Scribd Logo
Încărcați

Bine ați venit la Scribd!

  • Migne. Patrologia Latina Tomus XXXVIII.

    Încărcat de

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    159 vizualizări743 pagini
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Titlu original

    038. Migne. Patrologia Latina Tomus XXXVIII.

    Drepturi de autor

    © © All Rights Reserved

    Formate disponibile

    PDF, TXT sau citiți online pe Scribd

    Vi se pare util acest document?

    Este necorespunzător acest conținut?

    Raportați acest document
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Drepturi de autor:

    © All Rights Reserved
    Descărcați ca PDF, TXT sau citiți online pe Scribd
    Indicator pentru conținut neadecvat
    159 vizualizări743 pagini

    Migne. Patrologia Latina Tomus XXXVIII.

    Încărcat de

    Patrologia Latina, Graeca et Orientalis
    Migne. Patrologia Series Latina. Digitalized by BNF/Gallica service. List with all the links of BNF/Gallica available here: http://plgo.org/resources/migne_pl.htm

    Drepturi de autor:

    © All Rights Reserved
    Descărcați ca PDF, TXT sau citiți online pe Scribd
    Indicator pentru conținut neadecvat
    din 743

    Migne, Jacques-Paul (1800-1875). Patrologiae cursus completus, sive Bibliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica omnium s. s.

    Patrum, doctorum
    scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad usque Innocenti III tempora floruer.... 1841.



    1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numriques d'oeuvres tombes dans le domaine public provenant des collections de la
    BnF.Leur rutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n78-753 du 17 juillet 1978 :
    *La rutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la lgislation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
    *La rutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par rutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
    labors ou de fourniture de service.

    Cliquer ici pour accder aux tarifs et la licence


    2/ Les contenus de Gallica sont la proprit de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code gnral de la proprit des personnes publiques.

    3/ Quelques contenus sont soumis un rgime de rutilisation particulier. Il s'agit :

    *des reproductions de documents protgs par un droit d'auteur appartenant un tiers. Ces documents ne peuvent tre rutiliss, sauf dans le cadre de la copie prive, sans
    l'autorisation pralable du titulaire des droits.
    *des reproductions de documents conservs dans les bibliothques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signals par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothque
    municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invit s'informer auprs de ces bibliothques de leurs conditions de rutilisation.


    4/ Gallica constitue une base de donnes, dont la BnF est le producteur, protge au sens des articles L341-1 et suivants du code de la proprit intellectuelle.

    5/ Les prsentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont rgies par la loi franaise. En cas de rutilisation prvue dans un autre pays, il appartient chaque utilisateur
    de vrifier la conformit de son projet avec le droit de ce pays.

    6/ L'utilisateur s'engage respecter les prsentes conditions d'utilisation ainsi que la lgislation en vigueur, notamment en matire de proprit intellectuelle. En cas de non
    respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prvue par la loi du 17 juillet 1978.

    7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute dfinition, contacter reutilisation@bnf.fr.
    PATROLOGIiE
    CURSUS COMPLETUS
    SIVE
    BIBLIOTHECA
    UNIVERSALIS,
    INTEGRA
    , UNIFORMIS,
    COMMODA
    , OECONOMICA,
    OMNIUM SS,
    PATRUM,
    DOCTORUM
    SCRIPTORUMQUE
    ECCLESIASTICORUM
    QUI
    AB MVO
    APOSTOLICO
    AD
    USQUE
    INNOCENTIIIII TEMPORA
    -
    FLORUERUNT;
    RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM
    QUJ E
    EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICJ E TRADITIONIS PER
    DUODECIM
    PRIORA ECCLESLE
    SJ ECULA,
    J UXTAEDITIONES
    ACCURATISSIMAS,
    INTERSE
    CUMQUE
    NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS
    COLLATAS, PERQUAM
    DILIGENTER CASTIGATA
    ;
    DISSERTATIONIBUS,
    COMMENTARLLS
    LECTIONIBUSQUE
    VARIANTIBOS CONTINENTER ILLUSTRATA
    ;
    OMNIBUS OPERIBUS POSTAMPLISSIMAS EDITIONES
    QVM
    TRIBUSNOVISSIMIS S/ECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
    DETECTIS,
    AUCTA J
    INDICIBUS PARTICULARIBUS
    ANALVTICIS,
    SINGULOS SIVE
    TOMOS,
    SIVEAUCTORES ALICUJ US MOMENTI
    SUBSEQUENTIBUS,
    DONATA
    ;
    CAPITULIS INTRA1PSUMTEXTUMRITE
    DISPOSITIS,
    NECNON ETTITULIS SINGULAIIUM PAGINARUM MARGINEM SUPERI0IIEM
    DISTINGUENTIBUS
    SUBJ ECTAMQUE
    MATERIAM
    SIGNIFICANTIBUS,
    ADORNATA
    ;
    OPERIBUS CUMDUBIISTUM
    APOCRTPHIS,,ALIQUA
    VEROAUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
    ECCLESIASTICAM
    POLLENTIBUS,
    AMPLIFICATA
    J
    DUOBCS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET
    REKULM, QUOCONSULTO
    , QUIDQUID
    UNUSQUISQUE
    PATRUMIN
    QUODLIBET
    THEMASCUIPSERIT UNOINTUITUCONSPICIATOR
    ;
    ALTERO
    SCRIPTURJ E
    SACRJ E,
    EX
    QUO
    LECTORI COMPERIRE SITOBVIUM
    QUINAM
    PATRES ETIN
    QUIBUS
    OPERIIMSUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURIE
    TEXTUSCOMMENTATI SINT,
    EDITIOACCURATISSIMA, CJ 2TERISQUE
    OMNIBUS FACILE
    ANTEPONENDA,
    Sl PERPENDANTUR t CHARACTERUM NIT
    CHABTJ E
    QUALITAS,
    INTEGRITAS TEXTUS,
    PERFECTIO
    CORRECTIONIS,
    OPERUMRECUSORCM TUMVARI
    TCM
    NUMERUS,
    FORMAVOLUMINUM
    PERQUAM
    COMMODA SIBIQUE
    IN TOTOOPERIS DECURSU CONSTANTE
    SIMILIS, PRETII
    EXIGUITAS, PR^ESERTIMQUE
    ISTA
    COLLECTIO, UNA,
    METHODICA ET
    CHRONOLOGICA,
    SEXCENTORUM FRAGMENTORUM
    OPCSCULORUMQUE
    HACTENUS HICILLIC
    SPARSORUM,
    PRIMUM
    ACTEMIN
    NOSTRA BIBLIOTIIECA,
    EXOPEBIBUS ADOMNES
    /ETATES,LOCOS,
    LINGCAS
    FORMASQUE PERTINENTIBUS,
    COADUNATOUUM.
    SERIES PRIMA,
    IN
    QUA
    PRODEUNT
    PATRES,
    DOCTORESSCRIPTORESQUEECCLESI^LATIN^
    A TERTULLIAKOADGREGORIUMMAGNUM.
    ACCURANTE J .-P.
    MIGNE,
    uv*UUW
    Gomytetoium
    1N SINGULOS SCIENTI
    ECCLESIASTICJ E RAMOS EDITORE.
    PATROLOGLE TOMUS.
    XXXVIII.
    S. AUGUSTINI TOMI
    QUINTI
    PARSPRIOR.
    PARISIIS,
    VENIT APUD
    EDITOREM,
    1N VIA DICTA
    D'AMHOISE,
    PRES LA BARRIERE
    DTJ NFER.
    ouPETIT-MONTROUGE.
    1815.
    SANCTI AURELII
    AUGUSTINI
    HIPPONENSIS EPISCOPI
    OPERA
    OMMA,
    POST LOVANIENSIUM THEOLOGORUM
    RECENSIONEM,
    CA8T1CATA DENUOADMANUSCRIPTOS CODICES GALLICOS
    ,
    VATICANOS
    , BELGICOS
    , ETC,
    NECNONADEDITIONES
    ANTIQCIORES
    ET
    CASTIGATIORES,
    OPERA ETSTUDIO
    MONACHORUM ORDINIS SANCTI BENEDICTI .
    E CONGREGATIONE S. MAURI.
    (Siitio
    notrifftma,
    emmbafa et
    aucftor,
    AccraantsM"*'*,
    CursQiim
    completorura
    Edfe
    TOMUS
    QUINTUS.
    %aU
    pvio*.
    PARISIIS
    VENIT APUDEDITOREMIN VlCODICTO
    MONTROUGE,
    J UXTA PORTAM
    1NFERNI,
    GAIXICE: PRESLA BARRIERED'ENFER.
    ELENCHUS OPERUM
    QUJ E,
    IN HOC
    QUINTO
    TOMO CONTINENTUR.
    SERMONUM CLASSES
    QUATUOR,
    Necnon Sermones dubii.
    IN I PARTE.
    CLASSIS PRIMA. SERHONES DESCRIPTURIS.
    Pag.
    23
    CLASSIS II. SKRMONES DETEHPORE. 995
    ULASSIS III. SERMONES DESANCTIS. i247
    EX TYPISCATHOUCIS
    MIGNE,
    IN VICO
    DICTO
    MONTROUGE,
    J uxta
    porlam
    Inferni
    Parisioruni,
    Gallice:
    pres
    labarriere
    tCEnfer
    deParis
    m
    QvmTvm
    TOMUM
    Aurelium
    Augustiuum
    cummultis
    prseclaris
    dotibusadobeunda
    singula
    Ecclesisemunera inslructumfuisse
    '
    nemo
    negat,
    tum
    proecipue
    eximiumdivini verbi
    proeconem
    exslilisse,
    atque
    ex
    ejus
    sacrisconcionibusadchri-
    slianos
    populos
    utililalemrediissenonmediocreminconfessoest. Et saneIiocitafulurumvidetur
    prsesensisse
    Valerius
    cpiscopus, quandoquidem
    illi recens in
    Hipponensi
    Ecclesiaadsacerdotium
    cooptatopoleslatem,
    ut
    Possidiusauctor
    est, Evangelii, prsesentese, populoexponendi
    fecit;
    quolempore,
    eodemPossidio
    teste,
    aliud
    ferebatususAfricanarum
    Ecclesiarum,
    in
    quibus
    aul omnino
    nunquam,
    aut saliemcoram
    episcopispresbyle-
    rose
    suggeslu
    verbafacerenon licebat. J ndicabatscilicet
    pius
    Valerius
    anliquiorem
    de
    grege
    sibi credito
    deque
    ejus
    coramodis
    promovendis
    sibi curamesse
    debere, quam
    dehumana
    consueludine,
    non alioconsilio
    instilu-.
    ta,
    nisi ut inter eoclesiasticosministros
    spectabiliorsemper
    emineret
    episcopus.
    Cumautcmid munerisstre- !
    nue
    Hipponeregioimpleret Augustinus, aiqueejus
    fama
    longelateque pervagarelur, exemplopermoti aliquot;
    anlislitessuos
    quoquepresbyterospublice
    inecclesiadicere
    voluerunl, ipsi
    interiminauditorumnumerocon-
    sidentes.
    Quin
    etiam subindeinconcilio
    Carlhnginensi Augusiinus episcopatum
    necdum
    adeptus
    a
    Patribus
    ipsis
    coramsede fideac
    symbolodisputarejussus
    est,
    cumbiennio anie
    presbyterumprsesenteepiscooo
    ser-
    moneni habereinaudilumesset.
    Cxterum
    episcapaiususcepto,
    Possidii hsecverba
    sunt,
    mulloinslantiusac
    fervenlius,majoreauclorkale,
    non
    inuuatanlum
    regtone,
    sed
    ubkumquerogalusvenisset,
    verbtimsalulismlernmalacriler ac
    suaviler,pullutante
    at-
    que
    crescenleDomini
    Ecclesia,prwdicavit.Ilaque
    non
    apud
    suostanlum
    Ilipponenses,
    sed
    apudCarthaginenses
    quoque,
    nccnonalios
    per
    Africam
    populossoepenumero
    concionalusesl. Etveroexiis
    quibus
    vita
    ejos
    nobili-
    tatur
    prseclarisgeslis,
    illudvel maximamlaudem
    alque
    admirationem
    merelur, quodCsesareseinMaurilaniadi-
    cendoseseeffecisselibro
    quarto
    de DoctrinaChristiana
    ipse
    memorat.
    Vigebat
    nimiruminea urbe immanis
    consueludo,
    a
    palribus
    et avis
    longeque
    a
    majoribus tradita, qua
    noncives
    lantummodo,
    verumetiam
    propinqui,
    fralres, poslremoparenles
    ac
    filii lapidibus
    inler seinduas
    partesdivisi, per aliquot
    diesconlinuoscerlo
    tempore
    annisolemniter
    dimicabant,
    et
    quisqueulquemquepolerat,
    occidebat
    (DeDoelrinaChristiana,
    lib.
    &,cap. 24,
    n.
    56).
    Huncilleraoremtamferum
    tamquealrocem,
    tam crudele
    atque
    inveleralum
    nialum,
    sacrsesuse
    eloquentiai
    vi sustulit
    aique
    abolevit. Cui
    profeclo
    victorise
    parem
    aliamfacundiaet efflcaciasermonisa celeberrimisora-
    toribus
    parlam
    vix
    unquamreperias.
    Erat saneconcionatorisadeo
    perfecti
    arlem concionandi edocere. Hoc ille
    prsestiiit
    eoin
    libro, quem
    de
    Doctrina
    Christiana,
    id
    est,
    de scientia
    aliisque
    doctorischristiani
    parlibus scripsit.
    Ibi
    post explicataspriori-
    buslibris
    germani
    sensus e
    Scripturseadytis
    cruendi
    regulas,
    ad exlremumdicendi
    prseceptapersequilur;
    ct
    qui juvenis
    ante conversioneminsliluendo oralori
    profanooperamdederat,
    idem
    episcopus
    ac senexsludiosius
    in hanc rem
    incubuit,
    ut chrislianumoratorcmerudiret
    informarelque.-
    Ex hoc
    quidemoperecognoscas
    licet illumconcionandononsolum
    ingcnio
    suo facili
    atque copioso
    indul-
    sisse,
    verumeliamarlis calluisse
    regulas,
    nec corum
    quibus
    fit ut veritas
    pateat,
    utverilas
    placeat,
    ut veritas
    moveat, quidquamignorasse. Quapropter
    etsi
    ejus
    insermonibusnon
    deprehendas
    anxiamillam
    sollicitudinem,
    qua
    audiloremdocilem
    prooemiofacere,
    orationeminvariamembra
    dissecare,
    ac vehemenlem
    plenamque
    af-
    fectibuscollectionem
    semper
    hinc
    elicere,
    ul nunc moris
    est,
    <
    >>it:1,5lamen
    neque prseceptorum
    igno-
    ralioni, neque
    necessarisead illainusumreducendainduslm ..;
    tribuas;
    sed
    potius
    inhas
    causas
    referre
    debes,
    vel
    quod
    ut
    plurimumsimplices
    homilias,
    hocet
    ,
    monesfamiliares
    paslorisad oviculas, pra>
    ceploris
    ad
    discipulos,
    et
    quasi parenlis
    ad
    filios, haberet;
    vcl
    quodimparatus atque
    ex
    lempore
    verba
    face-
    ret;
    vel
    deniquequod
    non
    apposite
    ad
    captandos
    hominum
    rumusculos,
    sedad illuminanda
    ingenia,
    inflarn-
    manda
    peclora, vitiaque
    ex animis
    penitus
    exscindenda
    loqui satageret. Hujus
    rei
    passimprobationes
    supp.e-
    ;
    lunt
    perquam
    illustres. Namcum
    aliquando
    in
    vinolentiam, quse
    diebus festischarilaiis
    specie
    intraecclesiam.
    frequentabatur,
    dicere
    coepisset,corruptelam
    hanc rursumaliodieadhibiiisdivinis
    lectionibus,
    ut
    Epistola29,
    ad
    Alypium
    anobisnunc
    primumevulgatanarratur, usque
    eo insectalus
    est, quoadipsani
    de
    moribus homi-
    num funditusevulsam
    inlelligeret.
    Sedet Vir sancius
    quandoque
    ex inlimo
    quodam
    animi
    sensu,
    quandoque
    etiamex fortuitis casibus, quid
    a seDeusdici
    vellet,judicabat; tumque
    relicto
    eo, quod
    meditatum
    attulerat,
    argumento,
    inaliud
    ipsotemporis
    articulo sibi
    propositum
    excurrebal. Id tumdese
    ipso
    inSerm.
    71,
    n.
    8;
    et
    180,
    n.
    i,
    el
    352,
    n.
    i, elc;
    lumde
    ipso
    Possidius
    cap.
    15conleslalur.
    Cum
    primum
    concionandi
    suscepitprovinciam,
    certatimadeumaudiendumcatholici
    hsereticiqueconvola-
    bani:
    lantoque
    in
    pretio
    sermones
    ipsiushabebanlur,
    ulauditores non tantumillossibi inmemoria
    studerent
    defigere,
    sedetiamchartsemandalos domi servare
    peroptarent.
    Sicenimhac derePossidius:
    Quisquis
    ui w
    SANCT.ACGUST.V.
    {Utie.J
    U
    PRJ EFATIO. 4i
    luitet
    potuil
    nolarios
    adhibens,
    edamea
    qum
    dicebantur
    excepta
    describebat.Certumest
    prseterea
    conciones
    plu-
    rimas abeodem
    Ductore,
    aut nondum
    pronuutiatas,
    aut etiam
    postquam
    eas
    jampronunliasset,
    dictatas
    esse,
    siveut
    ipsasjuberet
    inecclesiasua
    reciiari,
    siveutiisdem alii
    quoque
    uli libere
    possent.
    Is enimnonminus
    ingeniosequampie
    illorum, qui
    cum
    populo
    virlutissuse
    prselucerenl exemplis,
    alienos sermones
    recilarent,
    apologiam
    sciibit. Observal
    siquidemipsos
    nonnisi
    injuiia
    furli aut
    plagii
    nomine
    postulatumiri,
    cumbenevi-
    vendo,
    et mbressuosadeam
    quamprsedieant
    docliinam
    quasi
    adamussim
    dirigendo,
    illamsibi
    quodam
    modo
    propriam
    efflciant. Verbum
    Dei, inquil ille,
    nonesl abeis
    atienum,qui obtemperantei; potiusque
    illedicit
    aliena,
    qui
    cumdicat
    bene,
    vivilmate.
    Quaicumque
    cnimbona
    dicit, ejusexcogitari
    videnlur
    ingenio,
    sedab
    ejus
    moribus
    alienasunl
    (De
    Doct.
    Christ.,
    lib.
    i, cap. 29, n.62).
    Tomusex
    Auguslinianis
    decimushis scrmonibus
    partimdictis, partimdictatis, qui per
    inlervalladiversis
    et
    temporibus
    cfclassibus in
    vulgusprodierunt,
    conslabal. Eosdemhic exhibemusnovuminordinemdislri-
    bulos, quo
    et secundunr
    genuinam
    suamseriem
    disponuntur,
    et abadullerinisomnibusac
    suppositiliissejun-
    gunlur.
    Ui auteme tomodecimoubi
    legebanlurantea,
    in
    quintum
    hunceos
    Iransferremus, longa
    delibera-
    tionenon
    opus
    fuit. Etenimcmn
    pleriquc
    in
    Scripturam
    sacramfuerinl
    habili,
    a tractatibus lomi terlii et
    quarti quibus
    eademilla
    exponitur, quique
    maximam
    partem
    concionumformam
    prse
    se
    ferunt, longius
    re-
    iriovcri
    liaudquaquampoterant.
    Al verodiutiusbsesimus
    dubii,
    ut illorumordinemtot
    jam
    annorumusu re-
    ceptumimmutare,
    ac lam
    multos,
    quos lcgitiinis
    insertos Lovaniensesloconon
    moverant, quasi nolhosatque
    alienos
    rejicere
    inanimuminducereinus. Nossaneminime
    fugiebat, quin
    ut
    coeptum
    feliciter
    caderet,
    ardua
    disceplalio, qiiceque
    mullum
    tcniporis
    el medilaiionis
    exigeret,
    esset adhibenda: ac
    prseterea
    limendumvide-
    balur,
    necrilicis
    sjiinis,
    ex
    quibusplerumque
    maxiinaoritur conlentionum
    seges, implicaremur.
    Verumcum
    suscepii
    in
    Augnslinianaopera
    laborisconsiliumtria
    potissimumspectet, quoe
    nobisstalimabinitio
    proposui-
    mus,
    el
    hucusqueprsestare
    sumus
    con.iti,
    nimirumut eamendis
    expurgcntur,
    meliori ordine
    quam
    fucrant
    digcianlur, deniquesupposililii
    fctusabaliorumnumero
    segregenlur;
    nobisnonfuit
    inlegrum
    inhoc volumine
    primam
    duntaxal oflicii noslri
    parlematlingere,
    aliis duabus
    praetermissis,quas quidem
    in
    Sermonibus,
    ubi
    et ordo
    deterior,
    cl
    major
    veri
    falsiqueconfusio,
    striclioris
    quam
    in caileris libris necessitatisesse
    negabit
    uemo.
    Quod
    ad
    ordinem, quisquis
    cumnovoveterem
    componere
    non
    gravabilur, plurima
    et
    graviaejus
    vitianullo
    iiegolio deprehendci.
    Animadvcrlet
    Sermones, qui
    eommodiusin
    quatuor
    classes
    revocanlur,
    in
    duodecim,
    quarum
    alisedebila aliis
    argumenta conlinebant,
    fuisse distractos.
    Agnoscetlibros, quosvocant,
    deVerbis
    Domini,
    et de Verbis
    Apostoli,
    tanlummodo
    parlem complecti
    sermonumeorum
    ,
    qui
    adhoscelitulos
    perti-
    nebant:
    intelligel
    Scrinonesde
    Feslis,
    cumeosinclassesde
    Tempore
    et de Sanctis coactos
    oporluisset,
    in
    alias
    seplcm
    aul octo
    dissipatos;
    ct ex Sermonibus
    ampliustriginia, qui
    defeslis
    Paschalibus,
    ut hoc
    exemplo
    utainur, inscribuntur,
    nonnisi decemin serie de
    Temporeinveniri;
    alios
    vero,
    si
    quis
    omnes evolvere
    in
    animo
    haberel,
    inter
    quinijuagiuta
    Honiilias
    ,
    incollectioueSermonumaParisiensibus
    addilorum,
    in
    utraque
    parle
    classisde
    Diversis,
    ac in
    posterioribus
    classibus
    pervestigandos.
    Nonlamenconfusionemhancmirabe-
    ris,
    si considereseosa
    quibus
    istasclassesinstituta;
    sunt,
    habereinmanibus
    nequaquampotuisseexemplaria
    omnium
    Augustini
    coneionum; quippequse
    codicibus fermo
    iunumeris,
    unde
    postmodum
    variis
    temporibus
    erutse
    collectseque
    fuerunt,
    conlinerenlsr.
    Tres
    primas
    classes,
    nimirumdeVerbis
    Domini,
    deVerbis
    Apostoli,
    et Homiliarum
    quinquaginla,
    cum
    in
    manuscriptis
    annorum
    octingenlorum
    et
    ampliusreperiantur, antiquas
    esseinficiari non
    possumus
    : at eas
    Augustinoscquales,quod
    volunl
    nonnuUi,
    haudfacileconcedemus.
    Qualis
    enimeorumdemsermonumsancti
    Doctoiissetateordo
    fuerit,
    nonaliundecertius licet
    cognoscere, quam
    ex Indice
    Possidii, qui
    classes illas
    omnino
    nequememoral, nequesequilur.
    Harumtrium nulla non habet
    subdititios, quorumaliqui
    Csesarii
    Arelatensis
    episcopi
    stilum
    sapiuut.
    Classisde VerbisDomini non eoclemordine sermones
    ubique
    invetuslis
    exemplaribus
    ostendit. Plurima
    cum editionibus
    consenliunt,
    sednonomnia. Hoc
    ipsum
    ex locisa
    Beda,
    id
    esl,
    a
    Floro, excerplisoptime
    conjectaranl
    Lovanienses
    Theologi:
    nosvero
    ipsismct
    oculis in
    singulari
    el
    exquisito
    codice ex Colberlina
    bibliolhecanotalo
    2821,
    el ab
    annis,
    ul
    minimum, octingetilisexaralo,
    ubi eademilla seriescumFlori colle-
    ctionc
    congruit,
    el unde non
    paucos
    sermones
    exprompsimus
    hacienus
    ineditos, deprehendimus.
    Germana
    primae
    hujus
    classis
    inscriptio,
    cum
    Flori,
    lum
    manuscriplorum
    bene mullorumteslimonio
    comprobata,
    hsec
    erat,
    deVerbis
    Evangelii: quodAugusiini nempe
    commenlationesinomne
    genus
    locorumc
    quatuor
    Evan-
    geliispetilorumcompleclatur.
    Quanquam
    aulemSermonesdeVerbisDomini in
    exemplaribusquibusdamreperire
    est sineSermonibusde
    Yerbis
    apostoli:
    hos tamen
    nusquamreperias
    nisi cumillis ita
    conjunctos,
    ut
    posl sexagesimumquartum,
    quo
    series deVerbisDomini
    concludilur, primus
    de Verbis
    Apostoliubique
    numeretur
    sexagesimusquinlus;
    secundus; sexagesimus
    sexlus;
    el sicdeccetcris:
    quorum
    nonomnesdeverbis
    Apostoli,
    sed
    parlim
    deActi-
    bus
    Apostolorum,
    parlim
    etiam de
    verbisPetri, J acobi,
    ac
    J oannis,
    ex
    Epistolis eorumdem, agunt:
    itaut
    duseillseclassesnihil aliud sinl
    quam
    Sermonumin
    Scripturam
    novi Testamenli collectio.
    15
    PRiEFATIO.
    Classis vero
    quinquaginta
    Homiliarum
    semper quidem
    abaliis
    separatainvenitur,
    at non raro numerosior
    quam
    inexcusis.
    Siquidem
    sermones
    duos, quatuor,
    autetiam
    plures supraquinquaginla
    exbibel innonnullis
    manuscriptis;
    licet
    propemodum
    inomnibus sermones
    integri,
    ex iis
    qui
    numerum
    quinquagenarium
    in vul-
    galis
    Iibris
    conficiunt,
    desidercntur. HaeccollectioCaesarii
    temporibus
    non
    potest
    dici
    antiquior,
    cumei tot
    homiliaeab
    ipsoscriptse
    inserantur,
    et
    plerisque
    aliarum
    recapiiulationes
    ab
    ejusdem
    slilo
    non.abhorrentes
    assutoefuerint.lllic
    Augustiniani
    sermones ut
    plurimum
    truncati
    sunt,
    ac brevibus
    quibusdam
    cxordiis
    atque
    epilogis
    omni auditorum
    generi
    accommodatis
    inlerpolati.
    Et certe
    qui
    ex his sermonibusnon mulili aliis in
    exemplaribusoccurrere,
    ii
    planum
    faciunt hinc
    Iocos, quorum
    leclio niinus omnibus
    conduceret,
    avulsos
    esse.
    Insequentes
    classes
    (exceplis
    Sennonibus adFralres in
    eremo, quos
    in tomum
    proximumdistulimus)
    omnes
    omniuo
    posterioribus sseculis, tempore
    videlicet invenlse
    jamtypographiae,
    exortas constat. Classisde Tem-
    pore, quampro
    vetustissimacensores
    quidam
    baud
    ignobiles
    liabent, procul
    dubio BasileseineditioneAmer-
    bachii
    vulgata
    anno MCCCCXCV ordinata
    est, idque,
    uli videtur adinodum
    verisimile, proeuranle Angiislino
    DodonedeFrisiacanonico
    regulari, cujus imaginem
    eademedilio Sermonumde
    Tempore
    infronte
    depictam
    prsefert,
    hisversibus
    subjectis
    :
    Perlege
    Sermones
    communes,
    lector
    amice,
    Edidit*Aurelius
    quospater atque
    decus.
    Augustinus
    eos
    prassul
    veneranduset auctor
    Filiolis
    scripsit,prolulitatque
    suis.
    Ordinesed
    nullo,
    neceuim
    seripla
    illa
    redegit
    Innumerunuaul
    formam,conliguum
    vel
    opus.
    HosmodoSermones
    collegimusundiquesparsos,
    Atque
    liunc
    congestumpressimus
    indelibrum.
    EditionemBasileensemhic
    significat,
    ul clarius ostendit carminum
    series,
    in
    quaIegitur:
    Crede
    mihi,
    dicesBasileam
    jure
    beatam.
    Porro esermonibus 256
    quos
    eacolleclio
    comprehendit,
    vix
    sexagintagenuinos quisquam
    affirmarit.
    Classisde Sanclis
    , qusesuperiori
    nonest accuralior
    ,
    simul ineadem
    editione,
    necnonhauddubie
    ejus-
    demauclorisstudio inlucem
    prodiit.
    Poslea cum
    Augustini Opera
    Parisiis anno
    quingentesimo trigesimo primo supra
    millesimum
    prelo
    sul*.
    jecta essent,
    sermones
    septemdecim
    e
    manuscriptis
    Carihusiseadmuros Parisienses editi sunt.
    AnnoMDLXIV J oannesUlimmeriusnovumvolumen
    ,
    cui titulum
    inscripsit
    de
    Diversis,
    constans
    sermonibus
    centum
    triginta
    duobus
    quorum
    non
    pauci jam
    excusi
    fuerant,
    sed minus
    castigati atqueiutegri,
    in
    vulgus
    emisit. lnde
    excerpli
    unuset
    quinquaginta
    sermones
    posteapriorempartem
    de Diversis
    constiluere,
    cui
    post
    annosduodecimalleramexaliis
    sexaginta
    duobusnovissermonibus
    adjunxere
    Lovanienses.
    Prodierunt deindeundecim homiliseex codicibus Carlhusia:
    majoris, quas
    ab editione anni
    MDCXIV ad
    calceintomi decimi
    legebamus. Insuper
    in eademillaeditionetredecimalii e
    rnanuscripiis
    Pithoeanis
    vulgati
    sunt. At nonila multo
    post
    J acobus Sirmondusvolumen
    publici juris fecil,
    quodinterquadraginta sermones
    quibus constabal,
    has tredecimullimas homilias
    compleclebatur, quas propterea nusquam
    ulira
    separatim
    editas
    reperimus.
    Idcm
    conligit
    nonnullis minoris
    pretii
    Sermonibus
    , qui
    sub
    Auguslini
    nomine
    partim
    anno
    MDCXXXIV
    Parisiisa Guillelmo CamerarioScoload
    manuscriptum Andegavensem, partim
    anno
    MDCXLIV
    ,
    Romnea
    J oaune
    Baptisla
    Maroad codicesVaticanosel Barberinos
    lypis
    excusi sunt.
    Siquidem
    eosaliisabs se
    repertis
    inseruit
    HieronymusVignerius, atque
    ex illisomnibusduas
    classes,
    alleramin
    prima Supplementi
    sui
    parte
    alteramin
    secunda,
    conlecit.
    Haecerat anteasermonumdislributio. TJ ndenemonon
    intelligat
    et
    quam
    incommoda
    fucrit,
    ct
    quam
    ne-
    cessarioimmutanda. Robertus de
    Bardis,
    Parisiensis Cancellarius
    ,
    aliam
    pulchriorem
    ac
    magisingeniosam
    instituerat in
    Collectorio,
    ut
    voeat,
    Sermonum
    Auguslini, nunquamvulgato, quod
    trecentis annis abhinc
    retroelapsis excogitavit,
    iisdemSermonibusin
    quinqueparles
    discrelis. ln
    primaparte
    collectisunl
    Sermones
    de
    quibusdamgeslis
    etsanctisVelerisTestamenli.In secunda
    parte,
    desolemnitatibuselsanctisNovi
    Teslamenli
    In
    lertia,
    deverbisel
    scripluris
    VeterisTeslamenli. In
    quarta,
    deverbisel
    scripturis
    Novi
    Teslamenli.In
    quinta
    deornameniiset
    impedimeniis
    Ecclesimsive
    fidelium,
    acderetributionibusultimisbonorumel malorum.
    Servatur
    inbibliotheca
    Regiamanuscriplusunus, quoprimoeduae
    istius collectionis
    partcs continentur;
    ei in Colber-
    lina
    duo,
    in
    quibus
    index Sermonum illaruin
    quinquepartium reprsesenlalur.
    Caclerumlicet Sirmondusin
    prajfalione
    siiorum
    quadraginta
    sermonum
    alfirmel,
    incenseudis
    approbandisqueAugustinioperibus
    minime
    contemnendumRoberii
    suffragium:
    lamen adulierinos sermones
    prope
    innumeros
    admisit,
    ul
    qui
    in
    prima
    Collectorii
    parte
    solos
    legitimosrelinqueret,
    illamtantumnon adniliilumreduceret. Alia
    vitia, quae
    a nobi*
    in
    ejus
    dislributione observala
    sunt,
    hicrecensere
    operaepretium
    non
    pulamus.
    18
    PRiEFATIO.
    ffl
    Parlitioneminsiituimus multo concinniorem
    accuralioremque,
    in
    quaetiamprae
    Roberfmahoccommodi
    est, quodpropius
    ab
    antiqua
    et
    vulgalarecedit;
    cumsermonesomnes
    pro
    varielate
    argumenti
    revocet ad
    hosce
    quatuor
    ordines,
    de
    Scripluris,
    de
    Tempore,
    de
    Sanclis,
    etdeDiversis.Addidimus
    prseiereaquinlum
    ordinemSermonum
    dubiorum, quod
    videlicetjiullumnisi
    apertesupposititium
    in
    Appendicemrejicere
    consi-
    liumfuerit.
    Falsos aulemverisdiuliusconfusos
    relinquereneutiquam
    licebat:
    quandoquidem
    hac in re
    quotidie
    tam
    mulli
    decipiebantur,
    ut
    quidam
    nimiscreduli
    scriptiones
    Fausti
    atque
    aliorumimi subsellii auctorum
    Augu-
    slinianas
    ducerent;
    alii contra
    plussequosuspiciosi
    sermones
    Augustinolonge dignissimos
    aut
    respuerent,
    aut
    suspectos
    haberent. Sed
    optimum
    videtur
    principiaetnolas, quibus
    innixi hoc
    judiciumaique
    censuram
    aggressi sumus,
    declarare
    ,
    ul hincstatuat
    unusquisque,'
    numinmateria tanli mnmenlisententiamfirmamac
    certamferre
    potuerimus
    : lametsi fieri
    nequeat
    ul
    singillalim
    notas omnes
    quibus
    sermonis
    cnjusque
    censura
    stabililur, aperiamus,
    sedtantum
    generatimaliquas, easquemagis
    familiares.
    Primumomnium
    stili, quo
    lantum auctores inler se
    , quantum
    hominesvultu
    differunt,
    ralionemhabui-
    mus. Hic
    ncmpequodepist.
    93,
    n.
    39,
    de
    Cypriano
    dixit
    Auguslinus, pari jurc
    licel de
    ipsopronunliare
    :
    Slilus
    ejus
    hubel
    quamdampropriamfaciem, quapossitagnosci.
    Eumsanctus
    Hieronymus
    ex slilo
    ,
    ul idem
    epislola
    inter
    Augustinianas
    68leslatur
    , agnovit.
    Et
    Lugdunensis
    Ecclesialibrode tribus
    Epislolis, cap. 35,
    ul
    probet Hypognosticonipsi
    nonesseadscribendum
    ,
    eodemulitur
    argumenlo.
    Yerumtamensi nomine slili
    nihil aliud
    intelligalur quam
    dictio
    ,
    fatendumest illumnon
    semper
    unum
    atquesequalem
    exislerein
    operibus
    Auguslini,
    sed maxime in
    sermonibus, quos
    tanta rerum aclocorumdiversitale
    per quadraginta
    annos
    babuit. lnter hosalii abeo
    per
    sacerdotiumsuum
    compositi priorumipsius
    lucubrationumcolorem
    queradam
    referunt,
    alii abeodemmaiuriore
    jam
    setale
    prouuntiati
    ad
    posterioraoperamagis
    accedunt: nonnulli accu-
    ralcet cum meditatione elucubrati
    sunt,
    nonnulli ex
    tempore
    fusi: illoscxtremoRetractationum
    capite,
    libro
    2,
    diclalos
    vocat,
    hosaulemdiclos :
    proindequealiquoshabemus, quales
    a
    notariis,
    dumverba
    faceret,
    excerpli
    sunt,
    cumalii
    legantur oeque
    emendati ac
    inlegri alqueoperaproprii
    auctorismanuexaratasolent
    esse. ldcumcrilici
    quidam
    nonsatisadverlisscnt,
    Sermones
    primis Augustini annis,
    ul suo locoobservavi-
    mus, compositos
    sanclo Doctori
    abjudicarunt.
    Ad
    hujusmodiergo
    censuram recle
    obeundam,
    prselerquam
    quod
    slilus
    operis
    dubii ad
    singula
    indubitata
    operaexigendusest,
    nequaquam
    visillasive
    spiritus quo
    stilus
    quasi
    aiiiinalur, postliaberi
    debet.
    Ubiquc
    enim
    agnoscilurAugustinusproprioquodameloquenlisegravis
    ac
    serise
    genere, quod
    sibi lectorumanimos
    subjicit,
    non
    leporecomplseatque
    affeclalse
    elocuiionis,
    sed effi-
    cacia
    quadamjudicii, prudentioe, pietatis, honestatis, modestise, comitatis,
    aliarumque virtulum, quse
    passim
    in
    ejus
    oratione adeo
    fulgenl atqueemicant,
    ut
    ipsius
    slilum nemo imitatione
    assequatur.
    Hic est
    praecipueLydiuslapis, quo
    sermoncsvere
    Augustiniani probantur;
    et ad
    quemAppendicem
    si
    quisadhibeat,
    in eam
    prope
    universam
    cognoscel
    cadereillud
    posse, quod
    de
    Hypognosticopronunliatumest: El sensusab
    illiussensu
    inferior
    habetur
    ,
    el modestia
    atque
    hwnilitasmorumel sermonitm
    ejus
    nonibi
    servalur.
    LugdunensisEcclesia, cujus
    hsec verba
    sunl,
    ibidera aliud indiciumaddit : Et
    teslimoniis, inquit,
    ex
    hebraica
    translalione, quam
    beatus
    Hieronymusedidit, prwler ejus
    consuetudinemconlruilloshmrelicosulilur:
    quodille
    ex
    anliquapolius
    editione
    faccre
    consuevit.
    Quodquidem
    indiciumeo
    longius laliusque
    protenditur,
    quod
    aliamtranslalionem
    ,
    cumbrevi aucloritatemveleris
    occupassct,
    constat
    jam
    inde a
    quinto sseculo
    amplexos
    esseSalvianumMassiliensem
    ,
    Eucherium
    Lugdunensem,
    LeonemRomanum
    Poniificem
    ,
    atque
    alios.
    GregoriuscognomentoMagnus, qui novam, quamvocat,
    scribensinlibrumJ ob
    sequitur, epistola
    ad
    Leandrum
    utramque
    inEcclesiaRomanatunc
    lemporis legi
    solitain tradit. Sednon mullo
    post
    nova
    ubique
    gentium
    oblinuit,
    tesle
    Isidoro, qui
    non
    longe
    abinilio
    seplimi
    sseculiinIibro
    prirao
    de DivinisOfficiis
    ,
    cap. 12,
    sichabet: Dehebrmoauleminlatinumlanlummodo
    Hieronymuspresbyler
    sdcras
    Scripluras
    converlil
    cujus
    edilione
    yeneraliter
    omnesEcclesim
    usquequaque
    ulunlur.
    Porro hisceleslimoniis
    Psalterium
    Hieronyniianum
    ex
    hebroeo,quodneque
    in
    Hypognostico,
    neque
    inaliis
    veterumlucubralionibus
    reperitur,
    minime
    intelligendum
    est : at solummodoalise
    antiqui
    foederis
    praecipuas
    partes.
    Nihilominustamen cum
    Psallerio,
    in
    quod
    commentariosedidit
    Augustinus,
    suse
    proprioe
    leclioues
    sint, alque
    ab aliorumhaudmediocriter
    discrepanlcs,
    illud
    quoque
    salis utiliter in examinenoslro adhi-
    buimus.
    Cumin
    prsefalione
    tomi
    quarli
    de translaiione
    quam
    secutuserat
    Auguslinus,
    anobis
    agerelur
    (qua
    de re
    in
    prsefatione
    lertii,
    inadmonilione
    super Augustini Speculo,
    et alibi in
    generejam
    fuerat
    nonnihil observa-
    lum),
    menlem
    noslram
    aperueraraus
    de
    VulgatsePsalterio, quodquidem
    nobisillud
    ipsum,
    in
    quo
    corrigendo
    Hieronyrnus
    secundamcuram
    rogalu
    Paulse
    atque
    Euslochii
    susceperat,
    essevidebatur. Ulruminreineorum
    qui Scriplurse
    studio navanl
    operam,
    futurumsit
    opinionem
    noslram
    confirmare,
    non definimus: certe
    committerenon
    possumus, quin
    viri in litleris huraaniset divinisexercitati
    objectionibus
    haud
    conlemnendis
    salisfaciamus.
    Dixeramus
    nusquam
    in Psalleriis calamo
    scriptis, quoe
    nobisinmanus
    magno
    numero
    venerunt,
    nisi m
    Yulgatse,Hieronymiani
    Psalterii obeliscos
    atque
    asteriscos
    inveniri, atque
    adeounmn
    idemque
    videri Psalte-
    17
    PRJ EFATIO.
    18
    rium;
    ac eamremeliamconfirmari
    inscriptione
    unius e Colbertinis
    manuscriplis
    ubi dicitur emendatuma
    sancto
    Hieronymo
    in novo.
    '. Verumnobis occurritur 1Psalterium in his codicibus exaralum idem
    atque Vulgatsenequaquamhaberi
    posse, quandoquidem
    inter se
    plusquam
    centumlocis
    dilferunt,
    ac eorumnon
    paucm
    numeranlur
    discrepantim
    '
    qum
    vel
    magnum
    habent
    momentum,
    vel
    scriptoribus
    tribui non
    possunt.
    Hanclanlamvarietatum mulliludincm
    niinime
    diflitemur;
    sedminoremesse
    nequivisse
    contendimus.
    Quisquis
    inevolvendis
    manuscriptis
    vel me-
    diocremlaborem
    impenderit,
    is
    ignorare nequaquampolerit
    rara inveniri
    exemplaria,
    in
    quibus paginarum
    numerus varielalumsivebonarumsivemalarummultitudinenon
    vincalur;
    et in
    hujusmodi scriplis
    codicibus
    -"
    non secusac
    quandoque
    in
    edilis, graviaquaedamoccurrere,
    non modo
    quw
    alibrariis
    ,
    ut
    Hieronymi
    vcrbis
    nlaniur,
    dormitantibusaul addila sunl aut
    mulata;
    sed etiam a
    prmsumploribusimperilis
    emendala
    perversius
    (Epist. 123,
    ad
    Damasum).
    Lucas
    Brugensisqui
    sola
    collegit
    Romunwcorrecionis in Bibliisediiionis
    vulgalm
    jussu
    Sixti V
    recognilis
    loca
    insigniora,
    horuin
    plusquam
    ducenta insolo Psallerio annolavit.
    Quis
    vero inde
    colligal
    aut codicibusad
    quos
    factaest eacorrectio
    , Vulgatani
    minime
    contineri,
    aut
    Vulgatamipsamquoe
    noslris inBibliishodie
    circumferlur,
    et in
    qua
    tol observanlur
    diversitales,
    non eamdem
    quoe
    erat Concilii
    Tfidenlini
    lempore
    exislimandam.
    Denique
    laudati anobis
    nianuscripti
    eamcum
    Vulgata
    consensionem
    prae
    se
    ferunt, quamajorem
    aut
    frequentiorem
    non facileinaliis
    oequalis
    oetalis
    exemplaribus reperire
    sit.
    Nobis
    posteaopponitur
    auctoritas Tridentini
    Concilii, quod
    inSessioneiv slatuii ut
    ipsa
    vetuset
    Vulgala
    editio,qumlongo
    lol swculorumusuin
    ipsa
    Ecclesia
    probala
    est....
    pro
    aulhenlicahabealur :
    quo loco,
    ul
    suppo-
    nilur, SynodusVulgatse
    nomineItalam
    inlelligit,
    cumnosconlra
    Vulgalam
    voccmusB.
    Ilicronyiiii
    versionem:
    ac
    proinde
    noslra senlenlia Tridentino Concilio minusbene cohaerercvidctur. Ad
    suspicioncin
    hanc
    procul
    amovendamsatis
    quidem
    esset
    respondere
    nonversionemPsallerii novani
    quam
    exhebra:oedidit
    Hicronymus,
    a nobis
    Vulgatse
    nomine
    designatam,
    sedeamsolam
    quam
    ad
    groecos
    codiccs
    emendavit, qtioc
    anleain
    Ilalia,
    saltemin
    Urbe,
    ut ex
    ipsius
    adPaulamel Eustochium
    epislola
    discimus,
    inusu erat. Verumaliundenianife-
    stumest a Concilionihil aliud
    per Vulgataminlelligi versionem,
    nisi eam
    quse lcgi
    consucvit in Ecclesia
    calholica:
    cujus
    lamelsi
    plurimas partes Hieronymus
    transtulerit ex hebroco
    (quemadniodum
    sola lcsiimonia
    ex bae
    ipsa
    ab
    Augustino,
    libro&de Doctrina
    Christiana, cap.
    7,
    itcmlibro 5 el 6
    Quocsl.,
    ct libro 7 Locut.
    in
    Heplateuchumpelita
    abunde
    probanl),
    ea lainenConcilii
    tempore, quojamplusquam
    millc el cenluinan-
    nos
    numerabal, oplimojure anliqiiadici polerat; perinde atque
    Isidori
    Hispalcnsis
    aelate
    jam Vulgaloe
    iiomeii
    cral
    adepta,
    cumcaedilioneomnes Ecclesiw
    usquequaque
    utcbantur. Cseterumnon sine
    gravi
    hallucinatione
    crederet
    quispiam
    ideminTridcnlina
    Synodo
    el
    apud
    veteres
    per Vulgatac
    vocem
    significari.
    In
    Synodo
    eavox
    integramulriusque
    fcederis
    Scripturam
    latine reddilam et nostris contcnlam in Bibliis denotat : cum
    apud
    Hieronymum, epistola135,
    adSunniamet Fretelam
    scripta, groecamquamdam
    VelerisTeslamenti vcrsionem.
    signet; epistola
    vero
    101,
    ad
    Pammachium,
    versionemita
    vocatam,
    cumca nostroe
    opponeretur.
    Quantum
    ad
    conjecluram
    eodemlocoanobis
    propositam, ejus
    duoesniil
    partcs
    :
    altera, Vulgalam
    nostram,
    quam
    a Psalterio
    per Hieronymum
    correcto minimcdivcrsamesse
    probavcramus, potuisse
    ab
    ipso, epistola
    455,
    dici versionemex
    Hexaplis
    a se
    edilam, quod
    illamiisdem
    exemplaribus
    consenlientem
    effecissel;ephlola
    veroPaulmet Euslochio
    scripta
    versionemtanlummodo
    correctam, quodantiquw
    verba
    ,
    quantum
    in
    ipsofueral,
    relinuisset:
    allera,
    forte
    contigisse
    ul eadem
    ipsa
    versio, cujus
    certi loci Sunniwel Frelelw
    negotjumfacessebant,
    ex
    Germania,ubidegebanl
    iidemviri
    (viros
    enimStinniamacFrelelam
    dicimus, quod
    Hieronymi
    ad illos
    cpi-
    stolaincodiceColberlino et in Germanensi inscribatur Dileclissimis
    fratribus,) jam
    ab his
    lemporibus
    in
    Gallias
    pervenerit.Utramque
    hanc
    partemnegat
    Vir
    erudilus,
    nonalio dtictus
    argumenlo, quamquia
    Psalte-
    riumGallicum
    (quod
    idemnobisest
    atqueVulgatum
    incodicibusantealaudatis
    comprchensum)
    abillaversidne
    summopere
    discordet.Sufficil ut ei
    majorem
    omni
    cxceplione
    lestemHincmarum
    producamiis, qui epistola
    ad
    LudovicumGermanise
    regem,
    non modo
    Vulgatoe
    noslrseeam
    quoe
    ab
    Hicronymocommunisetvulgaiadkiiw,
    opponit;
    sedeliamasserit
    apud
    Gallossuo
    tempore
    eamversionem
    ,
    quam
    idemille Doclor ad Sunniamet
    Fretelamscribens
    exposuit,
    inusufuisse.
    Quapropter
    inidconsentiamiisnecesse esl illas
    omnes, quoc
    inPsal-
    teriis nostris calamo exaratis
    exslant, discrepanlias
    vel alibrariis
    ,
    ut
    supra diccbatur, dormilanlibus,
    vel a
    prmsumptoribusimperilis
    scaluriisse. Ilic Valafridi Slrabonis aticloris Hincmaro
    oequalis
    locum
    ,
    ubi Gallos
    secundumemendationem
    quamHieronymus
    de
    SepluaginlaInterpretum
    cdilione
    composuil,
    Psalteriumcantare
    testatur
    (De
    Reb. Ecclesiast.
    cap. 25),
    conferre
    supersedemus
    : nec etiamcst animus tot viros
    doctos,
    unde
    causaenostroenonminimafieret auctoritatis
    accessio, memorare, utputa
    J acobumFabrum et Pelrum Pi-
    thceum, quibus
    omnino
    persuasum
    erat GallicumPsalterium esseillud
    ipsum quod
    iteruni correxit Hiero-
    nymus.
    Nihil veronosmovet
    vulgata
    illa
    Hieronymi
    adDamasum
    epislola, cujus
    hoc initiumest:
    Legi
    lilteras
    Aposlolatuslui, poscentes
    ul secundum
    simplicilatemSepluagintaInterpretum
    canens
    Psalmographuminterprelar
    festinem,quam
    aliusde PsallerioRomano
    intelligil,
    alius de Gallicano:
    hocc,
    inquain,
    nihil nos
    movct, utpote
    quae
    falsitalemsuam
    aperle prodat.
    J amad
    argumentum
    revertamur. Nobisetiam
    operaepretium
    esse visumesl studioseSermonumdoclrinam
    examinare,
    utrumscilicetcum
    Augusliniana
    siveinfidei acmorum
    dogmaiibtis,
    sivein
    Scriptura; expositione
    19 PRJ EFATIO.
    20
    ac usu
    congrueret
    : observatis tamen iis
    capitibus,
    in
    quibus
    aut
    sententiam,
    aut
    loquendi rationem,
    sicut
    aliorum
    ejiisOperumprobat retractatio,
    mutavil.
    Quamobrem
    Sermo
    259,
    verbi
    gratia,
    licet in eo sanctorum
    post
    resurrectioneminterrasabbatismus ac
    regnum
    doceatur,
    nontamenexalbo
    Augustinianorum
    fuil
    expun-
    gendus; quando
    Vir sanctus libro20 deCivitate
    Dei, cap. 7,
    inea sefuisse
    aliquando
    sententia fatetur. Alibi
    forsitan
    quidamhojusmodi
    locus
    possitoccurrere, quemAuguslinusipseannolasset,
    nisi mortedumSermonum
    suorumretraclationemmeditaretur esset
    occupatus.
    Accedunthis
    tempora, loca, personoe,negotia, facta,'errores, aliaquesimilia,
    de
    quibus
    insermonibus dis-
    pulalur,
    unde
    plurima
    adslatuendamcriiicen
    argumenla deprompsimus.
    Alianobis Possidii
    suppedilavit Indiculus,
    non
    quod
    scrmones
    omnes,
    quoruminscripliones
    ibi
    leguntur,
    Augusiinoputaverimus attribuendos,
    quasi
    non
    posset
    a mullis concionatoribuseademmaleria
    tractari;
    sed
    ul ei nonitafacilesermones illicminime
    designatos
    adscriberemus. Huicindiculo
    priscumCarlhaginensis
    Ec-
    clesioe
    Calendarium, quodpaucis
    abhinc mensibusin tomo5Analectorumedilum
    fuit, adjungenles
    minus ti-
    midecensoria notaconfiximusconciones
    quasdam
    in certas
    solemnitates, quarum
    inneutro mentionemre-
    perias.
    Talessunt
    Lilaniarum,
    sive
    Rogalionum,
    Conversionis S.
    Pauli,
    CathedrseS.
    Petri,
    Annuntialionis
    Dominicse,Assumptionis
    B.
    Marioe,
    ac siiniles.
    Insuper
    Bedaeac
    Flori,
    quorum
    leslimo.iiaad conciliandamveris
    Auguslini operibus
    auctorilatem multum
    valere non erat
    ignotum,
    collectionesin Paulumaccurate cumSermonibus contulimus.
    Atqui per
    collectio-
    nemBeda; inielleclamvolumus
    eam, quoe
    sine comroveisia
    ipsius est, nequeusquam
    alibi
    quam
    in
    seriplis
    codicibus,
    ubi
    ejus
    inscribitur
    nomine,
    invenitur. Alia
    siquidem, quam
    inter
    ejusdemopera
    editam
    ipsi vulgo
    adjudicanl,
    Flori diaconi
    Lugdunensis
    esseinlomoAnalectorum
    primo
    demonstratur.
    Quid
    refcrl hoclocoinnumeros
    manuscriptosquos
    consuluimus recensere? Horumsubsidio
    quosdamlocos,
    quibus permoti
    nonnulli Criticorum
    Augustinum
    de
    possessione
    Sermonum
    aliquot
    vere
    Augustinianorum
    exe-
    gerant,
    in excusis
    corrupte legi deprehendimus
    : contra vero
    quorumdamaliorum, qui
    ferebanlur
    ipsiusesse,
    interdumaucloresdeteximus.
    Neque
    vero nobissatis visumest
    Auguslini
    codices evolvere
    manuscriptos
    : sed
    prselerea
    editas aliorum
    Palrum commentationes examinavimus. Eorum
    quippe
    stilum et eacirca
    quac
    versantur
    argumenta
    altente
    considerala
    oportuil,
    ut
    quinam
    sermones
    ipsis
    tribuendi essent
    dignosceremus,,
    et iacinias
    invesligare-
    mus,
    ex
    quibus
    adullerini tractatus consarcinantur. Inter hos enim sunl
    qui
    ex
    Origene, Cypriano,
    Ambrosio,
    Maximo
    j Leone, Fausto, Gregorio Magno,
    Alcuino
    ,
    Ivone
    Carnutensi, a.tqne
    aliis
    desumpli
    sint.
    In
    Homiliario, quod
    Rabanus ase concinnatum Haistolfo
    arcliiepiscopodestinavit,
    novem
    sermones, qui
    noslra in
    appendice 98, 108, 222, 280, 290, 291, 297, 302,
    304
    uumerantur,
    tolidem verbis invenimus. Id
    quidem
    suoloconon
    lacuissemus,
    nisi Rabani
    opera
    discuterenos
    praeteriisset.
    Multo
    plus
    curaeadhibitumest inexaminando
    Caesario; quippequi
    conciones
    prope
    innumeras,
    quamvis
    ei
    nonnisi circiler
    quadraginla
    in BibliolhecaPatrum
    adscribantur,
    elucubravit. Discimusenimex
    ejusYita,
    ipsum
    ubi
    primum
    ad
    episcopalem
    ordincmascitus
    esset,
    translata
    Aposloloriimexemplo
    indiaconos aliorum
    miiiisteriorum
    cura,
    lotumse
    praedicationis
    officiodedisse
    ;
    ac illud
    usque
    adeocordi
    habuisse,
    ut ad Matuti-
    numet ad
    lucernarium,
    hoc
    cst,
    malutinis ac
    vespertinis horis,
    verba fecissenon
    contentus,
    in dissitas etiani
    rcgiones
    sermones a se
    comparatos,
    ut illic
    recitarentur,
    deferendos curaret.
    Longe
    tamen
    positis,inquiunt
    libro 1
    ipsius historici,
    in
    Francia,
    in
    Galliis, atque
    in
    Ilalia,
    etin
    Hispania, diversisqueprovinciis
    constilulis
    transinisit
    per
    sacerdotes
    quid
    inecclesiissuis
    pradicare facerent.
    lidemsimililer nosdocent
    quis cjus
    slilusfue-
    rit,
    circa
    quam
    materiam
    potissimumejus
    conciones
    versarentur, quse
    soleret insectari
    vitia,
    et
    quas prae
    cae-
    leris virtutes inserereaudilorumanimis
    niteretur;
    adhaec
    qua
    charitate et industriainfimissese
    attemperaret,
    corumquegralia
    familiaresex rebus omnibus
    comparaliones
    desumeret.
    Tanlam, inquiunt,
    ei Deus
    graliam
    de
    sedicendi
    dedit,
    ul
    quidquid
    oculisvidere
    poluisset,
    ad
    mdifwationem
    audientium
    pro
    simililudinisconsoialione
    pro-
    poneret.Deniqueprseclaram
    istamsententiamsolitumessedicere commemorant: Nonnulli rusticilatemsermo-
    num
    vitanl,
    el a vitmvitiisnondeclinant.
    Huic
    igitur ingentem
    sermonumnumerum
    restituimus, parlimmanuscriptorumlibrorum,
    in
    quibus.nomen
    ipsius praeferebatur,
    aucloritate;
    partim
    mullis solidis ac lirmis
    argumentis, quae
    ex
    ejusstilo
    adroodumsin-
    gulari atque
    ad
    agnoscendumfacili,
    e
    doctrina,
    dicendi formulis,
    usitatis considerationibus, exordiis,
    clausulis
    ac
    recapiiulationibus ipsi propriis, singularibtis
    factis, adjunctispersonarum, temporum, locorum, qusc
    neniini
    nisi eidem
    apleconveniunt, petita
    sunt. Omiltimushic
    ejusdemRegulas
    ad
    Virgines,
    in
    quibus
    nonraro
    ipsa
    verba, quoe
    in
    Sermonibus, reperiuntur
    :
    exempli
    causainearum
    capite50, perinde
    acinSermone
    Appendicis
    141,
    n.
    2; 270,
    n.
    5,
    et
    275,
    n.
    1,
    vox
    Canavapro
    cellavinaria
    usurpatur;
    et earumdem
    capite8, Canavqria
    eamcui
    hujusipsius
    cellsccurademandata
    est, significat.
    Verumillud
    proclerirenequaquam
    possumus, quod
    unumad sermones illosCsesariorestiiuendos
    sufficeret,
    eorumvidelicet cum
    Synodis, quibus
    abs se coaclis
    proefuil,cognatio,
    necnunin
    stilo,
    vocibusac senienliis
    perfecta
    consensio. Hacoccasioneoratio
    quam
    babuil
    idem
    praesul
    in causa Conlumeiiosi
    opiscopi Regiensis,
    et
    quam
    tomo 1ConciliorumGalliaeedidit J acobus

    81
    SYLLABDSCODICUM.
    22
    Sirmondus,
    hoc Iocoadverbumessetexhibenda:
    siquidem
    sermonibus
    qui
    eidema nobis
    reslituuntur,
    gimi-
    lius nihil inveniri
    possit. Neque
    inulilefuerit observarehacinoralioneab co Faustum
    Regiensem
    cumho-
    noris
    significatione
    nominari,
    ut si
    quisejus
    inconcionibus
    aliquamhujus
    auctorissentenliam
    deprehenderit,
    idnonmirelur.
    Caeterum
    quod
    CaesariuseFausti librismutualus
    est, pro
    nihiloferme
    habebitur,
    si cumiis
    quse
    ex alioruni
    veterumcommentationibus
    decerpsit, comparetur. Legimus
    inVita
    ejusdem,
    lib.
    1,
    eumcum
    propler
    valetu-
    dinem
    jam
    concionari
    per
    senon
    posset, jubere
    solituma sacerdotibusacdiaconisinEcclesiasuarecitari non
    modosermones
    proprios,
    verumetiam
    Ambrosii, Augnslini
    et aliorum. Hinc
    procul
    dubiobrevioresilli Ser-
    mones
    prodiere,
    in
    quibuspraeler
    exordiumet
    peroralionem, quoeipsius
    characterem
    referunl, reliquapeiita
    sunt ex
    Augustino.
    Exscribebat
    atque
    imitabalur lubenliussancturahunc
    Doclorem, cujusopinionestanquam
    caiholicoeverilati admodura
    congruenlesprsedicat.Ipsius
    doctrinamomni studio
    propugnavit,
    et exea secun-
    dacArausicanse
    Synodi
    canones constituit :
    observalurque
    in2 libro Vitoe
    illius,
    ipsum
    extremosuomorbo
    inler nonmodicos
    quospaliebalur
    doloressciscilalumesse
    quam
    in
    proximo
    esselbeatissimi
    Augustinideposilionis
    dies;
    elcumimminerecommemoralionem
    ipsiusdidicisset,
    dixisse:
    ConfidoinDomino, quod
    meumtransitumnon
    longe
    divisurusestab
    ipsius
    :
    quia,
    ul
    ipsi
    noslis,quanlum
    dilexi
    ejus
    catlwlicissimum
    sensum,
    tantummeetsi dis-
    crepantemmeritis,
    minimelamenreor dislanlia
    tongioredeposilionis
    memdiemab
    ejus
    obilus
    lempore
    seque-
    slrari.
    Porro
    ejusdem
    concionestanti
    ducebantur,
    ut
    quemadmodumipse
    ex
    Augustini,
    sic ex
    ipsiusmet
    sermoni-
    busalii
    excerperent,
    undenovi sermonesconcinnarentur. Hoc
    profecto
    homilias
    Eligii
    et Rabani cumsermo-
    nibus
    Appendicis
    nostrse
    comparandoquivisintelliget.
    Supereslut quid
    auxilii nobisad instilutamSermonum
    Auguslini
    censuram
    prsebuerintLovanienses,
    expo-
    namus. llli suaintomumX
    prcefatiuncula
    admonentseincensendisSermonibussecutosfereesse
    judicium
    do-
    ctissimi viriMarlini
    Lipsii: iisqui
    certovisi sunl esse
    Auguslini,nomenejus adscripsisse; qui
    cerlo
    deprehen-
    si sunt
    ipsius
    non
    esse, rejecisse
    in
    Appendicem
    :
    reliquos
    aul non satisdiscussosaut ex
    judicioquorumdam
    dubim
    aucloritatis,
    inter
    Augustini
    Sermones
    reliquisse,
    nontamenaddilo
    ejus
    nomine. Adhanc
    igitur
    notam
    qui potissimum
    sermonesadexamenessent
    revocandi, cognovimus
    : et saneconsideranti
    palamfiet, eorum.
    qui
    anobis
    rejiciunlur longeplurimos
    ex illisesse
    quos
    nonsatisdiscussosaul dubiwauctorilalisvocant. Pra>
    lcrea aliorumin
    Augustinianos
    Sermonescensuras
    consuluimus,
    quarum
    duoe
    preecipuoe
    sunt el
    accuratiores,
    alleraSimonisYerlini editaan.
    1618,
    altera Bernardi
    Yindingi
    an. 1622, Cumautcmhi censoresomniumsa-
    gacissimi
    nonnullisinlocis
    aberraverint, arrogantioe
    esset idnosassecutoscredere
    ,
    ut hic
    nunquamjudicio
    falleremur. Attamenconfidimusfactumut nec ulluminter falsos
    aperle
    verum
    ,
    nec ulluminter veros
    aperle
    falsumrelulerimus. Hocnobis
    proposuimus
    ab
    initio;
    etea
    propler
    insermonibusnondum
    editis, qui Augustino
    in
    manuscriptis
    adscribuntur,
    nos
    prsebuimus
    severiores. Exeorumnumero
    longe
    maximoselectos
    octodecim
    tantumcum
    fragmentisaliquot
    hic
    adjecimus,
    in
    quibus
    S. Doctoris
    character, ingenium
    et doctrina
    Iiquido
    perspicitur
    et elucescit.
    SYLLJ LBUS COHICUM
    AD
    QUOS
    RECOGNITI SUNT SERMONES TOMI HUJ US
    QUINTI,
    ETSOTM
    QUIDUS
    CODICES iNDlCANTUR.
    MAMJ SCRlPTl CODICES.
    a. Vetereslibri ebibliolhecaAbbatice S. AudoeniRoto-
    magensis.
    1). Beccensis monasteriicodices.
    bd. Beda3Collectauea in Paulummanu
    scripta
    bibliothe-
    C33Bertinianae acFloriacensis.
    bn. Mss. S.
    Benigni
    Divionensis.
    c. Carcassonensis Ecelesiae.
    CP.
    Ecclesiae Carnutensis.
    cs. Cisterciensis Abbatise.
    cst. CodicesPP.CislerciensiumS. CrucisinJ erusalemde
    Urbe;
    undesermonum
    aliquot
    occasionemdiem-
    quedidicimus,
    necnon
    quo
    eoslocodixerit Au-
    gusiinus.
    ci. Mss.Colbertinsebibliolbecae
    plures,
    inter
    quos
    ma-
    jorisprelii
    unus,qui
    821
    notatur,
    sermonesdever-
    bis
    Evangelii
    veteri
    ordine,
    secundum
    quem
    inBedae
    seuFloricollectione
    plerumquelaudantur,digestos
    conlinens,iisque
    insertos
    quosdam, quorum
    vel
    nihil
    prorsus
    inante
    editis,
    vel
    fragmenta
    solum
    exstabant.
    cb. LibriCorbeienses
    optimae
    notaeacvetustissimi.
    cor. Mss. S.Cornelii
    Compendiensis.
    e.
    ExcerptorumEugypii
    codicesduocalamo
    scripti,
    Ger-
    23 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    24
    y. S.Vicloris
    apud
    Parisios.
    Vd. viiidocinensis Abbatiae.
    Alii
    quidam
    codicessuislocisindicanlur.
    EDITI CODICES.
    Am. Sermonum
    Augustinianorum
    libri
    per
    J oaunemde
    Amerbachexcusi
    Basileae,
    an. 1494et 1495.
    Er. Libria DesiderioErasmorecensiti et
    apud
    Basileam
    rursum
    editi Frobenianis
    typis,
    an. 1529.
    TJ lim. volumensermonumde DiversisJ oannisUlimmerii
    cura
    publicalumLovanii,
    an. 1564.
    Par. parisiensisedilio nonnullissermonibusaucla an.
    1571.
    Lov.EditioLovaniensium
    Theologorumoperalonge
    auctior
    et
    casligatior
    e
    prelo
    Plantiniano
    profecta,
    an. 1576.
    Sirm,CodexsermonumadditorumaJ acobo
    Sirmondo,
    an.
    1651.
    Vign.Supplementum
    a
    Hieronymovignerioprocuralum
    et
    alteravice
    castigatiuspauloexcusum,
    an. 1655.
    Comparavimusprmlerea
    easomneseditionesinitioRetract. el Confess.
    1.1,
    memoralas.M.
    S. AURELII AUGUSTINI
    HIPPONENSIS EPISCOPI
    SERMONES
    AD POPULUM
    OMNES CLASSIBUS
    QUATUOR
    NUNC PRIMUM COMPREHENSI.
    PRIMACLASSECONTINENTUR SERMONES
    DE SCRIPTURISVETERISET NOVITE-
    STAMENTI.
    SECUNDA,
    SERMONESDE TEMPORE.
    TERTIA,
    SERMONESDE SANCTIS.
    QUARTA,
    SERMONESDE DIVERSIS.
    Hisin
    quinta
    ClassesucceduntSermonesdubii,qui
    scilicetnoncertohabendividentur
    proAugustinianis.
    ln
    Appendice
    demumsermones
    supposititii.
    CLASSIS PRIMA.
    DE SCRIPTZTRIS.
    SERMOPRIMUS
    '
    (a).
    Deeo
    quodscriptumest,
    Gen.
    i, 1,
    In
    principio
    fccit
    Deus coelumet
    terram;
    etJ oan.
    i, 1,
    In
    principio
    erat Verbum: conlraManichwos
    (b).
    Manichmorumin veterem
    Legem
    calumnim.
    CAPUTPRIMUM.

    l.Quimeminit debitisui,
    sen-
    tentioequeapostolicae, qua
    dictum
    cst,
    Nemini
    quid-
    quamdcbealis,
    nisi ul invicem
    diligalis(Rom.XIII,8),
    se
    ipsum
    debetadreddendum
    ipsecompellere.
    Et revera
    quantolibet
    fremitudebiloribus exactorumlerror in-
    cumbat;
    multo vehemcnlius
    exigit
    ciiarilas,
    quae
    aufert ab exaclione
    pondus limoris,
    et verecundiae
    majus imponil.
    Memini me fuisse
    pollicitum
    Cliari-
    lati
    vestroe,
    adversus Maniclueorumstultas
    perni-
    ciosasque calumnias, quibus
    Veteri Testamento in-
    sidianlur, responsionem per
    nos non
    defuturam,
    quantum
    Dominusdonare
    dignalur.
    Advertite
    igilur,
    et videte
    laqueos serpenlinos, alque
    inde sublracta
    jugo
    Cliristi colla
    supponite.
    Audent
    quippe
    illi
    hujus-
    ccmodi dolos
    prselendereincautis,
    ut dicanl adversari
    sibi
    Scripturas
    Novi et Veleris
    Testamenti,
    ilaut una
    fiderelineri
    utrumque
    non
    possit
    : el
    ipsa principia
    libri Geneseos et
    Evangelii
    xr J oannem sibimet
    inimica
    persuadere molientes, quasi
    ex adversa
    fronte committunt.
    *
    Recognitus
    estadcb. et ad ulim.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis14.
    (b)
    A
    possidionotalur sermonis
    hujus
    titulusinIndi-
    culo,cap.
    2.
    CAPUT 11.

    2.
    Moyses
    enim
    dicit, inquiunt,
    In
    principio fecit
    Deus cmlumet
    lerram,
    nec nominat
    Filium, per quem
    facta sunt omnia: cumJ oannes
    dicat,
    ln
    principio
    eral
    Verbum,
    el Verbumerat
    apud
    Deum,
    el Deus erat Verbum. Hoc erat in
    principio
    apud
    Deum. Oinnia
    per ipsumfactasunt,
    el sine
    ipso
    faclum
    esl nihil. Hoccineconlrarium
    est,
    an
    potius
    sibimetipsi
    conlrarii sunt,
    qui
    ea
    quae
    non
    inlelligunt,
    coecitale
    repreliendere, quampielalequaerere
    malue-
    runt?
    Quid
    enimdicturi
    sunt,
    cum
    ipsumprincipium
    Filium Dei esse
    respondero,
    in
    quo
    Deumfecisse
    coelumet
    terram,
    Genesis
    loquitur?
    An forte boc
    probare
    non
    potero,
    cumde
    ipso
    Novo
    Teslamento,
    cui velint
    nolinl,
    fracla
    superbiae
    cerviee
    subdunlur,
    testes mihi
    proeslo
    esse
    cognoscam
    ? Ait enim Do-
    minusincredulis J udoeis: Si crederelis
    Moysi,
    crede-
    reliset mihi : illeenimdeme
    scripsil (J oan. v, 46).
    Cur
    ergo
    non
    ipsum
    Dominnm
    inlelligam,
    in
    quo
    principio
    fecil Deus Pater ccelumet terram?
    Nam,
    In
    principiofecil
    Deusccr.lumel
    lerram,Moysesutique
    scripsit, quem
    de Domino
    scripsisse, ipsius
    Domini
    voce firmatur. An forte non est etiam
    ipseprinci-
    pium
    ?
    Neque
    hincdubitare
    oportebit, loquenle
    Evan-
    gelio,
    ubi J udoeicuma Domino
    qusesissentquisesset,
    ipse respondit, Principium, quia
    l
    et
    loquor
    vobis,
    (J oan.
    VIII,2S).
    Ecce in
    quo principio
    fecit Deus
    coelumclterrain. Coelum
    ergo
    et lerram1'ecitDeus
    1
    Editi,
    qui.
    At vetus Ms.
    Corb.,quia, juxta grsec.,
    Iwti.
    s
    SERMOPRIMUS.
    26
    in
    Filio, per quem
    facta sunt
    omnia,
    el sine
    quo
    factumest nihil : ut eliam
    Evangelio
    concordante
    cumGenesi,
    secundumTestamenti
    uiriusque
    con-
    sensumteneamus
    haeredilatem, liligiosasque
    calum-
    nias exhoeredatishserelicis
    relinquamus.
    CAPUTIII.

    3. Nullomodo autemvestram
    pru-
    dentiammoveredebet,
    quod
    cuinJ oannes
    evangelisia
    non
    dixerit,
    Omniain
    ipso
    facta
    sunt, sed,
    Omnia
    peripsumfacla
    sunt;
    non
    legamus
    in
    Genesi,
    Per
    prin-
    cipium
    fecit Deuscceluraet
    terram, sed,
    In
    principio
    fecil
    Deuscwlumet lerram. Dicit eniin
    Apostolus,
    Ul oslenderetnobis
    mysterium
    volunlalissuwsecundum
    bonamvoluntalem
    suam,
    quam proposuit
    in illo in
    disposilioneplenitudinislemporum,
    inslaurare omnia
    in
    Christo, quw
    incmlis
    sunl,
    el
    quw
    in
    lenis,
    in
    ipso
    (Ephes. i,
    9
    eliO).
    Quemadmodum
    ilaque
    hic sic
    audis
    quod ait,
    in
    ipso,
    ut
    intelligas el,
    per ipsuin;
    sic ineo
    quod
    dicit
    J oannes,
    Omnia
    per ipsum,
    etiam
    in
    ipsoinlelligerecogeris.
    El
    quemadmodum
    liicnon
    mihi aufertur
    intellectus, qno intelligo
    in
    ipso
    facta
    csse
    omnia,
    cum
    peripsumIegam;
    sic inGenesi cum
    legam
    in
    ipso
    factumessecceluni et
    lerram, quis
    me
    intelligereprohibet
    et
    per ipsum
    ?Nisi forleeduobus
    TeslamentisManichaeitransrerunt
    litem,
    et eaminter
    bealissimos teslesNovi
    Teslamcnti,
    hoc
    est,
    inter
    Paulum
    J oannemque
    conslituunt :
    quia
    ille
    ait,
    in
    ipso; ille,
    Et
    per ipsum.
    Sed
    nos,
    sicut Paulumet
    J oannemcontrarios sibi esse non
    credimus;
    ita de
    Moysi
    el Pauli concordia eliam
    ipsos cogimus
    con-
    fiteri.
    4. Et
    quoniam
    '
    sicut isti duo
    sibi,
    sic etiam
    J oannesconsenlitambobus ;
    quiailadixil, per ipsum,
    ut in
    ipsoiutelligi
    non
    prohibeal.
    CAPUTIV.

    Omniadivina
    scripta
    inter se
    pa-
    cata consislunt. Sed
    quemadmodum
    solet
    accidere,
    ut
    quando
    transeunles nubes
    per
    obscuranoctis iu-
    tuemur,
    earum
    caligine
    sic aciesnostra
    lurbelur,
    ul
    in conlrariumnobissidi-racurrerc
    videantur; sic isli
    haerelici,quia
    in sui erroris nubilo
    pacem
    non inve-
    niunt, videlur eis
    potius
    divina
    Scriptura
    rixari.
    CAPUT V.

    5. Fortassis
    dicant,
    non de Verbo
    Dei dictum
    esse,
    In
    principiofecit
    Deus cmlumel
    lerram. Fac
    esse,
    non in
    principio, quod
    est unicus
    Fiiius
    Dei;
    sedin
    principio lemporis
    diclumintelli-
    galur quod scriplum est,
    In
    principio fecil
    Deus
    ccelumel lerram: non
    quia jam
    erat
    tempus,
    ante-
    qunm
    esset ullacrealura
    (non
    enimvel
    tempus
    esse
    coscternum
    quisquam
    dixerit
    Deo, qui
    est
    conditor
    lemporum),
    sed ut cumcceloet terra esse
    coeperit
    tempiis.
    Si
    ergo quisque
    sic
    intelligat, cognoscens
    duiilaxat creatnrao
    Creatorisque distantiam,
    ne co-
    a'ternumDeo
    qui fecit,
    dicat esse
    quod fecit; certe
    vel in illo verbo elucebit numerus
    personarum,
    ubi
    diclum
    est,
    Facianws hominemad
    imaginem
    el simi-
    liludinem
    noslram; ct,
    Fecil Deus hominemad ima-
    ginem
    Dei
    (Gen. i, 26, 27). Quanquam
    eliamsi non
    appareret,
    et sub unitatis
    appellalione
    Trinitas in-
    1
    Editi, quomodo.
    LocumadMS.corb.
    castigavimus.
    telligentibusinsinuarelur;
    non ideoconlrarium
    prin-
    cipio Geneseos,
    Evangelii principium
    videri debuit
    prudenlibus
    : non enim videri nisi
    imprudentibus
    poluit.
    Habemus enimtalium in
    Scripluris
    loculio-
    numinnnmera
    exempla. Ipse
    Dominus
    loquens
    ait :
    Ego
    aulemdico
    vobis,
    non
    jurare omnino, nequeper
    ccelum, quia
    sedesDei
    esl;
    nequeper terram, quia
    scabellumest
    pedumejus(Mallh. v,
    54el
    35).Numquid
    proplerea quia
    ibi se non
    nominat,
    fortasse
    negaturi
    suutquod
    sedeat Chrislus in coelo?Item dicit
    Apo-
    Slolus,
    0 allitudodiviliarum
    sapienlim
    el scienlimDei!
    quam
    inscrulabiliasunl
    judicia ejus,
    el
    invesligabiles
    vim
    ipsius! Quis
    enim
    cognovil
    sensumDomini? aiit
    quis
    consiliariusilli
    fuit
    ? aut
    quis prior
    dedit
    ei,
    et
    relribuelur ei?
    Quoniam
    ex
    ipso,
    el
    per ipsum,
    el in
    ipso
    sunl omnia:
    ipsi gloria
    insmculaswculorum
    (Rom.
    xi, 33-56).
    Eliam hic Filii menlio nominatim non
    factaest. Unum-dicitesse
    Aposiolus
    Deumct Domi-
    num,
    ex
    quo omnia, per quemomnia,
    in
    quo
    omnia.
    Cur
    ergo
    isti
    Moysen
    sibi
    elcgerunt, quem
    J oanni
    evangelistoeopponercnt,
    Paulum aulem
    aposlolum
    ei
    opponere
    noluerunt?
    Quia
    scilicet
    imperitis
    homi-
    nibusduoTcslamenta
    persuadere
    voluerunt essecon-
    traria;
    ut uno leste
    ulanlur,
    allerum
    respuant.
    Hoc
    enim
    proiitelur
    error
    ipsorum.
    Namsi esset
    alius,
    cujus
    ilemdementissimusfuror
    ipsum
    NovumTesta-
    menlum sibi contrarium
    apud imperilos
    conaretur
    oslendere; quid
    aliud
    ageret,
    nisi
    quemadmodum
    isti
    Moysen
    et
    J oannem,
    ilaillePaulumet
    J oannem,
    tanquam
    inimicos
    rixantesque proponeret?
    Sicut au-
    temsincerissimaet verissimafidescommendat Pauli
    J oannisque
    concordiam
    ;
    el in eo
    quod
    bealus Paulus
    ait,
    Ex
    ipso,
    et
    per ipsum,
    el in
    ipso
    sunl
    omnia,
    non
    solum
    Patrem,
    sed et Filium el
    Spiritum
    sanctum
    docet
    inlelligi
    : sic
    Moysi
    et J oannis
    pacem inluens,
    in co
    quod Moyses dixil,
    In
    principio fecil
    Deus
    ccelumel
    lerram,
    si
    principium accipit lemporis,
    nihil aliud in co
    qtiod
    dictum
    esl, Deus,
    nisi Trini-
    talisunitatem
    agnoscit;
    aut
    principium
    in
    quo
    fecit
    Deus coelumet
    terram, ipsum
    Filium incunclanter
    amplectilur.
    Multasunt alia
    quoe
    secundumhas re-
    gulas
    Iocutionisdivinarum
    Scripturarum
    commemo-
    rare
    possimus
    : sed neoneremus memoriani Sancii-
    tatis
    vestrse,
    ista commemorasse suffeceril. Coctera
    vos
    ipsos quoerere,
    vel cum
    Scriplurae legunlur,
    adverlere, atque
    iuler vos considerare
    concorditer
    et
    perlraclare
    adhortamur.
    Conversi,
    elc.
    *
    SERMOII
    *
    (a).
    DetenlalioneAbralimaDeo
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Abrahm
    fides
    et
    pietas.
    Notissima
    pietas
    3
    patris
    nostri Abrahsereddita no-
    bis est in memoriam
    per
    recenlem lectionem: cl
    1
    Ms.corb. non
    addit,conversi,
    etc.
    2
    RemigiensisMs.,
    polissimapktas.RegiusMS.,
    nolissima
    fides.
    *
    Recognitus
    estadbd. cs.cl.cb. fl. r. rm.Am.Er.Ulim.
    par. Lov.
    (a)
    Alias,de
    Tempore
    72.
    (6)
    IQPossidii
    Indiculo,cap.8, titulus
    liabelur,
    Defilio
    Abrahae ductoadsacrificium.CitaturidemsermoaBeda
    etFloro.
    87
    S. AUGUSTINI EPISCOPI o
    estquidem
    itamirabilis
    ',
    utnullum cor arbiirandum
    sit tarii
    obliviosum,
    utinde
    aliquando
    elabi
    possil.
    Ye
    fumtameii nesciO
    quomodo,quotiescumquclegilur,qua-
    si tunc
    fiat,
    itaafficilmentes audientium.
    Magnafides,
    magna pielas,non
    solumin Deum,sedetiam inipsum
    unicumtiliiun,cui nihil mali esse
    patercredidita, quid-
    quid
    de illo
    jusserat qui
    creavit. Pater enimfilii sui
    esse
    poterat
    Abraham,
    secundum
    operationem
    carnis;
    non autemcreator el
    condilor,
    secundum
    operatio-
    nem
    mnjeslalis.
    iit
    quidem
    3,
    sicut dicit
    Apostolus,
    non secundumcarnem natus est Isaac
    Abrahoc,
    sed
    ex
    promissione(
    Galal.
    iv,
    23
    )
    : non
    quia
    eumcarne
    nonerat
    operatus,
    sed
    quia
    de summa
    desperalione
    Btisceperai;
    et nisi adesset
    promittens
    Deus,
    nihil tam
    senex devisceribus anictilse
    conjugis sperare
    audebat
    posleritalis.
    Sed credidit
    nascituium,
    ethon
    plangit
    morituriim
    Ejus
    dextera
    eligilur
    ad
    sacrificium,
    ut
    morereiur
    ; cujus
    cor electumest
    4
    ad
    fidein,
    ut nas-
    ceretur.Nontrepidavit
    Abraham
    credere, quandopro-
    miltebalur
    ;
    non
    trepiclavit
    offerre, quando exigeba-
    lur : nec fuit
    religio
    credenlis contraria devotioni
    obedientis. Hoc
    dico,
    non sibi dixit
    Abrabam,
    Dens
    mihi locutus est :
    quando promisil
    filium,
    credidi
    quia
    mihi dalurus essel Deus
    posteritatem
    ;
    et
    qua-
    lem
    posterilalem
    ? Ut dicerel
    milii,
    In Isaac vocabi-
    lur libi semen
    (Gen. xxi,
    12
    ):
    etneforlesicvocaretur
    mihi semenin
    Isaac,
    ut antememeus filiusuiorere-
    lur,
    In semine
    iuo, inquil,
    benedicenluvomnes
    genles
    (ld.
    XXII,
    18
    ). Ipseniihiergoloquensproniisii
    filiiim,
    et
    ipseexigit,
    ut occidam? Nonsibi fecil
    quwsiionem
    quasi
    de conlrariis et sibi adversaniibns verbis Dei
    promitlentis
    filium
    nasciturum,
    et
    postea dicentis,
    Occidemihi filiumluum : sederat incorde
    ejus
    fides
    sempcr iuconcussa,
    et nullo modo deficiens.
    Cogita-
    vilenim
    Ahraham,
    Deum
    qui
    dedit ut illedesenibus
    nasceretur
    qui
    non
    erat, posse
    eliamdemorte
    repa-
    rare
    (a). Aniplius
    cnim est
    quod jam
    feceral.
    Deus,
    ciini
    qui
    nonerat
    5
    post
    lantani
    desperationem
    videbat
    sibi datum
    filium,
    elsi humanaminfirmitatemconsu-
    las, impossibile. Adjecit ilaque
    animumad fidem
    ;
    non credidit
    aliquid impossibile
    esse Creatori.
    Qui,
    quemadmodum
    crediderat, suscepit filium,
    credidit
    posteajubenti
    Deo:
    jam
    in
    suscepto
    filio
    probaverat
    Deum.Crediditfilium
    susceplurus,
    credidit occisurus.
    Ubique
    fidelis,
    nusquam
    crudelis. Omnino
    perduxit
    filiumad locumvictimoc: armavit etiam dexleram
    cultro. Attendis
    quisferiat,
    et
    quem
    feriat : allende
    quis
    jubeat.
    Pius
    ergo
    Abraham
    obtemperando
    :
    quid
    Deus
    jubendo?
    Neforte
    infirmis,
    non dicam sacri-
    !eg;s
    animis, ipsedispliceal qui jubebat.
    Sedsi
    placet
    qui obtemperabat, quomodo displiceat quijubebat?
    1
    Am.Er. et
    Par.,
    etest
    quidem
    ilamirabile.Mss.
    Regius
    et
    nemig.,
    el est
    quiddam
    ilamirabile.

    sicAm.Er.Par. et Ms.
    Regius.
    Al
    Lov.,cumniliitmali
    credidit
    esse,
    etc.
    ulim.,
    cumnihil mali essecredide-
    ril,
    etc.
    8
    sicAm.Er.Par.etMss.AlUlini.et
    Lov.,Siquidem.
    4
    llaMss.At
    edili,
    ereclumest.t sic
    Florus, qui
    tamen
    soiusin
    priore^arLe
    senlenliae
    babet,erigtiur.
    "
    Mss.,
    eum
    qui
    nonerat. Posllantam
    desperalionem. etc.
    (a)
    II Relract.
    cap.22,
    n. 2.
    Quia si Abraham bene fecit
    obtemperando;
    multo
    melius,
    el
    longemelius,
    incomparabili modo,
    Detis
    jubendo.
    CAPUT H.

    2. DeuslenlansAbrahamManichwis
    immerilo
    displket.
    Fortasse sacramentum
    quoeratur
    '.
    Nonenim fruslra hoe
    peus juberel,
    aut
    carnaliter
    accipiendumest, quod
    lectiimfortasse nonnullorum
    minus
    iiilelligentiiimcordacommovil.
    Tentavit,
    inquit,
    DeusAbraham
    (
    Gen.
    xxn,
    1
    ).Sic ergo ignarus
    est
    Deus
    rerum,
    sic nescius cordis
    iiumani,
    ut tenlan-
    do hominem inveuiat? Absit : sedut
    ipse
    homose
    inveniat. Primo
    ilaqne, fralres, propter
    illos
    qui
    adversantur
    Legi vetcri, Scripluroe
    sanclse
    ;
    quia
    non-
    nulli non
    intelligenles
    citiusvolunt
    exagitare quod
    non
    inlelligunt, quamquoerere
    ul
    inlelligant;
    et non
    fiunt humiles
    inquisilores,
    sed
    superbi calumniato-
    res:
    propler
    hos
    ergo qui Evangelium
    volunt acci-
    pere,
    et
    Legem
    velerem
    respucre ;
    putanies
    in via
    Dei
    posse
    se
    esse,
    et recte uno
    pede ambulare; quo-
    niamnonsunt Scribaeeruditi in
    regno Dei,
    qui profe-
    runt dethcsauro suo novaet
    vetera(
    Matlli.
    xm,
    S2):
    propter
    lios
    ergo tales,
    ne
    qui
    forle hic
    lateanl,
    aut
    etsi bic iion
    sunt, habeant
    qui adsunt,
    quid
    lalibus
    respondeanl,
    breviler solvendacst ista
    qucestio.
    Di-
    cinuistalibiis,
    Evangeliumaccipitis, Legem
    non acci-
    pitis
    : nos aiilem
    dicimus,
    eumdem esse
    Evangelii
    misericordissimum
    largitorem, qui
    exstitit etiamLe-
    gis
    terribilis
    lator.
    Lege
    enim
    lerruit,
    Evangelio
    con-
    versos
    sanavit,
    quos
    ut
    converterentur
    2
    Lege
    terrue-
    ral.
    Imperalor
    dedit
    legem,
    ct multa
    commissastint
    contra
    legem;
    lex
    quam
    dedit
    iinperator,
    non
    nove-
    rat nisi
    punire peccantcs
    : restabal
    ergo,
    ut adsol-
    vcndadclicta
    corum, ipse
    cum
    indulgentia veniret,
    qui Iegemprscmiseral.
    Sed
    quid
    dieit
    perversum cor,
    quia
    dicit
    accipere
    se
    Evangelium3, Legein
    vero
    respuere? Quare
    respuit? Quiascriptumest, inquit,
    TentavitDeusAbraliam.
    Ego
    Deumcolam
    qui
    tentat?
    Chiistum
    cole, quemhabesin
    Evangelio. Ipse
    te re-
    vocal ad
    intelligendam
    Legem.
    Sed
    quia
    nontransie-
    runt ad
    Christuro,
    in suo
    phantasmateremanserunt.
    Nonenimcoluni
    Christum, qualispraedicalurinEvan-
    gelio;
    sed
    qualemipsisibi
    finxerunt,
    Propterea
    super
    velamenstullitioesuoe
    naturalis, adduntalterum vela-
    men
    perversoeopinionis.
    Ei
    quando
    perduplex
    velamen
    poterit
    videri
    quod
    Iucet in
    Evangelio
    ?
    CAPUT III.

    Displicet
    libi tentans
    Deus, dis-
    pliceat
    tibi tenlans Cbristus. Sed cum
    placuerit
    tibi lentans
    Christus, placeattibitentansDeus. EtChri-
    stusenimFilius Dci
    Deus,
    etcumPatreCbristus unus
    Deus.Ubi
    igiturlegimus
    tenlantemChristuni?Evange-
    lium
    loquitur
    : ait enim
    Philippo,
    Vnde
    ememus
    panes,
    utmanducenthi 11?Et
    sequitur
    Evangelista: Hocautein
    dicebat,lentans
    eum;
    ipse
    enim
    sciebatquidessetfacturus
    (
    J oan.
    vi,
    5e(6).
    Refer nuncanimumadDeumten-
    tantemAbraham. Hoc enimdicebat et
    Deus,
    tentahs
    1
    Quwritur,juxta
    Er. M.
    2
    sic MSS. Edili
    vero,
    utcoiwerterel.
    3
    codices
    MSS., quid
    dicit?
    Acciperese,
    etc.
    4
    sicMSS. Editi
    autem,
    mbentes
    panes,
    dateillismandur
    care.
    '; "''""
    '
    29
    SERMOII.
    50
    Abraham
    :
    ipse
    enim sciebat
    qnid
    esset faclurus.
    Agnoscitur
    tentator
    Christus, agnoscitur
    tentator
    Deus:
    corrigalur
    lentator hoereticus. Nonenim sic
    (eiilal
    hsereticus, quomodo
    tenlal Deus. Deusenim
    lentat',
    ut
    aperiat
    homini: hserelicus
    tentat,
    ut Deum
    sibi claudat.
    3. Tentare
    Dei, quo speclal. Ergo
    noverit Cha-
    rilas
    vestra,
    tentaiioneDeumnon id
    agere,
    ut
    ipse
    aliquid cognoscat quod
    anle nesciebat
    ;
    sed ut
    ipsolentante,
    idest
    interroganle, quod
    est inhomi-
    neoccultum
    prodatur.
    Nonenini sibi homoitanotus
    esl,
    ut
    Creatori;
    nec sic
    oeger
    sibi nolus
    est,
    ut me-
    dico.
    ^Egrotat
    homo
    ; ipsepatilur,
    medicusnon
    pati-
    tur;
    et abillo
    qui
    non
    palitur, cxspectat
    audire
    qui
    patitur.
    Ideo in Psalmo clamal homo : Ab occullis
    meismunda
    me,
    Doinine
    (
    Psal.
    xvm, 15). Quia
    stint
    in homine occulta
    ipsi
    homini in
    quo
    sunt;
    et non
    procedunt, nequeaperiuniur, neque
    inveniuntur,
    nisi
    inlcnlationibus. Si Deuscessal
    lenlare, magisterces-
    sat docere. Sed Deus
    tenlat,
    ut
    doceat;
    diabolus
    tentat,
    ut
    decipiat.
    Cui tamennisi ille
    qui
    lentalur
    dederil
    locum.inanis
    tenlalioetirridenda
    repcllitur
    2.
    Ideo
    Apostolus: Nequedeiis,ait,
    locumdiabolo
    (Ephes.
    iv,
    27
    ).
    Dant autem locumhmniiiesdiaboloexcon-
    cupiscentiis
    suis. Nonenimvidenthomines
    diabolum,
    cum
    quopugnant:
    sed facileliabent remedium. Se
    ipsos
    inlerius
    vincant,
    ct de illo foris
    triumpliaiit.
    Quare
    hoc dicimus?
    Quia
    nescit se
    homo,
    nisi in
    lentalionediscatse. Cuni autemdidiceril se,
    non se
    negligat.
    Si enimse
    negligebat
    lateiitem,
    nonse ne-
    gligat
    notum.
    4.
    Quid ergo
    dicimus,
    fratres? Et sisciebatseAbra-
    ham
    ,
    nos non noveramus Abraham. Aut sibi
    ,
    aut cerle nobis
    prodeudus
    erat :
    sibi,
    ul sciret unde
    gratias ageret;
    nobis,
    ut sciremusvel
    quida
    Domino
    deprecaremur,
    vel
    quid
    in homineimiiareinur.
    CAPUTIV.

    Quid ergo
    nosdocet Abraham? Ut
    breviter
    dicam,ut
    Deonon
    proeponauiiisquoddat
    Deus.
    Inlerimadlitterararerum
    geslarum, anlequam
    tractc-
    turlalebra
    sacramenli.id
    est
    quid
    lateatinboc
    niyslerio,
    quo jussus
    est Abrahamoccidereunicumfilium.
    Ergo
    necillud
    quod
    libi
    promagnoproesiatDeus, prscponas
    illi
    qui prseslitit;
    etcumtibi
    volueritsubtrahere,
    non
    tibi
    vilescat :
    quia
    3
    gralis
    amandusesl Deus.
    Quod
    enimdulciusaDeo
    pracmium, quamipse
    Deus?
    5. Deus discere
    dicitur,
    cnm
    facit
    ul discamus'
    Ergo impleta
    Abraham devolionis obedientia
    ,
    audit a
    Deo,
    Nunc
    cognovi quoniam
    lutimesDeum
    (Gen. xxn,
    12). Qnod
    ita
    intelligilur, quod
    Abraham
    fecerit Deusut sibi iniiolesceret. Sicut
    quando loqui-
    tur
    propheta (Chrislianis loquor,
    vel
    prolicieniibus
    inschola
    Dei;
    nonsunt rudianecnova
    quaedico,
    sed
    vestraeSanctilali nobiscumusilaiissimaetmanifestis-
    sima) quando prophetaloquitur, quid
    dicimus? Dixit
    Deus,plane
    dicimus4.Dicimus
    etiam,
    Dixit
    prophela.
    1
    nic
    Mss., praetermisso,
    nonenimsictentat
    hmreticus,
    sub-
    jungunt,
    Quomodo
    tenlatDeus? neus
    lentat,
    ete.
    2
    Er.Par.et
    Mss.,inunisel
    irridendus
    repetlitur.
    3
    Mss.
    Regius
    et
    Remig.,qui.
    4
    MSS.,
    benedicimus.
    Et
    utrumque
    recte
    dicimus,
    et
    ulrumque
    inauclori-
    tate invenimus. Et
    Apostoli
    sicintellexerunt
    Prophe-
    las,
    ul
    dicerent,
    DixitDeus.El alio
    Ioco,
    DixitIsaias.
    Utrumque
    verum
    est, quia utrumque
    inveuiniusin
    Scripluris.
    Solvat mihi christianus
    qua'Siionem,quam
    modo
    proposui;
    et solvet
    sibi,
    quampaulo
    anle
    pro-
    posui. Quomodo
    ?
    Quiaquod
    homodicitdedono
    Dei,.
    Deusdicit: secundumillud
    ,
    Nonenimvoseslis
    qui
    lo-
    quimini (Mallh. x, 20),
    et csetera
    ;
    el
    ilerum,
    Ecce
    ego
    Paulus
    loquor
    vobis
    (Galal. v,
    2);
    et
    iterum,
    Chrislus
    qui
    inme
    loquitur
    (II
    Cor.
    xin,3).
    GAPUT V.

    Ergo
    islam
    regulam, fratres,
    Irans-
    ferte ad illud
    quod aliquando
    lortuosum
    videbatur,
    el rectumerit.
    0.
    Expectatio
    adDeum.Illum
    ergo
    omnos
    inlueamur,
    ut esurientes animas nostras ille
    pascat, qui
    esu-
    rivit
    proptcr nos;
    qui pauper
    factus
    est,
    cum
    dives essct
    ,
    ut
    ipsius paupertate
    nos ditaremur
    (II
    Cor.
    vni, 9). Opporlune
    ad eum
    paulo
    ante cau-
    tavimus : Omniaa te
    '
    exspeclant,
    ul desillisescam
    in
    lemporeopporlv.no(Psal.
    cui
    , 27J .
    Si
    omnia,
    omnes : si omnes
    ,
    et nos. Non
    ergo
    si
    quid
    boni in
    sermonc daluri
    sumus,
    nos
    dabiinus,
    sedillea
    quo
    omnes
    accipimus;
    quia
    omnesadeum
    exspectamus.
    Tempusest,
    del : sedfaciamus
    quoddixit,
    ut
    det;
    id
    est, exspectemus
    ad eum
    , ipsum
    cordeintueamur :
    quia
    sicut oculi
    corporis
    etauresad
    nos,
    itaoculi cor-
    disetauresadilliiiii.Pateiileaure
    2
    cordisatiditema-
    gnum
    sacramentum. Omnia
    quidem
    sacramentadivi-
    narum
    Scripturarumutiquemagnaatque
    divinasunt:
    sttnttamen
    insigniora, magisquepracipua, qnoe
    maxi-
    nieinlenlosnosdesideranl,
    et
    qmcprae
    caeterisacdifi-
    cant
    lapsos,
    satiant csurientes :
    qui
    nonila
    satiantur,
    ut
    fastidiant;
    sedut sitsatietnssinefaslidio
    3,pellens
    inopiam,
    nonassumens
    conlempium. Qucm
    nonmo-
    veat
    jussus
    immolari unicus filius
    ei,
    a
    quoprninissus
    esl ? ELmaximeresita
    gesta,
    ut audivimus
    ,
    intentos
    animosfacil ad
    quaereudumexponi
    sacranieiilum.
    CAPUTVI.

    7.
    Scriplurarum
    figurm
    rebus vere
    geslis
    inhwrenl. Anle omnialamen
    ,
    fralres
    , hocin
    nomine Domini et
    admonemus, quanlumpossumus,
    et
    prsecipimus,
    ut
    quando
    audilis
    exponi
    sacramentum
    Scripturoe
    narrantis
    quaegestasunt, prius
    illud
    quod
    lectumest credatis sic
    geslum, quomodo
    lectum
    est;
    nc subtracto fundamento rei
    gestau, quasi
    in aere
    quocratis
    sedificare. Abraham
    pater
    noster homoerat
    illis
    lemporibus
    fidelis
    ,
    credens
    Deo, juslificalus
    ex
    fide,
    sicut
    Scriptura dicit,
    et velus et nova
    (Gen.
    xv, 6;
    Rom.
    iv, 3,
    et Galat.
    III, 6). Suscepit
    filiuin
    de Sara uxore
    , jam
    insencclute
    ulrisqueconstitutis,
    ex
    magnadesperalione,
    .^ed
    secuiidumhoininem.Quid
    aulemdeDeonon
    speraiidum,
    cui difficilenibil est:
    qui
    sicfacit
    magna, quomodoparva;
    sicsuscitat mor-
    luos,
    quomodo
    creat vivos?Si
    pictor
    eademarlefacit
    1
    Forte,
    adte.
    2
    Forte,
    adillum
    patent.Aure,
    etc.
    3
    Sic
    Regius
    Ms.At
    Remigicnsis
    cumtilim.el
    Lov.,
    nonita
    salienlur,
    ut
    fastidiant,
    secisitsulietassine
    fastidio.
    Er.
    et
    par.,
    nonita
    satientur,
    ul
    fastidiant,
    sednonsit satieta*
    faslidie.
    31 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    S*
    murem
    , qua elephanlem(diversa opera,
    sed ars
    tina
    l); quanto magis
    Deus
    qui
    dixit,
    ct facta
    sunl;
    mandavit,
    el creatasunt
    (Psal.
    CXLVIII, 5)
    ?
    Quid
    diffi-
    cile
    facit, qui
    verbofacit?
    Qua
    facilitalecreavitAn-
    gelos
    ultra
    coetos,
    eafacililaleIuminariainccelis
    ,
    ea
    facililate
    pisces
    in
    mari,
    eafacilitatearboresel anima-
    liainlerra : cafacilitate
    magna, quaparva.
    Cui
    ergo
    cunclafacillimumfuitfacerede
    nihilo,
    mirandumest
    quia
    dedit senibus filium? Tales
    ergo
    illosvirosvel
    illos homineshabebat
    Deus,
    etillo
    tempore
    lalesfe-
    cerat
    praecones
    Filio
    venturo,
    utnonsoluminhis
    quoe
    dicebaul,
    sed eliaminbis
    quocfaciebant,
    vel inhis
    quae
    illis
    accidebanl,
    Christus
    quoeralnr,
    Chrislusin-
    venialur ".
    QuidquidScriptura
    dicit de
    Abraham,
    et
    faclum
    esl,
    et
    prophelia
    esl : sicut
    Aposlolusqnodam
    loco
    dicit, Scriptitm
    estenim
    quod
    Abrahamduos
    filios
    habuil;
    unumde
    ancilla,
    et alterumdelibera:
    qum
    sunt in
    allegoria.
    Hwc
    ergo
    suntduoTeslamenla
    (Gulat.
    iv, 22,
    24).
    CAPUTVII.8. Isaaci historiael veraesl et
    figura-
    liva. J am
    ergo
    non
    imprudenler
    3
    dicimus
    quia
    Isaac
    el natusest
    Abrahoe,etaliquid significavit.
    Sicutelim-
    molare
    filiumjussusobtemperat Deo, perducitad
    lo-
    cum, pervenit triduo,
    dimiilil duosservossuoscum
    jumento, pergitipsequo
    Deus
    pracceperat;
    leval
    lignum
    in
    altare,
    ievatfilium
    super lignum. Antequam
    veniat
    fditisad
    locumsacrificii,porlaLligmimquo
    lcvanduscst.
    Deindecum
    jampeneferiretur,
    sonat
    vox,
    ul
    parca-
    tur : el nonlamensinesacrificioel sine
    sanguine
    fuso
    receditur.
    Apparet
    ariesin
    vepre
    inhaerenscornibus
    ,
    immolalur, peragilur
    sacrificium. Peractosacrificio
    dicilur ad Abraham: Faciosemen
    luum,
    sicul slellas
    cceliel arenammaris
    ;
    el oblinebitsemenluumcivitates
    adversariorum;
    el benedicenturin semineluo omnes
    genteslerrw,
    eo
    quod
    exaudislivocemmeam
    (Gen.xxn,
    17et
    18).
    Vide
    ergoquando
    facluni
    est, el
    quando
    fit
    commemoraiio facti
    ipsius. Quando
    dicit ille
    Aries,
    Foderunl manusmeaset
    pedesmeos,
    ctcoelera.
    Quando
    peraclum
    est illudinPsalmo
    sacrificium,
    tuncin
    ipso
    Psalmo dictum
    est,
    Commemorabuntur etconvertenlur
    ad Domiuumuniversi
    finesterrm;
    el adorabunlincon-
    speclii ejus
    universm
    palrimgenlium
    :
    quoniamipsius
    esl
    regnum,
    el
    ipse
    dominabilur
    genlium(Psal.
    xxi, 17,
    28et
    29).
    Si
    commemorabunlur,
    diclum
    est, pracsigua-
    tumesl
    aliquando
    4
    , quod
    fieri
    jam
    videmos.
    CAPUTVIII.

    !).
    J uslificatio
    ex
    fide
    siue
    operibus.
    Videamus
    ergo quomodo impletum
    sit
    ,
    cl unde
    iniplelum, quo praecedente
    sacrificio
    impletum,
    quod
    dictum est
    Abrahae,
    In seminetuo benedi-
    cenlur omnes
    genles.
    Felices
    genles, qnac
    illud
    non
    audierunt,
    et nunc
    legentes crediderunt, quod
    credidil ille
    qui
    audivit. CredidileniinAbrahamDeo
    ,
    et
    repulalum
    esl illi ad
    justiliam,
    el amicusDei
    appel-
    littus est
    (J acobi n, 25). Quod
    credidit
    Deo,
    inlus in
    1
    sicAm.Er.Par. etMss.AtUlim.et
    Lov.,
    diverso
    opere,
    sedarteunu.
    a
    Ulim.ett.ov.
    addunt,
    chrislus
    inleltigalur;quodabest
    acaeterislibris.
    3
    Mss.,
    non
    impudenter.
    ,
    4
    Lov.,aliquandofuturum.vox,fulurumt
    abestacaeteris
    libris.
    corde,
    in sola fideest :
    quod
    autemimmolandum
    duxil
    filium,
    quodintrepidus
    dexteram
    armavit, quod
    jamferirel,
    nisi voce
    tencrelur, magna
    fidesest uti-
    que,
    et
    magnumopus
    : el
    ipsumopus
    laudavit
    Deus,
    cum
    diceret, Quoniam
    exaudislivocemmeam.
    Quare
    ergo apostolus
    Paulus
    ait,
    Arbilramur
    juslificari
    ho-
    minem
    perfidem
    sine
    operibusLegis(Rom.in,
    28);
    et
    alio loco
    dicit,
    Et
    fidesqumper
    dilectionem
    operatur
    '
    (Galat. v,
    6)
    ?
    Quomodo
    fides
    per
    dilectionem
    opera-
    tur;
    el
    quoinodojuslificalur
    homo
    per
    fidemsine
    operibus
    Legis
    ?
    Quomodo
    ?
    inlendiie,
    fratres. Cre-i
    didit
    aliquis, percepit
    fidei sacramcnta in
    leclo,
    et
    morluus est: defuitilli
    operandi tempus. Quid
    dici-
    mus?
    quia
    noncsl
    justificatus
    ?Planedicimus
    justifi-
    catum,
    credenlemineum
    qui justificatimpium(Rom.
    IV,
    5). Ergo
    isle
    justificaiusest,
    et
    operatus
    non
    est;
    et
    impletur
    senlentia
    Apostoli dicentis,
    Arbilramur
    juslificari
    hominem
    pcrfidem
    sine
    operibusLegis.
    La-
    tro
    qui
    cumDominocrucifixus
    est,
    cordecredidil ad
    justiliam,
    ore confessus est adsalutem
    (Id. x, 10).
    Namlidcs
    quai per
    dilectionem
    operatur,
    etsi nonsit
    in
    quo
    cxlerius
    operetur,
    incordetamenillafervens
    servalur. Namerant
    quidam
    in
    Lege, qui
    de
    operibus
    Legisgloriabaniur,
    quoe
    fortassenon
    dilectione,
    sed
    limore
    faciebant;
    et volebantse
    justosvideri, elprse-
    poni Genlibus, quaeopusLegis
    nonfecerant.
    Aposto-
    lusaulem
    pracdicans
    fidem
    genlibus,
    cum
    eosquiac-
    ccdebanl ad
    Dominum,
    videret
    justificatos
    ex
    fide,
    ut
    jamqui
    crediderant bene
    operarentur,
    non
    quia
    bene
    operati
    sunt crederemererentur
    ,
    exclaniavit
    securus,
    el
    ait, Quia
    jiistificari
    homo
    polest
    ex (idesine
    operi-
    bus
    Legis
    : ut illi
    magis
    nonfuerint
    justi, qui quod
    facicbanl,
    limore
    faciebant;
    cumDdes
    per
    dilectio-
    nem
    operelur
    in
    corde,
    etiamsi foras non exit in
    opere.
    SERMOIII
    *
    De
    Agar
    el Ismaele'
    FRAGMENTCM
    (fl).
    Quomodo
    ad
    Agar
    et Ismael
    perlineanl
    hmretki et
    schismalici.
    Testamentumvelus ad J udaeos
    proprie pertinet.
    Elenim carnalia beneficia
    promitlebantur, quiaspi-
    ritualianon
    capiebantur. Regnum
    illudterrenum
    ,
    et
    vitalcrrena fundilus
    dejecla, subjectioni
    inimicorum
    tradita. Totumcarnaliter
    sperabant
    de
    Domino,et
    propler
    haecserviebant.
    Inlerrogentur Chrisliani,
    si
    modo nulli sunt lales. TalesadYetusTeslamentum
    pertinenl.
    Nonenimnomen
    inlerrogo,
    sedvilam. De
    bislalibussunt baeresiset schisma.
    Fugit
    afacieSarae
    illa
    ,
    et
    affligebat
    eamSara.
    Quid
    mirandum?
    Afflige-
    bateam
    corporaliler.
    Si
    quid
    alflictionis
    passa
    est
    pars
    Donati 3, propler superbiam
    suam
    Agar passa
    est
    1
    Hic
    apud
    Am.Er et Par. finitur
    tractatus,apposita
    clausula,
    ver
    quamadipisci
    credimussalulemmternam.
    Ainen.
    a
    Bedae
    Mss.,
    ad
    Galat.,cap.4,
    v.
    29,
    litulo
    addunt,
    inna-
    tali
    Marlyrum.
    3
    ItairiMss.Atin
    editis,pars
    Domini.
    '
    Recognitus
    est adbd. fl. r. et adUlim.Par.Lov.
    (a) Alias,
    in
    Fragmentis
    32.InBedae acFloricollectioneet
    in
    liegio
    Ms.
    repertum.
    55 SERMOIV.
    34
    ancilla a Sara. Audiat
    Agar
    vocem
    Angeli
    : Redi ad
    dominamluam
    (Gen. xvi, 6, 9).
    Sed sicut lunc
    qui
    secundumearnemnalus
    est, persequebalur
    eum
    qui
    se
    cundum
    spirilum;
    itaetnunc. Noninvenimus
    corpo-
    raliter
    persecutum
    Isaac abIsmaele: sedtantuin
    quia
    dixerit
    Apostoluspersecutionem.
    Nolaibi ubi dixit:
    Sedsicuttuncille
    qui
    secundumcarnemnatus
    est, per-
    sequebatur
    eum
    qui
    secundum
    spiritum
    ;
    itaetnunc. Sed
    quid
    ait
    Scriptura
    ?
    Ejice
    ancillamel
    filiumejus
    : non
    enimhmreserit
    filius
    ancitlmcum
    filio
    liberm
    (Galat.iv,
    29, 30). Ergo
    ubi illuddicit
    Scriplura,
    ibi
    quaeramus.
    Quid
    ait inGenesi?El
    factumesl,
    cum luderel Ismael
    et
    Isaac,
    vidil eosludenles.
    Quisperseculus
    est?
    quem
    perseculus
    est ?Ludenteseosvidil Sara
    ,
    etait:
    Ejice
    ancillamel
    filiumejus. Quare? Quia
    vidit eos luden-
    tes. Sed lusum illumPaulus
    persecutionem
    vocat:
    quia
    lusioillaillusioerat. Si
    illusio,
    seduclioet dece-
    plio
    est. Omnislusus
    puerorum
    simulacrumest ne-
    goiii majoris
    : et
    quando major
    ludit cum
    minore,
    quasi
    ut
    seducalur,
    sciens sehabere
    negolia
    alia
    qiise
    intendit,
    ct simulat
    quaedampuero,
    idest
    inlirmo,
    ludens cum illo.
    Major
    eral.
    Ismael,
    et roboratus in
    malitia: sedludenscum
    pueroIsaac,
    seducebat
    Isaac,
    et
    quasdam
    fraudes ludendi cum infirmo faciebat.
    Animadvertit mater lusumillumesse
    persecutionem.
    Sic
    intelligens
    Sara mater lusumillumdixit:
    Ejice
    ancillamet
    filiumejus
    : nonenimhmreserit
    filius
    an-
    cillmcum
    filio
    meoIsaac
    (Gen.xxi, 9, 10).
    Et Eccle-
    sia dicit :
    Ejice
    hcereseset filiosearum': nonenim
    haeredeserunt haereticicumCalholicis.Sed
    quare
    non
    erunt haeredes? Nonnede semine Abrahoenati?Et
    quomodo
    Baplismum
    Ecclesisehabent?
    Baptismum
    habent : hseredemfaceret semen
    Abrahae,
    nisi ab
    hoeredilale
    superbia
    excluderet. Eodemverbonasce-
    ris,
    eodemSacramento
    ;
    sedadeamdemhsereditatein
    vitseoeternsenon
    pervenis,
    riisi ad Ecclesiamcatholi-
    camreversus fueris. Ex semineAbrahse
    nasceris;
    sed
    filiusancilkeforis
    propter superbiam.
    SERMOIV
    *
    (o).
    DeJ acobetEsau
    (b).
    ln
    festo
    Vincentii
    martyris
    habilus.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Spiritualiter sapere
    dalura
    Spirilu
    sanclo. Hesternaelectionisdebilores nosesse
    meminimus: sedsicut nos debemus
    sermonem,
    ilaet
    vosdebetisaudienliam. Et Ieclio
    quidem
    illacarnali-
    ler sonat:
    qui
    autem
    Spirilum
    Dei
    accepit, spirituali-
    ter
    sapit.
    Dixitenim
    Apostolus, Sapere
    secundumcar-
    nem,
    morsest
    (Rom. vm, 6).
    Et adhoc
    promisit
    Do-
    minusParaclelum
    Spirilum
    verilalis.
    Ergo
    sicut
    pro-
    misit,
    et
    misit,
    ut
    unusquisquejamqui
    eum
    Spiritum
    recepit,
    nonsit
    temporalibusvoluptalibusservus,
    sed
    dominus
    corporis
    facluset servus
    Creatoris, dirigat
    1
    sic BedaeMss.caeteri
    libri,Ejice
    hmrelicoset
    filios
    eo-
    rum.
    '
    Recognitus
    ad
    gr.
    r. ulim.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis44.
    (b)
    Possidiushuncin
    indiculo,
    c.
    8,
    sermonemnotat:
    qui quidem
    in
    Regio
    Ms.
    inscribitur,
    Debenedictionibus
    <Esauet J acob.
    se mviam
    praecepiorum
    Dei
    *
    : nec
    vestigiaejus
    nu-
    tent,
    necoculi
    ejuspalpitent;
    sedinlenlione(idei
    pro-
    ficiat,
    ut veniat adid
    quod
    nec oculus
    vidit,
    necau-
    ris
    audivit,
    nec incor hominisascendil
    (I
    Cor.
    n, 9):
    quodcreditur antequamvidealur,
    ut cum
    venerit,
    qui
    credidit nonconfundalur.
    CAPUTII.

    Inlendat
    ergo
    ambulansin
    spe, spe-
    rans
    quod
    nondum
    lenet,
    credens
    quod
    nondum
    videt,
    amans cui uondumhacret. Exercilatio autem animae
    in
    fide,
    in
    spe
    el
    cliaritate,
    faciteumidoneum
    capere
    quod
    venturumesl.
    2. Pelrus carnaliter
    sapiensinfirmus. Ipsius
    et om-
    nium
    marlyrumforlitudo
    ex
    Spiritu
    sancto. Cum
    ergo
    carnaliler adbuc
    saperel Petrus,
    turbatus adinlerro-
    gationemancilloe, negavit
    Dominumler. Procdixerat
    enimmedicus
    apgroloquid
    in illo futurumerat :
    qui
    ocger
    casus
    oegritudinis
    suaenon
    noverat, etplus
    de
    se
    acgrotusprocsumpseral;
    sedverus medicusvidebat.
    Dixerat enimsecumDominoet
    pro
    Dominomoritu-
    rum
    (Matlh. xxvi, 69-75, 31-35).
    Nondumaulem
    po-
    terat,
    quia
    infirmuserat. At ubi venit
    posteaSpiritus
    sanelus missusde
    ccelo,
    et confirmaviteos in
    quos
    venit; impletus
    illefiducia
    spiriluali, ccepitjam
    vere
    paratus
    essemori
    pro
    eo
    quem
    ante
    negaverat.
    Hac
    fiducia
    repleti
    omnes
    martyres ,
    tenentes reclamfi-
    dem,
    non morientes ncc
    patientes pro
    falsa(ide
    , pro
    vano
    phanlasmate, pro speinani, pro
    re
    incerla;
    sed
    pro
    veritatis
    pollicitatione,
    cerlumhabenles eum
    qui
    promisit, potentem
    esse
    qui exhibeat;
    omnia
    pracsen-
    tia
    conlempserunt,
    in futura
    exarserunt, quoe
    cum
    fuerinl illis
    procsenlia,
    nonerunl
    practerita.
    CAPUTIII. 3. Esau
    carnales,
    J acob
    spiriluales
    figurat. Spirilualis
    vilam
    Angelorumexspectat.
    Recor-
    damini
    ergo, qui
    interfuistis hesterno
    die,
    duos filios
    Isaac,
    Esau el
    J acob, quomodo majori praeponitnr
    minor
    (Gen.
    xxv el
    xxvn)
    : ut ad J acob
    perlineatis ,
    Esaunori amelis. Erit autem
    Esau, qui
    vult carnaliter
    vivere,
    vel carnalia in futuro soeculo
    sperare.
    Sive
    ergo
    carnaliler
    vivens,
    et lalibus
    gaudens
    inhoctem-
    pore,
    et laliadeDeo
    sperans, qualia
    habent et
    mali,
    et totamfelicitatemsuamin
    ipsa ponens
    de
    quagau-
    dent et
    iniqui;
    aut certe conlemnens istani
    proesen-
    tem,
    et talem
    sperans
    in
    futuro;
    carnalis
    est,
    carna-
    lemhabens
    lidcm,
    carnalem
    spem,
    carnalemcharila-
    tem. Fides aulem
    spiritualis est,
    credere
    quod pro-
    leclorsit
    lemporalitcr Dominustuus,utveniasad
    illud
    quodtemporale
    non
    erit;
    et
    sperare
    le
    babilurumvi-
    tam
    Angelorum,
    nonin
    corruptionibuscarnis,
    non in
    voluplatibus
    et
    illecebris,
    nonin fornicationibus et
    ebrietalibus et
    gaudio epularum carnalium,
    nonin
    superbiapossessionum
    dominationis
    lerrenac;
    sed tan-
    tummodo
    quomodoAngeli
    vivunt.
    CAPUTIV.

    4. Vita
    Angelorum
    bealaex visione
    Dei. Yivuntautem
    Angeli
    in
    gaudio,
    non
    creaiiiroe,
    sed Crealoris, Gaudiumenim crealurae est
    quidquid
    1
    par. et
    Ulim.,
    j via
    pmceptorum
    Bei.
    Regius
    autem
    Ms.
    praeterit
    isLbaec
    verba,
    pmceptorum
    Dei: nec
    vestigia
    ejusnutent,nec;
    acsicaflirmanter
    dicitur,oculi
    ejuspal-
    piteiit.
    Fortenon
    niale,
    qtiando
    infra,
    n.
    7,
    afiirmanssen-
    tentia
    est, palpitat
    mentis
    acies,purgetur
    utvideat.
    85
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    36
    videtur :
    gaudium
    Creatoris esl
    quod
    non videlur
    oculis
    corporis,
    sed
    purgala
    aciementis. Beati mundo
    cordc. Ad
    quam
    visionem beati sunt?
    Quoniamipsi
    Deumvidebunt
    (Matth. v, 8).
    Noncnim
    puletis,
    fra-
    tres, quia gaudenl Angeli
    ex eo
    quia
    videnl terram
    ,
    aul co3liim
    ,
    vel
    qiiLttcumque
    in his sunt '. Nonex eo
    gaudent, quia
    vidciu coelumet terram
    ;
    sed
    quia
    vi-
    denteuin
    qui
    fecitcoelumel terram.
    '5. Deusnon
    estquid corporeum,
    nec
    qualeformari
    nostra
    cogilalionepossit.
    Ille autem
    qui
    fecit cceium
    ct
    terram,
    nec coelum
    est,
    nec
    lerra;
    nec
    quid
    ter-
    renum
    polesl cogitari,
    nec
    quid
    coeleste
    ,
    nec
    quid
    corporeum
    vel
    spirilnale puieris cogitare
    : non hoc
    est Deus. Nontibi faciashomincm
    aliquemgrandem
    et
    pulclirum
    : non circumscribilur humana forma
    Deus
    ;
    non continetur loco, non lenelur
    spatio.
    Non
    libi facias
    quasi
    aureumDeum: non hoc est Deus.
    Nam
    aurum,
    undelibi visfacere
    Deum,
    Deus
    ipse
    fecit;
    et boc iiifirmum
    (), quia
    inlerra. Non libi
    propo-
    nas, quiaaliquid
    tale esl Deus
    , quale
    vides incoelo
    ,
    vel lunam
    ,
    vel solem
    ,
    vel sideravel
    quidquidfulget
    ct
    splendet
    inccelo: non hoc est Deus. Sednec ite-
    rumideo tibi nonvideatur Deus
    quod
    sol, quia
    sol
    tanquam
    rota
    quaedamest,
    non immensumlucis
    spa-
    tium
    ;
    et dicas
    tibi, Ergo
    Deus infmitoclucis est ct
    iinmensae: ul
    quasi
    tendas
    ipsum
    solem,
    et faciasil-
    lumnonhabere finem,
    nec hac nec
    illac,
    necsursum
    necdeorsum;
    et lamcn lucemlibi immensarn
    propo-
    nas Deum: nechoc est Deus. Deus
    quidern
    habilat
    lurem inaccessibilem
    (I
    Tim.
    vi, 16)
    : sed lalis Iux
    non est
    rola,
    nec
    polesl
    essenola oculiscarnis.
    CAPUT
    V.

    6.
    Quidcogitandum
    cumdiciturDeus.
    Manichworum
    errorem
    perslringit.
    Sed si videre
    polesquid
    esl verilas, quid
    est
    sapientia, quid.justilia,
    quomodo
    dictum
    est,
    Accedilead eum
    ,
    el illumina-
    ntini
    (Psul.
    xxxin, 6)
    :
    quomodo
    est illudlumenve-
    rum,
    de
    quo
    dicil J oannes
    ,
    Eral lumenverum
    ,
    quod
    illuminul omnt-mhominemvenientemin hunc
    mundum;
    qnomodo
    J oannes
    ipseBaplista
    non erat lumen ve-
    rum. Dicil enimJ oannes
    evangelista,
    Non eral ille
    lumen,
    sedut teslimonium
    perhiberet
    delumine
    (J oan.
    i,9, 8).N<m
    soluni atilemJ oannes
    Raptista
    vertimlu-
    nien 11011
    erai,
    sed nec Panlus verum lumen
    erat,
    ncc Pclrus
    verumlumen
    eral,
    nec
    aliqui apostc.ili
    ve-
    rumliiinenerant. Etenini verumlumenest,
    quod
    illu-
    minat omnemhominemvenienlemin hunc mundum.
    llli vero lumina
    erant, qnia
    illuminabanlur. Namct
    oculi carnis uoslrsedicunlur lumina
    ;
    et
    unusquisque
    jurat,
    Pcr luinina mea. Lumina ista
    quidsunl?Si
    desil
    sol,
    si desil lnnaaul lucerna
    ,
    certe intenebris
    reinaneni. Ubi sunt lumina
    ,
    videant ante
    se, prcc-
    beaul ducatum
    pcdibus,
    si luminasunt: et tamen
    luminasiint.
    Quare
    lumina sunt?
    Quia possunt
    lu-
    men
    recipere.
    Eteuimcumfuerit Iumenillatum
    ,
    lu-
    men
    ipsum
    nonsenlil frons
    tua,
    necauris tua
    ,
    nec
    olfactus tuus
    ,
    nec manus lua
    ,
    uec
    pes
    luus : sola
    meinbra
    in
    lequi
    vocantur
    oculi,
    solasenliunt lumen
    *
    par. et
    ulim.,
    vel
    qumcumque
    nihil sunt.Lov. ineo
    sunt.At
    Mss.,
    injiissuni.
    (a) Forte,infimum.
    illatum. Absentelumine tenebranlur : sed illato lu-
    minesola
    illuminantur,
    id
    esl,
    quia
    solaseiiliiiut I11-
    men.
    Illuminantur
    quidem
    et csetera membra tna
    ;
    sed ut videri
    possint,
    nonut videre
    possint.
    Namlux
    quoeoritur,
    vel
    quoeinfertur,
    omniamembra
    perfun-
    dit;
    oculos
    ,
    ut
    videanl;
    caolera
    ,
    ut videantur. Sic
    omnes sancti illuminati
    sunt,
    ut
    viderent,
    et ut
    quod
    videbant, prsedicarenl. Ideo illisdictum
    est,
    Vosesiis
    lumenmundi
    (Matth. v,
    14).
    Sed
    lumen,
    non verum
    lumen.
    Quare
    ?
    Quia
    eral lumen
    verum,quod
    illuminal
    omnemhominem. Omnemhominemdixil : si de islo
    sole
    dicerel,
    non
    diceret, Omnem
    hominem;quia
    iste
    sol non a solis hominibus videtur. Vident illumet
    pecora,
    et minulissima auimalia
    ,
    et musca: vident
    istumsolcm: illudaulemlunien
    quod
    Deus
    esl,
    ne-
    movidel,
    niside
    quibus
    dictura
    est,
    Beali mundo
    corde,
    quoniam
    ipsi
    Deumvidebunt.
    CAPCTVI.

    7. Lumen
    quodDeus est, qualecogi-
    tandum. Conamini
    cogitare, fralres,
    lumen veri-
    talis,
    lucem
    sapienliac, quomodoubiquepraesens
    est
    omnibus : conamini
    cogitare
    lumen
    juslilice; pracsens
    est enimomni
    cogilatui. Quid
    enimest
    quodcogital?
    Qui
    vult
    injuste vivere, peccat.
    Deserit
    jusliiiam
    :
    diminuta est ? Conversus
    est ad
    juslitiam
    :
    quid
    ?
    auctaest? Descrit
    eam, integram
    illam
    relinquit
    :
    convertitur ad
    eam,
    integram
    illaminvenit.
    Quid es.t
    ergo
    lumen
    justilise
    ?Deoriente hoc
    surgit,
    et in
    oc-
    cidentemvadil? An est alius locus unde
    oritur,
    aut
    quo
    venil? Nonuc
    ubiqueproestoest? Homocerte
    qui
    esl inoccidente
    ,
    si vull
    juste
    vivere
    ,
    id
    est,
    secun-
    dum
    jusliliam, numqtiid
    deest illi
    quam
    inlueatur et
    videal
    (a)
    secundum
    ipsamjusliliam
    ? Iteruminorien-
    te
    positus
    si velil
    jusle vivere,
    id
    est,
    secundumeam-
    dem
    justitiam, iiumqiiid
    deest illi ?Ibi enimest
    jusli-
    tia:
    praeslo
    est
    juste
    viventi.
    Secundum
    ejus regu-
    lamvidenl
    *
    quemadmodum
    jtiste
    vivanl el illi : sicut
    justi
    benevivendoeam
    videnl,
    itaet
    injusti
    malevi-
    vendo noneamvident. Namet ille
    juste vivit,
    cum
    eam
    videt;
    et ille
    ipsamvidet,
    ul secundum eam
    actus suos
    dirigat
    :
    quia
    nisi secundum
    juslitise
    re-
    gulam
    direxerit actus
    suos,
    inerrorem
    iniquitatis
    im-
    pingitur. Quia
    ergo
    et huic
    proesto
    esse
    potuit
    ibi con-
    sistenli,
    nullo loco
    est,
    et
    ubiqueesl
    : sic
    juslitia,
    sic
    sapienlia,
    sicverilas
    , sic castitas. Conamini
    ergo
    videretalemlucem: sed non
    potestis,
    palpitat
    men-
    lis
    aeics; pnrgetur,
    utvideai.
    CAPUTVII.Ct autem
    purgelur
    et
    videat,
    cre-
    dat,
    ut
    purgari
    mereatur.
    Quod
    ergo
    videre non
    poteslis, differle,
    ut
    curemini,
    et videre
    pos-
    silis.
    8. Felicilasin
    fuluro
    smculo
    qualissperanda.
    DuoTesta-
    menta.Nontamenlale
    aliquidinfulnro
    soceulocogitetis,
    quale
    nunc videtis :
    quia
    si lale
    aliquid cogitaveri-
    tis,
    et lale
    aliquiddilexeritis;
    cum
    ipso
    immdovtiltis
    ireextra
    mundum,
    lollerevobiscumvnltismundum.
    Noneruntibi isla. Luxibi erit
    quredam,
    undehoc rorat
    nescio
    quid, quod
    modo
    iutelligimus,
    el
    gaudemus.
    Sed si habemus
    benediclionema
    rore
    cceli,
    habe-
    sicMSS. Editi
    vero,secmdumenim
    regulam
    videl.
    (a)Forte,
    atvivat.
    7
    SERMOIV.
    38
    mus abundantiam a fertililale terroe: sic est cmm
    benedictusJ acob
    (Gen.
    xxvn
    , 28)
    : ad eum
    perlinea-
    mus
    ,
    et non carnaliter vivamus.
    Qaia unusquisquc
    incipit
    carnaliter vivere
    ,
    ideo
    inajur
    diclus est Esau
    (ld.
    xxv
    , 25).
    Duo Testainenta dicunlur in
    Lege,
    unum
    Vetus,
    et alterumNovuni. Vetus
    promissinnes
    hobebat
    lemporales ,
    sed
    significationes spirituales.
    Intendat Charitas vestra. Si
    promissa
    est J udoeis
    'terra
    repromissionis, significat aliquid spiritualiter
    terra
    repromissionis
    : si
    promissa
    esfJ udxis civitas
    pacisJ erusalem, sigiiificalaliquid
    nomen civilatisJ e-
    rusalem : si data est J udccis circumcisio
    carnis,
    significat aliquam spirittialem
    circumcisionem : si
    jussi
    smit J udauunumdiemsabbaiumobservare de
    septem
    diebus
    , significatspirilualera quictem, qu;c
    non habet
    vesperam.
    Namet in
    ipsis scptemdiebus,
    in Genesi in
    omnibus diebus dictum
    esl,
    Factaest
    vespera(Id: i)
    : in
    seplimo
    die non
    dicitur,
    Facla
    est
    vespera. Septirno
    die
    qtii vesperam
    non
    habet,
    significalur
    nobis
    requies sempiierna,
    ubi nnllusest
    occasus. Si datasunt sacrificia
    J udaeiscarnnlia
    ,
    per
    viclimasanimaliumomnia
    significant
    sacrificia
    spiri-
    tualia.
    CAPUT
    VIII.Ergoquisicinlellexerunt.quasiprac-
    sens illis
    aliquid
    darelur
    promagiio,
    et fulurumnihi!
    qucesierunt,
    nec
    spiritualiter
    ea
    quee
    carnaliter
    age-
    banlur,
    intel
    ligerevaliierunl,
    ad
    majorcni
    lilitun
    pcninent,
    ad vetusTesiamcntum
    pertinent.
    9. TeslamentiVeterisel Novidiscrimen
    elconsonanlia.
    Vetus enim Testameniurn est
    promissio figurata
    :
    Novum
    Testamenlumestpromissio spiritualiter
    intel-
    lccla. CumenimJ erusalem
    quae
    fuit in lerra
    ,
    perli-
    neat adVetusTestaniRiitum
    , imagincni
    habet ad J e-
    rusalcm
    quae
    cst in
    cceio,
    et
    pertinet
    ad Novum
    Tesiamenlum. Circumcisio
    carnalispertinet
    ad Vetus
    Testamentiim: Circumcisio
    cordispertinel
    adNovum
    Testameiilum'. Liberalur secundum
    Velus Tesla-
    menlum
    populus
    de
    J Egypto
    : Iiberatur
    secundum
    NovumTestamenlum
    populus
    a
    diabolo. Persecuto-
    rcsiEgypliiclPliaraopersequuntur
    exeunles de
    iEgy-
    plo
    J udocos:
    persequunlur populum
    chrislianum
    pec-
    cala
    ipsorum
    el diabolus
    princeps peccatorum. Sed
    sicut J udseos
    usque
    ad mare
    persequunlur
    ./Egyptii;
    sicChrislianos
    usque
    ad
    Baptismum
    persequunlur
    pec-
    cata.
    CAPUT IX.

    Eremus esl christiano hic mun-


    dus.
    Inlendile, fratres,
    et videle :
    liberanlur
    per
    mare
    J tidsei,
    obruuntur in mari
    ^Egyplii
    : libe-
    ranlur Christiani in remissione
    peecatorum,
    de-
    lentur
    peccalaperBaptismum.
    Exeunt
    post
    mareRu-
    brum,
    et ambulant
    pcr
    cremum: sic et Christiani
    poslBaptismum
    nondumsunt interra
    repromissionis,
    sedsunt in
    spe.
    Sseculumaulemhoceremus
    esl;
    et
    verechristianoest eremus
    posl
    Baptismum,
    si intelli-
    gat quodaccepit.
    Si non
    solumsignacorporalia
    inillo
    fiant,
    sedsieliamincorde
    spirilualiseffeclus,
    inlelligit
    1
    Isthsecsenlentia, circumcisiocarnalis
    perlinet
    adretus
    feuamentum:
    circumcisio,etc.,
    omissain
    editisfuerat.
    RestituiturexMs,corb.
    sibieremumesse islum
    mundum.iniolligilin peregri-
    natione se
    vivere, palriam
    desiderare
    (). Quam-
    diu autem
    desiderat,
    in
    spe
    est.
    Spe
    enimsalvi
    facli
    snmus.
    Spes
    aulem
    qumvideiur,
    iwnest
    spes
    :
    quod
    enimvidel
    quis, quidsperat
    ? Si autcin
    quod
    nonvide-
    mus,
    speramus,per patienliamexspectamus
    (Rom. vm,
    24,
    23).
    Ista
    patiiniia
    ineremofacit
    aliquidsperare:
    si
    j.im
    se
    pulat
    in
    palria ,
    non
    pervenit
    ad
    patriam
    :
    si
    jam
    se
    ptitat
    in
    palria,
    renianet in via: ul auiem
    non remaneat
    invia, speret patriaui,
    desideret
    pa-
    triam,
    ne devict. Namoccurrunt
    leutationes : ila
    post
    Baptismnm
    occurrunt. Sicut eiiimnonsoli erant ho-
    stes J udaeorum
    J Egyptii, qui
    illosab
    jEgyplo perse-
    quebantur (ipsi
    cnim
    practeriti bosleserant,
    qiiomodo
    unumquemquepersequilur prsetcriia
    vilasua et
    prae-
    terita
    peccata
    sua
    curn
    principe
    suo
    di.ibolo)
    ,
    sed
    exstiterunl in
    ererno,
    qui
    vullent
    impedire
    viam
    ;
    et
    ptiguatum
    esl cuni
    illis,
    et victi sunl: sic
    post Bapli-
    smumcum
    coeperit
    ambulare chrisliamisviamcordis
    sui in
    spe promissoiumDei,
    non deviet. Namoccur-
    runt tentationes alind
    aliquid suggerenles,
    delicias
    hujtis mundi,
    aliani
    quaindam
    vilam
    ,
    ut
    unumquem-
    quc
    devia
    dctorqucanl,
    et a
    proposito
    abducant. Si
    autemisto desiderio
    1
    istas
    suggestioneseviceris,
    vin-
    cuntiir boslesin
    via, et
    perducilur populus
    ad
    palriam.
    CAPUTX.10.
    FigurmnoslraeaqumIsraelitico
    po-
    puto
    contigerunl.
    Audi
    Apostolum, quia
    ista
    figuroe
    nostroefuerunt. Nolo
    eniin,inquit,
    vos
    ignorare,fralres,
    quia
    omnes
    palres
    nostri subnitbe
    fuerunl.
    Si sub nube
    fuerunt,
    sub
    caligine
    fuertint.
    Quidest,
    sub
    caligine
    fuerunl? Non eis
    inlelligentibus
    spiritualiter, quoe
    cuin eis
    corporaliler
    agebantur.
    El omnes
    per
    mare
    transierunt
    ,
    et
    omnesin
    Moysebaplizali sunt,
    et om-
    nes
    eumdemcibum
    spirilualem
    manducaverunl.Dalumest
    enimillis manna indeserlo
    (Exod. xvi,
    13),
    sicut
    nobis datur dulcedo
    Scriplurarum,
    ut dureinus in
    ista eremo viloe
    humanac. Et norunt
    quale
    mannaac-
    cipiuntClirisliaui, quibus
    dixit
    ipsePsalmus,
    Gustate
    elvidele, quam
    suavisesl
    Dominus
    (Psal.
    xxxm,9).
    Et
    omnes,
    inquit,
    eumdem
    cibum
    spiritualem
    mandu-
    caverunt.
    Quidest,
    ewndem?Idem
    significantem.
    Et
    omneseumdem
    potumspiritualembiberunt. Et atlende
    quomodo
    unam
    remexposuit,
    et caeleratacuit: Bibe-
    bant enimde
    spiriluali sequentepelra; pelra
    autemeral
    Christus. Hwcautem
    figurm
    noslrw
    fuerunt(I
    Cor. x
    ,
    1-6).
    Illissunt
    exhibiue,
    sed
    figuroe
    nostraefuerunt:
    quia
    illis
    corpoialiter exhibebanlur,
    nobis
    spirituali-
    ter
    sighificabantur. Ergo
    illi
    qui corporaliter
    ea te-
    nuerunt,
    adVetus
    Testamentum
    pertinuerunt.
    CAPUTXI.11.
    IsaacetRebeccain
    benedictioneJ a-
    cob,quidfigurabant.
    AdEcclesiam
    perlinent
    omnessan-
    di. J amviclete
    quia
    senuerat Isaac.
    Cujuspersonam
    gessit Isaac,
    quando
    voluit
    benedicere liliumsutim
    majorem(Gen. xxvn, l)?J am
    senuerat:
    ubisenectus,
    vetustas;
    per
    senectutem
    intelligoveluslalem;
    et
    per
    vetustaiem
    inlelligo
    Vetus
    Teslamentum. Hoc
    ergo
    Veius Testamenlum
    quia illinon
    inlelligebant, qui
    1
    corbeiensis
    Ms.,
    istadesideria.
    (a) Forte,
    desiderat.
    59
    S. AUGUSTINIEPISCOPI iO
    sub nube
    (uerunt,
    ideodicunlur
    caligasse
    oculi Isaac.
    Caligo
    oculorum
    corporis
    Isaac, caliginemsignificat
    mentiumJ udaeorum: senectus
    Isaac,
    veluslatem si-
    gnificat
    VelerisTestamenli.
    Quidergo,
    fralres? Vult
    tamen benedicere et
    majorem
    filiumEsau. Minorem
    amabat
    maler,
    el
    majorempaler, lanquamprimoge-
    nitum: nam
    aequaiis,
    in ambos
    justitia,
    sederat ciia-
    ritas
    major erga primogenilum.
    Vult ille benedicere
    majorem, quia
    VetusTestamenlum
    primopopulopro-
    mittebat^.Promissiones non
    loquitur
    nisiad J udaeos:
    ipsis
    videtur
    promillere, ipsis
    videtur omnia
    polliceri.
    Yocanlur
    ab
    ^Egyplo,
    liberanlur ab
    hoslibus, per
    mare
    ducunlur, pascuntur
    manna,
    accipiunt
    Testa-
    mentum, accipiunt Legem, accipiunt promissiones,
    accipiunt ipsam
    lerram
    repromissionis.
    Nonmirum
    quia
    ille benedicere voluit
    primum
    filiura: sed sub
    figura majoris
    benedicilur minor. Maler enim
    typum
    gestat
    Ecclesiae. Ecclesiam aulem
    accipile, fralres,
    non inhis solis
    qui post
    Domini advenlum el nalivi-
    talemesse
    coeperunt
    sancti;
    sedomnes
    quolquotfue-
    ruiU
    sancli,
    ad
    ipsam
    Ecclesiam
    perlinent.
    Nonenim
    non ad nos
    pertinet pater
    Abraham, quia
    illefuit
    antequam
    Christusnasceretur de
    Virgine,
    et noslanlo
    post,
    id
    est, post passionem
    Christi facli sumus chri-
    Sliani: cumdical
    Apostolusquia
    iilii sumus
    Abraliae,
    imitandolidemAbrahae
    (
    Rom.
    iv,
    12
    ;
    Galat.
    111,
    7
    ).
    Ergo
    nos imitando illum ad Ecclesiam
    admittimur,
    et
    ipsum
    abEcclesia exclusuri sumus? HoecEcclesia
    significatur
    in Rebecca uxore Isaac: hccc Ecclesia
    erat insanciis eiiam
    Prophelis, qui intelligebant
    Ve-
    tus
    Testamentum, quia promissiones
    illoecarnales
    spiriluale
    nescio
    quidsignificabant.
    Si
    spiriluale, spi-
    rituales
    ergo
    ad minoremfilium:
    quiaprior
    csl car-
    nalis,
    et
    posteaspirilualis.
    CAPUT XII.12. CarnalesdeEcclesiain sortesunt
    Esau. J am hesterno die
    pracmisimus
    Sanctilali ve-
    srroe,
    ideo
    majorem
    filium dici
    Esau, quia
    nemofit
    spirilualis,
    nisi excarnali : scd si
    perseveret
    in
    pru-
    dentia
    camis, semper
    erit Esau: si aulemfiat
    spiri-
    lualis,
    est filius
    minor;
    sed
    ipse
    minor erit
    major
    :
    illeenim
    temporepracedit,
    istevirtute.
    Namque
    cum
    coxissel lenlcm
    J acob,
    desideravit Esau
    accipere,
    an-
    tequam
    venirel ad istam benediclionem: el ille ait
    illi,
    Damilii
    primogenita
    tua,
    etdabolibi lentem
    quam
    coxi
    (Gen.
    xxv, 31).
    Vendidit
    primogenita
    suaminori:
    abstulit ille
    voluplatemlemporalem,
    abslulit ille di-
    gnilalem sempiternam. Ergo qui temporalibus
    volu-
    platibus
    serviunt in
    Ecclesia,
    lenlem manducant.
    Quamquidem
    coxil
    J acob,
    sed non manducavit J a-
    cob: idola enim
    magis
    in
    jEgypto viguerant.
    Lens
    cibus est
    jEgypli.
    Per lentem omnes errores Gen-
    tium
    signilicanlur.
    Quia ergo
    Ecclesiaeminenlior et
    manifestior
    in filio minore de Gentibus ventura si-
    gnificabatur,
    lenlemcoxissedicitur
    J acob,
    et mandu-
    casse Esau. Etehim dimiserunt idola
    Gentes, quse
    colebant;
    J udsei aulemserviebant
    idolis,
    namconversi
    cordein
    .Egyptum,
    ducebantur
    per eremum;
    et cum
    Editt, primopromUlebat;
    omissa
    voce, populo, qqae
    exsttt in
    manuscriptis.
    interfecti essent in mari hosles
    eorum,
    et Iltictibus
    obruti essent inimici
    eorum,
    desideraverunl idolum
    facere, quia
    non viderunt
    Moysen(Ea;od.xxxu, 1),
    et non intellexerunt secum
    preesenlemDeum;
    sedin
    prsesenlia
    hominishabehles
    spem,
    non viderunt ocu-
    lis
    hominem',
    et
    putare coeperunt quia
    non ibi esset
    Deus,
    cum
    ipse
    solus
    per Moysen
    tanta
    palraret
    5.
    Quaesierunt
    hominemqculiscarnis, quia
    nonhabebant
    oculos
    cordis,
    unde Deumin
    Moyse
    viderenl. Perdi-
    derunt
    ergo primatum suum, quia
    conversi cordein
    ^Egyptum
    manducaverunt lentem.
    CAPUTXIII.
    Accipite. Populus
    Christianus
    est;
    scd in
    ipso populo
    Chrisliano illi
    primalum lenent,
    qui perlinent
    ad J acob:
    qui
    vero carnaliter
    vivunt,
    camaliler
    credunt,
    carnaliter
    spcrant,
    carnaliter dili-
    gunt,
    adhuc ad Vetus Teslamentum
    pertinent,
    non-
    dumad
    Novum;
    adliuc in sorte sunt
    Esau,
    nondum
    inbenedictioneJ acob.
    15. Benedictiominoris sub
    specie majoris.
    In-
    lendat Sanclilas vestra. Benedicere
    ergo
    volebat
    majorem
    filiumIsaac senex
    caliginosisoculis, quia
    Vetus Tcstamenlum ad J udieos direclumerat.
    Quod
    VetusTestamenlumnonabeis
    intelligebatur,
    ideoca-
    liginosi
    oculi dicunlur. Ul
    dixi, fralres,
    ad
    majorem
    loquitur,
    ad minorem
    pervcnit
    benediclio. Etenim
    maler
    isla, quoe
    in sanctis omnibus
    inlelligitur,
    id
    est, Ecclesia, quseintellexit prophetiam, ipsa
    datcon-
    siliumfiliominori,
    etdicit illi:
    Egoipsa
    audivi
    patrein
    tuumdicentem
    fralri
    luo:
    Vade,
    et
    affer
    mihi venalio-
    nem,
    ul
    manducem,
    et benedicalte anima
    mea,
    anle-
    quam
    moriar. Nunc
    ergo, fili,
    aixdi me. Et dedit illi
    consiliumut
    iret, afferretque
    duos hacdosde
    proximo
    grege;
    et faceret illos
    mater, quemadniodum
    delecta-
    batur
    pater ejus;.
    et
    manducaret,
    et benediceret
    filiumsuumminoremabsente
    majore.
    Ille autemli-
    niuit,
    et ail: Frater meus
    pilosusesl, ego
    autemlenis
    sum;
    ne
    contingal
    meel
    compalpelpaler meus,
    et in?
    telligalquiaego
    sum
    J acob,
    et
    acquiram
    nonbenedictio-
    nem,
    sedmalediclionem.At illa:
    Vade,inquit, fili,audi
    me: muledicliolua
    super
    me sil
    (Gen.
    xxvn, 6-13).
    Perrexit,
    et allulit duos hcedos: facti
    sunt,
    et
    appo-
    suit
    palri
    suo: et
    quemadmodumpraedixit, quia
    non
    illum
    agnoscebat
    in
    voce, teiigit,
    invenil
    pilos; quia
    pellibus
    boedorumcircumdederat maler bracbia
    ejus:
    credidit
    majoremesse,
    et benedixit. In benedictione
    nsajorem intendebat,
    et benedictioadininorem
    per-
    veniebat.
    CAPUT XIV.

    Quid
    est
    ergo quod
    sub
    specie
    majoris
    benedicilur
    minor,
    nisi
    quia
    sub
    figuris
    Ve-
    teris Teslamenli
    promissi populo J udajorum, perve-
    nit benediclio
    spiritualis
    3
    ad
    populum
    Clirisliano-
    rum?
    Allendite,
    fralres: audiunl illi lerram
    promis-
    sionis,
    audimus et nos:
    lanquam
    ad J udocosvidetur
    Scriptura loqui
    de lerra
    promissionis,
    et ad nos
    per-
    venit intellectusterrse
    promissionis, qui
    dicimus
    Deo,
    Spes
    meaes
    lu, porlio
    meainlerravivenlium
    (Psal.cxu,
    6).
    Sedhocut
    diceremus,
    mater nos
    docuil,
    id
    esl,
    in
    1
    SicMSS. Editi
    vero,
    oculishominum.
    8
    Mss.,prmstaret.
    3
    siciuMss.Atineditisdees>.
    70x,spiritualis. .
    SERMOIV.
    42
    sanclisEcclesia
    ipsa Prophetis
    docet nos
    ', quemad-
    modum
    spiritualiler intelligamusipsapromissa
    car-
    nalia.
    14. Peccata aliena
    palienter portanda.
    Sed non
    possel
    ad nos
    pervenire benediclio,
    nisi
    jam
    mundali a
    peccatis per
    nativitatem
    regeneratio-
    nis,
    aliorum
    peccata per
    tolerantiam
    porlemus.
    Gc-
    nuit enimmater ambos filios.
    Intendite,
    fratres:
    ge-
    nuil unum
    pilosum,
    alterumlenem. Pili
    peccatasigni-
    ficant,
    lenitas
    autemmansuetudinem, idest,
    mundi-
    tiem a
    peccalis.
    Duo filii benedicuntur
    :
    quia
    duo
    genera
    benedicit Ecclesia.
    Quomodo
    duos
    peperit
    Rebecca, generantur
    inutero Ecclesiee
    duo,
    unus
    pi-
    losus,
    alter lenis:
    quorum
    diversitatem
    exposuimus.
    Sunt enimhomines
    qui
    netc
    post Baptismum
    volunt
    dimittere
    peccata
    sua,
    et ea volunt facere
    quoe
    anlea
    faciebant. Verbi
    gralia,
    si faciebant
    fraudes,
    volunt
    iterum fraudare : si mendacium
    jurabant,
    volunt
    adhuc
    pejerare:
    si circumveniebantdolis
    innocenles,
    volwit adbuc circumvenire: si homicidia
    cogilabanf,
    eadem
    cogilanl:
    si
    fornicabantur,
    si
    inebriabantur,
    ea
    ipsa
    nihilominuSfaciunt. Ecce Esau nalus
    pilosus.
    Quidfacit
    J acob?Dicilurei a raatre:
    Yade,
    benedicat
    te
    pater
    tuus. Et
    dicit, Timeo,
    non accedam. Sunt
    enimhominesin
    Ecclesia.qui
    timent misceri
    peccato-
    ribus,
    ne
    quasi per
    consortium
    peccatorum
    inunita-
    te
    maculentur,
    et
    per
    hoeresesel schismata
    pereant
    2.
    CAPUTXV.15.
    Quomodo
    J acobsine
    dolo,
    etcum
    dolo.
    Quid
    ergo
    dicilur huic
    piloso Esau, qui
    nn
    beneconversatusest indomo?Namet hocde illisdi-
    cilur : Erat ille
    agrestisvenator,
    J acobautemsinedolo
    conversabaturin domo
    (Gen. xxv, 27). Ideoque
    eum
    amabat
    mater, cujus
    conversationemdulcemsentie-
    bal.
    Ipse
    est
    J acob, qui posteaappellatus
    est
    Israel,
    cumluctaretur cum
    Angelo
    : et hocin
    magnomyste-
    rio.
    Benedictus, appellalus
    est Israel
    (Id. xxxn, 28):
    ideoquequia
    sine dolo erat3.
    Intendite,
    fratres
    mei,
    et videle
    quam
    sine dolo fuerit. NaihanaelemDomi-
    nus
    quandovidit, quia
    noverat
    qualisesset,
    ait: Ecce
    vere
    Israclita,
    in
    qtio
    dolus non esl
    (J oan.
    i,
    47).
    Si
    ergo
    ideoiste
    Israelila, quia
    non esl in eo
    dolus;
    in
    ipso
    Israel
    ulique
    non erat dolus.
    Quid
    sibi
    ergovult,
    quoddicitur,
    Venit
    frater
    luuscum
    dolo,
    el abstulil be-
    nediclionem
    (Gen.
    xxvn, 35)?
    Sine dolo eumcom-
    mendat
    Scriptura
    conversantem in domo: Dominus
    eliam
    perhibet
    lestimonium, quia
    sinedolo
    erat,
    cum
    dicitde
    Nathanaele,
    Eccevere
    Israelita,
    in
    quo
    dolus
    nonest.
    Quid
    sibi
    ergovult,
    cum
    dicilur,
    Accessitcum
    dolo,
    el abslulitbenediclionem
    (a)
    ?
    CAPUTXVI.16.Hmdinas
    pelleshaberequid.
    Doius
    kilerimquid significet, altendamus;
    etvideamus
    quid
    debeatfacereJ acob.Portataliena
    peccata,
    et
    portatcum
    tolerantia
    quamvis
    aliena: hocest enimhabere
    pelles
    hsedinas:id
    est, patienter
    aliena
    porlat,
    nonhserelsuis.
    1
    RegiusetVictorinusMs.,
    in
    scriptisEcclesia.propheticis
    docet
    nos,
    etc.
    2
    Forte,pereunt.
    3
    Duo
    Mss.,
    ideosinedolo
    eral; omisso,quia.
    (a) Qusestionemhanc Augustinus
    in
    quaest.
    72
    super
    Gen.
    iwticat
    jam
    aseinhoc
    ipso
    sermonetractatam.
    SA.NCT. AUGCST.V.
    Sicomnes
    qui pro
    unitateEcclesiae
    toleraht aliena
    pec-
    cata,
    J acob imitantur.
    Quiaet
    ipse
    J acob in
    Christo
    esl:
    siquidem
    Christus in semine
    Abraham.
    Dictum
    est
    enim,
    In seminetuo benedicenluromnes
    gentes
    (Gen. xxn,
    18).
    Dominus
    ergo
    nosler J esus
    Christus,
    qui
    nullum
    peccalumfecit, porlayit
    aliena
    peccata
    :
    et
    dedignatur portare
    aliena
    peccata,
    cui
    peccata
    di-
    missasunt? Sic
    ergo
    1
    J acobtransit
    adChrislum
    posla
    aliena
    peccata,
    id
    est,
    hsedinas
    pelles.
    Et
    quid
    est
    dolus?
    17.VenitenimilIesero,
    etaffertquodjussit pater;et
    invenit fratremsuum
    benediclum
    pro
    se: et non
    bene-
    dicitur altera benediclione.
    Quia
    duoilli
    homines,
    duo
    populi
    erant: unabenedictio
    unitatem
    significat
    Eccle-
    siae.Duoautem
    populi ipsi sunt, qui
    est et
    J acob. Sed
    aliomodo
    figurati
    duo
    populi
    pertinenles
    adJ acob. Et-
    enimDominusnosler J esus
    Christus, qui
    adJ udscoset
    Gentes
    venerat,repudiatus
    esta
    J udseis,qui pertinebant
    ad filium
    majorem
    :
    clegit
    tamen
    quosdam, qui per-
    tinebant adfilium
    minorem, qui
    spiritualitercoeperant
    desiderareet
    intelligerepromissaDomini,
    noncarna-
    liler illam
    lerram, quam
    desiderabant
    accipientes;
    sed
    spirilualem
    illamcivitatem
    desiderantes,
    ubi neniO'
    nascitur
    carnaliter; quia
    nemo ibi
    carnaliler,
    nem
    spiritualiter
    morilur.
    CAPUT XVII.

    18. Duo
    hmdi,
    duo
    populi.
    Hanc
    ergo
    cum
    coepissent
    desiderare,
    cceperunt
    pertinere
    ad
    J acob, qui
    crediderunt in
    Chrislo,
    et
    faclusest
    grex
    Domini in
    ipsa
    J udaea. Sed
    quid
    dicit
    Dominus de
    ipso grege
    ?Habeoalias
    oves, qum
    non
    sunl deIwcoviti: vado
    ,
    adducameas
    ,
    el erit unus
    grex
    et unus
    pastor (J oan. x, 16). Quas
    alias oveshabet
    Dominus J esus
    Christus,
    nisi de
    Gentibus? J unelae
    sunt ovesdc GenlibusJ udseisovibus. DeJ udseisenim
    Apostoli.
    Indeerant et
    quingenli fralres,
    qui
    vide-
    runt Dominum
    post
    resurreclionem
    (I
    Cor.
    xv,
    6),
    Indeerat
    ipse Nathanael,
    cui
    testimonium
    perhibuiir
    Dominus,
    in
    quo
    dolusnonesset. Indeerant centnnr
    viginti, qui
    cumesscnt in
    domo,
    venit
    Spirilus
    sanv
    clus,
    ut eos
    perfunderet, quempromiserat
    discipu^
    lis. Indeerant tot millia
    hominum,
    quselegimus
    in
    Actibus
    Aposlolorumbaptizata
    innomine
    Christi,
    exi
    his
    3
    qui crucifixeranf
    Christum
    (Act. i,u,
    et
    iv)..
    Ergo
    indeerant
    oves,
    et multse
    oves;
    sed nonsc-Ise::
    habebat Dominusalias de Genlibus.
    lpsi
    duo
    populfi
    tanquam
    de diverso
    venientes,
    eliamduobus
    parieti-
    bus
    significantur.
    Venit enim Ecclesia
    J udajorunatde
    circumcisione;
    venit Ecclesia
    Gentiumde
    prseputio
    :
    dediverso venientes in domo
    4
    conjuncli
    sunt- Ideo
    Dominusdictus est
    lapis angnlaris
    : dicit enini Psal-
    mus,
    Lapidemquem reprobaverunl
    mdificantes-,
    hic
    faclus
    est in
    caput anguli (Psal.
    cxvn
    ,
    22);
    dicit et
    Aposlolus,Ipso
    summo
    angulari lapide
    existenteChrislo
    J esu
    (Ephes. n, 20).
    Ubi
    estfangulus,
    duo
    parietes
    1
    Mss.:Si
    ergo.pauloquepost
    duo
    Mss/,
    f
    est,
    hmdinas-
    pelles,quod
    estdolus.
    2
    Forte, portat.
    3
    SicduoMss.Editi
    vero,
    ethi.
    4
    DUO
    Mss.,
    inDomino.
    (Dwoc.)
    ,45
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    14
    copulantur
    : in
    angulo
    duo
    parietes,
    nisi de
    diverso,
    nbri coriveniurit:
    namsf exuna
    parte
    yerihint
    i angu-
    lumnon faciunt. Biio
    ergo ncedi, ipsi
    sunt duo
    po-
    puli, ipsa
    sunt duo
    ovilia,
    ipsisunt
    duo
    parietes; ipsi
    sunl duocaeci
    qui
    sedebant in via
    (Matth.
    xx,
    30);
    ipsee
    sunt duaenaves in
    quas
    levati sunt
    pisces(Luc.
    v, 7).
    Multisin locis
    Scripturarum intelliguntur
    duo
    populi:
    sedunumsunt inJ acob.
    GAPUT XYHI. 19. Hmdi ciir
    populi, Quare
    bsedi,
    dicet
    aliquis?
    Hoedi.nostis
    quia peccatdres
    sunt: nam ad sinistram erunt
    baedi,
    et ad dexte-
    ram
    agni (Matlh.
    XXVJ 33).
    Sed
    qui persevferaveriril
    liaedi, ipsi
    erunt ad sinistram. Nam nisi
    prius
    lisedi
    essent,
    nondiceret Dominus: Nonveni vocare
    justos,
    sed
    peccalores.
    Quando
    enim Dominusconversabatiir
    cum
    peccaloribus,
    et manducabat cum
    pubUcaniSj
    J tidsei
    quasi agni,
    id
    est, quasi justi,
    et
    per super-
    biam
    magis
    birci, objecerunt
    Domino
    tanquam
    orf-
    men,
    imo
    discipulis ejus
    dixerunt:
    Quure mugisler
    vestercum
    publicanis
    et
    peccaloribus
    manducat?
    Respori-
    dens
    Dominus, quomodo
    se defendit? Non etl
    opus^
    inquit,
    sanis
    medicus,
    sed male habenlibus:nonveni
    vocare
    juslos,
    sed
    peccalores(ld.
    ix
    , 11-15).
    Vocat
    ergo
    haidos,
    sed ul non
    perseverenl
    haedi. Occidit
    enimillos
    J acob,
    et
    praeparavil
    inde
    epulaspatri
    suo;
    id
    est,
    ad
    intelligentiamspirilualem, quae
    inilla be-
    nedictionehabebal
    intelligi, quamvisfigurabalur
    l
    iii
    filio
    majori:
    adhoc occisi sunl
    haedi,
    et manducati
    sunl,
    et
    trajecli
    in
    corpus
    unum. Sic occidunlur
    pec-
    cata in
    peccaloribus,
    et transeunt interfecti in
    corpus
    unumEcclesiae:
    GUJ US
    Ecclesiae
    figuramgerebat
    Pe-
    trus, quando
    ei diclum
    est;
    Maclaetmanduca
    (Acl.
    xt
    13). Ergo
    ille
    agreslis,
    iste indomo
    t
    mansuetus: ille
    major,
    isteminor : adillumvidebanlur
    respicere
    be-
    nedicliones,
    ad istuni
    perveniebant; Respiciebant
    ad
    illum, quiapromissa
    carnalia
    promitlebanlur
    J udceis:
    ad istum
    perveniebant
    ajquiaspirilualiter intelligenda
    erant,
    et
    accipienda
    Christianis. Adislumbenediclio'
    non
    perveniret 3,
    nisi
    porlarel pecealaj quceipsejaih
    nonfaciebat.
    CAPUTXIXJ

    20; Alieria
    peccata
    tic
    porldndasknlj
    ul
    corrigaHtur.
    Chariiasi
    Iiitelligat ifaiiiie
    Sahctitas
    veslra, quomodo
    sirit
    portandapeccata.
    Suiiteriim
    qui
    portare
    sibi videntur
    pecbata,
    et tacent
    peccatoribus:
    jam
    islasimulatiodelestaridaest. Porta
    peccalorem,
    non ut ames
    pfeccathm
    in
    illo;
    sedut
    persequarispec-
    catum
    propter
    illura.
    Diligepeccatorem,
    nonin
    quan-
    tum
    peccalor est;
    sedin
    quaiUiim
    liomo
    estiQuomodo
    si
    diligiscegrum,pcrsequeris
    febrem: namsi
    pareisfe-
    bri,
    non
    diligissegrum;Dicergbquod
    verumestfratri
    tuo,
    noli lacere.
    Quid
    enimaliud
    agimus, quam
    dicere
    vobis
    quod
    verumest? Noli
    mendaciter; aperta
    veri-
    tale dic
    quod
    verumesl: seddonec
    corrigalur, por-
    tciur. Diversis
    temporibus
    fieri
    poluerunt
    occisiohee-
    1
    Duo
    Mss.,
    qumfigur.abatur.
    ..,,
    a
    isthaecverba:
    Hespiciebanl
    ad
    iuuntjqnid,etc,
    in ante
    editisomissareslituunturexMss.
    3
    i.ov.,
    benedictio
    perveniret;
    omissa
    neganteparlicula,
    quac
    habeturincasterislibris.
    dorum et
    portatio pellium
    : fem lameu
    sighificam,
    quse
    uno
    lempore
    fieri
    potfesti
    Sinlhl ehim et
    arguit
    justus
    peccatores, quod
    est hsedos
    occidere;
    et
    pec-
    cata eorum misericorditer
    lolerat
    quod
    e't
    pelles
    portare. Quanlum
    in
    ipsofuit,
    oeeidit
    hsedos,
    occidit
    peccatores
    : sed
    portabat
    aliena
    peecata,
    et
    portabat
    cum
    tolerantia;
    meruit benedici .=
    quia
    charilas omnia
    toleral.
    Ipsa
    charilas erat in
    matre,
    et
    figuram
    cha-
    ritatis
    ipsiusgerebat
    mater :
    qucefigura
    omniumsan-
    clorum
    erat; figuram
    charilatis
    gerebat; quia
    sancti
    non
    sunt,
    nisi
    qui
    habuerint charilatenii
    Quid
    enim
    proderit,
    si
    linguis
    hominum
    loquar
    et
    Angelorum,
    cha-
    rilalemautemnon habeam? Faclus sum mramenlum
    sonans,
    aut
    cymbalum
    tmniens. Et si habueroomneni
    fidem],
    itdnt monles
    transferam,
    charitalemautemnon
    habeam,
    nihil sum. El si sciero omnia
    sacramenla,
    et
    omnem
    propheliam,
    el tradam
    corpus
    meumul
    ardeanij
    charilaiemautemnon
    habeam,
    nihil mihi
    prodesl (I
    Cor.
    xm, 7,1-5). Qualis
    est
    ergoeharitas, quae
    sola
    mullum
    prodesl,- sinequacaetera nihilprosunt? Ergo
    ipsa
    charilas dat
    consilium,
    et obedit filius chari-
    talis.
    CAPUTXX.21J Isaacindololmob
    figuram
    ihlel-
    iexiu
    Quale
    consiliumdat?Ut
    accipiat
    ille
    peljes
    hse-
    dinas,
    el accedatad
    palrem. Majoremquaeril pater^
    et
    minorembenedicit: Vetus TestamentumJ udseosiri-
    tuelur
    per litteram,
    et
    per spiritualem ejus
    intelli-
    genliam
    Christiaui in illo benedicuntur. Intendat
    Sanctitas
    vestra, magnummysterium, magnum
    sa*
    cramentum. Dicit
    Isaac;
    Venil
    fraler
    tuus
    cumdolo,
    de hominesinedolo.' Sine dubio Isaae
    ille,
    ut erat
    4
    spiritu prophetieo,
    noverat
    quid agebalur,
    et
    ipse
    'figurateagcbat;
    omnia
    ponit
    in
    magna
    altiludine sa-
    cramenlorum: namsi nesciret
    quirJ ageret,
    irascere-
    tur fallenti sefilio. Yenil
    major,
    el
    dieit,
    Eccejpaler;
    manduca: sicut
    jussisti mihi, feei.
    Dicit ille:
    Quis
    es
    tu?
    Respondit: Ego
    sum
    filius
    luus
    major
    Esau. Et
    quisesl, inqmt,
    ille a
    quojam manducavi;
    et bene-
    disi
    eum,et
    benedictuserit
    (Gen. xxvn^31-33)?
    Irasci videbatur
    j exspectabal
    abore
    ipsius
    Esauma-
    lediciionem
    aliquam
    in fratrem: cum
    exspectat
    ille
    maledictionem
    j
    confirmat iste benedictionem. 0
    irasci! o
    indignari!
    Sednoverat
    mysterium, etcaligo
    oculorum
    ejus corporeorum significabat caliginem
    aientis J udseorum: oculi autcmcordis
    ejus
    videbant
    alliludinem
    mysteriorum.
    CAPUTXXL22.
    Dolus,
    tiM doluh
    Venii,
    in-
    quitj frater
    iuus cumdolo
    5
    tetabslulil behediitibriehi-.
    Dicebamus: videte
    quid
    est
    *
    eiimdM i dblus
    hic,
    non esldolUSi
    Quoriioilo
    ddlis noii esl floliist
    Qub-
    motlo
    petra honestpetfa? Qhiimdda
    dieiW
    hiare,'
    et
    nori est mare?
    quia"
    aliud
    sigiiificall}
    ^siedieltur
    petraj
    et rion
    estpelra; quia
    aliiid
    sigttifieatv
    Dieituf
    HidhSj
    et nOriest iribns: diciiur leodetrilja J ildaDbiiiirius
    J esns Ghristus
    j
    el nonest leo: dieitur
    aguus-,
    et non
    est
    agnus
    : dieilur
    pecus,
    et non esl
    pecui
    : diciitir
    '
    DuoMss.
    omittunt,
    illeuteral.
    1
    buo
    Mss.;
    rideainm
    quitiesi; omisso,
    dicebairius.
    45
    SERMOIV.
    46
    vitulus,
    et aliudest. Sicdicitur
    dolus,
    et nonest do-
    lus. Quareergo
    dicitur dolus, quaeramus.
    Quare
    dicta
    sunt illa
    omnia, quaeramus.
    Quare
    dictus est leo?
    Propter
    fortitudinem.Quare
    dictusesl
    petra
    ?
    Propter
    firmitatem.
    Quare
    diclus
    estagnus? Propter
    innocen-
    tiam.
    Quare
    diclus est vitulus?
    Propter
    viclimam.
    Quare
    diclusest
    mons?Proptermagniludinem.
    Quare
    manna?
    Propter
    dulcedinem.
    Quareergo
    dolus?J am
    quid
    sit dolus
    videamus,
    et inveniamus
    quare
    diclus
    Sil dolus. Novimusenim
    quid
    sit
    petra
    : et tamen di-
    citur dehomineabsurdoetduro
    petra,
    et dehomiue
    robustoet immobili dicitur
    petra;
    et adlaudeminde
    duxisti
    firmiialem,
    et ad
    vituperalionem
    duritiam.
    Novimusin
    pelra
    firmitatem,
    et
    accepimus
    Christura
    petram
    : Pelraaulemerat Christus
    (I
    Cor.
    x.,4).
    In
    leonefortitudinemnovimus: et lamenleoetiamdia-
    bolusnominalusest. In dolo
    quid novimus,
    ul acci-
    piamus
    in
    figura
    dolum
    ,quemadmodumaccipilur
    et
    mons, quemadmodumaecipitur
    leo,
    quemadmodum
    accipitur agnus, quemadmodumaccipilur pelra,et
    caalera?
    CAPUTXXII.

    25. Dolus in J acob


    quid.
    J acob
    a mendacio
    defendilur.
    Dolus
    ergo quid
    est? Dolus
    est
    quando
    aliud
    agilur,
    et aliudsimulalur.
    Quando
    ilaque
    aliudest in
    inlentione,
    aliud in
    factis,
    dolus
    dicitur.
    Dolus
    ergo
    in
    proprietate reprehehsibilis,
    quomodopelra
    in
    proprielate.
    Qui
    dixerit
    petram
    in
    proprietale
    Christum, blasphemat
    :
    quomodo
    vitulum
    qui
    dixerit in
    proprietate
    Ghristum,blasphemat.
    Yi-
    tulus in
    proprietatepecus
    est;
    in
    figura,
    viclima: in;
    proprietalelapis
    lerra obdurata
    est;
    in
    figura,
    fir-
    milas. Dolusin
    proprietate
    fraus;
    in
    figura, ipsa
    fi-
    gurai
    Omnisenim
    frgurata
    et
    alicgorica
    leclio vel
    locutio,
    aliud videtur sonarecarnaliter,
    aliudinsi-
    nuare
    spiritualiter.
    Hanc
    ergo figuram
    doii noniine
    appellavit.
    Quid
    est
    ergo,:
    Venit cum
    dolti,
    etabstulit
    benedictionem
    tuam?
    Quiafiguraturh
    erat
    quodage-
    batur,
    ideo diclum
    est,
    Vmit cumdblo. Namille
    dolosohoraini benedictionem
    non
    eonfirmaret,
    cui
    debebatur
    jusla
    maledictio. Non
    ergo
    erat verus ille
    dolus: maxime
    quia
    nonest mentilus
    dicendbj Egb
    siim
    filius
    luus
    major
    Esau.:
    jam
    enim
    paclus
    erat ille
    cumfralre suo,
    et vendiderat
    primogenita
    sua. Hoc
    se dixit habere
    palri, quod
    emerat a fralre :
    quod
    ille
    perdiderat,
    inistumtransierat. Nonenim
    primo-
    genili
    honor exclususerat dedomoIsaac :
    primoge-
    niti honor ibi
    erat;
    inillonon
    erat, qui
    eumvendi-
    derat: ubi
    erat,
    si non inminore eral? Ideosciens
    hocin
    mysterio
    Isaac,
    confirmavit
    benediclionem,
    et
    dicit filio:
    Quid
    tibi
    faclurus
    sum? Et ille: Benedic
    et
    me, pater
    : non enimuna libi esl benediclio
    (Gen.
    xxvn, 37, 38).
    Isaacautemsciebaturiam.
    CAPUT XXUI.

    24. Benediclk J acob.


    Quare
    unam? Aderit
    Spirilussanctus,
    ut
    dicam,
    et intelli-
    gatis.
    Videamus
    ipsas benedictioneSj qualem
    bene-
    dictionem
    accepit J acob,
    et
    qualem
    beriediclionem
    accepit
    Esaii.
    Ipse
    Isaac adJ acob: Tu es
    filius
    meus
    Esau?
    Respondit
    J acob
    :Ego,
    Et dixit:
    Apponemihi,
    tt mmdusabodevenaiwm
    iuci,fili,
    etbenedicatteani-
    ma
    mea, antequammoriar;
    sedadmovemihi oscuium.
    Illumnoncst osculatus*: a
    pace ccepithujus
    bene-
    dictio.
    Quare
    osculoconfirmavit
    pacem
    ?
    Quia
    et ille
    propter pacemportabat
    aliena
    peccata.
    Et
    accessit,
    et
    osculaiusest eum: et odoralusesi odoremveslis
    ejusi
    Stolamenim habebat fralris sui: id
    est, dignitalem
    primogenitorum,quam
    ille
    perdiderat,
    iste habebal.
    In isto
    jam
    bene
    olebat, quod
    illemale
    perdiderat.
    Odoratusestodoremvestis
    ejus,
    et benedixit
    eum,
    et
    dixit: Ecceodor
    filii mei,
    sicutodor
    agri pleni, quem
    benedixit Dominus. Odoremvestimenti
    accepit,
    et
    dixit
    2
    odorem
    agri, Intellige
    Christumin
    mysterio
    in-
    leriori,
    et
    intellige
    vestemGhristiEcclesiam.
    CAPUTXXIV.

    25. Unaresmultismodis
    signi-
    ficata. Inielligat
    Sanctitas vestra. Mullisenimmodis
    significatur
    nna res : id
    est, Ecclesiam,. quarii
    si-
    gnificant
    illi duo
    haedi, ipsam sighificat
    veslis ista.
    Quia
    una resmullis niodis
    sigriificatur,quae
    nihil hb-
    rum est
    per esseriliarii,
    omriia
    per figuram. Agnus
    a
    non
    potest
    esse
    leo;
    leo riori
    potest
    esse
    agnus
    : Do-
    minusaUlemnoster J estisChristuset leo
    potujt esse,
    et
    agrius
    : sed
    quia
    nec lebnec
    agnusper essentiam,
    et leo el
    agnus per figurairi.
    Sic hsedi non
    possunt
    esse
    vestis,
    et vestis non
    potest
    essehsedi : Ecclesia
    vero, quia
    nec haedi nec vestis
    per essentiam,
    et
    hcediet veStisest
    per figuram;
    et
    quidquid
    aliuddici
    potest.
    CAPUT XXY.

    26. Ecclesia
    ager.
    Odoratus est
    vesiimenia
    ejus,
    et dixit: Ecce odor-
    filii mei,
    sicut
    odor
    agri pleni quem
    benedixitDominus.
    Ager isle,
    Ecclesiaest. Probemiis
    quiaager
    est Ecclesia. Audi
    Aposloium
    dicenlemDdelibus: Dei
    agriculturaestis,
    Dei
    mdificatio
    estis
    (I
    Cor.
    ui, 9).
    Nonsolum
    ager
    est
    Ecclesia,
    sedet
    agricola
    Deus.Audi
    ipsum
    Dominum:
    Ego
    sum
    viiis,
    vossarmenta
    ,
    et Paler meus
    agricola
    est
    (J oan.
    xv,
    1et
    5).
    Inhoc
    ergoagro
    laborans
    opera-
    rius,
    et
    sperans
    mercedem
    sempiternara, ipseAposto-
    lus nihil sibi
    arrogat,
    nisi
    quanlum
    decet
    operarium.
    Ego, inquit, plantavi, Apollorigavit;
    sed Deusincre-
    menlumdedit.
    Itaquenequequi plantat
    est
    aliquid,
    ne-
    quequi rigat;
    sed
    qui
    incremenlumdat Deus.
    (I
    Cor.
    m, Getl).
    Quomodo
    servavit
    humilitatem,
    ut adJ acob
    pertirieret,
    ut ad
    ipsumagrum,
    id
    est, Ecclesiam,
    ne
    amitterel stolam, cujus
    odor erat sicut odor
    agri
    pleni,
    et trarisiret ad
    superbiamEsau,
    carnaliter in-
    telligens
    et
    typhoplenus
    ? Olet
    ergo ager
    de veste
    filii : sednon
    ager
    illeex se
    aliquidest,
    ideoadjecit,
    quem
    benedixitDominus.El dabitlibi Dominusderore
    cwli
    desursum,
    et abubertale
    lerrm,
    et multitudinem
    frumenti
    etvini: etservienttibi
    genles,
    el erisdominus
    fralris
    lui,
    et adorabuntle
    filii palris
    lui.
    Qui
    male-
    dixeril
    te,
    malediclus
    eril;
    et
    qui
    benedixerit
    te,
    bene-
    dictuseril
    (Gen.
    xxvn, 19-29).
    HoecbenedictibJ aceb :
    1
    Editi: illunieriimestosculatus.At.Mss.:lllumrionest
    osculalus,
    ScilicetEsau.
    2
    Sic
    aliquot
    Mss.Editi
    vero,
    etbenedixit.
    3
    Editiet MS.
    corbeiensis,qum
    nihilhmumest
    per
    viden.
    liam,
    omniasunt
    per fiauram.Hemque
    infraubi
    legitur,
    per
    essentiam,
    habentiidemlibri
    constanter,per
    viden-
    tiam.Quibus
    locisvictgrinum
    Ms.et
    negium
    secuti sumus.
    49
    "'"""
    s. AUGUSTINIEPISCOPI 48
    si non benedicerelur
    et
    Esau,
    ntillaesset
    quaestio
    :
    benedicitur
    et
    ipse,
    sednon
    ipsa
    benedictione;
    nec
    tamen
    abhac
    penilus
    aliena.
    CAPUTXXVI.

    27. BenedielioEsau. Audiamus


    ergo quomodo
    benedicitur Esau;
    et videamus
    quid
    intersit inter
    spirituales
    Ecclesiae
    filios,
    et car-
    nales;
    inter eos
    qui spiritualiter
    vivunt,
    et eos
    qui
    semper
    carnalibus
    gaudiis
    delectantur.
    Respondens
    autem
    Isaac,
    dixitadEsau:
    Quiscrgo
    venatuseslmihi
    venationem,
    el inlulitmihi?benediclussil. Faclumest
    antemutaudivitEsauverbaIsaac
    palris
    sui,
    exclamavit
    voce
    magna
    ,
    el dixit : Benedicet me
    pater.
    Et dixit
    xlli: Venil
    frater
    luuscum
    dolo,
    et
    accepit
    benedictio-
    nemluam.
    28. J acob
    supplantalio.
    Et dixitEsau: J ustevo-
    caiumestnomen
    ejus
    J acob.Supplanlalio
    enim'vocatur
    J acob. El nec
    ipsasupplantatio
    inanisest :
    quia
    in
    figuraaccipitur,quomodo
    dolus. Nonenim
    jam
    erat
    lanla maliliainfralre,
    ut vellet
    supplantare
    fralrem
    suum. Tunc
    enimdictus est
    supplanlator, quando
    manu fratris sui nascentis
    pedem
    tenuit: lunc
    sup-
    planlator
    esl dielus
    (Gen.
    xxv, 25). Supplantatioau-,
    temcarnalium,
    vila
    spiritualium
    est.
    fs
    CAPUTXXVII.

    Omnesenimcarnales,
    cumin
    Ecclesiainvidentspirilualibus,
    supplantantur,
    etfiunt
    pejores.
    Audi
    Apostolum
    hoc
    ipsum
    dicentem,
    maxi- ;
    me
    quia
    ibi commemoravitodorem, quem
    hicex-
    -i
    pressit
    Isaac, dicens,
    Ecceodor
    filii
    mci,
    sicutodor
    agri pleni,quem
    benedixil
    Dominus.Ait
    ergo Aposlo- )
    lus,
    Christibonusodorsumusinomniloco: et
    adjecit,
    A(iis
    quidem
    odorvilm,
    in
    vitam;
    aliisodor
    morlis,
    in
    morlem: el adhmc
    quis
    idoneus
    (II
    Cor.u,15,16)?id
    est,
    ul
    intelligatquomodo
    odor morlissumusinmor-%
    temhominum,
    nullanostra
    culpa.
    Ambulant
    etenim''_
    vias suas
    spiriluales,
    nihil aliudnorunt
    quam
    bene
    vivere:
    et
    qui
    innocentervivenlibusinvident,
    faciunt 1
    peccatagiavia,
    unde illos
    puniat
    Deus;
    et fiteisille
    }
    odor in
    niortem, qui
    est aliisodor advilam. !NamT
    jpse
    Dominus
    prius
    faclusest odor bonus ad vitam
    '!
    credentibus,
    et odor malusadniortem
    persequenli- f
    bus.
    Quia
    flnimmulti illi
    crediderant,
    inviderunt
    J udcei,
    el fecerunl lantumscelusoccidendoinnocen-
    '
    tem,
    Sanclumsanclorum
    :
    quod
    si non
    facerent,
    ad
    '
    mortemeis nonvaleretbonusodorChristi.
    Ergosup-
    planlattis
    est Esauinbenediclione
    patris (a).
    m
    29. J lenimde benedictioneEsau.
    Respondit
    au- '.
    tem
    Isaac,etdixil
    ad
    illum,
    Dominumillumtuum
    feci:
    *
    nonenimaliud
    potuitaccipere
    Esau
    quod
    diclum
    est,:
    Et oimies
    [ralresejus
    servienlilli: libiautem
    quidfa-
    ciam, fili
    ? El dixitEsau ad
    palrem
    suum: Benedic
    1
    tamenetme.Cum
    strangulalus
    esselIsaac: id
    est,
    cum
    '
    coaclusesset.
    Magnares, magnumsacramentum,
    uti-
    s
    nam
    capiamus:
    coaclus
    benedicit,
    ettamen
    benedicit;'"
    et
    quod
    benedicit,
    vernm
    est,
    sedlamencoactusbene-'.
    dicit.
    Quid
    sit
    hoc,
    altendite. Yideamus
    ips.am
    be- ?
    nedictionem,
    et
    iutelligamusquid
    sil coactumbene-
    ^
    dicere.
    i
    CAPUTXXVIII.

    50. In benedictione
    quidpro-
    1
    KegiusMS., supplanMor
    enim.
    (a)Forte,fralris.
    ..
    prium,quid
    communeJ acob et Esau.
    Respondit
    ati-
    temIsaac
    (paler
    saneEsaunon est osculatus
    ')',
    et
    ait
    illi,
    Eccea
    ferlililate
    terrmerithabilatio
    lua*,
    el a
    rore
    cmlidesuper.
    Dixithocet
    illi,
    abubertale
    terrm,
    et
    a rore cmli : hoc
    ergo
    communeest J acobet Esau.
    Quid
    est
    proprium
    J acob? Servient libi
    gentes.
    Quid
    est
    proprium
    J acob? Omnes
    fralres
    lui tibi ser-
    vienl: et
    qui
    le
    benedixerit,
    benediclus
    eril;
    et
    qui
    te
    maledixerit,
    maledicluserit. Habetet istenescio
    quid
    proprium, quod
    non dictumest J acob: Et in
    gladio
    vives,
    et
    fratri
    tuoservies.Sedne tolleretliberumar-
    bilrium
    (jam
    hincet hesterno
    diximus), adjeeit,
    Erit
    aulem,
    cum
    deposueris
    el solveris
    jugum
    decollotuo.
    Quidest,
    Eril
    aulem,
    cum
    deposueris
    el solveris
    jugum
    decolloluo
    (Gen.xxvii, 59,
    40)
    ?Liberumtibi
    est,
    si
    volueris
    ,
    converli : non
    quasi
    duo
    eritis,
    sed unus
    J acob. Omnesenim
    qui
    converluntur ab
    Esau,
    ad
    J acob
    perlinent.
    Similitudounum
    facit,
    dissimililudo
    facitdiversitatem.
    Quidergo?
    A rore
    cmli,
    el a
    ferti-
    lilate
    terrm,
    ambohabent. Servienttibi
    geriles
    el
    fra-
    tres tui el
    filii patrislui,
    solusJ acobbabet. In
    gladio
    aulemtuo
    vives,
    solusEsau.
    Quiddam
    communeha-
    bent, quaedamsinguli.
    y
    31.
    Scriplurwet
    Sacramenlabonisel maliscommu-'
    nia. Sunt mali inEcclesia
    pertinentes
    adEsau:
    quia
    etipsi
    filii
    Rebeccse,
    filii malris
    Ecclesiae,
    de utero
    jpsius nali,
    et
    pilosi
    in
    peccalis
    carnalibus
    perseve-
    rantes,
    deilliustamenuleronati. Habent
    ergo
    arore;
    cceli,
    et a ferlilitatelerroe: arorecoeliomnesScri-
    pturas,
    omnemsermonemdivinum: aferlilitatevero
    terrse,
    omniavisibilia
    Sacramenta;
    visibileenimSa-
    cramentumadterram
    pertinet.
    Haecomniacommunia
    habent inEcclesiael boni et mali.Namet
    ipsi
    habent
    et
    parlicipant
    Sacramentis: et
    quod
    norunt
    fideles,
    a trilicoet vino. Et habent de rere cceli3:
    quia
    su-
    per
    omnesdescenditsermoDei deccelo.Venitsermo
    Dei,
    et
    irrigat:
    sed
    qui irriget,
    et
    quidirriget,
    altende.
    Namet illos
    irrigat
    et
    illos,
    bonoset raalos: sedilii
    bonam
    pluviam
    inradicem
    spinarumconvertunt;
    illi
    autemadfructumbonum
    pluviam
    trahunt. Namsimul'
    pluit
    Dominus
    super segetem
    et
    super spinas;
    sed'
    !
    segeti pluit
    ad
    horreum, spinis
    ad
    ignem
    : et lamen
    una est
    pluvia.
    Sic YerbumDei omnes
    compluit.'
    Yideatquisquequalem
    radicem
    habeat;
    videat
    quisque

    quo
    trahat
    pluviam
    bonam: si cam
    trahit,
    ut
    generet
    -
    spiuas, numquid
    ideo
    pluvia
    Dei accusandaest?An-
    tequam
    veniatad
    radicem,
    dulcisest
    pluviailla;
    dulce
    est verbum
    Dei,
    donecveniatadcor
    malum,
    el con-
    . verlat ad fraudem suam
    pluviam Dei,
    converlat
    ad
    bypocrisim,
    convertatadradices malarumcon--
    cupiscenliarum,
    ad
    perversitales
    et
    depravatibnes

    .,
    suas.
    Incipitquidemgenerare

    spinas,
    sedde
    pluvia:
    bona: habetenimarorecceli.Et
    quoniam
    non ex-
    cluduntur omnesmali a Sacramentis
    Dei,
    habet
    4
    ef

    i
    DuobusinMss.
    deest,
    noncstosculutus.
    1
    s
    viclorinusMs.et
    Regiushabent,
    benedictiolua. At>
    caeteri
    Iibri,
    habitaiiolua:
    juxtaLxx, he,
    kaloiltesis
    sou..
    Etconsenlithebraeus textus.
    i
    3
    SicMSS. cumpar.etulim.At
    Lov-,
    atrilicoet
    vino,ha-.
    '
    bentderorecmli.
    s
    .
    *
    mduobusMss.,
    habent.
    49
    SERMOIV.
    SO
    abubertate
    lerrae,quod
    norunl
    illi, qui jam
    voluerunt
    esse
    parlicipcsmysteriorum
    lidelium.
    CAPUTXXIX.

    32. Omnes
    gentesspiritualibus
    subjectm.
    Cum ad ambos
    pertineant ista,
    non la-
    men
    pertinent
    omnes
    gcnles
    nisi ad
    spirituales,
    quiaipsi pertinent
    ad
    Ecclesiam, quse implevit
    to-
    tumorbemterrarum.
    Atlendite, fratres,
    etdiscernite
    quantumpoteslis,
    vel
    quanlum
    vobis Dominusdat.
    Omnis
    spiritualis
    videt
    quia
    Ecclesia
    pertotum
    orbem
    terrarumest
    una, vera, catholica,
    et nihil sibi arro-
    gat,
    et tolerat
    peccata hominum, quos
    non
    polest
    purgare
    dearea
    dominica, anlequam
    veniat ille ulli-
    mus
    ventiIator,.qui
    falli non
    potest,
    ut
    purget
    aream
    suam,
    etfrumentum millat in
    horreum, paleas
    au-
    lemdet adcomburendum
    (Malth.
    iu, 15)
    :
    quiaipse
    habet excludere
    paleam,
    et
    segregare
    a
    frumento,
    et
    praeparare
    horreum
    tritico, paleisignem. Ilaquequia
    novil.,
    tolerat
    peccatores
    infine
    separandos.
    Per om-
    nes
    gentes peccalores
    et omnes carnales mixti sunt
    spirilualibus,
    et serviunt eis :
    spiriluales
    aulem non
    serviunt; quia
    deillis
    proficiunt,
    cum
    ipsi
    deficiunt.
    Attendite,
    fralres
    mei; dicam,
    si
    possum,
    et non li-
    meam,
    non
    lacebo:
    urgeor
    enimut dicam: etsi mihi
    forle
    aliqui
    succensuerint;
    sed dent veniam
    ,
    limeo
    enim,utdixi;
    timori dent veniam. Christus nemi-
    nemtimuit: nos autemChristum limendo non
    par-
    cimus,
    ne
    nobis,
    dumtales nolumus
    contristare,
    ille
    nonparcal. Quid
    velimdicere
    dignamini audire,
    et
    intentissimeadverlere.
    Acceperunt
    ambo a rore cceli
    et abuberlate
    terrae,
    J accbet
    Esau;
    ambo illud ha-
    bent
    quodjam
    diximus, quodnovimus, quod
    noslis :
    sedut serviant ei
    gentes,
    non
    accepit
    nisi
    J acob; quia
    carnalesinEcclesia
    per
    totumorbem terrarum non
    serviunt nisi
    spiritualibus.
    Quare? Quiade
    illis
    profi-
    ciunt
    spirituales.
    Namideo carnales homines servi
    dicunlur : el si
    quod
    nolunt
    faciunt, prodest
    tamen
    spiritualibus
    malaconversatiocarnalium; quia
    et ex
    eademconversalione
    proficiunt,
    et
    per
    lolerantiam
    ccronanlur.
    CAPUTXXX.

    33. Carnalibuscur non


    subjectm
    gentes.
    Intendat Sanctitas
    veslraquoddicimus.
    Uliau-
    temEsau
    nonsunt datse
    gentes: quia
    omnes
    carnales,
    qui
    sunt in
    Ecclesia,
    aut divisi
    sunt,
    aut facilessunt
    ad divisionem.
    Ecce
    pars
    Donati indefacta
    est,
    inde
    est,
    de
    ipsis
    carnalibuscarnaliter sentientibus. Car-
    naleserant: sed
    '
    quiaqucesierunt
    honorem
    suum,
    vel
    patientiamperdiderunt,
    inveneruntadilum,
    etdi-
    visi sunt: amaverunt honorem
    suum,
    multumei tri-
    buerunt, lyphosuperbice
    tumuerunt,
    non habuerunt
    tolerantiam,
    id
    est,
    non habuerunt charitatem. Scri-
    ptum
    est enim: Charitasomnia
    tolerat,
    omniasusli-
    nel;
    non
    wmulatur,
    non
    inflatur,
    non
    agit perperam
    (I
    Cor.
    xm, 7, 4). Itaque quidquid
    aliud
    haberent,
    quia
    illudnonhabebant
    per quod prodest quidquid
    habetur,
    diviserunt se. Et
    quotquot
    hseresesvel
    prse-
    cisioneset schismata
    facla
    sunt, per
    hos carnales
    factasunt. Aut enim carnaliter
    senserunt,
    et fece-
    1
    particula,sed,
    et
    quae
    hic
    pauloposl occurrit,vel,
    ali-
    cstaduobusMss.
    runt sibi
    imaginesphanlasmatumsuorum,
    et errave-
    runt,
    et
    reprehenditeos
    fides
    calholica;
    et cum ar-
    guerentur,
    exclusi sunt foras
    pondere
    suo : aut in-
    venientes sibi litesetsimultales cum
    hominibus,
    di-
    viserunt se.
    Qui
    se
    ergodiviserunt,
    nisi ad
    quosper-
    linetgladius
    ille,
    de
    que
    dictum
    est,
    In
    gladio
    tuovi-
    ves? Non
    quiagladius
    non
    accipitur
    in bono : riam
    quemadmodum
    dicta sunt illa
    superiora,
    id esl
    quo-
    modo
    accipitur lapis ille,
    et ad firmiiatem
    propter
    Christum,
    et ad
    repreherisionem propter
    stultum;
    quomodo
    leodictus esl Christus
    propler
    aliud,
    et leo
    dictus est diabolus
    propter
    aliud : sic
    accipilur gla-
    dius
    aliquando
    in
    bono, aliquando
    in malo. Sed liic
    non sinecausanondatus est
    J acob,
    sed datus est
    Esau: nisi
    quia aliquid mysterii significatur
    in
    gla-
    dio1.
    Quomodo
    et
    ipsa
    servilus nonest alienaa
    iriy-
    sterio;
    id
    est, quod
    diclum
    est,
    Servies
    fralri
    luo:
    namet boc in
    magnomyslerio
    diclumest.
    CAPUT XXXI.

    34. Contra schismalicos.


    Ergo,
    fralres
    , qni
    se
    dividunt, ipsi
    habent
    gladium
    di-
    visionis,
    el
    ingladio
    suo
    moriuntur,:
    et in
    gladio
    suo vivunt. Sed
    quia
    verura dixerat
    Domimis, Qui
    gladio perculil, gladio
    morielur
    (Mallh. xxvi, 52);
    videle
    illos,
    fralres
    mei, qui
    se ab uriilate
    prsccide-
    runi,
    in
    quol
    frusla
    praecisi
    sunt. Noslis
    quot partes
    fecit
    pars Donati,
    nec arbitror latere Sanctitatem
    vestram, quiaqui gladio percutit, gladio peribit.
    Dictumest
    illi, Ingladio
    luovives.Sicet illi
    qui
    nOn
    recesserunt ab
    Ecclesia,
    et lales
    sunt, quales
    si fiiris
    essent.
    Quienim
    amant honores suos in Ecclesia
    ,
    omnino tales
    sunt; qui
    amant
    2
    in Ecclesia com-
    modasua
    saecularia,
    et
    ipsi palea
    simt;
    sed ventus
    deest,
    ideononvolant de area : hoc est
    quod
    dico
    breviler,
    tenlatio
    deest,
    namvolarent dearea. Deni-
    quequando
    contraillos
    aliquidegerit Ecclesia, quo-
    modofacilese
    praecidunt? quomodo
    facileextra col-
    ligunt,
    et nolunt dimittere
    principalum
    suum?
    quo-
    modo
    proipsoprincipalu
    mori volunt?
    quomodo
    le-
    nere volunt sub se
    plebes,
    el non dimitlere
    plebes
    unitati Chrisli?
    quomodo
    volunt facere
    oves3suas,
    quas
    suo
    sanguine
    non
    emerunt,
    et ideoviles
    habent,
    quia
    nonemerunl?
    Quidopus
    est hinc diutius
    dispu-
    lare? Attendite illos
    per
    universam Ecclesiam,
    vi-
    dete
    lales,
    elees
    qui inlussunt,
    et eos
    qui
    inventa
    occasionedearea
    volaverunt,
    et volunl secum tra-
    here
    grana;
    sed
    grana
    vera et
    plena
    toleranl
    pa-
    leam,
    etmanent inarea
    usque
    in
    finem, quousque
    veniat ultimusventilator
    : sicutillecum
    pellibus
    hae-
    dinis toleravil aliena
    peccata,
    et meruit
    accipere
    be-
    nediclionem
    paternam.
    ;
    CAPUT XXXII.

    35. Exlorta benediclio.


    Quare
    autem
    sugillalus (a)
    Isaacbenedixit?
    J amenim ne-
    cessitate, jam
    coactus
    pater ejusdixit
    illi,
    Ecce ab
    1
    sicduo
    Mss.Editi
    vero,
    inmalo.
    2
    Lov.,qui
    enimamanl. M.
    3
    MS.
    Regius
    caret
    voce,
    oves.
    (a) Supra
    in
    cap.
    27
    habetur,
    stran^ulalus
    :
    quod
    vid&li.
    cet
    apud
    LXX
    graece
    essetcalanachtenlhos,
    Gen.
    ji*. 27,cap.
    59,
    ubi nunc
    legilurcatanuchtenlhos, compuncto.
    51
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    53
    ubcrtaieterrm
    eril libi MbUalioef
    a rore cceli. Et ne
    ideote
    pules
    bonum,
    In
    gladio
    luo
    vives,
    et
    fratri
    luo
    servies.Sednedete
    desperes,
    quiapotes
    te
    corrigere,
    Erit
    autem,
    cmn
    deposueris
    et solveris
    jugum
    de coilo
    tttq.
    Ecee
    ab
    ubertate
    terrceet a rqrecceli accipiet;
    sed
    Isaae
    sugillatusprojitit
    illi benedictionem,
    non
    dat. Nonnefit modo
    in
    Ecclesia
    malis
    hominibus,qui
    yolunt perturbare Ecclesiam,
    ut tolerenlur ad
    neces-
    sitatemipsiuspacis,
    ut
    admiltantur,
    ut
    habeant
    Sa-
    cramenta
    commuhia?Et aliquando
    scitur
    quia
    mali
    sunt,
    et
    cpnyinci
    forfe
    nqnpossunt
    ut
    eniendentur ef
    degradentur;
    ut.excludantur,
    ut excommunicenlur,
    non
    possunl
    conyinei.
    Si insliterit
    aliquis, aliquand.p
    ilur in
    disrupuones
    Ecclesise,
    Gogifurgubernator
    Ec-
    clesise
    tanquamd'icere,Efce
    ab
    ub.erta.le
    terrw erit
    tibi,
    etarore cwli:
    nlereSacramentis,
    tibi manducas
    jpdicium,
    libi bibis
    judicium
    :
    Qui
    enimmanducat et
    bibit
    indigne,judiciymsibi
    manducat
    et bjbil
    (lCor. xi,
    29).
    Nqsli qpia
    adnii*ifcrisexnecessitale
    pacis
    Eccle-
    sire,
    nonhabesin
    cpfde
    nisi
    perlurbationes et
    divi-
    siones.
    Ideq
    in
    gladio
    tuo vives
    : namineo
    quod
    ac-
    cipis
    arore
    coeli,
    et abuberlate
    terroe,
    nonibi
    vives1;
    nonenimhoc te
    delectat, autsqavis
    est libi
    Dominus.
    Si enimhoc
    leidelectaret,
    et suavislibi esset Domi-
    nus,
    imilareris humilHatem Domini,
    non
    super-
    biam
    diaboli.
    [Quamvis ergo accipiat mysterium
    bumililalis Dommi
    a rore
    ccell
    et ab ubertale
    terrse,
    non tamen
    deponit superbiam diabfili;
    cui
    nihil
    faciam, qui semper
    dissensibnibuset sedi-
    tionibusgaudets. ]
    Quamvissit
    libi ista communioa
    rore coeliet
    ab
    ubertale
    tevrae;
    lamen in
    gladio
    tuo
    vivis,
    seditionibuset dissensionibusaut
    gaudes
    aut
    lerreris. Mula
    ergo le,
    el lolle
    jugura
    acollotiio.-
    CAPUT XXXIII.

    36.
    Epilogus,
    de
    pugna
    conlra
    diabolum
    exemplomarlyrumsuscipienda.
    Vinceniii
    mariyris
    nalaliiia. Hsec
    vobis, fralres, pro magni-
    tudine
    mysterierum
    forle
    pauca; profempore
    tamen
    el
    pro
    viribusnostriset
    pro
    vestris mulladictasunt:
    cl si forteenucleatiushsec
    quseslio
    discussa non
    est,
    partim
    lamen
    magnamysteria.quaeppstea
    si
    tractentur,
    inveniuntur3;Dateveniamet
    angusliaetemporis,
    etvi-
    ribus
    noslris,
    el
    capacitali
    vestroe.Yultis
    plus capere,
    crescite: vultis
    crescere,
    bene
    yivite.Quienim
    nonvult
    bene
    vivere,
    nonvultcrescere. Hasvobis
    epulas
    exhi-
    bucrit DominusDeusnoster
    per
    natalitia
    martyris
    sui
    Vincentii. Vincentiusnomenvicloriceest. Amateau-
    tem,
    ut vincalis : nonenimdeest
    persecutio;
    diabo-
    lus
    perseculor
    est, nunquam
    defit occasiecorense:
    tanlummilesChrisli
    intelligat pugnam,
    ctsCiat
    quem
    vincat.
    Numquidquia
    non te
    urget
    hoslis manifestuS
    corp.oris,
    nonle
    urget perseeutor
    occultus
    jSlleeebris
    carnis?
    Quantasuggeritm.ala,?quanta per
    cupidita-
    lem,
    quanta
    per
    timorAni.?Quibus
    illecebris
    persua-
    det ul easad
    sorlilegos,
    ad
    malhematicos, quando
    1
    Editi,
    nontibi vives.Melius
    Mss.,
    ibi.
    a
    Qua3
    ansulis
    includuntur,
    desuntin
    duobusMss.
    3
    Duo
    Mss.,discyssanonest,
    date
    veniam,etc.,
    omis^is
    verbis
    islis,partixnffimenmagna,
    etc.
    doletcaput? Qui
    dimittunt
    Deum,
    et eunt ad
    liga-
    menla
    "diabolica,
    victi sunt a diabolo. Contra si
    ctii
    suggestumfuerit,
    secundum
    corpus
    fortasseefficere
    1
    remedia
    diaboli,
    unde alius sanatus esse
    dicitur,
    quiaaccepto
    abillo sacrificio
    suo,
    deserit
    persequi
    corpus, quia
    cor obtinuil:
    ergo cuicumque suggesta
    fuerint istaremedia
    scelerala, etdixerit,
    Moriar
    pb-
    tius, quam
    talibusremediis
    utar;
    si vult
    Deus,
    fia-
    gellat
    et liberat
    me;
    si novit
    quia
    necessarium
    est,
    liberet me- si autemscit
    2
    quia
    debeo exire de liac
    vita,
    sive
    contrister,
    sive
    Isetcr, sequar
    volunlatem
    i)omirii. Ecceenim
    post parvumtempus qua
    fronte
    exiturussumadDominum? Nonenimhocmihi
    prae-
    -slantremedia
    diaboli,quodprseslat DeUs,
    vitamseter-
    nam.
    Quareergo
    damno animaemeae* emo
    paucos
    dies
    corpori
    meo?
    Quihsec dicit,
    etnon
    it,
    riee
    ap-
    plieat
    corsuumut faciatmala
    remedia,
    utique
    vin-
    cil. Unamremdixi
    exempli gratia;
    videtiseerte
    jam
    quanta
    diabolus
    suggerit.
    Yidesillumcerle
    lariguere,
    videsanhelanleinin
    lecto,
    videsvix
    moyentem
    inem-
    bra,
    vix moventem
    linguam,
    lassus iste diabolttm
    vincit. Multi coronali sunt in
    amphithealrb
    pu-
    gnanles
    ad bestias : multi in lecto vincentes
    diar
    bolumcoronantur : videntur nonse movere
    posse,
    et intus in cordetantas
    yires
    habent,
    tantam
    pu-
    gnam
    exercent. Sedubi est occulta
    pugna,
    ibl oc- .
    cultavictoria.
    ''
    CAPCT XXXIV. 37.
    Marlyres
    jmitonrfi.
    fjuare
    isla
    J iximus,
    fratres? Ut
    quando
    celebratis
    natajitia
    niartyrum,
    imiteminimartyres;
    nec
    putetis
    {deovpbis
    deesse
    posse
    occasiones
    coronae, quia
    modo
    desuht
    tales
    persecutiones.
    Necmodoenim desunt
    quolidie
    persecutiones
    a
    diabolo,
    sive
    per suggestiqnem,
    sive
    per
    moleslias
    aliquascorporis.
    Tulahlum
    spitoteha-
    bere
    Imperatorem,
    qui jamprajcessit
    in
    ppelum
    : de-
    diftibi viam
    quasequaris,
    leneteadUlum.
    Npli
    cuni
    viceris, per superbiam
    tijii
    tribuere, quasj
    deviribus
    tuisluclatus fueris: sed
    proesume
    deeo
    qui
    dedlt
    yi-
    res,
    ut
    vinceres,
    qujaipse
    vicif.sseculpm
    XJ pan. xvi,
    33)
    : et
    semper
    coronaris
    k,
    et
    marlyr
    binc
    exies,
    si
    omnes
    tentationes.diaboii
    superayeriss.
    SERMOV
    *
    (a).
    DeluctationeJ acob
    cuin
    angelo
    6.
    Hghituspaulofinte
    P.ascha.
    l.Boifi iiftilfmdi-,
    mali vemdonec ultitno
    judicio
    djscrefipfiat, lolerandi.
    Haec inaxime
    regula
    disci-
    plinoe
    necessaria esf yiro
    christiano,
    ut
    yerbumDei
    4
    ltaduoMss.
    Edjti
    y.ero,efficif.
    sbiio tiiss.carerit
    verlioj
    scit.
    N6nmale,si haberent,
    sinautem.
    3
    Editi,daimoanimqm^mearii.
    ^Tm6Nss.,cor'ondberis.
    ?
    Editiadduritclausulam
    :conversi,ete.,
    sedhaecabest
    aMss.
    '
    .
    '
    :
    *
    medilis
    deest,
    cum
    angelo.
    SedinMss.nonnulliset in
    PossidiijndiciilO:, cap. 8, habetiirjipsumque' capitulum
    Genesis,quo
    J acoJ )i
    Iuctacum
    angplor/jfertur, prajleptum
    esseanteconcionem
    patet'ex
    sectiorie'6..
    *
    Emendatus
    adcl.r.
    y.
    Sirm.
    (o)Alias,
    1exsirmondianis.
    55
    SgRMQ.
    S#
    audiat, cumest inftocsseculo, ut
    aWendateum
    qui
    venit
    steculupa
    sajvare
    prinw per misericprdiam, $t
    pDsteadiscutereperjudiciumSEt
    jdep D.qniinusnpi
    ster J esusChristus imitandwnse.nobjs.praefeqif
    j
    uf
    quoniam
    ehrjsliani surous,
    aut
    ipsuminiitemur, auji
    aliosquifiumi.mjtatis.uni.
    ggntenim quidam
    ebruro
    qui
    ejirisliani.vocanlurut non
    sunt, quospartiro
    Mr.
    gessitEcclesia,tanquamstercora;
    utsunt omnes
    h^c-
    reses,
    et nmnia
    sehismata,
    <auaeetiam
    pomparantur
    sarmentisinfructnosis.devjte
    praecisis,
    et
    paleisquas
    an)e
    yentnalienemdearca
    ventus
    rapit: swiUutem
    alii, qui
    intusmaii
    sunt, efipsa
    ccromunionecalho-:
    lieacontinentur; qnosnecesse
    est tqleret ebristiainis
    bonus
    usque
    infinera
    , quia
    ventilatiomessis
    hujus
    , areaenonerit nisi dies
    judicii. Uqccseroper
    canlavir
    musvobis,
    etinnomineChrisli
    arbilramtjr quia
    hse?
    rent
    pecloribus
    vestris. J siae
    lectignesquae
    yobisle-
    gunlur, numquid
    modo
    primum
    vobis
    leguntur,
    ,ct
    nonesedem
    quotidierepetuntur?
    Sicut aulemleclior
    nes
    Dej
    quolidieopus
    est ut
    repetanlur,
    ne sseculi
    malaet
    spinse
    nascantur incordibus
    vestris,
    et cffor
    centsemen
    quod
    ibi seminatumest: sic
    oportet
    etser-
    monemDeivobis
    semperrepeli,
    ne obliti dicaiisvos
    nen
    audisse, quod
    dieimusnosdixisse.
    2. Debilaremitlendainimicis. Inimicus sic dili-
    gendus,
    iil lamen
    coffipiatur.
    Accedunt
    multi,
    et
    modo
    tempus
    est utinnomineDei festinent
    accipere
    gratiamBaptismi,
    credenlesdimitti sibi omnia
    pec-
    caia
    quoe
    anlea
    commiserunt,prorsusomnia;
    etexire
    indenihil debentesDomino:
    quemadmedum
    servus
    ille, qui
    ralionemreddebatdomino
    suo,
    etinvenitil-
    Iumdeberedecemmilliatalenlorum
    ;
    sic tameri re-
    cessitnihil
    debens,
    non
    quia
    nfliil
    ipsedebebat,
    sed
    quia
    illemisericors
    erat,
    dimisit
    omnia,
    et debitorem
    absoTvit.Et
    lamen, fratres, quomodo
    nosterruit
    ye-
    hementeridem
    ipse
    servus?
    Quia
    noluitdimilterecon-
    seryosuo,
    vel differresolutionemcentum
    denariorum,
    replicavit
    illi dominusdecemmillia
    talentorum, quse
    illi dimiserat
    (Mafth.
    xviii, 23-54).
    Hi
    ergoqui exj-
    turi sunt de
    Haplisrno
    njhil debentes,
    etabsoluliom-
    nibus
    peccatis,cay.eantpe
    si
    quis
    in
    illqspeccaverit,
    et noluerint
    ipsi
    dimjltere, nqnsplumdeinceps non.
    illis
    dimittatur,
    sedctiamomnia
    qusedimissafuerant,
    replicenlur.
    Nemo
    ergo djcat: Quis
    istucjfacit,
    aut
    quis
    isludfecil? Dicendosibi istudhoniinesmoriun-
    fur.
    Dilige
    inimicum
    luuni,
    dicit
    Domjniis
    : et tu
    ,
    Quis
    isludfacit?
    Qujaipse
    non
    fecit, putatquianemp
    potuit
    iacere. Resinccrdeest : undevidesquisillud
    f^cil?
    Putaseriimquia
    non dimisitille
    qui
    clamat?
    F.or(e
    enim
    aliqiigndo.cjamataliquis, etjupet
    caedi
    bQmiriem,
    el
    pufasquja
    nondimisit.
    Qiiare?
    Tu
    qqandq
    caedisfilium
    tuumj,
    tenes odiumin cordetuo?
    Ergo
    res in
    cor^e
    esl: solus
    Deus,
    videtsi dimissiimest.
    Aliquando
    enijrn
    non caedit
    alip-uis,
    yidetur
    psircere
    maiiu,
    et socvitin
    cpr^e,
    et
    optat
    maleliomini
    intus,
    et vulteumnecari: tenet contraillummalam
    yolun-
    tatem,quamyis
    nihil illi
    jsorporaliter
    redderevideatur.
    1 Mss.,
    et
    postea
    discndone
    per judicium.
    E
    cqntr^
    ^pntj qui ^orporalife^ideRfur
    qp$$\rgfc
    dere;
    sed
    corpQpIjsilla.pcirrpp.tfQqqasi djleclio,ejt-?
    j
    ad
    Ijqnamyilam,ynjl jlluni peryenire;
    et
    tanlp.iflagi
    yulteum
    c.prripj,qugntqjllumamaf,Sicct Deiisniun-
    guidnppn.qsdiiigit.?npq
    ad
    jipc
    nos
    liQrl,atpr,ptfo
    ligamqsinimicosnqstrcis,uf
    qucmo.doppssunius,sj;;
    miles
    i}li.simus?:Nani sjc
    dixit ; Estoteauiem
    v,qspet:-,
    fecfi,
    sicul
    Pgfervfister
    guiin c&lisesf;quj
    solem
    suunf
    priri
    fgcifsuperbpiwsetmalos ,
    el
    pluilsuperjusfpse\
    injystos(M.qtih..y,
    4g,>45;).iQManta^ergo ,dil,eclip
    est
    jn
    Domino,
    quandoprppeQcaloribuspt iriipiisChrislujij
    frucifigendummisit,
    el
    pretiosanguinisejus
    nosre-:
    demit, qui
    ei
    inimipi.eranms,
    amando,e.aqjiaefecj{
    pro
    e.o
    quj
    fecit?
    Cumergq
    isfa
    faGeremus,misit
    D.eu^,
    sicut
    AposfolusdiGif,,Fflium
    suum
    (Galql.
    IV
    , &);
    et
    eum
    prp
    nobis
    impiis,
    abaliis
    iinpiisoccidendiinitrar
    didit.Et si nondumfidelibustanlummunusdatum
    esf,
    quidergq
    seryalur /idelibus
    ?
    EcpequomodbDeijsdjr
    ligit
    honiines.
    Attendam.us,fratres;
    nqpiquidpqnsilr
    J os
    flagellat?nnniquidnqq
    i.UogcorripU?Si npnjUo$
    pprripit,
    unde
    fanics.
    ? unde
    segriludines
    ?
    ride
    pesti-
    lentiaa
    efmQrbi? Oranes,enitnisjse
    cqrreptiones
    Oei
    snnt.Sieut
    ergoillediligit,
    et
    tamen
    corripit

    sicct
    lu,
    si habes
    aliqqem
    in
    potestale, quaniyiss..eryes.af-
    feciumdijectiqnis,
    noli
    tamennegare llagellumc.orrfir
    ptioni.S;Quiai ppgaveris,
    nonlenehis dilectibnem>
    qu?aille.Biorilur.
    in
    peccalis,qui
    forte
    qorreplusearter
    linquerct;
    et
    m.agis
    libi
    imputatHrveruni fidium.
    5.
    Luciandum,
    ut Chrisli charilatemel
    palientiam
    imitatione
    prosequamur.
    Nemo
    ergo
    dicat :
    Quis
    istud
    potest?
    Contenditehoc
    implere
    in
    cordibusvestris;
    lenete
    ?,
    ut
    diligatis.Luctamini,
    et vincetis. Chrislus
    enimibi vincit. Contra
    quid
    luctamini?Corilra
    pecca-
    tum
    luctamini,
    contra verbahominummale dicen-
    lium:
    Ergo
    nonte
    vindicas?ergo
    remanebisindefen-
    sus,
    et nonilli oslendis?o si mecumhaberet! Lucta*
    mini.et
    vincite.Si enimvelletChrislus
    jubere terrse;
    quando
    a J udaeistanta
    passusest,
    ul
    aperla
    sorberet
    persecutoresejus,
    non
    possel?
    Si
    ergoqui
    habuit
    po-
    testatem,
    siceos
    pertulit, quousque
    levaretur incrii-
    cem
    , ef
    pendens
    in cruce
    ait,
    Dater
    , ignosce
    illis
    j
    quiq
    nesciunl
    quidfaciunt{Luc.xxm,
    5i);
    tu
    ,
    serve
    redeniplesanguinecrucifixi Domini
    tui,
    nonimitabe-
    ris
    Saivstoremluum?
    Quid
    enimilli
    opus
    cral tanta
    pali,
    cui licebatel non
    pali
    ?Namsic
    dixit,
    Polesla-
    tem
    hqbeo
    ponendi
    animam
    meam,
    el
    poleslalem
    J iabeo
    sumendi
    egm:
    nemoto.llileama
    me;
    sed
    egoporioeam,
    etiterumsumameam
    (J oan. x,
    18).
    Et
    sicfecit.
    Quid
    enim
    fa,ctumest,
    fralres ?Pendebal in
    cruce, quomo-
    dq
    (a) Competentibusleginius
    : at ubi
    viditcomplelas
    inse
    omnes
    Scrjpluras,
    ut illi darenl etiamacelum
    ,
    P.erfecimiesl,
    ait : et
    ipclinavit
    capul,
    et emisit
    spi-
    rilum
    ;quasi
    adhoc
    staret,
    ut
    impleretur
    3.Ctunvel-
    let
    ergo,
    animamsuam
    posuit.
    Et ideoilleDcus
    crat,
    illi
    homjnes, qui juxla
    illumerant crucifis-i.Illeci-
    1
    Mss.,
    sed
    illdquasicorporalis
    correcfio, di(ectio
    est.
    1
    Victoririus MS.
    omittit,
    terieie.Forte
    legehdum,
    tene<e
    Chr.isturn;
    vt
    infra,
    n.
    6,.
    3
    Mss.habent,quasiqdhqcadhortqrcfnr ytmp^eref.fr.
    ()Forte,qiiod
    mdilo.
    '"
    "'"
    " " ''"
    " ''
    ss
    '
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    5o
    tius
    morilur,
    ifli tarditis. Et curii
    jussum
    essetut cor- I
    poradeponerenlur
    decruce
    propter sabbalum,
    ut se-
    <
    pelirentur,
    inveneruntilleslatrbnes viventes
    ,
    et eis i
    crura
    fregerunt;
    Dominunvauteiti
    jamdefunctum,
    et
    i
    tamenunus
    ipsoriim
    lancea
    percussit
    latus
    ejus,
    et
    '
    profluxitsanguis
    el
    aqua(J oan. xrx, 50-34).
    Ecce
    pre-
    tiumluum.
    Quid
    enini
    proiluxit
    de
    latere,
    nisi sacra-
    menlum
    quod accipiunt
    fideles?
    Spirilus, sanguis,
    et
    aqua. Spiritusqiiernemisit,
    et
    sanguis
    et
    aquaquae
    de lalere
    profluxerunt.
    De
    ipsosanguine'
    et
    aquasigni-
    ficalurnalaEcclesia.Et
    quando
    exivit
    sanguis
    et
    aqua
    delatere? Cum
    jam
    dormirel Christusincruce:
    quia
    AdaminParadisosomnum
    accepit,
    et sicilli de la-
    tereEva
    producta
    est. Ecce
    ergoprelium
    luum. Imi-
    tare humiliiatem
    etvestigia
    Domirii
    lui,
    et
    nolidicere,
    Quis
    isludfacit?Esl circateforleet
    qui
    nonfacit.Sed
    in illalurba si tu
    feceris,
    sictibi
    computabilur, quo-
    modosi inveniasinareaunum
    granum,
    et
    paleasin-
    finilas. Difficileiriveriisduo
    grana
    simul
    juncta
    : sed
    inter
    granapalea
    commixtaest. Sicinler eos
    quiser-
    virevoluntDeo
    , slrepilus
    el mulliludoest malorum
    hominumcircumdansillos
    undique; quiaquocumque
    se
    verlerint,
    noninveniuntnisi malossuasores. Eslo
    ergo
    ul
    granum,
    et noli curarede
    palea.
    Yeniettem-
    pus
    ut
    separetur.
    Ideo
    cantavimus,
    J udica
    me, Deus,
    el discernecausammeamde
    gente
    nonsancla
    (Psal. XLH,
    1).
    Ecclesiailluddicit
    gemens
    inler
    peccatores.
    Piita-
    tis, fralres, quia
    adhocvultsediscerni
    Eeclesia,
    ufab
    baeresibus
    lanquamsarmenlispraecisisseparelur?
    J am
    ab
    ipsisseparata
    cst.
    Numquid
    itadicit
    Ecclesia,
    J u-
    dica
    me, Deus,
    et discernecausam
    meam,
    ul a
    parte
    Donali,
    autab
    Arianis,
    vel a Manicbseis
    segregelur?
    Non se
    rogat discerni,
    nisi abhis
    qui
    ei inixti
    sunt,
    quosoportet
    utloleret
    usque
    infinem.Sedhoc
    dicit,
    J udicame
    ,
    Deus
    ,
    cl discernecausainmeam: id
    est,
    necum
    ipsisjudicerel perdarin
    die
    judicii.
    Namnunc.
    diclum
    est,
    Dimitlezizaniacrcscere
    (Matih. xm, 50):
    el toleranlur modo mali abohis
    ,
    indie
    judicii
    se-
    parandi.
    '&.J acob el Esau
    figurmpopuli
    Chrisiiani el J u-
    daici.El ideoJ acobille
    , qui
    modolectus
    est, popu-
    lum
    significat
    christianum-
    ipse
    estenimminor
    filius;
    quiapopulus
    J udeeorumEsau esi. DeJ acob
    quidcm
    nalaest
    gens J udoeorum,
    sedin
    figuramagis
    Esau
    J udoei
    inlelliguntur
    :
    quiapopulusmajor reprobalus
    est, populus
    autem minor
    primalum accepil.
    Cum
    eliainin ulero
    luctarentur,
    et tsediummaicr
    patere-
    tur,
    quiaimpellebanlur
    viscera
    ejus,
    ait:
    Quid mihi
    sic? Meliusmihi erat slerililas
    , quam
    ul hoc
    palerer.
    Diclumest ei a
    Domino, quod
    duo
    populi
    in ulero
    ejus confligerent,
    et duae
    gentes,
    et
    quiamajor
    ser-
    viet minori
    (
    Galat.
    xxv, 22,
    23). Quod
    dictumest
    cumin ulero
    essent,
    hocdictumest ileruininbene-
    diclione
    Isaac,
    cumbenediceret
    minorem; pulabat
    aylemsebenedicere
    majorem.
    Personam
    Legis
    fere-
    bat lsaac. VideturLex data
    J udaeis:et
    ipsumregnum
    dalum est
    Chrislianis. Allendile
    quia
    Lex videlur
    regnumpromittere.
    J udseis
    dicitur, Proplereaaufe-
    retur a vobis
    regnum,
    etdabilur
    genli facienlijusliliam
    (Matth. xxi,
    43).
    Auferetur ab
    Esau,
    cl dabiturJ a-
    cob. Hirsutusnatuserat et
    pilosusEsau,
    id est
    ple-
    nus
    peccatis;
    hserebantinillo
    peccata
    : illeaulemut
    acciperet primalum, accepil pelles
    hocdorurain bra-
    chiis;
    et sic illum
    benedixitpater, palpans
    brachia
    ipsius,-
    etinvenienshirsutum.Sedilli
    capilli (a)
    et
    pec-
    cala
    poriabanlur
    a
    J acob,
    nonhaerebantinJ acob. Sic
    ergo
    et EcclesiaDei aliena
    peccataportat,
    non
    sua,
    tolerans
    usque
    in
    finem;
    sicut et DominusJ esus
    Christusaliena
    porlavit.
    Et benedixitminorem
    pater.
    Et
    quomodo
    benedixil?
    Mysteriumsanctum, quales
    futuri erant'. Volunl enimoculosacutos
    Scripturae.
    Benedixitfiliumsiiurnminorem: et videlur
    deceptus
    quasi
    benedixissealium
    pro
    alio. Venil ille
    qui
    ierat
    advenationem, apporlans quodpaterjusseral,
    et di-
    cil :
    Paler, manduca,
    sicul voluisli.Dixil lsaac :
    Quis
    eslu? Et ille :-
    Ego
    sumEsau
    filius
    tuus
    major.
    El
    dicit:
    Ergo
    tucsEsau?
    Quis
    est
    aulemjamqui
    altulil
    mihi
    escam,
    et
    manducavi,
    el benedixi
    illum,
    el bene-
    dictusest
    (Gen. xxvn,
    31-40)?
    0
    irasci.deceptori!
    o
    irasci fallaci! Imodic :
    Quare
    me
    decepit?quare
    me
    fefellit?tollat benedictionemillamfrater
    ipsius,
    et sit
    inmaiis. Nonneclamat hsecres in
    mysteriofacla,
    ut
    major
    serviat minori?
    Accipitergo
    lalemet
    ipse
    be-
    nedictionem. Sed
    subjunxit
    : Eris servus
    fratris
    tui.
    Cumille
    diceret, Numquidfinilw
    sunt benedicliones?
    benedicet
    me; ait,
    Cumillumlalem
    feci,
    tibi
    quid
    ha-
    beodare?
    Ef
    dixil: Benedicet
    me, paler.
    Et
    exlorsit,
    e'l
    aqcepit
    benedictionem
    propesimilem,
    a rore
    cceli
    et fertililateterroeomnem
    abundanliam. Et
    subjecit
    sfatim,
    El servies
    fratri
    tuo.
    Et eril tibi
    sic,
    cumsol-
    veris
    jugumejus
    acervicelua.
    Quid
    est illud
    quod
    di-
    clum
    esl,
    Eleril libi
    sic,
    cumsolveris
    jugumejus
    acer-
    vice
    lua;
    nisi
    quia
    ostendit
    illqs, quos
    Esau
    praefigu-
    rabal,
    sic esse
    peccatores,
    ul in
    polestate
    haberent,
    el inlibero
    arbilrio,
    mutari et fratri
    conjungis? ..,
    5. J udwi Christianorumservi.
    , Allendite
    mj-
    sterium. EcceJ udaeusservus est Christiani. Et lioc
    manifestum
    est,
    et
    implevit
    orbem
    lerrarum,
    sicut
    videiis,
    J acob. Et ul
    noyeritis
    quia
    defuturo
    djceban-
    lur
    isla,
    considerale
    ipsam
    historiam,
    et
    yidele
    quia
    nonsunt
    impleta
    in
    ipsisduobus,Majorservief
    minori
    (Id. xxv, 25).
    Dilalusenim
    legitur
    Esau
    mullum,
    et
    regnareccepit
    inlotaabundanlia
    (Id. xxxvi,
    7
    ).
    Ille
    (fc)
    autem
    J acbb,
    ut
    pascerel
    ovesalienas.El cum
    ccepissei redire,
    et timerefratrem
    suum,
    sicut modo
    Iegebatur,
    miltit muneranescio
    quanlapecorum,
    mit-
    til el servum
    qui dicat,
    Eccemunera
    frairis
    fui
    (Id.
    xxxii, 18).
    Noluiteum
    videre, priusquammuneribus
    placarel;
    et
    posteaillum
    acceplis
    muneribusvidit.
    Et
    cumadeumJ acob
    veiiisset,
    adoraviteuma
    longe(Id.
    i
    xxxin, 5). Quomodo
    ergo, Major
    serviei
    minori,
    l
    quando
    minor videtur adorare
    majorem?
    Sed ideo
    ;
    istaiubislbrianonsunt
    impleta,
    ut
    iotelliganlurde
    I
    fulurodicla. Minorfilius
    accepitprimalum,
    el
    major l.|
    filius
    perdiditprimatiiin.
    EcceJ acob
    implevitterramj
    '>
    1
    Mss.,quales
    virierant.
    2
    Sicnostri
    omiiesMSS. M
    editi,
    mutafese et
    fratri
    co-
    jungi.
    (a) Forte,pih.
    W Forte,tit. .....
    .
    ,
    .....

    57
    SERMOV.
    58
    tenuit
    gfintes
    et
    regna.
    J ussit
    imperafor Romanus,
    jamChristianus,
    ut ad
    ipsam
    J erusalehi non accede-
    rent J udaei
    (a).
    Et
    sparsi per
    orbemterrarum
    ,
    facti
    simt
    quasi
    custodesLibrorumnostrbrum.
    Quomodo
    servi, quando
    eunt in auditorium domini
    ipsorum,
    portant post
    illos
    codices,
    et foris
    sedent;
    sic faclus
    est filius'
    major
    filioriiinori
    (b).
    Nam
    aliquando
    mo-
    vent
    '
    aliqua
    in
    Scripturis;
    et deJ udseorumcodicibus
    certi
    aliquid cognoscilur.
    Ideo
    ergo sparsi sunt,
    ut
    nobis Libros servent.
    Major ergo
    minori servit. Yi-
    dete enimcum
    quanladignilate
    sit
    populus
    Chrislia-
    nus,
    et in
    quanta
    defectioriesit
    populus
    J udseorum.
    Quando
    forteausi sunt vel modicummovere se con-
    tra
    Christianos,qusejilliscontigerint
    audistisinrecen-
    ti
    tcmpore. Ergo
    modoverum
    est, Major
    serviet mi-
    nori.
    Quomodoergo
    illa
    benedictio,
    Erit tibi a rore
    cwli ei a
    fertilitate
    terrw?
    Quomodo
    minorem
    ,
    sic et
    majorem
    benedixit. Sed
    majori
    diclum
    est,
    El erisser-
    vus
    fralris
    tui. Et erit
    hoc,
    cumsolveris
    jugumejus
    a
    cervicetua.
    Quanli
    sunt
    qui
    solverunt
    jngum
    acervice
    sua,
    et facti sunt fratres nostri.
    Quanti
    J udsei credi-
    derunt,
    attendite. Et
    modo,
    si
    quem
    J udacuminvene-
    ris,
    et
    evangelizaveris
    illi DominumJ esum
    Christum,
    et
    crediderit,
    nonne solvit
    jugum
    a cervicesua? Et
    quanta
    hoc fecerunt
    primis temporibus
    fidei millia?
    Omninb
    quitunc crediderunt,
    sicut
    Iegimus,
    exservis
    facti sunt fratres et cohaeredes.
    6. Lucla J acob cum
    angelo.
    Non
    ergo
    Eccle-
    sia
    quae
    dicit,
    J ridica
    me, Deus,
    et discernecausam
    meamde
    gente
    non
    sancla,
    ab Esausevult
    discerni,
    a
    quo jam
    discreta
    est,
    sed a Chrislianis malis. Iste
    cnim
    J acob,
    in
    quo figuratur populusCbristianus,
    au-
    .
    distis
    quemadmodum
    luclatus sit cumDomino. Do-
    minus enimilli
    apparuit,
    id
    est, angelusgestans per-
    soriamDei: luclatus est cum
    illo,
    et volebatillumle-
    '
    nere et
    comprehendere.
    Luctabatur
    ille; praevaluit,
    et
    tenuit;
    cum
    teneret,
    hon dimisil nisi beuediclus.
    "Dominus
    det, fralres, explicare
    tantum
    mysterium.
    Luclalur, prsevalet;
    etvult benedici abeo cui
    prscva-
    luit.
    Quid
    est
    ergo quod
    luctatur,
    et vult ienere? Ait
    Dominusin
    Evangelio, Regnurri
    cwloruirivim
    patilur,
    el
    qui
    vim
    faciunt, diripiunt
    illud
    (Mallh. xi, 12).
    Hoc

    est
    quod
    dicebamus
    jamdudum
    : Luclare
    ,
    ut teneas
    Christura,
    ut
    diligas
    inimicum
    ( Supra,
    n.
    3).
    Tenes
    enimChristum
    hic,
    si iniraicumdilexeris.Et
    quid
    di-
    cit
    ipse
    Dominus,
    id
    est, angelus
    in
    personaDomini,
    cum
    praevaleret,
    et teneret eum?
    Teligit
    laliludinem
    femoris
    ejus,
    et
    exaruit,
    et ideoclaudicabat J acob.
    Dicit ei: Dimitte
    me,
    jam
    enimmaneest. Et ille: Non
    l
    Editi,
    moventnos.
    Abest,nos,
    aMSS.
    (a)
    Sirmondushocloco
    putat
    indicari Constantinumma-
    gnum, qui,
    teste
    chrysostomo
    in 5 adversusJ ud.
    homil.,
    J udaeos, quod
    urbemsuamcontrainlerdictuminstaurare
    aggressi
    essent, amputalis
    auriculisnialemultatosindi-
    versas
    regionessparsit,
    utlerrori caeteris
    essent,
    neidem
    in
    posterum
    coriarentur. Sed
    profecto
    J udaeiSevero
    impe-
    rante
    jam
    erant
    patrio
    solo
    exclusi,
    ex Terlullianoin
    Apo-
    log., cap.21,
    et lib. contra
    J ud., cap.
    13.imo
    ipsoslonge
    anteSeverumAdrianus
    probibueralJ erosolymorum
    accessu,
    ex
    Eusebio,
    lib. 4
    Histor.,cap.
    6.
    Itaque
    hicnon
    singula-
    rem
    hominem,
    sedeum
    prae
    oculishabet
    Auguslinus, qui
    Romanum
    imperiumgerebat,
    eo
    quo loquitur
    aevo
    jam
    (b)
    yid.Enarr.inPsal.
    40,
    n.
    M,
    etinPsal,
    56,
    n, 9.
    te
    dimitto,
    nisi benedixerisme. Et bencdixit illum:
    quomodo?
    Mulandoilli nomen. Nonvocabefis
    J acob,
    sedIsruel:
    quoniamprmvaluisti
    cum
    Deo,
    prmvalebis
    el cumhominibus
    (Gen. xxxn,
    24-28).
    Ista
    benedictio
    est, Videleunumhominem: ex
    partetangitur,
    et are-
    scil;
    ef ex
    parte
    benedicitur.
    Ipse
    unushomoex
    parte
    aruit,
    et
    claudicat;
    et ex
    partebenedicitur,
    et
    viget.
    7.
    Angelus
    leneri nolens
    quid significel. Quid
    est
    autem
    (
    quantum
    Dominus
    suggerit, dicimus,
    sine
    praejudicio
    melioris
    intellectus)
    :
    quidest,
    Eccemane
    jamvenit,
    dimille me? Hoc est
    quod
    Dominus dicit
    post passionemmulieri, quae
    volebat illi tenere
    pe-
    des : Noli me
    tangere;
    nondumenimascendi ad Pa-
    trem
    (J oan. xx,
    17). Quid
    est boc? Namet cum
    lege-
    relur
    ipsa lectio,
    traclavi inde
    aliquando, quomodo
    diceretur,
    Noli me
    tangere;
    nondumascendi ad Pa-
    trem.
    Quare? Nemo illum
    letigit corporaliter,
    nisi
    cumascendit ad Patrcm?Adhuc hic
    erat,
    palpavit
    cicatrices
    discipulus qui
    noncredebat.
    Quomodo
    ergo
    nolebatse
    langi,
    nisi
    quia
    hoc
    figurate
    dictum est?
    Hla
    mulier Ecclesiaerat : et hoc
    est,
    Noli
    melan-
    gere,
    noli me carnaliter
    langere;
    sed
    qualis sum,
    sequalis
    Patri. Noli me
    tangere
    :
    quia
    non
    me,
    sedcar-
    nemmeam
    langis.
    Dicit enimin evectione
    profeclus
    sui
    Paulus,
    Et si noveramussecundum
    camemChri-
    slum,
    sednunc
    jam
    non
    novimus; et,
    Veleratransie-
    runt,
    ecce
    facta
    sunt
    nova;
    omniaatttemexDeo
    (II
    Cor.
    v,
    16-18). Quid est,
    Et si
    noveramussecundumcar-
    nem
    Chrislum,
    sed nunc
    jairi
    non novimus?
    Quia
    quando
    eumcarnaliter
    noveramus,
    non
    putabamus
    nisi
    quia
    homoerat tanlum: at vero
    postquamgratia
    ejus
    illuxit
    nobis,
    intelleximusVerbum
    aequale
    Palri.
    Tenebat
    ergo,
    el
    luctabatur, quasi
    eumcarnali ha-
    bitu
    1
    J acob
    amplecti
    volens. Illeautem
    dicebat,
    Di-
    milte
    me;
    carnaliler :
    quia
    ecce
    jam
    mane
    est,
    ut
    spi-
    ritualiter illumineris : id
    est,
    Noli me
    pulare
    homi-
    nem2.
    Dimilie, quia jam
    maneest. Mane in luce
    verilatis
    intelleximus,
    et
    sapienliae, per quam
    facta
    sunl omnia.
    Ipsaperfrueris,
    cum nox isla
    transierit,
    hoe
    est, iniquitas hujus
    saeculi.Tuncenim fiet
    uiane,
    cumvenerit
    Dominus,
    ut ilaa
    nobisvideatur, quem-
    admoduni ab
    Angelis
    videtur.
    Quia
    nunc videmus
    per
    spectdum
    in
    aenigmale,
    lunc aulemfacie ad faeiem
    (1
    Cor.
    XIII,12).
    Teneamus
    ergohoc,
    fralres, quod
    di-
    ctmn
    est,
    Dimilte
    me, quiajam
    manecsl. Sed ille
    quid
    dixit,
    Non le
    dimiltam,
    nisi mebenedixeris?
    Qniaper
    carnemnos
    prius
    benedicil Dominus. Norunt fidel.es
    quid accipiunl; quia per
    carnem
    benedicuntur;
    et
    sciunt
    quia
    nonessent
    benedieti,
    nisi caroillacru-
    cifixadaretur
    pro
    saeculivita.
    Quomodo
    autembene-
    dicitur?
    Quia pracvaluit.
    Dco, quia
    tenuil
    fortiter,
    et
    perseveravit,
    et
    de manibus non
    dimisit,
    quod
    amisit
    Adam. Teneamus
    ergo
    fideles
    quodaccepimus,
    utbe-
    nedici mereamur.
    8. J acob et benedktus
    et claudicans. Pars arida
    1
    m
    Mss.,
    awasicumcarnalihabitu.
    2
    sicinMss. Atineditisdeerantisthaec
    verba,
    carnaUter.
    quiaeccejam
    mane
    est,
    ut
    spirilualiter
    illumineris:
    idest,
    Noliine
    pulare
    hominem. Dimitte.mB., super
    hancvocem,
    hominem,
    notaturin
    margiae,subaudi,tanluin.
    M.
    59
    S.
    AUGUSTP
    EPISCOPI M
    J acobClirislianos
    malos
    signifipat;
    ut in
    ipsoJ acop
    ef bepediclio sil,
    et claudicatio.
    Benedjctus
    est ex
    par(e
    bene
    viveiilium,
    claudical ex
    parle
    male
    vivpn-
    iium. Sed adhuc in uno
    homine.est
    ujrumque
    : erit
    amem
    direpipiio
    et discrelio
    postea; quod
    qptat
    in
    Psalmo
    Ecclesia,
    dicens :
    J udica
    me, Deus,
    etdiscerne
    causammeam.
    de
    genle
    nonsancla
    (Psql. xni, 1).
    Ila
    sane, quia
    dicit
    Evapgelium,
    Si
    scandatizqverit
    te
    pes
    tuus,
    abscindeeumet
    projice
    abs le.
    Expedit
    enimlibi
    unum
    pedem
    habentemintrare in
    regnump.ei, quam.
    cum duobus
    pedibus
    ire in
    ignem
    mlernum
    (Mqtfh.
    XVIII,8).
    Isti
    ergp
    mali
    prsescindi
    habent in fine.
    Mpdo
    clauda est
    Ecclesia,
    unum
    pedem
    forliler
    pp-
    nit,
    altcruminvalidumhabet.
    Paganos attendile,
    frar
    tres. Inveniunl
    aliquando
    Chrislianqs bonos,
    ser-
    vientes
    Deo,
    cl
    admirantur,
    et
    adducuntur, pl
    cre-
    dunt.
    Aliquando
    attendunt male
    viveples,
    et
    dicunl.:
    EcceChristiani!
    ,Sed
    isti male viyentes
    adlalitudi-
    nem
    perlineht
    femoris
    J acobtacti, qui
    aruit 1. Taclus
    autera
    Domini,
    manusest Domini
    corripiens
    et
    yiyi-
    ficans. Ideoex
    partebenedicitur,
    el
    px
    parte
    arescit.
    Et islos malevivenlesinEcclesiaostendit
    Dominus;
    quia
    indeest
    quodscriptum
    esfin
    Evangelio,quia
    cum
    crevisset
    herba, appariierunt
    zizania:
    quia
    cum
    coepe-
    rint homines
    proficere,
    tunc
    incipiunt
    malos senlire.
    Hsccnolasunt
    vobis,
    exdonoDei efficitur
    ,utcqgno-
    scantur. Sed modo toleranda
    sunt zizania
    usque
    ad
    finem
    messis,
    neforteeradicando
    zizania,
    eradicetur
    simulel triticum
    (ld.
    xm,26, 29, 30).
    Vpniel
    aulem
    tempus
    ut exaudiatur EceJ esia
    dicens, J udicq me,
    Deiis,
    et discernecausammeamde
    gentenpn
    sancta:
    cumDominusveneritinclarilalcsuacum
    Angelis
    san-
    clis,
    et
    colligcntur
    anleeumomnes
    gentes,
    el
    segregabit
    eps, sicut
    pastor segregat
    ovesab hwdis : et
    ponenlur
    justi
    ad
    dexteram,
    hmdi aulemad
    siqistram
    : et illisdi-
    CClur,Venile,
    benedicliPatris
    mei, percipiteregnum;
    Hlis
    aulem,
    Ile in
    ignem
    mternum, qui prwpgralus
    cst
    diqbplp
    el
    angelisejus[Id.
    xxv,
    31-41).
    SERMQYI* ()
    Deeo
    quodapparuit
    Dominus
    Moysi
    in rubo
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Quomodo
    Deus
    Mmjsiap-
    paruit.

    Cumsanctoelectiones
    legerenlur,
    inea
    quse
    scripta
    sunt iii
    prima
    leclione, quae
    nobisrecitala
    esl,
    ariimo
    intendimus,
    et ea
    quae
    Dominus
    suggerit,
    bre-
    viter cumvestraSanctitate
    parlicipare
    curamus: ne
    carnaliler
    accipientes
    divina
    mysteria,
    non solum
    non
    proficiatis,
    sed etiam deficiatis. Occurrit enim
    primo aspectibus
    nostris exillaleclione
    divina, quod
    Deus
    apparuit Moysi.
    Apparere
    aulem
    per
    substan-
    liamsuam,
    sictili
    est,
    nonnisi mundiscordibus
    digna-
    tur. Sic enim
    scriplum
    est in
    Evangelio
    : Beali
    mundo
    corde,quoniamipsi
    Deum
    videbunt^Mallh. v, 8).
    Oculis autem
    corporalibus
    sanclorumsi
    quando
    Deiis
    1
    sicMss.
    Edjtiyerp,quiaarueriipl.
    *
    Emendatusest
    ad.pl,
    r..v.
    rjlim..
    Par.
    ,Loy.
    to)
    Alias,
    deDiversis47.
    (b)
    Possidiusin
    lridjculo,,cap. 8, serpiqnem
    hunc
    yidetur
    indicareistotilulo: DJ e
    vjrga.conyersa
    iri
    serppntein,
    et
    'manueolorata,:etaq^airisanguine.iri.',!)'
    '
    voluit
    apparere, npnper seipsjiin, ,serj[ ppy^rpalurflro
    visibilem
    alquesensi.bileno,
    qqanlum isfajearne
    spn-
    tiri
    polest?apparuit;
    yel
    per yocerri sppaptp.ri)aur|r
    bus,
    vel
    per igneni pculis, yel per.angplum
    in
    aliguji
    visibili
    specieapparentem,
    sed
    personani Dei
    gesjan-
    teni.
    S|c intelligimus, fratres,
    appartiisse ,Mpygi
    Deum.
    Npnpnimniajeslas illa, ,quipfpcit ccelum,,e,t
    terram,
    et
    quaeregjt unjyersuni mundujn,
    pui,sen)per
    inhaerent
    Angeli cpnlemplandoejiis
    pqlplinfudiiipin
    puris
    menlibus
    *, pculis*mprtaliJ Hishominis
    pp,l\!it
    apparerp, pisi assumpla visibiji ct.
    s.pnsibjlj
    ^r^eaturg,
    qusea,d-igtos
    ,opqi,q,s,
    yisibjjespprp.orispprtinet; quan-
    dpguideri)pt
    ipsa..Sa,pien{ia
    Dej, per
    qupnj facta'suflt
    qmni^, humanis qpujisnpi)
    appareret, nisibumqnam
    carnpmassjim.erpt.
    CAPfJ T J J . %.. Mqysi
    Deus.
    per ffngejum,aj>par
    ruiL
    Quppipdo prgp VprbuinDpi, jdest,
    Filius
    Dei,
    ut
    appar.erel oculis,
    earneni
    assumpsit;
    sie
    semppr
    Deus,
    ut
    appareret peulisliominum.in
    aliquacrp,alnra
    visibili
    apparpredignatus
    est.
    I^ainapertissimehabes
    in
    Aplibus
    Appstplorum,quiaangplusapparuit ilpysi
    inrubp
    (Acl. vii, 5Q).Numquid
    isla
    Scriplura yera,
    ct
    ijlafalsaest? aul illa
    vera,
    et islafalsa cst?
    Spd
    quid?
    Si christiani
    sumus, sibenp credimiis;
    anibse
    sunt
    ver?e.
    Si
    prgp aml)fpsqnt yeraj, quompdp
    hic
    Deus
    apparuit,
    quomodp
    ibi
    angplus dici|ur appa-
    ruisse,
    nisi
    quia
    ille
    Spirilus2, qui
    in Actibus
    Apq-
    stolprum
    djxit apparuisse
    angelum, pxposuit
    hanc
    leptipnemguomodo
    apparqit
    Reus
    ?
    l\\%.deplaratjp,
    pxppsilip
    est
    obscurilalis
    hujus
    : ne
    intelligeres
    Deuni
    per
    se
    ipsum
    apparuisse,
    illiclibi
    exposiluni
    est
    quejn-
    adinoduni
    apparueri!,
    Deus
    per crerjturam, angplunj.
    Sjc
    quid miraris
    quia diciiur, cum
    apparpt angelus,
    Dixil
    Deus;
    ct
    vpcavitDeus
    Moysen,
    el
    accessifqd
    lo-
    cum;
    et dixit Dominus
    arf
    Moysen?Quianpn attpndi-
    tur
    tpmpluni angplus,
    sed
    inl|abilatpr. apgeli. Ipse
    enim
    angelus
    templuni
    Dei erat. Si
    pnini dignalur
    J n
    bpminei),abiiar}e
    et
    Ioqui,
    ut
    quandqprppjietalojqui-
    tur, dicatur,
    Dixit
    Deus;
    quantpmagisper ai)gelum
    ?
    Et cum
    dicitur,
    Dixit
    Dpus per Isaiain,
    quid
    prat
    Isaias?NPnR.phffWP
    pprtans
    carneni,
    iiatusdp.patre
    et
    matre, sicufi .oroiies
    nps
    ? El
    tampn
    .loquilur,.et
    quid
    dicimus in
    eloquiis;ipsius?
    IIwc
    $cit
    Dominus
    (Ispi. L, 1). Qupmpdpergp
    Rpus,
    si
    Isaias,
    ))|si quia
    Deusper
    Isaiam?;S)c
    ef hic.
    joquente
    angelp,
    idicilur
    Deus
    lqqui.Quare,
    liisi
    quja
    p.erapgelumPpusr?
    CAPUT
    III-
    ^^fiiqppariiioquqreiiirubqfqcja.
    A.dyP.rliteitaqpe spiuta
    ^uoesiipne
    etiam
    isli)4,
    in
    cujusrei signum
    videlur
    faclum, qupdin
    rubo
    appa-
    ruit: et rubus non
    comb^ureba|[ur,.;)pnan.c^debalur:
    et
    apparebat
    tanquam
    igniSj
    el
    n(pn
    3ncendebat ru-
    bum.
    P.ulamusrubum
    bpnumaliquid signjficar.e,J Diinn
    siqt
    spinse?
    Si enim
    consuffipsissetignis
    spinas,
    si-
    gnjficaret quia,etyerbun)
    Doiniiii
    (mpji
    diciiiai
    pgt
    J udaeis,cpnsumpsissetpeccataillorum,
    ctJ jex
    illa/fi-
    .'
    vpx,menUbus} quse
    pmissa
    in
    (editismerat, festjjyaitur
    exMsi
    CdJ J ie^iino."
    '"
    ;';'''
    '
    -';
    ...<*.--.-,
    ?
    sicMss./Af
    eaiti:si^rgoqmbwsu)}t')iem,.gifQn>^d9M
    angelus
    diciiuf
    appdrmsse',msi'quia'
    iltd
    s'pec}0..$iii
    ,m
    Actibm,,e\. . .
    -
    . .
    '.' -~i .''"
    61
    SERMOYII.
    6
    niret
    imquitatesipsorum.
    Si enimsic
    ignis
    in
    rubo,
    quomodoLex
    in
    J udaeis; si.c
    sunt
    spinserubi, quo-
    modo
    peccata
    J udseorum: sic
    ignis
    hic noncremavit
    spinas, quomodo
    Lexnoncremavit
    peccala.
    4. NomeriDei.
    Loquitur
    autemDominusad
    Moy-
    sen<(jam
    illa
    noslis,
    et nondiulius
    yos
    teneredebe-
    mus, propler angustiastemporis): Ego
    sum
    qui
    sutn:
    Misit
    'mequi
    est. Cumenim
    qusersret
    nomen
    Dei,
    hoc
    dictumest:
    Ego
    sum
    qui
    sum. Hmcdices
    filiis
    Israel:
    Qui est,
    tiusii meadvos.
    Quid
    esthoc? o
    Deus,
    oDQ-
    minenoster,
    quid
    vocaris?Esl
    vocir, dixit, Quidest,
    Esl vocor?
    Quia
    maneo
    inseternum, quiamulari
    non
    possum.
    Ea enim
    quse
    mutantur,
    non
    snnt, quia
    non
    permanent. Quod
    enim
    est,
    manet.
    Quod
    auiemmula-
    tur,
    fuil
    aliquid,
    et
    aliquid
    erit : nonlaraen
    est, quia
    mutabileest.
    Ergo
    incommutabilitasDeiistovocabulo
    se
    dignala
    esl
    intimare, Ego
    sum
    qui
    sum.
    CAPUTIV.5. AliudnomenDei.
    Quid
    est
    ergo,
    quodpostea
    lterumaliudnomensibi
    dixit,
    cumdice-
    retur : Et dixitDeusad
    Moysen
    :
    Ego
    sumDeusAbra-
    ham,
    etDeus
    Isaac,
    el Deiis
    J acob;
    hocmihi nomenesl
    in
    sempiternum?
    Quomodo
    illacvocor
    hoc, quia
    sum
    ;
    et eccehacaliudnomen, Ego
    sumDeits
    Abraham,
    et
    DeusIsaac
    ,
    et Deus J acob?
    Quiaquomodoest,Deus
    incommutabilis,
    fecit
    omniaper misericordiam,
    et di-
    gnalus
    est
    ipse
    Eilius Dei mutabilemcarnemsusci-
    piendo,
    manens id
    quod
    YerbumDei
    est,
    venire
    ejt
    subvenirehomini. Induit
    ergo
    se carne mortali ille
    qui est,
    ut dici
    posset, Ego
    sumDeus
    Abrgham, ef
    Deus
    Isaac,
    el DeusJ acob
    (
    Exod.
    m, 15).
    6.
    Signa
    data
    Moysi.
    Deinde
    signajam atlendite,
    qusesigna
    dedit
    Moysi,
    cum
    diceret,
    Si mihi dixerit
    populus,
    NonlemisilDeus:
    quibussignisostendqmquiq
    misislime?Dictum
    esl, Prqjicevirgam, quamhabes
    in
    manulua:
    projeciique
    virgam,
    et
    faclus
    est
    serpens,
    et
    exhorruit
    iloyses.
    Ait itertim
    Dominus, Apprehende
    caudam
    ejus,apprehendit,
    et
    facta
    est
    virga
    sicuterat.
    Deditct aliud
    signum
    : Mitlemanuminsinum: etmisit
    eam.Produceam:
    produxit,
    et
    fgcta
    estalbasicut
    nix,
    id
    est, leprosa.CoJ pr
    enim
    albus
    in
    putehumanavir
    tiosusest. tlilieillairiinsinurnil.erum:
    misil,
    el
    recepit
    coloremsuum. Deditei
    lerljum
    signum
    : Tolle
    aquqm
    de
    flumine,
    el
    funde
    in
    mqualem
    locum: tulitet
    fudit,
    et
    conversaesl in
    sanguinem.
    In his
    signis
    audiette
    popu-
    lus: si in
    primo
    non
    exaudierit,
    insecundoautemetin
    tertioaudiet
    1
    (Id.iy, 1-9).
    CAP.UTY.

    7.
    Qitid
    significetvirga
    :
    quid
    ser-
    pens.
    Nosea
    quoesignificant,quantum
    Deus
    adjuyat,
    tendamuspdicere.
    Virgaregnumsigmficat; serpens,
    mortalitatem. A
    serpente
    enimhoniini mors
    propi-
    nataest.
    Ipsam
    morlemDominus
    dignatus
    est assu-
    mere.
    Yirgaergo
    veniensin
    terram, serpentisspeciem
    habuit; quiaregnumDpi,
    quod
    est Chrislus
    J esus,
    venit adterram. Morlalitateindutus
    est,
    quam
    infixit
    incruce. Novit aulemSanclilas vestra
    quia
    quando
    populus
    illeineremo cervicatuset
    sqperbus
    murmu-
    rasset adversus
    Deum,coepit
    morderi a
    serpentibus,
    et
    ipsis
    morsibuscadere.
    filisericordia
    suadeditDeus
    1
    Mss.,
    msecundoautinterlioaudkl.
    remedium,quod
    remediuni
    praespnteiiatfuiden)
    sariita-
    tem
    afferebat,
    sed
    futuram
    sapientiampraedicabat.
    jtot
    Moysi ; Suspendeserpentem
    mneuminmedia
    erem.oin
    ligno,
    el
    dicpopulo, Quicumqut
    fuerit percussus,
    ser-
    pentem
    isluminluealur. El
    perciiss}
    homines
    intuebqn-
    tur
    serpentem,
    et
    sqnabanlur
    ( Nun}.xxi,
    ;8,
    9).
    Et at-
    testalur Dominusin
    Evangelio
    tali
    signo.
    Namcuin
    Nicodeme
    loqueretur,
    ait:
    Sicuf Moysesexaliqvit
    ser-
    penlem
    in
    deserlo,ifqexqltari qpprlet
    Filium
    hqminis;
    ul
    omnisqui
    creditin
    eum,
    non
    pereal,
    sed
    hgbeqt
    ti-
    tamwternam
    (J oan. III,
    14
    ?l IS):,Sedhpcest,
    quipum-
    quepercussus
    fuerit a
    serpeniibus
    pepcatprum,
    Clmr
    stum
    jptueatur,
    et habebit
    sapitafpm
    in remissicneni
    pepcatorum.
    CAPUT
    VI. .
    Ergo, fratres, ipsa.
    est mor-
    talitas,
    quaesuscepta
    est a
    Domjno,quani
    npcesseps,t
    babere
    corpusejus, cujjis
    cst
    caput
    homoincoelo.Ita
    Ecclesia
    mortalilatemhabet, quod
    vulnusinflictum
    esl
    per
    suasionem
    serpentis.
    Debeniusenimmortem
    peccato primi bpminis: sed
    per
    eamadvilani'
    perye-
    niemus
    aeternam, perJ esum
    ChristumDominumno-
    strum. Sed
    quando
    venit ad vitam
    ,
    et redit adre-
    gnum?
    Infine soeculi.Namideocaudani
    tenuit,
    ubi
    finis
    est,
    ut ad
    pristinum
    revocaret.
    8.
    Quid
    manus et sinus
    Moysi
    :
    quid
    aqua. Quid
    illamanus? Certumest
    quia
    et illa manus
    populum
    ipsumsignilicat.
    Sinus
    hominisquid
    est?Sinus
    Moysi
    secretumDei. Cumesset homoinsecreto
    Dei,
    inco-
    lumiserat,
    et bonocolore. Exiitasecreto
    Dei, pro-
    gressus
    est Adamde
    paradiso,
    offenso
    Deo,
    el factus
    est vitiosus. Facla est
    ergb
    manus illa alba: sed re-
    diitad
    sinum, per
    sinumDomini nbslri J esu
    Christi,
    et
    recepit
    colorem.
    Quid
    aulemilla
    aqua
    1?
    Aqua
    illa
    significatsapientiam. Saepe
    enim
    posita
    est
    aqua
    in
    similitudinem
    sapientiae:
    et dictum
    est,
    Fiet ineo
    fons
    aqum
    salienlisin vilamwternam
    (J pan. iv, 14).
    Sed
    aqua
    illa
    sapientia, quce
    interra
    sahguis
    effecla
    est,
    n*n nobisostendit Verbumcarnemfaclumet habi-
    lantemin nobis?
    Utique
    ostendit. Omriia
    ergo
    fuluri
    populi3, signa
    sunt et
    mysteria
    de Dominonoslro
    J esu Christo. Et si
    qua
    aliasunt inveteribus Libris
    sacramenta*
    siveilla
    intelligamus;
    sive
    non'iritelliga-
    mus, quaerenlemdesiderant,
    non
    reprehendenlem.
    Petamus
    ergo, quseramus
    et
    pulsemus,
    ut
    aperiatur
    nobis.lllisfutura
    prsedicta
    sunl sacramenia: nos
    prx
    sentia
    videmus
    inEcclesia8.
    SERMO
    Vir(a).
    De(eclione
    Exodi,
    derubo
    ingipflgmma
    emtet rubut
    noncombwebatur
    (b).
    NUM. 1. r
    Quw
    advertendade
    apparilidne
    in rubo-
    1
    Ms.
    Colbeitinus,
    sed
    postea
    advitam.
    8
    sic
    aliquot
    MSS. At
    editi,futuri
    smculi.
    3
    mEditisadditur:
    cqnvers\
    arf
    pqminun},
    etc.,quod
    ab,
    estaMss.
    *
    Casligatus
    est siibsidior. v. Lov.
    (a)
    Alias,
    6excarthusiaeMss.edilus.
    (6)
    Hunc
    sermor)eni
    eredimus
    in
    Ppssidji Indiculo,cap.9,
    notatum
    his
    yerbis:
    <ipe
    fl^iinia
    in
    rubp,
    in
    Expdo,ep

    quod
    rioncomburebalur.''
    idemque
    esf Cum
    Tractatii
    editointom.
    6,
    Deeo
    quod
    dictumestaDeoad
    Moysen,.

    Ego
    sum
    qui
    sum.
    Qiu
    TractatusinErasmiana
    quidem
    fi* S. AUGUSTINIEPISCOPI
    64
    Cumdivina
    leclip legeretur, magnummiraculum,
    "quod Moysen
    famulumDei inlenlissimum
    fecerat,
    etiam nos corde
    exspectavimus; quia
    inlenti
    eliam
    ipsi
    facli
    sumus, quomodo
    inrubo
    apparebatignis,
    et
    rubus non cremabatur. Deinde adverlimus sacram
    Scripluramprius
    dixisse, quod angeius
    Domini
    appa-
    ruerit
    Moysi
    inrubo
    (Acl.
    vn
    , 30).
    Deinde.Moyses
    non
    jamquasi
    cum
    angelo,
    sed
    lanquam
    cumDomino
    loquebatur.
    Tertio
    adverliriius,quod
    cum
    Moyses
    no-
    menDei
    qusererel,
    ut haberet
    quid
    diceretfiliis
    Israel,
    interrogantibus qupd
    nomen Dei
    esset, qui
    illumad
    eos
    misisset,respondit: Egosumquisum. Neque
    boc
    transeunler,
    sed
    repetitione
    commendans
    adjecit:
    Di-
    cesilaquefiliis
    Israel:
    Qui est,
    misitmeadvos.Poslre-
    mo
    jara
    cnnuliatonomine
    suo,
    adliuc
    adjunxit
    : Hwc
    diceseis: DomimisDeus
    patrum
    vestrorum,
    DeusAbra-
    ham,
    el Deus
    Isaac,
    et DeusJ acobmisitmeadvos.El
    hocmihinomenestinmiernum
    (Exod.III)
    .De
    his, quod
    Dominus
    donat,
    audile.
    Magnaquidemsunt, taiiquam
    involucra
    mysteriorum
    Dei:
    quse
    si
    congruenler
    et
    sufficienlerconemur
    eyolvere,
    nec
    vires,
    nec
    lempus
    sufficient.
    2. Rubus
    flamma
    inhmrenlenon crematus
    quid
    si-
    gnificat.
    Quodergo
    breviler
    possumusdicere,
    non.fru-
    slra,
    non
    inaniter,
    nonsine
    alicujussignificalione
    se-
    creli,
    inrubo ilamma
    erat,
    el rubusnoncremabalur.
    Rubus enim
    spinarum
    est
    quoddaingenus
    : nec in
    laude
    aliquaponi poluit, quodpeccalori
    terra
    produ-
    xit. Naro
    primiluspeccanti
    homini dictura
    est,
    Terra
    spinos
    et iribulos
    pariet
    tibi
    (Gen.ni, 18). Neque
    id-
    ipsumquod
    rubusnon
    cremabatur,
    idesl flammanon
    comprehendebalur,
    bonum
    aliquid pularc
    debemus.
    Si euimflamma
    significataliquidboni,
    in
    qua.angelus
    apparebal,
    velDominus;
    undeeliamcumvenit
    Spiri-
    lus
    sanctus,
    vissesunt
    J llis
    linguse
    divisaevelul
    ignis
    (Aci.
    n, 3); coraprehendi
    debemuslioc
    ignp,
    nonau-
    lem
    propler
    duriliamnoncremari. Rubus
    quem.
    non
    cremabat, populusqui
    Deoreluctabatur.
    Spinosum
    igitur populum
    J udseorum
    significabat rubus, quo
    Moyscs
    millehaiur. El.ideo
    rubus non
    cremabatur,
    quia
    durilia
    J udaeorum,
    sicul
    dixi,legi
    Deireluclaba-
    lur. Namsi ille
    populus spinis
    non
    significarelur,
    noii abeo
    spinis
    Clirislus
    .coronaretur
    (Matth. xxvn,
    29).
    .
    .
    ' '
    3.

    Qui Moysiloquebatur,
    Chrislum
    fuisse,quorum-
    dam
    opiuio. Quod
    aulemidem
    ipse, qui loquebalur
    Moysi,
    el
    angelus
    Dominiet Dominus
    dicilur, magna
    quxstio est,
    neclemcrariumdebet habereaffirmalo-
    rem,
    sed caulum
    inquisitorem.
    Duscsuntautemsen-
    tenlia;,quae
    hinc
    prbferri possurit, quarumquoelibet
    vera
    sil,
    ambaesccundumfidemsunt.
    Quoddixi,
    quae-
    namearumvera
    sil; hpcdixi, quidnam
    eorumsense-
    '
    rit
    qui scripsil.
    Nam
    quando
    nos
    inquirentesScriptu-
    i ras senlimus
    aliquid, quedscriplbr
    forte non
    sensil;
    nontamenhocsentire
    debemus, quod
    abhorrel are-
    editioneincerti auctorisesse
    praenotalur;
    al in Dlimm.
    et
    Lov., Auguslino
    tribuitur.nic
    demum, parum
    abftiit
    qnin
    per
    nosin
    quinla
    Sermonumclasse
    reponereturinter
    aubios.
    gulafidei,aregula
    veritatis1.
    Ergpambas sententias
    propono
    : sit forlassiset
    lerlia, quae
    melatet. Exhis
    autem duabus
    propositis, eligalis quam
    voluerilis.
    Aliqui
    dicunt ideoe'l
    angelum
    Dominidictumet Do-
    minum, quia
    Cliristus
    erat,
    de
    quoaperte propheta
    dicifquod
    sit
    magni
    consilii
    Angelus(Isai. IX,
    6).
    Angelus
    enimofficiinomen
    esf, non
    naturoe.
    Nam
    an-
    gelusgraece, qui
    latine.nuntius
    appellalur.
    Nunlius
    ergo
    actionisnomenest:
    agendo,
    id
    est, aliquid
    nun-
    tiando,
    nuntius
    appellalur. Quisueget
    Christumnun-
    .
    tiassenobis
    regnu.m
    coelorum?Deinde
    angelus,
    idest
    nunlius,
    mittitur ab
    ep
    qui
    per
    eum
    aliquid nunliat.
    Et
    quisneget
    Cbristummissum?
    qui
    loties
    dicit,
    Non
    veni
    facere
    volunlatem
    meam,
    sedvolunlatem
    ejusqul
    memisit
    (J oan. vi, 38); ipseproprie
    missus.
    Nam
    Si-
    lpe,
    illa
    piscina,inlerpretatur
    Missiis.
    Ideo.c.uioculos
    luto
    inunxit,
    indelavare faciem
    jussit (ld- 1X^7).
    Nulliuseniravisus
    aperitur,
    nisi
    ejus qui
    aChrislo
    mundalur.
    Ergo
    idem
    angelus,
    idem
    Dominus. :
    i. In
    ea.opinione
    cavendum
    Arianprumargumenlum.
    Sed hic occurril
    aliquid praecayendum.
    Non enira
    desunt hscreliei
    qui dicant,
    Patris ct Filii dislareet
    dissonare
    naturas,
    et noneoscsseunius
    ejusdemque
    substantise. Catholicaaulem fidescredit
    Palrem
    et
    Filiumet
    Spirilum
    sanclumunum
    Deum,
    unius sub-
    slantiae
    Trinilatem, inseparabililer, aequaliter,
    non
    coromixlione
    confusam,
    nondistinctione
    separatam.
    Illi
    ergo qui persuadere
    moliunlur Filiuin nonesse
    ejusdemsubslanUsecujus
    est
    Pater, argumenlanlur:ex
    lioc
    quod
    Filius
    yisus
    est
    palribus
    :
    Paler, inquiunt,
    nonest
    visus; invisibilis
    aulemet
    visibilisdiversa
    hatura est. Et ideo
    , inquiunl,
    dePalre.dictuin
    est,
    Quem
    nenwhominum
    vidil,
    necvidere
    polesl(I
    Tim.
    vj,
    16).
    Ut ille
    qui
    visusest nonsolum
    Moysi,
    sedcliam
    Abraha?
    ;
    non
    solumAbraba3j
    sed
    eliamipsi
    Adamet
    cocleris
    palribus,
    non Deus
    Paler,
    sed
    Filius
    potius
    credaiur,
    ul
    intelligalur
    crealura. Calholicanouhoc
    ilicit. Sed
    quiddicit?
    Deus
    Pater,
    Deus
    Filius;
    in
    -
    comrauiabilis
    Patcr,
    incommulabilisFilius
    ;
    oaternus
    Pater,
    coaeiernusFiiius
    ;
    invisibilis
    Pater,
    invisibilis
    Filius. Namsi dixerisPalrem
    inifisibilem,
    Filiuni
    yi-
    sibilem
    ; distinxisli,.
    imo
    /yeroseparasti subslanti^as.
    Quomodogratiani invenisti, qui
    fidem
    perdidisti
    ?
    Solvitur
    ergo
    isfa
    qtifestio
    sic : DeusPaler et Filius
    et
    Spiritus sanctus,
    nalura
    propria
    invisibiiisesf:
    apparuil
    autera
    quandovoluil,
    cui
    voluit;
    npn
    ut
    est,
    sedutvoluitcui serviuntoriinia.Si enimaniraa lua
    cumsil invisibilisiri
    corppretuo,
    ut
    appareat profert
    vocem,
    et voxin
    quaapparel
    animatuacum
    loque-
    ris,
    non est substantia
    animaetuae;
    aliud cst illa
    ,
    aliudesl vox
    ;
    et lamen
    apparel,
    et inea
    rpquaeipsa
    nonest: sicetDeussi iri
    igne
    apparuit,
    nori est
    iguis;.
    si in lumo
    apparuit,
    nonest
    fumus;
    si in
    sono.
    appa-,
    ruit,
    nonest sonus.
    Nonsunt hsec
    Deus,
    sed.indicanf
    Deurii.Hocretenlo.securicredimuspotuissediciFilium
    qui apparuit.Moysi,
    el Dominumet
    angelum
    Domini.
    5. Aliorum
    sentenlia,angelumMoysiupparuisse,
    non.
    Christum.
    Qui
    veroexisiimantverecum
    angelura
    Do-
    1
    EditiexCarlliusiano Ms,
    addmii,
    a
    regulapietatis
    65
    SERMOVII.
    66
    mini
    fuisse,
    non
    Chrislum,
    sed
    angelum
    missum;
    ne-
    cesseest ut
    exigatur
    abeis
    ratio, quare
    dictus sitDo-
    minus. Quomodo
    enimab eis
    qui
    Chrislumfuissedi-
    cunt, exigitur quare
    dictus sit
    angelus;
    sicabeis
    qui
    angelumdicunt,
    exigitur quare
    dictussil Dominus.Scd
    illi
    quiChristum
    dicurit
    fuisse, jampommemoravi,quo-
    modoinde
    exeant, quare
    diclussit
    augelus, quiapro-
    phetaaperte
    dixit DominumChristum
    magni
    consilii
    Angelum.
    IUi
    ergo qui
    dicunt
    angelum, respondere
    debent
    quareappellatus
    sit Domirius.
    Respondent
    et
    ipsi
    : Sicut in
    Scripluris prophetaloquilur,
    et dicilur
    quia
    Dominus
    loquitur;
    non
    quia
    Dominusest
    pro-
    phela,
    sed
    quia
    Dominusest in
    prophela
    ;
    sic et cum
    per angelumdignalur
    Dbminus
    loqui, quomodo per
    apostolum, quomodoper prophelam,
    recte dicitur et
    angelus propter
    se
    ipsum,
    et Dominus
    propter
    habi-
    tantemDeum. CerleenimPaulushomo
    erat,
    et Chri-
    StusDeus
    ;
    el ait tamen
    ipsePaulus,
    An vultis
    expe-
    rimenlum
    ejus accipere, qui
    in me
    loquiiur
    Chrislus
    (II
    Cor.
    xni, 3)?
    Dixitet
    propheta,
    Audiam
    quid
    lo-
    quetur
    in meDominusDeus
    (Psal. LXXXIV, 9). Qui
    Ioquitur
    in
    homine, loquitur
    in
    angelo.
    Ideo
    apparuit
    Moysi apgelus
    Domini,
    ct
    dixit, Ego
    sum
    qui
    sum'.
    Habitaloris vox
    est,
    non
    templi.
    6.
    Di/ficultas
    in easentenliadiluilur. Nam si
    pro-
    pterea
    Christus eral,
    cum
    angelus
    dictus
    sit, quia
    unus
    erat; quid
    facimus, quando
    Abraliaetres
    ap-
    paruerunl
    ?
    quid
    hic dicimus? Tres
    apparuerunt,
    el Abraham
    lanquam
    ad unum
    J oqueris dixit,
    Do-
    mine.
    Quid
    dicimus?
    quare
    tres? An
    ipsa
    Trinilas
    erat?
    QuareergoDominus?
    Quia
    Trinitas uuusDomi-
    nus,
    nonsunt tresdomini: elTrinilas unus
    Deus,non
    tres
    !;
    una
    subslantia,
    tres
    personae.Neque
    enimPa-
    ter Filius
    est,
    aut Filius Pater
    est,
    aut
    Spirilus
    san-
    clus vel Pater vel Filiusesl. SedPater non est nisi
    Filii;
    Filius non est nisi
    Patris; Spirilus
    et Patris el
    Filii.
    Quamvis
    in illis tribus
    aliqui diPunt, quod
    unus
    ibi
    excellebat, quem
    Dominum
    appellabat
    Abraham,
    quando apparueral
    cum
    duobus, lanquam
    Chrislus
    cum
    Angelis
    suis. Sed
    quid agimus, quia
    cumdiio
    milterenlur ad Sodomam
    apparentes
    fralri Abraliae
    Lot,
    et
    ipseagnoscit
    in eis
    divinilatem;
    et cumduos
    videat,
    Dominum
    appellal (Gen. xvm,
    el
    xix)
    ? Et
    ille in tribus
    Dominum,
    et in duobus ilie Domi-
    num. Ne
    separemus ergo
    Trinilatemet faciamus in
    Sodoma dualitatem, puto quod
    melius
    intelligimus,
    quiapatres
    uostri Dominumin
    Angelisagnoscebant,
    habilantemin habitatione
    intelligebant;
    non
    portan-
    tibus,
    sedinsidenti
    gloriam
    dabarit.
    Quam
    sentenliam
    confirraat non solum
    Epistola quae
    scribilur ad He-
    braeos,
    ubi
    dicitur,
    Si enim
    qui per Angelos
    dictusest
    sermo,factus
    est
    firmus(Hebr.
    u,
    2
    [ loquebalur
    enim
    deveteri
    Testamento,
    commendavit
    quod
    ibi
    Angeli
    loquebantur;
    sedDeusin
    Angelis
    suis
    honorabatur,
    et
    per Angelos
    inlerior habitator
    audiebatur]);
    sed
    etiamin Aciibus
    ApostolorumStephanus dicit,
    ar-
    1
    Editiexcarthusiano
    m.,
    etdicitur
    ei, Domine.El
    aicit,
    Ego
    sum
    qui
    sum.
    2
    EditiexcarthusianoMs.
    addunt,
    dii.
    guens
    et
    increpansJ udseps,
    Dura
    cervice,
    etnon eir-
    cumcisicordeel auribus. Dura
    cervice,spinse
    non
    cre-:
    matae. Vos
    semper
    resisliiis
    Spiritui
    sanclo. Ideorubus
    non
    cremabatur, quia.flammaeSpirilus
    ab
    spinis pec-:
    catorumresislebatur
    4
    : Vos
    semper
    resislitis
    Spiritui
    sanclo.
    Quem
    prophetarum
    nonocciderunl
    palresveslri?
    (El
    unde
    agitur) qui accepislisLegem
    inedictis
    Angelo-
    rum,
    etnoncustodistis
    (Acl.vn, 51-55).
    Si
    diceret,
    An-
    geli, etnon, Angeiorum;
    nondeerant illi
    quf dicerent,
    Christus
    est, quia
    dictus esl
    magni
    consilii
    Angelus.
    AngelusChristus,
    numquidAngeli
    Christus? Dicit et
    apostolusPaulus,
    quoniam
    semenAbrahse
    dispensa-
    tumest
    2
    :
    Disposilum, inquit, per Angelosin
    manu
    Mediatoris
    (Galal. m, 19).
    7. Dei nomen
    proprium.
    J am
    ergoangelus,
    el in
    angelo
    Dominus,
    dicebat
    Moysiquaorenli
    nomen
    suum,
    Ego
    sum
    quisum.
    Dices
    filiis
    Israel:
    Quiesl,
    misitmeadvos.
    Esse,
    nomenest incommulabilitatis. Omniaenim
    quoe
    mu-
    tantur,
    desinuntesse
    quoderant,
    et
    incipiunt
    esse
    quod
    non erant. Esse
    verum,
    esse
    sincerum,
    esse
    germa-
    num,
    non habet nisi
    quinon
    mutatur. Illehabet esse
    cui
    dicilur,
    Mulabiseaet
    mulabunlur;
    tuautemidem
    ipse
    es
    (Psal. ci, 27,
    28). Quidest, Ego
    sum
    qui sum, nisi,
    jEiemus sum?
    Quidest,
    Ego
    sum
    qui sum, nisi,
    Mu-
    tari non
    possum?
    Nulla
    creatura,
    non
    coelum,
    non
    lerra,
    non
    Angelus,
    non
    Yirlus,
    non
    Sedes,
    non Do-
    minaliones,
    nonPotestates. Cum
    ergo
    sit nocnomen
    oclernitaiis, plus
    est
    quoddignatus
    est haberenomen
    misericordiae.
    Ego
    sumDeus
    Abraham,
    etDeus
    Isaac,
    el Deus J acob. Illudin
    se,
    hoc ad nos. Si enimhoc
    solumesse vellet
    quod
    esl in
    se,
    quid
    essemus nos?
    Si
    intellexit,
    imo
    quia
    intellexil
    Moyses,
    cum ei di-
    cerelur, Ego
    sum
    qui sum, Qui esl,
    misit
    me; mullum
    hoc credidil esse ad
    homines,
    mullumhoc vidit di-
    stare ab liominibus.
    Qui
    enim hoc
    quod
    esl et vere
    est, digneintellexerit,
    et
    qualitercumque
    lumineve-
    racissimsc
    essentioo,
    vel
    strictim,
    sicut
    coruscalione
    afflatus
    fuerit; longe
    sevidet
    infra, longe
    remotissi-
    mum, longe
    dissimillimum: sicut ille
    ait, Ego
    dixi in
    ecstasi mea.
    Assurapta
    enimmentevidit nescio
    quid,
    quodplus
    ad illumerat. Hocerat
    quod
    verum erat.
    Dixi, inquit,
    in ecslasi mca.
    Quid? Projeclus
    suma
    facie
    oculorumtuorum
    (Psal. xxx, 25).
    Cum
    ergo
    ad
    id
    quod dicebatur,
    non adid
    quodvidebatur, longe
    se
    imparem
    videret
    Moyscs
    et
    quasi
    rainus
    capacem,
    unde inflammatus
    ipso
    desideriovidendi
    quod est,
    dicebatDeo
    cum.quoloquebatur,
    Oslendemihi leinet-
    ipsum(Exod. xxxm, 15, 18)
    :
    quasi ergo
    ab illa ex-
    cellentia essentiae
    longe
    dissimilis
    desperaret, erigit
    desperantem, quoniam
    vidit timentem:
    tanquam
    di-
    ceret, Quoniamdixi, Ego
    sum
    qui sum, el, Qui esl,
    misit
    me;
    intellexisli
    quid
    sit
    esse,
    et
    desperasti
    te
    capere
    :
    erige spem, Ego
    sumDeus
    Abrahctm,
    Isaac
    et
    J acob;
    sic sum
    quodsum,
    sic sum
    ipsumessc,
    sic
    sumcum
    ipsoesse,
    ul nolim hominibus deesse. Si
    1
    EditiexCarthusiano
    Ms.,quiaspiritui flammw
    a
    spinis,
    etc.
    a
    Editiexcarthusiano
    Ms.,dispensatum
    esl a teleri Te-
    stameMo
    usque
    ad novum.Et
    quonwdodispensalum
    est?
    visposituminquit,
    etc.
    67
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    68
    ijiio
    modo
    possumus
    Dominum
    quserere
    el
    invesligare
    erimqui est,
    et
    quideih
    nbii
    lorige positum
    aburib-
    qttoque
    nbSlrum: iri illo enim
    vivimus,
    et
    ffioveffiuf,
    61 siimus
    (Att: xvii,
    27
    >28)
    : laudemus
    ergb
    irieJ fa-
    biliter
    ejus
    cssenliam et amemus misericordiain.
    Anien.
    SERMONIS
    VIII*,
    Dedecetn
    plagis
    etdecerii
    prwceptis,
    FRAGMENTUM
    (a).
    Aliasin
    Fragmenlis
    %
    li Prius in furidamento
    posita
    reruni
    geslarum
    fir-
    mitate
    j significanliam
    debemus
    inquirere;
    ne Sub"
    tracto
    fundamento,
    inaerevelle afctlificarevideamur.
    Sedad
    plagas
    decemnon
    pertinet qubd primum
    fa-
    ctumest
    signi causa,
    ul
    virga
    in
    serpentera
    converte-
    relur. Adilus enim
    ipse
    erat ad
    Pharaonem, quo
    commendabatur
    Moyses
    educturus ex
    ^Egyptopopu-
    lumDei: nondumautemconlumacesferiebantui',
    sed
    divino
    sigriojam
    tefrebantur.
    Virgasigriificatregrium
    Dei:
    idemqueregrium
    Dei esse
    utiquepopuluffi
    D'ei
    Serpens
    autem
    teffipus
    mbrlalitatis
    liujus;
    mors enim
    a
    serpente propiriata
    esl.
    Tariquamergo
    cadentes de
    manu Domini interram
    ,
    mortalesefiecti sunt : tinde
    projeclavirga
    ex manu
    serpens
    effectaest. Fecerunt
    et
    riiagi
    Pharaonis
    similiter; virgis
    eoruni
    projeclis
    serpentPs
    facli sunt: sed
    priusserpensMoysi,
    id
    est,
    virga Moysi
    devoravit omnes
    serpentes magorum
    (Exod; VII,10-12).
    Tunc demumcauda
    compreherisa,
    identidem
    virga
    facta
    est,
    et
    regnum
    remeavit ad
    irianuiri. Sunt
    ergovirgaemagorumpopuli impiororil
    YicliChristi
    nomine;
    cumin
    ejus corpus
    transferuri-
    tur, tanquam
    a
    serpente Mbysi
    devorantiir : donec
    redeat
    regnum
    Dei adroaniitti
    Dei,
    sed iri fineriibr-
    talis
    sseculi, quod significat
    cauda
    serperitis,
    riaai-
    gnumsignum
    fiat. Audistis
    quifi
    debeatis desiderare:
    aiidiie
    quae
    debeatisvitare.
    CAPUTPRIMUMs 2.Pfiriium
    prseceptum
    ifi
    Lege
    de colendouiib
    Deoi'
    Nori
    erunt, iriquit,
    iibi dii alii
    prmler
    me
    (Id. xx, 3).
    Primd
    plaga jEgyptioruin,
    aqua
    conversa iri
    sariguirierri(Id. vn, 20). Gompara
    primumprseceptumprimae plagae;
    Deumufiuihex
    quo
    sunt
    Pmriia,
    insimilitudine
    inlellige aquse,
    ex
    quagenerantur
    omnia.
    Qiio
    aiiteiri
    pertinet sariguis;
    riisi adcarnemmorialein?
    Quid
    est
    ergo
    coiiversio
    aquoe
    in
    sanguinem,
    nisi
    quia
    obscutaiuriiest
    insipiens
    cof eorum? Dieehles enim se esse'
    supierites,
    sliitti
    facli
    sunt: el coriiriiuldvefunt
    glofiam incOrfuptibilis
    Dei in simiiitudinem
    imaginis corrUptibitis
    lioiriinis
    (Rom. i, 21-25).
    Gloria
    incorruptibilis
    Dei sicut
    *
    sermonisoctavi
    fragmentum
    emendatumest
    juvantibus
    duobuse. el fl.r. v. Ulim.
    Par.Lov.

    R.P.
    Frangipane,
    in
    opere
    cui titulus: s.
    J ugiistini sermoriesdecemnunc
    pri-
    mum
    ediii,
    nomman.
    1829,pag.1-U, fragmenturii
    hocin-
    venit in codice
    Cassinensi,
    n. 17.
    m,
    (o)
    Inter
    Eugypiiexcerpta,
    et inMss.
    Regio
    etVictorino
    repertum. HrijUs
    Traetatus
    iriieminfti'ossidiusin
    lndiculo,
    &p, 9;
    et
    M^ustiuusipse, superpiahri.ff,
    n, 27.
    aqua,
    similitudo
    imaginiscorruptibilis
    Uominissifcriit
    sariguig.
    Et bbC
    qiiideni
    fitin cbrdM
    impiofum.
    Nam
    Deiis iiieoinmutabilis mariet.
    Neqrie
    Pnim
    qula
    et
    Apbstblus dixif, Cbmriiuiaiierurit,
    ideb iriutatus eft
    Deus.
    CAPUT Ii. 3. Secundiim
    prseceptum,
    Non ae-
    cipies
    nomenDominiDei lui in vanum
    (Exod. xx, 7).
    (jui
    enim
    accipit
    ncmen Domini Dei sui in
    vah.um,
    non mundabitur. Nomen Domini Dei. nostri
    jes.h
    Chrisii veritas est:
    ipse
    enim
    dixit,
    Ego
    sumvefitds
    (J oan. xiv,
    6).
    Veritas
    ergo iriundat,
    vanitas
    inqui-
    nat. Et
    queniaro qui ioquitur veriialem,
    deDeo io-
    quitur, qui
    enim
    loquitur meridacium,
    de sub
    lpqtii-
    tur
    (td. vni,
    44)
    : veritatem
    tequi,
    est ratioriaTiiliter
    loqui;
    vanitaiem autem
    ioqui,
    est
    strepere poiiui,
    quamIoqui: mefilo, quia
    securiduffi
    pfaedepiurri
    est
    dilectio
    veriiatis,
    cui conlraria est dileclio
    Variiiatis;
    loquitur
    aulem
    veritas, perstrepit
    vanitas : huic
    pfse-
    ceplo
    secundo contrariam videte secundam
    plagam.
    Quse
    est illa secunda
    plaga?
    Ranarum abundaniia
    (Exod. vm,
    6).
    Habes
    expressamsigriificaiam
    vanila
    teffi,
    si atlendas ranarum
    loquacilalem.
    Yideamaio-
    res
    veritatis,
    non
    accipientes
    invanumnomenDoroini
    Dei
    sui, loqui sapienliam
    inter
    perfectos (1
    Cor.
    ii,
    6),
    eliaminter
    imperfectos
    '. Nori
    quidemloquiqubd
    capere
    non
    possunt;
    non tamen recedere a
    veritate,
    et
    pergere
    in vanitatera.
    Quamvis
    eriim
    impeffecti
    non
    capiunt
    si
    quidpaulb
    excelsius fucril
    disputatUrii
    de Yerbo Dei Deo
    apudDeum, per quod
    factasunt
    omnia
    (J oan. l, 1-3), possintquecapere quod
    intef
    eos
    Ioquitur
    Paulus
    tanquam
    inter
    parvulos Christi,
    J esumChristum
    ,
    et liuhc crucifixum
    (I
    Cor.
    i,
    25);
    nontamen illaest veritas etista vanitas. Yanitasau-
    tem
    esset,
    si Chrislum
    ffiprlem
    non
    implevissfe,
    sed
    finxisse
    diceremus;
    si vulnerailla in
    plianfasmaie
    fuisse,si sanguinem
    non
    verura,
    sed simulaluiri de
    vulneribus
    emanasse;
    si falsas eum
    cicatrices,
    tari-
    quam pbst
    falsa
    yulnera,
    deraonstrasse. Cum vero
    isla omnia vera
    dicimus,
    facla
    dicimus, certa,
    ex-
    pressa, implela
    credimus et
    praedicamus; quanivis
    de sublimi illius et de incommulabili veritate non
    loquamur,
    non lameniiriusin vanitatem.
    Qui
    autem
    illaomniain Chrislofalsaet simulata
    dicurit,
    ranae
    sunt ciamanles in
    palude: strepitum
    vocis liabere
    possunt,
    doctrinam
    sapientise
    insinuare non
    possunt.
    Denique
    inEcciesia
    loquuntur
    hserentesverilali Yeri-
    talem
    per quara
    factasunt
    omnia,
    Veritalem Ver-
    buni carnemfactiimet habilantem,in, nobis;
    Verita-
    temCliristumnalunide
    Deo,
    unum de
    uno,unige-
    nitum et coaelef
    num;
    Verilatem
    accepia
    forma servi
    natum ex
    virgine
    Maria, passum,
    crucifixumresuf-
    gentem,
    ascendentem
    :'ubique
    Veritalem
    ,
    et
    quam
    perfecti capianl,
    et
    quam parvulus capere ppiest 2;
    Yeritatem,et
    in
    pane,
    et in
    Iacte;
    in
    panemagno-
    rum,
    in lacle
    parvuloruni.
    Idem
    quippe panis,
    ul
    1
    Florus,
    etiam
    imperfeclis.
    Duo
    Mss.,
    etiam
    imperfectos.
    8
    Sic
    aliquot
    Ms9.At
    pditi.omittunt,
    et
    quamperfecti
    ca.
    pianl; habentque,etquamparvuluscapere
    non
    potest.
    Ab
    est
    particula,non,
    a
    f.egio
    codice.
    C9
    SERMOVIII.
    "
    '
    70
    lac fiat,
    per
    carnem
    trajicitur.
    Qui
    autemhuic veri-
    iaii cttiiiradicdht,
    etitt suavariitate
    dePeptidecipiurit,
    fariiesurit tsediimi irifereritesaUribus,
    hbh cibum
    fneniibtis. Audi
    detiique
    homines raiieriabiliiei
    1
    16-
    quciites
    : Non sunt
    loqueloinetjue
    serntdnes,quofuiii
    nori dudianturvoceseorUrii:sed vocPShon
    ihaiies;
    qtiia
    iriOiririeni ierrarii
    exiii soriitseoftiih,
    et in
    fines
    orbistefrieiefbaeotum
    (Psal.
    xvm, 45).
    Si autemet
    fariaisvisecontrario
    intelligere,
    illnffiversUffiPsalffii
    reeole:
    Varidloculi sunl
    unrisdriisque
    ad
    proxiniuiii
    sUum
    (Psal. xi, 3).
    CAPUT III.

    4. Terlium
    pfaeeepium,
    Metnento
    diemsdbbati
    sahctificdfe
    eum
    (Exod.
    xx, 8).
    In leftib
    istb
    praePepto
    irislriuatur
    quaedain
    vaeatioriisihdiclio,
    tjiiae
    est cordls
    iranquillitas
    ac
    hientis, quaffi
    facit
    bbhacoriscientia.
    Ibi
    sanclificalio, qiiia
    ibi
    Spiritus
    Dei.
    Dehiqiie
    videlevacatiorierii,
    hoc
    est, quieleffi.
    Superqricfn,ihquit, requiescetSpirilus
    liieus?
    Super
    hUiriiieriiel
    quieium
    el iremeritemvetbamea
    (Isai.
    tivi,
    2). Iriquieli ergo
    resliifirit ab
    Spiritu
    saricto,
    fixaruiri amalores;
    caiumhiarumseriiiriatores,
    cori-
    ientioriis
    quaffi
    veritatis
    cupidiofes,
    iftquietudifte
    sua
    hon ad se adniittunt
    quielenl
    sabbati
    spifiiualeffi;
    Cbritraislofum
    inquietudinem
    dicitur, iariquato
    ut
    sabbaiuhi habeant irt cordesanctifiCalibneniSpiritUs
    Dei:
    Eslo, inquit,
    mansuelustiddudiendittn
    verbuiii,
    ul
    ikteiligas (Eccli.
    v, 13). Quid
    iritelleclurus suffi?
    beum
    dicenlem,
    Cessaab
    inquietudirieliia,
    nonsit
    tiihiullus
    quidain
    incorde
    liio, per corruptioriem
    vo-
    fitantibus
    piiaiitasffiatibus
    et
    Coriipungerilibus
    te: ribn
    sit. Ita eniffi Deuffi ihlellecturus es dicentemtibi,
    Vdcaie,
    etvideie
    qtloniamego
    sum
    Deus(Psal.
    xtv,
    il).
    Tu
    per inqUietudinem
    vacare non
    vis',
    cohtcri-
    tioiiumluafiim
    corrupliohe
    caecatus,
    exigis
    videre
    qubd
    non
    potes.
    Attendeenimet contfariaffi lerliarii
    plagam
    huic
    praeceplo
    (erlib.
    Sciniphes
    natsesufil iri
    teffa
    ^Egypti
    de lime
    (Exod.
    viii, 17):
    niuscoe
    quse-
    dam sunt
    ffiiriutissimse,iiiquietissimae,
    iriordinale
    voiitarites,
    inoculbs
    irruentes,
    nbn
    perhiittentes
    ho-
    mihem
    qriiescere,
    dum
    abiguntuf
    et
    irriiunt,
    dum
    abaclaerursusrederint;
    sicut bmhino vatia
    plianta-
    sinatacordisconientiosorum.Tefiete
    prsecepluffi,
    ca-
    vete
    plagaffi.
    CAPCTIY.5.
    QUaflumprseceptum
    est,
    Horiora
    pulfelriiuum,
    ettridtremluarit
    (Id.
    xx,
    12).
    Huiccori-
    \ trafia
    quarla^gyptiOrurii plagaxmo/i.uiK
    est
    (id. vin,
    24). Quid
    est
    xuvo/iutK?
    Cariinamusca:
    groecurii
    voca-
    btiluffi est. Caninrimest
    parentes
    rion
    agnoscere.
    Nihil taffi
    c&hihUffi, quam
    cumilli
    qui genuerunt,
    non
    agnoscuntuf.
    Merito
    crgo
    el catuli canumcaeci
    nascutilur.
    1
    CAPUTV.

    6.
    Quintumpraeceptumesl,
    Non
    mwchaberis
    (ld.
    xx, 14). Qu.iila plaga
    est iriorsin
    | pecora yEgyptiorUm(Id. IX, 6). Compafemus
    : da
    hominem

    mcechafimedilantem, conjugio
    noncofi-
    tentumsuo :
    appetituiri qriemdani
    caffiis in se db-
    marerioti
    vult, qui
    est ftobis
    pecoribusque
    commu-
    *
    unus
    Ms.,
    adhominem.
    ideroque
    eodexin
    margineha-
    oet;
    vei,
    daliommem.v
    nis. Etenimconeumnereet
    generare,
    etiam
    pecorum
    est; ratiocinari,
    intelligere,
    humanumest. Ideoratio
    quaepraesidet
    in
    menle,
    motusinferiores
    carnis,
    tan-
    quamregnans
    et dominansfrenare
    debet,
    nonimmo-
    defaleet illicite
    passim
    vageque
    laxare.
    Ideoqueipsis
    pecoribus
    tiaturadatum
    esl,
    instituente
    Crealore,
    ut
    non ffioveanturad feminas et ad
    concubitum,
    nisi
    certis
    temporibus: neque
    enimratione se cohibet
    alio
    lemporepecus,
    sedomnino
    ipso
    molu
    frigescente
    torpescit.
    Homo autera ideo
    semper
    moveri
    potest,
    quia
    etrefrenare motum
    polest.
    Tibi dominationem
    rationis Creator
    dedit; tibi
    proeceptacontinentioe,
    tanquam
    inbestias inferiores
    lora,
    concessil. Tenes
    tu
    quodpecus
    non
    potest;
    et ideo
    speras
    tu
    quodpe-
    cusnon
    potest.
    Laboras
    aliquantum
    in
    continendo,
    nonlaborat
    pecus:
    sed
    gaudebisseraper
    inaeternitale
    ad
    quam
    non
    pervenit pecus.
    Si
    opusfatigat,
    merces
    consoletur : et
    ipsa
    enim
    patienlia
    est interioremmo
    ium
    frenare,
    et
    quod
    habes communecum
    pecore,
    nori
    lanquampecus
    in omnia laxare.
    Quod
    si con-
    tempserisle,
    et inte
    imaginem
    Dei in
    qua
    fecit
    le,
    neglexeris,
    victus
    cupidilale
    insinuatarum
    rerum,
    tanquam
    amisso lioinineeris
    pecus;
    non
    quasi
    con-
    versus innaturam
    pecoris,
    sedin hominisformaha-
    benssiriiilitudinem
    pecoris, qui
    nonaudis
    dicenlem,
    Noliteessesicut
    equus
    et
    mulus,
    non habentesinlelle-
    ctum
    (Psal. XXXJ ,
    9).
    Sed fbrte
    eligis
    libi esse
    pecus,
    et libera
    vagari libidine,
    nulia
    lege appelitum
    carnis
    adconlinentiamrefrenando. Altende
    plagam:
    si
    pe-
    cusessenon
    limes,
    saltemmori timea.
    CAPUT"Vi.

    7. Sextum
    prseceplum,
    Nonoccides
    (Exodi xx, 13).
    Sexta
    plaga, pustuloe
    in
    corpbre
    et
    vesicsebullienteset
    scaiurientes,
    ct Incendiavuine-
    fum exfavillafornacis
    (ld. ix, 10).
    Taies sunt ani-
    mae
    homicidales;
    ardent
    ira, quiaper
    iramhomicidii
    fraternitas
    deperiit.
    Ardent
    homines
    ira,
    ardent et
    gratia
    :
    sedaliusestfervor
    sanitatis,
    aiius fervorul-
    ceris. Ardentes
    papuioeper
    lolum
    concepla
    homici-
    dia
    scatent,
    et sanumnon est :
    fervcl,
    sed nonde
    Spiritu
    Dei. Nam
    etqui
    vult
    subvenire, fervet;
    et
    qui
    vuit
    occidere,
    fervet: ille
    praecepto,
    iste
    morbo;
    ille
    bouis
    operibus,
    isle saniosisulceribus. Si
    possemus
    videreanimas
    horaicidarura,plusplangeremus, quam
    putresceniiacorpora
    ulceratorura.
    CAPUTVII.8.
    Sequitur, Nonfuraberis,(Id.xx,
    1), proccepturaseptiffium
    : el
    plagaseptima, grando
    infructibus
    (td. ix, 23, 25). Quod
    conlra
    praeceplum
    subducis,
    de ccelo
    pPrdis.
    Nemoenirii habet
    injustum
    lucrumsine
    juslo
    damno. Verbi
    gratia, qui furalur,
    adquirit veslem;
    sed ccelesli
    judicib
    amittit fidem.
    Cbi
    lucrum,
    ibi
    damnura;
    visibiliter
    lucrum,
    invisi-
    biliter damnum: lucrumdesua
    csecitale,
    damnumde
    Domini nube.
    Neque
    enim
    aliquid
    sine
    pfovidentia,
    cbarissimi. Aut vere
    putaitis3,
    ea
    quaepatiunlur
    homi-
    nes,
    dormieriteDeo
    pati
    ?Passimvidentur fieri
    haec,
    nubes
    colligi,
    imbres
    infundi,
    grandinemjaci,
    toni-
    1
    sicdiioMss.At
    editi,cdnietiipserU
    ieiri
    ii,
    el
    imagmem
    s
    Editi:si
    pecus
    es,
    non
    times;
    sitttmntetitirnes.
    *
    Editi:Aiaevenire
    putafu.
    71
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 72
    iruis
    [terram
    concuti,
    coruscationelerreri; passim
    putantur
    fieri, et
    quasi
    addivinam
    proyidentiam
    non
    pertinere.
    Contratales
    cogitationesvigilat
    ille
    psal-
    mus: LaudaieDominumde lerra
    (cum
    laudesdictse
    essent
    de
    coelo),
    draconeset omnes
    abyssi, ignis,
    grando,
    nix, glacies, spiriluslempeslalis,quwfaciunl
    verbum
    ejus(Psal.
    CXLVIII,
    7el
    8). Ergoqui
    suomalo
    desiderioforinsecusfurantur, justo
    Doi
    judicio
    in-
    trinsecus
    grandinanlur.
    0 si
    possentinspicereagrum
    cordissui, profeclolugerent,
    dumibi noninvenirent
    '
    quod
    inosmentis
    mitlerenl;
    etsi infurlosuoinveni-
    rcnt
    quod
    in avidilatemventris
    mitlerent, major
    fa-
    mes
    essethominis
    interioris, majorfames,
    et
    pericu-
    losior
    plaga,
    el
    gravior
    mors. Multimortui
    ambulant,
    et multifacinorosidevanisdivitiisexsulianl.
    Denique
    servum
    Dei
    Scriplura
    intus
    locupletem
    dicit : Abs-
    condilus,inquit,
    cordisveslri
    homo,qui
    estanleDeum
    dives
    (I
    Pelr.
    m, 4)?
    Nonante homines
    dives,
    sed
    anieDcumdives;
    et ribi Deus
    videt,
    ibi dives.
    Quid
    crgo
    tibi
    prodest,
    si ubi hbmonbn
    videt, furaris;
    et
    ubi Deusvidet, grandinaris?
    CAPCT
    VHI.

    9. Octavum
    prseceptum,
    Falsum
    leslimonium
    nori dices
    (Exod.
    xx, 16).
    Octava
    plaga.
    locusla
    (Id.
    x, 13),
    animal dentenoxium.
    Quid
    au-
    tem
    vult falsustestis,
    nisi nocereraordendo,
    et con-
    suwiere
    meniiendo?Denique
    admonenshominesDei
    Aposlolus,
    nesefalsiscriminationibus
    appetant:
    Si
    mordelis,inquit,
    etcomedilisinvicem,
    videteneabin-
    vicemconsumamini
    (Galat.
    v, 15).
    CAPUT
    IX.10. Nonum
    prseceptum,
    Non con-
    cupisces
    uxorem
    proximi
    tui
    (Expd. xx, 17).
    Nona
    plaga,
    denssetenebrse
    (Id.
    x, 22).
    Elenimest
    qusc-
    damnioechia,
    conlra
    quam
    supra prseceptumest,
    eliaminnon
    appetenda
    caslilaleuxcrisaliense'. Mce-
    cbusest enim
    qui
    nenit ad uxoremalienam,
    tanlura
    quia
    nonconlenlusesl sua. J amverohonsolum
    post
    suara
    peccare,
    sed eliam alienara
    attentare,
    vere
    dcnsaesunl tenebrse.
    Nihil enimsic doletin corde
    patientis;
    ct
    qui
    hocfacit
    alteri,
    nihil sicvolet
    pati.
    Adalienam
    paralior
    est omnishomo: hocaulemne-
    scioulrumne est
    qui
    tolerabiliter
    ferat. 0 densasle-
    nebras
    istafacientium,
    lalia
    concupiscentium
    ! Vere
    excxcantur
    furore horribili. Furor enimindomilus
    est,
    conculcare"
    viri uxorem.
    CAPUTX. 11. Decimum
    prscceplum,
    Noncon-
    cupisces
    ullamrem
    ptoximi
    tui;
    non
    pecus,
    non
    posses-
    sionem,
    non
    subjugium
    3,
    non
    aliquid
    omnino
    proximi
    tui
    concupisces(Exod.
    xx, 17).
    Huicmalo
    plaga
    con-
    trariaestdecima,
    mors
    primogenilorum
    (ld. xu, 29).
    In
    qua plaga
    cum
    comparatiohem
    quamdamqusero,
    nihil
    mihi inlerimocciirril: fortassisbccurratraelius
    diligenliusque
    inquirentibus:
    nisi
    qui
    omnesres
    quas
    habet hairedibusservat, reprehendilur.
    Hic aulem
    claroal, qui
    rem
    proximi
    concupiscit,
    et
    qui
    furtoau-
    fert,
    ct
    qui
    furatur
    aliquidproximi,
    non
    potest
    nisi
    1
    RegiusMS.,
    etiammentenon
    appelendam
    castitalem,
    etc.
    '
    Duo
    Mss.,
    commaculare.
    ulirn.,sutiiigium. tov., subjugum.
    MeliusPar.et
    Mss.,
    tubjugium.
    rem
    proximi
    furari. Sedde furto
    superiiisjamprse-
    ceplumest;
    ubi
    inlelligas
    et
    rapinam.
    Nonenimde
    furlo
    pracciperet,
    el de
    rapina
    laceret
    Scriplura,
    nisi
    le
    intelligerevoluisset,
    quia
    si
    poenale
    est clanculo
    auferre,
    multo
    majoris poense
    est violenler
    eripere.
    Auferre
    ergo
    nolenti
    (a)
    sive
    occulte,
    sive
    palam,-
    habet
    pracceplum
    suum.
    Concupiscere
    autemrem
    proximi,
    quod
    notat Deusin
    corde,
    eliamsi
    juslam
    ibi succes-
    sionem
    quaeras,
    non licet.
    Deniquequi
    voluqt
    res
    alienas
    tanquamjustepossidere,
    hseredesse
    quaerunt
    lieri a morienlibus.
    Quid
    enimtam
    juslumvidetur,
    quam
    remsibi dereliclam
    possidere,
    habere
    jure
    com-
    muni?
    Quidapud
    lefacithomo?Dimissuraest mihi:
    haereditateconsecutus
    sum;
    leslamentum
    lego.
    Nihil
    videtur
    justius
    istavoce avariliae.Tu Iaudas
    quasi
    jurepossidenlem
    : Deusdamnat
    injusteconcupiscen-
    tem. Vidc
    qualis es, qui oplas
    le ab
    aliquo
    J ise-
    redemfieri. Nonvisut habeat haeredes.In haeredi-
    bus
    autemnibil charius
    primogenito.
    Proindein
    pri-
    mogenitis
    luis
    punieris, quiponcupiscendo
    res
    aiienas,
    id
    quod
    libi
    jure
    non
    debebatur, quasi juris
    umbra'
    perquiris.
    Et facileest
    quidem, fralres, corporaliter
    amillere
    primogenitos.
    Moriunturenim
    homines,
    sive
    ante
    parenlessuos,
    sive
    post parentessuos,
    moriluri
    moriuntur : illud molestum
    esl,
    ne
    per
    hancoccul-
    tamet
    injuslaraconcupiscenliamprimogenila
    eordis
    tui
    perdas. Primogenitus
    enimin nobis
    imaginem
    habet
    gratiac bei,
    novns
    natus, prior nalus,
    inter
    omnes
    lanquam
    naloscordisnoslri
    primogenita
    fides
    est. Nemoenimbene
    operalur,
    nisi fides
    prsecesse-
    rit. Oninia
    opera
    lua bona(ilii
    lui sunt
    spirituales,
    sedinter hoslibi
    primogenila
    est fides.
    Quisquis
    rem
    alienamocculte
    concupiscis,
    inlcrius fidem
    perdis.
    Eriscnim
    prirao
    sinedubio
    siraulator, obsequens,
    non
    charitale,
    sed
    fraude;
    veluli amanseuma
    quo
    tecu-
    pis
    (ieri
    hoeredem,
    amandoeummori
    quseris,
    el utinre
    ejus
    levideas
    possessorera,
    illi invidessuccessorem.
    CAPUTXI.

    12.
    Eia, fralres,
    dccursis decem
    prscceptis
    et decem
    plagis, comparantescontemplo-
    res
    proeceplorum
    conttimacise
    jEgyptiorum,
    cautos
    vos
    feeimus,
    ut liabeatissecuri rcsvestrasin
    praoce-
    plis Dei;
    res
    vestras, inquam,
    res vestras interioris
    arcae
    veslrse,
    interioris thesauri
    vestri;
    res
    vestras,
    quas
    vobisnec
    fur,
    nec
    lalro,
    necvicinus
    potenspos^
    sit auferre
    ;
    ubi nec
    linea,
    nec
    rubigo
    meluendaesl:
    cum
    quibus
    divesexit el
    naufragus.
    Sic enimerilis
    populusDei
    inter
    iniquosjEgyplios,
    illisboccincordc
    palienlibus,
    vobisaulemincolumibusin
    ipsis
    inle-
    rioribus hominibus
    vesiris,
    donec edueatur
    populus
    de
    jEgyptoquodam
    exodo
    suo; quod
    et fit: namil-
    ludseraelfactum
    est,
    hocnoncessatfieri.
    13. Sanciificalionulla divinaet vera
    est,
    nisi ab
    Spiritu
    sancto. Non enimfrustradiclusesl
    proprie
    Spirilus
    sanclus;
    cumsit et Paler sancluset Filius
    sanctus,
    nomentamen
    proprium
    hoc
    Spiriius
    acce-
    pit,
    ul lerliainTrinitate
    personaSpiritus
    sanctusdi-
    cerelur.
    Ipserequiescitsuper
    humilemet
    quietum
    1
    SicduoMss.At
    editi,
    umbranu
    (a)Forte,
    voiens.
    73 SERMOVIII.
    74
    (Isai.
    LXVI,
    2)| tanquam
    in sabbato suo. Adhoc se-
    ptenarius
    numerus etiamsancto
    Spiritui deputalur,
    hoc
    Scripturae
    nostraesatisindicant. Viderint meliora
    meliores,
    et
    majora majores;
    et de isto
    septenario
    numerosubtilius
    aliquid
    et divinius
    aliquid
    dicant et
    explicent: ego
    tamen, quod
    in
    prsesenti
    sat
    esl,
    illud
    video,
    illudvos advidendum
    commemoro, septena-
    riamistam rationeminveniri
    proprie
    sancto
    Spiritui
    depulalam; quia seplimo
    die sonat sanclificatio. Et
    unde
    probamus
    sanclo
    Spirilui deputari septenariam
    numeri rationem
    ?bicit Isaias
    Spiritum
    bei veniresu-
    per
    fidelem, super
    christianum, super
    Christi mem-
    brum, sapientiee
    et
    intellectus,
    consilii et
    fortitudinis,
    scieutiseet
    pietatis, Spiritum
    limorisbei
    (Id. xi, 2, 3).
    Si secuti
    estis, septemrespercucurri, tanquam
    descen-
    dentemadnos
    Spiritum
    Dei a
    sapientiausque
    adli-
    morem,
    ut nos ascendamusatimore ad
    sapientiam
    :
    Initium
    sapienliw
    timor
    Dei
    (Prov.
    i, 7).
    Ita
    ergo
    se-
    ptenarius Spiritus
    et unus
    Spiritus, septenaria ope-
    rationeunus. An
    aliquid
    evidentiusvultis? Penleco-
    sten diemfestum
    Scriptura
    sancta de
    sepiimanis
    fa-
    ctumcommemorat.
    Habetis in
    scriplura Tobise,
    ubi
    evidenler dicitur istum diem factura de
    septimanis
    (Tob.
    n, 1,
    secund.
    LXX). Septiesenimseptem, qua-
    draginla
    novemin summa redeunt. Sed
    lanquam
    ut
    redeatur
    ad
    caput: Spiritu
    enimsanclo ad unitatem
    colligimur,
    nonabunitate
    dispergimur
    : ideoad
    qua-
    draginta
    novemadditur unum
    unilatis,
    et fiunt
    quin-
    quaginta.
    Non
    ergojam
    sinecausa
    quinquagesimo
    die
    post
    ascensionem
    1
    Dominivenit
    Spiritus
    sanctus. Re-
    surrexit Dominus,
    ascenditab
    inferis,
    nondumincoe-
    lum: ab illa
    resurrectione,
    abillaabinferis assum-
    ptione
    numerantur
    quinquaginta
    dies,
    et
    yenit Spiri-
    tus sanctns,
    in
    quinquagenario
    numero
    tanquara
    natalemsibi
    apud
    nos faciens.
    Quadraginta
    enimdie-
    bus hic conversatusest Dominuscum
    discipulissuis,
    quadragesimo
    dieascendit in
    coelum,
    et
    peraclis
    ibi
    decemdiebus, tanquani
    decimo
    prseceptorumsigno,
    venit
    Spirilus
    sanctus; quia
    nemo
    implet legero
    nisi
    per graliamSpirilus
    sancti.
    Itaque, fratres,
    manife-
    stum esi
    seplenarium
    islum numerum ad
    Spiritum
    sanclutn
    pertinere.
    Quisquis
    autemnon cohseretuni-
    tati
    Christi,
    el oblalrat adversus unilateni
    Christi,
    in-
    teliigendus
    est nonhabere
    Spiritum
    sanctum. Con-
    tentiones
    eriimet dissensiones non faciunt nisi ani-
    roales,
    de
    quibusApostolus
    dicil,
    Animalisautemhomo
    non
    percipit quw
    sunl
    Spiritus
    Dei
    (I
    Cor.
    n,
    14).
    Deinde
    scriptum
    est et in
    Epistola
    J udse
    apostoli,
    Hi
    sunt
    qui segregant
    semeiipsos
    :
    reprehendens loqueba-
    tur : Hi sunl
    qui segregant
    semetipsos,animales,Spiri-
    lumnonhabenles
    (J udm.i, 19).Quid
    manifeslius?
    quid
    eyidentius?
    Merilo
    veniant,
    etsi eademcredentes
    quse
    nos,
    tamen
    accepturi Spiritumsanctum, quem
    habere
    non
    possunt, quamdiu
    sunt hostes unitalis. Hosau-
    1
    Duo
    Mss.,post
    resurrecliomm. Alii cum
    editis,
    post
    ascensionem. Non
    male,
    sicuti exliis
    postea
    verbis
    palet,
    nondumin
    ccelum,-
    abUla
    resurreclione,
    abillaab
    inferis;
    quaequidem
    verbain
    prius
    edilis
    omissa,
    restituuntur hic
    ex
    manuscriptis.
    SASCT, ADGOST-V.
    tem
    comparat Apostolus magis
    Pharaonis
    (Habentes,
    inquit, formampielatis,
    sedvirtulem
    ejus abnegantes)
    (II
    Timolh.
    m,
    5), qui
    in
    signo
    lerlio defecerunt.
    14. J amvidete
    quare
    in tertio
    signo
    defecerunt.
    Mementoteeos
    qui
    adversaniur
    unitati,
    non
    habere
    Spiritum
    sanctum. Tria vero illa
    prseceptaprima
    in
    Decalogo
    adDei dileclionem
    pertinero intelliguntur,
    ut
    septem
    caetera
    intelligantur
    addilectionem
    proximi
    pertinere;
    ut duabus
    labulisLegis
    etdecem
    proeceplis,
    duo illa
    lanquam
    summaria
    proecepta
    teneanlur : Dir
    liges
    DominumDeumluumexlotocorde
    tuo,
    et ex tola
    anima
    tua,
    el extota viriule
    lua;
    et
    diliges proximum
    luum
    tanquam
    le
    ipsum
    : in Itisduobus
    prmceplis
    iota
    Lex
    pendet
    et
    Prophelm(Maith. xxn,
    37-40).
    Refera-
    mus
    ergo
    tria
    prima proecepta
    ad dileclionemDei.
    Quee
    tria
    prima? Primum,
    Non erunt libi dii alii
    prm-
    ler me: cui contraria
    plagaest, aqua
    conversainsan-
    guinem, propter quod

    summum
    principium
    Creato-
    ris ad similalionem
    a
    humanse carnis
    adductum.
    Secundum
    prseceptum,
    Ne
    accipias
    nomenDominiDei
    tui in
    vanum, pertinel, quantumarbilror,
    ad
    regnum
    Dei, quod
    est Filius Dei. Unus enimDeus et unus
    Dominus noster J esus Chrislus
    per quem
    omnia.
    Conlra
    verbum,
    ranse: videteconlra verbum
    ranas,
    conlra rationem
    strepitum,
    contra veritatemvanita-
    lem. Tcrtium
    prseceptum
    de
    sabbato, perlinens
    ad
    Spiritum
    sanctum
    propter sanctificationem,quoeprima
    in sabbato
    sonuit, quod
    vobis
    paulo
    antevehemen-
    ter,
    quantumpoluimus,
    commendavimus. Huic
    prae-
    cepto
    contraria
    inquietudo
    in muscis de
    corruplione
    nascentibus,
    inoculos irruentibus. Ideo inhoc tertio
    signodefecerunt, qui
    unitatis inimici
    Spiritum
    san-
    clumnon habuerunt: facit enimhoc
    Spiritus
    sanctus
    pcena.
    Aliud enim facit
    gratia,
    aliud
    poena;
    aliud
    enira facit
    iraplendo,
    aliud deserendo.
    Denique
    ut
    jam
    evidenter
    ipsis
    confiienlibus Pharaonis
    magis
    agnoscere
    valeamus, quomodoappellalus
    est inEvan-
    gelio Spiritus Dei, videamus, quod
    nomen
    accepit.
    Objicientes
    Dominoconvicium
    J udsei,
    cum
    dixisseut,
    Hic non
    ejicit dwmonia,
    nisi in
    Beelzebub
    principe
    dmmoniorum;
    respondil ille,
    Si
    ego
    in
    Spiritu
    Dei
    ejicio dwmonia,
    certe
    supervenil
    in vos
    regnum
    Dei
    (Id.
    xn, 24,
    28)
    :
    quod
    alius
    evangelisla
    sic
    enarrat,
    Si
    ego
    in
    digito
    Dei
    ejiciodmmonia(Luc.xi,
    20). Quod
    alius
    evangelisladixit, Spiritus Dei;
    alius
    dixit, digi-
    tus Dei.
    Ergo digitusDei, Spiritus
    Dei. IdeoLex data
    scripta digito
    Dei,
    quse
    Lex data est in raonteSina
    quinquagesimo
    die
    post
    occisionemovis
    celebrato
    Pascha a
    populo
    J udoeorum.
    Implentur quinquaginta
    dies
    post
    occisionem
    ovis,
    et datur Lex
    scriptadigito
    Dei :
    implenlur quinquaginta
    dies
    post
    occisionem
    Christi,
    et venit
    Spiritus
    sanelus. Graiias
    Domino,
    occultanli
    providenter, aperienti
    suaviter. J amvidete
    hoc
    eliam, fralrcs,
    Pharaonis
    magos evidenlissime
    confileri. Deficientesinlertio
    signodixerunt, Digitus
    Dei esl
    hic,
    etc.
    (Exod. vin,
    19).
    1
    Duo
    Mss.,
    propter
    summum;
    praetermisso,quod.
    2
    EdiLi,
    adsimulationem. AtMss.
    alrquot.atfswKta/toflem.
    Et
    quidamhabent,
    adsimititudinem.
    (Trois.J
    1
    ?K S. AUGUSTINIEPISCOPI
    76
    SERMOIX.
    DedecemChordis
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Dominuset Deusnosler
    miserieors et miseralor,
    longaniniis
    et multummise-
    ricors,
    e(
    verax; quamlargiler procrogal
    misericor-
    diain in
    pra-senli saeculo,
    lam sevcre minalur
    judi-
    ciuminfuturosaeculo.Verba
    quse
    dixi
    scripta sunt,
    et divinis auctoritalibus
    l
    conlinentur, quia,
    Miseri-
    corsetmiseralor
    Dominus,longanimis
    el miillummise-
    ricors,
    el verax
    (
    Psal.
    ci, 8,
    el
    CXLIV, 8).
    Multumde-
    lectat oinnes
    peccalores
    cl amalores sacculi
    hujus,
    quia
    inisericorsetmiseralor
    Dominus,quia longaniniis
    et multumniiserkors.Sedsi amas
    tam multamitia
    2-,
    time ibi et ultimum
    quod ait,
    El verax
    (c).
    Si cnim
    niliil aliud
    diceret, nisi,
    Misericorsel miseralorDomi-
    nus, longanimis
    el mulium
    miserkors; quasi jam
    con-
    verleres lead securitalera et
    iinpunilalem,
    et adli-
    cenliam
    peccatorum
    ;
    faceres
    quod velles,
    utcreris
    saeculo,
    vel
    quantum
    tibi
    permilleretur,
    vcl
    quaulum
    tibi libido
    jussisset:
    et si
    quis
    le bene admonendo
    objurgaret alque terrerel,
    ut cohiberesteabimmo-
    derato (luxueundo
    post coiicupisceutiastuas,
    et de-
    serendo Deum
    luum;
    inler mediasvoces
    objurganlis
    obsisteres,
    impudenli quidemfronle,
    veluli auditadi-
    vina
    auclorilale,
    et
    legeres
    de librodominico:
    Quid
    melerres deDeonoslro? lllemiserkors
    esl,
    el mise-
    ralor el mullttmmisericors.Nelaliahomines
    diccrent,
    unumverbumaddidit in
    fine, quodait,
    Et
    verax;
    et
    excussit 1,'clitianimale
    prsesumentium,
    et induxil li-
    moremdolenlium. Gaudeamusad misericordiamDo-
    mini;
    sedtimeamusad
    judicium
    Domini.
    Parcit,
    dum
    lacet 3.
    Tacet,
    sednon
    semper
    tacebil
    (Isai. XLII,14).
    Audi dumnon (acel in
    verbo,
    nc nontibi vacel au-
    diredumnontacebit in
    judicio.
    CAPUTII.

    2. Modoenimlicet tibi causamtuam
    componere.
    Anteultimum
    judicium
    Dci tui
    compone
    causamluam. Nonest unde
    prsesumas;
    cumilleve-
    nerit,
    nec falsostestes
    adduccs, quibus
    ille
    fallatur,
    nec
    patronum
    fraudulenliscircumvenlionibuset lin-
    guosis
    artibus
    adbibebis,
    nec ambies
    aliquomodo,
    ut
    judicempossiscomimpere. Quidergoagisapud
    talem
    judiccm, quem
    nec
    fallere,
    nec
    corrumperc poleris?
    Et lamen esl
    quod agas.
    Tunc enim
    ipse
    erit
    judex
    causse
    lusc,qui
    modo
    testis esl vitoclitsc.
    Clamavimus,
    et laudavimus:
    componamus
    causam nostram.
    Qui
    testis csl
    operumnoslrorum4,ipse
    testis est vocum
    istartim: non sint
    iuanes,
    convertanlur ad
    gemilum.
    Tempus
    esl concordandicumadversariotuocito. Tam
    1
    NonnuUi
    Mss.,
    aucloribus.
    *
    Plures
    Mss.,
    lammaliammisericordiam.
    Quidamcum
    Am.,
    tammullainilia.
    Morel,
    Element.Critic.
    pagg. 185,
    184,
    censet
    legendum,
    lammulsainilia. M.
    a
    Plerique
    MSS. et Am.:
    parcit,
    sednonlacet.
    Subaadi,
    inverbo.
    *
    AliquotJ iss.,
    vestrorum.
    *
    ColLalus esLcumcodicibusbd.c.cs. cl. e. fl.
    g. gr.
    m.
    v. Am.Er.Par.Lov.
    (a)Alias,
    96de
    Tempore.
    (b)
    APossidionolalusbiesermoest in
    Indiculo, cap.8,
    atque
    ab
    Eugypio
    etFlorocitaius.
    '
    (c)
    vid.Trclatum~55 inJ oan.
    longanimis
    est Deusvidendo
    iniqria
    et non
    puniendo,
    ul tamencito sit futurum
    judicium.
    More
    quippe
    hu-
    manoevilsc.
    prolixumest, quod
    Deobreveest. Sedet
    ipsi
    socculoet humano
    generi
    quod longe videtur,
    quid
    consolalur?
    Numquid
    si totius
    generis
    humani
    ulLimusdies
    longeest,
    uniuscujusque
    dies ultimus
    longe
    esl? Hoc
    dico,
    ex Adammulti anni evoluti
    sunt,
    mulii anni
    fluxerunt,
    et
    deincepsfluent;
    non
    quidem
    tam
    multi,
    sed lamen
    usque
    infinemsseculi
    transibunt
    anni,
    sicul et illi transierunt:
    longum
    vi-
    delur
    quod
    restat
    (quanquam
    nonerit
    tanlum, quan-
    tumtransacium
    esi),
    et tamenex transaclo
    praeterito
    tempore, sperandus
    cst
    reliqui lemporis
    finis. Fuit
    tunc
    quidam
    dies
    qui
    diceretur
    hodiernus,
    ex illo
    usque
    ad hunc
    hodiernum;
    nonne
    quidquid
    fulurura
    fuit, proelerilum
    factumesl? Tale
    habetur,
    ac si non
    fuerit. Sic erit
    quidquid
    restat extremum. Sedsit et
    hoc
    Iongum,
    sit
    prolixum, quantumpulaveris, quan-
    tum
    dixeris, quantumcogitaveris,quantum
    libi nori
    format
    Scriplura,
    sed
    fingit cogitatio, quantum
    vis
    diem
    judicii prolonga;
    numqiiid
    ultimumdiem
    tuum,
    id
    est,
    vitsc
    tuse,quo
    exiturus esde
    corporehoc,pro-
    duclurus cs in
    longum?
    Sit tibi seneclus
    cerla,
    si
    potesi:
    cui autem
    potesl?
    Nonneex
    quoincipit
    homo
    vivere, jam potest
    el mori? Possibilitatem morlis
    initiumvitsefacit. Inhac terra et in
    genere
    humano
    ille solus mori nondum
    potesl,
    qui
    nondum
    coepit
    vivere. Incertus
    ergo
    dies
    tanquamquolidianus spe-
    randus est. Si autem
    lanquam quotidianus speran-
    dus est incertus
    dies, componalur
    cum adversa-
    rio,
    dum est tecum in via. Yiaenimvocatur hsec
    vita, per quam
    omnes
    transeunt;
    et nonrecedit isie
    adversarius.
    CAPUT III.

    3.
    Quis
    est autemisteadversarius?
    Adversariusisle nonest diabolus: nam
    nunquam
    te
    hortarelur
    Scriptura,
    ut cum diaboloconcordares.
    Est
    crgo
    alius
    adversarius, quem
    sibi homofacit ad-
    versarium: namille si adversarius
    essel,
    lecumin
    vianonesset. At hic est

    tecumin
    via,
    ul concordet
    lecuni. Scil enim
    quia
    nisi invia secumconcordave-
    ris, jam
    tradet te
    judici, judex
    aulem
    minislro,
    mi-
    nisler incarcerem
    (Matth.v, 25). Eloquia
    istaevan-
    gelicasunl,
    recordanlur
    nobiscum,
    vel
    qui legerunt,
    vel
    qui
    audierunt.
    Ergo quis
    est adversarius?
    Sernio
    Dei. SermoDei adversariusluusest.
    Quare
    adversa-
    rius est?
    Qttia
    conlraria
    jubet, qriam
    tu facis. Dieit
    tibi,
    Unusest Deus
    luus;
    unumDeumcole.Tuvisdi-
    missounoDeo
    (anquamlegilimo
    viroanimse. forrii-
    cari
    per
    mulia doemonia: et
    quod
    esl
    gravius,
    non
    quasi aperle
    deserens et
    repudians,
    sicut
    aposialae
    faciunt;
    sed
    tanquam
    manensindomoviri lui admittis
    adulteros: id
    est, lanquam
    chrislianus nondimitlis
    Ecclesiam,
    consuiis
    mathematicos,
    aut
    aruspices,
    aut
    augures,
    aut
    maleficos; quasi
    deviri domononre-
    cedensadultera
    anima,
    et manens in
    ejus conjugio
    lornicaris. Dicitur
    libi,
    ATe
    accipias
    in vanumnomeii
    Dei lui. Neexislimescreaturam esse
    Chrislum,
    quia
    1
    Am.et
    pluresMSS.,
    adhotesl
    \onnulli,
    adhucest.
    77
    bERMOIX.
    7
    pro
    te
    suscepit
    creaturam
    : et tu cofitemniseum
    qui
    sequalis
    est
    Patri,
    et uriumcumPatre '. Dicitur libi
    ut
    spirituaiiter
    observes sabbatum
    : non
    quomodo
    J udsei observant
    sabbatum
    carnali
    olio;
    vacare euim
    volunt ad
    nugas atque
    luxtirias suas. Melitis enim
    faceret J udseus
    in
    agro
    suo
    aliquid
    utile, quam
    in
    theatrosediliosus
    exislcret: et meliusfeminoeeorum
    die
    sabbati lanamfacerent, quam
    totodieinmsenia-
    nis
    2
    stiis
    impudice
    saltarent.
    Tibi autem dicitur ut
    observes
    spirilualilcr
    sabbatum,
    in
    spe
    futurse
    quietis,
    quarn
    tibi
    promitlit
    Dominus. Quisqtiis
    eriim
    propler
    illam
    quietem
    fuluram
    agit quidquidpotest, quamvis
    l:\boriosumvidealur quod agit;
    tanien
    si ad fidem
    promisssequielis
    id
    refert,
    nondum
    quidem
    sabbatum
    habet
    in
    re,
    sed habei in
    spe.
    Tu autem adhoc vis
    requiescere,
    ui labores;
    cuni adhocdebeas laborare,
    ul
    requiescas.
    Dicitur tibi,
    Honora
    patrem
    tuuin el
    mairem
    tuam. Tu atitemconlumeliam
    irrogas paren-
    (ilius, quam
    nonvis
    pati
    a(iliistuis. Dicitur
    tibi,
    Non
    cccides. Tu aulem occidere
    vis inimicumluum: et
    idco fortenon
    facis, quia
    limes
    judicem
    hominem,
    noii
    quiacogitas
    Deum.
    Ignoras
    quia
    illetestis est co-
    giiationiim?
    Illo vivo
    quem
    vis
    mori,
    te homicidam
    tenet incorde. Dicitur libi,
    Non mmchaberis
    (Exod.
    xx, 1-14):
    id
    est,
    non ibis ad
    aliquam
    aliam
    prscler
    uxoremttiam. Tu autem
    exigis
    hoc ab
    uxore,
    et non
    vishocreddere
    uxori: et cumdebeasin virtule
    proe-
    ccdereuxoiein, quoniam
    castitas virtus
    est;
    tu sub
    uno
    impel.u
    libidiniscadis,
    etvisuxoreni luamvictri
    cemcsse,
    lu
    victusjacens:
    etcuin lu
    capul
    sis uxoris
    luae, prsecedit
    le
    3
    ad Deum, cujus caput
    es. Visdo-
    muintuam
    capite
    deorsum
    pendere? Capui
    enimmu-
    lieris est vir : ubi aulem melitis vivil mulier
    quam
    vir, capite
    deorsum
    pendet
    domus. Si
    caput
    est
    vir,
    meliusdebet vivere
    vir,
    et
    prsecedere
    in omnibusbo-
    nis factis uxorem suam;
    ut illa imitetur virum
    ,
    et
    sequatur caput
    suum.
    Quomodocaput
    EcclesiseChri-
    stus est,
    et hoc
    jubetur
    Ecclesisc ul
    sequatur caput
    suum,
    et ut
    per vesligia
    ambulet
    capitis
    sui : sie
    uniuscujusque
    domushabet
    caput
    virum,
    et
    lanquam
    corpus
    *
    feminam
    (Ephes.
    v, 25).>.
    Quocaput ducit,
    illuc debet
    corpus sequi. Quareergo
    vult
    caput
    ire
    ,
    quo
    non
    vull ut
    corpus sequatur? Quare
    vult ire
    vir,
    quo
    non vult ut uxor
    sequatur
    ? Hscc
    jubendo
    sermo
    Dei adversarius
    est. Noluntenimhomines
    facerequod
    vult sermo Dei. Et
    quid
    dicam
    ,
    quia
    adversarius est
    sermoDei,
    qtioniamjubet?
    Timcone
    egoipse
    adver-
    sarius sim
    quibusdam, quia
    hoec
    loquor. Quid
    ad me
    pertinet?
    Fortemme faeiat
    qui
    terret ut
    loquar,
    ut
    nonlimeam
    querelas
    hominum. Nam
    qui
    nolunt ca-
    stilalemservare uxoribus suis
    (et
    abundant
    tales),
    1
    sicmeliorisnotseSiss.Aliiverocum
    edilis,
    etuwuscrim
    patre.
    2
    Editi,
    in Neomeniis. verius
    aliquoLMss.,
    in mainianis.
    sicenuninJ oan.
    Evang.,
    tract.
    5,
    n. 19:
    Quantomeiius
    feminajeorumlanam
    faeerent,quam
    illodieinmajnianis
    (i
    saltarent?DesabbativeroobservaLionesimilia
    reperies,
    Enarr.2inPsalmum
    52,
    serrn. 1,
    n.
    6;
    et in Psalmum
    91,
    n. 2.
    3
    sicAm.et MSS. AtEr.et
    Lov.,prmcedet
    te.
    *
    sicAm,et
    aliquot
    Mss,AtEr.et
    Lov.,
    ettanquaniear-
    nem.
    nolunt me ista dicere. Sed velint
    nolint,
    dicturus
    sum. Si enimvos non cxhortor ut cum adversario
    concordetis, ego
    cumilloinlite remanebo.
    Qui vobis
    jubet utfacialis, ipse
    nobis
    jubet
    ut
    loquamur.
    Si non
    faciendo
    quodjubet
    ut facialis
    ,
    adversarii
    ejus
    estis
    ;
    nondicendo
    quod jubet
    ut
    dicamus,
    adversarii
    ejus
    remauebiinus.
    CAPUT IV.

    4.
    Numquid
    in
    cscteris, quscsupra
    disi,
    multis immoralus sum? IIoc enim
    prscsiiminius
    de Charilate
    vestra, qtiia
    unuin Deum colitis. Iloc
    prasuraimus
    de fide
    catholica, qu;e
    invobis
    est, quia
    FiliumDei
    ocqualem
    creditis Palri : necinvanumac-
    cipitis
    nomenDomini Dei
    vestri,
    ul
    putetis
    creaturam
    esse Filium Dei.
    Quoniam
    omnis creatura vanitati
    subjecta
    est
    (Rom. vnr,
    20).
    Scd creditis eum
    aequa-
    IemPatri
    esse,
    Deumde
    Deo,
    Verbtim
    apud Deum,
    Vcrbtim
    Deum, per quod
    facta sunl
    omnia,
    lumende
    lumine,
    coocternumilli
    qui genuit,
    ununvcumi-Ilo
    qui
    genuit;
    el bocVerbuni creditis
    assumpsisse
    crealu-
    ram,
    de
    virgine
    Maria
    assumpsisse
    morlalilatem
    ,
    et
    passum
    fuisse
    pro
    nobis: ea
    legimus,
    et
    eredimus,
    ut salvemur. Ncc ineo immoralus
    sum,
    ut
    quidquid
    facitis, pro spe
    futura faciatis. Novi enimomiiiurii
    Christianorunr mentes desaeculofuturo
    cogilare. Qui
    enim non defuturo sseculb
    cogitat,
    nec
    proplefea
    christianus
    esl,
    ul id
    quod
    in fineDeus
    promittit,
    ac-
    cipial,
    nondumchrislianus est.
    Neque
    ineo immora-
    tus
    sum,
    ubi dicit sermo
    Dei,
    Honora
    patrem
    luumet
    matremluam. Multi enimhonorant
    parenles,
    et raro
    invenimus
    parentes conqtierenles
    de
    improbitate
    filiorum
    ; quamvis
    non desint : sedtamew
    qnam
    raro
    (it,
    tam breviler monendumfuit. Nec ineo ufeidi-
    ctum
    est,
    Non
    occides,
    immorari volui : non cninr
    credo esse hic turbambomicidarum. Hludvero ma-
    ltrmlate
    serpens plus occupavit,
    et ineovcliemcft-
    lius irritalur adversarius
    ille, qui
    ideo
    clamat,
    ut' sit
    aliquando
    amicus.
    Querelsequotidianse sunt, qcian-
    quamipsse
    feminse
    jam
    nec audent
    conqueri
    de viris
    suis. Itaiuvadens omniaconsuetudo
    pro lege
    obser-
    vatur,
    ut
    jam
    et muiieribus forte
    persuasumsil,
    li-
    ccre hoc
    viris,
    non licere muiieribus. Solent enim
    audire adductas mulieres esse ad forum
    , quae
    forte
    cumservisinventsesunt: addnctumvirumad
    forura,
    quia
    invenlus est cumancilia
    sua,
    nunquam
    audie-
    runl;
    cum sit
    par peccatum.
    In
    peccalo pari
    in-
    nocentiorem facit videri
    virum,
    non divina vefi-
    tas,
    sedhuinana
    perversitas.
    Et si fortehotlie acrio-
    rcm
    quisquainpassus
    fuerit uxorem
    suam,
    et liberius
    murmuiantem,
    cui
    jam
    videbatur
    quia
    licebal
    viro,
    et audivitin Ecclesia
    quia
    nonlicet viro : si
    ergopas-
    susfuerituxorem suamliberius
    jam,
    ut
    dixi, murmu-
    rantcm,.
    el dicentem
    sibi,
    Nonlicet
    qtiodfacis;
    simul
    audivimus,
    christiani
    sumus, quod
    a me
    exigis,
    redde
    mihi : (idem tibi
    debeo,
    fidem mihi
    debes,
    fidem
    Cliristoambo
    debemus;
    et si me
    fallis,
    nonfalliseum
    cujtis sumus,
    non fallis eum
    qui
    nos emit. Hoec
    alqtiehujusmodi
    audiens
    ille, quae
    non
    solet,
    dum
    non vull inse fieri
    sanus,
    in mefit
    insanus,
    irasci-
    lur,
    maledicit ; fortassis eliam
    dicat, Quomodo
    fa-
    79
    S. AUGUSTINl
    EPISCOPI
    0
    ctumest ut huc illeveniret
    (a),
    aut uxor mea
    ipso
    die in ecclesiam
    procederet?
    Et hoc credo
    quod
    in
    cogitatione
    suadicat: namlibere
    erumpere
    in vocem
    non
    audel,
    necanle solamuxoremsuam. Fortassis
    enimsi
    eruperit,
    ethoc
    dixerit, potest
    illa
    respondere,
    et dicere:
    Quaremaledicis,
    cui
    paulo
    anleacclama-
    bas? Cerle
    conjuges
    sumus: cum
    lingua
    luadiscor-
    das,
    mecumconcorditer
    quomodo
    vivere
    poteris?Nos,
    fralres, pericula
    vestra
    intuemur,
    non voluntaicsve-
    stras allendimus: namet medicussi voltmlalem
    scgri
    attendal, nunquam
    illumcurat.
    Quod
    nonesl facien-
    dum,
    non fiat:
    quod prohibet
    Deus,
    non fiat.
    Qui
    Deocredit,
    ab
    ipso
    audit
    quod
    dicimus. Cerlemelius
    erat
    quibusdam
    nolentibus
    corrigi,
    ut vel huc non
    veniremus,
    si isladicluri
    eramus;
    vel
    quiajam
    veni-
    mus,
    noneadiceremus.
    5. Nudiuslertianodiememini medixisseSanctitaii
    vestrae, quia
    si cilharcedi essemus,
    aul
    hujusmodi
    ali-
    quid populariter
    exhibenles
    pro
    sludiis
    nugacitatis
    veslrae,qusejamqusesumus
    ut
    rclinqnatis,
    tenuissetis
    nos,
    ut daremusvobis
    diem,
    et
    quisque pro
    modulo
    suoconferret nobis mercedem.
    Quare
    ambularemus
    delectati vaniscanticisnulli rei
    profuturis,
    ad
    lempus
    dulcibus,
    in
    posterum
    amaris? Talibuselcnim
    lurpi-
    tudinibuscantionumanimi humani illecli
    cnervaniur,
    et decidunta
    virtute,
    defluentesin
    turpitudinem;
    ct
    propler ipsasturpitudines postea
    sentiuntdolorcs,
    et
    cum
    magna
    amaritudine
    digeruntquod
    cumdulcedine
    teroporali
    biberunt. Melius
    ergo
    nos amara vobis
    cantamusad
    lempus, quoeposlea
    dulcescanl invobis.
    Necmercedem
    aliquamexigimus,
    nisi ul facialis
    quoe
    dicimus: imonon faciatis
    ,
    si nos dicimus: si auienv
    omnibusille
    dicit, qui
    neminem
    limel,
    et
    per quem
    lit in nomine
    ipsius
    et in
    gloria
    roisericordise
    ipsius,
    ut et nos neminem
    timeamus;
    omnes
    audivimus,
    omnes
    faciamus,
    omnes cumnoslro adversariocon-
    ccrdemus.
    6. Putale me cilharcedumcsse
    ; quid
    vobis
    pos-
    sum
    amplius
    canere? Ecce
    psalterium fero,
    decem
    chordas habet : hocvos
    paulo
    ante
    canlastis,
    ante-
    quam inciperem loqui;
    chorus meus vos fuistis.
    CAPUTV.Nonne
    vospaulo
    ante
    cantastis,Deus,
    canticumnovumcanlabo
    libi,
    in
    psatterio
    decemchorda-
    rum
    psallam
    libi
    (Psal. CXLHI, 9)?Ipsas
    decemchordas
    modo
    percutio.Quare
    amaraest vox
    psalteriiDei?
    Psal-
    lamtibi in
    psalterio
    decemchordarum. Nonvobis hoc
    canlo, quod
    vosnon faciatis.
    Decalogus
    enim
    Legis
    decem
    prsecepta
    babet :
    qusc
    decem
    prsccepla
    sic
    sunt
    distrihuta,
    ut Iria
    pertineanl
    ad
    Deum, septem
    perlineanl
    adhomines. Triaad
    Deum,quaejam
    dixi:
    Unusesl Deus
    noster.ei
    nullam
    simililudinem debe-
    mus
    facere,
    et non fornicari
    post Deuni,qui
    unus
    est :
    qnia
    Deus
    s
    ct ChristusFiliusDei unumesl eum
    1
    DuoMss.:Putatemedkm
    dedisse,ptitate
    me
    citharw-
    dum
    esse,
    elc.
    a
    PleriqueMss.,
    el nullmnsimilitudinem.
    3
    SicMss.Editi
    vero,
    qui
    Deus.
    (a)
    Hincfacile
    intelligas
    sermonemab
    Augustino
    habi-
    lumessein aliena
    ecciesia,
    fone
    apudcarthaginenses

    cerle
    quidemapud
    hominesludisdeditoset
    spectaculis,
    a
    quibuspassim
    revocatinfra.
    Patre. Et ideonon debet a nobis
    accipi
    in
    vanum,
    ut
    pulemus eum
    factum,
    id
    est,
    crealuram
    aliquam,
    per quem
    facta sunt omnia:
    quia ipse
    unus
    Deus,
    Pater est et Filius et
    Spiritus
    sanctus. Iu
    Spiritu
    san-
    clo,
    hoc
    est,
    in dono
    Dei, requies
    nobis
    sempitema
    promittilur. Inde modo
    pignusaccepimus.
    Sic enim
    dicit
    Apostolus
    :
    Qui
    dedit nobis
    pignus Spiritum
    J
    (II
    Cor.
    i, 22).
    Si
    pignus accepimus,
    ut
    incipiamus
    in
    Dominoet inDeonostro
    (ranquilli essc,
    ul sirausin
    Dco
    nostromiles,
    simusin
    Deopatienles;
    eriinusetiam
    inilloundepignusaccepimus,inselernum
    quieti; quod
    erit sabbalum
    sabbalorum, propter ipsamrequiem
    perlinentcm
    ad
    donum
    Spirilus
    sancli. Tertium ila-
    quepraeeepium
    de
    sabbato, quod diximus, quod
    car-
    naliier J udsei
    celebrant,
    nos
    spirilualileragnoscamus.
    Nam
    quia Spiritus
    sanctus
    dicilur 2, propterea
    se-
    plimum
    diemsanciificavit
    Deus, quando
    fecil omnia
    operasua,
    sicut inGenesi
    scriptumlegimus.
    Nonibi
    habes nomiuatam
    sanctificalionem,
    nisi illo
    dieubi
    dicilur,
    Requievil
    Deus ab
    operibus
    suis. Non enim
    faligalus
    erat
    Deus,
    ul
    diceretur, Requievit
    Deus ab
    operibus
    suis
    (
    Gen.
    u,
    3)
    : sedin illoverbo tibi la-
    boranti
    requiem promisit;
    ut
    quia
    fecit omniabona
    valde,
    etsic
    dicitur,
    RequievitDeus, inielligas
    eliam
    le
    posl
    bona
    operarequieturum,
    et sinefine
    rcquielu-
    rum. Namomnia
    superiora quoe
    dicia
    siini,
    .id
    esi,
    dies
    superiores
    habcnl
    vesperam
    :
    seplimus
    iste dies
    non
    habetvesperam,
    ubi Dcussanctificavil
    requiein.
    Dicilur
    ibi,
    Factumest
    mane,
    ut
    inciperet ipse
    dics.
    Nondictum
    est,
    Faclumesl
    vespcre,
    utfinireturdies :
    sed dictum
    est,
    Factumest
    mane,
    ul ficret sinefine
    dies. Sic
    incipit ergo requies nostra,
    quasi
    riiane:
    sednon
    finitur, quia
    inoeternumvivemus.Ad hane
    spemquidquid
    faciroussi
    facimtts,
    sabbatumobser-
    vamus.
    Ipsa
    est lerlia chorda
    hujusdecalogi,
    id
    esl,
    psallerii
    decachordi: in tribus enim chordis ad
    Deum
    perlinent praccepta.
    CAPUTVI.

    7. Si dicerelur
    nobis, Diliges
    Do-
    minumDeumtuumexlolocorde
    tuo,
    el ex totaanima
    lua,
    etextolamcnle
    lua,
    et de
    proximo
    nostro niliil
    diceretur,
    non esset
    decachordum,
    sed
    (richordum.
    Quia
    vero addidit
    Dominus,
    Et
    diligesproximum
    tuum
    tanquam
    te
    ipsum;
    el
    contexuitdicens,
    In his
    duobus
    prwceptis
    lotaLex
    pendet
    el
    Prophelw(
    Malth.
    xxn, 37-40):
    iota Lex in duobus
    praeceplisest,
    in
    dilectioneDei et dilectione
    proximi;
    ad duo
    ilaque
    proecepla,
    id
    est,
    addilectionemDei
    etproximi per-
    tinet
    decalogus.
    Ad
    primumprocceptum
    (res chordse
    pertinent, quia
    Deus est Trinitas. Ad alterum vero
    pracceptum,
    id
    est,
    ad dileclionem
    proximi, septem
    chordae
    :-quomodo
    vivaturinter homines. Nam
    ipse
    numerus
    septenarius, tanquam septem chordarum,
    incipit
    abhonore
    parentum
    : Honora
    palrem
    tuumet
    matremluam
    (Exod. xx, 12).
    Ad
    parentes
    enimsuos
    1
    paucioresMss.:
    spiritus.
    2
    Editi:
    spiritus
    sanctus
    sepliformis
    dicitur.
    vox,septi-
    formis,
    abest a
    manuscripLis
    et abesse
    debet, quando
    liic
    docet
    Augustinus
    terlium
    praeceptum
    de sabbati
    requie
    pertinere
    ad
    Spiritumsanclum,atqueseptimumdiem,quod
    sabbatum
    est,idcircosanclificalumfuissea
    Deo,quiaSpiri-
    lusdicilursanctus.
    81
    SERMOIX.
    82
    bomo
    aperit
    oculos,
    et hsec vila abeorum amicitia
    sumitexordium.
    Quisquis
    au(emsuis
    parenlibus
    non
    defert
    honorem,
    quibus parerel polerit
    ?llonora
    pa-
    tremtuumet matremtuam. Et dicit
    Apostolus
    : Ho-
    nora
    palrem
    luumet malrem
    tuam, quod
    esl manda-
    tum
    primum( Ephes. vi,
    2
    ).
    Quomodo primum,
    quandoquartum
    est
    mandatum,
    nisi
    quia
    in
    septe-
    nario
    n.umero
    est
    primum?
    Ad dilectionem
    proximi
    primum
    esl inallera tabula. Nam
    ideo
    duae lahulac
    Legis
    datae sunt. Deus enim famulo suo
    Moysi
    in
    monteduastabulas
    dedit,
    in
    quibus
    duabus labulis
    lapideis conscripia
    erant decem
    prsecepta Lcgis
    (Exod. xxxi, 18) (quod
    est
    psalleriuro
    decemchorda-
    rum);
    tria in tinatabula ad Deum
    pertinenlia,
    se-
    plem
    in alteratabulaad
    proximum.
    ln altera
    ergo
    ta-
    bula
    primum est,
    Honora
    palrem
    tuum el matrem
    tuam.
    Secundum,
    Non mxchaberis.
    Tertium,
    Non
    occides.
    Quarlum,
    Non
    furaberis.
    Quintum,
    Non
    fal-
    sttm leslimoniumdices. Sextum, Non
    concupisces
    uxorem
    proximi
    tui.
    Seplimum,
    Non
    concupisces
    rem
    proximi
    tui. Hoec
    jungamus
    illis tribus addilectionem
    Dei
    perlinentibus(Id. xx, 1-17),
    siin
    psallerio
    deccm
    chordaruravolumuscanlarecanlicumnovum.
    CAPUTVII.8.Altendat enimCharilas
    veslra,
    ut
    dicam
    quod
    Dominus
    suggerit. AccepitLegempopu-
    Ius J udacorumistamin
    decalogo
    : non observavit.
    Et
    quicumqueoblcmperabant,
    timore
    obtemperabant
    pcense,
    non amore
    justitiae
    :
    porlabant psalterium,
    non cantabant. Cantanti enim
    voluptas est,
    timenli
    onusest. Ideovelus homo aul non
    facit,
    aut tiraore
    facil;
    nonamore
    sanctitatis,
    nondelectationecaslita-
    lis
    ~, tcmperanti.ie,charilatis,
    sedtimore. Vetusenira
    bomo
    esl;
    et vetus homo canticum velus cantare
    potest,
    non novum. Ut autemcanlet canticumno-
    vum,
    sit novus homo.
    Quomodo
    aulem
    possit
    esse
    novus
    homo, audi,
    non
    me,
    sed
    Aposlolumdicenlem,
    Exuite, vos,
    veterem
    hominem,
    etinduileiwvum.Et ne
    quisputaret,
    cum
    dixit, Exuile, vos,
    veteremIwmi-
    nem,
    el induite
    novum; aliquid deponendum
    esseet
    aliquidaccipicndum,
    cumdemutando
    praeciperet
    ho-
    mine, subjecil
    et
    ait, Quapropterdeponenles
    menda-
    cium, loquimini
    veritatem
    (Ephes.
    iv, 22-25).
    Hocest
    quod
    ait,
    Exuiteveterem
    hominem,
    etinduile novum:
    hoc
    dixil,
    Mutale mores. Sseculum
    diligebalis,
    Dcum
    diligite
    :
    nugaloria iniquitalis, lemporales
    vo-
    Iuplalesdiligebalis; proximumdiligite.
    Si dileclionc
    facitis,
    canticumnovumcantatis : si timore
    facitis,
    facitis
    tamen; porlalis quidempsallerium,
    sed non-
    dura cantalis : si autem nec boc
    facitis, projiciiis
    ipsumpsallerium.
    Meliusest vel
    portare, quampro-
    jicere:
    sed
    rursus,
    melius cum
    voluplale cantare,
    quam
    cumonere
    porlare.
    Nec
    pervenit
    adcanlicum
    novum,
    nisi
    jam
    cum
    voluptale
    cantans. Nam
    qui
    porlat
    cum
    timore,
    adhucin velustale est 3.Et
    quid
    est
    quoddico, fratres,
    attendite. Non concordavit
    1
    Am.Er.et
    Mss.,
    parcere.
    Sicetiam
    Eugypius.
    s
    PleriqueMSS.,
    dilectionecastitalis.Moxtres
    Mss.,
    non
    lemperantia
    charitalis.
    Lov.,
    non
    temperanlim,
    etc.
    Sequi-
    murAm.Er.etpluresMss.
    3
    MSS.,
    adlmcmvekrccst.
    cumadversario
    suo, qui
    cumtimoreadhuc facit: ti-
    mel enimneveniat
    Deus,
    etdamnet illum. Namnon-
    dumdeleclat
    castitas,
    nondumillnmdelectat
    justitia;
    sed
    judicium
    Dei
    formidans,
    afaclis
    temperat:
    non
    concupiscentiamipsamdamnans,quse
    saevitineo.Non-
    dumillumdeieclat
    quodbonum
    est: nondumibi habet
    suavitalem, utcanletcanticumnovum;
    seddevetustale
    pcenas
    limet: nondumconcordavitcurnadversario.
    CAPUTVIII. 9. Talesenim
    homines, plerumque
    supplantanlur
    lali
    cogitatione,
    ut dicant sibi: Si fieri
    possel,
    non nobis minaretur
    Deus,
    non talia
    per
    Prophelas
    suos
    diceret, quoe
    homines
    delerretenl;
    sed
    anlequam
    '
    veniret,
    daret omnibus
    indulgeniiam,
    jgnosceret
    omnibus,postea veniret,
    neminero milte-
    ret in
    gehennas.
    J am
    quia iniquus est, iniquum
    vult
    Deum. VullteDeusiaceresimilera
    sui,
    et conaris lu
    Deumfacercsimilemlui. Placeal tibi
    ergo
    Deus
    qua-
    lis
    esl,
    non
    qualem
    illumesse vis. Perversus enim
    es,
    et talem vis Deum
    qualises,
    non
    qualis
    est. Si
    aulem
    piaceat
    libi
    qualisest, corrigeris,
    et
    diriges
    in
    eam
    regulam
    cor
    (uum,
    a
    qua
    nunc alienus dislortus
    cs. Placeat libi Deus
    qualisest,
    ama
    qualis
    est: non
    le
    ipse
    amat
    qualises,
    sedodit te
    qualis
    es. Ideo lui
    miserelur, quia
    odit ie
    qualis es,
    ut faciatte
    qualis
    nondum es. Faciat
    le, dixi, qualis
    nondum es.
    Nam
    illud tibi non
    promittit, quia
    faciet te
    qua-
    lis est.
    Nam eris
    qualis
    esl,
    sed ad
    quemdam
    modum;
    id
    est,
    imitator Dei velut
    imago,
    sed
    non
    qualisimago
    estFilius. Nam etiam
    imaginesin
    hominibusdiversse
    sunt. Filius horainishabet
    imagi-
    nem
    palrissui,
    ethoc
    estquodpater ejus, quia
    homo
    est sicut
    pater ejus.
    In
    speculo
    autem
    imago
    tuanoi
    hocest
    quod
    tu. Aliler est enim
    imago
    lua in
    filio,
    aliler in
    speculo
    : infilio est
    imago
    tua secundum
    a;qualilatem
    substantise;
    in
    speculo
    aulem
    quantum
    longe
    esl asubslantia,
    el tamen est
    quscdamimago
    lua, quarovis
    non
    talis, qualis
    infilio tuo secundum
    substantiam.
    Sicin
    creatura,
    non hocest
    imagoDei,
    quod
    est in
    Filio, qui
    hoc est
    quod
    Pater,
    id
    est,
    VerbumDei
    per quod
    factasunt omnia.
    Recipe ergo
    similitudinemDei,quamper
    malafactaamisisti. Sic-
    ut enim
    in nummo
    imago imperatoris
    aliter
    esl,
    ali-
    ter infilio: nam
    imago
    et
    imago
    est;
    sed aliler im-
    pressa
    esl in nummo,
    aliter in
    filio,
    aliter insolido
    aurco
    imagoimperaloris
    : sicel lunuminus Dei
    es,
    exhoc melior, quia
    cum intellectu
    ct cum
    quadam
    vitanunnnus
    Dei
    es,
    ut sciasetiam
    cujus imaginem
    geras,
    et ad
    cujus
    imaginem
    factus sis: namnum-
    niusnescitsehaberc imaginemimperaloris. Ergo
    ut
    dicerecceperam,
    odit le Deus
    qualises,
    sed amal te
    lalem
    qualem
    teessevult : et ideoille teut muteris
    horiatur.
    Concorda
    cum illo,
    et
    incipe primo
    bene
    velle,
    et odisse
    le
    qualis
    es: hoc sit libi
    iniLjpm
    con-
    cordiaj
    cumsermoneDei,
    ut
    incipias primo
    luodisse
    te
    qualis
    es. Cum
    cceperis
    et tuodisse telalem
    qua-
    lis
    es,
    sicutte talemodit
    Deus, incipisjamipsumdi-
    ligere
    Deum
    qualis
    esl.

    particulatmtequam,
    abestabAm.et
    aMss
    S3
    -
    S. AUGUSTJ NIEPISCOPl -u
    lO.^Egrumallendite.jEgersegrotanlemseoditqualis
    esl: inde
    incipit
    concordarecumniedico.
    Quiaet
    medi-
    cusodil eum
    qualisest:
    namideovuil sanura
    esse,quia
    oditeumfebrientem:etest raedicusfebris
    persecutor,
    ut sit hominisliberalor. Sic
    avaritia,
    sic
    libido,
    sic
    odium,concupiscentia,
    luxuria,
    sic
    nugacitasspectacu-
    lorum,
    febressunt animse
    tuae,
    debesillasodissecum
    Biedico
    :jita
    concordascum
    medico,nileris
    cumniedi-
    co,
    et libcnter
    audisquodjubet
    medicus,
    libenter facis
    quodjubet
    medicus,
    et
    proficienlejam
    sanilateinci-
    piunt
    eliaindelectare
    praccepla.Quam
    oncrostisesl
    cibus
    scgrisquaudo
    reficiunlur: el
    pejorcm
    lioram
    deptitanl aigri
    refeclionis
    sttae,quam
    suaeaccessionis;
    el tamen
    cogunt
    se concordanies
    cum
    medico,
    et
    quamvis
    inviti et obluctaniesvincuntseut
    aliquid
    ac-
    cipiant. Quanla
    avidilalesani
    majorapcrcepluri
    sunt,
    unde
    ocgri
    minoravix
    accipiunl?
    Sed uude hoc fa-
    ctumesl?
    Quia
    oderontfebrem
    siiam,
    el cummedico
    concordaveriinl,
    etsimul
    persequebantur
    febremme-
    dicuset
    aagrolus.
    Cum
    ergo
    el noslalia
    dicimus,
    non
    odimusnisi febresveslras: imoinnobis
    ipse
    sermo
    Dci fcbresvestras
    odit',
    cum
    quo
    concordare
    debe-
    tis. Namnos
    quid sumus,
    nisi iibcrandi vobiscum,
    sanandi vobiscum?
    CAPUTIX,

    II. Moclononme
    inlueamini,
    sed
    sermonemDei.Nolileirasciinedicamcnlo
    veslro
    ;
    non
    inveni enimaliud
    qua
    transirem. Veni ad
    quintam
    chordam
    homo, qui tangopsalterium
    deeemchorda-
    rum;
    numquidpraclermissunis
    eram
    quinlam
    ?J mo
    assidue
    percussurus.
    Inillaonimvideo
    jacere
    totum
    penc genus
    bumanum,
    inillavideo
    plus
    laborares.
    Ipsampcrciitieiidoquid
    dico? Nolitemcechari
    post
    uxores
    vcslras, quia
    nonvultisutmocchentur
    postvos
    uxorcj veslrsc.Noliteirc
    vos,quoeassequinon
    vullis.
    Sinecausavosexcusareconamini,
    quando
    dicitis:Num-
    quid
    eoaduxoremalicnaro?Adancillarnmenmco.Yis
    ut dicat usor tua tibi
    :
    Numquid
    eoadvirumalie-
    num?Adscrvummeumeo.Dicis:Nonestuxor
    aliena,
    ad
    quam
    vado.
    Numquid
    visdicatur tibi: Nonest vir
    alienus,
    ad
    quem
    vado?Absitut dicatbocilla. Melins
    enimdolette, quam
    imitalur le. llla enim casla et
    sanclafeminactverechristiana, quasdolelfornicanlein
    virum,el
    non
    dolctproptercarnem,
    sed
    doletpropter
    cbaritatem
    ;
    nonideononvull.ut fncias
    ,
    quia
    et
    ipsa
    non
    facit,
    sed
    quialibi nonexpedit.Namsipropterea
    non
    facit,
    ui tunon
    facias;
    si
    fcceris,
    faciet. Si aulera
    Deoillud
    dcbeat,
    si Cbrisloilluddebeal
    quod
    tuexi-
    gis,
    cLideo
    rcddpt,qniajubetille;
    clsi fornicatur
    vir,
    astiiatcni femiuajlla
    Dcocxhibel.Christusenimlo-
    quiiur
    incordibusbonorumfcmioarum
    , loquitur
    in-
    lus ubi iiimaudil
    vir, quia
    nec
    dignusest,
    si lalis
    est:
    loquiturergo
    ille
    interitis,
    et
    dicit,
    et filiamsuam
    consolalur
    liujusmodi
    verbis: De
    injuriis
    viri tui tor-
    qneris, quid
    libi cniinfecil?
    Dole;
    scd
    ipsum
    noli
    imilari,
    ut male
    facias,
    sed
    ipse
    teimiletur inbono.
    Namineo
    quod
    male
    facit,
    noli cum
    putare caput
    1
    sicMss.F.ditivero
    ferebant,
    imoinnobis
    ipsis
    sermo
    J )ei
    febres
    noslrasodit.

    (jsieroiensisMs.,
    debeo
    plus
    laborare.
    tuum,
    sedmeDeumtuum4. Namsi et in eo
    quod
    malefacil
    capul est,
    et secuiurumest
    corpus caput
    suum;
    euntambo
    perpracceps.
    Utautemnon
    sequatur
    malum
    caputsuum,
    teneatsead
    capul
    EcclesiseCbri-
    sium:huic debenscastilalem
    suam,
    huicdeferensho-
    norem
    suum,
    absenssit
    vir,
    prscsens
    sit
    vir,
    non
    peccat
    illa;quianunquamest.absens,cuidebetutnon
    peccel.
    12. Haec
    ergo,
    fratres
    mei, facile,
    ul
    possilis
    con-
    cordarccumadversario.Nec amara sunt
    qusedico;
    aul si amara
    sniit,
    curant. Polio
    [ista
    si araara
    esl,
    accspiatur
    :
    quia
    in
    perkulo
    smil
    viseera,
    amara
    est,
    bibatur. Mcliusest modicaamaritudo in
    faucibus,
    quam
    acternum.tormeniuminvisceribtis.Mutate
    ergo
    vos.
    Quicumque
    nonfaciebalishocbonum
    castitalis,
    jam
    facile. Noliiedicere: Kon
    potest
    fieri. Foednm
    est,
    fratres
    mei, lurpe esl,
    ul virdical non
    posse
    (ieri
    quod
    facitfemina.Scelus
    est,
    ul vir dicat: Non
    possuin.Quodpotest feinina,
    vir non
    polest?Quid
    eniin,
    illa carnemnon
    porlal?
    Prior a
    serpente
    de-
    cepia
    est. Casloeuxoresvestraeostendunt vobisfieri
    posscquod
    lioiivultis
    facere,
    ct dicitis(ieri non
    pos-
    se! Sedforte
    dices,
    ideoillamfaciliusfacere
    posse,
    quia
    niullaHlicuslodia
    esl, legii prueceplum,diligen-
    tia
    maritalis,
    lerroreliam
    legtiinpublicarum;
    estetiain
    verecnndiscet
    pudoris
    illius
    magnum
    munimcntiim.
    Multaccuslod'i33faciunt feminam
    casliorem,
    viruin
    castumfacial
    ipsa
    virilitas. Namideomulieri
    major
    custodia, quiamajor
    infirmitas.Ulaerubescil
    viro,
    lu
    nonernbescisCbristo?Tu
    iiberior, quia
    forlior:
    quia
    facile
    vincis,
    ideotibi uommissuses.
    Super
    illainet
    diligentiaviri,
    et terror
    legum,
    el consuetudomo-
    rum,
    cl verecundia
    major
    : ei Deus
    super tc,
    tanlum
    Deus.Invenisenimfacile
    parcsviros, quibus
    nonti

    meas
    erubescere, quia
    faciunt illud multi. El lanta
    est
    perversilasgenerishiimani,
    ut
    aliquando
    meltien-
    dttmsit ne caslus erubescat inter
    impudicos.
    Ideo
    noncesso
    langerequintam
    istam
    clrordam, propter
    ipsani pcrversam
    consucludiuemct-labcm
    lotius,
    ut
    dixi, generis
    humani. Si
    quis
    inter vosfaeial homi-
    cidium,quod
    avertal
    Deus, pellere
    illumvultis de
    patria
    ,
    et
    conlinuo,
    si fieri
    polest,
    excludere.Si
    quis
    faciat
    furtum,
    odistis
    illum,
    necviderevtiltis. Si
    qtiis
    dicat falsumlestimonium
    , abominamini,
    nec vobis
    lioinovidclur. Si
    quisconcupiscal
    alienas
    rcs, raptor
    ct
    injusttisdeptilalur.
    Si
    quis
    voiutatur cumancillis
    suis, amalur,
    blande
    accipitur;
    converlunlurvulnera
    in
    joca.
    Si
    quis
    aiitemexislal
    qui
    dicatse
    caslum,
    non
    facere
    adulleriiim,
    nolumautem
    silquodnon facial;
    erubescitaccedereadillosnonsui
    similes,
    neinsul-
    tent,
    ne
    irrideanl,
    nedicant nonessevirum. Adhoc
    dclapsa
    esl humana
    perversitas,
    utvirhabealur viclus
    a
    libidine,
    et,vir uonhabcalurvictorlibidinis.Trium-
    phantes
    exsullant,
    et nonsunt viri:
    jacent prostrati,
    etvirisunl? Si
    speaares.
    illelibi viderelurforiior8,
    qui jacerelsub
    beslia, quamqui perimeret
    bestiam?
    '
    Edili,
    sedtiniemeDeumtuum.
    verbum,iime,
    abesl a
    Mss.
    2
    Am.:si
    speclabas
    in
    amphilhealro,
    si
    exspeclabas,
    ut
    illetibividerelur
    forlior,
    elc.
    8S SERMOIX.
    sft
    15. Sed
    quia
    dissimulatisa
    pugna inleriore',
    et
    deleclantvos
    pugnaeexleriores,
    ideononvultis
    perti-
    neread canticum
    novum;
    ubi
    dicilur, Qiti
    docetmanus
    measad
    prmlium,
    et
    digilos
    meosad bellum
    (Psat.
    cxLiir,
    1).
    Esl cnirobellum
    quod
    secum
    agit homo,
    dimicansconlra
    concupiscenliasmalas,
    frenansava-
    ritiara,
    clidens
    superbiam,
    suffocans
    ambitionem,
    tru-
    cidanslibidinem.Ilas
    pugnas
    facis
    inocculto,
    et non
    vinceiisin
    aperto.
    Adhocdocenlur manusvestraead
    praelium,
    et
    digiti
    veslri adbellum. Nonesl hocin
    spe-
    claculisveslris.Inillis
    spectaculis
    nonidest
    venator,
    qiiodcitbarista;
    aliud
    agitvenator,
    aliudcitharisla: in
    spectaculo
    Deiunumest.
    Tangeeasdem
    decem
    chordas,
    et feras
    occides, ulrumque
    simul facis.
    Tangispri-
    mam
    chordam, qua
    unuscolitur Deus
    ;
    cecidit besiia
    superslitionis.Tangissecundam,qua
    non
    accipis
    no-
    menDominiDei lui invanum
    ;
    cecidit besliaerroris
    nefandarum
    haeresum, quas
    id
    putaverunt. Tangis
    terliam
    chordam,
    ubi
    pro spe
    fulurse
    quietis
    facis
    quidquidfacis;
    inlerficitur crudelior caclerisbestiis
    amor
    sscculi
    hujus. Propter
    amoremenimsaeculihu-
    jus
    laboranthomines in omnibus
    negoliis
    : tuautem
    inomnibusbonis
    operibus
    luis
    labora,
    non
    propter
    ainoremsreculi
    hujus,
    sed
    propter sempilernam
    re-
    quiemquampromitlit
    Deus.Vide
    quomodoutrumquo
    simul
    facis,
    et chordas
    tangis,
    el bestias
    occidis,
    id
    est,
    eteitharistaesel venator. Nonvos deiectanta
    talia
    spectacula,
    ubi non
    promeremur
    oculos
    editoris,
    sedoculos
    Redemptoris
    ?Honora
    palrein
    luumetma-
    tremtuain:
    tangisquarlam
    cbordam
    ,
    ut honorem
    pa-
    renlibus
    deferas;
    cecidit bestia
    iinpielatis.
    Non11102-
    chaberis:
    langisquinlam
    cliordam
    ;
    ceciditbestialibi-
    dinis. Non occides:
    langis.
    sextamchordain
    ;
    cecidit
    bestiacrudelitatis. Non
    furlumfacies
    :
    langis sepli-
    mam
    chordam;
    ceciditbeslia
    rapacilatis.
    Non
    falsttm
    leslimoniumdices;
    tangis
    octavamchordam
    ;
    cecidit
    nesliafalsitatis. Non
    concupisces
    uxorem
    proximi
    tui:
    tangis
    nonamchordam
    ;
    cecidit bestiaadullcrinoeco-
    gilalionis.
    Aliudest enimnon facere
    aliquid
    tale
    prseler
    uxorem,
    aliud11011
    appelere
    alienamuxorem.
    Ideoduo
    praecepta
    stint,
    Non
    mcechaberis, et,
    Noncon-
    cupisces
    uxorem
    proximi
    lui. Non
    Concupisces
    rem
    proxi-
    mi lui:
    tangis
    deciinainchordam
    ;
    cccidil bestia
    cupi-
    dilalis.Iiacadentibusomnibusbestiissecurtiset inno-
    cens inDei dileclioneel humanasocietateversaris.
    Tangenschordasdecem,quotbestiasoccidis?NaramuI-
    la
    capita
    suntsub
    isliscapitibus.
    In
    singulis
    chordisnon
    Bingulas
    bestias,
    sed
    greges
    inlerlicisbestiarum.Sic
    ergo
    canlicumnovum
    cumamoie,non
    cumtimorecanlabis.
    CAPUTX.

    14. Nflli dicere
    libi, quando
    forte
    luxurianter
    aliquid
    vis
    agere
    : Uxoremnon
    habeo,
    l'a-
    cio
    quodvolo;
    nonenim
    post
    tixoremmeam
    pecco.
    J amnosti
    pretiumtuum, jam
    nosti
    quoaccedis,quid
    manduces,
    quid
    bibas;
    imo
    qucmmanduces, qnem
    bibas. Abstinetea fornicationibus.Neforteroilii di-
    cas: Adforniccm
    vado,
    admeretricem
    pergo,
    ad
    pro-
    stitutameo : necillud
    prseceptumviolo, quo
    dictum
    1
    plures
    Mss.,
    ai
    pugiutm
    inlroire.
    J
    SicAm.
    etaliquot
    Mss.AtEr.:Nonnosdeleclant.Lov.:
    tionnosdeleclenl.
    est,
    Non
    mmcliaberis;quia
    uxoreronondum
    liabeo,
    nec
    post
    illarn
    aliquid
    facio: nec illud
    praeceptum
    violo,
    ubi diclum
    est,
    Non
    concupisces
    uxorem
    proximi
    tui.
    Qui
    ad
    publicamvado,
    in
    quodprseceplum
    incur=
    ro? Non invenimus
    chordam, quam
    langamus
    ? 11011
    inveninmschordam?
    Quo nervo
    ligemusfiigilivum
    istum?Non
    fugiat',
    habet unde
    ligelur
    : sed
    amet,
    et
    nonerit
    ligamentum,
    sedornamenlum.
    Nonenimli-
    gamentum,
    sedornamentumin
    ipsis
    decemchordis
    invenimus. Decemenim
    prsecepla
    ad duo illa rcfe-
    runlur,
    sicuti
    audivimus,
    utdiligamus
    Deuinet
    proxi-
    mum: el dtio illa ad unumillud. Unumest
    aulein,
    Quod
    tibi
    fieri
    non
    vis,
    alii ne
    feceris
    (Tob.iv, 16).
    Ibi
    continentur
    decem,
    ibi continenturdtio.
    15. Seddicis: Furtumsi
    faciani,
    idfacio
    quodpati
    nolo: si
    occidam,
    id facio
    quod
    abaltero
    pali
    nolo:
    si
    parentibus
    mcis honoremnon
    deferam, quando
    voloutdeferalur mihi a filiis
    meis,
    idlacio
    quodpali
    nolo: si simmcechusel
    aliquid
    talc
    moliar,
    idfaeio
    quodpati
    nolo
    ;
    namsi
    quisinterrogetur, dicit,
    Nolo
    '
    ut uxor mea
    talealiquid
    faciat: si
    concupisco
    uxorem
    proximi mei,
    nolo
    quisquamconcupiseal nieam;
    id
    facio
    quodpali
    nolo: si
    concupisco
    rem
    proximi mei,
    nolout auferatur
    mea;
    idfacio
    quod paii
    nolo: cum
    vero ad merelricem
    eo,
    cui facio
    quod pati
    nolo?
    Qciodgraviusest, ipsi
    Deo.
    IntelligatSanciitas
    vestra.
    Elenim, Quodfieri
    tibi non
    vis,
    alii ne
    feceris,
    adduo
    jiroccepiapeninet. Quomodopertinet
    ad duo
    prsece-
    pta
    ?Si homini nonfeceris
    quod pati
    non visabho-
    mine,
    ad
    proximi proeceptumperlinet,
    addilectionem
    proximi,
    ad
    septem
    chordas : si autem
    quod
    nonvis
    pati
    ab
    homine, ipsi
    Deovis
    facere,
    quid
    esl hoc? non
    facisalteri
    quodpati
    nonvis?Charior tibi factusest
    homo
    quam
    Deus?
    Ergo quomodo, inquil,
    lacio
    ipsi
    Deo?
    Corrumpis
    le
    ipsuin.
    Ei unde
    injuriam
    facio
    Deo, quiacorrumpo
    me
    ipsum?
    Undefacitlibi
    inju-
    riam, qui
    volueril forte
    lapidare
    tuamtabulam
    piclam,
    in
    qua
    tabula
    imago
    tuaest in domotuainaniter
    po-
    sitaadvanumhonorem
    tuum,
    nec
    sentiens,
    nec Io-
    quens,
    necvidens? Si
    quis
    illam
    lapidel,
    nonneinte'
    idconlumeliaest?Cumvero
    unaginemDei, quod
    es
    tu, corrumpis
    in te
    per
    fornicalioneset
    per
    difffiien-
    lias
    libidinis;
    allendis
    quia
    ad nulliusuxoremacces-
    sisti,
    attendis
    quiapost
    uxoremluarnnihil
    fecisti,quia
    uxoremnon
    habes;
    et nonattendis
    per
    libidineset
    illicitasfornicationes
    cujus irnaginem
    violasti? Po-
    stremoDeus
    qui
    scil
    quid
    tibi utile
    sil,qui
    veresicsuos
    servos
    gubernat
    adulililateni
    illorum,
    nonadsuam
    ;
    nonenim
    indiget
    servis
    quasi
    ad
    adjulorium,
    sedtu
    indiges
    Domini auxilio:
    ipse ergo
    Dominus
    qui
    scit
    quid
    tibi sit
    utile,
    uxorem
    concessit,
    nihil
    amplius.
    Hoc
    jussit,
    hoc
    proecepit,
    ne
    per
    illicilas
    volnplates
    corruat
    templumejus, quod
    esse
    coepisli.Numquid
    hoc
    ego
    dico?
    Apostolum
    audite: Nescitis
    quia
    tem^-
    plum
    Dei
    eslis,
    et
    Spiritus
    Dei habilat in vobis? Hoc
    1
    pauciores
    Mss.,
    Nonhabemus
    quo
    nervo
    ligemusfu-
    gitivum
    istum,
    ut non
    fugiat. Am.,
    Non
    fugiet:
    Paulo
    post
    Er.et
    pluresMss.,
    sedamel te. Nonenim
    ligamvn-
    tmn, eic,
    omissis
    verbis,
    et non
    erit,
    etc. At
    Lov., sed
    amet
    se,
    el non
    eril,
    etc.
    Denique
    Aro,caret
    particula,te<j
    87
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    88
    dicitChristianis,
    hocdicitfidelibus: IVescilis
    quia
    lein-
    plum
    Dei
    eslis,
    el
    Spirilus
    Dei habilal invobis?Si
    quis
    templum
    Dei
    corruperil,corrumpel
    illumDeus
    (I
    Cor.
    lii, 16,17)?
    Videlis
    quomodo
    minatur? Nonviscor-
    rumpi
    domum
    luam, quare corrumpis
    domumDei?
    Certefacisalicui
    quodpati
    nonvis. Nonest
    ergoqua
    evadatur : lenetur
    ille, qui
    se teneri non
    putabat.
    Omniaenim
    peccata hominum,
    aul ad
    corruptelam
    perlinent fiagiliorum,
    aut ad facinoranocendi.
    Quia
    Deo nocerenon
    potes
    in
    facinoribus,
    in
    flagiliis
    eum
    offendis
    ,
    in
    corruptelis
    eum
    offendis,
    inteilli facis
    injuriam.
    Facisenim
    injuriamgraliseipsius,
    domuia
    ipsius.
    16. Servumsi
    haberes,
    vellesutservirel libi servus
    tuus : servi lumeliori DominoDeotuo. Servumluum
    nontu
    fecisti,
    et teet servumluumille fccit: visut
    tibi serviat cum
    quo
    faclus
    es,
    et nonvisservireei a
    quo
    facluses?
    Ergo
    cumvisutservial libi scrvustuus
    homo,
    et lu non vis servireDominoDeo
    tuo,
    facis
    Deo
    quod
    tu
    pati
    nonvis.
    Ergo
    illudunum
    prsecepLum
    continet
    duo,
    illaduo conlinenl decem,
    illatlecera
    continent omnia. Canlate
    ergo
    in
    psallerio
    decem
    chordarumcanlicumnovum. Ul aulemcanleliscanti-
    cumnovum
    ,
    eslote hominesnovi.
    biligite justitiam
    :
    babet
    pulchritudiiiem
    suam. Ideononvultisillamvi-
    dere, quia
    aliudamalis. Namsi aliud non
    amarelis,
    eam
    utique
    videretis.
    Quare
    illamvidetis
    3,quando
    Illam
    exigitis?Quare
    laudas
    fidem, quando
    iiiamexi-
    gis
    de servoluo?
    Quampulchra
    res fides! Sedtunc
    pulchraesl, quando
    deservo
    exigitur;
    tunc
    videlur,
    quando
    aballero
    expelitur
    :
    quando
    de te
    exigiiur,
    nonvidetnr. Aurum
    vides,
    Udemnonvides.Sicutlucet
    aurumad oculos
    corporis,
    sic lucel fidcsadoculos
    cordis.
    Aperis
    adillamoculos
    cordis, quando
    visut
    exhibeatillainlibi servustuus. Si libi illamexhibue-
    ril,
    laudas
    servum,
    ct
    proedicas
    eum
    ,
    et dicis: Prse-
    clarumservum
    habeo, magnum
    servum
    habeo,
    fide-
    leraservumhabeo.
    Quod
    Iaudasin
    servo,
    nonexhibes
    Domino: et co
    sceleralius, quia
    visut raelioremba-
    beas lu
    servum, quam
    teDeus. J ubet Deusservo
    ttio,
    ut bonussil
    erga
    te.
    Qttomodojubet
    uxori
    tuse,
    utetsi
    tu
    moechaberis,
    nonmoechelur : sic
    jubel
    servo
    tuo,
    ul clsi lunonservisDomino
    tuo,
    serviattibi. Sedhoc
    totum videut adadmonilionemluam
    valeat,
    nonad
    perniciem
    tuara. Elcnimscrvus illc
    quod
    tibi servit
    indigno digne,
    id
    esl, quodindigno
    tibi bene
    servil,
    et fideliter
    servil,
    et
    pure
    le
    diligit,
    Deo
    debet,
    non
    tibi. J ustumesl
    ergo,
    ut et luattendas
    quia
    subDo-
    mino
    es,
    ad
    quem
    et ille
    atiendit,
    ut serviatlibi.
    Imple
    ergoquod
    dictum
    est, Quod
    tibi nonvis
    fieri,
    alii ne
    feceris(Tob.
    iv,
    16).
    Sed
    ipsum
    alii cum
    dicis,
    ulrum-
    que
    atlendeel
    proximum
    el Deum.Cantain
    psalteno
    decem
    chordarum,
    canlacaniicumnovum:
    concorda
    cumsermone
    Dei,
    cumest tecumin
    via.Concordacum
    adversarioluo
    cito,
    necumdiscordiaveniasanle
    ju-
    dicem. Si facis
    quod audis,
    concordasti cumeo : si
    1
    Am.Er.etGermanensis
    Ms.,
    cerle
    nonfacis.
    a
    Mss.,
    dono.
    Am.,
    domo.
    3
    Lov.,
    nonvidctis.
    Abesl.,noii,
    abcditisaliiset a Mss,
    aulemnon
    facis,
    rixaris cum
    eo,
    et nondum
    compo-
    suisti
    quousque
    facias.
    CAPUTXI.

    17. Ul autem
    concordetis,abstinete
    vosa
    detcstabilibus
    corruptelis
    el a
    deteslabilibus
    inqui-
    silionibus,
    a
    malhemaiicis,
    ab
    aruspicibus,
    a
    sorlilegis,
    ab
    auguribus,
    a
    sacrilegiis';
    abstinete
    vos, quantuin
    poteslis,
    a
    nugatoriisspeciaculis.
    Si
    quoedeleclationes
    soeculi
    subrepunt
    inanimam
    ; exercetevosinmiseri-
    cordia,
    exercetevos in
    eleemosynis,
    in
    jejuniis,
    in
    orationibus. His enim
    purganlur
    quotidianapeccato,
    quae
    non
    possunl
    nisi
    subrepere
    in
    animam, propler
    fragililalem
    humanam.Noli illa
    contemnere, quia
    mi-
    nora
    sunt;
    sed
    lime, qtiiaplura
    sunt.
    Altendiie,
    fra-
    tres mei.Minuta
    sunt,
    nonsunt
    magna.
    Nonest beslia
    quasi Ieo,
    ut uno morsu
    gultur frangat:
    sedet
    ple-
    rumque
    besliaeminutacmultsenecant. Si
    projicialur
    quisquam
    in locum
    pulicibusplenum,
    nuraquid
    non
    morilur ibi? Nonsunl
    quidem
    majores
    :
    sedinfirma
    est natura
    humana, quoc
    etiam
    minutissimisbesiiis
    interimi
    polesl.
    Sicel modica
    peccata
    :
    allenditis
    quia
    modica
    sunl;
    cavete, quiaplura
    sunl.
    Quamminulis-
    siniasunt
    grana
    arenoc: si arenoe
    amplius
    in
    navem
    miltalur,
    mergit
    illamut
    pereat. Quaminiiiutocsunt
    guttaspluviae
    :
    nonneflumina
    implent,
    et doraosde-
    jiciunt? Ergo
    ista nolile
    contemnere. Sed dicturi
    estis : Et
    quispotest
    sineislis?
    Nehocdiceres
    (quia
    vcrenemo
    potest2),
    Deus
    misericorsvidens
    nostrain
    fragilitatem,
    posuit
    contraremedia.
    Quae
    sunt
    reme-
    dia?
    Eleemosynarutn, jejuniorum, orationum:
    ipsa
    sunl tria. Utautemverumdicasin
    oratione, perfeclae
    implendoe
    sunt
    eleemosynoe.Quoc
    sunt
    perfectoeclee-
    mosynse?
    Ut ex
    quo
    tibi
    abundat,
    desei
    qui
    nonha-
    bet;
    et cumleloedil
    aliquis, ignoscas
    illi.
    18. Sedne
    pulelis, fratres, quiafaciendasunt
    quo-
    lidie
    adulleria,
    et
    eleemosynisquolidianismundanda
    sunt. Adilla
    majora
    scelcranonsufliciunt
    quotidianse
    eleemosynse,
    ut ea
    mundeut. Aliudest ubi mutesvi-
    (am,
    aliudest ubi toleresvitam. Illa
    mutandaest 3:
    si moechus
    eras,
    noli essenicechiis: si
    fornicator
    eras,
    noli fornicari : si
    homicida,
    noli esse
    homicida: si
    ibasadmatbemaiicumet ad
    caeteras
    pestes sacrile-
    gas, jam
    desine. Arbilraris
    haec,
    nisi fieri
    desinant,
    quotidianiseleemosynisposse
    mundari?Illadico
    quo-
    tidiana
    peccata,quse
    aut
    perlinguam
    facile
    committun-
    tur
    ,
    ut esl verbmndurum
    ,
    aut ctinilabitur
    aliquis
    in
    risumimmoderatum
    ,
    aul in
    liujusmodi
    nugasquoii-
    dianas. In
    ipsis
    concessis
    peccata
    sunt. Cum
    ipsa
    uxore si
    excedilur concumbendi modus
    procreandis
    liberis
    debilus, jampeccalum
    est. Adhocetenim
    du-
    citur uxor : namidetiamtabulae
    indicant,
    ubi scribi-
    tur,
    Liberorura
    proereandorumcausa.
    Quando
    tuuti
    uxore
    ampliusquam
    necessitas
    procreandorumlibe-
    rorum
    cogit, volueris, jampeccatumcst: et
    ipsa
    lalia
    peccataquolidianseelecmosynse
    mundant. In
    ipsis
    ali-
    mentis,
    quceutique
    concessa
    sunt,
    si forte excedis
    modum,
    et
    ampliusaccipisquam
    necesse
    est, peccas.
    1
    sicAm.etMss.AtEr.et
    Lov.,
    a
    sacrilegis.
    3
    itanonnulliMss.Aliiverocum
    Er.,quw
    habcrenemo
    potest.Lov.,qum
    haberenetnonon
    poiest.
    3
    Aliquot M**-,
    Uiavitandaest.
    89
    SERMOIX.
    90
    Quotidiana
    sunt ista
    quae
    dico: sed tamen
    peccata
    i
    sunt;
    et nonsunt levia, quiaplura. Quia
    vero
    quoti-
    dianaet
    plurima,
    limendaest ruina
    multitudinis,
    etsi
    non
    magnitudinis.
    Talia
    peccata
    dicimus, fralres,
    quolidianis eleemosynis posse
    mundari. Sed facite
    eleemosynas,
    et nolitecessare. Attendile vitamve-
    slram
    quolidianamipsispeccalisscaturienlem,
    minu-
    tis
    ipsis
    dico.
    CAPUT XII.

    19. Et cumfacis
    eleemosynam,
    non
    superbefacias,
    nec sic ores
    quemadmodum
    ille
    Pharisaeus. Sed tamen
    quid
    ibi dixit?
    J ejuno
    bisin
    sabbato,
    decimasdoomnium
    quwcumquepossideo(Luc.
    xvin,
    12).
    Et nondumfusus erat
    sanguis
    Domini.
    Tantum
    pro
    nobis
    preliumaccepimus,
    et saltemnec
    laniuin
    erogamus, quantum
    Pharisaeus. Et habes
    alio loco
    aperte
    diccntem
    Dominum,
    Nisi abunda-
    veril
    juslitia
    veslra
    plusquam
    Scribarumet Phariswo-
    rum,
    non intrabilisin
    regnum
    cmlorum
    (
    Mallh.
    v,
    20). Ergo
    ilii dant
    decimas;
    tusi cenlesimam
    dederis,
    aliquidmagnum
    le fecisse
    gloriaris.
    Altendis eniin
    quid
    aliusnon
    faciat,
    non
    quid
    te
    jubeatDcus
    facere.
    Meliriste de
    comparatione pejoris,
    nonde
    jussione
    melioris. Non
    quia
    illenihil
    facit,
    ideo lu
    magnum
    aliquid
    facis : sed
    quiagaudelur'
    ad
    qusedara
    niini-
    ma
    opera
    vestra
    (quia
    tanta est sterilitas veslra
    ,
    ut
    ad raodica
    gaudealur), quasi
    securi vobisblandimini
    de minimis
    granis eleemosynarum
    ,
    et acervos obli-
    viscimiui
    peccalorum.
    Protulisli forte nescio
    quid
    parvum, quod
    alius aut non
    habuit,
    aut non
    protulit
    cumhaberet. Noli allendere
    posl
    le
    quis
    non
    faciat,
    sed
    quid
    le
    jubeal
    Deusfacere. Postremo
    , quare
    in
    istis affectionibussaecularibus non vobis sufficiunt
    quos pracccssislis,
    sed vultis esse
    divites,
    scquales
    dilioribusvobis? Nonaltenditis
    quanlospauperiores
    transcendilis : vincerevultisdiiiores. Sedineleemo-

    synis
    habelur modus. Hic
    dicitur,
    J am
    tisquequo
    facio? et illicnon
    dicilur, Quanlis
    divitibus dilior
    sum? Non atlenduntur
    egestales
    innumerabilium
    mendicorum,
    non
    respiciuniur posteriores
    multitu-
    dines
    pauperum
    : sed
    paucilaspraecedentium
    divitum
    anle oculos
    ponilur.
    Cur in
    opere
    bono nonattendi-
    tur ille Zacchaeus
    , qui
    diraidiumrerum suarum
    dedit
    pauperibus(Luc. xix, 8)?
    Sed
    optarc cogimur.
    ut attendalur sallcm ille
    Pliarisoetis, qui
    omniuin
    quacpossidebat
    decimasdabat.
    20. Noli
    parcere
    thesauris caducis
    ,
    thesauris va-
    nis. Noli sub
    imagine pielatis augere peeuniam.
    Filiismeisservo:
    magnaexcusatio,
    Filiismeisservo.
    Yideamus: servat libi
    paler tuus,
    servas lu filiis
    tuis,
    filiitui filiissuis
    ,
    et sic
    per
    omnes
    ,
    et nullus
    facturusest
    prsccepta
    Dei.
    Quare
    nonilli
    potius
    im-
    pendis omnia,
    qui
    le fecit ex nihilo?
    Qui
    te
    fecit,
    ipse
    le
    pascit
    exhis
    quasfecit, ipse pascit
    et (ilios
    tuos.
    Neque
    enimmeliuscommittisfiliostuos
    patri-
    moniotuo
    s, quam
    Creatori tuo. Et mentiuntur
    qui-
    1
    sicAni.Er.et Mss.At
    Lov.,gaudetis.
    Ei
    pauloinfra,
    ut
    admodka
    gaudeat.
    sic
    poiiorcs
    MSS. A(
    Lov.,filiis
    titis
    pttlrimoniumtmtin.
    demhomines. Malaest' avaritia :
    palliare
    sevolunt
    nomine
    pietatis,
    et
    dealbare,
    ut
    quasi propter
    filios
    videanlur servare
    homines, quodpropler
    avariliam
    servant. Namut noverilis
    quia
    sic
    plerumque
    con-
    tingit,
    dicitur de
    quoquam
    :
    Quare
    nonfacit eleemo-
    synam
    ?
    Quia
    servat fiiiissuis.
    Contingit
    ut amiltat
    unura : si
    propter
    filios
    servabai,
    mitlat
    post
    illum
    partem
    suam.
    Quare
    illamtencl in
    sacculo,
    el illum
    relinqurt
    ab animo? Redde illi
    quod
    suura
    est,
    red-
    de
    quod
    illi
    servabas. Mortuus
    est, inquit.
    Sed
    praecessit
    ad
    Deum, pars ipsius pauperibus
    debe-
    tur;
    illi
    debetur,
    ad
    quemperrexit;
    Christo debe-
    tur,
    ad
    ipsum
    enim
    perrexit
    : et
    ipsedixit, Qui
    uni
    exminimisislis
    fecit,
    mihi
    fecit;
    et
    qui
    uni exminimis
    istis non
    fecit,
    mihi non
    fecil (Matth. xxv, 40,
    45).
    Sed
    quid
    dicis?Servofralribus
    ipsius.
    Si viveret
    ille,
    non erat cumsuis fratribus divisurus? 0 fidesmor-
    lua! Mortuusest enim filius tuus?
    Quidquid dicas,
    mortuodebes
    quod
    vivoservabas. Morluus est filius
    raeus,
    sed lamen
    partem
    filii mei servo fratribus
    ipsius.
    Siccredis
    quia
    mortuus est ?Si
    pro
    illo Chri-
    stus morluus non
    esl, roortuus est
    ipse
    : si autem
    est in te
    fides,
    vivit filiusluus. Vivil
    prorsus;
    non
    decessit, sed
    proecessit. Qua
    fronteventurus es ad
    filiumtuum
    qui proecessit,
    cui
    praccedenti
    nonmit-
    tis
    pariem
    suam in coelum? Annon
    polesl
    niilti in .
    ccelum?Polesl
    prorsus.
    Audi
    ipsum
    Dominumdiccn-
    tem,
    Thesaurizatevobisihesaurosincmlo
    (Id. vi,
    20).
    Si
    ergo
    ille thesaurus melius custodilur in
    coelo,
    numquid
    tunc non mittendus
    -
    est
    filio, quando
    si
    missus
    fuerit,
    non
    peribit
    ? Tenebilur hicubi
    polest
    perire,
    non miltilur illuc ubi Clirislusest custos?
    Certe ea
    quac
    bic
    tenes,
    et non vis miilere
    post
    filium (uum
    , quibus
    commendas? Acloribus tuis
    commendasillius
    partemqui praccessit,
    et Christo
    noncommendasad
    quempraccessil?
    Anidoneuscst
    tibi
    procurator
    luus
    ,
    minusidoneusCbristus?
    CAPUT XIII. 21.
    Videtis, fratres, quia
    nien-
    dacium est
    quod
    dicunt
    homines,
    Filiis meis servo.
    Mendacium
    esl,
    Ifalres
    mei,
    mendaciumesl : avari
    sunt homines. Vel sic certe
    cogantur
    confiteri
    quod
    nolunt,
    cumerubescunl tacere
    quod
    sunt :
    ftindant,
    vomant inconfessione
    quod portanl.
    Pectus
    premi-
    lur
    crapula iniquitatis;
    evomat cam
    cpnfessio
    : sed
    noncanino inoreredcaltir advoniitum. Eslote chri-
    stiani. Valde
    parum
    est vocari chrislianos.
    Quanta
    donalis histrionibus?
    quanta
    donalis venatoribus?
    quanla lurpibus personis
    ? Donaiiseis
    qui
    vosocci-
    dunt. Pcr
    ipsas
    enimexhibUiones
    voluplalum
    inter-
    ficiunt animas vestras : et insanitis
    quisplus
    donel.
    Si insaniretis
    quis plus servet,
    non essetis ferendi.
    Quis plus
    servet insanire
    ,
    avaritiseesl :
    quis plus
    donet
    insanire, profusionis
    est. Necavarumte
    Deus,
    nec
    profusum
    vult. Collocaretevult
    qusehabes,
    non
    projicere.
    Certalis
    quis
    vincat in
    pejus,
    non datis
    '
    '
    nic
    apud
    Lov.
    additur, inquiunt; quod
    abAm.Er. et
    Mss.abest.
    "~
    sic MSb. Ediu
    vcro,
    lunc
    niitlendus;
    sublala
    purticula,
    non.
    91 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    92
    quis
    sit
    pejor.
    Et dicitis : Chrisliani sumus. Adfavo-
    rem
    populi projicitis
    res vestras
    ,
    contra
    jussa
    Chri-
    stil lenetis res veslras.
    Ecce
    non
    jubet Cbristus,
    rogal Christus, egel
    Cliristus.
    Esurivi,
    dicit
    Chrislus,
    el nondedislismilii mandueare
    (Malth.xxv, 42). Egere
    voluil
    propter
    te,
    ut haberes ubi seminares terrena
    qtuededit,
    et meleres vitamocternam. Nolite
    pigri
    esseet malesecuri. Moresemendate,
    peccata
    redi-
    miie. Et cumhacc
    feceritis,
    Deo
    gratias agite,
    a
    quo
    acccpistis
    benevivere. Et sicci
    gratias agile,
    ut non
    insultctis his
    qui
    nondumbene
    vivunl;
    sedeos
    ipsos
    moribus vestris hortemini. Hacc
    faciendo,
    habetis
    perfectam, quanlum
    in hac vila
    potest, justitiam.
    Conversanles in bonis
    operibus ,
    in
    orationibus,
    in
    jejuiiiis,
    in
    eleemosynis propier
    minuta
    peccala,
    et
    abstinendo vos ab illis
    magnis peccalis,
    concordatis
    cumadversario : et securi dicitis in
    oratione,
    Di-
    mitlenobisdebila
    nostra,
    sicutet nosdimiltimusdebi-
    toribusnostris
    (Id.
    vi.
    12).
    Habctis enim
    quodquo-
    lidie vobis
    dimittalur, qui
    habetis
    quod quotidie
    dimiltatis. Sic ambulando securi in vianon timebilis
    latrocinia diaboli :
    quia
    Christus viam et stratam
    .magnam
    se
    ipsumfecit, per quam
    ducit ad
    patriam.
    Omnis ibi
    securitas,
    omnis
    quies
    : ubi et
    ipsa
    mise-
    ricordiae
    opera cessabunl, quta
    nulla ibi erit indi-
    genlia
    miserorum. Erit
    ergo
    illic sabbatumsabbato-
    rum;
    ut
    quod
    bic
    desideramus,
    ibi inveniamus.Amen.
    SERMO
    X(a)
    .
    De
    judicio
    Salomonisinter duasmulieresmerelri-
    ces.
    1. Rei
    gestm
    narratio. Inter duas mulicres cer-
    lantes de
    parvulo
    filio mirabile
    judicium
    Salomo-
    nis
    prsedicat Scriplura Regnorum. Scriptum
    est
    enim: Tunc
    apparueru.nl
    dummulieresmeretrices
    regi
    Salomoni,
    et slelerunl in
    conspectu ejus,
    et dixit
    mulieruna:
    Animadverle, domine, ego
    et mulier hwc
    habilabamusin domo
    una,
    el
    peperi
    indomo
    ,
    etcon-
    tigil
    die terlio
    poslquampeperi, peperil
    eliam hmc
    mulier
    filium;
    ei eramusin uno
    ,
    el noneral
    quisquam
    nobiscum
    prmler
    ambasnos indomo: el mortuusest
    filius
    mulieris
    hujus per noctem, moxdormivil
    super
    eum;
    ct surrexit media
    noclc,
    el lulit
    filium
    meum
    abascellismeis
    ,
    el collocuvil in sinu
    suo,
    el
    filium
    suummortuumin sinu meo
    ;
    et snrrexi manedarelac
    filiomeo,
    et illeeral moriuus: consideravieum
    mane,
    el eccenon erat
    filius
    meus
    quempeperi.
    Et dixit
    mulier illa alia : Non
    ,
    sed
    filius
    meusesl
    qmvivit,
    ftlius
    aulemluus
    qui
    mortuus esl. Et
    ipsa
    dixit:
    Non, filius
    tuusest illemorluus
    ,
    cl metts
    fdius
    est
    qui
    vivit. El locutwsunl in
    conspecluRegis.
    Et
    dixil
    operamquis
    sit melior :
    alque
    utinam non darelis
    1
    Plerique
    Mss.
    omitlunt,
    Chrkti.Et
    quidamejus
    locoba-
    bent,
    Dei.
    (a)
    Nunc
    primumprodit
    ex Mss.
    Regio,
    colbertinoet
    Victorino.In eamdemremeeusenturiit Possidiiludiculo
    Sermonesduo: aller in
    cap.
    8,
    sub
    ipsotitulo,
    DeJ udicio
    Saiomonis,etc,
    alter in
    cap.5,
    hac
    iiiscriplusratione,
    Deduabusmulieribusde
    parvulodisceplanlibus,
    eonlra

    suprascriplos,
    id
    est,
    contraDonatistas:
    quosquidem
    Schismaticos
    speclabilhistoriashic
    propositae posterior
    alle-
    soria.
    eisRex :
    Tudicis,
    Hic est
    filivs
    meus
    qui vivit,
    et
    filiusejus morluusest;
    et tu
    dicis, No.it,
    sed
    filius
    meus
    vivit,
    et
    filius ejus
    morluus est, El ait Rex :
    Afferle
    mihi maehceram. Et obtulerunl ei
    machceram
    in
    conspecluRegis..
    El dixil Rex : Dividiie
    ptterum
    qui vivit,
    induas
    partes,
    el daledimidium
    ejushuk,
    el dimidium
    ejus
    huic. Et
    respondit
    mulier
    cujus
    eral
    filiusqui vivebal,
    el dixitad
    Regem,
    quoniam
    contur-
    balaest vulva
    ejus super filiosuo;
    el dixit : Animad-
    verlite
    , domine,
    daleei
    puerum,
    et nolileeummorte
    afficere.
    El hwcdixit :
    Nequeniihi,
    neque
    huic
    sit,
    sed dividile illum. El
    respondil Rex,
    et dixil ei
    mulieri
    quwdixit,
    Dateeumilli
    ,
    el morlenoliteeum
    afficere; Qttia
    hmcest tnaler
    ejus (111Reg. iii, 16,
    27).
    Prudentia
    quidemRegis
    divino
    munere concessa ki
    hoc
    judieio
    niirabiliseminel. Nonenini
    decuit,
    aut
    oporluit
    aliam
    judicare
    essematrem
    pueri,
    nisi eam
    quoe
    illurn iterum
    quodam
    modo
    concepit,
    eum
    cognovit
    ablalum
    ;
    et iterum
    parturivit,
    duma falsa
    malre
    defendit;
    et ilerum
    peperit,
    dum non
    per-
    misit occidi. Verumtamensicut solent divini veteres
    Libri
    ',
    nonsoltimrei
    gestoe
    fidem
    ,
    sedeliamfulu-
    roc insinuare
    mysterium;
    considerandaest islaScri-
    ptura ,
    utrum nobisinduabus istis mulieribus
    signi-
    fioatum
    aliquid (iguratumque
    demonstret.
    2. MulieresduwcoramSalomone
    litiganles
    de
    filio,
    Synagoga
    et Ecclesia. Sacramentorum
    vita,
    Chrislus.
    Et duoe
    quidem
    feminoe
    Synagoga
    et Ecclesiain
    prima
    facieconsideralionis occurrunt :
    Synagoga
    enim fi-
    lium suum Christum ex J udoeissecundumcarnem
    natumoccidisse convincitur
    dormiens,
    id est
    proe-
    sentis vitas
    sequendolucem,
    manifestationemque
    ve-
    ritatis in verbis Domini non
    intelligens
    : verum
    eliam
    scriptumest, Surge, qui
    dormis
    ,
    et
    exsurge
    a
    morluis,
    el illuminabilteChristus
    (Ephes. v,
    14). Quod
    vero et duoeel solseinuna domo inliabilabant. non
    absurdeillud
    significal, quodproeter
    eirciimcisionem
    et
    prxputium,
    nullumin hocmundo
    religionisgenus
    invenlumest : ut in
    persona
    unius mulieris unum
    genus
    circumcisorumhominumconsiiluas subunius
    Dei el eultuet
    lege comprehensum;
    inalterius vero
    mulieris
    persona
    universam
    prscpuliorum
    Genlilita-
    tem idoiorum ctillui dedilam
    inlelligas.
    Meretrices
    autem ambaofuerunt : dicit enim
    Aposlolus
    J udoeos
    et Groecosornnes sub
    peccato
    esse
    (Rom. m,23).
    Omnisenim anima
    qtue
    deserta oeternitaie
    veritatis,
    terrenis sordibus
    delectatur,
    fornicatur a
    Domino. Et
    de
    gcntili quidem
    fornicationeveniens
    Ecclesianiani-
    festumest
    quod
    non occiderit
    Ghrisium
    :
    sed
    quo-
    inodo mater Christi etiam
    ipsa sit, cogitandum
    est.
    Attendc
    Evangelium,
    et audi
    Dominumdieenjem
    ,
    Qui fecerit
    volunlatemPalris
    mei,
    hic maler
    mea,
    et
    frater,
    elsoror esl
    (Matlh. xn,
    50).
    Ubi
    ergp
    dprmjvit
    hsec,
    nonut somno
    prsefocaret,
    sed
    lampn
    ut
    ppss.et
    ei morluus
    supponi,
    et vivusauferri ?An
    fx>r,teJ ipc
    est, quodipsurn
    sacramenlum
    circumcisionis, quod
    apud J udaeosjam
    morlumn
    remanserat, quiafotura
    deillocarnaliter seniiebant: hoc
    ergo
    sacraroenlum
    1
    victoriuus
    MS.,
    dxcivetereslibri.
    95 SERMOX.
    94
    circumcisionis, quod apud
    J udaeosnon
    vivebat, qui
    occiderant
    Christum, qui
    omnium 6acramentorum
    vita
    est; quoniam
    in illovitaliter
    intelligitur, quod
    apud
    J udaeosvisibilitercelebralur : boc
    itaque
    sacra-
    mentumcircumcisionis
    tanquam
    exanime
    corpusqui-
    damJ udanvolebant
    persuadereGentilibus, qui
    Chri-
    sio
    crediderant,
    sicut in Actibus
    Apostolorum
    scri-
    plumest,
    dicentesnon
    posse
    eos esse
    salvos,
    nisi
    fierent circumcisi
    (Act. xv, 1)
    ? Persuadebant autem
    boc
    ignorantibusLegem, lanquam
    in
    tenebris noclis.
    filiummorluum
    supponentes.
    Nec taraen
    poiuit
    ali-
    -
    quid
    valereilla
    persuasio,
    nisi cumEcclesioeGenlium
    ex
    aliqua parle
    stultitisosomnus
    obrepsit. Quam
    vi-
    detur
    quasi
    dormientem
    Apostolusexcitare, clamans,
    0 slitlli
    Galalm, quis
    vos
    fascinavit
    ? et
    paulopost,
    Sic slulli
    eslis,
    inquil,
    tt<cum
    spiritucmperitis,
    nunc
    carneconsummemini
    (Galal.
    iu, 1, 5). Tanquam
    si di-
    ceret: Sicstulli eslis
    ,
    ut cum
    prius
    habueritis
    spi-
    riluale
    opus
    vivum
    ,
    hoc amisso
    postea
    morluumac-
    cipiatis
    alienum.
    Ipsequippe Aposloius
    alibi
    dicit,
    Spirilus
    vilaest
    proplerjusliliam;
    et
    alibi, Sapere
    att-
    temsecundum
    carnem,
    morsest
    (Rom.vm, 10, 6).
    His
    autem
    atque hujusmodi
    vocibus illa mater
    evigilat;
    ct fil ei
    mane,
    cumverbo
    Dei,
    faoe
    est,
    cum
    Cbristo,
    qui oriebatur,
    hoc
    est,
    loquebatur
    in Paulo
    , Legis
    illuminatur.obscuritas. Hanc enim
    illuminavit,
    ctim
    ait,
    Dicitemihi sub
    Lege
    volenies
    esse, Legem
    nonau-
    distis?
    Scriplum
    estenim
    quia
    Abrahamduos
    filios
    ha-
    buit;
    unumde
    ancitla,
    et ummdelibera: sedis
    qui
    de
    ancilla,
    secundumcarnemnalus
    esl; qui
    autemde
    libera, perrepromissionem;quw
    sunl in
    allegoria.
    Hmc
    enimsunl duo
    Testamenta;
    unum
    quidem
    amonle
    Sina,
    inservilulem
    generans,quod
    esl
    Agar.
    Sinaenimtnons
    estin
    Arabia,quwconjuncla
    csl
    huic, quw
    nuncestJ e-
    rusalem: servitenimcum
    filiis
    suis.
    Qum
    aulemsur-
    sumesl J erusalem
    ,
    liberaesl
    (Galat. iv, 21-26).
    Non
    ergomirum,
    si
    propler
    mortua
    opera,
    ad eam
    quoe
    deorsum
    est, morluus;
    et
    propter spiritualia,
    vivus
    pertinet
    ad eam
    qtiae
    sursum est J erusalem.
    Quia
    et
    inferi deorsum
    sunt, quo pertinent
    mortui:
    superi
    atitem
    sursum, quopertinent
    vivi. IJ ac
    illuminalione,
    lanquam
    mane
    faclo, intelligit
    Ecclesia
    gratiamspiri-
    tualem; repellens
    a sc carnale
    opusLegis, tanquam
    raortuum
    alienura;
    et sibi vindicans vivam
    fidem,
    quoniamjustus
    ex fidevivit
    (Rom. i, 17)
    :
    quam
    in
    Patris et Filii et
    Spiritus
    sancli nomine consecuta
    est;
    et ideo
    tanquam
    triduanumfiliumcerta
    cogno-
    scit,
    nec eumsibt
    eripi patitur.
    3. J udwi
    graliam
    chrislianamsibi debilcim
    falso
    jaclantes.
    Nuneciamel illa suum esse
    Evangelium,
    tanquam
    sibi
    debitum,
    el
    per
    se
    generatum.
    Namhoc
    dicebantGentibusin
    ipsaconlentione, qui
    ex J udocis
    carnaliter scnlienles Christianos se dicereaudebant.
    Tanquam
    debituraenira
    jusliLioe
    susedieebantvenisse
    Evangelium.
    Sednonerat eorum
    , qtiodspirilualiter
    non noverant l.
    Quod ergo
    Christiani
    vocabantur,
    alienonomine
    gloriantes, tanquam
    illadefilio
    quem
    1
    Duo
    Mss.,qtdspmtualiter
    tenerenonnoveixmt.
    non
    ipsa pepererat,
    etiam eontendere
    audebant';
    cum
    ipsi
    ex
    operibusLegis
    exeluso inielleelu
    spiri-
    tuali
    tanquam
    de
    corporeoperis
    sui animam
    ejece-
    rant,
    el
    exstinguenles prophelia?spiritumvivum,
    ad
    carnalia
    opera
    sinevita
    ,
    hoc
    est,
    sine intellectu
    spi-
    riluali
    remanserant; quae
    Gentibuseliam
    supponere
    cupiebant,
    et ab eis
    lanquamvivujnfilium, nomen
    auferreChristianum.
    Quos
    ita refellit
    Apostolus,
    ut
    tanlomlnusadeos
    pcrtinere
    dicat
    gratiamchrislianam,
    quanlomagis
    eainsibi
    lanquam
    debitam
    vindicant,
    et
    quasi jureoperum
    suamesse
    glorianlur.
    Ei enim
    qui
    operatur, inquil,
    mercesnon
    impulaiur
    secundum
    gra-
    tiam,
    sedsecundumdebilum.Ei vero
    qui
    non
    operatur,
    credenliautemineum
    qui justificat impium
    ,
    depulalur
    fidesadjusliliam(Rom.iv, 4, 5).
    Et ideoilloseliamab
    eorumnumero
    excludit,
    qui
    exJ udaeisrectecredide-
    rant,
    et vivam
    spirilualemque graliam
    relinebant.
    Quas reliquias
    dicit
    populi
    J udoeorumsalvas
    factas,
    cummultitudo isset in
    perdilionem
    ? Sic
    ergo
    el in
    hoc
    tempore, inquil, reliquiwper
    eleciwnem
    gralim
    salvm
    faclw
    sunt. Si aulem
    gralia, jam
    nonex
    operibus
    :
    alioquingratiajam
    nonest
    gratia(Id. xi, 5, 6).
    Utilli
    excludanlur a
    gralia, qui lanquam
    suum
    proprium,
    id
    est, operibus
    suis debitumet datum
    Evaugelii proc-
    miumvindicant :
    quasi
    clamante
    Synagoga,
    Meusesl
    Filius. Sed
    mentiebatur; acceperat
    enim
    eum ct
    ipsa
    : sed
    super
    eum
    dormiens,
    id
    est,
    superbe
    sa-
    piens
    necaveral.
    Vigilabat
    aulem
    jam
    ista
    nialer,
    et
    inlelligebat,
    non meritis
    suis, quia
    merelrix
    crat,
    scd
    gratia
    Dei sibi filiumesse
    concessum, opus
    vidclicet
    evangelicsefidei, quod
    insinu cordis nu-
    trirc
    cupiebat. Iiaque
    illa
    gloriam
    hominum
    quserebat
    in alieno (ilio: hoecaffeclumdilectionisservabat iu
    suo.
    4. Adversus
    hypocrisim
    sk
    certandum,
    nt cavealur
    periculum
    schismaiis. Illudatitem
    rater ambas
    regale
    judicium
    nihil aliudnos
    admonet,
    nisi ul
    pro
    veritatc
    certemus
    ,
    et
    expellamusbypocrisimlanquam
    falsam
    malrem,
    a
    spiriluali
    Ecclesiaedono
    tanquam
    abalietjo
    vivo
    filio;necpatiamur
    eamdominariconcesssealiis
    gra-
    tise,quoe
    suamcuslodirenon
    potuit.
    Sedhocfaciamus
    defendentes
    alque
    certantes non
    usque
    ad
    periculum
    divisionis. Illaenimsententia
    judicis,
    cum
    jnssilpar-
    vulum
    dividi,
    nonest unilalis
    proecisio,
    sed
    probalio
    cliaritatis. Saloraonisenim
    nomen,
    sicut Latini inter-
    pretantm',
    Pacificumest. Rexvero
    pacificus
    nondila-
    cei-al membra
    , quoc
    unitate
    alque
    concordia
    vitalem
    spiritum
    eonlinent : sed minando invenit
    niati'em
    veram,et judicando separatfalsam.
    Si
    ergo
    ad
    hujus-
    modi tenlalionemventum
    fuerit, ne uniias
    christia-
    nse
    gratiae
    dividalur
    , docemur
    dicere,
    Dateifli
    pue-
    rum,
    tantumvival.Nonenimhonorem
    matris,
    sedsa-
    lulem
    filii, quse
    mater veraest
    quoerit.
    Ubicumque
    ille
    fueril, plus
    eum
    possidebitsinceradilectio
    matris,
    quam
    falsoe
    usurpatio.
    5, Altera duarummutierum
    significalio.
    Ilemvideo
    significare
    istasduas muJ ieresin una
    domo,
    duo
    ge-
    nerahominumin
    unaEcclesia:
    unumeorumin
    qui-
    1
    colbertiiius
    Mg.,
    audebat.
    95
    "
    "
    S. AUGUSTINl EPISCOPI
    96
    bus veracharitas
    regnat,
    allerumeorumin
    quibus
    si-
    mulaliodominalur. Ut isladuoomnino
    tanquam
    duas
    mulieres
    intueamur,
    dilectionemet simulationem. Di-
    Iectionem
    quippe
    simulatiofallaciter imitatur. Et ideo
    istamcavet
    Apostolus,
    curadicit: Dilecliosinesimu-
    latione
    (Rom.
    xn, 9). Quamvis
    enira habitent in una
    domo
    quamdiu
    reliculum illud
    cvangelicum
    inmari
    est, simulque
    bonos et malos
    pisces,
    donec ad littus
    perducalur,
    includit
    (Malth.
    xni, 47, 48);
    tariiensua
    opera singuloe
    faciunl. Merclrices autem fuerunl
    ambae; quia
    omnesex
    cupidilate
    saeculiconvertuntur
    ad
    graliamDei,
    nec de
    prioribus justitise
    meritis vere
    polesl quisquamgloriari.
    Meretrix autem
    quod
    forni-
    catur,
    ipsius
    est :
    quod
    habet
    filiuin,
    Dei esl. Omnes
    enim homines ab uno Deocreatoi'e formanlur. Nec
    mirandum
    cst, quod
    etiamin
    peccalis
    hominumDeus
    bene
    operatur.
    Nameliara de scelere J udoetraditoris
    Dominusnoster salulemhumani
    generis operalus
    est.
    Sed hoc
    inlerest, quod
    de
    cujusquepeccalo
    cumali-
    quid
    boni Deus
    fecerit, plerumque
    idnollet ille
    pec-
    cator : non solum
    quia
    cum
    peccat,
    non eo
    peccat
    animo, qua providenlia
    Deusde
    peccatoejusoperalur
    justiiiam (non
    enimhoc animo J udas tradidit Chri-
    stura
    ,
    qtio
    animoChrislus se tradi
    passus est);
    sed
    ctiam
    quia peccali
    sui eventura
    ,
    cumin
    aliquid
    rae-
    lius, quodipsenollet, pervenire cognoverit,
    dolet
    po-
    tius
    quamlaclatur.Tanquam
    si vcnenum
    aliquis
    inimico
    aegrotanli
    dare
    cupiens
    fallatur in
    speciemedicamenli,
    etaliud
    pro
    alio salutare
    atiquid offerat;
    fial
    eloeger
    sanus Dei beneficio
    , qui
    facinusinimici
    ejus
    conver-
    tere voluil in salulem:
    quod
    tamen cummalus illc
    cognoveril,
    de sanilate
    hominis,
    quseper
    manus
    ejus
    gesta
    est,
    crucialur. Si autemmeretrix
    conceptum
    fi-
    liumlibenter
    habeat,
    nec
    libidine,
    nec avarilia
    turpis
    mercedis
    impulsa
    abortionis
    poculo
    devisceribus
    cji-
    cialquod conceperat,
    ne
    peccanti
    fecundilasconlradi-
    cat; cupiditas
    illa
    , quse
    defluebat in
    plurimos,
    ad
    unumDei donum
    1
    conversa
    ,
    non
    jamcupiditas,
    sed
    dilectio nominabitur. Meretricis
    ergo
    filius recte in-
    lelligitur gralia peccalricis.
    Ex velere autem
    turpi-
    tudine novtis homo natus
    indulgenlia peccatorum
    esl
    2.
    6. Simulaloresin Ecclesia bonis
    operariisposlerio-
    res. Dominus
    ergo
    et in
    ipso
    numcro
    discipulorum,
    quamvis
    ex
    peccatoribus
    omnes
    elegerit, priores
    la-
    mcn
    elegil perseveraturos
    in
    dilectione,
    quam
    J udam
    simulalorem. Non est
    quidem scriplum quo
    ordine
    eleclussit;
    sed tamen notum est ante illumelectos
    bonos
    ;
    et non fruslraultimus numeralur
    (Id.
    x,
    1-4).
    El
    posl
    Domini ascensionemomnibus
    qui
    erant uno
    in loco
    Spirilus sanctus,
    secundum
    pollicitationem
    Domini
    desnper
    missus
    ,
    infusus est : a
    quibuscoepit
    Ecclesia,
    boni
    erant,
    et sinesimulalione
    diligebant.
    Rostea
    ergo
    simulalio
    coepitoperari
    in Ecclesia: et
    ideo dilectio
    prior peperil.
    Triduo autem
    raajor
    est
    fructus dileclionis. ut
    jampossit agnosci conlinentia,
    el
    justitia ,
    et
    exspectatio
    futurorum. Simulatiovero
    1
    Forle,
    dono.
    8
    victorinus
    Ms.,intdligenliapeccutorum
    est.
    etsi
    pepererit,
    id
    est,
    eliamsi ad
    exiguumtempus
    peccatorum
    remissioneIselala
    fueril,
    lanquam
    somno
    ssecularis
    cupiditatis oppressa,
    cumde
    spe
    ccelestium
    dejecta praemiorum
    in terrenam
    requiem gravato
    corde
    relidilur, quasi
    dormienseffocat
    indulgentiam,
    quam
    credendo meruerat'. Tales autem homines
    malunt
    justitise
    nomine
    , quam
    veritate
    gaudere;
    bo-
    numqueopus
    alienura
    per
    obscui-as
    fallacias, quasi
    per
    noctemvivum
    filium,
    mentiendo adsetransferre
    conantur. Nec solumaliorum bona
    opera
    sibi usur-
    pant,
    sed aliis eliam
    objiciunl
    scelera sua
    (a), quasi
    morluumfilium
    supponenles.
    7. Simulalorum
    fraus
    in bonos
    operarios. Quando
    autemsiraulationi lanlum
    licebit,
    ut falso
    justiliae
    no-
    mine,
    nullo
    prohibente, glorietur,
    et
    sph-ituale
    vivura
    opus, quodipsa
    non
    genuit,
    el
    quod
    inse
    aliquando
    genuerat, pondere
    crudelissimi
    soporis cxstinxit,
    ad
    fallacem
    jactantiam
    materni
    nominis
    applicet sibi,
    et
    scelera suabonis
    atque
    innocentibus
    objiciendo
    sup-
    ponat
    ?
    Quando
    ergo
    simulatioita
    regnabit,
    nisi cum
    abundabit
    iniquilas,
    id
    est,
    tenebrse
    peccalorumquasi
    coecanocle
    proevalebunt;
    et
    refrigescet
    charitasmitl-
    lorum
    (Malth. xxiv,
    12),
    id
    esl, operis spirilualis
    lan-
    quam
    vivi
    pueri
    mater obdormiet ? Tamen
    quia
    ita
    refrigescel charitas,
    ut
    negligentius ferveat;
    nonenim
    diclum
    est,
    Penitus
    exslinguelur,
    ut omninononsit:
    sic dormivit hsec
    maler,
    ut nonoccideret
    filium;
    sed
    (amen fraudibussimulalionis dederit Iocum. Sed cx-
    pergefacta,
    cum
    impietatem, quamipsa
    non
    fecil,
    ab
    cis
    qui
    faciuntsibi
    objici viderit,
    et
    spiriluali opere
    gratise, quaracuslodivil,
    cernil simulationemaudere
    gloriari,
    se
    iniquilalisoperalricem,
    simulalionemvero
    malremboni
    operisnominari,
    pacifici
    J udicis
    implorat
    atixilium.NamSalomonPacificus
    interprelatur. Quem
    videmusduas
    prolulisse
    sentenlias:
    primamtanquam
    ignoranlis;
    ultimam vero cum manifesla
    cognilione
    judicanfrs.
    Ccrtamen
    pietatis prima proponit;
    dat
    prsemium
    secundavictori : in
    prima pi'obatur mater,
    in ullimalsetalur : in
    priraa
    flens millit semen
    suum,
    insecundacumexsullatione
    reportat manipulos
    suos
    (Psal. cxxv,
    6). Quodpertinetad
    duo
    tempora
    Eccle-
    siso
    , quse
    DominusChristus
    judex pacificus
    modera-
    lur;
    unum
    quod
    nunc
    esl,
    alterum
    quod
    fulurumcst:
    inisto
    probamur,
    inillocoronamur.
    8. Honor
    proprius
    conlemnalur ut Ecclesim uni-
    tas servelur.Sednulla
    major
    est in Christi Ecelesia
    *
    probalio
    charitalis, quam
    cumeliara honor
    ipse, qui
    apud
    hominesvidetur
    esse, contemnitur,
    nemembra
    parvuli
    dividanlur,
    et unitatisdiscidiochrislianadila-
    nielur infirmitas
    (b).
    Dicit enim
    Apostolus tanquam
    matremseexhibuisse
    parvulis,
    in
    quibus
    bonum
    opus
    1
    Duo
    Mss.,
    invenerat.
    2
    Forte,
    Ecclesiam..
    (a)Quadrant
    liaecmaximein
    Donatistas,
    ad
    quosAugusti-
    nusin
    Episl.76,
    n.
    2,
    seribit:

    Majores
    enim
    vesiri,
    in

    quorumsacrilegapraecisioneperseveralis,quidam
    Gestis

    muuicipalibus
    codicessancloset instrumentaEcclesiae

    persecutoribustradiderunt,
    etc. Decrimine
    traditionis,
    de
    quoipsi
    inter se
    jam
    consenserant,
    inaudilosdamna-
    verunl.
    vide
    Epist.105,
    n.
    2,
    et Enarr. in Psal.
    10,
    n. 4.
    (b)
    sic
    ipsi quidem
    Catholici
    episcopi,
    honoremsuum
    pro
    97
    SERMOXI.
    98
    evangelicum
    fecerat;
    non
    ipse,
    sed
    gratia
    Deicumillo.
    Namillamerelrixsuanon
    polerat
    dicerenisi
    peccata:
    donumautemfecunditaiis ex Deo. Tanto autem am-
    pliusdiligilurgralia
    donantis, quanto supplicium
    de-
    bebatur. Et benedemeretrice
    Dominusait: Cui
    plu-
    rimumdimiltilur,
    plurimum
    diligit(Luc.
    vn, 47).
    Dicit
    ergo aposlolus
    Paulus : Faclus sum
    parvulus
    inmedio
    vestrum,lanquam
    si nutrix
    foveatfilios
    suos
    (I
    Thess.
    n,
    7).
    Sed cumad
    periculum
    ventum
    fuerit, quoparvu-
    lus
    dividalur,
    cumsibi honoremfalsumsimulaliovin-
    dicat,
    et scindere
    parala
    est unilatem;
    contemnat
    maler honorem suum
    ,
    dumfiliumvideat
    integrum,
    vivumque
    servet;
    ne forte cumdebitum visceribtis
    suis honorem
    pertinacius
    vindicat,
    det locumsimuia-
    tioni
    per
    machaeramschismatis infirmamembradivi-
    dere. Dicat
    ergo
    charilas
    mater,
    Dateilli
    puerum.
    Sive
    occasione,
    siveveritateChristusanminlietitr
    (Phi-
    lipp. i, 18).
    In
    Moyse
    charUasclamat, Domine,
    aut
    ignosce
    illis,
    aul detemedelibrotuo
    (Exod.
    xxxn, 31,
    32).
    InPharisaeisautemsimulatio
    loquitur,
    Si dimi-
    serimuseum
    ,
    veniuntRomaiii,
    ettolluntnobis
    gentem
    el locum
    (J oan.
    xi, 48).
    Nonenimveritatem,
    sedno-
    menvolebant
    haberejustitiae,
    et honorem debitum
    justis per
    fallaciamtenere
    cupiebant.
    Tamen
    regnans
    in eis simulatio cathedram
    Moysi
    sedere
    permissa
    est,
    ut dici
    posset
    a Domino
    , Quwdkunt, facite;
    sed
    quwfaciunt, facere
    nolite
    (Matth.
    xxin
    , 5).
    Ut hono-
    rem falsum
    habentes,
    veritale tamen
    Scriplurarum
    parvulos
    infirmosque
    nulrirent. Simulatioenimsuum
    babet scelus, quo
    novum
    hominem, quemper gratiam
    donantis
    aeceperat, pondere
    suaedormitionis exstin-
    xit: sedlac fidei
    quodhabet,
    nonest
    ejus. Quia
    etiam
    necato
    parvulo, qui
    renascenlemvitam
    significat,jam
    in
    malismoribussimulatioconstituta
    ,
    retinet lamen
    in
    memoria, lanquam
    in
    uberibus,
    verba fidei doctri-
    namque
    chrislianam
    , quae
    omnibusad Ecclesiamve-
    nienlibus iraditur. Ex isto lacte
    poierat
    etiamfalsa
    mater veroetaraeniidei succum
    sugenti parvulo
    in-
    fundere. Inde secura est vera mater
    ,
    cum cliam a
    simulaloribus in Ecclesia
    parvulus ejus
    divinarum
    Scripturarum
    catliolicaefidei Iacle
    nutrilur,
    cum
    prp-
    hibiladivisioneunitas salva
    est,
    et sententia
    judicis
    ullima, qua
    ultimumClvristi
    judiciumfiguratur, pro-
    bata
    charitas, quoepropter
    salutem
    parvuli
    et unita-
    lisfirmamentumetiamsimulationi honorem
    cessit,
    ut
    amoremtenens
    complexumque
    vitalis
    gratise,
    sem-
    piternopiae
    malris
    pracmioperfruatur.
    SERMOXI
    '
    (a).
    DeElia et vidua
    Sareplana.
    1.
    Operapietalis
    nunc
    lemporis
    exercenda.Dorainus
    Deusnoster noleus
    aliquera
    nostrum
    perire,
    excolens
    Ecclesiamsuam
    velutagrum suum,quserensfruelum
    dearboribus
    suis, anteqnamtempussecurisadveniat,
    conciliandaEcclesiae
    pacedeponereparati,
    scribuntadMar-
    cellinumCollationis
    carthaginensis
    cumDonatisLis habitae
    Cognitorem,
    in
    Epistola
    inter
    Augustinianas128,
    n. 5 :
    Anveroilledecoelisinmembrahumana
    descendit,
    ul
    (a) Alias,
    18inler Homilias 50.
    *
    Recensitusfuitadduoscl. duosrm. et
    ad"gr.
    r, v,
    Am,Er.Par. Lov..
    cum necesse erit
    *
    infructuosas arbores
    amputare,
    noncessat
    admonere,
    ut cum
    tempusest,
    et cumDei
    adjutorio
    in nostra
    potestaie consistit,
    bona
    opera
    faciamus. Cumenimtransierit
    tempus
    bene
    operandi,
    non restat nisi
    recipiendi.
    Nemo libi diclurns cst
    post
    resurrectionem mortuorum
    i.n
    regnoDei,
    Fran-
    ge
    esurienli
    panem
    luum;
    quia
    non invenies esu-
    rienlem. Nemodicturus
    est,
    Vesli
    nudum,
    ubi om-
    nium tunica immorlalitas erit. Nemo dicturus
    esl,
    Suscipe peregrinum(Isai.
    LVIII
    , 7),
    ubi omnes in
    patria
    suavivent. Nammodosumus inde
    peregrini.
    Nemo
    dicet,
    Visita
    aegrum,
    ubi est sanitas
    sempilerna.
    Nemo
    dicet, Sepeli mortuum,
    ubi mors moriiur. Ista
    omnia
    pietatis
    officia in vitaaeternanecessarianon
    erunl,
    ubi
    solapax
    erit et laetitia
    sempiterna.
    ln islo.
    autem
    tempore,
    ut noverimus
    quanlum
    nobiscom-
    mendat Deus
    operamisericordiae,
    etiam
    ipsos
    sanclos
    suos
    egerefecit;
    ut cumfiunt hic amici demainmona
    iniquitalis, recipiant
    et
    ipsi
    amicos suos inoeterna
    labernacula
    (Luc. xvi, 9)
    : id
    est,
    ut cumservis
    Dei,
    qui
    dum
    jugiter
    Deo
    vacant, aliquoties indigenl,
    illi
    qui
    Irabentmundi
    divitias, eleemosynamlargiunlur,
    quomodo
    eos
    parlicipes
    faciunt in lerrena substan-
    tia,
    sic cumillis
    partem
    habere mereantur in vila
    seterna2.
    2. Eliasad
    pauperem
    viduam
    pascendus
    cur mittiiur.
    MandareDeus
    quomodointelligilur.
    Iloc dixi
    proptcr
    Iectionem
    Regnorum, quamprimo
    audivimus. Nura-
    quid
    Deus defecerat
    pascere
    servum suum Eliam?
    Nonne
    illi, quia
    deerant
    liomines,
    alites minislrabanl?
    Nonneilli
    panem
    afferebat corvus
    mane,
    etad
    vespe-
    ramcarnes? Ostendit
    ergo
    Deus
    quia
    unde
    volueril,
    et
    quomodovoluerit, potest pascere
    servos suos : et
    lamen ut
    posset ,'eumreligiosa
    vidua
    pascere,
    fecit
    eum
    egere. Egeslas
    animsesanctaein abundanliam
    versaest animae
    religiosae.
    Non
    poterat
    Elias demise-
    ricordiaDei dare
    sibi, quodlagunculae
    dedit? Videtis
    nempe,
    et manifestum
    est, quod aliquando
    servi Dei
    ideonon
    habent,
    ut
    probentur qui
    Iiabent. Et tamen
    illa vidua nibil habebat:
    quod
    illi
    reliquum eral,
    finitum
    fuerat,
    et cumsuis filiismoiitura erat. Pro-
    cessit
    ergo,
    ul faceret sibi
    panem, colligere
    duo
    ligna
    :
    ct lunc eamvidit Elias. Tunc eamhomoDei
    videbat,
    quando
    illa duo
    ligna quserebat.
    Mulier illa
    lypum
    gerebat
    Ecclesiae: et
    quia
    duo
    ligna
    crucem
    faciunt,
    quserebat
    moritura, undesemper
    esset victura. Adum-
    bralo
    ergo mysterio,
    Elias
    loquilur
    ad eam
    quod
    au-
    divil : narral illa
    disposilionemsuam,
    morituramse
    dicit,
    cumconsummaverit
    quod
    remansit. Ubi est
    ergo
    quod
    Domintisdixerat
    Eliae,
    Vadein
    SareptaSidoniw;
    ibi enimmandavi viduw
    ,
    ut
    pascat
    te? Yidetis
    qtiem-
    admodummandat
    Deus,
    nonin
    aui'e,
    sed incorde.
    membra
    ejusessemus,
    et
    nos,
    ne
    ipsaejus
    membracru-
    deli divisione
    lanientur,
    decathedrisdescenderefbrnri-
    damus?etc. Nam
    qua
    fronleinfulurosajculo
    promissum
    aCliristo
    sperabimushonorem,
    si christianaminhocsa>,-
    culonoslerhonor
    impedit
    uniLalem?
    1
    MSS.,
    cui necesseerit.
    2
    Sic
    aliquot
    Mss.Aliiverocum
    editis,
    ul cumservi Z>ci
    pit, dumjugiter
    Deo
    vacant,aliquotksindigent,
    illi me*
    rebunturinvitawterna.
    99
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    l6o! i
    Numquidiegimusquia
    mrssusest
    aliquispropheta
    adillammulierem,
    et dictumest
    ei,
    HsecdicitDomi-
    nus,
    Yenturus
    est adteesuriensservusmcus,
    exeo
    quod
    habes ministrailli :
    inopiam
    noli
    timere; ego
    suppleboquod
    dederis
    ? Hocei dictumnori
    legimus.
    Nechoc
    legimus, quod
    in soronis ad eammissns
    fuerit
    angelus,
    et
    pracnunliaverit
    Eliamesurientem
    essevcnlurum,
    et de illo
    pascendo
    aliquis
    mulicrem
    iHamadnionueril.
    Sedmandal Deusmiris
    modis, qui
    in
    cogitationibus
    loquilur.
    DicimusmandasseDeum
    loquendo
    in
    corde, suggerendo
    quod opus
    erat, per-
    suadendo
    quod
    utiieerat fationali animoeviduscmu-
    lieris. Sic etiamin
    Propiietislegimus, quod
    Dominus
    mandaveritvermi,
    ut roderelradicem
    cucurbiloc
    (J onm

    iv, 7). Quid


    est, Mandavit,nisi,
    Cor
    praeparavit?
    In-
    spiratione
    itaque
    Domini,
    viduaillamuliercor
    prse-
    paralum
    habebatadobediendum.
    Talis
    venerat,
    lalis
    cumElia
    loquebatur.
    Qui
    erat inEliaul
    prseciperet,
    ipse
    eral invidua ut obediret. Vade
    , inqiiiL,
    mihi
    pritisfac
    de
    egeslale
    lua
    ;
    non deficient divitioctuae.
    Palrimonium
    enimviduae,
    modicumerat farinseet
    modicum
    olei : hocmodicnmnondefecil.
    Quis
    liabet
    laleravillam
    f
    ? Libenterviduaservuni
    Dei esurien
    >
    lem
    pascebat,
    quiapalrimonium
    ejus
    inclavo
    pende-
    bat.
    Quid
    feliciushac
    pauperlate
    ?Si hiclalia
    rccipit,
    qualia
    in
    finesperabit?
    5. Bonorum
    operummercesnonistolemporesperancla.
    Ideohoc
    dixi,
    ut seminationisnostrse
    mercedem,
    non
    islo
    tempore
    quo
    seminainus
    speremus.
    Hic cnim
    bonorum
    operum
    messemcumlabore
    serimus,
    sed
    infuluro
    fructusilliuscum
    gaudioeolligemus;
    secun-
    dumillud
    quodscriptum
    est,
    Euntesibanl ei
    flebant,
    milleniesseminasua;
    venkntesautem.venientcttmex-
    sullatione, porlantesmanipulos
    suos
    (Psal.
    cxxv,
    C).
    llludcnim
    prosigno
    lactuni
    esl,
    non
    pro
    dono.Nam
    si viduailla
    quod
    pavit
    bominem
    Dei,
    bic
    recepit,
    nonest
    magntimquod
    seminavit; quia
    non
    magnam
    segelem
    messuit.
    Temporale
    est
    quodaccepit,
    non
    delicienlemfarinam,
    necdiminuiumoleum,quousque
    daret Deus
    pluviamsuper
    tcrram
    (III Reg.xvn).
    Ac
    siclunc
    magisccepitegere, quandodignalus
    est Deus
    pluere
    : luncenimlaboraturaeral, cxspeclatnraagri
    frucius el collectura. Quaiido
    autemnon
    pluebal,
    victus
    ejtis
    de facili veniebat.
    Signum
    boc
    ipsura
    quod
    Deusilli ad
    paucos
    dies
    procslilerat,siginun
    erat
    futuroevitae,
    ubi mercesnoslradeficerenescit. Farina
    nostra Deuscrit.
    Quomodo
    illa
    pcr
    illosdiesnon
    defecerunl,
    sicillenondeiicicl inoeternum-. Talem
    mercedem
    speremus,quando
    bonafacimus: ne foite
    aliquis
    vestrum tentelur
    tali
    cogitatione,
    ut
    dicat,
    Pascam
    aliquem
    servumDei
    csurientem,
    ul
    lagena
    mea non deliciat,
    et in
    cupa
    mea
    semper
    vinum
    inveniam. Noli hoc hic
    quserere.
    Semina
    securus,
    messislua serius veniet,
    tardius veniet: sed ctim
    venerii,
    (inemnonhabebit.
    1
    Editimendose
    habebant,
    viduam,Et
    pauloinfra,
    in
    concktvi
    pendebat,utecque
    Iocusemendalui'ad manu-
    scriplos.
    2
    sicm
    manuscripiis.
    Aiin
    editis,per
    illosnon
    defecit
    dies,
    sicillediesnon
    deficki
    inmternum.
    SERMOXH*(a).
    Deeo
    quodscriptum
    est
    inJ ob, cap. i,
    6
    ,
    Et ecceve
    '
    nerunt
    Angeli
    in
    conspectumbei,
    et diabolusin
    ^
    medio
    corum, elc,
    et deeo
    quod
    in
    Evangelio
    dicilur, Malth.\,S,
    Beati
    qui puro
    sunt corde.
    i
    qitoniamipsi
    Deumvidebunt: conlraMankhwos
    (b).
    -i
    CAPUTPRIMUM. l.ManichmoruminlibrumJ ob
    calumnia.Indiviniset sanclisvcleribusLibrisfraudu-
    lentissimafallaciaManichseos
    insidiaii, jam
    vestroe
    prudenlioa,
    dilectissimi
    fratres,
    satis
    probatum
    esse
    confidimus. Offerimustamenadhueeorumdolosin-
    spiciendos
    obtutibuscordisvestri : ut nonsolum
    eos,
    quanlum
    advos
    pertinei,
    evitetis
    ,
    sedetiamutalios
    infirmoset divinarumlectiomimrudes
    ,
    ut
    quisque
    vestrum
    potest,
    evitare
    alque
    contemneredoceatis.
    ApudJ obscriptumest, inquiun-t,
    Eccevenerunt
    Angeli
    in
    conspeclumDei,
    el diabolusinmediocorum.El Deus
    ait diabolo: Undevenis?
    Qui
    respondens
    dixil : Cir-
    cmenslottiinorbemadvenihuc.
    Hic, inquiunt,
    demon-
    stralur diabolumnonsolumvidisse
    Deum,
    sedeliam
    locuiumessecumco. In
    Evangelio
    aulem
    dicit,
    Beati
    cjiiipttro
    sunl
    corde, quoniamipsi
    Dettm
    videbunt;
    et
    iterum
    dicit, Ego
    srim
    janua;
    nemo
    potest
    venire
    ad
    Patrein,
    nisi
    per
    me
    (J oan. x, 7,
    et
    xiv, 6).
    Deinde
    adjiingunl raliocinationem,
    dicentes: Si
    igilurhi
    soli
    qui
    sunt
    puro
    cordevidenl
    Deum,quonam
    modosor-
    didissimo el immiindissimocorde diabolus
    poluit
    videreDeum?aut
    qualiterper januam,
    hoc
    est, per
    Cluistum
    ingreditur?
    Iterum
    Apostolus, inquiunt,
    testatur et
    confirmal,
    diceus
    quod neque
    Princi-
    pes, nequePolesiates, neque
    VirtutesDeum
    cogno-
    vcrunt.
    CAPUTII.

    2. Calnmniosa
    objeclio
    Adimanliex
    Apostolo.Principeshtijus
    saiculi.Swculum
    peccatores.
    Diabolus
    princeps peccali.
    Calumnia
    quidem
    illo-
    rumhisomninoverbis
    hucusqueproponitur,
    et re-
    vera
    quscstio
    est
    prudenti
    discutiendachristiano.Sed
    eamcalumniam
    proponenlium
    animus
    facit,
    utsimili-
    ter
    imperitos
    ad sibi credendumasaluberrimaScri-
    plurarum
    aucloritate
    detorqneant.
    Sed
    primo
    abistis
    vellern
    quocrere
    ,
    ubi Adimantus
    apudApostolum
    le-
    gcril;
    namlaliumcalumniarumisle
    conscriptor
    est
    (c)
    : vellem
    ergo
    dicerel ubi
    legerit
    tesLanlem
    Apo-
    stolumel confirmantem
    ,
    ut
    dicit, quodneque
    Prin-
    cipcs, neque
    Poleslates,neque
    YirtulesDeum
    cogno-
    verunt;
    cumDominuseliamhominuminsecreden-
    .
    tium dicat
    Angelos quolidie
    videre faciemPalris
    (Mallh.
    xviii, 10).
    Nisi forleillud
    quod
    Paulus
    apo-
    stoltisaif:
    Sapienliamloquimur
    inter
    perfectos,sapien-
    liamaulemnon
    hujus
    swculi, nequeprincipumhujus
    swculi, qtti
    evacuanlur: sed
    toquimur
    Dei
    sapienliam
    inmysterio,qumabscondilaest,quamprmfmivilDeusante
    swculain
    gloriam
    noslram
    , quam
    nemo
    principum
    hu-
    *
    Correctus
    ope
    codicum
    gr.
    Clim.Par.Lov.
    (re)
    Alias,
    deDiversis16.
    (b)
    sermonemhuncnotatPossidius in
    Indiculo, cap.
    2.
    (c)
    AdimanlumManichaai
    discipulum
    confutavit
    Augusli-
    nus
    peculiari opere, quodopus
    inlib.1
    ReLract., cap.22,
    n.
    1,
    recensensait :
    Aliquas
    saneearumdem
    qusestio-

    num,
    t>
    quas
    illeadversus
    Legem
    et
    Proplielas conscripsit^
    Donularibus ecelesi^isticis Sermoiubus solvi.

    101
    SERMOXII. 102
    jus
    smculi
    cogitovit.
    St enim
    cognovissenl,nunquam
    Dominum
    gloriw crucifixissent(l
    Cor.
    n,
    6-8
    )
    ? Si
    istum locumisleconscribere
    cogilabat,
    cur addidit
    Potestates et
    Yirtules, quod
    nonibi
    dictumest;
    et
    detraxit
    hujus
    smculi, quod
    dictumest? Sed ulinam
    hoc,
    errore
    polius, quani
    malilia feceril. Verumla-
    nienetiamsi hoc mododixisset
    Apostolus, numquid
    propterca
    diabolus voeemDei audire iion
    potuit?
    Scripluro
    est enim
    quod
    in
    conspectum
    Dei venerit:
    non
    scriplum
    esl
    quod
    Deum
    ipseconspexerit.
    Prin-
    eipes
    enim
    liujus
    s;eculi aut
    snpcrbi
    bomines intelli-
    guniiir,
    et vaua
    ponipajaclationis
    elati;
    aut
    ipse
    dia-
    boltiset
    angeli ejus.
    Nam
    principeni
    vel
    magistratum
    luijus
    soeculieumDominus
    aperlissimeappellal (J oan.
    xn, 51)
    :
    quia
    sseciili
    bujus
    nomine
    peccatorcs
    inlel-
    ligunlur,
    quorumspes
    nulla
    est,
    nisi in hocsoectilo.
    Sicut enim dicitur mala
    domus,
    cum
    significantur
    habitalores
    cjus
    : sicmaltiin boc socculuiii
    dicimus,
    cumeos
    siguificanius
    qui
    cordehoc ssecnlumiuhabi-
    tant,
    hoc
    est, quorum
    conversationonest inccelis.
    Nostra
    cnim,
    dicit
    Apostolcis
    ,
    conversatioincmlisest
    (PhiMpp.
    ni, 20).
    Diaboloaulein scrviunl cuncia
    pec-
    cata, qui
    libero arbilrio
    princeps
    voluitesse
    peccati;
    propterca princeps
    lnijus
    sa>cu!idiciiur.
    Quam
    re-
    gulam
    intelligentioe
    moneocordibus vestiis
    infignl-is
    :
    adjuvabit per
    hancDoiniiuisad niulta
    Scriplurarum
    cTiscutienda
    atque
    solvenda
    ,
    de
    quibus
    illi
    laqueos
    nectunl erroris sui.
    CAPUT III. 5.
    Quonwdo
    diabolusveneril in con-
    spectum
    Dei. Cum
    crgoscriptum
    non sit
    quod
    dia-
    bolusvideril
    Deum,
    sedtanlum
    quod
    vencrit cumAn-
    gelis
    in
    conspecluni
    Domini, vocemqiieejus audierit;
    cur isli miseri devisioneDei calcimuiari
    ScripUuis,
    et
    imperilosperverlere
    student?
    Quaproptcr
    hscceorum
    propositio
    brevissima
    responsionesuperalur. Quanta-
    libel
    enimloquacitateperqniranl,
    qiiomodo
    videiit dia-
    bolus
    Deum; respondemus,
    Nonvidit dinbolusDetim.
    Dicent :
    Quomodoergo
    cumeo loeuttiscst? Hicvero
    non a
    nobis,
    seda csccishominibtisconvincendaest
    csecitas
    cordis
    ipsorum.
    Hi eiiim
    qui
    carnalibus oculis
    caecisunl, quoiidic loqtii possunt
    cumhis
    quos
    videre
    nonpossunt.
    Quomodoergo
    venil, inquiunt,
    incon-
    speetum
    ejus? Quoniodo
    caccusin
    conspecluin
    viden-
    tis, quemipse
    non
    conspicit.
    Et ist*
    quidcm
    simili-
    ludines,
    dilectissimi fratres,
    ideodictoe
    sint,
    ut liomi-
    numcarnaliumrefeilatur
    improbilas;
    utsi fieri
    potest,
    liocmodo
    repulsi,
    addiscendi mansueitidinem
    impia
    corda
    '
    converlant.
    Numquid
    enim Deus continetur
    loco, quempraesentem
    habel omnis
    angelica
    ct liu-
    manaconscienlia,
    non solum
    bonorum,
    sed eliam
    malorum? Yertimhoc
    interesl, quod
    bonis conscien-
    liis adest ul
    pater,
    malisut
    judex
    :
    quomodoscriptum
    est,
    Dominus
    inierrogutjusium
    el
    impium(Psal, x, 6).
    Item
    scriplum
    esl,
    In
    cogilalionibusimpii inlerrogatio
    eril
    (Sap.
    i, 9).
    Necvehemenlius inauribus
    corporis
    Deus2, quam
    in secreto
    cogitationis inlerrogat,
    ubi
    solus
    audit,
    solusauditur. Nonneetiammali
    homines:,
    1
    SicGermanensisMs.Edili
    vero, pia
    corda.
    2
    Editi,
    Deus
    esMAedundat, e.st,
    nechabeturin Ms.Ger-
    nanensi.
    si
    quando
    verum
    loquuntur
    et non eis
    creditur, ju-
    rant et
    dicunt,
    Testis est
    Deus,
    ef verissimedicunt?
    Ubi, quoeso,
    lesiis est? Ih
    lingua,
    an incorde? in
    sono
    vocis,
    an insilentio conscientise? Unde au*,em
    plerumquestomachantur, quia
    sibi non
    credilur,
    cum
    verumse dicere
    noverint,
    nisi
    quia
    cor suumnobis
    aperire
    non
    possunt,
    nbi testis est Deus?
    CAPUT IV. 4. Variismodis
    loquilur
    nobisDeus.
    Multi autem modi
    sunt, quibus
    nobiscum
    loquitur
    Dcus.
    Loquitur aliquandoper aliquodinstrumenlumi,
    sicut
    per
    codicemdivinarum
    Scriprurarum
    :
    loquitur
    per aliquod
    elementum
    mundi,
    sicut
    pcr
    steliamMa-
    gis
    lociitusest
    (Matth.
    u, 2). Quid
    esl enim
    locutio,
    nisi
    significatio
    voluntatis?
    Loquitur per sortem,
    sieut
    deMatthiainlocumJ udoeordinando loculusesl
    (Act.
    i, 26): loquitur per
    animam
    humanam,
    sicut
    per pro
    pheiam
    :
    loquitur per angelum,
    sicut Patriarcharum
    et
    Prophelarum
    et
    Apostolorumquibusdam
    loculuin
    esse
    accipimus
    :
    loquilur per aliquam
    voealemsonan-
    lemque
    creattiram
    ,
    sicut de ccelovocesfacias
    ,
    curir
    oculis nullus
    videretur, legimus
    et tenemus.
    Ipsi
    de-
    nique homini,
    non exlsinsecus
    per
    aures
    ejus
    aut
    oculos,
    sedinttisinanimononuno modo Deus
    loqui-
    tur : sedaut in
    somnis,
    sicut Laban
    Syro,
    neJ acob
    servum
    ejus
    in
    aliquo
    la^deret
    (Gen. xxxi, 24),
    et
    Pharaoni de
    septem
    annis
    opuleutis lolidemque
    steri-
    libusdemonslraLumest
    (Id, XI.I, 1-32);
    aul
    spirilu
    hominis
    assumpto, quam
    Gneci ecstasim
    vocant,
    siCUf
    oranti Pelro vas
    plenum
    similiiudinibuscredituraruro
    Gentiumvisumest submissumesse de
    ceelo;
    ant m
    ipsa
    meiile,
    cum
    quisque majesiaiem
    vel voluntaiem
    iutelligit,
    sicut
    ipse
    Petrus ex illa
    ipsavisione, quid
    sc
    agere
    vellet
    Domiuus, apud
    se
    ipsuin cogitandO
    coguovii.
    Non enimhoc
    quisquampotest,
    nisi
    apud
    se inlus sonanle
    qtiodain
    tacito clamorc verilatis
    agnoscerc. Loquilur
    ctiamDeus in bonorum malo-
    rtifliqiie
    conscienlia. Nnmet
    approbnre quod
    bene
    facit,
    ct
    iraprobare quoclpeccat,
    nemo reete
    polest,
    nisi ad eademilla in siienlio cordis vel landante vei
    clamantevoceverilalis
    (a).
    Veritas autern Deusest:
    quoe
    cum tain multis modis
    loquatur
    hominibus et
    bonis el malis
    (quanquam
    non
    omnes, quibus
    tot
    modis
    loquitur, possint quoqueejus
    substantiani na-
    tttramque conspicere), quis
    hominum
    potest conjr-
    ciendoaut
    cogitandocolligere, quot
    et
    quibus
    modi&
    eademveritas
    loqualur Angelis,
    sive
    bonis, qui ejus
    ineffabili
    specie
    et
    pulchriludine per
    mirabilcmcha-
    ritatcm
    contcmplando perfruuntur;
    sive
    malis, qui
    depravati per superbiamsuam,
    et ab
    ipsa
    veritate in
    inferioribus
    ordinati, possunt quibusdam
    Iatentibos
    modisvocem
    ejus audire, quamvis
    faeiemviderenon
    digni
    sint?
    CAPUT V.

    5. Diabolus
    polttit
    audirevocemDei.-
    Quapropter,
    dilectissimi
    fralres
    ,
    fideles Dei
    ,
    ef
    Catholicsematris
    germanissimi filii,
    nemovos
    decipiat
    venenatis
    cibis,
    eliamsi adhue estis laclenntriendi r
    perseveranter
    nunc ambulate
    per
    fidem
    veritalis;
    ut
    (a)
    Morel
    legit:
    nistabeademillain silenlidcordisvel
    laudantevel damnantevoceveritatis.ViileElement Gri^.
    tic, pag.
    100. M.
    105
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 101
    certo et
    opportunotempore
    ad
    speciem
    yeritaiis
    ejus-
    demvenire
    possitis.
    Sicut enim
    Apostolus
    dicit,
    hic
    manentes
    corpore, peregrinamur
    a Domino
    ; per fidem
    cnim
    ambulamus,
    non
    per speciem(
    H Cor.
    v, 6, 7).
    Ad
    speeiem
    autem visionis
    Palris,
    fides chrisliana
    pei'ducit.
    UndeDominusdicit: Nemovenilad
    Palrem,
    nisi
    per
    me
    (J oan.
    xiv, 6).
    Sinecausa
    ergo
    isti
    quoe-
    runt, quomodo
    diabolus adDeum
    potuit
    venire
    per
    Chrislum. Diabolus enim ad illam
    contemplationis
    beaiitudinemnon
    polest pervenire, quo
    eos
    qui puro
    sunt corde (ideschristiana
    perducit.
    Nec ideo tamen
    diabolusvocemDei
    loquenlis
    audirenon
    potuit;
    sicut
    multi homines etiam
    qui
    non crediderunt
    Chrislo,
    potuerunl
    vocem audire de coelodicenlis
    Dei,
    Et
    clarificavi
    el
    clarificabo
    : cumDominus
    dixisset, Paler,
    clarifica
    Filiumiuum
    (Id.
    xn, 28, 27).
    CAPUT VI.

    6. In
    conspeclum
    Dei venissediabo-
    lum, quidsit. Quod
    aulem
    scriptuin est,
    diabolum
    venissein
    conspectumDei;
    non idco
    scriptum esl,
    quia quisquampotcst aliqnando conspeclum
    Dei fu-
    gere, cujus
    oeulis cuncla
    subjectasunl,
    et cui cordis
    cujuslibet profunditas patet:
    sed
    quia
    insecrelocrea-
    lurse acta
    sunt, quse Scriptura narravit, proplerea
    scriptum cst,
    Et eccevenerunt
    Angeli
    in
    conspeclum
    Dei; quamvis
    a
    conspeciu
    Dei
    nunquam
    rccedant.
    Quocumque
    enim
    mitluntur,
    ibi
    quoque proesio
    est
    conspectus
    Dei. Sed illic
    proprie conspectus
    Dei di-
    cilur, quo
    humanus non
    potcst penelrare conspectus;
    sicut sunl secreta conscientiae.
    Prcplerea
    cumredar-
    guimus menlienlem,
    ncn eumdicimusin
    conspcclu
    Dei locutum
    ;
    quia
    non hocloculus
    est, quod
    inani-
    mo
    ejus conspicit Deus, quoconspectumdirigere
    non
    potest
    iiomo.
    Quiaergo
    lisectamlatenler
    gestasunt,
    ut indicari hominibus
    per Scripturas sanctas,
    nisi
    Sanclo
    Spirilurevelanle,
    non
    possent,
    in
    conspectum
    bei venlum
    esse, atque
    ibi
    gesta
    essenarranlur.
    CAPUT VII.

    7.
    Quomodo
    diabolus
    fuit
    inmedio
    Angelorum.
    Quod
    aulem diabolus in medio
    Ange-
    lorum
    fuit,
    si bonos
    Angelosintelligis,
    sic in
    medio
    corum
    intelligediabolum,
    sicul reus inmedio
    appari-
    lorura
    judici
    audiendus assistit. Nonenim
    Scriptura
    declarat
    quales
    illi
    Angeli
    fuerint. Si auteminffiedio
    angelorummalorum, quid
    mirum
    est, principem
    ac
    ducemlurbaministrorumsuorumessecircumdatum?
    Si autemin
    conspeclum
    Dei
    quod
    diclum
    est,
    sic ac-
    cipias,
    ut illi in
    conspcctum
    bei
    venianl, qui
    non
    solum
    conspiciuntur
    ab
    eo,
    sed etiam
    conspiciunt
    cum;
    sic
    inlelligendum
    est in medio eorum fuisse
    diabolum,
    ul tamen
    Deum, quemipsi videbant,
    ille
    non
    videiit;
    ut etiam
    per aliquem
    sanctorum
    Ahge-

    lorum Deus diabolo sit locutus. Ncc tamen in libro


    scriplumest,
    nisi Dixit Deus. Sicut eliamin
    negotiis
    publicis, quanquam pleraque per prseconemjudex
    loqualur, judicis
    lamen
    nomen,
    cumGesta
    scribunlur,
    non eliam
    praeconis
    inserilur. Sicut autem
    aliquis
    homovisione
    propheticaindignus,poiestiameninme-
    dioPropheiarumstare,
    ut tantumaudiat
    quodper
    eos
    dicit
    Dominus,
    nec tamenvideat
    quod
    illi vident: sic
    poluit
    et diabolusesse in medio sanciorum
    Angeib-
    rumDeum
    videntium, per quos
    audiret vocem
    Dei,
    quem
    videre
    ipse
    non
    posset.
    CAPUT VIII.

    8.
    Mankhwiexipsaeorumdoclrina
    refulati.
    Et machinamenta
    quidem Manichacorum,
    quantum
    adhanc
    quaestionempertinet,
    multis modis
    solula esse
    perspicitis,
    ut non
    jamputeiis,
    charis-
    simi
    fratres,
    vere diabolum sic locutumesse cum
    Deo,
    ut etiam faciem
    veritalis, quam pura
    corda
    conspiciunt,
    videre
    poluerit;
    aut adillam
    coiitempla-
    tionem beatitudinis
    veneril, quo
    nemonisi
    per
    Do-
    minum J esum Chrisiumvenire
    permittitur.
    Sed ta-
    menmultumadmiror hominumistorum
    impudentiam,
    qui
    devisionesubsiantisedivinoecalumniari nobisvo-
    lunt,
    et id
    quod scriptum
    iionest de
    Scripturis
    no-
    slris
    mentiuntur, quod
    Detimdiabolus
    viderit;
    et
    tantamhinc invidiamconflare
    conantur,
    ul
    quisquis
    exhorruerit,
    el
    indignum
    esse
    judicaverit
    ul diabolus
    viderit Deum
    , penitus
    adivinarum
    Sciipturaruni
    au-
    ctorilate, suspiciosaignorantia
    non
    intelligensquod
    scriplumest,
    averlalur : cuin
    ipsi
    Dominumnoslrum
    J esumChristumDeumesserion
    negent,
    et sineas-
    sumplione
    humani
    corporis
    eum horainibus
    appa-
    ruisse
    confingant.
    CAPUT IX.

    9. Mankhwi Chrislumdiabolo vi-
    sumnon
    negant, Angeli per
    verum
    corpus
    assum-
    ptttmapparenl.Quando ergo
    diabolus leulareau-
    sus cst Dominum
    (Mallh.
    iv, 1-11),
    cum eum vi-
    derel, quid
    videbal? Si
    corpus ejus videbat,
    habe-
    bat
    ergo
    Dominus
    corpus, quod
    nolunt
    perditi
    cnnfi-
    teri. Si autem
    corpus
    non
    habebat, ipsa
    divina sub-
    stanlia diaboli oculis
    subjacebat: quam
    non
    vident,
    nisi
    qui puro
    sunt
    corde,
    sicut ex
    Evangelio
    nobis
    ipsi
    commemorant. 0
    importuna
    csecitashserctico-
    rumI Cur
    Scripluras
    nosiras
    , quod
    Deumdiabolus
    viderit,
    mendaciler
    arguis;
    et
    negandocorpus
    Chri-
    sti,
    divinam
    ejus
    subslantiamdiaboli oculis
    publicare
    velleconvinceris'? Anforte
    ,
    sicut dicere
    solent,
    ita
    non babebat
    corpushumanum,
    ut selamen
    quasi
    ha-
    beremonstraret ?
    Quis ergo
    verius et rectius
    senlit,
    insani, qui
    credit Deumlocutumesse cum
    diabolo,
    an
    qui
    credit Deumnonsolumcumdiabolo
    locutum,
    sedetiamdiaboloessemenlitum?
    Quosdam
    eniman-
    gelos
    humauisoculis
    apparuisse, Scriplura
    comme-
    morat: sed
    utiquepotes(ati
    eorum
    corpoream
    creatu-
    ramitaDominus
    subdidit,
    ut illis eam'
    pro
    voluntate
    coaptaret.
    Undeet
    illi, quamvis
    nonnali ex
    femina,
    verum tamen
    corpus
    habuerunt, quod
    ex
    qualibet
    specie
    in
    quamlibet speciempro
    sui ministerii
    alque
    officii ralione
    converlerent;
    ex vera tamenin ve-
    ram. Nonenimel
    ipse
    Dominuscum
    aquam
    convertit
    . in
    vinum,
    aut
    aquam
    falsam
    ,
    aut vinumfalsumfuisse
    possumus
    dicere.
    CAPUT X. 10. Christusdiabolo
    quomodoappare-
    bat. Omne
    ilaquecorpus, cujus
    est natura et ordo
    mutabilis
    ,
    ad nutum
    omnipolenlissimi
    Condiloris
    ,
    in
    quascumquespecies
    fuerit
    cpmmulatum,
    averitate
    tamenin suo
    genere
    nonrecedit :
    quoniamquacum-
    que
    varietate
    mutetur,
    el
    corpus
    tamen et verum
    1
    Forte,
    ea,
    coaptaretur.
    1$
    SERMOXII.
    m
    covpus
    esse
    non desinit. Sed cuni isti omnemnatu-
    rain
    cor|ioruam,
    nonab
    oinnipoicnlc
    conditorc Dco,
    sedalenebrarum
    genl;',
    ncscio
    qua,
    esse
    confinganl;
    quaerimus
    abeis,
    Dominusnoster J esus Chrislus unde
    corpus assumpscrit.
    Si enimnulluro
    corpns
    eum as-
    sumpsisse
    dictinl,
    quid
    crat illud
    quod
    huinauis at-
    quecorporcis
    occilis
    apparebal?
    Aul ciiini mendaciuni
    puanlasmalis
    erat, quod
    exsecrabilc est credcrc : aut
    si
    ipsam
    divinamsubstanliam siiam nulla
    corporis
    assimipiionc
    hunianis oculiscumdeinonsirassc con-
    leiidunt,
    el bancetiani diabolus
    vidil.;
    ubi
    cstqciod
    in
    isla
    quocstione
    calumniosavoce
    proclamanl,
    Beaii
    qui
    pnro
    sttnl corde
    quonittmipsi
    Deumvidebuni?
    Quod
    si
    foilo
    dicunt,
    divinain et
    propriam
    subslanliamDo-
    miui nou talemcssc
    apctdPatrcm, qualcin
    se inler-
    ris voluit ntillo
    asstiropto corporc
    ostendcre
    ; quitl
    aliud
    ctiani,
    nisi locisel
    lemporibus
    essemutabilrni,
    rniseri crediderunt
    ?Nonenim
    lcgcre
    volunt,
    aut iu-
    lelligcrc
    facile
    possunt quod per prophelam
    dicilur,
    Mulabiseu,
    el mulabiiniur;
    lu aulemidem
    ipsees,
    et
    anni tui non
    deftcieiu(Psal.
    ci, 27, 28)
    :
    elquod
    iutli.
    vinas
    Sapieuliie
    liiierisde
    ipsaSapientia scriptum
    est,
    In se
    ipsa
    manens,
    innovatomnici
    (Sap.
    vn, 2").
    CAPUTXI.--11.
    Vrgcnlur
    Manichmi,
    qitod
    sol
    quem
    Deum
    putanl,
    amalisvideatur.Secunduinillorumautem
    scnstini,
    si
    quis
    eis
    dicat, Quidergo
    miramiiii,
    si ct
    Deusuiiilavii
    spcciein
    divinilaiissurc
    ,
    ut
    posset
    ciun
    qui
    corde sordiclissimoest diabolus
    , iutucri,
    sicut
    deCluislo Deovobis videtur?
    quid rcsponsuri
    sint
    ncscio.
    Qtiia
    et
    nuiiqiiara
    tlicere ausi
    suiii,
    Palrem
    cl. Filiumnisi unius csse subsianikc : et si alicrius
    csse substanlisc Filium
    dicerenl, posscl
    cis
    rcspon-
    deri,
    Cntle
    igilurscitis,
    iitrum cuin Palrc an cinn
    Filio loculum csse
    diabolum,
    vctus iila
    Scriplura
    commemorai? Dcinde
    quocriniiis
    ,
    Solemisliimvidet
    diabulus,
    an nonvidel? Si
    vidct, quomodoergo
    sol
    Deus
    est, qucin
    diabolusvidet? Si non
    videl,
    mali
    lamcneumIiomines
    videnl; qiiomodoergo
    Deuscst
    quem
    vident
    qui
    non
    puro
    sunt corde? Aut si ut vidcri
    posset,
    etiam
    ipse
    muiaitis
    esl,
    cl non liocest
    quod
    videtur; quid
    si
    ergo
    vos aliud
    oslenditis,
    el aliud
    cstis,
    tit imilari eliamsolem,
    non (aiilum adorare
    possilis?
    Et laniensi cos
    inlcrrogcs,
    ulrumcoiinnti-
    labilis aul incommutabilissit divina
    subslanlia,
    uon
    possunl
    nisi incoinmuiabilcindicere,
    non ducti ra-
    lione
    ',
    sed
    pudore
    confusi. Rcslal
    ergo
    ul
    coganiur
    fateri,
    Dominuranosirtnn J esuinCltristumaliunde as-
    sump-issccorpus,
    ut bumanisoculis
    apparerct. Quod
    si
    fitentur, quoero
    unde
    assuinpserit.
    Si de lioc
    IIUIIHIO
    diccint, quscro ipsius
    lniincli undesit
    corpus.
    Coiiliniio
    mibi,
    Delenebrarum
    genle, respondent.
    0 niha (lemciriia! Cur
    ergo,
    miseri,
    in
    corpore
    Saivaloristimetisuterum
    virginis,
    el
    gentem
    docmo-
    ntimnon limetis?
    CAPUT XII.-12. Christuscur ex
    femina
    nalus.
    Filius Dei noncst mulalus
    per
    incarnaiionem. Nos
    quidem
    uuiversamnaturam
    corporis
    ab
    omnipolenle
    oonditore Dco esse
    proliiemur
    : et
    proplerea
    unde-
    1
    Ms.
    Gcrmanensis,
    nonralionedocti.
    cuniquc
    Domincisnoster assumeret
    corpus,
    de sua
    creatura
    ulique
    assumeret: sedex feminamaluit bu-
    milis
    l, qui
    ad liberandura
    perdilam
    creaturamvene-
    ral, quseper
    femiiiain
    lapsa
    est. Unde
    ntrumque
    se-
    xumvolens in
    spcm
    reuovalionis el
    rcparalionis
    ad-
    ducere,
    virilcin in
    qcionascerclur,
    fcniiiieuin
    per
    qtiem
    nasceretur
    , elegit. Vosaulcniqui
    cxhorresciiis
    casta
    virginisvisccra, eligite, obsecro,
    iindo Domi-
    mis
    corpus
    assiimcret. Dicilis onine
    corpns geniis
    tenebrarum essesubsianliam.
    Eligiteergo,
    cit
    dixi,
    unde
    corpus
    Filius Dci debcrcl assumerc. An
    perdi-
    dislis
    l-espondendi luccm, quia
    tcnebra; vobis
    quo-
    euiiiqtie
    oculos converteritis
    ,
    occurriint?
    Sed earo
    mortalis, inquiunt,
    videtnr iminundior. Recitalc eis
    Apostolum,
    Omniamundamundis: et recilalo in eos
    Aposlolum
    ,
    Immundis ainemet
    infidelibus,
    nildl est
    mundttm;
    sed
    poilula
    suut eorumel inensel conscienlia
    (Tit. i, 15).
    Si autem non
    dicunl, Iniinundior;
    sed
    ,
    Infirmior : consenlimus
    plane;
    cl idco Clnijtus est
    noslrafirmilas, quiaeum
    noslrannn
    mutavilinlirmitas.
    Ilic
    agnoscoprophelic
    illain
    voceni, Mittabh ea
    ,
    et
    mutabunliir;
    tuaiilemidem
    ipse
    es
    ,
    etciiinilui nonde-
    ficient.
    Nonsolumenira nonemnniulavit in delerius
    infirmitas
    carnis,
    scd ab eo in melius
    ipsa
    niutata
    esl. Sol iste
    corporeus ,
    queni corpus
    non esse arbi-
    traiitur
    ( usque
    adeo
    necquid
    sit
    corpus,
    intelligunt,
    qui
    dc
    spiiitiialibiis dispulationibus
    se
    fallacilcr
    ja-
    ciant)
    : sol
    eigo
    iste
    corporeus,
    uinium
    quia
    caeleste
    corpus esl,
    illuminal lcrram
    ,
    ncc abea
    ipsc
    obscu-
    ratur
    ;
    siccat
    aijirini,
    ncc indc lnimcclalur
    ;
    soivit
    glaciem,
    nec indc
    frigescit;
    durat
    limum,
    nec inde
    raollescil. Et Dominusnosler J estis
    CliristusYcrbctm
    Patris
    , per quod
    factasunt oinniavirlus eL
    sapienlia
    Dci, ubiquc prtcsens, ubiquc
    secrelus
    ,
    ubiquetolus,
    iiusqiiani inclusus, perlcndcns
    a fine
    usquc
    ad fi-
    nein foi'liler
    ,
    et
    dispoueus
    omnia
    suaviler,
    liment
    infelices
    ,
    nenon
    poluerit
    sichoniiucni
    assuinere
    ,
    ut
    vivificarel
    inorlalia,
    nec abeis
    raorlificarelur; sancti-
    ficarel carneni, liecinde
    polluerctur; dissolveret nior-
    teni,
    necintlc
    ligarclur;
    miitarci inse
    bominem
    ,
    nea
    inhominemmutarelur? Aliudex
    aliodisputaro , pro-
    pter quormndam
    lilubationcin
    ,
    cl
    peiiculosaminfir-
    initalein
    fidei, conipulsi
    sumus.
    Quod
    aulem
    atlinet
    ad
    proposilamquanslioncin, quanquam
    illa
    Scriptura
    (dequa
    insidiari
    quain
    illuiniiiari
    inaluerant)
    Deuma
    diabolovisuni cssc non
    probet;
    videant tanicn
    ipsi
    quoniodo gens
    lenebrarurn divinam
    substantiam vi-
    dere
    potuerit, quando
    antc
    pugnam,
    qua
    bonuni et
    maluindicunl esse commixtum
    ,
    nullcnn adbuc cor-
    pus
    divinasubstanlia
    ,
    utabhostesuo videri
    posset,
    assumpserat.
    Ex
    quo cognoscanl,
    fruslrn secalboli-
    coefidei firmamenla velle
    subverlcre,
    cuni suas fabu-
    las ruinosas
    qualibuscumquerespoiisioiiumdcslinis
    a
    fulciri non
    possint.
    1
    Editi,feminam
    maluithumUem. AlKS.
    Germanensis,
    ex
    femina
    maliiil
    humilis;moxque
    prosequitur,qni peritwam
    liberandam
    venerat,
    quwper
    femuKm
    tapsa
    ett.
    -
    Editi,disputatiombus.Uetiv.sUs. Germanensis,dcslinis.
    Voxiulcrum
    sigiiificans,quale
    extrinsecusfabricat
    ipponi
    solet. Mde
    Appcudicis
    scririonem
    i,
    n. 2.
    SAKCT.AUGUST.V
    CQuatre.}
    107
    S. AUGUSTINI EPISCOP. 108
    SERMOXIII*
    (a).
    Deeo
    quodscriptuin
    estinPstdmo
    n, 10, Erudimini,
    omnes
    qciijudicatis
    tcrram.
    nabitusadJ ie.nsamsancti
    Cypriani,
    vi cal.
    jtm.
    '
    CAPUT PRIMUM.

    1. Tcniim
    jndicare quid.

    Ertidiiniiii,
    omnes
    qui judicalis
    terram. Tcrram
    judicarc,
    esl
    corpus
    dornarc. Audiamus
    Aposiolum
    judicaiilcm
    Lerram: Non sic
    pugno, inquil, lanquam
    aercincwdens;
    srd
    castigocorpus
    mcumel inservilu-
    tem
    redigo,
    ne
    forlc
    cdiis
    prwdicansipsereprobusefficiar
    (I
    Cor.
    i\,
    26el
    27). Audiergo, terra.judicanlemlcr-'
    ram
    ;
    ct
    judica lcrram,
    ne sis terra. Si cnimlerram
    judicavcris,
    cncluin
    eris,
    et in tefaclam
    gloriam
    Do-
    inini enarrabis. Cocli eiiiin enarrant
    gloriam
    Pci
    (
    Pscd.
    xviu,
    2).
    Si aiilemtcrram non
    judicavcris,
    terra eris. Si aiilcmtcrra
    fueris,
    ad euni
    pertinebis
    cui dicliim
    csl,
    Terram mauducabis
    (Gen.
    m, 14).
    Aiidianl
    crgojudices
    ternc :
    corpus casligcnl,
    libidi-
    nes
    frcncni,
    anicnl
    sapiciiliam,
    vincant
    concuptscen-
    tiam: ct tit hoc
    facianl,
    erudianlur.
    CAPUT II.

    2. Prwsumens
    depropriisviribus, pe-
    ril devia
    jusla.
    FidenduminDomimim.Inordinatehu-
    milis. H;ec est anlein sunnna erudiliouis : Servite
    Dominoin
    limore,
    et cxsultaleci cumtremore. Exstiila
    ei,
    non libi : ei a
    quo
    es
    quod cs,
    ot
    quod
    honiocs.
    ct
    quodjuslus
    es;
    si taincn
    j.imjuslus
    es. Si antem
    _
    Dutaveris
    quod
    ab iilo
    quideni
    bouio
    es,
    ate aulem
    justus
    es;
    nonservisDominoin
    limorc,
    ncc cxsuitas
    ciintrcmore,
    sed libi in
    prscsumptionc.
    EL
    quid
    tibi
    fiel,
    nisi
    quodsequilur?
    Ne
    quando
    irascalur Domi-
    mts,
    et
    perealis, inqnil,
    devia
    jusla.
    Nonenim
    ait,Ne
    quando
    irascalur
    Dominus,
    cl non intrelis inviam
    ju-
    stam; sed, pereatis
    clevia
    jusla.
    jam cnimvideris libi
    justus
    non
    rapiendo alienum,
    non
    adulterando,
    non
    homicidium(aciendo,
    nonfalsumtcslirooniumadver-
    sus
    proximum
    dicendo, patrem
    et maircmhonoran-
    do,
    unumDcum
    colendo,
    idolisel tkeiiioniisnonser-
    viendo : debaevia
    pcribis,
    si libi isla
    proasump-eris,
    si libi istaale
    ipso
    esse
    putaveris.
    Infidclcseniinnon
    jnlrant in viara
    juslam, superbi percunt
    dcvia
    jusla.
    Quid
    enimait? Erudimini,
    omnes
    quijuclicatis
    terram.
    Etneforie
    vires el
    polcntiam,
    qua judicatis torram,
    vobis Uibuatis,
    eta vobis
    ipsis
    camvobiscssccrcda-
    lis;
    nolitc sic : Servile Dominoin
    timore; exsultale,
    nonvobisin
    procsumplione,
    seii ei iniremore.Ne
    qv.an-
    doirascalurDominus,
    et
    perealis
    de
    viajusla,
    cumexar-
    seritciioira
    ejus.
    Quidcrgo
    facieiulum
    cst,
    ne
    pcrea-
    mus devia
    jusla
    ?Beuti omnes
    qui confidunlin
    eum
    (Psal.
    xi, 10-13).
    Si beali
    qtii
    confidunt in
    cum;
    jniscri
    qui
    confidunl in se. Malediclusenim omnis
    homo
    qui spem
    suam
    ponit
    inliomine
    (J ercm. xvn, 5).
    Ergo
    necin
    le, quia
    ettuhomocs. Si enim
    spem
    tuam
    posueris
    inalio
    homine,
    inordinalehuniiliseris:si au-
    tem
    spem
    luam
    posucris
    in
    te, periculosesuperbis(b).

    Quidaulem
    interest?
    Ulrumque pcrniciosum
    : nihil
    1
    Islud,
    vi cal.
    jun. adjecimus
    ex velore libroGerma-
    nensi.
    "
    nollalusades. cl.
    gr.
    Er.utim.rar. I.ov.
    () Aiias,
    tlc
    Tempore
    94.
    (&)1'orle,
    suverbus.
    horum
    eligendum.
    Inordinate bumilisnon levatur:
    periculosesuperbus priocipitatur.
    CAPUT III. 5. Volunlasbonaa Deo
    dala,
    a Deo
    excilala.
    Deuiquc
    ut novcrit Sanctilas
    vestra, pro-
    ptcr
    istumscnsuin
    rcdarguendum
    et
    consumendum,
    quod
    in se
    quisquc confidil,
    diclaesse isla
    verba,
    ServiteDomino
    intinwre,
    clcxsnliale ei cum
    Iremore;
    Apostolnm
    audilc hscc
    ipsa
    verbi
    dicentem, et sen-
    lenliam cnr tlicla
    sint, cxplananlem.
    Ecce
    Aposloli
    verbasuiil : Cumtimoreeltremore
    veslramipsorum
    sa-
    lulem
    opcramini.Quare crgo
    curotimore et trcmore
    ineainsalutcm
    operor,
    cuni sit in
    potestate
    mca
    ope-
    rari salulcmmciim? Visandire
    quare
    cumtiniorecl
    Ircmorc? Deusest enim
    qiti opcralur
    in vobis.Idco
    ciimlinioreCLtremore:
    quia quodimpetrat bumilis,
    amiliii
    superbtis.
    Si
    ergo
    Deusesl
    qui operattir
    inno-
    bis, quare
    dictnm
    esf,
    Veslram
    ipsorum
    salulem
    ope-
    ramini ?
    Quia
    sicin nobis
    operatur,
    ut ct nos
    opere-
    inur :
    Adjniur
    meuscslo
    (
    Psal.
    xxvi,
    9
    ). Dcsignat
    et
    se
    operatorcin ', qui
    invocat
    adjutorem.
    Se.d
    vohnilas,
    iiiquil,
    bona,
    lnca
    cst.Faieor,
    tua.Sed
    ciipsaa quoda-
    la,o quo
    exciiala?Noli mc
    ipsum
    audire :
    Aposlolum
    iulerroga.
    Deusesl
    enhn, inquit, qui operatur
    invobiset
    velle el
    operari pro
    bonavolunlule
    ( Philipp. n, 12,
    15).
    Quid
    est
    crgo quod
    tibi
    arrogabas
    ?
    Qtiid
    esl
    quodsupcrbu.i ibas,
    ct
    peiibas?
    Redi ad cor
    tuum,
    inveni lcDialuin
    ;
    etut sis
    bonus,
    invoca bonum. Non
    criiininle
    placetDeo,
    nisi
    quod
    babescxDeo:
    quod
    auleni habcscx
    te, displiccl
    Deo.Si bonatua
    cogilas,
    quid
    hahcs
    quod
    non
    accepisti?
    Siaulem
    acccpisti,
    quidgloriaris, qiiasinon accepcris(lCor. iv, 7)?Solus
    eslillcqui
    nonuovit nisi dare. Non babel
    dalorem,
    qui
    nonhabet mcliorcm.
    Quo
    lci si infcrior
    cs,
    imo
    quia
    inferior
    es, gralulurc quod
    ad
    cjus imaginem
    factnscs
    ;
    ut in iflo
    invciiiaris, qui
    in le
    perisli.
    Non
    cniin
    poluisii
    in
    i.e,
    nisi
    pcrdere le;
    necscis invunire
    le,
    nisi ille
    qui
    fecil
    tc, quseral
    te.
    CAPUT IV.h. Ad
    judices.
    Demuliereadullera.
    Alloquamur
    lamen cLeos
    qui
    sccundumislamvisibi-
    lcmet
    populareminleUigenliamjudicaul
    lerram. J u-
    dicant cnimlcrram
    rcges, duces, principcs, judices
    2:
    unusijiiisqucpro
    munere
    quod acccpit
    in
    icrra,.ju.di-
    cal
    torram.Quid
    est aulcm
    quoddicilur,
    J udicat ter-
    rani, nisi,
    J uilical homines
    qui
    siiul in terra? Namsi
    (crram
    propiienon accipias,
    nisi
    quara
    calcas
    ;
    agri-
    colis
    ergo
    diclum
    est, Quijudicatis
    lerram.
    Porroau-
    lem si
    rcgesjiidicaiii
    l.Tram,
    el
    quisquis
    sub
    regibus
    poteslateinacccpilarcgibus;
    erudianturct
    ipsi
    :
    quia
    terra
    judicat
    terram
    ;
    el tiineredebetcum
    qui
    est in
    ccelolcrra
    judicans
    lerram. Parem
    quippe
    suuin
    ju-
    dical,
    homo
    hominem,
    mortalis
    mortalem, peccalor
    peccatorera.Sieniin procedatin
    niediumdominicailla
    sentenlia, Qui
    sine
    peccaloest, prior
    in illcitn
    lapidem
    mittal;
    nonne omnis
    judicans
    lcrrain terrocmotum
    patilur? Evangelicumcapitulum
    recolamus. Pharisiei
    tentantes
    Domiuum,
    adduxerunt ante eiimmulierein
    1
    sic Ms.GcrmancnsisEditi
    vero, Designat
    essc
    opera-
    torem.
    2
    iiss. cs.
    cl., principes, jiidkes, senalores,uuusquU-
    qw,
    i'lc.
    109
    SERMOXIII.
    iio
    in adulierio
    deprchensam
    ;
    de
    quopeccatopcena
    fuc-
    ralCegedelhiila, Lege
    scilicetdata
    per Moysen
    famu-
    limi Dei
    (
    Levit.
    xx,
    10
    ). Hacergoeomplexioncdolo-
    saetfraudulenlaadDominumPliarissei acccsseruiit,
    ul si
    juberel lapidari
    muliercm
    dilTaroatam,])erdcrel
    lnansueiudinem;
    si auLem
    quod
    Lex
    jusscrat prohi-
    berel, peccasse
    leneretcirin
    Logem.
    Sicut auteni in-
    (errogantes
    dc tributoCoesarircddcndo,
    ore suo cc-
    pil,
    vicissiin
    inleiTOganscujus
    csscl
    prolalus
    iuiro-
    mus, cujtis
    haberet
    imaginein
    ct
    siiperscripiionem.
    Respondcnies
    cnim
    ipsi qui inicrrrgavcranl,
    innitni-
    nioesse,
    iinaginem
    Csesaris
    ; respondil
    eis sccundum
    os
    ipsorum,
    ReddileCwsari
    qtiw
    Cwsurissunl,
    et Deo
    qtimDei
    sitnl
    (
    Luc. xx
    , 22-23) ;
    nt aduioneret
    sic
    rcddendamDcoiti
    homineimagincin
    Dci,quemadnio-
    duin innuinnio
    iinago
    sua rctiditurCiesari.
    Ita el iu
    jstaadulicra
    inlerrog.itoresintcrrogavil,
    eLidco
    judi-
    ces
    judicavit.
    Nnn
    prohibeo, inquii, Iapidari quam
    la-
    jiidaii
    Lex
    jussit;
    sed
    quieroaquibus.Non
    ciiinare-
    sisto,
    sed
    Lcgis
    minisirum
    reqniro.' Denique
    audite:
    Lapidarc
    vultis sccundum
    Legcra
    ?
    Qui.sinepeccalo
    esl, prior
    iniiliiin
    lupidem
    miltal.
    5. Misericofdiam
    consequilur.
    Quando
    autein Iwec
    audivit', digito
    scrihebaiinlerra,
    ul eriiilirci lerrain.
    Quando
    aiilomhoc
    dixilPliarisa!is,lcvi\vil
    oculossuos
    ipse,
    cl
    inspexit
    tcrraro,
    etfccit eamtreniere.
    iVoln-
    decuin hoc
    dixisset,
    ileruni
    coepil
    scribeie in tcrra.
    Atilli
    conipuncli
    et
    tremcfacli,
    uniis
    p.osl
    allerumdis-
    cesserunt. 0 lcnse
    nioiiun,
    ubi sic terra moia
    esl,
    ut eliamnuiiarct locmn!
    CAPUT V.lllis
    ergo
    discedcntibiis,
    rcmansil
    peccalrix
    cl Salvator : rcniaiuil
    aigrota
    et medicus:
    remansitniiseraeLmisericordia. Et
    aspiciens
    uiiilie-
    rcm,
    dixit : Nenw te condemnavit ?El illa:
    Nemo,
    Dominc.Scd lamen adhuc sollicitncral. Peccalores
    cnini damuarenonausi snnt : nonausi suiit
    lapidare
    peccatriccni,qui
    se
    ipsos
    iutueiilcssiiuilcsiiiventTiiul.
    Sedadbue muliercrat in
    inagno pcriculo
    :
    quia
    ct
    illc ei
    judex
    remanserat.,qui
    eralsine
    pcccato. Nemo,
    inqiiil,
    tedciinnavit?
    Alilla, Nenw,
    Dominc: si ncc
    tti,
    sccurasum Cui sullicitudini cila Doiniiiiisvocerc-
    spondil
    s
    : Nec
    ego
    le damnabo
    (
    J oun.
    vui, 5-11).
    Nec
    ego,quainvis
    simsine
    pcccalo,
    nec
    ecjo
    ledumiut-
    bo.Illosavindicla
    rcprcssit
    conscicntia: mc adsub-
    venicnduinincliiiatmisericordia.
    6. Vcrba Pauli de
    poteslaie.
    ILcc
    allcndilo,
    ct
    crudimini,
    omnes
    qui judicalis
    ierrain, Oniues
    scilicel,
    quia
    etiamsic
    inlelligendum
    esl, quoinodo
    3
    dc
    quibus
    Aposiolus
    diciL: Omnisanima
    poleslalibus
    sublimiqri-
    bussubdilasit. Nonesl
    enimpoleslus,
    nisi a Deo.
    Quqs
    aulemaDco
    siml,
    ordinulwsuiil v.
    Qui
    resisdl
    ppteslu-
    , ti,
    Dei ordinalioniresislil.
    Principes
    cniinnonsttnltinw-
    ri boni
    operis,
    ud muli. Visaulemnonliiuere
    polestq-
    lem?
    Bonumfac,
    et habebislaudemexilla
    (llom. xni,
    1
    sicMs.Gerui.At
    editi,
    audiunt.
    -
    sicnieliuscodexcs.
    [cui
    solliciludinilacitaDomimts
    voce
    respondU.]
    '>
    Arn.Er. etMs. Gernianeusis
    omillunl,quomodo.
    '*
    IT.
    i.ugd.
    vcn.
    legunt: Qnm
    uttlem
    sunl,
    a Dcoortli-
    ntttasitnC.Lov.sic:
    QUW
    av.tem
    sttiil,
    a DCOordiitulw
    stmt. M.
    1-5
    ).
    Etsi non
    abilla,
    taincii ex
    illu,
    Aut enim
    juste
    agis,
    ef
    jus[apo.lcslasIaudabil
    te:
    autjuste ageiitem,
    eliamsi
    potestas injiisla
    damnei
    (c, Dousjuslus
    coro-
    nabil tc. Ac
    per
    hoctu
    jusliti.iiii
    tene
    ,
    tu bcuevivi>. :
    ctsivedamnci,
    sivc
    absolval,
    bahebis lauderacxilla.
    Beattis
    ille, cujus
    hic
    sanguis
    fusus csL
    s,
    noiine ex
    ipsapoteslate, antequain
    ci a
    qua
    visus csl
    judicari,
    laydcroinvcnil?Cuiilcssioiiein
    pronipsit2,
    iii
    lideper-
    uiansil: morlemnon
    limuii, saiiguincmfutlit,
    diabo-
    lum
    vicil(a).
    CAPUTVI.

    7. J utlexinse
    primuin,
    luininctlios
    jus
    dicat.Ut
    ergo
    nonsitis
    iniquie
    p-iteslatis(fi), qui-
    cumque
    Iioinincsvultis haliere inIioniiues
    3polesta-
    lem
    ; crudiiiiini,
    ne
    porverse judicctis,
    cL anle in
    anima
    pcrcatis, quamqucinqiiain
    iu carne
    pcrdatis.
    J udex cssc vis
    (non
    ''
    potcs
    meritis),
    vel
    pccunin;
    iioiiiiuni
    reprelientlo.
    Fortassc cnira
    prodcssc cupis
    rebiis
    huinanis,
    el cmisul
    prosis; ufservias
    justiiju-,
    non
    parcispccuniie.
    Prius
    proptcr
    toeslo
    jiulcx
    iule:
    pviusjudica
    dc
    tc,
    ut dc
    pcnetrali con.scicniiajfccurtis
    procedas
    ada.llcriitn.Iu Lc
    ipsiiinredi,
    (c
    altciide,
    l.;
    discute,
    LeamJ i.Ibi tevolo
    probarciiilegrumjudicem,
    ubi non
    quairis
    tcslcm. Procccierevisciim
    poteslale,
    ut nlter libi dical de altero
    quotl
    tu ncscis
    ; prius
    inlus
    judica.
    Nihil tibi tletc dixit
    conscientiatua? Si
    nolis
    ncgare, utiquc
    dixil.
    Noloaudire
    quiil
    dixerii :
    lu
    judica qui
    andisli. Dixit libi de ic
    quid feceris,
    quidaccepcris, quitl peccavcris.
    Vellcinscire
    qiialcm
    senlcnliaro
    prolulisii.
    Si bene
    audisli,
    si reclc aci-
    disti,
    si in audicudo te
    jusius fuisti,
    si Lutenicnlis
    tribunal
    ascentlisti,
    si ic
    ipsum
    ante tc
    ipstini
    iu
    cquuleuin
    cordis
    suspcudisli,
    si
    graves
    lortoresaiMk-
    buisli
    liinoris;
    bcne audisli si sic
    audisii;
    et
    procul
    dubio
    poeiiitendopeccatumpunisti.Ecceel discussisli,
    ctaudisli,
    ct
    puoisti;
    ct lamen libi
    pepercisti.
    Sic
    au.li ct
    proximum
    tuum
    3,
    si crudiarissicul adinoiuiit
    Psalrous, Erudimini,
    oinnes
    quijudkalis
    lerram.
    CAPUTVII.8. Peccala
    pcrsequalur,
    non
    peccan-
    tem. Si sie auilis
    proximuralimin, quoiuodo
    audis
    el
    Lc;peccataperscqiiciis,
    non
    pcccantciu
    : cl si forte
    quisquain
    durus est ad
    corrigcudapcccata,
    avcrsus a
    limorc Dci;
    liocipsuni
    in eo
    persequeris,
    lioc
    ijisum
    corrigercconaberis,
    hoc
    pcrdere
    ct lollcrc
    lahorabis,
    ul servetur homo
    pcccaio
    damnalo. Duocniiuiiomin:
    sunt,
    bomoet
    peccalor
    : lioiuiiiciilDeus
    fee.il,pecca
    torcmsc
    ipse
    lionio1'eeit:
    pcreat quod
    fecit
    liomo,
    liberclur
    qtrod
    fecit Dcus
    (c).
    Noli
    ergo usque
    ad
    mortcm,
    necuni
    perscquerispcecaluro,perdas
    liomi-
    ncni. Noli
    usque
    ad iiiorlcm
    ,
    ul sit
    queinposnitcal
    :
    bonio noii
    iiccclur,
    iil sil
    qui
    emciideliir. Hniicin
    cordc retinens liomo in boniincs
    dilccliiiiiciu,
    csto
    1
    Codex
    es., cujus
    hic
    srmqiihpro
    Domiiw
    fitsus
    est.
    '-sicMs.Gerniiiuensis. Etiili
    wro, promisil.
    3
    i.ov.,per
    homines.
    1'artieula, per,
    abcslacaetcrislibris.
    j'orroediiioEr.iiulielsic:
    qiiicumque
    hondnesvullishubere
    in
    poteUnli'.
    K
    Apud
    Lov.omilliiur,
    non.HabeLur inaliislibris.
    5
    sicAin.Er.etMs.Gcrmaneusis. AlUlim. et
    Lov.,
    Si sic
    audiscl
    proximum
    limm.
    (n)cj-j.rianusMarlyr.
    (ii)
    i-urle,pvtesUUes.
    (<j
    \ idcWdA.12in.loa.i.,n. 13.
    111
    S. AUGUSTINIEPISCOPI H3
    judex tcrrse,
    el amalerrere
    ',
    sed
    dilige.
    Si
    superbis,
    superbi
    in
    peccala,
    non in homincm. In illud saevi
    quod
    libi
    displicet
    et in
    le;
    non in cum
    qui
    faclus
    cst sicul tu. Deuna officina
    cxislis,
    unumariificem
    habuislis,
    unuslimusest vcslramateries.
    Quidperdis
    nonamaiido
    qiiemjudicas?
    Quoniamjustitiamperdis,
    pcrdiss
    non
    amandoquemjudicas.
    Adbibeanlur
    poense,
    roiii
    rccuso,
    non
    iulerdico;
    sedaninio
    ariianlis,
    animo
    diligentis,
    animo
    corrigcnlis.
    CAPUTVIII.

    9.
    Discipiina
    el correclionon
    negli-
    genda.Feriens, pius; purcens,
    crudelis.Noncnirofilium
    tuumnonerudis. Et
    prius agis, ut,
    si fieri
    polest,
    pudore
    el liberalilaie
    crudiatur,
    erubcscat
    patrem
    offendere,
    non
    tanqunm
    severum
    judicem
    limeal;
    gaudes
    adlalemfdium: sedsi fueril forteistacontem-
    nens,
    adbibeset
    vcrbera;
    inculis
    poenam,ingeris
    dolo-
    rcm,
    sed
    quseris
    salulera. Mulli
    amore,
    multi tiinore
    corrccti sunt : sed
    per
    Ireinorera timoris adainorem
    pervenerunl
    3.
    Erudimini,
    qui judkutis
    lerram.
    Diligite
    et
    judicate.
    Nou enim sic
    quocritur innoceulia,
    ut
    percal disciplina. Sciiplum cst, Disciplinamqui
    ab-
    jicit, infelix
    est
    (Sap. m, 11).
    Bene
    polest
    addi ad
    islam
    senlenliam,
    Sicut
    disciplinamqui abjicii,
    in-
    felix est : sic
    disciplinamqui negat,
    crudelis csl.
    Ausus sum
    aliquid
    dicerc,
    fratres
    raei, quod
    vobis
    aliquanto plenius exponere ipsius
    rci obscuriiatc
    cornpellor.
    Hepeto quod
    dixi, Disciplinainqui
    ab-
    jicil,
    infelix esl : hoc maiiifesiuni cst.
    Disciplinam
    qui
    non
    dal,
    crudelis est : lenco
    prorsus,
    teneo et
    oslendo feriendo
    pium, parcendo
    crudelcm;
    exero-
    plum
    anlc oculos
    pono.
    Ubi invciiio fericndo
    piuni
    ?
    Non co ad
    alios,
    ad
    patrera
    et filiumco :
    pater
    ct
    quando fcrit, araal;
    et non vult
    puer
    csedi : cou-
    teinnit
    voluntalem,
    consulit ad ulilitatem.
    Quare?
    Quiapaler
    esl,
    quia
    lisercdilatem
    parai, quia
    succes-
    sorem nulril. Eccc feriendo
    pitis
    esl
    pater,
    feriendo
    miscricorsest. Daniihi homincm
    parcendo
    crudclem.
    Non rccedo a
    personis,
    cos
    ipsos
    anleoculos
    pono.
    Sed
    puer impunilus
    4
    et
    indisciplinalus
    si sic
    vival,
    ut
    pereat,
    et
    pater
    dissimulet; pater pttrcal, pater
    pcrditum
    filium
    disciplinoeasperitale
    offenderc
    limeat,
    nonne
    parcendo
    crudelisest? Erudimini
    ergo,
    omnes
    qui judkalis
    terram: et bene
    judicando
    noii a lerra
    'procmium,
    sedabillo
    exspectale qui
    fecil ccelumet
    terrara.
    SERMOXIV
    *
    ().
    De versu ii Psalmi
    IX,
    Tibi derelictus esi
    pauper,
    pupillo
    lu eris
    adjulor.
    Habilus
    Carthagine
    inbasilica
    Novarum,
    cliedomiiiko.
    CAPUT
    PRISIUM,I.
    Pattper
    verus
    quinam
    sit

    Canlaviraus Doiuiuo,
    cl
    diximus,
    Tibi dcrcliclusest
    paupcr, pupillo
    lucris
    adjulor. Quseramuspauperem,
    quocrainuspupillum.
    Ncc miruin sit
    qtiod
    admoneo
    1
    sicUiim.etMs.Germanensis. AiAni.Er,el
    Lov.,
    etaina
    non
    currere,
    sed
    diligere.
    8
    vcrburn,
    perdis', apud
    Aru.Er. et Sis.Germanensem
    non
    reperitur.
    3
    J ncodice
    cs.,
    adamorem
    pervenerunl
    satvatoris.
    k
    Am.Er.lliim.ct MS.
    Gcrmanensis, imperitus.
    *
    Emendatusest ad cs. cl.
    gr.
    s. Arn.Er. tiim. r-ar.
    l.ov.
    (a)Ahas,
    dcTemnore110.
    ut
    quserainus, quos
    sic abundarc cernimus ct senti-
    mus. Nonne
    pauperibusplena
    oninia? nonne
    pupillis
    plena
    sunt omnia? Tameninler omnia
    qiucropaupe-
    rem,
    quocro pupillum.
    Ac
    prius
    oslendendum est
    Charilali
    vesti'ae,
    id
    quod pulamus,
    non hoc esse
    quod quoerimus.Qui
    enimdicuntur
    pauperes
    et
    sunl,
    in
    quos
    a Deo mandaloe
    eleemosynsofiunt,
    de
    quibus
    fatemur
    scriptum,
    Include
    eleemosynam
    incorde
    patt-
    peris,
    et
    ipsa
    exorabil
    pro
    leDominum
    (Eccli.xxix,iS):
    abundat
    quidem
    hoc
    genus
    hominiim;
    sed allitis in-
    lelligendus
    est isle
    pauper.
    De illo
    genere
    cst isle
    pauper,
    do
    quo
    dictum
    est,
    Beaii
    pauperes spiritu,
    quoniumipsorum
    est
    regnum
    cmtorum
    (Malih. v, 5).
    Stitit
    paupc.res
    non babenles
    pecuniam,
    vicium
    quo-
    tidiantimvix
    invenienles,
    alienis
    opibus ',
    niiseri-
    cordia sic
    indigenles,
    ut eiiain inendicare non eru-
    bcscanl : si de his dictum
    cst,
    Tibi derelictusesl
    puupcr;
    nos
    quid facimus, qui
    boc non sunnis?
    Ergo
    nos
    qui
    chrisliani
    sumus,
    non sunius Deo
    dcrclicti? Et
    quoc
    alia nobLs
    spcsesl,
    si non sumus
    illi
    derclicti, qui
    uosnon
    derelinquil?
    2. Divitibuscuvenda
    superbia.
    Discilc
    crgo
    csse
    pauperes
    el Deo
    rclinqui,
    o
    compauperes
    mei.
    Dives
    csl, superbus
    cst. Namel iu diviliis
    Lilis, quie
    vulgoappcllantur diritise, quibus
    est conlraria vul-
    garis
    ista
    pauperlas;
    in divitiis
    crgo
    islis uibil cst
    sic
    cavendum, quain superbiic
    morbus.
    Qui
    cnim
    non habct
    pecuniam,
    non babct
    amplissimas
    facul-
    lates;
    non habel unde se exiollal. Si
    ergo qui
    nen
    babel unde se
    extollal,
    nonlaudalur
    pro
    co
    quod
    nou
    seextollil:
    qui habet, laudetur,
    si senoncxlollii.
    Quid
    ergo
    laudohuniilcm
    pauperem, qui
    unde
    superbiat,
    nonhabet?
    Quisautcm
    ferat cl
    inopem
    el
    supcrbuni?
    CAPUTII.

    Laudadivitem
    humilcm,
    laudadivi-
    tem
    pauperem.
    Tales vult
    apostolusPaulus,
    qui
    scri-
    bens ad Tiinotheumdicit :
    Prwcipe
    divilibus
    hiijits
    swculi,
    non
    superbesapere(I
    Tim.
    vi,
    17).
    Novi
    quid
    dicain: hoc illis
    proecipe.
    Habent cuiin divitias in-
    trinsecus
    supcrbiampersuadenles,
    babent diviiias in
    quibiis
    laboranl esse humilcs. Da iiiilii Zaccli.cuin
    habcnlcni
    inaguas
    divitias, piincipeinpiiblicanorum,
    confessorcm
    pcrcatoruin,
    stalura
    brevem,
    aiiiniobre-
    vioreui,
    ascendentem
    lignuin,
    ut transeuntemvidercl
    qui pro
    illo
    pcndebal
    in
    ligno.
    Dainibi
    dicciiteiii,
    Dimidiuinreruminearumdo
    pauperibtts.
    Sed iuultum
    divcs
    cs,
    o
    Zacchsee,
    multcundives es. Ecce dimi-
    (liumdabis : dimidium
    quare
    reservabis?
    Quia
    si citi
    aliquidabstuli, qiiadruplum
    reddo
    (Luc. xix, 2-8).
    5.
    Pauperes
    de Lazari sorle non extollanltir.
    Sed ail niihi
    quisque roendicus,
    debilitate
    fessus,
    pannis
    obsilus,
    fame
    languidus; respondet
    mibi,
    ei
    dicit : Milii debcltir
    regnum
    coeloruin; ego
    eniin
    similis sumilli
    Lazaro, qui jacebal
    ulcerosus anie
    divitis
    donuim, cujus
    cancs
    lingebanl
    ulcera,
    el
    quoe
    rebal salurari de
    micis,
    quac
    cadebanl de meu&a
    divilis:
    ego
    illi sirnilior
    siim, inquit.
    Noslrurnsjeiuis
    cst,
    cui dcbelur
    regnum
    coelorum;
    non IIII
    gcncri
    1
    sicMS. Germaiiensis. Al omnes
    edili,
    alknis
    operibus
    r.i exliisduofiiiu. ciLov.
    tritlunl,
    insidianlcs.
    1 SERMOXIV.
    m
    qui
    induunlur
    purpura
    et
    bysso,
    et
    epulantur quoiidic
    |
    splendide.
    Talis enimerat
    ille,
    ante
    cujus
    domum
    jacebat paupcr
    ulcerosus: et videleexilusamborum.
    Contigit
    enimmori
    inopemillum,
    ct auferri abAn-
    gelis
    in sinumAbrahoe.Mortuusest autemdivcs,
    et
    sepullus
    est. Nam
    pauper
    forlenec
    sepultus.
    Et
    quid
    postea
    ? Cum
    apud
    inferos dives ille in tormenlis
    esset,
    levavitoculos
    suos,
    vidil
    pauperemqncm
    con-
    tempserat,
    in Abrahoe
    gremio quiescentcm
    : dcsidc-
    ravit
    guttam,
    a
    quo
    ille
    micam;
    et
    quoniam
    dilcxil
    opulentiam,
    noninvenitmisericordiam.Voluil subve-
    niri fratribus
    suis, semper vecors,
    sero miscricors :
    nihil
    omninoquodpostulavit,accepit(Luc.xvi, 19-51).
    CAPUTIII.

    4.
    Pauper
    el dires incademsorlc
    ftiicilulis,
    si
    ulerque
    hwnilis. Sintts Abruhw. Dis-
    cernamus
    ergo, inqtiit
    milii,
    p.iupercs
    ct divitcs:
    quitl
    roead alia
    inlelligeiida
    exborlaris?
    Aperli
    sunt
    paupcres, apcrti
    suni divilcs. Audi
    crgo
    mc dc lioc
    quodproposuisli,
    domue
    '
    paupcr.
    Cuui cniinilltun
    sanctumulccrosumleessedicis,
    limeone
    stiperbien-
    dononsis
    quod
    dicis. Noli conlcmneredivites misc-
    ricordes,
    divites
    lmmilcs;
    ctut ciiius dicam
    , quod
    paulo
    anle
    dixi,
    divites
    paupercs
    noli contenmere. 0
    pauper,
    estoet lu
    pauper; pauper, idest,
    huinilis.
    Si enimdivcs factusesl huniilis
    , quanlomagispanper
    esscdebet liumilis?
    Pauper
    non habet unde
    infletur,
    dives babct cum
    quo
    luctetur. Audi
    ergo
    me. Esto
    vcrus
    patipcr,
    csto
    pius,
    cslohumilis.Namsi deista
    pannosa
    ct ulcerosa
    paupeiiate gloriaris, quia
    lalis
    fuit ille
    qui
    anledomuiii diviiis
    inopsjaccbat;
    alten-
    dis
    quiapatipcrfuit,
    el aliud nonattcndis.
    Quid,
    in-
    quis
    ,
    atlcndo?
    LcgeScripturas,
    ct invenies
    quod
    dico.Lazarus
    pacipcr
    fuit: in
    cujus
    sinunilevatus
    est,
    dives fuit.
    Conligit, inquit,
    mori
    inopemillttm,
    etau-
    ferri
    ab
    angelis. Quo
    ?In sinitin
    Abraltm,
    id
    est,
    in
    secrettim,
    ubi crat Abraham. Noliteenimcarnaliter
    inlelligere,quod
    velutinsinuralunicoeAbrabooleva-
    lus sit
    pauper.
    Sinus
    erat, quia
    secretumerat. Unde
    dicitur,
    lieddevicinisnoslrisin sinumeorum
    (Psal.
    LXXVIII,
    12).Quidest,
    insinumeorutn?la secrelaeo-
    riim.
    Quidesl,
    Reddein sinumeorum?
    Torque
    con-
    scientiamcoruni.
    Lege,
    autsi
    Iegere
    non
    potes,
    audi
    ciim
    legilur,
    ct \ide Abraliam
    opuleiilissiinum
    fuisse
    in
    tena, auro, argento, familia,
    pecore,
    possessione
    (Gen.xm):
    el lamendives iste
    pauper fuil, quia
    hu-
    milis
    fuit;
    CrcdiditcnimAbraham
    Deo,
    el
    deputaluin
    estilli ad
    justiiiam (Id. xv,
    G).
    J ustificatusest
    gralia
    Dei,
    non
    propria proesumplionc.
    Fidelis
    erat,
    benc
    operabalur.
    Filium
    jussus
    est immolare
    ;
    neque
    cun-
    ciaiusesl ei offerre
    quodacceperat,
    a
    quo acceperat
    (Id. xxu).
    Probatus esl
    Deo,
    coiistituluscst cxem-
    plum
    fidei.J amDconotuserat : sednobismoiislran-
    dus erat Non esl inflaltis
    quasi
    in bonis
    operibus
    suis
    ; qui.i pauper
    eraldives isle. Et ul scias
    quia
    non
    cst inflaius
    lanqiiam
    inbc.nis
    operibus
    suis
    (sciebat
    cnim
    quiaquidquidbabebai,
    a Deo
    habebai;
    cl non
    inse
    ipso,
    sedin Domino
    gloriabalur),
    audi Pauliiin
    1
    Am.Er.Clim.ct
    rar.,
    domine.At S'ss.oum
    i.nv.,
    domne.
    apostolum
    :
    Si enimAbrahamex
    operibus
    justificatus
    esl,
    hnbel
    gloriam,
    scdnouadDeum
    (Rom. iv, 2).
    CAPUTIV. 5. Verus
    pauper
    in
    panperum
    lurba
    vix invenilur.
    Yidetis, quia
    cum
    abundent
    pauperes
    recte
    qiiocriniuspauperem
    : in lurba
    quoerimus,
    et
    vix
    invciiiinus. Occurril mihi
    pauper,
    el
    quseropau-
    perem.
    Inteiim tumantim
    porrigc pauperi quem
    in-
    venis.
    Corde
    quoeiis,
    qucmqiucris.
    Tudicis
    , Paupcr
    sumsicutLazarus :
    divesiste meus bumilisnondi-
    cit,
    Dives surnsicut
    Abraham.
    Ergo
    lu tc
    exlollis,
    illesehiimiliat.
    Quid
    inflaris
    ,
    et noniniilaris.
    Ego,
    iiiquit, pauper
    levor in sinumAbrahoc. Non vides
    quia paupcrem dives
    excepit?
    Nonvides
    quia
    divcs
    susceplor
    est
    pauperis?
    Si enim
    superbis
    contra eos
    qui
    habent
    pectiiiiam,
    et
    ncgas
    eosad
    regnum
    coelo-
    rum
    perlinere;
    cumincis fortasseinvcniatur humi-
    litas,
    quse
    in te
    non invenilur: non
    times ne
    tibi,
    cummortuus fueris
    ,
    dicat Abraham
    ,
    Recedea
    me,
    quiablnspliemasiime
    ?
    C. Divilim
    plenw perkulorum
    cl
    periturm.
    Admo-
    neamiis
    ergo
    diviles
    noslros,
    quodApostolus
    admo-
    nuit. Aroii
    superbesapere,
    nequesperare
    in
    incerlo
    diviiiarum
    (ITim. vi,
    17),
    adrnoniti sumus. Divi-
    tise
    iike,
    quas pulatis plenas
    essc
    deliciarum, ple-
    niores sunl
    periculorum. Pauper eral,
    et securior
    dormiebal: somnus faciliusaccedebatadduramter-
    ram, quam
    ad leclum
    inargentalum.
    Altendiiecnras
    divitum,
    et
    comparate
    sccurilati
    paupcrum.
    Sedau-
    diat dives
    isle,
    ut non
    superbesapiat, neqiicspcrct
    inincerlo divitiaruni. Utalur
    mundo, tanquam
    non
    utens. Scial seviam
    ambulare,
    el inhasdivitiastan-
    quam
    in slabuluminlrasse.
    Relicial,
    viator est: refi-
    ciat
    se,
    ct
    transeat;
    nonsecumtollit
    quod
    instabuloin-
    venit. Aliusvialor
    erii,
    et
    ipsebabcbit,
    sednonauferet.
    CAPUT V.

    Omncs bicrelicturi sunl


    quod
    b>c
    acqiiisicrunt.
    Nudus
    ,inqml,exii
    deulero matris
    mem;
    niidusreveriarin
    terram,
    Dominus
    dedit, Dominusabs-
    tulil
    (J obi, 21).
    Non
    abslulit1,
    quia
    libi derelktus est
    puuper.
    Nudtisexii deuleromutris
    mex;
    nttdusreverlur
    in lerram.
    7.
    Pattper cupidilatibus
    divile
    pejor.
    Audi alium
    pauperem.
    Nihil intulimusin httnc
    miindum;
    sed
    nec
    dttferre aliquid possumus
    : victumel
    tegumen-
    tiim
    habentes,
    his contenli simus. Nam
    qui
    volttnt
    diviles
    fieri ,
    incidunt in lentalionemet desideria
    mulla,
    slulla et
    noxia, quwtuergunl
    hominesininter-
    itttmel
    perdilionem.
    Radix est enimomniummalorum
    avarilia:
    quamquidamappelenles,
    a
    fidepererraverunt,
    el inserueruntsedoloribusmultis
    (I
    Tim.
    vi, 7-10).Q'di
    sunt isti
    qui
    a
    fidepererraverunt,
    el inserueruntsedo-
    loribusmultis?
    Qui
    volunt diviles
    fieri.
    Modo mihi
    respondeat
    ille
    pannosus. Videamus,
    si nonvult dives
    fieri; videamus,
    interrogemuseum,
    si nonvult dives
    fieri :
    respondeat,
    non mentiatur. Audio
    linguam,
    sed
    interrogo
    conscientiam. Dicatsi nonvult
    divcs
    fieri. Si autem
    vuli;
    jam
    incidit inlenlationemei de-
    1
    videtur
    Iogendum,
    nonse
    ctbsliilit. Sic
    versusfmemser-
    monis21: uoniiiiusabsluiil:
    nuniquul
    seabstulit?
    Quod
    detlil
    ahslulil,qui
    dedit scoiitulit.Cedexcs.: sed
    wm
    cbstulit;quod
    nosiraaiconfirmat
    conjei-turain.
    W S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    UR
    stdeiut
    nniliUySlulla
    el noxia.Noneriim
    opcsdico,
    sed
    desic/eriu.Unde?
    Quia
    vull divesficri.
    Quid
    indc? De-
    siderinmtiltaet slulla el
    noxia,
    quwmcrgtml
    homines
    ininlerituiii et
    pcrtlilionem.
    Vitlcsubi sis?
    Quid
    mihi
    oslenlasnullas
    faculiates,'
    ccnn
    ego
    convincam(antas
    cupidilaies?
    Ecce
    jani compara
    duos. Istedivcscst
    ,
    illc
    pauper
    est: scdistc
    dives, jani esl,
    nonvull fieri.
    Istedives
    cst,
    aul de
    parcnlibus,
    auLdedonisct ha>
    rcditatibus.
    Ponamus,
    faciamus : dives est cliamde
    iniquiiaiibus.
    J amnonvull
    adciere, imposuitmoduro,
    fixit liinitcm
    cupiditaii, jam
    cordeinililal
    pictali.
    CAPUT VI.

    8 Rurstnn
    patiper
    cuincliiiile
    compa-
    ratur. Dives
    csl, inquis. Rcs|iondco,
    Divesest. Itc-
    ruin tuarcusator
    respondes
    el
    dicis,
    Dc
    iniqiiiialc
    divcs esl '.
    Quid,
    si facit amicos tle mamroonaini-
    quitatis?
    Doniiuusnovcrat
    quod
    dicebal :
    utiquc
    non
    crrabal, quaudo pnecipiebat,
    Facilevobisamicosde
    mummonti
    iniqnilulis,
    titcl
    ipsi rccipiant
    vosintuberna-
    ciila
    ceteriiu(Ltic.xvi, 9). Quid
    si boc facil
    islcdives?
    J ain finil
    ciipidilalcm,
    cxercct
    pielalein.
    Tunihil ha-
    bes,
    scddivesvis
    ficri;
    incides inicnlalioncin. Sed
    ibrteiuilefactuscs
    paupcrrimus
    ct
    cgenlissimiis, quia
    ncseio
    quid
    habcbas
    paternuin
    ,
    quod
    lc
    suslcntarct,
    ctcaluiiiuia
    aliquacompcliloris
    abstulit.
    Gemis,
    au-
    dio, lcmpora
    accusas:
    qiiodgcmis,
    si
    posses,
    faccres.
    Aiiiionvidcinus? anuon
    quolidianis excmplisplena
    susilomnia? Ilcri
    gcmebat, quiaperdebat
    sua
    ;
    liodie
    pcrliiicus
    ad
    majorcm
    2, rapit
    ulicna.
    9. Vmis
    pauper.
    Christus
    ptittper
    et dives. Inve-
    niinus vcrtiiii
    paupercm,
    iijvcniinus
    piumluimilem,
    iioii tle se fideiKcm
    , paupercm
    verum,
    membrum
    jiaupcris qui proptcr
    nos
    pauper
    factus
    est,
    cum
    divcs c-sel
    (il
    Cor.
    vm, 9).
    Vide divitem
    noslrum,
    qui jirojiler
    nos
    jiaujjcr
    factns
    esl,
    cumdives
    csset;
    vide illiroi divileni
    : Oinnict
    peripsuinfuclasunl,
    cl siuc
    ipsofactum
    esl nihil. Plus est aurum
    facere,
    quam
    habere. Divcs cs
    auro, argenlo; pecore,
    faniilin, fundis, fruelibus;
    libi ista creare non
    poluisli.
    Videilluni divilem: Omnia
    pcr ipsuinfucta
    suiil, Videilluni
    paupereni
    : Veibuincaro
    facltimest,
    el habUavilinnobis
    (J oan. i, 5-14). Quisdignecogi-
    tct diviiias
    ejus
    ?
    Quomodo
    faciai
    qui
    non
    fil, quomo-
    do crecl non
    crcalus,
    formct non
    formatus,
    nuKabilia
    manens, temporalia
    sempitemus? Quisdigne cogitel
    diviliasejus?
    ' CAPUTVII.
    PauperlasChrisli. Paupeiia(emcogi-
    tcmus,
    noforte
    pauperes
    vcl
    ipsamcapiamus.Concipi-
    tnr utcrofcmiiiac
    virginali,
    includilurvisceriliiismatris.
    0
    paupcrtas!
    In
    angusto
    divcrsorio
    nascilur,
    involulus
    infantilibus
    legumcntis
    in
    proesepioponilur,
    fil cibaria
    jumcnlis pauperibus;
    deindecceli et lerraeDomiuus
    creator
    Angelorimi,omnitim
    visibiliumet invisibiliurii
    effeclorct conditor
    sugit, vagit,
    nulritur, crescil,
    lo-
    leral sctatem
    ,
    occullal
    majesialem
    :
    postea tenetur,
    contemnitur, flagcllaiur,
    illuditur, conspuitiir,
    cola-
    phizatur,
    sjjinis
    coronaliir
    , ligno suspenditur,
    lan-
    1
    itis.Germanensis:Divcs,inquis,
    de
    iniquilalc, divesesl;
    omissisvorbis,nespondeo,
    divescst,iterum
    tti,
    elc.
    2
    Editi,
    pergens
    ud
    mcijorem. Casiigantur
    atl 5!ss. s-orbo-
    nicumetGerm.
    cea
    perforatur.
    0
    pauperlas!
    Ecce
    Caputpauperum
    quos requiro , cujus pauperis
    membrurii invenimus
    verum
    paupercm.
    10.
    Pitpillusqtik.
    Breviter
    quscramuspupilium': quia
    iu
    paupererequirendofatigatisumtis.
    Doraine
    J esu,
    pu-
    pillumqusero;faligalusquscro:cito respondc,
    ut inve-
    niam. Nc
    vobis,inquit,
    dicatis
    patrem
    inierra
    (Maiih.
    xxni, 9). Pupillus
    in
    ierra,
    immorlalerii
    pairem
    invenit
    inccelo.Ne
    vobis,inquit,
    dicalis
    palrem
    interra. Inven-
    (us csl
    pupillus
    iste. Orel
    pupillus
    iste: audiamus
    eum,
    ct imitcmur eum.
    Qusc
    est
    ejus
    oralio?
    Quo-
    niam
    paler
    meusel malermeti d
    ereliquerunt
    tne.
    Paier,
    inquit,
    meusetmaler mea
    dereliquerunt
    ine: Dominus
    aulem
    assumpsit
    me
    (Psul. xxvi, 10).
    Si
    ergo
    beati
    pauperes spiritu, quoniamipsorumcstregnum
    ccelo-
    rum
    (Matlh. v,
    5);
    Tibi derelklusesl
    pauper.
    Si
    palef
    nicusc( nialcr niea
    dereliquerunt me,
    bbmiriiis'autem
    assumpsit ine; Pupillo
    lueris
    adjuior
    2.
    SERMO
    XV*(n).
    De versti 8 Psalmi
    xxv, Domine,
    dilexi decorem
    tlomus
    tusc,
    ct locumlabernaculi claritalis tuse.
    Ilabilus iii
    Regionetertia,
    inbasilkasancli Petri Car-
    thaginensis.
    CAPUT PRI.YICM.

    1. Decor dmriiisDei. Ec-


    clesia vivct.

    Decorem domus
    Dci,
    el locumta-
    bernaculi ciaiilatis
    ejus diliginms,
    si et nbs
    ijjsi
    sumus.
    Quis
    est
    ergo
    decor domus
    Dei,
    et locusta-
    bcrnaculi claiitatis
    ejus;
    nisi
    templumejus
    de
    quo
    Aposiolus dicil, Teinplum
    enim Dei sanctum
    est,
    qiiod
    estisvos
    (I
    Cor.
    nr,
    17)?
    Sicut
    ergo
    iufabricis
    nianufaclis,
    cuin
    eleganier
    ct
    ra.ignifice
    conslruun-
    iur, corporalis
    noster mulcetur
    aspectus;
    ita cum
    lapides vivi,
    corda fideliuincbaritalis vineulocori-
    linciilur,
    decor est domus
    Dei,
    et locos laberna-
    culi cL.ritatis
    cjus.
    Discke
    ergoquod
    amare
    debetis,
    ul amarc
    possitis. Qui
    enim
    diligitdecprem donius
    Dei,
    non esl dubium
    quia
    Ecclesiam
    diligit
    : noniri
    fabrefactis
    parielibtis
    et
    teciis,
    non in nitore mar-
    liioriinicl
    iaquearibusaureis;
    sedin
    bominibusfide-
    libns, sanclis
    ,
    Deum
    diligentibus
    exloiocorde
    suo,
    et.cxtoiaanima
    stia,
    et cx tolamente
    sua,
    et
    jiroxi-
    miun suum
    tanqiianiseipsum.
    CAPUT II.

    2. Niarierusel
    super
    numetum. Vasa
    in
    Iwnorcm,
    vusain coutnmcliam. Sed in
    congrc-
    galionc
    chrisliana
    , quaiuumpertinet
    ad
    participatio-
    nein el commnnionem
    Sacramentorurii,
    rnulliplicaii
    sunl
    super
    nuincrum
    (Psal. xxxix,
    0).
    Alins est
    ergo
    numerus: alii
    super
    numerum. Numerus
    est,
    de
    quibus
    dicii
    Aposlolus,
    Novit Dominus
    qui
    sunt
    cjus. Supcr
    numcrum aulem :
    Quoniain
    in
    mcigna
    domononsolumvasa stini attrea el
    argenlea,
    sed et
    lignea
    et
    ficlilia;
    alia
    quidem
    inhonorem
    ,
    aliaincori-
    ittmeliuni
    (II
    Tim.
    n, 19,
    20).
    Numerus
    ergo,
    vasa
    1
    codexcs.: Breviternunc
    quwramnspupillum.
    a
    liim. el Lov.adduntclausulam:
    conversi,etc, quse
    ab
    aliislilirisabest.
    *
    necognitus
    inlibriscs. cl.
    gr.
    Am.Er.Uhm.Par.Lov.
    (o)Alias,
    de
    Tenipore
    23i.
    jl
    SERMOXV.'
    US
    irjhonorem :
    super
    numcrum,
    vasaia conlumeliam.
    Cum
    ergo
    sint ista duo
    genera
    vasorum
    , numquid
    dubilamus ubi sii decor domus Dei? Si
    ergo
    vis
    diligere, agens quod
    canlasti
    ,
    decorem dumus
    Dei 1,
    ct locum(abernaculi claritalis
    cjtis; qiucrc
    vasain honorcm. Et nolo
    dicas, Quaosivi,
    el non
    invcui. hleo cnim
    quonsisii,
    et non
    invcnisti, quia
    quodquscsisii
    lu nonfuisti. Similissimili
    cohoercl,
    dissimilisdissimilem
    refugit.
    Si fueris vasin contu-
    roeliam, procul
    dtibio vas in honorcm
    giavc
    libi
    crit el ad videndum.Nonaudis
    quomodoquidaro
    de
    quodamdicanl,
    Grcwisnobiscst ciiutnad videndum
    (Sap. ii.lS)? Quod
    (ibi
    grave
    est ad
    udcndiiiu,
    quando
    erit
    apcrlum
    ad iiivcniendiini? Vasaeiiiui
    isla,
    iuterioruin hominumsunl. Non
    uiiquc
    cumvi-
    stts fucrit
    juslus , jamagnoscilur jusltis.
    Euuidein
    aspectum
    babet et
    justus
    et
    injustus
    :
    uterque
    lnimo
    ,
    sednon
    uterque
    domus Dei. E( si ainbo christiani
    appcllaiitur,utrumque
    vas,
    sednon
    uirumquc
    inhono-
    rem
    ;
    scd aliudin honorem
    ,
    aliud in coiilunieliaiii.
    CAPUTIII.

    5. Malorumesi maleuli
    bonis;
    Dei
    conlra,
    beneuti malis. Animceattullerwel
    fornicariw.
    Nmnquidproptermala
    vasadeserendaest domusina-
    gna?
    NovitDeus
    uii,
    idest Dominus
    magnoudoinus,
    et
    vasisinhonorcrn
    ,
    ct vasisinconlunieliaro.Sicnii c-;(
    malorummaleuli cliam
    bonis;
    sicccontra Dei bene
    uli etiammalis.
    Quantis
    bonis ulunlur inali?Oinnis
    enimcrealuraDci bonaest
    (I
    Tim.
    rv,
    &).Quomodo
    ca
    maleutunlur mali?
    Quomodoeosiiicrepat Scrijilura,
    dicens
    , Petilis,
    etuon
    accipiiis,
    eu
    quod
    male
    peiatis,
    ul in
    concupiscentiis
    vesirisinsumalis.
    Quod
    nmncn
    aeceperunt
    isti nialc utenles bonis Dei?
    Sequitur,
    el
    dicil,
    Adulleri.Undeadtilleri? Nescilis
    quia
    tiinicus
    hujus mundi,
    inimicusDeoconstiluilttr
    (J ucobi iv,
    5,4)? Adulteri, incjuit.
    Stmtanimoc
    adultersc,
    sunt
    fornicarisc: disculiamuseas. Fornicarioc
    aniinocsiint,
    mullis diis falsis
    quodam
    inodo
    prosiilul.e
    : acliil-
    teroe
    autem, tanquam legitimojamcoiijugiocopu-
    latsc,elipsi lcgitimoconjugio
    nonservaulcs aniuuc
    caslilaleni. Ut aulemhoc tlicam
    exjiresNius,pagaui
    anima fomicaria
    est,
    chrisiiani mali adullcra. Pa-
    gani
    anima fornicaria
    , legilimum
    vircirononbabel
    ,
    per
    diversa docmonia
    proslitulacorrum|)ilur
    : cbri-
    siiani aulemniali
    quare
    adulieraesi?
    Quia
    neccasti-
    talem
    diligit,
    ncc viruni deserit. K-on
    ergo clicas,
    Quare
    simt isli indomoDei?
    Respondetur tibi,
    Vasa
    sunt inconluraeliam. Novil eis uli Dcus: nou crrat
    quicreavit; quoniamqui poluiLcreare,
    novit ordi-
    nare : babcnl indomo
    magna
    locumsuum. Si au-
    lem
    quocras
    a
    me, quomodo
    eis beneula(ur Deus:
    faleor,
    Dei
    consilium,
    sicul
    homo, explicarc
    non
    posstim.
    NovienimcumPaulo
    aposioloexpavescere,
    quod
    ciiamillecura
    consideraret, expavit,
    et
    expa-
    vcsceus exclamavit : 0 altitudodivitiarum
    sapieniim
    el scienticeDei!
    quctin
    inscrutabiliasunl
    judiciaejus,
    el
    invesligabiles
    viw
    ejus! Quis
    enim
    cognovil
    senstim
    Dmnini? aut
    quis
    consiliarius
    cjusfuil
    ?aut
    quisprior
    1
    codexcs.: si
    erge
    vis
    diligere,
    sicenim
    agisqttod
    can-
    tasli;
    ii vis
    diligere
    decoremdomusDei.
    dedit
    illi,
    cl relribuetur ei?
    Quoniam
    ex
    ipso
    ct
    per
    ipstim
    et in
    ipso
    sunt omnia:
    ipsi cjloria
    in swcula
    swculorum
    (Rom.xi,
    55-56).
    Nobis
    consideratio,
    ad-
    niiratio, tremor,
    cxclamatio:
    quia
    nulla
    penelraiio.
    Ipsi
    aulcm
    quid
    ?Cloriainswculaswculorum.Sivede
    vasisin
    honorem,
    sivedevasisin contumeliam
    , ip-
    si
    gloria
    inswculasTculorum. Alios
    coronaf,
    alios
    dainnat, nusquara
    crral : alios
    probat,
    de aliis
    pro-
    bat,
    omnesordinat.
    CAPUT IV..4. Ad
    quid
    mali in mundo.
    Qttid
    faciuiit, inqnit,
    in hoc mundo homines jnali ?
    Rsspondc mihi,
    in fornaccaurilicis
    jialeaquid
    fa-
    cif? Puto noii ibi essesinccausa
    palcaro,
    ubi auruin
    purgaiur.
    Vidcamus
    quse
    ibi sintomnia: fornax
    est,
    palcaesl,
    aiircim
    est, ignisest,
    arlifex cst : sed illa
    tria
    ,
    nunim
    , palea,
    ignis
    ,
    in
    fornace;
    arlilex
    ,
    ad
    ,
    fornaceiu. Aticmleeliam istuin raundum: mundus
    fnrnax
    esi; jialca,
    homiiies
    mali; aurutn,
    homines
    boni;
    ignis,
    tribulatio
    ;artifex,
    Dcus.Attendc et vide:
    aiirumnon
    iiurgatur,
    si
    jialea
    nonurattir. Videaurum
    inboc
    ipsopsalmo,
    ubi
    diligimus
    decorcmdomus
    Dei;
    ct locoii!iaber;iaculiclaritatis
    cjus.
    Videibi
    aurum,
    videvoccin
    auii; purgari ciqiit
    : Proba
    me,
    Domi-
    ne,
    el lentn
    nie;
    ure renes meosel cor meum. Proba
    nie, inqiiil, Doinine,
    cltenla me.
    Qui
    liincredebuit
    tenlaiionem, pelit
    tentaiioncro. Proba
    me, inquil,
    Domine,
    el icnlame.Et vitle si non
    igncmquocril:
    Proba
    tne,
    el lenta
    me;
    tirerencstneoselcormeum.Non
    liinesue in
    igue
    deficias?
    Non, inquil. Quare? Quia
    .-
    misericordialuaanteocttlosnteosesl
    (Psal,
    xxv, 2, 5).
    Eccc, inqiiii, quaresecurusdico,
    Proba
    me, Domine,
    el lenla
    nw;
    tirerenesineosctcortneum: non
    quia
    idO-
    neiissumviribusmeis
    ignemsuslineretenlalionis,
    sed
    quin
    niiserkordiatutianleoculosmeosesl,
    Qui mihi,
    in-
    quil,
    donasti ui aurum
    probalumessem,
    infornace
    nie
    perircperroillis
    ?Prorsus miitis
    purgondum, ejicis
    piirgatum.
    CustodiatDominusinlroitumluumel exilttm
    iiiuin
    (Psul. cxx,
    8).
    Yide
    ipsumexitum,
    vide in-
    grcssum
    in fornacem. Omne
    gaudiumcxistimale,fru-
    ires
    mei,
    cv.tnin tentaitonesvarias incideritis
    (J acobi
    i,2).Ecce
    audisli
    ingrcssum, qtioere
    exitum. Fa-
    cileenimesl inlrure: exire
    magnum
    est. Sednoli ti-
    mere : FidtiisDeus.
    Nempequiaingressusfueras,
    de
    cxitu
    cogilabas.
    Fidctis
    Deus,quinon
    vos
    permillil
    ten-
    lari
    supra
    id
    quodpoleslis;
    scd
    fuciel
    cumlenlatione
    eliumexilum.
    Quid
    est exiLuin?Vl
    possitis
    suslinere
    (I
    Cor.
    x,
    15).
    Inlrasti, incidisti; stislinuisti,
    exisli.
    CAPUTV.5. Abundanlia
    malorum,propler pur-
    gaiionem
    bonorum.
    Magna
    nialeiies est
    purgatio-
    nis bonorum
    ,
    abundantiamaloruin. Namin multi-
    ludine maiorum
    quaravispermixli
    lateant
    boni,
    no-
    vil Dominus
    qui
    sunt
    ejus.
    Subnianu lanti artificis
    ,
    auri micain
    magnapaleaperire
    non
    poiest. Quania
    ibi
    jialea, quani
    modicumaurum? Scd noli
    limerC;
    lantus cst
    ariifex,
    ut
    purgare possit, perdeie
    nori
    possit.
    Vicleaurumbeaium
    Apostolum
    in islafornace
    rotindi
    bujusqueinadmodumpericulis probatur
    : ut
    veniamusad vasa inlionorala
    quoe
    iulus
    sunl, qui-
    bus novit benc uli Doininus
    magiiDC
    domtis.
    Aposlo-
    *o
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    120
    lus
    crgo
    ciroi
    pcriculis probarelur, quid
    dicebat?
    Perkulis in
    nwri,
    pcriculis
    in
    deserlo, periculis
    ex
    ge.nerc,pericnlis
    cx
    qenlibus.
    Isla oniniaforissuiit.
    Inlus attcnde: Perkitlisin
    falsis fralribus(II
    Cor.
    xi,
    20). Alloijiiorergo
    aiiruni
    Dei, alloquor
    vasa facta
    in
    bonoreni,
    alloquor grana
    intrilura arctcintcr
    pa-
    leamiaborantia. Tibi
    dico, quisquis
    audis,
    nonroe
    ,
    sed
    per
    mc
    '
    : Esto
    bonus,
    tolera iiialum. Nolo
    dicas, Quis
    est lioiius?Imo et boc volodicas:
    quo-
    niam
    quaniumciiniquc
    fueris
    bonus,
    non cris sinc
    aliquo
    malo. Unde reclissimc
    dicitur,
    Nenwbontis,
    nisi unus Detts
    (Lur,
    xvui, 19).
    Sedbonus ille
    qui
    facit
    bona,
    Deuscst. Si
    crgo
    bonusDetis
    qui
    facit
    bona,
    el solus ille bonus effeclor
    bonorum; quomodo
    cst
    effectoibonoruui,si
    niiUnslioniinuiiiestboniis?Secun-
    diiinraodulum
    ergoproxinmm
    esL
    etbomobonus.
    Qui
    si non
    esscl,
    Doininus
    ipse
    IIOII
    dieerei,
    Honwbonus
    debonothestiurocordissui
    proferl
    bonn
    (lil.
    vi, 45).
    CAPUT VI.

    0. Mali
    foris
    cl inlns tolerandi,

    Esto
    ergo
    honiis
    ,
    cl (oleranialtnii. Esio
    siinplicitcr
    bonus,
    c(
    dupliciicr
    lolcraliialuin.
    lJ onus,
    nonmsi
    inlus : namsi non iiitus
    ,
    nusquam
    bonus. Esto
    crgo
    bonus
    iiiltrs,
    malumlolcra et foris et intus. Foris
    tolera
    liccrelituni,
    lolcra
    jiaganum,
    tnlcra
    J udoeuni;
    to-
    lerael inlusmaliimChrislianum.
    Quia
    iniinici bomiuis
    domeslici
    ejus(.'lichcccevu, 0).
    Palicnsinolestosniul-
    tos inlus
    malosstoinacliaris,
    indignaris,quasijam
    ve-
    nent
    lcnipiis
    vcnlilaliouis. InliiLura
    positus
    es
    ,
    in
    triLuraes
    adhuc,
    arca tiiluralur
    adhuc;
    adliuc
    gra-
    nael
    manipuli,
    cuiii Gentcs
    credunt,
    adaream cnl-
    ligunlur.
    1'titasessc tc
    possc
    inareatriiicumsoluni?
    Krras. Geme inarca, ttt
    gaudeas
    in horrco. Fiuni
    mtiltamalaa chrislianis malis: illi
    qui
    foris
    suiU,
    el nolunl cssc
    ciirisliani,
    invcniunl occasioncsad
    cxcusationes. Hoiiatori suo ut
    crcdal,
    ista
    respon-
    det : Visme osse
    quod
    csl illec( illc? Et noroinat
    illum ct illuiii :
    aliquaudo
    e(, veruni dicil. Cum
    aulem vcrum non
    potcsl
    inveniri,
    quid iiiagnum
    cst calumniari? Cumillenon
    trcjiidai calumniari,
    facitaliuni
    qciod
    noii vhiet
    suspicaii.
    Tu cuni audie-
    ris hominemisladicenlcm
    ,
    forle
    jtiin
    nosli fratrcs
    tuos
    malos,
    dicis
    apud
    te
    ipsum,
    Verumdicit : Pe-
    riculisin
    fulsisfrniribus.
    Sednoli
    deficerc;
    quod
    ille
    quocrit,
    tuesto. Esiobonus
    christianus,
    ut convincas
    calumniosiiin
    paganum.
    CAPUTVII.

    7. Conslanliain
    ferendis
    intusmalis.
    Sed ille
    calumnialur,
    el de bouisdicit
    falsa, ple-
    rumque
    illi crcdilur.
    Quid
    facitaurum?
    Undiquejialea
    cst, ignis.
    Sordes
    pnnc,
    nonlidem
    2
    : cst<)
    mundior,
    jpsa
    exercitaiionc eslo
    mnndior;
    valcat(ibi ille
    qui
    auferat
    quo
    sordidior
    cs,
    non
    qui oppriniatquod
    au-
    rumes. Etenimsi
    defeceris, peris
    in
    palea
    : cl si
    1
    peris
    in
    palea,
    aurum non
    eras,
    sed aurumle essc
    j
    fragebas.
    Novil Dominus
    qui
    suni
    ejus(ll
    Thn.
    n,
    1!)).
    1Illi autem
    qui
    sunt
    mali,
    de
    qtiibus
    crubcscis
    quando
    es inler malos
    qui
    sunl foris
    ,
    memcnto
    quod
    nonsinl
    1
    eodex
    cs.,
    non
    me,sedDominitm
    perme.
    5
    Ani.etEr.:
    icjnissordesptmit,
    non
    fidem.
    I.ov.etGer-
    roanensis
    Ms.,ignis,
    sordes.ponenitnr
    fidem.
    codcxcs.:
    jgnis
    sordesurilnon
    fidem.
    indomo
    raagna
    ubi
    es,
    vasin
    honorem,
    sedincontu-
    meliam.Inslruxit le
    Apostolus, regat
    le Deus '. Si
    mali non essenl
    proquibus
    orarenuis, quando
    nobis
    diccretur,
    Orale
    pro
    'inimicisvestris?An foiic velle-
    miisbonoshabereinimicos?Undeficri
    polesl?
    Non
    habebisbonuni
    inimicum,
    nisi fuerismalus: si aulein
    fueris
    bonus, inimicus tuus non
    erit,
    uisi
    nialtis.
    Orale
    pro
    inimicisvestris.
    Ergo
    boinoraie
    pro
    nialis.
    Redi adcor tuum. 0 lu
    qui
    inisia
    fornace
    purgaris,
    si
    jiotuit
    essevox
    lua,
    Probamt
    Domine,
    el tenla
    me;
    urerenesmeosetcormeum:
    quoniam
    misericordialua
    anteoculosmeos
    esl; eccer"tli aclcor luum.
    SubDeo
    es,
    oralionemfusurus
    qs;
    occurrit tibi
    qui
    te
    hesit,
    occurritlibi
    ipii
    le
    pressil,
    occurritlibi
    qui
    te
    spoliavit,
    oocurrit tibi
    qui
    inlc carccremmisil: eiaatlendecor
    tuum,
    rcspice
    Doniinumtuum. Ecce malus iniinicus
    tuus,
    eccc bonusDoroinusluus: nocel libi inimicus
    luus
    malus,
    ora
    pro
    iiiimico
    (uo,
    dicit tibi Dominus
    (uusbonus2.Intcr inimicumtuiimnialtimel Doniinuni
    bonum
    ,
    quid
    lufaciuruses? Contraillumoralurus
    ,
    aui bnic
    obleraperattirus
    ?
    -
    "
    CAPUT VRl.8. Dtira
    jussa,
    sed
    magna pro-
    missu.
    Suscipis
    ex
    pracepto
    Domini tui orarc
    pro
    maliguo
    illoinimieoluo:
    quid
    facluruses? Dominus
    jussil
    : dura
    jussit,
    sed
    niagnapromisit. Quse
    dnra
    jussil
    ?
    Diliqite
    htimkos
    vestros,
    benefacile
    his
    qui
    odcrunl
    vos,
    ct orute
    pro perseqnenlibus
    vos. Dura
    sunt: sed
    propter
    verbalubiorumtuorum
    ego
    custodivi
    vias chtras
    (Psal. xvi,
    4).
    Unde (ibi viribus luis
    custodirc vias
    duras,
    nisi
    quia
    miserkordialua anle
    oculos meos est? Ecce dura
    jussil,
    amara
    jussit;
    vide
    qnoc promUii.
    Orale
    pro persequenlibusvos,
    ul silis
    fitii
    Pulris vestri
    qui
    in cwlisest
    (Matlh.
    v
    ,
    44,45).
    Si (ibi
    diceret,
    Ora
    pro
    iniinico
    (uo,
    ut sis
    (ilius
    palris lui,
    ne exliscredctle
    paler carnalis, qui
    hoc libi relicturus
    est, quod
    hinc nonest ablalurus
    ;
    timcres,
    ct faceres:
    jiromitlilur
    libi
    pro
    his
    duris,
    utsis filius
    Aliissimi;
    cogitaPalrom,
    el
    agnoscehse-
    redilalcro. Dic
    ergo, incipe
    orare
    pro
    inimicoluoillo
    magno, qui
    tibi multamala
    feeit,
    qni
    in
    temultadura
    congessil: incipe pro
    illo
    orare,
    et vide cor tuuin
    tecuni
    litigare. Quodergovis, quodplacct libi, quod
    deleclDiissccundinniiitcrioiem
    horainem,quod
    oblem-
    pcras
    Domino
    tuo,
    e( oras
    pro
    inimico
    luo,
    aurum
    esl:
    quodvero,
    cumorare
    ccepcris,
    incipit
    tecuin
    carnalisinfirniilas
    liligare, ipssc
    sunl
    sordes,
    a
    quibus
    teDeusvull in fornace
    purgare.
    CAPUT IX.

    9, Mali
    ideomulti,
    ul
    exerceanlur
    boni,Amurca,
    olemn. Exereere
    ergo
    inraediis ma-
    lis,
    obone
    ,
    si
    cjuis
    es bouus: non de tu.i bone
    s,
    quia
    fuisti
    malus,
    seddc illius
    qui nunquam
    est ma-
    lus: excrcereiuinediismalis. Necniilii volodicas:
    Sallemsi neccssees=el
    propter exercilalioneinno-
    slramul essenl
    inali, pauci essenlniali,
    etboni multi
    essent. Nonattendis
    quia
    si
    pauci essenl,
    mullisnon
    nocerenl?
    Uliqueconsidera,
    vir
    prudens,quia
    si multi
    1
    sie.Am.Er.et Ms. Germanensis. At
    Lov.,rogat
    teDeus.
    i'orte
    pro,
    rogas
    tuDeum.
    -
    Mss.,
    dicillibinominus
    bonus;omisso,
    tuus.
    3
    siaMss.Al
    editi,
    detupbono
    121
    SERMOXVI.
    o.
    boni esentet
    pauci malicssent, pauci
    mali mullis
    bonis noccre non audcrcnt. Si nnn
    aiidercut,
    non
    exercerenl. Nirocvero
    quia
    niulti stint
    mali,
    lahor.ilur
    a
    paucis
    bonisintcrinullos malos: ct cum
    laboralur,
    sudatur;
    et cum
    sudalur,
    aurum
    purgattir.
    Esto
    ergo
    in decoremdomusDci. J ara lecumin cordeluoliii-
    gavil
    inlirmilas
    ;
    invoca
    ,
    ut vincas: adsit (ibi
    Deus,
    adjuvet qui jubet.
    J am factus es victor infinnitalis
    luoe,jamsuscepisli
    animumet frucliimorandi
    pro
    inimicoluo: vide
    quid
    boni
    sil; compara
    illumlihi.
    /
    Illemeditatur
    tenlationes,
    luliindisoraliones: illesi
    nocel, jialamnocet;
    lu
    quodpro
    illo
    oras, Deusnovit:
    illenon
    credit,
    quia
    cor tuumnondiscinit Cum
    crgo
    ille
    palam nocel,
    lu occulleoras: in isto loreulari
    (qnia
    el lorculari Ecclesia
    comparata cst),
    vide si
    noii ille
    qui palam nocet,
    amurca currcns esi
    pcr
    publicuni.
    Anmrca
    per publicumcurrit,
    oleiimau-
    lem ad sedem suam occullos iransitus babct. Et
    cinn occulle
    (ranscal,
    in
    magnitiidineapparet. Quam
    miilli
    cnim,
    o fralres
    mei,
    quam
    multi in islacon-
    fliciationererum
    ,
    in
    bujns
    mundi
    malitia,
    inistaroa-
    lorum abundanliasub(raxerunt
    se,
    et conversi simi
    ad Dcum
    ,
    elvalc fecerunt
    mundo,
    cl
    ccepcruut pau-
    peribus
    subitodonareres
    suas,
    qui patilo
    ante
    rapic-
    bantalienas! Scdmulli
    raptcrres,invasores, spoliatorcs
    publiceapparent;
    amurcaillaest
    perplnieas
    ciirrens:
    illi
    autem,
    unus
    hinc,
    unus
    inde,
    corde
    conjuncto (a)
    malusfaciens
    malapermanereciiibescens 1,
    Deimonita
    rogiiaus; spem
    socculi
    irridcns, spem
    ccelesiemex-
    spcctans,
    mulans amores et mores: oleuni sancti-
    tatiscst in
    lorculaii,
    vas in honoremesl in doino
    magna,
    aurumcsl in
    fornace, grantim
    esl inhorrco.
    Ibi est decor domus Dei.
    SERMOXVI
    *
    (b).
    Deco
    quodscriplum
    esl inPscilmoxxxm
    , 15, Quiscst
    homo
    qui
    vult
    viiam,
    et
    diligit
    videredies bonos?
    CAPUT PRIMUM.

    1. Vila
    prwsens
    nec vila
    esl. Vocans humanuin
    genus Spiritus Dei, jubendo
    quid
    facere
    ,
    ct
    proinitlendoquidsperare
    debeamus
    ,
    prius
    mentemnoslram inflammal ad
    pramium;
    ut
    quodproecipiturmagis
    bonumamando
    , quam
    maltim
    timeudo faciamus.
    Qv.is
    esl
    homo, inquil, qui
    vnlt
    vitatn
    ,
    el
    diligit
    videredies bonos? Sic
    inlerrogatur
    quis
    iste
    sit, quasi possil
    invcniri
    qui
    non sit.
    Quis
    enim non vult vilam?
    qui
    non
    diligit
    viderc
    dies bonos? Audi
    ergoquodseqnilur, quicumque
    hoc
    viset
    diligis,
    bomo;
    audi
    quodsequitur,
    omnisbomo:
    Cohibe,inquit, linguam
    luaina
    malo,
    el labiuluanon
    loquanlur
    dolum.Declinaa
    malo,
    cl
    fac
    bonitm
    ;
    quwre
    pacem,
    ct
    sequere
    eam
    (Psal.
    xxxm,
    13-15).
    Horum
    omniuincoetera
    stipcriora
    sunt in
    proecepto,
    ultimum
    in
    proemio.
    Namul coliibeamus
    linguam
    noslrama
    malo,
    et labia noslranon
    loquanlur
    doltim
    ,
    dcclinc-
    musa
    malo,
    el faciamus
    bontim,
    ut
    quoeramuspacein
    1
    Am.Er.
    rar.,
    corcle
    conjttncto
    mala
    faciens,
    mala
    per-
    manereerttbescens.
    *
    sermoues16et 17
    casliijavimus opc
    duorumcl. et
    gr.
    rm. v. Am.Er. Par.Lov.
    (a)
    Eorle,compuncto.
    (b)Alias,
    1inlerIlomilias 50.
    prsecipilur
    nobis: ut autem
    sequamur eam, promini-
    lur
    nobis.
    Qtioe
    islapaxest,
    nisi
    quam
    non babet
    mundus?
    Quse
    isia
    pax esl,
    nisi
    quam
    non hauei ista
    vita,
    quoc
    in
    hiijus
    viioe
    comparatione
    nee, vita est ?
    Neque
    enimde hac vita
    diceret, Qttis
    csl hoino
    , qtti
    vultvitam?et adistamvel relinend.uii vel
    prodticen-
    dain
    prseceptis
    conscqiicnlibus
    horlarciur
    ,
    tanquam
    et istam
    quis
    nonvellet '. Nani et hoec
    optatur
    saltern
    prolixa,
    quia
    non
    jiotest
    esse
    semjiitcnia
    : ct
    jier
    lianc
    potest
    bomo
    perveniread
    illam,
    si
    qncmadinodum
    vult eam
    longam,
    sic velil et boiiam.
    Quantiim
    est
    aulein inbac
    vila, longum
    ,
    quod
    eril
    aliquando
    lini-
    tuni? Et
    quod
    crat
    longnm,
    erit nulluro:
    quia
    et
    quando cral,
    non
    stabal;
    qtiandoproducebatur,
    nom
    angebatur;
    ncc addendo
    cresccbal, quia
    venicndo
    recedebai 2.
    CAPUT II. 2. Vitabona hicseclanda.Redimere
    lempiisquid, Quisquis igitur
    es ainalor
    longsevitoe,
    esto
    polius
    bomcviiic. Namsi male vivcrevolueris
    ,
    longa
    vitanon crit veruni
    boiiuni,
    sed erit
    longiim
    inalum. Videautem
    quam
    sisabsurdus
    aiqueperver-
    sus : cumlc vitam
    falearisjilusamare, quaro
    villam
    3
    villamvis
    poiius
    bonam
    habere, quam
    vitam. Namut
    inhiaiidoel male
    concupiscendoadipiscaris
    villainbo-
    nam,
    fraudando efficisvitammalani.
    Tamen si tibi
    diccretur,
    si ale
    quacrereltir,
    utrummalles
    villabopa
    carere
    perdendo,
    an vita roala
    moriendo; respon-
    dercs, te,
    si
    utrumque
    relinere non
    posses, paralio-
    remcsseut villatibi auferretur. Cur
    igilur
    non sie
    ainalur
    vila,
    ut sit eiiam
    bona, quoc
    abs teoinnibtis
    luis bonis
    proefeiiur
    eliammala?
    Cupis
    certeut
    longa
    sil,
    licet nialasit: imo facut bona
    sit,
    ct
    npli limerc
    nebrevissit. Namsi le sollicito bene
    agiiur,
    te se-
    curocilo finietur. Succedet ei
    namque
    vila
    oe(erna,
    sinemelu
    beata,
    sinefine
    longa.
    Deilla
    quippe
    inler-
    rogal, qui dicil, Quis
    esl hotno
    qui
    vull
    vitain,
    el dili-
    tjil
    vidcrediesbonos? In hac nutem vila
    j'ubet
    nos
    Aposlolus
    redimere
    tempus, quoniamdies
    mali sunt
    (Ephes.
    v,
    16).
    Et
    quid
    t,.-' -edimerc
    leinjitis, nisi,
    cum
    opus cst,
    eliamdetrimento
    lemporalium
    com-
    modorumad oeterna
    quocrenda
    el
    capessenda spalia
    lemporiscomparare(a)
    ? Undeet Doraiuus
    proccipit,
    dicens,
    Si
    quis
    volueritlecum
    judicioconiendere,
    et
    lunicamluam
    tollere,
    dimitleilli et
    pallhtm(Matlh.
    v,
    40)
    : nt scilicet amissare
    aliqua temporali, imjien-
    das ad
    qnietcm, quod
    eras
    impensurus
    adlitem.
    CAPUT III.

    5. VilainPsalmo
    qitwnumpropo-
    nitur.
    Quod itaque
    non de vila el diebus
    hujus
    temporisloquatur Spirilus Dei,dicens, Quis
    esi Iwmo
    qtd
    vult
    vitam,
    et
    cupil
    videredies bonos?
    sequeiilia
    doccnl. Taliaenim
    prseceplasuhjungil, quibus
    ob-
    audiendovilamel diesbonoshabere
    possimus.ut
    bsec
    vila
    quam
    nunc
    agimus,
    cl hi dies
    pro
    cisdem
    pra>-
    ceplisimplendispleruraque
    amiltendi sinl. Proindc
    1
    sic
    aliquol
    Mss.At
    editi,quanquam
    etistam
    quis
    non
    velit
    ?
    2
    Mss.,
    transibat.
    3
    Editi,
    ctunleviiUmi
    futerisp'us
    amure
    quaiii
    viltm.
    Emenckmtur liicadMss.
    (a)
    vid.scrm, 1G7inliuiicloetim
    Apostoli.
    125 S, AUGUSTlNi EPISCOPl vu
    bi hancvilam
    ,
    iii
    qua
    nunc
    sumus,
    inieUexerimusin
    eoquoil
    clictura
    esl, Quis
    est homo
    qui
    vuit vitnm?
    ct
    propter
    hanc habendara
    quae
    connectuiUur
    prai-
    cep(afaciamus; quid
    acluri
    sumus,
    cum
    aliquis
    in
    malitia
    |iotens
    morleinnobis fueril comminatus
    ,
    nisi
    faisuinlcslimoniumdixerimus? Profectoenimsi fc-
    cciimus
    qtiod
    hic
    jubetur,
    Cohibe
    linguam
    luam a
    malo,
    ut
    proplcr
    hoc
    proeccplum
    lesliinoiiii falla-
    ciam
    rccuscmus, quasi decepli
    videbimur :
    quiapro-
    pler
    liabendoc vitce
    ciijiiditalemprseceplum
    servare
    siiscepimtis,
    el eam
    magisprscceptum
    scrvando
    per-
    didimus. Porro si vitara intcllexerimus inoetcrnum
    bcataro, quam post
    istatn Deus dabit obedienlibus
    sibi;
    de
    qua
    Dominus dixit ad
    quemdam,
    Si visve-
    niread
    vitam,
    servamanclata
    (Malih.
    xix, 17)
    : lunc
    vcro
    iulcrrogaii, Quis
    est homo
    qui
    vuli
    vilam;
    rc-
    spondcinus
    nos velle
    vilam,
    et si etiamsub
    ipsoper-
    cussori.s iclti veritatem servabimus in
    lestimonio,
    moiiemcoiitcmninius in
    muiido,
    vilam
    conscquimur
    inccelo.
    4. Diesboni in
    psalnw,
    non
    hujusswculi,
    sedwierni
    proniiiiunlur. Loqui
    dolum. iloc de diebus bonis
    iiilelligaroiis.
    Namsi
    propter
    dies
    prcescnlissocculi,
    qui
    boni
    dicunlur,
    el non
    sunt,
    in
    sepullura
    cordis
    pcr epulaiiiin aggcres
    ,
    in luxuriseac vinolentiaj
    gur-
    gitibus,in lurpissirois ingluviumvoluptatibus
    '
    : si
    crgo propler
    islos
    dies, quasi jiropter
    dics bonos
    ,
    siisccpcriinus pi'a'cep'ium,
    ut labia nostra iion lo-
    quautur
    tloluin
    ; plcrumqtie
    tales dies
    cogunl
    anialo-
    res suos
    loqui dolum,
    el lales dies
    neganlur
    cis
    qui
    non
    locjuuiilui'
    dolum.
    Quid
    eniraaliud
    est, iorjui
    do-
    luin,
    nisi aliud labiis
    proiuere,
    cuiii aliuti claudalur
    in
    peclore?
    Ad hocmaximc ndulaloruro exarsil nc-
    golium; quiapenescmper,
    ne
    prohibeantur
    ab
    ojii-
    inisnicnsis
    apparalisquc
    conviviis
    ,
    blandiendo non
    lacenl
    falsuni;
    et ab his
    prohibentur 2,
    si amaudo
    Deuni dixcrint vcruni.
    Ergo propter
    islos
    dies,
    quos
    putanlbonos,
    ul eis
    cxhiheaniur, loquunlur
    clolum
    ;
    et cis
    negantur,
    si non
    loquuntur
    doluin.
    CAPUTIV. Alii &n?\
    igilur
    dies
    boni,
    cic
    quibus
    adnioneiniir,
    ut si eosvidere
    diligiinus,
    coliibcamus
    a malo
    linguain,
    nec doluro
    loquamur.
    Non snnt de
    isto socculodie.silli: noneo.shabefcoelum
    qnod
    trans-
    ici,
    scd
    quud pcrniaiicbit;
    non eos novil. terra mo-
    rieiiliuin,
    sedtcrra
    yiveniium.
    Ilos
    quisquis
    intcl-
    lcxerii el
    dilexerit,
    linguaro
    cohibel
    3
    amalo : el si
    eiiinlerror inoiiis
    cogat
    ad
    roalum,
    labia
    cjcis
    nonlo-
    qiiiinlur
    doliini : el si die.busfallaciter bouisiiivitctur
    addoliiin. dcclinal amalo ctiaminler
    bona,
    facitbo-
    miineiiaminter niala
    ; quterit paccm\ quic
    non cst
    1
    Edili,
    iiiglnviarnmvoliipialibits,' pro quoMSS.,
    inglu-
    rium
    volitpitttibiis.UoreX,
    I.lem.
    Crilic, j-ag. 123,120,
    ceuset Ibrte
    legcudum,ingninum.
    LccuoaemaPP.Beiic-
    diclinisadinissam
    iircejioiiinius,siquidem
    sensuui raiioui
    oiiiniuoeoiiseiiLaiieuni
    sujipedilel,
    uec aliumnecesse
    sit
    excogitare.
    51.
    2
    sicMss.Editi
    vero,
    neabhis
    prohibeahtur.
    8
    Plures
    Mss.,
    coliibeal,Et inira
    imperandi modo,
    lo-
    quanlur,dcclinet,faciat,qtiwral,sequatur.
    4
    Mss.,declinetamalo: etiaminlermcda
    facialbontim,
    eliuminlermala
    qumratpacem.
    supcr lerram,
    ct
    sequilur
    eaminillo
    qui
    fccil ccelum
    etlcrraiu.
    5.
    Quanlo
    arclore
    quwrendapax
    el vita wlerna.
    Proindc, fralres, concupiscitevjiam, ctdiligilc
    vidcre
    dies bmiosubi nuilanox eiil : vitamin
    qua
    dies ma-
    lus non
    tiroeatur;
    dics
    bonos, \\\ quibus nunquam
    vilafiiiintur. Sedsi Iiancnicrccdem
    diligilis,
    cavete
    ne
    optis, cujus
    ea mcrces
    esi,
    recuseiis. Ulam
    eni.ro
    pacemquajrendosequiniini
    :
    quaiite
    atitemmanibtis
    vcsdis noctecoram Deo
    ,
    cL non
    decipiemini (Psal.
    LXXYI, 5). Quid
    est enimmanibus vestris
    ,
    nisi
    ojie-
    ribus vestris?
    Qnid
    est nocte
    ,
    nisi in fribiilatione?
    Quicl
    est coram
    Deo,
    nisi conseicntioc
    pmila(e?
    Sic
    vivendocLlioc
    ainando,
    babebiiis Deumin
    c.ontem-
    plationc,
    cl inilio vilam sinc
    defectione;
    dies bo-
    nossine
    ctniienebratione, pacem
    siiiedissensioiie.
    SERMOXVII
    '
    (a).
    Deco
    quocl
    dicilur-in PsalmoXLIX
    , .5
    ,
    Dcus mani-
    festus
    veniet,
    Deus
    noster,
    et
    nonsilobil,
    etc.
    CAPUT PRIMUM.

    1. J udicium
    exlremum.
    Caniavimus
    ,
    fralres
    ,
    Deus
    manifesttisveniel, Deus
    noslcr,
    et twn silebil. Douin Chiislum
    Scriplu-
    ra
    jinetiixit
    vcnuirum ad
    judicium
    vivorum ct
    ..
    roortiiorum.
    Quando
    cniiu
    prius
    venit
    judicari,
    occulius fiiit :
    quando
    veniet
    judicare,
    rnanife-
    slus erit.
    Qnaui
    lueiii tiinc
    occullus,
    binc intelli-
    gite quod
    ait
    Apostoliis
    : Si
    enimcognovissenl,
    nun-
    qiittm
    Doininttm
    tjloriw crucifixisseut(I
    Cor.
    n, 8).
    Tunc aui.cmsiluil
    inlcrrogatus ,
    sicut el
    Evangeliuin
    Ioquilur,
    el
    imjilelur
    in eo Ssaitc
    prophctia
    dicen-
    tis : Sicut ovisad immolundumduclus
    esl,.cl
    sicut
    acjntis
    coramtondcntese
    fuit.
    sine
    voce,
    sicnon
    a,peruit
    ossunm
    (Istti. LIII,7).
    Veniet
    crgo manifeslus,
    el non
    i7c6i/,Adlioc diclum
    esl,
    Non
    silebil1, quia
    siluit
    judicaius.
    Nam
    quantuni
    attiuet ad voces
    ipsiusno.bis
    necessarias,
    ijuando
    silciit?Non
    sil.uit
    per Patriarchas,
    non siluil
    per
    os carnis suoe: cl modo si
    silerct,
    Scrijilura
    non
    loquerelur.
    Lcclor
    ascendit,
    et.
    ipse
    non silel. Traclator
    lor|uitur,
    si vera
    loquitur,
    Cliris-
    tus
    loijuitur.
    Si silerel
    ChrisLus, ego
    vobis isla non
    diecrem. Nec
    per
    os vesiiiiiii siluil : nam
    quando
    cantabaiis, ipsc loqucbalur.
    Non
    silet,
    opuS
    est ut
    nos
    audianuis,
    sedaure cordis : nam facile Cst au-
    dirc auribus caniis. fllis auiibiis audire debenius
    ,
    quas quinrobatroagistcr ipse,
    cumdicerct :
    Qui
    habel
    ctures
    audicndi,
    uudial
    {Mailh. xm,
    9). Quis
    enini
    anie
    illum, (luantlo
    isia
    dicebal,
    sine auribus carnit
    siabai?Omues
    aureshabebanl,
    elpaucihabebanl:
    rior.
    oinnes habebant aures
    audiendi,hoccst,
    obediendi.
    CAPUT II.

    2.
    Prwpositis
    munus
    imposilum.
    Votuin
    pii ptistoris. Quam
    terribiliier loculus est
    pcr proplictam Ezecbielcm,
    credo adhibiiislis au-
    reni,
    credo audistis
    queroadmodtimdixeiit,
    Ad do-
    1
    Editi,
    xonsilebit
    judkalHrnsquia. Abesl,
    jiidicdturus,
    asiss.
    *
    Casligalus
    cst ad omnes codices
    scriptos
    el excu-
    sosinsernione
    jiKccedenti
    modo
    designatos.
    (a) Alias,
    28inlcr oomilias
    bt).
    125
    SERMOXVII.
    120
    mumIsrttelmillamle
    ,
    11011 ad
    populum
    allioris
    linguw
    lemiliam.
    Popultts
    atttcmillenolenl audire
    te, quiuno-
    liuil auttireme
    '
    (Eseclt.
    111, 5-7). Quid oslendil,
    nisi
    quiaipse
    Detis
    per Proplietamloquebatur? Quia
    vero
    in
    ipsis
    verbis
    prophelicis
    nosniaximcterriti
    sumus,
    id
    est, procposiii quos posuit loqui
    ad
    populuni
    suum, prius
    inillisverbis videmus facicmnoslram.
    Deinonslratum est cnim
    nobis,
    sonante
    leciore;
    quasi speculuni
    iibi nos
    inspicercmus;
    ct
    inspeximus
    nos:
    inspicile
    vos. Ecce
    ego
    facio
    ,
    qiiod
    ibi audivi.
    Si non
    discreveris,
    inquit.justtun,
    si nondixeris
    pec-
    calori,
    Morte
    morieris,
    el oslenderisilli ut rccedat ab
    iniquilalibussuis; ipseqttidem
    in
    peccatis
    suis morie-
    tur, sanguinem
    aulem
    ejus
    demanu ttta
    exquiram.
    Si
    imtemdixeris
    ,
    el ille
    coulempserit,
    ct non
    obedierit;
    illeinsceleribusstiis
    nwrieiur,
    lu uitlcmanimamluam
    liberabis
    (Id. xxxiu, S, 9).
    Dico
    vobis,
    libero ani-
    in.-unineain. In
    rnagno
    eniiii
    sum,
    non
    periculo,
    sed
    exitio
    constitulus,
    si lacuero. Sed ciroi
    ego dixero,
    el
    implevero
    olficium
    meum,
    vos
    jam
    attendile
    pe-
    liculumvcslrum.
    Quid
    autemvolo?
    quid
    desidero?
    quidcu|iio? quare loqtior? quare
    hic sedeo?
    quare
    vivo?nisi hac
    inienlionc,
    ut cuni Chrislo simul vi-
    vainiis?
    Cupiditas
    meaisla
    esi,
    bonormcus isle
    est,
    gloria
    meaisla
    csl, gaudiuni
    nieumhoc
    est, posscssio
    meaisla esl. Sed si non ine
    audicrilis,
    et tamen
    ego
    non
    lacuero,
    aniniammeamIibcrabo. Sednolo
    salvusesse sinevobis,
    CAPUT III. 5. Peccata consuelitdine
    vilesciml,
    nec scntiuntur. Ebriositas. Excommunkatio. Nolile
    ergo
    contcmnere,
    fralres
    mci, pcccaia
    in
    quibus
    forleconsuctudiiicin
    jam
    fecistis. Oronc enim
    pecca-
    liiinconsucludinc
    vilcscil,
    ct (ithotnini
    quasi
    nullum
    sil :
    obdiiruil,
    jam
    doloreni
    perdidit. Quod
    valde
    pulre
    cst,
    ncctlolcl:
    quod
    non
    dolct,
    non
    pro
    sano
    liabendum,
    scd
    pro
    morliio
    compulandum
    est. Atien-
    dite
    qu-aedicatScriptura,
    et ibi vidcle
    qiieniadmodum
    viveredcbeatis.
    Quis
    nonconleinnatcbriositatis
    pcc-
    caiiiin? Abundat(ale
    peccatum,
    cl conleronitur. J am
    cor ebriosum
    perdidil
    sensuui,
    non habet
    dolorem,
    quia
    ncc salulem.
    Quandoaliquidpungitur
    et
    dole(,
    aut sanum
    esl,
    aut esl inillo
    spes aliqua
    sanitalis :
    quando
    aulem
    langitur, pungilur, vcllicatur2,
    nec
    dolei; pro
    mortuohabendum
    est,
    acde
    corporeprse-
    cidendum. Sed
    aliquando
    nos
    parcinius,
    ct nonnovi-
    mtisnisi
    loqui
    :
    excommunicare,
    dc Ecclcsia
    proji-
    ccrc
    pigri
    samus.
    Aliquando
    enini limemus ne
    ipso
    flagellopejor
    fiat
    qui
    cocditur.Et
    quamvis qui
    tales
    nuK, jam
    inanimamortui sint: taineii
    quia
    Mcdicus
    nosler
    oninipolens
    est,
    noncst
    despcrandum
    de
    his;
    sedtotisviribus
    supplicandum,
    utaures
    cordis, quas
    clausashabere
    probantur,
    Dominus
    aperire dignetur.
    Sed
    nuinquid
    ille
    parcet, numquid
    silebit
    quem
    ti-
    hieredcbemus?Audislis
    inipso Psalmo,
    fratres
    mei,
    ctimcnumeraret
    peccatapeccatoris,ail,
    Hwc
    fecisti.
    el tacui.Contrahocdictum
    est, Veniet,
    el non sile-
    1
    Er.
    Lugd.
    ven. Lov.sic
    legunt
    liunclocum:
    populits
    autemilleiionvitll audire
    te,quianonvultaudiretne.
    M.
    'Codex.gr., loco,vellkatw, habet,
    ukalur. At
    rm.,
    sulcatur.
    bit. Prsesenliasua non silobit.
    Excepto
    cniin
    quoJ
    DominusChristus
    significatur, quia
    siluit in
    judicio,
    ut
    imjileretur
    inillo eliamca
    prophelia, quampaulo
    anle
    commemoravi;
    hoc
    exceplo,
    modo Dcus
    ipse
    per
    se
    ipsum
    DominusCbristus lacel. Ascendit enim
    in
    ccelura,
    e( sede( ad
    dexteramPa(ris
    ,
    indeventu-
    rus esl
    judicare
    vivosel mortuos :
    quarndiu
    ibi
    cst,
    donecvenial (acei. Voces
    ejus
    inLibris
    audirous,
    do
    ore
    ipsius
    non audinius. Audistisvoccm
    ipsitis
    de
    sanciis
    Scripluris
    isto Ioeo: auditis cum vos
    ipsas
    comincinoraiis',
    et foriedebisrebtis inler vos scr-
    mocinamini.
    CAPUTIV.

    4. Peccanlesvidetel odit
    Deus,
    elsi
    nunc tacet.
    Qui
    vult atidiri a
    Deo, cbarissinii,
    prius
    audial Deum.
    Numquid
    audis illum
    quando
    facis
    adultcrium
    ;
    et laierc te
    putas, quia
    homole nonvi-
    de(? Ille (e
    videt,
    setl (acct.
    Quando
    furiuin
    facis,
    caplas
    oculos
    ejus
    cui
    furaris,
    etsi euin
    latcl, facis:
    si
    proplerca
    non
    facis, quia
    timesneviclearis
    "-,intus
    fecisti,
    incorde
    fecisti;
    fur teneris
    ,
    ct nihil tulisti:
    scdel
    tu,
    si
    opporlunilasdedirad
    imjileiiduin
    maluni
    faclum
    ttitim,furaris,
    et hclaris
    quia
    tacel. Autli
    ergo
    Psalmum: (e
    admonuit,
    (e
    quicumquc
    cs
    ,
    qui
    foiie
    hic hodiesias
    ,
    ci liocle
    aliquidfccisti,
    le
    admonuit,
    libi
    dixit,
    Hwc
    fecisti
    el tcicui.
    Suspkaius
    cs
    iniquilalem,
    quod
    erolibi simitis?0
    Iiomines, qui
    litec verba
    quas
    diciurus
    suin,
    necinore
    liabetis,
    nec in
    corde,
    feliees
    estis. Nonue
    quotidie
    homincs inala facientes
    ,
    aut
    quos
    bene fecissc
    pceniiet,
    e(
    jiceniiemiapervcrsa
    fundunl
    quod inulscruiil;
    iionne
    quotitliedicunl,
    ct
    istamurrouraiuter serodunl: Veresi Deo
    displice-
    rent ista
    , pennitteret
    illa
    (ieri,
    acil illi
    qui
    eafaciunt
    felices essent in tcrra? Vidcmus
    raptorcs ,
    videmus
    infirmorum
    oppressores,
    videmus
    vicinorum
    expul-
    sores,
    videmusviolcntoslimituin
    invasorcs, videmus
    calunniiatores
    ;
    et tamen
    potentes, diviles, feliccsin
    hac terra. Si verc Deus is!a
    videret,
    si isla
    curaret,
    parceret
    cis? Addunt et
    hoc, quod pcjus
    est : Non
    placent
    nisi mali 3.
    Contingat
    autera ut faciat bene
    aliquis,
    el
    sequalur
    forle
    aliqua tentalio,
    conlinuo ad
    manumhabel: Non
    expcdit
    bene
    facere; qui
    fecerit
    bene,
    nihil illi
    prodest''.
    Parumest tibi
    quod
    malevis
    facere,
    et bene facientibusmaledicis?
    Ilwcfecisti,
    ;n-
    quit,
    cl lacui.
    Suspkalus
    es
    iniquilateiu, quod
    crolibi
    similis.
    Quidest, quod
    erolibi similis?
    Quia
    sic mihi
    placet malum, quoraodo
    tlbi : hoc es
    suspicatus.
    Hoc dixisli in corde tuo : sed
    ego audivi, quando
    dixisli iu corde tttos.
    Quodpej*uscst,
    in hsecvcrba
    progrediuntur,
    ut necaudiri timeant.
    CAPUTV.

    S, Dei
    jtidkium
    in
    peccanles.
    Pani-
    lendi
    tempus.Ergo siispkulus
    es
    inique,quod
    erolibisi-
    milis.
    Arguam
    le:
    quomodo
    non
    putas,
    et
    quantlo
    non
    putas, arguam
    le. Sileocumfacis: sednonsileocum
    1
    SicMss.Ediii
    vcro,cumvos
    ipsicommcinoralts.
    2
    Mss.nou
    babenl,nevidearis.
    3
    SicMSS. Al
    edili,
    nisimala.
    4
    Mss.: xon
    exveditfacerebene,
    mato
    qui feccritbene;
    nec
    habenl,
    nihil illi
    prodest, quodetiamabcsi ab Am.
    el Er.
    s
    incdilis
    deeral,
    sed
    egotiudivi,
    quandodixisliincorde
    ttto; quod
    hicresliluluinesl ex
    manuscriplis.
    127
    S. AUGUSTINi
    EPISCOPI 128
    judico. Artjuam
    le.
    Quitl
    libi faciam
    , quandoarguam
    te? Statuani teanie
    fuciem
    litain. Modoenini
    qiiaudo
    male
    laeis,
    putasquia
    bonus
    es, quia
    nonvis(evidere.
    Alios
    rcprehcndis,
    tc non
    respicis;
    alios
    accusas,
    de.
    te nnu
    cngitas;
    alios
    ponis
    anteoculostuos
    ,
    le
    ponis
    post
    dorsuinluum.
    Egoquando
    le
    arguo,
    conlrafacio;
    lollole adorso
    luo,
    cl
    pouo
    leanteoculos luos. Vi-
    dcbiste,
    et
    plangcs
    tc;
    et nonerit
    jam
    umc
    quomodo
    corrigas
    tc. Cnntemnis
    ergo lempus
    iniscricordioc,
    veniel
    lcnipusjudicii: quia
    lu in ccclesiamihi can-
    lasti
    ,
    Misericordiamei
    judicium
    cantabo
    libi,
    Domine
    (Psal.
    c, 1).
    Ex orc nosiroexil
    ,
    el
    ubiquc
    ccclesioc
    coucrep
    uit
    Cluislo,
    Miscricordiamct
    judicium
    cantubo
    tibi,
    Douinie.
    Teinpus
    est raiscricordiic,
    ul
    corrigamur:
    noiidunivenil
    tcmpusjudicii.
    Locusesl, spalium
    est:
    pcccavimus, corrigamur.
    Noiidumfinita cst via
    ,
    nondinnclatisus cst
    dies,
    nondum
    cxspirntum
    est;
    non
    dcsjicrctur, quod
    esl
    pejus
    :
    quoniain propter
    ipsapeccala
    bunianact lolerabilia,
    ct tanlo
    crebriora,
    qiianlo
    minora
    ,
    consiituit Deus in Ecclesia
    lcmpore
    inisericordke
    procrogandoe
    quolidianam
    medicinam,
    tt(
    dicanius,
    Dimitlenobisdebilctnostra
    ,
    sicutel nosdi-
    mitlimusdcbiloribusnostris
    (Matlh,
    vi,
    12)
    : ul hisver-
    bis lotafacieadallare acccdamus,
    el bisverbisloia
    faeie
    corpore
    Cbrisli el
    sanguine
    communicemus.
    CAPUTVI.

    (i. Medicina
    posl peccaium
    non re-
    spuentla.
    Sed
    quod
    est
    gravius
    , ipsam
    medicinam
    sic lioniinescontemnunt,
    ut nonsolumnondent ve-
    niam
    quaudo
    inillos
    pcccalur,
    sednec velinl
    pcterc
    quando ipsi pcecant.
    lnlravit lenlatio,subrepsil
    ira
    ;
    lai.luin(lominataest iracundia, quantmn
    poluil,
    ut
    nonsoluinluiiiultiiaretur
    cor
    ,
    sedel conviciact cri-
    niinavomeret
    lingua.
    Nonvhlcs
    qito
    le
    inipulil?
    non
    vides
    quo
    tc
    prsecipitavil?
    Tandem
    corrige,
    dic,
    Male
    feci, pcccavi.
    Nnneniinmoiieiis
    ,
    si dixeris:
    crede,
    non
    inihi,
    sedDco.
    Quid
    sum
    ego?
    Iiomo
    sum, par
    vcster suni
    '
    ,
    carneni
    porio,
    iiifirmussum: omncs
    crcdamusDeo. AlLcndilcvobis.
    Ipse
    DoniinusChri-
    slus
    aii,
    Alicndilcvobis : Si
    peccuvcrilfraier tuus,
    corripe
    etimhiler leel
    ipsum
    solunt.Si leaudierit,
    lu-
    cratuses
    fraircm
    luum: si lenonaudierit,
    adhibelectim
    duoscuitIres. In ore duorttm
    attl trinmlcstiumslabit
    oiinieverbian.
    Si
    necipsos
    audieril,refer
    adEcclesiam.
    Si nec
    ipsam
    audierit,
    sil libi
    lanquam
    ethnicusel
    pttbli-
    canus
    (Mailh.
    xvm,lt'i-7).ElhnietisgenLiliscst:gcntilis
    illeesi, qui
    iuChiistumnoucredit. Si nccEcclcsiam
    audierit,
    niortmun
    compula.
    Sedeccevivil,
    eccein-
    trat,
    ecce.
    signat,
    cccc
    genufigit,
    ccce
    oral,
    eccead
    allareaocedit. Scdsit tibi
    ttniqttum
    elhnicusel
    publi-
    cautis.Noliinilloallcndere falsa
    signa
    : vivcnsmor-
    luus est.
    Undevivil?
    Quomodo
    vivit5? Si dicamali-
    cui in
    conspectu
    vesiro,
    Tu hocfecisli :
    respondebit
    posiea,
    Quanlum
    erat
    3? Intus mc
    moneret,
    intus
    niibi diccrci
    quia
    malc feci
    ,
    intus viderem
    peccalum
    1
    Editi,par
    vestrumsttm.Codex
    rm., parvus
    stim.Alii
    veroinaiiuscri|ii,par
    vestersum,
    2
    MSS. : \oli inillocMendere
    falsusigna
    vivenlis: nwrluus
    est. i.ndeviiilur?
    Quomodo
    vivilur?
    3
    EdiLi:
    Qticinlmn
    crrtit? AtMss.:
    Quantttm
    eral? Ex
    liisvicLorinus
    atldiia
    j.articulaj.rosequilur,
    v.lintusmemo-
    nerci.
    inciroi ':
    quare
    in
    populoarguit? Quid
    si
    feci,
    et
    noncorrcxisti?
    Quid
    si
    1'eei,
    eladbuc
    persevcras?Quid
    si
    feei,
    cl adliuctibi benefecisseviderisincordeluo?
    Quia
    lacel
    ille, jttstuses?Quia
    illemodonon
    vindicat,
    nihil male fecisti? Non
    linics,
    Arguam
    le? Non
    limes,
    Consliluamte auie
    faciem
    liiam? non limcs?
    CAPUTVII.

    7. Vilwbrevitas.Homovilro
    fragi-
    lior. Sed
    longe
    cst, inquis,judicium. Primo, quis
    tibi dixit
    quialonge
    esl dies
    judicii?Numquid
    si
    longe
    est dies
    judicii, longe
    esi diestims?Undescis
    quando
    est?Nonne nmlli sani dormicrunl ct obduruerunl?
    Nonnecasus nostros nobiscumin hac carnc
    porta-
    mus?Nonne
    fragiliores sunnis, quam
    si vitrei esse-
    mus? Vitrumenimclsi
    fragileesl,
    tamen servatum
    diudural : et inveniscaliccs ab avis et
    proavis,
    in
    quibus
    bibunl
    nepotes
    et
    pronepotes.
    Tanla
    fragilitas
    custotlitaest
    per
    annos. Nos autem
    liomines,
    cl sub
    tantis casibus
    qiiolidianis fragiles
    ambulanius
    ;
    et si
    casus
    ipsi repenlini
    non
    accidereni,
    diu lamcnvivere
    non valeremus.Yitaliumaiiatotabrevis
    cst,
    abin-
    fantia
    usque
    ad
    decrepilam
    sencctuteni lola brevis
    est. Adamsi adbuc
    viveret,
    et hodie
    moreretiir, quid
    illi vilse
    longitudoprofuissel?Hucaccedil,
    quiaipsc
    dics, qui quasi
    naluraliler
    servil,
    morboinleclo
    s
    in-
    certusesl.
    Quotidie
    moriuniur honiiiies:et
    qui
    vivunt
    dccluciinL
    illos, cxsequiascelebranL,
    cl vitamsibi
    pro-
    mitluiil. Neino
    dicit, Corrigam
    me,
    nc cras hocsim
    quod
    istc
    qucro
    dcduxi. Placent vobis
    verba, ego
    quscro
    facta. Nolilenieconlristare
    jiravis
    rnoribusve-
    siris :
    quia
    delcctatio meanon est in hacvita nisi
    veslrabonavita.
    SERMOXVIII
    *
    ().
    DeeodemversuPsahni
    XLIX,
    Dcusmanifeslus vc-
    niet
    ,
    clc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Cluisli adventttsalter
    occullus
    ,
    aller
    mnnifeslus.Prwcepla
    Dei
    quibusdam
    in
    risumveniunl.Hominnmcarntilium
    perversumjudicium.
    Ad exhor(andas nientes Charilatis
    vcstrse, pauca
    de
    proesenli psalnio
    ,
    qme
    donal Doroinus
    , gralanler
    accipite.
    DeDoroinonoslroJ csuClnislo
    prophetattim
    esl inisto
    psalmo,
    ubi atidiviinusel
    canlavimns,
    Deus
    manifeslus
    veniel,
    Deus
    noster,
    cl nonsilebil,
    Ipse
    cnim
    DominusCbrislus
    ,
    Dcus
    nosier,
    Filius
    Dei, primo
    adraitu venit occultus
    ,
    secundoadveniuveniet ma-
    nifeslus.
    Quando
    venil
    occnltus,
    non innoluit ni&i
    servis suis :
    quanclo
    vcniel
    nianifeslus,
    innolescet
    bonisel malis.
    Quando
    vcnit
    occulius,
    venii
    judican-
    dus :
    quando
    veniet raanifesliis
    ,
    veniel
    judicaliirus.
    Denique
    lunccum
    judicarelur 3, siluit,
    el desilenlio
    ejuspropbeia proedixerat,
    Sicut ovisacl immolandum
    1
    SicMss. Editi
    vero,
    intusvideret
    peccalummeum.
    -
    Lov.,
    inleclo.AtMSS. una
    voce,inlecto; proquoEr.,
    illeclo.
    3
    Mss.Victorinuset Phimarconcnsis :
    Denique
    tunc v.t
    judicareiur.
    '
    Collatusestadfl.
    jii.
    v. e(adAm.Er. rjlim.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    de
    Tempore
    220.
    (b)Hujus
    sermonis
    fraginenlum
    exslatincollcclioneFlori
    ad.-iiom. 1.
    129 SERMOXVIII.
    150
    ducltts
    est,
    el sicul
    agnus
    coranttondenle
    ,
    sicnon
    upe-
    ruit ossttum
    (tsai.
    LIII,
    7).
    ScdDeusnoster
    manifcsius
    veniet,
    Deus
    nosler,
    etnonsilcbil.Non
    quomodosiluil,
    quandojudicandus
    erat, itasilebil, quandojudicalurus
    cril. Et niincnon
    silet,
    si sit
    qui
    audiat : sed dictum
    cst,
    Tunciioii
    silebit,
    quando
    vocem
    ejijsagnosccnt
    ct
    qui
    niodoconteranunt. Modoenim
    quando
    dicuntur
    prsecepiaDei, quibusdam
    inrisumveniunt: et
    quo-
    niam
    ijuodpromisil
    Deus modo non
    oslendilur,
    et
    quod
    minalcir raodo non
    vidctur, quod proccipit
    ir-
    ridetur. Modoenimfelicitatcm
    quoe
    dicilur mundi bu-
    jus,
    habcntel
    mali;
    infelicilaleniquoedicilurniuncli
    hu-
    jus
    ,
    habent e( boni. Altencluiitbomines
    qui
    credunl
    pncsentia
    e( non credunt fulura
    , quoniara
    isla bona
    ct mala
    procscnlis
    sa^culi
    proiniscue
    habenl boni et
    inali. Si divitias
    oplant,
    vident haberedivitiasel
    pes-
    sinios hominesel bonos
    homiiics;
    videiK
    eliam,
    si
    cxhorreul
    paupeiiatem
    et miserias
    htijussseculi,
    Ia-
    borare in his niiscriis non solum bonos
    ,
    sedeiiam
    inal.is : cl diccinlin cordesuo
    , qnia
    res liumanas
    Dcusnec
    respicil,
    nec
    regiL,
    scdomnino inintimo
    cpiodam
    muudi
    liujus
    fundo
    ()
    dimib.itnos casibus
    volvi,
    ncc
    aliquani providentiam
    exhibet nobis. Ac
    pcr
    lioc(it inillis
    conteinplusprtrcepli, quia
    nonvi-
    dcncmanilcsiationem
    judicii.
    CAPUTII.

    2. CurDeus nunc
    judicat quwdam,
    uon oninia. Vertuntaiiienetiammotlodebet
    quisque
    aliendeie,
    quiaquando
    vull
    Deus,
    rcsjiicit
    ct
    jiidical,
    cl ad liorainnondilfeii :
    quando
    autem
    vuit,
    differl.
    El undehoc?
    Quia
    si
    nunqiiam
    in
    prscseniijudiciret,
    iioncssc Deuscrederetur : si oinniain
    prscsentijudi-
    carcl,
    nibil
    judicio
    rescrvarel. Ad boc enim miilla
    servaiilur
    judicio, etqiuedam
    in
    prsesenliajutlicantiir,
    ul illi
    qui dilTciiiiilur,
    limearit ei convcrlaiilur. Non
    ciiini ainai Dcus
    daninare,
    scd salvare
    *
    : el ideo
    jia-
    tienses( in
    inalos,
    ut demalisfaciatbonos. Scddicit
    Apostolus, quia
    revelnbiturira Dei
    super
    oinneiniin-
    pieialem(Rom.
    r, 18),
    ct reddel
    Deusuniciiique
    secun-
    dum
    opcra
    sua. Admoiietauteinet
    corrijiit
    honiinein
    conlcmricnteni.;
    et
    dicit,
    Andiviliusbonilutisel
    loiigu-
    nimilalis
    ejus
    conlcmnis?
    Quia
    hnnus est in tc
    , quia
    longaniniis
    esl in
    le, quia palicns
    esl in
    te, quia
    differt le cl non aufeii
    te, conleninis,
    et oniniuo
    iiullum
    judicitim
    Dei
    putas
    :
    ignoraitsquiapalie.iilia
    Dei tid
    pmiiileiitiuin
    teadducil?Tutttitemseciindumdit-
    riticnncordistui lltezaurizaslibi iramindieirceel reve-
    tolionis
    jusli judicii Dei,qui
    retldel
    unicuique
    scctindnm
    operu
    sua
    (Id. u,
    4-G).
    5. Tliesaurus
    operitm,
    seu
    bonorum,
    seumuloram.
    Quidquidcrgo
    homo facil
    raodo,
    inthcsaurummit-
    lit,
    sedncscil
    quid colligat
    :
    qnomoclodivitcs,
    qui
    in thesaiiruinlernu
    miltunl,
    quasi
    sciunt
    quid
    colli-
    gunl,
    sednesciunt cui
    coiligiint.Quis'
    cnim
    jiossideat
    divitias corum
    posl
    moiiem
    ipsorum, prorsus igno-
    rant: e.t
    aliquarrdo
    divilisceorum ad inimicoscorum
    perveniunl.
    El ideose
    quisque
    fratidat nolens nian-

    sicAni.ctMss.AtEr.Uiin
    ctLov.,
    sedallevare'.
    (a)
    Morel
    iegit:
    m
    infnnoquodttm
    mundi
    hiijttsfundo.
    Eleiiiei.l.Clilic.
    J iag.
    llo. M.'
    ducare
    l,
    ut
    dilcscat,
    ut alius de laboribus
    ejus
    flual
    el Itixurieiur et dissolvatur.
    CAPUT III.

    Quomodo
    ergo colliguul (iiiiiJ ero
    scientcs, sed cui
    colligant,
    nesciunt: sic conlra in
    thesaurumcoeleslembnni
    quid colligantsciunt,
    mali
    quidcolligant,
    nesciunt. Ronuscnini
    ponit
    in tiiesau-
    ro ccelestiomnia
    opcraniiserieordke, quse
    fecitciica
    hemines
    quibussubvenil;
    et
    scit
    quoniani
    (idtiis cst
    custos, qtii
    illi
    servat omnia
    qu reponit.
    E( non ea
    videl,
    sedde
    tbesauro suocertus
    est, quianeque
    ali-
    quid
    afure
    subripilur, neque
    ab bos(e
    invaditur,
    ne-
    qtie
    ab ininiicoet
    improbo
    ct
    polente cjuasi
    e victo
    lollitur;
    sed
    seinper manebil,
    quia
    a Domino
    potcn-
    tissimo custoclidir.Si cniin
    pecunias
    hoinincs fideli
    scrvo
    commendant,
    cl sectiri
    siint; miscricordiassuas
    commcndanl
    potenli Doniino,
    et solliciti sun(?Novc-
    runl
    ergoquiaquidquidrcpoiiunl,
    toluui ibi salvum
    est:
    qui
    (itleles
    sunl,
    poleuiioe
    Doniini sui fid-eni
    jun

    gunt.
    Credunt enim
    quiaservat,
    e( inveniuiU
    quod
    servat. Naroet boniines
    qtii pecuniain
    colligunl,
    iiuin-
    quid
    videnl arcaro
    ijisam.aut
    in arcain
    pccuniam
    semper colliguni
    et
    uiitiunl,
    aut iufodiuntet scrvani?
    Non
    vident;
    et tamen
    quasi
    conscientia
    eoruin scit
    qnia
    ibi cst inloco illo ubi
    posuerunt.
    Etfortejam
    fur
    lulit,
    et vantis
    gaudet qui
    inaniter rcservavit. In
    thcsauro aulemccelesiisi
    quidposuerimus,
    ctde Do-
    inini custodiasectiri
    sunius,
    ei oiiininofureronulliun
    patiamtir,
    necdainniiro
    aliqtiotl
    siistiiicmus.Mali
    vero
    et
    ipsi
    millunl inliiesaiiruro oinnia mala
    opera sua,
    ci servat illis Dcus. IIoc est
    qimd
    dixit
    Aposiolus,
    Tliesuurkaslibi irumiii dieirce
    justi judicii
    Dei.
    CAPUTIV.i. Suus
    qiienique
    maiiciihesaurus.Puu-
    peres
    diviiibusliitururii.
    Sedquoiikun
    servatur
    quidquid
    inali
    fiiciiiiU,
    cl iicseiunt : ubi vcnerit Deus nostcr
    niaiiifeslus,
    ct non
    silebit,
    convocabit atl sc
    oiiines
    gcnles,
    siculdicil in
    Evangclio,
    el
    separabil, quosdam
    ponens
    ad
    dexlerain,
    quosdam
    adsinistraui: et
    iiicijiiet
    jain
    (raclarc (bcsauros
    u(rorumque, quidquisquepo-
    suil ut invcniai.
    Venite,inquit,
    benedicliPalris
    mei,
    adeos
    qui
    sun( ad
    dcx(eram,
    percipileregnumquod
    vobis
    puraliim
    esl ubinitiomundi,
    Regnurn
    coelorum
    ,
    rcgntimscmpilcrnum,
    socictalemcuro
    Angelis,
    oelcr-
    nain
    vitam,
    ubi nulltis
    orilur,
    neque moritur,
    boc
    percijiite. Quando
    niiim
    opera
    vestra in
    thesaurum
    millcbalis
    , regnum
    ccelorumcmebalis.
    Percipile
    rc-
    gniimquod
    vobis
    parutum
    esl ab iitiliomundi.Etiani
    ostendit illisibesaurossuos:
    Esurivi,
    el dedistisniihi
    manducare; silivi,
    el
    polastisme;
    nudus
    fui,
    el
    vestisiis
    me; hospesfui,
    el adduxislis
    me;
    incarcere
    fui,
    et vc-
    nislis ud
    me;wtjerfui,
    el visiluslisme. Et
    respou-
    dent
    illi :
    Domine,quando
    levidhuusin
    bisnecessita-
    libus consiilulum
    ,
    et minislravimuslibi? El ille :
    Quando
    uni exminimismeis
    fecistis,
    mihi
    fecislis.Quia
    ergoquando
    uni ex niinimismeis
    feeislis,
    mibi feci-
    stis, pcrcipitequodmisisiis, jiossidctequod
    eroislis.
    Mibi eniraServatori ideoeredidistis. Deindeconver-
    iet sc ad illos
    qui
    suiil a
    sinislris,
    el oslcnde! iilis
    1
    viclorinusMS. , volensnumdticare.PaulonosLidemco-
    dex,
    boni
    qui colligiinlsciunl; \<ro, quidcoUiganl
    sciuid.
    131 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1^2
    Ihesauros suos inanes
    operis
    boni:
    Ile, inqtiit,
    in
    gnem
    wlemum, qui paratus
    est diaboloel
    angelisejus.
    Esurivi,
    el noii dedislismihi manducare. Aul si
    aliquid
    invcnislis in thesauro
    islo,
    aut
    aliquid misislis, cogi-
    ta(e,
    cL reddetur vobis. Scd
    nunquam(e.inquiunt
    ipsi,
    vidimusesurientem.El ille:
    Quundo
    uni exmini-
    mis meis non
    fecklis,
    nec milti
    fecislis(Matth. xxv,
    31-45).
    Foiic cnimideoniibi non
    faciebatis, quia
    mc
    in lerra ambularc non videbalis? Tammali
    estis,
    ut
    si
    viderciis,
    sicut J udsci
    crucifigcrelis.
    Hodieenim
    mali
    bomines,
    qui
    conantur,
    si fieri
    possct,
    non cssc
    ccclcsias ubi illis
    proedicenlur proscepta
    Dci
    \
    nonnc
    ct
    ipsum
    Chrislum occiderenl,
    si in (crra viveniem
    invenirent? Sedaudebunt
    dicere,
    quasi
    illi
    qui
    nesciat
    cogiialiones
    bominum
    :Domi.ne, quando
    le vidimus
    esurientem?El ille:
    Quando
    uni ex minimismcis non
    fecktis,
    nec mihi
    fecislis.
    Minimosmeos
    egentes po-
    suerain vobisin (erra :
    ego (anquamcapiK, dice(,
    in
    coolosedebamaddexteram
    Patris,
    sed meiiibra mea
    in lerra
    laborabanl,
    membra mea in lcrra
    egebant;
    membris meis
    daretis,
    e( ad
    caput pervenirct quod
    darclis. El scirelis
    quia
    minimosmeos
    egenlcsquando
    vobis in terra
    posui,
    laturarios vobis
    inslilui, qui
    opera
    veslra intliesauium niciim
    portarent:
    nihil in
    cortim manibus
    posuistis, propterea apud
    me nihil
    invenislis.
    CAPUTV.

    5. Pwnilenlia
    infrucluosa.
    Tunc
    ergo
    non
    silebit,
    sed
    apparebil:
    ideodictum
    est,
    iVonsilebit.
    Modoautemdicit illudLeclor de
    codicc,
    et contemni-
    lur : dicit illudde oresuotractalor aut
    dis|)ulator epi-
    scopus,
    ct irridetur.
    Numquid
    sic irrideri
    Iiabet,
    quando
    ab
    ipsojudicepotentissimo
    dicciur?
    Unusquis-
    que recipiel quodfecit,
    bonumsiveraalum
    (IICor. v,
    10).
    Tuncdicturi sunt hominesseraet infrucluosa
    poe-
    nilcnlia : 0 si
    possemus
    iterum
    vivere;
    et
    quod
    con-
    teinpsimus,
    audireet facercI Tuncdicent
    illi, quos
    ex
    advcrsoconslituunl
    iniquitales eorum,
    sicutdiciiur in
    libro
    Sapienlkc
    :
    Quid
    nobis
    profuil superbia?
    etdivitia-
    rumjactanliaquid
    conlulilnobis?Transierunl omniasicut
    umbra
    (Sap.
    v,
    8
    , 9).Videlis quia pcenilebit
    eos : sed
    isla
    poenilenlia
    cruciabilis,
    non sanabilis. Vishabere
    ulilcm
    pccnitentiam
    ? Modohabe. Si enimmodoha-
    bueris, corrigeris
    : cumcorrectus
    fueris,
    lundelur illc
    tbesaurus
    luus,
    ubi
    colligebaiilur
    mala
    opera
    tua
    ,
    ct
    implebitur
    alius thcsaurus
    luus,
    ubi bona
    opera
    tua
    colligantur.
    Sedforicconversusad
    Deum,
    stalimmo-
    ricris, opera
    lua nulla forleinvenienlur in illo tbe-
    sauro? Planc ibi invenics
    opcra tua, quia scriplum
    esl,
    Pax in lerra hominibusbonmvoluntatis
    (Luc. u,
    14).
    Deusnon
    annolatfacultatcm,
    sedcoronatvolun-
    lalem. Scit
    quiavoluisti,
    ct non
    potuisli;
    sic tean-
    nolal, quasi
    feceris
    quod
    voluisli.
    Ergo opus
    es( ut
    couvcrtaris,
    ne diffcrendosubilo
    moriaris,
    et omnino
    nibil inveniaiur
    quod
    in
    pra:senli habeas,
    et infuturo
    possidcas.
    Conversi ad Dominura
    ,
    elc.
    1
    Mss.
    ph.
    v., qui
    conanlur&i
    fieri possel
    delere
    prw-
    ceviaDei; qui
    conantursi
    fieri posset
    nonesse
    Eccksiam,
    si illis
    prmdicenlurprwcepta
    Dei.
    SERMOXIX
    ,
    (a).
    Deeo
    quodscriptum
    estinPsulnw
    h, 5, Quoniam
    ini-
    quilalem
    mcam
    ego agnosco
    : el in PsulmoLXXII
    ,
    1, Qtiam
    bonusDeusIsrael rectis cordc!
    HabilusinbasilkaReslilula
    (b),
    indieMiinerum
    (c).
    1.
    RogandusDeus,
    ut
    faciem
    non a
    nobis aver-
    lal,
    sed a
    peccalis
    noslris. Cantanles Dorainuinrn-
    gavimus,
    ut avertat faciem suaro a
    peccatis
    no-
    slris
    ,
    et oniniafacinoranostra delcat. Sed aniniad-
    vcrtere
    potcstis, fratres, quod
    in eodem
    psalino
    au-
    dicrimus
    , Quoniaminiqiiilaiem
    meain
    egocignosco,
    et
    peccatum
    meutnantemeesl
    semper.
    Dicitur
    autcmDco
    alibi,
    Neaverlas
    faciem
    litamaine
    (Psal. xxvi,
    9):
    ci.ii
    dixiinus,
    Averte
    fuciem
    luaiua
    peccalis
    meis. Cuinsit
    ergo pcrsona
    unabomoct
    peccalor,
    bomo
    dicit,
    Ne
    averlas
    faciem
    luaina tnc:
    pcccator dicit,
    Avcrte
    (a-
    ciemluama
    peccalis
    meis.IIoc
    crgo
    dicilur : Neaver-
    tas faciem tuainab co
    qucin fecisti;
    aveiie faciem

    tuam ab co
    quotl
    fcci. Ocultis
    liins,
    inquit,
    ulruni-
    qtiedislinguai,
    ne
    |iropter
    viiiuin natura
    dispereat.
    Fecisli lu
    aliquid,
    feci ei
    ego aliquid
    :
    quod
    (u fe-
    cisli,
    natura
    dicilnr;
    quod egofcci,
    vitiumvocalnr :
    vitiuin
    saiicliir,
    ui natura servetur. .
    2. Pcenitenlisesl
    peccala propria
    et
    agnoscere
    et
    punirc.

    Facinits, inqiiit,
    HH?KIH
    CCJ O agnosco.
    Si
    ego
    agnosco, ergo
    tu
    ignosce.
    Bcne
    vivanius,
    clbenevi-
    vente.ssine
    peccato
    nos essc minime
    pru-sttmamus
    :
    sic vita
    laudetur,
    ut venia
    postuletur. Oesperaii
    au-
    lem
    homine.s, quauio
    minus iiitenli sunt in
    peccala
    sua
    ,
    lanlo curiosiorcs suni inalicna.
    Quserunl
    enim
    non
    quid corrigant,
    sed
    quid
    mordcanl * cl cumse
    non
    possinl
    excusare
    , parati
    sunt alios
    acctisare. Non
    sic istenobis orandi et satisDeofaciendi demonstra-
    vit
    exempluin,
    dicens :
    Quoniain
    facinus
    mcum
    ego
    agnosco,
    et
    peccalutn
    meumanlemeest
    semper.
    Non
    '
    Recoguitus
    inPilhooanoIibroet edilioneSirmondi.
    (a) Alias,
    4exSirmondiauis.
    (b)
    Eademest
    quoe
    basilica
    majorCanhagine,
    ia
    qua
    cor-
    pora
    sanctarum
    niartyrumPerpctuse
    ct Eelicilalis
    sejiulia
    scribii \iclor inlib. 1dcPerseculi.mcvandalica.H;ec
    ipsa
    inconcilio
    cartliaginensi
    11
    dujihei
    nomine
    ajijiellatur
    basi-
    lica
    PorpcLua
    ueslituia: ine.aJ ieris
    deincejisconciiiis,quaj
    ihidcniceleJ irata
    J eguniui',
    riesiiiuta
    simjiliciter,
    ut iuhoc
    loco.siedictam
    aliquis
    crediditai\csliluta
    niarlyreNeapo-
    ULanaajiud caiihlgtiiompassa.viiidingus vero,
    not.inserm.
    deDiversis102
    (nunc277),
    ancslituto
    eiiscoj;o
    Caiihagi-
    nensi,
    in
    eujtisdejiositione
    sermoiiemai)
    Auguslino
    hahituin
    testaturPossidius. Iiaronius
    deniqiie
    adan. 597hocnoineu
    sorlitain
    jutat, quodpossessa
    diua
    Donalislis,fuerilreali-
    tutacatliolicissicenimi:i Czalensiurhe
    , ecclesia

    quaj

    jiriniiLiis,
    uli narral Evotliusde miraculiss.
    Stejjhaui
    lib.
    1, cap.7,
    aDoiialislarumdivisione
    usurpaia, poslea
    miilati catholicteesl
    lesliltita,
    inde eliaiii vocahuhini

    sumjisil,
    et ccclcsiaHesliLuta
    ajijicJ iari
    nicruit.
    (c)
    Gladialoria
    sjieclauula
    Mciiieruin iiouiiue
    inLidligil
    sir-
    moudus, ctijtis
    noia iii liunclitulumsic hahet:
    vcliis

    excmjilar
    iufi.ie
    sermoiiis,

    Ex;
    licitsennodieJ auieruin

    sjieclaculorum.
    l)e
    glaiiiatoruiniisujuesjieciaculo
    ai-
    jiiendum,quod];i'oprie
    Munus
    apjiullabaliu':
    unde
    gla-
    dialorurnMunusCod.'iiicod.!)c
    gliidiatoiibus
    I.. 2.i.l in
    CalendarioIlomanoConslanlinianorum
    lcmi.ormii,
    liiense

    decembri,
    quando
    conimilli
    gladialoressolebaut,
    crelira
    Muncrisestlnentioex,i. u.iv
    nonas,cjuodic
    initiuuiJ u-
    ncris
    annotatiirj
    usjjue
    inA.D.K calcndas
    januarias,
    qiio

    cruenta,
    ktii
    scutrojia
    lucc
    spectaculadesiueiaiit,
    ul J u-
    Iianus
    quoque
    CaesardocetextrcmaoraiioaesuainSo-
    Iem. Proelcreavidesissueton. iti Ca?s.
    cap. 39;etAu-
    guslin.
    iti lib.1conlra
    Acadcm.,n.2,
    et inPsal.
    59,a.8-10,
    et inPstil.
    147,
    n. 7.
    433
    SERMOXIX.
    134
    erat istc intentusin aliena
    peccata
    : advocabatsead
    se
    ;
    nec se
    palpabat,
    sed
    penetrabat,
    et in se
    ipsum
    altiusdescendebal. Sibi non
    parcebat
    : ct ideout sibi
    parceretur
    non
    irapudenter rogabat.
    Pcccatumenim
    ,
    fratres, impunilum
    essenon
    potcsl
    : si
    pcccatum
    im-
    punitum
    remaneal, injuslum
    est
    :
    crgo
    sinedubita-
    tione
    puniendum.
    Hoclibi dicit Dcus luus : Piroien-
    duroest
    peccalum
    atit a le
    ,
    aut arac. Punitur
    ergo
    peccatum
    ,
    aut abliomine
    poeiiilentc
    ,
    ant a Deo
    ju-
    dicante. Puniiur
    ergo
    atUa (esine(o
    ,
    aut a Deotc-
    cum.
    Qttid
    esl enim
    pnenileniia,
    nisi suain se
    ijisiira
    iracundia?
    Qui poenilet,
    irascitur sibi. Nani si IIOFI
    ficle
    fiat,
    undeest et
    pectoris
    lunsio?
    Quid
    fcris
    ,
    si
    nonirasceris?
    Quandoergo
    tiindis
    pcetus,
    irasceris
    1cordi
    luo,
    ul
    salisfacias
    Dominoluo. Potcst eniinetiara
    sic
    inlelligi quodscriptumest, Irascimini,
    el nolite
    peccare(Psctl,
    rv
    , 5).
    Irascere
    quiapeccasti,
    ct
    pit-
    niens le
    ipsum
    noli
    peccare.
    Exsuseilacor
    pcenitcndo,
    cl hocerit sacrificiiimDeo
    (a).
    5.
    Sacrificio
    contriit cordis
    placandus
    Deus. Fi-
    des
    anttquorum
    in Chrislttm. Placari Deo vis ?
    Nosce
    quidagas
    lecum
    ,
    ut Deus
    placetur
    libi. Ineo-
    dem
    psalmo
    adverle : ibi enim
    lcgitur, Quoninm
    si
    voluisses
    sacrificium,
    dedissem
    tilique;
    liolocuuslisnon
    delectaberis.
    Ergo
    sinesacrificiocris? nibil
    oblalurus,
    denullaoblalioneDeum
    plncalurus?Quid
    dixisii?Si
    votuisses
    sacrificium,
    dedissem
    ulique;
    holocauslisnon
    dcleclaberis.
    Sequere,
    et
    audi,
    et
    die, Sacrificiiiin
    Deo
    spirilus
    conlribulaius;
    corconiritumetlitiiniliciiumDcus
    non
    spernil (Psul. L, 5, 11, 18, 19). Abjcclisquse
    of
    ferebas,
    invenisli
    quod
    offeras. Offerebasenim
    apud
    Paircs victimas
    pecorum,
    el sawificiavocabaniur. Si
    voluisses
    sacrifkium,
    dedissem
    ulique.
    Illa
    crgo
    non
    qtiav
    ris,
    el tamensacrificiura
    quocris.Populus
    tuus dicit
    tibi :
    Quid olferani, qni quod
    oiTcrcbamnonoffero?
    Ipse
    eiiim
    pojiulus
    ,
    aliis
    decedenlibus, aliisqtie
    na-
    scenlibuSjidem
    cst
    populiis.Sacranienta
    sunl
    mulaia,
    nonfidcs.
    Signa
    raulalasuiil
    quibtisaliquidsignilici-
    balur
    ,
    nonres
    qurosignificabatur.
    Pro Cbristoarios
    ,
    pvo
    Cbrisio
    agnus
    , pro
    ChrisLo
    vilulus, pro
    Clnisle
    iiircus,
    toltimChrislus.
    Aries, quia
    ducit
    gregcin
    :
    ipse
    csl inveiiliisin
    vepribus, quandopalcr
    Abrahani
    filio
    jussus
    cst
    parccrc,
    nec (amcii sineoblato sacri-
    licio indediscedere. El IsaacClirislus
    cral,
    c( arics
    Christtiserat. Isaacsibi
    lignaportabat
    : Clirisluscrti-
    cem
    propriambajulabat.
    ProIsaacaries
    ,
    non laincn
    pro
    Christo Cbristus. Scdin Isaac et aries et Chri-
    slus
    (b).
    Tenebaturcornibusin
    vejire
    aries
    (Gen.xxn):
    inlerrogaJ udoeos,
    undettinc Doiiiiuumcoronaverinl.
    Agnus
    est :
    Ecce
    AgnusDci,
    ccce
    qui
    tollit
    peccaia
    mundi
    (J oan. i, 29).
    Taurus esl : attendecornuacru-
    cis.
    Hircusest,
    propter
    simililiidinemcarnis
    peccali.
    Velalasunl isla
    ,
    donec
    aspirarel dies,
    el removeren-
    (ur umbrse
    (Cant. n,
    17).
    Incumdem
    ergo
    Dominum
    Cbiislum
    ,
    nonsolum
    quod
    Verbiun
    ,
    sed etiam
    quod
    niedialor est Dei et hominumhomo Cbristus J esus
    (a)
    vid.
    infra,
    serm.
    20,
    n.
    2,
    etserm.
    29,
    n. G.
    (b)
    Morel,
    Elem.Critic.
    pag.lSi, legit:
    sedin isttaccl
    arkte
    chrislus;
    el melior
    quidem
    videluriuec
    leelio,
    si
    argmuchii
    seriem
    sequaris.
    II.
    (1
    Tint,
    II,
    5)
    ,
    cl Patres
    anliqui credidcrnnt,
    el ad
    noseamdeinficlem
    prsedicando
    et
    propbelando
    trans-
    miseruut. Unde dicit
    Aposlolus,
    Habenleseumdem
    spirilumfidei,propterquodscriptutnesl, Credidi, pro-
    plerqtiod
    locutussum.
    Eumdemhabentes,quem
    habiie-
    iuiit ct illi
    qui sciipscrunt, Credidi, proplcrqttod
    lo-
    cnitissum. Uabeitles
    ergoeumdem,inquit, spirilumfi-
    tlei,
    propler quodscriplum
    esl ab
    anliquis, Credidi,
    propterqnotl
    locutus
    stint;
    el nos
    credimtis,proplerquod
    el loauimur
    (II
    Cor.
    iv, 15). Quandoergo
    Davidsan-
    clus iia
    diccbat, Quoniain
    si voluisscs
    sucrificium,
    de-
    dissem
    uiique;
    liolocuuslisnon
    delcclaberis,
    lunc illasa-
    criiiciaoffercbanCur
    Deo, qurc
    raodononofferuntur.
    Ergo quaudo cantabat, prophelabat,
    ct
    prsesenlia
    spernebai,
    ct fulura
    prscvidebal.Holocauslis, inquit,
    nondelectaberis.
    Quando
    ergo
    bolocaustis non dele
    ctabcris,
    sincsacrilicioremanebis?Absit.
    Sacrifichim
    Deo
    spirittiscontribulalus;
    corconlrilumet
    huinilialuin,
    Deus
    , non
    spernis.
    (iabes
    quod
    offeras. Non
    gregem
    circuiuspicias,
    non
    navigia proeparcs,
    et
    permees
    ad
    extreinas
    provincias,
    undearomaladcferas:
    qurerc
    in
    cordc mo
    rjciodgratum
    sit
    Dco. Corcoiilerendumest.
    Quitl
    timesnecontritiiro
    pereat?
    Ibi
    babes,
    Cormun-
    tliimcreain
    tne,
    Dcits.Ut
    ergo
    creettir roundumcor
    cotilor.Uurininiuiidum.
    i... Ilomini
    displicere
    dcbet
    quotl
    Deo
    displicel,
    ct
    contra. Felicilashic non
    quwrenda.
    Auditorumaccla-
    malio. Scandalumde
    felicilale
    matorum.
    Displicca-
    niiis nobis
    quando pcccamus, quia pcccala displi-
    cent Dco. EL
    quia
    sine
    peccato
    non
    siiraus,
    vcl inboc
    Deusimiles
    simiis, quia
    hoc nobis
    dispiicct, quod
    illi.
    Ex
    aliijiiapaiic conjiingetis
    Yoluiitati
    Dei,
    quia
    hoc
    tibi
    displieet
    in
    te, qtiod
    odii e( ille
    qui
    fecit(c. Arli-
    lexitius
    ipse
    esl: sedvidele
    ipsura,
    ct deleinte
    ijiso
    quotl
    nonest ex
    ipsius
    officina.Z>6iis
    cniin,
    sicut scri-
    pluiii
    est,
    creuvilhoininemrcctum
    (Ecclc.vn, 50). Qttum
    bonusDeusIsrael reciiscorde!Si
    ergo
    sisrectus
    corde,
    nontibi
    displicebit
    Deus
    ,
    bonus libi eril
    Dcus,
    lau-
    dabis Dcutn.
    Oniniiio,
    ct inco
    quodjirouslat,
    ct ineo
    quod casligat,
    laudabis Dcuni. llleeiiiin
    qui dixit,
    Quniii
    bontisDeusIsruet recliscordelse
    ipsuin
    inspexc-
    rat, qui aliquando
    non erat rccttis corde
    ,
    ct
    displi-
    cebat ci Dcus:
    poslea
    vero
    resipuit,
    ct vidil nonesse
    Beuin
    perversuin,
    scd sefuissenonrectuin : ct re-
    cordaicis
    lcmjiorapravilaiis
    suac
    ,
    et
    pr,.esenscorre-
    ctionis
    suoc,ail, Quam
    bomisDeusIsrael!
    sedquibus?
    Recliscorde.
    Quid
    eniin lu? 3Iei aulem
    ,
    inquit, pene
    coiiinwtisunl
    pedes,paulo
    minus
    effusi
    stiiit
    gressus
    mei:
    itl
    esl, penelapsus
    suin. Undeboc?
    Qitiazelctviin
    pec-
    catoribus, paccinpeccatorum
    inluens. Unde
    crgo
    corn-
    moti fuciint
    pcdesbujus
    et
    penelapsi
    sinl
    grcssus,
    quouiam
    non
    taeuil,
    cavendum
    inoniiil.
    Exspectabat
    a
    Dco,
    sccundHinYclus
    Testanicnlum
    ,
    ignorans
    ibi
    csse
    signa
    futuroruni
    ;
    exsjiectabat
    crgo
    a Dco
    prtc-
    scntisvitsc
    felicitutem,
    ct in hacterra
    qurerebat
    quod
    suis Deusincoclo scrvabat. Felix vo!eba( esse
    hic",
    cuinfelicilasnonsil hic. Rescnimbona
    elniagna
    est
    feiicitas
    ;
    sedhabel
    regionem
    suam. Dc
    rcgione
    feli-
    citatisChrisius
    venit,
    el hic eamnec
    ipse
    invenit Ir-
    risus
    esi, cxjirobralus
    est, apprchensusest.
    llagella-
    ISN
    S. AUGUSTINIEPISCOPl 136
    t;iscsi, vinclus
    csl, palmis
    csesus
    cst,
    affectuscon-
    luuiclia
    s|iut()iuin, sjiinis
    coronalus
    esl, lignosuspen-
    sus : adexlreinum, Douiiuiexilusmortis. InPsalmo
    scrijiii.iiii
    est
    (hi
    acclainaveniiit
    qui cognoveruni),
    Et
    Doininiexitusmorlis
    (Psttl.
    LXVH,
    21).
    Quid
    hic
    ergo,
    scrve,
    felicitaiein
    requiris,
    ubi el Dominicxitusmor-
    lis? Cuni
    ergo
    in
    regione
    nnnsuafelicitalcm
    rcquire-
    ret
    ille,
    de
    (|tio loqui coeperam,
    el
    propier
    illurnin
    hacvita
    adipisceudam
    cohibcret
    ()
    Deo,ciqucscrviret,
    et
    ejus praicciita
    , ulpoterat, facerel;
    viditboc rna-
    giiuni,
    vel
    proinagiio, quodquscrcbat
    a
    Deo,
    ct
    pro-
    pler quod
    Dcoserviebat,
    essc
    apud
    eos
    qui
    Deo non
    serviebanl,
    scddicnioiiiacolebant,
    el veruni Deuis
    blas|)licmabant.
    Vidil,
    cl coinniolus
    esl, quasi perdi-
    dKsetfruciuinlaborissui. Iloc
    cslquodzelavil
    iu
    pec-
    caioiibus, |iacempeccaloruro
    iiituens.
    Denique
    habes
    ibi, Ecce
    ipsi pcccutores
    el abitndantesinswcttloobii-
    niurunl divilias.
    Numquid
    sine cuusa
    juslificavi
    cor
    tneitni,
    atil luviiuterinnocentesmantts
    meas,
    el
    fui fla-
    gclluit.s
    loiudie?Colo
    Deum,blasphcmant
    Deum: il-
    lis felichas,
    inihi
    calamiias;
    uhi
    ocqnilas?
    Inde moti
    pecles,
    inde
    pene
    effusi
    gressus
    ,
    inde
    propinquus
    iu-
    leriius. Nani ad
    quod
    periculura
    vcueiit,
    videtc: ibi
    ail,
    Et
    dixi, Quoinodo
    scil
    Deus,
    el si esl scknliain
    Aliissimo?Videteacl
    quodpericulura
    vencril
    quserendo
    nDei
    pro magnoprocmio
    tcrrenam felicilatero. Di-
    scitc
    ergo
    , cliarissimi,
    eain si
    habeiis,
    contemnere
    ,
    necdiccreincordibus
    veslris, Egoquia
    colo
    Deum,
    ideobeneesLmilii. Yidcbiseniin
    , quo
    modolibi
    pu-
    las benc
    ,
    ct illis
    qui
    noncoluut Dcumcssebene
    ;
    ct
    movcbuuiiirgressiis
    lui. Auieniui babcs
    illam,
    colens
    Oetiin,
    et vidcbis
    (juod
    babeat lalianoncolcns
    Deum;
    el iileo
    putabis
    frustratecolcre
    Dcuin.quia
    el illeha-
    bet felicilalero
    qui
    noncolit Deuiii: aut nonillamha-
    bt-s
    ,
    el ninllo
    aiuplius
    Deiiinaccusabis
    , qui
    dal eaai
    blas|ilicni:Koi'ibus
    suis
    ,
    el
    ncgat
    culioribussuis. Di-
    M'iioergo
    teucraconicmiiere,si vultisDeofidelicordc
    servire. Ilaliesiliam?uoli
    putarc
    indeleessc
    bonum;
    S"dlacleintlebonum. Nonhabcs? noli
    putare
    inde
    lccssc malum
    ;
    sedcave
    nialuin,cjuo
    noiivcnitbonus.
    fi. Fclkitusel mercesaDeo
    qiimnamexspeclanda,
    El-
    eniinisicresipisccns, elreprehendens
    se
    ipsum,quod
    n.ialc(0'|'Ci",ii
    deDeo
    seiilire, anbelanspeccaLor,
    el
    pa-
    cem
    iniiuiispeccatorum; rejirehcndenscrgoseipsuni,
    ail, Quid
    euimmilii est in
    cwlo,
    el a ie
    quid
    voltti
    snpcr
    lerram
    (Psul.
    LXXII,1-25)?
    J am
    resipisccns,
    jain
    corrcclo
    corde, agnovit quanlura
    valeatcultus
    Dei :
    quetn
    Dei culluiu vilissinio
    preiio addixeral,
    quando pro
    illo lcrrcnain felicilaiem
    quserebat.
    Aguovii quid
    deiiealur sursumciiltoribus
    Dei,
    ubi
    ju-
    bi-nuirbabcre cor ct
    responderous
    ibi noshabere:
    qnod
    el utinani non
    menliamur,
    sallem
    ipsabora,
    saltem
    ijvso
    inoinenlo,
    sallcm
    ipsolcmporispuncto,
    quaiido rcspondemus. Hcspiciens crgo illc,
    cl cor
    coi-rigcus,rcprcliendil
    se
    qutrsissealiquaudo
    intcrra
    leliciiatem(crrenain, quasi
    mcrccdemcultus Dei.
    Sed
    ivprchendens
    se
    ait, Quid
    enimniihicsl incwlo?
    Quid
    esi ibi inihi ?Vila
    ceLerna,iucorruplio, regnuin
    () Forle,cohicrcrct,\e\,obedirct.
    cum
    Chrisio,
    socieias
    Angelorum
    ;
    ubi nulla
    perlur-
    batio,
    nulla
    ignoranlia,
    nullum
    periculuni,
    nullaten-
    (a(io; vera, certa,
    fixa securitas. Ecce
    quid
    mihi est
    iucoelo. Et a te
    quid
    volui
    super
    terrum? A te
    quid
    volui
    super
    lcrram?
    quid
    volui? Divitias
    fiuxas,ca-
    ducas,
    volalicas.
    Quid
    volui?
    Auruin, palloremlerroc;
    argentuiii,
    livorem
    lerroc;lionorein,lemporis
    furauni.
    Eccequid
    a levolui
    super
    lcrram. Et
    quia
    vidi hoc
    in
    peccaloribus,
    commoli snnl
    pedes mei,
    el
    jiaulo
    minus effusi sunl
    gressus
    roei. 0
    quain
    bonus cst
    recliscorde!
    Quid ergo quoeris, Prophela
    (idelis?
    Auruiii,
    et
    argentum,
    el diviiias lerrenas?
    F.igo
    tanli
    valel fidesinalronoe
    lidelis, quod
    habet el meretrix ?
    Tauli
    ergo
    valet fidesviii
    (iddis,
    quod
    habet et mi-
    iiuus,anriga, venalor,
    latro?
    Absit,
    fratres
    mei,
    absil
    ut lanti valeat (idcsvestra. AverlatDeushoca cordi-
    bus vestris. Nam
    quanii valet,
    vultisnosse? Pro ert
    Cbristnsmortuusesl.
    Quidergo
    lerrenammercedem
    quoeris,
    auro et nuinmis addictus?
    lnjuriam
    facis
    (idei, |iro qua
    moiiuusest Chrislus. Et
    quid est,
    inqtiii? qiianti
    valet? Illura
    atlende,
    qui aii, Quid
    enimtnihi estincwlo? Nonenira
    expressil quid
    erit
    illud. Sic
    ait,
    Et ate
    quid
    volui
    super
    lerram?Illud
    laudando,
    hoc
    abjiciendo, utrumque
    lameu
    dixil,
    Quid
    est illud?
    Quod
    oculusnonvidil.
    Quid
    esLboc?
    Quod
    fidelis oculus nou sitit.
    Quid
    cst illud?
    Quod
    invenil Lazarus ulcerosus.
    Quid
    esl hoc?
    Qtiod
    ha-
    buit divesindalus.
    Quid
    est illud?
    Quodperire
    non
    polest. Quid
    est hoc?
    Quod
    teneri nou
    potest. Quid
    csl illud?Ubi noneril labor.
    Quid
    est boc?
    Quod
    uon
    deserit liinor.
    Quid
    enimmihi cslincwlo?
    Quid?Ipse
    qui
    fecit
    ccelum; prelium
    fidei tuoeDeus luus
    esl;
    ipsumbabebis,
    se
    ijisuro|)ra>paratprseroiuro
    culiori-
    bus suis.
    Consideratc,cliarissimi,
    universamcrealu-
    ram, coeluin, lerram, raare, qute
    in
    coelo, qiiro
    iu
    lerra, qure
    in
    mari, quarnpulchra, quammira,
    quam
    digneordinatequedisposila.
    Movenlvosisla?Movcnt
    jilane. Quare?Quiapulchra
    sunt.
    Quid
    est
    qui
    fecit?
    Pulo
    rehebescerctis,
    si videretis
    pulchriuidinem
    An-
    gelorura. Quid
    esl
    ergo
    crcator
    Angelorum
    ?
    Ipse
    est
    jirannium
    iidei veslrae.
    Avari, quid
    vobis
    sufflci!,
    si
    Deus
    ipse
    nonvobissufficit?
    0. Adbenevivendum
    quolidianisperkulis
    commove-
    nmr. Bene
    ergovivamus,
    el ut hoc
    possimus,
    cum
    qui
    hoc
    prscceph,
    invocemus.
    Neque
    bonrevitseno-
    slroeterrenainmercedemaDomino
    requiramus.
    Ad
    illa
    quseproniilluntur,
    iiitentionemnostraraexlenda-
    mus. Cor noslruui ibi
    ponamus,
    ubi
    puirescere
    non
    <
    potesl
    soeciilaribuscuris. Transeunl ista
    quic
    occu-
    |ianl boinincs,
    volanl isla
    ; va|ior
    est vitaliumana
    super
    lcrram. Acceduutctiam
    ipsiusliagilis
    vitoetan-
    lael lam
    quolidianapericuia.
    Terrseniolus
    niagni
    de
    Oricnlalibus
    nunliaulur;
    nonnullro
    niagnoerepentinis
    collapsae()
    sunt civilales.
    TerritiapudJ erosolymam
    qui
    inerant
    J udsei, Pagani,
    caiecliumcui,omnessunt
    baplizati.
    Dicuutur foriasse
    baptizaii seplem
    millia
    hoininuni.
    Signum
    Chrisli in vesiibus J udacorum
    baptiziiioruniapparuil.
    Relatufratrumfideliumcon-
    (u)
    loiie
    addendum, ruinis.
    *57
    SEltMOXX.
    138
    stantissimo
    istanuiKianlcir
    ().
    Sitifensisetiamcivitas
    gravissimo
    lerrrc niotu concussaesl,
    ut oinnes forte
    quinque
    diebusin
    agris
    manerent,
    ei ibi
    baplizala
    di-
    cuntur
    fereduo
    milliahoiniiiiim
    (6).UndiqueDeuster-
    rel, quia
    nonvult invenire
    qno (c)
    danroel. Nonnihil
    agitur
    iuistolorculari.
    Mundusest
    torcular;
    abimdant
    pressurse
    ejus
    : oleuni eslotc,
    non amurca. Conver-
    talur
    quisque
    r.d
    Deum,
    et muie( vilam. Occultum
    biibctiier oleum
    ;
    ad secrelasua tendit.
    Aliussub-
    sannat, irridcl, blasphemat,
    clamat
    per plateas;
    ainurca defluil. Dominus
    lamentorcularis
    per opcra-
    lios suos, persanclos
    Angclos
    suosnon
    ([iiicscil opc-
    rari. Novitoleumsuum,
    novit
    quid
    recipial, quo pon-
    -
    C!TO
    pressuroeeliquetur.
    Novit cnim Dominus
    qui
    hiini
    ejus
    Oleumeslote,
    amurcani
    ftigitc;
    rccedaul
    ab
    iniquilate
    omnes
    qui
    nominanl
    nonicn Doniini
    (II
    Tim.
    II, 19).
    Odiaauloinnoliie
    concipcrc,
    aut cito
    (iniie. Nonenim illa mctiicnda sunt. Tinics
    lcrroc
    nioium? liiues coii freinitum?tiniesbella?
    Tiincct
    febreni :
    subilo,
    cuinilla
    magiia
    mciuuiiiur, ipsa
    non
    veniunl,
    ei dc iransversounafcbricula
    aufcri boini-
    nem.
    Etsi t;ilcmiuvcnil ille
    judex,
    qn.alcm
    nonno-
    vil, qualibus
    dicturus esl,
    Nesciovos,
    receditea me
    (Lttc.
    xin, 2"); quid
    fiei
    poslea
    ?
    quo
    ilur 1
    per quem
    aiubiliir?tindevila
    rc|)aranda
    redimitur?
    Quisilertim
    vivcre,
    et
    quod
    malefeciterocndarc
    permitliliir
    ?
    Fi-
    iiiiuni
    cst. Pauci
    quidcin
    convcuislis
    (d)
    : sedsi bene
    audistis,
    abundatis.
    Non vos
    fallal, qui
    fallit:
    quia
    noii
    vos
    decipil, qui
    nonfallii.
    SERMOXX
    '
    (c).
    Deversu12PsufmiL,
    Cor niundumcreain
    me,
    Deus:
    tdeversuSPscilmi
    XL,Ego dixi, Domine,
    mise-
    rere
    mei,
    etc.
    1. Peccator non
    polesl resurgereper
    se a
    pecca-
    lo
    absqtiecjratia.
    Vuceconsoua,
    corde
    concordi, pro
    ipso
    corde nosiro Dominuro
    deprccantcs
    diximus:
    Cormuiidumcreain
    me,
    Deus
    ,
    ct
    spirilum
    reclumin-
    novuin
    risccribusmeis.
    liiuc
    paocaquoe
    Doroiniisde-
    derit,
    in
    ejusgratiam
    manifestabimusvobis. Psalinus
    *
    castigalus
    est adcl. v. eLsirm.
    (<;)
    l)ehisMarcellinuscomesin
    Clironico,
    Monaxioet
    liinta
    coss.amioChristiCDXIV
    : Mullce raUusliiroo eivitales

    vilkec[tie
    lerrreniotu
    ccllaj
    sa'. Multrettuic
    utriustjiic
    sexusviciuarum
    gentium
    nationes,
    tainvisu
    quam
    auditu
    |)eiierritre,
    aLqtiecredulre,
    sacroChrislifonieahlulresuiii:

    oiimiunKjiie bajitizalorum
    intuniciscruxChristisalvalo-
    ris divinilalis
    uulu
    exteui|ioimpressa
    reiulsit.J datius
    qucquo
    noslcr
    i.i chrouico: Durante
    ejiscopoquosujira,
    i-.l .esl.loannc,

    gravissimo
    tcrrteiiiotusauctain
    .lerusalem
    loea
    quassanlur,
    ele. ELinFastisMouaxioet iiiuia:
    HisConsulhius
    s. J oaniies
    epistolamdiiigiLjier
    Kcclesias
    orhisterrarum,qurehaivetur,de
    signis
    LeiToribusauedivi-
    niuis
    perptiralis.
    MIIMOND.
    (b) silifi-s, quceprovincitc
    inAliicanonien
    dedil,
    id
    ost
    Maiirilaiiite i-iiieusi.Uehoc
    ejus
    eivitatisteirreinttu au
    ineuihicriutalii,
    uouliabeo
    coiiijierluin.E|.iscojium
    sune
    silifiium,ui.-,se coustal. Movatum, qui
    et hoc
    ijiso
    ainio
    inter-
    iuit, subsciijsitque
    Coucilio
    canhagineasi jiost
    Consula-
    tuni XII
    Honoiii,
    et
    jiaucis
    auteannisCollationi
    quoque
    Do-
    nalistarumacluerat.SIMKKD.
    (c)Foi-te,quos.
    (d)
    ideo
    jiauci
    ad
    F.cclesiam, qniajilinimi
    ad
    spectaculum
    coiifluxeraiit.
    sic Euai-r.in i'sal. 117,
    n. 7:
    Frojterea
    botiienou
    vencrunt,cjuia
    Muuusest,
    elc. \it;o
    chryso-
    slomum
    inexordioSernioiiisdeConsubsiamiali et
    Asterium
    ejiscoj.uiii
    deFestocalendarum.
    (e)
    Alias,
    5exsirmondianis.
    est
    pcenilentis,
    amissam
    spemrecuperare cupieniis,
    Iapsu
    suo
    jacentis ,
    et Deum
    magnisdcprecationibus
    urgculis, tanquamqui
    fuerii idonciisadsevulneran-
    dum
    ,
    el iionsit adsanandum. Sicul eniin
    ipsam
    car-
    iiemnostrani
    percutcre
    ct viilncrarc cum
    voliirnus,
    possumus;
    ul autem
    sauctur,
    medicum
    qurx-iiinus;
    necitanoslra
    poles(a(esalvamur,
    ul noslra
    poteslale
    sauciamur : ilaad
    peccanduin
    animasibi
    ipsasuflicit;
    adsananduin
    quod peccatcinilreserit,
    Dci medicina-
    lemdexleram
    iinplorat.
    Undedicil in alio
    psalnio
    :
    Egodixi,
    Domine
    ,
    miserere
    tnei;
    sancianimain
    inecim,
    quiupeccavilibi.
    Adhoc
    ail,
    Ego
    dixi,
    ul.conslitucret
    anle oculos volunlalcm
    arbiliiumqiie peccandi
    cx
    anima
    oriri, sibique
    suflicercul
    jierdat
    se; Dei au-
    tcmcsse
    qutcrcre,
    el salvtimfacere
    quod
    sevulncra-
    verat. Venitenini Filius liomiuis
    qutcrere,
    cl.salvuui
    facere
    quodperieral (Luc. xix,
    10).
    Ilinc
    precem
    fuu-
    dentes dieimus: Cor mundumcrea in
    me, Dcus,
    el
    spirilum
    rccluininnovain visceribusmeis. Dical aniina
    jurepeccavit,
    ne
    plus pereat desperando, quam
    se
    perdidil dclinquendo.
    2.
    Confessiopeccali necessaria,
    ut venia
    impelrelur.
    Puniendmn
    peccalum,
    attl ab
    ipsopeccalore,
    aut a Deo.
    Excusatio
    pcccati iniqtta
    esl cl a diabolo
    suggerilur.
    Anteoiiinia
    quippe
    dandaest
    opcra,ue pecccmus,
    ne
    qnamdam
    faniiliaritalemct ainiciliain cuin
    pec-
    cato,
    tanquara
    cum
    serpente
    faciamus. Morsu
    quippe
    venenato
    pcrimit peccanlcm,
    nec tale
    aliquid esl,
    cum
    qtio
    faciendasil amicitia: sed si forteaut infir-
    inum
    opprcsserit,
    aul
    incauto
    subrejiseril,
    aut er-
    rantem
    ccpcrit,
    aut inerrores eundo
    dcceperit,
    non
    pigeat
    aiiimamconlilcii
    ,
    nec
    qucerat
    cxcusationem,
    sedsui accusalioncm. Nrmicl indeoravit
    quodain
    in
    psiilmo,
    ei ait:
    Pone,
    Domine,
    cusiodiamori tneo
    ,
    et
    osliuincontinentimcircumlabia niea: et nondeclines
    cor meuminverba
    maligna,
    udexcusnndasexcusationes
    in
    pcccalis(fsal. CXL,
    oct
    i). Peccatum
    quisque
    sua-
    dct libi? anie oniniarccusetur. Setl
    persuasum
    esl?
    non
    excuselui",
    sed
    polius
    accuselur. Nain ct isie
    qui
    diccbal,
    Cormundumcreain
    tne, Deus,
    sic
    inccepit,
    Miserere
    mei, Deus,
    secundum
    magnam
    misericordiam
    luani.
    Magnain
    niiscricordiam
    inagnus pcccaior
    im-
    plorat: magnam
    liicclieinain
    niaguum
    vuluus deside-
    raL. Ibi
    clicilur,
    Averte
    faciem
    liitiina
    peccatismeis,
    et
    omnes
    iniquilates
    meas dete.Cor mundamcna in
    me,
    Deus
    (Psal. i,
    5
    ,
    1!
    , 12).
    Averlit
    ergo
    Deusfaciem
    suama
    peccaiis confileiiiis,
    el Sc
    ipsiun
    accusaiuis,
    Deicjue
    auxilimnet niiscricoidiam
    deprecantis.
    Aver
    (ilciiim faciemsuama
    peccalisejus,
    nonaveiiendo
    ab
    ipso.
    Cui enim
    dicitui',
    Averte
    fuciem
    luama
    pecca-
    lis
    mcis,
    el omites
    iniquitciies
    nieas
    dele;
    eidem
    alibi
    dicitur,
    Neavetias
    faciem
    luaina me
    (Psal. xxvi,
    9).
    Avcrtit, quando
    nonadveiiit: nani si
    advertil,
    ever-
    tit. Idco
    etjudiccs
    in
    conviclosreos sentenliaiii
    pro-
    ferentes aniniadverlcrc dicuutur. IIocnc faciat
    Dctis,
    itl
    cst,
    ne
    animadverlal,
    dicimus
    ,
    Avcrle
    fuciem
    luam
    a
    peccatis
    meis. Ne
    agnoscat, ignoscal
    '.
    Quoniodo
    aiitcinnobilemdicimusnobilem
    ,
    nonautein nobiieni
    1
    sirm.:.ve
    agnoscat,iqnoscil.
    At Ms. v.: xe
    agnoscat,
    ianoscat.
    SANCT.AUGUST.V.
    (Cinq.)
    159 S. AUGOSTINIEPISCOPI
    140
    dicimus
    ignobilem
    : sic noscentem noscentero
    ,
    nou
    ]
    aulemiioscentem
    ignoscenleni.
    Tainen si visul ille
    |
    ignoscat,
    lu
    aguosce. Impunituro
    non
    potest
    csse
    pec-
    caluro:
    impunilum
    essenon
    decet,
    non
    opoiiet,
    non
    :
    esljustum. Ergoquiaimpunilum
    nondebet esse
    pecca-
    tum, puniaturate, nepuniaiispro
    illo. Peccatumtuum
    judicemLchabeaL,
    non
    palronuin.
    Iniribunal mentis
    luoeascendc contra
    (e,
    el rcuni constituete ante te.
    Koli
    ponere
    le
    posi tc,
    ne Deus
    ponat
    teante se '.
    Ideodicit ineodem
    psahno,
    iindc facilliroam
    imjielrel
    veniam:
    Quoniam
    iniquilalem
    meain
    egoagnosco,
    el
    pec-
    caittmmeumanleineesl
    seinper(Psctl.
    L,
    5). Tanquam
    dicens,Quoniamanlemees(,
    nesitantelc
    ;
    cl
    quiaego
    agnosco, tuignosce.Ergopeccatuniauta
    Le
    puniiur,
    aut
    a Deo:scd aie sine
    (e,
    a Dcolcciim. Tc
    ergo
    habeat
    puiiilorcm,
    ul tu Deumhabeas dcfensorem
    ().
    Dic:
    Isgo
    feci.
    Egodixi, Domine,misercremei;
    sanaanimctm
    meam, quoniampeccavi
    tibi.
    Ego, inquil,
    dixi.
    Ego
    non
    quocro
    adcxcusalioncm
    peccrui, quis
    dc mc
    pec-
    caveril,
    aul
    quis
    me
    pcccare compulcril.
    Nnn
    dico,
    Fortuna fecit. Non
    dico,
    Fattimbocvoluit. Poslrcnio
    non dico
    ,
    Diabolus fecit. Nain ef
    ipsc
    diabolussua-
    dcndi habet
    potestalem
    , poslrcrao lerrendi; gravcs
    eliam,
    si
    permissus fuerit,
    niolcstias infcrcndi: a
    Doinino
    deprccanda
    virlus
    est,
    neillecebrosa
    capiant,
    aut nedura
    confringanl.
    Donctnobisconlraillcccbras
    ct minas
    inimici,
    duas
    viiiules,
    conlincrc e( susii-
    nere :
    conlinerclibidines,
    ne
    prosperacapiant;
    susii-
    nere
    lerrorcs,
    ne adversa
    conlringanl.
    Et cum
    scirem,
    jnquil, quia
    tttvw
    polcsl
    esse
    conlinens,
    nisi Deusdet
    (Sap.
    viu, 21).
    Ilinc
    ergo dicebat,
    Cormundttmcrea
    inme
    , Deus; el,
    Vmhis
    qui perdiderunl
    suslineniiam
    (Eccli.
    u, IG).
    Ncmincm
    ergo qux-ras accusare,
    ne
    accusatoreminvenias
    ,
    a
    quo
    (enon
    possis
    dcfenderc.
    Kamct
    ijise
    inimicusnosler diabolus
    quando
    accusa-
    lur, gaudel:
    el vult oiiiniuo til accuses
    illum;
    vult
    ipse
    ut atc feral
    qualcm
    volueris
    criroinaiioncm,
    cuni
    lu
    perdas
    confessionem. Contra
    hiijtis
    astuliamex-
    clamal
    ille, Egodixi,
    Domine. Sine causa mihi insi-
    diatur inimicus;
    novi astutias
    ejus
    :
    cap(a( lingnain
    meam,
    vull u( dicam
    ,
    Diabolusfecit.
    Ego clixi,
    Do-
    mine.His
    crgovcrsuliis
    seducit
    ariimas,
    cl a mcdicina
    confessionis
    avertit;
    aut
    persuadens
    eis ut se cxcu-
    senl,
    et
    quocraniquosaccusenl;
    aut
    jiersuadcnseis,
    quiajampeccavcrunt,
    ut nunc
    dcsjierenl,
    et omiiino
    se adveniam
    possepciiincre (b)
    non
    arbilrcntiir;
    aut
    persuadens
    eis, quia
    citoDeustoium
    ignoscit,
    ul sesc
    bomonon
    corrigat.
    3. El
    desperalio
    cl
    spesimpwniientiw
    ac
    perdilionis
    causa. Videle
    qtianlasiui,
    adversus
    qurcvigilare
    de-
    beal cor
    pcenitenlis.
    Nesecxcusandoallcruro
    accuset,
    venial ei in mcntein
    , Ecjo, di.vi, Domine,
    miserere
    mei;
    sanaanimam
    meam, quoniumpeccavi
    libi. Nede-
    sperando pereat,
    ut
    quoniam peccaviL.el gravitcr
    peccavit, pulet
    se
    jam
    non
    posse sanari;
    el donet se
    1
    Ms.
    v.,
    neDeuste
    ponat
    antele.
    (a)
    sujira,
    serin.
    19,
    n.
    2,
    elinfraserm.
    29,
    n. G.
    (b)
    Foiie.
    penenire.
    libidinibus
    ,
    trahcndumomnibus
    cupidiiatibus. Facill
    quidqiiidlibet,
    quamvis
    non Iiceat. Et si non
    facit,
    ibi non
    facit,
    ubi honiiiieslimet. Oinninoanimo
    quo-
    dam
    gladiatorios, quoniani
    vilaro
    desperat,
    quidquid
    potest
    facere ad satiandam
    cupidiiatem
    et libidinem
    suam
    facit,
    tanquam
    devotus ad viclimam. Tales dc-
    speralionc pereunt.
    Contra istos
    pro
    bis
    ,
    id est con-
    tra tales
    cogitaiioneseorum,
    vigilansScripturadixit:
    In
    quacumqite
    die
    conversus"fueritiniqutts,
    el
    fecerit
    jttstitiain,
    omnes
    iniquitciiesejus
    obliviscar
    (Ezech.xvm,
    21,
    etxxxm
    , 11,
    15).
    Rursusrecreata
    aiiima,
    si his
    .vcrbis
    crediderit,
    a
    desperationis malo,
    inveniet
    aliamfoveam
    3, utqurc desperalioneperire
    non
    po-
    tui(, spepereat.
    Et
    quis
    est
    qui spe pereal
    h1Ecce
    qualempropono, qui
    dixerit inanimosuo: J amDeus
    veniam
    promisil
    omnibus avertentibussea
    peccatis,
    in
    quacumque
    horaconversi
    fuerint,
    omnes
    iniquitates
    corum obliviscetur :
    ergo
    faciam
    quidquid volo;
    quando
    voluero convertam
    me,
    delebilurque quod
    fecero.
    Quicl
    dicemus?
    quia
    non
    quando
    se conveiie-
    lil,
    cural Deu
    pcenitentem?
    dimiltit Deus omnia
    peccata proelerila?
    Si
    negamus, indulgentire
    divinoe
    conlradicimus: verbis
    deniquepropheticisobviamus,
    divinis
    eloquiisrepugnamus.
    Nonest hoc fidelisdis-
    jicnsaioris.
    k. Non
    differenda
    conversio.Omniasua vull homo
    csse
    bona,
    prwter
    vitam,
    Recurrit,
    et dicitmihi
    quis*
    qciara
    : Dabis
    ergo
    laxanientum
    peccatis,
    ut faciant
    lioroines
    quidquidvolunt,
    promissa venia, promissa
    impuniiaic
    cum se converterint? Laxanl habenas ad
    pcccandum
    5: feruntur
    magno impelu,
    nullo revo-
    canic, spe desperati.
    Itane vero
    vigilaret Sciiptura
    adversus
    desperantes,
    et rion
    vigilaret
    adversus male
    sperantes?
    Audi
    ejus vigilias
    adversus malam et
    pcrversam spem
    : Ne lardes conveiii ad
    Dominum,
    nequcdifferas
    de die in diem: subiloenimvenkl ira
    ejtts,
    el in
    lemporevindiclmdisperdet
    le
    (Eccli.v,8
    el
    9).
    Quid
    est
    ergo, malignc sperator?
    Si
    dcsperes, peris;
    si
    speres, peris.
    Ubi libi tutus Iocus
    eril,
    ut abutra-
    que
    fovea te
    eripias,
    et constiluas lein via
    recta,
    serviens
    Deo,
    miserans animam
    luam, jilacensDeo?
    Malc
    desperabas, audisti,
    In
    quacumque
    dieconversus
    fuerit iniquus,
    omnes
    iniquilalesejus
    obliviscar.Male
    sperare coeperas, audisti,
    Nelardesconverti
    ad.Do-
    minuin, nequedi/feras
    dedieindiem.
    Undique
    (ecir-
    cumdedil
    providentia
    Dei misericorditer.
    Quiddicis?
    Promisil mihi Deus
    indulgentiam;
    quando
    mecon-
    veiiero dabiteani. Plane
    dabit, quando
    teconverte-
    ris;
    sed
    quare
    lc nonconverlis?
    Quoniamquando
    me
    convcrlero,
    dabit. Prorsus
    quando
    le
    convcrteris,
    dabil;
    sed
    ipsumquandoquando
    esl?
    Quare
    nonbo-
    ,
    die
    cst, quare
    noncumtu meaudis?
    quare
    noneum
    1
    victorinusMs.,
    Facere: hoclocolanlum.
    2
    Edili,gladialoritio.
    ALvicLorimis
    Ms., gladialorio.
    Sic
    Enarr.inPsalm.
    70,
    n. 1. .lamhabens
    qtt
    si
    gladialorium

    animum,
    uLideolaciaL
    quidquid
    vult,quia
    necessarioda-
    mnandusest.
    3
    viclorimiseodex,
    nursuscrcaiacslunitnain
    hisverbis,
    liberaltta
    despetalionUmalo,
    invcnitaliam
    foveam,
    *
    Ediliosirmondi:
    Qtis
    est
    qtd
    speperit
    ?
    6
    \icto;iuus
    codex,
    uixashabenasad
    peccatum.
    4i
    SERMOXXI.
    U2
    clamas?
    ijuare
    iibncumlaudas? Clamormeussit ad-
    jutdr pro
    le: clamor tuus sit iesliscontra te.
    Quare
    noii hodie?
    quai-e
    nbn modo?Cras
    , ihquil;
    indul-
    geritiain
    mibi Deus
    promisit.
    Cras tii libi
    promittis?
    Aiii si
    forle,
    si mihi
    legis
    delibro sanclo,
    sicul indul-
    geniiam
    libi
    promissam
    esse
    converso,
    sic tibi
    pro-
    missumcrastintim
    diem,
    differ el craslinum. Ndnne
    boc
    primo posuit
    intcrrore
    niedicinali,
    iionnecura
    te
    increparet
    boc
    dixit,
    Ne
    differas
    dedieindiem: su-
    bitoenimvenielira
    cjus
    ?Sedvidelicet homo
    sapiens
    timesne
    plus
    habeasbiduobonoevitre. Si erit crasti-
    nus
    dies,
    sit et
    bodiernus;
    et biduumsit. Si cnimnon
    cril crasiinus
    dies,
    bodiernussccururateinveniet: si
    atilem erit
    craslinus,
    addelur hodierno. Ttt autem
    cujiis
    haberc
    longam viiam,
    ct non times habere
    malamvilam. Diuvis
    vivere,
    et male vivere. Lon-
    gum
    malum
    quoeris,quare
    non
    poliuslongum
    bonuni?
    Quid
    autein non bonum habere vis?Solavila
    erit,
    quoe
    interoalaiucurrit.
    Qualem
    vestein
    qurcras,
    si
    interrogem
    te
    ,
    Bonam
    respondes; qualein
    villara
    ,
    Boiiam
    ; qtialemconjugem,
    Bonam
    ; quales filios,
    Bonos; qualemdomum, Bonam;
    solani vitammalam.
    Elomnibus bonisluis
    prreponisvilam,
    el inter oiiinia
    bonaluasolarovisvitammalam. Naraoniniailla
    qua;
    bona
    requirebas,
    vesiem, donium,
    villam.
    elcastcra,
    paralus
    esdare
    pro
    Vitatua. Si libi
    quisqtiaindixeiil,
    Aul da iniiii oiuniabona
    tiia,
    autaufero vitamtuarii :
    paralus
    es oniniabona tua
    dare,
    el illameliamma-
    lamlenere.
    Quare
    nonvisut libi sit bona
    , pro qua
    cliammaladasomiiiabona? Ecceabiataest excusa-
    lio,
    adsit
    accusatio?
    neinvcniatdamnatio4.
    Postsermoneni.
    o. Verbmn Dei minislranles
    presbyleri.
    Exhor-
    lamur Chaiitatemveslram
    ,
    ul
    impigre
    et
    vigilanler
    verba Dei raiuistrantibus
    presbyteris (a)
    vos audirc
    non
    pigeat.
    DominuscnimDeusnosler est
    ipsa
    vcri-
    las, quara
    auditis
    per quemlibet loqualur;
    ct nenio
    est
    major
    in
    vobis,
    nisi
    qui
    minor fuerit. Proclo-
    qucnduracrgo
    nobisfuit ex
    morc,
    et vos facile ex
    i amore.
    1
    \icLorinus
    codex,
    neveniatdamnalio.
    (a)
    verhuinDeisoliolirninEcclcsia
    prredieabant
    ejiscopi,
    qimruin
    id
    jiroprie
    muuuserat:
    posi
    eliam
    jjresbyteiis,
    sed
    noiiuno
    ajiud
    omnes
    lemjioae, perinissum.
    iiimi orieuLales
    ca-jicruut,quod
    eLlierii
    presbyicriajiud
    Alexandrinos,
    et
    clirysostoiiii
    adlmcitem
    presbyteriajiidAnliocheiios,
    alio-
    riiniqueajiud
    alios
    exemj
    (adeclarant.mAfricainusitatuni
    fuilanle
    AugusLintmi,
    ctii
    jirimum
    omnium
    apttd
    nipponein
    ea
    jioteslas
    factacsl a valetio
    episcopo.
    Possidiusin
    ejus
    VUa, cap.
    3: ridem
    prcsbylcropoLesLalem
    dedil coramsO
    inecclcsia
    Evangeliuni jirredicaudi,
    ac
    frequeutissimeLra-

    clandi,
    coiitratisum
    quidem
    et
    consuetudineni
    Aliicana-

    runi Ecelesiaruni.valerii
    exemplumposteasecuLisunt
    alii,
    el Aurelius
    e.[)iscoj,us caiihagiue,
    cui bocnomine
    gra-
    lulatuscst
    Augustiints ejiislofa
    77
    (ntinc41)qtiodusurpare
    coepisset,
    ul
    prcsbjieri prresenlcipsosermonein
    populo
    fundercnt.
    llacjuelanquani
    usu
    jam
    inAliica
    receplo,J J TC-
    sbyieros
    in hoc
    genere
    cum
    episcoj.is
    coiijuhgil
    iu ser-
    nione
    49,
    de vcrbisDomini:
    Numquid
    nonascenclit ali-

    quandb
    aul
    presbyler,
    aut
    ejiiscojjus,
    e(nondicilaliudde

    supeiiore
    loconisine
    rapianlur
    resalienre?
    ApudGallos
    serius
    usurpaumi
    videtur.Kam
    synodus
    vasensis
    u, qure
    centumannis
    posterior
    fuiL
    Augustino,
    verbum
    (aciendi
    pesbyleiis
    dat
    J iotesLatem:
    anlea
    ergo
    non
    habuissccon-
    jecturaest; quaiuCyprianusciuocjuc
    diaconusin
    Cresarii
    Arelalensis
    cjiiscopi
    vita conlirnial.
    SIIUIOKDUS in huuc
    locum.
    SERMOXXI
    *
    (a).
    Deeo
    quodscriptum
    estin PsalmoLXIH
    ,
    H
    ;
    J UCUIN
    dabitur
    j'ustus
    inDomino.
    1. J ucundilas
    piorum
    in Deoeliamin hac vi-
    ta.
    -
    J ucundabitur
    justus
    in
    Domino,
    el
    sperabil

    eo,
    el
    gloriabuniiir
    omnesrecti corde.Hoccerte vdceet
    orecanlamus. IirccvcrbaDominodixit el consciehiia
    et
    lingua
    chrisliana
    ,
    J ucundabilur
    juslus
    in Dotriiho
    ,
    noii insocculo.Lux oiiaesl
    juslo,
    dicil
    alibi,
    etfectis
    corde
    jucundilas (P&ul.xcvi,
    11). Quoereiis
    unde
    ju-
    cundilas, hicaudis,
    J ucundabitur
    jttslus
    in Domiiio.
    Lux ortacst
    jilslo
    ,
    dicit
    alibi;
    et
    alibi,
    Delectarein
    Domino,
    el dabitlibi
    peliliones
    cordistui
    (Psal, xxxvi,
    4). Quid
    nobisindicilur?
    quid
    donatur?
    quidjubelur?
    quid
    daltir? Ul
    jucundemiir
    in Domino.
    Quis
    jucuii-
    dabitur in ea re
    quam
    non videt? Anforte videnius
    Dominum? Iloc in
    promissione detinemus : nuiic
    aulein
    per
    (idcinambulamus
    , quamdiu
    suinus incor-
    pore, peregrinamtiraDoniirio; per fidem,
    nori
    perspe-
    ciem
    (II
    Cor.
    v, G, 7).
    Tuuc ad
    speciemveniemus,
    quandoimplcbilur quod
    itein J oannesdicil : Ditectis-
    simi, filii
    Dei
    stimus,
    et nondum
    apparuit quid
    eri-
    mus: scimus
    quia
    cttm
    apparueril,
    si7esei
    erhmts,
    quando
    eumvidebintussiculi esl
    (I
    J oan.
    m,2).
    Tunc
    crgo magna
    et
    perfecia jucunditas ,
    cl iunc
    plenum
    gaudiiim,
    ubi
    jani
    nori
    speslactat,
    sed rcs hiilrit.
    Tamcnetiam
    nunc,
    antequam
    res
    ijisa
    veniiit
    iiobis,
    aiUeqiiara
    nos ad rem
    ipsaraveniamus, jucundemii-r
    inDomino.
    Nequc
    enim
    parvamjucuhdilaiemhabet
    spes, cujus poslca
    erit res. Ei inistis
    temporalibus
    rebus,
    in
    jucunditate,
    noii
    Doiriini,
    sed
    srcciili,
    rion-
    nulli raulla
    amanll,
    et ad ea
    quocamaiit, nonduffl
    perveneruiil:
    et lameii ardor in
    spccunit,
    remriori-
    dumtcnet. Verbi
    gralia,
    amas
    pcciiniain;
    nonariia-
    res,
    si non
    sperares
    : amas
    uxoreni,
    noii dticiam
    ,
    sed adliuc
    dticcndam;
    ct foiie
    diicenda
    aniaiiir,
    duclaodio habebilur.
    Quaie
    hbc?
    Qiira
    talisuon
    ap-
    paruit
    ducta
    , qiialis
    ab animo
    piiigeb&turducerida.
    Deus autem noii vilescit
    procsens,
    amalur
    absens.
    Quaniumcunique
    enirasibi
    liumana nieiis
    exaggera-
    veril bonum
    quod
    Deus
    est.minus
    agit.et
    valdeiiifra
    est; elnecesse csl
    pliis
    inveniat
    adepiio,
    quarii
    for-
    mabat
    cogitatio.
    Plus
    ergo
    amabiniuscuin videri-
    mus
    ,
    si
    potuerimus
    amare ct
    aiilequamvidcrcmus.
    Modo
    crgo
    in
    sjie
    amarntis. Ideo
    jucitndabitur,
    ih-
    qml,juslus
    in Domino. Et
    conlinuo,
    quia
    iioiiduin
    videt,
    et
    speravit
    ineo.
    2. Deo nunc
    propinquamushuiniliialeel chtiii-
    late. Habemus tamen
    priniiiias Spiiitus,
    el aliunde
    forlasse,
    ci
    qucmdiliginius,
    propinquamus; etquod
    avidemanducaluri cl bibiluri suriius
    ,
    riuiic
    ,
    etsi le-
    nuiier, prxlambinius aiquegusiaraus. Undeli6c
    pro-
    bamiis?
    Neque
    enimDeus
    ,
    qiierojubemur
    diligcte,
    in
    quojubeinur jucundari,
    aurum
    est,
    aut
    argentum
    est,
    atit lerra
    est,
    aut ccelum
    cst,
    aut J ux ista solis
    1
    InFlori
    collectionc, F.linistis
    lemporalibus rebusjucun-
    ditatem,non
    Domini,
    sed
    smculi,nonnullammulliamant.Ir,
    vicLoriuo
    Ms.,
    nonnutlamultiamant,
    nccognitus
    a nobisin lihro v. et Sirni.
    ( ) Alias,
    J e.\ sinnondianis.
    l.{3
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    lii
    esl,
    aut
    quidquid
    deccolo
    fulgct,
    aul
    quidquid
    de
    terra
    resplcndet
    luce
    perfusuro.
    Nullura
    corpus
    cst
    Deus, spiritus
    est.
    Ideo, inquit, qui adoranl,
    in
    spiritu
    el veritale
    oportet
    adorure
    (J oun.
    iv, 22).
    Non
    inloco
    aliquocorporis.quia
    nonest
    corpus
    : nontan-
    qiiam
    inmontecxcelso,
    ul
    perallitudineranioniispuies
    te
    propinquare
    Deo. Excelsus
    quidcm
    est
    Doniinus,
    sedhumilia
    rcspicit;
    excelsaaulema
    longc cogno-
    scii
    (
    Psat, cxxxvn
    ,
    6
    );
    humilianon
    longe.
    Cciie
    , excclsusesl,
    et
    uiiquc,
    si excelsaa
    longecognoscit,
    bumilia
    louginquitis
    tlebel adverlere. Si ab excelsis
    cclsitudine
    sua
    longinquus
    est,
    u( eaa
    voiigecogno-
    scal; quauto magis,
    ait
    aliquis,
    ab hurailibus
    cj
    us
    longe
    cclsitudo secessil ? Non ita est. Excelsus est
    cnira
    Dcus,
    et humilia
    respicit.
    Quoroodoearcspicil?
    Prope
    est Dominusoninibusbis
    qiii
    obtrivcrunl cor
    (Psul.
    xxxiu
    , 19).
    Noli
    crgoquoerere
    monleni
    alltim,
    undc tibi vicinioressevidearis. Si extollis
    te, longe
    secctlitale: si humilias
    te,
    inclinai sead te. Publi-
    cantisde
    longc
    slabat,
    et ideo Deus IIIi facilius
    pro-
    pinquabal
    : nec oculos levarc audebal ad ccelum
    (Luc.
    xviu, 15),
    et
    jam
    tccumhabebat
    qui
    lecerat
    i:oeliim.Undc
    ergojucundamur
    in
    Domino,
    si anobis
    lain
    longc
    est Dominus? Ut non sil
    longe,
    ct ut
    J onge
    sit
    ,
    tufaiis.
    Ama,
    el
    propincjuabil
    :
    ama,
    ct
    babilabit. Doroinusin
    proximo
    csl,
    nihil sollicili
    luerilis(P/7i;jp.
    iv,
    5e/6).Yis
    videre
    quam
    si araave-
    ris lecumsil? Dettscharilas
    est(l
    J oan.
    iv, 8). Quid
    longe lalcque
    volilanl
    phanlasmatacogitationis
    tuac
    ,
    ct dicistibi
    ,
    Puias
    quid
    esl Deus?
    pulas qualis
    cst
    Deus?
    Quidquid
    fmxeris,
    non cst :
    quidquidcogi-
    lationc
    comjirehenderis,
    nonest. Si enim
    ipseesset,
    cogitalionccomprehendi
    non
    possel.
    Sedut
    aliquid
    guslu accipias,
    Deuscharitasest. Dicturuscs
    mibi,
    Putas
    quid
    csl charilas? Charitasesl
    quadiligiinus.
    Quid diligimus?
    Ineffabilebonum
    ,
    bonumbcnefi-
    cum
    ',
    bonumbonorumomniumcreatoreni.
    Ipse
    te
    dcleclel,
    a
    quo
    habes
    quidquid
    ledelectat. Non
    pec-
    I
    ealuindico: nam
    peccalum
    solumab illo noii ba-
    1
    bes.
    Exceplo peccalo
    ,
    abillo habes
    quidquid
    aliud
    .iabes.
    5. Peccatum
    ipsum
    non
    amatur,
    sed
    ipse
    inor-
    i 'inatus amor crealurw csl
    peccalum,
    Non
    ergo,
    tuod
    dixi, Ipse
    le
    deleclet,
    a
    quo
    habes
    quid-
    cuid tc
    delectat, peccaluin
    iutelligas,
    ct dicas :
    Ecce delectat me
    peccalura; numquid
    a Deobabeo
    peccalum?
    Vide
    primo
    ne forle non le delectet
    peccalum,
    sedaliudle
    delcctet,
    ubi facias
    peccatum.
    Amando
    crgo
    creaturam
    inordinate,
    conlrausumho-
    ncstum
    ,
    coiitra licilum,
    contra
    ipsius
    Crealoris le
    -
    gcm
    ct voluutatemaniando crcaturam
    peccas.
    Non
    ipsumpeccatum
    amas: scdmaleamandi)
    quodanias,
    illaquearispeccato.
    Escani iureti
    appelis,
    etnesciens
    peccalo
    vesceris; idemque
    sic defendis: Si
    peccatum
    cst mulluni
    bibere, cjuare
    vinuin insliluit Dominus?
    Si
    peccalum
    esl auruni
    amarc,
    amatorsuni
    auri,
    non
    Crealoris : Creator auii Dcus
    est; quare
    creavit
    quod
    ,
    ]
    (Ita
    eiiimo.xcudi deliebal
    |iro, beneficium.)

    vietori-
    nusMs.non
    hahcl,
    bonutn
    beneftcium,

    comjilurcs
    edilicl
    '
    ij-si
    li'. DB.leiaiui.beneHciiim: iniuusbenc. M.
    ainarenialtimesl? Siccretera
    quoe
    amas
    inale,
    in
    qni-
    buscst omnis
    luxuria,
    ubi commillunlur mnlia
    flagi
    tia:
    altcnde, inspice,
    considera, quia
    omniscrea-
    tura Dci
    bonaest,
    ct illic
    peccatum
    non
    esl,
    nisi
    qtiia
    male iileiis. Hoc
    ergo audi,
    o homo.
    Dicis,
    quare
    Dcusiustituit
    quod
    nie amare
    prohibet?
    Non
    ipseinslitueret,
    et nonesset
    quodego
    amarem
    ;
    non
    iiistituercl crcaturam
    , quam
    ine
    jtibel
    non
    amare;
    et
    nonesset
    quodamarem,
    el amandodainiiarcr. Si vo-
    ccinhabcre
    posset ipsa creatura,
    qtiam
    inalearoas
    quia
    nec
    teamas, respondcrti
    tibi : Nollesut faceret
    mc
    Dcus,
    nc esset
    quod ainares;
    nuuc
    ergo
    vide
    quaininiqnus
    sis,
    et in
    ipsis
    vt-rbistuis
    iiiiquissimus
    deprcliendaris
    : vellcsu( DeusIV.cerei
    (e, qui
    es( su-
    per le,
    cl nolles faccrci.aliudbouuni.
    Quod
    tibi fi-cil
    Deus,
    bomiiii cal : scd tiia siint
    niagnabona,
    alia
    parva bona;
    alia tcrreslria
    bo:.a,
    alia
    spiritualia
    boiia
    ,
    alia
    icmjiuralia
    boua: onuiialaincnbona
    , quia
    bonusfecitbona. Ideo
    (|iioilam
    inloc
    >
    Srri|iiuraruiii
    divinariim
    dicitur,
    Ordiiutteiu ntecharUalem
    (Cant,
    n,
    i).
    Boiuiin
    alicjuid
    tefecil
    Deus,
    subse fecil ali-
    quid
    inferiuscl sub
    lc;
    subalio
    Cs, supcr
    aliucles :
    noli relicio
    superiorc
    bono,
    curvare le ad inlcrins
    boniiin. Reclus
    esto,
    til laudcris:
    quia
    laiidabuuiur
    omnesrecli corde. Undeenini
    peccas,
    uisi
    quia
    inor-
    dinaletrac(asres
    quas
    in usum
    accepisli?
    Eslobcne
    utens rebus
    infcrioribus,
    el erisrecicfruensbonosu-
    periore.
    4. ln eos
    qui
    crealuram Deo
    prwponunl.
    Nnnc
    audi,
    el discule
    ipsas agnitiones
    luas: ct
    iuterroga
    le
    qui tracias,
    ct rcs
    quas
    Iraclas. Ecce si iu uc-
    gotio
    luo
    argentumproeponas
    auro
    ,
    si
    plumbiiin
    :n-
    gcnto,
    si
    pulverempluuibo;
    nniineab oinuibusso-
    ciisluis
    ,
    si foiie
    negotiatorcs,
    denicntissiiuus
    judi-
    caberis,
    et ab eorumsocietale
    seduceris,
    diccrisquo
    damnostis,
    el foiieeliamio(o
    ca|iitc
    sanaudus?
    Quid
    aliudenimdicerent onmes socii
    tui,
    cuin di\cris :
    Cariuscst
    argenlumauro,
    aut ineliusesi
    argcntiim
    auro? Nonne hoccclamabunl :
    Insane,
    decipeiis;
    quid paleris, qtiando procponisargcntuni
    auro? Et
    nemolibi diccl :
    Quidpaleris, qnandopraqionis
    au-
    lum Dco?
    Quoroodo, inquit, proepoiio
    atirumDeo?
    Si cnim
    pcr quaindam
    demculiani
    proeposucroargen-
    tuin
    auro,
    ideodeinens
    dicor, quia
    deduabus
    specie-
    bus
    , quas
    anibas video
    , quas
    ainbas
    intueor, quas
    arabas raanu
    contrecto, proejiono
    vilioremcariori:
    aurumDeo
    quomodoprocpono?
    aurum
    video,
    Deum
    nonvideo. Nechiuc teexcusabis.
    Quare
    amas
    argen-
    lum?
    Quia
    cnrum
    est, quia
    caro valet.
    Quareplus
    aurum?
    Quiacarius
    csl.
    Argenlumcarum,
    aurumca-
    rius : Deus
    ipsa
    charilas est.
    S. Fidesab
    omnibus,
    etsifortenonvideiur,diligilur.
    Ecce
    aliquid
    dicani muneris
    Dei,
    ui ciiius te con-
    vincain, quoiuodo proeponis
    aurum
    Deo; quamvis
    aurumvideas
    ,
    Dcuninon
    videas;
    et idcolibi nonvi
    dearis
    praponere, quia
    velii ncnio
    prir.poucre
    rem
    quain
    videl ei rei
    quani
    non videt. Ecce
    aliquid
    dico.
    Quid
    tibi videlur? fitles
    argctilum
    cst? aururacst?
    mirorousesl?
    jiccns
    csl? terra esi? caiuin cst? Niliil
    14S
    SERMOXXI. 146
    borumest,
    et lamcn
    aliquid
    est. Nonlanluni
    aliquid
    est,
    sed
    magnum
    est
    aliquid.
    Inlerim non
    loquor
    de
    fide
    illa
    superiore, qua
    fidelis
    vocaris,
    acccdensad
    mensamDomini
    tui, respondcns
    ex fideverba(idei :
    inierim hanc submoveo
    paulisper.
    De illa (ide lo-
    quar, qurevulgo
    eliamfidesdicilur : non
    quam
    ma-
    gii.im
    libi
    imper.it
    Deus tuus,
    sed
    quam
    tu
    exigis
    a
    scrvo luo.
    Ipsara
    dico, quia
    el
    ipsam imperat
    tibi
    Dominusluus,
    ne
    cuiquam
    fraudem
    facias,
    fidem
    serves in
    negotio,
    (idemserves uxori in lecto. Et
    hanc tibi fidem
    imperat
    Dcustnus.
    Quid
    esl fidesista?
    Certe eam non vides : si non
    vides, quare quando
    tibi
    frangitur
    clamas?Clanioretuo convinco
    quotl
    vi-
    dcas. Diccbas :
    Quomodo
    aurum Deo
    procpono
    ?au-
    rum
    video,
    Deumnon video. Ecce aurum
    vides,
    (1-
    demnonvides. An
    quod
    verius est,
    fidem
    vides;
    sed
    quandoexigis,
    vides
    illam; qnando
    de le
    exigitnr,
    non viseamvidere?
    Apertis
    oculisclamas
    ,
    Reddefi-
    dem
    quam promisisti
    : clausis oculis clamas
    ,
    Nihil
    libi
    promisi.
    In
    utroque
    oculos
    aperi. Iniqtie,
    noli (i-
    dem
    ,
    sed
    ipsam iniquilatem perdere
    :
    quod exigis
    redde.
    6. Fides in servohonoralur. Servum tuum manu-
    niitlenduramanu dticisin Ecclesiam
    (a).
    Fit silen-
    tium
    ,
    libellustuus reeitatur,
    aut fitdesiderii tui
    pro-
    seculio. Dicis leservum manumiltere, quod
    libi in
    oninibusservaveril fidem. lloc
    diligis,
    hoc
    honoras,
    hoedonas
    prrcmio
    liberlalis :
    quidquid poles,
    facis
    ;
    facisliberum,
    quia
    non
    poles
    facere
    sempiternum.
    Deustuusclaniat
    ad
    te,
    et inservo luoconvincit le:
    dicit libi incordetuo
    ,
    Duxisli servurnluumdedomo
    luaaddoinuinmeam
    ;
    viseumdedomomealiberum
    revocare
    in domumtiiam: lu
    quare
    male servis in
    domomea? Das illi
    quod poles; promitlo
    tibi
    quod
    possum
    : lufacisliberum servanteralibi fidem
    ; ego
    lefacio
    sempiternum
    ,
    si servaverismihi (idem.
    Quid
    adlmc
    argumentaris
    conlrameinanirao tuo? Redcle
    Dominoluo,
    quod
    laudas in servo tuo. An forte libi
    laiiltini
    arrogas,
    ul te
    dignuni putes, qui
    servumli-
    delemhabeas, quem
    dicis
    , Comparavi;
    el
    ego
    non
    sum
    dignus, qui
    servum fidelem
    habeam, quena
    creavi?Haectibi
    loquimr
    Dominusluus
    intus,
    ubi non
    audil,
    nisi
    lu;
    cl
    ipse
    libi
    loquitur, qui
    vera
    loquitur.
    Quid
    enim haclocutioneverius? Noli obsurdescere.
    Eccefidemaroasinservotuo
    ;
    certe nonvides(idem:
    [juare
    illamamasin
    altero,
    cl to(ura
    quod
    dixi inal-
    tero,
    et inservo
    quempccuniacomparasti,
    non ta-
    men
    quem
    crcasti ?Geroi-.ianecessiludine(ecum
    agit
    Dominus
    luus. El creavitle, etcoroparavil
    te. Aute-
    (juani
    esses
    , inquit
    libi,
    feci le;
    cumexte sub
    pec-
    catovenumdatuscsses,
    retlemi lu. Ut manumilias
    scrviun luura, frangis
    labulas
    ejus (b)
    : Deus non
    (a)
    Manumissiones ut inecclesia
    eoram
    episcopo
    facore
    icarel,
    Constanliaimagni
    beneticio
    indultum
    esl,
    ul alias
    ibservaviinusadEnnodiuin, apud quem
    inlcr
    ojmscula
    jxstal libellus,seupetitoiiimiAgajiiii
    nomine
    compositum
    :
    :n
    quo
    Gerontiumilleserviiinstiuinlibertatedonaii
    J J OSLU-
    .ansab
    e.jiscopo,
    desideiiisuieausas
    jierseqiiiliir,quae.
    cum
    \uguslini
    verbismiiitreeconseutiunt.
    SUUIOND. in hunc
    iocum.
    (b) Frangebaiilur
    inmanumissionc
    servorumlaliulie
    qtti-
    susemptio
    iUoruniel sei-vilusconline-bat-ur.
    Aiigiislhius,
    frangil
    tabulas tuas. Tabuloetuoe
    Evangeliura
    sunt
    ubi est
    sanguis, quo comparalus
    es :
    manent, quoti
    die
    rccitamur,.
    admonerisconditionis
    luoe,
    comme
    moratur libi
    pretium
    luuiii.
    7. FidesDeodebila a servis
    emplisipsiussanguine.
    Si libi servus
    tuus, quem manumitlis,
    fidemnon
    exhiberet,
    nec se manuinissionetua
    dignuin
    fidcm
    servando
    facerel,
    et eumin
    aliquibus
    in domo lua
    fraudibus
    invenires, quid
    clamares? Male
    serve,
    fi-
    dcmmihi non servas? Nescis
    quia
    emite?
    nescisquia
    sanguincm
    meum
    |>ro
    tenumeravi ?Clamas
    quantum
    potes,
    et coeluminvidiosis
    pulsas
    vocibus:
    Sangui
    nemmeum
    pro
    le
    dedi,
    male serve. Et omnes
    qi
    ,
    audiunt: Verumdicit. Si tibi auderet
    resjiondere
    sic
    invelienli et clamanii
    ipse
    servus
    luus,
    non erubcsce-
    res si tibi dicat:
    Quem,
    rogo
    te
    , sanguinempro
    me
    dedisti?
    quando
    me
    emisli,
    nec saltemte
    phleboto-
    masti. Sed
    sanguinem
    luum
    pecuniam
    luam vocas.
    Tanttimamas
    pecuniam
    tuam
    ,
    ut eam
    appelles
    san-
    guinem
    tuum. DevoceluateconvincitDominus tuus.
    Vocas
    pecuniam
    tuam
    sanguincm
    tuum,
    et ideo cxi-
    gis
    asei'vo tuo
    emplo
    frdem
    ,
    quia pro
    co
    dedisii,
    non
    jtique sanguinein,
    sed
    nummtim,
    vel aurum:
    egoquid
    dederim,
    recolis. Tabulas luas
    lege,
    si non
    recolis; legepro
    temortem
    Salvatoris,
    lanceam
    per-
    cussoris, prelium Redemptoris.
    Polest et bomo vi-
    vens
    vena, uldixi, pcrcussa
    darc
    sunguinemstiuni,
    et lamen viverc :
    plus
    est
    quod
    libi dicil Dominus
    tuus: non de me vivenle
    sanguisexjiressuscst,
    san-
    guine
    meote
    emi;
    addo
    ,
    Mortemeateemi.
    Quid
    ha-
    besquoddicas?
    ReddefidemDoniino
    luo, quamcxigis
    aservotuo.Videsaurum,
    videsel fidem: non
    exigeres,
    si
    non/videres;nonlaudares,
    sinon
    videres;
    nonliber-
    lale
    donares,
    slnonvideres: scdaurnmoculiscarnisvi-
    des,
    fidemoculiscordisvides.
    Quanto
    melioressunt cor-
    dis,
    lanto melius est
    quod
    vidcsoculiscordis. Tu au-
    tembuicfidei, quam
    tibi
    imperat
    Dominus
    tuus, proc-
    ponis
    aurum
    ,
    et commendatumnon
    reddis,
    et
    dicis,
    Nibil mihi dedisti: aut ei cui non
    commendasli,
    di-
    cis
    ,
    Redde
    quod
    libi commendavi. Nondas
    quod
    ac-
    cepisti, l-epetis quod
    non dedisti. Ecce
    acquire
    ,
    sic
    lolle,
    el
    exaggera
    tibi lutum.
    Quidpremis 4,dicendo,
    Da
    , quod
    noncommendasti; negandoquod
    commen-
    daluni
    aecepisli
    ?
    Tolle, collige
    lucra damnosa: ecce
    arcam
    implesti,
    mullumaurum
    acquisisli;
    arcamcor-
    dis
    discule,
    fideni
    perdidisti.
    8. J ucundilas
    in
    Deo,
    et inwtemisbonis
    quw
    dedit.
    Rectuscorde
    qui
    lctudal
    flagellumpalris.
    Redi
    ergo,
    si sensisti
    aliquid,
    si
    crubuisti,
    si
    quod pravum
    et
    curvumfuerat correxisli :
    redi,
    delectarein
    Domino,
    jucundareinDomino.J ucundare
    in
    iisquoejussit"
    Do-
    iiiinus,
    ut
    jucunderis
    inDomino.J ucundare in
    fide,
    jucundare
    in
    spe, jucundare
    in
    charitate,
    jucundare
    in
    misericordia, jucundare
    in
    hospitalitale, jucundare
    1
    Sicvictorinum
    exemplar.
    At
    editi,
    et
    exaggera
    libilu-
    'iim,quodpremis.
    2
    victorinum
    exemj.lar,qttmfecit.
    sjist.
    30
    (nuiic183,
    n.
    15)
    deDonalislis:Pessimomm
    nquiL,
    servortun,
    utliberi
    abscederent,
    tabulae
    frange-
    ba.ilur.
    SIIIMOND.
    U7 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    li
    jn caslilale. Haecomnia bona
    suiit,
    thesauri interio-
    I
    ris
    hominis; gemmae,
    non arcae
    luae,
    sedconscientiac
    j
    luoe. His amadives
    esse, quas
    divitias nec
    naurragio
    possis amitiere;
    unde si nudtis
    exieris, plenus
    eris.
    Sicenim cxiscl rectus
    corde,ul lauderis,
    non
    rcpre-
    heiidens Dominiiin
    tuuni,
    si
    quid
    (ibi accideril inboc
    srcculo,
    el laudans
    IJ agellum
    Patris, cujusexspeclas
    lucretliialem.
    Fuge
    suii manu cmendantis. Non tc
    avertas a
    disciplina, quia
    ille
    qui
    eniendat le,
    crrare
    non
    potcst.
    Novit
    quid
    tecumfaciat
    qui
    le fecit. An
    forte tam
    imperilumjiutas
    artificemtuum,
    ul sciret
    facerc
    te, et
    obliviseatur
    quid
    (ecumfaciat?
    Aniequam
    esses,
    dete
    cogitavil:
    namnisi dete
    cogitasset,
    nun-
    quam
    esses.
    Ergo
    de te
    cogiLavitantequamesses,
    ul
    esses; eljam
    le
    exisLenlem, maneiiiem, viventem,
    sibi servientem
    contemnei, lequc despiciel?Despexit,
    inquis
    :
    jamoravi,
    11011 rocaudivit.
    Quid,
    si hoc
    pe-
    tebas, quod
    malo luo
    accepisses,
    si
    accepisses
    ?PIo-
    ravi anie
    illura,
    et non rnihi dedit. 0
    puer
    insensate,
    in
    quo plorasti?
    Ut
    acciperes
    feliciialem
    carnalem,
    fclicilatem
    temporalcm,
    felicitalemlerrenam.
    Quid,
    si ista
    felicitas, quam cxoplabas
    el
    jjelebas,
    el
    pro
    qua plorabas, prrccipitaret
    te? J amdudmn
    loquebar
    descrvo
    tuo,
    niinc siniilitudinem
    accipe
    de filiotuo.
    Tlorat anle te filius luus
    parvus,
    ul eum leves in
    eqiiura
    ttium:
    numquid
    audis?
    numquid
    exaudis?
    Durus
    es,
    an
    potius
    misericors?
    Quidest,
    dic
    milii,
    quo
    consiiiofacis? Certehoc consiliumest
    charilalis,
    quisdubitel?
    Cui
    grandi
    servas lotam
    donium, parvu-
    lijmploranlem
    nonlevas in
    cquum
    1. Omnia
    quae
    ha-
    bes,
    et doiiiumet
    quidquid
    in
    domo,
    et
    agrum
    et
    quidquid
    in
    agro,
    illi
    servas;
    et tamen in
    equum
    non
    levas
    parvulumplorantem.
    Plprel quantumvult,
    tota
    dic
    plprel;
    non
    exaudis,
    et misericordia
    npn
    exau-
    dis,
    el si
    exaudires,
    crudelis
    esses. Vide
    ergo, cogila
    boc
    (a)
    tibi faciat
    pominus
    tuus, quando petis
    iiicon-
    ,grua,
    et non
    accipis. Forfe
    enim te
    inopiaerudiet,
    copiacoriiimpel. Qqaeris
    tu
    copiamcorruptionis,
    cum
    necessaria forlasse,
    sil
    inopia
    eruditionis. DimitleDeo
    luo, qui
    scit
    quid
    det libi,
    qiiid
    tollal libi.
    [fam
    si det
    libi
    quod
    male
    pelis, forj.e
    iralus
    dat.
    Audi
    exempla
    (i,eLege.
    Israeliias
    concupisccnles concupiscentias
    venlris el
    gutturis,
    exaudivit iraius
    (Exodi xvi)
    :Pau-
    luni
    dicentem,
    Tolle a me stimulum
    carnis,
    non
    exaudivit
    propilius (II
    Cor.
    xii, 7-9).
    9.
    tyelectgtiopiorum
    in Dco
    qmissisterrenisrebits.
    Ideo dcleclare in
    Domino, jucundare
    in
    Dominp,
    lioii iu
    saccujp-
    I(i Dominoenim
    jucundaliatur J lle, qui
    cuni
    perdidissel
    tolam
    jucundilalemsceculi,
    reman-
    sil ei
    Doininus,
    in
    quo jucundarelur
    : remansit ei in
    ira
    simplex (b), perfecia
    et iminulabilis
    jucunditas
    cqrdis ejus. Qnae
    babebat
    possidebat,
    non
    possideba-
    lur
    ;
    a
    Doniipq.aulcm
    po.ssidebaiur:
    illa
    cajcabat,
    ex
    illo
    pendebat:
    illeillis subtraclis
    quaecalcabat,
    haesit
    1
    Sirm.,
    per
    nullum
    ploratitm
    levasin
    equum.Emendavi-
    musauxiliocodicisv.
    (a)
    Forle
    , cogila
    anhoc.
    (b) itorel,
    Element.crilic.
    pagg.131,152,suspicatur
    foiie
    legeiiduin,
    remansiiei
    mira, simplm.Kobispoliorvidelur
    hactenus;
    ustirjiala
    leciio. n.
    inillo in
    quo pcndcbat.
    Ecee enim
    quid
    sil in Do-
    mino
    jucundari. Dominus
    dedil,Doininus,
    vide
    jucun-
    ditatem,
    Dominusabstulit:
    numquid
    seabslulil?
    Quod
    dedit
    abstulit;
    qui dedil,
    se
    obtulit; jucundatur
    in
    Domino.
    Ergo,
    Domintis
    dedit,
    Dominus
    abslulit;
    sicutDomino
    placuit,
    ita
    facluin
    est: sil nomenDomini
    benedklum
    (J ob i, 21). Quare
    displiceal
    servoid
    quod
    jilacuit
    Domino?
    Aurum,
    inquit, perdidi,
    familiam
    perdidi, pecora perdidi, quidquid
    liabui
    perdidi
    : a
    quo babeo,
    non
    perdidi.
    Perdidi
    quoddederat;
    eum
    non
    perdidi, cujus ipse
    sum. Deleclaliomea
    ipse,
    di-
    viliaemeae
    ipse.
    Sed
    quare? Quia
    non
    perversus,
    non
    capitedeorsum,
    non
    neglexit
    eum
    qui supra seesl,
    et
    dilexit ea
    quae
    infrase.
    Ipsa
    est enim
    perversilas
    ma\e
    utendi ci'eatura.
    10. Usus auri
    quis malus, quis
    bonus.
    Quid
    ac-
    cusas
    qui
    dedit
    aurum, qui
    recte aceusaris male
    amando aurum? Habe
    aurum,
    dicit tibi
    Deus,
    dedi
    libi,
    beneutere. Omari
    visauro;
    orna
    polius
    aurum:
    honorem
    vis,
    deeus vis ab
    auro;
    decus
    praeslaauro,
    nesisdedccusauri. Aurum habet
    scortalor,
    fornica-
    lor,
    luxurialor : edit
    pompalicosludos,
    insanamunera
    donat hislrionibus
    ;
    esurientibus
    paupeiibus
    non do-
    nat: nonest dccus auri. Nonne
    qui
    recteatiendit
    hoc,
    dicit,
    Doleoaurum
    quod
    in illum
    incurrit;
    o si
    ego
    illudliaberem! Et tii aurumsi haberes : modoenim
    dicis,
    Doleo aurum
    quod
    in istum
    inctirrit;
    o si
    ego
    illudhaberem!
    quid
    faceres?
    Percgrinos susciperem,
    inopes pasccrem,
    nudos
    vestirein, captivos
    redime-
    rem. Bona
    loqueris anlequam
    habeas: vide
    loquaris
    quando
    habueris. Si sis
    lalis,
    erit aurumin luo or-
    natu. Si vero sic uteris
    auro, quiaplus diligis
    eum
    qui
    creavit
    aiirtim,
    eris
    reclus, superiora plus
    dili-
    gens,
    inferioribus recte
    utens;
    et delectaberis inDo-
    mino,
    justtis
    in Doinino
    jucundaberis.
    Nonerit in le
    accusatio
    Crealoris,
    sederit
    gratiarum
    actioRedem-
    ptoris.
    SERJ IO XXII*
    (a).
    Deversu 5 Psalmi
    LXVH,
    Sicut deficit
    fumus,
    defl-
    ciant,
    etc.'(b).
    CAPUT PRIMUM.1.
    Propheta
    utens
    oplantis
    figura,
    visionis sum certiludinem
    significat.
    Audi-
    vimus,
    et
    contremuiraus, quod
    in voce Psalmi cst
    prophetatum.
    Ait enim:
    Skutdeficit fumus,deficiai)t;
    sicul
    fluit
    cera a
    facie ignis.
    sk
    pereanl peccatores
    a
    fack
    Dei.Non
    dubilo,
    fratres
    mei, quod
    omniumve-
    strum cordaconcussa
    sint,
    nec
    cujusquam
    conscien-
    liasub his verbis
    inirepida
    stelerit.
    Quis
    enim
    glo-
    riabilur castura se habere cor? aut
    quis gloriabilur
    mundumse esse a
    peccato?
    Ac
    per
    hoc cum Scri-
    ptura dicil,
    Sicul
    fluit
    cera a
    facie ignis,
    sic
    pereant
    peccalores
    a
    facie
    Dei
    (Prov. xx,
    9), quis
    nonconlre-
    miscat, quis
    non
    pavibundus exsilial ?
    Quid
    ergo
    fa-
    ciemus,
    aut
    quaespes
    nobis est?
    Neque
    enini
    fruslra
    hoec
    canianlur; aul vcro cum hrcc dicit
    Prophela,
    optat
    ea
    hominibus,
    ac non
    poiius
    yentura
    praevidet.
    *
    collattisestadcs. cl. t. Am.Er.Ulim.Par. Lov
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    109.
    (6)
    DeislosermonePossidiusin
    lndiculo,cap. 8,
    et Flo-i
    rusadttoni.8.
    U9
    SERMOXXII. 150
    Inverbis
    quidem
    figuraoptaniisapparel,
    sedinlelli-
    gitur
    praescienlia
    nuuliantis.
    Sictil enim
    quacdam
    in
    Scriptura Prophetaruratanquam
    in
    proetcritum
    facta
    narranlur,
    curofutura
    procdicanLur
    : iia
    quoedam
    tan-
    quam
    voto dicunlur
    oplanlis;
    sed
    qui
    recte intclli-
    gunt cjuod
    audiunt,
    visionem
    pramunlianlis agno-
    scunt.
    Longe
    aulemante naiiviiatem
    Doniinicrcin-
    carnationis,
    isli Psalmi dicti
    atque conscripii
    sunl.
    Non
    anteDeumChristum,
    sed antc natumex
    virgine
    MariaChrislum. Nam
    profeciopater
    Abraham
    Ionge
    anteDavid
    regem, cujus tempore
    lii Psalmi canlaii
    sunt,
    fuit. Dominusautem
    dixit,
    AnteAbraham
    ego
    sttm
    (J oan.
    vm, 58). Ipse
    eniinest VerbumDei, per
    quod
    factasunt omnia: sed
    ipseimplens Propbctas,
    in carnc seesseventurum
    per
    eos
    praedixit.
    Ad
    cjus
    atilemincarnationem
    pertinet passio. Neque
    enim
    polu.itpali
    ilta
    quae
    in
    Evangelioscripla
    sunt,
    nisi in
    .carnemortali et
    jiassibili,
    quamgerebat.
    Et ibi
    utique
    legitur, quemadmodum
    Dominocrucifixohi
    qui
    crtr-
    cilixerunt
    eum,
    vestimenla
    cjus
    diviseruni
    sibi,
    et
    cura invenissent,ineis tunicajn
    desuper
    texlam,
    110-
    luerunl eam
    conscindere,
    sedsortem
    super
    eammi-
    serunt;
    ut ad
    quempervenirct,
    integra pervenirct
    (Id, xix, 23, 24)
    :
    qua significabalur
    charilas, qtire
    dividi non
    potest.
    Uoec
    ergo
    cum in
    Evangeliojam
    facla
    narreiUur, longe
    ante multosannos inPsalmo
    ciun
    fuluraprocnunliarentur, (anquamgesla
    et trans-
    apla
    cantaia suut.
    Foderunl, inquil,
    manusmeaset
    pedes
    meos,
    et dinumeraveruntomniaossamea.
    Ipsi
    veroconsideraveruntet
    inspexerunt
    me: diviseruntsibi
    vestimenta
    meq,
    el
    super
    veslem
    meammiseruntsorlein
    (Psal, xxi, 17-19).
    Omnia
    lanquarn prreteriia
    dicun-
    (ur,
    et futura
    jirxdicuutnr.
    Sicut
    ergo
    in vcrbis
    jiroe-
    lerili
    (emporis
    fu(urafacta
    significanlur
    ;
    sicin
    figura
    optanlispramuiuianlis
    mens
    intclligenda
    est. Sicct
    deJ udaDominiiradilore,
    lanquamop(al
    ei
    propbcla,
    quod
    veniurumcsse
    procdicit.
    Et de
    ipsis J udais,
    Fial, inquit,
    mensacorumin
    laqueum,
    et invenatio-
    ncm,
    etin scandalum
    (Psal.
    LXVHI,
    23). Quod
    de bis
    proedictcim
    esse sine dcibitaiione
    exponil
    : sicut de
    J uda
    qnrcsubeademfiguraproenunliala
    suni, aposlolus
    iPelruscommemorat
    (Acl.
    i, 20).
    CAPUTII.

    2. In
    figura Prophclw oplanlis,
    in-
    lelligenda
    divini decreti
    approbalio.
    Nec sinecausa
    ea
    quoc
    fulura sunt
    ', tanquam
    transacta dicunltir.
    Deoenimsicccrlasunt,ul jarapro
    faclis
    babearilur;
    el
    tanquamoptans
    videlur dicere
    Propheta, quod
    ccrtuni
    praevidet
    esseventurum:
    riiliilaliud,quantum
    mibi
    videtur,
    ostendens,
    nisi nobisnondebere
    displi-
    cere
    cogiiiiam
    sententiam
    Dei, qtiam
    (ixamimmobi-
    lemque
    consliiuit. El ideoinActibus
    Apostolorum,
    Cumquidampropheta,
    nomine
    Agabus, procdiceret
    appsloluni
    Paulum
    inJ crusalemaJ udacismulta
    esse
    passurum,
    et
    usque
    ad
    vincula
    perventurum,
    ctini
    lioc audilo fralres rcvocareet retinere
    vellcnt, nc
    illuc
    pergeret
    :
    Quidfacitis, inquit,
    conturbantescor
    meum?
    Ego
    enitnnon solum
    ailigari,
    sedetiammori
    '
    Sic
    legendum
    ex
    auctoriiate
    MS. cs.
    [xec
    sinecausaet
    \uwfuturasttnl.J
    paratus
    sum
    pro
    nomincDomini noslri J esu Chrisli
    (Acl.
    xxi, 15,
    14). Atque
    itacumviderent fratres iro-
    mobilem viri ad omnia
    perferenda constantiara,
    dixcrunt,
    Fiat Domini volunlas.
    Numquidergo quia
    dixerunt,
    Fiat voluntas
    Dei, opiavertint Aposlolo,
    ut
    talia
    palerelur,
    ac non
    poiius
    men(emsuamsublimi
    et divinostatcitodevolissimesubdiderunt? Sicct Pro-
    jjhela
    cum
    dicit,
    Sicut
    fluit
    ceraa
    facieignis,
    sk
    per-
    eanl
    peccalores
    a
    facieDei,
    videt hoccertissimc
    pec-
    caloribus
    imminere,
    et
    placet
    ei
    quod
    Dcus
    slaluit,
    nc Dco
    ipsedispliceat.
    CAPUT III.

    3.
    Quibus
    modisDeus ad
    pwnilen-
    liamsolticiial.
    FlagelluinDei,
    adinonitionoslra est.
    Pcenitcnlia
    iufructuosa,
    et
    frucluosa.Quid ergo
    fa-
    cicmus, fralrcs, nisi, ut,
    dum
    (empus
    cst,
    vilainmu-
    tenius,
    el facla
    nosira,
    si
    quamalasunl, conigarous?
    Ut
    quod
    sinc ulla dubitationeveiilurumest
    peccato-
    ribus,
    nosnon inveniat
    super quos
    veniat: non
    quia
    non
    crimiis,
    sedut nonlales
    invcuiat, qualibus
    ven-
    tiirumesso
    procdictum
    est.
    Proplerea
    se
    jutlex
    venlti-
    rum
    minalur,
    ul non inveniat
    quospunint,
    cumve-
    ncrit.
    Proptcrca
    illutl canlant
    Prophetae,
    ut
    corriga-
    mur. Si damnarc
    vcllct,
    laccret. Neroovolens ferire
    dicil,
    Observa.
    To(uro, fralres, quod
    audivimus
    per
    Scripturas,
    vox est Dei
    dicenlis,
    Observa. Et loluin
    quodpaliraur,
    tribulationesinhac
    vita,
    flagellum
    Dei
    est
    corrigerevolenlis,
    nedamnel infine.
    Quasi
    dura
    suiU,
    molesla
    sunt,
    horrent
    quando narrantur,
    quoe
    quisquegravia
    valcle
    palUur
    inhacvila: in
    compara-
    lionc aulemaierni
    ignis
    non
    parva,
    sed nulla sunt.
    Sive
    ergo
    nos
    flagcllcinur,
    sivecuroalii
    flagellantur
    adroonemuraDoniino.
    Omniaista, fratres,
    quoein
    hac
    vita
    infligunluraDomiuo,
    admoniiiones
    suntet
    stimuji
    coiTCCtionis nostroe.Venietautem
    ignisoclernus,
    de
    quo
    dicetur illis
    qui
    ad sinislram
    conslituendi
    sunt,
    7/ein
    ignemwlernum,qui paraius
    esl diaboloet
    angelis
    ejus(Mcitth.xxv,
    41).
    Tuncacturi sunt
    quidam
    pceni-
    lentiam. Nam
    scriptum
    est inlibro
    quodamSapien-r
    litc : Dicenl inlra
    se, pmnilenliam
    agenles,
    et
    prm
    an-
    guslia spiritus gemenies,Quid
    nobis
    profuitsuperbia
    ?
    etquid
    divitiarum
    jaclaniia
    contutii nobis?
    Trqnskruift
    omniailla, lanquam
    utnbra
    (Sap. v, 3, 8, 9).
    Erit
    enim
    ibi
    pcenitentia,
    sed
    infrucluosa: eril ibi
    pceni.lenlia,
    seddolorem
    habcns, raedicinani non
    habens. Nunc
    est fniciuosa
    pumiicntia, quando correctio libera.
    Pceniteatteadvoccm
    Scripturtc.
    Naraadvocem
    prae-
    sentis
    judicis,
    sinc causa
    pcenitebitte.,
    Tunc
    jam
    jlle
    sentcnliamdicluriisest: ci non
    cri(quod
    reprcbcndas.,
    qtiando
    senientiamdic(urusesi. Noneniin
    iacu.itante
    senlentiam. Non
    cnimle
    distulit,
    uisi ut
    corrigeres
    (e:
    quandoquideni
    lalroni in
    cru.ce
    pendenli
    se
    mularc
    permisit.
    Tunc cnim Iatro
    pendeiis
    eum
    Domino,
    credidil in Clnisdim
    (Luc. xxui,
    40-43), quand.q
    de
    illo
    discipuli
    tilubaverunt.
    Conlempseruut
    J udaei uior-
    tuos
    suscilanlcm,
    non
    contempsitlalro
    secumiii cruee
    pendentem.
    Nonest
    crgo quod
    inflnc
    dicalur Domi-
    no,
    Nonme
    perroisisti
    bene
    vivere; aut, diIaJ .ioii.eni
    correclionisnonmihi
    dedisii; aul,non
    oslendisti
    quia,
    appettrem, quid
    vitarcm.
    151
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    152
    CAPUTIV.Videlequianon(acel,vidctcquiadiffeii,
    videtequia
    blandittir,horlaiur,
    miiiatur.Coiistituilver-
    biinisiiumin
    subliinilaic; per
    toiiimniundumrecitaiur
    univcrsohuniano
    generi.
    Nonesl
    quijamdicat,Nescivi,
    nouaudivi.
    Implcturquoddictum
    eslin
    Psalmo,
    Necesl
    qtti
    senbscondala calore
    cjus(Psal. xvni, 7).
    Modo
    ergo
    cilor
    ejus
    inverbo
    ejus
    cst : rnutaremodoaca-
    lore
    cjus,
    ct i.ondefluessicut ccraab
    igncejiis.
    4. J udicii
    fiitnri fitles
    lol aliis
    prmdklionibus
    im-
    plclis ftrmalur. Martijrttmsancjtiis,
    semen. Nam il-
    lud,
    fralres niei
    ,
    veiKurumcst
    aliquando, quod
    modo rideiii
    impii , quod
    raodo contemnunl de-
    risores
    , quodpntant
    falso
    caniari; aliquando
    ven(u-
    rum esl. Si non vcncrunl
    lanla, quanla prredicta
    sunt'; tlispcrcmus
    ct illud
    aliquando
    venlurum : si
    autem omnia
    qu;e
    dc Ecclesiafutura
    preenunliata
    sutK,jam
    videnius
    exhibila,
    et coecorumeliamoculos
    feriunt;
    quicl
    dubitainus etiani illa vcntura?
    Quando
    dicebatur EcclesiaClnisti futura
    pcr
    loluin orbem
    terrarum
    ,
    diccbaiur a
    paucis,
    et ridebatur a multis.
    Modo
    jaroiinpleluroesl, quod
    lanlo anle
    proedicluin
    csl : diffusaest Ecclesia
    per
    toliunorbemlerrarum.
    Anle millia anuorum
    -
    proniissum
    esl
    Abrahrc,
    In
    seminetuobenediccnluromnes
    genles(Gen. xxn, 18).
    Venit Christiiscx seniiiic
    Abraboc,
    benedictoesunt in
    Cluisto
    jam
    omncs
    gcntes.
    Prajdiclasuni schismala
    ,
    ethaereses
    futiiroe: videnuisilla. Prredicloesunt
    per-
    scculiones : factoesunt a
    rcgibus
    colentibus idola.
    Pro
    ipsis
    idolis advcrsus nomcnCbristi
    replela
    est
    terra
    martyribus. Sparsum
    cslscmen
    sanguinis,
    sur-
    rexit
    seges
    Ecclesioe.Nccfrustra oravit Ecclesia
    pro
    inimicis suis : crcdiderunt ct
    qui pcrseqiiebanlur.
    Procdiclumcst tiiam
    quia ipsa
    idolaevertenda es-
    sent
    per
    nomcn Cluisli : namct hoc inveninmsin
    Scripturis.
    Ante
    paucosannos
    Chiistiani illa
    legebant,
    et non
    videbanl;
    adhuc lulura illa
    exspeclabani,
    et
    sic abierunt : nonilla
    vidcrunl,
    sedtamcn crcdentes
    quod
    fiitura
    essent,
    cumfidcabierunt ad Dominum:
    nostris
    temporibus
    etiam
    ipsa
    cernuntur. Omnia
    qure
    anle
    procdicta
    suntdeEcclesia,
    videmus
    impleta
    : solus
    diesjudicii
    nonest venlurus?
    Ijise
    solus
    pracimnliatur,
    elnonveniet?Usqueadeosuiuus
    duri et
    lapidei
    cordis,
    l
    leganiusScripturas,
    el videamusomnia
    prorsus
    ad
    lilteramevenisse
    qurscripla sunt,
    et de his
    quoe
    rcmanent
    desperemus?
    Qiiantum
    est cnirn
    quod
    re-
    manet,
    ad ca
    qure jam
    nobis cxbibita videmus?
    Tam
    plura
    Deus
    oslendil,
    et deresiduo nos frauda-
    turus est ?
    CAPUT V.

    Yeniet
    judicium
    reddilurum
    pro
    merilis,
    bonis
    bona,
    malismala. Roni
    simus,
    et se-
    curi
    judicemexspeclemus.
    S. Deusel
    justus
    cl misericors.Fralrcs
    mei,
    ma-
    xime nunc direiUemme audite. Nololecumcom-
    pulare
    practerita
    : ab bodierno dic te
    niuta,
    cras le
    alleruminvenial. Nos aulem
    pcrvcrsitale
    nostrasic
    volumiisDeummiscricordem,
    ut nonsit
    jusius.
    Alii
    rursus
    quasi proefidenles
    dc
    jusiiiia sua,
    sicvolunt
    1
    Codex
    cs.,
    si nonvcnerunlItinla
    quwprmdicta
    sunt.
    8
    ldeni codcx
    cs.,
    aittemullamillittannontm.
    jusium,
    ut nolint misericordem.
    Utrumqne
    seexbi-
    Iiel
    Deus,
    ulruroqueprocstat;
    nec misericordia
    ejus
    proescribitjusiilioe,
    nec
    justiliaejus
    auferl misericor-
    diam. Misericorset
    jus(usest.
    Undemisericordem
    jn-o-
    bamus?
    Parcitmodo
    peccaloribus,
    dat vcniamconfi-
    leiuibus.
    Undeprobamusquodjustus
    esi?
    Quiaventu-
    rusest dics
    judicii,quem
    modo
    differl,
    non
    auferl;et'
    cum
    venerit,
    redditurusest
    pro
    meritis. Anhocvultis
    utreddatur
    aversis, quod
    reddelurconversis?
    Fratres,
    juslum
    videtur
    vobis,
    ui ibi
    ponaturJ udas, ubipositus
    esl Petrus? El
    ipse
    ibi
    ponerelur,
    si secorrexisset.
    Seddevenia
    desperans, polius
    sibi collum
    ligavil,
    quamRegis
    clemcnliam
    supplicavit.
    CAPUTVI.

    6. Mutalo reo
    judex
    mutalur. Ita-
    quc, fratres,
    sicu( dicere
    cccpei'am,
    nonest unde
    rcprchendamus
    Dcum.
    Quid
    contra illum
    dicamus,
    non
    erit,
    cumvenerit
    judicare. Cogitet
    unusquisque
    peccaiasua,
    et modoilla
    emendet,
    cum
    lemjjus
    est.
    Sil fructuosus
    dolor,
    non sit sterilis
    pceniludo.
    Tan-
    quain
    hoc dicit Deus: Ecceindicavi
    sentenliam,
    sed
    nondum
    protuli;
    praedixi,
    nonfixi.
    Quid
    times.
    quia
    dixi,
    Si mutaris
    ,
    mutatur? Nara
    scriplum
    est
    quod
    pcenitcat
    Deum
    (Gen.vi,
    6).Numquidquomodo
    homi-
    nem,
    sic
    poeiiiLelDeuni?Nam
    diclumest,
    Si
    pwniluerit
    vosde
    peccatisveslris,
    pmnitebit
    el medeomnibusmalis
    quwfacturus
    cramvobis
    (J erem. xvni, 8). Numquid
    quasi
    erranleni
    pceniletDeum?
    Scd
    pcenitentia
    dicitur
    in Deomutaliosenteniioe.Nonest
    iniqua,
    sed
    justa.
    Quarcjusla?
    Mutatus est
    reus,
    mulavit
    judex
    sen-
    lenliam.Noli lerreri. Sentenliainutata
    cst, nonjusti-
    lia. J usiitia
    inlegra
    manel :
    quia
    mulato dcbet
    par-
    cerc
    qui jusluscsi. Quomodopeiiinaci
    non
    parcit,
    sic
    niulalo
    parcit. Ipse
    rex est
    indulgenlite,qui
    datorest
    legis.
    Misil
    Iegem,
    venit cum
    indulgentia.
    Reum le
    fecerat
    lex,
    absolvil (e
    qui
    dedil
    legem.
    Imo nonab-
    solvit: namabsolvereest innocenlcm
    judicare
    : donat
    polius peccata
    converso. Omnesenimsunl
    rei, qui
    peccaiis
    suis involuti sunl. Ncmose
    optet
    absolvi :
    omnesvcniam
    deprecemur.
    Yeniaverodalur mutalo:
    ctcriinus
    securi,
    curo
    audierimus,
    Sicut
    flitil
    ceraa
    facieignis,
    sic
    pereanl peccalorcs
    a
    facie
    Dei.
    CAPUTVII.

    7. Peccator
    pereal,
    nehomo
    pereat.
    Ccrle, fratres,
    modo
    pereant peccatores,
    el non
    per-
    cuiit
    peccatores.
    Si
    incipiant juste vivere, peribunt
    utiquepeccalores,
    sed non
    peribunt
    homines. Homo
    peccator,
    duo nominasunt: homounumnomen
    est,
    et
    peccalor
    unumnonienesl. Inhisduobusnominibus
    intelligimusquia
    ununi horum Deus
    fecit,
    alternm
    horumhomolecil. HominenienimDeus
    fecit,pecca-
    loremse
    ipse
    homo fecit.
    Quid
    ergo conlremiseis,
    quando
    libi dicit
    Deus,
    Pereant
    peccatores
    a facic
    mea?tloclibi dicitDeus: Pereat inlc
    quod
    lu
    fecisti,
    et scrvo
    quodego
    feci. Et modoardet
    ignis
    incalore
    vcrbi,
    resest infcrvore
    Spiritussancti,
    sicutdiximus
    jaindudum, quiascriplum
    est inalio
    psalmo,
    Necest
    qui
    seabscondatacalore
    ejus. Spiritum
    autemsanctura
    essecaloremdicit
    Apostolus,Spirituferventes(Rom.
    xu, 11). Ergo pro
    facie
    Dei,
    libi
    pone
    inieriin Scri-
    pturam
    Dci :
    liquesce
    ab
    illa; pcenileatte,
    cumaudis
    tjis SERMOXXII.
    1KI
    brecde
    peccalis
    luis- Cumautemte
    pcenitet,
    et cum
    te
    ipsum
    excruciassub calore verbi,
    cumeliamla-
    crymaccnrruni,
    nonnecerae
    labescenti,
    et
    tanquara
    in
    locrynias
    cnrrenti similis inveniiis?Modo
    ergo
    fac
    quotl
    in
    posterumlinies,
    el nonhabebis
    quod
    in
    posle-
    rum(inieas: tanluinnonsicutfumusdeficias'.
    CAPUTVIII.

    8. Sicut
    fumusdeficiunt,qui pec-
    caia sua
    defentlunl.
    Nam
    utrumque
    habes ibi
    posi-
    tum: forte non sine
    causa, quia
    est eliain distantia
    jicccatoiiiin.
    In
    ipso
    uno verbo
    utrumque posuit
    Psalmus : Skut
    deficitfumus,deficianl;
    el sicut
    fluit
    ccrcta
    facieignis,
    sic
    pereant peccalores
    a
    fack
    Dei.
    Qui siinl, qui
    sicut fumus deficiunl?
    Qui sunl,
    nisi
    supcrbi,
    non confitentes
    peccalasna,
    sed defenden-
    les?
    Quare
    furao
    coraparati
    sunt?
    Quia
    fumus
    erigit
    se, exlollil se
    tanqiiara
    incoclum: sed
    quanto
    fitsu-
    pciior,
    tanlo faciliusevanescil et
    disperit.
    Rursus
    considerate
    quod
    dixi. Solidior est fumus
    igni proxi-
    nius,
    et lerrre
    proxinms;
    nondumsic
    evanuil,
    non-
    dumsic cst
    dispersus
    in venlos: lanlo autemattc-
    iiuatur,
    evanescit,
    et
    dispcrit, quanto
    se mulluni
    exlulerits.
    Quiaergo superhus
    sic se
    erigit
    contra
    Deum,
    quomodo
    fumusconira coelum
    ;
    restat ut ila
    deficiat,
    et
    tanquam
    invenlos surevanitaliselalione
    dissipattis intercal; quemadmodumdisperit
    funius
    elalus, lumida,
    non solida
    magnitiidine
    inflaliis.Sic
    est enimfinnus: vides
    magnain molem;
    habcs
    quasi
    quodvideas,
    e( non babes
    quod
    leneas. Talcm
    crgo
    poenam,fraircs,
    ante omnia
    deicslainini,
    nec delcn-
    datis
    peccaia
    vestra : ei si adhuc
    facilis,
    nolitede-
    fcmlerc. Subditevos
    Deo,
    et sic lundiie
    peetora
    ve-
    stra,
    ut ei
    ipsaquaeremauserunt,
    non fiant. Cona-
    mini nou
    facere,
    el si (icri
    potest,
    nulla facite: si
    aulerofieri nou
    polest
    u( nuila
    faciaiis,
    maneat tanien
    illn
    pia
    coufessio. Erit ciiiin
    rcspcclus
    misericordiic
    ipsius,
    ut te conaiUeomnia
    perimere,
    ei
    quantuin
    adjuverit jierimenle,
    de
    reliquis quae
    tibi restaut in
    iiinere iiivculo ct in conalu
    comprehenso,
    facile
    ignoscat
    : (aiUum
    proficereaffecla,
    nondcficerc. Si
    nonle invcnil dies ultimus
    victorero,
    inveniat vcl
    pnguantem,
    non
    caplum
    et addictum.
    CAPUTIX.

    9. Miserkordia
    Dei,quantaerga
    Iw-
    minem. Est aulem misericordia Dei abundaiuissi-
    ma
    3,
    et
    larga ejus bciievolenlia,
    qni
    nos
    sangnine
    Filii sui
    rcdemil,
    cum
    propter peccata
    nostra nibil
    cssemus. Nain
    ip-ealiquidinagnumfecit,
    cumhoini-
    nemad
    iuiagineni
    et siinilitudinerasuamcreavit. Sed
    quia
    nos nihil fieri voluimus
    peccando,
    et tradueein
    inorlaliialisde
    parentibusduximiis,
    cl rnassa
    peccali,
    massairrefacii sumus:
    placuil
    lamenilli
    pcr
    miseri-
    cordiamsuamredimere noslanto
    prelio;
    dedit
    pro
    nobis
    sanguinem
    Unicisui innocenter
    nati, iniiocenler
    viventis,
    innocenler mortui.
    Qui
    noslaiilo
    pretio
    re-
    1
    SictexLiisadcodicemcs. reslitulusest.
    [Et
    nonhabebis
    quod
    in
    posterum
    limeas.Tantuni twnskul
    fumusdeficiant.
    Nam,elc.]
    !
    Haccad eumdemMs.cs. emendavimus.
    [Quandoatt-
    lem
    atlenualur,
    evanescit el
    disperil,quando
    semultumex-
    tulerit.]
    3
    idemlibercs.
    [
    Esl autemmiserkordiaabundantis-
    sima.]
    demit,
    nonvult
    peni-equos
    emit. Nonemil
    qtiosper-
    dal: sedeniit
    quos
    vivificel.Si
    peccata
    nostra
    supe-
    rant
    nos, prelium
    suumnoncorrtemnilDeus.
    Pretium
    maguum
    dedit. Neclamcnnobistaniumde
    ipsius
    mi-
    sericordia
    blandiamur,
    si non
    fuerinmsconali aclver-
    sus
    jieccala noslra;
    nec si
    aliqua
    maxime
    capilalia
    feccrimus,
    speremus
    ilafuluramesse
    misericordiain,
    ut ei
    conjungatur inirjuitas.Numquid
    enimet eos
    q;ii
    niliil
    egerunt, quemadraodumcorrecli
    viverenl,
    scd
    in
    pertinacia
    ct duritiaaniini
    permanserunl,
    acctisa-
    veruiit etiamDeum
    dcfendendo
    peccatasua,
    ibi con-
    stitulurus
    esl,
    ulii cons!itui(sanc(os
    raaiiyres ',
    ubi
    coiislituil sanctos
    Aposiolos,Projihelas, Patriarchas,
    et (ideles siios bcnc desc
    mcrilos,
    sibi
    servientes,
    ambulantes in
    castitate,
    modestia, liumilitate,
    clec-
    mosynasfacienics,iguosccniesquod
    a
    quoquamper-
    pcssi
    sun(? Talis es( enimvia
    juslorum,
    talis esl via
    sanctoruni lenenliumDeum
    Patrem,
    leiientium
    Eccle-
    siamnialrcm
    s,
    necillum
    parentem,
    nec istamoffen-
    dentes,
    sedinamorc
    ulriiisque parentis vivenlcs,
    ct
    adhocreditaiemoclcruain
    properantes,
    non Lcso
    pa-
    Ire,
    nonla-sa
    inatrc,
    datur
    tinieuiquc
    hoereditas.
    CAPUTX.

    10. Duo
    parentes
    ad
    viltim,
    etduoad
    mortem.
    Quia
    duo
    parentes
    nos
    geniierunt
    ad mor-
    lem,
    duo
    parcntes
    nos
    gcnuerunt
    ad vitam. Pa-
    renles
    qui
    nos
    genuerunt
    ad
    mortem,
    Adamesl et
    Eva; parenlcs qui
    nos
    genuerunt
    ad
    viiam,
    Chrislus
    cst ctEccIcsia. Et
    pater
    meus
    qui
    me
    gentiit
    adroor-
    tein,
    Adamniihi
    ftiit;
    et maler meaEvamihi fui(.
    Nali siimus secundum isiam
    progeniem carnis,
    ex
    rauncre
    quidemDci;
    quia
    cl istudinuiuisnonest alte-
    rius,
    scd Dei : et
    liinicn, fraires,
    quomodo
    naii su-
    inus?Cene ut liioriamur. Prrecessores
    genuerunl
    sibi
    sucecssores:
    numquidgenucrunt
    sibi cum
    quibtis
    bic
    semper
    vivaril? Sed
    lanquamdecessuri, qui
    illissuc-
    cederenl,
    geiiucrunt
    sibi. Deusautem
    pater
    ei inaier
    Ecclesia,
    nonadhoc
    generanl
    :
    gcnerani
    autcm ad
    vitani
    releriiara, quia
    ct
    ipsi
    oelernisunl. Et liabemns
    ha-reditnlcm
    promissam
    aChristoviianiociernain.Se-
    cundinn
    quod
    Verbumcaro factum
    est,
    et babiiavitin
    nobis
    (J oan. i, 14), nutrituscrevit, passus,
    moiiuusct
    resuscilalus
    accojiilbaeredilatemregnum
    ccelorum.In
    ipsohomineaccepiiresurrectionem
    etvilam
    ociernain,
    in
    ipso
    homine
    accepil
    : inVei'boautcmnon
    accejiit;
    quia
    iiicomniulabililernianei ab aeternoin
    reicrntini.
    Quiaergoaccepi(
    resurrectionemetvitarnoelernanic
    roilla, quicresurrexit
    et vivificataascendil
    inccelinn,
    hoc nobis
    promissum
    est.
    Ijisam
    hoerediiaiem
    exspe-
    ctamus,
    vilamrclernam. Adhucenimnontolumcor-
    pusaccepit; quia ca|iut
    in coelo
    est,
    membra adbut-
    in(errasunl : nec
    caput
    solum
    accepluruin
    est ha-re-
    dilaiem,
    el
    corpus relinquelur
    : lolus Christusacce
    pltirus
    esl
    hoeredilalem;
    tolus
    secundum
    honiinem,
    idesl
    caput
    ct
    corpus.
    Membra
    ergo
    Cluisti
    sumus,
    spercmus
    Iucrcditalem:
    quia
    ciimoniniaista
    trans-
    icrint,
    boc bonuin
    acccptiiri
    sumus
    quod
    IIOIItrans-
    '
    itacodexcs.
    [ibi
    coiistilutiirusest,ubi
    conslituil sanclos
    jposlolos.]
    ,
    s
    liorushocloco
    addit,
    cum
    uttiquefidelileradhmrent.
    1SS
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1S6
    ibit,
    et liocmaliyn
    evasuri
    quod
    non
    transibil;
    reler-
    na sunt enim
    ulraque.
    Non enim
    aliquid
    aUernum
    promisit
    suis,
    el
    aliquid lemporale
    jninalus
    est im-
    piis
    '.
    Quoinodo
    vilam,
    beatiludinem, regnnm,
    hocre-
    ditalem
    sempilernam
    sinefrae
    proinisit
    sanctis;
    sic
    i
    ignein
    relernumminatus est
    inipiis.
    Si
    quod pro-
    :misil noiidumamamus,
    saltem
    quod
    minaius esl ti-
    '
    meamus.
    j
    SERMO
    XXIII
    *
    (a).
    Deversu24 Psalmi
    LXXII,
    Tcnuisti manumdexterrc
    nieoe: cl devisioneDei
    (b).
    nabilusinbasilicaFausli.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Doctorum
    offtciumperi-
    ctdosum,
    audilorum
    sccuriorconditio.
    Quod
    caniavi-
    nius Domino, proposiium
    nobis acl
    locjuenduin
    eredamus
    : hinc vobisliat sermonoster. Et cui dixi-
    mus,
    Tcnuislimanumdexlcrw
    mew
    ",
    el involuntale
    luadeduxistime,
    ct cum
    gloria assumpsisli
    me; ipse
    ad intcllectumclariorcm
    assumat corda
    nosira,
    ct
    adjuvet
    misericordia et
    gratia
    stia me
    loquentem,
    vos
    judicanles.
    Quanquam propter
    commoditaieni
    depronieiidoe
    vocis
    3
    aliiore loco stare videamur;
    tamen
    iu
    ipso
    alliore
    lpco
    vos
    judicatis,
    et nos
    judi-
    caniur. Doctoresdicimur,
    sed in muliis doctorem
    quoeriiniis
    : nccvolumusnos baberi
    magislros.
    Peri-
    culosum
    est cnim et
    prohibilum,
    Domino
    ipsodi-
    cente,
    Nc velitisdici
    magislri;
    unusesl
    magisler
    vester
    Christus
    (Mutth.
    XXIH,10).
    Periculosum
    ergomagisle-
    litini; disciptilalus
    securus cst. Ideo
    Psalmus,
    Audi-
    lui
    meo,iuquil,
    dttbis
    gaudium
    el exsullalionem
    (Psal,
    L, 10).
    Securior esl enimverbi auditor, qtiam
    verbi
    prolator.
    Ideo illc securus
    stal,
    et audit
    eum,
    el
    gaudio
    gaudel propter
    vocem
    sponsi (J ocm.
    iu, 29).
    CAPUTII. 2.
    Conclisciputi
    omncssubCltrisloma-
    gistro.
    Auditorum
    crga
    doclores
    offioium.
    Et
    quia
    docto-
    ris
    Aposiolussusceperalnecessilate
    persoijam,
    videte
    quiu
    dicril : Cum
    tinwreet trenwremullo
    fui apud
    vos
    (I
    Cor.
    ii, 3).
    Tulitis
    crgo
    cst,
    ul el nos
    qui loquimur,
    et
    vos
    qui
    auditis,
    subuno
    magistrocondiscipulos
    nos
    csseliovcrimiis.Onininotutius
    est,
    ct
    hocexpcdit,
    uL
    nosnon
    (anquani magisiros,
    sed
    tanqtiam
    condisei-
    pulos
    vestros audiatis. Videteenim
    quia
    sollicittido
    nobis
    imposita
    est,
    ubi
    dicitur, Fratres,
    nolile
    plures
    mutjislrifieri;
    inmullisenim
    offendimtts
    omnes.
    Quis
    IVUIcoiitremiscat,
    cum
    Apostolus
    dicit,
    Omnes?
    Quidsequiliir? Quisquis
    inverbonon
    offendit,
    hic
    per-
    fecius
    est
    ub'(J aco6ini,le/2).Qiiisau(em
    audealdicc-
    re seesse
    perfeclum?
    Qui ergo
    stalct
    audil,iu
    vcrbo
    1
    tislcrciensiscodex.
    [xon
    enim
    aliqnid
    nonwlernumt
    pronriki
    sidset
    aliquidtemporale
    miiuttusesl
    inipiis.]
    2
    SicvictoiiiiusMs. At
    ctliti,
    Eteniindiximiis: Tenuhli
    maiiuin
    dexleram,
    clc. certe
    Augustinuslegere
    solet
    dexlcrw, non,
    dexleram,
    3
    MS.
    v., deprimcndw
    vocis.
    '
    Correclus
    adfl.v.Lov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis122.
    (b)
    Florusad
    Ephes.
    1,
    et adHebr.
    12,
    sermoaeniliunc
    eitat,
    ajipellans,
    deVisioneDei.
    non offendit.
    Qui
    autem
    loquitur,
    etsi
    (quod
    difficile
    csl)
    non
    offendit, patitur
    tamen
    (a)
    et timet neof-
    fendat.
    Oporlel ergo
    vos essenon solum
    loquenlium
    auditores,
    sed ct
    limentiummiseratores : ut inco
    quod
    veruin
    dicimus, quoniam
    omneveruma veri-
    laleesl,non nos,
    sed
    ipsura laudelis;
    ubi
    aulem
    sicut homines
    offendimus,
    eumdemjpsum pro
    nobis
    oretis.
    CAPUTIII.

    5.
    Scriplurm
    sanclwad
    infirmilalem
    parvulorumaplatm. Scripturoe
    sancloe
    sunt',
    ve-
    races
    stinl,
    inculpairc
    sunl. Oninis
    Scriptura
    divini-
    tus
    inspirata
    ulilisest ad
    docendum,
    ad
    arguendum,
    ad
    exhoiiationem,
    ad doclrinam
    (II
    Thn.
    ni,
    16).
    Nihil cst
    crgoquodScripturam
    accusemus,
    si nos
    forte,
    illanonintellecia
    ,
    in
    aliquo
    deviemus. Cum
    ipsamintelligimus, rc.clisurous: cnmauleineanon
    intellecia
    pravi
    surous
    ,
    ipsam
    rectam
    dimillimus:
    iion t-nimcain
    dcpravali depravamus;
    sed illa stat
    recta
    ,
    ut adillam
    corrigendi
    redeamus.
    Verumlamen
    ut nose.xerceal eadem
    Scriplura,
    iumullislocisvel-
    ut carnaliler
    loquilur,
    cuin
    s
    semper spirilualis
    sit.
    Lex
    enim, ut ail
    AposLolus,
    spiritualisesl;
    ego
    atilem
    carnalissum
    (llom.
    vn
    ,
    M
    ).
    Cumsit
    ergo
    illa
    spiri-
    lualis,
    lanieii
    saepc
    ctmi carnalihtis
    qnasi
    carnaliler
    anibulat. Sed
    npn
    eos vull remanere carnales.
    Quia
    et matcr
    parvuluin
    amat nulrire
    ,
    sed
    euro nonainat
    parvulum
    rcmane.re. In sinu
    tene(, manibus
    fovet,
    blandiLiis
    consolalur,
    lacie nulrit :
    omuia
    parvulo
    facil;
    scd
    optat
    ul
    crescat,
    nc
    semper
    lalia faciat.
    Yidtie
    Aposiolum
    : nielius enim
    ipsum
    inluemur,
    qui
    scciininmatrcmnon
    dedignalus
    est dicere
    ,
    ubi
    ail,
    Faclus sum
    parvuhts
    in medio
    vestrum,
    ianquam
    nutrix
    fovensfilias
    suos
    (I
    Thess.
    n, 7). Apostolus
    vero, gc.rroano
    cl
    pio
    3
    cbariiatis affecluel nutricis
    personamsuscepit,
    dicendo
    , fovet;
    ct
    matris,
    ad-
    dendo, filios
    suos. Suiit cniinimlricesfoventes
    qui-
    dcm,
    sed nonfiliossuos: ilemsunl matresnulrici-
    bus danlcs
    ,
    nonfovenles(ilios suos. Idem
    ergo
    nu-
    tritor cl fotor aliolocodicit
    , qirodpaulo
    anlecoin-
    memoravi,
    Cirmlimoreel
    trcmoremullo
    fid apud
    vos.
    CAPUTIV.

    4. Audilores
    quinamcarnales, qui-
    nam
    spiriluales.
    Sed dicis :
    Qtialcsilli
    erant,
    ut
    illecuni limore et
    tremore niulto esset
    apudillos?
    Tctnquamparvulis.,inquil,
    in Chrislolac vobis
    polum
    dedi,
    nonescam
    ;
    neque
    enim
    poleratis
    : sednecnunc
    qtiidem
    adhuc
    potestis;
    eslisenimadhuc
    carnales
    (I^Cor.
    ui
    , 1, 2). Quos
    carnales
    dicil,
    parvulos
    tanien in
    Clnisto
    dicit;
    sic
    arguit,
    ul nonabdicel. Et
    carnales,
    et
    parvuli
    in
    Christo
    : non vult tamen
    eosesse car-
    nales, quos
    clicilesse
    parvulos
    inChristo:
    oplat
    esse
    spiritiiales,
    omnia
    dijutlicanles,
    et
    qui
    a nemine
    dijudicentur.
    Animalisenim
    homo, sicut
    ipse dicit,
    |
    1
    IdemMs.
    v.,
    sicut
    Scnpturw
    sancimstmt.
    \
    -
    Edili,
    ciimLcx.
    vox, lex,
    abcst a victoriuoexem-
    plari.
    3
    vict.orinum
    exemplai',pintjui.
    (a)VP.
    Benedictini
    susj,icanlur
    foiic
    legendum,pavet
    jiro, paiilur.slorti,
    Elero.Crilic.
    p. 171, prmferl,quati
    ()-.
    Quoejioslerior
    iecLioiextuicerle
    jjroximior
    esl.
    M,
    157
    SERMOXXIII.
    158
    iioji
    percipil quw
    sunl
    Spiriltis
    Dei: slultiliaenhnest
    itli,
    elnonsche
    potest, quoniainspirilualilerdijudica-
    lur.
    Spiiilualisdijiidical
    omnin;
    ipse
    atitemanemiiie
    dijudkttlur.
    Idem
    ipse
    dicil :
    Sapieiitiamloquimur
    inler
    perfeclos.Ulquid cryo loqueris
    ,
    si inter
    perfe-
    ctoslACor.n
    , IA, 1S,C)?Quid
    cnim
    opus
    cst te
    Ioqtii
    homini
    pcrfcclo?
    Sed
    qurcrc
    in
    quo pcrfectus
    sil.
    Forleeiiiin non invenio
    perfectuni cognitorero
    ,
    sed
    jani
    invenio
    perlectum
    auditorem. Esl
    ergoperfeclus
    etaudilor,
    menle
    jain capax,
    cui solidus cibusnul-
    lamfacial
    petiurbaiionem,
    nullaraingcratcrudilatein.
    Quis
    esl
    bic,
    et laudabinius eum? Necdubito lamen
    csse
    aliquosspiritualcs
    ,
    bene
    audicntes,
    bene
    dijudi-
    cantes :
    aputl
    istos nonlaboro Aul enimcarnalis in-
    venior
    ',
    el raiscricorditer mecum
    agit
    2: aut
    capit
    quod
    dico,
    et
    congralulalur
    mihi.
    CAPUTV- o.
    lntelligere
    non est nisi verumsen-
    lientis. De Deo
    falli, pcrkulosum;
    mentiri,
    exilio-
    sum. Ecce niinc
    suscepi
    verba
    psalmi quem
    modo
    canlavimus: Tenuislimanumdex.lermmew. Dacarna-
    lemaudilorem
    ; quidpuiabit,
    nisi
    quia
    Deus
    appa-
    ruit in fonna
    huinana, apprehcntlit
    illi manumdex-
    tcrani,
    non
    sinislrara,
    et dedusit insuam
    voluntalem,
    et
    (|iio
    volui!
    assumpsil?
    Si hoc
    inlellexerit,
    imo si
    hoc
    pulavcrit, nunqiiani intelligit.
    Qui
    enim inlelli-
    git,
    verum
    inielligit. Qui
    aulem
    puial falsuin,
    noninlel-
    ligil. Ergo
    si hoe
    puiaverit
    homo
    carnalis, quia
    Dei natura
    alque
    subslantiadistincta nieiiibiis
    est,
    determinala
    forma
    , circumscriptaquantiiaie
    inanous
    loco,quid
    cumillofacio?Si
    dixero,
    Nonest i(aDeus:
    non
    capit.
    Si dixero
    ,
    Ila est: illc
    qtiasi capit;
    sed
    egodecipio.
    Non
    possuradicere,
    Ilaest: ne
    mcnliar;
    ct non
    undecumque,
    sedde Deo
    meo,
    de Salvalore
    et
    Redemplore
    meo
    ,
    de
    spe inea,
    de ilload
    qucm
    extendomanummeam
    ,
    desiderium metini. Noncst
    res levisdelali meniiri. Detali faili molestmnest et
    pcriculosum
    est :de laliaulemmcnliri exitiosuniest el
    perniciosurri.
    Nonomnis
    qui menlilur,
    fallitur. Si au-
    tem
    ipsepulat
    esse
    veruni, quod
    verumnon
    cst,
    fallilur : el si liocdicil
    quod
    verum
    putat,
    nonmen-
    lilur,
    sed tamen fallitur. Dcus donet illi non
    falli,
    qui
    noluit mentiri.
    CAPUT VI.

    0. Camalis de Deo
    cogilaiio.
    Si
    !
    ergo,
    ut
    dixi,
    parvulus
    illenosier lalem crediderit
    Deum,
    habenlemcerlis
    corporis
    sui locis merabra
    disposha, cireumscriplumfigura,
    tcrminattim
    forma,
    localiier
    maneniem,
    localker sc
    raovcnlem, juxta
    id
    quod
    dicilur
    , Qo
    iboa
    spirilu
    luo? el
    quo
    a
    facie
    ttta
    fngiam
    ?Si ascenderoin cwlum
    ,
    luillic
    es;
    si descen-
    deroin
    htfernum,
    ades
    (
    Psal.
    cxxxvm, 7, 8)
    : si in
    caio
    ipse,
    si in lerra
    ipse,
    si ininferno
    adest; qtiid
    facit modoille
    parvulus?
    Si
    audit, quoerat
    cum Sa-
    maritana moiitesct
    templa quo
    vult ire adDc.um
    ,
    ad
    J erusalem,
    ad roonlemSamarioe
    (J oan. iv, 20):
    nonad
    templumvisibile,
    non
    festinet,
    non
    quocrai
    aliquodtemplumquo
    veniat ad Deum.
    Ipse
    sit tera-
    plum,
    et ad illumveniet Deus. Noii
    contemnil,
    non
    r.odex
    v.,
    carnalisnoninvenior.
    2
    Sii;viclerinussis.F.dilivero IWOTII
    continqii.
    refugit',
    non
    dedignatur
    :
    imodignatur.
    Si nonde-
    dignaiur,
    audi
    polliccntem
    : audi interim
    promittendo
    dignanlem,
    non
    minando
    dcdignanlein. Veniemus,
    inquil,
    ad
    eum, ego
    ct Paler. Ad eum
    quem supra
    dixit dileclorem
    suum,
    obedilorem
    pracceplorum
    suo-
    rum,
    cusiodeininanclati
    sui,
    amalorem
    Dei,
    amalo-
    reni
    proxiini
    sui. Veniemns
    , inqtiit,
    ad
    eum,
    el man-
    sionein
    tipud
    eum
    faciemus(J oun.
    xiv, 25).
    CAPIJ T VII.

    7. Cor
    fitlelis templum
    non
    antjtt-
    stuinDeo. Timor htibel
    angitslitis,
    amor laliludincm.
    Non cst
    angustnra
    cor
    (itlelis,
    cui
    angustum
    fuit
    leinplum
    Saloroonis.Namet
    ipse
    cumfabricaret
    hoc,
    dixit : Si ccelumcmli11011
    stifficil
    tibi
    (II
    Par.
    vi, 18).
    Ei cerle
    templum
    Dei sanclum
    cst,
    quod
    eslisvos
    (I
    Cor.
    ni, 17).
    Nos
    enim,
    ait alio
    loco, lemplum
    Deivivisumus,
    Et liocuiitle
    probas, tanquaro
    ei diceretur? Sicu/ scri-
    ptumesl, inquit,
    Habitaboineis. Si libi
    aliquismagnus
    patronus diceret,
    IlabitaJ jo
    apud le, quid
    faccres?
    Ctim
    angusta
    doraus
    esset, jirocul
    dubio
    lurbareris,
    omnino
    terrereris, oplarcs
    ne fierel.Nolleseniinesse
    in
    angustiis recipiensmagnum, cujus
    adventui domiis
    lua
    paupercula
    11011 sullicerct. Noli timereadventum
    Dei
    tui,
    noli limereaffectumDei tui : non le
    angu-
    slal,
    cum
    vencril;
    imo veniendo dilatabit te. Nam
    ul
    scias, quoniam
    dilalabit
    te,
    non solumadventum
    suuin
    promisit,
    Ilabittiboineis: sed
    ipsam
    cliamla-
    tiludinem, addendo,
    Et deunibulabo
    (U
    Cor.
    vi, 16).
    Laliludinem
    islain
    ,
    si
    diligis,
    vides. Timor tormen-
    tum
    habet, crgo anguslias
    babct : ac
    per
    hoc amor
    lalitudinem babet. Videlalittidinemcharitatis :
    Quo-
    niam charilasDei
    diffusaest, inquit,
    incordibusno-
    slris
    (Rom.
    v, S).
    CAPUT VIII. 8. Dilatalio cordis ex
    charitale,
    qttw
    et arrha dicitur el
    pignus.
    Arrha et
    pignus
    quo differant.
    Scd tu ci
    qurerebas
    locum.
    Ijise
    in-
    habilalor dilalct:
    Diffusa
    esl enimcharilas in cor-
    dibus
    nostris,
    non tamen ex nobis.sed
    per Spiri-
    lumsanctum
    qui
    dalusest nobis.Si diffusaesl chari-
    las incordibus
    nostris,
    et Dcuscharilas esl
    (I
    J oan.
    IV,
    8
    );
    ecce
    jam
    ex
    qiianlulocumquepignorc
    de-
    ambulat Deus in nobis.
    Pignus
    enim
    accepimus.
    Quid
    illud
    esl, cujus pignus
    lale
    esl?Quanquam
    melius babent codices,
    qui
    liabenl
    arrhani, quamqui
    habeiU
    pignus.
    Eamdeni
    qui|ipe
    rem
    inlerpreies
    dicere
    voluerunt. Iuteresl lameu
    aliquid
    in
    loquendi
    usu
    inier orrhamel
    pignus. Piguus
    enim
    quando dalur,
    cum daliim lueiit
    propler quod pigims
    dattira
    cst,
    pignus
    auleiiur. J amnmltosveslruni inlellexisse11011
    dubilo. Nonvideo
    ,
    sed a colloculione
    , quialoqui-
    mini ad
    alterulrum,
    senlio eos
    qui
    intellcxerunl,
    vellc
    exponer-.-
    iis
    qui
    nondtiininlellexcrunl.
    Ergo planius
    aliquanto
    dicani,
    ut ad omncs
    perveniat. Accipis,
    verbi
    graiia,
    codicem ab ainicotuo
    ;
    ut libi
    tlet,
    das
    aliquodpigtius
    : etini rcddideris
    quodaccepisli, pro-
    pter quodpignus posuisii,
    illc
    quod
    reddiderishabe-
    bil,
    (u
    pignnsrecipies
    : 11011 enini habebUambasres.
    1
    codexv.,
    J VOH conlemnil si
    refugit.
    2
    Edili
    oniilluul,
    imo
    dignalur.
    Idaddilumhic exVicto-
    rinoeodice
    quisie[.roseqiiilur,;/
    non
    dicjnalur,
    cmdi
    polli-
    ceidem.
    i:,9 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    160
    CAPUTIX.

    9.Charitasvcriusarrha
    quampigntts
    dkittir.
    Quitl ergo
    . fralres? Si charilatem modo
    Deus
    (anquani pignus
    dedit
    per Spiriium
    sanctum
    siiiim
    ,
    nuni rem
    ipsamreddideril, qua promissapi-
    gntis dcdiL',
    aufercndum esl nobis
    pignus?
    Absit.
    Scd
    quod dedit,
    hoc
    implebit. Ergo
    melius arrha
    qu.un
    pignus. Aliquando
    enim
    prelium,
    verbi
    gratia,
    pra-paras
    dare
    pro
    eare
    quam
    lcnesbonacfideicon-
    traclu,
    de
    ipsoprelio
    das
    aliquid;
    etcrit arrba
    ,
    non
    pignus; quod
    sit
    complendum,
    non
    quod
    aufercn-
    dum. J am
    ergointellige.
    Si invcniodilcciorem
    ,
    ha-
    bet
    arrham,
    el exarrha desidcrai
    pleniiuclinera.
    Ar;
    rhani
    ipsam
    consideret: hoc enim
    complebitur,
    undc
    arrhadata est.
    lpsamcogilet, ipsamapud
    sc discu-
    tiat, ipsarainspicial, ijisam
    de
    plenitudine
    illa
    qiiam
    iiou
    videl, interroget
    : ne forle aliud in
    pleniludine
    desiderel, quam
    cst in
    eoquod acccpil.
    Foiio Deus
    .iuruui daturus
    est,
    auri
    jilenitiidinemcompletiirus,
    et de aciroarrhain dedit. Mctuendumesl ne lu
    pro
    au.1o
    pluinbiun
    desideres.
    Aspice crgo arrham;
    si
    (ibi
    ixiluero
    snadere ut
    aspicias
    : Deus charilas
    cst.
    CAPUTX.

    10. Fons charilalissitmmumbonum.


    Indehabemus
    aliquid,
    inde
    adspeisi sumus,
    iude ir-
    roraii.
    Cujus
    ros lalis
    cst,
    qualis
    fons? Rore isto
    aspersus,
    sed
    flagrans
    in
    fonlem,
    dicDeoluo :
    Quo-
    uiam
    apud
    teesi
    fons
    vitw.Inroreistonatumesl desi-
    derium,
    infonlcsaiiaberis. Ibiesl
    qtiod
    suffieitnobis.
    Filii aiilemhominumin
    legmine
    alarumluaruin
    spera-
    huiii.
    Quid
    desideramus
    promagiio
    ea Dei beneticia
    ,
    qure
    donai CLbcsLiis?Benelicia
    quidemijisiussinii,
    quis
    dubitat? A
    quo
    salusvel ininima
    ,
    nisi abillode
    quo
    dictura
    esl,
    Dominiesl salus
    (Psal. iu, 9).
    CAPUT XI.

    II. Bona
    piis propria.
    Sed ait
    itlcm
    ipsc psalraus,
    llomhtesel
    jumenla
    salvos
    facies,
    Domine,
    skut
    mulliplkala
    esl misericordialua
    ,
    Deus
    (Psal. xxxv, 10,
    8
    , 7).
    Tara
    mulLipliccm
    misericor-
    diam
    habes2,
    ul nontanlumad
    honiines,
    verumeliam
    ad
    jumenta perveniat.
    Tanla
    praevalcsniisericordia,
    ut faciassolemtuumoriri
    stiper
    bonos cl
    malos,
    et
    pluas superjuslos
    et
    injuslos (Maith.
    v, 45).
    Nihilne
    peculiare
    ate sancii
    lui,
    nihil
    propriiun piusaccipit,
    quod impius
    non
    accipiat?
    Planc
    accipit
    : audi
    quod
    scquilur.
    J amenim
    dixerat,
    Hoininesel
    jumenla
    sal-
    vos
    facies, Domine,
    skul
    muUiplicata
    cst misericordia
    lua
    ,
    Deus:
    adjunxil
    ei
    ait,
    Filii auiemhoininum.
    Quid
    crgo paulo
    anlc dixisii? Honiinesnon erant filii ho-
    rainiim?
    Homines,inquit,
    e/
    jumenlu
    salvos
    facies,
    Do-
    mine:
    fitii
    cmtemhominum.
    Qciidergo
    ?
    filii
    hominum
    sub
    legiuine
    alarumluaruin
    sperabunt.
    Hoc non cum
    junienlis. Quarc crgo
    isli el illi homincs? Annon
    eiiamhomines filii hominnm? Profccto el homiiics
    filii hoiuinum. Unde
    igilur
    isla
    dislinciio,
    nisi
    quia
    est
    homo
    qui
    noncrat filiushominis? Homo non filius
    boiniuis,
    Adara: homofilius
    hominis,
    Chrislus. Sicut
    *'iiAdatnomnes
    moriuniur,
    sicinChrisloomncs
    vivifica-
    1
    Uain
    exemplari
    victorinoet inFloricollectione.Atin
    editis,quiaproipsapiqnr.s
    dedit.
    a
    sievieLoiinusMs.Al
    eclili,Quanquam
    miserkors
    Deus,
    tamen
    multiplkemnmericordimn,
    ete
    bunlur
    (l
    Cor.
    xv, 22). Qurerunlsaluiem
    cum
    jumen-
    lis
    qui moriunlur,
    et non vicluri moiiuniur : et non
    quoerunt
    salulem cum(iliis
    hoininum,
    ut
    nunquam
    morianlur?
    CAPUTXII.

    Eliquata
    est istadistinclio.1111
    per-
    tinentad homines
    ,
    isli filii hominumadFilitimno-
    niinis.
    12. Homineset
    filii
    hominumunde dislincli.
    Quid
    ergo soquitur?
    Filii aulem homiitumsub
    tegmine
    alarumtutirum
    sperabunt.
    Ecce
    spero,
    ecce
    spes
    : sed
    quie videtur,
    nonest
    spcs (Rom. vm, 24).
    Futura
    crgoquaeproniillunlur,
    inebriabunt. Inebriabunlurab
    ubeiiate domusluw. Timeonefortc
    quemadinoclum
    paulo
    antemeinbra
    corporis quacrebat
    inDeo
    ,
    sicin
    ejus
    ebrictale
    cogilel salietatem,
    nonineffabilinmbo-
    noriini,
    sed
    crapulam
    carnaliumcbnviviorum.Dica-
    mus
    tainen,
    cogilet quod
    polesl,
    si
    majora
    non
    po-
    lest,
    nonrecedat de
    sinu,
    tamencrescat'.
    Seqiiamnr,
    el
    qui possurnus,
    quantiun possuniuss, spirilualiter
    deleclemur.
    Incbriabunlur, inquil,
    abuberlaledomus
    luw,
    et torrentc
    voluplatis
    tuw
    polabis
    eos.
    Quo
    vino?
    quo muslo?qua
    unda?
    quo
    melle?
    quo
    nectare?
    Quoe-
    ris
    quo
    ?
    Quoniam
    apud
    le est
    fons
    vitw
    (Psa..
    xxx
    v,
    7-10). Bibe,
    si
    potes,
    vitani.
    Conscientiam
    para,
    non
    gulam; menlem,
    nonvenlrem. Si
    audisli,
    si intel-
    lexisti;
    si
    dilexisli, quanlumpotuisti, j'am
    inde bi-
    bisii 3.
    CAPUT XIII. 15. Charitas
    amalur,
    nec latnen
    senlitur. Atlende
    quid
    biberis. Chaiitaleinbibisli. Si
    nosti illam
    ,
    Deuscbarilas est
    (I
    J oan.
    iv,
    8).
    Si
    ergo
    charilatcm
    bihisti,
    dicmibi in
    qun
    loco bibisli. Si
    nosti illam
    ,
    si vidisti
    iliam,
    si
    araas, unde amas?
    Quidquid
    enimbene
    amas,
    clrarilatcamas.
    Quomodo
    auleni cbariiale? Aut
    quid amas, qui
    charitalem
    amas *?
    Ergo
    si
    amas,
    undcamas 8?Venit
    ad.le,
    et
    nosli eam
    ,
    el vides eam: et noninloco
    videiur,
    nec
    corporalibus
    oculis
    qurcrilur,
    ul vehemenlius
    ametur;
    necauditur
    affa(u;
    e(
    quando
    ad le
    venit,
    nonsen-
    licbalur iucessu.
    Numquid
    dcainbulantis in corde
    luo
    aliquandoplanlas
    sensisli cbaritaiis?
    Quid ergo
    esl ?
    Cujus
    hoc
    est, quodjam
    est in
    te,
    et non
    capi-
    tur a le?Sic disceamareDeiini.
    CAPUT XIV.

    14. Deus
    qttomodo
    hic
    Moysi ap-
    parttit.
    Scddcambulavit in
    jiaradiso(Gen.m, 8),
    sed
    visusesl ad ilicein Manibre
    (Ib. xvni, 1),
    sed locu-
    lusest cuni
    Moyse
    in monteSinaos ados. Et
    quid
    inde? Eccc
    qui
    videlur in
    loco,
    nonsentimr incessu.
    Vis audire
    ipsumMoysen,
    ne mihi
    quamvis
    nutrire
    cupienti inquietus
    infans locdiumfacias? Visne
    ergo
    audire
    ipstimMoysen
    ?
    Cerle
    loquebatur
    et Deoosad
    os. Cui
    ergodicebal,
    nisi
    ipsi
    cum
    quoloquebatur,
    Si
    inveni
    gralium
    ante
    te,
    ostendemihi le
    ipsum(Exod.
    xxxru, 11,15)? Loquitur
    cum
    ipso
    os ados
    ,
    sicut
    quisloquitur
    adamicurasuum
    ,
    ei dicit
    ei,
    Si inveni
    1
    victorinus
    Ms.,
    cumcrescit.
    2
    SicviclorinusMs.At
    Lov.,
    e/
    quapossumus,
    et
    quantum
    possumus.
    3
    lnvielorino
    Ms.,sijam
    inde
    bibisti;attende,
    elc.
    *
    vitioiinus
    MS., Quomodo
    aitlemcharilate
    aliquidamas,
    qui
    charittitcmnonamas?
    5
    vicloriiius
    Ms.,lircjo
    si
    amas,
    bene
    amas.
    101
    SERMOXXIV. lo2
    gratiam
    anle
    te,
    ostendemihi te
    ipsummanifesle.
    Quid
    videbal,
    et
    quid
    sciebat '?Si nonerat
    ij.se, quomodo
    ei dicitur
    ,
    Ostendemihi le
    ipsum
    ?Non
    possumus
    di-
    cere
    quod
    nonerat
    ipse.
    Si noncsset
    ipse,
    boc ei di-
    cercl,
    Oslendeinihi Deum. Cuni dicit
    ergo,
    Ostende
    milii le
    ipstim
    ,
    manifestat
    quod ipse
    erat,
    quem
    sibi
    volebatostcndi.
    Loquebaiur
    et ctitneo osad
    os,
    sicut
    quisloquitur
    adaniicum suum. Yis
    ergo
    audire? Si
    cajiis,
    Dcus
    Moysiapparebat
    latens. Si enimnon
    aji-
    parcrcl,
    nonesset cum
    quo
    os ados
    loquens
    diceret,
    Oslendemihi
    lemetipstim.
    Si aulem non
    laleret,
    non
    adlmc
    quacrerct
    videreeumdem
    ipsum.
    Si
    ergo capis,
    si
    iutelligis, polest
    bicDeussiniul
    apparcre
    ct
    laterc;
    apparcre spccie,
    laterenatura.
    CAPUTXV.15.Dews
    absque
    sui inulalione
    appa-
    ruit ea
    speciequa
    voluil.Iioc
    si,
    ut
    potuisii, intellexisli;
    videnesubintrct
    libi, quod
    Deusul
    appareal,
    in
    quam
    vult
    specient
    naiuramsuaro conveiiit. Incommulabi-
    lis
    esiDeus,
    non(anliim
    Pater,
    sedPater el Filius et
    Spirilus
    sanctus. ln
    principio
    eral
    Verbum,
    el Verbum
    crat
    apud
    Deum
    ,
    el Deuseral Verbum
    (J oan.
    i,
    1).
    Ipsum
    VerbumDeus incommulabilis
    cst,
    sicul Deus
    ajiudqucm
    csl Dcus. Nihil in ulla
    persona
    !
    cogites
    ilelrinieiui,
    nihil conimutalionis. Deuseniin
    palerlu-
    iniimni, apitd quem
    nonesl commulatio
    ,
    nec momenli
    obun.bratio
    (J acobi n, 17).
    Si
    ergo
    incommulabilis
    esl,
    inquis, (juid
    est illa
    spccies,
    in
    qua
    ut
    voluit,
    cui
    voluil, apparuil, deambulando, sonando,
    vel secliaM
    ipsis
    carnalibus oculisexbibendo?
    Quacris
    anie
    quid
    sil,
    undefaciat Dcus
    proesenliarasui; quasi jam
    ox-
    jilicarepossim
    unde fecerit mundiim
    ,
    unde feeerit
    cocltim
    ,
    unde feceritterram
    ,
    undefeceril te. J ain vi-
    deo, respondes,
    Delimo. Ecce le delimo: undeli-
    iiiiim?
    Respondes,
    De(erra. Sed
    , jiuto,
    nonde illa
    tcrra
    quam
    alter
    fecit;
    scd de illa lerra
    quani
    fecit
    qui
    fecitcoelumet lerram. Unde
    ergo
    et
    ipsa
    terra?
    Dixil,
    et
    facla
    sunl
    (Psal.
    CXLVIII,
    5). Bcrre, oplimc
    1'cspondes, agnoscis
    :
    Dixil,
    et
    facta
    sunl: nihil
    plus
    quacro.
    Sed
    quomodo
    cuin tu
    dicis, Dixit,
    el
    facla
    sunl; cgo
    niliil
    plusquoero
    : sic ncc lu
    plus qua-.ras,
    cumdico, Voluit, elapparuit.
    CAPUTXVI. 16. Deusa
    filiis
    videbilursicttti est.
    Apparuil,
    siculcongruumjudicabal;
    laluit,
    sicul erat.
    Yerusaffcclusnon
    videtur,
    non
    videluramor,
    nonvidc-
    lur dileclio. De illo
    pignore
    inidacstuct
    3,
    in
    quod
    aesttiabalel
    Moyscs, qui
    ei
    qtiem
    videbat, dicebat,
    Oslcntlemihi
    lemetipsum.
    Si hoc
    orgoquoerimus,
    (ilii
    ipsius
    sumus.
    Filii enimDei
    sumus,
    et nondum
    appa-
    ruil
    quid
    erimus. Scimtts
    quia
    cum
    appurucrit,
    shniles
    ei
    crimus, quoniam
    videbiinuseumsicuti.esl
    (I
    J oan.
    ni,2).
    Nonsicut visttsest adiliceni
    Mambre,
    nonsicut
    visusest
    Moysi,
    ui adhuc ei
    dicainus,
    Ostendenobis
    tcmeiipsum
    : sedvidebimus
    eumsiculi est.
    Quo
    inerilo?
    Quiafilii
    Dei sumus. El hoc non ex nostris meriLis
    ,
    sed
    graiia
    illiusmisericordiae.Pluviam enimvolunta-
    riam
    segregans,
    Deus,
    hwreditali tuw: el
    infirmataest,
    non dc se
    jiroesumendo
    videre
    quod
    non
    videt,
    sed
    1
    vicloriiuisMS.,Quid
    videbatel
    quidfaciebat
    ?
    2
    sicinviclorinoMS. A(
    apudLov.,
    ftihUinitla
    persona
    3
    victorinus
    Ms.,
    rerus
    affeclns,
    nostcr
    amor,
    nostradi-
    lcctioinillo
    pignore,
    inidwslucl.
    crcdendo
    quod
    videredesiderat: tuvero
    perfecisti
    ecim
    (Psal.
    LXVH
    , 10).
    Perfecla
    ergo
    liTediias
    ejus
    ct lilii
    ejus,
    videbimuseumsiculi esl.
    CAPUT XVII.

    17.
    Pacifici filii
    Dei. Sedde filiis
    quid
    dixil Dominus?Beali
    pacifici, quoniani ipsi fiiii
    Dei vocabuntur
    (Mallh. v, 9). Ergo
    de lam abditis
    difiicillimisquequacslionibus,
    si
    quid
    mincis
    inlelligi-
    mus, pacificerequiramus.
    Non
    inflciur
    alier
    pro
    aliero
    adversusallerum
    (I
    Cor.
    iv, 6).
    Namsi zclumamarum
    habetis,
    el contentionesinvobis
    sunt;
    nonest ista sa-
    pientia
    desursnm
    descendens;
    sed
    lerrena,
    animalis
    ,
    diabolka
    (J acobi ni, 14, 15).
    Filii
    ergo
    Dei
    surous;
    et
    agnoscimusquod ejus
    filii
    sunius,
    nec
    agnosciinur,
    nisi
    pacifici
    fueriinus. Namundevideanius Deuni non
    habebimus, si.contendendo innobis
    ipsuni
    oculum
    exslinxeiirous.
    18. Deus nonnisi a
    pacificis
    videbimr. Allende
    quid dicat,
    cur timcns et (remcns
    loquor
    '. Pacem
    sectaminicum
    omnibus,
    el
    sanclificalionem,
    sine
    qua
    nemo
    poteril
    vitlercDeum
    (Hebr. xu, 14). Quoniodo
    lerruil amaiorcs? Non lerruit nisi amaloics. Nuin-
    quitl dixil,
    Paccmseclamiiii cuni
    omnibus,
    et sancti-
    ficationcm, quamqui
    nou
    babucril,
    in
    igncni miiletur,
    reterno
    ignecruciabitur, inlaligabilibus
    tortoribus da-
    bilur? Et vera
    sunt,
    et haecnon dixit.
    CAPUT XVilJ .

    Ainalorcin levoluit cssc


    boni,
    nonforniidaloremmali: et exeo
    ipsoquod
    desidera-
    bas
    ,
    indet.elerruil. Deumvidebis
    2
    :
    |iropterea
    con-
    teninis,
    proplerea rixas, propterca
    lurbas nioves. Pa-
    cemseclamini cum
    omnibus,
    el
    saiiclificationem,
    sine
    qua
    nemo
    poleril
    videreDcum.
    Quain
    slulli essent duo
    volenlcs videresolem
    orilurum,
    si conlenderent inler
    se, quaparlc
    oriturus
    esset,
    et
    quoinodo
    videri
    pos-
    set,
    et nata inler se conlroversia
    Iitigare.nt, liligando
    se
    crederent,
    ca-dendooculos suos
    exsiiiiguercni,
    ut
    illuin oiiuin viderenon
    possent? Ergo
    u( Deum vi-
    dere
    possiinus,
    (idecorda
    niundeiniis,
    cliarilalesane-
    mus,
    pace
    firmemus:
    ijuia
    hoc
    ipsum
    unde invioem
    diiigiinus, jaui
    cx illo
    csl,
    quein
    videredesideramus.
    SERMOXXIV
    *(a).
    Deversu2 Psalmi
    LXXXII, Deus, quis
    similistibi
    (b)
    ?
    I. Gralulatur
    fidelibus
    Dei zelo incensis contra
    idola. Gratias DominoDeo
    nosli-o,
    et
    ajjundantiam
    laudisilli
    Deo, quem
    decet
    hymnus
    in Sion.
    Cratras
    illi,
    cui cordis et oris devoiione
    cantavinius, Deus,
    cjuis
    shnilis libi?
    quodejus
    sanctamcharitalem invi-
    sceratamseniimuscordibusnostris :
    quodipsuui
    lan-
    quam
    Doininuin
    liinclis, lanqiiam
    Palrero
    diligitis.
    Gratias
    illi, qui
    desideraltir
    autequani vidcatur,
    et
    proesens
    senlitur,
    ei fuiurus
    speratur.
    Gralias
    illi,
    cu-
    jus
    tiriioreinnon excuiil
    arnor,
    cujus
    ainoreiii non
    irapedil
    liinor.
    Ipsuin benedicimus, ipsum
    bonora-
    mus,
    el
    pro
    nobis et in nobis
    (c). Templum
    enhnDei
    sanclum
    est, quod
    eslisvos
    (I
    Cor.
    m, 17).
    J amvidcte
    1
    SicvictorinusMs.At
    Lov.,quid
    timens
    wquaturjpo-
    stolus.
    2
    Lov.,
    nonvidebis.
    Abest,non,
    avictorinolibro.
    *
    Non
    reperlus
    nisi in v. el
    apud
    sirm.
    (a) Alias,
    0cxsirmondianis.
    (/))Ilujus
    sermonismeminiiPossidiusin
    cap.
    9 Indicuii.
    (c)Foiie, pro
    vobiselinvolis.
    103
    S. AUGUSTINIEPJ SCOPI
    164
    quanlumille
    vival, velquomodo
    vivat, quandolapides
    lenipli ejus
    sic vivunt.
    Cogitalc, fralrcs, quiddicatis,
    et cui
    dicafs, Deus, quis
    similis libi ?
    Lapides
    vivl
    diciint liabitalori
    suo, Deus, quis
    similislibi? Occurrat
    '
    cordibusveslrisuniversacrealura
    ; lcrraclquidquidin
    ;
    lerra, niareetquidquidiii
    inaii,
    aer
    etquidquidinaere,
    i
    coeluinelquidquidin
    ccelo:
    Ipsedixil, etfactasuni;ipse
    mundavil,
    ctcrealasuni
    (Psal.
    CXLVHI, 5). Ergo, Detts,
    qnis
    similislibi?
    dicat univcrsumcor,
    dicat universa
    obediens
    liiigua,
    dicat omnisdevola
    conscicnlia,
    dicat
    sccura, Deus, quis
    similistibi? Illi cnim
    dicit,
    de
    quo
    iioncrubescit.
    Digiuim
    esllioc,
    decet
    hoclapidesvivos.
    2. Cltrislianorum
    in
    Pttganospielas.
    Nam
    lapidcs
    moiiui uliiiani
    senlianl in sc misericordiain la-
    jiiduin
    vivoruni. Mortuos dico,
    non illos
    quibus
    fabricoe
    islrc
    consurgunt,
    nec in
    quibus
    lerrtim
    aiiificuni
    operaittr,
    nec
    quos sculpsil
    homo,
    ul dii
    sint;
    iroo
    sculpsil
    hoino,
    ul vocenlur cl non sint;
    non
    ipsos
    dico morttios
    lapides
    : sed bomincs dico
    moiiuos
    lapides
    ', cjiiibus
    dii sirnilessuiii.
    Lapides
    vivL
    sunl, c|uosalloqttilcir apostolus
    Pelrus,
    el dicit : Et
    vos,fralrcs,
    itinqiuimlapidesvivi
    cotedificaminilemplum
    Dei
    sanctum
    (1
    Pelr. n, 5).
    Uliiiam
    ergo,
    fialres
    mci,
    senlianl
    lapidcs
    inoiiui misericorcliaroinse
    lapidura
    vivoruni! Quid
    cnini
    saiaginitis? quid
    r.ordis nosiii
    vel
    aiigustia
    vel latitiidine
    pcrciiriirous
    ?
    quid
    cura-
    nius, quid
    sludcinus,
    nisi ut
    lapidem
    iibcrcmus ala-
    jiide?
    Lapidcs
    eniravivi oculoshabenl ct
    vident,
    aures
    liabent el audiunl,
    nianus babent et
    operantur, pedes
    habeulcl
    ainbiilaul:
    eicuiinnovcrunl
    facloreinsuuin.
    At vcro lapidcs
    rooiiui,
    sciunl
    lapides suos,
    deosat-
    lcndunl,'adoranl,clcognoscunlur(fl);
    sacrificiuniinfc-
    runl,
    e( sacrifieiuin
    ipsi
    diabolo fiunt.
    Quodipsi,
    fra-
    trcs,
    si et oculoshabcrciil
    ad
    vidcndum,
    et aurcs ad
    nudicndum, qtianlum
    erat videre
    inipleii
    Christi
    pro-
    phciias? Quanluin
    cral alleridereveridicos
    codices,
    ct
    oracula,
    scd non fallacia? sed
    qtiare
    non vidcnl ?
    quare
    nonaucliunl?
    Quia
    cl hic
    propbelia
    dicil,
    Simi-
    lesshilillis Iwminesquifaciunl
    ea,
    elquiconfidunlin
    eis
    (Psal.
    cxi;i, 8). Ergo desperali
    et
    desperandi?
    Absit.
    Ei
    qiiidsperanduin
    esl de
    lapidibus
    moiiuis?Quid pu-
    lalis,nisiquod
    jarii (b)
    scriptuni
    teiienius,
    Polensesl Deus
    de
    lapidibus
    isiis sttscitare
    fiiwsAbraltw(Mattli,
    iu,
    9)?
    3. Deoveronechomo
    coiriparmi
    tlebel,
    iiiulloinimis
    idolum Ilerculis, cujus
    titulus
    refellitur. Itaque,
    cliaiissinii, qiiohiam
    riostis cui Deo
    diximtis, Deus,
    ijuis
    shnilis
    libi? de
    quo
    noii
    erubesciriius, cujus
    iiluluin
    non iri
    lapide legiftlus,
    scd iu corde
    ge-
    slamus
    :
    cujus
    nomen el rioturii esl
    oiroiibus,
    ct
    vivit in credeiitibus,
    babitat in
    subdiiis,
    debellal su-
    perbos
    :
    qiioriiam
    novimuscui
    diximus, Deus,qitis
    si-
    milis libi? nonnos moveaut ad odiumsui hohiines
    ,
    quOS
    fecitDcus,
    sedmoveatadodiumsui
    quidquitl
    in
    homine
    benefacloaDeomalefecit
    ipsc
    homo. Ilnmo
    nomen
    unum est.
    llujus
    creaturae aiiilicem
    quacro,
    Deus esl.
    Numquidnam
    bominis lanluinmodo creaior
    1
    SicinvictoiinoMs.Al in editisomissum
    fuerat,
    sed
    homines
    dicomorluos
    lapides.
    (a)
    roiic,
    non
    coynosctinlitr..
    (c)
    Forle,
    eliam.
    Deus?Nonneet
    pecoris,
    et
    piscis,
    ct
    volatilis,
    el an-
    geli,
    et
    cceli,
    el
    lerrai,
    et
    siderum,
    et
    solis,
    et
    lunac,
    et oninium
    supra infraque
    conditorumet
    tcmperato-
    rum,
    iniorurn
    atqtiesummoruni,
    unitalis vinculocon-
    nexorum
    ;
    nonnc islorumoniniuinarlifex Deus? Sed
    hominemad
    imaginem
    et similitudinem suam fecit
    (Gen. i, 26, 27).
    Simililudo
    aliqua
    dieitur
    homo,
    et
    quanla
    ad
    quantum? quid
    ad
    quem
    ?liomoadDeum?
    Quid
    cst
    bomo,
    nisi
    qtiod
    mcinor es
    ejus (Psal. vni,
    5)? Dicamusergo
    ad
    iraaginern
    ct simililudinemfacli
    ipsius,
    Deonoslro
    dicamus, Deus; quis
    siiiiilis tibi?
    Addidil
    eiiim,
    Memenlo
    quia pnlvis
    sumus
    (Psal.
    cn
    ,
    14).
    Sic
    longe
    cs a simililudineDei. IIoino iactusad
    simililtidinein Dei : sed
    ipsa
    similitudo sic
    disiai,
    iit
    eam
    coinparari
    non deceat. Et lamencor
    hominis,
    cor
    chrisliani, qui
    non
    polest
    diccre,
    Homini
    deo;
    libenlcr
    legit,
    Ilcreuli deo. Tiiulusnon
    Ioquitur,
    sedvel
    lcgi-
    tur,
    Herculi deo. Dc
    quo
    dictumesl?
    Ipse
    dicat de
    quo
    dicluin.
    Utruinqiiemutuni, utrumque
    insensaluin:
    supra
    mcnilacium,
    infra
    (igmcnliira.
    Tilulus accusans
    scriplorem,
    confundensadoralorem. Tilulusnon com-
    mcndans
    J apiderodeum,
    sed indicanshominemstul-
    tuin. Titulus noiiien
    dciiinponcns fignicnlo,
    et nomcn
    culloris tlclensde lib.o vivcntiuin.
    Quampaiiiculam
    scnsus inseseniii?
    4.
    Quomodo pelilur
    ui ne
    lacectt, neque
    milescat
    Deus.
    Quia
    lnmcn
    potens
    esl Dcus de
    lapidibus
    istis
    excitarc filios
    Abr.sbam,
    allcndat ibi
    quod
    fccitin
    lioininc.
    lpseDeus,
    ctii
    dixiuius, Deus,
    quis
    sintilis
    libi? attcndat inhominc
    ipsoquod fecit,
    deleal
    quod
    ab
    ijiso
    boinincfactumesl coulra
    eutn, qui
    hoininem
    fecil. Pcrcutial et
    sanct,
    occidat el vivificel. Cui cniai
    dixil, Domine,quis
    similis
    libi,
    ci
    corisequenteradjun-
    xit,
    Ne
    lacects,
    nequemilescas,
    Deus.
    Quid
    vero? hi
    isto
    cantico,
    fj-alrcs
    nici,
    ad iracundiamDeiim
    pro-
    vocavirous,
    cui
    dixiuiiis,
    Ne
    sileas, nequemitescas,
    Deus?
    Nempc
    attl ille
    qui misil,
    aut ille
    ipse(]ui
    vc-
    nil,
    CL
    ail,
    Disciteamc
    quia
    milissumel humiliscorde
    (Malih, xi, 29).
    Milis ct iuniiilis corde Filius Dci
    Cbrislus.
    Quidergo?
    Hle
    dixit,
    Discilea me
    quia
    mi-
    lissumethumiliscorde: et nosei
    diximus,
    Ne
    tttccas,
    neqiiemilescas,
    Deus?Scd
    respondeal
    nobis: 0
    honio,
    [larum
    esl
    quia
    tu nonaniediscisut sis
    milis,
    cl nio
    vis diicerc ue siui niitis?
    Vidcte,
    fralres,
    inlenditc,
    adjuvaic
    nos,
    ul cxcanius in
    cjus
    nomine
    (adjuvaic
    nos
    pia
    intciilione,
    casla
    oratione)
    ex bis
    angustiis.
    Liligarc
    videnturdivina
    eloquia
    : conlrarium
    puiautur
    sonare,
    nisi adsil
    intcllcclus,
    et
    suscipiamus
    ab illo
    ipso,
    cui
    diximus, Deus,quis
    similislibi?
    quod
    ct
    ipso
    dixil,
    Intelleciumlibi dabo
    (Psal. xxxi, 8), suscipia-
    nms. Noviroushoc : Pacemmeamclovobis
    (J oan. xiv,
    27).
    Dicit
    Chrislus,
    ut inter se
    paceni
    habeant Cliri-
    stiani.
    Quoraodo
    imitabunlur?
    quomodoauciieiU,
    si
    ipsa
    divina
    eloquiajiacem
    interse haberenon
    possuiil?
    Intcndile,
    vidcte
    qtiasi
    resonantiam coiUrariorum.
    Vcnilead
    me; et,
    Discitea me.
    Quid? primo quis
    vocat?
    qucm
    vocal? ad
    quid
    vocal? Audi
    quis
    vocat.
    Coufiteor
    libi, Puler,
    Dominecceliel
    icrrw, qmd
    abscon-
    disti hwc tt
    sapieniibiis
    ci
    nrttdentibus,
    et renelititi ea
    KiS
    SERMOXXIV. 166
    parvulis.
    Ita, Pater, quoniam
    sic
    placilum
    es(coramte.
    Oinniamihi traditasunta Patre meo. Ecce
    quis
    vocat.
    Oinnia inihi traditasunt a Palre meo.
    Quia
    uemoco-
    gnoscil
    Filium,
    nisi
    Pater;
    ei nemo
    cognoscit
    Palrem
    ,
    nisi
    Filius,
    et cui voiuerit Filius revelare
    (Mallh.
    xi,
    25-28). Ingensmagnitudo,
    et ineffabilisaliitudo. Om-
    nia traditasunl
    milti, inquit,
    a Patremeo. Sokis
    agno-
    sco,
    a solo
    agnoscor. Quid,
    nos remansimus ? non
    agnoscimus
    ?Et ubi
    cst,
    Cui volueritFilius revelare?
    5. Fideitum
    quorumdam
    zelus contra idola. Ani-
    inus vester et sludium
    iidei,
    el
    ilagrantia
    chari-
    laiis,
    el abuiidaiitia zeli domus
    Dei, appaiiiit
    in
    vocibus
    vestris,
    quas
    satis claras vestri cordis lestes
    babuislis. Sinite ut
    appareal
    et
    paucorura
    fidelium
    Dei, per quos gubernamini,
    sludiumcirca istamvo-
    luiilaiein vcstram. Vos
    enira, fratrcs, populus
    Dei
    eslis,
    sicut
    ipscdixil,
    ct oves
    pascuoeejus(Psal. xciv,
    7).
    Ilabctis in noinine Dei
    jiastores,
    servos
    pastoris
    <i raeinbra
    pasioris.
    Mulliludinisanimus et voluntas
    ad
    qiiamque
    reni faciendamistis vocibus
    poteritap-
    parcre
    '
    :
    pacicorum
    autciii ctira
    pro
    vobis,
    non vo-
    cibus,
    sedrcbus dcbet osiendi.
    Itaque, fratres, quo-
    iiiam
    jamquod
    atl vos
    perlinebat, impleslis
    acelaman-
    do;
    sinile ut
    probclur vobis,
    utruin et
    quod
    ad nos
    pertinet, impleamusagendo,
    Probavimus vos
    ; jirobatc
    nos,
    si
    posl
    istas voceslestes cordis eLsludii vesui
    ,
    nosin
    ageudisquaeagi oporlel, segnes
    fticrirous. Absit
    a nobistit vosinveniauiiiii
    probi,
    et nos
    rejirobi.
    Sed
    quoniain
    volunlas
    agendi
    de iis
    quibus
    acclamastis
    ,
    una esl ct vestra eL noslra
    ;
    modusvero
    agcndi jiar
    esse non
    potesl: pulamus, charissimi,
    ideo
    oportere,
    ut volunlas
    accipialur
    a vobis
    ;
    coiisilium
    iiiiplendrc
    voluntatis veslrae
    exspeclelur
    a nobis. Ut mcinbra
    Cbrisii non
    discordenl, imjileant
    omnia
    quoe
    inillius
    corporesunt,
    officiasua : faciai oculus in stiblinii Io-
    calus
    quod
    ad oculum
    peiiinet; auris, quocl
    ad aurcm
    perlinet; manus, quod
    admanum
    :
    pes, qtiod
    ad
    pe-
    dem;
    ut non sint scissuree in
    corpore,
    sed idem
    ipsum
    ul
    pro
    se invicemsollicilasint niembra
    (I
    Cor.
    xii, 25).
    Gralulainur
    itaque
    2
    ct
    congratulamur
    Cha-
    ritati
    vestroc, quia
    sancio domino et
    collegoe
    nostro
    episcopo
    vcstroobedistisin
    eoquod
    vobisnianelocuius
    est. IIoc
    seqiiimini,
    ab ista via non
    reccdalis,
    ne ca-
    da(is. Valdeenim
    adjuvat
    Deus
    quod vultis,
    si
    quod
    jusscrit
    leceritis.
    Quidenim,
    ul dicere
    ccspcram,
    om-
    nis honio? aul
    quae
    esl vita
    hominum, quam,
    sicut
    scripluni esl, vapor
    ad tnodicum
    apparens (J acobi
    iv
    ,
    15)? Cogilatcergo,
    fralres, fragilitateni vcstrain,
    hn-
    militalcm
    vestram,
    conditionem
    carnis, hujus
    sreculi
    volaticos
    IransiLus;
    et videle
    quia
    tunc vobis bene
    eril,
    si tota
    spes
    vestra in illo
    sit,
    in
    quo
    solo
    potcst
    firmiter collocari.
    Quomodo
    aulem ibi erit
    spes
    no-
    slra,
    nisi obediamus
    pracceptisejus?
    0. Gratulalur
    civibus, quod
    Roinanos deos,
    Romw
    dejeclos,
    nolinl stare
    Carlhagine. Numquiddicimus,
    Noliie
    quod
    vullis? Imo etiam
    gratias agimus
    idvos
    velle
    quod
    Deus vult. Ut enim omnis
    Paganorum
    cl
    1
    Hicctiufra
    lexlus,
    in anleeditismendosus
    corrigrlur
    ex Floto.
    2
    codexv., cralulaiituritaque.
    Genlilium
    superslitio dtieatur,
    Deus
    vult, Deusjussit,
    Detis
    prredixil,
    Deus
    jain imjilere ccepil,
    c( muliis
    jam
    (erraruin Iocisetiamcx
    niagnaparle coroplevit.
    Si volunlas nostra abhac civitate
    inciperel,
    ul bic
    priniilcis
    aboleri
    supersliliones
    drenionuni
    qururerelis;
    fortassc
    aliquis
    arduus labor
    esse(,
    non laiiien
    tlespc-
    randiis : nuiicvcro si faciasmU isla efiicacilcr ubi
    fieii
    ccajjcrunt,
    ct
    excmpla
    uon
    prrecesseraiil; qiianlo
    eflicaeiiis in nominc
    Domini,
    in
    adjutorio
    dexteno
    ipsius
    bic
    quoquc
    effici
    posse crediinusj (|iiandojam
    prrececlenlia pronunliaiitur excmjila
    '?
    Utiqcie
    hic
    clainastis :
    Quoinodo Roma,
    sic e(
    Carlliago ().
    Si
    in
    capite
    Geniium rcs
    prrecessil,
    nicnibra non sunt
    secutura?
    Cogilate, fralres,
    adverlilc iu libris
    ipsis
    Geiuiuro,
    audile ab
    eis,
    in
    quibiisjpsius
    infelicitaiis
    rtiiquioe
    reroaiiscrunl;
    vel
    audiendo,
    v<I
    legcnda,
    cognoscite
    lilleras eorura : el videle
    quia
    illi el isti
    dii Roniani vocanlur.
    Ergo
    isti dii vocahtur Roinaui.
    Et
    quando
    Chrisliani
    cogebantur,
    fremenle
    impciu
    Pagaiiorura,
    ut eos
    adorarent,
    et reeusai.tes. conun
    saevitiam
    usqcie
    ad effiisiohcm
    sangiiinissustinebanl;
    ea videbatur tota
    culpa martyruiii, quoniin
    ftinde-
    batur
    sanguis, quia
    deos Romanosadorare
    iiolcbanl;
    quia
    ccrcmonias
    erga
    deosRoinanos
    rcspucbanl, quia
    Ronranisdiisnori
    supjjlicabanl;
    el totns
    iinpelus,
    tola
    invidianon
    fiebat,
    nisi de noniine deoruin llcroano-
    rum. Si
    ergo
    dii Romani Romoc
    dcfcccrunt,
    bic
    quarc
    reinaiiserunt? Ilrx-c
    crgo, fralres,
    hree
    atlcudiic,
    lurc
    dixi,
    hrccinbibele. Dii
    Romaiii,
    clii
    Roniaui,
    clii Ro-
    maui
    (b).
    Si
    ergo
    dii Roinani Ronioc
    tleleeerunl,
    hic
    quare
    remauserunt? Si ambulare
    possenl,
    diccrent
    quia
    huc inde
    fugerunl.
    Sed non
    fugeiunl
    : rciiianse-
    runl
    ibi,
    Roma;.
    Qui aliquando
    tlicttis csL dcus Iler-
    cules,
    Romoe
    jam
    non esi. Hic aiilem ctiani barba
    deauraia esso voluil. Erravi
    jilane, quia dixi,
    Esse
    voluit.
    Quid
    enim vult insensalus
    lapis?
    llle
    crgo
    nihil
    voluit,
    nihil
    potuit.
    Sed
    qui
    dcaurari cumvolue-
    ruiiL,
    de raso erubuerunt.
    Suggestio iiaque
    nescio
    quoe
    novo
    judici obrepsit. Quidcgil?
    Non
    egit uiiqiic
    ul a cbrisliano
    lapis lionoraretur;
    sed ul chiisliaiius
    illi
    supersiitioni
    ad radendumroisceretur : non incii-
    navit ad
    obsequendum;
    scd movil ad viiidicanduin.
    Fralrcs, puto ignominiosius
    fuisse Hcrculi barbaru
    radi, quam capul proccidi. Quotl o-go positcun
    csl
    cuiii crrore
    illorum,
    ablatumest cuni dcdccore illo-
    <
    ruui. Detisforliludinis solet dici ilerctiles : tbla
    viiius
    ejus
    inbarba. Malo suo
    refulsit; qtiod
    non
    liilgebat
    ltice
    doniinica,
    nona
    luce,
    seda luco
    fulgebat.
    j
    7. Detts irascendo milis. Sileanl
    ergo,
    viileanl
    1
    PiLhoeaniis
    Ms.,
    nnnliantur
    exempltt.
    Coiiiincnicirairdre
    bocloco
    eranl,
    si
    pi-omulgalre jam
    aulea
    1'uisseul, tjuas
    Ho-
    noriuscontraiclola
    leges
    deditanno509.(iabebalursermo
    lbileaiino
    jiroxime
    anlecedenti.

    (a) nincapparctcarlbagineliabitumessehiincsermonom,
    et
    ejiiscopuni paulo
    ante
    intelligiCarthagincnseni,
    eL
    judi-
    ceininfra
    proeoiisulein,
    ctii
    suggeslum
    aChiislianis
    fiierat,
    uLUerculiilludcreiicercl.
    Keque
    vero
    Ciuibagine
    dunla-
    xat,
    sedaliisAfricse
    locis,
    couslalincultuUerculem
    fuisse,
    ttta:utl stilFecianos in
    provinciaRyzacena:
    ubi etiuiilercu-
    lisslaluamcoiiimiuuisscnt
    Christiaui,re]ienlino
    incos
    imjeiu
    pojiili
    crcsisunl
    sexaginla.QttainfurorisimmtuitaLeinexa-
    gilansAugusUriuseiastola
    267
    (nunc
    50)
    simul Herculein
    deum,
    uthoc
    loco,
    scilederidel. SIRMOKD.
    (b) iiebis,
    uti
    videtttr,acclamatio.
    167
    S. AUGUSTINlEPISCOPI 168
    inoilii,
    cui Deo
    leganl
    fideles el
    dicant, Detts, quis
    sintilislibi? Ne
    silcas,
    nec
    mitescas,
    Detts. Hucsusce-
    perain, quomodo
    non
    milescal,
    noneveiiendo bomi-
    nes,
    sed crrores. Non
    mitescit,
    crgo
    irascilur : si
    iuitis
    esl, crgo
    ct miserelur. Irascilur el liiiserelur :
    irasciiur ad
    percutiendum,
    miserclur ad
    sananduni;
    irascilur ad
    iiiorlificandum,
    miserelur ad vivifican-
    diiin. In uno homine- facit hrec. Non
    quasi
    alios
    inoiiilicans,
    alios vivificans : sed in eisdem
    ijisis
    et
    iraseitur,
    el mitis est. Irascitur
    erroribus,
    initescil
    corretiis moribus.
    Ego perculiam,
    el
    cgo
    sanabo:
    ego
    occidam,
    el
    ego
    vivere
    faciam(Deul.
    xxxn, 59).
    Uniini
    Saulum, postea
    Pauluro,
    cl
    prostravil,
    et crexit :
    prosiravk
    infidelem,
    erexit fidelem;
    prostravit per-
    seculorein
    ,
    erexit
    praedieaiorem.
    Si non
    irascilur,
    unde Hereuli barba rasa est? Fecit enimhoc
    per
    (idt-Ies
    suos, per
    Cliristiaiios
    suos, per potestalcs
    a
    sc ordinatas et Chrisii
    jugo jam
    subdilas.
    Ilaque,
    fratres,
    hoc libenli aninio
    accipile;
    et in Domini
    adjutorio
    caelera
    prosperius jamsperale.
    SERMO
    XXV*()-
    Dc verskulo 12Psalmi
    xcm,
    Beatus homo
    quera
    tu
    erudieris, Domine,
    ctc.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Evangelium
    lex Tesla-
    iitentiNovi.
    Lecjis
    vcleris
    promissaspirilualiler
    inlelli-
    genda.
    Cum cantarcmus
    Deo,
    diximus
    ei,
    Beatus
    hoiuo
    quem
    lu
    erudkris, Domine,
    el cx
    lcge
    luadocueris
    cuin.
    Ergo
    Dei
    Evangcliurnsonavit,
    Zacchaeuscleemo-
    synas
    fccit. Discite.
    Qurc
    melior cnimlex
    Dei,
    quam
    sancitini
    Evangeliuni?
    Lex enim Tcslameiiti Novi
    ',
    de
    qtio propbeta
    cum
    legeretur,
    autlislis: Eccedies
    veniunl,
    dicil
    Doininus,
    ei consiimmabo
    super
    domum
    J acobTestameitlumnovum: non secundumTcstamcn-
    tum
    quod
    stiilui
    patribuseorum,
    ciimeduceremcosde
    terra
    /Egypti (J ercm. xxxi,
    51el
    52).
    Tesianientuiii
    ibi
    proiiiissuni,
    hic
    reddiluin; proinissumpcr
    Pro-
    phctain,
    reddiLum
    per
    Doiiiinuin
    Propketariiin.Tesla-
    nieiKumillud
    quod
    dicilur
    Velus,
    legite,
    cl vidclc.
    Lex Deidntacst cliain
    lunc, legile,
    vel autlite
    quando
    Iegitur,
    el vidcle
    cjurc
    ibi
    promissa
    fucrini. Promissa
    cst libi tciTa
    lerrrc;
    lerra flucns lactc ct
    inelle;
    scd
    taiucn lerra. Yerumtanicn si
    iiitelligaiuus spiritua-
    liter
    (quando
    non illa lerra lluxit lactc cL
    inellc),
    alia cst terra
    quae
    fliiel lacte et
    mellc;
    lerra illado
    qua dicilur, Spes
    meacs
    lu, porlio
    meainlerrti viveu-
    tium
    (Psal.cxu, 0).
    Ha.-cenimtcrra niorienliuincsi.
    CAPUT II.

    Lac el mel
    qurcrilis?
    Custaleei
    vidcle
    quam
    suavisestDominus
    (Psal. XXXIII, 9).
    Gralia
    cjus signilicala
    est nomiiielactis el mellis: dultis el
    liulriloriacsl. Hrecautcm
    gralia
    inYetereTcstainenlo
    figurata,
    inNovo revclata.
    2.
    Legis
    veleris
    servilus,
    citmDeuscoliiur
    propter
    terrena.
    Dcnique
    Lex
    illa, |>ropler
    cos -ui car-
    1
    Editi,
    i.cxenim
    prmsagvtm
    estreslamenlixovi.Ai
    ojrti-
    msenolaeGermanensisMs.non
    habeL,prmsacjitiin
    est, Kx
    quo
    iultiligas, Legem
    hic Testamenli
    Kovi,Kvaiigelhun
    ipsumappellari.
    "
    rjnieumhaimimusMs.
    exemplargr. proeler
    editioncs
    Ulim.Par. eLl.ov.
    (o)Alias,
    deuiversis19.
    naliter
    sapiunl,
    et lalia
    prremia quoerunt
    a
    Deo,
    el
    jiropler
    illa Deura colere volunt
    quoe
    ibi
    pro-
    missa
    sunt,
    audire meruit ab
    apostolo Paulo, quia
    ad serviiulein
    general (Galal. IV,24). Quare?Quia
    carnaliter
    intelligilur
    a J uclocis. Nam
    spiriiualiter
    intcllccla,
    Evangclium
    est.
    Ergo
    inservitiitera
    gene-
    rat.
    Qnos?Qui propter
    bona lerrena Deo serviunl.
    Quando
    illis
    adsunl, gratias agunl; quando desnnl,
    blasjihemanl. Quienim propter
    ea Deo
    serviunt,
    vero
    cordc scrvire non
    possunt.
    Alleiidunt enini eos
    qui
    Deo nostro non serviunl : vident enim eos habere
    propler quod ipsi
    Deo
    scrviunl;
    el dicunl in corde
    suo, Quid
    milii
    prodesl quia
    Deoservio?
    Nuinquid
    habeo
    taiilum,
    quantum
    ille
    qui quoiidieblas|)bemal?
    Orat,
    et
    csuril;
    blaspheraai,
    et ructal.
    Qui
    ad isla
    altendil,
    homo
    est;
    liouioest de Tesiamento Veteri.
    Qui
    vero in Tcstainenlo NovoDeum
    colit,
    novam
    haiiedilatemdebol
    sperare,
    nonveterem. Si novam
    hacreditatem
    speras,
    terram
    transi,
    calca vertices
    monliuin
    ; hqc est,
    contemne
    fastigiumsupcrboruin.
    CAPUTIII. Sursumcor. Sed
    quando
    coulenipse-
    ris et
    calcaveris,
    humilis
    esto,
    nedealtiludinecadas.
    Audi,Sursunicor:sedad Dominum,
    nonconlia Dorrri
    nura. Oinnes
    superbi
    sursura cor
    habenl, sedcontra
    Dominum. Si autemvis luveresursumcor
    habere;
    ad Doniiiiumhabe. Si enimad Doniinumhabueris
    cor
    sursum, ipse
    lenet cor
    luum,
    necadat iu lerram.
    5. Dies
    maligni
    abinitio
    peccaii.
    Beatus
    crgo vir,
    Bealushomo
    quem
    lu
    erudkris,
    Domine.Ecce
    loquor ,
    ccce
    clarao,
    ccce
    expono. Qui
    rneaudiuut? Scio
    qui
    mc audiunt: Bealushomo
    quem
    lu
    erudieris, Domine;
    cui Dcusincorde
    loquitur,
    ei
    quandoego
    laceo
    ,
    ipse
    esl bealus
    quem
    lu
    erudieris,
    Doinine
    ,
    etex
    lege
    lua
    docueriseum.
    Quidsequilur
    ? Iluc
    usque
    canlavimus :
    Et
    exlecje
    luadocueriscttm. Ul
    miiiges
    eitma
    diebus
    malicjnis,
    donec
    fodialurpeccalori fovea.Ipse
    est vir
    qui
    cruditur a
    Domino, ipse
    esl
    qui
    ex
    lege
    Dei
    dis,-
    cil a
    Doniino, qui niiligalur
    a diebus
    malignis,
    donec
    focliatur
    peccalori
    fovea.Audite
    quid
    sit.
    Maligni
    dies
    suiit.
    Numquid isthic,
    ex
    quo
    de Paradiso
    projccti
    suraus, malignos
    dics
    agiiiius?
    Et
    liiajores
    noslri
    jilaiixeiiinl
    dies suos,
    el avi coruni
    jilaiixerunl
    dies
    suos. Nullis hominibiisdies
    jilacucrunt, quos
    vivcn-
    do
    egeruiit.
    Sed
    posteris placeiit
    dics
    majorum
    : ct
    illis ilerumilli dies
    jilacebanl, quos ipsi
    non senlie
    banl,
    ct ideo
    placebant. Quod
    eniin
    proesens esl,
    acrero habet sensuin. Nondico
    , propius adinovetur;
    sedcor
    langit quolidie.
    Omni anno
    pleruroque
    dici-
    liius
    quando frigussenlimus, Nunquani
    fecit lale
    frigus
    :
    Nunquam
    fecit tales acslus.
    Semper
    lacit
    ipsetjui
    facil'. Sedbeatusvir
    quem
    lu
    erudieris,
    Do-
    mine: ui
    mitkjes
    euma diebus
    malignis,
    donec
    fodialur
    pcccalorifoveu.
    CAPUT IV.

    i.
    Maligni
    dks unde.
    Maligni
    dies.
    Numquid
    isti dies
    maligni sunt, quosagilat
    circulus
    solis? Faciunt
    malignos
    dies
    nialigni
    homines: el sic
    est
    prope
    lolus mundus. Inter turbas
    malignoruro
    gemil jiaucitas
    frunieniorum. Revocemus ad
    ipsos
    1
    rjenuaueiisis
    Ms.,ipse
    csl
    qui fucit.
    !G9
    SERMOXXV.
    170
    justos. Maligni
    sunl illi, et faciunt
    roaJ ignos
    dies:
    quid ijWi justi?
    iioiinein diebus
    malignis
    sunl et
    apnd
    se
    ipsos, pra-lcr quoclpaliuntur nialignos
    homi-
    nes,
    inler
    quosgenuiiil?
    El
    ajjud
    se
    ipsos, inquam
    ,
    quando
    suut,
    atlendanl.
    se,
    descendanl in
    se,
    bene
    seconsidererit;
    iirveniiinLinse dies
    malignos.
    Bel-
    lum
    iioluiil, pacem
    voluiii: et
    quis
    tinn? Et cum
    omnes
    bellum
    nolinl,
    et oinnes
    pacem
    velinl, rcvo-
    cal ad seocnlos
    elquijusle
    v'nil,
    e( bclluminse in-
    venil.
    Quiere
    aine
    quod
    bclluin.
    Beatus homo
    quem
    tucrudieris, Domine,
    el ex
    lcge
    luadocuerisetim.Ecce
    bomo
    quicrit
    a
    n:e, quod
    bellurainse
    patialur jiistus;
    doce illiiin ex
    lcgelna, loqualur Aposiolus:
    Caro
    concttpiscil
    adversus
    spirilum
    et
    spirilus
    adversuscarncm
    (Gulttt.
    v, 17).
    El ubi
    jtiojicio
    caniem,si
    sonelbel-
    lim
    ,
    si.
    quod
    Deusavertat,
    hoslisirruat?
    Fugil
    Iiomo,
    et secuni
    tiahil bclluinsuum,
    quocuinquc
    it. Non
    dico,
    si malusest:
    prorsus
    si bomis
    est,
    si
    juste
    vivit,
    invenit
    inse
    quod Aposloltis
    dicit,
    Caro
    concupiscit
    advcrsus
    spirilutn
    ,
    el
    spiriltts
    adversuscarnem.In islo
    bello
    quonmdo
    siinl dicsboni?
    CAPUTV.

    5. Dies
    maligni piisprosunl
    ad inve-
    niendosdies bonos.
    Ergo raaligni
    suiil clies: sed
    niiiigeinur. Quitl
    cst, Mitigeinur?
    J udicio divinonon
    irascamur. Dicanms illi: Bonumcst mihi
    quoniam
    humiliasli me,
    ut discam
    juslificaliones
    tuas
    (Psal.
    cxvni, 71).
    De
    paradiso
    elisisli,
    debealiludine
    pro-
    jecisli:
    iuxrumna suro,
    in
    geniitu
    sum, gcmilus
    meus iion esl absconditus
    a te. Scdbonmnest mihi
    quoniam
    humiiiasli
    me,
    tti discam
    justificatioues
    tuas.
    In diebus raalisdisco
    quaerere
    dies bonos.
    Qui
    sunt
    dies boni ?Nolitc illosroodo
    quaercre
    : mibi
    credite,
    iniomecum credite,
    non invenielis. TransibuiK dies
    mali,
    ct venient boni : sed boni venieni
    bonis,
    uia-
    lis
    pcjores.
    6. Dies boni
    qua
    condiiionc
    proposiii.
    Eleiiiui et
    egoiiilerrogii
    vos
    , Quis
    esl homo
    qui
    vuli vilam?Scio
    onroium
    cordainihi
    resjiondcnt,
    Quis
    errimhomo
    qui
    nonvult
    vilain? Addo
    ,
    Et
    diligit
    viderediesbonos?
    Omnesrcspoudelis,
    Quis
    esi
    qui
    non
    diligat
    videre
    dies
    bonos? Rene
    respondelis;
    vultis vitam,
    vullis
    dies
    bonos.
    Cerlequaudo
    dicebain, Quis
    esthomo
    qui
    vull vitam?oninisliomoroihi
    respondet, Ego. Quis
    est houio
    qui
    vull viderediesbonos?Noiine in silen-
    lio
    quisque
    vesiruro
    dicit, Ego?
    Audi
    quodsequilur:
    Continelinguam
    luama malo
    (Psal.
    xxxin, 15,
    14).
    Mododic, Ego.Quairis
    veuiain: modo teiuveniam.
    CAPUT VI,

    Transierunl
    procleiila
    : fueril lin-
    gua
    lua
    maligna,
    fuerissusurro
    ',
    fueris
    ciiminaior,
    fueriscalumnialor,
    fuerismaledicus;
    isiaoninia fue-
    ris. Transeant
    istacumdiebus malis : noli tu irans-
    ire
    ciimdicbiismalis. Esi enim
    quo
    le
    teneas,
    ut non
    transeas.
    Rcshuniana
    lanquam
    fluviuscurrit : raali-
    gni
    dies
    tanquam
    fluviuscurrunt. Tenele ad
    lignum,
    ne irabaris.
    Ecce fluvius currii. Omniseniin caro
    fcnuin,
    ctomnishonorcarnis,
    ut
    flos feni. Praecipita-
    tur, transit, feuum
    aruit,
    flos
    decidil.
    Quo
    meleneo?
    1
    invetustissimo
    Germanensi
    codic,
    Ioco
    susnrro,
    estsu-
    surrio.
    VerbumDomini manetinwternum
    (Isui. xu,
    6-8).
    7. J Paa;
    sequendaqualis
    prwcipilur.
    Prohibe
    ergo
    Iinguam
    luama
    nialo,
    el labia tua ut non
    loquantur
    dolum. Tu
    qui
    volebas
    vilarii,
    aut vis vilaro et dies
    bonos
    ,
    declinaa
    malo,
    et
    fac
    boiitim.
    Quwre
    pacem,
    quamoptamttsomnes etin isla
    carnis
    raorialiiale,
    ct
    in ista
    carnis
    fragililate,
    et in ista mcndacissiraa
    vanitate.
    Oinnes
    pacem-quoerite.Quwre
    pucem,
    el se-
    qttere
    eam
    (Psul.
    xxxm
    ,
    15).
    Ubi esl?
    Quosequor?
    Qtiatransiit?
    Quatrausiit,
    ui
    seqnar
    ? Pcr le trans-
    iit,
    sed nonin lc remaiisit. C-ii dico? Generi liuraa-
    no :
    non
    unicuiqiic
    vestrum, sedgeiicri
    humaiio. Per
    genus huuianuni
    transiil
    ipsajjax: ipsa
    iranseunte
    clamavit caccusin hesierna
    lectione. Et
    quo
    iil ?
    Priiuo vide
    qme
    sit
    jiax,
    et vidc
    quoierit,
    et
    seque-
    rc eam.
    Qurc
    est
    pax
    ?
    Apostoluni
    autli;
    deChrislo
    dicebat, Ipse
    esl
    pax noslra, qui fecil utraque
    unum
    (Ephes. n, 14).
    Pax
    ergoest Cluislus.
    Quo
    iii? Cru-
    cilixus
    esl, etsepultus, resurrexit a inoiiuis
    ,
    ascen-
    dit in ccelum. Ecce
    quo
    iit
    pax.
    CAPUTVII.
    Sursumcor.
    Quoniodo
    eara
    sequor?
    Sursuni cor. Aiidit
    quomodosequaris. Quoiidie
    quidem
    audisbreviler, quaudo
    libi
    dicitur, Siirsuin
    cor; allius
    inde
    cogita,
    et
    seqiieris.
    Tamen aucli ct
    latius, ut
    secjuaris
    pacem
    veiam
    , paccm
    luani, pacemquoe
    pro
    le
    peiiulit
    belltim
    ; paceni, qure
    ctim
    pro
    te tole-
    raret
    bellum,
    oravit
    pro
    hosiibus
    pacis,
    et dixit
    pen-
    dens, Paler, ignosce
    illis
    ,
    quia
    ncsciunt
    quidfaciunt
    (Luc. xxui,
    4(j).
    Bellura
    erat,
    e(
    pax
    do
    ligno
    mana-
    ba(.
    ManabiU
    ,
    sed
    pos(caquid
    ? Ascendii in
    ccelum
    ,
    Quierepaeem.
    El
    quomodoscqucris
    ?
    Audi
    Aposlo-
    lum: Si resurrexhiiscum
    Chrisio, quw
    sursumsunt
    quwrite,
    ubi Chrislusesl indextera Dei
    sedens, qum
    sursumsunt
    sctpiic,
    non
    qum super
    lerram. Mortui
    enim
    eslis,
    el vilaveslraabsconditaestcumChrislo in
    Dco: cumChrislus
    apparuerii
    vila
    veslra,
    lunc et vos,
    cum
    ipsoapparebilis
    in
    gloria(Coloss.ni,
    1-4)
    CAPUTVIII.

    Eccedies
    boni, ijisos desidere-
    raus :
    propier
    hoc
    vivamus, proptcr
    hoc
    oreraus,
    propter
    hoc
    elceinosynas
    demus,
    8. Chrislusin
    paupere
    vesiiendus et
    excipiendus.
    J am
    ecce,
    Deo
    propitio,
    hiems est: de
    pauperibus
    cogitale, quomodo
    Clnistcisvesiialur nudus.
    Quaudo
    legebatur Evangelium,
    nuniquid
    non
    onines bealili-
    caviinusZacchaiim
    , quando
    ciini Christus
    suspexit
    in arborc inlcnlum ut videret
    traiiseuiitem? Nam
    quando speraret
    in doroosua
    babitanicni ?
    Qiiando
    ci
    dixil,
    DescendeZacchwc
    ;
    hodie
    oporlel
    meiudomo
    tuamanere
    (Luc.
    xix,
    5) ;
    audivi
    gemiliis gratulalio-
    nis veslrre.
    Quasi
    omnes inZacchrco
    fuistis,
    et Chris-
    lum
    exccpislis;
    sicdixit oniniiiinvestruin
    cor,
    Obea-
    lumZacchretim! Dominusintravit in donium
    ipsius.
    Obcaiuro !
    Numquid
    nobis
    poteslila
    coniingere?
    J am
    Chrislusin
    coeloest.
    Recita, mibi, Christe,
    Testa-
    jiicnlumNovum: facbeatutndc
    legc
    lua.
    Recila,
    ut
    sciastenonfratidari Cbrisii
    prreseniia.
    Audi
    jcidica-
    luruni:
    Quando
    uni ex minimismeis
    fecistis,
    mihi
    fecistis(Malth,
    xxv
    ,
    40). Exspcctat unusqtiisque
    ve-
    sirum
    suscipere
    Clirislumsedentein incoelo: atlen^
    SiJ iCT. AUGUST.V.
    (Six.)
    171
    S. AUGUSTINl EPISCOPl
    172
    dite illum
    jacenlem
    sub
    porlicu;
    allendilc esuricn-
    tem
    ,
    allendite
    friguspaticnicro
    ,
    atlendite
    egcnum
    ,
    altendite
    peregrinum.
    Facite
    quocl
    solclis
    ,
    facite
    quod
    non solelis '. Crescit
    docdina,
    crescant
    opera
    bona. Laudalissemenlem,
    cxbibctemcsscro. Amen,
    SERMO
    XXVI.
    Deverbis
    PsalmixciY, Venite,
    adorenius el
    proster-
    namur
    ci,
    fleamusante Dominum
    qui
    nos
    fecit,
    eic.
    El deverbis
    Apos-ioli
    ad Galat,
    cap.
    2
    ,
    Namsi
    per
    Legeinjusiilia, e/e.,
    et
    cap. 5,
    Si enimdata esset
    Lex
    qurepossit
    vivificare: e/ ad Rom.
    cap. 9,
    0
    homolu
    quis
    es, etc, etcap. 11,
    0 altitudo! elc.
    Conlrahceresim
    Pelagianorum(b).
    CAPUT PRIMUM. 1. Ilonwa Deo creatus
    ,
    a
    Deo,
    cum
    i/ismnrogal,
    nondeserilur. Psalmus
    quem
    canuiviiniis
    Dco,
    cl nos invicemcxboiiaii
    sumus,
    tit
    adoremus
    eum,elproslernamur
    illi,
    el
    fieamus
    anleDo-
    minum
    qui
    nos
    fecit,
    admonct
    quaircre aliquanto
    di-
    ligentius, quid
    sibi velit
    quodait, Qui
    nos
    fecit,Quod
    cnim homo a Deocrealus
    est,
    iiullus dubilal
    homo,
    nisi
    qui ingralusest.
    Novimus
    cniin, quia
    ila
    lcgiinus,
    ctila credidimus, quod
    fecit Dcus
    homincm,
    inler
    mulla
    quoc
    fccit,
    ad
    imaginem
    suam
    (Gen. l, 26,
    27).
    Hocc hominiscst
    priina
    conditio,
    hoeccst huniana
    priraa
    crcalura. Non (amcn
    arbilror,
    hoc nos
    pro
    magno
    voluissecoimnonere
    Spiriiiim
    sanctuminlioc
    psalmo, quod
    ail,
    Fleamttsante
    Dominumqui
    nos
    fecit:
    alioenim loco
    dicit, Ipse fecil nos,
    el non
    ipsi
    nos
    (Psal.
    xcix, 5).
    Unde
    quidem, utdixi,
    cbristianus
    dubitat nemo :
    quia
    non solumDcuscrcavit
    primum
    liominem,
    ex
    quoomnes
    homines,
    sedDeus
    hodieque
    crerjt singulos homines;
    ilie
    qui
    ait cuidam sancto
    suo, Priusquum
    te
    fotmarem
    in
    utero,
    novile
    (J erem.
    J , fi).
    Prius
    ergo
    creavil lioinineni sine
    Iiomine,
    modo
    creat
    hominemex homine. Tamensivchoiiiinemsine
    bomine,
    sivehominemcx
    bomine, Ipse fecitnos,
    et
    non
    ipsi
    nos. Adislum
    itaque piinniin
    verborumisto-
    rumet facilemsensum,
    sed lamcii
    vertiro,
    adorenms
    ettm, fratres,
    el
    proslernamur
    ei,
    ei
    ploremus
    anle Do-
    minum
    qui
    nos
    fecit,
    Non enim
    feci(,
    et deserii : non
    eniracuravilfacere,
    et noncttrat cusiodirc. Ploremus
    anteDominum, qui
    nos
    fecit: quia
    non
    ploraviuuis
    quando
    nos
    fecit,
    et tanienfecit.
    Qui
    ergo
    fccit,ante-
    quarorogarelur,
    deserit cum
    rogalur? Tauquain ergo
    dubitaret homo
    ulrumexaudirelur
    orans,
    admonuit
    emn
    Scriptura,
    cum
    dicit,
    PloremusanteDomiitum
    qui
    nos
    fecit. Utique
    exaudit
    quos
    fccii :
    uiique
    non
    potesl
    non curare
    quos
    feeil.
    CAPUT
    II.

    2.
    Pelagianorumerror,
    se a Deo
    ',
    facios
    Iwmines,
    a se aulem
    justos.
    Verumtamen al-
    1
    GermanensisMS. : Facile
    qui solelis,facilequi
    non so-
    lelis.
    *
    sermones
    26et27emendavimusadires
    bn.,
    ad
    quatuor
    cl. etada.cst.cb.
    f.fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rin.vd.Am.Er.Par.r.ov.
    Inveteri codicenomanocst. Sermonihuic26
    prrelixum
    est,
    nabitus
    inbasilicaTheodosiana.
    (a)
    Alias,
    deverbis
    Apostoli
    11.
    (b)
    CilaiuraFloroadRom.4 el 9. Habitusfuitdie
    pro-
    xime
    sequeniiposl
    scrmonem
    156,
    cleverbis
    Apostoli, an-
    no
    417,
    aul
    pauloposl,
    eofere
    tcmporequoscrijitus
    liber
    deGraliachristi.
    lioro
    inlellectii, et, quantumexistimo, uliliore, vidit
    quosdara
    Spiritus
    sanctus dicentes vel dicturos
    quod
    Deus fecerit eos
    homines, justos
    autem
    ijisi
    sefa-
    ciant:
    pracvidil eos,
    admonuit
    eos,
    et ab hacextol-
    J enlia revocavit
    eos, diceus,
    Ipse fecit nos,
    et non
    ipsi
    nos.
    Quare enim
    addidit,
    El non
    ipsi nos,
    cum
    sufficeret
    dicere,
    Ipsefecit
    nos?nisi
    cjuia
    illamfaclu-
    ram voluit
    ailmonere, ubi dicuiit
    homines, Ipsi
    lieci-
    musnos;
    id
    es(,
    ut
    justi essemus,
    jus(os
    nos Iibbra
    voliiiuolo fccinius:
    quando
    conditi
    sumus,
    libertim
    arbiiiiutn
    accepimus;
    ut
    ergojusli simus,
    libero id
    arbilrio
    agimus. Quid
    adhuc Deum
    invocamus,
    ut
    justos
    nos
    faciat, quod
    habemus in
    potestaie,
    ul nos
    ipsi juslos
    Caciamus?
    Audite,
    audite: et
    justos
    et in-
    juslos, Ipsefecil nos,
    etnon
    ipsi
    nos.
    Crealusest
    pri-
    mushonio innatura sine
    culjia,
    innalura sine vitio:
    crcatuscsl
    rectus,
    nonsefecil reclum.
    Quid
    seautem
    ipsefccerit,
    notuni esl: cadens a manii
    figuli
    fraclus
    est.
    Rcgebal
    eniin cum
    ipsequi fecerat,
    voluil desc-
    rerca
    quofacluserat; permisii Deus,
    lanqiiamdicens,
    Deserat
    me, et inveniat
    se,
    et miseriasua
    probet quia
    nihil
    polest
    sinc me.
    CAPUT III.

    3. Liberum arbitrium siue Deo
    quid
    vcilcal.IIoc modo
    ergo
    ostendere voluit Dcus
    Iiomini
    quid
    valcal Iiberum arbitrium sine Deo. 0
    malum liberum arbilrium sine Deo!
    Experli
    sumns
    quid
    valeal sineDeo. Ideo miseri facli
    suinus, quia
    sinc Deo
    quicl
    valeat
    experti
    sumus.
    Experli ergo
    tan-
    dem
    aliquando
    novcrimus
    ,
    et
    venite,
    adoremusenm
    ,
    et
    prosternamur
    ei. Venile
    adoremus,
    el
    proslernamur
    illi,
    et
    (leamus
    coramDomino
    qui
    nos
    fecit;
    ul
    perdilos
    nos
    pcr nos,
    reficiat nos
    qui
    fecil nos. Ecce bonus
    factusest
    hoino,
    et
    per
    liberumarbilrium
    factus est
    malushomo :
    quando
    facturus esl bonum
    hominem
    nialus hoino
    per
    libcrum
    arbilrium dcserens Deum?
    Servarese noi)
    poluil
    bonus
    bonum,
    e( faclurus cst
    se malusbonum? Cumesset
    bonus,
    nonsescrvavit
    boniim;
    et cum sil maltis
    dicit,
    Facio mebontini?
    Quid
    facis
    malus, qui perisii bonus,
    nisi reficial (e
    qui
    permancl
    bonus?
    4. Ilomincs
    quodsitmus,-
    Deo
    aucloresumus.
    Grg-
    tia crealionis. EleclioDei.

    Ipse ergo fecitnos,


    el
    non
    ipsi
    nos. Nos
    aulem
    populusejus
    el oves
    pascum
    ejus (Psat. xciv, C, 7).
    Ecce fecit nos
    J ioniines
    po-_
    pulumsiium,
    qui
    nos fecit, Noncnimcreati
    homines
    jampopulus ejus
    eramus.
    Videte,
    fralres
    mci,
    el de
    ipsius
    Psalmi vcrbis
    attendite,
    unde
    dixcrit, Ipse
    fecit
    nos,
    ct non
    ipsi
    nos. Ilinc
    dixit,
    Fecitnos,
    el
    iion
    ipsi nos,
    ut siinus
    poptdus ejus
    el oves
    pascum
    ejus. lpse fecit
    nos. Nam ci
    Pagani nascunlur,
    et
    omnes
    impii,
    onines adversarii Ecclesiae
    ejus,
    ut
    nasccrcnltir, ipse
    fccit eos. Ncn enim
    alius Deus
    creavit eos.
    Qtii de
    Paganis nascuniur,
    ab
    ipso
    facti
    suiit,
    ab
    i|>so
    crcali
    stinl;
    et iionsunl
    popnlusejus
    nec oves
    |iascuoeejus.
    CAPUT IV.

    Cornmuuisesl omnibus
    natura,
    non
    gratia.
    Nutura noii
    pulelur gj-a(ia
    : sede( si
    putelur
    graiia,
    itleo
    pulclur gra(ia, quia
    et
    ipsagra(isconcessa
    esi. Nnneniinbomo
    qui
    non eral
    promeruil
    ut
    essei.
    ,-.*
    SERMOXXYI. 171
    Si
    proiueruil,
    jam
    crat . scdnondumcral.
    Ergoqui
    proincrerelur,
    jionci'a(;
    ci laraen1'aclusesl: nccut
    pecora
    facliis
    est,
    nccutarborfacius
    esl,
    nccul saxum
    faclus
    cst;
    sedfacltiscsi ad
    imagincm
    Crcaloris. Hoc
    beiicficiuni
    quis
    tlcdit? Deus
    qui cral,
    et ex oeterno
    erat. Cui dedit? iJ oiuini
    qui
    noiidumerat. Dcdit
    qui
    crat, accepitqui
    nonera(.
    Quis
    autemhoc facerc
    po-
    tuil,
    nisi
    qui
    voeal ea
    quic
    non
    suiiL,tanquam
    ea
    qure
    suiil
    (llom.
    IV, 17)?
    De
    quo
    dicit
    Apostolus,Qui
    nos
    eletjit
    anlemuntti coiisliiutionem
    (Ephes. i, 4). Elegil
    autemunclicoiutilutionem: ininundoistofacti
    snmus,
    nec munduserat
    quando
    elecli sumus
    Ineflabilia,
    mirabilia,
    frairesnieil
    Quis
    hoc
    cxjilicarc
    suffccerit?
    quis
    saliem
    quod explicct, cogitare? Eligunlur qui
    nonsunl: nccerrat
    qui cligi(,
    nccvaiic
    eligit. Eligit
    lamen,
    cl. habel
    electos, qtios
    crealurus cst
    cligen-
    dos: babel aulem
    apud
    se
    ipsuni,
    nonin
    nalurasua,
    sedin
    pracscienlia
    sua.
    5. Fideles si
    sumus,
    Dei
    grttlia
    suinus.
    Ergo
    nolile cxlolli
    : homines
    sumus; Ipse fecit
    nos. El
    fideles
    sumus;
    si taiiien
    smniis, quaudo
    isla con-
    (ra
    gratiamdispulamus
    : sed eccc (iclelcs
    siimtis;
    cliain
    lideles,
    eliam
    jusios,
    qciia
    justtis
    ex iitlevivit
    (Rom.
    i,
    17), lpse fecil nos,
    ct non
    ipsi
    nos.
    Quocro
    quid
    nos feceril? Dicturus
    cs,
    llouiiucs. Non incle
    Psalmus
    loquebalur,
    illud sciroiis
    ,
    illudnotuni
    est,
    illud
    patct
    : nec
    raagna,
    ut boc
    novcriinus,
    doclrina
    indigemus,quia
    boniines
    ipsc
    nosfocii.
    CAPUTV.

    Scd iiiulc
    loqucbalui',
    viile :
    Ipse
    fecitnos,
    ctnon
    ipsi
    nos.
    Q.iid
    nos
    fccit,
    nisi
    quod
    sumus?
    Quid
    autcmsunius? Nos auteni. Ecce
    quid
    suinus.
    Quid
    ?
    Populusejus
    et oves
    pascttwejtts. Ipse
    nos fecit
    populuui siiiiin, i|)se
    nosfetit oves
    pascure
    suoe.
    Qui
    misil
    jugiilaudam
    ovcin innoxiam
    ,
    fecit
    ovesde
    lupis.
    Haecesl
    gralia. Exccpta
    illa communi
    gratia
    nalurrc,
    qua
    Iimuiiicsfatii
    sumtis,
    noc
    digni
    fuinius, quia
    nonfuinius:
    oxcepla
    illa
    gralia,
    heccst
    major gratia qua
    facti siinius
    populusejus
    et oi-es
    pascumejus, pcr
    J csiimCh-isluni Domimunnoslruni.
    6,.
    Gralia. Sed dicil
    aliquis:
    Per J esiimCluistuni
    facli
    sumus,
    u( eliambominesesseniiH.(la
    vero, pcr
    J esumCbrisiumfaciisunL
    etPagani.
    Naro
    Pagani,
    non
    ut essenl
    Pagani,
    scdul cssenl
    hoiiiiucs, per
    J csiim
    Christumfacli sunt.
    Quis
    esi ciiiui J esus
    Christus,
    nisi in
    principio
    eral
    Verbum,
    e/ Verbtimerctl
    apud
    Deum,
    et Deus erat Verbum?Iloc cral in
    principio
    apud
    Deum.Omnia
    poripsumfacla
    sunl
    (J oun. i,
    1-3).
    Illi
    ergo
    debeni ct
    Pagani quod
    boniinesereali
    sunt;
    el lanto
    magispuniendi, quia
    dimiscrunt euina
    quo
    J acli
    srint,
    el coliierunl
    quocipsi
    fecerunt.
    j
    CAPUTVI.

    7. GraliaChrislimcdialoris.Mediator,
    )Exceplaergo
    illa
    gralia, qua
    cnndila est liumana
    natura
    (hoec
    enimChrislianis
    Paganisque
    communis
    cst),
    haecest
    raajorgratia,
    non
    quodper
    Verbumho-
    minescreati
    suraus,
    sed
    quod pcr
    Verbum
    carnem
    factumfidelesfacti suinus. Unusenim
    Deus,
    et unus
    medialor Dei el hominumhomoChristus
    J esus,
    in
    wincipio
    erat Verbum. Nonduni erat homoChrisdis
    J .esus,
    et
    Verbumcrat
    apuclDeum,
    el Deuserat Vcr-
    bum.
    J psemundus
    non
    cral, quaudo
    Dcuserai Verbum.
    Omnia
    per ipsum
    facia
    sunt,
    ei niundtts
    pcr ipsum
    fa-
    ctusest.
    Ergo
    tunc
    quando
    nos
    fcci(,
    ul hominesessc-
    mus,
    nondumerat homo.
    Magis'
    islam
    graliam
    com-
    mendat
    ApostolusCliiisiianis,
    ubi
    dicil,
    Unus euim
    Deus,
    cl unusmedialorDei el Iwminum.Nou
    ait,
    Chri-
    slus
    J esus;
    ne lu
    putares
    secuiidiiniVerbumdiclum
    ;
    sed
    addidit,
    homo: MediatorDei el
    hominum,
    homo
    ChrislusJ esus
    (\Tiin.
    n
    , 5). Qtiid
    est mediator? Pcr
    queni conjungeremur, pcr quem
    reconciliareraur :
    quia peccalispropriis separali jacebamus,
    inmorle
    erauius, prorsusperieramus.
    Noneral Clnislus
    homo,
    quando
    crealus csl homo : ne
    perirct lioroo,
    ille
    faclusCSLhomoa.
    CAPUT VII.8.
    Pelagiana
    hwresisexorkns hor-
    relur,
    et
    graliam
    Dei admillere se simulal. lloec
    vobis contra novellam
    hacresim, quoc
    lentat assur-
    gere, srepc disjmlare cogiraiir
    :
    quia
    vos firmos
    voluniuscsse in
    bono, inlegros
    au(ema malo. Hnec
    cnimesl
    dispulalio
    eorum
    , quando primo
    exoriri
    cceperunt,
    et conlra
    gratiamdispulare,
    multumtri-
    biicniesnonlibertali hominis
    ,
    sed
    infirmiiati;
    et
    ja-
    ccnleinniiserumhominemideo
    cxlollentcs,
    nenianu
    sibi
    tlesuperporrecia
    valeat
    surgere. Dispuianlcsergo
    contra
    graliampro
    libero
    arbilrio,
    feceruntauribus
    piis
    e(calholicis
    oflensionem.
    Cceperuntborrcri,
    coe-
    perunt
    ul ccrla
    pcrniciesdcvitari, ccepit
    dc iilisdici
    quod
    contra
    gratiamdispiilareiit:
    etinvencrunt adre-
    vclandamistaminvidiam(alecommentirai.
    Non,
    in-
    quil,
    contra
    gratiam
    Dei
    disputo.
    Unde
    probas?
    Eo
    ipso,
    inquit,
    noncontra
    graliaro
    Dei
    disputo, quod
    liberuni arbitiium defentlo.Videle
    acuraen,
    sed vi-
    treum.
    Quasi
    lueet
    vanitato,
    sed
    frangitur
    verilate.
    Allendile
    quam
    sit
    quasi
    acule
    cxcogitatumquod
    di-
    cei'cvoluerunl. HQC
    ipso, inqiiit, quia
    liberumarbi-
    triurahorainis
    dcfendo,
    el dico
    quia
    liberuni arbir
    (riiimsufficiensest ul
    jiisdis
    sira
    3,
    non
    sinc
    gratia
    Dei dico. Ercclresunt aures
    piorum
    :
    jani
    qui
    isia
    audit,
    incipit gratulari.
    Deo
    gralias.
    Non sine Dei
    gratia
    defenditliberumarbilriuin. Est enimliberum
    arbitrium,
    sed nihil valet sine Dei
    gratia.
    Si
    ergo
    liberumarbitrium non sinc
    Dei
    gratia
    defendun.t,
    quid
    mali cliciiiil?
    Exponeergonobis,
    o
    doc(or, qciam
    dicas
    graiiarn.
    Cum
    cljco,inquil,
    Iiberuni horaiiiisar-
    bilrium;
    vide
    quia
    honiinis
    tlico.
    Quid
    deiude? llo-
    niinera
    quis
    crcavit?Deus.
    Quis
    ei libcrum
    arbiliium
    dcdit? Deus. Si
    ergo
    homineraDeus
    crcavit,
    el ho-
    mini
    Deusliberuni donavil
    arbilrium;
    quidquidpolest
    homo de libero
    arbilrio, cujus gratioedebelur,
    uisi
    ejus qui
    eum
    condidit
    cura
    libero arbilrio? El
    IIQC
    quasi
    acutcab
    ijisis
    dictum.
    CAPUTVIII.

    9. GraliaChrisli
    prmternalurant
    et
    legem
    necessuria
    qdinilli dcbel. Lex ad
    quid datct,.
    Videte
    lam.en,
    fra(res
    raei,quomodoillam
    generalem
    1
    SicMss. Edi(i
    vero,magnam.
    2
    EditiPar.ei
    Lov.,
    quando
    creatusesl
    homo,sed
    poslea
    facius
    est
    homo,
    nc
    periret
    homoille
    quffactus
    est
    homo.liic
    hos
    Am,
    Er.el meliorisnolse
    manuserrplis
    inlioeremus.
    3Plures
    Siss.,
    liberoarbitrio
    sufftckns
    est ut
    juslus
    stl.
    cons.intit
    Kr.,evecplo
    quodliabet,
    sim.
    175 S. ALGLSTLMEPISCOPl
    176
    graliaroproedicenl. qua
    creatus est
    homo, qua
    bomi-
    nes sumus: et
    tilique
    et cuni
    inipiis
    hoinines
    suinus,
    sednoii cum
    impiis
    chrisliani sumus. llanc
    crgogra-
    liam
    qua
    cbristiani
    sumus, ipsain
    volumus
    prcediccnt,
    ipsani
    volumus
    agnoscant; ijisamvolunius,
    de
    qua
    dicit
    Apos(olus,
    Non irrilam
    facio graliam
    Dei. Nam
    si
    perLegemjustitia; ergo
    Chrislus
    gralis
    morluusest
    (Galal.
    n, 21).
    Videleunde dixit
    Apostolus.
    De
    Lege
    dixil: Si
    perLcgemjustilia; ergo
    Chrislus
    gratis
    mor-
    luus est.
    Quiaergo
    cx
    Lcge
    non cral
    justilia,
    ideo
    moiiuus est Cluistus,
    ut
    per
    fidem
    justificciitur, qui
    ex
    Lege
    non
    justificabanlur.
    Si
    euim,inquit,
    datacsset
    Lex
    qtiwpossilvivificare,
    oinnhwex
    Lege
    cssel
    justitia:
    quod
    eliam heslerno die cororoemoraviinus
    (Serm.
    15G):
    scdcoitclusit
    Scriplura
    omniasub
    peccalo,
    ul
    promissio; promissio,
    non
    praediclio
    :
    cjui jironiisit,
    ipse
    facit: ul
    promissio,intjiiit,
    cx
    fidc
    J esuChristida-
    relur credenlibus.Ecce
    qualcs
    nosinvenil
    gralia
    Sal-
    vatoris, quos
    necLex sanosfaccre
    poluil. Qiiare
    au-
    temdabatur Lex,
    si sufficiebal nalura? El lamenncc
    Lexsufficere
    potuil,
    itaiiifiriuaerat
    ipsa
    naiura : data
    esl
    Lex,
    sed non
    quocposset
    vivificarc.
    Quare
    crgo
    dalaesl Lex? Lex,
    inquil Aposlolus, prmvarkationis
    gralia
    dalaest
    (Galat. m, 21, 22,19)
    :
    proevaiicalionis
    graliapositaest,
    ul tefacerel
    proovarieatorem.Quarc,
    ut melacerel
    praevaricatorem
    ?
    Quia
    noveral Dcussu-
    perbiam
    luam: noverat
    quia
    dicebas
    ,
    0 si sii
    qui
    doceat! o si sit
    qui
    mihi ostendat! Ecce Lex dicit
    tibi,
    Non
    concupisces.Cognovisli Lcgemdiccnlem,
    .iVo
    concupisces.
    Surrexit
    concupiscenlia, quam
    non
    noveras;
    ineral
    enim,
    sednesciebalur :
    ccepisti
    conari
    vincere
    quodiuerat,
    et
    apjiaruitquod
    latebat.
    Super-
    be, per Legcin
    facluses
    praevaricalor
    ':
    agnoscegra-
    liam,
    et esiolaudalor.
    CAPUTIX.10.MankhmorumItwresisdevelerisLe-
    gis
    auctore.Sed
    Legem,inquis,quis
    dedit?
    Quia
    stinlho-
    roiues
    vani,
    cl
    pejusimpii,qui
    dicunt
    Legem
    abalioda-
    lam, gratiam
    vero
    per
    DoniinumnostrumJ esumClni-
    sturn; quasi Lcgeininalam, quasi Legeinpcrversam,
    gratiam
    vcrorectam:etvolunt itadiscernereduoTes-
    lameiUa,utVetusTestanieniumdicaiuesscancscioqiio
    principetenebrarum;
    NovumautemTeslameiilumaDo-
    min6DeoPatreDomininostri J csuCluisli.
    IpsumApo-
    siolumPatilumaudi. Si
    proptcreaputasLegem
    datam
    ab
    alio,
    nona
    Dcu,quiaperillam
    factuses
    prrcvarica-
    lor;
    audi
    ipsumA|)osiolumLegis
    laudatorem.
    Ilaquc,
    inquil,
    Lex
    quidcmsancla,
    etmandatum
    sanclum:
    adde,
    ei
    juslMt;adhucadde,e/
    bonum.
    Quod
    ergobonumest,\n-
    quil,
    mihi
    faclum
    csl mors?Absil:sed
    peccalum
    ui
    appa-
    y&al
    peccaium(Rom.\\i,1,12e/15).Eratenimpcccaium,
    ed
    lalebatpeccatum.Quandola(ebaipeccatum?Quan-
    doteadversariumnondum
    patiebatur. Ccepisticonari,
    cl
    appartiitqui
    tenebat.
    Quando
    sequebaris,
    caicnam
    non sentiebas :
    quaesislirefugium, etapparuit
    vincu-
    J um;
    voluisli
    fugere,
    et
    coepisii
    trahi.
    Quia ergo
    coapisti trahi,
    subveniat tibi
    qui
    non cst
    ligatus.
    Quis
    non est
    ligatus,
    nisi
    qui dixit,
    Si invemsiis
    1
    licriipie
    Mss.:
    supcrbc,t.egisfacluscs
    pmvttrkalor.
    inme
    peccalum,
    dkile
    (J oan.
    VIII
    , 46)
    ?
    Quis
    nonest
    ligatus,
    nisi
    qui dixit,
    Eccevenil
    princepsmundi,
    ci in
    menihil inveniei?
    Quare
    me
    occidat,
    nibil inveniet*:
    quia
    mors
    peccatojuste
    debetur !.
    Quareergo
    more-
    ris? Ul
    scianl, inquil,
    omires
    quia
    volunlalemPatris
    mci
    facio(Id. xiv, 50,
    51). Ipsesolvit, qui ligatus
    non
    est:
    ipse
    amorluis
    liberat,
    qui
    esl inmortuis liber.
    CAPUT X.11.
    Legis
    dulw
    insufficientia;gratim
    necessilasinEliswo
    tigurala,
    Sed
    ipse
    misit et Le-
    gem
    3.Per servumsuum
    Legem
    , per
    se
    ipsumgra-
    tiam. AttendeElisaeumin
    magno altoque mysterio,
    tanquamprophelam, agendoprrcnuntianlcm,
    nonso-
    lum
    loquendo.
    Moiiuus eral filius
    hospitm ipsius.
    Quidsignificabal
    mortuus
    puer,
    nisi Adani? Niintia-
    tumeslv sancto
    Prophetae, gerenti
    in
    prophelia
    ly-
    piim
    Domini
    nosiri J esu Christi : misit
    per
    serrum
    baculuin
    stium,
    et ait
    illi, Vade,vade,
    pone
    super
    puerum
    mortuum.Perrexit
    illc, lanqiiam
    servusobe-
    diens. Sciebat
    Prophelaquid
    fecerat. Posuil baculum
    supramorluum,
    nonsurrexit. Si enimdcttaessetLex
    qttwpossit
    vivificare,
    omninoex
    Lege
    essel
    justilia.
    Non
    ergopotuil
    Lex vivificare.Yenit
    ipsegrandis
    ad
    par-
    vuluni,
    salvalor ad
    salvandura,
    vivusad moiiuum:
    venit
    ijjse.
    Et
    quid
    fecit?J uveniliamembra
    contraxit,
    lanquain
    se
    ipsuni exinaniens,
    ut forniamservi acci-
    peret (Phiiipp. n, 7).
    J uvenilia
    ergo
    mcnibra con-
    (raxit,
    parvum
    se
    |iarvocoaplavil,
    ulefficerel
    corpus
    buniiliiatis
    nostraeconfonne
    corpori gloriae
    suoe
    (Id.
    iu,2l). Ilaqtie
    in isto
    lypo
    Chrisii
    propbetice
    ex-
    prcsso
    suscitatus esl nioiiuus
    (IV Reg. iv, 18-57),
    lanquamjusiificalus
    est
    impius.
    CAPUTXI. 12. GratiaChrisiianorum.Isla
    gratia
    prredicctur,
    isiaest
    graiiaChrislianorum
    per
    hominem
    Mediatorera,per passum
    et
    resuscitatum, qui
    ascendit
    in
    coelum,ctcaptivavit
    captivitatem,
    ct deditdonaho-
    minibus.
    Isla, inquain, gratia praedicemr,
    conlra
    istara
    graliam
    ab
    ingralis
    non
    dis|juletur.
    Baculus
    pro-
    jiheticus
    moiiuo nonsuifecit:
    ipsa
    morluanaturasuf-
    iicerel? Et
    istam
    qua
    condili
    surnus,
    quanquam
    hoc
    noininc
    appellalain
    mininie
    legerinius,
    (amen
    quia
    gralis
    dala
    esl, gratiain
    fateainur. Sed ostendarnus
    vobis
    niajorcni
    essc isiam
    , qua
    chrisliani suraus: at-
    lendilc.
    Aniequam
    condiii
    essemus,
    niliil boni mere-
    bainur;
    et ideo
    gralia, qua
    couditi sunius
    s,
    cum
    boni nihil
    merereniur. Si
    ergo niagna
    est
    gratia,
    quando
    niliil boni
    mcrebainur; quanta
    graiia esl,
    quando
    lanluin nialimerebamur?
    Qui
    nondura
    erat,
    benenon
    merebalur;
    pcccator
    etmale
    merebatur. Non-
    dum
    eralqui factusest,nondumerat; sednecoifende-
    rat. Nondurn
    erat,
    el fac(usest:
    oflendii,
    ei salvusesl.
    Qui
    noiidum
    cral,
    niliil
    sperabal;
    fae(us
    esl
    6
    :
    I
    Editi:
    Qitctre
    nihil
    inveniet ?
    omisso,
    me
    occidul,quod
    '
    nosex
    manuscriplisadjecinms.
    s
    SieMss.At
    edili,jttsladebetur.
    3
    Ilicaj.ud
    Lov.
    addilur,etgraliam; quod
    abMss.et ab
    '
    Er.abesl.
    4
    In
    viss.,
    nunlitttttsesl
    0
    sicFr. el
    pierique
    Mss.Al
    Lov.,
    gratiamqua
    coiuiili
    5
    sumus
    accepimtis.
    Fossaleusis
    :vis., grul-amminoremimoella-
    mus
    qua
    conditisumus.
    II
    r.dili,ftuiuslapsus
    cst.
    Abesi,lapsus,
    a
    maiiuscrijvlis.
    177
    SERMOXXVII. 178
    lapsusaiitem
    daronationem
    exspectabat,
    el liberatus
    est. Hrecest
    gralia per
    J esutn CbiistumDominum
    nosirum.
    Ipse
    fecit
    nos,
    et
    antequam
    essemusomnino
    ipsc
    fecit
    nos;
    el faclos et
    lajisosipse
    et
    juslos
    fecit
    nos,
    el non
    ipsi
    nos.
    CAPUTXII.

    Si
    qua igiiur
    inChristonovacrea-
    lura,
    lapsaestvetus,
    factaestnova.
    15. Massa
    perdilionis,
    undeelccli sumus.Eleclioex
    perdiiionis
    massa
    invesligabilis.
    Unaerat massa
    per-
    ditiunisex
    Adarn,
    cui nonnisi
    sujijilicium
    debebatur :
    facta suut vasa inde in honoremex eadernmassa.
    Hiibetenini
    poteslalemfigulus
    luti,
    ex eademmassn.
    Qua
    massa?Ccrte
    jamperierat,
    certe
    jam
    illi massoc
    just.i
    damnatiodebebatur. Graiulare, quia
    luevasisli:
    mortcm
    quippe
    debitam
    evasisli,
    et vilamnon de-
    bilam
    reperisli.
    Habet
    polesiatemfigulus
    luii,
    ex
    eademmassa
    facere
    aliud
    quidem
    vas in
    Iwnorem,
    aliud in contumeliam.Sed dicis,
    Me
    quare
    fecit
    in
    bonorem,
    ct aliuminconlumeliam?
    Quid respon-
    surus sum?Audiluruses
    Auguslinuin.qui
    nonaudisli
    Aposlolum
    dicentem,
    0
    homo,
    lu
    quis
    es
    qui respon-
    deasDeo
    (Rom.
    ix
    , 21, 20)
    ?Duo
    parvuli
    naii sunl :
    si debituni
    quoeras,
    arnbo(eneiKmassam
    perditionis
    1.
    Sedcur maler alitim
    portal
    ad
    gratiam,
    aliumniater
    doiuiiensstiflbcat? Diclurusesmihi
    quid
    ille mcruit
    qui portalur
    ad
    graliam, quid
    illemeruit
    qucm
    raater
    dormiendosuffocat?Arobonihil boni meruerunt: sed
    habel
    figulus
    luli
    polestalem,
    ex eademmassa
    facere
    aliudvasinhonoreiri,
    aliudinconlumeliam.
    Disputare
    vismccuni?Iinomirare
    inccum,
    et exclama
    mecum,
    0 ahiludo diviliurmn! Arobo
    expavescamus
    ,
    ambo
    clamciuus,
    0 tdtiiudodiviiiarum!Amboiu
    pavorecon-
    cordenius,
    ne inerrore
    pereamus.
    0altiiudodivitiarum
    sapienliw
    el scientimDei!
    quaminscrutabilia
    siml
    judicia
    ejus,ei
    investigubiles v/&e/us.'Scrulareinscrulabilia,fac
    impossibilia,
    corrurnpeincorrupiibilia,
    videinvisibilia.
    CAPUTXIII. 14. Gralia excludil omnetneritum
    prwcedens.

    Inscrulabiliasuul
    jttdicia ejus, audisti,
    sufficiatlibi: el
    htvesligcibilcs
    viw
    ejus. Quis
    enimco-
    gnovit
    sensiimDomhii?aul
    quis
    consiliarius
    e.jusfuil?
    aul
    qttisprior
    dedit
    illi,
    el relribuelurei?
    Quisprior
    dcdil,
    cuintolum
    gralis acccpil? Quisprior
    dedit
    illi,
    el retribuetur ei? Si Domiuusrelribuere
    vellet,
    niliil
    nisi
    |i(fiiiani
    debilam relribuissel. Nihil
    dedcrunt,
    ut
    cis ledibuerolur. Pro nihilo salvosfacietillos
    (Psal.
    i.v, 8). Quisprior
    dedit////,
    quasi
    suorum
    gralia
    me-
    ritoruin?
    Qnisprior
    dedililli, quispreevenitgraiiam,
    quacgrruis
    d-ilur?Si
    aliquid
    nicriloruraanlcveiiit
    gra-
    tiam,
    jiini
    iion
    gratis
    datur,
    sedexdebito redditur. Si
    aiitein
    gralis
    non
    datur, gralia quare
    vocatur?
    Quis
    ergo piior
    dedil
    illi,
    el relribuelur ei?
    Quoniam
    ex
    ipso,
    el
    peripsum,
    el in
    ipso
    suntomnia
    (Rom. xi, 55,
    56). Quoeuliqiie,
    nisi omnia bona
    qnrc
    ab illoacce-
    piinus,
    t-t
    acccpiiuus
    ut bcini simus2?Omnecniinda-
    luni
    oplimum,
    el omnedontim
    perfeclum
    desursum
    est,
    descendensaPalre
    liiminum,apudquem
    nonesl imniu-
    lalio. Nain lu in
    pejus
    niutatuses :
    apudquem
    non
    1
    InFlori
    collectione,
    flmoostcnelmassa
    perdilionis.
    a
    Fossatensis
    Hs.,
    e/
    quodaccepimus
    utbonisimtts.
    est
    immulalio,
    ipse
    subvenit.
    Apudquem
    non
    est,
    nec
    momenti obumbralio
    (J acobi i, 17):
    namtuin tene-
    bris noctis tnoe
    jaces.
    Ab illo
    ergo
    omnia: nemoilli
    jirior aliquid dedit,
    nemo
    exigat
    debilum. Gratiasalvi
    facli
    estis
    per fidein,
    et hocnonex
    vobis,
    sedDeidonum
    est
    (Ephes.n, 8).
    CAPUT XIV.

    15. Nihil nobis


    arrogundum.
    Sed
    movet
    me,
    inquis, quod
    ille
    perit,
    ille
    baplizalur
    :
    movti me
    ,
    raovet
    tanquam
    hominem. Si verumvis
    audire,
    e( me movet
    quia
    homosum. Sedsi et tu
    homo
    ,
    et
    ego
    homo
    ;
    ambo audiamus
    dicentem,
    0
    honw!
    Utique
    si ideo
    movemtir, quia
    homines
    sumus,
    ipsamnaturam
    hiiinanaminfirmamac debilem
    Apo-
    slolus
    alloquitur,
    dicens : 0
    homo,
    tu
    quis
    es
    qui
    re-
    spondeas
    Deo?
    Nmnquid
    dicil
    figmenlum
    ei
    qui sefinxit,
    Curmesic
    fecisti (Rom.ix,
    20)
    ?Si
    posset loqui pecus,
    et dicere
    Deo, Quare
    isturo horainem
    fecisli,
    et me
    peciuletn
    ? noiine
    juste
    succensereset
    diceres,
    0
    pe-
    cus,
    lu
    quis
    cs
    qtii respondeas
    Deo?Et lubomo
    es,
    sed
    adDeum
    petus
    es: el utinamsis
    pecuscjuset
    ovis
    pa-
    scuoc
    ejus! Agnosce
    beneficia
    pastoris,
    cl non
    sequeris
    lupos
    erroris.
    Lupi
    erainus : Fuimusel nosnatura
    filii
    irce,
    sicutel cwleri
    (Ephcs.
    n,
    5):
    sedmortuaest
    ovis,
    et fecilnosoves. Ecce
    AgnusDci,eccequilollitpeccatum,
    non
    hujus
    aul illitts
    ,
    scd mundi
    (J oan. l, 29).
    Nihil
    ergonobis,
    fratres niei, cx eo
    quodaliquidsumus,
    si
    lamen in
    c-jus
    fide
    aliquicl sumus, quanlumcumque
    sunius,
    nihil nobis
    arrogemus;
    ne et
    quodaccepimus
    perdamus
    : sed in co
    quod accepimus,
    illi
    gloriam
    demus,
    ipsurahonoremus,
    seminasua
    ipsecompluat.
    Quid
    baberet lerra
    nostra,
    nisi
    ipse
    seminasset? Sed
    dat cl
    pluviam,
    nondescrit
    quod
    seminavit. Dominus
    dabit
    stiavilalem,
    et terra noslra dabit
    fruclum
    suum
    (Psal. LXXXIV, 15).
    Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMO XXVII
    *
    (o).
    De titulo el
    prioribus
    verskulis Psalmi xcv ; e/ de
    verbis
    Aposioli
    ad Rom,
    rx,
    Misereborcui misertus
    fuero,
    etc. Conlra
    Pelttgianos(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Domus
    Dei, quw
    nunc
    wdificatur. Quomodo janua
    introducit in
    domum,
    sic lilulus Psalini inlroducit in inlellecliim. Proc-
    notalur cnim sic :
    Quando
    domus
    mdificabatur
    post
    captivilatem. Quocrisquoedomus,
    indicat libi
    jam
    Psalmus : CantateDomiiwcanticum
    novum;
    canlale
    Domino,
    omnisterra. Ecce
    qure
    domus.
    Quando
    om-
    nislerracantat canticum
    novum,
    domusDei est. Can-
    lando
    tcdificatur,
    crcdendo
    fundatiir, sperandoerigi-
    lur, diligendo perficilur.
    Modo
    ergo
    oedilicatur: sed
    infinesoeculidedicatur.
    Concurrantergo lapides
    vivi
    adcanlicura
    novum,
    concurrant ct
    coapleulurin
    s(ru-
    cluram
    tcnipli
    Dei:
    agnosciiit
    Salvatorem
    ,
    reeipiant
    babilatorem.
    2.
    Captivitas,
    de
    qua per
    ClirislumUberamur.
    Dictumest
    'qute
    domus: dicendumcst
    post quam
    captivilatem.
    Et hoc tib'i indical
    Psalmus; sequere
    paululum
    : CanlaleDominocantkum
    novum;
    cantate
    *
    castigauis
    esl adomnescodices
    scripios
    et excusos
    qui
    insernionemodo
    [irsecedeiiii designanlur.
    (n)
    Alias,
    'deverbis
    Apostoli
    20.
    (b)
    cititlurinFloricoileclioneadRom,ixetBalat.vi.
    179
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    J jgO
    Domino,
    oinnislerra. Canlale
    Domino,
    benediciteno-
    mcn
    ejtts,
    benenunlialc de diehi diemsalulare
    cjtts.
    Annuntiatehtlcr
    genies
    mirabilia
    ejus,
    in omnibus
    po-
    pulisgloriamejus. Quoniam
    omnesdii
    genlium
    dmmo-
    tlitt.Eecesub
    qiionimcaplivitaie
    lalebat doiims.
    CAPUTII.

    Ex
    prima
    enim
    iratisgressionepri-
    nii
    honiinis,
    uiiiversuni
    gehus
    humamimnatuincum
    obligalioncpeccati,
    vicior diabolus
    possidebat.
    Si
    cnimsub
    cajiliviiale
    nonleneremur, Redcmplore
    non
    iiidigcrciuiis.
    Venitad
    captivos
    non
    caplus
    : venit ad
    caplivos
    retlimendos
    nibil in se
    capiivilalis,
    boc
    esl,
    luiquilatis
    habcns,
    sedcarne moriali
    pretium
    noslruin
    poiians.
    Si eiiiincarneni moiialemnon
    haberel,
    unde
    in Verbo
    saiiguis, queni pro caplivis
    funderel? Ille
    atilem
    qui
    ad
    caplivilalctn
    nostramvehit cumsiraili-
    tudine carnis
    peccati (Rom.
    vm, 5),
    noli eumcarne
    peccati
    venil.Similiiudocnimerat illacarnis
    peccati:
    vcracaro
    ,
    sedsimiliscarnis
    peccati;
    vera
    caro,
    sed
    non
    peccati
    caro. Ille
    ergo qui
    ita
    venit, quis
    erat?
    Benenunliutededieindkm, Eccc
    quis
    eral. Dediein
    diem
    erat,
    DeusdeDeo
    erat,
    lumendelumineerat:
    seclVerbumcaro faclum
    est,
    ii( habilaret in nobis
    (J oan.
    i, 11);
    Iatens
    majcslas,apparensinfirniilas,
    ut
    rnoriatur
    infirmitas,
    c( lenealur
    niajesias.
    5. In Dco
    qui cujus
    vull
    misereltir,
    nullu
    hitquiias.
    Si
    ergn
    univcrsusmtindussub
    capiiviiale
    tenebaiur,
    bcnediclumest,
    Misercborcui misetius
    fttero
    ,
    el mi-
    sericordktm
    prwstabo
    cui miseiius
    fuero.
    Si cniinlotus
    niiradussub
    capliviiale,
    totusmundtisin
    peccalo,
    10-
    lus mtindus
    justissime
    siqiplicio
    deslinatus,
    sed ex
    parte per
    misericordiain liberalus, quis
    dical
    Deo,
    Qnare
    dainiias niundum? Quomodo
    accusalur
    judcx
    Deus, qtianclo
    dainnalur mundus reus? Reus cs: si
    quid
    debeasconsideres, poena
    vocatur;
    necctnna lc
    'debitum
    exigitur,
    cxaclor
    juste reprchenditur.
    Re-
    priiiendalur
    cxactor,
    si indebilum
    exigil
    : cumvero
    debilum
    exigil, quisreprehendal
    exaclorem,quamvis
    exspeclet
    donatorerii
    ?
    CAPUT
    III.

    Cui vult
    miserelur,
    el
    qttcm
    vutt
    obdural, Dicis
    ilaque
    mihi :
    Quid
    atlhuc
    coiiqueritur?
    nainvolunlali
    ejus quis
    resislil?
    0
    homo,luquis
    es
    qui
    respondeas
    Dco?
    Quis
    sit
    ille,
    allende
    :
    quis
    sis
    lu,
    aticiulc.
    IlleDeus
    cst,
    lu lioino.Sed
    jiistitiara
    (ibi lo-
    qui
    videris (u,
    el fons ille
    jiisiiliic
    siccatus est? Si
    juslum
    loqueris,
    undelibi? Aut
    injusiron
    Ioqucris,
    et
    debcs
    tacere : aul
    jusltimloqucris,
    ct noti habcsnisi
    de fontc
    justilioc
    : fonsauiem
    juslitiaequis
    est,
    nisi
    Deus?
    Piirouni
    ergo
    fuiidamenlum(idei
    pone
    : Num-
    quid
    iuiqttitasapud
    Deum
    (Rom.ix, 14-20)?
    Laterelc
    aiquiiaspotesi,
    esseibi
    iniquiias
    non
    potest.
    i. Cur Deus
    cujus
    vull
    misereiur, capere
    Iwmo
    non
    poiest.
    Exspeclas
    a nie forlasse ut dicam
    libi,
    quare
    cui vtiltmiserelut,
    et
    quem
    vuli obdurat?
    Exspe-
    ctas a
    me,
    liomo?Si el luhonioci
    ego
    homo,
    ambo
    audiamus
    ',
    0
    homo,
    lu
    quis
    es
    qui rcspondeas
    Deo?
    Melior
    esi enini (idelis
    ignoraniia
    , quam
    temeraria
    scicnlia.
    Deus mihi
    dicil, per Aposloluin
    Christus
    ioquilur,
    0 homo
    ,
    lu
    quis
    es
    qui respondeas
    Deo?Ei
    1
    MSS.
    pleriquc
    et
    Flortis,
    audivimus.
    cgoindigiior, qiiia
    iioii novi
    jusiiliahi
    Dei?Si liofiio
    sum,
    non
    iiidigner:
    exeedamhoniiriciri
    ,
    si
    pbssum,
    et foiileni
    aTlingaiii.
    Sed et si
    aiiigerd,
    honiihi iiOn
    dicam: excedatet
    ipse,
    el
    attingat
    meciliii.Et
    qiiis
    cst,
    inquis, qui
    bonio hominemexcedal?
    Ergo
    ritm
    quibusdatnexprobrat
    Apostolus,,
    e(
    dicit,
    CitmCnhn
    dkitis,
    Ego Pauli,
    egoApollo,
    noiiuehoiniucsestis
    (\Cor. m, i)'l Quid
    eos facerc
    volebal,
    quibus
    cx-
    probrabatquod
    bomiiies erant? Ilonio
    es,
    adAdam
    peiiines.
    Periinead Filiuraboiiiiuis.
    CAPUT IV.

    5.
    Quomodo
    hk omnianola
    fdcla
    stinl
    Aposlolis.
    Et forte dicit (ibi : J umnon dicttm
    vosservos
    ,
    sed
    amicos; quoiiiainquw
    audiiii a Puire
    meo,
    nolavobis
    feci(J oan.
    xv,
    15).
    Sed
    discipuiis
    h'0'c
    dixit,
    illis
    Aposlolis,
    illis hoc dixit : non dfcbemils
    contristari, quia
    nondumtalesSiuhus:El tamenetiam
    ipsisquomotlo
    hoc
    dixit, Omnia
    qttm
    audivi a Patre
    meo,
    noiavobisfeci?
    Puto
    qiiia
    in
    Spedixitboc,
    nos-
    diiiii in re:
    puio quotl
    facturus
    erat,
    non
    quodjarn
    feccrat. Et unde
    probaliir,
    cirai ille
    dicai,
    Noiavobis
    feci;
    non
    dieat,
    Notavobis faciarii?
    Quia
    dicunilir
    quaedaiii
    iu
    Scripturis
    de
    praeterito, queeiiilelliganlur
    de futtiro.
    Quoinodo
    diciinlor de
    praeterilo,
    ciiiii iu-
    tellig.iiUur
    deftiluro?
    Foderunl, inquit,
    mannsmeas
    ct
    pedes,
    dinumeraveruntoinniaossamea
    (Psal. xxi,
    17
    e/18).Nori(lum
    facturn
    erat,
    el
    (anquain
    factuman-
    nunliabatur
    quod
    futiirumerat. Salvosnos
    fecilper
    lavacrntn
    regeneralionis(Tit. m, 5).
    Alioaulemloco
    ipse
    tiicil :
    Spe
    salvi
    facli
    suirius:
    spes
    autem
    qum
    vi-
    delur,
    nonesl
    spes. Spe
    salvi
    factisumiis,
    nounisi de
    praelerilo
    dieimus: et
    quoniamspe
    salvi facii
    srimus,
    nonduiu
    rc,
    adhucfulurumesl
    quodsperamus.
    Nam
    jam
    vidcmuset lenemus: sednonduih
    res,
    sed
    spes.
    Quod
    cnimvitlel
    quis, inquit, qniclsperal?
    Si anlmi
    quod
    nonvidemus
    spcranms, per palienliamexspecta-
    mus
    (Rom.
    vm, 25, 25).
    Et lamen salvi facii sumus
    ,
    el lamen adhuc saluteni
    speramus
    et
    exspectarous,
    nondinn lencmus. Sic et Dominus
    discipulis ail,
    Omnia
    qttw
    audivi aPatre
    meo,
    nola vobis
    feci.
    Si hoc
    jam
    facdun
    erat, quare
    alio loco dicit illis: Adhuc
    mullahabeovobis
    dicere;
    sed non
    polestis
    illa
    poticire
    modo
    (J oan.
    xvr,
    12)
    ?
    Cerle,
    Oinuia
    quce
    audiviaPa-
    lremeo,nola
    vobis
    feci:
    sed cum
    dicil,
    Aron
    poteslis
    illa
    porlaremodo,
    el
    dicit,
    Habeovobis
    dicere; diifert,
    noii aufert.
    Propter
    ceriam
    ergospero, quia
    sinedu-
    bio scicbat id se fuisse
    faciurum,
    apud
    illum tan-
    quani
    factum
    computabatur
    : et ideo
    dicebai,
    Nota
    vobis
    feci.
    CAPUT V.

    6.
    jEquiias
    Dei
    cujus
    vultmiseremis
    credatur
    nunc,
    donec
    posiea
    videatur.
    Signum
    crucis.
    Quamdiucrgo
    sumusin
    corpore, peregrinamur
    aDo-
    mino :
    per fidem
    enim
    ambulamus,
    et non
    per spe-
    cietn
    (II
    Cot:
    v,
    Ge/
    7). Quantum
    nobisdatur
    ,
    fidem
    teneamus,
    et de
    justitia
    Dei nondubilemus.
    Iniqui-
    laiem
    apud
    illumesseomninonon
    credamus,
    ne iu
    magnamvoraginemimpielalis
    veniamus. Et ciun
    perfecia
    fide
    lentierimus,
    nullam
    apud
    eum esse
    iniquilatein;
    et si illammodonon
    videmus,
    id
    cst,
    rcquitatemqure
    est
    apud ipsum
    : finiatur
    via,
    et
    181 SERSiOXXYIH.
    182
    veniamus ad
    patriara;
    non
    potesl
    videri
    (emporo
    fidei,
    videbilur
    (emporespeciei.
    Nunc enini
    per
    fidem
    ambulamus,
    (unc
    per specieni. Qtiid
    esi,
    per
    speciem? Speciosusformaprwfiliis
    hominum
    (Pstd.
    XLIV, 5). Quia
    in
    principio
    eral
    Verbum,
    cl Verbum
    erat
    apud
    Deum
    ,
    etDeus eral Verbum
    (J oan.
    i, 1).
    Quidiligilme, inquit;
    mandalamea
    custoclil;
    cl
    ijiii
    diligil
    me, diligeiur
    a Patremeo
    ,
    el
    egodiligam
    ciiin.
    El
    quitl
    illi dabis? El ostendam
    meipsum
    illi
    (Id. xiv,
    21).
    Ilrecerit
    species, quando
    faciet
    quoddixit,
    El
    ostenclamme
    ipsum
    illi. Ibi
    acquitatem
    Dei
    videbis,
    ibi sinecodiceinYerbo
    leges. Ergo
    cuni vidcrinius
    euin sicuti
    cst, jam
    transiel
    peregrinatio
    uoslra:
    poslca
    vcro
    gaudebimusgaudio Angelorcun.
    Uacc
    cnim via
    , quid
    es( ? Ficlesesl '.
    Propler
    fidem
    ttiamfaclus est deformis Chiislus
    ,
    liianeLautem
    speciosus
    Chrislus.
    Speciosusformaprwfiliis
    honii-
    mttnvidebitur
    posl peregrinaiionem.
    CAPUTVI.

    Modoaulera (ide
    qualis
    videlur?
    El vidimus
    eum,
    etnonhabebat
    speciemneqtie
    dcco-
    rem: sed vullus
    ejus ctbjectits,
    el
    dcformisposiiio
    ejus,
    liocest virtus
    ejus
    :
    despecius
    el
    defonnisposi-
    tio
    ejtts
    s;
    Iwmoin
    plagaposilus,
    el scicns
    ferreinfir-
    mitales
    (Isai. LIII,2, 5).
    DeforriiitasChristi teformat.
    Ille eniin si deformis esse
    noluissel,
    lu forniam
    quam perdidisti
    non
    recepisses.
    Pendcbat
    ergo
    in
    cruce dcforniis : sed deformitasillius
    pulchriludo
    nostra erat. In.hac
    ergo
    vita deforrocmCbrisium
    leneaniusi
    Quidesl,
    delormemChiistum?Absilmilii
    gloriari,
    nisi incruceDomini noslri J esu
    Chrisli,
    per
    quem
    mihi mundtts
    crucifixus est,
    el
    ego
    mundo
    (Galat.
    vi;
    14).
    Hrccest deformilas Chrisli. Num-
    quid
    dixi me
    aliquid
    scirein
    vobis,
    nisi viam? Hacc
    est via
    ,
    credere in crucifixum.
    Hujus
    deformilalis
    signum
    iu fronte
    portamus
    : dc ista cieformiiaie
    Chiisti nonerubescamus. Hanc viara
    tciieamiis,
    et
    ad
    speciem perveniemus.
    Cura
    pervciieiimus
    ad
    speciem, aequita(em
    Dei videbiraus : e(
    jara
    non
    erit ibi
    dicere, Quare
    huie
    subvenil,
    el buic iion?
    quare
    isteadduelusest a
    gubernationeDei,
    ut
    bapti-
    zarelur;
    illeautemcumbenecatechiimenus
    vixerii,
    subita ruina morluus
    est,
    et ad
    Baplismum
    non
    pervenit
    ? ille auterii cumscelerate
    vixerit,
    cura
    luxuriosus,
    curil
    moechus,
    cum
    scenicus,
    cumvena-
    ,
    lOr, aegrotavil, baplizalusest, discessit, peccalum
    in eOcohvictuin
    est, peccatum
    ineo deleltimesl?
    Quaere
    mcrila
    ;
    non
    invenies,
    nisi
    pcenam
    :
    quocre
    graliam-;
    0 allitudodivitiaruin! Pelrus
    negat,
    lalro
    credit
    i
    0 allitudodivitiarum!
    7. J udiciaDei in
    mysteriograliw,
    nonralioneseni
    tanda,
    sedadiiiiralione
    prosequenda.
    Hoc nos
    pulas
    perscrutari posse, quod Apostolus
    beatus
    expavit?
    Et ciimtantam
    profunditalem
    etallitudiuein
    inspi-
    ciens contremisceret, exclamavit,
    0 altiludodivitia-
    rum
    sapienliw
    el sckntiwDci!
    1
    Am. F.r.el Mss.:uwceniminvia.
    Quid
    estvia?Fidesest,
    a
    Apud
    LOV. deerantisthaee
    verba,
    in aliisediliset in
    manuscriptis reperta,
    hocesl virtus
    ejus
    :
    despectus
    el de-
    forinispositwejus. Quorum
    loeo
    Florus,
    hices/vulttts
    ejus
    esBf-ctws et
    deformis positio
    ejtts.
    CAPUTVII.
    Quid
    enimdixerat ante
    ,
    ut adex-
    clamationeinhancvcniret?Rem
    dixeral,
    ubi si non
    crcdalur
    Deo,
    quia
    non est
    iuiquitas apud Deum,
    iniquajudicabitur
    '. Gentibus
    dicebat,
    fidelibusdi-
    '
    cebat de J utlrcis: Sicut
    vos, iuqtiit,
    nori credidislis
    Dco,
    nuncautemmiserkordiumconsecutieslisiilo-
    rumincredulilale: sic ethi non credideruntin ve-
    stratn
    misericordiam,
    ul el
    ipsi
    miserkordiamconse-
    quanttir.
    ConclnsilenimomncsDeus in
    incredulitale,
    ul omniummisercatur.
    (Rom. xi, 50, etc.)
    Hinc
    postea
    Paulusdixit. Et
    quie
    is(a ralioest
    aequitatis
    el
    justiliacDei, concludereoiiinesin
    incredulitatc,
    ut omniuinmiserealur?
    Quaeris
    lu
    ralionein,
    ego
    expavcsco
    allitudineni. 0 altiiudodivitiarum
    sapien-
    liwet scientimDei! Tu
    raliocinare, ego
    mirer
    ;
    tu
    disputa,
    ego
    credam
    ;
    altitiidinein
    video,
    ad
    profun-
    duiii non
    jiervcnio.
    0 aliiludodiviliarum
    sapienlm
    cl scienliwDei!
    quam
    inscrulabiliasunl
    judiciaejus,
    et
    investigabiles
    vim
    ejus
    ! Forle
    expositurus
    esta ?
    Quis
    ciihii
    cognovil
    sctisumDotnini
    3
    ? aut
    quis
    consi-
    licirius
    ejttsfuit
    ? tiul
    quisprior
    dcdit
    illi,
    et tetti-
    buelurci ?
    Qttoniam
    cx
    ipso,
    et
    per ipsum,
    et in
    ipso
    sunl
    omuia; ipsi gloria
    in smculaswculorum
    (lcl. 55-50). ilequicvil,quia
    invenit
    admirationem4:
    neino
    qurcrat
    a meocciillorunirationem. Ille
    dicit,
    Inscrutabiliasttnt
    judiciaejus;
    et luscrulari venisti?
    Ille
    dicit, Invesiitjiibiles
    siinlviw
    ejus;
    et tuinvesli-
    gare
    venisii? Si inscrutabilia scrulari
    venisti, et
    investigabiliainvestigarcvcnisti; crcde,
    jamperisli".
    Taleesl vellcscruiari inscruiabiliaet
    invesligabilia
    investigare, quale
    cst vclleinvisibiliavidere et in-
    eflabiliafari,
    Ergo
    ocdificeturdomus: ciim
    pervene-
    ril ad
    dedicaiioncm,
    tunc fortasseinvenict istorum
    occullorum
    apciiissiniam
    rationem.
    SERMOXXYIII'
    (o).
    Deverskulo5 Pscilmi
    civ,
    LaeielurcOr
    qu3Di'entiiiin
    Dominuin
    (/)).
    1. Lwlanditmcordein Dco. Ex omriibus divi-
    nis
    eloquiis
    binc
    potius acljuvanle
    Doriiinodissera-
    nius, quod
    ullimumaudiviinus: Lmlelur cor
    quw-
    rentiumDominum.
    Opportuneiiamque
    Ctiariiventri-
    bus
    jejuni
    sumus. LretabUurcor
    nostrum,
    si meii-
    tibus csuriamus. Cuiii
    aliqua
    suavia
    apponuritur
    in
    epulisnosdis,
    laitanlurfauces
    quacreniluin
    cibum*:
    cuni varic colorala
    blandeqncdepicla apponulilur
    1
    SicMss. Edili
    vero,iniquitasjudicabiluf.
    '
    2
    SicMss. At
    edili,
    expositurus
    es?
    '
    3
    PleriqueMss.,
    meniemDomhii.
    4Mss.,Itequievil,quiainvenit,quiainveniladmiralio-
    nem.
    s
    Am.Er.etMss.:
    crede,
    nam
    perisli.
    Gsic
    legendum
    i;xauctoiilalecodiciscsl.
    [opporttthe
    namque
    ciiamvenlribus
    jcjitnmnus.
    I.wlabitur cor
    nostrum,
    si menlibtis esiiriamus.
    .lejunisiimiis,
    cum
    aliqua
    sUaviu
    ap-
    ponunlur
    in
    eptdisnostris,
    Iwtantur
    faucesqumrcnlimnci-
    btnn.]
    I
    *
    sermonis28
    exemplum
    aliud
    ]>uriiis
    absoluta
    jamnostra
    liacediLione
    acee]viinus;
    exllomanoeodice
    esl,cujus
    auctori-
    tateloca
    plurima
    einentiavimus.
    (a) Alias,
    7edilorumcxCarLhusirc Mss.
    (b)
    IlunesermonemnolatFossidius inIndieulo
    , cap.9,
    liisverbis:
    Per
    jejuniuinQuiuquagfsiniac
    deversu
    Psalmi
    civ,
    l.wtelur
    cor,
    e(c.
    m
    S. AUGUSTINIEPlSCOPi 184
    nspectibus
    noslris,
    lretantur oculi
    quaerentium
    ali-
    quid
    videreluminosuin
    : lteiantur atires
    quacrenlium
    canlum
    : la-tatur olfactus
    quacrentium
    odorem
    gra-
    tum.
    Ergo,
    Lmlelur
    cor
    qumrenlium
    Dominum.
    2. Deus cordi lux et odor el cibus. Cibttsmen-
    tis
    reficiens
    nec
    deficiens.
    Procul dubio
    singula,
    quae
    exhibentur
    diversis sensibus nostris, singulos
    sensus
    delecianl. Neque
    enim vel sonus deleciat
    nspeclum,
    vcl color auditum. Cordi
    autemnoslro
    Dominuset lux
    est,
    et vox esl',
    et odor
    est,
    et
    cibusest : et ideoomnia
    esl, quia
    nihil horumesl;
    et ideonibil esl
    horuro, quia
    horumoronium
    creator
    est. Esl lumencordi nostro,
    cui dicimus: In lumhte
    tuo videbimuslumen
    (Psul.
    xxxv, 10).
    Est sonus
    cordi
    nostro cui dicimus
    : Audiiui
    meodabisexsulla-
    tionemel Iwtiliam
    (Psal.
    L,10).
    Esl odorcordi
    nostro,
    de
    quo
    dicilur
    : Cltrislibonusodor sumus
    (II
    Cor.n,
    15).
    Si autemcibum
    quoeritis, quiajejunaiis
    : Beali
    qui
    esuriunlel sitiunt
    jttsliliam(Matth.
    v, 6).
    De
    ipso
    autemDominoJ esuChrislo dictumesl
    quia factus
    est nobis
    justilia
    et
    sapicnlia(I
    Cor.
    i, 50).
    Ecce
    epulreprreparatoe
    sunl:
    justitia
    Christus
    est,
    nus-
    quam
    deest,
    nona
    coquisprreparalur
    nobis
    2,
    necde
    transmarinis
    partibus
    velut
    pomaperegrina
    a
    nego-
    tialoribus
    apporlalur
    3: cibusest
    quem
    senlil omnis
    qui
    sanas
    fauccshabet,
    iuleriorisbominiscibusest.
    Se
    ipsum
    cominendans
    ail:
    Ego
    sum
    panis
    vivus
    , qui
    ie cwlodesceudi
    (J oan.
    vi, 51).
    Cibusesl
    qtii
    reficit,
    nec
    deficil : cibusesl
    qui
    insumilur,
    et nonconsumi-
    lur
    : cibus
    est
    qui
    esurienlessalial,
    et
    integer
    manct.
    Cum
    bincad mensasvcslras disccsseritis,
    nihil talc
    manducabitis.Quiaergo
    ad istas
    epulns
    convenistis,
    bene
    comediie: sed ciimabieritis,
    bene
    digerite.
    Bcneenimmauducatel male
    digeiit, qui
    auditver-
    bumDei et nonfacil: nouenimducitulilem
    succum,
    sedcrudumructal
    indigesiione
    fastidium.
    5. Lux oculorumcibus,
    plures absque
    sui mi-
    nutione
    pascit.
    Ncc rniremini
    qrrod
    corda nostra
    sic
    ejiulanlur,
    ut et
    ijisa
    rcliciantur,
    ct nonminuant
    Uiidereficiautur. Cor|ioraIibus
    oculis nosiris Deus
    talemcibumdeclil.Namluxisiacibusesl oculorum
    ;
    liac luminanostra
    pascuniur,
    el si
    quis
    diulius in
    tenebris fueril, tanquamjejunaiido
    deficiunt. Per-
    diderunt
    enimhomines
    oculos sedendoin
    tcnebris,
    liec
    aliquid
    irruil oculis,
    nec
    quispiam
    percussit,
    uechunior alicnusinfluxit,
    nec
    pulvis,
    necfumus:
    producitur
    honio
    posl
    lcnebias,
    ct nonvidet
    quod
    videbat: oculi
    ejus
    famemoiiui
    sunl;
    cibsiusuum,
    hocest,
    lucemnonsuroendodefecerunt.Yideie
    ergo
    quodproposui,
    qualis
    sil cibusoculorumnoslrorum.
    Istaluxvidetur ab
    omnibus, pascit
    omniumoculos;
    ct
    aspectus
    videntis rcficiiur,
    el lux
    inlegra perse-
    verat. Si duo
    videanl,
    lanta
    jierniauci;
    si
    plures
    vi-
    deant,
    cadem
    pcrmanet
    : dives
    videal,pauper
    videat,
    '
    Siciegendtun
    exauctoriialecodiciscst. [e/
    lux
    esl,
    et
    odor
    esl.]
    s
    Sic
    lcgenduni
    exaucloriUKc codiciscsl.
    [nusquamdeest,
    necdetransmanmspartibus,elc.]
    3
    Sic
    legendimi
    ex auctoritatecodiciscst.
    [appor-
    tanlur.
    1
    aequalis
    est omnibus.Nullus in ealimiles
    figit,
    im-
    plelur pauperis inopia,
    vacat divilis avariiia. Num-
    quicl
    cnini
    qui plus habel, jilus videl,
    aut
    prolalo
    auro
    pra-occupaLpauperem,
    et emitsibi
    quodvideat,
    ul ille uoii habeat? Si
    ergo
    talis cibus esl oculis
    nostris,
    quid
    est
    ipse
    Deusmenlibusnosliis?
    i. Sonusel intelleclusvocisad
    plures
    sine
    partilione
    pervenit.
    Etauriuro
    quidam
    cibussonus
    est.elipsequalis
    est?
    Debisenimsensibuscorporis
    1
    meiUisiiilclligibilia
    conjiciamus.EcceloquorCharitalivcslrce
    : adsuntau-
    res,
    adsunt nientes. Duo
    quacdam
    nominavi,
    aurcsct
    mentes;
    e( ineo
    quodloquor,duoqtiacdam
    sunl sonus
    el inlcllcclus: simul
    feruiilur,
    simul adaurero
    per-
    veniunl;
    sonusremanetin
    aure,
    imelleeiusdescendit
    incortle. Seddesono
    ipsoprius
    advertamus
    qu.anlo
    cxcelleniius iutellectnmamare debemus. Sonus est
    quasi corpus,
    iniellecius
    estquasi
    animus. Sedsonus
    inoxul aerem
    pcrcusserit,auremque leligeril,
    trans-
    it,
    uec
    revocalur,
    nec adhucsonat. Ita enimsibi
    syilabaeproeeundoelsequendo succedunt,
    ulsecunda
    non
    sonct,
    nisi
    prima
    transieril. Verumlamensic
    quoraodoquoddam
    transitorium
    magnum
    habel roi-
    raculum. Ecceenimsivobisesurientibus
    panemappo-
    nerem,
    non
    perveniretad singulos;
    lolumdividerc-
    tisvobis
    quodposuissem,
    et
    quantoplures
    essetis
    8,
    lantominushaberelis.Modoautemsermonem
    profe-
    ro,
    verbainier vose(
    syllabas
    non
    dividitis,
    necseca-
    tis sermonera
    meum,
    ut alius tollat islam
    parlem,
    alius
    illam,
    etsic minutalimet
    particulalim
    ad sin-
    gulosquosquequod
    dico
    perveniat:
    sedtotumaudit
    unus,
    lolumaudiunt
    duo,
    totumaudiunl
    plures,
    et
    quolquot
    venerint totum
    audiunt;
    et omnibussuffi-
    cit,
    ct
    singulisinlegrum
    est:
    praeparatur
    adaudien-
    dumauris
    tua,
    neceamfraudat vicinaauris aliena.
    Si bocfitdevcrbo
    sonanle,
    quid
    fii deVcrbooinni-
    potenle? Quomodo
    enim vox ista noslra auribus
    omniumaudicnlium
    singulis
    tolaestct
    apudsingnlos
    tota
    est;
    neclot sunl meaevoces
    quol
    veslroe
    aures,
    seduna vox mullas aures
    implet,
    non
    divisa,
    sed
    omnibusloia:
    siccogitale
    VerliumDeitotumin
    ccelis,
    loiuni in
    lerris,
    tolumin
    Angelis,
    (olirm
    apudPalrem,
    totum
    apudVirginem,
    totumin
    oclernitate,
    lotumin
    carne,
    lotuinad
    iiiferos.cumvisiiaret,
    totumin
    para-
    diso, quo
    latronemIranstulit. Ilaecdixi desono.
    5. Deinlelleclu.
    Quid, si deinlelleclu
    aliquid
    di-
    cam?
    quanto
    minusest
    quam
    YerbumDei ?Ecce
    enimsonum
    profero;
    sedcum
    proiulero, jam
    nonre-
    voco3,
    sedsi volo
    audiri,
    alierurasonum
    profero,
    et
    cum
    ijisetransierii, pi-oferoulterum,
    aut silentium
    consequetur
    : intelleclumvero et
    profero
    ad
    te,
    et
    teneo
    apud
    me
    ;
    et invenis
    quod audisli, el non
    per-
    do
    quod
    dixi. Videle
    quam
    vera
    sint,
    et Imleturcor
    4
    qucerenimm
    Dominum.Dominusenim
    ipsa
    principa-
    1
    Legitur
    incodice
    cst.,
    sensibilibus
    corporeis.
    2
    sic
    legendum
    exauctoriiaiecodiciscsl.
    [tolum
    divide-
    relis
    vobis,
    tanlominus
    haberetis.]
    3
    sie
    iegendum
    exauciorilaiecodiciscst.
    [ecee
    enimso-
    nttmnon
    revoco,
    sedsi volo
    audiri.]
    4
    l.egittu-
    incodicecst. : ridete
    quw
    verba
    sinl,
    LCetelur
    cor,
    ele.
    m
    SERMOXXIX. 186
    lis veriias
    est. Inlellectus
    crgo
    manensincorde meo
    lnigraladtuuin,
    nectlcseril meum. Veruuilamencum
    inlellectus inest cordi
    ineo,
    et volout insilctiain cor-
    di
    luo, quaeroqua
    ad tetranseat
    quasi
    vehicultimso-
    num;
    etassumo
    sonum,
    et
    quasi impono
    inlellectuni',
    et
    profero,
    el
    produco,
    et doceoet nonamitio. Si
    po-
    tuil hocfacere intelleclus meusdevoce
    mea,
    non
    po-
    tuil VerbumDei de carnesua
    s
    ?EcceenimVerbura
    Dei Deus
    apud Deum, sapienlia
    Dei manens incom-
    mutabiliter
    apud
    Palrem,
    ut
    procederet
    ad
    nos,
    car-
    nem
    quasi
    sonum
    quaesivit,
    eiijue
    se
    inseruit,
    et ad
    ,o-i
    processit,
    et aPalrenon recessit.
    Intelligite,
    sa-
    pite
    boc
    quod
    audislis, quanlum
    sil et
    qualecogitate,
    ei deDeo
    majora
    sentite. Vincil illeoumem
    lucem,
    vincit omnemsonum,
    vincitomneminlelleclum. De-
    siderandus
    est,
    et adeumcharitate inhiandum
    est,
    ut
    Imteturcor
    qumtentium
    Dominum.
    SEIiMOXXIX'
    (a).
    Devetsu1Psalmi
    cxvn,
    Coniiteinini Domino,
    quo-
    niambonusest.
    Habilus
    Carthagine,
    inbusilicaResliiula,
    diePenleco-
    slesin
    Vigiliis
    3.
    CAPUT PRIMUM.1. Bonus a se solus
    Detts,
    a
    quo
    cwlerabona. Admoniii
    sumus,
    et
    Spiritu
    Dci
    prorceptum
    est
    nobis,
    ut confiteamurDomino: etea
    causadictaest confilendi
    Domino,
    quoniam
    bonus
    est. Breviter
    dicitur, quodprofundissime cogitalur.
    Confitemini,inquit,
    Domino.Et
    lanqiiamquoereremtis,
    Quarc? responsumest, Quoniam
    bonusest.
    Quidplus
    quvris,
    aut si aliud
    quaeris, quam
    bonum?Tania vis
    estboni,
    ut bonum
    quosrant
    et mali.Sedalia
    quae
    di-
    cuntur
    boua,
    ab
    aliquo
    bono habent ut sinl bona :
    si aiilem
    qnaorimus
    omniabona a
    quo
    habenl ul sint
    bona
    ;
    recolamtis
    quod
    dictum
    est,
    Et
    fecit
    Deus
    omnia,
    eteccebonavalde
    (
    Gen.
    i,
    31
    ).
    Nullum
    igilur
    esset
    bonum,
    nisi factumesseta bono. Et a
    quali
    bo-
    no?
    Quod
    nullusfecit. Nullum
    ergo
    bonum
    esset,
    ni-
    si abonofactum
    essel, quod
    facluranonest. Bonum
    ccelum,
    sed fac(umbonum: boni
    Angeli,
    sed facti
    boni: bona
    sidera,
    sol et
    luna,
    alternatio noclis et
    diei, lemporuni vices,
    volumina
    saeculorum,
    cursus
    annorum, gerroina
    herbarumet
    arborum,
    naturacani-
    malium,
    etinter haccomniacreaturalaudatrix homo
    ;
    omnia
    bona,
    sedfacla
    bona;
    ei,a
    Deoborra,
    nona se.
    Qui
    fecit
    haec, super
    omniaest bonus :
    quia
    nullus
    eumfecit
    bonus,
    sedase
    ipso
    bonusest. Nectamen
    sibi
    soli,
    sedet nobisbonusest.
    Confiiemini ergo
    Do-
    mino,quoniam
    bonusest.
    1
    Siclegendum
    ex auctorilatecodiciscsl.
    [quwroqua
    ad
    tetransetit
    qtutsi
    vehkulum
    sonum;assumptoquasi
    sonoei
    imponoinleUectum.]
    8
    Sic
    legendum
    exauclorilatecodiciscs-t.
    [si potuit
    hoc
    facere
    intellectusmeusdevocemea.Ecce
    enim,etc.j
    8
    Deloco
    dieque
    habili sernionisnihilin
    prius
    edilis.At
    inGermanensi
    Ms.,inscriptioquae
    addilahicesl
    reperiLur;
    unde
    mtelligasipsum
    sermonem
    esse,
    non
    qui
    in
    Possidu
    Indiculo
    recenselur, cap. 10;
    sed
    qui cap. 9,
    his ver-
    bis: ilemde eodemdk
    (penlecosles)
    de versu psalmi
    lli
    j
    L-L(_;>
    *
    UnicusadfuilMs.
    gr.
    cumllim. Par. I.ov.
    (a)Alias,
    de
    DiversisS.
    CAPUTII. 2.
    Confessioduplex,
    taudantis et
    pw-
    nitenlis. Confessio aul lattdantis
    cst,
    aut
    poeuilen-
    lis. Sunt enim
    paruraeruditi, qui
    cumaudierint con-
    fessionemin
    Scripturis, lanquam
    nisi
    peecatorum
    csse
    non
    possit,
    continuolundunl
    pectora;
    velul
    jam
    mo-
    neantur confiteri
    peccata.
    Sed ut noverit Charitas
    vestra,
    nonadsola
    peccata peiiiuere confcssionem,
    audiamus
    illum,
    de
    quo
    dubitarenon
    possumusquod
    nullumomnino habebat
    peccatiun,
    exclamanlemet
    dicenlem, Confileorlibi, Paler,
    Doininecceti el terrw.
    Quis
    hoc dixit?
    Qui
    peccalum
    non
    fecit,
    necinvenlus
    esl dolusinore
    ejus (I
    Pett:
    n,
    22
    )
    :
    qui
    solusveris-
    simedicere
    potuit,
    Ecceveml
    princepsniundi,
    etinnte
    nihil
    invenki(J oan. xiv,
    30
    ).
    Ei (ainenconfilelur.
    Sedconfessor
    isle,
    laudator
    est,
    non
    peccator.
    Deni-
    que
    audi
    quidconfiteatur,
    audi
    laudes: et laus
    ipsa
    salusest noslra.
    Quid
    cnimconfitelurDeoPalri Filius
    sine
    peccato
    ?
    Confiteortibi,inquit, Paier,
    Doininecw-
    liet
    lerrm, quia
    abscondistihmca
    sapienlibus
    et
    pruden-
    tibus,
    et revelasli ea
    parvulis(Matlh. xi,
    25
    ).
    Istam
    lauderoconunendavit
    Patris', qnia
    abscondil hacca
    sajiientibus
    el
    priideniibus,
    id
    est, superbis
    et arro-
    gantibus;
    et revelavit ea
    jiarvulis,
    idesl. infirmiset
    huniilibus.
    CAPUT III.

    5.
    Confessiopeccalorum
    ad salulem
    necessaria. Sed
    quod
    veruni
    est,
    est eliamsalubris
    confessiopcccalorum.
    Undeaudivimusin
    Psalmoqui
    primo
    lectus
    cst, Pone, Doinine,
    custodiamori
    meo,
    ct
    osliumcontineiilimcircuinlabia
    mea,
    ul nondeclinescor
    meiiminverba
    maligna,
    adexcusandumexcusatiouesin
    peccalis(Psal. cxi,,
    3et
    i). Rogal Dcum,
    utcustodiiim
    det ori suo : et
    cujus
    rei custodiam
    exponit
    el dicit.
    Suiil enini homines
    qtii
    valde
    abundant; qui
    cuin
    coepeiinl
    accusari,
    currunl seexcusare. Exeusareau-
    teraest causas
    qurerere,
    et causatioues
    innectere,
    quare
    adse nonvidealur
    pertinere peccaium.
    Alius
    dicit,
    Diabolusniihi fecit: alius
    dicit,
    Fortuna niibi
    fecit :
    alius,
    Falo
    compulsus
    sttni : neinoadse. Cum
    vis csseexcusator
    tuus, triumphat
    de te accusator
    tuus. Yis
    ergo
    facere
    juod
    doleat et
    gemal
    accusator
    tuus,
    idest diabolus?
    Facquod audisli,
    fac
    quod
    di-
    dicisti;
    ct dic Deo
    tuo,
    Ego dixi, Doinine, misercre
    mei;
    sanaaniinam
    meam,quoniampeccavi
    tibi
    (
    Psal.
    XL,
    o
    ). Ego, inquit, ego
    dixi : non
    diabolus,
    non for-
    luna,
    nonfatiim.
    Ego
    dixi : non
    nieexcuso,
    sedaccu-
    so.
    Ego
    dixi, Domine,
    miserere
    mei;
    sana animam
    meam. Unde
    enimxgrolar? Quoniampeccavi
    libi.
    i.
    Ulraqueconfessio,
    laudisel
    peccali,
    debitaDeo.
    Confileminicrgo Domino, quoniam
    bonusesl, Si lau-
    dare
    vis, quid
    sccurius
    laudas, quarn
    bonum?Si lau-
    dare
    vis,
    si confessionemlaudishabere
    vis, quid
    se-
    curius
    laudas, quam
    bonum?Si
    peccala
    (uaconfileri
    vis,
    cui lulius
    quam
    bono?
    Homini, quoniam
    malus
    est, confiteris,
    et damnaris:
    Deo, quoniam
    bonus
    est,
    conliteris,
    el
    purgaris.
    Si confessionemiaudis aiten-
    das, qnidquidcopiose
    laudalurus
    es,
    circahoc occu-
    pata
    esl inienlio
    lua,
    nl oslcndas boniimesse
    quod
    laudas. Bonacnim rccie
    laudanliir,
    sicnt inala recte
    '
    Siccermaaensissis.At
    edi-ti, commendatit Palri.
    187 S. AUGUSTUNl EPiSCOPI l :,
    188
    viiujicraulur.
    Brevitertibidicla est laus Domini Dci
    tui,
    Bonusest,
    CAPUT IV.Si ct tu
    brmuses,
    laudaunde es bo-
    ntis: si malus
    cs,
    laudanndesis bonus. Si enimbo-
    nus
    es,
    abillo bontises : si malus
    Cs,
    a temalus es.
    Fuge
    te,
    ct veni ad illum
    qui
    fecit (e:
    quia fugiendo
    lc,
    sequeris te;
    et
    sequendo le,
    hrcrcs in eo
    qui
    fccit (e.
    5. llonwmcilusvult bona omriia
    prwler
    se
    ipsum.
    Quanla
    bona
    quoeris,
    hoirio malc?Cciie maluses :
    dic inilii
    quid velis,
    nisi boniira?
    Equiimquoeris,
    iionnisi
    boiuini;
    fuiidum
    quoeris,
    nonnisi bonum
    ;
    do-
    inuni
    qinerisi
    nonnisi
    bonam;
    uxoreni
    quoeris,
    non-
    nisi bonain
    ;
    lunicainnonnisi
    bonara, caligam
    non-
    ni.-ibonam: animamsolammalain. Nonnelibi
    ipse
    cs
    conlrarius, qui
    bona
    quacris,
    cumsis malus? Si
    bona
    quanis, jnius
    esto
    ipse quotl quaeris.
    Si aiitcra
    iv.alus
    niultabonainvenisli,
    quid
    libi
    prodesl, quia
    (u
    pcrisli?
    Ainalebonas aniinas vcslras: odio babc(e
    nialas aniinasveslras. Sed amando illuma
    quo
    cst
    onine
    bonum,
    boni eritis. Odiobabentesraala
    veslra,
    bona
    cligite'.
    CAPUT V.6. Peccalum
    punkndum
    aul a Deo
    ettt nbhomine
    pmnitente.Quid csl,
    odiohabcremala
    lua? Poeniicndoconfileri
    peccata
    tua. Oirinisenini
    pocnitens,
    cl
    peccaia
    sua
    poenilendoconfitens,
    irasci-
    lur
    sibi;
    el
    quodain
    modo
    posnitendo
    vindical inse
    quoddisplicel
    sibi. Deusenimodit
    pcccaturo.
    Si et lu
    oderisinte
    quod
    el Delis
    odil,
    inlerim
    aiiqua
    voltm-
    lalc
    conjungeris
    Deo,
    diimbocinle odisli
    quod
    odit
    et Deus. Socviin
    le,
    itl Densintcrccdal
    (ibi,
    e( non
    damnet (e. Peccatuineniinsine dubitalinne
    pnnien-
    duroesl: hocdebclur
    jveccato,piinilio,
    dainnatio. Pu-
    iiiondumest
    peccaium,
    aut a
    le,
    nut ab
    ipso.
    Si
    puni-
    lur a
    lc,
    lunc
    puniclur
    sinete: si vero alenon
    puni-
    lur,
    lcciun
    punilur. Coufilemini ergoDomino,
    quoniam
    bonusesl, Laudate
    quanttimpotestis,
    amale
    quanlcmi
    poteslis
    : effirodilccoram illocorda
    veslra,
    DCusad-
    jutor
    nosier
    (Pscd, Lxn,
    9);
    flom'ambonttsesl,
    SERMOXXX*
    ().
    DeverbisPsalmi
    cxvm,
    Grcssushieos
    dirige,
    clc. /i/
    Apostoii,
    Rom.
    ViJ ,
    Lex
    sjiiiiluaiis est, ego
    atiicm
    carnalis,
    eic. Coriira
    Pelagianos
    2
    (6).
    CAPUT PRIMUM:1.
    Iniquilatis
    inhomnemdo-
    iriinaiiisanie
    tjtaliarii.
    SSne
    dubid, fraires, gravciu
    quamdam
    sarcinara et
    gravc juguminiCpiitatis
    vi-
    lare
    cti|iieliai, qui
    Deo dicebat: Gressusmeos
    dirige
    secundtimvcrbitm
    tuunt,
    cl non domiriclurmihi omiiis
    iniqitilas (Psal,
    cxvm, 153).
    Yidcamus
    ergo qiiando
    hoiniriidoihihetui'
    iniquilas;
    ul
    ilitelligainusqriid
    orait-
    leni
    aildierinius,
    ci
    quidrespondendo
    ctiam nos
    ijisi
    oravcrimus. Omnesenimadsanciiim
    Psalriium,qiian-
    1
    I.ov.,
    boni
    eligile;
    dissentienlibusaliislibiis.
    2
    mcodicecsl.'hicseraio
    jjrrenolaLtir:
    naHlusinbasitica
    Trkilctriiin,
    dkdoniinka.
    '
    Casligatus
    esl adtresbn.ad
    qualuor
    cl.ada.cst.cb. f.
    fi. fs.
    g.
    lr. ni.
    j.r.
    rm.vd.etadAm.Er.Par.Lov.
    InMs.
    exenijiari
    cst.
    i.rocnolalur,
    llabitusinbasilica'iri-
    cilarumdieDominica.
    la)
    Alias,
    deverbis
    Apostoli
    12.
    (b)Excerpium
    dehocsermone
    reperiesapud
    Florumad
    Eom.vi.
    luni
    arbiiror,
    devoto et veraci corde
    respbhdiirius,
    oranles ct dicentes DominoDco
    nosti'0,
    Gressiismcos
    dirige
    secunduiriverbitm
    tuum,
    elnon domiueturWtihi
    omnis
    iniquitas.
    Ab
    lnijuspessimoe
    domihae
    dohiiriaiu,
    pretiososaiiguine redfiinpti
    siiinUs.Et
    qiiidjiroaerat
    LegemaccepisseJ ubentem
    ac
    roiriaiitera-,
    el hbhad-
    juvantcm,
    ut sub illaesseintisriei arile
    graiiam
    Dei?
    FrustraLex
    mirialur, quaiidoiniqiiiias
    doniiiiatur.Lex
    enimnonest
    eorporalis,
    honesl carhalis: sed
    quoriiam
    Dcus
    spiritus
    est
    qui Legeriidedit,
    prociii
    dubioLex
    spirilualis
    est. Sed
    quid
    ait
    ApOsloIus?
    Schiiiiscnim
    quia
    Lex
    spiritualises/;
    ego
    aulemcarnalissuirivenum-
    dalussub
    pcccato.
    Noli
    ergomiraii;
    ovehuhidatesub
    peccaio,
    si lilii domineiur cui es veiiiiriidatus. Audi
    apostolum
    J oanneni: Peccalum
    iniquttas
    est
    (I
    J oan.
    v,
    17).
    Contralalbm
    ergo
    doniiriarii inVocariihsDomi-
    nuiu,
    cui
    dicimus,
    Gressiismcos
    dirige
    secundiimver-
    bum
    tuum,
    et nondominelurmilti omnis
    iniquilas.
    CAPUT II.

    2.
    Caplivitas
    hominisex
    peccalo.
    Venumdatus
    claniat, redemplor
    exaudiat.
    Ipse
    homo
    se vendidil
    per
    liberumarbilriumsub dominanleini-
    quiiate,
    ei
    accepit preliumexiguain
    de arborevetila
    volupiaiero. IpseCrgo
    clamat,
    I(inej-araea
    dirige, qtiae
    ego
    dislorsi: Gressusmeos
    dirige, quos ipse
    meoar-
    bitrio
    dcpravavi: diricje
    secundumverbumluum.
    Qtiid
    esl, dirige
    secundumverbumtuum?Ul recti sinl
    gres-
    sus
    niei, qnia
    rectuin esl verbumluum.
    Ego, inquit,
    distoiius sumsub
    pondere iniquilatis,
    sed verbiun
    liiiiinest
    regula
    vcritalis: me
    ergo
    a rae
    dislortum,
    corrige lanquam
    ad
    regularo,
    hoc
    esl,
    adverbumre-
    cttim'.
    Ergo,
    Gressusmeos
    dirige
    secundumverbum
    luuiii,
    el nedomhielurmihiomnis
    iniquitas.
    Vendidiine,
    redimeme: vendidi mcarbitrio
    meo,
    redimeniesan-
    guine
    (uo. In
    venditoreerubescatsuperbia,
    inredem-
    ploreglorielur gratia.
    Deuscnira
    sujierbisresistitj
    hu-
    milibusaulcmdat
    gratiam(J acobi iv,
    6).
    5. Adversarius
    gratiwrefutaiur experimenldproprim
    '..firmitalis.
    Lexcnim
    spiritualisesl; egd
    auiemcar-
    iialis
    sttm,
    venumdalussub
    peccalo.Quod
    enim
    operor
    icjnoro
    : nonenim
    quod
    volo
    ago.
    Noii
    quod
    volti
    ago,
    carnalisdicit: non
    Legem,
    sed se accusat. NamLex
    spirilualis
    nonhabel
    culpara
    : carnalisvenumdatusin-
    ctirrit in
    culjiara.
    Non
    agit quod
    viilt: cumvult non
    potest, quiaquandopolerat
    noluit. Per Inalum
    velle,
    perdidil
    bonum
    posse;
    et
    capiivusjamloqtiilur,
    etdi-
    cit
    caplivus,
    Non
    quod
    volo
    tigo.
    Noncnim
    qnodvdlo,
    facio
    bonwn:sed
    quod
    odi
    maliim,
    hoc
    ayo(Roiri:vn,
    ii, 15). Nonquod
    volo.Et cohtroi
    hoiiio,
    Vis
    jirorstis.
    Aroji
    quod
    volo
    acjo.
    Omnino
    quodvis,
    agis.
    iVoii
    qiiod
    volo
    flgo
    : crede
    iiiibi, fraler,
    non
    quod
    volo
    ago.
    0 si
    velles, ageres: quia
    non
    visi
    nori
    agis
    boiitinl:
    Non^
    quod
    volo
    ago:
    crede
    mihi,
    novi
    qiiid
    iii iiie
    agaiiir;
    non
    cjitod
    volo
    acjo.
    Contradictor
    gratioo,
    nori Csarbiier
    conscientire:
    ego
    rae novi rion
    quod
    volo
    agere,
    et (u
    dicis, Quod
    vis
    agis?
    Nemo scit
    quid agalur
    in ho-
    mine,
    nisi
    spiritus
    bominis
    qui
    iri
    ijiso
    est
    (I
    Cor.
    ir,
    II).
    '
    Lov.,
    ctdverbumluiim
    ;
    dissentientibusediusaliiset
    Mss.
    189
    SEK.MOXXX.
    J 90
    CAPUT III.

    i: iMctacatnis et
    spirilus.
    Et tu
    homo
    es;
    si rionviscredere
    milii,
    inlendciibi. Itane
    luilavivisinhoc
    corriipiibili corpore, quodaggravat
    anhnarri
    (Sap.
    ix, 15),
    Ulcaro hon
    concupiscal
    ad-
    vcrsus
    spiiiiiim
    tuura,
    et
    spiritus
    adversus carnem
    luaiii?Islalixanonest iri te? Nullaest
    cohcupiscen-
    lia
    carnis, quae
    rcsisiat
    legi
    nientis?Si niliil in te al-
    leri
    resislit,
    videtotumubi sit. Si
    spiritus
    tuusacaiiie
    conlra
    coucupisceule
    noh
    dissentii,
    videneforiecarni
    inens toiacoriseniiat:videneforteideonon sit bel-
    IIIIII,
    quiapaxpCrversa
    est. Forte ihtolumcarni con-
    senlis,
    el nnllarixaesl.
    Qitamspem
    habes
    quodpos-
    sis
    aliquando
    vincere, qui
    nondiim
    ccepistipugnare?
    Si auteracondeleclaris
    legi
    Dei secuiiduminteriorem
    lioriiinem,
    videsaulemaliam
    legein
    in membris tuis
    repugiiaiiteiulegi
    meiilislurc
    (fiom. vu, 22, 23);
    si
    liac
    condeleclaris,
    hac
    ligaris,
    libcr esiu
    ineiiie,
    ser-
    vusincarne: si
    jairi
    ila
    cst, compaierepolius
    homini
    dicenti,
    iVo
    quod
    volo
    ago.
    Tu eirrinnonvisut ctm-
    cupiscenlia
    illa
    quae
    resistil nienti
    tuac,
    omninonon
    sit inle?Malivoli liomo-
    es,
    si tali adversariononvis
    cai'ere.
    Ego,
    faleor
    libi, quidquid
    in me lebellat ad-
    versusmenlero
    meam,
    el
    litigal
    mccumdelectaiionc
    cOhlraria,ijliidquid
    lalein
    meesl,
    omninointerficere
    volo. El si ei forte
    adjhvanteDomino,
    non
    consenlio;
    nolohaberecum
    quoliligem.
    Mulloest inihi
    ojilabi-
    l/us,
    inimicnninon
    habere, quam
    vinccre.
    Nequeeuiin
    lllud
    ipsumquod
    caro
    concupiscit
    advei'sus
    spiritum,
    nonesl meum: ant veroex contrarianalura
    compa-
    ciussiini? Et illudmeum
    esl,
    et
    quod
    ei nonconsen-
    tio,
    meuraesl. Pars
    aliquantumlibera,
    resisliLreli-
    quiis
    servilutis.Tolurosaniinisil
    volo, quia
    lolussum
    ego.
    Nolout a raecaro
    mca, lanquain extranea,
    in
    oeternum
    separetur,
    sed Ul niecumtotasanetuii Si
    hoclunon
    vis',
    nescio
    quid
    de carne sentias: arbi-
    tror le
    putare
    nescio
    quid
    unde
    sits, quasi degente
    conlraria. Falsum
    esl,
    hrerelicum
    esi, blasjiliemuin
    esl: menliset carnis unus est artifex.
    Ijisequando
    horainemcreavil,ulrurnquefecit,utrumqueconjunxil:
    carnemanimoe
    subdidit,
    aniireunsibi. Si
    semper
    illa
    slaret subDohiino
    suo, semper
    et islaobediret do-
    minaesuac.Noli
    ergo
    mirari si ea
    quoe
    deseruit
    stipe-
    riorem, pcenaspalilur per
    infciiorem. Caroeiii.mcon-
    cupiscil
    adverstts
    spirilum, spirilus
    autemadversttscar-
    ncm.Ilmc
    enhn,inquil,
    invicem
    adversanlur,
    ul nonea
    '
    qttw
    vullis
    facialis (Galal.
    v,
    17j.
    Inde et
    isle,
    Non
    quod
    volo
    ago.
    Con'
    upiscil
    enim caro adversus
    spi-
    riltim,
    el nolo
    concupiscul
    :
    pro magno
    liabco si
    non
    conscnliam,
    oplo
    (amcn u( tareani.
    Ergo,
    iVo
    qtiodvoloago.
    Yoloenimu( non
    concupiscat
    caroad-
    versus
    spirilum,
    ct noii
    possum
    : boc esl
    quotl dixi,
    Noli
    qtwd
    volo
    ago.
    CAPUTIV.5. NalurW
    falsusdefensor
    medicoin-
    giatus.Quid
    iriihihicealumiiiaris?
    Egodico,
    Non
    quod
    volo
    ago
    : et tii
    dicis, Quod
    vis
    agis. Quid
    niihi ca-
    lumniaris?
    Ingratemedico,quid
    calumniarisinfirmo?
    1
    SicMss.Editi
    vero,
    si hoclolumnonvis.
    5
    ilamelioresMss.At
    editi,
    te
    putarequod
    nesctounde
    sit.
    SineUtmedictiiri
    rogCm,
    Redimeriiea cahtmniisho-
    mininn,
    etcttstodibo
    letjem
    luam
    (Psal. cxviit, 134),
    Cusiodibo
    1
    jier redemplionemliiani,
    noli
    per pole-
    slaicni hieam. Ideo mihi
    sanilaiem,
    qnam
    honduin
    habeo,
    non
    ari-ogo; quia
    inedicuhi
    rogo.
    Tu auteiii
    nalurre
    defensor;
    quod
    utinam
    esses,
    non
    quasi
    sanae
    dcfehsionemfalsam
    adhiberes,
    sed
    pro
    nonduro sana
    lncdicum
    rogares
    : nuncvero lunaiuroe
    clefeiisor,
    vcl
    potius0|ipugnatoi',
    dum
    quasi
    denatufa sana latidis
    Crealorem,
    extiudisa
    languida
    Salvatorera.
    Qui
    crca-
    vil, sanat;
    ruenteni
    pcr
    se
    ijisam,
    levat
    per
    sc
    ipsuin.
    Ipsa
    fides
    est, ipsaveritas,
    boc est chrislianae-fidci
    fulidanicrituin. Unus et unus: iinusbomo
    per qtiem
    ruina,
    aliusliomo
    perquemstiiiclUra;per
    illtim
    ruina,
    per
    huncstruclurai Cecidit
    qui
    non
    mansit,
    erigil qui
    noncecidil; Ruit ille
    quia
    dimisit
    manenleni,
    nianens
    illc descendil ad
    jacenlem.
    G.In lucla carnis el
    spiritus quid fackndum.
    Si
    crgo coneupiscit
    caro advcrsus
    spiritum,
    ut in hoe
    ijiso
    non
    quod
    vis
    agas, quia
    visul non
    concupiscat,
    et non
    po(es;
    lenesaltemin
    gralia
    Domini vuliinla-
    lem,
    ct in
    ejusadjutoriopersevcra
    : dicei
    quod
    can-
    tasli,
    Gressusineos
    dirige
    secundumverbum
    luum,
    et
    nedomineturmiltiomnis
    iniquilas.Quidesl,
    nedomi-
    nelurmihi omnis
    iniquitas
    ?
    CAPUTV.Audi
    Ajioslolum
    : iVon
    regnetpecca-
    lutnin veslromoiiuli
    corpore.Quid esl,
    iVoi
    regnel?
    Adobcdkndumdesideriis
    ejus.
    Non
    dixil,
    Noli habere
    desideriamala.
    Quomodo
    enini inhaccarne
    moiiali,
    ubi caro
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    et
    smrMS^-
    adversus
    canicni,
    non llabeodesideria
    ma)*?^llilfc4
    crgofac,
    Non
    regnetpeccaium
    investro
    morialipcorforc;|
    adobedkndumdesideriis
    ejus.
    Etsi sunt
    dcsidrjria^noh
    l
    eis
    obediatur,
    ne
    iniquiias
    dominelur. Nec\&ltib'eaih-i
    membravestruarma
    iniquitalis
    pcccalo
    (jRouiV^J t2jr<Cc;j
    Nonfiant membra tua ai-raa
    iniquitatis,
    et nori*"
    '^'
    minetur (ibi oniiiis
    iniquitas.
    Scdetiam
    hoc,
    ut non
    fianl membra(uaarma
    iniquiialis, numquid
    tu libi
    viribustuis
    prrestas
    ?IIoc
    ipsum,inquam,
    boc
    ipsum
    quocl
    nonfiantmernbralua arma
    iniquilatis,
    tu tibi
    pracstas
    viribusluis?Curnenimnonfiuntmembralua
    arma
    iniquilatis,
    est
    quideminiquilas
    in
    membris
    (uis,
    in desideriis
    illichis,
    sednon
    regnal. Quomodo
    re-
    gnat, qui
    armanonhabet? Pars
    lua,
    caro
    tua,
    concu-
    piscenlia
    carriis ture
    languore
    rebellat adversus (e.
    Languor
    iste
    tyrannus
    est : si vis(e
    tyranni
    essevi-
    clorem,
    Chrisiuminvoca
    imperatorem.
    7. Gratimadversarittssub
    jugo
    esl
    iniquitalis.
    Nam
    scio
    quid
    mihi eras
    diclurus,
    vcl
    quidapud
    te
    ipsum
    modo dicas.
    Quisquis
    lalis bic
    es,
    et audis
    me,
    scio
    quid
    libi intus
    loqualur iniquitas.
    Adbuc enim sub
    jugo
    es
    iniquilalis, quando
    non
    agnoscispretiura
    Re-
    demploris.
    Scio
    quid
    libi dicas. Ecce
    concupiscit
    caro
    mca adversus
    sjiiiituro nieum,
    concupiscit
    adulte-
    riura
    ;
    sednon
    consentio,
    non
    annuo,
    non decerno:
    nonsolumnon
    ago,
    sedncc
    agere
    consentio
    ;
    nonso-
    lumforis
    per
    carnera non
    pcrpetro,
    sed nec
    ipsa
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.
    l.ov.,
    bic et infra
    ferun(,
    cttsio.
    diam,reclius;jiraeleroavnlgatahabet,
    cuslodiam, U.
    191 S. AUGUSTINiEPISCOPJ
    192
    mcnte
    sequor
    rebellanlero. Consenlio
    repugnanti,
    cedoluctanii? Nonfacio'. Ecce non dominalurmihi
    omnis
    iniquilas.
    Ita
    esl,
    verumest.
    CAPUTVI.Gralias
    age,
    siilaest,
    ei
    qui
    tibi do-
    navit ut ita sit. Noli tibi hoc
    arrogare.
    ne
    perdas
    quodaccepisti,
    e(
    iucipias
    frnslra
    rogare.
    Non
    limes,
    Dcus
    superbisresislit,
    humilibusautemdat
    graliam(J a-
    cobi
    IV,
    6)
    ?
    8. Gratiwhosletnrcvincil Ecclesiw
    precalio. Ergo
    tu tibi
    pratslas,
    ut nondoininetur libi omnis
    iniqui-
    las?Si veraesl tuaista
    pracsumplio,
    vanaest noslra
    oralio,
    ubi diciinus
    Deo,
    Non dominelurmihi omnis
    iniquitas.
    Canlasli verbaista
    hodie,
    an uon?
    Iliceras,
    qriando
    omnes
    dieebamus,
    Gressttsmeos
    clirige
    secun-
    dumverbum
    ttiuin,
    el ne dominelurmihi omnis
    iniqui-
    las? Ilic
    eras,
    canlasii verba
    ista,
    puto
    tenon
    nega-
    turum.
    Ergo
    canlasti in
    populoDei,
    el
    rogasli Deum,
    diccns,
    Grcssusuteos
    clirige
    secnndumverbum
    tuum,
    el
    nedomineiurmihi omnis
    iniquiltts.
    Si tibi hoc
    procsla-
    bas, quare
    inccum
    rogabas?
    Teneo
    precanlem,
    teneo
    invocaiilein,
    convincolaboranlcm: simul
    ergo
    audia-
    iniis
    clicenlein,
    Veuitead
    me,
    omnes
    qui
    laboralis.Au-
    diainuset veniamus.
    Quidest,
    Veniamus? Credendo
    proficianius, gratias agendo
    accedamus
    2, perseve-
    rando
    pcrvcniamus.
    Veniamusadeum
    qui
    dicit,
    Ve-
    nilead
    me,
    omiies
    qui
    laboratis. Et tu laboras
    ,
    cl
    ego
    laboro : illuin
    audiamus,
    adilluin
    venianms,
    internos
    quarc liiigainns?
    Ainbo
    audiaiuus, quia
    anibolabora-
    nius:
    quare
    inler nos
    liligamus?
    anul niedicumvo-
    canleiu nonaudiamus? 0 infclix infirniitas! ad se
    vocai
    inedicus,
    et litibus
    occujiatur a-grotus.
    Vide
    quid
    dicat vocando: Venitead
    me,
    oinnes
    qui
    labora-
    lis. Ubi
    laboratis,
    nisi sub sarcinis
    peccatoruin,
    nisi
    sub
    jugo
    nialoedominoe
    iniquiialis?
    Veniie
    crgo
    ad
    me,
    omncs
    qui
    luboralisel onerali
    estis,
    el
    ego
    vos
    reficiam.
    Egoqui fcci, reficiam.Ego, inquit,
    vos
    reficiam:quia
    sineinonihil
    poleslis
    facere
    (J ofl.
    XV,
    5).
    CAPUT VU.

    9. Christus
    magisler
    humilitalis.
    Quomodo
    vosreficiam?Tollite
    jugum
    ineum
    superros,
    ct discitea me.
    Quid
    disciraus ate?Novimus
    te,
    Do-
    inine,
    in
    principio
    Vcrbum,
    Yerbum
    Deum,
    Yerbura
    apud
    Deuin: orania
    per
    le facia
    noviraus,
    qure
    vide-
    mus, ct
    quoe
    non videmus.
    Quid
    discimusa lc?Non
    eniinalimninuncluni
    discipuli
    lui,
    tanquaiii discipuli
    aiiiliciset
    fabricaloris,
    condituri sunius. Unumniun-
    diroi
    condidisti,
    coelumct leirara fecisii :
    utrumquc
    suis creaiinis
    oiiiaineiilisqiic
    illuslrasli.
    Quid
    a (e
    disiinius?
    Discite,
    inquiL,
    ame. Cuni essernin
    prin-
    cipio
    Dens
    apud
    Deuni,
    crcavi vos
    ;
    hocnolodisealis
    a me: secl faccus suni
    quodfeci,
    ne
    perirel quem
    fcci. Undc siiin facius
    quod
    (eti?
    Seinctipsum
    exi-
    naitivit
    ,
    formam
    servi
    accipiens;
    in
    simililudinem
    hoininiim
    fucltis,
    el habiiu invenlusul homo
    ;
    hu-
    miliavil
    semelipsum.
    Hoc discile a ine
    ,
    IlumUiavit
    enini
    semelipsnm,inquit.
    Discilea me
    quoniam
    milis
    suinel humilis corde
    (Mallh. xi, 28,
    29).
    Non
    cniin,
    1
    Fossalensis
    Ms.,
    sednec
    ipsu
    mente
    seqttoi:itebellanti
    non
    consenlio, repugnanlinonccdo,
    luclanlinon
    favco.Ecce
    nondoniinalur,
    e.lc.
    8
    Ain.Er.ct
    jileriqueMss.,accipiamus.
    inquil,
    liocvos
    doceo, quasi
    in formaDei
    aliquando
    fuissetis,
    non
    rapinam
    arbilranles esse vos
    acijiiales
    Deo. Illi uni
    propriumcral,
    illi
    rapina
    non
    erat, cui
    naturaineral'. IuPalris
    aiqualiiate
    natus est dePa-
    tre.
    Quid
    lamen fecit
    propier
    le?
    Semetipsum
    exina-
    nivil,formam
    servi
    accipiens;
    insimililudinemIwminnm
    facius,
    el habiiuhtventusut homo
    ( Philipp.
    n,
    6
    8).
    Ecce
    propier
    (eDeusfactusest homo
    ,
    et nonXe\is
    agnoscere,
    curasis honio?Ecce
    propler
    tefacdiseu
    hoino sine
    peccalo,
    et non vis le
    agnoscere
    cuin
    peccato?
    ut venias ad illum
    qui ait,
    Venitead me
    ,
    onmes
    qui
    laboraliset onerati
    eslis,
    el
    ego
    vos
    reficiam.
    CAPUTVIII.10.
    J ugum
    Chrislitindesuave.Ptia-
    gian. argumenlalio.

    Tollite
    jugum
    tneum
    super
    vos.
    Tulisli hoc
    jugum?
    Tulisii? Senlis (e habere sesso-
    rem? Tulisti lioc
    jiigum
    ?
    Dicis,
    Tuli. Sentis tehabere
    sessorem?Sentislehabererectorem? Seniio.
    inquis.
    Illi
    ergo dic,
    Gressusmeos
    dhige
    secundumverbum
    luum.
    Rcgit
    tesub
    jugo suo,
    et snb sarcina sua. Ut
    enimsarcina
    ejus
    sit libi lovisel
    jugumejus
    suave,
    illelibi amorem
    inspiravil.. Amanli,
    suave
    esl,
    non
    amanli,
    durumesl.
    Amauli,
    suaveesl : Dominus
    de
    dit suavitalem
    (Psal. LXXXIV, 15).
    Anforte
    quia
    vel
    venisti, audiens,
    Venite
    adme,
    hoc
    ipsura
    libi arro-
    garc intendis, quiavcnisti? Ecce, inquis,
    veni adil-
    lum arbilrio meo
    ,
    voluntate mea.
    Quiaveni,
    relicit
    me:
    quiaveni, jiigura
    suum
    imponil
    mihi suave
    ;
    qui
    dat amorem
    ,
    sarcinam suam Ievem
    imponit
    inihi
    ainaiKiet
    diligenti
    : haecomniafecit in
    rae;
    sed
    quia
    veni adeum.
    Ergo
    hoc
    sapis, quiavenisti,
    lulibi hoc.
    procstilisti?Quid
    enim habes
    quod
    non
    accepisti
    (I
    Cor.
    IV,
    7)?Quoniodovenisli?Credcndo
    venisti: sed
    nouduni
    pervcnisli.
    Adbucinvia
    sumus,venimus,
    sed
    nondum
    pervenimus.
    ServiteDominoin
    limore,
    elexsut-
    lateeicum
    iremore;
    ne
    quando
    irascatur
    Dominus,
    et
    perealisdeviajusla(Psat. u,
    11et
    12).
    Time,
    ne cum
    tibi
    arrogasquia
    inventaesi a (evia
    jus(a, ipsa
    arro-
    gantiapereas
    devia
    jusla. Ego, inquit, veni,
    arbilrio
    rneo
    veni,
    volunlaterocaveni.
    Quid
    turgescis? quid
    tuinescis?Yis nosse
    quia
    el boc
    praistilum
    esl libi ?
    lpsumaudi
    vocantem: Nemovenit ad
    me,
    nisi
    Paler,
    qui
    me
    misit,
    iraxeriteum
    (J oan. vi, ii).
    Conversi ad
    Dominum,
    elc.
    SERMOXXXI
    '
    (A)
    .
    De verbisPsalmi
    cxxv, 5,
    6.
    Qui
    scminanl in
    lacry
    mis,
    elc.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Seminare in
    lacrymis
    omniumesl Chrisiianorum.Psalmus
    cjui
    cantatur Do-
    mino,
    videlur sanclis
    maiiyribus
    convenire: sed si
    membraClnisli
    sumus,sicutessedebeinus,
    adomnes
    nos
    peiiinere intelligamus. Qui
    seminantin
    lactymis,
    in
    cjuudio
    metent. Euntesibanl et
    flebant,
    millenlesse-
    mina sua: venientesaulemvenientcum
    exsultatione,
    porlantesmanipulos
    suoss.
    Quo eunles,
    et undeve-
    1
    Aliquot Mss.,
    cuinaturaerat.
    s
    lieriqueMss.,
    venientin
    exsultatione,
    tollenks
    manipu-
    lossttos.
    "
    casiigalus
    estad
    quatuor
    cb.adduos
    gr.
    add.m, etAm,
    Er.Par.Lov.
    (tt)Alias,
    deSanclis48.
    193 SERMOXXXI
    nientes?
    Quid
    seminantesin
    lacrymis
    ?
    quoe
    sunl sc-
    mina?
    qui manipuli
    ?Eiintes in
    raortem,
    venienlesa
    morte. Eunies
    nascendo,
    vcnicnles
    resurgendo.
    Se-
    niinanles
    opera
    bona
    ,
    metenlesmerccdem.oelernam.
    Seinina
    ergo
    sunt
    nostra, quidquid
    boni
    fecerimus,
    manipuli nostri, quod
    in frae
    recipiemus.
    Si
    crgo
    bonasunt
    semina, bonaopera; quare
    cum
    lacrymis,
    duinhilaremdatorem
    diligat Deus(II
    Coi:
    IX,
    7)?
    2.
    Martyrumpassio
    et mercesin Psalmo
    prwdkla.
    Hic
    primum
    videte
    , charissimi, quoroodo
    raaxime
    adheatos
    niarlyres
    vcrbaista
    perlineant.
    Nulli enim
    tanluin
    impenderunt, quam
    illi
    qui
    se
    ijtsosimpeiide-
    runt: sicut dicit
    apostolus Paulus,
    El
    ipseimpendar
    pro
    animabusveslris
    (Id.xn, i'6). Impenderunl
    enim
    se
    ipsos
    confitendo
    Chiistuin,
    et
    implendo
    in
    ejus
    ad-
    jiiloiioquod
    dictum
    est,
    Admensctm
    magnam
    sedisii,
    scito
    quoniam
    laliale
    oporlelprmparare(Eccli. xxxi,
    12). Quac
    est
    magna
    niensa,
    nisi unde
    accipiinus
    cor-
    ptis
    Christi et
    sanguiiiem?Quid esl,
    Scilo
    quoniam
    laliate
    oportelprmparare;
    nisi
    quod
    bcaiusJ oanuesex-
    ponit,
    Sicul Chrislus
    pro
    nobisanimumsitiim
    posuil,
    sic
    el nosdebemus
    profralribus
    unitnas
    ponere(Uoan. m,
    16)
    ? Ecce
    quanlumiinpendcruut.
    CAPUTII. Sed
    numquidperierunt, quando
    sc-
    curitatem a Douiino etiam dc
    capillo acceperunt
    (Luc.
    xxi, 18)?Peri(
    maiuis,
    ubi non
    perit pilus?
    Perit
    caput,
    ubi non
    perit capillus?
    Ubi non
    peritpal-
    pebra, peril
    oculus? Ilac
    ergo acceptamagna
    secct-
    rilale,
    impenderiinl
    se
    ipsos.Operibusergo
    bonisse-
    minemus,
    cuni
    lenipus
    est,
    dicenlc
    Apostolo, Qtti
    parce
    setninal,ptirce
    el nieiet
    (II
    Cor.
    ix, 6). lnfaiiga-
    biles,inqnit,
    cum
    tempus
    habemus
    opcremur
    bonumud
    omues,
    maxhueattleinaddomeslkos
    fidei.
    Et ilt-ruin:
    Bonum,inquit, fucienles
    non
    deftciatuus;teinpore
    eniin
    suomelemus
    '
    (Galal.
    vi, 10,
    9).
    Qui
    dt-feccrit insc-
    mine,
    non
    gaudebit
    inniesse.
    5.
    Itifirmiores
    Ghristiani
    qwidam
    in
    lucryinis
    se-
    mhiantes.
    Quare crgo
    in
    lacryruis,
    ctiin Oinnia
    bona
    opera
    nostra habere tiebcanl hilaiiialcni ? Et
    quidein
    de
    marlyribus
    dici
    poiesi, quia
    cum
    lacryuiis
    semiuaverunt. Forliter enini ceiiavcrunt,
    et in roa-
    gnis
    tribulaiionibusfuertint. Naraut eoiaim
    lacrynias
    Chrislusconsolarctur,
    translulii cosel
    irausfiguravil
    cosin se
    ,
    et dixit : Trislis esl anima mea
    ttsque
    cid
    mortem. Yerumlanieii
    ,
    fralrcs
    niei,
    videlur niibi
    quodcaput
    nostrum
    infirmioribussuisiriembriscoin-
    passum
    est,
    nedeseforteinembrainfirma
    despera-
    rent,
    el sicul est humana
    fragililas,
    morle
    propiu-
    quanleperturbarentur,
    et dicerent nonsead Deuin
    pertinere
    ;
    namsi
    pertinereiil, gauderent.
    Ideo
    prius
    Christusdixit2,
    Tristis est animamea
    usque
    admor-
    1
    lem.
    Paler,
    si
    fieri polest,
    transecil a me calix isle
    (Matth.
    xxvi, 38, 39). Quis
    hocdicit?
    Qurepolesias,
    quae
    infirmitas?Audite
    quoe
    dicit : Polestalemhabeo
    ponendi
    animammeam
    ,
    el
    potestatem
    habeoiterumsu-
    1
    Qtiidam
    libri addunt
    hic,
    ?ioi?,
    defickntes;
    sedmalc:
    pro
    hocenim
    Augustinus
    inalteroversu
    jjosuit,infaiiga-
    biles.
    2
    na Mss.Editivero: Pritts
    ergo
    christussub
    persona
    marlqrnm
    dixit.
    mendieam. Nenwtolletcama
    mc,
    sed
    ecjopono
    eam
    ,
    el iieruihsitnweam
    (J oan.
    x,
    18).
    Haec
    potestas
    irislis
    '
    crat, quando
    f.icicbal
    quod
    non
    facerei,
    ni.-iivoluis
    set. Poteslaleenim
    fecit,
    noncondilione
    ; quiaipse
    voluit,
    non
    quia
    J udrcus
    potnit. Transfiguravit crgo
    in seinlirrnamcnibra
    corporis
    sui. Et foiiedeillis
    dictura
    cs(, Qui
    seminantin
    lucrymis,
    in
    gaudio
    me-
    lent : id
    cs(,
    deinfirinioribus. Nonenimin
    laciyinis
    scmiiiabal ille
    ipsius
    Cluisli
    maguusprreco, quando
    dicebal :
    Egoenimimmolor,
    el
    tempus
    mewreso'utio-
    nisinstat, Bonumcertamen
    cerlavi,
    cursumcor.sum-
    mavi,
    fidem
    servavi: decmlero
    superest
    mihi corona
    juslilim,
    corona de
    inanipulis; superesl,inquil,
    mihi
    corona
    jttstilim,
    qiiam
    redde.lrnihiDominttsin illadie
    justttsjudex (IJ
    Tim.
    IV,
    6-S)
    :
    quasi dicerel,
    Reddet
    mihi niessem
    ,
    cui me
    ipsum impendo
    semenleni.
    Ilacc
    verba, quanlumiiuelligimus, fralres,
    cxsultan-
    tis
    sunt,
    non
    ploranlis. Numquidquando
    isla dice-
    bal,
    in
    Iacryinis
    erat?Nonne similiserat bilari
    dalori,
    quemdiligit
    Deus?
    CAPUT III.

    Ad infirmos
    crgo
    referaraus hrec
    verba,
    ut nec
    ipsi desperent qui
    in
    lacryniis
    seniina-
    runt:
    quia
    etsi seminarunt in
    lacrymis,
    transiet do-
    lor et
    gemilus
    : lransi( trisliliacuw
    line,
    et venitIae-
    litiasineiine.
    i.
    Quomodo
    senunant omnesin
    lacrymis.
    J uslus
    qttisque
    hic abundanlius
    plorat.
    Vcruinianicn
    ,
    cha-
    rissimi,
    eccc
    quoniodo
    mihi vidclur adoinnes
    peiii-
    nere
    quod
    dietum
    cst, Qui
    seminantin
    lacrymis,
    in
    gaudio
    melenl.Ettntcsibanl et
    flebanl,
    mitlenlessemi-
    na sua : venknles autcmvenienl cum
    exsultatione,
    tollcnles
    manipulos
    suos.Audite
    si,
    adjuvanteDomino,
    explicare potuero,
    quemadrnodum
    ad omnes
    perli-
    neal,
    Euntcsibantel
    flebant.
    Ex
    quonascimur, imus.
    Quis
    enini sial ?
    Quis
    nonex
    quo
    viam
    intravit, cogi-
    lur ambulare?Infansnalus
    est, crescendoambulat :
    niorsfinisest. Inde
    '
    jam
    venieiidiiin
    est,
    sedctiiuexsul-
    lalione.
    Quis
    eniinnon hic
    ploral
    in via ista
    mala,
    quandoipse
    infansinde
    incipit? U(ique
    infans
    quando
    nascilur,
    de
    angusliis
    uteri in
    hujus
    mundi
    latitudinem
    fundiiur,
    de(enebris
    procedil
    adlucem:ei tamende
    tenebrisveniensad
    Iiicem,plorarepotest,
    viderenon
    potest. [Esieiiiinvilaista, ulquandogaudelur hic, lime
    iiofallal; quandohicploralur, roga
    utevadas: el transit
    liibulatio
    ,
    ct vcnil tribulatio
    .']
    El rident
    homines,
    11
    el
    plorant
    honiines: et
    quod
    ridenl
    honiines,
    plo-y
    randumest. Sed
    ploral
    alius damnumsuuin
    , plorai
    '
    alius
    pressuramsuain, quia
    incarcereesl constiiutus
    ;
    plorat
    alius
    quod
    amiserit moiiuum
    aliquem
    chajis-
    siinorumsuoruin: illebinc
    ,
    isiehinc. J usttisunde?
    Primo de bisoninibus:
    justus
    eriim
    plorat veraciler
    plorantes
    sierililcr!. Plorat
    plorantes,plorat
    ridentes:
    quiaeiqui ploranl
    derebus
    vanis,
    inaniler
    plorant;
    et
    qui
    lidenLderebusvanis
    ,
    malosuoridenl. Illeubi-
    qticplorat, plusergoipseplorat.
    1
    sic
    aliquot
    Mss.Alii
    autem,
    indkm
    ;
    vel cum
    editis,
    indie.
    2
    Mss.verbailla
    qu-.e
    ansuliscoucliiduntur noit
    habent.
    3
    Lov.,ploratveraciler,
    non
    ploral steriliter; repugnan-
    libuscrelcrisIibrisedilisel Mss
    195 S. AUGUSTINIEPiSCOPI
    i9C
    CAPUTIV.

    5. J ustorum oralionescum
    gemiiu.
    Scd venient cum
    exsultalione, porlanies manipulos
    suos, Vidcs
    ergo
    hominem
    juslum,
    cum facit
    opus
    J jonum
    ,
    hilaremesse? I(a
    plane
    hilarescit. Hilarem
    cnini datorem
    diligit
    Deus
    (II
    Cot: ix
    ,
    7).
    Quando
    crgo
    jiJ oraL?Quando
    bona
    ojiera
    sua orando com-
    inendai. Oraliones sanctorum voluit comniendare
    Psalinus,
    orationes
    percgrinantium,
    orationes inbac
    vialaboraiuium
    ,
    orationes araantium
    ,
    orationes
    ge-
    meiilium,
    oraliones oelernoe
    palrioosuspiraiitiuni,
    do-
    nec ca visa satientur
    qui
    nunc in moeroresunt con-
    sliuili. Elcniin
    , fratresmei, quaindiu
    scimusincor-
    porc , percgrinamur
    a Doniino
    (Id. v, C).
    Nondcsi-
    deral
    jialriampercgriiiatio
    sine
    lacryma.
    Si desidcras
    quod
    noii
    babes,
    funde
    Iacrymas.
    Namundediclurus
    es Deo : Posuisti
    lacrymas
    meas in
    conspectu
    tuo
    (Psal. i.v, 9)
    ? Unde diciurus es Deo : Faclw sunt
    mihi
    Iftcrymw
    mcw
    panis
    die ac nocte? Panis milti
    factte
    sunt : consolatresiinl
    gcmeiUem,pavcrunt
    esu-
    lientem. Faclwsunt milti
    lacrymm
    mew
    panisdieac
    no-
    cle. Undc? DHIJ Idicitur mihi
    quolidie,
    Ubi est Deus
    tuus
    (Psal,
    XLI, i)l Quis justps
    nonhabttit istasla-
    crymas?
    Qui
    non
    habuil, percgriuum
    se esse non
    doluit.
    Qua
    fronte ad
    paliiam venit, qui
    nonabsens
    suspiravil?
    Nonne
    quotidie
    nobis
    dicitur,
    Ubi esl
    Deusluus? Discite
    ,
    fratres
    nici,
    discite de
    paucis
    esso. Bcne
    vivite,
    ambulalc viam
    Dei;
    et videte
    quia
    auditis,
    Ubi est Deuslutts? Feliccs eritis
    ,
    cumboc
    audieriiis; inlelices,
    si dixerilis.
    Quando
    cnimdefen-
    dimus fidem
    chrislianam,
    et
    respondelur nobis,
    Ecce
    prreclieaturubique
    nomen
    Chrisli, quare
    abundant
    mala?
    quid
    aliud dicilur
    , nisi,
    Ubi esl Deus tuus?
    Qui audil, gemit; quiaqui dicit, pcrit.
    CAPUTV.

    6.
    Lacrymmpiorumcomparanlur
    cum
    fleluiinpiorum.
    Sunt
    lacrymx piorum,
    sunt
    Iacry-
    moo
    sanctorum, quas
    indicanl orationes eorum. Rene
    operalur,
    et hilaris est: ei
    jiloral
    ut bene
    operelur:
    plorat quia
    bene
    operatus
    est 1.Plorando
    exigit

    bo-
    num
    opus
    ,
    plorando
    eommendal bonum
    opus quod
    fccit. Crebroe
    ergo
    sunt
    lacryir.oejuslorum,
    seclinista
    via :
    iiiimquid
    in
    jialria? Quarc
    non in
    palria? Quia
    vcnientesvenientin exsullalione
    , portanles manipulos
    suos. Felicitas
    venit,
    numqiiidlacryma
    redil? Porro
    auiem illi
    qui
    hic inaniLer
    ploranl,
    inaniler
    rident,
    cuprdilalibus
    suis
    dissipali, quando
    fraudantur
    ge-
    j munl, quando
    fraudant exsultant :
    plorant
    ei
    ipsi
    in via
    isla, ploranl
    ct
    ijisi;
    sed noninexsultaiione.
    Venienles auiem venienl in
    exsullalione,
    porlantes
    manipulos
    suos.
    Quidcolligunl,quiniliilseminaverunt?
    Imo
    colligunt,
    sed
    quod
    semiuaverunt:
    quiaspinas
    se-
    minaveruiu, ignemcolligunt;
    et eunl nonde fleiuad
    risum
    ,
    sicttl
    sancli,
    Euntesibanl el
    flebanl,
    mitlentes
    setnina
    sua,
    venientes aulemvenientin
    exsultaiione:
    illi a (leiuatl
    flelcim,
    a fletucumrisu ad fletumsine
    risu.
    Quid
    enimillis fiet?
    Quo eunt
    quando
    resur-
    rexerint?
    Quo,
    nisi
    qtio Dominus dixil, Li^ctie
    illi
    1
    Lov.,operalus
    nonest,
    4best, non,
    a
    crBterisiibris.
    8
    Alicjuol Mss.,
    bco^exigit, habent,
    existit,Germanensis
    veluslissinius
    liber,
    exiit.
    niciiiusci
    pedcs,
    et
    projicite
    iltmnin
    tenebrasexlerio-
    res?
    Age, quidpostea?
    Tenebnc
    erunt,
    et dolor
    iion
    eril?Forl.epaIpabuiil,sednpudolobuiil?m)nvidcl>mi(,
    scd non
    cruciabiuiiui'? Absi(. Noii
    solre lenobnw
    crunl,
    lion eis sola
    (olli.Lur
    speciesqua gaudehanl,
    seddalur eliam
    quod
    in rcteruum
    gemanl.
    NeJ COJ I-
    lemnercs enim
    tencbras,
    o
    qnisquis
    cs
    flagiiiosus,
    qui
    soles
    propter
    lua mala
    facta,
    cl
    pi'oplor
    lasciva
    adulieria non soliiro lcncbras non honere
    , sedqirre-
    rcre, qui
    soles
    plns gaudere quando
    lucerna cxslin-
    guilur
    : non tales lenebras babebis ubi
    griudcas,
    ubi
    locteris,
    ubi (e
    volupiatibus
    earnis
    obJ ectes,
    non
    sic ertint
    ijisre
    tenebrae. Sed
    qupmodo
    crunt
    *
    Ibi
    erit
    fletus
    el slridor denliuin
    (Mailh. xxu,
    13).
    Tortor
    s.iiie''defeetu,:
    torlcis
    siuedcfectu.
    Nocqui io.rqtiellrfa-
    ligatur;
    nec
    qui torqucliir,
    inorilur.
    E:miht
    crgo
    liiOiv-
    nrcIacrymDD
    illis
    qui
    sic
    vixcrunl,
    erunt acLerna
    gnu-,
    dia saiictorum
    , quando
    venienlcsvenic-nlhi exsulia-
    tione, pqrtanies
    ntanipulos
    suos.
    Dicent cuini
    lempore
    .
    messisDoinino
    suo, Doinine,
    adjuvaule
    le
    fecirous
    quodjussisli;
    redde
    quod promisisii
    '.
    SERWOXXXII
    *
    (A).
    /;;
    PsalmumCXLIIJ . DeGoliaei
    David,
    ac de
    coulcmpln
    mundi
    (b).
    CAPUT 1.

    1. Medicameiilain
    Scriplutis diviz
    nis. Detisei Dominus nosier
    curaus. et sanaiis
    oni-
    nem aniiiirB
    languorem,
    roulia
    medicamenia
    pro-
    lulit de
    Scripiinis sanclis,
    velul
    de
    quibiisdam
    ar-.
    mariis
    suis,
    cumlccliones
    divinac
    legerenlur;
    quxppr
    lninisteriumnoslrum
    adbibenda sunt
    vuliieribu.s jioi-
    stris. Nonenimsic nosesse
    pro.Qlemur juieros
    -mc-
    dici
    3, per quos
    alios sanare
    digiieiur, u( nos
    i|>si
    jam
    non
    babeamusliecessaiiam
    curalioiieni. Si in
    jl-
    lum
    intendamus,
    si ei no.stoto
    cQi*depi'i\-beaniusCJ I-
    l-andos,
    oranes
    sanabimur. Mullalecla
    suni, ctinagna,
    et
    necessaria;
    quanquara
    iia sint
    oninia
    :
    scd taiiien
    alia secretius in
    Scripluris abscondunlur,
    ut
    qtiic-
    rentcs
    exerceant;
    aliavero in
    proinp.tii
    el ininaiii-
    festalione
    ponunlur,
    ul desitleranles cureiil.
    Psalmiis
    bic
    niagnaquiclem
    socrela
    continet, quaesi
    oinnia
    s.in-
    gillalim tractare
    voluerinuis, vercor ne
    jiqn
    ferat
    coinmunis
    infirmilas; si.ve
    p.ropler
    aislus
    leinppia-
    les,
    siveproptcr
    corppris vires,
    sive
    pi-ppler iiijc.l-
    ligenlin; tarditaiem, siveGtiam
    prqptcr ipsani mirois
    idoneani
    sufficieiiliani noslrani. Pauca
    ergo
    iiidc clc-
    libabimus,
    quaiituin exisiinianuis
    suf(icere ofiicio
    iioslro,
    eLinteniioni
    Cbarilalis
    veslrac.
    CAPUT II.

    2.
    J '!7|(/s
    psatmi, Piiino,
    (ituliis
    cjus esl,
    AdGoliatn.
    Qui rutles iiou.
    supt
    iu
    S,cri|itp-
    lis
    divinis, qui
    aiiiant
    (ici,uenlaie
    istam
    scholnji, (,m
    non oderunl
    magisliiiiii,
    sicuL
    pucn
    dcspei Ki,
    ei in
    tentani aurein
    praebent
    ra
    ctdesn
    Lccloiibus,
    itquo
    cxccploritiin
    cordis
    sjii
    m flucnti
    Sciiiiuiop
    tjnuiL
    patefncitint; qui
    non inlii lslos
    paiiele?,
    domus 'ur
    curam
    gcrunl
    e,l douicsticis fabubs
    idttiiUui,
    ut
    1
    A.m. Er. elMss.bic
    adtluiit,inmlernuin
    8
    sie
    oplimteupiteGcruit.aen-jiMs
    Altdati,
    juo-psiii
    dicos.
    *
    CollaLusest cuiu
    tluonis
    tl cun>cb
    y:
    im
    ^ni
    ir.
    Liim.Par.Lov.
    (ti)Alias,
    20de
    Divprsis,
    tl 51i uei
    IlojniliasgO.
    (b)
    \ 1'ossiiionilalur iuliiy Ii
    cip
    8.
    197 SERMO
    XXXIf
    198
    ideoconvemant,
    ut roveniani
    cum
    quibus loquaniur
    nugatoria,
    noncum
    quibus
    audiant
    utilia;
    qui
    non
    amani
    loqui
    derebus
    alienis,
    cumdefecerintinsuis:
    qui ergo
    nonita
    conveniunt,
    el
    frequenlerconveniunt,
    nonsunt rudesinisto tilulo
    Psalini, quocl scriplum
    est,
    Ad
    Goliam;
    norunt
    quis
    fuerit Golias. Tamen
    propter
    alios
    qui
    vel nunc inlenli
    sunt, alio,
    autem
    tempore
    minussunt
    intenli,
    vel lortasse
    spinis
    saicu-
    laribus,
    id
    esl, negotiorum
    mundanorum
    curis,
    ver-
    bumincorde suo
    tanquam
    semenutile offocaro
    con-
    sucrunt, narremusetiamista
    pervelera,
    et usitatain-
    lentiset studiosisLitterarumdivinarum.
    CAPUTIII.

    3. Golim
    elfiavidis descriplio.
    Go-
    Iias unus fuit ex
    Allojihylis,
    id
    est,
    ex
    alienigenis,
    qui
    bellum
    gerebant
    illo
    temjiore
    adversus filios
    Israel. Eo aulem
    tempore
    David
    sanctus, cujus
    rst
    boc
    Psalterium,
    imo
    per qucm
    minislravit bocPsal-
    lerium
    Spiritussanctus, puer
    erat
    pascens
    oves
    pa-
    tris
    sui,
    lenera
    aetale,
    vixdum adolesccntulus. Fra-
    tres
    ejusjamjuvenesmilitabant,
    et inexercilu
    regis
    erant. Atlulit eis missus a
    parenlibus aliquid
    de
    domo,
    usibus
    ipsorum.
    Ilaillo
    temporequopugnaba-
    tur,
    inexercitu inventusest nondum
    milcs,
    sed mi-
    litumministeret frater. Exslilit (unc Golias
    isie,
    de
    quo
    mentiofacla
    esl,
    ingens
    statura
    corporis,
    armis
    inslructus,
    viribusetiam
    cxercitalus,
    eladis
    jactan-
    tia, qui superbeprovocaret
    ad monomacbiaraadver-
    savium
    populum
    : hoc
    est,
    ut unus indeclcctus ab
    ipsisprocederet
    adversus
    euni,
    ut duobus
    pugnanli-
    bus examenloliusbelli inmedio
    versarelur,
    paclo
    et
    placiloaddito,
    ut si
    quis
    duorumillorum
    vicisscl,
    universae.parti
    undesteteral (ribuereturvicloria. Rex
    ergo
    ille
    populi
    J udaeorurafilioiiirnIsrael Saiil erat.
    Angcbatur,aasluabal,qurerebat
    inunivcrso cxcrcilu
    parem
    illi : verumnon
    inveniebal,
    nec forma
    corpo-
    ris,
    ncc audacia
    provocalionis.
    Cum
    crgo aesdiaret,
    aususesl
    puer
    iste
    David,
    non
    praesumens
    de viribus
    suis,
    sedinnomineDei
    sui, proeedcre
    adversuseum.
    Nunliatumcst
    rcgi,
    nonaudacia
    jiueiitioe,
    sedfiducia
    pietalis
    : nec rex
    abnuil,
    non rccusavit.
    Intellexil,
    cuni videret audenlem
    |iuerum, aliquid
    divinitatisin
    eo
    esse,
    nec illamtenerain octatemsine divino iu-
    siinctu talin
    posse prccsumere.
    Libenter
    accepit:
    processit
    adversusGoliam.
    CAPUT IV.

    i. Davidis in Deo
    confidenlia.
    Inomnibus
    crgo, qui
    eraut inea
    jiarle,
    unde
    proce-
    dcbat
    David,
    non eral
    praesumplio
    nisi de Dco: in
    illisautemtota
    spes
    in unius Iiominis viribus. Sed
    quid
    est
    bomo,
    nisi
    quod
    inisto
    psalntocccinit,
    Homo
    vanilati assimilalus
    esl;
    dies
    ejtisvelul
    timbra
    prmlcr-
    eunt?
    Ergospes
    illorum
    inanis, qtiac
    collocala est in
    umbratranseunle. Ai'malusest autem
    David,
    ul
    quo-
    niamxlate et
    viribusimpar erat, quasi
    armis
    par
    es-
    sel :sedarma veteranon
    adjuvabant, potius
    onera-
    banl novamoclatem.Et adhoc
    pertincl quod
    eiiam
    apostolica
    lectioaute
    psalmi
    canlicum
    praesignavil,
    diccns: Exuiievos veterem
    houtinem,
    el induiteno-
    vitm
    (Coloss.
    III,9, 10).
    Noluit Davidvcluslatemar-
    lii liiin :
    abjccit;
    onerosaesse
    dixit, quia iiujilica-
    bant eum.
    Expeditissimus
    llle ad
    prsehuni procedere
    cupiebat;
    fortis non in
    se,
    sed in
    Doniino;
    armatus
    nontara
    ferro, quam
    fide.
    5.
    Quinque
    lapides
    David
    quid mysterii
    habeant.
    Tamen
    abjectis armis,
    clegil aliquid
    unde
    pugnarel
    :
    et hocnonsinesacramenlo. Namvidetis
    quasi
    duas
    quasdamvitas;unamin
    alienigemsvelerem,alterain
    in
    Israclilis
    novam, adversusinviccmdimieare. In illa
    jjarto corpus diaboli,
    in ista
    prsefiguratio
    Domini
    J esuCbristi.
    CAPUTV.Tulit
    quinquelapides
    de
    torrente,
    dc
    fluvio,
    et
    posuit
    invase
    pastoris, quo
    lac
    mulgeri
    so-
    let,
    et ila
    processit
    armalus
    (I Reg. xvn). Quinque
    lapidcs,
    Lex
    erat;
    continetur enimLex
    quinque
    li-
    bris
    Moysi.
    Et in
    ipsaLege
    decem
    prrccepla
    sunt sa-
    lutaria, qtiibus
    decem
    praeceptis
    caeteraserv'int.
    Prrefiguralur ergo
    Lex el
    quinario
    ct
    denariq
    nu-
    niero. Et ideoDavid
    pugnavitquinario, cecinit dena-
    riodicens: i
    psalterio
    decemclwrdarum
    psallam
    tibi.
    Neque
    omncs
    quinquelapidesmisit,
    secl uniunlulil.
    Namque
    innumcro
    lapidum,
    jiumerumlibroruroos-
    tendit;
    inuno
    lapide,
    uniialem
    impleniiumLegem.
    Unitasenim
    ipsaiinplel Legera,
    id
    est,
    charilas.
    Idco
    sublati
    smitquinqueilli lapides
    delluvio.Fluvius
    quid
    significabat
    illo
    temporo?
    CAPUTVI.G.
    Regula
    ad
    intclligendasScriplurw
    allegorias.
    Non eiiim
    seniper
    in
    Scripluris
    eadem
    significaiKur
    rebuscerlis.
    EihocnossedobetSaiiciilas
    veslra, propter
    cacleras
    regulas,
    tit etiamdoeilesLu-
    clorem audialis. Ea
    quae ponunlur allcgorice
    in
    Scripluris,
    non
    semper
    hoc
    significant.
    Non
    scmper
    monsDominum
    signilicat,
    non
    semper lapis
    Domi-
    ntini
    signilical,
    non
    seroper
    leo Doiniiium
    significat,
    non
    scuiper bonum,
    non
    semper
    maliim
    ;
    sed
    jiro
    lo-
    cis
    Scriplurarum, quoperlinenl
    caiera
    circumslantia
    ipsius
    lectionis.
    Quemadmoduiu
    litlcroein
    lot milli-
    busverborum
    atque
    sermonum
    ipsocrepetuntur,
    non
    augcntur
    : vcrbainfinita
    sunt,
    finitoesunl lamen \h-_
    tc-roe: verbanumerare nemo
    polesl; litteras
    quivis
    jjolesl,
    underotilliiudovcrborum est. Cumuna lit-
    leravariis in locis
    ponitur,
    et
    pro
    loco
    va|el,
    ncin
    unani remvalel.
    Quoe
    tamdiversoc
    res, quam
    Deus
    et
    diabolus?Tamenin
    capite,
    D
    littera
    est,
    cum
    dicimus,
    Dcus;
    etcum
    dicimus,
    DiaboIus.Sicut
    ci'go
    Iittera
    pro
    locovale(;errataulem,eLiiimisabsurdusest,etintra(fl)
    puerilecorqui
    cum
    Iegerit,
    verbi
    gralia,
    D
    litteraroin
    nomine
    Dei,
    linietillam
    ponere
    in nomine
    diabpli,ne
    quasi Deofaciatinjuriam
    :
    siceiiamquiimperite
    audit
    divinas
    Scripturas,
    utdeisto
    ipsoexemplo
    nonreceda-.
    mus,
    cumaudit,
    verbi
    gralia,
    in
    allegoria posilum
    fluvium,
    eo locoubi dictum
    est,
    Fluminis
    impeius
    Iwlificant
    civitalemDei
    (Psal. XLV, S);
    dictcimest au-
    lemdeinundatione
    Spiritus sancti,
    de
    qua
    alio
    ioco
    ail
    Propheta,
    Inebriabunlur abuberialedomus
    tum, et
    torrenle
    voluptalis
    tum
    potabis
    eos
    (Psal. xxxv,
    9)
    :
    ciim
    ergo
    sic
    acceperit
    fluviumin
    bono,
    et laudave-
    rit. et tlcleclatus
    fueril;
    quando pro
    loco
    dicitur ei
    quod
    fluvius
    significet
    homines
    (lucntes,
    el
    lenijiora-
    (a)Forte,gestat.
    199 S. AUGUSTINIEPlSCOPI
    200
    liinis
    dedilos,
    cumtranseuniiumamore
    transeuntcs,
    expavcstit; quia
    inalioloco
    acceperat
    lluvitiminbono
    siguificarealiquid,
    cl
    peiiurbalur:
    ilafitin
    Scripluris
    iuutris,quoinodo
    iuliKerisrnutus
    cfficitur,
    si noluerit
    transfcne
    i|)sas
    IiU.erasadalia
    verba,
    sedinhissolis
    verbiseas
    lenuerit,
    in
    quibus
    eas
    piimo
    didiceril.
    CAPUTVII.

    7. jOe
    fluvio
    levati
    lapides
    et in
    pa-
    slorctli vase
    positi quid significenl.
    Si
    pcrcejlit
    hoc
    Sanetitas vestra,
    res vobisdicia
    cst, quaiiium
    arbi-
    Irainur, uiilissima;
    et
    quoc
    vos liiultuin
    adjuvet,
    non
    soluinad audicndos Iracladis
    nostros,
    scd eliamad
    inlclligendas ipsas Scripiuras,
    de
    quibus
    vobis isia
    triulainus. Fluvius
    ergo,
    undelulil itinc David
    quin-
    (pielajiidcs,
    nonbonuin
    aliquid signilicavit
    illo tcni-
    liore.
    Novi
    quidcinposseqtiibusdamoccurrerc,
    ct in
    bouo
    siguificarc
    illuiniluvium: siculi si
    quispiam
    vc-
    lit
    liaplismuin
    inlelligere,
    ut
    lapides
    de
    Baptismo
    b-Miti
    ',
    id
    cst,
    humines
    baptizati,
    fortissimi sint ad-
    versusdiaholum, qui significabaturper
    Goliara.Ta-
    iiie.n
    propler quinarium
    numerumconsiat nobis ra-
    lio, quia
    dixeramus
    Legera signilicari quinario
    nu-
    niero, piopler quinque
    libros
    Moysi.
    Quid significat
    quod
    defluviosunt
    ablali,
    et
    posili
    invasc
    paslori-
    li.i? J aro
    dixiinus, quia
    in adventu Doniini nostri
    J esuChrisli,
    ut vcrediabolus
    vincoresur,
    Lex iransiit
    ad
    gratiam.
    Quid
    lam
    significansgraliain, quani
    lactis
    copia?
    Sublali sunt autera illi
    lapides
    defluvio.Flu-
    vius
    signilicabatpopulum
    fluxum,
    dediiuin
    tcinpora-
    libus
    rebus,
    anianlcmtranseuulia,
    el
    cupidiialis
    im-
    pelu
    inniare
    hujus
    sacculidecurrcnlem
    ; qualis
    erat
    pojiiilus
    J udrcoium
    vetus.
    Acccjieral Legera,
    sedcal-
    cabal
    Legero,
    el transibal
    supcr Legen),
    et fercbaiur
    in
    inarc, quornodo
    fluvius
    super
    illos
    lapides.
    Non
    eniin
    lapidesilli
    limiieinfeceranl
    fluvio,
    ulslatucrent
    fliiviuni.
    Qtiod
    si ita
    esscut, significarenl
    coercitio-
    neui
    Legis,
    el eos
    qui
    cuin fluere
    cceperintvolupta-
    libus ct
    cupidilalibus
    suis,
    vcuienlcs ad
    praecepla
    Legis
    cuiisisiunt,
    et refrenant
    iinpetus
    libitlinum
    suarnin. Nonauierailaerant illi
    lapides;
    sed influ-
    vio, sujier quos
    iransibal
    aqua,
    sicul
    super Legem
    transgrcssor pojiulus
    Lransibat. Inde
    ergo
    Doniinus
    tubl
    Lcgem
    ad
    gralinm
    : id
    est,
    defluvio
    (uli(,
    el in
    vase
    jiasiorisposuit.
    CAPUT
    VIII.

    8.
    Populus
    J udmorumnon
    imptcvit
    Legem;quia
    limebat,
    nonamabal.
    Qui
    vull
    ergoimplerc
    Legcni, graiiam
    cogilcl.
    Idcoel illa dccein
    praecepta
    psalterii
    decem cbordarum, ipsa
    sunl
    qurc
    erant in
    illo
    populo
    velere
    : sedillum
    populura
    deccm
    prre-
    cepia
    timore
    opprimebant
    2. Non ciiimeral iu illis
    charitas, quoc
    esl
    per graliam
    ;
    sedliroor erat. Proo-
    cepia
    Domini
    poenalia
    eranl illi
    populo; quia impleri
    non
    poleranl
    amore
    (u).
    Conabanlui',
    5!
    cupiditate
    su-
    perabanlur.
    Cura
    ergoqtiisque
    ad
    gratiam
    Lransitum
    fecerit,
    nonalia
    prrccepta
    implet;
    sed
    ipsaquae
    hac
    impleri
    non
    poteranl,
    hac
    implentur.
    Nonesl laraen
    vis
    pracceptoruni,
    sedvis
    gratiae
    Dei.Namsi
    prrece-
    piorum
    Legis
    bocesset,
    e( illa
    implerct.
    Qui
    transit
    1
    sicGermanensis Ms.Editi
    vero,naplismo
    lavali.
    >2
    lui iuGcrmrtnensi Ms.Al in
    edilis,prmceptorum
    timor
    opprimebtil,
    (a) Foiie,
    timotc.
    ad
    Chrislum,
    transit a limoread
    amorcm,
    et
    incipit
    amorejam possequod
    timorenon
    poteral; etqui
    trc-
    pidabat
    in
    timore,
    non
    trepidat
    inamore. Ideohanc
    in decem
    pracceptis, quiasignificat
    Davidhominem
    qui
    transit ad
    graiiarii,
    cum
    dicil,
    In
    psallerio
    decem
    chordarutu
    psallamtibi, jara
    cantarein
    praeceptis,
    hoc
    est hilarilcr
    prreceptacomplere.
    CAPUT IX.9. Desuisviribusnenomo
    prwsumat.
    Et ul
    noverilis, fratres, quiagralia
    boc
    implet,
    ne-
    nio
    (a)
    debel deviribussuis
    procsumere
    : hocesl enim
    prresumere
    de
    gralia
    Dei. Vocatenini te
    Deus,
    etju-
    bct utfncias: scd
    ipse
    dat
    vires,
    ut
    quodjubet,
    im-
    pleri possit.
    Tibi aulem
    capax
    fidesadhibenda
    est,
    ut
    inundatione
    gratioe
    liuinilies
    le, supplices
    Deo
    ,
    nihil
    dele
    procsiimas;spolies
    lc
    Golia,
    induasDavid.Ad
    boc
    pertinet quod
    ineodeni
    jisalroodicilur, quodjain
    commemorare
    ccepcramus, Quid
    estIwmo?Hoceniia
    monet,
    ne dc se
    proesuinat
    homo. Namvidele
    qtio-
    modoincanlai adversus
    Goliam, qui
    dese
    proesume-
    bal;
    ct coniroendatibi
    David, qui
    infirmusinliomini-
    bus,
    inDeofirmissimuserat.
    Quid
    esthomo?Et dicit
    quid
    sil bomo:
    Quoniam
    innotuisli ei. Hoc esl totus
    homo
    ,
    si innotescatilli Deus: si aulemnonilli inno-
    tescal
    Deus,
    nihil est homo.
    Quid
    esl
    homo,
    cni non
    innotuil Deus?Homovanilali assimilatus
    est,
    dks
    ejus
    velulumbra
    prmtereunt,Ergo, Quid
    est
    homo,quoniam
    innoiuistiei
    ;
    el
    filiusIwminis, quoniam
    mslimaseum?
    Quid esl,
    wstimaseum?Placuit tibi
    eligere
    illura
    ,
    et
    corisliiuerein
    aliquo snperiore
    et eminentioreloco :
    misericordiaetuae
    est,
    nonmerilorum
    ipsius.
    CAPUT X. 10.
    Proprium
    hominisnihil nisi
    pec-
    calumel mendacium.
    Quaerequid
    sit hominis
    pro-
    prium, peccalum
    invenies.
    Quaerequid
    sit hominis
    proprium,
    mendaciuminvenies. Tolle
    peccatum,
    et
    quidquid
    consideraveris in
    homine,
    Deiest. Non
    ergo
    amet homo
    quod proprium
    est. Eiiamadlioc
    potcst
    pertinere
    illud
    quod
    dicit
    Apostolus
    :
    Nemoquodsuum
    est, qumral(1
    Cor.
    x, 24). Aliquando
    enimaudiunt il-
    Iudhominesa
    Lectoribus,
    et aedificanturad auferen-
    dasres alienas. Inlercst
    quis
    tibi
    dicat,
    Noli
    quaerere
    quod
    luumesl.
    Aliquando
    enimdicilur a malosua-
    sorc, aliquando
    auteradicilur a bono doclore. Deus
    boniis esl doctor.
    Quandocrgo
    audis a
    Deo,
    Noli
    quaerercquod
    luumcsl;
    noli sic
    accipcrc, quomodo
    dici solet.
    Aliquid
    boni
    esl, qnod
    te monet Deus.
    Quoddicebamus, quoerequid
    sit
    tuum,
    invenies
    pec-
    ca(um. Noli
    ergo qucererepeccatum,
    et non
    qnaeris
    tuum: noli
    qurerere
    mendacium,
    el non
    quaeris
    luum.
    Veritasenima Deo
    est,
    mendaciumabste.
    CAPUTXI.

    11. Duw
    janum
    diabolo
    tenlalori,
    cupiditas
    el limor. Et si diabolus
    aliquaudo aliquid
    suggerit,
    consentienlem
    tenet,
    non
    cogit
    invilum.
    Nonenini seducil illeaul trahit
    aliquera,
    nisi
    quem
    invcneril ex
    aliquaparte jam
    similemsibi. Invenit
    enimeum
    aliquid cupientem
    : et
    cupidilasaperit ja-
    nuaminlranli
    suggcsiioni
    diaboli. Invenii illum ali-
    quid
    (iraenlem,
    monet ut
    fugiat, quod
    illtini invenit
    timerc;
    raonetut
    adipiscatur, quod
    illuininvenitcu-
    pere
    : el
    per
    has duas
    januas cupidilatis
    et limoris
    (a)Forte,ei nemo
    201
    SERMOXXXU.
    208
    inlrat. Claudeillas,
    et
    imples Apostoli
    illud inho-
    dierna lectionc. Nondelislocumdtabolo
    ( Ephes. iv,
    27).
    Ibi enimvoluitosiendere
    Apostolus,qtiiaquamvis
    inlrcl ct
    possideatdiabolus;
    homo illi lamen locum
    dedit,
    ut
    possel
    intrare.
    12. ReosomnesChristus invenil.
    Ergo quia
    nihil
    cst homocui noninnotuit Deuset
    quem
    nonaestimal
    Deiis;
    dat illi
    gratiam suam,
    invenicns inillo
    quod
    (laimiel,
    el donansomnia
    confitenti,
    ut coronet cre-
    dentem.
    C.vPUTXII.

    Quid
    eniminvenitDominusinho-
    miiiibus
    quando
    venit, nisiquod
    damnarct?
    Omnino,
    liatres, cogitatc
    et
    videte;
    siveinillo
    populo
    Israe-
    litarum
    ,
    siveiuGentibus
    ,
    non invenil nisi
    quod
    da-
    ninaret. El ideoad
    peccantes
    bumilisvoluil
    venire,
    non
    judcx,
    cum
    parcit
    illis
    ',
    ut
    primo praerogaret
    iniscricordiamdouando
    peccala,
    et sic
    poslca
    reddc-
    rcl severitatera
    punieudopeccaia.
    Nonabutamur,
    id
    cst,
    nonmaleutamur misericordia
    ejus,
    et nonsen-
    lierausseverilatem
    ejus. Ergo
    boc esl horao(olum
    ,
    quod
    ci innolcscit
    Deus, quod
    dat illi
    graliam
    suam,
    unde
    prresumebat
    David: Goliasautemde
    se,
    deviri-
    bus
    suis, superbus, elalus, infintiis,primo
    tolamvicto-
    riamuniversoc
    partis
    sux inseunoconsliluit. Et
    quia
    oninis
    superbia
    hahet
    impudentiam
    frontis
    ,
    in
    ipsam
    fronlem
    Iapide
    veniente
    dejectus
    est. Evacuaia est
    frons
    quoe
    habebat
    impudenliamsuperbiae
    suoe;
    et
    vicit frons
    quae
    habebathumilitatemcrucisChrisli.
    CAPUTXIII.

    13. Crucis
    signum
    in
    frontequid
    significet,Proplerea
    et nos
    signumipsum
    crucisin
    1'roulc
    j>orlamus, qui
    illud
    inlelligit
    2. IIoc
    dico,
    fra-
    tres, quia
    niulti illud
    faciunt,
    el
    intelligere
    nolunt.
    Faclorcm
    qurciit
    Dcus
    signorum
    suorum
    ,
    non
    piclo-
    rem. Si
    porlas
    in fronlc
    signum
    humilitatis
    Christi,
    pnrta
    incoi'deimitalionemhumililalis Chrisli. Di.vi-
    nius
    autera, fralres,
    eura
    darelocumdiabolo, qui
    illi
    apei-itjanuas cupidilatis
    aut timoris : sed
    cupiditalis
    cujus,
    aul timoris
    cujus
    ? Namet
    regnum
    coelorum
    cupimus,
    ct
    gehenuam
    timemus. Scd
    quomodo
    illoe
    januoe, cupiditas
    rerum
    lemporalium,
    el timor
    poe-
    narnm
    lemporalium
    trahit
    plerumque
    ad
    nequitiam,
    cl dal locumdiabolo: sic
    cupidilas
    rerum
    oelernarum,
    ct limor
    posnarum
    oeternarumfacit locum in corde
    verboDei.
    CAPUTXIV.

    14.
    Cttpiditatis
    tentatio. Brevi-
    tcr
    crgo, fraires,
    si volumusbene
    vivcre, plus
    ame-
    mus
    quodpromillil Deus, quamquod proraiitit
    hic
    mundus;
    et
    plus
    tiraeamus
    quod
    minalur
    Deus, quam
    quod
    minatur biemundus.
    Numquidroagnumaliquid
    aul
    longum
    est
    quod
    diximus? Venitlentatio tibi ali-
    cujus
    fraudis
    ,
    visfacerefraudem
    ,
    ul
    acquiras|iecu-
    niain:
    promiltit
    Deus fraudem nnnfacientibu-.scm-
    piternaregna ccelorum,
    vincit le
    cupidilas
    ad
    pecu-
    niam. Nara
    quis
    est
    qui
    nolit
    rcgua
    ccelorum? Sed
    plus
    velle
    lerrena,
    hocest
    peccare
    :
    plus
    velle
    quod
    praesensest,
    non credcre
    quod
    futurum
    est; plus
    1
    Forte,pepercilillis; sublato,cum,quod
    abestabulim.
    etPar.
    '
    sic Germanensiscodexet editionesrjlrm.et Par. At
    Lov.,qui
    illud
    intelligimus.
    velle
    qiiod
    videt
    homo,
    et non
    desiderare/^juodpro-
    mitlit Dcus: cuni id
    quod
    videt
    homo,
    etiam ab
    oculis
    polest auferri,
    eliam
    possessumpotestamilti;
    idautem
    quod proroiliil
    Deus
    ,
    necoculocarnis vi-
    deri interim
    poiesi;
    el cum
    quisque
    ad Dei
    promissa
    pcrvencril,
    non tiniet ne
    amiltat;
    quia
    nemocst
    po-
    tentior iilo
    qui
    dedit.
    Ilaque, fralres,
    hoerelecliari-
    tate
    promissisDei;
    etnon vos
    superabuntcupiditales
    saeculi.
    CAPUT XV.

    13. Timorislentatio.
    Rursum ti-
    moris teniatio advenil : dieit tibi
    quisque,
    Dic
    pro
    me falsum
    tesiimonium. Primo
    promiitil:
    sed cum
    non
    deccpcril,
    si forle
    jiraepoiiaspromissa
    Dei
    polli-
    citalioni
    honiinurn, nonvincit
    cupiditas; per
    commi-
    iiatimieni
    lentai,
    et
    incipit
    iiiinari
    horribilia.
    Potens
    esl foiieincivitate
    , poiens
    insaeculo
    ,
    videtur
    posse
    facerc
    quod
    uiinatur. Viircittelimor
    proesenlismali:
    quod
    et
    possot
    a (c
    ulique
    Deus
    avenere,
    si hocilli
    videreiur
    prodessetibi;
    ei si nollet
    aveiiere,
    intelli-
    gere
    deberes
    qnia
    non tibi
    permiltercl
    evenire,
    nisi
    et hocsciret
    prodesse
    libi. Aveiiit
    ignem
    airibus
    pue-
    ris idemDeus.
    Niiinquitl
    mulatiisesl
    Deus,
    quia
    non
    aveiiit
    gladium
    a
    maiiyribus?
    Idein
    ipse
    fuit Deus
    trium
    puerorum, qni
    fuit
    Machabasorum.Illi de
    igne
    evaserunl
    (Dan.
    m),
    illi
    ignibus
    cruciali sunt
    (II
    Ma-
    chab.
    vu)
    :
    iilrique
    tarnen in Deo
    seinpilerno
    vice
    runt
    ',
    Noncnimaut illi vila isla
    (emporali
    delecla-
    banlur
    ,
    aut illi minis
    (emporalibus
    frangebanlur.
    CAPUT XVI.

    16. Bonomalus
    nihil
    verenocet,
    sed
    prodest. Iiaque
    noli liuiere
    hominem
    minautcni
    tibi.
    Quid
    est enimbomo?
    Vanitati
    assimilattis
    esl;
    dks
    ejus
    sicui umbra
    prwtereunt.
    Aul nonlibi
    noccbit,
    et anic transibil illa
    umbra, quam
    ad le
    aculeus
    c-jus
    transire
    potuerit;
    potens
    est eniin
    Deus: aut si
    per-
    missusfuerit nocere
    ,
    atl
    tempus
    nocebil
    umbroe
    lure,
    id
    esl,
    rei Iransitorirc
    lua:,
    vitre
    lemporali luae,
    vilae
    veteri luoc.
    Usque
    enini ad
    uliiniiimmoiiis
    porlamus
    aliriuid
    vetcrishoininis.
    Teraporalemvitain
    illenocere
    potesl,
    niernam tibi vilam nemo
    potest
    auferre.
    Tollet tibi
    iinpedimenta, quibus
    hic
    leneris; elhocre-
    bis
    Dco,
    cui tc
    jain prremissa
    spe, charilate colli-
    gaveras.
    CAPUT XVH. 17. Homomulus
    novacuta
    acuta.
    Propterea
    inPsalmis
    clcganlissimedicilur tle
    horaine
    raalo,
    Sicul novaculaaculu
    fecisti
    dolum
    (Psal.
    LI
    ,
    i).
    Sic illi insultat
    Spiriius
    Dei.
    Quid altcndit innova-
    cula? Non
    quia
    octidi hominesde
    novacula
    possunt:
    sedad
    quam
    remfactacst novacula.
    Factaest autem
    ad radendos
    capillos. Quid
    lam
    supcrlluumincor-
    pore, quamcapilli
    ?
    Quanta
    instaniia, quanto
    sludio,
    quaiua
    caiKela
    ,
    quama
    inlenlioneacuitur
    ,
    ut radat
    capillum
    ? Sic ct homo malus lollit sc in
    parlcm\
    cogitat, recogilat, excogiiat, ponit fraudem
    super
    fraudem
    , qtioerit
    machinaiionein, ministros
    parat,
    falsoslesies
    coni|)arat,
    acuit
    novaculam.
    Quidfaclu-
    rusjusto,
    nisi
    superfluarasurus?
    CAPUTXVIII.

    18. Felkilasnonin
    temporalibu*
    1
    sicMs.GermanensisF.diti
    autem,
    cumDeo
    sempiterna
    vivunt.
    2
    Ms.Germanensis,
    lollitteinpartem.
    SANAT.AuetJ ST. V.
    (Sept.J
    203 S. AUGUSTINIEPISCOPI 204
    ponenda. itaqne,
    fratres,
    si vultis
    parati
    csse ad
    sequendam
    voliinlalem
    Dei, quod
    vobis
    dicirous,
    et
    . jrobis
    piimuni
    dicimus
    ;
    imo omuibusdicit ille
    ,
    qui
    securus dicil: si volumus
    parali
    csse acl
    sequenclani
    volunlatem
    Dei,
    non amenuis ista
    qure transcuni,
    non
    pulemus ipsam
    essefelicitalem
    , qure
    dicitur in
    liocsoeculo.IIocenim
    pulabanl
    illi
    alicnigcnac;
    lolain
    felicilatem
    in rcbus
    lemporalibiis,
    lolamstiavilatcni
    in umbra
    ponebant,
    non in
    ipsa
    lucc
    ,
    non in
    ipsa
    verilalc. Ideoin i.-to
    psalino, qui
    adGoliam
    cst,
    at-
    lendite
    poslerioraPsalini
    : omniiiolucidissimisverbis
    ct eijodalissiroo
    sermonc
    , qui
    non
    qurcrat inlcrpre-
    temaut
    cxpositorcm;
    scd miscricordia Dei ila sunt
    posila,
    ut nemo
    dicat,
    Ecce boc
    quomodo
    voluit
    dixit,
    cl
    proingenio
    suo
    inierprclalus es(,
    sensil ut
    voluit : sic sunl
    posila,
    ut neinose cxcuset. Posita
    sunl
    aulemaDavid
    diccnle,
    id
    est,
    anova
    vi(a,
    Chrisli
    vita,
    viia
    qure pcr
    Cliiistunj nobis dala
    est;
    insul-
    lans vitrcvetcri
    ,
    felicitali veteri liomiimro
    ,
    et illis
    qui
    ineam
    speni pontiiU,
    cl illis
    qui ndijiiscunlur
    cam
    ,
    ci inilla
    gatidcnl.
    CAPUTXIX.

    19. Fcticilas
    impiotum
    nonnullis
    scandaltim.
    Supcrfltia pelcnspropilio
    Deononexuu-
    diiur.
    Yidcntur cnim
    justi
    laborarc in boc
    steculo,
    et
    injusti
    felicitcr in hoc sreculo vivcre: ci
    quasi
    dormial Deus, negligcns
    rcs
    humauas,
    illi
    plerumqiio
    exlollunlur
    hnpuiiiialc,
    isti
    plcruinquc frangunlur
    itifirmilate
    ,
    et
    pulanl
    sibi nihil
    prodessequoti
    beno
    vivunt, quia
    uon habcnl ca
    quibus
    vidcniur abun-
    dare
    pcccatorcs,
    scelerati
    elimpii
    homincs.
    Etqiiaiu-
    diulalia
    roganl
    a
    Deo,
    ut
    promagno
    sibi
    prrv.slcnlur,
    lamdiu
    erranl;
    ct cavcndumes( nc deniur in
    jjote-
    siatem
    cupidilatis
    sua?..Naradicluin
    cst,
    Dedil ilios
    Deusin
    concupisccnlius
    cordiseorittu
    (Pstil.
    LXXX,
    15).
    Et
    magis propitius
    est
    Dcus, quando supcrflua
    ct
    nugaloria pelentcm
    noncxaudiLul
    del,
    setl exaudit
    utsanel nondando. Etcniin
    quare
    isla
    quacrant
    bo-
    inines, quisiii
    nvidet? Ut inltixuriissuis
    consumanl,
    cl iu
    nugis,
    et ininsanissiinis
    spcctaculis,
    a Dco
    (a)
    qurcrunt
    bomincsbabereisla.
    CAPUTXX.

    20. Divitiarumabusus.

    Damihi
    iiominemde
    sreculo, pclal
    aDco divilias
    ; dcntur,
    et vide iniiumcrabiles
    conscqui Iaqucos
    inortis
    cjus.
    i
    Opprimit
    intle
    pauperem
    ,
    supcrbil
    bomo mortalis
    super
    liominem
    paremsibi, quaerit
    bonoresabhonri-
    nibus vanos
    ;
    uLaut.em
    adipiscalur,
    cxbibel illisludi-
    ;cra
    nequiliae
    ,
    ludicra malae
    cupiditalis
    : ludos
    '
    ct
    ursoscmit,
    donal ressuas
    besliariis,
    esuricnlc Chrisln
    in
    paupcribus.
    Quid opus
    est
    pluradicerc,
    fratrcs?
    iVos
    ijisi cogilatequre
    nos
    lacenius, quania
    mala fa-
    ciant hominesde
    superfluisrebus, quando
    illisacci-
    J derit
    provcntus
    illarum. Nonne mclius
    csl, quando
    lalis esl
    homo,
    ul
    possil
    sicuti
    copia
    reruni
    procsen-
    tiuni,
    ut auferat illi eam
    Deus,
    non illi earodel ?
    J Xonue
    lunc est misericordia?
    ,CAPUTXXi.

    21.
    Cupidilasteinporaliumqttomodo
    ,<
    Quaedameditio,lupos.
    Libri
    alii,ludos;
    idest luclorum
    loca.
    ()
    m
    B.,
    ad
    marginem,
    ideo. M.
    in
    proximuminiqua.
    Et dicet: Bene
    feci,
    et nihil
    alienum
    abstuli,
    el non me exaudisti : ex co
    quod
    babeodo
    cgcnLi,
    non tollo
    alicui;
    a le
    peto
    ,
    tu da.
    Quasi
    vcrodel libi villatn
    ,
    nisi alius
    perdat
    villam.
    Si dicalur
    Libi,
    Yendasvillamtiiam:
    (anquam
    male-
    clicium
    exhorrescis, injuriara
    libi faciain
    pulas;
    odium
    servasin
    peetore, quia
    hoc audisti ab
    homine,
    ut
    vendercs villam:
    quasi
    cnicre
    possis,
    nisi aliusven-
    dal.
    Itnqucquod taliiecupis eraere,
    et
    oplas emere,
    si malumcsl
    vcndcrc,
    alii roalum
    qureris.
    Bonumesl
    invenire saccellnmsolidoruminvia:
    quod
    cumin-
    veneiis, dicis,
    Deusinihi
    declit; quasi possisinvenire,
    nisi alius
    pcrdat. Quarecrgo
    non
    oplas
    illorumthe-
    saurcirumbona
    , qure
    icciiinomnes sine
    angustia
    va-
    lcant
    possidcrc?
    Desideras
    aurum,
    desidera
    jusliliara.
    Ilaberc aurumnon
    poles,
    nisi aliusaroillat :
    juslitiam
    ainbo
    coiiiplcctiroiiri,
    clambo dilatamini.
    CAPUTXXIi.

    22. De
    felicilale
    terrenaatiler
    mali,
    ctliler boni scniiunt. Recieaiiius
    ergo
    ad
    Psalmura,
    ut
    intellig.it
    Chariias vcslra eos esse
    alienigenas, qui
    totam fclicitatcm non
    pulant
    nisi
    praeseiitem.
    Sed
    dignuni
    (e
    judicas
    cui et islaDeusdci :
    qurcroquo-
    mocloularis. Si non
    dedil,
    scias
    quiaprodest
    libi
    quia
    noii ciat
    patcr
    bonus.
    Quia
    et filiusluus
    quando plo-
    ral,
    ui dcs illi formosumcultellummanubiio deau-
    ralo :
    qiianlum
    vult
    ploret,
    nonilli das iindc lacdalui'.
    Doinine,
    liberamedemanu
    filiorumalienorum, quo-
    rttmosloculumesl
    vanilalem,
    el dexleracorumdexlera
    iniquilatis.
    El
    cxponit quam
    dicat vanitatemet
    quam
    dcxLcram. Dexlcraro eniin
    iniqtiilalis
    dicil felicita-
    lcm
    bnjus
    sacculi: non
    quia
    non invenilur
    apud
    bo-
    nos,
    sed boni
    qtiando
    illam
    habenl,
    insinistraillam
    Iiabent,
    noniri dexlera. Felicitatem
    perpetuam
    ha-
    bcni in dexlera : felicilatem
    temporalem
    habent in
    sinisira.
    Cupiditas
    auteni rerumoelernarumel felici-
    latis
    reiernrc,
    non debel niisceri
    cupidilati
    rerumlem-
    poralium,
    id
    est,
    felicilalis
    praesenlis
    et
    temporalis.
    Et hoc
    cst,
    Nesciat sinislra lua
    qttid (acial
    dexlera
    lua
    (Malth.
    vi
    , 5). Ergo,
    Dexteraeorumdexlwaini-
    quitalis,
    CAPUTXXIII.

    25. VerbiDei
    fruclus
    anonau-
    dicnie eiiam
    exigendus.
    Audite
    jam quomodo
    locuti
    sunt vanilalcm
    ,
    e(
    quomodo
    dexteram habeanl ini-
    qiiilatis.
    Audiamiis
    omnes, prodest
    vobis.
    Audiatis,
    ne dicatis nonvos audisse :
    quia
    dicluni est
    servo,
    Tti
    darcs,
    cl
    egoexigerem.
    Et diximusheslerno
    die,
    quia
    nos servi sumus dantcs
    ;
    aller est
    qui exigat.
    Sororcs nosirrc
    ,
    nolcnies audire
    , quasi
    nolunt
    pati
    cxaclorem. Sinecausa
    ,
    fralres
    mei,
    nemosibi hinc
    blandiaiur. Aliudesl non
    accepisse,
    aliud
    accipere
    noluisse.
    Qui
    rccusai donum
    Dei, ipsius
    recusalionis
    reus lenelur.
    Quomodo
    enimdictumest servo
    dispen-
    satori, Quare
    nondedisli
    (Luc. xix, 25)?
    sic dicelur
    scrvo,
    cui ille
    posilus
    est
    dispensare, Quare
    nonacce-
    jiisti?
    Si non fuit
    qui darel,
    exctisabiste : si autem
    sonanl
    Lcctores,
    ctiam
    quando
    tacent
    tractalores,
    ct
    ubique
    vcrbumDei
    jirocdicatur,
    cl verc dicluiri
    est,
    In omneinterratnexiit sonus
    illorum,
    etcalor verbi
    Dci
    ubiiiuediflundilur,
    ?ieces(
    qui
    seabscondalacalore-
    20."
    SERIIO XXXII. 206
    ejus(Dsal. xvni, 5,7);
    noncril
    quid
    diccre in
    judi-
    cjo Dci
    ().
    CAPUTXXIV.

    Fratics, audiamus,
    et
    facianius;
    ti
    voluniiishaberespeni,
    nonnosexcusemus. Plerum-
    qtie
    mendicusunumiiummum
    petens,
    adostiumlibi
    prrcccpta
    Dei cautal.
    2i. Felicilcismnndcina
    ;
    ct
    quw
    licita
    viclelur,
    con-
    temnenda. Audiamiis
    ergo
    :
    Quorum
    os loculumcsl
    vanilalem,
    el clexleraeorumdcxlera
    iniquilalis.
    Videte
    feliciiatein
    niuntli,
    ubi illi
    spemponebant qui
    locuti
    siini
    vanilatem,
    et
    quorum
    dextera
    iuiquilaiis
    cst.
    Namsic
    incipit
    dieere :
    Quorumfiiii
    eorumsicul no-
    vellwconsiabililw.Feiicitas licita cst. Non bic tlixil
    fraudes, perjuria, l-apinas,
    scelcra : felicitatemdixit
    quasi
    innocenliuin.Ei si istacontcmiierida
    esl; quem-
    admodumsuni
    plangendi illi, qui
    ciiam
    rapinas
    fa*
    ciunt, qui furta, qui
    scclera, qui
    homicidia, qui
    adulteria et coetera
    quoe
    etiam
    ipsa
    niundana felici-
    tas damnal?
    CAPUT XXV.

    25. Felicitaiemsceculi
    quisquis
    magni pendii, alienigena
    est. Videlc
    qualein
    velit
    esseIiominciudevitanova
    ,
    qualeiii
    velitessehomi-
    nemad vasa
    pastoralia perlincnlem,
    el ad
    graliain
    Dei,
    et adlac
    quo
    ncitrimur.
    Atiendiiejara
    :
    Quorum
    filii
    eorumsicul novellwconslabililw;
    fitiweorum
    orncttw
    sicut simililudo
    templi,
    Forte
    proplerea
    sororcs nolc-
    banlaudire.
    Audiantergo , vclint, nolint,
    eldiscant
    venireadDominicum
    (b),
    nonin
    superbia
    Golioe,
    sed
    inhumilitate David.
    Nuinquid
    enim ista
    exponenda
    sunt?
    nuraquid
    obscura suut?
    Loquiinlur
    lioiniiics
    vaniLatein
    ,
    ct dicuntur
    alicnigenrc
    : non
    pcrlinenl
    ad hrjereditatein
    Christi,
    ad
    rcguuiii ejus
    ctii
    dicimus,
    Paler noster:
    alienigenrcconijiulaniur.
    J i(
    qiiain
    di-
    cuiit felicitaicm? Filii eortimsicni novellwconslabi-
    lilw:
    quasi propago propagitiis.
    liabct inullos
    (ilios,
    niultos
    nepotes;
    sccurn.s
    est adversus casusmortis.
    Quasi
    noii millia liomiiuim
    plerumqiic
    unus casus
    absumat. Filii eortint sicttl novcUwconstabiliia: Ecec
    pula
    sinl filii sicul novellaeconslabiliuc : iioiineali-
    quando
    ctiani novcllas siivis vicinas silvarmn
    ignis
    absumil? Filiweortimornatmsicttl simililttdo
    tentpli.
    'Cilo binc transeanius : consiilciidume.sl
    pudori
    fenii-
    jnarum. Ipsaepotius
    babendo
    cognoscant quid
    ha-
    beant, quod
    noscommemoraiidocrubcscirous. Fitim
    eorumornalmsunt sicul siinilitudo
    lempli.
    Ccllaria
    eorum
    plena,
    cruclanliacxhocinhoc.
    Quomodo
    dici-
    musde abundanlibus : Non hahet ubi
    jionnl,
    nescit
    quldiiabcal. Implctur
    uniiiii
    cellariuro,
    cl rcdundanl
    (c)
    vid. inPsal.
    52,
    serni.
    2,
    n. 2.
    (6)
    ErraUnnhic
    susj.icahatur(limrncrius,
    qui
    ad
    inargi-
    rieminsuocodicc
    scrijisil,
    adDominiimlilii.Sedverius
    edili,
    ul
    iuoplhnre
    nolreGcrniaiiensi Ms.aciDoiiiiiiiemn.
    '
    Quo
    verboaul-Ectlesia
    signiUcalurjuxla
    Kenciesareensis
    '
    coricfliicanoiieni
    3,
    Kuiecsoitmends eitneiscrconmwseisktt-
    riabon:
    CatechffiiienussiiiigrecuiiishiDoniiiiieum:
    jiro
    quoDjonysiris Exiguus
    el lsidorusMcrcalor
    iiUei'|.i-elanlur,
    inEcclesiam.
    Eociohique sensticyprianusitilih.
    de
    Opcre
    et:
    eleeiiipsyna
    : la Ddminicuni siae
    sacrificiovenis.
    Aut
    certe
    iiitcUigeud
    asaera
    ccena,uia|iudcy[.riarium
    lih.1nunc
    citato:
    Doniinicuni culelirarele creclis.
    EL
    ajtucl Augu-
    Stiriunr,
    inBreviculocollal.ccim
    Donatisiis,
    3diei
    cap.
    17:
    Coniitehanlur
    iupassiouiiius
    suissecollectam
    eLDominicuin
    egisse'.

    liihorumniaiiyrtnnGeslis,qurc
    Suiirrsadfebi-uai-ii
    11releii
    ,
    vox uouiinieuiu
    ulroquesigiiilicalupoiiitur.
    fructus : rcdundant
    possessiones,
    cruclant ccllaria
    cxbociii hoc.
    CAt>CTXXVI.

    20. Golim
    supcrbiu
    cxlerrena
    fe-
    tkilale.

    Ovescorum
    fecundtr, mulliplicanlcsin
    exi-
    libussuis. Iiitranl
    ])atic:c;pai-iuut,
    et cxetint niultre:
    mulliplicanies
    inexiiibussuis. Anno
    priore
    tot
    crant,
    hoc anno tol sunt.
    Gaudclur el
    exsiiltaiur; tumcseit
    Golias,
    et ad cciiaiucii
    provocatsupeiiius
    inistafeli-
    cilate:
    Quis
    railii
    pntest? quis
    rriiliiandel?Si nonillud
    dicuiil hoiniiics
    quibus
    Inrc
    abundanl,
    si non
    quotitlie
    uiiusquisijue
    scntit inse. Ilabct
    aliquidampliuscjiiam
    vicinus;
    nonne
    dicit, Quis
    niibi
    jiotcst
    ?aut vicinus
    iste si iuihi feceril
    injuriam
    nonilli ostcndo? Vitlesi
    non Golinsesi
    jirovocans
    atl
    ccrlamcn. Setl
    proccdit
    David,
    nucliisarmis
    bcllicis,
    arinatus
    Iapidibuspau-
    cis, proticrucl
    oniuera
    superbiam,
    icl
    esl, justus
    bo-
    ino: sicut
    maiiyrcs feccrunl, prosiravcrunl injustos.
    Et eo
    tcmporeqiso
    videbanlui-
    victores, ipsi
    vinccban-
    lur, quando
    inliisclux
    ijisoruni
    diabolus
    superabalur.
    C\I'UT XXVII.

    27. Ineos
    qui
    de
    felicilaie
    terrcna
    gaudent.
    Vcriun (ciieitalein illani attendilo ; Oves
    eoniin
    mtilliplicanles
    in cxilibus: boveseorumcrassi.
    Non cst ritina
    sepis. St-pis
    enini
    plerumquc
    inaccria
    cssesolet. Nonesl ruina
    sepis,neque
    exilus: oiuiiiain-
    lcgra,
    oiiinia
    perfecta,
    omnia
    plena. Ncqtte
    ciiunorin
    plateis
    eoritm: non
    liies,
    nonlurouUus.Vitlelc
    qiialciu
    feliciiatcm
    (|iiasi
    iiuiocciUiumdcscribat : netlicnl sibl
    quisqiic,
    Sctl hocdixil dc illis
    qui rnpiiiut
    res alienas.
    Noncst binc ditiuin
    aliquid
    : alibi fit laliuinmentio.
    Nani nianifcsiuin est scelcratns esst-
    piinicndos.
    Iiit
    binc clebent
    intclligerc qure pcena
    cos
    cxsjictti,
    (juando
    iniiocens
    quisquc
    ciimbis
    superbe
    uiitur et
    iinmoderatc, reprobatur
    a
    Deo,
    c( inler filios alieni-
    genarumcoropulalur.
    Non enini ct clivesilleaiienos
    fruclus
    qurcrcbal,
    ctii succcssit
    regio
    in
    fruclibus,
    ct
    ciiin
    irstnarcl,
    non habcns
    <juo
    corigrcgaret
    frutius
    imindaiios,
    ct nonvitlcrel
    paupercs
    in
    qriibus
    sibi the-
    saurizarel inccelo:
    Destriiani,
    inquit, cipolhecustueas,
    el
    faciam
    novas
    ampliorcs,
    ct
    replebo
    cas.
    Liide,
    nisi de
    frutiibus suis? El tlicamanimwtnetu:
    liubesmulta
    boua,
    saliarc, Dixil ciute.mUli
    Dens:
    Slulle,
    liacnocle
    aitferelur
    a leanimu
    littt; qticcprmparasli, cujus
    cnint
    (Lttc.
    xn,
    IG-20)?
    Sicul
    crgo
    in
    Evangelio, fralrcsf
    insullaturocst boniini
    gatitlenli
    de
    lcmpornli ft-iicitale,
    quainvis
    illi ftiicitas cle
    agro proprio esset,
    i.onde'
    rapinis
    alienis : sic ct inislo
    psalniotcniporali
    felici-
    tali
    insultaliir,
    ut discat aniniainnovatact
    rcgcncrala
    pcrgratiam lactis,
    illara
    desidcrare
    pcrpcttinm
    etscm-
    pilernarn
    bcnlilatcm. fdcovicie
    qnoniodo
    coiiueclal :
    Quorumfilii
    eorumsicul noreltiv
    constabilitw.;
    filiie
    corttmornalwnl simililttilo
    tcmpli.
    Celluriu corum
    plc-
    na,
    eruclttntiacxIwciuhoc. Ovcscorum
    fecunda',
    tuiil-
    tiplicanles
    inexitibussuis: bovcscorumctussi. Noitest
    ruina
    sepis,nequeexitus, ncc/ue
    clamorin
    plttleis
    eortun.
    Bcaltimdixcnml
    populum
    cui luccsunl. Setl
    qui
    ciixe-
    runl?
    Quotum
    oslocultiinesl vanitnlcin.
    Supciius
    cnim
    dcscripti
    sunt.
    CAPUTXXVIII.

    28. Becitus
    popttlusquis.
    Tu
    autem
    quitl
    dicis? Nani illi bectiumdixcrunt
    populum
    cui hcccsunt,
    Egoquid
    tlico? Bealus
    populuscujusest
    207
    S. AUGUSTLMEPISCOPI
    SOS
    Dominus
    Deus
    ipsius. Ergo
    ille est beatus
    populus,
    qui pro
    filiissuiset
    pro
    filiabusornalis, pro
    crassi-
    tudinc boum, pro
    fecunditate
    ovium, pro plenitudine
    ccllariorum, pro intcgritalc
    aediliciorum
    , pro pace
    ac
    litibus ct
    jurgiis
    civilibus, pro
    isla omnt
    fclicitate,
    Dcumsuumvult
    possiderc,
    ul
    ipsum
    habeat
    pro
    omni-'
    bus, qui
    condiditomnia,
    et
    dicat,
    Mihi auiemadhw-
    rere Deo,
    bonumesl
    (Psal.
    LXXII, 28)
    : colal cum
    gratis;
    colat
    quando
    isla
    dat,
    et
    quando
    aurer(,
    ct
    quando
    nondal : et nihil sic limeal, quam
    ne
    ipse
    se auferat.
    Itaque
    chrislianus
    populus,
    fralres,
    qui
    dicil incordesuo, Quidquid
    vult
    auferat,
    se
    ipsum
    inihi non
    auferal,
    Bealusest
    populus, cujus
    estDomi-
    nus Deus
    ipsius.
    SERMOXXXIII
    *
    (a).
    Deversu9
    ejusdem
    Psoimi CXLIII
    ,
    Deus
    ,
    canticum
    novumcaniabolibi;
    in
    psaltcrio
    decemcliordarum
    psallam
    libi
    (6).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Charilatecanlalur canlkuin
    novum.
    Quoniamscriplumcst, Deus,
    cantkum no-
    vumcanlubo
    libi;
    in
    psalierio
    decemclwrdarum
    psallam
    tibi;
    deeemchordarum
    psaltcrium
    , dccem
    proccepla
    Legis inleHigunlur.
    Canlareautemcl
    psallere,
    nego-
    liumessesolei amantiuni. Vetusenimhomoinlimore
    esl,
    novusinamore. ltaetiarnduoTcslamentadisccr-
    iiitnus,
    vetus et iiovum,
    qure
    in
    allegoria
    dicit
    Apo-
    slolus cliaminAbrahrcfiliis
    figurari,
    uno dc
    ancilla,
    allcro
    de libcra:
    Qttm
    sunt, inquit,
    dtroTcstamenta
    (Galal.
    iv, 22, 24).
    Scrvittis cniin
    periinet
    ad lirao-
    rem,
    liberlas adaniorem. Dicil cnim
    Apostolus
    : Non
    enim
    accepislisspirilum
    servituiisilcrumin
    limore;
    sed
    accepistisspirilum
    adoplionisfiliorum,
    in
    quo
    clama-
    mtis, Abba,
    Paler
    (Rom.
    vui, 15).
    Dicitel J oannes:
    Timor nonesl in
    charilale;
    sed
    perfccla
    charilas
    foras
    millil limorem
    (I
    J oan.
    iv, 18).
    Cbaritas
    ci'go
    cantat
    caniicumnovum. Namlinior illcservilisiuveteri ho-
    miiie conslilutus, potest quidem
    haberc rjsalleiium
    decemcliordaruin, qnia
    et J udaeiscamalibus dataest
    ipsa
    Lexdecem
    pra-ce|>lorum
    : sedcanlnrcinillanon
    polcst
    canticuni ncivuni;
    sub
    Lege
    esl
    eiiim,
    et ira-
    plere
    non
    polesl Legem. Organumipsumportat,
    non
    tractat;
    el oneiattir
    psaltcrio,
    nonornatur.
    Qui
    autein
    sub
    gralia esi,
    non sub
    Lege, ipse imjilet Legcm
    :
    quia
    nonesl ei
    pondus,
    sed decus;
    ncclimenli lor-
    menium est,
    scd amanii ornamentiim.
    Spiritu
    enim
    dileclionis
    acccnsus, jain
    iu
    psallerio
    decemchortla-
    rura cantat canlicumnoviim.
    CAPUT
    II.

    2. Lex
    implelur
    chaiitate. Namsic
    dicit
    Apostolus
    :
    Qui
    eniin
    diligil
    alterum
    , Legem
    im-
    plevit.
    Nam,
    Non
    adulierabis,
    Non hoinicidium
    fucks,
    Non
    furaberis,
    Non
    concupisces;
    el si
    quod
    esl aliud
    mctndatiim,
    inhocscrinone
    recapiluiatur, Diligesproxi-
    >numluum
    tanqttam
    le
    ipsum.
    Diteclio
    proximi,
    malum
    non
    operalm:
    Phniludo aulein
    Legis,
    charilas
    (Rom.
    vui, 8-10).
    Domiuusctiaro
    quiadixerat, Nonvenisol-
    *
    InventusinMs.
    gr.
    el incdilistlim. Par.Lov.
    <a\
    Alias,
    dc.Diversis18.
    (l>)Ilujus
    sernuinisrecordaturPossidiusintiuliculi
    caiite
    9. Ojn'crseriiioncin0,
    deDeci-mchordis.
    rere
    Legcnt,
    sed
    adimplere
    (Matlh.
    v,
    17); propterea
    talemandaiuin
    discipulisdedit,
    undc Lex abeil
    pos-
    sei
    imjileri: Mandatum,
    inquit,
    novumdo
    vobis,
    ntvos
    invicem
    diligalis(J oan. xui, oi).
    Non
    ergo
    mirum
    ,
    si
    mandalumnovuincanlat
    canticumnovum:
    quia,
    sicut
    dictum
    cst, psalterium dcccm cbordarum decem
    praeeepta
    siini
    Legis,
    ct
    plenitudo
    Legis
    dileotioo-i
    Paucas auteminde
    chordas coinmcinnrare
    Apostolus
    voluil,
    ut ex cis caelera
    inlelligantur,
    ubi
    ail, Nam,
    Non
    adullerabis, Non homicidium
    facies,
    etc. Nam
    sicut duosiuil
    pracce])ladilcctionis,
    ex
    cjuibus
    Doini-
    nusdicit totam
    LegemPropbciasque pendcre(Maiih.
    xxir,
    57-40),
    sacisostcndcnsdileclioneni esse
    jjleni-
    ludinem
    Lcgis
    : ita
    ipsa
    dcccm
    praccepta
    indtiabus
    lalmlistlatasunt. Tria
    quippe
    dicunlur inuna tabula
    cssc
    conscripta,
    el
    scplein
    inaltera. Sicul auiemflla
    liia
    peiiineiiL
    addileclioncm
    Dei,
    ila
    scplem
    coclera
    dileclioni
    proxinii
    dc-pulantur.
    CAPUT111.

    3
    Prwcepta
    tria ad Deitm
    peiiinen-
    liu. Sabbalutn
    spiritutile.
    Sabbalitm
    sabbalorum.Pri-
    niiimcsl illoruintriuiii :
    Audi, Israel; DominusDeus
    Ititts, Dominusttniisesl
    (Dcul.vi, i).
    Non
    facies
    libi
    ittolumtiitt
    ciijttsquamsiiiiilitudinem,ncqtiequw
    incmlo
    sitrstim,neqitequw
    interra
    tleorsum;
    e( caelera
    quibus
    ad unius Dci cultiim rtiicta idolorum
    fornicaiione
    coiistringit.
    Secuntluin auicni
    praeceplum
    est : Non
    accipics
    noincnDomini Dci lui invaintm.
    Teiiium,
    de
    obervalionesabbaii
    (Exocl,xx, 2-H).
    Crcdo
    propter
    Triiiilali-ii)tria
    prrccc|ilapcrtincnl
    addilecliunemDei.
    Unilas cniindiviniialisa Palrc babcl exordium: indc
    primuin pracccplum
    deuuoDcomaxinie
    loquilur.
    Ad-
    monemur aulcm secundo
    prxceplo,
    ne Filiura Dei
    crcaturam
    pulemus,
    si etiin
    acceperimus
    inacqualem
    Patri. OIJ IJ J J S enim
    creatura,
    sictitdicit
    Apostolus,
    va-
    nitali subdiiaest
    (Rom.
    vin.
    20):
    ibi autem
    proecipitur,
    ne nonicnDoinini Dei noslri in vanum
    accipiamus.
    J arovero donum
    Dei,
    quod
    esl
    Spiiilus sanctus, pro-
    mitlit
    requicm
    sempilernam, quoe
    sabbato
    figuralur:
    unde nos sabbalum
    spiiilualitcr
    observamus,
    si non
    faciamus
    opcra
    servilia. Abhis enimetiamcai'nali
    iiilellecluJ udacisabbalo
    prohibentur. Quia
    aulem
    spi-
    rilualiavult
    iiitelligere operaservilia,
    audial Domi-
    num
    diccnteiii,
    Omnis
    qui facil peccalum,
    servttsesl
    peccati(J oan. vui, 54).
    CAPUT IV.

    Peccatumautem non solum illud


    cst, quod
    in
    turpi
    aut
    iniquo
    facto
    apparet
    homini-
    bus;
    sed ctiamsi habeal
    speciem
    boni
    operis,
    el ta-
    men
    proptcr
    mercedem
    temporalemflat,
    non
    propter
    requiem
    sempiternani.
    Quodlibetenim
    quisquefacit,
    si bocaniroo
    facil,
    ut
    terrenumemolumentumconse-
    j
    quaiur,
    scrviliier
    facit, el ideosabbaiumnon obser-i
    val. Gralis euim amandus est Deus:
    nec anima
    po-
    test nisi ineo
    quoddiligit,requiescere.
    ^Eternaaulem
    requies
    ei non
    datur,
    nisi indilectione
    Dei, qui
    solus
    octernus
    esl;
    et
    ipsa
    est
    perfecia
    sanctificalio,
    el
    spi-
    rilualesabbatumsabbalorum.
    Quaproplerquoniam
    in
    Spirilu
    sancto
    sanctificamur, quis
    esl
    quein
    no mo-
    veat ad
    roagnum
    sacramentuni
    inlelligendum,quod
    in
    iribus
    prrcceptis
    ad Deuin
    peiiinenlibus terlium
    prae-
    OAQ SERMOXXXIV.
    210
    ceptum
    est desabbato? El in his ominbus
    quae
    bcn-
    piura
    in libro Gcnesis Deuin fecisse
    comniemorai,
    nonibi dicilursanctificasscnisi diem
    seplimum,quod
    significabat
    sabbalura
    (
    Gen.
    n, 5).
    i.
    Prwcepta septemquceproxhnumspeclant.
    Se-
    ptem
    vero
    praeccptorumquae
    dilectioni
    proximis
    tri-
    buunliir, primuni
    est: llonora
    patrem
    luumel mairem
    tuam. Secunduni : iVonoccides.Terlium: Non inw-
    chaberis.
    Quaiiura
    : Non
    furaberis.
    Quintum:
    Non
    falsum
    testimoniumdices. Sextum: Non
    concupisces
    uxorem
    proximi
    tui.
    Septimura
    : Aro
    concupisces
    rem
    proximi
    ttii
    (
    Exod. xx
    , 12-17).
    Huic dislribulioni
    nianifeslealtesiatur
    Aposlolus,
    ubi
    dicit,
    Honoru
    pa-
    iretnitiumel malrem
    luam; quod
    esl mandaluin
    primum
    (Ephes.M, 2).
    CAPUT V.

    Qurerilur enim,
    el non intoto De-
    ealogo
    invenilur
    primum
    :
    quia
    decemmandatorum
    illnclcst
    priimim
    ubi de uno Deocolendo
    praecipitur.
    Et ideode honorandis
    pareniibusscriptum
    inalia ta-
    bula,
    piiniuinque esl, quia
    inde
    incipiunl proecepta
    quae
    addilcctionem
    proximi
    referuntur.
    5. Cantkumnovumcanlare
    cujusnam
    sit. Donalislw
    illudnoncanianl. Cantemus
    ergo
    canlicum
    novnin,
    psalleutes psalterio
    decemchordarum. IIoc est can-
    ticurn
    novum,
    graiia
    novi
    Tesiamenli, quod
    nos ave-
    terehomine
    discernil, qui primus
    factusest de terra
    lerrenus. Delimoeuimfactus
    csl,
    el araissabeatilu-
    dsnein miseriam
    jure projectus est, quoniamjiroe-
    cepti pnevaricalor
    exstilerat. Sed
    quid
    dicit
    apudjiro-
    pbelam, qui gratiasagit gralire
    Dei
    per
    remissionem
    peccatoruin
    reconcilianli nos
    Deo,
    el renovanti
    proe-
    teriiamveLiisiateni ? Ednxit
    me, inquit,
    delacumise-
    riw,
    et deluloliini: et
    posuil superpetrampedesmeos,
    el direxil
    gressus
    meos: el immisilinos meumcanli-
    cum
    novum,
    liymnum
    Deonoslro
    (Psal. xxxix, 5, 4).
    Hocest canticum
    novum,
    quodpsallit
    in
    psalierio
    de-
    cemchordarum. Nemo enim laudat
    Deum,
    id
    est,
    dicit
    hymnum,
    nisi ori suofaclis
    consential,
    Deumet
    proximumdiligendo.
    Necse arbitrentur
    rebaplizato-
    rcs Donalistaead novum canlicum
    pertinere
    : non
    enimcantant canlicum
    novuni,qui
    ab
    Ecclesia, quara
    Deusinomni lerra
    essevoluit,
    superbaimpictateprac-
    cisi sunt. Etenimaliolocoidem
    propheta
    dicit: Cctn-
    taleDominocanlkum
    novum;
    canlate
    Domino,
    omnis
    lerra.
    Qui
    ergo
    canlare cuni omni tcrra uon
    vult,
    a
    velerc homine non
    recedens,
    non cantat
    canticum
    novum,
    nec
    psailil
    in
    jisalteriodecem cbordarum:
    quia
    hoslisest
    charilatis, quoe
    sola
    Legis
    est
    pleni-
    tudo, quanideceni
    proeceplis
    ad charitalein
    Deictpro-
    ximi
    peiiinentibus
    dicimuscoiitineii.
    SERMOXXXIV
    *
    ().
    In hmcverbaPsalmi
    CXLIX, I, 2, Canlale
    Dominocan-
    ticum
    novuni,
    laus
    ejus
    in
    Ecclesia
    sanclorum,
    eic.
    Decanticonovoel vitanova.
    Habitus
    Cartagine
    ad
    Majores..
    CAPUT
    PRIMUM.

    1.
    Canticum
    novumcan-
    '
    Repertus
    in5Is.
    gr.
    el ineditistilim.par. Lov.
    (a)
    Alias.deDiversis2.
    tare, cujus
    sit. Adrnoniti sumus cantare Domino
    canlicum novum. Homo novus novit canlicura no-
    vuin.
    Canlicuin,
    res esl
    hilariialis;
    et si
    diligenlius
    consideremus,
    res est amoiis.
    Qui ergo
    novit novam
    vilam
    amare,
    novit canlicumiiovumcanlare.
    Qure
    sit
    ergo
    vita
    nova,
    comnionendi suinus
    propter
    canlicuni
    novum. Ad unumenim
    regnuni periiiienl omnia,
    homo
    novus,
    canlicum
    novum,
    Testameuluni novum.
    Ergo
    Iiomo
    novus,
    el cantabit canticum
    novum,
    et
    pertincbit
    ad Testameiilumnovum.
    2.
    CharitasexDeo. Nemo est
    qui
    non amel : sed
    qua-ritur quid
    amet. Non
    ergo adinonemur,
    ut non
    amemiis: sed ul
    eligamusquid
    ainemus. Sed
    quid
    eli-
    gimus,
    nisi
    jirius eligamur? Quia
    nec
    diligimus,
    nisi
    prius diligamur.
    J oannem
    apostolum
    audite. llle
    cst
    apostotus, qui super peclus
    Domiui
    discumbeba(,
    et in
    eo convivioccelcstiasecreta bibebat
    (J oan. xm, 25).
    Ex illo
    potu,
    et ex illafclici ebrielaie
    ruclavit,
    In
    principio
    eral Verbum
    (Id. i, I).Humilitas excelsa,
    et
    ebrielas sobria! Ille
    ergo niagnus ruclator,
    hoc est
    praedicator,
    inter caetera
    quae
    bibil de Doniinico
    pcc-
    ctore,
    etiambocdixit: Nos
    diligimus,quiaipseprior
    di-
    lexitnos
    (I
    J oan.
    iv,
    10
    ).
    Mullumenimdederat ho-
    mini, quandoquidem
    de Dco
    loquebatur, dicendo,
    ATos
    diligimus.Qui?queni?
    Ilomines
    Deum, mortales
    immortalcm
    , peccalorcs justum,
    fragiles
    innnobi-
    lem
    ,
    factura fabrum. Nos dileximtis
    '
    : cl hoc tindc
    nobis?
    Quiaipse prior
    dilexit nos.
    Quocre
    unde ho-
    mini
    diligere
    Deum: nec invenies
    omniuo,
    nisi
    quia
    prior
    illumdilexit Deus. Deditse
    ipsumqiiein
    dilexi-
    mus: dedit unde
    diligereinus. Quid
    eniin
    declit,
    unde
    diligeremus, aperlius
    audite
    per aposlolum
    Paulum:
    Charittts,
    inquit,
    Dei
    diffusa
    est in cordibus noslris.
    Unde? numforteanobis?Non.
    Ergo
    unde? Per
    Spi-
    rilumsanctuin
    qui
    dalusesl nobis
    (Rom.v,
    5).
    CAPUT II.

    5. AmamtisDeumdeDeo.ldolacor-
    dis. Habenles
    ergo
    taniam
    fiduciam,
    amemusDeuin
    deDeo: irao
    quiaSpirilus
    sanctus Deus
    est,
    amemus
    Deumdc Deo.
    Quid
    enim
    plusdicam;
    amemus Deura
    de Deo? Cerle
    quiadixi,
    Charitas Dei
    diffusa
    esl in
    cordibusnoslris
    per
    Spiritum
    sanctum
    qui
    datusestno-
    bis; ideo esl
    consequens
    ut
    quia Spiritus sancius
    Deus
    est, ncc
    diligerepossumus Deum,
    nisi
    per Spi-
    rilum
    sanctum,
    amemusDeumde Deo. Hincest
    ergo
    consequens.
    Audite
    apertius ipsumJ oannem:
    Dcus
    charitas
    est;
    el
    qui
    manelin
    charilale,
    inDeo
    manel,et
    Deusinillomanel
    (I
    J oan.
    IV, 8, 16).
    Paruraest di-
    cere,
    Charitas ex Deoesl.
    Qtiis nostrumaudere( di-
    cere
    quod
    dictum
    est, Deuscharitasest? Dixit
    qui
    no-
    verat
    quod
    habebat.
    Quidergo
    humana
    imaginaiio
    et
    volatica
    cogitatio flngil
    sibi
    Deum,
    et in cordesuo
    fabricat
    idolum,
    componensqualempolest cogitare,
    non
    qualem
    meruit invenire? Talis est Deus?Non
    y
    sed lalis est.
    Quid
    lineamenta
    disponis? quid
    mem-
    bra
    componis? quidstaluram
    jilacilam
    formas?
    quid
    pulchritudinemcorporis
    imaginaris?
    Deuscharilasesl.
    Quis
    colorest incharilate?
    quoe
    lineamenla?
    qure
    for-
    ma? Nihil horum
    videmus;
    ei laraeii
    amaraus.
    1
    ApudLov.,diligimus.
    M.
    211
    S.
    AUGUSTIMI
    EPJ SCOPI
    212
    4. AiJ ior
    iiifimus.
    Audeo dicereCbaritati vcslrae:
    iii iuftiiorihus
    atlendamus, quod
    in
    superioribiis
    in-
    vcniamus.
    Ipse
    amor iii(inius
    alque
    (errenus
    , ipse
    amoi-sordidusel
    (lagitiosus,qui corporispiilcluitudi-
    ncs
    conscclalur, aiiijtiid
    nos admoncl undead
    supc-
    rioraet mundiora
    surgamus.
    Amal
    aliquis
    lascivusel
    im|i[idii'iispiiltiierriinara
    fcininani
    : inovcl
    quidem
    eorporis jitilcliriiudo,
    sed inlus
    quaeritur
    amorisvi-
    cissiiudo. Si ciiiinaudial
    quod
    illaodcril
    ettiii,
    noniie
    oinnis ille restus et
    iinjielus
    circa mehibra
    pulchra
    frigescil,
    cl abco
    quod
    iiileiidcrat
    quodani
    modorc-
    silil, aveiiitur, olfeiidilur,
    odissectiam
    ipse incipil
    (juocl
    auiabat?
    Nuniquid
    formamutalaest? Nonneibi
    sunt oiroiia
    qnrc
    illexerant? Ibi sunl: ct lamenarde-
    bat ineo
    qtiotl videbat,
    el dc corde
    exigcbat' qubd
    noii videbal. Si vero
    cognuscal quia
    vicissiro
    amalur,
    quoniodo
    vchtiucnlius inardcscil? Videt illa
    illum,
    videt ille
    illaro, ninpreni
    neinovidcl : cl lamen
    ipsc
    ninaiur
    i|iii
    nonvidelur.
    CAPUT III.

    5. Dcus
    conlinuo,
    cum
    amaliir,
    ha-
    belur.
    Erigile
    vos ab isla liilulenla
    ciijiidiliiic,
    ut
    nianeaiis in illiiraiiiatissiraacliaiilaic. Detironon vi-
    des; aiiui,
    eLhabcs.
    Quani
    niiillaindamnabilibuscu-
    pidiiaiibus
    aiuaiuur,
    el non
    habenlur;
    sordide
    quoc-
    liinlnr,
    nec lamen cout.iniio
    possicleniui
    ?
    Nuniquid
    boc csi aiiruiii nniarc,
    (piod
    aiiruni babcrc? Mtilti
    aiiiant,
    ei.non
    Ijabont. Numquid
    hoccsl baberelalis-
    simael lamissiiiia
    prredia, quod
    mulii amant
    (H),
    ct
    non liabcnl?
    Numquid
    hocest ainare
    bonoreni, quod
    liabcrc hoiiorein? Slnlti sinc honorc inardescunt ha-
    bcre :
    quu-runi
    haberc,
    el
    pleiiiuique
    ante
    moiiiintiir,
    quaui
    invcniaii
    quotl qiirt-rebaiil.
    Dcusnobisde coni-
    pcndio
    scolfeii : clauint
    nobis,
    Anial.e
    me,
    eLbabebiiis
    trie; quia
    nce
    jiotestis
    amare
    ine,
    nisi habuerilis nre.
    G. Citulantliiin
    Doinino,
    el oribtts
    el nwribus. 0
    fralres,
    o
    filii,
    o ralholica
    gcrroina,
    o sancla et
    siipcrna
    seniiiia
    ,
    o inChristo
    regeiietali
    ct
    dcsuper
    nati! audile
    iue;
    iino
    pcr
    nie cantaleDominocanti-
    cumnovtim.Ecce
    ,
    iuquis
    ,
    canto.
    Canlas,
    plane
    can-
    ta.s. Auclio: sed conlra
    lingunm
    leslinioniiimiion
    dical viia. Cnnlalcvocibus
    ,
    canlale
    cordibus,
    can-
    tale cnibus
    ,
    canlale niorilius: CanlaleDominocan-
    ticttmiwvuiit.
    Qua-ritisquid
    de.cantctisde illo
    qucra
    amalis? Sinc dubiodeillo
    qut.-inainas,
    canlare vis:
    laudes
    ejus qureris, quas
    cantes.
    Audistis,
    Canlatc
    Domiuocaniicumnovttin.Lautles
    quautilis
    ? Luits
    cjus
    inEcclesiasanclorum. Laus caiilancli
    ,
    est
    ipse
    can-
    tator. Laudes vullis dicere Dco? Yos cslolc
    quod
    tlicatis. Laus
    ipsius
    estis
    ,
    si benevivatis. Latis cniin
    ejus
    noncslin
    synagogis
    J udreorum,
    nonest ininsania
    Pagaiiornm
    ,
    nonesl in erroribus lircrciicoruni
    ,
    noii
    cst in
    plausibus
    llicalrorum.
    Qureriiis
    ubi sil? Vos
    allendiic,
    voscstolc. Laus
    ejus
    inEcclcsia
    jsanclorum.
    Quniis
    unde
    giiutleasqtiando
    cantas?LmtelurIsrael in
    co
    qttifccii
    euin:ei undeliclelurnon invcnilnisi Deum.
    CAPUT
    IV.

    7.(Pj-cliuj
    quo
    charitas
    comparanda.
    '
    Bcno, fralresinei, interrogatcvos ipsos,
    ccllasinlerio-
    1
    sicGermaneiisis Ms.Kclili
    vero,
    exibnt,
    (a)
    foiie
    <70i/
    amttre?Mtdti
    amant,
    ele.
    res discutilc:
    vidcte,clallenditequidhabeaiisdecha-
    ritnie,
    cl hoc
    quod
    inveneriiis
    augete.
    Attenditead
    talem
    Ihesauiiim,
    ut inltisdivilessilis. Caeteraccrtc
    qureinagnum
    habcnL
    prelium,
    cara
    diciiiiltir;
    ncc
    frustra.
    Aspicilc
    consucludincrascrroonisveslri : ca-
    ritisest illud
    , quain
    illud.
    Qnidcsl,
    Carius
    csl, nisi,
    prctiosius
    esl? Si carius dicilur
    , quidijnidpreliosius
    esl; quid
    carius
    ipsacbariiate,
    fralrcs mci?
    Quod
    cst, puiamus, jiretiuinejus
    ? undcinvenitur
    preiium
    ejus?
    Prctiimi
    triiici,
    nummus
    liius; prctium
    fundi
    ,
    nrgculum
    luiim
    ; prcliumroargarilrc,
    auiiimluuni :
    preliumcliaritalis,
    tu.
    Qtincrisergo
    irode
    jiossideas
    fcinduni,gcmmam, jmncnliim
    : funduin
    quairis
    unde
    cmas,
    e(
    quanis apud
    le. Si visatilem baberechari-
    lalem, qtiaere
    te
    ,
    e( inveni (e.
    Quid
    eiiiui tiinesdare
    te
    ,
    nc consiiinas(e? Imosi (ennncledcris
    , perdis
    te.
    Ipsa
    charitas
    per Sapientiam loquilur ,
    et dicit
    libi
    aliquid,
    undenon
    oxpavcseasquod
    dieirimesl:
    Datc
    ijisum.
    Si
    quis
    ciiiinvcllcttibi fundum
    vendere,
    dicerel libi
    ,
    Da inihi aurtimluum: el si
    quis
    aliud
    ali(|iiitl,
    Damilii nummiimluum
    ,
    daniihi
    argentum
    luiiro. Audi
    quid
    libi dicat cxore
    Sapientirc
    charilas :
    Dti milii
    , fili ,
    corlnutn
    (Prov.
    xxm
    , 26).
    Da
    mihi,
    inquii
    :
    (|iiitl
    ? Fili
    ,
    cor tuuin. Miile
    crat, quando
    a
    (e
    crat, quando
    lilii crat:
    pcr nugas
    enini et amores
    laseivos
    perniciososque
    (rabcbaris. Tolle inde. Ubi
    lraliis?ubi
    ponis?
    Dainilii
    , inquil,
    cor tuum. Sit
    mihi,
    e( uon
    pcriL
    libi. Vide eniin
    ,
    si
    aliquid
    voluit
    dimittcrcinte
    ,
    unde anies vel le
    , qui
    libidici(
    '
    :
    Dilicjcs
    DominumDcumttiumcxlotocordeluo
    ,
    et ex
    lolit aiiuna lua
    ,
    el exlola r.tenletua,
    Quid
    remanet
    decordc iuo
    ,
    untle
    diligas
    le
    ipsiini
    ?
    qtiid
    de anima
    tua?
    quid
    clementc lua
    ? Ex toto
    , inquit.
    Tolum
    cxigit
    te
    , qui
    feci( (c.
    CAP5.ITV

    Scdnoli (risiis
    esse, quasi
    iiihil irade
    gaudeas
    lemaneat inle. Lwtetur
    Israel,
    nonin
    sc,
    sedineo
    qtti fecileum.
    8. Proximus
    quttitlitmdilitjendus. Respondebis,
    cLdiccs: Si nihil railii
    rcmaiisii,
    urrde
    diligam
    me
    ;
    qnia
    ex tolo eorde
    ,
    ci ex lola
    anima,
    el ex lola
    nicnie
    jubeor diligerc
    eam
    qui
    fecit me
    ; quomodo
    secundo
    pnecepiojubcor diligereproxiriiitriilanquairi
    inc? lloc esl
    magis
    undcuebescx lolo
    cord.e
    ,,
    et ex
    Lolaaninia
    ,
    c.( t-x lota iiienle
    proximo.
    Quoinodo
    ?
    Dilicjesproxhnum
    tuum
    lanquctm
    le
    ipsum(Mctlih.
    xxu,
    57,59).Dcnm
    c\ tolo mc ;
    proximum
    sicut me.
    Undenic
    ,
    roidcte? Visautlireunde
    diligas
    te?Ex
    hoc
    diligis
    le
    , quia
    Dciini
    diligis
    cx lolo le. Pulas
    enini Deo
    proQccre
    , quoddiligis
    Deiim?
    et
    quia
    dili-
    gis
    Deum
    ,
    Deo
    aliquid
    accedit? et si
    tunon
    diligas',
    miimshaljcbil?Ctnri
    diligis,
    lu
    proficis
    : tu ibi
    eiis,
    ubi non
    peris.
    Scd
    respondebis,
    el dices
    , Quando
    Cnimnon dilexi ine? Prorsus non
    diligebas ie,
    quando
    Deumnon
    diligt-bas, qui
    fecit le. Sed cum
    odisseste
    , pulabasquod
    amares te.
    Qtii
    eniro
    dtligit
    iniquital-em^
    odil animamsuam
    (Psal.
    x
    , 6).
    1
    Ediii,
    icx
    dkit; liro qiio
    Ms.
    GerBianensis,' qv.r
    lib;
    dkil.
    '
    .:
    2IS
    SERMOXXX\ .214
    9. Precatio
    post
    scrmonem. Conversi ad Do-
    minum
    DeumPatremomnipolentempuro
    corde
    ,
    ei
    ,
    quanliimpotest parviias
    nosira
    ,
    maximas
    ntque
    nbe-
    res
    gralias
    agamus
    :
    prccantes
    lolo aninio
    siiignlarcm
    mansuetudinem
    ejus
    ,
    ut
    preces
    noslras in
    benepla-
    cilo suoexaudirc
    dignetur
    ;
    iniinieum
    quoque
    anos-
    tris aclibus et
    cogitationihus
    sua viiiute
    cxjicilat
    ,
    nobis
    muliiplicel
    fidein
    ,
    mentem
    gubernet, sjiiritua-
    lcs
    cogilaliones
    concedat,
    et ad beatiludinero
    suain
    perducat:
    pcr
    J esum Christura
    Filiuinsuum
    ,
    Domi-
    numnoslrum, qui
    cumeo vivit et
    regnat
    in irailale
    Spirittis
    sancli Deus
    , pcr
    omniasrecula sacculorum.
    Amen'.
    SERMOXXXV
    '
    ().
    Deeo
    quotl scriptum
    esl inProverbiis Salonwnis
    ,
    Si
    sapicns
    ftieris
    ,
    tibi et
    proxiniis
    tuiseris
    ;
    si autem
    nialtisevaseris,
    solus hauricsmala.
    Cap.
    IX
    , y 12,
    sec.LXX
    (/>).
    1. Divina
    eloquia
    si non
    negligenter
    aucliantur
    ,
    non immerito forsilan moveat*illud
    quod scripLum
    esl, Fili,
    si
    sapiensfueris,
    libi
    sapiens
    eris
    ,
    cl
    proxi-
    mislitis
    ;
    si aulemmalus
    evaseris,
    solttshuuriesmala.
    Quomodo
    hoc enim recte
    possit inlelligi
    ?
    Qtiando-
    quidem
    sicul nos bona
    proximi
    kctilicat vita
    ,
    ita
    etiam
    perversa
    couttistat.
    Aut si hoc
    proptcr
    suasio-
    nemdiclum
    jjulalur
    , quiasapiens
    ei sibi
    esl 2,
    et
    eisquibus persuadet
    sapientiam; quo pacto
    si nialus
    evaserit,
    solus hauriel mala
    ,
    cumdetaliiroi
    per.sua-
    sionibusdiclum
    sit, Corrumpunl
    morcsbonos
    colloquia
    mala
    (I
    Cor.
    xv, 55)
    ?
    Quid
    enimaliudclamat vox illa
    cliaiitalis : Si
    glorificatur
    unum
    membrutn,
    concjau-
    dent omnia
    membra;
    et si
    palilur
    unummanbrum
    ,
    compaliunlur
    omniamembra
    (Id.
    xn
    , 26)
    ?
    Quoraodo
    ergo
    verum
    esl, Fili,
    si
    sapiensfueris,
    tibi
    sapiens
    elis
    ,
    e/
    proximis
    tuis;
    si aulemmalus evaseris
    ,
    soltis
    hautks mala?
    Quoniodo ejus
    bono
    gaudebo
    ,
    cujus
    raaloinmemalusnonero
    3
    ?
    Quomodo
    medelectat
    invculus
    , qui
    me securo
    poierit
    esse
    pcrdiius?
    Nonne si
    sapiens
    fuerit,
    sanura mcmbrum
    eiit,
    cui
    ca-teramembra
    congaudenl? Quomodo igitur
    malus
    solus hauriel
    riiala,
    curasimiliter
    a-gro
    menibrocoin-
    paliaiilur
    ct coetera?
    2. Ilacc
    jiroindequacslio
    nisi fueril soluta
    ,
    lurbabit.
    Domino autem
    adjuvanle
    solvetur
    ,
    si
    primitus
    iliucl
    veritate coiiissima dcflnilum
    ,
    flxcini
    alque
    imniobile
    teneamus
    ,
    nec bonuin
    quemquambono alieiius,
    nec
    malummaloalierius esse
    posse.
    Ilinc enini aii
    Apo-
    slolus
    , Unusquisque
    noslrum
    proprium
    onus
    portubit
    (Galat. vi, 5)
    : et
    alibi, Igitur iinusquisque
    noslrum
    pro
    se rationemreddel
    (Rom. xiv,
    12)
    : ct
    ilercinl,
    Opus
    autemstium
    probei unusquisque;
    el lunc in se-
    metipso
    tantum
    gloriam
    habebit,
    et noii iitaltero
    (6-,
    lat.
    vi, 4).
    IIocctiam
    pcr prophelam
    Ezechielerti di-
    cilur : Anima
    pciiris
    mea
    cst,
    anima
    filii
    mea
    est;
    anima
    qttpjpeccaveril,ipsa
    morielur
    (Ezech, xvni, 4).
    Toiuiii illnm locron sic
    explieat,
    ul ostendat nec
    bnnis
    parcntuni
    sublcvari filiosmalos
    ,
    neC
    malisop-
    priini
    bonos.
    Qua
    vcracissima scntentia
    propter
    hbs-
    metipsos priiniius
    ac firmissime
    constiluta,
    restat
    inspiccrequitl
    aliis
    impertiamiir
    officii;
    diligentissime
    distinguenles quem
    nostrre salcuis
    appelamus
    effcc-
    Ltim
    , quemproximis
    reddamus affcctum. Si boritis
    es,
    non
    quidein
    allerius bono
    ,
    sed luobonuses':
    verumlamcn co
    ipso
    (uo bono
    quo
    bunns
    es,
    etiarii
    bono alterius
    ,
    non muluaia bonilaie
    ,
    sed mutnadi-
    lectionc
    coi-gaudcs.
    Ileni si malus cs
    ,
    non mnlus cs
    rnalo
    alieno,
    scd luo : eodcin
    qnoque
    tuo raalo noii
    diligisproxinuun innqtiam
    te
    ipsiim; necjiie
    criimdi-
    ligis
    vel te
    ipsum. Diligis qnippe iniquilalem
    acerri-
    mani inimicam
    ,
    non tibi exlrinseciis
    ndmotam,
    sed
    abs letibi iiUiinsecnsfactain:
    qurc
    ut facilius vincat
    le,
    faves ei conlra lc. Iia
    quo
    1 teotleris
    aperle
    con-
    vincciis
    ,
    cuni cani
    diiigis
    ,
    a
    qua lurpiler
    vinceris.
    Ncquc
    cniin divinuratioiuium falsetcir,
    quo
    dictum
    est, Qui
    autem
    diligit iniquitalem,
    odit animamsuam
    (Psal. x, 6).
    5. Ilii-.cest
    crgo, quocl
    bonus eo bono
    quo
    bonus
    cst,
    et bonoallcrius
    gralulalur,
    et nialo allerius con-
    trislatur. Ac
    per
    ho tali
    proximo; quoniam ijise
    veriusdicilur
    proximus, qtii
    lede
    proximoaltendit,
    hoc est misericordiier
    rcspicii;
    lali
    ergoproxinlo
    uti-
    que
    ,
    si
    sapicnsfueris,
    ct libi et illi ciis : non
    qriia
    bono luobcnus
    erit,
    scd
    quia
    bonosuo boni tui di-
    lccloreril. Si autcinmalus
    evciseris,
    non ctiro ilio
    ,
    sed solushanries nudti.
    Net]iic
    eniro nialo luo malus
    cril,
    scdin (uo misericors cril. Moeslifical eumma-
    liiia,
    sediiou
    rcrjtiilnr posna
    su:r:
    irrogat
    illi tristi-
    tiam,
    nonctsinillocoiuinunicat
    injusliliaro.
    Malusila-
    qiie
    nonciini
    proximo
    bona
    ,
    setl so(?shauries mala
    ;
    quia
    irisiitiaiu
    illam,quani
    de le habel
    bonus,
    suo
    bono
    babct,
    ct liu)malo. Hlatristilia illiusindicatdi-
    lcciioncra
    ,
    tuam
    pcrdiiioiiem
    : le
    damiiat,
    illumco-
    ronat;
    tc
    deprirail,
    iilum
    ciigil.
    Ideoeliam
    scriptum
    est,
    Obedienteseslole
    prwpositis
    vestris :
    ipsi
    enimvi-
    gilcmtpro
    cnimabusveslris
    latiquam
    rationcmreddituri :
    ut cum
    cjtiudio
    hoc
    facianl,
    el non cum
    Iristilia;
    neque
    enim
    cxpedit
    vobis
    (Ilebr. xm, 17).
    Vobis
    ei'gO
    rion
    expeclilill:
    rum(risiitia
    prregravari.
    Namillis
    expedit
    de noslra maliiia contristari. Bonos
    ergo proxitiibs
    depula;
    et cslo
    bonus,
    ttio
    qiiidemborid,
    liOnillo-
    riuii;
    ct
    ipso
    non abs le tibi
    dalo,
    scd divinitusilri-
    peiiito. Quid
    ciiimiiabes
    quod
    riori
    accejjisli (I
    Cbr.
    iv,
    7)
    ?
    Alque
    ila
    ,
    Si
    sapiensfueris,
    libi
    sapklls
    eris
    ,
    clproximis luis,
    qnibnsbonum
    est dc tua
    bottitale
    laclnri.Si autemmaius
    evaseris,
    solushaurks mala
    ;
    iionetiarn
    ilii,
    quibus
    et hoc boriuni est detua ma-
    liliacontristari.
    1
    Islhsec
    precatio,convcrsi,.,uscpiead, /men, qumjuxta
    Ulim.
    addi.la
    esl inIibris
    jjost
    excusis,
    non
    reperitur
    in
    opti-
    msnotaj ils. Germanensi anleannoscirciler800
    deseripio.
    s
    Editi,
    e/siHbonusest,
    \ox,t
    bonus,
    abesLab
    exemplaii
    Victorino.
    2
    sirm., cv.jus
    maii immemornonero. Emendaturad
    v.
    *
    Edilusexv. et Sirni.
    (a) Alias,
    10exsirmondiauis.
    (b)
    HuncPossidiussernionemcommemoratin mdiculi
    capile
    8.
    *U
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    ,,
    SERMOXXXVI
    *().
    De eo
    quodscriptum
    est in Proverbiis
    Salomouis,
    Sunt
    qui
    sedivites
    affectant,
    nihil habenles
    ;
    el sunt
    qui
    se
    humiliant,
    cum sint divites.
    Redemptio
    animac
    viri diviliae
    ejus
    :
    pauper
    autero non suffert rainas.
    Cap. xin, t t 7,
    8
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    I.
    Expositio
    verborumScri-
    plutm.
    Sancta
    Scriplura, quac
    niodo in auribus ve-
    stris lecta
    est,
    adnionuit
    nos,
    imo
    per
    illaraDeus
    qui jubet
    nobis
    loqui
    ad
    vos, qurcrere
    vobiscura et
    pertraciare quidsit,
    et
    quid
    sibi velii
    quod
    lectum
    est: Sunt
    qui
    se diviles
    affectant,
    nihil
    habenles;
    et
    iunl
    qui
    se
    humiliant,
    cumsinl diviles. Noneniiii arbi-
    trandum
    est,
    neque
    oranino
    crcdenduin,
    quod
    deislis
    divitiis, quibus
    inflanlur
    superbi,
    de visibilibusisiis
    dico
    alque lerrenis,
    curaverit
    Scriplura
    sancia nos
    admonere,
    ul vel eas
    pro inagno habeamus,
    vel non
    haberc tiraeamus.
    Quid
    enim
    prodesl honiini,
    ait ali-
    quis, qui
    sedivitemvideri
    affectat,
    cumnihil habeat?
    Istuni nolavit
    Scriptura aique reprehendit.
    Sednec
    illevaldeadmirandus aut iniitandiiscst et
    pro niagno
    liabendus, quem
    videiur in latide
    posuissc,
    si
    tempo-
    rales
    atque
    lcrrenas divitias iiutilexciis. El
    suni,
    in-
    quit, qui
    se
    hnmilianl,
    cumsiul diviles.Ille recledi-
    splicet nobis, qui
    cum nihil
    liabeat,
    se divitcroaf-
    fectat.
    Quicl?
    iste
    jjlacct nobis, qui
    curo sit
    dives,
    liuniilial se? Foiie
    placel quia
    humiliat se: nonlamen
    placet quia
    dives esl.
    CAPUTII.

    2. Divitiarum
    nwrbus,
    superbia.
    Ac-
    cipiamus ergo
    et boc : non indecorum
    est,
    nec in-
    honeslum,
    nec
    inutile, quodScriplurae
    sanctoenobis
    cemmendare volueiint humiles divitcs. Nihil enimin
    divitiis lamlimendum
    est,
    quam supcrbia. Deniqne
    aposlolus
    Paulus hoc admonet Tiinolheum:
    Prmcipe,
    inquit,
    divitibus
    hujusmundi,
    non
    superbesapere(\Tim.
    vi,
    17).
    Noneiiimdiviiias
    expavii,
    sedmorbumdivi-
    liarum. Morbusauteindiviliarumest
    siqierbiamagna.
    Nam
    grandis
    animus
    esl, qui
    inler divitiasislo morbo
    non lenlalur :
    major
    aiiimus diviliis
    suis,
    qui
    eas
    vincit,
    non
    concupiscendo,
    sedcontcmnendo.
    Magnus
    cst
    ergo dives, qui
    non se ideo
    magnumputat quia
    dives est:
    qui
    autemideose
    magnninputat, superbus
    et
    egenus
    esl;
    incarne
    crepal,
    in corde
    mendicat;
    inflatus
    est,
    non
    plenus.
    Utresautem duos si
    videas,
    unum
    plenum,
    alterum
    inflatum;
    in
    utroque
    cadcm
    est
    magnitudo,
    sed nonin
    uiroquc
    eadem
    jilenitudo.
    Si
    allendis, falleris;
    si
    appendis,
    invenies:
    qui ple-
    nus
    est,
    difficile
    movetur;
    qui
    inflatus
    est,
    cito au-
    fertur.
    3. Divitesnon
    hujus
    mundi.
    Paupertas
    et divitiw
    Christi.
    Prwcipe,ergo, inquit,
    divitibus
    hujus
    mundi.
    Won
    adderet, hujusmundi,
    nisi
    quia
    sunt ct diviies
    non
    hujus
    mundi.
    Qui
    suiit divites non
    hujus
    mundi ?
    ftuorumprinceps
    el
    caput
    cst
    ille,
    de
    quo
    dictum
    esi,
    "
    collalusestad fl. s. et Am.Er.Par. Lov.
    J a)
    Alias,
    de
    Tempore
    212.
    b)
    InPossidianiindiculi
    cajiite8, proaffectant,legitur
    "Aunt.
    Ejusdem
    sernionis
    excerpta
    relert Florusad u
    Cor.
    vm,
    et Coloss.m.
    Pauper pro
    vobis
    facltts est,
    cum
    esset dives.Sed si
    i.lle
    solus, quid profuit?
    Vide
    quidsequitur
    : Ul illiut
    paupcrtalc
    vosditarcmini
    (II
    Cor.
    vm,
    9).
    Pulo
    quia
    paupeiias
    Cbrisli non nobis aliulit
    pecuniam,
    sed
    jiistitiam.
    Paupeiias
    aulem illiusunde?
    Quia
    morlalis
    effectusest.
    Ergo
    diviiireverrc
    iinnioiialitas : ibi enim
    vera
    copia,
    ubi nulla
    indigcntia.
    CAPUT III.

    Quia
    ergo
    nos immortales flcri
    non
    possemus,
    nisi
    pro
    nobisChrislus moiialis esset
    effeclus; itleo
    pttuper factus est,
    cumdives esset.E*
    non
    aii,
    Pauper
    fatius
    csl,
    ciroi divcs
    fuisset;sed,
    Pauper faclus est,
    cumdivesesset:
    pauperlatem
    as-
    sumpsil,
    et
    divitiasnonaniisit.
    Inlrrs
    dives,
    foris
    pais-
    per.
    Lalens Dcusin
    divitiis,
    apjjarens
    homo in
    pau-
    pciiaic.
    Yide divitias
    cjus
    : In
    principio
    eral
    Verbum,
    el Verbitineral
    apudDeum,
    el Deuserat Verbum: hoc
    erat iu
    principioapttd
    Detim. Onmia
    per ipsumfacta
    sunt.
    Quid
    ditius
    eo, per queni
    facia sunt omnia?
    Aiirura
    babere dives
    polcst,
    crcare non
    polesl.
    Cum
    ilaquc
    istae
    cjus
    divitiae
    commendalae
    essent,
    vide
    paupertaiem
    ejus
    : Et
    Verbumcaro
    (cictumest,
    et lia-
    bitavitinnobis
    (J oan. r, 1, 2,
    5,14).
    Hac
    ejus
    sumus
    paupcrtaie
    ditati :
    quiasanguineejus, qui
    manavilde
    carne
    ejus, quod
    Vcibumcaro factum
    esl,
    ul
    babita-
    rel in
    nobis,
    conscissus cst saccus
    peccatorum
    no-
    slrorum. Pcr
    sariguincin
    illura
    abjecimus f)annos
    ini-
    quiiaiis,
    ut
    induereniur stola
    immorlalitatis.
    4. Omnesboni
    fideles
    divitessunl intiis. Iliems et
    mslas
    nostra
    qum.
    Oiunes
    ergo
    diviles boni
    fideles.
    Nemose
    conlemnat,'pauper
    in
    cella, dives in con-
    scientia. Dives
    quippe
    in
    conscieniiasecurior
    dormit
    in
    lerra, quain
    dives in
    purpura
    '. lbi non
    excitat sol-
    Iiciludo
    raaligna,
    coinpuncto
    corde descelere. Serva
    divitias incorde
    tuo, quas
    tibi
    contulil
    pauperlas
    Do-
    inini Dci lui. Iino
    ipsum
    adhibe
    tibi
    cuslodem: ne
    pcreat
    de corde
    quod dedit,
    scrvct
    ipse qui
    dedil.
    CAPUT IV.

    Omnes
    ergo
    divites boni
    iideles,
    sed non divites
    hujus
    mundi.
    Denique
    divilias suas
    nec
    ipsi
    senliunt;
    sentient
    postea.
    Vivit
    radix,
    scd
    hiemis
    tempore
    etiamviridis arbor aridrje
    siniilisest.
    Tempore
    quippe
    hiemis et arbor
    qurc aret,
    et
    arbor
    quacvigel, utraque
    nuda est
    bonore
    foliorum,
    utra-
    que
    vacua
    hpnore
    frucluiini :
    veniel
    ocstas,
    ct discer-
    net arbores : vivaradix folia
    producil, impletur
    fru-
    clibus;
    arida inanis
    reslate, sicui
    bicme, remanebil.
    Itaque
    illi
    horreum
    praeparalur,
    huic sccuris
    adhibe-
    lur,
    uI
    ampulata
    in
    ignem
    miltatur. Sic reslas
    nostra,
    Christi est adventus : hiems
    noslra,
    Christi
    occulta-
    lio : aeslas
    noslra,
    Chrisli revelatio.
    Denique
    arbori-
    bus bonis et lidelibus
    hanc allocutionem
    prrebet
    Aposlolus
    : Morlui enim
    estis,
    et vilavestra
    abscondita
    est cumChtisloinDeo.Certemorlui: scd
    morlui
    spe-
    cie,
    vivi in radice. Attende autem
    venlurum
    lempus
    oestatis, quomodo sequatur,
    et
    dicat: Cttmautetn
    Chtistus
    appatuetit
    vila
    vestta,
    luncetvoscum
    ipso
    ap-
    parebiiis
    in
    glotia (
    Coloss.
    ni, 3,
    4
    ).
    Hi sunl
    divites,
    sed non
    hujus
    mundi.
    5. Diviles
    hujus
    mundi non
    contempli
    a
    Chntto. Di-
    1
    Florus,quam
    aurodivesin
    purpura.
    217
    SERMOXXXVI.
    218
    vitiaruminanitaset
    periculum.
    Nec lamen et divites
    mundi
    eonlempti
    suul. Et
    ipsos
    lucralus est sua
    pau-
    perlaie, qui
    cumdives
    esset, proptcr
    nos
    pauper
    ef-
    feclusest. Namsi eos
    comieinpsissel,
    ei in numero
    sanclorumhabere
    noluissel,
    non
    Timotheo,
    sicut di-
    cebam, Ajiostoluspraecepisset,
    ul et
    ipsepraeciperel:
    Prmcipe,inquit,
    divitibus
    hujus
    mundi non
    superbe
    sa-
    pere.
    Inler hos
    qui
    ftdesunt
    divites,
    sunt
    quidam
    di-
    viles
    bujus
    mnndi.
    Praecipeillis, quia
    ct
    ipsi
    merobra
    illius
    panperis
    facti sunt.
    Pra-cipe
    illis
    quid
    inillisti-
    measa diviliis. Non
    superbesapere, nequesperare
    in
    inceiiodivitiarum,
    CAPUT V.

    lnde enim
    superbit dives, quiaspe-
    rat in incertodiviiiarum. Namsi incerla diviliarum
    prudenler
    attenderet,
    nunquamsuperbiret,
    sedsera-
    per
    timerct:
    quanto
    esset
    ditior,
    lanlo fieret sollici-
    lior,
    et secundumhanc
    vilani,
    non solumsecundum
    illam. Mullienimin istissacculi
    perturbationibus
    se-
    curiores
    pauperes
    fuerunt. Multi autem
    propter
    suas
    divilias
    qurcsiii
    et
    correpli
    stinl. Mulii se habuisse
    planxcrunt, quodsemper
    habereminiine
    poluerunt.
    Multos
    poenituit
    consilinmsui Domini non
    recepisse,
    qui
    dixit: Nolitevobisthesaurosconderein
    terra,
    ubi
    tineaetcomestura
    exlerminal,
    etubi
    fureseffodiunl
    et
    furantur
    : sed Ihesaurizalevobisthesaurumin cmlis.
    Non dico vobis ut
    perdalis,
    scd ut
    migrelis.
    Multi
    enimhocfacere
    noluerunt,
    et nonse obedissedolue-
    runt; quando
    non solumsua
    perdidcrunt,
    sed
    pro-
    pier
    illaet
    ipsi perierunl. Prmcipeergo
    divilibus
    htijus
    mundi non
    superbesapere
    : et fiet ineis
    quod
    audivi-
    nius in
    proverbio
    Salomonis,
    Sunt
    qui
    se
    humiliani,
    cumsintdivites.El secuiidumistasdiviiias
    lemporales
    fieri
    potest.
    Sil bumilis:
    plusgaudcat quia
    chrislia-
    nus
    est, quamquia
    divesest. Non
    infletur,
    nonextol-
    laiur : altendat
    pauperem fratrem,
    non
    dedignetur
    frater
    pauperisappellari. Quantumcumque
    enimdives
    sil,
    ditior esl
    Cbristus, qui
    fraires suos esse voluit
    pro quibussanguinem
    suiimfudit.
    CAPUT VI.

    6. Diviiimad
    quidprodessepossuni.
    Tainen ne dicerent
    divites,
    non se habere
    quid
    fa-
    cianl de divitiis
    suis,
    adnionuil
    Timolheum,
    ut eos
    etiamconsilio
    regeret,
    non solura
    procceplo
    cohibe-
    rel : cirai
    dixisset, Nequesperare
    in incertodivilia-
    rum;
    nese
    spemperdidissearbitrarentur, subjecil,
    Sed
    in Deo
    vivo,qui prmslat
    nobisomniaabundanter ad
    fruendum
    :
    terajioralia
    ad
    uteiiduro,
    oeicrnaadfruen-
    dum. Sed de divitiis suis
    quid
    faciant? Diviles
    sinl,
    inquit,
    i
    operibus
    bonis,
    facilc
    iribuanl. Iloc
    prosint
    diviliae,
    ne sit tibi diflicultas tribuendi. Vulteiiiiu
    pauper,
    et non
    poicsi:
    vuli
    dives,
    el
    polest.
    Facile
    tribuanl, communkenl,
    thesaurizenl sibi
    fundamenlnin
    bonumin
    fulurum,
    ut
    apprehendant
    veramvilam
    (I
    Tim.
    vi, 17-19).
    Namislaviiafalsaesl.
    Hujus
    vilaefalsitaie
    deceplus
    ille in
    purpura
    el
    bysso, jacenlem
    ulcero-
    sum
    pauperem
    ante suam
    jauuam
    conteninebat. Sed
    ille lincius a
    cauibus,
    lliesaurumsibi oetemumin
    Abrahoe
    gremiocoroparabat,
    et si nonabundnnti fa-
    cultale, pia
    tatr.enel
    opima
    voliinlate. Illeauu-mdi-
    ves, qui
    sibi
    magnus
    videbatur in
    purpura
    el
    bysso,
    raortuus
    sepulltis
    est in inferno. E(
    quid
    invc-nil?
    ;ttTnam
    silini,
    indefit-ienlesfla.i inas. Successit
    ignis
    piirpun-
    el
    bysso
    :
    eatunica
    ardebat, qua
    se
    cxspo-
    liarenon
    polerat.
    Pro
    epulis
    aridiias, et desiderium
    giitlae
    de
    dijjitopauperis,
    sicut illi niicaruni de mensa
    divitis'. Sed illius
    cgestas jiraeleriens, bujus
    pcena
    permanens
    2
    (Luc.
    x\i, 19-26).
    Hocaltendant divites
    hujus mundi,
    et non
    superbesapianl.
    Fucile.
    tribuant,
    communicenl:thesaurizenlsibi
    fundumenlum
    bonumin
    futuruin;
    ubi sunt veri
    divites3,
    sednon
    hujus
    mundi:
    ul
    apprehendant
    veramvitam.
    CAPUTVII.

    7. Divitiisinterioribusdivites.Forle
    ergo
    hoc admonuit
    Scriplura
    divina
    ,
    ubi
    ait,
    Suttt
    qui
    sedivites
    affectant,
    nihil
    habenles,
    propter superbos
    pannosos.
    Si enimvix loleralur dives
    superbus, pau-
    peremsuperbum qttis
    ferat? Melioressunl
    ergo
    illi
    qui
    se
    Iramiliant,
    cumsint divilcs. Verumlamen dealiis
    divitiis se dicere
    Scriptura
    teslatur : secula enim
    adjunxii , Redemptio
    animwviri divilim
    cjus; pattper
    attlemnon
    sttffert
    minas.
    Intelligore
    debcmusex alia
    nescio
    qua pauperlate pauperem,
    et ex aliis nescio
    quibus
    diviliisdivitem. Alliusenim
    divites,
    incorde
    diviies, pleui
    foriiludine
    , opimi pietate,
    abundanles
    charilate,
    secnmsunt
    divifes,
    interiorcs sunt divitcs.
    Sunt anlem
    qui
    sedivites
    affectant,
    cumsinl
    paupercs
    :
    jusli
    sibi
    videnlur,
    cum siiit
    iniqui.
    Divilias
    quippe
    illas
    iutelligcrc
    dcbemus :
    quoniamnperuit Scriplura
    quid
    dixerit, Redemplio
    aniinceviri diviiim
    ipsius,
    In-
    lellige, inquit, quas
    tibi divitias conunendein.
    Quo-
    niani
    dixi,
    Sunl
    qui
    sediviics
    affeclant,
    nihil
    hcibenles;
    etsunl
    qui
    se
    humiliant,
    cumsini
    diviles;
    illas
    lempo-
    ralese( (errenas et visibiles divilias
    cogitabas
    :
    rgo
    aulcm non
    ipsasdico,
    sed
    quas
    (licarn
    conscqiieiUer
    adinonco
    ; Redempiio
    animm
    viri,
    divilim
    ipsius
    sitnt.
    Ergo qui
    non habent aniinin
    rcdempiioncni ,
    quia
    iniqui sunt,
    ct
    juslos
    sc vidcri
    affectant,
    quiabypn-
    critic
    sunt, ipsi
    sunt dc
    quibus
    ait,
    Sunl
    qui
    sedivites
    affcclanl,
    niltil habenles:
    juslos
    sevoluiit
    videri,
    cum
    inccllacon.->cicnliiC non babcant aurum
    juslilicn.
    Et
    sunt
    plcni
    '*,
    tanlo
    bumilini-es, qiianlo
    diliores : de
    quibus
    dictuni
    esl,
    Bcc.li
    pauperes spirilu
    ,
    quoniam
    ipsorum
    esl
    regnum
    cwlorum
    (Mattlt.
    v,
    5).
    CAPUTVIII.

    8. Interiores
    divitiw,
    fides
    ,
    auro
    prwferenda.Quidergoqurcrisdivilias, quae
    oculisliu-
    manisc( carneisblaiicliiiiitur?Lucetauruni : sed
    plus
    lucel fides.
    Eligcquid
    incordn habcredebeas. Intus
    plenus
    csto
    ,
    ubi divitias tuas Deus
    videl,
    honionon
    vidcl. Nec lamen
    cjuia
    homonon videt
    ,
    ideodebes
    conteranerc
    quod
    iiitus habes. Vis vitlcre
    ,
    quia
    et
    oculis
    iniquorumplus
    lucet
    fides, quam
    aurum?
    Quo-
    modolautlal eliain avarus doniinusscrvura fidelem?
    Nihil illodieil esse
    prcliosius
    : imoeuinoinnino
    prc-
    liumnonbabereleslatur. Ilabeo
    servura,
    inquit,
    non
    1
    Am.Er. el sorbonicus
    Ms.,
    ariditaseral
    ei,
    ctdeside-
    rivm
    gttliw
    de
    digitopauperis,
    sicutilli micarumdemensa
    dititis
    iniiicjenliu
    fuit,
    2
    sorboiiicusMs.:sedillius
    egeslasprmteriit,hujuspmna
    permanct.
    3
    ldeni codex
    sorbonicus,
    ttbisintveridivites.
    4
    i.ov.ttnou sunl
    pleni.Abest,non,
    abedilisaliise.ta
    Sorbonico
    S!s.
    219
    S. AUGUSTSNiIvPiSr.OPl
    220
    habet
    jjrelium.Esspeclas
    luunde?Forlc bcnesaliai,
    aut
    oplimuscoquus
    cst. Non: attcntleinterioremlau-
    dem. Nihil, inquil,
    lidelius.Placel
    libi, homo,
    servus
    tuus
    fidelis,
    el lunonvisesseDeoscrvus(idelis?At-
    tendis
    quia
    liabesservum
    tuum,
    allende
    quia
    habos
    et Domimmi.Servuratuum
    potuisli cnmparare,
    non
    creare: Domiuusluuset verbosuocreavii lc,
    et san-
    guinc
    suorcdcniil le. Si viluisti
    tibi,
    rccole
    prclium
    :
    si cl liocoblilus
    cs, legeEvnngelium,
    inslrumeiilum
    tuum. Fideroamasinservo
    luo,
    e(Doininustuusnon
    qurcrit
    eaminsuu?Rctldc
    quodcxigis.Qtiod
    libi
    gau-
    desreddi ab
    inferiore,_reddcsupcriori.
    Amasservum,
    qui
    fidclliercusloditaurumitium : noli conleninere
    Doininum
    , qui
    misericordiier cusLodil cor luum.
    Omnes
    ergo
    habent oculosad laudandamfidem
    ,
    sed
    quandoexigunl
    reddi sibi. Nam
    qtiando
    abcis
    exigi-
    lur,
    clauduiiloculos,
    noluiiteamvidere
    quampulchra
    s'U.Aul foiiestulla insania
    propterea
    nolunl
    reddere,
    ne
    perdani
    :
    quoraodo
    limet
    quis
    retldere
    pccuniam;
    cumenimreddiderit
    cam,
    nonhabcbit. Nonsicretl-
    ditur fides: el
    rcddilur,
    ei habetur. Mirumdiclu :
    iniosi non
    rcddiiur,
    nonhabctur.
    CAPUT IX.

    9. Divitiw
    pro
    animw salute in
    eleeinosynisexpenclendm.

    Redemplio
    animwviri divi-
    liw
    ipsius.
    Meritoilli vanissimodiviti insullavit
    Detis,
    ul admoncrct nos ne (alia
    imiiaremur;
    cui
    rcgio
    lrueiuosa succedens,
    turbavil boroinein
    copia plus
    qimminopia. Cogilavit
    cniin
    npudse,
    dicens:
    Quid
    faciam,quocongrecjemfruclus
    meos?El cumacstuasset
    arclalus,
    landernsibi visusest invenisseconsilium:
    sedvanumcoiisiliura.IIoc enimconsiliumnoninve-
    nit
    prudeniia,
    seil avaritia.
    Desiruam,inquit,
    veleres
    apoiliecas
    minores,
    etnovas
    fuciamampliores,etimplcbo
    eas
    ;
    el dicamanimwmew: Anima
    ,
    habesmulla
    bona,
    saliare,jucundare.
    Aitilli :
    Slultc,
    in
    quo libisapicns
    videris;
    stullc,
    quid
    dixisli?Picoanimrc
    mens,
    Habes
    multti
    bona,
    saliarc.Ilacnocle
    auferclur
    aleanimalua;
    htcc
    qttwpurasli cujus
    erunl
    (Luc.
    xu
    , IG-20)? Quid
    cnim
    prodesl
    hoinini,
    si lotummundum
    litcrctur,anima;
    autemsuwdeiriincntum
    ptttialur(Matlh.xvi,
    26)?Ideo,
    Uedemplio
    animmviri divilim
    ejus.
    Ilas illevanusct
    stuldis diviliasnon babebru. Aniinani
    quippc
    suam
    eleemosynis
    non
    redimebal,
    frucius
    periluros
    cou-
    dcbat. Uecondcbal, irojiiam, pcrituros
    fructus
    per-
    iturus,
    nihil
    largiens
    Dominoad
    qucm
    fucratexiturus.
    Quani
    fronlemhabiturusesl in illo
    judicio,
    cumau-
    dire
    cceperil, Esurivi,
    c/ IIOHdedisii mihi
    manducare
    (Id.
    xxv, 42)?
    Auimamenini suam
    superfluis
    ci
    niniiis
    epulis
    satiare
    cupiebat, paupcruni
    tot
    inancs
    ventres
    superbissinius
    contcmnebat.
    Nesciebat
    jiaupe-
    rumvenlres
    apolhecis
    suis csse luiiores.
    Quodenim
    rccondebal inillis
    apothecissuis,
    fortassisei afuribus
    aufercbatur
    : si aulerareconderet in
    pauperuin
    vcu-
    tribus,
    interra
    quidemdigercbaiur,
    setl incoelotu-
    tiusserviibalur.
    Ergo,
    Rcdemptio
    animwviri
    divilim
    ipsitts.
    CAPUTX.

    10.
    Paupcrtas
    animi
    prm
    limorcmi-
    nuruin anhni
    defickntis.
    Et
    quid scquilur?
    Paupcr
    ituleinnon
    suffert
    minas.
    Pauper,
    scilicei inanis
    jnsli-
    lia,
    iioii Iiabciis
    inlusspiritns pleniludinero,0J Tiamenla
    spirituiilia, sujiellcctilcmspirilualeni,
    toturaque
    illud
    quod
    oculisnon
    videiur,
    sedmenle
    plus
    cernilur
    '
    :
    noii habenshasc
    inlus,
    J J OJ ?
    suffert
    minas.
    Quando
    ei
    dicluiu fuerit ab
    aiiquo poteiKe,
    Dic hoc vcrbum
    contrainiraictnnroettra
    ,
    dic falsumleslimoiiiura
    ,
    ut
    Ciiin
    qticm
    volo
    opprimam
    cl doinein
    ;
    foiie lenlal :
    Non
    facio,noji
    niihi adduco
    peccatuni.
    Tanluin
    negat,
    quousquc
    tlivesminari
    incipial.
    Sed
    quiapauperest,
    jjyji
    suffeii
    minas.
    Quidest,
    pctuper
    esl ?Non liabet
    divilias
    inlcriorcs, quasmartyres liabueruiU,qui pro
    veritateacfideChristiomnesminassaeculi
    conlempso-
    runt. Nibil 'ic corde
    pertlidcrunl,
    in coelo
    quantum
    invenerunl?
    Pauper ergo
    non
    sulfert
    minus.Non
    polest
    dicerc tliviti
    cogcnli
    sead
    alicujusinjuriamproferre
    falsuro
    lesiinioniiim,
    Nonfacio.Nonhabet inlusunde
    rcspoiidenl,
    non est ibesaurointeriorc solidalus et
    plenus
    : nonest
    qui dicat,
    quia
    nonhabetundc
    dicat;
    nonesl
    qui dical, Quid
    inihi facturuses
    qui
    minaris?
    Ut mulluin
    ,
    abhlurus
    quod
    habeo : lollis
    quod
    re-
    liclurus siiin
    ;
    lollis
    , quod
    clsi non
    tollas,
    dumvivo
    forsilan
    perdilurus
    sum: dearcainleriorenihil
    per-
    do. Cummihi minarisauferre
    quod
    inlus
    habeo,
    vere
    visauferrc
    quod
    intus habeo. Sedillud
    poles
    anfei-re
    et haberc: fidemsi minando
    absLulcris,
    el
    egoj)ei'do,
    et lunonbabebis. Non
    ergo
    facio
    quodhortaris,
    rion
    curo
    quod
    minni-is.Sed
    potes
    soevicndoeliamdc
    pa-
    liiamepellere.Nocuisti,
    siillucraeexpuleris,
    ubiDeum
    mctiininvenircnoii
    possum.
    Fortevalebiscliajii occi-
    derc. Ruenlecarnali
    domo,
    incoluraisbabiialorabs-
    ccdo,
    nt adilluincui servofidemsecurus
    oxibo,
    et le
    amplius
    noii limebo. Videeniro
    quidniinaris,
    ut fal-
    sumicslimoniuindicam: niortemminaris
    ,
    sedcOr-
    jjoris.
    Plus
    ego
    cumtinieo
    , qui dixit,
    Os
    quod
    men-
    liiur,
    occidittinimam
    (Sap.
    I
    ,
    II).
    llis divitiis intus
    plenus
    et
    opimus,
    talianiinanti vel
    roeliora
    respondel.
    Pauper
    aulemnon
    sufferi
    minas.
    CAPUTXI.

    U. Diviiiwverce-aDeo
    expelendw.
    Sinius
    ergo divilcs,
    et timeamus essc
    paiiperes.
    Quacramus
    autcm
    implcri
    eor nostrumdivitiisabiilo
    qui
    vcredivesesl. Et si forie
    unusquisquc
    vcslrum
    intrat incor suum
    ,
    el illicdiviLiasistasnon
    invenil,
    pulsel
    addivilem: fia(an(e
    januam
    illius
    pius
    meii-
    dicus,
    ul sil illodonanledives
    implelus.
    El
    vere,
    fra-
    Lres
    mei, paupeiiatem
    nosiram
    , egesta(em
    nos(ram
    (lebennisDoroinoDeonosiro conliieri. Ilancconiile-
    baiur Publicanus
    , qui
    neeoculosadcoelumaudebat
    levarc. Noncnimhabebat cmn
    qua
    substantialevaret
    oculossuosboino
    peccalor.
    Atiendebatadinanitatem
    suaiii : sed
    jilcniludinero
    Domini
    cognoscebat,
    noverat
    seadfontemvcnissesitientem. Aridasfaucesosten-
    debat, [>ie
    ubora
    implendapulsabat
    :
    Dominc,inquit,
    tundens
    peclus,
    oculos
    dejiciens
    in
    terram, ptopitius
    esiomihi
    peccatori.
    Dico
    ego, quiajam
    ex
    aliquaparle
    dives
    erat,
    curaista
    cogitabat
    et
    pelebat.
    Namsi
    adbuc oinni raodo
    jjatiper erat, liujus
    confessionis
    gcinnias
    unde
    profercbat
    ?Sedtamenabundanlior et
    plcnior
    de
    lcmplo
    descendit
    justiflcaliis.
    Uleaulem
    1
    sorbonicus
    Ms.,sedplusmeriteperpendilur.
    221
    SEUMOXXXVII. 222
    PliarisiXiisad oralionemascendit,
    cl nihil
    rogavil.
    Ascenderunl,inquil,
    ad
    lemptum
    orare. Isle
    rogal,
    ille
    noii
    rogat.
    Scdilleundeoral? Sunt
    qui
    sediviles
    pu-
    tant,
    itihil habentes.Domine
    , iuquil, gratias
    libi
    ago,
    quia
    nonsitmsicutcmleri homines
    , injtisli , raptores,
    adullcri,
    sicul eliamhicPublkanus.
    J ejuno
    bisin sab-
    bato,
    deciinasdo omnium
    quwpossideo.
    J aclavit se :
    sed inflatioest
    ista,
    non
    plcuitudo.
    Divitemse
    puiavit
    nihil habens :
    pauperem
    se ille
    cognovitjam aliquid
    habcns. Ut nihil aliuddicam
    ,
    habebai
    ipsam
    confes-
    sionis
    pietatem.
    Et descenderuril ambo.
    Sctljuslifica-
    lus
    , inquit,
    Publicauus ille
    magisqitam
    Phariswus :
    quia
    omnis
    qui
    se
    cxaltat, humiliabilur;
    et
    qui
    sehumi-
    liat,
    exallabitur
    (Luc.
    xviu, 10-14).
    i
    SERMOXXXVH*().
    1
    DetectioneProverbiorum Saloinoitis,
    abeo locoubi
    diclum
    esl,
    Mulicremfoiieni
    quis
    invenict?
    elc,
    usquc,
    Et laudeturiu
    portis
    vir
    ejus. Cap.
    xxxi,
    t.
    10-31
    (/)).'
    Qute
    demuliere
    forii
    dicunturinillo Proverbiorumca-
    pile,
    ad Ecclesiam
    referuntur.
    CAPUT PIUMUM.1. Praislabil nobis
    , qui
    diem
    istumcommendavit insanciis
    suis,
    ul infiniiiiasvo-
    cis noslrresufflcial inlcnlioni vestrre. IIoc iclcocoin-
    mcndavi,
    ut nie silentiovestro
    adjuvare digncinini
    :
    aniinuscnim
    promptus
    cst ad
    vos,
    sedcaminlirma.
    Et
    ipse auimus, quaecumque
    forte
    gaudia
    de
    Scrip-
    tura Dei
    concepit, parturit
    et
    parere quocrii
    in auri-
    bus et mentibus veslris :
    procstale
    invobis iiiuum
    sermoni. Comroendalurciiimet in
    Scripiura
    Uuiur,
    quoerere
    nidumsibi,
    ubi
    ponat pullos
    suos
    (Psctl.
    LXXXIII,4).
    Et boc
    quod gcstamus
    in
    manibus,
    Sciiplura
    scilicet
    quani
    videtis,
    commendat nobis
    inquirendam
    et laudandani inulierein
    quaradam,
    de
    qua paulo
    ante,
    cuni
    Iegcretur, audistis, inagnam,
    habenlem
    magnum
    virura,
    eum virum
    qui
    iuvcnit
    pcrditam,
    ornavit inveniam. Debac secundumlcc-
    tionislenorein, quain
    nie
    porlare conspicilis, jiauca
    prolempore, qurc
    Domiims
    suggesserit,
    dicam. Dics
    enim est
    maiiyruni
    : et ideo
    niagis
    laudaiulaesl roa-
    ler
    martyrutn.
    J ara
    quae
    sil iula
    niulier,
    me
    prolo-
    qucnieaccepistis
    : videteetiainut me
    legenleagnos-
    ealis. Omnisrrunc
    auclilor, cjiianttini
    t-x affeclu
    :
    vestro salis
    apparet,
    dicil in corde
    suo,
    Ecclesia
    ;
    debet esse. Cuiifirmaisiain
    cogitatioiieni.
    Nam
    cjuoe
    poluil
    esse allcrai
    iparjyiiira
    raalor? Ista esl:
    quod
    intcUexislis, hpc-est; dc-qiiii
    muliere
    yol.ii.rous
    ali-
    *
    Recpgnitus
    esl in duobuss. incl. cb.
    gr.
    cl in Liini.
    Par;Lbv.

    ' '
    () Alias,
    deDivevsis.4a.
    !
    (b) AugustinpIrihjiuiil
    huncsermonemnontantiunlibrl
    Mss.
    omries, -qnos
    viderenobis
    coriirgil;
    sedetiamPossi-
    diusirvhidreuli
    capile8, Botla' adGaI/5,i-ioi-us
    ibi^em
    et
    adiloin. 8.
    Quibusadde,
    DoiiaLi schisma
    hiOicajip.
    Sel.5
    :
    aperterepreheridf,clAugusliiiiubiqudinesse'ingeniuin

    alque
    doelrmam.Erfore
    itaijue
    inaaiieslbesCiiKCr
    siqrbrfi-
    ,sir
    qperaexcusus;
    uli alsy
    itisup.crlilulo,
    *indieSS.Sia-
    chahaeoruni
    hahitus^j-pi-ajiicitriUir.
    Cerle''enini noii uiia

    tanturri,
    sed
    plureis.femiaaj iUis.qurfiprrelectaiueraiit
    ante
    sermonem,jjassi-puis
    Aclis
    coniiiiemorahantur,
    ~ut
    legilur
    hic
    cap.1;
    ethariinuinaid
    Cap:
    16referlnrdixisSeincoii-
    J essione,gonorem
    Ca?sari
    quasiCaesari,
    timoremautom
    '-1Deo.
    "
    quiddiccrc,
    Ecclesiaest. Nonenim dec.cret noslo-
    qui
    de
    cjuacumque
    aliamuliere,
    Quanquain
    et inre-
    citalione
    passionisiiiartyruin
    aiidivinius
    feminas,
    de
    quibus
    dccenter
    lojiirimur
    : scdncc eas
    jiraclermiL-
    linnis, quando
    earummatreni Iauclamus.
    CAPUT II.2. Ecclesialctterenan
    potesl,
    Atter.di.te
    cujus
    mcmbracstis:
    iiispitilccujus
    filiiestis. Muiierem
    forletnquis
    inveniei?
    Congrnildieimartyrumfoililudo
    muIicris.Nisicniiufoiiisesset illa
    mulicr,
    iuernbra
    ejus
    in
    passione
    defecissent. Mulierem
    fortetnquis
    invenicl?
    Diflicilecsi invenire
    eam,
    imodifficileest nescirc
    eam. Nonnc
    ipsa
    cst civitas in
    nioute, quac
    abscon-
    di non
    potesl (Matlh.
    v, 14)? Quare ergo
    dielum
    est, Quis
    invenkt?cum diei
    debuerit, Quis
    non in-
    vcniet? Sedtucivilalcminmon(e
    poskam
    vitics: tit
    aulcni in inonlc
    poncrclur,
    inventa cst
    quoepcrie-
    rat.
    Quantlo
    illustrala
    csl, cjuis
    eam non videt?
    quando latebai, quis
    eaminveniret?
    Ipsa
    enimcivi-
    tas
    est,
    el una illa ovis
    , quniii perdiiam quocsivit
    pnslor,ct
    iiivenlnm
    gautlcns
    in buineris
    repoiiavit
    (Luc, xv, -1-G).
    Iste
    paslor,
    inons est : ovis aulein
    inliiuncris
    ejus ,
    civitasin nionte. Facileest ut vi-
    deaseara collocatarainrnonte :
    qiiaudocainiuvenircs,
    ciinilateret
    in
    vepribiis,inspinisuliqtic
    dcliclorumsuo-
    ruin? ibi cniin
    quiesissemngnuin
    est : ibi invenisse
    niirabileesl. Ibec
    cjns
    difflcilisinventio
    coiumendalur,
    ctini
    clicilur,
    Mulierem
    foiicmquis
    ittvcniet?
    Quisenim,
    quia
    iiiins
    ;
    non
    quia
    ueciiuus.
    Quoroodo
    diclura cst
    dc iiisovii-D
    ejus,
    leonedeiribu
    J uda,
    de
    (]uoprophcla
    ante
    pr.vdixil,
    Ascendisti rccumbens:
    ulique
    inc.ruce.
    Ascendisti,
    crux
    csl; recumbens,
    niois cst.
    Quid
    est
    enini.
    Azcendisti,
    nisi
    quodscripluraesl,fc'/crucifixerunt
    ettiit? UndeeL
    ipse ait,
    Sicttt cxullavit
    Moyscs
    ser-
    pentein
    in
    eremo,
    ita exiiltari
    oportel
    Filium
    hominis;
    ufomnis
    qui
    credil inenmnon
    percat
    , sedhabcul vi-
    lam mternitm
    (J oan.
    iu
    ,
    \i
    ,
    15) Quid esl,
    recum-
    bens? El inclinuto
    capitc
    iradidit
    spiritum(Id, xix,
    18, 30).
    Cuin
    ergo
    ct ibi dicerctur
    ,
    Ascendisti re-
    cumbens
    ;
    seculus
    esl,
    Dormistisictttleo. Dormisti sic-
    ut leo: non
    fugisli
    sicut
    vulpes. Quidesl,
    Donnisli
    sicutleo? De
    poLeslale,
    nondencccssilale. Curaau-
    lciii dictuin
    esset,
    DormisU sicul leo
    ;
    seciKus
    ait,
    Quis
    suscitabil eum
    (Cen.
    xnx
    ,
    9)
    ?
    Quis
    sttscitabil?
    neque
    cnimnemo: sed
    quis
    honiiiium?
    Quia
    nonnisi
    Deus, qui
    eum exaliavit a
    mortuis,
    cl clonnvil ei
    nomcn
    quod
    est
    super
    oranenoinen
    (Philipp.
    u
    ,
    9).
    Suscilavil cl
    ipse
    sc: unde
    ait,
    So/ti/e
    lemplumhoc,
    et inlriduo suscilaboilttid
    (J oan. u, 19).
    Et modo'
    quandoritiditis,
    Mulierem
    fotiemquis
    inveniel? nolitc
    '
    putaretbr^cclcsia
    dici
    qtue
    latel
    *,
    sedcleilla
    qu;c
    ab
    uiro.invciita est,
    tit liemineiii lateret.
    Ergo
    de-
    I
    'scribatot; laudctur, cominendeiiir,
    afnandaab omni-
    '
    '
    lloc
    .LoCO apiid
    Ambrosiumaddidn-:illcimenimsolui
    invenit
    Deits,
    sicutdixit
    ipostolus,coqtwvit
    Dominits
    qui
    stmt
    ejus,
    Bt
    j.aulo
    jiost
    ad
    verka,unius.nxar
    est,
    lia-csub-
    irSiunuir':Vtscribit
    .poslolus
    ad
    Ephesiosdkcns, sucra-
    ,mentunfitqcinagnumest,
    elc. Esl
    qtioqueinalei;
    siciitdi
    ctuni
    esl,
    lilaaiilem
    qum
    surstnnest
    .icrusulem,libera
    cst,
    qnw
    eslmaler
    noslra,
    ctniutiorum
    filiorum,quiamttltifilii
    desertm.islhrecaliaqueibidemfaclasermoniaddilamenla
    non
    rejjeiiunlur
    innostrisMss.
    223
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    224
    busnobisut mater : namuniusuxor est. Mulierem
    forlemquis
    inveniel?Mulieremislamtamfnrtem
    quis
    nonvidel? Scd
    jam
    inventam
    , jain
    eminenlem
    , jam
    conspicuam,jamgloriosam, jam
    ornalam, jam
    luci-
    dam
    ; jam,
    ul cilo
    explicera,
    toto lerrarumorbc dif-
    fusam.
    CAPUT III.

    5. Pretiosior auieinesl
    lapidibus
    preliosis, qum ejusmodi
    esl.
    Quid magnuin
    , quia
    preliosior
    est niulicr bacc
    lapidibus preliosis?
    Si
    modo huraanas avarilias
    cogitetis,
    si ad
    proprieia-
    tein
    accipiaulur lapidespretiosi, quidmagnumest,
    quod quibuslibetlapidibuspretiosior
    invenilur Eccle-
    sia? Nullatalis
    comparatio
    est : sedstint
    lapides
    jireiiosi
    in illa. Tam
    pretiosi
    sunt
    lapides
    isli,
    ut
    vivi dicanlur
    (I
    Pelr.
    u, i, 5).
    Sunt
    ergo lapides
    pretiosi
    ornaiues eam: sed est
    ipsapretiosior.
    Volo
    aliquid
    commendareCharilaii
    veslrae, qiiantum
    ca-
    pio, quaiilumcapitis, quantum liiiieo, quantiim
    ti-
    niere debetis
    '
    de his
    lapidibus preliosis.
    Sunl in
    Ecclesia
    lapidcspretiosi,
    el
    seroper fuerunt, docti,
    abuudantesscientia el
    eloquio
    et omni inslructionc
    Legis.
    Preliosi
    planelapidcs
    is(i sunl : sedex eoruin
    ntraiero
    quidam
    aberraverunl ab ornamenlo mulie-
    ris
    hujus. Quantum
    enim
    peiiinet
    ad doclrinam et
    cloquiiim
    tinde
    fulgela, lapispreliosus
    erat
    Cyjiria-
    nus : sed mansil in
    hujus
    ornamento.
    Lapis prelio-
    suseral Donalus: scd resiluil a
    compagc
    ornamcn-
    ti. Ille
    qui mansit,
    inea seamari voluil
    s
    : ille
    qui
    indeexcussus
    est, procter
    illaiunomensibi
    quacsivit.
    Ille
    permanens
    cuni
    illa,
    adillam
    collegil:
    illeresi-
    liens,
    non
    colligere,
    sed
    spargere concupivit.
    Mali
    (ilii,
    quitl sequimini lapiderapretiosum,
    deornaraen-
    lo
    hujus
    niulierisexcussura?
    Resjiondetismihi, Quid
    cniin? Tu sic
    intclligensquoinodo
    ille?aut sic
    loque-
    ris
    quoinodo
    ille? aut lam doctus es
    quam
    ille? Sit
    licet
    iniclligens
    : Inlellectus
    bonus,
    omnibus
    facienli
    buse:,m
    (Psal. cx,
    10).
    Sit licct
    doctus,
    licet libera-
    libus
    disciplinis
    ct
    roysteriisLegis inslructus, lajiis
    cst
    prctiosus
    : redi ab illo ad
    istam,
    Pretiosior esi
    liipidibuspreliosis. Lapisprcliosus
    si nonsit inorna-
    niciilouiulieris
    hujus, j'acet
    in lenebris.
    Lapis pre-
    liosus
    quolibeljacet, jacet
    intenebris:
    opus
    illi crat
    ul inoruamenlo
    hujus
    feminrc
    permanerel,
    ct esset
    iu
    coni|>agine
    ornainenti
    ejus. Ego
    auteinfidenler di-
    xeriiu, prctiosi lapides
    ideodicii
    sunt, quia
    carova-
    lcnl
    4
    :
    jaiu
    illevilis
    est, pretiumperdidi(, qui
    non
    habcl charilatem. Doctrinainsuam
    jaclet licet,
    lin-
    guani
    stiiini
    jactet
    licel : andiat acslimaloremvero-
    ruin
    lapidura
    matronae
    hujus; audiat,
    inquarn, quein-
    dara aiiificein ornamenti
    inspecloreni. Quidjaclat
    linguani suara, j'aro
    non
    preliosus,
    scd vilis
    lapis?
    Si
    lintjuis
    hominum
    loquctr, inquil,
    el
    Angelorttm,
    chariialemautemnon
    habeam, factus
    summramentum
    1
    Colberlinus
    Ms., quantumleneo,quantum
    lenerede-
    beiis.
    8
    lu Ms.
    Sorbonico,
    unde
    fulgent,AjjudAmbrosium,
    unde
    hwcmutier
    fulgel.
    *
    CorbeiensisMs.:llle
    qui
    in ea
    remansil,
    seomarevo-
    luit.
    4
    sic
    potiores
    Mss. Editi
    vero,quia
    charilatevaknt.
    sonans
    ,
    aut
    cymbalum
    linnkns
    (I
    Cor. xiu
    ,
    1). Cym-
    balum
    estlapis
    ille :
    jaro
    non
    lulgel,
    sedtihnit.
    Ergo
    discile
    lapides acstimare, ncgotialnres regui
    ccelo-
    rum: nullusvobis
    lapisplaceat, pneler hujus
    mu-
    licrisornaineiilum. Ilaic
    qurepreiiosior
    csl
    lajiidibus
    pretiosis,
    ornamenti sui
    ipsaprelium
    cst.
    CAPUTIV.

    i.
    Confiditsitper
    eamcor viri
    ejus.
    Plane
    confidit,
    el ul confidamusdocuil. Cmumenda-
    vit enira Ecclesiam
    usque
    ad ternrinos
    lerrai, pcr
    omnes
    gentes,
    a mari
    usque
    ad niare. H;ec si nou
    usque
    ad finem
    persevcraverit,
    non
    snpt-r
    camcor
    viri
    ejus
    confidit.
    Confidil super
    eamcor viri
    ejus
    :
    prrescius confidit,
    falli non
    potesl qui
    coufidit. Non
    diclum
    csl,
    Confidil
    super
    eaincor liliorurn:
    pnte-
    rant ciiimfilii
    cjus parvuli falli;
    illius cor ntillniii
    mendaciuin
    decipil.
    Veiiim esl
    ergo, quod
    coiifidii.
    Qum
    lulis
    esl, spoliisnonindigebit.
    Non
    quia
    nori
    quae-
    rit
    spolia,
    ideonon
    indigebit
    : sed
    quia
    mullis abun-
    dabil.
    Qtim
    lalis
    csl,
    spoliis
    nou
    indigebil, Undiqiie
    spoliat mu:iduin, ubiquedilfiisa;
    rapiiuudiqtieirupoL-a
    diabolo. Uoccniraei
    promisit
    vir
    ejus ',
    cui ditil in
    alio
    psalrao
    : Exsullo
    ecjo
    inverbis
    tnis,
    sicut
    qtit
    invc-
    nit
    spolia
    mttlta
    (Psal. cxvm, 102). QueraachiiodiMii
    spoliis indiget, qu;e undii|ue rapil, imdiqueIrahit,
    undiqueacquiril
    ?
    5.
    Operalur
    enimvirosuo
    bona,
    etnontnaiainomni
    tempore.
    Ilinccsl
    quodcxspoliat
    nmlier ista
    geiues,
    operando
    viro suo
    bona,
    et nonmala. Inonuii teui-
    pore operatur bonuni,
    ct non inaltim: uccsibi, sed
    viro; ulqtii vivit,jain
    nonsibi
    vival.sed ei
    qui
    nior-
    tutis cst
    pro omnibus,
    el resurrexil
    (II
    Cor.v,
    15).
    Viro
    crgo operatur bonuin,
    coramDeo
    nperaiur
    bo-
    num: illi
    servit,
    illi devola
    esl;
    illuni
    tliligil,
    illi
    pla-
    cere
    seinjier
    studel. Nonse
    oruat,
    rrec
    propier
    oculos
    suos,
    nec
    propler
    oculos alieuos. Noncsl desibi
    pla-
    centibus,
    non est de sua
    qiirurentibus
    :
    Operatur
    enimviro suo.
    Qui
    auteni sibi
    operanlur,
    omnes sua
    quocrunt,
    non
    quie
    J csuChrisii
    (Philipp. n,21).
    '
    CAPUT. V.

    6. fimejiieiislanume/
    linum, fecit
    utilemanibussuis. Lanificain el linificammaironam
    isiamsanctusserrao describil.
    Quacritur
    autemano-
    bis
    quid
    sillana,
    quid
    sit linum. Lanamcarnaleali-
    quidpulo,
    liiuim
    spuituale.
    lloc
    conjicere
    audeoex
    ordiue vesliroenlorum nosiroruni : inieiiora suirt
    enim Iinea
    vesiimenta; lanea,
    exlcriora.
    Quidquid
    carne
    operamur,
    in
    promplu
    est:
    quidquidspirilu,
    insecreto.
    Operari
    aulem
    carne,
    ei non
    operari spi-
    rilu, quamvis
    boiium
    videatur,
    uiilenonest.
    Opera-
    ri auiem
    spirilu,
    el non
    operari carne, pigroruni
    csl.
    Iiivenis hoiuiuem
    porrigenlem
    nianii
    eleeniosynam
    panperi,ncctamende
    Dco
    ibicogitanlcm,
    sedhoinini-
    bus
    plaeerecupientera:
    laneavestisvideri
    potest,
    in-
    lerioremlineamnon babet. Invenis aliuin dieeiilein
    libi,
    Sufficitniihi inconscientia Deiroi
    colere,
    Deum
    adorare; quid
    mihi
    opus
    est aut inecclesiam
    ire,
    aut
    visibiliter misceri Chrisiianis? lineam vult babere
    sineluuicalanea. Non
    novil, nequc
    coniniendal talia
    1
    Ediii: Hocenhnet
    promhil
    viro
    ejus.
    Emendantur Lic
    adMss.
    225
    SEHMOXXXVII.
    226
    opera
    inulier isla. Dicendasunt
    quidem
    et docenda
    spiritualia
    sine carnalibus' : sed ilii
    qui accipiunt,
    debenl et tcncrc
    spirilualia,
    el noncarnaliler
    operari
    carnalia. Invenil luvcniulier ianamel linum,
    el
    fecil
    utilemauibussuis. Lana islaet linum
    hoc,
    in
    Sciiplu-
    ris sanciis csl.-Mulli
    inveniunl,
    sed nolunt facere
    nliquid
    ulileniaiiibussuis.
    Invenit,
    el fecil. Cuni au-
    dilis,
    invenilis : cuin bene
    vivilis,
    facilis. Ittveukns
    lanamet
    linum, fecil
    ulilemcmibusstth. Vidcte
    illam,
    cui diciiur : In dexleramclin sinislramextende;
    se-
    menenimtitttmhmredilabil
    gcnles
    : noncsl
    quodpcir-
    cas,porrigelongiusfunkulos
    litos
    (Isai.
    uv, 5,2).
    Vidcte,
    illain: Facla esl
    quasi navis, qua negotialor
    a
    longe
    congcrit
    sibi divitias.Divitircinulieris
    liujus,
    lautles
    viri
    ejus.
    Yidele
    quam
    a
    Iongccongeril
    sibi divitias:
    A soiisortu
    usque
    ad
    occasum,
    laudubitenomenDomim
    (Psal.
    cxn,
    3).
    CAPUTVI.

    7.
    Exsurgil
    de
    noclibus,
    el dedil
    escas
    domui,
    et
    opera
    anciltis.
    Exsurgil
    denoclibus:
    quid
    valcntnoctes? Noneam
    prcmunl,
    non eam in
    lencbris
    jacerccogiuu.
    El denociibus
    exsurgil: noctes,
    Uibulalionessunt. Sedcui
    hoec,
    et denoclibusconsur-
    git,
    et inlribulalionibus
    proficil.
    El detittescasdomiti:
    in noctibus
    prrcbuil
    sc iniitandam
    ;
    faciens
    docuit,
    quod
    facicnduni dixil;
    ci tunc dedil cis escas.
    Quis
    comedal de nocte? Prorsus ct lunc dedit escas.
    quibus
    eniin
    dedit, seinper
    csuiiunt. ZJ e/rcnim
    qtti
    esuiiunl el siliunt
    j::s!iliam, quia ipsi
    saturabunlur
    (Mallh.
    v, 0).
    A noclc
    spirilus
    meus
    vigilal
    ad
    le,
    Detts
    (lsai.
    xxvi, 9).
    Mcdianocle
    surtjebam
    ad
    confitendum
    ftbi
    (Psttl.
    cxvm,
    02).
    J loecalinienla noclurnaabun-
    danl indomonuilieris
    luijus.
    Ncnioibi friracm
    pati-
    tur,
    nec
    palpat
    u( iiiveniai
    quod
    iiianducelur: ardct
    ibi lucerna
    proplicliac.
    Sed
    numquid
    inanducariduin
    cst et vacandtiiii? Illacnini
    quru
    dedil escas
    domui,
    dcdil el
    opcra
    ancillis. Antillreistrc
    ipsitis siint,
    an
    viri
    ejus
    ? An
    (juia
    viri
    ipsius
    sunl,
    cl
    ipsius
    suni?
    An mullreancillre
    ijisa
    esl?
    Ipsa
    cnini
    qiiaiicjiiani
    roa-
    (erfamiliaSjlanienancillaniscnon clidignelur.
    Allendat
    preiium
    suum, diligai
    Domiiiurasuciin.
    Agnoscal,
    in-
    quara,
    sc
    ancillam,
    nec linieal conililioncm. Noceiiira
    dedignaiur
    ille
    conjugeinlaccre, quain
    tanli cinit. El
    unaquaique conjux
    bona niarilum siiuui doniiiiuiii
    vocat. Prorsus nonsoluni
    vocal,
    sed hoc
    sapit,
    hoc
    sonal,
    hoc
    geslat corde,
    boc
    profitclur ore,
    labulas
    matrimonialesinstrnnienla
    ciiiplionis
    surn
    deputat.
    Est
    ergo
    ancilla,
    dans
    opera
    aneillis. Esl ancilla:
    ejus
    eniinfiliusesl
    qui dicil, Ego
    servus
    tutts,
    el
    filius
    ancillmluw
    (Psal. cxv,
    10),
    CAPUT VII.

    8.
    (juaesilurus
    cras
    quidagat
    illis
    operibus
    eiiam iioclurnis;
    audi
    quidagat
    :
    Prospi-
    ciens
    agrum
    mercataest.
    Prospiciens,
    nonin
    pracsenti,
    sedin
    futuro,
    mercata esl
    agruiu
    islum:
    prospiciens
    fide,
    spe.
    Indc el de noctibus
    surgit.
    S/ enim
    quod
    non videmus
    speramus, per patienliamexspectamus
    (Rom.
    vm,
    25).
    In omnibiisliibnlationem
    patiens
    :
    prospicit
    euim
    agriim
    -
    qucin
    mercatur. Inclc enim
    1
    ItaMss.Atediliomiltunl
    particulain,
    sme.
    1
    Ms.corlieiensis: in omnibustribulationibtts
    prospicil
    muiicr tortis diciiur.
    Quid
    stint nocles illre
    pra agro
    illo
    '
    ?
    Quod
    enhnad
    prmsens
    lentporale
    esl el levetn-
    bulationis nosirw
    (ciiin
    deuoctibus
    surgimus),
    tnm-
    crcdibilemnwdiimmlcrnnm
    glorimpondtisoperalur
    in
    nobis
    (cor
    liabenlibus
    2
    ad
    agruui
    illiiin),
    non
    rcspi-
    cicnlibus
    quw videnlur,
    sed
    quw
    non videnlur.
    Qnm
    cnim
    videnlur,
    temporaliusttnt; quw
    aulemnon
    videnlm;
    wlerna
    (I!
    Cot:
    lv, 8,17,
    18). Qualis
    esl
    ager iile?Qna;
    piilehritudoejus
    esl?
    [nardescamusad eum
    |jossidcn-
    duin. Pulamus
    non
    .ipse esl,
    dc
    quo
    dixit
    Deus,
    El
    speciesagri
    mccumesl
    (Psul.
    XLIX.
    11)
    ?
    9.
    Prospiciens
    agrum
    mercalaesl, Ubi nicrcala
    csl,
    habctibi
    agruin.
    Ubi
    agruin
    ?Ubi mercata est? Ubi
    posuit
    et
    ihesauiiim
    suuni,
    ut fierel
    ei,
    Ubi est lliesitu-
    rus
    tuits,
    ibi esl el cor liiunt
    (Matth. vi,
    21). Prospi-
    ciens
    agrum
    mercataest. Unde niercatii est? Neforte
    tu
    desperes,
    el
    suspires,
    ei nihil
    agas, ager
    iste
    segnem
    amaloremnon amat. Ibi certe ctimad emn
    veneris,
    forsitan
    requiesces,
    nec
    opus
    erit
    ullaborcs.
    Nonenini esl talis
    ager illc,
    qualisiste,
    ubi Adamin
    sudorevultussui comcdit
    panem
    suuin
    (Gen.
    m,
    19).
    Modo taraen ut ad illius
    agri speciem perveuias,
    compara
    tibi unde
    comparesagram
    ibi 3.
    Quid?Colli-
    geprelium.
    Hocenim
    agit
    baecmulier. Yidete si la-
    cilumest. Cum dictum
    est,
    Prospkiens agrum
    mer-
    cataesl:
    tanquamdiceres,
    Undemercala est?
    CAPUTVIII.

    De
    fruclibus,ail,
    manuumsuaruni
    planlavitpossessionem. Ipsa
    erant
    opera quaa
    dabat
    ancillis,
    ut de fruciibus inanuiimsuarum
    planlaret
    possessionem
    in xternnm.
    Illamenim
    possessionem
    dixii, quae
    fulura est. IIoc insinuat verbo
    quod ait,
    Prospiciens.
    10.
    Succincla
    fortiler
    lumbos
    sttos, firmavil
    brachia
    sua. Yereforlis. Vidcsi noncsl
    ancilla.
    Quain
    devole
    servii, quamapparate!
    ne
    fluitantes siuuscarnaliurn
    concupiseeniiaruiii
    iinpcdianl operantem;
    succingit
    lumbos,
    ut nihil
    superfluumcalcet,
    dum in
    opere
    festiuat. Ibi enimcasiitas
    mulieris
    hujus,
    zona
    prac-
    cepli
    constricla
    ,
    et ad
    omne
    opus
    bonum
    semper pa-
    rata. Succincta
    foiiiter
    titmbos
    sttos, firmavit
    brachia
    sua,
    non
    delectura. Undeboc? Guslavil
    quia
    bonum
    est
    operari.
    Ubi est
    palalum, quod gustatur
    hoc?
    Fugiunt
    bomines
    laborem, quasi amarum:
    limerolo
    gustare,
    nesciiint
    quid
    amare. Bonum
    opus
    facil con-
    scientiabona'. Et
    quiddulcius,
    fratres,
    bona con-
    stienlia?
    Quae
    si non
    est, pungit;
    amarasunt
    omnia".
    Gusta
    ergo, gusta,
    ct videbis
    quomodo
    sapiat, quam
    le
    deleclabit, quamposlea
    non
    desines,
    nisi totum
    consunias. Guslavil
    quia
    bonumest
    operari.
    11. IVOJ J
    exstingttetur
    lucerna
    ejus
    tolanocle. Netno
    agrttm.
    Colbertinus: in
    omnibttstribulatioiKm
    patiens,
    sed
    non
    deficiens,prospicilagrum.
    1
    Apud
    Ambrosiurnel iri
    sorbonicis
    J lss.,ptoagto
    ilto. In
    corbeiensi,
    vel
    guis
    ager
    ille?
    2
    lusorbonicisMss.
    deest,
    habentibus;ejusque
    looom
    Germanensi
    est,
    levaniibus. Ai in
    corbeiensi
    jiro,
    corlia-
    beniibus, eic, legitur
    sic: colit
    ugrum
    illumnon
    respkkns
    quwvidenlur,
    eic.
    3
    Mss.Sorboniciet
    Germanensis,unde
    compares
    age
    ibi.
    4
    Ms.
    Colbertinus, facitconscientiambonam,
    5
    MS.Corbeiensis :
    Etquidamarittsmata?Mala
    cnimpun-
    tjit,
    cl cui
    inest,
    amarastmlomnia.
    227 S. AUGUSTINl EPISCOPI
    ?28
    accnntlil
    lucernam,
    cl
    ponit
    sttbmodio
    (M.allh.
    v, IS).
    Tuilluminabisliicernam
    tneam,Domine(Psal.
    xvn, 29).
    Liicerna
    ejus, S]ies ejus.
    Atl illaro
    ojicralur
    oroiiis
    honio, quidquid
    boni ad
    speni
    facit. El innoclc aitlel
    Iiiccrna
    ista.Qciod
    cniinnon
    videmus, sjieramus:
    hieci
    ; nox csl. Si atitemt-tnon
    vidcmus,
    et non
    spcranius
    :
    .c( nox
    csl,
    el lucenia non ardet.
    Quid
    inftiicius lali-
    bus Uiiebris? Ut autcin liondcficiainus in
    tcncbris,
    ci
    pcr palienliamcxsjicclcraiis, quod
    nonvisiini
    s|ie-
    1'iunus,
    lola nocie ardeal lucerna uoslra.
    Qui
    oniiu
    iioliis
    quolidie luquitur
    vcrbuiii, laiiquain
    cilcimi in-
    funclil,
    ue liiceiiin
    exsliugualnr.
    12. Mcinussuiiscxleuditatl utilitt.
    Qnanliiin
    exten-
    dii bas iiiaiuib? A niitri
    usque
    ad
    miiie,
    el a
    flttmiiie
    itsqtte
    ucf
    lerniiiwsorbis
    (Psttl.
    LXXI,S), quo pt-rvcnii'.
    Unclcnon IVusiradicluro
    csl,
    IJ I dcxlerainel sinistram
    exlende
    (tstit. LIV,5).
    Exlcndil nianus
    sutts,
    scd ud
    ttlilin.
    CAPUT IX.

    13. Braclita
    quoque
    sua
    firmavit
    in
    fusum.
    Nonabinfundciido; sediuillutl iiislrunicnluin
    lanifleii, quod
    vocanLftisuin. Defciso
    isto, quod
    Do-
    miiius donal.,
    Uit-am:
    ncqtie
    ciiiin istaIanilitia sunt
    a viris alieua. Audite
    quidsil,
    Brachiasua
    firmuvit
    in
    fusum.
    Potuil
    dicere,
    In coluni. Fusiiin
    dixil,
    f.nic
    non frustra.
    Qiiamvispossit
    vidcri,
    ncc absurdc in-
    ttiligi
    tle fuso laiiificiuui
    sigiiilicaliim,
    clo laiiiflt-io
    bonum
    opus, lanquam
    caslx niulicris et inalronreiiii-
    p.igrau
    et
    diligcnlis
    : laincn
    ego
    , chaiissimi,
    in is.o
    fuso
    , quod intelligo,
    non laccbo. Omiiis
    qiii
    vivil in
    bonis
    opcribus
    insaiicia
    Ecclcsia,
    non
    iieglcctor,
    scd
    cifecLoi'
    prrcccploruni
    Dci
    , quid
    f.-.ciatt-ras
    , noscil;
    quid
    feccriL
    bodie,
    scil. Defutnro
    opere liinet,
    de
    prrclcrilo gaudel:
    ti ut
    perscvcrel
    inbonis
    operil.us,
    vigilat;
    ne foiic
    ncgligcus
    fulurorum
    , jicrdal pra.ic-
    riluui. Inoranclo taincn
    Doinino,
    iuoiimi
    deprecn-
    tione
    sua,
    hon habel (irmamconscienliaratle
    opcro
    futtiro,
    sedde
    praelerilo;
    cxeo
    quodfecit,
    nou cx co
    quod
    facturusesl. J ani
    ergo
    si hoc verumcsse roccum
    videlis,
    allendile inlanificio duo iuslruinenta
    ista,
    colum cl fiisum. Incolo lana involuta
    esl, qurt;
    filo
    duceridaet iiencia(rauscalin fustiii),
    Quod
    incoloest
    invoiiilum,
    esl fuluruin :
    tjuod
    infusocollcctuin
    c-st,
    jrunpriftcritum
    est.
    Opuscrgo
    liimnin fuso
    csl,
    non
    in colo. Iii coiociiim
    t-si, quod
    facturus
    es;
    in fuso
    ,
    quod
    fccisli. Vide
    crgo
    si
    aliquiil
    babes in
    fuso,
    ubi
    firniciiUirbraclna lua. Ibi crit f iiis conscicnliatua
    ,
    ibi
    securus
    Deodices:
    Da, quiadedi;
    dimitle,
    quia
    diinisi; fac, quin
    fcci. Koncnim
    pelispraniiiura,
    nisi
    opere geslo,
    non
    operegerendo. QuidcjuidcrgoOJ IC-
    liiris,
    lolus animusad liisumsit.
    Quia
    et
    (juodpendcl
    incolo
    ,
    ad fusuin
    trajiciendum
    cst: rionaulein illud
    quodeoHeclum
    esl in
    fuso,
    adcolurorcvocanduiucsi.
    Ergo
    vide
    quidagas,
    ul habcas
    iriiiiso,
    uLbrachiaLua
    firniesin
    fusura,
    ul toturacolctur adfnsiim
    ,
    ui habeal
    aliquid
    fustun
    quod
    to
    consolettir, quod
    leconfirmel
    ,
    qtiotl
    libi dci fiduciain
    deprecandi
    cl
    speraudi pro-
    missa.
    1
    AjiitJ
    Ambrosium:Ecce
    qnoperveniunl.
    mMs.colbeiii-
    r,osie
    legiuu-,
    eta
    flmnine
    icnde
    capil, usquead
    terrwter-
    minoscpio
    oervcnil.
    CAPUTX, ii. El,
    quid agam?
    forfedicis :
    qiVd
    me
    jubes
    habere in fuso? Audi
    quidsequiur
    : Manus
    atilemsuas
    aperuil pauperi.
    Eia
    ,
    non uos
    pudeat
    J arii-
    flciuni sanciumdocere vos.
    Yidele,
    si
    quis habetplc-
    num
    sacculuni, pleinimhorreum, jileriamapoihe-
    cani : oinnia ista in colo
    suiiL,
    transeant infusuin.
    Yiclcle
    quomodo
    net
    ',
    imo vidcle
    quoroodo
    neitil.
    Dtun oiiuies
    iiislriianliir, gramniatici
    non limcantiir.
    Matutsauleinsuas
    apcruil pauperi, fruclum
    aulem
    por-
    rexit
    inopi.
    Manus
    pauperi,
    fructum
    inopi.
    Est
    qtiidam
    paupcr,
    manus luas
    qurtiil
    : cst
    quidamiuojis,
    fru-
    cliiin tuiiin
    qiirerit. Qui qure.rere
    non vult a
    le,
    nisi
    qnoi
    ncccessilrUi
    sureprosit, pauperest,
    manus luas
    (jiirerens.
    E.-i
    antcm_
    alius
    inops, qui
    dicit :
    Quasi
    niliil
    litibeitles,
    cl omnia
    possidentes(II
    Cor.
    vi, 10).
    Non
    qnnsi
    necessilali snocvult salisflcri de datotuo
    ;
    sed
    laiiquain
    in arborc
    dominica, quivniplanlavit
    et
    rigavil,
    frucltun
    qiia-ril. Ipsimi
    audi de
    quibusdam
    tliceiitera
    ,
    cum do talibus
    loqucretur
    : Aro>i
    quia
    quceroduluiit,
    sett
    rcquirofruclum(Phitipp. IV, 17).
    15. Non c&lsoUtcititsclehis
    quw
    in domositnl vir
    cjus,
    ciimnticubi demoralui: Non estsollkitus
    quw
    in
    doino
    sunt,
    vir
    e.jus
    :
    cjuia
    novil Dominus
    qui
    sunt
    cjus (i!
    Tim.
    II,
    19). Quomodo
    sit sollicitus :
    quando
    qiws prwdestinavil, ipsos
    el
    vocavit;
    el
    quosvocavil,
    Vfsos
    cl
    justificavil;
    et
    quosjttstificavil, ipsos
    et
    glorifi-
    ccivil? Si Deus
    pronobis, quis
    contranos
    (Rom. vm,
    50, 51)?
    Nonesl solticitusvir
    cjus
    : novit
    suos,
    nove-
    ruiit curosui. Cumalicubidemotalur. Ubi deinoralur
    ,
    ni-i untle vculurus est? Demoratur
    ibi, quasi
    tardat
    ibi. Multi tiiiiii
    jara
    cicsiderantadvenlum
    ejus;
    elde-
    sideiiuni eoitiin
    diffcrlur,
    doncc
    impleatur
    numerus
    iiiciiiljioruiii niatroiiiC
    bujus.
    Mtilii autcin adsuara
    iiiijuc-talem
    tarditalc illius abuiunUir
    ;
    et dicil malus
    servus,
    Turdctldominusmeus. El
    incipit
    coederectin-
    servos; cl inebiiari ciiminalis, Venietdominus
    ejtts
    in die
    qua
    ncscit,
    cl hora
    quaigtwral,
    etdividel euin.
    Minislroi-umciiiinc(
    preeposiLorumcorpus est,
    quod
    dal in
    teniporc
    conscrvis cibaria2.
    Dividel, inquit,
    eum. HabeLboiuisct raalos
    ,
    el
    scjiarat
    malosabonis-
    El
    parleni cjus
    cum
    htjpocriiispone',.
    Nonlouuii mini-
    strum :
    quia
    suiil ibi el tlcsidcrantcs advcntum Do-
    niini. Suiit ibi et cx illo
    linmero,
    dc
    cjuOdicitur,
    Bealttsitle
    servut, quein,
    cumveneril
    dominus,
    inve-
    neril ita
    facientem(Luc. xn, -43, M, io). Ergo
    ve-
    nicl,
    ct dividet cuin.
    CAPUTXI. 10. Nuncinlerimdemoratur alicubi:
    scd iion cst snliicilus
    cjuiclngnlur
    in domo'. Omnes
    enim
    ctpud
    eumvestiiisuiit.
    Numquid
    denuditaieservo-
    ruiii suorura solliciius
    crit,
    cumalicubi
    denioratur,
    habens
    coiijiigcni
    talein? Vesiiti
    sunt,
    el
    optime.
    Quamoptimo
    vultisnisse?
    Quotqtiol
    inChristo
    bapli-
    zali
    eslis,
    Chrisluminduistis
    (GctltU.m, 27).
    Omnes
    omiiino
    apud
    eamvcslili sitnl. El boni scrvi cl mali
    servi vcsiili suiit : scd boni servi veslili
    sunl, qui
    Chrislum
    inducrunt,
    non tantum in foriria
    Sacra-
    '-
    Mss.
    aliquot,
    neat.
    -
    codcx
    cb.,
    e/ dividet
    eimt,
    nesociussitministtonunet
    prwpositoruni copiuriimejus, qui
    dani
    iiltempore.cohseiiis
    cibaria.
    Ei
    paulo
    infra: AOJ J lotum
    ininisttotuiii,qma,'.
    229 SEUMOXXXVM.
    230
    m
    rotf,
    sedeliamin
    opere
    exempli, sequenles
    vcsti-
    gia
    Domini
    sui;
    alii vcro
    usque
    ad
    Sacramcnium,
    reddiluri de sua vesle ralionem. Noncessat (aiiien
    illa
    raulier,
    noncessat illamuJ ieromncs vcsiirc : ut
    nemo
    q.ucralur,
    ncroo
    dicat,
    Idconon surn benc
    opc-
    ratus, quia
    nonsuravcsiiius. Viclcte
    ergo, qucinad-
    moduro induti esse debeatis. Pro vestibus noslris
    etiam.
    opus
    faciamus. Omnesenim
    ciptul
    eain vestili
    sunl:
    CAPUTXII.

    17.
    Quitl
    virosuo?
    Qure
    scrvns ve-
    slit,
    viro suonibil
    o|icralur? DupliciapnlUiifecil
    viro
    suo. J ain acclamalis
    : credo
    quodagnoscilisqu.e
    sunt
    dupticia jiallia, qurc
    facil Eotlcsia viro suo. Pnllh
    qure
    illi
    facil,
    laudessunl : laudes
    fiiei,
    laudes cmi-
    fessionis,
    laudes
    prrcdicuionis. Quarcdupiicia
    ?Clni-
    stum
    lacidas,
    Dcurnlaudas e( ho.iiiicin.
    Duplicilcr
    lauda,
    et
    simplicitcr
    lauda :
    cltiplieiter, quia
    hoiiio
    cst ct Deus
    ; simjilicitcr,
    ut uonsis fietiis.Nescio
    qua:
    mulier
    apud
    Pholinum
    qucradam
    , Iapicleniqua>i pre-
    tiosum de ornamenlo
    hiijus
    nuilicris
    excus-tini, .jiini
    vilem el
    abjcclum,
    untlc lnerctici Pliotiniaiii
    appe'-
    lanlur,
    hoc
    olegit qtiasi siinplcx palliuiu
    1'accrcviro
    suo. Non
    accepil
    ille
    uliquc
    asuri
    eoujuge
    ,
    veresin
    ,
    . sicut
    scriptum cst,
    Unius
    dupliciastnilpillia
    '. IIlc
    cnimCliristumsolumhomincrodixit. Rursus cxstiiil
    nescio
    quoe
    aliadeteslanda
    mnlier, (juasi
    eL
    ijisa
    le-
    xens viro
    palliura,
    lexens auiem
    pannosas
    fabellas.
    Ait enim:
    Cbristus Deuscsl lantuin
    ,
    oninisiolioiui-
    nis nihil habens. UocManicbaci diciint. Pholiniani,
    Homotantum
    ; Manichoci,
    Deuslanium. illi nihil di-
    vinumin Domino
    conflicnlur;
    isii
    quasi
    lotiiindivi-
    num
    ,
    el tamen tam
    falsum,
    ut necsaliem Iiumanuni.
    Si enimhomonon
    erat, ergo
    morluus non
    cst, crgo
    crucifixusnon
    cst, crgo
    nccresurrcxil.
    Qui
    illercsur-
    gerepotuit, qui
    morluusnon cst
    2
    ?
    Ergo
    ei dubilanti
    discipulo
    falsascicalricesoslcndiL.Procul dubioenim
    falsoecicatrices illoe
    fiiernnt,
    si veravulneranon
    pr.c-
    cesserunt. Si autemveravulnera
    prrccesserunt,
    vera
    caro : si vera
    caro,
    vera
    niors,
    vera
    crux,
    vcrus
    bomo,
    et lotus verilas : laus nbtindansclccolo
    btijus
    mulicris3.
    Qui
    autcmistalaudnbilitcr
    dupliciapallia
    timucrunt,
    mcndacio
    clnplices
    remanscrunl.
    Dttptkia
    palliafecit
    virostto. Prorsus
    dujiliciapallia
    fecil. Con-
    J ilereDeuni,
    confilerelioiniiieni
    ;
    laudaDeuminbo-
    mine,
    lautlahnmincrninDco. Tcxuil
    preiiosissimuin
    illud
    pnlliura
    Iaudis,
    In
    principio
    crcil
    Verbum,el
    Ver-
    bumerat
    apud
    Deum
    ,
    et Dens eral Vcrbitm: hoccrat
    in
    principio
    apnd
    Dcuin. TexuiLel nlitul
    pallium, pro-
    plcr
    convcrsalioiicminlcr homincs
    quolidianam
    : TTe,--
    bum
    catofaclumesl,el
    habilcivilin
    nobis(J oan. i, i, 2,
    14). Dupikiapcdtiafccil
    virosuo.
    CAPUTXIII.

    18. De
    bysso
    ct
    purpura
    vesiiincnla
    1
    Ms.
    Ceriiianeiisis,
    sknt
    scripltimlegimus, duplicia
    simtil
    pcillia.
    sic eliamcolbeiiiiiusel
    Ujqhcionsis,msi
    quecl
    hic omittit
    verbum, sumil;
    ille
    ejus
    loco
    haliet,
    sunl.
    2Ms.
    Gennaneiisis, quia
    ille
    rcsnrgerepoiuil,qvi
    mor-
    iiiii.sest.
    3
    -j.udAinbrosicim,
    e/ totum
    rciias,
    quidquid
    cietela
    hvjus
    muiiiis
    proccdil.
    sibi
    fecil.
    Nonenimdecebat malronamlanti
    viri, vel
    uudamincedcrc
    ,
    vel
    pnunosam.
    Fecil de
    bysso
    et
    pur

    pv.ra
    veslimenlasibi. Debvsso
    ,
    candida
    confcssione
    ;
    de
    purjuira, gloriosa pnssione. IIujusbyssuin,
    cum
    trarous, agnost-imtio;
    litijuspurpurara
    in
    raaiiyribus
    nianelauiamiis '.
    19.
    Coiispicuus
    aitlem
    fil
    itt
    portis
    vir
    ejtis.
    Ille
    qui
    riliciibi ('ciiioiniir
    ,
    ille
    qui pro
    iali
    conjugc
    dedorno
    simsnllicilus non
    cst,
    ille
    queni
    iloiiioranlcui alicubi
    IIIIIICn.iii') vicki
    2,
    coiispicuusfit
    iu
    portis.
    Altende
    qnaiiilo;
    vicie
    (juodsc.juitur
    : Ciimsederil inconcilio
    cuni seiiioiibustcrrtv.Niliil
    cviicnlius;
    lege
    nlinin
    pro-
    jihetiiiin
    : Vcnict c.d
    judiciiim
    ctiinsenioritnts
    populi
    sui
    (Isai.
    iii,
    14).
    !nilln
    toiiciiii),
    lioc
    esl,
    inillo
    ju-
    tiirio, jiidicanlibiis
    secum
    sanctis,
    quibus
    (lictuni
    cst,
    Sedcbitis
    super
    duodccim
    setljs,
    judicanles
    duodccim
    tribtishrcui
    (Matth.
    x;x
    , 28), conspicuus
    crit. Venict
    cnini Fi/jirshominis
    ,
    sicul
    clixit,
    in
    timjeslulesua.,
    et
    oiunes
    Aiujeiiejus
    cumco
    (Id. xxv, 51).
    Ibi oninesAn-
    gtii
    et
    Archangt-Ii
    fajlornm
    ,
    et
    Angtii aniuiiiliatores
    veibi Dci.Eieniui cl
    proplieta
    tlieius est
    angclus
    : an-
    geliis
    Ciiiiii
    iiiiiilius csi.
    El,
    Ecce
    ccjo
    tnillo
    angelum
    mcn:nante
    faciemitiain,
    deJ oannetlictiimesl
    (Id. xi,
    10); ct,
    Sicul
    cincjcltim
    Dei
    excepistisme,
    Apostolus
    loqiLlnr (Galiit. iv,
    1-i).
    lilc
    crgo,
    illc alicubi nunc
    dcnioraus
    ,
    dc
    quo
    nuilti
    diciinl, Quando venlurus
    esL?
    aul, Quis
    vciKiiruses!?
    conspicuus
    eril in
    porlis,
    hoc
    e.,1,
    in
    r.perlo,
    inmanifesto. /u
    portisconspicuus
    crii : scdalios
    admitict, coniraaliosclaudcl. Erilcon-
    spicuus
    in
    poiiis
    vir
    ejns,
    cuin
    sederitinconciliocum
    senioribusterrw.
    Quod
    clonec
    fiut,
    hrec iiitcrimfaciat
    quod
    facicbat :
    ojicrelur ,
    non
    cessel; exspetiel
    illum
    fuluruin
    conspicuum
    in
    poiiis,
    uonconlrcmiscal san-
    citimconciiiiiiii
    judicii Dci;
    cum
    bonaconscieniiave-
    nia(, gloriosa venial;
    quia ipsius rnembra
    sunt,
    et
    ipsius
    (ilii
    sunt, qui
    suut cum
    ejus
    viro
    judiealuri.
    CAPUT XIV.

    20. Sindones
    fecit,
    el vendidil.
    Bene
    quia
    sindones
    fecil
    :
    quarevendidit,
    nisi
    quia
    non
    quacritdalum,
    scd
    requirit
    fruclum? Venditio-
    neni ciiiraistarn
    prirno inttiligite, fralres,
    graluilam.
    Et
    aliqciis
    eniit
    gralis?
    Si
    gralis lollil,
    ironemit : si
    emit, iiretiuiii da(,
    non
    graiis
    lollit. Et ubi
    est, Qui
    sitiiis,
    venitead
    aquam,
    emitevobissine
    argenlo(Isai.
    LV,1)? Quandocmis,
    nou
    argcnlum
    das
    ;
    el (araen
    emis. Si
    eniis,
    aliquid das;
    non
    taraen
    argeiUtimdas
    :
    le
    i|isum
    das. Sindones cnim referte ad illa
    linea,
    qurespiiitualia sunl, qurc
    facitet
    praodicat
    islamulier
    per
    omneslerras. Ei fortevenderc diccndaest:
    quia
    dixit
    Apostolus,
    Si nosvobis
    spirilualia
    seminavimus,
    macjnumest,
    si carnaliaveslra
    metamus(l
    Coi:
    ix, ii)1
    Eieniiuralio illa est tlali et
    acccp(i
    :
    namin
    onnii
    ve-ndilioncratio dali eL
    accepti
    vcrsatur.
    Contrislalur
    autcm
    Apostolus
    adversus
    qtioedam
    fora,
    ubi non
    vendidil sindones :
    Nttlla, inquit,
    mihi Ecclesiacom-
    municavitin
    raiionedati ct
    accepii
    (Philipp. iv,
    15).
    Sed ille
    qui
    sic
    vendidit,
    non
    quocrit daluin, sedre-
    1
    5,'s.
    colberlinus, laudabinms. Forle
    pro, iar.da-
    vimiis.
    2
    in
    eclitis,
    nemononvidel.
    Abest,non,
    a Uss.
    SSJ S. AUGUSTINtEPISCOPI
    252
    qnirit
    fruclnm: nc
    cjtiasi
    venditorcra
    Evangelii pute-
    lis. iisl
    qiiidera
    ille niertator Domini
    sui,
    sed
    raagis
    preiiiun qiiierit.
    Nam
    quidquidprorsus
    vendit',
    dat.
    spirilualia
    : et
    quidqiucril?
    forlecarnalia? Dcbentnr
    (|iiidem
    et isla : sed non
    ipsa qnoerebal Aposlolus,
    dicens,
    Non enim
    quwroveslra,
    scdvos
    ipsos(II
    Cor.
    xu,
    li)
    Dale
    ergo prelium,
    dalc vos
    ijisos. Neqcie
    enirn el
    J oscph
    in
    J Egypto
    frunienlanon vcndebat :
    ei (amen
    ipsoseroenles,
    servos
    regios
    faciebat
    (Gen.
    XLII).
    Volentesvivere inilla
    fanic, accipiebanl
    fru-
    inenta,
    et fiebant servi. Timemus nosfieri servi ?Vrc
    nobis,
    si non eriraus illius servi.
    Quid
    nobis
    prodest
    recusare lnlemDominuni?Ei sub diabolo
    eiinius,
    et
    famein
    patieraur,
    el
    potestalem
    vcri Doinini nonef-
    fugieraus.
    Te
    ipsumda,
    et cmelibi
    sindonem,
    id
    est,
    spirituale
    amictorium-. Sic cliani
    cujusdampanis
    pretium
    tu
    ipse
    es.
    Quid
    enim?
    Quia
    das lc
    voluplati,
    noraie
    pro concupisccnlia camis, lanquam
    ul emas
    mereiricem,
    te
    ipsum
    das
    pretiura? Qiianlum
    esl ul
    Deole
    des, panem
    vivumtibi
    emas, qui
    decoelodc-
    sccndit,
    codem
    ipso prctio quotl
    tu
    ipse
    es? Prclium
    cnimmcretricis (aiilirai
    esl, quanluni jjanis
    unius
    Prov.
    VI,
    2C).
    Sindones
    fecil,
    el vendidil.
    CAPUT XV.

    21. Cinclotiaautem Chancmmis.
    (Xngaiitse, opcrentur, veniant,
    sint servi de donio
    lsla : ul oniiics
    vcsliti,
    omnes
    pnsti
    sint. Cinctoiia
    cniin
    fecil,
    uliijuc
    ad
    opus
    : naracl
    ipsaopusfacicns,
    accinxit foiiitcr lunibossuos.
    Qui
    sunlChananrei? Vi-
    cinre
    gcnlcs populo
    Isracl
    alienigenoe.Aliquandoqui
    cralis
    Ionge,
    facli eslis
    prope
    in
    sanguine
    Chrisli.
    Qui
    cratis
    aliquaiidoperegrini Testaraentoruri),
    et
    promis-
    siouis
    spem
    non
    habenlcs,
    ct sine Dcoinhoc
    mundo,
    liunc aiiterocivessanclorumetdomeslici Dei
    (Ephes.
    11,13, 12,
    19), aeceptis
    cinctoriis
    ojieramini
    indomo
    dominica,jain
    facti domeslici Deiex
    Chananais,
    unde
    crai ei illamulie.rmodo in
    Evangelio
    recilala. Cha-
    nanrca
    erat,
    ad rnensamfilioruinaccederenonaude-
    bat,
    sed
    lniiqtiamcanis
    micas
    requirebat.
    Vidc
    quera-
    adiiiocliini se
    praccinxerit
    ad
    ojras.
    Praccinclorium
    ejus,
    ficles: boclaudatille. 0
    muliet, magna
    est
    fidcs
    tutt
    (Mallh. xv, 21-28)!
    22. Creteravideamus. Fotiitudinc cl decoteindula
    cst.
    Dccore,
    tanquam bysso; forliludine, lanquani
    purpur.i. Quia
    enini
    fortis,
    ideo in
    passione sangui-
    nca. El tmlalaest in diebus uovissimis. Lwlalaest :
    hic
    ergo
    diu liibulala3.Narnunde baberct
    purpurea
    veslinicntasineliibulalione?
    25.

    Ossuum
    aperuit
    atienle. Pracslet nobis in
    illaconsiiiiilis,
    ipsamlaudanlibus,
    illi
    cohrcrenlibus,
    cuni illaet inillavirum
    ejus exspeciantibus,
    ut et
    nos
    aperianius
    atlente os
    noslrtim;
    non
    lemere,
    sed
    cauie, aUciite,
    sollicite. Cumlinwre et tremoremulto
    ftti apudvos, Apostolus
    dixit
    (I
    6'or.
    u,
    5)
    :
    lanquara
    diccns,
    Osiiieuiu
    ajierui
    ntlenle. Osnostrnm
    palel
    ad
    vos,
    oCoriiilhii
    (II
    Cor.
    vi, 11).
    Ossuum
    uperuil
    al-
    1
    Ms.Germancnsis:
    Mtmquidprorsusvcndidil?s]'u
    tres:
    /Yaiu
    qtiidprorsus
    vendidit.
    2
    sieMSS.
    aliquot.
    Al
    ediLi,spirilualem
    amorem.
    3
    Ms.corbeiensis: TuncImtataesl :
    quia
    hk ditt tribu-
    hla.
    lcnte. Et ordincm
    posuil imguw
    suw: laudans crealu-
    ram
    lanquatncrealtiram,
    Creatorem
    tnnquam
    Crca-
    lorem, Angelos tanquamAngelos,
    coelestia
    lanquaro
    ccclestia,
    tcrrestria
    tanquamlerrestria,
    homineslan-
    qnamhoraines, pecora lanquam pecora.
    Nihil
    per-
    turbaluin,
    nihil inordinatum. Non
    accipicns
    invanura
    uoinen Domini Dei
    sui,
    non subslantiamcrealurae
    seniiens deCreatore': ilaordinalelotum
    loquens,
    ut
    non
    proeponat
    inferiora
    polioribus,
    nec subdat
    po-
    lierainferioribus.
    CAPUT XVI.

    Disposuil
    ordinem
    lingnce
    sttte.
    Nibil
    pulchrius
    liocbrdine. Unde et
    ipsa
    dicit: Or-
    dinate inmecharitatem
    (Cant. u, &).
    Nolite
    prrcpo-
    stcre
    agere,
    nolite
    perlurbare
    el confundere
    qure
    Deus
    ordinavil. Ordinalein mecharilatem. Amateme lan-
    quamme,
    amate Deum
    tanquam
    Deum: neDeum
    onentiatis
    propter me,
    nec me offendalis
    propter
    alium
    quemlibet,
    nec alium
    quemlibet propler
    nie*.
    Ordinateinmecharilalem. Beatalilia
    cjus
    inboc or-
    dine
    conslitula, cujus
    inter caclerascelebraraushodie
    passionem, paulo
    auleaudivimus
    confessionem,
    ordi-
    nans, linguam
    suam :
    Honorem,
    inquit,
    Cresari
    quasi Cacsari,
    timorem autemDeo. Ossuum
    aperuit
    altettle,
    ctordinem
    posuil lingum
    suw.
    24. Seuera' conversationesdomorum
    ejus.

    Se-
    verm, foiies,
    districlac: non csl ubi
    difflualur,
    non
    aniat dissolulionem. Cibosaulem
    piyros
    non comcdil.
    Meritotanlum
    acquisivil
    3.
    25. Hic
    crgo
    ista
    laboriosa,
    vigilans,
    sollicita, se-
    vcre
    casiigans
    domum
    suam, surgcns
    de
    noetibus,
    in-
    luens lucernamne
    cxstinguatur,
    in tribulationc for-
    lis,
    nondum
    receptis promissis pavens,
    brachia sua
    infusum
    conflrmans,
    non
    pigrumpanem
    manducans:
    sed
    jiost
    labores islos
    quasi paupertaiis
    et necc::siia-
    tis
    soccularis, quiderit, quia
    indiebus novissimisl;c-
    tata est?
    Quid erit,
    audire vullis? Audile
    propter
    quamspein
    ardeat lucerna nostra lola
    nocte,
    niinc
    auditc. Sun-eireniJ i/
    filii ejus,
    el dilali sunl. Moduin
    paupcrlatevivimus,
    in
    paupeiiate vigilamus;
    etcum
    niorimur,
    in
    pauperlate
    dorinimus : sed
    surgemus
    et
    ditabiraur. Tunc ditabunlur filii
    ejus.
    Surrexerunl
    filii ejtts,
    el ditali sunt.
    Compara
    nunc
    quaslibel
    divi-
    tias lerrre
    hujus,
    obnoxias furibuset lineis.
    Quid
    te
    jactas
    '*?
    Quia
    inflrmus
    es,
    ideosunt libi multanecs-
    saria.
    Opusestmulium vestiaris, quiafrigus|)atinon
    polcs
    :
    jumentis utnris, quia pedibus
    ambularc non
    jiotes.
    Ista fulcimenta sunt
    inlirmilatis,
    non orna-
    menla
    poteslalis. Quae
    illrcdivitiaesunt
    Augiiorum
    ?
    Unamvestem habcut lucis :
    nunquamlcriiur,
    uiin-
    quam
    snrdidatur. Ulresunl verae
    divilia,
    ubi nulla
    1
    ApudAmbrosium,
    J J OKsentienscrealuramdecreatorit
    existercsttbsanlia.Id
    quideinoppoiiune
    coulraMaiiichaaos:
    sedsecundumillud
    Deealogiprrecepluin,
    ~\on
    accipies
    no-
    menDomini/,'ettui in
    vanum,
    uhi conimemoi-at
    Augusli-
    nus,
    solel de FilioDci
    interprulari
    et Ariaiioiiiinbteresim
    exiude
    re.iellere,
    uti facitnostra
    illa,quie
    inoninibusMss.
    hahetur,
    leclioue.Vide
    sujjra,
    serm.
    9,
    nn.5ct i.
    2
    luedilisoniissaeranl islhiec
    verba,qute
    exColberlino
    codice
    resliluuntur,
    necalium
    quemlibctpropter
    ine.Korum
    locoinMss.
    alU[uot
    Ualjelur
    tauluiii,prwler
    me.
    3
    ass.
    sorbonici,exquisivit.
    4
    SicMss.Etlili
    vcro,qttid
    telactas?
    $$$
    SERMOXXXVII. 254
    erit
    inopia,
    nulla eril
    indigenlia.Quid
    modo
    qurcris
    lioc, antequamsnrgas?
    Si liliusesmulieris
    hujus,
    at-
    tende
    quaudo
    lihi diviiiac
    promittanlur.
    Surrexerunt
    filii
    ejus,
    el ditati sunl. Para le rcsurrcclionisdivilias
    accipcre.
    Nolihas
    amare,
    ut merearisadillasvenirc.
    Surrexerunt
    filii ejus,
    el ditali sunl.
    CAPUTXVII.26. Et vir
    ejus
    iaudaviteam. Nos
    eani
    laudabimus,
    scdnon de noslro.
    Ipsc
    vir
    ejus
    laudavileam.
    Quando
    surrexerunl
    filii cjtts,
    et ditali
    sunl;
    allendit
    eam,
    el
    inspexit
    eara,
    ct laudaviteam.
    Quis
    nolitnudire
    quomodo
    laudavcrit?Si (nm
    jucunde
    audistis,
    cumlaudaretur a
    nobis; quomodo
    audire-
    inus,
    si
    possemus
    audiresicul eamlaudavitvir
    cjus?
    Laudaviteaminresurreclione: cumresurrexerimus,
    aiidiemus.Anet modononlacuitlauclem
    ipsius
    ?Ilaec
    est
    ijisalaus, ipsa sequelur.
    Audiamus',
    audiaraus
    quemadmoduin
    eamlaudaveritvir
    ejus,
    videnseam
    jain
    cumtantabeatiludine
    flliorum,
    divituminresur-
    rectionemortuorum.
    27.
    Mitllm,inquil, filimfecerunipolentiam.
    Laudcs
    sunt, quibus
    eamlaudatvir
    cjus.
    Multw
    filiat (ece-
    runl
    polenliam.Quacfilire,quibus
    hrec
    comparatur?
    El
    non
    comparatur.
    Mullw
    filiwfeceruntpolentiam
    : lu
    autem
    superasti.
    Atiendile, rogo
    vos :
    jain
    inlincle-
    clionissumus. Meluoe.nimneibi voshabeain
    faliga-
    los,
    ubi niaxime
    exigo
    inteutos. Aucliamuslautles
    illius. Multm
    filiwfecerunlpolentiam
    : luaulem
    supe-
    rasli,
    el
    superposuisli
    omues.
    Tu, inquit,
    omnes
    supe-
    rasli,
    tu
    super
    omnes
    posuisli.
    Qure
    sunt
    ergo
    alire(iliae
    quae
    fecerunl
    poteuliam,quas
    ista
    superavit,
    et
    sujjer
    quas
    isla
    superposuit?Autquani poleniiaiii
    fecerunl,
    aut unde
    isiasuperavit?
    Sunl enira maloe
    filiae,qutc
    sunt hoereses.
    Quare
    filiae?
    Quia
    et illreex istanaiae
    suni*. Sedlilire
    malae,
    lilirenonsirailiiudiiic
    moruiu,
    scdsiniililudineSacramenloruni.
    Habenl t-t
    ips;c
    Sa-
    cramenla
    nostra,
    habent
    Scriplurasnostras,
    habetil
    Amenet Alleluianoslrum,
    habent
    iilcrxqucSyuibo-
    lum
    noslrum,
    habent multoe
    Baptisraura
    noslruin:
    idcoliliae.Sedhuic
    muiieri,
    vultis
    nossc,
    quid
    alibi
    dicttim
    sit,
    in Canlicis caulicoruni?Sicut liliumin
    mcdio
    spinatuin,
    ila
    ptoxima
    mea inmedio
    filiatum
    (Cunt.
    ii,
    2).
    Mirum
    diclum,easdem
    el
    spinas
    dixil ct
    J ilias.El illae
    spiuae
    faciuut
    polentiaiii
    ?Faciuul
    plane.
    Nonvidetis
    quemadinoduni
    et
    ipsaa
    brerescs
    orent,
    jejunent,
    dent
    cleeinosynas,
    laudent Chrislum? Pos-
    sum
    dkere,
    esseibi
    pseudoprophetas,
    de
    quibus
    di-
    ciuni
    est,
    Faciunt
    signa
    el
    ptodigia
    multa,
    ut
    fcdlant,
    si
    fieripolest,
    etiamelectos.Ecce
    prmdixi
    vobis
    (Malth.
    xxiv, 24, 25).
    Faciuni
    potenliam
    cl
    spinoe
    : de
    qua
    poienlia
    dicilur,
    Nonne innomineluomanducavimus
    ei
    bibimus,
    etin nominetuo vhiulesmultas
    fecimus
    (Matth. vu, 22,
    el Luc.
    xui, 26)?
    Munducavitnusel
    bibimus,
    non de
    quocumquc
    cibodicerel : noslisde
    rjuo
    dicere
    potuil,
    vel cibovcl
    polu.
    El virlulesmitltas
    fecimus.
    Faciunt
    polenliani
    mulloe
    filioe,
    non
    nega-
    mus: et
    spinae
    florera
    babent,
    sed fructumnonha-
    1
    Libercl. Audimnus itavivamus in
    itla,
    etcumillaatt-
    diamus
    quemadmodum,
    etc.
    a
    Ecliti,Qicia
    el illwet islwnatcesunt. Melius
    Mss.,
    ex
    \tta.
    bent. Urecautemcui
    dixit,
    Tttautem
    supetasti
    el w
    perposuisliomnes,
    unde
    superavit,
    nisi
    quia
    nonsoluui
    florem,
    sedet fructumhabet?
    CAPUTXVIII.

    28.
    Quem
    fructumhabet? Undo
    superavii?
    Dicatur mihi.
    Supeteminenlem, inquit,
    viamvobisdemonslro.
    Quamsuperemineiitem
    viam?
    Quia
    indeisla
    superavit,
    indeista
    sujierposuil
    omnes.
    Si
    linguis
    Iwmiiium
    loquar
    el
    Angelorum,
    charilatem
    atttemnon
    liabeain,fuclus
    summramenlum
    sonans,
    aut
    cymbtiliim
    tinniens.
    Loquittir linguis,
    ad
    pnienliani
    illaraflores
    peiiinent.
    Si sciatnontniasacramenlaet
    omnem
    scienliam,
    et Iwbeamomnem
    propheliam
    et
    oinnem
    fidem,
    ita ul moules
    transferam, (quanta po-
    tentia!)
    charilatemautemnon
    habeam,
    nihil sum.Audi
    adhuc alias
    poleniias,
    ad Ilorem
    pcrtinenlcs,
    non
    adfructnm. Si distribueroomniamea
    pauperibus,
    et trudidero
    corpus
    meumut
    ardeam,
    charilatem
    autemnon
    habuero,
    nihil mihi
    prodest(I
    Cot.
    xn,
    51,
    el
    xni,
    5).
    Ilanc habel ista
    supereminentemviam,
    unde iili
    dixit,
    Mttltm
    filiwfeceruntpolentias.
    Mullae
    locuircsiuit
    linguis,
    sciertinl omnia
    sacramenla,
    fece-
    runt virtulcs
    rnulias,
    dacmonia
    excltiserunl,
    res suas
    jiaiiperibusdislribueriint, corpora
    sua
    ignibus
    tradi-
    derunt. Infrale sunl
    ', qnia
    charilatemnon habue-
    runt. Tuaulem
    supctasli
    et
    supetposuisti
    omnes: non
    soluin
    floro,
    sed et fructu
    gravida,
    fructuabundans.
    Vitle
    ipsum
    bolrura
    -,
    unde
    incipht.
    Cumenumerarel
    opcracainis, Fornictitiones,inquil, immunditim,
    luxu-
    riw,
    idolorumservilns
    ,
    veneficia,inimkiiim,
    conten-
    liones,mmulationes, animositales,dissensiones, hmreses,
    invidiw,comessaliones,
    cbrklales
    ,
    el his
    similia;
    qua~
    prwdico
    vobis,
    sicul
    prmdixi,quoniamqui
    talia
    agttnt,
    regnttm
    Dei non
    possidebunt
    : enuincratis omnibus
    spinis
    in
    igncinmittcndis,
    Fruciusaulem
    spiritusesl,
    inqiiit, churiias;
    et abboc
    capiie3,
    ab hac
    lanqtiain
    radice creicra
    contexiintur, Guudium,
    pax, longaui-
    mitas,
    benigiiitus,
    bonitas, fides, mansuetudo,
    conli-
    nentia
    {Galal.
    v, 19-25).
    Undc isle botrtis
    pulcher?
    Quiapendet
    a charilatu. Muliw
    filimfcceruntpoten-
    tittm: tuautem
    superasli
    el
    superposuisli
    omnes.
    CAPUTXIX.

    29. Inillis
    quitl
    remansil? Falsa:
    cjraiim,
    el vana
    spccies
    mulieris.
    Quia
    si charitaiem
    iion
    habeo,
    fuctus
    sumctramenlum
    sonttns,
    cl
    ctjinba-
    liimlinniens: nilitl
    stim,
    nihil inilii
    prodest.
    Falsce
    sunl
    ergograliw,
    et vana
    spccies
    mulieris.Muliercitini
    sapiens
    bcnedkitui: Isla
    quaequresiviiquidinlelligercl,
    qurc
    intellectum
    custodivii,
    isla
    sapicns,
    istabenedi-
    cilur : nonillre falsic
    species,
    non illavana
    gratia.
    Sapiens
    nnilicr bencdicitur. TimoremuutemDomini
    ipsa
    coliaudut.
    Ipsaquoebenediciltir,collaudat
    aliquid
    uiide
    benedicattir, quia sapiens
    est.
    Quidcollaudal?
    Timorem
    Doiniiii, quo perducla
    tst ad
    sapieiitiani.
    Iniliumenim
    sapienlioe,
    timor Domini
    (Psal. cx, 10):
    TimoremaulemDoniini
    ipsa
    collaudul.
    Laboriosat >i
    noctibus
    ',
    iuler tot scandala
    paticns, provida
    adci-
    1
    Editi,inflalw
    simt.AtColhertinus \!s.
    infrate
    snnt.Ma-
    gis
    adsensum
    bujusversiculi,
    Tuautem
    superasti,
    etc.
    s
    ILainMss.Athi
    edilis,
    vide
    ipswnflorem.
    3
    EditiEl abhoc
    apice.
    Al
    Mss.,capile.
    4
    sicMs.Coibertinus. At
    editi,
    laudtolibus.
    SANCT.APGUST,V.
    (Huit.)
    ..
    253
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    256
    speetanduro,
    forlis ad
    toleranduin,
    consiansad
    per-
    scvcranduni
    : lahoribus
    (inilis,
    Dule ilii de
    fruclibus
    numuumsutirum. Fccil,
    fecit :
    digua
    est
    recipere.
    Date illi de
    fructibtts
    manuuinsuctrum-, Qnid
    dale?
    Venite,
    benedicliPairis mei. Daleilli de
    fruclibiis
    ma-
    nttum
    ejns. Quid
    date?
    Percipite regntimquod
    vobis
    paratum
    esl ab
    oricjine
    mttndi. Ecce
    quid
    dule. Dc
    ([iiibusfruclibiis
    mttnuum
    ejus
    ?Esurivi
    enim,
    etdedistis
    mihi manducare
    (Malth. xxv, 5-i, 55).
    Dale illi de
    fruclibus
    manuum
    cjm.
    CAPUTXX.
    --
    50. Et
    quoi
    illi deinde
    ticgoiiuin
    cril,
    (initislaboribus?
    El latideturin
    poriis
    vir
    cjus.
    Ipsc
    crit
    poiitis
    laborum
    nostrorum,
    vidcre
    Detim,
    cl laudare Deura.Non ibi dicelur :
    Surge,
    labora,
    vesti
    servos,
    vesti le
    ipsam,
    ornare
    purpura,
    dn
    cscas
    faraulis,
    attenclenelucerna
    exsiingiialur,
    solli-
    cila
    esto, surge
    de
    noclibus, apcri pauperi
    manum,
    trajice
    dccoloinfusum. Noneriiut
    opera
    necessilalis,
    ubi nulla necessilas.
    Non erunt
    opera
    raisericordire,
    ubi nulla miseria. Non
    frangis pattcin pauperi,
    ubi
    nemonicndicat. Non
    suscipis pcrcgrinuin,
    ubi onines
    in
    patria
    suavivunl. Nonvisilas
    segrum,
    ubi omnes
    perpetuo
    sani sunt. Non veslis
    iiudum,
    tibi omnes
    autcrna luceveslili siint. Non
    sepelis inorluuro,
    ubi
    omnessineterminovivunl. Nectainenistanon
    ageus,
    nihil
    agis
    : vicl-bis cnini
    quem dcsidcrasii,
    cl siue
    defeetu laudabis. Islum
    nccipies
    fructum. Tunc eril
    ima illa
    quani pelisli
    : Unam
    peiii
    a
    Domino,
    Itanc
    reqniram,
    ul inhubilemindonwDoinini
    per
    oinnesdies
    viimmew. Et
    quid
    ibi facies? Ut
    conleinpler
    delectu-
    tionemDomini
    (Psal,
    xxvi, i).
    Et itiudelurin
    portis
    vir
    ejtts.
    Beaii
    qui
    habilctnl in domo
    luci;
    in smcula
    swculorumlaudabunl le
    (Psal,
    i.xxxru, 5).
    SERMOXXXVHI
    *
    (a).
    DeverbisEcclesiaslki
    n, 1-5, Fili,
    accedens ad ser-
    vilulem
    Dei,
    e/c. Et deverbis Psalmi
    xxxvm, 7,
    Quanquam
    in
    imagine
    ambulat
    horao,
    e(e. Decon-
    tinenliael suslinenlia.
    CAPUT PIUMUM.

    1. Duw vhiules
    hujus
    vilw.
    Duosunt
    qurc
    inhacvita veluli laboriosanobis
    proe-
    cipiuntur,
    conlinei-eet sustinere. J ubemur cnimcon-
    linerc ab liis
    qurc
    in hoc muudo diciinlur
    bona,
    el
    sustinere ea
    quoe
    in hoc muiido abundant mala. IUa
    conlincinia,
    isia siislincnlia vocalur : duoevirlules
    quoe
    mundanl aniniam,
    et
    capacein
    faciuntdivinitalis.
    In frenandis libidinibus et coercendis
    voluptatibus,
    nc seducat
    quod
    male
    blanditur,
    ei enervet
    quod
    piiisperum
    dicilur,
    conlinenlia nobis
    opus
    esl : non
    crcdcre feliciiati
    lerrenoe,
    et
    usque
    ad flnem
    qurerere
    J elicilalem, quoe
    non habet finem. Ut autemest cori-
    linenliae,
    felicilali mundi noncredere : ilasusiiiientirc
    cst,
    infelicilati mundi non cedere 2. Sive
    ergo
    in af-
    1
    Sic
    legendum
    exauetoritalecodicisel.
    [laboribusfiniiis.
    Daleilli de
    fructibtts
    manuumsuarum.
    Quiddale, etc.j
    2
    Edili,iniqttilali
    mundi 11011 cedere.AL
    Mss.,infelkilati.
    Etexhisvictorinus
    loco,cedere,
    habel,
    credere.
    "
    AdMss.Petavianumet
    YicLcriuum,
    ei ad Am.Er.rar.
    Lov.emendalus.
    () Alias,
    de
    Tempore
    245.
    fluentiareruiu
    sinius,
    sivc in
    angustia, exspectandus
    est
    Dominus, qui
    cL
    quod
    vere bonura et suave est
    det,
    et
    quod
    verenialumest averiat a nobis.
    '
    2. Bona ct mala bonis e/ malis conimunia. Scan-
    daluin de
    feitcitule
    malorum. Bona Dei
    qurc promittit
    justis,
    in(ineservantur
    *
    : et mala
    quoe
    minatur im-
    piis,
    in finescrvanlur. Bona cl mala
    quoe
    versanlur
    el niisccniur in
    socculo,
    nec boni soli
    habent,
    necsoli
    niali.
    Quidquid
    boni in hoc inunclo
    dixeris,
    habent
    boni,
    babent ei mali : veluti salutem
    ipsara corporis,
    et boni babent ct niali. Divitiascl
    apud
    bonosinve-
    nics,
    el
    ajiud
    malos. Successum
    filiorum,
    el bonortim
    ct malorum donuni videraus esse comniune. Vilaro
    Iongam
    diu vivunt boni
    quidam,
    diuvivunl el ninli
    quidara.
    El
    quoccumque
    alianumerare voluerisin hoc
    srt-culo
    bona, perniixle
    invenis
    apud
    bonoset malos.
    Riirsuni
    quoccumqucaspcra, quaecuinqueIrislia, el
    boni
    patiiinlui'
    et
    mali; famem, moibos,
    dolores,
    et
    damna,
    opprcssioncs,
    orbilates : communis haccesl
    omniuni matcries
    lacrymarcim.
    Facile csi
    ergo
    hoc
    videre,
    ei bona
    srocuii
    apud
    bonos el malos
    csse,
    ct
    roala srecuii bonos
    raalosque perfcrre.
    Et idco
    quo-
    rurodam
    pcdes
    in via Dei
    tilubant,
    et exorbilare
    conanliir. Multi enim deviant et
    exorbitanl,
    ciuu
    insiiluerint et
    proposueiint animo,
    proplerea
    servire
    Dco,
    iii bonis lerrenis
    abundent,
    el malis
    careant,
    eaque
    devilent. Curo enini sibi hoc
    proposuerinl,
    et
    banc
    mercedem constituerint
    pieiatis
    et
    religionis
    siion
    ; quando
    viderint se
    laborare,
    el florere
    iniquos,
    quasi perdiderint
    merccdcnl 2, quasi
    eosfefelieril
    qui
    vocavit, quasi
    fruslra
    opus
    indixerit
    qui
    in
    mcrct-de
    deeepit,
    renuntiant Deo. Et
    quo
    semiseii
    converfunl,
    avertentes so ab illoa
    quo
    facli
    srint,
    el
    inhoerenles
    illis
    quoe
    faciasuni? Cum
    coeperitperire quod
    factuin
    est,
    ubi erit amator
    temporis, qui perdidit
    acterni-
    tatem?
    CAPUTII.

    5. jFideshic necessaria.
    Tempusfidei
    cl
    tempusspeciei.
    Proinde
    propter
    illa
    bona, quae
    non dabit Deus nisi
    bonis,
    et
    propter
    illa
    inala, qiioe
    noninferenturnisimalis, quia
    inflneapparebunlulra-
    que,
    credi sibi vull Deus.
    Quae
    enimriierccs
    iidfei,
    aht
    quod
    omnino vel nomen
    lidci,
    si niodo vis vidcrc
    quod
    lcneas? Non debes
    crgo
    videre
    quod credas;
    sedcredere
    quodvideas;
    credere
    quamdiu
    non
    vides,
    nc cum videris erubescas.
    Ergo
    credamus
    3,
    dum
    tcmpus
    est
    lidci,
    antequam
    sit
    tempus speciei.
    Sic
    enimdicit
    Ajiostolus, Quamdiu
    sumusinhoc
    corpore,
    peregrinamur
    a Domino:
    per fidem
    enim
    ambulamui
    (II
    Cor.
    v, 6,
    7). Ergo per
    fidem
    ambulamus, quam-
    diu credimus
    quod
    nonvidemus :
    lenebiraus auiem
    speciem,
    cumviderimus facie ad
    facieni,
    sicuii cst;
    Tempus
    fidei et
    tempus speciei
    J oannes Ctiam
    ajv>-
    stolus in
    Epistola
    sua
    distinguil,
    diccns :
    Dileclisshrii,
    nunc
    fiiii
    Dei
    sumus,
    el noiidum
    apparuk quid
    erimus:
    Hoc
    lempus
    est fldei : videte
    tempusspeciei.
    Scimus,
    1
    HOClocoverbaquaedamin anteeditis
    1,1'aelerm'ssa,
    necnoninfra
    plures[lassini
    versusresLiluuntiii'
    auctoritals"
    mantiscriplorum.
    *ic \ ictoiimisMs.rdiii
    vcro, perdiderintspem.
    3
    MSS.,
    CtcdiillUS.
    237
    SERMOXXXVIII. 23S
    inquil, quoniam
    cum
    apparuerit,
    similes ei
    eriniits,
    qnoiiiuni
    videbimuscumsicitiiesl
    (I
    J oflji. ui,
    2).
    i.
    Teinpus fidei
    laboriosum. Laboriosumesl fidci
    tempus
    :
    quis ncgat?
    Laboriosum
    esl,
    scd hoc est
    opris cujiis
    illariierces esl. Noli
    piger
    essein
    opero,
    cujus
    merCedeindcsideras. Si
    quem
    eniin et (u
    ipse
    riierecnariumconduxisses,
    nonarUemercedemniiiue-
    rnres, quam
    in
    opere
    exerceres. Dieeres
    ei, Fac,
    ct
    aceipe
    : non (ibi dicerct, Da,
    et livcio.Sic
    ergo
    ct
    Deus. Tu nonfallismerccnarium
    Itiumtimens
    Deiini;
    (e
    ipse
    Dcus
    fallet, qui
    jubcl
    ne fallas mcrccnarium?
    T amen tu
    quodpromiseris
    potes
    e.l non dare
    ;
    ct si
    iionest incordeluo dolus
    falshatis,
    est taroeii iuIVa-
    gililale
    humana
    inopia
    diflicultalis.
    Quid
    dc Dcoti-
    iiicamus
    , qui
    ncc fallerc
    poiesl, quia
    veridisest,
    ct
    abundal omnibus, qtiia
    fecit oninia?
    CAPUT
    III.

    5. Fides
    primuin prmceptum.
    Vtla
    Iwminis crescendo decrescil, (ivclanuis
    ergo Dco,
    fraires IIoc est
    prinmni prre.ceplum
    ,
    boccst iniiitini
    religionis
    el vilrenoslrx
    -,
    lixuni balicrc cor in
    (idc,
    et
    (igendcj
    cor infideviverebcnc,
    abstinerc abomni-
    bus seducloriis,
    stislinereniala
    Lempornlia;
    et
    quam-
    diuillablandiunlur el illa
    minaiilur,
    aclveisuniulrura-
    que
    incoucussuin
    hnbere
    eor
    s,
    uc iniliadcfluas
    ,
    ne
    inilla
    frangaris.
    Ilabcndo
    ergo
    coniiuciiiiam,
    habeudo
    etiamsuslincnliam,
    cuni bona
    (cinporalia
    iransierint,
    et mnla
    quae
    inlcraulur nonerunl;
    habcbisomnebo-
    niira,
    habebisniillurainaluiii. Meo in lectione
    quitl
    nobisclicttimesl ?
    Fili,
    accetlensadservilutemDei,
    s!a
    in
    justitia
    el tinwre,
    el
    prwpara
    aniniumlutunadlenla-
    liouein.
    Deprime
    cor
    luum,
    el siisine;
    ul crescnt in
    novissimis
    vilalua. Nouulniodo,
    scd ul innovisMmis
    vila lua crescal : ul crescal in novissimisviiu lita,
    Quanlum,
    pulamus,
    crescit? Ul (iat letciiia. Hodo
    enim vilahuinana
    , quamtliu
    produciiur
    ci videtur
    produci,
    decrescit
    jiotiiisquain
    crescit. Attcnditcel
    vidcle,
    ratiocinamini
    ct videtc
    quia
    tlecrescii. Nalus
    esl
    homo : verbi
    gralia,
    constiluii iili Deusvilresuoo
    sepluaginla
    annos : Acccdit
    illi vila
    ,
    dicimus
    ,
    cre-
    scendo. Accedil,
    andeccdit? Ecccde
    septuaginia
    an-
    I nis vixil
    sexaginla,
    renianseruul.
    di cera: diiuinuuim
    est
    quod,
    crat
    proposituin
    ;
    et
    quniitoplusvivit,
    (anto
    niinus iili reslat.
    Ideoqtie
    vivenclobic tlecreseil viia,
    noncrescit. Tene
    quod
    libi
    proniisit
    Deus
    ,
    ut crescal
    innovissimis
    vilalua.
    '
    CAPUT
    IV. 6. Luborani
    procupidiiaiibus
    suis,
    la-
    botatenotunt
    pto
    Dei
    promissis.
    Dciiide
    scquilurquod
    leclumnon
    s
    est: Omne
    quodlibiappticitum
    fueritac-
    cipc,
    el in
    dolpresusline,
    el inhtintililalelua
    pcilicntiam
    habe.
    QuoJ iiaiJ i
    in
    igneprobalur
    auruin el
    circjenlum,
    Iwmhiesvero
    acceptabiles
    iucatninohumilialionis
    (Eccli.
    II,.1-5).
    Duiiiravidetcir, delecisti.
    Noiincillud
    quod
    nondeficit
    perdidisii?
    Multi multa
    paliunliir propier
    pecuniampcriluram,
    et lunonvis
    pali propl.cr
    vitam
    niansuram?Sicrecusas laborare
    pro
    Dei
    promissis,
    quasi
    non labores
    procupiditalibus
    luis.
    Quantapa-
    1
    Am.etVictorinusMs.,
    e/viwnoslrw.
    2
    Sicvictovinus Ms.At
    editi,
    inIwchttberecor
    3
    Abcsl,non,
    avicloriuo.Ms.
    liiintiir
    pro
    sua
    iniquitate
    latrones?
    quaiila patiuntur
    l>ro
    suisscclcribus
    perdili, pro
    sua
    neqtiitialuxuriosi,
    pro
    sua avarilia
    negolialorcs
    rnare Iransincanles
    ,
    ventis
    lenipesialibusqtiecorpus
    ct aniniam coinniit-
    lciites,
    sua
    relinquentcs,
    ad
    ignota
    currentes?J udex
    ti
    pronuntiat exsilium, poena
    est : avariiia
    jubel
    exsi-
    liuni,
    cl Ixiilia estl ?
    Quidergoniagiium
    tibi
    imperat
    snpienliri, quod
    non
    possc( impcrarc
    avaritia? Et la-
    mencurn
    impcral avaritia,
    facis. El cumfeceris
    quod
    imperat avaritia, quid
    habebis?Plonamdomumauro
    ct
    argenlo.
    Nou
    legisli, Quanquaininintagine-
    ambii-
    Inl
    honw,
    tamenvaneconturbcitur
    ; ihesaurizal,
    el nc-
    scit cui ea
    colligat? Quaro crgo
    canlasii et dixisli
    Deo
    3,
    Auribus
    percipelcicrtjmas
    nteas
    (Psal. xxvni, 7,
    15)
    ?
    Quarc
    tunon
    percipis
    auribusverba
    ejus,
    a
    (juo
    vis
    percipi lacryraas
    tnas?Si acctisaveris avaritiaui
    luani,
    invitabit atl
    sapienliam
    suam. Sed cuni susce-
    jieris juguiii sapicntiae,
    Iaboiiosa eril? Laboriosa
    jilanc
    : scdvidc
    quo (ine, qua
    mcrcede.
    Nuroijuidijuie
    per sapicntiamcolligis,
    nesciscui
    colligas
    ca? Tibi
    colligis. Expergiscerc
    ,
    evigila
    ,
    habeio cor formicae
    (Prov. vi, C).
    jEsialis
    tcmpus osl, colligequod
    tibi
    ad liicmcin
    prosit. Quando
    libi bcnc
    csl,
    lniic discc
    imdcsiislenleris
    quandoiibi
    innlccsl.
    Benetibi,
    ocstas
    cst : noli esse
    pigcr, colligegrana
    dearea douiinica
    ,
    verba Dci de Eeclesia
    Dci,
    ct recoudcinttisincorde.
    Nunclibi
    (]iiidera
    bcneesl: veniel
    clquaiidosil
    male.
    Oniui honiini vcniet Uibulalio: ctsi omnia (errena
    SIIIKci
    ,
    ceiie cuni
    co?.peri(
    mori,
    per
    tribulationeni
    transit ndaliam vitam.
    Quis
    enini est
    qui dicat,
    Bcne
    inilii
    crit,
    ct non moriar?
    CAPUTV.

    7. Timornwrtisdiviti liominiestcon-
    iuttiairibulaiw.
    Quamvis,
    si amas
    vitam,.et
    niorteni
    times
    4,
    insethuor moiiis
    ,
    hiciiis
    quotidiana
    cst. Et
    limc ii.axime
    pmigit
    limar
    moiiis, qtiando
    nobisbene
    esi. Nain
    qunndo
    inaleest nobis
    ,
    non tiineiiiusmor-
    lem.
    Quando
    uobis benc
    esl,
    lunc
    mngis
    liinemus
    morlcin. Ideo ilie tlives
    , quem
    delectabant mullum
    tliviiiiwstiae
    (habebal.
    eniin
    raagnas
    divitias ct ina

    grrnspossessioncs),
    credo
    quodinterpeJ Iabalur
    limoro
    raortis,
    ct inler delicias contabescebat.
    Cogitabat.
    enini seillabona
    rcliclurum; congregavcral,
    ct nc-
    sciebat cui : el
    aliquidcupicbal oc(erniini,
    el venit atl
    Dcniinum,
    elail
    i!li,Magisicr bone, quid
    boni
    faciaro,
    iit vitaini-ctcrnnin
    consequar?
    Benc est
    mihi,
    sedla-
    bitur (inod
    teneo;
    bcneest
    mihi,
    sed subilonon erit
    quod
    liabeo : dic niibi uudc habeani
    quou
    scmpei-
    eiii
    ;
    clieiuibi
    quomodopcrvciiiain
    ad id
    quod
    non
    pcrdara.
    Ir.l Doininus illi : Si vis ctdvitam
    ingredi,
    scrva mandata.
    Quresivil qure
    niandaia. Audivil.
    .Rc-
    s;:oii(lii
    se a sua
    jiivcntulc
    oraiiia servasse. Ail illi
    Dominusconsiliariusvi(x relernre: Unumtibi
    dcest;
    >
    Sievitierinus
    Ms.Al
    editi,
    j.flo/fl
    qnwrentes.J utlex
    si
    pronunliet
    exsilium,
    Ircmorest': Deitsinortcm
    minalur,
    el Iwlilict est!
    . .
    s
    Edili,
    in
    imagine
    Dct. Abest
    , Dei,
    a
    Victonno
    Ms.
    ,. . . .
    ,
    3
    [nviclorinoMs.,
    etduisti
    Deo,
    inaunre
    lacrymarum
    mcarum;
    icl
    est,
    mribus
    pctcipe,
    etc.
    4
    ^icvictorinusMs.AI
    eclili,Qttamvis
    amat
    vilam,
    mot-
    tcmiimet.
    250 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    2i0
    si vk
    perfeclus
    csse,vittle,
    vendeomniu
    quwhabes,
    etda
    paupcribus,
    el habebisthesuurumin cwlo. Non enim
    dixil,
    Perdc
    ;
    sed
    ,
    vendeel veni
    ', scquere
    me
    (Matlh.
    xix, 10-22).
    Ille
    qui
    tlelectabatur diviliis suis
    ,
    et
    jiroplereaqurcrebat
    a Domiiio
    quid
    boni
    faceret,
    ut
    vitaroacternam
    consequeretur, quia
    a deliciisadde-
    licias
    migrare cupiebat,
    ct bas
    quibus
    dclcclabatur
    relinquerc
    forroidabal,
    abscessit liistis ad thesauros
    suos lorrenos.Noluit crcdere
    Dominoquiapotcstser-
    vare in
    coelo,quodperiturum
    est inlerra. Noluitessc
    verus amalor ihesauri sui. Male
    lencndo,
    perdidit
    :
    iiuiltura
    diligendo,
    ainisit. Narasi bene illum
    diiige-
    rel,
    iucceluin
    migraret, quoijiseposteascqucretur.
    Domumilli Dcus Oitendit ubi
    raigraret,
    non Iociira
    ubi
    pcrdcrcl
    : seculuseniiu
    ait,
    Ubi enim
    fueril
    thesau-
    rus
    ttius,
    ilticeril el cor luum
    (Id. vi, 21).
    CAPUT VI. 8. Divitiwinlulo
    pouunlur,
    dum
    crogantui: Eleenwsyitapiunt fenus
    Deo. Sed videre
    volunl
    a
    lioniiiics divilias suas? Fac
    quod
    in lerra
    thesaurizent, numquid
    non(iinenl videri diviliassuas?
    Effodkinlet obslruunt et
    coopeiiunl
    eas : t-tcuinob-
    siruxeiiiit el
    cooperuerinl, nuni(|uid
    vident
    quod
    ha-
    benl? Ncc
    ipse
    videt :
    oplal
    ut
    lateal,
    liinel nc
    pa-
    teal 3. Essevtiltdives in
    opinione,
    non inverilale.
    Quasi
    suflicil babere inconscieniia
    , quod
    servat iu
    lerra
    4
    ? 0
    quanto inajor
    libi el inelior consciciitia
    crit,
    si servaverisiuccelo! Ilic cuinobrueris in
    lerra,
    limes nescial servus luus cl aufeiat et
    fugial
    : hic
    linies neauferai libi scrvus luus
    ;
    ibi non
    limes, quia
    bene libi servat Dominus tuus. Sed
    haheo, inquis,
    servuni fidelem
    , qui
    ei
    noveril,
    et non
    proclat\
    ct
    non tollal.
    Cmnpara
    illum Doinino luo. Si (idelein
    servuni
    invenisii,
    Doniinusluus
    quando
    le fefellit?
    Elsi iion
    polest
    servusluus
    tqllere, potest
    tamen
    jicr-
    dcrc : Dominusluusnec lollere nec
    perdcre polest,
    ncc
    |)crire pcrmitlit.
    Servai
    libi,
    manet
    libi;
    Ubernl
    te,
    niancnlcmle
    facil;
    nec
    perdel le,
    nec
    perdct quod
    ci coinmendavciis.
    Ycni, inquit, accipequodapud
    nio
    posuisli.
    Absit. Nonhoclibi dicit Deus6.
    Ego, inquil
    tibi, qui
    (c
    prohibui fenerare,
    feneratus suin a tc.
    Volebaseuiinfcnore
    crescere,
    el dabashoniini ul libi
    ilus
    redclcrct, quandoaccipicbat gaudcns,
    cl
    quando
    reddebalploraiis. Ilocvolebas, ctegoprohibcbam:
    dixi
    ciiiin, Qui
    pecuiiiam
    suamnoittledit
    adusttram(Psal.
    xiv, 5).
    Prohibebaui le a lcnore:
    j'ubeo
    libi
    fenus,
    mefencra'. Hbctibi dicit Dominustuus : Paucavis
    darc,
    et
    pluraaccipere
    :
    rclinque
    homineiri
    , qui
    plangil, quaudoexigis;
    me
    inveni,qtii gaudeo,quando
    reddo. Ecccadsum:
    da,
    el
    suine; lenipore
    redditio-
    nisreddamlibi.
    Elquitl
    reddain? Pauca
    dcdisti, plura
    sumc : lcrrcna
    dcdisli,
    ccelestia suuic :
    leinporalia
    1
    SicvictorinusMs.At
    cditi,
    sed
    serva,
    el veni.
    4
    sicMss.At
    Lov.,viclerinolunt.Cteleii
    cdili, videreno-
    hml.
    3
    SicMss.Al
    edili,
    e
    pereat.
    1
    Mss.,
    habere conscientimn
    quiu serval,
    etc.
    s
    viclorinus
    Ms.,
    clnon
    perdt.l.
    G
    vicLorinus
    Ms.,
    Xamhocdicilneus.
    7
    ineditisoinissum
    tiicrat,jubeu
    tibi
    fcnus,
    me
    fenera;
    qtr.ii
    hicex
    niaiiuscrijilis
    restiluilur.
    dedisti,
    rcternasume: mea
    dedisti,
    me
    ipsum
    sume.
    Qtiid
    enini
    dedisti,
    nisi ex eo
    quod
    a me
    accepisli?
    Quod
    dcderis
    '
    non
    reddo, qui
    unde dares dedi?
    qui
    le
    ipsuinqui
    darcs
    dedi;
    qui
    tibi Cbrislumcui dares
    decli,qui
    tibi
    diceret, Quando
    uni ex
    minimismeis
    /e-
    cisti,
    mihi
    fecisti (Matlh. xxv,
    -10).
    Ecceeui
    das,
    pa-
    scit
    -
    et esurit
    jiropicr
    te:
    don;K,
    ct
    eget. Quando
    do-
    nai,
    vis
    accipere
    :
    quandoeget,
    non vis dare.
    Eget
    Christus, (juando
    egelpaupcr: qui
    oiimibussuis vi-
    liimrcternam
    paralus
    esi
    dare,
    in
    unoquoquepaupere
    leniporalilerdignalus
    cst
    accipcre.
    CAPUTYII.

    9. Divitiwin cwlum
    prwmillendat
    Puuperes,
    luiurarii. Et consiliuindal
    quoinigres
    : de-
    diL eiiiro consiliuin
    quo niigrare
    debcas.
    Migra
    de
    lerra in
    coelura,
    ne
    pcrclas. Quara
    inulii enini
    quod
    servabanl
    pcrdidcrunt,
    et necsiccorrecli inccelo
    po-
    nere diclicerunl. Si foiie libi
    aliquis diccret,
    Migra
    divitiastuas abOccidenteinOrienlem
    ,
    si nonvisut
    pereant; scsluares, laborares,
    satageres,
    altcnderes
    qiiauta
    cssenl
    qiu:
    haberes
    , videres le
    raullipliciiale
    icruni tuaiiiinfacilein
    longinquaraigiare
    non
    posse
    :
    et forte
    llercs, quia
    ire
    cogereris ,
    et
    quoraodo
    tecuin
    tolleres
    cjnodcollegeras
    noninvenircs. J n
    longinq^iora
    te
    niigrarejussil, qui
    IIOII
    ait, Migra
    abOccidenlein
    Oiicnleni;
    scd
    , Migra
    de lerra in ccelum. ^siuas
    ,
    quasi
    diflicullalcm
    iiiajoreni
    tibi videris
    pati,
    ct dicis
    lili : Si noniiiveuiebain
    jumenla
    et
    naves, quibus
    ab
    Oacidenic
    niigrarern
    ad
    Orienteni;
    quoraodo
    iuveniam
    scalas, quibtis
    a lerra
    migroin
    incceluni?
    Noli, inquil,
    libi
    Deus, laborare,
    noli lnborare:
    qui
    ledivitem
    leei,
    qui
    tibi
    quod
    dares
    dedi,
    laltirarios (ibi
    jiauperes
    feci.
    Si,
    vcrbi
    graiia,
    iuvcnires
    aliquera inojjeni
    de
    trans niare
    ,
    aut
    qno
    ire
    velles,
    invenirusindecivcm
    aliquera
    necessitalem
    paiienleni,
    diceres libi : Civis
    isleindeest
    quoego
    volo
    ire;
    eget
    hic
    ,
    do illi
    3
    quod
    ibi niihi reddat. Ecce
    eget
    hic
    paupcr,
    civis est
    rcgni
    cceloruin:
    quid
    dubitas facere
    Irajcctiliuni
    ? Si
    eniindant
    qui
    boc
    faciunt,
    ul
    jilura
    accipianl,
    cum
    ad ca loca
    venerinl,
    undeest ille
    qui accepit;
    facia-
    mus el nos.
    CAPUT VIII.

    10. F/desin
    corde, qttasi
    Chrislus
    in ntivi
    dormiens,
    cxcitanda. Hoc
    fil,
    si
    credamus,
    si fidemcxciiemus. Namvane coiilurbainur.
    Qtiare
    vaiiecoiilurbainur?
    Quia
    dorniiente Christoin
    navi,
    pcne naufragaverunt discipuli.
    Dormiebat
    J esus,
    et
    lurbabanlur
    discipuli.
    Vonli
    sreviebanl, iluctus exci-
    tabanlur,
    navis
    inergebalur (Mallh. vui, 25-27). Qua-
    rc?Quia
    J esus dormiebat. Sic et
    lu, quando lenipe-
    slatt-sicnlatioiium soeviunt in isto
    srcculo,
    luibatur
    cor
    luuni,
    tanquam
    navis lua.
    Quare,
    nisi
    quia
    dor-
    mit lidestua? Sicenim Paulus
    apostolus dicit, quia
    habitat Chiislus
    per
    fidemincordibusnoslris
    (Ephes.
    ln, 17).
    Excila
    ergo
    Christum incorde
    luo, vigilet
    lidcs
    tua, tranquilleiur
    conscieutia
    tua,
    et liberalur
    navis lua.
    Senti, quoniam qui promisit
    verax est.
    Nondum
    ostendil; quia
    nondumest
    tempus
    utosten-
    1
    A[
    udEr. I
    ugd.
    Ven.et
    Lov.,ergoneqttod
    dedens. fri
    !
    sic\:ss.Edili
    vcro,
    nl des
    pascil.
    3
    \iiiorinus
    Ms.,C(/o
    doilli.
    2il SERMOXXXIX. 2-52
    dat. Multa
    jam
    tamen oslendit: Christum siium
    promisit,
    et dedit: resiirrectionem
    ejns promisit,
    et
    dedit :
    Evangelium
    smim
    promisil,
    el dedit: Eccle-
    siarasuaratoio orbediffundendam
    promisit,
    ctdedit:
    tribulationes
    ipsas
    ct
    aggeres
    calamitaluro in rebus
    biinianis
    pracdixit,
    el osleiidil.
    Quanta
    sunt
    cjiiae
    re-
    slant?
    Implenlur qurc promissasuiit, implenlur qnre
    pnedicin
    sunt: et litubas nenon veniat
    quocl
    reslal ?
    'iiinc limere
    deberes,
    si
    quotl proedictum
    esl nonvi-
    dcres. Bella
    sunt,
    fanies
    sunt,
    coiiliiiiones sunl.
    Hegunmsnper regnumest,
    terrai niotus
    stinl,
    c.ila-
    milatuinsuiit
    exagger.iliones,
    abiindanlia scnndalo-
    rum, liigus cbaritalis, copia iniijuitalis.
    Ilaecoinnia
    lege, jira-dicta
    sunt.
    Lcge,vide, quiaomtiiaquoe
    vides
    pracdicta
    siinl: et crede le visurum esse
    quod
    non-
    duui
    venit,
    numerans
    quanta
    venerunt. Tu autem
    videndo Deumostendere
    qure praedixit,
    non credis
    datuiiimesse
    quodpromisil?
    lbi credcre
    clebes,
    ubi
    tiirbari
    ccepisli.
    11. Mundusamaloressuos
    relinquit.
    Si J inis mundi
    esl, niigrandum
    est de
    niiindo,
    non aniaiidus est
    nuindus. Ecce turbattir
    mundus,
    et amalur niundus.
    Quid,
    si
    tranqiiillus
    es-et mundiis?Formoso
    quoraodo
    hacrercs, qui
    sic
    arnplecleiis
    foadiim? Flores
    ejus
    quomodo colligeres, qui
    ab
    spinis
    uon revocas ma-
    iiuni?Nonvis
    rclinquere munduni, relinquit
    lemiin-
    rius,
    ei
    sequeris
    rauncliiin'. Cor
    ergo miiiidemus,
    cbarissiiui : el non
    perdanms
    stiuineniiam
    ;
    scd
    pcr-
    cipiamus sapientiani,
    el tcneamus conlinentiam,
    Transil
    labor,
    vcnil
    rcquies
    : iraiisciuu falsa deli-
    ciosa,
    et veuil bonurn
    quud concupivit
    anima
    fidelis,
    cui inardescilct
    suspiral
    oninis
    pcrcgrinus
    insocculo:
    pairia
    bona, patria
    ccelesiis
    , jjalria contemplationis
    Angclornm; patria
    ubi nulluscivis
    moritur, quo
    nul-
    lus bosiis
    admiltilur; patria
    ubi habeas
    scmpilernuin
    Deumamicum
    ,
    ubi iiullumtimeas iniinicum.
    SERMOXXXIX
    *
    ().
    Deeo
    qiwdscriptum
    esl
    Ecclesiaslki, v, 8, 9,
    Notar-
    des converli ad
    Deuni, neque
    differas dc die in
    diem. El deverbis
    Aposioli,
    I Thn.
    vr, 7-19,
    Nihil
    inlulinms inlniiic
    lnunduni,
    elc.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Conversio non
    differen-
    da.

    Aiidivimus
    , fralres,
    per prophctam
    dicen-
    lem
    Dorainum,
    Ne tardes converti ad
    Denm, neqtie
    di/feras
    dediein diem. Subilo eniin venietira
    ejus,
    et
    in
    leinpore
    vindkiw
    disperdel
    te. Prnmtsit
    libi, quo-
    niam
    quo
    die conversus
    fueris,
    obliviscitur niala
    lua
    prreterilaa
    : sed
    numquid
    viiam crastini diei
    promisit
    libi? Anforie non (ibi illara
    promisit Deus,
    et
    promisit
    illamtibi maiheraaiicus
    ,
    ut daninet ei le
    etillum Deus?Diemmorlis incertiim saluhriler con-
    sliluit Deus: dicin ultimiim suum
    quisque
    salubriter
    cogilct.
    MisericordiaDei est
    quia
    nescit homo
    (jiiando
    moi'ialur.LaleluIlimusdies,uLobserveiiluroninesdies.
    1
    vietorinus
    Ms.,
    etsi
    sequeris
    mtindum.
    !
    Mss.
    ioeo,
    jj,'a/fl tna
    prmterita,habeiit,
    maliliwtttm
    prw-
    teria';
    autmalitiamtitam
    prwteiitam,
    '
    sermoaes59e(40adduoscl. ad
    gr.
    rm. v.Am.Er.Par.
    Lov-emendaiisuut.
    (*r)Alias,
    13exilomiliis30.
    2.
    Conlemplus
    mundi. Sed lenet
    mundus,
    ille-
    cebrac
    circumquaque blandiuntur;
    delectat
    pecuniie
    niagniludo,
    delcclat honoris
    fulgor,
    delectat
    poten-
    tioclerror : delectant
    ista;
    sed audiatur
    Aposiolus
    :
    Nihil intulimusin hunc
    mundum,
    sednec
    auferrequid
    possumtis.
    Honor te debct
    qurcrcro,
    non tu
    ipsum.
    Debcseiiiinin loco bumiliori
    discumbere,
    ut
    qui
    le
    invilavit,
    faciat le ad honoratioremIocirai
    ascendere
    (Lnc. xiv,
    10).
    Si autem
    noluerit,
    ubi
    recuinbis,
    mandiica:
    quia
    nihil intulisli in buncmiindmn. Pa-
    rnm est tibi
    quia
    de alieno manducas? Discumbc
    tibicumque,
    et manduca. Diclurus
    es,
    Demeo. Atidi
    Apostolum
    : Niltil intuthnus in hunc miindttm. Ad
    iiiiinclum
    venisti, plenam
    mcnsam inveuisti. Sed
    Domini est terra et
    plenitudo ej'us(Psal. xxm, 1).
    CAPUT II. 5.
    Cupidilas
    divitiarum
    qitam pe-
    rkulosa,

    Nam
    qui volttnl,
    in(|uit ,
    divites
    fieri.
    Non
    dixil, Qui
    divites
    sunt; sed, Qui
    volunt divilcs
    fieri: cupiditnlesaccusavif,
    non
    facultates.
    Qtii
    volunt
    divites
    fieri,
    inciduut inlenlalionemet desideriamulla
    stullaet
    noxia,quwmergunl
    hominesininleritumel
    per-
    diiwnem. Pecunia
    deleclat,
    is(anon limes? Bonares
    cst
    pecunia,
    bonarcs esl
    magnapecunia.
    Incidunt in
    lenlationem:nontimes?Indesideriamullaincidunlslulta
    elnoxiii.:non
    liincs?Desideriaquoducunt,
    time.
    Quid
    csl, quodiicunl? Quw
    mergunt,mqvtil,
    homincsininter-
    ilittn et
    perdiiionem.
    Et adhuc surdus es? lnlerilum
    et
    perditionem
    nonlimes?Sic
    Deuslonat,
    etslcrlis?
    i. Vermis diviliarum
    superbia.
    Creteruin his
    qui
    jam
    diviies
    sunt,
    adhuc consilium dedit
    Aposto-
    lus:
    Prwcipe, inquit,
    divilibus
    liujus
    mundi nonsu-
    perbesapere.
    Yermisdiviiiarum
    superbia
    est. Diffieile
    eslut nonsit
    superbus, qui
    divesest. Tolle
    supcr-
    biiim,
    diviiirenon nocebttnt. Sed altende
    quitl
    inde
    facere
    debeas,
    ne vacet
    apud
    le
    quod largitus
    est
    Deus. Non
    superbesapere
    : istud viliumlollc. Ne-
    que sperare
    in incerto diviliarum: lollc et hoc vi-
    tiirai. Cumabsluleris ista
    ,
    exerce
    opera
    bona.
    Quac
    ?
    Audi : Divites
    sinl, inquit,
    in
    operibusbonis,
    non
    spe-
    tcnt in incettodiviliarum. Sedubi
    sperenl?
    In Deo
    vivo
    qui prwstal
    nobisotnniattbundanleracl
    fruendum.
    Munduni
    proeslat
    Deus
    pauperi, prrcslat
    ct diviti.
    Numqiiidquia
    divcs
    est, duos ventres
    impleturus
    est?
    Aliendite,
    et videte
    quoniam
    dedalis Dei
    j>au-
    peres
    salurali dormiunl.
    Qui pascit vos, pascil
    et
    illos
    per
    vos.
    CAPUT 111.

    5. Di-iitiarumusus
    inoperibus
    bonis.
    Ergo
    non anietur
    pecuuia
    : sedsi
    jam habelur,
    hoc
    intle (iat. Divites
    estote, qui
    illamhabelis. Sed ubi
    divitcs?/
    operibtis
    bonis.
    Facile, iuquit, tribuanl,
    coinmunicent.Hic
    jam
    avarilia contrahit
    se, quando
    audil
    ',
    Facile
    iribuanl,
    communicenl:veluli
    aqua
    frigiclaperfundilur, rigescit, slringit
    sinura
    ,
    et
    dicit,
    Non
    pcrdo
    laboresmeos.
    Infelix, perdere
    non
    9
    visla-
    bores luos? Ecce
    morieris,
    et
    qui
    nihil huc allu-
    listi,
    nihil hinc
    potes
    auferre : cura nihil
    abslulcris,
    1
    iiss., seqnenlia
    tmdi: Facik
    tribuant,
    etc.
    .
    *
    Abestno)!aMss.
    245
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    244
    noiiiiepcrcliclisii
    omneslaborcs luos?Audi
    ergo
    con-
    silium Dei. Non
    lerrearis, quiadixit,
    Facile
    tiibttanl,
    coiniitunicenl.Audi
    quod scquilur. Exspecla,
    noli
    i-onlranictlaiulere
    ostiiini,
    uec adilumcordis
    lui;
    cxspeeta. Visnosse,
    Facile
    iribuuni, communiceni,
    quia
    noii
    perdcs,
    el hoc solum non
    perdes?
    The-
    saitrizenl, inqnit,
    sibi
    fundamenlum
    bonumin
    ftt-
    ttiruin
    ,
    ul
    apprehendanl
    verant vitam. Isla
    ergo
    qere
    (e
    delcclal,
    falsa vita csl:
    quasi
    in soinnis
    bic vivis. Si
    quasi
    in soninis hic
    vivis,
    cvigilalti-
    rtis es
    quando morieris,
    cl sic nihil babes invc-
    nirc inmanihustuis.
    Qtioniodo
    si
    meiidicusdormial,
    tiin POiiinisilli vcnial
    lnvretlilas;
    uiliil illofelicicis
    anle(|iia:nsurgal.
    Videl seinsomnis (raclarc mani-
    bus vcsles
    cgrcgias, preliosa
    vasaaurcaet
    argcnlea,
    inlrareinanircnissimaet
    ainplissiinnprocdia,ohsequi
    sibi
    mngnas
    f.milins:
    evigilat,
    el
    ploral.
    Et
    quoinodo
    vigilans
    accusat lioniincni
    qui
    illuiii
    exspoliavit,
    sic
    illc accusal
    qui
    illumexcilavit.
    Apciiissiine
    binc lo-
    culiis csi Psnlniiis : Dormieruiil
    J inqiiil,
    lomnum
    siiitnt,
    ctttiliilinrcneriiiilomiiesviri diviliarumintna-
    nibttssuis
    (Psttl. i.xxv, C), postcaquam
    (inierunl sc-
    miuini suuin.
    CAPUT IV.

    G.
    Elecnwsynmqua
    mcnsttra cl
    qttofinefiicicndte.
    Quiacrgo
    nihil
    atlulisli,
    nihil
    hiuc ahlaluruscs. Midcsiirsiiin
    quodinvcnisti,.cl
    non
    perdiiurus
    cs. DaCluisto : Christuscnim hi6voluit
    accipere.
    Da
    Clnislo,
    cl non
    perdis.
    Non
    pcrdis,
    si
    comincndasservoluo
    ;
    cl
    perdis,
    si conimeiidasDo-
    minoIiio?Non
    perclis,
    si conimenclasscrvoluo
    quod
    ncquisisti;
    ct
    J VTCICS,
    si
    commcncles
    Doniinotuo
    (piod
    ac-
    rcpisli
    ab
    ipso
    Dominoluo?
    Egcrc
    hic voluil Chri-
    sius,
    sed
    pro|)ler
    nos. Omnes
    pauperes quos
    videlis;
    potuit
    illos Christus
    pascere, quomodopcr
    corvum
    Eliara
    pnvil
    : tanienet
    ipsi'
    Eliresubtraxit
    corvuin,
    ut
    avidua
    pnscereiur
    nonElioe
    praestilii,
    sedviduru
    (III
    Beg. xvn,
    C).QunndoergoDeus paupcresfacit, qnia
    ipse
    unnvnli ut
    ipsi habeanl; quando
    facit
    pauperes,
    probat
    divites. Sic eniin
    scriptiim
    est :
    Pauper
    el cli-
    vesocctirrcruntsibi. Ubi sibioccttrterunl?Inhac vila.
    Naiuses(
    ille,
    naitisest el ille: invcnerunt
    se,
    OCCMJ -
    rerunl sibi. El
    quis
    fecitillosambos? Dominus
    (Prov.
    "xn, 2). Diviiem,
    unde
    pauperemadjuvarcl; paupc-
    rcin,
    undedivilcm
    probaret.
    Pro viribussuis
    quisque
    fatiat : nonsic
    facial,
    ut
    ipsepaiiatur angusiias.
    Non
    lioctlicinius.
    Superflua
    tuanecessaria sunt alii. Ati-
    dislis niodo
    ,
    cuin
    Evangeliumlegerclur
    :
    Qukumque
    decleritcalicem
    aqttmfrigidw
    uni exinhiimismeis
    pro-
    pler me,
    non
    perdel
    merceclemsuam
    (Mallh. x,
    42).
    Rogiiuni
    coeloruravenale
    proposuil,
    et
    preliumejus
    caliecm
    aqurefrigidae
    esse voluil. Sed
    quando pau-
    pe.r
    cst
    qui
    facil
    eleemosynas,
    lunc debent elcc-
    mosynat!ejus
    esse calix
    aqnaefrigidrc. Qui jitis
    habel, plus
    faciat. Vitlua illa de duobus ininuLis
    fccil
    (Marc. xu,
    42)
    : Zncchaeusdiniidiiimrcrumsua-
    ruin
    cledil,
    et adreddendnsfraudes
    suas,
    aliuddimi-
    diurii rcservavit
    (Lnc.
    xix,
    8). Eleemosynic
    illis
    pro-
    siint, qiri
    viiani mulaveriiiit. Daseiiini Clnislo
    egen-
    ti
    ,
    ui
    pi.-r-caiii
    (u:i recliinas
    prrcierila.
    Namsi ideo
    das,
    ut liccal libi
    sempcr Impiuio peccare;
    non
    Clirisliun
    pascis,
    sed
    judicem corrumpere
    conaris.
    Ergo
    adhocfacite
    cieemosynas
    ,
    ut vestraeorationes
    cxaudianlur,
    et
    adjttvel
    vcisDeusadvitaininmelius
    coromulaudam.
    Etcjui
    commulaliseninclcin
    vitam,
    in
    melius
    comnitilaie;
    ui
    per eleeniosynas
    et orationes
    deleanlur itiala vcstra
    practeiila,
    el fulura bonave-
    '
    nianl
    sempilerna.
    '
    SERMOXL
    ().
    jOeeociemlocoEcclesiaslici
    v, 8,
    Netardesconverli ad
    Deiiro,
    ctc. In cos
    qtti
    conversionemde dieindiem
    citfferunl,quorum
    alii male
    sperctndo,
    alii
    desperando
    percuul
    '.
    CAPUT PRIMU.M.

    1. SuslinereDominum
    quid.
    Frequentcr , fralrcs,
    cum Psalmisla
    cantavimus,
    Susline
    Doininum,
    virililer
    age;
    el
    confottelut
    cor
    ittum,
    et sustine
    Dominum(Psal,
    xxvi, 14). Quidest,
    SuslineDominum?Hl tunc
    accipias, quandodabil;
    non
    luncexigas, quando
    vis.
    Tcmpiis
    dandi nonduin
    esl: sustinuil
    (e,
    susline illuni.
    Quid
    esl
    quod
    dixi,
    Suslinuil te, susthieillum? Si
    jamjusie vivis,
    si
    jam
    ad illuni conversus
    es,
    si libi
    displiccnt
    (actalua
    prrc-
    lcrila,
    si
    jamplacuil
    tibi
    eligere
    vitambonam
    norriia;
    noli fesiinare
    exigere.
    Sustinuit
    te,
    ut mutaresvilain
    lnnlnm: sustinc
    illum,
    ut coronel vilambonani. Nam
    si et illc non
    suslincrcl,
    non csset cui daret. Sus-
    line
    crgo, quh
    suslcnlalus es.
    2. Coiiuei-siojiej ctlii
    sperando,
    alii
    desperandodiffc-
    renlcs. Tu vero
    qui
    nonvis
    corrigi,
    o
    quisquis
    liic
    es
    qui.
    adlmc nonvis
    corrigi; quasi
    unussit :
    magis
    dieere
    debui, Quicuinquc
    liiceslis. Tu tamen
    qui
    hic
    es, c|tii
    iionsialuisli
    corrigi:
    sic
    loquarquasi
    ad
    unuin,
    Qiiisqiiis
    nonviscorrigi, quidlibipi*omi(lis?Desperaiido
    pei
    is,
    an
    sperauclo?QuisquisdesperandopcriSjbocdicis
    inaniinoluo:
    Iiiiquitas
    mea
    super
    nie
    est,
    in
    peccalis
    mciscontabesco; quocmihispcsesiviveiidi?Audi pro-
    plictaro
    dicentcin,Noiomorteinhnpii;lahiumrcveiiaiur
    impius
    a viasua
    pessima,
    el vival
    (Ezech. xxxm,
    11).
    Qui sperandoperis,
    hocdicis in animo tuo : Boiuis
    csl Dcus
    ,
    niiscricorsesl Deus
    , ignoscil oninia,
    nou
    rcdtlit inala
    pro
    malis. Audi
    Apostoluradicenlem,
    Ignoras quia palienlia
    Dei ad
    pwnilentiam
    teadducit
    (Rom.
    ii, 4)?
    5.
    Pleriqite
    male
    sperando diffeninl. Quid ergo
    rcslat?
    Qiiin
    si oblinuimus
    -
    apud
    le
    aliqnid,
    si in-
    travit incor
    quod
    dixi;
    video
    quid
    niilii
    rcspondeas.
    Yerumcst,
    nec
    despero,
    ul
    dcsjierandopereain;
    nee
    spero male,
    ul
    sperando peream.
    Non mihi dico :
    Iniquilas
    mca
    super
    me
    est, jam
    nnllarn
    spem
    habeo. i
    Nec niibi illud dico: Ronuscsl
    Detts,
    nemini
    rcddil,
    rnala. Nccillud
    dico,
    necillucdico
    3:premit
    mePro-
    '
    In
    prrecipuis
    Mss.lilulus
    est,
    AdmonilkS.
    /ntgusiuii
    adeos
    qni
    dkv.nl, Exspeclo
    adlntc
    modicum,
    et converlo
    me;
    ctdnm
    differtur
    dedk in
    diem,
    subilo
    supervenil
    ulli-
    nuidies.
    2MSS., qtiasi
    obtinuimus.
    3
    Er.
    i.ugd.
    ven. etLov.FOJ J KS esl
    neus,
    neminireddet
    malct. jvec"illud
    dico,
    necItocdico. M.
    (a) Alias,
    11inlerHomilias EJ O.
    2.45
    SERMOXL. 246
    pheia, premit
    me
    Aposlolus.
    CAPUT II.Et
    quiddicis?Adhuc
    modicumlem-
    pus
    vivara
    quomodo
    volo. Isii stinl
    qui
    nos
    faliganl
    :
    plurinii sunt,
    molesli sunl. Adhucmodicum
    tempus
    vivam
    quomodo
    volo,
    posLeaquanclo
    rae corrcxero
    ,
    ulique
    verumest
    quod
    dixil
    Propheta,
    Nolomottem
    impii;
    tttnlumrevertatur
    impius
    a viasua
    pessima,
    et
    vivnt.
    Quaiido
    conversus
    fuero,
    delebit oniniamala
    inca:
    quare
    non addo
    aliquid voluptaiibus meis,
    et
    vivo
    qiianlumvolo, quoroodovolo, postea
    mcconver-
    surusad Deum?
    i. Pwnileniiaincrastinumnon
    diffctcndtt.Quare
    hoc
    dicis, f'ra(er?quare?Quia proroisil
    Dcus
    iudulgcntiam,
    si memulavcro.
    Yideo,scio, promisit
    Deus
    inilulgen-
    liam
    ;
    pcrsancluin Prophelam
    hanc
    promiiiii,
    ct
    pcr
    rocmiiiinmni servura suum
    proiniilit,
    venini est
    quod
    promiait,
    lianc
    promisil per
    unicuro Filiuiii suum.
    Setl
    quid
    visadderedies malosdiebusniaiis?Sufflciat
    diei malitiasua
    (Malth.
    vi, 54).
    Malusdies
    hcsicruus,
    malusct
    hodieiiius,
    maluselcrastinus.Aii
    jniiasesse
    bonos dies, quando
    facis salis
    vohqitaiibus
    tuis
    ,
    qiianclo
    inluxuriisciiutriscor
    luuni, quando
    insidia-
    lisalienoc
    pudiciliae,quando
    fraudeconlrislas
    jiroxi-
    jiuiiii
    luum, quamlo
    corainendala
    negas, i|uaudo
    fal-
    stini
    pro
    nuninio
    juras? Qtiando
    exhibcs libi bomim
    prandiuni,
    idco
    putas quia
    bonuiii dieinducis? Uncle
    fieri
    polest
    ul dies bonus
    sit,
    cuminalussit homo?
    Malosdicsvisadderemalisclicbus?
    5. Idem tractatur
    argumenlum. Rogo, aliquanluin,
    inquit,
    diroillatiir mihi.
    Quai'e? Quia proroisil
    mibi
    Deusindiilgenliara.
    CAPUT III.

    Sedcraslino dielevicturumnemo
    libi
    promisit.
    Aul
    lcgemihi, quomodolegisProplie-
    lani, Evangeliuin, Aposloluni, quia
    cumleconverte-
    ris,
    delel Deusonines
    iniquilates
    tuas :
    legc
    rniiii ubi
    tibi
    proraissus
    est crastiuus
    dies,
    et vivecrastinodie
    niale.
    Quanquam,
    fraler
    mcus,
    non libi hoc debui
    diccrc.
    Longa
    erii forlevila(ua: si
    longaeril,
    bona
    sit.
    Quare
    vis haberc
    longam
    vitamet nialani? Aut
    longa
    non
    erit;
    et illa
    longa
    debet te
    delectare, quae
    noii habet flnem: aul
    longaeril;
    et
    quid
    mali
    eril,
    quia
    diu benevixisli?
    Tu niale visdiu
    viverc,
    bene
    nonvis? El (amen crastinumdiemnemotibi
    promi-
    sit.
    Corrigele,
    audi
    Scripturam
    : Netardesconveiii
    adDeum. Yerbaista meanonsunt: sedet ineasunt.
    Si
    amo,
    ineasunt:
    amate,
    et vcstrasunt. Serraoisle
    quem
    mouo
    dico, Scriplurre
    sanclaccst: si coiitcmnis
    illum.adversariusluus
    est. Sed audiDomiiiuradiccn-
    lem,
    Concordacumadvetsatioiuociio
    (Mtillh.
    v, 2oJ .
    Vudianl onuies,
    verba recito
    Scriplurae
    divinrc.0
    naledilator,
    ocraslini
    maleappelilor,
    audi Dominum
    dicenlem,
    audi
    Scripluram
    sanciaui
    prredicenlcm.
    De isto loco
    speculator
    sum. Ne lardesconvaii ad
    Deuin, nequedilferas
    dedieindiem. Yidesi nonvidit
    illos,
    videsi non
    inspcxit
    ilios
    qui dicunl,
    Craslino
    bcnevivo,
    hodie inale vivam. Ei cumcras
    vcuerit,
    hoe dicturus es. Nelardes convertiad
    Deum,
    neqtte
    differas
    de die iu dieiit. Subitoenimvenicliru
    ejus,
    et in
    tempore
    vindictw
    disperdei
    te.
    Nuroquid
    eyo
    hoc
    scripsi? Numquid ego
    delcre illud
    possum?Si
    delevero, timeodelcri. Tacere illud
    possura
    : limeo
    lacere.
    Prredicai'ecogor
    : lcrritus terrco. Timeleme-
    cum,
    u(
    gaudcalis
    mecum.Netardesconverti
    adDeun^
    Domine,
    vide
    quia
    dico:
    Domine,
    scis
    quia
    tcrrujsli
    me,
    cuin (uus
    Propbeta legeretur. Doraine,
    nosli in
    illacatbedra tiniorem
    meiini,
    cumluus
    Propheta
    lc-
    geretur.
    Ecce
    dico,
    Netctrclesconverliad
    Deum,
    neque
    differus
    cledieindiem. Subiloenimvenietira
    ejus,
    et
    in
    lempore
    vindktw
    disperdet
    le. Sed nolo
    perdat
    te.
    CAPUT IV.

    6. Exciitindus
    wgrolus
    etiamnolens.
    Nolo mihi dic.is
    ,
    Perire volo;
    quia ego
    nolo. Me-
    liusest
    crgo,
    Nolo
    iucuin, quam,Volo
    luum. Si lelhar-
    gicus pater
    lutis
    ocgrolaret
    inicr nianus
    luas,
    et lu
    adcsscs
    jurcnis rcgroianli seni,
    el dicerel
    medicus,
    Pericliiatur
    pater luus;
    somtiusiste
    gravedoeslquae-
    damlethalis
    ;
    observa
    cum,
    noli eum
    permittere
    dor-
    niire
    ;
    si vitlcris eum dormiru
    ,
    excila
    eum;
    si
    pa-
    rum est cxcitare
    , vellica;
    si et lioc
    parum,
    sti-
    mula
    euin,
    ne morialur
    pater
    luus: adesscs
    juve-
    nisseni onerosus. Illc in dtilcemmorbum resolulus
    irct,
    oculos
    gravedine
    illa
    premente clauderet,
    tu
    conlra clamarcs
    patri
    :Noli dormire. At ille:
    Dimille
    me
    ,
    dorniirc volo. El (u: Scdmedicus
    dixit,
    Si
    vp-
    lucrit dorrairc
    ,
    nondormiat. At ille:
    Rogo,
    dimitle
    rac,
    mori volo. Sed
    cgonolo,
    dicil lilius
    palri.
    Cui?
    Utiijueoptanti
    sc mori. El Lainenvisdifferremortem
    palris lui,
    et
    aliquanto
    diuiicisviverecum moriluro
    sene
    patre
    tuo. Doniinus tibi clainal: Noli
    dormire,
    nc in rcterimni
    dorniias; cvigila,
    tit mecum
    vivas,
    et
    palrem
    habcas
    queui
    non
    efferas.Audis,
    et surduses.
    7. Nullaest
    securilas,
    nisi a Deo.

    Quidego
    feci
    speculator?
    liber
    suni,
    non vos
    gravo.
    Sciodicluros
    quosdain
    :
    Quid
    nobisvoltiitdicere?
    Terruil, grava-
    vit
    -
    nos,
    rcos nosfecil. Irao a reatu volui iiberare.
    Fcedum
    est, lurpe
    est: nolodicerc
    nialuro,
    nolodi-
    cere
    periculosum,
    nolo cliccrc exiiiosum:
    ttirpe
    cst
    ul vos
    fallani,
    siDcus nienon fallit.
    CAPUTY.

    Doroinus moiicm miiiatur


    impiis,
    nequissimis, fraudaloribus, sceleralis, adulleris,
    vo-
    luptaturoinquisitoribus,
    suis
    conlemptoribus,
    deteni-
    poribus
    2
    murniuraiilibus t-tmorcs suosnonmutanti-
    bus
    : Domiiiusillismortcm
    minatur, geliennas
    mina-
    lur,
    interituin
    semjiilernum
    minatur.
    Quidvolunl,
    ut
    egopromittainquod
    illc non
    proraittil?
    Ecce dat tibl
    securilalem
    procuraior
    :
    quid
    (ibi
    prodesl,
    si
    pater-
    familiasnon
    acccplet?
    Procuralor
    suro,
    servus sum:
    visdicaiu
    tibi,
    Yive
    qcioraodovis,
    Dominus le non
    jierdel?
    Sucuritalcmlibi
    procuraior
    dedit : nihil va-
    lctsecuritas
    jirocuratoris.
    UiinamDominuslibi
    daret,
    ct
    ego
    (e sollicitumfaccrcm! Domini enimsecuritas
    valet,
    clininsi noliin;
    mea vero nihil
    valet,
    si ille
    noluerit.
    Qurc
    est auieni
    securilas, fralres,
    vel raea
    vel
    vestrn,
    nisi ut Doniini
    jussa
    inleiileel
    diligenter
    audiamus,
    ct
    prouiissa
    (ideliter
    exspectcmus?
    In his
    faiiganiur
    3,
    quia
    hominessuiniis:
    ipsius adjnloraum
    1
    sieMss.At
    edili,
    grariler
    nos.
    -
    EdiLi,
    dctracioiibiis. \ iciorinus
    codex,deceptoribus.
    Alii
    Mss..ile
    temporibus.
    3
    Ediii,
    iuliis
    quicus fuligumtii:
    Al
    Mss.,
    inhis
    fatiga-
    247
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    248
    imploremus,
    ad illum
    ingcmiscamus.
    Prcces noslrre
    nonsinlpro
    rcbussoeculnribus
    praetcreuntibus,
    trans-
    iloriis,
    et vice
    vaporis
    evanesceiilibus: scdsinl
    pre-
    ces noslroe
    pro ip-a implendajustitia,
    et sancLifica-
    lione
    pro
    noniineDci : non
    pro
    viucendo
    vicino,
    sed
    pro
    viucenclalibidine: non
    j>ro
    sananda
    carne,
    sed
    )rodomanda
    '
    avai itia. Hiuc sint
    preces
    nostroo: in-
    'MSnos
    acljiivenl
    luclanlcs,
    ut cororicntvinccnles.
    SERMOXLI*
    ().
    1eeo
    quodscriptum
    esl Ecclesiaslici
    xxu, 28,
    Fidem
    posside
    ctiin
    proximo
    in
    panpeiiate ipsius,
    ul et
    bonis
    cjus perfruaris.
    1. Fidesamico in
    ejus paupertate
    servanda.Cura
    divinoe
    Scripturre legerentur,
    dc
    quarum
    senlen-
    liis oranibus nune
    loqui
    non
    valemus,
    animad-
    verli unam
    scntenliain,
    vccborumnuniero brevissi-
    mam, pondere
    auiem sensus
    amplissimam,
    unde
    elegi, adjuvanlc
    Doniino,
    buic tantic
    exspectalioni
    Charilalisvcslrre,
    pro
    viriumnoslrarummedioeriiate
    servire,
    cl minislrare vobis de cellario
    Domiiiico,
    unde et
    ego
    vobiscumvivo. Iloec
    crgo
    senlentia
    est,
    dequa loquor
    : Ficlcm
    possidc
    cum
    proximo
    in
    pauper-
    tate
    ipsius,
    ul el bonis
    ejusperfruaris. Accipiamus
    hanc
    primum
    ul videtur sonare
    simplicitcr,
    ul eam
    possunt
    inlelligere
    oranes,
    ctiam
    qui
    nulla
    Scriplurarum
    divi-
    narum secrcliora riinaiitur.
    Fidem, inquit, posside
    cum
    proximo
    in
    paupertateipsius,
    nl etbonis
    ejusper-
    fruaris.
    Vcruin
    cst, inquit, qui simpliciler
    audivit :
    quando
    amicus
    pauper
    est,
    non ei
    frangenda
    cst (i-
    des; pcrmanendum
    cumillo
    esl,
    necraulandaauiici-
    tia facultate
    inulata;
    sed servanda
    lides,
    voluntate
    frrmata. Amicusenira
    niens,
    si cum
    divesesset,
    ann-
    cus
    fuil;
    cum
    jiauper est,
    amicus non
    est;
    non
    ipse
    mihi
    amicus,
    sedaurum
    ejus
    fuil. Si aiitcinaniicus
    meus
    ipse
    homo
    fuit;
    et maiiente
    auro,
    et rccedenie
    auro, ipse
    esi
    qui
    fuil:
    quare crgo
    modononsilami-
    cus, qui
    ct si
    pcrdidil
    thcsaurum,
    non
    perdidit
    ani-
    raura?
    Ei|iium
    si
    cmcrcm,
    delraclis ornaineiuis ct
    slrato,
    niidum(oiie non
    despicercin;
    et aniicusmibi
    vesiitiisplacuit, cxspolinlusdisplicet?
    Rcnc
    crgo pra:-
    cipit Scriptura divina,
    salubriter oninino el aecom-
    modalissimemoribiis
    hominuin,
    Fident
    posside
    cutn
    proximo
    luoin
    paupertateipsius.
    2.
    Qua spe
    servauda
    fides
    amico
    pauperi.

    Ut et
    bonis
    ejusperfruaris.Quidergo?
    accedeulcsad
    posle-
    riorcm
    paiiem hujus senicniioe,
    lalem
    cogitationem
    liabcbiiiius de
    aroico,
    ul dicanuis nobis:
    Manendum
    csl cumilloel servanda illi (ides esl in
    paupertaie
    ejus,
    ut et bonis
    ejus perfrnamur?
    Erit enini dives
    qui
    modo
    |iaupcr
    est,
    cl non teadmitlel ,-jddivilias
    suas, cujus paupciiaicra superbus
    aiUea
    fastidisti.
    Possideergo
    ciini illo
    (idem,
    ctiamcum
    pauperesl,
    nt
    ct bonis
    cjus perfruaris, quando
    illi accesserint divi-
    tniir:
    supple,jussis
    Domini.
    4
    Lov., damnctnda;
    disseiKientibuseditisaliiset Mss.
    "
    neceusitusadPelavianumet vicLoiinurn
    Mss.,
    el ad
    Sirm.
    (c;)Alias,
    i 1exSirmondianis.
    ti.n,
    et cumillo
    gaudeas
    in eis. Possidecumillo-fi-
    dem:
    pauper esl,
    sed
    magnam|iossessionem
    hahet
    fldem.
    Qui
    parabas
    cuni illoet volebas
    possidere
    ter-
    ram,
    si haberet
    lcrram, quam possiderelis siroul,
    quantofirmiusenmillo
    possides
    lidem?Talis est enim
    forte
    aniicus
    tuus,
    ut ei
    possit aliquis imjirobus
    au-
    ferre
    possessionem
    :
    nuinquid polerit
    auferrefideni?
    Quid
    est
    ergo,
    Ul ei bonis
    cjus
    perfruaris?Uliquequia
    ex
    |>auperepoterit
    licri
    dives,
    et
    perfrueris
    divitiis
    cjns, quiaejus paupeiiatem
    non
    aspernatus
    es.
    5. Non
    spe
    ventitrw
    ipsi felicilatis
    lemporalis
    Prior
    quidempars
    senlentiae
    luijus,
    secundumisturu
    inlcllcctum
    popularem, placet
    mibi :
    poslerior lamen,
    fatcor,
    offendit me. Si eniin
    jiroplerea
    manes eum
    amicoin
    paupertatecj'us,ulquando
    dives
    fueril,
    pcr-
    fruaris divitiis
    ejus;
    adluie non
    amicum,
    sedaliud
    aliquid
    amas inamico. Fides et
    spes
    dua?amicoebo-
    nae
    siint,
    el
    raajor
    hischarilas.
    Manent,
    inquilAposlo-
    lus,
    iria
    hwc, fides,
    spes
    el
    charilas;
    majot
    attiemho-
    rumcsl charitas: sectamini
    charilatem
    (l
    Cor.
    xiu, 15,
    xiv,
    1).
    Interrogo ergo
    araicuni deamico. Die
    mibi,
    obsccro
    te,
    fidem
    possides
    curo isto in
    paupertaio
    ejus
    ?
    Plane, inquit:
    audivi ciiimhoc in sacraScri-
    plura,
    et
    commendavi cordi
    mco,
    et inmemoriamt-a
    reposui;
    libens
    recolo,
    libenlins facio.
    Audivi enim
    sanclum
    verbum,
    Fidem
    posside
    cum
    proximo
    in
    ptm-
    pertciteipsius.
    El
    ego
    :
    Qnare
    boc facis? an
    projitcr
    illud
    quodsequitur,
    Ut et bonis
    ejttsperfruaris?Qtiid
    ergo cxspectas?
    Ut
    quando, inquit,
    dives
    fueril,
    et
    bona
    accesserint, admiltat mead bona
    sua,
    quia
    non
    faslidivi mala
    ipsius.
    Patere
    ergo
    adbucme
    paululuiu
    interroganiem. Quid,
    si
    iste,
    cum
    quo pauperejiossi-
    des
    (idem, nunquani
    erit divcs?
    Quid,
    si
    pauper
    futn-
    rus est
    usque
    ad moiiem?Peni
    fides,
    quiadecejila
    esl
    spes?Quia
    non
    poteris
    aurura
    possidere
    cmndi-
    vite,
    pcenitebil
    tc fidem
    possedisse
    cum
    panpere?
    Si
    sapit humanum,
    imo si
    sapit veruin, hac
    interroga-
    lionc
    lurbabitur,
    et dicet
    inihi,
    Vcrumdicis. Ronares
    est,
    fidem
    possidere
    cum
    proximo
    : sedsi
    dicas,
    S|ie
    possidcltir
    fidescum
    proximopaupere,
    utad
    ejus
    di-
    viiias
    jierveiiiamusl,
    utineiscumillo
    communionem
    habeainus;
    sinedubio curainoiiuus fuerit isle
    j>au-
    per,
    nonaccedentibus
    quoesperaiiantur
    divitiis,
    tolius
    illius boni
    jicenitebit nos,
    et
    quod
    bene
    mulsimus,
    malefundemus. Vides
    ergo
    altius esse isiam
    senien-
    tiam
    pcrsciulandam,
    non
    quomodorulgarilcr
    intelligi
    potest,
    sed
    quomodo
    divinaauctoritate condila
    esi,
    ad
    aliquidinagraini insiiiuanduni,
    praocipiendura,
    im-
    perandumnobis,
    ubi
    spes
    noslranon
    fallalur,
    ne
    pce-
    nileat fidem
    posscdissc.
    Adsenlentiain
    nostramno.i
    poleiis
    sic
    pervenire.
    4. Lazari etdivilishisloria
    idipsum
    oslenditur.Pau-
    peris
    consortiutninwlerna
    felkilate
    divili
    qui ipsum
    hic
    spreverit,
    non
    sperandum.
    Ergo
    allende illum

    paujierem
    Lazarum
    jacenlem
    anie
    januam
    divitis.
    Pauper
    isle
    niiserabililer fuii inlirmus: nec
    saltcm
    1
    viclorinus
    MS.,
    possidere,
    citm
    proximo
    paupere,
    ~ttad
    ejus
    divitias
    pervemamus;
    omissis
    verbis,
    sedst
    dicas,
    spe
    possideturftdes
    cum
    proximo.
    449
    SERMOXLI. 250
    ipsius
    tenebat sanitalem
    covpmis, quod
    esl
    patiimo-
    nium
    pauperis.
    Ulcerosusetiam
    fuil,
    canes
    lingeljnnt
    uiecra
    cjus.
    Erat autcni in illa doino dives,
    qui
    in-
    duebatui'
    purpura
    el
    bysso,
    et
    epulabaiur quotidic
    splcndide,
    e( nolebal lidem
    possidere
    cuin
    paupere.
    MeriloDominusJ esus,
    fidci amalor ct
    dator, plus
    al-
    lendit
    ipsam
    fidemin
    pnupere, qnam
    aunini et deli-
    cias indivile:
    jilns
    attcndit
    pauperis posscssioneni,
    quaru
    divitiselalionera. Namideo
    pauperem
    illnmno-
    rainavit;
    illiusautem nonienesse tacciicluin
    jiulicavil.
    Erat, inquit,
    diues
    quidam, qui
    inditebalur
    purpura
    et
    bysso,
    et
    epulabalttrquotidiesplendide
    :
    pauper
    uulem
    quidam
    notnineLazarus.Noiraevidelur vo.bisclelibrorc-
    citasse,
    ubi uomcn
    paupeiis scripluminvenit,
    ditilis
    noninvenil?Liber eniinillevivoruincrat
    atquejusto-
    rum,nonsnpei'boruiiieliniqiiorum.Nominabaliirdives
    illeab
    horainibus, paujier
    lacebaiur: contra Doinhuis
    paiipcrem
    nominavii,
    cliviteinlacuil. Noluil
    ergo
    fidem
    pns-idere
    ciiin
    pauperc
    dives ille. Mortui sunt ambo.
    Coniigit
    mori
    inopeni illuin,
    et
    anferri
    ab
    Ancjeiis
    in
    sintiiuAbrahw.Mortuusest
    dives,
    el
    sepultus(nain
    for-
    lasse ille nec
    sepullus esl)
    : e( ciim
    apudinferos,
    iil
    lcginius,
    intormenlis
    esset,
    lcvavitoculossuosa
    longe
    ;
    el vidit
    pauperem
    in sinu
    Abraha; quem contenipsit
    anle
    januani
    suaui. Non cuni iilo
    poiuil
    baberecoro-
    lnuiiein
    reqiiiem,
    cuni
    quo
    (idt-mnoluil habere com-
    iniinein.
    />(,
    inquit,
    Abrahum,
    ntille
    Lazanun,
    ut
    ininigutitdigilum
    suumin
    uquam,
    el stillel in
    linguam
    meum;
    qttia
    crucior in hctc
    flamina, Responsum
    est :
    Memenlo, fili, qiiiupercepisti
    bona tua in vita
    lita,
    Lazarttsaulemmala: nunc
    erqo
    hic
    requicscit,
    luvero
    lorqtteris.
    El
    supcr
    hwc
    oinnia,
    chaos
    magntim
    esl inler
    nos ct
    vos,
    neca nobis
    quisquam
    aduostrunsire
    potcsl,
    nccavobisadnosiransmeare. Vidit sibi ille
    negalara
    inisericordiarn,
    quia ipsnmnegaverat.
    Yidil
    quod
    ve-
    rura
    esset,
    J udiciumsinemisericordiailti
    qui
    non
    fece-
    rit misericordiam
    (J acobi
    n, 15).
    El.
    qui
    noluit suo
    tcmporc pauperis
    misereri,
    fialrum suoruni scro mi-
    sertus csl. Milte
    ergo, inquit,
    Lctzarum: htibeoibi
    quinquefrutres,
    dical cis
    quid
    hic
    agilui;
    neel
    ipsi
    ve-
    nianl m hunctocumtormentorum.El contra liocre-
    sponsuin
    est : Si nolunt venire in liunc locumlor-
    nicnLoiiiin,
    httbenl
    Moysen
    et
    Prophetas; ipsos
    audiant.
    Ille
    qui
    solebat irridere
    Prophelas,
    siraul
    ulique
    cnni
    fralribus suis :
    eredoenim,
    imonon
    dubito, quia
    cum
    ipsU
    fralribus suis
    loqnens
    de
    Prophetis
    moneniibus
    bona, prohibenlibus
    rnala,
    terreniibus de tormentis
    fuluris,
    et futura
    praeniia pronrillentibus,
    irridebat
    bxc
    oninia,
    dicens cusi fratiibus suis:
    Quoc
    vila
    post
    mortem?
    qtia?
    memoria
    putredinis? qui
    sensus cine-
    ris? Oninp.silluc
    feruntur 1,
    et
    sepeliunlur; quis
    inde
    reversus audilus est? Recolens haecverba
    sua, pro-
    pterea
    volebat Lazaruraredireadfralres
    suos,
    ui
    jam
    non
    dicerent, Quis
    indereversus est ? Et ad hoc
    apie
    dignequeresponsum
    esl. Videlur enimfuisseisteJ u-
    daeus,
    et
    propterea dixisse,
    Pater Abraham.
    Ergo
    opiime
    et
    coi;grueiiter respoiisum
    cst: Si
    Moysen
    et
    1
    Abest,
    illuc,
    avictorinoMs.Forte
    legendnm,
    OJ J UJ CS
    ef-
    Uruntut:
    Prophetas
    non
    audiunt, nec,
    si
    quis
    a mortuisresur-
    rexeril,
    pcrsuadebuntur(Luc.xv, 19-51). Impletum
    est
    in
    J udacis, quiaMoysen
    c(
    Propbeias
    non
    audieruul,
    ncc Cluislo
    resurgenti
    crediderunt. Nonne hoc illis
    anie
    pracclixerat
    : Si crcderetis
    Moysi,
    crederelis ct
    miki
    (J oan. v, 4G).
    S. -Dii-es
    paitperisconlemptor
    ,
    iiscr
    finila
    vila. Re-
    niansit
    ergo
    illc dives sine
    adjuturio,
    fiuiiisdtiiciis
    leniporalibus,
    in
    jicenis
    aiernis. Nonfecil
    justa,
    audi-
    vit
    digna.
    Memenlo
    quiapercepisli
    bonatuainvitalua.
    Iloee
    ergo vita, quam vidcs,
    noncst
    tua, Percepisti
    bonatua. Ilacc
    ergoqnrc
    dc
    longinqunsuspiras
    desitle-
    rans
    ,
    nonsnnl liia. Ubi suiit verba
    divitum,
    cldivi-
    libiisadulautiuni,
    quando
    vident
    aliquem
    deliciis' tem-
    poralibus
    affluentem
    ,
    abundantcni in
    terra,
    terram
    rapienlem
    et
    exaggeranieni,
    el irahenlem ad se
    plunihnin
    cum
    quodeiiiergatur?
    Grandeenim
    pondus
    illuindivitemndinferna
    perduxil,
    et sarcina
    gravis
    usque
    ad inin
    depressit.
    Noneiiira .itidierat, Venite
    atl
    me, qui
    laborutis ct onerali eslis.
    J uguin
    meum
    lene
    esl,
    cl sarcinamealevisest
    (Malth.
    xi, 28, 29).
    Sartina Chrisli
    pennoe
    sunt. Ilis
    pennis
    illc
    pauper
    in siniini Abrahrevolavit. Dives
    ergo
    hdc audire no-
    luil. Adulanliumeniin
    linguas
    nudivit. Ilis
    linguis
    ad-
    vcrsus
    Proplielas
    obsurdiiil:
    linguis
    mnlclatidaiuium
    cl
    dicentimii, Soli eslis
    ,
    soli vivilis.
    Ergo, Percepisli
    bonatua invitalita. llocccnimbona lun
    exisliraasli;
    alianoii
    credidisii,
    non
    spcrasti: percepisti
    illaiuvila
    tua. Illani eiiirasolamvilaraluam
    piilasli, quandopost
    liioiioni nihil fulurum
    sperasii,
    nihil trisle limuisti.
    Percepislit-rgo
    bonatuainvila
    ttta,
    Lazarusaulemmala.
    Non
    dixil, Sua; sed, ui/fl,quocliominespulanl, qure
    hoiniiiesliinenl,
    quaclioniinespromagnodevilanl.
    Per
    cepit
    SiicLazarus mala. Bonatuatunc non
    percepil:
    neclamen
    perdidit
    -. Sicutautemnonadclilum
    est, Sua;
    sic ncc hocaddiluni
    cst,
    In viiasua. Aliaeniin erat
    vila
    ipsius, quamsperabal
    insinu Abrahae. NamJ iic
    mortiius
    erai,
    bic non vivebal : illa morte morluus
    erat,
    qnam
    dicii
    A|iostoliis,
    Mortui enim
    estis,
    et vita
    veslraabsconditaesl cumChrisloinDeo
    (Coloss.m,
    5).
    Pauper
    mala
    leniporalia
    ferebat. Deusautembona
    ej'us
    diflercbal,
    nonauferebat.
    Quidergn, dives, apud
    inferos
    desideras, quod
    cumdivitiis
    fruereris,
    non
    sperasti?
    Nonrie
    lucsille, qni ]iauperiscontemplor Moysenpro-
    plietam
    iiridebas?Noluisii
    ergo
    fidem
    possidere
    cura
    proximoinpauperlateejus; modofruerisbonisejus?Ir-
    risisli
    euni, (juando
    audisli,
    Fidem
    posside
    cum
    proximo
    in
    paupertale ipsius,
    ul et bonis
    ejus perfruaris.
    Motlo
    vides
    longe
    bona
    ejus,
    et non cumeo
    possides.
    Yen-
    turaeniinerant illa
    bona,
    venlurainvisibiliter.
    Quando
    enimnon
    videbanlur,
    credenda
    erant,
    ne
    quando
    vi
    dentur,
    remaneret
    libidolereposse,eln(in posse
    tenere.
    6.
    Pauperum
    ainicitia
    eleenwsyniscomparanda.
    Mam-
    mona
    iniquiialis. Ergo, fralres, quandini
    mihi vi-
    detur, eliquala
    esl isia scnientia.
    Intclligenda
    est
    quippe
    chrisiiane a
    Chrisiianis;
    nec sic
    possideanms
    fidemcum
    jiroximo paupere,
    ut divilias ei
    veuturafj
    1
    vietorinus
    Ms.,
    divilih.
    a
    victorinusMs.,
    nuncautem
    perdidit.
    251
    S AUGUSTINlEPISCGPI
    252
    lemporaliler speremus,
    et ad eascum illo
    possiden-
    das fidemnostramservemr.s. Nonsic
    onmino,non
    sic. Scd
    quomodo,
    nisi secundum
    prseceplum
    Domini
    noslri : Fttcitevobisamicostleinammonii
    iniquitalis,
    ul
    el
    ipsi recipiaul
    vosinlabernaculacctema
    (Luc.
    svi, 9)
    ?
    Sunl liicenim
    pauperes
    nnn habenles
    lahernacula,
    ubi nos
    ipsi recipiant.
    Facitecosamicosdemanunona
    iniijuhutis,
    id
    csl,
    delucris
    quaj iniquilas
    vocatlucra.
    Siuil enim
    Iucra, quoejustilia
    vocal Iucra:
    ipsa
    sunt
    in tlicsaurls Dei. Nolile contemncre
    pauperes,non
    liabenlcs
    quoredeanl,
    non habcnics
    quo
    inlrenl. lla
    bcnl
    quo intrcnl,
    liabcnl
    tabeniacula,
    babent ct
    a:tcnin. Ilabenl
    quo
    1'rustra
    recipi oplabilis,
    sieuldi-
    ves illc
    ,
    si noneosnunc invcslra
    rccepcrilis
    :
    quia,
    Qni rccipiljusluiu
    iu nomine
    jusli,
    mercedem
    jusli
    ac-
    cipiet
    :
    qui propltelamrecipil
    innomine
    proplielw,
    mcr-
    cedcm
    prophclteaccipiet
    : cl
    qui
    dederituni exminimis
    meisculicem
    uifute[rigidce
    tanluminnomine
    discipuli,
    umendico
    vobis,
    uon
    perdel
    mercedemsutim
    (Mttlth.
    x,
    i\ cl
    i-2).
    Fidem
    quoquc possidcl
    cum
    proximo
    in
    pauperlateejus;
    ideobonis
    ejus pcrfruclur.
    7. Fidcs iu Cliristum
    panperein.
    Dicil libi et Do-
    minus
    tuus, ipse qui
    cum dives
    csset, panpcr
    fa-
    ctus cst:
    cxponil
    libi nielius cl snlidiusisiamsen-
    lcntiam. Nam forte dc illo
    paupere quem
    suscc-
    pisti
    in donium
    tuam,
    dubiial
    aliquantuni
    et h:c-
    silat animus
    luus,
    utrum vcraxhomo
    sil,
    an forlc
    fallaxsiinulator
    bypocrila
    : litubat animiisinfaeienda
    miseiicordia, quoniam
    cor
    inspiccre
    non
    pnies.
    Fac
    et cum
    inalo,
    ut
    pervenias
    cl ad boiiurn.
    Qni
    timuit
    ne boua sua semina in vias
    ,
    in
    spinas,
    in
    lapides
    cadcrcnt, piger
    scminarc hicme,
    csurivil :estale. Vc-
    rumlamcndic.ittibi Dominusluiis
    ,
    dc
    quoulique
    non
    dubilas,
    si chrisiianuses :
    Egoproptcr
    lefaclussum
    paupcr,
    cumdivcscssem.
    Qui
    cumin
    forma
    Dci
    essei,
    (quid
    illa forma
    dilius?)
    non
    rapinam
    arbilrulusest
    esse
    cequalis
    Deo
    ;
    sed
    semelipsum
    cxinanivit, [orinain
    servi
    accipicns, (quid
    IbrmaDei diiius?
    quid
    Ibrma
    servi
    pauperius? )
    in simUiludinemliominuin
    [ttctus,
    liabituinvenlusut Iwmo: huiniliavil
    semelipsum
    ,
    [aclus
    obediens
    nsqueadmorlem,
    mortemaulem
    crucis(Pliilipp.
    li,
    6-S).
    Addeadhuc-.siiiil
    in
    cruce,accepilpultun,noii
    a
    niiseranie,
    sed ab insultante;
    ct bibit acclumin
    niorle fonsvil;e. Noli
    aspernari,
    noli
    contcmncrc,
    noli dieerc:
    Ergo
    DeusmcusIioiuo farliiscst?
    Ergo
    Dcusmeiisocci-us
    cst,
    crucilixuseU?
    Eliam, planc,
    iia,
    crucifixus esl.
    Pauperlasejuslibi
    comniendatur.
    Longe
    a leluil:
    propmquavil
    libi
    paupcrlatc.
    Fidem
    posside
    cum
    proximo
    luoin
    pauperlateipsius.
    Certeliic
    misquam
    vacillal, uusqiianicaligat
    istasenlcntia. Pro
    uoniinc
    proxinii, accipc
    nomcn
    Cbristi,
    cl liumilis
    accipe.
    liumiliscnim
    congruis
    lnunili,
    allumhumilis
    cupis
    : humilis
    accipe,
    ct
    inlelligeproximum. Prope
    esl enimDominus bis
    qui
    oblrivciunl cor : ul dicas
    iuoraiionetna,
    sicut
    proximuni,
    sicul
    [ratreinuostrum,
    ila
    complacebttm(Psal.
    xxxiv,
    11).
    Uiium
    ergo
    ver-
    bum
    , quod Propbela
    addidil,
    proximuin
    nominans;
    prophelica
    eniin loculio
    aliquantum
    fucral
    trgenda
    sacraiiietni
    velamine,
    ul desiderabilius
    qim-cretur,
    ut suaviusinvcniretur. Ubi
    ergo
    ille
    proximum
    nomi-
    navit,
    tuCbristum
    nomina; quia
    el illeCbristumita
    i
    propbetice
    nominavit: tuChrislum
    nomina,
    el vide
    currentem
    liquidam
    senteutiam
    ,
    et
    lanquam
    defonte
    veritatis
    irriganiem
    sitim luam. Fidem
    posstde
    cuin
    Cliristoin
    paupertaieipsius,
    ul el bonis
    ipsiusperfrua-
    ris.
    Quidest, Fidein
    posside
    cumChristo? Inco
    quod
    propter
    te homo faclus
    est,
    ineo
    quod
    de
    virgine
    naius
    cst,
    in co
    quodaccepit contumelias, quod
    fla-
    gellalusest, quodIignosuspensus, quod
    lanccavul-
    neratus,
    quodsepulius
    : noli ista
    spernere,
    non tibi
    incredibilia
    videantur;
    et sicfidcm
    possidccum
    proxi-
    ino. H;ccesl cnim
    paupertns ejus. Quid
    cst auiem
    ,
    Ut el bonis
    ejus perfruaris?Audi, quia
    hoc
    voluil;
    audi, quia
    ideoin
    pauperiate
    ad !e
    veiiit;
    audi vocem
    pauperis propler
    te Doinini Dei tui diUntis te: vide
    quomodo
    bonis
    ejus perfruaris,
    si fidemcumeo iu
    pauperiate
    servaveris.
    Pater, inquit,
    volonl ubi
    ego
    suni,
    el
    ipsi
    sintmecum
    (J onn. xvn,
    21).
    SERMOXEII
    *
    (a).
    Deeo
    quodscripium
    esl in
    Isaia, cap. i, \\, Quomihi.
    muliitiidiucmsacrificiorumvcslroruni ? El inPsal-
    mo
    cxxxix, \, Libera
    me, Dominc,
    abhomincmalo.
    CAPUT PRIMUJ L 1.
    Eleemosyna
    in
    paupe-
    rem
    sttcrificium
    est chrisliani. Duo
    genera
    eleemosij-
    nariim.
    Ego, fralres,
    vires
    parvas habeo,
    sed ver-
    bum Dci
    magnas
    habel. Valeatin cordibusvestris'.
    Ergo
    el
    quod
    lcnle
    dicimus,
    valde
    auditis,
    si obedie-
    ritis.
    Tanquamper
    nubem
    suam, pcr Isaiam
    prophe-
    lani Dominustonuit : si sensum
    habetis,
    expavisiis.
    Manifesteenim
    dixit,
    ncc
    expositorem
    habenl ista
    ncccssarium,
    sed factorem.
    Quo
    milii, inquil,
    mulii-
    tudinein
    sacrificiorum
    veslrorum?
    Quis
    enim
    exquisivit
    istadcnianibiis
    veslris?Deusnos
    qiweril,
    nonnoslra.
    Sedsaeririciumchrisliani est
    eleemosyna
    in
    paupe-
    rem. Ilincenim fil Deus
    peccaiis propiiius.
    Nisi au-
    tem
    peccaiispropitius
    fiat
    Deus, quis
    remanet nisi
    reus? Ab eis
    peccalis
    ct dclictis
    2,
    sine
    quihus
    vita
    ista iion
    ducilur, mundantur homiues
    per
    cleemosy-
    nas :
    qua:
    sunt dtiorum
    generum, erogando
    et remil-
    lendo;
    erpgandoquod
    habes
    bonum,
    remiitendo
    quod
    paieris
    nialum. Ha;cduo
    geueraeleemosynarumDo-
    mintis
    magister bonus, qui
    verbumbreviavit
    super
    terram,
    ut essel
    fiuctuosuin,
    et non
    onerosum,
    quam
    breviler fucrii
    complexus,
    audile:
    Remiitile,
    inquit,
    el rcmitletur
    vobis; date,
    et.dabilurvobis
    (Luc. vi,
    5.7
    <?<5S). Rcmitiite,
    et reinitletur
    vobis,pertinet
    ad
    igno-
    stendum; dale,
    et dabitur
    vobis,
    pertinet
    ad
    erogan-
    dum. Ex illa
    elcemosyna, qua ignoscis homini,
    nihil
    jierdis.
    Ecce statim veniam
    petit, rgnoyisti,
    nihil
    aniisisli. Cbaritale
    amplior
    domum redisti. Illud
    aliud
    gcnus ekemosynarum,
    ubi
    juhemur
    erogare
    indigcntibus, grave
    videlur :
    quia quod quisque
    de-
    1
    PleriqueMss.,
    Redverbumnei
    inagnas
    liabetvalerein
    cordibusveslris.
    vicloriuus,
    haberevalel.
    2
    nic 5:ss.
    ciuidaminlerponunt,Hemitlite,
    el remiUetur.
    vobis':noumorlalibus
    dico,
    necontemnantur. ExhisRenri-
    gicnsis,
    on
    morlalibus,
    nisiconlemnantur.
    *
    Adduascl. ad
    gr.
    rm. v. Am. Er. rar. Lov. recen-
    silus.
    (a) Alias,
    29exHomiliis 30.
    253
    SERMOXLIil.
    m
    derit,
    hoc
    ipsumquod
    dabit nonhabebit.
    CAPUTII.

    2.
    Eleemosijnarum
    mensuraetmerces.
    Fenus
    trajectilium[acerequitl.Equidcm
    cl hinc se-
    curosnos facit
    Apostolus, qui
    dix.it: Prout
    quisque
    liabet,
    o)iut aliissit
    refeclio',
    vobis
    angustia(II
    Cor.
    viii, 12, io).
    Mctiatur
    crgo unusquisque
    vires
    suas,
    non thesaurizareatlendat in lerra :
    det,
    non
    perit
    quod
    dal. Non
    dico,
    Hoc non
    perit;
    sed
    dico,
    lloc
    soluinnon
    peril.
    Aliavcro
    quae
    non
    dederis,
    et abun-
    danl
    libi,
    aut cumvivis
    amillis,
    aut cummorcrisdi-
    mittis.
    Deintle,
    fralres
    mei,
    lanla
    promissio
    quo
    nos
    horielur
    2,
    altendile:
    Dimittile,iuquil,
    et dimitletur
    vobis;'dale,el
    dabiturvobis.
    Quandodicit, Dttle,
    el da-
    bitur
    vobis,
    altendccuidicai.Iloniini dicit
    Deus,
    nior-
    lali dicit
    immortalis,
    mendicodicit tanlus
    paterfami-
    lias.
    Nequc
    enimhocrcvocaiuruscst
    quod
    dcdimus.
    Invcnimus
    quem
    fcneremus. Demusin
    usuram,
    sed
    Deo,
    nonhojnini. Ei damus
    qui
    abuudal,
    ei dannis
    qui
    dedit
    quod
    demus. Et
    pro
    modicis
    rchus, pro
    frivolis,pro niorlalihus, pro putribilibus, pro
    lerrc-
    nis, rcterna,ineorrupiibilia,
    sinelinemaiicntia:
    quid
    uiulta diclurus sum? se
    promiilil, qui promiilil.
    Si
    amas
    illum,
    eme illumab illo. Et tit noveriste
    ipsi
    dare,
    audi illumdicenlem:
    Esurivi,
    ctdedislismihi
    manducare;silivi,
    etdedistismihi
    polum; liospesfui,
    el
    suscepislisme;
    nudus
    fui,
    el veslistisme;
    cecjer,
    vi-
    sitaslis
    me; inclusus,
    venislisad me. Et dicenl ilii :
    Quando
    levidimusin his necessitaiibus
    consiiluliim,
    el minislravimns libi? Et illc :
    Quando
    uni exminimis
    meis
    fecisiis,
    inild
    fecislis(ilallh. xxv,
    55-50).
    Datde
    coelo,accipit
    in terra.
    Ipsedat, ipsc accipit. Quasi
    fenus
    trajeclilium
    facis. Hic
    das,
    ibi
    rccipis
    : bicdas
    res
    peritnras,
    ihi
    recipis
    ressinc fincmansuras.
    CAPUT III.

    5. IJ oino malus. Et
    quaudocum-
    que
    dicis
    Dco,
    Libera
    me, Domine,
    abhoniinemalo:
    lioc enimmodocanlavimus. Sciocnini
    quo geiniiu
    dicas,
    Libera
    me, Domine,
    abhomiiiemato.
    Qtiis
    cnini
    inisloSDCCIIIO non
    patiluraliqucm
    hominemmalum?
    Quandocrgo
    hoc dicis
    Deo,
    Libera
    me, Doinine,
    ab
    homine
    malo;
    sicuttotis
    pracordiis dicis,
    sic inlentis
    oculiste
    prius
    allende. Libera
    nie,Domine,
    abIwiuine
    malo. Fac tibi
    rcspondisseDcum,
    A
    quo?
    diclurus
    esa
    Gaio,
    a
    Lucio,
    a nescio
    quo qiiempateris.
    El
    rcspondcl
    libi : Dclemihi nihil dicis? Si abhomine
    IUHIQlibero
    te, prius
    esl.berandusa lc
    ipso.
    Paleris
    uuhim,
    noli le
    ipsumpaii
    maluni. Videamussi inve-
    i ii in
    le, quid
    libi faciatailer nialus.
    Quid
    tibi faeiat
    inaius?Tunoli esse malus. Non tibi domiuclurava-
    ritia,
    nontecalcet
    concupiscentialua,
    nonic Iriiuret
    iratua. Isti hoslesinlerioresttii simt. Tu
    ipse
    non
    lihi
    aliqnid
    facias. Videamus
    quid
    tibi facit vicinus
    malus, patroi.usmalus,potens
    maltis: videamus
    qnid
    tibi facit. J uslumte
    invcniat,
    fidelemle
    invenial,
    chrislianumleinveniat:
    quid
    libi faciurusesi?
    Quod
    Slephano
    J udxi fecerunl.Faciendo
    malum,
    miserunt
    1
    Ms.
    Colberlinus,
    nonutaliissitconsolatio.
    1
    Sie
    poliores
    Mss.At
    Reuiigiensis,
    tantaest
    promissio
    quce
    noshortatur.
    Edili,
    tanta
    promissioquem
    nonlior- l
    lalitr?
    adbonum.
    Ergo quando
    pelis
    ut
    liberetleDeus
    al>
    imniinc
    inalo,
    aitcnde
    le,
    noli tibi
    parcere
    :
    lea
    te
    liberct.
    Quomodo
    teateliberat?
    Dimiliendo
    pcccata,
    donando
    inerila,
    dandolibi vires
    puguandi advcrsus
    concupisccnliasluas,
    inspirando
    virlutem, dando
    mcnli tu;ceccltslcm
    deleclationem,qua
    omiiisterre-
    na
    delcclalio
    supereiur.
    Hrcccmntibi
    praeslal Deus,
    liherat te a
    te,
    et securus
    exspeclas
    in
    hujus
    stcculi
    malistransitoriiscumeishonis
    ventttrum
    Dominum,
    quas
    iransirc non
    possunt.
    Salis sint vobis. Vidctis
    certe,
    quia
    nescio
    quomodo
    cgo
    invalidus
    accedo,
    et
    loquendo
    forlisfio.Tanluscst mihi
    aninius,
    lanlaiu-
    tentio iu
    profcciuvestro!
    Operarius
    ciiim in
    agro
    fructum
    sperans,
    miimssenlit laborem. Silisfriicitts
    mei,
    ut vobiscum
    sim, ctomnes simusfrucius Dei.
    SERMOXLIIl'
    ().
    Deeo
    quodscriplmn
    esl in
    J stiia,
    cap. vn, 9,
    Nisi cre-
    didcrilis,
    non
    inlclligeiis(b).
    CAPUT
    PlllMUM.

    1. Fidcs nccessaria. Ini-


    lium boiioe
    vilre,
    cui viia eliam
    sclcrna..
    dchelur,
    recla fidescsl. Est autcm
    fides, credcrc
    quod
    ncu-
    dumvides:
    cujus
    fidei ircrces
    esl, videre
    qtiod
    cre-
    dis.
    Temporeigitur
    fidci
    tanquamtemporesemenlis,
    non
    deficiamus,
    et
    usque
    in fincmnon
    deficianuis:
    scd
    perscvercnms,
    doncc
    quod semiiiavimiismcta-
    lnus. Cuui cnim aversumesset
    genus humanuma
    Deo,
    et
    jaceret
    in delictis
    suis,
    sieut Crcatore
    opus
    iiabebaniusut
    essemus,
    sic
    Salvatoreut
    revivisccre-
    mus. J ustus Deus damnavit
    hominern, miscricors
    Deuslibcrat hominem. DeusIsrael
    ipse
    dabil virtulem
    el
    foiiiludinemplebi
    suce:benedictusDeus
    (Psal. LXVH,
    56).
    Sed
    accipiuntcredenles,
    non
    accipiunl
    contc-
    mnenlcs.
    2. Fides
    magnum
    Dei donum. Necde
    ipsa
    fidc(a-
    men iia
    gloriandumest, quasi aliquid
    nos
    possimus.
    Noncnimfidesniliil
    esi,
    sed
    magnumaliquid
    :
    qiinm
    si
    habes,
    profecto accepisti. Quid
    cnim
    habes,
    quod
    non
    accepisti (I
    Cor.
    iv,
    7)? Videle,
    cbarissimi,
    unde
    DominoDeo
    gratiasagatis
    : ne in
    aliquo
    dono
    ejus
    ingrati maneatis,
    et
    propter
    hoc
    quod ingrali
    estis,
    quodaccepistis perdalis.
    Laus fidei
    explicari
    a mc
    nullomodo
    potest,
    sed a fidelibus
    cogilari polesi.
    CAPUTII.

    Porrosi cx
    aliquaparle,
    ut
    digntim
    est, cogitctur, quis dignecogitel, quain
    nnillisdonis
    Dei
    ipsiuspraeferalur?
    Et si niinoraDei donainnnbis
    debemus
    agnoscere, quantomagis
    illud
    quod
    easti-
    perat,
    debemus
    agnoscere?
    5. Deiinliominem
    beneficia.
    Aliud
    intelleclusel tiliutl
    ratio. A Deodebemusesse
    quod
    stimus
    (c). Quia
    quod
    non nihil
    stimus,
    nisi a Deoa
    quo liabemus?
    Sedsunl et
    ligna,
    sunt et
    lapides,
    a
    quo
    nisi a Deo?
    Nos
    ergo quid plus?
    Non vivunt
    ligna
    et
    lapides
    :
    nosaulcmvivimus. Sedadhuc nohis
    idipsum
    vivere
    *
    Adtreshn. ad
    quatuor
    cl. adcb.f. fl.fs.
    g.
    1. m.
    pr.
    rni.vd.Am.Er.Par.Lov.
    recognitus.
    (ti) .tlias,
    deverbis
    Apostoli
    27.
    (b) Hujus
    serm.
    excerptum
    exstatinFloricollectionead
    ;cor.i.
    (c)
    EorteADeo
    habemus;aut,
    Deodebemus.
    255
    S..AUGUST1N1
    EPISCOEI
    2L6
    cum arboribus
    frutetisque
    comimne cst. Dicunlur
    cniu el viles viverc. Namsi non
    vivcreut, non scri-
    plum
    esset : Occidil in
    grandiue
    vineascorum.
    (Psal.
    txxvi!,
    47). Vivit,
    cum
    virel; arcseil,
    cummoritur.
    Sed viia ista nnn habct sensum.
    Quid
    nos
    amplius?
    Sentimiis.
    Quinquepartiluscorporis
    nolnsC:lscnsus.
    Vidcmiis,audinius, ollacimiis,
    gustainus,
    lacluetiam
    pcr
    lolum
    corpus
    nosirum mollia
    dijudicainiis
    ct
    dura,
    aspera
    ct
    lenia,
    calida ct
    frigida.
    Esl
    ergo
    in
    nohissensus
    quiiiqiieparlilus
    :sedIiiincbabcntcl bc-
    sii:c.
    Habenius
    crgo aliquid amplius
    nos. El isla ta-
    men
    qurcenumeravimiis,
    fralres
    mei,
    si eonsidcre-
    musin
    nobis, quanlam
    de his
    graliarumnciioncm,
    quanlam
    Crcalori laudemdclicmus? Srd taincnam-
    plius quid
    habemtis?
    Meiilem, ralionein, consiliiim,
    quotl
    non habcni.
    hesline,
    nonbabenl
    volurrcs,
    non
    habenl
    pisces
    : ineo facli sumus ad
    iiuagincm
    Dci.
    Deniquo
    uhi
    Seriplura
    narrai
    quod
    lacii
    siuims,
    ibi
    snbjungit,
    ut nos
    pecoribus
    uon soluin
    anleponaf,
    sed ct
    pneponat,
    id
    esl,
    ut ra nobis
    suhjecta
    sinl :
    Fiiciamns,
    inquit,
    homineinad
    imaghiem
    cl similitudi-
    ncm
    noslram,
    ct habeal
    potcslalciupisciummaris,
    cl
    voltitHium
    cccli,
    etoinnium
    pecoruni,
    el
    serpentiuinqute
    repitntsuper
    tcrram
    (Gen. i,
    26).
    Undc habeat
    poic-
    slalem?
    Propter imaginem
    Dci. Unde
    quibiisdam
    di-
    cilur
    incrcpando
    : Nolite cssesicut
    equits
    el
    mitltts,
    quibus
    non esl iiitetlectus
    (Psal. xxxi, 9).
    Sed aliud
    est
    inicllectus,
    alind ratio. Namralionein habemus
    cl
    aniequam inlelligamus;
    sed
    intclligerc
    uonvale-
    mus,
    nisi raiioncmhabeamus. Est
    ergo
    aniinal ratio-
    nis
    capax
    : verum tit meliusct ciiius
    dieam,
    animal
    ralionale,
    cui natura inest
    raiio,
    ct
    niilequam
    inlelli-
    gat jam
    raiionem habel. Nam ideo vull
    intcliigere,
    quia
    raiio
    '
    prrccedil.
    CAPUTIII.

    4. An
    prius
    credeuclitm
    quod
    postca
    inlelligalur.
    IIoc
    crgo
    unde beslias
    anteccdiinus,
    maxime in nobis cxcolere
    dchcmus,
    et
    rcsculperc
    qiiodam
    mndoet reformare. Sed
    quispoierit,
    nisi sil
    arlifex
    2
    qui
    formavit?
    Iniagiiiem
    innobisDei dcfor-
    mare
    poliiimus,
    reformare non
    pc^sumus.
    Ilahcmus
    ergo,
    ul cunclabrcviier
    relexnmus, ipsuni
    cssecnm
    lignis
    et
    lapidibus;
    vivcre, ctmi
    arboribus; senlire,
    cuin
    bcsiiis;
    inielligere,
    cuin
    Augelis. Dijudicamus
    ergo
    oculis
    colores,
    aiiribus
    sonores,
    naribus
    odores,
    guslalu saporcs,
    laclu
    ealorcs,
    inlellcctu mores. Iu-
    iclligc.
    Oninis liomo vull
    inlelligere;
    nemo est
    qui
    nolil 3: crcderc nonomnesvoluiit. Dicit mihi
    hcmo,
    Iiitclligam,
    ut credam:
    respondeo, Crcde,
    ut iulelli-
    sas. Ciuii
    crgo
    naia inier nos sit coniroversialalis
    .jiiodammodo,
    ut illeinibi
    diuil, Inlclligain,
    ut crc-
    l:un
    ;
    ego
    ei
    respondeam,
    Imo
    crcde,
    ut
    intelligas:
    cuni bac coutroversiavcniamiisad
    judicem,
    neuler
    nosirum
    pra:sumat pro
    sua
    parle
    senlciiliain.
    Quem
    jiulicem
    invcnluri sumus? Discussisomnibtts homi-
    uibus,
    nesciotitruni mcliorem
    jiidicein
    invenirc
    pos-
    1
    ItaCorbeiensis vs.
    Alii,
    ralione.Edili
    vero,
    rationem.
    a
    Lov.,
    nisi adsit
    artifex; repugnaulibus
    caeterisli-
    bris.
    8
    Mss.:
    intelligi
    ommsliomo
    vutt,inlelligere
    nemoest
    qut
    nolit.
    simus,
    qnam
    hominem
    per qucmioquitur
    Deus. Non
    eamus
    crgo
    iulia<-re et inh.iecontreversiaadlitte-
    ras
    sreeulares;
    noninler nos
    judiccl poeia,
    sed
    pro-
    pheia.
    ,'i.
    Proplielicus
    scrmoad
    firmandamfidem ejficu-
    cior. Dcalus
    apostolus
    PelrusciimduohusaliisChri-
    sli Domini
    discipulis
    J acoboet J oanneinmontecum
    ipso
    Domiuo
    coiisiituius,
    audivit vocemdelatamde
    coelo: llic esl
    filius
    meus
    diteclus,
    in
    quo
    bene
    compla-
    cui;
    ipsum
    audite
    (Mattli. xvn,
    5). Quod
    commen
    dans memoraius
    Apostolus
    in
    Epistola
    sua dixii :
    Ilanc vocemnosaudiviinusdeccelo
    delalam,
    cumesse-
    muscumillo inmontesancto. Et cum
    dixissel,
    Ilanc
    vocemnosaudivimusdeccelo
    delalam; subjunxit alque
    ftit,
    Et habemuscertiorcm
    propkelicum
    sermonem
    (II
    Pctr.
    i,
    18,19).
    Sonuil voxillade
    ccelo,
    et cerliorest
    propbeticus
    sermo.
    CAPUT IV.

    Attendite, cbarissimi, adjuvet


    Do-
    niinns ct voliintatem meain et
    exspectationcm
    ve-
    slram,
    utdicam
    quodvolo, quomodo
    volo.
    Quis
    eiiim
    nostrumnon mirclur delatavocede ccelocerliorem
    propiiclicum
    sermonemab
    Aposiolo
    dicttimcsse?
    Ceriiorcmsanedixit:
    ccrtiorem,
    non
    melinrcm,
    nou
    vcriorem. Tamenimverus illesermo de
    ceelo, qiiam
    serino
    propheticus;
    lam
    bonus,
    lamulilis.
    Quid
    est
    eigo, cerliorem,
    nisi in
    quo magis
    confirmelur amli-
    lor?
    Quare
    hoe?
    Qiioniam
    sunl homines
    inlidcles,qui
    sic deirahimt
    Clirislo,
    tit dicanteum
    magicis
    artibus
    fecisse
    qn.-v
    fccii. Possenl
    ergo
    iufidcleseliamislam
    voc.eindelalamdc
    coclo,
    pcr conjccluras
    humanaset
    illicilas curiositales ad
    magicas
    arles referrc. Scd
    Prop.belae
    ante fucriinl; non dico anleislam
    voeem,
    scdanleClirisii carnem. Noiidumerat homo Ciiri-
    slus, quando
    misit
    Prophelas. Quisquis
    eumdicitma-
    gum
    fuisso: si
    ergomagicis
    arlibus fecitut coleretur
    et
    iiiorttius, uumqiiid magus crat,
    antequam
    natus?
    Ecce
    quire
    ait
    apostolusPelrus,
    Ilabemuscertiorem
    proplieliciim
    sermonem.Voxde
    ccelo,qua
    fidelesad-
    lnoneanlur :
    prophelicussermo, quo
    infidelesconvin-
    cantur.
    Iniellexinms, quanlum
    milii
    videtur,
    charis-
    simi, quare
    dixerit
    apostolusPelrus,
    Babemuscertio-
    rcm
    propheticuinsennonem,post
    voceiii decoelode-
    lalam.
    CAPUTV.

    G.Piscalores el idiolcein
    aposlolos
    cur elecli. Et
    ipsa
    Chrisli
    quanta dignatio?
    Pe-
    irus
    isle, qui
    sic
    loquilur, piscator
    fuit: et modoma-
    gnam
    laudembabcl
    oralor,
    si
    pottierit
    ab illoiniel-
    ligi piscalor. Proplerea primis
    Clirislianis
    Ioqiicus
    apnslolus
    Paulus ait: Yidetevoculioncm
    veslram,
    fra
    Ires, quia
    non miilli
    sapientes
    seciindum
    carnein,
    nou
    mtilti
    poleules,
    non muili nobilcs: scd
    inftrtnn
    mundi
    elegilDcus,ul confundatforlia;
    et slutiamitndi
    clegit
    Deus,
    ii{
    confttndal sapienlcs;
    el
    ignobilia
    mundi et
    contcinptibiliaelcgit
    Deits el ea
    quce
    nonsunt
    tanquain
    sinl,
    ut ea
    quce
    sitnt evacuarenlur
    (I
    Cor
    i, 26-28).
    Si cnim
    eligeret
    Christus
    priinitus oralorem,
    di-
    ceret orator :
    Eloquentire
    mcremerito electussmn.
    Si
    eligeret senalorem,
    diccret senalor :
    Dignri;U':s
    mercmerito electussum.
    Postremo,
    si
    prius eligeret
    257 SERMOXLIV.
    258
    imperalorem,
    dicerel
    imperalor:
    Poteslatis mereme-
    rilo elcctussum.
    Quiescant
    et differanliir
    isti, paulu-
    lum
    quiescant
    : non
    omiilanlur,
    non
    contemnantiir;
    sed
    aliquantulum
    difTerantur,qui possunt gloriari
    de
    scmelipsis
    in
    semelipsis.
    Da
    mibi, inquil,
    illum
    pisca-
    torem,
    damihi
    idiolam,
    damilii
    imperitum,
    daniihi
    cumcum
    quo
    non
    dignalur loqui
    scnalor, uecqiiando
    emit
    piscem
    :
    ipsum, inquit, da;
    huuc si
    iinplevero,
    manifcsiamerit
    quodego
    facio.
    Qtianquam
    ct senalo-
    remet oraloremel
    imperaloremcgo
    sumfacturus:
    quandocumque
    facturus
    ego
    etsenatorem,
    sedcertius
    egdpiscatorem.
    Potest senator
    gloriari
    dc
    semclipso,
    polesl oralor, polesl impcrator:
    non
    poiest
    nisi de
    Ciirislo
    piscator.
    Veniat
    propler
    docendamhumilila-
    lem
    salubrem, prius
    venial
    piscalor; per ipsum
    me-
    liusadducitur
    imperator.
    C.VPUTVI.

    7. Fides
    prcvcedil inlelligere.
    Me-
    ineiitole
    crgo piscatorcmsaiictum, justimi, bonum,
    Ci.riato
    plenuni,
    ad
    cujus
    missa
    per
    liiundumrelia
    capiendtis
    cuincaHeriseliam
    populus
    iste
    perlimiit:
    crgo
    niemenloleeum
    dixisse,
    Iiubemusceiiiorem
    pro-
    plicticum
    sermonem.Damilii
    ergo
    auiilamconlrovcr-
    siam
    judicem pioplietam. Quid
    inlcr nos
    agebatur?
    Tu
    dicebas, Inlelligam,
    tit
    crcdam;
    cgodicebam,
    Ut
    inlclligas,
    crede. Nataest
    controvcrsia,
    veniamusad
    judicem, judicet prophela,
    imoveroDcus
    judicclper
    prophctam.
    Ambo laceanius.
    Quid
    anibo
    dixerimus,
    audilum est.
    Intelligani, inquis,
    ul credam:
    Crcde,
    inquam.ut inlelligas.Respondeatprophela
    : Nisicre-
    diderilis,
    non
    intelligclis(Isai. vn,9
    sec.
    LXX).
    8. Fides
    iiilelligeiido
    crescit. Pulalis
    aulem,
    eha-
    rissimi,
    nihil dicereetiamillum
    qui dicii, lnlclligam,
    ulcrcdam?
    Qtiid
    enimnunc
    agimus,
    nisi ut
    credanl,
    non
    qui
    non
    credunt,
    scd
    qui
    adimc
    pariim
    credunt?
    Namsi nullo niodo
    credidissenl,
    liicnon esscnt. Fi-
    descos
    adduxil, utaudianl;
    fideseos fecil
    praisenles
    verboDei: sed
    ipsa
    fides
    qu;e gcrminavit irriganda
    est,
    nnlricnda
    esl,
    roboiandaest. Iloc est
    quodagi-
    mus.
    Ego, inquil, planlavi, Apoliorigavil;
    sed Deus
    iiicremenlumdedit.
    Ilaquenequequi plantal
    esl
    tdiquid,
    nequequi rigat;
    sed
    qui
    incrementuindiitDeus
    (I
    Cor.
    III,
    G
    e(7). Loquendo, hurlando, doceudo, suadendo
    planlarepos.-uinusetrigare,
    nonauleiniiicreiuciiluiii
    dare. Noveral aulem ille cuiii
    quo loquehaiur, qui
    fideisurc
    germinanli
    et adlitic
    tcncra,',
    el adbticinfir-
    iiiac,
    el ex
    magnaparie tilubanii,
    nnn lamen niillrc
    fidci,
    sed alicui fidei
    adjuioremorabal,
    cui
    diccbal,
    Credo,
    Domine.
    CAPUTVII.

    9.
    Quomodo
    et credendum
    quod
    in-
    telligatur,elintelligendumquod
    credatur. Modocum
    Evangeliumlegerciur,
    audislis: Si
    polescredere,
    ait
    DoininusJ esus
    patri pueri,
    si
    potescredere,
    omnia
    pos-
    sibiliasunt credenti.Et ille inluens
    semetipsum,
    et
    posilusanlesemetipsum,
    nonhabenslemcrariamcon-
    fidenliam
    ;
    sed
    prius
    discutiens
    conscienliam,
    viditin
    se esse
    aliquamfidem,
    viditei
    tilubalioncm,
    ulruin-
    que
    vidil. Unumsc habere coiifcssus
    esi,
    el alleri
    adjutoriumpostulavit.
    Credo,
    inquit, Dqmine.Q;ud
    se-
    quebaiur, nisi, Adjuva
    fidemmeam? Nonhoc
    dixil,
    Credo, Domine;
    videoliic
    aliquid
    undenon
    meniior;
    credo,
    verumdico: sedvideoliiceliamncseio
    quid,
    quod
    niihi
    displiceat.
    Slare volo: sed atfuc nuto.
    Stans
    loquor,
    uon
    cecitli.
    quia
    credo
    ;
    sedlamenad-
    hnc nuto :
    Adjuva
    incredulilalemineam
    (Murc. ix,
    22,25). Ergo, charissimi,
    et ille
    quem
    conira me
    conslilui,
    et
    propler cujus
    conlroveisiani iuter nos
    natam
    Proplictainjudicempostulavi,
    non niliil tlicit
    cliam
    ipsc, cumdicil,
    Iutelligam
    ut credam. Namuti-
    qtio
    modo
    quodloquor,
    adhoc
    loquor,
    ut credani
    qui
    iiondumcredunt: et tamen nisi
    quodloquor
    inlelli-
    gant,
    credere non
    possunt.Ergo
    ex
    aliquaparle
    ve-
    rumest
    quod
    ille
    dicit,
    liuelligam,
    ut credam
    ;
    ct
    ego
    qui dico,
    sicut dicil
    Propheta,
    Imo
    crede,
    ul inlelli-
    gas
    : veriim
    dicimus,
    concordcmus.
    Ergo iutellige,
    ut
    credas :
    crede,
    ut
    intelligas.
    Breviler dico
    quoinodo
    uirumque
    sineconlroversia
    accipiamus.
    Intellige,
    ut
    crcdas,
    vcrbummeum
    ; crede,
    ut
    intelligas,
    verbum
    Dci.
    SERMOXLIV
    *
    ().
    DevcrbisIsttice
    cap. LIII,y
    . 2-9
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    I. De Dominoel
    Salvalore
    noslro, fratres
    dilcciissiini,
    anie miilta
    lempora pro-
    plietatuui
    est: Ascendelsicnt
    virgultum,
    etsicut
    radix
    interrasilienli.
    Quarc
    ut radix?Ideo: Nonest
    species
    illi, neque
    houor. Passus
    est,
    humilialus
    est,
    conspu-
    lusesi : non habebat
    speciem;
    homo
    apparebat,
    cum
    Deusessel. Setl
    quomodo
    ratlixnonest
    pulchra,
    sed
    iulushahet vini
    piilchriludiiiis
    stioe.
    Attendite,
    fratres
    mei,
    vidcle miscricordiamDei. Altendis arborem
    pnlehrani,
    amceiiim
    ,
    foliis
    virenteni,
    fructibtis
    opu-
    lenlani,
    laudas. Delcctal
    aliquid
    tlefructu
    carpere,
    suhumbra
    cjus
    scdcre ct
    requiescere
    abseslu: lau-
    das lotam illam
    pulchriludiiiem.
    Si radixosicndalur
    libi,
    nulla
    pulcbriliido
    in ea est. Noli conlemnere
    quodabjeclum
    est: inde
    processil quodmiraris,
    Ut
    radix interra sitienli.Altendile modoclaritatemar-
    boris.
    *
    necensitusad duoscl. ad
    gr.
    rm. v. Am.Er. Par.
    Lov.
    ()
    Alias36exHomiliis 50.
    (b)
    Possidiusin
    Indiculo,
    cap.
    9,
    sermonemhunc
    procul-
    dubionolalislis
    verbis,
    Delectione
    Isairc,nomiue,quis
    crediditaudititinoslro?
    Mutilus
    ilaque
    sermo
    esl,
    uec
    priore
    tantiimniodo
    parle;
    sed
    posterioreetiani,qua
    Doua-
    tistaruinhreresis
    redarguebatur,
    minutusesse
    iulelligilur
    exn.
    5,
    ubi sicbabet:
    incij
    itdicictde
    sponsa;
    et
    quo-
    <i uiodoin
    sj.onso
    mirabarisc;ecilai.ein
    .ludajorum,
    sicetin

    s;
    onsamiraberisctccilatemhaerclicoruni.
    Quibusverbis
    Augiislinus
    iioaobscure
    iiolhcebalur
    traetaturumse dc
    stibsequcnli
    Isaiie
    cajile, t.ailare,sle:ilis,
    etc. nilatalocimi
    tabernaculi lid,
    cic.
    Atque
    id
    quodrrophela
    de Ecclesia;
    per
    omnes
    genles
    exteiisione
    clixissel,
    liac
    ipsa
    eoncione
    moxvideudiiin
    signiiic.ibat
    n. -2etn. 0:

    Audielis
    illttd,

    inquil,
    el abislo
    projhela,

    ete. Kon
    |
    anei talesin50
    Uoiniliarum
    classeluerunl iniiuis
    iutcgri sermoues,
    iu
    quibus
    im;
    oslortiin'Vaudeiu
    laHaeiitmque. c[uid,:m
    uon
    jure
    conqueritur.
    iSam
    qui
    iaeeclesia
    legendi
    csscnt
    Augustiui
    traclaliis,
    neccssario
    i lertiaiqtie
    deeurlabantur
    , iisque
    exordkun
    a|.-labalur
    cl. idoneaconclusio. siebuicceser-
    nioni ii
    ap]
    osilamaliuudu
    prajialioiiciu
    cssevidesvel ex
    versieulolsai;t,qui
    allcra
    parle
    est.versinnis
    vulgata?,
    cuuj
    in
    reliquocnpilcAuguslinus scqualur
    LXX. Conclusionem
    lorro
    cxGesario
    acceplainopiuauiur.
    259 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    260
    '
    2. Crcvit
    Eccle-aa,
    credidcrunt
    gentes
    ,
    victi sunt
    lcrra:
    principcs
    sub 110.uinc
    Chrisli,
    ut essenl viclo-
    lesin orbe icrraruin. Posituni esl collumeorumsuh
    jugo
    Cbristi.
    Persequebaiitiir
    anle Christianos
    pro-
    plcr idula, pcrscquuutur
    idola
    propter
    Christum.
    Oniiies
    coiifiigiiiiit
    ad auxilium Ecclesbo
    ,
    in omni
    prcssura
    ,
    in oiimi iribulatione sua. Crcvitillud
    gra-
    iiuin
    sin.ipis,
    factum esl
    majtis super
    omnia olera :
    vcniiiul volaliliacccli
    , siiperbi stvculi,
    ct
    reqiiiescunl
    suhrainis
    ejtts (Mattli. xut, 51, 52).
    Undch;vctanta
    ptilcliritudu?
    Dc ncscio
    qua
    radicc surrexit : et isla
    pulcliritiido
    in
    niagnagloria
    csl.
    Qircramus
    radiccm.
    Consptiius
    esl,
    bumilialiisesl
    , flagcllaiuscst,
    cruci-
    fixtis esl, vtilneraltis
    esl, coiiteinplus
    csi. Ecccliic
    spccics
    nonesl : scdinEcclesia
    gloria
    radieis
    pollel.
    Ergo ipsiiin
    describit
    sponsiim,
    illuui
    conlcmptum,
    inlionoraliim, ahjecluin.
    Sed niodo viderc Iiabetis
    arborem, qurv.
    surrexil de isla radiee
    ,
    ct
    implcvil
    or-
    beni lcrrarum. Radixinlcrrasitieuli.
    5. iVoncsl
    specicsitli, neque
    lionor: cl vidiinusillum.
    cl no,iliabitil
    speciemneque
    decorem. Nonne liiccst
    fabri fdius(Marc.
    vi,
    5)? Quani
    iiiinhabuit
    deeoreui,
    ul
    diccreliir,
    Nonne vcrumdiciinus
    quia
    dteinoiiiuni
    liabes
    (J oan. vm,48)?
    In iiomine
    ipsius
    damouia lii-
    gicb.tnl;
    et illi
    objicilur, quia
    daminniumhabcbal.
    Sed
    quarchoc?
    Yidimus
    euin,elnon
    habebat
    speciem
    Uique
    decorem.
    CAPUT II.

    Qure
    est
    species
    illius
    intus,
    ithi non
    videhatur? In
    principio
    crat
    Yerbum,
    cl Verbumcral
    apitd
    Deum,
    cl Deitscral Vcrbum
    (Id. t,
    4).
    Quro.
    cst
    sptvies
    illins?
    Qui
    cumin
    formtiDeiessel,
    non
    rapinam
    arbilrttlusesl csse
    cequalis
    Deo
    (Philipp.
    n,
    6).
    i. Et ubi visus csl non babere
    spcciemneqtie
    de-
    corcin? Et nonItabuil
    speciem:
    sedvuttus
    ejus abje-
    clus,
    ct
    deformispositio ejits
    ab oninibushoininibits.
    Ilomo in
    plaga.
    In
    plagaliomo,
    anie
    plagamDeus,
    post plagani
    bomo
    Dcus,
    Ilomo in
    plaga,
    ct
    qui
    scial
    ferre
    infirmilttles.
    InlirmiUUcs
    qiiorum? Ipsoriim
    a
    quibiispaliebalur.
    Medicusferebal infirmilalcs
    plire-
    licliroruni;
    ct cum
    ipsc crucifigcrcuir,
    orabal el di-
    cehal :
    Paler, ignosce
    illis, quia
    nesciunl
    quidfaciunt
    (Lnc. XXIII, 54).
    Altcndilc : aiiicnms
    spoiisum'.
    Quaiiio magis
    dcforinis nobis
    couiinendalur,
    lanlo
    eharibr,
    l.anlodulcior csl faclus
    sponsre. Propterqnod
    cl awiiil sc. Avcrlit
    sc,
    ne illum
    inlclligcrcnt
    illi
    qni
    euiii
    crueiligebaiit.
    Facies
    cjusinjuriatacst,
    nec
    magni
    wsiiniatacst.
    5. //i<-
    infinnilales
    nostras
    porlal,
    et
    pro
    nobis in
    doloribnscsl : et nos existiniaviuiusillumindoloribus
    csse,
    el in
    ptaga,
    el in
    pcena.lpse
    aulemvulneratusest
    propterpeccatti
    uoslra,
    cl
    inftnnalus
    est
    propler iniqui-
    ttilesnoslriis.Eruditio
    pticis
    nostrcein
    cum,
    lioore
    ejus
    siiuiili sumus. Omncsul ovescrravimus
    ,
    el Dominus
    trtididil illum
    pro peccalis
    noslris.
    Evangeliiimesl,
    an
    prophciia
    "2?
    Quid
    dicunl conlia isla J udooi?Nonne
    1
    Am.
    etKr.,
    Hlendile
    quomodo
    mncmus.
    sponsusquctn-
    lo,
    etc. Uilheriinuscodex
    ,
    ii.nuiils
    qitmnoilo
    amcmus
    sponsam.
    AliiMss
    ,
    Uenleamemtts
    sponsum.
    's
    Mss.,
    im
    propltelu.
    mirum esl audire illos
    isia,
    habere illos
    isla,
    legcte
    illos
    ista,
    noninvenirede
    quo
    dici
    poluerit,
    nisi dc
    illouno
    qui
    in
    Evangelio prrodicatur
    per
    orbemtcr-
    rarum, cl adhuc nun essc
    Chrisiianos
    ,
    sed
    si.c illos
    esse crccosadvcrsus evidciiiissima
    eloquia Prophc-
    lariun?NoIi mirari ca3citalcinJ iid;corumdeChris',0.
    CAPUT III.

    EcceIransit
    tpiod
    dicitttrdo
    sjionso,
    ineipit
    dici ct dc
    sponsa;
    el
    quomodo
    in
    sponso
    mi-
    rabaris caicitaleni
    J udreorum,
    sicin
    sponsa
    mirabcris
    cuicitnlcmhrerelicorttm.
    6. J ammodo mircmtir avcilalcm J iidicorum. Do-
    ininusIradiditillum
    pro peccalis noslris;
    cl
    ipse, quo-
    niam nude Iraclalus
    esl,
    non
    aperuil
    os. V,loris tttl
    imnwltinilumductus
    esl;
    et ut
    agnus
    cinleeum
    qui
    ss
    tontlerel
    fuil
    siue
    voce,
    sicnon
    aperuit
    ossuum. Inliu-
    milittttt!
    jiulicium
    cjus
    sublaluincst. Ei ne
    conlciiinai,
    Geiieraliouem
    ejus qnis
    enarrabil?
    Qttam gcncralio-
    iiem?Anle
    luciferumgenui
    le
    (Psal. cix, 5).
    Ecccuna
    gciierniin
    : Ante
    luciferum,
    anteomnia
    quie
    facla
    siuil,
    nnlc omiics
    Angclos,
    anlc ouineincrcaliiram.
    Quarc?
    Quia
    omiiia
    pcripsumfacla
    suul
    (J octn.i,
    5).
    Setl forie
    secunda
    cjus generatio
    nnrratur.
    Quis
    illamnarral?
    Fide
    conc.ipitiir,
    niasculusIIOII
    accedil,
    tilerus
    virgi-
    nisliiinei :
    procedil lanquamsponsus
    dethalamo suo
    (Psal. xvni, 6).
    Mirabilisista
    gencralio.
    Mirabilise.-t
    huniaua, quia
    sine
    patre
    : niirabilis illa
    , quia
    siue
    ninlrc. L'l ovisad iminolandumductus csl
    ,
    itl
    acjnus
    (tntecum
    qui
    se
    londerel,
    sicr.on
    apcruit
    ossuum. In
    liuinilittile
    judicium cjus
    sublalumesl. Generalionem
    ejnsquis
    enarn.bit?
    Quoniam
    tollelurdelcrruvita
    ejus.
    IiesuiTcclionem
    cjus pnedicat.
    Videlis
    quia
    vcreDo-
    iiiinus
    (quasi possit quid
    nisi vcrc
    Verilas)
    hocdiee-
    hal ':
    Qucv
    sciiplasuut
    iu
    Lege,
    el
    Prophetis,
    el Psal-
    mistleme.
    Quia
    oportebat
    Chr',slum
    pali
    et
    resurgcre,
    audisli;. Et
    rcstirgerc,
    modo audistis :
    Quoniam
    lol-
    lclur de lerravilu
    ejus.
    El
    prccdicari
    in uoihine
    CJ US
    pcvnilsntiamcljemissionem
    peccalorumper
    onines
    geii-
    tes, incipiens
    ctbJ crusalem
    [Luc. xxiv, ii, 46,
    47)
    :
    ruulietisiliudct ah islo
    prophcla;
    non
    quia
    debcmus
    prophclampneponerc
    Dmnino. Prceco
    pnvccssil, ju-
    dex scciitus cst. Non
    sua,
    sed
    judicis
    verba
    prrcco
    tliccbat,
    ci
    jndex coiiseqiicns
    verba sua in
    pricctinc
    (iiinavit.
    Quoiiittm
    lotl.tur delerra vila
    ejus.
    Abiui-
    qiMaiibuspopuli
    n.ci ducluscsltyt morlem.
    Audicbaiis
    inododicciilcui
    illis, Quid
    vobisfeci?Si
    invenislisin
    nie
    pcccatum, arguiic.
    Et
    illi,
    Cruci/ige, crucifiga
    (J otiii.
    xix
    ,
    6j:
    ut
    pulahant
    boinincm
    ,
    tamen innb-
    ccnlcm.
    Ergo,
    /16
    iiiiquilalibuspoputi
    niciduclusesiad
    morlem.
    CAPUT IV. 7. Dtibo
    ergo
    mfes
    pro s:piillurd
    ejus. Quid
    esl
    hoc,
    Dabomalos
    prosepidtiira cjus,
    el
    diviies
    pro
    morte
    cjus?
    Malos
    proplcr.sepulluram,
    di-
    vites
    propier
    inortcm. Divcsilleab Arimntlia:nJ o-
    sepli,
    ciiin Domiims
    pendcret
    ih cruce
    ,
    iiilravit nd
    Pilalum,
    et
    petiil corpuscjus':
    oljsccutiis
    csl,
    ul
    sepve-
    1
    Ani.ci
    Er.,
    Fitlelis
    qitia
    veriis
    noniinus,
    quasi polcns
    non
    possit;
    nisinere charitas hcecdicebal?
    \.a\.,;l'idclis
    qtiia
    vsreixmiuushcsc
    possil.Quis,
    .nisivera
    1'erjlas,
    hgec
    dicebut? Loeum
    juvaiitibusniainiAcripfis
    restiluiiiius.
    5Gl
    SERMOXLV.
    262
    liret. Dali suiil diviics
    pro
    morle
    cjus
    :
    se]ie!ivil
    paupercm,
    in
    quo
    divilias
    requirebai. Ergo,
    Diviles
    propier
    mortem
    ejus.
    Quodpostea
    dixil,
    primo
    faclum
    cst :
    quodprimodixit, postea
    faeluinest. J lfn/os
    pro
    seputturaejus.
    Ubi ostendiinus? Inlraveruni J udceiad
    Pilalum,
    el dixerunlei:
    Domine,
    audhimus
    quia
    ille
    pta-
    nus
    (i
    T.>.&-KC),
    id
    est,
    ille
    imposlor,
    dixit
    discipulis
    suis
    quia
    resurrecluruserit occisus:
    jube
    cuslodiatur
    sepul-
    crum,iiefortevenianldiscipulieusnocle,elauferanleum,
    el
    fial
    error
    major priore.
    Ail itlis Pilatus : Habelis
    milites,ite,
    custodilesicul vultis.
    Accqierunt
    mililcs
    ,
    posuermil
    ihi
    (Matlh.
    xxvn, 57-66).
    Mali suni isli:
    ipsi
    sunt dati
    propter sepulluramcjus
    ad custodien-
    dtthi. Sedundc
    prohamusquia
    mali sitni? Militesin-
    noccnlcserant missi:
    judex
    eis
    prrccepit;
    vcnerunt
    ad
    septilcrum,
    cnstodierunl. Audi
    quia
    mali stint:
    lcge Evnhgelitim.Posteaquam
    resurrexit
    Dominus,
    etvitierunl
    nngelum,
    conlerrili ct consiernali sunt.
    Qliahdo
    diclum est
    aliis,
    Nolite limere
    vos,
    isli
    limorc
    percuisi, quia
    fidc sublcvali non suut. Et
    Iniiieiicumista
    scirent,
    venerunt ad
    J udrcos,
    dixe-
    runt illis isla omnia. Dixerimt J udici : Damus
    vobis
    pecnniam. Ergo
    mali erant : veritatemabs-
    condennil,
    mendaciiim vendidcrunt. Et
    quomodo
    mendaciumvendiderunt? Non
    mirum,
    mcudacium
    vendidermtt,
    riieiidaciume;vci eoecis. Dicite
    (
    di-
    clum est
    iltis') (yiiia
    dormienlibusnobisvencruni di-
    scipuli cjus,
    et subtraxerunl eum. 0 vanitas vcndens
    vanitalemvauilali! Audiluri sunt vani ct credituri 1.
    Ilodicquc
    hbeest
    apud
    J udacos
    ,
    sic habei
    ipsa
    fama
    ,
    qtiamvana, qiiamfalsa, qttam
    inanis
    (
    Mallh.
    xxvm).
    Testimoiiium
    martyfum
    nolunt
    audirc,
    ui
    vivant;
    et
    lcstinioiiiuindormientium
    audiunt,
    ut
    pereanl.
    Si dor-
    miebant
    custodes,
    undc
    poluerunt
    scirc
    quis
    illumlu-
    leril de
    scpulcro
    ?nut
    quidvigilnbas,
    male? 0 male
    ,
    dc
    quo
    nonsinecausadixit
    prophela,
    Dabomalos
    pro
    sepulturaejits.
    0
    mali,
    o
    pessimi
    : aut
    vigilabalis,
    ct
    custodire
    debuistis;
    aut
    dormiebalis,
    et
    quid
    sil fa-
    cttmi nescilis.
    Impletum
    est enim
    quodSpiritus
    san-
    clus
    per
    Psalmistammultoante
    prrvdiverat: Cogilave-
    ruhl consiiveri
    qiiod
    non
    poluerunl
    stabilire*
    (Psal.
    xx, 12).
    2CAPUTV.

    8. Nos
    ergo,
    fratres
    cliarissimi,pro
    quorum
    saluteista omniaet
    prtedicla
    sunt et
    implela,
    graliasagamus
    divinai
    misericordire,
    et
    quanliimpos-
    sumus,
    totisviribus
    lahorcmus,
    ut beneficiaDei non
    noliis
    judiciumpariant,
    sed
    profectum
    : ut cumtre-
    meiidus
    judicii
    dies el
    lempus
    reddendrv.rationisad-
    venerit, quidquid
    nobis
    3
    Dominusct Salvaior noster
    conlulil
    judicatus, intcgrum
    inveniat
    judicaluius.
    Et
    quidem
    illecum
    veneril,
    reddilurusest
    quodpromisit,
    scd
    requisilttrus
    est
    quod
    redemit: et
    quod
    in
    primo
    1
    sic
    polioresmanuscripli.
    At
    ediii,
    vendensvanilalem
    ,
    vanitatemauditurhvanisetcredituru.
    2
    Totum
    quodsuperestcaputquiulum
    a
    quibusdam
    abcsl
    Mss.,.videturque Augustiiuun
    n.inus
    (piam
    caesariumnoi.is
    exhibere.Coufcrs&nuoneni
    Appendicist5,
    n.
    S,
    serm.
    \i,
    n.
    6,.scn. io,
    n:
    5,
    el Casarii iiomiliam~~.
    3
    Mss., quidquid
    innoiis c:.iiti;iii.,-iel;:iii s:.l.a
    Caesaiius.
    advenlu
    conltiht,
    cxaclurus est in secundo
    Quamvis
    niulium
    prxsumere
    debcamus de niisericordia
    bci,
    nontamcn
    negligenicr
    debemttslimeie
    jusliliam
    ejus.
    Cum
    justitiaenim
    te
    judicabit, qui
    ctun misericordia
    lercdcmit. Nam
    quod
    tam
    longo temporepcccamiis
    et
    parcit,
    non est
    negligentia,
    sed
    paltcntia.
    Nonille
    poleniiainperdidit,
    sed nos ad
    pcenitcntiam
    reserva-
    vit. Timeamus
    1
    crgo juslitiam, cujus
    misericordiam
    desideranuts. Parcit enim
    modo,
    sed nonlacet: scd
    et si
    lacct,
    non
    semper
    tacehit. Audiamus
    ergo
    cum
    dumnon tacet in
    prrccepto,
    si volumusut nobis
    par-
    cat,
    cumnon tacucrit in
    judicio.
    Modoenim nobis
    prrcrogatttr misericordia,
    luuc a nobis
    oxigeturjusii-
    tia,
    et reddet
    unicuique
    secundum
    opcra
    sun
    ;
    nc fiet
    illud
    quodAposlolusdixit,
    J udiciumsinemisericordia
    illi
    qni
    non
    fccil
    misericordiam
    2
    (J acobi u,
    15).
    SERMOXLV
    '
    ().
    De eo
    quod
    in
    Isaia, cap. LVII,13, scriptumest, Qui
    aulemdediti eruntmihi
    3,possidehunl lerrani.etin-
    habitahunt montemsanclummeum. Et de
    Aposlolo,
    Hns
    ergo promissioneshabentes,
    eharissimi,
    niun-
    demus nosabomni
    coinqtiinaiione
    carnis cl
    spiri-
    tus, ]ierficieiiies
    sanelificalioneminlimorc Dci.
    (II
    Cor.vi
    i,
    1.)
    1. Divincemiscricordicetribuendum
    quod oppor-
    tttne accideril nulla hominumcura. In omnibus le-
    ctionibus
    , quas
    reciiatas
    audivimus,
    si animadvcrtit
    Cbaritas vestra
    primam
    leclionemlsaire
    prophelre,
    quia
    omnia
    quce
    lectasuntnecmcminissenecdicerc
    pos-
    sumus,
    rccentissimuin arbitror residere
    potuissc
    in
    cordibus
    vestris, quo
    conclusitLector :
    Qui
    auleni de-
    dili niihi
    erunt, possidebunlterram,
    el iitliabitabunlnion-
    lemsanctuinmeum. Deindeascendil
    apostolicalecLo,
    et indc
    coapit
    : Has
    crgopromissioneshabenlcs,
    charis-
    simi,
    niunilemusnosaboinni
    coinquinalione
    carniset
    spi-
    rilus, perficienlessanclificuiioncmin
    limoreDci. Procu-
    rantedivina
    misericordia, qurv.
    uos
    regit,
    ct
    quoc
    nobis
    esurientibusescas
    prrcparal,
    nonsolttm
    corporum
    re-
    ficienJ ortim, propter quas
    oriri facit solcm
    supcr
    bo-
    nos cl
    malos,
    et
    pluil super justos
    el
    injustos;
    sed
    etiam
    propler
    famemcordis
    nostri, quain patimur
    iu
    hac
    eremo,
    et
    morimur,
    nisi manna
    pluat
    : nicnsam
    ergo
    suam nobis
    prrcparante Domino,
    ntilla Iiumana
    induslria
    procuranlc, quodipsenovit,
    faclum
    cst,
    ut
    selectioncssic
    scqueronlur,
    ut iuIsaia
    promilteretur
    nobis
    aliquid,
    in
    Apostolo
    autem
    diccrctur,
    Ihts
    crgo
    promissioneshubcutes, charissimi,
    mundemusnos ab
    omni
    coinquinalione
    carnis el
    spirilus, perficienles
    san-
    ctificaiiouem
    inthnore
    Dei; quasi
    unaleclioesset Pro-
    phclrc
    el
    Apostoli. Quid
    enimait
    Apostolus
    ? Hus
    ergo
    promissiones
    habentes,
    charissimi : et ibi non cst di-
    ctum
    quas promissiones,
    non
    quia
    non ibi
    sunl;
    sed
    1
    PicAm.etMss.Er.vcroct
    Lov.,
    Tcneainus.
    2
    Mss.,
    Itis
    qv.i
    non
    fearint
    misericordiam.
    3
    In Possidii
    indieub, cap. 8, Qui
    aulem servium
    milii,
    elc.
    '
    :-cnn<mi.; bitUis'e unicum
    exemplar
    v>dimiisMs.Cof-
    i-erli..iii.ic"iiiictiitiiincsirm.
    (::) '.ii.-i,
    i2exsiruiondtiuis.
    263
    S. AUGUSTINIEPISCOPl %i
    quia
    noninde
    ccepit
    lector : ct
    lanquamquxrebat
    ani-
    musaudiloris,
    de
    quibiis promissionihus
    dical
    Apo-
    stolus,
    IIas
    ergo promissioncs
    habenles, dttarissimi,
    tnundemusnosabomni
    coinquinutione
    carniset
    spiritus.
    Magnuni
    eniin
    ncgolium
    nobis
    iuiponitur,
    ct non
    par-
    vus
    labor,
    muiidarenos ab omni
    coin<|uinatione
    car-
    nisel
    spirims
    : el nemo
    suscipil
    luinc
    lahorem,
    nisi
    audial
    promissionis
    mercedeni. Cuni
    crgo
    laborcm
    inuiidationiscarnis et
    spiritus
    nemo
    suscipiat,
    nisi
    pr.cinio
    inviialus;
    nescio
    qiiomodo
    factumest ul Le-
    eior abindictione
    laboris
    inciperel,
    el a
    proinissione
    mcreedisnon
    ineiperct.
    Sed DeusnoluitIraudareau-
    diloreminlenluin. Si Ibrledubitabat
    snscipcre
    labo-
    remniundalioniscarnis ct
    spiritus, qui
    nonaudierat
    iiiercedom,
    arniel scad
    principium
    lectionis
    aposloli-
    cre:
    promissioncs
    atiteinsi
    qiirmil,
    alteiidat ad finein
    lectionis
    proplicticrc.
    Ubi enini finivit
    propheiica
    le-
    ctio,
    ilii csl
    promissio
    : unde
    ccepit Apnstoli leclio,
    ibi csl
    operis
    indiclio.
    2.
    Cupiditnles
    non
    finiuntur,
    sed
    augenlur,siprassen-
    litt
    propler
    lerrentts
    promissiones
    conlemnantur.
    Eriga-
    mus
    crgo
    nos,
    ct nmndemusaboimii
    coinquinatione
    carnis ct
    spiritus,
    has
    promissioues
    liabenles.
    Quas
    promissioncs?
    Qui
    aulemmihidediii
    eruni,
    dicil Domi-
    nus
    per
    I-aiani
    , possidebnnl
    lerram
    ,
    et inliubilabuiil
    monleiiisanclummeum.Ilas
    ergopromissiones
    haben-
    tes,
    uiuudcmusnosaboinni
    coinquinttitone
    carniset
    spi-
    rilus. Dicit
    aliquis
    : Et
    proplerea
    memm.daboacoin-
    quinaliono
    caruiscl
    spirilus,
    ul
    possidcani
    lciramct
    iiihabilcmuioi.lein? Procul duhio
    qiiicreiiduinquid
    sibi vult
    possessio
    lerr;c etmonlishabilatio: neforle
    sperenl
    hemiiies,
    lalas
    possessioncs
    sc
    acccpiurus,
    et
    nonliniant
    cupiditaicm,
    sed
    dilferant;
    imo
    augeaut,
    ci conlemniiil
    parva, pulauies
    scde
    ipsogenere
    ac-
    eopluros
    essc
    majora. Qiiiscniin
    noiiconlcmnalunam
    cenluriam,
    si illi
    proiniilalur quia possessurus
    esl
    ccnUiin?Aul
    quis
    nonconlcmnatdcliciasuuius
    pran-
    dii,
    fortc
    pauperioiis
    et
    frugalioris,
    si dicaturei: Nisi
    leeonliiiueris,
    non veniesad illamcocnanilaulissi-
    maiiict
    opimain?
    Qui
    siccouiiiicnla
    quibusdamproc-
    seiitilius
    ,
    noii linitinl
    cupidiiales
    '. Tiinendone
    per-
    danl
    quodaiuplitis
    desid-jraul,
    ea
    qutc
    iuinorasunl
    conlemniiiii; ipsn
    csl lamcn
    cupidilas. Numquid
    non
    cst
    avarus, qui
    coiilcnuiii cciiium
    folles,
    ut
    acquiral
    iiiillc? I\\mlibi vidcalur
    jam
    finisse
    avaiiliam, quia
    invenisii
    etimcoiileinnciiicmfollesccnlum. Milleco-
    gilal,
    itlcoecnumi
    coiiieinpsil ().
    Sunl
    homines, qui
    obscquuiiliirpleiiiniquc
    senibusfiiiosnon
    hahentibus,
    cl coniciuinint
    iuillis
    mulia,
    sed
    majora
    ex
    ipsisspc-
    rant. lsios miscrieordes
    putamus,
    an
    cupidos?
    Ideo
    plus prohantur
    lilii
    paiipcrum, quandoobsequunlur
    parcnlibus paiipcrilms; quia pielas
    illos
    dw-it,
    non
    merccs. Filii aiiiemdivitum
    tpiaudoobsequuiilurpa-
    renlibussuis,
    non
    probatur pictas,
    etsi
    csi,
    lalcl:
    quia
    et si vidclur a
    Dco,
    ab lioniinibusvideri non
    polcsl.
    Adeocl
    ipsl parcules
    malesenlieules
    plerumque
    de
    1
    InColbertino
    Ms., non
    finiunlcupiditales;quiamajo-
    ressunl
    cupidilt.tes,
    liinendo
    ne,
    elc.
    (n)
    \id. Euarr.iui'sal.
    i3,
    n.
    10,
    et rsal,
    86,
    n. 9.
    filiis
    suis,
    cum
    pulant quiapropler pecuniam
    illisob-
    sequuntur
    filii
    stii,
    cuiii
    expediataliqmtndo
    filiiseo-
    rumut
    cmancipcnitir
    a
    parentihus,exigil
    forie
    aiiquod
    comnioduniuxorem
    dueiurus,
    aut
    perveniendi
    adali-
    quemhonorem,
    ul doucnt illi res
    suas,
    et dicunl:
    Non
    donabo;
    nam
    jam
    nonmibi
    obsequctur
    1.
    Qualem
    senlcittiani lulil defilio
    suo, quia
    ad
    pecuniam
    illi ob-
    seqiiiiur,
    nonaitendens
    paternam
    ehaiilatem? Si
    ergo
    limes ne
    accepta pecunia
    nonlibi
    obsequalur
    fihus
    iuus,
    noii est amabilis
    pietas.
    sedvenalis.
    Quanlo
    me-
    liorfilius
    paupcris,
    filius
    aliquando
    scnisseruinnosi' et
    cgculis, qui
    niliil
    cxspeclans
    a
    palre suo, quia
    noii
    babet
    quod
    ci
    diinittal,
    Iaboribuset scrumnasudoris
    pascitpalrem
    siuiin?
    Aliquaudo
    el filiidivitumatten-
    denics tiinorctii
    Dci,
    non
    quiaexspeciaul aliquid
    a
    parenlibussuis,
    sed
    quiaparcnles
    sunt et
    genuerunt
    ct
    educaverunt,
    ei Deus
    pracepil dicens,
    Uonora
    pa-
    Iremluumcl mutremluam
    (Exod. xx, 12),
    ideoobse-
    qiiunttir
    : sedIatel
    affecius,
    ubi
    propositum
    est
    pra>
    niiuni. Eo autemisli
    accepliores
    sunl
    apud Deum,
    quia
    menteiii
    ipsorum
    non
    possunl
    videre
    homines,
    ct
    Dcussolus
    videi,
    ncc landari ab
    bominibus
    possunt:
    sicutJ ob
    qui
    colebat Dcum. Putavcrunt enim doe-
    moncs
    qtiod propler
    mercedemcoleret Deiini. Ubi
    aiitcm
    probalus
    esi
    quiagrnlis
    coleret?
    Quiaperdilis
    oinnibus
    dixit,
    Domiuus
    dedil,
    Dominus
    abslalii',;
    sicut
    Dontino
    placuit,
    ita
    faclum
    esl: sitnomenDominibene-
    dictum
    (J obi, 21).
    5.
    Scripturce
    obscuratocaexlocisaliis
    apertis
    Ulu-
    strautur.
    Quare
    ista
    dixi, fratres?Quia quolidie
    uon
    tacct
    Scripliira monere5,
    ut
    temporalia
    conle-
    mncutes,
    iclcrna
    diligamus
    : nonlacet omnis
    pagiua
    divinn
    ioqui nobis, aliquaudo aperte, aliqunndo
    in
    mysleiio
    obscurc. Sednemofraudari se
    putet, quan-
    doohscurc
    pagina
    divina
    loquitur.
    Ubi adle
    prodit
    volunias
    Dei,
    hoccsi ubi
    aperta est,
    ibi illam
    dilige,
    ibi
    illauiama, qunndo aperte
    inonet. El
    qualisest
    iu
    aperio,
    lalisest in
    obscuro; qualis
    est in
    solc,
    talisest
    inunibra. Talcmillam
    sequaris'%
    si laleinillain
    lcgis.
    Obscuruui esl
    cnim,
    ul
    dixi,
    Possidebil
    lcrram,
    et in-
    hubilubiimoniemsanclummeum.Nam si carnaliler
    uccipimus,
    uounos mundabimusaboinni
    cuiuquina-
    lionccarniscl
    spirilus ;
    el sinecausanobis
    procura-
    vil Deusfmcmleclionis
    propbeliciccoiijuiicium
    cuiu
    priucipio
    lectionis
    aposlolicse,
    si
    propterpossideiidum
    niontemterrenumadavariliamuos
    prreparauius,
    non
    ad
    piclalcm. Scdquid
    debemus
    iulclligere
    montcin?
    Obscurum
    estquid
    dixerit nionlem. Sedsi deseruis-
    sct nos
    Deus, misquamaperle
    dicerel
    quid
    sit mous.
    Ubi autcmdicit
    apcrie,
    ibi aninmoulcm. Ubi
    apciltt
    1
    sic
    legit
    huuclocumsirm.: Adeoet
    ipsiparentes
    male
    sentitint
    pterumqe
    de
    filiissuis,
    cum
    pulanl
    qida
    proptei
    pecuniuni
    illis
    o.sequunturjiiii
    sui: cum
    expedtataliquando
    filiis
    eorumut
    einuncipentur
    a
    parenlibus.Exigit
    forte
    ali-
    quod
    commodutn nxorem
    ducturus,
    aut
    perveniendi
    ad ali-
    qucmhonorem,
    utdonenlilli res
    suas,
    etdicunt: xonrfo-
    nabo,namjamnonmiliiobsequetur.
    M.
    -
    ltacolbertinuscodex.At
    sirmondus,
    servimrumnosi.
    3
    Hie
    aiiisque
    mfra
    locis,
    verbanonuulla
    quse
    luerautin
    strniondiediuone
    pratermissa,
    restituuuturexColberUno
    manuscripto.
    4
    Ms.cl,
    setjucris.
    265
    SERMOXLV.
    266
    tibi commendalmonlem,
    et
    ipsa Scriplura
    se
    aperit
    quid
    dicat
    nionleni,
    ibi illumamn. Etiamubi audie-
    ris
    promitli
    monlein lalem,
    illum
    sequere: qualem
    amasti in
    aperto,
    lalem
    intellige
    inobscuro. Ubi
    pu-
    lamusdictum
    montem,
    ut
    possimus
    nos mundareab
    omni
    coinquinalione
    carnis et
    spiritus
    ?
    Quis
    moiis
    nobis
    promissus
    esl?
    i. Terra Vivenliumnobis
    promissa.
    Primo lerra
    qualis
    nobis
    promitlitur
    scinmus, quamsuspiralquo-
    damloco
    prophela
    David,
    ct dicil:
    Spes
    meaes
    tu,
    portio
    meain terraviventium
    (
    Psal.
    CXLI,
    6
    ).
    Procul
    duhio
    ergo
    esl
    qurcdam
    terra
    viventium, quia
    ista
    lerra morientiumest. Autsi
    aliquis
    in ista lerra na-
    sceretur nisi
    morilurus,
    nondiceret iilamlerramvi-
    ventium,
    nisi
    comparans
    istam lerram et inveniens
    eamlerram esse morienlium. Est
    ergo
    terra viven-
    tium: namcumrcternaet coeleslis
    sit,
    terra dicilur
    quiapossidetur,
    non
    quia
    aralur. Habetcnim
    posses-
    sorcm sinelabore :
    quia
    et ista
    possessorem
    suum
    exercet
    inlabore,
    ct
    faligatin
    timore.
    Quid
    tibi dici-
    lur ?
    Surge,
    ara
    lerram,
    ut
    possis
    habere undevivas.
    El velis
    nolis, gemens
    ct
    suspirans
    surgis,
    et
    opera-
    ris
    ; quia sequitur
    le senlentia damnati Adam: In
    laborevultusluiedes
    panem
    luum
    (
    Gen.
    m,
    19
    ).
    Cum
    autemiransierit omnis Iabor et
    gemitus,
    erimus iu
    terra viventium. Nihil ibi nascilur ct crescil :
    quid-
    quid
    ibi
    est,
    eodemmodo
    esl,
    sic est
    semper
    '. Non
    ibi allernanl hiemset
    oestas,
    noxet dies. Hicsemina-
    lur,
    ut ibi
    metatur;
    si lamen seminaiur.
    Quis
    est
    enim
    qui
    seminal
    hic,
    ul ibi melat ?
    Qui erogat pau-
    peribus. Erogatio pauperibus
    seminalioest interra.
    Semina
    hic,
    etibi inveniesmessem: ocstatenon seca-
    tur,
    ut
    transeat;
    sedet manducaiur,
    et cum
    gaudio
    pcrmanet.
    Ibi enim
    justilia saginaris.
    Terra illahabet
    panem
    suum.
    Quis
    est iste
    panis
    ?
    Qui
    huc indend
    nosvenit:
    Ego
    sum, inquit, panis
    vivus
    qui
    de ccelo
    descendi
    (
    J oan.
    vi,
    51
    ).
    Qualis
    est iste
    panis
    ? Beati
    qui
    esuriuntet siliunl
    jusliliam, quoniamipsi
    satura-
    bunlur
    (Mallli.
    v, 6).
    5. MonsChristuset Ecclesia. Audivimus
    panem
    de
    lerra illa,
    audiamuset monlem. Inhabitabunt, inquil,
    inmonte sancto meo. Pulo enim invenimus in alia
    sancta
    Scriptura, quia
    mons et
    ipse
    Christusest.
    Qui
    est
    panis, ipse
    est el mons : sed
    panis, quia pascit
    Ecclesiam;
    monsaulm,
    quiacorpusejus
    cstEccle-
    sia.
    Ipsa
    Ecclesiaesl mons : el
    quid
    est
    ipsa
    Eccle-
    sia?
    Corpus
    Cbristi.
    Adjunge
    illi
    caput,
    et fitunus
    lioino.
    Caputet
    corpus,
    unus homo.
    Capul quis
    est?
    Ilic
    qui
    nalus esl de
    virgine
    Maria,
    qui suscepit
    car-
    nemmorlalemsine
    poccato, qui
    a J udads
    cajsus,
    fla-
    gellatus,
    conlemplus,
    crucilixtis; qui
    traditus est
    pioptcr
    delicta
    nostra,
    etresurrexit
    propter justifica-
    lioncmnoslram.
    lpse
    est
    caput
    Ecclesioe,ipsepanis
    de ilia terra.
    Corpus
    atilem
    cjus quod
    esl?
    Conjux
    ejus,
    idest Ecclesia.
    Erunl enim duoincarne ttna.
    Sacramenlumlioc
    magnum
    esl :
    ego
    aulemdicoinChri-
    stoctinEcclesia
    (Ephes.
    v,
    51et
    52).
    Sic et Dominus
    in
    Evangelio,
    cumde viroet deuxorediceret:
    Igitur
    1
    ColbertinusMs.,
    sicest
    sempitcrnum.
    SANCT.
    ACGOST.V.
    jam
    nonsunl
    duo',
    sedunacaro
    (
    Matlli.
    xix,
    6).
    Er-
    go
    unum voluit essc hominemDeum Clnistum ct
    Ecclesiam. Ibi
    caput,
    et liic membra. Noluit
    resurge-
    re cummembris,
    sedante
    membra,
    uthaberent
    quod.
    sperarent
    membra. Sed ideomori voluit
    caput,
    ut
    priusresurgeret capul; prius
    ire in ccelum
    caput,
    ul
    in
    capite
    suo
    spem
    haberent caetera
    mcrnbra,
    et ex-
    spectarent impleri erga
    se
    quodproemissum
    est inca-
    pite. Quid
    enim
    opus
    erat Chrislo
    mori,
    Verbo
    Dei,
    per quodfaclasuntomnia,
    de
    quo
    dicitur : ln
    prin-
    cipio
    erat
    Verbum,
    et Verbumerat
    apud Deum,
    et
    Deuseral Verbum: omnia
    per ipsumfacla
    sunl
    (J oan.
    i, 1,5 )
    ? El
    crucifigilur,
    et
    irridelur,
    et lancea
    per-
    cutitur,
    et
    sepelitur ;
    et omnia
    per ipsum
    factasunt.
    Sed
    quiadignatus
    est esse
    caputEeclesirc,desperaret
    deseEcclesia
    quia resurgeret ,
    si
    videret
    quia
    nou
    resurrexisset
    capul.
    Resurrexit
    ergo caput,
    et visum
    est
    resurgere caput.
    Primo a
    mulieribus visum
    est,
    et iiuntialumest viris. Primoemulieres
    viderunt re-
    surgentem
    Dominum,
    et
    Evangelislis
    futuris
    Aposto-
    lisamulieribus
    Evangelium
    annuntiatum
    esl,
    et
    pcr
    mulieres illisChrislusannuntialus.
    Evangelium
    enim
    latine bonusnunlius est.
    Qui groece
    noverunt,
    sciunt
    quid
    sit
    Evangelium. Evangeliumergo
    bonus nun-
    lius.
    Quid
    tam bonum mmiium
    possumus dicere,
    quamquia
    resurrexit Salvalornoslcr
    ;
    aul
    quid
    ma-
    jus
    iili
    proedicaturi erant, quamqtiod
    cis feminse
    nuntiaveruni ? Sed
    quare
    femina
    nunliavit
    Evange-
    lium?
    Quiaperfemiiiam
    niorsemendaia est. Eienim
    feminamnuntiantem mortem
    consolala est femina
    nuntians
    vitam, quia
    mortuaerat
    propinans
    mortem.
    Per feminamseductusest
    Adam,
    ut caderet in mor-
    tem:
    per
    feminam
    nuntiatus
    estChristus, jam
    resur-
    gens
    iion
    moriturus. Sic et nosfuluri sumus
    resurge-
    re,
    et erimus monssanctus Dei. Inhocmonie
    habitat
    qui
    dedilusest Deo.
    Qui
    aulemmihi dediti
    erunt, pos-
    sidebunt
    lerram,
    etinhabitabuntmontemsanctum
    meum
    ;
    id
    est,
    non recedentab Ecclesia. Modo
    laboremusin
    Ecclesia,
    postea
    boereditabimus
    Ecclesiara.
    Quando
    cnimibierit
    gaudium
    nostrum
    sempilernum,
    nonibi
    erimusnisi
    possessores,
    non autemlaborabimus.
    6.
    Quomodo
    ntonsChrisluset Ecclesia. Sed
    evi-
    denler inveniamusalibi monlem islum: nam
    qtiasi
    obscurumvidelur. Polest
    aliquis
    dicere : Ubi nions
    Ecclesia? et
    quaudo
    monsChrislus?et
    quando
    mons
    corpus
    Cbristi?
    EvidentissimcDaniel dicit :
    nemo in-
    de dubilat. Visionemvidit
    Daniel; jam
    numquid
    in-
    diget expositore?
    Videat Cliaritas vesita.
    Quoedam
    verbaibi forte
    indigent exposiiione, quoe
    in nomine
    Chrisli
    cxposila aperienlur
    vobis. Videtesi
    potest
    dicinisi deChrislo.
    VM,dixil Danicl,
    el ecce
    lapis
    ab-
    scissusdemonlesinemanibus.Nonhoc
    dixit,
    Sine ma-
    nibuserat ille
    lupis
    : sed sine
    opere
    humano
    praci-
    sus
    lapis
    de
    monle;
    nonhumanoemanus
    accesserunt,
    ut
    lapis
    demmtc
    proecideretur.
    Novil Charilas veslra
    quia
    non
    prrjecidunturlapides
    de
    monle,
    nisi acceden-
    tibus manibus humanis. Illc autem
    proecisus
    cst de
    1
    sirm., quia
    non
    resurgeret.Abest, non,
    aMs.
    cl.;
    sed
    jdemsensusefflcividelur.
    (Neuf.J
    IG7 S. AUGUSTINIEPISCOPI 2fi
    iiiiilesinc mahibus: et
    venit,
    el
    coiifregit
    omnia
    regna
    lerrarum. Nesciosi versatur anteoculosvcstros
    ilisi
    Clirisltis,
    de
    quo
    diclum
    est,
    Adorabuni eum
    cntiies
    reges
    terrce
    (
    Ptal.
    Lxxi, 11). Ipse confregit
    omnia
    regna
    terrarum.
    Superbus
    rex antesenullum
    rcgem
    vull habere;
    modoomnes
    reges
    Christumba-
    benl
    regem. Confregitergo
    omnia
    regna
    terrarum,
    til ille
    regnel.
    Et
    quid
    dicit iste? Crevit
    lapisUle,
    et
    fdctus
    esl mons
    gmtidis,
    ilaut
    impleret
    universam
    fa-
    cicmierrce
    [Dan.n,S4, 35).
    J am
    pnloquiaagnoscilis
    Christum. Audistisde
    lerra, Qui
    dedili mihi
    erunl,
    possidcbunt
    terram. Audisliset de
    monte,
    Et inhabi-
    itibunlmonlemsanclummeum.Has
    ergopromissiones
    kabentes,charissimi,
    mutidemusnosabomni
    coinquina-
    iionecarniset
    spiriius.
    Sedforle
    vullisncsse
    quid
    est
    pvfjecidi
    sinemanibus.Hocenim
    quasi
    obscureibi
    po-
    situmcsl :
    quibusdam
    vero
    jamoCcurrit,antequam
    dicam: sed
    patianlur
    moras
    aliquaspropter alios,
    qui cogitare
    Indenon
    possunt,
    nisi
    per
    nos
    aliguid
    audierint.
    Quidesl,
    sinenxanibus?Sine
    opere
    homi-
    Bist El
    illudadvertatCharitasvestra, fratres, lapidem
    praecisum
    demonle,
    etfaciumeKsemontem.Demon-
    le
    prrjecisus,
    et mons faclusest crescendo: sed
    qua-
    lis monsfaclus? Non
    lalis, qualis
    illevinde
    prsecisus
    est: namde illo
    monle,
    unde
    .proecisusest,
    nondi-
    etum
    est,
    Crevit el
    implevit
    universamterram. Duo
    monlessunt
    ergo
    :
    primus
    mons
    Synagoga,
    secundus
    Ecclesia:
    primus mons, populus
    J udaeorum
    ;
    sectln-
    dus
    mons, populus
    Cbristianus. Sedut fieret
    populus
    Christianus
    magnus
    mons,
    et
    impleret
    universamler-
    ram,
    deillomonte
    prrjecisus
    est
    lapis, quia
    deJ u-
    daeisvenit Chrislus.
    Quare ergo
    sihemanibus?Sine
    opere
    bumano, Gliristusenimnatusdo
    virgine,
    sine
    complexu
    maritali
    coneeplus
    csl.
    7.
    Qualis
    monsClirislus.ContraDotmislds.
    Ergo
    manifeslumistummontemhabemus. Nonnobis
    pro-
    ponamus
    monles,
    aut
    qualis
    cst Giddaba
    ',
    aut
    qua-
    les siint
    quicumque
    nobis nominantur.
    Aliquando
    enirncarnaliter
    accipienteshomines;
    ut
    puta, legunt,
    Exaudietiltumdecoilosanctvsuo
    (Psal. xix,
    7
    )
    : bene
    aliquando
    de
    nionle,
    l
    loquitur
    Christum
    2
    : et cur-
    ruiit bominesinmonlcm
    orare, quasi
    ibi exaiidiat
    Deus. Carnaliter
    sapientcs,quia
    videnl
    plerunique
    nu-
    hes inhajrerein laleribus
    montium,
    ascendunt in
    inonles,
    ul
    proximi
    -sintDeo. Oralioneluaviscon-
    lingere
    Dcum?humiliate.
    Ilerum,
    quiadiximus,
    Vis
    conlingereDeum?
    humiliate :
    necarnaliteraccipias,
    descendensin
    hypogoeas,
    til ibi
    roges
    Deum.
    Necliy-
    pogaias,
    necmontem
    quasras.
    Incordetuobabehu-
    mililatem,
    et Deuslibi dabit
    altiludinem;
    venietad
    le,
    et erit tecumin cubiculotuo.
    Ei'goqualem
    mon-
    tembabemus
    Chrislum,
    Ecclesiam
    hahemus,
    Eccle-
    siamamemus. Crevit et
    implevit
    mensisieuniver-
    sumorbemterrarum. Manifestumest
    quia
    non sunt
    1
    Sirni.,
    Giddava. AtMs.
    cl.,
    Giddaba.

    Dehoceodem
    monlevideTractatum
    primum
    in
    Epistolam
    J oannisad
    1'arlUos,
    tomo
    5, pag.
    1977. M.
    "Sirm.,elioquitur
    cluistus. Atffls.
    cl.,
    el
    loquilurchri-
    ttum.
    in isiomonte
    quiin parlesunt,
    et nontenenl nobis-
    cum universam terram.
    Commemcramini,
    fratres,
    quia
    omnis
    pagina
    armat et
    implel
    noscontra
    linguas
    hominum,quas quotidiepaiimur.
    Si
    dixissel,
    Crevit
    ille
    mons,
    el
    implevit
    universam
    Africam;
    numquid
    dicerent
    illi,
    nisi
    quiapars
    Donati est?
    Compressit
    linguasipsorum
    crescendo.Tantum
    crevit,utobturet 1,
    ora verbosorum.
    Quo
    emmiit crescendo?Per
    uni-j
    versamterram. Nammons
    ille,
    unde
    proecisusest,
    l:
    non crescendo
    implevit
    universamterram:
    quia
    etsi
    impleverunl
    universamterram
    J udoei,quia
    debellati
    sunl,
    et suamterrani
    perdiderunt; dispersi suntper
    lerraui
    pcenameritorum,
    non
    magnitudine
    increinen-
    torum. DominusaulemCliristus
    lapisaugularis,
    sub-
    egil regna hominum,
    frcgilregna doemonum,
    humi-
    liavit omnes
    reges
    ut
    cresceret,
    crevit et
    implevit
    universamfaciemterroe.Audeo
    dicere,
    adhuc
    crescil,
    adhucsunt loca
    quoeimpiet.
    8. Munditks camis et
    spirilusprcecipilu-r.
    Tu er-
    go
    ama
    ipsum
    montem
    ,
    et
    para
    te habitare
    ipsum
    monlemin
    aelernum;
    et mundateab omni
    coinqui-
    aalionecarniset
    spiritus,
    lias
    promissiones
    habens.
    Quaspromis-siones
    ?Si vis
    possidereterram,
    el inha-
    bitaremontem
    sancfum,
    mundateab omni
    coinqui-
    nationecarnis el
    spirilus. Quae
    sunt
    coinquinaliones
    carnis? Intendat Charitas
    vestra,
    ct boc debemus
    dicere.
    Quae
    sunt
    coinquinationes
    carnis? Non ubi
    casutransit
    homo,
    et
    tangit aliquid
    aut
    pede,
    aut
    eliamfacie
    ;
    aut si
    contingat
    homini lahi
    pede,
    et ila
    cadere
    ,
    ut in
    lutum,
    aul in coenum
    venial, coinqui-
    nalaesl facies.Facilisesl isla
    coinquinatio;quomodo
    solet
    dici, lavatur,
    et exit 2.
    Coinquinatio
    verocar-
    nis, qure
    cavenda
    est,
    nonhuc
    exit,
    nisi de
    coinqui-
    natione
    spirilus
    ,
    ct sic
    coinquinat
    carnem.
    Coinqui-
    nalio
    spiritus quoe
    est? Libido.
    Coinquinalio
    carnis?
    Perpetralio
    adullerii. Habes duo : surrexit
    lihido,
    jamcoinquinatus
    cst
    spiritus;
    nondumaccessitadul-
    lerium,
    nondumcaro
    coinquinata
    esl. Sed
    quidpro-
    dcsl
    quia
    caromunda
    cst,
    ct habitatorcarnisimmun-
    dus? Ille
    qui
    forle mundus est in
    carne, adulterum
    eumDeustenet in
    corde,
    sicul Dominusdicit : Amen
    dico
    vobis, qui
    videril mutieremad
    concupiscendum
    eam
    , jam
    mcechalusesl eamin cordesuo
    (Malth.v,
    28).
    Isiaest
    coinquinaliospirilus. Quando
    aulemfit
    perfecta
    sanctificalio?
    Quando
    cst et carniset
    spiri-
    lus. Sunl enim
    homines,
    qui lemperant
    seafaclis
    ,
    el non
    temperant
    sea
    cogitationibus
    malis: faciunt
    mundalionem
    carnis,
    etnonfaciunl
    mundationem
    spi-
    ritus. Talesideo non
    faciunl, quia
    limenthomines.
    Libido
    ardel,
    limor revocat.
    Quid
    limcs?
    Invcniri et
    damnari;
    inveniri et
    expompari. Ergoincoinquinata
    videtur
    caro,
    sednonest
    perfecta
    sanctificalio:
    quia
    quid
    dicit
    Apostolus
    ? Mundemusnosabomni
    coinqui-
    nalionecarnisel
    spirilus
    : ut
    quomodo
    te
    temperas
    a
    malis
    factis,
    sicte
    temperes
    amala
    volunlate,
    ama-
    lis
    cogitationibus.
    A malofaclo
    contine,
    et mundas
    te a
    coinquinatione
    carnis: a malavolunlateabstine
    1
    ita colbertinusMs.Editi
    vero,
    obscwel.
    a
    colberttaus
    Mg.,
    et,e~jtnihit.
    -
    j
    269
    SERMOXLVI.
    270
    te,
    et mundas lea
    coinqumatione
    spiritus.
    9.
    Sanctificatio
    iti limoreDci
    perficitur.
    Et se-
    quittir
    , Perftcientes sanclificalionem
    in timoreDei.
    Magnifice
    addidit,m
    tfmoreDei. Ecce
    quia
    non
    perficit
    homosancliflcationem,
    nisi in limore Dei.
    Quoe
    cst
    perfecla
    sanctificatio?Sanctificaiioet
    corporis
    et
    spi-
    ritns. Si sit
    corporis,
    et
    spiritus
    non
    sit,
    imperfecia
    est. Namillud non
    poiest
    esse
    spiritus
    sanclificatio,
    ct
    corporis
    nonesse. Esse
    corporis,
    ct nonesse
    spi-
    litus, polest
    : esse
    spiritus,
    et non esse
    corporis,
    non
    potest. Qui
    enimest mundus
    spiritu, operari
    fla-
    gilia
    non
    potesl.
    Undehoc? Ex cordeenim
    procedunl,
    ail
    Dominus,
    adulleria,homicidia(Maiih.
    xv,
    19).
    llomo
    eniui non
    potest perpctrare
    per
    membra
    , quod
    non
    sibi incordedixerit. Vcrhumin corde
    concepit,
    et
    depulatum
    est in
    opus.
    Ideo
    quodam
    locoDominus:
    Mundale
    quce
    inlus
    sunl, ait,
    el
    quai forissttnl,
    munda
    eritnl
    (Id.
    xxm, 26).
    Non
    dixit,
    Mundate
    quse
    foris
    sunt. Si a
    corpore inciperet,
    rcstahat ut moneret
    nos ut mitndaremuset anLmum
    : si autemab animo
    ,
    non
    opus
    est ut mimdcnius
    corpus; quia
    animi mun-
    diliani
    sequilur corporis
    munditia.
    Ergo apostolus
    Paiilus
    quiaccepit
    a
    carne, opus
    eral ut diceret et de
    spirilu
    , Perficienles
    sauclificationem.
    Mundemusnos
    abomni
    coinquinadone
    carnisel
    spirilus
    :
    quia potcst
    incoinquinata
    esse
    caro,
    non faciens
    adulteria,
    forni-
    cationes
    ,
    et talia
    ;
    sedlamenesse
    libidines,
    ct
    cogi-
    laliones
    ,
    et malsevoluntatesinanima. Et
    subjecit,
    Perficienles
    sanctificalionem
    in linwreDei.
    Quis ergo
    facit sauciificationem
    corporis,
    et nonfacit animoe?
    Qui
    houiincs timet,
    el non Dcum. Nam
    qui
    inti-
    morc Dei
    est, pcrficit
    sanctificationem'. Ideocerte
    noluisti
    perpetrare
    adulteria,
    nescirel homo
    ;
    timore
    hominum
    lenuisli carneni a commissismalis : ideo
    noluisti commillere
    ubi videl homo. Si et Deumti-
    mcs,
    noli et
    ibi,
    ubi videt
    Deus,
    et
    perfecisli
    sanctifi-
    cationem.
    Intende : 0 si
    possem,
    ait
    aliquis, pcr-
    veniread illamfeminam! scdnon
    possum, diligenler
    cuslodilur,
    maritum
    vigilantemhabet,
    ministrum
    non habeo;
    si ausus fuero
    , comprehendor.
    Facit
    quasi
    mundalidnem
    corporis
    : intusautem
    quiavult,
    nonfacitmundalionem
    spiritus.
    Ideolimebat incor-
    pore
    facere,
    ne videret liomo
    ;
    et non timet iatus fa-
    cere
    ,
    ubi videt Deus: oculoshominis
    vitat,
    et Dei
    non timet.
    Quisergoperficit
    sanctificalionem?
    Qui
    in
    limoreDei est.
    Perficienies
    sanclificalionem
    inlimore
    Dei.Timor bominum
    forte
    corpus potest
    ab iminun-
    ditia
    temperare
    ;
    animamautem
    ,
    nonnisi timor Dei.
    Sanciificavit animum
    ? Securus est de
    corpore. Qui
    vestitus esl,
    mundus
    sit,
    et vestis
    ipsa
    munda erit.
    lnhabitator bonuset sanus
    sit,
    et non timeal ruinam
    domussuoc.
    10. Carnis
    futura
    commutatio. Caro hominis in
    corpus angeli
    converlenda. Quid
    enim isla caro?
    Nonillamdebemus contemnere.
    Quid
    enimhoc? Fe-
    IIUTO,
    sedaurumerit. Noli contemnere feiium
    ,
    mu-
    tabitur in aurum. lUe
    enim, qui potens
    fuit mutare
    1
    Ediii,Qui
    Iwminesfitcit,
    et nonDeum,numquid
    in Dei
    timore
    perlkit sanclijicutionein"
    Emendanturad colber-
    tinumMS..
    aquam
    in
    vinum, potens
    est mutare fenumin
    aurum,
    etde carne facere
    angelum.
    Si de sordibus fecit ho-
    minem,
    de homine non faciet
    angelum?
    Attendat
    enimCharitas vestra unde
    faclusest
    homo,
    et videte
    si vel
    cogitare
    illud
    volumus. Deistis sordibusfecit
    hominem et
    prrcfecit
    aliis animabilibus
    ;
    dehomine
    non faciet
    angelum?
    Faciet
    prorsus.
    Amicos suos
    sibi fecit
    homines,
    nonillosfaclurusest
    angelos
    ?J am
    non dicamvos
    servos,
    sed amicos
    (J oan.
    xv
    ,
    15).
    Adhuc carnem
    portantibus ,
    adhuc
    morientibus,
    adhuc in ista
    egestate
    et
    fragilitate
    viloeversantibus
    dixil,
    J amvosnondicamservos
    ,
    sedamkos. Et
    quid
    est daturus amicis?
    Quod
    inse
    ipso
    ostendil
    resurgen-
    te.Coronabuntur,
    efconvertentur in
    gloriamccelestem,
    et erunt
    oequalesAngelis
    Dei
    (Luc.
    xx
    ,
    56).
    Nulla
    erit
    corruplio,
    nulla titillalio. Nonibi nobis
    diceiur,
    Muncialevosab omni
    coinquinatione
    carnisel
    spiritus.
    Nonlaborabimus
    ,
    necnobis
    promilielur prrcmium;
    quiajamaccepimus.
    Nec nobis dicetur ut
    gemamus;
    quiajam
    laudamus. Sicut enimcaromortalis conver-
    litur in
    corpus angeli;
    sic et
    gemilus
    convertetur in
    laudes. Hic
    pcenitentia,
    el
    pressura,
    et
    gemitus
    : ibi
    laudes, laniiia,
    et
    gaudium.
    Postea
    ergo,
    modonon
    est loclilia.Sedubi ? In
    spe.
    Nondum
    tenes,
    sed
    spe-
    rando
    gaudes
    :
    quiaqui promisit
    non
    potest decipere;
    quiaqui promisit,
    habet et dat.
    SERMO
    XLVI*().
    De PasloribusinE&echiel
    cap.
    xxxiv
    ,
    1-16
    ,
    ab illis
    verbis,
    Et factum
    est,
    etc.
    , usque,
    Et
    pasoaiu
    eas
    cum
    judicio.
    ConlraDonalislas
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. De
    pastoribus
    non
    oves,
    sed se
    ipsos pascenlibus. Spes
    tota nostra
    quia
    in
    Christo
    est,
    et
    quia
    omnis vera et salubris
    gloria
    nosira
    ipseest,
    non nunc
    primum
    didicitCharilasve-
    stra. Estis enimin
    ejus grege, qui
    intendit et
    pascit
    Israel
    (Psal. LXXIX, 2).
    Sed
    quoniam
    sunt
    pastores,
    qui paslorum
    nomine
    gaudere volunt, pastoris
    autem
    officium
    implere nolunt1;quid
    ad eos
    per
    Prophelam
    dicat,
    sicut leclum
    audivimus,
    reeenseamus. Audite
    voscum
    intenlione,
    audiamusnoscum
    tremore.
    %Chrisliani,propterjws; praipositi,propleralios.Et
    faclum
    estadmevcrbutn
    Domini,
    dicens: Fili
    hominis,
    prophela
    -
    superpasiores
    lsrael. Hanc
    leclionem
    modo,
    cum
    legeretur,
    audivimus: hinc cumveslraSancti-
    tate
    aliquidioqui
    decrevimus.
    Adjuvabitipse,
    utvera
    dicamus,
    si nonnosira dicamus. Namsi nostra dixe-
    rimus, pastores
    erimus
    pascentesnos,
    non oves: si
    autemilliussunt
    qurdicimus, per quemlibet ipse
    vos
    pascet.
    HcecdicitDominusDeus: 0
    pasloresIsrae1,qui
    pascunt
    sesolos!
    Numquid
    nonoves
    pascuntpaslores
    3?
    1
    ninctractatus
    pluribus
    in
    manuscriptisincipit
    in huac
    modum
    :
    Qui
    pastorum
    nomen
    (vel,nomina)
    audire
    volunt,
    pastorumofficiumimpkrenolunl,quid
    ad
    eos,
    etc.
    2
    SicMss.Editi
    vero,propheliza.
    3
    Editi : vce
    pastoribusqui pascunl
    sesolos!
    Numquid
    oves
    puscunt
    pastores
    ? At
    manuscripti, juxtaLXX,
    o
    pasto-
    res
    fsrael,
    etc.
    *
    Recognilus
    estadb. cs. fl.
    gr.
    1.
    pr.
    r. rm. s. Am.Er.
    uhm.Lov. el adveteremcodicemD.des.
    Georges,
    cano-
    niei comitisLugdunensis,
    a
    liege
    nomiaatiad
    episeopatum
    Claromontanuni.
    ()
    Aliasde
    xeuipore165,
    vel intomo9editus.
    (0)
    Exhocsermonc
    plura
    rlorusadPauli
    Epistolas.
    271
    S. AUGUSTLMEPISCOPI 273
    ld
    cst,
    non se
    paseuut paslorcs,
    scd oves. Haec
    prima
    causaest
    quarearguanlurpastores isli,quia
    sc
    ipsospascunt,
    non oves.
    Qui
    sttnt
    qui
    se
    ipsospa-
    sciinl? De
    quibusApostolus
    dicil: Omnesenim
    quce
    suasttnt
    quairttnt,
    non
    quce
    J esu Chrisii
    ( Philipp. n,
    2i
    ).
    Nos
    enim, quos
    inislo
    loco,
    de
    quo periculosa
    raiioreddiiur,
    Dominussecundum
    dignationem
    suam,
    nonseciindiiinmeritumnostrum
    consliluil,
    habemus
    duo
    qmcdam
    :
    unum, quod
    christiani
    sumus;
    alte-
    riun, quodprreposili
    sumus. lllud
    quod
    christiani su-
    mns.
    propter
    nosest:
    quod
    autem
    proepositisumus,
    propicr
    vosesl. Ineo
    quod
    chrisliani
    sumus,
    atten-
    diiur uiilitasnoslra: ineo
    quod prsepositi,
    nonnisi
    vcslra. Suiitatitemmulti
    chrisiiani,
    et non
    prrepositi,
    qui perveniiint
    ad Deum
    ',
    faciliorefortasse
    itinere,
    et lanioforte
    expediiiusambulantes,quanto
    minorem
    snrcinnm
    porlanl.
    Nos
    autem,exceploquod
    chrisiiani
    sunius,
    unde ralionemreddemusDeodevita
    noslra,
    sunius ctiam
    proeposili,
    unde rationemreddemus
    Deode
    dispensatione
    nostra. Adhocistamdifficulla-
    tem
    propono,
    ut
    compatienles
    nobis,
    oretis
    pro
    nobis.
    Vcnictcnim
    dies, quo
    cunctaadducanlurin
    judicium
    (Eccle.xn, \i).
    El ille
    dies,
    si sxculo
    iongeest,
    uni-
    cuique
    hoinini vitsesureultimus
    prope
    esl. Tamen
    ulrumque
    latere Deus
    voluit,
    et
    quando
    veniat flnis
    sreculi,
    et
    quando
    sitin
    unoquoque
    homine
    hujus
    vitae
    finis. Visnon limerediemoccultum? Dum
    venerit,
    invenial le
    paratum.
    Cum
    ergoprsepositi
    adhoc
    sint,
    ut his
    qui subjecti
    sunl
    consulanl;
    non ineo
    8
    quod
    proasunl,
    onininoutilitatemsuam
    attendant,
    sedeo-
    runi
    quibus
    ministrant.
    Quisquis
    ita
    proepositusest,
    ut iueo
    quodproepositus
    est, gaudeal,
    et honorem
    suum
    quocrat,
    et commodasua sola
    respiciat,
    se
    pascit,
    nonoves. Adhossermo
    dirigitur.
    Auditetan-
    quam
    oves
    Dci,
    et videle
    quemadmodum
    vossecuros
    fecerit Deus:
    qualescumque
    sint
    qui
    vobis
    proesunt,
    id
    esl, qualescumque
    nos
    simus;
    vobissecurilatem
    dedit,
    qui pascit
    Israel. NamDeus non deserit oves
    suas;
    et iuali
    pastores poenas
    debitas
    luenl,
    et oves
    promissapercipicnt.
    CAPUTII.

    5. Paslorcs
    qui
    se
    pascunt,
    nonoves.
    Videanms
    ergo quid alloquatur paslores
    se
    ipsos
    pascentes,
    non
    oves,
    sernio divinus neminem
    pal-
    pans.
    Ecceluc
    consumitis,
    et lanisvos
    legilis,
    el
    quod
    crassumesl
    inlerficilis,
    elovesmeasnon
    pascitis
    :
    quod
    infirmalum
    est,
    non
    conforlaslis;
    el
    quodcegrolnmest,
    noncorroborusiis;
    el
    quod
    contributalum
    est,
    noncolti-
    gaslis;
    el
    quoderrabat,
    non
    revocastis;
    et
    quodperiit,
    non
    inquisislis;
    et
    quodfortefuil, confecislis
    : el di-
    spersce
    sunt oves
    mece,
    eo
    quod
    nonsil
    pastor.
    Dieitur
    in
    pastorespasccntessemelipsos,
    non
    oves, quid
    di-
    liganl, quidnegligant.Quidergodiligunl?
    Lacconsu-
    milis,
    etlanisvos
    tegilis.Propter quodApostolus
    di-
    cil, Quisplantat
    vineam,
    ctde
    frucluejus
    nonsumit?
    Quispascitgregem,
    el dclacte
    gregis
    non
    percipit(I
    Cor.
    ix, 7)?
    Invenimus
    ergo
    esse lac
    gregis, quidquid
    a
    1
    Aliquot
    Mss.:Etsunl
    mulli,qui
    clvrtsliani el non
    Prcepo-
    sili,perveniuntad
    Deum.
    a
    omnes
    Mss.,
    necineo.
    plebe
    Dei tribuitur
    '
    prrepositis
    adsustentandumvi-'
    ctum
    lemporalem
    -. Indeciiim
    loquebaturApostolus,
    cumhoccdicerel
    quoe
    conuncnioravi.
    i. Lactis
    percipicndi poleslas
    dala
    pasloribus.
    El
    quidemAposlolusquaiiquamelegerit
    manibus suis
    transigi,
    et nec
    ipsuni
    Iac
    quoerere
    abovibus
    (n
    Thess.
    iii, 8);
    tamenlactis
    percipiendipoteslatem
    haberese
    dixil,
    et sicDominum
    disposuisse,
    ut
    qui Evangelium
    annuntianl,
    de
    Evangelio
    vivant. Et dicitalios co-
    aposlolos
    suos usosfuissehac
    potestate;
    nonusur-
    pata,
    seddata. Plusillc
    fecit,
    ul nec
    quod
    debebatur
    acciperet (I
    Cor.
    ix,
    4-15). Ipse ergodonavit
    et
    debitum: sed alius non
    exigit
    indebitum: ille
    plus
    fecit.Forlassisenim
    ipsumsignificabat,qui segrum
    cumadduccretad
    slabularium,
    dixit: Si
    quidamplius
    erogaveris,
    inredeundoreddamlibi
    (Luc. x, 55).
    Dc
    his
    ergoqui
    non
    indigcnt
    Iacte
    gregis, quidplura
    di-
    camus?
    Misericordioressunt,
    vel
    potiusipsius
    miseri-
    cordiscofliciurn
    largiusimpendunt.
    Possunt
    enim;
    et
    quodpossunl,
    faciunt.Laudenlur
    hi,
    nec damnentur
    illi. Namel
    ipse Apostolus
    datum non
    quserebat;
    fructuosas lamen ovesesse
    cupiebal,
    non steriles
    sine Iaclisubertate.
    Itaque
    cumessct
    quodam
    tem-
    pore
    in
    magnaindigeniia,
    viuctus
    3
    in
    confessioneve-
    ritatis,
    missumest illi afratribus undenecessitali et
    indigentircejus
    ministrarelur.
    Respondit
    aulemillis
    gratiasagens,
    et dixit: Bene
    fecisiis
    communkurene-
    cessilatibusmeis.
    Ego
    enimdidiciin
    quibus
    sum
    suffl-
    ciensessc: scioel
    ubundare,
    el
    penuriampali;
    omnia
    possum
    in eo
    qui
    me
    conforlal.
    Verumlameuvosbene
    fecislis
    ttsibusmcismillere.Sedut
    oslenderel,
    in eo
    quod
    illi bene
    fecerunl,quidipsequrjereretK,
    neinter
    illosesset
    qui
    se
    ipsospascunt,
    non
    oves,
    non tam
    suse
    gaudet
    subventumcsse
    necessilaii, quam
    illo-
    rum
    gralulatur
    fecunditati.
    Quidergo
    ibi
    quoerebat?
    Non
    quiaquairo,inquil, dalum,
    sed
    requirofruclum
    (Philipp. iv, 11-17).
    Nonul
    ego, inquit, explear,
    sed
    nevosinanesremanealis.
    5. Lacsic
    sumanl,
    ul ovibus
    prosinl
    : non
    sumplo
    lacle,
    oves
    negligant. Qui ergo
    uon
    possunt
    facerc
    quodPaulus,
    ut manibus suis sc
    transigant,
    acci-
    pianl
    delaclc
    ovium,
    sustenient suam
    necessilatem,
    sed non
    ncgligant
    oviuminfirmitatem: nonhoe sijbi
    quocrant,lanquam
    connnodum
    suum,
    ul exnecessi-
    tale suoe
    penuria;
    videanturannunliare
    Evangelium;
    sedhominibusilluminandis
    prsebeant
    lucemverbi ve~
    ritatis. Sunt enim
    lanquamlucernse,
    sicut diclum
    est,
    Sint lumbiveslri
    gccincli,
    etlucemceardentes
    (Luc.
    xn, 55);et,
    Nemoaccendil
    lucernam,
    et
    ponil
    eamsub
    modio,
    sed
    supercanclelabrum,
    ul lucealomnibus
    qui
    in
    domosunl: sk luceallumenveslrumcoram
    hominibus,
    ut videanlbona
    opera
    veslra,
    et
    glorificenl
    Palremve-
    slrum
    qui
    inccelisest
    (Mallh.v, 15, 16).
    Si
    ergo
    tibi
    1
    LOV. et
    aliquotMss,
    a
    plebe
    distribuilur.
    Alii,
    a
    piebe
    DeitribuUur.
    s
    Mss. fl. et
    r.,
    adsustentandamvitam
    temporalem.
    s
    SicFloruset wss. Editi
    vero,
    in
    magnaindigentia
    vktus,
    in
    confessione
    veritatis.
    *
    Editi,quodipse
    non
    quasreret.Abest,inm,
    a
    plerisque
    Mss.,
    o
    quibusunus
    Cirterciensis
    pro,quod,habet,quid,
    875
    SERMOXLVI.
    574
    lucernaaccendereturin
    domo,
    nonne
    adjiceres
    oleum,
    neexstingueretur?Porrosilucerna,
    acceplooleo,
    non
    luceret,
    nonerat
    planedignaquoe
    incandelabro
    po-
    neretur,
    sed
    quoe
    continuo
    frangerelur.
    Unde
    ergo
    vi-
    vitur,
    necessitalis est
    accipere,
    charitatis est
    prse-
    bere: non
    tanquam
    venalesit
    Evangelium,
    ut illud
    sit
    preliumejus, quod
    sumunt
    qui
    annunliant unde
    vivant.Si enimsic
    vendunl, magnam
    remvili ven-
    'unt.
    Accipiant
    sustentationemnecessilatisa
    populo,
    mercedem
    dispensationis
    a Domino. Non enim est
    idoneus
    populus
    reddere mercedem
    illis, qui
    sibi in
    charitale
    Evangelii
    serviunt. Non
    exspeclent
    1
    illi
    mercedem,
    nisi unde et isii salutem.
    Quidergo
    isli
    incrcpantur,
    unde
    arguuntur? Qtiia
    cum lac consu-
    merent,
    et lanisse
    legerent,
    oves
    negligebant.
    Sua
    ergo
    tantum
    quoerebant,
    non
    qux
    1
    J esu Christi
    (Phi-
    lipp. n,
    21).
    CAPUTIII. 6.
    Quid
    sil lanisse
    tegere.
    Lana,
    ho-
    nor. Sed
    quoniam
    diximus
    quid
    sit lac
    consumere,
    qureramusquid
    sit lanis se
    tegere. Qui prrcbetlac,
    viclum
    procbet; qui proebellanam,
    honorem
    prsebet.
    Islasuntduo
    qurc
    a
    populisquoerunt,qui seipsos pa-
    scunt,
    non
    oves;
    commodum
    supplendsenecessilaiis,
    et favoremhonoris et laudis. Etenim vestimentum
    propterea
    bene
    intelligilur
    in
    honore, quia
    nuditalem
    contegit.
    Est enim
    unusquisque
    homo infirmus. Et
    quid
    est
    quisquis
    vobis
    prseest,
    nisi
    quod
    vos estis?
    Carnem
    portat,
    morlalis
    est, manducat, dormit,
    sur-
    git,
    natus
    est,
    moriturus est. Si
    ergocogitas quid
    sit
    secundumse
    ipsum,
    homoesl: tu tamen honorando
    euinvelut
    angelum, conlegisquod
    infirmumest.
    7. Pauluseorum
    viliis,
    a
    quibus
    sibi honor
    exhibelur,
    non
    parcit. Hujusmodi
    indumenluni
    2
    acceperat
    a
    bonaDei
    plebe
    idem Paulus, ctimdiceret: Sicul an-
    gelum
    Dei
    suscepistis
    me: testimoniumvobis
    perhibeo,
    quia
    si
    fieri posset,
    ocutosveslros
    eruisselis,
    et dedisse-
    lismihi. Sed cumtantusilli honor exhibitus
    esset,
    numquidpropter ipsum
    honoremsibi
    exhibitum,
    nc
    fortecum
    arguerct, negaretur,
    et minus
    ipseAposlo-
    lus
    laudaretur, pepercit
    erranlibus? Namsi hoc fe-
    cisset,
    esset inter illos
    qui
    se
    ipospascunl,
    nonoves:
    dicerelapud
    ss
    ipsum, Quid
    ad me
    pertinet? Quis-
    quequod
    velit
    agat:
    viclus meus salvus
    est,
    honor
    nieus salvus
    est;
    et lacet
    Iana,
    satis est mihi : eal
    quisquequa potest
    3.
    Ergo inlegra
    libi sunt
    omnia,
    si eat
    quisquequa potesl?
    Nolole
    proRpositumfaccre,
    unum(econstituode
    ipsaplebe
    : Si
    paliturunum
    mem-
    brum,compaliunlur
    omniamembra
    (I
    Cor.
    xn, 26).
    Pro-
    indeipseApostolus,cumeoscommemorarelqualesfue-
    rint
    crgaillmn,
    ne
    quasi
    oblitus eorumhonorificen-
    lire
    viderelur,
    leslimonium
    perhibel, quod
    sicul an-
    gelum
    Dei
    susceperint eum;
    et
    quod,
    si fieri
    possel,
    oculossuosvellent
    eruere,
    et illi dare: el lamenac-
    ccditadovem
    languidam,
    ad ovem
    putridam,
    secare
    1
    Mss.,Konexspectant.
    2
    rlures
    Mss.,
    et luhonorandoiamen
    amplius,
    vetuticon-
    tecjisquodinfinnum
    est. Videte
    cujusmodimdumentum,
    efc.
    3
    Am.Er.etCorbeiensisMs.bieet
    pauloposl,quopotcst.
    vulnus,
    non
    parcere putredini. Ergo, inquit,
    inimkus
    faclus
    sum
    vobis,
    verum
    prcedkans(Galat. iv,
    14-16)
    ?
    Ecceet
    accepit
    delacte
    ovium,
    sicut
    paulo
    antecom-
    memoravimus,
    et indutusest lanis
    ovium;
    sedtamen
    ovesnon
    neglexit.
    Nonenimsua
    quoerebat,
    sed
    quse
    J esu Christi.
    8. Pastores ne viliis
    parcanl,
    mulliludinis conci-
    liandcecausa. Absit
    ergo
    ut dicamusvobis : Vivite
    "'
    ut
    vultis,
    securi
    estole,
    Deus neminem
    perdet,
    tan-
    liimmodofldemchristianam
    tenele;
    non
    perdet
    ille
    quos
    redemit,
    non
    perdel pro quibus sanguinem
    fu-
    dit. Et si
    spectaculis
    voluerilisobleclare animos ve-
    slros, ite; quid
    mali est? Et festaista
    qurc
    celebran-
    lur
    per
    univcrsas civilales
    1
    inlsetitia
    convivanlium,
    et
    publicis
    mensisse
    ipsos
    ut
    pulant jucundantium,
    re vera
    magisperdeniium, ite,
    celebrate:
    magna
    est
    Dei
    misericordia, quoe
    totum
    ignoscat.
    Coronatevos
    rosis, antequam
    marcescant
    (Sap. n, 8).
    In domo
    Dei vestri
    quandovolueritis, convivamini; implemini
    ciboet vinocumvestris : ad hoc enimdata est isla
    creatura,
    ut ea
    perfruamini;
    non enim
    impiis
    et Pa-
    ganis
    eamdedit
    Deus,
    et vobis non dedit. Hsec si
    dixerimus,
    forte
    congregabimus
    lurbas
    ampliores
    :
    et si sunt
    quidamqui
    nos sentiant heecdicenles non
    recte
    sapere, paucos
    offendimus
    ,
    sed multitudinem
    conciliamus.
    Quod
    si
    fecerimus,
    nonverba
    Dei,
    non
    verbaChristi
    dicentes,
    sed
    nostra;
    erimus
    paslores
    nosmelipsospascentes,
    nonoves.
    CAPUT IV.

    9. De mactanlibusoves
    pingues.
    Exempta
    mala
    prceposilorum.
    Cumautem dixisset
    qusediligant
    isti
    pastores,
    dicit
    etquoenegligant.
    Vi-
    tiaenimoviumlate
    paient;
    sanoe
    atque
    crassse oves
    perpaucoesunt,
    id
    est,
    solidrcincibo veritatis
    ,
    ulen-
    tes
    pascuis
    benede munereDei. Sedmali illi
    pasto-
    resnon
    parcunl
    lalibus. Parum est
    quod
    illas lan-
    guenles
    et infirmaset errantes et
    perdilas
    non cu-
    rant;
    eliamislasfortesel
    pingues nccant, quanlum
    in
    ipsis
    esl. Illsevivunt dc misericordiaDei : tamen
    quanlum
    ad
    paslores
    malos
    attinel,
    occidunl.
    Quo-
    modo, inquis,
    occidunl? Male
    vivend'-,
    malumexem-
    plumproebendo.
    An frustra diclum est servo
    Dei,
    cminenti in membrissummi
    pastoris,
    Circaomnesle
    ipsum
    bonorum
    operumprccbeexemplum(Tit. n,
    7);.
    et,
    Formaesto
    fidelibus(ITim. iv, 12).
    Attendit enim
    ovisetiamfortis
    plerumquc prseposilum
    suum male
    viventem: si decliucl oculosa
    regulis Domini,
    et in
    lendat inhominem
    , incipit
    dicere in corde
    suo,
    S'
    prrrposilus
    meussic
    vivil, egoquis
    sum
    qui
    non fa-
    ;
    ciam
    quod
    illefacit?Occiditovemfortem. Si forlem
    crgo
    occidit
    ovcm; jam
    de coeteris
    quid faciet, qui
    illud
    quod
    non
    ipsefortiflcaverat,
    sed forte aut ro-
    bustum
    invenerat,
    malevivendointerfecit? DicoCha-
    rilati
    vestrse,
    iterum dico: ctsi vivunt
    oves,
    elsi
    fortessunt ovesinverho
    Domini,
    ct tenent illiid
    quod
    audierunl a Domino
    suo, Qucedicunt, facile; quai
    aulem
    faciunt, facerenotile (Matlli. xxm, 5);
    tanien
    qui
    in
    conspeclupopuli
    male
    vivit, quanium
    in illo
    1
    Plurcs
    Mss.,
    per
    nniversamcivitalem.
    iidemque
    librj
    panlonost,itf, celebralesecttri:
    maqnaest,
    ctc.
    m
    S. AUGUSTIM EPISCOPI
    276
    esl,
    euma
    quo
    attenditur
    occidil.Nonsibi
    ergo
    blan-
    dialur, quia
    ille noncst morluus. Et illc
    vivit,
    et
    illehomicida
    est.
    Quomodo
    cum lascivushomo in-
    tendil iu mulierem
    ad
    concupiscendum
    cam;
    ecce
    illacasla
    est,
    et mcochusesl iste. Dominienimvera
    el
    aperta
    sentenlia cst :
    Quisquis
    viderit muliereni
    ad
    concupiscendum
    eam
    , jum
    mwchnlusest eamin
    cordesuo
    (Maltlt.
    v, 28).
    Non
    pervcnitadiliiuscubicu-
    lum.et
    ininleriore
    jam
    suo cubiculo volutalur. Sic
    omnisqui
    malcvivit in
    conspcctu
    eorum
    qtiibusprse-
    positus
    est, quanlum
    in
    ipso
    est,
    occidit et fortes
    oves.
    Qui ergo
    imilalur
    procposilummalum,
    moritur;
    qui
    nonimitatur vivit: tamen
    quanlum
    ad illum
    per-
    linel,
    ambosoccidit. El
    quod
    crassum
    est, inquit,
    in-
    terficitis,
    el ovesmeasnon
    pascitis.
    CAPUT V.

    10. Ovis
    infirma,
    unde
    conforianda.
    J am
    audislis
    quid diliganl,
    audite
    quid negligant.
    Quod'infirmum
    est,
    non
    confoiiasiis;
    ct
    quod
    muleha-
    buit,
    noncorroborastis;
    el
    quod
    contributalum
    est,
    id
    cst, confractum,
    non
    colligaslis;
    cl
    quoderrabul,
    non
    revocaslis;
    el
    quodperiit,
    non
    inquisislis;
    el
    quodforte
    fuit, confecistis,
    id
    esl,
    intcrfecistiset occidislis. In-
    iirmum
    quippe
    animum
    geril ovis, quando
    tentationes
    sibi futurasnoncrcdil 1.Paslor
    negligens, quando
    sic
    credit talis
    infirmus,
    nonilli dicit:
    Fili,
    accedensad
    scrvilulem
    Dei,
    slain
    juslitia
    et
    limore,
    el
    prepara
    ani-
    mamluamadlenlalionem
    (Eccli.
    n, 1). Qui
    enimhoc
    loquitur,
    confortat
    infirmum,
    el ex infirmo facit fir-
    mum,
    ul nonillecum
    crediderit, prosperahujus
    sso-
    culi
    sperel.
    Siauleni doclus fuerit
    sperarc prospera
    luijus
    soeculi,ipsaprosperitate corrumpuur
    :
    super-
    venienlibusenimadversiialibus
    saucialur,
    aut forlas-
    sis
    exslinguitttr.
    Non
    ergo
    eiimrcdifical
    super pelram
    qui
    sic
    oedificat,
    setl
    super
    arenam. Peiraniiiein ernt
    Chrisltis
    (I
    Cor.
    x, i).
    Christi
    passiones
    imitandse
    suni,
    iionachrisiinnodelicirc
    conquirendre.
    Confor-
    latur infirmus,
    ctttnci dicilur:
    Spcra quide-n
    ten?a-
    tioncs
    hujussseeuli,
    sedabonmibus eruev te Dorsd-
    niis,
    si abillononreccsserit retro cor tuum. Namad
    conforiandumcor luumvenil ille
    pati,
    venil ille
    mori,
    venit
    sputisilliniri,
    vcnit
    spinis coronari,
    vc-
    nit
    opprobria audirc2,
    venit
    postremolignoconfigi:
    onmiaboecille
    pro tc;
    tu nili.il
    pro illo,
    sed
    pro
    tc.
    11. In arena
    ccdificant,qni felicilatem
    lerrenam
    pro-
    millunt.
    Quales
    autem
    sunt, qui
    limenleseos Ise-
    dere
    quibusloquuntur,
    nonsolumnon
    prreparant
    ad
    imminenies
    tentationcs3,
    scdcliam
    promiltunt
    felici-
    tatem
    hujussrcculi, quam
    Deus
    ipsi
    sseculonon
    pro-
    misit. Ille
    prsedicitlabores super
    labores
    usque
    infi-
    1
    Editi,profuluras.
    Sedverius
    optimte
    nolre
    Corbeiensis
    Ms.,futuras.liegius
    aulemhabet sic:
    fnfirmalurovis,
    id
    esl,infirmum
    cor
    gerit,
    ul
    possil
    cedere
    tenttttionibus, qua;
    incautoet
    imparaiosuperveniunt.
    Paslor
    negligens,
    etc. Ad
    bancleclionem
    prope
    aecedunt
    plures
    codlccs
    Mss.,
    nec-
    nonBenedictusAniaure
    abbas,
    inCoucordia
    Regularum,
    ca]>.
    55.
    5
    negiusMs.,
    opprobria
    sufferre.
    cisterciensis
    etFlorus,
    opprobria
    bib,re. Sic
    legendumconjiciebat nugo
    Menardus
    inConcordia
    Regularum, cap.
    53.
    3
    Uiim.et
    Lov.,
    horumcordanon
    per
    labores
    prceparant
    adimminentes
    tentationes;
    dissentientibuslibrisaliiseditis
    et MSS.
    nemveniuros
    ipsiS33cnlo,ettuvisab istis
    }abpri|HJ S
    exeeplum
    essecbrislianum?
    qui quia
    chrjslianus
    gst,.
    aliquidpluspassurus
    est inhoc sseculo.
    Etepim ait
    Apostolus
    : Omnes
    quivolunlin
    Chrislo
    pk vivere,per-,
    secutionem
    palientur.
    J amsi libi
    placel,
    o
    pastor
    tua
    quserens,
    non
    quoe
    J esu
    Chrisii,
    ille
    dicat, Qmnes
    qui
    volunlinCttristo
    pievivere,persecutionetn
    patkniur (II
    Tim.
    m,
    \'->)
    : et tu
    dic,
    Si
    voluerisinChrislo
    pie
    vi-
    vere,
    abundabunttibi omnia
    bona;
    et si -fllios non
    habes, suscipies,
    et
    enulries omnes,
    nemo
    tibi mo-
    rietur. Hseccineest sedificaliotua?
    Attende
    quid
    fa-
    cias,
    ubi
    ponas
    :
    super
    arenamesl
    quemconstituis*,
    venturus est
    imber,
    influxurus
    esffluvius,
    flaturus
    est
    ventus,
    et
    impingent
    indomum
    islam,
    et
    cadet,
    et
    fletruina
    ejus magna.
    Leva de
    arena, pone supra
    petram
    (Malth. vn, 24-27)
    : inChrislo sit
    quem
    vis
    cssechristianum. Attendead
    passiones Chrisli,
    at-
    tendeadillumsine ullo
    peccato, quoe non
    rapuit,
    exsolvenlem
    (Psat. LXVIII,
    5)
    : altende
    Scripluram
    dicentem
    tibi, Flageilal
    autemomnem
    filiumquem
    recipit(Hebr.xn, 6).
    Et
    para
    te
    flagellari,
    aut certe
    non
    quoerasrecipi. Flagellat autem,inquit,
    omnem
    fi-
    tium
    quemrecipit;
    el tuforte
    exceptus
    eris?
    Si ex-
    ceptus
    a
    passioneflagellorum,exceptus
    anumero fl-
    liorum.
    Ilane, inquies, flagellat
    omnemfilium?Pror-
    susiia
    flagellat
    omnem
    filium,
    ut el Unicum.
    Unicus
    illedePatris substantia
    natus, ocqualis
    Palri
    informa
    Dei,
    Verbum
    per quem
    factasunt omnia
    ,
    non habe-
    bat unde
    flagellaretur
    : adhoccarneindutus
    est,
    ut
    sine
    flagello
    non esset.
    Qui ergo flagellat
    Unicum
    sine
    peccato, numquidrelinquit adoptivum
    cum
    pec-
    cato? In
    adoptionem
    vocatosnosesse
    Apostolus
    di-
    cit.
    Adoptiqnem
    filiorum
    acccpimus(Galat.
    iv,
    5),
    ut essemusUnici
    cobecredes,
    essemus etiamhairedi-
    l.is
    ejus. Poslttla,
    iuquil,
    a
    me,
    etdtibotibi
    geiites
    hce-
    redilalemtuam
    (Psul.
    n, 8). Exeniplttm
    pobis
    propo-
    stt.ilin
    passioiiibussuis.
    12.
    Infirmus quomodoconfinnandus.
    Sed ne in
    futuris tentationibus deficiat
    infirmus;
    nec falsa
    spe decipicndtis
    cst
    ,
    nec lcrrore
    frangendus.
    Dic
    ei, Prwpara
    animamluam ad lenlationem.Sed
    forle
    incipitlabi, contremiscere,
    nolle
    accedere;
    ha-
    bes aliud : Fidelis
    Deus, qui
    nonvossinat' lenlari
    supraquamferrepotestis(l
    Cor.
    x, 15).
    Illud autem
    protniltere,
    et
    proedicare
    futuras
    passiones,
    infirmum
    conflrmareest. Timenti aulem
    nimium,
    et exhocde-
    terrilo,
    cum
    polliceris
    misericordiam
    Dei,
    non
    quia
    tcntationes
    deerunt,
    sed
    quia
    non
    permillit
    tenlari
    stipraquam
    ferre
    potest,
    fractum
    colligare
    est. Sunt
    enim
    qui
    cum audierint venturas
    tribulaliones,
    ar-
    mant se
    magis,
    et
    quasi potum
    suumsitiunt:
    parvam
    enimsibi
    pulant
    fidelium
    medicinam,
    sed
    quoerunt
    el
    martyrumgloriam.
    Sunl aulemalii
    qui
    audilis fu-
    turis et necessariovenientibus
    tentationibus, quas
    proprieoportetvenirechristiano; quas
    nemo
    senlil,
    nisi
    qui
    volueril essevcrechrisiianus : imminentibus
    '
    sicMSS. Rditi
    vero,quod
    conslitids.
    277
    '!: SERMOXLVI.
    278
    ergo
    sibi
    aliquibusJ , franguntur
    et claudicanl.
    Afier
    consolalionis
    alligamentum,
    alligaquod
    fractumest:
    dic,
    Ne
    timeas,
    non deserit
    2
    in tentationibus ille in
    quein
    credidisli;
    fidelis
    Deus,qui
    te nonsinittentari
    supra quampoles
    ferre. Nonhoca me audis, Apo-
    stoltisdicit:
    qui
    eliam
    dicit,
    Anvultis
    experimentum
    ejusaccipere,qui
    inme
    loquilur
    Christus.
    (II
    Cor.
    xm,
    5)
    ? Hsec
    ergo
    cumaudis,
    ab
    ipso
    Christoaudis : au-
    dis et abillo
    pastorequi pacit
    Israel. Illi enim di-
    ctumest,
    Polabiseosin
    lacnjmis,
    in mensura
    (Psal.
    LXXIX,
    6).
    Quod
    enimail
    Apostolus,
    Nonsinittentari
    supraquamferrepolestis;
    hoe
    aitPropheta,
    Inmensura.
    Tantumtunoli dimittere
    corripientem
    el
    hortantem,
    terrentemetconsolantem,percutientemet
    sanantem.
    CAPUTVI.15.
    Infirmus
    et
    mgrotus,
    in
    quodiffer-
    rant. Chrisliana
    firmitas.

    Quodinfirmumest,
    in-
    quit,
    non
    conforlaslis.
    Pastoribus
    malis
    dieit,pasloribus
    falsis,pastoribus
    sua
    qurerentibus,
    non
    quae
    J esuChri-
    sti,
    excommodolactiset lanse
    gaudenlibus,
    ovesom-
    ninonon
    curanlibus,
    et
    quod
    malehabuitnoncorrobo-
    rantibus.Inter
    s
    infirmum,
    id
    est,
    nonfirmnm: nam
    diciinlurinfirmieliam
    eegrolantes
    : sedinterinfirmum
    et
    segrotum,
    id
    est.male
    habentem,
    hocmihivideturin-
    leresse.
    Elenim
    ista,fratres,quredistinguereutcumque
    conamur;
    forteetnos
    possumusmajorediligentia
    me-
    lius
    distinguere,
    et alius
    peritiorvel
    luminecordis
    ple-
    nior :
    interimnefraudemini,quanlumadverbaattinet
    Scripttifoe,quod
    sentio
    loquor.
    Infirmo neaccidat
    tenialio,
    et eum
    frangat,
    timendumest:
    languens
    au-
    tem
    jamcupidilate aliquasegrotat,
    et
    cupiditate
    ali-
    quaimpedilur
    ab intrandavia
    Dei,
    asubeundo
    jugo
    Chrisli. Allenditeilloshominesvolentesbene
    vivere,
    jam
    slaluentes bene
    vivere,
    et minusidoneosmala
    pali,
    sicut
    parati
    sunt bona facere. Pertinet atitem
    adchristianamfirmilatem4,
    nonsolum
    opernri quse
    bona sunt;
    sedet lolerare
    quse
    malasunt.
    Qui ergo
    videntur ferverein
    operibus bonis,
    sed imminentes
    passiones
    tolerare
    nolle,
    autnon
    posse,
    infirmi sunt.
    Qui
    vero
    aliquacupidiiate
    malaamalores mundi ab
    :psis
    bonis
    operibus revooantur, languidi
    el
    segroti
    jacenl
    :
    quippequi ipsolanguore, tanquam
    sineullis
    viribus, iijbil
    boni
    possunt operari.
    Talisin anima
    parnlylieus
    ille
    fuit, quem
    cumadDominuminferre
    noii
    possent, qui
    eum
    portabant,
    tectum
    aperuerunt,
    et
    deposuerunl (Marc.
    u, 5, 4)
    : id
    est,
    tanquani
    si
    inanimahocvelis
    facere,
    ut lectum
    aperias,
    et de-
    ponns
    ad Dominumanlmam
    paralylicam,
    dissolulam
    omnibus
    membris,
    et vacantemabomni
    operebono,
    gravatamutiquepeccatissuis,
    et
    langueiitem
    morbo
    cupidilaiis
    suse.Si
    ergo
    dissolutasunt membra
    omnia,
    ctest
    paralvsis interior,
    ut
    pervenias
    ad medicum
    (forle
    enimlatet
    medicus,
    et intus
    est;
    hoc
    est,
    iste
    verusinielleclus in
    Soripturis
    occultus
    esi), expo-
    nendo
    qttod
    oecultumest
    aperi
    tectum. et
    deponepa-
    raiyticum.
    Quodqui
    non
    faciunt,
    et
    qui
    facere
    negii-
    1
    AliquotMss.,
    sibitalibus.
    -
    SieMss.Editi
    vero,
    deerit.
    3
    Apud.
    Ulim.et Lov.omissafuerat
    parlicufa,mter;
    cujus
    loeoAm.et Er.
    habebant,
    Av.t. Emendantur
    ope
    Mss.
    4
    in
    Mss.,
    adchrislumi
    finnitatem.
    gunt,
    audistis
    quse
    audiani :
    Quod
    male
    habuit,
    non
    corroborastis;
    et
    quod
    conlribulalum
    est,
    non cotii-
    gastis.
    J am hinc diximus. Fractus enimerat
    terrore
    tenlationum: accidit'
    aliquid
    unde
    quod
    fractum
    est,
    colligetur,
    consolatio
    illa,
    FidelisDeus
    qui
    nonvos
    sinat tentari
    supraquampoleslisferre;
    sed
    faciet
    cum
    lenlalioneetiam
    exilum,
    ul
    possitis
    sustinere.
    CAPUTVII.

    14. Errantesovesrevocarelenentur
    paslores.
    Donalistarumslulta
    objeclio.Etquoderrabat,
    non
    revocaslis.Ecceundeinter hserelicos
    periclitamur.
    Et
    quoderrabat,
    non
    revocaslis;
    et
    quodperiil,
    non
    tnqui-
    sistis."Hinc
    2
    inter manuslatronumet denles
    luporum
    furenlium
    utcumque
    versamur:et
    pro
    liis
    periculis
    no-
    slrisut
    oretis,
    oramus.
    Etconlumaces
    suntoves, quia
    queerunturerrantes,
    alienassea nobisdicunt errore
    suo et
    perditione
    sua.
    Quid
    nos vultis3?
    quid
    nos
    quaeritis
    ?
    Quasi
    non
    ipsa
    causasit
    quareeas velimus,
    el
    quarequoeramus,quia
    erranl et
    pereunt.
    Si iner-
    rore, inquit, sum,
    si in
    interitu, quid
    mevis?
    quid
    me
    quoeris?Quia
    inerrore
    es,
    revocarevolo:
    quiaper-
    isti,
    invenire volo. Sic volo
    errare,
    sic volo
    perire.
    Sie vis
    errare,
    sic vis
    perire
    I
    Quanto
    melius
    ego
    nolo? Prorsusaudeo
    dicere, importunus
    sum. Audio
    enimdicentem
    Aposlolum,
    Prmdka
    verbum,
    insta
    op-
    porlune,importune(II
    Tim.
    iv, 2). Quibusopportune?
    quibusimportune?Opporluneuliquevoleniibus,
    im-
    porlune
    nolentibus. Prorsus
    imporlunussum,
    audeo
    dicere. Tuvis
    errare,
    tuvis
    perire
    :
    ego
    nolo. Non
    vnlt
    poslremo
    ille
    qui
    meterret. Si
    voluero,
    vide
    quid
    dicat,
    vide
    qtiidincrepel: Quoderrabal,
    nonrevoca-
    slis;
    et
    quod periit,
    non
    inquisislis.
    Te
    magis
    timebo
    quamipsum?Oportetnos
    omnesexhiberi anletribu-
    nal Christi
    (II
    Cor.
    v,
    10).
    Nonte
    timeo;
    non enim
    potes
    everteretribunal
    Chrisli,
    et conslituere tribu-
    nal Donati.Revocabo
    errantem, requiramperditam
    :
    velis
    nolis,
    id
    agam.
    Et si me
    inquirentem
    lanient
    vepres
    silvarum, per
    omnia
    angusta
    me
    coarctabo;
    omnes
    sepes excutiam; quantum
    mihi virium ler-
    rensDominus
    donat,
    omnia
    peragrabo
    : revocaboer-
    rantem, requirampereuntem.
    Si me
    pati
    non
    vis,
    noli
    errare,
    noli
    perire.
    15. Errantesoves non sine sanarum
    periculo
    ne-
    gliguntur.
    Parumest
    qnod
    doleo te errantem
    atque
    pereuntem
    ;
    limeone
    negligenste,
    etiam
    quod
    forte
    estoccidam. Videenim
    quidsequitur
    : Et
    quodforte
    fuit,confecislis.
    Si
    neglexero
    errantem
    alquepereun-
    lem,
    ct eum
    qui
    fortisest deleclabiterrare
    alqueper-
    ire.
    Cupio
    lucra
    exteriora,
    sedtimeo
    plus
    damnain-
    teriora. Si indifferenlemhabueroerrorem
    tuum,
    at-
    tendit
    qui
    fortis
    est, putat
    nihil esseire inbseresim.
    Quandoaliquod
    eommodumdesseculoreluxeritunde
    muletur,
    statimmibi
    dic|l fprlis ille
    periturus,
    cura .
    te
    perdilum
    non
    requiro
    : EthacethacDeus
    est; quid
    interest? Hominesinter se
    litiganles hoc
    feceruntj
    ubicumque
    colendus est
    Dgus. Si forte illi djxerit
    1
    Tres
    Mss.,
    accedit.
    pauloquepost
    Am.Er.et Corbeiem-
    sisMs.
    babent,colligetnrconsolqtioneiliq,
    2
    SicAm.et Mss. AtEr.ulini.
    etLov.,
    hic.
    3
    Editi,dicunl,Qutinos
    vultis?
    Abest,dkunt,
    aMss.
    879
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    280
    aliquis
    Donatista,
    Nonlibi dabo filiam
    meam,
    nisi
    fueris de
    parte
    mea: illi
    opus
    est ut
    altendal,
    el di-
    cat,
    Si nihil mali esset essede
    parle
    eorum,
    noncon-
    tra illos lantadicerent
    pastores nostri,
    non
    pro
    illo-
    rumerrore
    salagerent.
    Si
    ergo
    cessemuset
    laceamus,
    conlrarialocuturuscst :
    Utique
    si malumessel esse
    in
    parte
    Donati, loquerentur
    contra, redarguerent
    eos, satagerenl
    lucrari illos : si
    errant,
    revocarenl
    illos;
    si
    pereunt, quoererent
    illos'.Non
    frustraergo,
    cum
    jam
    dixisset
    superius,
    Quod
    crsasum
    est,
    inter-
    fecistis;
    hic itcruminnovissimo
    posuil,
    Et
    quodforte
    fuit,confecistis. Ipsa
    est cnim
    repetita
    sententia',
    nisi
    2
    ex his
    qusesupradixitnala
    est, Qnodcrrabal,
    nonre-
    vocastis;
    et
    quodperiit,
    non
    requisislis
    : et hocfa-
    ciendo,
    quodforte
    est, inlerfecisiis.
    CAPUTVIII.16. Oviumerranlium
    infeiicilas.
    Proindeaudi
    qnidscquatur
    deisla
    negligentia
    malo-
    rum,
    imo falsornm
    paslorum
    : Et
    dispersce
    sunl oves
    mece,
    eo
    quod
    nonsil
    paslor;
    et
    factce
    sunl income-
    siuramomnibusbestiis
    agri.
    Furanlur
    lupi
    insidiantes,
    rapiunl
    leones
    fremenles,
    cumoves nonhserenl
    pa-
    stori 3. Nam
    praesens
    esl
    paslor,
    sed male
    agentibus
    nonest
    pastor.
    Et inhoercnt
    pastoribus
    non
    pastori-
    bus;
    se
    ipsos,
    nonoves
    pascentibus
    : etlelhaliserror
    consequitur.
    Eunt in bestias
    deprsedaiilesse,
    el de
    illarummorle se saliari
    cupienles.
    Talesenimsnnt
    omnes
    qui gaudent
    de erroribus
    alienis;
    bestioesunt
    paslse
    morlibus
    dispersarum
    4.
    17. Mali monleset colles
    ,
    in
    quibus
    oveserranl.
    Boni monles.

    Et
    disperscesunt,
    el erraveruntoves
    meceinoiunem
    montem,
    elinomnemcollemallum. Be-
    stioeamonlibuset
    collibus,
    lumor terrenus el
    super-
    biasseculi.Exlulitse
    superbiaDonali,
    fecil sibi
    par-
    tem:
    subsequens
    eum
    Parmenianus,
    illiusconfirmavil
    errorem. Illemons
    est,
    illecollisesl. Sicomniscu-
    juslibet
    auctor erroris lerrena elatione
    inlumescens,
    promillil
    ovibus
    reqniem, pascua
    bona:et
    aliquando
    inveniunt ibi oves
    pascua
    de
    pluviaDei,
    nondedu-
    ritia montis: habenl enimet
    ipsi Scripluras,
    habent
    Sacramenta. Nonsunt islamonlium: sedcuminve-
    niunlur in
    montibus;
    male remanelur in montibus.
    Errandoeniminmonlibusetin
    collibus.deserunlgre-
    grem;
    deserunt unitatem,
    deserunt munitascobortes
    adversusleoneset
    lupos.
    Inde
    ergo
    revocet
    Deus,ipse
    revocet.Modoaudietisipsumrevoeantem
    :
    Erraverunt,
    inquit,
    ovesmecainomnem
    montem,
    el inomnemcollem
    altum;
    hoc
    est,
    inomnemtumoremterrense
    superbioe.
    Suntenimel monlesboni: Levaviocutosmeosinnwn-
    tes,
    undevenietauxiliummihi.Et vide
    quia
    nonlibi in
    montibus
    spes
    est :
    Auxilium,inquit,
    meuma Do-
    mino,qui feeit
    ccelumetterram
    (Psal. cxx, 1, 2).
    Noli
    1
    corbeiensis
    Ms.,
    sed
    errant,
    revocarenl
    illos;
    sed
    pereunl,
    qucererent
    illos.
    2meditioneulim.etLov.omissum
    est, nisi;
    reluctanli-
    buseditisaliisetMSS.
    3
    Aliquot
    Mss.necnonConcordia
    Regularum,cap.
    53,
    cumovcsadluerent
    pastori;
    sublala
    negantcparlicula,
    quaeplane
    hic,
    cumdevero
    pastore
    Christo
    agalur,
    neces-
    sariaest. Paulo
    post
    auctoritateAm.el Mss.
    addidinius,
    non
    pastoribus;quodapud
    Er. et Lov.desideratur.
    k
    sic
    aliquot
    Mss.Aliicum
    edilis,
    morsibus
    dispersarum.
    putarc
    injuriam
    tc faceremonlibus
    sanclis,
    quando
    dixeris,
    Auxiliummeumnona
    montibus,sed
    a
    Domino,
    qui fecit
    ccelumetlerram.
    Ipsi
    monteshoctibi clamanl.
    Monserat
    qui
    clamabat : Audioin vobisschismuta
    fieri,
    et
    unusquisque
    veslrttin
    dkit, Ego
    suin
    Pauli, cgo
    Apollo,egoCcphte,ego
    aulemClirisli.Lcvaoculosin
    istum
    monlem,
    audi
    quiddical;
    et necin
    ipso
    tnonte
    remaneas. Audienim
    quidsequalur
    :
    Numquid
    Pau- ,
    lus
    crucifixus
    est
    pro
    vobis
    (l
    Cor.
    l,
    11-15)
    ?
    Ergopost-
    eaquam
    levaverisoculos in
    montes,
    unde veniet
    auxilium
    tibi,
    id
    esl,
    in
    auclores
    Scriplurarum
    divi-
    narum,
    allendeomnibtismediillis
    suis,
    omnibusos-
    sibus
    clamantem, Domine,
    quis
    similis libi
    (Psal.
    xxxiv,
    10)?
    ul securus sineulla
    injuria
    montiumdi-
    cas,
    Auxiliummeuma
    Domino,qui fecil
    ccetumetler-
    ram. Nonsolumlunclibi nonsuccenseiiunt
    monles;
    sedtunc
    amabunl,
    lunc
    magis
    favebunt: si in
    ipsis
    spem
    tuam
    posueris,
    contrislabunlur.
    Angelus
    niulta
    divina et mira
    ostendens
    homini,
    abhomineadora-
    balur,
    taiiquam
    levanleoculosinmontem. At illea
    serevocansadDominuml:
    Noli, inquit, facere;
    illum
    adora: nam
    ego
    conservustttus
    sum,
    et
    fralrum
    tnorum
    (Apoc.xxn, 9).
    18. Errantes
    per
    totam
    fackm
    terrai.Inoinnem
    montem,
    el inomnem
    cotlem,
    ei inomnem
    faciem
    lerrce
    dispersce
    sunl ?
    Quid
    esl
    ,
    In omnem
    faciem
    terrce
    dispersce
    sunl?Omniaterrena seclantes
    ,
    ea
    qur
    in
    facielerrse
    lucent, ipsa
    amanl
    -, ipsadiligunt.
    Nolunt
    mori,
    ut abscondaturvita
    ipsorum
    in
    Christo.
    Super
    omnem
    fackm
    lerrce: dileclionelerrenorum
    3;
    et
    quia
    errantesovessunl
    per
    totamfaciemterrrc.Nonomnes
    hserelici
    per
    totamfaciemterrro: sedlamenheerelici
    pertolam
    faeiemlerroe.Alii
    hic,
    alii
    ibi, nusquam
    la-
    mendesunt:
    ipsi
    senonnorunl. Aliasectain
    Africa,
    aliahseresisin
    Orienle,
    aliain
    ^Egyplo,
    aliainMeso-
    potamia,
    verbi
    gratia.
    Diversislocissunt
    diVersse: sed
    una mater
    superbia
    omnes
    genuit;
    sicut unamater
    noslra CaiholicaomnesChrisiianos fidelestoioorbe
    diftusos.Non
    ergomirum,
    si
    superbiaparit
    discissio-
    nem,
    cbaritas uniiaiemt. Tamen
    ipsa
    Caiholieama-
    ter, ipscpasior
    inea
    ubiquequreriterranles,
    confor-
    tal
    infirmos,
    curat
    languidos,alligatconfractos,
    alios
    ab
    istis,
    aliosabillisnonseinviceniscienlibus. Sed
    lamenilla omncs
    novit,
    quia
    cumomnibusfusaest.
    Verbi
    gralia,
    cst inAirica
    pars Donati,
    Eunomiani
    nonsunt inAfrica; scdcum
    parle
    Donaticst hicCa-
    lliolica.Sunl in Orienle
    Eunomiani,
    ibi automnon
    cst
    pars
    Donaii;
    sedcumEiinomianisibi csl Calho-
    lica. Illasic
    esi, lanquamvitis,
    crescendo
    ubique
    dif-
    fusa: illi sicsunt,
    lnnqnam
    sarmcnla
    inulilia,
    agrico-
    laefalce
    proccisn
    mcritoslciililnlissuse
    ;
    ul vitis
    pula-
    reiur,
    non ut
    ampuiarctiir.
    Sarmenta
    ergo
    illa ubi
    prsecisn
    siinl,
    ibi renianserimt. Viiisauleincrescens
    1
    i.iber
    rni., asercmovens, revocansque
    adDoininum.
    2
    Plurcs
    MSS., ipsa
    emunt.
    3
    Editi,
    etdileclionemlerrcnontm.
    Casliganlur
    Mss. sub-
    sidio.
    '>
    sic
    aliquol
    Mss. Editi
    vero,
    si
    superbiaparit
    dissensio-.
    nem,
    chantasurionem.
    28!
    SERMOXLYI.
    per
    omnia,
    et sarmentasuanovil
    quoe
    in illamansc-
    runt, etjuxta
    se
    quoe
    deilla
    prsccisa
    sunl. Indetamen
    revocat errantes
    :
    quia
    et de ramis fraclisdicit
    Apo-
    slolus,
    PotensestenimDeusiteruminserereillos
    (Rom.
    xi, 25),
    Sivedicasovescrranles a
    grege
    ,
    sivedicas
    lignaprsecisa
    de
    vite;
    nec ad revocandasoves,
    nec
    rursus ad inserenda
    ligna
    minus idoneus est
    Deus;
    quia
    illesummus
    paslor
    ,
    illeverus
    agricola.
    Et in
    omnem
    faciem
    lerrce
    dispersce
    sunl;
    etnon
    fuitqui requi-
    reret,
    non
    fuit qui
    revocaret.
    Non
    fuit,
    sedinillis
    pa-
    storibus
    malis : non
    fuit,
    sed
    homo, qui requireret.
    CAPUT IX.

    19. Malis
    pastoribus
    ovesunde se-
    curce.

    Propterea
    , pastores,
    auditeverbumDomini:
    Vivo
    ego,
    dkit DominusDeus. Yideteunde
    coepit.
    Tanquamjuralio
    est
    Dei,
    testificatio
    vitoesuoe. Vivo
    ego,
    dkil Dominus.Mortui sunt
    pastores
    : sedsecurse
    sunt oves
    *,
    vivit Dominus. Vivo
    ego
    ,
    dicit Dominus
    Deus.
    Qui
    aulem
    pastores
    mortui sunt? Sua
    qureren-
    tes,
    non
    quae
    J esu Christi
    (Philipp.
    n
    , 21).
    Erunt
    ergo,
    et invenienlur
    paslores
    non
    quoe
    suasunt
    quse-
    rentes,
    sed
    quae
    J esu Chrisli ? Erunt
    plane,
    et inve-
    nienlur; plane
    nec
    desunl,
    nec deerunl. Videamus
    efgoquid
    dicat
    Dominus, qui
    se dicitvivere: utrum
    dicat ablalurumseovesa
    pastoribus
    malis, pascenti-
    bus
    seipsos,
    non
    oves;
    etdaturumsceas
    pastoribus
    bo-
    nis, pascentibus
    oves,
    nonse. Vivo
    ego,
    dicitDominus
    Deus,nisipro
    eoauod
    factce
    sunt ovesmeceincomeslu-
    ramomnibusbesliis
    campi,
    eo
    quod
    nonessel
    pastor.
    Riirsus
    paslorem
    dicil,
    et
    pauloante,
    etnunc. Non
    ait,
    Ex
    eoquod
    nonsinl
    pastores.
    Ovibusenimtalibusmale
    errantibus,
    male
    pereuntibus
    non esl
    pastor ,
    et si
    prrcsens
    est
    paslor
    :
    quia
    et cum
    proesens
    est
    lux,
    non est csecislux. Et non
    quwskrunl paslores
    oves
    meas,
    et
    paverunl pastores
    se
    ipsos,
    ovesautemmeas
    non
    paverunt.
    20. Oviuminleritus
    quomodopastori imputatur.
    Propler
    islud, pastores,
    auditeverbumDomini.Sed
    qui
    paslores
    audite? Hcecdkil DominusDeus: Ecce
    ego
    super paslores,
    et
    inquiram
    oves meas de manibus
    eorum.Auditeet discite
    ,
    ovcs
    Dei
    : a malis
    pastori-
    bus
    inquirit
    Deus oves suas,
    et de manibus eorum
    inquiret
    mdrlemearum. Dicil enim alio inloco
    per
    eumdem
    prophetam
    : Fili
    liominis,
    speculatorem
    dedi
    tedomuiIsrael: audks exoremeosermonem
    ,
    el
    prai-
    monslrabiseisexme. In eocumdixero
    peccatori,
    Morte
    morkris,
    el non
    fueris
    loculus
    ,
    ul cavcat
    impius
    a via
    sua;
    ille
    facinorosus
    in suo
    facinore
    morielur, sangui-
    nemaulem
    ejus
    de manu tua
    exquiram.
    Tu autemsi
    prcenuntkvcrisfacinoroso
    viam
    ejus,
    ut avertalurab
    ea,
    et non
    fueril
    aversus a via
    sua;
    islein
    facinore
    suo
    morklur,
    et luanimamluamliberabis.
    Quid est,
    fra-
    tres?
    Videlisquam
    sit tacere
    periculosum
    ? Moritur
    ille,
    et recle morilur : in
    impielale
    sua et
    peccato
    suo
    moritur
    ; negligenlia
    enim
    ejusocciditcum.
    Nam
    pastorem
    invenirct
    2
    viventem, qni ait,
    Vivo
    ego,
    dicil Dominus: sedcumfueril
    negligens,
    non admo-
    nenle
    illo
    qui
    adhoc est
    prseposiius
    et
    speculator,
    ut
    1
    plures
    Mss.,
    sedsecurcesinloves.
    8
    Editi,
    invenict. verius
    MSS.,
    inveniret.
    admoneat,
    ct ille
    juste mnritur,
    et iste
    juste
    damna<
    tur. Si dulem
    dixeris,
    inquit, impio,
    Mortemorieris
    ,
    cui
    egogladiumfuerocomminatus,
    etille
    neglexerit
    vi-
    lareimminentem
    gladium,
    et veneril
    gladius,
    el
    interfe-
    ceriteum
    ;
    illein
    peccalo
    suo
    morielur,
    lu aulemani-
    mamtuamliberasti
    (Ezech. xxxm, 2-9). Propter hoc,
    adnos
    quidempertinet
    non
    lacere;
    ad vos autem
    ,
    etiamsi
    taceamus,
    de
    Scripluris
    sanctisverba
    pastoris
    audire.
    CAPUT X. 21. Ovesamalis
    pasloribusquomodo
    reducit Deus. Oviserranlem
    pastoremsequendo
    nonse-
    cura. Videamus
    ergo, quia
    sic
    proposueram,
    ulrum
    auferat ovesa
    pasloribus malis,
    et deteas
    pasloribus
    bonis.
    Yideo
    eum auferentemoves a
    pasloribus
    ma-
    lis. Hocenim dicit: Ecce
    egoipsesuper paslores,
    et
    inquiram
    ovesmeasdemanibus
    eorum,
    el avertamab
    eis,
    utnon
    pascant
    oves
    meas;
    etnon
    pascent
    adhuc
    paslores
    semetipsos
    1. Cum enim
    dico,
    Pascant oves
    meas;
    illi se
    pascunt,
    nonovesmeas. Averlam
    ,
    ul non
    pa-
    scantovesmeas.
    Quomodoavertit,
    ut non
    pascanl
    oves
    ipsius? Qucedicunt, facite; quce
    aulem
    faciunt, facere
    nolite
    (Matth. xxm, 5). Tanquamdiceret,
    Mea
    dicunl,
    suafaciunt. $i
    diceret,
    Facile securi
    quod facinni,
    ipsos
    damnabo maleviventes
    ;
    vobisautem
    parcam,
    quia
    seculi eslis
    proepoSitos
    vcstros : si hoc
    diceret,
    delerreret malos
    pastores, pascentes
    non
    oves,
    sed
    se'.
    Sedquoniam
    lerret nonsolumcrecum
    ducenlcni,
    sed et caecum
    sequenlem(neque
    enim
    ait,
    Cadit in
    foveam
    ducens,
    et non cadit
    sequens
    : scd
    ,
    Cacus
    ccecuin
    ducens,
    amboin
    foveam
    cadunt
    (Id.
    xv .
    14);
    admonuit
    oves,
    et
    ait, Qucediciint, faciie; qucefa-
    ciunt,
    facere
    nolite. Cttmenimnonfacitis
    qure
    1'aeitiiil
    mali
    pastores,
    nonvos
    ipsi pascunt:
    cumaulemfaciiis
    quredicunt,
    ego
    vos
    pasco
    : meaenim
    dicunl,
    ct non
    faciunt.
    Securi,
    iiiquiiint, sequimur episcopos
    no-
    stros. Dicunt
    hoc
    soepehacretici, quando
    veriiate
    manifestissimaconvincunlur : Nosoves
    sumus,
    illi
    denobisrcddenl ralioncm. Reddent
    plane
    malamde
    morle vcstra. Demorte ovis
    malignoe
    reddet malus
    paslormalam
    ralionem.
    Numquid
    ideovivil
    ovis,
    quia
    assignatur
    3
    pellisipsius? Increpatur p.istor, quia
    ne-
    glexit
    ovem
    errantcm,
    et
    propterea
    infauces
    lupi
    ir-
    ruit,
    ut devoraretur.
    Quid
    illi
    prodest, quia
    affert
    peliemsignatam
    ? Palerfamiliasvilam ovis
    inquirit.
    Sedeccemahis
    pastor
    altulit
    pellem
    : reddat de
    pelle
    rationem. Forte mentiturus est? Videbat
    desuper,
    qui posteajudicat.
    Cui verbailleficianumerat
    '%
    co-
    giiationes inspicit.
    Reddat
    pastor
    malusrationem de1
    pelle
    ovis morture. Clamavi ei verha lua
    ,
    et
    sequi
    noluit : dedi
    operam
    ut a
    grege
    non
    aberraret,
    et non
    oblemperavit.
    Planesi boc
    dicat,
    et verumdicat
    (no-
    vit autemilleutrumverum
    dicat),
    reddit bonamra-
    tionemdeove mala. Si.autem
    inspicil
    Deus
    quia
    ne-
    glexit
    errantem,
    quia
    non
    quoesivitpereunlem; quid
    1
    Plerique
    Mss.carent
    voce,semelipsos, quse
    forteaddita
    est exversione
    Vulgala.Apud
    LXX
    est, auta, quodipsas
    oves
    respicit.
    2
    Mss.
    i rope
    omnescumAm.et
    Er.,
    dederatmalis
    pasto-
    nbus
    pascendasoves,pasceniibns
    non
    oves,
    sedse.
    3
    Am.et
    Er.,
    designalnr.
    Forte
    Iegendum,signatur.
    1
    Ain.ci
    aliquoi
    Mss.:nci
    verbtt,
    ille
    facta
    nitmeral.
    283
    .*' f
    '*
    S. AUGUSTiNIEPISCOPI
    284
    prodest quod
    invenit
    pellemquam
    referret?
    Ipsam
    revocaret,
    ne
    pellem
    mortuoedemonstraret.Si
    ergo
    nonbonamralionemreddit, quia
    non
    quaesivit
    erran-
    lem; qnalem
    reddet, qui
    fecit errantem? Hoc est
    qtiod
    dico: Si inCatholica
    episcopus
    conslitutusnon
    bonajnrationem
    redditdeove,
    si non
    qusesierit
    erran-
    tema
    grege
    Bei; qnalem
    rationem
    redditurusesthse-
    reiicus, qui
    nonsolumnonrevocavit
    ab
    errore,
    sed
    eliamimpuiit
    inerrorem?
    22. Pastormalusnonineo
    quod
    desuo
    ,
    sedin eo
    quod
    de Dei
    profert,
    audiendus. Sed videamus,
    ut
    dixi, quomodo
    reyocetPeus
    ovesa
    pastoribus
    malis.
    J amcommemoravi; Qumdicunt, facite; qum
    aulem
    faciunt, facere
    nolite.Et non vos
    ipsi pascunt,
    sed
    Deus:
    quia
    vclinl nolint
    paslores
    ,
    ut
    pervenianl
    ad
    lacetlanam,verbaDei
    dicturi sunt.
    Qttiprwdkas
    non
    furandum, furaris(Rom.
    n
    , 21),
    dicit
    Apostolus
    ad
    eos
    qui
    bonadicunl
    ef
    malafacinnt. Tuaudi
    prscdi-
    cantem, nefureris: npli
    imitari furantem.Si 1'uran-
    temimitari yolueris,jpse
    te
    pascit
    faclosuo: libi ve-
    nenumsubminislrat,
    non
    cibum.Si
    verohocabillo
    audis, quod
    nondieitdesyio,
    sedde
    Dei;
    non
    potest
    quidem
    uvade
    spinislegi (nam
    et
    ipsa
    Dominisenlen-
    lia
    est,
    Nemo
    colligil
    de
    spinis
    uvam,
    etdetribulis
    fi-
    cus
    [Mallh.
    vii, 16])
    :
    necideolamen
    quasi
    caltinmie-
    ris Dominotuo, etdicas, Domine,
    noluistime
    >,quia
    fierinon
    polest,
    de
    spinislegere
    uvam: et rursusdi-
    xisli mibi de
    quibusdam
    :
    Qumdkunl, facite; qum
    au-
    tcm
    faciunt,
    facere
    nolite.
    Nempe
    malafacientes
    utique
    spinrc
    sunt.
    Quomodo
    vis
    despinis
    me
    colligere
    uvam
    verbi tui ?
    Respondebitur
    :
    Non
    estillauva
    spinarum;
    scd
    aliquando
    increscens
    sarmcntum
    implicat
    sein
    sepem,
    el
    pendet
    uvainler densa
    spinarum,
    sednon
    surgit
    deradice
    spinarum.
    Tusi
    esurieris,
    et aliud
    nonhabesundesujnas,
    caulemanummitle,
    nelace-
    rcris ab
    spinis,
    id
    est,
    nefactaimilerismalorum
    ;
    et
    lege
    uvaminler
    spinas pendenlem,
    seddevilena-
    scentem.Adle
    perveoiat
    botri alimenlum:
    spinis
    ser-
    valur
    ignis
    lormentum-
    CAPUT
    XI,25. Ovium
    cttramDeusipsesuscipit.
    Etextraliam
    owcs
    niens,inquil,
    deore
    eorum,
    eldemani-
    buseorum: et nonerunteisadhucincibum?.
    Hocetin
    Psalmodieilur
    :
    Npnnecocjnosccnl
    omnes
    qni apercntur
    iniquitatem, qui
    clevoranlpoputum
    meumincibum
    panis
    ?
    El np crunl cis adhucincibum:
    quoniam
    hmcdicil
    DominusDeus,Eccecgpipse.
    Abstuli amalis
    pasto-
    ribusovcs
    meas,
    monendo,
    ut
    dixi,
    ne
    quodfaciunt,
    faciant; idest,
    ne
    quod
    faciuntmali
    pastores,
    fnciant
    incaulae
    ct
    negligentes
    oves.
    Etquidnit?Cuidatquod
    illisabslulit?Forlebon'ispastoribus?Noiiliocseqiiilur.
    El
    quid
    dicemus,
    fratres?Nonnesunt
    pasiores
    boni?
    Nonne
    alioloco
    Scripturarum
    dicilur: Et constituam
    eis
    paslores
    i>ccundum
    cor
    meum,
    el
    pascenl
    eascumdisci-
    plina(J erem.
    m,
    15),Quomodo
    ergo
    oves,
    quas
    malis
    pasloribus
    loilii, nqndntbonis;
    sed
    tanqunm
    omnino
    nusqurim
    remaiiserintboni,dicit, Egopascam?
    Pelro
    dixerat,
    Pasceovesmeas.
    Quidergo
    facimus?CumPelro
    1
    Afiquol
    MSS., inoJ iH?s(t
    me.Et
    qujdam,
    docuisli me.
    2Hicadtlun'.
    aliquotMss., ampiiusin
    devoralicttem.
    conimendaniiiroves.non
    ibidixitDominus,Egopascam
    oves
    meas,
    nontu:
    sed, Petre,
    amasme?Pasce
    aves
    meas
    (J onn.xxr, 17),
    Anforte
    quia
    modonon
    inyeni-
    tur Pelrus
    (jam
    enim
    assumptus
    esl in
    requiem
    Apostolorum
    ct
    martyrum),
    nnnest cui
    dicat securus
    Dominus
    oviutu,
    Pasce
    pvcs
    meas;
    et
    quodam
    modo
    quasi
    necessilate
    descenditadofficium
    pascendi
    oves
    suas,
    nonhabens
    quibus
    commendet,
    nec lamende-
    serens?Hoc enimvidetur
    sequi,
    Hwcdicil
    Dominus
    Deus,
    Ecce
    cgoipse.
    Cui
    dicebamus,qui pascisIsraelt
    intende
    ; qui
    deducis
    tanquam
    ovcs
    J oseph,populum
    in
    ^Egyplo
    conslilutuni.J amdiffusus
    1
    in
    Genljbus
    Israel,
    ipse
    est
    J oseph. Nostis
    enim
    quia
    migravil
    J oseph
    in
    yEgyptum
    :
    vendeiUibusfratribusfactumcst
    (Gen.
    xxxvn,
    28).
    VendideruntChrisluniJ udapi
    :
    nonsine
    causnelinler
    Apostolos
    ipse
    J udasvenditorfuit.Coe-
    pit
    esseChrislusin
    Gefltibus,
    ibi honoratus
    est,
    ibi
    crevil
    populusejus,
    noneumdeserit
    2
    pastor ejus,
    Excila,inquit, potenliamtuam,
    et
    veni,
    ut
    salvqsfa-
    ciasnos
    (Psal. LXXIX,
    2, 5).
    Plane
    facit,
    ct
    faciet,
    Aitenim: Ecce
    egoipse,
    et
    inquirampvesmeas;et
    visilabo
    eas,
    sicutvisital
    pastorgregein
    suum.
    Non
    cu-
    raverunt mali
    pastores
    : nonenimsuo
    sanguiiie
    re^
    demerunl. Skut
    visitat,
    inquit, paslorgreaein
    suuniiii
    die. In
    quali
    die?Cum
    fuerit
    pintbus,
    et
    mibes;
    id
    est,
    et in
    pluvia,
    et innebula. Pluviaet
    nebula,
    error
    srcculi
    hujus
    :
    caligomagnasurgens
    de
    eppidilatibys
    hominum,
    el
    nebuja
    valida
    contegens
    temm, Et difr
    ficileest utnonerrent
    ovesinistanebula:
    sed
    pas^
    tor nondeseriteas.
    Inquirit
    eas, penetrat nebu)api
    oculis
    acutissimis,
    non
    impeditur caligjne
    Dubium
    ;
    videl,
    undique
    errantemrevocat: in
    3
    tantumnt flat
    quod
    dicitin
    Evangelio,Qum
    suntovesniece,audiunt
    vocem
    meam,
    et
    sequunlur
    me
    (J oan.
    x,
    27).
    In medio
    ovium
    dispersarum,
    sic
    inquiram
    oves
    meas,
    et edu-
    cameasitbomniloco
    quodispersm
    sunt
    illk, Ui die
    nubisetnimbi,
    Quando
    diflicileest eas
    inveniri, tunc
    ego
    inveiiiam. Crassa
    nebpla
    est, pinguis
    nimbus
    est: oculos
    ejus
    nihil lalcl.
    24.
    Monleslsrael,
    ubi
    pascua
    boiia.El educameas
    de
    gentibus,
    el
    colligam
    easde
    regionibits.;
    el inducam
    easinterram
    eantm,
    et
    pascam
    eas
    super
    monles
    Israel.
    Conslituitmontcs
    Israel,
    auclores
    Scripturarum
    di-
    viuarum.Ibi
    pascite.
    ut securae
    pascatfs
    4.
    Quidquid
    inde
    audieritis,
    hocvohisbene
    sapiat: quidquid
    extra
    est,
    respnite.
    Neerretisin
    nebula,
    auditevocem
    pa-
    storis:
    colligite
    vosadmontes
    Scripturoe
    sanclae
    ;
    ibi
    sunl delicise
    cpidisvestri,
    ibi nihil
    venenosum,nihil
    alienuin;
    uberrima
    pascua
    est : vostantumsanseve-
    nile,
    sanse
    pascimini
    inmontibusIsrael. Et in
    rivis,
    etin omnihabilationelerrm.A
    monlibusenini, quos
    ostendimus,
    manayeruntrivi
    prsedicationisevange-
    licae,
    cuminomnemlerramexiitsonus
    coTum(Psul.
    XVIII,
    5):
    etfaclaesl omnishabitatioterrsead
    pascen-
    1
    Mss.
    plm'es,Populvs
    in
    Mgyptoconslilutus, jamdif-
    fusus.
    2
    sicAm.et MSS. AtEr,ulim. et
    Lov.,
    noneumdese-
    ruit.
    s
    Am.Er.etMss.
    careutparticula,
    in.
    4
    SicMss. At
    Lov.,
    I secure
    pascaiis.
    285
    SERMOXLYI.
    286
    dasoveslsela
    atque
    fecunda. In
    pascua
    bona
    pascam
    eas,
    el inmonlibusaltisIsraet.
    Erunt stabula earum
    illic; hocest, nbi
    requiescant,
    ubi
    dicant,
    Rene
    est;
    ubi dicant,
    Yerume.st,
    manifeslum
    est,
    nonfallimur.
    In
    gloria
    Dei requiescent, tanquam
    in stabulisillis.
    Et
    dormknt,
    hoc
    esl, requiescent;
    el
    requkscent
    in
    delkiisbonis.
    25.
    Spes
    pviumin
    SQIQ
    Deo.

    El in
    pascuapingui
    pascenlursupermontes
    Israel, J amdixi montes
    Israel,
    monles
    bonos, quo
    levamusoculos,
    ut
    nobis indeau-
    xiliumveniat. Sed auxiliumnoslruma
    Domino,qui
    fecitcoelumet terram(Ps/. cxx, 1,2).
    Ideonevel
    in montibus bonjsesset
    spes nostra,
    cum
    dixisset,
    Pascamovesmeas
    super
    monles
    Israel;
    rursus netu
    spemponeres
    in montibus
    *, subjecit stalim, Ego
    pascam
    ovesmeas. Levatuoculos luos in
    montes,
    un.deyeniat
    auxilium
    tibi ; sed attende
    dicenlem,
    Egopascam.
    Auxiliumenim
    luum
    aDomino,
    qui
    fecit
    ccelumel lerraro-
    20. Oviumsanitasei
    requies
    exDeo.

    Et
    Ego
    re-
    quiescerefaciain
    eas,
    dicil DominusDeits.Sed ut re-
    quiescere
    faciat, primo
    curavil
    2.
    Quodenimprimo
    curavit, poslerius
    dicit :
    Hceedicit Dominus
    Deus,
    Quodperiil, requiram;
    el
    quod erravit,
    revocabo
    ;
    et
    quod
    comminulum
    esl, colligabo
    ;
    el
    quod
    exanime
    est,
    conforiabo;
    el
    quodpingue
    esi
    el
    quodforle
    est,
    cuslo-
    diam.
    Quod
    nou faciebant
    mali
    pastores,
    se
    ipsos
    pascentes,
    non oves. Non ait
    Dominus,
    Constituam
    aliosbonos
    pastores, qui
    faciant hsec:
    sed, Ego,
    in-
    quit, faciam;
    oves roeas nulli commiltam. Securi
    vos, fratres;
    securaevos, oves ; nobisyidciurtimen-
    dum; qunsi
    dosjt
    pastor
    boiuis?
    CAPUTXII,

    27, Pascere
    cum
    judkio.
    Claudit
    sic3; Et
    pascam
    eascum
    judicio.
    Vide
    quia
    sic solus
    pascit
    eum
    judjcio,Quis
    enim
    homo
    judicat
    dehomine?
    Tenierariis
    judiciisplena
    sunt oinnia.
    De
    quodespe-
    raverimus,
    subito
    convertilur,
    et fit
    optinius
    : de
    quo
    multum
    prsesumpserimus,
    subilo deflcit,
    et fit
    pessi-
    mus. Nectinior noster certus
    est,
    nec amor nosler
    eertusest.
    Quid
    sit
    hodie
    quisque
    homo,
    vixnovit
    ipse
    homo: tamen
    utcumqueipsequid hodie;quid
    autem
    cras, nec
    ipse,
    Pascit
    ergo
    illecum
    judicio, disper-
    lienspropria propriis;
    hsecistis,
    illa
    illis,
    debitaeis
    quibus
    debetur hocnutillud. Novitenim
    quidagat:
    cum
    judicio paseit, quos judieatus
    redemit. Pascit
    ergoipse
    cum
    judicio.
    28. Pevdix sine
    judkio congregqns,
    diabolus,
    In.
    propheta
    enim J eremia
    ait
    -;
    Clamavit
    perdix,
    con-
    gregavilquce
    non
    peperit, faciens
    divitias
    suasnoncum
    judkip.
    Conirfljgtumperdicem
    facientem
    divitiassiias
    noncum
    judicio,paspjt
    isie
    paslor
    cum
    judicio. Quare
    illesiue
    judicio
    ?
    Quiacongregavit quse
    non
    peperit.
    Quare
    iste enm
    jtidieio?
    Qtda
    fovet
    quodpeperit.
    De
    pastore
    tamenbono
    loquimur,.
    Pastores
    boni aul
    non
    sunt,
    autlalent.
    Si nonsunt, quidagimus?
    Si
    lalent,
    1
    PluresMss.
    habent,
    neturemaneresinmoniibus.
    2
    Er.Ulim.
    etLov., quidprimo
    curavit.
    nedundat,quid,
    abestque
    abAm.etalis.
    8
    sic Ani.et
    aliquot
    MSS. AliicumEr. et Lov.:Etaddit
    sic.
    quare
    de illistacelur? Perdix
    quidem
    illea
    quibus-
    dam
    majoribus
    etantenos
    Scripturarum
    tractatoribus
    diabolus
    inlellcctus
    est, congregansquse
    non
    peperit.
    Nonenimille
    creator,
    sed
    deceptor est,
    faciensdivi-
    liassuasnoncum
    judicio.
    Nonenimadeum
    pertlnet,
    quisisto, quis
    illomodoerret: omneserrantes
    vult,
    quibuslibet
    erroribus.
    Quam
    diverssesunt
    hsereses,
    quam
    diversi
    errores,
    illc inomnibusvult errare ho-
    mines. Non dicit
    diabolus,
    Donatistae
    sint,
    non sint
    Ariani : sive
    hicsint,
    sive
    illic,
    ad eum
    pertinent
    congregantem
    sine
    judicio. Idola, inquit, adoret,
    meusest: inJ udseorum
    superslitioneremaneat,
    meus
    est: deserla unitale inillamvel in illamhaeresim
    pergat,
    meusest.
    Congregatergo
    sine
    judicio
    faciens
    divitias suas. Sed
    quidsequilur?J
    dimidiodkrum
    ejusderelinquenleum,
    etinnovissimissuiserit
    insipkns
    (J erem. xvn, 11).
    Venitille
    congregansuhdique
    oves
    suas. In dimidiodierum
    ejus, priusquamsperabat,
    antequamputabat, derelinquenteum,
    et erii
    insipiens
    innovissimissuis.
    Quare
    in
    primis
    suis
    sapiens erat,
    et innovissimissuis fit
    insipiens? Audite,
    fratres.
    Dicitur
    aliqunndo
    in
    Scripturissapientiapro astulia,
    abusione
    verbi,
    non
    proprielate.
    lnde enimdicilur :
    Ubi
    sapiens
    ?nbi scriba?ubi
    conquisitorhujus
    smculi?
    Nonnestullam
    fecil
    Deus
    sapknliamhujus
    mundi
    (I
    Cor.
    i,
    20)
    ? Et isle
    perdix,
    idem
    draco,
    idem
    serpens,
    lanquamsapienserat, quando
    Adam
    per
    Evamdece-
    pit:
    verumdicere
    putatus est,
    bonumconsiliumdare
    existimatus
    est,
    contraDeumcreditusest.
    Quod
    vero
    dicilur
    sapientia
    abusioneverbi et in
    malo,
    consuetu-
    dine
    quidemScripturarumnostrarum, (namquemad-
    modum
    loquanlur
    auctores
    mundi, quid
    ad nos
    ?)
    habesineodem
    libro,
    Erat ibi
    serpenssapkntior
    omni-
    bus besliis
    (Gen. m, 1-6).
    Iste
    sapienlior
    onmibus
    besliis,
    aslutuset acutusnd
    decipiendumagnoseitur.
    Posiea non ei
    crediltir;et
    dicilur
    ei,
    Renuntiamus
    tibi,
    sufficit
    quod
    incautos
    primodecepisli, Ergo
    ita
    innovissimissuis erit
    insipiens; apertoe
    oruntfraudes
    ejns;
    et ideo
    jam
    fraudes nonerunt. Innovissimis
    suiserit
    insipiens, qui congregavitqute
    non
    peperit,
    et fecitdivitiassuas non cum
    judicio.
    Pascit contra
    illum
    Redemptor
    nosler cura
    judicio.
    29. Perdix conlentiosaavis. In Donalislas. Exi-
    stat et
    aliquishoereticus,
    etsi nonfrater
    diaboli,
    certe
    adjutor
    et (ilius: ei
    ipsum
    dixerim
    perdicem
    conten-
    liosnmanimal. Hocenim
    animal,
    ut
    aucupesnorunt,
    etiamcontendendi
    studiocapitur.
    Conteadtintisti con-
    tra veritatem,
    et contenderunt ex
    quo
    sediviserunt.
    Modo
    dictint,
    Conlenderenolumus:
    quia jam capii
    sunt.Nonhabet
    quod
    dicat:Nolocontendere. 0
    caple,
    aliqunndo
    certetueras
    qui primis tcmporlbus
    sedi-
    tionis
    tuaetraditores
    arguebas,
    innocentes
    damnabas,
    judiciumImperatoris quaerebas,judicioepiscoporum
    non
    consentiebas,
    viclus
    tpliesappellabas,apudipsum
    Imperalorem
    studiosissimeliligabas,copgregajjasquor;
    non
    peperisti.
    Ubi est
    nujiccervixlua?ubi est
    iingua
    tua?
    ubi sjbilus
    tuus? Certein
    novissimjsl.uisfo.clu.s
    es
    insipiens, pavisti
    sine
    judicio.
    Non enim.veruni
    vis,
    vel deerrore
    tuo,
    vel de
    veritate
    judicare.
    Pascii
    287
    '
    "'
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    288f
    contrale Christus cum
    judicio,
    discernitovessuas
    ab ovibusnonsuis.
    Quce
    suntoves
    mem,inquit,
    au-
    diuntvocem
    meam,
    et
    sequuntur
    me
    (J oan.
    x, 27).
    CAPUTXIII.

    50. Unus
    pastor
    bonus, quia
    boni
    omnesin uno. Hic invenio omnes
    paslores
    bonosin
    uno
    pastore.
    Nonenimvere
    pastores
    boni
    desunt,
    sed
    inunosunt. Mulli
    sunt,
    qui
    divisisunt: hicunus
    prso-
    dicatur, quia
    unitascommendatur.
    Neque
    enimvere
    niodoideotaceniur
    paslores,
    et dicilur
    pastor, quia
    noninvenil Dominuscui commendeloves
    suas;
    lunc
    nuiemideo
    commendavit, quia
    Petruminvenit: imo
    vero et in
    ipso
    Petro unilatemcommendavit. Multi
    erant
    Apostoli,
    el uni
    dicitur,
    Pasceovesmcas. Absit
    ut desintmodoboni
    pastores
    : absitanobisut
    desint,
    absit a misericordia
    ipsius,
    ut non cos
    gignal alque
    constilu.it.
    Uiique
    si sunt bonae
    oves,
    sunt et boni
    pastores:
    namdebonis ovibus fiunl boni
    postores.
    Sedomnesboni
    pasiores
    inuno
    sunt,
    unumsunt. Illi
    pascunt,
    Christus
    pascit.
    Nonenimvocemsuamdi-
    cuntamici
    sponsi,
    sed
    gaudiogaudenl propter
    vocem
    sponsi.
    Idein
    ergo
    l
    ipsepascit,
    cum
    ipsi pascunt:
    et
    dicit, Ego pasco; quia
    in illis vox
    ipsius,
    in illis
    charilas
    ipsius.
    Namel
    ipsumPelrum,
    cui commen-
    dabal
    2
    ovessuas
    quasi
    aller
    alteri,
    unumsecumfa-
    cere
    volcbat,
    ul sicei oves
    commendaret;
    ul essel ille
    capul,
    ille
    figuramcorporisportaret,
    id
    est, Ecclesirc,
    el
    lanquamsponsus
    et
    sponsa
    essentduoincarneuna.
    Proindeutoves
    commendaret, quid
    ei
    prius dicil,
    nc
    illi
    lanquam
    alteri commendarel?
    Petre,
    amasme?Et
    respondit:
    Amo.El iterum: Amssme?Et
    respondit:
    Amo.Et tertio: Amnsme?El
    respondil
    :Amo. Con-
    firmatcharilalem
    3,
    ut cousolidel unitatem.
    lpse ergo
    pascil
    unusin
    his,
    e'l hi in
    uno;
    et tacetur de
    paslo-
    ribus : sednonlacelur. Glorianlur
    pastores
    : scd
    qui
    gloriatur,
    inDomino
    glorielur.
    IIoc est Christo
    pa-
    scere,
    hoc esl in Chrislo
    pascere,
    et cumChristo
    pascereK,prseler
    Christumsibi non
    pascere. Neque
    vero
    inopiapastorum, lanquam
    islafuturamalalem-
    pora Prophela proedicaret, dixit, Ego pascam
    oves
    meas,
    nonbabeocui commendem.Eliamcum
    ipse
    Petrus erat,
    el cumadhuc
    ipsi Apostoli
    erant inhac
    carne,
    et inhac
    vita,
    lunc ait illeunus
    ,
    in
    quo
    uno
    omnesunum: Habeoalias
    oves,qum
    nonsunl dehoc
    ovili; oporiel
    meet eas
    adducere,
    ut sil itnus
    grex
    el
    unus
    pastor (Ibid. 16).
    Sint
    ergo
    omnes in
    pastore
    uno,
    el dicanl vocem
    pasloris
    unam
    , qtiam
    audiant
    oves
    ,
    et
    sequantur pastoremsuum,
    el non
    illum,
    aut
    illum,
    sedunum: et omnesinillo unamvoeemdi-
    cant,
    diversasvoccsnonbabeant.Obsecro
    vos,fralres,
    ul
    idipsum
    dicatis
    omnes,
    el nonsintinvobisschismata
    (I
    Cor.
    x, 10).
    Hanc vocem
    eliquatam
    ab omni schi-
    smale, purgatam
    ab omni
    bsercsi,
    audiant
    oves,
    et
    1
    Am.ct
    pluresMSS., ideo
    ergo.
    5
    Sic.Mss.Editi
    vero,
    commehdavit. Paulo
    posl
    Corbeien-
    sis
    Ms.,
    el sicei ovescommendare.
    3
    Er.Ulim.ctLov.:
    confirmat
    liiiiilatem.SiceliamMss.
    exceploCorbeiensi, qui
    cumAm.
    babet,
    charilatem.
    *
    Er.cum
    aliquot
    MSS. eteumFloroadI Cor.i: nocesl
    Christum
    pascere,
    liocestChristo
    pasccrc.
    Sedinistislibris
    omittilur,
    etcum'hrkto
    pascere;prseterquamquodapud
    Er.deest
    etiam,
    hocestinchristo
    pascere.
    HicinCorbeiensi
    Ms.non
    repetitur,
    hocest.
    sequantur pasiorem
    suum
    dicentem, Qu<e
    sunt oves
    mece,
    vocemmeam
    audiunt,
    el
    sequuntur
    me.
    51. DonatistmCatlwlkosa sua communione
    repel-
    lunt. Nam vis
    nosse, bseretice, quam
    non habeas
    vocem
    pastoris,
    et
    periculose
    te
    sequantur
    oveslectum
    indumento
    ovium,
    et inlus
    lupumrapacem(Mallh.
    vii,
    15)
    ?Audianl vocem
    tuam,
    videamusanChristi
    sit. Ecclesiam
    quserit
    infirmaovis a
    grege
    aberrans
    ,
    nesciensubi sit
    grex; quoeritquo
    se
    aggreget, quo
    intret. Edevocem:
    audiamus,
    anChristi
    sil;
    audia-
    mus,
    ulrum
    agni sit,
    an
    perdicis.
    OvisDei
    gregem
    suuni
    quoerit: puta
    ovemdeOrientevenissein Afri-
    cam, quseritgregemsuum,
    incurrit in
    le,
    inbasilicam
    tuaminlrare
    vult;
    commoveris
    ignotafacie,
    vel
    tu,
    vel minister
    tuus,
    stansvel sedensad
    ostium,
    inter-
    rogat
    ovem
    quoerenlemgregemsuum,
    imo
    gregem
    Dei: cum
    grege
    suointrare
    vult,
    ubi eumesse
    pulal:
    qureris, Paganus es,
    an Chrislianus?
    Respondet,
    Christianus: ovisest enimDei.
    Quseris
    nefortecale-
    chumenus
    sit,
    et irruat Sacramenlis:
    respondet,
    Fidelis.
    Quseriscujus
    communionissit:
    respondet,
    Catholicus.
    Cliristianum, fidelem,
    catholicum
    repro-
    bas:
    qui
    sunt
    quos
    inlustencs? Itavero
    projice,
    re-
    proba.
    A te
    reprobatus,
    aChrislo
    probatur.
    Utinamet
    illi
    qui
    sunt
    apud le, agnoscanl le,
    et in dimidio
    dierumluorum
    derelinquant
    te.
    Quidam
    fralresnoslri
    hesternodieieruntadbasilicameorum: elsi admalos
    fralres,
    tamenadfratres.
    Allendile,
    fralres
    mei, quid
    iulersit inter fiduciam
    veritatis,
    et limoremfalsitatis.
    Quandoaliquos
    eoruminhoc
    populoagnoscitis,quo-
    modo
    gaudelis
    ?
    Quia
    invobisilleest
    qni quoeritquoif
    perierat
    l.
    Suggeritur aliquando vobis,
    Audiet et
    diseedet. El
    vos,
    Audiatet discedat. Audietet irride-
    bil. Audiat et irrideat.
    Aliquandosapiel, aliquando
    cognoscet: aliquandorelinquiiur
    a
    populo
    suo
    ;
    rema-
    netcumcordesuo
    2,
    renuntiat errori
    suo,
    gratiasagit
    Deosuo. Illi aulem
    quid
    ?
    Qui
    estis?Chrislianisumus*
    Non,
    sed
    exploratores.
    Et
    illi,
    Catholicisumus. Co-
    nati sunt
    injuriare
    : melioreconsilio
    pcenituit
    eos.
    Atque
    tinamsic
    pceniteal
    el ibi
    remanere, quomodo
    poenituit
    eos
    qui ingressi
    sunl
    injuriare.
    Tamen
    quos
    projecerunt? Christianos, fideles,
    catholicos.
    Quos
    tenuerint,
    nolodicere.
    Quosprojecerinl,
    video:
    quos
    tenuerint, ipsi
    dicnnt.
    52. Doilalistarumvox nonvox
    pasloris.
    Dicant
    crgo
    vocemsuam: videamusanChrisli sit
    vox,
    an
    pastoris
    sit
    vfx,quamsequantur
    oves. Sive
    per
    bo-
    numsit vox
    isla,
    sive
    per
    malumhominem
    ,
    utrum
    pasloris
    sit
    vox,
    altendamus.
    CAPUTXIV.

    Quserit
    infirmus
    Ecclesiam,quaerit
    errans Ecclesiam. Tu
    quid
    dicis? Parlis Donatiest
    Ecclesia.
    Ego
    vocem
    pastorisinquiro.Lege
    hocmihi
    de
    Propheta, Iege
    mihi de
    Psalmo,
    recita mihi de
    Lege,
    recitade
    Evangelio,
    recitade
    Aposlolo.
    Inde
    ego
    recitoEcclesiamtoloorbe
    diffusam,
    et Dominumdi-
    ccntem, Quce
    suntoves
    mem,
    vocemmeam
    audiunl,
    el
    sequuntur
    me.
    Quse
    est vox
    pastoris
    ? Et
    prmdkari
    in
    1
    Ulim.etLov.:
    Quomodo gaudetis,quia
    invobisilleest
    qui perierat
    ?Dissentiunt cseterilibri edilietMss.
    2
    Am.et
    Aliquot Mss.,
    incorde(ito.
    289
    SERMOXLVl.
    290
    nomine
    ejuspcenitenliam
    etremissionem
    peccalorumper
    omnesgentes,incipknlibusabJ erusalem(Luc.xxiv, i"l).
    Eccevox
    pastoris; agnosce
    et
    sequere,
    si ovises.
    . 55. Nec vox
    pasloris
    est
    qund
    illi de tradiloribus
    dicunl; nequequod
    Ecclesiamdicunl
    perituram.
    "Sed
    illi codices
    Iradiderunt,
    el 1111 Ihus idolis
    posuerunt,
    illeet ille.
    Quid
    admedeilloet illo?Si
    fecerunt,
    non
    sunt
    pastores
    : lu vocem
    pastoris edicilo; quia
    nec
    de illisvocem
    pastoris
    annuntias. Tu
    accusas,
    non
    Evangelium;
    tu
    accusas,
    non
    Propbeta,
    non
    Aposto-
    lus: de
    quo
    mihi voxista
    Ioquitur,
    deillo
    credo;
    aliis
    noncredo. Sed Acta
    profers
    : Acta
    profero.
    Credam
    luis: credeet tu meis. Noncredo luis: noli credere
    meis. Auferantur cliartre
    humanoe,
    sonent vocesdi-
    vinoe.Edemihi unam
    Scripturre
    vocem
    pro parte
    Do-
    nati: audi
    innumerabiles, pro
    orbelerraium.
    Quis
    eas
    enumerat?
    Quis
    eas tcrminat? Tamenut
    pauca
    cowi-
    memoremus, Legem
    attende, primum
    Dei Testamen-
    lum: In seminetuo benedicenluromnes
    genles(Gen.
    xxn,
    18).
    Et in Psalmo,
    Postuta a
    tne,
    et dubotibi
    geules
    hceredilalemluamel
    possessionem
    luamterminos
    terrm
    (Psal.
    n, 8).
    Coinmeiiwrabunlur
    et converlentur
    adDominum
    univcrsi
    fines
    terrce;
    et adorabunl in con-
    spectuejus
    imiversm
    palrimgeniium: quoniamipsius
    est
    regnum,
    el
    ipse
    dominabilur
    genlium (Psal.
    xxi
    ,
    28, 29).
    CanlaleDominocanticum
    noviim;
    cantateDo-
    mino,
    omnislerra
    (Psul.
    xcv, 1).
    El adorabunteum
    omues
    reges
    terrce,
    omnes
    genles
    servient illi
    (Psal.
    LXXI,11).
    Quis
    enumerare sufficiat?
    Prope
    omis
    pagina
    nihil aliudsonat
    quam
    Christum,
    et Ecclesiam
    loio orbediffusam.Exeat mihi unavox
    proparte
    Ds-
    nali.
    Quid magnum
    esl
    quod quoero?
    Ecclesiamloto
    orbe
    diflusam, perituram
    fuisse
    '
    dicunt. Peritura
    prsedicla
    est lot testimoniis mansura? Nec una vox
    isla
    per Legem, per Prophetas, per
    Cantica
    pastoris
    est.
    Neque
    enim illi verum dicere sinc Verbo Dei
    potucrunt, quod
    est Chrislus.
    54. Vox
    pasloris
    et
    ejus grex
    nonlatet. Audi vo-
    cemVerbi,
    el ex ore Verbi. MiralusfidemCenturio-
    nis :
    Amen,inquit,
    dico
    vobis,
    noninveni lanlam
    fidem
    inIsrael.
    Propterea
    dico
    vobis,quia
    multi abOrknleet
    Occidentevenient,
    el recumbenlcumAbrahamel Isaac
    el J acob in
    regno
    ccelorum
    (Mallh. vm, 10,
    II).
    Ab
    Orienleel Occidenleinttlli venienl: ecceEcclesiaCliri-
    sti,
    ecce
    grex
    Chrisli;
    tu
    vide,
    si ovises. Non enhn
    -telatet
    grex qui ubique
    est. Nonbabebis
    quidrespon-
    deas
    judici
    luo
    ,
    quem
    nonvis esse
    pastorem
    tuum:
    non
    habebis, inquam, quod
    resbondcas
    judici tuo,
    Nescivi,
    non
    vidi,
    nonaudivi.
    Quid
    est
    quod
    nescisti ?
    Necesl
    qui
    seabscondatacalore
    ejus(Psal. xvin, 7).
    Quid
    est
    quod
    nonvidisti ? Videruntomnes
    fines
    terrm
    salulureDei noslri
    (Psal.
    xcvn,
    5).
    Quid
    est
    quod
    non
    audisii? J J Homnemterramexivit sonus
    eorum,
    el in
    fines
    orbisternvverbaeorum.
    (Psal. xvm, 5).
    55. LocusexCanlkiscanlkorumaDonalistis
    fruslra
    prolatus.
    Cantica cantkorum
    mnigmala.
    Sed recte
    avobis
    quseritur
    vox
    Christi,
    vox
    pastoris, quam
    oves
    audiant et
    sequantur.
    Non invenitis
    quid
    dicalis. vo-
    sicAm.et Mss.AtEr.ulim. et
    Lov.,perituram.
    esse.
    cem
    pastoris
    non
    habetis.
    Audile,
    et
    sequimini:
    di-
    mittitevocem
    lupi, sequimini
    vocem
    pastoris;
    aul date
    vocem
    pastoris.
    CAPUT XV.

    Damus,
    inqiiiunt.
    Audiamus. Da-
    mus et nos vocem
    pastoris.
    Audiamus. In
    Canlicis,
    inquiunt,
    canticorum
    loquitur sponsa
    ad
    sponsum
    ,
    Eeclesiaad Chrisium.
    Novimus Cantica
    canlicorum,
    sanclacanlica,
    amaioria
    cantica,sancliam,oris,
    sanclse
    cbarilatis,
    sanctscduleedinis. Plane volo inde audire
    vocem
    pastoris,
    vocemdulcissimi
    sponsi. Ede,
    si
    quid
    habes: audiamus.
    Sponsa, inquiunt,
    dicit ad
    spon-
    sum: Annunlia
    mihi, quem
    dilexit anima
    mea,
    ubi
    pascis,
    ubi cubas? Et
    illc,
    inquiunt, respondet:
    ln me-
    ridie. Manifestatibi teslimonia
    proferebam,
    non erat
    qucmadmodum
    aliter
    interpretareris
    : Puslula a
    me,
    el dabo iibi
    gentes
    hmreditalem
    luam,
    el
    possessionem
    luamlerminoslerrm.
    Commemorabunturel convericnlur
    ad Dominumuniversi
    fines
    terrm.
    Quid
    est
    qtiod
    mihi
    de Canticis canlicorum
    profers? Quod
    forte non in-
    lelligis.
    Eienim illaCantica
    oenigmatasunt, paucis
    intelligentibus
    nota
    sunl, paucis pulsanlibus aperiun-
    tur. Tene el devote
    accipe aperla *,
    ut merilo tibi
    pandautur
    obscura.
    Quomodo
    eris
    penetrator
    obscu-
    rorum, contemptor
    manifeslorum?
    56. Locusex Canticisconlrariusest Donalistis. Ec-
    ce lamen ut
    possumus, fralres,
    hocc verha discu-
    tiamus : aderil Dominus
    ,
    ul videalis ibi santimintel-
    leclum. Primo,
    quod
    aboiiinibusct
    imperitis
    facillime
    judicatur,
    verha
    ipsa
    male
    dislinguunl:
    nunc
    audietis,
    nunc
    probabitis.
    Etenimsic se habet lextus
    ipse
    le-
    ctionis.
    Sponsaloquilur
    ad
    sponsum
    : Annunlia
    mihi,
    quem
    dilexil anitna mea
    ,
    ubi
    pascis,
    ubi cubas.
    Quod
    sponsasponsdical, quod
    Ecclesia
    Chrisio
    dicat,
    nec
    nos
    dubilamus,
    nec iili. Sed omnia verba
    sponssc
    audi.
    Qunreverbum
    quod
    adliuc
    sponsocest,
    vistri-
    buere
    jam sponso?
    Omnia
    quoe
    dicit
    sponsa,dic:
    tunc
    respondebit sponsus.
    Audi
    evidenlius liancdis-
    linclionem
    qiiam
    dicturus sum
    ,
    non invenies
    aliquid
    plus.
    Annuntia
    mihi, quem
    dilexit anima
    mea,
    ubi
    pa-
    scis,
    ubi cubasinmeridie.
    Ipsa
    adhuc
    dicil,
    ubi
    pascis,
    ubi cxbasinmeridie. El vide
    quia
    adhuc
    ipsa
    dicil. Se-
    quitur
    cnim: Ne
    forte fiam
    sicut
    operla super
    grcges
    sodaliumluorum. Pulo omnes
    perilos
    iniperilosque
    discernere
    genus
    masculinumct
    feinininuni.
    Operla,
    qurcro cujus generis
    sit: ab omni homine
    qusero,
    Masculini
    esl,
    an
    feminini ?
    Annuntia, inquil, Hii/ii,
    quem
    dilexil animamea.
    Quem,
    cum
    dicit,
    masculum
    alloquiiur, sponsumalloquilur. Quia vero feminavi-
    rum
    alloquitur, consequentia
    verba
    indicant,
    Annun-
    lia
    mihi,
    ubi
    pascis,
    ubi cubasin
    meridie
    ;
    ne
    forlefiam
    skul
    operta.
    Audi tu
    opeiia,
    ul fiant tibi hoec
    aperta.
    Annunlia
    mihi,
    quem
    dilexitanima
    mea,
    ubi
    pascis,
    ubi
    cubasin
    meridie;
    ne
    fortefiam
    sicul
    operta
    super
    greges
    sodaliuintuorum
    Hucusque
    verba
    sponsoe
    :
    jam
    inci-
    piunt
    verba
    sponsi
    de
    manifesto,
    Nisi
    cognoveris
    le-
    metipsam. Agnosce
    evidenlcr feminam.
    Temetipsam,
    o
    putchra
    inler mulkres: nisi
    cognoveris
    lemelipsam,
    o
    pulchra
    inler mulieres
    ; exi tuin
    vestigiisgregums,
    et
    1
    Am.Er.ctCorbciensisMss.:
    nnebote,
    accipeapcrlti.
    2i'iuresMss.:, tqnostcvirUtter
    femiiitim.Corbeicusis, .icjno*
    291
    '
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    292
    pasce
    hmdostuosintabernaculis
    paslorum(Canl.
    1,6,7):
    non intabernaculo
    pastoris.
    Yidc
    quomodo
    commi-
    nelursponsus: videquemadmoduminpericulo, quam-
    vis
    illedulcis,
    abstulil de medio blandimenla.
    Quam
    blandeilla?Annunlia
    mihi, quem
    dilexit
    animamea,
    ubi
    pascis,
    ubi cubasinmeridie.Yeniet enimmedius
    dies, quando
    adumbraculumconcurrant
    pastores;
    el
    forlelalebitmeubi lu
    pascis
    et ubi cubas: et volo.
    mihi
    annunties,
    ne forle fiamsicut
    operla,
    id
    cst,
    sicut
    occulta,et
    non
    cognita. Ego
    enimmanifesta
    sum:sedne sicut
    opcrla,
    sicut celalaincidam
    super
    greges
    sodaliumtuorum. Omnes enim bsereiici a
    Christo
    exierunt;
    omnes
    qui
    facli sunl
    pastoresmali,
    habentes
    gregcs
    suossubnomine
    Christi,
    illiussoda-
    les
    fuerunt,'
    illius convivimn
    acceperunt.
    Sodales
    enim
    dicunlur, lanquam
    uniusconvivii.Latina
    lingua
    sic dicli sunt
    sodales,
    quasi
    simul
    edales,
    eo
    quod
    simul edaiil. Audi iiluminPsalmo
    arguent.em
    sodales
    nialos,
    id
    esl,
    unitis convivii : Si
    inimkus, inquil,
    meus
    cxprobrasselinihi,
    suslinuissem
    utique;
    et
    sisuper
    me
    magna
    locutus
    fuissel,
    abscondissemme
    ulique
    ab
    eo: tuverounanimisel nolusmcus
    ,
    dux
    metts, qui
    si-
    mul mecumdulees
    capkbas
    cibos
    (Psal. LIV,15-15).
    Ergo
    multi sodales
    ingrati
    menssedoniinicaeexiefunt
    foras: mali sodalesfeceruntsibi suas
    mensas,
    erexe-
    runt allaria conlraallare. Ineisislatimet errare.
    57. Mcridiessi
    Africainlelligalurlococilato,facil
    con-
    traDonalisias.Exirehmreiioorumesl. Elsi
    putasquia
    me-
    ridies
    Africaesl; quanquampossemoblincremagiscsse
    niundi meridiem
    parlcsyEgypli,
    et illasexustassole
    regiones,
    ubi
    pluvia
    non
    apparet: quiaipse
    esl meri-
    dies,
    ubi fcrvctmcdiusdies. Ibi autemeremus
    plena
    niillibusservorumDei. Undesi admeridiemlocoruna
    velimus
    adverterc, quare
    non ibi
    pascat
    ille
    magis,
    el ibi
    rcquiescat, quando
    aule
    prscdictuinest,
    Ubera
    crunll dcserla
    eremi(J oel. n, 22)?
    Sedecccconsen-
    tio,
    meridiesAfricasit. Africasit mcridies: hi sunt
    sodalcsmali. Ecclesia iransmarinain
    aliquo
    suorum
    liaviganlc
    in
    Africam,
    sollicila ne
    errel,
    invocat
    sponsum
    suum
    ,
    cl dicit ci : Abundareaudiohsereli-
    cosin
    Alrica,
    abundareaudio
    rebaptizatores
    in
    Africa;
    esseautemibi tuosnonminusaudio: el illud
    audio,
    el hoc
    audio;
    sed
    qui
    sinl
    lui,
    a tevoloaudire. An-
    nunlia
    mihi, quent
    dilexil anima
    mea,
    ubi
    pascis,
    ubi
    cubasinmeridie.Inillo
    meridie,
    ubi audioduas
    parles
    csse,
    unam Donati,
    alleramuniversotuo cohoeren-
    tcm
    ;
    lumihi dic
    quo
    eam
    ,
    uc
    forte
    velul
    operta,
    id
    csl, ignoia
    fiam
    supcrgreges
    sodalium
    tuorum,
    incur-
    ramin
    greges
    hrereticorum,
    conanles
    ponerelapidem
    supcr lapidcmqui
    destruatur,
    ne irruamin
    rebapti-
    zalores,
    aununliamihi. Et iile
    qui
    commendaluuila-
    lem
    pastoris, qui
    inhaCleclione
    dixit, Egopascam;
    sceviriliier,femina, temetipsam. Temelipsam, mqutl,
    ttisi
    cognovcris,(audilereliqua)
    o
    pulchra
    inlermuliercs: nisi
    cognoveris
    lemetipsam,
    o
    putclira
    inler
    muliercs;
    exi tu in
    vestigiisgregum
    EtsicfereAm.
    1
    SicLov.et
    plerique
    MSS. AI
    Am.,
    aberraverunl.
    optinire
    notseCorbeiensisMs.
    ,
    nberaverunt.1'ortc
    nielius, pro
    pullulaverunljSaugermiutweriint.
    Nouenini rtliuinloeutu
    WHffc videlur,
    uisiJ oel
    cap.2, >\
    22.
    paslores
    aulem
    reprobal, qui
    mulli esse
    voluerunt,
    unilatemamiserunt:
    severissimenonblande
    respon-
    dens,
    sed
    promagniludinepericuli,
    Nisi
    cognoveris,
    inquit, temelipsam,
    o
    pulchra
    inter mulieres.Pulchra
    esinler mulieres: sed
    agnosce
    te. Ubi te
    agnosces
    ?
    In toloorbeterrarum. Si enim
    pulchra,
    unilaseslin
    te : ubi
    divisio,
    foeditas
    est,
    non
    pulchritudo.
    Nisi
    cognoveristemetipsam.
    In me
    credidisti, agnosce
    le.
    Inme
    quomodo
    credidisti?
    Quomodo
    el illi mali soda-
    les,
    consentiunt Verbumcarnem factum
    ,
    nalumex
    virgine, crucifixum, resurrexisse,
    ascendisseincoa-
    los: intalemme
    crcdidisli',
    talemet illi sonant. Co-
    gnosce
    teet
    me;
    mein
    coelo,
    teinlotoorbeterrarum.
    Unum
    quemlibet
    ex Ecclesia
    lanquam
    Ecclesiam
    Christus
    alloquitur.
    Nam
    qtiomodo
    Ecclesia
    qurerit
    Ecclesiam? Secundum
    ipsosloquor.
    Annunlia
    mihi,
    quem
    dilexit anima
    mea,
    ubi
    pascis,
    ubi cubas.
    Quid
    quserit?
    Ecclesiam.Et ille
    lanquam
    ostendensEcele-
    siam
    dicit,
    ln meridie: siGtitilli volunl.
    Respondeant
    mihi, quomodo
    Ecclesia
    quserat
    Ecelesiam.Annuntia
    mihi,
    quem
    dilexitanimamea.
    Quoeloquitur
    ? Ecclesia.
    Quid
    sibi vult annunliari?
    Ubipascis,
    ubi
    cubas,
    id
    esl,
    ubi sit Ecclesia. Ecclesia
    loquitur,
    et
    iiiterrogat
    ubi sit Ecclesia: et
    respondet ille,
    ut
    putant,
    In me-
    ridie. Si in solo meridie
    est,
    ut
    dicunl,
    in Africa
    ;
    quomodoipsainlerrogat
    ubi
    ipsa
    sil? Anvero
    porlio
    Ecclesisetransmarinsebene
    inlerrogat
    de
    nieridie,
    ne
    hic errel?
    Alloquilur unumquodque
    membrorumEc-
    clesiresuae
    Christus, lanquam
    suam
    Ecclesiam,
    et
    dieit,
    Nisi
    cognoveristemelipsam,
    o
    pulchra
    intermu-
    lieres,
    exi.
    Exire,
    hoereticorumest. Aut
    cognoscele,
    aul exi:
    quia
    si lenon
    cognoveris,
    exituraes. Exilura
    quo?
    In
    vesligiisgregum: sequendo
    malos
    greges.
    Ne
    forte
    putes quia
    oves
    sequeris,
    si exis: audi
    quid
    se-
    quilur,
    Exi luin
    vesiigiisgreguni,
    et
    pasce
    Itwdos
    tuos;
    jam
    non oves.
    Nostis, fratres,
    ubi erunl hsedi.Ad
    sinislramerunt omnes
    qui
    exierunl ab Ecclesia. Ma-
    nenli Petro
    dicitur,
    Pasceovesmeas
    (J oan. xxi, 17):
    exeunti
    hseretico,
    Pasceheedostuos.
    58. J LOCUS exHabacucmaie
    asurpalus
    a Donalistis.
    Est, inquiunt,
    el aliud testimonium. Nihilominus
    contrale:
    dic,
    audiamus. Eril siccontra
    te, quomodo
    hoc
    quodputabaspro
    le. Si
    meridiem, inquiunt,
    in-
    lerpretaris iEgyplum.
    Mullis
    quidem
    modis
    interpre-
    tamur
    meridiem,
    et
    ^Egyptumpossumus
    ad locum
    mundi,
    et
    ipsam
    Africamsic
    inlelligere
    a. Audi
    quid
    inlelligamper
    meridiem:
    inlelligo
    fervorem
    spiritua-
    lium, flagrantemignecharilalis,
    splendentem
    lumine
    veritalis. Namdicitur in
    quodampsalmo
    : Dexteram
    iuamnolam
    fac mihi,
    el erudiloscordein
    sapienlia.
    Dexieram,
    nonhsedos: el eruditoscordein
    sapienlia,
    ipsi
    sunt meridies.Undedicitur a
    propheta:
    El tene-
    brwtumsicutnieridkserunt
    (Psal.
    LXXXIX
    ,10).
    Mullis
    ergomodispossumusintelligeremeridiem
    : sed
    pror-
    snsAfricam
    intelligo,
    omninoAfricam
    intelligo.
    Ac-
    cipio
    ale
    aliquid
    fortemelius
    quamsaperem,
    nisi ale
    1
    sicarudEr.
    Lugd.
    ven. : si talemmecredidisii. U.
    -
    cisterciensis
    Ms.,
    dalocum
    mundi,
    ut
    ipsamAfricam
    in-
    tdlUjum.1'oric,quod
    ad locummundi
    rsupple,
    ((jHd
    293
    SERMOXLVI.
    294
    commemorarer
    : Africa sit meridies, Timet Ecclesia
    transmarina
    inciderein
    rebaptizatores-
    tiraet incidere
    tanquamignola
    in
    greges
    sodalium,
    nuaeritab
    sponso
    suo ut annunticl
    illi ubi
    pascat,
    ubi cubet inmeridie.
    Quia
    in
    ipso
    meritlieinaliis
    pascit,
    inaliis non
    pa-
    scit: in aliis
    cubat,
    in aliisnon cubaL Audiat consi-
    lium
    ,
    venial ad catholicamEcclesiam;
    non incurrat
    in
    grcges
    sodaliu.m,
    nou
    pascat
    hocdossuos. Seddic
    aliud
    qiiod
    ledicebasessediclurum.
    Propheta, inquit,
    ait : Deusab
    Africo
    veniet.
    Etjam
    ubi
    Africus, utique
    Africa. 0 lestimonium! Deus ab
    Afrko
    veniet. Ab
    AlVicaveniet Deus? Alterum Christum in Africa
    iiasci, et ire
    per
    mundurahoerelici annunliant.
    Rogo
    quidcsl,
    Deusab
    Africo
    veniet?Si
    diceretis,
    Deus in
    Africa
    remansil, utique turpiter
    dicerelis : nunc au-
    leitteliam
    ,
    AbAlrica
    veniet,
    dicitis. Novimusubi sit
    naius
    Chrislus,
    ubi sil
    passus,
    ubi in coelumascen-
    derit,
    unde
    discipulosmiserit,
    ubi eos
    Spiritu
    sancto
    repleverit,
    ubi
    per
    totummundum
    evangelizarejus-
    serit' : et
    oblemperaruntei,
    et
    implelur
    orbis lerra-
    rum
    Evangelio;
    et tu
    dicis,
    Deusab Africaveniet?
    59. In Donalislasnon
    quadrat
    testimoniumHabacuc.

    Ergo
    lu
    mibi, inquit, expone quid est,
    Deusab
    Africo
    veniel.Dic
    tolum,
    el forlassis
    intelliges.
    Deus
    ab
    Africovenkt,
    etsanctusdemonleumbroso.Tu mihi
    expone,
    si
    jam
    ab
    Africa, quomodo
    de monieum-
    broso?DeNumidianata esl
    pars
    Donati:
    ipsi
    missi
    sunl
    primo
    in
    dissensionem,
    et
    tumultum,
    et scanda-
    lum, qusereiiiesingensvulnusa,
    Numidoemiserunt:
    Secundus
    Tigisitanusmisit;
    ubi sit
    Tigisi,
    nolumest.
    Qui
    missi sunt
    clerici,
    extra
    congregaverunt
    ab Ec-
    clesia,
    ad clericos
    Carlhaginis
    accedere
    noluerunt 3,
    visitatorem
    posuerunt,
    a Lucilla
    suscepli
    sunt
    (a).
    Auctor lotius
    hujus
    mali Numida heereticus fuit. In
    Numidia,
    Unde ventum est huc cumtanto
    malo,
    muscarium
    4
    vix
    invenitur,
    in
    cupsonibus
    s
    babitant.
    Quomodo
    mons umbrosus Numidia? Dicmihi
    ergo
    :
    noli huc
    usquerecilare,
    Deusab
    Afrko; exigo
    el se-
    quenlia,
    Et sanctus de monteumbroso.Sed oslende
    mihi
    parlem
    Donati a
    Numidia,
    demonte umbroso
    venire. Invenis nuda
    omnia, pingues quidem
    cam-
    pos,
    sed frumentarios : non olivelis
    ferliles,
    non
    cseterisnemoribusamoenos.Unde
    ergo
    monsumbro-
    sus inNumidise
    partibus,
    undehoc scandalumvenit?
    CAPUTXVI.

    40.
    Inlerprelalio
    verior
    prophelw
    Habacuc. Tu
    mihi, inquit, ergo expone quid
    est,
    Deus ab
    Afrko
    venkl,
    el sanclus demonteum-
    broso.Vide
    quam
    facile
    exponam.
    Primo illud audi
    quod
    ait Dominus:
    Oportebat
    Cluistum
    pati,
    et resur-
    1
    Ulioi.et
    Lov.,miserit;
    dissentientibuscselerisIibris.
    2
    Plerique,Mss.,qiiwrentesingenium
    vulneri.
    "
    Codex
    el.,
    el clerkos
    carlhaginis
    aCcirenoluerunl.
    *
    Am.
    Er.,
    viscarium.Meliusalii
    codices,
    Muscarium. Kon
    ignola
    vox
    flabellumproprie
    ad
    abigendas
    muscas
    signifi-
    cans,
    necnonherbarum
    grandiorem
    comamadid
    quasi
    na-
    tura
    eomparatam.
    Plin.fib.
    12,cap.
    26.
    5
    Er.,
    cumincursionibus.
    Ulim.,
    cumin
    cupsonibus. Am.,
    cum
    cujmnibus.
    Aliquot
    Mss.,
    in cursionibus.
    Plerique
    et
    meliorescum
    Lov.,
    iu
    cupsonibus
    : idenineaciu
    rupibus
    et
    speluucis?
    undedictiilli
    llupitani
    inIibrodeUnitateEccle-
    siue,cap.5,
    et
    Cutzupita?
    in
    epistola53,
    n. 2.
    ()
    Vid
    Epist.43,
    etlib.deHseresibus.
    gere
    tertio
    die,
    el
    prwdicari
    innomine
    ejus
    pcenilentiam
    el remissionem
    peccatorumper
    omnes
    genles, incipkn-
    tibusabJ erusalem
    (Luc. xxiv,
    40,47).
    Ecceunde
    1
    ve-
    niet.
    Incipienlibus
    cum
    dixit,
    inde
    ulique
    seinsanctis
    suis ad alias
    gentes
    venlurumesse
    prsedixit.
    Lege
    divisionemlerrsefiliorumIsrael inomnibus tribubus
    in libroJ esu Nave:
    aperte
    ibi dictum
    est,
    J ebus ab
    Afrko,
    quw
    esl J erusalem
    (J osuexv,
    8). Lege, qusere,
    et invenies. Utinam cum
    inveneris, credas;
    utinam
    animosiialem
    deponas.
    J ebusab
    Africo,qum
    estJ eru-
    salem. Et
    Dominus,
    Incipientibus
    abJ erusalem:
    hoc
    est,
    Deus ab
    Africo
    veniel..
    Quomodo
    ergo
    a monte
    umbroso?
    Evangeliumjam lege.
    De monte Oliveli
    Christusascendit incoelum.
    Sequere.
    Et
    quid
    diluci-
    dius?
    Audis,
    ab
    Africo
    :
    audisti,
    de monleumbroso.
    Legemrecitamus, Evangelium
    recilamus.
    Audisli,
    lncipientibus
    ab J erusalem:
    audi,
    Per omnes
    gentes,
    ineodem
    propheta. Sequere
    verbailla
    quse
    conlem-
    psisli,
    vcrba illa
    quseprsetermisisli:
    Deus ab
    Afrko
    veniel,
    el sanctusde monteumbroso:
    cooperkl
    monles
    umbra
    ejus,
    et
    gloriaejusplena
    estlerra
    (Habac. 111,
    5).
    Per omnes
    ergogentes,incipknlibus
    abJ erusalem':
    Deusab
    Africoveniet,
    etsanclusde monteumbrosoet
    condenso;
    id
    est,
    a monle
    Oliveti,
    unde ascendit in
    coelum,
    undemisit
    discipulos suos,
    ubi etiam ascen-
    surus ait : Non enimveslrumest scire
    lempora, quw
    Pater
    posuil
    it\ sua
    poteslale;
    sed
    accipktis
    virtutemex-
    allo,
    el eriiiswihi tesles.Videte
    quomodoincipil
    Evan-
    gelium
    : Et erilismihi leslesin
    J erusalem,
    etinJ udwa
    et
    Samaria,
    el
    usque
    inlolamterram
    (Act.1,7, 8). Ergo
    Deovenienie
    Chrislo,
    et nomen
    ejus,
    et
    prsedicatio
    Evangelii ejus
    ab
    J erusalem,
    id
    est,
    ab
    Afrko;
    et a
    monte
    umbroso,
    id
    est,
    a monteOliveli :
    quiaper
    om-
    nesgenles
    diffamatumest
    Evangelium. Operiet
    monles
    wnbru
    ejus,id
    est
    refiigeriumejus,proteclioejus;
    ellaw
    dis
    ejusplena
    cstterra. Cantale
    ergo
    cumlolalerracan-
    licumnovum
    ;
    non cauticumveluscum
    argulo
    lerra.
    CAPUT XVII.

    41.
    Donqlislm
    Simonis
    Cyrenmifa-
    clum
    pro
    se
    inlerprelantes.
    Dicuntet aliud:
    Cyrenoeus,
    inquiunl, quidam
    Simon
    angariatus est,
    ut tollerel
    crucem Domhii
    (Matth. xxvn, 32). Legimus
    : sed
    quid
    te
    adjuvet,
    voloscire.
    Cyrenseus, inquit,
    Afer
    esl :
    quare ipse angariaius
    est
    qui
    crucem lollerei.
    Ubi sit
    Cyrene,
    fortenescis:
    Lybia est,
    Pentapolis
    est, contigua
    est
    Africse,
    ad Orientem
    magisperlincl.
    Vel indistributione
    provinciarum Imperalorum
    co-
    gnosce
    :
    Imperator
    orientalis mitlil
    judicem
    ad
    Cyre-
    nen. Rreviter
    respondeo
    : Ubi est
    pars Donati,
    non
    invenilur
    Cyrene;
    ubi est
    Cyrene,
    noninvenitur
    parsl
    Donati. Manifestaveritasconvinciterrorem. Delmihi!
    Cyrenen,
    ubi est
    pars Donali;
    det mibi
    parlein
    Do-!
    nati,
    ubi est
    Cyrene.
    Manifestumesl
    enim, fralres,
    in
    Pentapoli
    Ecclesiamesse
    catholicam, pariem
    Donali
    ibi non esse. Sedsecuri irrideamus
    flendos,
    ct flea-
    musirridendos.
    Quid
    dicis? Meritum
    Cyrenensis
    hu-
    jusmagnumcommemoras, quia
    lulit crucem
    Domini,
    '
    tioclocoEr.et
    pluresmanuscripti
    addunt:
    Quomodo
    1-
    cipknlibus
    abJ erusalem?
    295
    S. AUGUSTINlEPISCOPi
    %%
    cl Afrjjmdicis. Oricnlalis cst.
    Lybia
    enimduobus
    modis
    dicitur,
    vel isla
    quoeproprie
    Africa
    esl,
    vel
    illaOiientis
    pars, quseconligua
    est
    Africrc,
    elomnino
    colliniilanea.SedAferiueril
    Cyrenensis.
    Beatum
    pu-
    las, quodangariatus
    crucem tulerit?
    Quanto
    melius
    fortedicereialiusinAr^nalbsearcmansisseEcclesiam
    Cbrisli ?
    QuiaJ oseph
    illedivesab
    Arimalhsea,
    habens
    auteoculos
    regnumDei,
    non
    angarialus,
    noncoactus
    vcnitad crucemDomini : cumcoeteri
    formidarent,
    petiit
    a Piiato
    sepeliendumcorpus
    Domini,
    de
    ligno
    deposuit,
    obseculusest
    funeri, insepulcro
    condidit,
    laudatusesl iu
    Evangelio(Matlh.
    xxvn, 57-60), Quia
    ergo
    de ArimatluTeafuit isle
    pius
    tantum exhibens
    pbsequiumcorpori
    Domini,
    in Arimaihoearemansit
    Ecclesia? Aut si
    magis
    vos dcleclal
    angariatus,
    id
    csl, qui cogitur
    lollere crucem: recte
    ergo
    faciunl
    imperalores
    calholici, qui
    vos
    cogunt
    ad unita-
    tcm.
    SERMOXLYH
    *
    ().
    Dcovibus,
    in Ezechiel
    cap.
    xxxiv, 17-51,
    abillis vcr-
    bis,
    El vosoves
    mese,elc, usque,
    El
    cgo
    Deus \c-
    stcr,
    dicil DominusDeus. ConlraDonatistas
    (b).
    CAPUTPRIMUM.1. Oves
    pascum
    et manuum
    Dei sumus. Verba
    quse
    canlavimus,
    continenl
    pro-
    fessionemnoslram, quia
    oves Dei sumus : nec im-
    poriuneposcinius
    cum
    lacrymiscjus
    misericordiam,
    cujus
    ovcs sumus. Diximus enim : .Ploremus ante
    Dominum,qui fecit
    nos; quoniamipn
    esl Dominus
    Dcusnoster. Ne
    quisquamplorans
    seexaudiri
    posse
    desperet,
    commemorala
    est necessitudo
    qusedam
    ex-
    audicndi nos Deo:
    Quoniamipse
    esl DominusDeus
    nastcr, qui fecil
    nos. Hle Dcus nosier: nos
    poputus
    pttscuwejus
    el ovesmanuum
    ejus
    l
    (Psai.
    xciv, 6e/7).
    Pastorcs homines,
    vel eliam
    palresfamilias
    domini
    pecorum,
    oves
    quashabenl,
    non
    ipsi (ecerunl;
    oves
    qtiaspascunt,
    non
    ipsi
    creaverunt : nosler autemDo-
    minus
    Deus, quia
    Deuset creator
    esl,
    fecil sibi oves
    quas
    habeal,
    et
    quaspascat;
    nccalter
    instituit, quas
    ipsepascit;
    nec
    quasipseinsiituit,
    aller
    pascit.
    Plo-
    rcmus
    ergo
    ante illum.
    Nequc
    enimiu bono
    sumus,
    cuin in hoc sseculosumus. Cumenim
    placehimus
    Doininoin
    rcgionevivorum,
    tiinc
    delergentur lacry-
    nise
    nostrse;
    et dicemusei
    laudes, qui
    nosexemit de
    vinculismortis,
    pedes
    noslrosa
    lapsu,
    oculosuoslros
    a
    lacrymis,
    ut
    placeamus
    Dominoin
    regione
    vivo-
    ruin
    (Psal.
    cxiv,
    8el
    9)
    :
    quia
    difficileesl ul ei
    pla-
    cealur in
    rcgione
    mortuorum. Esl autemet hieunde
    illi
    placeainus,cjus
    misericordiaminnos
    deprecando,a
    pcccalisnos, quanlumpossumus,abstinendo,inquan-
    lumauieninon
    possumus,
    conrilendoatqucplangendo.
    liainhac vitasumus
    sperantcs
    aliam
    vitam,
    ploran-
    les in
    spe
    : imo
    ploranies
    in
    rc, gaudentes
    in
    spe.
    2. Pasloris vox cum tremoreaudknda.
    Professi
    1
    ulim.et
    Lov.,
    et
    opusmanuumejus.\CA'ius Er.et
    Mss.,
    elovesmamium
    ejus.
    "
    necognitus
    esl adomnescodices
    scriptos
    ct excusos
    qui
    insermoncmodo
    prcecedenti designantur.
    () Alias,
    inlomo9.
    (u)
    i-ocaexhoctractalurefertFlorusadRom.
    i,
    et Ga-
    alti.
    ergo
    in boc
    cantico, quia
    oves
    ejussumus,
    populus
    pascuseejus,
    ovcs iiianuum
    ejus;
    audiamus
    quid
    ad
    nos
    loquntur, tanquam
    adovessuas.Pridcm
    pastorlbus
    loquebatur superiore
    leclione:
    proesenti
    auteinet ho-
    dierna ovibus
    loquitur.
    Inillis
    ergoejus
    verbis nos
    cumtremore
    audiebamus,
    voscumsecurilale:
    quid
    ergo
    inistisverbis hodiernis?
    Numquid
    vicissimuos
    cum
    securiiate,
    voscumtremore? Non
    utique.
    Pri-
    mo, quia
    ctsi
    pnstores sumus, paslor
    non solum
    quod
    dicitur ad
    pastores,
    cum tremorc
    audit,
    sed
    etiam
    quod
    dicituradoves. Si eniin sccurus audit
    quod
    ad oves
    dicitur,
    noncsl illi cura de ovibus.
    Deinde
    jam
    ct lunc diximusCharilali
    veslrse,
    duo
    quaedam
    in nobis esse considerauda:
    unum, quod
    chrisliani
    sumus;
    altcrum
    quod praeposili
    sumus.
    Quodergo prsepositi sumus,
    inter
    pasiores depula-
    mur,
    si boni sumus:
    quod
    aulemchrisiiani
    sunius,
    el nos vobiscum oves sumus
    (In superiore
    ser-
    mone,
    n.
    2).
    Sive
    ergo
    Dominus
    pasioribus Ioquatur,
    sive
    ovibus,
    nos omniacumtremore
    oporlcl
    audire:
    necrecedat sollicitudodecordibus
    noslris,
    ut
    plore-
    musnntcDominum
    qui
    fecitnos.
    CAPUTII.

    5.
    Gregis
    Dei securilas. Audiamus
    ilaque,
    Iralres
    ,
    undeDominusoves
    improbas
    corri-
    piat,
    et
    quid promitlat
    ovibussuis.
    Etvos, inquit,
    ovesmew
    ,
    hmcdicitDominusDeus. Primo
    , quanta
    felicilas
    csl,
    esse
    gregemDei,
    si
    quiscogitet, fratres,
    cliaininislis
    lacrymis
    el inististribulationibusma-
    gnumgnudiumconcipit. Neque
    enim in
    ejus grege
    cst, quemlupi possunl flagellare,
    aut
    cujus
    somnum
    possunl caplareprsedones.
    Illi enimdictum
    est, Qui
    pascis
    Israet
    (Psal.
    LXXIX
    , 2);
    de
    quo
    diclum
    est,
    Non
    dormiet, ncquedormilabit, qui
    cuslodil lsrael
    (Psal. cxx,
    4). Yigilatergo
    ille
    super
    nos
    vigilanli-
    bus
    nobis, vigilal
    et dormientibus nobis. Si
    ergo
    de
    paslore
    homine sccurumest
    pecus
    honiinis
    ; quanta
    dcbet essenoslrasecuritas
    pascenleDeo,
    nonlantum
    quiapascitnos,
    sedeliam
    quia
    fecitnos?
    CAPUTIII.

    4. Vox
    pasloris
    nunc
    temporis
    au-
    dknda. Unaest nostra
    sollicitudo, quse
    nobisim-
    ponitur,
    audirevocem
    pastoris
    : et est nunc
    tempus
    audiendi, quia
    ille nondum
    assumpsit tempus ju-
    dicandi.
    Qttiloquitur,
    modotacet.
    Loquilur
    enimin
    prrccepto,
    lacel in
    judicio.
    Ideodicit
    quodam
    inloco:
    Tacui; numquidsemper
    tacebo
    (Isai.
    XLII
    , 14)
    ?
    Quo-
    modo
    tacuit,
    cumhoc
    ipsumloquendo
    dixerit?
    Qui
    dicit, Tacui,
    nonlacet:
    quia
    et hoc
    ipsumdicere,
    Tacui,
    non taccre est. Audio
    ergo
    te
    loquenlem
    in
    tot
    praecepiis,
    intot
    sacramentis,
    intot
    paginis,
    in
    tot libris : audio
    denique
    inhoc
    ipsoquod
    dicis
    ,
    Ta-
    cui, numquidsemper
    tacebo?
    Quomodoergo
    lacuisti?
    Quia
    nondum
    dico, Venite,
    benedktiPatris
    mei, per-
    cipileregnum;
    et nondumdico
    aliis, Ile, matedicli,
    in
    ignemmlernum, qui prmparatus
    estdiaboloet
    ange-
    lisejus (Mallh.xxv, 54,41)
    : et hsec
    ipsa
    itanondum
    dico, ntjam prsedicam
    '. Ultimam
    sentenliam, quam
    dicturus est
    judex,
    in tabella
    scripturus
    manu
    sua,
    1
    Er.ulim.ei Lov.:El nondumItwc
    ipsaitadico,uljam
    vrwdkavi.Emcudanlur adMss,
    o97
    SERMOXLVH.
    298
    ultra
    quam
    sentcntiamnihil
    jamjudicaturus
    est, par-
    tes non audiuut: illis foras exeunlibus
    scribilur.
    Attonitaesunt ambae
    partesatque suspensae
    ,
    conlra
    quam
    vel
    proqua
    sententiaillius
    procedal.
    Magiium
    secrelum
    judicis,
    undesecrelariumnominatur.
    Magnus
    linior eorum
    qui
    in causa
    sunt; quid
    ille
    cogilet,
    et
    quid
    scribat
    ignoratur
    : et bomo
    est,
    et illi de
    quibus
    ille
    judical, ulique
    bomines sunt. Ille aulemDeus
    nosler est,
    ct nos
    populus
    pascurcejus
    et ovesma-
    nuum
    ejus.
    Et cumsit illeCrealor
    ,
    noscrealura;
    ille immoi
    lalis,
    nos morlales
    ;
    ille
    invisibilis,
    nos
    visibiles;
    noluitnosinhacvita
    latere, quam
    uliimam
    senleiiliam
    in fine dicturus sit. Nemo ante
    dicit,
    Damno, qui
    vultdamnare: nemoanle
    dicit, Ferio,
    qui
    vull ferire.
    CAPUT IV.

    5. Dei
    palienlia
    nc abulamur.
    Magnaergo
    lenilas, magna
    misericordia,magua
    man-
    suetudo: sedsi non abulamur
    patienliaejus
    adno-
    stram
    nequitiatn
    ;
    el illonostra
    porianlepeccata,
    nos
    quasi
    ad faciendumei ontis
    augeamuspeccalapec-
    catis;
    quasi
    ut ille
    plusporlet, qui
    nonlaboratcum
    porlal: peccala
    noslra, quibus
    adhuc
    parcit, quia
    adhuc
    sustinet,
    illiusostendunl
    patienliam,
    noslram
    cumulant sarcinam.
    Ignoras, inquil, quiapatientia
    Deiad
    pcenilentiam
    teadducit?Palienliailla
    esl, quam
    tacilurnitaiemvocat,
    dequadicit,
    Tacui; numquid
    semper
    tacebo?
    Ergo
    cum
    argueret quosdam,
    cl di-
    cerel, Qui prwdicas
    non
    furandum, furaris; qui
    dicis
    non
    adullerandum,adutteras,
    etc. ait,
    Andiviliasboni-
    lalis
    ejus
    el
    longanimilalis
    contemnis?
    Quia
    illebonus
    est, quia longanimis, quia
    videl
    el,
    (acet,
    quia
    videl
    etsuslinet, putas
    illum
    iniquum? Ignorasquiapa-
    lienliaDei ad
    pwnitentiam
    teadducit?Et videsi sem-
    per
    tacebil,
    qui
    modolacel? Tuautem,
    inquit,
    secun-
    dumduritiamcordistui etcor
    impwnilens
    ,
    thesauri-
    zastibi iramindieirwetrevelalionis
    justi judkii, Dei,
    qui
    reddet
    unicuique
    secundum
    opera
    sua
    (Rom. n,
    4
    , 21,
    5
    , 6). Ergolacel; numquidsemper
    tacebil?
    llemdicit
    post qusedam
    enumerala
    peccata
    : Hwc
    fc-
    cisli,
    el tacui;
    id
    est,
    haec
    fecisli,
    el nonvindicavi:
    suspicatus
    es
    iniquilatem,quod
    erotui similis. Et re-
    verahoc
    cogilant
    multi,
    cum iecerint multa
    mala,
    et mali sibi acciderenihil viderint;
    nonlantum
    pla-
    centeisfactasua
    mala,
    sedetiamDeo
    placereputant:
    intanlum
    proccditimpietas,
    ut et Deumsibi similem
    exislimet
    impius contemplor.
    Et cumDeuseumad^
    ducatmonendo, docendo, hortando, corripiendo,
    ad
    similitudinem
    suam
    ;
    nonsolumnon
    sequitur
    simili-
    tudinemDei,
    sedDeumvult ducereadsimililudinem
    suam. Hsecesl
    iniquitasmajor, quamipsapeccata,
    a
    quibus
    se non
    corrigit'. Suspkatus
    es
    iniquitalem,
    quotl
    ero tibi similis? Et
    quidsequitur
    ?
    Arguam
    te
    (Psal.
    XLIX, 21).
    Quare
    hoc?
    Tacui;numquidsemper
    tacebo
    ?
    Itaque,
    fratres
    , quoniam
    sermo isle
    qui
    de
    Dei ore
    procedit,
    et me lerret,
    et vos
    (omnes
    enim
    unam
    spem
    bonamhabemusin
    illo,
    et omnes
    pari-
    ler timeredebemus,
    ne illooffensononinveniamus
    1
    sicMss.At
    edili,
    dum
    ipsapeccata,
    a
    quibus
    senon
    corrigU,
    Deo
    ptacereputat.
    quodsperabamus,
    sed
    experiamurquodcontempsi-
    mus);
    audiamusomnes
    tanquamovesDei,
    dumlo-
    quitur qui tacct,
    dummonet
    nos,
    ct nondum
    judi-
    cal nos
    qui
    fecit
    nos,
    dumvacat
    audire,
    dumIicet
    etlegere
    >.
    CAPUTV.

    6. Nonevellendazizaniaanle
    messent,
    nechwclianie
    judkium
    separandi.

    Et
    vos, inquit,
    oves
    mew,
    hwcdkit DominusDeus: Ecce
    egojudico
    inler ovemet
    ovem,
    el arieieset hircos.
    Quid
    hic fa-
    ciunt hirci in
    grege
    Dei? In eisdem
    pascuis,
    in eis-
    dem
    fontibus,
    el hirci tamensinistnedestinati dex-
    tris
    miscentur,
    et
    prius
    lolerantur
    qui separabuntur;
    et hic exercelur ovium
    palienlia,
    ad similitudinem
    palientiseDei. Separatio
    enimab illo
    erit,
    aliorum
    ad
    sinistram,
    aliorumaddexteram. Nuncautem
    ipse
    lacet,
    tuvis
    loqui.
    Sed unde
    dico,
    Tu vis
    loqui?
    Unde
    ipse
    lacet. A vindicta
    judicii,
    nonaverbo cor-
    replionis. Ipse
    nondum
    separat,
    tu
    visseparare. Ipse
    mixta
    tolerat, qui
    seminavit. Si ante venlilalionem
    frumentumvis esse
    purgalum,
    tuo vento
    pessime
    ventilaberis.Licueritservis
    dicere, Vis,imus,
    el colli-
    gimus
    ea? Stomachati enimsunt videndo
    zizania,
    et doluerunt
    segeti
    bonse
    permixta zizania;
    et
    dixerunt,
    Nonnebonum.semenseminasti? Unde
    ergo
    apparuerunt
    zizania? Illerationemreddidit unde
    ap-
    paruerunt;
    non lamen
    permisit
    ut ante
    tempus
    evel-
    lerenlur.
    Quamvis
    et
    ipsi
    servi stomachati adversus
    zizania;
    consiliumlamen et
    praeceptum
    a domino
    expeliverunt. Displicebant
    illainter
    segetem
    : sedvi-
    debanl
    servi, quia
    si vel in
    ipsis
    zizaniiseveilendis
    aliquidsuasponiefacerent, ipsi
    zizaniisannumera-
    rentur. ADomino
    exspectaveruntprscceptum,jussio-
    nem
    regis
    sui
    qusesierunt: Vis, imus,
    et
    colligimus
    ea?Et ille: Non. Et reddiditindecausam: Ne
    forte,
    cumvullis
    colligerezizania,
    eradicetissimulettriticum.
    Sedavit ab
    indignatione,
    nec
    reliquil
    indolore. Grave
    enimvidebatur servisessezizania inter
    frumciituni;
    el vere
    grave
    erat. Sed aliaest conditio
    agri,
    alia
    quies
    horrei.
    Tolera;
    adhocenimnalusest:
    lolera,
    quia
    fortetoleratuses. Si
    semper
    bonus
    fuisti,
    ha-
    beto misericordiam: si
    aliquando
    malusfuisti
    ,
    noli
    perdere
    memoriam. Et
    quis
    est
    semper
    bonus?
    Faci-
    lius,
    si leDeus
    diligenlerdiscutiat, invenietle etiam
    nunc
    malum, quam
    tu te
    semper
    bonum.
    Ergo
    tole-
    randasunt zizaniahaccinler
    frumentum,
    Iiirci inter
    arictes haediinter oves.
    Quid
    autemilledefrumenio?
    In
    tempore, inquit, messis,
    dicammessoribus: Colli-
    gileprimumzizania,
    el
    alligate
    in
    fasckulos
    adcom-
    burendum
    ea;
    tritkumautemmeumreconditeinhorreo.
    Transiet
    ergo agri concrelio,
    venietmessisdiscretio.
    Exigil
    denobismodoDominus
    patientiam,quampro-
    ponit
    in
    se,
    dicens tibi:
    Ego
    certesi modo
    voluero
    judicare, numquid inique judicabo? Ego
    si
    niodo
    voluero
    judicare, numqttid
    falli
    polero?
    Si
    egoqui
    semper
    recle
    judico,
    et
    qui
    falli non
    possum,
    differo
    judicium
    meum;
    tu
    ignoransqnemadmodiimjudican-
    dus sis audes lam
    prseproperejudicare? Yidete,
    1
    Mss.
    Remigiensis
    el
    Cisterciensis,
    dumlicetetigere.
    SANCT.A.UGUST.
    V.
    (J Hx.)
    299
    S. AUGUSTJ NlEPiSCOPI
    500
    fralres',' quehiadmodunr
    illis servis volenlibus aiile
    lehipus
    eradicare
    zizania,
    hoc
    opus
    nec inmessecon-
    ;
    cessit. Ait
    eiiim,
    In
    tempore
    messisdicatumessoribus:
    noii
    aii,
    Dicamvobis.
    Sedquid,
    si
    ipsi
    servi messo-
    res eriint? Non. Nam
    exponens
    omnia
    singillatim
    :
    Messores,ait,
    Angeti
    sunl
    (Matth.
    xm, 24-50, 57-45).
    Homo
    crgo
    carne
    seplus,
    carnem
    portans,
    aut fbrte
    caro
    totus,
    id
    esl,
    caro
    corpore,
    carnalis animo,
    au-
    des ante
    usurpnrc
    nfliciuiii alienum
    ', quod
    nec in
    messeeril luum? lioc de
    separandis
    zizaniis: dehir-
    Cis
    quid
    ? Cumveneril Filius
    itominis,
    etomnes
    Aiujeti
    cumeo
    ,
    sedebitinscde
    gloriw
    suw;
    ct
    congregabuiiiur
    dnie eumomnes
    gentes,
    el
    separabil
    eas,
    skul
    pastor
    deparal
    ovesabhmdis
    (Id. xxv, 51,
    52).
    Et
    veniet,
    et
    separabil
    : veniet
    messis,
    el
    separabuntur.
    Modo
    ergo XempuSseparaiionis
    non
    esl,
    sed tolerationis.
    Neeidco istadicimus
    , fratres,
    ul
    corripiendidormiat
    diligei)tia':'imo
    vero itein illud
    jiidiciuiii
    incauli ve-
    niamus,
    et creci
    iiegligciUcs
    coeoitalemnostramsubito
    iios adsinisiram
    inveniamus, disciplinaexerceatur,
    judiciiim
    ndn
    prrccipitetur.
    >'
    CAPUTVI.

    7.
    Deijudkium
    securi
    boni,
    iremen-
    iesiiiaii
    exspeciani.
    '
    Quid ergo
    Dominus? Ecce
    ego
    judico
    inleiovemet
    oveiti,
    ei afielesethircos.
    Egoju-
    dico:
    niagtiaseCuritas,'ipsejudicat, securi
    siut boni.
    J udicem
    lipsoruiii'
    nulliisadvcrsarius
    corruiiipit;
    nul-
    lus advdcatus
    cireuinvenit,
    uulluSleslis illudit. Sed
    quanlum
    sccuri suiil
    hoiii,
    lanlumlimcant mali. Non
    lafisJ iidiOa^,'
    cui
    aliquid
    abscondatur.
    Numquid
    enim
    Deus
    judicansqusesiiurus
    esl testes
    , per quos
    discat
    ijuis
    si's?Unde
    poleslfalli quissis, qiii noveratquis
    esscs futurus? Te
    iiueirogat ,,non
    aliumde te. Do-
    minus,hi([ml,hileiiogdt juslumelimpium(Psul. x,
    6). Inierrogat
    autem
    le,
    nonut discat a
    te,
    sedut
    confundatte. Habenles
    ergo judicem talem, qiiem
    nemocontranos
    fallil,
    ncmo
    pro
    nobis
    ;
    sic
    agamus,
    utejus judicium
    venturumnon
    timeamus,
    sed
    exspe-
    ctemus el desideremus.
    Numquid
    enim fruinenla
    liment,
    nemiitaniur inhorreum? Imo
    optant
    velie-
    meiucrct desideranl.
    Numquid
    oves
    timent,
    ne
    po-
    inanlur addexleram? Imo nihil eis tamlardum
    est,
    quam
    .donecfiat. Hi vero exauiiiioet totasinccritnte
    dicunl,:eum orant,
    Venial
    regnum
    tuum. Mali vero
    homiujsin bisverbis et cor
    irepidat,
    et
    Iingua
    tiiti-
    bal.
    Quoinodo
    enim
    dicis,
    Veniat
    regnumluum?
    Ecce
    Veuiet
    :qualemle
    inveniet? Sic
    ergoage ,
    ut securus
    dres. Et si
    quid
    forle inest inconscientiaerrati at-
    quepeccali,
    habesin
    ipsa
    orationemedicinam: Di-
    mitle.nobisdebila
    noslra,
    sicutel nosdimUtimusdebi-
    toribusnostris
    (Mallh. vi,
    10,12).
    YoluilenimDeus
    sic leesse
    dcbitorem,
    ui habeas
    debitorem. Peccando
    'quippe
    inimicumtefacisDeo
    2
    : sedattendene forte
    <tuhabeas
    inimicum.
    Dimitte,
    etdimitletur tibi.
    Quod
    jfacis
    qui poles
    in
    peccaloinveniri, hocintefaciet
    qui
    'de nulio
    peccatopolerit' judicari.
    Si autem ut homo
    in
    pcceato posilus, peccalori
    luo non
    parcis,
    ncc
    tuam in illo condiiionem
    rcspicis,
    nec de csetero
    }
    necceusis
    vs.,p;dicium
    aliiinum.
    1
    cisterciensis
    Ms.,
    inimkttm
    fucis
    Vemn.
    Inpstim
    lure
    fragilrfatis
    hpifcescisj-qtild.itibi,;frip,luriis
    cst, qui
    tam.securus
    judiCal.,''quonipdo qui
    nun-
    quampeccal?
    ..

    ;;
    :.:,.
    CAPUT VH.

    8- Cpnscientia,cito mundanda.
    Danda
    ergo opera
    cst
    puraa
    conscienlia'..:ct si forle
    aliquis
    inest
    scrupulus, prxveniamus faciem
    cjus
    in
    confessione. In Psalmo
    nunc,
    cum
    cantaretur,
    audi-
    vimus,
    Prwveniamus
    faciemejus.inconfessione(Psal.
    xciv; 2).
    Proeveniamus
    eum,
    ne
    nos.ipseprseveniat.
    Post confessionemnon aireret
    uliionem,
    si cl lu
    post
    confessioncmnon
    repetas iniquilatem.
    Proeveiii
    antequampraeyeniaris. Quiaeiiim.venlurusesl,,ccr-
    lumest:
    perdcs,
    si non desideras
    qiiod
    futurumcst.
    Namel te nolenteventurus est.
    Numquideum
    dila-
    turus
    es, recusando ne veniat? Sicul noveral horam
    qua judicari debtiit,
    sic novit et
    horanr
    qua
    debeat
    judicare.
    Yeniet
    ille,
    luvide
    qualis
    fulurus sis.
    ,Ho-
    dieinest
    scrupulus,
    hodjesil
    confes.sio,
    hodierenun-
    tielur
    scrupulo;
    hodie
    dimittitur, hodie
    laxalur l.
    Non est ut
    dicas,
    Differl
    Deus.yeniam
    : lu noli dif-
    ferre medicinamtuam. Ilabes enim
    aliquidin
    animt
    quod
    le
    angal
    : et si
    angit,
    et
    sollicitat..,Ulique
    si in
    domoluaesset
    lapis
    offendens oculos
    luos, juberes
    eum auferri de
    medio;
    maxime si
    aliquem
    paulp
    majorem hospitem
    in domo lua
    esses
    recepturus.
    Cum
    ergo
    Deum
    invocas,
    in le
    yocas; quomodo
    veniel in
    te,
    cui locum
    quorecipias,
    nonmundasti?
    Sedminus idoneus es auferre de corde
    luo, quod
    tibi
    ipsefecisli? Ipsum invoca,
    ut
    mundel; ipsum
    invita,
    ut intret : dumlamen
    quod faclu.ruses,
    mo-
    do
    facias,
    cum
    lor|uitur moiiendo,
    et lacet
    judicando.
    GAPUTVIII.

    9. Doctrina
    accepta
    non
    amqro
    corde communicanda. Dixit hic
    hjrcos, dixit arie-
    les,
    et
    judical
    inter eos. Et
    qui.d
    eis. dicil ? Num-
    quid
    non
    sufficiivobis,
    quia,bpnain\:pascuginjiasceba-
    lis? el
    reliquias pascuw
    veslrwconculcabatis
    pedkus
    veslris;
    el
    polabalis aquam, quwsubsidebat,
    id
    cst,
    quse pura
    et
    .tranqujlla crat,
    ,el
    reliquampedibus
    veslrislurbabaiis: el
    ovesjnew concutcglioiies
    peduin
    veslrorum
    depascebanl,
    el
    conlurbalainpcdibus
    vesliis
    aquampolabant, Quid:esl hpc?:Pascua bei,boiia
    suiii,
    et fonles Dei
    puri sun.t.
    Habenius iioc in
    Scripluris
    sanclis.
    Qui suqi.crgo, qui ,qupdtranqiiilluni
    csl incle
    bibunl;
    et
    quod
    munduin est inde
    pascuntur;
    et
    conculcanl
    reliquias
    el lurbant
    aquam,
    ut ovesalioe
    conculcatas J ierbas
    accipiant
    el
    aquam
    conturbatain
    bibant?
    E(,,.hqc.;.uti,que; yidetis displicere
    pastori,
    qui
    dicil dum fiunt
    isla, Ego.jitdico
    iuter ovemet
    ovem: adhoc
    ulique
    ne fiant. Sunt multi
    qui
    tran-
    quille discunt, perturbaie d.ocent;
    et
    cumhabeant
    docloreni
    patieniem, sseyiunt
    in discentem.
    Quam
    nos enim
    iranquille dpccat
    jpsa .Scriptura, quis
    nescil
    ?
    Yenil
    ergo aliqu.is,
    et
    Iegit prsaceptaDei;
    legil et.capit, capil tranquillus
    de
    tranquillobibens,
    et deviridi et mundo
    pascens.Yenit
    2
    aliquis
    audire
    ab illo
    aliquid; indignatur, perlurbaiur,
    tardilatem
    1
    itaoinnesMSS. Editi
    vero,
    hodie
    diiniltatur',hodk
    laxe-
    tur.
    -
    noelocoF.r.cl
    alu[iwtMss.,
    wHf..PauloppBt
    tres
    M^.s.,
    intiignalur,pertwbal.
    '"'
    iV
    501
    SERMO
    XLVII.
    502
    aliquando
    serlus
    intelligeiuis
    accusando, luj-batum
    faeif ininus
    inlelligere, quod ppterat
    audire
    tran-
    quillus.'
    10. Doctoreslividi et atnarulenti. Ncc hqc
    ideo
    dixerim, fratres, quia
    nonest
    aliquandqcorripienda
    duritia,
    quamipsa
    lanta
    veril.alis.
    tranquillitas
    cor-
    ripit,
    iiiceiis: 0 inseiisaliel taydi coyde
    ctdcreden-
    dum
    (Luc.
    xxiv, 25)!.
    si isla
    fiunt,eadileclionequa
    volumuscurarri incutere
    hominibus,
    ad
    irjculiendam
    diligentiamintenlionis,
    el ad screnandamforienu-
    bemmentis
    siise,quamdecurjs
    socculiconlraxerunt,;
    et forle
    cogitando'aliainulilia, quod
    ulileest nudire
    non
    possunt.
    Defndeeiianisi in se
    quisque
    videat
    tnrdiiatem,
    non sine causaille
    accusatur,
    ut Deum
    rogel,
    et solvat
    tarditatem,
    donet ver.ilatem. Aut
    enimsi
    negligentia
    nostra minus
    inlelligimusquod
    audivimus, utiquencgligenlia corripienda
    est : aut
    si larditas
    esl,
    eumftierit
    accusala,
    eril unde
    rogetur
    Deus. Necdoctores
    ergo
    (ales
    rcprelieudendi
    stint:
    sed
    qui
    lioc'faciunl animo
    amaro,
    animo
    invido,
    ipsi
    conculcanl
    pascua,
    cl Uirbant
    fontes; quidquid
    forie
    noverinl,
    itavbliiiU
    nosse,
    ut alii non.noveriiit.
    Maiignoemenlis!homines,'
    lartareo
    zelo
    pleni,
    lividi
    nohiii
    corpore,
    sed in-
    cotde,
    1
    Icgerunt
    et inlellexe-
    runt;
    cum
    iriteiTOgati-fuerint/^mtiltum
    est ad
    te,
    ego'
    tibi isiacredam? el
    iudignus^esdsta legere*vel
    aiidire?
    Qiiid
    turbas'
    aquam?
    Ambobusfons inanat.
    Quid
    coriculcasiierba&commiiiies? Nonlu
    pluisii,
    uitnascereniur.''
    "
    CAPUTIX; ''iA-.-Non
    sufficit
    bona
    eonsckntia,
    si est
    liegligens
    coram hominibusconversatio. Est
    aliiidinliis
    verbis,quod
    nonabsurde
    poiesl intelligi.
    Suni honiincs
    qui putant
    sibiin benevivendosuf-
    ficere
    conseientiam;
    etnonvaldecurant
    quid
    deiliis
    alVci'
    exisliniel; ignoranicsqilia
    cumhOmovidcrit
    hoiiiinembonaeconscicnlirc
    negligentiiisviveulein,
    passim
    secuilibetct ubilibel
    conjuiigenteni,
    bdben-
    teni scienUam
    qtlod
    niliil sil
    idoltiiii,
    et lamcn in
    , idolio
    reciimbeiiicm,
    coiiscicnliaiiliuscumsil infir-
    roa,
    aedificafuriionad ca
    qureperscrutaltir,
    sed atl
    ea
    quoesuspicalur (I
    Cor.
    vm, 10). Ncque
    enim
    homb
    par
    luus
    *,
    fraier
    luus,
    inirare
    poiest
    incon-
    scieniiam
    luam, qunm
    novit Deus. Conscientia'tda
    soram
    P'eoest, conversatiq
    tua coramfratre tuo :
    si de lc
    ille
    aliqiiid
    mali
    suspicans, perturbatus
    ocdificalurad
    aliquid
    faciendum
    quod
    le
    putalfacere,
    cwasic
    vivis; quid'prodest quia
    vcilter conscienlise
    tusehausil
    aquampurani,
    et Ille de lua
    negligenti
    cpnversalionc
    hibit turbalam
    2
    ?
    '
    12.' Hominibus
    placere qitulenus
    studeitdum. Et
    audis
    lalcs, cura,corripiuiitur
    neisia
    faciant,
    respoii-
    dere
    nobis,
    et dicerc:
    Aposlolusdixil,
    Si hominibus
    placereveilem,
    Chrisliservusnonessem
    (Galal.i, 10).
    Et
    hic; aquani inrbas; pascua
    cbnculcas. Alteiide
    1
    Editf,pdter
    "iiais.
    'Castigaiitm'
    auctoritateCisterciensis
    Ms.etFlori.

    .ssic
    Elorus;el
    meliorcsMss.Alii
    quidam,
    detua
    negligen-
    tia
    coiwersationemhabel turbulentaui.Editi
    aufem,ae
    tua
    uegligentia
    conve;,sationem bibiiturbuinm.
    melius,
    ne
    et (ibi
    aquani
    lurbes'.
    Quod
    ait
    Aposto-
    lus,
    Si
    hpminibus
    placcrevelleni,
    Chrisli servusnon
    cssem,oplim.eaccipio,apostolicam
    sciiteiiliamliben-
    lci
    1
    agnosco,
    Scd aliud in
    Aposlolo
    rion
    legisii
    :
    Placele omnibus
    per omnia,
    sicul el
    ego
    omnibus
    per
    omnia
    ptqceo;
    non
    qucerensquod
    mihi
    prodesl,
    sed
    quodmultis,
    ut
    sqlvi"fiqnl?
    Ilrirsus eiiiiidem
    aposto-
    iuin non audisti :
    $ine
    pffensiotiecslote
    J udceisei
    Grwcis
    ,
    el EcclesimDei
    (lCpr. x, 55,"
    52)?
    Tertio
    eumdem
    appsljolum
    noii audisti : Provideniuseniin
    bona,
    non
    sotttin
    coram
    Deo,
    sedeiianicorani liomini-
    bus
    (II
    Cor.
    VIII,
    21)?
    Ait
    ergo.ilic',r'Expbheilaque
    liiiht,
    qiiomodo.
    intelligam
    divcrsa
    alqiie'
    coutraria':
    hac dicenlem
    Appstplum,
    Si iiomhiibus
    placere
    vel-
    lem,
    Christi servusnon
    essem;
    hac
    dicenlein;
    Placcie
    omnibus
    per omnia,
    sicul el
    cgo
    omnibus
    per
    omnid
    placeo
    : hac
    dicenlem,
    Glorianoslrahcec
    esl,
    lestimo-
    niuni
    coitscienlimnoslrw
    (id.i, 12);
    hac
    dicentcm,
    Proviclemus
    boua, nqn
    soluincoram
    Deo,
    sed eliiim
    corainhominibus.Si
    trariquillus
    aiiclias
    ,
    si' libi
    ipsi
    aquam
    luaemcntis non
    perturbcs, quaiiiumpolcro,
    fortassis
    exponam.
    Siint hohiineslemerarii
    judices,
    detractores, susurrones, mufmuratores,
    qurcrenles
    spspicari quod.non
    yidenl,
    quscrenteseiiam
    jaclare
    quod
    nec
    suspicantur
    : coiiira tales
    qiiidreinanet,'
    nisi lcstimoiiium
    coiiscientirc
    nostrae?
    Nequeenim,
    fratres,
    eiiani in illis
    quibusplacerevolumus,
    glo-
    riam nostram
    qusorimus,
    aut
    gloriam
    iioslram
    quac-
    rere
    dcbemus,
    sedillorumsalulem: ut si beneam-
    bulamus, nosscquendo
    non
    errenl;
    imilatoresHostii
    sint,
    si rios
    Cbrjsti
    (Id. IV,\6);
    si atileni nos noii
    Christi, imjtatpres
    sint Christi.
    Ipse
    enim
    pascit
    gregcm saium,
    et cum oninibus bcnc
    pascentibus
    ipse
    solus est:
    quia
    omiiesin illo sunt.' Non
    ergo
    uiilitatcmnoslraoi
    quacrimus,quandoplacere
    hoiiii-
    iiibiis
    2
    yolumus
    : sed
    gaudenius
    eis
    placcre
    qiioil
    bonuni
    est,
    propter ipsorumuiilitatem,
    non
    propier
    noslrani
    dignilatem.
    Contra
    quos
    aulem
    dixcrjt
    Apc"
    stolus,
    Si hominibus
    piacereveilein,
    Chrisli
    servus^noii
    essem
    ,
    manifeslum
    est;
    cl
    propter qups dixeriV,
    Placeleomnibus
    per omnia,
    sicut et
    ecjooiniiibuspla-
    ceo
    peroittnia,nianifestuniest:
    ulrumque.diluciduiii,
    utrumque
    iraiiquiljuin,
    utrumqiie piirum,
    utrumque
    nou
    perlurbalum;
    tu lantum
    pasce.ct
    bibe,
    lioii
    conculcareet lurbare.
    15.
    Quando
    sufficiul
    conscienlia.Nam et Domi-
    minum
    ipsum
    J csumCbrislum
    niagistrumApostolo-
    rtim
    uliqueaudisti,
    Luceanl
    opera
    vestracorainliomi-
    nibus,
    ul vidcant
    bona.faclaveslra,el.glorificeniJ 'alrcin
    veslrum
    qui
    incwlis
    est(Malth, v,
    16);
    iil
    est, qui
    vos
    fecit lales. Nosenim
    populuspascureejus,
    et oves
    inanuum
    ejus (Psal. xciv, 7).
    llle
    ergo lattdetur, qui
    tefecil
    bomim,
    si
    bqnus
    es
    ;
    non
    lu, qui per
    le
    ipsuni
    non
    poteras
    essenisi nialus.
    Quid
    visaulemincon-
    Irarium dueere
    vcritatem,
    ut
    quando
    boni
    aliquid
    facis,
    te velis
    laudari; quando
    mali
    aliquidfacis,
    Do-
    minum velis
    vitupcrari? Ulique
    enim
    qui dixit,
    Lu-
    1
    sicFloruset
    plerique
    Mss.At
    editi,
    turbei
    quod,
    etc.
    -
    cistercietisis
    Ms.,
    omnibus.
    305
    S. AUGUSTM EPISCOPI
    504
    ceant
    opera
    veslracoramhominibus;ipse
    dixitineodem
    sermone,
    Noiile
    facerejustitiam
    vestramcoramhomini-
    bus. Sedsicut in
    Apostolo
    istatibi contraria videban-
    lur,
    sic et in
    Evangelio.
    Si autem non
    perlurbes
    aquam
    cordis
    lui,
    et hic
    agnosces pacemScriplura-
    rum,
    et habebis cum eis el tu
    pacem.
    Si aulemtu
    cumeis habere nolueris
    pacem,
    tu inle commillis
    litem
    tunm,
    illaenon amiltenl
    pacem
    suam. Pro-
    pter
    illosenim
    qui
    sehominibus
    jactando
    commen-
    dant',
    el ita venlilant bona
    opera sua,
    ul finem
    bonorum
    operum
    suorum in laude homiiium
    po-
    nant
    , eamdemque
    laudem hominum
    quasi pro
    mercede
    computenl
    bonorum
    operum suorum;
    de
    liisdiciiur,
    Amen dico
    vobis, perceperunl
    mercedem
    suam. Conlra eos
    dicilur,
    Cavete
    justitiam
    veslram
    fa-
    cerecoramhominibus.Proinde
    sequilur,
    Ut videamini
    abeis
    (Mallh. vi, 1, 2).
    Ultra
    nonporrexit
    intenlio-
    nem,
    hic fecit linem. Nolitesic facerecoramhoini-
    nibus, quidquid
    boni
    facitis,
    ut videamini ab
    eis,
    ut
    jpse
    sit finis
    operis vestri,
    videri ab eis. Noliie
    ergo
    sic,
    ul videamini ab eis. Hac autem
    '
    nonibi
    ponit
    linem,
    ul videamur ab
    hominibus,
    coram
    quibus
    vult
    essebona faclanoslra : sed
    ait,
    Luceanl
    opera
    veslra
    coram
    hominibtts,
    ut videant bona
    opera
    veslra. Non
    quievii, neque
    hic remansit: sed duxil hinc te sur-
    sum
    3,
    et tulit tea le
    (caderes
    enim,
    si esses in
    te),
    cl ubi tulus
    esses, posuil
    te.
    Videanl, inquit,
    bona
    opera
    vcstra,
    et
    glorificent
    Palremveslrum
    qui
    incwlis
    est. Noli irasci,
    quia
    ille
    glorificalur: apud
    illum
    esto,
    cl inillo
    glorificaberis.
    Utnon
    glorielur,
    ait
    Apostolus,
    omniscarocoramillo.
    Ergo
    sine
    gloria
    remanebimus?
    Non : ailenim
    ipse, Qui gloriatur,
    inDomino
    glorklur
    (1
    Cor.
    I,
    29
    , 51).
    Namct testimoniumconscienlise
    nostrseitanobis
    4
    gloriaest, quia
    inilloest. Namsi
    ilaest
    glorianoslra,
    ut nobis
    placeamus,
    et elficiamur
    placenles nobis;
    valdcslulto hoinini
    placet, qui
    sibi
    placet.
    14. Bonmconversationiscura. Curemus
    ergo,
    fra-
    tres,
    non lanlumbene
    vivere,
    sed etiamcoramho-
    minibus bene
    conversari;
    ncclanium haberebonam
    conscientiam,
    sed
    quantumpotest
    nostra
    infirmitas,
    quaulumvigilanliafragililatishumanse,
    curemus nihil
    '
    etiamfacere
    quod
    veniat in malam
    suspicionem
    infir-
    mofralri: ne forte
    puras
    herbas
    mandendo,
    et
    puras
    aquas
    bibendo conculcemus
    pascuaDei,
    et ovesin-
    flrmseconculcalum
    manducent,
    et lurbatum bibaiu.
    Et vse
    ", prop(er
    istum
    qui
    dicit,
    Egojudko
    interovetn
    el ovem.
    CAPUTX. 15. Ovesethircosnunc discernereso.
    liusDeiest.Proistishmcdkil DominusDeusadcos:
    Eccc
    egojttdko
    inter ovem
    forlem,
    et inler ovemimbe-
    cillam. Aliud
    aliquid
    dicat. J amaudivimusdehis
    qui
    conculcant
    herbas,
    el
    perturbant aquas
    : audiamus
    aliud
    genus
    mali,
    et
    magnumgenus
    mali. Posteade
    1
    FloruselaliquolMss.,
    sehominibus
    jaclant,
    el ilavenli-
    lanl
    opera,
    etc.DUOautemcarentislis
    verbis,
    etitaventikmt.
    -
    ltaMss.At
    editi,
    hicautem.
    3
    sicFlorusel
    aliquot
    Mss.Edili
    ve.ro,
    rursum.
    1
    Edili,
    innobis.AI. Floruset
    Mss.,
    itanobis.
    5
    Editi,
    etvel.M
    Mss.,
    ctvw.
    hircis nullamfacit mentionem: semel illosnomina-
    vit,
    ul sciremus esse.
    Ipse
    enimillosbene novit. Po-
    slca sic
    loquilur, tanquam
    omnes oves sint. Primo
    quomodo
    ipsevidel,
    postea
    vero
    quomodo
    nos vide-
    nius,
    locutusest. Hirci enim
    quia insunl, elquia
    in
    line
    separabuntur,
    nolumsitovibus': modo
    lanquam
    inter ovemet ovemdiscerno. Non scit nisi
    prsede-
    stinatione
    -
    el
    proeseiemia
    oveset
    hircos,
    illc
    solus,
    qui
    prsedesiinarepotuit, quiapraescire.
    Modo
    qui
    om-
    nes sub
    signo
    3
    Christi
    sunt,
    el omnes ad
    graliam
    Dei
    accedunt,
    ovemte
    pulas,
    hircumteforte Deus
    novit: sed
    lanquam
    ovisaudi
    quodaudis,
    Ecce
    egoju-
    dicoinler ovem
    fortcin,
    el inter ovemimbecillam.
    16. Schismatis Donalislarumauctores
    superbi.

    Quoniamlateribus et humerisveslris
    impellebatis,
    et
    cornibusveslris
    perculiebalis,
    el omne
    quoddeficiebat
    comprimebatis,quoadusque
    dispergerelis
    eas
    foras. Quis
    boc non
    intelligat? quis
    non exhorrescal? Si nullre
    oves foris
    sunt,
    non est faclum. Si autem niulias
    ovesforas errare
    plangimus,
    vse
    quorum
    humeriset
    latcribus et cornibusfactumest. Nonenimhoecface-
    rent,
    nisi forles oves.
    Quae
    sunl fortes? Desuis viri-
    bus
    prsesumenles. Quse
    sunt fortes?De sua
    justilia
    gloriantes.
    Non
    diviserunt
    oves,
    non foras
    miserunt,
    nisi
    qui
    se
    justos
    essedixerunt: humeri
    4
    audacesad
    impcllendtim, quia
    non
    porlant
    sarcinamDei: laiera
    mala, conspirantesamici,
    societas
    peninacise
    : cornua
    erecta,
    elata
    superbia
    ":
    impellelateribus
    et
    humeris,
    venlila
    cornibus,
    mitte foras
    quod
    non emisisli 6:
    Cerle
    ipsa
    lolacausa
    est, quia
    lu
    juslus
    et alii
    injusli,
    el
    indignum
    erat ul
    justus
    esset cum
    injustis
    : indi-
    gnumvidelicet,
    ut
    frumenta essenl inter
    zizania;
    in-
    dignum,
    ui ovesinter hircos
    pascerent,
    donec
    pastor
    venirel
    qui
    in
    separando
    non errat. Iiane tu
    angelus
    eradicanszizania?Non te
    agnoscerem. angelum
    era-
    dicantem
    zizania,
    nec si
    jam
    messis venisset. Anle
    messemnon
    tu,
    sed
    quisquis fuerit,
    nonest verus.
    Qui designavit messores, designavit
    et
    icmpus.
    Pos-
    sent el hominesse
    angelos
    dicere. Invenimusfortasse
    in
    Scripturis
    et hominesdiclos
    angelos,
    sed lamen
    ego lempus
    messis altendo.
    Angeli
    tibi nomen
    poles
    imponere, tempus
    messisnon
    potes
    breviare.
    Ilaque
    falsum
    dicis, quia
    sis '':
    quia
    nondum venil
    quando
    sis. Proinde cum
    venerit,
    el veri messoresmissi fue-
    rint,
    nescio ubi le
    inveniaut,
    ulrum
    purgandum qui
    in horreo
    reeondaris,
    an
    alligandumqui
    in
    ignem
    projiciaris.
    Ideoenim
    dico, forte, quia
    nonaudeo
    ju-
    dicare. Modoleforisdoleo: utrumsis fulurus
    inlus,
    ignoro.
    17. Donalislas
    separationem
    suamexcusarenon
    posse.
    lnterim audi ex alio
    Scripturse
    tcslimonio de le
    scriptumesse,
    cum
    vivis;
    et noli vellezizauiaeradi-
    1
    Duo
    Mss.,
    onmibus.
    -
    sicMss. Atediti: Namscit
    prmdestinatwne.
    3
    Editi,
    sub
    jugo. Reponimus,
    sub
    signo;quia
    sicomnes
    MSS.
    *
    Editihumeris.Meliuscisterciensis
    MS.,
    humeri.
    5
    1'lures
    Mss.,superba.
    6
    SicMss.Editi
    autem,
    emisli.
    '
    Edili,qui
    sis. Meliusfortasse
    aliquotMss.,quia
    sis
    ;
    sciliccl
    Angelus.
    305
    SERMOXLVII.
    506
    care,
    quandofempus
    non
    est;
    sedtu
    ipse
    intro
    redi,
    cum
    lempus
    est. Dicit alia Dei
    Scriptura
    : Filiusma-
    lus
    ipsesejustum
    dicil
    (Prov.
    xxiv,
    sec.
    LXX).
    Hi sunt
    humeri et latera et cornua tua. Male
    fortis, quanto
    melius esses inflrmus? Male forlis,
    sednon sanus.
    Maleforlis
    phreneiicus
    coeditet medicum. Diciste
    perfeclum,
    ul faciasdefectum.
    Quanlopotius, quanlo
    uiilius esses infirmus,
    ut illete
    perficeret, qui
    novit
    imperfeclum
    tuum
    '
    ?
    Apostolus
    Paulus vas electio-
    nis,
    ne exiolleretur in revelationibus
    (quod
    dicere
    iioii
    auderemus,
    nisi
    ipsi
    dicenti
    crederemus):
    ln
    magniludine, inquit,
    revelationumne
    exlotlar,
    datus
    estmihi slimuluscamis
    mew, angelus
    salanw,
    qui
    me
    cotapliizel.
    Necornua
    erigeret, colaphiznri
    sedicebat.
    Propter quod, inquit,
    ler Dominum
    rogavi,
    ul
    auferret
    euina
    me;
    el dixit milti:
    Sufficil
    libi
    gralia
    mea;
    nam
    virtusin
    infirmilateperficitur(UCorxn,7-9). Quam
    est
    ergo
    ulilior infirmilas
    quseperficitur, quam
    illafirmi-
    tas
    quseimpellitoves, quse
    ventilat ut exeludat. Filius
    ergo
    malus
    ipse es,
    lute
    juslum
    dicis. Filius malus
    ipsesejuslum dkit,
    exiiumaulemsuumnonabluit. Al-
    tendite,
    fratres
    mei,
    senlenliam
    quamdam
    brevem
    numero
    verborum,
    sed
    ingentem pondere
    veritatis.
    J uslumse
    dkit,
    ut exeat et excludat. J ustumse
    dicit,
    sedmalus esl: ideoexitumsuumnonabluil.
    Quidest,
    nonabluit? Non
    purgat,
    non
    defendit,
    nonexcusat.
    Quare
    enim le
    scparasti
    ?
    quare
    existi ?
    Quare
    libi
    tremit
    cor, quando
    audis ex Libris
    divinis,
    Ex nobis
    exierunt,
    sednoneranl exnobis
    (I
    J oan.
    u, 19):
    si ta-
    men ilia mala
    forlitudo, qua
    oves Dei
    impellis,
    et
    impingis,
    et
    ventiias, permiltit
    tremorem ad cor
    tuum? Nam
    utique
    cum
    audis,
    Ex nobis
    exkrunl,
    sed
    nonerant exnobis
    ;
    ille
    loquebalur qui
    inEcclesiacrat.
    Ecclesiatotoorbediffusa
    est,
    tu
    quid
    facisforis?
    Neque
    enim
    ego
    annuntioEcclesiam(otoorbediffusam: Pro-
    phelseannunliaverunt, Apostoli
    annuntiaverunt, ipse
    Dominus annuntiavit Ecclesiamtoto orbe diffusam.
    ModocumPsalmus
    legerelur, audivimus,
    Non
    repellit
    Dominus
    plebem
    suam.
    Tanquam qusereretur, Quam
    ?
    Quoniam
    in manu
    ejus,inquit, fines
    terrw
    2
    (Psal. xciv,
    4). Ipse
    non
    repellit,
    el tu
    impellis. Impellis,
    ven-
    lillas, excludis, jactas (radilores,
    non
    probas.
    Cor-
    nua sunt ista
    ventilantis,
    non mansuetudo
    pascen-
    lis. Ecce
    pfebs
    Dei in finibus lerrse: ecce
    plebs
    Dei
    gemens
    et
    plorans
    anteDeum
    qui
    eam
    fecit,
    dici( in
    Psalmo
    ipsi
    Dominoante
    quemplorat,
    A
    finibus
    terrm
    ad te
    clamavi,
    cum
    angeretur
    cormeum.Vide
    quemad-
    modumsehumilial in
    angore
    cordis. Et
    quid
    sibi
    pras-
    siitimi dicil? J n
    petra
    exaltasli me
    (Psal. LX,
    5).
    In
    pelra
    Chrislo
    exaltasli,
    nonde monteDonato
    3
    pree-
    cipilasli.
    I
    nune,
    et
    jacla
    cornua
    ,
    exlende lalera
    ,
    iufla bumcros
    luos,
    et
    impelleoves;
    et
    dic,
    J uslus
    siiui.
    Respondebit
    libi
    Scriptura, Malns,
    non
    justus.
    Filiusmalus
    ipse
    se
    jitslum
    dicit. Si
    justus es, quid
    exis
    foras?
    Quidejicis
    foras?
    Quid
    cumhis
    quosejicis
    facis
    foras?
    Tanquam
    ovis hireos
    fugisti.
    Meliusab
    ipsis
    a
    1
    in
    Mss.,post,imperfectum,
    non
    additur,
    tuum.
    '
    Editi,
    fines
    terrw.
    Abest,omnes,
    a Mss.
    Editi,
    Donali.
    pastore
    ad dexteram
    separaris, quam
    cum
    ipsis
    ad
    sinistramconfularis. Hirci erant
    >
    lu ovis:
    pasceres
    cumhircis.
    Quid
    te
    pascua, quid
    tefontesoffenderaiil?
    Postremo,
    quid
    te
    ipsepastor
    offenderat?
    qui
    adtem
    -
    pus gregem ulruraque permiscuit; qui
    eliam sibi
    quando
    libet hoc bene
    facienli, lamen
    separationem
    in finemservavit.
    Neque
    enimilleetiamsi modo se-
    pararet,
    erraret. Ille in finem
    differt,
    tuante
    (empiis
    separas.
    Non
    exspeclas finem, nesciens
    quando
    libi
    sit finis. Unde
    lioc,
    nisi
    quia
    el
    ipsos quos tanqunm
    hircos
    accusasti,
    falso accusasli ? Namsi vere accu-
    sasses
    ',
    non le
    separasses.
    Tua
    separatio ,
    illorum
    est
    purgatio.
    Si zizania
    eran(,quid
    ea voluisti ante
    temptisseparare?
    Cum
    ipsispermixtum
    triticum
    esses,
    et eodem
    agro radicareris,
    eadem
    pluvia rigareris.
    Quare
    ergo
    existi?
    Numquid
    invenis causam?
    Quos
    accusas,
    non convincis:
    exeundoautemante
    lempus,
    et te
    separando, ipse
    conviuceris. Vide
    quia
    filius
    malus
    es; ipse
    le
    justumdicis,
    exitumaulem luum
    non abluis.
    Ego
    non dico
    libi,
    Tu es
    potius
    tradilor.
    Quod
    si dicam
    ,
    facile
    probo
    : sed ideo nolo
    dicere,
    quia
    lui
    fecerunl,
    nonlufecisii. Nonlibi
    impulo
    facta
    aliena,eliam
    tuorum: tuumfacluni
    allendo; quod
    foris
    es, arguo.
    Exitumluum
    arguo.
    Prorsus omnia
    removeo
    quoe
    in vosdici
    possunt.
    Omiitoebriositales
    vestras,
    fenuset
    usurassuperusuras 2;
    omillo
    greges
    elfurias
    Circumcellionum: omitlo hoec
    omnia,
    c(
    quaecumque
    aliaquoe
    eimmerarenon
    possum.Non
    omnesforteapud
    vos ista faciunt. Ilie
    qui
    ibi isla non
    facit,
    ille cui
    displicent istaqure
    ibi
    fiunt;
    ipse ergo accedat, ipse
    loquatur
    : non ei
    objicio
    crimen
    alienum,
    abluat exi-
    tumsuum. Yides
    quia
    recte illi
    dicitur,
    Filius malus
    ipse
    se
    justum
    dicil. Dominusenim
    dicit, qui
    verumdi-
    cit: Filius ntalus
    ipse
    se
    juslum
    dkit. Non
    ego,
    sed
    ipse.
    Si vult ut
    ego
    dicam
    justum, veniat,
    bonos fru-
    ctus in catholica
    paceafferat,
    incatholica
    pace
    cu-
    stodiat:
    quia
    et fructusnon est ubi nonest toleran-
    tia3.El
    fructum, inquit, afferent
    cumtoleranlia
    (Lnc.
    VIII, 15).
    Visdicere
    quemadmoduni grandinatus
    sis?
    Audi exalioloco: Vwhis
    qui perdiderunl
    lolerantiain
    (Eccli. ii,
    16).
    18.
    Donalislarumschismaprudenti cuiquam
    Christia-
    nismum
    profiteri cupknti,
    non
    placere.
    Modo
    aliquem
    pulale cogilare, quia
    et
    ssepecontingit,
    ubi sit chri-
    stianus. Motus est ut sit
    christianus,
    allendit in no-
    men Chrisli concurrere
    genus
    humanum:nullalem-
    porali proposita
    commodilate vult esse
    christinnus,
    nonul
    majorem
    amicum
    conciliet, nonut ad
    concupi-
    tamuxorem
    perveniat,
    nonut
    aliquampressuram
    hu-
    jus
    sseculievadat:
    quanquam
    multi etiam sic inlran-
    tes
    corrigunlur ingressi.
    Sedfacianms
    aliquemcogi-
    tantem deanima
    sua,
    et volentemesse christianuin :
    altendit ubi duas
    parlesvidel, quseritcausas,
    quaresc
    illi ab illis
    separaverunt. Respondent
    illi:
    Separavi-
    mus nos
    lanquam justi
    a
    peccatoribus. Qtiasi
    vero
    coeco
    loquantur
    audienli
    quiddicant,
    nonvidenti
    quid
    1
    Mss.:Namsi verumaccusasses.
    s
    cisterciensis
    liber, fenus,
    usuruset
    superusurat.
    ;
    3
    MSS.,
    ubi iionestettintolerantiu.

    507
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    508
    agant.
    Si
    itaque inspiciens
    inores
    ipsorum,
    et ea
    quse
    paulo
    anle coriimemoravi,
    dicat illis:
    llogo vps, ju-
    slos vos
    dicitis,
    et'itleovosrectc
    separasse
    coniendi-
    tis; quareapud
    vossunt laleset iales?El'illi forlasse
    quianegare
    noiiaudeiU, quia
    ea dicuntur
    qutc
    oculis
    objiciunlur:
    Siiitl
    quideni
    apud
    nos
    tates,
    sed
    numquid
    omnes sumus iales?
    optimc.
    Viflco
    erg'6
    te foriscum
    peccaloribus
    :
    qiiare
    nori inlus? Mercesenim
    separa-
    tionis turcesse
    denuit,
    cum
    peccalore
    iibn vivere. Si
    foris sic
    csSes,
    iit
    qiiales
    le
    fingis fugissc
    non habe-
    res, qubquo
    riioddferrcm
    separalioncm
    luam. Atten-
    dat
    ergo
    iste
    cupieiis
    esse
    chrisliaritis,
    ubi sit chri-
    sliaiius: videt illos
    separatos quasi
    a
    peccatoribus,
    pleuos peccatoribus.
    ruirsusatteridat EcclesiamChrisli

    secunduni
    probaliilerii
    vitatnmorum
    generis
    humaiii,
    secundum
    quos
    inores
    poiest ipse
    eliimi veiiicns de
    sseculo
    ulcunique fudicare'-:
    Vidclet hic
    aliquos
    so-
    brios.aliquos
    cbriosos; aliquos pasceriies paiiperes
    2,
    aliqubs rapiriaiii
    rernm
    alicriarumappeleiUes,
    ct cse-
    tera lalia:
    videtlilc,
    videi etilii. Atteridat
    jamDeutn,
    quid
    dicitt de Ecclesia sua: invenit Deurii dieeniem
    per
    orinies
    gciites
    Ecclesiaiii
    stfam;
    invenil Deum
    eliamin ista similittidinezizaniorurii
    dicenteni, Ag
    r
    esPliic mundus. Noii
    ager
    cst
    Africa;
    sed hic muu-
    dns. Per totnmmuridum
    frumenlum, per
    totummun-
    duni zizania
    (laiiienager
    est
    rnundus,
    seminator Fi-
    lius
    honiinis,
    messores
    Angeli,
    non
    principes
    Circum-
    cellidiitim),
    erescere
    3
    uirumque usque
    ad messem:
    iloii cresceie
    zizania,
    et decreseere
    frunienta;
    sed
    uirumquecresceretisque
    admessem.
    Qiiam
    messoin?
    Ipsuni
    audi :Messis
    estfinis
    swciili
    (3////(.xin, 58,59).
    Audil hrcc
    plane,
    el
    rectejudicansquid
    dicil?Noneroin
    illa
    concisione;
    hac
    ero,
    et bonusero iii nomine
    ejus
    cujris
    erd: elborius
    erd;
    rionnie
    ipsuhi
    bonuhi
    faciens,
    sedftbillofieri
    exspecians';
    rionme
    ipsiim
    bdinuii et
    jiisiuni dicens,
    sedab illo dici desiderans.
    Irilral,
    fit
    calholicds. Eccc
    ipse
    abluit
    ingressuiri suum,
    ablueet
    tu exitumluuni. Noh
    potes
    : Filiusenimmalus
    ipse
    se
    '
    juslttm
    dkit,
    exilumauteinsuttmnonabluit.
    |
    CAPUT XI.
    :
    19. Onesaudild
    pasloris
    vocesalvan-
    tur.

    Lateribuscl humerisvestris
    iinpetlebalis,
    ctcor-
    nibusveslris
    percutiebatis,
    el omne
    quoddeftciebal
    com-
    primebatis,qnoadusquedispergerelis
    eas
    foras.
    El sal-
    vaboovesmeas. Siciit detestanda
    illorum
    iniqiiilas
    et
    crudeliias;
    italaudanda
    pastoris nostri,
    vere Dei no-
    stri
    \
    miserieordia: salvabitovessuas.
    Forte,
    fraires
    mei, quamvisper
    minimosservos
    suos,
    forte
    per
    iri-
    dignoshoc facit,
    cUm
    hocdiciniiis. Salvet
    6
    ovessuas:
    audiant vocem
    pasloris sui,
    et
    sequarilur
    euni. Non
    qurcranl
    Ecclesiamexore hominum: exoreDei
    qtiai-
    rant,
    exore Christi
    quoeraiil.
    Ille
    quem
    dici(
    impiurii,
    impiusest; qucrii
    dicit
    juslum, justus esl;
    quem
    dicil
    ovem,
    ovis
    est;
    quem
    dicit
    hircum,
    liircus est'.
    Ipse
    ,

    SicEr.
    eliviss.;
    At.ylim,,etLov., ulrnmquejudkare.
    8
    Itasorbonicuset
    Ci&erciensisMss.Editi
    vero,, vaiien-

    tes
    pauperes.
    '

    <:

    .-
    >iiy*"<*
    3
    Eciili,
    sinitecrescere.
    verbum,
    sinite,
    abestaMss.
    *
    sicMss.Editi
    autem,
    veri
    Deinoslri.
    "
    PaucioresMss.cum
    editis,salvat.Etrursuminfra cii-
    catetauduttiir: satvalovessuas.
    '
    '
    '
    "
    est
    veritas,
    ipseloqualur,
    ab illbEcclesia
    ^iircratiir.
    Dic
    nobis, Dbriiirie,
    ubi est Ecclesia(ua?Ei illeoriirii-
    biis: Ubi
    egosim,
    sciiis?
    Respohdearit
    om'iies:Iii coelo
    nd
    dexterairi Patris.
    Integra
    fides: banc
    docui,
    hishe
    seminavi; sedpermuriduni
    scniihavi. Cuin
    mejinquit,
    coiifitcniiniihcoelo, vjehitvobis certe in riieiilemille
    psalmus,
    Exaltdre
    super ccetos,
    Deiis. Ecclesiarii
    iqure-
    ritis?
    Legite quod seqiiitur,
    El
    super
    omiiemierrdm
    gloria
    lua
    (Psal. cvn, 6).
    Ibi,
    fratres,
    ubi diclum
    esl,
    Exaltdresuper cwlos, Deus,
    dc Cfiristo
    resurgente
    et
    ascendeiiie;
    ibi slatirii
    sequituri
    El
    super
    oiriiiem/-
    ram
    gloria
    lua'.
    Sporisus
    in ccelo
    est, sponsa
    in terra
    esl: ille
    siiperomiiesccelos,
    illasuperonVneniierram.
    0
    hserelice,
    credis
    quod
    inccelonon
    vides, riegasqiiod
    in terra vides. Dicat
    ergo lisec,
    dicat et audialiir: sal-
    vel ovessuas. Et
    salvdbo,iriquit,
    oves
    meds,
    et
    jtiiii
    non
    ernntin vaStaiionem:
    cifadicaboiiiterovemetoverii'.'':
    20.
    Proplieiia
    deChristo
    pdslore,
    "doceiis
    ipsitrii
    esse
    ttnumcumDeo.-~Ei excitabo
    superedspasioremunutn.
    Nonne
    ipse
    in
    superiori
    leCtioiie
    dixcrat,
    Ecjopascain?
    Modoexcitat
    pastorem
    unumille
    qui pascit.
    Ariforte
    inlra
    tamparvum
    intervallumleciionistsedloalTectus
    est
    pascendo, ei
    excitavitpaslorem,
    cui
    coninienda-
    ret ctirara
    ovium,
    ut esset
    ipse
    securus? Audiamus
    queni paslbreni dicit;
    et
    ibiinteHigimus,
    quareetipse
    pastor
    .eliam.excilatoislo
    pastore
    ipsepascat,
    elsolus
    pascal.
    Excitabo
    super eas.pasloremunum,
    etpasceieas
    servusmeus
    David;
    ipsepasceles.Prophetiam
    essede
    Chrislo venientead
    boriiinesex semine
    David,
    cito
    inlelligilis; fralres,
    si
    jlempora cognoscatis.
    Islo
    pro-
    pheta
    Ezechicl
    teniporecapliviialisfuit,
    qttoefacta
    est
    ex
    transmigratione
    populi
    in
    Babyloniam.
    A
    tempore
    David
    tisquead.tempus liujusIraiismigratioiiis,gene-
    raliqn.es
    snntquatiuordepim.i
    Ecce
    quanto posl dicit,
    El
    David.pascel
    eas. Si.hdc dicerelur
    leniporeNoe,
    attt
    temporcAbraham;
    aul
    lcinpore.Moysiv
    aul
    teiiiptire
    saltem
    ipsiusSaiilis,
    cui
    successit:inregno David;
    recteintelligeremus de,ipso
    David filio.'J essedibtuih
    essehoc,
    quod ipse
    fulurus esset
    pastorgregis Dei,
    cui
    regnnnti populus
    ille coiiiniissusest: nurievcro
    jamregnavetat David,jam
    -de viia isla
    exieralj jiim
    patribus apposiius,erat, |am
    pro;merilosuo quiescc-
    bat
    :.qnid
    esl
    quqddieii,
    Excilabo.Duvid,iei,fadameis
    eum
    pastoremunum,
    nisi
    quia
    Dairidilie
    esl, qui
    vciiit
    ex
    semineDavid? Quomodo
    ergoerigit
    nobis
    pasto^
    remDeus*
    Qaem.pastpremunuin?,,Et
    pascel
    easservus
    meusDavid.
    J amdudum
    jpsepascebat ,rios;
    Deus
    pa-
    scebatnos
    1:
    niodp,pascitnos
    servusejusDavid. Quare
    tanquani ajler?
    Nam
    ulique
    cumille
    pasccbat,
    Dctis
    pSscebat:
    etcuni Deus
    pascehat, PalereiFiliusel
    Spi-
    ritus sanctus
    pascejjat.
    Modo
    excitaluc;
    et fit
    tanquam
    alter,
    pastpr;
    sednonaller.
    Nonaller secundumfoiv
    niani
    Dei;
    quia
    in formaDei
    ipse
    el Palcr unusDeus:
    in forniaaulemservi
    tanquam
    alter
    excitatur,
    ul
    pa-
    scat; quiamajor
    est
    Pater. Audi unum
    pascenlein,
    et
    Cbrislum
    pascentem
    :
    Ego
    el Paler unumsumiis
    (J oaii.
    x,
    50).
    Audi excilari Cbristum
    pascentem:
    Paternta-
    jor
    meest
    (Id. xiy, 28).
    Unus
    ergo.pascit;
    quia.wiw
    in
    1
    Er.et
    plures
    Mss.non
    ltabent,
    Deus
    pascib\ii'Hes'.
    309
    SERMOXi.Yll.
    510
    forma
    Deicsset,
    non
    rapinam
    arbitratusesl esse
    wqualis
    Deo, Excitalur autem,-
    ut
    pascal; quia
    semeiipsum
    exi-
    nanivit,fonnam
    sei-vi
    accipien.s.
    Hoc.
    et bic
    ipsa
    verba
    leslanlur : Pasceieas servusmeusDavid..Servus,
    in
    formaservi.
    Servus, quiasemelipsum
    exinanivit,for-
    mam
    serviqccipiens;
    insimilitudinehominum
    faftus,
    ei
    habituinventusul Iwtno:
    liupiiliavilsemetipsum,faclus
    obediens
    usque
    ad
    mortein,
    morlemauiem.
    critcis.
    Excj-
    tetur
    crgo,
    ut
    pascat. Propter quod,inquit,
    Deusexal-
    lavil euma
    morluis,
    el donavit.ei.nomen
    quocl
    est
    super
    ontnenoinen.J amexcilaloservo suo
    David,jam
    cxci-
    tata forma
    servi, quamposuit
    addexleram
    suam,,dq-
    navil ei nomen
    qttod
    est
    super
    omnenomen.Vide
    quein-
    admoduni
    pascal, quani
    lale
    pascat:
    UtinnoiiihteJ esu
    pmnegenuflectalur,cceleslium,
    terrestriumet
    inferno-
    rum
    (Philipp. .11,6-10).
    Ad
    quamanguslampartem
    latum
    possessoreni
    yanilas
    hreretica
    impjngis?
    An
    taiitiini fidis
    guperbis
    hunieris.et
    cornibus
    luis,
    ut mm
    congreges^ad
    pastoreni,
    sed,et ipsumpaslorem
    a
    grcg.e
    conerisexcludere? Pasceteas
    serpus
    meus
    Dqvid.
    Au-
    dite
    qyespascenlem
    vos David: audite voceni Dnvid
    pastoris
    vestri,
    nori
    vpcem.lntronum,
    nonululntuslu-
    porum.
    Pascel easservusnteus
    Dqvid.
    Ijisepascet
    eas.
    0 commendniidares!
    Ipsepascet
    eas. Nemosedicat
    pascereproeteripsum
    :
    J pse pascet
    eas.
    Qui
    yult
    pa-
    scere, iiijllo pascat: quiaipse.pascet
    eas. Deus
    paulo
    antc
    dicebat, Egopascani:.mod.o
    dicii, ipsepascel
    eas.
    Resporideat Fiiius,
    et dicat nobis
    :, Utrumque
    vere
    diciuni
    est; Ego
    et Pater unumsumus.
    Qui dicit, Ego
    pascdni;
    nonmentUur
    dicendo;
    Ipse pascel
    : et cum
    dicit,
    lpse"pitscei;
    nonmerititiir
    dicendo, Egopascam.
    Non
    creclis,liiquil, quiqpgq
    in
    Palre,
    cl Palerin me
    est?
    Philippe, qiii
    me
    vidil,
    viditet Patrem
    (J oan.
    xiv,
    10, 9).
    Recte
    dicilui', Eqopascam:
    recte
    dicitur, Ipse
    -r"" '
    'Xi''J ~
    '
    ':: 'i'. <
    .
    T
    pascel.
    Distinctio
    est,
    non
    separatio, tpsepascel
    eus.
    Noliie,oves,expavesccre;
    non
    rclinquel vosquidixit,
    lpse pascel
    eas..Dens
    pascit,
    Patcr et Filius et
    Spiri-
    tus sarictus:
    ipse
    Deus
    pascit.
    Sed
    dislingiieiida
    erat
    forma servi :"n'on
    separanda
    el alienandaet in aliam
    pcrsoriam
    constituerida.
    Accepit
    inse Creator crea-
    luram,
    npn
    rinitaiusest Crealor increaturam: assum-
    psit qudd
    non
    erat,
    nonamisit
    quod
    eral.
    ,
    CAPUTXll.

    21. Deilaiis
    unitas,
    et
    personarum
    distributid.Medialor
    Chrislus,quomodo.

    Pascel eas
    servusineitsDdvict.
    Ipsepascel eas,el
    erit eis in
    paslo-
    rem': ei
    egb
    Doihiriuscro itlis in Deum.
    Attendile,
    fratres : videte unitatem
    deitatis,
    et
    personarum
    fainen distribbiionem
    ;
    ne dicamuseuni csseFilium
    qtii
    Patcr
    est,
    aiit eum esse Patrem
    qui
    Filius est.
    Ecce dixil,
    lpse pascet
    eas;
    qui paulo
    ante
    dixerat,
    Ego pascani eqs.
    Et erit
    eis, inquit,
    in
    pastorem-:
    el
    egoDoininus
    eroiilisinDeum.
    Expone
    nobis, Domjne
    :
    ricmo"
    aquairi turbet; quod purum
    manat de
    puro
    fonle, pplemu.s. Quid
    enim
    quasi singillalimquod
    dixisfi, Erii.ipse
    in
    paslorem, ego
    ero iii
    Deum;
    lan-
    quam ips.e
    sit
    pastor nosler,
    lu sis Deus nosler?
    Qflare;Doniine,
    lu lidii es
    pastor noster,
    et illenoii
    est Deusnoster?
    Tranquilleaudi,
    esiomansuetiisad
    audiendum
    verbum,
    ut
    inielligas.
    Forte eniin modo
    audit
    me;
    nliqua
    auris
    diversa,sepUens,,et.,li!!ereticp
    veneno
    labefacta,
    ct irridet me
    dicentem, Palreip
    et
    Filiumunum
    Deum; cumnpn
    irrideat.tp^millia
    fra-
    irumhabenliuiii aiiimamuiiam (Ac/.,iv, 52) :,etdicit
    mihi,
    jEcce
    aperte
    Deus
    dicit,
    Eril
    eis
    inpaslprem
    servusmeus
    David,quem:
    tu
    ipseCbris,luniintellexisli,
    necaliter
    potcst intelligi
    : rationem.enim.reddidisti,
    hsecesse
    dicta,
    ciim
    jam dqrmissetDavid,:
    ChriStus
    ergo
    crit eis.in
    paslorem;
    el
    egoDominuSyinW,
    eroillis
    in
    Deum;
    illc in
    paslorem, ,ille
    in Deum.
    ,Tu
    ergo
    mihi
    exponcquid
    est, Egp,pascatp
    ?
    Quis,dicebat, Ego
    pascam?
    Ccrte
    Deus.;loqucn$dicebal^Ecyo,pascam.
    Qucmodo
    iion
    separavit
    Chrisluma.
    pa,sce.iido,
    cum
    diccret, Egopascam
    : sic non
    separayit
    Cliristum a
    deilale,.cumdicerei, <jo
    Deus,.,Eccs
    p^siQr^Chri-
    stus, pastor
    cst ct Pater. Sic Dcus,
    est
    jPaier,,
    Deiisest
    et
    Chrislus,
    Sicul a
    pastorc
    Cluisto ncmseoaras.Par
    irum,
    sic a DeoPatre uon
    sppares.Cbristuni,,.Habet
    CiimFilio Pater
    pasccndi
    iniser.ationem,,.li,abet
    cum
    Palre Filius divinitalis
    oequalilatcm,
    Sed
    nisj,
    itadice-
    ret, putares
    cumessePaire.m
    qui
    esl Fil.ius.
    Ergo
    et
    ad unilatem deitatis le
    admonuit.,et, ad
    personaruin
    disiributioneni : ut
    quod
    dicit,
    lpse pascet,
    et
    ego
    ero
    illisin Deuin,
    nonse
    separans
    a Filio
    .pasceiilc,
    nec
    Filium
    separans
    ase
    dominanle,
    ct inPatre
    intelligas
    DeumFilium,
    ct in Filio
    intelligas pasiorem.jPalrem.
    Ego, inquit,
    Dominuseroillis in
    Deum,
    et servusmeus
    David
    princeps
    inmedioeorum.
    Quare
    ininedioeorum?
    Quia
    Yerbumcaro
    fticlum
    est,
    el habUavil in nobis
    (J oan.
    i, 14). Princcps
    in
    tnedioeorum. Inde et
    me,-
    dialor Dei el honiinum
    ; quia
    Deus cum
    Patre, quia
    Iiomo cum Iioiuinibus. Non mediator ihomo,
    proeter
    deitatem;
    non
    mediator,
    Deus
    prsctcr humanitatem-
    Ecce niedialor :. Divinitassine humnnilate non.est
    inedialrix,
    humanitas sinc diviniiate
    non est. inedia-
    Irix
    ;
    sed intcr divinitaleni solam
    et,
    humanitatem
    solam,
    mediatrix est hunianadivinilas et.divina hu-
    manitas Christi.
    i
    CAPUTXIII.

    Et servnsmeusDdvid
    prihceps
    i'n
    medio eorum.
    Ego
    Dominusloculussum: ribn-nescib
    quis
    hoereticus.
    Ecjo
    Dominusloctttussuih'."-'
    '
    '
    "
    22. Teslamentum
    pacis.
    Teslameiila
    sclii.sptgiic.or,uni
    irrita
    per imperalorumleges. Scripturas
    seab
    igne
    servasse
    jactant
    Doiialislm.Et
    disponan}qd,
    eoslesla-
    menlum
    pacis
    :
    per ipsuni uliqtiequi ail,
    P.aceip
    meam
    dovobis,
    pacem
    meam
    relinquo
    yobis^J pmi,. Xiv,
    27).
    Hocesl testamenluni
    palrisnoslri,
    teslamentum
    pacis.
    Quselibel
    hseredilas
    dividalur inter
    cpnsorles,
    pacis
    hsercditasdividi non
    poles,t.
    Pax
    nos,lra,Chrisius,
    esl.
    Pax facit
    utraque ununi,
    non duo de uno.
    J pse,enim
    paxnostra,
    dixil, qui
    feciiiaraqueunum(Ej>hes.n, 14).
    Testanienium. Dei
    est, hscr.ediias
    .pax-,e,i\t.
    A
    .coneor-
    dibus
    cpnsorlibuspossideatur, npn,
    a
    litjganlibus
    djyi-
    dalur. El
    disponam
    adeoslestamentum
    pacis, Vigilate,
    hseretici,
    audilea
    pastore
    lestamenlum
    pacis,
    venite
    ad
    pacem.
    Irascimiui chrisiianis
    imperaloribus, quia
    tesianientavestravalerenoluerimtindomibusvestris:
    vidclc
    quani digna
    sil
    pccna.
    El
    quid
    est
    quod
    testa-
    31!
    S. AUGOSTINlEPISCOPI
    312
    mentumrestrum nonvalel indomovestra
    (a)
    ?
    Quid
    cst?
    quantum
    est? Doloriste admonilio
    esl,
    nondum
    damnatio. VoluiteniraDeus
    compali
    teslamcnlo
    pacis
    suoe. Condolestestamenlo
    tuo,
    si non stet testamen-
    tumtuumin domolua. Cerle moriturus
    es,
    et
    quid
    agntur
    inilladomo
    postea
    nesciturus. In illaenimdie
    perknt, inquit,
    omnes
    cogilalionesejus
    (Psal.
    CXLV,
    4):
    et non
    cognoscelamplins
    locumsuum
    (Psal. cn, 16).
    Non
    crgo
    sciturus
    quidpostea agatur
    indomo
    tua,
    eum moriuns
    fueris;
    doles lamen non stare lesta-
    uicntumtuum indomotua. Chrislus mortuusresur-
    rexit. de ccelo
    respexit,
    ut stet lestameiilum
    ipsius.
    Evigila
    ex dolore
    tuo, corrigere
    ex crucialu tuo.
    Ligno
    malecurvonosti caloremsolereadhiberi: cor-
    rigal
    tedolor
    iste,
    nondumesf flnmma
    ignisoelemi,
    ianquam
    calor foci est admotuscurvo cordi
    tuo,
    ut
    hinc admonealur et
    corrigatur. Dole,prorsus
    recle
    dolcs,
    non stare testamcnlumtuura in domo lua.
    Domus
    Dei,
    cor tuumest. Si visvalere(eslamentum
    tuumindomo
    lua, quare
    nonvisvaleretesiamenlum
    Dei in domo sua? Dimillis filiisluis
    parieles,
    el si
    aliter filios luos divisuros
    noveris, quam
    tu
    dispo-
    sueris,
    dolcs. Deuna domo
    vilissima,
    detecto rui-
    turo, quanlam
    curam
    habes, quanlam
    solliciludinem
    concipis? Quemadmodum
    ardeniibus
    febribus,
    pre-
    rnenti
    morbo, ipsi morliurgenli resislis, quanlum
    poles,
    anhelansverba
    exirema,
    ut
    impleas
    lestamen-
    lum?Quol jurisperitos
    consulis,
    quanlas
    fraudes,
    ut
    slel lestameniumluumconlra
    ipsamlegemImpera-
    toris, inquiris?
    De
    proximo
    tibi
    respondet Deus,
    Noli
    fraudes
    qurcrere,
    noli calumniosasformulas
    aucupari:
    vis slare les(amen(umluum?Slel intemeum.
    Doles,
    quia acquisitionem
    luamlollit
    alius, quem
    nolebas :
    quid
    dehseredilalemea(am
    lala,
    lam
    pia?
    Inseminetuo
    benedkenlttr omnes
    genles(Gen.
    xxn,
    18)
    : Dixi
    cgo
    servo
    meo,
    dicit libi
    Deus,
    et credidit cumhrecnon
    videret: tu
    vides,
    el
    negas.
    Ecceille faciumtesla-
    nientum
    servavit,
    lu
    apertum
    discindis. Tnnc enim
    teslamentumservalumest,
    quando
    audilumest: (unc
    aperlum
    esl, quandoimpletum
    cst.
    Usque
    admanus
    luas servatumesl teslamcntum. Certehoeresvisesse:
    numquid
    sictecumcontenditcohseres
    tuus,
    utdical
    libi,
    Tolleisiam
    partem,ego
    illam;aut,
    Tolletu
    minorem.et
    egomajorem
    ?Nondicit,
    Simuldividamus:
    sed,
    Simul
    Iinbeamus.Hocenimvoluil
    qui
    leslatus est.
    Aperi,
    et
    lege.
    Et clamas: Ne
    incenderetur, egofeci;
    neincen-
    deretur, ego
    servavi. Ne
    incenderetur,
    tu servasti?
    A|ieri
    et vide
    quia
    undeincendererisservasii:
    quam-
    visteservasseabsit ut
    credam, quem
    videononser-
    vare
    quodjubet.
    El
    ponam
    ad costestamenlum
    pacis.
    CAPUTXIV.

    25. Habitalioel
    quies
    ineremocon-
    scientiw.

    El exterminabobestiasmalasa terra. Be-


    stias,
    hosles tcslamcnti
    pncis.
    Deislisbestiisdicitur
    in
    Psalmo, Increpaferas
    calami
    (Psal.
    LXVH,
    51).Quid
    esl.
    feras
    calami? Beslias adversarias sanctreScri-
    pturre; quia
    calamo
    scriplse
    sunt. Exlerminabobe-
    sliasmalasaterra: el habilabuntineremoin
    spe. Quid
    cst,
    ineremo? Insolitudine.
    Quidest,
    in solitudine?
    ()
    Vid.
    Epislolam95,
    ad
    vineentium,
    n. 19.
    Inius inconscientia.
    Magnasolitudo, qua
    nonsolum
    nullushominum
    transit,
    sednecvidet. Ibi hnbitemus
    in
    spe', quia
    nonduminre. Etenimlotum
    quod
    foris
    est
    nosirum,
    flucluat
    tempestalibus
    et
    lenlationibus
    srcculi. Est inlerior
    eremus,
    ibi
    interrogemus
    fidem
    nostram:
    inierrogemus,
    si est cbarilas
    intns;
    videa-
    mus,
    si nonlabia
    sonant,
    sedet
    pectus,
    cum
    dicimus,
    Dimiltenobisdebila
    noslra,
    sictttetnosdimittimusde-
    biloribusnostris
    (Matlh. vi, 12).
    Si verum
    sonat,
    si
    verum
    dicimus,
    ubi ncmo hominum
    videt,
    ibi est
    eremus,
    ubi
    requiescimus
    in
    spe; quia
    transil hocc
    omnis
    tribulalio;
    et
    quoespes erat,
    fiet
    res,
    et erit
    lotumnostrum in
    requie.
    J am
    conspicui
    nobis eri-
    muss;
    et noneritovis
    tanquamabscondita,
    cogitatio;
    et nonerit eremus conscienlia:
    quia
    omnes sibi noti
    erunt,
    e(
    cogilaliones
    suas
    ignotas
    non
    babebunt,
    cum venerit
    Domintts,
    et illuminaveril abscondita
    tenebrarum;
    et manifeslabit
    cogitationes cordis,
    et
    lunc Iaus erit
    unicuique
    a
    Deo(I
    Cor.
    IV,5).
    Nunc
    verovidesduos hominesin
    tribulatione,
    cor
    ipsorum
    videre non
    poles.
    Forle alius conscieritia
    mordclur,
    alius in
    conscienlia, lanquara
    in
    eremo, requiescit.
    Et habiiabunlin eremoin
    spe
    : el somnum
    habebunt,
    id
    esl, quielemtanquam
    alienalis sensibus abomni
    strepitu srcculi;
    intus ibi
    requiescent,
    in rivis3. In
    ipsa
    intuseremosunl rivi
    quidam
    memorise
    mananles,
    liquores
    divinos scaturientes ex mente
    Scripturam
    tenciilis ct recolentis. Etenim
    quod legisli, quod
    audisti,
    si
    purum
    et
    liquidum
    et sanclummemorire
    mandaveris;
    cum
    cceperis
    inilla interiore
    eremo,
    id
    est,
    inbonaconscienlia
    requiescere, eliqualur
    deinle-
    rioribus mentis
    (use,
    et manat
    quodam
    modo recor-
    datio verbi
    Dei,
    et cumcseteris
    requiescis
    in
    spe,
    et
    dicis: Verum
    est,
    bene mihi
    est, ipsa
    est
    spesmea,
    hocmihi
    promisil Deus,
    non
    mentitur,
    securussum.
    El islasecuritassomnuscst inrivis. Et somnumhabe-
    bunl inrivis.
    24. Benediclionis imber.

    El daboeisincircuitucollis
    mei benediclionem.Mons licet
    sit,
    collis licet
    sit,
    incircuilu
    ejus
    bene sil nobis. Collis
    ipse
    Cbrislus
    est. Sicenim
    ipse
    in medio
    nostrum,
    nos sumus in
    circuitu
    ejus.
    J amdudumenim
    dixerat,
    David
    princeps
    inmedioeorum.El
    quiaprinceps,
    ideocollis:
    lenis,
    nonarduus el difficilisascendenli: sedsi nondeallo
    pedesponat.
    Et daboeisincircuilucollismei benedi-
    ctionem: el
    deferam
    imbremin
    lemporesuo, pluviam
    verbi Dei. Est enimet iraber
    malus, qui dejicit
    do-
    mum
    super
    arenam
    conslilulam,
    cui
    magnum
    esl ut
    resistal domus
    supra petram
    fundata
    (Matih. vn,
    24-27):
    tentationisenimimber
    esl,
    ruinam
    qusercns,
    non terram
    rigans.
    Nonerit talisiraber
    iste, quem
    se
    dicitdelerreDominus.
    Quid
    enimait? Imbres benedi-
    ctionisentnl.
    Suspectum
    tefecerat nominatusimber:
    1
    Ms.
    rm.,
    ibi habhamusin
    spe.
    *
    PleriqueMss.,
    in
    re; quiajamconspicui
    nobiserimus.
    Er.,
    in
    requie; quia
    jam
    conspicui,
    etc.
    Moxque
    Ulim.et
    Lov.,
    etnon eritnobts
    lanquamabscondita;quo
    loconos
    Erasmianameditionem
    sequimur,
    cui
    suffragantur
    omnes
    Mss.,
    uno
    exceptoCisterciensi,
    in
    quolegitur,
    et nonerit
    nobis
    cujusquam
    abscondila
    cogilatio.
    '
    Nuncin
    grrecoLXX, drumois,
    saltibns.
    -,s
    SERMO
    XLVII.
    314
    imbres erunt benedictionis,
    non lcntalionis.
    Imbres
    benediclionis
    erunl.
    25.
    Lifjna
    in
    campo fruclifera
    allegorke.
    Et vide
    quo proficit
    illeimber.
    Et
    ligna quw
    in
    campo
    sunl,
    dabunt
    fruclum
    suum. In
    campo,\n planitie quadam,
    non in nrduis;
    infacilitate
    quadam
    viloe.Facilitntem
    qunmdam
    viloe
    hujus,
    nihil inseliabcniemardui,
    la-
    boriosi, difficilis, campum
    dixit:
    qualis
    csl vitamul-
    lorum
    lideliuminEcclesiaDei,
    habeniium
    conjuges,
    filios,
    domossuas;
    velutin
    campo
    sunl
    ligna,
    arduum
    nihil ascendere
    valuerunt. Sed
    accipianl
    imbrem,
    da-
    Imnt et hsec
    ligna
    fructum suum. Ilorum
    lignorum
    fructus est, Frange
    esurknli
    panem
    tuian,
    el
    egenum
    sinetecloinduc indomum
    luam(Istti.
    LVIII, 7).
    Talibus
    lignis
    dicebal
    Apostolus,
    Non
    quiaqumro
    dalum,
    sed
    requirofruclum(Philipp.
    IV,17).
    Et
    lignaqnm
    in
    campo
    sunt,
    dabunl
    fructum
    suum: eisi nonliabenl
    majorem,
    liabeul lamen
    quemdani
    suum. Et terradabil
    genera-
    tionemsuam: totaterra. Et inhabilubunt
    inlerrasua.
    J am
    campi,
    colles,
    monles dabunt
    generationes
    suas.
    Qnid poiest
    campus? quid
    polest
    collis?
    quidpotest
    mons? Sofus
    agricola agnoscatur.
    Et habitabunt
    in
    le.ra sua in
    spe.
    Videlis
    quia
    ea
    promiltil, quoe
    boc
    lcmpore
    donat nobis.
    Quamdiu
    dicit,
    in
    spe,
    adhuc
    inhoc
    lempore
    inlelligo.
    Cumenim
    pervenerimus
    ad
    proniissa, jam
    nonerit
    spes,
    sed res
    ipsa
    erit.
    CAPUT XV.

    26. ContraDonalislas.

    Et scienl
    quoniumego
    sumDominus,
    ineocum
    coufreqerofurcas
    jugi
    eorum; furcas
    quibus
    premitur
    collumeorum.
    Domine, frange
    furcas
    quibus
    hsereiici
    prciuuiit
    colla
    infirmorum. Quid
    enim
    lam
    angustum
    et furcacom-
    pressum,
    quam,
    Noli audireChrisuiin,
    audi me? Re-
    move
    furcam, respirare permitte.
    Nescio
    quid
    dicas.
    Audiovoceni
    pasloris
    mei:
    Per omnes
    gentes,incipkn-
    tibusabJ erusalem
    (Luc.
    xxiv,47).Sine
    me
    sequipasto-
    rem.
    Quidpremis?
    Tollefurcamdecollomeo,
    lollam
    jugumleneDoniinimei.
    Haecaudii,
    et
    prcmit.
    Domine,
    non vult hserelicus
    furcam
    suspendere;
    tu furcam
    frange.
    Crux Domini
    snrsum
    levat,
    furca hseretici
    deorsum
    premit.
    Sed
    confringentur
    : In eocumcon-
    fregero
    furcasjugi
    eorum.
    Dominationemenimsuam
    volunl
    hominibus
    imponere,
    volenteseosessesub
    se,
    non
    subDeo. ln eocum
    confregerofurcasjugi
    eorum:
    el eximam
    eos de manu eorum, qui
    eosinservilulem
    redigebanl.
    Quid
    es(,
    inservilulem
    redigebanl
    ?Ad
    pec-
    calumeos
    cogebant.
    Onmisenim
    qui
    facit
    peccatum,
    servus
    estpeecati (J oau.
    vm, 34). Videtequideisper-
    suaserint, fratres,
    ut dieanl,
    Illi de nobis reddent ra-
    tionem
    : nos oves sumus; quo
    duxerint, sequimur.
    Ovis
    es?Pastoremaudi,
    non
    lupum(o).
    27. A
    luporum
    denlibus eruunlur
    qui pastorem
    audiunt.
    Et nonerunt adhucinvaslationem
    genlibus.
    In omuibiis enim
    gentibus
    non desunt,
    alii
    hic,
    alii
    ibi : nonilli ibi
    qui
    hic: sed lamennondesunl furcis
    premeiiies
    colla
    fidelium,
    nec
    hic,
    nec ibi. Dissen-
    tiunt inter
    se,
    conlra unilatemomnes consentiunl.
    Unitas autem non dissentit a
    se;
    sed conlra omnes
    dissentientes
    ase
    ubiquepugnat, ubique
    laborat:
    sed
    (a)
    Vid.
    superiorem
    sermonem,
    n.
    21,
    est
    requies
    in eremo. Et nonerunt adlittcinvasla-
    tionem
    gentibus,
    et beslimterrw
    jam
    noncomedenleos.
    Audientes vocem
    pastoris,
    eruenlurl adentibus
    lupo-
    rum. Bestiseilloecalami noii comedent
    eos,
    volcnles
    ad sensumsuum convertere
    Scripluras,
    ab
    apertis
    Scripluris
    avertenles
    anres;
    volentes se
    audiri,
    et
    Scripturas
    non audirK Et bestimterrw non comedent
    eos,elinhabitabuntin
    spe.
    Videle
    quoties
    oslendat
    quia
    quod
    nunc
    promitlit,
    hic
    promiltil:
    Deusderebus lo-
    quilur quas
    adhuchic exhibel.ift nonerit
    quieos
    lerreat.
    Quomodononerilquieos terreal?Noneritprorsus.
    In
    Dominoconfido. J am cum
    cceperit
    dicere
    homo,
    In
    Deolaudabo
    sermonem,
    in Dominolaudaboverbum
    -
    .
    non in me. Illi Iaudant verbumin
    se, dicentcs, Quod
    vobis
    dicimus,
    credite : nos laudamusverhuminDo-
    mino, diceiues, Quod
    nobisdicitur a
    Doinino,
    creda-
    mus. Non erit
    qui
    nos
    lerreat; quia,
    In Deolaudabo
    sermonem,
    in Dominolaudaboverbum: inDeo
    speravt,
    nonlimebo
    quidfacial
    mihi homo
    (Psal.
    LV,11):
    J Von
    erit
    qui
    eoslerreal.
    28. Planlarium
    pacis.

    Et excilaboeis
    planlarium
    pacis.
    Teslamenlum
    pacis, plantarium pacis.
    Germi-
    net
    quodplanlal
    Deus,
    et
    exstirpetur
    3
    quod
    seminavit
    hocrelicus.
    Quod plantavit
    Deusde
    se,
    de Ecclesia
    sua;
    desein
    coelo,
    de Ecclesia in
    tcrra;
    dese
    super
    omnes
    coelos,
    de Ecclesia
    per
    omnes terras : lmc
    plantavit
    Deus. Veni autem
    hnc,
    esto in
    parte
    Donati,
    in solaAfricaest Ecclesia: non
    plantavit Deus,
    non
    ngnoscoplaniam
    Dei. Eradicandum
    cstquod loqueris,
    noii
    rigandum.
    Et excitaboeis
    planlariumpacis
    : et
    jam
    nonerunl
    qui
    extermineiiiur
    fame
    in lerra. Vere
    ,
    fralres, quia
    fames
    esl;
    quserile
    ct videte
    qiianlam
    famem
    patiantur:
    el
    quodpejusest,
    circumos habent
    escam
    ,
    sed non
    manducanl; prorsus qiioinodooegri
    faslidio
    soepe
    moriunlur,
    non
    quia
    deest
    quod
    come-
    dant,
    sed
    quia
    comcdere nolunt et aversanlur. Nain
    uiique
    et
    Scripluroe
    isia
    loquuntur
    : el hic
    tiliqiie
    ct
    ibi sonat Psalmus
    ,
    Commemorabunluret convetientur
    ad Dominumuniversi
    fines
    lerrw
    ,
    el adorabuntincon-
    speclu ejus
    universw
    palrimgenlium(Psttl. \xi, 28).
    Ecce esca est
    posila
    in vasculo: si sanus csses ei
    manducares, numquid
    ibi renianeres ? El
    jam
    non
    erunt
    qui
    exlerminentur
    fame
    in ierra,
    el
    jam
    non
    por-
    tabunt malediclum
    gentium.
    Vcre,
    fralres,
    ininiUum
    ctilmeninnoniineChristi erecta est
    Ecciesia,
    ut
    jaui
    confundanlur
    omnes
    maledici,
    nec auclcanl maleili-
    cere. Hocsolumillis
    remansit, quod
    conlra nos di-
    cant :
    Quarc
    inler vos non consentitis? Geiitilcs
    pa
    gani qui
    reiiianseruiU,
    nonhabenles
    quid
    dicanl conlra
    nonienCbristi,
    dissensionemChristianorumChrislia-
    nis
    objiciuiit.Ergoquicumque
    abhoerelicislransicrinl
    adCaiholicam,
    non habebunt hoc
    opprobrium gcn-
    liiun;
    nec
    portabunt
    malediclomdissensionis
    , quia
    permanent
    inradiceunitalis,
    in
    plantatione
    charilalis:
    No
    portabuitl
    maledictum.
    >
    Editi,
    scrvenlur.
    Einendanturad
    aliquot
    MSS.
    3
    Aliqupt
    hoelocoversns
    apud
    Dlim.etLOV.
    omissi,
    re-
    stituuntur
    exEr.et exMss.
    3
    Editi,
    extcrminetur.
    At
    Mss.,exstirpctur.
    515
    S. AUGUSTiNI E'PlSt:01'l
    316
    CAPUT XVI.

    29.- OcesDei
    qumnam.
    Et scienl
    quoiiiamcgosuiriDominus
    Deus
    eorum,
    clipsi populus
    mettsdontus
    Israel,
    dkil DominusDeus. Eccesunt
    ovcs,
    ecceesl el vinca.
    Quomodo
    cumdevinea
    loque-
    '
    relur Isaias, arguens quamdam
    vineamnialaiii
    ,'
    iie
    dicerel vilis,
    Non
    iiilellexi; exposuil
    in finediccns
    ,
    YiiieaautcinDomini
    sabaolh,
    domiisIsrael esl
    (Isai,
    v,
    7);
    ne
    dicercnt,
    Nonnobisdictum
    esl,
    scdvinesenc-
    sciocui: scdei
    hic,
    cumloeulus csset dc
    ovibus.ad
    cxireniiimne
    quisdicat,
    Fortesunt
    aliqurc
    oves Dei
    nescio
    nbi, quas
    cural
    Deus,
    et
    ego
    illasnonnovi :
    qiiauipinni
    absurdus esl nimishumano
    sensui'qui
    ista
    eogilaverit
    : tamen
    paslor
    ille
    compaliens
    infirmis
    usque
    ad lales
    cogilationesdescendil,
    el
    qure
    essent
    oves
    ejus, apertissimeexposuit.
    E/ vosorcsmem
    ,
    cl
    ovrs
    gregis mei,
    homincsestis. Sed
    qui
    homines?
    omnes homines? Non. Beaiusenim
    ctijus
    esl Dominus
    Detts
    spescjus(Psal. xxxix, 5)
    :
    el, Quam
    bonusDelts
    Israel rccliscorde
    (Psal. LXXII, 1)!
    Bealusvir
    cujus
    esl
    DominiisDeus
    ipsius(Psal. CXLV, 5).
    50. Deusomnium
    csl,
    el abomnibussuisnon
    divisus,
    sed toius
    possidclur. Supcr
    omnes esl Deus: laincn
    nescio
    qumnodo
    non facile
    quisquam
    audel dicere
    ,
    Deus
    meus,
    nisi
    qui
    ineum
    c.redit,
    el
    qui
    cum
    diligil;
    ipse dicii,
    Dcusmcus. Tuumlibi
    fecisii;
    cujus
    es
    ,
    hocamal
    ipse.
    Prorsus dulceJ ineaffectus
    lui,
    et se-
    curaei
    procfidciiti
    dileclione
    die,
    Deusmeus. Securus
    dicis,
    veruni dicis:
    quia
    luus
    est,
    et nonfecisti ul non
    sit alierius. Nonciiim
    sicdicis,
    Deus
    ineiis; quomodo,
    Eijiiui
    iiiciis.
    Eqiius
    eniiii
    luusest,
    non
    equus
    allerius.
    Dcusei
    tutisesi,
    el
    ejus qui sicdixerit, Deusmeus,
    quumuilo
    lu dicis.
    Singuli dieiinl,
    Deus
    meus, el,
    Deusmcus: illeoninium
    est,
    couimunitcromnibusse
    ad friicntluin
    prrcbens,
    inomnibus
    integer,
    in
    singu-
    lis
    iulcgcr.
    N.nciiim
    qui dicunt,
    Deus
    meus, singuli
    tlividuul inter se. Si scrmo isto
    qucni jaclo lingiia,
    el sunoconslaiUelitleriscl
    syllabis,
    toius
    adsingulos
    pcrvcuil,
    nec dividuntillum inter se
    qni
    audiunl;'si
    sciiiioatl anrcs
    corporiscorporaliiersonans,
    in
    pro-
    pincpio
    clarius,
    in
    longinquo languidius,
    ab omnibus
    laiuen audieniibuslolus
    excipilttr,
    noninler se
    syl-
    Inbaiiineuui dividcutibtis,
    sedonniibus tottimacci-
    pienlibus; quantomagiS
    ille Deus
    ubique prousens,
    iinplcus
    omnia;
    non
    propinquaciarius,
    c(
    longinqua
    languidius,
    scd
    perteiidens
    a fine
    usque
    ad fineni for-
    liicr,
    cl
    disponens
    omnia suaviler
    (Sap.
    vni, 1),
    a:qualiler possideiur
    ab omnibtis? Lux
    isla,
    fratrcs
    mei,
    ccrte
    corporea,
    deccelo
    fulgel;
    orilur, occidii,
    ciiciimil,
    delocoin locum mulalur : lamen
    procc-
    diijilin
    camel
    dirigunlur
    omnium
    oculi,
    cl omniuin
    oculi
    pariier
    eam
    possident,
    itoneam
    dividunt;
    iiullus
    inca diveslimilemfixit,
    nec
    prior prreoceupando
    ut
    videret,
    octilos
    pauperis
    aut
    Cxclusil,
    aut
    nngtistavii.
    Dicat
    pnnper,
    Dcus
    meus;
    dijnt dives,
    Dcus mcus :
    iiiinusillelinbet, plus
    hic
    habet;
    scd
    argcniiim,
    non
    Deiim.Ut
    perveniret
    ndDeuhi Zacchams
    dives,
    dcclil
    uimidiiim
    patrimonii
    sui
    (Luc.
    MX,
    8);
    ut
    pervoniiel
    Pelrus,
    retia et naveui dimisil
    (Mttith.
    iv,
    20);
    ut
    pervenirel
    vidua,
    duo minuta dcclit
    (Litc. \xi, 2-4);
    ut
    pervenirel pauperior,
    calicem
    aqurcffigidtcfai-
    [
    rexit
    (Malth. x, 42);
    ul
    perveiiifei
    penituSpauper
    et
    ''
    egciws,
    solamboiiaui voluntateni iribuit
    (Litc.
    xi,14).
    Diversa
    dederunl,
    sed ad ununi
    perveiiefuntr
    quia
    noii diversa amaverunl.' Sic cl
    vos,
    hbmines oves
    Dci,
    oves
    gregis Dei,
    nolite
    perlurbari
    teiriporaiibris
    divefsilalibus
    "veslris,
    quod
    alii iii
    horiore',
    alii sirife
    honore,
    alii cum
    pecuiiin,
    alii
    pfxier pecuniam,alii
    pulclui corpore,
    alii mintis
    pnlchri,"
    alii
    seiate
    fessi,
    alii
    juvenes,
    alii
    ptieri,
    alii
    vifi,
    alii
    femirirc:
    Deus
    omnibus
    sequaliier
    adcsl. Ille
    apud
    eiim
    plus
    habet
    loci, qui plusaitulerit,
    non
    argenii,
    sed(iiiei.
    Etvos,
    inquil,
    oves
    mcw,
    el oves
    grcgis mei,
    hoiiiines
    eslis;
    etego
    Deus
    vesler,
    dkit Dominus
    Deus.O beaios nos
    lali
    possessione
    el tali
    possessbre
    I Narii et
    possidet
    nos,
    el
    possidemus
    ilhim:
    possidei nos',
    utcolat
    rios;
    possidemusillum,
    ui colannis
    illuni': sed nos coli-
    nius
    lanquam'Deum,
    illecolit
    tniiquani ngrum
    : iile
    nos
    colit,
    ut ffuctum
    afferamus;
    iibseuiri
    colimiis,
    ut fructumdemtis. Tolumadnos
    recurril,
    illenostri
    llon
    egcl,
    Dabo
    tibi,
    inquil,
    hwreditalemtuamel
    pos-
    sessionemluam
    fines
    ierrce
    (Psal.
    n,
    8).
    Ecce
    posses-
    sio
    ipsiiis
    sumtis.
    Doininus, iiiqiiit, pars
    hceieditatis
    mcmetcaticisinei
    (Psal. xv,
    5).Ecce posSessio
    iiostra
    est: sedtameii
    qua
    disiinctionc? Yo'slioriiines'
    eslis,
    ego
    DominusDeus
    veslcr,
    dicitDoiriinusDeusliosler.
    SERMOXL'VII1
    *(a).
    DeverbisMichmw
    prophetw, cap. vi, 6-8, Quid
    di-
    gnum
    offeram
    Domino,
    elc.
    Deque
    Psalnio
    LXXII,
    Quam
    bonusIsraelDeus. etc
    (b).
    Habitusin
    basijicaCelerinse. ;...
    CAPUTPPiIMUM.I.
    Prmdkatorverbi
    operalurin
    auribus,
    Dens in corde. Leciiones divinorurii elb-
    quiorum,
    cum
    recilarenttir, audivimus. Eainobis est
    materies
    loquendi proposita;
    inde
    sapere.debemus,
    indeseminare
    qtiodsapimus, ndjuv:anleillo';
    inciir
    jus
    nifliiu
    sunt,
    sicul
    scripiumest;
    el nos et sermancs
    nostri
    (Sap. vn^16).
    Necfruslra alio
    loco, scriptum
    esi,
    In Dominolamlabo
    sermonem;
    'inDominolaudabo
    "
    RecensitusinMss. cs. cl. et inAm.Er.Uluri.1'af.Lo'v.
    ()
    Alias,
    de
    Tempore
    258.
    ' '
    '
    "' :
    (b)
    Ex
    Augustini
    inbunc
    ipsuni
    Michtese.locunj sermone
    nouuiiiil
    qucid
    miuime
    contiaet.subsequenslraclalus,- deeer-
    pluiii
    cst
    aBeda,etinipsae.iiis,iibnvulgata'quidferii (alsciqije
    ci
    tribula,
    sed
    vera'elinpiuribusMss.libris-repcrla.colle-
    ctioncsic
    i;roferlur
    adGalat,.tv:
    :.Ex sermonp
    de
    i.roj.UeliT
    cis
    verbis,
    ui bomo
    diligat'jusiiiianvet
    niisericbfdiamet

    judicium,paralusque
    sitambulare
    cumDominoDeosuo.
    cum.
    aiitein,
    venit,
    plenitudolemporis,,
    ndsitDeusrilium
    suiim
    fuchtm
    'ex
    mulkre, facttmi
    sidi
    Lege'.
    Sed
    offeridilj
    nfttctumexmuliefe; quia
    naluni
    conliteinur'.ex.virgine;
    Eacluii) nonconfitemurnisi
    Upniiuem
    : Deus. aulemsem-
    ]ier
    laciens
    esl,
    fieriuescil ut sit. EieririeseitDeus':sed
    litut
    aliquid
    alicui
    sit; quo
    modo
    dicitur,Hcmiine,refu-
    i-giumfactus
    es,nobis;, et, .pominus.factus.esl
    qdjutpr
    hieus.
    Quanlafactus, qui nuriquam
    est factus? Dyininus
    attteniCbrislusbomofaclus
    est,
    ut
    essel; ut'quiCreator

    scmper.erat,,
    creatura,essel. iilanensenim
    Deus.faclus
    .
    ost
    liomo,
    utfieret
    quod
    uon
    erat,
    nonui
    periretcjuod
    erat.noc
    ergo
    de
    virginequod
    faelum
    est,
    quare
    exmu-
    liere?Ouo.d
    aj;ud
    nebrreos,
    ubi est
    primalingua,spriptu:

    ra?,
    inuliernomeiiesl
    significandi sexus,
    nbnairiissaeinte-

    gritiilis.i.cgequandonralier
    formataesl:
    EXtraxii, inquitj
    Deusimmnecostis
    ejus,
    idesl
    viri,
    et
    mdiftcaviieamin
    mnlierem.sic mulier
    Maria;
    siceidiciurii:est
    aritequam

    i areret,antcquameonciperet,
    neatatitintermulkres.
    >
    317
    SEflMOXLVIII.
    518
    verbum
    (Psal. LV,,11).
    lloc laudatur,
    in
    Domino,
    quod
    dai Dominus.
    Quamvisergo
    inlirmi
    simus,
    vasa
    tamcn sunius
    cjus
    :
    capinms qtinnliim possumus,
    conimnnicainiissineIivore
    quod capimus. Suppleat
    illc incordibus
    vcslris, quod
    nos minus fecerimus:
    quia
    et
    qnodoperanuu'
    inauribus
    vestris, quid esf,
    nisi illetoliim
    agat
    incordibusvestris?
    2.
    Sacrificiuin
    Deo itos
    ipsi.
    J iulichtm,et
    justitiam
    facere.
    Pencrsum
    judicium
    nonest
    judkium.
    Lc-
    ciio
    primapropheiicaipiid
    nobis
    conimcndnverit,
    me
    coniiiicmoranle
    recolite.
    Quid dignum,
    innuit, offe-
    ramDomino?
    Quoerebal
    hoinosacrificiimi
    quoplaca-
    rcl
    Deum,
    vcl
    quo placerel
    Deo
    '
    :
    Curvabo,
    inquil,
    genu
    Deo
    cxcelso, plucabo
    eumin millibus
    lattrorum,
    attl indenismillibits
    caprarumpingttium,
    aut
    offeram
    Dco
    fntclum
    veutrismci
    propcccalo
    animmmew? Pri-
    mogenila, inquil,
    meaofferamDeomeo
    pro peccalo
    aninioemeoes?
    llespondetur
    tibi,
    ohomo.0
    homo,
    a
    quorespondelur,
    uisi a
    quo
    faeius eslbomo? iles-
    pondetur crgo
    libi,
    o
    homo, qtucrenti quid
    offeras
    Deo,
    etunde
    places
    Deum,
    vel
    undeplaceas
    Deo.
    CAPUT11.

    Respontlelur
    libi
    quid
    sil
    bonum;
    aut
    quid
    aliudDominus
    exxiuiratale,nisiut faciasjudi-
    ciuinel
    juslitiam,
    el
    diligas
    misericordiam, paratusque
    sisirecumDominoDeotuo.
    Quoerebasquid
    offerres
    prote
    : offerle.
    Quid.eiiim
    Dominus
    qurcrit
    a
    te,
    nisi
    te:?
    Quin
    inoiiini crealura lerrena niliil meliusfecit
    te.Quoerit
    te
    n
    le, quia
    (u
    perdideras
    le. Si aiilem
    (acias.quodjussil,
    invenil inte
    judicium
    el
    jusiiliam
    :
    judieiuiii
    primo
    inle
    ipso, juslitiam
    ad
    proxinium
    libi.Quomodojudicium
    inte
    ipso?
    Ul
    displiceas
    libi
    quod
    eras,
    et
    possis
    essc
    quod
    noueras.
    J udicium,
    inquani,
    dc te
    ipso
    in le
    ipso
    sine
    acceplione per-
    sonselurc,
    ut non
    parcas pcccatis
    luis,
    nocideotibi
    placeanl, qttia
    lu facis: nccte iaudesinbonis
    lujs,
    oi Deum
    accuscsiii malistuis. IIoc enimesl
    perver-
    sum
    judicium;
    ct idco ncc
    judicium.
    Ut enimoslen-
    deret Deus
    peryersuni
    judicium
    non esse
    judicium,
    non
    ail, Quid
    Doniinus
    qurerit
    a
    le,
    nisi facerere-
    clum
    judicium
    ; sed, facere, inquit, judicium.
    Si cnini
    reclum,
    lunc
    judicium;
    si autem
    perversum,
    non
    ju-
    dicium,
    sedvilium.
    Quidergofacieb.ns,qnando(eper-
    dideias,
    et
    post
    liinm
    perdiiionemibns; ibas,
    et non
    redibas? Quid
    fnciebas3?Scio
    quid
    faciebas: in bo-
    nistuis te
    lattdabas,
    inmalis tuisDcum
    blasphema-
    b:\s.IIocestperversiimjudicium;
    et
    ideo,
    ut
    dixi,
    nec
    judiciuin.
    Yis
    ergo
    1'acererectum
    jiidicium,
    boc
    csl
    judicium?
    Illud
    quod faciebas, corrige; prirpos-
    tcra,
    ct reclumerit.
    Quidcst,
    Corrige?
    Deumlauda
    inbonis
    luis,
    teaccusainmalis luis. Cumlibi
    ergo
    pervcrsusdisplicueris,lequeillo.qui
    creavil
    adjtivantc
    cerrexeris,
    rcctus servabis
    justiiiam.
    Placebil enim
    tibiDeus,
    si recius fueiis. Non
    discrepabis
    a
    recto,
    nisi
    pravusalquc perversus
    :reclusautem rccio con-
    venies,
    el sinedubiotibi
    placcbil
    Deus.
    Quandoenim
    4
    Codex
    cl.,
    vel
    qitodplaceret
    Dco.
    1
    Isthseeverba:
    '.'rimogenita, inquit
    mea
    offeram
    Dco
    meo
    propeccalo
    animw
    triem,alque
    alia
    quoedam
    tnhocet
    iu
    subsequenti
    sermonercslituuntiirexMss.
    3
    Codex
    cl.,
    ibasel nesciebas
    qitifuciebas.
    displiccbat,
    pervcrslati
    lure
    displieebat.
    CAPUTIir.

    5. Nonrecti
    corde,qtti
    demaloruin
    felkilaie
    scandalizaniur. Audi sancium Psalmum:
    Quam
    bonttsIsrael Deusreclis
    cordej
    Isle
    qui
    hoc di-'
    cil in
    Psalmo, displicuerat i.lli Deus? Absita me ut
    arguam,
    et non
    potius
    confilenti credam. Ecceaudiie
    mccum,
    et considcrate
    quid
    dixerit.
    Qi(ajn
    bodus
    Deus,
    inquit,
    Israet!
    Quibus?
    Rectiscorde.Mei
    autcm,
    inquit, quando
    non eram reeius
    corde,
    mei auteiit
    pene
    commotisunl
    pedes,paulo
    minus
    effusi
    sunl
    gres-
    susmei.
    Quou"est,
    commotisunt
    pedes;
    hoc
    est, effusi
    sunt
    grcssus
    mei.
    Quodest, pene;
    hoc
    est, paulo
    minits.
    Quidilaqueait, pene,
    panlo
    minuscommoti sunt
    pe-
    des
    mei, effusi
    sttnl
    gressus
    mei?
    Pene,
    mquit, lapsus
    simi, penc
    cccidi.
    Unde
    iii tanium
    periciiluni perve-
    nisti ?
    Quiaselavi,inquit,
    in
    pcccatoribus,pacempec-
    catorum
    intucns-
    Zelavi, inquit,
    in
    'peccatbribus,
    in-
    luens
    pacempeccatorum
    : boc
    cst,
    nialos homincsvi-
    dendo
    fclices,
    titubavi sub
    Dco, pene
    cecidi aDeo.
    Ecceunde illi
    'displicueratDeus, quare
    mali habeiit
    bana.
    4.
    Qiiaiilum
    propinquaiil'
    casui.
    Denique
    videle
    verba
    litubanlis, quoeapiid
    sedixcrit; Ecce
    ipsi pec
    chtores. In
    ipsopsalmoverba
    siint lilubantis: Ecce
    ipsi peccalores
    inswcutooblinueruntdivilias. El dixi :
    '
    Quoinodo
    scivii Deus?
    Ipse
    dicit in
    Psalmo, ipse
    loquitur,
    cui nonduui recto Detts
    displicuerat, quod
    mali abundarent bonis.
    Quomodo,inquit,
    scivit
    Deus,
    etsi esl scienliain Allissimo?Yidcleadhuc
    quid
    ad-
    jiingat;
    videle
    queniadmodum
    litubando
    propinquet
    castii,
    ct sit vicinus
    perdilioni; videle, inquam, quid
    adjungat
    :
    Numqtiid
    vane
    juslificavi
    cor
    meum,
    el lavi
    ininnocenlibusmanus meas?
    Perdidi,
    inquil,
    lotum
    quod
    bene vixi.
    J ustificavi
    cor
    meum,
    lavi in innocen-
    libusinaiius
    meas,
    adboc ut mali sint
    felices,
    el
    egb
    tribulcr. El
    fiti, inquil, ftagellaius
    tota die. Gaudent
    illi,
    ct
    cgofiagcllor
    :
    gaudent qui blasphcmantDeum,
    flagellor qui
    colo Detim.
    Quoiriodo
    scivil Deus?Ilitic
    lilubavit,
    hinc
    pcne cecidil,
    hinc
    putavit
    ad Deuni
    rcs humanas non
    perlinere.
    CAPUTIV.

    5. Gubernalioreruni adDeum
    per-
    iinet. Cum
    ergo
    hoc
    putaret,
    non
    rectO,
    sed
    per-
    vcrso
    corcle,
    et
    quasi yerisimili
    ratione ducerelur
    proplcr
    istaminconvenientiaiiicredere ad Dcum
    gu-
    bernatiohemrertimhumanarumnon
    pertincre; pla-
    cuerat illi sic
    procdicare,
    hoc
    asserere,
    hocdocere:
    revocatusest sanctorumauctorilateet
    pra'dieaiione.'.
    Videteenimverbn
    cjus
    : Si
    dicebam,inquit;
    Si clice-
    bam,
    nttrrabo
    sic, prrcdicaiipsic,
    docebo
    sic,
    dicani
    bominibusad Deumcttramrerum humanarumnon
    pertincre.
    Si
    dicebam,
    Narrabosic: ecce
    generationem
    filiorumluorumreprobdvi.Quomodoergo
    narrabosic?
    Nonsic narravit
    Moyses,
    nonsic narravit
    Abraham,"
    Isaac61
    J acob;
    iion sic narravil
    J ereiriias,
    non sic
    1
    Isaias,
    nonsiccoeteri
    Prophelrc.
    Isti autemomnesfilii
    lui.
    Ego ergo
    si narrabo
    sic, generationem
    filiorum
    luorum
    reprobabo.
    i
    1
    Ediii non
    habebant,
    et
    prwdkatione;quod
    nosexCi-
    sterciensiMs.addidimus.
    1-"
    519
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    320
    6. HocPsalmista
    suscepitcognoscere.
    Qtiidergo
    fa-
    cinm?
    Suscepicognoscere.Suscepi, inquil, cognoscere:
    sed
    niagiiuni
    csl boc
    cognoscere
    ,
    difficileest
    cogno-
    scere Hoc
    ,
    inquil, posteaquamdixit, Suscepi
    co-
    gnoscere;
    hoclaboresl anleme:
    quomodocognoscam
    ei
    justiim
    Deuin
    esse,
    et res bumanas
    nosse,
    et
    per-
    vcrsis bene
    esse,
    rectis
    aliquando
    male esse.
    Qtio-
    modo sit
    justum, suscepi cognoscere,
    et Iabor esl
    anle me.
    CAPUT V.

    7.
    Quontodo
    vel
    quamdiu
    Dettssinat
    et bene esse.malis el maleessebonis.
    Quousque
    la-
    bor? Donecinlroeaminsancluarium
    Dei,
    el
    inlelligam
    mnovissima.Intra
    ergo
    in sancluariiimDei,
    auima
    fidelis;
    intra in sanctuarium
    Dei,
    anima
    pia,
    cui
    non
    displicel
    Deus in malis
    luis,
    el inbonismalo-
    rum cni non
    displicet
    Deus. El si nescis
    qua
    ra-
    lioue
    fiat,
    credeiion
    injusle
    ficri
    quod
    sinit aut facil
    Deus. Ilumana ralione
    ducebaris,
    divina auctoritate
    revocare,
    el crede
    aliquid
    ibi esse
    quod
    telatet. Nani
    Deuin
    perversum
    et
    iniquum
    essenon
    posse,
    fidecer-
    tissimacrcdendumesl. Sicinlrans (ideinsanctuarium
    Dci,
    inlrans credendo
    ,
    discis
    intelligendo.
    Sic enim
    ail : Donecinlroeamin sanctuarium
    Dei, quo
    inlrat
    fides: et
    post
    fidem
    quid
    ? El
    intelligam
    innovissima.
    Ycnienl novissima,
    qiiando
    nulli bonoerit
    male,
    nulli
    malo erit bene.
    Venient, inquam, novissima, quando
    discernentiir
    pii
    ab
    impiis,jusli
    ab
    injustis,
    laudatores
    Dei a
    blasphcmaioribus
    Dei : venient
    quando
    discer-
    nenlur,
    ut
    uiilli,
    sicul dictum
    esl,
    bonosil
    male,
    nulli
    inalo sit bene.
    Quare ergo
    niodo non sic? Forle el
    niodosic : sed
    quod
    ntincest in
    occulto, post
    erit in
    niniiifesto.
    8. Mulisnonreverabene
    esl,
    necbonismale. Malum
    esl,
    malum
    pati.
    Bona
    quibusfaciasbene,
    el
    qum[aciunl
    bonum.
    Ingredere niecum,
    si
    potcs,
    insnnctuarium
    Dci;
    forte
    ibi,
    si
    possum,
    docebole: imodisceme-
    cuinab eo
    qui
    doce(
    me,
    eliamnuuc malisnonesse
    benc,
    ei meliuscssebonis
    quammalis; quamvis
    non-
    diim venerit bonoruni
    plena
    *
    felicilas,
    nondumquc
    vencril inalorum
    poena
    novissima.
    CAPUTVI.

    Forle
    inlclliges mecum,
    non esse
    benemalis.
    Rogo
    enim
    le,
    et
    qusero
    abs
    le,
    libi
    quare
    nialeesi.
    Responsurus
    es,
    Egeslasangit, premit
    diffi-
    cnllns; dolor forlasse
    membrorum,
    timor abinimico.
    Tibi iiieomale
    est, quiapateris
    mala
    ;
    el beneesl
    illi,
    qui
    esi
    ipsiiro
    inalum? Multuminierest inter malum
    cssc,
    et inalum
    pati.
    Tu
    quodpateris
    nones : malum
    ciiiiii
    paieris.
    sed(umalusnon es.
    Malum, inquam,
    paieris,
    sed lu malusnones: illeautemmalumnon
    pniilur,
    ct nialusesl. Noli
    ergofalli,
    noli falli: non
    potesl
    ficri ut tibi male
    sil, qui pateris malum;
    el illt
    bene
    sit, qui
    esl ntalus. Cnni enimest
    niaius, ptilas
    quia
    noi
    patitur malum,
    cum
    patitur
    se
    ipsum?
    Tibi
    male
    csi,
    quia
    malumalicnum
    paleris
    in
    corporeluo;
    el illi bene
    est, qui
    malumse
    ipsumpalilur
    incorde
    suo? Tibi male
    esi, quia
    malamhabes
    villam;
    etbene
    cst
    illi, qui
    malamhabetanimam? Esto
    bonus, qui
    habesbona. Bontesunt
    divilise,
    bonumest
    aurum,
    bo-
    *
    SicinMss.Atineditis
    omittitur,plena.
    numest
    argenlum,
    bonoe
    familire,
    bonre
    possessioncs:
    omniaistabona
    sunt,
    sedundefacias
    bene,
    non
    quse
    lefacianlbonum. Habclo
    bona, quoe
    lefacianlbonnm.
    Quicsunt,
    inquis,
    ista? Fac
    judicium,
    fac
    jusiiiinm.
    Bonasuntqusohabes
    : fac
    judicium,facjuslitiam;
    esio
    el lubonusinler bonalua. Erubesce bonisluis OMO
    boniis mansuriis inter bona
    pciiiurn.
    Erubcscc h<>"i
    (uis: noli cssemnlusin
    eis,
    ne
    pereas
    oumeis. ',.
    lern
    quomodo
    se
    habennl,
    fratres
    mei, qiiom.ul
    servandn
    juslilia,
    et
    quoinododiligendn
    miscric"
    ct
    quomodo
    debeat
    quisqueparalus
    essc irec.u
    minoDeo
    suo,
    alio
    tempore,
    donantc Domiii.<!
    labimusvobis. Teneteme
    debilorein,
    iiediu:<
    fatigaiorem,
    sed
    pro
    viribusmeis
    adjuiorein
    '.
    SERMOXLIX
    *
    (a).
    Ineumdem Michmm
    locnm,
    de
    justilia qumficienti.
    jussa
    esl : el in Mallhwi
    capul xx,
    dcconductistn
    viuea.
    llabitusadMensamsancli
    Cypriani,
    iudiedominico.
    CAPUTPRIMUM.

    NUM.1.
    Sttperioris
    sermonis
    mentio. Lectiones sanclas
    piures,
    cuni
    rccitarentur,
    audivimus,
    el dehisnos
    oportct dicere, qtiod
    Domi-
    nus fuerit donare
    dignatus.
    Sed lcciioiiumomnisau-
    dilor
    quod
    recenlius lcciumest
    magisniemiiiit,
    el ut
    inde
    aliquid
    atractaloreverbi dicamr
    exspeclal.
    Cum
    ergo
    uliinmmsil sanclum
    Evangeliumrecilatum,
    non
    dubiio
    cxspcctarc
    Charitateni
    vesiram,
    ut de islavi-
    nea,
    el de
    conductis,
    ct de mercededenarii
    aliquid
    audiatis. Sed
    cgo
    meniini
    superiore
    Dominico
    quid
    proniiseriin.
    Cumenimde sancto
    Propheta quod
    le-
    clumfiteral
    aliquidexpnnerevoluissem;
    leclumautem
    fueral,
    qurcrcnli
    liomini
    quibus
    sacrificiis
    placaret
    Deuin, renuniialiim
    esse,
    niliil abilloDeum
    quserere,
    nisi facere
    judicium
    el
    juslitinm,
    el
    diligere
    miseri-
    cordinm,
    paralumque
    esseirectiroDominoDeosuo:
    (rnclavi,qiiaiitumpotui,
    de
    judicio; lantiimque
    sermo
    produclus esl,
    ut non renv-merct
    temporisspalium,
    quo possem
    de creteris
    disputare.
    Undeme
    promisi
    hodiornodicde
    justitia
    essediclurum. Sed
    qui exspe-
    clabalis,
    ul de
    Evangelioloquerer,
    nolile vos
    ptitare
    fraudalos.
    Opus
    eniminilla
    vinea,
    ipsacstjustitia.
    CAPUTII. 2. Conducti in vinea.
    Opttsindictum,
    justilia. Credere,
    est
    opus Dei,
    el cadem
    ipsajuslilia,
    Fides a
    fctclo
    et dicto. Pulate
    ergo
    vos csse con-
    ductos.
    Qui
    pueri
    vencrunt, prima
    lioraseadductus
    putenl; qui adolescentuli,
    terlia
    ; qui juveues, sexta;
    qui graviores,
    nona
    ; qui decrepiti,
    imdccima.Delein-
    pore
    nolitecausnri.
    Opus quod
    fncinlis
    audite,
    mcr-
    ccdemsecuri
    exspeclate.
    El si allenditis Domiiiusve-
    ster
    qunlisesl,
    nolite
    invidere,
    si merces
    oequnlis
    esi.
    Quod
    est
    opus,
    noslis : sed tamen coiiimemnrabo..
    Audile
    quodnostis,
    et fncite
    quod
    audislis.
    Diximus,
    opus
    Dci esse
    jnsiitiam. Inlerrogalus
    autemDominus
    J esus
    quod
    esset
    opus Dei, respondil
    : Hocest
    opus
    Dei,
    tttcredalisineum
    quem
    illemisil
    (J oan. vi, 29).
    1
    Islud,
    sed
    pro
    viribusmeis
    aajulorem,
    additumestau-
    cloritaleCisterciensis MS.
    *
    Hecensuimus incs.cl.Am.Er.Ulim.Par.Lov.
    (o)
    Alias.de
    Tempore
    257.
    521
    SERMOXLIX.
    522
    Poterat dicere
    *,
    J ustitia est
    opus
    Dei.
    Numqiiidergo
    nos
    proesimierealiquid
    conducii conira
    pniremfnmilias
    ausi sumus? Si
    juslitia
    est
    opus Dei,
    sicut
    egndixi;
    quomodo
    eril
    opus
    Dei
    quod
    Dominus
    dixil,
    ut creda-
    lur iueum, nisi
    ipsa
    sit
    juslitia
    credere ineum? Scd
    ecce,
    inquis,
    a Domino
    nudivimus,
    Hoc cst
    opusDei,
    ut eredamusin
    eum;
    aleaudivimus
    quodopus
    Dei sit
    uslilia:
    proba
    nobiscredere inChrislum
    ,
    banc esse
    /usliiiam.
    Videlurinihi,
    quoniamjamrespondeoqure-
    renti,
    et
    jusia flagitanli,
    videlur tibi credere inCltri-
    sliimnonesse
    jtistiliani? Quid
    est
    ergo? Impone
    buic
    operi
    uomen. Procul dubio si bene consideras
    quod
    audisli, responsurus
    esmihi : Ista fides
    vocatur;
    cre-
    dere in
    Christum,
    fides vocalur.
    Accipioquod dicis,
    credere inChristum
    ,
    fidesvocatur. Audi et lualium
    Scripluroelocum,
    J usltts ex
    fide
    vivil
    (Uabacuc
    n
    , i;
    Rom.
    i, 17).
    Faciie
    juslitiam,
    crcdite : J uslus ex
    fide
    vivit. Difficileesl ut male
    vivat, qui
    benecredil. Cre-
    diteextnto
    corde,
    credilenon
    ciaudicantes,
    nonha:si-
    (antes,
    n<mconlra
    ipsam
    fidemhumanis
    suspicionibus
    argiimenlantes.
    Fides
    appellala
    est abeo
    quia
    fit
    quod
    dicilitr. Duoe
    syllabicspiianl,
    cumdicitur fides:
    prima
    syllaba
    est a
    facto,
    secundaa dicio.
    Imerrogoergo
    te
    uiruin credas.
    Dicis,
    Credo. Fac
    quoddicis,
    et fides
    esi.
    Ego
    enim
    respondeniis
    voccinaudire
    possum,
    cor
    credentis videre non
    possum.
    Sed
    nuinquid ego
    ad
    vineam
    conduxi, qui
    cor viderenon
    possum
    ?Nec
    cgo
    conduco,
    necego opusindico, necego
    denarium
    mer-
    cedem
    proeparo.Cooperarius
    vesler sum
    ; pro
    viribus
    quas
    illedonare
    dignnlur,
    invinealaboro:
    quo
    aulem
    animti
    laborem, qui
    me conduvil videt. Mihi
    enim,
    ail
    Aposioltis,
    minimum
    est,
    ul avobis
    judicer (1
    Cor.
    iv, 5).
    El vosvocemmeam
    potestis audire,
    non
    po-
    lestis cor meum videre. Omnes cor nosirum Deo
    videndum
    propouamus,
    et
    opus
    ex animn
    faciamus.
    Conducenieni non
    offendainus,
    ut liberafronte mer-
    ccdem
    accipiamus.
    CAPUT111.

    3. jYtmc
    lenebrm, postea
    lux. Dies
    sitnl
    fideles.
    El nos,
    charissimi,
    videbimus invicem
    corda
    iiostra,
    sed
    postea:
    nunc autem adbuc tene-
    bras morialiialis
    hnjus circumferimus,
    el ad
    lucer-
    nam
    Scriplurreambiilamus;
    sicul dicit
    apostolus
    Pe-
    trns,
    Hubemuscerliorem
    prophelkumsermonem,
    cui
    beuefacilis
    inlendentes
    lanquam
    lucernwinobscuro
    loco,
    donecdies
    lucescal,
    et
    lucifer
    orialur in cordibusve-
    siris
    (II
    Pelr.
    i,
    19). Proinde, chnrissimi,
    propler
    ipsnin
    fidem
    qua
    credimusin
    Deum,
    in
    comparatione
    infideliumdics sunius. In infidelilale nox cum
    ipsis
    fuimus,
    modo
    lux,
    dicenle
    Aposlolo,
    Fuistisaliquando
    lcncbrw,
    nunc aulemlux in Domino
    (Epkes. v, 8).
    Tenebrsein
    vobis,
    lux in Domino. Ileminalioloco:
    Omnesenimvos
    filii
    lucis
    eslis,
    el
    filii
    diei: nonsumus
    noclis,neque
    lenebrarum
    (I
    Thess.
    v,
    5).
    Sicut in die
    honesleambulemus
    (Rom. xm,
    13).
    Dies
    ergo
    incom-
    paratione
    infidelium.In
    comparalione
    vero illius
    diei,
    quandoresurgent mortui,
    e(
    corruptibile
    hoc intlue-
    tur
    incorruptione,
    et mortale hoc iuduelur inimoria-
    Iiiaie
    (I
    Cor.
    xv,
    55),
    adhuc nox suiiiiis. Nobis (an-
    1
    uie
    Cistercieusis MS.
    addit, pius
    Dominus.
    quamjam indie, dicitapnslolusJ oannes, Dilecthsimi,
    nunc
    filii
    Dei suinus. Et l imen
    quia
    ailhuc nos
    e^l,
    quid seqniliir?
    El nondum
    apparuil quid
    erimus. Sci-
    mus
    quoniam
    cum
    apparuerit,
    siniilesei
    eriiuus, qito-
    niamvidebimuseumsicuii esl
    (Uoan. m,
    2).
    Scdism
    . merces
    es(,
    non
    opns.
    Videbimuseumsicuti esl.
    ipsa
    merces esl. Tunc erit
    dies, quo
    clarior ess<'IIII
    pos-
    sit. Nunc
    ergo
    in
    islo
    jam
    die bonesle ambiilemus :
    inistaadliucnoctenonde inviccm
    judicemtis.
    Vid<'le
    enimet
    ipsumnposloluniTauliim, qui dixit,
    Sictttin
    dk honeste
    ambulemus,
    non
    resultare,
    nequc
    disso-
    narea
    coaposlolo
    suo
    Pelro,
    qui
    dicil,
    Cui
    benefacilis
    intendenles,
    sermoni scilicel
    divino, lanquam
    lucernw
    inobscuro
    loco,
    donecdies
    lucescal,
    el
    luctfer
    orialurin
    cordibusvestris.
    CAPUTIV.i. Amicuset
    inimicusnuncvix
    digno-
    scitur. Videle hoc
    ipsum
    dicenteni
    aposlolum
    Pau-
    lum:
    llaque
    nolileanle
    lempusquidquamjudicare.
    E(
    qunndo
    crit
    lempiis?
    Donecvenitd
    Dominus,
    etillumi-
    nel abscondilatenebraruinel
    manifestrtcogilaliones
    cor-
    dis;
    el tunc laus'eril
    unicuique
    a Deo
    (I
    Cor.
    iv,
    5).
    Quidesl,
    anle
    lempus,
    nisi
    anteqitani
    corda invieeni
    videatis? Inlcndilesi lwcest
    quod
    dixi

    oinnia .crba
    ipsius
    seiUeiilioc
    paulisper
    attendile. Notiteanle lem-
    pusquidquamjudicare.
    El
    qiiandu
    crit
    leiupus?
    Donec
    veniat
    Dominus,
    etilluminetabscondita
    lenebrarum,
    el
    manifeslabit
    cogitalionescordis;
    el iuncluuseril unkui-
    que
    aDeo.
    Qtiomodoie
    repreheiident
    lenebr.e^quan-
    do a luce laudaheris? Tunc
    palebunt corda,
    modo
    latent.
    Suspeclus
    esl nescio
    quis qunsi iniinicus, et
    forte est amicus: vidctur alter
    quasi amicus,
    ct cst
    forsitanoccullusininiicus.0 tenebne!
    Sicvit,
    el
    ainal;
    blantlilur, et odit. Si ex vocibus
    judico, Ira.qiiillum
    vilans
    scopiilumincttrro;
    fugio aniicum,
    hsereo ini-
    mico. Hoc fecit cor lalens. Ibi credendum
    est,
    ibi
    intus, ubi
    Iatei,
    ubi occultum est. Ad hoc excolen-
    diimconducltiscs. Ibi credendo
    cooperare,
    ubi nonte
    videt
    coiperarius tuus,
    sed videt te Dominus (uus.
    J ustus cx
    fide
    vivil.Hoc
    age.
    CAPUTV.

    S.
    Scriplura
    sancta
    specttlttm.
    J am
    de
    judicio priore
    Dominico
    dispnlari
    (Supra,
    Serm.
    48),
    ut
    judicares
    te
    ipsum;
    et cumte invenires
    per-
    versum,
    non libi
    blandireris, sed
    corrigercs le,
    et
    fieres
    recius,
    ellibi
    plnceret
    Deusreclus. Nam
    reclus
    Deus
    perverso
    non
    placet.
    Visul libi
    placeat rcclus
    Deus? Esto rectus. J udicate
    ipsnm,
    nolitibi
    placore.
    Quod
    tibi intemeriio
    displicet, castign,emendn,
    cor-
    rige. Scriptura
    sancia sit libi
    tanquam speculum.
    Specnlum
    hoc habet
    splendorem non
    mendacem,
    splendorem
    non
    adulanlem,
    nullius
    personamaman-
    tem. Formosus
    es,
    formosumle ibi vides :
    fcedus
    es,
    fcedumleibi vides. Sedcumfcedus
    accesseris,
    el fos-
    duin le ibi
    videris,
    noli
    accusare
    speculum
    : ad te
    redi,
    nontefallit
    speculum,
    tu tenoli fallere. J udica
    de
    te,
    contrisiare de lua
    fceditate;
    ut cum
    abieris ct
    discesseris
    irislis, foadus,correctus
    possis
    redire
    for-
    mosus. Cnm
    ergojudicaveris (e
    ipsum
    sine
    aduhuione,
    judica
    ct
    proximum cum dilectione. Est enim
    quod
    1
    Colbertinussis.:
    Quoniammodote
    reprehendunl
    te-
    nebrw.
    **
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    m
    judices, quod
    vides. Fieri enim
    prilest
    ul
    aliquid
    mali
    videas,
    uudesordescas1.Fieri
    potest
    ut malumsuuni
    ipse proximus
    luus tibi
    conlitealur,
    ct
    prodat
    amico
    quod
    lexeral inimico.
    Qiiod
    videris
    2,judica: quod
    non
    vidcs,
    Dcodiiuiite.
    Qtiando
    aulem
    judicas, dilige
    bo-
    tiiiiieni,
    odcris viiium. Noli
    propier
    liomineni
    diligere
    vilium,
    ncc
    propter
    vilium odisso Iioiiiineiii. llomo
    proximus
    tuus est : vitiuni iiiiniiciim
    proxiino
    tiio.
    Tunc amas
    aniicum,
    si oderis
    quoil
    nocct aniico. Si
    credis, facis; qniajustus
    ex
    fide
    vivit.
    CAPUTVI.

    6. In discordiuduorum
    quomodo
    se
    gerere
    debet amicus amborum.
    Quod
    abundat in re-
    bus
    humanis,
    hoc dico.
    Aliquando
    amico luocharis-
    simo inimicusest
    aiiquis, qtil
    crat amicusanilioruni.
    Incipiunt
    csse detribus amicis duo inter se
    inimici,
    quid
    faciat medius
    qui
    remans.il?Vull, exigit/flagitat
    a le ul oderis cum illo
    qttcni
    odisse
    tcepit,
    ei.Iioec
    verbatibi dicit : Nones amicus
    mcus, quia
    es ami-
    ciis inimici mei.
    Quse
    vox
    hujtts
    est ad
    le, ipsa
    est ct
    illitisad te. Tres cnimeralis. Trcs
    eraCis,
    duo
    ccepe-
    runt esse
    discordcs,
    remansisti tu. Si huicte
    junxeris,
    illumhabebis ininiicum: si
    illi,
    Uluni : si aiiibobus
    ,
    ntnbomurniurabunt. Eecelentatio: ecce
    spinse
    invi-
    nea
    quo
    conducti sumus.
    Exspoclas forl.c
    amo au-
    dire
    quid
    facias. Pcrmane aniicus ambbrum.
    Qui
    tli-
    seordant iuter
    se,
    concordent
    per
    le. Malasi
    qur
    audis aballerode
    altero,
    noli
    prodere
    alleri: neforte
    siat
    postea
    ainici
    qui
    motiosuui
    iiiiiuici,
    ct
    proriito-
    ics suos
    prodant
    sibi. Scd hoc
    propter
    hoinines
    dixi,
    non
    proptcr
    oculos
    ejus qui
    nos conduxil. Eccc netno
    le
    prodit
    :Dcus
    qui videt, ipse
    te
    judicat.
    Audisti ab
    irato
    verbum,
    a
    dolenle,
    a
    suecensenle;
    moriatur in
    to.
    Qiiare proditur, quarc proferiur?
    Nonenimsi in
    tc
    fucrii, disrumpet
    te. Dicsane amico
    tuo, qui
    vult
    lefacere ininiicumamici tui :
    alluquerc,
    et
    lanquam
    oegroiaiUeni
    aniriinmriiedicintclenitale
    peflracla.
    Dic
    illi:
    Quare
    vis ut sim iiiimicus illius?
    Respondet:
    Quia
    inimiciismeusesf. Yis
    ergo
    ut sim
    inimicusini-
    mici lui? lnimicus essc debeo viiii tui. Islc
    cui,
    nie
    vis facere
    iiiimicuin,
    horiio est: cst aiiiis ininiicus
    luus,
    cui debeo essc
    ininiictis,
    si amicusluusstim,
    Respondebit: Quis
    cst alius inimicusirieus? Vitium
    tinim.
    Respondebit: Quod
    vitiummcuni? Odium
    quo
    odisti ainiciiiii
    luiini;
    Esto
    ergo
    siinilismedico. Me-
    dicus nonamat
    oegrotaiilcin,
    si nonodit
    segritudinem.
    Ut liberet
    tegrolum, persequitur
    fcbrem. Nolileama-
    rc viliaamicorum
    vestioruni,
    si amntisainicosveslros.
    CAPUTVlLI.J ustilia.
    Ira,
    fcstuca; ociium,
    ira-
    bcs.
    llomicida, qui fratrem
    odit. Sed
    qui dico, pu-
    lasno fac.io
    ipse
    qttod
    clico?Fratres
    mei, facio,
    si in
    liie
    pritts
    lacio3. Iii
    me
    aulemfacio,
    si a
    Domino
    ac-
    cipio,
    facio. Otli
    vitia'mea,"cor sanandumolferome-
    dico nico.
    Persequor en, quanlurii possum, gcmo
    de
    illis,
    conflteor
    quia
    sunt
    in, me,
    et ecce
    ego
    accuso
    nic. 0
    qui
    me
    feprclienaebas, corrige
    le. Hrec
    eslju-
    stitia,
    ne dicaiur
    rioljisV.Sb'pa/fliH
    iri oculo
    fralris
    lui
    1
    oislerciensisMs., uride<sordescat.
    -
    inMss.:
    tiuow.odo videris'.
    *
    Ain.F.r.et Mss.:Fratres
    mel, fac.io,
    inme
    priusfacio;
    omisso,
    si. rattl
    queposl
    babent:odio
    vitia;pro
    : Odivilia.
    vides,
    ettrubethin'ocidoiuo
    'nowibdh?lIyp'6criidy^tci
    primum
    trabemdeoctilo
    luo,'et
    luiic
    videStS'ejieefe '(&
    stucamdeocttlo
    frdiris
    (J liaHyK:vii,3-S):'ffaiestrieri'
    est; odium,
    trabes esi. Sed"ilutrS
    festuciihi,
    ei' fit
    trabes : ira inveierala' lit:
    6diuin,':fesirie'a
    iiufrita fii
    trabes. Ut
    ergo
    festuca nriii fial
    ifal)e's,non oceidiit'
    sol
    snper
    iracundiamveslram
    (Ep/ies:.'iv, 26). VideS,
    sentis te
    odio'liventem
    ,'reprelieridis irasceiueiii?
    '
    Tollc
    odiuni,
    et recte
    reprebericlis:.
    Ira est iri
    bculo'
    ejus,
    in luo trabes. Namsi
    odistitu, quomodo
    vides
    qubd
    detrabas? Tfabes estin oculo
    lub.-Quafe
    trabes'
    cst inoculo tuo?
    Quia
    fcstucain Ibi''ifaiaiii conlem-
    psisli.
    Cniri illa
    dormisii,
    cumillaBiirrexisti:'eamiri
    te
    ipso
    excoliiisti,
    falsis
    siispieioriibus
    ifrignsti;
    verba
    aduiaiitiumctad temalavefbadehriiicodcfcreiiiiiiiii
    credendo,
    nutrisli. Festticam noii aVuisisti
    diligenlia
    tiia,
    irabem fecisti. Tolle trabem de oeulo
    luo,
    noTi
    odissefrairem luuni.
    Expavcscis,
    an noii
    expaveseis?
    Dico
    libi,
    Noli
    odisse,
    securus es': el
    respondes
    mihi,
    el dicis
    mibi,
    Qttid
    est odisse? Et
    quid
    riiali
    cst, quia
    odit liomb inimicumSuum?Odisii Iralreni
    tiium: sed si odium
    contemiiis,
    audi
    quod
    nonalien-
    dis :
    Qui
    odil
    fralrem
    suumItoinicidaest
    (VJ odii. rii,
    15). Qui
    oclit,
    homicidaesi.
    Numquid
    modo
    potes
    di-
    ccre, Quid
    ad
    ine,
    ut homicidasiml
    Qui odil,
    Itoiiii-
    cidaest. Nonvenenum
    parasii, lionad
    percuticndiiim
    iilimicum cum
    gladio processisti;
    non miuislruni'
    sceleris
    proeparasti,
    non
    locuni,
    non
    tenipus; pdsirc-
    mo
    ipsum
    scelus non fecisli: tanlum
    odisii, etprius
    le
    quam
    illumoccidisti. Disciie
    ergojusiiiinm,
    ut nOn
    oderiiis nisl
    vitia,
    hOminesanielisllloc si
    tenuerilis,
    et iiaric
    jusliliamfeceriiis,
    ul homiiieseiiamvitiosos'
    sanari
    malilis
    pbtius quani damriari, boiiuni
    optis
    in
    vineafecistis. SedexefCetevoSin
    hoc,
    fratresniei.'
    CAPUT VIIK' 8. "Debiiohim
    diniissib. Kccb
    post
    sermonem fitmissa eatheciiinenis :
    nianebimt
    fidelcs,
    venietur ad
    locumoralionis.Scifis
    qubacces-
    suri
    sirniiis,
    quid pfius Deodicturi^sumus? Dimitle
    nobisdebiid"
    ubsira, sicut et
    iibs'diniiltinius'debitoribus
    twslris
    (Malth. vi,'12); AgUe';uidihiidatis, agite.
    Ve-
    nietisenimadverba
    isiaoratioiiisr-qudmodoea
    dici-
    tisl'
    quoniodo
    ivondiicilis?
    Postreirio
    intcrrogo:
    Dici-
    tis,
    an
    non:dicitis?Odisii,
    et
    dicisTRespOhdebismihi,
    Ego
    non
    dico::Oras,
    et iion dicis?
    odisti,
    et dicis?
    oras,
    el rion"tlieis?Cilo
    reSpbndeo.Ergo
    si
    dicis,
    men-
    tiris : si non
    dicis,
    nihil mereris. Observa
    (e,
    atteude'
    le: modoes
    oraiurus,
    dimitle cx totocorde.
    Liiigare
    viscuminimico
    tuo,
    prius litiga
    ciim corde luo. Li-
    tiga, inquam, litiga
    cum corde tuo; Dic cordi
    tuo,
    Nohodisse. Illudauteni cor
    :luum,:animus'tuus
    odit
    adhuc : dic
    animo3,
    Noli odisse.
    Quoiriodoorabo,:
    quomododicam,
    Dimiltenobisdebilaiiostra? Possuiii
    quidem
    hoc
    dicere; sed
    quod sequitur quomodo
    di-
    cam? Skut et nos.
    Quid?
    Sicut el nosdimiiliimisillbi
    est Ddes?Fac
    quoddicis,
    Sicul etnos.

    9.
    Exemplum
    Christi, Sed non vult
    dimitlerq
    1
    SicMss.Edili
    vero,
    el
    securuseris.
    s
    SicBss.At
    editi,ministerium.
    '
    3
    colbertinus
    Ms.,
    amkus luv.sadltucodit. Bic aninw
    tuw,
    etc.
    525
    SERMOL.
    anima
    tua,
    el
    conlrislalur, quia
    dicisei,
    Noli
    pdisse.
    Respohde"ilii:,'Quare
    trisiis es anima
    mea,ctquare
    coiiturbdsriie?
    Qiiare
    trislises?Noli
    odisse, ife.pcr-
    das nieV
    Quare
    conlttrbasine?
    Spera
    inDeuin
    (Psal.
    XLI,6)<Langues, anhelas, oegriiudine
    sauciaris;
    non
    potes
    libi tollereodlum.
    Spera
    ih
    Deum,
    fnedicus
    esi;
    pro
    te
    pependit'
    in
    Iigno,
    et ntindum'6sl vindicalus.
    Quid
    vis vindieari? Ideo enim
    odisti,
    ul vindiceris.
    Vide
    pendentem
    Dominumluum
    ,
    vide
    pendenleiii,
    ef libi de
    Iignolanquam
    de'1'ribunali
    praccipienlem.
    Vide
    peiideiuem,
    et tibi
    languenti
    desuo
    sanguine
    .inedicamenlumfaeienlem.Vide
    pendenlem,
    si vindi-
    cari vis. Vindicarivis
    ;
    vide
    pendeiileni,
    audi
    precan-
    tem,
    Paler
    ,,igiiosceillis, quia
    nesciunt
    quid faciunt
    (Luc.XXIII,-34)':'"'
    CAPUTIX:

    10.
    Slephani
    charilas
    ergalapidtilo-
    resSHOS. Stevitel
    diligU;
    Sed
    potttit
    lioc
    faccre,
    cli-
    cis niihi :
    ego
    iion
    possum. Ego
    cnimhomo
    sum,
    ille
    Deus : liomd
    ego,
    homoilleDcushomo. Deus
    ergo
    ulquid
    homo
    ,
    si non
    corrigilur
    homo? Sedeccelibi
    loquor
    : o
    homo,
    niultuni esl adle imilari Dominum
    tuuni,
    allende
    Slephanum
    conservtimluum. Ccrte
    Slephanussanctus,
    homo
    erat,
    anDcus?Ilomoeral.
    Pliine homoerat : hoceral
    quod
    tu. Sed
    quodfecit,
    iionuisi donanle
    illo, quemrogas
    et tu. Videtamen
    quid
    fecerit.
    Loquebatur J udreis,
    sseviebatet
    dilige-
    bat.
    Uirumque
    ostendere
    debeo, quiadixi, Srcviebal;
    dixi,
    El
    diiigebat: ulrumqne
    debeo
    demoiislrnre,
    et
    srevienleni,
    et
    diiigenleni.
    Audi ssevientem: Duracer-
    vice. Verbasunl sancti
    Slepbani, quando
    J udocosal-
    loquebalur
    : Dura
    cervice,
    el incircutnchi cordeel ait-
    ribus,
    ros
    seiitper
    Spirilui
    sanclorestilislis.
    Qtiem
    Pro-
    phctarum
    nonocciderunl
    palrcs
    vesiri?Audisii srcvien-
    tem: alierum
    debeo,
    audi et
    diligenlem.
    Irati illi fa-
    cti,
    ef
    gravius
    inardescentes
    ,
    et mala
    pro
    bonisrcd-
    denles,
    ad
    lapides cuciirrerunt,
    Dei fannilum
    lapi-
    dare
    coeperunt.
    Hic
    proba,
    sancte
    Siephanc,
    dile-
    ctionem
    tuam-; lric,
    hic te
    videamus,
    hic
    speclemus,
    hic victorem. diaboli
    iriumphaloremque
    cernamus.
    Audivimus srevientemadversus
    lacentes,
    videamus
    si
    diligis
    ssevientes: soeviebasadversus
    tacenles,
    vi-
    deamussi
    diligislapidantes.
    Si enimodisti
    ,'et
    odisse
    poluisli,
    nunc est
    tempus quando lapidaris ,
    tunc
    niaxime odisse debes. Videamus si reddis duriliam
    cordis
    lapidibus
    duris, lapidibus qui
    te
    lapidant.
    La-
    pides
    enim mitlunt
    lapides,
    dura duri.
    Qui
    in
    lapide
    Legemaeceperunt, lapides
    mitlunt.
    APU,T
    X. .11.
    Genufixo
    oral
    pro
    inimkis. Vi-
    deanius, charissimi, videamus, spectemus maghum
    speclacttlum
    :
    speciemus
    l
    el diei crastrno
    proponen-
    dum. Yideamus. Ecce
    Stephanus lapidatur,
    sit con-
    slKutus
    quasi
    anteoculosnostros. EiamembrumClui-
    sti,
    eia atlileta
    Christi, inspice
    illttm
    qui pro
    te
    pe-
    peiidil
    in. lig.no.Cruciiigebaiur
    ilie
    ,
    tu
    lapidaris.
    Ule
    idixit :
    Paler, ignosce
    illis
    , quia
    nesciunl
    quidfaciunl.
    *
    Tii
    quid
    dieis,
    audiam. Yidcam
    te,
    ne forie
    possim
    iifiilarivcl les. Primobcatus
    Slephanus
    slnnsoravil
    iiiQciojio.Am.
    Er.
    etCoibertinusMs.,exspectemits.
    ;!'Ain..Er.
    et
    5iss;:.v7'idei3j,
    leneam:
    foiie possum
    iini-
    la:"ivelte.
    '
    v
    pro se,
    et ait : Domine
    J esu, accipespirilvm
    mettm.
    Deinde
    positis genibuspro lapidatoribus
    brans : Do-
    mine, inquil,
    ne
    slqluas
    illishoc
    peccatum.
    Hocdicto
    obdormivit
    (Act.
    vn,
    151-59).
    0 felix
    somnus,
    et re-
    quies
    vera I Ecce
    quid
    est
    requiescere, pro
    inimicis
    orare. Sed
    paululum, qutcso le,
    sancie
    Stepbane,
    cxpone
    mihi
    hoc,
    nescio
    quid, qttare pro
    leslans
    orasli,
    et
    prp
    inimicis
    genu
    fixisti?
    Respondel
    forlasse
    quod intelligiriius
    : Pro mestans
    oravi,
    quiapro
    me
    qui
    recle Deoservivi
    oravi,
    orandoet
    iinpelrando
    non
    laboravi.
    Qui pro justo orat,
    non laborat : ideostans
    pro
    se oravit. Yentumest ut oraret
    proJ udoeis, pro
    inlerfectoribus
    Christi, pro
    inlcrfectoribus sancto-
    rum
    , pro lapidaloribussuis,
    atlendit liimiainct ma-
    gnam
    esse
    inipietateni ipsorum, qure
    difficiledonari
    liosset,
    et
    genu
    fixit.
    Figegenu
    inhac
    vinea,
    oforlis
    operarie
    :
    fige, inquam, genu
    in
    operehujus
    vinere
    ,
    fortissime
    operarie. Magnumopusluum, egregium
    et
    laudandummullum. Mullumaltum
    fodisli, qui
    odium
    inimicorum de corde exuisli. Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    SERMOL*().
    De eo
    quod scriptum
    estin
    Aggwoprophela,
    cap.
    n
    ,
    f
    . 9
    ,
    Mcuni cst aurum
    ,
    et meumest
    argentum.
    ContraManichwos
    (b).
    CAPUT PRIMU.M.
    ~-
    1. Mankhworum in veleres
    scripturas
    calumnia.De:
    Aggacopropbeta
    Manichoei calu-
    ninianiur,invidioseaccusanlesquoddixeritex persona
    Dei
    loquenlis,
    Metttnesl
    aurum,
    el meuinesl
    argenlum':
    cl
    quia Evangelimn
    veleri
    Legi
    siudcnt
    pugiiaciier
    comparare,
    ut sibi
    ulrcequeScripturae
    velut adver-
    sarire
    conirariocquevideaniur,
    ita
    proponuntquoestio-
    nem : In
    Aggoco, inquiunt, propbela seriplumest,
    Meumest
    aurum,
    et meumesl
    argentum;
    in
    Evangelio
    aiilem
    ,
    Salvator nosler mammona
    hujusroodi iuiqui-
    tatis
    specicmappellavit (Luc. xvi,
    9).
    De
    cujus
    usu
    beatus
    Apostolus
    adTknolheumscribens : Radix au-
    lemomniummalorum
    , inquit,
    est avarilia:
    quamqui-
    dam
    appelenles,
    aversi sunl a
    fide,
    et inserueruntse
    doloribusmuliis
    (I
    Tim.
    vi, 10).
    Ilrec
    ipsoruni
    csl
    pro-
    posiiioquaeslionis;
    vel
    potius
    vetcrum
    Scripturarum,
    per quasEvangeliumprrenunliatiimest,
    ex
    ipso
    Evan-
    gelioquodper
    eas
    proeiiuntiaiuniest,
    accusatio. Nam
    si
    qusesiioncmproponerent,
    forsilan
    qusererent
    : si
    autem
    quaererent,
    forsitan invcnirenl.
    2. Aurum et
    argenlum
    res est non Iwminissed
    Dei. Cur non aulem niiseri
    inlelligiini, quod ajmd
    Aggaeumloquens Dominusj,proplerendixcrit,
    Meum
    cst aurum
    ,
    el meumest
    argenlum,
    ut et ille
    qui
    uon
    vult cum
    indigentibus
    communicnre
    quodhabet,
    cuni
    audit
    proeccpta
    faciendae miscricbrdire
    ,
    infclligat
    Deumnoii de re illiuscui
    jttbet,
    seddnresua
    jubere
    donari;
    et ille
    qui aliquid porrigil pauperi,
    nnnse
    arbitrctur desuo
    facere,
    neforlcnon(am
    confirnieiiir
    misericordise
    nomine, quam
    ihfletnr
    supcrbia;
    vani-
    *
    Collatusest adduoscl. ad duos
    gr.
    adrui. v. Ain.Er.
    Ulim.Par. el Lov.
    (a) Alias,
    deniversis
    !,">,
    riccnon50inter nomuiasaO.
    (b)
    Recenseturarossidioinindiaib
    ca;,ile
    2.
    527 S. AUGUSTINIEPlSCOPI
    3i8
    taie? Meum
    esl, inquit,
    aurum
    ,
    et meumest
    argen-
    tum,
    ncni vesirum
    ,
    o divileslerrre.
    Quidergo
    dubi-
    tatis
    paiipcri
    darede meo
    ,
    aut
    quid
    exlollimini cum
    dalis dcmeo?
    CAPUT II.

    3.
    Quia
    idDettsnonmodo
    condidil,
    scd
    pro
    nuiii admiuislrtil aliisadsubsidiumel
    proba-
    lioneni,
    aliis ad
    supplicium.
    Et vis
    videre, quam
    justi judicis
    resesl aiirumel
    argenluni
    ? Avarusinde
    lorquciur,
    unde misericors
    adjtiyaiur.
    Remsuamdi-
    \ii a diiUribiienle
    justiiia,
    et rectc faclaindemanifc-
    siniiiur
    ,
    el
    pcccaia
    inde
    piiniunfur.
    Nanique
    aurumet
    argi'iiiiiinatque
    omnislerrena
    possessio
    el exercilatio
    luiiiianiiaiisosl,
    et
    supplicium
    cupidilalis.
    Cumlalia
    IVus bonishominibusiribuit,
    oslcndil ineis
    quanla
    coiiicmnai aiiimus
    , cujus
    diviiiocsunl
    ipsequi
    tribuit.
    Nmi enim
    poiest quisque apparere
    conlemplor,
    nisi
    <jus
    rei
    eujusposscssor
    elfectuscsl. Namet
    qtii
    non
    hahi-nl, posstiiit
    istaconlenmere: sedutrum
    fingant,
    nn vire <
    tinicninanl,
    Deusvidcl
    qui
    cordis
    inspector
    es!;
    honiinibus aulcm,
    ul imitari
    possint, cogilalio
    conieiniieniisnonnisi inmanibus
    erogaiitisinspicitur.
    Ctiin auiciii malisl.oininibusDeusisla
    concedil,
    os-
    lciidil. in eis
    quomodo
    et in
    ipsis
    bonis
    qure
    Deuslar-
    giiur ,
    crucielur
    animus,
    cui viluit
    qui
    tanla
    largilur.
    ISouisciiiiii subiniiiislrat occasionesbeneficioruni :
    nialos
    lorquel
    limore
    damnorum. Et ideosi amittant
    utrique
    auruinet
    argentum,
    isli ccelestesdiviliaslrelo
    corde
    retinebunl;
    illis autemet bonis
    lemporalibus
    inauis
    domus,
    cl bouis selernis inanior conscientia
    remaiiebit.
    1. Anrni
    ejusproprk
    est, qui
    illo bene
    utitur,
    ad-
    eoque
    verius esl Dci. lllius est
    ergo
    anrum et ar-
    geuiiiin
    ,
    qui
    uovil uli auro et
    argenlo.
    Nameliamin-
    ter
    ipsos
    homines,
    lunc
    quisque
    habere
    aliquid
    dicen-
    dus
    csll, quando
    bene utitur. Nam
    quodjusle
    non
    tractat,
    jure
    nonlenet.
    Quod
    auteni
    jure
    non
    lenet,
    si siiumessc
    dixerit,
    nonerit vox
    justi possessoris,
    sed
    impiideiiiis
    incubaloris
    improbiias.
    CAPUTIII.

    Quaproptcr
    si homonon
    importune
    dicil
    aliquid
    suum
    ,
    non
    quodiniqua
    et stulln
    cupidi-
    inte
    occupaveril,
    scd
    quodprudenlissimapotcslate
    et
    jiisiissinia
    moderaiionetractaverii;
    quanlomagis
    Deus
    vere ac
    proprie
    suuni cssedicitaurumet
    argenlum,
    quod
    ei
    largissima
    bonilate
    condidit,
    et
    jtistissimo
    adminislrai
    imperio;
    ul sine
    ipsius
    nuiu
    atque
    domi-
    ualu
    ,
    nce mali ad avaritiao
    supplicium,
    necboni ad
    iisuni misericordiae
    possinl
    habereaurum
    etargenlum?
    Quod
    tamen et instiiuere ut
    sit,
    et ul alteri
    adsit,
    alteri desil,
    disiribuere
    alque
    ordinare
    ,
    non
    possunl.
    5. Aurumbonisel maliscurdatur. Si autem solis
    nialisin
    polestaiem
    dareiur aurumet
    argentum,
    rec-
    lc
    piilarelur
    inaluin;
    si solisbonis
    ,
    recle
    pularetur
    iiiagniimaliquod
    bcmum.Rursussi solis malis dees-
    sel,
    vidcretur
    magnapoenapauperlas
    : si autemsolis
    bouis
    decsset,
    videretur summabcatitudo
    pauperlas.
    Nuuc verosiscire visaurum
    posse
    bene
    haberi,
    ha-
    1
    SicMSS. necnonAin.etEr.in
    trigesima
    inter Homilias
    50. AlUliin.par. et
    Lov.,dignus
    est,
    benlet boni: si scirevisnon eos
    pcr
    aiiruni
    bonos
    csse
    ,
    habenl el mali. Ilemsi scire vis
    quam
    non sit
    miseria
    pnupertas,
    sunt
    quidampauperes
    beali: si
    scirevis
    quam
    nonsit
    bcatiludo
    paupcrlas,
    sunt
    qui-
    dam
    pauperes
    miseri. Ita
    ergo
    auruin ct
    argentum
    dislribuit
    hominibus condilorrcrumet
    adminislralor
    Deus
    ,
    ul
    ipsumper
    senalura el
    gcnere
    suo bonum
    sil, quamvis
    non summiimel
    magnum bonum, ct
    progradu
    sui ordinis
    '
    ln.udabilem
    Conditorem
    '
    uni-
    vcrsitatis
    oslendat; copia
    vero
    ejus
    non extollat bo-
    nos,
    necclidat
    inopia;
    malos auiemel cum
    offerlur
    excoccel,
    etcumaufcrlur
    excruciet.
    CAPUTIV.

    6. Aurumnonrecle
    viluperail posse.
    Mamnwna
    iniquitatis.
    Divilim alim
    verm,
    alice
    falsm.
    Res
    ergo
    condiiael ad
    Condiloris laudem
    ,
    et ad bonoruni
    probalionem,
    malorumquesuppli-
    cium,
    recte
    viluperari
    nullo modo
    potest
    :
    et cam
    vcrissimeDeusdicil suam
    , quam
    nonsolum
    condidit
    afflueniissima
    bonitale,
    sed etiam
    providcntissiiua
    moderatione
    dispensat.
    Cumnulemhoc
    genus
    rertim
    Dominusin
    Evnngelio
    mainmona
    iniquilalisnppellal,
    significal
    esseallerum
    mammona,
    id
    est,
    alias divi-
    tins,
    quas
    nisi
    jusii
    et boni
    possidere
    non
    posMinl,
    i:t ideomammona
    iniquitaiis vocetur,
    quiainiquitas
    cas vocat divilias. J ustilia veronovitessealiasdivi-
    tias, quibus
    homo
    adornalur inlerior : sicut beaius
    Pclrus
    dici(, Qui
    eslanteDeumdives
    (I
    Petr.
    m, i).
    Hloe
    justoe
    dicunlur divilioe
    , quia
    bonisnierilis
    jusiis-
    qtie
    tribuuntur. Ilhc veroedicuntur
    divilise, quia
    quisquis
    eas babuerit non
    egebit.
    Istsevero
    injuslre
    divitise,
    non
    quiainjuslum
    est
    aur.umet
    argentum;
    sedquia injustum
    est eas
    putare diviiias, quse
    non
    auferunl
    egeslatem.
    Tanloenim
    magis quisque
    ar-
    debit
    egestales, quantomagis
    eas
    diligens
    majores
    habuerit.
    Quomodo
    ergo
    sun(
    divilioe, quibus
    cre-
    sceniibuscrescit
    inopia: quae
    amatoribussuis
    quaiilo
    fuerint
    ampliores,
    non afferunt
    saiielalcni,
    sed in-
    flammant
    cupidilalem
    ? Divitcmtu
    pulas, qui
    minus
    egeret,
    si minus haberel ?Namvidemus
    quosdam,
    cumhaberent
    parvampecuniam,
    parvis
    lucrisfuisse
    loelaios: sed
    posieaquamccepit
    eis
    abundare,
    verum
    quidem
    corpus
    auri et
    argenti ,
    sed lamen falsse
    divitise,
    cum
    parva obtuleris, jamrecusanl a. Cre-
    diseos
    jam
    essesaliaios : sedfalstimest. Namnn-
    jor pecunia
    fnucesavariiisenon
    claudit,
    sed exten-
    dil;non
    irrigai,
    sed accendit. Poculum
    respinini,
    quia
    fluviumsiliunt. Utrum
    ergo
    dilior
    ,
    an
    egeulior
    dicendus
    est, qui
    cumideo volnit
    habcre
    aliquid
    ne
    indigeret,
    ideo
    pltts
    babel neminus
    indigeat?
    CAPUTV.7. Diviliarum
    pius
    usus. Demenliaest
    1
    sicAm.Er.et omnesMss.AtUbm.Par. et
    Lov.,
    et
    pro
    gradus
    suiordine.
    5
    in
    trigesima
    ex Homiliis
    50,
    Am.Er.et
    Mss.,egestate
    avarUUt,
    3
    Apud
    Er.
    Lugd.
    et
    ven.legitur
    : sed
    postea,
    cum
    eeepit
    abundareverum
    quUiemcopiis
    auri el
    urgenti,
    sedtamen
    falsmdivitim;
    cum
    parvaobtuleris, jamreeusant;
    cumhae
    adnolalioae
    marginali:

    Legendum
    arbilror: Sed
    postea,
    cum
    cwperil
    abundareveris
    quidem
    coniisauri et
    argenti,
    sedtame.
    falskdiviliis;
    cum
    parvaobtttleris,jam
    recu-
    c<sant. M.
    529
    SERMOL.
    550
    crimen male utentiumin res
    ipsas transferre.
    Sed
    non csl boecauri
    culpa
    el
    argenli.
    Fac enim miseri-
    cordem
    aliquem
    invenisseIhesaurum
    : nonne
    operan-
    temiscricordia
    prsebeturbospitalilasperegrinis,
    alun-
    tnr famelici
    ,
    nudi
    vestiuntur, inopes adjuvanlur,
    caplivi
    redimunlur,
    coiislrmmlurecclesioe,
    reficiunlur
    lassi, pacanlurlitigiosi, reparantur naufragi,
    curan-
    lur
    oegroli, corporalesopes disperliunlur
    in
    lerra,
    spirituales
    recondunlur in coelo?
    Quis
    haoc facit?
    Misericorset bonus.Undefacil? Deauro et
    argenlo.
    Cui servicnshsecfacil ?Ei
    qui dixit,
    Meumesl
    aurum,
    etmeumesl
    argenlum.
    Yidetis
    jam,
    ut
    arbilror,
    fra-
    ires, qiiaininagno
    errore
    niaguaquc
    demeniia in res
    ipsas quibiis
    homines male
    utuntur,
    crimen male
    uieiUiumIransferatur. Natnsi
    propterea vituperatur
    atiriunei
    argentum, quia
    hominesavariiia
    depravati,
    negleclisproeceptisoninipoleiitissimi
    Crcaloris,
    inea
    quoe
    condidit deteslabili
    cupiditalerapiunliir;
    vilu-
    pereiur
    ctinmomnisDei creaturn,
    quin,
    sicut
    Apo-
    stolus
    dicit, perversi quidam
    hoiiiincs coluerunt et
    sermerunlcrealurw
    potiusquam
    Creatori, qui
    est bene-
    dictttsinsmcula
    (Rom.
    1,
    25). Yiluperetur
    eliatn iste
    sol :
    qucm
    certe iidem
    Manichoei,quoniam
    non in-
    iclligiintessecreaiuram, lanquamipsumCrcatorem,
    vel
    tanqiiainejusaliquampnrtem
    colere
    nlque
    ado-
    r;re imndesinunt. Cur
    crgoipsimi
    non
    vituperant,
    CIIIII
    plerumque
    homines de ususoliset Iuminisin
    ocdifniissuislitcs
    injusiissiinasconcitaiit;
    et ul fcne-
    siris suisrndiiliberiores
    aliquaiitolargiusinfundanlur,
    domosalieuas
    dejiceresrepenioliuiUur;
    et eos
    qui
    conlradixerint,
    etiamsi
    jure
    ceriissimo
    conlradicant,
    iniuiicitiisaccrbissimisinscclanlur ? Si
    quem igitur
    iiifirinonim
    potenlior aliquis injuste
    ac nefarie
    prop-
    lcr usiim solis
    oppresseril, diripuerit,
    in exsiliuin
    ciiam nioriemve
    compulerit,
    solisest crimen
    , quo
    illcabiindaniiusuli
    desidcrai,
    an
    potius
    niale ulentis
    iniquilas, qui
    dum
    cupit corporis
    oculis
    temporalc
    liimen
    largiusacquirerc,
    cubiculumcordisluci non
    aperil sequilaiis?
    CJ \PUTVI.8. Auruma Maniclimis
    injuria
    ac-
    cusari. Auri
    cupiditas
    damnatitr,
    rectttsitsusaDomino
    commendaliir.Ex
    quoisli,
    si
    posstinl, inlelliganl,
    atit aurumet
    rirgenliim
    se accusare non
    oporicre,

    qnamvis
    deauro et
    argenlosaqic
    homines
    cupidissi-
    mi
    diiniceiit;
    ant nccusnliones sunsdcterrnin cce-
    luin
    ,
    el demeiallis
    liilgeiilibiisinsidcra, atque
    in
    ipsum
    solem se debere
    tran-iferrc; quando iniqui
    homines
    iuexpiabili smpe
    discordiade
    possitlenda
    so-
    lisluce
    confligunt.
    Simul eliamdiscanl
    quid
    intersit
    inlerhanclucemvisibilem
    ,
    lucemquejustitioe.
    Siqui-
    demfteri
    poiest
    ut
    quanlo majori
    aviditale frui
    quis-
    que
    hacluce
    voluerit,
    tanlo
    majori
    coecitntcn
    jusii-
    lirclucedeficiat.Nullaenimcrealiirahonio
    juslificari
    potcst:
    sedtitcreaturisomnibus
    juste
    uti
    possil,
    a
    Creatorc
    jtisiificandus
    est.
    Itaque ipse Dominus,
    quamvis
    avaritiamsicui
    justus judcx ubique
    conde-
    mnet
    ;
    usum lamen
    copiarmn
    terrenarum
    (anqiiam
    veros
    magisierostendit,
    ineo
    ipso loeo, quem
    isii
    ianquam
    contrarium
    Prophetoeobjiccre
    voluerunl.
    SANGT.AUGLST.V.
    Ail
    enim,
    Facitevobisamicosdemammona
    iniquitatis:
    hocest dicere
    , Quoe
    mammona
    iniquiiafisest,
    vestra
    mannnonaesse nondebel. Tunc enirn
    justepoleritis
    uti reriim
    copiaterrcnarum, e( amicos inde
    facere,
    qui
    vos
    recipinnt
    in
    tnbernaculn
    oeternn,
    si mnmmona
    vobisislnnon
    fuerit, idest,
    si noncx en vos diviles
    fieri
    putnverilis. Quoniamdivitioe
    vcslrrc, qurc
    sunl
    vcrae
    divilire, qure
    abomni vos
    indigenlialiberabutit,
    nonsuut lerrcnis facultalibus
    coniparandrc. Sed ut
    illis frui merilo
    possilis, prius
    istis bene uiendum
    csl, quoe
    non sunl diviiiseveroe
    , nec veslroe:
    quia
    injuste
    dicuntur divitioe
    ';
    non enimaulcrunt
    ege-
    slatem,
    et eas
    divitias
    iniqui ptitanl.
    Istisenimseab
    indigcnlia
    liberari
    arbitrantur :
    vosautem
    alias, id
    est veraset vestras debelis
    desiderare diviiins. Sed
    si in
    injitslo
    mamnwna
    fideles
    non
    fuislis,
    verum
    quis
    dabil vobis?Et si inalieno
    fideles
    non
    fuistis,
    vestrum
    quis
    dabil vobis
    (Luc. xvi, 9-12)
    ?
    9. Manichmi
    Prophetarumcaluinniatores.
    Quan-
    quam
    Maiiichajos
    proprio
    niore
    propheticis
    dictisca-
    lumninri mnnifestimi sit.
    Quisquis
    enim
    ejusdem
    Scripturae
    circnmstnntiani vel
    mediocritcr
    inspexerit,
    invcniet non dc hoc
    argento
    vel
    auro,
    quo
    nvnrilia
    imprudeiuer insanii, dixisse
    Prophetam;
    sedde illo
    potius, cujus
    etiam
    Apostolusmeniiiiil,
    dicens,
    Si
    quis
    aulem
    wdificatsupra fundainentiim, aurum et
    argentum, lapides
    preliosos(\Cor. m, 12). Quoauro
    et
    argenlo
    dives cst ille
    thcsaurus,
    qiiem
    in
    agro
    ipse
    Dominus
    inventum,
    el a
    quodam mirabiliier
    laudabilUerquc
    avaro
    vendilisoinnibus
    suis,
    emptum
    essetestalur
    (Malth.
    xm
    ,
    44).
    Nam
    ipstimDominum
    prsenunlians,
    et novi
    saeculi, hoc
    cst, Ecelesire
    tempora figuraie,
    ut
    solei,
    designans
    Propheln,
    sic
    dicil: Adhucuiiummodicum
    esl,
    el
    ego
    commovebo coelum
    et
    lerratn,
    et mareel
    aridam,
    el
    moveboomnes
    gentes
    :
    el veniet Desideralus cunctis
    gentibus,
    et
    implebo
    do-
    muinistam
    gloria,
    dicit
    Dominus
    exercitttum.
    Meum
    esl
    aurum,
    etmeumcst
    argenium,
    dicit
    Dominusexer-
    ciliiuin.
    Magna
    eril
    gloria
    domttsistius
    novissimw
    plus
    quamprimw,
    dicitDominus
    exercilttum;
    el in
    locoislo
    dttbo
    pacem,
    dicil Dominus
    exercituum
    (Aggmin,
    710).
    CAPUT VII.

    10.
    Aggmi
    tocus
    vindkatur. Si
    vellent isli noncssecanesel
    porci, quibus sanctuni
    dare et
    margaritasprojicereprohibemur ;
    sed
    pcleu-
    les
    accipere,
    el
    quoerentes
    invenire,
    el
    piilsantes
    ape-
    riri sibi dcsiderarenl
    (Malth. vn,
    6-8): quamposscnt
    fortasseetiamsinc ullo
    inlerprete,
    duce
    ipsosancto
    Spiriiuseniirequae dictasunt,
    ad novi
    populi,
    hoc
    esl,
    adchristiani
    populi, cujus
    sacerdos
    mngniis
    est
    J esusFilius
    Dei;
    sine ulla
    caligineperiinere
    :
    certe
    vel eo locoubi dictum
    est, Adlutcunum
    modkum
    est,
    cl
    ego
    commovebocwlumet
    terram
    ,
    et mareel
    aridam,
    el nwveboomnes
    genles;
    et veniet Desideratus
    cunctis
    gentibus.
    Denovissimoenini
    Domiiii, idesi, secundo
    adventu, quo
    inclaritateventurus
    est,
    versusiste
    pro-
    Iatus
    cst,
    cumait
    Propheta,
    Etvcnki Desideratuscun-
    clis
    gentibus.
    Quando
    enim
    primo
    in carne
    morlali
    1
    Editi,quii injustw
    dkuntur divitim.At
    Cermanensi*
    alter
    vetuslissimuscodex.attia
    injusle
    dkuntar divitim.
    (Onze.)
    .531
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    $&
    pcrMariaiHvirginchl vcnil,
    non!umdesidcrabalura
    cUhciisgenlibus; qnia
    noiidumcrcdider.ml. Disseroi-
    nato autem
    Evangclioper
    omnes
    genles,
    inomnibus
    genlibtis
    dcsiderium
    ejtis
    accenditur. Peromncseniin
    gentes
    ct
    sunl,
    el eruni electi
    cjns', qui
    totocoftle
    inoratione
    dicanl,
    Advcnial
    reguuin
    mum
    (Malth. vi,
    10).
    Sed
    primus
    adventusmisericordiam
    proescmiiin-
    vil
    judicio
    : in
    quojudicio
    sccundi advcnlusclarilas
    eniincbil. Prius
    ergo oportebat
    moveri ccelum
    ,
    cum
    ctini
    AngelttsconceplurreYirgini
    liunliavil,
    cumMa*
    gos
    adeumadorandumslella
    perduxit,
    cutn rursus
    Angeli
    nalum
    pasloribus
    ihdicarunt: moveri
    lerram,
    cumejus
    niiraculislurbaretur: moveri
    marc,
    eumisle
    iiiutiduspcrseculionibusfremerei:
    moveriaridaiii,cuni
    ineumcredeniesesurirent
    sitirenlquejiislitiam
    : mo-
    veri
    deuiquComiiesgeiUes,
    cum
    Evangeliumejususque-
    quaque
    discurrcrcl. Tuncdeinde venirel Desideratus
    omnibusgcnlibus,
    sicut
    Prophctapronumianle,
    veniu-
    ruscst.Et
    implebiliir
    domusista
    gloria,idesl,
    Ecclesia.
    CAPUTVIII.

    11. Aurumet
    argenlumaltcgorice.
    Consequenler ilaqtie subjecil,
    Meumesi
    aurum,
    el meumesl
    argenlnm.
    Omnis
    cnim
    sapieiitiaqure
    no-
    niiiieauri
    figuratesignificnlur,
    et
    cloquia
    Dotninieto-
    qttia
    casla
    , argentumigneprobatum
    terrm, purgalum
    septupltun
    (Psal. xi, 7):
    onine
    crgo
    lale
    argemuiii
    et
    auriini nonesl liuiiiiniun,
    sed Doiniiii;
    ut
    qwoiriam
    implcbilur
    domus
    gloria, qui glorialur,
    in Domino
    glorietur (11
    Cor.
    x, 17).
    Quia
    eiiimsacerdosillema-
    gnus,
    domus
    bujus
    inhabitator,
    Dominusnosler J e-
    sus Chrislus, propter
    rediltim
    hominis, qui per
    su-
    perbiam
    dc
    paradiso
    exieral,
    sc
    ipsumexemplum
    hu-
    militatis
    praeberedignaius csl, quod
    leslalur in
    Evangelio
    clamanS,
    Discilea me
    quoniam
    mitis
    sum,
    tl humiliscorde
    (Matth.
    xi, 29):
    nc
    quis
    forle in
    domo
    ejus
    ,
    idest,
    in Ecclesia
    ,
    si
    quid sapienter
    potuerit
    vel scnlirevel
    dicere, quasi
    sua
    propria
    vi-
    deii volensexlollatur;
    videte
    quanta
    medicinaei di-
    CiluraDoinino
    Deo,
    Meumcsl
    aurnm,
    ct meumest
    argentum.
    Sic cnini fiet
    quodsequitnr
    8,
    ut
    magnn
    sit
    <j/orin
    rfonucsislius novissimm
    plusquamprimm.
    Prima
    enimdomus,
    id
    est,
    civcslerrcnaeJ erusalem
    ,
    sicut
    Aposlolus
    dicit, ignoranlcs
    Dei
    jusliliam,
    el suam
    jusliliamqKUirenles
    constituere,juslitim
    Dei nonsunt
    subjecti (Rom.x, Z).
    Videlesi nonisli dumsuumesse
    dicuiil -mrumet
    argentum,
    non
    polucrunt
    adoeter-
    nam
    gloriam
    donnis novissimoe
    pervenirc.
    Tamen
    cum dicit
    Propheta
    , Magna
    eril
    gloria
    domusistins
    novissimw
    plusqitamprimw
    ,
    nec
    ipsamprimam
    sine
    alitiuagioria
    fuissedemonslrat.
    Namdeilla
    loqueba-
    tor eliam
    Aposlolus
    ,
    cumdiceret: Si eninx
    quod
    euo-
    cuatur, pergloriam
    est;
    miillo
    magis quod mdnet,
    in
    gloria
    erit
    (II
    Cor.
    m, 11).
    CAPUT
    IX. 12. jPiia;
    promissaposl
    resurreclio-
    tiem. Vcrsus autcm ultimus, quo
    isle
    Prophelse
    Sermoconcludilur,
    El in locoislo
    , inquit,
    dabo
    pa-
    1
    Editi,
    Pcr omnescnim
    gentes
    erunlelecli
    ejus; omisso,
    el sunt,et, quod
    exGermaneasi Hs.reslituimus.
    2
    sicCcriuanensis
    ftls.Editi
    aulein,
    videle
    quanla
    medi-
    ciiviei delttra notnino.i:eum
    est,
    cte.Sicciiim
    consequi-
    tur. Ll
    intigw.tsiigloria,
    etc.
    ccm
    ,
    dicii Dominus
    e.ccrciluum.
    Quidest,
    iulocts
    hto,
    nisi lerremimforlc
    nliquidlanquamdigito
    oslendit?
    Quid
    enim
    potcsl
    coiuineri
    loco,
    msi
    corpus?
    Non.
    absurde
    ergo
    tiliimam
    resurrcctioneni
    corporisinlfl
    ligimus, qua
    beatitudo
    perfeclissinia lerminalui',
    quandojam
    non
    concupiscil
    caroadversus
    spirilun),
    noc
    spirilus
    adversuscarnein. Hocenini
    corrupiibilc
    indiiet
    incorrupiionein,
    et mortnie hoc induct im-
    mortalilaiem
    (I
    Cor.
    xv,
    55).
    Non eril alialex in
    mcmbris
    repugnanslcgi
    menlis:
    quia
    inlocoisiodabo
    pacem,dicil
    Dominusexercituutn.
    15. Auri
    coniemplusinprophelicis
    litleris
    commenda.'
    lus. Namde
    coittemplu
    terreni auri et
    argenli quor,
    Propbelredicant, quis
    adversus divinasvoceslam
    surdus
    cst,
    ut
    ignorel?
    Sicetiiinilli ad
    decipiendos
    hominesde
    Apostoloproferunl quod nil,
    Radix est
    (tnlemomniuinmalorumavarilia:
    quamquidani
    seclan-
    tcs,
    a
    fidepererraverunt,
    et
    inserucrunlse doloribus
    multis
    (I
    Tim.
    vi, 10), qunsi
    facile
    iuvenins
    aliquein
    librumvelcrum
    Scripturarum,
    ubi non
    culpelur
    ava-
    riiia
    ,
    ct
    digna
    exsecrationedamnetur. Sed
    quia
    de
    auroet
    argenlo
    nunc
    quoeslioest,
    cur nou audiuul
    prophelam
    dicentem
    ,
    Sedel
    argenlum
    eorumetmirwn
    eorumnon
    poteril
    iiberareeosindk
    irwDomini
    (Ezech.
    vn,
    19^1100
    solumsi
    quisquam
    sitiens
    audiat, etani-
    inscsinemeduHis
    infundat,
    nonnose lolumablandi-
    nientis lalsoefelicitalis
    alienaiis,
    in
    amplexuui Dei,
    velerehoniineextitusut se
    iniinorlaiitatecoopcrial.,
    advocabil? Sed
    quid jani
    diutiusdehac
    quseslioue
    tractemus? Credoessenianifesium
    Charitali
    vcslras,
    Maiiicbocorumsectamnon
    veritale, sedfraude
    agcre,
    cum
    iinperilis
    ,
    ul
    Scripturas
    nontolaslotis
    ',
    npvas
    vcteribus
    prseferant;
    sedsenlcnlias
    excei:pendo,quas
    velul adversassibi esseconantur
    oslendere,
    ut deci-
    piant imperitos.
    Nullaest autemde
    ipsoNovq
    T-csta-
    iiienlovel
    Aposloli Epislola, yel
    eliam
    liber Evan-
    gelii,
    de
    quo
    non
    possint
    ista
    fieri;
    ut
    quibusdgni
    sentenliis
    ipse
    unusliber sibi videatur esseconlra-
    rius,
    nisi
    ejus
    tola conlextio
    diligcntissiina
    lectoris
    inteniionetractelur.
    SERMOU
    *
    (a).
    Deconcordia
    Evangelislarum
    Maitlimiel Lucmin
    generationibus
    Domini
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Traclanda
    qumstiopropor
    silaindienalali Chrisli.
    Speclaciilorum
    dies.
    Exspc-
    clalionemCharitalisvestraeille
    implcal, qui
    excita-
    vit. Etsi enim
    quae
    dicendasunl
    vobis,
    non
    noslra,
    sedDei esse
    praesumimus;
    tamen muito
    magis
    nos
    dicimus, quod
    bumiliter dicil
    Apostojus
    "
    : Habemus
    thesaurumisluminvasis
    ficlilibus,
    ut eminenliavhiuiis
    Deisit,
    etnon ex
    ndbis{\\Cor- iv, 7).
    Nondubitamus
    ilaque
    meminisscvos
    pollicitationis
    noslroe. In
    ipso
    1
    SicGermanensisMs.At
    ediit,
    ut
    scriptums
    lotasnon
    tolis,
    etc.
    a
    Codex
    v.,
    nosdicimushumiliter
    quod
    dicil
    fpostolus.
    *
    mMss.r. v. etineditionei.ov.
    recognitus
    est.
    (a)
    Alias,
    deDiversis65.
    (b)
    possidiusin
    capite
    8ladiculi recorclalui'
    sermonis,
    neCKneralionibus,
    secundumMalUireum.
    5-5
    SERMOLl.
    554
    proinisiimis
    ,
    per quem
    nunc
    reddimps,
    Nani
    et
    citni
    prcmiiitereiuus,
    ab
    ij.sopetcbamus
    : et cumreddimus,
    ab
    ipsonccipiintis.
    Mcininilnutcin
    Charilnsvcsti-anos
    .
    niaiutiiia
    Nalalis
    Doiuini
    distulisse
    qunm
    solvcndam
    praposuimus quresiionein;
    quin
    multi
    nobiscuni,
    ctiam
    qiiilnts
    soletcsseonerosussermo
    Dei,
    solcmni-
    inleni illamdiei debitamcelebrabaut. Nuncvero
    puto
    ltciuineiq
    convcnisse,
    uisi_qui
    audiredesiderat.
    Non
    iliqiie
    lt)(|uiniur
    cordibussurdis
    ,
    11011faslidienlibus
    aiiiinis. lLec aulemvcslra
    cxspeclalio, pro
    roe ora-
    liucsl, Accessit
    aliquid; quia
    etdies Munerisroullos
    liiic
    veiitilavii, pro quorumqtiidem
    salutc
    quanlum
    salagimits,
    taiitumfratres ul
    saiagatis
    hortamur
    ;
    el
    jiro
    bis
    qui
    nondiiminlenti sunt
    speclaculis
    verilalis,
    seddediti sunt
    spectaculis
    carnis
    ,
    inlenlamcnlcde-
    preccinini
    Dcum.Novi
    cniui,
    et
    certe scioessemodo
    in
    numcrp
    vestroeos
    qui
    hodjeconlenipserunt:
    sed
    riimpijiu
    ea
    quae
    consueruut'. Mutanlur
    enimhomi-
    nes
    ,
    el inmeliusel indeterius.
    Quotidianishujusce-
    lnodi
    experimeniis
    vicissimel loeiainuret contrisla-
    inur;
    Ireiainur correctis,
    conlrislamur
    depravatis.
    Idctique
    Domiuusnon ait salvumftiturum esse
    qui
    cccperit;
    sed, Qui perseveraverit,iuquit, usque
    in
    fi-
    iicm
    ,
    hicsalvuseril
    (Mallh.
    x, 22).
    '
    2.
    Spcctacula
    Christianorum.
    Marttjrum
    mortetn
    (iHtcr
    speciantcarnulcs,
    aliler
    spiriluales.
    Quid
    au-
    lein
    poluil
    adtnirabiliusnobisconcederc DominusJ e-
    susCbri^lus Filius
    Dqi,qui
    est et filius
    homiiiis,
    quia
    cl hoc c>,se
    digiialus
    esl;
    quidpotuil niagitifi-
    ceniitis,
    quani
    ul nonsoluni
    spcctatores nugacitim
    -iiiuneruni
    nggrcgarei
    ovili
    suo,sedetiam npnnullos
    qui
    illic
    spectnri
    solcnt? Non ctiini lantum amnto-
    rcs vcnatorum
    ,
    scd etiani
    ipsos
    venalorcs venaius
    cst adsnlulem:
    quia
    el
    ipsespecinlus
    est. Audi
    quo-
    modo.
    Ipscdixit, ipse anlecpiani spectarctur praudi-
    xit,
    cl
    lauqunm
    fnctiimesset
    quod
    futurumeral
    pro-
    pheiico cloquio proenuiiliavii,
    dicens in Psafano:
    Foderuiil mtmvsmeas el
    pedesineos,
    dinumeraverunl
    omiiiaossamca.Ecce
    quomodospectalus
    cst,
    ut ossa
    ejus
    cliiiumerareiiitir.
    Et dicil
    npcriius ipsumspecla-
    ciilum
    :
    Ipsi
    verocoiisitleravertintel
    inspexerunt
    me
    (Pstd.
    xxi,
    17ci
    18.) Spcclabalur
    illudcndus, specla-
    bnlur abcis
    qui
    noti ci saliemIhvcrent
    inillo-
    spe-
    claculo
    ,
    sedsrevireiil :
    qiioniodos|ieclari
    fecitmar-
    lyrcs
    suos
    primiius,
    diccnlc
    Apostolo, Speciacultim
    facti
    suims iniiiido
    ,
    cl
    Angelis
    et homhtibus
    (I
    Cor.
    IV, 9).
    Sed duo
    genera
    hoininuni lalia
    spoclacula
    spcclani;
    iiiiiimcarualiuni,
    altcrum
    spiritualium.
    Carnnles
    spectant,
    miscros
    ptilanles
    eos
    niarlyrcs,
    qui
    bcsliis
    subjecti suiit, qui capiiecsesi, qui ignibus
    concrcmaii,
    dclcstanioscoscl cxhorrcntes. Alii vc-
    ro sicul et sancli
    Angcli speclaut,
    non attcndenles
    corporum
    laniatus,
    scdinirnntes(idei
    intcgriinlcni.
    Mngnum
    specinculiimpraebet
    oculis cordis
    intcger
    aninius, corporedissipalo.
    Hrocvoscuminecclesia
    legunlur,
    libeuter
    speclalis
    oculiscordis. Si eiiiinni-
    liil
    speclarelis,
    nihil audireiis. Videtis
    ergo quod
    hodic
    spectacula
    ncm
    contcmpsislis,
    scd
    elcgistis.
    '
    RegiusMs.,
    consueverunt.
    Adsit
    itaque Deus,
    dans ut aroicisveslris
    quos
    dole-
    lisliodiend
    ampliiibeatrumcucurrisse,
    ct atl eccle-
    siamveirire
    noluisse,
    rcferatisdiilcflervcslrn
    spectn-
    cuhi : ut el illis
    incipianl
    vilescereilla
    , quse
    amantlo
    ipsi vilucrunl;
    et ameiU vobiscum
    Deum,
    tle
    quo
    liemo
    polest
    amator
    erubesccre, quia
    illiimamai
    qui
    non
    potest
    vinci. Ament vobisctini
    Cbristiim,
    qui
    eo
    ipso quo
    vidcbatur victus, vicil orbem
    lerraruiii. Yicilcnimorbemterrarumsicut
    vidcmus,
    fratrcs:
    subjccil
    onines
    polesiaics,
    subjugnvii rege-;,
    noii
    superbo
    milite
    ,
    sed irrisncrucc
    ;
    non smvirns
    ferro
    ,
    scd
    pendensligno; patieudo corporaliler,
    fa-
    ciendo
    spiritualiier.
    lllius
    corpus erigebalur
    in cru-
    ce: illenienlescruci subdebat.
    Dcniquequrcgenuiin
    pretiosior
    in
    diademate, quam
    crux Cbrisli
    rcgiian-
    liumin froulc? Hunc
    *
    vosaroando,
    nunquam
    cru-
    bcscilis.
    Quani
    niulli eniin de
    ainphitbeatro
    victi rc-
    veiiiintur,
    viclis eis
    pro
    qtiibus
    insanitiiit?
    Qui
    magisvincerentiir,
    si vincerent. Sttbdcrenlur e.nini
    vanoe
    lruliliai,
    siibdercnlur cxsullationi
    pravsecupi-
    dilalis:
    qui
    hoc
    ipsoquo
    illitc
    currunl,
    vicii sunt.
    Qiiam
    roultosenini
    pulalis, fraires, dubilasse
    bodic,
    utrum
    hueireni,
    aii ilIuc?Et
    qui
    in
    ipsa
    dubilaiio-
    nc consideraiitcs
    Clnistum,
    ad ccclesiamcucurrc-
    runt,
    vicerunl non
    queinlibet
    hoiiiinero
    ,
    scd diabo-
    lum
    ipsuni,
    totitts niiindi
    pcssiiiiuni
    vcnatorctoi.
    Qui
    atileni in illa dubilalione
    elegerunt poiius
    ad
    awphitbealruni currere,
    ab illo
    uliquc
    victi
    stint,
    qnem
    isti viccrunt. Viceriint aiitem inillo
    qui
    ait :
    Gaudele, quiaego
    vicimundiim
    (J oan. xvi, 53). Quia
    propterea
    leniari se
    passus
    cst
    Imperator,
    ut doee-
    ret mililemdimicare.
    CAPUTII.

    5. Chrislusde
    femina
    nasci cur vo-
    lueril. Pcr
    feinhiamvenenum, per feminum
    salus.
    Hoc
    ergo
    ti( faccrcl Dominusnosler J esns Christus
    ,
    li-liqitc
    nascendode
    femina,
    filiushominisfacltiscsi.
    At cniiu si non nasceretur de Maria
    virgine, quid
    esset mintis? Dicit
    aliquis
    : Ilomoessevoluil : essci
    homo
    ,
    noii tnmcii de feininn nascerciur: non cnini
    et
    primum
    honiinem
    qucmfccil,
    ex feminafccit. Ad
    hocvide
    quid respondcatur.
    Tu
    dicis,
    adnasceiidtim
    ulquidelegrril
    (ciiiinam.
    Rcspondelur
    tibi : Inioad
    nasccndiiiii cur
    liigcrcl
    feiuinam?Puta menon
    posse
    oslendere
    quidelegerit,
    ut de feminanasccrclur : lu
    osiende
    quid fitgere
    infcminadebuil. Sed
    aliquando
    jam
    dicla
    suiit, quia utique
    si
    fugeret
    feminretilc-
    rum
    ,
    velut
    significaret
    seex illacoiitaminaii
    potuis-
    se.
    Qnanlo
    atileni erat
    per
    substaiitiamsutiiuiinmn-
    culibilior,
    tnntonondebuitformidnreutcrum
    carnis,
    qunsi possel
    inde maculari : sed nalus de femi-
    na
    ,
    oslendercnobisdcbuit
    niagni aliquid
    sacramcn-
    li. Nam
    revera, fraires,
    ct nos
    faleniur,
    quod
    si
    veilel Dominussic fieri
    bomo,
    ul nonex fciniiianas

    ceretur,
    ernt
    ulique
    facile
    Majestati.Quomodo
    enim
    potuil
    ex fcminasine
    viro;
    sic
    posset
    nec
    per
    feini-
    naiii nasci. Sed boc nobis
    ostendit,
    ut seilicel in
    ntilloscxutlese
    dcspcraret
    buraaiiacrealura. Sexus
    cnim Iiumaniismariuni esl cl feininarum. Si
    ergo>
    1
    l,ov.,Wiwf;cujus
    loco
    Mss.,
    mtnc.
    553 S. AUGUSTINIEPISCOPI -,
    ooo
    vir cxistens,
    quodutique
    csse
    debcret,
    non nasce-
    rclur ex feniinn
    ; dcsperarcnt
    dcse
    feminse,
    mernores
    primi peccnli sui, quin per
    feminnm
    deceplus
    est
    prinius honio;
    ct omniiionullamsc
    spem
    baberein
    Cbrislo arbilrarcntur. Yenil
    ergo
    vir sexum
    proeeli-
    gere \irilem,
    et natus ex feniinasexumconsolari fe-
    niiiicimi, tanquamaUoc|uens
    et dicens : Ut noveritis
    quod
    non Dei crcnturn mnla
    esl,
    scd
    voluplasprava
    perverlit
    eam
    ,
    in
    principio
    cumfeci bomiiiem
    ,
    mas-
    culiimct fcminamfcci. Noncrcatiiram
    danino, quam
    fcci. Eccenaltissum
    vir,
    eccenaitis cx fctniiia. Non
    crgo
    cicaluram
    damno, quam
    fcci;
    sed
    peccntn,
    qiue
    non 1'eci.
    Ulerqtie
    sexus videnthonoremsitum
    ,
    ct
    ulerque
    confilenlur
    iiiiqiiilnlcni
    siiam
    ,
    el
    uterqtic
    spercl
    salutem.
    Dccipiendo
    liomini
    propinatitm
    est
    vcnenum
    per
    feminain :
    reparamlo
    boniini
    propine-
    lur saius
    pcr
    feminam.
    Conipcnsel
    femina
    deccpli
    per
    sehominis
    peccntiim, gcnernndo
    Cbrisluni. Inde
    et
    rcsurgenlem
    Deum
    priores
    femiiise
    Aposlolis
    nun-
    liarunt. Nunliavit viro suo moriemfemina in
    para-
    tliso: niinliaverunl et feminoesafiilemvirisin Ecclc-
    sin. Rcsurrectioiiem Chrisii
    Apostoli
    crant
    genlibus
    nunlialiiri :
    A[iOs(olis
    feminoenunliarunl. Nemo
    ergo
    caluniuielur Christo nato ex
    femina,
    de
    quo
    sexuLi-
    bcrntor maculari non
    possel,
    et
    quem
    sexumCrca-
    lor commendaredebcret.
    CAPUT III.

    4.
    Evangcliifides
    tolo orbe
    rocepla.
    Scd, inqtiiunl, quomodo
    credibiri sumus linium
    ex fcininnClirislum?
    Rcspondeam
    : Ex
    Evaugelio
    quod praedicatum
    cst et
    prredicatur
    universo orbi
    lerrarum. Sed rei
    jam
    creditac
    per
    omnein lerram
    qn.csiioncm
    conantttr
    ingerere
    cacci,
    cxcajcare alios
    alftctanles,
    et nonvidcnics
    qttod
    videndum
    est,
    duin
    convellercconanlur
    quod
    credendumesi.
    Respondent
    mini,
    et diciinl : Noli nosauctoritate orbis terrarum
    prcmerc; ipsamScripturam
    consideremus. Noli
    po-
    piilatitcr agcre
    : roultitudolibi seductafavet. Priino
    hic
    rcspondeo
    : Muliiludo seducta mihi favel? Ilocc
    nuillitiido, paucilas
    fnit. Undccrevit hoccniuliitudo
    qua:
    in istis incrcmeiUislanlo anle nuntinlaest? Non
    enimcrescere visa
    est, quse
    11011est
    prrevisa.
    Non
    dico,
    Paucilas erat : unus erat Abrahaui. Considc-
    rate, fralrcs,
    unus eral Abraham
    pcr
    loltiminiiii-
    dumillo
    temporc, per
    lolumorbein terrarum inier
    oroiicshomines,
    inier omnes
    gentes,
    cui honiini di-
    ctum
    est,
    / semine luo benedicenluroiiines
    genles
    (Gen.
    xxii, 18). Quod
    credidit uniisde sua
    singulari-
    lale
    ,
    exhibilumcst multis deseniinis inultitudine.
    Ttinc non
    vidcbatur,
    cl
    credebaiur;
    niincvideiur
    ,
    ct
    iiiipugnatur
    : cl
    quod
    uni tunc dicebalur et ab ttiio
    credebatur;
    nunc
    ojipugnatur
    a
    paticis, quandoexbi-
    betur inmullis. Ille
    qui discipulos
    suosfecit
    piscato-
    res
    liominuiii,
    inlra reliasuaomne
    genus
    auelorita-
    tis incliisit. Si iiiullitudini credendum
    csl; quid
    copiosius
    Ecclcsialoto orbediffusa?Si diviiibuscrc-
    dendumesl;
    allendant
    quol
    diviies
    cepit:
    si
    paupe-
    ribuscredeiidiim
    est,
    aliendant
    pauperum
    millia: si
    nobilibus;
    intuscsl
    jaro pene
    lolanobilitas : si rc-
    gibtis;
    \d<:atil oinnes stibditos
    Chrislo : si tici-
    quciilioribiis, doclioribus,
    prudcnlioribus; inluean-
    tur
    quanli oratorcs; quanti
    pcrili, qiianli
    pliilosnplii
    hujtis
    mundi ab
    illis
    piscaloribus
    irreiili
    sinl,
    ut ad
    salutemde
    profundo allraherentur;
    cogiianlcs
    euin
    qui magiiiim
    nialumanimae
    liiinianrc,
    id
    est, super-
    biam
    ,
    suae
    humilitalis
    exemplo
    snnare desceiidens
    ,
    iiifirmaniundi
    elegit,
    ut
    confundcretforlia
    ;
    et siulla
    hujus
    mundielegil,
    ut
    confunderel
    sapientes;
    non
    qui essent,
    sed
    qui
    essevidcrentur : et
    ignobilia
    hu-
    jus
    niundi
    clcgii,
    cl cn
    quoe nousuin,
    ut ea
    qusc
    sunl
    evacuarcl
    (l
    Cor.
    i,
    27).
    CAPUT IV.

    5. Dissonanlia
    Evangeliorum
    nulla
    essesecurc
    creditur,
    cloncc
    inieltigatur.
    Ulililassecreti.
    Vela
    appensa
    in donw.
    Quidquid
    velis
    dicas,
    in-
    qtiiunt,
    iios
    deprehciidimus
    ubi
    legilis
    naium Chri-
    sluin,
    dissonare iuter se
    Evangelia,
    el non
    pbsse
    ulriimque
    verumesse
    quod
    dissonat. Cumenim os-
    tendcro,
    inquit, dissonaniiam,
    recte
    improbofidein,,
    aut tu
    qui accipisfidem, oslende
    concordiam.
    Quam
    quoesodissonanliam
    demonstrabis?
    Apcrlam, inquit,
    ctii
    nctJ io
    potest contradicere.
    Quam
    sccttri
    audiiis,
    quia
    fideleseslis.
    Ailenditc,
    dilectissimi,
    et vidote
    qunm
    snlubriler
    Apostolus
    moneni,
    diccns : Sicttt
    ergoaccepistis
    ClirislumJ esiimDoininuin
    noslrum,
    in
    ipso
    ainbulate
    ,
    radicali ct
    supermdificali
    in
    ipso,
    el
    confirmaii
    in
    fide. Ipsn
    enim
    simplici
    el cerla fide
    ,
    in
    illo lirniiler
    pernianere debcnius,
    ul
    ipsonperinl
    fi-
    delibus
    quod
    inseabscondituni csl :
    quia
    sicut itlem
    dicit
    aposlolus,
    In illo sunl
    omiieslltesituri
    sapicniim
    el scienliwabsconditi
    (Coloss.n, 6,7,
    5). Quos
    non
    proplerea nbscondil,
    uliieget,
    sed ul
    abs<ouditis
    excilct desideriuiu. ila:c est
    utilitas secreli. Hotiora
    ineo
    quod
    nonduui
    intelligis;
    et tanto
    magis
    hono-
    ra
    , qiiantoplura
    vela cernis.
    Quantoenini
    quisque
    honoratior
    esi,
    lanlo
    plura
    vela
    pendent
    iu
    doino
    cjus.
    Yclafaciunl honorerosecreii :
    sed
    honoraiilibus
    lcvantur vcla.
    Irridenlesnuleni
    vela,
    ct nvclorumvi-
    cinilale
    pelluntur. Quiaergo
    iransimus adChrislmn
    ,
    aiifnrtur velamen
    (II
    Cor.
    iu,
    10).
    CAPUT V. 0. Pia
    fides
    Scriplurarum.
    Augusli-
    nusad divinas
    Scripluras
    non
    piam
    menlem
    affcrens
    aliquando, decipilur,
    Proferunt
    calunuiias suas
    qui-
    druii,
    ct dicunt :
    Maithocusccrle
    evangelista
    est?
    Respondeuius, ita, pio orc, cordc devolo
    ,
    innullo
    oinnino
    dubitantes :
    respoiidenius
    plane,
    Evangelisla
    cst Matlhoeus.Credis
    ei,
    inquiunl? Quis
    non
    respnn-
    dcat,
    Credo?
    Quomodo
    de
    murnitirc vcstro
    pio
    inso-
    nuit? lln
    ,
    fralres
    ,
    si sccure
    crcdiiis
    ',
    nouel unde
    crubcscatis.
    Loqttor vobis,
    nliquando
    decepdis,
    ciim
    priuiopuer
    addivinas
    Scripturas
    nnte
    viilemalfcrre
    ncuuieii
    discuiicndi, qunin piciaiem quoerendi:
    ego
    ipse
    conlrnme
    pcrversis
    moribus
    clnudcbam
    janunm
    Doniini mei : cttni
    2
    pulsare
    debcrem
    ,
    ut
    apcrirciur;
    addcbnm,
    ut clauclerclur.
    Superbus
    enim
    nudebnm
    quacrere, quod
    nisi humilis non
    polcst invcnire.
    Quanlo
    vosbeaiioreseslis modo!
    quam
    securi disci
    1
    MSS.
    ,
    sisecuri
    crediiU.
    Particula, si, redundarevi-
    llctlll'.
    *
    Ms.-.., qumn.
    337
    SERMOLI.
    558
    tis,quam
    luli', quicumque
    adhuc
    parvuli
    estis in
    nido
    fidei,
    et
    spirilualeni
    escam
    accipilis! Ego
    aulcm
    miscr,
    cumnieadvolanduiuidoiieum
    pularcm, reliqui
    nidiim;
    el
    prius
    cecidi, quam
    volarem. Sed Dominus
    niisericors
    me,
    a transeiinlibusneconculcarer et mo-
    rerer, lcvavit,
    etin
    nidoreposuit.
    Hoscenimroe
    per-
    tiiibaveriml, quoe
    modovobissecurusin nomineDo-
    iiiiui ei
    propono
    ,
    el
    expono.
    7. Chrislus
    quomodo filius
    Abraham et David.
    Ut
    crgo
    diccre
    cceperam,
    ita illi caluniiiianlur:
    Mitlihicus,inquiuiit, evaiigelista es(,
    et crcditis ei?
    C<ui.scqucnicrulique quem
    falenmr
    evangclistam,
    iiuic necessario creiliuius. Aticndite
    generaliones
    i.lirisli,
    quas posuil
    Matllmis : Liber
    generaiionis
    J csu
    Chnsli, [iliiDuvid,filii
    Abraham.
    Quomodofilii David,
    qiioinodoftlii
    Abruham?Nisi enim
    per
    successioneni
    gcncris,
    oslcndinon
    potcsl.
    Constat
    quippe
    curoDo-
    minusnnscerelur dc
    virgineMaria, neque
    Abraham
    ,
    ncque
    Dnvidiurcbiishumanisfuisse. El tu eumdero
    dicis filiuin David
    , eumdenique
    clicis filiumAbra-
    liaiu?
    Tanquam
    dicamusMatliiteo
    ,
    Proba
    ergoquod
    dicis.
    Exspccto
    cnim successionem
    grncris
    Cbrisli.
    Abraliam, inquil, geiiuil
    lsaac,
    Isaac aulem
    genuit
    J acob. J acobaulem
    gcnuit
    J udum,
    el
    fratresejus.
    J u-
    dasautein
    genuil
    Phares et ZaramdeThamur. Phures
    atttem
    genuit
    Esron. Esron autem
    genuil
    Aram. Aram
    auiem
    genuil
    Amiiiadtib.Aminadabautem
    geniiil
    Naas-
    soii. Naassonautem
    genuit
    Salmon.Salmonaulcm
    ge-
    nuil Boozexliahab. Boozctuiem
    genuit
    Obedex Ilulh.
    Obedaulem
    genuil
    J esse. J esseauicm
    genuil
    Davidre-
    gem.
    J am Iiincattendile
    qucmailiuodiim
    n Dnvid
    per-
    vcnintur ndChristum
    , qui
    diclus est filiusAbraham
    et filius David. Daviduulem
    , inquil, genuil
    Salomo-
    nemexea
    qumfuit
    Uriw. Salonwnautem
    genuil
    Ro-
    boam.Itoboamauiem
    genuil
    Abiam.Abiasaitlem
    ijenuil
    Asa. Asaauleiu
    genuil J osaphat.J osaphat
    aulem
    genitit
    J oram. J oramaulcm
    genuil
    Oziam. Oziasaulem
    genuil
    J oalham. J oalltamautem
    genuil
    Achaz. Achazaulem
    genuil
    Ezcchittm. Ezechius aulem
    cjenuit
    Manassen.
    Manassesaulem
    gcnuil
    Anion.Amonautem
    genuitJ o-
    siam. J osiasaulem
    genuil
    J echoniamcl
    fralrcs ejus,
    in
    transmigralioneBabijlonis.
    Et
    posl Iransmigrttlioiiem
    Babtjlonis,
    J echonias
    gcnuil
    Salalhiel. Salalhiel autem
    genuil
    Zorobubcl Zorobabelaulem
    genuil
    Abiud,Abiud
    auiem
    genuil
    EHachim. Eliachimaulem
    genuil
    Az.r.
    Azorautem
    genuil
    Sudoc. Sadocautein
    genuil
    Achiin.
    Acliimautem
    genuil
    Eliitd. Eliudautem
    genuit
    Eleazar.
    Eleazar aulein
    geuuit
    Mullian. Malhan aiilem
    genuil
    J acob. J acob autem
    geimilJ oseph,
    virumMariw: de
    qtta
    ttalusesl J esus,
    qui
    vocaturChristits. Sic
    ergo per
    ordincm
    successioneniqucpnrcnluin
    ct
    progeniloruni
    invenilur Chrislus filiusDavid
    ,
    (iliusAbraham.
    8. Generalionesab Abraham
    usque
    ad Chrislum.
    Cui rei fideliler enarraire, istani calumiiiani
    pri-
    niam
    movcnt, quiasequilur
    idem
    Maithxns,
    et dicit:
    Oinnes
    generaliones
    abAbraham
    usque
    ad
    David,gene-
    ralioncs
    qualuordecim
    : eta Dav.d
    usqtte
    ad transini-
    gralionemUubtjlonis,generationesqitaluordecim
    : el a
    sic
    Itegius
    \ls. At
    lov., quam
    tttiliter.
    transmigralioneBabylomsusque
    adChnslum
    , genera-
    liones
    quatuordecim.
    Dcinde
    subjecit,
    ul narrarel
    quo-
    niodo nalus est Chrislu^de Maria
    virgine, subjun-
    gcns,
    el dicens : Chrisli aulem
    generatio
    sic eral.
    Elenim ordine
    parcntum
    cnumeravil
    quare
    dicaltir
    Chrislusfilius
    David,
    filiusAbraham.
    CAPUT VI.
    Quomodo
    aiitein natus
    sil,
    et in-
    ter homines
    apparuerit,
    narrari
    jam debel;
    et cou-
    sequens
    est
    ipsanarratio, per quam
    credimusDomi-
    numnostrumJ esumChrislumnon solum natum de
    Deo
    sempiterno,
    corpternumei
    qui genuitanie
    oniiiin
    tempora,
    anleomneni
    crealuram, per quein
    factasunt
    omnia
    ;
    sedetiam
    jam
    natuni de
    Spiritu
    sauctoexvir-
    gineMaria, quod pariler
    coiifiiemur.
    Reminiscimini
    enini ct noslis
    (Catholicis quippe loquor
    fralribus
    nieis) Iianccssefidemnostram
    ,
    hoe nos
    profileri
    el
    conliteri. Pro istafideinterfecla sunt millia
    marly-
    rum,
    lolo orbelerrarum.
    9.
    Conceptio
    Chrisii de
    Spiritu
    sancto. J ustitin
    J oseph sincera,
    non swva. Hoc enim
    quod sequi-
    lur volunt illi
    ridere,
    qui
    voluntfidem
    derogarc
    Libris
    evangelicis
    : utnosveluli osiendanl temere
    credidisse
    quod
    diciltir : Cani essel
    desponsala
    mater
    ejus
    Maria
    J oseph, anteqttainconvenirent,
    inventaesl inuleroha-
    bensde
    Spirilu
    sunclo.
    J oseph
    aulemvir
    ejus
    cumesset
    jusltis
    ,
    el nolleleam
    tracluccrc,
    voluil camocculledi-
    mittere.
    Qttia
    enimde se
    gravidam
    nonessc
    sciebat,
    jaiu
    veliit
    coiiscqticnlcr
    adulierain exisiimabai. Cum
    cssei
    juslus,
    sictil
    Scriplura dicit,
    el nollel eamtra-
    dttcere,
    idcsl
    divulgare,
    nambocetiammulli codices
    babent;
    voluileamoccultedimiltere.Turbatur
    quidein
    niariiiis,
    scd non soevit
    justus.
    Tanta ciiiin
    juslilia
    tribiiitttr huic
    viro,
    tttnec vellet habcrendullcram
    ,
    necaudercl
    pimirevulgatam.
    Voluit
    eain,
    inquil,
    oc-
    culle diinillere:
    quia
    nousolumearo
    pimirc noluil,
    sed nec
    prodcre.
    Alicndilcsiiiccram
    jusliliani.
    Non
    cnim
    proptcreaparcerc volebal,
    quod
    habere
    cupic-
    bat. Mttltienini nniorecarnali adiilteris
    uxoribuspar-
    cunt,
    volenies eas ct adulteras
    habcrc,
    u( eis
    per
    carnalcm
    concupisccniiamperfruanlur.
    Ilicautemvir
    justtts
    halierc eamnon vult:
    ergo
    non
    carnalitcr di-
    Iigit.
    El lameii
    puniienon
    vult :
    ergo
    misericorditcr
    parcit. Qualis
    bic
    juslus
    est ?N'c lcnet
    adultcrani,
    nccpi'oplereaparcerevidciui'(),quialibidinosediIige-
    ret : et (amen ncc
    piinit,
    nec
    prodit.
    Meriio
    plane
    lesliselectus cst
    virginitalis
    uxori^.
    Qui ergo
    hiiniana
    infirmitatelurbabaiur,
    divinaauciorilate(irmatiisesi.
    CAPUT VII.

    10.
    lnlcrpretatio
    nominis J esu.
    Scquitur eniin,
    et dicit
    Evangelisia
    : IIwc co
    cogi-
    tanie,
    ecce
    angelus
    Domini insomnis
    apparuil
    ei di-
    cens:
    J oseph,
    noli timere
    accipere
    Mariam
    conjugem
    luaiii.
    Quod
    enimin ea nalum
    est,
    de
    Spirilu
    sunclo
    esl. Puriel etulein
    filium,
    el vocubisnomeu
    cjus
    J esuin.
    Quare
    J esum?
    Ipse
    enim
    , inqiiil,
    salvum
    facielpoptt-
    tumsuuma
    peccalis
    eorum
    (Malth. i, 1-21).
    Inltili-
    gilurergo
    J esum hebrrca
    lingua
    , latine
    inlerpreiari
    Salvatorem, quod
    ex
    ipsa
    noniinis
    expositioiic
    ad-
    veriimus.
    Tanquani
    eniiii
    qurercrclur, quare
    J esum?
    (a)1'orle,
    ne videretur.
    559
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    .
    40
    coiitiiiiio
    subjecit,
    raiionemvocabuli
    apcriens, Ipse
    enim
    , inquil
    ,
    satvum
    faciet popnlttm
    suuma
    peccatis
    eorum.Hoc
    pie
    crcdimus,
    hoc lirniissime
    rclinemus,
    natiini Cbrislumdc
    Spirilu
    sanclo ex
    virgine
    Maria.
    11. Ulilitas hwrelkorum. Uliiilas
    per J udampro-
    dilorcm. Illi
    crgo quitl
    diciml? Siinvencro,
    inquil,
    inciidacium,
    tolum cerie non crcdis.
    Inveni,
    videa-
    iiitts. Nuinero
    gencralioues.
    Illi cniin
    pcr
    caluninias
    suas adidnosinvilanl,
    el adduciinl. Si
    pie
    vivamus
    ,
    si Chiisliim crcdanius,
    si non de uido ante
    iempus
    cupiamus
    volare,
    ad id nos
    nddiicutil,
    ut
    mysleria
    cognoscanius.
    Inlcndal
    ilaquc
    Sanciiinsvestra ulilila-
    lem lircrcticorum
    ;
    ct iilnitatein
    quitlem
    secundum
    Dcuiii,
    eliam malis
    hcnc utcnlcm. Secundum
    Spsos
    vcro hoc rcdditur, quod
    voluerimt'
    ;
    nonhoc
    quod
    de
    ipsis
    Dettsbencfacll. Sicut deJ iida
    quantum
    boni
    fecil? PassioneDom.iuisalvocfacloestinl
    gentes.
    Setl
    ul
    palerclur
    Duminus,
    J ttdascuni Iradidil. Detis
    ergo
    et
    gentes
    Iiberat
    passo
    Filio,.cl
    J udam
    puiiil pro
    scelcrestto. Sacrametua
    enim
    quoe
    illic
    latenl,
    iiemo
    diseutcrct, simplicioreconlculus
    fide;elideoiiemo
    in-
    veniret, quia
    iiemo
    disculerei,
    nisl
    pulsaritibuscalum-
    niatoribus.
    Cumenimliscrcfici cnlumiiinntur, parvuli
    licrlurbanlur
    : cum
    perlurbantur, inquirunt: iiiquisiiio
    coruiii, quasi percussio
    estde
    capilein
    iiberamatris,
    ut
    lanttim
    manenl, quanlumparvulis
    sal esl. llli lnrbati
    quicruiit; qtti
    autemnoruutct didiccrunt, quia
    scru-
    inli
    sutil,
    et
    aperuil
    illis
    pnlsanlibus
    Deus, nperiunt
    el
    ipsi
    lurbaiis. Et sicfiliit illi sinl utilesadinvenicn-
    daroveritaiem
    ,
    dumcalnmniantur adseduceiiduinin
    errorcin.
    Ncgligenlius
    eniinverilas
    qua:rcrelur,
    sinien-
    tficesadvcrsarios nonhnbercl.
    Opoiietenhn,inquil,
    e/
    hturcscscsse.Et
    qunsi qmvrcrcmiis
    cnusain
    , subjecit
    staliin,
    Ut
    probalimauifestifianl
    inlervos
    (\Cor.
    xi,
    !!>).
    CAPUTVIII.

    12. Generalionesier
    qitaluordecim
    cpiid
    MaUliwuininveniunlur
    ,
    J echonia bis numeralo.
    Quiil eigo
    illi dicuiil? Eccc Matthseusnutneral
    ge-
    lieraliones,
    et dicil ab Abraham
    usque
    ad Davidesse
    ','qualuordecim
    ,
    ct a David
    usqiie
    ad
    iransiuigralionem
    I
    Babylonisqualuordecim
    ,
    et a
    iransmigrnlione
    inBa-
    ibyloniainusquead
    Cliristum
    qualuordeciin.
    Ducinse
    ler
    quatuordccim
    ,
    fiunt
    quadraginta
    duo. NtinieraiU
    aulcni,
    et inveniunt
    quadraginta
    cl uuam
    gcncralio-
    neiii,
    et niovenl caliimniani,
    ei iirideiilesiiisultant.
    Quid
    sibi
    ergo
    vull,
    cumdicaiur in
    Evangelio
    ler esSe
    qualuordecim
    ,
    lamen oinncs numcrala? inveniuiilur
    non
    qttadraginla
    dure,
    sed
    quadraginlaci
    una?Sine du-
    bio
    niagimm
    sacramenturo esi. lE't
    gaudeniusgralias
    agenlcs
    Domino, quia
    ct
    per
    occasionerncaluinnian-
    liuni inveiiinius
    aliquid quod qnanlo niagistegeba-
    tur
    quserendum,
    tanlo
    magis
    deleclet inveniuiri. Sic-
    ut cnim
    proelocutisumus,
    edimtis
    speclaculum
    liicn-
    tiuro. Ab Abraham
    igitur usquc
    ad David
    , qualuor-
    decini sunl. Inde
    incipit
    numerus a Salomoiie: Dn-
    videniin
    genuit
    Salonionem.
    Incipit
    autemnuiriefus
    a Salomone
    ,
    ct
    pervenil
    ad
    J echoniam, qui
    cuiii
    vivcrel facta est
    Iransriiigralio
    in
    Babyloniahl;
    el
    suiil alia:
    quatuordecim gelieratiories
    ,
    aiiniimerato
    1
    \'ss.,
    quod
    nolttentnt.
    Salomone a
    capite
    alterius
    imervalh, annumeraio
    eliam
    J echoiiia,
    ntl
    qtiem
    clnuditnr
    ipseniiriiefus,
    lit
    implcanlur quaiuordecim.
    TerliumverOintcfvalluin
    ab
    ipso
    J echonia
    incipit.
    15. Cur J ecitonias bis numeretur. fcnlendatSan-
    ctitns veslra rem
    mysticain
    et dtilcem: faleor vb-
    bis
    gtistaluni
    cordis
    inci;
    undc cfedo
    quia
    cum
    prri-
    lulero,
    el
    guslnvcrilis, idipsurii
    renuhliabitis. thien-
    dite
    ergo.
    A J ecbonia
    ipso incipienle
    liumero leiiii
    inlervalli, usque
    adDoniinuiiiJ esum Christumliunt
    qiiatuordeciin
    :
    quia
    J echoniasilieet firialis
    superio-
    ris
    intervalli,
    et inilialis
    sequentis
    inlervalli bis nu-
    mcratur. Sed dixcrit
    aliquis
    :
    Quare
    J echbnias bls
    numeratur? Nihil
    geslum
    est anlea ih
    populo
    Israel,
    qttod
    nonesset
    mysterium
    futurorum. J echoriias
    qui-
    deinnonirralionabiliter bis numeralur :
    qtiia
    etsi sii
    lerniiiius inter duos
    agros,
    vel
    lapis,
    vel discretibaii-
    qua macerire,
    et ille
    qui
    est ex hac
    pafte, usque
    ad
    ipsam
    niaceriain
    roetitur,
    el ille
    jqUi
    ex allera
    pafte
    cst,
    nb
    ipsa
    iterumsutriit exordium meticridi. Sed
    quarc
    hoc nonfactumest in
    primft
    coniiexioheintcr-
    valii,
    ubi abAbrabamnuiiieramus
    quatuordecimge-
    ncrntiones
    risque
    nd
    Dnvid,
    et alias
    quaiuordecim
    iioii
    repeiito David,
    sedaSalomone
    incipimus
    numefare,
    recldendacausa
    esl, qusemagiium
    conlinet sacrameil-
    litni. Intcndai Sanctitas vestra. Tuncfactaest trans-
    migratio
    in
    Babyloniam, quando
    inIocum
    patfis
    stti
    defuncti J eclioniasrex conslitutusest. Ablatumesl ei
    rcgnuni,
    et alius constiliitusesi in locuni
    ejus.
    Sed
    lamenviventeJ echoninfacta
    esltrahsmigraiio
    adGen-
    les. Nullaeiiini
    citlpa
    J echonioe
    dicitur, quare
    sil fe-
    gno privattis
    : sed
    nlagis
    illorum
    peccata
    iiidricunlui',
    qui
    ci successerunl.
    Sequilui'ergo caplivitas,
    imr in
    Babyloniaiii.
    Noheunl soli
    mali;sed
    cuhl
    hispefguirt
    cliamsancti.tii illa
    captiviiafe
    erat Ezecbiel
    prtVphHa,
    iniltneral
    Daniel;
    ibi crani tres
    pueri
    inier iflaiiiroas
    nbbililali. leriiiil autemsecundum
    propheliam
    J ere-
    mioe
    prophelae.
    CAPUT IX.

    \i. Transilus
    Evdiigelii
    d'd Genles
    figuralus
    in
    transinigralione Babijlonis.
    .MemehioiO
    J echoniain sine ulla
    culpa improbatum,
    iridedesti-
    lisse
    regnare,
    el fecisseiransiium ad Gcnles
    ;
    cuin
    iransniigraluni
    est in
    Babyloniani
    : ct altendiie
    proe-
    moiislralam
    imaginein
    rerum fulurarulii in Doniiiio
    J esu Christo. Noluerunt enimJ udaii sibi
    regnare
    Do-
    niinuni nostrumJ esum
    Chrisluiri,
    iii
    quo
    riullamcul-
    pam
    invenerunt.
    Reprobatus
    est in
    se,
    roprobatus
    eiiaminservis
    suis;
    el iransitumest in
    Gentes,
    lan-
    qunm
    in
    Babyloniam.
    Hocenimet J eremias
    propbc-
    labat, jubere
    Domiriumnl irenl in
    Babyloniain.
    El
    quicunitpte
    alii
    Prophelae
    dicebaiit
    populoiit
    nonirent
    in
    Babyloniam
    ,
    J eremias
    pseudoprophetasarguebai.
    Qui Scripluras Icgtint,
    recordeiittir iiobiscum:
    qtii
    nbii
    legunt,
    crcdant nobis. Miitahanir
    ergb
    J erehiias ex
    persona
    Domini eis
    qui
    nolebant ire iii
    Babyloriiarii:
    cisauiem
    qui irent, proiniiiebai
    ibi
    quietem, etquani-
    damfcliciia(eininriovellandisvincis
    eiplaiitandis
    IiOi'-
    tis cl uliertate fiucluum
    (J erem.xxvn). QiiOniodoCrgb
    jnm
    iionin
    figurn,sedinveritnte populiisIsraeliraiiS-
    541
    SERMOLl.
    342
    jt in
    Babyloniam?
    Unde erant
    Aposioli?
    Nonnede
    gente
    J udseorum?Unde
    ipsePanlus?
    Namet
    ecjo,
    in-
    quil,
    J sraelitastim,
    cxseinine
    Abrahw,
    extribuBen-
    jamin (Rom. xi, 1).
    Crediderunt
    ergo
    in Dominum
    inulti deJ udaeis.J nde
    elecli sunl
    Aposloli
    : indecraut
    plus quamquingenli
    fratres, qui
    Doniinum
    post
    re-
    surrcciiouemvideremeruerunl
    (I
    Cor.
    xv, 6)
    : inde
    eianl cenium
    viginli
    in
    domo, quandoSpiritns
    san-
    ctttsadvenit
    (Act,
    i, 15,
    et
    n, 1-4). Quid
    autemdi-
    cit
    Aposlolus
    inAclibus
    Aposloloriim,
    ciini
    respue-
    renl verbumveritalis J udoei? Ad
    vos, inqiiil,
    missi
    cramiis
    ;
    secl
    quoniamrespuistis
    verbum
    Dei,
    eccecon-
    rertimusnosad Gentes
    (Acl. xm,
    46).
    Facla esl
    crgo
    (ransmigraiio
    in
    Babyloniam
    scctinduni
    spirilualein
    dispensationcmlcmporis
    Incnrnntionis
    Domini, quoc
    litnc
    praesignata
    est
    (emporc
    J eremirc. Sed
    quicl
    dicit
    J eremias
    iransiiiigranlibiis
    de his
    Babyloniis?Quia
    in
    paceipsorumerit, inquit, paxvesira(J ercin. xxix, 7).
    Cum
    ergo transmigraret
    etiam
    per
    Chrisiumcl
    Ajio-
    stolosIsrael in
    Babyloniam,
    hoc est
    Evangelium
    vc-
    nircl ad
    Gentes,
    quid
    dicit
    Apostolus quasi
    ex voec
    luncJ eremioe?Obsccro
    ergo primum
    oinnium
    fieri
    de-
    precationes,oraliones,interpellalioncs,graliarum
    aciio-
    nes
    pro
    omnibus
    homiiiibus,proregibus
    et
    litsquiin
    sub-
    liiiilale siinl
    constiluli;
    nl
    quielam
    el
    tranquillam
    vilam
    agamus,
    cumomni
    pietate
    etcaslilale
    (I
    Tim.
    n,
    1et
    2).
    Nondum
    erantregeschrisiiani,
    etorabat
    proeis.
    Orans
    crgo
    Israel in
    Babylonia,
    exauditusest. Exauditoesiint
    voces
    Ecclcsiac,
    facti sunt chrisliani : et videlisim-
    pleri quodfignraliter
    dictum
    est,
    fu corui
    pace,
    erit
    pax
    veslra.
    Acceperunl
    enim
    pacemChrisii,
    et destile-
    runl
    persequi
    Chrislianos
    ;
    ut
    jam
    in securilale
    pacis
    rrdificarentuf
    ecclesiarj,
    et
    plantareultir populi
    in
    agri-
    ctilitira
    Dci,
    ct fruclificarentomnes
    gentesfide, spe
    et
    cliariiate
    quoe
    est inChristo.
    15. ChrisiusinterJ udwos el Gentes
    lapis angularis
    in J echoniaadumbratus. Facta est
    transmigraiio
    in
    Babyloniam
    tunc
    per
    J echoniam
    , qui
    non est
    per-
    missus
    regnare
    in
    J udocoruingenle,lypoClnisii, quem
    J udsei sibi
    regnare
    nolueruiU. TransitumfecitIsrael
    adGenles
    ,
    idest
    proedicatoresEvangelii
    (ransierunt
    ad
    populos
    Gentium.
    Quidergo
    miraris
    quod
    bisnu-
    nieralur J eclionias?Etenimsi Christi
    figuramgerebat
    aJ udaeistranseuntis ad
    Geutoe;
    atlende
    quid
    estCbri-

    stus intcr J tidseosctGentes. Nonne


    ipse
    est ille
    lapis
    angulaiis?
    Altendein
    angulo
    terminum
    parietisunius,
    et iuitium
    parietis
    alterius.
    Usque
    ad
    ipsumlapidem
    metiris unum
    parielem,
    et ab
    ipso
    alterum. Bis
    ergo
    numerattir
    lapisangularis, qui
    comieclit
    ulrumquepa-
    rietem. J eehonias
    ergogeslans figuramDomiui,
    tan-
    qiiamlapisangularistypumpraelerebat.
    Et sicut J e-
    chonias
    regnare
    nonest
    permissusJ udseis,
    sedilum
    esl in
    Babyloniam;
    sicChrislus
    lapisquemreprobave-
    runt
    icdificantes, faclus
    est in
    capul anguli (Psal. cxvn,
    22),
    ut
    Evangeliumperveniret
    ad Genles. Noli
    ergo
    dubitare bisnumerare
    capul anguli,
    et occurrit libi
    mimerus
    scriplus; alque
    ita
    quatuordecimsunt,
    ct
    qttatuordecim,
    et
    quatuordccim
    : et non sunt lameii
    quadragimaduoegenerationes,
    sed
    quadrnginla
    ei una.
    Quia
    sicut ordo
    lnpidum
    cum
    per
    lineamreetamdiri-
    gilur,
    oinnes
    singillatimnumerantur;
    ciim
    aulemde-
    torquetur ordo,
    ut,
    angulumfaciat,
    illum
    lapidem
    ind'|
    lorqtielur oporlet
    bis
    numerari; quia
    et ndilluinordi-
    iiein
    perlinet, qui usqtte
    ad
    ipstimfinitur,
    et adillum
    qui
    ab
    ipsoincipit:
    sicordo
    generationumquamdiu
    in
    illo
    populohiansil,
    in bis
    septcno,
    id
    esl,
    intervallo
    non fecit
    angulum;
    cumaulcmdelortusordo
    est,
    ut
    Iransniigrarelur
    in
    Babyloniam,
    velul a J cchonia
    qui-
    darofacius
    estangulusjutcuiii
    in
    lypo
    illiusvcnerandi
    lapidisangularis
    bisnuinerare
    oporteret.
    CAPUTX. 16. Cur
    genealogia
    Christi deducitur
    per J oseph. J oseplt
    vents mariltts Marim. Altera il-
    lorum calumnialioest. Pcr
    J oseph, inquiunl, gcnc-
    rationes
    Christi,
    ct non
    per
    Mariamniimeranlur.
    At-
    lendal
    pnulisper
    Saiictitnsveslrn.
    Non, inqiiiunt, per
    J oseph
    debuil.
    Qunre
    non dcbuit
    per J oseph
    ?Nuni-
    quid
    nonerat marilusMarioc
    J oseph
    ?Non
    , inqiiiunt.
    Quis
    hoedicit?
    Scriplura
    enimdicit
    angelica
    auctori-
    tale
    quod
    maritus eral. Noli ihncre
    , iuqtiit, accipere
    Mariam
    conjugem
    tuam.
    Quod
    cniminillanalum
    esl,
    de
    Spiriiu
    sanctoest. Ei
    quoquejubetur
    ul
    puero
    no-
    mcn
    imponat, quamvis
    nondc seminesuonaio. Pa-
    rict, inquil, /i/mi,
    el vocabisnoinen
    ejus
    J esttm. Sed
    hocintcndii
    Scriptura, quod
    nonsil nalus dc semine
    J oseph,
    cumsolliciloundecssel illa
    gravis ulero,
    di-
    citur,
    De
    Spiritu
    sancloest. Et lainen
    paterna
    ei non
    aufertur auclorims
    ;
    cum
    jubetur puero
    nomen
    impo-
    nere.
    Denique
    ct
    ipsavirgoMaria
    benesibi conscia
    quod
    nonexejuscomplexuelconcubituconceperitChristum,
    lameneum
    patrem
    Christi dicit.
    17.
    J osephpaler
    Chrislia Maria dictus
    , quomodo.
    Cltrislusnonsc
    ncgntftliumJ oseph.
    Atlendilc
    quemad-
    modtim. Cum essct duodcciin annorum Dominus
    J estts Chrisltis sccundum
    lioniinem, qui
    secuudum
    Deumest ante
    lempora
    ct sinc
    lempore,
    remansit ab
    eis in
    tcmplo,
    ct
    disputabat
    cum
    senioribus,
    et ad-
    mirabantur
    super
    docirina
    ejus.
    Illi autemredeuntes
    de
    J erosolymisquaesieruiil
    illumincomilalu
    suo,
    in-
    (er eos scilicel
    qui
    secum
    ambulabaiit;
    et noii cum
    invenienles,
    lurbati rcdierunt
    J erosolymam, eunique
    dispulantem
    in
    templo
    cuni senioribus
    invenerunt,
    curo
    essel, utdixi,
    annoruiii duodecim. Sed
    quid
    nii-
    rum? VerbumDei
    liunquani
    tacet : sednon
    semper
    auditur. Invenitur
    ergo
    in
    lemplo,
    et dicit ei maier
    ejus
    :
    Quid
    nobis
    fecisti
    sic? Paler luuset
    ego
    dolentes
    qttwrebamus
    le. Et ille : Non sciebalis
    quiaoportel
    me
    inhisesse
    quw
    Patris mei sunt
    (Luc.
    n
    ,
    42-49)
    ? Hoc
    propterea dixit, quia
    Filius Dei erat in
    templo
    Dei.
    Templum
    enimilludnoti erat
    J oseph,
    sedDei.
    Ecce,
    inquit aliquis,
    non sc concessit esse filium
    J oseph.
    Atiendite
    aliquanto patientius, fralres,
    propter
    an-
    gusliaslemporis,
    ul sermoni sufficianl.Cum
    dixisset
    Maria
    ,
    Paler luuset
    cgo
    dolentes
    quwrebamuste: ille
    respondil,
    Nonsciebalis
    quia
    in his
    oportet
    meesse
    quw
    Patris mei suni? Nonenim sic sevolebat essefiliuin
    'illornm
    ,
    ul non
    inlelligerclur
    FiliusDei. Filius enlm
    Dei, semper
    Fiiitis
    Dei,
    crcans illos
    ipsos.
    Filius au-
    temhoniinisex
    temporc,
    nalusde
    virginc
    sine
    scniiua
    315 S. AUGUSTINlEPISCOPI 344
    maritali, parenlem
    tamen babebal
    utrumque.
    Unde
    lioc
    probamus?
    J amdixit
    Maria,
    Pater luusel
    ego
    do-
    lentcs
    quwrcbamus
    te.
    CAPUTXI.18. Mariwmodesliael humililasimi-
    landa
    femiiiis.
    Maria
    virgo
    el mulierdicla.
    Sijmbolum
    fidei.
    Prinio non csl
    proclcrmittenda,
    fralres,
    maxime
    propter diseiplinain
    feminarum,
    sororumno-
    sfraruni,
    lain sancta modeslia
    virginis
    Mnrioe.Chri-
    sturo
    pepercrat,angclus
    adeam
    venerat,
    et dixerat
    ei,
    Ecce
    concipks
    in
    utero,
    el
    paricsfilium,
    et vocabisno-
    nten
    ejus
    J esunt. Ilic crit
    magiitts,
    el FiliusAltissimi
    vocubilur
    (Luc. i, 51, 52).
    Merueral
    parere
    FiliumAl-
    tissimi,
    et erat humillima: necsemarito
    ,
    nec inor-
    dinc nominis
    praeferebat,
    ut
    diceret,
    Ego
    el
    paicr
    luus;
    sed
    ,
    Pater
    tuus,
    inquit,
    el
    cgo.
    Nonaileiidi(sui
    uteri
    dignitatem
    : setl altendit ordincm
    conjugalem.
    Wonenimhumilis Christus malrem suam
    superbire
    docuisscl. Paler luuset
    ego
    dolentes
    quwrebamus
    te. Pa-
    ter
    tttus, inquit,
    et
    cgo
    :
    quia caput
    mulicris vir
    (Ephes. v, 25). Quanto
    minus debenl
    superbire
    cac-
    teraefeminse?Namet
    ipsa
    Maria iuulier dicta
    csi,
    non
    corrupla virginilate,
    sed
    appellalione propria
    gentis
    suae. Dixit enimde DomiiioJ esu Chrislo et
    Apos(olus,
    Faclumexmuliere
    (Galat.iv,4):
    nonlamen
    inlerriipii
    ordinemel lexlumfidei
    nosirae,qua
    confue-
    murnatumde
    Spiritusancto,
    et
    virgine
    Maria.lllaeiiini
    virgoconcepil,virgopeperii, virgopermansii.
    Sedmu-
    lieresomnesfeminasilli
    appellaverunt,proprieiate
    lin-
    guse
    hebrserc.Audi
    evidentissimumcxemplum.
    Prima
    femiiia, quam
    fecit Deus
    sumplam
    dc lalere
    viri,
    an-
    tequam
    cumviro
    concumbcrel, quod posteaquam
    de
    paradiso
    exierunt scribitur facliim
    ,
    tanienmulier
    jam
    vocabalur,
    dicenle
    Scriptura,
    Formavil eaininmulk-
    rem
    (Gen.
    n,
    22).
    19. Chrislus
    palremJ oseph
    non
    negat.
    Obedientia
    pueri
    J csu imilanda
    pucris. Quod ergo rcspondet
    DominusJ esus
    Christus,
    Opotiebat
    meesseinhis
    qum
    Palris mei
    siinl;
    nonsicindicrUPalrcm
    Deum,
    ut ne-
    gel palremJ oseph.
    Unde hoe
    probamus?
    secundum
    Scripluraro, quac
    sicait: El dixitadillos: Nonscie-
    batis
    quia
    inhis
    qum
    Pairis mei stinl
    oportet
    meesse.
    Illi aulcmnonintellexerunl
    quid
    illis locutusesl. Et
    ciimdescendisset cum
    illis,
    vcnit
    Nazarelh,
    el eral sttb-
    dilusillis
    (Luc.
    n
    , 49-31).
    Non
    dixil,
    Erat subdUus
    niatri; aut,
    erat subditusei :
    setl, eral, inquit,
    sub-
    diittsillis.
    Quibus
    subdiiuserat? Noime
    parentibus?
    Ambo
    parenlcs
    erant, quibtis
    ille subdilus
    erat,
    ea
    (lignalionequa
    (iliusliomiuiserat.
    CAPUTXII.

    J aiiidudum
    pr.ccepia
    feminaeacci-
    piebant:
    minc
    pueri accipianl,
    ut
    obsequantur pa-
    reulibus
    ,
    eisquc
    sint subdili. Christomundussubdi-
    tus
    ,
    Chrisius
    parentibus
    subditus.
    20. Chrisltts et
    fitius
    el DominusDavid. Videlis
    ergo, fratrcs, quod
    uonita
    dixerit, Oporlet
    mein his
    quw
    Putrismei suutesse
    ,
    ut
    inlclligeremusquasi
    di-
    ctum,
    Vosnonestis
    parenies
    mei. Sed
    parentes
    illi
    lemporaliter,
    Pater ille
    sempiterne.
    Parentes illi (ilii
    hominis, Patcr ille Verbi et
    Sapienlisesuse,
    Paler
    Virtulissurc, pcr quaro
    cunctaformavit.Si
    per
    illam
    lormanlur
    nniversa, qurcaltingit
    a line
    usque
    ad u-
    nemforliter
    ctdisponil
    omniasuaviter
    (Sap.
    vm, I),
    per
    FilintnDei el iili formali
    sunt, quibus
    idem
    ipse
    postea
    lilius hominis subderelur. Et
    Aposlolus
    dicit
    cumfiliumDavid:
    Qui faclus
    esl
    ei, inquit,
    exse-
    mineDavid,
    secttndumcarnem
    (Rom.l, 5).
    Sedtamen
    ipse
    Dominus
    quxstioitemproponil J udaiis, quani
    in
    his
    ipsis
    vcrbis solvit
    Aposlolus.
    Cunt enim
    diccrel,
    Qui
    factus
    cst ei exseinineDavid: ad hoc
    addidit,
    se-
    citndum
    carnem,
    ul
    iiilcHigeretur
    sccunduni divinita-
    tem noncsse(ilius
    David,
    scdFilius
    Dei,
    Doininus
    David.Nani etaliolocosicdicit
    Apostolus,
    cumcom-
    mendarel
    slirpem
    J udoeorum:
    Quoruin
    palres, inquit,
    ex
    quibus
    Chrislus secundum
    carnem,
    qiti
    est
    super
    oinniaDensbencdiclusinsmcula
    (Id. ix, 5). Quod
    se-
    cunclumcarnem
    ,
    indc filiusDavid:
    quod
    autem
    super
    omniaDeusbenedictusin
    smcttla,
    indeDoniinus D.t-
    vid. Dominus
    ergo
    J udocisliocdicil:
    Ctijns
    esse
    filium
    dicitisCltrislum?
    Responderunl:
    David.Hocenimno-
    verant, quod
    facile
    cnpiebnnt
    cx
    pracdicaiione
    Pro-
    phetartim.
    Et vere
    ipse
    erat ex scmine
    David,
    sed
    secundumcarnem
    per virginem
    Mariam
    desponsalam
    J oseph.
    Cum
    crgo responderent
    Clirisliimfiliiimessc
    David
    ,
    ait illisJ esus :
    Quomodoercjo
    Davidin
    spiritu
    vocateum
    Dominum, dicens,
    Dixit DominusDomino
    meo,
    Sede u dextris
    meis, quotisqueponatn
    inimkos
    tuossub
    pedibus
    tuis? Si
    crgo
    Davidin
    spiritu
    vocat
    eum
    Domhmm,
    quomodofiliuscjus
    est? El non
    pottie
    runt
    respondere
    J udici
    (Matlh.
    xxn
    ,
    42-46).
    Sic ha-
    bemus in
    Evangelio.
    Nonse
    negavil
    filiuinesse Da-
    vid
    ;
    ut nescirent Dominumesse David.Eieiiimle-
    nebant in Christo
    quod
    fnclusest ex
    tempore
    : non
    in eo
    iiiielligebantquod
    est inailernilate.
    Quapro-
    pler
    doccreillosvolens divinitatem
    suam, quoestio-
    nem fecil de liumanilale sua :
    tanquam diceret,
    Scilis Cbrislumcssc filium
    David; rcspondelc
    mibi
    quomodo
    sit et Dominus David. Sed ne illi dice-
    renl,
    Nonest Dominus
    David; ipsum
    Davidlestem
    inlerposuit.
    Et
    quid
    dicit
    '
    ?Verum
    uliquc
    dicil. Nani
    el illudhabesinPsalmisadDavid
    dicenlem,
    De
    fruciu
    venlrislui
    ponamsuper
    sedemluam
    (Psal, cxxxi, U).
    EccefiliusDavid.
    Quomodo
    et Dominus
    David,
    qui
    fi-
    liusDavid?
    Dixit,inquit,
    DominusDomino
    meo,
    Sedead
    dexierammeam
    (Psal. (cix, 1).
    MiraminiDavidliliuni
    sttumDominum
    habere,
    cumvideaiisMariamsuuin
    Dominum
    peperisse
    ?Dominus
    David,
    quiaDeus;
    Do-
    niimis
    Dnvid, quin
    omnium: filiusauiem
    David,quia
    filiushominis. Idem
    Dominus,
    idemfilius: Dominus
    David, qui
    cnmin
    forma
    Dei
    essel,
    non
    rapinam
    arbi-
    tralusest esse
    mqualis
    Deo: filius auiem
    David, quia
    semelipsum
    exinanivit,formamservi uccipiens(Philipp.
    H,6,7).
    CAPUTXIII.21.
    Conjugiumfacil,
    noncommixtio
    camalis,
    sedcharitas
    conjugatis. Conjugati
    abslincnlcs
    exconsensu.Non
    itaquepropterea
    non fuit
    pater
    J o-
    seph, quia
    cummalreDomini non
    concubii.it;
    quasi
    uxoremlibido
    faciat,
    et noncbarilas
    conjugalis.
    In-
    tcndat Sanelilas veslra. Dicluruserat
    post aliquan-
    3
    Codexv.,
    t:t
    qui
    dicit.
    *4K
    SERMOLI. 546
    tum
    lemporis,
    Apostolus
    Chrisli in Ecclesia,
    Reli-
    quum
    est ut
    qtti
    habentuxores, lanquam
    non habentes
    sini
    (1
    Cor.
    vu, 29).
    El mtiltosnovimusfratres noslros
    fructilicaiiiesiiigrnlin.iniiomineChrislicxcoiiscnsuab
    invicemconlinere
    concupisccnlinm
    cnrnis,
    nonaulcm
    coiitinere nbinvicemtharitaiem
    conjiigalem.
    Quanlo
    illa
    repiiniilur,
    lanlo isiaforlius coiifirmaiur. Nonne
    siini
    conjugesqui
    sic vivunt,
    nou
    quacrenies
    abinvi-
    ccmfriiciuni carnis,
    non
    exigentes
    nbinvicemdebilum
    concupisceiili.ecorporalis
    ?El lamcnilla
    subjecla
    est
    viro
    , quia
    sic
    deeel;
    el lanlo
    subjcciior, quanio
    ca-
    stior : el ille uxorem
    diligit
    vere,
    ut
    scriplitmest,
    in honoreel
    sanciiftcatione(I
    Tliess. iv,
    4), lanquam
    cohcreilem
    gralise,
    sicul Chrislus, inquit,
    dilexit Ec-
    clesiam
    (Ephes.
    v
    , 25). Ergosi copnlacsl,
    si
    conjtt-
    giuni
    csl,
    si nonidco non est
    conjugium, quia
    non
    fil illud
    quod
    eliamin non
    conjuge
    fieri
    poicsl,
    sed
    illicite
    polcsl:
    utinani
    posscnl
    omnes;
    sedinulli non
    possuuL
    Non
    ergo
    ideo
    tlisjungant
    eos
    qui possunl,
    et
    propierennegent
    essevel iilum
    maritiim,
    vel il-
    Inmuxorein
    , quin
    nonsibi carnaliter
    iniscentiir,
    sed
    cordibus coiinectuntur.
    22. Carnaliscommixliononnisi
    procrealionis
    cansa.
    Tabitlmmalrimoniales. Adulleriumunde. Veniale
    pec-
    catum
    quttndo
    inusumalrinionii. Ilinc
    intelligitc,
    fra-
    trcs
    mei, quid
    senserit
    Sctiptura
    deillis
    pnreniibiis
    noslris
    , qui
    sic ernnt
    conjugaii,
    ul solam
    proleni
    de
    conjugibusquaerereiit.
    Tamcasle cnimhabebant
    illi,
    qui protempore
    el
    pro
    innre
    genlis
    stiioeliam
    plures
    habebaiii,
    ul nonaccederentad carnalemcommixtio-
    nem
    ,
    nisi
    procreationis
    causa
    ,
    vere habeiilcs eas in
    honore. Cseierum
    qui
    uxoriscarnem
    ampliusappelii,
    quamprrcscribit
    liines
    ille,
    libcroruin
    procreaiidorum
    causa,
    contra
    ipsas
    labulas
    facil, quibtis
    eam duxit
    uxorem. Recitantur
    (abuloe,
    et rccilanlur in
    conspe-
    ctu omniumatieslantium
    ,
    el
    reciiatur,
    Liberorum
    procreandoruro
    causa
    ;
    et vocaulur tabttbematrimo-
    ninles. Nisi ndhoc
    dentur,
    ndhoc
    accipianlur uxores,
    quis
    sannfrontednt filiamsuamlibidini alicrire?Sed
    ul iinii erubescnnt
    pnrcnies,
    ciim
    danl,
    recilnnlur la-
    bulas;
    utsinl
    soeeri,
    noulenones.
    Quidergo
    de tahu-
    lisreciialur? Liberorum
    procreandorum
    causn.
    Tergi-
    lur frons
    palrisatque serenntur,
    nuditn vocetabula-
    rum. Yideamus fronteni viri
    accipientis
    uxnrem.
    Erubescalel marilus aliler
    accipere,
    si crubcscit
    pa-
    ler alilerdarc. Sedsi non
    possui)l(alitjuandt)jam
    isia
    diximus), cxiganl
    debilum
    ;
    non
    progredianiur
    ultrn
    dcbilorcssuos. Et feminn et vir iiifirniitntemsunm
    in seconsolenlur. Noneal illeadalteram
    ,
    cl illaad
    alteruin: unde
    appellntuni
    cst adullerium
    , quasi
    ad
    alterum. Etsi
    egrediunlur
    metasmalrimonialis
    pacti,
    non
    cgrediantur
    metas
    conjugalis
    lori.
    Numquid
    hoc
    non est
    peccatuni, amplius quam
    liberorum
    pro-
    creandoruni necessitns
    cogit, exigere
    a
    conjuge
    de-
    biiimi? Esi
    quidempeccalum,
    sed veniale.
    Apostolus
    dicit,
    Hoc atttemdico secundumveniam: cuminde
    loquerelnr,
    Nolile,
    inquil, fraudare invicem,
    nisi ex
    consensuad
    tempus,
    utvacetis
    oralioiti;
    etiterumadid-
    ipsumeslote,
    ne vosteniet
    Salanas, propler ittlempe-
    ranliamvestram.
    Quid
    csthoc? Neultra vires
    aliquid
    vobis
    iniponatis;
    ne conlinentloa vobis iuvicem
    ,
    in
    adulteria corrttntis. Nevostentet
    Satanas, propler
    /
    lemperantiam
    vestram.Ei ne forle
    quodpermitlebntju-
    berevideretur
    (aliud
    esl enim
    jubere virtnti,
    aliud
    permittcrc infirmitaii),
    slalim
    subjtinxil,
    Hocaulem
    dicosecundum
    veniam,
    non secundum
    imperium.
    Num
    vellemomnesIwminesessesicutme
    ipsuin (I
    Cor. vu
    ,
    5-7). Tanquam
    diceret : Non
    impero
    ul faciaiis
    ;
    sed
    ignosco
    si fecerilis.
    CAPUT XIV.

    25. Dtiobtissitstcnlaculisconstal
    genus
    liumanum.
    Ergo,
    fralres
    mci,
    iuiendile.
    Qui
    liberorum
    procrcandorum
    causahabent uxores
    magiii
    viri, quales
    fuissc Patres
    legirous,
    ct roultis docu-
    menlis invenimus
    ,
    clamaniibiis omnino sinedubita-
    lione
    pnginis
    sanciis : si
    qui crgo
    viri
    propler
    crea-
    tionemtantummodoliberorumuxores
    liabent,
    si eis
    possel pratslari
    ut habcreiU filios sihe concubilu;
    nonneincflabili
    gnudio
    tnnluni bciieficiiim
    amplecte-
    renlur ? nonne curo
    ingenii
    Ioelitia
    susciperenl?
    Duo
    sunt enim
    operacnrnalin, qtiibus
    constal
    genus
    hu-
    maniim: in
    qurc
    duo
    opern prudenlcs
    el sancti ex
    oflicio
    descendunt; imprudentcs
    attteminca
    pcr
    cu-
    pitlitatem
    ruunl. Aliudcst enimad
    nliquid
    officiodc-
    scenderc,
    aliud in
    nliquid per cupidilatcm
    cadcre.
    Quro
    sunt isia
    , quibus
    conslat
    geiius
    humanum? Iu
    nohis
    ipsisprimum
    est, quod perlinet
    ad sumenda
    aliroenla
    (quaeutique
    non
    possunt
    sine
    aliquaper
    car-
    nemdelectatione
    sumi),
    manducare et bibere : si noii
    leceris
    ,
    morieris. lloc
    ergo
    unosuslenlaculo stal
    ge-
    nus humanum.
    pro
    modo naliiraesuoe
    ,
    manducandi
    et bibendi. Sed
    per
    lioc susteniacultim sustenlanlur
    hoinines
    quod
    adse
    ipsos
    nltinel : stiecessioni nuleni
    noti consulunt manducando et
    bibendo;
    sed uxores
    ducendo. Sic enim constat
    genus
    humaiuini
    , primo
    ui vivant liotnines : sed
    quia diligcntiaquantnlibet
    corpori
    ndhibitanon
    possunt ulique semper
    viverc;
    consequensprovisioest,
    ut nasccntes succedanl mo-
    rieniibus.
    Quia
    ilaest
    genushuniniuim,
    sicut
    scriplum
    csl,
    quomodo
    foliainarbnrc : sedinarbore
    olea,
    vel
    lauro,
    vel
    aliquabiijusmodi, qusetiiinquam
    sinecoma
    csl;
    sed lamen non eadem
    semper
    habet 1'olia.Nam
    quomodo scriptum est,
    alia
    gencrat,
    ct alia
    dejicit
    (Eccli. xiv,
    18-19)
    :
    quia
    ca
    quoe
    siiboriuntur,
    succe-
    diinl ruciilibus aliis.
    Seniper
    enim
    dejicit
    folia
    ,
    sem-
    per
    foliisveslitnest. Sic et
    gentis
    humanum
    quotidic
    morieniiiiindetrimehlanoiiscntit^persupplemcntana-
    sceiiiiiiin:et sic
    pro
    modosuostat universa
    speciesge-
    nerishumani;
    clsiciitfolia innrborc
    semper videntur,
    ita
    plena
    bominibuslerra
    conspicitnr.
    Si auteminorereii-
    lur
    laiituii),et
    non
    nascercnlur;
    vclutarbores
    quaedam
    omnibus
    foliis,
    iialerra oronibushomiiiibus
    nudarctur.
    21. Ad vitmnecessariaalii
    libidine,
    alii ratione
    ducuntur. Ciim
    ergo
    sic subsistat
    genus humanum,
    ul necessaria sint tluo suslenlacula
    ,
    de
    quibus
    satis
    diclum
    est;
    ad
    utrumquesapiens
    et
    prudens
    et fidclis
    ofiicio
    descendit,
    nonlibidiuccadit. Admanducaiidum
    et bibeiiduni
    qiinm
    roulti voraciter
    irruuni,
    ibi
    ponen-
    les lotam
    vilam, quasi ipsam
    causani vivendi ?Nnm
    347 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    318
    cumideo
    maiiducenf,utvivant;
    ideose
    pulantvivcre,
    ut manduceiit. Istos omnis
    sapiens rcprcliendit,
    ct
    maximediviuaScripiura, edaces,
    ebriosos.
    helluones,
    qttorum
    Deus venter esl
    (Phiiipp.
    m, 19).
    IIIos nd
    liicnsam11011
    ducil,
    nisi
    concupiscenliacamis,
    non in-
    digcniin
    refcctionis.
    Iinque
    isli cndunt in cscam et
    lioiuin.
    Illi aiitem
    qui
    dosceiidimt ex officio vi-
    vcndi,
    ncmitlco
    vivutil,
    ul
    comedanl;
    sed idcoco-
    iiicdiinl,
    ut vivanl.
    Itaque
    islis
    prudcnlibus
    el tcni-
    pcianiibtis
    si offerrelur ul sinecibocl
    potuvivcrenl;
    qnanio gaudioanipleclercntur
    hoc
    beneficium, utquo
    caderc
    nonconsueveiiiiU',
    necdescendcre
    cogcrentiir;
    sc<l
    sonipcr suspendercntur
    in
    Domino,
    non
    deponeret
    coriini iiitenliones necessilas fulciendarum
    corporis
    iiiinaruin?
    QuomodopulalisEliam
    tanclum
    accepisse,
    quando accepit
    caliccm
    aquoe
    ct
    collyridainpanis,
    ut
    satis ei esset in niimenlum
    quadraginta
    dierum
    (III Reg.
    xix,
    6-8)?
    Curo
    niagnaulique
    I.tlitia :
    quia
    propler
    oflieiuui
    viloe,
    non
    propier
    scrviiutemconcu-
    pisccniire,
    iiiandiicnbaiel bibcbnt.Tenlalioc
    praistarc,
    si
    pos-is,
    homini
    tpiibeat'Uudinem
    lolamet lelicilalem
    in
    cpnlis, innqunni pecus
    in
    prrescpi,
    consiiliiit. Odit
    beueliciuni (iiiiin
    , repellit
    ase
    , pcenani pttiat.
    Sic et
    in ilioofficio
    conjugali,
    libidinosi honiincsuxoresnon
    propier
    alitid
    qitrcruul
    : el ideovixtandeni
    ipsis
    uxo-
    ribus coulcnli siinl.
    Atquc
    uiinamsi aufcrrc non
    pos-
    suiit aul noluiil
    libidineui,
    non ultra cam
    progrcdi
    siunni,
    qiiaiuprocscribil
    dcbitum
    uxoriuin,
    eliam
    quod
    infiriiiiiali.cniicediiur.
    Scd
    planelnli
    homimsi
    diccres,
    Quare
    dticistixnrcin?
    rcspontlerel
    libi foriasse vere-
    ctn.daius
    ,
    Propler
    (ilios. Si
    quis
    ei
    dicercl,
    cui sine
    ulladiibiintione crcdercl, Polens esl dare
    tibi,
    et
    oiniiinodabit libi Deus
    filios,
    etiamnon
    operanli opus
    illuil cumuxore : ibi cerle
    concluderelur
    aique
    fate-
    reiiirquod
    iioii
    propler
    filios
    qurcrebat
    uxorero. Con-
    fiienfur
    crgo
    infirmilntcm:
    accipiat quod
    oflicioseac-
    cipcrepradendebal
    2.
    CAPUT XV.

    23. Patribus concessiitnItabere
    mullas uxores ad hoc tanlum ul
    filios procrearenl.
    Sic illi
    priorcs sancti,
    homines
    Dei,
    filios
    quserebant,
    filios
    suscipere
    volcbant. Ad hoc unuro
    jungebnntur
    fcniiiiis
    ;
    ad lioc leminis miscebanlur
    ,
    ut filios
    pro-
    crearent. Ideoillis
    perroissuin
    csl ul
    plures
    haberenl.
    Nainsi libidoiinmnderata
    placcrel Deo, sicpermitte-
    re ur illo
    icmpore,
    ut tinafeminahaberel
    pluresviros,
    quoinodo
    unusvir
    plures
    feminas.
    Quarc
    omnesfemi-
    liiucasioenon liabebant
    amplius
    uno
    viro,
    vir anlem
    plures
    fcminas: nisi
    quiaplurcs
    habere feminastinuin
    viruni,
    pertinet
    ad
    prolis numerosilalem;
    tuianuiem
    femini non
    quo plurcs
    habuerit viros
    , plures polcrit
    parcre
    filios?
    Quapropter, fraircs,
    si Palres noslri
    nmi ol) aliud
    qiiam
    ad libcros
    procreandos junge-
    banlur el niiscebanlur
    feminis;
    magnum
    illis cssel
    gaiulium,
    si
    praeler opus
    illtidcarnnle
    possent
    bnberc
    filios,proptcr quos
    hnbendosndilludnoii libidineruc-
    bnul,
    sed officiodeiccndebaiil.
    Propter
    hoc
    J oscph
    '
    Apud
    Lr/. oioissafuernt
    ncgalio, qure
    rcstituiturhic
    ex MSS.
    8
    llainMss.Atin
    I.ov.,officioseaccipereprmtendebat.
    noncrat
    pater, qtiia
    sine
    concupisccntiaparnis
    srisce-
    perat
    filium? Absit ut hocsenliat caslilas
    Christiana,
    quod
    nec J udaica senliebal.
    Diligiteuxqres vestras,
    '
    scdcasic
    diligile. Usque
    adeummodum
    carnaleopus
    \
    expetile,
    ul filios
    proereeiis. Etquia
    nonaliter
    pofestis
    habere
    (ilios,
    adilludcum doloredescendite.
    Poona.
    est enim illius Adam
    ,
    de
    quo
    exorti snmus. Nonex-
    tollamur de
    paenn
    nosirn. Ptenaesl illius
    qui
    mertiit !
    niorialilcr
    gignere; quinpeccnlo
    mortaliseffectusest.
    Ilisampoenam
    non subtraxil
    Deus;
    ut nieminissetbo-
    mo unde
    revocatur, elquo vocatur;
    et
    qiioereretilliim
    amplexum,
    uhi nulla
    potest
    esse
    corruptio.
    2G.
    Dignitasvirginalisccepit
    amalreDomini.
    J oseph
    quomodo
    vere
    pater
    Clirisli.
    Adopliofiliorum.
    Filii nalu-
    raleset
    filii conjugales.
    In illo
    ergo populoquiaopotic-
    bal fieri abundanlem
    propagalionemusque
    ad Chris
    luro, per
    numerositalem
    plebisin quaproefigurarentur
    omnia
    quseprocfiguranda
    erant Ecclesioe
    documenta,
    habebanl officiumducendarumtixortim
    per quas po-
    puluscresceret,
    in
    quopopuloproesignaretur
    Ecelesia.
    CAPUTXVI. Al ubi nalus cst
    ipse
    Rex omnium
    gentium, coepitdignitasvirginalis
    a Malre
    Domini,
    qiiai
    et filiumhabere
    meruit,
    cl
    corrumpi
    nonme-
    ru.il. Sieut
    crgo
    erat illud
    conjugium,
    et sineullacor-
    rupiioneconjugium
    : sic
    quod
    casle uxor
    peperil,
    cur
    non cnsieinaritus
    acciperel?
    Sicul enimcaste
    conjux
    illa
    ,
    sic illecaste maritus: et sicut illacaste
    mnler,
    sicillecasle
    palcr. Qui crgo
    dicit, Nondebuit dici
    pa-
    lcr, qtiia
    non
    sicgenuera( filium;
    libidinem
    qurerit
    in
    procreandis liliis,
    noncharilalis affecium.Melius
    ille,
    quod
    alius cnrne
    implcredesidcrat,
    animo
    implebnt.
    Namet
    qui adoptanl filios,
    casiius eoseorde
    gignunt,
    quos
    carnc non
    possunl.
    Y7idele
    , fratres,
    videte
    jur.i
    adoptionis, quomodo
    fil bomofilius
    cujns
    semine na-
    ttis non
    cst;
    ut
    plus
    ineo
    juris
    habeat voluntasado-
    ptanlis, quam
    nalura
    gignentis.
    Ila
    ergo
    nonsolum
    debuit esse
    pater J osepli,
    sed maximedebuit. Nnmet
    defeminis
    quoe
    uxoresnon
    sunt, gencrant
    hominesfi-
    lios,
    et dicuniur filii
    nalurnles;
    et
    praoponunlur
    eis
    filii
    conjugales. Quanlum pertinet
    ad
    opus carnis,
    sequaliler
    nali sunt : undeisti
    praeponuntur,
    nisi
    quia
    castior esl uxoris
    charitas,
    de
    qua
    liberi
    procreaniur?
    Nonillic allendilui commixtio
    carnis,
    qure
    in
    utraquc
    J eminn
    par
    csl. Ubi vincit
    uxor,
    nisi affectu
    fidei,
    af-
    feclu
    conjugii,
    affeclusincerioris
    casliorisque
    charita-
    tis? Si
    ergo posset
    deuxore
    quisquam
    sineconcubilu
    suscipere
    filios
    ,
    nontanto debuit
    Iretius,qiianto
    est
    illacaslior, quamdiligit amplius?
    CAPUTXVII.

    27. Duo
    palresJ oseph
    ad conci-
    lianctosMalthwumel Lucamrecte admilluntur. Ilinc
    jam
    etiamilludvidele
    posse
    fieri ut unus bonioiion
    solumduos filios
    habeai,
    sedetduos
    palres.
    Nominata
    enim
    adopiionc,
    occurrat
    cogilationibus
    veslris
    posse
    fieri. Dicitur enim
    ,
    Duos(ilios
    polesl
    habere
    liomo,
    ditosaulem
    palresnon potest.
    Imoinvenitur
    pOsse
    ha-
    bereetiamduos
    patres;
    si unus semine
    genuit,
    alius
    dileciione
    adoplavil.
    Si
    ergoposstint
    uni hominiesse
    duo
    patres; potuit
    et
    J oscph
    duos
    palres liabere,
    ab
    altero
    generari,
    ab altero
    adoptari. Qnodsipoiuit,
    SF.RMOLl.
    550
    quid
    caltmiiiianlur illi, qui
    dictinl alias
    generaiioncs
    seeutuhi esseMaulirctim,
    aliasLiicam? El revera in-
    vchinius, quod
    rilinsseculus est
    ille,
    ali.isille. Nam
    MallhaeusJ acob
    patrein
    dixil
    J oscpb
    . Lucas nuleiii
    Hcli. El
    polesl quidem
    videri tiniis
    homo, cttjus
    filius
    cr:U
    J oSeph,
    bahuissc duo nomina. Scd
    quod
    avoscl
    ]-roavos
    ei
    aliossiiperius progencratorcs
    divcrsosenu-
    ineranl, inque ipso
    nuiiicro
    plures niius,
    nlius
    pau-
    clores;
    manifesteostcnditiir babuisseduos
    paircs
    J o-
    sepli.J am
    remoln
    quocslinniscaltimiiin,qtiia
    lieri
    posse
    i:'.niiifesiaratio clemonstrnvil
    ,
    alium
    palrem
    csse
    qui
    genuil,
    nliiim
    qui ndoplnvil;
    duobus
    palribus
    consii-
    lulis,
    nuii cst mirumsi avi et
    [iroavi
    et creteri
    parenles
    : sursuni versttsa
    diversispatribusdiversi
    nuincrenlur.
    '
    CAPUT XVIII.

    28.
    Adoplio
    in sacris Liileris.
    Antiqitonim
    cumancillisconcubilus
    quomodo
    sineadut-
    itrio. Nec vobis videalur
    jus adoplionis
    a
    Scriptu-
    ris nostris
    alienum,
    et
    quasi
    iil cousintudine huma-
    nnrum
    legiim
    animadversmii,
    illi aucioriiati diviuo-
    ruoi Libroruro non
    posse congruere. Anliqiia
    eniin
    rcsest.elin ipsiseloquiis
    ecclcsiasticis iisilata,
    ut
    iioti sola
    origo
    seminis
    generet
    filitim,
    sed
    etgraiia
    voluntatis. Namet mulieres de scniinevirorttrosuo-
    rumcx ancillis
    natos,
    si
    ipsae
    non
    pepcreranl,
    filios
    adoplabant; quin
    eliamul cis
    gignerenltir
    ,
    roarilis
    imperabaiU
    : sicutSava
    (Gcn. xvi, 1-4),
    sicut
    Rachel,
    sicut Lia
    (Id.
    xxX, 1-9).
    In
    quO
    officioviri adiilteriuni
    lioii coihinittebant:
    quia
    uxoribus in ea
    re,
    qure
    ad
    conjugale
    debilum
    perlinel,
    obediebant;
    secundiiinid
    quod
    dicit
    Apostolus,
    MulkrnonItabet
    potcslatem
    cor-
    poris
    Siti,
    sedvir : similiteretvir nonhabet
    poteslalem
    corporis
    sui,
    sedmulier
    (I
    Cor. vn
    , 4). Moyses
    eliam
    nnlus ex Hebrsea
    malre,
    el
    expositus,
    a filiaPharao-
    nisesl
    adoptatus (Exod. n).
    Nonerant
    quidemipsae
    juris
    formulse
    quoe
    siint modo : setl arbiiriumvolun-
    tatis
    pro
    ttornia
    legis
    hnbeba-lur;
    sicutet alio~locodi-
    cit
    Aposlolus,
    Quiagenleslegem
    non
    habenles,
    nalura-
    liter
    quwlegis
    sunl
    faciunl (Rom. n, 14).
    Si aulemfe-
    minis licebal eos filios
    facere, quos
    non
    ipssepeperc-
    rant: cur non et
    viris, quos
    non
    ipsi genuerant
    ex
    semiiie
    carnnli,
    sedex dilectione
    adopiandi?
    Nani ct
    ipsum
    J acob
    palriarcham
    tanlorum filiorttm
    patrcro,
    legimiis
    lamen sibi filios fecisse
    nepotes suos,
    (ilics
    "
    J oseph,
    iladicentem: Isti duomihi
    erunl,
    cl
    accipient
    terrumcum
    fratribtts
    suis
    ; qiws
    dtios
    genueris
    libi sint
    {Geit.
    XLVIII, 5, 6).Nisi
    forle
    quis
    dixerit
    ipsuni
    ado-
    pliohis
    vefbum,
    non invenifi in
    Scripluris
    sanctis.
    Qoasi
    vero
    quidquam
    inlcrest
    quo
    vocabulo
    appelle-
    lur,
    cunl
    resipsasit,
    ut liabeal filium
    mulier, qttem
    carne hoh
    pejierit;
    aut
    aliquemvir, queiii
    carnenon
    gcriuit.
    Et liie
    quidcm
    non
    fepugiiaiiie
    non vocet ado-
    piatnm
    J oseph,
    dummodoconcedal eumfiliumesse
    poitiisse
    eliam
    ejus
    de
    cujus
    carne non erat natus.
    Quanquarii
    Paulus
    apostoius
    eiiam
    adoptionis
    nomen
    assiduecommemoret,
    et in
    niagno
    sacramento. Nam
    ciiffl DominumnosirumJ csumChrislumuuicumDei
    Filiuin
    Scripturaleslelnr,
    fralres cl cohseredes
    quos
    haherc
    dignalus
    est, adopiionequadam
    divinae
    graiioe
    fieri dicit. Cum
    autcmvenit, inquil, pleniludotemporis,
    misil DeusFiliiimsuiim
    factum
    ex
    muliere, fticlum
    sub
    Lege;
    ut ecs
    qui
    sttb
    lcge
    erant
    rcdimeret,
    ul
    adoplioitem
    filiorumreciperemus(Galul, IV,
    4e/5).
    El alioloco :
    In
    nobismelipsis, inquil, ingemiscimiis, adoptionem
    exspectanles,redeuiplionemcorporis
    noslri
    (Rom. vm,
    25).
    Rursus ct de J udoeisctimdicerel:
    Opiabainego
    ipse
    (tnaiheinacsseaChristd
    profralribus meis, cogna-
    tissecuiidunicarnein
    , qui
    sunl Israelilw:
    qitorum
    est,
    inqsiit, adoplio,
    et
    gloria,
    cl
    Teslamentum
    ,
    et
    Legis
    conslitulio;quorumpalres,
    el cx
    quibus
    Christussccuu-
    dum
    cariicin,
    qui
    est
    super
    omniaDcusbenediclusinsw-
    culu
    (ld. ix, 5-o).
    Ubi osiendit vetusium
    apud
    J u-
    dseosfuissevcl nonieii
    adoplionis,
    vel
    ipsamrem;
    sicut
    Testamentum el
    Legis
    conslilulio
    , quse
    simul com-
    memorat.
    CAPUT XIX.

    29. Filii
    proprio quodatn
    modo
    apud
    J udwos. GenerationesDomini varie ab
    Evange-
    lislis sine mendacio numeralw. Iluc
    acccdil, quia
    crat alius inoilus
    proprius J udoeorum, quo
    fieret ali-
    quis
    filius
    ejus
    dc
    quo
    nonesset carnaliter naius. Pro-
    pinqui
    enim
    propinquorum
    suorum sine liberis dc-
    fuiielorumdiicebanl uxorcs
    ,
    u( scmendefuncli susci-
    larenl
    (Deul. xxv, 5, 6;
    Matih.
    xxu,
    24).
    Ilaillc
    qui
    linsccbalur,
    el illiuscral filiusde
    quo
    iiascebatur
    ,
    ct
    iilius in
    cujus
    sticcessionenascebalur. Hsccdicia
    sunt,
    iio.
    qiiisiiiiam
    existimans ficri non
    posse,
    utrecte unius
    hominis dtio
    paires
    commemorenlur
    , quenilibet
    Evangelistarum qtii gencraiiones
    Doinini narrave-
    runl, sacrilega
    calumnia
    quasi
    de mendaciocrimi-
    naiidum
    putel
    :
    praesertim
    curo
    ipsiseorum
    verbis
    nos videamus admonitos. Mallhseus
    quippe, qtii
    eum
    patrem
    coinmcniorare
    intelligilur ,
    a
    quo genilus
    est
    J oseph,
    ita
    generationes enumcrat,
    Ille
    genuit illum,
    ut ad hoc
    pervenirepossit quod
    ait infine
    ,
    J acob
    ge-
    nuit
    J oseph.
    Lucas
    vero, quia
    non
    proprie
    dicilur
    ge-
    nitus, qui
    vel
    adoptione
    efficitur filius
    ,
    vel insucces-
    sionemortui ex illa
    quoe
    uxor
    ejus
    fuit
    nascilur,
    non
    dixit,
    Heli
    gcnuit J oseph; aul, J oseph quemgenuit
    Heli :
    sed, qui fuil, inquit, filius
    Heli
    (Luc. m,
    25) ;
    sive
    adoptando,
    sivea
    propinquo genilus
    in morlui
    successionenasccndo.
    CAPUT XX.

    50.
    Quare
    per J oseph
    numeranlur
    ,
    non
    per
    Mariam. J am vero illud
    quia
    movere non
    dcbel, quareper J oseph ,
    el non
    perMariam gcnera-
    tiones nunierentur
    ,
    salis
    dictumesl:
    quia
    sicut illa
    sinc carnali
    concupiscentiamaler,
    sicillesinecnrnali
    commixiione
    pater.
    Per illum
    ergo descendant,
    et
    per
    iliumascendant
    generationes.
    Neccuro
    proptcrca
    separemtis, quia
    defuit carnalis
    concupiscentia.
    Ma-
    jor puritas
    coiifirmet
    palcrnilalem
    : rte
    ipsa
    sancla
    Marianos
    reprehendat.
    Illaenimnomen suum
    prae
    ponere
    noluit marilo
    suo;
    sed
    dixit,
    Paler tuus el
    ego
    dolentes
    quwrebumus
    le
    (Luc. n, 48). Non
    ergo
    facinnt
    perversi niurinuraiores,
    qttod conjux
    casla
    non fecit. Niimeremus
    ergo per J osepb
    :
    qnia
    sicut
    casie
    inaritus,
    sic caste
    pnter
    est. Sed
    pra'poiiami)s
    virum feminx ordinemiluraeel
    legis
    Dei. Narosi re-
    nioloillo illaroconstituamus
    ';
    dicit
    ille,
    el recte di-
    1
    MSS.,
    xamsi remoto
    illojamconsiiluamus.
    551
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    352
    cii, Quarc
    mc
    scparastis? Quare
    non
    per
    roe
    genera-
    tiouesvel
    ascenduiil,
    vel descendunl?Andicilur
    ei,
    Quia
    iicinIII
    genuisliopere
    carnisitnu?Sed
    respnnde-
    bii.
    Nuinquid
    el illa
    operc
    camis sttrc
    peperil? Quod
    Spiriius
    sancins
    opcralusest, ulrisquc opcnUus
    esl.
    6'aiii
    esset, iiiquit,
    hoino
    jusius.
    J usiiis
    ergovir, jusla
    feinina.
    Spirilus
    sancttis in ninbtirum
    juslilin
    re-
    quicsccns,
    ambobus filiuni dedil. Sed in co sextt
    queni p.ircrcdccebat,
    opcralus
    est
    boc, quod
    etiaro
    niariio nisccrelur.
    linque
    ambobus dicil
    angeltts
    ut
    piicro
    noiiieii i <
    ponanl;
    ttbi
    pareiitutn
    dcclarntttr
    au<'lorilns.Nani ct Zachnrias ciimadbiic muliis cs-
    set,
    (ilionato roaler nnmen
    imponebal.
    El cumilli
    qui
    aderanl iniiuerenl
    palri quid
    eumvcllel
    vocari,
    acccplispugilliribus
    Iroc
    scripsil, quod
    illn
    jam
    di.vc-
    ra(
    (Id. i, 00-ii5).
    Diciluret
    Marirc,
    Ecce
    concipicsfi-
    littm
    ,
    etvocabisnoinen
    cjus
    J csum
    (Ibid., 51)
    : dicilur
    ciiamad
    J oscph,
    J osephfili David,
    ncmeiuerisacci-
    pere
    Muriam
    conjugem
    tuam
    Quod
    enimin canulum
    est,
    de
    Spiritu
    sanctocsl, Pariel autem
    fitiitm,
    ct vo-
    cabisiwmeit
    cjus
    J esum: hicsalvabil
    populum
    suuma
    pcccatis
    eorum
    (Maiih. i, 20, 2).
    Dicilur eliam
    ,
    /.'(
    peperil
    ei
    filiuin(Luc. H, 7)
    : ulii omniiio
    prtlcr
    non
    carue,
    sedcliariialefirmalur. Sic
    ergopaier
    siculi csi.
    Caiilissiinecnini
    Evangelislae
    et
    prudeniissimepcr
    illitm
    niimeraiit,
    siveMalilneusdesceiidensabAbra-
    bani
    usque
    ad Ci.risluin
    ,
    sive Lucas ascendens a
    Cbrislo
    per
    Abraham
    usqtie
    ad Deutii.Ulcdcscendens
    numeral,
    illo ascendens
    ,
    ambo
    per J oseph. Quare
    ?
    Quiapaler. Quarepalcr? Quia
    lanto firmiiis
    pater ,
    qiiaulo
    castius
    paler.
    Aliter
    quidempttlab
    <turcsse
    paicr
    Doinini noslri J esu
    Clirisli,
    scilicetsicul cicieri
    patres
    carne
    generantes,
    non solo
    spiriluali
    afieclu
    Iiberos
    suscipientcs.
    Namdixil et Lucas
    , Qni
    pulaba-
    tttr csse
    paier
    J esu
    (Id.
    ui, 25). Quarc pulabatur?
    Qtiia
    liumatin
    pttlnlio
    et cxistimatioillucferebalur
    ,
    qnod
    sol.'t abbominibus ficri. Non
    ergu
    descinine
    J oi-epli
    Doniiuus
    , quainvis
    hoc
    puiarelur
    : el tame
    pielali
    et cbarilali
    J oscph
    natusesl dcMaria
    viigine
    fiiitn, iiletnque
    FilittsDei.
    CAPUTXXI.51.Cur
    Malihwusdescendensnuincrat,
    Lucasveroascendens.Setl
    quarc
    illedcsccndensnii-
    mcrat,
    qttare
    isleascendens?
    Quod, quoeso,intciitc,
    quaiilum
    Doiiiintis
    adjiivcrit, audiaiis, jam
    sccuro
    aniiiio
    ,
    ei abonini ninleslincalumniarumnodosarum
    libcio. .Maiilneusdesccndit
    pcr generntiones,ulsigni-
    licci dcscendeiiiemDoniiiuimnoslrumJ cstimClui-
    sluni nd
    ponanda
    nostra
    pcccata,
    ul inscmineAhra-
    hain lieiiedicerenlur omiies
    gcnlcs. Proplcrea
    nou
    incpil
    ab Adam: loiuni cnim
    genus
    humanumab
    ill".
    Neque
    aNoe:
    quia
    el ab
    ipsa
    fainilia
    posl
    dilu-
    viiini OIIIIIC
    genus
    liiiroanunicxorium esl.
    Neque
    ad
    prnplictiiu adiinplelioncm polcrat peiiiuere
    hoino
    ChristusJ csusex
    Adaiu,
    ex
    qtio
    suiil ouines
    homiucs;
    iiul ex Nue
    ,
    cx
    CJ IIO
    ritrsusoinnes hoiniiies: sctl cx
    Alirahnin
    , qni
    iiinc clcclttses!iu
    enjus
    scinincbenc-
    tlic.rciiliir onincs
    genics,
    citni
    jaui gentibiis plenn
    'ral leria. A.ccndil auicni
    Lttcas,
    mui
    incipiens
    ab
    ip^o
    naii Dotninicxorclio
    generaiioiies
    enunierarc
    sedabeo
    loco,
    ubi eumnarrat aJ oanne
    baptizatum.
    Sicul aulemiu Douiini iiicarnaiione
    suscipiunlur
    ab
    eo
    gcneris
    huiunni
    porlandapeccala,
    sic in
    Baplismi
    consecratione
    purganda. Ilacpie
    illcdescendentemsi-
    gnificans
    atl
    peccataporlanda, generaiiones
    deseen-
    dens eiiumerat : isle auleni
    ascendens, significans
    purgaiioiiempeccatorum,
    non
    ulique suorum,
    sed
    iioslroruin,
    nscendens
    generationes
    eniimerat. Sed
    illetlescendil
    per
    Salonionem
    ,
    in
    cujus
    mairc
    pecca-
    vit David: isteascendil
    per
    Nalhnn
    ,
    alterumfilium
    ejusdcmDavid,pcr qiteni()
    n
    peccatopurgatus
    est.
    Lcgimus
    cnini
    quod
    Naihnnad ctimmissns
    est,
    ul
    eiini
    redarguerel,
    et
    per pceniteiiliam
    sanaretur
    (II
    Reg. xn).
    Occurrerunt ambosibi in
    David;
    ille des-
    cendcns,
    isieascendens: el inde
    usque
    ad
    Abraham,
    vel nbAbrahani
    usque
    ad Davidinnulla
    generalione
    diversi siint. Ita Christus et filiusDavid
    ,
    ct filius
    Abrabnni,
    transit ad Deum.Ad Deuiu
    quippe
    nos
    oporlet
    iu
    Baptismo
    rcnovaios a
    peccatorum
    aboli-
    lioneretluci.
    CAPUTXXII.

    52. De
    quadragenario
    numero in
    generationibus
    Dotnini.
    Quadragenarii
    nuineri
    significa-
    tus. In
    generaiionibus
    sane
    quas
    enumcral Mal-
    lliscus,qiiadragenarius
    iiumeriiseminet. Ilabentenim
    islutnmorcmdivinae
    Scriplurac,
    ul
    quod
    exccsserit
    cerlos nrliculos iiumerorum
    aliquando
    non
    compu-
    (eiU.Sicciiam
    quadringenli
    anni dicunlur
    post tiuos
    egrcssuscsi populus
    Israel ex
    .cEgyplo(Gen.xv, 15,
    et
    Act.
    vii, 6);
    cumsint
    quadringenli triginla.
    Sicel una
    gencraiio qnre quadragenaritini
    numerum
    excedil,
    nonauferl huic ntirocro
    principaiiim.
    Hieaulemnu-
    inerus viiam
    significal,qtia
    in hac lerra
    laboratur,
    quamdiuperegrinanmr
    a
    Domino,
    in
    qua
    necessaria
    cst
    dispensaiio teinporaliier praedicandae
    verilatis.
    Denarius ciiiin
    numerus,
    quo significaturperfectio
    bealiludinis,
    quater niultiplicalus, propter tenipus
    quadripartilum,
    el niundum
    qiiadriparlilum,qtiadra-
    genarium
    iiunicruinfaeit.
    Proplereaquatlrngiiitn
    die-
    bus
    jcjunattimcsl,
    et a
    Moyse(Deui. IS,9),
    et abElia
    (III Reg. xix, 8),
    etab
    ipso
    MedialoreDominonoslro
    J csuChristo
    (Matih. iv, 2)
    :
    quin
    inhoc
    tempore
    ne-
    cessariaest a
    corporalibus
    illecebrisconlincntia.
    Qua-
    dragintaquoque
    aniiosinercino
    populusperegrinatus
    est
    (Num.
    xxxn, 15)
    :
    quadraginia
    dicbiisdiluviuin
    faclumesl
    (Gen.
    vn,
    4). Quadragintn
    dies
    posl
    resur-
    reclioneni Doniinuscum
    discipulis
    cmiversnlus
    esi,
    pcrsuadens
    cis rcsuscitali
    corporis
    verilateni
    (Aci. i,
    5)
    : ubi
    significnvil
    in hac
    vila, quaperegriuauiur
    a
    Domino,quod
    numcrus
    quadragenarius,
    sicul dictuui
    csi, mjvlice
    insinual iiccessariamnobis nicniorinin
    Dominici
    Corporis,qunm
    inEcclesin
    facimus,
    donec
    vcnial
    (l
    Cor.
    xi, 2G).
    Adhanc
    ergo
    vilam
    quoniam
    dcsccndii Doiniims
    noster,
    el Verbtimcaro factum
    est,
    ut traderetur
    propier
    delicta
    nostra,
    et resur-
    gcret propter juslificalionem
    noslram
    (Romiv, 25);
    imadrageiiarium
    iuinierumMatihrcussecutusest: ut
    (a) verius,
    per
    cujus
    nominis
    prophetam.
    Quia
    nonldem
    bomo
    ,
    sedalteriuit
    cjustleinuoiniiiis,
    ex Helract.lib.
    2,
    cap.
    1(J .
    555
    SERMOLIl. 534
    una
    generalio quse
    ibi excedit
    quadragenarinm
    nume-
    ruro,
    vel non
    impedial,
    sieuii
    tri^inla
    illi anni non
    impediunt quadriiigeiitorum
    perfcctionem;
    vel hoc
    etiam
    ipsn significet, quinipse
    Doniiuus
    quo juncto
    fiunt
    quatlrnginta
    iinum,
    itndescendil ndhnnc vitam
    pmialurus peccaia
    nostrn,
    ut lamen ab hac
    vila, pro-
    pria
    ei
    .singttlnri
    excellentia, qua
    itahomoest ut eliain
    Deus
    sit,
    iiiveniatur
    exceplus.
    Dehoc eniro solodici-
    inr,
    quod
    de nullo honiine
    sancto, quanlalibet
    sa-
    pientin jusiiliaquc; perfeclo,
    dici
    poluit
    aut
    poleril:
    Yerbumcaro
    factuin
    esl
    (J oan.
    l, 14).
    CAPUT XXIll.

    55. Cicr
    generationesseptuagiuta
    seplem
    numerai Lucas. Lticas atiteni
    qui
    ex
    bapii-
    smo Domiiii
    per gencratioiics
    ascendil, sepluagena-
    riuni el
    sepiinnim
    numerura
    complel, incipiens
    ab
    ipso
    Dominoiiuslro J esu Clirislo
    per J oseph
    ascen-
    dere,
    ci
    perveniens
    ad Deum
    pcr
    Adani : id
    esl, quia
    in hoc numero aboliiio
    significalur
    oiiiiiium
    pecca-
    torum,
    qu:e
    fit in
    Baptisnio,
    non
    quiaipsi
    Doniino
    erat
    quod
    in
    bapiisroodiniillerelur;
    sed
    quia
    suahu-
    inililate
    quid
    nobisessclulile commendavit. Et
    quam-
    viscsset illttd
    baptisroum
    J oannis;
    in eo lanienscn-
    sibililcr
    apparuil
    Triuilas Patris et Filii et
    Spiritus
    sancti, qua
    cmisecratus est
    ipsius
    Chrisli
    baplismus,
    quobaplizandi
    eranl futuri Chrisliani :
    Paler,
    invoce
    quoe
    faciaest decoelo
    ; Filius,
    in
    ipso
    homineMedia-
    tore; Spirilussanctus,
    incolumba
    (Matth. m, 10, 17).
    54. Numeri
    septuagintaseptemsignificatus. Quaie
    auteni
    sepluagenarius
    et
    seplimus
    numcrus omnia
    peccata
    conlineat
    quoe
    diiniituntur in
    Baptisnio,
    lircc
    probabilis
    rnliovidelur
    occurrere; quia
    denarius ntt-
    merus
    perfeclionem
    babet
    justitioe
    et
    bcaiiliidinis,
    cnm
    seplenaria
    crealura Crealoris iulncret Tiinilaii:
    undeetiani
    decalognsLegis
    in decem
    prscccptis
    con-
    secratus esl.
    Transgressio
    aulem denarii undeuario
    numero
    significalur
    : et
    inlelligilur peccatum
    essc
    (ransgressio,
    cum
    aliquid aniplius
    hoiuo
    appelens,
    juslitireregulam
    exccdit. Undeet avaritiam radicein
    oniniuni nialtiruradicit
    Apostolus(I
    Tim.
    vi,
    10).
    El
    animiea Dco
    fornicanli,
    ex
    ejusdem
    Doniini
    pcrsona
    dicitur :
    Spcrabas
    si a me
    discessisses, ahquid
    am-
    plius
    ic habiltiram.
    Quia ergo iransgrcssioneui,
    id
    cst
    peccatuni
    adse
    ipsum
    refert
    qui peccat, quiapri-
    valo
    quodani
    suo helari
    vult;
    unde
    repreheiidunlur
    eliam
    qui
    sua
    quoerunt,
    ncin
    qu;c
    J esu Chrisli
    (Plii-
    lipp.
    II, 21),
    ct laiid.ilur charilas non
    quoerens quae
    suasiint
    (I
    Cor.
    xin, 5)
    :
    prupierea ipse
    uiidenaritis
    numerus
    quo signilicatur transgressio,
    non decics
    muliiplicntur,
    scd
    scpties,
    ei liunt
    sepiunginiaseplem.
    Non enini ad Condiloris
    Tiinitaiero,
    scd ad
    ipsam
    creaiiiram,
    id
    esl,
    ad
    ipsum
    hominem
    perlinet
    trans-
    gressio, quam
    crcalitram
    septenarius
    numenis osieu-
    dit. Trin
    proplcr
    aniniuin,
    ubi est
    qucedam-imngo
    Trinilaiis
    Cieatoris;
    ibi enimhouioad
    imagincin
    Dei
    ftictusest: ei
    quatunrpropier corpus.
    Nolissiroaenim
    sunt
    qualuor
    primordia
    q
    libusc
    rpus
    conslal. El cui
    nola non
    siint,
    potesl
    facilc adveriere
    ipsuni corpus
    mundi,
    in ciuo
    corptts
    iioslruni
    pcr
    loca
    movetur,
    qualuor
    habere
    quasi principales oartes, qua
    etiam
    Scriplura
    divina assidue
    coniiuemorat,
    Oricntemet
    Occidentem,
    Meridianumet
    Aquiloncm.
    CAPUT XXIV.

    El
    quoiiiaro peccata
    vel aniirio
    fiunt,
    sicut iii sola
    volunlate;
    veleliam
    operibiis
    cor-
    pnris, jam
    visibiliter:
    proptcrea
    Amos
    prophela
    assi-
    due commemornt Dc.umminantem ac
    dicenlem,
    In
    tribus el
    qualuor impielalibus
    non aversabor
    (Amos
    l
    el
    u),
    id
    est,
    non dissimulabo.
    Tribus, propler
    aui-
    mi; quatuor, propter corporis
    naturain :
    quibus
    duo-
    bus homo consiat.
    55.
    Scripturw quomodo lcgendm. Ilaque
    unclecim
    septies,
    sicut dictiim
    esl, imnsgressio justiliie
    relnta
    ad hominem
    peccalorem
    facit numeruni
    septuaginta
    septem; quo peccaia
    omnia conlineri
    significantur,
    quoe per Baplismum
    dimiilunlur. UndeLucas
    per
    seplunginta seplem generatioiies
    ascendit ad
    Deum;
    ostendensreconciliari IiomineinDco
    per
    abnliliouem
    oiiinium
    peccnlorum.
    Inde
    ipse
    DnminusPelro inter-
    roganli quolies
    frairi debeal
    ignoscere
    : Dico
    libi,
    in-
    qtiil,
    non
    seplies,
    sed
    usquesepittagiessepties(Malth.
    xviu, 22).
    Et si
    quid
    alind dehissccretis ct Ihesau-
    ris
    niysieriorum Dei,
    a
    diligentinribus
    et
    digniorjbus
    erui
    polest.
    Nos laincn
    pro
    nostro
    capiu, quautum
    adjuvii
    ei
    quaiituni
    dcdil Doniinus,
    pro angustiaquo-
    qne lcmpnris, qua: poiiiinius,
    diximiis. Si
    quis
    ve-
    sirum
    ainplius capit,
    ad illiim
    pnlsel,
    a
    quo
    et nos
    tjuodcapere, quod
    dicere
    possunius,
    suinimus, Illud
    auie oiiinia
    rciincie, ul
    Scripturis
    sanctis noridum
    iiildlcciis non
    peilurbemini;
    inlelligcnles
    autemnon
    iiifl.-mini: scdet
    quod
    nou
    iuielligitis,
    cumhonore
    diHeraiis;
    el
    quodinlclligitis,
    cuincharitate leneatis.
    SEUMOLII
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangclii Matlhmi, cap. m, 15
    17, Yenit
    J esus a Galila',1iuJ urdaneiii ad
    J oannem,
    ul
    bapti-
    zaretur nb
    eo, elc,
    deTriuitale
    (b).
    CAPUT PRIJ IUM.

    1. Deus Trinilas in ba-
    piismo
    Christi commendatur.
    Evnngelicn
    lectio
    pro-
    posuit
    nobisunde
    loquamur
    ad Cliaritalem
    veslram,
    lanqiiam
    Domini
    imperio,
    et vcre Domiiii
    imperio.
    Ab illo eniin
    exspeclavit
    cor mcum
    laiiquamjussio-
    neni
    profcrendi sernionis,
    ut hinc cuin
    iiilelligerem
    loqui
    nie
    velle, quod
    recilari
    ipse
    voluisset. Audiat
    ergo
    sludiumel dcvoiio
    vestra,
    etadjiivelaptul ipsum
    DoininumDeum noslruni laborein metim. Videmus
    eniinet
    lan(|uain pioposito
    divino
    spectaculo
    contue-
    mur,
    apud
    flumen J onlanis
    cpnimciidari nobis Deum
    nostiuminTrinilatc. Cuinenini veniret
    J esus,
    et bn-
    ptizatus
    esset n
    J oanne,
    Domiuus a servo
    ( quod
    fecit adhuroilitaiis
    e.xcmplutn;
    in
    ipsaquippe
    hiiini-
    lilateoslendit
    impleri jusliliam, quando
    dicenle sibi
    J oanne, Egn
    debeoa te
    baplizttri,
    cl luvenisad
    me;
    "
    Casligatus
    csl adtresbn. atl
    quatuor
    cl. ada. cb. f. fl.
    fs.
    g.
    Ir. ni.
    pr.
    rm. vcl.Ain.i:r.rar. Lov.
    () Alias,
    65cleverbisDouiini.
    (b)
    CilaturaFtoroadGalat..
    iv,
    titulosermonisDeTrini-
    late.
    >
    plerisque
    autouiJ lss.
    iiisctibitur,
    ue
    tinaTriiiitate
    irinacpic. uiiitati;;eaqu-:iiiscriptio
    aute lliticniariaeta-
    temoiitinehal, ul niucniarus
    ipse
    1'atericoactns
    cst,
    libro
    deuonuua
    iliuilate, |ag.
    io5. liicoliiterobservare
    juvat
    niaciiiartiiiieunidemiueodcmlibrototamiere
    pagiuam
    844
    tresque subsequeiilesiaij
    Icrc
    excerpti
    sernionis
    quem
    vocal
    Aiigiistiui
    tletnitatePatriset Filii et
    Spiritus
    san-
    cti coiitra
    Ari-ntds;qui
    latneninler
    Augustinianos
    modo
    non
    comparel.
    355 S. AUGUSTINI EPISCOPl
    .
    556
    rcspondit,
    Stne
    modo,
    ut
    implealur
    omnis
    juslitia):
    cum
    crgo baptizatus esset, aperti
    snnt
    coeli,
    et descendit
    super
    cum
    Spiriius
    sanctus in
    specic
    colunibr;
    dein-
    dc vox
    desuper
    consecutaest,
    Hk esl Filius meusdi-
    leclus,
    in
    quo
    bene sensi. Habemus
    ergo
    disiinclum
    qiiodam
    modoTriiiitniem: invoce
    Palroin,
    inhomi-
    nc
    Filitiin,
    incoluinba
    Spiritum
    sanclum.
    Hocqtiidem
    conimeroorare
    opuserat;
    namviderefacillimumesl.
    Evidcnter
    enim,
    nec ullo diibitalionis
    scrupulo
    com-
    iiieudaitir ha:cTriniias. Nam
    ipse
    DominusChrislus
    informaseryi vcnicnsad
    J oannein, ulique
    Filius cst:
    iioncnini dici
    poleslqttod
    Paler
    csl,aul
    dici
    poteslquod
    Spirilus
    sancius esl.
    Venit,inquil,
    J esns :
    ulique
    Filitis
    Dci. De coliimba
    quis
    dubilet;
    attl
    qnis
    dicat, Quid
    csl cijluinbncum
    ipsum Evangelitim
    tesielur
    aper-
    lissime,
    Descendil
    super
    eum
    Spiritus
    sancius in
    speck
    cotumbm?Dovoceaulemillasiniililer nulladubitatio
    qpod
    Palris
    sil,
    ciim
    dicit,
    Tu esFilius meus
    (Marc.
    i, 1.1).
    llabenius
    ergo
    distinclani Trinilatcm.
    CAPUT 11,2. De Trinilale
    iiiseparttbili difficul-
    las. El si consideremus
    loca,
    audcodiccre
    (qunni-
    vjs
    liinideid
    dicam,
    lameii
    audeo) quasi scprirabilein
    Trinitalcin. CuroJ csus venil ad
    fluvium,
    exalio loco
    innliiiui locum
    ;
    columbnde coelodescendit ad ter-
    ratn, dc
    alio locoadalium
    loeum;
    vox
    ipsaPatris,
    iiec dc
    lerra,
    nec de
    aqua
    sonuit,
    scddecoelo: tria
    hoec
    quasi separanlur
    loeis
    , separantur
    ofuciis,
    sepa-
    rantur
    operibus.
    Dical niilii
    aliquis
    : Ostende insc-
    parabilcin
    Trinilatcm. Memcntocatholicuinle
    loqtii,
    calliolicis
    loqui.
    Fides enini
    nostra,
    id
    est,
    lides
    vera,
    fides
    recta,
    fidcs
    calholica,
    non
    opinioneproesumplio-
    nis,
    sed tesiiroonio lectioiiis
    collccta,
    nec hrcretica
    lemeritate
    iucerla,
    sed
    aposlolica
    veriiate
    funduln,
    hoc
    insinuat;
    hoc
    novimus,
    hoc credimus. IIoc etsi
    non videnius
    oculis,
    ncc ndhuecorde
    quamdiu
    fiilc
    niundamtir; ipsa
    lamen fidereclissimc
    ,
    ac robustis-
    stae relinemus
    Palrem,
    Filiuin
    , Spiriliiinsaiictuiii,
    iiiseparabilem
    esse
    Trinitatcm,
    unum
    Deum,
    nontres
    doos. Ilalainen unuin
    Deuni,
    ul Filius non
    silPater,
    ul Pater non sil
    Filius,
    ut
    Spiritus
    sanclus nec 1'aler
    sit,
    iiec
    Filitts,
    sedPatris et Filii
    Spiritus.
    Hancincf-
    f.ibilemdivinUalem
    apud
    se
    ipsamroancntem,
    omiiia
    iniiovantein, creanlem,
    recrcanlem
    , miltenleiii,
    re-
    vocantem, judicaiiteni,
    liberanlem
    ; hancergo
    Trini-
    latemincffabilemsimul novimuset
    inseparabilem.
    3. Auxilii divini necessitasadsolvendumnodum
    dif-
    fictdtatis.
    Quid ergo agimus
    ? Ecce seorsum venit
    Filius in
    boininc,
    seorsum
    Spiritus
    sanctus dc coelo
    descendii in
    specie
    cohimboe,
    seorsumvoxPairis de
    ceelosonuit,
    Hicesl Filius meus. Ubi est
    inseparabi-
    lis Trinitas ? Fecit vos
    per
    me Deus inleiitos. Oratc
    pro
    nobis,
    cl
    quasi aperientes
    sjnum
    '
    : donet
    ipse
    rinde
    quod apernistis impleatur.
    Collaboraie nobis.
    Viclcliscnini
    cpiiclsttsceperirous ;
    non solum
    quid,
    vcrtiroeliam
    qtii;
    undc volunms dicerc
    ,
    ubi
    posili,
    quomodo posili
    in
    corpore quod corrumpitur
    et
    ag-
    gravat
    aniinam
    ,
    cl
    deprimit
    lcrrcna inliabiintiosen-
    suni uiulta
    cogii.inlero (Sap.
    ix, 15). Qu.andoergo
    1
    Sex
    Mss.,apeiile
    sinumvestrum.
    isliim sensuni a mullis
    extraho,
    cl adunumDeum
    Triniiatem
    inseparabilem colligo,"
    ut
    aliquid yideani
    quod dicam; putnsne
    in hoc
    corpore qupd aggraya.t
    aiiimam,
    ut
    aliquid
    vobis
    digncIqquar, potero dicere,
    Quoniam
    ad
    le, Domine,
    animammc/imlevavi
    (Psalm.
    LXXXV, 4)
    ?
    Adjuvet
    nie
    ,
    levcl catii roecum. Nani in-
    (irmussutn
    illi,
    et
    grnvis
    esl milii.
    CAPUT III.

    4.
    Opera
    Palris et Filii
    insepara-
    bilia. Solet haec
    qurestio
    ab
    sludiosissiniisfrntribus
    proponi,
    solet inamaloruin verbi Dei
    sermonc yera-
    ri,
    solel
    pro
    hac niulttini
    pulsari
    ad
    Dcuni,
    dicenlibus
    liominibus: Facit
    aliquid Paler, quod
    non facit Fi-
    lius;
    aut facit
    aliquid
    Filius
    quod
    non f.icil Pater?
    Intcrim de Pntre cl Filio dicamus. Cum atileni binc
    expedicrit
    coiialuiii nosirum
    ,
    cui
    dicinius, Adjtttor
    meus
    eslo,
    ne
    derelinquas
    me
    (Psal. xxvi,
    9)
    ; inlelligi-
    lur eliam
    Spirilus
    sanclusab
    opcrntione
    Palrisel Filii
    iieqiinqunni
    discedere. DePalre
    crgo
    et
    Filio, fralrcs,
    aiidiie. Fatil
    aliquid
    Pater siueFilio?
    Respondemus,
    Non. Aii duhitalis?
    Quid
    euiin facil
    sineiilo.per
    quem
    lactasiint oiniiia?
    Qmnia, inquit, per ipsumfa-
    clti suiii. Ei salinteinculcanslardis
    ', duris, litjgiosis,
    addidil,
    Et sine
    ipsofacltim
    estnihil
    (J oan. i, 5).
    5. Paler omuia
    per
    Filium
    el
    fecit
    et
    regit. Quid
    igilur,
    fralres?
    Oinniq
    pcr ipsumfaclasunl; iiilrHigi-
    inus
    utique
    universamcrcnlurnmfaclnm
    per
    Filiujji,
    fccissePatrcm
    per
    Yerbum
    suum,
    Dcum
    per
    Virtu-
    tem ct
    Sapienlinm
    sttaiii :
    nuroquid
    dic-luri
    sunius,
    Oinnia
    quidem, quaiido
    qrcaln sunt, per ipsum
    iacta
    siiiit,
    sed iiunc noii oimiia
    per ipsum
    facit Paicr?
    Absil. Rccedal h;i'c
    cogilaiio
    alideliuni
    cordibus,
    a|ji-
    galiir
    a sensti
    dcvoloruin,
    ab iuiellectu
    pioriim.
    Fieri
    noh
    potest
    ut
    per ipsumcrcnverit,
    el nou
    per ipsum
    guberuel.
    Absit ut
    sjne
    ipsoregntur quotl est,
    quando
    per ipsum
    faclumest ut essei. Scd
    elfioe
    leslimouio
    Scrijjturaedoceanius,
    non soluin
    per ipsum
    faciaet
    creala
    oninin,
    sictit ex
    Evangelio'cominemornvimus,
    Omnia
    per ipsum faclasiint,
    el sine
    ipso fcictum
    est
    nihil: sed
    per ipsum
    etiam
    regi
    et
    disponi qux
    facla
    sunl.
    Agnosciiis ergo
    ChrislumDei Virlulcmcl
    Dej
    Sapienliam
    :
    agnoscite
    dictuui et de
    Snpienlin,
    Atiin-
    gil
    u
    fmeusqite
    ad
    finemfortiler,
    el
    disponit
    omniasua-
    viicr
    (Sap..
    vin
    , 1).
    Non
    ergo
    dtibiicimis
    per ipsuni
    regi oiiinia, per quein
    fnclnsunt omnin.
    NihiJ
    ilnque
    Pnter sine
    Filio,
    uihil
    Filius sine Patrc faeit.
    0.
    Diffictillas
    : anFilii naiivilaset
    passio
    sit
    etiqm
    Palris.
    Palripiissianorum
    hwresis. Occurrit
    ilaqucs
    qnocstio, quam
    in nohiiiieDomini cl
    ejus
    voi.uniale
    solvcudnm
    suscepiinus.
    Si nihil fneitPaler sine
    Fijio,
    ct iiihil Filius sinc
    Patre;
    nonne
    quahi conscqueus
    crit ut <lPalrein dicaiiiiis
    iiatuni de
    virgjiie M.ari;^
    Pairem
    passum
    sttb Poniio
    Pifato,
    Pntrem
    fcsur
    rexisseet incoslumascendisse?
    Absi.l.Non
    bpc
    dici-
    mus, quia
    non hoc crediinus. Credidi enim
    propier
    qnod
    locutussum: el nos crediinus
    propter quod
    el lo-
    quhnur(Psal,
    cxv, 10,
    el II Cor.
    IV,
    15). Quid
    ps.tifi
    !idc(n)?
    Quia
    Filius de
    Virginc
    nnlus
    est,
    non^ale^.
    1
    ocmas
    propeMss.,
    El
    socieUiiemiiicftkanslardis,
    (a)
    itl
    est,symbolo
    fidei. .
    7
    SERMOLII.
    558
    Quid
    csl in fide? Quia
    Filius
    passus
    est sub Pon-
    lio
    Pilalo,
    et mortuus,
    non Pater. Excidit nobis,
    quosdam
    male
    inlelligenles
    vocari
    Patripassianos,
    qui
    dicunt
    ipsum
    Patreiu
    nalum ex
    femina, ipsum
    Patrein
    passum,
    ipsum
    esse
    Patreni
    qui
    est
    Filius,
    duo essc nomina,
    nbnresduas. El removit istos Ec-
    clesia
    catholicaacommunionesanctorum,
    ne
    aliquem
    decipcrent,
    ut
    separali litigarent.
    7.
    Difficultalis
    nodus. Revocemus
    ergo
    difficul-
    tnlem
    qiiseslionis
    sensibus
    vcslris. Dicat
    aliquis
    niihi:
    Tu
    dixisii,
    nihil Palrcmfacere
    sine
    Filio, neque
    Fi-
    liumsine
    Patre;
    et leslimonia de
    Scripiuris
    adhi-
    buisli,
    nihil facerePatremsineFilio,
    qttia
    oniiiia
    pcr
    ipsum
    facta
    sunt;
    nec
    quod
    factumest
    regi
    sineFi-
    lio, quia ipsc
    est
    Sapientia
    Patris, aitingens
    a fine
    usque
    ad finerofor(i(er,
    el
    disponens
    omniasuaviter.
    Modo inihi dicis
    quasi
    conlra
    te
    ipsum Ioquens
    :
    Filiusnalus est de
    virgine,
    non
    Palcr;
    Filius
    passus
    csi,
    non
    Paler;
    Filius resurrexit,
    non Patcr. Eccc
    lcnepaliquid
    facereFilium, quod
    nonfacit Paler. Aut
    argo
    coufitere,
    facere
    aliquid
    Filiiimsine
    Palre;
    aut
    confilcre eiiani Palrem nnlum,
    passum,
    mortuum,
    resurrexisse. Aul illutl,
    nul illuddic :
    eligc
    tinumde
    duobus.
    Ego
    neulrtim
    cligo,
    ncc
    hoc,
    nec illud dico.
    Nec
    aliquid
    faccrcFiliumsinePaire
    dico; quia
    men-
    tior,si
    hoc dixero : nec Patrem
    nalum, passum,
    inofluuni,
    resurrcxisse dico
    ; quia
    nihilominusmen-
    lior,
    si hocdixero.
    Quomodo, iuquil, explicabcris
    ab
    his
    angtisiiis
    ?
    CAPUT
    IV.8..
    Fitii soliusesl nalivilasex
    virgine,
    scd
    fqcla
    esl a
    Palre
    cl Filio. Placet vobis
    qusestio
    proposila
    : Deus
    adjuvet,
    ut
    placcat
    ct solula. Ecce
    quoddico,
    ut liberet ct meet vos. In unaenimfidc
    slamusin nomine
    Chrisli,
    et in una domo sub uno
    Domino
    vivimus,
    et in uno
    carpore
    membra subuno
    capife
    sunms,
    el
    unospirilu vegelamur.
    Ut
    ergo
    Do-
    ininusabhis
    angusliis
    molestissimoe
    qusesiionis
    libe-
    ret, el me
    qui loquor ,
    et vos
    qui
    audilis
    ,
    hocdico:
    Filius
    quidem,
    non
    Pater,
    iiatus est de
    virgine
    Ma-
    ria;
    sed
    ipsam
    nativitatemFilii,
    non
    Pairis,
    de vir-
    gine
    Maria,
    el Paler et Filius
    operalus
    est. Non est
    quidem passus
    Paler,
    sedFilius:
    passionem
    lamen
    Filii et Pater et Filius
    operalus
    est. Non resurrex.it
    Pater,
    sedFjlius
    : resurrectioncm lamenFilii et Pa-
    ter et Filius
    operatus
    esl. De
    quoestione
    isla videniur
    jamexpedili;
    sedforle verbis
    meis,
    videamus ciiam
    ulrumverbisdivinis. Perlinet
    ergo
    adnie snncioruni
    Libroruiuteslimoniis demonslrare,
    nativilatemFiJ ii
    et Patrem
    operalum
    et Filium
    ;
    ita
    passioncm;
    ita
    resurrectipnem
    : ut cumFilii laiitumsit el nativiias
    elpassio
    et
    resurreclio;
    hoectainen Iria
    quoe
    ad Fi-
    liuni solum
    pertinent,
    necaPalre solofacta
    sint,
    nec
    a solo Filio
    ,
    sed a Patre
    utique
    et Filio. Probemus
    singula, judices
    aiiditis,
    causa
    proposila est,
    lcstcs
    proqcdanl,
    Dical mihi
    judicium
    veslrum
    , quod
    solct
    causas
    agcniibus
    dici: Doce
    quodprnmitiis (a).
    Do-
    ceo
    planeadjuvanieDoinino,
    et ccelestis
    juris
    recilo
    (a) ai.iaciusadoramsuilibriaimotavitlegendum,
    Doce
    quodpromis.
    lectionem. Intenle
    audislis proponenlem, autjile
    in-
    lentius
    jamprnbanlcm.
    9. Filii nativiiatemesse
    faclain
    a
    Palre,
    Paulusjuris
    divini consttlius. De Chrisli naiivilale mihi
    priipo
    docendnni
    esi, quomodo
    enmet Paier
    fecerit,
    et Fi-
    lius
    fcceril, quninvis
    nonnisiad Filium
    pcnineat quod
    fccil Palcr el Filius. Paulum
    rccito, idoueum
    juris
    divini consulluni. Namet
    cnusidici habent hodiePau-
    lumdiclaniero
    jnra litigalorum,
    non
    Christianpruro.
    Recito,
    inquam,
    Pauluni dicianlem
    pacis juxa,
    iion
    lilis. Oslendat nobissanctus
    Apostolus, quopiodo
    na-
    tivilatem Filii Pater
    operalus
    sil. Cumautem
    venit,
    inqiiil, pleniludolemporis,
    misil DcusFiliumsuuiii
    fa-
    clumex
    mttliere,factum
    sub
    Lege,
    ul cos
    qui
    sub
    Lcge
    erani redimeret
    (Galat.iv,
    iel
    5). Audislis, elquia pla-
    liiroi ct
    apcrtuni esl,
    intellexislis. EccePaler lecit
    Filiuiii nasti de
    virgine.
    Cumenimvenisset
    pleniiudo
    (emporis,
    misil DcusFilium
    suttm, tuique
    Paier Cliri-
    stitin.
    Quomodocuiumisit?Factum
    exmulkre, fuctum
    sub
    Lege.
    Fccit
    ergo
    eumPaler cx
    niulieresub
    Lege.
    10. Locus
    Aposloli qtto
    dicitur Christiisde muliere
    naltis. An forle boc
    roovel, quia
    de
    virginedixi,
    etPaulus dicit cxmulkre? Non
    moveai,
    iion
    inimorc-
    rour:
    neque
    enim rudibus
    loquor. Ulrumque
    Scri-
    plura dicil,
    et ex
    virgine.ct
    ex muliere. Ex vir-
    ginc quomodo?
    Ecce
    virgo
    in ulcro
    accipel,
    et
    pariel
    Filium
    (Isai. vu,
    14).
    Ex mulierc
    niiicin,
    sictU au-
    disiis : nones( contrariuni.
    Proprietas
    enimloculio-
    nis hebra:oe
    mulieres,
    non
    corruptas virginitale,
    sed
    feniinas
    nppellat.
    Habesevidenteiii
    Scripluraro
    Gcne-
    seos, quandoipsaprimo
    Evafaclaesl: Formaviteam
    inmulierein
    (Gen. n, 22).
    Dicit etiain alioIocoScri-
    ptura, jubere
    Deuni
    separari muliercs, quoe
    non
    cognp-
    verunl cubileviri
    (J Vn.
    xxxi, 17, 18,
    el J udkum
    xxi,
    11).
    IIoc
    ergo jam
    notumesse
    debet;
    nec te-
    neat
    nos,
    ut
    alia, quse
    merilo
    tencbunl,
    Dominoad-
    juvante, explicarepossimus.
    11. FactamaFilio
    quoque
    nalivilalemFilii. Pro-
    bavimus
    ergo
    nativitatemFilii a Patre
    factam, probe-
    mus ct a Filio fnclam.
    Quid
    esl nativitas Filii de
    virgine
    Maria? Certe
    assumptio
    formseservi invir-
    ginis
    ulero.
    Numquidnam
    est aliud nasci
    Filio,
    nisi
    accipere
    formamservi in
    virginis
    ulero?
    Aqdi quia
    hocet Filiusfecit:
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapi-
    namarbilratusesl esse
    mqualisDeo;sed
    semelipsum
    exi-
    nanivit,
    fortnamservi accipkns (Philipp. n,
    0el
    7).Cum
    venit
    pleniludoleinporis,
    ntisitDeusFiliumsutim
    faclum
    ex
    muliere; qui facltts
    esl ei exseinineDavidsecundum
    carnein
    (Rom.
    i, 5)
    : videmus
    ergo
    nativiiatemFilii a
    Palre
    faclani;
    sed
    quiaipse
    Filius
    semelipsum
    exinani-
    vit, fonnam
    servi
    accipiens,
    videmus
    iialivitatemFilii
    etj
    ab
    ipso
    Fiiio faciam. Probatum est
    hoc; transeamus
    hinc : intenli aliud
    accipite, quod
    ex ordine
    sequitur.
    12. PassioeiiamFilii aPalre el Filio.
    Probemus
    et
    passionem
    Filii,
    el aPatre
    faclam,
    et a Filio fa-
    clain.Facial Pater
    passionem
    Filii:
    Qitiproprio
    Filio
    ''
    non
    pepercit,
    sed
    pro
    nobisomnibustradidit illuin
    (Id.
    vm,
    52).
    Facist et Filius
    passionem
    suam:
    Qui
    me
    dilexil,
    et iradidil
    semeiipsumpro
    mef Galat. viu
    2,
    559 S. AUGUSTINI EPISCOPI n
    20
    ).
    Tradidil Pater Filiuin
    ,
    tradidit Filius se
    ipsuro.
    Passio haic uni fncla
    csl,
    sed ab
    ulroque
    facin est.
    Sicut
    ergo nntivilnleni,
    ila
    passionein
    Chrisli ncc
    Pntersine Filio
    fecii,
    necFilius sinePnlre. Trndidit
    Paler
    Filium,
    tradidit Filius se
    ipsuni. Quid
    hiefecit
    J udas,
    nisi
    peccnlum? Trnnseamus,
    el hincvcniamus
    adresurreciioncn'..
    15. lclemde Chrisli rcsnrrcclione
    probatur.
    Vi-
    deamusFiliuiii
    quidein,
    non
    Palrcm, restirgciitem,
    scd resurreciioncro Filii ct Palrcni et Filiuin facica-
    lcm
    Opcrclur
    Palcr resnrrcclioiicui Filii.
    Proplcr
    hoc
    enini cxallavil etim,
    etdonavil ei nomen
    qnod
    ctl
    sujier
    omiienomen
    (Philipp. n, 9).
    Rcsuscitavit
    ctgo
    Patcr
    Filium,
    exallando eumcl excitando cuin a niorluis.
    Niiniquid
    et Filiusresuscitavit
    scnielipsum?
    Ucsnsci-
    tavii
    plauc.
    ln
    ligura
    sui
    corpnris
    tlc
    tcmplo
    dixil :
    Solvitc
    templum
    hoc,
    ei iutridiioresttscilaboillud
    (J oun.
    n,
    19
    ).
    1'oslremo sicul ad
    passioneni pertinet
    ani-
    niain
    ponere,
    sic acl resurrectionem aniniani ileruiu
    siimere: videamussi Filius
    cpiidcni
    nniiiiamsuani
    po-
    suit,
    ct ei auiniani suamPalcr
    reddidil,
    non
    ipse
    sibi.
    Paier cniin
    quia
    reddidil,
    maiiifcsturocsl, Indc eniro
    Psalmus
    dicil,
    El resitscila
    me,
    et reddamillis
    (
    Psal.
    XL,
    11
    )
    Sed
    quia
    cl Filiusaiiimamsuainsibi reddi-
    dii, quitl
    nnobis
    cxspecialis? I|ise
    dicnl : Poteslalem
    hnbco
    poneiidi
    aiinuamiiieam.Nonduindixi
    quodpro-
    niisi Poncndi tlixi : scd
    jam
    clnnmiis
    ', qttinpraevoln-
    lis. Erudili
    quippe
    in schola
    inagislri coelesiis,
    lan-
    qiium
    lcclioucsiiilenlc
    niidieiiles,pie
    reddenles,
    quid
    Siqtiului'
    non
    iguornlis.
    Potcstatcm, inqiiil,
    httbeo
    po-
    neiiili animam
    inciim,
    et
    poleslalem
    habcoiterumstt-
    meudieiun. Nemototliteaiua me: sed
    egopono
    ectma
    iitc,
    cl ilerumsuinocam
    (J oan.
    x, 18).
    CAPUT
    V. 14.
    Rcplicatio
    doclrinw
    explicalw.
    Ex-
    solvimus
    qtucproinisiiuus
    :
    propositiones
    nostras fir-
    iiiissitnis,
    ul
    arbilror,
    tcsliroonioriirodocumenlis
    pro-
    haviiiius. Tcncilc
    quod
    audislis. Brcviter
    replico,
    et
    rcin uiilissimam, qiianutni
    cxisiimo,
    roentibusveslris
    cillocanciain cohiniendo. Paler nonest naiiisdc vir-
    giue
    : iiativiiaietntniiicn istani Filii cl Pater el Fi-
    litts
    operntu^
    cst cx
    virgiuc.
    Patcr noncst
    passus
    in
    iiuce :
    pa-sioneni
    lainen Filii el Palcr cl Filius
    opc-
    raius esl. Nourcsiirrexit Paler n inortuis: rcsurrc-
    clioiicmlaneuFiliiet Pnlcret Filius
    operatusest.
    Ha-
    Iiclis
    personaruin
    distinclioiiciii,ct opcralionisinsepa-
    rnbililaieni. Non
    ergo
    dicamus
    aliquid
    Palrem
    operari
    sine
    Filio, alitpiid
    FiliumsinePalre. Anforlemiraculn
    quic
    fecit
    J csus,
    moveiil
    vos,
    ne foile
    aliquaipse
    fe-
    c<rii,
    qu:i'
    iitiii IccitPaier? El ubi
    est,
    Palcr autemin
    menii:nens,ipsefucitopera(J ouii.xiv,10)?llaecquaedi-
    xiiuus
    plana
    crant,
    laiiltihi dicendaeranl: nonlabo-
    raiiduni ul
    inteHigerenlur,
    sedcurandumul comme-
    lll;>rari'iilnr.
    13.Deusadmocliim
    corporis
    in
    spalio
    non
    cogilandiis.
    Aliquid
    adbuc volo dicere
    ,
    ubi vcre et acriorem
    iiilentioiicro
    vestrani
    requiro
    ,
    ct devolionein
    apud
    Dciiiii. Eicnitn locis
    corpornlibus
    non tenenlur uec
    1
    Ain.
    r.r.,
    clamaslis. siccliamMss.el exhis
    nonnulli,
    projvohislis.
    occtipnntur
    nisi
    corporn.
    Ullrnlocos
    corpnrales
    est
    divinilas: nemo earn
    tanqiiam
    in
    spaiiorequirautbi-
    qne
    invisibilis ct
    inscparabiliier
    adesl: nonin
    pnrle
    niajor,
    in
    parie niinor;
    sed
    ubique tola,
    misiiuam
    divisa.
    Quis
    videl hoc?
    quis capit
    hoc?
    Compesca-
    inus uos: roeinineriiiius
    qui,
    unde
    loquamur.
    Illudel
    illud, qiiidquid
    cs!
    quod
    Deus
    esl, piecredatur, saucie
    cogitetur;
    et
    quanliundalur, quantuni poiesl,
    iucfla-
    bililer
    intclligalur. Quiescantverba,
    cessel
    lingua;
    cor
    cxciletur,
    cor illttc levelur. Non eniui esl illud
    tnle,
    quod
    incor hominis
    ascendnt,
    sed
    quo
    cor hominis
    ascciidai.Atlcndamuscreaturam: lnvisibitiaenim
    ejus,
    a creatuia
    mundi,
    per
    ea
    quwfacla
    stint. inleUectacon-
    spiciuniur (
    Rom.
    i,
    20
    )
    : ne forte in his
    qiue
    fecit
    Deus,
    in
    quibus
    liabemus
    qiinmdam
    consiieludinisfn-
    niilinrilaleni,
    inveniainus
    aliqunmsimililudiiiem,unde
    probcuius
    csse
    nliqun(ria, quoe
    iria
    separahilitcr pro-
    fernnlur, iuseparahilitcr Operenlur.
    CAPUTVI.

    1G.Deits
    iucomprehensibilis. Eia,
    fra-
    trcs.adeslole
    lotoanimo.Yidete
    priusquid proniiitani;
    ne forle increalurn
    inveniain, quia
    Creator n nobis
    cxcelsus cst. Et forle verba
    quisquamnoslruni,
    cui
    liilgor
    vctilalis
    aliqua
    nienlein
    quasi
    coruscaliune
    per-
    slringil, potesldicerc
    verbailla:
    Ego
    dixiinecstasimea.
    ln ecslasi lun
    quid
    dixisli?
    Projectus
    suma
    facie
    octilo-
    riimtuorum
    (Psal. xxx, 25).
    Elenini vidcinr niihi isie
    qui
    hoc
    dixil,
    levnssendDeuni aniniam
    sunm, ct wTti-
    disse
    super
    sennimani
    stiam,
    cumei dicrelur
    quoli

    die,
    Ubi est Deustuus
    (Psal, xu, 4,
    II
    )? pervenisse
    spirituali quodam
    coiilactuad illamincomuuilnhiicm
    lucem, eamquc
    infirmiiate
    conspectus
    fcrre non va-
    luisse;
    el in suaro
    quasi a-griludincmalquelanguo-
    remilerum
    recidisse,
    et
    comparasse
    se
    illi,
    et sen-
    sisseadhuc
    contemperari
    non
    pnsse
    '
    aciem memis
    suseluci
    sapicnUre
    Dci. E(
    quia
    bocinecslasi
    fccerat,
    abrepius
    a scnsibus
    corporis
    ct
    subrcptus
    in
    Deum;
    nbi
    quodnm
    roodoa Deo ad honiineiurevocatus
    est,
    ait, Ego
    dixi in ecstasi mea. Yidi enimnescio
    quid
    in
    ecslasi, quod
    diuferre uon
    potui;
    et redditusmorta-
    libus
    roeinbris,
    et muliis morlalium
    cogitalionibus
    a
    corporc quodaggraval aniniam,
    dixi.
    Quid?
    Projectus
    siima
    facie
    oculorumtuorum.
    Louge
    sursum
    es, longe
    deorsuui siim.
    Quidergo dicamus, fralres,
    de Deo?
    Si eniiu
    quod
    vis
    dicere,
    si
    cepisti -,
    nonest Deus:
    si
    comprehenderepoiuisli,
    aliud
    pro
    Deo
    comprehcii-
    disti. Si
    quasi comprehendcre poluisii, cogiinlione
    lua lc
    decepisti.
    Hoc
    ergo
    non
    est,
    si
    coinprehen-
    disti: si aulcm hoc
    est,
    non
    comprebendisii. Quid
    crgo
    vis
    loqui, quodcomprehendere
    non
    poluisti?
    17. In nobis
    quwrenda
    Dei siinililudo. \7ideamus
    ergo,
    ne fone in trcalura inveniamiis
    aliquid,
    ubi
    probemusaliqua
    triael
    separabililer demonslrari,
    et
    inseparabilitcr operari. Quo
    ibimus? Adcoeliimulde
    soleel lunaet sideribus
    disputemus?
    Ad terram
    ,
    ut
    forte de
    frulctis,
    de
    arboribus,
    de aiiimalibuslerram
    implenlibus?
    Ande
    ipsoccelo,
    ande
    ipsaterra, qtise
    1
    Plm'es
    liss.,
    et sensuadliuc
    pnerilicontemperari,
    elc.
    Exiisdem
    unus,
    non
    potuisse.
    4
    Plures
    Mss.,suscepisti.
    Sfil SERMOLII.
    conlinent omnia
    quoc
    sunt incoeloet interra?
    Quam-
    diubomocircuiscreaturam?Adle
    redi,
    lc vide
    ,
    le
    inspice,
    tc discute. Increalura
    quocrisaliqua
    tria et
    separaiim
    demonstranda,
    et
    inseparabiliteroperan-
    lia: si increalura
    quacris,
    in le
    prius quaere.
    Non
    eniiii luiionescreatura. Similitudinem
    quseris.Quoc-
    siturus es iu
    pecore?
    DeDeoenim
    loquebaris,
    cum
    quoereresquamdam
    similitudinem.DcTriniialeinelfa-
    bilis
    Majestalisloquebaris;
    et
    quia
    defecisti in
    divinis,
    luamque
    infirmitatcrodebitahumililatecoiifessus
    es,
    ad
    humana
    venisli;
    ibi discute.
    Quserisinpecore,quseris
    in
    sole,
    inslella?
    Quid
    enimhorumfactumestadima-
    ginem
    el similiiudinemDei?Prorsusfaiiiiliariusetme-
    J ius
    aliquid
    horum
    quoeris
    inte. IloroineinenimDeus
    fecitad
    imaginem
    et similitudinenisuam. In
    lequoerc,
    neforle
    imago
    Trinilatis habeat
    aliquodvesiigiinn
    Trinitatis. Et
    quse?Imago
    facla
    longe
    distans: simili-
    tudo tamenet
    imago longedistans,
    non
    quomodo
    imago
    Filiushoc
    quod
    Pater. Aliler enim
    imago
    in
    filio,
    aliler in
    speculo.
    Multumdistat. Infilio
    imago
    tua,
    lu
    ipse
    es. Ilocest enimfilius
    quod
    lu nalura.
    Substantiahoc
    quodtu, persona
    alius
    quam
    tu. Non
    ergo
    homo
    imagotanquamunigenitusFilius,
    sedad
    imaginemquamdam
    et
    quamdam
    simililudinemfa-
    clus.
    Quserat
    iii se
    aliquid,
    si
    possit invenire,
    et tria
    qusedainquseseparabiliterpronuntienlur1,inseparabi-
    liter
    operenlur. Quscram,
    quoerite
    mecum. Non
    ego
    in
    vobis2,
    sedvosin
    vobis,
    et
    ego
    inme.
    Quecramus
    comnmniter,
    et comniuneinnaluram
    atque
    substan-
    tiamcommuniter
    pertraetemus.
    CAPUTVII.

    18. Animanoslraad
    imaginem
    Dei
    facla. Yide,
    o homo
    ,
    advcrle si verumcst
    quod
    dico. Habesne
    corptis,
    habes carnem?
    Habeo,
    inqttis.
    Namunde
    cst,
    undc in Ioco
    sum,
    unde
    de loco in locummoveor? Unde verba
    loquen-
    tis
    aiidio,
    nisi
    per
    aurero carnis'?Undeos
    loquenlis
    video
    ,
    nisi
    pcr
    oculoscarnis?
    Halies, consiat,
    nec
    diu
    salagendum
    est de re manifesla. Yide
    aliquid
    aliud,
    vide
    quod operatur per
    carnem. Audis enim
    aure,
    sednonabaureaudis. Aliusest intus
    qui
    au-
    dit
    per
    aurein. Vides
    per oculum, ipsum
    intuere. An
    domum
    agnovisti,
    habitatorem
    ncglcxisli?Numquid-
    namvidcloculus
    pe.r
    sc
    ipsum?
    Nonnc alius esl
    qui
    videt
    per
    oculum?Non
    dico,
    Nonvidetoculusmor-
    tui,
    de
    quo
    constat
    corpore
    Iiabila(oremabscessissc:
    sed oculusde re alia
    cogUanlis,
    non videt faciem
    praesentis.ReSpicecrgo
    interiorcmhominemluum.
    lbi cnim
    magisaliqua
    simililudo
    quoerenda
    cst
    quo-
    rumdamtrium
    separatimdemonslratorum,inseparabi-
    liier
    operantium.Quid
    liabetmenslua?Fortc
    siquoe-
    ram
    ,
    multainvenio: sed
    aliquidproximumest,
    quod
    facilius
    intelligilur. Quid
    habet anima lua? Intus
    commemora,
    recole3.Nonenim
    quod
    dicturus
    sum,
    id
    posco
    ut credalur mibi: noli
    acceptare,
    si in te
    noninveneris.Intuere
    ergo,
    sed
    primoquodexciderat,
    1
    DuoMss.,
    quwseparabililer
    demonstrentur.
    -
    Hic
    apud
    Lov.
    additur,
    el vosin
    me;quod
    abaliisIibris
    abest.
    3
    Am.Er.et
    aliquotMss.,commemoro,
    recole.Fossalen-
    sis
    vis.,recole,coinmeinoro.
    SA.VCT. AtGUST. V.
    OU2
    videamus,
    si homo nonFilii tanlum
    imagoest,
    aut
    Palristanluni
    imagoest,
    sedPalris et
    Filii;
    et uti-
    quejamconsequenter
    et
    Spiritus
    sancti.
    Genesislo-
    quilur
    :
    Faciamus, inquit,
    homineinad
    imaginem
    et
    simililudinemnoslram
    (Gen.i,2G).
    Non
    ergo
    facitPa-
    tcr sine
    Filio, necFilius sincPatre. Faciamus
    homi-
    nemad
    imaginem
    el
    simililudinemnoslram.
    Faciamus;
    non,Faciam;au(,
    fac; aut,
    faciatille:
    sed, faciamusact
    iinaginein;non, Tuani; aut,
    meam
    ;
    sed,
    ad
    twstram.
    19.
    Trinilatis
    simiiiludoin
    homine.
    Ergo
    inler-
    rogo,
    dissimilemremdico. Nemodicat : Ecce
    quod
    comparavit
    Deo.J am
    locutussum
    ,
    et
    prreloculus,
    et
    cautos
    reddidi,
    et
    caulus fui.
    Longe
    ista
    dislanl,
    a
    sunmiis
    ima,
    ab
    inconimiUabilibus
    muiahilia,
    a
    crean-
    libuscreala,
    adivinis
    humana. Ecce
    primoboccorn-
    nieiido, quiaquod
    diclurussum
    J ongedislat,
    nemo
    niihi
    caluninictur. Neforic
    ergo
    el
    ego
    aurcs
    quse-
    ram,
    el ille
    denles
    paret,
    hocine
    promisi exhibitu-
    rum,
    aliqua
    tria
    demonstrata
    separalim, operata
    in-
    separabililcr. QuamsiiUisia similiavel
    dissimilia
    Trinilali
    omnipoleiili,
    non nunc
    ago
    :
    scd in
    ipsacreaturaimael
    mutabili
    invenimus
    aliqua tria,
    quse possinl
    separahiliter
    demonslrari,
    et
    insepa-
    rabiliier
    operari.
    0
    carnalis
    cogilalio,
    et
    conscien-
    lia
    pertinaxatque
    iufidelisI
    Quid
    dc illa
    Majestate
    ineffabiliin eare dubitas
    , quani
    inte invonire
    po-
    tuisli ?
    Ecce
    dico, ccce
    iutcrrogo
    :
    Homo,
    babes me-
    moriam?
    Si non
    habes, quod
    dixi
    quomodo
    tenuisti?
    Sedforte
    jam, quodpaulo
    anle
    dixi, oblitus cs. Hoc
    ipsumquoddico, Dixi;
    duasisias
    syllabas
    nontene-
    res,
    nisi
    per
    memoriam.
    Undeenimsciresduas
    cssc,
    si sonantesecundaoblilus esses
    primam?Quid
    ergo
    diuiius immoror?
    quare
    sic
    urgeor? quare
    sic
    cogor
    convincere?
    Manifeslum
    est, habes
    memoriaro.
    Qtise-
    ro aliud: Habesintellecium?
    Ilabeo, inquis.
    Si enim
    non haberes
    memoriam,
    non
    teneres
    quod
    dixi: si
    nonhaberes
    intellcctum,
    non
    agnosceresquodlcnuisti.
    Habesct hoc.
    Intellectumtuumad id
    quod
    intusle-
    ncs
    , rcvocas,
    et
    vides,
    ct videndo
    formaris,
    ut
    sciens
    dicaris. Tertium
    quaero
    : Habes
    niemoriam,
    qua
    le-
    neas
    quoddicilur;
    habes
    intellectum, quo
    inlelligas
    quodtenetur;
    de his duobus
    requiro
    abs
    tc, voiens
    tenuisti el inlellexisii? Volens
    plane, inquis. Ilabes
    ergovoluntatem.
    llaecsunt
    tria, qure
    medicturum
    esse
    promiseram
    auribusetnientibusveslris.Tria
    lioecsunt
    in
    le, quaepotcs numerare,
    et uon
    polcs separare.
    Ilaecergotria, iiieinoriaiii, intellecturo,
    et
    volunla-
    ieni; bsec, inquain,
    liia nniniadverte
    separatini
    pro-
    nunliari, inseparnbilitcroperari.
    CAPUTVIII.20.
    Memoria,inlelleclus
    etvoluntas,
    et
    separabiliterdenwnslranlur,
    et
    inseparabililer
    operan-
    tur. Aderit
    Dominus,
    et video
    quod
    adsit : ex in-
    tellectuvesiro
    intelligo
    eumadesse. Exhisenini vo-
    cibus
    vestris, quemadmodtimintellexeritis,
    adverlo;
    prsesumo
    eum
    adjulurum,
    ut omnia
    intelligatis.
    Tria
    promisi separabiliter demonstrari, inseparabiliter
    operari.
    Ecce nesciebatn
    quid
    esset inanimo
    tuo,
    demonslrasti mihi dicendo
    ,
    Memoria. Hoe
    verbuni,
    sonus
    isic,
    voxisln
    proccssit
    adaures measabaiiimc
    (Douzc.)
    '
    x
    SG5
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    364
    tuo. Hoccnim
    quod
    esl memoria,
    tacite
    cogilabas,
    el noti dicebas. Erat in
    le,
    et nondumveneratadme.
    Ut auteni
    quod
    eral inle
    proferretur
    ad
    me,
    dixisli
    ipsum
    nomen,
    id
    est,
    Memoria.Audivi:
    quatuor
    has
    syllabas
    innominememorioeaudivi.
    Qualuorsyllaba-
    rumnomen
    est,
    vox
    est, sontiit,
    ad auremmenm
    processit,
    nieiiti
    aliquid
    insinuavit.
    Quod
    sonuittrans-
    iit,
    undeinsinuatumel
    quod
    insinuatumesl manet.
    Sedhoc
    quaero,quando
    dixisti hocnomen
    Memoria,
    vides cerle
    quia
    hoc nomennon
    perlinet
    nisi admc-
    nioriani. Cacteraenimduohabenl nominasua. Nam-
    que
    aliud vocatur
    intellectus,
    aliud
    volunlas,
    non
    nicnioria: illud atitemunumvocatur memoria. Sed
    ul lioc
    diceres,
    ul
    qualuor
    islas
    syllabasoperarcris,
    unde
    opcralus
    es? IIoc nomen
    quodpertinet
    adso-
    lam
    menioriani, operala
    esl inleet
    menioria,
    ul te-
    neres
    quod
    dicebas
    ;
    et
    inlellectus,
    ut scircs
    quod
    te-
    ncbas;
    ct
    volunlas,
    ut
    proferres quod
    sciebas. Gra-
    tias DominoDeonosiro.
    Adjuvit
    nos,
    et in vobiset
    in nobis. VcredicoCharitaii
    vestroa,
    hoc discutien-
    dumet insinuandum
    trepidissime aggrcssus
    eram.
    Meluebaroenimlieforlelrclilicarem
    capaciumingc-
    nium,
    cl facerem
    grave
    tardioribus tsedium. Nunc
    aulemvideovoset altenlione
    audiendi,
    el ccleritate
    intclligendi,
    nonsolum
    percepissediclum, sedprrc-
    volassediclurum: GraliasDomino.
    CAPUTIX.

    21. Ex his tribus illustratur Tri-


    nilaiis
    mtjstcrium.
    Yidele
    ergo, jam
    sccurus com-
    mendi)
    qttod
    intcllcxistis;
    non inculco
    incognilum,
    sed
    repetcns
    commcndo
    perceptuin.
    Ecce de
    .tribus
    illisunarcs nominata
    est,
    unius rei nomendictuni
    csl : Memorianoiiien est unitiscxillis
    tribus,
    et tn-
    mennomeiiuniiisexillistribustria
    ipsaoperatnsunt.
    Non
    potuil
    dici soln
    memoriu,
    nisi
    opcrnntevoluntate,
    inielleciu
    el ineinoria.Non
    potcst
    dici solusintclle-
    ctus,
    nisi
    operanle
    niemoria,
    voluntateetintcllectu:
    nec
    potesl
    dici solnvolunlas
    ,
    nisi
    operantc
    memoria
    et iulellcciuet voluntate.
    Explicatasunt,
    ul
    arbilror,
    qurcpromissa
    sunt:
    quodseparatimpronunliavi,
    in-
    separabilitercogilavi.
    Unumhortimomniumtriafe-
    ccrunt: sedtanienbocunum
    quod
    iria
    fecerunt,
    non
    adirin
    perlinel,
    sedad unum. Triafeceruntnomeii
    iiicmoriae: sed hocnon
    pertiiiel
    nisi ad solammc-
    lnoriani. Tria feccruntnomeii inlellectus : sed non
    peiiinet
    nisi adsoltiminlellectum. Tria feceruntno-
    nicii volunlaiis: sed non
    perlinel
    nisi ad solumvo-
    liintatcm.ItaTrinilas fecit carnemCliristi : sednon
    perlincl
    nisi ad solumChrislum. Trinitas fccil de
    ccelocolumbani : sednon
    perlinet
    nisi adsolum
    Spi-
    rilimi
    sanctum. TrinUasfecit de ccelo voceni : sed
    non
    pertinet
    voxnisi adsolumPatrcm.
    22.
    Quid
    exillisad
    Palrem, quid
    adFiliumet
    Spiri-
    lumsanctum
    peiiineut, cogitandumrelinquilur.
    Nemo
    crgo
    dicat
    tnilii,
    nemocaluniniosusmc infirnniniur-
    gerc
    conetur :
    Quidergo
    inhis Iribus
    quaj
    inmcnte
    nostravel inaniinaesse
    ostendisti, quid
    cx bistri-
    lius
    pcrtincl
    ad
    Patreni,
    id
    est, quasi
    adsimilitudi-
    lieni
    Palris, quid
    horuinad
    Filii, quid
    horumad
    Spi-
    rilus sancti?Non
    possum
    dicere. non
    possumexpli-
    care.
    Aliquid cogitantibus relinquamus, aliquid
    et
    silcntio
    Iargiamur.
    Redi ad
    te,
    et abomni
    strepilu
    tolletc. Intra tevide
    ,
    si babes illic
    aliquod
    secreia-
    riumdulc.econscientioe
    tuae, ubi non
    perslrepas,
    ubi non
    liliges,
    aul lites
    pares,
    ubi non dissensiones
    el
    pervicaciam
    niediteris. Estomansuelusadaudien-
    dumverbtim
    ,
    ut
    inlelligas.
    Fortedicturus
    es,
    Audi-
    titi mcodabisexsullationemet
    Iwiiliam,
    etexsnllabv.nl
    ossu,
    sedhuiniliala
    (Psal. L,10),
    nonclala.
    CAPUTX.25. Hinc salis
    inlelligiliir
    Trinilalis
    personasposse
    et
    separabililcr
    demonslrariel
    insepara-
    biliier
    operari.
    Sufficil
    ergo quia
    ostendimus tria
    quacdani scparabiliter demonslrnri, inseparabilitcr
    opcrari.
    Si hocin te
    invenisti,
    si hociu
    homiiie,
    si
    hocin
    quadampersona
    in terra
    ambulanle, corpus
    fragile, quod aggraval aiiiinam,portante;
    credePa-
    trerii el Filiuraet
    Spiritura
    sanctum
    per singulaquoe-
    damvisibilia
    , per speciesquasdamassumptrc
    crea-
    luroe
    possc
    ct
    separabililerdemonstrari,
    ct
    insepara-
    bililer
    operari.
    Sufficithoc. Non
    dico,
    Paler memoria
    esl,
    Filiusinlellectus
    cst, Spiritus
    volunlasesl: non
    dico,quomodo
    libet
    intclligntur,
    nonaudco.Servemtis
    majoracapienlibus,
    infirmisinfirmi
    (a) quodpossu-
    mus. Nondicoistailli Trinitali vclttt
    oequanda,quasi
    ad
    analogiatn,
    id
    est,
    adralioneiii
    quamdamcompara-
    lionis
    dirigenda
    : nonhocdico. Sed
    quid
    dico?Ecce
    inte inveni tria
    separabiliter demonstrata, insepa-
    rabiliter
    operaia;
    et eorumtrium
    unumquodque
    no-
    menatribus
    facliim,
    quod
    tamcnnonad
    tria,
    sedad
    tritun lioiTiniunum
    aliquidpertineret.
    Crede
    jam
    ibi
    qtiod
    non
    pol.esvidere,
    si hic audisti et vidisti et
    tenuisti. Intoenim
    quodesl, poles
    nosse: ineo
    qui
    te fccit
    quod esl,
    quidquidest, quandopotes
    nosse?
    Et si
    poleris,
    nondum
    poies.
    Et tamencum
    poteris,
    nitmquid
    sic
    poteris
    nosseDeumtu
    , qiiomodo
    setio-
    vit Deus?Sufficiat
    ergo
    Charilali vestroe:
    quodpotui-
    mus, diximus; exigentibus promissa
    reddidimus:
    coclcra
    quss
    addenda
    sunt,
    ut
    proficianl
    sensus
    vestri,
    aDomino
    quoerile.
    SERMOLIII*
    (b).
    Deverbis
    EvangeliiMaiihwi,
    Beaii
    pauperesspirilu,e/c.
    seddehocinaxime
    quod
    dictum
    esl,
    Beali mundicor-
    des, quoniamipsi
    Deumvidebunt.
    Cap.v, f
    .5-8
    (c).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Omncsvolitntessebeali
    Pauper spiriiu quis.
    Solemniiate sanctoc
    virginis,
    quoe
    tesiimoniumdixit de
    Christo,
    el testimo-
    niuninieruit a
    Cbrislo, palamoccisse,
    occultecoro-
    naiae,
    admoncmur Charitali veslrrodeillncxhorla-
    lione
    loqui, quam
    roodoDominusex
    Evangclioprofe-
    rebat,
    dicens mullascausas bcalae
    vitte, quam
    nemo
    *
    Adcb.fl. Par.etl.ov.
    recognitus.
    (u) Supile,
    insinuainiis.
    (b) Alias,
    f i interadditosaParisicnsibus.
    (c)
    lnPossidiiiudiculocluoiui^tud
    F.vangelii capitulum
    scrinoiiesnolanlur:alter
    cap.8, Deoctoseulentiisbeati-
    tudinuni;
    aller
    cap.
    9
    inscriplus,
    de
    bealiludinibus, qui
    lituliis
    magiscougruilstibsequeatisermoni,
    sex lanlum
    1
    rioresbeaiiiudines
    atlingcnti.nujusiiorroexcerplum
    m
    1-iori colleclionoad
    Epbes.m,repefilur
    subislo
    litttio,
    Ex
    sermoneinbasilicaTricillaruni:
    quae
    videlicetbasilica
    eral
    carthagine.
    566'
    SERMOLHI.
    -rfi
    est
    qui
    non velit. Nemo
    quippe
    invcniri
    polest, qui
    beatus essenolit. Scdo si homines
    quomodo
    deside-
    rant
    mercedem,
    sic
    opus
    mercedisnon recusarent'.
    Quis
    nonalacriter
    currat,
    cumei
    dicilur,
    Bcatuseris?
    Libenlcr audiat et cum
    dicilur,
    Si hocfeceris. Non
    rccuselur
    ccrtamen,
    si
    diligilur prsemium;
    et accen-
    datur animus ad alacritaiem
    operis
    commeiidatione
    mercedis.
    Quod volumus, quod
    desideramus, quod
    petinms, post
    eril:
    quod
    autem
    juberour
    ut
    faciamus,
    propicrillud quodpost eril,
    modosit.
    Ecceincipedi-
    vina dicla
    recolere,
    et
    ipsaevangelicaproecepla
    vel
    rounera. Beali
    pauperesspirilu, quoniamipsofum
    est
    regnum
    cwlorum.Posleaerit luum
    regnum
    coeloruni,
    modocsto
    pauperspirilu.
    Yisut
    poslearegnum
    coe-
    lorumluumsit? Vide modolu
    ipse cttjiis
    sis. Esto
    pauper spiritu. Quoeris
    ame
    fortassequid
    sitesse
    pau-
    perem spiritu.
    Omnisinflatusnonest
    pauperspiri-
    lu :
    ergo
    humilis
    pauper
    est
    spirilu.
    Alluni est
    regnum
    coelorum:
    sed, Qui
    sc
    hiimiliat,
    exallabilur
    (
    Luc.
    xiv,
    11
    ).
    CAPUT II.

    2. Milis
    quis.
    Attende
    quod
    se-
    quilur
    :
    Beali,inquit, tniles, qtioniamipsi
    hmredilale
    possidcbunt
    ierram. J amvis
    possiderc
    terram: vide
    ne
    possidearis
    nterra. Possidebis
    mitis, possideberis
    immitis.Neccumaudis
    prrcmium. proposilum,ulpos-
    sideas
    terram,
    extendasavnritise
    sinum, qun
    vis
    pos-
    sideremodo
    terram,
    excluso etiam
    utcuinque
    vicino
    tuo:non te ista fallat
    opinio.
    Tunc.vere
    possidebis
    terram, qtiando
    inbseseris
    eiqui
    fecitccelumetlerram.
    Hoc eiiimest esse
    niiteni,
    non resistereDeotuo: ut
    ineo
    quod
    bene
    facis, ipse
    tibi
    placcat,
    nontutibi
    ;
    in
    eoquodmalajuste paleris,ipse
    libi non
    displiceat,
    scdtulibi.
    Neqne
    eniin
    parum
    cst
    quia placebisei,
    displicenslibi; displicebis
    autcm
    ei, placens
    tibi.
    CAPUTIII.

    5.
    Lugentes.
    Allendeterlium: Bea-
    ti
    lugentes,quoniamipsi
    consolabunlur.In luctu
    opus
    est,
    incoiisofationemercesesl.Nam
    qui Iugentcarna-
    liter, quasconsolalion.es
    liabcnl?
    Molestas,
    nietuen-
    das'. Ibi consolaltir
    lugens,
    ubi timet rursus ne lu-
    geal.
    Verbi
    gralia,
    conlristat
    filiusclatus,
    lcelificalna-
    (us:
    illuraexlulit,
    hunc
    susccpit;
    in illo
    iristilia,
    in
    istotimor: innttllo
    ergo
    consolalio.
    Ergo
    illaerit ve-
    ra
    consolalio,qua
    dabitur
    quod
    non amillalur
    ;
    ut
    illi se
    posleagaudeantconsolari,qui
    modose
    Itigent
    peregrinari.
    CAPUT IV.

    4. Esurkntes. Accedat
    quartum
    et
    opus
    ct munus: Beati
    qui
    esuriunt et sitiunl
    jusli-
    liam,quoniamipsi
    salurabuniur. Saturari vis. Unde?
    Si carosaturilatem
    concupiscil,digestasaturitale,
    fa-
    liiemiterum
    paticris.
    Et
    qui biberit, iuquit,
    exhac
    aqua,
    siliel iterum
    (
    J oan.
    iv, 15).
    Medicamentiim
    quod
    advulnus
    ponitur,
    si
    sanaverit, jam
    nondolet :
    quod
    auteni
    ponitur
    conlra
    famem,
    hoc
    est, esca,
    ita
    poniturut
    adinodicumrelevet. Transactaenimsatu-
    ritate,
    reditfames.Accedil
    qiiidemquolidie
    remedium
    saturilatis,
    sednonest sanalumvulnus infirmitalis.
    Esuriamus
    ergosiliamusquejusliliain,
    ut
    ipsajuslitia
    1
    sicCorbeiensis Ms.Edili
    vero,quas
    consolationcs habc-
    buni'.'Molestias meluendas.
    saiuremur,quam
    nuncesurimuset
    siiimus.
    Indeenim
    salurabimur,quodesurimusel sitimus.
    Interiorhomo
    noster esuriat ct siliat :
    habel eiiiiucibum
    suum,
    ha-
    bet
    potumsuum.
    Egosum, inquit, panisqui
    decwlo
    descendi(J oan.vi, 41).
    Habes
    paneni
    esurienlis,
    desi-
    dcraet
    potum
    sitientis:
    Quoniam
    apud
    teest
    fons
    vilm
    (
    Psal.
    xxxv,
    10).
    CAPUTV.

    5.
    Misericordes.
    Allende
    quod
    se-
    quitur
    : Beali
    misericordes,
    quoniam
    ipsorum
    miserebi-
    lur Detts.
    Fac,
    etfiet: fac cum
    altero,
    ul
    (iat lecum.
    Quia abundas el
    eges
    :
    abundus
    temporalibus,
    eges
    teternis.
    Mendicum
    hoiiiineni
    audis, mcndicus
    ipse
    Dei es. Petitur a
    te, et
    petis. Quod
    egeris
    cuin
    peli-
    tore
    tuo,
    hoc
    aget
    Deuscumsuo. El
    plenus
    et inanis
    es:
    imple
    inancnide
    plenitiidine
    lua,
    utdeDei
    pleni-
    tudine
    impleaturinaniiastua.
    CAPUT VI.

    6. Mundkordes.
    Allende
    quod
    sequitur
    : Bcati
    mundicordes,hoc
    esl, qui
    mundicor-
    de
    sunl; qiwniam
    ipsi
    Deumvidebunt,Ilic est finis
    amoris
    noslri;
    finis
    quo
    perficiamur,
    non
    quo
    consu-
    innmur. Finitur
    cibus, finilurvestis:
    cibus,quia
    con-
    sumilur edendo
    ; vesiis, quiaperficiturlexendo. Et
    illud
    finilur,
    ei illud: sedfinisisle
    pertinetad
    con-
    sumptionem,
    illend
    perfeclionem.
    Quidcpiidagirous,
    quidipiid
    bene
    agimus,
    quidquid
    nitimur
    quidquid
    laudabiliter
    sestuaiinis,
    quidquidinculpabiliter
    deside-
    ramus,
    adDei visionemcum
    venerit,
    plus
    non
    requi-
    remus.
    Quid
    enim
    quairat,
    cui adest Detis? aut
    quid
    sufficint
    ei,
    cui nonsuflicit
    Deus? Videre
    Deumvolu-
    iiius,
    videreDeum
    quoerimtis,videre Deuminnrcle-
    scimus.
    Quis
    non?Sedvide
    quid
    diclumest : Bectti
    mundicordes,
    quoniamipsi
    Dcum
    videbunt,Hoc
    para,
    undevideas. Ul eninisecundumcarncm
    loquar,
    quid
    desideras oiium solis cum
    oculis
    lippis
    ?Sani sint
    oculi,
    et erit lux illn
    gniidium
    : nonsinl oculi
    snni,
    erit luxillntormeiiluni.Noncnimcordenon
    mundo
    vidcre
    permitleris, quod
    non videturnisi cordemuiir
    do.
    Repelleris,nufereris,
    nonvidcbis.Bealienimmitn-
    dicordes,quoniamipsi
    Deumvidebunl.
    Quoliesbealos
    jam
    numeravit?
    quas
    bealitudinis
    causas, quoe
    opera,
    qus3inunera,quoemeriia, qure
    prajmia?Nusquanidi-
    clum
    est, Ipsi
    Deitm
    videbunl.Beati
    pauperesspiritu,
    quoniamipsorum
    esl
    regnum
    cwlorum.
    Beali miles:
    ipsi
    liwredilale
    possidebunt
    terram. Beali
    lugentes
    :
    ipsi
    consolabunlur. Beali
    csurienleset
    silienles
    juslitiam
    :
    ipsi
    salurabunlui: Beali
    miserkordes:
    ipsi
    misericor-
    ditim
    consequenlur.Nusquam
    dictum
    esl, Ipsi
    Deum
    videbunl.Yentumest ad
    muiidicordes,
    ibi visioDei
    promissa
    est. Nonsine
    causa,
    nisi
    quia
    ibi sunt
    oculi,
    undevidetur Deus.DehisoeulisPaulus
    apostolus
    lo-
    quens
    ait : Illuminalosoculoscordisvestri
    (Ephes. i,
    18
    ).
    Modo
    crgo
    oculi isti
    pro
    sua infirmitateillumi-
    lianlur fide:
    postcapro
    suafirmitatoilluniinabunlur
    specie.
    Quamdiu
    enimsumusin
    corpore,
    pcregrinamur
    aDomino.Per
    fidem
    enhn
    ambutamus,
    non
    perspeciem
    (II
    Cor.
    v,
    6el
    7). Quamdiu
    autcminbacfide
    sumus,
    quid
    de nobisdicitur ? Videmusnunc
    perspeculum
    in
    wnigmale;
    luncauiem
    facie
    ad
    faciem(\Cot: xm, 12).
    7, Dci
    facies
    etmanuset
    pedesquid,
    Nou hic cor-
    5b7 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    m
    porea
    facies
    cogilelur.
    Namsi accensusdesidcriovi-
    dendi Dcuin,
    faciem(uam
    proeparaveriscorporalem
    ad videndum;
    lalemfaciemdesiderahis clDei. Si au-
    lem
    jam
    saliem
    spiritualiter
    deDeo
    sapis,
    ul Deum
    11011
    cogites
    esse
    corporeuni (
    undediutius heri
    egi-
    mus(),
    si lanien
    aliquid peregimus);
    si incorde ve-
    stro, lanquaro
    in
    lemploDei,
    forroseliumanae
    fregimus
    simulacrum;
    si
    jam
    vohis hene venit in
    liientem,
    et viscera vcstra inleriora
    possedil,
    ubi detesialur
    Apostolus
    cos
    qui
    dicenlesseesse
    sapknles,
    stulti
    facli
    sunl;
    el
    immutaverunlgloriamincorruplibitis
    Deiel simi-
    liindinem
    imaginiscorruptibilis
    Itominis
    (Rom.i,22,25).
    CAPUT
    VII.Sijamtaleiiialimideleslamini,
    siad-
    versamini
    (b),
    si Creatori mundatis
    templuiii suum.si
    vultis ut veniatet niaiisioiieni
    apud
    vosfaciat: Seniile
    deDominoin
    bonitate,
    el in
    simplkiiale
    cordis
    qumrile
    illum
    ( Sap. i, 1).
    Y'idetecui
    dicalis,
    si tamen
    dicitis,
    si vere dicilis : Tibi dixil cor
    meum,Quwramfaciem
    luam. Dicat et cor
    luum,
    et
    adde,
    Vullum
    tuitm,
    Do-
    mine, requiram(
    Psal.
    xxvi,
    8
    ).
    Beneenim
    requiris,
    quia
    corde
    rcquiris.
    Dicitur Dei
    vultus,
    dicitur Dei
    brachiuni,
    dicilttr Dei
    manus,
    dicuntur Dei
    pedes,
    dicitur Dei
    sedcs,
    dicitur scabellum
    peclunicjus
    : sed
    noli menibrahuniana
    cogitare.
    Si visesse
    templum
    veritalis, frange
    idolumfalsilalis. Manus
    Dei, polentia
    Dei. Facies
    Dei,
    nolitiaDei. Pedes
    Dei,pnoscnlia
    Dei.
    Sedes
    Dei,
    si
    vis,
    lues. Anforte
    negare
    audebisDeum
    esseChrislum?
    Non, inqtiis.
    Concediscl
    hoc,
    Chri-
    siumDei viiTulemel Dei
    sapiciitiam(I
    Cor.
    i, 24)
    ?
    Concedo, inquis.
    Audi :
    Aitimajnsti
    sedesesl
    sapien-
    tiw
    ( Sap. i).
    Ubi enimsederoliabel
    Deus,
    nisi uhi
    liabilat? Ubiautem
    habital,
    nisi in
    lemplo
    suo? Tetn-
    plum
    enimDeisanclum
    csi, quod
    estisvos
    (
    \Cor.
    m,
    17
    ).
    Vide
    ergo quomodo excipias
    Deuin.
    Spirilus
    est Deus
    ;
    in
    spiritu
    et verilale
    oporlel
    adorarcDeum
    (
    J oan.
    iv,
    24
    ).
    J am in cor
    luum,
    si
    placcl,
    inlret
    arca
    leslamenli,
    et rual
    Dagon(
    1
    licg.
    v,
    5
    ).
    Audi
    ergonunc,
    etdisceDeum
    desiderare,
    disceundcDeum
    vidcre
    possis praeparnre.
    Beali, inqtiit, Mundicordes,
    quoniamipsi
    Deumvidebunl.
    CAPUT VIII.

    Quid pracparas
    oculos
    corporis?
    Si sic
    videbitur,
    inlocoerit
    quod
    videbitur. Non est
    in loco
    qui ubique
    lotus est. Mundaunde videatur.
    8. Prwmia
    operibuscongrua
    in senleniiisbeatitudi-
    num.
    Audi,
    et
    intellige,
    si
    ipsojuvanle polero
    cx-
    plicarc
    :
    adjuvet
    nos ad
    inielligendiim
    omnia
    supra-
    tlicla
    opcra
    et
    munera, quemadmodiimcoiigruenlihus
    apposila
    sinl, Ubi enimdiclumest de
    prrcmio, quod
    non
    congruerel operi, quod
    non consonarcl?
    Quia
    lmniiles
    quasi
    a
    regno
    vidcnlur alieni:
    Beati,
    inquit,
    ptmperes
    spiritu, quia ipsorum
    csl
    regnum
    ccelorum.
    Quia
    niiieshominesfacilecxcludiinturdetcrra sun :
    Be.ali, inquit,
    milcs, quoniamipsi
    hwredilale
    posside-
    bunt lerram. J am coetera
    aperla sunt, clara,
    stia
    spontecoguoscuntur
    :
    dispulalore
    non
    egent,comme-
    nioratore
    opus
    hnbent. Beati
    qui lugeni, Quisluge.ns
    (a)
    Iudical,opinamur,
    sermonem
    25,
    deversiculoPsalnii
    72,
    seucle
    visioneDei,qui
    eliam
    Cartliagine
    liabilusinMss.
    iioialiir,
    inliasilica1'ausli.
    (/i) rorle,
    aversaniiii.
    non consolalionemdesideral?
    ipsi.inquit,
    conso/o-
    bunlur. Beali
    qui
    esuriunt el siliunt
    justitiam.Quis
    esu-
    riens et sitiens nonsalielatem
    requirit?
    Et
    ipsi,
    in-
    quit,
    salurabunlur.Beati miserkordes.
    Quis
    misericors,
    nisi
    qui oplat
    ex
    ipsoopere
    reddi sibi a Deo
    vicem,
    ulcirca se
    fiat, quod
    circa
    pauperem
    facit?
    Beali,
    in-
    quil, miserkordes,quoniamipsorum
    miserebilurDeus.
    Quomodoper ipsa singula singulis propria apposita
    sunt,
    et nihil
    [adbibitum
    esl in
    prremio, quod
    non
    congrueret proecepto?proeceplum
    est euimul
    sispau-
    pcr spiritu
    :
    procmium
    est ut liaheas
    rcgnum
    ccelo-
    rum.
    Prseceptum
    cst ut sis mitis :
    pnemium
    est ut
    possideas
    terram.
    Prseceptuin
    esl ut sis
    lugens
    :
    prx-
    miura,
    utconsoleris.
    Prseceptum
    est utesuriasetsitias
    justitiam
    :
    proemiuni,
    ut satureris.
    Proeceptum
    est ut
    sis misericors :
    pramiium,
    ut misericordiamconse-
    quaris.
    Sic
    proeceptum
    est ul mundescor :
    praemium,
    ut videasDeum.
    CAPUTIX.

    9. VisioDei
    quomodo
    mundicordi-
    bus
    specialimpromissa.
    Non
    ergo
    ita
    sapias
    inhis
    pra>
    ceptis
    el
    prxmiis,
    ut cum
    audis,
    Beali mundkordes
    ,
    quoniamipsi
    Deum
    videbunl, pules pauperes spirilu
    Monvisuros,
    aut nonvisuros mites
    ,
    non visuros lu-
    gentes,
    nonvisurosesurientes ct sitientes
    justiliam,
    noii visurosmisericordes. Nonarbitreris eos tantuiu
    quasi
    visuros
    qui
    mundosunt
    corde,
    illis a visione
    separalis.
    Omniaenimhoeciidcm
    ipsi
    sunt.
    Ipsi
    vide-
    bunt,
    et lioii ideo
    videbunt, quia pauperes spiritu
    sunt, quia
    mites
    sunl, quialugentes, quia
    csurienles
    silienlesquejusliliam, quia
    misericordes : sed
    quia
    muiidi sunl corde.
    Queniadmodum
    si
    corporalia
    opera
    membris
    corporalibus coaptarenlitr,
    ac dice-
    rel,
    verbi
    gralia, quisquam
    : Beati
    qui pedes habent,
    qtiiaipsi
    ambulabunt: beati
    qui
    manus
    habciil, quia
    ipsi operabuiitur
    : beati
    qui
    vocem
    liabent, quoniam
    jpsi
    claniabuiil: beati
    qui
    osct
    linguamhabe.nl,quo-
    iiiam
    ipsi loquentur
    : beali
    qui
    oculos
    habent, ipsi
    cnini videbunl. Sic
    lanquamspiritualia
    membracom-
    poncns,
    docuit
    quid
    ad
    quid pertineat.
    Apla
    esl hu-
    liiililasadlinbcndum
    regnum
    ccelorum
    ; apta
    maiisue-
    ludoad
    'possidcndam
    terram
    ; nptus
    luclusndconso-
    Iationcm; apta
    fames et sitis
    juslitire
    ad
    saturilatem;
    apta
    misericordiaad
    impetraiidam misericordiani;
    aptuui
    iniroduin cor ad videndumDeuro.
    CAPUT X.

    10. Fitlecor mundalurad videndum
    Deum. Si
    crgo
    dcs/deramus videre Deuro
    ,
    oculus
    isteundc muiidabilur?
    Quis
    eniiu non
    curel, quis
    iion
    quscrat
    unde
    mundet, quo
    videre
    possit quem
    tolo affectudesideral ?
    Expressil
    hocdivinatestatio :
    Fide
    , inquit,
    mundans corda eorutn
    (Act. xv,
    9).
    Mundatcor fides
    Dei,
    miindumcor videl Deum. Sed
    quiaipsa
    (ides
    aliquando
    ab
    horoinibus, qui
    se
    ipsos
    fallunt,
    lalis
    doterminatur, quasi
    sufficial laniiirn-
    raoilocredere
    (promiltunt
    eiiini sibi
    quidatn
    etiam
    conspectum
    Dei
    regnumque
    ccelorumcredenles et
    male
    vivenles);
    contra bos succensus et
    spiriluali
    charitaie
    quodammodo
    stoniachansJ acobus
    aposto-
    lus in
    Epislola
    sua
    dicit,
    Tu credis
    quoniam
    unttsest
    Dcus.Plaudis tibide fide: atlendis enimmultosinij
    569
    SERMOLIII.
    *7n
    1
    pios
    acslimaremultosesse
    deos,
    ettulibi
    gaudes
    cre-
    dendo
    quia
    unus cst Deus. Bene
    facis.
    El dmnwnes
    credunl,
    el contremiscunl
    (J acobin, 19). Nuniquid
    ct
    ii Deumvidebunt?Videbunt
    qui
    mundo sunt corde.
    Quis
    anlemniundicordesdical
    spiritus
    iminundos?Et
    lamen
    crcdunl,
    etconlremiscunt.
    11. FidesChristianorumdiscernenda
    a
    fide
    dmmo-
    num. Fidei comites
    spes
    et charilas. Discernenda
    esl fidesnostraafidedocmoiium.
    Fides cnimnostra
    niundal cor : fides aulem illorumreos facit. Male
    quippeoperanlur,
    el ideoDominodicunt :
    Quid
    no-
    bisel tibi esl?Cumaudisliocdoemoncsdicere
    , putas
    eosnon
    agnoscere?
    Scimus, inquiunt, quisis.
    Tu es
    FiliusDei
    (Luc.
    iv,
    54).
    DicilliocPeirus,
    cl laudatur
    (Matth.xvi, 16, 17)
    : dicithoc
    drcmon,
    etdamnatur.
    Undehoc,
    nisi
    quia
    vox
    par,
    et cor
    iropar?
    Discerna-
    mus
    ergo
    fidemnostrara
    ,
    neccredere sufficiat. Non
    esl talislides
    qure
    nitindatcor.
    Ficle, inquit,
    iram-
    danscordaeorum.Sed
    qualidc, quali fide,
    nisi
    quam
    definilPaulus
    apostolus,
    ubi ait : Fides
    qumper
    di-
    lectionem
    operalur(Galat. v,'6)?
    Istafidesdiscernita
    fidedremonum
    ,
    discernil ab honiinum
    flagiliosis
    ac
    perditis
    moribus.
    Fides, inquil. Quse
    fides?
    Qumper
    dilectionem
    operalur, sperat quod
    Deus
    pollicetur.
    Ni-
    bil istadelinilione
    perpensius,
    nihil
    perfectius. Ergo
    tria sunt illa. Necesseest ul in
    quo
    esl
    fides, quojper
    dileclionem
    operalur, sperel quod
    Deus
    pollicctur.
    Co-
    mesest
    ergo
    fidei
    spes.
    Necessaria
    quippespesest,
    quamdiu
    nonvidemus
    quodcredimus;
    ne forie non
    videndoet
    desperando
    deficiamus. Contristat nos
    ,
    quia
    nonvidemus: sedconsolaturnos
    , quia
    visuros
    nos
    speramus.
    Adest
    ergospes,
    et cst comes fidei.
    Deinde
    eleharitas, quadesideramus, qua pertingere
    conamur,quainardescimus,qua
    esurimuset sitimus.
    Adhibetur
    ergo
    et hsec: et
    eritfides, spes
    et charitas.
    Quomodo
    enimnoneril ibi
    charitas,
    cumnihil sit
    aliudcbarilas
    quamdileclio?lpsa
    autcmfides defi-
    nita
    esl, qumper
    dilectionem
    operalur.
    Tolle
    fidem,
    peril quod
    credis;
    lolle
    charitalem, perit quod ngis.
    Fidei enim
    perlinet
    ut
    credas; chariiali,
    ut
    agas.
    Si
    cnim
    credis,
    et non
    amas,
    uonle moves ad bonum
    opus
    : ct si
    moves,
    ut servusmoves
    ,
    nonul filius:
    limeiido
    poenaiii,
    non amando
    juslitiam.
    llla
    ergo,
    inquam,
    fidesmundat
    cor, quseper
    dilectionem
    ope-
    ralur.
    CAPUTXI.

    12. Deusnon
    cogilandtts
    ul
    corpus.
    Et modo
    ipsa
    fides
    quid agit?
    Tanlis lesiimoniis
    Scripturarum,
    tam
    mulliplici lectione,
    tam varia co-
    piosaqttc
    exhortalione
    quid agit,
    nisi ul videamus
    nunc
    per speculum
    in
    senigmale, postea
    facie ad fa-
    ciem? Sed non iterumtu redeas ad istamfaciem
    ttiam'. Faciemcordis
    cogila. Coge
    cor
    luumcogitare
    divina,
    compelle,urge. Quidquid
    simile
    corporis
    co-
    gitanli oecurrerit, abjice.
    Nondum
    potes dicere,
    Hoc
    est: saltem
    dic,
    Nonest hoc.
    Quando
    enim
    dices,
    Hocest Deus?Nec cumvidebis:
    quia
    ineffabileest
    quod
    videbis.
    Raptumse
    dicit
    Apostolus
    in tertium
    1
    Corbeiensis
    Ms.,
    sednonitaiterumutredeasluad
    fa-
    ckmtuam.
    eoalum,
    etaudisseineflfabiliaverba
    (II
    Cor.
    xn,
    2cl
    4).
    Si sunt ineffabilia
    verba, quid
    est
    cujus
    sunt vcrba?
    Cogilanliergo
    libi de
    Deo,
    occurril
    aliqua
    fortasse iu
    humana
    specic
    miraet
    amplissimamagnitudo
    : con-
    siituisli eamin
    conspectucogitalionisluoc,
    tnnquam
    magnunialiquid,
    amplissimum,grande, ingentissima
    liiolediffusuni.Finisii
    alicubi. Si
    finisti,
    Deus non
    csl. Si non
    finisti, faciesubi est?
    Cogitas
    niolcm
    ,
    et
    ul membra
    distinguas,
    definis rooleni.
    Aliler eniin
    membra
    distinguere
    non
    poles,
    nisi moli dederis fi-
    neni.
    Quid
    agis,
    stultaet
    carnalis
    cogitatio?Grandem
    molem
    fecisti;
    cl
    lantograndiorem, quanto
    te
    pulasti
    Deum
    amplius
    honorare. Additalius unumcubitum
    ,
    et facit
    niajorem.
    CAPUTXII.

    15. LocusIsaiwin
    speciem
    con-
    trarius. Sed
    legi, inquis. Quid
    legisti, qui
    niliil in-
    lellexisti?El tamen
    dic, quid legisti?
    Non
    repella-
    mus
    parvulum
    cordeludenlem. Dic
    quidlegisti?
    Cce-
    lummihi thronus
    esl,
    terra aitlemscabellum
    pedum
    meorum
    (Isai.
    LXVI, 6).
    Aio
    (a), Legi
    e(
    ego
    : sed lu
    forie
    potiorem
    te
    putns, quin legisti
    et credidisti.
    Credoet
    ego quod
    dixisti. Simul
    credamus.
    Quid
    dico?Simul
    quoeramus.Eccetene
    quod legisli,
    et
    credidisti : Cmlummihi
    thronus
    esl,
    id
    est,
    sedes
    ;
    thronuscnini
    graece,
    Iatinc sedes est :
    terra aulem
    scabeltum
    pcdum
    meorum.Non
    legisti
    et illud :
    Quis
    palmo
    mensitscstcwlum
    (Isai. XL,12)
    ? Puto te le-
    gisse
    :
    coguoscis,
    et te
    credere confiteris. lbi enitn
    utrumque lcgimus,
    ulrumque
    credimus. Modo
    jam
    cogita,
    el doceme: adhiheote
    doctorem,
    etme
    par-
    vulumfacio. Doce
    me,
    obsecrole.
    Quis
    est
    qui sedet,
    in
    palmo
    suo?
    CAPUTXIII.14.
    Exculilurlocttsallatus.
    Cmtum,
    sancli.
    Terra,
    terreni.
    Sursumcor. Ecce
    figuras
    et
    Iineamenla
    membrorumDei a
    corpore
    Iiumanoduxi-
    sti. Sedforte
    subrepsit tibi,
    ut
    secundam
    corpus,pu-
    lares nos factos ad
    iniaginem
    Dei.
    Interini
    accipio
    consideranduni,
    disculieniluin,
    reqiiirendiim,
    dispu-*
    tandoexculiendum. Si
    placet ,
    audi me :
    quia
    in
    cct
    quotl
    tibi
    placuit,
    audivi te. Sedet Deusin
    ccelo,
    et
    palmo
    nietitur coelum.Idemccelumfi(
    lalum,
    cums
    sedet;
    et
    anguslum,
    ctimmelitur? An
    ipse
    Deuslan-
    (us est in
    scdendo, quanius
    in
    palnio
    ?Si hocila
    esi,.
    nonad
    similitudinemsuamnosfecitDeus: nosenini
    palmuinangustiorem
    valde
    hnbemus,
    quampartem.
    corporisqua
    sedemus. Ille autemsi tamlalusesl in,
    palmosuo,
    qnani
    lalusin
    sessione
    sua,
    disparia
    mem-
    bra nobisfccil. Non esl ista
    similitudo.
    Erubescat
    ergo
    talc idolumin
    corde
    chrisliano. Proinde
    cosltim
    accipepro
    omnibus
    sancds.
    Quia
    el lerra dicitur
    pro>
    omnibus
    qui
    sunt in(erra:
    Omnislerraacloretle
    (PsaL
    LXV, 4).
    Si bencdicimussecundumeos
    qui habitanfc
    in (erra
    ,
    Omnfsterraadorcl le:
    benedicimusetiani
    secundumeos
    qui
    babitant in
    ccelo,
    Omneccelum
    portet
    te. Namet snncti
    ipsi qui
    in (erra
    habitant,
    carnelerram
    calcant,
    corde in ccelo
    hahitant. Noit
    enimfrustra
    admoneiUursursumliabere
    cor,
    el cum
    admoniii
    fucrint, ita csse
    rcspondenl
    : aul frus(ra
    ()Forle,attdio..
    371
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    572
    sursuinversus ad
    caput
    cniinet : et ea
    significalur
    dicitur,
    Si consurrexistis
    cum
    Clirislo,quce
    sursttmsunl
    quwrile,
    ttbi Chrislusesl in dexleraDei
    sedens;
    quw
    siirsumsttnl
    sapite,
    non
    qnwsuper
    terram
    (Coloss.
    111,
    1cl
    2).
    In
    qiiaiilumcrgo
    ibi convcrsaiilur,
    ct
    ipsi
    Dcum
    portani,
    el coeltim
    sunl; quia
    Deisedcsstinl;
    etciroi
    niiiiunliaiUverba
    Dei,
    Cwlienarranl
    gloriam
    Dei
    (Psat.
    xviu, 2).
    CAPUTXIV.

    15. Laliludo
    , longitudo,
    allitudo
    et
    profundum.
    Redi
    ergo
    mecumad faciemcordis:
    ipsampraepara.
    Intus est cui
    loquilur
    Deus.
    Aures,
    ocuti,
    crclcramembravisibilin
    ,
    interioris
    cujusdam
    vel liabiiaciiliimvel
    organum
    stinl. Interiorest hoino
    ubi babilatChrisliisintcrini
    per
    fidem: ibi habitatu-
    rusprocscnliadivinitalissux, cunicogiioveriniusquaesit
    lnlitudo,longitudo,nltitudo,profundum;cognoverimus
    cliam
    siipereniinenleni
    scieniitccharilnlein
    Christi,
    ut
    implenmur
    inoniiicm
    plenitudineiii
    Dei
    (Epltes.m,
    17-19).
    Nunc
    ergo
    si libi inlelleclushicnon
    disjilicei,
    advocate
    comprehcnderelaiitudinem,longitudinem,
    altiltidinero,profundum.
    Nondiscurras
    imaginaiioiie
    cogitalionisper spalialiiundana,
    et
    per
    molis
    hujus
    tam
    magnrecomprchensibilem
    l
    granditatem.
    In te
    altende
    quod
    dico. Latitudo est in bonis
    operibus;
    longiludo
    est in
    longanimitate
    et
    perseveranlia
    bono-
    rum
    operum;
    alliludoest in
    supernorumexspectatione
    prremiorum
    ;
    propterquam
    altiliidinemtibi dicilurut
    sursuni cor habeas. Bcne
    operare,
    et inbonis
    operi-
    btts
    persevera, propler
    beneficiaDei. Terrena
    pro
    nihilo
    oestinies,
    nocumtibi
    aliquosapienlis
    illiusfla-
    gello
    terra istafucril
    perturhala,
    dicastesinecausa
    Dcum
    coluisso,
    sinecausabona
    opera
    lecisse
    ,
    sine
    causainbonis
    operibusperseverasse.
    Facicndocnim
    bona
    opera, quasi
    habuislilalitutlinem:
    pcrsevernndo
    in
    cis, quasi
    habuisti
    longitudincm
    : sedlerrenacon-
    quirendo,
    non habuistialtitudincni.Altcnde
    profun-
    dum:
    gralia
    Dei cst iu occultovolunlalis
    cjus. Quis
    enim
    cognovit
    sensttmDomini?
    aul
    quis
    consitiarius
    ejusfuii (Rom.
    xi,
    54)? El,
    J ttdkia lua sicutmttlla
    abtjssns(Psttl.
    xxxv, 7).
    4
    CAPUTXV.

    1G. Crucis
    quainor
    dimensioncs.
    Hancconversationenibene
    operandi,
    inea
    perseve-
    randi, supernacxspcctandi,gratiam
    Dei occulledan-
    di, sapientia,
    nonstultilia
    ;
    nec
    rcpreheiidendiquare
    alius sic,
    aljus
    autem
    sic;
    non enimest
    iniquiias
    apud
    Deum
    (II
    Pai:
    xix,
    7
    ,
    etRom.
    ix, 14)
    : hanc
    ergo
    conversationem,
    si
    placet, e.oapla
    eliamcruci
    Domini lui. Nonenimfrustralaleni moiTeni
    elegil,
    in
    ctijuspotestatc
    erat vel mori vcl nonmori.Si in
    polestate
    erai mori et non
    mori, quare
    nonin
    potc-
    statesicvcl sicmori?Nonfruslra
    ergo
    crucem
    elegit,
    ubi tehuic mundo
    crucifigerel.
    Namlntitudoest in
    cruce(ransversum
    lignum,
    ubi
    figuntur
    manus:
    pro-
    pter
    bonorum
    operumsignificalionem.Longiiudo
    est
    inea
    parteligni, qnre
    ab
    ipso
    transversoadterram
    lendit. Ibi enim
    corpuscrucifigilur,
    et
    quodam
    modo
    slal: el
    ipsa
    statio
    perseveranliamsignificat.
    Allitudo
    aiiteni in illo
    liguo
    esl, quod
    abeodemtransverso
    1
    itaCorbeieusis Ms.Edili
    vero,incomprehensibilem.
    supernorumexspectatio.
    Ubi
    profundum,
    nisi inca
    parlequoe
    terraedefixaesl? Occultaest enim
    gratia,
    el in abdilolalet. Non
    videdir,
    sedindeeminet
    quod
    videlur. Post haecsi
    comprehenderis
    hocc
    omnia,
    non
    solum
    intelligendo,
    verumetiam
    agendo(inlcllcctns
    enimbonusomnibus
    qui faciunl
    eum
    [Psul. cx, 10]);
    tunc
    jam
    extende
    te,
    si
    potes,
    ad
    agnoscendamagni-
    tionemcharitalis Chrisii
    supereminenlem
    scientioe.
    Cum
    perveneris,
    impleberis
    inomnein
    plenitudinem
    Dei. Tunc erit illudfaciead faciem.
    Impleberis
    au-
    leminoiiinem
    plenitudinemDei,
    non ut tui
    plcnus
    sit
    Dcus,
    sed ut tu sis
    plcnus
    Deo'.
    Qurcreibi,
    si
    polcs,
    faciem
    corporalem.
    J ani tollantur
    liugae
    amen-
    tis
    aspeclu. Abjicial pucr parvulus ludicra,
    discat
    traciarc
    majora.
    Et nosinmultis
    parvuli
    sumus: et
    cum
    plusquam
    sumus
    essemus,
    a
    majoribus
    tolcrali
    sumiis.Pacemsectaminicum
    omnibus,
    el
    sanclificatio-
    nem,
    sine
    qua
    nemo
    poleril
    videreDeuin
    (Hebr.xn, 14).
    Ilncenimctcor nnindalur:
    quia
    ibi est fides
    qurcper
    dileclioncni
    operalur. Ilinc,
    Beali mundicordes
    , qtto-
    niam
    ipsi
    Deumvidebttnt,
    SERMO
    LIV*(B).
    Deeo
    quodscriplum
    esl in
    EvangelioMallltwi,
    cap. v,
    1G.Sicluceatlumenvestrumcorain
    hominibus,
    ut
    videant bona
    operavesira,
    et
    giorificeitt
    Palrem
    vcslrum
    qui
    incceliscst : el
    contra, cap. vi,l,
    At-
    tendilene
    justitiam
    veslramfaciatiscoramhomi-
    bus,
    utvideaminiabeis
    (b).
    CAPUTPRI.MUM. 1.
    Prwcepla
    in
    speckm
    con-
    iraria. Solct mullos
    movere, charissimi, quod
    Do-
    rainusnoster J esus ChristusinSermoiie
    evangelico,
    curo
    prittsdixisset,
    Lnceal lumenvestrumcoramho-
    minibus,
    ul videantbona
    opera
    vcslra,
    et
    glorificent
    Pa-
    tremvestrum
    , qui
    incwlis
    esl, postcadixit,
    Attendile
    ne
    justiliam
    veslram
    facialh
    coram
    honiinibus,
    itl vidca-
    niuii ubeis.Turbalureniiii iiicns
    paruroiiiielligeiilis,
    el
    pracceptoulique
    obaudirc
    ciipicnlis,
    ei
    pcrdiversa
    etadversadistendilur.Tameniinliemo
    potcstquam-
    vis uni domino
    obtempcrarc rcpugnanliajubenti,
    quam
    nenio
    polest
    etiain duobusdominisservire:
    quod
    eodcmSermoneSalvalor
    ipsetestalus
    esl
    (Malih.
    vi,
    24
    ).Quid ergo
    facietanimus
    nutaiis,
    cumseob-
    lemperare
    non
    posse
    exisiimat,
    et non
    obtemperare
    formidat?Si enimbona
    opera
    sua in luce
    posuerit
    Iiominibusinluenda
    ,
    ul faciat
    quodprscceptumest,
    Sk luceallumenvestruincoram
    hominibus,
    ut videant
    bona
    operaveslra,
    et
    glorificent
    Palretn
    veslrum,qui
    in
    cmlis
    csl;
    reumse teneri
    arbilrabitur,
    quia
    contra
    prseceptum
    fecit,
    ubi dicitur,
    Aitendilcne
    justitiam
    veslram
    facialis
    coram
    liominibus,
    ul videaminiabeis.
    Rursusque
    si hoclimenset
    cavens,
    ea
    quse
    benefacit
    1
    Florus,
    nouul iusis
    plenus
    Deus,
    sedulsis
    plemts
    Deo.
    SiceliamCorbeiensis
    codex,
    sed
    (nisi
    fallunl
    oculi)
    ase-
    cimdamanu
    *
    Sernioues54el 55emcndalisuntadcodiceseosdem
    cumsermone52.
    () Alias,
    deverbisDomini 2.
    (b)Cilat
    FlorusadIICor.iv.Elarossidioin
    capite
    3Indi-
    culibic
    ipse
    iortesermonotaturislisverbis,
    De
    piacendo
    et non
    placendo
    homiuibus.Eamdemdiflicultatemtra
    ctavit
    Augustinus supra,
    inserm.
    47,
    un.
    12,
    15.
    SERMOLIV.
    574
    absconderit,
    nonse
    putabit
    servire
    iniperanti
    et di-
    cenii,
    Luceatlumenveslrumcoram
    hominibus,
    ul vi-
    deant
    bona
    opera
    veslra.
    CAPUT
    II. 2.
    UlrumqueprmceptumimpletApo-
    stolus. Qui
    recle autem
    inlelligit, utrumqueimplet,
    ct scrviet universissimo
    Domino, qui
    servum
    pigriun
    nondamnaret,
    si ea
    qure
    fieri nullomodo
    poterant,
    imperaret.
    AuditeenimPaulumservumChristi
    J esu,
    vocatum
    Apostolum,
    segregatum
    in
    Evangelium
    Dei,
    utrnmque
    et facientemet doceiitem.Videle
    quemad-
    liiodiroi
    luceat
    lumen
    ejus
    coramhominibus,
    ut vi-
    deaiil
    bona
    opcraejus.
    Commendamus ,
    inqtiil,
    nos-
    melipsos
    adomnemconscicntiam
    hominumin
    conspeclu
    Dei
    (II
    Cor.
    iv, 2)
    : et
    itcrum,
    Providemusenim
    bona,
    nonsolumcoram
    Deo,
    sedetiamcoramhominibus
    (Id.
    vm, 21):
    et
    ileruro,
    Placeleomnibus
    per
    otnnia,
    sicut
    et
    ego
    omnibus
    per
    omnia
    placeo(1
    6'or.
    x, 55).
    Videte
    rursus
    queniadinoduni
    ailendal,
    ne faciat
    justiliam
    suamcoramboininibus,
    ut videalurabeis.
    Optts
    au-
    leinsuum
    probet,
    inquil, unusquisquc;
    el tuncinse-
    melipso
    liabcbit
    gtoriam,
    el noninaltero
    (Galat.
    vi, 4):
    el ilerum,
    Nam
    gloria
    nostrahwc
    cst,
    leslimonium
    con-
    scicntiwnostrw
    (II
    Coi:
    i, 12)
    : el illud
    quod
    nihil est
    ronnifestius,
    Si adliuc, inquit,
    liominibus
    placerem
    ,
    Clirisliservusnonessem
    (
    Gulat.
    I, 10).
    Sedne
    quis-
    qtiain
    eoruin
    qui
    de
    prccceptisquasi repugnantibus
    ipsius
    Domini
    movenlur,
    mulio
    magisApostolocjus
    ingcrntquaestionem,
    et
    dical,Quomodo
    lu
    dicis,
    Pla-
    ceteomnibus
    per
    otnnia,
    sicttlel
    ego
    omnibus
    per
    omnia
    placeo
    : el luidem
    dicis,
    Si adhuchoininibus
    placerem,
    Christi servusnonessem?Adsit
    ipse Doniiiius, qui
    eiiaminservosuoet
    Apostololoquebalur,
    et
    aperiat
    nobisvolitnlatem
    suam,
    et tribuat obediendi facul-
    lalcni.
    5. Conciliantur dtto illa
    prmcepla. Ipsa quippe
    verba
    evangelicn
    sccum
    porlant expositionessuns;
    necintercludiintora
    esurieiuiuro,quiapascunt
    corda
    piilsantium.
    Intentio
    quippe
    cordishumani
    quo
    diri-
    gatur,
    ct
    quo speclet1,
    inlnenduraest. Si enira
    qui
    vultvitleri abhorainibusbona
    opera
    sua,
    gloriam
    et
    ulililaieinsuam
    ponit
    anle
    liomines,
    et lmncincon-
    spoctu
    bominum
    qurcrit;
    nibil
    eorum, qurc
    dehacre
    Dominus
    praceepit,implevit
    :
    quia
    et ntlendit facere
    jusiiiiam
    siiamcoram
    lioininibus,
    ul viderclurab
    eis;
    et non siceluxii Iumen
    ejus
    coram
    hominibus,
    utad
    hocviderentbona
    operaejus,
    ut
    glorificarent
    Palrem
    qui
    in coeliscst. Se
    quippe
    voluil
    glorificari,
    non
    Deum;
    et suam
    quaesivitulililatem,
    nondilexitDo-
    niini volunialem.De
    qualibus
    dicil
    Apostolus
    : Omnes
    enim
    qum
    sua sunl
    qumrunt,
    non
    quw
    J esu Christi
    (Philipp.
    n, 21). Itaque
    nonillicsententiaterminala
    est,
    ttbi
    ait,
    Sk luceattutneuvesirumcoram
    homiiiibus,
    ul videanlbona
    opera
    vestra: sed contiiiuo
    suhjunxit
    cur faciendum
    sit,
    ut
    glorificcnl,inquit,
    Palremve-
    slrum,qui
    incmtisesl: ut homocumbenefaciensvi-
    detur ab
    hominibus,
    intentionemboni facti habeatin
    conscientia
    sua,
    intenlionemvero
    innotescendi non
    habeatnisi inlaudibus
    Dei,propter
    eorum
    quibus
    in-
    nolcscii
    utilitatem; quibus
    hoc
    prodest,
    ut Deus
    pla-
    ceat, qui
    boc
    prn:stitithomini; atque
    ilanon
    despe-
    rcnt,
    ctiamsibi si voluerinthoc
    possepraslnri.
    Itn-
    que
    aliam
    senlenliam,
    ubi
    ail,
    Attendilene
    jusliliam
    vestram
    facialis
    corum
    hominibus,
    nonalibi
    lerminavit,
    quam
    ubi
    dixit,
    ut videumini ab eis: nee
    addidit,
    Et
    glorificeiil
    Palremveslrum
    qui
    incwlis
    est;
    sed
    potius
    addidit, Alioquin
    mercedemnonhabebitis
    apud
    Palrem
    vestrum
    qui
    inccelisest. Hincenimostenditeos
    qtti
    fa-
    les
    sunt, quales
    fidelcssuos esse
    non
    vull,
    ineo
    ipso
    mercedem
    quoerere,quod
    videnturab
    hominibiis,
    ibi
    constitucre bonuin
    suiuu;
    ibi oblcciare vanilalem
    cordis
    stti,
    ibi exinaniri et
    inflari,
    ibi tuniescereet
    conlabescere.Ctirenimnon
    sufficit,utdiceret,
    Ailen-
    dilene
    facialisjuslitiam
    vcstramcoram
    hominibus;
    sed
    addidil,
    ut videaminiab eis: nisi
    quia
    sunl
    quidam,
    qui
    sicfaciunl
    juslitlam
    suamcoram
    hominibus,
    non
    ul videanturab
    eis,
    sedut
    ipsa operavideantur,
    et
    giorificelur
    Patcr
    qui
    est in
    coelis,qui
    ca
    juslificalis
    impiis
    donare
    dignalus
    est?
    CAPUTIII.

    4.
    Quisnam
    vere
    prwceptum
    ulrum-
    qiteimplevit. Qui
    lales
    sunt,
    nec siiam
    jusliliain
    de-
    putanl,
    sed
    ejus
    ox
    ctijits
    fidevivunl.Undeet
    Apo-
    slolus
    dicil,
    Ul Ctirislum
    lucrifitcium,
    et inveniarin
    illo,
    nonhabensmeam
    justiiiain,quw
    ex
    Legeest,
    sed
    eam
    qttw
    est
    perfidemChrisli,qum
    eslcx
    Deo,juslilia
    ex
    fide(Philipp.III,
    8et
    9)
    : et inalio
    loco,
    Ul nossimus
    justitia
    Deiin itlo
    (II
    Cor.
    v, 21).
    Undeel J udteosita
    reprehendil:
    Ignorantes,inquit,
    Dei
    justiiiam,
    el suani
    volenles
    consliluere,
    justiliw
    Dei iwn sunl
    subjecti
    (Itom. x, 5). Quisquisergo
    ilnvultvideri
    bominibus
    opern
    sun,
    ul ille
    glorificclur,
    n
    quo
    en
    quoe
    inillovi-
    dcnlur
    acccpil,
    cl sic ad imitandiunbonumiidem
    ipsi qui
    vidcnt
    pielate
    fidei
    provocenlur,
    verelumen
    ejus
    lucet corambominibus:
    quia
    Iuxde illo chari-
    talis
    radinlur,
    non
    superbire
    1'umusevomUur: et in
    eo
    ipsocnvci,
    ne
    justitinm
    suainfacial coramliomi-
    nilitis,
    ul videalur ab
    eis; quia
    nec suam
    depulat
    il-
    lam
    juslitiam,
    necideofacitul
    ipsevideatur; sedut
    ille
    inielliganir,qui
    laudalurinhomiiie
    juslificalo,
    ut
    faciat el inlaudanle
    quod
    Iaudatur in
    aliero,
    id
    est,
    ut laudantcmfacial esse laudabilem.
    Altendile et
    Apostolum,
    ciim
    dixissel, Placeleomnibus
    peromnia,
    sicul et
    e.go
    omnibus
    per
    omnia
    placeo;quomodo
    non
    ibi
    remansit, quasi
    ibi consiitiieritfincni iiitenlionis
    ,
    suoe,
    ul
    placeret
    liominibus
    ; alioquiii
    falsuro
    dixisset,
    Si adliuchominibus
    placerem,
    Chrisiiserrusnonessem:
    sedstalim
    subjunxitquare
    hominibus
    placeret.
    Non
    quwrens,inquit, quod
    mihiuiile
    esl,
    sed
    quodmutlis,
    ut
    salvi
    fiunl(I
    Cot:
    x, 55).
    Itaet non
    placebat
    honiini-
    bus
    propier
    suam
    utilitatem,
    neChrisii servus non
    csset;
    et
    placebat
    hominibus
    propter
    illorum
    saluiem,
    ut Cbrisli esset
    dispensator
    idoneus:
    quia
    et illi co-
    rani Deoconscienlia
    sufficiebal,
    et deillocoramho-
    minibus
    quod
    imitarcnlur. elucebat.
    1
    Mss.,
    et
    quidexspeciet.
    %1H
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    jfrg
    SERMOLY
    *
    (o).
    Deverbis
    Evangelii
    Mallhmi,cap.
    v, 22, Qui
    dixerit
    fratri
    suo, Fnlue,
    reuserit
    gebcnnrcignis,
    elc.,
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Timorutilis. Snncti Evan-


    gelii capilulum, quod
    modo cum
    lcgeretur
    audivi-
    mus,
    valde nos
    terruit,
    si fidemhabemus : cos
    aulemnon
    lerruit, qui
    fidemnonhabenl. Et
    quia
    non
    tcrret
    eos,
    voluntesse
    pervcrse
    securi,
    uescienlcsdi-
    slribucreet
    dislinguerelcmpora
    timoriset securita-
    lis. Timeat
    crgoqui
    ducitmodoviiamciim
    finc,
    quo
    possit
    inillavilahaberesecurilatemsinefine.
    Ergo
    timuimus.
    Quis
    enimnon limeat
    loqueiilem
    Yerita-
    lem et
    dicenlem, Qui
    dixerit
    frairi suo, Fatue,
    reus
    erit
    gchennwignis?Linguam
    aulemiiullushominum
    domare
    polest.
    Et homodomat
    feram,
    non doinat
    linguam
    : clomat
    Ieonem,
    el nonrefrenal sermoncm:
    domal
    ipse,
    ct nondomatse
    ipsum
    : domat
    quod
    ti-
    niebal;
    et ui sedomet,
    nonlimet
    quod
    timeredehe-
    bat. Sed
    quid
    fil?Sentenliavera,
    et ista
    processit
    deoraculovcrilaiis':
    Linguam
    autcmnullusIwminum
    domare
    polest(J acobi
    m, 7, 8).
    CAPUTII.2. Diviniauxiliineccssilasaddoinan-
    dam
    linguam. Quid crgo
    faciemus
    ,
    fralrcs iuei?
    Yideo me
    quidem
    ad multitudiiiem
    loqui:
    sed
    quia
    unumsnnmsomnesin
    Chrislo, tanquam
    in secrelo
    consilium
    cnpiamus.
    Ntillus nos audit
    extraneus,
    unum
    siroius, quia
    in unumsumus.
    Quid
    faciemtis?
    Qui
    dixeril
    fralri stto,falue,
    reuserit
    gehennmignis
    :
    Linguam
    auteinnullushominumdomare
    potesl,
    Ibunt
    ergo
    omnesin
    gehennamignis?
    Absit.
    Domine,
    refu-
    giumfaclus
    es
    nobis,
    a
    generulione
    in
    generalionetn
    (Psal,
    i.xxxix,
    1).
    Iralua
    jusla
    est: neminemin
    ge-
    liennani millis
    injuslc. Quo
    iboa
    spirilutuo,
    el a te
    quafugiam(Psat,
    cxxxvm, 7),
    nisiadle?
    Ergo
    inlel-
    ligamus,
    cbarissimi, quia
    si
    linguam
    nullushominum
    domare
    potesl,
    adDeum
    coiifugiendum
    est,
    qui
    do-
    niet
    lingiiani
    nostram. Si enimtucamdomarevolue-
    ris,
    non
    poles,quia
    liomoes?
    Linguam
    nullusliomi-
    numdomare
    potesl.
    Altcndilesimilitudincmab
    ipsis
    bestiis
    quas
    domamus.
    Equus
    non
    sedomal;
    caraelus
    non se
    domat; elephanlus
    non se
    domat; aspis
    non
    se
    domat;
    lcononsedomat: sicel hoinononsedo-
    mat. Seduf doraelur
    equus, bos, camelus,elephan-
    tus, lco, aspis, quaerilur
    homo.
    Ergo
    Deus
    quoeralur,
    ut domelurhonio.
    CAPUTIII.

    5. Deus
    linguw
    donvtlot:
    Ergo,
    Do-
    mhie,refugiumfacius
    csnobis. Conferimusnosad
    le,
    ct benenobiscrit dele. Malumestenimnobisdeno-
    bis.
    Quia
    dimisimus
    te,
    dimisistinOsnobis. Invenia-
    mur
    ergo
    in
    te, quiaperieramus
    in nobis.
    Domine,
    rcfugiumfacius
    csnobis.
    Qtiid
    ergo,
    fratres
    mei,
    du-
    bitare
    debcmus,quia
    mansuetosnosfaciet
    Dominus,
    si nos domandosei
    praebeamus?
    Domuisti
    leonem,
    1
    Pauciorcs
    Mss.,
    sed
    qttidinfit
    sententiavera?Forte
    legendum
    sed
    qukl
    si sententiaveraest ista? Processit
    deoraculoverilatis.
    (a) Alias,
    cleverbisDomini i.
    (b)
    Citaluralioroin
    Epistolam
    adllebr.xn.
    quemnonfecisti;
    nondonlat
    te, qui
    fecitte?
    Unde
    enimbestiaslamimmanesdomare
    potuisti
    ?
    Numquid
    eis
    oequaris
    viribus
    corporis
    ?
    Quaergo
    virlute
    ingen-
    tes besliasdomare
    potuisti?Ipsajumenlaquoe
    dicun-
    tur,
    beslisesunt. Nonenimindomitatolerantur.Sed
    quia
    noneasnovit
    consuetudo,
    nisi inmanibusho-
    minumetsubfrenishominumet sub
    potestate
    homi-
    num,pulas
    easmansuetasnasei
    potuisse?
    Certeferas
    immanesaltende. Frcmit
    leo,quis
    nontimeat?Etta-
    men undele
    intelligis
    fortiorem? Non
    corporis
    vir-
    tute,
    sed mentisrationeinteriore. Fortior es
    leone,
    undefactusesad
    imaginem
    Dei.
    Imago
    Deidomatfe-
    ram
    ;
    etnondomatDeus
    imaginem
    suam?
    CAPUTIV.4. Ferendum
    ftagellum
    Deidomiloris.
    In illo
    spesest,
    ei nos
    subdamus,
    el misericordiam
    precemur.
    In illo
    spem
    nostram
    ponamus,
    et donec
    domemuret
    perdomemur,
    id
    est, perficiamur,
    domi-
    loremferamus.
    Plerunique
    enini
    proferl
    domitorno-
    ster eliam
    flagella.
    Si enimtuaddomanda
    jumenla
    tua
    profersvirgam, profersflagellum;
    Deusnon
    pro-
    fert addomanda
    jumenla sua, quod
    sumus
    nos, qui
    de
    jumenlis
    suis facict filiossuos? Domas
    equum
    tuum:
    quid
    daturus cs
    equo luo,
    cumte
    coeperit
    portare mansuetus,
    ferre
    disciplinamluam,
    obedire
    inperio tuo,
    esse
    jumcnlum,
    hoc
    est, adjumentum
    infirmitatisluae?
    Quid
    ei
    retribuis, quem
    nec saltem
    sepelis
    cummortuus
    fueril, sed
    discerpendum
    volaii-
    ltbus
    projicis?
    Domilolibi Deushaereditalem
    servat,
    quod
    esl
    ipse
    Deus: et ad
    lempusmortuum,
    resusci-
    lat le. Carnemluam
    usque
    ad numerum
    capillorum
    reddetlibi: el consliiuettecum
    Angelis
    in
    aeternum,
    ubi
    jam
    non
    indigeasdomari,
    sedtantummodoa
    piissimopossideri.
    Erit enimtunc Deusomniain
    omnibus
    (I
    Coi:
    xv, 28)
    : necerit ullainfelicitas
    quse
    nos
    exerceal,
    sedfelicitassola
    qusepascat. Ipse
    au-
    lem
    paslor noslcr,
    Deusnosler:
    ipsepotusnoster,
    Deus
    noster;
    honor
    noster,
    Deus
    nosler;
    divitiaeno-
    strse,
    Deusnosler.
    Quaecumque
    hicvaria
    qnaeris,ipse
    tibi unusomniaeril.
    CAPUTV.

    5.
    Quam
    in
    spem
    hk domamur.Ad
    banc
    spem
    homo
    domatur,
    et domitor intolerabilis
    habetnr? Adhanc
    spem
    homo
    domatur,
    et contra
    islumutilem
    domitorcm,
    si forte
    flagellumproferat,
    murmuralur? AudistisexhoiTanlem
    Aposlolum
    : Si
    separetis
    vosa
    disciplina,ergonolhi,
    el nonestis
    filii.
    Nolhi suntadulteri.
    Qttis
    enimesl
    fitius,
    cttinondet
    disciplinampaler ejus?
    Et carnis
    quidemnostrw,
    in-
    quit, palres
    habebamus
    correplores,
    et
    reverebamur';
    nonmullo
    magissubjkiemur
    Palri
    spiriluum,
    el vive-
    mus
    (Hebr.
    xn, 7-9)
    ?
    Quid
    enimtibi
    potuitprsestare
    pater
    tuus, quiacorripuitte, quia
    verberavit
    te, quia
    flagellumprolulit
    et cecidit te?
    Numquidprsestare
    potuit
    utviveresinaelernum?
    Quod
    non
    potuit prse-
    stare
    sibi, quandoproestarel
    tibi?
    Propter pecuniana
    suam
    quantulamcumque,quam
    de usuris et labore
    collegit,
    erudiebat le
    flagellis,
    netibi dimissuslabor
    ejus
    temalevivenle
    disperderetur.
    Et cecidit
    filium,
    timens
    perire
    labores suos:
    quoniamreliqnitlibi,
    1
    sicMss.At
    edili,
    el
    ferebamus.
    577
    SERMOLVI. 378
    quod
    nec tenere liic
    poterat,
    nec auferre. Nonenim
    bic
    aliquid
    tibi dimisit
    quodipsius
    esse
    possit
    : ces-
    sii,
    ut sic accederes. Deus aulem
    tuus, redemplor
    luus, domitortuus, casligalor luus, paler tuus,
    erudit
    le.
    Quo?Ut aceipias
    hoeredilatem,
    ubi non cfferas
    patrem,
    sed haeredilatemhabeas
    ipsumpatrem.
    Ad
    hanc
    spem
    erudiris,
    et murmuras? et si
    quid
    triste
    acciderit,
    fortasse
    blasphemas?Quo
    ibisa
    spirituejus?
    Eccedimitiit te, etnon
    flagellat
    :deseril
    blaspbeman-
    tem,
    nonsenlies
    judicanlem
    ?Nonnemeliusestul fla-
    gellette, etrccipial
    le, quamparcat libi,
    et deserat le?
    CAPUT VI.

    G.
    Refugium
    nostrumDeus. Di-
    camus
    ergo
    DominoDeo
    nostro, Domine,refugiumfa-
    cluses
    nobis,
    in
    generalione
    el
    generalione.
    In
    prinia
    generatione
    et allcra
    gencratione, refugium
    factuses
    nobis. Tu
    refiigium
    ttl
    nasceremur, qui
    noneramus:
    tu
    refugium
    ut
    renasceremur, qui
    mali eramus : lu
    refugium
    ut
    pasceres
    deseriores tuos: tu
    refugium
    tit
    erigas
    et
    dirig.is
    filiosluos: lu
    refugium
    faciuscs no-
    bis. A lenon
    recederous,
    cumliberaveris nosabom-
    nibusmalisnoslris,
    cl
    impleveris
    nosbonisluis. Bona
    das, blandiris,
    ne
    fatigemur
    invia :
    corripis, coedis,
    percutis, dirigis,
    no aberremus avia. Sive
    ergo
    blan-
    diris,
    ne
    faiigemur
    in
    via;
    sive
    casligas,
    neaberre-
    musnvin
    ; Doinine,refiigiumfacltts
    esnobis.
    SERMOLYP
    (a).
    DeEvangelio Matlhmi, cap. vi, 7-15,
    cleoralione
    Dominica,
    ad
    Compclenles.
    CAPUT PRI.VIUM.

    1.
    Synibolum
    et Oralio
    chrislianis Iradilur. Bentus
    Apostolus temporn istn,
    quando
    liilurumeral ut omnes
    gentes
    inDeiroicrc-
    derent, prscnuntiata
    ostendeiis fuisse a
    Prophelis,
    hoc testimonium
    posuit quod scriplumest,
    Et eril :
    omnishomo
    qui
    invocaverilnomen
    Domini,
    salvuserit
    (J oel.u, 52).
    Anleaenim
    apud
    solosIsracliiasinvoca-
    batur nomen
    Domini,qui
    fecitccelumet terram : cac-
    lerse
    gentes
    idolamutaet surda
    iirvoeabant,
    a
    quibus
    non
    audiebantiir;
    aut doemones,
    a
    quibus
    malo suo
    audiebanlur. At ubi venit
    plenitudoleniporis, imple-
    turquod praediclumest,
    El erit : omnis
    qui
    invocavcril
    nomen
    Domini,
    salvuserit. Deinde
    quia
    invidebant
    ipsi
    J udreiGentibus
    Evangelium,
    etiamilli
    qui
    credi-
    derunt in
    Cbrislum,
    et dicebant non debereannun-
    tiari
    Evangelium
    Christi eis
    qui
    circunicisi nonfuis-
    sent; quia
    conlra istos
    posuit
    hoc testimoniuin
    apo-
    slolus
    Paulus,
    Et erit : omnis
    quicumque
    invocaverit
    nomen
    Domini,
    salvuseril :
    subjunxit
    stalim ad illos
    convincendos,qui
    nolebnnl
    evnngelizariGenlibus,
    ct
    ait, Quomodo
    autem
    invocabunt,
    in
    quem
    noncredide-
    runt?aul
    quomodocredent,qtiem
    nonaudierunl?
    Quo-
    modoattlemaudient sine
    prwdicanle?
    aut
    quomodo
    prmdkabunt,
    si non niitlantur
    (Rom.
    x,
    15-15)? Quia
    ergodixit, Quoinodoinvocabunl,
    in
    quem
    noncredide-
    runt
    : ideonon
    accepislispriusOraiionera,
    el
    postca
    symbolum;
    sed
    priussymbolum
    ubi sciretis
    quid
    cre-
    derelis,
    et
    posleaOrationem,
    ubi nossctis
    quem
    invo-
    *
    Adcb. r. s. v. ulim. Par.Lov.emendalus.
    (a) Alias,
    dcDiversis4-8,
    caretis.
    Symbolumergcspertinet
    ad
    fidcm,
    Oralioad
    precem
    :
    quiaqui credit, ipse
    exaudilur invocans.
    CAPUT II.

    2. Duo cavendainvocanli. Mulli
    auletn
    peltint quodpeiere
    non
    dcberent, ignorantes
    quid
    eis
    expedial.
    Duas
    ergo res, qui invocat,
    cavere
    debet : ne
    pelat quocl
    non
    debel, et neabillo
    pctat
    a
    quo
    non debcl. A
    eliabolo,
    ab
    idolis,
    a drenionibus
    nonest
    pclcnduroaliquid
    : aDominoDeonoslro J esu
    Clirisio,
    Deo Patre
    Propliciarum, Aposioloriiin
    et
    marlyruni,
    aPalre Domininosiri J csu
    Cbristi,
    a Deo
    qui
    fecitcoeliiniet
    tcrram,
    roareet omnia
    qure
    ineis
    sunt,
    ab illo
    petcndumest,
    si
    cpiidpetendum
    esl. Sed
    cavcndum
    esi,
    ne etab illo
    petalur quod petcre
    non
    debemus. Vitnni humanain
    quia pctere
    debemus,
    si
    pelas
    abidolissnrdis cl
    muiis, quid
    libi
    prodesl?
    Item
    aDeo
    Patre, qui
    cst in
    ctclis,
    si
    opias
    niortcminimi-
    corum
    tuorum, quid
    libi
    prodest?
    Nonaudisli vel le-
    gisti
    in
    Psalmo,
    in
    qtioprsediclus
    cst damnabilistra-
    dilor
    J iidas, qtiomodo prnphelia
    dixit dc
    illo,
    Oratio
    ejus ftat
    illi in
    peccalum(Psat. cvm, 7)
    ? Si
    ergo
    surgis
    el oras mala inimicis
    tuis,
    oratio tua fiel in
    peccattnn.
    CAPUT III.

    5. Non
    oplanda
    mata
    malis,
    sedut
    boni
    fiant
    orandum. In Psalinis sanctis
    legistis,
    ve-
    luti mulia
    iroprccari
    malainimicis
    suis,
    eum
    qui
    lo-
    quilur
    inPsalmis. Et
    utiquc,
    ait
    aliquis, qui loquitur
    in
    Psalmis, jtisius
    est:
    quare
    lammala
    oplat
    inimicis
    suis?Non
    optat,
    sed
    prsevidel: propbetia
    csl
    proenun-
    tianlis,
    noii vottimmaledicenlis. In
    spirilu
    ciiimilli
    noverant
    quibus
    babcbat evenire
    male, quibits
    bene:
    ct
    per prophetiamdicebant, lanquamoptarenl quod
    prasvidebant.
    Tuatilcni undc
    scis,
    neroeliorlefuturus
    sit,
    cui hodie male
    petis?
    Scd scioillum
    malignuni,
    dicis. El tescis
    nialignum'. Quamvis
    lorieaudeascl de
    cordealierius
    jtidicareqttod
    nescis: sedclte scisma-
    lignum.
    Nonaudis
    Apostolttmdieeniem, Qui priusfui
    blasphemus,
    cl
    persecutor,el injuriosus;
    sedmisericor-
    diamconsecutus
    sum,quiaignoransfeci
    inincredulilale
    (I
    rim.i,
    15)
    ?
    Quando
    Paiilus
    apostoluspersequebalttr
    Christianos, ligans
    ubi
    inveniebal,
    audiendosadsacer-
    doteset
    puuicndos
    atlrabebat; quidputatis, fralres,
    Ecclesiacontra illiim
    orabiit,
    an
    pro illo?Utiquc
    Ec-
    clcsia
    Dci, qttrc
    didicerat a Domino
    suo, qui pcudens
    incruce dixit, Pttler,
    ignosce
    illis, quia
    nesciunl
    quid
    faciunt(Luc.
    xxui, 54),
    talia
    precnbntiir pro Paulo,
    imoadhuc
    pro Saulo,
    ut lioc inillo
    fierct, quod
    et
    factuni esl. Nam
    qttiadicit,
    Eramautem
    ignotusfacie
    EcclesiisJ ttdwce
    quw
    sunt in Christo
    ;
    lanlumaulem
    audiebunt
    quia
    ille
    qui aliquando
    nos
    persequebatur,
    nuuc
    evnngelizalfidcmquam aliquando
    vastabat,
    el in
    me
    magnificabanl
    Deum
    (Galat.
    i,
    22
    24)
    :
    quare
    ma-
    gnilicabant
    Deum,
    nisi
    quiaantequam
    essel
    factum,
    rogabant
    Deum?
    4.
    Mulliloquium
    in orationevitanduin. Ad
    quid
    oralio nostra. Desideriorum
    forma
    in Dominkaora-
    lione. Dominus
    ergo
    noster
    primo ampuiavit
    mul-
    1
    RegiusMs.,
    etlestem
    nialujnum.
    Etinfra
    loco,
    sedet te
    sch
    maliqnum;
    habet idem
    codex,
    seclet lestis
    maligne.
    Forte
    pv<J ,
    sedcttesiis
    nmlignus
    sit.
    379
    S,
    AUGUSTlNlEPISCOPI
    580
    liloquium,
    ne mulla verba afferas ad
    Deum, quasi
    velis inultisverbisdocereDeiini.
    Quandoergorogas,
    pielate opus est,
    non verbosilatc. Scil enimPater
    vester
    quid
    vobisnecessarium
    sil, priusquampelatis
    ab
    eo. Nolile
    ergo
    multtim
    loqui
    :
    quia
    novil
    quid
    vobis
    neccssariumsit. Scd ne forlchic
    aliqttis
    dicat : Si
    novil
    quid
    nobis sit
    necessarium, utquid
    vel
    pauca
    vcrhadicimus?
    utquid
    oramus?
    Ipse
    scit : del
    quod
    scit nobisiiecessarium. Sed ideovoluit ut
    ores,
    ut
    desideranli
    det,
    nc vilescat
    quod
    dederit :
    quia
    ct
    ipsum
    desiderium
    ipso
    insinuavit. Verba
    ergoquoe
    Doininiis noster J esus Chrislus in Oraiione
    docuit,
    formaest desideriorum. Nontibi licet
    pcterealiud,
    quamquod
    ihi
    scriptum
    est.
    CAPUTIV.

    5. Prima
    pelilio.

    Vos
    ergo,
    in-
    quil,
    dicite: Pater
    nosler,
    qui
    esincwiis.Ubi vos
    (vi-
    delis)
    DcumPatrero habere
    cocpisiis.
    Sed
    habebitis,
    cumnati fueritis.
    Quanquaro
    et motlo
    antequam
    na-
    scaraini,
    illius semine
    concepii eslis, lanquam
    utero
    Ecclesioein fonte
    pariendi,
    Palcr
    noster,
    qni
    es in
    cmlis.
    Mementole,
    vos Palrem habere incoelis. Me-
    mentote,
    vosde
    patre
    Adamnatos in
    mortem,
    de
    Palre Deo
    regcnerandos
    advilam.
    Qtioe
    et
    dicitis,
    in
    cordibus vestris dicile. Sit oranlis
    affcclus,
    et eril
    cxaudienliseffectus.
    Sanctificclur
    nomenluum.
    Quid
    rogas
    ut sanclificetur nonicnDei?Sanetuni est.
    Quid
    rogas, quodjain
    saiictumest1?Deindecum
    rogas
    ut
    sanctificeturnoiiien
    ipsius,
    noiiiic
    quasi pro
    illoillum
    rogas,
    et nou
    pro
    le?
    Intellige,
    et
    pro
    te
    rogns.
    Hoc
    enim
    rogas,
    ut
    quodsemper
    sanctumest in
    se,
    san-
    clifieelur in te.
    Quidest, sanctificetur?
    Sanctumha-
    beatur,
    nonconlemnatur.
    Ergo
    vides
    quia
    cum
    oplas,
    tibi bonum
    oplas.
    Tibi enim malumest si contem-
    pseris
    liomen
    Dei,
    nonDeo.
    6. Secunda
    pelilio.
    Veniat
    2
    regnum
    tttum. Cui
    dicimus? El si non
    petamus,
    non est vcnlurumre-
    gnum
    Dei? Deilloenim
    regno
    dicitur
    qtiod
    erit
    post
    finemsccculi. Nam
    regnum semper
    habel
    Deus;
    ct
    nunquam
    esl sine
    regno ,
    cui servil universacreatu-
    ra. Sed
    quodregnumoplas?
    De
    quo scriplum
    est in
    Evangelio, Venite,
    benedicliPairis
    mei, percipite
    re-
    gnttmquod
    vobis
    paralum
    estab initiosmcttli.Eccede
    quodiciinus,
    Veniat
    rcgnum
    luum.Utinnobis
    veniat,
    optamus;
    ut inillo
    inveniamur, optamus.
    Namecce
    veniet : sed
    qtiid
    libi
    prodest,
    si ad sinislramtein-
    veniet?
    Ergo
    et hic libi bene
    oplas, pro
    tc oras. Iloc
    desideras,
    hoc
    cupis orando, ulsicvivas, quomodo
    ad
    regnuni Dei, quod
    cst omnibus sanctis
    dnndum,
    pertineas. Ergo,
    ut bene
    vivas,
    libi oras cum
    dicis,
    Venial
    rcgnum
    tuum.Perlineamus ad
    regnum
    luum:
    veniatel nobis
    quod
    venturura est sanctis et
    jusiis
    luis.
    CAPUTV. 7. Tertia
    pelilio.

    Fiat voluniaslua.
    Si non illud tu
    dicas,
    non faciet Deus voluntatem
    suam? Memenlo
    quod
    in
    symbolo
    reddidisti 3: Credo
    1
    Lov.,
    Sancliftcetur
    nomenluum.
    Qtiid
    rogas
    ut
    sanclifi-
    ceturnomen
    Dei,quodjam
    sanclumesl?
    Deinde,
    ete. M.
    2
    Mss.
    plerique
    tnbocel
    subsequenlibus
    sermonibusha-
    beut
    constanter,
    Advenial.
    3
    sicMss.EdiU
    aulem,
    crediduli.
    inDeuni Patrem
    omnipotentem.
    Si
    omnipotens
    est,
    cur orasul fiatvolunlas
    ejus? Quid
    est
    ergo,
    Fiat vo-
    tunlas lua? Fiat in
    me,
    ul non rcsisiaro volnnlati
    lure.
    Ergo
    et hic
    pro
    te
    orns,
    et non
    pro
    Deo. FicT
    enini voluniasDei in
    te,
    etsi non fit a te. Namet
    qttibus
    dicturus
    esl, Venile,
    benedkti Palris
    mei,per-
    cipileregnuinquod
    vobis
    paralum
    estab
    originemundi,
    fietin illis volunlas
    Dei,
    ui
    justi
    et sancti
    accipiant
    regnum
    : et
    quibus
    dicturus
    csl,
    llein
    ignemwieriium,
    qtti paralus
    esl diaboloel
    angelisejus(Malth. xxv,54,
    41);
    fiet in illis volunlas
    Dei,
    ut mali daroneniur in
    ignerosempiternum.
    Aliud
    est,
    ut fial ate. Ut
    crgo
    fiatin
    le,
    nonsinecausa
    oras,
    nisi ul bene sit tibi.
    Sive
    ergo
    bcnesit
    libi,
    sivemalo sit
    libi,
    fietinte:
    sedfiatet ate.
    Quarcergodico,
    Fiat voluntastua in
    cmloetinlerra: el non
    dico,
    Fial voluntasluaaccelo
    ct aterra?
    Quiaquod
    (ita
    tc, ipse
    facit in le. Nun-
    quam
    fita
    le, quodnon ipse
    facilin le.
    Sedaliquando
    facil in
    te, quod
    nonfi(a(e:
    nunquam
    aulem
    aliquid
    fit a
    le,
    si nonfacitinle.
    8. De eadem
    peliiione.Quid
    cst
    aulem,
    in cmloel
    in
    lerra, vel,
    skulincxio el in terra? Faciunt
    Angeli
    volunlatem
    luam,
    faciamusct nos. Fiat voluntas
    lua,
    sicul incwloel inlerra. Mensccelum
    est,
    caro terra
    est.
    Quandodicis,
    si tamen
    dicis, quod
    ait
    Apostolus,
    Menleservio
    legiDei,
    carneaulein
    tegi peccali (Rom.
    VII,
    23);
    (itvoluntasDei in
    coelo,
    sednondtiminter-
    ra. Cuni verocaromenli
    consenscrit,
    et
    absorpla
    fue-
    rit morsinvictoriam
    (I6'or. xv, 54),
    ul nulla desi-
    deriacnrnaliaremaneant cum
    quibus
    mens
    confligat;
    cumIransieril rixa in
    lerra,
    cuin transierit bellum
    cordis,
    cumtransierit
    quod
    diclum
    esl,
    Caro
    concupi-
    scil adversus
    spirilum,
    el
    spirilus
    adversus
    carnem; Itwc
    eniminvkem
    adversanlur,
    ul nonea
    qum
    vullis
    faciatis
    (
    Galat.
    v,
    17)
    : cum
    ergo
    hoc bellum
    transierit,
    oninisqiiecoiicupiscenliaincharilatem
    fuerit commu-
    tatn,
    nihil in
    corporeremanebitquodspiritui resistnt,
    nihil
    quoddomelur,
    nihil
    quod frenelur,
    nihil
    quod
    cnlcetur;
    sedtolum
    per
    concordiam
    pergel
    ad
    jusli-
    tiam;
    fiet volunlas Dei incceloet inlerra. Fial vo-
    lunlas lua incwloel inierra,
    Perfectionem
    opianms,
    quando
    hocoramus.
    Item,
    Fial volunlas
    tua,
    sicutin
    cwlo,
    elin terra. In Ecclesia
    spirituales
    ccelum
    suiit,
    carnales lerra stint. Fial
    ergo
    volunlasttta
    ,
    sictttin
    cwlocl inlerra: ut
    quomodo
    libiserviunl
    spirituales,
    sic libi mutati in nielius servianl et carnales. Fiat
    volunlas
    tua,
    skut in cwlo ~etin lerra. Est et alius
    sensus
    pius
    valdc. Monitienimsumus orare
    pro
    ini-
    niicisnostris.
    Ecclesia,
    ccelumest: inimici
    Ecclesire,
    lcrra sunt.
    Quid
    est
    crgo,
    Fiat volunlas
    tua,
    sicul in
    cwlo,
    etinterra?Credant iiiiinici
    noslri, quomodo
    et
    nos in le crediinus: fiant
    amici,
    (iniant ininiicitias.
    Terra
    sunt, ideonobis adversanlur : coelum
    (ianl,
    et
    nobiscuinerunl.
    CAPUTVI. 9.
    Qttariapclitio.
    Omnessumusmen-
    dici Dei.Panemnoslrum
    quolidianum
    danolrisIwdie.
    Et
    hicjam
    manifestuni est
    quod pro
    nobis oramtis.
    Quandodicis, Sanctificetur
    nomen
    Iwxm;
    exponendum
    est libi
    quiapro
    le
    oras,
    non
    pro
    Deo.
    Quandodieis,
    581
    SERMOLVI. SS2
    Fiat volunlastua
    ,
    et hoc
    exponendum
    libi
    est,
    ne
    pu-
    tes
    quod
    Deobene
    optas,
    utfiatvolunlas
    ipsius,
    et non
    potiuspro
    teoras.
    Quandodicis,
    Venial
    regnum
    luum;
    et
    liocexponendumesi,
    ne
    putesquia
    DeoDene
    optas,
    ut
    regnet.
    Abisioauiemlocoet
    deincepsusque
    infi-
    nem
    Orntionis,apparetquiapro
    nobis
    rogamus
    Deum.
    Quandodicis,
    Panemnoslrum
    quolidianum
    danobisIw-
    die, profiteris
    lemciidicumDci. Sednoli erubescere:
    quantumlibet quis
    sit dives in
    terra,
    mendicus Dei
    cst. Slat mendicus antedomumdivitis: sed ct
    ipse
    divessial antedonium
    magni
    divilis. Petilur ab
    illo,
    et
    petit.
    Si non
    egeret,
    aures Dei orationenon
    pul-
    saret. Et
    quid egct
    dives? Audeo
    dicere,ipso panc
    quolidianoeget
    dives.
    Quaro
    enimabundantilli omnia?
    unde,
    liisi
    quia
    Deusdedit?
    Quidbabcbil,
    si Deussub-
    trahat nianumsuam?Nonneniulti
    dorniieruntdiviics,
    et
    surrexeruntpauperes?
    Ef
    quod
    illi non
    deest,
    mi-
    serieordiseDei
    est,
    non
    polenliocipsius.
    10. Panis
    quotidiunus,
    sermo Dei. Eucharistia.
    Sedistuni
    pauein,
    cbarissimi, quo
    vcnler
    impletur,
    quo
    caro
    quolidie
    rcficilur;
    islum
    ergopancin
    videlis
    Deuro
    dare,
    nonsolum laudatoribus
    suis,
    sed ctiam
    blasphematoribus
    :
    qui
    facit solemsuuni oriri
    supcr
    bonos el
    malos,
    et
    pluit supcr juslos
    et
    injustos
    (Malllt.
    v, 45).
    Laudas, pascit
    te :
    blasphemas, pa-
    scitle. Ut
    pcenilenliamagas, exspectat
    le: scdsi non
    le
    mutaveris,
    daninat le.
    Quiaergopancni
    istutnac-
    cipiunt
    a Deoet boni et
    mali, pulas
    non est
    aliquis
    panisquempctuiit
    (ilii,
    de
    quo
    dicebat Dominus in
    Evangelio,
    Non esl boititmtollere
    panemfiliorum,
    et
    millerecanibus
    (Matili.
    xv, 26)?Est plaue. Quis
    cst isle
    panis?
    et
    quare
    dicilur
    qiiotidianus?
    Et isle necessa-
    rius est: etenimsineillo vivcrenon
    possumus;
    sine
    pane
    non
    possunius. Impudcntia
    cst ut a Deo
    pctas
    divilias: non cst
    impudentia
    ut
    pelas panemquoli-
    dianum.Aliudest unde
    superbias,
    aliudest unde vi-
    vas. Tanien
    quia
    isle
    panis
    visibilisct traclabilisda-
    lur et bonis cl
    maiis;csl panis quolidianus queni
    petunt
    filii.
    Ipse
    esl sermo
    Dei, qui
    nobis
    quotidic
    erogatur.
    Panis noslcr
    quotidianus
    esl: indevivunt
    ndn
    venlres,
    sedmentes. Necessariuscst nobiseiiam
    nunc
    operariis
    in
    vinea;
    cibus
    cst,
    -non merces.
    Operario
    enimduas res
    debet,
    qui
    illumconducit ad
    vineam
    , cibum,
    ne
    deficiat;
    et
    mercedem, undegau-
    deat. Cibusnoster
    quolidinnus
    in hac
    lerra,
    sermo
    Dei
    est,
    qui semper erogalur
    Ecclesiis: mercesno-
    stra
    posl
    laboremvilaoelernanominatur. Iierum in
    isto
    pane
    noslro
    quotidiano
    si
    intelligas quod
    fidcles
    accipiunt, quodaccepluri
    eslis
    bapiizaii;
    bene
    roga-
    muset
    dicimus,
    Panemnostrum
    quolidianuni
    dtt nobis
    Iwdie: ut sic
    vivamus,
    ne ab illo allari
    separe-
    mur.
    CAPUTVII.

    11.
    Quinla
    pelitio.
    Omneshic sit-
    mtis debiiores. Peccala
    quotidianabapiizatorum.

    Et dimillenobisdebila
    nostra,
    sicutel
    nosdimillimusde-
    biloribttsnoslris.Et isla
    petitio
    nonest
    exponendaquia
    pro
    nobis
    pelimus.
    Nobisenimdebiiademitti
    poslu-
    lamus. Dcbiloresenim
    suiints,
    non
    pecuniarum,
    scd
    peccatorum.
    Dicis modo forte: Et vos?
    Responde-
    liius: Et nos. Et
    vos, episcopisancli,
    debitoresestis?
    Et nosdebiiorcsstroius.Et vos?
    Absil, domine,
    noli
    libi facere
    injuriam.
    Non
    injuriam
    milii
    facio,
    sedve-
    runt dico: debilorcs sumus. Si dixerimus
    quiapecca-
    litmnon
    habemus,
    nos
    ipsosdecipinius,
    elverilasinno-
    bisiwncsl
    (l
    J oan.
    i, 8).
    Et
    baptizaii sumus,
    et debi-
    loressuinus. Non
    quia aliquid
    remansit
    quod
    nobis
    in
    Baptismo
    nondiniissuni fuerit: scd
    qnia
    vivendo
    contrahinius
    quodquotidic
    dimittaiur.
    Qui baplizan-
    tur et
    exeuiit,
    sine debito
    ascendunt,
    sine debito
    pergunt. Qui
    aulcm
    baptizaiitur
    et lenentur inhac
    vitn,
    de
    frngiliinle
    mortnli conlraliunl
    aliquid,
    unde
    cl si non
    naufrngaiur,
    lamen
    oportet
    ut sentinetur.
    Quiasi
    non
    seiilinatur, paulatiraingreditur
    undetola
    navis
    mergalur.
    E( hoc ornre
    ',
    sentinare esl. Non
    lanlumauteni dcbenms
    orare,
    sed et
    cleemosynam
    facere:
    quiaqiiando
    seniinatur ne navis
    mergatur,
    ctvocibus
    ngiiur
    el iuanibiis. Vocibus
    agimus,
    cum
    dicimus,
    Dimitlenobisdebila
    noslra,
    sicutetnosdimil-
    Ihnusdebitoribttstwslris. Manibusautem
    agimus,
    cum
    facimus, Frange
    csv.rienli
    panemluum,
    el
    cgenitm
    sine
    tecloinducindomtimluam
    (Isai, LVIH, <2,9).Includeelee-
    mosunamin corde
    paupcris,
    et
    ipsapro
    teexorabilad
    Doniinum
    (Eccli. xxix, 15).
    CAPUT VIII.12.Pcccalorum
    quolidianorummun-
    dalio. Minula
    peccala
    non
    contemnentla,
    quiaplura.
    Dimissis
    ergopeccalis
    oinnibus
    per
    lavacrum
    rcge-
    nerationis,
    in
    magnasangustias
    contrusi
    1'uerimus,
    si
    nonnobis darelur
    quolidiana
    mundatio sanctreora-
    lionis.
    Eleemosynrc
    et orntiones mundnnt
    peccata;
    tantuni nelalia
    commiltantur,
    undenccessesit
    sepa-
    rari nosa
    pane quolidiano;
    vitanles
    debita,
    quibus
    dcbctur ccrta el severa damnalio. Nolitc vos
    justos
    diccre, cpiasi
    nonhabeatis
    undedicatis,
    Ditniitenobis
    debila
    noslra,
    siculcl nosdimiuimusdebiioribusnostris.
    Abstinenlesab
    idololatria,
    acoiislellationibusmalhe-
    maticorum
    2,
    a remcdiis incaiitatoriiin
    ;
    abstinentcsa
    deceplionibiishrerelicoruni,acoiiscissionibus
    sciiisma-
    ticoruro
    ;
    abstincntcsab
    bomicidiis,
    ab adullcriisct
    fornicaiionibus,
    a ftirliset
    rapinis,
    a falsistestimo-
    niis;
    el si
    qua
    fortealia
    ,
    nondico
    quse
    exiiialcs exi-
    tus
    habent,
    undencccssesit
    proecitli
    ab
    altari,
    et li-
    gari
    interra ut
    ligetur
    in
    ccelo,
    valde
    periculose
    et
    moiTifere,
    uisi solvalur interra
    quod
    solvalur incce-
    lo: istis
    ergo exceplis,
    non deest undehomo
    peccet.
    Quod
    non
    oportct
    vidcndolibenter, peccat.
    Et
    quis
    teneat oculi velocitatem?
    Qtiandoquidem
    dicitur ocu-
    lusinde
    accepissenomen,
    a velocitate.
    Quis
    teneat
    aurcmvcl ociiltim?
    Oculi,
    cum
    volueris,
    claudi
    pos-
    sunt,
    ct citoclauduiilur : aures cnmconatuclaudis
    ,
    manumlevas, pervcnis
    adillas: et si tihi
    aliquis
    ma-
    nus
    lcneat, patent;
    nec
    potes
    casclaudereadversus
    verbamaledica, impura,
    blandicntia et
    decipientia.
    Cum
    aliquid, quod
    non
    oportet,
    audieris,
    etsi non
    feceris,
    nonneaure
    peccas?
    Audismali
    aliquid
    liben-
    ter.
    Lingua
    moriifcra
    quantapeccata
    coniniiltit?Ali-
    1
    Edili,
    El obhocorare.
    Partieula,ob,
    nonestinMss.
    2
    Melioris notrc
    Mss.,
    aconsoiationibus malhematicorum.
    385
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    384
    quando
    talia, quibus
    bomo ab altari
    separelur.
    Ad
    illam
    perlinetmatericsblaspliemiarum
    :et multaeliam
    inania
    dicunlur, quae
    adrem non
    pertine.nt.
    Nihil
    mali faciat
    manus;
    nonctirrat
    pes
    ad
    aliquid mali;
    non
    dirigatur
    oculusin
    lasciviam;
    nonauris libenter
    paleal lurpitudini;
    non movealur
    lingua
    adid
    quod
    nondecet :
    dic, cogilationcsquis
    lenet?
    CAPUTIX.Fralresmei, plerumqueoramus,
    ct
    nliunde
    cogitamus, quasi
    obliti ante
    quemslemus,
    aut ante
    quemproni jacearous.
    Islaomniasi
    colligan-
    lur conira
    nos,
    numideonon
    premiint, quia
    minuta
    stint?
    Quid interest,
    utrumle
    plumbumprenial,
    an
    arena?Plumbuniunamassa
    est,
    arenaminuta
    grana
    sunt,
    sed
    copia
    te
    premunt.
    Minutasunt
    peccala:
    nonvides de
    gutlis
    minulis flumina
    impleri,
    ct fun-
    dos trahi ? Minuta
    sunt,
    sedmultasunt.
    13. Pacliimdonandi debila.
    Quotidie ergo
    dica-
    mus;
    el cordevero
    dicamns,
    ct
    quod
    dicimusfacia-
    mus: Diinillenobisdebita
    noslra,
    sicul el nosdimitti-
    mus debitoribus noslris.
    Spoiisionem
    facimus cum
    Deo, paclum
    et
    placitum.
    Hoclibi dicitDominusDcus
    (uus:
    Dimitlc,
    etdimillo. Nondimisisli : tucontra te
    tenes,
    non
    ego. Sane,
    charissimi filii
    mei,
    quoniam
    scio
    quid
    vobis
    expediat
    in oralione
    dominica,
    ct
    maximeintolaorationeisia
    seiitenlia,
    Dimitlenobis
    debitanostra,
    sicuiel nosdimillhnusdebiloribusnostris:
    audile me.
    Baplizandieslis,
    oniniadiroittitc:
    quisque
    quod
    hnbel ndversus
    aliquem
    in corde
    suo,
    dimiltat
    ex corde. Sic
    intrate,
    et certi cslote omnia
    prorsus
    vobis dimitli
    quse
    conlraxislis, el cx
    parcnlibus
    nascendo secundumAdain cum
    originali peccato,
    propler quodpeccatum
    cum
    parvulis
    curritis ad
    gra-
    tiam
    Salvatoris, etquidquid
    vivendo
    nddidisiis,dictis,
    faclis, cogitalionibus,
    oniniadimittunlur : et exibitis
    inde
    tanquam
    a
    conspectu
    Domini
    vestri,
    cumsccuri-
    tate omniumdcbitorum.
    CAPUTX.

    14. Hortalur addilectioneminimico-
    rttnt. J am
    propter
    illa
    quotidiana peccata,
    de
    qui-
    bus locutiis
    sum, quia
    necessariumest vobis
    dicerc,
    velut
    quolidiaua
    mundalione
    isia,
    Dimitlenobisdebiia
    nostra,
    sicul etnosdhnitinnitsdebiloribus
    nosiris; quid
    facielis? Ilabetis ininiicos:
    Quis
    cnini vivat iu hac
    terra non habcnsinimicum? Inlendite
    vobis, diligiie
    illos. Nttllomodolibi
    potest
    noceresacviens
    ininiictis,
    quantum
    libi
    noces,
    si non
    diligis
    inimicum. Ille
    enimnocere
    potest
    aut villse
    luic,
    nttt
    pecori tuo,
    aut
    domui
    Uioc,
    atil scrvo
    luo,
    attt ancilire
    luoe,
    aul filio
    luo,
    aut
    conjugi
    Uioe; atil,
    ut
    multuni,
    si illi data
    fucrit
    poleslas,
    carni ture?
    Numquid, quomodotu,
    animselure? Extenditevos ad islnm
    perfectionem,
    charissimi,
    cxboiTorvos. Scd
    nuniquidego
    illuddo-
    navi vobis?Illevobis
    donavil,
    cui
    diciiis,
    Fial votun-
    tas
    lua,
    siculin
    cwlo,
    ilacl inlerra. Tamennonvobis
    videalur
    impossibile
    :
    egoscio, cgonovi,
    cgoprobavi
    cssehoniincs
    chrislianos,
    qui diligunt
    inimicossuos.
    Si vobis
    impossibile
    visum
    fuerit,
    nonfacintis.Primo
    credite
    posse
    fieri : et
    oraie,
    til finl invobisvoluntas
    Dei.
    Quid
    eniui tibi
    prodest
    maluminimici lui? Si
    malumnullum
    habcret,
    necinimicustuus esset. Bo-
    nura illi
    opta,
    finiat
    mala,
    et nonerit libi inimicus.
    Nonenimiiiiroicaest libi inillonatura
    hutnana,
    sed
    culpa. Numquid
    idcolibi est
    ininiicus, quod
    habel
    animamcl carnem?Hoc
    estquod
    lu: animam
    habes,
    aniniam
    habel;
    cartiein
    habes,
    caruemhabet. Con-
    substaniialis(uuscst: siniili delerra facii eslis
    ';
    a
    Doniinoanimati cslis. Hocest ille
    quod
    tu:
    respice
    fralremluum. Primi duo
    parcntesnostriernnl,
    Adam
    et
    Eva;
    ille
    paier,
    illamater:
    ergo
    nosfratres. Omit-
    tamus
    origineni priniam
    : Deus
    paier,
    Ecclesiamater :
    ergo
    nosfralrcs. Sedinimieusmeus
    Paganusest,
    J u-
    doeus
    esl,
    hrereticus
    csf;
    etunde
    jamdudumdixi,
    Fiat
    volunlas
    lua,
    sicul in
    cwlo,
    itael inlerra. 0
    Ecclesia,
    inimiciistttuscst
    Paganus, J udrcus,
    hsereticus: terra
    est. Si coalum
    es,
    invocaPatrem
    qui
    est in
    ccelis,
    et
    pro
    ininiicistuis ora:
    quia
    ct Saulus inimicus erat
    Ecclesise;
    sicoratumest
    proillo,
    factus est amicus.
    Nonsolumdeslitit esse
    persccutor,
    sedJ aboravitut
    essel
    adjulor.
    Et si vcrum
    qureras,
    oratumest contra
    illum: sedcontra
    ejusmaliiiam,
    nonnaturam. Oraet
    luconlra maliliaminimici lui: illa
    moriatur,
    et ille
    vivat. Si cnimmorluus fuerit inimicus
    luus, quasi
    inimico
    caruisli,
    sednecamicuminvenisii. Si autem
    morlua fuerit malilia
    ejus:
    el inimicum
    amisisli,
    et
    aroicuminvenisti.
    CAPUTXI.

    15. Inimicos
    ditigerepaucorumesl,
    sed lanienab omnibusid
    prmslandum.Adhuc dici-
    lis:
    Quis
    polest? quis
    illudfecil?Deusillud
    faciatin
    cordibus vestris. Et
    ego scio, pauci
    illud
    faciunt,
    roagni
    stinl
    qui faciunl, spiriluales faciunl.
    Numquid
    tales sunt omiiesin
    Ecclesiafidelesad altareacce-
    denies
    , corpus
    et
    sanguinemChristi sumentes?num-
    quid
    lalos sunl onines? Et tanicnomncs
    dicunt,
    Di-
    millenobisdebila
    noslra,
    sicul el nosdimilliinus
    debilo-
    ribus noslris. Si
    respondeat
    illis Deus:
    Quid
    a roe
    peiiiis
    utfaciam
    quodpromisi, quando
    vosnonfacitis
    quotl
    prrccepi
    ?
    Qtiidpromisi
    ?Dimitteredebitavestra.
    Qiiid
    prrccepi?
    Ul ctvosdimittatis
    debitoribusveslris.
    Qiiomodo
    poteslis
    boc
    faccre,
    si non
    diligatis
    inimi-
    cns?Quid
    crgo
    facturi
    sumiis, fralres? Ad laniam
    pnttcitatem
    redigitur grex
    Chrisli?Si soli illi
    debent
    tlicere
    ,
    Dimillenobisdebita
    nostra,
    sicttlel nosdimil-
    tiimis
    debiioribusnoslris
    ,
    qui diliguntininiicos;nescio
    quidfnciam,
    ncscio
    quid
    dicam. Diclurusenim
    vobis
    sum:
    Si iion
    diligilis
    inimicos
    veslros,
    noliteorare?
    Nonaudeo: iroout
    diligatis,
    orate. Sed
    numquid
    vo-
    bis dicturus sum: Si non
    diligilis inimicos
    vestros,
    noliteinoralionedominica
    dicere,
    Dimilienobisdebila
    nosira,
    sicul el nosdimitlimusdebiloribusnostris?Puta
    quiadico,
    Nolitedicere. Si non
    tlixeritis, nondimit-
    lunlur : si
    dixerilis,
    et non
    fecerilis, non dimit-
    tuntur.
    Ergo
    dicendumest et faciendum
    ,
    ul dimit-
    tsntur.
    CAPUTXn.

    16. Inhnko saltem
    petenli
    detur
    venia. Vidco
    aliquid
    unde
    possum,
    non
    paucilatem
    chrislianam,
    sedmuliiiudiiieniconsolari: etscio
    quia
    liocdesideratisaudire.
    Dimillile,
    ul
    dimiltalur
    vobis,
    Christus dixit
    (Luc. vi,
    57).
    Et vos in oratione
    quid
    1
    MSS.,
    simutdeterra.
    Rs SERMOLVII.
    586
    dicitis? unde modo (ractamus: Dimillenobisdebila
    noslra,
    sicul et nos dimittimusdebitoribusnostris.Sic
    dimitie, Domiue, quoroodo
    dimiltirous. Hocdicis:
    Sicdimille, Patcr, qui
    es in
    ccelis,
    debila
    nostra,
    quomodo
    ct nos dimillimusdcbitoribusnostris. Hoc
    enimfaccredebetis:
    quod
    si nonfeceritis
    , peribitis.
    Quando
    inimicusveniani
    pelit,
    continuodimiltatis.
    Et bociiiultumadvos?Multumadle
    erat,
    inimicum
    diligere
    saevienlem: multuni est ad
    te,
    homiiicmdili-
    gerc supplicantem
    ?
    Quid
    dicis?
    Sreviebat,
    et oderas.
    Mallemnecluncodisses: malleni tunc
    ,
    cumsoevien-
    tem
    patereris,
    Dominumrecordareris
    diccntcm,
    Pa-
    ter, ignosce
    illis, quia
    nesciunt
    quidfaciunl (Luc.xxm,
    34).
    Hoc
    ergomagnopere
    vellem,
    ut eliaui eotem-
    pore,
    cumin tesoevicbat
    iniroicus,respiceres
    Domi-
    numDeuinluumistadicenlem.Sedforlediciuruscs:
    Fecil
    ille,
    sed ut
    Dominus,
    quia Cbrislus, quin
    Dei
    Filius,
    quiaUnigenitus, qttia
    Yerhurocaro facluKi.
    Quidego
    maluset invalidushomo?Si multuroesl ad
    te Doniinus
    luus, cogiietur
    nleconscrvuslutis. Sle-
    phanus
    sanclus
    lapidabalur
    : ct inter
    lapides gcnu
    fixo
    pro
    inimicisorabat,
    ct
    ait, Domine,
    nestaluas
    illishoc
    peccatum(Act.vn, 59).
    Illi
    lapidesliiitlcbant,
    iionveiiinin
    poslulabaiU
    : ctille
    pro
    eisorabal.Taleni
    te essevolo: exiendeie.
    Quid
    traliis
    scmper
    cor in
    tcrra?
    Audi,
    Siirsiuncor :
    cuende, dilige
    iniinicos.
    Si non
    potesdiligeresrcvicnlein,dilige
    vel
    pelcntcin.
    Dilige
    hominem
    qui
    tibi dicit:
    Fraler, peccavi,ignosce
    mihi. Tuncsi non
    ignoveris,
    non
    dico,
    delesoralio-
    nemdecordeluo
    ;
    scddeleberisdelibroDci.
    CAPUTXIII.

    17.
    Disciplhia
    sineodio. Inimko
    veuiam
    negans
    niliil
    ipsi nocet,
    sed sibi. Si autcnl
    vel lunc
    ignoveris,
    velluucexcordedimiserisodiiim:
    oditinidicodhniliascx
    corde,
    non
    dNcipIiuam.Quid
    si illc
    cpii petit
    veninm,
    cnsiigaiidus
    est a me? Fac
    quod
    vis:
    pttio
    enim
    qttod
    liliumtuum
    diligis
    et
    quando
    crcdis.
    Lacrymasvapttlantis
    non
    curas; quia
    ei hreiedilaleniscrvns.
    Ego
    hoc
    dico,
    ul decordedi-
    niiltas
    oclium,quando
    a teveniam
    peiitinimicus.
    Sed
    foriedicis:
    Meniilur,fingit.
    0
    judex
    cordisalieni
    ',
    dic inibi
    cogitationcspatris tui,
    dic roihi heslernas
    luas.
    Rogal,
    veniam
    pelit
    : dimilte
    , prorsus
    diroille.
    Si nnn
    dimiseris,
    non illi
    noees,
    sedlibi. Namille
    scit
    quid
    est fnclurus.Nonvislu dimitlereconservus
    conservoluo: ibit adDominuni
    vestrum,
    et dicet
    ei,
    Domine,rogavi
    conservum
    mcum,
    ut
    dimiderelmihi,
    ct noluit
    dimittere;
    tu inihi dimitte.
    Nuroquid
    non
    licel Domiuodebila relaxare servi sui? Ille
    accepta
    veniaaDominorecedil
    absolutus,
    turenmnes
    obiiga-
    lus.
    Quomodoobligalus?
    Yenluruni est
    tempus
    ora-
    tionis,
    ventiiruni est ut
    dicas,
    Dimittenobisdebita
    nostru,
    sicutel nosdimittimusdebiloribusnoslris; re-
    spomlcbit
    tibi
    Dominiis,
    Serve
    nequam,
    cuinlantaniihi
    deberes,
    rogaslime,
    el dhnisi
    libi;
    nonne
    oportcbat
    et
    lemiserericonservi
    tui,
    sicntet
    ego
    lui misertussum
    (Matih.xvui, 52,
    35).
    De
    Evangelio
    sunt verba
    isia,
    nondecordemeo.Si aulem
    rogatus
    diroiserisveniain
    1
    vox,aiieni,
    abesta
    potioribus
    Mss.Paulo
    post
    editiha-
    bebant,cogilationes fralristui;
    ubiJ iss.
    omnes,patris
    lui.
    postulanli, jam poles
    dicere oraiionemistam. Et si
    nondumidoneuses
    diligeresaevienlem,
    tamen
    oralio-
    nem isiam
    poiesdicere,
    Dhnitienobisdebita
    noslri,
    siculel nosdimiuimusdebitoribttsnoslris.
    Transeamus
    ad
    reliqua.
    18. Sexla
    pelitio.

    El ne nos
    inferas
    in tentatio-
    nem. Dimiltenobisdebila
    nostra,
    sicut el tws dimilli-
    musdebitoribus
    nostris,proplerprocteritapeccata
    dici-
    mus, quoc
    non
    possuinusfacere,
    ut factanonsint.
    Potes
    agere,
    ut non facias
    quod
    fecisli :
    quidagis,
    ut nonsit faclum
    quod
    fecisii?
    Propler
    illa
    quoejam
    facla
    sunt,
    ista tibi sentenlia orationis subvenit:
    Dimitlenobisdebila
    noslra,
    sicul et nosdimUlhnus
    debiloribusnoslris.
    Propier
    illain
    qurepotes
    incidere,
    quid
    facies? Nenos
    inferas
    in
    lenlalionein;
    sedlibera
    nosa malo.Ne nos
    inferas
    intenlalionem
    ;
    sedlibera
    nosamalo
    ;
    hoc
    cst,
    ab
    ipsa
    leiitatione.
    CAPUTXIV.

    19. Petilionestresmternam
    vitam,
    el Ires
    hujus
    viimnecessilales
    respkiunt.
    Et erunt
    petiliones
    illre
    Ires, Sanciificetur
    nomenluum.
    Veniat
    regnumtuuin,
    Fiat volunlaslua
    ,
    sicut in cmloel in
    lcrra: tres islre
    pcliliones
    sunt
    propler
    vilamhuma-
    nani
    (a). Scmper
    cnimsanctilicaluminnobisdebet
    essenomen
    Dci, semper
    in
    rcgnoejus
    esse
    debcmus,
    semper
    voluntateni
    ejus
    facerc debemus. Hoc in
    oeleiTiumeril. Panis
    quoiidianus
    modoest necessa-
    rius. J am ab Iioc articulo cactera
    quseoramus,
    ad
    prsesentis
    viisenecessilatem
    perlinent.
    Panis
    quo-
    lidianus in hacviianecessarius
    est;
    dimitii debila
    nos(ra in hac vila necessariuni est. Namcumad
    illani
    veiiiemus,
    debitafiniinus.Iu haclerra tentalio
    esl,
    inhac terra
    periculosenavigatur,
    in liac (erra
    per
    rimas
    fragiJ ilalum
    subinlrat
    aliquid, quod
    dcbeat
    sentiiiari. Cumauicui facti fticriiiius
    seqtialesAngelis
    Dci,
    absit ut
    dicamus,
    absit ut
    rogemusDeum,
    ut
    diniittat debita
    uostra, quru
    nulln erunl. Hic
    ergo
    pnnisqtiolidinnus,
    bic ttt debiln
    dimiltantur,
    hic ut
    nonintremus in
    leniationeni;
    qttia
    in illavilaten-
    lalio non inlrat : hic ul libcremur a
    ratilo
    ; quia
    in
    illa vita iiialum
    nullum,
    sed bonuni
    sempiternum
    permanebit.
    SERMOLVII
    *
    (b).
    RursuminMalthmi
    capittvi,
    9
    15,
    cleoralioneDomi-
    nica,
    aci
    Competcntes.
    CAPUTPRIMUM.1.
    Sijmbolumprius,
    tum
    Oralio
    tradenda. Ordocst sedificationis
    vestrse,
    ut discaiis
    priusquidcredalis,
    el
    posieaquidpclalis.
    Sic enim
    dicit
    Aposlolus,
    Eril : omnis
    qui
    invocaveritnomeii
    Domini,
    salvttserit. Hoc(eslimonium
    beatusPaulus
    posuit
    dc
    propbeta
    :
    quiaprscdicta
    sunt
    per
    prophe-
    tam ista
    leinpora, quando
    omiies invoeaturi crant
    Deum:
    Qui
    invocaverilnomen
    Domini,
    salvuscrit.
    Et
    adjunxit
    :
    Quomodo
    autem
    iimocabunl,
    in
    quem
    noncrediderunt ?aul
    quomodocredent,quem
    nonaudi-
    erttiil?
    Quomodo
    aulem
    audient,
    sine
    prwdkanle?
    aut
    qitomodopradicabuut,
    si nonmiltanlur
    (J oel. n, 52;
    *
    Ad
    gr.
    r. ulim.Par.Lov.cmendatus.
    (a) Forle,
    wlernam.
    (b)
    Alias. <leiiivcrsisO,
    587
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    m
    Rom. x, 15-15)
    ? Missisunt
    ergoprsedicalorcs,prae-
    dicaverunl
    Christum. Illis
    prsedicanlibuspopuli
    audi-
    erunl,
    audiendo
    crediderunt,
    crcdendoinvocaverunt.
    Quiaergo
    reclissime et verissimedictum
    est, Qtto-
    nwdo
    invocabunt,
    in
    quem
    non crediderunl? ideo
    prius
    didicislis
    quod
    crederetis : hodiedidicisliscum
    invocare,
    in
    quem
    credidislis.
    CAPUT II.

    2. Filius Dei
    fratres
    suosnosesse
    voluit. Filius Dei Dominus liosler J esus Chrislus
    docuit nos oralionem
    : el cum sil
    ipsc
    Dominus,
    sicut in
    Symbolo acccpislis
    et reddidistis
    ',
    Filius
    Dei
    unicus,
    taniennoluit esse unus. Unicus
    est,
    et
    unuscssenoluit: fratres.habere
    dignalus
    esl.
    Quibus
    enim
    dicit, Dicile,
    Paler
    nosler, qui
    cs in cwlis?
    Quem
    voluit anobis
    appellari
    Patrcm
    nostrum,
    nisi
    Patreni suura?
    Numquid
    invidil nobis? Parcntes ali-
    quando
    cum
    genuerinl
    unuiii
    iiliuin, duos, tres; jam
    linicnt
    gencrarc,
    ne faciant alios roeiidicare. Scd
    quia
    talisesl hoereditas
    quaro
    nobis
    promittil, qunm
    multi
    obtineanl,
    et
    anguslias
    ncnio
    palialur;
    idcoin
    suainfraternilaleni vocavit
    populos gcnlium,
    et ha-
    bet Unicus iniiuinerabilesfralres
    qui
    dicant,
    Pater
    nosier
    qui
    esincwlis. Dixerunt isla
    qni
    fuerunl ante
    nos: dicluri sunt
    qui
    crunt
    post
    nos. Videte
    quantos
    fratres habeat Unicus in sua
    gratia,
    communicans
    cum illis
    heredilatem, proquibus pertulit
    moiTem.
    Habebainus
    patrem
    et matrem in
    lerra,
    ut nascere-
    niur adlaboreset nioiTem: inveniniusalios
    parentes,
    DeumPalreui el niatrem
    Ecclesiam,
    a
    quibus
    nasca-
    mur ndvitnni a.-lernaui.
    Cogilerous,charissimi, cujus
    lilii essc
    ccepimus
    : et sic
    vivamus, quomodo
    tlecct
    eos
    qui
    talcm Iiabenl Palrem.
    Yidele, quia
    Creator
    nosler
    dignatus
    est essePater noster.
    CAPUTIII.

    5.
    Qitid
    a Palre
    petendum.
    Audi-
    vimtis
    qucin
    invocare
    debeamus, quaspe
    hsoreditntis
    aelernsePaireni incoelishabere
    ccepimus
    : audiainus
    quid
    ab iilo
    pelamus.
    A lali Patre
    quid petiiuri
    sumus?
    Nuroquid
    non
    2
    ab illo et hodie el heri et
    nudiiistertius
    pluviampetimus
    ? Nibil
    roagniim
    cst
    quod
    a lali Patre
    qua>sivimus
    : et tamenvideliscum
    quanlogeniilu,
    cum
    quanto
    desiderio
    pluviampeta-
    nius,
    cuni mors
    limetur,
    et hoc limetur
    quod
    evadcre
    nullus
    potesl.
    Omnisenini homo citius seriusmori-
    lurus est : et
    gcmiuius, rogamus,parlurimus,
    claitia-
    mus ad
    Deum,
    ul
    paulo
    serius moriamiir.
    Quanio
    magis
    ad illuni debcmusclamarc
    ,
    u(
    veniamusubi
    nunquam
    moriamur?
    CAPUT IV.

    4. Prima
    pclilio. Idco,
    Sanclift-
    cclur
    nomen
    tuuin,
    diclum est. IIoc eliani ab illo
    peliiiius,
    ut sanclificeturnonien
    ejus
    innobis: nam
    sempcr
    csl sanclum.
    Quomodo
    autemsanctificatur
    nonicn
    ejus
    in
    nobis,
    nisi tlum nos
    cfficjt
    sanctos?
    Nosenimfuimusnon
    sancli,
    ct
    per
    nonieii
    ejus
    effi-
    cimur sancii :
    ipse
    aulem
    sempcr sanclus,
    cl nomen
    ipsiussemper
    sanctum. Pro nobis
    rogamus,
    non
    pro
    Deo. Noneniiii bcne
    optamus Deo,
    cui nihil mali
    polest aliquando
    evenire. Sed
    oplanms
    nobis
    bonum,
    1
    itaMSS. At
    edili,
    credidislis.
    2
    Ediliomiserant,nott;quod
    liabenl
    poliores
    Mss.
    ut sanclilicetursanctumndmen
    ejus
    :
    quod
    semper
    sanctum
    est,
    sanctificeturinnobis.
    CAPUTY.5. Secunda
    petilio.
    Veniat
    reghum
    luitm.
    Petanius,
    non
    pelamus,
    venire liabel. Habet
    quidcm regnum
    Deus
    scmpilcrnum. Qtiandoenim
    non
    rcgnavit
    ?
    Quando
    regnare coepit
    ?
    Quando
    regTiunicjus
    initiuni non
    habel,
    ncc fiiiemhabebit.
    Sedut seiaiis
    quia
    et boc
    pro
    nobis
    oranius,
    non
    pro
    Deo
    (non
    eiiiin sic
    dicirous,
    Veniut
    regnumluum,
    quasi oplantes,
    ut
    regncl Deus); regnumipsius
    nos
    criinus
    ,
    si inillumcredcntes in eo
    profecerimus.
    Omnesfidelcs
    redempli sanguine
    Unici
    ipsius,
    ertint
    regnumipsius.
    Veiilurumest autem
    ipsumrcgnum,
    cuin faclafueril resurrcclioniorluorum: tunc cnim
    veniet
    ipsc.
    El cuin
    resurrexerint
    moiTui,
    dividet
    cos,
    sicut
    ipse dicit,
    ct
    ponel
    alios ad
    dexleram,
    aliosad sinislram. Dicet cis
    qui
    addcxleramerunt:
    Venile,
    beneclkli Pctlris
    mei, percipiteregnum.
    Iloc
    est
    quod optamus
    et
    rogamus, quando dicimus,
    Venial
    rcgtiumluutn,
    ut nobis veniat. Namsi nos
    reprobi fuerinius,
    illud
    rcgtiuni
    aliis venturum
    est,
    non nobis. Si aiilcni ineonuincro
    fuerimus,qui per-
    linent ad menibra
    unigcniti
    Filii
    ejus,
    nobis veniet
    regnuni ejus
    : et non inrdnbil.
    Numquid
    enimsrccula
    tanla
    restanl, quanta
    transierunt?
    Apostolus
    J oanncs
    dixit :
    Filioli,
    novissimahoraest
    (I
    J oan.
    n,
    18).
    Sed
    pro ipso
    die
    roagiiolonga
    est hora : et
    ipsa
    hora novissimavidete
    quol
    annosducat. Tanicnsic
    vobissit
    quasi qui vigilet, dormial, surgat
    et
    regnet.
    Modo
    vigilcmus,
    morte
    dormiemus,
    in fine
    resurge-
    inus,
    sinefiuc
    regnabimus.
    CAPUTVI.

    6. Tertia
    pelilio. Hujus pelilionis
    interprelalioinuiliplcx.

    Fial voluntaslua
    ,
    sicttl in
    calo,
    ita ci in lcrra. Terlio
    pelimus,
    Fiat volunlas
    lua,
    sicttt in
    cwlo,
    ilaet in terra. Et hocnobisbene
    oplamus.
    NamvoluntasDei neccssecst ut fiat. Yo-
    lunlns Dci est ul
    rcgnent boni,
    damneniur mali.
    Numquidpotest
    islavolunlasnon(ieri?Sed
    quid
    no-
    bis bene
    oplamus, quaudo ditimus,
    Fiat volunlas
    lua,
    siculin
    ccelo,
    ilaet inlerra?Audite.Multisenim
    roodislnvc
    peiitioinlelligi potest,
    ct inullasunl
    cogi-
    tanda inista
    pclilionc;
    quandorogamusDeuni,
    Fiat
    volunlas
    lua,
    sicut itt
    ca:lo,
    ita cl in lerra.
    Quomodo
    tenonoffeiidunt
    Angeli lui,
    siclc nonoffcndamuset
    nos. Iterum
    quomodointelligitur,
    Fial voluntas
    ttta,
    sicutin
    cmlo,
    ilaetinlerra?Sancli
    omnesPalriarchre,
    oiimes
    Propltelse,
    omnes
    Apostoli, spitiiuales
    omnes
    tanquam
    cceluni sunl Deo: nosaulemin
    compara-
    lione
    ipsorum
    terra sumus. Fiat volunlas
    (ua,
    sicul in
    cwto,
    ila et in lerra : sicut in
    illis,
    ita cl inuobis.
    Ilem,
    Fiat volunlas
    lua,
    sicul in
    cato,
    itaet interra.
    EcclesiaDei ccclum
    cst,
    iuimici
    cjus
    tcrra sunl. Bene
    oplamus
    inimicis
    noslris,
    ut credant et
    ipsi,
    ct fiant
    christiani : ct (iatvolunlas
    Dci,
    sicut in
    ccelo,
    ilaet
    inlcrra.
    Ilcm,
    Fial voiuntas
    tua,
    sicul in
    cwlo,
    iiaet
    inlerra.
    Spirilus
    nosler ccelum
    est,
    caro
    terra, quo-
    '
    niodo innovatur
    spiriius
    noster
    credendo,
    sic cnro
    inuovelur
    resurgendo
    : et fiatvolunlas
    Dei,
    sicin i;i
    coelo,
    ilaet intcrra.
    Ilero,
    meiisnoslra
    qua
    vidcmus
    ,589
    SERSIOLVII.
    *on
    veritatem,
    et condeleclamur
    ipsi
    verilati,
    cailumest.
    Ecce ccelum: Condeleclor
    legi
    De.isecunduminterio-
    remhominem.
    Quid
    est terra? Videoatiam
    legem
    in
    membris
    incis, repugnantemlegi
    menlismem
    (Rom.
    vn,
    22.
    25). Quando
    ista
    pugna
    transierit,
    et con-
    cordia
    pfena
    carniset
    spirilus
    facta
    fuerit,
    fietvolun-
    tas
    Dei,
    sicut in
    ccelo,
    itaet in(crra.
    Quandopeiitio-
    nemistamdicimus,
    oniniaista
    cogitemus,
    et omnia
    ista a Paire
    petamus.
    Oniniaautcm
    isla, charissimi,
    tria
    qurcdiximus,
    tres
    peliliones
    isloead vitamaeter-
    nam
    perlincnl. Quod
    eniinsanctificalur innobisno-
    menDei
    noslri,
    sclernumcrit.
    Quod regnumipsius
    veniet,
    ubi
    semper vivemus,
    oeternumcrit.
    Quod
    voluntas
    ejusfit,
    sicut in
    coelo,
    ilael in
    lerra,
    omni-
    bus
    modis,quosexposui,
    relernumerit.
    CAPUTVII.
    "t.Quarla
    pelilio.
    Panis
    quolidianus
    duplex
    est, corporalis
    el
    spirilualis.
    Eucharistia. Ser-
    mones,
    lectionesel
    hymni sacri, quolidianuspanis.
    Resiant
    pelilionespro
    ista viln
    peregrinationis
    no-
    slroe: ideo
    sequitur,
    Panemnostrum
    quolidianiim
    da
    nobishodk. Daselerna
    ,
    da
    lemporalia.
    Promisisii re-
    gnum,
    noli
    negare
    subsidium.Dabis
    apucl
    te
    scmpi-
    ternumornamentum
    ,
    da inlerra
    temporalc
    alimen-
    tum. Ideo
    quolidk,
    ideo
    hodie,
    id
    est,
    boc
    teinpore.
    Cumtransieril vila
    isla, numquid pelemus.pancni
    quolidianum
    ?Tuncenimnon vocabitur
    quotidie;
    scd
    hodie.Niincvocatur
    quolidk, quando
    transit dies
    ,
    et
    venil aliusdies.
    Numquid
    vocabitur
    quolidie, quando
    erit oeiernusunus dies?Sane duobus modis intelli-
    genda
    est ista
    petitio
    de
    pane quotidiano
    : sive
    pro
    necessitaiecarnnlisvicius
    ,
    siveeliaro
    pro
    necessitate
    spirilualis
    alinioniae'. Carnaliscibi
    nccessilas, pro-
    pter qiiotidianiiin
    victum,
    siue
    quo
    viverenon
    possu-
    mus. Viclusest et
    legiimenltim,
    sed a
    parte
    lolum
    inielligiittr. Quandopanempetimus,
    ibi omninacci-
    pinnis.
    Nortintcliani
    spiritualem
    aliinoniani
    fidcles,
    qtiam
    et vossciluri estis
    2,
    acccpturi
    dealtarc Dci.
    Paniseril el
    ipse quoiidianus
    ,
    btiicvilaenecessarius.
    Niunquid
    enimEiicharisiiam
    accepluri
    sumus
    ,
    cum
    ad
    ipsum
    Christuni
    vcnerimus,
    el cumillo in eelcr-
    . num
    regnare cccperinius? Ergo
    Eucbaristia
    panis
    nosler
    quolidianus
    est : scdsic
    accipianius
    illum
    ,
    ut
    nonsolum
    vcntre,
    sed ct roentereficiamur3.
    Virlus
    cnim
    ipsaqure
    ibi
    iniclligiliir,
    unitas
    esl,
    ul redacti
    in
    corpusejus,
    effecti roembra
    ejus,
    siroiis
    quod
    ac-
    cipiinus.
    Tuncerit vcre
    pauis
    noster
    quotidianus.
    Et
    quod
    yobis
    tracto, panis quotidianus
    cst : et
    quod
    inEcclesialecliones
    quoiidieaudilis, panisquotidia-
    nusesl : el
    quod hyninos
    auditis et
    dicitis,
    panis
    quotidianus
    est. Hsecenimsunt uecessaria
    peregrina-
    1
    MSS. addunt,spirUualiscibi; omisso,
    carnaliscibine-
    cessUas.
    2
    sicvctustissimus
    et
    optimoe
    notaeGermanensisIiber.
    Regius
    vcro
    MS.,
    omissoverbo
    scituri,
    babet
    sic, quam
    et
    toseslis
    acceplmi
    deultari vei. tliinmeriana
    edilio,
    cui
    Lovanicnscs iiihrrseiunt, qiiam
    elvos
    sipuri estis,accepturi
    jam
    estisdealtari Dci.Siceliani
    imprcssus
    uliinmeriicura
    Algerus
    de
    Coq.ore
    et
    sanguineDomini, libro
    i, cap. 8,
    nisi
    quod
    habet,acceplurieslis;ornisso, jam.
    3
    Germanensis Ms.,
    sed
    siaccipimus
    illum,nonsolumven-
    itre,
    sedet menle.virtus
    enim,
    etc.
    negius,
    sedsi
    accipia-
    muis
    illumuttton
    ventrem,
    sednl mattem
    reficiamus.
    (ioni noslroe.
    Niimquid
    illuc
    quando
    venerinius,
    codi-
    cemsumus audiiuri?
    Ipsum
    Verbuni
    visriri,
    ipsum
    Yerbum
    audiluri,
    ipsum
    mandueaturi, ipsum
    ;bibi-
    turi, quomodo
    Angeli
    modo.
    Numquid
    Angelis
    codi-
    ces sunt
    necessarii, aut
    disputatores, aut J eclores?
    Absit. Videndo
    legunt:
    videnteniin
    ipsam
    Veritalem,
    et illofonlc
    satiantur,
    undenos irroramur.
    Dicium
    est
    ergo
    de
    panequotidiano; quia
    inista vila nobis
    est /iccessariahsee
    petilio.
    CAPUTVIII.

    8.
    Quinla
    pelitio.

    Dimitlenobis
    debita
    nostra,
    sicut et nos
    dimitlimusdebiloribusno-
    stris.
    Numquid
    nccessariaest nisi
    hic?Ibi enimdebila
    nonhabebitnus.Debitaenim
    quidsunt,
    nisi
    peccata?
    Ecce
    baptizabiiiiini,
    omniaibi vestra
    peccata
    delebun-
    tur : iiullumomninoibi remanebil. Si
    quid
    mali ali-
    quandogessislis, fecislis, dixistis,
    concupislis,
    cogi-
    lastis,
    totumdelebitur. Et tamensi iuistavita
    posie-
    riori sccuriias
    essel,
    talemorationcro
    nondisceremus,
    ubi
    diceremus
    , Dimittenobisdcbilanostra.
    Sed
    plane
    faciamus
    quodsequilur,
    Sicul el nos
    dimUiimusdebi-
    loribusnostris.
    Maxiroe
    ergo
    vos
    qui
    intraturi estis ad
    accipicndam
    plenani indulgentiamdcbitorumvestro-
    rum
    ,
    videle nc
    aliquid
    in
    cordibusvcsiris
    adversus
    allcrum
    teneatis,
    ut
    procedaiis
    indesecuri
    ', quasi
    liberi etabomnibusdebitis
    absoluti;
    cl
    incipiatis
    vos
    vellevindicaredeinimicis
    vestris,
    qui
    vobisanlein-
    jurias
    fecerunt. Dimittite
    ,
    quomodo
    vobis
    dimiltitur.
    Deus nulli fecit
    injuriam,
    et tamendimitlit
    qui
    nilril
    debet.
    Quomododebctdimilterecui
    diniittitur,
    qunndo
    illeoronia
    dimitiit, qui
    nondebet
    quod
    ei
    dimitialur?
    CAPUT IX.

    9. Sexla
    petilio.
    Tenlalio
    duplex.
    DeserenleDeocontittuo
    possidct
    tenlaloi:
    Concupisccn-
    liw remanenl
    posl Baptismum.

    Ne nos
    inferas
    in
    teiiltiiionem;
    sed liberanosamato.
    Numquid
    ct hoc
    neccssariumerit inillavita?Non
    diciltir,
    Neuosin-
    feras
    in
    lenlalionem,
    nisi ubi
    potesl
    cssetenlalio. In
    sancii J oblibro
    lcgimus, Nuntquid
    nonlentatioestvila
    humuna
    super
    lerrain
    (J ob. vn, 1)1Qtiid
    ergo roga-
    nius?Quid,
    audilc.
    ApostolusJ acobus
    dicit,
    Nenw
    cutnlentulurclical
    quod
    a Deolentalur
    (J acobi i,
    15).
    Tentalioneniislamnialani
    di.vit,
    qun
    quisquedccipi-
    tur,ct
    diabolo
    subjtigatur; ipsam
    dixit
    tenlaiiciiiem.
    Est enini alia
    lenlatio, quocappellaiurprobatio
    : de
    ipsa
    lcnlaliouc
    scripluinest,
    Tentatvos
    DominusDcus
    vesler,
    ul sciat
    sidiligiiis
    eum
    (Dettt.xui,
    5). Quidcsl,
    ul scial? Ut scirevosfacint: nani
    ipse
    novit. Inilla
    lentalione
    quaquisquedecipilur
    et
    seducilur,
    nenii-
    nerntcntatDeus: sed
    planejudicio
    suoalioe(
    occulto
    quosdam
    deserit. Cumillc
    deseruerit,
    iuveuil
    quid
    faciatteiU.lor. Noneniininvenii adversusseIuctato-
    rem,
    sedcontinuo illi se exhibet
    2
    possessorera
    ,
    si
    deserat Deus. Nedeserat
    eigonos,
    ideodicimus,
    Ne
    nos
    inferas
    inlcnlalionem.
    Unusquisque
    enim
    lentalur,
    ait idein
    apostolusJ acobus,
    a
    concupiscenlia
    suaabs-
    tractusetilleclus: dcindc
    conciipisceniia
    cum
    concepe-
    rit, pctritpeccatum; peccatum
    uuletncumconsumma-
    tniii
    fttcril, gcneral
    inoiiem
    (J acobi, i, \iet\o). Quid
    1
    Mss.,
    ut
    procedalissecuri;
    omissoinde. Mox
    editi,
    quialiberi.
    Scd
    apliusGennanensisMS., qttasi
    liieri.
    2
    HejdusMs.illescexltibct.
    591
    S. AUGUSTiNIEPISCOPI
    nosdocuit?
    Ut
    pugnemus
    conlra
    concupiseenlias
    110-
    stras. Etenim
    in
    Baptismo
    snncto
    peccata
    dimissuri
    estis:
    concupiscentise
    remaiiebunt,
    cuni
    quibusrege-
    nerali
    pugnelis.
    Restal enimconflictus
    invobis
    ipsis.
    Nullus hosiis mcluatur extrinsecusl:
    te
    vince,
    et
    mundus est victus.
    Quid
    tibi facturusesl tentator
    exlraneus,
    sivediabolus,
    sivominislerdiaboli?
    Qui-
    cunique
    hoino
    propouil
    lucrum
    ,
    utseducat,
    avaritinm
    inlenoninvenial:
    quid
    facil
    propositor
    lucri?Si au-
    temavariliaiuteinventafuerit,
    visolttcroiuardescis,
    vitiosaeescse-
    caperislaqueo.
    Si autemnonintein-
    vencrit avarilinm,
    remansit
    frustracxlenia musci-
    pula.
    Proponil
    tibi lenlator
    pulcherrimaro
    femiuam
    :
    adsit
    intuscasiilas,
    vicla est foris
    iniquitas.
    Ut
    ergo
    nonte
    capiatproposila
    pulchriludine
    mulierisalienrc
    ,
    cum
    lua libidine inttis
    pugna.
    Non sentis hoslem
    luum,
    sed sentis
    concupiscenliain
    luam. Diabolum
    iion
    vides,
    sed
    quid
    lcdelectet,
    vides. Yinceinlus
    quod
    tusentis.
    Pugna,
    pugna
    ; quiaqui
    le
    regenera-
    vit, judex
    est :
    proposuil
    luclam, parat
    coronam.
    Sed
    quia
    sinedubiovinccris
    ,
    si illum
    adjutorem
    11011
    habueris,
    si le
    deserueril;
    ideo
    proponis
    in
    Oralioiie,
    Ne
    nosinferasin
    lenlationem.Ira
    judicisdonavit3quos-
    dam
    concupiscentiis
    suis: etdic.itillud
    Aposlolus,
    Tra-
    didililiosDeusin
    concupiscenliam
    cordis
    iltorum(Rom.
    i, 24). Quomodo
    iradidit?Non
    cogendo,
    seddesercndo.
    CAPUTX.

    10.
    Liberatioa mulo.

    Liberanos
    amalo:
    potest
    adcamdcni
    ipsam
    sententiam
    pcrti-
    n,ere.
    Itleosicest,
    ut
    iutelligas
    unam
    sentenliam,
    Ne
    nos
    inferas
    intenlalioiiem;
    sedliberanosamalo. Ideo
    addidit
    sed: ut ostcnderel hoc tolumadtmam sen-
    lentiani
    pciTinerc,
    nenos
    inferas
    in
    lenlalionem;
    setl
    liberaiws
    a tnalo.
    Quoniodo?Singula
    illa
    proponam
    :
    Nenos
    inferas
    inteiiiationem
    ;
    sed tiberanosamalo.
    Lihernudonosamalo,
    ntmnosinferl intcntationeni:
    iionnusinicrendoin
    teiilationem,
    liberat nosamalo.
    CAPUTXI. 11.
    Magna
    lenlatio,
    Iwrrcndalen-
    laiio,
    veltevintlkari.
    Magiia
    vero tenlaiio
    est,
    cba-
    ri
    sinii, magna
    tenlaiiocst in hacvitn
    , quaudo
    illud
    iiostruni leniaiur, qtto
    nieremurvcniam
    ,
    sicubiten-
    tali
    lapsi
    liierimus. iiorrendalenialio
    cst, quando
    nobisloUiiur,
    undeabaliarurolenlalioiuinivulncri-
    bussanari
    possinms.
    Sciolionduinvosintellexisse
    :
    adesleaninio
    ,
    ut
    inlclligaiis.
    Putn
    ,
    lenlat
    avarilia,
    victuscsl
    (iuisqnain(quia
    ct luclator
    aliqunndo
    el bo-
    nus
    prreliatorvttlueratur)
    in
    aliqua
    una lentalioiic:
    vieit
    lioniincitiavarilia
    ,
    etiatn bonum
    luciatoreni;
    et
    Iecil ncscio
    quid
    avariim. Transiit
    libido,
    nonnddu-
    xit ad
    slitpnun,
    iuin
    pervciiit
    nd adujterium. Illud
    eniiii
    qiiamlo
    fiteril,
    cl abaditllcriohonio
    prohiben-
    dusisl. Sed vidit niulicremad
    coiicupisceiidum,
    co-
    gilml aliqiiid
    deleclabilius
    qunmdebuit;
    nccepitpu-
    giiaui,
    eliam
    opliniuspra.iialor percussus
    est : sed
    IIIIII
    consensil, reporcussii
    moluui Inscivum
    ,
    doloris
    amaritudiue
    casiigavit, rcpercussii
    cl vicit4. Tamen
    1
    llaGermauensis MS. At
    editi,Qitid
    tibi
    fuclurus
    cstten-
    latorextritisecus ?Te
    vince,
    etc.
    2
    Iiegius
    liber,
    visaesca.
    3
    Mss.trainici donavit.
    '*
    sicGernianeusis J is.Etliti
    auiein,
    vicit.
    eo
    ipsoquodlapsuserat,
    babet unde
    dicat, Dimitte
    nobisdebitanoslra.Sic decseteris
    omnibuslentalioni-
    bus,
    difficileest ut non sit undedicamus
    , Dimilte
    nobisdebitanoslra.
    Qure
    est
    ergoilla, quampoSui,
    horrenda
    tenlalio, molesla,
    tremenda
    ,
    omnibusvi-
    ribus,
    omni virtulovitanda?
    quoe
    est ista?
    Quando
    nobisctnii
    agitur,
    ut
    vindicemusnos. Ira
    exasperatur;
    ct frendethoraovindicari : borrendalenlatio. Unde
    acceplurus
    enimveniani fueras
    pro
    crclerisdelictis
    ,
    hoc
    perdis.
    Si
    quid
    aliis
    sensibus,
    aliis
    cupiditatibus
    peccaveras,
    hincerat
    sanandum,quiadictnriiseras,
    Di-
    mitlenobisdebilanoslrasiculelnosdimiltimusdebitoribus
    noslris.
    Qui
    teinstigat
    ut
    vindiceris,
    perdettibiquoddi-
    cturus
    eras,
    Sicul etnosdimiitimusdebiloribusnoslris.
    llloperdito,eunctalcnebuntur:omiiinonihildimillitur.
    CAPUTXII.12.
    Commendatiocharilaliserga
    inimi-
    cos.Debila
    quotidiana.
    Hanc
    periculosam
    leiilalionemin
    islavita
    sciensDoininus,Magister
    et Salvalor.nosler
    curodoccretnosinhacOrationesexvel
    septempelilio-
    nes,
    iiullain
    sibiassumpsilundetractarel,
    ct
    quamno-
    bisveliemenliuscommendaret,
    nisihanc iroam.Num-
    quid
    noti dixinius
    ,
    Paler
    noster, qtti
    es in cwlis
    ,
    et
    coclera
    snbsequenlia
    ?
    Quare post
    finitamOrationem
    non
    aliquid
    nobisinde
    Iraclavil,
    vcl
    quod
    a
    capiie
    posuil,
    vel
    quod
    infine
    conclusit,
    vel
    quod
    inme-
    dio collocavit? Si enimlion in vobissanclificatum
    fuerit nonien
    Dei,
    aut si non
    peiTinuerilis
    ad
    regnuni
    Dei,
    aut si noninvobisfactalueritvoluntasDeisicut
    in
    ccelo,
    aul si nonvosDeus cuslodierit ne iulrelis
    in tentalioneni :
    qunre
    nihil liorum? Sed
    quid?
    Amen
    tlico vobis
    , quia
    si dhniserilis
    *
    peccala
    liominibus
    (
    Mallh.
    vi,
    14)
    :
    propter
    illud
    ,
    Dimillenobisdebita
    nostra,
    sicutetnosdimillinmsdebiloribusnostris.Proe-
    lermissisomnibus
    pctitionibusquas
    nos
    doeuit,
    illam
    maxiniedocuit-. Nonniultumfucrant illa commeii-
    danda,
    in
    quibns
    si
    pcccalor esl,
    undccuretur
    agno-
    cal :
    commendanduni,
    in
    quo
    si
    peccaveris,
    cselera
    non est unde sanari 3. Hocenimdebes
    dicere,
    Di-
    mitlenobisdebitanoslra.
    Qure
    debita?Nondeest: ho-
    minessumus. Paulo
    plus
    locutus sum
    quamdebui,
    dixi
    aliquid quod
    non
    debui,
    risi
    plusquam
    debui
    ,
    bibi
    ampliusquaradebui,
    comedi
    aropliusquam
    de-
    btii,
    audivi libcnlcr
    quod
    non
    debui,
    vidi libenler
    quod
    non
    debui, cogilnvi
    libenler
    quod
    nondebui :
    Dimiltenobisdebila
    noslra,
    sicul ettwsdimittimusde-
    bitoribusnostris.
    Peristi,
    si hoc
    perdidisli.
    CAPUT XIII.

    13. Uortatio.
    Videte,
    fratres
    inei;
    vicletc
    ,
    filii
    mci;
    vidctefilii
    Dei; videle, quia
    dicovobis.
    Pugiiate
    cuni corde
    veslro, quanlumpo-
    tcstis. Et si videritis iram vestramstare adversus
    vos,rogale
    conlraillamDeum: faciat leDeusvicto-
    rcin lui
    ;
    faciatteDeusvietorem
    ,
    noniniinici forin-
    sccus
    tui,
    setl iiitriiisecusanimi tui Adeiil enimet
    faciel. Plusvull ut boc ah illo
    pclamus,
    ipiamplu-
    vinm.Videtis
    enim, cbarissimi, quol petitiones
    docuit
    1
    Gc.rmanensis Ms.
    qitia
    si non
    dimkeritis.
    -
    cermanensisMs.voluit.
    nEditi,
    commeatidndu
    caicra,
    in
    qtiibussi peccaveris,noti.
    cstuntlesutteris.I.ocuiurulGerm.uienseni J ls.correximus.
    393 SERMOLVIII.
    394
    nos Dominus
    Chrisius,
    el vix illicinvcnitur una
    quae
    sonet de
    panequotidiano
    : ut oninia
    quoecogitamus,
    propler
    vitam fiituram
    cogilemus. Quid
    enimlime-
    inus nenonnobisexhibeat ille
    qui promisit,
    el dixit:
    Quwrile
    primumregiium
    el
    jusliliamDei,
    et hascom-
    nia
    apponenlur
    vobis? NovitenimPaler
    vester,quia
    islanccessariasuul
    vobis,priusquampelulis
    abeo.
    Quw-
    rite
    priiuumregnum
    el
    juslitiam
    Dei,
    ct hwcomnia
    apponentttr
    vobis
    (Muilh.
    vi, 53', 52,
    8).
    Nani multi
    ciiamfnineicninii
    sunt,
    et aururo
    invcnti,
    et aDco
    [iciiidiserti. Perircnl fanie
    ,
    si deserertl cor eorum
    panis
    iiuerior
    quotidinnus. Ipsum
    maxinie esuria-
    niiis. Beali euim
    qui
    esuriuni el siliunt
    juslitiam, quo-
    niam
    ipsi
    saturabuniur
    (lcl.
    v
    ,
    6).
    Potest autemin-
    firniitateiii iioslramniisericorditcr
    iulucri,
    ct videre
    nos,
    quouiodo
    diclumest : Meinenlo
    quia pulvis
    su-
    iiius
    (Psal.
    cn
    , 14). Qui
    de
    pulvere
    homineni fecitcl
    aiiiinavil,
    pro
    isto
    figmento
    UnicuiiiadnioiTemdedil.
    Qiianium
    nos
    ninel, quispolest explicare, quispolesl
    sailcni
    dignecogitare?
    SERMOLVIII*
    (a).
    IteminMaltltcei
    caput vi, 9-15,
    deoralione
    Dominka,
    ad
    Compelenles.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Symbolum
    el Dominica
    m-atio.
    Symbolumreddidislis, quo
    breviler com-
    prehensa
    continelur Ddes.J amel antea dixi
    vobis,
    quod
    ait
    apostolus Paulus, Quomodoinvocabunt,
    in
    quem
    non crediderunl
    (Rom.
    x
    , 14)
    ?
    Quiaergoquo-
    modocredalur inDeum
    ,
    et
    accepislis,
    et lenuistis
    ,
    et reddidistis :
    accipile
    hodie
    quomodo
    invocetur
    .Deus.
    Ipse
    Filiussicul audislis
    ,
    cuui
    Evangiliuni
    Ic-
    gerettir,
    docuit
    discipulos
    suosetlidelesstioshaucOra-
    tionem.Spcni
    habemusoblinendoecausrc
    nostroe,quan-
    dolalis
    jurispcritusnobisPrecesdielavit.AssessorPa-
    tris,
    sicul confcssi
    estis, qui
    sedetaddexlcrainPntris :
    ipse
    esl advocalus
    nosler,quifuturusesljudexnoster.
    liidceniinveniuruscsljudicarcvivosctmortuos.Tenele
    ergo
    el hanc
    Oralionem,
    quam
    reddituri estisad octo
    dies.
    Quiciinique
    autem vcslrumnon benc
    Symbo-
    Itini
    reddiderunt,
    habeiit
    spatium,
    teneant:
    quia
    die
    sabbali andienlibus oninibus
    qui
    aderunt reddituri
    estis,
    diesabbaii novissimo,
    quo
    die
    baptizandi
    estis.
    Adoeio aulcmdics nb hodierno die reddituri eslis
    hinc
    Ornlionem, quam
    hodie
    accepistis.
    CAPUT II.

    2. Omniumuiitts
    pater. Cujus
    ca-
    piitcsl,
    Pttier nosler
    ,
    171
    es incwlis,InveiiimusPa-
    trein inccelis: attendamus
    quemadiiiodum
    vivamus
    in terris. Sic euimdehet vivere
    , qui
    invcnil
    J alem
    Pairem,
    ut
    dignus
    sit veniread
    ejus
    hseredilatem.
    Diciniusaniem
    communiter,
    Pater nosler.
    Quanla
    di-
    gnatio?
    Hoc dieil
    imperator,
    hoc dicil
    mendicus;
    lioc dicit
    scrvus,
    hoc dicit dominus
    ejus.
    Simul di-
    cunt,
    Pater
    nosler,qtti
    esin cwlis.
    Intelligunt ergo
    se cssefralres
    , quando
    uiiiroi habent Palrcm. SeJ
    ii-:ii
    dodiguelurfiairemhabereservum
    suumdominus
    cjtis, quem
    fratremvoluil habere DominusChristus.
    *
    Adduoscl.
    gr.
    r. rm.v.Am.Er.Par.Lov.emsndatus.
    (a) Alias,
    42interHomilias 50.
    3. Prima
    el.secunda
    pelitio.
    Sanctificetur
    no-
    men
    luum, dicimus,
    Veniat
    regnum
    tuum.
    Sanclifica-
    tio nominis Dei
    est, qua
    efficimur nos
    sancli. Nam
    nomeii
    ejussemperesl
    sauctum.
    Optamuseliamvenirc
    regnuincjus
    :
    veniet,
    et si
    nolumus;
    sed
    optare
    et
    orare 111veniat
    regnum ejus,
    nihil est aliud
    quam
    optare
    ab
    illo,
    ut
    dignos
    nosfaciat
    regnosuo,
    nefor-
    te, quodabsil, veniat,
    el non nobis veniat. Multis
    eiiiin 11011 cst
    venturum, quod
    tanien
    venlurumest.
    Eis enimveiiturum
    est, quibus dicetur, Venile,
    be-
    nedictiPalris
    mei,
    percipileregnumquod
    vobis
    para-
    lumesl ab
    origine
    tnundi. lllis ttonveuiei
    quibus
    di-
    cetur. Discediiea me
    ,
    maledicii,
    in
    ignein
    wtcrnum
    (Matth. xxv, 54, 41).
    Cuin
    ergo dicimus,
    Venialre-
    gnumluuin,
    oramtisut nobisvcniat.
    Quidest,
    ui 110-
    bisveuiat? Ut bonosnosinveniat. Hoc
    ergooramus,
    ut bonos nosfaciat : tunc cniin uobisveniet
    regnum
    ejus.
    CAPUTIII.

    4. Tertia
    pelitio. IIujuspelilionis
    in-
    terprelatiotriplex.
    Addiinus
    ,
    Fiat voluntas ttta
    ,
    sic-
    ttt in
    cwlo,ita
    el in terra.
    Serviunt tibi
    Angeli
    in
    ceelo
    ,
    nos serviarous libi inlerra. Nonteoffendtiut
    Angeli
    in
    ccelo,
    nonleoffendaiiiusinterra.
    Quomodo
    illi faciunt voluntatem
    luam,
    sic facianmsel nns. Ei
    hic
    quid
    oramus
    ,
    nisi ul boni simus?
    Quando
    enirn
    facinius volunlalem Dei
    (namipse
    sine dubio fncit
    suam),
    lunc fitvoluntas
    ejtis
    iu nobis Et aliter bcnc
    inlelligimus,
    Fial voluntaslua
    ,
    sictitincwlo
    ,
    itaet in
    terra.
    AccipimusprrecepttimDei,
    el
    placel
    nobis,
    placel
    mciiti nosirae '.
    Condelectamur
    enim
    Icgi
    Dci secuiiduininteriorem hominem
    (Rom.
    vn
    ,
    22).
    Tunc fitvolunlas
    ejus
    incoelo.Coeloenim
    compara-
    lur
    S|iiriiusnosler,
    lerrrc aulemcaro nosira.
    Quid
    esl
    crgo,
    Fial volunlastua
    ,
    sicut in cwlo
    ,
    ila et in
    terra.XJ l
    quomodo
    meiili nostrse
    placet
    lua
    jussio,
    sic
    ei conscnliat caro noslra
    ;
    el tollatur rixa illade nic-
    dio
    , quse
    dcscribilur ab
    Apostolo
    : Caroeniinconcu-
    piscil
    advcrsus
    spiritum, spiritus
    autem
    adversuscar-
    nem
    (Galat. v,
    17). Quando
    contra
    carnem concu-
    piscit spiritus , jnm
    fnctaest volunlns
    ejus
    iucoelu;
    quaiido
    conlra
    spirilum
    11011
    concupiscit
    caro, jnm
    facia esl voluntas
    ejus
    in terra 2. Erit atitem
    plcna
    concordia
    , quandoipse
    voluerit : sit inundo
    pugna,
    ut
    possit
    essevictoria. Eliamsic benc
    inlelligi po-
    test,
    Fiat volunlaslua
    ,
    sictti incwlo
    ,
    itactinterra :
    ut ccelum
    ponairuis
    Ecclesiam
    , quia portat
    Detiin
    ;
    terramaulctn
    inlicleles,quibus
    dicium
    est,
    Terra
    es,
    et in lerramibis
    (Gen.
    m
    ,19). Quaudo
    ergo
    oranius
    pro
    inimicisnosiris
    ,
    inimicis
    Ecclewse, inimicis110-
    mini Christinno
    ,
    hoc
    ornnnis,
    ul finl
    volunlas
    ejus ,
    skut iu
    cwio,
    ila et in
    terra,
    id
    esl,
    sieut in tuisJ ide-
    libus
    ,
    sic et inluis
    blasphemaloribus;
    ut
    omnescce-
    lum fiant.
    CAPUTIV.

    S.Qttarta
    petiiio.Quolidianus
    panis,
    1
    sic MSS. Al
    editi,
    et
    placeatnobis,placeatmenti no.
    trw.
    1
    Mss., Quando
    caro
    concnpkcit
    adversus
    spiritttm,
    nondumest
    (acta
    voluntus
    ejus
    interra:
    quanao
    contr
    carnem
    concupiscUspiritus,jamfacta
    est voluntas
    jtts
    n>
    cwlo.Eril autem.etc.
    SAKCT.AUGUST.V
    _

    (Treise.)
    '
    >
    *o S. AUGUSTINI EPISCOPI iM
    vktits,
    Eucliarislia.Verbuin
    Dci.
    Sequhur,
    Peiuo-
    strumquolidianum
    danobisItodie.Polest
    simpliciter
    ac-
    cipi
    orationein
    islamnosfundcre
    provictuquolidiano,
    ut nhundet
    nobis
    ;
    et si non
    abundat,
    nondesil no-
    bis. Quotidianum
    autemdixit,
    quamdiu
    hodievocatur
    (liebr.
    ni
    , 15). Quolidie
    vivimus, quotidiesurgimus,
    quotidie
    saturamur, quolidie
    esurimus. Det nobis
    panein quolidianum.
    Quare
    non dixit ct
    legumen-
    tum?Viclus cnimnosler incibo est et
    polu, legu-
    iiieiilum
    in vesliiu ct leclo. Nihil honio
    plus
    deside-
    rct'.Quandoquidem
    dicit
    Apnstolus
    : Niliiliniiilimus
    inhunc mundum
    ;
    sednec
    auferrealiquid possumiis
    :
    vklum et
    tegumenlum
    habenles
    ,
    his conlenlisimus
    (VTim.
    vj,
    7ei
    8).
    Pereat avaritia,
    el divescst liaturn.
    Ergo
    si ad
    quotidianum
    victum
    peiTinel, qtiia
    el hoc
    bene
    inlelligilur, quod
    dicimus
    ,
    Pancmnolrum
    qito-
    tidianumda nobishodie
    ;
    nonmircinur
    ,
    si noniinalo
    pane
    el csetcra nccessaria
    iiiiclligantiir. Quomodo
    quando
    J oseph
    invilavit fralres suos : (lomines
    illi,
    mq\nt,hodk
    mccttmmanducabunl
    panem
    (Gen.
    xi.ni,
    16).
    Quare paneni
    solum ninnducari cranl? Scda
    solo
    pane
    intellecia
    sunt caHera.Sic
    qunndo
    rognmus
    paueraquolidianum,
    quidqtiid
    nobs
    propter
    carncni
    iioslram
    in lerra nccessaritimesl, poslulamus.
    Scd
    quidait
    DominusJ esus? Qumriteprimumregmim
    Dei
    eljustiiiam,
    elluvcomnia
    apponenlur
    vobis
    (Malth.
    vi,
    55).
    Inlelligitur
    eiiam hoc valde
    bene,
    Panemno-
    strum
    quotidianum
    danobishodk,
    Eucliarisiiam
    tiiam,
    quolidianum
    cibum. Norunl eintn fidcles
    t|uid
    acci-
    pianl,
    c.tbonuni esteis
    accipere pancni quolidinntinv
    liuic
    tcmpori
    liecessarium. Pro se
    rogant,
    ui boni
    fianl4,
    ul inbonitale cf fideet vitabona
    perseverent.
    Hoc
    optant,
    hoc
    oranl:qtiia
    si non
    pcrsevcravcrinliii
    Vilabona
    , scpnrabunltir
    ab illo
    paue. Ergo,
    Panem
    noslrum
    quoiidianum
    danobishodie
    , quid
    esl ? Sievi-
    vamus
    ,
    ut ab nltari luonon
    separcmur.
    Et vcrbuin
    Dei
    quodquolidie
    vobis
    aperilur ,
    ct
    qtiodam
    niodo
    1'rangitur, panis qtiolidianus
    cst. Et
    quomodo
    illum
    panem
    venlres
    ,
    sic isluni csuriunt menles. El huuc
    crgo petimussimpliciler,
    ct
    quidqtiid
    aiiimrnostrae
    elcarni noslrsein hac vita iiecessariuro
    est, quoti-
    diano
    pane
    concluditur.
    CAPUT Y.

    6.
    Quinla petiiio.

    Dimitienobis
    dcbilanoslra,
    dicimus
    ,
    el dicainus
    ;
    quia
    veruni dici-
    mus.
    Quis
    enimbic vivitin
    carne,
    et non habet de-
    bila?
    Quis
    cst liomosic
    vivcns,
    ut ci nonsil istaOra-
    tio necessaria?
    Inflarescpotcsl, jusiificare
    non
    potest.
    Bonumest illi ut imitelur
    Publicaiium,
    nec lumescat
    sicut Pharisiutis, qui
    ascendil in
    templum,
    el
    jactavit
    inerila
    sua,
    loxil vulnera stta. Uleauteroscivit
    quare
    asoenderit,
    qui
    dicebat, Domine,
    propiiius
    eslomihl
    peccatori (Luc.
    xvm, 10-15).
    Hoc DominusJ esus :
    considerate,
    fralres mei : hoc DoroiuusJ esus orarc
    docuit
    discipulos
    suos,
    illos
    roagnosprimos Aposlo-
    lo&.suos, arieles.noslros.
    Si
    ergo pro peccniis
    suis
    dimillendis
    arictes
    orant, agni quid
    dcbcnt
    facere,
    de
    quihua
    dictum
    esl, Affeiie
    Domino
    fitios
    iirietuin
    (Psal.
    1
    Mss.,
    liniliilliomo
    plus
    desiderat.
    5
    sieMss.liliti
    aulciin,
    ul boiuiluciutil.
    xxvni,
    1)? J focergo
    sciiisvosMnSymboIoiteddMrsse^
    quia
    intcr csetera nominasiis remissioiiem
    pcccato'-'
    rum. Reniissio
    poccatorumunacst, quscsemeldaiiir-;
    alia, qurcquolidie
    dalur. Remissio
    pecealorumrin.r
    est, qurc
    semel dalur insancto
    Bapiisniale; alia,
    qilse-
    quamdiu
    vivimus
    hic.datur
    in Dominicaoralione.
    Propter quoddicimus,
    Dimittenobisdebilanoslra.
    CAPUTVI.

    7. De eadem
    petitione.
    El indiixit
    nobiscumDeus
    pnctum
    ct
    placitum,
    firmumque
    ehi-
    rograpliutn,
    ut
    dieamus,
    Sicul cl nosdtmitlimusdebi-
    loribusnosiris.
    Qui
    vult dicere
    efficaciler,
    Dimiitenobis
    clebita
    noslra;
    dieat
    veracitcr,
    Sicut et nosdimiitimus
    debiloribusnoslris. Si hoc
    quod
    cst
    postcrius,
    aul non
    dicil,
    aul fallaciler
    dicit;
    illud
    quodpriusest,
    inaniter
    dicit. Maximevobis
    dicinms, Dimillileomniadecor-
    dibtts
    vcsiris, qui
    ad sanctum
    Baplisma
    accedilis. Et
    vs, lidelcs, qtii per
    lianc occasionemaudilis lianc
    Or.itioiicincTnosirriin
    cxposilionem,
    dimidiie lotum
    qiiiilqiiid
    adversus
    aliquem
    liabelis de cordibus vc-
    siris : ibi
    dimittile,
    ubi Deus videt;
    Aliquando
    onim
    home diroiliit
    ore,
    et tenet corde: dimittit ore
    pro-
    jitcr lioniines,
    et tenet
    cordc,
    nonlimensoculosDei.
    Prorsus
    diiniltitc; quidquid
    est'
    quod
    usque
    ad
    istos
    dies
    lenuislis,
    sallem his diebus diinittite. Non de-
    buit occidere sol
    super
    iracundiam
    vcslrani,
    et mulli
    soles iransieruui.
    Transeat
    aliquando-
    ct iracundia
    veslrn, dicsmagni
    solis
    modocelebranms.: illiussolis
    de
    quo
    dicil
    Scriptura,
    Orielur vobissol
    juslitim,
    et
    sanitas in
    pennis ejus (Matach. iv,
    2).
    Quid est,
    in-
    pennisejus
    ?In
    proteclione
    ejus.
    Unde inPsalmo di-
    cilur,
    Sttb ttmbra alarutn iuarum
    prolege
    me
    (Psal.
    xvi, 8).
    Aliiaulem
    ,
    qui
    indie
    judicii
    futuri sunlscro
    pcenitciiies2,
    et infrucluose
    dolentes,
    proedicli
    aSa-
    pientia, qnid
    tunc tlicluri stint
    poenitentiamngentes-,
    et
    proeangustiaspirilus gementes? Qttid
    nobis
    profuit
    superbia?
    cl diviliarum
    jaclanlia quid
    conlulil nobis?
    TraiiskruniiUaomnialanquain
    umbra.El inler csetera:
    Ergo
    crravimus
    amaveritalis, eljuslilim
    lumennonluxil.
    nobis,
    el sol nonesl orlus nobis
    (Sap. v, 5, 9).
    Ulesol
    justis
    oritur : istumaulemsolemvisibilemiacit Deus
    quotidie
    oriri
    super
    bonoset
    malos.(Dlnl//i.v, 45).
    Adi
    illumvidendumsolem
    jusii pertiiient:
    roodo iii cor-
    dibusnostris habilal sol isle
    per
    fidem.
    Si.ergo
    ira-
    sceris;
    neoccidat sol isle incordeluo
    super,
    iracunr
    diamluam: Nonoccidat.sol
    sttper
    iracundiamveslram
    (Eplies.
    iv, 26);
    ne forle
    irascaris,,
    et occidatlibi sol
    juslilirc,
    ei intenebrisremaneas.
    CAPUTVII. 8.
    Conlrairamet.odium.Ne
    pulelis
    autem
    quia
    nihil sit
    iracundia. Turbalus esl
    ,
    inquit
    prophela; prm
    ira octtlus meus.
    Utique
    cui
    turbalur;
    oculus,
    solemviderenon
    potest:
    et si
    conatusTueriti
    videre, poena
    illi
    est,
    non
    voluptas, Quid
    esl ira?
    Libidovindictse.Libet hominem
    viodi.cari;
    et nondum
    cst Christiis
    vindicatus,
    nondumsuntsancti
    martyres
    vindicati! Adhuc
    exspeclat palientiaDei.
    ut conver-
    lanliir inimici
    Cliristi, converlanlur
    niartyrum
    ini-
    1
    l.ov.,
    rrorsus
    dimUlile;
    qitia
    quodpropter
    hominesdi-
    mitlilur,
    non
    apud
    neumvatel:
    quod
    autem
    propler
    neum
    diitiillUnr, apudDeuiu.valel,etapud
    hoiiihtes
    prodesl.:.Quod
    usqne
    titlis!o:i
    d':e*,
    etc.
    Glossenia, cjuod
    a
    crelerjslibrisabest.
    2
    Mss..seri
    pumUeutes.
    SERMOLVIII.
    598
    i
    r.iici
    : nos
    qui
    siuiius,
    nl vindiclnm
    qiircrnmus
    ?Si
    qiircrerel
    illain Dcus de
    nobis,
    ubi rcnuiicremus?
    Ilie
    qui
    nihil nos
    loesit,
    non vttlt se vindicarede no-
    bis: et nos~
    quoerinius
    vindicari, qui pene quolidie
    Dcumoffendimus!Ergo
    diroillite: dimitliteexcorde.
    Iralus cs,
    noli
    peccare
    :
    Irascimini,
    et nolite
    peccare
    (Psal.
    IV,5).
    lrascimhii
    quasi
    bomines,
    si vincimini;
    etliolile
    peccare,
    uliramincordetcncalis
    (quia
    si tc-
    uetis,
    contrn
    vos
    tenetis'),
    neinilludIiimeninlrelis2.
    Ergo
    diiniliilc.
    Quid
    est ira? Lihido vindictrc.
    Quid
    esi odiuin? Iraiiivelerala.
    Irainvelcralasi fnctacsl,
    jnm
    odiuni dicilur.
    Qtiod
    videlur confiteii
    ille, qui
    cumdixisset,
    Turbatitsesl
    prw
    iraoculus
    metis;
    nddi,-
    dit,
    luvcteravi itt omnibusinimicismcis
    (Psal.
    vi, 8).
    Quod
    crat
    ira,
    cumesset novn
    ,
    odiuui fnettiui
    esi;
    quia
    invelustatein conversumest. Ira fesluca
    est,
    odiumirnbes est.
    Aliqunndoreprelicndimus
    irascen-
    tcin
    ,
    cl odiuni lenemus in
    corde;
    etdicitnobisCliri-
    sliis,
    Feslucamin oculo
    fratris
    iui
    vides,
    cl trahentin
    oculo tttonon vides
    (Matih, vn,5)
    Uudeercvii fe-
    slucn,
    ut trnbeni fnceret?
    Quia
    nonslaliiii ovtilsacsl.
    Quinpnssus
    esexireet iutrarc sulemloiies
    super
    ira-
    cundiam
    luani,
    fecisli illam
    vetcrem;
    atlraxisii malas
    siispiciones,
    ct
    rigasli
    feslucam,
    rigando
    nutiisii,
    nulriendoirabcmfecisti.
    Expavcsee
    vel
    quando
    dici-
    lur, Qui
    odii
    fralrem
    suum
    ,
    hoiuicida
    csl(\J oan. m,
    15).
    Glndiumnon
    eduxisli,
    iionvulnus incarnefc-
    cisti,
    noii
    corptisplaga aliqua
    Irucidasii :
    cogitatio
    solaodii incorde
    luo
    cst,
    et leneris
    boinicida;
    retts
    es anleoculosDei. Ille
    vivit,
    ct tuoccidisti.
    Quan-
    luni
    adle
    perlinet,
    occidisti
    qiieni
    odisti. Erociida
    lc,
    corrigC
    te. Si in doniibus vcslris
    scorpiones
    essent
    autaspides, quantura
    Inbornretis,
    ut doniusvcsiras
    pnrgarelis,
    e( securi bnbilnre
    posselis?
    Irnsciniini,
    et
    inveiernntur irse in cordibus veslris,
    (iant tot cdia,
    lotlrabes, totscorpii,
    tot
    scrp.cnies;
    cl domtiui
    Dei,
    cor vcstruni, purgare
    nonvuliis?
    Eigo
    facilc
    qtiod
    diclumest,
    Siciitetnosdiinilliinusdebiloribusnoslris:
    et secuii dicile,
    Dimillenobisdebiittnosira,
    Quin
    sine
    debilis inhaclerra viverenon
    poiestis.
    Scdaliasunt
    . illa
    magiia
    crimiiia, qtire
    vobisbonumcsl in
    Baplismo
    ;
    diiuiili,
    ct a
    qtiibusseinper
    alieui essc dcbetis: alin
    1
    quoiidiannpeccata
    ,
    sine
    quibus
    hic hoinovivere
    uon
    polesl, proplcr quae
    necessaria
    cstquolidinna oratio,
    cuiii suo
    pncto,
    ciimsuo
    placito
    : ut
    quoroodo
    hilari-
    ler
    tlicitnr,
    Dhnitienobisdebita
    noslra;
    sic veracilcr
    dicalur,
    Sicut el nos dimiuimus debiloribusnosiris.
    Deindcisladixituus dc
    peccalisproeleritis, quid
    de
    coetero?
    i CAPUTVIII.

    9.
    Concupiscenlim
    resislenduin.

    I
    N'eiios
    inferas
    iu tenlaiwnem: dimitte
    qurc
    fccimus,
    |
    crda ut
    3
    alia
    non
    commitlamus.
    Qtiicuinque
    enim
    leniaiione
    vincilur, peccatum ipse
    cominittii. Eie-
    nim
    , inquit apostoltts J ocobus,
    Nemocuin
    teniaiur,
    dical
    quoniam
    aDeolcntalui: Detiseniminleiitalorma-
    loruinest:
    ipsc
    tiutemncminemtentat.
    Unusquisque
    o.u-
    1
    Er.oniittitvcrbabic
    parenlbesi
    inclusa. M.
    -
    Lov.,
    neilludlumen
    irritelis;
    disseuticulibusedilisaliis
    el vss.
    3
    J !ss.uoii
    babent,
    dattl.
    tcmtentatura
    concupiscenlia
    sua abstractusetillectus.
    Deinde
    concupiscentia
    cutn
    conceperit,parit peccatum
    :
    peccatum
    verocttmconsummatum
    fuerit, generat
    mor-
    lem
    (J acobi i,
    15-15). Ergo
    ne abstraharis a
    concu-
    piscentia
    : noli conscnlire
    conciipiscentioc
    lure. Non
    csl undc
    concipiat,
    nisi dc te. Consensisli :
    quasi
    concubuisli in corde lito. Surrexil
    concupiscenlia
    :
    nega
    te
    illi,
    uoli eam
    sequi.
    Illicita
    est,
    lasciva
    est,
    turpis
    cst, alicnnt lc a Deo. Noli dare consensionis
    amplcxiim,
    ne
    plangas partum
    :
    qttia
    si
    conscnscris,
    id
    csl,
    cum
    amplcxatus ftteris, concipit.
    Citiconcu-
    pisccnlia
    conceperil,paril peccalum.
    Nondumtimes?
    Peccaium
    general
    mortem: vcl morlcin linie. Si
    peccn-
    (u:niion
    limes,
    time
    qtto perducit pcccatu.ni.
    Dulce
    cst
    pcccatum
    : setl amaracsl mors.
    Ipsa
    csl infclieilas
    hominuni :
    propter quodpeccant,
    morientes bic tli- ;
    niitlunl,
    ct
    ipsa peccala
    secttm
    porlant.
    Pcc.cns
    pro-
    plcr pccuiiinro,
    bic diroitlci:da esl:
    pcccns propicr
    villani,
    hic diniitteiidaest:
    peccaspropier imiliercm,
    hic dimiltendacst:
    clquidqiiid
    es(
    propler quodpcc-
    cas,
    qunndo
    oculosinmoricui
    clauseris,
    hic
    dimillis,
    el
    ipsutti pcccalumquotl
    commiliistcctini
    porlas.
    CAPUTIX.'10.PcccalamiiuUanonconlcmnenda.
    Alwduceorationis
    tjemiiiwelceiiiosynw.
    Dimitlanlur
    pec-
    caln:dimitlantur
    prsetcrita,
    cessenlfiiturn. Seduon
    po-
    lesbic vivcresinc
    ipsis
    : vcl roinornvel iiiinuta
    sinl,
    vel levia siul. Scd
    ipsa
    leviact ininuta non conie-
    liKiantiir.
    Deii]iiiulisguUis;Iliiiiiiiiaini|ilentur.Noncon-
    lemnnnliirvcl iniuora. Per
    angustas
    riinulnsnavisiu-
    suiiat
    aqnn, implelur scntina,
    ct si conlcmnalur seu-
    lina,
    inergiitir
    navis. Sed non ccssalur a
    nauiis,
    anibuIaiU niaiiiis:
    .tnibulant,
    tit
    quotidic
    sentiuru
    c.vbauriniiliir'. Sic cl tua>mnints
    ninbulciU,
    ut
    quo-
    tidiescniincs2.
    Quiclesl,
    nmbtilent mamis? Denl
    \
    facopera bona,
    anibiilcnt inanus lurc.
    Frange
    csu-
    rienli
    pimcmluitin,
    el
    cgcnuin
    sinelecloindiic in do-
    inuintuain:si videris
    niidum,
    vesli
    (Isai. LVIII,
    7).
    Fac
    qunnlumpoles,
    facundc
    potcs,
    fac
    hilaiiler,
    cl sccu-.
    rus mille oralioncin. Hnbcbitnlas
    duns,
    gcniinns
    elccmosynas.Quidcsl, gcminaseleemosynns?
    Dimit-
    tile,
    et dimillelurvobis:
    dale,
    el dabilurvobis
    (Luc. vi,
    57, 58).
    Una
    clceniosynn csi, quae
    (it dc
    cordo,
    quanilo
    fralri luodiniiltis
    pcccalnro.
    Allern elecmo-
    syna
    est, qurc
    fil dc
    substaiUia,
    qtiando paupr-ri pa-
    ncm
    pnrrigis.
    Ambas
    fnc,
    nc sineunn nla rcinancat
    ornliolun;
    II. Liberulioa malo.
    Ergo
    cum
    dixerimtts,
    Ne
    nos
    inferas
    in
    lenlcnioncm;
    scquilur,
    Sedlibcranosa
    tnalo.
    Qui
    vuUliberari n
    nialo,
    lestalur
    quia
    innialo
    csl. Idcodicit
    Aposlolus,
    Redimentcs
    lempus,qiwniain
    diesmaii sunt
    (Ephes. v, 10).
    Sed
    qttis
    est
    qui
    vv.llvi-
    lam,
    cl
    ditigit
    viderecliesbonos?
    Qunndo
    oiimishonio
    inbnccnrncnonhabct nisi dies
    malos;
    qitis
    nunvuli ?
    Fnc
    quodsequitur,
    Coltibe
    liuguam
    Ittama
    tnato,
    el la-
    bialuane
    loquanlur
    dolum;
    declinaa
    malo,
    el
    fac
    bo-
    i
    lslfircc
    vcrba,aiubtittmt,
    ttl
    quotidic
    seniinxexhauricm-
    tur,
    absuntaJ iss.ct abAni.et.Er.
    -
    AIU. i-:r.ttl
    qitolidkdeficiant
    senlinw.
    "
    ',[iud
    i:r.
    iiigd.
    vcu.
    l-ov.,na,
    dent. M.
    -<j9
    S. AUGUSlLM
    EPISCOPI 400
    nunt;qumrepacem,
    elsequereeam(Psnl,
    xxxm, 15,14,
    15):
    el caruisli diebusmalis,
    cl
    inipleturquod
    ora.ui,
    Liberanosamala.
    CAPUT
    X.12. PelUionumdiscrimen.OratioDomi-
    nica
    quoiidie
    dicituradaltare. Tres
    crgopeliiionessu-
    periorcsSflHc/i/icc/wr
    Homciluam,
    Venial
    regnumlnum,
    Fiai
    voluniaslua,
    sictttin
    cwlo,
    etin
    lerra,
    relernresunt.
    Quaiuor
    aulcni
    sequeutes
    ndislnmviiani
    pcrlinent
    '.
    Panemnoslruiu
    quolidianum
    danobisItodie:
    nuinqiiid
    qiuilidicpeiilnri
    surous
    panemquotidianuni,quaudo
    ndillani satielatem vciierimus?Dimiilenobis debila
    nostra:
    iiumquidin
    illo
    regnodiccmus, quaudodebiln
    nonlinbcbiinus?
    Ne
    nosinferas
    in lctilalioitem: lium-
    quid
    liincdicere
    polerimus, qtiando
    nulla eril lcn-
    laiio? Libcranosa inato:
    num<|uiddicemus, quando
    iiuliiinieril iiude libcreniur?
    Quatttor ergo
    isla
    pro-
    ptervitam
    nostram
    quoiidiaiiani
    iiubisnecessaria
    siint,
    iria veroilla
    ptopler
    ailcrnam. Scdoinnin
    pelannis,
    nt a<lillaui
    perveiiiaiiius;
    et hic
    rogcmus
    8
    neab illn
    separciiiur.
    Oralio
    quotidic
    diccndacst
    vobis,
    ctim
    hapii/.nii
    fitcritis. Inceclesiaeniinadaltarc Dci
    qno-
    liiliediciiur istaDominica
    oratin,
    cl audiunl illam
    (bleles. Non
    ergo
    tiniemus,
    neniinus
    diligenier
    cani
    icuciilis:
    qui.i
    et si
    quis
    vestrumnon
    polerit
    lencrc
    pcrfecle,
    audiendo
    qtiotidic
    lencbii.
    CAPUTXI.

    15.
    Stjinbolum
    meinorialcnendum.
    Tanqitamspecutum quotidie inspicialui:
    Ideo die
    sabbaii, quandovigilaturi
    sumiisinDci
    misericordia,
    rcddiiuri eslis,
    nonOraiionera.
    scd
    Symboluin.
    Modo
    cnini nisi lenealis
    Synibolum,
    in
    ceclesia,
    in
    populo
    Syuibolum
    quoiidic
    iionauditis. Curoaulemtentieri-
    tis,
    ul non
    obliviscamini, quotidie
    dicite; quaudo
    surgilis, qiiando
    vosnd soninnm
    collocatis,
    rcddilc
    Symbolum
    vcslrnm,
    redditc
    Domino,
    coinmenioratc
    vosipsos
    3,
    non
    pigeal repelere.
    Bonaesl enini
    repe-
    (ilio,
    ne
    subrepal
    oblivio. Nedicatis: Dixi
    hcri,
    dixi
    liodie, quolidie
    dico,
    lenco illud bene. Conimemora
    fidemtuam, inspicc
    lc : sil
    lanquam spccuhun
    libi
    Symbolum
    tuum. lbi le
    vidc,
    si credisomnin
    qure
    le
    credere confiteris,
    el
    gaudequotidie
    infide lua. Sinf
    divitiretuse,
    siul
    quoiidiana
    isia
    quodnm
    modoindu-
    nicnla mcntis
    turc.
    Nuniquid
    tiou
    qunmlosttrgis
    vc-
    stiste? Sic el conimciiiorai.do
    Syinboliiin
    luiimvesti
    aniroani
    luam,
    ncforlc eatnnudct
    oblivio,
    ei reina-
    neasnudus,
    ct finl
    qimd
    ail
    Apostolus,quod
    absit a
    te: Si tamen
    exspolittit
    '*,
    o ntidi iiiveniamiir
    (II
    Cor.
    v, 5).
    Vcsiiti eniin erimus lide
    nostra;
    cl
    ipsa
    fides et lunicacst et lorica:
    luiiica,
    conira confu-
    sioiicm; lnrica,
    contraadver.silaiem. Cttmnulemvc-
    nerimus
    ad illiimlocumubi
    regnabiinus,
    non
    opus
    esl
    ut dicamns
    Symbolum
    : Deum
    videbimus, ipse
    1
    omnesMss.,
    aiernasunl,
    Quatitor
    anlem
    seqiientia
    ad
    tstamvilam
    peiiinent.
    -
    sicMss.
    EdiLi
    vcro,
    ethk
    reqamw:
    3
    GcrmaiiensisMs.,
    coinmemorale
    upttdvosipsos.
    h
    Etlili: si tcnnenvestili; juxlayriecum,
    endusame-
    noi. Al.omncs\iss.,
    t-i Uimeii
    exspoli.ti; quasi gruecus
    liabuevilccdiisatnenoi.
    sic Tcrlulliaausclellesurreclione
    carnis,cap.
    42: Si
    quidcm
    exuli nonuudiinveuianiur.
    El coatraJ iarcioiiem,
    lib.
    5, cap.12,Icgit
    : si
    quitlem
    ct
    t
    dcspoliaii,
    i
    elc
    iiaiieiu
    Aposiolo
    vnrielaionilectiouis
    ainiolavit
    cjus
    c/iiuiiiciilalor iutcr Uiiinvsii
    epera.
    Deus nobis
    visioerit;
    visiot)ei fidei
    lutjus
    merces
    erit'.
    SERMOLIX
    *
    (a).
    IleminMallhwi
    cap. vi, 9-15,
    de oraiwne
    Dominica,
    ad
    Competenles.
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    Symbolnmregulttfidei.
    Red-
    didistis
    quodcrediiis, audite2qtudorelis.Quoniam
    in-
    voearenon
    possetis,
    in
    quem
    non
    credidissetis,Apo-
    stolo
    diccnle, Quomodo
    invocabunt,\inquem
    noncredide-
    runt(Rom. x,
    14)?ideopritisSymbolum
    didicislis,
    ubi
    cst
    regula
    fideivestrrc brcviset
    grandis
    :
    brevis,
    nu-
    roero
    vcrborum; grandis ponderesenlentiarum.
    Ora-
    lioautcm
    quam
    hodie
    accipilis
    3
    teneudam,
    et ad
    octodiesreddendam
    ,
    sicut audistis cuni
    Evangelium
    legerelur,
    ab
    ipso
    Dominodictaest
    discipulisipsius,
    et ab
    ipsispervenit
    ad
    nos; quoniam
    inomneni ler-
    ramexivit sonus corum
    (Psal,
    xviu,
    5).
    2. Omniuin untts
    patci: Ergo
    nolile inbrcrere
    lerrciiis,
    qui
    Paircininvenistisincoelis.Dicluri onini
    cslis,
    Pater
    nosler,
    qui
    esincmlis.Ad
    niagiiuingenus
    pcrlinere ccepistis.
    SubisioPatre fralres sunl domi-
    nus etservus : subisto Palre Iralres sunt
    imperalor
    et miles: subistoPatre fratrcs sunt divese(
    panper.
    OuincsChrisliani fidelesdiversos interra
    hahentpa-
    tres,
    alii
    nobilcs,
    nlii
    ignobilcs
    : uiiuiii veroPatrem
    invocanl, qui
    est inccelis. Si ibi est Pater
    nosier,
    ibi
    nobis
    prseparatur
    haeredilas.Taliscst auleni lslePa-
    ler,
    cuni
    quo posstdeamus tpiod
    donnt. Dnl cniin
    hreredilniem,
    sed nonmoricns illain nobis derclin-
    quit.
    Noncnun
    ipse
    discedil,
    sed ille
    permanei,
    ut
    nosacccdamus.
    Qtiiaergo
    audivinnisn
    quopeianitis,
    sciamttset
    quidpetamus,
    ne forlelaleniPutremmale
    petendo
    olfcndaxnus.
    CAPUTII.

    5. Prima
    pelitio.Quidergo
    nosdo-
    cuit DoroinusJ esus Christus
    petere
    a
    Paire, qui
    est
    incoclis?
    Suneiificelur
    nomentititm.
    Qunle
    benelicium
    est, quod pelinius
    n
    Deo,
    ut saiiciificctur noroeni
    ejus?NomenDei semper
    est saiiclum:
    quareergo pe-
    limusut
    sanclilicelur,
    nisi ut nos
    peripsum
    sanciifi-
    cerour?Quod ergo senipcr
    sancluni
    est,
    ut iniiobis-
    sanclificeiur ornmus. Sanciificelur in vobisnoinen
    Dei,qtiando baptizaraiui. Ulquid
    hoc
    orabilis,
    cum
    baplizali fueritis,
    nisi ul
    quodnccipietisperseverct
    in
    vobis?
    4. Sccunda
    petilio. Sequitur
    alia
    pelilio
    : VemaC
    regnuin
    tuiim.Sive
    pelamus,
    sivenon
    pelnmus,
    ven-
    turumesl
    regnuni
    Dei.
    Quareergo petimus,
    nisi ut
    venial ct
    nobis, quod
    venturumcsl oniiiibussanclis
    ;
    ut et nos Deus in nuuiero sanclorumsuorumha-
    beal, qiiibus
    venturum
    estregnuin ejus?
    5. Terlia
    peiiiio.
    Dicimus tcrtia
    pelitione,
    Fiat
    1
    sicAm.r.r. et
    aliquol
    viss.Alii
    vero,ipse
    neusnobisvi-
    sio
    eril, hujus
    merccsciit. Editioauiem
    Lov.,ipse
    Deus
    nobisvisioeril,
    fiddque
    merceseril Deusttoslei:conversiad
    Dominum, etc.
    2
    Sicvss. Edili
    vero,
    anditis.
    3
    Editi,accepistis.
    At\lss., accipitis.Qui
    mox
    prcsequun-
    tur
    sic,
    relinenda
    esi,
    etadoctotiiesreddenda.
    '
    Exem;
    lariahabuimusduo
    manuscripla
    r. v. cumex-
    cusisAin.Er.rar. ctl.ov.
    (c/i
    \fias.cletcnuorc loo.
    ^,
    401 SERMOLIX. iM
    volttntas
    lua,
    sicul in
    cwlo,
    et inlerra.
    Quid
    est hoc?
    Utquomodo
    libi serviunt
    Angeli
    in
    ccelo,
    el nos tibi
    serviamus in lerra.
    Angeli
    aulem
    ipsitts
    snncti obe-
    diunt
    illi,
    non illum
    offcndunt;
    faciunl
    jussa
    nmnndo
    euni. Hoc
    ergo ornnius,
    ut ct nos
    prsecepta
    Dci cha-
    ritale faciamus *.Ileitim vcrbn istn aliler
    intelligun-
    tur. Fial volunlas
    lua,
    sicul in
    ccelo,
    el in lerra.
    Coeluminnobisanimn
    csl,
    lerra in nobis
    corpusest.
    Quid
    est
    ergo,
    Fiat voluntas
    ttia,
    sicul in
    cwlo,
    ctin
    lerra ? Sicut et nos audimus
    prrrcepln
    lua, sic nobis
    conseiitial
    caronostrn;
    ne dumcoiUendiinl caro et
    ispiriius, pnrcepia
    Dei
    minusiiiiplcrc possiinits.
    CAPUTIII. 6.
    Quartitpetitio. Scquitur
    in Ora-
    lione: Panem noslrum
    quolidiunum
    da nobis hodie.
    Sive exhibilionem
    corpori
    nccessarinm
    pelamus
    a
    Palre,
    in
    panesignificanlesquidquid
    nobisesl neces-
    saritim,
    sive
    quolidianuni pnnem
    illum
    intcllignmus,
    <]uemaccepluri
    eslis de
    allnri,
    bene
    pctinnis
    ut det
    nohiseum.
    Quid
    est enim
    quodoram<is,
    nisi nc niali
    aliqnid
    ndniitlnmus,
    tindc a lali
    pane scparemur?
    Et
    verbumDei
    quodquoiidieprsedicalur, panis
    esl. Non
    enim
    quin
    non est
    pnnis
    venlris,
    ideo nonest
    panis
    nientis. Cuin auteni vila isia
    transicrit,
    nec
    pnnem
    illtim
    quaTeiiius queni quanit funies;
    nec Sacramcn-
    luni aliaris habenius
    acciperc, quia
    ibi erimiis ctini
    Chris(o, cujus corpus accipimus;
    ncc vcrba nobis
    istadici
    habenl, quse
    dicinius
    vobis,
    neccodcx
    legen-
    dus
    esl,
    qiinndo ipsuni
    videbiinus
    quod
    cst Verbum
    Dei, pcr quod
    lacinsttnt
    omnin,
    quo pnscunliir
    An-
    geli, quo
    illuminanlur
    Angeli, quo snpienles
    fiunt
    Angeli,
    non
    quiercntes
    verbnlociilionis
    nnfrnctuosoe;
    sed bibcnles unicnm
    Verburo,
    unde
    impleii
    riicluant
    Inudes,
    et nondeficiunl in Iaudibus. Beati
    enim,
    ail
    Pashiius, qui
    habitantindonio
    tua;
    inswculasmculo-
    rumlaudabunl te
    (Psai, LXXXIM., 5).
    CAPUT IV.

    7.
    Qttiniapetiiio. Ergo
    inhacvita
    pcliiiius quod sequilur
    : Dimiltenobis clebila
    nostra,
    sintt c!nosdimillimusdebiloribusnoslris. In
    Baplismo
    oimiin
    dcbila,
    id
    esl, pcccnlaprorsus
    dimiitunliir no-
    bis. Sctl
    quia
    neniohic
    polcsl
    vivcresi>" ,
    . .
    -.c
    p' ctaio,
    ti
    st non
    niagiic)
    cnininc
    2
    und"
    '
    , .,,

    .
    . ....
    separetur
    nblllo
    pane,
    tatncniicmo
    poic' ,.
    . ,
    ,* sme
    pecenlts
    esse in hac
    terrn,
    et
    '.
    c,sumus
    nccipcre
    nisi unum
    Baplismuiii
    seroel;
    inOratione
    accipinius,
    unde
    qtiotidie
    Invemur,
    ut no-
    bis
    petcma
    noslra
    quolidie
    dimiilanlur : scdsi f.icia-
    imisquod sequilur,
    Siciclct nosdhuiliimusdebiioribus
    noslris.
    Ilaque,
    fratres
    niei,
    moneovns,
    inDei
    gratia
    filiosmeos,
    et subilloPaire fratres meos,
    moneo
    vos,
    ut
    quandoaliquis
    offcndit ct
    peccal
    in
    vos,
    cl venit
    et confitetuv,
    et
    petit
    avobisvcniam
    , ignoscalisilli,
    et conlinuoex corde diniiltatis;
    ne vobis a Dcove-
    niamvenienlem
    proliibealis.
    Si eniro non diniillitis
    vos,
    nec ille diniiltel vobis.
    Ergo
    et hoc in islavita
    peiimus
    :
    quia
    et hic
    possunt
    dimitti,
    ubi
    possunt
    lia-
    beri
    peccata.
    In illaaulein vitnnon
    dimiltuntur, quia
    nec habenliir.
    CAPUT V.

    8. Sexia
    peiuio.
    Deinde
    petimus

    codicesMss.,
    til nobis
    prwcepta
    churilale
    faciamm.
    1
    uegiusMs.,potest
    tanuusine
    magno
    criminc.
    dicentcs,
    Nenos
    inferas
    in
    lentalionem;
    sedliberanos
    a malo. El hoc inista vifanobis
    ncccssarium cst
    pe-
    lere,
    ne inferamtir in
    tcnlniionem,
    quin
    bic sunt ten-
    tnliones;
    et liberemur n
    malo, quia
    hicest malum. Ac
    per
    hoc omnes ista:
    petitioncs scpicm,
    tres advitam
    rlcrnain
    pcrlineiit,
    quatuor
    nd vilam
    proesentein,
    Scmciificeturnomentuum:
    semper
    erii. Veniat
    regnutn
    *
    tuum: hoc
    regniini semper
    eril. Fial voluntus
    lua,
    sicttl in
    cwlo,
    el interra:
    semper
    crit. Panemnoslrum
    quotidianum
    da nobisIwdie: non
    semper
    eril. Dimitte
    nobisdebitanostra: non
    seinper
    erit. Ne nos
    inferas
    in leniationem: non
    semper
    erit. Sed libera nos a
    tnalo : non
    semper erit;
    sed ubi esl
    lenlatio,
    et ub
    est
    malum,
    ibi necessariumest ut
    petamus
    '.
    SERMO LX
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii, Mallhmi,cap. vi, 19-21, Nolile
    vobiscondereihesaurosin
    terra, etc, exhortutorins
    ad
    faciendaseleemosynas(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. In
    hujus
    ntundi tribu-
    laiwne consiliuma Christo
    capiendum.
    Omnisliomo
    in tribulatione
    aliquaconsiilulus,
    et insuacausade-
    liciens, prudenlem aliquemquserit,
    a
    qtio
    consilium
    accipial,
    et norit
    qtiidagnt.
    Existiniemus
    ergo,
    uni-
    versuni mundiim
    qunsi
    essehoniinemunum. Evadere
    ninln
    quscril,
    el facerebona
    piget:
    ac
    pcr
    hoccrebrc-
    sccutibus tribulniionibussuis insun causn
    deficicns,
    quempotesl
    ad
    accipieudum
    consilium
    prudenlioreni
    invenire, quam
    Chrislimi?Ccrle meliorem
    invcniat,
    ct
    quod
    vult
    agnl.
    Si nutemnonhabel ubi melioiem
    invcniat,
    ad huiicveuiai,
    queroubicunique iiivenint,
    consulat, nccipial consilium,
    servet mandaluro bo-
    iiuin,
    evadat
    liiaginini
    maliim. Proeseiiliaenim maia
    lemporalia, qure
    niuliuui horoines
    exhorrent,
    sub
    qui-
    bus
    plurimiiiii murniurant,
    el murmurando offendunt
    cinendatoreni,
    ne inveniant Salvatorem:
    pracsentia
    ergo m.alaginedtibiotransiloria
    suni;
    aut illa
    pcr
    nos
    ranseunt,
    nut nos
    per
    illa transimus
    ;
    aut transeunt
    nobis viventibus,
    aut diuiiltiuitur nobis iuorienlibus.
    Nonest in tribiilatione
    magnuiii, quod lempore
    breve
    est.
    Quisquis
    cogitas
    crasiinum
    diem,
    non revocas
    heslernum
    diem. Minente die
    pereudino,
    heslernus
    cril et crastinus.
    Verurotamen si curis lanlishoniines
    aestuanl ad evadendas
    lemporales
    et
    transcurrenles,
    vel
    poiius
    iransvolantes tribulaiiones; qnid
    est
    cogi-
    tandum ut homo evadat
    manenles et sine line du-
    rantes?
    CAPUT II.

    2. Vilahk laboriosa.Consiliumvu-
    nilatis, quo
    hk lliesaurizalui: Dura causa est vila
    mortalis. Quid
    est aliud bic
    nasci,
    nisi
    iugredi
    laho-
    >
    Editiaddunl,
    Undeneus
    omnipotens
    itaanobuorunclus
    esl,
    ttt
    quidquid
    huniana
    fragililas
    cavereetvitarenon
    prm-
    vatet,
    liocille
    propitius
    nois
    conferredignetur,
    J esus(hri-
    stus
    Dominusnosler,
    qui
    vivitel
    regnat
    cumlalre et
    spiritu
    sanctoinsmculasmculomm.
    ,-.men. IdveroMss.nonbabent.
    a
    Edili,
    tmminenle.
    AtAm.Er. el colberlinus
    Ms.,
    Mi-
    nmnte corruptei.ro,
    inmnte,
    idest exslanle.
    *
    Emendatus
    esladcl. r. v. et adAm.Er. par.Lov.
    (a) Alias,iempore
    KO.
    (b)
    inpcssidiilndiculo,cap.9, titulus
    est,
    Ex
    Evange-
    lio,
    dethesauro
    inccelo
    condendo.
    405
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    .404
    riosamvilam?Delaborefuluro
    noslro,
    tesliscsl
    ipse
    flelusinfaiuis.Abistoroolestoconvivionemocst ex-
    cusalus. Dibcndnni fuii
    quodpropinavil
    Adaro.Facli
    quidcni
    sumusnianibusvcritalis: scd
    propter pecca-
    itini
    projecti
    indiesvanitaiis. Facii sttmusad
    imagi-
    neni Dei
    (Gen.1,
    27):
    seddetriviniuseam
    iransgres-
    sioue
    peccali.
    ItlcoPsalmusnos admonct, quoniodo
    facti
    fiicriniiis,
    cl
    quopervenerimus.
    Aitenim:
    Quan-
    qttam
    in
    imagine
    Dei ambulelliomo.Eccc
    qttod
    fnclus
    csl.
    Quopervenil?
    Audi
    quod scquitur
    : Tainenvune
    coniurbabiiiir.In
    imagiiie
    arobulatveriiaiis,
    etconlur-
    bnltir in consiliovanilalis.'
    Denique
    vide conlurba-
    lioncin
    cjus;
    vide,
    cl
    tanquani
    in
    specttio displicc
    .tibi.
    Qiutnquam,inquit,
    in
    imagine
    Dei ambnlelhomo
    ;
    cl ideo
    inagna
    rcssil homo: lamenvanecontnrbubilut:
    Et
    quasi quoerercmus,.
    Unde, rogote,
    undevanecon-
    turbabilui'?Thesuurizut,inquit,
    el
    ignoral
    cui
    congrcget
    ea
    (Psat.
    xxxvui, 7).
    Ecccillc
    hoino,
    id
    est,
    univer-
    suni
    gcims
    liiiinanuni,quasi
    uiius
    homo, qui
    incausa
    sua
    defccit,
    coiisilium
    perdidit,
    de-viasanscmcnlis
    erravil :
    Thesaurizat,
    el nescitcni
    congregel
    ea.
    Quid
    demenlius?
    quid
    inftiicius? Ccrte eiiini sibi? Non.
    Quarc
    sibi
    non?Quia
    morilurus
    csl, quia
    brcvisvila
    liomiuis
    es('; quia
    Ihcsaurus
    dural,
    ct citotransit
    qtti
    congrcgal.
    Idco miscralus honiinemin
    imagine
    Dci
    ambulanicm,
    vera
    fatenleni, yana
    scctanlcm:
    Vanc,
    inquil,
    conlurbiibitur. Doleo:
    thesaurkal,
    el
    ignoral
    cui
    congregal
    eu.Sibi ca? Non:
    quia
    moritttr liomo, pcr-
    durante thcsauro. Cui
    ergo?
    Consiliumhabes;daet
    mihi. Non hahes consilium
    quod
    niihi des
    ;
    nec lu
    ergo
    lenes.Proindesi ainbonon
    liabemus,
    ambo
    qure-
    rainus,
    anibo
    nccipiamus,
    arobotracleiiius. Coiiltirba-
    tur, thesamrizal,cogiial, laboral,
    curis
    invigilat.
    Pcr
    diemvexaris
    laboribus,pcrnoctemagitaris
    linioribus.
    Utsaccellustuus
    implealur
    nummis,
    animaluafebrit
    curis.
    CAPUTIII.5. Varieconlurbalur
    qui
    ihesaurizat.
    Cui
    colligat,
    nescit. Video
    ,
    doleo:
    conturbaris,
    et
    sictit dicit
    qui
    fallere nescil,
    vaneconturbaris. Tbc-
    saurizas cnim: ut bene
    proveniatquidquidagis,
    ttt
    }daniitalacentniis,
    ul tanla
    pericula
    ci iu
    singulis
    lucris
    i singulas
    mories : niorles dico non
    corporuro,
    sed
    *!iualaruni cogilationum;
    ul accedat
    nurum, peril
    li-
    v
    dcs;
    ut foris
    vestiaris,
    intus
    exspoliaris
    : ut islnomit-
    innius,
    ul nlia
    taceamus,
    ut advi/rsa
    preelercamus,
    prospera
    sola
    cogitemus;
    ecceihcsaurizas,
    ecceun-
    dique
    lucra conliuuut,
    el morc fonliuinnuninii cur-
    ruut; ubiquc
    ardel
    inopia, undique
    (luit
    copin.
    Non
    nudisli,
    Dkitimsi
    affluanl,
    ne
    apponalis
    cor
    (
    Psal.
    LXI,11)?
    Ecce
    acquiris,
    noninfructuoseconturbaris,
    lamenvanecoulurbaris. Quarc, inquis,
    vanecoiitur-
    bor?
    Ecce saccos
    impleo, parielcs
    mei vix
    capiunl
    quod acquiro
    :
    quarc ego
    vauecoiiturbor?
    Thesauri-
    zas,
    el
    iguoras
    cui
    congreges
    ea. Aul si scis
    cui;
    ob-
    secro te,
    dic et mihi. Audiam
    le;
    cui?Si nonvane
    cmiiuiiiaiis,
    dic cui tbesaurizas. Milii, inquis.
    Hoc
    audcsdiceremoiilurus
    ?Filiis
    meis, inquis.
    llocaudcs
    dicere
    de moriluris?
    Magiiapielas, quod
    thesaurizai
    '
    culbcriimisMs.,quia
    transithominkvita.
    pnler
    filiis: imo
    magnavanitas; ihesaurizat.moriUi-
    rus morituris. Si
    propler te, quia
    niorilurus
    dimiltis,
    quidcoiligis?
    Hoeccntisaetfiliorum
    ;
    successuri
    sunt,
    iion
    permansuri.
    Omittodicere
    qualibus.filiis,
    neforle
    qtiod congregavit
    avaritia
    , perdal
    luxuria. Alius
    fluciido
    perdii, quod
    lu laborando
    congregasti.
    Sed
    oinittohoc. Foriebonicrunt
    filii,
    luxuriosi non
    erunt;
    servabunt
    quod diihisisli, augebunl quod servnsli,
    non
    perdent quod congregnsii.
    Filii lui tectini sunt
    pariler vani,
    si hoc
    faeiunt,
    si te
    patrem
    inhoc imi-
    tanlur. lllis dico
    quod
    tibi dicebani. Filiotuo dico
    cui
    servas,
    illi
    dico, Thesaurizas,
    et
    ignoras
    cui con-
    grcges
    ea. Sicut enini tu
    nescisli,
    sicet illc nescit. Si
    in illo
    permansit vanitas, numquid
    nd
    ipsum
    defecit
    vcritns?
    CAPUTIV.

    4. Furi
    forle
    thesaurizal. Omilto
    diccre, quia
    forte dum
    vivis,
    thcsaurizasfuri. Una
    nocte
    venit,
    et lot diebusacnociibus
    congrcgalum
    paralum
    inveiiil. Thesatirizasforte
    lalrcni,
    forle
    prse-
    doni, Nolo
    ampliusdicere,
    ne coiniiiemoreuiet refri-
    ceni
    pcrpcssorfim
    dolorem.
    Quam
    mulla
    qu;ucongre-
    gavii
    inanis
    vanitas,parnla
    invenil hosliliscrudelilas?
    Nonesl cnimnteuin
    opiare,
    sedoniniumesi limere.
    Avcrlat hoc Dctts.Sufficiant
    flagellaipsius.
    Oinnes
    oreinus,
    avertal hocDeus.Parcat
    nobis, quemroga-
    inus. Sed si dicat
    quibus, quid respondemus?
    Tu
    ergn,
    o
    honio,
    oomnis
    lioino,
    tu
    qui
    vanc
    Ihesaurizas,
    undemihi
    respondes
    tractanli
    lecitni,
    et tecum
    qure-
    rcuti consiliuni in causacoroiniini?Diccbasenimet
    respondebas
    : Tbesaurizo
    roihi,
    filiis
    roeis, posteris
    mcis. Dixi
    quanta
    sinl el in
    ipsis
    fdiisnietuenda!Seu
    omitlo
    puuialitcr
    victuros
    filios,
    sicut
    oplat
    inimicus:
    sicvivantsicul
    oplnl paler. Quam
    nmlli in hoscasus
    iucidciTint, dixi,
    coinmemoravi:
    Iiorruisli,
    et non
    correxisti.
    Quid
    enim
    responsuruses,
    nisi hocdicas:
    Fone noii?Et
    ego
    sic suni locutus:
    Forte, inquam,
    ftiri,
    forte
    lalroni,
    forte
    proedoni.Npndixi,
    Ceite
    ;
    scd,
    Forle. Imer forte
    fict,
    fortenonfict: riescis
    ergo
    quid
    fiel;
    vaneconlurbaris. \ides
    quam
    verumdixe-
    ril
    veritns, quani
    innniter conlurbettir vanilas. Au-
    disti,
    landcin
    aliquandosnpuisli,quia
    hoc
    i|isum
    cum
    dicis,
    Forlefiliis
    iiieis';
    nonauieinaudcs
    dicere,
    Cer-
    tussum
    quia
    filiismeis
    ; nescis,'fc'iii
    congreges
    ea. Ecee
    ergo
    ul
    video,
    et ul anle
    dicebam,
    defecistiincausn
    tua
    ;
    noii inveuis
    quod
    mihi
    respondens
    : sednec
    ego
    quid
    tibi.
    CAPUT V.

    5. Consiliuma Chrislo
    pelendum.
    Ambo
    ilaque qurcrnmus,
    nmbo consilium
    pela-
    nitis. Ilnbemus
    copinro,
    non
    sapienfis.sed ipsius
    Sapientise.
    Audiamusnnibo Christuin: J udwisscan-
    clcilum
    ,
    Genlibus
    sltilliliam;
    ipsis
    aulemvocalisJ u-
    dais et GrwcisChristumDei
    Vhiulcm
    cl Dei
    Sapien-
    liam
    (lCor.
    i, 25, 2i).
    Quidpnras
    muninicnladiviliis
    luis? Audi VirlulemDci: nibil foitius.
    Quid paras
    argunienla
    divii.iisluis?
    Au.di Snpieutinm
    Dei:nihil
    prudeulius.
    Forlecniinciundixcro
    , scnndnliznberis,
    J ucheuseris; cpiia
    CbrislusJ ud:cisscandaluni. Forlc
    cumdixero,
    stulltimlibi
    vidcbitur,
    Gcnlilis
    eri<; quia
    ChrisiusGtTilibusstultilia.Chiisliaiius
    es,
    vocatuses:
    '
    405
    SERMDLX.
    406
    vocatisautemJ udseisetGraccisChristusDeiVirtusest
    et Dei
    Sapientia.
    Nolite
    contristari,
    cum
    dixero;
    no-
    lite
    scandalazari,
    nolite velut
    insipienlioe
    meaeore
    torto insultare. Audiariius.
    Quod
    enini
    dicturussum,
    Christus dixit. Contemiiis
    pracconem
    : liiiic
    jtuliceni.
    Quidergoego
    dicam?J amme
    propemodumEvangelii
    lector
    pattlo
    ante
    hac ctira liberavit. Nou
    ego lego,
    sed lecla recolo. Consilium
    quoerebas
    in causa lua
    deficiens: vide
    quid
    dical foiis recti
    consilii,
    fons
    unde
    quidquidiinples,
    veiienumnon times'.
    CAPUTVI.

    6. Tliesattrusin cwlocondendits.

    Nolitevobiscondereihesaitrosin
    lerra,
    ubi linea ei co-
    mesluraexlermiitat,
    etubi
    furese/fodiunl
    cl
    furantttr
    :
    sed thesaurizalevobislliesattrosin
    cwlo, quofur
    non
    accedil,
    neque
    tinea
    corrumpil.
    Ubi est enimlltcsauriis
    litus,
    ibi eril el cor luum.
    Quidexspeciasainpliiis?
    Res
    aperta
    est. Consilium
    patct,
    sed
    ctipidilas
    ialei: imo
    non
    laiel,
    sed etiam
    ipsa, quodpejtisest, palct.
    Non
    enim cessat
    rapina grassari
    : non enimcessit fiau-
    dareavaritia: nonenimcessal
    perjurnre
    inaliiia. To-
    luni ut
    quid?Ut
    ihesaiiiizelur. Et ubi
    ponaiur?
    In
    lerra. Recte
    quidem
    a terra in lerrani. Iloniini
    eniin,
    a
    quo
    nobisdixi laborem
    fuiSsepropinnliim, peccanli
    dictitm
    esl,
    Terra
    es,
    et iterramibis
    (Gen. iu,
    19).
    Meritothcsaurus in
    terra, quia
    cor interra. Ubi est
    ergoquod
    habemusadDeum?Dolele
    qui
    iniellexisiis:
    corrigimini,
    si doluistis.
    Quamdiu
    laudare
    2,
    et non
    facere?Verum
    csl,
    nihil vcrius. Fiat
    ergoquocl
    verum
    est. UnumDeum
    laudamus,
    cl non
    mutaniur 3,
    ul non
    cliaminbocvaneconlurbemur.
    7.
    Migrandm
    elerraincwlumdiviliw.
    Ergo,
    Nolile
    vobiscondereihesaurumin
    lerra;
    sive
    experti quomodo
    pereat quod
    in lerra
    reconditur,
    sive non
    experli,
    sedctvossaltemmetuenles
    experiri. Quem
    noncor-
    rigunt verba, corrigant experimenta.
    Non
    surgitur,
    non
    proceditur,
    nisi ut unavocedicatur abomnihus:
    V;i>
    nobis,
    ruit mundus. Si
    ruil-,
    quare
    non
    migras
    ?
    Si uiVi architeclus
    diceret,
    ruituramdomuni tuam
    ;
    nnnne
    prius migrares, quam
    murmurares? Struclor
    niiiiiciidicil tibi ruiturum
    mundum,
    et noncredis?
    CAPUTVIL

    Audi vocem
    proedicemis,
    andi con-
    siliumconimonentis. Vox
    prsedicentisest,
    Et cmlum
    etlerratransibunt
    (Matih. xxiv, 55).
    Voxcommonen-
    lis
    esl,
    Noliievobisconderethesaurumitt lerra.
    Ergo
    si creditis Deo
    prscdicenti,
    si non conlemniiisconi-
    nionentem,
    fiat
    qtiod
    dicit. Nonenimillete
    fallit, qui
    tnle consilium dedit. Non
    perdes: quod dedisti,
    sed
    sequerisquo
    misisli \ Consilium
    ergo
    do: Da
    paupe-
    tibus,
    ei habebisihesaurumincwlo.Nonsineihesauro
    remanebis: scd
    quod
    habes in
    terra
    sollicitus,
    ltabc-
    bis in ccelosecurus.
    Migraergo.
    Consiliumdoser-
    vandi,
    non
    perdendi.
    Hubebis
    ,
    inquil,
    thesauritmin
    cwlo: et
    veni, sequere
    me
    (Id. xix,
    21-);
    ui du-
    cam le ad ihesaurumluiim. Non cst hoc
    dispcn-
    1
    Colbertinus
    codex,
    nonliinel.
    2
    Etliti,
    vullislaudure.
    Abest,vullis,
    a Ms.Colbertino.
    3
    Colberlinus
    Ms.,
    laudemuset
    imitamur; absquenega-
    tione.
    4
    lla
    legendum
    exauctoritatecodicisr.
    [quod
    misisti.]
    diiim,
    sed
    compendiiiiii.
    Evigilent
    homincs '. Au-
    dianl vel
    experti quodlimeant 2,
    faciant unde uoii
    limeant, migrent
    in coolum. Frumentum
    ponis
    in
    terra;
    venitamicus
    tuus, qui
    novit frumenli et lerrre
    naturani,
    docel (uam
    imperiliam,
    dicil libi:
    Quid
    fecisli?Frunienluui in tcrra ininfcrioribiis
    posuisii:
    liuniidus Ioctts
    csl, putrcscil quod posuisti, perdes
    laboremtuum.
    Respondcs
    :
    Quid
    ergo
    laciatn?
    migra,
    inquit,
    in
    supcriora.
    Audis
    crgo
    aniicumconsilium
    danleindefruincnto
    luo,
    ct conlemnisDeumconsilium
    dnnteindccordcluo?Frumcntum (uumlimes
    ponere
    in
    icrra,
    et cor tiiiini
    perdis
    ia terra? Ecce Dominus
    Deus
    tuus,
    cutndat libi coiisiliiimdecordetuo
    3,
    Ubi
    enim,
    inquit, fueril
    tliesaurus
    tuus,
    illiceritel coriuum.
    Leva,
    inquil,
    cor in
    cceluni,
    ne
    conipulrescal
    inlcrrn.
    Consiliitinest
    cjus cpii
    vnll
    servare,
    non
    perdere.
    CAPUT Viii.

    8. Lulurarii noslri
    pauperes
    sunt.
    Si
    ergo
    iia
    est, quomodopcenilci
    cos
    qui
    uon fece-
    runl?Modo
    quid
    sibi diciinl? !ncoelohabcremus
    quod
    in lcrra
    perclidiiiius.
    Invasil hoslis
    doinum, numquid
    iuvaderctcceltim?Occiditservum
    cuslodem, numquid
    occideret Doniiniiiiiservatorem?
    Quofitr
    non
    accedii,
    neque
    tinca
    corrumpit
    ?
    Quani
    multi tlicunt: Ibi habe-
    remus,
    ibi noslros
    '*
    ihcsanros
    rccondercinus, qno
    cos sccuri
    post paululumsequeremur? Quare
    non
    audivirous Domiiiumnostrum?
    Quare contempsimus
    Palrem
    rooiienlcni,
    et liostemsensimusinvadenlem?
    Ergo
    si consiliumest
    Iioc,
    non simiis
    pigri
    in tam
    bono consilio: et si
    migranda
    siinl
    quoebabemus,
    in
    eum locum
    trnnsfcranius,
    unde non ea
    pcrdamus.
    Qtiid
    stint
    paupercsquibusdamus,
    nisi laturarii no-
    slri, per quos
    incoeluindc tcrra
    migrarous?Da
    : Ia-
    lurario tuo
    das,
    ndcceliitn
    porlnl quod
    das.
    Quomodo,
    inquis,
    ndcosliiiu
    poriat?
    En video
    quin
    mnnducnndo
    consumil.
    Prorsus,
    non
    tencndo,
    sed ninnducando
    transportat
    5. Anexcidit
    libi,
    Ve.nile
    ,
    benedicliPatris
    nlei,
    percipiteregnum
    : csttrivi
    enim,
    el dedislisntihi
    manducare;cl, Cumuni ex minimistneis
    fccistis,
    milti
    fecistis
    ?Si niile tc niciidicanlem non
    conlempsisli,
    attendead
    quempcrvcncril quoddedisti. Cumuni,
    iu-
    quit,
    exminhnismeis
    fecistis,
    mitii
    fecislis.
    Cbristus ac-
    cepit cjiiod
    dedisti. Ille
    accepil, qui
    tibi undedaresde- f
    dit : ille
    acccpit, qui
    in(iuelibi se
    ipsuni
    dabil
    ().
    ,
    CAPUTIX.9.
    Opera
    misericordiwsolacommemo-
    ;
    randasunt in
    judicio.
    Namet hoc
    aliquando, fratres,
    commoiiui Charilatcm
    vcstram, quodme, faleor,
    ili
    Scriplnra
    Dci
    plurinium movet,
    et
    srepius
    debeo
    comnioiierc.
    Rogo
    vosut
    cogitetis, quod
    ait
    ipse
    Do-
    minusnoster
    J esusCliristus,
    infine
    saeculi,cunTvene-
    rit ad
    judicium, congregaturum
    se omnes
    gentesin
    conspectusuo,
    el divisurumhominesin duas
    partes,:
    ad dexteram
    alios,
    et adsinistram alios
    positurum,;
    1
    Ua-
    legenclum
    ex auctoritate
    ejusdem
    codicisr.
    [cur-
    silenl
    homines,]
    2
    mColberiino
    codice,
    Attdiantvel
    expetii
    :
    qui titneitt,
    faciant
    undenontimeant.
    ,
    3
    Codcx
    r.,
    cumdat libi consiliumdi thesauro
    tuo,
    dat,
    libi etdecordeluo.
    '
    Lov.,
    si
    nostros;
    dissenliontibiis creterisiibris.
    5
    Colbcrttnus
    codex, trimsportut
    ttbi
    audUitriises",
    f'e-
    nite,
    etc.
    (a)
    \icl.
    stt;ra,
    scrni.iS. n.
    ':,
    ct
    sjnn.oS,
    u. !).
    07
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    403
    dexlrisque
    dicturum, Vetrite,
    benedkli Palris
    ici,
    percipite
    regnumquod
    vobis
    paralum
    cstab
    origine
    mun-
    di. Sinistrisautem
    ,
    Ilein
    ignem
    wternum,qitiprmpa-
    ralusest diabolo el
    angelisejus. Quaere
    causas vel
    laniae
    merccdis,
    vel lanti
    supplicii,percipiteregnum;
    et,
    Ite in
    ignem
    mlernum.
    Qunre
    isli
    percepluri
    re-
    gnum
    ?Esurivi
    enim,
    el dedislismihimanducare.
    Quare
    isli ituri in
    ignem
    setcrnum?Esurivi enim,
    el nonde-
    distis mild manducare
    (Malth.
    xxv, 51-42).Quid
    est
    hoc, rogo?
    Yideodebis
    qui percepluri
    sunt
    regnum,
    quin
    dederunt
    tanquam
    boniet fideles
    Cbrisliani,
    ver-
    bnDomininon
    contemneiues,
    et cumfiducia
    promissa
    speranles,
    fecerunt
    boc; quia
    si non
    fecissent,
    vilac
    ipsorum
    bonresterililas ista non
    ulique
    convcnisset.
    Forteenimcasli
    crani,
    non
    fraudatores,
    non
    ebriosi,
    abslinentesseab
    operibus
    malis. Si hoc non adde-
    rent,
    sterilcs remanerent. Fecisscnl eiiim
    ,
    Declina
    amalo: nonfecissenl,
    Et
    fac
    bonum
    (Psal.
    xxxm,
    15).
    Verumlamenetiam
    ipsis
    non
    ait:Veniie, percipile
    regnum;
    casteenim
    vixislis,
    nulli fraudcm
    fecistis,
    neminem
    pauperemoppressislis,
    limitcmnullius in-
    vasistis,
    neminem
    jurando
    fefellislis.Nondixil hoec:
    scd, Percipileregmtm,quiuesurivi,
    el dedislissmilti
    mandttcare.
    Qiianium
    hoc
    excellil, quando
    caetcrata-
    cuit,
    et hocsolumDoniiiiusnominavit?
    CAPUT X. Rursus ad illos: Itein
    igitem
    mter-
    ntim, qui prmparalus
    esl diabolocl
    angelisejus.
    Quam
    multa
    posset
    in
    impiosdicere,
    si
    qua:reronl,'Quare
    imusin
    ignem
    oelernum?
    Qunre,quaeris,adultcr.ho-
    micida, fraudalor, sacrilege, blasphemator,
    inlidelis?
    Nihil horum
    : sed
    , Quiaesurivi,
    el nondedislismihi
    manducare.
    10. Ratiocurde
    eleemosynis
    lanlum
    agatur
    in
    judicio.
    Videovnsmoverisicutmoveor.Etverc
    mirares.Hujus
    auteni admirabilisrei
    rationemcolligoutpossum,quam
    vos noncelabo.
    Scriplum
    est: Sicut
    aquaexslinguil
    igncm,
    sk
    cleemosijna exstinguitpeccalum(Eccli.m, 55).
    Item
    scriplum
    est: Include
    eleeinosynam
    incorde
    pau-
    peris,
    et
    ipsapro
    lc
    deprecabilur
    Dominum
    (Id. xxix,
    15).
    Ilem
    scriptum
    esl l: Coiist/tumnieum
    audi, Rex,
    et
    peccaia
    tua
    cleemosynis
    redimc
    (Dan. iv,
    24).
    Et
    alia multa sunl divini
    eloquii documeiua, quibns
    oslendilurmultumvalere
    eleeroosynamadexslinguen-
    daet delenda
    peccata.
    Proiudeillis
    quos
    damnaturus
    cst,
    imo
    plus
    illis
    quos
    coronaturus
    csl,
    solaselee-
    mosynasinipuiabil, tanquam
    dicens: Difficile
    esl,
    ut
    si examinem
    vos et
    appendam
    vos,
    scruter
    diligcn-
    lissimefacta
    vestra,
    noti inveniamundevosdamnem:
    seditein
    regnum
    ;
    esurivi
    enhn,
    el dedislismihi man-
    ducare. Non
    ergo
    itisin
    regnnm, quia
    iion
    peccastis
    :
    sed
    quia
    veslra
    peccataeleemosynis
    redemislis.Rur-
    susetillis: Itein
    ignem
    mlernum,qui paralus
    estdia-
    boloet
    angelisejus.
    Et illi
    lanquaui
    noxii,
    olim
    rei,
    sero
    trementes,
    attendenles
    peccatasua, quando
    au-
    derent
    dicere,
    immerito se
    damnari,
    immeriloin
    se hanc
    dcpromi
    a
    judice
    tam
    juslo
    sententiam?
    Considerando conscientias
    suas,
    considerandoomnia
    1
    HicAm.Er.et colbertinuscodex
    addunt, quodpaulo
    antecommempravi
    vulnera animse
    suse,quando
    auderenl
    dicere, Injuste
    damnamur?De
    quibus
    aniein
    Sapienlia
    dictnni est :
    Traducent eos ex adverso
    iniquitales
    eorum
    (Sap. iv,
    20).
    Sinedubiovidebiinl
    sejusle
    damnari
    pro
    sce-
    leribus et criminibus stiis : et
    qunsi
    cis
    dicerct,
    Non,
    nonindeunde
    pulalis;sedquiaesurivi,
    el nonde-
    dislismihi manducare.Sienimab illisoinnibusveslris
    factis
    aversi,
    et ad me
    conversi,
    illaomniacriniina
    atqtie peccala eleemosynis redemisselis,ipsa-
    elce-
    mosynoe
    modoliberarent
    vos,
    et a reatu laniorum
    criminumabsolverenl. Beati enim
    miserkordes,quo-
    niam
    ipsis
    misericordia
    prwstabilur(Matth.v,
    7).
    Modo
    autemilein
    ignem
    wternum.J udkiumsine
    miserkordia,
    ei
    qui
    non
    fecit
    tniserkordiam
    (J acobin,
    15).
    CAPUTXI.

    11. Detts
    egerc
    voluitin
    pauperibus.
    Commendaverim
    vobis,
    fratres mei: date
    panein
    (errenum,
    e(
    pulsate
    adcceleslem.Dominus
    panisesl:
    Ego
    sum
    panis, inquit,
    vitm
    (J oan. vi, 55). Quomodo
    dabit
    tibi, qui
    nondas
    egenii
    ?
    Egel
    adle
    alter, eges
    adallerum: et cuni
    eges
    ad alterum et
    cgel
    ad(e
    aller,
    illcad
    egen(emeget.
    Namad
    quem
    lu
    eges,
    nullius
    eget.
    Fac
    quod
    circalefiat. Non eniin
    qtio-
    modoinier sesolent
    improperarequodam
    modobene-
    ficiaamici :
    Ego
    tibi
    prseslili hoc;
    rcspoudeiiir,
    Et
    ego
    libi hoc: vult ul
    procs(emusei,
    quia
    et
    ipseproe-
    sliiil nobis. Nullius
    indiget,
    ideoverusest Dominus.
    DixiDomino: Deusnteuses
    lu, quoniam
    bonorummeo-
    rumnon
    eges(Psal.
    xv,
    2).
    Cum
    ergo
    sit Dominuset
    verus
    Doniinus,
    el bonorumnostrorumnon
    egeal;
    lamenut
    aliquid
    etiam
    erga
    illum
    faceremus,
    esurire
    dignatus
    est in
    pauperibus
    suis,
    Esurivi,inquit,
    el de-
    dislismihi manducare.Domine,
    quando
    tevidimusesu-
    rientem? Cumuni exminimismeis
    fecislis,
    tnihi
    fecislis.
    Breviler
    ergo
    audiant
    bomines,digneque
    considerent
    quanlum
    sil
    merilum,
    Chrisiuni
    pavisseesurientem;
    et
    quale
    sit
    crimen,
    Chrislum
    eonlempsisse
    esurienlem.
    12. Pwnitentiaslerilis nihil
    prodest,
    Muiat
    qui-
    demhoniines in melius
    pcenilenliapeccaloruni:
    sed
    nec
    ip;a
    videlur
    aliquidprofuiura,
    si ab
    operibus
    mi-
    sericortnseslerilis fuerit. Testatur hoc Veritas
    per
    J oaniiem, qui
    venientibus ad se dicebat: Generatio
    viperarum, quis
    vobisostendit
    fugere
    abira ventura?
    Faciie
    ergo dignosfruclusptenilenliw.
    Et ne
    dicatis,
    PalremhabemusAbraham.Dico enim
    vobis,quiapo-
    tensesl Deusde
    lapidibus
    islis sitscilare
    filios
    Ahraliw.
    J amenimsecurisadradkemarborum
    positaesl.
    Omnis
    ergo
    arbornon
    faciensfruclum
    bonum,excidelur,
    el in
    ignem
    miltetur.Dehoc
    ulique
    fruclu
    superius
    aii. Fa-
    cite
    fruclusdignospwnilenliw.
    CAPUTXII.

    Quisquisitaque
    istos fructusnon
    feceril,
    sinecausa
    putatper
    sterilem
    pceniteniiani
    se
    rnereri veniam
    peccatorum. Qui
    sint aiileinisii fru-
    ctus, ipseconsequenter
    ostendit. Nam
    posl
    hacc
    ejus
    verba
    interrogabant
    eum
    lurbse,
    diceiilcs:
    Quidergo
    faciemus
    ? id
    est,
    qni
    sunl isti
    frucius, quos
    ul facia-
    mus
    hortaris,
    et terrcs?
    Respondens
    aulemdieebat
    illis:
    Qui
    habel duas
    tunkas,
    detnon
    habenti;
    et
    qtii
    habet
    escas,
    simiiiler
    faciat (Luc. III,
    7-11). Quid
    mri-
    nifeslius,
    fralrcsmei?
    quid
    certius?
    quidexpressius';
    409
    SERMOLXI.
    410
    Quidergo
    aliudsonal, quodsuperius
    ait,
    Omnisar&or
    jion
    faciens
    fruclum
    bonum, excidetur,
    etin
    ignem
    mitlelur: nisi
    quod
    sinistri
    audituri sunt,
    Ilein
    igncm
    alertiXn;
    esurivienim,
    etnoudedislismihimanducare?
    Paruin est
    ilaque
    rccedere
    a
    peccalis,
    si
    procterila
    curare
    neglexeris
    : sicut
    scripluni est,
    Fili,
    peccasli,
    ne
    adjkias
    iterum.
    Et ne hocsolosecururo
    se essc
    pularet:
    El de
    pristinis,
    inquil,
    dcprecare,
    ut iibi di-
    mittanlar
    (Eccii.
    xxi, I).
    Sed
    quidproderil
    deprecari,
    si lenon
    dignum
    fecerisexaudiri,
    nonfacicndofru-
    tus
    dignospoenilentise
    ;
    ul
    tanqnam
    sterilisarbor cx-
    cidnris,
    el in
    ignein
    niittaris?Si
    ergo
    vultis
    exaudiri,
    cum
    deprecamini propeccalis
    vestris, Dimittile,
    el di-
    tnilleturvobis.
    dale,
    et dabilurvobis
    (Luc.vi,
    57
    e/58).
    SERMOLXl*
    ().
    Deverbis
    Evangelii
    Malthmivn, 7-11, Peiite,
    etdabilur
    vobis,
    elc.Exhortatorius
    ad
    faciendas
    eleemostjnas(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Paler nosler Deus esl,


    In leclione sancti
    Evangelii
    horlatus est nos Do-
    minus
    adorandum. Petitc, inquit,
    et dabilur
    vobis;
    quwrile,
    el invenielis; pulsttte,
    el
    aperietur
    vobis.Omnis
    enim
    qui petit, accipit;
    el
    quwrcns
    invenil, el
    pulsanli
    aperietur.
    Aut
    quis
    esl exvobis
    Iwmo,
    a
    quopetil filius
    ejns panem, numquidlapidemporrigel
    ei ? Aul si
    piscempelierit,numquidserpentemporriget
    ei?Autcum
    petil
    ovum, numquidscorpionemporrigel
    ei? Si
    ergo
    tc/S, inquii,
    CMIMsitis mali,
    noslisbonadaladare
    filiis
    veslris;
    qnaiilo
    magis
    Paler
    vester,qui
    incwlis
    est,
    da-
    bil bona
    petenlibiis
    se? Cum
    sitis, inquil, tnati,
    noslis
    bonadaladare
    filiis
    veslris. Miranda
    res,
    fralres : mali
    sunius,
    et bonumPntremhabeinus.
    Quid
    evidentitts?
    Aiidivimusnomennostrum: Cum
    siiis, inquit,
    mali
    bonadatanostisdare
    filiis
    vesiris.Et
    qttos
    dixit
    malos,
    videte
    qualem
    Palrcm illis ostendit :
    Quantomagis
    Paiervesler?
    Quorum
    Pater ?Ccrteroalorron.Et
    qualis
    Paicr? Nemo
    bonus,
    nisisolus
    Deus(Luc.x\m, 19).
    CAPUT II.

    2. Homo de mato bonus non
    fit
    nisi a Deo.
    Pelagianos redtirguit. Ergo, fralres,
    ideo
    mali bpnuiii
    Palrem
    hnbemus,
    ne
    semper
    mnli rema-
    nenmus. Nemo malus facit bonum. Si nemomalus
    facit
    boniini,
    homomalus
    quoniodo
    sefacil bonum?
    Facil demalo
    bonum, qui scmper
    cst bonus. Sana
    mc,
    Dotnine,inqtiit,
    et
    sanabor;
    salvttm
    mefac,elsal-
    vusero
    (J erem.
    xvn, 14). Quid
    mihi dicnn( vanivana:
    Tule salvumfacis,
    si volueris?
    Saname, Domine,
    el
    sanubor. Nos boni conditi sumusa bono : fecitenim
    Deushoiiiincinrectuni
    (Eccle. vn, 50);
    arbiirio au-
    temnosirolaeli sumusmali. Poluimus esseex bonis
    mali,
    et
    poterimus
    esseex nialis boni. Sed
    qui
    sem-
    per
    est
    bcinus,ipse
    facit ex malobonum:
    quiaipse
    homovoluniaiesuasesanarenon
    poiuit.
    Non
    qurcris
    medicum,
    ut vulneres te: sed cumvulneraverisle
    ,
    quocrisqui
    sanet le. Bona
    ergo
    secundum
    tempus,
    boua
    temporalia, corporalia,
    carnalianovimus dare
    liliis
    nosiris,
    etiamcurosimusmali. Bonaenimsunt
    *
    Adtres hn-.ad
    quatuor
    cl. adcb. f. fl.fe.
    g.
    lr m
    pr
    rm. vd.Ain.Er. Par.Lov.
    '
    (a) Alias,
    deVerbisDomini 5.
    (b)
    CrUitur aFloroint rini.
    vi,
    advers.
    9,10,
    et 17.
    et
    istn, quis
    dubitet?
    Piscis, ovum, panis, pomum,
    frumcutum,
    lux
    ista,
    aer isie
    queni ducimus,
    boua
    suiil ha:c:
    ipsrc
    divitioein
    quibus
    hoiiiiiicsexiullun-
    lur,
    et
    pares
    suos Iiominesaliosnon
    aguoscunt;
    in
    quihiis, iuquam,
    homines
    cxtolluntiir, magis
    aniantes
    ves(em
    fulgcnieui,quameogiianlcscororouneiiiciitcin;
    ipssecrgo
    diviiia: bonaesunt : sed isla oimiiabona
    qure coniroenioravi,
    a bonisei malishaberi
    posiuui;
    et cuni boiia
    sitil,
    bonoslanienfaccrcnon
    |iossnnl.
    CAPUT III.

    5. Boniim
    duplex.
    Est
    crgobonuni,
    quod
    facintboniini: et est boniiin, iindcfncinslioiiuni.
    Bonum
    quod
    fncit
    bonuni,
    Deusest. NnnctiiinIncit
    hoiiiincm
    boinim,
    nisi illc
    qtii semper
    est bonus.
    Ergo
    ut sis
    honus,
    Deuminvoca. Aliudauletn
    bpimm
    est
    undefncinsbonuni: id
    cst,
    quidquid
    babueris. Aiirum
    esl, argenluni est;
    bonuin
    esl,
    non
    qnod
    tefacintbo-
    num,
    scdundefacinsbonum. Ilabes
    aiiruin,
    habesar-
    geiiluin
    ; et
    concupiscis
    auriimet
    coucupiscisnrgen-
    (um. E(
    habcs,
    et
    concupiscis;
    et
    pleimses,
    elsitis.
    Morbus
    esl,
    ct non
    opulenlia.
    Sunt honiinesinmor-
    bo,
    huinore
    pleni sunl,
    ct
    seniper
    siliuul. Htimorc
    pleni sunt,
    ei humorein siliunt.
    Quoinodoergo
    dc-
    lcclas
    opulenliam, qui
    habes
    hydropcmconcupisccn-
    liam'? Habes
    ergo aurum,
    bonuni esl :
    habes,
    nun
    undesis
    bonus,
    sedtindcfncinsbontiin.
    Quodbontini,
    iiiquis,
    facturiissuni deauro? Nonnudisli Psaluiuin?
    Dispersit,itiquil,
    dedil
    ptiupcribus
    ;
    juslilia ejus
    manel
    inswculnmsmculi
    (Psal, cx, 9).
    Hoccst
    boiium,
    hoc
    est bonuiii undebonus
    es, jusiiiia
    -. Si habes bonum
    undesis
    lionus;
    lacboniimdc bono iindenones bo-
    nus. Hnbes
    pectiiiiain, croga. Erogando pecuniani,
    augcsjusliiiam.jDispmtfeniin,distribuil,dedit paupe-
    ribus;
    juslilia ejtts
    manet in smculumsmcitli.Yidc
    quid
    ininuatiir,
    ct
    quid augealur.
    Miniiitur
    pecunia,
    augetiirjusiilia.
    Illudroiiiuitiir
    qtioderasditnisMirus,
    illud
    minuitttrquoderas
    reliclurus: illud
    augelur quod
    inacternumes
    possessurus.
    CAPUT IV.

    4.
    Eroganda pecuttia,
    ut
    habealttr
    juslitia,
    Mendkus Dei. Ad
    petenduinsimililudinibus
    DeusAor/afur.Consiliumdo
    Iucrorum, discemercari.
    Laudas enim
    mercaloreni, qui
    vendit
    plunibum,
    et
    acquiril
    atiruin
    ;
    et nonIaudasnicrcalorein
    qui erogai
    pecuniani,
    ct
    acquirit justitiam
    ? Sed
    ego, inquis,
    non
    emgopccuniam, quia
    nonhabco
    jusliliam.
    Eroget pe-
    cuniam,qui
    habet
    justiliam
    :
    cgo
    nonhabeo
    jusliiiani,
    babeanivclpeciiniam. Ergoquia
    nonbabcs
    jusliiiaiu,
    idco non vis
    erogare peciiniam? Magiscrogapecu-
    iiinm,
    ut habeas
    justiiiara.
    A
    quo
    euini liabcbis
    justi-
    tiam,
    nisia Deofonte
    justitioe?Ergo
    si vis
    hnbereju-
    stilinm
    ,
    csio niendicus
    Dei, qui
    le
    pnulo
    nnie ex
    Evangelio
    ut
    peteres, quaereres, pulsares,
    monebat.
    Mcndicumsuum
    sciebal,
    et ecce
    palerfnniilias
    et mn-
    gnus dives,
    divilinrumscilicet
    spirilunliumct aTerna-
    rum, horiatur,
    et dicit libi :
    Pete, quoere, pulsa. Qui
    petii accipil: qumrens
    invenii:
    ptilsanliaperietui:
    Hor-
    talur ut
    pelas
    :
    negabitquodpetis?
    1
    Apud
    Er.
    Lugtl.ven., qtti
    habes
    htjdropem
    conscien-
    liam. M.
    8
    Editi,
    unde
    sisjustitiu
    bonus.
    Castigantur
    hic
    ope
    ma-<
    nuscriptorum.
    411
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    412
    5. Yidtiaad
    judicem.
    Atfcndea conlrario sitnili-
    ludinemvel
    comparniioncm,
    sicut deillo divile ini
    quo,
    honanlem nos nd
    orationem, quando
    ait Domi
    lius: Erat
    quidamjudex
    in
    civitalc,qui
    necDettmlime
    bat,
    necIwminemreverebatm:
    Quwdam
    vidua
    inlerpel-
    labateum
    quolidie,
    el
    dicebat,
    Vindicame. Nolcbutille
    per tempus
    : illa
    inlerpellare
    non
    desinebal;
    e( fecil
    Isedio, quod
    nolebat beneficio
    (Luc.
    xvni, 1-8).
    Sic
    enimacontrario nosadroonuil
    utpetamus.
    CAPUT V.

    G. Amkusad amicum.
    Venit,inquil,
    adamicum
    suum,
    cui
    hospcs
    vencral;
    el
    cwpitpulsare,
    cl dicere:
    Hospes
    milit
    venit,
    coinmodamihi tres
    panes.
    Rcspoiidit
    ille: J am
    requiesco,
    etmecuinservi mei re-
    quiescunt.
    Illeiion
    ccssal, astal, instat, ptilsat;
    et tan-
    quani
    nmicusab amico mendicai. Et
    quid
    nit,
    Dico
    vobis, quiasitrgil,
    et non
    propler
    amkiliaiit
    ejus,
    sed
    propleriniprobilalcm
    dal illi
    quanios
    volueril
    (Id. xi,
    5-
    15).
    Non
    propler amkiliam, qunmvis
    nmicus
    sil,
    sed
    propler improbilalcm.Quidest,
    proplcr improbilatem
    ?
    Qtiiapulsare
    nnn deslitit:
    quia
    etcuni esset
    uegalum,
    noii senverlil. Ille
    qui
    nolcbat
    dare, quodpelebatur
    fecit,
    quia
    illc in
    pelendo
    nondefecil.
    Quaiilomngis
    dabit
    bonus, qtti
    nos hortatur ut
    petnnnis
    ;
    cui
    displi-
    cct,
    si non
    pclamus
    ?Sed cum
    aliqunndo
    tardins
    dnt,
    commendat dona
    ,
    non
    negat.
    Diu
    desideraia,
    dulcius
    obtiiientur : citoatitem
    data,
    vilescunt.
    Pete, quaire,
    insln. Pclcndo cl
    qurcreiidocrcscis,
    ut
    capins.
    Servat
    libi
    Deus,
    quod
    nonvultcito
    darc;
    ut cttu discasroa-
    g;ia magnc
    desiderare. lnde
    oporlet semperorare,
    et
    non
    deftccre(Id.
    xvm,
    1).
    CAPUf VI.7.
    Qui,a quo, quidpetamus. Siergo,
    fralres
    mci,
    niendicos suos nosfccii
    Dcus,
    moiiendo
    nos,
    ct Iiorlandoct
    jubcndo
    ut
    pelamus, quaeramus,
    piilsemiis;
    aitendaiiius ct nos
    qui
    a uobis
    pelunt.
    Pe-
    tinius nos. A
    quo petimus? qtti pelimus? quid peli-
    iiius? A
    quo,
    vel
    qui,
    vel
    quid petimus?
    Petimus a
    Deobouo:
    pelimus
    hominesiiiali :
    pelimus
    auleni
    ju-
    siitiam,
    unde sirousboni. Hoc
    crgo petimusquod
    in
    actcrnunibabeanius:
    quo
    curosalnraii
    fiicrimus,
    ulle-
    rius non
    egeamus.
    Sed ul
    satureniur,
    esurinmuscl si-
    liamus;
    esiuiendo et sitiendo
    petanius, quoeranius,
    pulsemus.
    Beati enim
    qui
    esuriunl el siiinnl
    juslitium.
    Quare
    beati? Esuriunt cl
    sitiunl,
    ct beati sunt? Ali-
    qiiando
    eiiim
    egeslas
    bealacst ? Nonindebeati
    suut,
    quia
    esuriunt et
    sitiunt;
    scd
    quia ipsi
    salurabuntur
    (
    Matth,
    v,
    G).
    Ibi cril bealitudoin
    saluritate,
    non in
    fanie. Sid
    proccedai
    saturitalem
    fames,
    nefasiidium
    noti
    pervenial
    ad
    panes.
    CAPUT VII.

    8.
    Qui,
    a
    quibns, quidvepcluiit
    hiemendicinoslri.
    Ergo dixinius,
    a
    quo pelamus, qni
    petamus, quid petamus.
    Sed
    petitur
    cl a nobis. Men-
    dici cnini Dci sumus : ut
    agnoscat
    illemendicos
    suos,
    agiioscamiis
    cl nos nostros. Sed et ibi etiam
    cogite-
    nnis, qunndopciilur
    a
    nobis, qui peiuni,
    a
    quibuspe-
    tuiit, quid pelunl.
    Qui
    petuiU?
    Iloniines. A
    quibus
    pelunl?
    Ab honiinibus.
    Qtii peiunl?
    Mortnles.A
    qui-
    Ipis peuinl?
    A morialibus.
    Qui peiunt? Fragiles.
    A
    quibus petunt?
    A
    fragilibus, Qui petunt
    ? Miseri. A
    quibus pelurii?
    A riiiseris,
    Excepta
    substanliafaculta-
    tuiii,
    talcs
    sunt.qui pctunt, quales
    siint a
    qiribusqie-
    ttiiU.
    Quam
    fronteinhabes
    pcicndo
    ad'Domiriuhi
    liium,
    qui
    iion
    agnoscisparcm
    luiim? Non
    sum, inquit,
    laiis:
    absita
    tne,
    ul talissim. lnflaiusobsericatusista
    loqiii-
    (ur de
    pannoso.
    Sed
    ego
    nudos
    interrogo.
    Noniiiler-
    rogo
    in
    vestibus, qiialessilis,
    sed
    quales
    nnti liieritis.
    Atnbo
    iittdi,
    nnibo
    infinni,
    niiscrani viiam
    iricfioanles,
    ideo
    anibo
    plorantes.
    CAPUT VIII.

    9. Dives el
    pauper
    in naiivilate
    et morte
    wquales.
    Ecee
    recole, dives, primordia
    lua :
    videutriini buc
    aliquid
    alluleris. J am
    venisii,
    et lanla
    inveiusti.
    Dic, rogolc,
    quid
    attulisii? Dic
    quid
    attule-
    ris. Aitt si dicerc
    eruboscis, Aposlolum
    audi: I\;t7u7
    inlulimusin liuncmmidum.
    Niltil, inquil,
    intulimnsin
    huncmundum. Sed fortc
    quia
    niliil
    altulisii,
    el hic
    mulla
    invenisli, aliqtiid
    liinc tccumablalurus es?Et
    hoc fortasseamoredivitiarum
    l.repidas
    eonfilcri : aitdi
    et hoc. Ethoc
    Aposlohisdicat, qtii
    te non
    palpal.
    Ni-
    hil intulimitsin hunc
    mitnduin,uticjiieqnando
    nali sii-
    iims
    ;
    sed nec
    aitfene
    aliqttiilpossumus,uliquequando
    dc niundoexiemus.
    NibiJ
    aliulisti, xiihil jiinc
    npfcres:
    quid
    te inflas conlrn
    paupcreni
    ?
    Qnando
    nascunlur
    infames,
    recedant de
    mcdio
    parcnles,
    servi,
    clientes;
    recedant de mediolurba:
    obse<)ueu(es,
    et
    agnoscanlur
    pueri
    divitesflcntcs. Pariant siraul dives et
    pauper,
    parjant
    simul mulicr divcsct inulier
    pau|ier:
    nonat-
    lendant
    quod pariunl,
    discednui
    pnululum,
    redennt et
    agnoscant.
    Eccc
    , dives,
    niliil nltiiUsliinhunc niun-
    dum : sed uccaulcrre
    binc
    nliquidpoles. Quod
    dixi
    de
    nntis,
    hoc dicode morluis. Certe
    qnando aliquo
    casu veiera
    scpulcra franguiUiir,
    ossa divitis
    agno-
    scantur.
    Ergo
    divcs andi
    Aposioluni
    : Nihil
    intulinnis
    inhunc
    niundum.
    Agnosce,,vorum
    esl. Sed
    necqufem
    aliquidpossumus.Agnosce,
    et J iocverumest.
    CAPUT IX. 10.
    Aliudeslesse
    diviiem,
    atiudvelle
    divitem
    fieri.
    Vermis
    divitiarum,
    super.bia.Quid ergo
    sequittir
    : Victumel
    legumentumhabentes, hhcpntenti
    sitnus. Nam
    qai
    voluntdivites
    fteri,
    incidunlinlenlalio-
    nemetdcsideriamullact
    noxia, qummergnnl.
    homin.em
    ininlerilumel
    perdiiionem.
    Radixestenimomniumma-
    lorumavarilia:
    quamqttidumsequenles,
    a
    fidepererra-
    vcntnt. Atlcnde
    quid
    dimiscrunt. Doles
    quia.hoc
    dinii-
    serunt : vide
    quo
    seinseruerunt. Audi : A
    fidfiper.er-
    raverunl,
    el inseruerunl sedoloribusmulljs. Sed
    qui?
    Qtii
    volunldivites
    fteri.
    Aliud
    est,
    esse
    diyitem;
    aliutj,
    veltefieri divilem. Dives
    esl, qui
    a
    diyifibnsnalusest:
    non
    quiavoluit,
    dives
    est,
    sed
    quia
    multi hoeredita.les
    diniiserunl. Video
    facultates,
    non
    inlerrogo volupla-
    les*.Hic
    cupiditasaccusalur,
    non
    aurum,
    non
    argenr
    lum,
    non
    divitirc,
    sed
    cupidilas.
    Nani
    qjii nplunt
    diyir
    tes
    fieri,
    vel
    quiiion curant,
    vel non
    ardentcupidila;
    tibiis,
    nonavarilioefacibus
    accendunlur, sed.divites
    suni,
    audiaiit
    Apostolum.
    Hodielcctum
    est,
    Prwcipe
    divitibus
    hujus
    miindi.
    Prwcipe.
    Quid.?
    Prmcipe
    ante
    oinnia,
    non
    superbesapere.
    Nihil enini est
    quod
    sjc
    ge-
    nereiit
    diviiire, quomodosuperbiam.
    Omne
    pomum,
    onine
    grnntui),
    omne
    frumenlum, omne
    ligmrm
    J iabet
    verinemsiium. Et aliusest
    verniis
    mali,
    alius
    pyfi,
    1
    FossatensisMS.et unuse
    Colbcrtiiiis,
    vplnnlaies.
    415
    SERMOLXI. 414.
    alius
    fabtc,
    alius tritici. Vcrmis diviliarum
    superbia.
    CAPUT X.

    11.
    piviliaium
    lisitsdd
    comparandam
    wlernamvilam.
    Ergo prcccipe
    diviiibus
    Itujitsmiuidi,
    twn
    superbesapere.
    Exclu=itviliuni,doceat
    usuiii. Non
    sttperbe
    sapere.
    Undeauteni
    noiisiiperbe snpere?
    Deco
    quodsequitur, Nequesperare
    ininccrtodmliarum.
    Qui
    lion
    sperant
    in incerto
    diviliarum,
    iioii
    superbe
    sa-
    pitihl.
    Si nonallum
    sapiunt,
    limcanl. Si
    limeiit,
    non
    altuni
    sapiunt. Quaiii
    mulli heri diviles,
    liodic
    paupc-
    res?
    Quaui
    mulii dorniiunt
    diviles,
    et venienlibusia-
    lronibtis et cuncla
    aufcrenlibiis, evigilantpanpcres?
    Ergo
    non
    sperarc
    inincerto
    diviiiarum,
    sedinDeo
    vivo,
    qui prwstal
    nobisomniaabuiidanleracl
    fruendum
    : lein-
    poralin,
    et aclernn.Sed
    magis
    ad
    fiucnduni, aTeriiR.;
    ad uteiidum
    temporalia. Tcmporalin, lanqiiam
    vialo-
    ribus
    ;
    aUerna
    , lanquam
    habilalorilms.
    Temporalia,
    unde bona
    faciitniiis;
    ocicrna
    ,
    iintleboni effitiamur.
    Ergo
    hocfaciant diviies: noii
    superbesapinnl, iicque
    sperent
    in incerto
    divitiaruiii,
    sedinDeo
    vivo, qui
    prmstul
    nobisomitia'abundanlerad
    fruendum
    : hoc fa-
    cianl. Ex co aulem
    quod
    babeiit
    qiiidfacianl?
    Audi
    quid
    : Divitessinl iti
    opcribus
    bouis
    , facile
    tribuctrit.
    llabcnt eniiii mide.
    Qunre
    nori fncitiut?
    Paupcrlns
    dif-
    ficultnsest. Facile tribuani
    ,'habeni
    unde. Communi-
    cenl,
    id
    est, pares
    sttosniorlales
    aguoscaiit.
    Coinmuni-
    cenl,
    Ihesaurizentsibi
    [undanienlum
    bonumin
    ftaurnm.
    Nonenim
    quia
    dico, inquit,
    Facile
    tribuani,'communi-
    cerit, exspoliare
    illos
    volo,
    nudare illos
    vcilo,
    iuanes
    rclinquere
    volo. Doceo
    lucrum,
    curo
    oslcndo,
    Thesau-
    rizenisibi. Noneiiirovolo
    utpauperes
    rcnianeanl. The-
    saurizentsi/ii.Nonut
    perdanl,
    dico:
    sedqtio iiiigrenl,
    osleudo. Thesaurizentsibi
    fuiidamenlum
    boiiuinin
    ftttti-
    rum,
    ul
    appreliendant
    veramvitttin
    (
    I Tim.
    vi,
    7-10
    ,
    17-19).
    Hrcc
    ergo
    falsavilaest :
    apprehemttml
    verain
    vilam. Vanitaseiiimvanilantium
    *,
    et omniuvariiias.
    Qum
    abundarilialanlahbminisinomiti labore
    sno, quo
    ipse
    laboral subsole
    (
    Eccle.
    i, 2,
    5)
    ?
    Apiireheiidenda
    esl
    ergo
    vera
    vita, migrandoe
    sunt faciiltatesnoslrscnd
    locumverse
    vilre;
    ul hoc ibi
    inveninnius, quod
    bic
    danius. Mutat
    illa, qui
    mulatet nos. i
    CAPCT XL

    12. Divilessk utanlur
    superftuh
    suh,
    ul tribuanl
    pauperibus
    necessaria. Dale
    crgo
    pauperihuS,
    fratres mci. Victumet
    tegumenlum
    haben-
    t'es,hh
    contenti Sinvus.Nibil dives habet de divitiis
    sttis,
    nisi
    quod
    abillo
    postulat pauper,
    vicluni ct
    tegu-
    mentuin. Hinctu
    quidplus
    habesex oninibus
    quoe
    ba-
    bes?
    Accepisli victum, accepisti
    necessariuro
    tegu-
    lncnlum. Neeessarium dico
    ,
    non
    inane,
    non
    super-
    fiuum.
    Quidplus
    dediviliisluis
    capis?
    Dicmilii. Ccrie
    omnia
    tua
    superflua
    erirot.
    Quoe
    sunt tua
    superfiua,
    sint
    pauperibus
    necessaria2. Sed
    ego, inquis, prelio*
    sas
    epulasaccipio, preliosis
    cibis
    vcscor.Pauperquid''
    Vilibus.
    Vilibuscibis vescilur
    patiper; ego, inquil,
    preliosis.
    Interrogovos,'quando
    lueritis ambosatiati:
    Pretiosus
    cibusad teinlral; quidfii,
    cum.inlravcrii?
    Nonnesi
    specularia
    invcntre
    Iiabercmus,
    de omnibus
    1
    Editi,
    vanitatum.
    At
    probse
    nolre
    siss.,
    vanUanlium. Vide
    iib. i
    Retract.,cap.7,
    n. 5.
    2
    Colbertinus
    Ms.,
    stmt
    pauperibus
    neccssaria.
    cibispretic)siserubescereii)us,quibiissalura.luses?Esu-
    ril
    piiuper,
    cstirit dives: saturari
    quoeritpauper,
    satu-
    rari
    qiioeril
    divcs. Salurntur
    pnuper
    de vilibus
    cibis,
    sniuraiur dives de
    pretiosis
    cibis. Satitritas
    tequajis
    cst :
    possessio
    itna
    est,
    quo
    anibovolunt
    pe'rvenir,e';
    secl ilic
    per coiiipendiuiii,illcper
    circuiiuiii. Scdme-
    lius,
    inquis,
    iniiii
    sapiiinlapparala jireliosa'.
    Vixfasii-
    diiisussalinris. Nescis
    quoinbdosnpif, quod
    fariies
    a.e-
    ccndit.
    Neque
    itnhoc
    dixi,
    ut diviies
    cognmepulis
    et
    cibis
    paupcruin
    vesci. Utanlur divitesconsiietiidiiieih-
    firmiiaiissure: scd
    doleant,
    aliter senon
    pdsse.
    Mb-
    liiiscniiii
    posseiU,
    si aliier
    possent.
    Siergoiion
    extol-
    lilur
    pauper
    de
    ineiidicilale,
    lu
    quare
    exloileris de
    iiifirniitnle'?1'terccibis
    cleciis, pVetiosis,quia
    siccon-
    siicsii, quia
    nonaliler
    potes; quia
    si consueludineiii
    roiiics, rcgiolas.
    Conceditur tibi:: ulere
    superfluis,
    ida
    paiiperibus
    necessaria
    ;
    utere
    pretiosis,
    da
    paupcribus
    vilia.
    Exspcaat
    a
    le, exspeeias
    a Deo:
    exspectsil
    ille
    iiiaiiiiin
    tpia
    faciaest
    scciini,bxspectas
    lu
    manum
    qub
    fccit le. Sednon solumtc
    fecit,
    sedet
    pauperem
    te-
    ciim. Deciitvobis uiiamviamistani
    vifam;
    irivenistis
    vos
    ctuniles,
    unamviain ambulalis : ille nihil
    portat,
    tii niniiuinoneraiiises: illenihil secuiii
    portat,''t'u'le-
    cum
    plus porlas (|iin:i]o|ius
    est. Onernltises : da illi
    de eo
    quodhabcs;
    ct illum
    pnscis,
    el onus iniiiuis-.
    CAPUTXil 15.Ad
    eleeiiiosijnasitrget.
    Date
    ei-go
    pauperihus
    :
    rogci',iiioneo, prrecipio
    ,
    jiibco. Qiii
    j-
    quid
    viihistlate
    pauperihus.
    NoucnimoccnltaboCiia-
    rilaii
    vcslrre, quare ln.uic
    serroonem necesSeiialitii
    vobis
    [iromerc.
    Ex
    cjuo
    hic suriiuseuntcs ad cctie-
    siam
    ,
    ct redcuntus
    , panperes interpellaiiiCnos','(!(
    dicuiil.mditainus
    vobis,
    u(
    aliquid aCcipiaiil
    a vobis.
    Nosmoiiucrunl
    loqui
    vobis: et cum se videiit ribii
    acciperc
    a
    vobis,
    inauiieruos arbitranlur labbrare in
    vobis.
    Exspuciaiu a!ii,uid
    et a nobis, Dainus
    qitan-
    tuni
    babtuius,
    darous sictit
    possumus
    :
    mihiquid
    In-
    nicnntl coruinneccssitalem
    impleiidam
    idbneisuiiuis?
    Quiaergn
    adeorumnecessilatem
    iinplciidani
    idonei
    nonsunius
    ,
    vel advos
    legati ipsorumsuinus,
    Audi-
    slis,
    laudasiis : Deo
    gralias.
    Scirien
    acccpislis,
    verbn
    reddiclislis.Laudes istoevestroe
    gravant
    nos
    potitis',
    et iti
    periculum
    roiltunt :
    tolcramus
    illas,
    cl tremirous
    interillas. Tamen
    ,
    fratrcs
    roei,
    istoe
    laudes'vcslrse
    foliastint arboruin : fruclus
    qurcrilur.
    SERMOLXIl
    *
    (a).
    De verbis
    EvangeliiMatthwi,
    cap.
    vm
    ,
    8-12
    ,
    Aon
    sum
    dignus
    ut subtecluni meumintres
    ,-
    elc.Nec-
    nondeverbis
    Aposloli,
    I Cor. vm
    ,
    10-12
    ,
    Si ciiim
    quis
    vidcrit eum
    qui
    babet
    scientiam,
    in iclolio
    recumbentcm
    ,
    elc.
    (b).
    '
    CAPUTPRIMUM.

    1. Centurioitis
    htimitilas'.Audi-
    1
    Lov., pervenere;
    dissenlientibuseditisaliis et ilss.
    Paulo
    post
    Am.Er. et
    pluresSiss.,
    illecircttU.
    Lov.,
    ilk
    nmUuiiicirCuit.Tresvero
    MSS.,
    ille
    per.
    circuilum, . ,
    2
    Am.Er.
    elMss.,etpohdttsminuis.
    ''
    '
    Emeiidatusest atl omnesco.dices
    seriptos
    el excusos
    qtti
    inscriuoue
    superiQredesignamur..
    ()Alias,
    4de verbisDoiriiui 6.
    '
    (b)
    Possidiusinmdiculo.
    cap9,
    Tractatum
    notat,
    De

    Evangelio,
    ubi Cenlurio
    Dominuiii
    rogatpropuero.auo.
    a
    Ejusclem
    sermonis
    excerpta
    refertFlorusaditom.
    xin,
    l cor
    viu,
    etcoloss.iii.. .
    ;;:'
    415 S. AUGUSTINIEPISCOPI ,
    il6
    vimus,
    cum
    EvangcliuniIegcrelur,
    fidemnoslramin
    buniililaie laudnri. Ad domum
    qui[ipe
    Centurionis
    cumse
    promittertT
    Dominus J csus
    iturum,
    ul
    pue-
    rurn
    ejus snnaret,
    ille
    respondit
    : Non sum
    dignus
    ul subleclummeumintres : sedtanlumclk
    verbtim,
    et
    sanabitur. Dicendose
    indignum, proestititdignum;
    nonin
    ctijusparieles,
    sed in
    cujus
    cor Chrislus in-
    traret.
    Ncque
    hocdicerctcum tantafideet
    humilitale,
    nisi
    illum,
    quem
    limebal intrare in domumsunm
    ,
    corde
    geslaret.
    Namnoncrat
    niagnafelicitas,
    si Do-
    niinusJ esus inirnrei in
    parieies ejus,
    el non esset in
    pcctoreejus.
    Magislerquippe
    hnmililntisct verboet
    exemplo
    ,
    discubuil et in domo
    cujusdnmpbarisoei
    superbi,
    liomineSimonis
    (Luc.
    vn,
    56).
    Et cumin
    domoejus recumberet,
    11011erat in corde
    ejus
    ubi
    capuiFilitis
    hominisreclinaret.
    2.
    Superbus
    a
    dhcipulatu
    Chrhti
    repulsus.
    Vita
    animr,
    Detts. I(a enim
    quemdnm
    stiperbum,
    quan-
    liitni.
    iclligilur
    ex verbis
    ipsiusDomini,
    ulirosecum
    irc
    cupiciilcm,
    a suo
    discipulatu
    revocavil.
    Sequar
    le, Domiiie,ait,
    quocumque
    ierh. Et Dominus in
    ejtts
    corde iuvisibilinvidens:
    Vulpes, inquit, fovcas
    ha-
    beni,
    el votaitliacwli nidos: Filittsautcmhominhnon
    luibel ubi
    capitt
    siiumreclinel.
    Ilocesl,
    llabilanl in te
    insidin:sicut
    vulpes
    , hnbital
    superbia
    sictitcceli vo-
    l.Uilia: Filiusaulcm homiiiis
    simplex
    conlra iusidins,
    humilisconlrn
    superbiam,
    nonhnLel ubi
    capiitsuiim
    reclinet. Et
    ipsa
    reclinatio
    cnpiiis,
    non
    creclio,
    hu-
    militniis
    mngisirn
    es(. Revoca(
    ergo
    istum
    irecupien-
    lem
    ,
    trahil nliumrecusniUem. Eodcm
    quippe
    loco
    ail cnidnm:
    Sequcre
    me. El illc :
    Seqitar
    te
    ,
    Domine:
    sedsineme
    prhno
    irect
    sepclirepalrem
    tncum.Pie
    qui"
    dem exctisnvit: et ideo
    dignior cujtis
    excusatio re-
    nioveretnr,
    vocntiolirmaretur. Pium erat
    quod
    vole-
    bat facere: s<'ddoeuil
    magisler quid
    deberel
    procpo-
    iicrc. Volebatenini cuni
    essevivi vcrbi
    proedicatorem,
    adfaciendos vicluros. Ernnt aulem
    alii,
    per quos
    illanecessiias
    implerctur. Sine, inquit,
    mortttos
    sepe-
    Vremoiitwssuos
    (Id.
    ix
    ,
    57-00).
    Infideles cadaver
    qtiando scpeliunl,
    mortiii moiTuum
    sepcliunl.
    Illiits
    coi'|iiisaniinam
    perdidil:
    illorumanlma Deum.Sicitt
    eiiiin vita
    corporis
    aniroaest: sic viia animrcDcus.
    Sicm
    exs|iirat corpus,
    cumanimam emiltit : itacx-
    spiral anima,
    cuni Deumamittil. Deus
    amissus,
    mors
    niiinise: animaemissa
    ,
    mors
    corporis.
    Mors
    corporis
    necessaria:
    morsanimoevoluntaria.
    5. Cenlurionis
    fides
    in
    humilitate.
    Discumbebat
    ergo
    Doininus in domo
    pharistei cujusdam
    superbi.
    Indomo
    ejus erat,
    ut
    dixi;
    et in
    pecloreejus
    non
    <:ral.In
    hujus
    veroCenlurionis
    donmmnon
    intravit
    ,
    el
    pccluspossedit.
    Zacchseusvero
    Dominuniel domo
    suscepit,
    et animo
    (Id. xix,
    6). Iltijus
    lamenfidesin
    humilitatelaudatur. Dixitenim
    ,
    Arosum
    dignus
    ul
    subttclummeuminlres. Et
    Dominus,
    Amendicovobis,
    noninveni tantam
    fidem
    inlsrael: secundumcnrnem.
    Namet iste
    jam
    Israelites eral
    secundum
    spiriium.
    Venerat Dominusad
    Israelem
    carnaleni,
    id
    csl,
    ad
    J udreos,
    ibi
    priroum
    quaerere
    oves
    perdiias,
    in
    quo
    pnpulo,
    ctde
    quopopulo
    eiiam
    corpus
    assuinpserat:
    Nonibi invenitantam
    fidem, ipsedieit. Possumusnos
    nietiri
    fidemhominum
    , sicut homines: ille
    qui
    inle-
    riora
    cernebai,
    ille
    quem
    ncroo
    fnllebat,
    perhibuit
    teslimoninmcordi
    hominis,
    audiens verba
    hnmilila-
    tis,
    pronuntians
    sciitenliani sanitatis.
    CAPUT II.

    4. In cenlurione Gentes
    figtiralm.
    Undeaulemhoc
    prsesumpsit?
    El
    ego, iuquii,
    homo
    sumsub
    potesltiteconslilulus
    ,
    habenssub memililes
    ;
    el dicohuk
    ,
    Vade
    ,
    el
    vadil;
    et
    alii,
    Veni
    ,
    etvcnil
    ;
    et servomeo
    ,
    Fac hoc
    ,
    et
    facit.
    Potestas sum
    qtiibus-
    damsub me
    posiiis, posiius
    sub
    poieslaic:
    quadnm
    super
    me.
    Siergoego, inquit,
    homo sub
    polcslate,
    jubendi
    habeo
    pntestateni; quid
    tu
    possis,cui
    nnnies
    serviunt
    potestnles?
    Eral atilem isle de Geuiibus

    eratquippe
    centurio. J amJ udsea
    gens
    h.ibebatmili-
    temRoinani
    imperii
    '. Ibi islemilitem
    agebal, qnan-
    (um
    agere
    centurio
    poterat;
    el sub
    putesi.aie,
    el ba-
    bens
    poteslatem;
    subditusobediens
    ,
    suhditos
    regens.
    Domiuusautem
    ( quodimendal
    pr.rcipue
    neoessario
    Chariias
    veslra), quamvis
    in
    populo
    J udaicoesset,
    jampronunliabalEcclesiam
    toto orbelerraruin fu(u-
    ram
    ,
    in
    quam
    erat missurus
    Apnstolos
    :
    ipse
    a Geu-
    tibus nonvistiset
    crcditus,
    aJ udseisvisuset occisus.
    Quomodo
    enimdomiini
    liujus
    Dominus
    corpore
    non
    iniravit,
    el
    ejus
    lamen fidem
    ati|iie ipsam
    dnmum
    abjens
    cor|iore, prsesensmajestate
    sanavii : sie et
    idem Dominusin soloJ udxo
    populo corpore
    fuit;
    aptid
    alias
    genles
    nec de
    virgine
    natusest, nec
    passus
    est,
    nec
    pedibusambulavit,
    nec huniaua
    pcrtulii,
    nec divina mirabiliafecit. Nihil horuni in caUeris
    gentibus
    : et lanien de illo
    implclum
    esl, quod
    di-
    clum
    eral, Populusquem
    non
    cognoti
    , servivil mihi
    Quoniodo,
    si non
    cognovit
    ? In audituaurisobedivii
    mihi
    (Psal.
    xvu, 45). J udneagenscoguovii,
    cicruei-
    fixit : orbis lerrarum
    audivit,
    et credidit.
    CAPUT III.

    5. Mttlkr
    langensfttnbriumCltristi,
    cumeumlurba
    premit,
    Hanc
    quodam
    modo nbsen-
    liam
    corporis
    sui et
    prsesenliam
    virlulis sua: inomni-
    bus
    Gentibus,
    et inillamuliere
    significnvii,
    qu:
    lim-
    briamvesiimetiti
    ejus tetigerat,
    cum
    requiril
    dicens:
    Qttis
    mc
    letigil?
    Tanquamabsens, requirii
    :
    tancpiaiu
    prresens,
    sanai. Ttirbtele-,inqiiiuni
    tliscipuli, compri-
    munt,
    et dicis:
    Quh
    me
    teligit (Ltic.
    vui,
    45
    -
    48)
    ?
    Quasi
    enirosic
    ambularel,
    0t
    auullo
    prorsus
    corpore
    tangerelur,
    ita
    dixit, Quis
    me
    letigil?
    Et
    im,
    "' 'm
    coinprimunt.
    Et
    laiiquani
    diceret
    Doroinus,Tangciitem
    qusero,
    non
    premeiUem.
    Sic eliamnunc esi
    corpus
    ejus,
    id
    est,
    Ecclesia
    ejus. Tangiteam
    fides
    paucorum,
    premil
    turbaniuliorum.
    Corpus
    enimChrisli esseEc-
    clcsinm, lanquam
    filii
    ejus,
    audisiis : el si
    vullis, ipsi
    cslis.
    Apostolus
    roullis locishoc dicil: Pro
    corpore,
    inquil, ejttsqttw
    estEcclesia
    (Coloss.i, 24).
    Etitcrum:
    Vosauleinestis
    corpus
    Chrislietmembra
    (I
    Cor.
    xu,
    27).
    Si
    ergo corpus ejus suiiius,
    quod
    lunc
    corpusipsius
    in turba
    pniiebatur,
    hcic
    pnlitur
    Ecclesia
    ipsins.
    A
    lurbis
    prcniitur
    : a
    paucistangitur.
    Carneam
    preimi,
    fides
    langit. Frigile igilur oculos,
    obsecro
    vos, qui
    1
    Ediii, Itabebat
    mitUem,
    habebatRomanum
    itnperium
    Enienclaiitur adMss.
    .,<,
    SERMOLXII.
    418
    habeiis
    unde vidcatis. Habelis enim
    quod
    videatis.
    Erigite
    oculos
    fidei, taugite
    exlremam
    (imbriamves(i-
    n.eiUi,
    sufficiclad salutem.
    6.
    Implelum
    nunc
    qttod
    in
    Evangelioprwdicebalui:
    J udwi
    quare fitii regni.
    Videle
    qnod
    audislis ex
    Evangclio
    lunc
    fulurum,
    tunc
    praesens
    esl. Icico,
    in-
    quil,
    dicovobis:
    propler
    IaudnlamCeniurionis
    fidem,
    taiiuunm
    alienigeua;
    cnrne,
    domeslici corde.
    Propte-
    rea, inquil,
    inulli aborienleel occidentevenienl.Non
    oniiies,
    sedmulli : laineii
    ipsi
    aborimtecl occidenlc:
    isiis duabtis
    parlibiis
    lottisorbis
    desigiialur.
    Mulli ab
    orienteel occidenle
    venienl,
    etreciimbenlcum
    Abraham,
    et Isaac,
    el
    J ucob,
    in
    regno
    cwlorum:
    filii
    uuiem
    regni
    ejkienliir
    inleuebrasexterioresFilii aulem
    regni,
    J udrei
    sciliccl. Unde
    fitii regni?QniaLegemacceperunt,
    ad
    quos Propheta"
    missi
    sunl, a|iudqunslenipluiu
    el sa-
    cenioliuinfuit,
    qui
    celebrabant
    figuras
    oniniiiinfulti-
    roruin.
    Qtiaruui
    cnini reruui
    figiuas
    cclebraverunt,
    pr
    <-.sciiliami<on
    ngiiovcruiil.
    Fiiti
    crgo regni ibunt,
    inquil,
    inlenebrtis
    extcriores;
    ibi eril
    ploraius
    el slridor
    deniium.VidemusJ udseos
    reprohnios,
    videmusClui-
    slianos nb orienleet occidcmievocatos nd
    quoddam
    coiiviviiim
    coelesie,
    ul recuuibanl ctiroAbrnhani el
    lsancct J acob
    ;
    uhi
    panisjusiitia,
    ubi
    polussnpicniia.
    CAPUTIV.

    7.
    Reprehenduiilur
    inidotioconvivan-
    tescum
    Paganh.
    Allcudilc
    crgo,
    fraires : hoc eiiim
    cslis,
    ex lioc
    populocstis, jam
    lunc
    prsedielo',
    niinc
    prsesenlalo.
    Dc his
    ulique
    eslis, (|tti
    vocali siiiitab
    oricnie et occideulc rccumbere iu
    rcgno ccelorum,
    lioniu
    lemplo
    idoluium. Eslolc
    ergo corpusCbrisli,
    non
    pressura
    2
    corpoiis
    Cbristi. Hnbeiisvesiimenii
    fimbriain, quarolangdis,
    ul a
    jrofltiviosanguinis,
    id
    cs(,
    carnaliuui
    volupinluiii
    fluxu sanemini.
    Ifabelis,
    inquani,
    veslimculi
    liiiibriam, quaintangalis.
    Vesteui
    pulateAposlolos,
    stiblexiura unitatisadhaTeiitesla-
    leribusChrisii. Inbis
    Aposlolis
    ernt
    tnnqiiam
    limbria
    minimuset novissimusPaulus:
    ipsodicente, Ego
    sum
    tninimus
    Aposlolorum(1
    Cor.
    xv,
    9)
    ln vcstc novissi-
    mumcl miiiimum
    ,
    lirobriaest. Fimbriacuni contcm-
    ptuaspicilur
    : scdcumsnlulc
    langiiur. Usque
    adhanc
    horamel
    csurimus,
    et
    siiimus,
    cl niidi
    sitmus,
    et cola-
    phizamtir(Id.
    iv,
    11).
    Quid
    taro
    exlrcmuiii, quid
    lam
    conlemptibile?Tangc,
    si fliixuni
    sanguiiiis patcris
    :
    exiet virlusdc illo
    otijiis
    vesiis
    esl,
    et sanabitle. Fitn-
    briamodo
    (angendaproiioncbaiur, qiiando
    exeotlem
    aposlololegebalur
    : Si enitn
    quis
    viderilcum
    qui
    liabet
    scknliam,
    in idolio
    recumbcnlcm;
    nonne conscienlia
    cjus,
    cumsil
    infirma, mdificabitur
    ad mnnducandiitn
    idololhyla?
    El
    peribil infirmns
    in lua
    sckiuiu, fraler,
    propler quem
    Chrislusmoiiuusesl ?
    Quoiiiodopulalis
    decipi posse
    simulacris
    homines, quse
    a Clirisliauis
    bonorari
    pulant? Novit, inqiiil,
    Deuscor meurn. Sed
    fraler tuusnonnovit cor tuiim. Si infirmus
    es, cave
    majoremoegriiudineni
    : si firmus
    es,
    curafralrisinfir-
    milatem.
    Qui
    videnl
    ista,
    oedificaiUur adalia
    3,
    u( non
    laiiiuni ibi
    inanducare,
    sedet sacrificaredesidcrenl.
    1
    Mss., prwdkato.
    2
    Florusel colberlinus
    Ms.,pressores.
    3
    sic1'iorusct oniiiesMss.At
    ecliti,
    cedificantur
    aditlo-
    liu.
    Ecce
    perit
    infirmusinttiascientiafrater.
    Atidi,
    fraicr:
    si contemnebas
    infirmum,
    cliamfralremconieninis?
    Expergiseere. Quid,
    si in
    ipsum
    Christuiii
    petcas?
    Allendeenim
    quod
    nullo
    paclopossis
    coiUcninerc.Sic
    attlem,
    inquit, peccanles
    in
    fratres,
    el
    perculienles
    con-
    sckntiameorum
    infirmam,
    inChrhium
    pcccaih.
    Eant
    nunc, qui
    ista
    conlemnunt,
    et rccuinbani in idolio:
    nonneerunl
    prementes,
    non
    (angcntes?
    et cniu rc-
    cubuerint in
    idolio,
    veniant el
    impleant
    ecclesiam
    ;
    nonsaluiero
    accepluri,
    scd
    pressuram
    faclttri.
    CAPUTV.

    8.
    Majorisulicttjus
    melurecumbentcs
    in iclolio.Observantiain
    majoremquemque
    sii ordi-
    naia. Sed
    limeo,
    inquies,
    neoffendain
    majorcm.
    Time
    prorsus,
    neoffendas
    niajorciu;
    el nonolfendisDeum.
    Qui
    enimliines
    ,
    neofientlas
    niajorein,
    vidc neforte
    sit
    major isto, queni
    tiroesoffendere.
    Majorem
    ceiTe
    uoli ollcndere. Haeclibi
    regulaproponitur.
    Nonnema-
    nifesium
    est,
    euinminime
    olfendendtim,qui major
    est
    crcteris? Discutenunc
    majores
    tuos. Primi libi
    sunt
    paier
    et maler : si recte
    educanlcs,
    si inChrisluni
    liutrientes
    ;
    audiendi in
    onuiibus, obteiiiperanduni
    eis
    in omiii
    jussioue;
    contra
    majorcin
    nihil
    jubeanl,
    et
    servialur illis.
    Quisesl,
    inquis, major
    eo
    qui
    me
    ge-
    nernvit?
    Illequi
    te
    ipsum
    crenvit.Gcnernteniui
    Itomo,
    crcat Deus.Undc
    generat homo,
    nescil:
    quidgenera-
    liirus
    sil,
    nescil Ille
    qui
    le viditul
    faccrci,
    aulequain
    essct
    queni
    fecit, cerle
    niajor
    est
    patrc
    luo.
    Major
    sit
    patiia
    el
    ipsis parenlibustuis;
    ut
    quidquidjusscrint
    parenles
    conira
    pairiam,
    nonaudianlur. Et
    quidquid
    jusscril [lalrin
    conira
    Deum,
    non nudialur. Si eniai
    sanari
    vis,
    si
    posl
    fluxum
    sanguinis,
    si
    pusi
    duo-
    dccimannos inillomorbo
    ,
    si
    posl consiinipla
    oninin
    in
    medicis,
    et non
    reccpin
    snnitnte
    nlitpinndo
    vissaun
    fieri,
    o
    nuilier,
    qunmnlloquor
    in
    lypoEcclcsire,jubct
    Hlud
    jinterluus,
    ct illud
    juhel populus
    luus. Scddicit
    ifoi Doniinus
    tuus,
    Obliviscere
    poputum
    ttiuinetdoinum
    ptxtris
    lui.
    Qtiobono? quo
    frucni?
    qnn
    inercede?
    Quo-
    niam
    coucupivit,inquil,
    rex decoremluum
    (Psal. XLIV,
    11, 12). Concupivitquod
    fccit:
    qn
    niamut
    pulchram
    facerel,
    fcedamamavit. Pro infidcii el fceda
    sangui-
    nem
    ftidit,
    fidclcmnc
    ptilcbramreddidit,
    dona sua
    in le amnvil.
    Quid
    enim
    sponso
    tuo contulisli?
    Quid
    iii dotema
    priore palre
    et
    priore populoaceepisli
    ?
    Nonneluxurinset
    pannospeccatoruni?
    Abjecitpaimos
    tuos,
    disciditciliciumluum: misertus
    esl,
    u(
    ornarel;
    ornavii,
    ut amarel.
    CAPUTVI.

    9. Scandalum
    fratri, peccalum
    esl in
    Chrhtum.
    Quid plura,
    fralres? Chrisiiani
    audistis,
    qtiia peccanles
    in
    fralres,
    et
    perculienles
    conscienliam
    eortun
    infirmam,
    in Chrislum
    peccath.
    Nolileconte-
    nincre,
    si nonvultisdeleri delibrovitoe.
    Quamdiu
    co-
    naintir Iueulcnierel delectabililer vobis
    dicere, quod
    dolor noslcr
    cogitquoinodocumquedicere,
    et tacere
    non
    permillit? Qufcunique
    voluerintista
    coiUemnere,
    inChristiiin
    peccaiil,
    vidcanl
    quidaganl. Paganos
    re-
    licpioscolligi volunius, lapides
    estis in
    via;
    venire
    volenics
    offendtint,
    el redcunt. Dieuntenimincordi-
    bussuis:
    Quarc
    nos
    rcliiiquamnsdeos, quosChrisliani
    ipsi
    nobiscuincoluul?
    Absit,
    a
    me, inquil, utegodeos
    419
    ,
    S. AUGUSTirili; EPISCOPl
    &t\
    Genlitimcolnm.
    Novi, inlelligb,
    credo.
    Qnid
    facisde
    conscieniia
    iiifirmi, quamperculis? Quidfacndepre-
    lio,
    si conleninis
    quodemplum
    est?'Vide
    qiianli
    erii-
    ptum
    csl.
    Peribil, inquil, inftrmns
    hi tuascienlia:
    quam
    ledicis
    habere,
    ritscias
    quia
    nibil
    estidulum,
    ct ani-
    nio
    cogitesDcum,
    el sic recumbas in idolio. Inhac
    scicnlin
    pcril
    infirmus. El ne coiileninas
    infirimim,
    addidit, proplerquetri
    Chrislusmoiiuusesl.
    Quem
    vis
    conicimicrc,
    preliuni ipsius attende,
    et cum moiTe
    Chrisli loiummundum
    appende.
    Et neadlmc
    puiarcs
    le iii infirmum
    pcccare
    ,
    ct levedttceres
    peccaiuro
    ac
    parvi pcndcrcs,
    In
    Chrislum, inquit, peccalis.
    Solcnt
    eiiiin homines diccre: In hominem
    pccco, nuniqiiid
    inDeuni?
    Nega
    '
    ChristumDeum. Audes
    negare
    Chri-
    strini Deuni?An
    nliud,
    iuidoliocuin
    recumbcres,
    didi-
    cisti? Nonadmillil istnmdoctrinani Chrisli doclrilia.
    Quxro
    2
    ubi didiceris 11011 essc ChristumDeuin.Pa-
    gani
    hocsolenl diccre. Vitles
    qtiid
    faciunl mcnsnema-
    !rc?Yides
    quoniaincorriimpunt
    moresboiios
    colloquia
    niala
    (I
    Cor
    xv, 55)?
    Tu ibi dc
    Evangelioloqui
    non
    potcs,
    cl de idolis
    Ioquentes
    audis. Amiltis ibi
    c[itod
    Christus Deusest : el
    qtlbd
    ibi
    bibis,
    inEcclesinvo-
    mis. Forte hic audcs
    loqui,
    forlc inlcr lurbas audci
    lhurmurare :
    Numquid
    Clirislusiionlionioliiii?iioiine
    crucifixusesl? A
    Pngnnisiioc
    didicisii,
    snlutcin
    pcr-
    didisti,
    finibrinmnon
    leligisti. Tnnge
    ct inhoc fim-
    briniu, reeipc
    saluiero. Sicutcamle
    tnngcrc
    cloeuiniiis
    ineo
    quodsciiplum
    cst, Qui
    videril
    fralrem
    inidolio
    recumbentem:
    tangc
    illamel dc divinitaleCbrisii. De
    J udseisdicebal eadero
    fimbria, Qttorumpalres,
    et ex
    qitibus
    Clirislusscciindum
    carnem, qiti
    est
    super
    omnia
    Deusbenedictusinswculu
    (Rom.
    ix,
    5).
    Ecce in
    qticm
    verumDeum
    peccas,
    dumdiscumbis
    aptid
    dcosfnlsos.
    10.
    lucpla
    excusaitorecumbcnliumiiiidolio. Non
    esl.inquil,
    Deus; quihgeiiiuni
    est
    CaiThaginis(a).
    Quasi
    si Mnrsaui MercuritiscsscT,
    Dcuscssel. Sed
    qtiombdo
    ab
    ipsis
    habcalur,
    allcnde;
    non
    quid
    sil.
    Nainci
    egO
    lecuni scio
    qnialnpis
    csl. Si
    gcuiuin
    ovnn-
    mcnlumcsl
    aliquod;
    cives
    Cartliaginis
    bene vivani,
    el
    ipsi
    erunt
    geiiiiim
    Carlhagiiiis.
    Si aulem
    geiiitnn
    dxTiioniunicsl,
    audisli cl ibi :
    Quce
    iinmolunt
    Gcnlcs,
    dtemonibitsimmoliinl,
    et nonDco: nolovossocios
    ficri
    dwmoniorum
    (I
    Cor.
    x, 20). NovImus"quia
    non est
    Deiis;
    ulinamcl,
    ipsi
    sic iiorinl : scd
    propfer
    cos
    qui
    liocnbnlioruiUinfirnvos,
    nondebet
    percttli
    conscien-
    lia
    ipsorum.
    Hoc monel
    Aposloltis.
    Namct iili
    qu
    ;d
    iiunienhabeanicl prbliuiiiincaccipiaiilillam siatuaro?
    ara lcstalur. Qtiid
    illic facitara
    ,
    si illudnonhabetur
    pro
    liuiiiinc?
    Neniomihi dicat,
    Nonest
    nunicn,
    non
    cst Deus. J anvdixi,
    Utiiiam
    sic
    ipsi
    norinl
    hoc, quo-
    nibdbiiovitnits
    bmncs nos. Sed
    qnid
    Iiabeanl,proqua
    reliabeant, quld
    il/i
    facianl 3,
    ara ilialeslnlur. Con-
    vicll oriiriium
    colehiiumnieiitcs1,
    noii convincatre-
    curiiboiites.
    Am:etEr., Kegas.
    Lov.,Negai.
    sedf:aplius
    Florusct
    aliqiiotMSS., aega.'.
    -
    Edili,Qnmre
    ubi.didkens. Atiilurcs
    Kss.
    Qttmro.
    31'lii'ressiss.,faeit.Am.
    et
    Er., facint.
    ,a.ColberlinusMs.,
    convincathomiiiumcolentiummenles.
    Florus,
    tonvincilhominumcolenlitunmeiiles.
    (tt)
    tliue'aoilpiniclliiis swnionemhunc
    Cartbagie.e
    Iia-
    CAPUTVII.11.
    Corptts'Clirisli. ficihercettarigeri.
    Sed noii
    prcmanl Ciirisliani,
    si
    premuiit
    Pagrnii
    1.
    Corpus
    Christi csl. Nonnehoc
    dicebainus, qiiiacor:-
    pusClirisii prcmebaiur,
    c(iion
    -
    laiigebaiur,
    ? Tole-
    rabat ille
    prcmenies, qurcrcbat laiigeiilbs.
    Alquc:iiii-
    nam
    ,
    frafres
    ,
    a
    Pagnnis preuiatiir corpusChrisli,
    a
    quibuspremi srilel;
    Cbristiani non
    premant cdrpVis
    Chrisli.
    Fratres,
    adnos
    pertinet vobisciiccre,
    ad:nos
    pertinel
    Cbrislinnis
    loqui. Quitl
    enimtnihi dc1'i'i's"
    qiii
    foris
    siini
    jiidkare? ipseApostoliis
    nit
    (lfor.v, 12)'.
    lllos nliter
    alloquiinur, lanquam
    infirroos. Blacdien-
    diimcst
    illis,
    tit aiidiani veiilaiem: invnbis'sccnndii
    putredo
    esl. Si
    qiisoiilis
    undevincanttir
    Pngniii,
    umlo
    illumineiilur,
    unde ad saluiem voceiilur : dcscritc
    solciiinitaieseorum
    ,
    deseriie
    nugas ipsorum;
    cl si
    iionconseiiliuut verilati noslrse
    ,
    erubcscani
    3
    pauci-
    lali suai.
    12. Prmlaius seubonusseumaius
    ,
    piis
    nocerenm
    valel. Bontissi fueril
    qtii
    libi
    pra:est,
    nutritor tuiis
    cst : iiialussi
    fuerit,
    leulalor luuscsl. Elnulrinicnla
    libenier
    accipc,
    cl in tenlalionc
    approbarc.
    Estonu-
    riuii. Atlcnde iuundiimistum
    lanquam
    fornaccm
    aurificis: inuuo
    nngusio
    locotria
    stinl,
    aiirum
    , ph-
    len
    , ignis.
    Adillatluo
    ignisappoiiiiur, palcniirilui%
    aurum
    [inrgatur.
    Cessitnescio
    quisniinis,
    ct adductus
    esl ad idoliuni : voe
    mihi, quiapalcampiango,
    ciiic-
    rcmvideo. Alius nonccssit miiiis
    ,
    non cessitlei-rb-
    ribus
    '*
    ;
    adductus ad
    jiidiccm,
    stctit in coiilcssione
    sua,
    noii cst flcxusad idolitiin
    6
    :
    quid
    facit flamnia?
    Nonnenitrum
    purgal
    ?Stniein
    Domiuo,
    fr.ures :
    po-
    lenlior
    cslqui
    vocavitvos.
    Miiiasinipioruii)
    )>etimiie-
    rilis. Inimicos
    pniiuiiui;
    habelis
    pro quibus orelis.;
    prorsus
    iion vos tcrreaiu. ilcccesi sanitas
    , hauriie
    hincin isi* convivio: hic
    bibilc,
    tinde
    salieiniiii, lioii
    illic,
    undcinsaiiiatis. SlnieinDomino.
    Argontei estis,
    auruineritis. Isia similiiudonona nobis
    est,
    de di-
    vinn
    Scripturn
    est.
    Legistis,
    audislis : Sicut aurmii
    in
    fornaceprobavil
    ilios;
    cl sicut Iwloctiuslihoslia-m
    acccpii
    illos
    (Sap. iu, 0).
    Ecce
    quid
    eritis
    atl.
    tliesau-
    ros Dci. Eslotc divilesclcDco: uoncuni factuii
    d.i-
    vitein
    ,
    seddc illofuturi divilcsc.
    Implcntvos,
    aliud
    IIOII adinittalisadcor vcsirum.
    CAPUT VIII.

    15. Obscrvaniia
    poleslaiuiti
    prat-
    iiaia.
    Numquid
    in
    superbinm
    vos
    eriginms,
    nut
    cliciniusvobis ul ndvcrsus
    pnlcstnles
    ordinniascon-
    tomplores
    sitis? Nonhocdicimus.
    Qui
    ct
    hincrcgro-
    lalis, tangite
    cl binc fimbriamillam
    veslimeiili.
    Ipse
    dicil
    Apostolus
    : Omiiisanima
    poteslalibus
    subliiniori-
    bussubdilasil : nonestcnim
    poteslas
    nisi a Deo.
    Quw
    aulem
    sttnt,
    a Deoordinalwsunt.
    Qui
    autemresistil
    poieslaii,
    Dei ordinatioiii resistil
    (Rom. XIII, 1,
    2).
    Scdquid,
    si illud
    jiibeal, quod
    nori debesfacere?
    1
    Am.Er.el
    aliquot
    Mss.,
    sednon
    premaniurchrislumi,
    si
    preinunittrpagttni.
    SicetiamElorus.

    2
    1-aiTicula, non, qure
    -desideraluriu ediliset
    iiluribus.
    Mss.restitutabiccst ex Floroet ex vetere libro Fos-
    salensi.
    3
    Ain.ct
    plurcsMss;,
    erubescunt.
    4
    ivesvss.,
    tortoribus.
    c
    sicAm.etEr. AtLov.elMss.,idolum.
    0
    i''o.-satensis sis..[acturidiviles.
    m
    SERMOLXf.
    Hicsanecoiilemne
    piitesiatem
    ,
    liuicndo
    potesiniem.
    Ipsos
    liunianarumrcrtun
    gradus
    adveiTite. Si
    aliquid
    jusserit
    curalor,
    noiine fncienduincst? Tamcn si
    conlra
    procoiisulemjubeal,
    non
    ulique
    coiilcninis
    potestatem,
    sed
    eligisrriajori
    servire. Nec hinc debet
    minor
    irasci,
    si
    majorprrelatus
    est. Rursurosi
    nliquid
    ipse proconsul jubcnt,
    ct alittd
    jubeat imperalor,
    i
    numquid'
    dribilaturislo
    contemplo
    ilii esse servien-
    ! dum?
    Ergo
    si nliiid
    imperntor,
    ct nliud
    Deus,
    quid
    judicalis;?
    Solve
    tributuni,
    eslo mihi in
    obsequiiim.
    Hecle,
    sediionin idblio. Inidolio
    proliibct.
    Quis|iro-
    hibel?
    Majorpoieslas.
    Daveniani : lncarccrcm,
    ille
    gehennain
    riiinatur. Ilihc
    jam
    tibi nssuiiiendnost fides
    tua
    lanquanvscultim,
    iu
    qtto possis
    omnia
    iguitaja-
    culaiiiiinici
    dxsiinguere(Ephes.
    vi, 10).
    I
    CAPUT IX:

    \'i. Dolus
    polenth
    mali novacitlm
    compurahr.
    Scd; iiisidiatur contra lc
    polens,
    el
    molitur Cdnlra-te'
    polens
    : acuit novaculninuudc cn-
    pillosradat,
    nonunde
    caput
    incidat.
    Quoddixi,
    moilo
    audislisin Psalffl'0':Sictitnovaculwacuta
    fecisli
    dolum
    (Psal. LI, i). Qiiare
    dblum
    polenlis
    mali uovacuise
    comparavil
    11?
    Quiii
    liori
    admillilur,
    nisi atl
    superflua
    noslra. Sicut
    capilli'ihcorpore
    noslro
    tanquam
    su-
    perflui videntur,
    ct sinedetiiiiienlocarnis
    radunlur;
    sic
    quidquid potest
    libi faccrc iratus
    potcns,
    inlcr
    superflua,
    tua niimera. Tollit
    pnnpertatem
    Inam:
    numquid.
    lollil diviiins'luas ?
    Pnupertas ttia,
    divilire
    luseincordeluo-2.
    Superflua
    tua
    potuii lollere,
    ilaiiino
    poluit afficere, perniissus
    ct
    usqiie
    acl Irecleiidumeor-
    pus.
    Etiam
    istavila-, cngilanlibus
    alinm
    viinin; ista,
    inqnani:,
    vita iriler
    superfluadcpulanda
    est. Namet
    maiTyrescoiilempserunt
    illam. Non vitam
    perdide-
    runt,
    sed
    vitanvacquisieruut.
    CAPUTX.

    15. Securilas
    piorum
    snbDei
    prm-
    sidio. Certi
    eslole, fralres,
    inimicos non admitli
    3
    adversus
    lideles,
    nisi
    quantum prodest
    (cnlaiidis ct
    probandis
    fidelibus.Certi
    estoie, fraires,
    ncmoaliud
    diGat.-Omnefflcuram veslram
    supcr
    Dominummil-
    lile, prorsusvos ipsbs
    totos
    projicite
    inillum. Nonse
    subducityutcadati.s.
    llle
    qui
    nos
    crcavit,
    et cle
    ipsis
    cnpillis
    noslris sccurilnieni nobis dedil. Amendico
    vobis,
    ihquit,
    el
    capilli capilis
    veslri omnesnuincrali
    sunt
    (Malth,x,
    50).' Capilli
    nostri niimerati stihl Deo:
    qunntomagis
    morcs
    nosiri,
    cui sic noli sunt
    capilli
    nostri?
    Vidcle, quia
    ininimanostra non cnnlciiinit
    Deus. Nani si
    coniemnerct,
    nec erearci. Namci ca-
    pillosiioslrosipseutique creavit,
    et numeratosIiabet.
    Sedliiodocrim
    sinl, inquis,
    forte
    perihunt.
    Et hinc
    audi
    vocenvejus
    : Amendico
    vobis,
    capilluscapith
    veslri non
    peribil (Luc.
    xxi
    ,18). Quid
    limeshoini-
    nem.,
    o-horiioin-sihu Dei
    posilus
    ? Tudeilliussinu
    noli caderc :
    quidquid
    ibi
    passusfucris,
    ad saltUem
    valebit,
    non^ad
    perniciem.
    Laniatus
    membroruni
    martyres per(nlerun(,
    et timenl Chrisliani
    injurias
    teriiporum
    Christianorum?
    Qui
    iibi facit
    injuriam
    1
    Sic
    potiores
    iKss. Editi
    vero,Quare
    dolum
    potentis
    nuttw
    novacutm
    comparaiit
    ?
    2
    Colberliuus
    Ms.'iPdtqiertuslua
    foris,
    divUiwtnwin
    cordetuo.
    c
    PferiqueMss.,ttdriiittiti'
    liiodo,
    timens facii. Non dicit
    apcrte,
    Yeni adido-
    luin : non dicii
    apcrte,
    Vcni adaras nicas
    ,
    ibi con-
    vivare. El si
    dixcrit, elnolucris,
    hoc
    conqueraiur,
    hocin
    posiulalioncm,
    hocin
    querimoniaro
    deponal:
    Noluitvcnireadnras
    roeas,
    nciluilveniread
    lemplum
    quod
    vcneror. IIoc dicnt. Nonaudel dicerc: sedalia
    niachinalur dolosc. Para
    capillos,
    novaculaniacuif:
    ablaturus est
    supcrflua
    tua
    ,
    rasurus
    quidquid
    relitfu-
    rus es. Toliat
    quidquidpermaneiiil',
    si
    polbst. Quid
    tulit
    potcns
    nocens? ciuid"
    magnuni
    lulii?
    Quodfur,
    quodelfracior;
    ut miillum
    srcviat, quod
    latro. Si et
    ad
    ipsumcorpus
    occidciidum
    pertnissusfuerit, quid
    tollil nisi
    quod
    lalro?
    Honoravi,
    ciimdixi
    , Lalro.
    Nam
    qitaliscunlqtte
    lalro
    ,
    honio
    csl.
    Qtiod
    lebris,
    qundscorpitis, ijiiodfungus
    roalus. Is(nlola
    potcn-
    liasrcvienlium
    cst,
    fncere
    quod'fuiigus.
    Manchicnnl
    liomincs
    fungiim
    ninlum
    ,
    ct moriiinliir. Ecce iu
    qun frngililntc
    cst vitn huinann:
    qtiam
    qiiaudoque
    reliclurus
    cs,
    noli'pro
    illa sic
    pugnare,
    ui tu re-
    linquaris.
    CAPUT XI'.

    10. Vilawlcma laborismcrces.
    Viln noslrn
    '
    Christns cst :
    Chrislinii altende. Pnli
    venit,
    scdel
    glorificari;
    conlcinni,
    sedetiani exal-
    tari
    ; niori,
    seil tliani
    rcsurgere. Opus
    le
    lerrel,
    mer-
    cedeni vitie.
    Quare
    vis
    pervenire
    delicalus ad eani
    rcin,
    ad
    qiiaiii
    non
    perditcit
    nisi labor? Sedtiroesne
    perdas argcntuni
    luiiin
    ;
    quia
    :id
    nrgcnlum
    luumcum
    magiio
    labore
    pcrvcnisli.
    Si ad
    argeiUtim
    qucd quau-
    doque
    vcl moricns
    nmissiiriis
    cs,
    non
    pervcnisii
    sinc
    lahore;
    advilninaTernnmsine laborevis
    pervcnirc?
    Clinriorsil libi illa
    ,
    ad
    quampos(
    omneslaborcssic
    pcrvcnies,
    ut
    nunqiiani
    amitias. Si hoctibi tiiaruiii
    esl, ad
    quodpost
    omnesIaborcssic
    pervenisli,
    titali-
    qunuclci
    nmissurus
    sis; qiianio
    magisilln perpelua
    dc-
    sideraredebciiius?
    17. 7c/o/<7nisi
    lcgiihnapoleslas'delitr,
    non
    fran-
    genda.
    Verbis
    ipsorum
    ne
    crcdatis,
    nec timealis.
    Hostes nns dicunl
    idoloruiu suormii. Sic
    prmstct
    Dcns,
    el dct oimiiain
    potcslalc, quomodo
    tletlit
    quod
    frnctumest. Hoccnim
    dicinius Cliarilati
    vesirn:, ne
    fncintisism
    , quando
    in
    potcslnte
    vcsira non
    cst,
    ut
    fncialis illud. Pravoruni honiinuni
    csi, furiosoruni
    Circiinicellioinim
    ,
    cl ubi
    pbleslalem
    non
    habenl src-
    vire,
    cl vclle mori
    propcranl
    sine causa. Audistis
    qnoe
    vobis
    Iegimus,
    omnes
    qui nupcr
    in
    Mnppalibus
    (a)
    f
    adfuistis. Cumdala vobis
    fucrit
    terra in
    poleslalcin
    (priusnil,
    in
    potcstaiem,
    ctsicdixit
    qiisefacicndasiinl),
    araseorum
    , inquit, deslruetis,
    lucoseoruin
    coiitminiic-;
    lis,
    el omnestituloseorum
    confringelis(Deitl. vn, I,
    5).
    Cuiii
    acceperitispoicstatcm, hocfacile. Ubi no-
    '
    hisrioncstdata
    potesias,
    nonfnciinus
    ;
    ubi dnln
    csl,
    non
    prseiermiitimus.
    Hlulli'
    pngrihi
    liabcnt islas ab-
    1
    Sichabent
    plures
    MSS. Aliiverocum
    edilis, ria no-
    slra,
    (a)
    i.ocum
    significat,
    ubi
    Cyj;riani marlyriscorpusquie-
    scebnt;
    cle
    quo
    Viclor.iulib. 1de
    PcrscculioneVaiidalica
    scribit:
    Scdeliainiorisniiiros
    carlhaginis,quascumqiie
    vofiiitc:
    "uscricns,l;nsilicas
    occtij-nviT,
    ct
    (.rajeque
    tliiiis

    egrecias
    ct
    rmiplas
    s.
    niartyriscy,riaui;
    uiiaiiiitbi san-

    guiiiem.udil,
    aliimiiilii
    'cjiisscqiulltuii
    est
    -coiqms,cpii
    .
    locusVam.aliavocilaUir.
    425
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ^
    ininaliones
    in ftindis suis :
    iiumquid
    accedimus,
    et
    confringimus
    ?Prius euiin
    agimus,
    ut idolaineorum
    corde
    frangamus.
    Qtiando
    chrisliani et
    ipsi
    facli fue-
    riiil,
    aut inviiaiit nosad lambonum
    opus
    ,
    au(
    prtae-
    veniuntnos. Modoorandumesl
    pro
    illis,
    nonirascen-
    diiiuillis. Si roovetdolor
    magnus,
    adversuni Chri-
    sliauosmovet,
    adversumfralresnoslrosmovet, qui
    sicvolunt intrare in ecclcsiam
    ,
    ut hic
    corpus
    ha-
    heaiit,
    alibi cor. Totumintus essc dcbet. Si iiilus
    est
    quod
    videt
    homo, quare
    foris est
    quod
    vi-
    <lei Deus?
    CAPUTXII.

    18. Idololairarum
    injusiwqueri-
    tnouim. Sciatis
    autein, chnrissimi,
    inurmurn illo-
    ruin
    coiijiingere
    se cum hsereiicis
    ,
    cum J udrcis.
    H.vivtici,
    J udrci et
    Pagani
    unitalem fccerunt conlra
    unilalcm.
    Quiacontigit
    ut in
    aliquibus
    locis
    discipli-
    naiu
    aceipercni
    J udrjei
    propler iniprobilales
    stias;
    cri-
    iiiinaniur,
    et
    suspicanlur,
    aut
    fingunt, quia
    taliade
    illis
    seniper qiire.ramus.Quiaconligil
    utalicubi hrrre-
    tvi
    pamas
    darenl
    legibusproimpielale
    el furorevio-
    lciiiiarumsuaruin; jam
    dicunlnos
    per
    omnia
    quserere
    nliquam
    inconiniiidiiatem
    ipsorum
    ad
    perniciem.
    Ilursus
    quia
    contra
    Paganos placuil
    ut
    lcges
    ferren-
    lur,
    imo
    pro Paganis,
    si
    sapiaut (Sicut
    enim
    pucris
    insensalis ad Iiiium
    Ittdcnlibus,
    et nianus
    inquiiian-
    libus,
    puidagogus
    cumveuil
    severus,
    luluiii demanu
    excutil,
    codicem
    porrigit
    : itavoluitDeus
    per prirei-
    |ics
    subditossibi lerrerecord.aursensaia
    puorilia,
    ul
    abjr.ianl
    IDIUIPde manibus
    ,
    el
    aliquid
    uiilefacinnt.
    Quid
    cst uiilc de inanibus?
    Frange
    esurienli
    punem
    tuum,
    cl
    egetium
    sinclecloinducindoinutnluam
    (Isai.
    LVUI,
    7).
    El lameii
    pueri
    evnduul nboculis
    prcdagogi,
    el redeuiitnd lutumfurtim
    ;
    et
    quando
    inveiiiunlur
    ,
    abscondunl
    mnnus,
    ne
    videnntur): quia ergo
    voluit
    Deus
    ', pnlant
    nos
    ubicumquequrcrere
    idola;
    qusc
    cuminvcnerimus,
    inomnibuslncis
    frangere. Quare?
    Nonanienos sitnl
    loca,
    in
    quibus
    sunl? Aul vere
    ignoramus
    ubi sinl isia?Et laniennonfacimus:
    tpiia
    "iiondedit in
    pniestalem
    Deus.
    Quando
    dat Deusin
    piitesinieui?
    Qtinndo
    chrislinnus erit
    cujus
    res est.
    Modofaciuiuvoluil
    cnjiis
    res est. Si nollct
    ipsum
    lo-
    cimi dnreEcclcsirc,et inniuni
    juberet
    in re suanon
    essc
    idola
    ; puloqtiia
    dcbuil suininadevotione
    fieri,
    ut a(ihristianis
    adjnvarelur
    absenschrisliana
    aniina,
    qux
    in tcrrn vuit Deo
    grniiasagere-,
    nonvult ibi
    aliquid
    csse in couiumeliainDci. lluc
    accedit, quia
    Ecclesia' dedii
    ipsa
    loca. El inreEcclcsiseidolafu-
    lurncrnui?
    Frnires,
    ecce
    quiddisplicetPaganis.
    Pa-
    ruin csi 'illis
    quia
    clevillis
    ipsorum
    nonillatollinius
    ,
    non illa
    fraiigiinus
    : et innoslrisvolunt ea servari.
    Conlraidoln
    pnedicamus,
    decordibusillnlollimus:
    siiinus
    perseculores
    idolorum:
    profitemur. Numqtiid
    scrvnlores
    ?Nonfncioubi non
    possum;
    nonfacioubi
    coiiqueriiur
    doniinusrei : ubi auterovull
    fleri,elgra-
    lins
    agii;
    reus
    ero;
    si nonfecero.
    1
    Hic
    apud
    l.ov.
    addilur,
    terrere
    eos;quod
    acreterislibris
    abest.
    '-
    oiinics
    Mss.,qum
    ielerm,
    undevullDeo
    graliasagere.
    SERMOLXIII
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii Mallhwi,
    cap. vm,
    25-27,
    Et
    ascendenteeoin
    navictilam,
    eic.
    1.
    Naviganles
    in swculo.
    Deleclioue reccnlis-
    sima sancti
    Evangelii,
    donanle
    Domino,
    nlloqucir
    vos,
    ct in illo
    exhorlor,
    ul conlra
    leinpeslates
    et
    fluetussrcculi
    hujus
    iion dormial fldes in cordibus
    veslris. Nonenimrevera
    DominusChrislus iiiortem
    habiiitin
    potcslale,
    somnumnonhabuil in
    polesluic;
    et fone
    Omnipolentem
    navigantem
    somnus
    pressit
    invitum. Hocsi
    credideriiis,
    dormit invobis: si au-

    lem in vobis
    vigilat Chrislus,
    vigilat
    fidesvestra.
    Aposlolusdicit,
    HabilareChrhlum
    per fidem
    incordi-
    bttsveslris
    (Ephes. iu,
    17). Ergo
    et somnus Chrisii
    signum
    est sacramenti.
    Navigantcs
    sunt aninisein
    ligno
    sseeulumtranseunles.EliamnavisillaEcclesiam
    iigurabat.
    Et
    singuli quippetempla
    sunl
    Dei,
    et unus-
    quisque
    incordesuo
    navigat:
    necfacil
    naufragium,
    si bona
    cogitat.
    2. ExcilandusChrislusinler irw
    tempestates.
    Au-
    disti
    couvicium,
    ventusest : iratus
    es,
    fluclus est.
    Veulo
    igitur flnnie,
    fluc(u
    surgenie, periclilatur navis,
    pcriclitalur
    cor
    luum,
    flucluatcor iuum. Audilocon
    vicio vindicari desideras: et ecce vjndicatus
    es,
    el
    maloalieno
    cedens,
    fecislinaulragiuiii.KtURleh<ie*>
    Quia
    doniiii in
    {'Ciiiistns.
    Quiuest,
    dorroii in te
    CIiiTSlus?0blituscsChristiiiii. Exciia
    ergoChristum,
    recordare
    Christuin, cvigilet
    in le Chrislus: consi-
    dera illum.
    Quid
    volebas? Vindicari. Excidit
    libi,
    quiaipse
    cum
    crucifigerelur
    dixil:
    Palcr, ignosceitlis,
    quia
    nesciunl
    quidfaciuni (Luc. xxm, 54)
    ?
    Qui
    dor-
    miebatincorde
    tuo,
    noluitvindicari. Exciia
    illum
    ,
    recoleilliiin.Memoria
    ijisius,
    verbum
    ipsius
    : menio-
    ria
    ipsius,jussioipsius.
    Et dices
    apud le,
    si
    vigilat
    iuteChristus:
    Qiialis
    egohomo, qui
    volo
    vindicari ?
    Qtii
    suui
    ego, qui
    inIiomineniexsero
    commiiiationes?
    Morior forle
    aiilcquam
    vindicer. Et cumanbelnns
    ,
    irn
    inflaninialus,
    et siliens
    vindiclam,cxierodecor-
    pore,
    iion me
    suscipil
    ille
    qui
    noluit
    vindicari: non
    me
    suscipil
    ille
    qui dixit, Dale,
    etdabitur
    vobis;
    di-
    miltile,
    el dimillelur vobis
    (Lttc. vi, 57,
    58). Ergo
    compescam
    meab iraciuidia
    mea,
    el rediboad
    quie-
    temcordis mei.
    Iniperavit
    Chrislus
    mari,
    facla est
    tranquillilas.
    5.
    Imperanle
    Cltrislo
    fit iranquillitas. Quod
    au-
    lemdixi nd
    irncuudinro,
    hoc tenete
    regulariter
    in
    omnibusleiitalionibusvestris. Nnlaesl
    tentalio, vcn
    tusest: turbatuses
    ,
    flucius esl. Exciia Chrisiuin
    ,
    loqualur
    tecuin.
    Quh
    est
    hic, quando
    el venti el mare
    obediuntei?
    Quis
    est
    bic,
    cui
    obaudil mare?
    Ipsitts
    cst
    mare,
    et
    ipse
    fecil illud
    (Psal. xciv,
    5).
    Omuin
    per ipsuro
    faciasunt
    (J oan. i,
    5). Magis
    imiiareven-
    loset mare:
    obtempera
    Creatori. Sub
    jussione
    Christi
    mare audit,
    et tusurduses?Mare
    audit,
    et venius
    cessal,
    el lusuffhs?
    Qtiid?Dico, facio, fingo
    :
    quid
    est aliudnisi
    sufflare,
    et subverboCbrisli nolleces-
    *
    Hu.icsern:onemnoninvenimusest nisi Edit.Tar.el
    Lov.
    (a) Alias,
    5interadditosaParisiensibus.
    i25
    SERMOLXV.
    426
    sare? Nonvosvincat fluctusin
    perlurbatione
    cordis
    vestri. Sedtamen
    quia
    homines
    sumus,
    si venlus im-
    pulerit,
    si affectunianimoenostroe
    moverit,
    non
    despe-
    remus
    : Christum
    excilemus,
    ut in
    tranquillo
    navi-
    gemus,
    ct ad
    patriam
    veniamus. Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    SERMOLXIV
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii Mallhmi, cap. x, 16,
    Ecce
    ego
    millo vos sicul ovesinmedio
    luporum,
    etc.
    (b).
    Habilusinsolemnilale
    Marlyrum.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Lupi
    oves
    facii.
    Au-
    <dislis,fralres,
    cumsanctum
    Evaugeliumlegerelur,
    .quemadnioduni
    Dominusnoster J esus Cliristus disci-
    plina
    sua
    martyres
    suoscorroboraverit dicens: Ecce
    go
    mittovosskut ovesinmedio
    luporum.Considerale,
    iralres
    mei, quid
    faciat. Si unus
    lupus
    inter multas
    oves
    veniat, quantacumque
    sint ovium
    millia,
    uno
    lupo
    inmedioturbabuntur : el si nonomnes
    lanianlur,
    omneslamenterrenlur.
    Qualis ergo
    erat ista
    ralio,
    qualeconsilium,qualis potesias,
    nec
    lupum
    ad oves
    admillere,
    sedin
    lupos
    ovcsmittere?
    Milio, inquit,
    vos sicul ovesin medio
    luporum
    : nonad limiles lu-
    porum
    ,
    sed in medio
    luporum.
    Erat
    ergo luporum
    agmen,
    oves
    paucsc.
    Cumenim multi
    Iupi
    occidey
    rent
    paucasoves,
    conversi sunt
    lupi,
    et facti sunt
    nvcs '.
    2. Unde
    fiducia
    chrhlianoinler
    lupos.
    Audiamus
    ergo quidmonuit, qui
    coronas
    promisit,
    et
    agonem
    prsemisit;
    el
    qui exspec(at
    ceiTanles
    , adjuvat
    labo-
    rantes.
    Cujusmodi
    ceriamen indixit?
    Eslote, inquit,
    asluti ut
    scrpentes,
    el
    simptkes
    sicul columbw.Hoc
    qui
    intellexeril et
    tenuerit,
    securus
    morilur, quia
    non
    juioriclur. Neinoenimdebet securus mori
    2,
    nisi
    qui
    se noveritsic
    moriturum,
    ut mors in illo
    morialur,
    vitacoronctur.
    CAPUT II

    5.
    Serpenlis
    astulia
    quomodo
    iinilan-
    da.
    Quapropler, charissiini, expoiicndum
    est vo-
    bis, quamvishincjamssepius dixerimus,quid
    silesse
    simpiices
    ut
    columbre,
    astuli ut
    serpenles.
    Si
    jam
    simplicitas
    columbaruniindictaest
    nobis,
    aslutiaser-
    pentis
    quid
    facitincolumbse
    simplicitale
    ?Amoinco-
    luinba
    quod
    fel non liabel: limeoin
    serpente quod
    venenuni liabei. Noli ex omni
    parte
    horrere
    serpcn-
    tem:habel
    quododeris,
    habet
    quod
    imiteris.
    Serpens
    cnimcttmfuerit senectule
    proegravatus,
    et senscrit
    *
    HuncsermoncrnvidimusadMs.rm. et
    apud
    i.ov. et
    1
    Hic
    lpsesermo
    m
    ViguerianoSupplemeiilo,
    ubi excu-
    sussubistoexordio
    fuerat,
    Btemoriam
    martyrum
    celebra-
    mus, etc,
    habet hoc locoaddilamenlum
    hujuscemodi:
    omnibuslamen
    dkitur,
    el
    qui futitri
    erantinDominocre-
    diluri antenoset
    post nos,
    omnibus
    dicUur,
    Erithodio
    omnibus
    gentibuspropler
    nomenmeum.ver omnes
    gentes
    futura
    Ecclesia
    prwdicata
    esl : skut
    promissam
    legimus,
    itareddilam
    cernimns,
    et sunl omnes
    gentes
    christianm.
    Anteaoderanteosomnes
    qentespropter
    homen
    ejus
    : modo
    auteinomnes
    genlesclarifkanl
    nomen
    cjus,genles
    omttes
    christmnw
    gertnen
    Eccksimcatholkwlotolerrarumorbe
    di/fusm.
    J uduimus
    ergoquidmonuit,
    etc.
    2
    Sic
    Remigiensis
    vetuscodexet
    Vignerius.
    At
    Lov.,
    et
    tenuerU,
    securusmoritur.
    Quis
    autemsecurus
    morilur,
    nisi
    qui se,
    elc.
    (a) Alias,
    deDiversis119.
    (/')
    Notaturinrossidii
    indiculo,cap.
    8.
    pondusvetustalis,
    coarctal se
    per cavernam,
    et de-
    ponit
    tunicam
    veterem,
    ut novus cxultet '.
    lmitare
    illum, christiane, qui
    audis Christum
    dicentem,
    In-
    trale
    per anguslamporlam(Mallh. vn,
    15).
    Et Paulus
    apostolus
    libi dicit: Exuitevosveteremhominemcum
    aclibus
    suis,
    el induitenovutn
    (Coloss. m, 9,
    10,
    et
    Ephes.IV,22, 24).
    Habes
    ergoquod
    imiieris in ser-
    pente.
    Noli mori
    provetustate,
    sed
    pro
    verilate.
    Qui
    morilur
    pro
    commodo
    temporali, pro
    ve(us(alemo-
    ritur. Cum autem exutus fueris omni ista velu-
    stale,
    imitatuses astuliam
    serpentis.
    Imilareillumet
    in hoc: serva
    caput
    tuum.
    Quid est,
    serva
    caput
    tuum?Tene
    apud
    teChristum.Si forle
    aliquis
    vestrum
    advertit
    aliquando,
    cumvolueril colubrumocciderc
    ,
    quomodopro capite
    suo totum
    corpusobjicit
    ictibus
    ferientis.Illudinseferiri non
    vult,
    ubi senovitvitam
    habere. Et Chrislusvitanoslraest.
    Ipse
    enimdixil :
    Ego
    sum
    via,
    et
    verilas,
    etvita
    (J oan. xiv, 6).
    Audi et
    Apostolum
    :
    Caput
    viri Christttsesl
    (I
    Cor.
    xi, 5).
    Qui ergo
    Cbristumservat in se
    , caput
    suumservat
    pro
    se.
    CAPUTIII.

    i. Columbw
    simplkitas
    imitanda.
    J amvero
    quid opus
    est commendaremullis verbis
    simplicitalem
    columbarum?
    Cavendaenimerant ve-
    nena
    serpentis;
    ibi imilatio
    periclitabatur,
    ibi erat
    quod
    timerelur : columbamverosecurus imitare. At-
    l.endecolumbasinsocietale
    gaudere
    2
    :
    ubique
    simul
    volanl,
    simul
    pascuutur ,
    nolunt esse
    sofse, commu-
    nione
    gaudent,
    charitatem
    servanl, gemitibus
    amoris
    murmuraiit;
    osculisfilios
    generant.
    Nam
    quando
    co-
    lumbse,quodplerumqueadverlimus,
    inter serixan-
    lur de cellulis suis
    , quodam
    modo
    pacala
    conlentio
    est.
    Numquid quia
    rixanlur
    , scparantur?
    Simul vo-
    lani,
    siinul
    pascuniur,
    e(
    ipsa
    inter se
    pacala
    est rixa.
    Videterixamcolumbarum.
    A|)ostolus
    dicit : Si
    quis
    verbonoslrononobaudil
    per epislolam,
    hunc
    nolale,
    el
    noliiecommhcericumeo. Eccerixa: sedatlende
    que-
    niamcolunibarumrixa
    est,
    non
    luporurn.
    Conlinuo
    sub-jecil:
    Et nonut inimicum
    exhlimeth,
    sed
    corripite
    ut
    fralrem(II
    Thess. m
    ,
    14
    , 15).
    Columba
    amat et
    qurtndo
    rixatur :
    lupus
    odit et
    quandoblandiiur. Co-
    lunibarum
    ergosimplicitatemhabentes,etastutiamser-
    penlum,.
    solemnia
    martyrum
    celebrate in
    sobrietate
    rociiiis,
    noninebrietaie
    ventris,
    Deo
    laudesdicile.Ipse
    eslenimDominusDeusnosler,quiniartyruni Deus;ipse
    coronalornoster. Si beneluctali
    fuerimus,
    coroiiamur
    ad
    eo.qui
    coronaviteos
    quos
    imitari
    concupiscimus.
    SERMOLXV
    *
    ().
    Deverbis
    EvangeliiMattliwi, cap.
    x
    ,
    28
    ,
    Nolitcti-
    ixiereeos
    qui corpusoccidunt,
    elc.
    (b)
    Habitusmsolemnitate
    Marlyrum.
    CAPUT PRIMUM.1. Thnoreiimor
    pellendus.
    Ad-
    monent nos
    eloquia
    divina
    , quoe
    Iecla
    sunt, limendo
    non
    timerc,
    ct noutimendolimere. Advertisiis
    ,
    cnm
    1
    Bartbolomreus deUrbinoin
    Milleloquio,
    exsilutt.
    -
    \
    igneriusaddit,
    charitale
    ferverc.
    '
    vidimusincb. r. v. vat.Par. ctLov.
    (a) Alias,
    15inleradditosaParisiensibus.
    /
    (/))
    Hecensclur iuPossidii
    indiculo,cap.
    9.
    SANCT,ALGLST.V
    t
    .
    (Qtt(ttor'.e J
    m
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    m
    sanctumEvangelium
    legeretur,
    Dominum
    Deumno-
    slrumantequampro
    nobismoreretur,
    firmosnosesse
    voluisse
    : sed
    admonendo
    ne timeremus,
    et admo-
    nendout limeremus.
    Aitenini : Nolitetimereeos
    qui
    corpus
    occidunt,
    animamautemo
    ppssunl
    occidere.
    Ecccubi moniiitnetiinerennis. Yideteubi monuerit
    ul limeremus. Sedcttm, inquit,
    timete,
    qui polesialem
    Itabetel
    corpus
    el animamocciderein
    gehenna.Ergo
    timeamus,
    ut nontimeamus.
    Timor videlur ad
    igna-
    viam
    perliiiere
    : limor infiriiiorum
    videluressc
    ,
    non
    foiTium.Sed videle
    quid
    ail
    Scriplura
    : Tinwr
    Do-
    tnini
    spesforiiiudinh
    (Prov.
    xiv, 26).
    Timearous,
    ne
    (iroeanius
    : boc
    est, prndciiler
    limeainus,
    ncinanUer
    timeanius.Martyres
    sancti, proplerquorum
    solenini-
    talem
    hocex
    Evangtiio
    recitalumest,
    timendonon
    timuerunt: quia
    Deumtimendo,
    homines
    contempse-
    runt.
    2. Hoinini ab liomine
    nil metiteudum.Quid
    ciiim
    abhominibus
    honiini metuendumcst ? Et
    quid
    est
    unde
    alierumterrcal,
    nomohoroinera?
    Terrel,
    etdi-
    cit,
    Occido
    te: el nonliinel,
    necumminatur
    , prius
    morialur. Occido, inquit.
    Quis
    dicit? cui dicil? Duos
    audio: unumterrenlem,
    alterummeluentem; quo-
    rumunusest
    potens,
    alter infirmtis,
    sedambo nior-
    lales.
    Quid
    se
    ergo
    exlendil inhonoreinflalior
    pole-
    stas,in
    carnc
    sequalis
    infirmilas? Sccurus
    mineliir
    mortero, qui
    11011 limel mortem. Si verounde
    lerret,
    tiinel;
    altendatse,
    el ei cui minattir
    comparet
    se. In-
    veniat ineocui minatur
    , parem
    conditionein;
    et a
    Domino simul cumillo
    petat
    miseralionem. Hoino
    esl enim
    ,
    et liomini minalur,
    creatura creaiuroc:
    sedunainflatasubCrcalore,
    altera
    fugiens
    ad Crea-
    torem.
    CAPUTII.

    5. Dei
    martijrem
    cur nonlerreal
    pcr-
    seculor.
    Dicat
    ergo
    fortissimus
    martyr,
    slanslionio
    anlehominem
    : Nonlimeo, quia
    timeo. Tu
    quod
    nti-
    naris,
    si ille
    nolil,
    nonfacis:
    quod
    autemillemina-
    tur,
    ut facial
    anullo
    impediltir.
    Deindelu
    quod
    mi-
    naris,
    el si
    permitteris,
    qttid
    facis?
    Usquc
    adcarnem
    srevis,
    animatutaesl. Non occides
    quod
    non vides:
    visibilis
    visibilem
    lerres. Habemusainboiiivisibilem
    Crealorem, quem
    simul timere
    debeamus; qui
    hoini-
    nem
    ipsum
    exvisibili cl invisibilicreavit: visibilem
    delerra fecit,
    invisibilem
    flalusuoaniroavitl. Sub-
    slanlia
    ergo
    invisibilis,
    hoc
    est,
    anima
    qusejacenlem
    terramerexitdeterra,
    nonlimel cum
    perculis
    terram.
    Polesfcrirehabitaculum,numquid
    habitaiorem?Fu-
    gil percusso
    vinculo
    colligalus,
    eterit inocculiocoro-
    ualits.
    Quidergo
    minaris,qui
    animsenihil facerc
    po-
    tes?Pcr
    mcriuim
    ejus
    cui facereiiihif
    potes,resurget
    ctti facere
    aliquidpotes.
    Per meritumenimanimsere-
    surgelel
    caro: ethabilalori
    reddelur,jam
    non
    ruitura,
    sedinansura. Ecce,
    verba
    martyris
    dico
    ,
    eccenec
    proptcr
    !
    ipsam
    carnemmeamlimeocomminantem.
    Caromen
    subjacetpntesiaii
    : sedeliam
    capillicapitis
    nuuieraii
    sunt Crealori
    (Matth.
    x,
    50). Quid
    timeone
    1
    Colberlinus Ms.,
    invisibli
    flatttm
    suum
    inspiravit,
    s
    Ldili,
    ecce
    propter;omisso, nec,qurenegatio
    bic
    repe-
    riluriuVaticatioMs.
    carnem
    perdam, qui
    nec
    capillumperdo
    ?
    Quomodo
    non attendit carnemmeam
    ,
    cui sic notasuiitvilia
    mea?
    Ipsumcorpusquodperctiti
    et occidi
    potest,
    ad
    tempus
    cinis
    erit,
    inoeternumimmortaleerii'; Sed
    cui hoc? Cui reddetur
    corpus
    ad vitamseternam
    ctiam
    occisum,
    peremplum, dissipatum
    ?cui redde-
    tur ?Ei
    qui
    non lirtiuit
    ponere
    *
    animam
    suam,
    cum
    nontimel neoccidaturcarosua.
    GAPUTIII.

    i. Anitnamodo suo immortalis.


    Etenim, fralres,
    aniniaimmortalis
    perhibelur,
    et est
    immortalisseculidum
    quemdam
    modumsuum:
    quia
    esl
    qusedamvita, quoepotest prsesenlia
    suacariiem
    vivificare.Per animam
    quippe
    carovivit. Hoecvi(a
    mori non
    potcsl:
    etideoanimainmiorlalisest.
    Quare
    ergo dixi,
    Secundumsuummodum?
    Audilequare.
    Quoniam
    est
    qusedam
    immorlalitas
    vera,
    immortalitas
    quse
    est omnimodaincommutabilitas: de
    qua
    dicit
    Aposlolusloquens
    de
    Deo, Qtti
    solusItabetimmoiia-
    liialctn,
    el lucemhabitai
    inaccessibilem;quem
    nemo
    hominum
    vidil,
    sednecvidere
    polest:
    cni esthonor et
    gloria
    in sWculasmculorum.Amen
    (l
    Tim.
    vi, 16).
    Si
    ergo
    Deus solus habet
    inimorlalitateni,
    certe
    anima mortalis est. Ecce
    quare
    dixi inimortalem
    esseanimamsecundummodumsuum.
    Nampoleslet
    mori.
    IiilelligalCharitasveslra,
    etnulla
    quseslio
    rema-
    nebit. Audeo
    dicere,
    aniina
    potestmori, potestocci-
    di. CerieimmoiTalisest. Ecceandeo
    dicere,
    el im-
    morlalis
    est,
    et
    potest
    occidi: et ideodixi
    quoniam
    est
    quaedamimmortalitas,
    hoc
    esi,
    omnimodaincoin-
    mulabilitas,
    quam
    solusDcushabei
    ,
    de
    quo
    dictura
    cst, Qui
    solusItabetimmortalittitem. Namsi anima
    non
    potestoccidi,
    quomodo
    clixit
    ipse
    Dominuscum
    terrerel nos
    ,
    Eum
    timete,qui poteslatem
    habeletcor-
    pus
    etanimamocciderein
    gehenna
    ?
    CAPUTIV.

    5.
    Quomodo
    mori anima
    potest.
    Vila
    animw,
    Deus. Adhuc
    coniirmavi,
    non solvi
    qiisestionem.
    Probavi
    quiapolest
    aiiimaoccidi. Con-
    tradici
    Evangelio
    non
    ptitesl,
    nisi abanima
    impia.
    Eccemihi occurrit et
    hic,
    et venit inmenleni
    quod
    dicam. Contradici non
    polest vitoe,
    nisi ab anima
    morlua.
    Evaiigelium
    vita
    est, impielas
    et infidelilas
    morsanimseest. Ecce
    potestmori,
    et immoiTalisest.
    Quomodoergo
    immorlalisest ?
    Quiasemper aliqua
    vita
    esl,
    quse
    inilla
    liunquamexslinguilur.Quomodo
    morilur? Non ul nonsit
    vila,
    sedamillendoVilam.
    Etenimaniniaetvitaesl alicui
    rei,
    el hnbetetinm
    ipsa
    vilnmsuam.Ordinemaiteudecreaturarum. Vitacor-
    poris
    animaest : vila animseDeus est. Sicul adest
    vila
    corpori,
    id
    est, anima,
    ne moriatur
    corpus
    : sic
    debetadessevila
    animre,
    boc
    est, Deus,
    ne moriatur
    anima.
    Corpusquomodo
    moritur?Animadeserente.
    Aiiima, inquam,
    dcserenle morilur
    corpus
    : e(
    jacet
    cadaver
    paulo
    ante
    appetibile,
    modo
    aspernabile. J n-
    sunt
    membrn,oculi,
    aures: sedbsefenestrsesuntdo-
    liius
    ,
    habilalorahscessii.
    Qui plaugil
    niortuum,
    adfe-
    1
    Editi,
    ad
    tempus
    cinis
    cril,
    morlale
    eril,
    Colberlinus
    Ms.,
    el occidi
    poiesl
    ad
    tempus,
    nonmorieturin
    mlernum,
    immoiialeetit. valicanus,immiine
    (forle, intmitm)erit,
    in.wternumimmortaleeril,
    -
    valicanusMS., perderc.
    429
    SERMOLXVI.
    430
    nestras
    habitaeuli fruslra clamat : riori est intus
    qui
    audiat.
    Qnanta
    dicit
    plangenlis
    aflecius
    , qiianta
    enu-
    merat, quanta
    commemoral;
    et
    per quanlam,
    ut ita
    dixeririi,
    dolofisinsariiam
    quasi
    cumsenlierite
    loqui-
    tur,
    cum
    loqualur
    cumabsenle? Enumerat mores
    ,
    cnumerat indicia benevolehlioBcirca se. Tues
    qrii
    mibi iliud
    dedisli;
    illudetillud
    pfocstitisli
    : lues
    qui
    sic et sicme diiexisii; Si
    atiendas,
    si
    iiuelligns,
    si
    insnniamdoloris
    premas, qui
    ledilexil abscessit: fru-
    stra tedolnus
    palitur puISalorem,
    in
    qua
    non
    potes
    inveniremansorem.
    CAPUTV.

    6. Morstum
    corporis,
    lumanimm
    qui-
    busindkiis
    c&ghoscilui:
    lledeamus ad causam
    qttarii
    paulo
    ante dicebam. Mdrtuumest
    corpus. Quare?
    Qriia
    discessit Vila
    ejus,
    hoc
    est,
    anima. VivitcOr-
    pus,
    et
    impiris
    est,
    infidelis
    eSt,
    adcredeiidum
    durus,
    ad
    cofrigendos
    hioresferreus : vivente
    corpore
    irior-
    tua est attima
    , per quamcbrpus
    vivit. Tania eiiitn
    reS esl anima
    ,
    ut idoneasit vilani
    prsestarecofporL
    etiani hiortua. Tarita
    ,
    ihimam
    ;
    fes est anima
    ,
    lani
    excellens cfeaUira
    ,
    ritiddueftsit etiain rilortuacar-
    nefri vivificarc.Nam
    ipsa
    anima
    inipii;
    aniinaiitfide-
    lis,
    anima
    pefvefsi, duri,
    mortua est : et iamen
    pef
    ipsam
    mortuarii vivit
    cofpus.
    Idebibi est: movet ad
    Operariduhi
    riiahus,
    adambulandurii
    pedeS,
    ad videii-
    duhi iiiieridit
    bbtuitini,
    adaudiehduiriauribusinclina-
    tur
    ; sapbfesdijudicat,
    dolores
    refugit, appelil
    volu-
    piaics;
    Omniabiiec
    cbrporis
    vivenlis indicia
    ,
    sedex
    ahiirisepfrcsehlia.tnterrogoborpus,
    ahvivat.
    Respbn-
    det niihi : Vides aiiibnlantem
    ,
    vides
    operantem,
    audis
    loquehtein,
    cefriis
    appeteiiiem
    et
    fugienlem,
    et
    non
    intelligiscorpus
    vivere? Pcr hsCc
    opera
    aniinrc
    ihlus
    cons(i(ulde,intelligbcofpus
    vivere. Et
    interrogo
    ipsamahimam,
    anvival. Habetet
    ipsaoperasua, pef
    quse
    bsiendat vitamsuani; Pedes
    ambulaiu, intelligo
    corpusvivere,
    sedanimse
    prsesenlia. Qusero,
    utriini
    vivataiiiiiia.PedbSisti ambularil. Eecedeuno motu.
    Devita
    inlerrOgocofpiis
    el animam. Artibulanl
    pedes,
    intelligocofpus
    vivere. Sed
    quo
    ariibulanl? Adadul-
    lerium, inquit. Ergo
    mortuaest anima. Sicenimve-
    racissiina
    Scriptura
    dixit : Mortua esl vidua
    quw
    in
    delicihvivit
    (I
    Tti.
    v, 6).
    Cummullumintersit inter
    deliciasel adullefium
    , quomodopotest anima, quse
    iri deliciismbrtua dicitur
    ,
    inadulteriovivere? Mor-
    tuacst. Sed nec sic
    quidemagens
    morluaest. Lo-
    quenteinaudio,
    vivit
    corpus.
    Nonenim
    Iingua
    inore
    moverelur,
    et
    percuteret quibusque
    Iocisarticulares
    sonos,
    riisi intus habitatof
    esset;
    et
    quasi
    adbocor-
    ganummusicus, qui lingua
    suauterelur. Prorsus iiiJ
    telligo.
    Hocriiodocof
    pusloquituf,
    corpus
    vivit. Sed
    interrogo,
    utruni etanimavivat.Ecce
    loquilurcorpus,
    vivit.
    Quidloqriitur
    ?
    Quomodo
    dicebamde
    pedibus,
    Arobulant,
    ecce
    vivilcorpus;
    el
    quoerebam,Quo
    am-
    bulanl ? ut
    intelligerem
    ulrum et animaviveret: sic
    etiamcumaudio
    loquentem, intelligoquia corpus
    vi-
    vit;
    quoeroquidloquaiur,
    utrumetanimavival. Men-
    dacium
    loquitur.
    Si mendacium
    loquitur, ergo
    mortua
    est. Undc hoc
    probamus
    ?
    Ipsam
    veritateminterro-
    gemus, quse
    ail ; Os
    qttod
    mentitur
    ,
    occiclita.ttimam
    (Sap. i, 11). Qusero, Quare
    mortiia est anima?
    Quod
    paulo
    antedicebam
    ,
    quoero; Quare mortuum
    est
    corpus? Qtiia discesSit vita
    ejus
    anima.
    Quare
    mortua est anima?
    Qnia
    deseruit erimvita
    ejus
    Deus.
    CAPUTVI.

    7. Morsanitnm
    tugenda
    el limenda
    tiiagisqitam
    mors
    corporh.
    RrevilCr
    ergo
    his
    cogni-
    tis,
    scilote
    certumque tenete,
    corpus
    roortuumesse
    sineanima: animamhiorluamessesineDeo. Onlnis
    lipnio
    sine Deo mbrluani habet ariiiriain'.
    Plnngis
    riibrtuuni:
    plnngepeccatoremmagis, plangeimpium,
    plange
    infidelein.
    Scriptulii
    est : Lrictus
    moriui, sep-
    lem
    dies; fatui
    (tuieniel
    impii,
    oinnesdies viimiilornm,
    (Eccli. xxn,
    15).
    Anvefohohintesunt viscerami-
    seraiiohis
    christianre,
    tit
    plahgaseorpus
    a
    quo
    reces-
    sit
    anirila,
    el noh
    plangas
    aniniama
    qua
    rccessit
    Delis?J Ioctenens
    liiariyr respondeat
    comminaiori
    Qtiid
    iiie
    cogis,
    ut
    iicgein
    Chrisiuin?
    Cogisergo
    ut
    negem
    vcriiatem?Si
    noluero,
    quid
    facis? Percutis
    corpusmeum,
    Utrecednt ihdeaniiiiainea: sed
    ipsa
    aiiimamea adse habet
    cdfpus.
    Non esl
    impriidens,
    nonest
    insipiens.
    Tu visfefifc
    cofpris
    niemh: vis
    ut,
    cum timeo nefcrias
    corpus riieum,
    et
    fbeedat inde
    ariima
    mca, ego
    feriam animani
    rivearii,
    et recedat
    indc Deusriieus? Nori
    ergo(imeiis,
    maiiyr, glridiuih
    pefcussoris
    :
    linguarri
    luSm
    (inie,'
    ne tii le
    perciilias,
    etoccidas nori
    cafneni,
    sedaniniam.
    Anlriiain
    time,
    nc morintur ih
    geliennaigriis.
    CAPUT VII.

    8.
    Coi-poris
    ei ahimmtnors mler-
    na, quw
    sit. Inde
    ergoDomiiius, Qui hdbct
    polesla-
    lem
    elcoipus
    etanimamoccidereiit
    geliennaigiiis.Quo-
    modo?
    quando
    iniiielur iri
    geheiiriairi
    inipiiis,
    afdebit
    ibi
    corpus,
    ibi anima ? Mors
    corpbris,
    sempiter-
    iia
    pceua
    : mors
    animoe,
    Dei
    abseiilia. Vis
    nosse
    quse
    sit mors nnirooe?
    Iiilelligeprophelnmdicentem
    ,
    Tol-
    lalur
    impius,
    utubnvideatclaritatem
    Domini
    (Isa.
    xxvi
    10).
    Tinicat
    ergo
    aniina niortemsuam
    ,
    et non li-
    nieal mortem
    corporis
    siii.
    Quia
    si
    limuerit
    moitem
    suam,
    et vixcritin Deosuo
    ,
    nonetiin
    onendendo et
    ase
    repellendo,
    merebitur in fine
    fecipere
    corpus
    srium;
    nOnad
    poenamauernam,
    sicut
    impii;
    sedad
    vitamaiternam
    ,
    sicut
    jtisti.
    Illam
    mortem
    liriicntes,
    et illamvilam
    martyres diligenles, prdmissa Dei
    exspectaiites,
    ininas
    perseculorum
    cohiemnenles,
    et
    ipsi apud
    Deumcoronari
    merueruiil,
    et nobiscele-
    bfandaillasolemnia
    reliquerunt.
    SERMOLXVI
    (a).
    Deverbis
    EvangeiiiMallhwi,
    cap. xi,
    2-11,
    Cum
    au-
    disset J oannes in vinculis
    operaChrisli, mittens
    duosde
    discipulissuis,
    ait illi: Tues
    qui
    venturus
    es,
    analium
    expectamus
    ?etc.
    1. J oannis de Christo
    teslimonium.
    Leclio san-
    cti
    Evangelii qutestionem
    nobis
    proposuil
    de
    J oanne
    Baptista. Adjuvct
    nos Dominusut
    solvamuseamvo-
    1
    Codex
    cl.,
    omnishomosineDeomortuus
    est,
    ethabe
    animam.
    (a)
    Proclil nuiic
    primum
    exvetcricodice821
    Colberlinre
    l.iibliolhccav,
    anieannos.circiler
    octiiigeiitos scriplo,
    431
    S. AUGUSTINiEPISCOPI
    452
    bis,
    quomodo
    eam solvitnobis
    (a).
    J oannes Chrisli
    teslimoniolaudatus
    est,
    ul
    audistis;
    el sic
    laudaius,
    ui in natis mulierumnon surrexissel
    major.
    Sed
    major
    illoerat natus ex
    Virgine.
    Quantummajor?
    Ipseprseco
    dicat, quaiuum
    iniersit inter seet
    judi-
    cemsuum,
    cujusproeco
    est. Anlecessitenim Chris-
    tumJ oannes,
    et nascendo,
    et
    prsedicando
    : sed an-
    leeessit
    obsequendo,
    nonse
    proeferendo.
    Namet Of-
    ficiumtoluni ante
    judicem
    ambulal;
    et
    qui
    ambulant
    priores, ipsisunt posieriores.
    Quantumergo
    lestimo-
    nium
    perhibuil
    J oannesCbristo? Itaut diceret non
    se
    dignum
    esse, qui
    solveret
    corrigiam
    calceamenli
    ejus.
    Adhuc
    quid
    ? Nos, inquit,
    de
    pleniludineejus
    accepimtis(J oan.
    i,
    27, 16).
    Luceruam se confessus
    est deilloaccensam,
    et ideo ad
    pedesejusconftigit,
    ne ad alta
    pelens
    venlo
    superbiae cxstingueretur.
    Tam
    quippe
    niagnus
    eral,
    ul Christus
    putaretur
    :
    el si non
    ipse
    lestis suus esset
    quia
    non erat
    ipse,
    remaneret error,
    et
    pularetur ipse. Qualis
    humilis?
    Deferebalur
    illi honor a
    populo,
    et
    ipse respuebat.
    Errabant
    homines in
    ejusmagniludine,
    ct
    ipse
    sehu-
    miliabal.
    Nolebat crescere hominum verbis, quia
    comprehenderat
    Dei Verbum.
    2. Christi teslimonium
    de J oanne.
    Ergo
    hoc
    J oannes
    deChristo
    : Christus de J oanne
    quid?
    Modo
    audivimus
    :
    Cwpit
    diceread lurbas deJ oanne:
    Quid
    exislis
    in deserlum
    videre? arundinemvenlo
    moveri?
    Utique
    non
    ; quia
    J oannes noncircumflabatur
    omni
    venlo doctrinre. Sed
    quid
    existis videre? hominem
    nwllibus
    veslilum? Non; quia
    J oannes
    aspera
    erat
    vesleveslitus
    : habebal enimveslemde
    pilis
    came-
    loruro,
    noii de
    plumis.
    Scd
    quid
    exhlis
    videre?
    pro-
    phelam
    ?lta : el
    major quam
    prophela.
    Quare major
    quam prophcia
    ? Venlurum
    Dominum
    procnunliave-
    runl, qiicm
    videredesideraverunt:
    et nonviderunt:
    buic
    aulem
    pr;cstilum
    est
    quod
    illi
    quoesierunt.
    Vidit
    DoniinumJ oannes, vidil; digilum
    ineuminlendit,
    et
    ail,
    Ecce
    Agnus
    Dei,
    ecce
    qtti
    tollil
    peccala
    mundi
    (Ibid.
    29):
    ecce
    esl. J am venerat,
    et non
    agnosce-
    baiur:
    ei ideo et in
    ipso
    J oanne errabatur. Ecceest
    liic
    qucm
    desideraverunl
    viderePatriarchoe, quem
    prsenuiuiaverunl
    Prophelae
    , qucmprresignavit
    Lex.
    Ecce
    Agntis
    Dei,
    ecce
    qui
    lollit
    peccala
    mundi. Et ille
    bonuin
    lcstimonium
    perhibuit
    Doniino,
    et Dorainus
    illi : In nalh mulierum, inquil
    Dominus,
    tieiuosur-
    rexit
    major
    J oanneBapiisla
    :
    qui
    autemminor esl in
    regno
    cwlorum,major
    estillo
    ;
    niinor
    lempore
    ,
    ma-
    jor majcslate.
    Se
    ipsum
    volens
    inlelligi
    boc dixit.
    Valdeinicr hominesJ oannes
    esl
    magnus, quo
    solus
    intcr
    homines
    major
    est Chrislus. Potest et siedis-
    tingui
    et solvi
    : J n nalismulierumnonsurrexil
    major
    J oanne
    Baplisia
    :
    qui
    aulemminorest in
    regno
    cwlo-
    rum, major
    eslillo. Non
    sicquomodo paulo
    ante di-
    >;i.Qui
    auiemminorcstin
    regno
    cwlorum
    ,
    major
    esi:
    regnuni
    coelorumdixit,
    ubi
    Angeii
    sunt;
    qui ergo
    in-
    ter
    Angelos
    iniuor est,
    J oanne
    major
    est. Coinmen-
    davit
    rcgnumquoddesideremus:
    proposuitcivilatem,
    (a)
    Nonnihildeessehic
    suspicamur.
    Forte
    legcnduni,
    chrkluseamsolvilnobis:
    quo.modo
    eamsolvttnolns'!
    cujus
    civesesse
    cupiamus. Quales
    ibi cives?
    quam
    magni
    cives!
    Quisquis
    ibi minor
    est,
    J oanne
    major
    -
    est.
    Quo
    J oanne?
    Quo
    nemo
    major
    surrexit in naiis
    mulierum.
    5.
    Difficultas,
    an J oannes dubilaveritde Christo.
    Audivimusverumet bonum lestimoniumet J oannis
    de
    Chrislo,
    etChrisli deJ oanne.
    Quid
    sibi
    ergo vult,
    quod
    misitadeum
    discipulos
    suos
    J oannes,
    cum in-
    clususesset incarcere
    jamoccidendus,
    ct ait disci-
    pulis
    suis :
    Ile,
    dkiteilli: Tu es
    qui
    venlurus
    es,
    an
    alium
    exspectamus
    ?
    Ipsa
    est tota laudalio? Illalau-
    datio factaesl dubitatio?
    Quid
    dicis
    ,
    J oannes? cui
    dicis?
    quiddicis?
    J udici
    dicis, prseco
    dicis. Tu
    digi-
    ttim
    intendisli,
    tu eum oslendisli: tu
    dixisti,
    Ecce
    AgnusDci,
    ecce
    qui
    tollit
    peccala
    mundi.Tu
    dixisti,
    J VosOWHCS de
    pleniludineejus accepimus
    : lu
    dixisti,
    Non sum
    dignuscorrigiam
    calceamenli
    ejus
    solvere.
    Et modo
    (udicis,
    Tu es
    qui venh,an
    alium
    exspe-
    tamus?
    Illeipsenonesl?
    Tu
    quises?
    Nonne lu es
    proecursoripsius
    ?Nonneluesde
    quoprsediclumest,
    Eocemitlo
    Angelum
    meumanle
    faciemluam,
    et
    prw-
    parabit
    viamtuam?
    Quomodo
    viam
    proeparas,
    et tu
    erras? Yenerunl
    ergodiscipuli
    J oannis : et Dominus
    adilios
    , Ite,
    dicileJ oantti : Cmci
    videnl,
    surdi au-
    diunl,
    claudi
    ambulanl,leprosi mundanlur, pauperes
    evangelizantur
    : cl bealus
    qui
    inmenon
    fuerit
    scanda-
    lizatus.Nolite
    suspicari
    J oarinemscandalizatutn esse
    inChristo. Et tamenverba
    quasi
    sicsonant: Tues
    quivenis? Operainlerroga
    : Cmci
    vident,
    surdi au-
    diunl,
    claudi
    ambulunt,
    leprosimundantur,
    mortui re-
    surgunl, pauperes evangelizanlur:
    et
    quseris
    an
    ego
    suiii?
    Opera, inquit.
    mea
    ,
    verbameasunt.
    lle,
    re-
    cnuniiate.Illh autem
    abeunlibtts,
    Neforte
    aliquisdicat,
    Bonus erat
    primo
    J oannes
    ,
    et
    Spiritus
    Deideseruit
    illurn: ideo ista dixit
    post
    eorum
    discessum;
    post
    discessum
    ipsorum quos
    miserat
    J oannes,
    Christus
    laudavitJ oanuem.
    i. Solvitur
    difficullas.Quid
    sibi
    ergo
    vult obscura
    qusestio?
    Luceat
    sol,
    unde illa lucerna accensaest.
    Prorsus itasolulioevidenssolutioest. J oannesseor-
    sumhabebat
    discipulos
    : non
    separatus,
    sed teslis
    paraius. Oportebat
    cnimut lalis
    perhiberel
    testimo-
    riium
    Chrislo, qui
    et
    ipsediscipuloscolligebat, qui
    ei
    polerat invidere,
    si non
    possil
    videre.
    Ergoquiapro
    niagno
    liabebaut
    discipuli J oannis, magislrum
    suum
    J oannem;
    audiebant a J oanne leslimoniumdeChri-
    slo,
    et mirabanlur :
    moriturus,
    abilloeosvoluitcon-
    flrmari. Sinedubioenimilli dicebant
    apud
    se
    igsos
    :
    Istedeillo(anla
    dicit,
    ipse
    deseistanondicit.
    Ite,
    dkiteilli: non
    quiaegodubilo,
    sed ut vosinstruami-
    ni.
    Ile,
    dkiteilli :
    quodego
    soleo
    diccre,
    ab
    ipso
    au-
    dite;
    audistis
    proeconem,
    confirmaminia
    judice.
    Ite,
    dicileilli: Tu es
    qui venis,
    analium
    exspeclamus
    ? Ie-
    runt,
    el
    dixerunl; propter se,
    non
    propter
    J oannein.
    Et
    proptcr
    illos dixit
    Christus,
    Cmci
    vident,
    claucit
    ambulanl,
    surdi
    audiunt, leprosi
    mundanlur,
    morlui
    resurgunt, pattperesevangelizanlut:
    Videtis
    me, agno-
    (c)
    videlibrum2Contraadversarium
    Legis
    et
    Propheta-
    rum,cap.
    ii,
    433
    SERM0 LXVII.
    iu
    sciteme: videlisfacta, factorem
    agnoscite.
    Et beatus
    qui
    inmenon
    fuerit
    scandalizalus.Sed de vobis
    dico,
    non deJ oanne. Namut scirenius
    quia
    non de J oanne
    dixit: lllis abeuntibus
    cwpit
    diceread lurbasdeJ oan-
    ne : dixit laudes
    ejus
    veras
    verax,
    verilas.
    5.
    Pauperum
    cura. Pulo salis istam solutamesse
    qurcstionem.
    Sufficiat
    ergousque
    ad
    ejus
    solulionem
    perduxisse
    sermonem. In menie habele
    pauperes
    :
    facite
    qui
    nondumfecislis:
    credite,
    non
    perditis;
    imo
    hoc solum
    perdilis, quod
    non lertis ad
    quadrigam.
    J am reddendum est
    pauperibus quod
    obtulistis, qui
    obtulislis: el mullum minus habeinus ad summam
    quam
    solelis offerre : excutile
    pigriliam. Ego
    factus
    summendicus mendicorum:
    quid
    ad me?
    Ego
    sim
    mendicus
    mendicorum,
    utvos numeremini innumero
    filioruro.
    SERMO LXVII
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii Matlhmi, cap. xi, 25,
    Confiteor
    tibi, Pater,
    Dominecceli et
    lerroe, quia
    abscondisti
    hoeca
    sapientibus,
    elc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Confessioduplex esl, pec-
    catoris el laudaloris. Tundere
    pectus quid.
    San-
    cttim
    Evangelium
    cum
    legeretur,
    audivimusexsuliasse
    DominumJ esumin
    Spirilu,
    et dixisse :
    Confileortibi,
    Pater,
    Dominecwli el
    terrw,
    quia
    abscondhti hmcasa-
    pienlibus
    el
    pntdentibus,
    el revelasti ea
    parvuiis.
    IIuc-
    usqtie
    inlerim verba
    Domini,
    si
    digne,
    si
    diligenier,
    si
    quod primumest, pie consideremus;
    invenimus
    primUus,
    non
    semper
    cumin
    Scripturis Iegimus
    con-
    fessioneni,
    deberenos
    intelligere
    vocem
    peccaioris.
    Maximeautemhocdicendum
    fuit,
    et hinc admoncnda
    Charitasvestra :
    quia
    mox ut hoc verbumsonuit in
    ore
    Lectoris,
    secutus est eiiam sonus lunsionis
    pe-
    ctoris
    veslri,
    auditoscilicetquod Dominus.ait,Confileor
    tibi,
    Pater. Inhoc
    ipso quod sonuil, Confiteor, pe-
    clora lutudistis. Tundere aulem
    peclusquidest,
    nisi
    argucre quod
    latet in
    peclore,
    et evidenii
    pulsu
    occul-
    tum
    casiignrepeccatum
    ?
    Quare
    hoc
    fecistis,
    nisi
    quia
    audislis, Confileortibi,
    Pater?
    Confileor,
    audislis:
    qui
    confitetur,
    non allendislis. Nnnc
    ergo
    advenile.
    Si,
    Confiteor,
    Christus
    dixit,
    a
    quo longe
    est omne
    pec-
    catum; nonsoliusest
    peccatoris,
    sedetiam
    aliquando
    Iaiidaloris. Confitemur
    ergo,
    sive laudanles
    Deum,
    siveaccusantes nos
    ipsos.
    Pia est
    ulraqueconfessio,
    sive cum le
    reprehendis, qui
    non cs sine
    peccato;
    sivecumillum
    laudas, qui
    non
    potest
    habcre
    pec-
    caium.
    2. Peccatoris
    confessio
    etiam
    ipsa
    est Dei laudatio.
    Lazari
    suscitatio, peccaloris resurgenlis figura.
    Si
    autem bene
    cogitemus, reprebensio tun,
    Iaus
    ipsius
    esl.
    Quare
    enim
    jam
    confitens in accusatione
    peccali
    tiii? in accusatione lui
    ipsius quare confiteris,
    nisi
    quia
    ex mortuovivusfacluses?
    Scriptura quippe
    ait:
    A
    mortuo,quasi qui
    non
    sit,
    peril confessio(Eccli. xvn,
    *
    Correctusest adtresbu. ad
    quatuor
    el. adcb. f. fl.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd.Am.Er.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deverbisDomini 8.
    (b)
    citaluraFloroin
    cpist.
    adRom.
    i,
    et
    Kphes.
    vi.
    26).
    Si
    perit
    a moiiuo
    confessio, qui
    confitetur vivit:
    et si
    peccatumconfitelur, ulique
    a morte revixit. Si
    peccati
    confessor revixit a
    morte, quis
    eumsuseita-
    vit? Nullusmortuus est sui
    ipsius
    suscitator. Illese
    potuit suscitare,
    qui
    morlua carne non moiTuusest.
    Etenim hoc suscitavit
    quod
    morluum fueral. Illese
    suscitavif,
    qui
    vivebat in
    se,
    in carneautemsua sus-
    cilandamoiTuus erat. Nonenirii Pater siiltts Filium
    susciiavit,
    de
    quo
    diclum est ab
    Aposlolo,
    Propter
    quod
    el Deuseumexaltavit
    (Philipp. u, 9)
    : sedetiam
    Dominusse
    ipsum,
    id
    esl,
    corpus
    suum: unde
    dicit,
    Solvite
    lemplumhoc,
    el intriduo
    suscitaboiltud
    (J oan.
    n, 19).
    Mortuusestautem
    peccator, maximeille
    quem
    moles consuetudinis
    premit, quasi
    sepultus
    est La-
    zarus. Parum enim
    erat,
    quiamortuus;
    etiamsepul-
    tus.
    Quisquis igilur
    maloe
    consuetudinis,
    malre
    vilse,
    terrenarum scilicet
    cupiditatum
    mole
    premitur,
    ila
    ut in illo
    jam
    factum
    sit,
    quod
    in
    quodampsalmo
    wiiserabiliter
    dicitur,
    Dixit slullus in corde
    suo,
    Non
    estDeus
    (Psat, xm, 1);
    fil
    lalis,
    de
    quali
    dictum
    est,
    A
    morluo,
    velal
    qui
    non
    sit,
    peritconfessio."Quiseum
    suscitabit,
    nisi
    qui
    remolo
    lapide clamavii,
    dicens ;
    Lazare, prodi foras
    ?
    Quid
    est autem foras
    prodire,
    nisi
    quod
    occultumerat foras
    prodere? Qui confitetur,
    foras
    prodit.
    Foras
    prodire
    iion
    posset,
    nisi viverct:
    vivere non
    posset,
    nisi resuscilatus esset.
    Ergo
    in
    confessionesui
    accusatio,
    Dei Iaudatioest.
    CAPUT II.

    5, Ecclcsia
    peccalores
    solvendo
    quid
    eis
    prosit.
    Dicit
    ergo aliquis, Quid prodest Ecclesia,
    si
    jam
    conlessor voce
    dominica resusciiaius
    prodit
    ?
    Quid prodest
    Ecclesia
    confitenli,
    cui Domintisait :
    Qttw
    solveritisin
    lerra,
    solulaerunt et in cwto
    (Matlli.
    xvi, 19)? Ipsum
    Lazarumatieude : cumvinculis
    pro-
    dit. J amvivebat
    confitendo;
    sednondum
    J iber ambu-
    labat,
    vinculis irrelittis.
    Quid
    crgo
    facit
    Ecelesia,
    cui
    dictumest,
    Quwsolveritis,
    soluta
    crunt;
    nisi
    quod
    ait
    Dominusconlinuoad
    discipulos, Solvile
    illnm,
    et si-
    niteabire
    (J oan. xi, 14, 17,
    45,44)?
    4. Laudare Deutn.
    Accusare nos
    ipsos.
    Sive
    ergo
    nos
    accusemus,
    siveDeum
    Iaudemus,
    bfs
    Deumlau-
    damus '. Si
    pie
    nos
    accusamus, Deum
    utique
    Iauda-
    mus.
    Quando
    Detitn
    laudamus,
    tanquam
    eum
    qui
    sine
    peccato
    est
    prrcdicamus
    :
    quando
    autem nos
    ipsos
    accusamus,
    ei
    per quem resurreximus, gloriam
    da-
    mus. Hoc si
    fcceris,
    nullam
    occasioneminvenit
    ini-
    inicus2,qua
    lc circumvenial ante
    judicem. Cumenim:
    lu
    ipse
    ftteris
    accusator,
    ct Dominus
    liberator-;
    quid
    erit
    ille,
    nisi calumniator?
    Meriloillehinc sibf tute-
    lam
    providit
    advcrsus
    inimicos,
    non
    conspicuos, car>-
    ncmel
    sanguinem,
    roiserandam
    potius,
    quam
    caven-
    dam;
    sed adversus illos inimicos conira
    quos Apo~
    stolusnoshortatur ut armemur : Non esl nobiscollu-
    claiioadversuscarnemel
    sanguinetn
    : id
    est,
    adversus
    homines
    quos
    videtissoevirein vos. Vasa
    sunt,
    alius
    ulitur:
    organasunt,
    alius
    tangit.
    Immisil
    se,
    inquit,
    diabolusincor
    J udw,
    ut traderet Dominum
    (Id. XIII,
    2).
    Ait
    aliquis
    :
    Quid
    ergoego
    feci?Audi
    Apostolum
    :
    Fossatensis
    Ms.,
    hisDeumlaudamus
    5
    ^ossatensis
    Ms.,
    nullctmaccusationeminvenitinimkm.
    435 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    436
    Nequc
    detis locumdiabolo
    (Epltes.
    iv, 27).
    Tu mala
    volunlatelocumdedisti :
    iniravit, possedil,
    ulilur. Si
    locumnon
    dares,
    non
    possideret.
    CAPUT III.

    5. Inimki nostri invisibiles.


    Ergo
    nos admonens
    ait,
    Non esl nobh colluclatioadversus
    carnemel
    sanguinem,
    sed
    adversus
    princhpcs
    et
    potesla-
    tes. Possit
    quisqueputare
    adversus
    reges
    terrse,
    ad-
    versus
    po(estales
    sseculi. Quare? ipsi
    non caro ct
    sanguis?
    Semel
    dicluro esl,
    non advcrsttscarncmet
    sanguinem. Avcrlere
    ab omni homine.
    Qui ergo
    re-
    slanl inimici? Adversus
    principes
    el
    potestatesspiri-
    tualis
    nequitim,
    rectpres
    mitndi.
    Quasi plus
    dedil dia-
    boloel
    nngelisejus.
    Plus
    dcdit,
    reclores mundi
    appel-
    lnvit. Sednemale
    intclligns,exponilquid
    sit
    mundus,
    cujus
    suiit illi rcctores. Reclorcs
    mundi,
    tenebrarum
    liarum
    (Ephes. vi, 12). Quid est,
    mundi lenebrarum
    harum?
    Quilms
    esl
    rector,
    dilecioribussuisel infide-
    libus,
    plenus
    csl miindus. Mas
    Aposlolus appellat
    lenebras, Harum
    reclores,
    dinbolus el
    nngeli ejus.
    Hou
    lei.icbrre
    noii nnturalcs
    sunt,
    non incommiilabiles
    sunt:
    mulanlur,
    cl lux efficiuntur; credunl,
    el crc-
    dendo illuininaiilur.
    Qupd
    cumin
    eis faclum
    fueril,
    audienl,
    Fuistis ettim
    aliquandotencbrw,
    nttncaulem
    luxinDoiiiino
    (1(1.
    v,
    8).
    Nam
    quando
    tenebrse
    l,
    nou
    in Doiniiio:
    ilerum
    quando lux,
    non in
    te,
    sed in
    Doroino.
    Quid
    enimhabes
    quod
    non
    accepisli (I
    Cor.
    iv, 7)? Quiaergo
    sunl invisibilcs
    inimiei,
    invisibililer
    sunl
    expugnandi. Quippe
    hostemvisibilemvincisfe-
    riendo : invisibilemvinciscredendo. Visibilisest ho-
    stis
    liomo;
    visibileesl el ferire: invisibilisest hoslis
    diabolus;
    invisibileest el eredere. Est
    ergo pugna
    invisibilisndvcrsusinvisibilesinimicos.
    CAPUT IV.

    6. Uncle
    prmsidium
    conlra inimi-
    cos. Ab his inimicis
    quomodo
    se lulum dicil
    qui-
    dam? Hocenim
    cceperamdicere,
    el necessehabui de
    isiis iiiimicis
    nliqunntn
    cummora traetare. J am
    ergo
    cognitis
    iuiiiiicis,
    videamuslulelam. Lattdans invo-
    cubo
    Dominum,
    el abinimichmeissalvusero
    (Psal,
    xvu,
    4).
    Habes
    quidagas.
    Lnudansinvoca: sed Do-
    niiniimlaudansinvoca.Si enini te
    laudaveris,
    abini-
    micisttiissalvusnoneris. Laudnnsinvoca
    Dominum,
    et abinimicisluissalvuseris.
    Qtiiaquid
    ait
    ipse
    Do-
    miiius?
    Sacrificittm
    iaudis
    glorificabil
    mc;
    el ibi via
    esl,
    ubi oslendamillisalutarc
    meum(Psal.
    XLIX,25).
    Ubi via? InsacrificioIaudis. Noli
    pedem
    cxlra hanc
    viammillere. In viaesto : a via noli
    recedere;
    a
    laudeDoniini nec
    unguem,
    nedum
    pedem.
    Si enim
    voluerisabhac
    viadeviare, etpro
    Domino
    telaudare,
    nonerissalvusabillisinimicis:
    quia
    de
    ipsis
    diclum
    esl,
    J uxta semitamscandala
    posuerunt
    milti
    (Psal.
    cxxxix, 6). Quidquidergo pulaveris
    boni te habere
    abs
    le,
    deviasti a laudeDci.
    Quidjammiraris,
    si te
    seducil
    inimicus, quando
    lui
    ipsius
    seduclor es?Audi
    Apostolum
    :
    Qui
    cnim
    ptttat
    se
    aliquidcsse,
    ciimnihil
    sit, scipsttm
    seducil
    (Galat, vi, 5).
    7.
    Gratiq in Chrhlotnaxime
    elucel,
    el iu latrone.
    Domjnum
    ergo
    attende conhiciitem:
    Coiifileorlibi,
    1
    HOCloco
    apud
    (.ov.
    additur,
    in
    te; quod
    acreterislibris
    abest.
    Puler,
    Dominecwli et lerrw.
    Confiteortibi,
    laudo(e.
    Laudoie,
    nonaccuso me.
    Quantumautem
    pertinet
    ad
    ipsius
    Iiominis
    susceplionem,
    tola
    gratia, singula-
    ris
    gralia, perfectagratia. Quid
    meruil homo ille
    qui
    Christus
    est,
    si tollas
    graliam,
    et tanlam
    gratiam,
    qua
    unum
    oporlcbat
    essc
    Christum,
    et
    ipsum
    esse
    quem
    novimus?Tolle
    gratiam
    istam
    , quidCbrislus,
    nisi homo?
    quid
    nisi
    quod
    lu?
    Suscepitanimam,
    sus-
    cepit corpus, suscepitplenum
    hominem:
    coaplat sibi,
    unam facit Dominus cum servo
    personam. Quanla
    ista
    gralia?
    Christusin
    coelo,
    Christus in lerra : si-
    mul CJ irisluscl incoeloel inlerra : necduo
    Chrisli,
    sedideinChristuset in ccelo et in (erra. Chrislus
    apudPatrem,
    Chrislusinulero
    virginis
    : Chrislus in
    cruce, Chrislus
    apud
    inferos
    subveniens
    quibusdam:
    caautcm
    ipsa
    die Chrisius in
    paradiso
    cumlairone
    conlilenle. El ibi
    latroquid meruit,
    nisi
    quia
    illam
    viam
    lenuit,
    ubi oslendil salutare suum? A
    qua
    (ibi
    pes
    nonexeat. In eoenim
    quod
    se
    accqsavit,
    Denm
    laudavil,
    ct vilamsuambeatam fecit'.
    Prsesumpsit
    quidem
    a
    Domino,
    et ail
    illi, Doinine,
    memenlo
    mei,
    ctimvenerhin
    regnttm
    litum. Considerabatenim fa-
    cinora
    stia,
    el
    pro magnohabebal,
    si ci vel in fine
    parccrciur.
    Doiiiinusattlem
    continuo,
    cumille dice-
    rct,
    Memenlo
    mei; sedquando?
    Cumvenerisin
    regnum
    luum:
    Amen,inquit,
    dico
    tibi,
    Iwdiemecumeris in
    paradiso(Luc. xxm, 42, 45).
    Miscricordiaoblulit
    quod
    miscriadislulil.
    CAPUTV. 8. Fides
    denegatasuperbis.Sapienles
    el
    prudenles.
    Parvuli. Slultus lenebrosusin corde.
    Audi
    crgo
    Dominumconfileiuem:
    Confileorlibi,
    Pa-
    ler,
    Dominecceliel terrm.
    Quid
    connieor ?in
    quo
    te
    latido?Hsecciihn
    confessio,
    ut
    dixi,
    J audemhabet.
    Quia
    abscondisliliwc a
    sapienlibus
    cl
    prudenlibus,
    el
    revelasti ea
    parvulis.Quid
    est
    hoc,
    fratres? A con-
    trariosensu
    inlelligite.
    A6scondis(i
    hmc,inquit,
    a sa-
    pienlibits
    cl
    prudentibus
    : et non
    dixit,
    Revelasii ea
    stullis el
    imprudenlibus:
    sed
    ait,
    AbsccnicZtsli
    quidem
    a
    sapknlibus
    el
    prttdentibus,
    et revelasliea
    parvulis.
    Sapientibus
    et
    prudentibus irridendis, arroganiibus
    falso
    grandibus,
    vereaulem
    lumenlibus,opposuit
    non
    insipicntes,
    non
    imprudentes2,
    sed
    parvulos.Qui
    sunt
    parvuli?
    Humilcs.
    Ergo,
    Abscondhlihmcu
    sapientibus
    et
    prudenlibtts.
    Nomine
    sapienlium
    ct
    prudeniium,
    su-
    perbosinlelligi ipse exppsuil,
    cum
    ail,
    Revelasli ea
    parvulis. Ergo
    Abscondisti non
    parvulis. Quid
    est.
    non
    parvulis?
    Nonhumilibus.
    Quidcsl, npji
    humili-
    bus, nisisuperbis?
    0 viaDomiui! aul non
    erat3,
    aut
    lalcbat,
    ut rcvelaretur nobis. UndeDominusexsulla-
    vit?Quia
    revelatumesl
    parvulis.
    Debemusesse
    par-
    vuli;
    nani si voluerirauscsse
    magni, quasi sapienles
    et
    prudentes,
    nonnobisilludrevelalur.
    Qui
    surncma-
    gni? Sapienles
    et
    prudentes.
    Dicenlesseesse
    sapienles,
    siulti
    facli
    sunl. Habesremediuma conlrario. Si di-
    cendole esse
    sapienlem
    siulius factus
    es;
    dic(eslul-,
    1
    Am.Er. et
    aliquotMss.,
    el vilamsuambealam
    prmsum-
    psit;
    omisso
    verbo, fecit, cujus
    locoduoMss.
    liabent,
    fixil.
    2
    Am.Er.et
    pleriqueMss.,
    non
    sapienles,
    non
    prudenles,
    3
    Fossatensis
    MS.,Quasi
    viaDomini autnon
    erat,
    etc.
    /l57
    SEU.V10LXdil.
    438
    lum, clsapiens
    eris. Seddic:
    dic,
    et intus dic; quia
    sicest ul dicis
    '. Si dicis
    ,
    noli coram homiuibus
    di-
    cere,
    et corainDeonon dicere. Prorsus
    quod
    ad te
    ipstimpeilinel, quod
    ad
    lua,
    lenebrosuses.
    Quid
    est
    enini aiiud esse slultum
    ,
    nisi esse tenebrosum
    in
    cordc?
    Denique
    deillissic
    ait,
    Dkentesseesse
    sapkn-
    tes,
    stulii
    facli
    snul.
    Antequamhne
    dicerent,
    quid
    rur-
    sum2?Etobscuralum
    est
    insipiens
    cor eorum
    (Rom.
    i,
    22, 21),
    Dic
    quia
    tu libi lumen non es. Ut mtillum
    ,
    oculuses;
    lnmennones.
    Quidprodest patens
    et sa-
    iuis
    oculiis,
    si lumendesit?
    Ergo
    dic,
    a letibi lumen
    nonesse;
    ei clama
    quodscriptum
    esl,
    Ttt illuminabis
    lucernam
    meam,
    Domine: luminetuo, Domine,
    illumi-
    nabislenebrasmeas
    (Psal.
    xvn, 29).
    Meseenim nihil
    nisi tenebroe: luautemlumen
    fugans
    tenebras,
    illu-
    minansme: nonamemihi lumenexistens;
    sed lu-
    meii non
    parlicipaiis,
    nisi inle.
    9. J oannes
    non
    lumen,
    sed lucerna.Sic et J oannes
    aniicus
    spousi,
    Cbrislus
    pulabatur,
    lumen
    putabalur.
    J VOeral illelumen;
    sedul teslimonium
    perltiberel
    de
    luniine.
    Quod
    aulenverallumen?
    Erat lumenverum.
    Quid
    cst verum?
    Qitod
    illuminal
    omnemIwminem.Si
    vcruni lumen
    quod
    illuminat omnem hominem; ergo
    el J oannemrecledicentcm,
    rccte confitentem,
    Nos
    autemde
    plenUudine
    ejusaccepimus(J oan.
    i, 8, 9,16).
    Videsi aliuddixil, quam,
    Tu illiiminabistucernam
    tneam,
    Domine. Deniquejam
    illuminalus,
    testimo-
    nium
    perhibebal.
    Propter
    coecos,
    lucerna diei testi-
    monium
    perbibebal.
    Vide
    quia
    lucernaest:
    Vos,
    in-
    quil,
    mtsis/isad
    J oannem,
    el voluisiisexsullareadho-
    ramintumine
    ejus
    : illecrat lucernaardens et lucens
    (Id.
    v, 55, 55).
    Ille
    lucerna,
    hoc
    est,
    res illuminata,
    acccnsaul lucerel.
    Qua-
    accendi
    potesl, polest
    et ex-
    siingui.
    Sed ul non
    exsiingualur,
    ventum
    superbire
    non
    palialur.
    Ergo, Confitcor
    libi, Pater,
    Dominecwli
    el
    terrw,qttia
    abscondhti
    hmca
    sapknlibus
    et
    pruden-
    tibus,
    lumense
    pulantibus,
    et tenebroeerant;
    et co
    quod
    lenebroeeranl,
    et luinense
    pulabant,
    nec illu-
    minari
    poluerunt.
    Uli aiitem
    qui
    lenebroe
    erant,
    et te-
    nebras seesseconfitebantur, parvulierant,
    nonma-
    gni;
    humileserant,
    non
    superbi.
    Recte
    ergodicebant,
    Tuilluniinabislucernammeatn,
    Domine.Se
    agnosce-
    bnnt,
    Douiinumlaudabanl,
    aviasalulari nonrecede-
    bani. Laudanles
    Domitmminvocab3iU,
    et abinimicis
    suissalvi ernnt.
    10. Oraiio
    ad Donimum. Conversi
    ad Donii-
    nuiu Deuni
    Patrem omnipoteniem, puro
    corde
    ei,
    qiiantum
    polest parvitas
    noslra
    ,
    maximas
    atque
    uberes
    gratias
    agamus; precanles
    toto animo sin-
    gularem
    mansueludinein ejus ,
    ul
    preces
    noslras
    in
    beneplaeilo
    suo exaudire
    dignelur
    ,
    inimicuma
    nostris actibus
    et
    cogilationibus
    sua virtute ex-
    pellal,
    nobis
    multiplicet
    fidem, gubernet
    nieniem,
    spirituales
    cogitaliones
    concedat,
    et adbeatitudincm
    suaro
    perducat, per
    J esum
    ChristumFilium
    ejus,
    Amen.
    1
    Er.
    Lugd.
    Ven.Lov.sicexhilienthunclocum: Dk te
    siultum,
    et
    sapkns
    eris. sk dic.
    Dk,
    el inlus
    dic; qttia
    sic
    estutdicis. M.
    *
    ApudEr.,
    auidsursum
    M.
    SERMOLXVIH
    *
    (a).
    llemdeverbis
    EvangeliiMatthmi,cap. xi, 25,
    Con-
    fiteorlibi, Patefj"Dominecceli et
    terroe,
    elc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM. 1.
    Sapknles
    et
    prudenles,
    quibus
    abscondilasunt
    mysieria,
    Audivimus Filium
    Dei
    dicenlem,
    Confiteorlibi, Paler, Doprinecwli et
    terrm.
    Qttid
    ei confitelur? In
    quo
    eum laudat?
    Qttici
    abscoiidhli,inquit,
    hmca
    sapknlibtis
    et
    prudepiibus,
    ei revelasiiea
    parvulis.Qui
    sutit
    sapienleset pruden-
    tcs?
    Qui parvuli? Qune
    ille occultavit
    sapientibus
    et
    prudenlibus,
    el
    revelavit
    parvulis? Sapientes
    et
    priii-
    denles illos
    significal,
    de
    quibus
    Paulus
    dicit
    : Ubi
    sapiens
    ? ubiscriba?ubi
    conquhitorhujus
    smcuii?Nonne
    stuliam
    fecil
    Deus
    sapienliamhujus
    tnundi
    (I
    Qor.
    i,
    20)
    ? Etiam liuiic adhuc forlasse
    quseris, qui
    sunt
    is(i. FoiTeilli
    sunt,
    qui
    multuni
    de Deo
    dispulanles,
    falsadixerunt
    ;
    inflali doctrinis
    suis,
    Deuininvenire
    el
    cognoscere
    minime
    potuerunt,
    et
    pro
    Deo
    , cujus
    csl
    incompreliciisibilisinvisibilisque
    substantia
    , pu-
    laverunt Deumesse
    aerem, setherero, Deuroesseso-
    lcm,
    Deumesse
    aliquid quod sublimitcr eminet in
    crealura. Allendentesenim
    mngniiudines
    el
    pulchri-
    tudineset
    fortitiidinescreaiurnrum,
    ibi
    remanserunt,
    Creatoremnoninvenerunt.
    2. J VOII
    prodcsl quantalibel
    sckntia si desit sckntia
    Dei.
    Arguit
    illos liber
    Sapientise,
    ubi
    dicitur:
    Si
    enimlanlum
    poluerunt
    valere
    ,
    ul
    possenl
    mslimaresm-
    culum, quomodoejtts
    Dominumtwn
    facilius
    invenerunt
    (Sap. xni, 9)
    ? Accusali
    sunt, consumenles
    fempora
    sunet
    occupaiionesdispulalionum
    suarum
    in
    perscru^
    landaet
    quodam
    modo meliendacreatura :
    quresie-
    runi mealus siderum
    ,
    iniervalla slellarum
    ,
    ilinera
    ccelestium
    corporum,
    ilaut
    computationibusquibus-
    damad eamscientiam
    pervenirent,
    ut
    proedicerent
    defcclumsolis
    ,
    dercciumlun;c
    ;
    et
    quandoprsedice-
    reni
    cvcniret,
    eo die
    ,
    et ea hora
    , lantumet tanla
    parte,
    e\
    quantapartc
    illi
    proedixernnt.
    Mngna
    indu-
    siria,
    inngnn
    solerlin. Sedibi Crcntorcmscrulati sunt
    positum
    iion
    longe
    a sc
    ,
    et noninvenerunt.
    Queni
    si
    invenisscnt,
    liaberent
    apud
    sc.
    Optiroeilaquc
    et re-
    clissiincaccusali
    sunl, qui
    potuerunt iuvestigare
    nu-
    meros sideruin
    ,
    inlervalla
    temporuni,
    defeclumlu-
    minum
    cognoscere
    cl
    proedicere
    : recte accusaii
    stinl,
    quoniam
    a
    quo
    isla facta
    alque
    ordinata
    sunt,
    non
    invenerunt, quiaquserereneglexerunl.
    Tuauteranon
    valde cura
    ,
    si
    gyros
    siderumet ccelesiiuni (erreno-
    rumve
    corporura
    numeros
    ignores.
    Vide
    pulchritudi-
    nem
    niundi,
    el laudaconsiliumCreatons. Vide
    quod
    fecit,
    ama
    qui
    fecit : lenehoc maxime.
    Amaqui
    fe-
    cit:
    quia
    et le
    ipsum
    amatoremsuumad
    imaginem
    suamfecit.
    CAPUTII.

    5. Non delinendaveritasin
    iniqui(ale.
    '
    collatusestadcb.f. fl.m. Ulini.Par.Lov.
    () Alias,
    deDiversis21.
    (b)
    sermonibus
    AugustiniamsJ oanms
    ulimmerncura
    pri-
    demaccessitisletractatus,descriptus
    exploricollectione.
    in
    qun
    tantus
    qttantusbic
    editur,jam
    extabatadI Cor.i,10,
    subboc
    lilulo,
    ExsermonedeleclioneEvangel..qm
    vsl
    tilulusindicat
    partem
    lantumsermonisexhiben
    i-jtq
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    440
    Ergo quia
    est
    mirum, qui
    talibus
    sapienlibus
    oc-
    cupalis
    circa
    crealuras, qui
    Creatorem
    negligenier
    quoerere
    voluerunt,
    nec invenire
    poluerunt,
    abscon-
    di(a sunt illa
    ,
    de
    quibus
    dixit
    Christus,
    Abscondhti
    hwca
    sapienlibus
    el
    prudenlibus
    : mirabiliusesl
    sapien-
    les et
    prudentes deprehensos
    eliam
    qui cognoscere
    poluerunt.
    Revelatur
    enim, inquit,
    iraDei decmtosu-
    per
    omnem
    impktalem
    et
    injusliliam
    hominum
    , qni
    ve-
    ritalemin
    iniquitate
    detinent.
    Quieris
    forlasse
    quam
    ve-
    ritalem detineant in
    iniquitate
    ?
    Quiaquod
    notumest
    Dei,
    manifeslum
    estinillis. Undemanifestumest? Se-
    quitur,
    et dicit : Deus cnimillis
    manifestavit.
    Adhuc
    quserisqtiomodo
    manifcslaverit
    eis,
    quibuslegem
    non
    dedit?
    Quomodoergo
    ? Invhibiliaenim
    ejus,
    a consli-
    tulione
    mttndi,per
    ea
    qttmfaclasunt,
    intellecta
    conspi-
    ciunlui: Fuerunt
    crgoquidam,
    non sicut
    Moyses
    fa-
    mtilus
    Dei,
    nonsicutmulti
    propheloe
    islainluenteset
    inlelligeiiles,
    adjuli Spirilu Dei, quemSpiritum
    fide
    hauserunt,
    faucibus
    pietalis biberunt,
    oreinlerioris
    hominis rucluavcrunl. Non
    ergo
    lales
    '
    : sedfuerunt
    alii
    dissimiles, qui per
    istamcrealurnm
    potuerunl per-
    veniread
    inlelligendumCrealorem,
    et dicerede his
    quse
    fecitDeus: Ecce
    qua;fecil, gubemat
    et
    continet;
    ille
    ipsequi fecit, implet
    sua
    proesentia
    isla
    qure
    fecit.
    Polucruiit hocdicere. Nam
    ipsos
    et inAclibus
    Apo-
    slolorum
    conimemoravitPaulus: ubi cumdixissetde
    Deo,
    In illoenimvivimusel movemuret
    sumus; quo-
    niam
    apud
    Alhenienses
    loquebatur,
    ubi isli doctissimi
    exstiterant, adjunxit
    continuo
    ,
    Sicut et
    quidam
    se-
    cundumvosdixerunt
    (Act.xvn, 28).
    Nonest leve
    quod
    dixerunt :
    Quoniain
    in Deovivimusel tnovemuret
    sumus.
    CAPUTIII.

    4. Undeinexcusabiles
    sapkntes
    swcttli.
    Unde
    crgo
    dissimiles? nnde
    vituperati?
    underec(e
    accusali? Audi
    Apostoli verba, quse
    dicerc
    ccepe-
    ram:
    Revelalur,
    inquit,
    iraDei decwlo
    super
    omttetn
    iinpktatem,
    et eoruni scilicet
    qui legem
    non
    accepc-
    runt:
    super
    omnem
    impkiatem
    el
    injuslitiamhomimim,
    qui
    verilalemin
    iniquilale
    detinent.
    Quam
    verilatem?
    Quiaqttod
    notumest
    Dei,
    manifeslum
    estinillis.
    Quo
    manifestanle? J DCUS enitneis
    manifeslavit.Quomodo
    manifestavit? Invisibilia enim
    ejus,
    a conslilulione
    mundi, per
    ea
    qttwfactasunt,
    inlellecla
    conspkiunlur;
    sempilernaquoque
    virtus
    ejus
    etdivinitas.
    Quare
    mani-
    feslavit? Utsinl
    inexcusabiles.Si manifestavitut sint
    inexcusabiles,
    unde
    ergoculpabiles?Quia
    cognoscentes
    Deum,
    nonskut Deum
    glorificaverunl.
    CAPUTIV.

    5.
    Glorificare
    Deumel
    gralias
    agere,
    idem.
    Quid
    est
    quod
    dicis
    ,
    Non sicutDeum
    giorifi-
    caverunt? Nec
    gratias egerunt.
    Hoc est
    ergo glori-
    ficare
    Deum,gratiasagere
    Deo?
    Hocsane.
    Quid
    enim
    pejus,
    si ad
    imaginem
    creatus
    , cognito
    Deoerisiu-
    gratus
    ? Hocesl
    prorsus,
    hoc
    est, glorificareDeum,
    gratias agere
    Deo. Norunl fidelesubi et
    quando
    di-
    catur,
    Gratias
    agamus
    DominoDeonostro.
    Quis
    au-
    tem
    graiias agit
    Deo
    ,
    nisi
    qui
    sursumcor habel ad
    Dominum?
    Ergo
    illi
    culpabilesqui
    sunt
    inexcusabi-
    1
    Ediii,
    .\onerqo
    lales
    ignoraverunl.Abest,
    iqnoraverunt,
    aMss.
    les, quiacognoscentes Deum,
    non sicat Denm
    glo-
    rificaverunt,
    nec
    gratiasegerunt.
    Sed
    quid
    ? Sedeva-
    ttuerunl in
    cogitulionibus
    suh. Unde
    evanuerunt,
    nisi
    quia superbi
    fuerunt? Evanescit el fumus in allum
    surgendo,
    et
    magisignis
    lucet et roboratur humilius
    apprehendendo.
    Evanueruntin
    cogilalionibus
    suts^t
    obscuralumesl
    insipkns
    cor eorum. Etiam
    fumus,
    cum'^
    sil
    ignealtior,
    obscurusest.
    CAPUTV.

    6.
    Superbis
    absconduntur
    mysieriar
    parvulh
    autemrevelanlur.
    Denique]
    attende
    quod
    se-
    quilur ,
    et vide undetotacausa
    pendeat:
    Dkentes
    enimseesse
    sapientes,
    slulti
    facli
    sunl
    (Rom. i.,
    18-
    22).
    Sibi
    arrogandoquodproesliteral Deus,
    tulitquod
    dederal Deus.
    Ergo superbis ipse
    abscondit
    se, qui
    per
    crealuram
    diligenter
    scrulantibus Creatoremin-
    sinuaverat nonnisi se. Bene
    ergo Dominus,
    Abscon-
    disti hmca
    sapienlibus
    et
    prudentibus
    : siveabillis
    qui
    mulliplicibus
    dispulalionibus
    et solerlissima
    inquisi-
    tionead
    investigationem
    creaturse
    pervenerunl,
    sed
    Crealoremniinime
    cognoverunt;
    siveab
    illis, qui
    co-
    gnoscentesDeum,
    nonsicut Deum
    glorificaverunt
    et
    gratiasegerunt,
    et videre
    perfecte
    aut salubriler non
    poluerunl, quiasuperbi
    fuerunt. Abscondisli
    ergo
    hmc
    a
    sapknitbus
    el
    prudentibus,
    el revelasliea
    parvulis.
    Quibusparvulis
    ? Humilibus. Dic
    super quemrequie-

    scit
    Spiriltts
    metis?
    Super humilem,
    el
    quielum,
    ettre-
    menlemverbamea
    (Isai.
    LXVI
    ,
    2).
    HoccverbaPetrus
    iremuil;
    Platonontremuit. Teneal
    piscator,quodper-
    didit nobilissimus
    disputalor.
    Abscondhti hmca sa-
    '
    pkntibus
    ct
    prudenlibus,
    el revelasliea
    parvulis.
    Abscon-
    disti
    superbis,
    et revelasti humilibus.
    Quoe
    sunt
    ipsa?
    Nonenim cumhoc
    diceret,
    ccelumel lerramatten-
    debal,
    ct
    quasi
    manu
    demonslrabat,
    cumdiceret hrec.
    Quis
    enini non videt hoec?Vident
    J ioni,
    vident mali:
    quia
    facil solemsuumoriri
    snper
    bonosetmalos
    (Malth.
    v, 45). Qtioe
    sunt
    ergo
    ista? Omniatnilti traditasunla
    Palretneo(Id.x],%l).
    SERMO
    LXIX*(a).
    Deverbis
    Evangelii Matlhwi,
    cap.
    xi,
    28
    ,
    29
    ,
    Ve-
    nile ad me
    ,
    omnes
    qui
    laboralis et onerati
    esiis,
    etc. l.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Undehiclabor. Audivimus
    in
    Evangelio
    Dominumexbilaralum
    spiritu
    dixisse
    Deo Pa(ri :
    Gonfileortibi, Paler,
    Doinine cwli el
    terrw, qttia
    abscondisti hwca
    sapkntibus
    et
    pruden-
    libus,
    el revelasliea
    parvutis. Ila, Paler, quoniam
    sic
    placitum
    estcoramte. Omniamihi traditasunl a Pa-
    tremeo: et nemo
    agnoscilFiliutn,
    nhi
    Paler; neque
    Palrem
    quis agnoscil,
    nisi
    Filius,
    et cui volueril Fi-
    liusrevelare.Inclamando
    laboramus,
    inaudiendola-
    boratis. Audiamus
    ergo
    eum
    qui sequitur,
    et dicit

    Venilead
    me,
    omnes
    qui
    laboralis.
    Quare
    enimomnes
    laboramus,
    nisi
    quia
    sumus homines
    morlales,
    fra-
    giles, infirmi,
    luleavasa
    porlantes, quoe
    faciunt in-
    vicem
    angustias
    ? Sed si
    angus(antur
    vasa
    carnis,
    di-
    1
    Addilurhuietituloin
    pluribusprobse
    nolseMss.conlra
    Nestorianos dePatreDomino.
    '
    Recensuimus adeodicesMss.etEdit.
    supra
    insermone
    :
    67
    designatos.
    (a) Alias,
    deVerbisDomini 10.
    Ul
    SERMOLXX.
    442
    latentur
    spatia
    chariiatis. Quidergo
    dicil,
    Venilead
    me
    ,
    omues
    qui
    laboralis,
    nisi ut nonlaboretis?Deni-
    quepromissio
    ejus
    in
    promplu
    esl:
    quoniam
    laboran-
    lesvocavit,qusererent
    forte
    qua
    mercedevocatisunt:
    Et
    ego
    vos,itiquii,
    reftciam.
    2. Humililas
    fundamenium
    mdificii spirilualh.Tol-
    lile
    jugnm
    meum
    super
    vos,
    el discileame: nonmun-
    dum fabricare
    ,
    non cuncta visibilia et invisibilia
    creare,
    nonin
    ipso
    mundomiraculafacere,
    et mor-
    tuossuscitare;
    sed
    quoniam
    mitissumel ItumiHscorde.
    Magnus
    essevis
    ,
    amiiiimo
    incipe. Cogilas
    magnam
    fabricamconstruerecelsitudinis,
    defundamento
    prius
    cogita
    humilitatis.
    Et
    quautamquisque
    vult et
    dispo-
    nit
    superimponere
    molemsedificii,quanto
    eril
    mnjus
    scdificium,
    tantoaltiusfoditfundamentuni.
    Et fabrica
    quidem
    cumconstruitur ,
    in
    superna
    consurgit
    :
    qui
    auteni foditfundamentum,
    ad ima
    deprimitur.
    Ergo
    et fabricaantecelsitudiuem
    humilialur
    ,
    et
    fasligium
    post
    humilialionemerigilur.
    CAPUT
    II.

    3. Vtsioofiis
    promissa
    Dei videnlis.
    Quod
    est
    fasiigium
    conslrucndrefabricse, quam
    molimur
    ?
    Quo pervenlurum
    est cacumensedificii ?
    Cito dico, usquo
    ad
    conspectum
    Dei. Videtis
    quam
    excelsumest, quanfa
    res
    est, conspicere
    Detim.
    Qui
    desiderat,
    ct
    quod
    dico
    ,
    et
    quod
    audil
    inleliigit.
    Pro-
    mitlitur nobis
    conspeclus
    Dei,
    veri
    Dei,
    sumnii Dei.
    Hoc enimbonumest,
    videnlemvidere. Nam
    qui
    co-
    lunt falsosdeos,
    facileillosvident : sedeos
    vident,
    qui
    oeulos
    habent et nonvidenl.Nobisautem
    promit-
    tilur visio
    Deiviventisel videnlis,
    ut illumDeumvi-
    dere
    concupiscamus,
    de
    quo
    dicit
    Scriplura
    :
    Qui
    planlavit
    aurem,
    nonne
    audiel?
    quiftnxit
    oculum,
    nonne
    considerat?
    Non
    ergo
    audit,
    qui
    libi fecitundeaudias?
    et non videt, qui
    creavitundevideas?Benein
    ipso
    Psalmo
    prseloquitur
    et
    dicit, Inlelligiteergo, qui
    insi-
    pientes
    eslisin
    populo
    ;
    el
    slulli,atiquandosapite(Psal,
    xcni
    ,9,8).
    Muliienim
    proplerca
    raala
    faciunt,
    dum
    putant quod
    uonvideantur
    aDeo.Et difficileest
    qui-
    dem
    ut eum credant videre non
    posse
    : sed
    putant
    nolle; Pauci inveniuntnrlantse
    impietatis
    ,
    ut
    implea-
    tur in eis
    quod
    scriplumest,
    Dixil slullusincorde
    suo,
    Non est Deus
    (Psal,
    xm,
    1).
    Insaniaista
    pau-
    corumesl. Sicut
    enim
    magnapietas, paucbrum
    est;
    ita
    elmagna
    impielas,
    nihilominus
    paucorum
    esl. Iloc
    autem
    qnod
    dico
    ,
    lurbadicit : Eccemodoindeco-
    gilat
    Deus,
    ut sciat
    quid
    facioindomo
    mea,
    cl cural
    Deus
    quid
    velim
    agere
    in lecto meo?
    Quis
    dicitl
    ?
    Intetligite,qui insipienles
    estisin
    poputo
    ;
    et
    stulli,
    ali-
    quando
    sapile.
    Tuhomocum
    sis, quia
    laboras
    si omnia
    domustusenoveriset
    pertineant
    ad leomnia
    verba,
    omniafactaservorum
    (uorum
    , ptUas
    et Deiimsicla-
    borare
    ut attcndatadle
    , qui
    nonlaboravitutcrearet
    te?Oeulumintenonintenditsuum
    , qui
    fecitluum?
    Non eras
    ,
    et creavit leut esses: nonte
    curat,
    cum
    jam
    sis, qui
    vocat ea
    quse
    non
    sunt, lanquam
    sint
    (7{om.iv, 17)?
    Non
    ergo
    libi hoc
    proroittns.
    Velis,
    nolis
    ,
    videt le; et nb
    ejus
    oculisnonest ubi abscon-
    das te. Si enimascenderisinccelum
    ,
    ibi
    esl;
    si de~
    1
    Fossatensis
    Ms.,Quid
    dicis?
    scenderisin
    infernum,
    adest
    (Psal. cxxxvm, 8).
    La-
    boras
    ,
    nolens recedereafactismalis
    , ctvolensnon
    videri aDeo.
    Magnus
    labor.Facerevismala
    quoiidie,
    suspicaris
    tenonvideri?Autli
    Scripturam
    dicentom
    ,
    Qui plantavil
    aurem,
    nonneaudiat?
    qui finxil
    ocutum
    ,
    nonneconsiderat?Ubi mala faclalua abscondisab
    oculis Dci? Si non vis
    '
    recedereab
    ipsis,
    muluim
    laboras.
    CAPUTIII.4. Peccatori
    fugiendum
    adDeum.Audi
    dicentem,
    Venitead
    me,
    omnes
    qui
    laborath. Nonfinis
    laborem
    fugiendo.
    Ab illo
    2
    eligisfugere,
    nonadil-
    lum? Inveni
    quo,
    et
    fuge.
    Si aulcni
    proplerea
    non
    potes
    abillo
    fugere, quiaubiqueproesensesi;
    de
    pro-
    ximo
    fuge
    adDeum
    , qui pra-sens
    est,
    ubi slas.
    Fuge.
    Ecce
    fugiendo
    excessisli
    ccelos,
    ibi est: descendisti
    ad
    inferos,
    ibi est:
    quascumque
    terrarumsolitudines
    elegeris,
    ibi est
    qui dixil,
    Cwtumel terram
    ego
    im-
    pleo(J erem. xxm,
    24), Ergo
    si ccelumct lerram
    ipse
    implet,
    et
    quofugere
    abillonon
    est;
    noli Iaborare:
    fttge
    ad
    procsenlem,
    nesentiasvenienlem.Proesume
    te visuruinbcne
    vivendo,
    a
    quo
    videriset malevi-
    vendo. Maleenimvivendovideri
    potes,
    vidercnon
    po(es
    : bene autemvivendoet
    videris,
    et vides.
    Quanlo
    cnini lefamiliariusvidebit
    qui
    coronat
    dignum,
    qui
    misericorditerviditut vocarcl
    indignum
    ?Natha-
    nael ail
    Dornino,
    quem
    nondumsciebat : Undeme
    nosii? Aitei Dominus: Cutnessessubarbore
    fici,
    vidi
    le
    (J oan.), 48).
    YidetleChristusinumbralua: non
    le videbitin lucesua?
    Quid
    est
    enim,
    Cumessessub
    arbore
    fici,
    vidi te?
    Quid
    sibi hocvult?
    quidsignfifi-
    cat? Recordare
    originale peccatumAdse,
    in
    quo
    omnes morimur.
    Quandoprimo peccavit,
    de foliis
    ficulneissuccincioriasibi fecit
    (Gen.ui, 7), signifi-
    cans in illis foliis
    pruritumlibidinis, quopeccando
    pcrvcnit.
    Inde
    nascimur,
    sicnascimur,
    incarne
    pec-
    cati
    nascimur,
    quam
    solasanatsimilitudocarnis
    pec-
    cali. ldco misit Deusfiliumsiiuminsimilitudincm
    carnis
    peccati (Rom.VIII,5).
    Inde
    venit,
    sedsicnon
    venit. Non enimetira
    virgolibidine,
    sedfideconce-
    pit.
    Venitin
    virginem, qui
    eratanle
    virginem.Quam
    creavit
    elegit, quameligeret
    creavit. Atlulii
    virgini
    fecundilalem,
    nonabstulit
    inlegritatem.Quiergo
    sine
    pruritu
    foliorumficttsvcnitadte
    ,
    cumessessubnr-
    bore
    fici,
    vidit te. Para tevidere
    sublimiler,
    a
    quo
    visus es misericorditer. Sed
    quiamagnumfasligium
    esl,
    defundamento
    cogila.Quo, inquis,
    fiindamenlo?
    Disceab
    iilo, quoiiiani
    mitis
    est,
    el humiliscorde.
    Hocinlefodi fuiidanientuni
    humilitatis,
    et
    pervenies
    ad
    fastigium
    charitalis. Convcrsi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOLXX
    '
    (a).
    Rursumdeverbis
    Evangelii
    Matthmi,xi, 28-50,
    Ve-
    nilead
    me,
    omnes
    qui
    laboraliset onerati
    estis,
    et
    ego
    reficiam
    vos,
    etc.
    (b).
    CAPUTPRISIUM.
    \.J ugumChrisli inspeckm
    du-
    1
    SicMss.Atediti
    afifirmanler,
    si
    vis;omisso,
    non.
    2
    Aliquol
    Mss.,
    soneslfinis
    laborare
    (vel,laborh)fugien-
    doabillo.
    Etigis,
    etc.
    *
    uecensuimus adcodicesMss.ct Edd.
    supra
    insernione
    67
    designalos.
    (a)
    Aiias,
    deverbisDtimini 9.
    (ft)
    citatura(ioroad
    UCof.
    vi,
    4.
    idemquesermo,
    seo
    .^tfS
    S. AUGUSTIBJ I EPISCOPI tu
    rum. Mirum
    quibusdamvidetur,
    fratres
    mei,
    cumau-
    diiint
    Dominrimdicenlem,
    Veniteadme
    ,
    omnes
    qui
    laboralhetonerali
    eslis,
    et
    egoreficiam
    vos.
    Tolliteju-
    gum
    memn
    supcr
    vos,
    et discilea me
    quoniam
    milis
    sttin et humilis
    corde,
    ctinvenklh
    requkm
    animabus
    veslris.
    J ugum
    enimmeumlene
    est,
    etsarcinamealevis
    est : et ccmsiderniileos
    qui jugiroi ipsuminlrepidn
    c nice siibierunl cl illnmsarcinam niansuelissimis
    liunicris
    accepprunl,
    lantis
    agilari
    et exerceri difljculr
    talihus
    hujiissseculi,
    ul nonalaboribusad
    quictcm,
    seda
    quiele
    adlaboremvocaii
    videautur;
    cumet
    Apo-
    stolus
    dicat,
    Omnes
    qui
    volunl in Chrhlo
    pievivcre,
    persecuiionempalienlur(\\
    Tim.
    111,
    12).
    Ail
    ergo
    ali-
    quis
    :
    Quoinodojtigum
    lene
    est,
    el sarcina
    Ieyis,quati-
    doquidem
    illud
    jugtim
    etsarcinam
    ferre,
    nibil
    esialiud,
    .
    quani pie
    vivere in Chrislo?
    Et
    quomodo
    dicitur,
    Venilead
    me,
    otnnes
    qtti
    laboraiisel onerali
    esiis,
    et
    cgo reficiqtn
    vos: ac non
    polius
    dicitur, Veniie, qui
    vacatis
    ,
    ul lalvorelis
    ?Namct vacanles
    invenit, quos
    conduxil in vineam,
    ul ferrenl oesluni diei
    (Malth.
    xx,
    5-7).
    El
    sub
    illo
    jugo
    leni et sarcina
    levi,audimus
    Aposlolum
    diccre.-I
    omnibuscommendanlesnosmel-
    ipsos, lanquam
    Dei
    ininislros,
    in mulla
    palienta,
    in
    Iribttlutionibiis,
    in
    necessitatibus,
    in
    angttstiis
    ,
    in
    plagis
    etc,,
    (II
    Cor.
    vi, 4).
    Et alioloco
    ip
    eadem
    Epislola
    :
    A J udmis
    quinqitksquadragenas,
    una
    mittus,accepi.
    Ter
    virgis
    cmsus
    sum,
    semel
    tqpidatussttm,
    ler
    naufra-
    giumfeci,
    nocleet diein
    profundo
    inuris
    fui
    (Id. xi, 24,
    25)
    : el coefera
    perieulaqure
    nuroerari
    quidempos-
    sunt,
    sed
    tolcrari,
    nisi
    Spiritu
    sanclo
    juvante,
    non
    possunt.
    CAPUTII.2. Undelene
    fitjugum
    Christi.Onniia
    ergo
    illa
    quse
    commemoravit
    aspera
    cl
    gravia,
    fre-
    quenjius
    et
    abundaotius
    sustiuebat: sed
    profeeto
    adc-
    rat ei
    Spirilus sanclus, qui
    inexleriorishominiscor-
    ruptione,
    inlerioremrenovaretde die
    indiem, etgu-
    slala
    rcquiespirituali
    inafflueniiadeliciarum
    Dei,
    in
    spe
    bealitudinis futuroeomnia
    prrrsentia
    deliniret
    aspera,
    el omnia
    gravia
    relevaret. Ecce
    quam
    suave
    juguni
    Chrisli
    porlabal,
    el
    quam
    levemsarcinam: ut
    oniniailla
    , quoesuperius
    enumeraladuraet immania
    omnisanditorhorrescii,
    levemiribulaiionem
    dicerel;
    intuens
    interioribus el fidelibus
    oculis
    , quanto pretio
    temporalium
    cmendasil futura
    vita,
    non
    pati
    oeternos
    labores
    impiorum,
    el sine ulla solliciludine
    perfrui
    oelernafelicilate
    justorum.
    Secari ct uri sehomines
    paiiiinlur
    ,
    ut doloresnon
    oelerni,
    sed
    aliquanlo
    diu-
    (urnioris
    uleeris,
    acriorum
    dolorum
    preiio
    rediman-
    lur. Iti
    languida
    el incerlavacalionisbrevissimse
    alque
    uliima
    vita', immanissimis
    bellismiles
    alterilur; plu-
    ribus fortasse anuis inlaboribus
    inquietus, quam
    in
    olio
    quieturus. Quibus tempesiatibus
    et
    procellis,
    quam
    horribili et tremendasrevitiacoali el maris im-
    quiproximeantecedit,
    notaluraPossidioin
    Indiculo, cap.8,
    vel9.
    1
    HisdiscrepantEditi:
    Er.
    al\m.,redimaniur
    inlangtiida
    ct
    incerlavacalionhbrevhsimm
    atque
    uliimavita.tmmanissi-
    tnh,
    ete.
    Lugd.etven.,
    redimunlurin
    langidda
    et inrerta
    meationhbreahsumw
    atque
    ultimwvitw.
    tmmunissimh,
    etc.
    iInB.
    legilur
    ad
    margincmForte,
    pro
    lattguida,
    etc.M.
    portuni
    sunt
    mercatores
    *, utdiviiias
    venlpsas
    acqnir
    rant, majoribus
    qnani quibus
    acquisiU-Bsunl,
    periculis
    et
    lempesialibiis plenas? Quos
    rrsius, qtnu
    frigora,
    quoepericula
    ab
    equis,
    a
    fossis,
    a
    pra>cipiliis,
    a flunii-
    nibus,
    a feris
    perferunt veiifUores?
    quem
    laborem
    esuriendi et
    siliendi, quanta.svilissiini et
    sordidissinii
    cibi et
    potus
    anguslias,
    ut
    besliam
    cnpiant?
    et
    inicr-
    dumnec
    ipsius
    beslise
    cnmes,
    propter quani
    lioeclanin
    stislinenl,
    sunl
    epulis necessaritc2,
    Quanqiiam
    ctsi
    nper
    cervusque capialur, magis
    sunve
    sii veiiantis
    aninio
    quia
    captus cst,
    quani ctiniedeniis
    pa!a,loquia
    coeius esl.
    Quaiiliscrucialibqs
    propequolidianarum
    plagarum
    lenera
    puerorum
    selas
    subdilur? Qpanlis
    etiamin
    scholis
    vigiliaruni
    et
    nbstiiienlise
    m.olestiis
    exercenlur,
    non
    proplcr
    discendam
    sapieuliain, sed
    proplcr opcs honoresque
    vaniialis,
    ut
    numeros,
    et
    Iitleras
    , e( diserias
    fajlacias
    eloqui
    discant?
    CAPUT III.

    5, Amore
    dura
    quwquemitescp,t\t.
    Sed in his
    omnibus
    qui
    hxc
    non
    aiiinnt,
    eadem
    gravia paiiunlur
    :
    (|uj
    vero
    amant, eadem
    quidero,
    sednon
    graviapaii
    videnlur. Omniaenim
    suevaei
    iui-
    maiiia,
    prorsps fneiliaet
    prope iqillneffipii aipor,
    Quaiiln
    ergn
    certius ac
    faciljusndveram
    hcatitudiheni
    chariias
    facil, quod
    ad
    miscriain, quamuni
    p.oiuit,
    cupidilas
    fecii?
    Quani
    facile
    (nlcralur
    qnn-J ibcindvcr-
    silas
    leroporalis,
    ut rclerna
    poenavilelur, etaTeina
    requies compareinr? Noninimeritoillevas
    elcciiouis
    cum
    ingeuti
    loclilindixil : Non
    sunlcondigncepassiones
    hujtts lcmporis,
    ad
    superventurain
    gloriam, cyiicp
    reve*.
    labiiurinnobh
    (Rom.vm,
    18).
    Ecceunde illud
    jiigum
    suave
    est,
    et
    sarcingIevis. Et si
    angustg
    est
    pnucjs
    eligeniihus,
    facilis
    lamenomiiibus
    diligenlibiis.Dicit
    Psalmisla:
    Propter
    verbalabiorvm
    luarum,
    egacttsiOr
    clivi
    viasduras
    (Psal. xvi,
    4).
    Sed
    quoe
    dura
    suni la-
    boranlibus
    ,
    eisdem
    ipsis
    mitescuntamanlibus. Pro-
    pter quod
    itadiviuoe
    pietatisdispensatione
    aclum
    est,
    ut interior
    homo, qui renpvalur dedieiii diem
    (I!
    Cor.
    IV,
    16),
    non adhuc sub
    Lege
    posilus,
    sed
    janisub
    gratia
    exoneratus sarcinis
    iniiunierabiliuinobserva-
    lionum
    , quod
    eral revera
    gravejugum,
    seddursecer-
    vici
    convenienler
    impositum,
    faciliiale
    simplicisfidei,
    el bonse
    spei,
    el sanclre
    charitaiis, quidqnid
    mole^
    stinrumexteriori honiini forinsecusintulissel ille
    pniir
    ccpsqui
    missusestforas
    ,
    interiori
    gaudio
    levelieret.
    Nihil enimlamfacileest bonse
    volimtati,
    quani ipsa
    sibi : et hsee
    sufficUDeo.
    Quantumlibei
    ergo
    sseviat
    islemundus
    , verissime
    Angeli
    naio incarneDomino
    clamayerunt, Gloriq
    in excelsh
    Deo,
    et
    in
    terrqpax
    homhiibusbonwvolunlatis
    (Luc. n,
    14)
    :
    quiaejus qui
    naius
    eral,
    suave
    jugumesl,
    et sarcinalevis. Ei sic-
    ut dicit
    Apostolus,
    FidclisDeus
    qui
    ttosnonsinil len-
    tari
    supra
    id
    qtiodpossumusferre;
    sed
    facit
    cumlenlar
    tioneeliam
    exilum,
    ul
    possimus
    sttslinere
    (I
    Cor.
    x,15).
    1
    sicAin.Er.el MSS. At
    Lov.,impleli
    suntmercatores.
    2
    loEr.
    Lugd.veu.,
    utbesliam
    capiant,
    et interdumnec
    ipshts
    bcstiw
    cames,propterquam
    Ittectanta
    suslinent,
    epur
    lunecessarias.
    M.
    "
    445
    SERMOLXXl.
    {tf
    Sermo LXXI
    *
    ().
    Deverbis
    Evangelii
    Matthwi,cap.
    xn, 52, Qui
    dixeril
    verbuni conlra
    Spirilum
    sanclum
    ,
    non remitteliir
    ei, neqtie
    inhoc
    sseculo,neque
    infuluro. Sive
    de
    blasphemia
    in
    Spiritum
    sanclum
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Prmviaobservatio
    ad
    qum-
    stionem
    tractandam. Pharismi
    de
    regno
    diaboli re-
    cedere ex suis
    ipsorum
    verbis admonenlut:
    Magna
    quooslio
    est dereeenti
    evangelica
    lectione
    proposita,
    cui
    solvcndoe,quantum
    ad nos
    atiinet, impares
    su-
    mus:
    sed
    sufficientianostraexDeo
    esl, quanlumejus
    adjutorium
    vel
    accipere
    vel
    capere possunius.
    Prius
    ergomagniludinem
    adverlite
    qurestionis;
    ut cuni
    ejus
    molemhumeris noslris
    impositam
    viderilis,
    oretis
    pro
    laboribus nosiris, aique
    in auxilio
    quod
    nobis
    prrebeitir
    ',
    inveniatisoedificationein
    mentibusvcslris.
    CiimDominofuissetoblatusdscmoniuniliabens,
    csc-
    euset
    mulus,
    el curasset eumiiaul
    loquerelur
    et
    videret,
    cl
    stuperent
    omues lurbce, dicenlcs,
    Num-
    quid
    hicesl
    filius
    Davicl?Pharhmi aitdientesdixerunl:
    Ilic non
    ejkil
    dwmones
    ,
    nisi in
    Beelzebitb,principe
    dwnwniorum.
    J esus aulemsciens
    cogitaiiones
    eorum,
    dixiteh: Omne
    regnum
    divhumcontra
    se, desolabitur;
    el ouiniscivilasvel domusdivisaconlra
    se,
    non stabil,
    Et si salanassaianam
    ejicil,
    adversumsc divisnscsl:
    quomodoergo
    slabil
    regnumejus?
    \ioc
    dicens,
    ex
    ip-
    sorumconfessione
    volebal
    inlelligi quod
    in cumnon
    credendo,
    in
    regno
    diaboli csse
    delegisscnt, quod
    utique
    adversumsedivisumslarenon
    posset. Eliganl
    ergo
    Pharissei
    quod
    voluerint. Si salanassaianani non
    potest ejicere,
    nihil conira Doniinum
    quoddicerenl,
    invcnire
    potuerunl
    : si autem
    potcsl,
    mufio
    niagis
    sibi
    prospiciant,
    et recedanl de
    regnoejus, quod
    ad-
    versumsedivisumslare non
    potest.
    2. Diaboli
    ejectio per
    vhittlemChrisli. In
    qtto
    aulemDominusChristus
    ejiciat doemones,
    nedocmo-
    niorura
    principem
    exislimenl,
    attendant
    quodseqtii-
    lur. El si
    ego, inquit,
    inBeelzebub
    ejkio dmmones,
    fdii
    veslti in
    quoejkiunl
    ? Ideo
    ipsijudices
    veslrierttnt.
    Dixil hoc
    ulique
    de
    discipulis
    suis,
    illius
    populi
    filiis:
    qui
    cerie
    discipuli
    Domini nostri J esu Chrisli bene
    sibi conscii
    fuerant,
    nibil seliialarumaiTitimabono
    magislro
    didicisse,
    ut
    inprincipe
    dsemoniorum
    cjice-
    rent daeniones.Ideo, inquiu ipsi judkes
    vestri eriinl.
    Ipsi, inquit,- ipsi ignobilia
    et
    conlemptibilia hujus
    mundi,
    in
    quibus
    nonarlificiosa
    malignitas,
    sed san-
    cla
    simpJ icilas
    merevirlutis
    apparct, ipsi
    testes
    mei,
    judices
    eruntvestri. Deinde
    subjuugit:
    Si autem
    ego
    1
    UnusecolbertinisMss., quod
    nobis
    prwbeth.
    riecensuimusadcodicesMss,etEdd.
    supra
    insennone
    66
    designatos.
    (o) Alias,
    deverbisDomini 11.
    (b)
    Sic
    appellatur
    inPossidii tudiculo,cap. 10,
    etin Eu-
    gypii,
    EedaeacFlori
    collectione,
    variislocis.
    Ejusdem
    tracta-
    lus
    ipse
    meminit
    Auguslinus
    in Enehiridii
    cap. 85,
    bis
    verbis
    :
    pequaqurfiSlionedifficili,
    irremissibili videlieet
    peccalo
    in
    Spiritumsanclum,
    in
    quodampropter
    hocso-
    lum
    conscriptolibello,
    enucleatissime
    quantum
    Dotuidi-
    cj
    spulavi,
    in
    Spiritu
    Dei
    ejiciodmmones,igitttr pervenil
    invos
    regntimDei. Quid
    est hoc? Si
    ego, inquil,
    in
    Spiritu
    Dei dmmones
    cjkio,
    nec aliter
    possunl
    el filii veslri
    cjicere, quibus
    non
    nialignam
    doclrinam,
    sed fidem
    simplicem
    dedi; procul
    dubio
    pervenit
    invos
    regnum
    Dei, quo
    subvcrtilur
    regnumdiaboli,
    cum
    quoelyos
    subvertimini '.
    5. Liberalioa diabolo
    per
    gratiam.
    Dhcrelio ex
    massa
    perditionh.
    Et
    quoniam
    dixerat,
    Filii vestri
    in
    qttoejkiunl?
    utostendere(
    gratiam
    ineis
    suam,
    non
    meritura illorum: Aut
    quomodopoleslquisqttatn,
    in-
    quil,
    intrare
    in domutn
    forlh,
    et vasa
    ejusdiripme,
    nhi
    priusalligaveritforiem,
    etsk domttm
    cjusdiripiet
    ?
    Filii, inquil, veslri, qui
    vel crediderunt
    iu
    me,vel
    adbuc crediluri sunt,
    et
    ejecluri
    dremones,
    noii i.n
    docmonum
    principe,
    sed in
    simplici
    sanctitale;
    qui
    certe vel
    fuerunt,
    vel hocsunt
    quod
    etiani vos
    t-slis,
    idcsl,
    pcccatoresatqueimpii;
    et ideoin
    do.roo
    dia-
    boli,
    et vasadiaboli :
    quomodo
    ab illo
    ppssenl erui,
    quosprocvaleuteiniquitale
    forliteroblinebal,
    nisi alli-
    garclur justilire
    mere
    vinculis,
    et vasa
    ejus eriperem,
    qurc
    fueranl vasa
    irse,
    et eafaceremvasa misericor-
    dire?Hocest
    quod
    ctiani beatus
    Apostolussuperbis,
    ct
    quasi
    desuis mcritis
    glorianlibus increpans
    dicit:
    Quis
    eiiimiedisccrnil?Uoc
    esl,
    A massa
    perdiiionis
    ex Adamei avasisiroe
    quis
    lediscernit? Et ne
    quis-
    quatndiceret,
    J ustilia nica:
    Quid
    enim
    habes, inquit,
    quod
    non
    accephti (I
    Cor.
    IV,7)?
    Undeel de se
    ips.o
    dicil,
    Fuimus enimcl nos
    aliquando
    naturalher
    filii
    irm,
    sicul el cwteri
    (Epltes,
    n,
    5). Ergo
    et
    ipse
    vas
    crat indoinoilliuslitaie
    fortis,
    cum essel Ecclesioe
    persecutor, blasphcmus, injuriosus,
    in malitia ct
    invidia
    ,
    sicut
    faletur, agens (1
    Tim.
    l,
    15
    ).
    Sed
    illc?
    qui alligavil
    forlem
    ,
    abeovas
    perdilioniseripuit,
    et
    vas cleciioniseffecit.
    CAPUTII.

    4.
    Recjnitm
    Chrhli hmresibuset sc/it-
    smaiibuseliam excilalh indivisum.Deinde
    np
    puta-
    renl increduli et
    impii
    adversanlesnoroini
    cbrislianq,
    proptcr
    diversashseresesel schisniala
    eorum
    qui
    sub
    noniinccbristiano
    grcges colligunl perditorum,
    etiam
    Christi
    regnum
    adversum se esse
    divisum, cpnse-
    quenlcr adjungil: Qui
    non esl
    mecuin,
    conlratne
    esl;
    el
    qui
    non
    congregatmecum,spargit.
    Non
    ait, Qtii
    non
    esl subvocenominis
    mei,
    aut sub
    specie
    sacramenli
    mei:
    sed, Quinon
    esl
    mecum,
    conlrameest. Nec
    ait,
    Qui
    non
    congregal
    sub voce
    2
    nominismei:
    sed, Qiii
    o
    congregal
    tnecutn
    , spargit.
    Non
    ergo
    est adversum
    sedivisum
    regnum
    Christi : sed homiues conanlur
    dividcre, quod eniplum
    est
    prelio sanguinis
    Christi.
    Novitenim
    Dominusqtti
    sunt
    cjus
    : El
    recedat, inquit,
    ib
    iniquilale
    oinnis
    quitiominat
    nomenDoinini
    (II
    Tim.
    n, 19).
    Namsi ab
    iniq^itnte
    non
    recedit,
    non
    perti-
    net ad
    regnum
    Chrisii,
    etiamnoniiunnsnomenChri-
    sti. Ut
    ergo nliqua, exerapli gratia,
    commemorein:
    spirilus
    avaritiseet
    spirilus luxurise, quia
    illeconlra-
    hit,
    ille
    profundit,
    divisi sunt adversum
    se; et ambo
    1
    Fossatensis Ms.
    addit,
    si nonmulemini.
    -
    Lpv.,
    subvivocalwne. Unuse veteribus
    libris,
    sub,
    pro*
    fesskne.
    AliicumedilisAm.
    etEr.,
    sttbvoee.
    '
    i*->
    S AUGUSTINlEPISCOPI
    448
    pertinent
    ad
    regnum
    diaboii.
    Apud
    idolorum
    cullores,
    spirilus
    J unoniset
    spiritus
    Herculisdivisi sunladver-
    sum
    se;
    et ambo
    periinent
    ad
    regnum
    diaboli.
    Paga-
    nushoslisChrisli et J udoeushostisChrisli,
    divisi sunt
    adversum
    se;
    et ambo
    perlinent
    ad
    regnum
    diaboli.
    Arianusel
    Ptiolinianus,
    ambo
    hocretici,
    et adversum
    seambodivisi. Donatislaet Maximianislaambo hoc-
    relici,
    et adversumseambodivisi. Omniaviliaerro-
    resquc
    mortaliuminter se
    contrarii,
    divisi suiii ad-
    versum
    se,
    el omnes
    pertineht
    ad
    regnuiii
    diaboli:
    ideononstabit
    regntimejus.
    J ustus atitcmel
    impius,
    lideliset
    incredulus,
    catholicus et
    hserelicus,
    divisi
    quidem
    sunt adversum
    se,sed
    nonambo
    pertinent
    ad
    regnum
    Christi. NovilDominus
    qui
    sitnt
    ejtts.
    Nemo
    sibi devoeabuloblandiatur. Si vult sibi
    prodesse
    no-
    men
    Domini,
    recedatab
    iniquitate,qui
    invocal nomen
    Domiiii.
    CAPUT III.

    5.
    Difficullasqumsiionh
    traclandm.
    Sedistaverba
    evangelica
    etsi habebant
    aliquid
    obscu-
    rilalis, quod, adjuvante Domino,
    arbitror
    explana-
    lum;
    noneranl lamenlanise
    difficullatis,quantseap-
    parct
    esse
    quodsequitur.
    Ideo dicovobk: omne
    pec-
    calumet
    blasphemia
    remillelur Iwminibus:
    Spirilus
    attlem
    blasphemia
    nonremillelur.Et
    quicumque
    dixe-
    rit verbttmconlraFilitimhominis
    ,
    remillelur ei :
    qtti
    aulemdixeritconlra
    Spirilumsanclum,
    nan remilletur
    ei, neque
    inhoc
    swculo,neque
    in
    fuiuro(Mallh.xn,
    22-
    52). Quidergo
    fictdehis
    quos
    lucrari
    cupit
    Ecclesia?
    Numquidnam
    correclisct adeamex
    quocumque
    er-
    rorevenienlibus
    spes
    lalsa
    promiitilur
    in remissione
    omnium
    peccalorum? Quis
    enim non convincilur
    dixisse verburocontra
    Spirilumsanctum, anlequam
    Christianusvel Catliolictisfieret? Primo
    ipsi qui
    Pa-
    gani appellantur,
    mullorumdeorum
    fnlsorumque
    cul-
    tores el idolorum
    adoratores,
    cumdicunt Dominum
    Chrislum
    magicis
    arlibusfecisse
    miracula;
    nonneis-
    lis sunt
    similes, qui
    eumdixerunl in
    principe
    doemo-
    niorum
    ejecisse
    doemonia?Deindecum
    quolidie
    no-
    stramsanctificationem
    blasphemant, quid
    aliudbla-
    spheniant quamSpirilum
    saiiclum?
    QuidJ udoci,qui
    dixerunt de Dominounde iste exortus esl sermo?
    rioniie
    usque
    adhucverbumcontra
    Spirilum
    sancium
    loquuntur,
    siceum
    negantes
    essein
    Christianis,
    sicut
    illi in Christo esse
    negaverunt? Neque
    enim et illi
    Spirilui
    sanclo
    maledixerunt',
    aul noneum
    essedi-
    centes,
    autesse
    quidem,
    sedDeumnon
    esse,
    sedesse
    creaturam;
    aut addsemones
    ejiciendos
    nihil valere:
    non ista
    indigna,
    non
    aliquid
    similede
    Spiritu
    sanclo
    loculi sunt. Sadducseienim
    Spirilum
    sancium
    nega-
    bant: Pharisseiveroeum
    esse,contraSadducseorumhsc-
    resimdefeiidebant
    (Act.xxin, 8);
    sedesseinDomino
    J esuChristo
    negabant,quemdsertionesejicereinprin-
    cipc
    doemonioruni
    putabaiU,
    cum
    ejicerel
    illein
    Spi-
    ritu sancto. Ac
    per
    hocelJ udoei el
    quicumque
    hsere-
    tici
    Spiriluro
    sanclum
    confitenlur,
    sedeiim
    iieganl
    esse
    in Chrisli
    corpore, quod
    est unica
    ejtisEcclesia,
    non
    ulique
    nisi una
    catholica; procul
    dubio similes sunt

    Ediii,
    nonmaledixerunt.
    Abest,non,
    a Mss.et abesse
    debet
    ul coneordent
    sequenlia.
    Pharisseis,
    qui
    tunc e(iamsi
    esse
    Spiritum
    sanctum
    falebantur, negabant
    lamen eumessein
    Chrislo,
    cu-
    jusopera
    in
    dsemonibus
    ejiciendis
    dsemoniorum
    prin-
    cipi
    tribuebanl. Omillo
    quod quidam
    hseretici
    ipsum
    omnino
    Spiritum
    sanctumvel non
    crealorem,
    sed
    creaturam esse
    conlendunl;
    sicut Ariani ct Eunor
    miani et Macedouiani:vel eum
    prorsus
    ila
    neganl,
    ut
    ipsum
    Deum
    negeiit
    esse
    Trinitatem,
    sed taiUum-
    modoesseDeumPatrein
    asscverant,
    el
    ipsum
    ali-
    quando
    vocari
    Filium,
    aliquando
    vocari
    Spiritum
    sanc-
    tum
    ;
    sicut
    Sabelliani,quosquidamPatripassinnos
    vo-
    cant,
    ideo
    quia
    Patrem
    perbibentpassnm
    :
    cujus
    cum
    neganl
    esse
    aliquemFilium,
    sineclubio
    negant
    esse
    Spirilum
    sanctum. Pholiniani
    quoque
    Pairem solum
    essedicenles
    Deum,
    Filiumvero nonnisi
    hominem,
    negant
    omnino essetertiam
    personamSpiritum
    san-
    c(um.
    6. Peccatttmin
    Spiritumsancium,quale
    in
    Paganis,
    J udmh el
    hmrelicis,
    non irremissibite.Manifestum
    est
    igitur,
    ct a
    Paganis,
    et a
    J udoeis,
    el ab hre-
    reliois
    blasphemari Spiritum sanclum.
    Numquid-
    iiam
    ergo
    deserendi
    sunt,
    et sine ulla
    spe depu-
    tandi, quoniam
    fixasentenlia
    est, Qui
    verbumdixerit
    contra
    Spirilutnsanctum,
    non ei
    dimitti, neque
    inhoc
    smculo,neqiie
    in
    fulttro;
    et illi soli
    existimandisuntab
    liujusgravissimi peccati
    reatu
    liberi, qui
    ex infantia
    sunt Catholici? Nam
    quicumque
    verbo Dei credide-
    runt,
    ut Catholici
    fierenl, utique
    aut ex
    Paganis,
    aut
    cx
    J udoeis,
    autexhserelicisin
    grnliam
    Christi
    pacem-
    que
    venerunt:
    quibus
    si nonestdimissum
    quod
    dixe-
    runl verbumccnlra
    Spirilumsanctum,
    inaniler
    pro-
    niitiitur et
    prsedicaturhominibus,
    ut convertanlurad
    Dcum,
    elsive in
    Bapiismo
    siveinEcclesia
    pacem
    re-
    missionemqueaccipiantpeccatorum.
    Neque
    enimdi-
    cliim
    est,
    Nonremittelur
    ei,
    nisi in
    Baptismo; sed,
    Non
    remiltetttr,iuquit, neque
    inIwc
    smculo,neque
    in
    fuluro.
    CAPUT IV. 7. De
    peccatoinSpirilum
    sanctum
    quod
    in
    biiptizalh,opinioquorumdam
    improbalur.
    Non-
    nullis videlur eos tanlummodo
    peccare
    in
    Spiritum
    sanctum,
    qui
    lavacro
    regenerationis
    abluti inEccle-
    sia,
    et
    acceploSpiritusanclo,
    velutlanto
    posten
    dono
    Salvatoris
    ingrati,
    mortifero
    aliquopeccalo
    seimmer-
    serinl:
    qualia
    sunl vel
    aduileria,
    vcl
    homicidia
    ,
    vel
    ipsadiscessio,
    siveomni niodo anomine
    chrisliano,
    siveacalbolicaEcclesia. Sediste sensusunde
    pro-
    bari
    possit, ignoro
    : cum et
    poeniientise
    quorumque
    criminumfocusinEcclesianon
    negetur;
    el
    ipsos
    bre-
    relicosad lioc
    ulique corripiendos
    dicat
    Apostolus,
    Ne
    forte
    det illh Deus
    pwnilenliam
    ad
    cognoscendam
    verilatem,
    et
    resiphcanl
    a diaboli
    laqucis,
    a
    quocaplivi
    tenenlur
    secundumipsius
    votuntalem
    (II
    Tim.
    n,25, 26).
    Qtiis
    enimestfructus
    correclionissineulla
    spe
    remis-
    sionis?Posiremononait
    Dominus,Qui
    (ideliscatbolicus
    dixeril verbumcontra
    Spirilumsancfum;sed,Quidixe-
    rit, hocest,
    quilibetdixeril, quicumquedixerit,
    nonre-
    milletur
    ei,neque
    inItoc
    smculo,
    neque
    in
    fuluro.
    Siveer-
    go
    sit ille
    Paganus,
    sive
    J udtfius,
    sive
    Christianus,
    sive
    ex J udocisvel Chrislianis
    hsereticus,
    sive
    quodlibet
    449
    SERMOLXXI.
    450
    aliud babeat nomen erroris,
    non dictum
    est,
    Illeaut
    ille; sed, Qui
    dixeril verbumcontra
    Spiritum
    sanctum,
    id
    esi, blasphemaverit Spiritumsanctum,
    nonremil-
    tetur
    ei, neque
    inhoc
    swculo,neque
    in
    futuro.Porro
    au-
    temsi omnis error contrarius veritati et inimicusca-
    iholicre
    paci,
    sicut
    supra
    ostendimus,
    dicit verbum
    conira
    Spiritumsancium,
    nec (amen cessat Ecclesia
    ex omni errore
    corrigere alquecolligere, qui
    remis-
    sionem
    peccatorum
    et
    ipsumquemblasphemaverant
    accipiantSpiritum
    sanctum; putoquodgrande
    secre-
    lum tam
    magnoehujus quoestionis
    ostendimus. Lu-
    men
    ergo expositionis
    a Domino
    requiramus.
    CAPUT V.

    8.
    Quwslio
    omnium
    difficillima.
    Erigite itaque, fratres, erigite
    adme
    aures,
    adDomi-
    nummentes. DicoCharitati veslrse: forte in omni-
    bus sanciis
    Scripturis
    nulla
    major qusestio,
    nulladif-
    iicilior invenilur. Undeut vobis
    aliquid
    de me
    ipso
    fatear, semper
    in sermonibus
    quos
    ad
    populum
    ha-
    bui,
    hujusquseslionis
    diflicultatem
    molestiamque
    vi-
    tavi: non
    quia
    nihil haberem
    quod
    inde
    utcumque
    cogilarem; neque
    eniminre tanta
    pelere, quserere,
    pulsare negligerem
    : sed
    quiaipsi inieliigeiitire, qtioe
    mihi
    aliqiianiumaperiebatur,
    verbisad horamoccur-
    renlibus me
    posse
    sufficerenon
    pularem.
    Hodieau-
    temlecliones audiens,
    de
    qtiibus
    vobisesset sermo
    reddendus,
    cum
    Evangeliumlegeretur,
    ita
    pulsatum
    est cor
    meum,
    ut Deumcrederemvelle
    aliquid
    hinc
    per
    meumministeriumvos audire.
    9. Non omnem
    Spirilus blasphemiam
    irremissibilem
    esse. Prius
    ergo
    ul advertalis et
    inlelligaiis,
    admo-
    neo nondixisse
    Dominum,
    Omnis
    blasphcmiaSpiri-
    lus nonremittetur
    ; neque
    dixisse, Quid
    dixerit
    quod-
    cumque
    verburo conlra
    Spirilum sanclum,
    non re-
    niidelur ei :
    sed, Qui
    dixerit verbum. Illud enim si
    dixissset,
    nihil nobisomnino remaneret unde
    dispu-
    larc
    possemus. Quoniam
    si omnis
    blasphemia
    et
    omneverbum
    quod
    dicilur contra
    Spirilumsaiiclum,
    lionremilleretur hominibus
    ;
    ex nullo
    genere impie-
    taliseoruui
    qui
    dono Chrisli et sanclificationi Eccle-
    sire
    coulradicunt,
    vel
    Paganorum,
    vel
    J udreorum,
    vel
    quoruiulibet hacreiicoruni,
    nonnullorumetiamin
    ipsa
    Caibolica
    imperitorum, queiiiqiiam
    EcclesiaIucrare-
    tur. Sed absit ut hocDominus diceret :
    absit,
    in-
    quam,
    ut Veritas
    diceret,
    oniuem
    blasphemiam
    vel
    omneverbum
    quod
    conlra
    Spiritum
    sanclumdicere-
    tur,
    nonhabereremissionem
    , neque
    inhoc
    sseculo,
    neque
    in fuluro.
    CAPUT VI.

    10. Certam
    quamdam
    esse
    blasphe-
    miam irremissibilem. Exercere
    quippe
    nos voluit
    difliculiaie
    qusestionis,
    non
    decipere
    senleiitioefalsi-
    taie.
    Qua[iropier
    non est necesseut omnem
    blasphe-
    niiamvel omneverhuin,
    quod
    dicilur contra
    Spirilum
    sanctum,
    remissionem
    quisquam
    exisiimet non ha-
    berc : sednecesseest
    plane
    ut sit
    aliqua ljlasphemia
    el
    aliquod
    verbum,
    quod
    si dicatur coiura
    Spiritum
    sanctum,
    nullam
    unquam
    veniam
    remissionemque
    mereatur.
    Quia
    si omne
    acceperimus, quisnam pote-
    rit salvari?Si autemrursusnullum
    putaverimus,
    con-
    tradicimus Salvalori. Est
    crgo
    sinedubio
    nliqua
    bla-
    sphemia
    et
    aliquod
    verbum
    , quod
    si diclumfuerit
    contra
    Spirilum sanctum,
    non remittetur.
    Quod
    sit
    autemhoc
    verbum, quoeri
    a nobis Dominus
    voluit;
    ideo non
    expressit. Quseri, inquam, voluit,
    nonne-
    gari.
    Solent enim
    Scripiurse
    ita
    loqui,
    ut
    quando
    ali-
    quid
    sic
    dicilur,
    ut
    neque
    ex toto
    neque
    ex
    parte
    di-
    ctum(inialur
    ',
    nonsit necesseut ex lotofieri
    possit,
    ut et ex
    parte
    non
    intelligatur.
    Ista
    ergo
    sententia ex
    toto,
    id
    esl,
    universaliter
    pronuntiaretur,
    si dicere-
    tur,
    Omnis
    blasphemiaSpiritus
    non
    remittetur; aut,
    Qui
    dixerit
    qualecumque
    verbum conlra
    Spiritum
    sanctum,
    nonremiltetur
    ei, neque
    inhocsseculone-
    que
    infuturo. Ex
    parle autero,
    id
    est, parliculariler
    pronuntiaretur,
    si
    diceretur, Quocdamblasphemia
    Spiritus
    non remitletur.
    Quiaergo
    nec universaliler
    nec
    parliculariter
    enuntiala senlentia est
    (non
    enina
    dictum
    est,
    Omnis
    blasphemia Spiritus; aut, quse-
    dam
    blasphemia;
    sed laiitummodoindefinitedictum
    est, Spiritus blasphemia
    non remittetur: nec diclum
    cst, Qui
    dixerit
    quodcumqueverbum; aut, qui
    dixe-
    rit
    quoddam
    verbum
    ;
    sed
    indefinite, Qui
    dixerit ver-
    bum);
    non est necesseut omnem
    blasphemiam
    vel
    omneverbum
    intelligamus
    : sed necesseest
    plane
    ut
    quamdamblasphemiam
    et
    quoddam
    verbumvoluerit
    inlelligi Dominus; quamvis
    id
    exprimere
    noluerit. ut
    petendo, quserendo, pulsando,
    si
    qtiid
    recli
    inlelleclus
    acceperimus,
    non viliter habeamus.
    CAPUT VII.

    11. J LOCUS J oannis de certo


    quodam
    J udseorum
    peccalo.
    Hoc ut manifestius
    videatis,
    il-
    lud attendite
    quod
    ait idem
    ipse
    deJ udseis: Si non
    venhsemet loculus
    fuhsemeis, peccatum
    ttonhaberent
    (J oan.
    xv, 22). Neque
    enimitadictum
    est,
    utsineullo
    peccato
    omninovellet
    intelligi
    fuluros fuisse
    J udoaos,
    si nonvenisset et locutus eis fuissel. Plenos
    quippe
    invenit, oneratosque peccatis. Propter quod
    dicit:
    Venitead
    me,
    omnes
    qui
    laboratis el onerati estis
    (Mallh.
    xi, 28). Unde,
    nisi sarcinis
    peccatorum
    et
    transgressionibusLegis? Quoniam
    Lex
    subiniravil,
    ut
    abundarel delklum
    (Rom.
    v,
    20).
    Cum
    ergo ipse
    eliam
    alibi
    dicat,
    Non veni vocare
    juslos,
    sed
    peccalores
    (Mailh.
    ix,
    15); quomodo,
    si non
    venisset, peccaium
    non
    haberent,
    nisi
    quia
    senlentia istanec
    uniyersali-
    ter nec
    particulariter,
    sed indefinite
    pronuntiata
    non
    omne
    peccatumcogitinlelligi
    ?Sed
    plane
    nisi
    aliquod
    peccatum
    intellexerimus, quod
    non
    haberent, nisi
    Christusvenissel et locutuseis
    fuisset, falsam, quod
    absit,
    sentenliamesse diceremus. Non
    ergo ait,
    Si
    nonvenisSemet loculus fuissem
    eis,
    nullum
    pecca-
    tumhaberent: ne Veritasmenliretur. Necrursus de-
    finite
    dixit,
    Si non venissemet locntus fuissem
    eis,
    quoddampeccatum
    non haberent : ne
    pium
    studium
    parum
    exerceretur.
    In omni
    quippecopia Scriptura-
    rum sanclarum
    pascimur aperlis,
    exercemur obscu-
    ris : illicfames
    pellitur,
    hic fastidium.
    Quiaergo
    non
    est dictum,
    Pcccatumnullum
    haberenl;non perlur-
    bemur,
    cum
    peccatoresJ udseos,
    etiamsi Dominusnon
    venisset, agnoscimus.
    Sed tamen
    quia
    dictum
    est,
    Si
    non vemssem, peccatum
    non
    Itaberent;
    inde necesse
    1
    FossatcnsisMs.,diffiniatui:
    451
    S. AUGUSTlNlEPISCOPI 452
    est,
    eliariisi non
    omne, aliquod
    iamen eosexadventu
    bomini, quod
    non
    habebatU,
    contraxisse
    peccatum.
    lllud
    ipsumprofecloest, quod
    in
    proesenlemsibique
    loquenlem
    uon
    crediderunt, eumque
    inimicum
    depu-
    lanies,
    quoniam
    vera
    dicebat, insuper
    occiderunt.
    iloc
    peccatum
    tam
    magnum
    et
    horrenduni,
    si nonve-
    iiissetet loculuseis fuisset, ulique
    noii haberent. Si-
    cut
    ergo
    ibi cum
    audimus,
    Peccalumnon
    iiabercnl;
    non
    omne,
    sed
    aliquodpeccaiumintelligihius
    : i(ain
    hodiefnaleclionecum
    audimus,
    Spirilus
    blaspltemia
    twn
    rcmitletur;
    nonoinnem
    blasphemiam
    ,
    sed
    quam-
    dam
    ;
    elcuni
    audimus, Qui
    dicil verbumcontra
    Spiri-
    tum
    sancliim,
    iwnremtltetur
    ei;
    nonomne
    verbura,
    sed
    quoddaminlelligere
    debemus.
    12. De
    Spirilu
    sanciohic diclumesse. Namel hoc
    ipsumquod
    ail,
    Spirilus
    aulcm
    blaspliemia
    nonremit-
    telur; ulique
    nonomnis
    spirilus ,
    sed
    Spiritus
    sancti
    blaspheniiam
    neccsseest
    intelligamus. Qtiod
    elsi
    pla-
    niusalibi uon
    diceret, quis
    lamvccors
    esset,
    ut aliud
    inlelligeret?
    Secundumhahc
    rcgulam
    locutionis,
    ct
    illud
    accipitur
    : Nisi
    quis
    rcnalus
    fueril
    ex
    aqua
    et
    Spi-
    ritu
    (J oan. in, 5).
    Noncnini ait
    ibi,
    Et
    Spiritu
    san-
    clo : cl lainenhoc
    inlelligilur.
    Nec
    quoniaradixit,
    cx
    aqua
    el
    Spiritu,
    oninem
    spirituraquisquaminlelligere
    cogitur. Qiiocirca
    cum
    audis,
    Spirilus
    aulem bta-
    splieniia
    noii
    remiltelur;
    sicul non omnem
    spirilum,
    ita non omnis
    spirilus blasphemiani oportet
    acci-
    piaS.
    CAPUTVIII.

    15.
    Evangelistw
    alii dehacrecon-
    sentkntescumMallhmo.Audire
    jam
    vellevos
    video,
    quoniam
    nonesl
    omnis, qurenam
    sit illa
    blasphemia
    Spirilus, quse
    non
    remittetur;
    et
    quod
    sit verbum
    ,
    quoniam
    non est
    omiie, quod
    si dicluro fueril conlra
    Spifilum
    sanclum
    ,
    non
    reniittclur, neque
    in hoc sro-
    culo, neque
    iufuluro. J amet
    cgo
    vellem
    dicere, quod
    iiUenliSsime
    exspectalis
    audire: sedTolerate
    aliquan-
    tas
    majoris diligcntisemoras, donec, adjuvante
    Do-
    iiiiiio,
    toiuro
    qund
    occurrit
    expediam.
    Alii
    quippe
    duo
    cvangelisin:,
    Mnrcuset
    Lucas,
    cumde hac re
    loque-
    icniur,
    non
    dixeruiit, blaspheroiani,
    seuverbum: ut
    iiilciligcriTuus
    noii omneni
    blasphemiam,
    sed
    quam-
    dani; nec verbuni
    onine,
    sed
    quoddam. Qttidergo
    dkeiuiii?
    Apud
    Maieuni iia
    scriplura
    est: Amendko
    r. bis.
    qiwniam
    omitiadimitlentitr
    filiis
    Iwinhium
    peccata
    el
    blasphemiw,quibusblasphemaverint:
    qui
    aulembla-
    sphemuveril
    in
    Spiritumsanclttm,
    nonhabetremhsio-
    >icminwiernum
    ,
    sedreuserit mlernidelkli
    (Marc. iu,
    28,
    29). Apud
    Lucamila: Omnis
    gtii
    dkil verbumin
    i
    "liinni
    hominis,
    remittelurei: ei autem
    qui
    in
    Spiritum
    stmctum
    blasphemaverit,
    nonremillelur
    (Luc. xn, 10).
    Nuiuqtiidpropter
    nonnullamverboruin
    diversitatem
    i'.ccditur ab
    ejusdem
    veritatesententise?Nam
    neque
    alia causa est cur
    Evangelislre
    eadem non eodem
    ii odo
    dicant,
    nisi ut inde
    discamusres
    verbis,
    non
    rebusverba
    prscponere, nihilqito
    aliud in
    loquente
    quaerere,
    nisi
    volunlalem, propler quaro
    insinuandam
    verba
    promuntur. Quid
    enimadrem
    interest,
    ulrum
    dicatur, Spirilus blasphemia
    tion
    remilletur;
    andica-
    tur, Qut
    blaspltemaverit
    in
    Spiritum
    saitctum,
    nonei
    remiiteiur? Nisi forte
    quod
    eaderii fes
    apeftiiis
    isto
    modo
    quam
    illo
    dicitur,
    et alium
    evangelisiam
    nonde-
    struil
    alius,
    sed
    exponit. S.piriius
    auiem
    blasphemia,
    clausedictum
    est; quia
    non
    expressumest, cujus
    spiritus.
    Nonenim
    quicumqucspirilus, Spiritus
    san-
    ctus est. ttem
    polest
    dici
    spiritus blasphemia,
    cum
    spiriluquisqueblasphemat: quomodopotestdici spi-
    ritus
    oratio,
    cum
    spiriiu quisque
    orat. Unde dicit
    Apostolus
    : Orabo
    spirilu,
    oraboel menie
    (I
    Cor.
    xiv,
    15).
    Curaverodictum
    est, Qui blasphemaverit
    in
    Spi-
    ritum
    sancium,
    illse
    ambiguilates
    solutresunl. Item
    quodscriplumesl,
    Nonhabelremissionemm
    wlernum,
    sedreus erit wlemi
    delicii; quid
    est
    aliud, quam
    id
    quod
    secundumMaKhoeum
    legitur,
    Nonremiltetur
    ei,
    neque
    inhocsmculo
    , nequeinfuluro
    ?Aliis
    quippe
    ver-
    bis et alio
    loquendi
    modo eadem
    ipsa
    est
    expressa
    sentenlia. El
    quod
    esl
    apud Mallhreum, Qui
    dixerit
    verbutnconlra
    Spiritum sanclum,
    ne aliud
    aliquid
    quamblaspheniiaminteUigeremusplanius
    alii dixe-
    runt :
    Qui blasphemaveril
    t
    Spirilum
    sanclum.Eadem
    lamenresabomnibusdiclaesl: nee
    aliquis
    eoruma
    loquenlis
    volunlate
    discessU, propler quam
    inlelli-
    gendam
    verba
    dicuntur, scribuntur, legun(ur<,
    au-
    diuntur.
    CAPUT IX.

    14.
    Difficultas
    inverbisMarci. Sed
    ait
    aliquis
    : Ecce
    accepi
    et
    iuteilexi, quia
    cum dici-
    lur
    blaspliemia,
    nec
    exprimitur
    omnisaut
    quscdam,
    pOtestqusedamintelligi,
    aut
    omnis;
    sednon est ne-
    cesseul
    omnis;
    ntsi autem
    qusedamintelligatur,
    fal-
    sumesl
    quod
    dicilur: ilaet verbum si non dicatur
    omne,
    seu
    quoddam,
    non est necesseut omneinlcl-
    ligatur;
    sed nisi vel
    quoddam
    ftierit
    intelleclum,
    nullomodo
    po(est
    verumesse
    quod
    dicilur. Sed ubi
    legitur, Qui blasphemaveril,quomodointelligoquam-
    dam
    blasphemiam,
    ubi non
    legitur blasphemia;
    vel
    quoddamverbum,
    ubi non
    legitur verbum,
    sed tan-
    quamgeneraliter
    dici
    videtur, Qui Mcisp/temcnieni?
    Huiccontradiciioni sic
    respondemus
    :
    Quia
    eliamhic
    si diceretur,
    Qui blasphemaverit quamcumque
    bla-
    sphemiam
    in
    Spiritum
    sanclum
    ,
    nihil esset cur ali-
    quamblasphemiamqurerendampuiaremus, quando
    omnem
    intelligere
    deberemus: sed
    quia
    omnis non
    potestintclligi,
    ne
    Pagnnis,
    J udreis
    , hrereticis,
    om-
    nique
    hominum
    goneri, qui
    diversiserroribus etcon-
    (rndictionibussuis
    blnspbemnnt
    in
    Spiritumsanclum,
    spesremissionis,
    si se
    correxerint, auferatur;
    reslal
    utique
    ul ineo
    quodscriptumest, Qui
    blasphemaverit
    in
    Spirilum
    sanclum,
    nonhabetremissioneminwler-
    niim,
    ille
    inlelligatur qui,
    non omni
    modo,
    sed
    co niodo
    blasphemaveril,
    ut ei
    nunquam possit
    ignosci.
    CAPUT X.

    15. Tenlaiio
    duplex.
    Sicut cnimin
    eo
    quod
    dictum
    est, Deusneminemlenlut
    (J acobi
    t, 15),
    non
    onini,
    sed
    quodam
    tenlalionis inodoDeusnemi-
    nem lenlare
    iulelligendus
    esl : ne falsumsit illud
    quod scriptum est,
    Tenlat vos DominusDeusvester
    (Deut.
    xiu
    ,
    5);
    el ne Chrislum
    negemus Deuin,
    yel
    dicamusfalsum
    Evangelium,
    ubi
    legiriiusquiairiter
    rogabat discipulum
    lenlaiis
    eum,
    ipse
    auletti sciebm
    455
    SERMOLXXl. 454
    qttirtesset
    facturus(J oan. vi,
    5
    , 6).
    Esl enimtenlntio
    adducens
    peccalum, qua
    Deus neniinemtental: et
    esr tehtatio
    probaris
    fidem
    ,
    qua
    el Deus tentaredi-
    gnatur.
    Ilaciiin
    audihiuS, Qui blasphemaverit
    in
    Spi-
    jiratti
    sttitciuih,
    honomne
    blasphemaiidi genus
    debe-
    miis
    occipefe,
    sicutnecibi omnetentandi.
    16. Salus credenti el
    baptizalo promhsa.
    Item
    cum
    audimus, Quicrediderit,
    et
    baptizalusfuerii,
    salvus
    eril
    (Marc. xvi,
    16
    )
    : non
    utiqueintelligimus
    eo mo-
    do
    credehtem, quo
    el dmmonescreduntetcontremhcunt
    (
    J acobiM,
    19
    )',
    nec in eo numero
    baptizalos,
    in
    quo magus
    Simon
    baplizari potuit (
    Act.
    viii,
    15
    ),
    sedsalvusesserion
    poluit.
    Sicut
    crgo
    curti
    dicefet,
    Qui
    crediderilel
    baplizdlusfuerit,
    salvus
    erit,
    rtonomnes
    credentes
    etbapiizatos,
    sed
    quosdam
    inluebatur;
    in
    eascilicetconstitutos
    fide,
    qureApostolodistinguente,
    perdilectiondmoperalur(
    Galat.y,
    6
    )
    : ila
    cumdixit,
    Qui blaspliemaverit
    in
    Spirilum
    sahclum,
    nonhabelre-
    tmssionemin wlernum;
    non
    omnem,
    sed
    queindam
    blasphemanlis
    in
    Spiritum
    sancium inlendebat rea-
    lum, quoquisquis
    fuerit
    obligatus,
    nulla
    unqtiam
    re-
    missionesolvetur.
    CAPUT XI.

    17. Modus
    quidam
    manducandicar-
    nciiiChristi
    proprius pioruth.
    lllud ctiani
    quod ait,
    Qui
    manducal carhem
    tneam,
    el bibil
    sanguinemnieiim,
    ih
    memdnel,
    el
    ego
    in illo
    (J oan. vi,
    57
    ) ; quomodo
    inlellecturi sumus?
    Nuniquid
    eliam illos hic
    poleri-
    mus
    accipere,
    de
    quibus
    dicit
    Aposlolusquodjudicium
    sibi manducent el bibant
    (I Cor.xi,
    29
    ) ;
    cum
    ipsam
    carnem
    manducent,
    et
    ipsumsanguincm
    bibant?
    Numquid
    et J udas
    magistri
    vendilor ct traditor im-
    pius, quamvisprimumipsum
    manibus
    ejus
    confectum
    Sacramenlumcamis et
    sanguiuisejus
    cuni cseteris
    discipulis,
    sicut
    aperlius
    Lucas
    evangelista declarat,
    manducnret et biberet
    (Luc.
    Xxu,
    21
    ),
    iiinnsil in
    Christo,
    aul Christusineo? Taroiniilii
    deuique, qui
    vel cordefittocarnemiflamninnducnni ct
    sniignineiii
    bibunt, vel cummauducaverinl et
    bibcriui, apnsiatre
    fiunl, numquid
    nianent in Chrislo
    ;
    aut Chiislus in
    eis? Sed
    profectoest quidammodus
    manducandiillam
    cafnehi,
    et bibendi illum
    sanguinem, quo
    modo
    qui
    manducaveritet
    biberit,
    iuChristo
    manei,
    et Clnislus
    iheo. Ntm
    ergoquocumque
    niodo
    quisquam
    mandu-
    cavefit carnem
    Chrisli,
    e( biberit
    sanguineni Chrisli,
    nianetin
    Chrislo,
    et inilloChristus
    ;
    sedcerio
    quo-
    dam
    modo, quem
    modum
    utiqueipsevidebat, quan-
    doistadicebat. Sic
    igitur
    et ineo
    quod ail, Qtti
    blas-
    phemaverit
    in
    Spirilum
    sanctum,
    nonItabetremhsionem
    iitcelernum,
    non
    quocumque
    modo
    blasphemaverit,
    reusest
    hujus
    irreniissibilis
    delicti;
    sedmodo
    quodam,
    quem
    nos
    quoerereatque intelligerevoluit, qui
    hanc
    sententiamveram
    terribilcmquedeprompsil.
    CAPUT XII.18.
    Aggredilur
    solulionem
    qumslio-
    nh.Trinilas Deus.
    Quisnam
    sitautem isle
    blasphe-
    mandi
    modus,
    vel
    polius immoderalio,
    qusenani
    sit
    isla
    blasphemia,
    et
    quod
    sit verbumcontra
    Spirilum
    sanctum
    ; jam, quaniumexislimo, ipse
    ordo
    posiulal
    ul
    dicamus, vestramqueexspectaiionemlamdiu,
    sed
    neecssariodetentam,
    non ulteriusdifferamus.
    Noslis,
    charissimi,
    inilla.invisibili et
    incorruplibili
    Trinita-
    (e,
    quam
    fides noslra et catholica Ecclesia tenet et
    proedical,
    DeumPalrem non
    Spirilus
    sancli Patrem
    esse,
    sedFilii
    ;
    et DeumFiliumnon
    Spiriius
    sancli
    Filium
    esse,
    sed
    Patris;
    Deumauleiri
    Spiritiim
    san-
    ciiimnonsolius
    Patris,
    aut soliusesseFilii
    Spiritum,
    sedPatris et Filii. Et hanc
    Triniiatem, quaihvis
    ser-
    vala
    singularumproprietate
    et substaiuisf
    1
    persona-
    rum
    ;
    lamen
    propter ipsam
    individuamet
    insepara-
    bilem
    seternitatis, veritatis,
    bonilatis essenliamvel
    naturam,
    nonessetres
    deos,
    sedunumDeum.Ac
    per
    hoc
    pro captunostro,
    quanlum
    is(a
    per speculum
    etin
    oeniginate, prsesertim(alibus, quales
    adhuc
    sumus,
    videreconceditur;
    insinuatur nobisin Patre auctori-
    tas,
    inFilio
    nativitas,
    in
    Spiritu
    sancloPalris
    Filiique
    communitas,
    intribus
    oequalitas.Quodergo
    comniune
    est Patri et
    Filio, per
    hocnosvoluerunt haberecom-
    munioiiemel inter noset
    secum,
    el
    per
    illuddonum
    nos
    colligerein
    unum
    quod
    ambohabent
    unum,
    hoc
    esi, per Spiritum
    sanctumDeumet donumDei. In
    hocenimreconciliartiur
    divinitali, eaque
    delectamur.
    Nam
    quid
    nobis
    prodesset quidquid
    boni
    nossemus,
    nisieliam
    diligeremUS?
    Sicut autemveritate
    discimus,
    ila charitaie
    diligimus;
    ut et
    plenius cognoscamus,
    et beati
    cognito perfruamur.
    Charitas
    porro
    diffusa^
    est incordibusnostris
    per Spirilumsanctum,
    quida-
    tus cst nobis
    (
    Rom.
    v,
    5
    ).
    Et
    quiapeccalis
    alicna-
    bamur a
    possessione
    verorum
    bonorum,
    charilas co-
    operit
    multitudinem
    peccalorum(I
    Petr.
    iv,
    8
    ).
    Est
    ergo
    Pater Filioveritali
    origoverax,
    et Filiusde ve-
    raci Pntre orla
    veritas,
    et
    Spiritus
    sanctus a Patre
    bono et Filio bono effusabonilas : oninium est
    aulemnon
    imprtrdivinilas,
    necseparabilis
    unilas.
    19. Peccatorumremhsiodalur
    per Spirituin
    san-
    clum.Ignis,
    iribulatio.
    Ignis, Spiritus
    sanctus.Pririium
    ergo
    in
    nos,
    ad
    nccipiendain
    vitam
    oeternam,
    qu;e
    hi
    novissiino
    dabilur,
    de bonitate Dci niuntis venit ab
    inilio
    fidei,
    rcmissio
    pcccatorum.
    Illisenim mancnii
    btis, nianent
    quodam
    modoinimiciiheadversusDciiiii.
    etab illo
    alienatio, qurc
    nnostro mnloest :
    quoiiinii.
    non
    meiUiliirScripturn,dicens,
    Peccalaveslra
    separant
    inlervosel Deum
    (
    Isai.
    LIX,2).
    Non
    itnipie
    nobisin-
    fcrt bona
    sua,
    nisi auferat malanostra. Et in
    lanliim
    illa
    crcscunl,
    in
    qiianiuin
    isia minuitniur : nec illa
    perficieiUur,
    nisi istafininntur. J nmvero
    quod
    Donii-
    nusJ esus sicin
    Spiritu
    sancto
    peccaladimitiii,
    queiu-
    adniodum
    inSpiritusanclodscraones ejicit,
    hinc iniel-
    ligi polest, quod posleaquam
    resurrexit a
    morluis,
    cum dixisset
    discipulis suis, AccipileSpiritum
    san-
    ctum;
    continuo
    subjecit,
    Si cui dimiserilis
    peccala,
    di-
    mittentur
    illi;
    si cui
    lenuerilis,
    ienebunlur
    (
    J oan.
    xx,
    22, 25).
    Nam et illa
    regeneratio,
    ubi fu
    omnium
    proeteritorum
    remissio
    peccatorum,
    in
    Spirilu
    sanclo
    fil,
    dicenle
    Domino,
    Nisi
    quis
    renalus
    fueril
    ex
    aqua
    et
    Spirilu,
    non
    potesl
    inlroirein
    regnum
    Dei
    (Id. m, 5).
    Sedaliud
    est,
    nasci de
    Spirilu; aliud,
    pasci
    de
    Spiri-
    tu: sicut aliud
    esl,
    nasci de
    carne, quod
    fit cum
    pa-
    rit
    maicr;
    aliud
    est, pasci
    de
    carne, quod
    fit cum
    lactal
    infantem,
    ad hocconversumut cum
    voluplale
    1
    ColberlinrebibliothecreMs.notatus
    821,
    cl subststen-
    lia.
    455
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    459
    biberet,
    unde natus est ut
    viveret;
    ut inde
    accipiat
    vivendi
    alimentum,
    unde
    accepit
    nascendi initium.
    Primum
    itaque
    credendum
    l
    beneficiumest
    benigni-
    latis Dei in
    Spiritu
    sanelo remissio
    peccatorum.
    Unde
    ila
    coepit
    et
    proedicatio
    J oannis
    Baplisloe,qui proecur-
    sor Domini missus est. Sic enim
    scriplum
    est: ln
    diebus autemillis venil J oannes
    Baptisla, prwdkans
    indeserlo
    J udmw,
    eldkens : Pwiiiieniiam
    agile; appro-
    pinquavit
    enim
    regnumcwtorum(Mallh.
    iu, 1,2).
    Ilinc et
    ipsiusDomini, quod
    ila
    Iegitur:
    Exinde
    cwpit
    J esus
    prmdkare
    etdicere:
    Agilepmnitenliam; appro-
    pinquavit
    enim
    regnum
    cwlorum
    (
    Id,
    IV,
    17
    ).
    Aitau-
    temJ oannesinler coetera, quse
    Iocutusest adeos
    qui
    venerunt,
    ut ab illo
    baptizarentur
    :
    E<joquidem
    vos
    baplizo
    in
    aqua
    in
    pwnUenliam
    :
    qui
    atilemvenluntsest
    posl me,forlior
    meesl, cujus
    nonsum
    digttus
    calceamen-
    la
    porlare
    ;
    ipse
    vos
    baptizabil
    in
    Spirilu
    suncloel
    igni
    (
    Id.
    lti,
    11
    ).
    Ail et Dominus: J oannes
    qttidcmbaplt-
    zavil
    aqua,
    ros aulem
    baptizabimini Spirilu sanclo,
    quemaccepluri
    eslisnon
    posl
    mulloshos
    dies, usque
    ad
    Pcniecoslen
    (
    Act,
    l,
    5
    ). Quod
    autemdixit
    J oannes,
    Et
    igiii, quainvis possit inlelligi
    et
    tribulatio, quam
    pro
    nomiiie Christi credentes fuerant
    perpessuri
    ;
    tameii nou ab rc
    cst,
    eiundem
    Spirilum
    sanclum
    etiam nomine
    ignissignificatum
    videri.
    Propter quod
    el in advenlu
    ejus
    dictumest: Vismsunl illis
    linguw
    divhm,
    velul
    ignis,qui
    et insedit
    super unumquemque
    corum(
    Id.u, 5).
    Hinc el
    ipse
    Dominusait :
    Ignem
    venimilfereintnundum
    (
    Luc.
    xn,
    49
    ).
    Hincet
    Apo-
    stolus ail :
    Spiritu fervenles(Rom. xn, 11)
    :
    quo-
    iiiamiiinefervet cbarilas. Dilfunditur
    quippe
    incor-
    dibui nostris
    per Spiritumsanclura, qui
    daluscst no-
    bis. Cui fervori conlrarium
    es(, quod
    Dominus
    ait,
    Rcfrigescel
    chaiitas mullorum
    (
    Matth.
    xxiv,
    12
    ).Scd
    perfecla
    cbarilas
    perfeclum
    donumesl
    Spirilus
    san-
    cii. Prius est aulemillud
    quod
    ad remissionem
    perti-
    net
    peccalorum
    :
    pcr quod
    benefieiumeruimur de
    po-
    teslale lenebrarum
    (
    Coloss.
    i,
    15
    ),
    et
    princepshu-
    jtts
    niuudi millilur foras fidenoslra
    (
    J oan,
    xn, 51),
    qui opcralur
    inliliisinfidelitalis
    ( Ephes.u,
    2
    ),
    nulla
    vi aliaanisi socieiateel
    obligalione peccati.
    In
    Spi-
    rilu eiiim
    sanclo, quo
    inunum Dei
    populuscongrega-
    utr, cjicilur spiritus
    imiiiuudus, qui
    inse
    ipsum
    di-
    viditur.
    20.
    impomitentia, peccalum
    in
    Spiritttm
    san-
    cium. Contra hoc donum
    gratuitum,
    contra istam
    Dei
    gratiaro loqtiilur
    cor
    impceniiens. Ipsa ergo
    impoenilciiiiaest
    Spirilus blaspbemia, quse
    non re-
    liiitieiur
    ncqnein
    hoc
    sceculo,
    neque
    infultiro. Con-
    tra
    S;.iri(um
    enini
    sanctum, quo baplizantiir quo-
    iiini
    peccala
    oronia
    diiiiitlunlur,
    et
    quein accepit
    Ecclcsia,
    ul cui dimiseril
    peccala,
    dimiitantur
    ei,
    vcrbiimvaldemaluinet nimis
    inipiutn,
    sive
    cogitatio-
    nc,
    sive cliam
    lingua
    sua
    dicit,
    qitempatientia
    Dei
    1
    Lov., credenlium; repugnanlibus
    aliiseditiset Mss.
    libris. Er.
    Lugd.
    ven. EditioniLov.
    suffraganlur.
    Altera
    Lov.
    edilio,
    scilieetParisiiscxcusa
    (614,
    inlextu
    fert,
    cre-
    dendum,
    ctin
    margine,
    credentium. M.
    1
    Lov.,
    nutlaaliare. Creterifere libri carent
    particula,
    re; cuj'is
    tameii loco FossatensisMS.ct
    Eiicvpius
    ba-
    bent,
    w.
    cum ad
    pcenUeniiamadducat,
    ipse
    secundum
    dnri-
    tian)cordissui
    etcorimpoeniiens thesaurizatsibi iram
    indie iroeel revelaiionis
    justi judicii Dei,
    qui;reddet
    unicuique
    secundum
    operaejus (
    J ROI.
    H,
    4-6
    ).
    Hsec
    ergoimpoenitentia;
    sic enimuno
    aliquo
    nomine
    pos-
    sumus
    utcumque appellare
    ct
    blasphemiam,
    et ver-
    bum conlra
    Spiritum sanctum, quod
    remissionem
    non habetin oelernum:
    lisec,inquam, iinpoeiiitenliam,
    conlra
    quam
    clamabant et
    proeco
    et
    judex, dicentes,
    Pwnilentiam
    agite, appropinquavil
    enim
    regnum
    cwto-
    rum
    ;
    conlra
    quam
    Doroinusos
    evangelicre prsedica-
    tionis
    aperuit,
    et contra
    quam ipsum Evangelium
    in
    toto orbe
    prsedicandum
    esse
    prsedixit;
    ubi
    postea-
    quam
    resurrexit a
    morluis,
    ait
    discipulis, Oportebat
    pali Cltristum,
    el
    resurgere
    a
    motiuislerlio
    dk,
    et
    prm-
    dicari innomine
    ejuspwnilenliam
    et
    remhsisonem
    pec-
    calorum, per
    omnes
    genles,incipienlibus
    ab
    J erusalem
    (Luc. xxiv, 46,47 )
    : hsec oninino
    impceniteiitia
    non
    babet
    remissionem, neque
    inhoc
    sreculo,
    neque
    in
    fuluro; quiapceniteutiaimpetrat
    remissionem
    in.
    hoc
    sseculo,
    quse
    valeat in futuro.
    CAPUTXIII.

    21. Denutlo
    desperandum
    esl
    inprm-
    senti vita,
    Sed ista
    impoenitentia
    vel cor
    impceni-
    (ens
    quamdiu quisquc
    in hac carne
    vivit,
    non
    polest
    judicari.
    De nullo enim
    desperandum est, quamdiu
    patienlia
    Dei ad
    pcenilentiamadducit,
    nec dehacvita
    rapit impium, qui
    non morlemvult
    impii, quantum
    ut revertalur etvivat
    (Ezech. xvm,
    25). Paganus
    est
    hodie: undc
    scis,
    ulrumsil fulurus crastino Christia-
    nus? J udseus infidelisest hodic :
    quid
    si cras
    credat
    in Christuro?
    Hxrelicus est hodie:
    quid
    si cras se-
    quatur
    calholicam verilalem?
    Schismaticus esl ho-
    dic ;
    quid
    si cras
    amplectatur
    caiholicam
    jiacem?
    Quid
    si
    isti, quos
    in
    quocumquegenere
    erroris
    notas,
    ct
    (anquaindesperalissimosdnmiias,antequam
    finiant
    istnmvitam
    , agant poenitentiam,
    et inveniaiitveram
    vitamin futuro?
    Proinde, fralres,
    eliamadhocvos
    admoneal, quod
    ail
    Aposlolus
    : Nolite anle
    letnpus
    quidquamjudkare (1
    Cor.
    IV,
    5).
    Ilrecenim
    blaspbe-
    mia
    Spiritus,
    cui
    nunquam
    est ulla remissio
    (quam
    non omiiem
    ,
    sed
    quamdam intellexirous,
    eamque
    perseveraiitem
    duritiamcordis
    impoenitentis
    vel dixi-
    rousvel
    invenimus,
    vel eliam
    quantumexislimamus,
    ostendimus),
    non
    potestin quoquam,
    ut
    diximus,
    dum
    inhac adhucvita
    est, deprebendi.
    22.
    Objectio
    diluitui:

    Quod
    non
    ideo
    videatur
    absurdum
    ,
    quia
    cumhomo
    usque
    infinem
    hujus
    vilse
    in dura
    impceniieiuia
    perseverans,
    diu
    muliumque
    loqualur
    adversushanc
    grnlinmSpirilus sancti;
    Evau-
    gelium
    lamenlam
    longam
    conlradiciionemcordis im-
    poanitentis,
    quasi
    breve
    aliquid, verbum
    appellavii,
    dicens :
    Qukumque.
    dixeril verbumcontra Filium ho-
    minis
    ,
    reniiltelurei:
    qui
    aulemdixerit conira
    Spirilum
    sanclum
    ,
    nonremillelur
    ei, neque
    inhocswculo
    , neque
    in
    futuro.
    Hsecenim
    quamvisprolixasit,
    et
    plurimis
    verbis
    cqntexla et
    produclablasphemia;
    solet tanien
    Scriptura
    etiammulta verba verbum
    appellare.
    Ne-
    que
    enimunumverbumlocutus est
    quicumque pro-
    phcta,
    et lanieii sic
    legitur
    : Verbutn
    quodfdctum
    est
    ndillutii vcl illum
    prophelam.
    El
    Apostolus
    :
    Presby-
    4S7
    SERMOLXXI.
    438
    teri, inquit, dupiici
    lionoreIwnorenlur;
    maximequi
    la-
    borantinverboetdoctrina
    (I
    Tim.
    v, 17).
    Non
    ait,
    In
    .verbis; sed,
    inverbo.Etsancius J acobus :
    Estote,
    in-
    quit, factoresverbi,
    etnonaudilorestanlum
    (J acobi i,
    22).
    Nonait et
    ipse, Verborum; sed,
    verbi:
    quamvis
    tam multaverbade
    Scripturis
    sanclis in ecclesiace-
    lebriter et soleraniler
    legantur, dicantur,
    audiantur.
    Sicut
    ergo quantocumque tempore quisquis
    nostrum
    in
    proedicandoEvangeliolaboraverit,
    non verborum
    ,
    sed verbi dicilur
    proedicator;
    et
    quanlocumque
    tem-
    pore quisquis
    vestrumnoslram
    prsedicalionem
    dili-
    genter atque
    instanler
    audierit,
    nonverborum
    ,
    sed
    verbi audiendi studiosissimus
    nuncupatur
    : iia eo
    more
    quo Scripturseloquunlur ,
    et
    quem
    novit eccle-
    siastica
    consuetudo, quisquis
    universasua vita
    , qua
    istam
    gerit
    carnem
    ', quantalibet J ongitudine pro-
    tcndatur, qusecumque
    verbavel orevel sola
    cogita-
    lioneIocutusfueritcorde
    impoenitenli,
    contra remis-
    sionem
    peccaiorumquoe
    fit in
    Ecclesia,
    vcrbumdicit
    contra
    Spiritum
    sanctum.
    25. Omnisalia
    btasphemia,
    dimisso
    peccato
    in
    Spiri-
    tum
    sanctum, dimittitur, qnare.
    Ideo aulern non
    solum verbum
    quod
    dictuin fuerit contra Filium ho-
    minis,
    sedomne
    prOrsuspeccatum
    et
    blasphemia
    re-
    milletur hominibus
    ; quia
    ubi hoc
    peccalum
    nonfue-
    ril cordis
    impoaniienlis
    contra
    Spirilumsanctum,
    quo
    inEcclesia
    peccata solvuntur,
    cuncta aliadimillun-
    lur.
    Quomodo
    autemhoc
    dimiltetur, quod
    eliamre-
    missionem
    impedil
    aliorum? Omnia
    ergo
    dimitluntur
    eis,
    in
    quibus
    hoc nonest
    quodnunquam
    dimitielur
    :
    in
    quibus
    est
    autem, quoniam
    2
    hoc
    nunquam
    dimilti-
    tur,
    necalia
    dimitluiilur; quia
    omniumremissio vin-
    culo istius
    impeditur.
    Non
    ergo propterea quicumque
    dixerit verbumconlra Filium
    bominis,
    remiltetur
    ei,
    qui
    aulemdixerit conlra
    Spiritum
    sanclum,
    non re-
    milletur; quia
    in Trinitate
    niajor
    csl Filio
    Spiritus
    sanctus, quod
    nullus
    unquam
    vel hocreticus dixit:
    scd
    quoniam quisquis
    reslilerit
    veritati,
    el
    blasphe-
    mavcrit
    verilatem, quodestChristus,
    eliam
    post
    lan-
    lamsui
    prsedicationemapudhomines,
    ul Verbumcaro
    lieret,
    el habiiaret in
    nobis, quod
    est Filius
    hominis,
    idem
    ipse
    Christus
    ,
    si non dixerit verbum illudcor-
    dis
    impcenilentis
    conlra
    Spirilum
    sanctum
    ,
    de
    quo
    diclum
    cst, Qui
    nonrenatus
    fueril
    ex
    aqua
    el
    Spiritu
    (J oan. in, 5);
    et de
    quo
    item diclum
    est,
    Accipite
    Spirilumsanclum;
    si cui dhniseritis
    pcccala,
    dimillun-
    tur ei
    (Id.
    xx
    , 22):
    id
    esl,
    si
    poenitueriteum,
    acci-
    piel per
    hoc donum remissionem oninium
    peccato-
    rum,
    simul et
    hujus, quod
    verbumdixit conlra Fi-
    lium
    hominis; quiapeccatoignornnlice
    siveconluma-
    ciscvel
    cujuscumqueblasphemioe,
    nonaddidit
    pecca-
    tum
    impcenilentise
    conlradonumDei et
    gratiamrege-
    nerationis vel
    reconcilialionis, quse
    fit in Ecclesia in
    Spirilu
    sancto.
    CAPUTXIV.

    24. NonideoFilii
    blasphemiamfaci-
    lius
    quamSpirilusremilli, quia
    illeminoresl in
    quan-
    lum homo. Proinde nec illud seiiliendum
    esl, quod
    '
    Eugypius
    et tossatensis
    Ms.,quam
    inisla
    gerit
    carne.
    %
    SicMss.At
    editi,quomodo.
    quidampuiaiit,
    ideoremitti verbum
    quod
    dicitur con-
    (
    IraFilium
    honiinis,
    non
    rcmiui autcin
    quod
    dicitur
    conlra
    Spiriiumsanctum,
    quiapropter
    susceptam
    car-
    nemfactus est Filius
    hominis
    Christus; qua
    carne uli-
    cpiemajor
    est
    Spiritus sanctus, qui substanlia
    pro-
    pria oequalis
    est Palri et
    unigenito
    Filio
    secundum
    ejus
    divinilalem, secundum
    quam
    et
    ipseunigenitus
    i?
    Filius
    oequalis
    est Patri et
    Spiritui sancto. Nam si
    hoc
    proplerea
    diclum
    esset, profecto
    deomni
    coctera
    blasphemia
    laceretur,
    ut hoeesola
    remissibiiis videre-
    '
    lur
    l, quoe
    contra
    Filium hominis
    dicitur,
    quasi
    cum
    horao solus
    putatur.
    Cumvero
    proeniissumsit,
    Omne
    peccakim,
    el
    blusphemiaremitletur
    hominibtts; quod
    eliam
    apud
    alium
    evangelistam
    ita
    positumest,
    Omnia
    dimiltenlur
    filiis
    hominum
    peccata
    et
    blasphemim, qui-
    bus
    btasphemaverinl
    :
    proctil
    dubio et illa
    blaspbemia
    quoe
    eontra
    Palrem
    dicitur,
    ista
    generalitate
    conclu-
    ditur;
    et lamenhsecsola
    irremissibilis
    definitur,
    quse
    dicitur contra
    SpirUumsanclum.
    Numquidnam
    e( Pa-
    ter formamservi
    accepit, qua
    sit
    major Spiritus
    san-
    ctus? Non
    ulique
    : sed ideo
    post universalemcom-
    memorationem
    omnium
    peccatorum
    omnisque
    bla-
    sphemise,
    eminentius voluit
    exprimere blasphemiam,
    quse
    dicitur conlra Filiuni
    hominis; quia
    etiamsi in
    illo
    peccato
    fuerinthomines
    obligaii,
    quod
    conimciiio-
    ravit,
    ubi
    ail,
    Si nonvenissemel loculuseis
    fuissem,
    peccalum
    nonhaberent
    (J oan. xv,
    22)
    :
    quod
    etiamin
    Evangelio
    secundumJ oannem valde
    grave
    oslendit
    esse
    peccatum,
    ubi ail dc
    ipsoSpiritu
    sancto,
    cum
    eumsemissurumesse
    proniilieret,
    Ille
    argttet
    mun-
    dumde
    peccato,
    et de
    juslilia,
    et
    judicio;
    de
    peccato
    quidem, quia
    noncrediderunt in me
    (Id. xvi, 8,
    9)
    :
    lamen si non dixerit illacordis
    impocniteiitis
    duritia
    verbumcontra
    Spiritum sanctum,
    eliam hoc
    quod
    dJ ctumesl conlra Filiumhominisremiltelur.
    CAPUTXV.

    25. Peccala dimilteretotiusestTri-
    nitatis. Ilic for(assis
    aliquis quoerat, uirum tan-
    tunnnodo
    Spirilus
    sanctus
    peccaladimittat,
    an et Pa-
    ter et Filius.
    Uespondemus, quod
    et Paier ct Filius.
    Ipse
    enimFilius de Patre dicit : Si
    dimhcrilis
    peccata
    hominibus
    ,
    dimiltetvobisel Pater vester
    peccala
    veslra.
    Cui nos
    quoque
    dicimus inoratione
    dominica,
    Pater
    noster
    qui
    esin cwlis
    :alque
    inter cseteraet hoc
    peti-
    mus, dicentes,
    Dimillenobisdebilanostra
    (Multh. vi,
    14,
    9,12).
    Dese
    autem
    ipse
    ait: Ut sciatis
    quod
    ha.
    beat Filius hominis
    polestalem
    interra
    dimitlendi
    pec-
    cala
    (Id. ix, 6).
    Si
    ergo, inquis,
    et Paleret Filius et
    Spiritus
    sanclus dimittunt
    peccata,
    cur illa
    impceni-
    tentia
    qurenunquamdimittetur,
    lantummodoad
    Spi-
    rilus
    lilasphemiam
    dicilur
    peninere;
    (anquam
    ille
    qui
    hoc
    impoenUciUircpecca(o
    fuerit
    obligatus,
    dono
    Spi-
    rilus sancti resislere
    videalur,
    quod
    eo dono J iat re

    missio
    peccatorum
    ?
    Ubi et
    egoquoero,
    ulrum
    Christus
    ejecerit dsemonia,
    an et Pa(er e(
    Spiritus sanctus?
    Si
    enimtantummodo
    Christus,
    quid
    est
    quodipse
    dicit,
    Pater antctninme
    manens, ipsefacil opera(J oan. xiv,
    10)?
    Ita enimdictum
    est,
    Ipsefacit opera; lanquam
    1
    Edili,
    hmcsolairremhsibilis
    videretur;omisso,uS,
    quod
    UabentrossatensisMs.et
    Eugypius.
    SANCT.AVJ GUST. V.
    CQuinze.J .
    459
    S.
    AUGUSTINI EPISCOPI
    1
    460
    Filius non
    faciat,
    sedPater maneiis inFilio. Cur
    ergo
    alio loco
    dicit,
    Pater meus
    usquemodooperatur,
    el
    ego
    operor
    ?et
    paulo post, Qumcumque
    enimille
    feceril,
    liwc et Fitius simililer
    facit (J oan. v,17, 19). Quod
    autemalio loco
    dicit,
    Si
    opera
    non
    fecissem
    in
    eis,
    qum
    nenwalius
    fecit(Id, xv, 24),
    iladicit
    quasi
    solus
    facial. Si auiemhrccila
    dicuntur,
    ut tamen
    insepara-
    biliasint
    opera
    Patris el
    Filii; quid
    crcdendumest de
    Spiritusancto,
    nisi
    quia
    et
    ipseparitcr operalur?
    Nam
    in co
    ipso
    loco
    ,
    tindeexorta est ista
    quseslio quam
    discuiimus,
    ctimFilius
    ejiceret
    docmonia
    ,
    ipse
    tamen
    ail,
    Si
    ego
    in
    Spirilu
    sanclo
    ejiciodwmonia,
    igilnr per-
    venil invos
    regnum
    Dei.
    CAPUT XVI.

    26. Trinitath
    poleslas
    et
    operatio
    individua. Hic forte
    quis dicat,
    Spiritum
    sanctum
    dari
    potius
    aPalre et Filio
    , qnani
    suavoluntatenli-
    quidoperari;
    el ad hoc
    perliuerequod
    dictum
    est,
    ln
    Spirilu
    sanctp
    ejicio
    dwmonia
    , quod
    nou
    ipseSpiritus,
    sed Cbristus id faceret
    Spiriiu
    : ut sic
    intclligatur
    quod
    dictum
    est,
    In
    Spiritu
    sancto
    eficio, liuiquam
    dicerelur, Spirilu
    saiiclo
    cjicio.
    Solent
    quippe
    iialo-
    qtii Scripturre, Inlerfecerunt
    in
    cjladio
    : id
    esl, giadio.
    Succenderunt
    inigni (Psat, LXXIII, 7)
    : id
    csi, igni.
    Et
    accepil
    J esuscullros
    pelrhws,
    in
    quibus
    circumcideret
    fitios
    Israel
    (J osue
    v, 2,
    5)
    : id
    esl,
    quibus
    circumci-
    dcrol (iliosIsracl. Sed
    qui proplerea
    dcmunt
    Spirilui
    sanclo
    propriampotesiatero
    ,
    illudattendanl
    quod
    di-
    clumaDoinino
    J egitur
    :
    Spirilus
    ttbivull
    spirat (J oan.
    ni, 8).
    Illudvero
    quodApostolus ait,
    Omnia anlein
    hwc
    operalur
    untis
    alqne
    idem
    Spiriltts;
    verendiimest
    ne
    quisquam
    arbitretur
    , quod
    ea non
    pperetur
    Pnter
    etFilitts,
    cumineis
    operibus
    coinmeiiiornveritetdo-
    nnlionescuralionum,
    ct
    opernlioncsvirlulum,
    ubi est
    ntique
    et
    expulsio
    doemoniorum. Cum vero
    ndjungit
    et
    dicit,
    Dividens
    propriaunkuiqttc prout
    vttil
    (I
    Cot:
    XII
    , 11);
    nonne mnnifestal etiam
    sancli*Spiritus po-
    testatem
    ,
    sedaPatre el Filio
    plane
    individtiam?Si
    ergo
    hrcc ila
    dicunlur,
    ut lainen
    inseparabilis
    inlelli-
    gatur operalio
    Trinilatis
    ;
    itaut ctini
    operalio
    Pntris
    dicitur,
    non eamsineFitio
    elSpiritu
    sanclo
    intelliga-
    tur
    operari;
    el cum
    operatio
    Filii,
    nonsinePnlrc et
    Spiritu
    sancto
    ;
    et cum
    operaiio Spiriiussancti,
    non
    sinePatre ct Filio : satis notumest recle eredenti-
    bus,
    vel eliamut
    possunl intelligentibus,
    cl iiludideo
    diciumessede
    Palre, Ipse facit opera, quod
    ab illo
    sit etiam
    origooperum
    ,
    a
    quo
    est
    existentia
    coope-
    rantium
    personarum; quia
    et Filius deillonalus
    est,
    et
    Spiritus
    sanctus
    principaliter
    de illo
    procedit,
    de
    quo
    natus est
    Filius,
    et cum
    quo
    illi communisest
    idem
    Spirilus
    : el illud
    quod
    ail
    Dominus,
    Si
    opera
    non
    fecissem
    in
    eis, qttw
    nemoalius
    fecit,
    non ad Pa-
    trem vel
    Spiriluni retulisse, quod
    ci non sint inillis
    operibus cooperati;
    sedad
    hoinines,
    a
    quibus
    legun-
    (ur mullafacta
    miracula,
    et lamena nullo
    quoe
    Filius
    fecit: et
    quod
    ait
    Apostolus
    de
    Spiritu
    sancto
    ,
    Om-
    nia aulemhmc
    operatur
    unus
    alque
    ideitt
    Spirilus,
    non
    ideo
    dictum, quia
    non ei
    cooperalur
    Paler et
    Filius;
    sed
    quia
    inhis
    operibus
    nonsint multi seduiius
    Spi-
    vilus,
    et indiversis suis
    operalionibus
    non est a se
    ipse
    diversus l. . . . .
    27. Idem traclatur
    argumentum.
    Nec tamenina-
    niter,
    sed ralionabiliter et
    yeraciter
    dicilur
    Palrem
    dixisse,
    non Filium et
    Spiritum
    sanctum
    (o),
    Tii es
    Fitius
    meus
    dilectus,
    in
    quo complacui (Luc.
    ni,
    22)
    Sedhoc miracuJ umde ctelosonabilis
    verbi, quamvis
    ad
    persnnam
    Patris tantummodonoscamus
    perlinere,
    cooperalos
    essetamen Filium et
    Spiritnm
    saiictum
    ,
    non
    negamus. Neque
    enim
    quia
    luncFilius carnem
    portans
    cum hominibus conversabalur iu
    terra,
    ideo
    non crnt ciiam insinu Patris
    lanquam unigenitum
    Verbuni,
    quando
    illa de nube voxfacta
    est;
    aut sa-
    pienter
    et
    spirilualiler
    credi
    potest,
    Deum Patrem
    operationem
    verborum suorum sonantium
    atque
    transeuniiuma sitrc
    SapienliresuiqueSpiritus coope-
    ratione
    separasse.
    Eodem modo ctim rectissimedi-
    camus,
    non
    Patrem,
    nec
    Spirituro
    sanclum
    ,
    sedFi-
    lium
    super
    mare ambulasse
    (Malth. xiv, 2o), cujus
    uniuscaroerat illaet
    plantre
    fluctibus
    inniteiites;
    illud
    tamen
    opus
    tanti miraculi Palremet
    Spiriluin
    san-
    cltroi
    cooperatos
    esse
    quis
    abnuat ? Sicciiimel solum
    Filiumverissime dicimus
    ipsamsuscejiissecarnem,
    non Patremaut
    Spirilum sanctuui;
    et laincn hanc
    incarnalionemad soltiro Filium
    pertinenteui, quis-
    quis negal cooperatumPalrem
    aut
    Spiriiumsanctum,
    non recte
    sapit.
    Item
    dicimus,
    nee
    Patrcm,
    necFi-
    liuni,
    sed soluin
    Spiritum
    sanclum
    ,
    et in columbre
    specie,el
    in
    Iinguis
    velut
    igneis nppnruissc,
    ct dc-
    disse
    pronunliare
    illisin
    quosvenernt,
    niultis et vn-
    riis
    Iinguismngnalia
    Dei
    (Id. iu, 16,
    el Act.u
    , 5, i):
    a
    quo
    lamen miraculo ad solum
    Spirilum
    sanctum
    pciTinente, cooperationem
    Pafoiscl Verbi
    miigenili
    separare
    non
    possunius.
    Ila
    singulorumquoque
    in
    Trinitate
    opera
    Trinilas
    operatur, unicuiqucopcranii
    cooperanlibus duobus,
    convenieiUein iribus
    agendi
    concordia,
    non inuno deficienteeflicacia
    peragendi.
    Quse
    cum ila
    sinl,
    hinc est
    qitod
    DominusJ esus in
    S|)iritu
    sancto drcmones
    ejicit. Neque
    enim et solus
    hoc
    iinplere
    non
    poteral, alque
    illud
    adjutorium
    tanquara
    huic
    operi
    non stifficiens
    assuraebat;
    sed
    spiritum
    divismnin
    semetipsum,
    eo
    Spiriiu congrue-
    J )al
    expelli, quem
    Paler el Filius nondivisi insemel-
    ipsis
    conimuniter hnbent.
    CAPUT XVII.

    28. Peccalanon remittunlur ex-


    tra Ecclesiam. Sic et
    peccala, quia praler
    Eccle-
    siamnon
    dimitluulur,
    ineo
    Spiritu
    dimilli
    oportebat,
    quo
    inumimEcclesia
    congregaiur. Denique
    si
    quem-
    quam
    exlra Ecclesiainsuorum
    poeniteal peccalorum,
    et
    bujus
    tanli
    peoeali quo
    alienus esl ab EcclesiaDei
    cor
    impcenitensbabeat, qttid
    ei
    prodest
    illa
    pceniten-
    tia
    ;
    cuni islo solo vcrbum dical conira
    Spirilum
    sancliim, quo
    exlraneus est
    abEcclesia, quoeaccepit
    hoc
    donum,
    ut in ca in
    Spirilu
    sancio fiat remissio
    peccalorum
    ?
    Quam
    reinissionemcumTrinitas
    faciat,
    proprie
    lamenad
    Spiritum
    sanctum
    intelligilur per-
    linere.
    Ipse
    enimest
    Spiritus adoplionisliliorum,
    i*
    1
    Afiquot Mss.,
    divisus.
    (a)
    vide
    supra,
    serm. 52.
    461
    SERMOLXXI.
    quo
    clamamus,Abba,
    Pater
    (Rom.vm, 15):
    ut ei
    pos-
    simus
    dicere,
    Dimiite nobisdebitanostra
    (Mallh. vi,
    12).
    Et in
    lioccogiwscimus,
    sicut dicit
    Apostolus
    J oan-
    nes
    , quoniam
    Christusmanel in
    nobis,
    de
    Spiriiusuo,
    quem
    dedil nobis
    (
    I J oan. III
    , 24). IpseSpiritus
    lesti-
    moniutnreddil
    spiritui
    noslro
    , quod
    sutnus
    filii
    Dei
    (Rom.
    vm
    , 16).
    Ad
    ipsum
    cnim
    perlinet
    socielas
    ,
    qua
    efficimur unum
    corpus
    unici Filii Dei. Unde
    scriptum
    est : Si
    qua igilur
    extiortatioin
    Chrislo,
    si
    quod
    solaliumcltaritatis
    ,
    si
    qua
    socielas
    Spiri-
    tus(Philipp. n,
    1
    ). Propter
    hanc societatemilli in
    quos primitus venit, linguis
    oninium
    gentium
    sunt
    loculi.
    Quia
    sicul
    per J inguas
    consocialiorcst societas
    generis
    humani
    l;
    sic
    oporlebat per linguas
    omnium
    gentiumsignificari
    isiamsocietatem filiorumDei et
    membrorum Cliristi futuram in omnibus
    gentibus
    :
    ut
    quemadmodum
    tunc ille
    apparebat accepisse Spi-
    ritum
    sanctum, qui loquebatur Iinguis
    omnium
    gen-
    tium;ila
    se nunc ille
    agnoscal acccpissc Spiritum
    sanclum,
    qui
    tenetur vinculo
    pacis Ecclesire, qure
    difTuiiditurin omuibus
    genlibus.
    Undedicit
    Aposlo-
    lus : Studenlesservarettniialem
    Spiriius
    in vincttlo
    pacis(Ephes. iv, 5).
    CAPUT XVIII.

    29.
    Spiritus
    sanclus et Palrkel
    Filii
    Spirilus
    est,
    Quod
    autem sit
    ipse Spirilus
    Patris,ipse
    Filius
    dicil,
    De Patre
    procedit (J oan.
    xv, 26)
    : et alio
    loco,
    Non enitn vosestis
    qui ioqtn-
    mini,
    sed
    Spirilus
    Palris veslri
    qui loqnitur
    in vobis
    (Mallh. x, 20). Quod
    vero
    ipse
    sit ct
    Spirilus Filii,
    Aposlolusdicit,
    Misil Deus
    Spirilum
    Filii sui incorda
    noslra
    ,
    clamanlem
    , Abba,
    Pater
    (Galat.
    IV
    , 6)
    : hoc
    est,
    clamare facicntem. Nosenimclamatnus
    ;
    sedin
    illo
    ,
    id
    es(, ipso
    diffundentecharilalem incordihus
    nostris,
    sine
    qua
    inaniler clamal
    quiciimque
    clamat.
    Undeilemdieit :
    Qtiisquis
    aulem
    Spirilum
    Christinon
    habct,
    hic
    noneslejus (
    Rom.
    vni,
    9).
    Ad
    queiwergo
    inTrinilate
    proprie pertineret hujiis
    communio so-
    cietatis,
    nisi adeum
    Spirilum qui
    est Palri
    Filioque
    communis?
    30. E.iTra Ecclesiamnon habetur
    Spirilus
    san-
    clus. Hunc
    Spiritum quod
    illi non
    habeant, qui
    sunt abEcclesia
    segregati,
    J udas
    apostolus aperlis-
    sime
    declaravil,
    dicens:
    Qui
    se
    ipsos segregant,
    ani-
    tnales, Spiritum
    nonhabentes
    (J udw19).
    Undein
    ipsa
    Ecclesiaeliamillos
    qui per
    nominahoininiim,
    quam-
    visin unilale
    ejus conslitulorum, qurcdam
    schismala
    moliebanlur,
    Pauliis
    Aposiolusarguens,
    inler caHera
    ait: Animalisautem homonon
    percipil qnw
    sunt
    Spi-
    riius
    Dei;
    stultiiiaenimesl
    illi,et
    non
    potest scire,
    quoniamspiriluatiler dijudicatur(l
    Cor. n
    , 14).
    Os-
    tendit
    quid dixerit,
    noti
    percipit,
    id
    esl,
    scienlire
    non
    capil
    verbum2. Hos inEcclesiaconsiiiulor,
    par-
    vulos,
    dicitnondum
    spirituales,
    scdadliuccarnnles
    ,
    et lacte
    alendos,
    non esca.
    Quasi
    parvulh
    ,
    inquit,
    in Chrislolacvobis
    potum
    dedi,non
    escam: nondum
    1
    Duo
    Mss.,
    consolatioconstat
    generis
    Itumani.Siceliam
    Floricollectioad
    Ephes.iv;
    sedad
    Phiiipp.
    nbabetcuinEu-
    gypio,
    consoctcrtto constat
    generh
    humaiti.
    s
    Fossatensis codexetBedreCollectio
    manuscripta
    acin-
    edita,scknlianoncapit.
    tertmi
    IwsinEcclesia,
    etc. Am.et
    Er.,
    sckntimnnon
    capit
    verbu
    enim
    poleratts;
    sednecadhttc
    quidempoteslis.
    Ubi di-
    cilur, nondum, vel,
    non
    adhuc,
    profecio
    nondespe-
    ratur;
    si eo lenditur
    ',
    ul sil
    aliquando
    quodnondum
    est. Adhucenim
    eslis, inquit,
    carnales. Et
    ostendens
    unde sint carnales: Cumenim
    sit, inquit,
    inter vos
    wmulalio,
    el
    conieulio,
    nonnecarnales
    eslis,
    etsecun-
    dumhominemambulaih?
    Alqtieidipsum
    planius ape-
    riens : Cumenim
    quisdical,
    Egoquidem,
    inquit,
    sum
    Pauti;
    alius
    autem, egoApollo;
    nonnehoinines
    eslis?
    Quid ergoApollol quid
    aulemPaulus?
    Ministri,
    per
    quos
    credidisth
    -
    (I
    Cor.
    m, 1-5).
    Hi
    ergo,
    id
    est, Paulus
    et
    Apollo,
    concordeserant inunitate
    Spirilus
    et viu-
    culo
    pacis;
    et lamen
    quia
    eosisti
    iiitersc dividere
    ,
    ct
    pro
    aJ tero inflari advcrsus alleruni
    cosperaiU,
    di-
    cusiturhomineset carnales
    ctanimales,
    nou
    vrtlentes
    percipere qure
    sunt
    Spirilus
    Dci: et tainen
    quia
    nou
    sunt ab Eeclesia
    segregati, parvuli appellnniur
    in
    Christo; quosuliquevelangelos
    vel deos csse
    cupie-
    bat, quos nrguebat quia
    homines
    erant,
    id
    est,
    in
    liis conlenlionibus non
    quoeDeisunl,. sed
    cjnoo
    iio-
    miiium
    sapiebant.
    De illisvero
    qui
    suntnb Ecclcsia
    segregali,
    non diclum
    cst,
    Ea
    qure
    sunl
    Sjiirilus
    non
    percipienles;
    ncad scientire
    pcrcc|.i(ionemreferrctur:
    seddiclttm
    es(, Spiriium
    nonhabentcs.Nonest au-
    lem
    consequeiis
    ut
    qui habel,
    eiiam
    sciendo
    percipiat
    qund
    babct.
    51. Hominesct
    carnales,
    el
    anhnales,
    parvttli
    in
    Christo. Habenl
    ergo
    istum
    Spiritum
    in
    Ecclesia
    constitiiti
    parvuli
    in
    Christo,
    adhuc animales
    alque
    carnales, quid
    habeant
    percipere
    non
    valenles,
    id
    est,
    intclligere
    et nosse. Nam
    quomodo
    essenl
    par-
    vuli
    inGhristo,
    nisi renati cx
    Spiritu sancto?Nec
    mirinii videri
    dcbcl, quod quisquealiquid
    habcl,
    et
    quodhabetignornt.
    Ut enimtaceain de
    omnipoteiuis
    divinitale
    nlque iiiconiiniitabilis
    Trinitatis
    unilate;
    quis
    fnoilcscientia
    percipial quid
    sit
    aninia? et
    quis
    non habet animam?
    Poslremo ut
    cenissime noveri-
    mus
    quodparvttli
    in Christo non
    pfircipientes
    quoe
    sunt
    SpiritiisDei, Iiabent lamen
    S[)irilumDei;
    paulo
    post
    Pauluni
    apostolumintucamur,
    queniadmodum
    eos
    ipsosincrepans
    ait : Ncscitis
    quia
    templum
    Dei
    csin,
    et
    Spiritus
    Deihabitalin
    vobh(Ibid,
    16)?
    Hoc
    utique
    nullo mododicerct ab Ecclesia
    segregnlis,
    qui
    dicli snnt
    Spirilum
    non hahenles.
    CAPUT XIX-52. Ficti
    catholici,
    hwreliciel schi-
    smalki
    Spiritum
    sanctumnon habent. Sed nec ille
    dicendusest esseinEcclesia
    ,
    el ad istam
    socielatem
    Spiritus pertinere, qui
    ovibttsChristi
    corporali
    tan-
    tumcommixtionefictocordemiscetur. Sanctusenim
    Spiritusdhciplinwfugielfictum(Sap. i,
    5). Quapropter
    qiiicumque
    inschismalicis vel hoerelicis
    congregatio-
    nibus,
    vel
    potiussegregationibus baptizantur, quam-
    visnonsint renali
    Spirilu, lanquam
    Ismaeli similes
    ,
    qui
    secundumcarnemnatus est
    Abrahoe,
    nonsicut
    Isaac,
    qui
    secundum
    spiritum, quiaper repromissio-
    nem
    (Galat. iv, 28,
    29);
    lamen cumad
    Calholicam
    veniunt,
    etsocietati
    Spiritus aggreganlur, quem
    foris
    1
    Am.Er.etFossatensis
    liber,
    sedeotenditur
    *
    Editi:Minhlri
    christi,pcrquos
    credidislh.
    Abest,
    C/tnk
    s(t,
    aMss.et a
    grteco
    textuAposloli.
    465
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ..........
    m
    procul
    dubio nonhabebant,
    non eis
    repelilur
    lava-
    crum
    carnis.
    Nonenini defuil ctiamforis
    positis
    ista
    forma
    pictatis
    : sedaccedit
    eis, qure
    nisi intus non
    potcst
    dari,
    uniias
    Spiritus
    in vinculo
    pacis.
    Tales
    quippe
    erant, antcquam
    calbolici essent,
    de
    qualibus
    dicil
    Aposlolus
    : Hubentes
    formampietalh,
    virlulem
    aulem
    ejus
    abneganles(II
    Tim.
    ni, 5).
    Potest enim
    essevisibilisforma
    palmitis
    etiam
    preeter
    vitem;
    sed
    invisibilis
    viiaradicishaberi non
    potest,
    nisi invile.
    Proinde
    corporalia
    Sacramenla, quoeportant
    etcele-
    branl etiam
    segregati
    ab unitatc
    corporis Chrisli,
    formam
    possunt
    exbibere
    pieialis;
    virtus vero
    pie-
    taiisinvisibiliset
    spirilualis
    ilaineis non
    polestesse,
    quemadmodum
    sensus non
    sequitur
    hominis mem-
    brum, quandoamputatur
    a
    corpore.
    CAPUT XX.

    55. Remhsio
    peccalorum
    nonexlra
    Ecclesiam.
    Quoc
    cum ita
    sinl, remissiopeccatornm,
    quoniam
    nondatur nisi in
    Spirilusancto,
    inillaEc-
    clesia tantummodo
    daripolesl, qute
    habel
    Spiritum
    sanctum. Hoccnim fit remissione
    *
    peccatorum,
    ne
    princeps peccati, spiritus qui
    in se
    ipsum
    divisus
    est, regnet
    in
    nobis,
    ut eruli a
    poteslate spirilus
    imniundi, lemplumdeinceps
    cfficianmr
    Spiritus
    san-
    cli;
    et a
    quo
    mundamur
    accipiendo indulgenliam,
    ipsumaccipiamus
    habitatoremad
    facicndam, augen-
    dam
    , perficieiidamquejustitiam.
    Nam et in
    primo
    ejus
    adventu
    ,
    cumhi
    qui
    eum
    acceperant, linguis
    omnium
    geiuium loquerentur,
    et
    slupentes
    eos
    qui
    aderant, alloqueretur apostolus Pelrus; compuncii
    suni
    corde,
    cl dixerunt ad Pelrum et ad
    Aposlolos
    :
    Quidergofackmus
    ,
    fratres
    ? monstralenobis,El dixit
    Petrus ad eos:
    Agilepmnitenliam,
    et
    baptizelur
    unus-
    quhque
    vesirumin nomineJ esu
    Chrisli,
    inremissio-
    nem
    peccatorum;
    el
    accipietis
    donutn
    Spirilus
    sancii
    [Act.
    ii, 57, 58). Utique
    in Ecclesia
    ulrunique
    fa-
    clum
    est;
    id
    est,
    et
    peccatorumrcmissio,
    el doni
    liujusaceeplio,
    iu
    qua
    erat
    Spirilus
    sanctus. Ideo
    aulem in nomineJ esu
    Christi, quia
    cumeumdem
    Spiritum
    sanclum
    promitleret
    :
    Quetntnitlel, inquit,
    Paler in nomhiemeo
    (J oan.
    xiv
    ,
    26
    ). Neque
    enim
    habitat in
    quoquam Spirilus
    sanctus sine Palre et
    Filio : sicut nec Filius sinePatreet
    Spiritu sanclo,
    nec sineillis Paler.
    Inseparabilisquippe
    est habiia-
    lio, quorum
    esl
    inseparabilis operalio
    : sed
    singil-
    latim
    plerumque per
    creaturse
    significaliones,
    non
    per
    suamsubslantiam
    demonslrantur;
    sicutsua tem-
    porumspalia syllabisoccupanlibus separatim
    voce
    pronuniianlur
    : neetaniena se
    ipsis
    ullisintervallis
    nionientisque lemporumseparanlur.
    Non enimun-
    quam
    dici
    possunt simul,
    cumessenon
    possint
    nisl
    semper
    simul. Sedut
    jam
    non semel
    dixiraus,
    ideo
    remissio
    peccalorum, qua
    insedivisi
    spiritus
    everli-
    lur et
    expellilurregnum,
    ideo societasunitalis Ec-
    clesisc
    Dei,
    extra
    quam
    non fit
    ipsa
    remissio
    pecca-
    lorum, tanquampropriam
    est
    opus Spirilus sancli,
    Patre saneel Filio
    cooperantibus, quia
    societas est
    quodam
    modo Patris et Filii
    ipse Spiritus
    sanclus.
    1
    sicAm.Er.el
    pleriqueMss.
    AtLov.:Eicenim
    ftt
    remis-
    sio.
    FossatensisYis.,
    tnhoc
    enimfitremissio
    NamPater non communiterhabetur Paler aFilioet
    Spirilu
    sanclo :
    quia
    nonest Pater amborum. El Fi-
    liusnon communiter habelur Filius a Patre et
    Spi-
    ritu sancto :
    quia
    non est Filius amborum.
    Spiritus
    aiitemsancluscommuniter habelur aPalre et Filio:
    quiaSpiritus
    est unus amborum.
    CAPUT XXI.

    34.
    lmpwnitentiam
    irremissibilis
    blaspliemim
    nomine
    intelligendam
    essesuadelurexLu-
    ca.
    Quisquisigilur
    reus fuerit
    impoenitentioe
    contra
    Spirilum,
    in
    quo
    uuitas et sociclas communionis
    congregaturEcclesioe, nunquam
    illi
    remittetur; quia
    hocsibi
    clausit,
    ubi remittitur : et merilo damnabi-
    tur cum
    spiritu qui
    in se
    ipsum
    divisus
    est,
    divisus
    et
    ipse
    conlra
    Spifitum
    sanclum
    qui
    inse
    ipsum
    di-
    visusnonest. Hocet
    ipsaevangelica
    teslimonia nos
    admonent,
    si ea
    perscrulemur
    atlentius. Namsecuu-
    dumLucam
    quidem
    noii ibi hoc dicit
    Dominus,
    ubi
    respondet
    eis
    qui
    dixerunt
    quod
    in
    principe
    doemo-
    niorum
    ejicit doemones,
    non ei remitti
    qui blasphe-
    wiaveritin
    Spiritum
    sanctum. Unde
    apparet,
    nonse-
    mel hoc a Domino diclum: sed ibi
    quoque
    non
    negligenter prselereunduni quo
    loco dictum sit.
    Loquebatur
    enimde bis
    qui
    eum confessi
    essent,
    vel
    negassent
    coram bominibus
    ,
    ubi
    ait,
    Dko
    aulem
    vobis, Qukumqite confessus fueril
    me.co-
    ram
    hominibus,
    el Filittshominis
    confilebitttr
    in itlo
    l
    coram
    Angelis
    Dei:
    qui
    autcm
    negaveril
    tne coratn
    hominibus, denegabilur
    coram
    Angelis
    Dei. Et ne
    ex hoc
    apostoli
    Pelri
    desperaretur salus, qui
    eum
    coramhominibusler
    negavit,
    contiiiuo
    subjecit;
    Et
    omnis
    qtti
    dicitverbumin Filium
    hominis,
    remiltetnr
    illi: ei autem
    qui
    in
    Spirilum
    sanctum
    blasphemaverit,
    nonremittetur
    (Luc.
    xn, 8-10)
    : illa scilicet
    blasphe-
    mia cordis
    impoenitenlis, qua
    resistilur
    reniission^
    peccalorum, quoe
    fit in Ecclesia
    per Spiritum
    san-
    ctum.
    Quamblasphemiam
    Petrus non
    habuil, quem
    mox
    pcenituit quando
    amareflevit
    (Mallh. xxvi,
    G9-
    75); victoque spiritu qui
    in se
    ipsum
    divisus
    est,
    et
    qui
    eumvexandum
    poposcerat,
    conlra
    quempro
    illo
    Dominus
    rogavit
    ncdeficeret J ides
    cjus (Luc. xxn,
    51, 52); accepit
    etiam
    ipsum
    cui non
    reslilit, Spiri-
    tum
    sanctum,
    ut nonsolumei remiilereluf
    peccatum,
    sed
    per
    eum
    proedicarelur
    et daretur remissio
    pec-
    calorum.
    35. Ex aliis duobus
    evangelislh
    ideminsinualm:
    Apud
    duos aiuemalios
    evangelislasquod narramr,
    ut de
    blasphemiaSpiritus
    bsec senleniia
    diceretur,
    causaexstilil ex commemoralione
    spirilusimmuiidi,
    qui
    inse
    ipsum
    divisusesl. Diclumenimerat de Do-
    mino, quod
    in
    prineipe
    dsemonum
    ejiceret
    dsemones
    :
    ibi seDominusait in
    Spiritu
    sanclo
    ejiceredsemones,
    utSpiritus qui
    nonest inse
    divisus,
    eum
    qui
    inse
    divisusest vincat
    atque ejiciat;
    illeauleinbomoin
    ejus perditioneremancat, qui
    in
    hujusqui
    insedivi-
    susnon
    esl, pacemper impoenilenliam
    transire de-
    treclat. IIocenimMarcusitanarrat: Amendico
    vobis,
    quia
    omniadimiltenturhominibus
    peccata,
    el
    blasphe-
    1
    Editi,
    confilebitw
    illum,At
    Mss.,
    in
    illo;juxtagrrecumi
    iiaulo.
    465 SERMOLXXI.
    466
    wttcB
    tjutfcusblasphemaverinl
    :
    qui
    autem
    blasphemaverit
    in
    Spiritum
    sanclum
    ,
    nonhabel remissionemin mler-
    num,
    sedxeuseril wlerni delicti. Haecverba Domini
    cum
    dixisset,
    sua
    deinde
    conjunxitdicens, Quoniam
    dkebant, Spirilum
    immundumhabet
    (Marc. m,
    28-
    30):
    ut
    ostenderet,
    hinc fuisse exorlamcausam
    ,
    ut
    lioc
    diceret,
    eo
    quod
    dixerant eum in Beelzebub
    principe
    dsemoniorumdsemones
    pellere.
    Non
    quia
    esset
    blasphemiaqure
    non
    remillilur,
    cumet hrecrc-
    mittalur,
    si recla
    poenitenliaconsequatur
    :
    sed
    quod
    liinc,
    ut
    dixi,
    causaexslitit ul a Dominoillasenlen-
    lia
    proferretur,
    facta meniioiie
    spirilus immundi,
    quem
    adversumse
    ipsum
    divisumDominus
    ostendit,
    propler Spirilumsancium, qui
    non solumadversum
    sedivisusnon
    cst,
    sedetiam
    quoscolligit
    efficitindi-
    visos,
    peccala quse
    adversum sedivisasunt dimit-
    tendo, cosque
    mundntos
    inhabitando; utsit,quem-
    admodum
    scriplum
    est in Actibus
    Apostolorum,
    Mullitudinis credenliumerat cor unumet anhiia uiia
    (Act. iv, 52).
    Cui donoremissionis non
    resistit,
    nisi
    qui
    duritiamcordis
    impoenitenlis
    habuerit. Namet
    alioloco dixerunt J udsei dc
    Domino, quod
    dsemo-
    niiimhaberet
    (J oan. vu, 20,
    et
    vm, 48),
    nec tanien
    ibi
    aliquid
    dixit de
    blasphemiaSpiridis
    sancli:
    quo-
    niam
    non
    ita
    otijecerunt spirilumiinmundum,
    ut in
    se divisus ex ore
    ipsorumpossitostcndi,
    sicut Beel-
    zebuba
    quoejici
    dsemones
    posse
    dixerunt.
    CAPUT XXII.

    36. Unitali Ecclesiwcorde


    impw-
    nilenti
    reshlere,
    blasphemia
    esl irremissibilis. In hac
    vero lectionesecundum
    Mailhseum,
    multo manife-
    siius
    aperuit
    Dominus
    quid
    hic vellet
    intelligi:
    id
    esl,
    quod ipse
    dical vcrbiimconlra
    SpirUumsanctum,
    qui
    unitati Ecclesioecorde
    impcenitenii resistit,
    ubi
    in
    Spiritu
    sanctofil remissio
    pecealoruin. Huncenim
    Spirilum
    non
    babent,
    ut
    jam
    diclum
    est, qui
    eliam
    Christi sacranieiila
    porlantes atque
    tractanles
    ,
    ab
    ejus eongregalione sejuncli
    sunt. Namubi dixit de
    divisionesatanrc adversus
    satanam,
    ct
    quodipse
    in
    Spiritu
    sancto
    ejicerel
    dsemones
    , utique
    in
    spiritu
    qui
    non est adversus se
    ipsum,
    sicut
    ille, divisus;
    ibi
    conlinuo,
    ne
    per
    illos
    qui
    subnomineChristi e.xtra
    ejus
    ovileconventicula sua
    congreganl, quisquam
    putaret
    etiam
    regnum
    Christi adversum se essedivi-
    sum, Qui
    nonesl
    tnecum,inquit,
    contra me
    est;
    et
    qui
    non
    congregal mecum, spargil:
    ut illos
    oslenderet ad
    se noii
    perlinere
    ,
    qui
    exlra
    congregando
    nollent con-
    gregore,
    sed
    spargere.
    Deinde
    stibjunxil,
    ldeodko
    vobis:
    Ojnnepeccatuin
    el
    blasphemia
    remilleturhomiiii-
    bus; Spirilus
    autem
    blasphemia
    non remilletur.
    Quid
    est hoc? Ideosola
    Spiritus blasphemin
    non remilte-
    lur, quoninmqui
    nonest cumChrislo
    ,
    contra
    ipsum
    cst;
    el
    qui
    non cumillo
    congregnt, spnrgi!
    ? Ideo
    uiique. Qui
    enimnoncumillo
    congregat, quomodo-
    libet sub
    ejus
    nomine
    congreget,
    non habol
    Spiriliun
    sanctum.
    CAPUT XXIII.

    37.
    Congregalioncsprwter
    Eccte-
    siamnonhabent
    Spirilum
    sanclum
    quofil
    remhsio
    pec-
    catorum. Peccalumirremissibile.
    Suffuginm
    contrair-
    remissibilcm
    blaspliemiam.
    Hic
    omnino,
    hic nos com
    pulit
    nonalibi
    intelligere
    fieri
    posse
    remissionemomnis
    peccali omnisqueblasphemioe,
    nisi in
    Christi
    congre-
    galione, quoe
    non
    spargit. Congregaturquippe
    in
    Spi-
    ritu
    sanclo, qui
    non est conlrase
    ipsumdivisus,
    sicut
    illeimmundus
    spiritus.
    Et
    propterea
    omnes
    congre-
    gationes,
    vel
    potius dispersiones, quoe
    seChristi Ec-
    clesias
    appellant,
    et sunt inler sedivisoe
    atque
    contra-
    rise,
    el unitalis
    congregalioni, quoe
    veracst
    Ecclesia
    ejus, inimicse;
    non
    quia
    videntur
    ejus
    habere
    nomen,
    idcirco
    pertinent
    ad
    ejtiscongregaiionem.
    Pertinerent
    autem,
    si
    Spiritus sanctus,
    in
    quo
    consociatur hoec
    congregatio,
    adversumse
    ipsum
    divisusesset. Hocau-
    tem
    quia
    nonest
    (qui
    enimnonest cum
    Christo,
    con-
    tra
    ipsumest;
    el
    qui
    cumillonon
    congregat, spargit),
    ideo
    peccalum
    omne
    atque
    omnis
    blaspheniia
    dimilte-
    lur horoinibusin hac
    congregatione, quam
    in
    Spiritu
    sancto,
    et nonadversus se
    ipsum diviso, congregat
    Christus.
    Ipsius
    aulem
    Spiriiusblaspbemiailla, qua
    fit
    ut corde
    iiiipcenileiili
    liuictanloDei dono
    usque
    in fi-
    nemvitscistius
    resistatur,
    non remittciur. Nametsi
    quisquam
    itasit conlrarius
    veritati,
    ut Deo
    loquenS",
    non in
    Prophctis,
    sedinunico
    Filio,
    cum
    proplernos
    eum,
    ut nobisin co
    Ioquerelur,
    Filiumhominis esse
    voluit, rclucletur;
    remiltelur
    ei,
    cum
    poeniiendo
    con-
    versus fuerit adDei
    benignitateni; qui
    cum mortem
    impii
    nollet,
    quantum
    ut reveriamr et vival
    (Ezech.
    xxxin, 11),
    dedit Ecclesisesuse
    Spiritumsanctum,
    ut
    quicumque
    ineo
    peccata dimillerei, dimitlercntur ei.
    Qui
    vero huie dono exsiiterit
    iiiimicus,
    ut non illud
    per poenitentiampetat,
    sedei
    per inipcenitentiam
    con-
    tradicat,
    fit
    irremissibile;
    non
    quodcuniquepeccatum,
    sed
    coniempta
    vel etiam
    oppugnaiaipsa
    remissio
    pec-
    catorum.
    Atque
    ila dicilur verburo conira
    Spiritum
    sancium,
    cnmex
    dispersionc
    ad
    congregationeni
    niin-
    quani
    \
    enitur, quse
    adremiltenda
    peccatanccepil Spi-
    rilumsanclum. Ad
    quamcongregalionem
    eiiamsi
    per
    maluni
    clericum,
    sed tainen calholicum
    miiiistruro,
    reprobutn
    ct fictum
    aliquis
    accesserit cordenon
    ficto;
    in
    ipso
    sanclo
    Spirilu
    remissionem
    accipit peccalo-
    rum.
    Qui spiritus
    insancla
    Ecclcsia,
    eliamisto lem-
    pore, quo
    velut area cum
    paleairituralur,
    sic
    opera-
    lur,
    ut nulliusveramconfessionera
    aspernetur,
    nullius
    simulntionefallatur,
    atqtie
    itareprobosfiigiat,
    uleliam
    per
    eorum niinisteriuni
    prohos colligat.
    Unum
    ergo
    suJ fugiumest,
    ne sit irremissibilis
    blasphemia,
    ut cor
    impceniienscaveatur;
    nec aliler
    poeniteniiaprodesse
    credatur,
    nisi ul teneatur
    Ecclesia, ubi remissio
    pec-
    catoruni
    datur,
    et socielas
    Spiritus
    in
    pacis
    vinculo
    custodilur.
    CAPUT XXIV.58. Traclalorhhumililas.Ut
    po-
    lui,
    dilficilliniam
    quseslionem,
    si mmen
    aliquatenus
    podii,
    Dominomiscrante
    atque adjuvante,
    traclavi.
    Quidquid
    tamenin
    ejus
    difficultale
    apprehcndere
    non
    valui,
    non
    impuleturipsi verilati,
    quse
    salubriter
    pios,
    etiamcum
    occullatur, exercet;
    sed infirniitali
    nieoe,
    qui
    vel
    inlclligendaconspicere,
    velintellecia
    explicare
    non
    potui.
    Dehis aulem
    quoe
    forle
    potuimus
    et
    cogi-
    tando
    vesligare,
    et dicendo
    expedire,
    illi sunl
    agendre
    graluc,
    a
    quo qutcsivimus,
    a
    quo pelivimus,
    ad
    quem
    lfi-7 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    468
    pulsavimus,
    ut haberemus unde et nos meditandc
    aleremur,
    et vobis
    loquendo
    ministraremus.
    SERMOLXXII*
    ().
    Deverois
    EvangeliiMalthwi, cap. xn, 55,
    Aut facite
    arborem
    bonatii,
    et fructum
    ejus bonum,
    etc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Bona
    opera
    haberemalus
    hotno non
    polest.
    Adinonuit nos Doniinus J esus
    Christus,
    ut bonse arbores
    simus,
    et fruclus bo-
    nos babere
    possimus.
    Ait enim : Aul
    fctcile
    arborem
    bonam,
    el
    fruclumcjusbonutn;
    aut
    faciie
    arboremma-
    lam,
    et
    fruclumejus
    malum. De
    fruciu
    enimarbor co-
    gnoscilur.
    Ubi
    ait,
    Facile arboretnbonam
    ,
    el
    fruclum
    ejus
    bonuin: lioc
    ulique
    non esl
    admonitio,
    sed
    prse-
    ceptumsalubre,
    cui obedienlia liecessariaest.
    Quod
    autem
    dicil,
    Facite arborem
    malam,
    el
    fruclumejus
    matum: non
    prseceptumest,
    ut
    facias;
    sed
    monilio,
    ut caveas. Conlrahosenim
    dixit, qui pulabant
    se
    ,
    cummali
    essent,
    loqui
    hona
    posse,
    vel bona
    opera
    habere. Iloc DominusJ esus dicitnon
    posse.
    Prius est
    enimnmlandus Iiomo
    ,
    ulopera
    mulenlur. Si enim
    manel homo in eo
    quod
    maltis
    est 1,
    bona
    opera
    ha-
    bere non
    potest:
    si manettn eo
    quod
    bonus
    esl,
    mala
    opera
    haberenon
    potcst.
    2. Mali nosomnesinvenli,
    Quisautem
    aDominobo-
    nus invenms
    est,
    cumChrisius
    pro impiis
    mortuussit
    (Rom.v,
    6)?
    Omnes
    ergo
    malasarbores
    invenit,
    sedde-
    dit
    potestaiem
    filios Dei
    fieri,
    credentibus innoniine
    ejus
    (J oan.
    i, 12). Quisquisigiturbomo
    hodiebonus
    est,
    id
    est,
    arbor
    bona,
    malainventa estetbona faclaest.
    Et si
    quandovenit,
    roalas arbores eradicare
    vellct;
    quoeremancret, quoenondignaessctcradicari?
    Sedve-
    nilprserogaremisericordiam,
    utpostea exerccretjudi-
    cium,
    cui diciiur : Mhericordiamel
    judicium
    cantabo
    tibi,
    Dominc
    (Psal. c, 1).
    Dedil
    ergo
    credentibus re-
    niissionem
    pcccalorum,
    noluii cuni eis et de
    proe.ter-
    itis chartis babererationem. Deditrcniissioneiii
    pec-
    catorum,
    fccitarbores bonas2. Dislulil
    securim,
    de-
    dit securilalem.
    CAPUTII.

    5. Patknlia Dei
    crga
    nos. Deliacse-
    curi J onnnes
    Ioquiltir,
    dicens : J amsecurisad radicem
    arborum
    posita
    esl. Omnisarbor
    quw
    non
    facitfruclum
    bonitm, excidelur,
    el in
    ignem
    millelur
    (Malth, m,
    10).
    Dc hncsccuri comminalur
    paterfamilias
    in
    Evangelio,
    diccns : Ecceirknniumesl
    quod
    venioadhanc
    arborem,
    el
    fruciiim
    in canoninvenio.Nunc debeolocutneva-
    cuctre3;
    proindeampttlclut:
    Et interccdit
    colonus,
    di-
    cens : Domine
    ,
    dimilleitlam
    '*
    el hoc
    anno;
    circumfo-
    dium
    illtim,
    ct adhibebo
    coplitnum
    slercorh: si
    fecerit
    fruclum, bcne;
    sin
    mintts,
    venieset
    ampuiabis
    eam
    (Luc.
    xm, 7,9). Tanquani per
    trienniumDominusvisilavit
    genus hunianum,
    hoc
    est,
    tribus
    quibusdamlempori-
    1
    pauciorcs
    Mss., quod
    malumest.F.tinff
    a,
    quod
    bonumest.
    -
    sicJ !ss.Editivero: Remissioenim
    peccatorumfacU
    ar-
    boresbonas.
    3
    sicnomiulliMss.AliiautemcumLov.:Kondebeolocutn
    evacuare.MAm.cl
    Er.,
    nam
    debeo,
    elc.
    4
    MSS.,
    dimilteilii.
    *
    corrcclns est ad omnes codices
    scriplos
    et excusos
    in serinoiieG6
    designatos.
    (n)Alias,
    dc Verbisnomiiii12.
    (b)llujus
    scrmonisnictninitPossidiusin
    Indiculo,
    cap.
    9.
    bus. Primum
    tempus,
    ante
    Legem; secundum;
    in
    Lege;
    tcrtium modo
    est, quod tempus
    est
    gratisbi
    Nam si non visitavit
    genus
    humanumante
    Legem-,
    unde Abel? unde Enoch? unde Noe? unde Abra-
    ham?unde Isaac? unde J acob?
    quorum
    se Domi-
    numdici
    voluit;
    et
    cujus
    omncs
    genles erant, quasi
    Iriuin honiiiiuni Deus esset:
    Ego sutn,
    inquit,
    Deus
    Abraham,
    cl Isaac
    ,
    el J acob
    (Exod. m, 14).
    In
    Lege
    aulemsi non
    visilaret, ipsamLegem
    non daret. Post
    Legcm
    venit el
    ipsepaterfamilias
    :
    passus est,
    mor-
    tuus
    est, resurrexil, Spirituni
    sanctum
    dedit,
    Evan-
    geliuraper
    tolumorbem
    procdicarifecit,
    etadhuc
    quse-
    damarbor infructuosa
    perniansil.
    Est
    qusedam
    adhuc
    pars generishumani, qure
    adbuc se non
    corrigit.
    In-
    tercedit
    colonus; pro plebe
    orat
    Apostolus
    :
    Flecio,
    in-
    quit, genua
    mea
    pro
    vobisad Palretn
    ,
    ut incltaritate
    radicali el
    fundali,
    valealis
    apprehendere
    cum
    omnibus
    sanclis
    quw
    sit lalitudo et
    tongiludo,
    alliludoel
    pro-
    fundum; cognosccre
    eliam
    supereminentem
    scienliam,
    charitath
    Chrisli,
    ul
    impleamini
    in omnem
    pteniludi-
    nem
    Dei(Ephes. m,
    14-19).
    Flectendo
    genua, pro
    nobis
    inlercedit
    apud patremfaiiiilias,
    ne eradicemur.
    Ergo
    quia
    neccssecst ut veniat
    ,
    agamus
    ut fructuososnos
    iiivcnint. Circumfossio
    arboris,
    cst humililas
    poeniten-
    lis. Oninis enim fossa humilis.
    Copbinus stercoris,
    sordcs
    poenitcniire.
    Qtiid
    euim stercore sordidius?et
    tanien,
    si bene
    ularis, quid
    frucluosius?
    CAPUT III. 4. Duwradicescltarilaset
    cupiditas.
    Quid
    esl bonum.Sit
    ergounusquisquearbor
    bona:non
    se arbitretur habcre fructus bonos
    ,
    si manet arbor
    niala. Non erii fruclus
    borros,
    nisi arboris bonre.
    Muta
    cor,
    et niutabitur
    optis. Exstirpa cupidilatem,
    planta
    charitnlem. Sicut enimradix est omniumma-
    lorum
    cupidilas (I
    Tim.
    vi,
    10);
    sicet radix omniuffi
    bonorumcharitas.
    Quidcrgo
    mussilant homities in-
    ter
    se,
    vel
    cuiilendunl,
    dicenles:
    Quid
    est bonum?
    0 si scires
    quid
    estboniim !
    Quod
    habere
    vis,
    nonest
    valtlcbonum:
    quod
    essenon
    vis,
    hoc est bonum.Vis
    enim habere sanitatem
    corporis
    ;
    hoc est bonum:
    nec tamen
    putes magnuro
    boinmi
    esse, quod
    habetel
    malus. Aurttroct
    argentum
    habere vis
    ;
    ecceet hoc
    dico
    ,
    bonum
    est;
    scd si benc ususfueris : beneau-
    lemiion
    uleris,
    si malusfueris. Ac
    per
    hoc aurumet
    argenlum
    malis maluni
    est,
    bonisbonumcst : non
    quia
    eosbonos aurtim et
    argenlum facit;
    sed
    quia
    bonos
    invenil,
    inusumbonumconvertitur. Honorem
    haberc
    vis,
    bonumest: sed et hoe si bene utaris.
    Quam
    mullishonor occasioexilii fuit?
    Quam
    mullis
    honor rainisteriumboni
    operis
    fuit?
    CAPUT IV.

    5. Homo bona omniavult habere


    prwler seipsum.
    Discernamus
    crgo
    ista
    bona,
    si
    pos-
    sumus, quia
    de bonis arboribus
    ioquimur.
    Et bic
    nihii
    est, quod
    sic
    quisquecogitare deben(,
    nisi utiri
    semctipsum
    oculos
    convertal,
    insediscat
    (a),
    sedis-
    cutiat,
    se
    inspicial,
    se.
    quserat,
    et se invenial: et
    quoddisplicet, necet; quod plaect, optet'
    et
    plantet.
    1
    AliquotMSS., aptet.
    (a) Morel,
    Elem.
    critie., p.
    241
    ,
    hic
    legit, descendal;
    pro,
    discat.Keniodiffitebitursensumsicclariorememer-
    gere.
    51.
    469
    . SERMOLXXIII. 470
    Cumenim se homo inanem invenerlt meliorumbo-
    norum, utquid
    esl avidus exlernorumbonorum?Et
    quidprodesl plena
    bonis
    arca,
    inaui conscientia? Bo-
    na vis
    habere,
    et bonus non visesse? Non videste
    erubescere
    debere debonis
    tuis,
    si domus tua
    plena
    est
    bonis,
    et tehabet maluro?
    Quid
    enimest
    quod
    ve-
    lishaberemalum? Dicmilii. Nihil omnino
    ;
    non uxo-
    rem,
    non
    filium,
    non
    filiam,
    non
    servum,
    non ancil-
    lam,
    non
    villam, nontunicam, postremo noncaligani:
    et tamen vishabere malamvitam.
    Rogote, proepone
    vitamluam
    caligoe
    luse. Omnia
    quoecircumjacent
    ocu-
    lis
    tuis, eleganlia
    et
    pulchra
    tibi chara
    sunt;
    et tibi
    ipse
    vilises acfoedus? Si tibi
    possent respondere
    bo-
    na
    quibus
    esl
    plena
    clonius
    ttta, quoehabereoptasli,
    perdere
    timuisti;
    nonne et tibi
    clamarent,
    Sicut (u
    nos bona vis
    habere,
    sic etnos volumus bonumha-
    bere Dominum? Tacita voce
    interpellant
    contra te
    Dominumtuum : Ecce bona tania dedisti
    huic,
    et
    ipsemalus
    est !
    Quid
    ei
    prodest quodliabet, qiiando
    eum
    qui
    omnia
    dedit,
    nonhabet.
    CAPUT V.

    6. Verumbonum
    quid. Quoeritergo
    aliquis
    admoniius hisverbis
    ineis,
    cl forte
    compuiicius,
    qiiseritquid
    sit
    bonuni, qualebonum,
    unde bonum.
    Beneinlellexisti hoc le
    quanere
    dcbcrc.
    IlcsponJ cbo
    quoerenli,
    et dicani : IIocest
    boiiiini,quod
    non
    potcs
    invitusamiltere. Polescniinaurum
    perdcre,
    clnolcns;
    polcs
    doraum
    , potes
    honores, potes ipsam
    cninis sa-
    lutem: bonuinvero
    quo
    verebonus
    es,
    ncc invilusac-
    cipis,
    necinvitusamiltis.
    Quseroergoqualc
    sitbocbo-
    nuni. Psaimus
    quidani
    admonei nos
    retnmagnani,
    lorte
    quamquoeriiiius.
    Ait enini : Fiiri
    hominum,quousque
    graves
    corde?
    Quousque
    arbor illainIriennio?Filii ho-
    tninum, quoitsquegraves
    corde?
    Quidcsl, graves
    corde?
    Ulquiddiligitis
    vanitatem,
    el
    quwrilis
    menducium?El ad
    hoec
    ergo
    ait
    '
    quodqurefendum
    cst:
    Scitole, quoniam
    Dominus
    magnijicavit
    Sanclumsuum
    (Psal. IV,5,
    4).
    J amel Chrisius
    venit, jani inagnificatus
    est, jani
    sur-
    rexit et ascendit in
    ccelum,jam
    iiomeii
    ejus per
    loium
    rinHiduniprsedicatiir
    :
    qttousquegraves
    corde?Sufficiant
    prseterilalenipora
    :
    jani niagnilicato
    illo
    Sanclo, quo-
    usquegravescorde
    ?Postlriennium
    quid
    restat,
    nisi se-
    curis?
    Quousquegraves
    corde?
    Ulquid diligith
    vaniia-
    tem,etquwrilismendaciuin?
    Adhuc
    vana,
    adhuc inuti-
    lia
    ,
    adhuc
    pompalica
    cl volalica
    ,
    itaChristo sanclo
    magnificato,
    adhuc ista
    requirunlur?
    J ani clamalveri-
    tas,
    eladhuc
    qurerilur
    vanitas?
    Quousquegravescorde?
    CAPUTVI.

    7. Curmtihduslamacriler
    ftagettatut:
    Merito fortiter
    flagellatur
    hic mundus :
    cognovit
    eriim
    jam
    verbaDomini mundus. Et
    servus, inquit,
    nescieusvolunlalemdomini
    sui,
    el
    faciensdignaplagh,
    vapulabitpaucis.Quare? Utquoeral
    voluntalemdomini
    sui.Servus
    ergoncsciensvoluntateni,hoc
    eratmundus,
    anlequam magnittcaret
    Sancluriv
    suum;
    servus erat
    nescicns voluntalem domini
    sui,
    et ideo
    vapulabat
    paucis.
    Servusautem
    jam
    voluulatem sciens domini
    sui,
    hocest
    modo,
    cx
    quomagnificavit
    DeitasSancium
    suum;
    et non faciensvolunlatem
    ejus, vapulabit
    mul-
    tis.
    Quid ergo
    miruni,
    si roundus mulluni
    vapulal?
    *
    Aiu.r*v.et
    Mss.,
    F.ta
    tcrgo
    ait.
    Servus est sciensvolunlatehTdomini et faciens
    digha
    plagis.
    Non
    ergo
    recuset
    vapulare
    multis
    (Lttc. xii,
    48,
    47)
    :
    quoniam
    si non vult audire
    prseceplorerii
    iri-
    jusle, juste palielur
    ullorem. Vel nonmurmurel cori-
    tra
    casligatorem,
    cumvideat se
    plagis dignum,
    ut
    misericordiam mereatur :
    per
    Cliristurii Dominum
    nostrum, qui
    vivit et
    regnat
    cumDeoPatre
    etSpiritu
    Saiicloin sseculasaeculorum. Amenl.
    SERMOLXXIII
    *(u).
    Deverbis
    EvangeliiMaithmi,
    ubi DominusJ esus
    parab'6-
    las seminantis
    exponil. Cap. xm, f. 24-50,
    56-45.
    CAPUTPRIMUM.1.Mali inlerbonos.Ethesterno
    die et
    hodie, loquente
    Dominonostro J esu
    Christo,
    parabolas
    seminanlis audivimus.
    Qui
    adfuistis
    heri,
    recordamini hodie. Heri lectumest deilloseminante
    qui
    cumsemina
    spargeret,
    aliudceciditin
    viam, quod
    aves
    collegerunt;
    aliudin
    petrosis locis, quod
    seslu
    exaruit;
    aliudinter
    spinas, quod
    suffocatum
    est,
    et fe-
    cundnri non
    potuit;
    aliudinterram
    bonam,
    et allulit
    fructum
    ceiiteiiuni, sexagenum,
    tricenum
    (Matth.
    xiii,
    5-25).
    Ifodieauleni aliam
    parabolam
    rursus Do-
    iiiiniisde scminante
    iiarravit, qui
    seminavit bonum
    semenin
    agro
    suo. Dormientibushominibusvenitiui-
    nuciis,
    et
    stiperseminavit
    zizania.
    Quando
    herba
    erat,
    lioiidum
    apparebat
    : ubi
    coepit
    fructus boni seminis
    apparcre,
    ibi etiam zizaniaclaruerunt. Offensi sunt
    servi
    patrisfamilias,
    videnlesinbona
    segele
    multa zi-
    znnin,
    et vohtcrunt eradicare
    ,
    et
    permissi
    non sunt:
    sed dictiimest eis
    ,
    Sinile
    utraque
    crescere
    usque
    ad
    messem.
    Exposuil
    auleni etiam DominusJ esus Chri-
    stus islam
    parabolam
    : et boni seminis seminatorem
    se esse
    dixit,
    seminatoremzizanioruminimicumho-
    minemdiabolum
    oslendit; tempus messis,
    finemsre-
    culi; agrum
    suum
    ,
    totumniundum. Sed
    quid
    ait? In
    tempore
    messisdicammessoribus:
    Colligiteprimum
    zi-
    zaniaadcomburenduin
    ea,
    Irilicutnaulemmeumrecon-
    diteinhorreo.
    Quidfestinatis, inquit,
    servi
    zelopleni
    ?
    Videtiszizaniainter frumenluin
    ,
    videtismalos chri-
    stianosinter
    bonos;
    eradicarevullismalos :
    quiescite,
    nonest
    tempus
    niessis.
    Veniat,
    et frumentumvosin-
    veniat.
    Quid
    stomachamini?
    quidaegre
    toleratismnlos
    permixtos
    bonis? In
    agro
    vobiscumesse
    possunt,
    in
    horreo nonerunt.
    CAPUTII.

    2. Una restnuttanomina,et
    duwres
    ttnuminterdumnomensotiiuntur in
    figurisScripturm.
    Nostis aulem ilia tria heslerno diecommemorata
    ?
    ubi scmennon
    profecit,
    viam,
    loca
    saxosa,
    loca
    spi-
    nosa
    ; ipsa
    sunt zizania. Aliudnomeninalia siinilitu-
    dine
    acceperunlr.
    Quia quundo
    simililudines dantur,
    vel
    proprietas
    non
    exprimitur,
    per
    easnon
    veritas,
    sed
    siroilitudoverilalis
    exprimilur.
    Quoddico,
    scio
    pau-
    cos intellexisse
    : sed
    propter
    omnes
    loquimur.
    In re-
    busvisibilibus via via
    est,
    saxosa loca loca saxosa
    1
    Addititiam
    clausulamhancessevel exeo
    conjeciamus,
    quod
    inilla
    plurinium
    variautcodicesmanuscripti.
    *
    correximus
    ad
    gr.
    liim. Par.Lov.
    (a)
    vlias,
    deuiversis
    10.
    471
    S. AUGUSTINl EPlSCOPi
    472
    sunt, spinosa
    localoca
    spinosa
    sunt :
    quod
    sunl,
    hoc
    sunt; quiaproprie
    nominaiUur.In
    parabolis
    autemet
    siniililudihibus
    potest
    una rcs multis nominibus
    ap-
    pellari:
    ideo nonesl
    incongruum
    ut dicerem
    vobis,
    Via
    illa,
    locaillasaxosa
    ,
    illa
    spinosa
    chrisliani mali
    sunt, ipsi
    sunl et zizania. Nonne
    agnus
    Cliristus?
    nonneetlco Chrislus? Inter feraset
    pecora, qui agnus
    agnus, qui
    leoleo :
    utrumque
    Chrislus. Illa
    singula
    pcr proprictatem
    : isla
    ulrumqueper
    similitudinem.
    Plus eliam est
    quod
    accidil,
    ut
    per
    similitudinem
    multumase res
    distantes,
    vocenturunonomine.
    Quod
    enimtam distat ab
    invicem, quam'
    Christus et dia-
    bolus? Tamcii ieoet Christus esl
    appellalus,
    et dia-
    bolus. Cbrislus lco : Vicitleo
    ,
    deiribuJ uda
    (Apoc.
    v, 5).
    Diaholusleo : Nescilis
    quia
    adversariusvester
    diabotus
    tanquamleorugiens
    circuit, quwrensquem
    de-
    vorel
    (I
    Petr.
    v, 8)? Ergo
    et illeleoet ille leo: ille
    lco
    propter
    fortiludinem
    ;
    illc leo
    propter
    leritalem:
    illeleoad
    vinccndum;
    illelcoadnocendum.
    Ipse
    co-
    luber diabolus
    est, serpens antiquus(Apoc. xu, 9)
    :
    numquidjussi
    sumusdiabolum
    imiiari, quando
    nobis
    ilixit Paslor
    nosler,
    Eslote
    simplkes
    ttt
    columbw,
    asluli
    vl
    serpentes(Mallh. x, 16)?
    CAPUTIII.

    5. AdChristianos
    malos,
    ul mtttenlur.
    Ergo
    heri allocutus sum
    viam,
    alloculus sumloca
    saxosa,
    alloculussumloca
    spinosa
    :et
    dixi, Mutamini,
    cum
    poteslis;
    duraaratro versatc
    ',
    de
    agrolnpides
    projicite,
    de
    agrospinas
    evellile.Nolitebabcre duriim
    cor,
    undecito verbumDei
    pereal.
    Nolitehabere fe-
    nuem terram
    ,
    ubi radix charitalis alta non scdeal.
    Nolitecuris et
    cupiditalibus
    soecularibusoffocarebo-
    nuni semen
    , quod
    vobis
    spargilur
    laboribusnostris.
    EtenimDominusseminal : sed nos
    operarii ejus
    su-
    mus. Scd estcte lcrra bona. Heri dixiinus
    ,
    et hodie
    omrobusdicimus: Feral alius ceiitenum
    ,
    alius sexa-
    gcnum
    ,
    alius iriccnutn. Inalio
    major,
    inaliominor
    cs( fruclus: scdoinnesadhorreuin
    pertiiiebunt.
    Ileri
    isla dixinius
    ,
    hodie zizania
    alloquor
    : sed
    ipsi
    sunt
    oves zizania. 0 chrisliani roali I o
    qui implendopre-
    milis Ecclesiammalevivendo!
    corrigite
    vos
    nnlequam
    messisadvenial! Non
    dicalis,
    Peccavi,
    et
    quid
    accidit
    milii
    (Eccli.
    v, i)t
    Non
    perdidil
    Deus
    potenliam
    : sed
    a ic
    cxigit pocnilcniiam.
    Hoc dicomalis
    ,
    et lainen
    chrislianis;
    hoc dicozizaniis. ln
    agro
    enimsunt : et
    fieri
    polest
    ut
    qui
    hodiesunt zizania
    ,
    cras sinl fru-
    menluro. Ideoct trilicum
    alloquor.
    CAPUTIV.

    1. Adbonos
    Cliristianos,
    utmatosto-
    lcrent. 0
    vos, chrisliani, qui
    bene
    vivitis, pauci
    in-
    tcr multos
    suspiratis, pnuci
    intcr
    plurimosgemilis.
    Transiet
    hiems,
    veniet
    sestas,
    ecceaderitmessis. Ve-
    nientAngeli, qui possuntseparare,
    el nesciunterrare.
    Nos inhoc
    tempore
    similessiroiusservis
    illis,
    de
    qui-
    bus dictumcst:
    Vis,
    imuset
    colligimus
    ea? Volebamus
    enim,
    si lieri
    possil,
    nullummaltimremauereinter
    Loiios.Seddicttimest nobis : Sinile
    ulraque
    crescere
    usque
    ad messcm.
    Quare?
    Tales cnim
    cslis,
    ut
    falli
    possitis. Denique
    audi : Ne
    forle,
    dumvullis
    1
    sicvetus codexGermanensis,At
    edili,
    dura corda
    versate.
    eradkare
    zizania,
    eradicelissimulettritkum.
    Quidboiii
    facilis?Nonnemessemmeamveslra
    diligenlia
    vasta-
    bitis? Vcnientraessores : et
    exposuit qui
    sunt mes-
    sores : Messoresaulem
    Angeti
    sunt. Noshominessu-
    mus,
    Angeli
    messores sunt. Erimus
    quidem
    et
    nos,
    si cursum
    perfecerimus, requales Angelis
    Dei : sed
    modo
    quando
    slomachamurcontra
    malos,
    adhucho-
    mines sumus. Et nos modo audire debemus :
    Qua-
    proplerqui
    se
    putat stare,
    caveatnecadal
    (I
    Cor.
    x, 12).
    Putalis
    enim,
    fratres
    mei, quia
    istazizanianon ascen-
    dunt
    apsidas?
    Putatis
    quia
    deorsum
    sunt,
    et sursum
    non sunt? Utinamhoc non simus. Mihi aulemtnini-
    mumest ut a
    vobhjudicer (Id.-w,
    5).
    DicosaneCha-
    rilati
    vestroe,et
    in
    apsidis
    sunl
    frumenla,
    sunl
    zizania;
    et in
    populis
    sunt
    frumenta,
    sunt zizania. Boni tole-
    renl malos : mali
    mutentur,
    et imilentur bonos.
    Omnes,
    si fieri
    potest,
    adDeum
    perlineamus
    : omncs
    maliliamsoeculi
    litijus
    inilliusmisericordia
    evadamus.,
    Qurcramus
    dies
    bonos, quia
    indiebus malis sumus :
    sed indiebus malis non
    blasphemcmus,
    ul adbonos
    dies
    pervenire possimus.
    SERMOLXXIV
    (a).
    Deverbh
    EvangeliiMallhwi, cap. xm, 52,
    Ideoomnis
    Scribaeruditus in
    regno Dei,
    etc.
    1. Scribw J udmis
    quinam. Evangelica
    leclio ad-
    monet nos
    qurerere
    et
    cxplicare, quantum
    Dorainus
    dederit,
    Charitali
    vestroe,
    quis
    est Scribaerudilus in
    regnoDei,
    similis
    palrifamilias
    proferenti
    dethesauro
    suonovael velera.Inhocenlmleclio
    ipsa
    conclusit :
    quoe
    sunl nova et veteraeruditi Scribre.
    QuOs
    au-
    temveteres sccundumconsuetudiiiem
    Scripturarum
    noslrarumScribas
    nppellaverinl,
    nolum
    es(,
    videlieet
    qui Legis
    scienliam
    profiterentur. Talesenim inillo
    populo
    Scriboe
    appellabanlur ;
    non
    qualesappellaiitur
    in officiis
    judicum,
    vel in consuetudine civiialum.
    Dcbemusenimnonfrustrainlrare
    scholam,
    sednosse
    in
    quasignificatione Scriplurarum
    verbateneamus:
    ne ctim
    aliquid
    de
    Scripturis sonuerit,
    quod
    inalio
    soeculariusu
    inlelligi solet,
    aberret
    audilor,
    et
    cogi-
    lando
    quod consuevil,
    non
    inlelligat quod
    audiviu
    Scriboe
    ergo
    erant
    qui Legis
    scientiam
    profitebantur,
    ad
    quos
    Iibri
    Legis perlinebant
    vel
    custodiendi,
    vel
    perlraclandi,
    vel eliamscribendi et
    intelligendi.
    2. Scribmnon erudili in
    regno
    Dei. Tales Domi-
    nus nosier J esus Cbrislus
    increpat, quod
    habeant
    clavcs
    regni ccelorum,nequeipsi intrenl,
    neque
    alios
    intrare
    perniiUant; reprehendens
    scilicet Pharisseos
    el
    Scribas,
    doctorcs
    Lcgis
    J udscorum. De
    quibus
    alio
    locoait :
    Qumdicunt, facile; qum
    autem
    faciunt, fa-
    cerenolite: dicunl
    enim,
    el non
    faciunl (Matth. xxm,
    3). Quare
    vobisdictum
    est,
    Dkunlenim,
    el non
    fa-
    citinl,
    nisi
    quia
    sunt
    quidam
    de
    quibus
    ostendiuir
    quod
    ail
    Aposlolus, Qui
    prmdkas
    non
    furandum,fura-
    (a)
    Nuuc
    primumprodit
    ex veteri libroColbertinse M-
    bliotbecaenolalo821.
    Ejusdem
    lamensermonis
    excerptum
    jam
    exstabatin
    vulgataBedse,
    seuFloricolleclionead i."
    cor.
    m,
    subhoctitulo: Exsermonedeverbis
    Evangelii
    17.
    Quem
    reipsa
    ordinemtenet in Colberlinocoaice
    supra
    laudato.
    473
    SERMOLXXV. 474
    ris;qui
    dicisnon
    adulteuindum, adulleras; qui
    abomi-
    naris
    idola, sacrilegiumfacis; qui
    in
    Legegloriaris,
    per prmvaricationemLegis
    Deuminlwnoras. Notnen
    enimDeiper
    vos
    blasphemalttr
    in Genlibus
    (Rom.xi,
    21-23)?
    Ccrtedc his manifeslumest dicere Domi-
    num
    ,
    Dkunl
    enim,
    et non
    faciunl.
    Sunt
    ergo
    Scribre
    illi,
    sednoii eruditi in
    regno
    Dei,
    3.
    Prmfecli
    mali
    quomodo
    bona
    loquantur,
    el a sub-
    dilis aitdkndi. Fortassis dicat
    aliquis
    vestrum
    : Et
    quomodopotest
    malushomo bona
    loqui;
    cum scri-
    plum
    sit, ipso
    Dominodicenle
    ,
    Bonushomodebono
    lliesaurocordissui
    proferl bona,
    et malushomodemalo
    thesaurocordissui
    proferl
    mala.
    Htjpocritw, quomodo
    potestis
    bona
    loqui,
    cutnsilismali
    (Mallh
    xn, 35, 54)
    ?
    Hac
    dicit, Quomodopoteslis
    bona
    toqui,
    cumsilismali?
    Hac
    dicit, Quwdicunt,
    facite; qum
    autem
    faciunt, [a-
    cerenolile: dkunt
    enim,
    cl non
    faciunt.
    Si
    dicunt,
    ct
    iion
    faciunt,
    mali sunt: si mali
    stint,
    bona
    loqui
    non
    possunt
    :
    quomodo
    facimus
    quod
    ab
    ipsis
    audi-
    mus,
    cumab
    ipsis
    bona audire non
    possimus?
    Hoc
    quomodo solvatur,
    adverlat Sanctitas vestra.
    Quid-
    quid
    homo malus a se
    profert
    nialum
    csl; quidquid
    homonialusde cordesuo
    profert,
    malum est: ibi
    esl enimihesaurusmalus.
    Quidquid
    aulemhomobo-
    nus de corde suo
    profert,
    bonumest : ibi enimest
    ihesaurus bonus. Unde
    ergo
    illi mali bona
    profere-
    baiil?
    Qtiia
    incathedra
    Moysi
    sedebanl. Nisi
    proedi-
    xisset,
    Cathedram
    Moysi
    sedent
    (Id.xxm, 2);
    nun-
    quam
    malos audiri
    jussisset.
    Aliudenim
    erat,
    quod
    de malosui cordis thesauro
    proferebant;
    aliud
    quod
    decathedra
    Moysi, tanquamprseconesjudicis perso-
    nabant.
    Quod
    dicit
    prseco, nunquamprscconi
    tribue-
    lur,
    si ante
    judicem
    dicat. Aliudest
    quod procco
    loquitur
    in domosua
    ,
    aliud
    quodproecoJ oquilur
    au-
    diens a
    judice.
    Nam
    ,
    vclit
    nolit, proeco
    sonat vocem
    punitionis
    et amici sui. Ilem
    ,
    velit
    nolit,
    sonat vo-
    cemabsolulionis et inimici sui. Davocemde corde
    cjus
    : absolvil
    amicum, punit
    inimicum. Davoccmde
    sella
    judicis
    :
    punit amicum,
    absolvit inimicum. Da
    vocemScribarumdecordeeorum:
    audics,
    Manduce-
    mnsel
    bibamus;
    cras enimmorkmtir
    (lsai xxu,
    15).
    Davocemde calhedra
    Moysi
    :
    audics,
    Non
    occides:
    Non adullerabh : Non
    fuiium facies
    : Non
    falsum
    lcslhnoniuindkes: Honora
    patrem
    ct malrem
    (Exod.
    xx, 12-16)
    :
    Diligesproxhnum
    tuumsicul le
    ipsum
    (Lcvil.
    xix
    , 18).
    Hoc tu
    fac, quodper
    os
    Scribarum
    cathedrasonat: non
    quoclper
    cor Scribarum. Ilaemin
    Domini senleniiam
    ulramque compleclens,
    nec eris
    inunaobedicns
    ,
    inallera
    reus;
    sed
    intelligis
    ambas
    concordare,
    etilludverum
    respicis, quia
    bonusIwmo
    debottolliesaurocordissui
    proferl
    bona
    ,
    et malusho-
    mo de tnalo
    profert
    mala; el illud
    , quia
    illi Scriboe
    bo.ia non
    loquerenlur
    de thesauro malo cordis
    sui,
    scdbona
    loqui possent
    de thesauro calhedroe
    Moysi.
    4. Bolrusin
    spinis.
    Non le
    crgo
    et illa
    turbabunt
    verba Domini
    dicentis, Uttaquwque
    arbor ex
    fructu
    cognoscilut:
    Numquidcolligunt
    de
    spinis
    ttvas
    ,
    el de
    tribulis
    ftcus
    (Luc. vi, 44)?Ergo
    Scribrect
    PharisseiJ u-
    dseorumspinseet
    Iribuli.-eUamen, Quwciicunt,faciie;
    qttw
    autem
    faciunt, facere
    nolite.
    Colligilur ergo
    de
    spinisuva,
    et de tribulis
    ficus,
    sicut dedit (ibi secun-
    dura
    superiorem
    tractatuminlellec(um. Namet ali-
    quando
    in
    spinosa sepe
    vinere
    implicant
    se
    vites,
    et
    derubo
    pendent
    bolri. Audilonomine
    spinarum
    con-
    lempturus
    es uvam.
    Require
    radicem
    spinarum,
    et
    videubi invenias.
    Sequere
    radicem botri
    pendenlis,
    et vide ubi invenias. Sic
    inlellige
    aliud
    pertinere
    ad
    cor
    Pharissti,
    el aliud adcalhcdram
    Moysi.
    5. Veleres
    figttrmper
    Christuinevacuatw.Sed
    quare
    illi tales?
    Quiavelamcn,inquit, posilum
    est
    super
    coreo-
    ruin. Etnon vident
    quia
    veleratranskrunl et
    facla
    sunt
    omnia
    nova(\\Coi:
    v,
    17).
    llinc
    illitales,
    et
    quicumque
    eliam nunc lales. Undevetera?
    Quiajamdiu prsedi-
    cantur. Undenova?
    Quia
    ad
    regmim
    Dei
    pertinent.
    Quomodoergo
    tollitur
    velamen,
    dicit
    ipseApostolus
    :
    Cumaulemtransierisad
    Dominum,auferetur
    velamen.
    J udoeus
    ergo
    non transiens ad
    Dominum,
    non
    per-
    tendit aciemmentis in finem.
    Quomodo
    illo
    tempore
    inhac
    figura
    filii Israel non
    perlendebanl
    aciemocu-
    lorumsuorumin
    finem,
    id
    esi,
    infaciem
    Moysi.
    Facies
    enim
    Moysi splendida figuram
    habebal verilatis :
    inlerpositum
    est velamcn
    , quia
    non
    poleranl
    inlen-
    dere adhtic
    splendorem
    vultus
    ejusfilii
    Israel.
    Qure
    ligura
    evacuatur. Sicenimdixit
    Aposlolus
    :
    Quw
    eva-
    ciiantur
    (Id.
    ui,
    15-16). Quarc
    evacuanlur?
    Quia
    ve-
    niente
    imperalore imagines
    (ollunlur de inedio. Ibi
    speciaiur iniago,
    ubi
    iinperalor prsesens
    noncst: ubi
    est autem
    illecujus esliinago, imago
    removctur. Ima-
    gines ergoprocfercbantur,aniequam
    venircl
    impera-
    tor nostcr Dominus J esus Chrislus.
    Imaginibus
    sublatis
    fulgel proeseiuia iropcratoris. Ergo
    cum
    transierit
    quisqiie
    ad
    Dominum,
    auferelur vcla-
    men. Sonabnt enini vox
    Moysi pcr vcluni,
    ct fri-
    cies
    Moysi
    non
    npparcbat.
    Sic cl niodo J udais
    sonat vox Chrisli
    pcr
    vocem
    Scripluraruin
    vcle-
    rum: voccm earum
    audiunl,
    faciemsonanlis non
    videnl. Volunl
    crgoutauferalttr
    velamcn?TranseaiUad
    Dominum.Tunc enimnonauferunlur
    velcra,
    sedcon-
    dunlur
    inthesauro,
    ut
    jamsil
    Scribacruditusin
    regno
    Dei, prolerens
    de (hesauro
    suo,
    nec nova
    sola,
    ncc
    velerasola. Namsi nova
    sola,
    aiuvelerasola
    proiule-
    ril;
    nonest Scribaeruditus in
    regno
    Dei
    profercns
    de
    thesauro suonovaet vetera. Si dicit
    ea,
    et non facit
    ea;
    decathedra
    profert,
    non de lliesaurocordissui.
    Et verumdicimusSanctitati
    vestrse;quocdeveleri
    pro-
    feruntur, per
    novumillustranlur. Idco traiisiiur ad
    Dominum,
    ut auferalur velamen.
    SERMO
    LXXV*(ct).
    Deverbis
    Evangelii Matlhmi, cap. xiv, 24-33,
    Na-
    vicula autem in medio mari
    jactabatur
    flucli-
    bus,
    elc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Altior
    significalio
    lalet
    '
    Emendatusad
    gr.
    ulini.par.Lov.
    ()Alias,
    deDiversis22.
    (b)
    HunccitatFlorusad
    Ephes.iv,
    eumdemque
    forteser-
    monempossidiusnolalin
    Indiculo,cap.9,
    hisverbis: De

    evangelicalectione,
    ubi Domino
    jubente Petrus
    super
    c<mareambuiavit.
    Subsequentemvoroin
    cap.8, sic: De
    eo
    quod
    Petrusinmari
    titubavit.

    '"'
    175
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    476
    inre
    gesla. Evangelii
    leclio
    quam
    niodo
    audivimus,
    '
    admonel
    humililalem oninium
    noslrum,
    videre
    et
    cognoscere
    ulii
    simus,
    et
    quo
    nobislendehdtimet
    fesiinandumsil. Non enimuihil
    significat
    navis illa
    porlans discipulos, qrire
    contrario veiilolaborabat in
    ifluciibus.
    Neque
    sine causa Doroinusreliclls turbis
    ascendii in
    inontem,
    ul solus
    oraret;
    dcindeveniehs
    ad
    discipulos suos, periclilanles invenit,
    ambulans
    super marc,
    et confirmavit cosascendensin
    navem,
    fluctusnue
    placavit.
    Quid
    aulem
    mirum,
    si omnia
    pla-
    care
    potesl, qui
    condiditomnia? Tamen
    postcaquam
    asccndil in
    navem,
    venerunt
    qui porlabanlur,
    dicen-
    lcs: VereFiliiis Dei es lu. Sed ante islam eviden-
    iiamlurbati
    suiit,
    videntescuni
    super
    mare. Dixerunl
    enim: Phantasma est. Uleaulctn ascendeiis in na-
    vem,
    abstulit fluciiiaiioneni incntisde cordibus
    ipso-
    r.um,
    ubi
    jam amplius
    diibitatione
    periclitabantur
    mente, qtiaincorporc
    infiuclibus.
    CAPUT II. 2.
    Quid significel
    transitusmarisin
    navi. In onmibus inmen
    qure
    fecil
    Domintts,
    ad-
    monct nos
    quemadmoduni
    bic vivamus. Ncmo
    quippe
    inhocsseculonon
    peregrinus
    esl:
    quamvis
    nononines
    ad
    palriaro
    redire desiderenl. Ex
    ipsb
    auteni iiinere
    fluctus
    tempestalesqiiepalimur
    : sed
    opus
    esl vel in
    navi simus. Narosi in navi
    periculasunl,
    sinenavi
    cerlus iiiterilus.
    Quanlasvis
    enini vires babcat lacer-
    toruin
    qui
    nalal in
    pelago, aliquando maguiludine
    marisviciusabsorbclur et
    mcrgitur. Opus
    cst
    crgo
    ut
    innavi
    simus,
    hoc
    csi,
    til in
    lignoportemur,
    ul mare
    hoc iiansire valeamus. Hoc autem
    lignum, quo
    inftr-
    niilas nosira
    porlalur,
    crux esl
    Domini,
    in
    quasigna-
    rour,
    et ab
    hujtis
    niuiidi sttbmersionibusvindicamur.
    Patimur fluctus: scd ille Deus
    est, qui opituletur
    nobis.
    5. G7tris(tt nwttte oralio.
    Quod
    enlm ascendit
    relictis turbissolus Doroiiiusorare in
    monleni,
    roons
    illenllacoelorura
    significal.
    Relictis enini
    lurbis,
    so-
    lus Dominus
    posl
    resurreciionemascendil in
    coelum,
    et ibi
    inlerpellal pro
    nobis,
    sicul
    Aposlolus
    dicit
    (J ROIH.
    vni,
    5i). Estergo quod significal,
    reliclislur-
    bis,
    ascendit in moniemul solus oraret. Sulusenim
    est aclhuc
    priniogeiiilus
    a
    mortuis, posl
    resurrectio-
    iieni
    corporis
    addexteram
    Patris, pontifex
    el advoca-
    lus
    precum
    nostrarum.
    Caput
    Ecclesisesursum
    est,
    ut
    csetcramembra
    sequantur
    in finem. Si
    ergo
    inter-
    pellatpro nobis, qunsi
    inmontis
    verticem, super
    cel-
    siludinemoninium
    creaturarum,
    solusorat.
    CAPUTIII.

    4. Navh
    jactata lempeslate.
    In-
    terea navis
    porlans discipulos,
    id
    est, Ecclesia,
    flu-
    ctuat et
    quatitur teropestatibus
    lenlationum: et non
    quicscit
    ventus
    conirarius,
    id
    esl,
    adversansei diabo-
    lus,
    et
    impedire
    niiitur ne
    perveniat
    ad
    quielem.
    Sed
    major
    esl
    qui inlerpellat pro
    nobis. Naministano-
    slra fluctuationein
    qua laboramus,
    dal nobis lidii-
    ciaro,
    veniens ad
    nos,
    et conforlans rios: tantumne
    lurbati in navi excuiiamus
    nos,
    et
    projiciamus
    in
    mare.
    Quia
    etsi lurbalur
    riavis,
    navisest lamen. Sola
    porlat discipulos,
    cl
    recipit
    Christum. Periclilatur
    quidcm
    inmari: sedsineillastatim
    peritur. Tenete
    itaque
    in
    navi,
    et
    roga
    Deum. Deficieniibuseriim
    onmibus
    consiliis,
    cum
    neque gubernacula
    siiftece-
    rint,
    et
    ipsa
    velorumextensio
    majori periculoquam
    utilitati
    fuerit;
    diraissis huraanisonniibus
    adjutoriis
    el
    viribus,
    sola restat naulis inlentio
    deprecandi
    et
    vocesadDeurofundeiidi.
    Qui ergopraaslal
    naviganii-
    bus,
    ut
    perveiiiant
    ad
    portum, huraquid
    Ecclesiam
    suamdimissurtis
    est,
    ut eam ridn
    perducat
    ad re-
    quicm
    ?
    CAPUT IV.5.
    Tempestas
    absenteDomiho. Ta-
    men, fratres,
    maxima
    perturbatio
    iti islanavi
    nonest,
    nisi inabsenlia
    Domini. ln Ecclesia
    constitutus,
    abs-
    cnicm habet Domiimm?
    Quando
    habetabsentemDb-
    miiiiim?
    Quando
    vincitur
    nliquacupiditale. Quomodo
    enim
    qtiodam
    Ioco in sacraniento dictum
    accipilur,
    Sol iionoccidal
    supcr
    iracundiam
    vestram; neque
    delis
    locuindiabolo
    (Ephes. iv, 26, 27): iiilclligituraulem,
    non de islo sole
    qui
    habet
    quamdam
    sublimilatem
    1
    inler ceelestia
    visibilia, qui
    communilervideri
    potest
    et anobisetabesliis
    ;
    seddeilla
    luce, quam
    rionvi-
    dcni nisi
    pura
    corda (ideliumsicut dictum
    est,
    Erat
    lumen
    verum, quod
    illuminat omnemhominemvenien-
    teminhuncmunduin
    (J oan. I, 9).
    Hocenimlumenvi-
    sibilis solis ctiam
    pecora
    hiinulissimaet brevissima
    illuminal. Est
    ergo
    luraen vcrum
    juslilia atque
    sa-
    pientia, quod
    desinit mens
    videre,
    cum
    pcrturbalione
    iracundisefuerit
    fcinquam
    nubilo
    superata
    : et tunc
    quasi
    occidil sol
    super
    iracundiamhominis. Sic et in
    isia
    navi,
    etiui absensest
    Chrislus, suisquisque
    lem-
    peslatibus quatitur
    el
    iniquhalibus
    el
    cupidilalibus
    suis. Dicil enitn libi
    Lex,
    verbi
    gratia,
    Ne
    falsum
    le-
    slimoniumdicas
    (Exod.
    xx, 1C).
    Si
    intelligas
    leslimo-
    nii
    vcrilalem,
    luceinhabcs iii inentc: si aulem
    lurpis
    lucri
    cupiditatesuperalus,
    statueris animofalsumdi-
    cere
    teslimonium, jamincipics
    absenteChristo tem-
    pcslntelurbari;
    fluctuabisfluclibusavarilioe
    tuoe,pe-
    riclitaberis
    leinpeslale conciipiscenliarunituarum,
    et
    quasi
    absentc Cbrislo
    penesubmergeris.
    CAPUT V.

    6. Retro
    respicere,quid. Quam
    me-
    tuendum
    esl,
    ne averlaiur
    havis,
    et retro
    respiciat?
    quodfil,
    ciimrelicla
    spe
    ccelestium
    proemiorum,
    ad
    ca
    quoc
    videnlur et
    trnnseunl, detorquenlecupidilate
    quisque
    conveiTilur.Namet lentationibuslibidinum
    qui perlurbalur,
    et lahieii iil ea
    quse
    inlus sunt cori-
    spicit,
    nonest
    tisqtie
    adeo
    desperalus.veniam
    deliclis
    suis
    deprccaiis,
    etinlenUisevincere
    atque
    transmeare
    rabiemsrevientismaris.
    Qui
    vero ila
    delorquetur
    ab
    se,
    ul dicat in corde
    suo,
    Nonvidct
    Deus;
    nortenini
    de uic
    cogitat,
    aut curat nn
    peccera
    : vertit
    proram,
    fertur
    procella,
    et unde veniebat
    iinpellilur.
    Sunt
    eiiim inultre
    cogilationes
    in cordibus bominum: et
    fluctibus
    hujus
    sa>culi,el mttliis
    tempestalibus
    navis
    Chrisibabsentelurbatur.
    CAPUT VI.

    7.
    Vigitia
    nocth
    quctrta.
    Fidescru-
    cis.
    Quarta
    vero
    vigilianoclis,
    fiiiisesi noclis: uria'
    enim
    vigilia
    tribushorisconstat.
    Significaiergo, qubd
    jam
    infinesreculi subvenit
    Dominus,
    et videtiirani-
    bulare
    super aquas. Quanquam
    euimlurbetiir lenta-

    '
    ApudFlorum,
    clarilalem.
    417
    SERMOLXXV.
    478
    tionum
    procellis
    hsec
    navis,
    videt tamen
    glorificatum
    Deumambulare
    super
    omnestumores
    maris;
    hoc
    est,
    super
    omnes
    hujus
    sseculi
    principatus.
    Auteaenim
    dictum est ex voce
    passionisejus, quia
    secundum
    carnemcumdemonstrarethumililatis
    exemplum,
    eva-
    nuerunt adversuseumfluctus
    maris, quibus
    cessitvo-
    lunlate
    pro
    nobis,
    ut
    implcrelur
    illa
    prophetia
    : Vetri
    in alliludinem
    marh,
    et
    tempeslas
    demersittne
    (Psal.
    LXVIII, 3).
    Nonenim
    repulit
    falsos
    testes,
    nec ssevien-
    temclamorem
    dicentium, Crucifigatur(Mallh.
    xxvu,
    23).
    Rabidacordaetora furenliumnon
    poteslaie
    com-
    pressit,
    sed
    patientia
    loleravit. Fecerunt ei
    quanta
    voluerunt:
    quia
    fnctusestobediens
    usque
    ad
    mortem,
    mortemautemcrucis
    (Pliilipp. u,
    8).
    Poslea vero
    quam
    resurrexita
    morluis,
    ut
    prodiscipulis
    inEccle-
    sia
    lanquam
    in navi
    constilulis,
    et fidecrucis suse
    tanquamlignoportalis,
    et tentaiionibus
    hujtis
    soeculi
    tanquara
    fluctibusmaris
    periclilanlibus,
    solus
    oraret;
    coepit
    nomen
    ejus
    bonorari el in hoc
    sseculo,
    in
    quo
    contemplus,
    accusatus,
    occisus est: ut
    qui
    venerat
    secundum
    passionem
    carnisinaliiludinem
    maris,
    et
    tempesias
    demerserat
    eum,jamsuperborum
    cervices
    lanquamspumam
    undaruin stti noniinishonorccai-
    caret. SicutnuncDoininunividemus
    tanquaro
    atnbu-
    lantem
    super
    mare,
    sub
    cujus pedibus
    totam
    luijus
    sseculirabiem
    subjectam
    esse
    conspicimus.
    CAPUTVII. 8. Error
    dhcipulorutn
    errores
    ftgu-
    rat hmreiicorum.Sed accedunt
    periculis tempesta-
    lumeliamerrores
    hsereticorum;
    el non clesunt
    qtii
    sic tentent aninios eorutn
    qui
    sunt in
    navi,
    utdicant
    Chrislumnon fuisse nalumde
    virginc,
    nec veruni
    corpushahuisse,
    sedoculisvisum
    esseqttod
    nouerat.
    El, islre
    opiniones
    hrereticorum
    (n)
    nuncnatrc
    sunl,
    quando
    jamnonienChrisii pcr
    omiies
    gcnlcs
    clarifica-
    tur, tanquam
    Cbristo
    jam
    atnbulante
    supcr
    mare.-
    Tenlati
    discipuli
    dixcrunt, Qiiicz phaiitusma
    est.Sediile
    nosadversusistas
    pestes
    suavoce
    confirnial, dicens,
    Fidile,
    ecjo
    sum
    ,
    nolileihnere.Vanoenimlimorebo-
    minesdeCbristoista
    senserunl,
    atlcndcnteshouorem
    ejus
    et
    majestalcm
    : el non
    pulant qtiod
    sic
    potuerit
    nasci, qui
    sic
    nieruitclari(icari,4tanqiiamcxpavesccn-
    tes
    super
    mareambulantein.
    Quo iaclo,
    honoris
    cjus
    excellenlia
    figuralur: a(que
    i(a
    quodphantasmaesset,
    exisiimant.Sed cumille
    dicit, Ego
    sum; quid
    aliud
    dicit,
    nisi non in^se esse
    quod
    non est?
    Itaque
    si
    carncm
    ostendit,
    caro
    erat;
    si
    ossa,
    ossa
    crant; si
    ciealriees,
    cicatriceseranl. J Vonenimeral in
    illo, Est,
    el
    Non; sed,
    Esl in ilto
    erat,
    sicut
    Apostolus
    dicit
    (II
    Cor.
    1,19). Indeeslvoxilla, Fidile,
    egosuin;nolite
    (tier<3.Hocesl,Nolitesiccxpavesceremeanidigniiatem,
    utmibivelitisauferreveriinlcm.Etsi
    supermareanibu-
    lo,
    etsi elationesel faslussieculares
    lanquam
    rabidos
    fluclussub
    pcdibus habeo,
    lainenverushonio
    appa-
    rui,
    lamenverumdeme
    Evangelium
    meum
    proedicat,
    quod
    ex
    virgine
    nalus
    siin, quod
    Verbuni carofactus
    sim
    ; quod
    verum
    dixi, Palpale,
    et
    videle,qttiaspirilus
    1
    incditis
    decst,in; qureparticula
    exstatinMs.Germa-
    nensi.
    (a)
    Manichreorum.
    ossanon
    tabet,
    sicttt tnevidelishabere
    (Luc. xxiv
    59): quod
    manusdubitanlisveravulnerummeorum
    vcstigia
    tractaverunl.
    Itaque, Ego
    sum;nolile
    li-
    mere.
    CAPUTVIII.

    9. Error aliusitidem
    figuratus.
    Non
    autcmillossolos
    significat
    isla
    res,
    quodputaverunt
    di-
    scipuiiquiaphaiilasmaest;
    nonillos
    solosdesignat,qui
    hunianamcarnemhabuisse Dominum
    negant,
    et ali-
    quando
    etiameos
    qui
    innavi suntcseca
    praviiateper-
    lurbanl: sedeliamillos
    qui
    Dominum
    puiant
    in
    aliquo
    fuisse
    meniitum,
    et ea
    quse
    minatusesl
    impiis,
    evenlu-
    raesse noncredunt.
    Quasiinparte
    silveraxel in
    parte
    mendax,
    veluli
    phantasmaapparens
    in
    verbis, quasi
    quod
    est et nonest. Sed
    qui
    bene
    intelligunt
    vocem
    dicenlis,Egosum;
    nolitelitnere:
    jam
    credunt oninia
    verba
    Domini,
    ut
    qtieniadniodumsperant proemia
    quoepromittil,
    ita
    poenas
    liiiieant
    quas
    minatur. Sicut
    enimverumcst
    quod
    dicturus est ad dexteram
    po-
    silis, Venite,
    benediciiPatris
    mei, percipileregiium
    quod
    vobis
    puralum
    estabinitiotnundi : itaverumest
    quod
    audituri sunt ad sinistraro
    consliluti,
    lte in
    ignem
    aiermim,
    qui parulus
    csl diaboloel
    angelisejtts
    (Matili.xxv, 54,
    41).
    Namet ista
    opinio, quapulant
    homiiiesCbrisiumnon verafuisse
    iuiquis
    et
    perditis
    comminatum,
    ex lioc nata
    est, quia
    vident
    populos
    mullns et iiiiiunierabilcs lurbas noniini
    ejus
    esse
    subjeclas
    : ul ex eoillisvideatur Christus
    phantasma
    essc, qniasuper
    raare
    ambulabat;
    id
    est,
    ideovideatur
    mcnliri in comminaiione
    poenarum,quiaquasi
    non
    potest pcrdere
    lam innumerabiles
    populos, qui
    no-
    mini
    ejus
    et bonori
    subjecti
    sunl. Scdaudiant dicen-
    lem,
    Ego
    sum, Illi
    crgo
    non
    tiriicant, qui
    veracemin
    omnibus Cbrisliim
    credenles,
    non solum id
    quod
    promisitappetunl,
    sedetiam
    fttgiunt quod
    minatus
    est:
    quia
    etiamsi
    stiper
    mare
    ambulat,
    id
    est,
    omnia
    genera
    hominumin isto soeculoconstitutailli sub-
    jecta sunt;
    lamen non est
    phantasma,
    et ideonon
    menlilur cum
    dicit,
    Nonomnh
    qui
    mihi
    dicit, Domine,
    Domine,
    inlrabit in
    regnutn
    cmlorum
    (Id. vn, 21).
    CAPUTIX.10. Petrusambulans
    super
    mare.
    Quid
    ergosignificat
    etiam
    quod
    Petrus aususest adillum
    venire
    super aquas?
    Gestnt enim Petrus Ecclcsire
    plerumquepersonam.
    Quid
    ergo
    aliuddictum
    ptila-
    mus, Domine,
    si lu
    es, jube
    me veniread le
    super
    aquas: nisi, Domine,
    si tuverax
    es,
    et innullonien-
    tiris,
    clarificetur etiamEcclesia(ua in islo
    soeculo^
    quia
    hoc de te
    prophetiaproedicavit?
    Ambulet
    ergo
    super aquas,
    et sic adleveniat illa cui dictum
    est,
    Vultumtuum
    deprecabunlur
    divites
    plebis(Psal. XLIV,
    15).
    Sed
    quoniam
    Dominumlaushumananon
    tenlat,
    hominesautcni
    ssepe
    inEcclesiahumanislaudibuset
    bonoribus
    perlurbaiilur,
    et
    prope merguntur;
    ideo
    Petrus
    trepidavit
    in
    mari, magnani
    vhn
    lempes(alis
    cxhorrens.
    Quis
    enimnon timet illamvocem:
    Qui
    vos
    fclicesdicunl,
    inerroremvos
    miliunt,
    etconturbant
    semitas
    pedutn
    veslrorum
    (Isai.
    m,
    12)
    ? Et
    quia
    lucta-
    tur animusadvcrsus
    concuplscenliam
    laudis
    humanse,
    bonumest intali
    periculo
    adorallonemet
    depreCa-
    tionem convertatur : ne forle
    qui
    laude mulcelur
    479
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 480
    viluperatione
    subruatur
    atque mergatur.
    In unda
    exclamet tilubans
    Petrus,
    et
    dicat,
    Domitte,
    salva
    me.
    Porrigit
    enim Dominusmanum : et
    quamvis
    increpet,
    dicens,
    Modicm
    fidei,
    ttlquid
    dubitasti?
    quare
    nonreclo itinereillumintuensad
    quem
    lende-
    bas,
    nonnisi in Domino
    gloriatus
    es? (amenaflucti-
    bus
    rapit,
    ct confileiileminfirmilatemsuam
    atque
    illiusauxilium
    postulantem, perire
    nonsinit.
    Rccepto
    autemDominoin
    navi,
    confirmala fide
    alque
    omni
    dubitalionesublata, sedatisquetempestalibus
    maris,
    ut
    jam
    adterroeslabililatem
    securilalemque
    venialur,
    adorantomnes
    dicenles,
    VereFiliusDeieslu. Hocest
    enim
    gaudiumsempiternum,quoperspicua
    veritas,
    ct
    Verbum
    Dei,
    et
    Sapientiaperquam
    factasunt
    omnia,
    et
    eminentiamisericordise
    ejus,
    et
    cognoscitur
    etaraatur.
    SERMOLXXVI
    *
    (a).
    RursttsinMallhwi
    cap. xiv, 24-55,
    de Dominoambu-
    lante
    sttperaquasmaris,
    el dePelro lilubante
    (b).
    CAPUTPRIMUM.1.
    Mare,
    smculum.Petrus
    Ecclesiw
    typus. Evangeliumquod
    receniissime re-
    cilalum esl de DominoChrislo, qui super aquas
    maris
    ambulavit;
    et de
    aposlolo
    Petro, qui
    am-
    bulanstimendo
    litubavil,
    et diffidendo
    mersus,
    con-
    iitendorursus
    emersit;
    admonetnos
    intelligere
    mare
    pravsens
    soeculumesse,
    Petrumvero
    apostolum
    Eccle-
    sioeunicoe
    typum. lpse
    enim Petrus in
    Apostolorum
    ordine
    primus,
    inChrisii amore
    promplissimus,sxpe
    unus
    respondclpro
    omnibus.
    IpsedeiiiqueDomino
    J esu
    Chrislo
    requirenle, quenniam
    hominesdicerenl eum
    cssc,
    el
    opiniones
    variashoininum
    discipulisrespon-
    dciilibus,rursusque
    Domino
    interroganle
    et
    dicenie,
    Vosauiem
    quem
    meessedicitis?
    respondit Pelrus,
    Tu
    esClirislitsFiliusDei vivi.Unus
    pro
    niultis dedil re-
    spousum,
    unitasin mullis. Tunc ei Dominusait :
    Bealus
    es,
    Simon
    Bar-J ona, quia
    nonrevetavitlibi
    caroel
    sangtih,
    sedPatcr meus
    qui
    eslin cwlis.Deinde
    addidil: Et
    ego
    dicotibi.
    Tanquam
    diceret :
    Quia
    lu
    dixisli
    uiilii,
    Tti es Chrhlus Filius Dei vivi : el
    ego
    ciico
    libi,
    TuesPelrus. Simon
    quippe
    anteavocaba-
    lur. Hoc aulemei
    nonien,
    ut Petrus
    appellaretur,
    a
    Doiiiino
    impositum
    esl : el bocinea
    figura,
    ul
    signi-
    ficarct Ecclesiam.
    Quia
    enimChristus
    pelra,
    Petrus
    populus
    cbrislianus. Pelra cnini
    principale
    nomen
    cst. IdeoPclrusa
    pelra,
    noii
    pclrn
    aPelro:
    quomodo
    noii acbrisliano
    Chrislus,
    sed a Cbristochristianus
    vocalur. Tu cs
    ergo, inquil, Petrus;
    el
    super
    hanc
    pclramquaro
    confessus
    es, super
    hanc
    pclramquam
    cognovisli,
    dicens,
    TuesChrislusFiliusDei
    vivi,
    wdi-
    ficabo
    Ecclesiammeam
    (Matilt.
    xvi,
    15-18)
    : id
    cst,
    Super
    mc
    ipsum
    Filium Dei
    vivi,
    oedificaboEccle-
    siaraiiieain.
    Super
    meoedificnbo
    le,
    noiime
    super
    le.
    CAPUTII.

    2. Ecclesianon
    sttper Iwmines,
    sed
    super
    Chrhlum
    wdificata.
    Nam volentcs homines
    aodilicari
    super homines,
    dicebant :
    Egoquiclem
    sum
    '
    Correclusadtres bn. et
    qualuor
    el. ada. cb.f. fl. fs.
    g.
    Ir. m.
    pr.
    rm. vd. Am.Er.Par.Lov.
    (a)Alias,
    deverbisDomini 15.
    (b) Hujus
    sermonis
    excerpta
    rcferl FlorusadI Cor.i
    el xv.
    Pauli,ego
    autem
    Apollo,ego
    vero
    Cepluv,ipse
    ;est
    Pelrus. Et alii
    qui
    nolebantsedificari
    superPelrum,
    sed
    supcrpeiram, Ego
    aulemsumChrisli.
    Apostolus
    autcmPaulusubi
    cognovit
    se
    eligi,
    et Christumcon-
    leniiii : Divisus
    csl, inquit,
    Chrislus?
    Numquid
    Paulus
    pro
    vobis
    crucifixus
    esl? aul innominePauli
    baplizati
    estis
    (l
    Cor.
    i, 12,15)
    ?
    Quomodo
    nonin
    Pauli,
    sicncc
    in
    Petri;
    sedinnomineChristi : ut Petrusoedificarc-
    tursuper pelram,
    non
    petrasuper
    Petrum.
    5. Petrus
    primo bealus,
    et tnox satanas dkttts.
    Idem
    ergo
    Petrus a
    pelracognominatusbealus,
    Ec-
    clesise
    figuramportans, apostolatusprincipalum
    le-
    nens,
    continuo
    pnst paululumjamaudilo quodbeatus
    esset, jam
    audito
    quod
    Petrus
    esset, jam
    audilo
    quod
    suprapetram
    sedificandus
    essel', posteaquam
    audivit
    futuramDomini
    passionem,quiaprocdixerat
    eamcito
    futuram
    discipulissuis, displicuit
    ei. Timuit ne
    per-
    deret
    morienlem, qucm
    confessusfuerat vitoefontem.
    Turbalus
    est,
    diccns : Absit a
    te, inquil, Doinine;
    twn
    fiet
    islud.
    Propilius
    eslo
    tibi, Deus;
    nolo te
    mori. Pctrus diccbal
    Christo,
    Nolo le
    mori;
    sed
    melius dicebat
    Christus,
    Volo
    pro
    te niori. De-
    nique
    conlinuo
    rcprehendit, qttcmpaulo
    anlelauda-
    verat;
    et
    qttem
    bealtimdixeral,
    salanam
    appellat.
    Redi,inquit, po-s^ me, saianci;
    scandaliunmihies: non
    enim
    sapisqttw
    Dei
    sttnt,
    sed
    quw
    sunlIwminum
    (Mallh.
    xvi, 22, 25). Quid
    nosvult facereex hoc
    quod
    su-
    mus, qui
    sic
    culpal quod
    homincs sumus? Vullis
    scire
    quid
    nosvelit facere? Audilc Psalmura:
    Ego
    dixi,
    Dii
    esth,
    el
    fitii
    Excelsi omnes.Sedhtimanasa-
    piendo
    : Vos aulemsicul hominesmoriemini
    (Psal.
    LXXXI, 6, 7).
    Idem
    ipse
    Petrus
    paulo
    ante
    bealus,po-
    stea
    salanas,
    in momento
    uno,
    infra
    pauca
    verba.
    Miraris differeruiani
    liominum,
    differeniias allende
    causarum.
    Quidmiraris, quiapaulo
    antebenlus,
    po-
    stca satanas? Attende causam
    quare
    bealus.
    Quia
    non libi revelavitcaroel
    sanguis,
    sedPaler meus
    qui
    incwlisesl. Ideo
    bealus, quia
    tibi noncaroct
    sanguis
    revelavit.Si enim'caro et
    sanguis
    hoctibi
    revehrel;
    detuo :
    quia
    vero non carocl
    sanguis
    libi
    revelavil,
    sedPater meus
    qui
    incwlis
    est;
    de
    meo,
    nondetuo.
    Quare
    de meo?
    Quia
    omnia
    quwhgbel
    Patcr,
    mea
    sttnl
    (J oan.
    xvi,
    15).
    Ecceaudisti
    causam,quare
    bea-
    tus,
    et
    quare
    Petrus.
    Quare
    aulemillud
    quod
    horre-
    scimus,
    el
    repetere
    nolumus?
    Quare,
    nisi
    quia
    detuo?
    iVottenim
    soptsquw
    Dei
    sunt,
    sed
    qum
    sunthominum.
    CAPUTIII.

    4. fti Pelro
    firmietinfirmi figitrali,
    Hoc inluenles nos Ecclesise
    membrum,
    discerna-
    mus
    quid
    de
    Dei, quid
    denostro. Tunc eniranonti-
    tubabimus,
    tunc in
    pelra fundabimur,
    fixi el stabiles
    erimusadversus
    ventos, imbres, flumina,
    tenlationes
    videlicet
    proesenlis
    sreculi.Illumlamenvidete
    Petrum,
    qui
    tuncerat
    figura
    nostra: modo
    fidit, modotitubat;
    modo immortalem
    confitetur,
    modotimel nemoria-
    tur. Proinde
    quia
    EcclesiaChristihabet
    firmos,
    habel
    et
    infirmos;
    necsine(irmis
    potestesse,
    necsinein-
    firmis: unde dicitPaulus
    apostolus,
    Debemusautem
    tios
    firmi,infirmorum
    onerasustinere
    (Rom.xv, 1);
    iir
    1
    MSS., mdificatus
    est.
    481
    SERMOLXXVI.
    eo
    quod
    dixit
    Pelrus,
    Tu esChrislusFilius Dei
    vhi,
    firmos
    significat;
    ineoaulem
    quodtrepidal
    et
    tilubat,
    ct Christum
    pati
    non
    vult,
    mortem
    liinendo,
    vitam
    non
    agnoscendo,
    infirmos Ecclesise
    significat.
    Inillo
    ergo
    uno
    apostolo,
    id
    est, Petro,
    inordine
    Apostolo-
    rum
    primo
    et
    praecipuo,
    in
    quo figurabalur Ecclesia,
    utrumque genus significandumfuit,
    id
    esl,
    firmi et in-
    lirmi :
    quia
    sine
    ulroque
    nonest Ecclesia.
    5. Homoinse
    infirtnus, potetts
    inDotnino. Hincest
    ergo
    et
    quod
    modo leclum
    est, Domine,
    si lu
    es,
    jube
    mevenireadle
    superaquas.
    Si tu
    es, jube
    me:
    non enim
    possum
    liocin
    me,
    sed in te.
    Agnovil quid
    sibi esset a
    se, quid
    ab
    illo, cujus
    voluntate credidit
    se
    posse, quod
    nullainfirraitas humana
    possit. Ergo,
    Si lu
    es, jube
    :
    quia
    cum
    jusscris,
    fiet.
    Quodego
    IIOM
    valeo
    prsDSumendo,
    tu
    poles jubendo.
    Et
    Dominus,
    Veni,inquit.
    Et sine ulladubitrUionePelrus ad ver-
    bum
    jubenlis,
    ad
    procsentiamsuslentantis,
    ad
    prse-
    sentiam
    regenlis
    sine ulla cunctatione desiluil in
    aquas,
    et ambulare
    coepit.
    Potuit
    quod Dominus,
    non
    in
    se,
    sed inDomino. Fuislis eitim
    aliquandotenebrm,
    nuncaulem
    tux;
    sed in Dotnino
    (Ephes. v, 8). Quod
    nemo
    potcst
    in
    Paulo,
    nemo in
    Petro,
    nemo in
    alio ullo
    Apostolorum,
    hoc
    potest
    in Domino. Ideo
    bene Paulus utiliter se
    contemnens,
    illumconimen-
    dans :
    Numquid Paulus, inquil, pro
    vobis
    crucifixits
    esl?aulin nominePauli
    baplizctli
    eslis? Non
    crgo
    in
    mc,
    sed
    mecum;
    nonsub
    me,
    sedsubillo.
    CAPUT IV.

    6.
    Infirmitalis propriwcognitio
    ne-
    cessariaad
    gratiam
    obtinendam.
    Ergo
    ambulavit Pe-
    trus
    super aquas
    in
    jussu Domini,
    sciens hocsea se
    liaberenon
    posse.
    Fide valuit
    quod
    liumanainfirmi-
    tas non valeret. Hi sunt firnii Ecclesioc.
    Altendite,
    audite, intelligite, agile. Neque
    eniin
    agendum
    est cum
    firmis alibi
    ',
    ut sinl iiifirmi : sed
    agendum
    esl cuni
    infirmis,
    ut sinl firmi. Multos autem
    impedil
    afirmi-
    tate
    pravsumplio
    firmitatis. Nemoerit a Dco
    lirmus,
    nisi
    qui
    sea se
    ipso
    senlit infirmum. Pluviamvolun-
    lariam
    segregans
    Deushmrediluii suw.
    Quidproeccdi
    -
    lis, qui quod
    diclurus sum nosiis?
    Temperelur
    velocilas,
    ut
    sequalur
    tardiias. Hoc
    dixi,
    ethocdico :
    nudiie, capite,
    facite. Ncnioa Deofit
    firmus,
    nisi
    qui
    sea se
    ipso
    sentit infirmum. Pliiviam
    crgo
    volunia-
    riam,
    sicul Psalmus
    dicit, volunlariam;
    non
    meritortim
    noslrorum,
    sedvolunlariam.Ptuviam
    ergo
    votunlarium
    segregans
    Deushmredilati suw: elenhn
    inftrmataesl;
    tuvero
    perfechti
    eatn
    (Psal. LXVU, 10). Quia
    pluviam
    volunlariam
    segregasii,
    non altendens hominumme-
    rita,
    sed tuam
    gratiam
    et misericordiam.
    Infirmala
    est
    ergo ipsahseredilas, etagnovit
    seinfirmani in
    se,
    ut (irmaesset in le. Non
    firmarelur,
    si uon
    infirmare-
    lur,
    ut abs te iu le
    perficeretur.
    CAPUT V.

    7. Paulus
    inftrmilatem
    sttam
    agno-
    scens
    perficiiut:
    Vide
    hujus
    liseredilatis
    porliuncu-
    lajn
    Paulum,
    vide
    infirmatuni, qui
    dixil: iVottsui
    idoneusvocari
    Aposiolus,quiaperseculus
    sum
    Ecclesiam
    Dei.
    QuareergoAposlolus
    es? Gratia Dei
    sumquod
    1
    AliquotMss.,/
    alibisinl
    infirmi--iVIorel,
    Klem.
    Critic,
    pagg.363, 566,verbum,alibi,expelliL
    M.
    SUIH. jVonsutn
    idoneus,
    sed
    gratia
    Dei sitnx
    quod
    sum.
    Infirmatus est
    Paulus,
    tu vero
    perfecisti
    eum. J am-
    vero
    quiagralia
    Dei est
    quodest,
    vide
    quid
    sequatur:
    Et
    gratia ejus
    intne non
    fuit vacua,
    sed
    plus
    omnibus
    itlislaboravi. Yidene
    prsesumplioneperdas, quod
    in-
    lirmitate meruisti. Bene
    hoc, bene: J VOsumidotteus
    vocari
    Apostolus; gratia ejus
    sum
    quodsum;
    et
    gratia
    ejus
    in me non
    fuit
    vacua: omnia
    optime. Sed,
    Plus
    illhomnibuslaboravi:
    quasi
    tibi
    ccepisti tribuere, quod
    paulo
    ante Deodederas.
    Agnosce,
    et
    sequere
    : Non
    egoautem,sedgraliaDeimecum
    (ICor.xv, 9,10). Bene,
    iiifirme: firmissimeeris
    exallatus, quia
    non es
    ingra-
    tus. Tu es idem
    ipse
    Paulusinle
    parvus,
    in Doinino
    magtius.
    Tu es
    qui
    ter Doniinum
    rogasli,
    ul stimulus
    camis,
    angelussaianse,
    a
    quo
    colaphizabaris,
    auferrelur
    a te.
    Quid
    (ibi diclumesl?
    quid
    audisii
    quando
    hoc
    pelisti
    ?
    Sufficit
    tibi
    graliamea;
    nam
    virttts in
    infirini-
    tale
    perficitur.(II
    Cot:
    xn,
    7-9).
    Eienim
    infirmalus
    est,
    lu vero
    perfecisti
    euni.
    8. Pelrus
    polens
    nonin
    se,
    sedin
    Dotnino.Sice( Pe-
    trus,
    J ube
    me, inquit,
    venireadle
    super
    aquas.
    Homo
    audeo,
    scd nonhominem
    rogo.
    J ubeat Deus
    honio,
    ut
    possit quod
    non
    poiest
    honio.
    Veni,
    inquit.
    Et descen-
    dit,
    et
    coepil
    nmbulare
    super aquas
    : et
    potuit Petrus,
    quia
    jusseralpetra.Eccequid
    Pctrus in
    Domino;
    quid
    in sc? Vidcnsvenlum
    vatidum,limuil;
    etcutn
    cwpisset
    tnergi,
    exciamavil:
    Domine,
    pereo,
    libera me.
    Prse-
    sumpsit
    de
    Domino,potuitdeDomino :
    (Uubavitu(ho-
    mo,
    rediit ad
    Dominum.
    Sidkebam,
    Motuscst
    pesmetts.
    Psalnms
    loquitur,
    sancti cantici
    vox
    est;
    et-si
    agnosca-
    mus,
    etnostra: imosi
    velimus,
    el
    noslraest. Sidke-
    betin,
    nwtusest
    pesmeus,
    Quareniolus,nisi
    quia
    meus?
    Et
    quidsequilur
    ?
    Miserkordia
    ttta,
    Dotnine,adjuvabat
    me(Psal.
    xcm,18).
    Non
    virlusmea; sedmisericordiatua.
    Numquid
    enim
    Dominusdeseruit
    lilubanteni,
    quem
    au-
    divitinvocanlem?Ubi est
    illud, Quis invocavii
    Deum,
    et
    deserluseslabeo
    (Eccli. n,
    12)?Ubietillud,
    Elomnisqttl
    invocaverii nomen
    Domini,
    salvus eril
    (J oel. n, 52)
    \
    Continuo
    porrigens adjulorinmdcxteroe
    snse,
    J evav"'
    niergentem, increpavit diffidentem: Modicw
    fidei,
    quare
    dubitasli? Deme
    prsesumpsisti, demedubilasti.
    CAPUT VI. 9. Inswculi
    adversilateseu
    felkilale
    cupidilas lempeslas
    esl.
    Eia,
    fratres,
    sermo
    conclu-
    dendus est.
    Allendite sseculum
    qunsi raare, veiilus
    validus,
    e(
    magnalcmpestas.
    Unicuique
    sua
    cupidiias,
    lempesias
    est. Amas
    Dcum; ambulas
    super mare,
    sub
    pedibus
    luis cst sseculi tumor 4.Amas
    sauculum
    ;
    absorbebit te. Amalores suos vorare
    novit,
    non
    por-
    tare. Sedcumfluctuat
    cupiditate
    cor
    luum,
    ut
    vincas
    tuam
    cupiditatem,
    invocaChrisli
    divinitatem. Pulaiis
    lunc esseventum
    contrarium,
    quando
    est
    hujus
    soc-
    culi advcrsitas?
    Quando
    enim
    bella,quandolumullus,
    quandofames, quando
    peslilenlia, quando
    cuique
    iio-
    minum,
    eliam
    singulo
    evenit
    privala calamiias,
    lunc
    putatur
    venlus
    adversus,
    ibi
    pulalur invocandiisDeus.
    Quando
    autem
    temporali
    felicitate
    soeculum
    arridet,
    quasi
    nonesl veutus conlrarius. Noli hinc
    interroga-
    re
    (emporis tranquillitalem
    :
    inierroga,
    sed luaincu>
    1
    sicmelioresMss.Editi
    vero,
    Umorsmculi.
    483
    S. AUGUSTINI
    EPjSCOPl
    .-.......,._-
    ||
    piditatem.
    Videsi
    tranqu.illilas
    est
    in te;
    vide
    si non
    ie subverlit ventus inlerior : lioc vide.
    Magnoe
    virlu-
    tis
    est,
    curafeliciiate luctari,
    ne
    illiciat,
    ne corrum-
    pat,
    ne
    ipsa
    subverlal felicitas.
    Magnre,inquam,
    vir-
    lutis
    est,
    cumfelicitaleluctari; magnoe
    felicitatis
    csl,
    a felicilale
    non vinci.
    Disce calcare sseculuni: me-
    menlo fidereinCJ irislo. Et si motus est
    pes tuus,
    si
    litubas,
    si
    aliqua
    non
    superas,
    si
    mergi incipis,
    dic ;
    Domine, pereo,
    libera me.
    Dic, Pereo;
    ne
    pereas.
    So-
    lus enini
    amortecarnis liberat
    te, qui
    niorluusest in
    carne
    pro
    te. Couversi ad
    Doniinum,
    elc.
    SERMOLXXVH
    '
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    Matlliwi,
    cap.
    xv,21-28, Egressus
    J csus deGenezarelli,
    secessit in
    partcs Tyri
    el Si-
    donis,
    ct eccn mulicr Cliananrca,
    etc.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.
    -1. Chananwa mulier humili-
    talis
    cxemplum.
    Chanansea isla mulier,
    qure
    tuodo
    nobis
    1
    Iectioiie
    cvangclica
    comnicndnla
    est, prx-
    bet nobis humililatis
    cxemplum,
    et
    pielnlis
    viam:
    ab huinililalc inalin
    surg<>re
    ostendil. Erat
    auteni,
    siculi
    apparet,
    nondc
    [mpulo
    Israel,
    nnde
    Palrinrehoe,
    unde
    Prophelic,
    umle
    parciitcs
    Domini nostii J esu
    Clnisti secundum
    cnrnem;
    undc
    ipsavirgoMaria, quoe
    pcperit
    Clirisitim. Non
    crgo
    ex isio
    populo
    erat hoec
    nmlier : sed crntcx Geniibtis.
    Nam,
    sicul
    audiviuius,
    sccessit Dominusin
    parles Tyri
    e(
    Sidonis,
    et inde
    mulier Cli:mana>.adc finibusillis
    egrcssa, petebat
    be-
    nelicitini itistanlissime euraudsofiliae
    sure, quoe
    male
    a docmoniovexabatur.
    Tyrtis
    cl Sidonnon erant civi-
    tatcs
    populi
    Isracl,
    scdGcnlium
    ;
    quamvis
    vicinreilli
    populo.
    Clamnbat
    ergo
    avida
    impetrandi beneficii,
    fortilerque pulsabal
    : el dissimulabalur ab
    ea!,
    non
    ul misericordia
    negnretur,
    scd ut desideriumaccen-
    derelur
    ;
    necsoluin ut desiderium
    accenderetur, sed,
    sicutanle dixi,ui
    humilitnscommendnretur. Clamabat
    ergo tanquam
    Dominonon
    audiente,
    sed
    quod
    factu-
    rus eral in sileiuio
    disponente. Discipuli rogaverunt
    pro
    illa Dominum,
    ef dixcrunt
    : DimUie
    illam, quia
    clamat
    post
    nos. El ille: J Vonsuimissusnisi ad oves
    qumperierunl
    domttsIsraei,
    CAPUTII.
    2.
    Quomodo
    Chrislusnonnisi ad Israc-
    thas mhstis. Solutio
    qumslionis.
    Hicverborum islo-
    rum orilur
    quoeslio
    : Unde nos ad ovile Christi de
    Geiitibusvenimus,
    si nonest missus nisi adoves
    quse
    pericrunl
    domus Israel?
    Quid
    sibi vull
    bujus
    secreti
    tamalta
    dispensalio,
    ul cumDominussciret
    quare
    ve-
    niret, ulique
    ut Ecclesiamhaberel inoninibusGenti-
    bus,
    nonse missum
    dixeril,
    nisi ad oves
    qureperie-
    runl domusIsracl?
    lntcHigimusergoprsesentiam
    cor-
    poris
    sui,
    lialivilalcm
    suam,
    exhibilionem
    miraculorum,
    virtutemque
    resurrectionis
    in illo
    populo
    eumoslen-
    dere debuisse;
    ila fuisse
    dispositum,
    sic ab initio
    eommcndatum,
    hoc
    prsediclum,
    hoc
    implelum
    :
    quia
    1
    Edili,
    qum
    heri
    nobh,
    etc. HicnosPhimarconensemve-
    tustissimum
    et
    optimae
    notrclibrui
    sequimur.
    4
    sicPhimarconensis
    Ms.At
    edili,
    abeo.
    *
    Correetusad
    pb.
    Am.Er. Par.Lov.
    (a) Alias,
    de
    Tempore,
    74.
    (J i)
    CitalurinFloricolleetiouead1Cor.i.
    Christus J esus ad
    gentem
    J udseorum
    yeniredebriitvi-
    dendus, occidendus,
    et lucralurus
    4
    eos inde
    qttos
    ante
    proescivit.
    Nonenim damnata illa
    plebsest,sed
    ventilata. Ibi erat
    paleocmultitudo,
    ibi
    granorum
    oc-
    ',
    culia
    dignitas
    : ibi
    quod incenderetur,
    ibi undehor

    reum
    replcretur.
    Nnmunde
    Apostoli
    nisi inde? unde
    Pelrus? unde coeleri?
    3. Saulus inPaulummulalus. Raliomulati nominis
    Sauli in Pauli. Unde
    ipse Paulus, primo
    Saulus?
    hoc
    est, primo superbus, post
    humilis. Nam
    quando
    Saulus,
    aSaule nonien derivatuni erat. Saiil autem
    -
    rex
    superbus
    : in
    regno
    auiemDavidhumilem
    perse-
    quebatur (I Reg. xvm-xxiv). Quando
    ergoSaulus, qui
    posteaPaulus,
    tunc
    uiiquesupcrbus,
    tunc
    persecutor
    innocenlium,
    (unc vastalor Ecclesioe.
    Acceperat
    enim
    litteras
    (velut
    zelo
    Synagogoeardens,
    et
    insequens
    cbristianum
    nomen)
    a
    sacerdolibus,
    utexhiberet
    quos-
    cumque
    invenissct chrisiianos ad liienda
    supplicia.
    Cum
    pergit,
    cumanhelal
    credes,
    ctimsilit
    sanguinem,
    coelestiChristi voce
    prostratus
    est
    perseculor,
    erectus
    est
    proedicator(Acl.
    IX
    ). Iroplclum
    in illo
    quod
    scri-
    plum
    est in
    prophetn
    :
    Egoperculium,
    et
    ego
    sanabo
    (Deui. xxxii,
    59).
    Hoceiiim
    perculil Deus, quod
    sein
    lioinineextollit adversus Deutn. Non est
    impius
    me-
    dicus, qtii
    (uniorem
    ferii, qui pu(redinem
    secat aut
    urit. Dolorem
    ingcril: ingerit,
    sed ut
    perducat
    ad
    sanitatcm. Molesiusesl: sednisi
    esset, ulilisnonesset.
    Proslravit
    crgo
    Chrislus una voce
    Saulum,
    erexit
    Paulnm
    : hoc
    est, prostravit superbum,
    erexit humi-
    lem. Nam
    quoe
    fuit ralio mutandi sibi
    noniinis,
    ut
    cumSaulus antea
    vocaretur, postea
    se Paulum dici
    vellet;
    nisi
    quia
    Sauli
    nomenm
    seagnovit,
    cum
    per-
    sequeretur,
    fuisse
    superbise
    ?
    Elegit ergo
    humileno-
    men,
    ut
    Paulus,
    hoc est
    minimus,
    vocarelur. Paulum
    enim,
    minimumest. Pauluni niliil aliud
    est, quam
    parvum.
    De
    quo
    noroine
    jaroglorians, humilitatemque
    comniendans:
    Ego, inquil,
    suntminimus
    Apostolorum.
    Unde
    ergo,
    unde
    iste,
    nisi ex
    populo
    J udoeorum?
    Inde alii
    Aposloli,
    inde
    Paulus,
    inde
    quos
    coinmendat
    idem
    Paulus,
    quod
    viderint Dominuni
    posl
    resurre-
    ctionem. Dicil enim cum visum ferme a
    quingentis
    fralribus simul,
    ex
    quibusplures
    tnanenl
    usqueadhuc,
    quidatn
    anlemdormkrunt
    (I
    Coi:
    xv, 9, 6).
    4. J udwi aucliioPetro conversi.Ovesad
    quas
    Chri-
    stus tnissus est. Ex illo autem
    populo
    etiam
    illi,
    qui,
    cumPeirus
    loqtteretur,
    commendans
    passionem,
    resurrectionem
    divinilatemque Cbristi,
    accepto Spi-
    ritu
    sanclo, quando
    illi
    omnes,
    in
    quos
    venil
    Spiritus
    sanctus, linguis
    oninium
    gentium
    sunt
    Iocuti,
    com-
    puiicli spiritu, qui
    audiebant ex
    populo J udreor-um,
    quoesieruut
    consiliumsalutis
    suoe,inlelligenles
    sereos
    sanguinis
    Christi :
    quod
    eum
    ipsi crucilixerint, ipsi
    occiderint,
    in
    cujus
    liomineoccisi a se viderent tanla
    miracula
    fieri,
    viderent
    Spiritus
    sancti
    prresentiam.
    CAPUT III.

    Qutcrentes
    ergo
    consilium,rcspon-
    sum
    acceperunt: Agitepwnilenliam,
    el
    baplizelur
    unus.
    quisque
    veslruminnomineDomini noslri J esu
    Christi;

    Ani.Er.
    Lov.,(ucrfltidus.PMijiarconensisMs.jteimiiiMv
    M
    Par.,
    uucraturusr
    '""';'.....
    485
    SERMOLXXVH.
    el dimiilentur
    vobis
    peccata
    veslra.
    Quisdesperarel
    sibi

    donanda
    peccata,
    qnando
    crimen occisi Christi reis
    donabalur?
    Conversi sunl ex
    ipsopopulo
    J udreorum:
    conversi sunt, baplizati
    sunt. Ad mensamDomini ac-
    cesserunl,
    et
    sanguinem quem
    srcvientes fuderunt,
    credentes
    bibcrunl.
    Quemadmodum
    autem siitl con-
    vcrsi, quamplaneatqueperfecle,
    indicantActtis
    Apo-
    slolorum.
    Namomnia
    qusepossidebant,
    vendiderunt,
    atque prelia
    rerum suarum ad
    pedes Aposlolorum
    posuerunt;
    et dislribtiebalur
    unicuiquc
    sicut
    opus
    cuique
    erat: et nemodicebat
    aliquid proprium,
    sed
    erant illis omnia comniunia. Et eral
    iltis,
    sicut scri-
    plum
    est,
    anima una el cor unuminDeum
    (Acl,
    n,
    et
    iv).
    Ecce sunt ovesde
    quibusdixit,
    J VOHswtmis-
    sus,
    ntst ad oves
    qumperierunl
    domusIsrael. lllisciiim
    exhibuit
    prsesentiam
    suam, pro
    illis insesrevieniibus
    crucifixus oravit,
    diccns:
    Paler, ignosceillis, quia
    ttesciunt
    quidfaciunl (Luc.
    xxm, 54). Inielligebal
    me-
    dicus
    phreneticos
    menle
    perdita
    mcdicuui occidenles,
    etoccidendomedicum ncscienles,
    sibi medicamentuni
    facientes. DeDominocnim occisoomncs 'curaii su-
    mus,
    illius
    sanguineredcmpii, pane
    illitts
    corporis
    a fame liberali. Hanc
    ergo prrcsentiam
    Chrislus.
    J u-
    dseisexhibuit. Hoc
    ergo ail,
    Nonsum
    missus,
    nisi ad
    oves
    qnmperierunl
    domus
    Israel/.
    ut illis
    prresentiam
    sui
    eorporis
    exbiberet;
    nonut oves
    quas
    liabcbal in
    Gentibus,
    contemnerel el
    procleriret.
    CAPUT IV.

    5. Ad
    genles
    Cltristusnonmissus
    est,
    sed mhit. Ad Gentes eniin
    ipse
    non
    ivit,
    sed di-
    scipulos
    misil. Et illic
    impletum
    esl
    quod propiieta
    dixit:
    Populusquem
    non
    cognovi,
    servivilmihi.Vidcte
    quamalla, quam
    evidens, quain expressa prophctin
    :
    Populus quem
    tton
    cognovi,
    id
    est,
    cni
    prresenliam
    meamnon
    exhibui,
    servivilmilii.
    Qtiomodo?Sequitur,
    In audituauris obaudivittnihi
    (
    Psal.
    xvn,
    45
    )
    : hoc
    est,
    non
    videndo,
    sedaudiendocrediderunt. IdeoGen-
    tium
    major
    laus. Illi enim
    viderunt,
    et occiderunt:
    Gentes audierunt,
    et crediderunt. AdGenles atilcin
    vocandaset
    congregandas,
    ut
    impleretur quod
    modo
    cantavimus, Congrega
    nosde
    Genlibus,
    ut
    confiteamur
    tiOHiint
    luo,
    el
    glorkmur
    itj
    laudelua
    (
    Psal.
    c.v,
    47
    ),
    illePauJ us
    apostoltts
    missus est. Minimtisillefaclus
    magnus,
    non
    per
    se,
    sed
    per
    eum
    queiii persequeba-
    lur,
    niissusesl atl
    Gentcs,
    ex lalrone
    pnsior,
    ex
    lupo
    ovis. Missusesl adGcntcsiile
    aposlolus mininius,
    ct
    mullumJ aboravitin
    Gentibus,
    el
    per
    eumGentescre-
    diderunt. Testes sunt
    ejusEpistolse.
    6. Fiiia
    Arclihynagogi,
    el Ilminorrhohsa. Habes
    hoc et in
    Evangelio
    sacralissime
    figuratum.
    FiliaAr-
    chisynagogiquicdam
    defuncTa
    erat, pater ejus rogabat
    Dominum
    ,
    ut iret ndeam:
    segramreliquerat
    et in
    pcricttlo
    conslittitam. Ibat Dominus ad visitandam
    et sanandam
    cegram
    : interea moiTuanumiata
    est,
    et
    dictuni esl
    patri,
    Puella mortua
    est,
    noli
    jam
    vexare
    ..
    maghlrum.
    Dorainusaulem
    qui
    sciebat se
    posse
    mor-
    '
    tuos
    suscilare,
    non abstulit
    spem
    desperato,
    et ait
    palri:
    Noli
    limere,
    tanlumcrede.
    Pergebat
    ad
    puel-
    Editi,
    omnesnos.
    Anest,nos,
    a
    Mss.
    J am:
    aique
    in itinere itUer
    turbas, quomodo potuit,
    coarctavit se
    quoedammulier, qure
    ihrxum
    sanguinis
    paliebalur,
    et
    dinturno illo
    langtiore
    in
    medicosfru-
    sira oronia
    qure
    hahebat
    impenderat.
    Ubi finibriam
    vestimeiili
    ejtts tetigit,
    sana factaest. Et Dominus:
    Quis
    me
    tetigit?
    Admiranles
    discipuli qui nesciebant
    qnid
    esset
    facttim,
    et videbant euma lurbis
    compri-
    mi,
    et de una
    quoe
    Ieviter
    tetigerat
    fuisse
    sollicilum,
    responderunt
    : Turba te
    premit,
    et
    dicis, Quh
    mele-
    ligit?
    El iile :
    Teligii
    me
    aliquh.
    Nam isii
    premunt,
    illa
    (etigit. Corpus ergo
    Christi multi niolesie
    pre-
    munt, pauci salubriler
    tangunt
    (a). Tetigit
    me,
    inquit,
    aliquis. Ego
    enimsensi deme vhiutem
    exiiss.e.At ubi
    vidit illa non se
    latuisse, provoluia
    est anle
    pedes
    ejus,
    et confessaest
    quid
    essel factum.Post hscc
    per-
    rexit,
    perveniique quo tendebat,
    et
    puellam
    filiam
    Archisynagogi
    inventammorluamsuscitavit
    (Luc.
    vm
    41-56).
    C\PUT V.

    7. Resdeillisnarrata licetvere
    gesla,
    lamen
    figura
    est. Factum
    quidemest,
    et ila ut
    narra-
    tur, impletum
    : sed tamen etiam
    ipsa, quse
    a Domino
    facta
    sunt, aliquidsignificanliaerant, quasi verba,
    si
    dici
    potest,
    visibiliaet
    aliquidsignificantia. Quod
    ma-
    xime
    apparel
    ineo
    quodpraler tempus pomaquoesi-
    vit in
    arbore,
    et
    quia
    non
    inveiiit,
    arbori maledices
    aridamfecit
    (Marc. xi, 15,
    14).
    Hoc factumnisi
    figu-
    ratum
    accipiatur,
    stultuminvenitur :
    primo, quoesisse
    poma
    inilla
    arbore,
    quando tempus
    nonerat ul essent
    inulla
    arbore; deinde,
    si
    pomorumjamlempusesset,
    nonhabere
    pomaquoeculpa
    arboris esset? Sed
    qy.ia
    significabal, quxrere
    se non soluro
    folia,
    sedet Iru-
    cluiii,
    id
    est,
    nonsolum
    verba,
    sedet faclahominum
    ;
    arefaciendoubi solafolia
    invenit, significaviteorumpee-
    namquiloquiboiinpossunt,
    fncerebpnanolunt.Sicergo
    el hic. Nam
    utiquemyslerium
    est. Proesciusomnium
    dicit, Quis
    ine
    tetigit?
    Fit
    imperito.similis Creator,
    et
    inlerrogat
    non solum
    qui
    hoc
    sciebat,
    scdetiam
    qui
    coctera
    prrcsciebat. Aliquid
    est
    utique, quod
    nobissi-
    gnificnniemyslerio Ioquilur
    Christus.
    8.
    Quid
    illis
    figuratui:
    Filia illa
    Archisynagogi
    si-
    gnificabatpopulumJ udoeorum, propter quemvenerat
    Chrislus, qui dixit,
    Nonsutn
    mhsus,
    nhi ad
    ovcsqum
    perkninl
    domusIsrael. Illavero mulicr
    quoe
    fluxum
    sanguinispaliebatur,
    Ecclesiam
    figurabatexGenlibus,
    ad
    quatn
    Cbristus
    per proeseniiamcorporis
    noti erat
    missus. Adillnm
    ibat,
    illiussalulem
    iniendebat: hocc
    inlercurrit, langit
    fimbriam
    quasi nescienlis,
    id
    est,
    sanatur
    tanquam
    ab absente. Dicit
    ille, Ouis
    nteteli-
    gil
    ?
    quasi diceret,
    Nonnovi hunc
    populum. Populus
    quem
    non
    cognovi,
    servivilmiliL
    Teligit
    me
    aliquh. Ego
    enimsensi viiiuiemdeme
    exisse,
    id
    est, Evangclium
    emissumlolumorbem
    implesse.
    Tangitur
    autemfim-
    bria
    exigua pars
    vestimenti et exlrema. Fac vesiem
    Chrisii
    quasi Apostolos.
    Ibi iimbriaPaulus erat: hoc
    est,
    extremus et minimus.Nain
    utrumque
    desedixit:
    Ego
    summinimus
    Apostolorum(\Cor. xv, 9).
    Nam
    post
    omnes vocalus
    est, post
    omnes
    credidit, plus
    omnibiis sanavit. Non erat missus
    Dominus, nisiad,
    (fl)
    Vide
    supra,sermon<J J i 62,
    n. S.
    'oi
    s. AUGUSTiNi EPismpr
    '--'
    _''"*:*&'
    oves
    quseperierant
    domusIsrael. Scd
    quia
    et
    populus
    quem
    non
    cognoverat,
    servilurus
    erat,
    in obauditu
    auris obauditurus
    erat,
    necdeillo tacuit ibi consti-
    lutus. Aitenim
    quodam
    Ioco idemDominus: Habeo
    alias oves
    qum
    non sunl de hoc
    oviti; oportel
    tneet
    has
    adducere,
    ut sit unus
    grex
    el unus
    paslor (J oan. x,
    16).
    CAPUTVI.9.
    Chananmwperseveraniia
    in
    pelendo.
    Indemulier islaerat: ideonon
    contemnebatur,
    seddif-
    fcrebaiur.
    Nonsui,inquit,
    missus,
    nisi adoves
    qumper-
    ierunl domusIsrael. Et illaclamando
    instabat, per-
    sevcrabat, pulsabat, tanquamjamaudisset, Pete,
    et
    accipe; quoere,
    el
    invenies; pulsa,
    et
    aperietur
    libi.
    Inslilit, pulsavit.
    Namet Dominus
    quando
    dixit hocc
    verba, Pelite,
    et
    accipielh; quwritc,
    el
    invenkth; pttl-
    sate,
    et
    aperielur
    vobis; supra
    dixerat,
    Nolitesanctum
    dare
    canibus,nequeprojecerithmargarilas
    vestrasante
    porcos;
    ne
    forte
    concutcenleas
    pedibttssuis,
    el conversi
    1
    dhrumpant
    vos
    (Mallh.
    vn, 7, 6):
    id
    est, post
    con-
    templum
    margaritarum
    veslrarumetiammolesti sint
    vobis. Nolile
    ergo
    illis
    projicerequre
    conlemnunt.
    10. Gentes
    quare
    canes. El undediscernimus
    (lan-
    quam respondereni) qui
    sint
    porci, qui
    sinl canes?
    Hocinisiaroulieredemonslralumest. Namilli mulieri
    instanti
    respondit
    hoc : Nonest bottumtollere
    panem
    filiorum,
    el tnilterecanibus.Canis
    cs,
    unaesex Gen-
    libus,
    idola adoras.
    Quid
    aulemlamfamiliarecani-
    bu6, quamlapides lingere?
    ATonesl
    ergobonum, pa-
    nem
    filiorutn
    tollere,
    etmilterecanibus. Illnsi recede-
    ret
    posl
    haec
    verba, canisaccesserai,
    canis abscesse-
    rat: sed
    pulsando,
    homo facla est excane . lnslitit
    enim
    pelendo,
    et ex
    ipso
    veluti convicioliumililatcm
    oslendit,
    misericordiam
    impclravit. Neque
    enimcom-
    mola
    est,
    aut
    succensuil, quod
    canis
    appellata
    fuerit
    pelcns
    beneficium
    , rogans
    misericordiam: sed
    ail,
    Ita,
    Domine: dixisti me canem
    ; plane
    canis sum
    ,
    agnosco
    nomen
    meum;
    Veritas
    loquilur:
    sed non
    idcoa benelicio
    repellenda
    suni. Prorsus canis: sed
    el canes ediint de micis
    qum
    cadunt demensadomi-
    norum suorum. Modicum
    quoddani
    et
    exiguum
    be-
    ncficiumdesidero: non mensani
    invado,
    scd micas
    quscro.
    <
    CAPUT VII. 11. Hiimililascommendatain Clw'
    nanwa.
    Magna
    cpttlra
    superbiamtnedicina,
    DettsIwmo.
    Videle
    quemadmodum
    humililas commcndala esl.
    Cancni illamDoniinus
    dixerat;
    non
    dixit,
    Non
    sum;
    sed
    dixit,
    Sum. Et Dominus
    continuo,
    quia
    se
    agno

    vit cancm: 0
    ntulier,
    magna
    esl
    fides
    tua!
    fiat
    tibi sicul
    peitsti.
    Tu (e
    agnovisli canem,
    ego
    le
    jam agnosco
    hominem. 0
    mulier, tnagna
    esl
    fides
    tua!
    pelisli, quse-
    sixti, .pulsasli; accipe, inveni, aperiatur
    libi.
    Videte,
    fraires, qucinndmodum
    inhacmuliere
    qure
    Chananoea
    crat,
    id
    esl,
    quoe
    de Gentibus
    veniebat,
    et
    typum,
    hoc
    est, figuram
    Ecclesise
    gerebal,
    maximehumilitas
    commendataesl. Elenim
    gensJ udsea,
    ul ab
    Evange-
    lio
    repellerelur, superbiainflata
    est, quodLegem
    ac-
    1
    Editi,
    etcanescpnversi.
    Ariest,canes,
    a MsPh

    Apud
    Er.
    Lugd.
    ven.
    LOV., hctmo
    factusestexcane. M.
    ciperemeruisset,
    quod
    de
    ipsagentePatriarcbffl
    pi-
    ccsserint, Prophetee
    exstiterint,
    Moyses
    Dei
    ge>?vw
    miracula
    magna, quseaudivimusin
    Psalmo,
    in
    %j-
    ptofecerit,
    per
    mareRubrum
    aquisrecedentibus
    po- ,
    pulumduxerit,
    Legem acceperit, quamipso populo
    dederit
    (Psal. cv).
    Erat unde
    extolleretur
    gens
    J udsea,
    ct
    per ipsamsuperbiam
    factumest ut Chrislonollet
    numiliariauctori
    humilitatis, repressori lumoris,
    me-
    dico
    Deo, qui propter hoc,
    cum
    Deus
    esset,
    homo
    laclus
    est,
    ut sehomo
    hominem
    cognosceret. Magna
    medicina. Hsec medicina si
    superbiam
    non
    curat,
    quid
    eara
    curet nescio. Deus
    est,
    et fu honio:
    seponit
    divinila(em,
    id
    est, quodammodosequestrat,
    hoe
    esi,
    occuKat
    quod
    suuni
    eral, apparet quod
    acceperat
    '.
    Fit illc
    homo,
    cuni sit Deus: et nonse
    agnoscit
    liomo
    hominem
    ,
    id
    est,
    nonse morlalem
    agnoscit,
    non se
    agnoscit fragilem,
    non se
    agnoscit peccatorem,
    non
    se
    agnoscit oegrotum,
    ut
    quoerai
    vel
    oegrotus
    medi-
    cum! sed
    quod
    est
    periculosius, sanussibi videlur!
    CAPUT VIII.12. J udmis ob
    superbiamrejectis,
    Gentes
    propler
    humililatemin eorumlocum
    sujfectw.
    Magnafides,
    sicut
    granumsinapis. Ergo propter
    hoc
    ille
    populus
    non
    accessil,
    id
    est,
    propier snperbiam
    :
    et dicti sunt ex arbore
    olese,
    boc
    est,
    de illo
    populo
    aPalriarchis
    creato, fracti rami
    naturales, idest,
    J udoeimerito steriles
    spiritu
    superbise;
    el inillaolea
    inserlus est oleaster. Oleaster
    populus
    exGentibus.
    Sicdicil
    Apostolus, quod
    oleasler
    insertus sit in
    olea,
    rami
    aulem naiurales fracii sint. 1111fracti
    propier
    superbiam
    : insertus oleasier
    propler
    humiliiaiem
    (Rom. xi,
    17-21).
    Hanchumilitalemostendebat mu-
    lier, dicens:
    Ila, Domine,
    canis
    sum,
    micasdesidero.
    Inhac
    huniililateetiamCenlurio
    illeplaeuil: qui
    cum
    desideraret
    puerum
    suumaDomino
    ctirari,
    et Do-
    minus
    diceret,
    Ego
    veniamel curabo
    eutn;
    respondit
    ille, Domine,
    nonsum
    dignnsqui
    subteclutnmetimin-
    tres;
    sedtanlum dic
    verbo,
    et
    sanabilur
    puer
    meus.
    Nonsum
    dignusqui
    sub tectuni meum intres. Teclo
    non
    rccipiebat,
    corde
    receperal. QuaiUo
    humilior,
    tanto
    capacior,
    lanlo
    plenior.
    Collesenim
    aquam
    re-
    pellunt,
    valles
    implenlur. Quiddeinde,
    quid
    ad hoc
    Dominus,posleaquamdixit,
    Non sum
    dignusqui
    sub
    tectummcum
    intres,
    adeos
    qui sequebantur,
    Ainendico
    vobis,
    ttoniuveni lantatn
    fidem
    in
    Israel: id
    est,
    inillo
    populo
    ad
    quemveni,
    non
    inveni tantam
    fidem.
    Tan-
    tam,
    quid
    est? Tam
    magnam.
    Unde
    magnam?
    Demi-
    nimo,
    id
    est,
    de liumilitale
    grandem.
    jVoniiiveni tan-
    lam
    fidem
    : similcm
    grano sinapis, quanlo
    minuiiori,
    tanto ferventiori. Inserebat
    ergojamDominusolea-
    slrum in oliva. Tunc hoc
    faciebat,
    quando dicebat,
    Amendico
    vobis,
    noninveni lanlam
    fidem
    inIsrael.
    CAPUTIX.15. Carnalia in
    regno
    cwlorumnon
    exspeclanda.
    Diviliwhic
    argumenlum
    indigentiw.
    Sanitas
    hujus
    vilm
    longa wgritudo. Denique
    vide
    quod
    se-
    quitur.
    Ideo dicovobis
    ( quia
    HOH
    inveni tantam
    fidein
    in
    Israel,iA est,
    tantamcumfide
    humililalem
    ):
    Idea
    dico
    vobis,
    quia
    multi aborienleel occidente
    venient,
    et
    1
    sicMs.Ph. At
    editi, qttod
    apparel
    acceverat.
    489
    SERMOLXXVIII. 490
    reciimbentcumAbrahamel Isaac etJ acobin
    regno
    cw-
    torum
    (Mallh.
    vm, 5, 11). Recumbenl,inqiiit, requie-
    sccnt. Non eniin debemus illiecarualcs
    epulas cogi-
    tare,
    nui
    aliquid
    lalein illo
    regno conctipiscere,
    ut
    iion vilia luutciiius viiTulbus
    ,
    sed
    t
    vilia
    suppona-
    iniis '. jVIiudest
    eiiiin,
    desidcrare
    regnuni
    ccelorum
    protiier sapieiuiaiu
    el vitamaelernam
    ; alitid, propler
    feiieilalein (crreiiain,
    quasi
    illic habenmuseam
    opu-
    lcntiiiri ni
    atque mnjorem.
    Si divilcmteiu illo
    regno
    fumruiii
    |nilas, vupidilalcm
    nou
    atnpulas,
    scd iuulas:
    ct t.iiuchtli-vescris
    ,
    el iionuisi Ulicdivcscris. Nam
    liic
    indigenlia
    lua
    colligit plurinia. Quare
    roulluro
    hnbent divites?
    Quia
    multuin
    indigent. Major
    indi-
    genlia qunsi majores comparal
    facultatcs
    : illic
    ipsa
    indigenlia
    inurietur. Tunc vcre dives
    eris, quando
    iiuilius
    indigcns
    cris. Noneniiulu
    tlives,
    ct
    angelus
    pauper, qui
    uonhabcl
    jumenla
    el rhedas et faroilias.
    Qunrc? Quin
    non
    indiget: quiaqiinntofurlior,
    lanto
    niiiiiisindigus.Ergoibidivitire,
    ct vcraedivilire.
    Epulas
    terrsc
    Itujus
    nonibi
    cogiies.Epulse
    cnimtcrra?
    bujusine-
    dicainenlaquolidianasiuit; asgriludiiii
    cuidani
    noslroe,
    cuiii
    qunnasciimir,
    ueccssariasunt.
    iEgriludiiiem
    islani
    seiuilquisquis,
    cumhorarcliciciidi Iransieril.Visvidere
    quanta scgriludo
    sit
    ista,
    ul
    taiiqiiani
    acula
    febris,
    sepiem
    diebus nccel? Nclesaiiuni
    [luies.
    Sanitasini-
    niortalitaseril. Natn IIIEC
    Ionga a-griludo
    cst.
    Qtiia
    quotidianis
    niedicnmcniisfulcisiuorb.ui)
    tutini;
    sanus
    libi-cssuvidcris: delrahe
    nicdicnmcnla,
    el vidc
    quid
    potcs.
    CAPUTX. 14.Moriendineccssilasab
    ipso
    exorlu.
    Vcra
    sanilas,
    immoiiaUliis.Nani ex
    quo nasciimir,
    nccesseest ul moriamur. iMorbu*hic neccsse est ut
    admorlcm
    perducat.
    Certeroedici
    quaiidoocgros
    in-
    spiciunt,
    liocdicunl. Yerbi
    gralia
    ,
    hydrops
    cst
    islc,
    liiorilur: bic morbus non
    polest
    ctirnri.
    Elcpbaiilio-
    sus
    est;
    nec morbus istc curari
    potest.
    Piuliisicus
    est; quis
    hoc curat? Necesse est ut
    pcrcnl,
    neccssc
    cst ut morialur. Ecce
    jnm
    dixit roedicus
    ,
    Pluhisicus
    est,
    iion
    potest
    nisi
    moriatur;
    et laincn
    aliquando
    et
    hydrops
    nonindenioiitur,
    el.
    elcpliaiitiosus
    non iude
    morilur,
    et
    pbthisicus
    non inde nioritiir : et laiiicn
    necesseest ut
    quisquis
    uaius
    fuerit,inde
    uiorialur.
    Moritur inde,
    non
    potest
    aliter. IIoc et mcdicusct
    iinperitus pronuntiai
    : sedet si tardius
    nioritur,
    nuiii.
    quid
    ideo non morilur?
    Quando ergo
    vera sani-
    tas
    ,
    nisi
    quando
    vera
    inmioiTaliias,
    si
    ergo
    vera
    immortalitas,
    nulla
    corrtqilio,
    nulla
    defeetio, quid
    iilic alimeiitis
    opus
    erit ?
    Ergo
    cum audis
    ,
    Re-
    cumbeiil\
    cumAbrahamel Isaac el J acob
    2;
    non
    parcs
    ventrem,
    scdmoiilcm.
    Iinpleberis
    ibi: et
    ipse
    inlerior
    veuter habet cibos suos. Secuntltimisiuin vcnlrcm
    dicitur,
    Beali
    qui
    esuriuntel siliunl
    jiisliliam, quoniam
    ipsi
    salurabunlur
    (Id.
    v, 6).
    El vere
    saturabuniur,
    ul
    noii esiiriaiit.
    15. Ratni nalurales
    prwcidunlur,
    inscrilur
    oleuslcr,
    quare.
    Inserebat
    ergojani
    oleaslruro
    Doniinus,
    cumdi-
    1
    Edili,
    subdamtts.AtPhimarconcnsis
    Ms.,supponanias.
    a
    Ahquot
    hicversusin
    prius
    edilisomissiresliluunlurex
    Phimarconensi Ms.
    cebat,
    Mulliab orienteel occidcnle
    venienl,
    et'recum-
    bentcttmAbrahametIsactcel J acobin
    rcgnocwlorttm,
    id
    csl,
    inserentiir inoliva.
    IIiijus
    cnini olivrcradices
    sunt,
    Abraliamct Isaaccl J acob:
    fitii
    autem
    regni,
    hoc est J udrei
    incrcduli,
    ibunt in lcncbrctsexleriores
    (Matlh. vui,
    12).
    Priecidenltir rami
    nalurnles,
    ut
    inscratur oleasler. Sed unde rarai nnturnles
    prrrcidi
    meruerunt,
    nisi
    supeibia?
    Unde oleasler
    inscri,
    nisi
    humilitatc? Undect ista mulier
    dixit, Ita,
    Domine:
    namet canesedunl cleinicis
    qttw
    cadunl de mensaclo-
    minorumsuoruin. Et indc
    audil,
    0
    tntilier, niacjna
    est
    fides
    Itta! Sicet illeCciilurio: J Vostim
    cligmis
    utsub
    teclttmtneuminlres. Amendicovobisnonhiveiiitantam
    fidemiiilsrsel.
    Diseairuis
    ,
    aut (cneaiiiushumililalem.
    Si nondum habeinus
    ,
    discanius : si hnbeiuus
    ,
    noii
    aroiUanius.Si nondtnn
    habcmus, Iinbcainus,
    utinse-
    rarour : si
    jam
    liabemus
    ,
    icneanius
    ,
    nc
    prirciclnnuir.
    SERMOLXXYIIl.
    Deverbis
    EvangeliiMullhwi,cap. xvu,
    1-8
    ,
    Post dics
    sex
    asstimpsil
    J esus
    Petrum,
    cl J acobum
    ,
    et J oan-
    nemfratrero
    cjus,
    etc.
    1.
    Regnuin
    Chrisli.
    Inspicienda
    nobiset Iraclnnda
    est, chnrisinii,
    visio
    isia, quam
    Dominus de-
    monslravit ininoiUe.
    Ipsa
    esl enimdo
    qua
    dixerat:
    Ainendico
    vobis, quia
    sunt hic
    quidam
    decircumslan-
    itbtis, qui
    non
    gttstabnnt
    inortem
    ,
    donecvideantFilinm
    hominisin
    regno
    suo
    (Matth.xvi, 28).
    iucle
    coepit
    lectio
    qure
    recitata esl. Dttmhoc
    dixhset, posl
    dies sex as-
    stimpsil
    trcs
    disciputos,
    Petrum
    ,
    J oannemet
    J acobum,
    cl ascenriitinmonlein.
    Ipsi
    treseranl
    qtiidam
    de
    quibus
    dixcrat,
    Sunt hic
    quidamqui
    non
    guslabunl
    morlem
    ,
    donecvidcantFiliumhoniinisin
    regno
    suo. Non
    parva
    quresiio
    esl.
    Ncque
    eiiini ille
    nions, regnum
    eral com-
    prelteiisuin. Quicl
    est nions ei
    qui possidet
    coeliim?
    Qiiud
    noii soluin
    leginius,
    scd eliain oculis cordis
    ffiiodninuiodovidemus.
    Rcgniuii
    suuin
    dicil,quod
    multislocis
    appellatregiium
    ccelorum.
    Regnum
    autem
    coeloruniest
    regiium
    sanclorum. Cmli enimenarrant
    gtoriam
    Dei. De
    quibns
    ceelisdiclumest continuoin
    PsaliLiO,
    Nonsitnt
    loqiiclwnequesermones,
    quorum
    non,
    aiidianlur voceseoruin.In omnemterramexiil
    sonus\
    cofum,
    cl in
    fines
    orbisterrceverbaeorum
    (Psal.
    xviii,)
    4,
    et
    5). Quorum,
    nisi coeioruni?
    Ergo Aposioloriim,'
    ct omniumverbi Dci fidelium
    pracdicatorum.
    Regna-l
    buiil coelicumeo
    qui
    fccit ccelos.IIoc ut
    oslendere-i
    lur,
    viclctc
    quitl
    factumest.
    '
    2. Dominicw
    trcinsfiguralionhatlegoria, Vestimcnla,
    Cliiisli. Domintis
    ipse
    J esus
    resplenduit
    sicut
    sol;
    vestirocnta
    ejus
    faeta sunt candida sicut nix : el lo-
    quebantur
    ciimco
    Moyses
    et Elias.
    Ipse
    J esus
    qui-
    dem, ipsesplcnduit
    sicut
    sol,
    selumeii esse
    signifi-
    cans
    quod
    illuniinal oninemhomincmvenieiitemin
    hunc niundtim
    (J oa. i, 9). Quod
    est istesol oculis
    carnis,
    tiocilleoctilis cordis: ct
    quod
    isle
    carnibus,
    hoc illc cordibus. Vesiimenlaauleni
    ejus,
    Ecclesia
    *
    correcluscsl adr. rm. v. Lov
    <ti AliasdeDiversis09.
    SANCT.ADG. V.
    (Seue.,
    491
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ejus.
    Yestiraenla enimnisi ab induto
    contiiieanlur,
    cadiint. Ilorumvestimentorum
    qusedamquasi
    novis-
    simafimbriaPnulusfuit.
    Ipse
    enini
    dicit, Ego
    enim
    siimininimus
    Apostolorum(I
    Cot:
    xv,
    9)
    : el nlio
    loco,
    Ego
    sumnovissimus
    Aposlolorum.
    Inveslimontoautem
    linibria cst novissima et miiiima. Proide sicut illa
    inulicr
    qu;e saitguinis
    flttxum
    ratiebalur,
    lacta Do-
    mini
    fimbria,
    salvafnctnest
    (Ltic.
    vm,
    44)
    : sic Ec-
    clesin
    qure
    ex Gcnlilms
    venil,
    Paulo
    praedicanle
    sal-
    vatacsl.
    Quld
    miriiiii si
    pc.r
    cnndidn vcstimenla si-
    giialur
    Ecdesin,
    cumaudiaiis J saiam
    prophelam
    di-
    ccnleiii,
    Et si
    fueriti! peccala
    vestrasicul
    phwnicium
    ,
    taiiquam
    nivemdealbabo
    (lsai.
    i,
    18)?Moyscs
    cl
    Elias,
    id
    csl,
    Lcx cl
    Prophetrcquid
    valcnt,
    nisi cumDomino
    colloqiianitir?
    iNisiDomino
    perhilieant
    leslimoniiim
    ,
    quis legctLegem?quis Propbelas?
    Videle
    quam
    brc-
    viter boc
    Aposlolus
    ail : Pcr
    Legem
    enim
    cogniliopec-
    cati: nunc atilemsine
    Lege, jttsliiia
    Dei
    manifeslala
    est;
    cccesol :
    lestificala
    a
    Lege
    el
    Prophelh (Rotn.ni,
    20
    , 21);
    ccce
    splendor.
    5. Peiri voiuin. Videt lioc
    Pclrus,
    et humana
    sapienslauquara
    hoiuo:
    Domine,
    bonttm
    est, inquit,
    nos hic esse. Trcdium
    patiebatur
    a
    turba,
    invenerat
    soliludinem moiilis;
    ibi habebat Chrislum
    panem
    incnlis.
    Utquid
    indedisccdcrel adlabores el
    dolores,
    babens inDeumsaiictos
    omores,
    ct icleobonos mo-
    res? Dencsibi volebat esse: undect
    adjunxit, Sivis,
    'ctcitimusItictria labernacula: libi
    unum, Moysiunum,
    ei Eliwunum. Ad hsecDomiuus nibil
    respondit:
    sed
    taincn Petro
    responsum
    cst. Hsccenimeo
    loquente,
    nubes
    lucida
    venil,
    el obunibravit eos. Ule
    quserebat
    tria labernacula: nobis unum
    esse, quod
    humanus
    scnsus dividere
    cupiebat, responsum
    coelestemon-
    stravil. VerbumDei
    Chrisius,
    VerbumDei in
    Lege,
    Vcrbumin
    Prophetis.
    Quid, Pelre, quseris
    dividere?
    Magis
    te
    oportet adjungere.
    Tria
    quoeris: intellige
    et
    iiiiuni.
    4.
    Voxaenube.
    Prostratio
    dhcipulorum.
    Nube
    ergo
    obumbrante omnes,
    et
    quodam
    modo cis facienie
    niiuni tabernaculum,
    sonuit el vox denube dicens :
    Hic estFilius meus
    dilcctus.Ibi eral
    Moyses,
    ibi Elias :
    iion est
    dictum.Hi
    sunt filii niei dilecii. Aliud est
    eiiiro Unicus,
    aliud
    adoplali.
    llle
    coinmendabatur,
    unde Lex et
    propheloegloriabanlur.
    Hk
    est, inquit,
    Filius meusdileclus,inquo
    milti bene
    complacui;ipsum
    dudiie.
    Quia
    cl in
    Prophetis ipsuin
    audislis,
    el in
    Lege
    ipsum
    audislis. Et ubi uon
    ipsum
    audistis?
    Hocaudito,
    i111ceciderunl inlerram.
    J amdenioiislratur
    nobis,
    in
    Ecclesiaregnum
    Dei. Hic
    Dominus,
    hic Lex et Pro-
    plietoe:
    sedDominus
    lanquam
    Dominus: Lexin
    Moyse,
    Prophefia
    in
    Elia;
    sed
    ipsi lanquam
    servi, lanquam
    niinislri. Ipsi tanquam
    vasa:
    ipsetanquam
    fons.
    Moy-
    ses et
    Prophetoe
    dicebant et scribebant: seddeillo
    implcbantur
    quando
    fundebant.
    5.
    Discipulorum
    ereclio. SolusJ esuserectisiis vide-
    tur. Prwmiumnobh
    prumissumipse
    Deus. Dominus
    aiitero
    porrexit
    mnnum
    ,
    ct excilavit
    jnccntes.
    Deinde
    neminemvitlerunt,
    nisi solumJ esum.
    Quid
    sibi hoc
    Ytili?
    Audislis,
    ciim
    Apostolus lcgcretur, quia
    vide-
    tms nunc
    perspecnlum
    in
    wnigmale^
    tunc autem
    faefo
    l
    ctd
    facietn.
    Et
    linguse evacuabuntur, quando
    vcnerit
    illud
    quod
    raodo
    speramus
    et credimus
    (lCor. xm,
    12, 8, 9). Quod
    illi
    ergo
    adlerram
    ceciderunt, bqc
    significaveruiit,quod
    morimur :
    quia
    dictumcst
    carni,
    Terra
    es,
    etinlerramibis
    (Gen.
    in
    , 19).
    Quandovero
    eosDominus
    erexit,
    resurreciionem
    significavit.
    Post
    resurreciionem
    ulquid
    tibi Lex?
    ulquid
    tibi
    Proplie-
    tia?Ideoiion
    apparet Elias,
    non
    apparet Moyses.
    Re-
    manel
    (ibi,
    In
    principio
    eral
    Verbum,
    el Verbttmerat
    apudDeum,
    ei Deus eral Verbum
    (J oan.
    i,
    1).
    Re-
    manet
    tibi,
    ut sit Dcusomniainomnibus
    (I
    Cor.
    xv,
    28).
    Ibi erit
    Moyses
    ;
    sed
    jam
    nonLex. Videbirausibi
    el
    Eliam;
    sed
    jam
    non
    prophetam.
    Lex enimet Pro-
    phetoc
    teslimonium
    perhibuerunt
    Chrislo
    , quiaopor-
    teret eiim
    patt,
    et dielertia
    resurgere
    a
    mortuis,
    et
    intrare in
    gloriaro
    suam
    (Luc. xxiv, 44-47).
    Ubi.com-
    pleiur
    illud
    quod
    suis dilcctoribus
    repromisit: Qui
    dilkjitme, diligetur
    aPulre
    tneo,
    el
    egodiligam
    eum.
    Et
    qtiasi diceretur, Qutadiliges
    eum
    , quid
    illi dabis?
    Et oslendamme
    ipstim
    illi
    (J oan. xiv, 21). Magnuin
    donum, magnapromissio.
    Nontibi servat Deus
    prse-
    miuni
    aliquod
    suum: sedse
    ipsum. Avare, quare
    tibi
    non suffieit
    quod
    Chrislus
    promitlil?
    Tu dives libi
    videris;et
    si Deum non
    habes, quid
    habes?aller
    pauper;
    et st Deum
    habet, quid
    nonhabet?
    6. Aliorumcuranda salus ex cltarilaie.
    Descende,
    Petre :
    requiescere cupiebas
    in
    monle,-descende,
    prsedicaverbum,
    insta
    opportune, impoiTune,argue,
    hortare, incrcpa,
    cumoiiini
    longanimilaie
    etdoctrina
    (II
    Tim.
    iv,
    2).Labora, desuda, palere aliqua
    tor-
    menla : ul
    quod
    incandidisveslimentisDominiinleJ -
    figitur, per
    candoremel
    pulchriiudinem
    reclre
    ope-
    rnlionis in chnritate
    possideas.
    In laudeenim chari-
    latis,
    cum
    ApostoJ us legeretur, audivimus,
    A7OH
    quwrilquw
    suasunt
    (I
    Cot:
    xm, 5). Nonquwritquw
    stta
    sunt; quoiiiam
    donal
    qurepossidet.
    Alioloco
    pcricu-
    losius dictum
    est,
    si non inlellexeris. Secundum
    eniiii
    ipsam
    charitatem
    pracipiens Apostolus
    fidelibus
    mcmbris
    Christi,
    ail: Nemo
    quod
    suumest
    qumrat,
    sed
    quod
    alterius esl. Avarilia
    namque
    Iioc
    audito,
    fraudes
    parat,
    ut in
    negolio quasi
    alienuro
    qurcrens,
    aliquem
    circumveniat,
    et
    quoerat
    non
    suiini,
    sedalie-
    num.
    Compescat
    se
    avaritia, procedal juslitia
    : au-
    diamus,
    et
    inlelligamus.
    Cliarilati
    diclumest,
    Nemo
    quod
    suitmest
    quwral,
    sed
    quod
    allerius. Verum
    tu,
    avare,
    si
    resislas,
    et
    magis
    ad hoc
    prrcceptum
    redi-
    gis,
    ul alienum
    concupiscas; perde
    tuum. Sed
    quo-
    modote
    novi,
    habere vis et luumet alienum. Erau-
    dem
    facis,
    ut habeas alienum: furtum
    palere,
    ut
    perdas tuum,
    Nonvis
    quoerereluum,
    sedlollisalie-
    num.
    Quod
    si
    facis,
    non facisbene.
    Audi,
    o
    avare,
    ausculla:
    Apos!.olus
    libi alio loco
    apertius exponit
    hoc
    quoddixit,
    jVemo
    quod
    suumesl
    quwral,
    sed
    quod
    allerius. Ait de se
    ipso
    :
    Ego
    autemnon
    qumrensquod
    mihi ulile
    esl,
    sed
    quodmullis,
    ut salvi sint
    (1
    Cor.
    x,
    24, 55).
    HocPetrus nondum
    intelligebal, quando
    in
    monieviverecunvChristo dcsiderabat. Servabattibi
    hoc, Pelrc, post
    raortem. Nunc aulem
    ipse
    dicil:
    /,93 SERMOLXXX.
    494
    Descendclaborarein
    (erra, servireinterra, eonlenini,
    crucifigi
    in terra. Descendit
    vita,
    ul
    occidereiur;
    descendit
    panis,
    ut
    esuriret;
    descendit
    via,
    ut in
    itinerc
    lassarelur;
    descendit
    fons,
    ut sitiret: et lure-
    cusaslaborarc? Noli tua
    quserere.
    Habecbarilatem
    ,
    proedica
    veritatem: lunc
    pcrvenies
    ad
    selcrnitalem,
    ubi inveuiessecuritatem.
    SERMOLXXIX*
    (a).
    Rursumde verbis
    Evangelii
    Malthwi,
    ubi se J esus
    demonslravitinmonletribus
    dhcipulh. Cap. xvn,
    i t-i-8.
    |
    Visionem
    niagnam
    in
    monle,
    ubi se DominusJ e-
    sustribus
    discipulisdemonslravit, Pelro,
    J acoboct
    i
    J oanni,
    cumsanctum
    Evangeliumlegeretur,
    nudivi-
    nius.
    Splenduil
    vultus
    ejus
    sicul
    sol;
    hoc
    significat
    Evangelii
    clarilnlem. Vesliinenla
    ejus facla
    stttii can*
    didasictitnix: hoc
    significnt
    Ecclesiie
    niundniioncra,
    cni diclumest
    perprophetam,
    El si
    fuerinl pcccata
    vestrasicut
    phwnkium, tanquum
    iiivemdealbabo
    (J scti.
    i,
    18).
    Eliaset
    Moysescolloquebaiilurei
    :
    quiaEvan-
    gelii gralia
    teslinioniuni liabet a
    Lege
    ct
    Proplietis.
    In
    MoyseLex,
    inElia
    Prophetre
    : ul breviter
    loqua-
    iniir. Sunl eiiimbeneficiaDei
    perMurtyrcmsanclum,
    qiiocrccitabuhtur(b).
    Audiamus.Placuit Pctro tria
    ficri
    (abernacula,Moysiunum,
    Elire
    uiium,
    ct Chribto
    uiiiaii. Dclectnbaleumnioniissoliludo: loediuui
    pa-
    ticbalur a tuniullu rerumhunianarum. Sedtria(a-
    bernaculn
    qunrequrerebat,
    nisi
    quin
    unila(eni
    Legis,
    Proplielireel Evnngeliinondumsciebal?Deniqtie
    nubc
    emendalusesl. Hwceo
    loquente, inquit,
    eccenubes
    litcidaobuiubraviteos. Ecce unumtabernaculuni nu-
    bes fecit: lutria
    quarequoerebas?
    Etvox dennbe:
    Hicest Filhismcus
    dilecius,
    in
    qtw
    mihi
    complaciti;
    hiincaudiie.
    Loquitur
    Elias;
    sedhuncaudile.
    Loqui-
    lur
    Moyses
    : sed huncaudite.
    Loquunlur Prophetrc,
    loquitur
    Lex : sedhunc
    audile,
    vocem
    Legis,
    et lin-
    guamProphetarum.Ipse
    in illis
    sonuit, ipse
    in se
    ipso quando
    est
    dignatus apparuit.
    Ilunc audite:
    huncaudiamus.
    QuandoEvangeliuniIoquebatur, pu-
    late
    quia
    nubes erat : inde nobisvox sonuit. Hunc
    audiamus:
    quod
    dicit
    faciamus,quodpromisitspere-
    mus.
    SERMOLXXX
    "
    (c).
    Deverbis
    EvangeliiMallhmi, cap. xvn, 18-20,
    Nos
    quare
    cumnon
    potuimusejicere
    ?elc.Ubi deora-
    tione.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Aposlolorutn
    incre-
    dulitas. Dominusnosler J esus Christus etiamin
    diseipulis
    suis
    redarguitincredulitalem,
    sicut modo
    Evangelium
    cum
    Iegerelur,
    audivimus. Cumenim
    |
    dixissent,
    Nos
    quare
    eumnon
    potuimusejkere?
    re-
    *
    Correctusad
    gr.
    Llini.Par.Lov.
    **
    Correctusadcl.etsirm.
    (a)Alias,
    deDiversis25.
    (b)
    Libellusreciiandusdc beneficiisDei
    per Martyrem
    sauclum.vide
    infra,
    sermouesdeS.
    Stephano.
    (c)Alias,
    exSirmoiiditmisof.
    spondit,Propteriiwredulitatem
    veslram.Si
    Apostoli
    in-
    creduli, quis
    (idelis?
    Quid
    faciunt
    agni,
    si titubant
    arieles? NeclameneosmisericordiaDomini
    despexit
    incredulos:
    sedarguit, ntitrivit, perfecil,'coronavit.
    Namel
    ipsi
    liicmoresinfirmitalis
    sure, quodam
    Ioco
    in
    Evangelio,
    sicut
    legimus,
    dixerunt ei :
    Domine,
    auge
    nobis
    ftdem(Luc.
    xvn
    ,
    5). Domine, inquiunl,
    auge
    nobis
    fidem.
    Prima utilitnsernt scienlia
    ,
    scirc
    quod
    minushabcbaiit:
    major felicitas,
    scireundc
    pe-
    tcbaiil.
    Doinine,iuquiunl, cmge
    nobis
    ftdem.
    Vidctcsi
    iioncordnsun
    qtiasi
    adfontem
    portabant,
    cl ul eis
    unde
    implerent, aperirclur, pulsabant.
    Pulsari ad se
    voluit,
    nonut
    repellerel pulsantes,
    scdut cxcrcerct
    desiderantes.
    2. Deuselsi noslram
    inopiamnovil,
    orandus lamen.
    Putatis
    cnim, rfaires,
    ucscircDcuni
    quid
    vobis ncc
    essaritim sil? Scil
    procveiiiens
    desiderin
    noslra,
    qui
    novil
    inopiani
    noslrara.
    Dcniquc
    cmndoccrei ora-
    lioiiein,
    et moneret
    disciptilossuos,
    nc in orntionc
    mulliloqui
    essent :
    Nolile, inquii, multiloqiii
    csse;
    no-
    vitenimPaler vcsler
    quid
    vobisiieccssarinm
    sil, prius-
    quampetalis
    abeo
    (Mallh.vi,
    7(
    8).
    Alind
    jnni
    tlicit
    Dominus.
    Quidest?
    Nolensut mtillum
    loqunmtir
    in
    ornlionc,
    dixit
    nohis,
    Aro///etnultum
    loqui qunndo
    orntis
    ;
    scit eininPaler vesler
    quid
    vobisneccssarium
    sil,
    priusquampelalisab
    eo. Si scit Pntcr nostcr
    quid
    nobisncccssnrium
    sit, priusquainpeianius
    ab co
    ,
    quareloquimur
    vel
    pnruin?Quie
    causncsl
    ipsins
    ora-
    lionis,
    si
    jani
    novitPatcr noslcr
    quid
    nobisnccessa-
    liuinsil? Dicitalicni : Noli mctliu
    peterc.;
    novi eniin
    quid
    libi necessariuui sit.Si
    nosli, Domine,quarc
    vcl
    pelum
    ? Tunouvisroehnbercdiuliirunin
    pciiiioiicm,
    iixojubes
    ul habeam
    pene
    imllani. Et ubi esl iilml
    nlioloa ?
    Qtii dicit,
    A'o//i<3 miillitin
    loqui
    iuoralionc:
    nlioIoco
    dicil, Pclile,
    cl dubiturvobis? Et nc trnus-
    eunter libi
    pulnres
    cssc
    prsediclum
    tit
    pcicrcs,
    addi-
    dit, Quwrite,
    eiinveniiiis. Et nchocIran.sitoriiimcxi-
    siiinares,
    vide
    quidadjunxcrit,
    vidc ubi
    conclusil,
    Pulsale,
    el
    aperietur
    vobis
    (Id, vn, 7)
    : vide
    quid
    ad-
    jimxerit.
    Voluil
    te,
    ul
    accipias, pelcre;
    ul
    invenias,
    quoerere; utinlres,
    pulsare. Quomodo
    ergo, quiajam
    Patcr noslcr scit
    quid
    nobisncccssariuni
    sit, quaru
    petimus?quarequrerimus?quarepulsamus?quare
    in
    pelcndo
    ct
    quserendo
    et
    pulsando
    nos
    faligamus,
    ut
    scicnleni instruamus? AlioIocoDoinini vcrbn
    sum,
    Oportetscmper
    orare,
    cl non
    deficere(Lttc.xvm, 1).
    Si
    oportet scmper orare, quoroododicit,
    Aro//(emul-
    tiloqui
    esse?
    Quoroodo
    oro
    semper,qui
    cilofinio?Hac
    me
    jubes
    cilo
    finire,
    hac
    jubcs
    scmperorare,
    et non
    deficere
    :
    quid
    est hoc? Et ut hoc
    intelligas pete,
    quocre,pulsa.
    Ideocniinclnusum
    est,
    iionut te
    spct
    nat,
    sedut excrceat.
    Ergo, fratrcs, cohortari debe-
    musad
    orationeni,
    ct
    nos,
    ct vos.Alia enim
    spes
    in
    nobisnonest inniultismalis
    proescntissseculi,
    nisi
    pulsnre
    in
    ipsn orniione,
    credcre
    fixumque
    corde
    I
    relinere, quia
    boc tibi non dat Pater
    luus,
    quod
    scitlibi non
    cxpcdire. Quid
    enimdesidercstuno-
    sti; cpiid
    tibi
    prosit
    illc novil. Puta te essc subine
    dico,
    ct essc
    infirmuro,
    sicut
    cl veruro est : om-
    inz S. AUGUSTINIEPISCOPI
    438
    nis enim vita isia nostra, infirinilas;
    et
    longa
    vita
    nibil aliud
    quani longa
    infirmilas
    :
    pula ergo
    le snb
    medico
    a>grolare.
    Delectavitreceniem,
    delectavit
    po-
    tumvini
    usurpnrepetere
    a medico. Non
    prohibcris
    pelere,
    nefortenonlibi noceal,
    et
    expediat
    tibi ac-
    ciperc.
    Noli dubilare
    pelere
    :
    pete,
    noli cunclari;
    sed
    si non
    acceperis,
    noli contristari. Si hocsttb hoinine
    niedicocarnis luse; quanlo niagis
    sub Dco medico,
    crcalorc, reparalore
    el carnisel animocluse?
    5. Orandus Deus,
    ttl a vilik sanel.Proinde, qtio-
    nirini inhoc
    capitulo
    Dominiisndoralioncni
    honalus
    est,
    ubi
    dixil, Propier
    incredulitaieinveslram
    non
    po-
    tuisih Iwcdwmonium
    ejicere
    :
    adqralionein
    enimhor-
    lalus sic conclusit,
    Hoc
    genus
    non
    ejicitur,
    nisi
    jeju-
    niisetorationibus.
    Si orat hoino,
    ut
    cjieiat
    dremoiiium
    nlicnum; quanto
    magis
    ul
    cjiciat
    avariiinmsunm?
    quantomagis,
    ul
    cjiciat
    vinolciiliam sunm?
    qunnlo
    nmgis,
    ut
    ejiciat
    luxuriamsuam
    ?
    quanlo roagis,
    ut
    ejiciat
    immundiliam
    suam?
    Qunnla
    suiil in
    hoininc,
    quresi pcrseveraverinl,
    non admitlunt
    adregnumcoe-
    Iorum?
    Videle,
    frnlrcs, quomodorogntur
    medicus
    pro
    salulc
    lcmporali, quomodo
    si
    quisquani
    desperalc
    a>grolet,
    iiumquidpudet
    illuin,
    aut
    piget
    hoinini
    pe-
    des
    lcnere, pcriiissimo
    archialro
    laerymis vestigia
    lavare? El
    quid,
    si dixeril ei mcdicus: Sanari aliler
    iion
    poles,
    nisi le
    ligavero,
    adussero,
    secuero? Re-
    spondct
    : Fac
    qund
    vis
    ,
    (anlimi saname.
    Qttruito
    ar-
    doredesidcrnl
    paucorum
    dicrum
    vapoream
    sanilalcm,
    ul
    pro
    illaet
    ligari
    velil,
    el
    secari,
    ct
    uri,
    et cuslodiri
    nemanducel
    quod
    delectat,
    nc bibal
    quod
    deleclut,
    nec
    quando
    delectat ? Totum
    patilur,
    ul scrius nio-
    riaiur : et nonvull
    pauca pali,
    ut
    iiunquani
    morin-
    lur I Si libi dicat
    Deus, qtti
    coelestisest
    super
    nosnie-
    dicus
    : Tusanari vis?
    quid
    dicturuscs, nisi,
    Sanari?
    Fortehon
    dicis, quia
    sanumle
    pulas,
    hoc esl
    qtiod
    pejusoegrotas.
    4.
    jEcjrolorum
    duo
    genera.
    Clirisiusmedicitsomnes
    wgrolos
    invenil.
    Namsi duos
    aigrotos
    consiiluas;
    ununi
    qui
    flendomedicum
    rogei,
    altcruui
    qui
    in
    segri-
    tudinesua
    ,
    menle
    pcrditrt,
    irrideal mcdicuin;
    ille
    spcmpiomiltit
    fleiili,
    plaugit
    ridcntem.
    Quare;
    nisi
    quia
    lanto
    periculosius
    ocgrotnt,quantum
    se saiuiin
    pulal?
    Sic eranl el J udari. Ad
    oegroios
    venit Clni-
    stus,
    onines
    segroios
    invenit. Ncmosibi desanitatc
    blandiaiur,
    nc renuiUiel
    ad illuromedicus. Oniiies
    oegrolos
    invenit; apostolica
    sciileulia cs( : Omiics
    enim
    pcccaverunt,
    et
    egenl gloria
    Dei
    (Rotn.
    m, 25).
    Cum
    crgo
    omnesinvenisscl
    ocgrotos,
    duo
    genera
    fue-
    runl
    segrotorum.
    Alii veniebantadmedicutn,
    iuhu>re-
    bantChrislo,
    audicbant, honornbant,
    seqnebantur,
    convertcbanlur.
    Ule
    accipiebal
    omnes sinetillofasii-
    diosanalurus, qni gralis
    sanabal.,
    quiaomnipoienlia
    curabat. Cuni
    ergo
    suseiperel eos,
    et
    adjungeret
    sibi
    sanandos,
    illi exsullnverunl.
    Aliudvcro
    genus a'gro-
    lorum, qui jamrcgritudineiniquitalis
    mentem
    perdi-
    derant,
    et se
    regrotare
    nesciebant;
    insuliaverunt
    illi,
    quiasuscipiebal segrolos,
    cl dixcrunt
    discipulisejtis
    :
    Eccc
    qualis
    esl
    magisler
    vesler,qui
    cmn
    peccaloribus
    ct
    p'ib!icanh
    manducal.Et illc
    qui
    iiovcrat
    quid esscnl,
    el
    qui essent1, respondit
    illis : A;oest
    opits
    sanit
    medicus,
    sedmaleItabentibus.Et oslendit
    iHis;quics-:
    ,
    sent
    sani,
    el
    qui scgrotantes
    :
    Nonveni.,
    inquit,
    vocare
    justos,
    sed
    peccalores(Mailh.
    ix
    , 11-15).
    Si
    per.ca-
    -
    tores, inquit,
    adnic non
    accedunl, quarc
    veni?
    pro-
    pter quos
    veni?Si oninessani
    sunt, quare
    (anlusme-
    dicusdeccelodescendit?
    quare
    nobismedicameniuni
    non dearmario
    suo,
    sedde
    sanguine
    suofccit?
    Ergo
    illud
    genussegrotorumqui
    milius
    segrolabaiil, qui
    se
    segrolaresenliebant,
    ul san
    renlur,
    medico cohsere-
    bani. 1111autem
    qui periculosiussegrolabant,
    medico
    insullabanl, regrolos
    calumninbantur. Ad extrenium
    quo processitphrenesis ipsoruro?
    Ut iiiedicuni teuc-
    rent, ligarent, flagellareiit, spinis coroiiarcnl, ligno
    suspenderent,
    cruceiiecarenl.
    Quidmiraris?
    Medicmn
    occidit
    oegrolus
    : sedeuro medicus occisus sanavit
    plirenelicum.
    5.
    Quo
    remedio
    per
    Chrisiumsanati
    wcjroti.
    Merci-
    moniumcwlesle.OralioChrhli
    procrucifixoribus
    suis.
    Primo enim non obliviscens in cruce
    persoiiam
    siiam
    ,
    el demonsirans nobis
    palientiam siiani,
    et
    cxemplumpru.'hensdiligendi
    inimicos
    noslros;
    vi-
    denseoscircurofremere
    , qui
    noveral morbiiinillo-
    runi, C[uiamedicus, qui
    novcrat
    pbrenesim
    in
    qua
    iiienlein
    perdiderant,
    continuo ad Palrem:
    Patcr,
    ignosceillis, quia
    nesciunl
    quidfaciunl(Luc. xxiu,
    54).
    Pulalisaulein
    , quia
    non illi J udsei
    nialigni eraut,
    ssevi,
    eruenli
    , lurbulcnli, iniinici Filio Dei? Pulalis
    quia
    vacavit vox
    illa,
    etinauis ftiil:
    Paler,
    ignosce
    illh, quia
    nesciunt
    quid fuciunl?
    Omncs
    videbat,
    setl suos futuros ibi
    cognoscebat. Denique
    inortuus
    est, quia
    sic
    expediebat,
    ul moriesuaoccideretinor-
    teni. Mortuusest
    Deus,
    ut
    compensalio
    fieret ca:le-
    siis
    cujusdammercimonii,
    ne mortemvideret bonio.
    Deuscnini Cbrisius
    ,
    sed uonibi mortuus ubi Deus.
    Idcincnim
    Detts,
    idcmliomo: untis cniin
    Cbristus,
    Deusel bomo. Honio
    assumptus cst,
    ul in roelius
    niiiiareinur,
    non Deuroaddcteriora delorsit. Assum-
    psit
    enini
    quod
    non
    eral,
    non aniisil
    quod
    eral. Cum
    ergo
    Deusesset el
    homo,
    volens nosvivere de
    suo,
    morluusest de nostro. Unde eniin
    ipse
    inorerelur
    nonhabebnl: sednecnosundc
    viveremus.Qiiid
    enim
    illc
    crat, qui
    nonhabebat tindemorerelur ? In
    prin-
    cipio
    eral
    Vcrbuin;
    el Verbumerul
    apud Deiiin,
    el
    Deuseral Verbum.
    Quocre
    deDeounde
    morialur,
    non
    invciiics. Nosntilcm
    morimur,
    qui
    sumtis
    caro, pec-
    cali carnem
    porlans
    homoa. Peccatum
    q-urcre
    unde
    vivat,
    nonhnbet. Necille
    ergo poluit
    hnbere mor-
    lemdesiio,
    necnosvitamde uoslro : sednos viiain
    de
    ipsius
    ,
    illemorlcindenostro.
    Qualia
    commercia!
    quiddedit,
    ct
    quid accepit?
    Mercanles bomiiiesve-
    niuntad
    commercia,
    ad res inutaiidas. Naro
    aniiqua
    coromerciarcriiinnmlatiofuil. Daliatliomo
    quod
    ha-
    bebat,
    et
    accicpicbat quod
    non habebal. Verbi
    gra-
    tia,
    habebat
    triticum,
    sed hordcumnon
    habebat;
    allcr hordeum
    habebat,
    el triticum nou habehal:
    1
    Oolberiinus Ms.,quid
    esset.
    -
    Fonc
    legendum
    sic,qtti
    sumuscaro
    peccati:
    carnem
    poiians
    lionw
    peccati,
    elc.
    497
    SERMOLXXX.
    498
    dabat illeiriiicum
    quod
    liabebat, accipiebat
    hordeura
    quod
    non habebal.
    Qttanii
    eral ul
    major copia
    vilem
    speciemcompensaret?
    Ecce
    ergoalius
    dat
    hordeum,
    ul
    accipint
    iriticum:
    poslremum
    nliusdat
    plumbum,
    ut
    accipial argenlum
    ;
    sedratilliundal
    plumburo
    cmi-
    tra
    parum argentuni:
    alius dat lanam,
    ut
    accipiat
    vesiein. Et
    cptis
    cnumerat omnia? Tamen nemodnt
    vitam,
    ut
    accipiat
    moiTein..Noii
    ergo
    voxmcdici
    pen-
    deiitis in
    ligno
    inanisfuil. Ut eniminoreietitr
    pro
    no-
    bis, quia
    Yerbummori non
    poieral,
    Verbumcaro
    factum
    est,
    ethabitavilinnobis
    (J oan.
    i, 1,14). Pependit
    in
    cruce,
    sedincnrne. Ibi vilims
    , qi:amconlempse-
    runt J udoei : ibi charitas
    , pcr quam
    liberati suiil J u-
    d;ei. Pro
    ipsis
    enini dictuni
    est,
    Pater,
    ignosce
    iltis,
    quia
    nesciiinl
    quidfaciunl (Litc.
    xxm, 54).
    El nonva-
    cavil voxilla. Morluus
    est, sepultus
    cst, rcsurrexit;
    faciis
    quadrnginla
    dicbns cuni
    discipulis
    suis,
    nscen-
    dit in
    occliiro,
    roisit
    Spirilum
    sanctumineos
    qui
    ex-
    speeiabnni promissiim.
    Illi
    acccjiloSpirilu
    sanclo im-
    plcti
    suni,el ccepcrunl loqui Iinguis
    omnium
    gciitiiim.
    Tunc.J udrei
    qu:
    aderant, expavesccnles
    in noniine
    Christi
    loqui
    omnibus
    linguis
    lioininesidiotas, imperi-
    tos, qtios
    inter senulriios novcranl in
    linguauna,
    ex-
    paveruut
    : undehoc rountisesselPciro
    loquenle
    didi-
    ccruni. Illehnc
    douavil, qui
    in
    lignopcpcndit.
    IlleJ ioc
    donavit, qui
    irrisus esl
    pcndcns
    in
    ligno,
    ut
    darelSpiri-
    ittui sanctumscdcns
    inceelo.
    AudieruiU,
    crcdidcruiililli
    cie
    quibtis dixeral,
    Pater, iguosceillis, quia
    nesciiuil
    quidfuciunl,
    Crediderunt, baptizati sunt, alque
    est
    faciaconversio.
    Qurc
    conversio?
    Saiiguineni Christi,
    quem
    srcvieniesfudcrunt,
    crcdcnicsbibcrunt.
    6. Oralioin vitw
    hujus perkulis. Ergo
    ut scrnio-
    nemr.osiruni uude
    ccepimus
    concludanius
    , orcinus,
    et deDeo
    [irsrsumamiis
    : vivamus
    quomodojubel,
    ct
    ubi tiiubaniusin
    ijisa
    vila, ipsuni
    invocerous, quo-
    niodi)illuminvocaverunl discijiuli
    dicenles
    , Domine,
    auge
    nobis
    fidem(Luc.
    xvu,
    5).
    Et Petrus
    proesumpsil,
    et liiubavil: ncc lamen
    conlemptus
    mersus
    est,
    scd
    sttblevaiuselerectusest. Etcnimquod|irresiimpsil,unde
    crnl?Nondesnoernt: deDoininiernt.
    Qtiomodo?
    Do-
    mine,si lu
    es,jube
    tnevenireadle
    superaquam.
    Ambula-
    bat cnimDominus
    super aquas.
    Si tu
    es,jube
    mevenire
    ad
    tesuperaquani.
    Scioenim
    quia
    si tu
    cs, jubesel
    fit.
    Etillcait,
    Veni.Dcscendilinillius
    jussione, etlrepida-
    vitiusuaiiUirmitnle.Tnmen
    qtiandotrcpidavil,
    adilltun
    exclamnvit,Domine,inquit,
    liberame. Tunc Doiniims
    tcnuit illi
    inanum,
    el dixit: Modicm
    fidei,quare
    dttbila-
    sli?
    Ipse iuvilavit, ipso
    nulanlem et tilubantcui
    liberavil
    (Malih.
    xiv, 23-51)
    :
    ulimplcretur cjuod
    di-
    clumest iuPsalnio
    ,
    Si
    dicebam,
    Motusest
    pesmeus;
    tnisericordia
    lua, Domine,adjuvabal
    me
    (Psal. xcm,
    18).
    ".Bencficia lemporalia
    et wlerna
    quomodopetenda.
    Duo
    ergo genera
    beneficiortiinsunt, temporalia
    et
    selerna.
    Temporalin
    sunt
    snlus, subslnnlia, honor,
    amici, domus, filii,uxnr,
    etcxtera vilsc
    hujus
    ubi
    pcr-
    egrinamur.
    Ponnniusnos
    crgo
    inslabulovitre
    hiijus,
    quasi pcregiini trniisiluri,
    non
    quasi possessores
    mansuri. ^Sicrna verobeneficia
    sunt, primiimipsa
    vila
    xterna, incorruptio
    cl iinmortalilas carnis et
    animoe,
    sociclas
    Angelorum,
    civitasccelestis
    , digni-
    tas
    indeficiens,
    Pater et
    patria,
    ille sine
    morte, illa
    sinehosle. Hsocbeneficialoto ardore
    desideremus,
    omni
    perseverantia pelanius,
    nonsermone
    longo,
    sed
    tesle
    gemitu.
    Desiderium
    semper
    orat. etsi
    lingua
    laccat. Si
    seinper desideras,
    seroper
    oras.
    Quando
    dormitat oralio?
    Quando friguerit
    dcsiderium.
    Ergo
    illa beneficia
    sempioerna
    tota avidiUttc
    postulemus,
    illabonatotaintenlione
    quxramus ,
    illabona sccuri
    pctamus.
    Habcnti cniro illabona
    prosunt,
    obesserion
    possunt. Temporalia
    vcro ista
    aliqunndo prosunt,
    aliquando
    obsunt. Multis
    proiiit paujierlas,
    et no-

    cuerunt diviiisc: n.ullis
    profuitprivataviia,
    et nocuil
    aliushonor. Et ileriun
    aliquibusprofn.itpecunia, pro-
    fuit
    dignitas;
    bene iilenlibus
    profuit
    : male anlem
    ulciitibiisiionablata
    plus
    nocuit. Ac
    pcr hoc, fratres,
    pelamus
    et is(a
    te.mporaliamoderate,
    securi
    quia
    si
    accipimus,
    illcdat
    qui
    novit
    quid
    nobis
    expedial.
    Pe-
    listi,
    nonest tibi daluni
    quod petebas?
    Crede
    Patri,
    qtii
    si tibi
    expediret,
    daret tibi. Ecce de te
    ipso
    fac
    libi
    conjecluram. Qualis
    cst
    enimapud
    tefiliusluus
    '
    nesciens res
    humanas,
    talises ei lu
    apud
    Dominum
    nesciens res divinas. Ecce ante te lilius tuus lota
    die
    plorans,
    ut des illi
    cultrum,
    id est
    gladiuni
    :
    negas
    te
    dare,
    non
    das,
    contemnis
    fienlem,
    ne
    plan-
    gas
    morientem.
    Plorel, affligaise,
    collidat
    se,
    ul levcs
    cuin in
    cquum
    : non
    fncis,
    quin
    non
    potest
    cumre-
    gere;
    elidet etoccidelillum. Cui
    negnspartem,
    loium
    illi servas. Scd ut
    crescat,
    et (o(um
    possideat secure,
    non das illi modicum
    periculosum.
    8.
    Tempora
    malatmde,
    ct
    quomodoferenda.
    Ideodici-
    mus, fratres, oraiequaniuni potcslis. Abundanlniala,
    et Dcusvoluii ut abtindarciitmala. Ulinamnonabun-
    darenl
    mali,
    ct nonabundarent mala. Mala
    lempora,
    *
    laboriosaiempora,
    hocdicunthomines. Bene
    vivamns,
    et bona sunt
    tempora.
    Nos sunius
    tempora
    :
    qunles
    siiinus,
    lalia sunt
    tempora.
    Secl
    quid
    facimus?Non
    possumus
    adbonamviiamcoiivertere multitudinem
    hominuni?Pauci
    qni
    audiunl benevivant:
    pauci
    bene
    viventesinullosmalevivenlesferant. Grana
    sunl,
    in
    areasunt:
    paleas
    secum inarea habere
    possunt,
    in
    horreo nonhabebunt. Ferant
    quodnolunt,
    ul veniant
    ad
    quod
    volunt.
    Quare
    conlrislamur et cnusnmur
    Dctiro?Abundnnt mala in niundo
    ,
    ut non ameiur
    mundus.
    Magni viri,
    fidelessancli
    , qui coiUempse-
    runt mundtim
    speciosum
    : nos non
    possumus
    con-
    leiiiiicrencc fcedum.Malusest mundus
    ,
    eccemalus
    est,
    et sic
    amntur, qunsi
    bonus esset.
    Quid
    est nulem
    nialus miindus? Non enini inalum est
    coelum,
    et
    terra,
    el
    nquoc,
    et ea
    quoc
    sunt in
    eis, pisces, volatilia,
    nrbores. Omnin ista bona siint : sed maluni mun-
    duni mali hominesfaciunt. Sed
    quoniam
    carere non
    -
    possumus
    malis
    hominibus, quamdiuvivimus,
    sicut
    dixi,
    ad DominumDeumnoslrum
    gcmamus;
    et mala
    feramus,
    ul ad bona
    perveniamus.
    Pntremfamilias
    iion
    repreheiiilamus;
    charus esl enim.
    Ipse
    nos
    por-
    tat,
    non nos illtim. Novit
    queinadinodumgubernet
    quod
    fccit: fac
    quod jussit,
    et
    spera quodpromisit.
    499 S. AUGUSTIlSfi EPISCOFI
    m
    SERMOLXXXI
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii Mallhmi,
    ubi admonerriurabscan-
    dalismuiidicavere.
    Cap.
    xvm, f
    7-9
    (b).
    \. Cottlra scandula
    quomodo
    tnunimur. Divinse
    lectiones, quas modo,
    cum
    recilarcntur,
    audivi-
    mus, admoneiU nos advcrsus
    scandala, qusc
    futura
    [iraidictasunt,
    robur
    perciperevirlutum, peclus
    mu-
    nirc
    christianum,
    el hoca misericordiaDomini.
    Quid
    estenim
    Iwmo,ait,
    tttsi
    quod
    memores
    ejus(Psal. vm,
    S)
    ? Vcemundoab
    scandalis,
    Dominus
    dicit,
    Veritas
    dicit : terret el
    monet,
    non vult esse nos
    incaulos;
    natn non fecit
    utique desperatos.
    Conlrahoc
    Vm,
    id
    esl conira hoc malum meluendum
    ,
    treniendum
    ,
    cavenduni,
    consolatur
    nos,
    ct
    hortatur,
    et instruit
    illo loco
    Scriptura,
    ubi dicilur : Pax tnulta
    diligen-
    libtts
    legemtuam,
    el non est eis scandalum
    (Psal.
    cxvm,
    165).
    Ostendithostem
    cavendum,
    sednonces-
    savit oslendere mtirtimniunitum.
    Cogitabas
    lu au-
    diens,
    Vwmundoab
    scandalis,quo
    ires extra
    mundum,
    nc scandala
    palcreris. Ergo propter
    cavenda scan-
    dola, quo
    ibis extrn
    niundum,
    nisi
    fugins
    adeum
    qui
    fecit miindum?
    Quomodo
    auteiri ad eum
    qui
    fecit
    niiiiidiim, confugerepolerimus,
    nisi
    legemejus, qure
    nliiquoprrcdicalur,
    audiamus? Parum est
    audiamus,
    nisi
    diligamus.
    Securumteenim1'acicns
    Scriptura
    di-
    vinacontrascandala non
    ait,
    Pax nniltaaudieniibus
    >
    lcgcm
    (uam. Nortenimaudilores
    legisjusli
    suntapud
    Deum Scd
    quia
    factores
    legis justificabunlur (Rom.
    II,
    13),
    cl fides
    per
    dileciionem
    operatur (Galal.v, 6):
    Pax
    niiilla, inquit, diiigcnlibuslegem
    luatn,
    el nonest
    eis sctmdalum. Concinit huic sentehlioc etiam
    quod
    audiendo et
    respondendo
    cantavimus : iMtiesautem
    liwrcditate
    possidcbunllerratn,
    et deleclabuntitrintnul-
    tiltidine
    pacis(Psal. xxxvi,
    11). Quia,
    Pax mulladili-
    cjeniibuslegent
    lutnn.
    Ipsi
    eiiim
    miies, quidiligunt
    lcgem
    Dci. Bectlusenim
    vir, quem
    lu
    erudkris,
    Do-
    mine,
    cl cx
    lege
    tua docueris
    eum;
    ul
    tniliges
    euma
    diebus
    malignh,
    dottec
    fodiaiur peccalori fovea(Psal.
    xciu, 12, 15). Quam
    diversoevidentur
    Scripturse
    vo-
    ccs,
    et inuhamsenientiaiii sic confluunt
    alque
    cdn-
    curruni,
    ut
    quidquid
    audire
    polueris
    defonleillouber-
    rimo, acquiescas
    et
    lu,
    concordcsverilali
    amicus, pace
    plenus,
    charitale
    fervidus,
    conlra scandalamunitus.
    2. Miies in
    pressufa,
    conlrd scandalum secttri.
    Proposilum
    est
    ergovidcre,
    vel
    quoerere,
    vel
    discere,
    qttomodo
    miies essedebehius : el ex hoc
    quod
    modo
    de
    Scripluris coinniemoravi,
    admonemur
    itivenire
    quodquocrimus.
    Intentasit
    paululum
    Charitas
    veslra;
    liiagna
    res
    agitur,
    ut mites simus : necessaria
    res in
    adversis.
    Neque
    ehim res adverssesoeculi
    hujus
    vo-
    cantur scandala: scandala
    qusesint,
    advertite. Nescio
    quis,
    verbi
    gratia,
    in neeessitate
    aliqua
    cottstilulus
    Urgeturpressura.
    Nonest hoc
    scandalum, quiapres-
    *
    correctusad Petavianumet Colbertinum
    Mss.,
    etad
    Sirm.
    (a) Alias,
    exSirmondianis 35.
    (b)
    CilaluraFloroadRom.m. Habilusa Sirmondonota-
    tur annoChristi
    410,post
    urbem
    captam
    aGothiscum
    allato
    inAlricam
    ejus
    cladis
    nuntio,
    Romafundituseversa
    periisse
    diceretur.
    sura
    urgetur.
    Pressura et
    martyres pressi suiu,
    sed
    non
    oppressi.
    Scandalum
    cave,
    nonvalde
    pressuratai
    *.
    Pressura
    premit te,
    seandalum
    opprimit
    te.
    Quid
    ergo
    inierest inter
    pressuram
    et scandalum?In
    pres-
    sura
    parabas
    servare
    patientiam,
    tenere
    cotislariiiahi,
    non
    relinquerefidem,
    nonconsentire
    peccalo.
    Hocsi
    servas,
    aut si
    servaveris, pressura
    tibi ruina non
    erit : sedad
    hoc valebit illa
    pressura,
    ad
    quod
    valet
    in
    torculari,
    non ul oliva
    opprimatur,
    sed ut oleuro
    liquetur. Denique
    si inista
    pressura
    bludesDeo
    dicas,
    quam
    utilc
    prelum,
    unde a te
    liquor
    emanal? Sede-
    banl in
    pressura Apostoli calenali, atque
    inilla
    pres-
    sura caniabant
    liymnum
    Deo 2.
    Quidpremebalur
    ?
    quid eliquabalur? Sedebal sub
    magna pressura
    J ob
    instercore, inops,'sineope,
    sine
    substanlia,
    sinefiliis
    ;
    plenus,
    sed
    vermibus,
    quod quidem
    ad homiiiem
    pertinet
    cxteriorem. Sed
    quia
    et inlus Deo
    plenus
    erat,
    laudabat
    Deum,
    et
    pressura
    illa non illi erat
    scandalum. Ubi
    ergo
    scandalum?
    Quandoaccessit ei
    uxor
    3, et
    ait,
    Dic
    aliquid
    in
    Deum,
    el
    tnorere. Omni-
    bus
    quippe
    ablatis a
    diabolo, exerciiato Evaservata
    esl,
    non ad
    consolationem,
    sed ad lenialioneni viri.
    Ecce ubi scandalum.
    Exaggeravil
    miserias
    ejus ,
    riiiserias etiam suas cum
    illius,
    et
    coepitpersua-
    dere
    blasphemiam.
    llli
    aulem, qui
    cral
    mitis, qiiin
    Deus ex
    lcgc
    sua docuerat
    eum,
    et
    mitigaverat
    a
    diebus
    malignis, pax
    mulia erat in corde
    ejus
    dili-
    gcnlis legcm
    Dei,
    el non erat 111 i scandaluin. Illa
    scandaluin
    erat,
    sed111 i nonerat.
    Deniquevidemilem,
    vide eruditum in
    lege Dei, lege
    Dei dico seterna.
    Namlex illain tabulisdata J udreislionduni eral (era-
    poribus J ob,
    sedmanebat adhuc lex
    4
    selernaincor-
    dibus
    piorum,
    imdeilla
    descripta
    est
    qusepopulodaia
    est.
    Quiaergomiligatus
    erat
    lege
    Dei ndiebus ma-
    lignis,
    et
    pax
    ei multacrat
    diligeuti IegemDei,
    vide
    quam
    sit
    mitis, qttidrespondel.
    Hicdisce
    quodpro-
    posui, qui
    sint mites. Locttla
    es,
    inquit, lanquam
    unn
    ex
    insipknlibus
    mulieribus.Si bona
    percepimus
    demanu
    Domini,
    tnalanonsuslinemus
    (J obn, 9, 10)?
    5. illt/es
    quinam
    sint.
    Mundttsbonusel niundustna-
    lus. Audivirous
    cxeiiiplo qui
    sihl mites : definia-
    mus eos
    verbis,
    si
    possunius.
    Miies
    sunt, quibus
    in
    factisohinibus
    bonis,
    inomiiibus
    quoe
    berie
    faciunt,
    nori
    placet
    nisi
    Deus;
    inomnibus
    qurenialapatiuritur,
    non
    displicel
    Detis.
    Eia, fralres,
    altendite ad banc
    regulam,
    adhanc
    normam;
    extendamus nosad
    illam,
    quseramusincremeiitum,
    ul
    irapleamus illam.
    Qiiid
    enim
    prodest, quia planlamus
    et
    riganius,
    nisi Deiis
    incremenlumdederit?
    Nequequi
    plahlat
    est
    aliquid,
    nequeqiti rigat;
    sed
    qui
    increinehlumditt Deus
    (lCor.
    ni, 7).Audi, qui
    vis milis
    esse, qui
    vis
    miligari
    a
    diebus
    malignis, qui diligisIegeiii Dei;
    ut non sit in
    te
    scandalum,
    et sit tibi
    pax miiUa,
    ul
    possideas
    ter-
    ram,
    et delecteris in muliitudine
    pacis
    :
    audi,
    qui
    vis
    nvitisesse.
    Quidquid
    boni
    facis,
    non(ibi
    plaeeas.Deus
    1
    sicMss.At
    Sirm.,
    scandalum
    cave,
    ttonvalet
    pressuru.
    2
    Sirm.,
    cantabanl inDeum.Melius
    Mss.,
    cantabant
    litj-
    mnumDCO.
    3
    Colberlinus
    Ms.,qttando
    accessttEva.
    *
    siccolbertinussis.
    Atsirm.,sednanebalupudDeitmleiv.
    Kfli
    SERMOLXXXI.
    S02
    enim
    supevbis
    resislil,
    liumilibusautemdat
    gratiam
    (J acobi
    IV, 6). Ergo quidquid
    boni
    facis,
    non tibi
    placeal
    nisi Deus
    :
    quidquid
    mali
    pateris,
    non tibi
    displiceat
    Deus.
    Quid plura?
    Hoc
    fac,
    et vives. Non
    te absorbebunt dies
    maligni;
    evades
    '
    quod
    dictum
    est,
    Vwmundoabscandalis. Cui niundoenimVai ab
    scandalis,
    nisi de
    quo
    dictum
    esl,
    Et munduseumnon
    cognovit(J oan. i, 10)?
    Nonilli
    mundo,
    de
    quo
    dictum
    est,
    Deus erat in Cliristomundumreconcilianssibi
    (II
    Cor.
    v, 19).
    Mundus
    malus,
    mundusbonus: mun-
    dus
    malus,
    omnesinmundo
    niali;
    et mundus
    bonus,
    omne.sin mundo boni. Sieut atiendimus
    plerumque
    agrum.
    Plenus est
    ager
    iste :
    quo
    fructu? Tritico.
    ltemquedicimus,
    et verum
    dicimus,
    Plenusest
    ager
    isle
    palea. Arborest, plena
    cst fructu. Alter
    dicit,
    Pienaest foliis. Et
    qui dicit,
    Plenaest
    fructu,
    verum
    dicit : et
    qui dicit,
    Plena est
    foliis,
    verumdicit. Ncc
    plcniludo
    foliorumabstulit fructui
    locum,
    ncc
    pleni-
    tudofructuumturbam
    expulitfoliorum. Ulroqueplena
    est: sedaliud
    quaeritvenlus,
    aliudcultor
    colligit.
    Sic
    ergo,
    cum
    audis,
    Vmmundoab
    scandalis,
    noli
    lerreri;
    diligelegemDei,
    non tibi erit scandalum.
    4. Scandalum ab
    oculo,
    a manu et a
    pede.
    Scd
    occurrit
    uxor,
    nescio
    quid
    mali
    persuadens. Diligis
    eam,
    sicut
    oporlel diligi
    uxorem: membrumtuum
    est. Sed si oculusluus scandalizal
    le,
    si manuslua
    scandalizal
    le,
    si
    pes
    luusscandalizal
    te,
    modoaudisti
    .
    Evangelium, aniputa, projice
    abs le.
    Quisquis
    libi
    cliarus
    est, quisquis
    tibi
    pro magno
    habcliir ale
    ,
    tamdiu
    magnus
    sit
    -,
    lamdiudilectumincmbrumtiiuiii
    sit, quamdiu
    non
    cceperil scandalizare,
    id
    cst,
    niali
    aliquid
    suadere. Audite
    quia
    hocesl scandalum. Con-
    stituimus
    exemplum
    de J ob et uxorc
    ejus
    : sedibi
    non est nominalumscandalum. Audi
    Evangelium
    :
    Dominuscumde
    passione
    sua
    pncdicaret,
    Petrus
    coepit
    illi suadere ne
    pateretur.
    Redi
    reiro, salunas,
    scandalummild es. Prorsus docuit te
    Dominus,qui
    libi vivendi
    exemplumprsebuil,
    et
    quid
    sit
    scandnlum,
    et
    quomodo
    caveatur scandalum. Cui dixerat
    paulo
    anie, Bealuses,
    SimonBar-J ona
    (Maltli. xvi, 25,17),
    ostenderat illummembrumsuumesse. At ubi
    ccepit
    scandalum
    esse, prsecidit
    mcmbruni: refecit mcin-
    bruni, reposuit
    membrum
    (a).
    Scandalum
    crgo
    libi
    ille
    erit, qui
    tibi mali
    aliquid
    suadere
    cosporit.
    Et in-
    tendal Cliaritasveslra : lil boc
    plerumque,
    nonnui-
    .
    levolenlia,
    sed
    perversa
    benevolenlia. Videt enimte
    amicus
    tuus, qui
    te
    diligil, vicissiniquea
    te
    diligiltir,
    paler luus,
    frater
    tuus,
    filius
    luus, conjux
    tua
    ,
    videt
    le in
    malo,
    et vult te faceremaluin.
    Quidcst,
    videt
    teinmalo? Yidet te in
    aliquapressura.
    Pressuram
    ipsampropter justitiam
    forsitan
    pateris
    : ideo
    pateris
    pressuram, quia
    nonvis dieerefalsumlestimoniuni.
    Verbi
    gratia
    dixerim. Abundant
    exempla,
    quia
    Vce
    mundoabscandalis.
    Ecce,
    verbi
    gralia, potens
    aliquis
    quserit
    a
    le,- propter proedamsuam,
    propter rapinam
    Suarii,
    ministeriumfalsi
    testimonii.
    Negas
    tu : nenas
    1
    mcolbertino
    Ms.,
    Nonte
    absorbeantdks
    maligni
    eva-
    dus,
    ete.
    2
    coIboFtiaus
    Ms.,tamdiu
    agnilusfuit.
    (a)
    videlurnonniuildeesse'.
    falsurn,
    ne
    neges
    vcrum. Ne multis
    immorer,
    ille
    irascitur, potensest, premit.
    Accedit
    amicus, qui
    non
    vult te esse in
    pressura,
    nonvult teesse in malo:
    Rogo(e,
    fac
    quod
    tibi
    dicilur; quid magniim
    cst ?
    J amforte
    quomodo
    et satanas
    Domino, Scriptum
    est
    de
    te,
    quiaAngelis
    suismandavilde
    le,
    ne
    offendas
    ad
    lapidempedem
    tuum
    (Mallli. iv,
    C).
    Forleel isteami-
    cus
    tuus, quia
    videt te
    cliristianum,
    de
    Icgc
    tilji vult
    persuadcre, quod putat
    tc deberc faccre. Fac
    quod
    dicit.
    Quid?
    Hoc
    quod
    vult ille'.
    Sedmendaciuin
    est,
    falsumest. Non
    legisli,
    OmnisIwmomendax
    (Psid.
    cxv,
    11)?
    J amistescandalumcst. Amicus
    cst, quid
    facluruses?
    Oculus
    cst,
    manus esl :
    Ampuia,
    ct
    pro-
    jice
    abs te.
    Quid est, Ainpula,
    el
    projice
    abste? Ncli
    consentire.Ilocsignificai, Ampula,elprojice
    abs
    te,
    noli
    consenlire. llembra enim nostra in
    corpore
    rioslro
    consensione faciunt
    unitalem,
    conscnsione
    vivunt,
    consensioncinvicemcomicclunlur. Ubi
    disscnsio,
    ibi
    morbus aul vulnus cst.
    Ergo
    meinbruin tuuni cst :
    diligcs
    cum. Sedscandalizat
    te;
    Amputaeum,
    el
    pro-
    jice
    abste. Noli
    coiiseutirc;
    averte illumab auribus

    luis,
    forte correctus rediet.
    S.Mendaciumdivina
    legevelilum.Quomodo
    factu-
    rus es lioc
    quoddico, aniputalurus,
    el
    abjeciurus, et
    eo fortasse correclurus ?
    Quomodo
    factuius
    cs,
    re-.
    sponde.
    De
    Lege
    voluitsuaderemendaciuni. Ille
    enim
    ait,
    Dic. Et fortc nonausus est
    dicere,
    Dicmeiida-
    cium: sed
    sic,
    Dic
    quod
    vull. Tu
    dicis,
    Sedmenda-
    ciumest. Et
    ille,
    ut
    excuset,
    Omnisliomomenclax.Et
    lu
    conlra, frater,
    Os
    quodmenlilur,
    occidil animam
    ( Sap. i, H). Attende,
    nonesi leve
    quodaudisti,
    Os
    quodmentitur,
    occidilanimam.
    Quid
    milii facitinimi-
    cus iste
    poleus, qui
    nie
    premit, quia
    miseraris
    me,
    et
    miseretconditionisin
    me2,
    etnonvismeesseinma-
    lo
    ; cum velismcessemalum?
    Quid
    mibi facit
    po-
    tens iste?
    Quid
    premil?
    Carnem.
    Corpus,
    dicis
    tu,
    preuiit:
    dico
    ego,perimit. Quanto
    miliusmecum
    agit
    ille,
    quamego
    si
    mentitus fuero? Illcoccidit
    carnem
    meam:
    ego
    occidoanimammeam.
    Iratus
    potens
    occi-
    ditcorpus
    : Os
    quodmentitur,
    occidit
    animam.
    Corpus
    occidil;
    morituruin
    erat,
    etsi non
    occideretur : ani-
    mam vero
    quam
    non
    occidit
    iniquiias,
    in
    oelernum
    excipit
    veritas. Serva
    ergoquodservare
    poteS
    :
    per-
    eat
    quodquandoque periturum
    est.
    Respondisti;
    et
    tamenOmnisliomomendaxnonsolvisli.
    Responde
    illi
    etad
    boc,
    ne
    videatur sibi
    aliquid
    dixissead
    suaden-
    duni
    niendacium,
    testimoniumde
    Legeproferens,
    ur-
    gens
    tcde
    Lege
    conira
    Legem.
    In
    Lege
    enimscri-
    ptum cst,
    Falsum Teslimoniumne dicas
    (
    Deut.
    v,
    '
    20
    )
    : cl in
    Legescriptumest,
    OnmisIwmo
    mendax.
    Respice
    ad illud
    quodpaulo
    ante
    commonui,
    quando
    niiteni IiominemVerbis
    quibuspotui,
    lerminavi.
    Mi-
    tis
    est,
    cui in
    omnibus
    qua;
    bene
    facit,
    non
    placet
    ni-
    si Deus
    ;
    inomnibus
    quaj
    male
    patitur,
    non
    displicet
    Deus. Iloc
    ergo
    ei
    responde, qui dicit, Sientire;
    quia
    scriptuinest,
    Omnislwmomendax:
    Noiimenlior, qiiia
    scriptumest,
    Os
    quodmenlilur,
    occidil
    animam.Non
    1
    SicFloruset
    Colbertiuus Ms.At
    Sirm.,Fac,quid
    ? dio
    quid
    ?Iioc
    quod
    ille.
    2
    colbertinus
    J is.,
    el
    misericordiam
    ponis
    inme.
    503 S. AUGUSTINlEPISCOPI
    M4
    mentior, quiascriptum
    est,
    Perdesomnes
    quiloquun-
    tur mendacium
    (
    Psal.
    v,
    7
    ).
    Non
    menlior,
    qtiia
    scri-
    plum
    est,
    Falsum testimoniumnondices.
    Urgeal
    licel
    pressuris
    cnrnem meam cui
    displicco
    in veritale :
    audioDominuni
    meum,
    Nolite limerecos
    qui corpus
    occidunl
    (
    Maltli.
    x,
    28
    ).
    0. IJ omines
    agant,
    non ut
    liomincs,
    sed ut
    filii
    Uei.
    Qiioniodoergo
    omnis homoniendax? Anlbr-
    le nones homo?
    Responde cito,
    el verum,
    Ei liomo
    iioii
    sim,
    nemendaxsim. Videteenim: Dcusdecmlo
    prospcxit superpliosiwminum,
    ul viderelsi esl inlelli-
    gcns
    el
    rcquirens
    Deum. Oinnes
    declinaverunt,
    shnul
    inuliles
    facli
    sunl : nonesl
    qui faciat
    bonum,
    non est
    usque
    ad tinum
    (Psul. xm, 2,
    3).
    Quare? Quia
    filii
    liominum esse volucrtinl. Ut autemeos ab bisiui-
    quiiniiliustollercl, rcdimcrcl, curarct, snnnrct,
    mnta-
    i'ct (ilios lioniiuum,
    dedit eis
    potestnlcm
    flliosDei
    fieri
    (J oan.\,
    12
    ). Quidcrgo
    niiruni ? Iloininescri-
    tis,
    si eralis lilii Iiomiiium: oimies liomin^s cralis,
    niendaeeserntis
    ;
    oiniiiseiiimbouio memlnx. Accodil
    V(ibisgr:iti:i
    Dei,
    deditvobis
    polcslalcm
    liliosl>eilieri.
    AuditeVOCIMII Patris inei
    dicentis, Ego
    dixi,
    Dii
    cstis,
    el
    filii
    Altissimiomnes
    (
    Psnl.
    LXXXI,
    (i
    ). Qiiniiiam
    lio-
    niincstilii
    Iinininum,
    si nonfilii
    Allissimi,iuciiilaces1;
    quia
    oninisliomomcndax. Si filii
    Dei,
    si
    gratia
    Saha-
    loris
    redcnpli,
    si
    prelioso sanguine compnraii,
    si
    aqua
    ct
    Spiriiu
    renati,
    si ad b;creililaleinccelonmi
    prredestinali, utique
    (ilii Dei.
    Ergo jam
    dii -.
    Quid
    adtevultiiieiidaciiuu? Adamenim
    piirusbonio,
    Cbri-
    slns liomo
    D;'iis,
    crealor oimiis'crealur;eDeus. Adam
    homo,
    Christus bomo medialor
    Dei,
    Filius unicus
    Patris,
    Deus honio. Ecce lu
    Ionge
    a Deo
    bomo,
    et
    Deus siirsuni
    longe
    ab homine: in medio se
    posuil
    Deus homo.
    Agnosce Chrislum,
    et
    per
    bominem
    asccndead Deum.
    7.
    Pagauorum
    scandalumex
    pressuris
    mundi. J am
    ergo coircrti,
    et si
    nliquidegimus, niites,
    lenea-
    mus indeclinabilem coiifessioncm.
    Diligamus
    le-
    gem
    Dei,
    ul evadamus
    quod
    dictumest. Vwmundoab
    scandalis.
    Loquamur alicjuid
    de
    scandalis, quibus
    inundus
    plenusest,
    cl
    quomodo
    crcbrescant scanda-
    la,
    abundent
    pressurte.
    Vastatur
    niundus,
    calcaiur
    torcular.
    Eia, christiane,
    cceleste
    gerinen, peregriuis
    in
    lerra, qui
    civitateminccelo
    qiuerilis, qui Angclis
    s.inclis sociari
    desiderntis, intelligile
    vossievcnissu
    ut discedaiis. Transitis
    pcr mundiiin,
    conantes ad
    eum
    quicreavit
    munduin. Nonvos
    perlurbent
    amalo-
    res
    mundi, qui
    voluiit inniundo
    rcmanere,
    ct veiint
    nolint, coguntur migrare
    : non vos
    decipiant,
    iion
    seducant. Pressurac istac non sunt scandala. J usti
    estote,
    cl exercitationescrunl. Tiibulalio venit:
    iiuod
    volueris
    eril,
    aul
    exercitatio,
    aut damnaiio.
    Qualem
    le
    invenerit,
    lalis erit. Tribulalio
    ignis
    est : aurumte
    1
    UbinosexColbertmoveleri
    codice,fiiii
    llissimiomnes.
    Quoniainliomines,
    clc, sichabet
    sirm.,
    i-ilii llissimiom-
    nes. i-iliihoininuin,
    fdii liominum,
    non
    filii.dlissimi,
    men-
    daces,quia,
    eic.
    asirra.,/i)'go
    audi.
    Emendaturope
    colbertini
    manuscripli,
    qui i
    aulo
    |
    oslUnbelsic: dam
    homo,
    liomo
    rlimtus,
    liomo
    Deus,
    creatoroiitniscrealvroe.neu.1.dam
    liomo,Itomome-
    dialorDeii-iliustmicus1'airisDeiliomo.Ecce.etc.
    invenit? sbrdeslollit:
    paleamteinveriit? in
    cinerem
    vertit.
    Ergopressura
    quin
    abundant,
    non
    suiitscan-
    dala. Sed
    qiise
    sunt
    scandala?
    Loculiones
    illae,ver-
    ba
    illa, quibusnobisdieitur : Ecce
    quid
    laciunt tem*
    pora christiana,
    ecce
    quae
    sunt
    scandala. Ad hoc
    cnimtibi
    dicitur,
    ut
    lu,
    si
    amas
    mundum,
    blaspliemes
    Cliristum, Et dicil libi hoc
    amicus
    tuus, consiliarius
    luus :
    ergo
    oculustuus. Dicit libi
    hoc
    minister
    luus,
    cooperarius
    tuus:
    ergomanus
    lua. Dicittibi
    hocfor-
    lcqui
    le
    stisteiitat,
    qui
    teab
    hiimililate
    terrena suble-
    vat :
    crgopcs
    luus.
    Abjice,
    amputa,
    projice
    abs
    te,
    no-
    li consentire.
    Rcspondetalibus,
    quomodo
    responde-
    bat
    illc, cui siiadebnturfalsum
    teslimoniiini.
    Respon-
    dc,
    et tu : dic
    Iiomiui dicenti
    tibi,
    Ecce
    tcmporibus
    cliristinnistantoc
    prcssurao
    sunt, vastatur
    mundus:
    respondu tti,
    IIocmihi
    antequam
    eveniret, praedixit
    Christns.
    8.
    Prcssura;
    deficientis
    mnndi
    prmdicta:.
    Quare
    ciiimluibaris?
    Pressuris
    mundi
    ttirbatur cor
    luum,
    qiiomodo
    navis
    ilia,
    ubi
    donniebntChristus.
    Ecce
    quas
    causa
    est, lumio
    cordnie, utturbelur eor liium:
    ecce
    qu;c
    causaest. Navis
    ista, in
    quaClirislus
    dormit,
    cor
    csi ubi (idesdormit.
    Qoidenimtibi novi
    dicitur,
    cliri-
    stiane?
    quid
    enimtibi novi
    diciiur?
    Temporibus
    eliri-
    stianisvaslatur
    mundus, deficit
    mundus. Nonlibi dixit
    Domiiius
    tuus, Vasiabitur
    mundtis?Non[ibi
    dixitDo-
    miniis
    itius, Deficiet
    niuiidus?
    Quarea'edebas
    qtiando
    proiiiitlebatur,
    et
    turbaris
    quando
    completur?
    Ergo
    teinpeslas
    s;evit incor tiium:
    cave
    naufiagiuni,
    ex-
    cilaClirislum.
    Habilure,
    inquil Apostolus,Cliristum
    per
    futem
    in
    cordibusvestiis
    (Ephes. m,
    17).
    Per lidemha-
    bitat inleCliristtis.
    Fides
    praesens, praescns
    cst
    Cliri-
    stus : fides
    vigilans,
    vigilans
    esi
    Cliristus: fides
    oblila,
    dormicns cst
    Chrislus.
    Excitnre, cnnimovere
    ',
    dic:
    Domine,perimus(Mutlk.vm,
    24-26)!
    Ecce
    quae
    nobis
    dicuni
    Pagani
    :
    quae
    nobis
    dicunt, quod
    est
    gravius,
    mali Christiani.
    Exsurge, Doniiue,
    perimus.
    Evigilet
    (idestiin, incipit
    libi
    loqui Cbrislus.
    Quid pertur-
    baris? ILec oiiinia
    pracdixi
    tibi.
    Ideo
    praidixi, ut
    cumvenissent
    niala,, sperares
    bona,
    ut non
    deliceres
    in inalis. Miraris
    quia
    deficit
    nmndus ?
    niirnre
    quia
    seuuil mundiis.
    Hoinoest 2,
    naseitur,
    crescit,
    senescit.
    Querelrc niulueinsenecta :
    tussis,
    pituila,
    lippiiudo, nnxiemdo, lassiiudo
    inest.
    Ergo
    senuit ho-
    nio
    ;
    qucrelisplenus
    est: senuil
    mundus
    ; presstiris
    pleuus
    cst.
    Parum tibi
    praestilitDeus,
    quia
    in sene-
    ciute niundi
    misit libi
    Chpisiiiin,
    ut tunc te
    reficiai,
    qunndo
    ciiiicla
    deliciunl?
    Neseishoc
    significnsse
    in
    semineAbrabae? Nnmsemen
    Abrahaeait
    Apostolus,
    quod
    esl Cliristus.Non
    dicit,
    El
    seminibiis,
    tanquam
    iu
    multis
    ;
    sed
    tanquam
    in
    uno,
    Et semini
    luo,
    quod
    esl
    Cliristus
    (
    Galat.
    ni,
    16
    ).
    ldeoseni
    Abialuenntus esi
    filius, quia
    eral
    utique
    Cliristusin
    ipsius mundi se-
    nectuteventurus. Venit ciiinomnia
    veterasccrenl, et
    novumte fecil. Res
    factn,
    res
    condila, res
    peritura
    jamvergebat
    inoccasum. Necesseerat ut
    abundaret
    laboribus: venit illeet eonsolari le inter
    Inbores,el
    1
    IuColbertino
    Ms.,commonere.
    2
    sirm., quia
    senuitniundus.Sitindus
    Iwnwest,
    etc.-vox
    mundus,
    non
    repetitur
    in
    manuscriplis.
    505
    SERMOLXXXII. 606
    promiltere
    tibi in
    sempiternumquietem.
    Noli
    adliae-
    rere
    velleseni mundo,
    et nollo
    juvenescere
    inChri-
    sto, qui
    libi dicit : Perit
    mundus,
    senescit muudus,
    deficitmuiidus,
    laboratanhelituseneclutis. Noli time-
    re,
    renovabilur
    juvenlus
    lua sicul
    aquilae(
    Psal.
    cu,
    5
    ).
    9.
    Paganorum
    in Cliristianam
    religionemquerelai
    ex
    vstatione Romm
    Ecce, inquit,
    chrislianis
    lemporibus
    Roma
    perit.
    Forle Roma non
    pcrit:
    forte
    flagellata
    est,
    non
    iiiterempla
    : forte
    castigata
    est,
    non deleta.
    Forte Ronianon
    perit,
    si Romani non
    pereant.
    Non
    enim
    peribunl,
    si Dcumlaudabunt :
    peribunt,
    si
    blaspliemabunt.
    Romaenim
    quidest,
    nisi Romani ?
    Non enim de
    lapidibus
    et
    lignisagitur,
    de excelsis
    insulis
    '
    et
    amplissimis
    mcenibus.Iloc sicerat facliim,
    ul esscl
    aliquando
    ruiturum. iloino cum
    aedificaret,
    posuit Iapidem super Inpidem;
    et bomo ciimdes-
    trueret,
    expulit lapideni
    a
    Inpide.
    Homo illud
    fecit,
    homo illuddcslruxil.
    Injuria
    lit Romoe,
    quiadicilur,
    Cadit?NonRomac
    ,
    sedforle artifici
    ejus.
    Conditori
    ejus
    fncimus
    injiiriani, quia
    dicimus
    ,
    Romaruit
    ,
    qunin
    condidit Romulus?Miindusarstirus est
    %quem
    condidit Deus. Sed nec
    qnod
    fecil bomo
    ,
    ruit
    ,
    nisi
    qtiando
    volueritDeus
    ;
    nee
    quod
    fecil
    Deus, liiil,
    nisi
    quando
    voluerit Deus. Si enim honiiuis
    opus
    non
    cadit,sine
    voluntale
    Dei, opus
    Dci
    quando potest
    c.idere
    pcr
    voluntatem hominis? Tamen el mundum
    fecit tibi Deuscnsurtim
    ;
    et ideo tecondidit morim-
    rum3.
    Ipse
    homoornameninm
    civiiatis, ipse
    homo
    inhabitator, rcctor, gubernaior
    civilatis
    ,
    sicvenil ut
    cat,
    sic est nattisut
    moriatur,
    sic est
    ingressus
    ut
    transeat. Ccelumet lerra transibunt
    (Matllt. xxiv,
    5;i)
    :
    quidergo
    mirum
    ,
    si
    aliquando
    finisest civiinli ?
    Et fortenon modofinisesl civiiati : laincn
    aliqunndo
    fuiiserit civitati.Sed
    quare
    inlcrsacrificia Chrislinno-
    rum
    pcril
    Roma?
    Quare
    inter sacrificia
    Pnganorum
    arsit maler
    ejus Troja? Dii,
    in
    quibns spem
    suam
    Romani
    posuerunt,
    omnino Romani
    dii,
    in
    quiluis
    spemPagnni
    Romani
    posuerunl,
    adRomam conden-
    damde
    Troja
    incensa
    migraverunt.
    Dii Romani
    ipsi
    fuerunt
    primo
    dii
    Trnjani.
    Arsit
    Trojn,
    lulit yEnens
    deos
    fugilivos
    : imo lulit deos
    fugiens
    1
    siolidos. Por-
    lari enima
    fngicnicpotuerunt
    :
    fugere ipsi
    non
    po-
    tueriint. Et cum
    ipsis
    diis venicns in
    Italiam,
    cum
    diis Ailsiscondidit Romam.
    Longum
    est ca;tera
    pcr-
    scqui
    : breviier tamen
    quod ipsorum
    lilleraehabent
    commcniorem. Auclor
    ipsorum
    omnibus notus sic
    loquitur
    : UibemRomam
    ,
    sicut
    egoacccpi,
    coud-i-
    i dere
    aique
    habnereinitio
    Trojani, qui,
    yEneaduce

    projtigi,
    sedibusincertis
    vagabaritur (Sallust.Bell.
    Catil.
    cap. 4.)
    Habebanl
    ergo
    dcos
    secum,
    con-
    diderunt Romam in
    Lalio, posuerunl
    ibi colendos
    'ApudSirm.omissacstvox,iHsw/fe,
    qusebicinmanuscriptis
    cxstat,
    ad
    significanda
    aedificia
    {raseipua, quse
    insularumin-
    star
    sej
    arataacaitenseouslant
    proprio
    murorum
    ambitu,
    uudique
    vicoshabeniia.
    3
    Petavianus
    MS.,
    casurusest. HincColbertinus
    corrupte,
    carusesl.
    3
    sicColbertinus ns. Atsirm.: Tamenmundum
    tibicasu-
    rumcondidit.
    ipseliomo,e(c.,omissisverbis,eJ
    ideote,
    etc.
    4Sirm.hocilerum
    loco,fugitivos;
    ubi
    Mss.,fugiens.
    deos
    *, qui
    colebantur in
    Troja.
    Inducitnr a
    poetaip-
    sorumJ uno irascens ^Eneaeet
    Trojanis fugienlibus,
    et
    dicil,
    Gensinimicamihi
    Tyrrhenumnavigatsequor,
    Iliumintlaliam
    portansvictosque
    Peuates:
    (rirgil., mieid.,
    lib.
    1,
    vers.
    67,68.)
    id
    est,
    deos victos
    portans
    secumin Italiam. J am
    quando
    dii in Italiamvicli
    portabanlur,
    numen
    crat,
    anomen
    2
    ?
    Diligilecrgo legemDei,
    el nonsit vobis
    scandalum.
    Rogamus
    vos
    ,
    obsecramus vos, exhor-
    tamur vos
    ,
    estote mites
    , compntimini palientibus ,
    suscipile
    infirmos:et in istaoccasionemultorum
    per-
    egrinorum, egentium, laborantium,
    abundet
    hospi-
    lalitas
    vesira,
    abundent bona
    opera
    vestra.
    Quod ju-
    bet Clirislus
    ,
    faciant
    Christiani,
    et lantumsuo malo
    blasphemant Pagani
    3.
    SERMOLXXXII
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii Matthmi, cap.
    xvm, 15-18,
    Si
    peceavcrit
    in te fraler luus
    , corripe
    euminter le
    et
    ipsum solum,
    etc. Et deverbis
    Salomonis,
    An-
    nuens oculis cum
    dolo,
    congerit
    hominibusmcesli-
    liam:
    qui
    autem
    arguit palam, paeem
    facit. Prov.
    ep.
    x, f
    . 10
    ,
    sec. LXX
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Observalio
    prmvia.Festuca,
    ira; trabcs,
    odium- AdmonctnosDominusnosler non
    ncgligcre
    inviccmnostra
    pcccala
    ,
    non
    quaerendoquid
    reprelicndas,
    sedvidendo
    quid corrigas. Ejusquippo
    dixit acutuin oculumad
    ejicicndnm
    feslucamdeoculo
    fratris
    sui, qui
    Irabeminoculosuo non habel.
    Quid
    auleni hoc
    sil,
    brcviter insinuoCharilati vcslr;e. Fes-
    lucaiu
    oculo,
    iraest : trabes in
    oculo,
    odium est.
    Quandoeigo qui
    odit
    reprclicndit
    irasccnlem
    ,
    festu-
    enmvull deocnlofralris sni lollerc : scdtrnbc
    impe-
    dilur ,
    qnamipse poitat
    in oculo stio
    (Mattli. vu,
    5-5).
    Festucn iniliuni trabis est. Namtrabes
    qnando
    nascilur, prius
    feslucaesl.
    Rigando
    feslucam
    , per-
    dueis adtrabem: alcudo irnmmalis
    suspicionibus ,
    pcrducis
    adodium.
    CAPUTII.2. Ptccatumirascentis: crudelilasodio
    liabenlis. Mtilliimautemintercst inter
    peccaltim
    ira-
    sccnlis,
    ct crudcliinu^n odioliabenlis. Namet filiis
    nosiris irascimur : odisse (ilios
    quis
    iiiveiiitur? Iu
    ipsis quoquc pecoribus
    maier
    aliquando
    bucula su-
    gentem
    rilulumt;cdio
    quodam
    averlit irascens : sed
    visccribiis
    amplectitiir
    malris.
    Quasi
    tivdium facit,
    cum
    impinsit: quaerilur
    '*
    tamen,
    si dcest. Necdamtis
    aliter
    liliis
    disciplinain,
    nisi
    aliqunnium
    irascendo el
    indignando
    : nec lamen daremus
    disciplinam,
    nisi
    amando.
    Usque
    adeonon omnis
    qui irascilur,
    odit
    ;
    ut
    aliquando magis
    odisse
    convincalur,
    si nonirasci-
    1
    Colbertinus
    Ms.,
    condiderunl
    Ilomam,
    et conslituerunt
    ibi colendosdeos.
    2
    Sirmondus: nomenerat
    "
    omen.Rcsarciturhiclocus
    per
    colbertinumMs.
    3
    Apud
    sirm.,
    ettantumsuomalo
    blaspliement ragani.
    M.
    4
    Aliquol
    MSS., querilur.
    *
    Serm.
    82,
    85et81recensiti sunt adtres bn. et
    qua-
    luorcl. ada. cb.f. D.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm.vd. Am.Er.rar. i.ov.
    (a)
    Alias,
    deVerbisDomini1G.
    (b)
    Meminit possidiusin
    indiculo,cap.8,
    et Florusvariis
    locis.
    S07
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    508
    IIII\ Facetiim
    puerum
    vellcin
    aqun
    fluminis
    Itidere,
    cujus iinpelii percal
    : tu si vides
    ,
    et
    palienler per-
    iuillis, odisli;
    lua
    paticnlia,
    iilius niors csi.
    Qunnto
    inciiuseUsi iraseerisel
    currigis, qiiaiii
    nonirascendo
    iiiiclari'
    perinitlis?
    Oiliuiri
    ergo
    aiito omniaviinntlmn
    est,
    li':ilies de oculo
    ejicienda
    esl. Mnllum
    quippe
    iiliud
    cst,
    quahdo (|tiisque
    irasccns in
    aliqiio
    verbi
    iiiodimi
    exceiiit, quod posien
    delral
    pcenilcndo;
    et
    aiiml
    esi,
    scrvareinsidias iiuiusns incorde. Mulluin
    jii.slrcmo
    iiilcrcsl iiiter li;x:cvcrbn
    Scriptura: ,
    Turba-
    tuses/
    prai
    ira oculiismeits
    (Psal. vi, 8).
    l)e illo;iu-
    lc-m
    qiiid
    dicluiii esl?
    Qui
    odil
    frhlrcin
    sunin
    ,
    liomi-
    cidacst
    (
    1J oaii.
    lii,
    15).
    Mulluui inlercst iutcr tur-
    liiitiiin
    ociiluiii,
    el cxsiinctiim. Fcsluca
    lurbnt,
    trabes
    cxstiiigiiii.
    5. Odiiimei
    qiti
    odit
    graviitsiwcet, quam
    nltcri.Wuc
    ergoprimiim
    nobis
    [lersuadeaimis,
    iit
    quod
    bodiead-
    iriorillisiiniliS
    ,
    bciiB faCerc
    alqueiinplcrc p ssiniis,
    anle oinninnoii odisso. Tunc eiiiin
    quahdn
    trabcs non
    cst inoculotno
    i
    vidcs reete
    quidquid
    fuerll in oculo
    frairis
    lui;
    et vim
    pnicris,
    donec
    ejicias
    (lcoculoIVa-
    iris
    liii,
    qtiod
    vides nocere oculofratris lui. Liinien
    quod
    inle
    esl,
    noute
    perniillil iiegligcre
    lrniieufr.i-
    iris lni. Nniil si
    ddisii,
    ct vis
    corripere
    ,
    quouiodo
    cinendns
    liimen,
    qui pcrdidisti
    lmncii? IHxit euiinct
    hnc
    aperlc
    cadem
    Seiipitira,
    iibi
    ^criplum
    esl
    , Qui
    odit
    fiatreinsituin;
    Itomicidiiest.
    Qui odit,
    iiupiit, fra-
    trem sttiim
    ,
    inlenebrisesl
    itsque
    ttdltuc
    (Id.
    n
    ,
    II).
    Odium
    ,
    tencbra: sunl. Non
    potosl
    aiilein lieri ul
    qni
    oilil
    alieiaim, iiousibi
    prins
    noneat. Hluai eniin la>
    dere
    eonnlurevlriiiseeus,
    sevaslal iiiiriiisceus.
    Quan-
    liiinauliiii animiis nosler
    corptireliiiijnrcst,
    l.uiliim
    ei
    prospicere
    debeinus
    , iic
    ipse
    kcdnlur. L:edil:iulcm
    aniiiiiiiii
    suuiiij
    qiiiodil
    alieriun. El
    quid
    fiielunisCst'
    ci
    qiicinodil?qu'd
    fac.lurus?Tollit
    pccuniaii;
    ,
    miiii-
    quid
    (idciii? Laedit
    fnmani, iiiiiiKpiid
    conscieiiliam?
    Quid|iiidiiocct;
    forinseeiisnocct : sib; a-,U:nie
    quid
    n.iceal. Inliis cuiiii sibi
    ipse
    ininiiciis
    esl,
    qui
    odit al-
    lcrum. Sori
    quin
    uon senlit
    (|iiid
    sibi iimii
    facial,
    iu
    alleiiiin
    sa:vit,
    eo
    perieiiliisiiis
    vivcus
    ,
    quo
    uonseuiit
    qiiid
    seciiinninli
    agil; quia
    cl sajvioiuloseiisum
    per-
    didil. S:cvisti iil iniiiiicinn liiilin: lesa:vic:ileillein;-
    datus
    est,
    tu
    iniqulis
    cs?Miiltuminterest inlernudiim
    cl
    iniqiiiim.
    Illc
    piTdidit pectiiiiam,
    tti innoceiitiani.
    Qiia-rcquis grnvius
    dniiiniiiti
    perpes-us
    esl. iile
    per-
    didi! rcm
    periiuraiu,
    lufurttiscs
    periturus.
    C.\I'l'T lil.

    h.
    Qtto
    aniiiio
    fraler corripiendtis.
    fi-iCiilitmiii liomincmnoncontemneiiduin.ldeodebe-
    iniisnmaiido
    coiiipcre ;
    non noccndi
    aviditale,
    scd
    snnlio
    corrigendi.
    Tales si
    Aieiiiuus, optime
    fncinuis
    quod
    hodicadnioniti siiniiis: Si
    peccaveril
    inte
    [raler
    iitiiSi
    corripe
    illitmikter ieel
    ipsuin
    soltini.
    Qiiai'e
    ilium
    crrripis? Quia
    ledolcs
    S
    quod peccaveril
    intc? Absit.
    Pi iiinorcttii id
    facis,
    nihil facis. Si amoro illius
    liicis,
    optime
    fncis.
    Deiiiqne
    iu
    ipsis
    verbis
    altende, ctijus
    amore idfacere dcbens
    ;
    ulrtlm
    ttii,
    nn illiuS. Si le
    audieril,
    iiiquit,
    litcrtiluses
    fratrem
    tuum.
    Ergo pro-
    pler
    illum
    lac,
    ut lucreris illum. Si laciendo
    lucraris,
    '
    &\
    Lugd.
    el
    ven., quia
    tudoles. M.
    nisi fccisses
    perierat. Quid
    est
    ergo quod
    plerique
    hoinines isla
    peccata conlemnunl,
    et
    dicunt, Quid
    magiiiim
    feci? inlioniinem
    peccavi.
    Noli contemnere.
    In hoiiiinem
    peccasti
    : vis nosse
    quia
    in hominem
    pcccand') peristi?
    Si te ille in
    quem peccasti,
    corri-
    pueril
    iuler leet
    ipstimsoltim,
    et audieris
    illum,
    lu-
    crntuscst te.
    Quidest,
    lucrnlusesl te
    ;
    nisi
    quiaper-
    ieras,
    si nnn
    lucrarelur le? Nnmsi non
    pericras,
    qiiomodo
    te hicratus esl? Nemo
    ergo conlemnal,
    qiinndo peccnt
    in fratrem. Ait enim
    quodnm
    loco
    Aposiolus,
    Sic aulein
    peccanles
    in
    fralres,
    el
    percitlien-
    lescoiiscieitliain. eorum
    infirmain,
    inChrislum
    peccalis
    (I
    Cor.
    vm,
    12)
    : idco
    quia
    niembra Chrisli omnes
    fiiiii sumus.
    Quomodo
    non
    peccas
    inChristum
    , qui
    peccas
    in membrumClirisii ?
    o.
    Ilujus pcccati
    remedium. Nemo
    ergo dicaf,
    quia
    IIOII
    pcccavi
    in
    Dcuin,
    scd
    pcccavi
    in fralreu*
    ""
    Iioinincin
    peccavi
    : leve
    peccatum esl,
    vel nu*,....._
    peecnliim
    csi. Forte inde
    dicis,
    Leve
    cst, quia
    cito
    curaliir. Peccasii in fratrem: fac
    satis,
    et sanatus es.
    Cito lceisti mortiferam
    rem,
    sedreniediumciloinve-
    wisli.
    Quis
    nosliiim
    sporct regnumccelorum,
    fratres
    Ksci,
    qiiando
    dicit
    Evangclium, Qui
    dixerit
    fratri -suo,
    Futur,
    retts eril
    gehcnnmignis? Magntisterror;
    sed
    videibi rcmcdiniii : Siobtulcrisinunustuum
    adallare,
    et ibi recordalus
    fueris, quia frater
    luus habel
    aliquid
    adversuin
    le;
    relinque
    ibi muiiustuwnantealltire. Nou
    iiiisciiur Deus
    quia
    diffcrs
    imponere
    munus iuuni: le
    quairil
    Dcus
    magisqtiam
    munus luum. Namsi nialuni
    aiiiuium
    gcrens
    adversus fratrcm
    luum,
    adveneris
    ciiiti iiitineread Deum
    luum,
    respondei
    tibi: Tu
    per-
    isti,
    iiiihi
    (jiiid
    allulisli? Olfers munns
    tuuiii,
    el tu
    iion es munusDei. Plus
    qn.xrit
    Chrislus
    queiii
    redc-
    inil
    s.uigiiiiiestio,
    qunmquod
    luinvenisli in horreo
    tuo.
    Ergo reliiiqite
    ibi mitmtsluumante
    altare,
    'e'.vade
    prius
    reconciliiiri
    frulri
    luo
    ;
    et sicveniens
    offeres
    niunus
    tniiiii
    (iiaiih. v,
    22-21).
    Ecce ille rentus
    gchennae
    qunni
    ciio solulus est. Nondum
    reeonciliatus,
    eras
    geheniiiu
    icus :
    reconcilintus,
    securtisofftrs miuius
    luiiinad alt.ire.
    CAf'['T IV.G.
    Quid agere debeal, qui injuriam
    passits
    csi. Homines aiiiem faciles sunt ad irro-
    g.tmiasiiijuriiis,
    et difficilesad coneordiam
    rcqui-
    rcndnm.
    Pete,
    iiiquit,
    veniani ab Iiomine
    quem
    of-
    ieiidist:,
    nb lioiiiiueriuem laesisli.
    Respondel:
    Non
    meliuiiiiliabo.Vel Deumtuum
    aiidi,
    si fratrern lUum
    cOnieiniiis:
    Qui
    se
    huinilitii,
    exallabitur
    (Luc. xiv,
    11).
    Noii vis lc liuiiiiliare
    qui
    cecidisti? Multuminterest
    iuierse liumiliaftlcm'cl inter
    jacentem.
    J am
    jaces,
    ct
    luuniliareic nonvis? Rene
    diceres,
    Nolo
    descendcre;
    si niluisses rtiere.
    7. ldem irticlalur
    argumenluin.
    Hoc
    ergo'
    debet
    faccre, qui
    fecit
    injuriam. Qui
    autem
    passus esl,
    quid
    debci?
    Quod
    audivimus hodie : Si
    peccaverit
    in le
    fraier iuus, corripe
    eumiutet le el
    ipsum
    so-
    lum. Si
    neglcxeris, pejor
    es. Ille
    injuriamfecit,
    et
    injurinm
    faciendo
    gravi
    se
    ipsum
    vulnere
    percussit:
    luvulniisfralris tui conlemnis? Tueumvides
    perire,
    vcl
    perisse,
    et
    liegligis?Pejor
    es
    tacendo, qaum
    ille
    509
    SERiiO LXXXII.
    conviciaiido.
    Qnando ergO
    innos
    aliqiiispeccnl,
    ba-
    beaiuus
    inagnam
    curam,
    non
    pro
    nobis;
    nam
    glorio-
    silmcsl
    injurias
    oblivisci : scd oblivisccre
    injuriniii
    luani,
    iionvulnus fratiis lui.
    Ergo conipe
    eitminier
    te et
    ipsum
    soluni,
    inlendens correctioni 1, parccns
    piidori.
    Fortecnim
    pr;e
    vcrecundia
    ii.cipit
    defemlcrc
    pccealum
    suunt,
    ct
    qucm
    vis1'nccre
    correciinrcm,
    fa-
    cis
    pejorem. Corripeergo
    eluninier tecl
    ipsam
    solnni.
    Si le
    aiidieril,
    lucraluses
    fratrem
    litiiiu:
    quiapeiicrai,
    nisi faeercs. Si auietnnonle
    audieril,
    id
    cst, peeca-
    ttimsuum
    (|Uasijustitiaindcl'emlerit,
    adhibetcciimduos
    vel tres; quia
    inoredaorilinvei Iriinnlcsliumslal oiniie
    verbuin. Si nec
    ipsos
    aitditrit, refcr
    ad Ecclesium: si
    necEcclesiam
    audieril,
    sil libi sicittelliiiicusel
    publica-
    nus. Noli illiini
    dcputarejam
    innuiiicrOfrnltiiintuo-
    rum. Necideotainensalus
    ejus negiigeiida
    est. Nam
    el
    ipsos
    Eihnicos,
    id
    csl,
    Gcntilcscl
    Pnganos
    innii-
    mero
    quidem
    fratrum nou
    dcpnlannis;
    sed lnn;c;i
    eorumsalutcm
    semper inquirimus.
    IIoc
    ergo
    nuriivi-
    musDominumita
    monentcm,
    ct lanta cur.i
    pi':i:ci|ii'n-
    lem,
    uteliamhocaddcrel continuo: Amendico
    vobis,
    quwciimqueligaverilissuper
    terrain,
    ligata
    eriintel in
    ccelo;
    et
    qucecumqne
    solverilisin
    lerra,
    sohtlucrttnl el in
    ceelo.
    Ceepisti
    liabevefralremtuiini
    Iniiquiiinpublica-
    nuni, ligas
    illuminterra : setl ul
    jiislenlliges,
    vide.
    Nam
    injusta
    vinciila
    disrumpitjustitin.
    Ciimnutcm
    correxeris,
    et eoncordaveriscnni fiaire
    tuo,
    selvisli
    illuminlerra. Cumsolverisin
    lerrn,
    soluluserii ct
    incoelo. Multum
    pracstas,
    non
    tibi,
    scd
    illi; quia
    mld-
    tum
    nocuit,
    non
    libi,
    scdsibi.
    CAPUT V.

    8. ConciHalttr
    Evangelium
    cumSttlo-
    mone. Hneccuni ila
    sint, quid
    est
    quod
    nit Salo-
    mon, quod
    hodieexalinlectione
    primitus
    niiriivimus:
    Annuensoculiscian
    dolo, congerit
    Iwminibiisnimsti-
    liam:
    qui
    autein
    arguil palam, paceinfacil?
    Si
    crgo
    qui argttil palam, pacemfucit; quomodo, Corripc
    illittu
    inter tecl
    ipsitm
    solum?Mclitenriiiin
    esl,
    uesibi con-
    traria sint
    praecepta
    divina. Sed
    hilelligniiius
    csseibi
    summam
    concordiam,
    non
    quemadmodumquidam
    vnni
    () sapiamus, qui
    erranl.es
    opinantur
    conlraria sibi
    esseduoTestamenlainLibris veieribuset novis : ul
    ideo
    putemus
    hocessc
    conlrariiim, quoniam
    illudest
    inSalomonis
    libro,
    hoCin
    Evnngelio.
    Sieiihn
    aliipiis
    imperitus
    et calumnialordivinaruui
    Scriplurnruiii
    di-
    cerel,
    Ecce ubi sil.i coutradiciint riuoTestninentn.
    Dominus
    dicil, Corripe
    illuminler le el
    ipstiin
    sohan.
    Siilonion
    dicil, Qiti argnil palani, pacemfacit. Ergo
    nescil Domintis
    quiri pnecepit?
    Salomonvuli contiinili
    fri nlem
    pcccaniis
    : Christus
    parcit pudori
    cnibc-
    scenlis. Ibi enim
    seriplumcst, Qiti
    arguit ptiliim,pa-
    cein
    facit:
    hic
    autCm,Corripe
    iltitminter tc el
    ipsitm
    solum;
    non
    palaiii,
    sed in secreto et occulle. Vis
    nosse, quisquis
    lalia
    cogiias,
    nonsibi
    rcpiignare
    dno
    Teslamerila, quia
    illud in libro
    Snlomonis,
    lioe in
    Evangelioreperilur? Aposiolum
    audi. Ceiie
    Apesto-
    lus niiiiisler est Novi Testamenii. Aurii
    ergo nposto-
    lum Paulum Timothco
    praeeipieniem
    ei
    dicentcm,
    1
    EditiAm.Er.etomnes
    Mss.,
    intuenscorrectioni.
    (a)
    iVanicbxi.
    PeccantescoramOmnibiis
    argne,
    nt ci cwlcri limorem
    liabeanl
    (1
    7'ini.
    v, 20).
    J .iin noii Salomonis liliet'
    cum
    Kvangelio,
    sed Pnuli
    aposloli Epistola
    videiur
    confiigcic.
    Salcmonem
    pntiliiliiin
    sine
    injiiriasepOnn-
    iiins: ChrisliimDoiiilniimcl Pntilliliiservnm
    cjiis
    au-
    diiiiiuii.
    Quiil
    dicis, Domine?Si
    psccaverit
    iitte
    fraler
    iiats, coiript'
    illitininler levi
    ipsiini
    sohim.
    Qtiiri dici--,
    Apusiole?
    Pcccanlesciiramoiniiibus
    argue,
    ut el cmlcri
    limoremhabeant.
    Qniri
    facimus?(.!onlroversiainislaiu
    vclnl
    judices
    aiiriiniiis? Absil. Iniosub
    jmlice
    consli-
    liili
    pii!sei!ius,
    uli nubis
    aperiii impelremus
    :
    fugia-
    nnissubiiliisDomini Dci nostri. Noncnim
    Apostol)
    siio coiitraritimlocnlils
    csl, quia
    et inillo
    ipse
    locu-
    lus
    csl,
    sieul dicit : Anvullis
    experimenlnmejtts
    acci-
    pcre, qui
    in me
    loqnilttr
    Christus
    (II
    Cor.
    xui, 3)?
    Cbiisius iu
    Hv.ingclio,
    Clnistus in
    Aposlolo
    : Chri-
    stus
    crgo iiir(imi)ucdixit; tinumore
    suo,
    nllerum
    orc
    prieconis
    sni.
    Quiaquandopra:co
    detribunalialt-
    quiil
    dicil,
    iio:i Siribilur iu
    Gcstis,
    Praeeodixit : scd .
    illc dixisse
    scribiltir, qui pr;cconi ipiod
    dicerel
    impc-
    ravil.
    CAPUT VI.

    9.
    Correplio
    alitis
    secrela,
    alias
    pu-
    blictt esse debel. Duo
    ergo
    isla
    prteecpta, fratres,
    sicatiriinmus,
    ul
    iiitclligaiiius,
    ct inter
    utraque pr;e-
    cc|ita pncali
    constiiiinmuri Cuin cordc nostro nos
    coiicordemiis,
    el
    Scriplura
    snnclain nulla
    parie
    dis-
    cordnl. Verum cst
    onuiino,
    tilrtimquc
    verumesl: sed
    disccrnere
    debcmiis, aliqunndt)illud, aliquando
    illud
    csse
    faciciiduiu; aliqiinudocoiripiondiim
    fralrem in-
    ler lc et
    ip
    uni
    soliiin, aliquanrio corripiendum
    fra-
    ircmcoram
    oninibiis,
    ul et e;cleri timoreni babeant.
    Si
    nliqiiantio
    illuri,
    aliquatido
    illud
    fecerimus;
    con-
    cordiniii
    Scriptiiraiiimtenebimiis,
    et infaciendo
    atque
    oblenipcraiirio
    nonennbimus. Seddicil milii
    aliquis:
    Qiinudo
    f.icio
    illiiri, qunndo
    illud: ne tnnc
    corripiam
    inler uiocl
    ipsiimsoliim,quando
    debeocoramomni-
    bus
    corripcre;
    aul (tiuc
    corripiam
    coram
    omnibus,
    qiir.ndu
    debeoinsccrclo
    conipcre?
    CAPUT VII.

    10.
    Qttando
    secrela esse
    debet,
    qitando publica.
    Ciio \idcbit. Chnritas
    vcslra, quid
    quando
    fncere debenmus: scd iilinam facerc
    pigri
    iionsiinus.
    Inlcnditc,
    ct videte: Si
    peccaverit,inqnil,
    in le
    frater
    litiis,
    corripe
    eitminler teci
    ipsum
    soluin.
    Qnarc?Quinpeccn\it
    iu tc.
    Qnidesl,
    iu(c
    pcccavil?
    Tu scis
    quia peciavii. Quin
    cniin
    sccrelum
    1'uit,
    quaiirio
    inte
    peceavil;
    secietmii
    qua:re,
    cuin
    corrigis
    quodpcccnvit.
    Namsi solus nosli
    quinpeccavit
    iu
    le,'
    cl ei:mviscornni onniibiis
    nrgucre;
    nones
    corrcplor,
    sed
    prodilor.
    Allendc
    queiiiadmodum
    vir
    jusltis,
    J o-[
    scpb,
    iniilo
    Ilngitioquod
    de uxorefueral
    suspienlus,::
    tnnla
    bcnignitntepivjicrcil,anleqiiain
    sciict undeilla
    !
    coiicepcrat
    :
    quiagravidnin
    senseral,
    el se ad illam'
    nonnccessisscnoverat. Restabat
    ilaque.
    ceria
    adiilierii 1
    suspicio
    : et lamen
    quinipse
    soius
    senseral, ipse
    so- i
    lus
    scicbnt, (juid
    de iilo ait
    Evangelium
    ?
    J oseph
    au-
    \
    lemcumesset
    virjiislus,
    el iiollel cam
    divulgare.
    Marili
    dolor non vindiciain
    quiesivit:
    voluil
    prodcsse pcc-
    cnnii,
    IIUII
    puniic pcccantem. Cum,inqiiit,
    nolleteam
    divitlgare,
    voltiitctiinoccultedimitterc. Ihcc dd
    ccgi-
    KI S. AUGUSTINIEPISCOPI -;t: ;W
    laule,
    eece
    angclus
    Doinini
    appnruit
    ei in
    somnis;
    ct
    iiiriicavit
    quid
    cs-el,
    quia
    nonvinlavU\iii loniin,
    quia
    de
    Spirilu
    snntio
    coiiceperal
    Doiuimun
    aniborum
    (Matih.
    i. 19, 20).
    Peccavit
    ergo
    inte frater
    luus;
    si
    tu solusnosti,
    (iincvereinlesolum
    peccavil.
    Namsi
    inullisaiiilicnlibus
    libi fccil
    injuriam,
    cl inillos
    pec-
    ca\it,
    ipios
    lesies sti;e
    iniquitalis
    cffeeit.Dico
    enim,
    frnlrcscharissinii, quod
    et vos
    ipsi
    invobis
    ipsispo-
    lestis
    ngiioscere. Quando
    mo
    nudieiilc,
    fralri meo
    quisqiie injiiiiani
    facit,
    nbsit ut a mc
    injiuiam
    illam
    alicnnni
    puicm.
    1'rorsus cl niihi fecit : imo el inihi
    plu<
    fecil,
    cui
    putavit placere quod
    fecil.
    Eigo ipsa
    cnrripiciidii
    siintcoram
    omnibus, ipiaepcccanlur
    co-
    rani ouinilius:
    ipsa corripienria
    sunl
    sccrelius, quai
    peccaniur
    secrciius. Disiribuite
    lempora,
    et concor-
    dnl
    Scriplurn.
    CAPUT VIII.11.
    Correptionis
    modus,
    curvese-
    crcto
    ftttt.
    Pecciilacarnis
    mortifera.
    Sic
    agamus
    et
    sic
    ngeiiriuin
    esl,
    nonsoluni
    quanrio
    innos
    pcccalur,
    scd
    qunndopcccaliirab aliquo,.
    ui nbnlicroneseiatur.
    Iii seciclo riebeiims
    corriperc,
    insecrelo
    nrguere;
    nc
    volenics
    publicc argucre, prorinmus
    liomiuem. Nos
    voliimus
    corripcre
    ct
    corrigere
    :
    quid,
    si inimicns
    qu:cril
    aiidire
    (|uori puniat?
    Novii eniin nescio
    qucm
    bomicidain
    cpiscopus,
    clnlius illiiinnemonovit.
    Ego
    volo
    publicccorriperc,
    nt tu
    qtueris
    inscribere. Prnr-
    stts nec
    prodo,
    nec
    negligo
    :
    corripin
    in
    sccreto;
    pono
    nnlcociilosDci
    jiidiciuiii;
    lerreo crueninuicon-
    scieiiiiam; persuadeo pcenilciilinm.
    Ilnc cbnritate
    pnediti
    cssc dcfeiniis. Unrie
    nliqunnrio
    liominesre-
    prebeiidiuil
    nos,
    quod quasi
    nou
    enrripiamus
    : aul
    piitanl
    nosscire
    quot! nescimus,
    aut
    putant
    nos ta
    -
    cere
    qtiod
    scinnis. Scd forte
    quod scis,
    et
    ego
    scio:
    scdnoncorani le
    corripio; quia
    curare
    volo,
    nonac-
    cusare. Sunl homiuesadultei i indomibus
    suis,
    inse-
    creto
    peccaiit; aliquando
    nobis
    produiilur
    abuxori-
    bus suis
    plcrunique
    zelantibus, aliquando
    niariiorum
    saliilein
    qinerentibus
    : nos non
    prodimuspalnm,
    sed
    insecreto
    arguimus.
    Ubi
    conligit maluin,
    ibi iiioriatur
    maHim. Non inmen vulntis illud
    ncgligimus;
    ante
    omniaosiendcntes homini in lali
    peccalo
    constiitiio
    sauciainquegerenli
    consiieiiliaui,
    illud vuliius esse
    mortifcrum:
    quodaliquandoqui
    conmiiiliint,
    nescio
    qu:i perversitateconlemniint;
    et nescioundcsibi le-
    stinioiiianullaet vnna
    'conqiiinml,
    dicenles,
    Pcccala
    carnis Heus non curat. Ubi cst
    quod
    liodieauriivi-
    miis: Fornitaiorescl adulleros
    judicat
    Devs?Ecceat-
    lende,
    quisquis
    tali morbo laboras.
    Quori
    riicil lletis
    aurii: nun
    quod
    libi dicil favens
    pcccatis
    tuis nuimiis
    tuiis2,
    nut eadcmlccuin
    iniquiiniis
    cateun
    lignlus
    aiuicus
    ttms,
    vel
    polius
    inimicus liitis ct stius. Atirii
    ergo quod
    dicit
    Apostolus
    :
    Honoriibiles,inqiiil,
    nu-
    plicc
    in
    omnibus,
    el torus iminacultilus.Fornicatores
    aulemet adulteros
    judical
    Detts
    (Ilebr. xm,
    i).
    CAPUT IX.

    12. Vila cilo einendanda.
    Age
    ergo, frnier,
    esto corrccius. Tiines uc te inscribal
    iuimicus;
    el nnntituesne tc
    judicel
    Deus?Ubi csl fi-
    1
    Aliquot Msi.,
    nonmdlael vauit.
    *
    Am.Ev.el
    Mss.,
    amicustuiis.
    des?Timecumest
    quando
    timeas.
    Longe
    est
    qnidem
    dies
    judicii
    : sed
    uniuscujusque
    bominisdies
    uliimus
    longe
    essc non
    polest; quia
    brevisest \ita. Et
    qtiia
    ipsa
    brevitas
    semper
    incerta
    , quando
    sit dicsluusu\-
    limus
    ,
    nescis.
    Corrige
    lebodie
    , propter
    cras. Prosit
    libi et modoiusecreto
    correpiio.
    Palamenim
    loquor,
    et in secrcto
    arguo.
    Aures omnium
    pulso
    : sed con-
    scientias
    quoruindam
    convenio. Si
    dicerem, Tu,
    adiiller,
    eorrige
    te:
    piimo
    fortcdiccrcm
    quod
    nesci-
    rem;
    fortc
    quod
    temcrc
    audieram, suspicarer.
    Non
    dico, Tu, adulter,
    corrige le; sed,
    qtii-quis
    in hoc
    populo
    aduller
    es, corrige
    te. Publicnest
    correptio,
    sedsecretacorrcctio. Scio
    quia
    ille
    qui limiierit,
    cor-
    rigit
    sc.
    CAPUTX.

    15. Peccatacarnisuon
    contenmenda.
    Non diciit in corde
    suo,
    Peccata carnisnou curnt
    Dens.
    Nescilis,
    inquit Aposfolus,
    quia
    lemplum
    Dei
    cstis
    ,
    el
    Spirilus
    Deihabitalinvobis?
    Quisqitistemptum
    Dei
    violaverit, disperdel
    illiimDeus
    (l
    Cor.
    in, 16,
    17).
    Ncmosc fallal. Scd forle ait
    aliquis, Teniplum
    Dei aninins mcus
    csl,
    non
    corpus
    nieiiui :
    ntljccit
    ciiamlesliinoiiium
    ,
    Omniscaro
    fenum,
    el omuiscla-
    rilascarnis
    utflosfeni (I
    Petr.
    i, 21).
    Infelix
    interpre-
    latioI
    juiniendacogitntio
    ! Fentimdictaest
    c;iro, quia
    rxoritur : sed
    quod
    nd
    tempus niorilur,
    non
    rcsurgat
    1
    ciimcriiniiic. Vis noss:
    npertnui
    ciiani indc seulcu-
    liain? Nescilis
    ,
    inqiiil
    ideni
    npostolus, quiacorpora
    vestru
    temphtm
    invobis esl
    Spiritussancti, quem
    kabc-
    tisaDeo
    ">
    (J ain
    noncoiileiniialis
    corpornliapeccnla
    :
    eccc
    (|iiia
    el
    corporu
    veslra
    leniplum
    invobissunt
    Spi-
    ritus
    snucii, qiiem
    liabctisa Deo
    \)
    Cunicninehascor-
    pornle pcceatum,
    coiiiemnis
    quod peccas
    in tem-
    pluin? Ipsuni coipus
    tutiiii
    lenipluiii
    intecst
    Spiriius
    Dei. J amvide
    quid
    facinsde
    leniplo
    Dei. Si
    eligeres
    iu ecelesia facerc adullerium inlrn istos
    parieles,
    quid
    tecsscl sceleralius? Modonuieiiilu
    ip
    ees lem-
    plum
    Dei.
    Templuinintrns,
    leinpliiinexis,
    templum
    iudomotua
    inanes,
    teinpluinsurgis. Videquid ;ig.is,
    videneolfcndas
    lempli hnbitatorein,
    ncriescrat tc
    ,
    cl in riiiiiamvertaris.
    Ncscilis,
    inquil, qitiacorpora
    vesira
    (et
    hoc deforniealione
    loqiiebaiur
    Aposbliis,
    neconlcninerenl
    corporalia
    pecc;ilti)lemplum
    iuvol/is
    csl Spiritttssancli, quem
    hubeiisa
    Deo,
    el uonestinve-
    slri?
    Enipli
    eiiimeslis
    pretio niagiio(I
    Cor.
    vi, 19,
    20).
    Si contemnis
    corpus
    luum
    ,
    cousidera
    pivliuiit
    liiiiin.
    CAPUT XI.

    1-i.Correclionon
    procnts
    ititnidu
    Voxcorvina.Uominesbonavoliinl hubereoninia
    prce-
    ter vilitm. Scio
    ego,
    ct inecnmomnis homo
    qui
    pnuloatlciitiusconsidernveril,
    neminemDeiini liiiien-
    tcmsubverbis
    ejus
    nonse
    corrigere,
    nisi
    qui putat,
    quiaplus
    habet vivere.
    Ipsa
    res est
    quae
    multosocci-
    dit,
    cum
    dictint,
    Cras
    ,
    crns : et subilo osiiumclau-
    dilur. Remnnsit foris cumvore
    corvina, quia
    non
    bnbuit
    geniiUini
    coliinibiinnn.Cras
    ,
    cras
    ;
    corvi vox.
    Gemeut
    colunibus,
    et liinde
    pectus
    : sed
    plngas
    libi
    1
    Am.et
    F.c,
    vou
    resurgit.
    Tres
    Mss.,
    videntnonre-
    sitrqnt.
    *
    vcrba
    pareiitlicsi
    liieinetiisaabsuutabAm.F.r,etMss.
    Kl,
    SERMOLXXXIH.
    514
    dando
    in
    pectus
    ,
    ca:suscorreelus
    esto
    ;
    nc nonvi-
    dearis
    consoienliamcaeilerc,
    scdm.damconscienliam
    iiugiiis
    paviiuenlare,
    soliriioreinreddcre
    ',
    noncor-
    recliorem Geme
    noniiiani
    gcmiiu.
    Fortecnimdicis
    libi : Promisii
    niibi Dcus
    iiidulgeiiliam
    , quaudo
    me
    corrcxero; securus stiui :
    lego
    riivinam
    Scripturam
    ,
    Iniqws
    inqitii
    dieconvtrsus
    (ueril
    tib
    itiiqiiilttlibus
    suis,
    el
    feceritjtintiliam,
    onines
    iniqitiltttesejus
    obliviscar
    (Ezech.
    xvm
    ,
    21
    c/22).
    Sccurus siim
    ;
    qiiaudo
    mc
    corroxero,
    dat mibi Detis
    iudulgcniiam
    de malis
    meis. Et
    qnidego
    diiiurus sniu? Contra Deumre-
    .clamnluiiis?
    DicliirussumDeo: Noli illi dare indul-
    gciiliMin?
    Dicturus-.11111
    hu'
    scrij
    tum uon
    esse,
    hoc
    Deuin
    iii n
    piomisi-seY
    Si isia
    (li\ero,o:imiafnlsndico.
    Benc dicis,
    veruin dieis:
    iudulgenliiim
    correclioni
    tu:e
    proinisit
    Deus
    , uegare
    nnn
    posstim
    : sed dic
    inihi, rogo
    tc;
    ccce
    ego
    conseiilioet concedo et co-
    gnosco
    quin iiitlulgcnliaiit
    i)c;s
    promisit
    libi;
    crnsli-
    numeniindiem
    quis
    tibi
    pronii-.iL?
    Ubi milii
    Icgis
    in-
    dtilgenlinm
    le
    nccepttirtim,
    si te
    conexeris; Iege
    ibi
    inibi
    quanliim
    victurussis. Non
    lego
    , inquis.
    Nescis
    crgo quanliim
    victurussis. Estoeoirectus et
    scmper
    patatus.
    Noli liiucrc diem
    iillimum, tanquam
    furem
    qui
    ledorniienleelforiinlparieleiii:sedvigiIa,elcorrige
    le liodie.
    Quid
    riiffersincinsiiiuim''
    Longa
    vitncrit.
    Ipsaloiiga
    ,
    bonasil. Praiidiuni boiium
    lougiiin
    nenio
    (J iffet
    l,
    ci vimmmalam
    longam
    visbnbcrc?
    Utique
    si
    loiiga
    crit,
    nieliusbonacrit : si brevis
    erit,
    bene fa-
    cuiiii est,
    ul bona
    produceretur.
    Sicatileinliomines
    iiegligiiiil
    vit.mi
    su.ini,
    ul nolint lmbere maliim
    ,
    nisi
    ipsnm.
    Villameniis
    ,
    bonam
    quarris;
    tixoreinvisdu-
    cere,
    bonain
    eligis;
    filiostibi vis
    nasci,
    bonos
    optiis;
    cnligas
    locas,
    et non vis malas: et vitani ainas ma-
    lainI
    Quid
    te oftendit vita
    lun, qiiam
    solam vis
    malam,
    tit inler omniabona tua lu soltis sis ma-
    lus?
    CAPUTXII.

    lf>.Pasfoiisoiutsnon
    abjicienduin.
    Ergo,
    fralresmei, si
    aliquem
    veslrumvcllemiu
    parfe
    corrip(re,
    forleaudirel me: nuiltosvcstrum
    publice
    corripio;
    omnesine
    laudnnt;
    auriiat me
    aliquis.
    Non
    amo invoeelaudalorem
    ,
    et incorde
    contemptorein.
    Cumenim
    laudns,
    et nonle
    corrigis,
    conlrale testis
    cs. Si malus
    es,
    et
    qtiori
    dico
    placcttibi, displice
    libi:
    quia
    si malus
    displicucris
    libi,
    corrcctns
    plncebis
    libi -,
    quod
    iiudiusteiiius,
    nisi
    fallor,
    dixi. Inoinnibus
    verbis incis
    spcciilumpropono.
    Nec niea isia sunt
    vcrba: scdDoniino
    jubente loquor, quo
    terrenle non
    tnceo. Nam
    quis
    non
    eligerettaccic,
    et rniionemde
    robis iionrcddere? Sed
    jam stiscepimusonus,
    quod
    abhumerisnostrisexcuti-rcnon
    possumus,
    nccdebe-
    mus.
    Audistis,
    fralresmei,
    cum
    Epistola
    ndIlebraeos
    legeretur
    : Obedite
    prmpositis
    vestris,
    el subditi
    estole;
    quiai'tisivigilanlpro
    animabus
    vestris, tanqitam
    ralio-
    nemreddiluri
    pro
    vobis: ut cum
    gaudio
    hoc
    faciant,
    et
    noncuin
    Irislilia;
    nonenim
    expedil
    vobis
    (Ilebr. xnr,
    17). Quando
    facimusislaciiin
    gauriio?Quando
    vide-
    Er.
    Uiijd.
    et
    ven.,
    sedimilamconscienliam
    pugnUpa-
    vimentosohdioremreddere. M.
    2
    Lov.
    placcbisneo;
    tiissculieniibiiscaUeiis Iibris.
    mus homines
    proftcere
    inverbisDei.
    Quando
    Iaborat
    cum
    gaudioopernrius
    in
    agro
    ?
    Quando
    atienditarbo-
    rem
    ,
    et fructiim
    \idet; quaudo
    atiendit
    segetem,
    et
    frugum
    inarea
    *
    prospicit
    uberlatein: nonsinecausa
    laboravit,
    nousinecausadorsum
    curvavit,
    non sine
    causamanus
    attrivit,
    non sinecatisn
    frigus
    el jestum
    toleravit. Hocest
    quodait,
    Ul cum
    gaudio
    hoc
    facianl,
    et noncuin
    tristitia;
    nonenhn
    expedil
    vobis.
    Niiniquid
    dixit,
    Nonillis
    expedit. Non;
    sed
    dixit,
    Non
    expedil
    vobis.Namilli
    praeposiiiquando
    contrislanlur de ma-
    lisveslris
    , evpedit illis; ipsa
    trislitia
    pmdesi
    illis:
    scdnon
    expedit
    vobis. Nihil aulemnobisvolumusex-
    pedire, quod
    non
    expedit
    vobis. Simul
    ergo
    iuDomi-
    nico
    agro, 1'ratres,
    bouum
    operemur;
    ul siinul de
    ntercede
    gaudeamus.
    SERMOLXXXIH
    *
    (a).
    Deverbis
    EvangeliiMatiltwi,
    cap.
    XVIII
    , 21,
    22
    , Quo-
    ties
    peccnbit
    inmefrater
    nieus,
    etc.
    CAPUT PRIMUM.

    1. De reinillemlis
    injtt-
    riis. Heslernadiesanctuin
    Evangelium
    arimonuil uos
    non
    negligerepeccata
    fralrumnoslrorum
    a
    : Sed si
    peccaverit,inquit,
    inte
    frater
    iuus
    ,
    corripe
    euininler
    teel
    ipsuin
    soluin. Si te
    audierit,
    lucraluses
    fratrem
    tuuin. Si autem
    conlempserit,
    adhibelecumduos vel
    ires: ul inoreduorumvel Iriumlestiumstetomnever-
    biini. Si aulein et
    ipsos
    coulempserit,
    dic Ecclesim.
    Quod
    siEcctesiam
    conlempserit,
    sil libi sicul elhnicusel
    publicunus.
    llodierna etiamdiead
    ipsain
    rem
    perlinet
    cnpiluliiiiiquod sequilur, qund
    inodo ciim
    lcgcrclur
    ntidiviinus.CiuncnimriixissethocDnminiisJ esus Pe-
    tro, siibjecil
    et
    interrogavit
    Magisirum,
    quoliesigno-
    scerel fratri
    qui
    inillum
    peccasset;
    el
    quaisivil
    utrimi
    sufficcret
    scplies. Respondit
    illi
    Dominus:
    Nonsolum
    scpties,
    sedetiain
    sepluagiesseplies.
    Deinde narravit
    similiiudincinvalde tcrribilem:
    quia
    simile esl rc-
    gntim
    ccelortimliomini
    patrifaniilias",
    qui posuit
    ra-
    lionemciimservis
    suis;
    in
    quibus
    invenit
    debitorem
    deccmmilliumtalentorum. Et cum
    jussissct,
    ut
    omnia
    q;i;eliabebal,
    et omnis
    ejus
    familia
    ,
    et
    ipse
    vende-
    relur.etdebilum solverelur,
    advolutus
    genibiisdomini
    sui, rogabat
    eumdilaiionem
    , meruit
    remissionem.
    Miserlusestcnini dominus
    ejus,
    sictit
    audivimus,
    et
    oiniiedebitumdimisitilli. At ille debito
    lihcr, sed
    iniquilalisservus, posleaquam
    egressus
    cstafacic do-
    mini
    sui,
    iiivciiit eliam
    ipse
    debitorem
    suum, qtii
    debebat,
    nondecemmillialalentoriun
    , quanlum
    ip-
    siusdebiluin
    fuit,
    sed centumdenarios:
    ccepit
    eum
    siiffocatuintrahere
    3,
    el
    dicere,
    Redde
    quod
    debes.At
    ille
    rogabnt
    conserviim
    ,
    sicutet
    ipserogaveral
    domi-
    num: sednonlalemisteinvenitconservum
    , qualem
    1
    Am.
    etEr.,el fructuareat.Lo\r.,etexfructuurem.Fiorus
    iu
    excusis,
    et
    fluctuare.
    Plures
    \iss.,
    et
    fruclum
    arem.sed
    melius
    quidam,
    et
    frugiim
    iuareu.
    2
    Mss.
    alii,peccatahostra;
    aliicumArn.et
    Er., peccala
    uostrottm;omissavoce,fratrunt.
    3
    Am.Er.et
    pWriqueMss.,
    cmpit
    eumin
    suffocatum
    tra-
    hr.re.
    '
    Recensiusad omnescodices
    scriptos
    et exeusosser-
    nione
    praecedctiti
    modo
    dcsignatos.
    () .\lbs,
    deverl.isDominilo.
    513
    S. AUG.USTlXiEPiSCOPl
    ^jg
    illedouiinum. Npn
    solum rcmiilerc Ulidebiium110,-
    luil.: scdnccdilali.oftcmdcdit- Conloiium
    ra|ueliat
    ad sol.ulionem, jam
    d.ebito.damiuico libei'.
    Displi-
    cuit
    conscrvi.s;
    et
    roiiuii.liaverui.il
    do.nj.inosuo
    quid
    acttiin csset :
    e.l
    dQininusfeci.1ad.csseservum,
    el
    dixi.lci,
    Serve
    ncquam
    , cumuiihi tau.tadeborcs. iii-
    scrius tui,
    oinniadimisi
    tibi; noiin.e
    crgo
    el le
    oporle-
    bttl misereri
    cqnservi
    luj,
    sicul et
    ego
    lui misertussum?
    Ef
    j.ussil
    oinnia
    , qua:
    il.lid.i.miscrnl,
    cxigi.
    CAI/UT
    II.

    2-
    OniiiisIwinodebilor Dei
    est,
    cl
    dibitorcmhubet
    frtilrcin. Miscricorditvopcra
    dtto. Men-
    dici Dei suuius.
    Ergo
    hanc siinilitiidiuemad. no-
    stramiiislruclioii.ci.il pro.pos.uil,
    el adiuuii.endo
    pe.riie
    nos uoluil. Sic
    , iuquil,
    cl vubis
    fuciel
    Pater vestercee-
    leslis,
    si nonremiseritis
    tiiiiisqnisiiuc
    vestrum
    fralri
    suo
    ex cordibusvcslris'.
    Ecce, frnlres,
    rcs in
    npeiio csf,
    adinonilioulilis
    ;
    ct vnlriesalubris obedieulia debc-
    lur,
    ul
    ipiodjnssuin
    cst
    implcaiur. Quia
    cinnisliomo
    ct debicr est Dei,
    et debitorcmbabet linircmsuiun.
    Quis
    e-l eniin
    qui
    non sil tlehilor
    Dei,
    nisi in
    qti*
    iiuliuiii
    |
    otesl iiiveniii
    pcctalum
    ?
    Quis
    csl aiitcm
    qui
    noir biibcat dcliiloreni
    lialroiii,
    nisi in
    queiu
    nenio
    peccavil?
    Pulasue
    ,
    quisqunm
    in
    genere
    luiniaiiore-
    periri p.nle-l,qui
    11011 el
    ipsealiqtinpecento
    obstiieliis
    sii.fralri suo? Debiloresl
    eigo
    oiiinis
    houio<,
    liabcns
    tanicn el
    ipsc
    dcbiiowni. IdeoDeiis
    jusius
    conslituit
    libi
    rcgulniu
    indebilore tu.i
    , quori
    Inciel et
    ip^e
    eum
    suo. Duo sunl cniiii
    opora
    niiscricordic
    , qiu:
    nos
    iibernut, (,u;o
    brevilcr
    ipse
    Doniinis
    pnsuil
    inEvnn-
    gelio, Dituitlile,
    ei diinitieiur
    vobis;
    tlute, el dabitur
    vobis
    (Luc.
    vi
    , 57, 58). Dimillite,
    el ditmtlelur
    vobis,
    ad
    igiiosccnduinpciiinel.
    Date
    ,
    et dubiittrvnbis
    ,
    ad
    pricslanrium
    beiieliciiim
    pcrtinet. Qoori
    ail de
    iguo-
    scendo;
    el lu visiibi
    ignosci quori peceas,
    ct Imbcs
    aliuii) cui lu
    possisiguoseore.
    Rurstis
    quod pertinet
    ad li ibticudumbeneficium
    ; petit
    lenieiidieiis
    ,
    ct tu
    cs Dei mcndicus. Oninesciiiin
    qunndo
    oramus,
    men-
    dici Dci sumus
    : anle
    jauuam niagni paliisCainilias
    stamus
    ,
    imo ciiam
    proslcrnimur, suppliecsiugeini-
    sciinus, aliquid
    volcnies
    accipcre;
    el
    ijisuni aliquiri,
    ipse
    Douscsi.
    Quid
    a le
    peiit
    nicndicus? Paiicm. El
    tu
    quidpolis
    a
    Deo,
    nisi
    Cliristum, qui
    dicil, Ego
    siim
    pnnis
    vivus,qui
    deccelodescendi
    (.han.
    y\,
    bl)? Ignosci
    vobisvullis?
    Ignoscitc
    :
    Reniillile,
    el reniitttlitrvobis.
    Aecipcre
    vultis?
    Date,
    etdtibkurvobis.
    CAPUT 111.

    5.
    Quoliesignoscenihiinfiulri.
    Scd
    quid
    inhac
    nperla pr;eceplione
    moveie
    pussil,
    audile. Inremissione
    ubi veriia
    petilur,
    ef ab
    igno-
    sccnie
    debetur
    ,
    hoc
    polest
    movere
    , quod
    cl Peirmn
    iiiovil.
    Quoliesdebeo, inquit, ignoscere?Snfficil-usqw
    seplies?
    Non
    suflicil,
    ail Dominus: Non dico
    libi,
    Sqities;
    sed,
    septuagiessepiies
    J amlucnumcra
    quo-
    tjcs
    in tc
    pcccaverii
    fraler luus. Si
    polu.crispervc-
    nire
    usquc
    ad
    scptuagcsiiuam
    et oclavam
    culpaiu.,.
    ut
    Iraiiseas
    septuagies scplies,
    Hmcmolirevindictam.
    Uaneveruiuest.
    qnori
    dicil,
    el vereitas.ercs habet,
    ul.si
    pcccaverit
    scpluagicsscplies, ignoscas;
    si aulem
    1
    Yamiscriiti,fntribus
    vesiris
    ex.cordevestro.
    F-tsicediti
    Ain.etIT.
    peccavcril sepluagiesoclies,
    jam
    liceal tibi n.on
    jgnn.
    sccre?
    A'.ideo,audeo
    diccrc,
    ul el si
    scp.lu;igie.s
    qeiie .
    peccavetil, iguoscis.
    Si n.uleni
    peccavc.il,,
    .iii
    di.vl,

    septuagics
    c.ciics
    iguosee.
    El si cenlies
    peccaverit,
    iguoscc.
    Et
    quid
    (licamtolics cl tolies? Qiifuuio
    (.tiotiespeccaveiil, ignosce(). Ergo eg
    i
    ausu.-;
    si.un
    supci-greii
    niodiuii Doinini inci? llle in
    scp.liingcsiuio
    el
    sepliiuo
    iiiiniero
    ignosccnrii
    limilcmf.xil : liiiuc
    cgo
    liinileni Iinnsjlire
    pr;esiiuiniii?
    NOIIcsl,
    vcnini,
    lionsuni atisus
    plus aliquiri. Ipsum
    Doiiiinuuiuieuni
    nudivi
    lcqiieiilem
    iu
    Aposlolosi:o,
    ubi modiisci iiu-
    n.icrus
    pr.tiixus
    uon csl. Ail enim:
    Donqiiles\obis.-
    melipsis,
    si
    quis
    ndrcrsiis
    i.iitiucm
    htibcl
    qiterelam,
    siciil
    Deus ht Utrislodonavilvobis
    (Coloss.in,
    15).
    Atidi-
    slis foiuinui. Si
    sepiuagicssepticspcccnia
    libi dona-
    vit Cluistus
    ,
    sihuc
    u.-queignovit,
    ct ullr.i
    iicgnvii;
    poiie
    el iu limiiem, ti
    ulterius noli
    igno.sccrc.
    Si nu-
    !.cinClnistus inillia
    peccatnpeccatortnuinvciiit,
    et
    tnnicii oninindonavil
    ;
    noli
    subriucere
    niiscrieordiam,
    scd
    posce
    illius niimeri soliitionem. Nou ciiiiii
    sinc
    cntisnDoiniiiiis
    septuugksseptiesd.ixil
    : cmn oninino.
    iiulln
    ctilpa sil,
    (piam
    nondcbeas
    i.gnoscerc.
    Ecce
    ille
    i|i
    e
    servus, cujus
    ricbenlisiiivenliis
    csttlebilor,
    ricccmniillia lalentorumdebebat.
    Pufo eiiim,
    qjiin
    deccmmiliialalenlonim,
    ut
    parumsii,
    dccciuni.iilia
    pcecnliiiiim
    sunt. Nolocnimdiccreuiium
    Inleiilmn,
    quod
    oiiiiiin
    peccati
    toncltiriat. Servus aiiicm
    ijle
    qiiantum
    ei tlebcbal ? Cenluindcuarios dubcbal.
    J ain
    plus
    IIOIIc.I
    qiiiiiii scpltiagiesseplics?
    El lamenira-
    luse-l Domiiius
    , quia
    ci non dimisil. Nou sdum
    cuiiii cci.liiin
    plus
    suni
    qiiamscpuinginia septcin ;
    sedccuUimdcunrii fnrte uiilleasscs suiil.
    Sed
    qui.d
    ari deicm iniiliainlcntoruui?
    CAPUT IV.

    4. Omniadebiladimilieiida.
    Ac
    per
    boc oiiiiies
    ctilpns, qiuc
    in
    npscoininiilunlur, pa-
    rati sjmus
    ignoscere,
    si nobisdesideramus
    ignosci.
    Si ciiini con-iiUrotmis
    peccalauqslra ,
    et
    numercmus
    quiil faclo, quidoculo, quidaure, quid co^iialione,
    quid
    iniitiiiiernbil.busmoiil u
    .;
    iicscio utrum dor-
    inininiissiiicinlento.
    Ergo quolidiepeiimus, quoli-
    dic
    ^divinns
    aines orando
    pulsamus, quotidie
    uos.
    pi'osf(.i'..iiii;is
    ct dicimus: Dimillenobisdebila
    noslru,
    sicul cl nos dimiltinitisdebiloribusnostris
    (Matlli.vi,
    12). Quai
    dcbita fua?
    Oiniiia,
    an
    aliquain parlem?
    Kespiuidebis,
    Omnia. Sic
    crgo
    cl lu debitori
    luo.
    Ilanc
    crgo regul.impnnis,
    hanc conditionem
    Ioque-
    ris : hoc
    pncto
    ct
    plaeiloquando
    oras, conimemoi'as,
    ut dieas, Dimiltenobis,
    sicutct nosdimiltimusdcbitori*
    bis noslris.
    5.
    insignis
    httcdere
    ftgitra.
    Quid
    sibi
    ergo
    vult
    scpiuuijicsscpiics?
    A.udile, fralres, magnummysle-
    lium
    ,
    admitabjle sacrainciiluin.
    Quando
    Domiiitis
    hapiiz,aius.
    cst,
    Lucas
    cvangeli.sla
    sancUisibi comme
    incravil.
    geneiatioiics
    ejus, quo.o.rdi.iic, qua.seii.c, qtiO
    stcnimnle
    '
    ad
    illsm
    gcueralioneui
    vcnUim
    fuer!l,quau-
    nniuscsl CbrisUis
    (L.uc.
    iu...
    21-5,8). MiitiliaTis.cucptl:
    1
    oiimc.s
    pvopeMss.,sieg.nate.
    Qtiiria.n
    c.um\iii.. sli-
    giiu.te.
    (a)
    \ide
    iii-Va,
    seiinoneni111.
    517
    SERMO
    LXXPI. 518
    ab
    Abrahani,
    et venit
    usquc
    ad
    J oseph
    descendendo
    (Matth. 1,1-16)
    : Lucasatitemascendendo
    ccepit
    nu-
    nierare. Quare
    ille
    desceudendo,
    ille ascendendo?
    Quia
    Malthaeus
    generaiionem
    Christi
    comniendabal,
    qna
    descendit ad
    nos;
    ideo
    quando
    natus cst Cliri-
    stus,
    coepit
    numeraredescendendo. Lucasautcm
    quia
    tuiic
    coepitnumerare, quandobnptizalus
    est
    Clirislus;
    ibi estiniiiumascensionis: isteascendendonumcrarc
    coepit,
    numerando
    auteni complevit generationcs
    sc-
    pluaginlaseplem.
    A
    quo
    numcrabat? Intenditea
    quo.
    Exorsus est numerare a Cbristo
    '
    usque
    ad
    ipsum
    Adam, qui primuspeccavil,
    et noscum
    peccali
    obli-
    galionegeneravit. Pervenitusque
    adAdam,
    et numc-
    ranlur
    generationes septuagintaseptem
    : hoc
    est,
    a
    Chrislo
    usque
    ad
    Adam, quas
    diximus
    septuaginta
    s.eplem;
    et ab
    Ad.amusque
    adClirislum
    septuaginta
    seplem. Siergo nullageneraiiopraetermissacst,
    nulla
    culpapraelerilur,
    ubi nondebeat
    ignosci.
    Nnmidco
    ipsitts scpluaginla seplemgcnerntioncs cuumcravit,
    queni
    numerum Dominusin
    pcccntorum
    rcinissione
    commendavit; quoniam
    a
    baptisinoccepitenunierare,
    ubi omnia
    peccala
    solvunfur.
    CAPUT V.

    6. Alia
    figura
    de codem. Decalo-
    gus.
    Et in
    boc, fratres,
    arihuc
    accipilc
    sacramen-
    tum
    majus.
    In
    septuagesimosepliuio
    numcru
    inystc-
    riu.mest remissjonis
    peccniorum.
    Tot
    gcnerniiones
    inveniunturaChristo
    usque
    adAriam. Deindc
    paulo
    diligenlius inlerroga ipsius
    numc.risecrcuiin
    ,
    late-
    brasque cjusinquire
    :
    pulsariiligentius,
    ul
    npcrintur
    tibi. J uslilia
    lege
    Dei coustnt :
    vqrum
    est. Nani lex in
    dccem
    pracccplis
    coimnendalur. Irieo iile debchat
    decemmillia (alentorum.
    Ipso
    esl ille inemornbilis
    Decalogusscriptus djgito
    Dei,
    iraditus
    pnpulo pcr
    Moysen
    famulumDei-
    Dcbehat
    crg-i
    il.e(lccemniiUin
    talentorum: omnia
    pcccatnsignificat, propter
    iimiie-
    rum
    legis.
    Debebat ct ille ccnliun den rios : ncn
    minusabeodemnunieio. Namct ccniiescentiim(it
    decem
    millia;
    el dccies
    dcni,
    ceiitum. Et il!cdcccm
    milliatalentorum
    ,
    et illedeciesdcnos*. A
    legiiimo
    enimntimero
    non reccssumesl
    ,
    iu
    quo ulroquc
    in-
    venies
    ulraque pcccala. Uterquc
    dehitor ,
    cl
    iiierque
    venlse
    deploralor
    ct
    impelrator
    : scri illeservtis ma-
    lus,
    servus
    ingratus, iuiquus,
    noluit
    rependcrc (jiiod
    acccpit,
    noluil
    pracstarequod
    illi
    inriiguo pr;e-ti-
    lumfuit.
    CAPUT TL

    7.
    Sepluugesimoseplimo
    niiinero
    pcccala
    oiniiiaesse
    prmsignala.
    Peccaladiinissa
    rcpii-
    canlttr nondimiltenli. Viriele
    ergo,
    fratrcs :
    quisque
    incipila Raptismo,
    liber
    cxil,
    riimissasunt illi riccem
    millia
    lalentorum;
    el ciiin
    cxierit,
    iuvcnirc habetcon-
    servumsuumdebitorcm. Observet
    ergo ipsuin pce-
    catum :
    quia
    numerus undcnarius
    iransgressio legis
    esl. Lex enim
    denarius,peccatum
    undenarium. Lex
    enim
    per dccem, peccalumper
    undecim.
    Quarcpec-
    catum
    per undecim?Quiatransgrcssio
    dcnarii
    est,
    ut

    HicJ Fossatensis
    manuscriptiauctqrilateaddidimus,
    a
    Chrislo.
    2
    Er. et
    Lov.,
    dcna. Am.et
    plerique
    Mss.,deni. Sedca-
    sligaiius
    Fossatensis
    codex,
    denos:
    supple,
    denariosde-
    bebat.
    cas adundenarium. In
    lege
    autemmodusfixusest:
    transgressio
    autem
    peccatum
    est. J am ubi
    transgre^
    dcris
    deiiarium,
    aduiidcnaritimvenis. Adeo
    magnun)
    mysleriumfigiiraium
    est,
    quandojussuni
    est laber-
    naculumfabricari. Multaibi numerosadicla
    suul,
    in
    magno
    s.aerainento. Inicr caeteravcla ciiicina
    jussa
    simt
    fieri,
    non
    decem,
    scdundecim
    (Exod. xxvi, 7)
    :
    quia per
    ciliciumoslenditur confessio
    peccaforum.
    Quid
    atticm
    ampliusquanris?
    Yisnossconinia
    pcccala
    conlineri numero islo
    sepiuagesimoseplimo?
    Septu-
    plum
    solet
    pro
    toto
    eoinputari
    :
    quoniam septem
    diebusvolvitur
    lcmpus,
    et finito
    septenario,
    rursus
    ari
    caput reriitur,
    ut eademformavolvatur '. Per hu-
    jiismodi
    formtc
    revoluliones saecula transeunt : a
    scpleiiario
    inmennumerononrcceditur. Omniaenim
    peccala dixit, qunndo
    septuagiesseplies
    dixit :
    quia
    illud uiidecimduc
    septies,
    fiunt
    sepluagiesseplies.
    Oinnia
    crgo
    dimilti
    pcccalavoluil,
    qui
    ea
    septuage-
    simo
    septimo
    inmiero
    procsignavil.
    Nemo contra sc
    tencat non
    ignoscendo,
    ne contra illum
    leneatur.,
    quando
    orat. Dicitenim
    Deus, Dimittc,
    el dimilteiur
    libi. Sed
    egoprior
    dimisi : dimittovel
    postea.
    Namsi
    non
    dimiseiis,
    revocabo
    (e;
    ct
    quidquid
    libi dimisCr
    rnm, replicabo
    tibi. Nonenimmenlitur
    Vcritas;
    non
    cniin
    fnllit,
    aut fnllitur
    Chrislus,
    qui subjecit,
    dicens :
    Sicel vobis
    faciel
    Palcr
    veslcr,
    qui
    incmlisesl.
    luveuis
    Palreiii,
    iinitare Palrem. Si cniin
    imiiari non
    vis,
    exluercdnri
    -
    disponis,
    Fuciet
    crgo
    ila
    vobis,inquil,
    Pulcr vesler
    cxlestis,
    si non remiserilis
    unusquisque
    fairibtis
    vcstriscxcordibusvestris.Nedicasiii
    li.ngua,
    Iguosco,
    et corriedilfeias.
    Supplicitim
    enim
    ostendit
    libi
    Deus,
    minandovindiclam. Novil Deusubi
    dicas,
    Vocemtiiamhomoautlivil ;
    conscicntiamluamDcus
    inspicii.
    Si
    dicis,
    Diiuiiio
    ; diinide. Meliusest cum
    clamnsorc. ti diiuiitisin
    corrie, quam
    blandus
    orc,
    crude.iisiucorde.
    CAPUf VII.

    8. lla
    iijnosceudum,
    ut non
    negli-
    tjatur disciplina.
    J am
    ergo
    obsecranl
    pueri
    indisci-
    plinali,
    ci niiliini
    vapulare, qui
    sic
    praescribuulnobis,
    quniido
    volumusdarc
    disciplinam
    :
    Pcccavi,
    ignoscc.
    milii. Eccc
    ignnvi,
    ei ilcrum
    peccal. Iguosce
    :
    ignovi.
    Pccenl tertio.
    Ignosce
    : lerlio
    ignovi.
    J ani
    quarlo
    vapulet.
    El illc :
    Numquidsepluagiesseplies
    lc fati-
    gnvi
    ? Si hac
    pracscriptioue
    sevcritas
    disciplinae
    dor-
    miat,
    ie-ressn
    disciplina
    saevit
    impunila nequilia.
    Quid crgo
    fncieiidumest ?
    Corripiamusvcrbis,
    ct si
    opus
    cst, el verberibus: sed delictum
    dimiitanius,
    culpam
    dc corde
    abjicinmus.
    ldeo cnim Dominus
    subdidit,
    de cordibtts
    veslris,
    ul si
    per
    cliarilalcn:
    iiiiponiiur disciplina,
    dc coide leuitas uon recednt.
    Quid
    cnim tnm
    piumquam
    mcdicus fercns f;rra-
    liicnliiin? Plorat
    sccnnrius,
    et sccatur :
    plnral
    urcn-
    rius,
    cl tnitur. Noncst illa
    crudiiilas;
    absit nl sacvilia
    niedici tlicatur. S.evii ir
    vulnus,
    ut homo sanclur :
    quia
    si vulmis
    pnlpelur,
    homo
    perditur.
    Sic
    crgo
    ista
    monucriin,
    fralres
    mci,
    ut frnlres nnslr.is
    qiii peeca-
    i
    Fossatensis Ms.,
    revolvatur. Voxi;oli)crtiiius, p.-Tbfjtis-
    nwdiformam
    rcvolttlionis.
    2
    Am.D'.et
    aliquclMss.,
    exhwredUiui-
    519
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    520
    verinl omni modo
    diligamus,
    de corde nostro chari-
    tiilem in eos non
    diinillamus,
    el
    discipliuam,
    cum
    opus
    cst,
    demus : ne
    per
    solutionerii
    disciplinae
    crescat
    nequitia,
    et
    ineipinmus pioptcr
    Detunaccu-
    sari; quia
    recilatuin esl
    nobis,
    Peccaniescoramomni-
    bus
    corripe,
    ut cmteri limoremhabeanl
    (I
    Tim.
    v,
    20).
    Certesi
    quis, qnod
    solumverum
    est, distinguit
    tcm-
    pora,
    ct solvit
    quacstioncrn,
    vcrumest. Si
    peccaium
    insecrcto
    est,
    in secrelo
    corripe.
    Si
    peccalumpubli-
    cum csl et
    apertun
    uublice
    corripe
    : ut ille enien-
    delur,
    et ca:leri timeaui.
    SERMO LXXXIV*
    (a).
    Deverbis
    Evungelii
    Matihmi,
    cup. xix, 17,
    Si visvenire
    ad
    vitam,
    serva maudata.
    CAPUT PRIMUM.1. J Eterna viia
    quantum
    aman-
    da
    sil,
    intelliqitur
    cx amore
    hujus
    vitm. Dixit Domi-
    nus cuidamadolcscenli : Si visveniread
    vitain,
    serva
    mandata. Non
    dixit,
    Si vis venireadvitamselernam:
    sed,
    Si visveniread
    vitam;
    eamdtiiniens
    vitam, qune
    fueril aeierna vita.
    Hiijusergo
    vilaeamorem nos
    pri-
    niiitiscommeiidemiis. Eteniin amalur et
    qualiscumque
    vita
    ista;
    el
    ipsam qiialeincumqiie
    , amimnosam,
    niiseram,
    finire homiues liment, ct
    pavescunt.
    Ilinc
    vidcndum
    esl,
    hinc considerandum,
    queinadmodum
    amanda sil aeterna
    vita; quando
    sic amatur misera
    isla el
    quandoque
    fiuienriavita.
    Consideralc, fratres,
    -quinlum
    ainauda sit
    vita,
    ubi
    nunquain
    (iniasvilam.
    Amas
    crgo
    islam
    vitnm,
    ubi tantum
    laboras, curris,
    salngis,
    anbelas
    ;
    et vix cnumeranltir
    quac
    necessaria
    sunl inniiseravila
    ; scminare, nrare, novellare,
    navi-
    gare, niolere, coquere,
    texere : ct
    post
    haccomnia
    finire habes vilam. Eccc
    quae paleris
    in misera ista
    quamdiligis
    vita : et
    pulas
    le
    scmper victurum,
    et
    nunqiiam
    moriturum?
    Templn, saxa, niarmora,
    ferro
    plumboqiie
    consolidata,
    lamen eadunt: et homo nun-
    qunm
    se
    putal
    morilurum? Discile
    ergo, fratrcs,
    qnasrere
    aieruam
    vilam,
    ubi ista non
    tolerabitis,
    sed
    in aiernuni cumDeo
    reguabilis. Qiti
    cnimvull
    vitam,
    sicut dicit
    prophela, diligil
    videre dies bonos
    (Psal.
    xxxiii,
    15).
    Namin diebus nialis tnors
    potiusoptatur,
    quain
    vita. Nonne
    audiinus cl videmus homines in
    aliquibns
    uibulatioiiibiis el
    angustiis,
    confiietniio-
    nibus cl
    a:griliidiuibiis
    duni sunt
    conslituli,
    cl vidcnl
    se
    lalioiarc,
    nihil aliuddicere
    nisi,
    Deus inilte inihi
    niortem,
    accelera dies meos? Et
    ahquando
    vcnit
    agrilurio;
    ciirrimr,
    nddiieunliir
    mcdici,
    solidi ct
    iiiiiuorn
    proiiiiliunliir.
    Dicil libi
    ipsa
    niors : Eccc
    ari-uiu, quani paulo
    anle a Domiiu)
    pelebas; qtiid
    me
    modo
    liigcrcvis?
    lnveni te
    falsalorem,
    el miseraevitac
    amalorem.
    2. Mali sitnl dies
    liujus
    vilm. Vera ac beala
    vita,
    mlerna.
    De his autem diebus
    quos agiinus,
    ail
    Apostolus,
    Redimentes
    leinpus, qttoniutn
    dies muii
    sunl
    (Ephes.
    v, 10).
    Non sunl
    crgo
    dies niaii
    quos
    agimus
    in
    corruplela hujus carnis,
    in tanta vel sub
    *
    Recensitusadtresbn. et
    qualuor
    cl. ada. cb. f. fl.
    g.
    Ir. m.
    pr.
    rm. vd. Am.Er. Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deVcrbisDomini17.
    tauta sarcina
    corruptibilis corporis,
    inter lantasten-
    laliones,
    inter lanlas
    difficultatcs,
    ubi falsa
    voluplas,
    nulla securitas
    gatidii.
    limor
    lorquens,
    cupiditas'
    avida,
    trislitia arida ? Ecce
    quam
    malos dies :
    et
    nemo vult finire
    ipsos
    malos
    dies,
    multumque
    hinc:
    rogant
    homiues
    Deum,
    ut diuvivanl.
    Quid
    est aulem
    diu
    vivere,
    nisi diu
    torqueri? Quid
    est aliud diu
    vivere, quain
    malos dies malis dicbus addere? Et
    cum crescunt
    pueri, quasi
    accedunt illis
    dies; et
    nesciunt
    quia
    minuuntur : et
    ipsa
    est falsa
    compu-.
    talio.
    Crescentibus enim decedunt dies
    polius, quam
    aceedunt. Constitue alicui homini
    nato,
    vcrbi
    gratia,
    ocloginla
    annos :
    quidquid vivit,
    de summa
    minuit.
    Et
    inepli
    liomines
    gralulantur plurimis natalitiis,
    lam
    suis,quam
    liliorumsuorum.Ovirum
    prudeniem
    !Si libi
    vinumminualurinutre,
    lristaris:diesperdis,etgaudes?
    Mali
    ergo
    sunt dies : el eo
    pejores, quiadiliguntur.
    Sic
    blanditurliic
    mundus,
    ut nemovelit finireserumnosam
    vilam. Vcra enimvitavel bealahaec
    est,
    cum
    resurge-
    inus et cumChristo
    regnabimus.
    N;imet
    impii
    resur-
    recturi
    sunt,
    sed in
    ignem
    ituri. Vita
    ilaque
    non
    est,
    nisi beata. Et vila beata esse non
    potest,
    nisi
    aelerna,
    . ubi sunl dies
    boni;
    nec
    mulii,
    sed unus. Ex consuc-
    Utdine
    hujus
    vitae
    appellati
    sunt dies. Diesille nescit
    ortum,
    nescit occasum. Illi diei non succedit crasti-
    nus; quia
    non
    praccedit
    eum liesternus. Hunc
    diem,
    vcl hos
    dies,
    el hanc vitam
    ,
    et veramvitam in
    pro-
    aiissis habemus.
    Alicujus ergo operis
    merces est. Si
    ettimmercedeni
    amamus,
    in
    opere
    nondeliciamus :
    et in oclemumcumChristo
    regnabimus.
    SERMOLXXXV
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii Mallhmi, cap. xix,
    17-25. Si vis
    venire ad
    vitam,
    serva
    mandata,
    etc.
    CAPUTPRIMUM.NUM. I. Mandalorumobservalio
    tid
    proinerendatn
    vitam.
    Evangelium,
    os Christi. Evan-
    gelica
    leclio,
    quae
    inodo
    personuit
    inauribus
    uostris,
    frntres,
    anditorem
    magisatque lactorem, quamexpo-
    silorcm desiderat.
    Quid
    hac luce
    clarius,
    Si visvenire
    atl
    vilam,
    servamandata?
    Quidergo
    diclurus sum
    '
    Si vis
    vettircttd
    viiam,
    servamandala.
    Quis
    esl
    qui
    nolil vilani ?
    cttaineu
    quiscslqui
    velit servare mandata?Si mandnta
    scrvarc iion
    vis, qtiare
    vilnm
    quaeris?
    Si ad
    opuspiger
    es,
    quare
    admercedeni festinas?Dixitseilledivesado-
    lcscenssei vassemandata:audivil
    pra:cep[amnjora,
    Si
    vis
    perfecluscssc,
    iinumlibi
    deesl; vade,
    vendeomnia
    qum
    habes,
    el da
    pauperibus
    : nec
    perdes,
    sedliabebisthe-
    saitrumin
    cmlo;
    el
    veni, sequere
    me. Nam
    quid
    libi
    proricst,
    si
    feceris,
    et non
    sequaris
    me? Absccssit
    aiitcni trislis ac
    mcestus,
    sicul audistis : habebat
    ciiimmullas divitias.
    Quod
    audivil
    ille,
    audivimuset
    nos. Os
    Chrisli,
    Evangelium
    est. In ccelosedet: sed
    iu lerra
    loqui
    non ccssat. Nosnon simus surdi : nam
    illcclamnl. Nos non simus niorlui : nam ille (onat.
    Si
    majora
    rionvis
    facere,
    niinora fac. Onus
    majorum
    ad le mulium
    est,
    vel minora
    prende. Quid
    ad
    utraque
    piger
    es?
    quid ulrisque
    adversaris?
    Majora
    sunt,
    *
    correclusadcs. cl.
    gr.
    s. Am.Er.Par. Lov-
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    203.
    S21 SERMOLXXAV.
    S22
    Vendcomnia
    qumliabes,
    et da
    pauperibus,
    el
    sequere
    me. Minora
    sunt,
    Non Iwmicidium
    facias,
    Non adtti-
    eres,
    Non
    falsum
    leslimonium
    qumras
    \
    Non
    fureris.
    Ilonora
    palrem
    el
    matrem, Diliges proximum
    tuum
    '.anquarn
    le
    ipsum.
    Ista fac.
    Quid
    ad te
    clamo,
    ul ven-
    dns res
    luas,
    cui
    extorquere
    non
    possum
    ne
    rapias
    aiienas?
    Audisti,
    Non
    furaberis;
    lu
    rapis.
    Antecon-
    spectum
    lanli
    J udicis, jam
    lenon furem
    leneo,
    sed
    raptorem.
    Parce
    tibi,
    miscrere lui. Adliuc vita ista
    dat libi
    dilationem,
    noli
    abjicerc correptionem.
    Fuisli
    heri
    fur;
    noli ct hodie. J amforte et hodic
    fuisti;
    cras noli.
    Aliquando
    fini
    malutn,
    et
    pro
    mercede
    exige
    bonum. Bona habere
    vis,
    el bonus cssc non
    vis : contraria est vita lua volis tuis. Si
    magnum
    bonum est habere villam
    bonam, quantum
    malum
    est habere animammalam?
    CAPUTII.

    2. Diviles
    difftcile
    satvantur.
    Pauperes
    quid
    cavere
    oportet.
    Discessit dives
    contristatus,
    et
    ait Dominus:
    Quamdifftcileest,
    ut
    qui
    divitias
    habet,
    inlret in
    regnuin
    ccelorum!Et
    quam
    csset
    dilficile,
    si-
    mililudine
    proposita,
    ostendit laro esse
    difficile,
    ut
    omnino sit
    impossibilc.
    Omneenim
    impossibile
    diffi-
    cileesl: sednonomnedifficile
    impossibile
    est.
    Quale
    difficile
    est,
    similitudinemallende: Amendico
    vobis,
    facilius
    esl camelum
    per foramen
    acus
    transire, quam
    divileminlrare in
    regnum
    cxlorum. Camelumintrare
    per
    foramenacus : si diceret
    pulicem, impossibile
    es-
    set.
    Denique
    hoc
    audilo,
    contristati sunt
    discipuli,
    et
    dixerunt: Si ita
    est, quisnani potcril
    salvus
    fteri? Quis
    divitum?
    Pauperes ,
    audilc
    Christum, populo
    Dei lo-
    quor.
    Plures eslis
    pauperes,
    vel vos
    apprchendile;
    et
    tamenaudile.
    Quicimique
    de
    paupertale gloriamini,
    cavete
    superbiam,
    ne vincant vos humiles diviles:
    cnvele
    impietalem,
    nevincanl vos
    pii
    diviles: cavete
    ebrietatem,
    ne vincant vos sobrii diviles. Nolitede
    paupertale gloriari,
    si non debent illi de divitiis
    gloriari.
    CAPUT III.

    3. Divitibus
    quid
    prmcipi
    velit
    Apo-
    slolus. Vermis
    divitiarum, superbia.
    Audiant
    divites,
    si tamen
    sunt;
    audianl
    Aposlolum
    :
    Prmcipe
    divilibus
    liujus
    mundi:
    quia
    sunt divitesallerius saeculi.Pau-
    peres
    sunt diviies alterius
    saeculi, Apostoli
    suut di-
    viles alterius
    saeculi, qui dicebant, Tanquam
    nihilha-
    benles,
    etotnnia
    possidenles(II
    Cor.
    vi, 10).
    Utscialis
    de
    quibus loquatur divilibus, addidit, hujus
    mundi.
    Audianl
    ergoApostolum
    divites
    hujus
    mundi:
    Prmcipe,
    inquit,
    divilibus
    Itujusmundi,
    non
    superbesapere.
    Pri-
    mtis vermis divitiarum
    superbia.
    Mala
    linea,
    tolum
    rodit,
    et adcinerem
    usqueperducit. Pra?cipeergonon
    superbesapere,nequesperare
    inincerlodiviliarum: ne
    fortedives
    dormias,
    et
    pauper surgas. Nequesperare
    in incerto divitiarum
    (Apostoli
    verba
    sunl);
    sed in
    \Deo,
    inquit,
    itio.Fur libi tollit
    aurum, quis
    tollit libi
    Deum?
    Qtiid
    habet
    dives,
    si Deumnon h.ibet?
    Quid
    non habel
    pauper,
    si Deumhabet? Non
    ergo sperare
    in
    diviliis, ait;
    sed in Deo
    vivo, qui prmslat
    nobis
    abundanler omniaad
    fruendum;
    cum
    quibus
    omnibus
    et se
    ipsum.
    'Codex
    cs.,
    dicas.
    4. De divitiis
    quid prmstandum.
    Si
    ergo
    non de-
    bent dediviiiis
    sperare,
    nonin eis
    iidere,
    sedin
    Deo
    vivo;
    dcdiviliis
    quid
    faclurisunt?
    Audiquid
    :
    Divites
    sintin
    operibus
    bonis.
    Quid
    esthoc?
    Expone, Aposlole.
    Multi enim
    quod
    nolunt
    facere,
    nolunt
    inlelligere.
    Ex-
    pone, Aposlole
    :
    noli dareoccasioneminali
    operis
    per
    obscuritatem sermonis. Dic
    quiddixcris, Divitessint
    in
    operibus
    bonis.
    Audiant,
    intelligant
    : non
    permit-
    laniur sc
    excusare, sed se
    potius incipiant
    accusare,
    et dicere
    quod
    audivimusmodo in
    Psalmo, Qttoniam
    peccalum
    meum
    ego agnosco(Psal. L, 5).
    Diclu
    quid
    esl,
    Divilessint in
    operibus
    bonis.
    CAPUT IV.

    Facile tribuant.
    Quid est,
    Facile
    tribuant?
    Numquid
    et hocnon
    inielligitur?
    Facile tri-
    buanl,
    communiceni.Habes
    tu,
    non habet alius : com-
    1
    munica,
    ut communicetur libi. Communica
    hic,
    et
    communicabisibi.
    Communicahic
    panem,
    et
    accipies
    ibi
    panem. Qtiem
    hic
    panem? Qucm
    colligis
    cum su-
    doreet
    Iabore,
    exmaledicto
    primi
    liominis.
    Quem
    ibi
    panem? Qui dixit, Ego
    sum
    panis vivtts,
    qui
    decmlo
    descendi
    (J oan.yi, 51).
    Diveses
    bic,
    sed
    pauperes
    ibi.
    Habes
    aurum,
    sednondum
    tenespraesentemChristtim.
    Erogaquodhabes,
    ut
    accipiasquod
    nonhabes. Divites
    sinl in
    operibusbonis,
    fuciletribuanl, communicent.
    5.
    Quantum
    in
    pauperes erogandum.
    Ergo perdi-
    ttiri sunt res suas?
    Communiceiit,
    dixit :
    non,
    Totum
    dent. Teneant sibi
    quantumsufficit,leneant
    plusquam
    sufficit.Demtisinde
    quamdamparlem. Quam
    partem?
    Decimam
    partem.
    Decimasdabant Scribaj el
    Pharisaei
    (Luc.
    xvni,
    12).
    Erubescamus
    , fratres;
    decimas da-
    bant,
    pro quibusChristusnondumsanguinem
    fuderat.
    Decimasdabant Scriboeet Pharissei : neforte
    aliquid
    magnum
    lacere te
    putes, quiafrangispanempauperi;
    et vixest millesimaislafaeultalumtuarum. Et tamen
    non
    reprehendo
    : vel hocfnc. Sic
    sitio,
    sic
    esurio,
    ut
    et adislas micas
    gaudeam.
    Sedtamen
    quid
    dixerit vi-
    vus, qui pro
    nobis morluus
    est,
    non tacebo. Nisi
    abundaveril
    justitia veslra, inquit, super
    Scribarumet
    Pharismorum,
    noninlrabilisin
    regnum
    cmlorum
    (Matih.
    v, 20).
    llle nos non
    palpat
    : medicus
    est,
    usque
    ad
    vivum
    pervenit.
    Nisi
    abanduverit
    juslitia
    veslra
    plus
    quam
    Scribarumet
    Pharismorttm
    ,
    noninlrabilisinre-
    gnum
    cmiorum. Scribaeel Pharisaei decimas
    dabanf.
    Quid
    est?
    Inlerrogaie
    vos
    ipsos.
    Videie
    quid faciatis,
    de
    quanlo facialis; quiddetis, quid
    vobis
    rclinquatis;
    quid
    misericordiac
    impendatis, quid
    luxuria: reserve-
    tis.
    Ergo,
    Facile
    tribuant,
    communicenl,
    thesaurizent
    sibi
    fundamentum
    bonumin
    fulurum,
    ut
    apprehendant
    veramvilam.
    ,
    CAPUT V.

    6.
    Paupcres
    lenentur
    frenare
    cupidi
    tales. Pietas. Admonui diviies :
    audiie,
    pauperes.
    Yos
    crogate
    : vos
    rapcre
    '
    nolile. Vos tribuite facui-
    tates: vosfrenate
    cupidiiates. Audile,
    pauperes,
    eiuu-
    dem
    ipsum aposlolum
    : Est autem
    quwslus
    magnus
    Quaeslus
    esl
    acquisitio
    lucri -. Esl autem
    quwstus
    ma
    gnus,inquit, pietus
    cum
    sufficienlia.
    Communem
    habelis
    cumdivitibusmundum: noncommunem
    habeiiscum
    1
    Germanensiscodexet
    Cisterciensis, cupere.
    2
    Mss.,
    lucrum.
    SANCT. AVGVST.V.
    **'
    (Dix-sept.J
    "
    '"'
    S25
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    | jfei
    divitibusdomum;
    sedhabetiscommune
    ccelum,
    com-
    munem.lucem. Sufncientiam
    quaerile, quod
    sufficit
    quaerile,plus
    nolite. Caetera
    gravant,
    non
    sublevant;
    onerant,
    nonhonorant. Qumstusmagnus, pietas
    cum
    xjsufjicienlia.
    ln
    primis pietas.
    Pielas est Dei cultus.
    ;
    Pietas cum
    sufficientia,
    Niliil enimintulimusin hunc
    ;
    mundum.Anattulisli huc
    aliquid
    ?Sednec
    vos,
    divi-
    l.
    tes, aliquid
    atlulislis. Totumhic
    invenislis,
    cum
    pau-
    "iiperibus
    nudi nati estis. Communisest in
    utroqtie
    infirmitas
    corporis;
    communis
    vagitus,
    niiseriarum
    tesfis. Nihil eniminlulimusinliuncmundum
    (pauperi-
    bus
    loquitur);
    sednec
    auferrealiquidpossumus.
    Viclum
    et
    icgumentum
    habentes,
    liiscontenli simus. Nam
    qui
    voluntdiviles
    fieri. Qui
    volunt
    ficri; non, Qui
    sunt. Nam
    qui sunl,
    sint.
    Quod
    ad
    illospertinetaudierunt,
    utdi-
    vilessinl in
    operibusbonis,
    fucite
    tribuant,
    coinmunicent.
    CAPUT VI.

    Audierunt
    ipsi.
    Vos
    qui
    nondum
    estis,
    audite.
    Qui
    voluntdiviles
    fieri,
    incidunlinlenta-
    tioncmel
    laqueos,
    el desideriamulla el noxia. Non
    timeiis? Audite
    quodsequilur
    :
    Qum
    mergitnl
    homines
    ininlerilumet
    perdilionem.
    Nonliiues?Radixestenim
    omniummalorumavarilia. Avaritia
    esl,
    velleessedi-
    vitem,
    non
    jam
    cssedivitem.
    Ipsa
    est avarilia.
    Mergi
    nonlimcs in interitum cl
    perdiiionem?
    Non limes
    radicem omniummalorum avariliam? De
    agro
    tuo
    exsiirpas
    radicem
    spinarum,
    el nou
    exstirpas
    decorde
    tuo radicem malarum
    cupidilaluni? Purgas agrum
    tuum,
    unde fruclum
    capiat
    venter
    luus;
    et non
    pur-
    gas
    cor luum
    ,
    ubi habilel Deusluus? Radixestenini
    fimnium
    malorumavarilia:
    quamquidamsequenles,
    a
    fidepererraverunt,
    el insenterunl sedoloribusmullis
    {ITim.vi, 17-19, fj-10).
    7. Conclusio.Audislis
    quid faciatis,
    audistis
    quid
    timeatis,
    audislisundeematur
    regnumccelorum,
    au-
    dislis unde
    impediatur regnum
    ccelorum. Omnesin
    verbo Dei concordate. Et divitemet
    pauperem
    Deus
    fecit.
    Scripfuraloquitur
    : Divesel
    pauper
    occurrerunt
    sibi; fecit
    aulemambosDominus
    (Prov. xxu, 2).
    Dives
    el
    pauper
    occurrcrunlsibi. In
    quavia,
    nisi inistavila?
    Nalusesl
    dives,
    nalus est
    pauper.
    Ocetirrislisvobis
    pariter
    ambulanles viam. Tu noli
    premere,
    tunoli
    Iraudare. Iste
    eget,
    ille.habet. FecitaulcmambosDo-
    minus. Per eum
    qui habet, juvat egenteni
    :
    per
    eum
    qui
    non
    habel, probal
    habentcm.
    Audivimus,
    dixi-
    mus: timeamus
    ', caveamus, oremus, perveniamus.
    SERMOLXXXVI
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangetii Malthmi, cap.xix, 21,
    Vade,
    vendeomnia
    quaehabes,
    ct da
    pauperibus2,
    etc.
    CAPUT PRIMUM.1.
    Thesaurusincmloreponcn-
    dus. Sursumcor.
    Evaiigeiimn
    nos
    ailmonuit le-
    ciione
    prtesenli,
    de tbesauro coelcsti
    loqui
    Cliaritati
    veslrae.
    Nequeenim,
    sicul infidelesavari
    putani,
    1
    ColbertinusMs., teneamus.
    2
    hi
    quibusdam
    ld)rts
    iuscrihitur,
    de -.variliael
    luxuiia
    In
    Colbeiiiuo,
    detlisauro cwlesli.
    vindingusaiitcniCXAU-
    gustiuivcrbis,
    n.
    17, inseribenduni
    ceusel,
    de
    faci-ndu
    Eleanosijnis.
    *
    Excinplariahabuimustria
    scripla,
    scilicetci. cl)."s
    cumexcusisulim:p'ar.etLov.
    (a) Alias,
    deDiversis45.
    Deusnoster
    perdere
    nosvoluitresnoslras: si bene
    intelligatur,
    et
    pie credalur
    ,
    etl
    devpte accipialur
    quodpraeceptumestnobis;
    non
    inobis'proccepifut
    perderemus,
    sed
    locum ostendil ubi
    poneremus.
    Nemoenim
    potest
    nisi
    cogilare
    de (hesauro
    suo,
    et
    quodam
    cordisitineredivitias stias
    sequi.
    Si
    ergo
    iu
    lerrn
    obruunlur,
    inia
    pelil
    cor : si aulemincoclore-
    servandir,
    sursum erit cor. Si
    ergo
    volunt facere
    Christiani
    quod
    norunt se ctiam
    profiteri
    :
    nequc
    euini hocomnes
    qui
    auriitmt
    novcrunt;
    atque
    iitinam
    non fruslra
    noverint,
    qui
    noverunl :
    qui ergo
    vult
    cor stirsum
    habere, ibi,
    ibi
    ponat quod
    amat;
    et in
    terra
    positus carnc,
    cum Christoliabitet corde: cl
    sicut Ecclesiam
    praicessitcaput ejus,
    sicchristianum
    praecedat
    cor
    ejus. Quoinodomenibra itura suut
    quo
    praecessitcaput Chiistus,
    sic ilerum
    resurgens
    iturus
    est
    quo
    uunc
    praecesserit
    cor hominis. Eamus
    ergo
    hinc,
    ex
    qua partc possumus
    :
    sequetur
    totum no-
    strum
    quo praccesseritaliquid
    nostrum. Domusler-
    rena ruinosa est : domus coslestisaeterna est.
    Quo
    venire
    disponimus,
    ante
    migremus.
    CAPUT II.

    2. Consiliuin
    salulis
    petens,
    nec lu-
    benteraudiens.Deus
    ipse
    servai
    quod pauperi
    dalur.
    Audiviinusdivitem
    qucmdam
    a
    bono
    magistroquae-
    rentemconsilium
    adipiscenria:
    vitaj oeternoe.
    Magnum
    erat
    quod amabat,
    et vileerat
    quod
    coniemnereno-
    lebat.
    Itnqueperverso
    cordeaudiens
    quemjain
    dixe-
    rat
    magislrum
    bonum
    ,
    niajore
    amore
    -viliialis, pos-
    sessionem
    pcrdidil
    chnritatis. Nisi vitam
    aclernam
    consequi vcllet,
    consiliumde habenda vila oelerna
    non
    requircret. Qnidergo
    est, frntres,
    ut verba
    ejus
    quem mogislrum
    boniun
    ipsedixernt,
    dc (ideli do-
    ctrina sibi
    depromptarespueret
    ?
    Magister
    illebonus
    esl
    anleqiiaiii docent;
    ciiiii
    docucrit,
    malus? Antc-
    quaindoceret,
    diclus est bonus. Non audivit
    quori
    voluil,
    sedaudivit
    quori
    dehuit: desiderans
    veneral,
    sed tristisabscessil.
    Quid,
    si ci
    diccretur
    , Perde
    quodhabes? quando
    tristis
    absccssit, quia
    dicunn
    est,
    Bene serva
    quod
    habes.
    Vude, inquit,
    vende
    omnia
    qum
    habes,
    ci da
    pauperibits.
    Forle
    .tiniesne
    perdas?
    Vide
    quidsequittir
    : El habebisihesaurumin
    cw.to.Ciisiodemtibi thesaurorumtuorumfortescrvu-
    ltim
    aliquemposuisses:
    cuslosanri tui erit Deustuus.
    Qui
    dedit interra
    ,
    ipsc
    serval inccelo. Forlassis non
    dubitassel ille Cliristocommeiidare
    qiiod haliebat,
    et ideocontrislatus
    est, quia
    dicluro est
    ei,
    Da
    pau-
    peribus: tanquani
    in corde suo
    dicens,
    Si diecres
    Da
    niihi, cgo
    libi in co:lo
    servabo;
    non
    dubilarem
    riare Doniino
    meo,
    magistro
    bono: nunc
    aulcmdi-
    xisti,
    Du
    paupeiibus.
    CAPUT III.

    5. Deus in
    paupereaccipit.Femis
    pium
    ci
    fenus iniquum.
    Nemo liineal
    erogare pan-;
    -
    peribus;
    neiuo
    puictcuiuaceiperecujus
    nianuni
    vidgt.fi;
    Ille
    accipit qui jussit
    ut dares.
    Neque
    hocexnoslro
    cordeaul hamana <
    oiijecturn
    dicimus:
    ipsuni
    audi
    et temoneiilcin
    ,
    el libi srctuilatemscribentem.Esu-
    rivi, inciiil,
    etdedislismilti
    ntanditcare.Et
    cuni.ei)u-_
    nicraiis olficiiseortnn
    rcspoiidissent, Quandote.vitlir
    uutsisuiiciitem?ille
    rcspondit,
    Cumuni ex yrinimii
    525
    SERMOLXXXVI.
    m
    meis
    fecistis,
    mihi
    fecislis,
    Mcndicai
    paiiper,
    sed acci-
    pit
    dives : das ei
    qiii
    cohsumat, accipit
    ille
    qui
    red-
    dat.
    Neque
    hoc redditurus
    quod aecipit
    : fenerari se
    voluit, plus promittit quam
    dederis. Exsere minc
    avariiiam
    luam,
    le
    puta
    feneratorem. Certesi
    esses,
    cbjurgareris
    ab
    Ecclesia,
    confutaferis verbo
    Dei,
    cxsccrarentur te omhesfralres
    tui,; tanquatri
    crtide-
    lein
    feueratoreni,
    de
    lacrymis
    alienis
    acquirere
    cu-
    picntem.
    Esto
    fenerator,
    nemo te
    proiiibet. Paiiperi
    vis
    dare, qui quando
    reddiderit
    plangel
    : da
    idoneo,
    qtii
    clia.mhortatur ut
    recipias quodpromillit.
    CAPUT
    IV. 4. Deuscreditores
    ipSe
    ul
    reciputnt
    convenit,Da
    Deo,
    et conveni Deum. Im'6da
    Deo,
    et ut
    recipias
    conveneris '. Certe in terra
    quaerebas
    debitoremtuum:
    quoerebat
    ct ille
    ,
    sed ubiseabs.
    condereta lacie
    lua.Adierasjudicemetdixeras
    : J iibe
    illum
    debitorem meumconveniri. Ille audito
    hoc,
    discedit,
    et nec salutare te
    quoerif:
    cui forte
    egenti
    salutemcommodando
    proesiiteras
    s. Habes
    ergb
    cui
    croges.
    Da
    Christo; ipse
    teconvenit
    ultfo,
    nt reci-
    pias,
    et miraiitem
    quiaaliquida teaccepit.
    Namillis
    addexleram
    posilis
    ullro
    ipse
    dicet:
    Venite,
    benedicli
    Palris mei.
    Quo? Venile, percipileregiiumquod
    iobis
    paralumest
    ab
    arigine
    mundi. Pro
    qua
    re?
    Esurivi,
    et
    dedistismihi
    manducare; sitivi,
    el dedistis
    mihtpoliini;
    nudus
    eram,
    el veslislis
    me;
    Iwspes,
    et
    adduxxslis;
    mger
    et in carcere
    ,
    etvisilastis. Et illi:
    Domine, quando
    le
    vidimus?
    Quid
    est hoc? Convenit
    debitor,
    et credifo-
    res excusant. Nonvult eos iidelisdebitor falli. Reci-
    pere
    dubitatis?
    Accepi,
    et
    ignoratis?
    Et
    respondet
    quemadmodumaccepit:
    Cumuni exminimismeis
    fe-
    cislis,
    milii
    fecislis'(Malth. xxv, 54-40).
    Noii
    accepl
    per
    me:
    aecepiper
    meos.
    Quod
    Hlisdatum
    est,
    ad
    me
    pervenit:
    securi
    estote,
    non
    perdidislis.
    Minus
    idoneos altcndebatis in terra : idoneum habetis iri
    coelo.
    Ego, inquil, accepi, ego
    reddam.
    5.
    Qtiidpro
    terrenisreddat. Et
    quid accepi
    ?
    quid
    reddo?
    Esurivi, inquit,
    et dedislis mihi
    manducare,
    et caitera. Terram
    accepi,
    ccelumdabo :
    temporalia
    accepi,
    aeternareslituam:
    panem accepi,
    vilamda-
    bo. Imoeliam hoc
    dicamus,
    Panem
    accepi, panem
    dabo :
    potumaccepi, potum
    dabo :
    liospitiuni
    accepi,
    domumdabo :
    oeger
    visitatus
    sum,
    salutem dabo :
    incarcere visus
    sum,
    liberlalem dabo. Panis
    quem
    dedislis
    pauperibus' meis, consumptus
    est:
    panis
    quemegodabo,
    et reficitet nondeficit. Det
    ergo
    no-
    bis
    panem, panis
    ille
    qui
    de ccelo descendit. Cum
    panemdabit,
    se
    ipsnm
    dabil.
    CAPUT V.

    Quid
    enim
    votebas, quando
    fene-
    rabas? Nummos
    dare,
    et nummbs
    accipere
    : sed
    pauciores dare, plures accipere. Ego tibi, inquit
    Deus,
    omnia
    qua: dedisli,
    iii hieliuscommutabo. Si
    .enimdares libram
    argenti
    el
    reciperes
    Iibram
    auri,
    quanto capereris gaudio
    ?
    Inspice,
    etinterroga
    avari-
    tiam : Libram
    argenii
    dedi,
    libramauri
    recipio. Quid
    iEditi,
    etut
    recipiasixmeni. Pauloquepost,
    sedubise
    absconderat.
    casligantur
    subsidioCorbeiensis
    manuseripti!
    *
    SicMSS. Editi
    vero,
    cui
    forle
    te
    quwrmti commodando
    iamem
    egentiprwstiteras.
    simile
    argeninm
    et auruni?
    Magisei^go,
    quidsimile
    terra et
    coMum'?Ef auruni'et
    afgentumhic erat
    reli-
    clurus : tu auteni hic
    noh
    perpetuo
    inansurtis. Et
    aliud
    dabo,
    et'plus'dabo,
    et
    lneliiis
    daLo?
    etaeter-
    num dabo. Slfr
    ergb cbmpescatur avaritia
    nostra,
    fratfes,
    ut
    alia
    quae
    sancta
    estp
    inflammetur.
    Omnino
    qiia3
    vos
    prohibet
    ne
    benefaciatis,
    male
    vos
    alloqui-
    tur : dbnifiioe
    1
    mate
    sefyire vuliis, non
    agnoscenles
    Doihinumb6niini.
    EtaliquahdoduaBdominae
    occupant
    cor,
    et servuih
    maluih
    dighiim
    servire
    talibus,
    indi-
    versa
    dis'6ih'duWt.
    CiSPUf Vl'.

    6. Domince
    dumcontraria
    jubentes,
    avaritid el
    luxurid.
    Aliquando possident hoininem
    dusedomihae
    cbnirarise,
    avaritia
    etiuxuria.
    Avaritia
    dicit,
    Sefva :
    IuxurTa
    _dicit,
    Eroga.
    Subduabus do-
    minis diversa
    jubentibus,
    diversa
    exigentibus, quid
    facturus es?
    Habent allbculiones suas
    ambae. Et
    quarido ccepefis
    hblle
    obtemperare,
    et inIibertatem
    tuarn
    ire; quia jubefehon
    possunt, blandiunttir. Et
    plus
    stinl caveridaearum
    blandimenta,
    quam jussa.
    Quid
    dicil avafitla
    ?'Sefva.
    tibi,
    serva
    iiliistuis. Si

    egebis,
    riemofibl dabit. Noli ad
    tempus
    vivere: con

    sulefibi i'h
    fiiturum. Contraluxuria :
    Vivecum
    vivis',
    faeberieeurii'arilmalua.
    Morituruses,
    et
    quanilo.ne-
    scis : ciii reiicluf iis
    es,
    an sit
    possessurus
    ignoras.
    Tudenifeet subtfabis
    gutturi
    luo: ille
    forlecummor-
    tuus
    fuefis,
    eaiicem
    super
    lenon
    ponet;
    ailt si forte
    calicdfh'
    poriet,
    ipse inebriabitur,
    ad te
    nulla slilla
    descendet. Fac
    ergo
    bene cum
    anima
    tua,
    quando
    potes,
    cuih
    potes,
    Aliud
    jubebat avaritia: Serva
    libi,
    consttlelibi iri
    pbslerum. Aliudluxuria :
    ErOga,
    fac
    ciimanimatuabene.
    CAPUT VII.

    7. Ab
    earum
    jugo
    Christus
    liberat.
    Toedeat
    te,
    o liber in
    liberlatem
    vocate; taedeatte la-
    Iium
    dominarum servitus.
    Agnosce
    Redemptorem
    tuum, Manuniissoremtuum. Hli servi:
    faciliora
    ju-
    bet, contraria non
    jubet.
    Amplius
    audeo
    dicere. Con-
    traria
    jubebant
    avaritia et
    liixuria,
    itauf
    ambabus
    obtemperare
    non
    posses
    : et
    dicebat
    una, Serva
    tibr,
    et consulein
    posterum
    : dicebat: alia
    ,
    Erbga,
    fac
    bene cum nnlmatua.
    Procedat
    Dominusluiis
    eadern
    dicturus,
    et contraria non diclurus
    Redemptor
    tuus.
    Si
    noluefis,
    domui
    ejus
    nonest
    necessarius
    qui
    ser-
    vit invitus. Attende
    Redemptorem tuum, attende
    prelium
    tuiim. Venit ut
    redimat,
    sanguinem
    fudit.
    Charum te
    liabuit, quem
    tam caro emerat.
    Agnoscis
    qui eihierit,
    aitende unde
    redimat. Taceo de
    caJ teris
    superlie
    in te
    dominantibus
    vitjjs
    :
    innumerabilibus
    enliri'malisdominis serviebas. Has
    duas dico
    juben-
    tes
    conlfaiia,
    indiversa
    rapientes,
    avaritiameliu-
    xufiaiii.
    Efipe
    te ab
    his,
    veni adDeumtuum.
    Siser-
    ;
    vus eras
    iniquiiaiis,
    esto servus
    justifiae.
    Verba
    qnse
    \-
    tibidicebanl,
    et contraria
    jubebant, ipsa
    audis a Do-
    .
    niino
    tuo,
    et ribft
    conlrafia
    jubet. Vefbaearum noh
    \
    tollit: sed
    potestatehi
    tollil1.
    Quid
    tibi dicebat avari-
    tia? Serva
    tibi,
    consule in
    posterurii. Verbiimriori
    mutatur,
    homo
    mutalur.,
    J aih
    siplacet, compara
    consulentes. Hlaavarilia
    est,
    ista
    justitia.
    $. KvaritmcomUium
    imprudm, Ip$jHcontrirU di-
    527
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    828
    ^fscutc.
    Serva
    libi, inquil
    avariiia. Pone tc velle ob-
    tempcrare
    :
    interroga
    ubi serves. Illa tibi inonslra-
    !(uraest munitum
    locum,
    muratum
    cubiculum,
    arcam
    ferream. Omniamuni : forte domeslicus fur eliam
    i:teriora
    perrumpel;
    et cum
    pecuniac
    tuae
    consulis,
    vil;ctuaelimebis. Fortedummultum
    servas, qui
    vult
    eripere, cogital
    et occidcre. Postremoadversusfurcs
    licet
    quocumque
    munimiiiethesaurumluumet ve-
    slemluam
    commuiiias;
    communieaadversus
    rubigi-
    nemet
    lineam.Quid
    facturuses? Nonest forisho-
    stis auferens,
    sedest iiilusabsumens.
    CAPUTYllf.

    9. Aliudstolidumconsitium.Non
    crgo
    bonuin consiliumdedit avarilia. Ecce
    jussil
    ut
    serves
    ,
    et noninvcnit darelocumubi serves. Dicat
    cliani
    consequenlia,
    Consulein
    poslerum.
    In
    quan-
    tum
    posterum
    ?Indies
    paucos
    el incerlos.
    Dicit,
    Con-
    sulc in
    posterum,
    homini fortassisvicluronecincra-
    slinum. Sed eccevivat
    quanlumputat avaritia,
    non
    qunnliim
    ostendil,
    non
    quaiitumdocet,
    non
    quantum
    lidil.: sed
    quantumputat
    vixerit, senuerit, finierit;
    adhuc senex
    incurvus,
    baculo
    innixus,
    lucrum
    quoe-
    rit,
    et audii avaritiam
    dicentem,
    Consulein
    poslerum.
    In
    quodposterum
    ?J am
    exspirans(a)loquitur.Propier
    filios
    luos, inquil.
    Utinamvel illossenesnon avaros
    haberemus,
    qui
    liliosnoii liabeht. Eliam
    ipsis,
    eliam
    talibus,
    etiam
    iniquitaleni
    suam nulla.
    pielatis
    ima-
    gine
    cxcusantibusnonccssat
    diccre,
    Consulein
    po-
    sterum. Sed forte
    ipsi
    ciloerubescunt : illosvidea-
    lnus
    qui
    filios
    habent,
    uimin certi sint filiossuos
    possessuros
    esse
    qtiaereliqiicrint.
    lnleiidanl cumvi-
    vuiit,
    iilios
    aliorum,
    alios
    nlicnisiniprobitatibusqtiod
    habuerant
    amiltentes,
    aliosproprianequitiaquodpos-
    sederanl consumentes
    '
    : et rcmanenl
    inopes
    filii di-
    vitum. Parcilcnasci servi avaritioes. Sed
    possidebunt
    hoc, inquit,
    lilii mei. Incerlumesl : iion
    dico,
    Fal-
    sum
    cst;
    sed
    quod
    feccris
    3,
    inceiiumest.
    Postremo,
    faccertum:
    quid
    cis vis
    relinquere? Quodacquisisli
    libi. Certe
    quodncquisisti
    rclictumnon
    eral,
    ct ha-
    bes. Si lu habcre
    poluisti quod
    libi rcliclumnon
    est, polerunt ergo
    iiabere et illi
    quod
    tu non rcli-
    queris.
    CAPUTIX.

    10. CoiisiliumDei
    idjubenlis quod
    avaritia, Refulala sunt consiliaavaritioe: sed Do-
    niinuseadem
    dieal, justitiajamloquatur
    :
    ipsa
    erunt
    vcrba
    ,
    iion
    ipsa
    senlenlia. Serva
    tibi,
    ait Dominus
    tuus
    ,
    consiileiii
    posteruiri.
    Et bunc
    interroga,
    Ubi
    servabo?Habebislliesaurumincmlo: ubi fur nonacce-
    det, neqiie
    linea
    corrumpet.
    In
    quanlumposlerum
    servabis?
    Veniie,
    benedicti Patris
    mei,
    percipiie
    re-
    gnumquod
    vobis
    paratum
    esl ab
    origine
    mundi. Hoc
    regiiumquantorum
    dierum
    est,
    oslendit linis
    ipse
    sentenlic. Cumde >sinislris
    diceret,
    Sic ibuntilliin
    ambuslionemmlernam
    ;
    ail de dexteris
    ,
    J usii aulemin
    vitttmmlernam
    (Malth. xxv, 54, 46).
    Hocest consu-
    1
    Edili, oliosalienis
    improbitalibus quodpossederant
    consumenles. Melius
    J iss.,
    pr.oprianequUia.
    1
    lste
    locu.scofruplus
    videlur.Anita
    legeudum,Parci,
    lenaces,serviavaritim?
    Ltiv.inmargitieferuntlianc leclio-
    nisvarictatem:
    Alias,
    Parcitenosciserviavaritim.
    M.
    3
    CorlreiensisMs.,
    sed
    fcceris;omisso,quod.
    ()lorie,
    exspiranti.
    lerein
    posterum. Posterum, quodposleriora
    nonha-
    '
    beat. Diesilli sine
    finc,
    dicti sunl
    dies,
    et dictus est
    dies. Aitenim
    quidam,
    Ul habilemindomoDominiin \
    tongitudinem
    dierum
    (Psal. xxn, 0),
    cumde illisdie-
    busdiceret. El dies dictus
    esl,
    Ego
    hodie
    genui
    te
    (Psal.n, 7).
    Et illi dies unus
    dies; quiajam
    nee
    tempus
    : dies illenec ab hesterno
    proccedilur,
    nec
    craslino excluditur.
    Ergo
    in
    ipsumposterum
    consu-
    lamus: et non diversasunt verba
    , qune
    tibi dieebat
    avaritia;
    et evefsaesl avarilia.
    11.

    Avarorum
    falsapietas
    in
    fdios.
    Filio morluo
    sua
    pars
    esl transmilienda.Resiat ul dicas: El
    quid
    ago
    de filiis meis? Audi el inde consiliumDomini
    tui
    (a).
    Si tibi dicat Dominus
    luus,
    Mclius
    egocogito
    qui creavi, quam
    tu
    qui generasii
    : forle
    quod
    dicas
    nonbabebis. Seddivitemillutn
    aspecturus
    es
    qui
    tri-
    stis
    abscessit,
    et in
    Evangelioreprehensusest;
    ct di-
    ces libi forle: Illedivesideomalc fecitnonvenderc
    omnia
    ,
    et daro
    pauperibus, quia
    filiosnonhabebat :
    ego
    aulemhabeo
    filios;
    habeo
    quibus
    servem. Et in
    hacinfirmiiaie
    consistit
    libi Dominustuus.
    CAPUT X. -
    Audeamdicere
    per ejus
    misericor-
    diam: audeamdicere
    aliquid,
    nonde mea
    praesum-
    plione,
    sedde
    ipsius
    miseralione. Servaet filiisluis:
    scdaudi me.
    Si,
    ul sunt
    htimana,
    defiliis
    quisque
    suis
    aliquem
    aniiserit :
    intendile, fratres, intendite, quia
    -
    avaritiaexcusntionemnon
    habel, nequehic, neque
    in
    futurosaeculo.Ecceethumaiiasunf : noii enim
    opta-
    liius,
    sed
    exeinplaconspicimus.
    Amissusest
    aliquis
    christianus,
    ehrisiianum
    filiumamisisti : iion
    ergo
    amisisli,
    sed
    praemisisti. Neque
    enimille
    decessit,
    sed
    proecessit.Interroga
    fidemtuam: certeet luillo
    ituruses
    , quo
    illeaHleeessit.Rembreveni dico
    ,
    cui
    puloquod
    neino
    respondeat.
    Vivitfiliusluus? lnter-
    roga
    fidemtuam. Si
    ergOvivit, quare
    invadilur
    pars
    ejus
    a lfatribus
    ejus?
    Seddices:
    Numquid
    redilurus
    esl,
    ct
    possessurus
    ?
    Mitlalur
    ergo
    illi
    quopraicessit
    ille: adremsuamveirirenon
    potest,
    res
    ejus
    adeum
    ire
    potest.
    Yide cum
    quo
    sit. Si in
    palatio
    militarel
    filius
    luus,
    et amicus
    Imperatoris fierel,
    et dicerel
    libi,
    Yendeibi
    parlemmeaiii,
    et milteniihi : num-
    quid
    invenires
    quidresponderes
    ?Modo
    cum
    Impera-
    loreomnium
    imperatorum,
    et cum
    Rege
    omniumre-
    gum,
    et cumDominoomniumdominorumest filius
    luus : miiieilli. Non
    dico,
    Neccssariumhabel
    ipse
    :
    Domiinus
    ipsius, apud qucm
    esl filiustuus
    , eget
    in
    lcrra. Hicvult
    acciperequod
    dat incoelo.
    Quod
    fa-
    cerenonnulli avari
    soleut,
    fac
    trajectitium
    : dain
    per-
    egrinos, quodrecipias
    in
    palria
    tua.
    CAPUTXI.

    12. Morluo
    debelur, quod
    vivoser-
    vabatur.Postremo
    jam
    dele
    nihil;
    defilioluo
    loquor.
    Dubitasdare
    luum,
    dubilasetreddere alienum: certe
    convinceris, quia
    nonliliisluis servabas. Ecce non
    dasfiliis
    tuis, quia
    lollesfiliistuis. Huiccertelolles.
    Quareindignus
    esl
    accipere, quia
    cum
    digniorevivit?
    Merilosi illecum
    quo
    vivil nollet
    accipere, jam
    do-
    niui
    luae,
    seddomui divinoedives'.
    Absit
    ergo
    uttibi
    dicam,
    Da
    quod
    habes: seddico
    libi,
    Redde
    quod
    1
    Lov.,
    si domuidivinmdives. M.
    .y';,";/
    (a)
    vide
    supra,
    sermonem
    9,
    nn.
    20,
    21.
    -''
    ,
    ^,
    29
    SERMOLXXXVIl.
    630
    debes. Sed habebunt
    illud, ais,
    fratres illius. 0 mala
    doclrina,
    docens filios luosmortem
    oplare
    fratribus
    suis ! Si de re fralris sui mortui ditiores
    erunt,
    vide
    quemadmodum
    se attendant in domo tua.
    Quid
    ergo
    facies? Patrimonium
    dividis,
    et
    parricidia
    iuces?
    15.

    Chrislus
    filiis
    annumerandusin
    patrimonii
    risione. Sed nolodicere deuno
    amisso,
    necasushu-
    manos videar minari. Melius
    quodam
    modo
    prospe-
    liusque loquamur.
    Non
    dico,
    unum minus
    habebis,
    compuia quia
    unum
    plus
    habes. Fac locum Christo
    (iiin filiis
    luis,
    accedat familiaetuaeDominustutis
    ,
    accedat ad
    prolem
    Creator
    tuus,
    aecedat ad nume-
    rumlilioruni luorum frater tuus. Cumenim tantum
    iniersit,
    et frater esse
    dignatus
    est. Et cumsit Patri
    Uuicus, voluit haberecohaeredes.Ecce ille
    quam
    lar-
    giter'.
    tu
    quare
    tam sterililer ? Duos lilios
    habes,
    tertium illum
    computa
    : tres
    habes, quarlus
    numere-
    tur :
    quintumhabes,
    sexius dicatur : decem
    habes,
    undecimus sil. Nolo
    amplius
    dicere : unius filii tui
    serva locumDomiiiotuo.
    Qiiod
    enim dabis Domino
    luo,
    et libi
    proderit
    et filiisluis :
    quod
    aulemmale
    scrvas filiistuis
    ,
    et tibi oberit et filiis. Dabisautem
    portionem
    unam
    , quam
    unius lilii
    deputasti. Deputa
    leunum
    ampliusgenuisse.
    CAPUT XII.

    14. Avariliw excusalio sublata:
    Quidmagnum
    ,
    fralres mei ? Consiliumdo
    , numquid
    gultur ligo
    ? Sieut ait
    Apostolus
    : Hwc ad ulititatem
    veslram
    dico,
    nonut
    laqaeum
    vobis
    injiciam(I
    Cor.
    vn,
    55). Puto, frnires, quiaparva
    et facilis
    cogiialioest,
    pulare patrem
    filioruin habereunumfilium
    amplius,
    el
    comparare
    lalia
    pra:diaquaepossideas
    in
    aeternum,
    et
    ipse
    et filii
    tui/Quid
    dicat avaritia nonhabet. Cla-
    mastis ad verba ista.
    Loquimini
    contra illam
    ,
    non
    vos
    vincat,
    non
    plus
    valeat in cordibus
    vestris,
    quamRcdemptor
    vester. Non
    plus
    valeat in corde
    vestro, quam
    ille
    qui
    monet ul sursum cordahabea-
    mus. J am
    ergo
    istamdimiilamus.
    15.

    Cltristuscontraluxuriamidemconsulil
    quod
    luxuria. Dives
    imprudens.
    Luxuria
    quid
    dicil?
    Quid?
    Faecumanimatuabene. Eccedicil et Dominus: Fac .
    cum
    aniina tuabene.
    Quod
    libi dicebat
    luxuria,
    hoc
    libi dicil
    jusiiiia.
    Sedvide el liic
    quomodo
    dicatur.
    Si cumaninia tuavisfncercbene
    ,
    atlende illumdi-
    vileni
    qui
    exconsilioluxurioeet avaritiacvolebat cum
    auimasua benefucere. Successit ei
    rcgio,
    et nonha-
    icbat
    ubi reconderct fruclus
    suos,
    et ait :
    Quid
    fa-
    tiam? non habeo
    quo colligam.
    Iitveni
    quid faciam
    :
    destruam
    apolhccas
    vcleres,
    el novas
    wdificabo,
    el rc-
    plebo
    eas
    ,
    et dicamanimmmem: Habesmulta
    bona,
    jucundare.
    Audi consiliiimconlra luxuriam:
    Slulte,
    animaluahac nocle
    auferelur
    abs te:
    qumprmparasti,
    cujus
    erunl
    (Luc.
    xn, 10-20)?
    Et
    quo
    itura est anima
    ista
    , quoe
    aufcrelur ab illo? Hacnocte auferetur
    ,
    et
    nescit
    quo
    ilura est.
    CAPUT XIII.

    16. Divesalter tuxuriosus. Yide


    alium divifem luxuriosum, supcrbum. Epulabatur
    quotidie splendide,
    et indtiebalur
    purpura
    ct
    bysso-:
    el
    pauper
    ulccrosus
    jacebat
    ad
    januam,
    inicas de
    mensadivitis frustra
    concupiscebat;
    canes ulceribus
    pascebat,
    et adivitenon
    pascebatur. Uterque
    mor-f^,
    tuiisest : unus eorum
    sepultus est;
    de altero
    quid
    ,
    dictumest? Ablalusest ab
    Angetis
    insinumAbraliw.
    Yidetdives
    pauperem,
    imo
    jampauper
    di\ilem : Ue-
    siderat.de
    digito
    stillam
    aquoe
    in
    linguamsuam,
    ab
    illo
    qui
    desideravit niicamde mensa
    ejus.
    Certevices
    rnulatoesunt. Fruslra hocdicit dives
    mprtuus
    : non
    frustra hoeaudiamus
    qui
    vivimus. Namet illevoluit
    ad
    superos revocari,
    et non est
    permissus
    : voluit
    aliquem
    mortuorum milli ad fratres
    suos,
    nec hoe
    illi concessumest. Sed
    quid
    ei dicfumest ? Iiabent
    ibi
    Moijsen
    et
    Propltelas.
    Et ille: VOHaudient
    ,
    nisi
    aliquis
    a mortuis ierit, Ait illi Abraham: Si
    Moysen
    et
    Prophetas
    non
    audiunt, nec,
    si
    quis
    a morluis
    ierit,
    credent
    (Luc. xvi,
    19-31).
    CAPUT XIV.

    17.
    ConsiliumDei de
    faciendis
    eleemosynis
    nunc
    amplectendum.
    De faciendis
    ergo
    eleemosynis,
    el
    comparanda
    animae
    requie
    in
    poste-
    rum,
    ut faciamus benecumanima
    nostra, quod per-
    versedixil
    luxuria^dixitet
    Moyses,dixeruntetProphe-
    133. Audiamusctimvivimus.
    Quia
    ibi frusira
    concupiscit
    audire, qui contempsit
    ista cuin audirel. An
    cxspe
    -
    ctamusutaliquiset
    a moriuis
    rcsurgat,
    et dicat
    nobis,
    ut faciamus
    cumanimniioslrabene?J amelhocfaclum
    est :iion resurrexit
    pater
    luus
    ,
    sedresurrexit Domi-
    nus luus.
    Ipsumaudi, accipe
    bonumconsilium. Noli
    parcere
    thesauris luis
    ,
    eroga qiianlumpotes.
    Luxu-
    rioevoxorat: Domini vox facta est.
    Eroga quanlum
    poles,
    fac benc cum anima
    lua,
    ne auferatur hac
    nocte anima lua. Habctis in nomiue
    Christi,
    quan-
    >
    tum
    arbitror,
    sermonem de faciendis
    eleemosynis.
    Voxistavestra laudanlium
    ,
    tunc
    accepta
    est Domi-
    no,
    si videat et manus
    operantium.
    SERMOLXXXVII
    *
    (a).
    Ilabitus die dominica
    ,
    de eo
    quodscriptumest,
    Si-
    mile est
    regnum
    ccelorum honiini
    patrifamilias,
    qui
    misit
    operarios
    invineamsuaml. Malih.
    cap.xx,
    f.
    1-16.
    CAPUT
    ..PRIMUM.

    1. Cotimus nos Deum


    , t
    et colit nos Deus. De sanclo
    Evangelio proesenti
    tempori
    consonanleni similiiuriiiiemaiidistis de his
    qui operantur
    in vinea. Est enim modo
    tempus
    vin-
    demiae
    corporalis.
    Est autem et
    spiritualis vindemia,
    ubi Deus
    gaudet
    ad fructum vineae
    suoe.. Colimus
    enimDeum, et colit nosDeus. Scdnon sic Dcumco-
    limus
    ,
    ut nos eummelioremcolendo
    faciamirs. Co-
    '
    limusenim eum
    adorando,
    non arando. IIIc aulem
    colitnos
    lanquamagricolaagrum. Quod
    ergo
    uosiile
    colil,
    meliores nos
    redriil; quia
    et
    agrico'a
    agrum

    colendo facit meliorem: el
    ipsum
    fructum in nobisi
    i
    1
    Huncsermotitulum
    praefert
    inveteribuslibris
    optimae
    notsecolbertinoet
    Phimarcoiiensi.Iiialiis-veroMss.ininus
    bene
    inscfibitur,
    de rerbisDomini secundum
    J oaiv.,Ego
    ,
    sum
    vilis,
    etc.
    ....
    .,...,
    *
    uecognitus
    adcodicesomnesnbtalos
    supra
    iu
    sermone
    82, acpraBter.eaadph.
    etad
    quiulum
    cl. '.
    '
    ''
    '"''>
    ; '
    (a)
    Alias.ie verbisDomiui 59.
    vii t.-> ..
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    qnaifit,
    ut eumcolamus. Cultura
    ipsius
    est iu
    nos,
    quod
    non cessat verbo siio
    exstirpafe
    semiftamala
    i
    de cordibus
    notris, aperire
    cor nostrum
    tanquam
    ara-
    '
    tro
    sermonis,
    plantare
    semina
    praeceptorum, exspe-
    '
    ctare fruclum
    pietatis.
    Cumenimistamculturarri in
    cor nosirumsic
    acceperimus,
    ut eumbene
    colamus,
    '
    non exislimus
    irigrati agricoloe
    nostro
    ,
    sed fructum
    reddimus
    quo gaudeat.
    Et fruclus noster non illum
    ]ditioiem
    facit,
    sednos beatiores.
    i 2.
    Quomodo
    nos Deus colit. Ecce
    audile, quia
    sicut
    dixi,
    colit nos Deus. Nam
    quia
    nos colimus
    Deum
    ,
    non
    opus
    est ut
    probetur
    vobis. Ofnnisenim
    Iiomohoc habel in
    ore, quia
    homines
    colunt Deum.
    Quia
    vero Deuscolit homines
    ,
    quasi e.xpavescit
    au-
    ditor
    quandb
    audit:
    quia
    non est inusu hominumut
    dicalurquia
    Deuscolit
    homines;
    sed
    quia
    Deuinco-
    lunt homines. Debemus
    ergo probare
    vobis
    quia
    et
    Deus colit
    liomines;
    ne forle
    putemur
    verbumin-
    disciplinalum
    dixisse
    ,
    et
    aliquis
    incorde suo
    dispu-
    tet cbntra
    nos,
    et nesciens
    quid
    dixerimiis
    repreheii-
    dat nos. Hoc
    ergo
    consiilulum est
    demonslrare
    vobis
    ;
    quia
    et Deus colit
    nos;
    sed
    jam
    dixi,
    sicut
    agrum,
    ut
    meljpres
    nos facial.
    Dominus dicil in
    Evangelio
    : Eao sum
    vitis,
    vose.slis
    sarmenla,
    Pater
    meusest
    agricola (J oan.
    xy,
    S,
    1). Quidfacit
    agri-
    cola?
    Interrogo
    vos
    , qui agricoleeestis;
    quid
    facit
    agricola
    ? Puto
    qujaagrum
    colit.
    Si
    ergo
    Pater Deus
    agricolaest, liabei,agrum,
    et
    cojit agruni
    suum
    ,
    et
    cxspectal
    indefructum.
    CAPUT II.
    -
    5.
    Yineaq Deo
    plantaia.
    Denique
    plantavit vineam,
    sicul dicit
    ipse
    DominusJ esus
    Chrisius,
    ei
    locayit eam
    agricolis,
    qui reddprent
    ei
    fruelum
    lcmporibus
    propriis. Elmisjladeos
    servos
    si.os, ut
    peierCnt inerccdcmvineoe.Illi
    auiemeon-
    tumeliis ens
    affecerunt,
    aliquos
    et
    occideriml,et
    fiu-
    ctum reddere
    contempserunl,
    Misil
    alios;
    lalia
    per-
    pessj
    suiif.
    Et dixit
    ijfepaler familias,
    cullor
    agri s.ui,
    ct
    nJ gn.iai.oret
    lpealor
    vineoesuoe:
    Mittfimunicum
    fiiiuni
    meuin
    ;
    fprteve\ ipsum
    vercbunttir. Et
    niisit,
    in-
    quit,
    eliam
    filium
    situm. Dixerunt illi
    apud
    se
    ipsos
    :
    Hieest
    hmres;
    venite
    ,
    occidamuseum
    ,
    el
    noslr.a
    ,ei;it
    limrediias. Et occiderunt eum
    ;
    ei
    projeceYunt
    exfra
    vineam. Cum
    venerit Dominus
    vinese,
    quid
    laciet illis
    malis colonis?
    Responsum
    est: Malos male
    perdet,
    el vineamsuam tocabit aliis
    agricolis, gui
    reddant ei
    fruclum
    in
    tempore
    suo
    (Maltli. xxi, 33-41). Planlata
    esl
    vinea, lege
    dataincordibus
    J udeeorum. Missisunt
    Propheloe, quaerentesfruclum, bonamvilameorum:
    Prophetae
    abeis contumeliis
    affecli,
    et occisi sunt.
    Missus est et Christus unicus Filius
    patrisiamilias;
    tet
    ipsum
    occiderunt haeredem
    ,
    et ideo
    perdiderunt
    UiiEreditatcm. In contrarium eis vertit malumconsi-
    liiun. Ut
    possiderent,
    occidermit: et
    quiaocciderunt,
    perdiderunt.
    CAPUT III.

    4.
    Operarii
    adviiiemculluramcon-
    ducti. Et modo audistis similitudinemex
    Evahgelio
    sancto, quia
    simileest
    r.egnum
    cwlorum
    patrifamilias,
    (fj/i
    exiit conducere
    operarios
    ad vineamsudm. Exiit
    mane,
    et
    quos
    invenit
    conduxil;
    ct
    placuitcum
    mercedem
    dehafiuhi.Exiifet libra
    tertia, invent?
    et adduxit ad
    opus
    vineae.Et sextahorahoc
    fectt,'Sf'
    1
    nona hoc fecit. Exiit etiamet hora
    undccima
    prope
    ad finem
    diei,
    invenit
    quosdam
    vacuos et
    slantes;
    et ait illis :
    Quid
    hic statis?
    quare
    non
    operamim
    iin
    vinea?
    Responderuiit
    :
    Quia
    nemonosconduxit. Ve-
    nite, iriquit,
    et vos
    ,
    et
    quodjustumfuerit,
    dabovo-l
    bis. Mercedeiridenarium
    placuit.
    Isti
    qui
    una hora!
    erant
    operaturi, tpiando
    sibi auderent
    sperare
    dena-f
    rium? iSed(amen se
    aliquid accepturosgraiulaban-
    lur. Adducti sunt et
    ipsi
    ad unamhoram'. Finito
    die
    , jussit
    omnibus reddi niercedem
    ,
    a
    novissimis
    usque
    ad
    prinios.
    Inde
    ccepit
    reddere ab eis
    qui
    hora
    undecima
    veneranl,
    jussit
    eis dare denarium. Illi
    qui
    prima
    hora
    venerant,
    videntes
    illos
    accepisse
    dena-
    rium, quem
    cum
    ipsisplacuerai, speraverunt
    se
    plus
    aliquid accepluros:
    ventumest et ad
    ipsos,
    el acce-
    pefunt
    denarium. Murmuraverunt
    adversus
    palrefn-
    familias
    ,
    dicenles : Eccenos
    qui
    suslinuimus ardo-
    remdiei et aestum
    , xquasli
    et
    parcs
    fecisti illis
    qui
    unamhoram
    qperati
    surit invinea. Et ait
    paterfami-
    lias
    , justissimum responsum
    reddens uni
    epruni
    :
    Sodalis,
    non tibi feci
    injuriam;
    hoc
    cst,
    nonlefrau-
    davi; quodplacui
    reddidi tibi. Fraudemlibi non
    feci,
    quiaquodpaclus
    sum reddidi. Huicnonvoloredde-
    re,
    sed doiiarc. Non licet riiihi facere
    quod
    volo de
    meo? Anoculus
    tuus
    nequam est, quia ego
    bonus
    sum? Si alieui tolleremalienum
    ,
    recte
    reprehende-
    rer, quasi fraudatoretinjustus;
    si alicui nonredderem
    debitum
    ,
    recle
    reprehenderer, quasi
    fraudator et
    negator
    alieni : cumvero debitumreddo
    ,
    el cui volo
    etianl
    dono,
    nec cui debebamme
    potest reprehende-
    re
    ,
    el cui donavi debel
    amplinsgaudere.
    Noncrat
    qubd respohderetitr
    :
    et
    oequati
    sunt omnes
    ,
    ct faeti
    sunl novissiriii
    prinii
    et
    pfimi novissimi; aequando,
    noii
    praeposleraiido.Quid est,
    Faeti sunt novissimi
    primi
    61
    pfimi
    novissiriii?
    Quialantumdem
    acceperunt
    el
    priini
    et novissimi.
    CAPUT
    iy.

    S. Mercesnovissimis
    prius
    reddita
    ,
    qtiid
    sit. Vocati
    liora
    pritna , terlia,
    elc.
    Quid
    est
    ergo ,
    quod
    a novissimis
    coapit
    reddcre? Nonne
    omnes,
    sicul
    legimus,
    simul
    accepluri sunt?Legimus
    eniminalio locd
    Evangelii, quia
    dictnrus est eis
    quos
    ponet
    ad
    dexteram :
    Venite, benedictiPalris
    mei,
    per-
    cipite regnumquod
    vobis
    paratum
    est ab initinmundi
    (IfaH/i.xxv, 34).
    Si
    ergo
    omnessimul
    accepturi sunt,
    quomodo
    hic
    inlelligimtis
    priores accepisse
    illos
    qui
    uridecima
    operati sunt,
    et
    posteriores
    illos
    qui pri-
    ma?Si
    potuero
    sic dicere
    ,
    ut
    perveniat
    ad intelle-
    '
    ctumvestrum
    ,
    Deo
    gralias.
    Illi enimdebeiis
    gralias,
    agere, qui
    vobis
    per
    nos
    erogat:
    nonenimdehostro
    erogamus.
    Si
    interroges
    de
    duobus,
    verbi
    graiia, quis
    '
    prior acceperit, qui post
    imamboram
    acccpit,
    an
    qui post
    duodecimam
    ;
    omnis homo
    respondet quia
    prior accepit, qui post
    unamhoram
    accepit, quaiji
    '
    qui post
    duodecimam. Sic
    ergo quamvis
    una hora
    '
    '
    cotoeriinuset Phim.Mss.:Adductisunt
    advinemhitf
    t tmdeetma,
    535
    SERMOLXXXVn.
    acceperint
    omnes
    ,
    tamen
    quia
    alii
    acceperunt post
    unam
    boram
    ,
    alii
    acceperunt post
    duodecimani ho-
    ram
    ,
    illi dicti sunt
    priores accepisse, qui post
    mo-
    dicumtemporis aeceperunt.
    Primi
    justi,
    sicut
    Abel,
    sicut
    Noe, quasi prima
    hora
    vocali,
    felicilatemresur-
    reciionis
    nobiscum
    acccpturi
    sunt. Alii
    justi posl
    il-
    los,
    Abrabam,
    Isaac, J acob,
    et
    quicuinque
    erant sne-
    culi
    ipsorum
    , quasi
    terlia hora
    vocati,
    fclicitntem
    resurrectionis accepttiri
    stint nobiscum. Alii
    josti,
    Moyses
    et Aaron
    ,
    et
    quicumque
    cumillis
    tanqnam
    hora sexlavocali,
    felicitatemresurreclionis nobiscum
    accepturi
    sunt. Post
    ipsos Prophetae
    sancti
    lanquam
    nona
    hora
    voeali,
    eamdem felicitalemnobiscumac-
    cepluri
    sunt. In fine soeculi omnes Ciirisliani tan-
    quam
    undecimaliora
    vocati,
    ftiicitatcmillius resur-
    reclionis cumillis
    accepluri
    sunt. Omnes simul ac-
    ccpturi
    siinl : sedvideieillos
    primos, post quantum
    icmpusaccipiunl.
    Si
    ergo
    illi
    primi post
    multuintem-
    pus,
    nos
    post
    modiciiin
    tciupus; quamvis
    simiil acci-
    piauius, priorcs
    videmur
    accepissc, quia
    merces no-
    stra iiontardiibit.
    G. Denariusvitamterna. Erimus
    ergo
    inillamer-
    cede omnes
    eequales, tanquam primi novissimi,
    et
    novissimi
    piimi
    :
    quia
    denarius illevitaaelerna
    est,
    et invitaaeternaomnes
    aequales
    erunf.
    Quamvis
    enim
    merilorumdiversitate
    fulgebunt,
    alius
    magis,
    alius
    minus :
    quod
    lamcn ad vitam octernam
    perlinet,
    qualis
    erit omnibus. Non enimalteri eril
    Iongius,
    alteri
    brevius, quodpariier senipilernum
    esl :
    quod
    non habet
    finem,
    nec libi
    habebit,
    nec mihi. Alio
    moio ibi eril castitas
    conjugalis,
    alio modo ibi erit
    integrilasvirginalis
    : aliomodo ibi erit frutius boni
    operis,
    alio modocorona
    passionis.
    Illudaliomodo:
    illudalio modo: tanien
    quanlum pertinet
    ad vivere
    in
    oelernum,
    nec ille
    plus
    vivet
    illo,
    nec ille
    plus
    illo.
    Pariter enim sine fine
    vivunl,
    cum in suis
    quisque
    clariialibus vivat : et ille denarius vita aeternaest.
    -
    Nonmurmurel
    ergoqui post
    multum
    tempusaceepit,
    contraeum
    qui post
    modicum
    tempusaccepit.
    llli red-
    dilur,
    illi
    donatur; utrisque
    tamcnunarcs donatur.
    CAPUT V.

    7.
    Quomodo
    aliter
    inlelliguntur
    voca-
    ti hora
    prima,
    lerlia,elc.
    Est el inista vitasimileali-
    quid, etexcepta
    illasolutionesimililudinis
    hujus, qua
    inlelliguniur prima
    horavocati Abel et
    ipsius
    saeculi
    jusli,
    tertia Abrahamet
    ipsius
    saeculi
    jusli,
    sexta
    Moyses
    etAaronet
    ipsius
    sxjculi
    justi,
    nona
    Propheioe
    et
    ipsius
    saeculi
    jusli,
    undecima
    lanquam
    in (inesae-
    culi Chrisliani
    omnes; excepla
    solutione isla simili-
    tudinis
    hujus,
    et inistavitauostra
    polesl
    adverti hacc
    similitudo.
    Tanquam
    enim
    prima
    hora
    vocantur, qui
    recentes ab ulero matris
    incipiunt
    esse
    chrisiiani;
    qunsi lertia, pueri; quasi
    sexla, juvenes; quasi nona,
    vergentes
    in
    senium;
    quasi
    undecima,
    onininodecre-
    piti
    : unumlamenvitaeaelernoedenarium onines ac-
    cepturi.
    CAPUTVI.

    8. In eos
    qui
    vocatiadvineamvenire
    differunl.
    Sed attendite et
    inlelligite,
    fratres
    mei,
    ne
    idco
    quisque
    differat veniread
    vineam, quia
    securus
    esl
    quoniamquandocumque
    venerit, ipsum
    denarium
    accepturus
    est, Securus est
    quidemquod ipse
    d,ena-
    rius illi
    promiititur;
    sed differre
    nonjubetur.
    Num-
    quid
    cnimet illi
    qui
    sunt advineam
    conducti,
    quando
    adillosexibat
    paierfamilias,
    ut conducerel
    quos
    inve-
    nit bora
    terlia,
    el
    conduxit,
    verbi
    gratia,
    dixerunt
    illi, Exspccta,
    non illuc imus nisi hora sexta? aut
    quos
    invenit hora
    sexln, dixerunl,
    Nonimus
    nisib.or.a
    nona?aut
    quos
    nona
    invenit, dixeruni,Non
    imusnisi
    undecima? Oninibus enim tantunidem dnturus es.t:
    qunre
    nos
    amplius fntigamur?Quid
    illedalurus
    sil,
    ct
    quid
    factiirus
    sil, penes ipsum
    cousiliumest; tu
    quando vocaris,
    veni. Mercesenim cunclis
    aequalis
    promillilur
    : sed de
    ipsa
    hora
    operandi, magnaquae-
    stio est. Si enim
    illi,
    verbi
    gratia, qui
    vocati sunt
    hora
    scxta,
    inhac oelate
    corporisconstiiuii,
    ubi
    ju-
    veniles anni
    fervcnl,
    sicut
    ipsa
    horasexta
    fervet;
    si
    dicerentilli
    juvcncs
    vocali:
    Exspecta,
    audivimusenim
    in
    Evangelio, quia
    onines unammercedera
    accepturi
    sumus;
    cumsenes facli
    ftierimus,
    horaundecimave-
    nicnius;
    taniumdcm
    accepturi, quare
    laboraluri
    (a)
    ?
    Responderetur
    eis et diceretur : Laborare non
    vis,
    qui
    utriiin vivas
    usque
    ad
    senecfam,
    nescis?Sexla
    horavocaris,
    vcni. Paterfamiliastibi
    quidem
    eliamun-
    decimavenienti deuarium
    proniisit:
    sedulrumvivas
    usquc
    ad
    septimam,
    nemo libi
    promisit.
    Non
    dico,
    usque
    ad
    undccimam,
    sed
    usque
    ad
    septimam. Quare
    ergo
    riiffersvocantem
    te,
    cerlusde
    mercede,
    incertus
    dedie? Yidene forte
    quod
    libi illedaturus est
    pro-
    millendo,
    tu libi auferas differendo. Si hoc recle di-
    citur de
    infanlibus, tanquam
    adhoram
    primamperti-
    nentibus;
    si recte dicitnr de
    pueris, lanquam
    ad ho-
    ram lertiam
    perlinentibus;
    si recle dicitur de
    juve-
    nibus, lanquam
    inhoraesexloe
    flagrantia
    constitutis :
    quanto magis
    recte
    de
    decrepitis dicitur,
    Ecce
    jam
    horaundecima
    cst,
    et adhuc
    stas,
    venire
    piger
    es
    ?
    CAPUTVII.

    9.
    Quomodopaterfamilias
    exiil vo-
    curead vineamsuam. Ecclesia
    loquitur
    omnium
    gen-
    liitm
    linguis.
    Anfortenonexiit adte vocandum
    pater-
    fnmilias? Si non
    exiit, quid
    est
    quod Ioquimur?
    Nem-
    pe
    iiosservi de familia
    ipsiussumus,
    couducere
    ope-
    rarios missi sumus.
    Quidergo
    stas? Finisli
    jam
    anno-
    rurn
    numerum,
    festina ad denarium. Hoc
    est
    cnim
    exire
    patremfamilias,
    iniiotescere :
    quoniamqui
    in
    domo
    cst,
    in abdito
    esl,
    nonvidetur abeis
    qui
    foris
    sunl;
    cum aulemexiitde
    domo,
    videtur ab eis
    qui
    foris sunt.
    Christus, quando
    non
    intelligitur
    et nbn
    agnoscitur,
    insecretoest :
    quando
    autem
    agnoscitur,
    exiitconducere. Ex occulloenim
    processit
    ad noti-
    liam: notus est
    Chrislus,
    ubique praedicatur
    Chri-
    stus; gloriam
    Christi omnia
    quoecumquesunf
    sub
    coeloclamant. Fuit irrisibilis
    quodam
    modoel
    fepfe-
    hensibilisinter
    J udneos,
    visusest
    kumilis, contemptus
    cst. Occultabatenim
    majestatem,
    promplam
    babebat
    infinnilalem.
    Contemptum
    est
    ii.i
    illo
    quodpromptuin
    eral,
    nec
    cognitumquod
    occultumerat. Si enirii co-
    giiovissent,nunqunm
    Doniinum
    glorioe
    crucifixissent
    (i
    Cor.
    n, 8). Numquid
    adliuc
    contemhendus.
    est. se-
    dens in
    ccelo,
    si
    confemplus
    esl
    cum.
    penileret
    in
    (a)vorle,amplittslaboraturi.
    '"": "'
    55S
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ,
    -
    S36
    ligno? Agitaverunt
    caput qui
    eum crucifixerunt,
    et
    anle crucem
    ejus stantes,
    el
    tanquam
    ad fruclum
    suaesaevilioe
    pervenienlcs,
    insultanles
    '
    dicebant, Si
    Filius Dei
    esl,
    descendatdecruce. Aliossalvos
    fecit,
    se
    ipsum
    salvum
    facere
    non
    potest
    ? Descendatde
    cruce,
    el
    credimusineum
    (Mallh.
    xxvn, 59-45).
    Nondescen-
    debat, quia
    lalebat. Multo enim facilius
    polerat
    de
    cruce
    desctndere, qui poluil
    de
    sepulcro resurgere.
    Adnostraminformalionemdemonstrabal
    patientiam,
    differebat
    potenliam,
    el non esl
    agnilus.
    Non enim
    tunc cxierat condticere
    operarios,
    non
    exierat,
    non
    innotueral. Teriio die
    resnrrexit,
    demonslravit se
    discipulis,
    ascendit in
    coelum,
    et misit
    Spiritum
    san-
    ctum
    quinquagesiiiiodiepostresurrcclionein,
    decimo
    post
    asccnsionem. Missus
    Spiritus
    sanclus
    implevit
    onines
    qui
    fuerunl in uno
    contiavi,
    centum
    viginti
    bomiiies
    (Acl.i, 15). Impleli
    illi
    Spirilu sancto,
    cce-
    pcrunl
    loqut linguis
    omnium
    genlium, expressa
    est
    vocatio,
    exiit ille conducere.
    Ccepit
    enim verilalis
    polentia
    omnibus innolescere. Namtunc etiamunus
    acceplo Spiritu sanclo,
    ctiam unus
    loquebatur
    om-
    niuni
    gentium linguis.
    Modoautem in Ecclesia
    ipsa
    unitas
    lanquam
    unus
    loquitur
    omnium
    gentiuin
    lin-
    guis.
    Ad
    quamlinguamrcligio
    christiana 11011
    perve-
    nil? ad
    quos
    lines non
    pertendit?
    J amnonest
    qui
    se
    abscondal acalore
    ejus (Psal. xvm, 7)
    : et adhuc fit
    mora abeo
    qui
    stat inundecima!
    CAPUT VIII. 10
    Desperatio
    el
    perve.rsaspes
    occi-
    dunt animas. Manifestumcst
    ergo,
    fratres
    mei,
    omiiinomanifeslum
    est, tenete,
    certi
    estote, quoniam
    Deus nosler J esus
    Chrislus, quando quisque
    se con-
    vertcrit ad fidem
    ipsius,
    a via sunvel
    superllua
    vel
    nequissima,
    omnia illi
    proelerita dimittunlur,
    et
    omnino, tauquam
    donatis
    debilis,
    fiuntcumillotabuloc
    novae.Prorsus omnia diinittunlur. Nemo sit sollici-
    tus,
    quodaliquid
    ei nondimillaltir. Sediterumnemo
    perverse
    sit securus. Istaenimduo occidunt
    animas,
    aul
    desperatio,
    aut
    perversa spes.
    Debisduobusma-
    lis
    pauca
    audile. Nam sicut liberat bona
    spes,
    et
    recta
    spes;
    ila
    decipit perversa spes.
    Priusatlendile
    quemndmodum
    decipial desperalio.
    Sunt homines
    qui
    cum
    cogilare coepcrint
    mala
    qusofecerunt,
    non
    sibi
    putanl igunsci posse;
    ct dumnon
    putant posse
    sibi
    ignosci,
    dant
    anjmam
    a
    jam perire, desperatione
    pereunl,
    dicenles in
    cogilalionibiis
    siis:J am nulla
    nobis
    spes
    est; neque
    euini lanla illa
    qu;e
    commisi-
    mus donari nobis aut
    ignosci possunt; quare crgo
    non satisfacimus
    cupidiialibus
    noslris?
    Impleamus
    saltem
    proesenlistemporis voluplalem, quia
    nullam
    habemus
    in fuluro niercedem. Faciamus
    quidquid
    3ibel,
    elsi non licel;
    ut habeamussuaviialemvel lem-
    poralem
    , quia percipere
    non mcremur aelernam.
    Talia dicentes
    desperando pereunt,
    sive
    anlequam
    omninocrednnl,
    sive
    jam
    chrisliani et in
    aliquapec-
    cata et scelera malevivendo
    prolapsi.
    Proccdit ad
    eos Dominusvineoe,
    et
    tanquamdesperantes
    et vocan-
    ti
    *
    lergum danies, pulsat
    el clamat
    per propheiam
    1
    AliquotMSS.,
    cxsullantes.
    *
    MSS.,
    animum.

    Sic
    aliquol
    Mss.At
    editi,
    vacantes.
    Ezechielem: In
    quacumque
    die
    couvcrw
    fuerii homo}
    a via sua
    pessima,
    omnes
    iniqaiiatesejus-obliviscar
    (Ezech. XVIII, 21-22).
    Hacvoce audita et
    credila,
    a
    desperatione recreanlur,
    et abilla allissimaet
    pro-
    funda
    voragine, qua
    submersi
    fuerant,
    cmergunt.
    CAPUT IX.

    11.
    Spesperversaquadifferiur
    con-
    versio.DiemcraslinumDeus nemini
    promisil.
    Sedhis
    liinendum
    est,
    ne in aliam
    voraginemiricurrant,
    et
    perverse sperando moriantur, qui desperando
    mori
    non
    poluerunt. Mulant enim
    cogiiationes
    longequi-
    dem
    diversas,
    sed non minus
    perniciosas;
    et rursus
    incipiunt
    dicerein cordibus suis : Si
    quacumque
    die
    conversus fueroa viamea
    pessima,
    Deus
    misericors,
    sicut veraciter
    per Prophetam promisit,
    omnes ini-
    quitates
    meas
    obliviscitur, quare
    hodie
    convertor,
    et
    noncras?
    Quare hodie,
    et non cras? Eat hodiernus
    dies' sicul
    beslernus,
    sil in
    nequissima voluptale,
    sit in
    flagitiorum
    gurgite,
    volutelur inmortiferade-
    leciatione: cras
    convertar,
    et finisest.
    Respondelur
    tibi :
    Cujus
    rei fmis? Dicis :
    Iniquitatum
    mearum.
    Bene, gaudc%quia
    craslino
    iniquilatum
    luarumcrit
    finis.
    Quid,
    si ante crastinum luus crit finis?
    Ergo
    bene
    quidemgaudes, quia propter iniquilales
    luas
    conversotibi
    indulgeiiliam
    Deus
    promisit
    ; sedcra-
    stinumdiemlibi nemo
    promisit.
    Autsi forle
    promisit
    mathemalicus,
    longc
    aliud est
    quam
    Deus. Multos
    mathematici fefellerunt
    3, quia
    et sibi
    plerumque
    lucra
    proniiserunt,
    el damna
    inveiierunl^Ergo
    eliam
    propter
    istosmale
    speranles, procedit paierfamirtas.
    Quemadmodum
    processit
    ad illos
    qui
    male
    despera-
    verant,
    el
    pewerant desperando,
    et revocavit cos in
    spem
    : sic
    procedil
    eliamadislos
    qui
    male
    sperando
    volunl
    perire;
    el diciteis
    peralium librum,
    Nelardes
    converliadDominum.
    Quomodo
    illis
    dixerat,
    In
    qua-
    cumque
    die
    iniquus
    convcrsus
    fueril
    a viasua
    pessima,
    omnes
    iniquilatesejusobliviscar;
    et tulit eis
    despera-
    lionem, quajani
    dederanl animam suam
    perditioui,
    omni modo
    indulgentiamdesperantes
    : sic
    procedit
    etiamad istos
    qui sperando
    el differendovolunt
    per-
    ire;
    et
    loquitur
    ad
    eos,
    et
    increpat eos,
    Ne lardes
    converliad
    Doininum,
    nequedifferas
    de die in diem.
    Subiloeniinvenietira
    ejus,
    el in
    tempore
    vindictmdi-
    sperdel
    te
    (Eccli. v, 8, 9). Ergo
    noli
    differre,
    noli
    quod patet
    contra teclaudere. Ecce
    indulgenfue
    da-
    lor
    aperit
    tibi
    ostium;
    quid
    moraris? Gauderc debe-
    res,
    si
    aperirel aliquandopulsanti
    : non
    pulsasti,
    ct
    aperit,
    et Ibris remanes? Ne
    ergo
    differas. Demise-
    ricordioe
    operibus quodam
    loeo
    Scriptura dicit,
    Ne
    dixeris,
    Vadeet
    reverlere,
    cras
    ego dabo;
    cum
    possis
    continuobene
    facerc (Prov. m, 28)
    : non cnimseis
    qmd conlingal sequenti
    die. Audisli
    prseceptum
    non
    differendi ul in aliumsis
    misericors,
    el differendoin
    lees crudelis? Nondebesdifferre
    panemdaturus,
    ct
    et differs
    indulgenliam accepturus!
    Si miserando
    1
    Mss.alii,
    Et
    hodiernus;
    aliicumAm.et
    Er.,
    Erithodier-
    nus.
    2
    Aliquot Mss.,
    Pcne
    gaudes.
    Et
    infra,
    Ergoquid
    est?Bene
    gaudesquiapropler,
    elc.
    3
    sic i\iss.At
    editi, longe
    aliudest,
    Quanii
    o
    Deus,
    mul-
    ti,
    etc.
    SS?
    SERMOLXXXVII. 558
    alterumnon
    differs,
    misefere el animccluae
    placeus
    Deo
    (Eccli.
    xxx, 24).
    Exhibe et animaeluaccleemo-
    syr<am.
    Nondicimusut luei
    des,
    seri ne
    rcpellas
    ma-
    uumdanlis.
    CAPUT X.

    12. Poieuliiini
    anticiliam,
    cumsaluli
    obesl,
    contemnendamdocet Chrisius. Sed
    aliquaiido
    homiiies indesibi
    plurimumnocenl,
    cumaliosoffen-
    dere timent. Multumvalent et boni amici ad
    bonum,
    ct mali amici ad malum. Ideo
    Dominus,ut pro
    snlutc
    nostra
    poteniiiim
    amicitias
    conlemnamus,
    noluil
    prius eligcre
    senatores,
    sed
    piscalores. Magna
    artifi-
    cis miseiieordia'. Sciebat enim
    quia
    si
    eligeret
    sena-
    torem,
    diceret senator :
    Dignilas
    mea clectaest. Si
    prius eligeret divitem,
    diceret dives :
    Opulentia
    mea
    electa est. Si
    prius eligeret imperaloreni,
    diceret
    imperaior
    : Polestas meaelecta est. Si
    prius eligeret
    oratorem,
    diceret oralor :
    Eloqueniia
    mea elccta
    est. Si
    eligerel philosoplmm,
    diceret
    pbilosophus
    :
    Sapientia
    meaelectaesl.
    Interim, inquil,
    differantur
    superbi isti,
    mulium ttimcnl. Distnt autem intcr
    magnitudinem
    ct tumorcm :
    utrumque grandc
    cst;
    sednon
    utrumque
    sanuin est. Differantur
    ergo,
    in-
    quil,
    isli
    superbi, aliqua
    solidilate sanandi sunl. Da
    niihi, inquil, prius
    islum
    piscatorem.
    Veni
    lu, pau-
    per, sequere
    me;
    niliil
    habes,
    nihil
    nosli, sequere
    mc. Idiola
    paupcr, sequere
    nie. Noncst
    quod
    in lc
    cxpavescatur,
    sedmullumcsl
    quod
    in le
    impleatiir.
    Tam
    largo
    fonli vas inaneadmovcndumest. Dimisit
    relia
    piscator, accepit gratiampeccalor,
    et facfusest
    divinusoralor. Ecce
    quid
    fecit
    Doininus,
    dc
    quo
    dicit
    Apostolus
    :
    Inftrma
    muntli
    elegil
    Deus,
    ut
    confttndai
    fortia;
    el
    ignobilia
    mundi
    elegitDeus,
    el ea
    quw
    non
    sunl
    lanquamqum
    sinl,
    nt ea
    qum
    sunl evucuentur
    (I
    Cor.
    i,
    27 et
    28). Deniquo leguntur
    modo verba
    piscatorum,
    cl coilasubduntur oratorum. Tollantur
    ergo
    de medio inanes
    venti;
    lollalur de medio fu-
    mus, qui
    crescendo evancscil; prorsus pro
    saltilc
    islacoiiiemnanlur.
    15. Chrislo medico
    obediendum,conleinpiispolcnii-
    bus
    qni
    ei adversantur. Si
    quisquamcorporeocgro-
    taret in
    civitaic,
    et csset ibi
    aliquis peritissiinus
    medicus,
    amicis
    aegroti potenlibus
    inimicus : si
    qnis-
    quam ergo
    incivilate
    aliquopcriculoso
    morbo cor-
    poris oegrotarel,
    cl csset in eademcivilate
    pcrilissi-
    nius
    meriicus, amicis,
    ut
    dixi, oegrotantispotentibus
    inimicus, qui
    dicerenl amico
    suo,
    Noli eum
    adhibcre,
    nihil novit : dicerent
    aulcm,
    non
    judicanlc aninio,
    sedinvidenie: nonne ille
    pro
    salme sua rcmovcrct
    amicorum
    polentium
    fabttlas,
    et ut
    paucis
    diebus
    plus
    viveret,
    cumillorum
    qualibet
    olTensione,pel-
    lendo sui
    eorporis
    niorbo medicum
    illum, qucm
    peritissimum
    famacommcndaveral,
    ariliiberet?
    CAPUT
    XI.

    jEgrolal
    liumanum
    genus,
    non
    rnorbis
    corporis,
    sed
    peccatis.
    J acet loto orbe tcrra-
    rumaboriente
    usque
    inoccidcntem
    grandis orgroius.
    Ad sanandum
    grandem oegrotum
    dcscendit
    omnipo-
    tens medicus. Hnmiliavit se
    usque
    ad niortalemcar-
    nem, tanquamusque
    ad leclum
    ocgrotanlis.
    Dnl salu-
    1
    Konmtlli
    Mss.,Maqna
    arsmisertcordiw.
    tis
    praecepla,
    conleinnitur :
    qui audiunt,
    liberantur.
    Coiiiemnitur,
    cumdicunt amici
    potentes,
    Nihil novit.
    Si nihil
    nossel, potcntia ejus gentes
    non
    impleret.
    Si nihil
    nossel,
    noncsset
    anlequamapud
    nos ciiset.
    Si nihil
    nosset, Prophetas
    ante se nnn niitlciet '. i
    Nonne modo
    implentiir quae
    anle
    proedicta
    sunl?'
    Noniic
    probat
    medicus istearlis suse
    potentiampro-
    missa
    complendo
    ? Nonne
    per
    totummundum
    per-
    niciosi evcrfuntur
    errores,
    et tritura mundi domantur
    cupidilnles?
    Nemo
    dicat,
    Anleainelior eral muiuius
    quam
    modo: cx
    quoccepit
    isteniediciisartemsuam
    cxercere,
    mulia hic videmus horrenda. Noli niirari.
    Anlequamaliquiscuraretur,
    mundn a
    sanguine
    sta-
    tio mcdici videbatur : imo
    jam
    lu hoc videns cxcute
    vanas
    dclicias,
    veni ad mcdicum
    ;
    saniiatis
    icmpus
    est,
    noii
    voluplatis.
    14.
    Phrenetici, Lelltargici.
    Curemur
    ergo,
    fra-
    ires. Si necdummedicum
    agnosciiiiuss,
    non ineuni
    lanqiiamphrenelici socviamus,
    non ab co
    lauquam
    lelhargici
    averlamur. Mulli enim
    sacviendo,
    mulli
    dormiendo
    pericrunt.
    Phrenetici
    sunt, qui
    non dor-
    niiendo insaniunl.
    Lelhargici
    sunl,
    qui
    ninllumdor-
    mienrio
    premunlur.
    Prorsus tales suiil homincs.
    Conlraisfum mcdicumalii saevirc in cum
    volunl;
    et
    quoniam ipsc jnm
    in ccelo
    sedet,
    mcmbra
    ejus
    lideles in terra
    persequtintur.
    Curat et lales. Multi
    ex eis conversi ex inimicis fncti sunl
    amici,
    ex
    per-
    sccutoribus facli siinl
    pncdicalorcs.
    Tales etiam
    ipsos
    J udaeos,
    inse
    ipsum,
    ctimhic
    esset, soevicnli-s,
    tan-
    quamphreneticos
    sanavit, pro quibus
    in
    ligno pcn-
    dens oravit. Dixit enira :
    Pater, ignosceiltis, quia
    nesciunl
    quid fuciunl (Luc.
    xxm, 54).
    Mulii lamcn
    coruin,
    sedato
    furore, tanquam plirenesi opprcssa,
    cugnovcrunt
    Deum, cognoverunt
    Cbristum. Post
    ascensioncmmisso
    Spiritu sancto,
    conversi stint ad
    cum
    quemcrucifixerunt,
    et inSacramento crcdcntcs
    saiigiiinemejus biberunt, qucm
    soeviendofudcrunt.
    CAPUT XII.

    15. Conclusio. Hnbcmus exem-
    pla. Pcrsequcbatur
    incmbra
    ejus jam
    sedentis in
    cceloSaulus :
    perscquebalur graviter
    in
    phrenesi,
    ineiite
    perdiia,
    niorbo nimio. At ille una voce de
    cooloclamans
    ei, Sattlc, Saule, quid
    me
    persequeris
    ?
    pcrcussit phreneticum,
    erexitsanum;
    occidit
    persecu-
    torem,
    vivificavit
    pracdicatorem(Acl.
    ix, 4).
    Etiam
    lelhargici
    multi sananiur.
    lpsis
    enim similes
    sunt,
    qui
    non sacviuni in
    Christum,
    nec malitiosi sunt ad-
    vcrsusChrisiianos
    3;
    sed tantum differendo
    languq-
    scunt verbis
    somnolcnlis,
    in Iucemoculosextendere
    pigrescunt,
    et
    qui
    cosexcilare
    volunt,
    molestl sunl.
    Recede a
    me, inquit languidus lethargicus,
    obsecro
    le,
    reccde a me.
    Qunrc?
    Dormire volo. Sed morie
    >
    ris inde. Ille amore
    somni,
    Mori
    volo, respondet.
    Et charilas
    desuper,
    Nolo.
    Plerumque
    istumchari-
    talisaffcetumcxhibet liliuseliam
    patri
    seni moriluro
    post pattcos
    dies, jamutique
    aetatefinita. Si
    lethargi-
    1
    sicmelioresMss.At
    edili,
    si niltil
    esset,
    nonessetante
    qiiamapud
    nos
    esset,Prophelas
    antesenonmitteret.
    -
    AliquolMss.,
    sttiierftcum
    aqnoscimus.

    3
    in
    quibusclamlibris,
    necmotestisuntadversusChnstia^
    nos,
    K3g
    i'
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    540

    cum
    videt,
    et
    lethargico
    morbo
    premi
    suum
    patrem
    a medico
    agnoscit,
    dicente
    sibi,
    Excila
    patrem
    tuum,
    noli eum
    permittere
    dormire,
    si vis ut vivat : adest
    puer
    seni, ptilsat,
    vellicat, pungit, pietale
    molestus
    cst : necmori cilo
    permittil ipsa
    scneclutecito mo-
    rittinini;
    et si
    vixerit,gaudet
    filius,
    ul
    aliquantoplu-
    res dies vival cumdecessuro successurus'.
    Quanto
    majoic
    charitate nosamicis nosfris molesli essede-
    bcmtis,
    cum
    quibus
    non
    paucos
    in hoc mundo
    dies,
    scd
    apud
    Deumin oelernumvivamus? Ament
    ergo
    nos,
    et faciant
    quod
    audiunl
    per nos,
    et colant
    quem
    colimuset
    nos,
    ut
    recipianl quodsperamus
    et nos.
    Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOLXXXYIII
    *
    (a).
    De verbis
    Evangclii
    Mattltmi,
    ubi de duobus cmcis
    sedentibussecus
    viam,
    et
    clamanlibus,
    Dominemise-
    rere
    nosiri,
    fili David
    (b). Cap. xx, y
    . 50-54.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Medicus
    noster,
    Chrislus.
    Miraculis
    corporalibusmdifwabatfidem.
    Benenobis-
    cuin novitSanclilas
    veslra,
    Dominumnoslrum ct
    salvatoremJ esumChristummedicumessenoslroesa-
    Ititis
    oclerna:;
    et adhoceum
    suscepisse
    infirmilalem
    naturie
    nosfrae,nesempiterna
    essel infirmitasnoslra.
    Assumpsit
    enim
    corpus mortale,
    in
    quo
    occideret
    niortcni. Et
    quumviscrueifixns
    csl
    exinfirmilalenoslra,
    sictit ait
    Apostolus;
    sedvivil exvirluteDei
    (II
    Cor.
    xtii, 4). EjusdemApostoli
    verbasunt : El
    quiajam
    non
    moriiur,
    el mors ei ullra non dontinabitur
    (Rom.
    vi,
    9).
    Hacc
    ergo
    bcne noiasunl fidci vestrae. Sinnil
    ct hoc
    conscquensesl,
    ul noverimusomnia
    miracula,
    qu.ecorporaliler fecil,
    valere ad admoniiionemno-
    stram,
    ut
    percipiamus
    ab eo
    quod
    non est transilu-
    rum
    , neque
    finemhabiluium. Oculosreddidil
    coecis,
    quos
    ernl
    utique
    mors
    aliquando
    ciausura: resuscita-
    vit Lazarum
    ,
    iterum moriturum. Et
    qusecumque
    ad
    saluiem
    corporumfecit, non
    ad hoc
    fecil,
    ut
    sempi-
    terna esscnt : cumlamen dalurus sit ctiam
    ipsi
    cor-
    pori
    inline
    sempifernam
    salulem. Sed
    quia
    illa
    quae
    iidii
    videbautur,
    non
    crcdebantur; perisla lemporalia
    qu;c
    viriebaniur aedificabal fidemad illa
    quae
    non
    vtdebanlur.
    CAPUT II.

    2. Ecclesim
    posieafides
    sinemira-
    culislaudabjlior
    Cicalrices
    corporis
    sui cur servavit.
    Nemo
    iiaque,
    fralres, dical,
    non facere ista modo
    Doniiniun
    nostrumJ esumCliristum
    ,
    et
    propter
    boc
    praeseiiiibiis
    Ecclesiae
    temporibus priora praiponere.
    Quodamquippe
    loco idem Domintts
    videnlibus,
    et
    ideocrcdentibus, prxponit
    eos
    qui
    nonvidenl et cre-
    dunt.
    Namque usque
    eo illo
    teropore discipulorum
    ejus
    nulabal infirniitas,
    ul
    quem
    videbanl
    jam
    resur-
    rcxisse,
    etiamconirectandum
    putareni,
    ut crederent.
    1
    Sicnonnullicodiees.Aliiverocum
    edilis,
    permitlit
    cito
    moriturum,
    etsivixeril
    (vel,viderit)
    nt
    uliquanloplures
    dies
    vivat,
    cumdecesserit successurus.
    '
    Kmendatus adeosderiicodicessermonis
    82,
    etad
    quiu-
    tumcl.
    (a) Alias,
    deVerbisDomini18.
    (b)
    inPossidii
    indiculo,cap.
    8
    insciibitur,
    de duobus
    caecis.
    Ejusdem
    sermonis
    excerpta
    retulil Florusadu
    cor.
    vi,
    etad
    Ephes.
    v.
    Nonsufficiebat
    oeulis, quodviderent,
    nisi et manus
    admoverenlur
    membris,
    et
    cicatricesrecentiumvul-
    nerum
    tangerenlur
    : ut ille
    qui
    dubitabat
    discipulus,
    repenle
    taclis et
    cognilis
    cicalricibus
    exclamaret,
    Dominusmeusel Deusmeus! Cicatrices
    oslendebatit
    eum, qui
    omniavulncraiii aliissanaveral.
    Numquid
    non
    poterat
    Dominussinecicatricibus
    resurgere?
    Sed
    incorde
    discipulorum
    vulnera
    noveral,
    propter qurc
    sanandacicatricesin
    corpore
    suoservaveral. Et
    quid
    Dominusilli
    jnm
    confilenli ac
    dicenli,
    Dominusmeus
    el Deusmeus?
    Quiavidisli
    me, inquit,
    credidisli: beati
    quinonvident,el
    credunl
    (J oan.
    xx,25-29).Quosdixit,
    fratres nisi nos?Non
    quia
    solos
    nos, sedel
    post
    nos'.
    Post
    parvum
    cnim
    tempus, posteaquam
    ab oculis
    mortalibus recessit ut firmaretur lides in
    cordibus,
    quicumquecrediderunt,
    nonvidentes
    crediderunt,
    et
    magnum
    meritumhabuit fideseorum: cui fidei com-
    parandae,
    cor tanlumadmoveiiinl
    pium,
    nonel
    pal-
    panlem
    manum.
    CAPUT III.

    3. Miracula nunc
    majora
    Cltristus
    operalur.
    Haec
    ergo
    fecit
    Dominus,
    ul
    invilaret ad
    fidem. Haecfides nunc fervetin
    Ecclesia,
    lolo orbe
    diffusa. Et nune
    majores
    sanitates
    operalur, propier
    quas
    nonest
    dedignatns
    lunc exhibereillas minores.
    Sicut
    enimanimusmelior est
    corpore;
    sjc ct melior
    salus
    animi, quam
    salus
    corporis.
    Modocnro caeca
    non
    aperit
    oculos miraculo
    Domini;
    et cor ciecum
    aperit
    oculos sernioni Domini. Modonon
    rcsurgit
    mortale
    cadavcr; rcsurgil aninia, quae
    moiiua
    jnccbnl
    hi vivo cadavcre. J lorio aures
    corporis
    snrd.e non
    aperiuntur
    : sed
    quam
    mulli liabenl aures clausas
    cordis, qtiae
    tanien verbo Dei
    penelranle
    palesctmt,
    ut credant
    ipii
    noit
    creriebant,
    ct bene vivnnl
    qui
    male
    vivebanl,
    et obcdiant
    qui
    non obediebnni?ct
    dicimus,
    Ille
    credidii;
    ac
    miramur,
    cumauriimusde
    his
    quosaiiqiiando
    riurosnoveramtis. Cur
    ergo
    nunc
    miraris
    credcuicm,
    imiocciilein
    ,
    Deo servieutem
    ;
    nisi
    qiiia conspicis videnicm, quem
    noveras cae-
    cum;
    conspicis vivcnlem, quemnoverasmorluum;
    conspicis
    audientcm
    , (piein
    noveras surdum? Nam
    videtealiler
    mortuos,
    rie
    quibus
    morluisdicebat Do-
    iiiinuscuidamidco
    lardanii,
    ne Dominuni
    sequeretur,
    qtiiasepeliiepatrein
    volebat :
    Sine,
    inquil,
    mortuos
    sepclire
    nwriuossuos
    (
    Matlh. vm
    , 22).
    Cerlemorltii
    sepullores
    nonsuul
    corpnre
    mortui :
    quia
    st hoc es-
    scnl,
    moiiua
    corpora sepelire
    non
    possent.
    Tnmen
    mortuos eosvocat :
    ubi,
    nisi intus inanima? Sicut
    enimetiain visibililcr
    plerumqiic
    indoino
    intcgra
    el
    salva domiiitis
    ejusdcm
    domus mortuus
    jacel;
    sic
    in
    corpore integro
    multi habenl inlus aninrammor-
    luam: et hos sicexcitnt
    Aposlolus, Surge, qui
    dor-
    mis
    ,
    el
    cxsurge
    antortuts
    ,
    el illmiiiiiabilte Clirislus
    (Ephes.
    v,
    14). Ipseilliiiiiinatexca'cnlum, quicxcilal
    moiiiiiim.
    Ejus
    enim vccc
    per Apostoluiu
    clainatur
    ari
    moitutmi, Surge, qui
    dormis.CDDCUS luceilluniina-
    bilur,
    ciiivi surrexeril. Surdos aulcm
    qtiam
    mullos
    anteoculos suos Domiuus
    intuebnttir,
    cumriicerel:
    1
    HicunusMS.
    addit, qui
    ermt. Et
    proximopost
    loco.
    abest
    vox,1'tdes,
    aMSS.
    541
    SERMOLXXXVIIL
    Qui
    liabelaures
    cntdicndi,qtiditil (Matth.
    xi, 15). Quis
    enim anle iliumsine
    corporis
    auribus
    slabal?Quas
    "
    ergo
    alias aures nisi inlerioris hominis
    requirebat?
    CAPUTIV,

    4. Oculus
    tneitlis, quo
    Deus vi-
    deaiur,
    mttndatur
    per ftdem.
    Ilem
    quales
    oculos
    quae-
    rebat,
    cuin
    ioqu.erefur utique
    videnlibus,
    sed vi-
    dentibiis
    per
    oculoscarnis?
    Nam
    cumei dicerel Phi-
    ,'ippus,Domine,
    oslendenobis
    Palrem,
    et
    snfficil
    nobis:
    benc
    quidem
    hoe
    intelligebat,
    ut demonstratus
    Pater
    possetsufficere;
    sedcui nonsufficicbat
    oequalis
    Pa-
    tri, quoniodo
    sufficeret Pater?
    Quare
    autetn non
    sufficicbal?
    Quia
    nonvidebalur.
    Quare
    nonvidebatur?
    Qiiia
    nonduni crat sanus
    oculus,
    unde
    posset
    videri.
    Hoccnim
    quod
    incarneDomini videbatur his ocu-
    lis,
    nonsoli
    discipuli videruntqui Iionoraverunt,
    scd
    ct J udai
    qui
    crucifixerunt.
    Qui crgo
    alitcr sc videri
    volcbnt,
    aliosoculos
    requirebal.
    Et ideo
    sicrespondit
    dieenti,
    Ostendenobis
    Palrent,
    et
    sufficit
    nobis: Tanlo
    tesnpore
    vobiscum
    sum,
    el nonme
    cognovisiis
    ?
    Pliilippe,
    quiine
    vidit,
    viditet Patrem. Et ul inleriinfideioculos
    sanarel, prius
    admonelur sccundum
    fidcm,
    ut
    possil
    ad
    speciempervenire.
    Et ne sic
    putarct Philippus
    cogilandum
    Deum
    , quomodo
    videbat in
    corpore
    Do-
    minumJ esiim
    Clirislum,
    stalim
    subjecit:
    Noncredis
    quiaego
    in
    Patre,
    cl Pater inmeesl
    (J oan.
    xiv,
    8-10)?
    J amdudum
    dixeral, Qui
    me
    vidil,
    viditetPuirem.Sed
    uondumhabebat
    Philippussanumocultiiii,unde
    vide-
    ret Palrem:
    atque
    ideOnec undevideret
    ipsum
    Fi-
    liiimPatri
    coa?qualem. Ilaqtie
    aciemmcntisadhuc
    sauciam,
    ettantamlucem
    aspicere
    non
    valentem,
    sa-
    nandam
    afque
    firmandamfidei medicamentisfomen-
    tisquesuscepit,
    et
    ail,
    Noncredis
    quia cgo
    in
    Pulre,
    clPaler in meesl?
    Qui ergo
    nondum
    potest
    videre
    quori
    (lemonstraturusesl
    Dominus,
    non
    quaeratprius
    viriere
    qiiotl
    credal: sed
    prius
    crcdat,
    ut
    possit
    ocu-
    lussannri
    quo
    videat. Sola enimformaservi exhibe-
    bniur servilibus oculis:
    quia
    ille
    qui
    non
    rapinam
    arbiiralus est esse
    aequalisDeo,
    si ab eis
    quos
    sanaii
    voluit
    jam
    videri
    posset ocqualisDeo,
    rton
    opus
    habe-
    rct
    Siiiietipsuni exinanire,
    et formamscrvi
    accipere
    (Philipp.
    n, 6, 7).Sedquia
    nonerat unde videretur
    Deus,
    ct eral tinde viderelur
    homo; qui
    Deus
    eral,
    fnclnsest
    homo,
    ut id
    qnodvidcbntur,
    sanaret illud
    undo non videbalur.
    Ipsc
    cnimalioloco ait: Beati
    mundo
    corde, quoninmipsi
    Dcum
    videbunl(Mallh.v,
    8).
    Poterat
    ulique Philippusrespondeie,
    el
    dicere,
    Domine,
    ecce te video: lalisueest
    Pater, quale
    est
    hoc
    quodvideo; quoniam
    dixisti, Qui mevidit,
    vidil
    ctPairem?
    Antequam
    boc
    responderet Philippus,
    vcl
    foiiasse
    antequamcogitaret,
    cumdixissci
    Dominus,
    Qui
    me
    vidil,
    viditel Putrem
    ;
    confinuo
    subjunxit,
    Stm(Tcrfis
    qniaego
    inPalre,
    el Pulerin mecsl?Illo
    erini oeulonoudumvidere
    potcrnt, necPntrem,
    nec
    .vqualein
    Patri Filitim: sed nt sanarelur oculus ari
    videiidum,inungendiis
    eratad credendum.Ideoante-
    quani videasquod
    viderenon
    poles,
    crcrie
    quod
    non-
    dmnviries. Ambula
    per
    fidem,
    tit
    pervenias
    ari
    spe-
    ciem.
    Species
    non lactifieahiliu
    palria, quem
    fides
    non consolatur in via. Sie cuim dicit
    Aposlolus:
    Quamdiu
    sumusin
    corpore, percgrhmmur
    a Domino.
    Sfatimque
    subneciit
    quare
    adbuc
    peregrinamur,
    quamvisjam
    crediderimus: Per
    fidem,inquil,
    ambu-
    lamtis,
    non
    per speciem(II
    Cor.
    v, 6, 7).
    CAPUTY. 5.
    Opera
    noslranunctotaest sanare
    oculumcordis.Tota
    igiiur operaiiostra,lfalres,inhac
    vita
    esl,
    sanareoculum
    cordis,
    undevideatur Deus.
    Adhocsacrosancla
    mysteriacclebrantur;
    adhocser-
    nioDei
    praedicatur;
    ad hoc exhortaliones Ecclesi*
    morales,
    id
    est, pertinentes
    ad
    corrigendosmorcs,
    ad
    emendandascarnales
    concupiscentias,
    ad renunlian-
    dumnoii voce
    tantum, sedmulafavita huic
    sooculo;

    ad hoc
    agunt quidqtiidagunt
    divinac
    sanciseque
    Litte-
    roc,
    ut
    purgetttr
    illud interius ab ca re
    quae
    nosim-
    pedit
    ab
    aspeclu
    Dei. Sicut enimoculus factus ad
    hanc lucem
    temporalemvidendam,
    et
    quamvis
    cce-
    lestem,
    lameii
    corpoream atque conspicuatn,
    non
    solum
    hominibtis,
    sed etiam vilissimis animanti-
    bus
    (nd
    liocenimfactus
    est,
    ul hanclucem
    videal);
    lamcnsi
    aliquid iujeclumfueiit,
    vcl
    irruerit,
    unde
    turbetur,
    sccluditur abhac
    ltice;
    et
    quamvis
    eumsua
    procscntincirciiiiifimdal,
    ille inmense
    avertil, atque
    absensest : nonsolumautemabsensfil
    perturbalione
    suaa luce
    praesenli;
    sed cliam
    pcenalis
    illi est
    lux,
    ad
    ijuam
    videndam factuscst: sicet oculuscordis
    perturbatusatque
    sauciatusaverlit se a luce
    juslitioe,
    necaudeteam
    conlemplari,
    nccvalct.
    CAPUT VI.

    (3. Sludium'de mundandocordis
    oculo.
    Quiri
    lurbat ocultimcordis?
    Cupiditas,
    ava-
    rilia, iniquitas, concupisccntia
    saecularis
    lurbal,
    claudit,
    excaecatocitlumcordis. Et lamen
    quoinodo
    quacritur niedicus,
    ciimocultiscarnis turbatus
    est,
    quomodo
    nondifferlurnl
    aperiatur alqnepurgelur,
    ut
    sanetur undelux islavidealur?
    Currilur,
    ncmo re-
    quiescit,
    nemo
    differt,
    si vel
    stipula
    in oculiimca-
    dat. Solem
    cerle, quem
    sanis oculisviderevolumus
    ,
    Deusfccit. Multo esl
    iitique
    lticidior illc
    qui
    fecit :
    nec
    Imjusgeneris
    lux
    est, quaepertineat
    ad octilum
    mentis. Luxillacst wlcrna
    sipicnlia.
    Fccil aiilemte
    Deus,
    o
    homo,
    ad
    imaginem
    suam. Daretnetibi un-
    devideressolcm
    qiiomfecii,
    et nonlibi daret undcvi-
    deresetim
    qui
    te
    fecit,
    cuiii tead
    imaginem
    suamfe-
    cerit? Dcditet hoc :
    uliumque
    dedil tibi. Sedmul-
    lum hos oculos cxteriorcs
    diligis,
    miilltim illuni
    intcriorem
    negligis
    : dclriliim
    porlas alquc
    saucia-
    tum. Pcenatibi
    esl,
    si sevoluerit osiendercfabrica-
    lor tuus:
    jiocna
    esl octilo tuo
    , antcquam
    curetiir at-
    que
    sanetur. Nnmcl in
    paradisopcceavit
    Arinin
    ,
    ct
    abscondil sc a facicDei. Cumhnberel
    ergo
    cor sn-
    num
    pura:
    conscienti, gaudebal
    nri
    procscutiam
    Dei :
    .postquampeccato
    oculus illc saticintus
    est,
    coepit
    lucem formidare divinam
    , refugit
    in trnefr.is
    atque
    indcnsa
    lignorum,
    veriiaiem
    fugiens,
    iimbras
    ajipelens.
    CAPITA VII et VIII.7.
    J Egroli
    ad
    pocultim
    su-
    mendum
    exemplo
    Utrisli iiivilamnr.
    Eivo,
    fiaties
    mei, quoniam
    et nos indenati
    suniu;,
    et sicul riicil
    Aposlolus,
    In Adumomnesmoriiiniur
    (1
    Cor.
    xv,
    22):
    oinncs enini nos duo homines
    aliquando
    fuimus si
    543
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    nohiimus
    obtempcrarc
    medico,
    ut non
    .icgrolaremus;
    ) oblemperemus,
    ut ab
    cegriludine
    libcrcmur.
    Dedit
    nobis
    proecepta
    medicus,
    sanis : dedit
    praecepla
    me-
    dicus
    ,
    nemedico
    indigeremus.
    Non
    opus
    est, inquit,
    srmis
    medicus,
    sed
    mgrotantibus(Matih.
    ix
    , 12).
    Sani
    proecepia
    coiilenipsimus,elexperimenio
    sensimusin
    quanlamperniciem
    nostram
    prooceplum
    illud
    (a)
    con-
    lcmpserinius. yEgrolarejam ccepimus,
    laboramus,
    in lecto infirmitaiis sumus : sed non
    dcsperemus.
    Quia
    enimad medicumvcnirenon
    poleramus, ipse
    ad nosvenire
    dignalus
    est. Non
    coutempsil
    saucium
    contcmptiis
    a sano. Nondcslitit darealia
    proecepta
    languenii, qui prima
    cuslodirc
    noluit,
    ne
    langucret:
    lanquani dicerel,
    Certe
    experimcnto
    sensisti verum
    me
    dixisse, quando dixi,
    Noli
    langere
    hoc. Sanare
    ergo tandcm,
    et revivisce. Eece
    porto
    infirmiiatem
    luam : bibe amarumcnlicem. Tu enimtibi fecisti
    proccepta
    illa
    mca, qu;e
    sanodatasuul lamdulcia
    ,
    lain laboriosa.
    Coniempiasunt, ccepisti
    laborare:
    sanari non
    potes,
    nisi amarumcalicem
    biberis,
    ca-
    licemtentationum
    , quibus
    abundal haec
    vila,
    cali-
    cem
    tribiilatiouiim, angustiarum, passionum.
    Bibe
    ,
    inquit, bibe,
    ut vivas. Et ne
    rcspoiiderel
    ei
    langui-
    dtis,
    Non
    possum,
    non
    fero,
    nonbibo:
    prior
    bibit
    medicus
    santis,
    ul bibere non dubilarel
    aegrotus.
    Quid
    enimamarumesl inlali
    poculo, quod
    ille non
    biberit? Si coiituniclia:
    prior
    audivit cumdoemoncs
    cxpelleref,
    Dwmoniumlinbet
    (Lnc.
    vu
    ,
    55),
    et
    quod
    inReelxebiib
    ejicit
    dminonia
    (Id. xi,
    15).
    Undeut
    ip-
    seconsolnrelur
    tegros, ait,
    Si
    palrenifamilias
    Deel-
    zcbub
    vocaverunl, quanlo magis
    domeslicos
    ejus
    (Mallh.
    x,
    25)
    ?Si dolores amari sunt :
    ligalus
    ct
    flagellaliis
    ct crucifixusest. Si mors amara esl :
    etinmnioiiiiusesl. Si
    genus
    tnorlis exhorrescil in-
    firmilas: nihil illo
    lempore
    fuil
    ignominiosiusquam
    mors crucis. Non enim fruslra commendans
    ejus
    obedientiam
    Apostolusaddidit,
    dicens: Factus obe-
    diens
    usqite
    ad moriem
    ,
    morlemautemcrucis
    (Philipp.
    n,8).
    CAPUT IX.

    8. Crucemsuamcur hic honoravit


    Chrisius. Seri
    quiaipse
    lionoraiuruserat lidelessuos
    in fine
    bujus saeculi, prius
    honoiavit crucem in
    boc
    saeculo;
    ut tcrrarum
    principcs
    credenles in
    eum
    prohiberent aliquem
    nocenlium
    crucifigi
    : ct
    quod
    cum
    magna
    insultatioiie
    pcrseculorcs
    J udai
    Doinino
    procurarunt, magna
    (iduciaservi
    ejns,
    etiam
    rcgcs
    in froiite nunc
    porlanl.
    Nnn lautum
    apparet
    niodo
    qualem
    moiiem
    pro
    nobis Dominussuhire di-
    gnalus
    est : sicul ail
    Apostolus,
    Factus
    pro
    nobisma-
    Icdictttm
    (Galat,
    in
    ,
    13).
    Et cum ei
    pendenli
    J udneo-
    rumcaceilas
    insultaret, possel uliqiic
    descendcrede
    cruee, qui
    si
    nollcl, non cssct in cruce: sed am-
    plius
    crntde
    scpulcroresurgere, quam
    decrucede-
    scendere. IIa:c
    crgo
    Dominusfnciens
    divina,
    palicns
    humana,
    admoncl nos
    corpornlibus
    iuiraenlisct
    pa-
    liculia
    corporali,
    ut
    credamus,
    et saiiemur atl con-
    sjiicienda
    illainvisibilia
    qua:
    carnisoculusnescit.Hoo
    ergongens
    curavitca:cos
    istos, dequibus
    nuiicEvan-
    (a)fortc, prmcepta
    illius<
    gclium
    recitatumest. Et incurandovidete
    quid
    ad-
    inonucril
    oegrotum
    inieriorem.
    CAPIIT X.

    9. Duorumcwcorumcuratio
    quid
    significat.
    J esum transire
    quid.
    Attendite
    ipsius
    fa-
    cti exiiumet ordinemrerum. Sedentes illi in via
    duo
    caeci,
    transeunle Domino
    exclamabant,
    ut eo-
    rum misereretur. A lurba
    vero, quae
    cum
    Dqmiuo
    ernt,
    compescebanlur
    neclamarent.
    Neque
    hocsine
    mysterio
    dereliclum
    putelis.
    llli aulem
    compescen-
    temselurbam
    perseverantissimo
    clamore
    vincebant,
    ul
    perveniret
    voxeorumadaures Domini:
    quasi
    non
    jam
    ille
    cogitalapraevenerit'.
    Clamaverunt
    ergo
    diio
    caeci,
    ut audirentura
    Domino,
    et alurbis
    comprimi
    nequiverunt.
    Transibat
    Dominus,
    et illi clamabant.
    Sletit
    Dominus,
    et sanali sunt. Namsteiil
    Dominus,
    J esus,
    etvocavil
    eos,
    etait:
    Quid
    vultisvobis
    faciam
    ?
    At ilti dixerunl : Ul
    aperianlur
    oculi nostri. Pro fide
    ipsorum
    fecil
    Dominus, instauravitoculoseorum. Si
    inlelleximus
    jam
    interiorem
    aegroium,
    interiorem
    surdum
    ,
    interiorem
    morluum;
    ibi
    quaeramus
    et inte-
    rioremcoccum.Clausi sunt oculi cordis : transit J e-
    sus,
    ul clamemus.
    Quidest,
    transit J esus?
    Agit
    lemporalia
    J esus.
    Quid est,
    transit J esus?
    Agit
    transitoriaJ esus. Altendileet videte
    quanlaejusges-
    la transierint. Natus est de
    virgine
    Maria:
    numquid
    semper
    nascilur?Infans lactatuscsl :
    numquid
    sem-
    per sugil?
    Per aeiatescucurril
    usque
    ad
    juventulem
    :
    numquidsempcr corporaliter
    crescit? Infaniioe
    pue-
    riiia, pueritiac adolescentia,
    adoleseentioc
    juventus
    transeuuti
    ccdentique
    successila.
    Ipsa
    eliam
    quae
    fe-
    cit
    miracula,
    transierunt :
    legunlur
    et credunlur.
    Quia
    enimtalia
    scripta
    sunt
    utlegi possint,
    transibant
    cumfierent. Posfremoneinmultis
    moremur,
    cruci-
    fixuscst:
    numquid semperpendet
    incruce?
    Sepul-
    lus
    est, resurrexit,
    ascendil in coelum:
    jam
    non
    moritur,
    et morsilli ultra nondoniinabitur: etdivi-
    nitas
    ejussemper mancl,
    et immorlaliias
    jam
    corpo-
    ris
    cjusnunqtiani
    deficiet. Sedtamenillaomnia
    quae
    temporaliter
    ab eo
    gesta
    sunt, transierunt;
    el
    legen-
    da
    scripla sunl,
    el credenda
    pradicanlur.
    In illis
    crgo
    omnibustransiit J esus.
    CAPUTXI.

    10. Cmciduo
    ,
    dtio
    populi. Angutaris
    lapis
    Christus.
    Quid
    duo coeci
    juxla
    viam
    sunl,
    nisi duo
    populi,
    ad
    qtios
    sananriosvenitJ esus? Os-
    fendamus hos duos
    populos
    in
    Scripturis
    sanclis.
    Est in
    Evangelio scriplum,
    Habeoalias
    oves, quw
    nonsunldehoc
    ovili;
    el iltas
    oporlel
    me
    adducere,
    ut
    sil nnus
    grex
    el unus
    pastor(J oan. x, 16). Qui
    sunt
    ergo
    duo
    populi?
    Unus
    J udaeorum,
    et alius Gen-
    lium. J Voii
    sKiiniiMsns, ail,
    nisiad oves
    quwperierunt
    domiisIsracl.
    Quibus
    hoc dixit?
    Discipulis
    :
    quando
    illaChanariaea
    clamabat, quac
    seessecanemconfes-
    sa
    est,
    ut micasde mensa domiiiorummereretur.
    El
    quia meruil, jam
    duo dcmonslraii sunt ad
    quos
    vcnerat: J tidaicusscilicet
    populus,
    de
    quoait,
    Non
    summissusnisi adoves
    qumperierunl
    domusIsrael :
    et Gcntium
    popnlus, cnjus lypuinproctendebat
    hoec
    1
    sicMss.Editi
    vero,cogitulacogiwsceret.
    5
    Editi,credentiqtte
    sticcessil.
    Casligantur
    hicexMss.
    S4S
    '"
    SERMOLXXXVlli. S46
    mulier, quamprimorespuerat,
    dicens,
    Nonest bo-
    num
    panemfiliorum
    milterecanibus: et cui
    dicenli,
    Iia, Domine,
    namet caneseduntde micis
    quwcadunl
    demensa
    dominorum
    suorum; responderal;
    0
    mulier,
    magna
    esl
    fideslua, fiat
    libi siculvis
    (Malth.
    xv,
    22-
    28).
    Inde enimerat et ille
    Centurio,
    de
    quo
    dicit
    idemDominus
    : Amendico
    vobis,
    non invenilantam
    fidem
    in Israel.
    Qtiia
    illedixerat : Nonsum
    dignus
    ut
    inlressublectum
    meum;
    sedtanlumdic
    verbo,
    el sa-
    nabitur
    puer
    meus
    (Id.
    vm, 10, 8).Ila ergo
    Dominus
    ante
    passionem
    et clarificationemsuamduos
    jampo-
    pulos
    designabat:
    unum,
    ad
    quem
    venerat
    propter
    promissa
    Patrum; etalterum, quempropter
    miscri-
    cordiamnon
    repellebat:
    ut
    implerelur quodpromis-
    sumerat
    Abrahae,
    Inseminetuo benedicenturomnes
    gentes
    (Gen.xxu, 18). Propterea
    ct
    Apostolus jam
    posl
    resurrectioiiem
    Domini et ascensionem,
    ubi
    conlempius
    estaJ udoeis, perrcxilad
    Gentes. Nec
    tamen Ecclesiis
    quae
    deJ ndneis
    crediderant,
    tacuit:
    Eram, inquit, ignotusfacie
    Ecclesiis
    J udmw, qum
    sunUinChristo.Tantumaulemaudiebanl
    quiaqui
    ali-
    quando
    nos
    persequebatur,
    nunc
    evangelizatfidemquam
    atiquando
    vaslabal: el in
    me, inquit, magnificabanl
    Deum
    (Galat.
    i,
    22
    24).
    Sic el
    angularis lapis
    dicitur
    Christus, qui
    fecit
    utraque
    unum
    (Ephes.
    n, 20, 14).
    Angulus
    cnini duos
    parietes copulat
    dediversove-
    nientes. Quid
    lam
    diversum, quam
    circumcisioet
    proepulium,
    habens unum
    parielem
    de
    J udoea,
    alte-
    rum
    parielem
    de Gentibus?Sed
    angulari lapide
    co-
    pulanttir, Lapidem
    enim
    quemreprobaveruntwdifican-
    les
    ,
    liic
    factus
    est in
    caput anguti (Psal.
    cxvn,
    22).
    Angulus
    in aedificionon
    est,
    nisi cum duo
    paiietes
    exdiverso venientes in unumconveniunt',
    el
    qua-
    dam
    uniiale
    junguntur.
    Isti
    ergo
    duo
    pnrieles
    se-
    cundum
    lypum,
    duocaeci erant clamauies adDomi-
    num.
    CAPUTXII.
    11. Transiens
    J esus
    inlerpellalur,
    et
    sanat. Atlendite nunc,
    dileclissimi. Dominustrans-
    ibat,ca:ci
    clamabant. Quid est,
    transibal? Transi-
    toria
    opera
    faciebat,
    sicut
    jam
    diximus. Secundum
    haectransitoria
    opera
    fidesnostra oedificatur.Credi-
    musenim
    inFilium
    Dei,
    non tanlum
    quia
    Verbum
    Dei est, per quem
    factasuntomnia
    : si enim
    semper
    iu formaDei maiiens
    aequalis
    Deo,
    non
    semelipsum
    exinanircf
    formamservi
    accipiens;
    nec
    sentirent caeci,
    ul
    possenl
    clamare.
    Sedcuin
    operaretur transiloria,
    idcsl,
    humiliaret
    se,
    faclusobediens
    usque
    admor-
    tem,
    morlem autem
    crucis,
    clamaverunt duo
    caeci,
    Miserere
    noslri, ftli
    David,
    Quia
    et hoc
    ipsumquod
    Dominuset creator David,
    eliamfiliusDavidessevo-
    luit,
    in
    lempore
    hoc
    egit,
    transienshoc fecit.
    CAPUTXIII.

    12. Clamaread
    Christum, quid.
    Qnid
    est
    aulem,
    <iamare ad
    Chrislum, fratres,
    nisi
    gralioe
    Christi
    congruere
    bonis
    operibus
    ?Hoc dico
    ,
    fratres,
    ne forlesimus
    strepenies vocibtis,
    et muli
    moribus.
    Quis
    est
    qui
    clamatad
    Christum,
    ut
    pella-
    tur inierior caecitastranseunle
    Christo, idest, dispen-
    sanle nobis
    temporaliasacramenta, quibus
    admonea-
    Mss.,
    inillumcoiiveniuiil.
    mur ad oeterna
    capienda? Quis
    est
    qui
    clamat ad
    Christum?
    Qui
    contemnit
    mundum,
    ciamat adChri-
    stum.
    Qui spernit
    sneculi
    voluptales,
    clamat ad Chri-
    stum.
    Qui
    dicit non
    lingua,
    sed
    vita,
    Mihi mundtis
    crucifixttsest,
    et
    ego
    mundo
    (Galat. vi,
    14);
    clam.it
    ad Chrislum.
    Quid
    dispergit,
    et dat
    pauperibiis,
    ul
    justitiaejus
    maneatinsoeculumsoeculi
    (Psal. cxi,
    9);
    clamat adChristum.
    Qui
    enim
    audit,
    el non surdus
    audit,
    Resvestras
    vendile,
    et date
    pauperibus; facile
    vobissacculosnon
    velerasceitles,
    thesaurumnon
    deficien-
    lemincmlo
    (Luc. xn,
    55): tanquamvestigiorum
    soni-
    tumChrisfi Iranseuntisaudicns clamctadhocc
    caecus,
    id
    est,
    facial ista. Vox
    ejus
    inlactissit.
    Incipial
    mun-
    dum
    contemnere, inopi
    sua
    dislribucre,
    pro
    nihilo
    habere
    quae
    liomines
    amant;
    coiitemnat
    injurias,
    HOQ
    appetat vindicari, paret
    maxillam
    percmicnli,
    oret
    pro
    inimicis
    ;
    si
    quis
    ei abslulerit
    sua,
    nou
    repelat;
    si
    quid
    alicui
    absfulerit,
    reddat
    quadruplum.
    CAPUT. XIV.

    15. Turba
    proliibens
    clamare.
    Cumistafacere
    cceperit,
    omnessui
    cognali, affines,
    amici commovenlur.
    Qui diligunt
    saeculum
    ,
    contra-
    dieunt.
    Quid
    insanis?Nimius es:
    numquid
    alii non
    sunt christiani? Ista stulfitia
    est,
    isla dementiaesl.
    Et caeteratalialurba
    clamal,
    necaeciclamenl. Turba
    claniantes
    corripiebat:
    sedcoruinclainorcsnon viu-
    cebat.
    Inlelliganl quldfaciant, qui
    volunl sanari. Et
    nuncJ esus transit:
    qui juxta
    viam
    sunt,
    clament. Hi
    sunt cnim
    qui
    labiis
    honoranl,
    cor autemeorum
    Ionge
    cst a Deo
    (Isai.
    xxix, 13). Ipsi
    sunl
    juxlaviam, qui-
    bus
    proecipit
    Doininusobtriliscoide. Namcum reci-
    tantur ea
    quae
    fecit
    Doniinustianseuntia, sempernobis
    exhibetur transiens J esus.
    Quia
    usque
    infineins;ecuii
    nondcsunt caecisedentesad viain.
    Opusergo est.ut
    clament illi
    juxla
    viamsedentcs. Turba
    qua:
    CiimDo-
    mino
    erat, compescebat
    clainorem
    qiiaerenliuin
    sani-
    tatem.
    Fratres,
    videtis
    quid
    dicam? Nescioenim
    quo-
    mododicam: sed
    plus
    nescio
    quomodo
    taceam. Hoc
    dico,
    et
    aperle
    dico. TimeoenimJ esum
    transeuntem
    el manentem: el ideo tacere non
    possum.
    Bonos
    Chrislianos,
    vere
    sludiosos,
    volenlesfacere
    praecepta
    Dei,
    quae
    in
    Evangelioscriptasunt,
    Clirisiiani mali et
    tepidi prohibent.
    Turba
    ipsaquoe
    cum Dominb
    est,
    prohibetclamanles;
    id
    est, prohibet
    bene
    operantes,
    ne
    perseverando
    sanentur. Clamenl
    illi,
    nondeficiant,
    ncque
    ducantur
    quasi
    auctorilate
    lurbarum;
    nec eos
    qui priorcs
    christiani facti
    sunt,
    male
    vivenles,
    et
    bonis
    operibus
    invidentes imitentur. Non dicant:
    Quomodo
    isli vivunt tam
    mulli,
    sic vivamus.
    Quare
    non
    potiusquomodo
    dicil
    Evangelium
    ?
    Quare
    vis vi-
    veresccundum
    increpalionem
    lurba:
    prohibenlis,
    ct
    non secundum
    vestigia
    Domini transeuntis?
    Insulta-
    bunt, vituperabunt,
    revocabunt : tuclama
    quousque
    pervcnias
    adaures J esu. Nam
    qui perseveraverint
    in
    faciendotalia
    qualiapraecepilChrislus,
    et non aiien-
    derint turbas
    prohibenles,nequemagnipenderinlquod
    Chrislumvidentur
    sequi,
    id
    est, quod
    christiani
    ap-
    pellantur;
    sed
    plus
    amaverint lucem
    quam
    Christus
    cst reddilurus , quam
    timuerint
    slrepitumprohiben-
    tiitm; nullo modo
    scparabuntur,
    et slabit
    J esus,
    et
    47
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    .548
    sariabifeos.
    CAPUT XY.-14.
    Qttomodo
    octtli sanuiitur. Slare
    J esum
    qnid,
    Quomodo
    enim sananlur oculi noslri ?
    Quoniodoper
    fidemscnltmus Cliristuin iraiiseiintctn
    temporali dispensalione;
    sic
    iiuclligamus
    Christum
    slantein incommutabili aoteriiitatc. lbi enim sanatur
    oculus, quandOintclligitur
    Chrisli divinilas.
    Percipiat
    hoc Charilas vestra : atlendUe
    quod
    dicam
    grande
    sacramentuin. Omnia
    lemporaliter gesla
    a Domino
    nostio J esu Clifislo
    ,
    fideni nobis inserunt. Crediinus
    iri Filiuiri
    Dei,
    nonsoluminVerbum
    per
    quod
    facla
    sunt
    omiiin;
    sedin
    ipsiun
    Verbumfactum
    carneni,
    ut habitarel in
    nobis,
    natum de
    virgine Maria,
    et
    coetera
    quoe
    fides
    habet, quae
    nobis exhibita
    sunt,
    ut
    Chrislus
    transiret,
    el ut caeci
    vestigia
    transeuntis
    audientes,
    clamarenl
    operibus,
    vita
    professionem
    fidei comiiienioraiites. J am ut clamantes sanentur,
    stal J esus. Etenim
    jam
    stanlemvidel J csum
    , qui
    di-
    cit: El si noveramusChrislumsecundumcarnem
    ,
    sed
    jam
    nunc nonnovimus
    (E
    Cor.
    v,
    16).
    Christi enini
    divinilatem
    videbal, quanttim
    in hac vita
    potesl.
    Est
    divinitas
    Chrisli,
    cst huinanitas Chrisli. Divinilas
    stai,
    humanitas translt.
    Quid est,
    Divinitas stat ?
    Non
    mutalur,
    non
    convellitur,
    nonrecedit. Nonenini
    sicadnos
    venit,
    ut a Palrediscederel: necitaascen-
    dit,
    ul locomoveretur.
    Assumpta
    carne
    ',
    locummu-
    tavit: Deusautemassumens
    carnem, quia
    inloconon
    esl,
    necmutat locum.
    Tangamur
    stanle
    Chrisio,
    sa-
    ncnlur oculi nbstri. Sed
    quorum
    oculi? Claniaiilium
    scilicet,
    cuin transil: id
    est,
    bene
    operantiumper
    cani fidem,
    quaedispensala
    est
    lemporaliler
    aderti-
    diendosnos
    parvulos.
    15. Sanatis autem
    oculis, quid pretiosius
    habere
    polerimus,
    fratres? Lumenhoc
    qui
    vident
    quod
    factum
    est, quodfulget
    de
    ccelo,
    vel
    quod
    exhibelur de lu-
    ccrria.gaudent.
    Etquomodo
    miseri
    videntur, qui
    hoc
    viderenon
    possunl? Ego
    aulcm
    quare loquor, quarc
    isla
    dico,
    nisi ut hoiier omnes vos ad
    clamandum,
    cumtransit J esus? LucemcommendoSanciitati vestrae
    aihandam, quam
    forte nonvidelis.
    Credilc,
    dimi non-
    dum
    videlis;
    et clamate,
    ul videalis.
    Quanla
    pulalur
    infelicitas
    hominum, qui
    lucemistam
    corporalem
    non
    vident? Excaecatusesl
    aliquis
    : continuo
    dicitur,
    Ira-
    tumDeum
    liabuit, aliquid
    mali commisit. Hocuxor
    Tobiaedicebatvirb. Clamabat illc
    propier haedurn,
    ne
    de furlo esset;
    nolebat sonumfurti audirein domo
    suii : illa defendens factum
    suum, opprobrio percu-
    liebat maritum: ct cumille
    dicerct, Reddile,
    si dc
    ftnio
    esl;
    illa
    respondebal
    insultans,
    Ubi surit
    jusliliac
    tuae
    (Tob. n, 21, 22)
    ?
    Quam
    ca:ca
    erat, quac
    furtum
    defcndebat: et
    quam
    lucem
    videbat, qui
    furtumreddi
    imperabal!
    Illaeral forisinlucesolis: illeeral intus
    inluce
    justitiae.
    Quis
    edrumcrat inlucc meliore?
    CAPUTXVI.

    1C. Luxinteriorcumvisibili
    compa-
    ralur. Ad hanc lucem
    , fralres,
    aniandamhortamur
    Dilectioiieinveslram;
    ut clametis
    operibus,
    cumDo-
    miiiusiransii: sonct vox
    fidei;
    ut slans J esus,
    id
    esi,
    jncoinmutabiiis
    liianens Dei
    Sapientia,
    et
    majeslas
    1
    Paueiores
    Mss.,assiimpta
    curo.
    Verbi
    Dci, pcr quod
    factasunl
    omnia, aperiat
    oculos
    vcstros. IdemTobias mouens filium
    suum,
    ad hoc
    monebatut clamaret: id
    esl,
    ad bona
    opera
    mone-
    bat. Dicebatilli ut daret
    jjauperibus, praecijiiebatiu
    eieemosynas
    faceret
    indigenlibus,
    et docebai diceiis:
    Fiti, cieeinosynm
    nonsinuntireintenebras
    (Tob.iv, II).
    Consilitim
    jiercipiendoeatque
    oblinendaelucis caecus
    dabat.
    Eleemosynm,iuquit,
    nonsinuntireinlenebras.
    Si ci filius
    responderet miratus, Quidergo, pater,
    tu
    eleemosynas
    non
    fecisti,
    ut modocaecus
    loquaris
    ? tu
    nuncnonnein
    lenebris
    es, qui
    mihi
    dicis, Eleemosynw
    nonsinunl ireintenebras?Noveratillede
    qua
    lucedo-
    cerct
    Ulium,
    noverat ininleriore homine
    quod
    vide-
    bat. Filius
    patri porrigebat manum,
    ut ambularet
    per
    lerram
    ;
    et
    paler filio,
    ut habiiaret inccelo.
    17. Clamanduminter turbas ctamare
    prohibentes.
    Breviter,
    ut
    concludam, fratres,
    sermouem
    islum,
    ex
    eo
    quod
    nos
    plurimumtangit atqueangit,
    videleesse
    lurbas
    qucecorripiant
    caecosclamantes. Omnes
    quiin
    bac
    turba sanari
    vullis,
    non vos delerreant:
    quia
    multi sunt nomine
    christiani,
    et
    operibttsimpii;
    non
    vosdeterreant abonis
    operibus.
    Clamaleinter turbas
    compescentes,
    revocanlcs
    , iiisulfanles-,
    maleviven-
    tes. Nonenimsolisvocibus
    comprimunt
    bonosChri-
    stianos
    maii,
    sed et malis
    operibus;
    Nonvtilt bonus
    Christianusire
    spectarc.
    Hoc
    ipsumquod
    frenat con-
    cupiscenliamsuam,
    ne
    pergat
    ad theatrtim
    ;
    clamat
    post Chrislum,
    clamat ul sanetur. Alii
    concurrunt,
    sedforte
    Pagani,
    forle J uda-i. Imo vero tam
    pauei
    essenl in
    thealris,
    ut erubescendo
    diseederenl,
    si
    Christiani adtlicalra nonaccederenl. Currunt
    ergo
    et
    illi, portantessanettim
    nomenad
    pcenam
    suam. Clama
    ergo
    non
    eundo, premens
    incorde luo
    temporalem
    concupiscentiam;
    et tene tein clamorefoiii cl
    jier-
    severanti adaures
    Salvaioris,
    uf stet
    J esus,
    el curet
    v
    le. Inler
    ipsas
    inrbas
    clama,
    ne
    desperes
    deauribus
    Domini. Nonenimet illi cceciex illa
    parte
    clamave-
    runt,
    ubi lurba non
    erat,
    ut ex ea
    parte audircnlur,
    ubi non esset
    impedimeiilum prohilienlium.
    Inter
    ipsas
    lurbas clamaverunt: et lamenDominusaudivit.
    Sicel vos eliaminter
    peccaiores
    et
    luxurianles,
    inler
    amalores soecularium
    vanitatum,
    ibi
    clamate,
    ut sa-
    net vosDominus.
    Noliteper
    aliam
    parlem
    clamaread
    Dominum,
    nolitead hoereticos
    ire,
    et ibi clamareari
    Dominum.
    Attendile,
    fratres
    , quia
    in illalurba
    quae
    clamare
    prohibebat,
    ibi sariali sunt
    qui
    clamabant.
    CAPUT XVII.

    18. Perseverantiacontradictores
    vincunlur. Namet hoc altendat Sanclilas
    vestra,
    quid
    sit
    perseverare
    in clamando. Dicam
    quod
    mulli
    mecum
    cxperli
    sunt in nomine Christi : non cnim
    cessat Ecclesialales
    parere.
    Cuni
    quisijue
    Christianus
    coeperil
    bene vivere,
    fervere bonis
    operibus,
    mun-
    dumque
    contemnere;
    in
    ipsa
    novitale
    operum
    suorum
    patitur reprehensores
    et conlradictores
    frigidos
    Cbfi-
    stianos. Si autem
    persevcraverit,
    et eos
    superaverit
    perdurando,
    et nondefccerit a bdnis
    ojieribus;
    iidem
    ipsi jam obsequenlur, qui
    anle
    prohibebant.
    Tamdiii
    enim
    corripiunt
    ct
    perturbant
    et
    vetanl,.quamd'uisi))i
    ccdi
    posseprtesumtml.
    Si aiilemvicti fuerint
    perse-
    549
    SERMOLXXXVUI.
    50
    verantia
    proficientium,
    conveiituil
    se,
    et dicerc inci-
    piunt:
    Magnus
    homo,
    sanctus
    homo;
    felix cui Deus
    concessit. Honorant, gratulanlur,
    benedicunt,
    lau-
    , dant :
    quomodo
    illa turba
    quae
    cum Domino
    erat.
    Ipsa prohibebal
    ne caeci damarent
    : sed
    postquam
    ilii ita
    clamaverunt,
    utmererentur audiri
    et
    imjjetrare
    mi.scricordiamDomini, ipsa
    lurbarursum
    dicit,
    Vocat
    vosJ esus. J ainel horlalores fiunt,
    qui paulo
    ante cor-
    ripicbnnl
    ul tacerent. Solusaulemille nonvocalur a
    Doinino, qui
    non laborat jn
    hocsaeculo. Sed
    quis
    in
    hacvilanonlaboralin
    peccalis
    el in
    iniquilatibus
    suis?
    Si aiitemomnes
    laboraut, omiiibus
    diclumest,
    Venite
    ad
    me,
    onines
    qui
    laborqUs
    (Mailh.
    xi,
    2S).
    Si autem
    oninibtisdictum
    est,
    quare
    culpatn
    tuamtribuis invi-
    latori lu.o'? Veni. Nonlibi (it
    angusta
    domus
    ejus:
    paiifer
    ab
    omnibus,
    loluma
    singulis possidelur
    re-
    gnumDei;
    crescenle
    possessorum
    nuniero non mi-
    nnifiir,
    quia
    non
    diyidilur. Unieuiqueintegrum
    est,
    quod
    concordiler habetur amultis.
    CAPUT XVIII.19.Boniet mali inEcclesia
    permi-
    xli. Malusbonumduobus
    mpdis
    nonmaculal. Hoc la-
    nienin
    mysterio
    leciionis
    hujus cognovimus, fratres,
    quod
    aliis Librorumsanctorumlocis
    apertissime
    so-
    nat,
    esseintus inEcclesiaet bonos et
    malos, quod
    s;epe
    dicimtisfrumenluni et
    paleam.
    Nemoantetem-
    pus
    deserat
    aream,
    loleret
    paleam
    in
    tritura,
    toleret
    iii area.
    Quod
    enim
    tolerel,
    in horreo non habebit.
    -
    Yenict
    venlilalor, qui
    dividet malos a bonis. Erit
    etiani
    corporalis separalio, quam
    niodo
    spiritualis
    prscccdil,
    A malis corde
    semper disjungimini;
    ad
    tempus
    caute
    corporecopulamini.
    Nec lamen
    negli-
    gcntes
    sitis in
    corrigendis
    vestris,
    ad curamscilicet
    vestram
    quoquo
    modo
    perlin.entibus,
    monendo,
    do-
    cendo, horlando,
    terrendo.
    Quibuscumque
    modis
    po-
    lcstis,
    agite.
    Nec,
    cum invenitis in
    Scripluris
    et in
    exemplis
    sanclorum,
    sive
    qui anle,
    sive
    qui posl
    Do-
    mini advenluminhac vila
    fuerunt, quod
    mali bonos
    inunitatenon
    maculant,
    efficjamini
    pigri
    ad corri-
    .
    gendos
    malos. Duobusmodis non le maculat malus:
    si non
    consentias,
    et si
    redarguas:
    hoc
    esl,
    non
    communicare,
    nonconsenlire. Communicaiur
    quippe,
    quando
    facto
    ejus
    consortiumvoluntatis vel
    approba-
    lionis
    adjungilur.
    Hoc
    ergo
    nosadmonens
    Apostolus
    ait: Nolitecommuhicare
    operibusinfrucluosis
    tenebra-
    rum. Et
    quiaparumerat,
    non
    consentire, si
    sequcrelur
    negligenliadisciplinoe
    :
    Magisautem,
    inquit,
    el redar-
    guite(Ephes.
    v, 11).
    Yidete
    quemadmodumulrumque
    coinplexus
    est,
    Nolilecommunicare:
    magis
    aatemet
    redarguile.
    Quidest,
    Nolilecommunicare?Nolitecou-
    sentire,
    nolile laudare,
    nolite
    approbare. Quidest,
    Magis
    aulemet
    reddrguite? Reprehendite, corripite,
    ;
    mercete.
    20. Correctionon
    superbo
    animo
    facienda.
    Deinde
    n
    ipsa
    correctione
    vel coercilione
    alicnprumpecca-
    jorum
    cavendum est,
    ne se extollat
    qui
    alterum
    corripit;
    et
    aposlolica
    illa
    cogitanda
    sententia est:
    Quapropler qui
    se
    pulai
    slure,
    videat ne cadat
    (1
    Cor.
    x, 12)..,Fofis
    lerribiliter
    personet increpatio;
    1
    Colbertinus
    Ms.,
    imitalorituo.
    iiiltislenitatis leneaturdilectio.
    Si
    prwoccupalusfuerit
    homoin
    aliquodelicto,
    sicut dicit idem
    apostolus;
    vos
    qui spirilualeseslis, hujusmodi
    instruitein
    spiritu
    man-
    suetudinis,
    intendenste
    ipsum,
    neet lu
    lenleris. Alici
    alteriusonera
    porlale,
    el sic
    adimplebitis
    legem
    Cltrhli
    (Galal.vi,
    1el
    2).
    Ifeni alioloco:
    Servum, inquit,
    Do-
    mini non
    oportel liligare;
    sedmitemessead
    omnes,
    do-
    cibilem,palienlem,
    in
    modeslia
    corripienlemdiversasen-
    tienles:ne
    forle
    del iilisDeus
    pwnitentiamad
    cognoscen-
    dam
    verualem,
    et
    resipiscanl
    a
    diaboli
    laqueis,
    a
    quo
    capli
    tenentur' ad
    ipsiusvoluntalem
    (II
    Tim.
    ir,
    24-26).
    Nequeergo
    consentientes sitis
    malis,
    ut
    approbetis;
    nequenegligenles,
    ut non
    argualis;
    nequesuperbien-
    tes,
    ut
    insultanter
    arguatis.
    21. Unitas
    nunquam
    deserenda.
    Donatislarum
    sepa-
    ralio
    improbalur
    ex
    parabola
    zi&aniorum.
    Qui aiilem
    deseruit
    unilatem,
    violat
    charitatem:
    et
    quisqliisviolat
    charilalem, quodlibet magnum
    habeat, ipse
    nihil est.
    Si
    linguis
    hominum
    loquatur
    et
    Angelorum,
    si
    sciat
    omnia
    sacrametita,
    si
    habeat omnem
    fidem,
    ut
    monles
    transferal,
    si dislribuat omnia sua
    jjauperibus,
    si
    corpus
    suum
    tradal,
    ut
    ardeat,
    charitatem
    autemnoh
    habeat;
    nihil
    est,
    nihil ei
    prodest
    (I Cor.xm, 13).
    Universainutiliter
    habet, qui
    unum
    illud, quo
    uni-
    versis
    utatur,
    non habei.
    CAPUT XIX.

    Amplectamur
    itaque
    charitatem,
    studentes servare unitatem
    spirilus
    invinculo
    pacis
    (Ephes. iv, 3).
    Nonnosseducant
    qui carnaliter inlel-
    -
    ligunt
    et
    corporalem
    separationem facienies,
    abEc-
    clesiaefrumentis totoorbediffusis
    spirituali
    sacrilegio
    separantur.
    Per totumenimmundum
    seminatumest
    bonumsemen. Bouus ille seminator Filius
    hominis,
    non inAfrica
    sola,
    sed
    ubique
    sparsit
    semen bonum.
    Inimicus autem
    superseminavit
    zizania. Sed tanien
    quid
    ait
    paterfamilias?
    Sinite
    utraque
    crescere
    usque
    ad
    messem.Per
    quid
    crescere?
    Utique per agrum. Quis
    est
    ager' Numquidnam
    Alrica?
    Non^Quis
    est
    ergo?
    Non
    interpretemur nos,
    Dominusdicat: neminemsi-
    namus
    aliquid pro
    arbitrio
    suspicari.
    Dixerunt enim
    Magistro discipuli
    : Enarra nobis
    parabolam
    zhanio-
    rum. Et enarravit Dominus: Semeti
    bonum,dixit, filii
    sunt
    regni;
    zizania
    vero, ftlii
    mali.
    Quis
    ea
    seminavit?
    Inimicus
    autem,
    inquit, qui
    ea
    seminavit,
    diabolusest,
    Quis
    est
    ager? Agerest, inquit,
    liic mundus.
    Quoe
    es
    messis? Messis
    est, ait, finis
    smculi.
    Qui
    sunt messo-
    res?
    Messores,inquit, Angeli
    sunt
    (Mallh. XIII,24-50,
    36-45). Numquid
    Africaesl mundus?
    Numquid
    messis
    hoc
    tempus
    ?
    Numquid
    messor Donalus? Per totiim
    orbemterrarum
    exspectate messem, per
    totum or-
    bemterrarum crescite in
    messem, per
    toiumorbem
    terrarumzizania tolerale
    usque
    admesseiri. Nonvos
    seducant
    perversi, paleae
    nimis
    leves, quae
    evolant
    ante adventumventilatoris ex area: non vos sedtt-
    cant. Tenete eos ad istamvel solamsimilitudinem
    zizaniorum, neque
    illos
    sinatisioqui amplius.
    Illeco-
    dices tradidit. Non. Sedillecodicestradidit.
    Quilibet
    tradiderit, numquid
    infidelitastradiloruth fidemDei
    evacuavit?
    Quae
    est fidesDei?
    Quam
    prbniisifAbrabae,
    1
    Noniiulli
    .Mss.,
    a
    quocaplivi
    knenlur.
    551
    S. AUGUSTINIEPISCOPl 352
    dicens
    : Insemineluobenediceniuromnes
    gentes.(Gen.
    xxn, 18).
    Quae
    est fidesDei? Sittile
    tttraque
    cresccre
    usque
    ad messem. Per
    quid
    crescere? Per
    agrum.
    Quid
    est,
    Per
    agrum?
    Per mundum.
    22. Uunaiislarum
    commentum
    de
    frumentorum
    di-
    miuuiione.Hicilli dicunt: Creverat
    quidemutrumquc
    per iiiundiui),
    scd
    jam
    frumenladiminuta
    sunt,
    ct in
    isiaiunostram
    regionem
    paucilalemquc
    revocata.Non
    le
    pennitlil
    Doniinus
    interprelari quod
    vis.
    Ipsequi
    exponit
    hanc
    parabolam,
    claudil os
    luum,
    ossacrilo-
    guin,
    os
    impium,
    os
    profanum,
    os libi contrarium
    ,
    qui
    contradicislestalori,
    etiamteadhocrcdilatemvo-
    caiiti?
    Quomodo
    claudit os luum? Dicendo,
    Sinite
    ttlraque
    crescere
    usque
    admessein.Si
    jam
    fuit
    messis,
    credamus
    essefruiuenla
    diminiila.
    Quauquam
    nelunc
    quidem
    minuentur, sed
    inhiirrcurarecondenlur. Sic
    enim
    ail:
    Colligileprinium
    zizania,
    el
    alligule[ascicn-
    los,
    adcombitreitdumea; frumeiilum
    aulemrecondite
    inliorreumnteum.Si
    ergousque
    admessem
    crescunl,
    post
    messemreeondunlur; iinprobe, impie, quando
    miiiuuiilur? Concedo
    in
    comparatione
    zizaniorumsi-
    mul
    atquc palearum
    frumenlacsse
    pauciora
    : lamen
    ulraquc
    crescunt
    usque
    admesscm. Cumenimabun-
    dal
    iniquitas, refrigescii
    charitasmultorum: crescunt
    zizauia,
    crescit
    palea.
    Sed
    quia
    loto
    agro
    deessc non
    potesl
    frumentum, qnodperseverando
    usque
    adfinem
    salvum
    Dal
    (Matth.
    xxiv, 12, 15),
    crescunt ulraquc
    usque
    admessem. Et si
    propter
    abundanliainroalo-
    rumriictum
    esl, Putas,
    veniensFilius hominisinveniet
    fidetn
    in terra
    (Luc.
    xvui,
    8
    )? hocque
    nomine
    signi-
    licanlur
    quicumque
    legis praevaricatione
    imilalilur
    cumcui riictum
    esl,
    Terra
    es,
    et inlerram ibis
    (Gen.
    in,
    19)
    : laiiienel
    propter
    abundanliambonorum
    ,
    et
    propler
    eiuncui diclum
    est,
    Sic eril seinenluumsicut
    slctlmcmli,
    el sicul arcnamaris
    (Id. xv, 5,
    et
    xxn, 17),
    etiani illudnontacitum
    esl, Quia
    mulli ab orienieet
    occidenle
    venienl,
    el recunibentcumAbrahamel Isaac
    in
    regno
    Dci
    (Matlh.
    vm, 11). Ulraqueergo
    crescuut
    usque
    adniessem;
    cl suas senlentias in
    Scripluris
    habent zizaniavel
    paleae,
    suasauieui fiurnenla.
    Quas
    qui
    noii
    intelliguni,
    confundunt, elconfundunlur;
    at-
    que
    ila
    perslrcpimt
    coeca
    cupiditate,
    ul nolintobniu-
    lesccrc vel
    patefacta
    verilule.
    CAPUTXX.

    25. Locusnwle
    decorporalisepara-
    tioneinletlectusa
    scltismaticis.
    Ecce,inquiunl,
    dicit
    pro-
    phcla,
    Iiccedile,
    exile
    inde,
    etimmundumne
    leligeritis
    (Isai.
    LII,11): quomodoergo
    malos
    pro pace
    tolcrabi-
    mus,
    a
    quibus
    exireelrecedere
    jubemur,
    ne
    tangamus
    immuiidum? Nosislamrecessionem
    spiritualiter
    in-
    lelligimus,
    illi
    corporaliter.Nam
    et
    egoclamocumpro-
    pheta,
    et
    qualiacumque
    simus
    vasa,
    ulilur nobisDeus
    iu
    dispeiisaiionem
    vestram: clamamuset
    nos,
    et dici-
    musvobis, Recedite,
    exite
    inde,eliininundumneletigeri-
    lis;
    sedconlactu
    eordis,
    non
    corporis. Quid
    csl euim
    taiigereimniundum,
    nisiconsentiiepecciitis? Quiri
    est
    autemexireiude,
    nisi
    facerequodpeiiinelatl correptio-
    neinmalorum,quanlumprouniusci]jusquegradunique
    persona
    salva
    pace
    fieri
    polesl? Displicuil
    tibi
    quod
    quisquc peccavil;
    nou
    teligisli
    immundum.Rcdar-
    guisli, corripuisti, monuisli,
    adhibuisti
    eliain,
    s"rfes
    exegit, congruam,
    et
    quae
    unilatemnon
    violet,
    disci-
    plinatn;
    exisli inde. Attenditeinfacta
    sanctoruin,
    rie
    forle noslra videalur
    interpretalio. Quomodo
    hoec
    verba intellexerunt
    sancli,
    sic
    utique intelligenda
    sunl. Exiie
    inde, inquit propheta.
    Priususilata
    ipsius
    verbi consuetudineasseroistam
    sententiam,
    et
    postea
    ostcndononmeam.
    Plerumque
    accusantur
    homines;
    ~
    el cuiii acctisali
    fuerint,
    defendunl se: cumaulemse
    ille
    qui
    accusatur
    homo,
    rationabililer
    justeque
    de-
    fenderit, qui audiunt, dicunl,
    Exiit inde.
    Quo
    inde
    exiil? Manens
    loco,
    exiit inde.
    Quomodo
    inde exiit?
    Ratione
    reddita,
    et defensione
    juslissima^
    Hoc est
    quod
    faciebanl
    sancii, quando
    exculiebant
    pulverem
    de
    pedibussuis,
    adversuseos
    qui
    sibi
    pacem
    nuntia-
    tam
    non
    accipiebanl (Luc. x, 11).
    Exiil indeille
    spe-
    culator,
    cui diclum
    est, Speculaloretnposui
    ledomui
    hrael, Illi enim
    dicitur,
    Si dixeris
    iniquo,
    el nonse
    averterilab
    iniquiiale
    et a via
    sua;
    iniquus
    ille insua
    iniquilalemorietur,
    el tuanimaniluamliberabis
    (Ezech.
    III,17, 19).
    Hocsi
    facit,
    exil
    inde,
    non
    separalione
    cor-
    poris,
    seddefensione
    ojieris
    sui. Fecitenim
    islequod
    faciendumfuit : etiatnsi ille non
    obtemperavit,
    cui
    obtemperandiim
    fuit. lloc
    esl,
    Exiteinde.
    CAPUTXXI.24.
    Prophelmpoputi
    vilia
    reprehen-
    debaitl,
    necub illorecedebant. Clamavit ista
    Moyses,
    clamavil
    Isaias,
    clamavit
    J eremias,
    clamavitEzechiel.
    Videamussi hoc
    ipsi fecerunt,
    si dimiserunl
    populum
    Dei,
    et sead
    gentes
    alias iraiistulerunt.
    Quam
    mulla
    et
    quam
    vehementerJ eremias
    increpavit
    in
    peccato-
    res et sceleratos
    populi
    sui! Inter eos tamen
    erai,
    unumcumillis
    lemplumintrabat,
    eademsacramenta
    celebrabat: in eahominumsceleraiorum
    congrega-
    tione
    vivebat,
    sedclamandoexibat inde. Hocest ex-
    ire
    inde,
    hoc est immundumnon
    langere,
    etvolun-
    tatenon
    consentire,
    et orenon
    parcere. Quid
    dicam
    de
    J eremia,
    de
    lsaia,
    de
    Daniele,
    de
    Ezechiel,
    de cae-
    leris
    Projihetis, qui
    nonrecesserunt a
    populo malo,
    ncdesererent bonos illi
    populo commixlos,
    ubi et
    ipsi
    talesesse
    poluerunt? Moysesipse, fralres,
    cuin
    acciperet legem
    in
    monle, populus
    deorsum idoluin
    fccit.
    PopulusDei, populus
    ductus cedenlibus flucli-
    bus Rubri
    maris, qui sequenles
    inimicos
    obruerant,
    post
    lanla
    signa
    et miraculain
    ^Egyptiorumplagis
    ad
    moiiem,
    ct insua
    proleclione
    ad
    salutem,
    tamenido-
    lum
    poposcit,
    idolum
    extorsit,
    idolum
    fecit,
    idolum
    adoravit,
    idolo sacrificavit. IndicatDeusfainulo suo
    populi factuni,
    et dicit eosse
    perditurum
    afaciesua.
    Intercedit
    Moyses
    ad
    ipsumpopulum
    rediturus : el
    liabuit occasionemrecedendi et exeundi ab
    eis,
    sicut
    isti
    iulelligunt,
    neimmundum
    tangerel,
    necumlali-
    bus
    viveret;
    nonfecit lanien. Et neforle hoc neces-
    sitale
    potiusquam
    eharitatefecisse
    videretur,
    obtulil
    illi Deusaliuin
    populum
    : Faciam
    te,
    inquil,
    in
    gen-
    lem
    magiiain:
    ut illosdeleret. At ille non
    accepil,
    cohaeret
    peccatoribus,peiit pro peccatoribus.Elquo-.
    modo
    pelit? Magnaprobatiodileclionis,
    fralres.
    Quo-:
    modo
    pelit?
    Videte
    illam,
    de
    quasaepe
    loculi
    surriusj"
    maternam
    quodam
    modo
    charitatem. CumDeusmi-
    55 ''.,..
    SERMOLXXXIX. ,
    .;>...-,v'fy
    ',,;$%&*
    554
    jiarelur sacrilegopopulo, piaMoysi
    viscera
    tremuc-
    runl, opposuit
    se
    pro
    illis iracundioeDei.
    Domine,
    inquit,
    si dimilliseis
    pcccalum,
    dimitte: sin
    autem,
    dele
    medelibrotuoqueiiiscripsisli(Exod,xx\n,Zl,^).QtiaLm
    paternis
    malernisque
    viseeribus, quam
    securus hoc
    dixerit atlendens
    justiliam
    cl misericordiamDei! ut
    quiajusius
    est,
    non
    perderet justum, quia
    misericors
    est, ignoscerctpeccaloribus.
    CAPUT XXII.25. Corderecedenduma
    malis,
    non
    corpore.
    Certe
    jam
    manifeslumesl
    prudenliae
    ve-
    strac,
    quomodo
    accipienda
    sint omnialaliateslimonia
    Scriplurarum
    :
    utqtiandoScriplura
    sonat,
    recederenos
    debere a
    malis,
    nonaliud
    intelligerejubcamur,
    nisi
    ut corrie
    receriamus;
    ne
    majus
    malumin
    separatione
    boiiorumcommittamus
    , quam
    inmalorum
    conjun-
    ctionc
    fugiamtis,
    sictit
    ipsi
    Donalistaefecertmt.
    Qui
    si
    vere boni malos
    arguerent,
    ac non
    potius ipsi
    mali
    bonos
    infaiiiareni, qualeslibelpro pacetolerarent,qui
    Maximianislas
    receperunt lanquam integros, quos
    taiiquamperditos
    anlea damnaverunt^-Cerlemani-
    feste dixit
    propbeta,
    Recedileet cxile
    inde,
    el im-
    mundum ne
    tetigeritis.
    Ego
    ul
    inlelligam quod
    dixit,
    attendo
    quod
    fecil. Facto suomihi
    exponil
    di-
    clumstium.
    Dixit,
    Recedite.
    Quibus
    dixit?
    UtiquejV
    stis. A
    quibus
    ul
    rccederent,
    dixit?
    Ulique
    a
    peccato-
    ribusct
    iniquis. Quoero,
    a talibusutrum
    ipse
    recesse-
    rit? Invenio
    quod
    nonrecesserit.
    Ergo
    aliter intellexit.
    Nam
    utiqueprior
    faceret
    quodpraecepit.
    Recessitcor-
    de, objurgavit atquearguit.
    Conlincndoseaconsensu
    non
    tctigit
    iniinundum
    i.objurgando
    autemexiit liber
    in
    conspectu
    Dci;
    cui
    neque
    suaDeus
    peccataimpu-
    tal, quia
    non
    fecit; neque aliena, quia
    non
    approba-
    vit; neque negligentiam, quia
    non
    tacuit; neque
    su-
    perbiam, quia
    inuniiate
    permansit.
    Sic
    ergo,
    fratres
    mei, quotquol
    habetisinter
    vos, qui
    adhuc amoresae-
    culi
    pracgravanlur, avaros, perjuros, adulteros, spe-
    ctalores
    nugarum,
    consultores
    mathematicorum,
    fana-
    licorum, augurum, auspicum1, ebriosos, luxuriosos,
    quidquid
    intcrvosmalorum
    essenoslis; quantumpote-
    stis.improbate,
    ut
    corderecedalis;
    ut
    redarguite,
    et ex-
    eatis
    inde;
    et nolite
    consenlire,
    ut immundumnontan-
    gatis.
    SERMOLXXXIX
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    Maltltmi,cap. xxi, 19-12,
    ubi J csus
    arborem
    arcfecil;
    el de illis
    Lucm, cap. xxiv, 28,
    ubi
    ftnxit
    se
    longius
    ire
    (b).
    1. Malediciio
    ftciquid
    nosadmoneal.Lectiorecentissi-
    rnasancti
    Evangeliiadmonuil.lerruil nos,ne
    foliahabea-
    musctfructumnonhabeamus.Hocaulembreviterexpo-
    nitiir : neverba
    arisint,
    etfacta desinl.
    Magnus
    terror!
    Quis
    noii
    limeat,
    cum
    inipsa
    leclioneoculis
    cordisari-
    damaiborem
    videt,
    etsicul
    eidicatur :
    Nunquamexte
    fructusnascaturinwternum.Terror
    corrigat,
    correctio
    fruclus
    profcrat.
    Siuedubioenim
    DominusChristtts
    1
    Quidam
    Mss.cum
    Floro,haruspicum.
    *
    Hujus
    sermonisnuhirm
    scriptumexemplarnobisvidere
    Iieuit.
    (a) Alias,
    9intereditosexcarthusiae
    majoris
    Mss.
    (b)
    ueeensel Possidiusin
    Indiculo,cap.
    9.
    praevidebat
    arborem
    quamdam
    merito aridam
    fieri,
    quod
    haberet
    folia,
    etfructusnonhaberet. Eaest
    Sy-
    nagoga,
    non
    vocala,
    sed
    reprobala.
    Namet indevo-
    catus
    populusDei, qui
    veraciter et sinceriler in
    Pro-
    phelis exspectabat
    salulareDei J esum
    Christum. Et
    quoniam
    fideliter
    exspectabat,
    meruit
    cognoscere
    prae-
    sentem. Inde enim
    Apostoli,
    indetotalurba
    praece-
    denlium
    jumentum Domini et
    dicentium,
    Hosanna
    filioDavid;
    benedictus
    qui
    venit in
    nominc Domini
    (Matlh.sxi, 9).
    Turbaerat
    magnafidelium
    J udoeorum,
    ante fusum
    pro
    se
    sanguinem
    in Christo credenlium
    niagna
    turba erat. Nonenim frustra
    Dominus
    ipse
    non
    venerat,
    nisi adoves
    quaeperierant
    domusIsrael
    (Id. xv, 24).
    Inaliisautem
    crucifixus, jam
    in ccelo
    exaltittus,
    invenit
    poenitentioe
    fructum : nec aridos
    fecit,
    sed in
    agro excoluit,
    et verbo
    irrigavit.
    Inde
    erant illa
    quatuor
    millia
    J udaeorum, qui
    crediderunt,
    posteaquam
    sanclo
    Spiritu impleti discipuli,
    et
    qui
    cumeis
    erant,
    linguis
    omnium
    gentium
    loquebantur,
    et
    per
    omnes
    gentes
    futuramEcclesiamilla
    J inguarum
    diversitate
    quodam
    modo
    prsenunliabant. Credide-
    runt
    tunc,
    et
    ipsae
    oveserantquae perierant domusIs-
    rael;
    sed
    quia
    veneraf Filius
    hominis
    quoerere
    et sal-
    vare
    quodperieral (Luc. xix, 10),
    etiam
    ipsos
    invenit.
    Sed nescioubi
    lanquam
    a
    lupisdepraedali latebant in
    vepribus;
    el
    quia
    latebant in
    vepribus,
    ideo ad eos
    inveniendosnon
    pervenit,
    nisi
    spinispassionis
    dila-
    ceratus : tamen
    pervenit, invenit,
    redemit. Illi occi-
    derant;
    non
    magisipsum, quam
    se. Salvi facti sunt
    peroccisum
    pro
    se.
    Loquenlibus
    enim
    Apostolis
    com-
    puncti
    sunl
    qui pupugeranl
    lancea
    ,
    compuncti
    sunt
    conscientia:
    compuncti
    autemconsilium
    quoesierunt,
    datum
    receperunt, poenitentiam
    egerunt, gratiam
    in-
    venerunt,
    et credenles
    sanguinem
    biberunt
    quem
    sae-
    vientesfuderunl
    (Act.u). Qui
    autem
    remanserunt mala
    etslerili
    progenieusque
    inbodiernumet
    usque
    in
    finem,
    inillaarbore
    figurali
    sunt. Modovenis ad
    eos,
    et inve-
    nis
    apud
    eosomnia
    eloquiaProphelarum.
    Sedistafolia
    sunt: Christusesurit: fructum
    quoerit;
    sedideoin eis
    fructumnon
    invenit, quia
    seineis noninvenit. Non
    enim habet
    fructum,
    non habet
    Christum. Non
    aulem habet Christum
    , qui
    Christi non tenet unita-
    tem, qui
    nonhabet charitatem.
    Ergo per
    hanc con-
    nexionemnonhabet fructum
    qui
    non habet charita-
    tem. Audi
    Apostolum
    : Fruclus autem
    spirilus,
    chari-
    tas: commendaturus
    quasi botrum,
    hoc
    est,
    fructum.
    Fructus
    autem, inquit, spiritus, charitas,
    gaudium,
    pax, longanimilas(Galat. v, 22).
    Noli mirari
    sequen
    -
    tia,
    ubi
    ccepit
    chariias.
    2. Monsinmare missus ab
    Aposlotis.
    ldeo disci-
    pulis
    mirantibus arboris
    ariditatem, commendavit
    fidem,
    et ait
    illis,
    Si habueritis
    fidem,
    el nihil discri-
    minaveritis,
    id est in omnibusDeocrediderilis: non
    dixeritis,
    Hoc
    potest Deus,
    hoc non
    poiest;
    sed de
    Omnipolentis omnipotentia
    proesumpseritis:
    nonso-
    lumhoc
    facietis,
    sedel monlihuicsi
    dixerilis,
    Tollereet
    milterein
    mare,fiet.
    Et
    quwcumque
    oraveritis
    credentes,
    accipietis.Legimus
    miracula facta a
    discipulis,
    imo
    facta a Domino
    per discipulos: Quia
    siite
    me, inquit,
    SANCT.AUGUST.Y.
    __..%
    . .J
    (Dix-huit.)
    855 S. AUCUSTINl EPISCOPI
    ggg
    itiltil
    potestis facere (J oan. xv, S).
    Pbtuit Dominus
    multa sine
    discijiulis,
    niliil
    discipuli
    sineDomino.
    Qtti
    potuit
    faccrc el
    ipsosdiscipulos,
    non
    utiqucestad-
    jutus
    ab
    ipsis
    ut faceret
    ipsos. LcgirnusApostolorura
    miracula, nusquam
    autem
    legimus
    arborem ab his
    arefaclam, aut monlcminmaretranslatrim.
    Quaeramus
    ;
    crgo
    ubi factum sit. Non ciiimverbaDomini vacare
    \ potueruiil.
    Si altericlasistas usitatas et notas arbores
    et istos
    montes,
    nonest factum. Si atlendas arborem
    \
    de
    qua dixit,
    et niontein
    ipsum
    Domintde
    quopro-
    phetadixjl,
    Erit hi novissimisdiebtts
    maiiifeslus
    mons
    Domini
    (Isai.
    n,
    2):
    si liccc
    atlcndas,
    si hfficinlelli-
    gas;
    et 1'acfum
    est,
    ct
    per ipsos
    factum est. Arbor
    gciis J udxa,
    scd iterum
    dico, reprobata,
    uonvocata:
    arbor
    illa, quam commemoravimus, gens
    J udaea.
    Monssicut doeuit
    prophelicumtestimoniuni,
    ipse
    Do-
    minus. Arida
    arbor,
    gcns
    J udaeasir.chonorc Chrisli:
    mare,
    soeculumhoc omnibus Contibus. Yide
    jam
    Aposlolos loquentes
    ad arborem
    arefaciendam,
    et
    mittentes montem in mare.
    Loquimtur
    in Actibus
    Apostolorum
    ad J udaeosconlradicentes et verbove-
    ritatis
    resistenles,
    hoc
    cst,
    folia
    habent.es, ctfructum
    non
    habenlcs,
    et dieunt
    illis,
    Vobis
    primwnoporiebal
    annuntiareverbum
    Dei,
    sed
    qiioniamrepulistis
    illud:
    Proplielarum
    verba
    loquimini,
    et non
    agnoscitis
    quemprasnuntiarunt Prophetas,
    hoc
    est,
    foliahaben-
    tes : Ecce convertimusnosctdGcntcs
    (Act,xm,46).
    Hoe
    cnini etiam
    per prophelamproedicalum
    est: Ecce
    po-
    sai te in lucein
    Genlium,
    ut sis salus
    usque
    in
    fines
    ierrm
    (Isai. XLIX,6).
    Eccearuit
    arbor;
    ct Chrislusad
    Genles,
    mons franslntus ininarc.
    Quomodo
    enimar-
    bor nonarcsceret
    posita
    in
    vinea,
    de
    quadictumeral,
    Mandabo nubibus mcis ne
    pluant super
    eamiinbrem
    (Id. v, G)?
    3. Malcdiclionemarboris
    fulurum aliquid prwfigu-
    rasse. Hoc ut Dominuscommenriaret
    proplietice
    sc
    fecisse,
    dehacscilicet arbore non solumvoluisseex-
    liibere
    miraculum,
    scd futurum
    aliquidmiraculocom-
    jnendasse;
    multa sunl
    quoa
    nos admonent
    nobisque
    persuadeant,
    imoabiuviiis
    extorqucaiu. Primo,
    quid
    arbor
    peccaverat, quoniam
    fructus non
    habcbat?
    quas
    si suo
    lcmpore,
    hoe
    cst,
    illorum
    pomorum,
    frucius
    non
    haberct,
    nulla esset
    utique ligni culpa; quia
    li-
    gnum
    sinc sensu non habebat
    culjiam.
    IIuc
    accedit,
    q.uia
    sieut in alio
    evangclista
    hoc
    ipsum
    narrante le-
    gitur,
    Tempus pomorum
    illorum non erat
    (Marc. xi,
    13).
    Id cnim
    tcmpus erat, .quo
    ficusfolia
    profeii
    le-
    nera, quae
    novimus nasci antefructus : hoc ideo
    pro-
    bamus, quia passionis
    Domini dies
    propinquabat,
    et
    scimus
    quo icmporepassus sit;
    el si hoc nonatten-
    deremtis, Evangelisue
    ulimic
    dicenli,
    Non
    erat tem-
    pus ficorum,
    crcdero dcbereraus.
    Ergo
    si miraculum
    fucrnt lantuinmodo
    coinmendandum, ct non
    aliquld
    proplieticc fgurandnm,
    multo clcmciHius
    Dominus,
    et suamiscrieordia
    diguius,
    si
    quam
    arboremaridam
    iiivenirel,
    viridem
    rc;klercl;
    sicut
    laiiguenles
    sana-
    \it,
    sictil
    li'|ii'osos muedavil,
    sieo.l morluos suscita-
    vit. Tunc, V'ii') a
    eontrario, (;uasi
    adversus
    regulam
    cli.'iiii',i(.i:.:
    i.i.c,
    invemi niiiorciii vircniem,
    praucr
    tempus
    nondum fructum
    Iiabentem,
    non
    tamen fru-
    ctum
    agrtcolee
    suo
    negantem,
    et aridam fecit: tan-
    quarn
    dieeret
    homini, Nonmc ariditas
    hujus
    arboris
    delectavit,
    sedtibi volui insinuare nonsinecausahoc
    me facere
    voluisse,
    nisi
    quia
    tibi
    quodplus
    attenrie-
    rcs volui commendare. Nonistam
    arborem
    maledixi,
    non arbori non sentienli
    pcenaminflixi;
    sedle
    lerrui,
    si
    quis adveiiis,
    ut esurientem Cliristutn non con-
    tcmneres,
    et fruetu
    jjotiusopimari
    quara
    foliisobimi-
    brari
    diligcrcs
    ?
    , 4.
    Rcgula
    ctd
    Scripluras interpretandas.
    Hocunurn
    est
    quod
    Doininuscommendat se
    aiiquid siguificare
    voluisse.
    Quid
    aliud?Esuriens accedit ad
    arborem,
    et
    quocril poma.
    Nesciehat
    tempus
    nondum esse?
    Quod
    cultor arboris
    sciebat,
    Croalor arboris nescie-
    bat?
    Quceritergo
    fructum in
    arbore, quem
    nondum
    habebal.
    Quaiiit,
    an
    poliusquX'rere
    se
    fingil?
    Namsi
    verc
    quaesivit,
    erravit. Sed absit ut erraret.
    Ergo
    finxjt..Timens
    ne
    fingat,
    confiteriserrasse. Aversaris
    crrorem,
    iircurris in-fietioneni. J istuamus in
    medio,
    Si
    aesluaiiius, opteiiius pluviam,
    ut
    virescamus,
    ne
    flliquidindigimm
    diccnlcs do
    Doniino, polius
    aresca-
    mus.
    Evangelista quldcm, Venil,
    inquit,
    ad
    arborem,
    et
    fruclum
    in eanoniiivenit.
    Utique
    non
    invenit,
    non
    dicoreliifdcilia,
    uisi
    qui
    vel viriere
    (n)quocsiverai,
    vel
    quxrere
    so
    finxerat, quom
    ibi noncssenoverat.
    Unde
    iion
    dubitanius, errantcmCiiristumnullomodo dica-
    mus.
    Quid, finxissedicimus?Annc hoc dicimus?
    Quo-
    lri.odohinc exibimus?
    Dicamus,
    ne
    quid Evangelista
    dixerit de
    Dominonlio
    loco,
    non
    auderemusdicerenos
    cx nobis
    ipsis. Quod
    Evangclistascripsit, dicamus;
    et cum
    dixeriinus,
    intelligamus.
    Sedut
    intelligamus,
    priuscredamus.
    Nisi cnim
    crediderilis,
    non
    inlelligelis,
    ail
    prophela(Is. vn, 9,
    sec.
    LXX). Postresurrcctionem
    Dominus
    Cliristusambiilabat in viacumduobusdisci-
    pulissuis,
    a
    quibus
    nondum
    agnoscebatur, quibus
    veltit
    viator lertiuscomitabatur.
    Ycntiimest ad
    locum, quo
    illi
    tendcbant,
    ct ait
    Evangelista
    :
    Ipseautemftnxit
    se
    longiv.s
    ire. Illi aulcmlencbanl cttm
    morehunianitalis
    dieentes
    quodjam vcsporasccrct,
    rogantes
    ut ctimeis
    ijji mancret:
    susccplus hospilio, frangit panem,
    bc-
    nedicto et fracto
    panc cogiioscitur.
    Non
    crgo jam
    li-
    meamus
    diccre,
    finxit
    quterere,
    si
    fmxit
    se
    longius
    ire.
    Sodalia
    quajstio
    oboriiur. Hesteruadiediu
    commen-
    davimusin
    Apostolis
    vcritatem
    (b); quomodo
    inveni-
    musin
    ipso
    Dominoficlionem?Dicendum
    ergo,
    fra-
    tres,
    et insinuandum vobis
    pro
    mediocribusviribus
    liostris, quas
    Dominus
    pro
    vobis
    donat
    nobis,
    etcom-
    ihendandumest vobis
    quod
    in omnibus
    Scripturis
    re-
    gulariter
    tencalis. Omnc
    quod
    dicilur sive
    fit,
    aut
    per
    suam
    proprletatemcoguoscitur,
    aul
    significat aliquid
    figurate;
    aut certe habot
    ulrumque,
    et
    propriam
    co-
    gnitioncm,
    et
    figuratamsignificationem.
    Tria
    jrropo-
    sui,
    exempla
    danda
    sunt,
    et unde nisi dc
    sancljis
    Scripturis
    ? Dictum
    quod
    proprie accipiamus, qttia.
    jiassus
    est
    Dominus, quia
    resurrexit el
    ascendif.iii
    (a)twte,
    vcre.
    "Cr_h
    Vo)
    [neo1'ortesermone
    qui proxhne
    anteislum
    ijot?iuf
    ini'ossiilii
    liiiluiilo,
    cnp.!),scilieet,,t'.xHiiistolaai
    Gaiatssf
    ,.i:!;l!-il,l:l!ii'1-li.l.-,. yf |-..l..lil "";
    :
    557
    SEIUIO
    LXXXIX.
    5S8
    Ecelum,quia
    resurrccturi sumus in finc
    saeculi,quia
    amni illoin
    aelernum,
    si eum non
    contemnimus,
    re-
    gnaluri.
    Hoc dictum
    projuie accipe,
    noli
    figuras
    in-
    quirere
    : sicut est
    dictum,
    itaet esl. Sic ctiamfacta.
    Ascendit
    ApostolusJ erosolymamviderePelrum,
    fecit
    lioc
    Aposlolus,
    factum
    est, ipsiusproprium
    est
    (Galal.
    i, 18).
    Narrat libi rem
    geslam
    :
    gestumipsum
    secun-
    duni
    proprietatem. PerfiguramdicUim, Lapidemqucm
    reprobaveratitwdificantes,
    hic
    faclus
    estin
    caput anguli
    (Psal, cxvn, 22;
    Mallh,
    xxi, 42).
    Si
    lapidemproprie
    intelligamus, qtiemlapidemreprobaverunt
    aedifican-
    les,
    et factusest in
    caput anguli
    ?Si
    angulumproprie
    accipiamus,
    in
    cujus anguli capitefactus
    est
    lapis
    isle?
    Si
    figurate
    dictum
    admittanius,
    et
    capiasfigurate;
    la-
    pisangularis
    Christus
    ; caput anguli, caput
    Ecclcsioe.
    Quareangulus
    Ecclesia?
    Quia
    hinc
    J udaeos,
    hincGen-
    tcs
    vocavit,
    et
    quasi
    duos
    parietes
    de diversovenien-
    les et in seconvenientessune
    pacisgralia colligavit.
    lpse
    estenim
    pax
    nosira
    qui fecilutraque
    unwn
    (Ephes,
    II, 14).
    S. Faclum
    ftguratum.
    Audislis dictum
    proprium,
    faclum
    proprium,
    dictum
    figuratum
    :
    exspectatis
    fa-
    ctura
    figuratum.
    Multa
    sunt,
    sedintcrim
    quod
    occur-
    rit ex admonitione
    lapidis angularis, quando
    unxit
    lapidemJ acob, qucm
    ad
    caput posuerat
    eumdormi-
    ret,
    in
    quo
    somno
    magnum
    somnium
    viderat,
    scalas
    aterra incoelum
    surgentes
    et homines
    (a)
    ascenden-
    tes et
    descendentes,
    incumbente
    supcr
    scalas
    Domino,
    intellexit
    quid
    debuerit
    figurare,
    unde nobis
    probaret
    ab illiusvisioniset rovelationisinlclleclu sealienum
    non
    fuisse, lapidempro
    Christo
    figuravit(Gen. xxvm,
    11-18).
    Noli
    ergo
    mirari
    quod unxit, quia
    Christus
    abunctionc nomen
    accepit.
    Dictusautemerat J acob
    istein
    Scriptura
    homosinedolo.
    IpseJ acob, nostis,
    appellatus
    esl Israel. Ideo Dominus in
    Evangelio
    quando
    vidit Nalhanael:
    Ecce, inquit,
    vere
    Israelila,
    in
    quo
    dolus nonest. Et ille Israelitancsciensadhuc
    qtii
    cumillo
    Ioqueretur, respondit:
    Unde nie nosli?
    Et Dominusad
    eum,
    Cumesscs subarbore
    fici,
    vidi
    tc :
    tanquam
    diceret,
    Cumesses in umbra
    peccali;
    praedestinavi
    te. Et
    ille, quia
    meminerat sefuissesub
    arbore
    fici,
    ubi Dominusnon
    erat, agnovit
    in illo di-
    vmilalem,
    et
    respondit:
    Tu es Filius
    Dei,
    tu es rex
    Israel. Illesubarbore (ici nonfactus est arida ficus:
    agnovit
    Christum. Et Dominus ad illum:
    Quiadixi,
    Cumessessubarbore
    fici,
    vidi
    le,
    ideo
    credis; majora
    Itorumvidebis.
    Quae
    sunt ista
    majora?
    Amendicovo-
    bis
    (Quia
    Israelita
    ille,
    in
    quo
    dolusnon
    est; respice
    adJ acobin
    quo
    dolusnon
    est;
    et
    recole,
    unde
    loqui-
    tur, lapidem
    ad
    caput,
    visionemin
    somno,
    scalasa
    terra in
    ccelum,
    descendentes
    et
    ascendentes;
    el vide
    quid
    Dominusdicat Israeliue sine
    dolo),
    videbitiscw-
    lum
    apertum: Atidi,
    Nathanael sine
    dolo, quid
    vidit
    J acobsine dolo: videbiliscoilum
    aperlum,
    ec
    Angelos
    ascendenteset
    descendentes;
    ad
    qucm
    ? ad Fiiiuin ho-
    minis
    (J oan. i, 47-51). Ergo
    illeunctus eral ad
    eaput
    Filiushominis:
    quia caput
    mulieris
    vir, cajiul
    viri
    Christus
    (ICor. xi, 5).
    Nectamcn
    dixit,
    Asccndcntes
    (*?)Forie,Anqctes.
    a Filiohominis el desecnticntes ad Filium
    hominis,
    quasi
    tanlummodo sursumcsset:
    sed,
    ascendenteset
    descendentesudFilium
    hominis.Audi stirstimclaman-
    tem Filium hominis:
    Saidc,
    Saule. Audi deorsum
    Filiumhomiiiis:
    Quid
    me
    pcrsequcris(Act. ix, 4)?
    6. Faclum vcre
    geslum
    ct niliilominus
    figuratum.
    Audisti dictuin
    proprium, quia
    resurrectiiri su-
    mus : factum
    proprium, quia
    sictttdictuin
    est,
    ascen-
    riil Paulus
    J crosolymam
    vidcrc Pctrum. Dicttimest
    figuratum, Lapidemquemreprobaverunlmdificunles
    :
    factum
    fi-jtiralum,
    unctus
    lapis, qui
    fuitad
    caput
    J a-
    cob.Debclur
    exspectalioni
    vcstroa
    quodcxutroque sit,
    ct
    propriegeslum
    est et
    significatfiguratum.
    Novimus
    Abrahamduosfilios
    habuissc,
    unumex
    ancilla,
    alium.
    cx libera
    ; propric gestum,
    nonsolum
    narratum,
    sed
    et faclum:
    figuratum
    ibi
    exspcctas?
    Hmcsunl duoTe-
    stainenla
    (Galal. iv,
    22
    , 24). Quod
    ergo figurate
    di-
    citur, quodam
    modo
    fingilur.
    Sed
    quoniam
    debet
    (a)
    exitum
    significationis,
    et
    ipsasigtiificatio
    leneret
    (b)
    fidemveritatis
    ,
    vitatcriinen
    falsitatis. Ecce exiit se-
    minans
    seminare
    ;
    et seininandoceciditin via
    ,
    ceci-
    dit
    super petrosa loca,
    cecidil inler
    spinas,
    cecidit in
    terrambonam.
    Quis
    cxiit
    scininare,
    aut
    quando exiit,
    atrtin
    quas spinas,
    aut in
    quoslapides,
    aut in
    quam
    viam, autrjn
    qucmagrum
    ?Si audis
    ficluni,
    inlelligis
    significative
    : fictumcst. Si enimvcrehomoscminalor
    exiret,
    ctscmina
    ,
    sicut audivinius
    , per
    hxc diversa
    jaclaret,
    non erat
    ficfism,scd
    ncc mcndacium. Non-
    dumautem
    ficliim,
    scdnonmcndacium.
    Quare? Quia
    signifieat nliquid, quod
    iiciuiri
    est,
    non le
    decipit.
    Quasritiiiiclligentem,
    nonfacitcrranlem. Uocvolens
    commendarc
    Christus, jiomaquicsivil, (iguratam ibi,
    iioii lallacemcoinmendabat
    iielionem;
    ac
    per
    hoclau-
    dabilcm,
    noncriminosam
    ficlionem;
    non
    qua
    discussa
    eain
    facnltatem,
    scd
    pcrscrulata
    si invcnias verila-
    tem
    (c).
    7. Idem traclultir
    crguincntum.
    Yidoo
    quod
    dictu-
    rus sit :
    Expone
    milii hoc
    qtiod significabat, quod
    finxitsc
    longius
    ire. Si cnim
    siguilicabat (d),
    fallacia
    csl,
    mcndaciumcsl.
    Expositionibus
    nosiris et disere-
    tissimis
    regulis
    debemushoc
    tlieerc,
    quiri signilicabat
    affictio
    quoedamlongius
    ciinrii : finxit sc
    longius
    ire
    ,
    ef
    tenelur,
    ne
    iongius
    cal.
    Quantumigitur
    ad
    praesen-
    tiam
    corpornlein
    absens
    putabalur
    Dominus
    Chrislus;
    absens
    putabntur,
    veltit
    longius
    ibit. Tene
    firieliter,
    teneillumad fractioiicni
    panis. Quiri
    dicam?
    agnovi-
    stis? Si
    agnovi>.lis,
    ibi Chrisluminvenistis. Diutiusde
    sacramenlo
    loqiicndum
    non csl.
    Qui
    hoc sacramen-
    tumnosse
    dhicruiit,
    longius
    ab eis Christus. Id te-
    neant,
    non
    dimiltanl;
    invilcnl ad
    liospitium,
    et invi-
    tantur ad ceelun).
    (ft)Forle,
    habet.
    (b)Forle,
    tenet.
    (c)Forio,
    iion
    qua
    discussaens iu
    fulsitalem,
    sed ut
    perscntttitttipsa
    itivmtiasverilatem.
    (d) Forte,
    non
    sigtiificabut.
    KKO
    '
    S. AUGUSTINl EPISCOPI
    5G0
    SERMO
    XC*(a).
    De verbis
    Evangelii
    Malihmi, cap. xxn, 1-14,
    itbi
    de
    nupltisfilii regis.
    Conlra Donatistas
    ,
    de chari-
    late.
    Habitus
    Carthagine
    inRestituta
    (6).
    1. Coiiviviumdominicum
    duplex
    : aliud hic
    , fide-
    liutn;
    atiud in
    cwtis,
    bealorum.
    Nuplias
    filii
    regis
    cjusque
    convivium
    norunt omnes fideles
    ,
    et
    appa-
    ratus mensa: dominicaeonmium esl volunlati
    pro-
    positus.
    Ititercsl autem
    quomodo quis accedat,
    cum
    accederenonvetatur.
    Seripturaequippe
    sanctocdocent
    nos doniinicaduo esse convivia
    ;
    unum
    quo
    veniunt
    boni et
    mali,
    allerum
    quo
    non accedunt mali.
    Ergo
    couviviuin
    Doniini,
    unde modociim
    Evangelium
    le-
    gerelur
    audivimus,
    habet
    utique
    bonos etmalos. Om-
    nes
    qui
    ab hocconvivio
    excusaverunt,
    mali sunt: sed
    nonomiics
    qui intraverunl,
    boni sunl.
    Alloquorergo
    vos, qui
    inhoc convivioboni discumbilis, quicumque
    allcnditis
    quod
    dictum
    cst, Qui
    manducal cl bibil in-
    (ligne, judicium
    sibi manducal etbibit
    (I
    Cor.
    xi,
    29).
    Omnes
    qui
    tales
    eslis, alloquor
    vos,
    ut forisnon
    quae-
    ratis
    bonos,
    inlus lolcrctis malos.
    2. J usli omneshacinvilael mali suiil cl boni. Non
    diibito audircvclleCliarilalcm vestram
    , quinam
    isti
    sunl,
    rie
    quibus alloqtiens dispulavi,
    utSforis non
    quocrant
    bonos
    ,
    inlus lolcrenl malos. Si omnes
    niali sunl
    intus, quos
    sumalloculus? Si aulemonmcs
    boni siuil
    intus, quos
    monui ut tolerent malos?Prius
    ergo adjuvanle
    Doinino
    ,
    dehac
    quaeslione
    ut
    possu-
    nius,
    exeamus. Bonumsi
    perfecleliquidoqueperpen-
    das
    ,
    neniobonus nisi unus Dcus. Habes
    apertissime
    Doniinuni
    dicenlem, Quid
    me
    interrogas
    debono?Netno
    bonus,nisi
    unus Deus
    (Mallli. xix, 17).
    Quomodoergo
    nuptise
    illaehabentbonosel
    malos,
    si nemobonusnisi
    unus Deus? Primoscire
    debelis,
    secundum
    quemdam
    modum omnes nos esse malos. Prorsus secundum
    quemdam
    modumomnes mali sumus : secundumau-
    tem
    quemdam
    modum,
    non omuesboni sumus. Pos-
    sumus cnim nos
    Apostolis comjjarare? quibus ipse
    Dominus
    ait,
    Si
    ergovos,
    cumsitis
    mati,
    noslis bona
    dalttdare
    filiis
    veslris.Si consideremus
    Scripturas,
    unus
    ibi erat inalusintcrduodecim
    Aposlolos,propterqucm
    Doininusait
    quodamloco,
    El vosniundi
    eslis,
    sednon
    omites
    (J oan.
    xiii, 10).
    Allocutustamcnincommune
    omnes
    ait,
    Si vosctimsidsmali. Audivil hocPetrtts
    ,
    andivit
    J iiannes,
    audivil
    Andracas,
    audierunt caeteri
    onines undecim
    Apostoli.Quid
    audiertmt? Voscumsi-
    tis
    niali,
    noslisbonadaladure
    fitiis
    veslris:
    qtianlo
    ma-
    gis
    Pater vesler
    qui
    incmlis
    esl,
    dabil bona
    pelenlibusse
    (Matili.
    vn, 11)?
    Auriito
    quori
    mali
    cssent, despera-
    ve.iunl : audito
    quod
    Deus inccelisessel
    pater ipso-
    rtim,
    rcspiravcruiil.
    Cum
    siiis,
    inquii,
    mali :
    quidergo
    debetur
    malis,
    nisi
    su|)plicium? Quanto
    magis, inquil,
    Pater
    vester, qui
    incmlisesi?
    quid
    debetur
    filiis,
    nisi
    *
    Habuimus
    oxenijiaria
    iir duobus Mss.
    cb,
    et
    apud
    Sirm.
    ()Alias,
    exSirmondianis 14.
    (b)
    Sic in altero e Mss. Corbeiensibtisinscribitur.
    Porrodc Basilieancslilulailitiumest
    supra,
    ad sermo
    uem19,
    praemiiim
    ? Innomine
    malorum,
    metus
    poenarum
    : in
    nomine
    fiiiorum,
    spes
    liocredum.
    5. Mali a convivio
    exclusi,
    quinaminlelligendi.
    Se
    ctindum
    quid crgo
    mali erant iidem
    ipsi, qui
    secun-
    dum
    aliquid
    boni erant.
    Quibus
    enimdictum
    esl,
    Cum
    silis
    mali,
    noslisbonadaladare
    filiisveslris;
    continuo
    subjectum, Quanlo
    magis
    Paler vesler
    qui
    incmlisesl ?
    Pater
    ergo
    malorum
    ,
    sed non
    relinquendorum; quia
    medicus sanandorum. Secundum
    ergo quemdam
    mo-
    dtimmali erant. Et lamen illi convivae
    patrisfamilias
    in
    regis nuptiis, puloquia
    nonerant deillo
    numero,
    de
    quibus
    dictum
    est,
    lnvitaveruntbonosel
    malos;
    ut
    innumero malorum
    depulenlur, quos
    audivimusex-
    clusosin
    illo, qui
    invenlusest non habere veslemnu-
    plialem.
    Secundum
    quid, inqtiam,
    mali
    crantquiboni
    crant:
    sccundum
    quid.boni
    erant
    qui
    mali erant. Audi
    J oannemsecundum
    quid
    mali erant: Si dixerimus
    quia
    nonhabemus
    peccalum,
    nos
    ipsosseducimus,
    el verilas
    innobisnonesl.Eccesecundum
    quid
    mali erant:
    quia
    habebant
    peccatum.
    Secundum
    quid
    boni erant? Si
    confessifuerimus peccala
    nosira
    ,
    fidclis
    csl el
    juslus ,
    qui
    dimiltal nobis
    peccala,
    cl tnundetnos aboinni ini-
    quitate(Uoan. r, 8, 9).
    Si
    ergodixcrimus,
    secundum
    hanc
    cxpositioncm, quam
    audistis medc sanclisScri-
    pturis ,
    ut arbilror
    , prolulisse,
    eosdem homineset
    bonoscsse sccundum
    qucmdani modum,
    el nialosse-
    cundum
    quemdam
    modiim
    ;
    si secunduinhunc.sen-
    sumvoluerinius
    acciperc quod
    dictum
    csi,
    Inviiave-
    runt bonoset malos
    ,
    idesl eosdem
    ipsos
    et bonos et
    malos
    ;
    si hoc
    voluerimus
    accipere,
    non
    permiltimur,
    propter
    illum
    qui
    invenlus est nonhabensvestemnu-
    ptialem,
    et non
    utcumque projecttts,
    ut tanlumillo
    convivio
    privaretur,
    sedut selernointenebrarum
    sup-
    plicio
    damnaretur.
    4. Unoexclusomuliosexclusos
    significari.
    Seddicit
    aliquis
    :
    Quid
    deuno homine?
    quid
    mirum?
    quid
    ma-
    gnuni,
    si
    servis
    palrisfamilias
    subrepsit
    unusinlurba
    non habens vestem
    nuplialem
    ?
    Numquidpropter
    il-
    Ium
    polerat dici,
    Iiivilaveruntbonoset mulos? Inten-
    diteergo,
    et
    intelligite,
    fratres mei.
    Unusille unum
    genuserat;
    nammultieranl
    (o). Respondeat
    hic mihi
    diligensaudilor,
    et dical : Nolomihi harres
    suspicio-
    nes
    luas; probari
    mihi volo
    quia
    unus illemulti eranl.
    Aderit Dominus
    , probabo plane,
    nec
    Iongius requi-
    ramut
    possimprobare.
    In
    ipsis
    suisverbisDeus ad-
    juvabil me,
    et
    quod
    vobis
    apertum
    sit ministrabit
    per
    me. Ecce
    ingressuspalerfamilias,
    ut
    inspicerel
    discum-
    benles.
    Videte,
    fratres
    mei, quia
    non
    perlinuit
    adser-
    vos,
    nisi invitareet adducerebonosct malos: videte
    quia
    nondiclum
    est, Consideraverunt servi discum-
    bentes,
    et ibi invenerunl hominemnon
    habentemve-
    slem
    nuplialem,etdixerunt
    ei. Nonhoc
    scri|ilum
    est.
    Paterfamilias
    inspexit, palerfamilias
    invenit, pater-
    familias
    distinxit, paterfamilins
    separavit.
    Hoc
    qui-
    dem
    jjraetereundum
    nonfuit.Aliudauiem
    probare
    sus-
    cepimus, quomodo
    multiessentille unus. Intravit
    ergo
    paierfamiliasinspieerediscumbenles,
    el invenit homi-
    nemnonhabentemvestem
    nuplialem
    : el ail
    illi, Amice,
    (u)
    videinfrasermonem95.
    J 561
    SERMOXC.
    ,.
    562
    quomodo
    hucvenisti nonhubensveslem
    nuplialem
    ? At
    illeobmuluit. Talis cnim
    interrogabat,
    cui ille
    fingere
    nihil
    poteral.
    Yeslis
    quippe
    illain
    corde,
    nonincarne
    inspiciebatur
    :
    quae
    si
    desuper
    fuissel induta
    ,
    eiiam
    servis non fuisset occultaia. Ubi sit induendavesiis
    nuptialis, accipite,
    ubi
    loquilur
    ,
    Sacerdoles
    tui in-
    duantur
    jusiitiam(Psal.
    cxx, 9).
    Deeavestedicil
    Apo-
    stolus,
    Si tamen
    induli,.et
    nonnttdi inveniumur
    (II
    Cor.
    v, 5). Ergo
    inventusest a Dornino
    qui
    servoslatebat.
    Interrogatus
    obmutescit:
    ligalur, projicitur,
    damna-
    tur unus a multis. Domine
    ,
    dixcram, quia
    tuadmo-
    nesomnes admoncre. Rccolitemecuinverba
    quoe
    ai-
    distis
    ,
    el niultosfuisseuuumillummodoinvenielis
    ,
    modo
    judicabilis.
    Unumcerte
    interrogaverat
    Domi-
    nus,
    uni
    dixerat, Amice,quomodo
    hucintrasti? Unus
    obmutuerat, etdeipso
    unodictumfuerat, Ligale
    ilti
    mannsel
    pedes
    ,
    etmillileilluminlenebrusexleriores
    :
    ibi erit
    flelus
    el slridordenlium.
    Quare,
    hoc?Mttllienim
    sunt
    vocali, pauci
    veroelecti.
    Quid
    huic manifeslalioni
    verilatis
    quispiam
    contradicat? Millile, inquit,
    illum
    inlenebrasexleriores. lilumcciic uiiiim
    ,
    ric
    quo
    dicit
    Doininus,
    Mullicniinsunt
    vocati,pauci
    veroelecli.
    Ergo
    pauci
    nonmitluntur foras. Certeuntis erat
    illc, qui
    nonhabcbal vestem
    nuptialcm. Projicite
    eitm.
    Quare
    projicitur?
    Mulli enimsunt
    voeali, pauci
    vero
    elecli,
    Dimitlite
    paucos, projicile
    mtiltos. Certe unus erat.
    Unusomnino
    iste,
    nonsolumnuilli
    erant,
    sed mul-
    tiludinebonorumnumerum
    superabant.
    Multienimet
    boni: sedin
    comparatione
    malorum
    pauci
    sunt boni.
    Multafrimenia natasunt:
    comparapaleis,
    et
    pauca
    grana
    sunt. lidem
    ipsi
    inse
    ipsis multi,
    in
    compara-
    lione malorum
    pauci. Quomodoprobamus quia
    inse
    ipsis
    mulli ? Mtilli ab otienleet aboccidenlevenicnt.
    Quo
    venient? Adillud conviviuin
    ,
    in
    qitotl
    boni et
    mali inlranl. Dealioconviviolocutus
    adjuiixit,
    El re-
    cumbentctimAbraham
    ,
    Isaac el J acob
    ,
    in
    regno
    co:-
    lorum
    (Maltli.
    vm
    ,11).
    Illudest convivium
    quo
    non
    accessuri sunt mali. Hoc
    quod
    modoest
    digneaccipia-
    lur
    ,
    ut adilltid
    pervenialur.
    lidem
    ergo inulti, qui
    pauci
    : nuilti inse
    ipsis, pauci
    inmalorum
    compara-
    lione.
    Ergo quid
    ait Dominus? Invenit unum
    ,
    et
    ait,
    Projicianlur
    niulti,
    remaneant
    pauei.
    Dicereenim
    ,
    Multi
    vocnli,
    pauci
    vero
    elecli,
    nibil est aliud
    , quam
    aperteostendere, qui
    inistoconviviolales
    habeanlur,
    utad aliudconvivium
    perducantur, quo
    nullusacccdet
    malorum.
    5.
    Quwnam
    sil vestis
    nuptialis. Quidergo
    esl? Om-
    nes
    qui
    accedilis ad mensamdominicam
    , quae
    hic
    esi,
    noloessecummultis
    separandis,
    sedcum
    paucis
    conservandis. Unde hoc
    poleritis
    ?
    Accipite
    vcsleni
    nupiialem. Expone, inqtiies,
    nobisvestem
    nuplialem.
    Procul dubio illa vestis
    esl, qtiara
    nonhabcnt nisi
    boni,
    inconvivio
    relinquendi,
    scrvandi ad convivium
    quo
    nullusinalus
    accedit, per
    Domini
    gratiamperdu-
    cendi :
    ipsi
    habenl vcstem
    nuptialem. Quoeramus
    ergo,
    fratres
    mei,
    inlcr fideles
    qtii
    suut
    qui
    liabent
    aliquid, quod
    mali non
    habcnl,
    ct
    ipsa
    erit vestisiiu-
    ptialis.
    Si Sacramenta
    dixerimus,
    videtis
    qiiemadino-
    dumsint malis
    bonisque
    communia.
    Baptismus
    esf?
    Sine
    Baplismoquidem
    nemoadDeum
    pervenit:
    sed
    nonomnis
    qui
    habet
    Baplismum
    ad Dcum
    pervenit.
    Non
    ergopossumintelligereBaplismum
    esse vestem
    nuptialem,
    idest
    ipsumsacramentuni; qttam
    vesiem
    videoin
    bonis,
    video inmalis. Fortealtare
    est,
    vel
    qtiod accipilur
    de allari. Yidemus
    quia
    multi mandu-
    cant,
    et
    judicium
    sibi manducantet bibunt.
    Quidergo
    est?
    J ejunatur? J ejunant
    et mali. AdEcciesiamcon-
    curritur? Concurrunt el mali. Postremo
    miracuia
    liunl? Nonsolumboni faciunl et
    mali,
    scd
    aliquando
    lion faeiunt boni. Ecce in velere
    populomagi
    Pha-
    raonis miraeulafaciebant
    (Exod.
    vuet
    vm),
    Israelitae
    non faciebarit: in Israelitis solus
    Moyses
    et Aaron
    faciebant;caeteriiionfaciebani,sedvidebant,
    limebant,
    credebant.
    Numquid
    meliores
    magi
    Pharaonismiracula
    facientes, quampopulus
    Israel, qui
    miracula facere
    non
    valcbat,
    et ndDcumlaincn
    populus pertinebat?
    In
    ipsa
    Ecclesia, Apostolumaudi, Numquid
    omnes
    prophelm
    ?
    numquid
    omnes dona liabenl curationum?
    numquid
    oinncs
    linguisloqunnlur(I
    Cor.
    xn, 29, 50)
    ?
    G. Vestis
    nttplialis
    churilas. Bona cmtcrasinechari-
    late non
    prosunt.
    Charilas et
    cupiditas
    in Itomine.
    Quaeestergo
    vestis illa
    nuptialis?
    Hacccst veslisnu-
    plialis
    : Finis autem
    prwcepli csl, Apostolus dicit,
    charitas decorde
    puro,
    et conscientia
    botut,
    cl
    ftde
    non
    ftela(I
    Titn.
    r, 5).
    Ilaccest veslis
    nuptialis.
    Non
    quae-
    ciimque
    charitas : nam
    plerumquevidenlurse diligere
    etiamhomines
    participes
    inahc conseienliac.
    Qui
    si-

    niul lalrocinia
    faciunt, qui
    simiil
    maleficia, qui
    simul
    hislriones
    amanl, qui
    siinul
    aurigis
    ct venaloribus
    clamant, jilerumquediligunt
    sc: sed noncsl in eis
    charitusde
    cordepttro,
    el coitscicntia
    bonu,
    el
    ftde
    non,
    fictu.
    Talischarilasvcslisest
    nuplhlvs:
    Si
    lingitis
    homi-
    ituin
    loquur
    ct'
    Angetorum,
    chariluleinaitletnnon
    hcibeum,
    faclus
    sum, inqtiit,
    ul wramenlumsonans,
    uui
    cijmba-
    liunlinniens. Advenerunt
    liugutc
    sol;e,
    et riicitur
    eis,.
    Quid
    hucimrasiis nonhabenles vestiiii
    miplialem?
    Si
    habttero,inquit, prophelinm,
    el scierooinnitt
    sacruinenta,
    el omnetn
    scieitlittm,
    el lutbuero
    ftdein,
    itaul monles
    Iransferam,
    charilatemtiutemnoii lutbeum
    ,
    tiihil sum.
    Eccesunt illamiraculahoininum
    plermnque
    non ha-
    bentium vestem
    nuptialem.
    Si
    hnec, inqtiit,
    habeam
    omnia,elChristuiii
    non
    liabeam,nihilsum. iVi/ii/,
    inquii,
    stitn.
    Ergo proplietianihil esl?ergo
    scientiasacramen-
    lorumnihil est? Nonillanihil stint: sed
    ego,
    si illaba-
    beani,
    et charitatcmnon
    habcam,
    nihil sum.
    Quanta
    bona nihil
    prosunt
    sine uno bono? Si non bnbeam
    charitalem,
    si
    elcemosynaslargior
    iu
    paupercs,
    si ad:
    confessionemnominisClnisti
    usque
    ad
    sanguiuem,
    us-
    que
    ad
    ignesaccedo.possuntista
    fierietamorc
    glorioo,
    inaniasunt.
    Quiaergopossiint
    fieri etiamamore
    glorioo
    inania,
    noncharitate
    pingiiissimapietatis,
    ctiam
    ipsa
    conimemorat,
    et
    ipsa
    aurii : Si dislribtierootnnia mea
    inusum
    pauperum,
    et si tradidero
    corpus
    nieumut ar-
    deain,
    charitulem
    nonhabeam,
    niltil milii
    prodcst(lCor.
    xiti, 1-5).
    Ilaec est vcstis
    nuptialis. Interrogato vos;
    si habetis
    illam,
    securi estisinconvivioriominico.Duoe
    suiit in lionrine
    uno,
    chnritas ct
    cupidilas.
    Charita;
    s
    nascalur in
    te,
    si nondum nata
    esi;
    el si ontaes'
    t,
    503
    S, AUCUSTINi EPISCOP.
    564
    alatur, nutriatur,
    crcscat. Ula vcro
    cupiditas,
    et si
    iu bacvila
    exstingui pcnitus
    non
    potest; quia
    si dixc-
    rimus
    quodpeccalum
    non
    habemus,
    nos
    ipsos
    seduci-
    mus,
    el veritasinnobisnonest: in
    quantuni
    aulemest
    innobis
    cupiditas,
    intanttmi sine
    peccalo
    nonsumus:
    chariias
    crcscal,
    cupiditas
    decrescat;
    ut
    aliquandoilla
    |ieiii(ialur,
    hoc est
    ciiaritas,
    cupiditas
    consumatur.
    Induiie vos vestcm
    nuplialcm
    : vos
    alloquor, qui
    iiecriiiinhabetis. J am inttis
    cslis, jam
    ari convivium
    acccditis,
    et vestemin honorcm
    sponsi
    nondumha-
    bctis : vestra adhuc
    quxritis,
    non
    quoe
    J esu Chrisli.
    Ycsiis eniiii
    nuj-lialis
    inhonore
    accipitur conjugatio-
    nis,
    iri est
    spousi
    et
    sponsoe.
    Koslis
    sponsum
    : Glni-
    sius est. Noslis
    sponsam
    : Ecclcsia est. Defertenu-
    beiiti,
    deferte ducenti. Si istis bene detuleritis
    qtii
    liubciii,
    vosfilii eritis.
    Ergo
    in hoc
    proficite. Diligitc
    Douiinum,
    el ibi discite
    diligerc
    vos: ut cum
    diligendo
    Domiiiumdilexcrilis
    vos,
    securi
    diligatisproximossicut
    vos.
    Quando
    eiiim non inveniose
    ipsumdiligenlcni,
    quoinodo
    ei
    permitlo proximum, quemdiligat
    sicut
    se
    ipsuni?
    Et
    quisest, inquit, qtii
    non
    diligal
    se
    ipsum?
    Ecce
    qnis
    cst :
    Qui diligil iiiiqiiitalem,
    odit aniinam
    suam
    (Psid. x,
    6). Numquiddiligitso, quiamat
    carnem
    sunm,
    ct odit aniniani
    suam,
    nialo
    suo,
    maloanimai
    su;eel carnis suos?
    Quis
    autem
    diligit
    animamsuam?
    Qui
    diligit
    Deumex toto eorde
    suo,
    et ex tola menle
    siia. J am tali committo
    proxiiiuun
    l.
    Diligiteproxi-
    mos, lanquam
    vos
    ipsos.
    7. Proxiinus
    ,
    omnishonw.
    Qtiis cst, inquit,
    milii
    proximus?
    Omnis homo
    proximus
    luus cst. Nonne
    duos
    parentes
    habuiinus omnes? Proxima sunl sibi
    cujusquegcneris animalia,
    columbus
    coiumbo, ])ar-
    dus
    pardo, aspisaspidi, pecuspecori,
    et nonest
    pro-
    ximusSiomohomini? Recolileinsliluiioiicmcreaturoe.
    Dixit
    Dcus, prolulerunt aquoe; nataiitla,
    cetos ma-
    gnos, pisces, alites, siniiliaqiieprotulerunt.
    Numquid
    dc uua nveonines aves?
    Numquid
    deuno vulture
    onines vulliires?
    Numquid
    de tino columbooniRes
    tolumbi ?
    Numquid
    dc uno colubro omncs colubri ?
    Nuinquid
    dc una aurata omncs nuraloc?
    Numquid
    de
    iiunoveonincs ovos?
    Utique
    simul lerra
    generapro-
    itilil omnia. Venfum est ad
    hominem,
    et non
    protu-
    lit lerrn hominem.
    Factns cst nobis unus
    pater
    :
    nec
    saltcm
    duo, paler
    e( mater :
    facfusest,
    inquam,
    nobis
    iinus
    pater,
    neesaltem
    duo,
    pater
    ei raalcr : scd de
    uno
    patre
    unamaler
    ;
    unusrie
    nullo,
    sedaDcofactus
    csl,
    et uua de illo
    (Gen.
    l et
    n).
    Attcnditc
    genus
    nostrum: de uno Conte
    nianavinius;
    ct
    quia
    illeunus
    in amaritudincmversus
    est,
    onines ex olivaoleaster
    facii suinus. Ycnit et
    gratia.
    Generavit untis ad
    pec-
    calumel ad
    mortem,
    lamen unum
    genus,
    lamenpro-
    ximos sibi
    omnes;
    tamen non solum
    similcs,
    scd
    etiam
    cognatos.
    Yenit unus
    conlra.uimm
    :
    contra
    unum
    qui sparsit,
    unus
    qui colligit.
    Sieconlraunum
    qui occidit,
    unus
    qui
    vivificat. Sicul enimin Adam
    omnes
    moriunlur,
    sic in Chrislo omncs
    vivificabuntiir
    1
    SieCorbciensisMs.
    antiqua
    niauu einendatus: nani
    habuit
    priinum,
    sieuti Kirmmiriiis ex eo
    edidil,
    commilto
    yroximo.
    (i
    Cor.
    xv,
    25).
    Sed
    quomodo
    de illo omnis
    qui
    nascilur,
    nioritur : sic in
    Clnisto omnis
    qui credit,
    vivificalur. Sedsi habeat vcslem
    nuptialem,
    si invi-
    tetur
    servandus,
    lioii
    sejjarandus.
    8. Fides non
    qumlibel
    laudatur. Ilabele
    ilaque
    cliaritatem,
    fratres mei.
    Exposui
    vobis
    vestem nu-
    plialem, cxposui
    vobisvesicm.
    Laudalur
    fides,
    con-
    siat,
    laudatur : sed
    quoefides,
    distinguit Apostolus.
    Nam
    quosdamgloriantes
    de
    fide,
    et non
    habenles
    bonos
    mores,
    objurgat apostolus J acobus,et
    dicit:
    Tu credis
    quoniam
    unus est
    Deus,
    el bene
    facis.
    Et
    dmmones
    credunt,
    ctconlremiscunt
    (J acobia,
    19).
    Unde
    laudatus est
    Petrus,
    tindodictus est
    bealus,
    recolile
    niecum.
    Quia dixit,
    Tu es Christus Filius Dei vivi
    (Matih. xvi, 16, 17)?
    lile iionsonumverborum
    ,
    sed
    affectumcordis
    intcndif, qui
    beatum
    jjronmiliavit.
    Namvullis
    nossebeatitudinemPetri non inillis ver-
    bisfuisse? Iloecdixcrunt el daemones. Scimus
    qui
    sis
    ;
    iucsFilius Dei
    (Marc. i, 24).
    FiliumDei confessusest
    Pelrus : FiliumDci confessi sunl doemones.
    Distingue,
    domine, distingue. Distinguo plane.
    Petrus dixit in
    araoro,
    daemonesalimore.
    Denique
    ille
    dicit,
    Tecum
    sum
    usque
    admortem
    (Luc. xxn, 33). Illidicunt, Quid
    nobisel libi
    (Mallh.
    viri,
    29)
    ?
    Ergoqui
    venisti adcon-
    vivium,
    noli de solaDde
    gloriari.
    Distingue
    et
    ipsam
    fidem,
    et lunc inte
    agnoscitur
    vestis
    nuplialis.
    Distin-
    gual Apostolus,
    doceat nos :
    Nequecircumcisio,
    in-
    quit, aliquid valel, nequeprteputium,_sedfules.
    Dic
    quae
    :
    nuniquid
    non et doemonescredunt et conlre-
    miscunl?
    Dico, inqiiit, audi,
    distinguo,
    mododislin-
    guo
    : Sed
    fides, quwper
    dileclionem
    operalur (Galat.
    v,
    G). Quaccrgo
    ftdcs?
    qualis
    fides?
    Qum
    per
    dileclio-
    nem
    operalur. Omiiem, inquit,
    scienliamsi
    habeam,
    el omnem
    fidem,
    ila ul monles
    transferam,
    charilatem
    aittemnon
    habeain,
    nihit sum. Ilabete fidemcnni dile-
    clione : nam dilectionem non
    poteslis
    habere sine
    fide.iloc
    moneo,
    hoc
    cxhorlor,
    hoc in nomiiieDo-
    mini doceo Charitalem
    veslram,
    ui habeatis fidem
    cumdileclione:
    quiapoteslis
    habere fidemsine dile-
    clione. Namnon voscxhortor ul habeatis
    fidem,
    sed
    cliaritalcm. Non
    potestis
    enimhaberecharitatemsine
    fide;
    charitatemenimdicoDei et
    proximi:
    unde
    po-
    tcsi ista esse slne fide?
    Quomodo
    amat
    Denm, qui
    non credil in Deum?
    Quomodo
    amat Deum
    stultus,
    qui
    dicit incorde
    suo,
    Ndn est Deus
    (Psal. xui, 1)?
    Polest (icri ut credas venisse
    Chiistum,
    et non dili-
    gas
    Clivisliim.Non
    polest
    autemfieriul
    diligas
    Chii-
    sttim,
    et nondicasvenisseChristum.
    9. Charitasad inimicosextendi debet. Oraliocontra
    hihnicos
    qumnamillicita,"quwnam
    licitu.
    Ergo
    ba-
    bete fidemcum dileclione. Isla est vestis
    nuptialis.
    Amate invicem
    ,
    qui
    Christum
    diligitis
    : amate ami-
    cos,
    amaleinimicos. Nonsit vobisdurum.
    Quidergo
    perditis,
    ubi multtim
    aequiritis? Quidpro magno
    ro-
    gasDeuiii,
    ut morialur inimicustuus? Nonestvesiis
    isfa
    nuplialis.
    Attende
    ipsumsponsum
    in cruce
    pro
    te
    pendentem,
    et
    pro
    suisiniinicisPairem
    rogantGni:.
    Paler, inquil, ignosceillis, quia
    nesciunl
    quidfdeiunt
    (Luc. XXIH,34).
    Yidisti
    sponsum
    isla
    dicentem;
    vitfa..
    565
    SERMOXC.
    566
    et amictim
    sponsi
    cttmvesle
    liujitiali
    invitatiim. Be-
    nedietum
    Stephanum
    attcndite, quomodo increpat
    J udseos, tanquam sacvus, tanquam
    iratus : Dura cer-
    vice,
    et noncircumcisi cordeet
    auribus,
    vosrestitistis
    Spiritui
    sancto.
    QuemProphetarum
    noti occiderunt
    pa-
    tres vestri?Audisti
    quomodo lingua
    soeviat. Adhuc
    tu
    paratus
    es dicere in
    quemlibet, atque
    utinamin
    etimdicas
    , qui
    Deum
    offenderit,
    non
    qui
    te. Offendit
    Dcuni et non
    incrcjias;
    offendit
    te,
    clamas: ubi cst
    veslisilla
    nuptialis?
    Audistis
    ergo quomodo
    sacvicrit
    Stephaniis
    : audile
    quomodo
    dilexerit. Offendit eos
    quosinerepabat, lapidatus
    est abcis. Et cuni uudi-
    que
    fureniium
    manibus,
    et
    lapirium
    ictibus
    premere-
    tur et
    lunderelur, prius
    ait: DomineJ esu
    Christe,
    accipespiritmn
    meum.Deindc
    posleaquampro
    sestans
    oravit,
    pro
    illis
    qui lapidabant
    eum, genu fixit,
    et
    di.vit:
    Dotniiie,
    neslaluaseishocdeliclum:
    ego
    moriar
    incarne,
    nonilli incordc. Et lioc dicto obdormivit
    (Acl.
    VII,
    51-59).
    Posthaecverbaniliil addidit :
    disit,
    el
    abiit;
    novissima
    ejus
    oratio
    pro
    ininiicis fuil. Di-
    scilehabere vesiem
    nuptialem.Ila
    ct tu
    figegenua,et
    collidefrontem in terra
    ,
    et accessurus admensana
    Domini,
    adconviviumsanctarum
    Scripturarum,
    noli
    diccre,
    Si moriatur inimicus:
    Dominc,
    si
    quid
    a te
    mertii,
    occide inimicummeum.
    Quod
    si fortedicis
    ,
    nonlimcs netibi
    respondeat
    : Si occidcrevellemini-
    micum-tuuin,
    te
    jirius
    occidercm? An
    gloriaris, quia
    modoinvitatus vcnisti?
    Cogita, paululum
    ante
    quid
    fuisli. Nonne me
    blaspbemasli
    ? nonne meirrisisfi?
    lionnc iiomeii nietun de lerra delere voluisti? sed
    plaudis
    tibi, quia
    invitalus venisti. Si te occidissem
    inimicum, quem
    faccrcmamicum?
    Quid
    maleorando
    doces
    me, quod
    non feci in tc?Imo
    cgo,
    dicit libi
    Deus,
    doccam
    le,
    ul imiteris mc. In crncc
    pendens
    dixi, lgnosce
    illis,
    quia
    ncschinl
    quid faciunt,
    Doctii
    hoc mililcmmeum. Esto liro niettsconfradiabolum.
    Alilerinvicte
    nuliomodo
    pugnabis,
    nisi
    pro
    tuis ini-
    micisoraveris. Dic
    plane,
    dicetiam
    hoc,
    dieut inimi-
    cttmtuuni
    persequaris:
    sedscienter
    dic; distinguequod
    dicis. EcceIioinoesl inimicus tuus :
    responde mihi,
    quid
    inilloinimiceliir
    tibi; numquid
    hoc
    quori
    homo
    cst,
    inimicaturlibi?Noii.
    Seri
    quid? Quod
    raaiusest.
    Quod
    homo
    esl, quod cgo feci,
    non libi inimicatur.
    Dicittibi :
    Ego
    homineiii feci non maium: factuscst
    malus
    per
    inobedieutiani, qui potius
    zabulo
    obedivit,
    qnam
    Deo.
    Quoriipsefecit,
    hoctibi iuimicalur : undc
    nialus,
    libi inimicus
    est;
    non unde homo cst. Audio
    cnimboniinem,
    et malum: ununi nomen est
    nalurae,
    alterum
    culpae
    : sano
    culpam,
    et servo naturam. Hoe
    libi dicit Deusluus: Et ecce vindico
    te,
    occidoini-
    niicum tuum;
    de illo tollo
    quod
    malus
    est,
    scrvo
    quod
    homo est:
    numquid
    si fecero illumhominem
    bonum,
    non occidi inimicum tuum
    ,
    et feci amicum
    tuum? Sic
    rogaquodrogas,
    ut non homines
    pereant,
    sed
    ipsae
    inimicilioa
    pereant.
    Si autem hoc
    oras,
    ut
    homomoiialur;
    malusoras contra malum: et cumrii-
    cis,
    Occide
    malum; respondet tibi, Quem
    vestrum '.
    1
    llaCorbeiensis Ms.tametsi
    qui
    eoutebatur Sirmondus
    deserijiserit,quem
    nialum?versusctiam
    aliquot
    cxeodem
    10. Exlendenda
    diteclio,
    ul omnes
    rapial
    ad Deum.
    Extendite
    ergo dilectioncm,
    non
    usquc
    ad
    conjuges
    et filios vcstros. Istadileclio ctiain in
    jiccoribus
    ct
    passeribus
    inveiiilur. Seitisistos
    passeres
    el hirundi-
    nes
    quemadmodum diliganl conjuges,
    simul ovafo-
    veant,
    simul
    pullosnulriatit, grata quadam
    ct natu-
    rali
    bonilate,
    nulla
    cogitata
    merccde. Nonenimdicit
    passer
    : Nulriam
    filiosmeos,ut
    cum
    senuero,
    pascant
    me. Nihil horum
    cogilal: gratis amat, gratis pascil;
    affectum
    parentis cxhibet,
    retributionemnon
    requirit.
    Et
    nos, novi, scio,
    sic amatis fiiios vcstros. Non
    enimdebent
    ftlii parenlibuslliesaurizare,
    sed
    parentes
    filiis(II
    Cor.
    xn,
    14).
    Ilinc etiam multi excilatis
    ()
    avaritiam
    vestram, quia
    filiis
    vesUisacquiiilis, cisque
    servatis
    (b).
    Sed extendito
    dilcctioncm,
    crcscat isla
    dilectio : amare autemfiiiosct
    conjugcs,
    nonriumvc-
    stis illa
    nuptialis
    est. Habete fidcmad Dcum. Prius
    -
    diligilc
    Deiim. Extenditead
    Deum;
    et
    quos polcritis,
    rapile
    ad Dcum. lnimicus cst :
    rapialur
    ad Deum.
    Filius
    est,
    uxor
    cst,
    servus esl :
    rapiatur
    ad Deum.
    Peregrinus
    cst:
    rapiatur
    ari Dcuiii. fiiiiiiicusesl: ra-
    piatur
    ad Deum.
    Rape, rapc
    inimicum:
    rapicndo
    non
    erit inimicus. Sic
    proficiatttr ',
    sic clraritas
    nutriatur,
    -
    ut nutrita
    pcrficialur
    : sievestis
    nuptialis
    induatiir : sic
    imagoDci,
    ad
    quam
    creati
    sumus, proficiendorcsculpa-
    tur. Pcccando enimobsolcfacta
    erai,
    attrita crat. Unde.
    allrita?undeobsolefacta?Cumfricalur adterram.
    Quid
    cst,
    adterramfricalur?Tcrrenis
    cupiditalibus
    teritur.
    Quanquam
    enimin
    imagine
    ambulcl homo
    ,
    lamenvane
    conlurbalur
    (Psal. xxxvin, 7). Yeritasquoeriltir
    in Dei
    imagine,
    nonvanitas. Amandocnimveritatem
    imago
    illa,
    ad
    quam
    crcati
    sumus, rcsculpalur,
    et
    proprius
    nummusCocsari nostro reddatur. Sicenimex
    rcspon-
    sione Doniini
    audistis,
    teiitaiitibus J udaeis dicentem
    Dominum, Quid
    me
    lenlatis, hypocritw?
    Ostcndite
    milii nuntisma
    census,
    iri
    cst, expressioncm imaginis
    et
    siiperscriplionem.
    Ostendite mihi
    quid solvitis,
    quidparalis, quid
    a vobis
    exigitur;
    ostendite milii.
    Ostenderunl illi denarium: ct
    quoesivitcujus
    habcret
    imaginem
    et
    superscriptionem.
    Rcsponderunt,
    Cwsa-
    ris
    (Malth.
    xxn, 18-21).
    Caesaristoet
    imaginem
    siiain
    quoerit.
    Coesar nonvult sibi
    pcrire quod jussit,
    et
    Deus nonvult
    perire quod
    fecit.
    Coesar,
    fratres
    mei,
    noniecil nummtim:
    monetariifaciunt;
    artificibus
    ju-
    betur,
    suis ministiis
    imperavit. Imago exprimebattir
    inniimmo: innummo est
    imago
    Coesaris.Et tamcn
    quod
    alii
    impresserunt quoeritur
    : ille
    thesaurizat,
    ille
    non vult sibi
    negari.
    MonetaChristi hoino cst. Ibi
    imagoChrisli,
    ibi nomen
    Christi 2,
    munus
    Chrisli,
    et
    officiaChrisii.
    codicelum
    sujira,
    tuminfra
    post verba,
    Habele
    fidem
    ad
    Dcum,
    restituimusomissosaSirmondo.
    1
    SicCorbeiensisMs.Al
    sirmoirdus,
    perfwiatiir.
    >
    2
    Apud
    Sirmotidnm
    deest,
    ibi nomcn
    christi,
    liabeluriu
    Corbeiensi
    Ms.;moxque
    ineodemcodice
    pro,
    mimus
    Cltristi,
    legitttr,
    nummitschristi.
    (a) Foiic,
    excusatis.
    (b)
    Vide
    sujpra
    sermonm
    86,
    n.l f.
    ww
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    -
    HaS
    SERMOXCI
    (a)
    '.
    Deverbis
    Evangelii
    Malthwi,
    ubi Dominus
    interrogavit
    J udwos, cujus ftlium
    dkerent esse Cltrislum.
    Cap.
    xxir, f
    . 42-46
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. CliristumesseMessiam
    pro-
    batur contra J udmos.
    Interrogali J udaei,
    sicut nunc
    ex
    Evangelio,
    cum
    recitaretur, audivimus,quomodo
    es-
    selDominus noster J esus Christus lilius
    David, quem
    Dominumsuum dixerit
    ipse
    David, responderc
    non
    potuerunt.
    Iloc eniminDominonoverant, quod
    vide-
    bant.
    Apparebat
    enimeisfiliushominis: occultusautem
    eratFiliusDei.
    Hinc
    estquod
    eumet
    superari possecre-
    diderunt,eilignosuspensumirriserunl,
    diccntes:SiFi-
    liusDeiesl,descendatdecruce,elcredimusineum(Maiih,
    xxvu,40,42).Aliud
    videbant,
    aliudnon
    cognoscebant.
    Si enim
    cognovissent,nunquamDominumgloriaecriici-
    iixissent
    (I
    Cor.
    n, 8).
    Scicbant lamenClirislumfilium
    David.Nameliam
    nunc
    ijisuni sperant
    essevenlurum.
    Lateteosquod venerit,
    sed volcnlcslatcl.
    Ncque
    enim
    sipendenlem
    non
    agnovcrunl, etregnantcni agnoscere
    non debuerunl. In
    cujus
    enini norninevocanlur el be-
    nedicuntur omiies
    gentcs,
    uisi in
    ejus quem piitant
    Cliristmn non fuissc?
    Ipse
    enimfiliusDavid
    , utique
    exscmiiieDavidsecunduincaiiiein,
    filiuseslAbraliain.
    Si autemdictumest ad
    Abraham,
    Insemineluobenc-
    dicentur omnes
    gentcs(Gen.
    xxn,
    17),
    et vident
    jnm
    in Christo noslro bcnedici omnes
    gentes; quidexspe-
    ctant
    quodjamvenill,
    et noii limeut
    quod
    vcnturum
    esl?
    Lapidem
    eniin sedixit
    ipse
    Domiuus nosler J e-
    sus
    Chrislus, prophetico
    atl seasserendumutens te-
    slimonio.
    Lapidem
    auiem
    lalem,
    ut si
    quis
    in cum
    offenderil, conquassetur; super quem
    autem
    lapis
    illc
    venerit,
    conterateum
    (Luc.
    xx, 17, 18).Quando
    enim
    in eum
    offendilur,
    humilis
    jacet
    :
    jacendo
    bumilis
    quassat
    olTendenlem,
    veniendo excelsus conterit
    superbienlem. J amergo
    J udai illaoffensioiie
    qnassnti
    sunt: reslat ut
    cjus praeclaro
    advenlu etiam conte-
    rantur,
    nisi forte cum
    vivunt, agnoverint,
    ne mo-
    riantur. Patiens enimesl
    Deus,
    el illos
    quolidie
    invi-
    lat ad fidem.
    CAPUTII.2. Idem traclalur
    argumentttm.
    Sed
    cum J udoei
    respondere
    non
    possent
    Domino
    propo-
    nenli
    quaestionem
    el
    dicenti, cujus
    filium
    dicerent
    Christum
    ; alque
    illi
    responderenl,
    FiliumDavid: ad-
    dendo et
    proponendo, Quomodoergo
    Davidin
    spiriltt
    vocateum
    Dominum,
    dicens : Dixit DominusDomino
    meo,
    Sedeaddexterammeam
    ,
    donec
    ponam
    inimicos
    tuossub
    pedibus
    luis? Si
    ergoDavid,
    inquil, inspirilu
    dicil euni
    Dominum,quomodo
    esl
    ftliusejus
    ?Non
    dixit,
    Nonest filius
    ejus; sed, Quomodo
    esl
    ftlius
    ejus
    ?
    Quo-
    modocum
    dicit,
    verbum
    quoerentiscst,
    non
    negantis
    ;
    tanquam
    si hoc eis
    diceret, Benequidem
    dicilisChri-
    stumfilium
    David, sed
    ipse
    DavidDominumeumdi-
    cit; quem
    dicit ille
    Dominum,
    quomodo
    est filius?
    1
    Editi,
    quodjam
    nonvenit.Abest
    jmrticula,non,ama-
    nuscriptis.
    *
    Castfgalus
    estadduoscl.adcs.etAm.Er. par. Lov
    (a)
    Alias,
    de
    Tenipore
    254.
    (b)RecenseturaPossidioin
    Uicliculo, cap.
    8.
    DicerentJ udoei,si
    intrucfiesseiilfideChrisliana,quam
    nos
    tenemus;
    si contra
    Evangtiium
    cordaiion clau-
    derent,
    si vitam
    spiritualem
    inse habere
    voluissent,
    responderent
    instrucli ecclesiaslica
    fideliuicquoosiio-
    ni,
    et
    dicerent, Quoniam
    in
    principio
    eral Verbum.etVer
    buineral
    apudDeum,
    el Deuserai Verbuin:ccce
    (juomodo
    estDominus David. Sed
    quia
    Verbumcaro
    faclumest,
    ethabitavilinnobis
    (J oan. i, 1, 14);
    ecce
    quomodo
    est
    filius David. Sod nescienles
    obinutuerunl.,
    ncc ore
    saltemelauso aures
    aperuerunt,
    ut
    qiiodrespondero
    non
    |jotiierunl interrogati,
    nossent edocti.
    CAPUTIII.

    5. Incarnali Verbi
    myslerhimdiguis
    aperilur.
    AittureDeum
    gralispielas
    est. Sed
    quin
    ma-
    gnum
    est nosse
    mysterium,
    quomodo
    sit Domimis
    Davidet filitisDavid:
    quomodo
    sit una
    persona
    homo
    el Deus:
    quomodo
    sit in forma hominis miuor Pa-
    ire,
    in
    formaDei
    aequalis
    Patri :
    quomodo
    ilerumdi-
    cit
    \ et,
    Pater
    mujor
    me esl
    (J oan. xiv, 28); el, Ego
    et Paler unumsuinus
    (Id. x,
    50): quia magnum
    esl
    sacramentuni,
    ut
    capi possit,
    moresinformandi sunt.
    Inriignis
    enimclausum
    est, promerentibus aperitur.
    Nec
    Iapidcs,
    nec
    vectes,
    nec
    pugni,
    nec calcessunt
    quibus pulsamiis
    ad Doniinum. Yita
    pulsat,
    viloc
    ajje-
    riltir. Corde
    pctitur,
    corde
    quaeritur,
    corde
    pulsalur,
    cordi
    aperitur.
    Cor autem
    hoc
    quod
    recte
    petif,
    recte
    pulsatet quscril, pium
    essedebet. Primo
    amnreDeum
    gratis;
    haeeest enim
    pielas
    : necsibi extra illum
    po-
    nere
    merccdeni, qitam
    exspectet
    ex illo. Illo enim
    mcliusest nihil. Et
    quid
    caruni
    petit
    a
    Beo,
    eui Deus
    ipse
    vilis est? Terram
    dat,
    et
    gaudes, amator
    lerroo,
    et faclus lerra. Si
    gaudes, quando
    dat
    terram; quanto
    ampliusgaudere
    debes
    ,
    ctim se
    ipsuni
    tibi
    dat, qni
    fccitcoelumel lcrram? Gratis
    eigo
    amandttsestDcus.
    Nam diabolus lioc sancto J ob ncsciens
    quid
    in illo
    inlus
    agerclur, magntim
    crinicu
    objecit,
    dicens: Num-
    qitidgralis
    colil J ob Deunt?
    CAPUT IV. 4.
    Diaboluscalumniosus
    adversaritts.
    Quare
    de bonis
    spargat
    mala.
    Ergo
    si
    adversarius hoc
    objecit,
    timeredebemus ne boc nobis
    objiciatur.
    Cum
    magno
    enimcalumniosobabemus
    negolium.
    Si
    quoerit
    fingerequod
    non
    est, quantomagisobjicerequod
    est?
    Gaudeamuslamen
    a, quia
    tnlisest
    judex, qtii
    falli
    al>
    accusalore nostro non
    potesl.
    Namsi
    hominem ha-
    beremus
    judicem,
    huic
    quidquid
    vellel
    fingeret
    ininii-
    cus. Nemo est diabolo astutior ad
    fingendum.
    Nam
    ctnunc omniafalsacriminade sanctis
    ipseconfingit.
    Sic suas ciiminationes valerenon
    posscapudDeum,
    inter homineslillas
    spargit.
    Et hoc ei
    quid prodest,
    cumdicat
    Apostolus,
    Glorianostra
    hwcest,
    leslimo-
    niuinconscienliwnoslrw
    (II
    Cor.
    i,
    12)
    ?
    Putalis tamen
    quia
    ille falsacrimina nulla astutia
    confingit?
    Novit
    quid
    inde mali
    agat,
    nisi ei resisfat
    vigilantia
    fidei,
    Ideo enimet debonismala
    spargit,
    ut infirmi non
    pu-
    tent
    aliquos
    esse
    bonos,
    et tradant se
    rapiendos
    li-
    bidinibusel
    dissipandos,
    dicenies
    apud
    se
    ipsos
    :
    Quis
    1
    Cislerciensis
    Iiber,quonwdo
    verumdicil. Sicetiamurtus
    exColbertinis
    uss.; pauioquepost
    ideni
    codex,
    mores
    refor-
    mandisunt.
    2
    Aliquot
    MSS.
    Evadimustamen.
    Quidaniauteni; Etevasi-
    mus,guia,
    etc.
    "
    ,'
    '
    S69 SERMOXCI.
    S70
    esl enim
    qui
    scrval mandalumDei?aul
    quisestqui
    servat castitatem?-Dum
    pulal quia
    nemo
    , ipse
    fit
    nemo. Hoc
    ergo agit
    diabolus.Scdtaliserat vir
    J ob,
    de
    quo
    nihil
    posset confingere:
    nota enim erat et
    nimis clara vila
    cjus.
    Sed
    quia
    multashabebat divi-
    lias,
    hoc
    objecit, quod
    et si
    esset,
    ineordeesse
    pos-
    set,
    in moribus
    apparere
    non
    posset.
    Colebat
    Deum,
    faciebat
    eleemosynas;
    et
    quo
    corde
    faciebat,
    nemo
    sciebat,
    nec
    ipse
    diabolus: sed Deusnoverat. Per-
    hibet Deus teslimoiiiuniservosuo: diaboluscaliim-
    nialur servoDei. Permittitur illelenlari
    ', probatur
    J ob,
    confunditurdiabolus.InveniturJ ob
    gratis
    colere
    Deum, gralisdiligere
    : non
    quia aliquid
    dedit,
    sed
    quia
    se
    ipsuin
    nonabsluiil-Ail enim: Dotninus
    dedit,
    Dominus
    abslulil;
    siculDomino
    placuil,
    ila
    faclum
    est:
    sitnomenDoininibenediclum
    (J ob.1).Ignis
    tentationis
    accessit;
    sedaurum
    ,
    non
    stipulam
    invenit: abslulit
    sordes,
    nonconvertitincinerem.
    CAPUTV.

    5. Posl
    quwslionem
    de
    Christo,
    cur de
    moribus
    agitur.
    Honoresecclesiaslici.
    Quiaergo
    adsa-
    cramentumDei
    intclligendum
    , quomodo
    Christus et
    homocl Deus
    sil,
    cor mundandum
    est;
    mundaturau-
    temmoribus
    , vila, castitate, sanctitatc,
    diJ eclione
    ,
    et fide
    quaeper
    dileclioneni
    operatur (Galat. v, 6)
    (hoc
    autem
    quodloquor,
    totum
    lanquamarboresl,
    qu;e
    radicemhabet incorde:
    ncque
    enimfacla
    pro-
    cedunt nisi de cordis
    radicc;
    ubi si
    planlaveris
    cu-
    liiditalem, spinoeproccdunl;
    si
    planlaveris
    charita-
    tctn
    2,
    fructus
    procedtinl)
    : slalimDominus
    post
    islam
    qumslionempropositam
    J udaeis,
    illis
    respondere
    non
    vaientibus
    , subjecit
    demoribus
    loqui,
    ut ostenderet
    quarc
    illi
    indigni
    fuerint
    inlelligerequodinterrogavit.
    Miseri eniin
    superbi
    cum
    respondere
    non
    possent,
    uliquedebiieiunt
    diccre: Nescimusnos
    ; Magisler,
    dic
    nobis. Obinutueruntin
    propositione,
    nec os
    apcrue-
    'runl ad
    iiiquisitioncm.
    Et statimDominusde
    superbia
    illorum:
    Cavele,
    inquit,
    ab
    Scribis, qui
    amant
    prmsi-
    dereiu
    synagogis,
    cl
    diliguntpriinum
    lociunin convi-
    viis
    (Matlh.
    xxm, 6,
    etMarc.
    xn, 58, 39).
    Non
    quia
    accipiunt,
    sed
    quiadiligunt.
    Ilic enini cor eoruni
    accusavit,
    Accusator auteracordis esse non
    pos-
    scl,
    nisi cordis
    inspector. Oportet
    enim ul servo
    Dei habenti
    aliquem
    honoremin Ecclesiadeferalur
    primiis
    locus:
    quia
    si non
    deferalur,
    malumest illi
    qui
    non defert: non lamen bonumest illi cui defer-
    tur.
    Oportetitaque
    utin
    congregatione
    Christianorum
    proepositiplebis
    eminenlius
    sedeant,
    ut
    ipsa
    sededis-
    linguantur,
    et eorumofficiumsatis
    appareat
    : non
    lamenut inflentur de
    scde;
    sed ut
    cogitent
    sarcinam
    undesunt reddiiuri rationem.
    Quis
    aulcm
    novit,
    ulruin
    hoe
    ament,
    aut nonament?Res ista cordis
    cst, judi-
    cemhaberenon
    polest
    nisi Deum.
    Ipse
    autemDomi-
    nusadmonebat
    suos,
    neinciderentintafcfermenlum:
    quod
    alio loco
    dicit,
    Cavelea
    fermento
    Pharisworum
    et Sadducmorum.Et cum
    putarent
    illi
    propterea
    hoc
    euin
    dicere,quiapanes
    non
    intulerant; respohdit
    eis:
    1
    Mss.damnari.
    2
    Hoc
    loco,
    si
    planlaveris charitalein,etc., itemqueinfra,
    n.
    6, istud,palma
    decmlo
    pendebat,etc.,
    iri
    prius
    excusis
    f
    raHerjnjssujn, resliluimrex.
    nmmi.scriptis,
    Excidil
    vobis,qitol
    milliasalurali sunl ex
    quinquepa-
    nibus?Tunc
    inlellexerunt,inquit, quiafermenlum
    do-
    clrinameorumdicebat.
    (Mallh. xvi, 6-12).
    Amabant
    enimilli ista
    temporalia
    : oelernavero nectimebant
    mala,
    nec
    diligebant
    bona. Clauso corde
    intelligere
    non
    poleranl quodDominusinterrogavit.
    CAPUTVI. 6. Unde
    fit
    animus
    capax
    adinlelli-
    genda mysleria. Quid
    autemfaciat Ecclesia
    Dci,
    ut
    possitinlelligerequodprima
    meruit credere? Fa-
    cial
    capacem
    animumad
    recipiendumquod
    dabitur.
    Quod
    ut
    fierct,
    id
    est,
    ut
    capax
    animus
    esset,
    Domi-
    nus Deus noster
    suspenditpromissa,
    non abstulit.
    Ideo
    suspendit,
    ut nosexlendamus: ideonosexten-
    dimus,
    ut crescamus : ideo crescimus
    ,
    ut
    attinga-
    mus. Yide
    apostolum
    Paulumin
    suspensa
    extensum.
    Non
    quiajam acceperim,
    aut
    jamperfectus
    sim. Fra-
    tres, ego
    menonarbitror
    apprehendisse
    : unum
    aulem,
    quw
    retroobtitus
    ,
    inea
    quw
    antesunl
    exlenlus,
    secun-
    dutninlenlionem
    sequor
    ad
    palmamsupernw
    vocalionis
    Dei inChristoJ esu
    ( Philipp. ui, 12-14).
    Illeinlerra
    currebat :
    palma
    de ccelo
    pendebat.
    In terra
    ergo
    currebal : sed in
    Sjiiritu
    aseendebal. Vide
    ergo
    ex-
    lenium,
    videad
    suspensapendcntem. Sequor, inquit,
    orf
    palmamsupcrnw
    vocationisDei in ChristoJ esu.
    7. Non asceitditin cwltimnisi
    qui
    inhwret Chri-
    slo. Ambulandum
    ergo est,
    nec
    pedes ungen-
    di,
    nec
    jnmcnia quscrenda,
    nec navis
    providenda.
    Affectu
    curre,
    amore
    ambula,
    chariiale ascende.
    Quid
    quaeris
    viam? Inhoerc
    Christo, qui
    descendendo et
    ascendendose
    ipsum
    fecitviam. Yisascendere?As-
    cendentemlene. Elenim
    per
    lc
    ipsum
    levari non
    po-
    lcs.
    Quia
    ncnwascendil in
    cmlum,
    nisi
    qui
    decmlo
    descendit,
    Filius
    hominis,
    qui
    esl in cmlo
    (J oan. ni,
    15).
    Si iieino
    ascendil,
    nisi
    qui dcscendil, ipse
    autem
    esi Filius hoininisDominusnosler J esus
    ;
    viset lu
    asccndere? Meinbrum
    ipsiusesto, qui
    solus ascendit.
    Eteniinille
    caput
    cumcancris membris unus liomo
    est. El cuiii ascenderenenio
    potest,
    nisi
    qui
    in
    ejus
    corpore
    membrum
    ipsius
    factus
    fuerit;
    implelur, Quia
    nemo
    ascendit,
    nisi
    qui
    descendil.Nonenim
    pofes
    di-
    cere: Eccc
    quare ascendit,
    verbi
    gratia, Petrus,
    quare
    ascendit
    Paulus, quare
    ascenderunt
    Aposioli,
    si ncmo
    ascendit,
    nisi
    qui
    descendit?
    Respondetur
    tibi:
    Petrus,
    Paulus et coeteri
    Apostoii,.et
    omnes
    fideles,
    quid
    audiunlab
    Aposlolo?
    Vosaulemeslis
    corpus
    Chri-
    sli,
    el mcmbraex
    parle(a) (lCor.
    xn,27).
    Si
    ergo
    corpus
    Chrisli et membraunius
    sunt',
    noli
    faccre
    duos.
    Reliquit
    enimille
    patrem
    el
    matrem,
    el adhai-
    sit uxori
    suae,
    ut essent duo incarneuna
    (Ephes. v,
    51, 52). Reliquit patrem, quia
    nonhic seostendil
    sequalem
    Palri: sed
    semetipsumexinanivit,
    formam
    servi
    accipiens(Philipp. n, 7). Reliquit
    et mairem
    Synagogam,
    de
    qua
    camaliter natus es(.
    Adhaesit
    uxori
    suae, idest,
    Ecclesiaosuae.
    Quod
    teslimonium
    et
    ipse
    cum
    commemorarel,quodseparari
    nonliceret
    conjugium
    demonstravit: Non
    legistis, inquit, quia
    Deus
    qui fecil
    ab
    inilio,
    masculumel
    feminamfecil
    eos?
    1
    Ani.Er.et colberlinusalter
    codex
    omittunt,
    unius,Ali
    ter autemMs.
    ejus
    loco
    habet,
    unttin.
    (a)Graec.,
    eliinerous.
    S71
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    572
    Erunl
    duo, inquit,
    incarneuna.
    Quodergo
    Deuscoii'
    junxit,
    homonon
    separet.
    Et
    quidesl,
    Duo in carne
    una?
    Sequitur,
    et dicit :
    Igiturjam
    non
    duo,seduna
    caro
    (Malth. xix, 4-6).
    Nemo
    asceiidit,
    nisi_
    qui
    de-
    scendii,
    CAPUTVII.

    8. Cliristusel Ecclesiaunushomo.
    Nam ut
    noverilis, quia
    unus homo
    eslsponsus
    et
    sponsn,
    secundumcarnemChrisli,
    nonsecundumdi-
    vinitaleni : namsccundumdivinitatem
    quod
    est
    ille,
    nos essenon
    possumus; quia
    ille
    creator,
    noscrea-
    tura;
    ille
    effector,
    nos
    facti;
    illc
    condilor,
    nos con-
    diti : sed ul essemus cumillo unum inillo
    , caput
    nostrumesse
    voluit, accipiendo
    carnemex nobis
    ,
    in
    qua
    moreretur
    pro
    nobis: ut noveritis
    ergoquia
    hoc
    totumunusest
    Chrislus,per
    Isaiaradixit: Sicut
    sponso
    altigavit
    mihi
    milrum,
    el sicul
    sponsam
    induil meorna-
    mento
    (Isai,
    LXI,10.) Ipsesponsus, ijisesponsa. Ipse
    plnne sponsus
    in
    cajiite, sponsa
    in
    corpore.
    Eruiit
    enim, inquit,
    duoincarne una: el
    nonjam,
    duo,
    sed
    uitacaroesl.
    9. Fideac bonis
    operibus
    ad Dei visionem
    perveni
    mus.
    ltaque
    ad niembra
    ipsius peiiineates,
    ut hoc
    sacraracnium
    iulelligamus,
    ul
    dixi, fratres, pie
    viva-
    iiius.,
    Deum
    gralisdiligamus.Ipse
    autem
    qui
    ostendit
    peregrinanlibus
    formamservi,
    servat
    pervenieniibus
    forniamDei. Deforma servi stravil
    viam,
    de forma
    Dei condidit
    patriam.
    Quiaergo
    multumest ad nos
    caperehoc,
    sed nonesl multura credere hoc: Nisi
    cnirii crcdideritis
    ,
    ait
    Isaias,
    non
    itilcliigelis(Id.
    vu
    ,
    9,
    sec.
    LXX)
    : ambulcmus
    pcr
    fidcm
    quamdiu jiere-
    grinamur
    a
    Doraino,
    doncc
    perveuianius
    ad
    specicm,
    ubi videbimus facie adfacicm
    (II
    Cor. v
    ,
    G
    ,
    7
    ,
    etI
    Cor.
    xiii, 12).
    Ambulantes
    pcr
    firicm,
    bcne
    opere-
    liiur. In bonis
    opcribus gratuila
    sit dileciio
    Dei,
    be-
    iiefica sit dileclio
    proximi.
    Dcoeuim
    quodprnestcmus
    iionhabemus: scd
    quiaproximo
    habemus
    quodprae-
    stemus, praslandb indigenti promerebimur
    abundan-
    _
    lcm. Indc
    unusquisquequod
    babct, pracslet
    alteri:
    quidquidjilus
    habet
    largiatur inopi.
    Aliushabel
    pecu-
    niam
    :
    pascat paupercm,
    vestial
    nuduni,
    aedificelec-
    clesiam, operetur
    de
    pecuniaquidquid
    boni.
    polest.
    Aliushabel consilium:
    regal proximum, pellat
    lene-
    bras dubitationisjuce
    pielalis
    '. Aliusbabet doclri-
    nam:
    croget
    decellario Doniini,
    minislret conservis
    cibaria,
    confonet fideles,
    revocet crraulcs, quoerat
    pcrditos,
    quantumpotcst
    facial. Esl
    quod
    sibi cro-
    'gent
    etiam
    paupcres
    : alius claudo
    pedcs
    aecoiiimo-
    del,
    alius coeco suos oculos duces
    pracbeal;
    alius
    visilct infirmum,
    alius
    sepelial
    mortuum. Sunt isla
    in
    omnibus,
    ut
    prorsus
    difficileinveniatur
    aliquisqui
    nonhabeal unde
    aliquid
    alteri
    praslet.
    Ei illudex-
    treniumcl
    magnuniquod
    ait
    Apostolus,
    Invicemoncra
    veslra
    portate
    ,
    el sic
    adhnplebilislegem
    Chrisli
    (
    GalaU
    vi, 2).
    1
    siealter eColbeiiinisMss. Editivero,hwepecloris.
    SERMOXCII
    *
    ().
    Deeisdemverbis
    EvangeiiiMaithwi, cap. xxn,
    f.
    42-46.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    QuwstioJ udmis
    facta
    de
    Chrislo.
    Quaeslionemproposilam
    J udaeis debent
    solvereChristiani. DomintisenimJ esusChristus
    , qui
    camJ udaeis
    proposuit, ipse
    non
    solvit,
    scd
    J tidicis,
    nobis autem solvit. Et commemoraboCharilalem
    veslram
    ,
    et invcnielis
    quia
    solvit. Primonodumvi-
    dete
    quoeslionis.Quacsivif
    aJ udaeis
    quid
    eisvidcre-
    retur de
    Chrislo, cujtts
    esset filius:
    quia
    el
    ipsi spe-
    rant Christum. In
    Projjhetis legerunt,
    venturum
    cxspectaverunt, proesenleni
    oceiderunl:
    quia
    ubi Ie-
    gebanl
    venturum
    Christum,
    ibi
    legebant quia
    occi-
    suri crant Chrislum. Sed illius fulurumadventum
    sperabant
    in
    Prophetis
    : namfuiurumsuuinfacinus
    noii videbant. Sic
    ergo
    cos
    interrogavit
    de
    Christo,
    non
    quasi
    de
    incognilo,
    aut
    ctijus
    nomen
    nunquam
    audissent,
    aut
    cujus
    advenlum
    nuiiquamsperassenl.
    Nnin
    quotiiam
    adhuccum
    sperant,
    ideocrrant.
    Equi-
    demet nos
    speramuscum;
    sed venturum
    judicem,
    non venluruni
    judicandum. Projihetee
    aulemsancli
    utrumque prophetavcrunt,
    venturum eum
    injusle
    priusjudicandum,
    venturura
    posleajustejudicalurum.
    Quidcrgo, inquit,
    vobisvidcturdeCltrislo?
    cujusfi-
    littsest?
    Responderunt
    illi : David. Prorsus de Scri-
    jiluris.
    At ille:
    Quomodo
    David in
    spirilu
    vocal eum
    Dominum,
    dicens: DixitDominusDomino
    meo,
    Sedea
    dexlris
    meis,
    donec
    ponr.M
    inimicosluosscabellum
    pe-
    dttmluorum? Si
    ergo
    Davidin
    spirilu
    vocateumDo-
    minum,quomodoftliusejus
    esl ?
    C.APUTII.

    2. Christusse
    fdium
    Davidnon
    negat.
    Hic caveudum
    cst,
    uc
    puletur
    Christusse
    negasse
    filitimesseDavid. Non se filium David
    negavit,
    sed
    modum
    qutesivit.
    DixistisfiliumesseDavid
    ,
    non ne-
    go
    : scdille eumDominum
    vocat;.dicite
    mihi
    quo-
    modosil
    filius, qui
    est el Dominus: dieite
    quomodo.
    IHinon
    dixerunt,
    sedtacuerunt. Dicamus
    nos, expo-
    nenle
    ipso
    Chrislo. Ubi? Per
    Apostolum
    suum. Prius
    unde
    probamusquiaipse
    Christus
    exposuit
    ?
    Aposlo-
    lusdicit : Anvullis
    experimenlumaccipereeju.squi
    in
    me
    loquilur
    Christus
    (II
    Cor.
    xm, 5). Ergo
    in
    Apo-
    stoloistam
    dignaiuseslsolverequocstionem.
    Primum
    per Apostolumloquens
    Chrislus
    , quid
    dixil adTimo-
    Iheum? Memoreslo ChristumJ esum resurrexissea
    mortuisexseinine
    David,
    secundum
    Evangelium
    meum
    (II
    Tim.
    n,8).
    EcceChristus filius est David.
    Quo-
    modo est et DoniinusDavid?
    Dic, Aposlole
    :
    Qtii
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinam
    arbilratusestcsse
    wqualis
    Deo.
    Agnosce
    DominumDavid. Si
    agnoscis
    Dominum
    David,
    Dominum
    noslrum,
    Dominumcceli
    et
    terrac,
    Dominum
    Angelorum,aequalem
    Deoinforma
    Dei si
    agnoscis
    : unde filius David? Atlende
    quod
    sequalur. Apostolus
    DominumDavidlibi ostendit
    diecndo, Qui
    cumin
    fonna
    Dei essct
    ,.non raphiam
    arbilrainsesl esse
    mqualis
    Deo.FiliusDaviduude?Sed
    *
    Castigalus
    adcl. cb.etAni.Er.Par.Lov.
    (o)Alias,
    de
    Tcnipore
    255.
    S73
    SERMOXCIII. S74
    semelipsum
    exinanivit, formam
    servi
    uccipiens;
    insi-
    militudinemhomihutn
    factus,
    el lutbilu inventus ut
    hoino: humiliavil
    seineiipsumfactus
    obediens
    usque
    ad
    morleiii,
    mortemauleincrucis.
    Propter quod
    el Deus
    illumexaltavit
    (Philipp.
    n, 6-9).
    Resurrexit Christus
    ex semine
    David,
    filius
    David, quia
    exinanivit se.
    Quomorio
    exinanivil? Sumendo
    quod
    non
    erat,
    non
    perdendo quod
    erat. Exinanivit
    se,
    humiliavil se.
    Cum esset
    Deus,
    homo
    apparuit. Contemptus
    est
    inlerra
    ambulans, qui
    ccelumfecit.
    Conlemptus
    cst
    quasi
    homo
    ,,quasi
    nullitis virtutis. Non solumcon-
    lemplus,
    sed
    insuper
    et oceisus.
    Lajiis
    erat
    jacens ,
    offenderuntineum
    J udaei,
    et
    quassati
    sunt.
    Quid
    au-
    temait
    ipse? Qui offenderit
    in
    lapidem
    islum,
    conquas-
    sabitur:
    super quein
    veneril autem
    lapis
    isle
    ,
    conleret
    eum
    (
    Mallh.
    xxi, 44).
    Prius
    jacuit,
    et offenderunt:
    veniet
    desuper,
    et conteret
    quassatos.
    CAPUTIII.5.C/irisa(s Deusel homo.
    Accepistiset
    fdium
    David,
    elDominumDavid:DominumDavidsem-
    per,
    filiumDavidex
    lenipore:Doiiiinum
    Davidnatum
    desubstanliaPatris,
    filiumDavidnatumex Mariavir-
    ginel conceptum
    de
    Spiritu
    sancto.
    Utrumque
    lenea-
    mus. Uinnn horumnobiseril acterna
    habitalio;
    alleT
    rumhorumnobisesl a
    peregrinatione
    liberalio.Domi-
    nus enini nosler J esusChristusnisi
    dignalus
    essetfieri
    homo, perisset
    homo. Faclus est
    qucmfecit,
    ne
    pe-
    rirel
    quem
    fecit. Ilomo
    verus,
    Deusverus: Deuset
    bomo totusChristus. Hoecest Caiholicafides.
    Qui
    ne-
    gat
    DcumChrisium
    ,
    Pholinianus est:
    qui negat
    ho-
    niineni Chiistum
    ,
    Manichaeusest.
    Qui
    confitclur
    Deum
    oequalem
    Palri Chrislumel hominemverum
    ,
    passum
    vere
    , sanguinem
    fudisse vcrum: noii enim
    veritas nos
    Iiberarel,
    sifalsum
    preliumpro
    nobisda-
    ret :
    utrunique qui confitetur,
    Catholicusest. Ilabet
    palriam,
    habet vinm. Habet
    patriam,
    In
    principio
    erut Verbum: babel
    palriam,
    Cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rupinam
    arbilralus
    est,
    csse
    mquaiis
    Deo. flabet
    viam,
    Verbumcaro
    faclum
    esl
    -
    (
    J oan.
    i, 1, 14)
    :
    habet
    viam,
    Semetipsum,
    exinanivil
    formam
    servi acci-
    piens. Ipse
    est
    palria quo imus, ipse
    via
    qua
    imus.
    Per
    ipsumadipsumeamus,
    ct nonerrabimus.
    SERMOXCIII
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii Matlhwi, cap. xxv, 1-13,
    Simile
    crit
    regnuni
    coelorumdecem
    virginibus,
    elc.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Decem
    virginesquwnain
    in-
    lelligendw
    in
    parabola Evangelii.
    Hesterno die
    qui
    ad-
    fuistis, promissionem
    nostrara lenetis :
    quae
    hodie
    nonsolis
    vobis,
    sed
    pluribus
    etiam
    qui convenerunt,
    Domino
    adjuvante,
    reddenda est.
    Quae
    sinl decem
    virgines, quarum
    sint
    quinqueprudentes
    et
    quinque
    stullae,
    nonfacile
    indagari potest.
    Verumtamensecun-
    dum ea
    quae
    continet
    ipsa
    lectio
    quam
    Charitaii ve-
    'Mss.,
    natumde
    spiritu
    sanctoet
    virqine
    Maria.
    2
    Er.
    Lugd.
    ven. nonhabent haecvcrba: nabet
    viam,
    rerbumcaro
    factum
    esl.Et
    pauloinfra,legitur
    incisdem
    editionibus:
    ipsepatriaquoimus; omisso,
    est. M.
    '
    *
    Castigatus
    adtresbn. et
    quatuor.
    cl. ada. cb.f. fl.e. lr<
    m.
    pr.
    v. vd. AmEr.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deverbisDomini 25.
    stroceliamhodievolui
    reeitari, quantum
    mihi Domi-
    nusintellectumdonare
    dignatur,non
    mihivideturisla
    parabola
    vel simililudoad eas solas
    pertinere, quee
    propria
    et excellentiori sanclilale
    virginesin
    Ecclesia
    noniinantur, quas
    eliamusitatiorc
    vocabuloSanctimo-
    niales
    appellare
    consuevimus
    (a):sed,
    nisi
    fallor,
    haec
    similitudoad universam
    Ecclesiampertinet. Quamvis
    -
    etsiillas solas
    intelligeremus, quai
    Sanclimonialesvo-
    canlur, numquid
    decemsnnt?Absit ut tanta
    virginum
    niulliludoadlam
    exiguum
    numerumrevocetur. Forte
    autemdicat
    aliquis
    :
    Quid
    si niullaasunt
    nomine,
    et
    tam
    paucoe
    sunl in
    verifate,
    ut vix decem invenian-

    tur? Nonita est. Namsi solas decem


    intelligi
    vellet
    bonas,
    non ibi ostenderet
    quiuque
    fatuas.
    Si
    enim
    mulloesunt
    virginesquocvocanlur, quare
    contra
    quin-
    que
    ostiadomus
    magnae
    claudunlur?
    CAPUT II.

    2.
    Virginesdecem,
    anhnw
    qttmlibet
    deEcclesia
    Dei.Inlelligamusergo, charissimi,
    adomnes
    nos,
    id
    est,
    aduniversamomninoEccIesiam
    pertinerc
    istam
    parabolam,
    nonadsolos
    praepositos,dequibus
    he-
    sternodielocuti
    sumus;
    necadsolas
    plebes;
    sed
    prorsus
    adomnes.
    Quareergoquinque
    et
    quinquevirgines?
    Istae
    quinque
    et
    quiuque virgines ,
    omnes omnino sunt
    aniinac Christianorum. Sed ut dicamus vobis,
    quod
    Deo
    inspirante scntimus,
    non
    qualescumque
    animae,
    sed tales animoc
    qtiae
    habenl caiholicam
    lidem,
    et
    har
    bere videutur bona
    opera
    in Ecclesia Dci: ot tamen
    ex
    ipsis quinque
    sunt
    prudentes,
    et
    quinque
    faluse.
    Quareergoajjpella.toe
    sunl
    qninque, etquare virgines,
    prius
    videamus;
    ct deiride csefera consideremus.
    Omnisaiiimain
    corjjore
    ideo
    quinario,
    numero cen-
    selur, quia quinque
    sensibus utilur. Nibil est ctiim
    quod
    senlimusex
    corpore,
    nisi
    janua quinquepartita,
    aut
    videndo,
    aut
    audiendo,
    aut
    odorando,
    aut
    guslap-
    do,
    aut
    tangendo. Qui ergo
    se abstinet abillicito
    visu,
    abillicito
    audilu;
    abillicilo
    odoratu,
    ab illicilo
    gusla-
    lu,
    ab illicito
    taclu, propter ipsamjntegriialem,
    vir-
    ginis
    nomen
    accepit.
    5. Nec
    virginitassufftcit,
    nec
    opera
    bona. Sed si bo-
    nutn est abslinere ab illicilis senliendi
    motibiis,
    et
    ideo
    unaquoeque
    anima christiana
    virginis
    nomenac-
    cepil; quare quinque
    admiltunlur,
    et
    quinquerepel-
    ltmtur? Et
    virgincs
    sunt,
    et
    repelluntur.
    Parum est
    quia virgines
    sunt : et
    lampades
    habent.
    Yirgines,
    propler
    abstinentiam ab illicitis sensibus
    ; lampades
    habcut, propter opera
    boria. De
    quibusopcribus
    Do-
    minusdicit : Luceanl
    opera
    vestracoram
    homiuibiis,
    ut
    videanl bona.
    fucla
    veslra,
    el
    glorificent,
    Palremveslrum
    qui
    in cmlisest
    (Mciltli.
    v, 16).
    Itcm
    discipulis'dicit:
    Shil lutnbi vestri
    acancli,-el
    lucernmardentes
    (Luc. xn,
    55).
    lu lumbis
    accinctis, virginilas
    : in lueernis ar-
    dentibus, opcra
    bonn.
    CAPUTIII.

    4.
    Virgo
    anima
    qumlibet
    Chrisliana.
    Non solet dici
    virginitas utique
    in
    conjugaiis:
    lamen.
    etiam ibi est fidei
    virginitas, quoe
    exhibet
    pudiciliam
    conjugalem.
    Nam ut noverit Sanctilas
    vestra,
    non
    imporlune
    secundumanimamct secundum
    irilegrita-
    (a)
    Enarr.InPsal.
    7S,
    n. 16 vocabulo
    utitur,
    Caslinvb
    nialis.
    578
    S. AUGUSTINI EfiSCOPI 576
    tem
    fidei, qua
    eliam fide ab illicitis abstinetur,
    ct
    bona
    opera
    liunt, unumquemque
    vel
    unamquamque
    animam
    virginem
    dici;
    totaEcclesia
    quae
    conslal ex
    virginibus
    et
    pueris,
    el marilaiis fcminisel uxoratis
    viris,
    unonomine
    virgo
    est
    appellata.
    Undehoc
    pro-
    bamus?
    Aposlolum
    audi
    dicenlem,
    nonsolis sancli-
    monialibus,
    seduniversae
    prorsus
    Ecclesiae:
    Despon-
    savi vosuni viro
    virginem
    caslamexhibereChrislo.Et
    quiahtijusvirginitatis corruptor,
    diabolus cavendus
    est,
    continuo
    ipseAposlolus
    cum
    dixisset, Desponsavi
    vosuni viro
    virginem
    caslamcxhibere
    Chrislo; adjunxit
    et
    ait,
    Timeo
    aulem,
    nesicul
    serpens
    Evamseduxitin
    versulia
    sua,
    sicel vestri sensus
    corrumpantur
    acaslilale
    qum
    estinChristo
    (II
    Cor.
    xi, 2, 5).
    In
    corpore virgi-
    nitatem
    paucae
    babent: in cordeomnes habere de-
    bcnt. Si
    ergo
    abillicilis abstincnlia bona
    est,
    unde
    virginitas
    nomen
    accepit,
    el
    ojiera
    bona laudabilia
    sunt, quaesignificantur lampadibus; quare quinque
    admillunlur,
    et
    quiuquerepellunlur
    ?Si el
    virgoest,
    et
    lampades fert,
    et tamen non
    admittitur;
    ubi se
    videt
    qui
    nec
    virginitalem
    ab illicilis
    servat,
    nec
    opera
    bonavolenshabere intenebris ambulat?
    CAPUT IY.

    5. Prwter conlinenliamet
    opera
    bona,requirilurcharilas.Oleum,
    charilas.Deislis
    ergo,
    .
    fralres
    mei,
    de islis
    potiusdispulemus. Qui
    nonvult
    videre
    quod
    malum
    est, qui
    nonvult audirc
    quod
    maltmi
    est, qui
    ab illicilis sacriliciorumnidoribus
    averlit odoratum,
    abillicilissacrificiorumcibisaver-
    lit
    guslatum, fugit complexum
    alienac,frangit panem
    esuricnli, hospilem
    inducit in
    domum,
    veslil
    miduni,
    concordat
    liligiosum,
    visitat
    oegrotum, sepelit
    mor-
    tuum: ecce
    virgo,
    eccehabet
    lampades. Quidquae-
    rknus
    amplius?
    Adhuc
    quaero. Quid
    adhuc
    quaeris,
    inquil?
    Adhuc
    quacro
    : intentummefecit
    Evangelium
    sanclum. Eliam
    ipsasvirgines
    et ferentes
    lampades,
    aliasdixit
    prudentes,
    alias stultas. Undeintuemur?
    undediscerniinus?Deoleo.
    Aliquidmagnumsignificat
    oleiini,
    valde
    magnuin. Pulas,
    noncharitas est?
    Quoe-
    rendo
    dicimus,
    nonsenteniiam
    praccipilamus.
    Unde
    mihi videalur oleocharitas
    significari,
    dicamvobis.
    Apostolusdicit,
    Adhuc
    supereminentiorein
    vobisviam
    demonstro.
    Supereminentioreni
    viam
    quam
    demon-
    Slral? Si
    linguis
    hominum
    toquar
    et
    Angelorum,
    cha-
    ritatemautemnon
    liabeam,faclus
    sumwrainenlumso-
    nans,uut cymbalum
    tinniens.
    Ipsa
    est
    supercmincns
    via, idest, charilas, quae
    merito oleo
    significattir.
    Omnibusenimbumoribusoleum
    supereminet.
    Milte
    aquam,
    et
    superinfunde
    oleum
    ,
    oleum
    supereminet.
    Milte
    oleum, superinfundeaquam,
    oleum
    superemi-
    net. Si ordinem
    servaveris,
    vincit: si ordinemmula-
    veris,
    vincit. Charitas
    nunquam
    cadit
    (I
    Cor.
    xn, 51,
    et
    xiir, 1,8).
    CAPUT V.

    G.Ire obviam
    sponsoquid. Virginum
    donnitio.
    Quid ergo,
    fralres? J am
    disceplemus
    de
    quinquevirginibusprudenlibus
    el
    quinquefatpis.
    Yo-
    luerunt ire obviam
    sponso. Quid est,
    ire obviam
    sponso
    ? Corde
    irc,
    exspeclare ejus
    advenlum. Sed
    iile lardabat. Duin tardat
    ille,
    dormierunt omnes.
    Quid
    est,
    omnes?Ei fatuaeel
    sapienles,
    obdormitave-
    runt
    omnes,
    el dormierunl.
    Pulamus,
    bonus est so-
    mnus iste?
    Quid
    esl somnusiste? Neforte lardante
    sponso, quoniam
    abundat
    iniquilas, refrigescit
    chari-
    tas multorum. Siccine intellecluri sumus islumso-
    nmuni? Non niihi
    placct
    : dico
    quare. Qnia
    sunl ibi
    prudentes
    : et
    uliquequando
    dixil
    Dominus, Quo-
    ttiamabundavil
    iniquilas, refrigescil
    charitas mullo-
    rum;
    subjecit clait, Qui
    auletn
    perseveravcrilusque
    in
    finem,
    Iticsalvuseril
    (Malilt. xxiv, 12,15).
    Ubi vultis
    esseistas
    prudentes?
    Nonne in his
    qui perscverave-
    runt
    usque
    in (inem?Non ob
    aliud,
    fratres,
    non ob
    aliud
    prorsus
    admiflerenlur
    inlro,
    nisi
    quiaperseve-
    raverunl
    usque
    inlinem. Non
    ergo
    eis
    obrepsit frigus
    charitatis,
    non in eis
    refriguil charitas;
    sed fervet
    usque
    in finem.
    Quia
    fervet
    usque
    in
    fincm,
    ideo
    sponsi januaepaluerunt
    : ideoeisdicttimest ut inlra-
    rcnl,
    sicul illi
    oplimoservo,
    lnlra in
    gaudium
    Do-
    niiui tui
    (Id. xxv,
    21,25). Quid
    est
    ergo,
    Dormita-
    verunl omnes? Est alius
    somnus, quem
    nemo evadit.
    Nonrecordnmini
    Ajiostolumdiceritem,
    Dedormienti-
    busaulemnolowos
    ignorare,fraires (I
    Thess.
    lv,
    12),
    id
    cst,
    riebis
    qui
    morlui sunl?
    Quare
    enimdormienlcs
    vocanlur,
    nisi
    quia
    suo dieresuscitantur?
    Ergo
    dor-
    miernntoinnes.
    Pulas, quiaprudensest,
    irieononha-
    bct mori?Fatuasit
    virgo, prudcns
    sit
    virgo,
    somnum
    mortis omnes
    patiuntur.
    CAPUTYl.7.
    Mortui,
    quare
    dormientes.A
    Iiquando
    aiitemdicunl sibi homines:Eece
    jam
    dies
    judicii venit,
    lantamala
    Dunl,
    tanioetribulalionescrebrescum
    ;
    ecce
    omiiia
    quaeProphelee.dixerunl, pene completasnnt;
    jam
    dies
    judicii
    iuslat.
    Qui
    hoc
    dieuut,
    ct lideliter di-
    cunl, tanquam
    obviam eunt
    sponso cogilationibus
    talibus. Sed eccebellum
    super bellum,
    tribulatiosu-
    per tribulalionem,
    lerraemotus
    super
    lerne
    molum,
    fames
    super famem, gens supcr gentem,
    el nondum
    venit
    sponsus.
    Cum
    ergo exspectatur
    ut
    venial,
    dor-
    miunl omnesilli
    qtii dicunt,
    Ecce
    venit,
    et dies
    judicii
    hic nos inveuiuCum
    dieil,
    dormii.
    Ergo
    observel ad
    soninum
    suum,
    el
    persevcrct
    in charilalc
    usque
    a<l
    somnumsuum:
    exspeclanlern
    illtiminveniat somniis.
    Ptilaeniin
    quia
    dorniivil.
    Numquid'qtii
    dormii,
    non
    adjiciet
    ut
    resttrgut (Psul. XL,9).
    Dorinieruiit
    ergo
    omnes: et deillis
    prudentibus,
    ct dcillisfaluisonmcs
    dormierunl.
    CAPUTVII.8. Clanwrmedianocte.Ecceinedia
    noctcclainor
    faclus
    esl.
    Quidest,
    mediaHOC/C ?
    Quaiido
    non
    speratur, quando
    omniiiononcreditur. Noclem
    posuit pro ignoranlia. Aliquisquasi computai
    sibi :
    EcceabAdamlot anni
    transierunt,
    etecce
    complen-
    lur sexmillia
    annorum,
    el
    conlinuo,quoniodoquidani
    traclatores
    compulaverunt,
    conlinuo veniet dies
    ju-
    dicii : et
    vcniunt,
    el transeunt
    conipulaiiones,
    et
    adhuc remoralur
    sponsi advenlus,
    et dormiunt vir-
    gines quoe
    obviamierant. Et eccedumnon
    speratur,
    dum
    dicitur,
    Sex milliaannorum
    cxspecfabantur,
    et
    ecce
    transierunt,
    unde scimus
    jam quando
    veniel?
    mcdianocte veniel.
    Quid esl,
    Medianocte veniet?
    Dum
    nescis,
    veniet.
    Quare
    dum
    nescis,
    veniel ?
    Ipsum
    Dominumaudi ; Non estvestrumscire
    lemporq,quce
    577
    "
    SERMOXCIII.
    578
    Pater
    posuit
    insua
    poteslate(Act. i, 17).
    Dies
    Domini,
    ait
    Apostolus,
    lanquamfttr
    in
    nocte,
    ilaveniel
    (I
    Thess.
    v, 2). Ergovigila
    nocle,
    nc furem
    patiaris.
    Namsom-
    nus
    morlis,
    velis
    nolis,
    veniet.
    9. Resurrecdo
    virginum.
    Oleuminvasis. Sedcum
    facfus fuerit clamor medianocle.
    Quis
    iste
    clamor,
    nisi de
    quoApostolnsdicit,
    In ictu
    oculi,
    innovissima
    tuba? Canelenim
    tuba,
    el nwrtui
    resurgentincorrupli,
    et nosimniuiabimur
    (I
    Cor.xv,
    52). Denique
    clamore
    facto medianocte, quoclamabitur,
    Ecce
    sponsus
    ve-
    nil,
    quid
    sequilur?
    Surrexerunl oiunes.
    Quidest,
    Sur-
    rexerunt omnes? Veniel
    hora,
    dixit
    ipse
    Dominus,
    quando
    otnnes
    qui
    suntin
    monumenlis,
    audienl vocem
    ejus,
    et
    procedent(J oan. v, 28, 29). Ergo
    adnovissi-
    mamtubamsurrexerunt omnes.jPrudeiitoaulem illoe
    tuleruntoleumsecuminvasissuis: slullwveroillaenon
    tuterunt oleumsecum.
    Quid est,
    nontulerunl oteum
    secuminvasissuis?
    Quidest,
    invasissuis?incordibus
    suis. Unde dicit
    Apostolus,
    Glorianoslra hwc
    esl,
    lesiimonium
    conscienlimnostrw
    (II
    Cor.
    i, 12).
    Ibi
    oleum, magnuni
    oleum: de dono Dei esl hoc oleum.
    Denique
    hominesoleummitiere intro
    possunl,
    olivam
    crearc non
    possunt.
    Ecce habeooleum:
    nimiquid
    tu
    creasli oleura?DeDei douoest. Habcs
    oleum,
    porta
    tc-
    cum.
    Quidest, porta
    lcciim. Intiis
    habe,
    ibi
    place
    Deo.
    CAPUTVIII.

    10. Oleum
    portare
    secum.Oleum
    ttlienum.Elenimecceistac
    virgincs stullae, qure
    non
    porlaverunt
    oleum
    secum,
    abstinentiasua
    quavirgincs
    appellanlur,
    et bonis
    operibus suis, quandolampa-
    des ferre
    videnlur1,
    hominibus volunt
    placere.
    Et
    si hominibiis volunt
    placere,
    et ideo omnia isia
    laudabilia
    faciunt,
    oleum secum non
    portant.
    Tu
    ergo
    lecum
    porta,
    inltis
    porta ,
    ubi videt Deus:
    ibi
    porta
    leslimoniuni conscientiaeluac.
    Qui
    autem
    ambulal ad lestimonium
    alienum,
    oleum non
    por-
    tat secum. Si ideo abstines ab
    illicitis,
    et facis
    bona
    opera,
    ut abhominibus
    lauderis;
    non est intus
    oleum.
    Denique
    cum
    cceperint
    bomiuesnon
    laudare,
    deficiunt
    lampades.
    Intendat
    itaque
    Charitas vesira.
    Anlequam
    dormirent
    illoe
    virgines,
    non est dictuin
    quia
    exstinguebanlur lampades
    illarum.
    Sapientium
    lampades
    ardebant de oleo
    interno2,
    de conscienti;c
    securiiate3,
    de interiore
    gloria,
    deiniimacharitale.
    Ardebant
    tamen etillarum
    faluarum.Quare
    tunc ar-
    debanl?
    Quia
    non deerant laudes hominum. Poslea
    vero
    quam
    surrexerunt,
    id
    est,
    in resurrectione a
    mortuis, coeperuntaplare lampadessuas,
    id
    estprae-
    parare
    Deo
    operum
    suorumreddere rationem. Et
    quia
    lunc nemo est
    qui laudet,
    omnis homocausaesuoe
    vacat,
    nemoest lunc
    qui
    nondese
    cogitet:
    non
    ergo
    erant
    qui
    oleum
    veuderent; cceperunt
    deficerelam-
    pades,
    et converterunt se fatuoead
    quinque pru-
    dentes : Datenobisdeoleo
    veslro, quialumpades
    no-
    slrw
    exsiinguuniur.
    Hoc
    quaerebant quod
    consueve-
    1
    Verba
    isthaec,
    etbonis
    operibussuis, quandolampades
    ferre
    videnlur,
    absuntaMss.
    2
    Editi,
    deoleowterno. Meliusaulemvictorinus
    codex,
    de
    oleoinlemo.
    3
    lieriqueMss.,
    deconscientimsuwverilate.
    Colberlmus,
    deconscknlueclaritale.
    rani,
    id
    est,
    alicno oleo
    lucere,
    ad alienas
    laudes
    ambulare. Date nobisde oleo
    veslro, quia lampades
    noslrw
    exslinguuntur.
    11. Fatuw
    Virgines
    irridenlur a
    sapienlibus:
    Atillae:
    Ne
    forle, inquiunt,
    non
    sufftciat
    nobisel
    vobis,
    ite
    po-
    tius ad
    vendentes,
    et endle vobis.
    Non
    consulenlium,
    sedirridentiumest
    islaresponsio. Quareirridentium?
    Quiasapienleserant,
    quiasapientia
    erat in illis. Non
    eiiim
    sapicntes
    desnoerant : sedillain
    illis erat sa-
    pientia,
    de
    quascriplum
    estin
    quodamlibro, qtioedi-
    cit
    conlemptoribus suis,
    cumvenerint ad
    mala, quse
    illisminata est : El
    ego
    veslrw
    perdilioni
    superridebo
    (Prov. l,
    26). Qnid
    mirum
    est, quia sapientes
    irri-
    dent faluas?
    Quid
    est irridere?
    CAPUTIX. 12. Oleum
    ementeselvendentes.Ile
    ad
    vendentes,
    et emitevobis:
    quoe
    non solebalis bene
    vivcre,
    nisi
    quia
    vos homines
    laudabant, qui
    vobis
    oleumvendebant.
    Quidest,
    oleum
    vendebanl ?
    Laudes
    vendebant.
    Qui
    vendunt
    laudes,
    nisi
    adulatores?
    Quanto magis
    non
    acquiescerelis
    adulaloribus,
    ct
    intus oleum
    portaretis,
    et
    propter
    bonam
    conscien-
    tiamoinniabona
    opera
    faceretis: tunc
    dicerclis,
    Emen-
    dubii me
    juslus
    in
    misericordia,
    et
    arguelme;
    oleumau-
    leinpccculorisnoniinpingtuibitcapul
    meiun
    (Psal. CXL,
    S). Melius, inquit,
    emendet me
    justus,
    argiialmeju-
    stus,
    colaphizcl
    me
    justus,
    corrigat
    me
    juslus, quam
    impinguet caput
    nieuni olcum
    peccatoris. Quid
    est
    oleuin
    jieccatoris,
    nisi
    blandimenta
    adulaloris?
    13.
    Prudenlium
    virginum
    huinililas. Ile
    ergo
    ad
    vendenles;
    hoc facere consueslis'. Nos
    autemnon
    vobis danius.
    Quare?
    Ne
    forte
    uon
    sufftciat
    nobisel
    vobis,Quidest,
    nonsufficial?Nondespcrationediclum
    est,
    sedsobriael
    pia
    humilitate.
    Quamvis
    enimbonus
    habeatbonam
    coiiscienliam;
    unde scil
    quemadmo-
    dum
    judicet
    ille
    quia
    anemiiicfallilur? Habet
    bonam
    conscienliain2,
    non illumtitillant criminain
    corde
    concepla;
    sed
    propter quotidianaquoedam
    vilsehu-
    manoe
    peccala,
    licel bonaconscienlia
    sit, tainendicit
    Deo,
    Dimittenobisdebitanostra:
    quia
    fecit
    quod
    se-
    quitur,
    Sicut el nos dimillimus
    debitoribus
    noslris
    (Mattli. vi,
    12). Fregit panem
    esurienti ex
    corde,
    ve-
    stivit nudumexcorde : deoleo inleriore fecit
    opera
    bona,
    el lameninillo
    judiciotrepidat ipsa
    bonacon-
    scienlia.
    14. Pulsanlibusosliumcur non
    aperitur.
    Vide
    quid
    est,
    Dale nobis oleum.
    Audierunt,
    Ite
    polius
    adven-
    dentes.
    Quia
    laudibus huinanis benevivere
    consue-
    stis,
    vobiscumoleumnon
    porlatis
    : non
    autemnos
    damus
    ;
    ne
    forle
    non
    sufflciat
    nobiset vobis.Vixenim
    de nobis
    judicamus, quanto
    minus
    possumus
    judicare
    devobis?
    Quid est,
    Yix de nobis
    judicamus? Quia
    cumrex
    justus
    sederit in
    throno, quisgloriabitur
    ca-
    stum sehabere cor
    (Prov. xx, 8,
    9)
    ?
    Forte lu non
    invenis
    aliquid
    inconscienlialua
    ;
    et invenit ille
    qui
    melius
    videt, cnjus
    aciesdivina
    penetrat
    altiora : videt
    forte
    aliquid,
    invenit forte
    aliquid.Quanlo
    meliusilli
    1
    incolbertino
    libro,
    Itoc
    esl, facereconsueslis.
    2
    MSS.,
    qui
    neminem
    fallit
    ? Habet
    conscientiam,
    etc.
    omisso,
    bonatn.
    S. AUGUSTINIEPISCOPI SSO
    dicis,
    Neintresin
    judkium
    cuinservoluo
    (Psal, cxi.n,
    2)? Etinniquartlomelius
    dicis,
    Dhniltenobisdebitano-
    situ?
    Quia
    ct diciturlibi
    proplcr
    illas
    faccs', propter
    il-
    las
    latuparies
    :
    Esurivi,
    et dedisli inihi nianducare
    (Maitlt. xxv, 55').
    Quidergo?
    el illrenonillud fecc-
    rtini? Nonfeccruntanleilluni. Scd
    quomodo
    feccrtmt?
    Quomodoprohibet
    Dominus, qui dixil,
    Cavelc
    fucere
    jttsiiiiam
    veslram
    coram
    hominibus,ulvideatniniabeis
    :
    alioquin
    nonhabcbiiismercedem
    apud
    Pulremveslrum
    qui
    incmlisest. Et noliiesimilescsse
    Itypocrilis,quundo
    orniis. Amant cnimstare in
    plaleis
    el
    orare,
    ul vi-
    deantur abhominibus.Amendico
    vobis, perceperunt
    mercedemsttam
    (Matth.
    vi, 1, B).
    Emerunt
    oleum,
    prclium
    dcderunl :
    cmerunl,
    nonsunt fraudati lau-
    dibus
    hunianis; quaesieruul
    laudcs
    humanas,
    habuc-
    ruiit. Isloelaudcs humanaoiudie
    judicii
    non eos ad-
    juvaul.
    Illaeaulcm
    quomodo
    fecerunl? Luceant
    opera
    vestracoram
    hominibus,
    ul vidcanl bonu
    fuclaveslra,
    et
    glorificcnt
    Palrem vestrttm
    qui
    in cwlisest
    (Id, v,
    16).
    Non
    ait,
    Vos. Non cnini de luohabcs oleum.
    J aeta
    le,
    el
    dic,
    Habeo: sedabeo.
    Quid
    enim
    habes,
    quod
    non
    accepisli (I
    Cor.
    iv, 7)?Ergo
    illacsicfecc-
    runl,
    illoesic.
    15'. Idetu traclalur
    argumeitlum,
    Non cst aulcm
    luiraiiduin
    ,
    cumeunl etnerc
    ,
    cum
    quoerunl
    a
    quibus
    laudcnlur,
    ct non
    inveniuni;
    cum
    quoerunt
    a
    quibus
    consolcnlur,
    et non
    iiiveniunt; apcrta
    est
    janua,
    veitil
    sponsus
    el
    sponsa,
    lunc
    glorificata
    cumChristo
    Ecclcsia
    ,
    ut
    singula
    niembraad fotumse
    colligant.
    El iiilraverunlcunteoad
    nuplias,
    etctausutneslosliuin.
    Et illaefatuae
    postea
    vciicrunl : sed
    nuniquid
    oleuni
    cmerunl,
    aut a
    quibus
    emcrenl invcnerunl? Ideo
    januas
    clau-iasiiivencrunl :
    pulsare coeperunl,
    scd
    sero.
    CAPUTX,

    16.
    Quonwdoprudcntesquinquevirgi-
    uesimiiattdm.Dicluni
    csl,
    vcrum
    cst,
    non fallaciler
    diclum
    est,
    Pulsaleel
    aperielur
    vobis
    (Matlh, vn, 7):
    sed modo
    qtiando
    lempus
    est
    misericordiee,
    non
    quando tempus
    cst
    judicii.
    Nonenini
    jjossunt
    con-
    fundi isla
    lempora,
    cuni misericordiamcl
    judicium
    Dominosuocanlcl Ecclesia
    (Psal, c, 1). Tempus
    cst
    misericordiae; age poenitentiam.Tcmpore judicii
    il-
    lamhabcs
    agere?
    Eris in
    virginibus
    illis
    ,
    contra
    quas
    clnusumcst osiium.
    Dotnine, Domine, aperi
    nobis.
    Numquid
    non
    jioenilenliamegerunt, quia
    secum
    oleum non
    poiiaverunt?
    Et
    quid
    illis
    profuil
    sera
    peenilentia
    , qtiando
    cas irridebat vera
    sapienfia
    ?
    Clansum
    est
    crgo
    oslium.El
    quid
    illis diclumesl?
    A:oiinovivos.Nonillns
    novit, qui
    omnianovil ?
    Quid
    crgo csl,
    Nonnovivos?
    lmprobo
    vos
    , rcprobo
    vos.
    Inarte meanonvos
    agnosco;
    ars mcanescit vitia:
    boc est aulcui
    magnum,
    el nescit
    vilia,
    et
    judicat
    vi-
    lia-. Ncscit
    faciendo, judicat arguendo.
    Sic
    ergo
    non
    novivos.
    17. Idemtractatur
    argumenlum.
    Ierunt,
    intraverunt
    quiuquc
    prudentes. Quam
    rnulti
    cslis,
    fralrcs
    mei,
    in
    1
    iierique
    Mss.,
    proptcr
    illas
    faluus.
    Liiusecolliertinis
    Mss.,
    etindical
    vitia;
    scdmoxkiem.
    codex
    Uabet, judkut iirgiiciido.
    iiomiiie
    Chrisii;
    sint invobis
    quinqueprudenles,
    sed
    nolite
    quinque
    homincs. Siut invobis
    quinquepru-
    deulcs,
    ad islani
    prudentiainquinarii
    numeri
    perli-
    nciiles. Ycnietenini
    hora,
    ct
    quaudo nescimus,
    vc-
    nict. Medianocte
    veniel, vigilalc.
    Sicclausit
    Evange-
    liuiu:
    Vigilale,quia
    nescilis diem
    neque
    Iioram. Si
    ergo
    dormiturt
    siimus, quomodovigilamus?
    Corde
    vigila,
    fide
    vigila, spevigila,
    charitate
    vigila, operi-
    bus
    vigila
    : ct
    quando corpore
    dormiveris
    ,
    veniet
    lempus
    ut
    surgas.
    Cumautetii surrexeris
    , pra:paia
    lanipadcs.
    Tunc noii
    cxstingiiantur,
    lunc inleriore
    conscientiseoleo
    vegetentur
    : lunc
    sjronsus
    illeincor-
    poreis
    nexibus
    amplcctatur,
    luncleintroducatindo-
    mum
    ,
    ubi
    uunquamdormias,
    ubi
    nunquam
    tttalam-
    paspossitexstiugui.
    Hodicvero
    laborainus, ctlampa-
    dcs noslroeintcr vontos saeculi
    hujus tenlationesquc
    fliictuaiil : sedardeat inrobore
    '
    flamina
    noslfa,
    ut
    ventustentationis
    atigeal igneni potius, quain
    exslin-
    guat.
    SERMOXCIY
    *
    (u).
    Deverbis
    EvangeliiMalihwi,
    ubi servus
    pigcr, qtd
    la-
    lenlum
    acceplum
    noluit
    erogare,
    damnalur.
    Cup.
    xxv, f.
    24-30.
    Episcopus
    undediclus.
    Episcopalusofficiumcuiquepa-
    Irifamiliusimposilitm.
    Domini fratres el
    coejiiscopi
    mei
    praesentiaquidem
    suanosvisitarect exhilararo
    dignati
    sunt: sednesoio
    quare
    nolunt mefessura
    adjuvare.
    HocideoCharitati
    veslrac dixi
    ipsis
    audientibus
    ,
    ut
    quodam
    modoau-
    dientiavcstraintcrcedat
    pro
    me
    apudillos,
    ut
    quando
    cos
    rogo
    faciaul ct
    ipsi
    sermoncm.
    Erogenl quod
    ac-
    cepcrunt, operari magisquam
    cxcusare
    dignentur.
    A
    meaufcm
    fatigato
    etvix
    loqucntc, jiauca
    libenterac-
    cipite.
    Ilabemus cnimet libellum de beneficiisDei
    per
    sanctum
    Martyrem
    datis
    (b),pariter
    libcntiusau-
    dinmus.
    Quidergoesl? quid
    dicamvobis?Audistisin
    '
    Evnngeiio
    et bonorumservorum
    nieritum,
    ol
    pcenam
    liialorum. Et malitiatotaservi illius
    reprobali gravi-
    lerque
    damnati ista
    fuit, quia
    noluit
    erogare.
    Servavit
    intcgiumquodaecepit
    : sed
    Dominusejuslucraquoc-
    rebat. Avarusesl Deusad salutemnostram. Si sic
    damnatur
    qui
    non
    crogavit, quid
    debent
    exspectare
    qui pcrdunt?
    Nos
    ergodispensaloressumus,
    nosero>-

    gnmus,
    vos
    accipitis.
    Lucra
    quserimus
    : benevivite.
    Lucraenim
    erogationis
    nostroeistasunt. Sed etiam
    ad vosnolile exisfimarenon
    pertinereerogationcm.
    Non
    potestiserogare
    de istoloco
    superiore,
    sed
    po-
    testis
    ubicumque
    estis. Ubi
    reprehenditur Christus,
    defendile: murmuratoribus
    respondete, blasphema-
    lores
    corripite,
    abeorumvossocietatealienate. Sic
    erogatis,
    si
    aliquos
    iucramini.
    Agiie
    vicemnostramin
    domibusvestris.
    Episcopus
    inde
    appellaluscst, quia
    stiperinlendit, quia
    intendeiido curat.
    Unusquisque
    1
    Editi,
    inrubore.verius
    Mss.,
    inroborc.
    '
    norrccltisari cl. cb. ctEr.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    desanctis51.
    (b)
    vidc
    supra
    sermonem
    70,
    ct infrasermonesdeS.Ste*
    phaiio.
    SSl
    SERMOXCV.
    582
    crgo
    in domosua, sicaput
    cstdomui suae,
    dcbet ad
    cuni
    pertinerecpiscopatus
    officium,quomodo
    sui cre-
    danl,
    ne
    aliqui ijisorum
    in hoercsim
    incurrant,
    no
    uxoi'. nc filiiis
    ,
    ne
    fllia,
    ne
    ipseservus, quia
    lanli cst
    cuijiiiis. Discipliiia nposlolica pracposuit
    dominum
    scrvo
    ,
    ct scrvumsubdiditdoinino
    (Ephes. vt, S,
    ct
    Til,
    ii, 9)
    : Chrisfuslamen
    pro
    ambobusunum
    prc-
    liumdedil. Miniu.osveslros noliie
    coatemnere,
    do-
    nicslicoiiimvcstroiumsalutcmonmi
    vigilantia pro-
    ctiratc. Iii.ecsi
    Cacitis,crogalis
    :
    jiigri
    servi noncri-
    lis,
    daninationemtamdeicstandamnon limcbitis.
    SERMOXCV
    (a).
    Deverbis
    Evangclii
    Marci,
    ubi miraculum
    seplempa-
    nutn
    referlur. cap. vm, f
    . 1-9.
    1.
    Epttlw
    in
    Scripluris
    sanclis.
    Scripturas
    san-
    clas
    exponentes vobis, quasi panes frangimus
    vo-
    bis. Voscsuricntes
    accipilc,
    et
    saginam
    laudiscorde
    eructuate: et
    qui
    estis divitcsin
    epulis,
    nolilemacri
    essein
    operibus
    et factis bonis.
    Quodegocrogo
    vo-
    bis,
    non est meum.
    Quori manducatis,
    manduco :
    undevivitis
    ,
    vivo. Coinmuiiehabcmus in ccelocel-
    larium: indecnimvenitverbumDei.
    2. Miraculum
    sepieinpanumnllegorke. Septempa-
    nes
    sigiiificant sepliformem opcralionem Spiritus
    sancti:
    quatuor
    milliahoniiiiuin
    ,
    Ecclesiainstib
    qua-
    tuor
    Evangeliis
    constilutam :
    septeni sporlte
    fra-
    gmenloruiii, perfectionem
    Ecclesioc.Hoc cnim nu-
    mero
    sacpissimeperfeclio (iguratur.
    Unde csl enirii
    quod
    dictiim
    est, Seplies
    in die laudabo te
    (Psal.
    cxvm,
    164)? Numquid
    errat
    homo, qui
    totieslauda-
    verit
    (b)
    Domintim?
    Quid
    est
    ergo, Seplies
    laudabo
    ;
    nisi, Nunquam
    a lattdeccssabo? Totumenim tem-
    pussignificatqui dicit, septies.
    Unde
    septcm
    dierum
    voluminesacctila
    iirovolvunlur
    '.
    Quid
    est
    ergo
    ,
    Se-
    piies
    in dielaudtibo
    le,
    nisi
    quod
    alio loco
    dicitur,
    Semper
    tuus
    ejus
    inoremco
    (Psal. xxxm, 2)
    ?
    Propter
    ipsamperfcctioncm
    ad
    septem
    EcclcsiasscribitJ oan-
    nes.
    Apocalypsis
    libcrest sancti J oannis
    evangelistoe
    :
    scribitad
    septem
    Eciiesias
    (Apoc.
    i,
    4).
    Yeraceseslo-
    lc
    (c), sporlas agnoscilc.
    Non enim
    fraginenla
    illa
    pericruiit:
    scd
    quia
    et vos ad Ecclesiani
    peiiinelis,
    vobis
    ulique profecerunl. Quod
    vobis isla
    expono,
    Christominislro: vosetim
    franquilleauditis,
    discum-
    bilis.
    Egocorporesedeo,
    corde
    consisio,
    el sollicilus
    ministro
    vobis;
    neforte
    aliquem
    vestrumofiendatva-
    sculum,
    noncibus.
    Epulas
    Dci
    nostis, soepeaudistis,
    nienles
    quaerunt,
    non ventres.
    5.
    Mtjsleria
    in iis
    qui
    salurali sunl de
    seplemptini-
    bus. Certe
    saginata
    sunt
    quatuor
    milliabominumde
    1
    Sie
    lcgeudumputamus.
    videsermonem
    114,
    n.1.
    [vnde
    septem
    dierumvolttmina sceculo
    provotvuntur.]
    (a)
    Kuric
    primumprodit
    exvetcri codiceColbertina: bi-
    bliolheca:nolato
    821,
    in
    quohiscribilui',
    Tractatussaneti
    c(
    Augustini
    secundutnMarcuni de
    septempanihus.

    Hujus
    sermouis
    iragtiieiUimi insigne
    dedoratliorusadI Cor.xtu.
    (b)
    Forte,
    nonlaudavei it,
    (c)
    ItaColliertiiitim
    excniplar,
    sedasecundamanu:uani
    antea
    ferebai,
    voracesestole.Locus
    profecto
    haucl
    integcr
    Btlllibatus.
    scptempanibus: quid
    niirabilius ? Et tamen
    parum
    erat,
    nisi etiam
    sporlaeseptem
    de
    fragmenlis
    residuis
    iinplerentur.
    0
    magna inysteria
    !
    operabanlur,
    et
    opcraloqucbantur.
    Factaillasi
    intelligas,
    verbasunt.
    Et vosod
    qtialuor
    millia
    peninctis, quia
    sub
    Evange-
    lio
    qualernario
    vivitis. Adnuinerumnon
    pertinucrunt
    pueri
    ct mulicres. Sic enim dictumest : Erant au-
    tetn
    qui
    manducuverunt
    quatuor
    millia
    hominuin,excep-
    lis
    pucris
    el mulieribus
    (Matth, xv,
    58). Quasi sineiiu-
    mcro csscnt insensaii et
    efTcminati.
    Tamen mandti-
    ccnt cl
    ipsi.
    Manduccnt: fortc
    pueii crescunt,
    et non
    erunt
    ptieri;
    forteeffeniinati
    corriguntur ,
    ct castifi-
    cantur. Manducent :
    erogamus, impendimus.
    Qui
    sint autem
    isti,
    Deus
    inspicil
    convivium
    suum,
    et si
    senoii
    correxerint, qui
    novil
    invilare, novitet
    sepa-
    rare.
    4.
    Qutilis
    qui
    ad convivium
    invitavit.
    Nostis,
    cha-
    rissimi :
    rccolitc
    evaiigclicam
    parabolam;
    quia
    in-
    travit Doniinus
    iuspicere recumbentes in
    quodam
    conviviosuo.
    Palerfnmilias
    qui invitaverat,
    sicut scri-
    ptumcst,
    invenilibi hoinhiemnon
    vcstilumveslemnu-
    pliatem(Id, xxn,
    11).
    Ad
    nuptias
    enim
    invitaverat
    sponsus
    ille
    spcciosus
    forma
    proa
    filiis
    liominum.
    Sponsus
    illefoedusfactus
    proptcr sponsam
    foedam,
    ut
    eani facercl
    pulcliram.
    Unde
    foedusfaelusesl
    pufcher?
    Si non
    probo, blasphcmo.
    Dat mihi
    pulclnitudinis
    cjtts
    testimoniiim
    prophcta,
    dicens :
    Speciosus
    forma
    prwftliis
    hoininum
    (Psut. XLIV,
    5).
    Datniilii
    deformi-
    tafis
    ejus
    testimoiiiuinalius
    propheta,
    diccns : Vidi-
    mus
    euin,
    et non habebut
    speciem
    nequedecorem; scd
    vtitlus
    ejusubjectus,deformisposilioejus(Isai. LIII,
    2).
    0
    prophetaqui dixisti,
    Speciosusformaprwfiliis
    ho-
    minuin
    , eontradicitur tibi : alius
    propheta
    jirocedit
    contra
    te, etdicit, Mcntiris: Vidimuseuin.
    Quid
    est
    quoddicil,
    Spcciosusformaprwfiliis
    hominum? VidU
    museumnonhabentem
    speciemneque
    decorem.
    Ergo
    isti
    jirophctae
    duo in
    angulo pacis
    discordant? Dc
    Christoambo
    dixerunt,
    dc
    lapideangulari
    ambodixe-
    runl. In
    angulo
    concordaut
    parieles.
    Si nonconcor-
    daverunt,
    nonest ocdificium
    ,
    scd ruina.
    Concordaut
    Prophetae,
    noneosdimittamusinrixa. lmonoseorum
    pacemcognoscamus
    : liamilli
    liligare
    non norunt. 0
    Prophetaqui dixisti, Spcciosusformaprw ftiiis
    homi-
    num,
    ubi vidisti?
    Responde, responrie,
    ubi vidisti?
    Cumin
    forina
    Dei esset non
    rapinam
    arbitraittsesl
    esse
    wquulis
    Deo.Ibi vidi. An tudubitas eum
    qui icqualis
    est.Deo, speciosum
    esse
    proe
    filiishominum?
    Respon-
    disti:
    respondcat
    ille
    qui dixit,
    Vidimus
    eum,
    el non
    habebal
    spcciemneque
    decorem.Dixisti: dic ubi vidi
    sti. A vcrbis
    ipsitts
    sumit exordium: ubi ille
    flnivit,
    ibi iste
    incipit.
    Ubi illefinivit?
    Qui
    cinn
    informa
    Dei
    esset,
    non
    rapinctm
    arbilralusesl esse
    wqualis
    Deo.Ecce
    ubi vidit
    speciosum
    forma
    proe
    filiishominum: dic
    tu,
    ubi vidisli
    quia
    nonhabebat
    speciemneqtie
    deco-
    rem. Sed
    setnctipsumexinanivit,formam
    servi
    accipiens;
    insiinilititdineinIwminum
    faclus,
    ethabiiuinvenlusut
    homo.De dclbrmitatc
    ipsius
    adhuc dicit: Humiliavit
    se
    ipsum,fnctus
    obediens
    usquc
    ad
    mortem,
    morlemau-
    tcmcntck
    (Philipp, n, 6-8).
    Eccc ubi vidi.
    Goncoi>
    S83 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    534
    danl
    crgo
    ambo
    pacifici,
    ct
    pacati
    sunl ambo.
    Quid
    cst
    speciosius
    Deo?
    Quid
    deformiusCrucifixo?
    !>.Discitmbenssirteveste
    nupliali reprobalus.
    Isle
    crgosponsus speciosus
    forma
    proe
    filiis
    hoiiiinuin,
    deformisfaclus
    ulpulchram
    facerel
    sponsam,
    cui di-
    cilur,
    0 decorainter muliercs
    (Canl.
    1,
    7)
    ! de
    qua
    di-
    cilur, Quw
    est isla
    quw
    asccnditdcalbala
    (Id.
    111,
    6),
    illuiniiiiila,
    11011 coloremendacii fuscata?invenil
    crgo
    isie
    qui
    vocavil ad
    nuplias,
    hominem11011 liabenlern
    vestcm
    nuplinlcin,
    cl nit
    illi,
    Amicc
    , quid
    huciittralsi
    iivnhabeiisvestem
    nupliuletn
    ? At illeobntulidl, Non
    eniin inviiiit
    quod rcsponderel.
    Etail
    paierfamilias
    qu
    iiilinveral :
    Ligutc
    ilti mnnusel
    pedes,el projicile
    illiini in tenebrusexteriores: ibi eril
    flelits
    el slridor
    deniiuni.Detam
    parvaculpalain magnapcena?Magna
    enini. P.irvariicilur
    cnlpa
    nonhaberevesicm
    nuptia-
    leui :
    p.irva,
    sed non
    iiiielligenlibus.Qtiando
    illesic
    succcnscrci,
    quaiido
    illc sic
    judicarel,
    ut
    propler
    ve-
    sleni
    iiupiialemquam
    11011
    hnbebat,
    mitterel eumli-
    gatis
    iuanibiiset
    peiibus
    in lcnebras
    exteriorcs,
    ubi
    cssei fieiusct stridor dentium
    ,
    nisi
    culpa
    esscl valdc
    , gravis
    vcsteni nonhabere
    nuplialem?
    Dico:
    quiaper
    nieinvitali cstis
    ,
    cl si vosillc
    invitavit, per
    nos in-
    vilavil. I11eonvivioesiis
    omncs,
    habelolevesteinnu-
    piialem. Expono quai est,
    ul omncs habealis
    ,
    cl si
    aliqtiis
    mc11011
    (u)
    audit
    qui
    non
    habel, anlequam
    veniat
    palerfamilias
    el convivassuos
    inspiciat,
    mutc-
    lur in
    melius, accipiat
    veslein
    nuplialem,
    securusdis-
    cumbat.
    6. Unus
    projectus
    mullos
    figural.
    Nonenim
    vere,
    chaitssimi,
    illcqui
    inde
    projectus
    esl unumhominein
    sigiiifical
    : absit. Mulli sunl
    (b).
    El
    ipseDomiiiusqui
    hane
    paiabolam proposuit, Sponsus ipse
    convivii
    couvocalor ct eonvivartim
    vivificator, ipsc
    nobisex-
    posuil, (piia
    lionioillenonuiitini liouiinein
    significat,
    sedinulios, ibi, in
    ipso
    loco,
    in
    cariemparnbola.
    Non
    eoloiige,
    ibi
    expono,
    ibi
    Crnngo
    et niantlucandum
    ap-
    pono.
    Ait
    Ciiim,
    ciun inde missus essel illenon ha-
    bcns vestcm
    uuptialcm
    in leuebras exleriores : ait
    ergi,
    cl scciilus
    atljiinxit,
    Mutdenimsunl
    vocali,pau-
    civcroclecti
    (Mntth.
    xxn
    ,
    11-14).
    Unumhinc
    projc-
    cisii,
    et
    riicis,
    Muld011111 sunl
    vocali,paucielecli.Sma
    dnbioclccli 11011 suiii
    projecli
    : el
    ipsi eranlpauci qui
    discunibentesrcmanserant;
    elmulti eranl inillo
    uno,
    quia
    illeunusiinuni
    corpus
    malorum
    est, qui
    nonlia-
    betvesiem
    iuiplialem.
    7. Ycstis
    ntiplialis,
    charitas.
    Quid
    esl veslis
    nuptia-
    lis
    (c)? Qucramiis
    illaminLillcris sanctis'.
    Quidest
    vestis
    iiupiialis?
    Sinedubio
    nliquid
    est
    quod
    mali et
    boni communenonhabent : hoc
    inveniamus,
    etinve-
    nimus vestem
    nupiialcm.
    Indonis Dei
    quid
    esl
    qtiod
    coiiiinunenmi habent boni el mali?
    Quod
    homines
    sumus el
    pccora
    non
    sunius,
    Dei donumest : sed
    conimunehoc cumboniset malis.
    Quod
    nobislux de
    '
    SicinFloricolleclione.AtinColbertino
    codice,
    investi-
    bussanctis.
    ()
    Forte,
    nuitc.
    (6)
    vide
    supra
    sermonem
    90,
    n. i.
    (c)
    Vide
    supra
    sermonem
    90,
    n.
    S, sqq.
    ccelo
    oritur,
    denube
    pluviocdescendunt,
    fontes ma-
    nant,
    agri fruclificanl,
    dona
    sunt,
    sedbonis
    mnlisque
    commiinia. Intremus ad
    nuplias;
    forisalios
    relinqua-
    mus, qui
    11011 venerunt vocaii.
    Ipsosconvivas,
    id
    est,
    Chiisliaiiosconsideiemus.
    Baptismus
    donuin Dei
    est,
    habent illumboni el mali. Altaris
    Sacramenlasimul
    accipiunt
    boni et mali.
    Prophetavit
    Saiil
    iniquus,
    el
    viro sancto
    alqnejustissimo infestus;
    dumeum
    per-
    sequerelur prophelavit
    (I Reg. xix). Ntimquid
    dieun-
    lurcredere soli boni ?Etdmmones
    credunl,
    el conlre-
    mUcuitl
    (J acobi 11,19). Quid
    facio? Excussi
    omnia,
    ct
    ad vestemillamnondum
    perveni.
    Involucruinmeuin
    cxplicavi,
    oiniiiavel
    peneomniaconsideravi,
    advesiem
    illamnoiidum
    perveni.Quoriam
    loeoPaulus
    aposlolus
    aflulit mihi
    magnum
    involucruin
    magnarum
    rerum
    ;
    exposuit
    aiite
    mc,
    et dixt
    ei,
    Ostende mihi si lorte
    bic illaiii veslem
    nuplialemreperisti. Coepit
    excutere
    singula,
    el dicere: Si
    linguis
    lioiiiimtm
    loquar
    et
    Ange-
    lorum,
    si habeatnomnem
    scienliam,
    et
    propheliam,
    el
    omnem
    fidem,
    ila ul raonles
    transferam;
    si dktribuero
    omniamea
    pauperibus,
    et tradam
    corpus
    meumut ar-
    deanu
    Magnae
    vestes : nondumlamen est illa
    nupiia-
    lis. J ara
    profer
    nobis
    nuplinlem
    vestem.
    Quid nos,
    Apostole,suspendis? Prophelia
    forteDei donum
    est,
    quod
    nonhabenl boni et mali. Si
    charilalem, inquil,
    non
    habeam,
    nihil
    sum,
    nihitmihi
    prodest(1
    Cor.
    xm,
    1-3).
    Ecce vestis
    nuplialis
    : induilc
    vos,
    0
    convivoe,
    ulsecuridiscumbalis. Noliledicere : Adislamveslem
    habendam
    pauperes
    sumus.
    Yestile,
    el vcstimini.
    Hiems esl : veslite nudos : nudus est
    Chrislus;
    ct
    quicumque
    non habelis vestcm
    nuptialem,
    dabit il-
    lam. Adillum
    currite, ipsum rogale
    : novit sanclifi-
    carefideles
    suos,
    novil veslire nudossuos. Ut
    possi-
    iis veslcmhabenles
    nuptialem
    11011timeretenebras
    exleriores,
    vinculaniembrorumel manuumet
    pedum;
    non
    deficiantopcra.
    Si
    deliciunt, ligatis
    manibus
    quid
    faclurusest?
    ligatis pedibusquofugiturus
    est ?Ulam
    teneatis vestem
    nuptialem,
    induimini
    ipsam,
    el securi
    discumbiie, quando
    venit
    inspicere.
    Dies
    judicii
    ade-
    rit:
    magnumspatium
    modo
    largitur,qui
    nuduserat
    aliquando
    veslialur.
    SERMOXCVI
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    Marci, cap.
    vm
    , 54,
    Si
    quis
    vult
    me
    sequi, abnegc.tsenietipsum, etc, deque
    verbisI
    J oan.
    11,15, Qui diligit mundum,
    non est dilectio
    Palris ineo.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Chariiale
    fiunl prm-
    cepta
    levia. Durum videtur et
    grave quod
    Dominus
    imperavit,
    utsi
    quis
    eumvult
    sequi, abneget
    se
    ip-
    sum. Sednonesl durum
    necgrave quod
    illc
    imperat,
    qui adjuvat
    ut fial
    quodimperal.
    Namet illudverum
    eslquodci
    dicilur inPsalmo :
    Propler
    verbalabiorttm
    tuorum
    ego
    cuslodiviviusdttras
    (Psal.
    xvi, 4).
    El illud
    verumesl
    quodipse
    dixit:
    J uguin
    meumlene
    esl,
    et
    onusmeumleveest
    (Mallh.
    xi, 30). Quidquid
    enimdu-
    ruraesl in
    proeceplis,
    ut sit
    lene,
    charitas facit. Novi-
    *
    inventusest in Ms.unico
    gr.
    et ineditisLiini,
    Par.
    Lov.
    (a)
    AliasdeDiversis47.
    583
    SERMOXCVI.
    nius
    quanlaipse
    amor faciat.
    Plcrumque
    etiam
    ipse
    smor
    reprobus alque
    lascivus est :
    quanla
    homines
    dura
    perpessi sunt, quanta indigna
    et intolcrabilia
    perlulerunt,
    ut
    pervcnirent
    ad id
    quod
    aniaverunt;
    sivesit amator
    pecunioe,
    qui
    vocalur avarus
    ;
    sivcsit
    honoris
    amator, qui
    vocattir ambitiosus;
    sivesitcor-
    porumpulchrorum
    amator
    , qui
    vocatur
    lascivus? Et
    quis posset
    cnumerare omnes amores? Considerate
    tamen,
    quantum
    laborent onmes
    amatores,
    necscn-
    liuut
    quod
    laborant: cl tunc ab eis
    plus
    laboralur,
    quando
    a Iabore
    quisque prohibetur.
    Cuni
    ergo
    tales
    sint homines
    plures, quales
    sunt
    amores, nihilque
    aliud curoeesse debeat
    quomodo
    vivatur,
    nisi ut
    quod
    amandumest
    eligatur; quid
    miraris
    ,
    si ille
    qul
    diligit Christum,
    el
    qui
    vult
    sequi
    Christum,
    amando
    negat
    se
    ipsum
    ? Si enim
    perit
    homoamando
    se, pro-
    fecto invenitur
    negando
    se.
    CAPUTII.

    2. Antor
    sui,
    prima
    hominis
    perdilio.
    Prima honiinis
    perditio,
    fuit amor stii. Si enim se
    nonamaret,
    ct Deumsibi
    proeponeret,
    Deoesseseni
    -
    per
    subditusvellet : non autemconverteretur ad ne-
    gligendam
    volunlatem
    illius,
    et faciendamvolimlatcm
    suam. Hocest enimamare
    se,
    vellefacerevolunlalem
    suam.
    Pracponc
    his volunlalemDei : disceamare
    te,
    nonamandote. Namut scialis vitiuraessese
    amare,
    sic
    Aposlolus
    dicil: Erunl enimhominesse
    ipsos
    aman-
    tes. Et
    numquid qui
    amat
    se,
    fidit
    '
    in se?
    Incipit
    cnimdcscrlo Deo amare
    se,
    et ad ea
    diligendaquae
    sunt extra
    se, pellitur
    a se :
    usque
    adeo ut cum
    dixissetidem
    Apostolus,
    Erunt homines
    seipsos
    aman-
    les,
    conthiuo
    subjiceret, amalorespecuniw(II
    Tim.
    m,
    2).
    J amvides
    quia
    forises. Amarete
    coepisti:
    stain
    te,
    si
    potes. Quid
    isforas?
    Ntimquidpecunia
    divesfactus
    es,
    amator
    pecunioe?Ccepistidiligere quod
    est extra
    le,
    perdidisti
    te. Ciim
    ergo pergit
    amor hominisctiama
    se
    ipso
    adca
    quop
    foris
    sunt, iucipit
    cumvanis eva-
    nescere,
    ct vircssuas
    quodam
    modo
    prodiguscrogarc.
    Exinanilur, efftmdilur, inopsredditur,
    porcospascit:
    et laborans in
    pastione porcorum, aliquando
    recor-
    datur ct
    dicit, Quanli
    mercenarii
    palris
    mei
    paiietn
    manducant,
    el
    egofamc
    hic
    pereo?
    Sedhoc
    quando
    di--
    cit, quid
    narralumesl de
    ipsofilio, qui
    omniaeffudit
    in merefricibus
    , qui
    habere voluit in
    polestate quae
    bcneilli
    ajiudpalremservabantur;
    habere illavoluit
    inarbitriosuo,effudit ea,
    factusest
    inoj)S?quid
    deillo
    dicitur? Et reversusad
    semedpsum.
    Si reversus cst ad
    se, exierat a se.
    Quia
    ceciderat a
    se,
    el exierat a
    se,
    redit
    prius
    ad
    se,
    ut rcdeat inilloundececiderat ase.
    Sicut enim cadendo a
    se,
    remansit in se : sic red-
    eunrio ad
    se,
    non debet remanere in
    se,
    ne iterum
    exeat a se. Reversusad
    scmetipsum,
    ut non rema-
    neret in
    semetipso, quid
    dixit?
    Surgam,
    el iboad
    pa-
    tremmeutn
    (Luc. xv, 12-18).
    Ecceunde ceciderat a
    se,
    ceciderat a
    patre
    suo : ceciderat a
    se,
    adea
    qure
    forissunt cxiit ase. Redit ad
    se,
    et
    pergit
    ad
    patrem,
    ubi tulissimeservel se. Si
    ergo
    exierat a
    se,
    eta
    quo
    exieral;
    redeundoad
    se,
    ut eat ad
    patrem, neget
    se.
    1
    Germanensisvetus
    codex', fidilat. Forte
    pro, fiqi-
    lw.
    Qnidcst, neget
    se? Noa
    praesumat
    dc
    se,
    sentiat se
    hominem,
    el
    respiciat
    dictum
    propheticum:
    Maledklus
    omnis
    qui spem
    suain
    ponit
    inhomine
    (J erem. xvn, S).
    Subducat se
    sibi,
    sednondeorsumvcrsus. Subducat
    se
    sibi,
    ul haereat Deo.
    Quidquid
    boni
    habet,
    illi tri-
    buat a
    quo
    factusest :
    quidquid
    mali
    habet, ipse
    sibi
    fecil. Deus
    quod
    inillo malum
    est,
    nonfecit :
    perdat
    quodfecit,qui
    indedefecit.
    Abneget,inquit, se,et
    lollat
    crucem
    suam,
    et
    sequalur
    me.
    CAPUTIII.

    3.
    Quoseqitendus
    Christuset
    qua
    via.
    Quo sequendus
    est Dominus?
    Quo iit,
    novimus:
    camdcni solemnilatemanledics
    paucissimos
    celebra-
    vimus. Resurrexit
    enim,
    ct ascendit in coelum: illo
    sequendus
    cst. Plane
    desperandum
    non
    esl, quiaipse
    jjromisit,
    non
    quia
    honio
    aliquidpotest. Longe
    anobis
    erat ccelum
    nnlequ.imcaput
    noslrumiisset inccelum.
    J am
    quaredesperemus,
    si mcmbra illitis
    capitis
    su-
    mus? IIIo
    ergo sequendus
    est. Et
    quis
    nolit cum
    sequi
    ad talemsedem? Maxime
    qtiia
    mulluni limoribus ct
    doloribuslaboralur in terra.
    Quisnolitillosequi
    Chri-
    stum,
    ubi smiima esl
    felicitas,
    summa
    pax, perpetua
    securilas? Bonumesl illociim
    sequi:
    sedvidendumest
    qua.
    EtenimverbaistaDominusJ esus non tunc dice-
    bat, quando
    a mortuis
    jam
    resurrexcrat. Nondumerat
    passus,
    vciilurus
    eratadcrucem,
    venlurus adcxhono-
    rationem,
    ad
    contumelias,
    ad
    fiagella,
    ad
    spinas,
    ad
    vulnera
    ,
    ad
    insultationes, opprobria,
    mortem.
    Quasi
    exasperala
    est via:
    pigrum
    te facit: non
    vissequi.
    Se-
    quere. Asperatum
    est
    quod
    sibi homo
    fecit,
    sedcon-
    tritumest
    quod
    Christusredeuuriocalcavit. Nam
    quis
    non velit ire ad exaltationem?Omnesdelectat celsi-
    tudo : sed humililas
    gradus
    est.
    Qtiid
    tendis
    jiedem
    ultra te?Cadere
    vis,
    non ascendere.A
    graduincipe,
    et
    ascendisti. Istum
    gradum
    humililatis nolebaiit atten-
    dercdtio illi
    discipuli, qui
    dicebant :
    Dominc,jube
    ul
    unttsnoslrumin
    regno
    luosedeal addexleratn
    liiain,
    etT
    aliusadsinistramluam.
    Sublimifalem
    quacrebanl,gra-
    '
    dumlioii videbant. Doniinusaulemostendil
    gradum.
    Quid
    ciiim
    respondit
    ?Polestisbiberecaticem
    quemega
    bibilurusstim
    (Marc.
    x
    ,
    57-38)
    ?
    Qui quocrilisapicem
    sublimitafis, potestis
    biberecalicemhumilitalis?Ideo
    non
    ulcumque ait, Abnegelseipsum,
    et
    sequalurme;
    sed
    addidit,
    Tollat erucem
    suam,
    el
    sequalur
    me.
    CAPUT IV.

    i. Ferenducrux cl
    conlemnendus
    mundus.
    Quid cst,
    Totlut crucemsuam?Fcrat
    quid-
    qiiiri
    moleslumest: sic me
    scquatur.
    Cumenimcos-
    jierit
    memoribuset
    jjracceptis
    meis
    sequi,
    multosha-
    bebit conlradictores
    ,
    multos habebit
    prohibitores ,
    multos habebit dissuasores
    ,
    et hocde
    ijisisquasi
    co-
    milibiisChristi. CumChristo
    ambulabant, qui
    coecos
    clnare
    prohibebant.
    Sive
    ergo minas,
    siveblandi-
    meiita
    ,
    sive
    quaslibet probibiliones,
    si
    sequi vis,
    in
    crucem
    verte; tolera, porta
    ,
    noli succumbere. Vi-
    dentur hisverbis Domini exhortala
    marlyria.
    Si
    per-
    seculio
    est,
    nonne
    pro
    Christo debenl cuncta con-
    temni ?Amatur mundus: sed
    jiroeponalur
    a
    quo
    faclus
    cst mundus.
    Magnus
    esl mundus : sed
    major
    est a
    quo
    facius est niundus. Pulchcr esl mundus : sed
    pulchrior
    est a
    quo
    faclus esl mundus. Blandus est
    SANCT.AUGUST.V.
    (Dix-neafJ
    587
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 588
    nuindus: sedsuaviorest
    aquo
    f.ictusest numdus. Ma-
    lusest mundus: el bonusest a
    quo
    factusest mundus.
    Quomodo potero
    absolvcrc et
    expiicnre quod
    dixi?
    Adjuvet
    Dcus.
    Quid
    enim dixi?
    quid
    laudastis? Ecce
    quicslio
    cst,
    et tamen
    jam
    laudaslis.
    Quomodo
    malus
    csl
    muiidus,
    si bonusest a
    quo
    factus esl mundus?
    NonueDeusCccitomnia
    ,
    ct eccebona valde?Nonne
    per singula
    testatur
    Scriplura quori
    bonafeceril
    Deus,
    dicendo,
    El vidil Detts
    quia
    boiiumest?Et universaiu
    fineitaconclusit
    ;ji;e.::adinoiluin
    fecit Deus
    oiniiia,
    et
    cccebonavalde
    (Gen.i).
    CAPUTV.

    5. Mundtis
    quomodo
    malus,
    el a Deo
    bono
    facttis. Quomodo ergo
    malus est mundus
    ,
    et
    bonus est a
    qtto
    faclusest niuiidus?
    quomodo?
    Quo-
    niainmundns
    pcr
    eumfnctus
    est,
    et mmiduscumnon
    cognovil (J oan,
    i, 10).
    Mundus
    pcr
    cumfactus
    est,
    ccelumel
    terra,
    el omnia
    qtioe
    in eis suiit : mundus
    cumnoii
    cognovit,
    amalorcsiiiundi;
    aniatorcs
    lnunJ i,
    ct
    conlcmjitorcs
    Dci : istemunduseuinnon
    cognovit.
    Sie
    crgo
    malus csl mundus
    , quia
    mali sun.l
    qui
    Deo
    pra:ferunt
    munilum. El bonus est
    qui
    fecit
    mundiim,
    coilumet lerramet mare
    ,
    el
    ijisosqui
    amant mun-
    dum. Solumenim
    quod
    amant mundumeinon amatit
    Dcum,
    in illis
    nonipsefccit. Ipsosautem, quod
    adna-
    lurani
    pertinet, ipse
    feeil :
    quod
    ad
    culpainperlinct,
    noii
    ipsc
    fecit. Hoc esl
    quori paulo
    anle
    riixi,
    Deleat
    homo
    quod
    fecit,
    el
    placcbit
    ei
    qtii
    eumfccit.
    GAPUTVI.

    6. Mttndus boims cx mnlo


    factns.
    Namest et mutidusbonus in
    ipsis
    hominihus;
    sedex
    malo facttis. Totuin enimmundum
    ,
    si bomincs
    ponas
    lnunduin
    , exceploquod
    diciinus mundumcceliimet
    terram,
    cl oninia
    quaein
    eissunt;
    si hominesdicnsmitn-
    diim,
    lottmi nuindummaluin
    fccii,qui primopcccavit.
    Omnismassa in radicevitiata est. Bonumhomiiicm
    fecitDeus: sic habel
    Scripttira,
    FecitDeushominem
    reclum
    ,
    el
    ipsi
    hominesadiiivenerusU
    cogilaliones
    mul-
    tas(Eccle.
    vu
    , 50).
    A multiscurre admuun
    , dispersa
    collige
    inununi : coniliio
    ,
    numitus esto
    ,
    mane
    apud
    unum;
    noli ire in mulla. Ibi est beatiludo. Seddc-
    fluximus,
    iu
    perditionem perreximus
    : omnes cum
    peccato
    nali sumus
    ,
    et ad id
    quod
    nati stimus
    ,
    male
    vivendoel nos
    addidimus,
    et totus mundusfactusest
    malus. Chrislusautemvenit,
    et
    elegit quodficit,
    non
    quod
    invenit : nam omnes malos
    invenit,
    et
    gratia
    suabonosfecit. El factusest aller mundus : ct mun-
    ium
    perscquilur
    mundus.
    CAPUT YIl.

    7. Mundus
    persequens
    mundum.
    Quis
    esl nuisidus
    qui perscquilur?
    De
    quo
    nobis di-
    citur,
    Nolile
    diligeremundum,
    el ea
    quw
    inmundosttnt.
    Qttisquis
    dilexeril
    mundutn,
    non est charilas Palris in
    illo.
    Quia
    omnia
    quw
    in mundo
    sunl, concupkcentia
    carnis
    esl,
    ei
    concupisccnliaocitlorum,
    el ambilio
    swculi,
    quw
    noii esl a
    Palre,
    sedex mundoest. El mundus
    transit,
    el
    concupiscenliacjus.
    Qui
    autein
    perficil
    volun-
    talem
    Dei,
    manel in
    mlernum,
    sicul et Deus ma-
    nel inmternum
    (Uoan,
    n, 13-17).
    Ecceambosmun-
    dos
    dixi,
    et
    persequentcm,
    et
    quem perscquitur.
    Quis
    esl mundus
    perscqucns?
    Oiiinia
    qum
    in mundo
    suni, concupisceiiiincitrnis,
    et
    concupiscenlia
    ocu-
    lorum,
    et ambitio
    smculi, qum
    non esl a Patre
    ,
    scd
    exmundoest : etmundustransit. Ecceisle cst mun-
    dtis
    persequens. Quis
    cst
    mundus-queinpersequilur?
    Quisquisfeceril
    volunlalem
    Dei,
    manel in
    miernum,
    si-
    cutel Deusmanetinwlernuin.
    8. Mundusin
    Scripturisduptex,redemptus
    etdamna-
    lus. Sed
    eccc,
    ille
    qui pcrsequilur,
    mundus vocn-
    tur :
    probemus,
    si
    et ille
    qui perseculioncmpalitur,
    mundus vccatur. An verosurdus es adversus vocem
    Clifisii
    dicentis,
    vel
    potius Scripturae
    sanctoeaticstan-
    tis,
    Dcus erat in Christo ntundumreconcilians sibi
    (II
    Cor.
    v,
    19)?
    Si odil vos
    mundus, ail, scilolequia
    me
    prius
    odio liabuil
    (J oan. xv, 18).
    Ecceodit mundus.
    Quem,
    nisi mundum?
    Qncm
    mttndum? Deus erat in
    Chrislomundumreconciliunssibi.
    Persequitur
    mundus
    danmitus :
    perseculioncmpaliturmundus
    reconcilia-
    tiis. Mundus
    damnatus,
    quidquidpracter
    Ecclesiam:
    muodiis
    reconciJ ialus,
    Ecclesia. Non eniiiivenitFilitts
    hondnis,ail, uljudicel munduin,
    sedutsalvelurmundus
    per ipsum(Id. rii, 17).
    9. Oinnibus
    jussum
    esi ul se
    abnegent.
    Sed in hoc
    mundo sancto
    , bono, reconcilialo,
    salvato
    ;
    imosal-
    vando,
    nunc auiem
    spe salvato, Spe
    eitimsulvi
    (acti
    suinus
    (liont. viii,
    24
    )
    : in hoc
    crgo mundo,
    hoc est
    Ecclesia, quac
    lola
    sequitur Clirisfum,
    universaliter
    dixi\, Qui
    vuttine
    sequi, ubnegelsemetipsum.
    Nonenim
    -
    hoc
    virgines
    debent
    audire,
    et marilataenon
    debenl;
    nutviiluoe
    debent,
    et
    iiuptoe
    nondebent: aut monachi
    debent,
    et
    conjugati
    non
    debent;
    aut clerici
    debent,
    ct laici nondebenl: seduniversa
    Ecclesia,
    universum
    corpus,
    cunctamembra
    per
    oflicia
    propria
    distinctaet
    distribula,
    sequantur
    Christum. Tofa
    sequatur |psa
    unica
    , sequatur columba, sequatur sponsa, sequalur
    redempta
    et dotata
    sanguinesponsi.
    Habet ibi Iocum
    -
    suum
    integritas virginalis;
    habet ibi Iocumsuumcon-
    lincntia vidualis
    ;
    habet ibi locumsuum
    pudicitia
    con-
    jngaiis
    : non ibi habel loeumsuuni
    adullerium;
    11.011
    ibi habet loeumsuumillicilact
    punienda
    lascivia. Isfa
    autemmembra
    quae
    habent ibi locumsuumin
    genere
    suo,
    et inloco
    suo,
    et in suo
    modo,
    sequantur
    Chri-
    stum;
    abnegentse,
    idcst non
    praesumant
    de
    se;
    lol-
    lant crucem
    suam,
    id
    est,
    tolerenl inmundo
    pro
    Chri-
    sto
    qnidquid
    intulerit mundtis. Ament cum
    qui
    solus
    non
    decipit, qui
    solus non
    fallitur,
    solus nonfallit :
    ament
    eum, quia
    verumest
    quod promittit.
    Sed
    quia
    non modo
    dat,
    titubat fides.
    Dura, persevera, lolera,
    poiiadilalionem,
    et tulisti crucem.
    CAPUT VIII.

    10. Varii
    gradttssequenlium
    Chri-
    sttitn, quidve
    in iilis sil retro
    respkere.
    Non dicat
    virgo
    : Solaibi ero. Nonenimsolaibi erit
    Maria,
    sed
    erit ibi et Anna vidua. Nondicat
    nujita
    : Yidua ibi
    erit,
    non
    ego.
    Nonenimerit ibi
    Anna,
    et nonibi
    e.rit
    Stisanna, Sed
    plane
    indese
    probent qui
    ibi fuluri
    sunt,
    ut
    qui
    habent bic inferiorcm
    locum,
    non
    invideant,
    sed
    dilignnl
    in aliis melioremlocum.
    Etenim,
    verbi .
    gratia,
    fratres
    mei,
    ut advcrtatis :
    conjugalem
    vitam
    quisqucclcgit,
    continentemvitam
    quisque elegit;
    si
    ille
    qui elcgit
    vilam
    conjugalem,concupiverit
    adulte-
    ria,
    rclro
    respexif; illudeouciipivitquod
    illicitu.mest.
    589
    SERMOXCVH.
    Qui
    vero a conlinenliaad
    nuptias postea
    redirc vo-
    lucrit,
    retro
    respexit:
    licitum
    clegii,
    et rel.ro
    respexit.
    1Ergo
    damnandaesuntniiptiae?Non,Nonsunldnninaii-
    dae
    nupliac:
    sedille
    qui
    eas
    elcgit, quo
    accesseratvi-
    de. J nmatiteierat.
    Quando
    vivebatlascivcadolesccns,
    nupliae
    ante illum
    erant;
    ad eas se tendebat : ctnn
    vero
    clegii
    contineiitiam, nupiiacpost
    illumsunt. Me-
    mores
    eslote,
    ail
    Dominus,
    uxorisLol
    (
    Luc.
    xvn,
    52
    ).
    Uxor Lotrctro
    resiiiciendo
    remansil
    (
    Gen.
    xix,
    26
    ).
    Quisquecrgoquopotuit pervcnire,
    indc limcal rctro
    !
    respiccre
    : el ambulel in
    via, sequatur
    Chrisiuni:
    quoe
    relro
    oblilus,
    inea
    quoe
    anlesunl
    exlentus,
    sccundiim
    inlenlioiiemintus
    scquatur
    ad
    palmam
    vocationisDci
    inChrisloJ esu
    ( Philipp. ui, 15,14). Conjugali proe-
    ponanl
    sibi
    innuptos;
    fateantur eoscssemeliores : in
    eisdilignnt quodipsi
    non
    babent;
    ctin illis Christum
    atnent.
    SERMOXCVII
    *
    (a).
    Devcrbis
    Evangelii
    Marci, cap. xm,
    52, Pc dieanlem
    illovel horanemo
    scil, nequeAngeli
    in
    coclo,
    ne-
    qucFilius,
    nisi Pater
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Prwparalio
    ud novksi-
    IIIKIHdietn.Fratres, qttod
    audistis inodo nioiieiitem
    Scripturam atque
    diccnteni,
    ut
    propter
    dicm no-
    vissimum
    vigilcmtis, unusquisqiic
    de
    novissimosuo
    die
    cogitet
    :
    ne
    forte ctun
    scnsprilis
    vel
    pulave-
    rilis
    longe
    esse novissiniuni
    sacculi
    diem,
    dormi-
    telis ad noyissiimmi vcslrum dicm. Dedie novissi-
    nio soeculi
    hujus
    audisiis
    quid
    dixerit:
    Quia
    ncsciunt
    eum, ncqtteAngeli
    cwtorum,nequeFilius,
    nisi Puler.
    Ubi
    quidemmognaquacsiiocst,
    nc carnalilcr
    sapicn-
    tespulemus aliquid
    Patrem
    scirc, quod
    nesciatFilius.
    Nam
    uliqtie
    c.umdixit,
    Paler
    scil;
    ideohoc
    dixit, quia
    inPatrc ct Filius scit.
    Quidciii.iii
    cst in
    dic, quod
    non
    ili
    Yerbofaclum
    est, per quem
    facltisesi dies? Ncmo
    ergo qutcral
    novissinium
    diem, quando
    futuriis sit :
    scd
    vigilcmus
    onincsbeno
    vivendo,
    nc
    novissiinusdies
    cujiiscuinque
    nosfrumnos invenial
    imparatos,
    el
    qua-
    lis
    quisque
    fiincexieril suonovissimo
    die,
    lalisinve-
    niattir innovissimosoeculidie. Nihil le
    adjuvab.ilquod
    hic non
    fcceris-
    Unumquemqueopera suajuvabunt,
    /
    aut
    opera
    sua
    prcssura
    sunl.
    i
    CAPUT
    lL

    2. Homini morlatilasadliuinilitatem
    prodesse
    debel.
    Et
    quornodo
    in Psalmocaiilavirnus
    Domino,Miserere
    mci, Domine, quoniam
    conculcavil
    mehomo
    (
    Psul. LV,2)?
    Homo
    dicitur, qui
    secundum
    hominemyhit.
    Denique
    illis
    qui sccundum
    Deumvi-
    vuiil,
    dicitur : Dii
    eslis,
    et
    filu
    Excelsi omiies.
    Repro-
    bis
    aulem, qui
    vocali
    suni
    ul
    cssenl filii
    Dei,
    et csse
    potius
    honiines
    volueruui, idest,
    seeundumhomiucm
    !
    vivcre:
    Vosqulem,
    inqtiit, siciitfwmhiesihQriemini,
    et
    sicul
    uuus
    ex
    principibus
    cadelis
    (Psal. Ls.xxi, j6,
    7
    ).
    jElenini quod
    moiialis est
    ho,mo;
    ad"
    dM;cipiinam
    UJ i
    debel
    valere,
    non ad.
    jacfantiam.
    UndS^efactai-Vcr^
    '
    >r':'
    .*;
    *
    Coilatusestcumtrilmsbn.et
    quatuor
    el. curiia.'ek f.
    fs.
    g.
    Ir. ni.
    ji.
    rni.vd.Am.Er.iJ ar:Lov.
    -'
    '
    (a) Alias,
    rieVerbisDomiui 21.
    (b)
    1'ossidius sermones
    recenseus
    iuhiriiculo,
    cai>.
    8,
    littt-
    iumuolat,
    Denovissimorite.
    miscraslinomoriturus? DicoCharitati
    vestroe,
    fratres :
    de diabolo debent erubescere mortales
    superbi..
    Illc
    enimelsi
    superbus,
    lameninimorlalisesl :
    spiritus
    esl 1,
    elsi
    malignus.
    Illi dics novissimus
    pocnalis
    ser-
    vatur infinem: lamen mortem
    quam
    nos
    patimtir,
    illenon
    patitur.
    Audivitautem
    homo,
    Morietiioiieris
    (
    Gen.
    n,
    17
    ).
    UtaUirbene
    pcena
    sua.
    Quid
    est
    quori
    dixi,
    Utatur bene
    poena
    sua. Non indecat ad
    supcr-
    biam,
    unde
    accepit pcenam; agnoscat
    se inortalein
    ,
    et
    frangat
    elationeni. Audiat sibi
    dici, Quidsuperbil
    terractchds
    (Eccli.
    x,
    9)?
    Etiamsi
    superbit
    diabolus
    ,
    nonest terra el cinis. Ideodiclum
    est,
    Vosauletnsic-
    uthomines
    morietnini,
    el sicul unusde
    principibus
    cade-
    lis. Nonatlenditis
    quia
    mortales
    cstis,
    et sicut diabo-
    lus
    supcrbi
    cslis. Ulalur
    ergo
    liomo
    pcenasua,
    fratres:
    bene utatur malo
    suo,
    ut
    profieiat
    bonosuo.
    Quis
    ne-
    scit
    quiapcenaesl,
    necessecsseut
    moriamur;
    el
    quod
    cst
    gravius, quando
    nescimus? Poenacerta
    esl,
    hora
    inceiia : et deista
    pcena
    solaceiii suniusin
    rebus
    hu-
    mauis.
    CAPUT III.

    3. Solamors hiccerta. Cteterano-


    slra etbonaet malainccrtasunt: solamorscertaest.
    Quid
    esl
    quod
    dico?
    Conceptus
    est
    puer,
    forle nasci-
    lur,
    forleaborsumfacit. Itaincertumest : forle cre-
    scit,
    forlenonerescit: forte
    senescit,
    fortenonscne-
    scil : fortedives
    erit,
    forte
    pauper
    : forte
    Iionoratus,
    forle humilialus: fortebabebit
    filios,
    fortenonhabe-
    bit: forleducet
    uxorem,
    fortcnonducel: et
    quidquid
    aliudnominaverisinbonis.
    Respiee
    et ad mala: forte
    .Tgrotnl,
    fortenon
    aegrolai:
    fortea
    serpente perculi-
    tur,
    forle non
    percutitur
    : forte a bestia
    devoratur,
    forte nondevoratur. Et
    respice
    oinniamala :
    ubique
    est,
    Forte
    erit,
    fortenonerit.
    Numquid|jotcs dicere,
    Forte
    morilur,
    fortc non moriltir?
    Quomodo
    mcdici
    quandoinspexerint valcludinem,
    ct moiiiferain esse
    coguoverint,
    hoc
    pronuntiant: Moritur,
    indenoneva-
    dit. Ex
    quo
    nascilur
    homo,
    diceiidtim
    esl,
    Non eva-
    dil.
    Quando
    natus
    esl,
    aegrotareccepil. Quando
    mor-
    ttius
    fueril,
    finil
    quideni oegritudinem
    : sed ncscit
    ulrum
    pergat
    in
    pejorem.
    Finierat dives ille
    negritudi-
    nem
    dtiieiosam,
    venitad tortuosam-.
    Pauper
    veroille
    finiil
    aegriludinem,
    et
    pervenil
    ad sanitalem
    (Luc. xvi,
    22).
    Sed
    quodpostea
    haberet hic
    clegit;
    et
    quod
    ibi
    messuit,
    hic seminavit. Ideo cum
    vivimus, vigilare
    debemus,
    el
    eligere
    debemus
    quod
    infuluro
    leneamus.
    CAPUT IV. 4. Mundus
    per
    Cltrislumnobis
    viclus.
    Mundtimnonamcmus. Premil amatores
    suos,
    noneos
    ad bonumadducit. Laborandumesl in co
    potius
    ne
    capial, quam
    timendumnecadat. Eccccadit ntundus;
    stal
    chrislianus,
    quia
    noncadit Christus. Nam
    quaro
    dicil
    Dominus, Gaudete,qtdaego
    vici mundum
    (J oun.
    xvi, 55)? Respondeamusei,
    si
    placet
    :
    Gande,
    scdtti.
    Si lu
    vicisti,
    tu
    gaude. Quare
    nos?
    Quare
    nobis
    dicit,
    Guudeie;
    nisi
    quia
    nobis
    vicit,
    nobis
    pugnavit?
    Ubi
    cnini
    jiugnavit? Quia
    hominera
    suscepit.
    Tolle
    quod
    'de
    i>irginenatus,
    tolle
    quod semetipsumcxinanivit,
    .
    '
    Mgs.,
    lamenimnwrtalis
    spiritusesl,
    etsi
    malignus
    :
    illidies,
    etc.
    1
    Colberlinus
    Ms.,
    ad mortuosain.
    i'orte,
    ad
    tormeniw-
    sam.
    591
    3. AUGUSTINI EPISCOPI
    S92
    formamservi
    aceipiens,
    in
    [sirnilitudinem
    hominum
    faclus
    ,
    cl babilu inventusut bomo
    ( Pldlipp. n,
    7
    )
    :
    tolle
    hoc,
    uhi luclamen? ubi certamen? ubi lcniatio?
    ubi
    victoria, quam
    non
    proscessitpugna
    ?In
    principio
    crat
    Vcrbutn,
    et Verbumeral
    apudDeum,
    el Deuseral
    Verbum. Hoceratin
    principioapud
    Deum, Omnia
    per
    ipsumfacta
    sunt,
    el sine
    ipsofaclum
    csl nildl.
    Numquid
    hocVerbumJ udaeus
    crucifigercl? numquid
    huicVer-
    ho
    impius
    insultaret ?
    numquid
    boc Verbum
    colaphis
    cccderelur?
    numquid
    hocVerbum
    spinis
    coronarelur?
    Ut aulem ista
    paterelur,
    Verbumcaro
    faclum
    est
    (J oan. i, 1, 2,
    3,14):
    etista
    jiassusresurgcndo
    vicit.
    Ergo
    nobis
    vicit,
    quibus
    scctiritatem resurreclionis
    ostendit. Dicis
    ergo Deo,
    Miserere
    mei, Domine,
    quo-
    niamconcutcavitmehomo. Tu le nolr
    conculcare,
    et
    non tevincit homo. Ecceenimhomo
    potens
    terret te.
    Unde le lerret?
    Spolio, damno, torqueo,
    occido. Et
    clamas
    lu,
    Miserere
    mei, Domine,quoniam
    conculcavit
    mehomo. Si verum
    dicis,
    le
    ipsum
    attendis :
    quia
    li-
    mes minashoniinis,
    mortuus te
    conculcat;
    el
    quia
    non
    timeres,
    nisi esses
    homo,
    conculcat te homo.
    Quod
    est
    ergo
    remedium? 0
    homo,
    haerc
    Dco,
    a
    quo
    faclus
    eshomo : illi
    adhoere,
    in
    ipsoproesume,ijisuminvoca,
    virtus lua
    ipse
    sit. Dicilli : In
    lc, Domine,
    virtus
    mea. Et a comminalionibus hominum
    cantabis;
    et
    quodpostea
    cantes, ipse
    Dominusdicit: InDeo
    spe-
    rabo, noiitimeboquidfacialmihihomo(Psal.
    LV,
    2,11).
    SERMOXCYIH
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    Lucm, cap. vii, 11-15;
    et detribtis
    morluis
    quos
    Doininussuscilavil
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. MiraculaDontini in cor-
    poribus
    el in animis. Miracula Domini noslri et
    Salvatoris Christi
    J esu,
    omnes
    quidcm
    audientes et
    credenles movent: sed alios
    alque
    alios aliter et ali-
    ter.
    Quidam
    enim
    corporaliaejus
    miracula
    stupenles,
    majora
    inlueri non norunl :
    quidam
    vero ea
    quae
    gesla
    audiiml in
    corporibus,
    nuuc
    amplius
    inanimis
    admiranlur. Dicit
    ipsc Dominus,
    Sicul enimPater
    suscilat
    mortuos,
    el
    vivificat;
    sicel Filius
    qtiosvull,
    vivificat(
    J oan.
    v,
    21
    ).
    Non
    utique
    alios
    Filius,
    alios
    Taler;
    sedeosderaPater clFilius:
    quia
    omniaPater
    per
    Filium. Nemo
    ergo
    dubilel
    qui
    chrislianus
    esl,
    ctiamnuncmortuos suscilari. Sedoninishomohabet
    oculos, quibus
    videre
    potesl
    mortuos
    resurgere iia,
    ut resurrexil filius
    hujus viduoe, qui
    modocx Evan-
    gelio
    recilatus cst: unde auleni videanl hominesre-
    surgere
    mortuos in
    corde,
    non omnes
    habcnt,
    nisi
    qui jam
    resurrexerunt incordc.
    Amplius
    est resusci-
    tare
    scmper victurum, quam
    suscitare iterummori-
    turtnn.
    CAPUT II. 2. Mortuorumduo
    genera.Dejuvene
    illo resuscitato
    gavisa
    est mater vidua: de
    hominibus
    in
    spiritu quotidie
    suscilatis
    gaudet
    mater Ecclesia.
    llle
    quidem
    morluus erat
    corpore;
    illi autem menle.
    *
    Recensitusest atl omnescodices
    scriptos
    et exeusos
    in sermonerirtecedenlimodo
    designatos.
    (d)
    Alias,
    deverbis
    Domini,
    44.
    (b)
    RecenseluraPossidioin
    tnriiculo, cap.9,
    et citalura
    tioroad
    lqlics.
    v.
    Illius mors visibilis visibiliter
    jilangebatur
    : illorum
    mors invisibilisncc
    quaerebatur',
    nec
    videbaiur..Quae-
    sivil illc
    qui
    novcrat mortuos:illesolusnoveratmor-
    luos, qui poleral
    facerevivos. Nisi enimad moiiuos
    susciiandosDominus
    venisset,
    non
    Apostolus
    dicerel:
    Surge, qui dormis,
    el
    exsurge
    a
    morluis,
    el illuminabitsr
    teChrisius
    (Ephes. v, 14).
    Dormientem
    audis,
    cum
    dicit, Surge, qtti
    dormis: sed morluum
    intellige,
    cum
    audis,
    Et
    exsurge
    amortuis.Dicti sunt
    soepe
    dormien-
    tes ct mortui visibililer. Et
    plane
    omnes,
    ei
    qui po-
    test
    cxcilare,
    dormiont. Mortuusenim tibi mortuus.
    cst, qui quantumlibet pulses, quanlumlibet vellices,
    1
    quaiitumlibcl lanies,
    non
    expergiscitur.
    Chrisloauleml
    ille
    dormiebal,
    cui dictum
    est, Surge;
    ct continuo
    surrcxit. Nemotamfacileexcitat in
    lecto, quam
    fa-
    cileChristus in
    sepulcro.
    CAPUTIII.5. Tresmortui aDominosuscitali.Mi-
    racula Chrisli
    propler signiftcalionemfacla. Apla
    shni-
    litudo. Tres autem moiiuos invenimusa Dominore-
    suscitatos
    visibiliter,
    millia invisibiliter.
    Quot
    autem
    morluos visibililer
    suscilaveril, quis
    novit? Nonenim
    omnia
    quoe
    fecit
    scripla
    sunt: J oannes hoc
    dicit,
    Mullaalia
    fecil J esus, qtiw
    si
    scripla essent,
    arbilror
    lotummundumnon
    posse
    libros
    capere(J oan.
    x.vi,
    25).
    Mulli
    ergo
    sunt alii sine dubiosuscitati: sednonfru-
    stra tres commemorati. Dominusenimnoster J esus
    Christusea
    quae
    faciebal
    corporaliler,
    etiam
    spirilua-
    Iilcr volcbat
    inlelligi. Neque
    enim lanlum miracula
    propter
    miracula faciebat: scdut illa
    quoefaciebat,
    mira cssent
    videnlibus,
    vera essent
    inlelligenlibus.
    Quemadmodumqui
    videt litteras in codice
    optime
    scripto,
    et nonnovit
    legere,
    Iaudat
    quidemantiquarii
    manum admirans
    apicuni pulchritudinem;
    sed
    quid
    sibi
    velint, quid
    indicenl illi
    apices nescit;
    et est
    oculis
    laudalor,
    mente non
    cognilor
    : alius autemet
    laudat
    artiflcium,
    ct
    capit
    intellectum;
    ille
    utiquequi
    non solumvidere
    quod
    communcest omnibus
    potest,
    sedetiam
    legere; quod qui
    non
    didicit,
    non
    potest.
    Ita
    qui
    viderunt Christi
    miracula,
    et noninlellexerunt
    quid
    sibi
    vellent,
    el
    quidintelligentibusquodam
    modo
    innuerentynnirati
    sunt tanlum
    quia
    facta sunt: alii
    vero et facta
    mirali,
    et inlellecta assecuti. Talesnos
    in scholaChristi cssedebemus.
    Qui
    enimdicit Chri-
    slum
    propterea
    lantum fecisse
    miracula,
    ut non es-
    sent nisi
    miracula, polest
    illumdicere eliamnescire
    quod
    nonessel
    lempuspomorum, quando
    ficus
    quoe-
    sivit in arbore. Non enim erat illius
    pomi tempus,
    sicut
    Evangelista
    lestalur : et lamen esuriens
    poma
    quocsivil
    inarbore. Christus
    nesciebat, quod
    ruslicus
    sciebal?
    Quod
    noverat arboris
    cultor,
    nonnoverat ar-
    boris crealor? Cum
    ergo
    esuriens
    poma quaesivit
    in
    arbore, significavit
    se
    aliquidesurire,
    et
    aliquid
    aliud
    quoerere
    : et arboremillamsine fructufoliis
    plenam
    reperit,
    et
    maledixit;
    et aruit.
    Quid
    arbor fecerat
    fruclumnon afferendo
    (Mallh. xxi, 18, 19,
    cl Marc.
    xi, 13)?Quaeculpa
    arboris infecunditas?Sedsunl
    qui
    fruclumvoluntatedarenon
    possunt.
    Illorumest
    culpa
    1
    oniaesMss.,
    iilorummorsinvisibilisatibinec
    quwreba-
    l'V. ~.
    593
    SERMOXCVIII.
    S94
    sterilitas, quorum
    fecunditasest voluntas. Erant
    ergo
    J udaei habentes vcrba
    Legis
    et faela non
    habenles,
    pleni
    foliiset fruetus non fcrcntes. Iloc
    dixi,
    ut
    per-
    suaderem
    Dominumnostrum J esiimCbrislum ideo
    miracula
    fecisse,
    ul
    aliquid
    illismiraculis
    significaret,
    ut
    excepto
    eo
    quod
    mira cl
    inngna
    cl divina
    crant,
    aliquid
    indeetiamdisceremus.
    CAPUTIV.4.Triummoiiuorumsuscilalio.Yidca-
    nius
    ergo quid
    nos discere voluit intribus morttiis,
    qttos
    susciiavit. Rcsuscilavitfiliaminoiiuam
    Arcliisy-
    nagogi,
    ad
    quamargrotantempelebalur,
    ut eam de
    tcgriludine
    liberaret. Et cum
    pergil,
    niortua
    nuntiatur;
    cl
    quasi jam
    frustra
    faligarelur,
    renuntiatuni cst
    palri
    cjus
    : Ptiellamoiiua
    est,quid
    adhuc
    fatigasMaghlrum
    ?
    Illeaulem
    perrexit,
    ct ait
    palri puellae
    : Noli
    ihnere,
    laniummodocrede. Yenit ad
    donnim,
    cl invcnit
    jam
    obsequia
    funeri debita
    praqiarata
    : et dicitillis: Notile
    fiere,
    nonenimesl morlua
    puella,
    seddorinil. Verum
    dixit:
    dormiebal,
    sedilii a
    quo polerat
    excitari. Hanc
    cxcitans,
    rcddidil vivam
    parcntibus(Marc.v, 22-45).
    Excilavit cl hunc
    juvenem
    viduac
    filium,
    de
    quo
    nunc
    admoniti
    sumus,
    ut hinc isla
    quoeipselargiri digna-
    tttr,
    cumvestraCharitatc
    loqueremur.
    Modoaudistis
    quoniodo
    excitatusest.
    AjjpropinquabalDominus
    civi-
    lati;
    el ecceelferebatur mortuus
    jara
    cxtra
    porlam.
    Miscricordia
    comniolus, quod
    flebat mater viduact
    desliluiaunico
    filio,
    fecit
    quod
    audistis,
    dicens: Ado-
    lescens,
    libi
    dico,
    sttrge.
    Surrexit ille
    moiiuus, coopit
    loqui;
    el reddidit illummatri suoe.Excilavitct Laza-
    rumde
    sepulcro.
    El ibi cum
    aegrolanlem
    scirenl di-
    scipulicuinquibusloquebatur(diIigebat
    aulem
    illum):
    Lazarus, inquit,
    umicusnosler dormit. Illi
    putantes
    pe.gri
    souinumsalubrem: Si
    dormit, inquiunl, Doinine,
    salvusest. Et ille: Dico
    vobis, apciiius jnmloqueus,
    Lazarusamicusnosternwrluusest
    (
    J oan.
    xi,
    11-44
    ).
    Utrumque
    verumdicens: Mortuusesl
    vobis,
    dormit
    mihi.
    CAPUT Y.5. Tria
    peccalorumgev.era,
    tribusitlis
    moriuis
    ftgurala.
    Constieludomala. Isla tria
    gencra
    mortuorum,
    sunt tria
    generapeccalorum, quos
    hodie-
    que
    suscitatChristus. lllaenimmoiiua filia
    Archisyn-
    agogi
    intus erat in
    domo,
    nondumerat de secretis
    parietibus
    elala in
    ptiblicum.
    Ibi inlus suscilala
    est,
    viva
    pareniibus
    reddita. Iste aulem
    jamquidcm
    non
    in
    domo,
    sed lamenliondumin
    sepulcro, jjarietibus
    elatus
    erat,
    lerrao mandatusnon crat.
    Qui
    stisciiavii
    mortunmnonduni
    clatam,
    suscitavil mortuum
    jam
    clatum,
    nondum
    sepullum.
    Teiiium
    restabat,
    ut et
    sepultum
    suscitaret: et hocfecit inLazaro.
    Suntergo
    qui peccatum
    iiUusincorde
    habent,
    infactonondum
    liabent. Nescio
    quis
    commolusesl
    aliquaconcupiscen-
    lia. Dicit enim
    ipse
    Dominus:
    Qui videril mulierem
    ad
    concupiscendumeam, jam
    mmchalusesl eamin
    cordesuo
    ( Matth.v,
    28
    ).
    Nondumaccessit
    corpore,
    consensit in corde: moiiutim intus
    habet,
    nondum
    cxtulit. El ul
    fit,
    ul
    novimus,
    ut
    quolidie
    hominesin
    se
    cxperiuntur, aliquaudo
    auditoverbo
    Dei, lanqiiam
    Domino
    dicente,
    Surge;
    condemnatur consensus ad
    iniquiiatem, rcspiralur
    ia salulem
    atque jusliliam.
    Surgit
    mortuusin
    domo,
    reviviscitcor in
    &>gilalioiiis
    secrclo. Factaest istaresurrectio ariimoemortuaein-
    tusinlralalebras
    conscientioe,tanquam
    intradomesti-
    cos
    parietes.
    Alii
    post
    consensumeunt in
    faclum,
    tanquam
    efferenles
    mortuum,
    ut
    quod
    latebat inse-
    crelo, appareat
    in
    publico. Numquidjam isti, qui
    in
    factum
    processerunt, desperali
    sunt?Nonneet illi
    ju-
    veni dicttim
    est,
    Tibi
    dico, surge?
    Nonneet illered-
    ditus est matri suae?Sic
    ergo
    et
    qui jamfeceril,
    si
    forte commonitus et commotus verbo veritatis ad
    Chrisli vocem
    resurgit,
    vivus redditur. Potuit
    pro-
    grcdi
    l,
    inoeternum
    perire
    non
    potuit. Qui
    autemfa-
    cicndo
    quod
    malum
    est,
    eliammalaconsueludinese
    implicant,
    ut
    ipsa
    consueludomali non cossinat vi-
    dere
    quia
    malum
    cst,
    fiunl delensoresmalorumfacto-
    rum suorum : irascunlur cum
    reprehenduntur;
    in
    laiitumut Sodomitac
    quondam
    diccrenl viro
    justo
    re-
    preliendeiiti
    nequissimamvolunlatem,
    Habilare
    venisli,
    non
    legesdare(Gen. xix, 9).
    Tanla ibi nefandoe
    lurpi-
    ludinis
    consuetudo
    erat,
    ut
    jamnequilia
    esset
    juslitia,
    et
    prohibitor potiusreprehenderetur
    quam
    factor. Ta-
    lesconsueludine
    malignaprcssi, tanquamsepulti
    sunt.
    Scd
    quiddicam,
    fralres? lla
    sepulli,
    ut deLazarodi-
    clum
    est,
    J am
    putel.
    Molesilla
    imposilasepulcro, ipsa
    cst visduraconsuetudinis
    2, quapremitur anima,
    nec
    surgere,
    nec
    respirare permittitur.
    CAPUT VI. 6.
    Qualuor
    in
    peccatisprogressus.
    Diciuraest
    autem, Quatriduanus
    est. Reveraadislain
    consuetudinemde
    qua loquor, quarto quodampro-
    gressupervenit
    anima. Primaest enim
    quasi
    tilillatio
    deleclalionis
    incorde; secunda, consensio; tertium,
    factum
    ;
    quarta,
    consuetudo. Sunt enim
    qui
    resillici-
    tas obvi3s
    cogitationibus
    suis
    prorsus
    ila
    abjiciunt,
    ut necdeleclentur. Sunt
    qui delectanlur,
    et non con-
    senliunt : nondum
    perfecla
    mors
    est,
    sed
    quodam
    inodoinchoaia. Deleclationi accedil consensio:
    jam
    cst illadamnalio. Post consensionemin factum
    pro-
    cedilur : Caetumin consuetudinem verlitur : et fit
    qiiacdamdesperatio,
    ut
    dicatur, Quatriduanus
    est, jam
    putet.
    Venit
    ergo Dominus,
    cui
    utique
    facilia
    erant
    omnia;
    et difficultatcm
    quamdam
    ostendit libi. In-
    fremuit
    spiritu,
    ostendit multoclamore
    objurgationis
    ojms
    csseadcos
    qui
    consuetudineduruerunt. Tamen
    advocemclamantis
    Domini,rupla
    sunt vinculaneces-
    sitatis. Trcmuit inferni
    dominatio,
    redditus est La
    zarus vivus. Liberat enimet demala
    consuetudinfe
    Dominus
    qualriduanos
    mortuos : namet
    ipsequalri
    duanus Chrislo volenti resuscitare dormiebat.
    Sefi
    quid
    ait? Videte
    genus
    resuscilaiionis.
    Processit d
    monumenlo
    vivus,
    et ambularenon
    polerat.
    Et Do-
    minusad
    discipulos
    : Solvite
    eum,
    etsiniteabire. Ille
    suscilavit
    mortuum,
    illi solverunt
    ligalum. Aliquid
    pertinere
    videle ad
    propriammajestatem
    3
    Dei sus-
    1
    Lov.,
    ad
    lempusprogredi.
    Atcaeteriediti et
    manuscripii
    non
    habent,
    ad
    tempus; cujus
    loco
    subintelligendumest,
    in
    factum.
    2
    sicEr. etMss.At
    Lov.,
    visdurmconsuetudinis.
    3
    Lov.:Ad
    quidpertineatvidete,
    ad
    .pmpriummajesla-
    tis,
    etc. AtAm.et
    Er., Aliquidperlinerevidete.Et mox
    Mss.,
    ud
    propriamniajestateni,
    etc,
    5'9S
    S. AUGUSTINI EPISCOPl 59G
    cilantis.
    Increpatur aliquis
    inmalaconsuetudiiie
    po-
    siius,
    vcrboverilalis.
    Quam
    multi
    iiicrepauiur
    et non
    audiuntlQuiscrgoagilintus
    cumillo
    qui
    audil?
    Quis
    viiam
    inspirat
    intrinsecus?
    Quis
    cst
    qui
    sccrciam
    pcllit mortem,
    secretamdat vitam? Nonne
    post
    ob-
    jurgationcs, post incrcpalioucs
    dimitluntur homines
    eogitalionibus
    suis,
    el
    incipiunt
    secuni volvere
    quaui
    malam viiam
    geranl, qiiam pessima
    consueludine
    prcmantur?
    Dcinde
    displiccntcs sibi,
    mutare vitatn
    instiluunl. RcsurrexeruiU
    isti;
    rcvixerunt
    quibus
    displicel quod
    fucruul : sed reviviscentes ambulare
    noii
    jio.ssunl.
    II;ecsuntvincula
    ipsitts
    realus.
    Opuscst
    ergo
    ut
    qtii revisit, solvatur,
    et ire
    permiltatur.
    lloc
    officiuin
    discipulisdcdil, (juibus
    ait:
    Qum
    solveridsin
    terra,
    solulasttttl elincmio
    (Mailh.
    xvm,
    1S).
    CAPUTYII.

    7.
    Ilcsurgendttm
    celerilera
    peccalo.
    H.cc
    crgo, chnrissimi,
    sic
    audiamus,
    ut
    qui vivunl,
    vivant; qni
    moitui
    sunl,
    reviviscanl.
    Sivcadhucpcc-
    catum in corde
    ciinceptum esi,
    el non
    processit
    in
    factuin; pceniteat, corrigatur cogilatio, surgal
    mor-
    itms inira domumcoi-.scicnlias.Sive
    jam quod cogi-
    tavil
    admisit;
    ncc sic
    desperclur,
    Non surrexit mor-
    iuus
    intus, surgat
    elalus. Poenitcal
    facli,
    de
    proximo
    revivisent : 11011 eat in
    profunduni sepullurae,
    nonac-
    eipint desuper
    consuetudinis molem. Sedforfe
    jani
    illi
    loquor, qui jam
    duro sui moris
    Iapidepremitur,
    qtii jnmurgelur
    consuetudinis
    pondere, qui jara qun-
    triduanus
    pulel.
    Nec
    ipsodesperet
    :
    profundus
    mor-
    ttiiis
    est,
    sedallus est Clirislus. Novit clamando tcr-
    rcna onera
    rumpcre,
    novit inlrinsecus
    per
    se
    ipsum
    vivificare,
    solvendum
    discipulis
    tradere.
    Agant
    etram
    lales
    poenilentiam. Neque
    eiiimLazaro rcsuscitato
    post quatridtiura
    ulliis
    pulor
    in vivenlcremanserat.
    Ergo qui vivunt,
    vivanl:
    quicumque
    aulem morlui
    sunt,
    in
    quacumque
    hnrum iriummorte sc invcne-
    lint, agant
    ui ccleriter
    jain resurgant.
    SERMOXCLV
    (fl).
    Deverbis
    Evangelii Lucm, cap. vn, 56-50,
    Et ecco
    nmlicr
    qu;c
    erat in civitale
    peccatrix,
    elc. Dere-
    missione
    peccalorum,
    conlraDonalistas.
    CAPUT
    PRIMUM.i.MulierpeccalrixadpedesDo-
    inidi recumbeniis.
    Qnod
    admonemur Domini
    tioquiis
    de
    divinis
    lcCtioiiibus,
    hinc credcntes Deumvelle nos
    loijui, proferimus
    Charitati
    vestroc,
    illo
    adjuvaiite,
    ser-
    inoiiemdereniissiofie
    peccatorum. Evangeliimi
    eiiim
    (u ii
    lcgcretur,
    attentissiiiie
    auriislis,
    etres
    gesla
    nar-
    lala
    atque
    versala est anle oculos cordis veslri. Yi-
    riiptiseiiim,
    non
    carrie,
    sed
    nienie,
    DominumJ esum
    Christumin domo Pharisaei
    rccunibenleni,
    el abillo
    irivitatumnonfastidieniem. Vidistis etiammuliercm
    in civitale
    famosam,
    mala
    utiquefama, qiiae
    erat
    pec-
    catrix,
    non invitatamirruisse
    convivio,
    ubi suus me-
    dicus
    recuinbebat,
    et
    qUaesisscpi'aimpudenliasanita-
    terri.
    Irnierisquasi importflna convivio, O|iportuna
    *
    Colfalusestcurntribuscl. cumduobuscb. eum
    gr.
    rm.
    Am.Er. Par.Lov.
    (a)
    Alias23cxHomiliis50.
    beneficio
    (noverat
    cnim
    quanto
    niorbo
    laboraret,
    et
    illi sanando idoneumessead
    quemvenerat, sciebat):
    acccssil
    crgo,
    non ad
    cajmt Domini,
    sed ad
    pedes,
    ct
    qune
    riiumale
    ambulaverat, vestigia
    recta
    quoere-
    bat. Prius fudit
    lacrymas, sanguincmcordis,
    el lavit
    Domini
    pedesobsequio
    confessionis.
    Capiliis
    suis ter-
    sil,
    osculata
    esl, unxit : (acita
    loquebatur;
    nonser-
    inonem
    promebal,
    seddevotionemoslendebat.
    CAPUTH.2. Pharismi
    superbi cogilatio.Qiiiaergo
    lctigil Dominuin,
    rigando, oseulando, tergendo,
    mi-
    gendopedesejus
    :Pharisoeiis
    qui
    invilaverat Dominum
    J esumChristum,
    quia
    ex
    illogenere
    erathominum su-
    perborum,
    de
    quibus
    isaias
    propheta dicit, Qui
    dkunt
    Longe
    recedea
    me,
    noli me
    langere, quoniam
    miin-
    dus sum
    (
    lsai.
    LXV,5); pulavil
    Dominiirri rie-
    scisse miilicreni: Hoc
    apud
    se
    cogitabat,
    et dicebat
    in cordesuo : Ilicsiesset
    prophela,
    scirel
    qum
    mulier
    illi accessilad
    pedes.
    Ideoeum nescire
    credidit, qiiia
    illamnoii
    repulit, quia
    accedenteni non
    proliibuit,
    quiatangi
    se a
    peccatrice permisit.
    Namillumne-
    scisse,
    undesciebat?
    Qtiid
    enimsi
    sciebat,
    o Phari-
    saee,
    invilalor et irrisor Domini? Dominum
    pascis,
    et a
    quo pascendus sis,
    non
    inteliigis.
    Unde
    scis,
    fte-
    scisseDominum
    quae
    fuerat
    illamulier,
    nisi
    qniaper-
    missa esl
    accedere,
    nisi
    quia
    illo
    paliente
    osculalaest
    pedes ejus,
    nisi
    quia tei-sit,
    nisi
    qnia
    urixil?IIoec
    cnimnondcbuil
    permitli
    faccre in
    pedibus
    mundis
    mulier immunda? Adillius
    crgo pharistei pedes
    si
    lalismulier
    acccssissel,
    dicturus
    eratquod
    Isaias de
    lalibus dicil: Recedea
    me,
    noli me
    langere, quoniam
    mundussum. Accessit aulem adDoniinum
    immundn,
    ul rediret rnunda: acccssit
    a:gra,
    ul rediret sana: ac-
    cessit
    confessa,
    ul rcdiret
    professa.
    CAPUT III.

    5. DominusPharismi
    cogilaiionem
    casdgat.
    Audivit enim Dominus Pharisaeum
    cogi-
    laiitem. J am hinc
    intelligat
    Pharisaeus,
    si non
    pote-
    ral viderc
    peccanlem, qui potuit
    audire
    cogitahlem.
    Proposuil ergo
    liomiiii similitudinemde duobiis
    qui
    debebant uni feneralori. Etiam
    ipsum
    enimsanarecu-
    piebat,
    ne
    gratis apud
    eum
    panem
    comederet:
    ipsum
    pascenlemesuriebal; i|>sum
    emcndare,
    ipsum
    ma-
    ctare, ipsummanducnre, i|>sum
    in suum
    corpus
    tra-
    jicere
    volebat : sicut et 111 mulieri Samarilanae
    dixit,
    Silio
    (J oan.
    iv,
    7).
    Quitl csl,
    Silio? Desidero fidem
    luam. Dicunlur
    crgo
    verba Doniini inhac simililu-
    dine;
    et
    agitur titrumque,
    ul et invitator illesanetur
    cumsuis
    condiscumbcniibus,
    DoniinumJ esumChri-
    Stum
    pariier videntibus, pariter ignoranlibtis;
    cl u
    illamulier habeat fidueiamconfessionis
    suac,
    nei
    pungalur
    ullerius aculeis conscieniiae suoe. Debeba
    unus, inquil, quinquaginla
    denarios,
    alius
    quingenlos;
    donavit ambobus:
    quis
    eum
    plus
    dilexil?
    Respondil
    cui simililudo
    propositaerat, quodrespondere ulique
    ralio
    compellebat
    :
    Credo, Domine,
    cui
    ptus
    ddnavit.
    Et altendens ad
    mulierem,
    dixit ad Simohem: Vi-
    des hancmulierem?Inlravi in domum
    tuain,
    aqitarn
    pedibus
    meisnondedisli : hmc
    lacrymis
    suis lavil milii
    pedes,
    et
    capillis
    suis tersil. Osculummihinondedisti:
    ilta ex
    quo ingressaest,
    noncessavit
    pedes
    nieosostii-
    597
    SERMOXCIX.
    598
    Ittri. Oleo
    capul
    ttietimnoii uiixisti : illu aiilem
    pedes
    meosunxit
    unguento.
    Ideo dico: Dhnillunlitrei
    pec-
    cala
    miiila, quoniam
    dilcxil tnulluin.Cui uutcmmodi-
    cum
    dimiititur,
    modiciiiu
    diligil.
    CAPUT IV.

    4. Ardua
    qtimsdo
    ex Domini verbis
    nata. Oritur
    quieslio profecto
    solvenda, quae
    at-
    lentionemveslraoChariiatis
    dcsiderat,
    neforie sufii-
    cerenon
    possinms
    verbis ad totam
    cjus
    obscurilalcm
    removendam
    et diiucidandam
    proangustialemporis;
    maximecumcaro ista oestibns
    faligata,jam
    rccrcari
    desiderel,
    et debitumsuurn
    poscens,
    animaeavidita-
    tem
    impedicns
    oslendat
    quod
    riictum est :
    Spiritus
    quidetnpromptusesl,
    carocmlein
    infirma.(Matlh.xxvi,
    41).
    Metuendum
    esl,
    el valde
    metueiidum,
    neinhisver-
    bis Domini nonbene
    inielligentibiis
    his
    qui concupi-
    scenliissuiscarnalibusfavent,
    et abcis in liberlalem
    cduci
    pigrescunt, subrepat
    illa
    sentenlia, qua:procdi-
    cantibusetiam
    Apostolis
    nataest in
    Iinguis
    maledico-
    rum,
    undedicit
    apostolus
    Pnulus: Et sictti
    quidam
    di-
    cunt nos
    dicere,
    Faciamus
    mala,
    ut veniant bona
    (Rom. ni, 8).
    Dicil enim
    aliquis
    : Si cui modicumdi-
    mitlitur,
    modicum
    diligit;
    cui aulein
    J J IUSdimiilitur,
    jiliisdiligit: expetlil jiltisdiligcre, quam
    minus dili-
    gerc; oportet
    ut niullum
    pccccmus,
    ct iinilttiinde-
    beamus, quod
    nobisdimitti
    cupiamtis,
    utdimissorein
    niagnoruni
    dcbiloium
    amplius dilignmus.
    Peccntrix
    enimillamulicr
    quanto plusdebebal,
    tanlodimisso-
    rem debitorum stiorum
    amplius diligebal,
    Doniino
    ipso dicente,
    Dimitlunlurei
    peccatamulla, quoninm
    dilexil mullum.
    Quare
    autcmdilexit
    niultuni,
    nisi
    quia
    debebat mtillum?
    Denique
    adriiriil et
    arijunxit,
    Cui
    aulemmodicum
    dimillitur,
    modicum
    diligit.
    Nomieex-
    pedit, inquit,
    tit mtiltuni mibi
    dimiltatur,
    quam
    mi-
    nus,
    unde
    ampliusdiligam
    Dominunimcuni ? Yidelis
    ceiie
    profundilatemqnoestionis
    :
    seio,
    videlis. Yirietis
    angusliaslemporis,
    c.thocvideiiset seutitis.
    CAPUT V. 5.
    Exemplis
    res declaraltir. Acci-
    pileergopauca.
    Si
    magnitudini qua:stionis
    satisiion
    fccero,
    interim
    proesentem
    recondite
    sermoiiem,
    iu
    fttturo lenete debitorem. Danunc duos
    homines,
    ut
    sub
    exemplis
    evidenlioribus
    quodproposui cogileiis.
    Uiiuseorum
    peccatisplentis esl,
    diu
    pessimevixit;
    altereorum
    paucapeccavit
    : accedunt ambo atl
    gra-
    tiam,
    baplizantur
    ambo;
    inlrant
    debitores,
    exeunt
    liberi :
    plus
    donatuin
    cstuni,
    niiiiusalteri.
    Interrogo
    quantumquisqueriiligai.
    Si invencro
    plus diligere
    euin,
    cui
    piura peccnla
    dimissa
    suut;
    utilius multa
    pcccavit,
    utilior eral.nnilta
    iniquilas,
    neesset
    lepida
    charitas.
    Interrogo
    nlium
    quanlmn diligat,
    invcnio
    minus: nam si invcnio tanium et illum
    diligere,
    qiiantum
    ct ille
    diligit
    cui multadonala
    sunt, quo-
    modo
    respondebo
    vcrbis Domini?
    quomodo
    verum
    eril
    1
    quod
    Vcritas
    dixit,
    Cui modkum
    dimiiikiir,
    ino-
    dicum
    diligitl
    Ecceail
    aliquis,
    milri modicumdimis-
    sum
    est,
    nonniulta
    pcccavi;
    et lanium
    diligo, quan-
    tumiste,
    cui multa din<issasunt. Tu
    verumdicis,
    an
    Clirislus? Adhoctibi dimissumcst mendacium
    tuum,
    1
    Edili,quomodo
    iwnverumeril.
    Abest,iwn,
    aMss.
    prte-
    eipuis
    titmcndacii diniissori crimcn
    imponas?
    Si modicum
    tibi dimissiiin
    csl,
    moriicum
    diligis.
    Si enimmodicum
    estlibi
    dimissum,
    et
    pliirimtmi
    diligis,
    contradicis ci
    qui dixit,
    Cui inodtciim
    dimiuitur,
    modicum
    diligit.
    IUi
    ergopluscredo, qtfi
    le
    plus
    novit. Parumtibi dimis-
    sum
    putas, prorstis parutnriiligis.Qtiidcrgo, inquit,
    faceredebui? Muliamnla
    comiiiiltere,
    ut mulla cs
    sent, quai possel
    iiic mihi
    dimiilcre,
    ut
    ampliuspos-
    sein
    diligere? Angusial nos;
    sctl Dominus
    qtii
    hoec
    vera
    proposuit,
    ab
    angustiis
    libcret me.
    CAPUT VI.

    6.
    Quwsdo
    solvilur.Inler debitadi->
    niissanumerari vuli
    qum
    viiavimus
    peccata,
    Dicturo,
    cst hoc
    proplcr pharisxum illum, qui
    vcl nulla
    vel.
    pauea
    se
    putabat
    habcrc
    pcccata.
    NonenimDominum
    invitaret,
    nisi
    alii|uautuindiligerel.
    Sed
    quamparum
    crat? Non osculuni
    dedil,
    nonsallcm
    aqoam
    ad
    pe->
    des,
    etsi non
    Iacrymas
    : nonillo
    obscquioproscculus
    cst,
    quo
    i.iamulier
    (|u;c
    novcrat
    qttidsanaretur,
    et a.
    qtio
    sanarelur. 0
    Pharisaee,
    ideo
    parumdiligis, quia
    paruni
    libi dimitii
    suspicaris
    ; non
    quiaparum
    dimit-
    litur,
    scd
    quiaparumpulas
    esse
    quod
    dimiliiiur.
    Quid
    ergo, inqiiit
    ille?
    Egoqui
    bomicidiumnon
    feci,
    ho-
    niicida
    dcpulandiis
    sum?
    qui
    adulteiiumnon
    adriiisi,
    pro
    adulterio
    puniendus
    sum? Aut istainihi dimit-
    (enda
    stint, quoe
    non commisi? Ecce ilerum cori-
    sfilue
    duos,
    et
    loquamur
    adeos. Yenit unus
    supplex
    pcccator, coopertusspinistanqiiamhericius,
    etnimis
    timidiis
    tanqtiani lepus.
    Sed
    pelra
    est
    reCugium
    heri-
    ciis
    (Psal. r.ni,
    18)
    et
    leporibus.
    Yenit
    ergo
    ad
    pe-
    tram,
    invcnil.
    reCugiuin,accipit
    auxilium. Alittsnon
    intillaconimisit:
    quid
    ei
    faciemus,
    ul multum
    diligat?
    quidpersuadebimus?
    ConlraDominiverba
    veniemus,
    Ctdmodicum
    diinillilur,
    modicutn
    diligil?
    Ita
    plahe,
    cui niodicuni dimiltitur. Sed o tu
    qui
    dicis te noti
    muliacommisisse
    ;
    quare? quoregente?
    Deo
    gratias,
    quod
    niotu
    1
    et vocc vestra inlellexissevos
    significa-
    siis.
    J nm,
    ut
    video,
    soluta
    quaeslio
    est;
    Iiic multa
    commisit,
    ct molloruni debitor factus est: ille
    gri-
    bernante Deo
    pauca
    coininisit. Cui
    deputat
    ille
    qiiOd
    dimisit,
    huic et iste
    depulat quod
    non commisit.
    Adulter non fuisti in illa tua vila
    praeteritaplena
    ignorantia,
    iiondum
    illumiiialus,
    nondumbonumma-
    Itimquedisecrnens,
    nondiimcredens in
    illuni,
    qui
    te
    nescientem
    rcgcbat.
    Hoctibi dicit Deus tuus :
    Rege-
    bam te
    milii,
    scrvabamte inihi. Ut adulteriumnon
    coinmitteres,
    suasor defuit: ut suasor
    deessel,
    ego
    feci. Loctiscl
    tempusdefuit;
    et ut hoec
    deesserit, ego
    leci. AdCuit
    suasor,
    nondeCuit
    locus,
    nondcfuit leni-
    pus
    : ui non
    consenliies,
    ego
    lerrui.
    Agnosceergo
    gratinmejus,
    cui debes et
    quod
    nonadmisisti. Mihi
    debet iste
    qtiod
    factum
    cst,
    et dimissumvidisii:
    mih
    debeset tu
    quod
    noufecisti.Nullumest enim
    pecca

    lum
    quod
    fecit
    homo, quod
    non
    possit
    facereet after
    hoino,
    si dcsit rector a
    quo
    faclusest homo.
    CAPUTVII.

    7.
    Deinceps
    derendssione
    peccaio
    >
    rum, quod
    abhotninedimilli non
    possiiit.
    J airi liuric
    quia
    itt
    poluimus, quaostionemprofundam
    ihtarililla
    lemporis
    brevitalc
    sqlvimus;
    autsinondumsolviriiris
    1
    MSS.,
    mclit.
    K59 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ;
    ''?,
    debitores,
    ut
    dixi,
    teneamur : illud
    potius
    breviter vi-
    deamus de remissione
    peccalorum.
    Homo
    pulabatur
    Christus,
    et abillo
    qui
    invitavit,
    et abeis
    qui parifer
    discumbebant. Nescio
    quid
    illa
    peccatrix plus
    iuDo-
    mino viderat. Nam
    quare
    fecit
    illaomnia,
    nisi ul sibi
    dimitterenturpeccala?
    Noverat
    crgo
    illum
    possepcc-
    cata dimitlere : illi aulem noverant hominem non
    posse
    dimittere. Et credendum esl
    quod omncs,
    id
    est,
    et illi discumbenles,
    et illa murier accedensad
    pedes
    Doniini,
    omneshiiiovcranlhoiniiicm non
    posse
    peccala
    dimittere. Cum
    crgo
    omncs hoc
    nossent;
    illa
    qu;c
    credidil eumdimiltere
    possc peccala, plus qiinm
    homincm esse intellcxit.
    Denique
    cum dixissel rau-
    lieri,
    Dimitlunlur tibi
    peccata
    tua;
    conlinuo
    illi, Quis
    csl iste
    qui
    el
    peccata
    dimittit?
    Quis
    est
    iste, qucmjam
    inulier
    pcccatrix cognovil?
    Tti recumbens
    quasi
    sa-
    nus,
    medicum
    ignoras: quia majore
    forsilan febre
    nienteni etiam
    perdidisti.
    Namel
    phrenelicus
    ridens
    plorntur
    a sanis. Tainenilludbenc
    nostis,
    bene lene-
    tis :
    lcnele, quia
    liomonon
    potcst peccala
    dimittere.
    Illa
    qttae
    sibi aChrislo dimitti
    credidil,
    Christumnon
    liominem
    lanlum,
    sedel Deumcredidit.
    Quis
    est
    iste,
    iiiquiunt, qtd
    et
    peccata
    diiniltit? Et
    Dominus, Quis
    est
    isle, dicentibus,
    non
    dixit,
    Filius
    Dei,
    VcibtimDei :
    iion hoc
    dixit,
    scd in co
    quod putabanl afiquaiilum
    cos manere
    permitlens,
    solvil
    quaeslionem
    molusillo-
    vum1.
    Quicnini
    videbal
    discunibenles,
    audiebat
    cogi-
    tanles;
    conversus ad
    mulierem,
    Fides
    lua, inquil,
    te
    salvam
    fecit.
    Isli
    qui dicunt, Qtds
    csl iste
    qtti
    el
    peccala
    dimiidl?
    qui
    me
    putant
    hominem,
    hominem
    pulent.
    Fides lualesalvam
    fecil,
    CAPUT VIII.

    8. Donatistarumerror et
    arrogan-
    lia. Medicus boniis
    oegros
    nonsolum
    proeserites
    sa-
    nabat,
    sed et futurosotiam
    proevidebat.
    Futuri erant
    boniines
    qui
    dieerent:
    Egopeccatadimitto, egojusti-
    fico, ego
    sanctifico, ego
    sano
    quemcumquebaptizo.
    Ex
    ipso
    numcro et isti
    sunt, qui dicunt,
    Noli mctan-
    gere. Usque
    adeo ex
    ipso
    numero
    sunt,
    ut
    nuper
    in
    collalione nostra, quod
    etinm in Geslis
    ijisislegcre
    polestis 2,
    ctimcis a
    Cognitore
    csset consessusobla-
    tus,
    ut sedercnl
    nobisciiin, rcspoiidendumjiularent,
    Scriptum
    cst
    nobis,
    cumlalibusnon
    sedcrc,
    scilicet
    ne
    per
    conlactum subselliorum ad eos velut noslra
    contagio pervenirct.
    Yidesi non
    esl,
    Noli me
    tangere,
    quia
    mundus siim. Alio aulem
    dic,
    ubi
    oppoiiunius
    crat,
    commemoravimuseos
    luijus
    miscrrimoevanila-
    lis,
    cum
    agerelui'
    de
    Ecclesia, quia
    mali in ea non
    contaminant bonos;
    respondimus eis,
    quia
    ideono-
    biscum sedere
    noluerunt,
    et
    dixerunt,
    se
    Scriptura
    Dei fuisse
    commonilos, quia
    videlicet
    scriptum est,
    Non sedi inconciliovanitalis:
    diximus,
    Si ideonobis-
    cumsedere noluislis,
    quiascriptumest,
    Nonsedi in
    concitiovanilatis;
    quare
    nobiscum
    ingressi estis,
    cum
    consequentei scripiumsit,
    El cuin
    iniquagerendbus
    non
    inlroibo(Psal.
    xxv, 4)(a)l Ergo
    in
    hocquoddiciinl,
    Noli
    tne
    langere,quia
    mundus
    sum,
    similes snnl illi
    pliari-
    1
    Editi,
    etmotusillorum.
    Particula,el,
    abesta
    msnuscii-
    plis.
    s
    Stc
    poliores
    Mss.At
    editi,loquipoterimus.
    (a)
    videlibrumadDonatistas
    poslcollalioiieni,cap.
    o.
    soeo
    qui
    Dominum
    invilaverat,
    et
    proptcreapulafe
    !'
    eumnescisse
    mulierem, quia
    non eam
    -proliibuerala
    contaclu
    pedum
    suorum. Sedin alio mclior Phari-
    saetis,quia
    cum
    putaret
    hominem
    Chrislum, noncrc-
    debat ab homine
    posse
    dimitli
    peccata. Melior
    crgo
    J udoeis
    quam
    hoereticis
    apparuit
    intelleclus. J udaei
    -
    quid
    dixerunl?
    Quis
    est
    hic,
    qui
    et
    peccaia
    dimifiif?
    Audct sibi homo hoc
    usurpare? Quid
    contra hoereli-
    cus?Ego dimitto,
    ego mundo, ego
    sanclilico. Re-
    spondeatilli,
    non
    ego,
    sedChristus: 0
    homo, qtiando
    ego
    aJ udaeis
    putatus
    sum
    homo,
    dimissionem
    pecca-
    toruni fidei dedi. Non
    ego, respondet
    libi Chrisius1.
    0
    hoeretice,
    lu cumsis
    homo,
    dicis :
    Veni, mulier;
    ego
    te salvamfacio!
    Ego
    cum
    putarer hoino,
    dixi :
    Vade,mulier; fides
    luascilvamte
    fecil.
    CAPUT IX.

    9.
    Argumenlum
    Donalistarum. Pec-
    cala
    per
    Ecclesiam
    Spirilus
    sanctusdimillit.
    Respon-
    dent, ncscienies,
    sicul ait
    Apostolus, nequequwloquun-
    tur, neque
    de
    qitibusaffirmanl(I
    Tim.
    i, 7): respoiidenl
    el
    dicunt,
    Si nondimiitunt homines
    peccata,
    falsuni
    est
    ergo quod
    ait
    Christus, Quw
    solveridsin
    lerra,
    soltttaerunl et incwlo
    (Matth. xvm, 18).
    Nescis
    quare
    hoedictum
    sit, quomodo
    diclumsit. Daluruserat Do-
    minusIiominibus
    Spirilumsa.nciup.i,
    el <ib
    ipsoSpiritu
    sanclo fidelibussuis dimitti
    peccata,
    nonmeritis lio-
    minumvolebat
    inlelligi
    dimitti
    peccafa
    2.Nam
    quid
    es
    homo,
    nisi
    aegcr
    sanandus? Yis mihi essemedicus?
    Mecum
    quoere
    medicum. Namhoc.ut evidentiusosten-
    deret
    Dominus,
    ab
    Spiritu
    sancto
    quem
    donavit fide-
    libus
    suis,
    diniiiti
    peccata,
    non mcrilis
    hominum,
    quodam
    loco sic ait
    resurgens
    a
    mortuis, Accipite
    Spiriiumsanctum;
    et cum
    dixissel, AccipileSpirilum
    sanclum,
    continuo
    subjecit,
    Si cui dhniserilis
    peccala,
    dimillunlur ei
    (J oan. xx, 22, 23)
    : hoc
    est,
    Spirilus
    dimitlil,
    nonvos.
    Spiritus
    aulcmDeusest. Deus
    ergo
    dimittit,
    non vos. Sedad
    Spiritum quid
    estis vos?
    Nescilis
    quialemplum
    Dei
    eslis,
    el
    Spirilus
    Dei habilat
    invobis
    (I
    Cor.
    iu, 16)
    ? Et iteruni :
    Nescilis, quia
    cor-
    pora
    veslra
    templum
    invobisesl
    Spirilus sancti, quem
    habelisaDeo
    (Id,
    vi,
    19)?
    Deus
    ergo
    habitat in
    lemplo
    sancto
    suo,
    hoc
    est,
    iusanctissuis
    fidelibus,
    inEc-
    clesiastia:
    per
    eos dimittit
    peccala; quia
    vivalem-
    pla
    sunt.
    CAPUTX.

    10. Peccataa Deodimiltuntur et


    per
    Iwminem,
    et
    prwler
    hoininem.
    Spirilus
    sanclus
    per
    mi-
    nisleriumhominumdalus. Sed
    qui
    dimittit
    per
    liomi-
    nem, potest
    dimittereet
    praeter
    hominem.
    Neque
    enim
    minus idoneusesl
    per
    se
    dare, qui potcsl per
    alium
    dare. Per J oannem
    quibusdam
    dedit,
    ipsi
    J oanni
    per
    quem
    dedit? MeritovolensDeushoc
    ostendere,
    ct huic
    veritati
    atlestari,
    cum
    quidam
    inSamaria
    evangelizati
    csscnt,
    el
    baplizati essent,
    et
    baptizati
    a
    Philippo
    evan-
    gclisla,
    unodc
    septem
    diaconibus
    primituselectis,
    non
    acceperunl Spiritumsanclum,
    el
    baptizati
    erant. Nun-
    liatiuncst
    discipulis, qui
    erant
    J erosolymis,
    ct vene-
    1
    Colberlinusvetus
    codex,
    nonmihi.
    Respondel
    libi
    ergo
    Cliristus.
    2
    Incolhcnino
    sis., per ipsttmRpirilumsuncium,
    ct ab
    ipio i-piritu
    stiitciovolebiit
    intelligi
    dimitti
    peccala.
    Nam
    ;;;,/,
    ctc.
    601
    SERMOC.
    602
    runt ad
    Samariam,
    ut illi
    qui baptizaii eranl, per
    impositionem
    manus corum
    acciperent Spiritum
    san-
    clum. Et itafactumest: venerunt et
    imjjosueriint
    eis
    manus,
    el
    acceperunt Spiritum
    sanctum.
    Quia
    tuncsic
    dabatur
    Spiritus sanctus,
    ut ctiam
    apparerct
    dalus.
    'Qtii
    enimeum
    accipiebant, linguis
    oninium
    genlium
    loquebantur
    : ut
    significarent
    Ecclesiamin
    gentibus
    lingnis
    omniumloeuluram.
    Acceperunt ergoSpirilum
    saiiclum
    ,
    et ineis evidenter
    apparuit. Quod
    cumvi-
    dirset
    Simon,
    putans
    hoc esseboininum
    ,
    voltiitesse
    et siiiim.
    Quod
    homimun
    pulavil,
    abhominibusemere
    voluit.
    Quaniam,inquit,
    vultisame
    pecuniamsumere,
    ul
    per iinpositionem
    manuummearumdctur
    Spirittis
    sanctus?Tunceumdetestatus Pctrus ait: Nonesl tibi
    prtrs neqtte
    sors in hac
    fide.
    DonumenitnDei
    putasd
    pecuniacomparandum?
    Pecunia lua lcciimsil in
    per-
    ditionem: et ctelera
    quae
    ibi
    congruentcr
    Iocutusest
    (Acl. viii,
    5-23).
    CAPUTXI.

    H.
    Spirilus
    datus
    absqtie
    liomhtiimmi-
    nislerio.
    Exemplum
    ineunuclwCandacis
    reginw. Quare
    auiemhoc
    ego
    commemorare
    volui,
    intendat Charitas
    vestra.
    Oporlebat
    ut Deus
    prius
    ostenderet se
    per
    liomines
    operari:
    sed
    per
    se
    deinde,
    ne
    pularcnt
    ho-
    mines, quodputavit Simon,
    hominumillud
    esse,
    non
    Dei.
    Quanquam
    et
    ipsi discipuli jam
    hoc iioveranl.
    Namcenlum
    viginli
    hominescollecli
    erant, quaudo
    in
    eos
    per
    nullius manus
    impositionem
    venil
    Spirilus
    sanctus
    (Id. i,i5,et n, 1-4). Quis
    eniin tunc eisma-
    ntis
    imposuerat?
    Et lanien
    vcnit,
    ct
    primosimplevit'.
    Post illudscandalum
    Simonis, quidegit
    Dcus? Viriele
    doctorem,
    non
    sermonibtis,
    scdrebus. Idem
    ipse
    Pbi-
    lippus, qui baplizaverat homines,
    et nonin
    cosve-
    nerat
    Spirilus sanctus,
    nisi convenissent
    Apostoli,
    et
    cis manus
    imposuissent, baptizavit etinuchum,
    id
    est,
    spadonemquemdam
    Candacis
    reginao,qui
    adoraverat
    in
    J erusalem,
    el rediens inde
    legebat
    in curru suo
    Isaiam
    jirophetam,
    et uon
    intelligebal.
    Admonilus
    Philippus
    aecessil ad
    currum, exposuit leclionem,
    in-
    sfruxit fidem
    2, evangelizavil
    Chrislum. Credidit Eu-
    nucliusin
    Christum,
    et ait cumvenissent ad
    quaindam
    aquam
    : Ecce
    aqua, quisprohibet
    me
    bapdzari?
    Aitilli
    Philippus
    : Si credis in J esum Chrisium?
    Respondit
    ille: CredoFiliumDei esseJ esumChrisium.Continuo
    descenditcuni illoin
    aquam. ImpletoBaplismalismy-
    sterio et
    sacramento,
    ne hominum
    putaretur
    donuni
    Spiritus
    sancti,
    non
    exspectaUim
    est,
    sicut
    ttmc,
    ut
    venirent
    Apostoli,
    sedeonliniiovenit
    Spiritus
    sanclus
    (ld.
    vin, 26-59).
    Solutaesl Simonis
    cogitalio,
    nein
    tali
    cogilatione
    haberet imilatores.
    CAPUTXII.

    12. Alitid
    exemplum
    inCorncliocen-
    lurione. Deinde aliud mirabilius
    exemplum.
    Pelrus
    venit adcenturionemCornelium
    ,
    ad hominemincir-
    cumcisum
    gentilem
    :
    ccepitproedicare
    Christum
    J estim,
    et
    illi,
    et eis
    qui
    cumilloerant. Adhuc
    loqucntePetro,
    nondico,
    nondum
    imjjonentemanum,
    sednondum
    eliam
    baplizanle,
    et cum dubilarent
    qui
    eraul cum
    1
    Sic
    aliquot
    Mss,
    Alii,
    el
    primtts.
    At
    editi,
    et
    pritis.
    -
    coibertunts
    Ms.,
    inseruit
    ftdem.
    Pelro,
    utrumincireumcisi
    bapfizandi
    essent
    (natum
    quippe
    eral infer J udaeos
    qui crediderant,
    et eos
    qut
    fidelesex Gentibusfacti
    erant, scaudaluin, idest,
    J u-
    daeosel
    Chrislianos, qui baplizabantiir
    incircumcisi);
    ut hanc Deuslollefet
    quaesiioneni,
    cum
    loquitur
    Pe-
    trus,
    venit
    Spiritus sanctus,
    implevitCornelium,
    im-
    plevit
    eos
    qui
    cumillocranl
    (Act. x).
    Et
    ipsaattcsta-
    lione rei
    magnoe, quasi
    claniatumest ad Pctrtim:
    Quid
    de
    aqua
    dubitas?
    jamego
    hic sum.
    CAPUT XIII.

    15. Mtinduiioiu
    Bupdsmo
    nonex
    minislrorum
    meritis,
    scd
    exDeigrulia.
    Secura
    ergoqma-
    libet anirnaa multa
    nequilia pcr
    doininicam
    gralinm
    liberanda, tanquain
    immiiiidn
    prostitulione
    mundanda
    in
    Ecclesia, credat,
    accedat ad
    pericsDomiiii,quacrat
    vestigiaDoniini,
    confiteatur
    lacrymas fundens, lergat
    capillis
    suis. Pedes
    Domini, pra:dicalorcs Evaugelii.
    Capilli mulieris, superfluaepossessiones.Tergal capil-
    lis,
    lcrgat prorstis, operctur
    misericordiam: et cum
    lerserit, osculefur; accipiat pacein,
    ut habeat chnri-
    talem. Accessit ad
    lalem, baptizata
    est a
    lali, qtialis
    crat
    apostolus
    Paulus : audial ab
    illo, Imitaloresmci
    cslole,
    sicul el
    ego
    Clirisli
    (I
    Cor.
    iv, 16). Baplizata
    cst
    atitcm ab alio
    aliquo
    sua
    quacrenle,
    non
    quae
    J esu
    Christi
    (Phiiipp. n, 21)
    : audiat a
    Domino, Qttw
    di-
    ciint, fucite; quw
    autem
    faciunl, facere
    nolite
    (Mnllli.
    xxni, 5).
    Sccura sil ct in
    illo,
    sive inbonuni cvan-
    gtiistamiucurrat,
    siveinenm
    qui quod
    dieitnonfacit.
    A Dominoeniinsecura
    audit, Vade, mulicr; fidcs
    lua
    tesalvam
    fecil.
    SERMOC
    *
    ().
    Deverbis
    EvnngeliiLucw,
    tibi
    ngilur
    de
    Iribus, quorum
    ttitus
    dixit, Domine, sequar
    le
    qtiocuniqueieris,
    cl
    rcprobatuscsl;
    alitts non
    audebul,
    el excitatus
    csl;
    lerlius
    differebul,
    el
    culpulitsesl. Cap.ix, f
    57-62
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Cur
    reprobntur qui profi-
    leliir se secuturumChrislum.De
    capilulo Evangelii,
    quod
    Dominus
    donavit,
    audite. Leclumest
    eniin,
    Do-
    minumJ esumdiffercnler
    egisse,
    cumobtulit sc
    unus,
    ut cimi
    sequeretur,
    et
    reprobalus est;
    alius non au-
    debal,
    ct excitatusest
    ;
    terlius
    differebat,
    et
    ctdpalus
    cst.
    Quod
    eniin
    dixit, Domine,
    sequar
    te
    quociimqtia
    ieris;
    quid
    lam
    promptum, quidtamimpigrum, quid
    lam
    paratum,
    el
    quid
    ad tantuni bonum
    aptissinitun,
    scqui
    Domiiium
    quocumque
    ierit? Miraris
    hoc,
    di-
    cens2:
    Quiri
    est
    hoc, quodmagisiro
    bonoDominoJ esu
    Christo invilanli
    discipulos, quibus
    daret
    regnum
    coe-
    lorum, displicuit
    tam
    paratus?
    Sed
    quia
    lalis
    magi>,ter
    erat, qui
    futura
    prxvideret, intclligimus, fratres,
    istum
    honiineni,
    si
    sequeretur Chiistum,
    sua
    quocsilurum
    fuisse,
    non
    qu;e
    J esuChristi.
    Ipse
    cnini dixit : Non
    omnis,qui
    dicit
    mihi, Domine, Dotnine,
    itttrabil inre-
    gnum
    cmlorum
    (Malth. vn,21).Etisie deipsis fuit,nec
    1
    Aliquot
    Mss.hic et insermonis
    titulo,
    cilatusest.
    Qui-
    dam,
    suscitatusest,
    Plerique
    Mss.:mirarishodic:
    Quid
    est
    hoc,
    otc.
    *
    Huncsemioncmcontulimusadtresbn.et
    quatuor
    cl.ad
    a.cb.f. Is.
    g.
    lr.m.
    p.
    rm.vd.et Am.Er.Par. I.ov.
    (a)
    Alias,
    deverbisDoinini 7.
    (b)
    Ilicsermoin Uloricolleelionead Rom.
    xi, notatur,
    Deverbis
    Evangclii
    riecimus;
    quoreipsa
    ortlinecoutine-
    tur inColbertinocoriice821.
    G03
    S. AOJ GUSTIXIEPISCOPI ,
    604
    sic se
    ijjso noverat, quomodo
    mcdicus
    inspicicbat.
    Namsi
    jam
    sefictumesse
    spectabal',
    si
    jam
    dolosum
    cl insidiosumse
    noverat,
    cui
    loquerelur
    nonnovcrat.
    Ipse
    esl enimde
    quo
    ait
    evangelisia
    : Non
    opus
    habe-
    bat ul
    quisquam
    ei leslimonium
    perhiberel
    de homine:
    ipse
    eiiimsckbat
    quid
    essel in homine
    (J oan. n, 25).
    ruid
    ergorespbndit? Vulpesfoveas
    habeitl,
    elvolatHia
    caii nidos: Filius aulemItominisnon habel ubi
    cupttl
    siiiimrcclinel. Sedubi non hnbel? In fidetna.
    Yulpes
    enimhabent foveasincorde
    tuo,
    dolosuses: volatilia
    ceeli habent nidos incorde
    luo,
    elatus cs. Dolosuset
    clatus,
    nonme
    scqueris. Quomodo sequitur
    dolosus
    simplicilatem
    ?
    2. Alter a Chiislo vocalus. Pielate carnali
    differrc
    volens
    urgetur.
    Parenles
    quotnodo
    honorandi. Motiid
    mortuos
    sepelienles.
    Ordinare charitulem. Et ad
    allerum coritinuo
    lacentcm,
    et nihil dicenlem,
    nihil
    promillenlem dicit, Sequere
    me.
    Qunnlum
    mali in
    illo,
    tanlum boni videbal in isto.
    Sequereme,
    dicis
    nolenli. Eccc habes honiinem
    paralum. Sequur
    le
    qnocumque
    ieris: et tu dicis
    nolenli, Sequere
    me?
    Istum, inquil,
    declino; quia
    videoibi
    foveas,
    video
    nidos.
    Quidcrgo
    molestus est
    huic, qucmprovocas
    et excusat ? Ecce eliam
    compellis,
    el non
    venit;
    bortaris,
    et non
    sequilur.
    Quid
    enimdicil? Ibo
    prius
    sepelire palrem
    meum.Fides cordis
    ejus
    Dominose
    oslendcbal : sed
    pietas
    differebat. Dominus autcm
    Chrislus
    quando parat
    homincs
    Evangelio,
    nullam
    cxcusalionemvull
    inlerponi
    carnalis
    liujtislempora-
    lisque pietalis.
    Haec
    quidem
    et lex Doi
    habet,
    el
    ipse
    Dominus
    arguit J udoeos, quia
    destruebanl
    ipsum
    mandaiumDei. Et Paulus
    aposlolus
    in
    Epislola
    sua
    posuit,
    el dixit : Hocest mandalum
    primuin
    in
    repro-
    missione.
    Qfiod?
    Honora
    palretn tuum,
    et malrein
    luiim
    (Ephes. vi,
    2).
    Deus
    ulique
    dixit. Yolcbat
    ergo
    isie
    juvenis oblemperare Deo,
    et
    sepelire pairem
    suuni : sedest
    locus,
    et esl
    tempus,
    et esl
    res, qu;e
    litiic
    rci,
    huic
    tempori,
    huic locoserviat. Honoran-
    dus esl
    pater,
    sed obediendum esl Deo. Anianrius
    cst
    generator,
    sed
    praepoiiendus
    est Crealor.
    Ego,
    inqtiit,
    ad
    Evangelium
    le
    voco,
    ad aliud
    opus
    milii
    necessarius es :
    majus
    est
    hoc, quamquod
    visfacere.
    Shic mortuos
    sepelire
    morluos suos. Pater luus inor-
    tuus est : sunt alii mortui
    qui sepeliant
    niortuos.
    Mortui
    sepelieiiles
    morluos
    qui
    sunl ? Potestne mor-
    luus a mortuis
    sepeliri? Quomodo involvunt,
    si
    mortui sunl?
    quomodopoiianl,
    si mortui suni?
    quo-
    niodo
    plangunt,
    si morlui sunt?
    Elinvolvunt,
    et
    portani,
    et
    plangunl,
    el mortui sunt:
    quia
    inlidelcs
    sunt.
    CAPUT II.

    Docuil nos
    qriod scriptum
    est in
    Caiilieo
    canticorUin,
    dicenle
    Ecclesia,
    Ordinatein
    mecharilalem
    (Canl. n,
    i
    ). Qtiidesl,
    Ordinaleinnte
    cliaritatcm? Facite
    gradus,
    el
    cuiquequoddebelur,
    reslituitc. Nolite anteriora
    poslerioribus
    subdere.
    Amale.
    parenles,
    sed
    praeponite
    Deum
    parcnlibus.
    AtlendilemalremMachabaeorum:
    Filii, inquit,
    nescio
    quomodoapparuistis
    in ventre.
    Conci|:ere
    vos
    potui,
    1
    Mss.,sperabut.
    parere
    vos
    polui;
    formare non
    potui
    : illum
    ergo
    audite,
    iliuni milii
    piirponile ;
    noUle
    auendere,
    ne
    sinevobis remaneam.
    Praecepit,
    ct seculi suiil
    (II
    Macltab.
    vu). Quod
    docuit mater
    fiiids, hocxlocebat
    DominusJ esusChrislusislum ctti
    dieebal, Sequcreme.
    5. Tertittsad suos
    rcspiciensculpalitr.
    Elcctiosecun.
    dum
    gratiain. Quia
    nunc alius
    discipulus
    misil se
    in
    medio,
    cui nemo
    aliquid
    dixit :
    Prosequtir te,
    Dvmine,
    ail
    ;
    sedvado
    primum
    renuuliare his
    qtti
    in
    domosunt. Credo hic sensus est : Nunticm
    meis,
    ne
    forte
    quomodo
    lieri
    solet, quacranl
    me. Et Domimis:
    Nemo
    ponens
    manum
    super aralrum,
    ct
    rcspickns
    relro, apltis
    esl
    regno
    cwloruin. Yocatlc
    Oriens,
    et lu
    attendis Occidentem. In hoc
    capitulo
    hoc
    discinms,
    quoniam quos
    voluil
    Dominus,
    hos
    elcgil. Elegit
    .iulem,
    sicut dicit
    Apostolus,
    el secundum suam
    gratiain,
    et secundura illorum
    juslitiam.
    Talia
    ciiim sunt vcrba
    Apostoli
    :
    Altendite, inquil, quid
    dicit Elius : Doinine
    , Prophelus
    iuos
    occiderunt,
    altaria itia
    everterunt,
    el
    ego
    reiiclus sum
    sottts,
    et
    quwrunl
    aitimammcam. Scd
    qttid
    illi dicil
    respotl-
    sumdivhtum?
    Reliqiti
    milti
    seplem
    tnillia
    virortiiu, qtti
    ttoncurvaveruttl
    genua
    anleBactl,Soliimte
    puias
    esse
    servumbenc laboraniem : sunt el alii me
    limentes,
    ct non
    jiauci.
    Nam
    seplem
    millia ibi habeo. Et ad-
    junxit:
    Sic
    ergo
    ctinhoc
    lempore.
    Crcdiderunt enim
    aliqui J udaei,
    ct multi fuerunt
    re|irobati
    : sicul et
    ille
    qui vulpium
    foveas
    gestabal
    in animo. Sic
    crgo,
    inquit,
    el inItoc
    tenipore, reliquiwper
    elcclionem
    gra-
    tiwsalvw
    fuclm
    satti : id
    est,
    idemChristus est
    qui
    lunc,
    el
    modo, qui
    et 11 i tunc Elise
    dixit, Rcliqui
    mihi.
    Quidest, Reliqui
    mihi ?
    Ego
    illos
    elegi j quia
    vidi mentes illortini de me
    procsumentes,
    rionde
    se,
    nec de Baai. Nonsunl
    mutali,
    sic sunt ul a me facti
    surit. Et tu
    qtii loquerisi
    nisi de me
    praesumeres,
    ubi csses? Nisi
    gratia
    mea
    jilenusesses,
    ndniieanle
    Baal eliam
    ipsc genu
    flecteres? Gralia autemmea
    plenus es; quia
    nihil de
    luavirtule,
    sedtotumdc
    mea
    gratia prxsumpsisti.
    Noli
    ergo
    in hoc
    gloriari,
    ut
    ptites
    le in servitio luo non habere conservos :
    sunl
    quos elcgi,
    sicut et
    le,
    de me scilicet
    praesu-
    menles : sicut ait
    Apostolus,
    El nunc
    reliquiw per
    elecdonem
    gralim
    salvw
    factw
    sunt.
    CAPUT III. i. GradmDei lolum debent electi.
    Cnvc,
    o
    chrisliaiic,
    cave
    sriperbiam.
    Licet enimimi-
    talor sanctorum
    sis,
    totum
    semper gratioereputa
    :
    quia
    ut csset
    aliquiri reliijuum, gratia
    iu le
    Dci,
    iion
    luuni merilum fecit. De
    ipsis deniquereliquiis
    dixe-
    rat
    prophela
    Isaias
    commemorans.,
    Nisi Dominus
    sabaolh
    reliquissel
    nobissemen
    ,
    sicut Sodotna
    facli
    essemtts,
    el sicttlGomorrhashniles
    fuissemus(Isai. i, 9;
    Rom.
    ix, 29).
    Sic
    ergo, inquit,
    el inlioc
    tempore
    reli-
    quiw per
    electioueni
    gratiw
    salvw
    faclw
    sunl. Si
    aulem,.
    gradu, inquit, jam
    nonex
    operibus;
    id
    est,
    jam
    non
    detuo merito cxtollaris :
    alioquingratia jam
    nonesl
    gralia (Rom.
    xi,
    2-6).
    Si enini de tuo
    opereprae-
    sumis
    '; ergo
    merces tibi
    redditur,
    non
    gratia
    con-
    donatur. Si autem
    gratia csl, gratis
    datur.
    Interrogo
    1
    Floruset
    pieriqueMss.,
    inlua
    operaprwsumis;
    605
    SERMOCI. W
    nunc :
    Crcdis,
    o
    pecealor,
    Chrislo?
    Dicis: Crcdo.
    Quidcrcdis?
    Gratis universa
    pcccata per ipsum
    tibi
    possc
    remilti ? Habes
    quod
    credidisti. 0
    gratia
    gralis
    dataI
    Quidtu, juste,
    credisle sineDeo non
    posse
    '
    scrvare
    justitiam? Ipsius crgo
    lotum
    rcputa, quod
    justus
    ss, pietati
    :
    quod
    autem
    peccalor
    es,
    tuoeini-
    quitali
    adscribe. Esto accusalor luus,
    ct illc erit
    indullor
    luus. Omne
    enimcrimen facinus
    ,
    vel
    pcc-
    catum,
    nostroeest
    negligenlke
    : el omnisvirlus et
    sanctitas,
    Dei cst
    indulgeuliac.
    Convcrsi
    ad Domi-
    num.
    SERMO
    CI
    *
    (a)
    Deverbis
    Evangclii
    Lucw,
    Messis
    quidem
    multa,
    etc.
    Cap.
    x, f
    . 2-6
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Mcssis in
    J itdwis,
    seinenlisin Genlibus. Paulus modicus. In lectione
    Evangelii quae
    modorccilata
    est,
    adnionemur
    quas-
    rere
    qu:e
    sit messisde
    qua
    Dominus
    ait : Messis
    qui-
    dem
    mulla, operarii
    attlem
    pauci. Rogale
    Dominutn
    messis,
    ul mittat
    operarios
    inmesseiusuam. Tunc ad-
    jecit
    duodecim
    discipulis
    suis
    , qttos
    et
    Apostolos
    nominavil,
    alios
    scpluagiuta
    duos,
    el misit illos
    omnes,
    sicut cx veibis
    ejus apparet,
    ad
    paratam
    inesseni.
    Quoeergo
    erat illamessis? Non enirn illa
    mcssisinhisGentibuserat,
    ubi nihil fueral semiua-
    lum. Rcslal
    crgo,
    ul
    inlelligamus
    islam mcsscm
    fuisse in
    populo
    J udoeorum. Ad illam messcmvenil
    Doniinusmessis,
    ad illammessetnmisit messores :
    ad Gentes aulem
    non
    messores,
    sed seminatorcs.
    Inlelligamus ergo
    messemfactain in
    jiopulo
    J udieo-
    rum
    ,
    semenlemin
    populis
    Genliu.n. Ex illacnini
    messe
    Apostoli
    electi
    suiit,
    ubi
    jum
    cum
    metcreiur,
    maturum erat;
    quia
    ibi
    Prophelae
    scniinarcrunt.
    Delectat
    inspicereagriculiuram
    Dei,
    ct oblectari rio-
    nis
    ejus,
    el
    opcrariis
    in
    agro ejus.
    In hacenim
    agri-
    cultura
    operabatur qui
    dicebat : Plus oinnibusillis
    luborevi.Sedvires ei dabantur ad
    operandum
    a Do-
    mino messis : ideo
    subjecit, Nonego
    sittn,
    sed
    gra-
    liaDei mccum
    (I
    Cor.
    xv, 10).
    Namsein
    agriciiltura
    vcrsari satis ostcndil,
    ubi ait :
    Ego planluvi, Apollo
    rigavil (Id.
    m, 6).
    Ilic autem
    Apostolus
    de Saulo
    Patilus,
    hoc esl de
    superbo
    minimiis : Saulns enim
    a Saiiledenominatur :
    paulum
    atitem modicumcst :
    iindennniensuum
    quodam
    modo
    interjiretaius , ait,
    Ego
    stimminiinus
    Apostoiorutn(ld.
    xv,
    9): ijisccrgo
    1'niilus,
    id
    est,
    modicuset minimusmissus ad Gen-
    les, proecipue
    adGentessemissumdicit.
    Ipsc scribit,
    nos
    lcgiinus,
    credimus, pracdicamus. Ipseergo
    dicit
    1
    Edili,
    crcdistesineneo
    posse
    ?PlaniusveroMS. unuse
    Colbertinis
    j
    credis lu sineDeonon
    posse
    servare
    justi-
    il.nn?
    s
    rossatensis velus codcx : conversi ad
    Bombium,
    ipsvmdeprecetnurpronobis,
    ct
    pro
    utnni
    plebe
    sttaastun-
    lenibiscitmin atriis domussum, qttum
    custodire
    prote-
    gerequedignetur per
    J esttmchrislumlilium
    ejus
    iini-
    cuiiiDoitiintimnoslntm,qui
    ctimeovivitel
    regnut
    insmcitla
    smcidorum.
    Mnen.EamdemconclusionemhabetColbertinus
    Bls.
    515,
    sedreccntiorecalamo
    adjectam.
    *
    InMss.frustrahuticsermoneni
    quaBsivimus.
    (a) Alias,
    de
    Sanctis,
    i"2.
    (b)
    Huicsermouinianifeslecongruit
    illelitulusmPossi-
    dii
    ludiculo,cap.9,
    Kx
    Evangelioquodscriptumest,
    Hies-
    sis
    mulla; usqUe
    adid
    quodait,
    lax vestraadvosrever-
    *tetur
    in
    Epistoia
    sua
    qua:
    esi ad
    Gfilalas,
    vocatiifnse
    jam
    a DominoJ estt venisse
    J crosolymani,
    et
    Evarigeliurri
    cum
    Apostolis
    conltilisse,
    dcxteras sibi datas
    fuisse,
    et
    sigiiuni
    concordke, signum
    consonantioe, quod
    ab
    se
    ipsi didiccrani,
    eis in nihilo
    discrepabat.
    Deindc
    plncuissc
    dicit inlcr se el
    ipsos,
    ut
    ipse
    ad
    Gentes,
    illi aiitem in circumcisioncm irent
    (Gaiat. n, 1-9);
    illc
    scminator,
    illi messorcs. Merito etiamAlheni-
    enscs, quainvis
    nescientcs,
    nomen sutimei dixe-
    runt. Atidienles enim ab co verburii:
    Quisest,
    in-
    qiiiinit,
    Iticseminalorverborum
    (Act.
    xvil, 18).
    CAPUTII.

    2. Messes
    duw,
    J udworumet Gen-
    tium. Altendito
    crgo,
    et delectet vos mcciirii in-
    spiccre agriculluram Dci,
    ct in ea nicsses
    dtias,
    unain transactam
    ,
    aliani futuram: traiisaelaiuin
    po-
    pulo J udocorum,
    futtiramiu
    pojiulis
    Gentium. PrObc-
    imishoc : et unde nisi de
    Scriplura
    Dei Doiuiiii mcs-
    sis? Eccehabeinus ibi
    proeseniicapitulo
    dictum
    esse,
    Messisniulla
    , opcrarii
    aulciit
    pauci. Rogate
    Domiiittm
    messis
    ,
    ul mitlat
    operaiios
    in messemsuaiii. Scd
    quia
    iii illnmesse fuluri crant contradictoreS et
    pcrsecu-
    tores J udai : Ecce
    , inquil;
    millo vossiciil
    agnos
    iu
    medio
    lupontin.
    Evidenlitis de hac messe
    aliquid
    oslcnrianuis in
    Evangelio
    secundurri J oannem: ad
    piileuni
    ubi
    fntigalus
    Dominus
    sedit, hlagna quidcm
    aelasunt sacramciita
    ,
    sed
    angusiumtempusesl,
    ut
    oiiinin
    peiiiacteiitur. Quod
    auleiii ad
    procscniem
    rem
    pcrtinet,
    audile.
    Siiscepinms
    enimmessemostendere
    in
    popolis,
    in
    quibus Propbetocprardicaverunt:
    ideo
    ciiiin illiscminnlorcs,
    ul
    Apostoli possent
    essemes-
    sorcs. Samarilannmulier
    loquilur
    cumDomino
    J csu,
    et inter caiera cum dixissel ei Dominus
    , quomodo
    debeat adorari Deus
    ;
    ail illa
    ,
    Scimus
    quia
    veniet
    Messias, qui
    dicilur
    Christus,
    el omnianosdocebit.Et
    Dominusadillarri :
    Ego
    Stim
    qtti toquor
    lecum.Crede
    quod
    audis :
    qnid qiiaerisqiiod
    vides?
    Ego
    sum
    qui
    loquor
    lecum.
    Quod
    aulcm illa
    dixerat,
    Scimus
    quia
    Mcssias
    Veniel,qiieni
    aiinuiitiavCrUnt
    Moyses
    et Pro-
    iihette
    , qui
    dkitur Chrisius. J am enim
    spica
    messis
    erat l.
    Gignendaacceperat Prophelas semihatores,
    Apostolosexspectabat
    inalura messores. Moxut hcc
    audivit
    credidit,
    et
    hydriam dimisit,
    et fesliiianter
    cucurriti
    anfiuntiarcDominum
    cospit. Discipuli
    lunc
    ierant ad emendos
    panes
    :
    qui
    redeunles inveneiuiit
    Dominum
    loqucntem
    cum
    muliere,
    et mirati sunt.
    Noii sunt tamen ausi dicereei :
    Quid
    Vel
    quarc
    ctn.i
    ilta
    loqueris?
    Admiratioiiem
    apUd
    se
    habuerunt,
    ai>
    daciamcorde
    prcsserunt.
    Hifie
    ergO
    Samnritanaenon
    eral novumnomen
    Chrisli, jamexspectabat
    venier,-
    iem,
    jam
    crediderat esseventurum. Unde
    credideraf,
    si non
    Moyses
    scminaverai? Sedhoc
    expressius
    au-
    dile. DomiritisItmc ad
    discipulos
    suos ail : Diciiis
    qtda
    adhuc
    longe
    esl
    wslas,
    levateoculos
    vcslros,
    et
    vidctealbas
    regiones
    admessem.Et
    adjungil:
    Alii la-
    boraverunt,
    et vosin labores eoruminlraslis
    (J oan.
    iv, 6-58).
    Laboravit
    Abraham, Isaac, J acob, Moyses,
    1
    F.r.ven. etIJ J V. sic
    exhiIienthunelocum:/amem'mspj-
    canicssiserat
    gignenda, acceperdl
    et
    PrOpheias semihatores,
    Apostolos exspectabut
    maturamessores. M.
    07
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    C08
    Prophetrc;
    laboraverunt seminando;
    inadvenluDo-
    mini malura messis inventaest. Missi messorescum
    falce
    Evangelii, porlaverunt
    manipulos
    ad areara
    dominicam,
    ubi
    Slephanus
    triluraretur.
    CAPUTIII.

    3. Sctnen
    Evangelii
    Genlibustrans-
    missum. Hic autcm accedil Paulus ille
    ,
    et ad Gen-
    tes miltilur. El non tacet lioc incommendando
    gra-
    tiam
    , quampraecipueproprieque
    suscepit.
    Ait cnim
    in
    Scripturis
    suis,
    missumse esse
    praedicare
    Evan-
    gelium,
    ubi Chrislus non erat nominalus. Sed
    jam
    quia
    facla est illa
    messis,
    ct omnes J udaei
    qui
    re-
    manserunt
    (a),
    messemattendamus
    quod
    uos sumus.
    Seminatumest enimab
    Apostolis
    et
    Prophelis. Ipse
    Dominusseminavit.
    Ipse
    enimin
    Apostolis
    fuit, quia
    el
    ipse
    messuit Chrislus. Non enim illi
    aliquid
    sine
    illo : ille
    perfeclus
    est sineillis.
    Ipse
    enimillis ait:
    Quia
    sinemeniliil
    poieslis facere(
    Id.
    xv, 5).
    Semi-
    nans
    ergo
    Chrislus
    jam
    inGenlibus
    quid
    dicit? Exiit
    seminans sendnare. Ibi miltuntur messores
    metere,
    bic exiit seminansseminare
    impiger. Quid
    enim
    per-
    timuit, quod
    aliudcecidit in
    viam,
    aliudin
    petrosa
    loca
    ,
    aliudinter
    spinas
    ? Si islas difficilesterras ti-
    meret,
    ad lemm
    bonamnon
    perveuiret.
    Quid
    ad
    lios, quid
    nobisest
    jam
    de J udoeis
    dispulare,
    et
    loqui
    de
    palea?
    Hocsolumad
    nos,
    nevia
    simus,
    ne
    saxum,
    ne
    spinoe,
    sedlerra bona. Paratumcor
    nostrum,
    unde
    tricenum,
    unde
    sexagenura
    ,
    undemillenumcl cen-
    tenum: illudminus
    est,
    el illud
    plus
    est;
    sedtolum
    trilicumest. Yianon
    sit,
    ubi conculcatumsemena
    transeunlibus velutavis
    auferal inimicus. Saxumnon
    sit,
    ubi modica lerra slalimfacil
    germinare, quod
    non
    possit
    solem
    portare. Spinoe
    non
    sint, cupidila-
    tes soeculi,
    sollicitudines
    vilaevilioste
    (Malth. xnr,
    5-25). Qttid
    enim
    pejus
    sollicitudine
    vitae, quaeper-
    venire non
    permiltit
    ad vitam?
    Quidmiserius, quam
    curando
    vilam,
    amittere
    vitam?Quidinfelicius, quam
    timendo moiiem
    ,
    cadere in moiiem?
    Exslirpentur
    spinoe
    ,
    paretur ager, suscipiantur
    semina
    , perve-
    nialur ad messem
    ,
    horreum
    desiderelur,
    non
    ignis
    limeatur.
    CAPUTIV.

    i. Pasloris
    parles populoexplkare
    qiiidprosil.
    Adnos
    itaque pertinet, quosqualescum-
    que
    Doniinusin
    agro
    suo constiluit
    operarios,
    dicere
    istavobis, seminare, plantare, rigare, aliquibus
    etiam
    arboribus circumfodere,
    el
    cophinum
    stercoris adhi-
    bere
    ; peiiinei
    ad nos hoecfideliter
    agere
    : ad
    vos,
    fideliter
    capere
    : ad
    Dominum,
    nos
    adjuvareoperan-
    tes,
    vos
    credentes,
    omnes laboranles
    ,
    sedmundum
    in illovincenies.
    Quid ergo
    advos
    pertinct,
    dixi :
    quid
    ad nos
    pertineal,
    volo dicere. Sed foric alicui
    exvobisvidclur
    quia
    dixi
    superfluumaliquid
    mevellc
    dicerc,
    et
    apud
    se
    ipsumloquens
    in
    cogitationc
    dicit:
    0 si
    jam
    diniittat nos! J amdixit
    quid pertiueat
    ad
    nos
    ; quod
    ad
    ijjsumpertinet, quid
    ad nos? Putome-
    lius esse in alterna et mutuacharitate
    pertineamus
    ad vos. Deunamodo
    quidem
    vos familiaeslis
    ,
    nos
    ex eadcni
    quitlem
    familia
    dispensalores
    sumus
    omnes,
    ad unumDominum
    perlincmus
    omnes. Nec
    quoddo,
    (o)
    Forte
    addendum, messknonsunt.
    dcmeo
    do;
    seddeilliusa
    quo arccipio
    et
    ego.
    Nam
    si demeo
    dedero,
    mendaciumdabo.
    Qui
    enim
    loqui-
    tur
    mendacium,
    de suo
    loquitur
    (J oan.
    viu,
    44).
    Debetis
    ergo
    audire
    quidpeiiineat
    ad
    dispensalorem,
    siveulin vobis
    ipsis,
    si tales
    iuveneiiiis, congratu-
    lemini,
    sive etiara in hoc
    ipso
    instruamini.
    Quam
    multi eniminhoc
    populo
    fultiri sunl
    dispensatorcs
    ?
    Et nosibi fuimusubi estis : et nos
    qui
    videmurmodo
    de
    superiore
    lococonservismetiri
    cibaiia,
    ante
    pau-
    cosannosin inferiore lococumconservis
    accipieba-
    mus cibaria.
    Episcopus
    laicis
    loquor
    : sedinde scio
    quam
    multisfuturis
    episcopisloquor.
    CAPUTV. 5.
    Prmceptaprmdkaloribusconstilula,
    non carnuliler
    accipienda, Ergo
    videnmus
    quomodo
    nos
    intelligamus, quod jiroecepil
    Dominus eis
    quos
    mittcbat
    Evangeliuni proedicare,
    et mente
    paratam
    messemvideamus.
    Nolile, inquit, ferre
    sacculumaut
    peram,
    aul
    calceamenla;
    el neinhiein
    per
    viamsaiuta-
    veriiis.Et in
    quamcuinqtie
    domuiu
    inlraveritis,
    dicite:
    Pax huicdomui. Si esi illic
    filiuspacis, requiescel
    su-
    per
    iltiim
    pax
    vestra: si
    qito minus,
    advosrevertelur.
    Si
    requievii, perdidit?
    Absit hoca mentesanctorum.
    Ergo
    ncc illud
    accipiendum
    est carnaliter : ac
    per
    hoc forte nec saccus
    ,
    nec caiceameiita
    ,
    nec
    pera;
    maximequc
    illudubi
    nobis,
    si
    simpliciter
    sinediscus-
    sione
    accipiamus,superbiavidelurimposila, nequem-
    quam
    inviasalulemus.
    6.
    Prmceplum
    desacculonon
    ferendo.
    Attendamus
    Dominumnostrum
    exemiilum
    verumel
    adjulorium.
    Probemus
    quia adjulorium
    : Sine me nihit
    potestis
    facere.
    Probemus
    quiaexemplum
    : Chrislus
    pro
    nobis
    passusest,
    Petrus
    dicit,
    nobis
    relinquensexemplum,
    ut
    sequaniur vesligiaejus(I
    Pelr.
    n, 21). Ipse
    Dominus
    noster loculoshabuit in
    via,
    ct
    ipsos
    loculosJ udae
    commendaverat. Patiebatur
    quidem
    furem
    (J oan. xu,
    6)
    : scd
    ego
    a Domino.meo discere
    cupiens dico,
    Domine, paliebaris
    furem,
    unde babebas unde tol-
    leret? Mehomincmmiserum et infirmummonuisti
    necsacculum
    portare
    : tu
    portasti
    Ioculos,
    et erat ubi
    fiirem
    palcreris.
    Si non
    portares,
    nec ille inveniret
    quod
    auferret.
    Quidrestal,
    nisi
    qund
    hic dicat
    mihi,
    Intelligequori
    audis
    ,
    Nolite
    porlare
    sacculum.
    Quid
    est sacculus? Pecuniaclausa,
    id
    csi,
    occulla
    sapien-
    lia.
    Quidest,
    Noiile
    porlare
    sacctilum?Nolilefieri sa-
    pientes penes vosmetipsos. Accipile Spiritum
    san-
    ctum. Fons in le debet
    esse,
    non
    sacculus;
    unde
    erogatur,
    non ubi includatur. Hoccst
    pera, quod
    cst sacculus.
    CAPUTVI,

    7. Decalceamenltsnon induendis.
    Calccamenla
    quid
    sunt? Calceamenta
    quibusuiimur,
    coria morluorum
    sunt,
    nobis
    leginina pedum.
    Pcr
    hoc
    ergo jubemur
    renuntiare morluis
    operibus.
    Hoe
    in
    figura Moyses
    admonebatur, quando
    Dominuslo-
    qtiens
    ail,
    Solvecalceamenlade
    pedibus
    luis: locus
    cnimin
    quo
    slas lerra sanclaesl
    (Exod. in, 5). Quid
    tam lerra
    sancla, quam
    Dei Ecclesia? In illa
    ergo
    stenius
    ,
    calceamenla
    solvnnms,
    id
    est,
    mortuis
    ope-
    ribusrenuntiemus. Namdehis
    calceamentis, quibus
    calceali ambulamus
    ,
    consolalur nieidem
    ipseDomi
    >
    60
    SERMOCI.
    fiiA
    nus meus. Si eiiim
    ipse
    calceatus non
    esset,
    non de
    illo J oannes diceret : ATo>i sum
    dignus
    solverecorri-
    giam
    calceamentorum
    ejus (Luc. m, 16). Sitergo
    obe-
    dientia,
    non
    subrepat superba
    duritia.
    Ego, inquit,
    Evangeliumimpleo, quia
    nudo
    pede
    ambulo. Tu
    po-
    les, ego
    non
    possura. Quod
    simul
    accipinius,
    custo-
    diiiinus.
    Quomodo
    ? Chariiate
    flagremus,
    invicem
    diligamus
    : acsic fitut
    ego
    amemfortitudinem
    tuam,
    cl lu
    portes
    infirmilaiemmeaiii.
    8. Desalutenemini dicendainvia.
    Exposiliopritno
    obviu.
    Quid
    autemtibi
    videlur, qui
    non vis
    intelligere
    (iueniadmodum
    istadicta
    sint,
    et
    cogerispraviler ipsi
    Dominocalumniari de loculiset calceamentis ?
    quid
    ttbi videlur ? Itane
    jilacet
    ut iter
    agentes
    occurramus
    charis nostris
    ,
    et eos non salulemus
    majores,
    non
    resalutemus minores? J amne
    Evangelium imples,
    quia
    salularis ct luces?Si vero nonviatori iler
    agenti,
    sedmillinrio similiseris iter osiendenli.
    Ergo
    sloli-
    dilatem
    deponamus,
    et verba Doniini
    intelligamus,
    et
    in vianemineni salutemus. Nonenimsinecausahoc
    jubcmur,
    aul nollet nos
    facerequod juberet.
    CAPUT
    VII.Quid ergo est,
    Neminem salula-
    verilis in via? Polest
    quidem
    et
    simplicilcr
    sic ac-
    cipi, qui jussit
    nos festinanter
    agere injuncia
    :
    el hoo ila
    dixit,
    Neminem
    per
    viam
    salutaveritis,
    tanquam dicerel,
    Omnia
    proelermittatis,
    dum
    quod
    injunctum
    est
    peragatis;
    ea loculionc
    qua
    solent
    dicta
    exaggerari
    consuetudine sermocinandi. Nec
    longepergamus
    : in codemsermone
    paulopost dicit,
    Et lu
    Capharnaum, qumusque
    ad cwlumexallala
    es,
    usque
    in
    infernumdeprhneris(Id. x, 15). Quid
    est
    ,
    vsque
    ad cmiumexaltuia es?
    Numquid
    civitalis illius
    moenianubes
    tetigerunt,
    aut adsidera
    perveneruint
    ?
    Sedquid est,
    in cwlumexallataes? Nimiumtibi felix
    videris,
    nimium
    potens,
    nimiiini
    superba
    es. Sicut
    crg
    boc
    exaggerandi gralia
    dictum
    cst,
    incmlum
    exaltaris,
    ei
    civilati, quae
    non
    usque
    incoelum
    exaltabalur,
    aut
    ascendebal : sic
    jjro
    festinatione
    exaggerationis
    di-
    ctum
    est,
    lta
    currite,
    sic
    agite quod injunxi,
    ut ne
    minimum
    quidemvosretardentagentes ();
    sedoninia
    contemnentes,
    adfinem
    propositum
    festinate.
    9. Sensusaller reconditior.
    Evangeliumpcr
    occasio-
    nein
    prmdicare.
    Sedest aliud
    quod
    hic
    magis rccogi-
    temnondissimilc
    intclligere(b), quodpluspertinel
    ad
    ineet adomnes
    dispensatores,
    sedet ad vos audito-
    res.
    Qui saiutat,
    salutem dicit. Nam et
    antiqui
    in
    epistolis
    suis sic scribebant: Illeilii salutem. Salula-
    lioasalute nomen
    accepit. Quidergo est,
    Neminein
    inviasaiulaverids?
    Qui
    salutant in
    via, per
    occasio-
    nemsalutant. Yideovos cito
    intellexisse,
    ncc lamen
    debeo
    jam
    finire. Non enim omnes cito inlellexistis.
    Vidi in voce
    intelligentes, plures
    videosilenliore-
    quirenles.
    Sed
    quia
    devia
    loquimur, tanquam
    invia
    ambulemus : veloces lardos
    exspeclate,
    el
    pariter
    ambulate.
    Quid ergo dixi, Qui
    iu via
    salutat, per
    occasionem
    salutat ? Non ad eumibat
    quem
    salutat.
    Aliud
    agebat,
    aliud occurrit : aliud
    petebat,
    aliud de
    (a) Forle,
    iter
    agentes.
    (b)rorte,
    recoiiditumnon
    facile
    est
    intelligere.
    transverso
    quod ageret
    invenit.
    Quid
    csl
    ergo per
    occasionemsalutare? Per occasioncni
    salutem an-
    nuntiarc.
    Quidestautem
    aliud,
    saltilem
    annuntiare,
    quamEvangeliumpracdicare?
    Si
    ergo proedicas,
    hoc
    ageper dileclionem,
    non
    per
    occasionem. Sunt
    ergo
    homines
    qui
    sua
    quaerentes,
    non
    aliuri,
    jjroedicant
    Evangelium.-dequibus
    Apostolusgeinensdic.it,Oinnes
    enimsua
    qumrunl,
    non
    quw
    J esu C/irisli
    (Philipp. n,
    21).
    Et hi
    salutabant,
    hoc
    est,
    salutem
    annuntiabant,
    Evangclium praodicabant
    : seri aliud
    quacrebant;
    ct
    idco
    per
    occasionem snliilabant^Et
    quid
    cst boc?
    Si talis
    fueris,
    quisquis
    esfacis: imonoii talis
    quisquis
    facis,
    sedforte
    aliquis
    lalis
    qui
    facis. Si lalis
    fueris,
    non
    facis,
    scdfit dete.
    CAPUT VIII:

    10. Prwdkalorcs sna
    quwrenles
    quomodo
    audiendi. Namet tales admisit
    Apostolus
    :
    iiontamenut lales
    esseul,
    jiroeccpit.
    Et
    ipsi agiml
    ali-
    quid,
    et
    perficilur
    ex
    ipsis
    : aliud
    quaerunt,
    et verbuni
    annunliant.
    Quidquocrat
    annuntialor,
    nccures :
    quod
    annunliat,
    lenere
    velis; quod
    vcro
    altendil,
    non ad
    le
    pertineat.
    Salulern audi ab ore
    ipsius,
    salutem
    teneab ore
    ipsitis.
    Noli
    judex
    csse cordis
    ijisius.
    Si
    vides eum alia
    requirenteni, quid
    ad le? Audi
    salu-
    lem:
    Quwdkunl,
    facite.
    Securumte
    fecit, qui dixit,
    Quwdkunt, facile.
    Malafaciiinl :
    Qttm
    fuciunl, fcicere
    nolile
    (Matih. xxm,
    5).
    Bona
    faciunt,
    non inviasa-
    lutant,
    non
    per
    occasioneni
    Evangeliuinaiiiiuntiaiit:
    imiiateres eorum
    estole,
    sicut et
    ipsi
    Clnisti
    (ICor.
    iv,
    16).
    Bonus libi
    proedical;
    carpe
    tivam de vife.
    Maluslibi
    praedicat;
    carpe
    uvam
    pendenlem
    in
    scpe.
    Bolriis
    impliciie
    in
    palmitc
    inter
    spinas crevit,
    cl de
    spinisnongerminavit.
    Planequando
    tale
    aliquid
    vides
    ct
    esuris,
    sollicile
    carpe,
    ne cumad uvammanuni
    mittis,
    lacereris a
    spinis
    (a).
    Hocest
    quod
    dico : Sic
    audi
    quod
    bontim
    est,
    ne malos mores
    iniitcris.
    Proedicetex
    occasione, salutct in via : illi noccbit
    quod
    nonaudivit
    proeceplumChristi,
    Nemiiiemin via
    salulaveritis;
    tibi non
    noccbit,
    qui
    sivea
    Iranseunte
    ,
    sivea venienlesaluteni
    audis,
    salulem
    lenes.
    Aposlo-
    him
    audi,
    sicut
    praemiseram, admonenlemisla.
    Quid
    enim'!Dixmomni ntodo
    ,
    sive
    occasione
    ,
    siveveritale
    Chrislus
    annunlietur,
    etinhoc
    gaudeo,
    sedel
    gaudebo.
    Scio enim
    ipsum
    mihi
    proficere
    in
    salulem
    per
    vestram
    obsecraiionem
    (Philipp. i, 18,
    19).
    CAPUT IX.

    11.
    Prmdicutores
    pacetn
    ferrejussi.
    Tales
    igitur Aposloli
    Christi
    pncdicatores
    Evangelii,
    non snlutantes in
    via,
    hoc
    est,
    nonaliud
    queerentes
    vel
    agentes,
    scd
    germana charitale
    Evangelium
    an-
    nunliautes,
    veniant ad domum et
    dicant,
    Pax
    huic
    domui. Nonore solumdicunt :
    quo plcni sunt,
    fun-
    dunt; proedieantpacem,
    et habenl
    pacem.
    Nonsunt
    lales de
    quibus
    dictum
    est,
    Pax, pax,
    etnonesl
    pax
    (J erem. vm, 11). Quidesl,
    Pax, pax,
    et nonest
    pax
    ?
    Proedicantes,
    non
    habent;
    laudant,
    et non
    amant;
    dicunt,
    et nonfaciunt. Sed
    lamentu
    accipejiacem;
    sive
    occnsione,
    sive
    verilate
    Christus
    annuntieiur.
    Qui ergoplenus
    est
    pace,
    et
    salutat,
    Pax huic
    domui;
    si esl illk
    filiuspacis, requiescet
    sttper
    eum
    pax
    illius:
    (a)
    vide
    supra
    sermoneni7-1.
    ejj
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI 612
    ,
    siquo miiius,
    forteeniin
    nonesl illic filitis
    pacis,
    nihjl
    perdidit qui salulavit;
    ad
    vos, inquit,
    revertelur. Be-
    verlctur ari
    te, quoe
    non discessil
    a te. Huc cnim
    dicere voluit : Tibi
    prodest quod
    annunliasli,
    nihil-
    ei
    profuit qui
    11011
    suscepit
    : non
    quia
    ille inanis re-
    mansit,
    ideolu
    perdidisti
    mercedem;
    reddilur libi
    pro
    voluniate
    tna,
    rcdditur tibi
    pro
    eharilate
    qtiam
    im-
    pendisli,
    reddet tibi
    qui
    tesecurumfecitvoce
    angelica,
    Pax in lerrahominibiisbonwvotuiilaiis
    (Luc.
    n, Vi).
    SERMO
    CII
    *
    (n).
    Deverbis
    Evantjelii Lucw, Qui
    vos
    spcrnit,
    me
    sper-
    nit.
    Cap. x, f
    . 16.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Pusloribtis debila reve-


    renlia. Pustorumsolalia. Dominusnoster J esus Cliri-
    slus
    quod discipulis
    suis
    loquebatur
    illo
    temporc
    seribcbatur,
    et iiobisad auriiendura
    parabalur.
    Au-
    divhnus
    ergo
    vcrba
    ejus. Quid
    enimnobis
    prodesset,
    si
    viderelur,
    ct non audirelur? Nec
    modo aliquid
    obesl, quia
    non
    videtur,
    et tamenaudilur. Dieit
    ergo
    :
    Qui
    vos
    spernil,
    me
    spernil.
    Si solis
    Apostolis
    dixil
    ,
    Qui vos'spernil,
    me
    spernit; spernile
    nos. Si aulcin
    sermo
    cjus pervenif
    ad
    nos,
    et vocavil nos
    ,
    el inco-
    riun lococonstituil nos
    !;
    vidclene
    spernatis
    nos,
    iic
    ad illum
    pcrvcniat injuriaquam
    nobis fcceritis. Si
    cnim nos non
    liinclis;
    illum timcle
    qui dixil, Qid
    vos
    spernil,
    nirj
    spernii. Quid
    aulcni nos
    loquirnur
    vobis, qui sperni
    nolumus avobis
    ,
    nisi ut de veslris
    bonis moribus
    gaudeainus?
    Periciilorum nostroruni
    sinl
    solalia,
    veslra
    bona
    opcra.
    Yivilc
    bene,
    ne mo-
    riamini male.
    2. Mors
    quwnam
    verebonavel mala sit, Neeinbis
    verbis
    quaedixi,
    Yivite
    bene,
    ne nioriamini
    male,
    al-
    lendalis cos
    qui
    forte male
    vixerunt,
    cl in lectulis
    suis mortui
    sunt;
    et acta est
    pompa
    funeris eoruni
    ,
    et
    positi
    sunl in
    prcliosis sarcophagis,
    in
    sepulcris
    pulcherrime
    cl
    operosissime
    fabricatis: et
    quia
    foiie
    dicit
    sibi
    unusquisquevestrum,
    Yellcmsic
    mori, pu-
    tetis me rem vanam dicere
    voluisse; quoniam
    dixi
    vellemc ut bene
    vivatis,
    nc malc moriamini.
    CAPUTII.

    Contra foiie occurril
    aliquis, qui
    et
    bene
    vixil,
    el secundum
    opinioiicni
    hominummnle
    cst mortims : forle aruina csl mortuus
    ,
    a
    naufragio
    morluusesl,
    abestiis morluus
    est;etdieituiiusquisquc
    carnalis in corde
    suo, Quid
    esl bene vivere?Ecce
    illesic
    vixit,
    cl sic cst morluus. Redite
    crgo
    adcor :
    et si fidelespstis,
    invciiielisibi Chrislum
    ;.ij>se
    vobis
    loquilur
    ibi.
    Ego
    enimclamo : ille vero in sileulio
    _ plusdocet. Egoloquor per
    sonumsermonis: illeintus
    loquilur per
    limorem
    cogitalionis. Ergo ipse
    inscral
    ip
    cordevcstroverbummeum:
    quoniam
    diccreausus
    sum,
    Benc
    vivite,
    ne
    inqle
    mprianiinj.
    Ecce
    quoniam
    fidesesl incordibus,
    vesfrjs,
    et i)ji esl.Cbristus,
    ei
    ips.e
    liabet doccre
    quodegqcupipperso.nare,
    3. Divitisct Lazari contraria
    sprspcsl
    moiieiii, Re-
    1
    AliquotMss.,
    el ineoloconosconsliluit.'
    '
    Recensilusad tres bn. et
    quatuor
    cl. ada. cb- f. fs.
    g.
    Ir. m.
    p.
    rm. vd. Am.Er.Par. Lov.
    (a) Alias,de
    VerbisDomitii 24.
    cordamini in
    Evangelio
    divitcni
    illum,
    e.l.
    jiauperem
    illuin 'divitem indutum
    purpura
    et
    bysso,
    et
    qtjoti-
    dianis
    epulis saginnlum; pauperem
    veroillttm
    jacen-
    lem ante
    januam
    divitis, csurientem,
    et de nieusa
    cjus
    micas
    rcquircntem,
    ulceribus
    plenum,
    acanibus
    linctum. Recordainini
    ergo
    : unde recordamini
    ,
    nisi
    quia
    ibi csl Christus in cordibus veslris? Dicilemihi
    quid ipsiim
    intus
    interrogaveritis,
    et
    responderil
    vobis.
    Sequilur
    cnim
    ,
    et dicit :
    Cqntigil
    mori
    inopem
    illiim,
    el
    auferri
    ab
    Angelis
    insinum
    Abrahw.
    Mortutts
    esl autcmet
    dives,
    et
    sepullus
    estin
    infernuin.
    Ctunatt-
    lemin
    tprmenlisesset,
    levavitocttlos
    siios,
    ei vidil Lu-
    zarum
    requiesccnlein
    insinu Abrahw. Tunc clamatil
    ,
    dicetts: PctterAbrnhum
    ,
    ndserere
    mei,
    el milieLazu-
    rttm
    .,
    ul
    inlhtijul digilum
    suiimin
    aquam,
    et sliltet in
    linguammeant,quia
    crucior itt hnc
    flanima.Supcrbiis
    lcmporis,
    mcndicus inferui.
    Pauper
    enini ille
    pcr-
    venicbai. ad micam
    '
    : illevero non
    pervenicbal
    ad
    gultam.
    Deduobus
    ergo
    Islis
    ,
    dicite
    mihi, quis
    cst
    bcne
    morluiis,
    et
    quis
    est nmlemortuus? Nolilcoeulos
    interrogare,
    ad cor redite. Si ciiini oculos
    interroga-
    veritis
    ,
    falsavobis
    respondeni.
    Mullumeuim
    sjjlen-
    dida
    sunl,
    el soeculnriter
    fticala,
    qu;c
    illi dlviti mo-
    rienli cxliiberi
    potucrunl. Qua: jiotiierunt agmina
    plaiigentium
    csse servorum et ancillarum?
    quaa
    pompa
    clieiilium?
    qui splendor
    Cuneris?
    quodpretiiun
    scpulturoe?
    Credo euui aromalibus obrutum.
    Quid
    ergodicturi
    sumus, fralrcs,
    bene islum
    mortiium,
    an
    male mortuum? Si oculos
    hiterrogatis, optime
    mor-
    luus est : si
    magistrum
    veslrum inieriorem
    requi-
    rilis, pessime
    morluus est.
    CAPUT III.

    i. Mors unde mala censeri debel,


    Si
    ergo
    sic moriuntur
    superbi
    rerum suarumconser-
    vatores,
    et nihil inde
    pauperibuslargientcs
    :
    quomodo
    moriuntur
    qui rapiunt
    res alienas? Verum
    ergo dixi,
    Yivite
    bene,
    nemale
    moriamini,
    ne
    quomodo
    dives
    illemoriamini. Non
    probat
    malam
    morlem,
    nisi tein-
    pus posl
    morteni. E contraallendite illum
    pauperem
    :
    nolite
    oculis,
    nam
    errabitis;
    fides
    allendal,
    cor videat.
    Constituiteillnmanteoculosveslros
    jacenlem
    in
    lerfa
    ulcerosum,
    venientescaiies
    lingentes
    ulcera
    ejus.
    Sed
    cuni lalem illumrevocatis ante oculos
    vestros,
    con-
    tinuo
    exspuitis,
    faciem
    avertitis,
    nares obluraiis.
    Cordis oculis viriete. Mortuus
    esl,
    et ablatus est ab
    Angelis
    in sinum Abrabae. Familia divitisvidebntur
    plangens
    :
    Angeli
    non videbantur
    gautienles. Quid
    crgo rcspondil
    divili Abraham?
    Memenlo, fili, quiu
    percepisli
    bona in vita tua
    (Luc. xvi,
    19-25).
    Nihil
    bonum
    putasti,
    nisi
    quod
    in isla vita habuisti. Acce-
    jiisli
    : scd iransicrunt dies : el totum
    perdidisli,
    et
    torqtiendus
    ininferisreniansisti.
    CAPUT IV.5. Hortalur ad bona
    opera. Opppr-
    limurn
    ergoest, fratres,
    ul Iiaecvobisdicanlur. Attcn-
    dite
    jjauperes,
    sive
    jacentes,
    sivc ambulantes : altcn-
    dile
    pauperes,
    facite
    opera
    bona.
    Qui soletis, faciie:
    et
    qui
    non
    soletis,
    facite. Creseal numerus bene
    ope-
    ranlium:
    quoniam
    crescil et fideliumnumerus.
    Quod
    1
    im.,non
    perveniebal
    ad
    micam; rejjugnantibus
    editis
    aliisetMss.
    613
    SERMOCIII.
    61.4
    fncilis, quantum
    bonumsit nondumvidctis:
    quia
    et
    rusticanus
    quando seminat, segetcm
    non
    videt,
    sed
    terroecredit. Tu Deo
    qtiare
    noncrcdis? Venict messis
    nostra. Ptita
    quia
    modolahoranlcs
    agimus,
    laborantes
    opcramur rceepluri,
    sicul scriiilumcsl : Ettntcsibaut
    el
    flebanl,jactanles
    semina
    sua;
    venientesatttemvenient
    cittn
    exsutlalione, poiiantes manipulos
    suos
    (Psal.
    cxxv, 6).
    SERMOCIII
    *
    ().
    De vcrbis
    Evangetii Lucw,
    Et inuiier
    quaedam
    Marlha
    nomine
    excepif
    illumindomumsuam. etc.
    Cap. x,
    f
    . 58-42
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Unitascommendaliir.Ver-
    ba Domini nostri J esu
    Christi, quoe
    modoex Evan-
    gelio
    recitala
    sunt,
    adnioncnt
    nos,
    essc ununi
    aliquid
    quo lendamus, quando
    in
    hujtis
    saiculi multiludine
    laboramus. Tendimus auteni adliuc
    peregrinanles,
    iiondum
    manentes;
    adhucinvia
    ,
    noiidumin
    patria;
    adhuc
    desiderando,
    nondumfruendo. Tamcn ten-
    damus,
    el sine
    pigritia
    el sineintermissione
    tcndamus,
    ut
    aliquando pervenire
    valeamus.
    2. Christus
    pascendum
    se
    prwberediguatur.
    Martba
    et Mariaduacsorores
    erant,
    amboenonsolum
    cnrne,
    sedeliam
    religionegermanac;
    anibaeDominocohne-
    serunt,
    ambai Dominoiu carnc
    praescnti
    coucorditcr
    scrvieruut.
    Suscepil
    eum
    Mo.rlha,
    sicut solent
    suscip'
    peregrini.Scd
    tnmen
    susccpil
    famula
    Doniinum,oegra
    Salvatorem,
    creatura Cieatorein.
    Siiscepit
    aulein
    Spiritu pascenda,
    in carne
    jiasccndum.
    Yoluiteniin
    Dominus formamservi
    accipcre,
    cl
    necepla
    /orina
    servi in illa
    p.asci
    a
    servis, dignatione,
    non condi-
    liotio. Nam
    el
    ista
    dignatio.fuit,
    se
    proeberejiascen-
    duni. Habcbat
    carnein,
    in
    qua
    csuriret
    quiilcm,
    et
    silirct : scd nescilis
    qtiia
    in eremo esurienti
    Angeli
    rainislrabant
    (Malih. iv, II)? Ergoquodpasci voluif,
    pascenli praestilit.Quid
    autem
    miruni,
    si etdesanclo
    Elia
    procslilit
    viduae, quem prius
    corvo niinislranie
    pascebal (WlReg.xvn, 6)? Numquidpasccndo
    defecc-
    ral, quando
    ad viduammitlebal?
    Ncquaqtiam.
    Non
    pascendo
    defecerat, qttando
    ad viduamraittebatl :
    sed
    reiigiosam
    viduam, per obsequium
    exhibitum
    servo
    suo,
    benedicere
    disponebat.
    Sic
    ergo susccptus
    cst
    Dominus, lanquam hospes, qui
    insua
    propria
    vcnit,
    et sui cutn non
    recepcruut
    : sed
    qtiotquot
    receperunl
    eum,
    deriit eis
    polcstatein
    (ilios Dei ficii
    (J oan.i, H); adoptans servos,
    et fratres
    faciens;
    redimens
    captivos,
    et facicns cobacredes. Ne
    quis
    j
    lamenvestrumforsilan dicat: 0 beati
    qui
    Christum
    suscipere
    indomum
    jiropriam
    incrucruiil I Noli do-
    llere,
    noli murmurare
    quia temporibus
    natus
    cs,
    'quando jam
    Doniinumnonvides incanie : non tibi
    abstulit istam
    dignationcm.
    Cnm
    itni, inquil,
    ex tni-
    nimismeis
    fecislis,
    mihi
    fecislis(Mailh. xxv, 40).
    1
    istud,nequaquam.
    Kon
    pascendodefeceral,ctc.,
    abest
    asinceriosibusMss.
    "
    Reeensitusadomnescodiccs
    scriptos
    ct excusosiuscr-
    mone
    prsecedenti
    modo
    dcsigiiantos.
    (o)Alias,
    deverbisDomini 28.
    (b)
    Inlersermonesiti Possidii
    tndiculo, cap.9,
    tilultisin-
    venKur,
    De
    F.varrgelio,
    ubiDominoMarlliamiuislravit.

    CAPUTII.

    5. Murihwel Marim
    officium
    ulrum-
    que
    bonum: meliustatnen Mariw. Haecdc Domino
    pascendo
    in
    carne,
    sed
    pascente
    in
    spiritu, paucapro
    tempore
    dixerimus : veniamus ad causam
    , quam
    dc
    unilaie
    proposui.
    ManbaDominum
    paseeredisponens
    et
    pracparans,
    cireamultumminislerium
    occupabatur:
    Mariasoror
    ejus pasci
    a Domino
    magis elegit.
    Dese-
    ruil
    quodam
    modosororemsuamcirca multuni mi-
    nisterium
    laboranlem,
    et seriil
    ipsa
    ad
    pedesDomini,
    et vacans audiebat verbum
    ejus.
    Auris fidelissima
    audierat :
    Vacale,
    el
    videle,quoniamego
    suinDominus
    (Psal, XLV, 11).
    Illa
    lurbabatur,
    ista
    cpulabatur
    : illa
    multa
    disponebal,
    ista uiium
    aspiciebat. Utrumque
    officiumbontim: sed tamen
    quod
    sil
    melius, quid
    nosdicamus?Habemus
    querainterrogemtis, patienler
    audiamiis.
    Quid
    sit
    melius, jam
    cum
    Iegerelur
    au-
    divimus,
    et me commemoranie ileruni audiamus.
    Interpellat
    Marlha
    hospitem,
    ad
    judicem deponit
    jiostulationempiarumquerelarum, qnod
    eamsoror
    deserueril,
    ct sic Iaborantemin ministerio
    adjuvare
    ncglexerit.
    Non
    respondeiile illa,
    sed tamen
    prae-
    senle, judicat
    Dominus.Mariacausamsuam
    ranquam
    otiosa
    juriici
    maluit
    commiliere,
    nec in
    respondendo
    voluitlaborare. Si enim
    pararet respondenti
    sermo-
    liem,
    rcmitterct audiendi inlentionem.
    Respondit
    crgo
    Dominus, qui
    in verbo non
    laborabat, quia
    Verbumeral.
    Quidcrgo
    dixit?
    Martha, Martha,
    Re-
    jictitio
    noiniiiis indicium est dilectionis,
    aut forle
    movcndoeiiilenlionis : ut audiret attenlius
    ',
    bis
    vocata
    cst, Matilia, Marlha,
    audi : Tu circa mulla
    cs
    occuputa,
    uiiumaulem
    opus
    est : id
    est,
    unuin
    ncccssarium est. Non ununi
    opus quasi singularc
    opus
    : sed
    opus
    esl, expedit,
    necessarium
    cst; quod
    uuuinhoc
    elegeral,
    Maria2.
    CAPUT
    III.i. Unumnecessarium.Unuin
    cogilate,
    fratres mei,
    el videtein
    ipsa
    multiludinesi
    delectat,
    nisi uiium. EcccDeo
    propilioquam
    mulli estis :
    quis
    vos
    Cerret,
    nisi iinuni
    sapereiis?
    Unde in mullis
    quics
    isla? Da
    umiin,
    et
    populus
    est : tolle
    unum,
    ct lurba csl.
    Qy.id
    esl enim
    lurba,
    nisi mulliludo
    turbata? Sed audite
    Aposloluiii
    : Obsecroautem
    vos,
    fratres.
    Multitudini dicebat : sed omnes unum
    Cacercvolebat. Obsecroaulem
    vos, fralres,
    ul idi-
    psum
    clicalisomnes
    ,
    etnon sint in vobisscldsmata
    ;
    sitis autem
    perfecli
    in eodem
    sensu,
    el in eadem
    '
    scienlia
    (I
    Cor.
    i, 10).
    Et alioloco:
    Unanimes,
    unum
    ',
    sendcnles,
    nihil
    per
    conlentionem,
    nequeper
    inanem
    gloriam(Pldlipp.
    n, % 5).
    Et Dominusad Patrem
    de suis : Ul sinl
    unum,
    sicut et nos unum sumus
    (J oan.
    xvii, 22).
    Et in Actibus
    Aposlolorum
    :
    Muldludhtisatiletncredenliumerat anima unael cor
    unmn
    (Acl.
    iv, 52). Ergo magnificate
    Dominum
    iuccuni,
    el exaltemus nomen
    ejus
    in unum
    (Psal.
    xxxin, i). Quia
    ununi est
    necessarium,
    unumillud
    supcrnum
    ,
    unumubi Pater et Filius et
    Spiritus
    san-
    clus sunt unum. Videlenobis commendari unilatem.
    1
    suspicamurlegendum,
    aut
    forte
    movendw
    intentbni,
    ut
    andirelatlentitts.
    -
    Kr.
    Lugd.
    ven. Lov.
    praelermittunlvoculam,hoc,
    le-
    genies
    :
    r/orf
    uiium
    elcgerat
    uaria,
    M.
    GIS
    S. AUCUSTINlEPISCOPl
    CerteTrinitas est Deus nosler. Pater non est
    Filius,
    Filius noncst
    Paler, Spiritus
    sanctus ncc Pater
    csl,
    nec
    Filius,
    sedamborum
    Spirittis
    : ct tamcnista iria
    nontres
    dii,
    non tres
    omnipotenles,
    sed uiuisDcus
    oninipolens, ipsa
    Trinilas unus Deus :
    quia
    uiiuiii
    nccessariumcst. Adhocunumnon uos
    perducit,
    uisi
    multi habcamus cor unum.
    CAPUT IV.

    5. Bonum
    Marlhw,
    miitisteritim:
    melior
    pars
    Marim. Bona stint minisleria circa
    pau-
    peres,
    el maximecirca sancios Dci servitia
    debila,
    obsequia rcligiosa.
    Reddiintur enim,
    non
    danlur,
    dicenie
    Apostolo,
    Si nosvobis
    spirilualia
    seminavimtis,
    iitugnum
    esl si carnaliaveslrametamus
    (I
    Cor.
    ix,
    11)?
    Bona
    suiit,
    cxhoiiamur ad
    haec,
    ct inverbo Domiiii
    oedificamusvos,
    nolilc
    pigri
    essead
    suscipiendos
    s.tn-
    clos.
    Aliquando
    nescientes, suscipicndoquos
    nescie-
    bant, Angelos
    susccjjerunt (Ilebr.
    xni, 2).
    Bonasunt
    haec: meliuscst lainen
    quodelegit
    Maria. Illudeiiim
    habet cx necessitaic
    occupalioncm
    : isludauleni cx
    charilnle suavitatem. Yull homo occurrere
    quando
    minislrat;
    ct
    aliquando
    non
    polcsl
    :
    qtiaeriturquod
    decst, paratur quod
    adesl;
    disleiidilur animus. Nam
    si Martha adilla
    sufliceret, adjuloriuni
    sororis non
    posceret.
    Multa
    stinl,
    divcrsa
    sunl, quia'
    carnalia
    siiiit, quinlemporalia
    suul : etsi bona
    sunl,
    transi-
    toria suiil. Martliseaulem
    quid
    nit Dominus? Muria
    meliorem
    purteinctegit.
    Nontu
    malam,
    sedillamelio-
    rem.
    Audi unde
    liieliorcm:
    Quw
    HOH
    attferelur
    abea.
    A te aufcrclur aliquando
    ontis nceessilalis
    : eeterna
    cst dulcedo
    veritalis. Nonauferelur
    abea
    quodelegit.
    Nou auCertur,
    sed lamen
    augetur.
    In hac auterw
    vila
    augeltir,
    inaliavila
    pcrficictur, nunquatn
    aufe-
    relur.
    CAPUT
    V.

    6. Matihmmhtisleriumad
    Marimquic-
    lcmlendit. Caclerum
    tu
    Martha, jiace
    lua
    dixerim,
    iu bono
    ministcrio benedicla, pro
    isto laboro tuo
    mercedem
    quoeris,
    quietcm.
    Modo
    occupata
    es circa
    niuluuii niiuistcrium, pascere
    vis mortalia
    corpora,
    licet sanctorum
    :
    numquid
    cmn veneris ad illam
    palriam
    ,
    invenies
    peregrinum,
    quem suscipias
    liospitio?
    invenies csurictitem,
    cui
    panem
    frangas?
    sitienlem,
    cui
    polumporrigas
    ?
    acgrura,quem
    visitcs?
    liliganiem, qucm
    concordcs? niortuuiii, qiicmsepe-
    liiis? Oiiiniaista ibi non erunt : scd
    quid
    ibi erit?
    Quod
    Maria
    clegit
    : ibi
    pasccmur,
    non
    pascemus.
    Irico
    bocibi ciit
    plenumatquc pcrfeclum, quod
    liic
    clegil
    Marin: de illa mensa
    opulenta,
    dc verbo Do-
    iniiii micas
    colligebat.
    Namvultisnosse
    quid
    ibi erii?
    Doiiiimis
    ipsc
    dicitdeservis suis: Amendico
    vobis,qu.ia
    faciel
    cos rccumbere,
    et
    transibil,
    ei minislrubitillis
    (Luc.
    xn, 57).
    Recumbere
    quid
    esl,
    nisi vacare?Rccum-
    bere
    quid
    cst,
    nisi
    requiescere?
    Quidest, Transibit,
    et
    minislrabii
    itlis? Prius
    iransil,
    el siemiuistrat. Sed
    ubi?
    In illo convivio
    superno,
    de
    quo
    dicit : Amen
    dicovobis,
    mulli aborientecl occidenle
    venient,
    el re-
    cumbenlcumAbraham,
    cl
    Isaac,
    elJ acobin
    regno
    cmlo-
    rum
    (Matlh.
    vm, 11).
    lbiDominus
    pascit,
    sed
    prius
    hinc
    transit.
    Namul
    noverilis,PaschaTransiius inlerprela-
    tur. YcnitDominus, fecil
    divina, passus
    est humana.
    Numquid
    adhuc
    conspuilur? numquid
    adhue
    matur?
    numqtiid adliucspinis corpriatur?
    riu
    adhuc
    flngellatur? numquid
    adbuc
    crucifigilur'!iMii<a-"'
    quid
    adhuclanceavulneralur? Transivit.
    TJ enique
    et
    ^
    Evangelium
    sic
    loquilur, quando
    Pascha fecil cum
    riiscipulis
    suis.
    Quid
    dicit
    Evangelium?
    Cumutciii
    venissel
    hora,
    ul J esus irunsirctdehocmundoad Pti-
    trctn
    (
    J oan.
    xm,
    1). Ergo
    ille
    trnnsivit,
    ul
    pascat:
    nos
    scqtiamur,
    ut
    pascamur.
    SERMOCIY
    *
    (u).
    Rursus in illud
    Evangelii Lucm,
    ubi de Marlha el
    Maria,
    Cup.x, f
    . 38-42.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Marthwel Mariw
    officia
    coinpararantur.
    Sanctum
    Evangelium
    cum
    lcgeretur,
    audivimusa fcmina
    religiosa siisceptum
    esse Domi-
    num
    hospitio, eaque
    Martliavocabalur. Et cumcsset
    ipsa occupala
    in cura
    minisfrandi,
    soror
    ejus
    Maria
    seriebatad
    pedcs Doinini,
    et audiebat verbum
    ejus.
    Lnbornbat
    illa,
    vacabal ista : illa
    erogabat,
    hocc
    iniplebatiir.
    YerumtamenMarthaIaboransmultumin
    illa
    occiipatione
    et
    negotio minislranui, interpellavit
    Dominum,
    et desororesua
    conquesfaest, quod
    eam
    laborantemnon
    adjuvaret.
    Dominusauteni
    pro
    Maria
    respondil
    Marlhae
    ;
    et
    ipsecjus
    faclusest
    advocalus,
    qui judex
    fuerat
    interpellatus. J liarllta, inquil,
    circa
    mutlacs
    occttpala,quando
    unitmesl necessarium.Maria
    meliorem
    parlemelegil,qua:
    non
    auferelur
    abea, Audi-
    vimus enim ct
    inicrpellalionem interpellaiilis,
    et
    seiitcnliam
    jtidicis. Quoe
    sententia
    interpellanli
    re-
    spondit, susceptam
    defendil. Erat enimMariainlenla
    dulcedini verbi Domini. InlentaeralMartha
    quomodo
    pasceret
    Dominum: inlenla Maria
    quomodopascere-
    lur a Domino. A MarthaconviviumDomino
    paraba-
    lur,
    in
    cujus
    convivioMaria
    jamjucundabatur.
    Cum
    ergo
    Mariasuaviter audirel verbum
    dulcissimum,
    et
    cordeinlenlissimo
    pasceretur, interpellalo
    Dominoa
    sororc
    sua, quomodojjulamus
    eam
    limuisse,
    ne di-
    ceret ei
    Dominus, Surgc,
    et
    adjuva
    sororemluam?
    Miraenimsuavitatetencbaiur :
    quaeprofectomajor
    cst mentis
    quem
    venlris. Excusala
    esl,
    sedit securior.
    Quomodo
    autemexcusala?
    Aliendamus,
    inspiciamus,
    perscrulemur quodpossumus;
    ut
    pascamur
    et nos.
    2. MinisleriumMarthwnon
    reprehensum
    a Chrislo.
    Quid
    enim?
    pulamus reprchensum
    esse minisle-
    riumMaiihcc
    , quara
    cura
    liospitalilatisoccupaverat,
    quaeijjsum
    Domiiium
    hospilio receperat? Quomodo
    recle
    reprehendebatur, quae
    lanto
    hospite
    lselabalur?
    Hocsi verum
    est,
    dimiltanthomines
    quod
    minislrant
    cgenlibus; eligant
    sibi
    partem
    meliorem
    ,
    quoe
    non
    auferclur ab
    eis;
    vacenl
    verbo,
    inhient doctrinoedul-
    cedini; occupentur
    circascientiam
    salutarem;
    nihil eis
    ctiroe
    sit, quisperegrinus
    invico
    sit,
    quisegeat pane,
    quis
    indumenlo, quis visitandus, quis redimendus,
    quissepeliendus:vacentoperamisericordiae,
    uniiriste-
    lur scienlioe.Si melior
    pars est,
    cur nonomneshoc
    *
    Rccensitusad tres bn. el
    quatuor
    cl;ada. cb. f. fs,
    g.
    lr. m.
    p.
    rm. vd. Ani.Er.l'ar. l.ov.
    (a) Alias,
    deverbisDomiui 27;
    617 SERMOCV.
    618
    faciunt,
    quandoipsum
    Dominuminhaccausa
    palronum
    hahemus?Non enimlimemusinhac
    re,
    neoffendamus
    ejusjustiliam,cumpatronamleneamusejussenlenliam.
    CAPUTII.

    3. Melior
    purs
    Mariw. Et tamen
    itanonest: sedsicutdixit
    Dominus,
    itaest.
    Quomodo
    intelligis,
    non est : est autem
    quomodo intelligere
    debes. Ecceadverte : Circamultaes
    occupata,quando
    unumesl necessarium.Maria meliorem
    partemelegil,
    Nou fumalam: sed illa meliorem. Sedundemelio-
    rem?
    Quia
    tu eirca
    mulla,
    illacirca unum.
    Praeponi-
    lur ununi mullis. Nonenimamullis
    unum,
    sedmulla
    abuno. Multasunt
    quee
    facta
    sunt,
    unusest
    qui
    fecit.
    Ccelum, terra, mare,
    et omnia
    quoc
    ineis
    sunt, quam
    niultasunt!
    Quis
    islaenumeret?
    quis
    horummultitu-
    dinem
    cogitel?Quis
    haecfecii?Deusomnia.Eccebona
    vaIde(GfiH.i,
    5I);-Bonavaldequoel'ecil:quantomclior
    ille
    qui
    fecit? Atlendamus
    igitur occupationes
    nostras
    circa mulla. Necessariumest ministerium
    corpora
    refecturis.
    Quare
    hoc?
    Quia esurilur,
    quia
    sitilur.
    Misericordiamiseris necessaria cst.
    Frangis panem
    esurienti.; quia
    invenisti esurienlem: lolle
    famem;
    cui
    frangis panem?
    Tolle
    peregrinationem;
    cui exhibes
    hospitalitatem?
    ToIIe
    nudilalem;
    cui
    praeparas
    ve-
    stem?Nonsit
    aegritudo;quem
    visilas? Nonsit
    eapti-
    vilas; quemredimis?
    Non
    sitrixa;
    quem
    concordas?
    Nonsit
    mors;
    quemsepclis?
    Inillosoeculofuturoiion
    erunt ista mala :
    Orgo
    nec isla minisleria. Bene
    ergo
    Martha circa
    corporalem Domini,
    quid
    dicam,
    ne-
    cessilatemanvoluntatem?ministrabat carni mortali.
    Sed
    quis
    erat incarne mortali? ln
    principio
    erat Ver-
    bum,
    el Verbumeral
    apudDeum,
    etDeuseral Verbum:
    eccc
    quod
    Mariaaudiebal. Verbumcaro
    factumest,
    et
    habitavilinnobis
    (J oun. l,
    1-H).
    EeceMarlhacui mini-
    strabat.
    Ergo,
    Mariameliorem
    paiiemelegit, quw
    non
    aaferctur
    ubea. Hocenim
    elegit, quodsemper
    mane-
    bit: non
    auferetur
    abea.Circa uiiumsevoluit
    occupari.
    J am tenebat : Mihi autemadhmrere
    Deo,
    boiiumest
    (Psul. LXXU,28).
    Sedebat ad
    pedes capitis
    nostri.
    Qtianto
    humilius
    sedebat,
    lanto
    ampliuscapiebat.
    Con-
    fluitenim
    aqua
    adhumilitalem
    convallis,
    denatat detu-
    moribiiscollis.NonergoDominusopusreprehendit.sed
    inunus dislinxit. Circamultaes
    occupala
    :
    porro
    untim
    estnecessarium.J amhocsibi Maria
    elegit.
    Transit labor
    muliitudinis,
    et remanet charilas unitatis.
    Ergo quod
    elegit,
    non
    auferetur
    abea. A leautem
    quodelegisti
    :
    utique
    hoc
    sequilur , utique
    hoc
    subintelligilur
    : aie
    quodelegisii
    auferelur. Sed bono luo
    auferetur,
    ut
    quod
    meliusesl detur. Auferetur enima le
    labor,
    ut
    requies
    detur. Tu
    navigas,
    illa
    jam
    in
    porlu
    cst.
    CAPUTIII.
    ~
    i. Dum vilminMartha el Maria
    fi-
    gtiraim.
    Yidetis
    ergo, charissimi,
    et
    quanlum
    arbi-
    tror, jam
    iiilelligilis,
    inhis duabus
    mulieribus, quoe
    ambaefuerant Domino
    gratae,
    amboe
    amabiles, amboe
    discipulac
    : videtis
    ergo,
    et
    magnumaliquid
    intelligi-
    tis,
    quicumquehitelligiiis,quod
    audire et sciredebe-
    t
    tis,
    etiam
    qui
    non
    inlelligilis;
    in hisduabus mulieri-
    !
    bus,
    duas viias esse
    /iguratas, proesenlera
    et
    futuram,
    J aboriosamet
    quietam,
    aerumnosamel beatam
    ,
    tem-
    poralem
    et aeternam. Duoe.sunt vitoe: de illis vos
    copiosius cogitate. Quid
    habeat hoec
    vita,
    non dico
    mala
    ,
    non
    iniqua,
    non
    nefaria,
    nonluxuriosa
    ,
    non
    impia;
    sedlaboriosaet aerumnis
    plena,
    limoribus ca- T
    stigata,
    tenlationibus sollicita : hanc
    ipsam
    innocen-
    tem vitam
    dico, qualem
    decebat habereMartham:
    hanc
    ergo, quantumpotestis, inspicite;
    el de
    hac,
    ut
    dixi,
    copiosius quam loquimur cogitate.
    Yita vero
    iniqua
    aberat abilla
    domo,
    neccumMartha
    eral,
    nec
    cumMaria: et si
    aliquandqfuit,
    Dominointrante fu-
    gil.
    Remanserunt
    ergo
    in illa
    domo, quoesusceperat
    Dominum,
    in duabus feminis duae
    vitae,
    ambaeinno-
    cenles,
    ambae
    laudabiles:una
    laboriosa, altera
    oliosa;
    nulla
    facinorosa,
    nulladesidiosa. Ambae
    innocentes,
    amboc, inquam,
    laudabiles : seduna
    laboriosa,
    altera
    otiosa: nulla
    facinorosa,
    quam
    caveredebet
    laboriosa;
    nulla
    desidiosa,
    quam
    cavere debet oliosa. Erant
    ergo
    inilladomoisloeduae
    vitoe,
    et
    ipse
    fonsvitae. In
    Marthaerat
    imagopraesentium,
    inMariafuturorum.
    Quodagebat Martha,
    ibi sumus :
    quodagebat Maria,
    hoc
    speramus.
    Hoc
    agarausbene,
    ut illud
    habeamus
    plene.
    Nam
    quid
    indehabemus?In
    quanlum
    habemus?
    Quamdiu
    hic
    sumus,
    quantum
    est
    quod
    indehabemus?
    Namet modoinde
    aliquid agimus,
    remoti a
    negotiis,
    sepositis
    familiaribus
    curis, convenislis, statis,
    audilis.
    ln
    quantum
    hoc
    agitis,
    Mariaesimileseslis. Et facilius
    vos
    '
    quodagit Maria,quamego qui prerogo.
    Si
    quicl:
    tamen
    dico,
    Christi est: ideovos
    pascit,quia
    Chrisii 2.
    Quiapanis
    communis
    esl,
    undeet
    ego
    vobiscumvivo.
    Nuncautem
    vivimus,
    si
    vos, fralres,
    statis in Domino-
    (ITIiess.
    m
    , 8).
    Nolo in
    nobis,
    sed in Domino.
    Quia
    nequequi plantal
    est
    aliquid, neque qui rigat;:
    sed
    qui
    incremcntumdat Deus
    (I
    Cor.
    m,
    7).
    SERMOCY
    *
    (o).
    DeverbisEvangeliiLucw,Qulsyeslmmh&hebitamicum,.
    etibitadillummedia
    noctc, elc., eap.
    xi
    f
    . 5-13.
    CAPUT PRIMUM. 1. Ad
    petendum
    a
    Deor
    simililudinibusChristusIwrtalur.
    Audivimus
    nosexhor-
    lantemDominum
    noslrtim,
    coelestem
    magistrum,
    et
    /idelissimum
    consiliarium,
    eumdem
    hortatorem,
    ut
    petamus, eldatorera cura
    petimus. Audivimus
    eum>
    in
    Evangelio
    horlanlemnoseum
    petere
    instanter,
    et
    pulsareusque
    ad
    similitudinem
    improbitatis.
    Proposuit
    enini
    nobis, exempli gralia
    : Si
    quisvestrum
    haberet
    aniicum,
    a
    quo
    nocte
    peteret
    tres
    panes,
    cum illi
    amicusdevia
    venissel,
    et
    quod
    ei
    apponeret
    non
    ha-
    beret : si autein ille
    respondeat jam
    se
    requiescere,.
    el servos suos
    secum,
    necdebere illius
    precibus in~
    quietari,
    ilie autem
    pulsando instet et
    perseveret,,
    nec
    pudore
    lerritus
    abscedat,
    sed
    necessitatecoactus;
    immineal: surreclurum
    illum,
    elsi non
    propter
    ami-
    citiam,
    certe
    propler
    illius
    iniprobitatem,
    et
    dalurumi
    ei
    quantos
    voluerit.
    Quantosautemvoluit?
    Nihil
    plus;
    ille voluit
    quam
    tres. In hac
    ergo similitudine ad-
    junxit hortalionem
    Dominus,
    et
    omnino
    stimulavit
    1
    Hieediti
    addunt,intendiiis;quod
    aMs.abest.
    a
    Lov.,
    ideovos
    pascilchrislus;
    refragantibuseditfsaliis
    et Mss.
    "
    Keceiisilusestad
    omuescodices
    scriptoset
    exeusoain
    sermone
    jiraecedenti modo
    designalos.
    (a)
    Alias29deverbisDomini.
    SANCT.ACGTJ ST.V.,.
    (Yingt.J :

    S. AIlCnSTINI EPlSCOPi
    620
    '
    nos
    pelere, quterece, pulsare,
    donec
    accipiamus
    quodpetiraus, q.uodquacrimus,
    quodpulsamus,
    usus
    exemplo
    acontra.rio,:
    sieul de illo
    judice qui
    nec
    Deum
    limebat,
    nec horoines
    reverebatur,
    et tamen
    curo eum.
    quaedam
    vidua
    interpellaret quotidie,
    loedio
    viclus dcdii
    quod
    beneficiolion
    poluil
    invitus
    (Luc.
    XVIII,1-8).
    Domiuus.autem, noster J esus Christus
    inter nos
    pelUor,
    cumPatre
    dator,
    non
    utique
    nos
    lanttim horlaretur ut
    peteremus,
    nisi dare vellet.
    Erubescal humana
    pigritin
    :
    plus
    vult
    illedare, quara
    nos accipere
    :
    pltis
    vult ifle misereri, quam
    nos a
    miserialiberari : et
    uliqiie
    si non liberati
    fuerimus,
    nos
    miscii
    remanebiiiius.Nainille
    quod
    uos
    horlatur,
    pro|)ter
    noshortatur.
    CAPUT II.2. Amicus de via veniens
    reficicn-
    dus.
    Evigilemus,
    et bortanti
    credamus, promiuen-
    ti
    obscquamur,
    et ad dantem
    gaudeamus.
    Fortassis
    enimet uobis
    aliquando
    venit amicus devia
    ,
    et non
    invenimus
    quod
    ei
    apponeremus ;
    el neccssilalem
    passi
    sumus,
    et
    accepimuset
    uobiset illi. Fieri enim
    non
    potest,
    nisi ut
    allqiiispassus
    fueril amicumali-
    quidinlerrogantein
    ,
    quodrespondere
    non
    possit:
    et
    tunc seinvenit non
    habere, quando
    coaclusest dare.
    Venil tibinniicusde
    via
    id
    esl, devitaiiujus sicculi,
    in
    qua
    omnesvelut
    peregrini iranseunl,
    ncc ullus
    qtiasi possessor mauet;
    sed onmi homini dicilur :
    Refeclus
    es
    , transi; age
    iter,
    davtnturo
    locum(Eccli.
    xxix, 33).
    Aut foriedevia mala, hoc
    est,
    de vita
    mala
    , fatigatus
    nescio
    quis
    aniicus luus
    ,
    noninve-
    niens veritalem
    , qua
    audita
    elpercepfa
    beattis
    iiat,
    sed lassatus in onmi
    cupiditete
    et
    egeslaie saeculi,
    venil ad
    tc,
    tanquam
    ad cbristiaiium
    ,
    et dicit: Red-
    deniihi rationem
    ,
    fac me Christianum. Et inlerro-
    gat quod
    forletu
    per simplieitatem
    fidei nesciebas:
    et non est undereficias
    esurientem,
    et te admonitus
    invenis
    indigenteni;
    elcum
    visdocere, cogeris
    disce-
    re : et duinerubescis eum
    qui interrogavil, quod
    quoerebat
    noninte
    iuveniens, competleris quocrere,
    ut merearis invenire.
    5. Amicusaliusmedianocle
    interpellatus
    ut det tres
    panes.
    Et ubi
    quaeras? Ubi,
    nisi in dominicis Li-
    bris? Foriassis
    quod
    ille
    interrogavil,
    inlibro
    posi-
    tum
    esl,
    sedobscunimcsl. Forle riixit hoc
    Apostolus
    in
    Epistola
    sua. Sic
    dixit,
    ut
    legerepossis,
    intelligere
    non
    possis
    : transire non
    permilleris. Urget
    enimin-
    lerrogalor; ipsum Paulum,
    aut
    Petrum,
    aut ali-
    quemprophetaminlerrogare
    non sineris. J am enim
    requiescit
    familiaisla cum Domino
    suo,
    el saeculi
    bujus ignorantia
    valida
    esl,
    hoc
    esl,
    nox
    media,
    et
    urget
    amicusesuriens. Tibi forle
    sufficiebat
    simplex
    fides,
    illi nonsufficil.
    Numquid
    deserendusest?num-
    quid
    dedoino
    projiciendus
    esl ?
    CAPUT. IIL

    Ergo
    ad
    ipsuin
    Dominum
    ,
    ad
    ipsum
    cum
    quo
    familia
    requiescil , pulsa
    oran-
    do, pete,
    insla. Non
    quomodo
    amicus ille in
    similitudine
    positus,
    toedioviclus
    surget
    et dabit.
    Dare vult : tu
    pulsans
    nondum
    accepisti ;
    pulsa,
    dare vult. Et
    quod
    dare
    vult,
    differt,
    ut
    amplius
    (desideres
    dilatum,
    ne vilescatcitodatum.
    i, Tnes
    panes
    dati. Cuai; autem
    pervenews
    ad
    tres
    panes,
    hoc
    est,
    adcibumet
    inlelligenliam
    Tri-.
    n.itatis,
    habos et undeviv.as
    ,
    et uude
    pascas.
    Nec
    peregiinum
    venientemde via
    reforniides,
    sed exci-
    piendo
    civem domesticuni facias: nec timeasne fi-
    nias. Non
    panis
    ifle
    finietur,
    sed
    indigeiitiam
    luam
    fjniel. Panis
    esl,
    et
    panis esl,
    et
    panis
    est : Deus
    Pater,
    Deus
    Filius,
    Deus
    Spiritus
    sanctus. J Sternus
    Pater,
    cooeternus
    Filius, coaeternus
    Spiritus
    sanclus.
    Incoinmutabilis
    Pater,
    incommutabilis
    Filius,
    bicom-
    mutabilis
    Spirilus
    sanctus. Creator et
    Pater,
    et Fi-
    lius,
    et
    Spiritus
    sanctus. Pastor et vitae
    dator,
    et Pa-
    ter,
    et
    Filius,
    et
    Spiritus
    sanctus. Cibus et
    pauis
    aeternus,
    ct
    Pater,
    et
    Filius,
    el
    Spiritus sanctus.Disce,
    et doce
    ; vive,
    et
    pasce.
    Deus
    qui
    libi
    dat,
    nihil melius
    qtiam
    se libi dat.
    Avare, quiri
    aliud
    quoerebas
    ?Aut si
    aliud
    petas, quid
    tibi
    sufficit,
    cui Deus nonsufflcit?
    CAPUT IV. o.
    Fides,
    spes
    ,
    charitas
    ,
    Dei do-
    na. Sed
    opus
    est ul habeas
    charilntem,
    habeas
    fidem,
    habeas
    spem
    : ul
    possit
    tibi dulce esse
    quod
    datur. Et hasc
    ijisa
    tria
    sunt, fides, spes,
    charitas.
    Et haec
    ipsa
    donaDei sunt. Namfldemab
    ipso
    acce-
    pimus
    :
    Sicui
    Deus, inquit, unicuiqueparlilus
    esl
    mensuram
    fidei (Rom. xu, 5).
    Et
    spem
    ab
    ipso
    acce-
    pimus,
    cui dieitur : In
    quospem
    dedisli mihi
    (Psal.
    cxvin,
    4.9).
    El eharitatemab
    ipsoaceepimus,
    de
    quo
    dicitur : CharitasDei
    diffusa
    estincordibusnoslris
    per
    Spirilum
    sancium, qui
    datus est nobis
    (Roin. v, 5).
    Sedhaecitidemtria
    aliquantuiumsujit
    diversa;
    sed
    oniniaDei dona. Manenl enira tria
    hwc, fides, spes,
    charilas:
    major
    aulem horum charilas
    (I
    Cor.
    xm>
    15).
    Inillis
    panibus
    nonesl dictus
    aliquispauis
    ma-
    joraiiis
    : sed
    simpliciter petili,
    et dati tres
    panes.
    G. Triaeademrursus
    significata. Panis,
    charitas.,
    Piscis, fides.
    Eccealiatria :
    Quis
    esi
    veslrum,
    a
    quo
    pelil filius
    suus
    panem, numquidlapidem
    porriget
    ei?
    Aut
    quis
    esl
    v.eslrum,
    aquo petitpisc_em, numquid
    ser-
    pentemporriget
    ei? Aut a
    quo petitovum,
    numquid
    porriget
    ei
    scorpionem
    ? Si
    ergo vos,
    cumsilis
    mali,
    nostis bonadala dare
    fitiisvestris;
    quantomagis
    Pa-
    ler vesler
    qui
    incwlis
    esl,
    dabil bona
    pelenlibus
    se?
    Tria
    ergo
    rursus ista
    cousideremus,
    ne forie ibisint
    ifla
    tria, fides, spes,
    charitas:
    niajpr;
    autem horum
    charitas. Pone
    ergo tria, panem, pjscein,
    ovum:
    major
    horum
    panis.
    Ideobene
    paneihinlelligimus.
    in
    his tribus charilaiem.
    Proplerea pani lapiriemoppo-
    suit, quia
    duritia contraria esl charitali. Piscem fi-
    dem
    intelligimus.
    Dixit
    quidamsanctus,
    et nosdicere
    delectat: Piscis
    bonus, pia
    est ftdes. Vivit inter flu-
    clus,
    nec
    frangilur
    aut solvitur
    fluclibus. Yivit inter
    tentationes
    teiupestatesquehujus soeculi, pia
    fides:
    saevit
    mundus,
    et
    integra
    est. Tantum
    conlrarium
    fidei
    serpentem
    illumobserva. Infideenim
    desponsa-
    laesl
    illa,
    cui dicitur in
    Canticis canlicorum:
    Veni
    de
    Libano,
    sponsamea,
    venienset
    perlransiens
    abini-
    tio
    fidei (Cant. iv,8).
    Ideoet
    desponsata, quia
    des-
    ponsationis
    initiumfides est. Promittitur enim ab
    sponsoaliquid,
    et
    promissa
    fide detinelur.
    Opposuit
    auiemDominus
    serpenleni
    piscj,
    diabQlanxfidei. Pro-;
    621
    '
    SERMOCV.
    fii^
    pterea desponsatae
    huic dicil
    Apostolus, Desponsavi
    vosuni viro
    , virginetn
    caslamexhibereChrislo:
    et,
    Timeo nesicut
    serpens
    Evamseduxit aslutia
    sua,
    sic
    etveslri sensus
    corrumpanlur
    a caslitate
    qum
    est ih
    Cltrislo
    (II
    Cor.
    xi, 2, 3);
    id
    est,. quae
    esl in fide
    Chrisli. Habitareenim
    , inquit,
    Chrislum
    per fidetn
    in
    cordibusvestris
    ( Ephes.
    III
    , 17).
    Diabolus
    ergo
    uon
    corrumpat
    fidem
    ,
    nondevoret
    piscem.
    CAPUT V.

    7.
    Ovum, spes.
    Restat
    spes,
    quae, quantum
    mihi
    videlur,
    ovo
    comparatur, Spes
    eiiimnonduin
    pervenit
    adrem: et ovuni esi
    aliquid,
    sed nondumest
    pullus. Quadrupedes ergo
    filios
    pa-
    riunt,aves
    aulern
    spem
    filiorum.
    Spes ergo
    ad hoc
    nos
    hortatur,
    ut
    praesenlia
    coiitemnnmus
    ,
    fulura
    exspecteuius;
    ea
    quoe
    relro sunt
    obliviscentes,
    cum
    Aposiolo
    inanteriora extendamur. Sic eniindicit :
    Unum
    anlem,
    qum
    relro
    obliius,
    inea
    qum
    anle sunl
    exlenlus,
    secunduminlenlionem
    sequor
    ad
    palinam
    su-
    pernm
    vocudonisDei inGhristoJ esu
    (Pltilipp. iu, 15,
    14).
    Nilril
    ergo
    laminimicumest
    spei, quain
    retro
    respicere,
    id
    cst,
    in eis
    rebus, qtiae proeterlabuntur
    et
    transeunt, spern ponere
    : sedinhis
    quae
    nondum
    dalae
    sunt,
    sed dando:
    quaudoque nunquam
    trans-
    ibuul.
    Quando
    autem scatet tenlationibus
    mundus,
    velut
    jriuvia
    Sodoina:
    sulfurea,
    metuendumest exem-
    plum
    uxoris Loth. Retro enim
    respexit;
    et ubi res-
    pexit,
    ibi remansit. Insalemconversaest
    (Gen.xix,
    20),
    ut
    prudenies
    coudiret
    exemplo. Apostolus
    Pau-
    lusde
    hacspeita Ioquittir
    :
    Spe
    enimsalvi
    faclisumus.
    Spes
    uutem
    quw
    videtur,
    nonest
    spes
    :
    quod
    enimvidet
    quis,
    qtddsperal
    ?Si autem
    quod
    non videmus
    spera-
    mus, per palienliamexspeclumus(Rom. vin,
    24,25).
    Quod
    enhn videt
    quis, quid speral
    ? ovum est. Est
    ovum,
    et
    pullus
    nondumest. Et tesluriine tectum
    est : non
    videtur, quiaoperilur
    : cum
    patienlia
    ex-
    speclelur;
    Cervescat,
    utviviscat.
    Intende,
    extenderc
    in
    anteriora,
    obliviscere
    practerita. Quae
    enimviden-
    lur, temporalia
    sunl. Non
    respicienles, inquil, quw
    videnlur,
    sed
    quw
    non videntur.
    Qum
    enim
    videnlur,
    temporalia
    sunl; quw
    autemnon
    videnlur,
    wterna
    (II
    .
    Cor. iv,
    18).
    In illa
    ergo quae
    non
    videntur,
    exfen-
    de
    spem
    :
    exsjiecia,
    sustine. Noli lelro
    respicere.
    Ovotuo
    scorpium
    lime. Yide
    quia
    de cauda
    percutit,
    quam
    retro liabet. Non
    ergo scorpius perimat
    ovum
    luum,
    mundusiste
    spemtuaui,
    ut iiadieam
    ,
    vene-
    iiO
    eoconlrario
    , quo
    retrario.
    Quanta
    tibi
    loquitur
    mundus.quantaposl
    dorsumsfrepit, utrelroresjjicias:
    -
    idest,
    ut in rebus
    praesenlibus (nec praesentibus;
    I non enimdicenda sunt
    praesenlianunquamslantia)
    spem
    tuam
    ponas
    ;
    et abeo
    quodpromisit
    Chrislus et
    nondumdedit, sed
    quia
    iidelisesl
    dabil,
    averlas ani-
    mum tuum,
    et velis
    requiescere
    inmundo
    pereunte.
    CAPUT VI.

    8. Clades et vasialiones
    quomodo
    Christianis
    utiles. Ideo enim Deus felicitatibus ter-
    renis amaritudiiiesmiscet,
    ut alia
    quaeraturfelieilas,
    cujus
    dulcedononest fallax : etde
    ipsis
    amariludi-
    nibus conatur mundus avertereabco
    quod
    inlendis
    in
    anleriora,
    et retro convertere.
    Deipsis
    amaritudi-
    nibus,
    de
    ipsis
    tribulationibus
    murmuras,
    et dicis :
    Ecce
    pefeunt
    orania
    christianis
    lemporihus.
    Quitl
    strepis?
    Non
    hocpromisit
    mihi
    Deus
    , quod
    islanoh
    peribunt
    : non hoc mihi
    promisit Christus.
    jEterria
    promisit
    aoternus: si
    credidero,
    ex
    mortali fiam
    auer-
    nus.
    Quidslrepis,
    o mniide
    immunde?
    qtiid
    strepis
    ?
    Quid
    avertere conaris?
    Tenere vis
    periens
    :
    quid
    fa-
    ceres
    ,
    si maneres?
    Quem
    non
    deeijieres
    dulcis
    ,
    si
    amarus alinieiHa'nieiiiiris?
    Ego
    si
    habeo
    spem,
    si
    teneo
    spem, ovummjumnoucst ab
    scnrpione
    per-
    cussuin.
    Benedicam
    Dominuiiiin
    omni
    lentpore; sem-
    perlaus ejushi
    oremeo
    (Psnl.
    xxxm,2). Fclixsitmun-
    dus,
    evertatur niundus: Benedkum
    Dominutn,
    qui
    fecit
    mundum. Benedicam
    prorsus. Secunduni carnem
    bene
    sit, secundumcarnemmalesit:
    Benedkam
    Dominumin
    omnilempore;semper
    laus
    ejusinoremeo.Namsi
    benedi-
    co
    quandobeneest,
    et
    blasphemo
    quando
    male
    est;
    su-
    scepi scorpionisactileum,
    eompunelusretro
    respexi;
    quod
    absit anobis. Dominus
    dedit,
    Dominus
    abslulit;
    sicutDomino
    placuil,
    ila
    faclum
    esl: sit
    nomen
    Domini
    benediclum
    (J ob. i,
    21).
    CAPUT VII.9.
    Civitasetregnum
    incwlis
    wternum
    eosmanent. Manetcivitas
    quae
    nos carnaliter
    genuit.
    Deo
    gratias.
    Utinani et
    spiritualiier
    generetur,
    et no-
    biscumtranseat ad
    oeternitntem.Si non
    manet civi-
    las
    quoe
    nos carnaliter
    genuit, matiel
    quaenos
    spiri-
    tualiter
    genuit. J Edificans
    J erusalem
    Dominus
    (Psat,
    CXLVI
    ,
    2). Numquid
    dormitando
    aedifieium
    suum
    perdidit,
    aut non
    custodicndo hostes admisit?
    Nisi
    Dominusciislodieritcivilalem
    ,
    in vanum
    vigilatqui
    cu-
    stoditeam
    (Psal. cxxvi, 1).
    Et
    quamcivitatem? Non
    donnit,
    nequedormilabit,qui
    custoditlsrael
    (Psal. cxx,
    4). Quid
    est
    Israel,
    nisi sernen Abralroe?
    Quidest
    semen Abrahae? nisi Christus? Et semini tuo
    ,
    in-
    quit, quod
    est Chrislus. Et nobis
    quid
    ? Vos aulem
    Christi:
    ergo
    semenAbrahwestis
    ,
    secundum
    promis-
    sionemhwredes(Galat.m, 16,29).
    lnseminetuo, inquit,
    benedkentur otnnes
    genles (Gen.
    xxn
    ,
    18).
    Civilas
    sancla,
    civitas
    fidelis,
    civilas inlerra
    peregrina,
    in
    ccelofimdataest. 0 fidelis
    ,
    noli
    corrumpere-
    spem,
    noli amittere
    charitatem,
    accinge
    Iunibos
    tuos,
    ascende,
    praetende
    lucernas
    tuas, exspecla Doniinuni,
    quando
    veniata
    nuptiis
    2
    (J LC.XII,55,
    56).Quidexpavescis, quia
    pereunt regna
    lerrena? Ideo libi
    cceleste
    promissum
    est,
    necumterrenis
    perires.
    Namista
    perituraproedicla
    sunt, praedicia
    omnino. Nonenim
    negare possumus
    quodproedictum
    est. Domifiusluus
    quemexspectas,
    dixittibi :
    Exsurget genssuper gentem,
    et
    regnum
    cu-
    perregniim(Marc. xiu, 8).
    Habentmutationes terrena
    regna
    : veniet illc de
    quo
    dictum
    est,
    Et
    regni ejus
    nonerit
    finis(Luc. i, 53).
    10.Terreno
    regno
    wlernilasadulatorie
    prdmissa. Qui
    hoc terrenis
    regnis promiserunt,
    non veritate duclr
    sunt,
    sedadulationementiti sunt. Poeta illorum
    qui-
    dam induxit J ovem
    loquentem,
    et ait de
    Romanis,
    His
    ego
    necmetas
    rerum,
    nee
    temporapono:
    imperium
    sinefinededi.
    (Firgil.
    lib.
    1, Mneid.vers.
    278,279.)
    Non
    plane
    ita
    respondet
    veritas.
    Regnumhoc, quod
    1
    InFossatensicodice
    addilur,
    dulcia.
    -
    omnesMss.,
    ad
    tmpiias.
    625
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    w
    sine
    fine
    dedisli,
    o
    qui
    nihil
    dedisti,
    inlerra
    est,
    an
    in ccelo?
    Utique
    intcrra. El si essel in
    coelo,
    Cwlum
    el lerra transient
    (Luc.
    xxi, 55).
    Transient
    quoe
    fecit
    ipse
    Deus; quanto
    citius
    quod
    condidit Romulus?
    Forle si vellemushinc
    exagitare Yirgilium,
    et insul-
    lare, quare
    hocdixerit;
    in
    parle
    tolleret
    nos,
    el di-
    cerel
    nobis: Et
    ego
    scio
    ;
    sed
    quid
    facerem
    qui
    Ro-
    nianis
    verbavendcbam,
    nisi hac adulalione
    aliquid
    promitlenemquod
    falsumerat ? Et tamcn et i hoc
    cautus
    fui, quando
    dixi
    ,

    Imperium
    sinefiue
    dedi,
    J ovem
    ipsorum
    induxi, qui
    hoc diceret. Non ex
    per-
    sonameadixi remfalsam
    ,
    sedJ ovi
    imposui
    falsitalis
    personam
    : sicul
    Deusfalsus
    eral,
    ila mendax vates
    cral. Namvultisnosse
    quia
    islanoveram
    ?AlioIoco
    ,
    quando
    nonJ ovem
    lapidem
    induxi
    loquentem,
    sedex
    persona
    mealoculussum,
    dixi:
    NonresRomana:
    perituraqueregna.
    (rirgil. Georg.
    lib.
    2,
    vers.
    498.)
    Videte
    quia
    dixi
    peritura
    regna.
    Dixi
    peritura regna,
    noii lacui. Perilura,
    veritate non tacuit:
    semper
    man-
    sura,
    adulatione
    promisit.
    CAPUT
    VIII.

    11. Constanlia
    in
    fercndis
    adversis.
    Sursum
    cor. Gallina
    evangelica.
    Non
    ergo
    deficiamus,
    fralres : flniserit terrenis omnibus
    regnis.
    Nunc si
    fmis
    cst,
    Deusvidet. Forte enimnondum
    est,
    et in-
    firmilale
    quadam,
    vel misericordia
    ,
    vel miseria hoc
    optamus,
    ut nondumsit:
    numquid
    lanienideonon
    erit ?
    Figile spem
    in
    Dcum,
    se.lerna
    concupiscite,
    aucrna exspeclate.
    Chrisliani cstis
    , fralres,
    chri-
    stiani sumus.
    Non ad delicias Chrislus in carnem
    dcscendit
    : toleremus
    polius
    proesentiaquamdiliga-
    mus : adversorumesl manifesla
    pernicies, prospero-
    rum falsablandilies. Time
    mare et
    quando
    malacia
    est
    *. Omninonon fruslra audiamus
    ,
    sursum cor.
    Quidponimuscor
    in
    terra.cum
    videamus
    quia
    evertitur
    terra?Nosnon
    possumus
    nisi exhorlari
    vos,
    uthabealis
    quod
    dicaiis,
    et
    quodprospe
    vestra
    respondeatis
    in-
    sullaioribus
    et
    blasphemaloribus
    nominis christiaui.
    Ncmovos niurmurando
    averlat ab
    exspcctatione
    fu-
    turorum.
    Omnes
    qui propter
    istas adversilales bla-
    sphemanl
    Christum
    noslrum
    ,
    cauda
    scorpionis
    suut.
    Nos ovuin nostrum
    sub alis illius
    gallinaeponamus
    evangclicae,
    quoe
    clainat :
    J erusalem, J erusalem,
    illi
    falsao
    et
    perdila:, quolies
    volui
    colligerefiliosluos,
    tanquamgullinapullos
    suos
    ,
    et noltdsti
    (Mull.
    xxm
    ,
    57)?Non
    nobis dicatursQuotiesvolui,el
    noluisli?
    Illaenim
    galliua
    divina
    Sapientia
    est: sed
    assumpsit
    caiiiem,
    ut
    pulliscongrueret.
    Yidcte
    gallinain hispi-
    dam
    plumis,
    dimissisalis
    %
    voce
    fracta,
    et
    quassa,
    ct
    lassa,
    et
    languida congruereparvulis
    suis. Ovum
    ergo
    noslrum, idest, spem
    noslramsubalis
    illiusgal-
    liuac
    ponamus.
    CAPUT
    IX.

    12. Rommvaslatio
    religioni
    chrislia-
    nwsiveidololatriwexslinctioni
    [also
    tribuia. Animad-
    vertistis forte, quomodogallina
    concidal
    scorpionem.
    Uiiuam
    ergo
    el istos
    blasphemanles,
    inlerra
    reptan-
    tes,
    decavernis
    prodeuntes,
    el male
    pungentes,
    illa
    1
    Lov.,
    el
    quandotraitquillam
    esl, Am.el
    Er.,
    el
    qtiando
    mollitiesesl.
    At
    Mss.,
    malilia
    esl;
    seu
    verius,
    malaciaest,
    *
    veii.,
    dcmissisalis. M.
    gallina
    concidatel
    devoret,
    in
    corpus
    suumirajicia^
    et in ovum verlat. Non irascanlur:
    cbmnioti
    vKl^
    mur;
    sed maledicta inaledictis noii
    reddiriius.Ma.
    Iedicimur el
    benedicimus, blasphemati deprecamut
    (1
    Cor.
    IV,12,
    13).
    Sednondicat de Roraa
    ,
    dicium
    -
    est deme: 0 si taceat de Rorna
    '
    :
    quasi ego
    insul-
    talor
    sim,
    et non
    polius
    Domini
    deprecator,
    etvesler
    qualiscumque
    exhortator. Absil a
    me',
    ut insultem.
    Avertat Deus a corde meo
    ,
    et adoloreconscienliae
    meoe. Ibi multos fratrcs nonhabuimus?non adhuc
    habemus? Portio
    peregrinaiitis
    J erusalem civitatis
    nonibi
    magna degit?
    nonibi
    teniporalia pertulit
    2?
    sedaeternanon
    perdidit. Quid
    ergo
    dico
    ,
    cum de
    illanonlaceo
    ,
    nisi
    quia
    falsumest
    quod
    dicunt de
    Christonostro
    , quod ijise
    Romara
    perdiderit, quod
    dii
    lapidei
    Roinam luebanlur
    ctlignei?
    Adde
    pre-
    tium,
    eerei.Adde
    plus,
    argentei
    el aurei : Idola
    gen-
    lium
    argenlum
    el aurum. Non
    dixil, Lapis;
    non
    dixit,
    Lignum;
    nou
    dixit,
    Testa : sed
    quodpro magno
    ha-
    bent, argenlum
    et aurum. Tamen
    ipsumargenluiri
    et
    aurumoculos
    habenl,
    el nonvidenl
    (Psal.
    cxnr,
    4,15).
    Diiaureiet dii
    Iigneiadpretiuni dispares
    sunt: adhabere
    oculosetnon
    videre,pares
    sunt.Ecce
    qualibus
    Romara
    docli bomines custodibus
    commiserunt,
    habeulibus
    oculos,
    et nonvidentibus. Aulsi Romamservare
    po-
    luerunt, quare ipsi
    ante
    perierunt? Inquiunl:
    Tunc
    periit
    Roma. Tamen
    perierunt.
    Non
    , iiiqtiiunl, ipsi
    jierierunt,
    scd simulacraeorum.
    Quomodocrgo
    cu-
    stodirent tecta veslra
    , qui
    non
    poluerunt
    custodire
    simulacra sua? Alexandria olimlales deos
    perdidit.
    Constantinopolis
    ex
    quo
    conditaest in
    magnam
    civi-
    lalem, quoniam
    a chrisliano
    imperalore
    condita
    esl,
    olimdeos
    ipsos
    falsos
    perdidit:
    et lamenet
    crevil,
    et
    crescii,
    etmanet.
    QuamdiuvultDeus,
    manet. Nonenim
    clillicivitati, quia
    hoc
    dieimus,
    oelernitatem
    promilli-
    mus.
    Cartbago
    innoinineChristi
    manet,
    et olimeversa
    estCceleslis3,quianon
    fuit
    coeleslis,
    sedterrestris.
    CAPUT X. 13. EversisidotisnonexindeRoma-
    namclademaccidisse. Et illud
    quod
    dicunt non est
    verum, quiacontinuo
    diis
    perditis
    Roma
    captaest,
    af-
    flictaest. Prorsusnonest verum: antesimulacra
    ipsa
    eversa
    sunl;
    et sic vicli sunl Golhi cum
    Rhadagayso.
    Memeiilole, fratres,
    mementote : non est
    longum,
    pauci
    anni sunt
    (6),
    recordamini. Eversis in urbe
    Romaomnibus
    simulacris,
    Rhadagaysus
    rex Goiho-
    rum cum
    ingenti exercitu,
    multonumerosiore
    quam
    Alarici
    fuit,
    venit.
    Paganus
    homo erat
    Rhadagaysus:
    J ovi sacrificabat
    quotidie.
    Nunliabatur
    ubique quoil
    a
    sacrificiisnondesisteret
    Rhadagaysus.
    Tunc omnes
    isti: Eccc nos non
    sacrificamus,
    ille
    sacrificat,
    vinti
    1
    Editi,
    diclumestdemeo.sedlaceatdePoma.
    2AliquolMss.,<npora pertulit.Quidam,
    temporaliapro-
    tulit,
    3
    Editi,
    eversaeslascelestis.
    Castigamus
    ad
    Mss.,
    eversaest
    Cwleslis. Quse
    nimirumdeaa
    paganis
    Alriscolebalur.Eius
    Augustinus
    meminitinlibro2de Civilate
    Dei, cap.4,"
    in
    Psai.
    62,n.7,
    et
    98,
    n.14.De
    ipsiusapudCarthaginem
    lem-
    plo
    famosissimoin chrisUanse
    religionis
    usum
    vindicato,
    quodanno
    599,
    Aurelioantistite
    conligit,
    scribit
    Prosper
    inlibrodePraedict.
    5, cap.
    58.
    (b) Nempe
    Gothorumcum
    Rhadagayso
    duce
    strages
    inci-
    ditin amium406. Urbisverocladesa
    Gotjiis
    sub
    Aiafic$
    pertinel
    adanniun410.
    625
    SERMO
    CVI.
    babemus
    asacrificante, quibus
    non licet sacrificare.
    Deus
    ostendens
    quia
    non in islis sacrificiisesl
    ipsa
    temporalis
    salus, ipsaregna
    terrena,
    victus esl Rfia-
    dagaysus,
    adjuvanle
    Domino,
    miromodo. Posteave-
    nerunt
    Gothi
    nonsacriflcantes,
    etsi fidechristiananon
    Catholici,
    tamenidolisinimici;
    veneruntidolisadver-
    santes,
    et
    ipsi
    ccvJ crunt:vicerunl deidolis
    praesumen-
    les,
    et
    perdita
    idolaadhuc
    quacrenfes,
    el
    perdilis
    adhuc
    sacriflcare
    cupienles.
    Sedibi erant el
    nosiri,
    et affiicli
    sunt: sednoveranldicerc,
    BenedkamDominuminotnni
    tempore(Psal.
    xxxui, 2).
    Afflielisunt in
    regno
    ler-
    reno: sed
    regnum
    coelorumnon
    perdidertml:
    imoad
    illud
    capessendum
    exercitationetribulalionuinmelio-
    res effecli sunt. Et si in tribulalionibus non
    blasphe-
    maverunt, lanquainintcgra
    vasadefornace
    exierunl,
    et dominicabeiiediclione
    repleii
    sunt. lstiautemblas-
    phematores,
    lerrena
    sectaules,
    lerrenadesiderantcs,
    in
    terrcnis
    speni poneutes,
    cuni ista velint nolinl
    pcrtli-
    derint, quid
    lenebunt? ubi remanebiinl?Foris
    nihil,
    iiilusniliil: inanis
    arca,
    inanior conscienlia. Ubi re-
    quies?
    ubi salus? ubi
    spes?
    Venianl
    ergo,
    dcsinaiit
    blasphemarc,
    discanl adorare:
    scorpii piingentes
    a
    gallina
    comedantur,
    in
    corpusItajicienlis
    converlan-
    lur;
    interra
    excrceantur,
    inccelocoronentur.
    SERMO CVl
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii Lticm,
    Nunc
    vos, Pharisaei,quod
    foriscst
    paropsidis
    lavatis, etc, cap. xi, f
    . 59-42.
    CAPUT PRIMUM.

    l.Pharismorumexteriormun-
    ditics. Andistis sanctum
    Evangelium, quomodo
    Do-
    minus
    J esus,
    iuco
    quod
    Pharisoeis
    dicebat,
    suosuli-
    quediscipuloscommonebat,
    nc in
    corporis
    munda-
    tionc
    putarenlesse juslitiam.
    Omnienim
    diePharisaci,
    antcquamprandereut,
    abluebant se
    aqua
    :
    quasi quo-
    tidiaua lavnlio
    possit
    cordis essemundatio.
    Denique
    qualcsessent,
    ostendit. Ille dicebat
    qui
    videbat: non
    cnini tantuni facics
    eorum,
    sedcliain interioracerne-
    bat.
    Denique
    ul hoc
    sciatis,
    illePharisaeuscui
    respon-
    dilChrislus, apudse ijjsumcogitavit,
    vocenon
    sonuit,
    ct illc lamenaudivit.
    Apud
    se cnim
    reprehendit
    Do-
    minum
    Christum, quia
    sicvenitad convivium
    ejus
    non
    lotus. IHe
    cogitabat,
    hic
    audiebal,
    ideo
    respondebat.
    Quidergorcspondil?
    Nunc
    vos, Pharismi, quodforis
    esl
    paropsidis
    lavatis: intusaulem
    pleni
    estisdoloel ra-
    pina.
    0 vcniread
    prandium
    I
    quomodo
    non
    pepercit

    homini a
    quo
    fueral invilalus?
    Magisobjurgandope-
    percif,
    ut correcto in
    judicio parccret.
    Deinde
    quid
    ostendit nobis?
    QuiaelBaplismum, quod
    semel adhi-
    belur, per
    fidemmundat. Fidesautcmintus
    est,
    non
    foris. Undcdicilur
    ellegitur
    inAclibus
    Apostolorum,
    Fide mundanscordaeortun
    (Acl. xv,
    9).
    Et
    aposlolus
    Pelrus in
    Epistola
    suaita
    Ioquitur: Sic, inquit,
    elvo-
    bisdedit similitudinemde arca
    Noe, quomodo
    ocio
    animoesalvaefactoesimt
    per aquam.
    Et
    adjunxit:
    Sic
    etvossimili
    formaBaplisma
    salvos
    faciet;
    noncarnisde-
    *
    Recensitusadtres bn. et
    quatuor
    cl. ada. cb. f. fs.
    g.
    Ir. m.
    p.
    rm. vd. et Am.Kr.Par.Lov.
    1
    Ain.Er.
    elMss., qaomodopcpcrcil;
    al>si!tie
    negaiiie
    particula.
    (fl)
    Alias,
    deverbisDomini 50.
    posidosordium,
    sed
    conscientimbonminterrogatio (IPet.
    ni, 20,
    21).
    Hanc conscientiaebonn>
    inlerrogationem
    Pbarisoei
    coniemriebanl,
    et
    quod
    erat forislavabant:
    intus
    inquinatissimi permancbant.
    CAPUT II. 2.
    Eleemosyna
    an sine
    fide
    mundare
    possit.Etquid
    eisait
    postea?
    Verumlamendale
    eleemosy-
    nam,
    et ccceomniamttitdasunlvobis.Laudataest elee-
    mosyna,
    facite et
    probale.
    Sed
    paulisper
    altendite :
    Pharisaeis diclumesl. Phnrisaeiisti J udoei
    erant, quasi
    egregii
    J udaeorum. Nobiliores enim
    atque
    docliores
    lunc Pharisoeivocabantur.
    Raplismo
    Christiablutinoii
    crant: inChristumFiliumDei
    imigenilum, qui
    inter
    illos
    ambulabat,
    et abeis non
    agnoscebatur,
    nondum
    credideranl.
    Quomodoergo
    eis
    dicit,
    Date
    eleemosy-
    nam,
    etecceomniamundasunl vobis?Si audirent illura
    Pharisaei,
    el darenl
    eleemosynas,jam
    secundumver-
    btim
    ejus
    mundaillis
    esscnlomnia;
    quidopus
    cratut
    credcrent ineum?Si autemmundari non
    possenl,
    nisi
    credenlesineum
    qui
    fideniundat
    cor; quidest,
    Daic
    eleemosynam,
    etecceontnianiundasuntvobis?Attenda-
    mtis,
    et forte
    ipsecxponit?
    3.
    Eleenwsynm
    Pliarismorutn
    insufficientes.
    Cum
    hocc
    dixisset,
    sinedubio
    cogilaverunt
    illi
    quia
    dabaut
    eleemosynas.
    Et
    quomodo
    dabant? Oninia sua deti-
    niabant,
    de omnibus suis fructibusdecimam
    parlcin
    delrahebarit,
    et
    ipsam
    dabanl. Non facilehoc
    aliquis
    facil Cbrislianus. Eccc
    quod
    facicbanl
    J udaei.Nontri-
    ticutn
    solum,
    scd ctvinum et olcum:
    neque
    hoc so-
    lurn,
    scdetiamel res
    contemplibilcsjiropler praecc-
    plumDci,
    cuminum, rutam, mentamct anethum to-
    lumdeciniabant: id
    esl,
    decimam
    partcindcirahebanl,
    et
    eleemosynns
    dnbant.
    Credocrgoquia
    revocaveruiit
    atl
    se,
    el
    putaveruiu
    DoiiiinumChrislum
    inanitcr lo-
    qui, quasi
    eis
    qui
    nonfaccrent
    elccmosynns
    : cum
    ijisi
    scircnt
    opcra sua, quod
    et minuiissimaet
    conlcmjiii-
    bilia fructiiumsuorum
    decimabant,
    el
    eleemosynns
    dabant. Irriserunt illtim
    apud
    setalia
    dicenlein, quasi
    hominibus
    qui clcemosynas
    nonfaecrent.
    !
    CAPUT III.Hoc Dominus
    scicns,
    continuosub-
    junxit:
    Veruintamcnvm
    vobis,
    Scribmel
    Pharismi, qtii
    dechnatis
    mentam,
    cutniitumel
    rulam,
    et omneolus. Ut
    sciatis,
    novi
    elcemosynas
    veslras. Ccrtc istae stint
    cleemosynaevcsirre,
    istacsunt decimoc:eiiani minuli
    qtifcque
    et
    contemptibilia
    fructuum vcstrorumdcci-
    mnlis: Et
    relhtquilisgravioraLegis,jiidkhim
    elcharila-
    tem, Attendile.
    Reliquistis judicium
    et
    charitatem,
    et
    decimatisolera. Nonest hocfacere
    elcemosynam.
    Et
    hmc,inquit, oporiet facere,
    et iltanonotnillere.
    Quae
    faeere?J ttdiciumel
    cliaritalem,justitium
    et misericor-
    dium;
    el illa non ondttere. Faciteilla: sed isla
    prac-
    ponile.
    CAPUT IV.-4. Vera
    eleetnosynaqumfierijttbelur.
    Si hoecila
    sunl,
    quid
    illis
    dixil,
    Faciie
    eleemosyiiam,
    etecceomniantundasunl vobis?
    Quidesl,
    Faciteelee-
    mosynain?
    Facitemiscricordiam.
    Quidest,
    Facitemi-
    sericordiam?'Si
    intelligis,
    a le
    incipe. Quomodo
    enim
    es misericors
    alleri,
    si crudeiissis libi? Daleelcemo-
    sijnam,
    cl omniamttndastinl vobis.Faciteveramelee>-
    niosynam.
    Quid
    esl (iccmosvna? Miscricordia.Audi
    C27 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    628
    Scripturam
    : Miserereanitnmtum
    placens
    Deo
    (Eccli.
    xxx, 24).
    Fac
    eleemosynam,
    miserereunimmtum
    pla-
    censDeo. Mendicatante te aniroatua,
    redi ad con-
    scientiamtuam.
    Quicumque
    male
    vivis, quicumquc
    infideliter vivis,
    redi ad conscientiamtuam: et ibi
    invenismendicantemanimam
    luam,
    invenis
    egentem,
    invenis
    pauperem,
    invenis
    oerumnosam,
    invenisforfe
    nec
    egentem,
    sed
    egestate
    obmutescentem. Namsi
    mendicat,
    esurit
    jusliliam.
    Quando
    inveneris laleni
    animamluam
    (intus
    incordeluo sunt
    illa),
    fac
    prius
    eleemosynam,
    da illi
    panem.
    Quemjianem?
    Si Phari-
    saeus
    intcrrogarct,
    diceret illi Dominus: Fac elcemo-
    synam
    cumanima tua. Hoc enim illi dixit: sedille
    non
    intellexil, quandoenarravitillis
    eleemosynasquas
    faciebant,
    et
    putabant
    latere
    Christum;
    et ait illis:
    Novi
    quia
    facilis;
    decitnatismentamet
    anelhum,
    cu-
    '
    minumel rutam: sed
    ego
    alias
    eleemosynasloquor:
    contemnitisjudicium
    et charitalem. In
    judicioetcha-
    rilate fac
    eleeraosynam
    cum anima lua.
    Qtiid
    est iu
    judicio? Respice,
    et
    inveni; displicelibi, pronunlia
    in
    le.
    Etquid
    est charitas?
    Dilige
    DominumDeumintofo
    corde
    tuo,
    el totaanima
    lua,
    el totamente
    tua; dilige
    proximum
    luum
    tanquam
    te
    ipsurn(Maltli.
    xxu, 57,
    59):
    et fecisti misericordiam
    prius
    cumanima
    lua,
    in
    conscientialua. Ilanc aulem
    eleemosynam
    si
    praeter-
    niittis,
    da
    quodvis,
    dona
    quantum
    vis;
    retrahe de
    fructibiis
    tuis,
    nondecimas,
    sed
    dimidias;
    novem
    par-
    les
    da,
    et unam tibi dimitte:
    nihil
    facis, quando
    te-
    curanon
    facis,
    et lecum
    pauper
    es. Animaluavesca-
    tur,
    ne fame
    pereat.
    Da illi
    panem. Quem panem,
    inquit? Ipse
    tecum
    loquitur.
    Tusi
    audires,
    et intelli-
    geres,
    et crederes Domino
    , ipse
    libi dicerel:
    Ego
    sum
    panisvivus, qui
    descendi decwlo
    (J oan. vi, 41).
    Nonneistum
    panemprimum
    dares aiiimoe
    tuae,
    etfa-
    ceres
    cum illa
    eleemosynam?
    Si
    ergo
    credis,
    debes
    facere,
    ut
    prius pascas
    aniniamtuam. CredeinChri-
    slum;
    et numdabuiilur
    quoe
    intus
    sunt,
    et
    quoe
    foris
    sunl mundaerunl.
    Conversi adDominum
    %
    ete,
    SERMOCVII
    *
    ().
    De verbis
    Evangelii
    Lucw,
    Dicovobis,
    abstinete ab
    omni avariiia.
    Cap.
    xn, f
    . 15-21.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Prwceptum
    de cavenda
    omni avarida.
    Qui
    Deum
    liinetis,
    non dubito
    quin
    verbum ejus
    cumtimore audialis,
    et cumliilaritate
    facialis;
    ut
    quod promisit,
    modo
    sperelis, post
    acci-
    pialis.
    Dominuni
    modoaudivimus
    jiroccijiientemnobis,
    ChrislumJ esum
    filiumDci.
    Praecepit
    uobis
    Veritas,
    quae
    nec
    fallit,
    necfallitur :
    audiamus, timeamus,
    ca-
    veamus. Quidergoproecepil?
    Dico,inquit, vobis,
    abs'
    tinele
    ab omni avarilia.
    Quid esl,
    abomni avaritia?
    Quidest,
    abomni?
    Quareaddidit,
    abomni?Possetenira
    sic
    dicere,
    Caveleab avaritia. Pertinuit ad
    eum,
    ut
    1
    Am.Er. et
    Mss.,
    el crederesnominum.
    3
    precalio
    posl
    sermonesconsuetalricineditisefMss.re-
    proesenlatwintegra,
    sednonaliler
    atque
    habotur
    sujira
    in
    linesermouis67,
    nisi
    quod
    lriciumuliislibrisitadesinit:
    Per J esumchrisluniFitiumsuum,qui
    cumcovivitel
    regnat
    inswctilasmculorum,/men.
    *
    casligatus
    esl adcl.
    gr.
    Utiin.Par.Lov.
    (a) Alias,
    de
    Tempore190,
    et deDlversis28.
    adderel,
    a<j
    omni;
    el
    diceret,
    Caveteabomni
    avdritid.
    2.
    Qua
    occasionedutumaClirislo.
    Quare
    nocdixe-
    rit,
    velut occasio
    ipsa
    unde natus est
    sermo, apparet
    nobis in sanclo
    Evangelio. InlerpeJ lavit
    enimeuih
    quidam
    contra fralrem
    suurii, qui
    lolum
    patrimonium
    abslulerat,
    et fratri suo
    partem
    suamnonreddebat.
    Quambonam
    ergo
    causamhabuerit iste
    interpellator,
    advertitis. Non enim
    rapere quoerebatalienn,
    sedsua
    a
    parentibus
    sibi relicla
    queerebat: ipsa
    Dominoinlcr-
    pellato
    et
    judicante poscebat.
    Habebat
    iniquum
    fra-
    trem: sed
    justuni judicem
    invenerat contra
    iniquum
    fratreni.
    Deberetergo perdere
    inlambonacausaislam
    occasionem? Aut
    quis
    diceret fratri
    ejus,
    Redde
    par-
    temsuamfralri
    tuo,
    si Christusnon diceret?
    Illeju-
    dex hocdiclurus
    erat,
    quem
    fortefrater dilior et ra-
    ptor proemiocorrumpebat?
    Miser
    ergo
    et
    paternisopi-
    bus destilutus lali ac tanto
    judice
    invenlo
    accedit,
    in-
    terpellat, rogat,
    causamsnani brevissime
    exponit.
    Ut-
    quid
    enim
    opus
    erat causam
    perorare, quando
    ei
    loquebatur, qtiicor poterat
    elvidere?
    Doinine, inquit,
    dk
    fratri tneo,
    ut dividat mecunthwreditatem.Non ei
    dixit
    Dominus,
    Veniat frater tuus. Sed nec
    misit,
    ut
    adesset,
    aut cum
    adfuisset, interpellalori
    dixit,
    Proba
    quod
    dicebas. Pctebat dimidiam
    haeredilalem, petcbat
    interra dimidiam: in cceloDominusofferebat lotam.
    Plus Dominus
    dabat, qtiam
    ille
    postulabat.
    CAPUT II.5. DivisorlimreditatisChristusesseno-
    lens
    quid
    doceat.Donatisimnoianlur.

    Dic
    fralri meo,
    ut dividatmecunihmreditatem.Causa
    justa,
    causabre-
    vis. Sedaudiamus et
    judicantem
    et docenlem.
    Homo,
    ait,
    Homo :
    qui
    enim
    pro magno
    habes istamhaere-
    dilalem,
    quid
    esnisi homo? Yolebat illumfacereali-
    quid plus quam
    est bomo.
    Quid plus
    illumvolebat
    facere,
    cui volebat avariliam lollere?
    Quid
    euni
    plus
    volebat facere?Dicovobis:
    Ego dixi,
    dii
    eslis,
    el
    ftlii
    Allisshniomnes
    (Psat. LXXXI).
    Ecce
    quod
    eumvolebat
    facere,
    inter deosnumerare
    qui
    avariliamnonhabet'.
    Homo,quis
    meconstilidtdivisoreminter vos? Et Pau-
    lus
    opostolus
    servus
    ipsius, quando
    dieebat,
    Obsecro
    vos,
    fratres,
    ul
    idipsum
    dkatis
    omnes,
    el nonsinl invo-
    bis
    schismala,
    nolebat esse divisor.
    Denique
    monuit
    eos
    qui
    ad
    ipsius
    nomen
    currebant,
    et Christumdivi-
    debant:
    Unusquisque
    vestrum
    dicil, Ego
    sum
    Pauli,
    egoApollo, egoCeplim,ego
    Clirisii,Divisusesl Chri-
    slus?
    Numquid
    Paulus
    pro
    vobis
    crucifixus
    esl?aut in
    nominePauli
    baplizati
    estis
    (I
    Cor.
    i, 10-15)?
    Yidele
    ergo, quam
    mali sint
    homines, qui
    volunl essedivt-
    sum, qui
    noluil esse divisor.
    Qidsme, inquit,
    consti-
    luitdivisoremintervos?
    CAPUT III.

    4. Avaritiwdamnatur
    qui
    vcl sua
    cupide
    servat. Pelisli beneficium
    : audi consilium.
    Ego
    dico
    vobis,
    caveleab otnni
    cupidilate.
    Forte,
    in-
    quit,
    lu avarumef.
    cupidum
    diceres,
    si
    quoereret
    alie-
    na:
    ego
    autem
    dico, cupide
    et avarenoii
    appetas
    nec
    tua. Hoc
    est,
    aboinui.
    Cavele,inquit,
    abomni avaritui.
    Magnunipondus.
    Si forlehoc
    pondus
    infirmis
    impo-
    nitur; rogetur
    ui
    qui imponit,
    vires dare
    dignelur.
    1
    Am.et
    Er.,
    nonhabenl.
    '
    629
    SERMOCVII.
    fef)
    NonenimIeviterhabendum
    est,
    fratres
    mei, quando
    Dominusnoster, Redemptornoster,
    Salvalor
    noster,
    qui
    morluusest
    pro nobis, qui sanguinem
    suum
    pre-
    tium
    dedit,
    ut redimeret
    nos,
    advocatuset
    judex
    no-
    ster;
    non est
    leve, quandodicit,
    Cavete.Novitille
    quantum
    mali sit : nosnon
    novimus;
    illi credamus.
    Cavele, inquit. Quid?
    unde? Abomni avaritia.Meum
    servo,
    nonalienumtollo.Caveteabomniavarilia.Non
    solumavarus esl
    qui rapit aliena;
    sedet illeavarus
    est
    qui cupide
    servat sua. Sedsi sic
    culpaturqui
    cu-
    pide
    servat
    sua;
    quomodo
    damnalur
    qui rapit
    aliena?
    Cavele,inquit,
    abomi
    cuptditale
    :
    quia
    noninabundan-
    liahoininisestvita
    ejus
    exhis
    quw
    ibi habet.Multa
    qui
    rccondit, quantum
    indetollitut vivat?Cumtuleritin-
    de,
    et
    quodam
    modo
    cogilationeseparaverit quod
    sufficialunde
    vivat,
    videatcoeleracui remaneant: ne
    forte cumservasunde
    vivas,colligas
    undemoriaris.
    Ecce
    Christus,
    ecce
    veritas,
    ecceseveritas.
    Cavete,
    di-
    cit veritas:
    Cavele,
    dieitseveritas. Si nonamasveri-
    tatem,
    timeseveritatem. Non inabundanlialiominis
    estvita
    ejus
    exhis
    quw
    habet. Crede
    illi,
    nontelallit.
    Contra tu dicis?Imoinabimdanliahnminisest vita
    ejus
    ex his
    quoe
    habet. Illele non fallit : tulefallis.
    CAPUTIV.

    5. Dives
    imprudensqui
    reservare
    proponit,
    non
    erogare.
    Ex hac
    ergo occasione, quia
    interpellator
    ille
    parlem
    suam
    quoerebat,
    nonalienam
    invadere
    cupiebal,
    nataest islasententia
    Domini,
    ut
    non
    diceret,
    Caveteab
    avaritia,
    sed
    adderet,
    abomni
    avarida. Partimfuit : dal alterum
    exemplum
    de
    quo-
    dam
    divite,
    cui successerat
    regio. Erat,
    inquit,
    homo
    dives,
    cui successeral
    regio.Quidest,
    successerat ?Ma-
    gnos
    fructus altulerat
    regio quampossidebat.Quam
    magnos
    fructus? Utnoninveniretubi
    poneret:
    factus
    est subito
    per
    abundaniiam
    angustus,
    avarus
    antiquus.
    Quot
    enimanni
    jamtransierant,
    ct lamenhorreailla
    suffecerant?Tantum
    ergo
    nalum
    esl,
    ut locanonstif-
    ficerent
    quae
    solebant. Et
    quaerebat
    consilium
    miser,
    lion
    quomodoerogaret quod plus
    natum
    erat,
    sed
    quomodo
    reservaret: et
    cogitando
    invenitcoiisilium.
    Quasi sapiens
    sibi visus
    est,
    inveniendo consilium.
    Prudenter
    cogilavit,sapienter
    vidit.
    Quid
    vidit
    sapien-
    ler?
    Destruam,inquit.
    horrea
    velera,
    et
    faciam
    novaum-
    ptiora,
    et
    implebo
    ea: el dicoanimwmem.
    Quid
    dicis
    animoetuae?
    Anima,
    habesmultabonain annos
    pluri-
    mos
    reposila, requiesce,manduca, bibe,epulare.
    Hoc
    dixit
    sapiens
    inventor consiliianiniaesuoe.
    CAPUTV.

    6. Aninueconsulendumnonut habeat
    bona,
    sedul
    ipsa
    sil bona.Et Deusaditlum:
    qui
    nec
    cumstullis
    loqui dedignatur. Aliquis
    vestrumforte
    dicat: Et
    quomodo
    Deus cumstulto locutusest?0
    fratres
    mei,
    cum
    quantis
    stultis hic
    loquilur, quando
    Evarigelium
    recitatur?
    Quando
    lecttim
    est, qui
    au-
    diunt et non
    faciunt,
    slulti nonsunt?
    Quidcrgo
    ait
    Dominus?Quia
    illesibi ilerumininveniendoconsilio
    sapiens
    videbatur:
    Stulte,
    inquit; Siulte,
    qui
    libi sa-
    piens
    videris:
    Stulte,
    qui
    dixisti animoe
    tuai,
    Habes
    multabona
    reposila
    inannos
    plurimos
    : hodie
    repelitur
    ateanhnalua. Cui
    dixisli,
    Habesmulta
    bona; hodic
    repelitur,
    et nulluinhabet bonum. Contemual hac
    bona,
    et
    sitipsabona;
    ut
    quandorepetitiir,
    exiealse-
    cura.
    Quidenim
    est
    iniquiushomine, qui
    multabona
    habere
    vult,
    el bonus
    ipse
    esse nonvult?
    Indignus
    cs
    qui habeas,qui
    nonvisesse
    quod
    vishabere. iNum-
    quid
    enimvishaberevillammalam?Non
    utique,
    sed
    bonam.
    Numquid
    uxoremriialam?
    Non,
    sed
    boham.
    Numquiddenique
    casulam
    malam?Numquid
    vel Cali-
    .
    gam
    malam?
    Quareanimamsolammalam?Nonhic
    dixitslulto liuicvana
    cogilanti,
    horrea
    aedificanti,et
    ventres
    pauperum
    non
    videnti;
    non illi
    ait, Hodie
    animatua
    rapietur
    ad
    gehennam
    : nihil horum
    dixit;
    sed, repelilur
    a te. Nontibi dieo animalua
    quo
    sifc
    itura : hinc lamenubi illi tanta
    servas,
    velis
    nolis,
    est
    migratura.
    Ecce
    , stulte,
    cogitasti implere
    horrea
    iiova
    majora, quasi
    nonsit
    quid
    indefiat.
    CAPUT VI.

    7.
    Signttm
    Chrisdin
    fronle
    iutus
    portantes
    securi sunt inler malos. Sed fortasse ille
    nondunifuit clnistianus. Nos
    audiamus,fratres,
    qui-
    bus credenlibus
    Evangeliumrecitatur,
    a
    quibus qui
    illa dixit
    adoratur, cujiis signuni
    a nobis in fronte
    porlatur,
    et in cordc habelur. Interest enim
    pluri-
    mumubi habeatliomo
    signuni Chrisii,
    utruminfron-
    te,
    anel in fronte et in corde. Audislis
    quid
    hodie
    Ezechiel
    1
    sanctus
    propheta loquebatur, quemadmo-
    dum
    antequam
    mitteret Deusexterminaloreni
    poprili
    iniqui,
    misit
    primitussignatorem,
    el aitilli:
    Vade,
    et
    da
    sicjnum
    iu
    fronlibus
    eorum
    qui gemunl
    etmwrentdi
    peccadspopuli mei, quwfiunt
    in medioeorum.Non
    dixil, qttwfiunt
    extra
    ipsos(a); sed,
    hi medioeorum.
    Gemuntlamen et mcerent: et ideo
    signali
    sunt in
    fronte;
    infronte interioiis
    hominis,
    non exlerioris.
    Est cnimfronsin
    facie,
    est fronsinconscientia.De-
    niquealiquandoquando
    inlcrior frons
    pulsalur,
    exte-
    rior obrubescit: aut
    pudoreobrubescit,
    aul limore
    pallescit.Estergo
    fronshominisinterioris. lbi
    signati
    sunt
    illi,
    ne vaslarentur:
    quia
    elsi
    peccata quoe
    fie-
    bant inmedio
    eorum,
    non
    corrigebant;
    lamendole-
    bant,
    et
    ipso
    se dolore
    separabant;
    et
    separati Deo,
    oculishominummixti eranl.
    Signanlurocculte,
    non
    loedimlur
    aperte.
    Millitur
    postea vaslator,
    et dicilur
    ei:
    Vade,vasla,
    non
    parcasminoribus,majoribus,
    ma-
    sculis,feminis:
    sedadeos
    qui
    liabentin
    fronlesignum,
    non
    appropinques(Ezech. IX,
    4-6).
    Quanta
    securitas
    vobisdala
    est,
    fratres
    mei, qui
    esiis in hoe
    populo
    gemenles,
    etmoerentes
    iniquitatesquoe
    fiuntinmedio
    vestrum,
    et nonfacientes?
    CAPUTVII.

    8. Omnis
    avarilia,
    ne
    peccelur,prw-
    cidenda.Ut autem
    iniquiiales
    non
    facialts,
    Caveteab
    omni avarida.Dicovobis
    latius, quid
    est abomniava-
    ritia. Inlibidineavarus
    est,
    cui uxor nonsufiicitsua.
    Et
    ipsa
    idololalriadiclaestavaritia:
    quia
    et in
    ipsa
    di-
    vinilateavarus
    est,
    cui nonsuificiiDeusunuset ve-
    rus.
    Quae
    sibi facit multos
    deos,
    nisi avara anima?
    Quae
    sibi facit
    martyresfalsos,
    nisi avaraanima
    (6)?
    Caveteabomniavarilia,Ecceamas
    tua,
    et
    jactas
    ie.
    quia
    non
    quaeris
    aliena: vide
    quid
    mali facias nois
    !
    Mss.,
    Audistis
    qiiando
    Ezechkl. ,
    (a)
    IlavinDonalisias.
    j
    ((;)
    noiiatistaiiiin
    niaiijTcs
    i;iriiw.iitur.
    651
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    632
    audiendo
    Christumdicenlem,
    Cavele
    abomni avarida.
    Ecceamas
    tua,
    non lollis aliena: de labore
    habes,
    de
    juslilia
    habes: hoeresrelicluses,.donavit
    libi
    quem
    promcruisti: navigasti, periclitatus
    es,
    fraudemnon
    fecisti,
    mendaciumnon
    jurasti, quod
    Deusvoluitac-
    quisisti:
    etservas
    cupidetanquam
    inbona
    conscicntia,
    quia
    non habes de
    malo,
    et non
    quoeris
    aliena. Si
    nonaudierisilltim
    qui dixit,
    Caveleab omni
    avaritia,
    audi
    quanta
    malafacturus cs
    propler
    lua. Eccecon-
    ligit,
    vcrbi
    gralia,
    ut fleres
    judex.
    Non
    corrumperis,
    quia
    non
    quaeris
    aliena: nemotibi dat
    proemium,
    et
    dicit,
    J udicaconlraadversariummeum.
    Absit;
    homo
    qui
    non
    quacrisaliena, quando
    libi hoe
    persuaderi
    potest?
    Vide
    quid
    mali Cacturussis
    jiropter
    lua. Ille
    qui
    vult ul male
    judices,
    et
    pro ipso
    ferassenlen-
    tiani conlra adversarium
    ipsius,
    forle
    polens
    homo
    cst,
    et
    potest
    tibi calumniam
    facere,
    ut
    perdas
    tua.
    Attendis
    polentiam ipsius, cogitasillam, cogitas
    lua
    quocservas, quae
    amas: non
    quaepossedisti,
    sed
    qui-
    bus male inhaesisti.Allendis viscura
    luuni, propler
    quod
    liberasvirtuiisnonhabes
    pennas:
    et dicis
    apud
    te
    ipsum,
    Offendohominom
    istum,
    multuin
    potest
    ad
    lcmpus; suggeret
    deme
    mala,
    el
    proscribor,
    et
    perdo
    qiiod
    habeo. J udicalurus es
    male,
    non cum
    quoeris
    aliena,
    sedctmi servas lua.
    CAPUT VIII.

    9. Rursus de
    perkulo
    avari vel
    sua
    cupide
    scrvantis.Da mihi hominem
    qui
    audivil
    Christum,
    da mihi hominem
    qui
    cumlimore
    attdivit,
    Caveteabomni
    cupidilate:
    ctnonmihi
    dicat, Ego
    liomo
    pauper stim, plebeius, mediocris,
    gregalis; quando
    spero
    me
    judicem
    futurum? Nonlimeoislamlenta-
    lionem,
    cujus pcriculum
    ante oculos
    posuisti.
    Ecce
    dicoet
    pauperi quid
    limeredebeat. Vocatledivescl
    polens,
    ut
    pro
    illo dicas falsumtesiiinonium.
    Quid
    facturuses modo?Dicmihi. Habesbonum
    peculium
    :
    laborasti, acquisisli,
    servasii.
    Exigit
    ille: Dic
    jiro
    me
    falsum
    tesiimonium,
    et lanlumel lantumdonolibi.
    Tu
    qui
    non
    quocris
    aliena: Absit a
    me, inquis
    : non
    quocroquod
    milii noluitDeus
    dare,
    non
    accipio;
    re-
    cede a mc. Nonvis
    accipere quod
    do?
    quod
    habes
    tollo. Eccc modote
    proba,
    modotc
    interroga. Quid
    me allendis? Inlus te
    attende,
    intuste
    vide,
    inluste
    examina;
    sede ad
    te,
    et constitue te anle
    le,
    et in
    equuleumpraeccpli
    Dei extende
    te,
    et limore
    torque
    le,
    el noli te
    jialpare: responde
    tibi. Eccesi hoc
    quis-
    quamminetur,
    quid
    facies?Tollotibi
    quod
    cumlanlo
    labore
    acquisisli,
    nisi
    pro
    mefalsum
    tcslimoniimidi-
    xeris. Da illum': Caveleab omni avarilia.0 serve
    meus,
    dicet
    tibi, quem
    redemi et liberum
    feci, quem
    dc servo fratrem
    adopiavi, quera
    in
    corpore
    meo
    niembrum
    postti,
    audi me: Tollat
    quodacquisisli,
    me
    tibi non lollel. Ne
    pereas,
    servas lua? Nonne libi
    dixi,
    Caveieabomni
    cupiditate?
    CAPUT IX. 10. Avariliavitwetiam
    ipsa
    cavenda.
    Ecce
    turbaris,
    ecceflucluas: cor luum
    quasi
    navistem-
    1
    Editi,
    credo
    libi,quiaquod
    cumtantolabore
    acquisisli,
    minime
    perdere
    vis. Miiiatur
    tibi,
    Msi
    pro
    me
    falsum
    lesti-
    moniwn
    dixeris,
    tolloillud! sedsi
    pro
    me
    falstim
    testimo-
    nium
    dixetis,
    doillud.
    cavete,
    etc.Breviusct nilidiusnos
    ex
    manuscripiis.
    peslalibusquaiitur.
    DormitChiistus: excita
    dormien-
    tem,
    et non
    patieris lempestatem
    saevientem.
    Ipsum
    excita, qui
    nihil hic habere
    voluit,
    et lotum
    habes,
    qui usque
    adcrucem
    pro
    te
    pervenit, cujus
    nudi at-
    que pendenlis
    ossaabinsultantibus numeratasunl:
    et caveabomni avaritia. Parumesl avaritia
    pccuniae:
    cave avariliam vilae.Horrenda
    avaritia, metuenda
    avariti3.
    Aliquando
    homo conlemnit
    quodbabel,
    et
    dicit: Nondico falsumtestimonium.Non
    dico,
    dicis
    mihi? Tollo
    quod
    habes. Tolle
    quod
    habeo: nonlol-
    lis
    quod
    inlus habeo. Nonenim
    pauper
    remanserat
    qui
    dicebat: Dominus
    dedit,
    Dominus
    abslulil;
    sicut
    Domino
    placuil,
    ila
    factumest; ergo
    sit nomenDomini
    benedklum.Nudusexii deuteromatris
    mew,
    nudusre-
    verlarinlcrram
    (J ob. i,
    21).
    Nudus
    foris,
    intus vesti-
    tus. Nudus forisa
    pannis,
    el
    pulribilibuspaimis;
    in-
    lusveslitus. Unde? Sacerdoteslui induanlur
    juslilia
    (Psal, cxxxi, 9).
    Scd
    quid
    si
    dical,
    cum
    contempseris
    ea
    quaepossidcs, quid
    si dicat: Occidotc?
    Respondc
    illi,
    si Chrislumaudisti : Occidesme? Meliusluocci-
    dfcs^carnem
    mcam, quamego pcr linguam
    falsam
    animammeam.
    Quid
    facturnses mihi? Occistiruscs
    carnem: cxit anima
    libera,
    in fiiie soeculicl
    ipsam
    quamconlempsit
    carnem
    receplura. Quidcrgo
    mihi
    facturuses?Si aulcmfalsum(estimoiiiumdixero
    pro
    tc,
    de
    lingua
    meaoccido
    me;
    cl nonincarneoccido
    me: Osenim
    quod meniitur,
    occiditanimam
    (Sap. i,
    11).
    Fortc hoc non dicis. Unde non dicis? Yivere
    vis:
    plus
    vis
    vivere, quam
    Deusconsiituit?Cerleca-
    vesabomniavaritia? iluc
    usque
    Deusvoluitul
    vivas,
    quousquc
    isleadte accessit. Forteleoccisurus
    est,
    ut
    niatiyrem
    faciat. Noli babere
    cupidilatem
    vivendi;
    ct non habes oolernitatemmoricndi
    -
    ?Videlis
    quia
    ubique
    avarilia
    illa,
    cum
    plus
    volumus
    quamopus
    esf,
    facil nos
    peccare?
    Caveamusabomni
    avaritia,
    si
    volumusfrui aeterna
    sapientia.
    SERMOCYIII
    *
    ().
    Deverbis
    EvangeliiLucw, cap. xn, 35, 56,
    Sint lumbi
    vestri
    accincli,
    et
    lucernacardenlcs,
    el vos
    similcs,
    elc, deque
    verbisPsalmi
    xxxnr, 12-15, Quis
    esl ho-
    mo
    qui
    vult
    vitam,
    etc.
    CAPUTPRIMUM.

    1. De
    exspeclando
    adventu
    Domini. Chrisliani
    quarefacli
    sumus. Swculumislud
    nonamandum.Dominusnosler J esusChrisluset venit
    ad
    homines,
    et abscessil ab
    hominibus,
    el venlurus
    est ad hominos. Et tamen hic eral
    quando venit,
    nec recessit
    quandoabscessit,
    el ad eosvenlurusest
    quibus
    dixit,
    Ecce
    egovobiscum
    sum
    usque
    adconsuin-
    malionemswculi
    (Matlh. xxvni, 20).
    Secundumfor-
    mam
    ergo servi,
    quamsuscepit pro nobis, quodam
    terapore
    natus
    est,
    et occisus
    est,
    et
    rcsurrexit,
    et
    noii
    jara morilur,
    nec mors ei ultra domiuabilur
    (Rom,vi, 9):
    secundumdivinitatem
    autem,
    quaoequa-
    lisest
    Patri,
    inhoc
    mundoerat,
    et mundus
    per ipsum
    factus
    est,
    et munduseumnon
    cognovit(J oan. l, 10).
    1
    verbum,occides,
    abesta
    manuseriptis.
    -
    mCofberlino
    s;s.,
    hwredilutemmoriendi,
    '
    Emendatusadtrcs bn. et
    quatuor
    cl. ada. cb.f. fs.
    g.
    lr.
    m.p.
    rm. vd.etadedilionesAni.Er.Par.Lov
    () Alias,
    deVerbisDomini 39,
    r,?,s SERMOCVIII. 631
    De hoc audistis modo
    Evangeliiim, quid
    monuerit
    nos1,
    cautos nos faciens,
    cl volensesse
    expeditoset
    paratos
    ad
    exspectanda
    novissima: ut
    post
    novissi-
    ma, quae
    sunt inhocsoeculo
    meluenda,
    succedat re-
    quies, quoe
    non habet finem. Beati
    qui participes
    fa-
    cti fuerint. Erunt autem tunc
    securi, qui
    modo non
    sunt securi: et iterum tunc
    limebunt, qui
    modo ti-
    mere nolunf. Ad hanc.
    exspectalionem
    cl
    propter
    hanc
    spem
    christiani facti sumus. Nonne
    spes
    nosira
    est dehocsaeculo?Nonamemussseculum.Abamore
    soeculi
    Imjus
    vocali
    sumus,
    ut aliud saeculum
    spere-
    mus el
    diligamus.
    lnhoc absiinere nos debemusab
    omnibusillicitis
    concupiscentiis,
    hoc
    est,
    lumbosac-
    cinctos habere debemus: et fervereet lucerein
    ope-
    ribus
    bonis,
    hoc
    est,
    lucernas ardenles habere. Dixit
    cnim
    ipse
    Dominus
    discipulis
    suisalioloco
    Evangelii:
    Nemo accendit
    tucernant,
    el
    ponilmm
    sub
    modio,
    sed
    super candelubrum,
    ul luceatomnibus
    qui
    indomosunt.
    Et ul oslenderet unde
    dicebat, subjecit
    et ait: Sic
    luceatlutnenveslrumcoram
    hominibus,
    ul videantbona
    facta
    veslra,
    et
    glorificenl
    Patremvestrum
    qui
    incmiis
    esl
    (Matlhv, 15, 16).
    CAPUT II.

    2. Tn'a in
    Evangelio
    commendula.
    Ideolumbosnostros accinctosesse
    voluit,
    el lucer-
    nas ardentes.
    Quidest,
    lumbosaccinctos? Declinaa
    malo.
    Quid
    est lucere?
    quid
    est lucernas ardentes ha-
    bere? Hocest,
    Et
    fac
    bonum.
    Quid
    est
    quodadjunxit
    el
    ait,
    El vossimileseslotehominibus
    exspeclanlibus
    dominumsuum
    quando
    venial a
    nuptiis
    : nisi
    quod
    in
    illo
    psalmosequitur, Inquire pacem,
    el
    sequereeam?
    Hacc
    tria,
    hoc
    est,
    abstinentia anialo
    ,
    et
    operatio
    boni,
    et
    spesproemii oeterni,
    commemoratasunt in
    Actibus
    Apostolorum,
    ubi
    scriptumest, Quia
    docebat
    eos Paulus de
    conlinenlia,
    de
    justiiia,
    el
    spe
    vilw
    mlernm
    (Act. xxiv, 25).
    Ad continentiam
    pertinet,
    Sint tinnbi vestriaccincd. Ad
    justitiamperlinet,
    Et lu-
    cernmardentess. Ad
    exspectationem
    Domini
    perli-
    net,
    quae
    est
    spes
    vitacoeiernoe.
    Ergo,
    Declinaa
    malo,
    haecest continentia
    ,
    hi sunt Iumbi accincli: El
    fac
    bonum
    ,
    hoccesl
    juslitia,
    haesunt Iucernaeardenles :
    Qumrepacem
    et
    sequere
    eam,
    hoecest
    exspeclatio
    fu-
    turi soeculi:
    ergo,
    Simileseslotehominibus
    expectan-
    tibusdominumsuum
    quando
    venial a
    mipliis.
    CAPUT III.

    3. Diesboni
    fruslra
    hk
    qumruntur.
    Diu
    vivere, quid.
    Mabenlesautem ista
    praecepta
    et
    promissa, quidquoerimus
    in lerra dies
    bonos,
    ubi
    eosinveniretion
    possumus?
    Scioenim
    quia eosquac-
    ritis, quando
    aut
    oegrotalis,
    aut in
    tribulationibus
    eslis, quoe
    abundant in
    islp
    seeculo.
    Quoniamquando
    oclas
    vergil
    ad
    finein,
    et senex
    plenus
    est
    querelis,
    el nullis
    gaudiis.
    Inter omnes
    tribulationes, quibus
    eonteritur
    genus humanum,
    non
    queerunt
    homines
    nisi dies
    bonos,
    et vitamvolunt
    longam, quam
    hic
    1
    m
    Mss.,
    addilurveladmonnerit,
    '
    Non
    addit,
    inmanibusvestris.
    Quae
    verba in excusis
    quide.m
    Bibliis
    VulgaMe
    nuncinsunt
    versioni,
    sed ab
    ipsa
    olimaberantin
    manuseriptis
    BihliisGermanensibus noslris
    <H
    corbeiensihus,
    sicutiabsutitatextu
    graeco.
    Eumdemlo-
    cu;n
    alisque
    istisverbisrefert
    Augustinussupra
    insermo-
    ne95, n.
    5,
    insermonede
    Contiiienlia, cap.7;
    in
    Quaesl.
    Evangel.
    lib.
    2,eap.2o,
    etc.
    haberenon
    possunt. Quia
    et
    longa
    hominisvitatanta
    brevitateconslringilur
    aduniversi socculi illiuslalilu-
    dinem, quasi
    una
    gulta
    ad universummare
    compa-
    relur'.
    Quid ergo
    est vita
    bominis,
    etiamilla
    quoe
    longa
    dicitur?
    Longam
    vitam
    dicunt, qute
    in soeculo
    isto brevis est :
    et,
    sicut
    dixi,
    abundanl
    gemittis
    usque
    ad
    decrepitam
    senectutem. Hoc lolum modi-
    cumet breve est : et tainen
    quomodoquoerilur
    ab
    hominibus?
    Quantadiligentia, quanto labore, quanta
    cura, quanta vigilantia, quanlo ojierequaerunl
    homi-
    nes ut diuhicvivant et senescant?
    Ipsum
    autemdiu
    vivere
    quidest,
    nisi adfinemcurrere? Habuisti he-
    stcrnum
    diem,
    habere visel crastinnm diem. Sed
    cum iste transieril et
    crastinus,
    ininus illumhabes.
    Ideo
    optas
    ut Iucescat
    dies,
    ul
    propinquet
    libi
    quo
    lu
    nonvis
    pervenire.
    Exliibes
    aliquam
    solemnitatemami-
    cis luis
    ,
    audis ibi abene
    optantibus
    dici
    tibi,
    Mullos
    annos vivas : vis ut veniat
    quod
    illi
    dixerunt.
    Quid?
    Ut veniant anni et
    anni,
    et nonvis veniat finisanno-
    rum? Sltidia lua contraria sunt : ambulare
    vis,
    ct
    pervenire
    non vis.
    CAPUT IV.

    4. Vila el dies boni ubi


    quwrendi.
    Verumtamen,
    ut
    dixi,
    si tanta curaincst
    hominibus,
    ut
    quotidianis, magnis perpeluisque
    laboribus eu-
    piant,
    ut lardius
    moriantur; quanta
    cura
    agendum
    est,
    ut
    nunquam
    morianlur ? Inde nemo vult
    cogi-
    tare.
    Quotidie
    quoerunlur
    in isto socculo
    dies
    boni,
    ubi noninveniuntur: el nemovult sic
    vivere,
    ul illuc
    perveniat
    ubi inveniuntur. Ideo admonet cademScri-
    plura,
    el dicit:
    Quis
    est homo
    qui
    vult
    vitam,
    el dili-
    git
    viderediesbonos?Sic
    intcrrogavit Scriplura,
    utsci-
    rel
    quid
    illi
    responderctur:
    sciens
    quod
    omneshonii-
    nes viiam
    quaererent,
    el dies bonos. Pro dcsiderio
    ipsoruminterrogavit, lanquam
    sibi deomniuni corde
    responderetur , Ego
    volo: sie
    dixil, Quis
    esthomo
    qui
    vull
    vitam,
    et
    diligil
    viderediesbonos?
    Quemadmo-
    dumeiiam
    islahora, qua
    vobis
    loquor
    cumaudistis me
    dixisse, Quid
    esl homo
    quivult vitam,
    el
    diligii
    videre
    diesbonos?omnes
    respondistis
    incorde
    vestro,
    Ego.
    Nam
    etego qui
    vobiscum
    loquor,
    vitam voloet dies
    bonos :
    quodquaeritisvos,
    hoc
    qtiaero
    et
    ego.
    CAPUT V.

    5. Idemtractalur
    argumentum.Qtio-
    modosi aurumnobisomnibus esset necessarium
    ,
    ct
    ego
    adaiirumunavobiscum
    pervenire volens,
    ct cs-
    set alicubi in
    agro vestro,
    in loco vestrae
    potestati
    subdilo,
    et videremvos
    quaerentes
    atirum
    ,
    et dice-
    rem
    vobis,Quidquxritis?responderetismihi,
    Aurum.
    Et
    ego
    vobis
    dicerem,
    Aurum
    quoeritis,
    etegoaurum
    quaero
    :
    quod quaerilis,
    et
    cgoquoero;
    sed non ibi
    quoeritis
    ubi
    possimus
    invenire.
    Ergo
    audite
    me,
    ubi
    possimus
    invenire : vobis non
    tollo,
    loctim vobis
    oslendo: imo
    sequamur
    omnes eum
    qui
    novitubi sit
    quodquoerimus.
    Sic ct
    nunc, quia
    desidernlis vilam
    et dics
    bonos,
    non
    possumus
    vobis
    dicere,
    Nolile
    desiderare vitamet dies bonos : sed illud
    dicimus,
    Nolitehic
    quoererc
    inhoc saeculovitametdies bonos
    ,
    ubi boni esse non
    possunt.
    Nonnevita
    ipsa
    morti
    1
    SicLov.et
    Bened.;
    atEr.
    Lugd.
    et.
    ven,,
    quasi sj um
    gtiUa
    ad vniversummare
    comparetur.
    M,
    C55
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    636
    .similisesl? Dicsautem
    ipsi properantes
    transeunt;
    quia
    hodiernus dies hesternum
    exclusil:
    crastinus
    idconascitur,
    ut excludat hodiernum.
    Ipsi
    dies non
    slant : tu
    quare
    cumillisvisstare? Dcsiderium
    ergo
    vestrum
    , quo
    vultisvilamel diesbonos,
    nonsolum
    non
    reprimo
    ,
    sedeiiani venementius
    accendo.
    Pror-
    sus
    quaerite
    viiam, quaerite
    dies bonos
    : sedubi
    jws-
    sunt
    inveniri,
    ibi
    quoeranlur.
    CAPUT VI.
    G.Quidagendumiit
    obdneanlur
    dies
    boni.
    Vila,
    etdies boni. Vultisenim audire mecum
    consilium
    ejus, qui
    novitubi sint diesboni,
    cl ubi
    sit vita?Auditenon a
    me,
    sedmectim simul. Ait
    enimnobis
    quidam
    :
    Venite,filii,
    auditeme. El con-
    curramus,
    et
    slemus,
    et aures
    arrigamus,
    et corde
    intelliganius
    Palrem
    qui
    dixit, Venite, filii,
    audhe
    me;
    timorcn,
    inqiiit,
    Domini
    docebovos.El
    qiiani
    rem
    vult
    docerc,
    et cui rei ulilisest limor Domini, soqui-
    tur :
    Quis
    esl homo
    qui
    vull
    vitam,
    el
    diligit
    videre
    diesbonos?
    Respondenius
    omnes,
    Nosvoluinns. Quod
    sequitur
    audiaraus.

    Cohibe
    lingiuim
    luama nmlo
    ,
    el
    labialuane
    loquaniur
    dolum. Modo
    dic, Ego.
    J amdu-
    dum
    quando
    dicebam
    , Quis
    est Iwtno
    qui
    vuil
    vilam,
    el
    diligit
    videredies bonos?omnes
    respondebamus,
    Ego.
    Eia
    rcspondeat
    mihi
    aliquis, Ego. Ergo,
    Gohibe
    linguam
    tuumamalo
    ,
    el labiatuanc
    hquaiilur
    doluin.
    Dicmodo
    , Ego. Ergo
    diesbonoset vilam
    vis;
    cohi-
    bere
    linguam
    tuama malonon
    vis,
    et labialuanelo-
    quanlur
    dolum? Admereeriem
    alacer,
    ad
    opuspigcr.
    Etcni non
    operanliredditur
    mcrces? Ulinamindonio
    tuavel
    operanti
    mercedem reddas. Namscio
    quia
    non
    opeianti
    nonrcddis.
    Quare? Quia
    nibil
    ojjcranli
    nihil debes. El Deus
    proposuitmercedeiii.
    Qtiam
    mer-
    cedem? Vitamel diesbonos, quam
    oinnes desidera-
    mus,
    et ad
    quos
    dies omnes veiiire conamur. Pro-
    missammercedem dalurus est.
    Quam
    mercedem?
    Vitamcl dks bonos. Et
    qui
    sunt dicsboni? Yilasine
    iine, requies
    sinelabore.
    CAPUTVII.7.
    Lhtgua
    coldbenda.
    Magnam
    mercc-
    dem
    proposuit
    : inlanta
    proposita mercede,
    videa-
    mus
    quidjussit.
    J amenimmercedelantac
    pollicilatio-
    niset amoremercedis
    accensi, paremusjussioni ejus
    vires
    nostras, lalera,
    lacertos.
    Qtiasijussuruscst
    onera
    grandia
    nos
    porlare,
    Corte
    aliquidfodere,
    forle
    aliquam
    maehinam
    erigere?
    Nontibi
    jussit
    rero
    Inboriosam,
    sedmembrum
    quod
    inter omuiamembracito
    movcs,
    ipsum
    tibi
    proecepil
    cohibere: Cohibe
    linguam
    luama
    malo. Nonest labor
    erigerefabricam;
    el labor est te-
    nere
    linguam
    ? Cohibe
    tinguam
    luamamato.Noli
    loqui
    mendacium
    ,
    noli
    loqui
    criminationes
    ,
    noli
    Ioijui
    ca-
    lumnias
    ,
    noli
    Ioqui
    falsa
    testimonia,
    noli
    loqui
    bla-
    sphemias
    : Cohibe
    linguam
    tuam a mato. Vide
    quo-
    modo
    irasceris,
    si
    quis
    de temale
    loquatur. Quomodo
    irasceris
    alteri, quando
    de te male
    loquitur
    : sic
    irascere
    tibi, quando
    deallero male
    loqueris.
    Labia
    tuane
    loquanlur
    dolum.
    Quod
    esl inlus incorde
    luo,
    hocdicatur foris. Nonaliud
    pectustegal,
    et aliudlin-
    guaproferat.
    Declinaa
    malo,
    el
    fac
    bonuin.Nam
    quo-
    mododicliirus sum
    ei,
    Vesti
    nudum, qui
    adhucvult
    spoliare
    vestitum?Nam
    qui premit
    civem
    suum, quo-
    modohabet
    suscipereperegrinum?Ergoperordinem,
    prius
    deciinaa
    malo,
    el
    fac
    bonum:
    prius accinge
    lumbos
    tuos,
    et lunc accendelucernam. El cumboc
    feceris,
    securus
    exspecta
    vilamet diesbonos.
    Quwre
    pacem,
    et
    sequere
    eum: et tunc bonafrontedices Do-
    mino,
    Feci
    quodjussisli,
    redde
    quodpromisisti.
    SERMOCIX'
    (a).
    Deverbis
    EvangetiiLucw,
    Faeiemcceliet terraenoslis
    probare, etc, decjueistis,
    Si vadis cumadversario
    luo ad
    principem,
    da
    ojjeram
    invia liberari ab
    illo, elc, cap. xrr, f
    .
    56-59(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Tempore
    miserkordiw
    utendumad
    pmnilentimn.
    Viiro
    fragiliores
    sumus.
    Evangelium3udivimus,
    et in eo Dominumeos ar-
    guentem, qui
    faciemcceli norunt
    probare,
    et
    lempus
    fidei
    regni
    ccelorum
    appropinqnaniis
    nesciunt inve-
    nire. J udocisautem hoc dicebat : 9ed etiamad nos
    sermo
    pervenil.
    Dominusautem
    ipse
    J esusChrislus
    Evangelii
    sni
    prae-dicatkmemitaccepit: Agitepmniten-
    dam
    ;
    appropinquavil
    enim
    rcgnwn
    cwlorum
    (Matlh. IV,
    17).
    Similiter ct
    J oannesBaptisla
    cl
    prooeursoripsius
    ita
    coepit: Agitepmnitentiam;appropinquavit
    enimre-
    gnum
    cwiorum
    (/</.
    III
    ,2).
    El modo
    corripit
    eosDo-
    minus, qui
    noliint
    agere pcenilenljain,
    appropin-
    qtianieregno
    ccelorum.
    Regnum
    cwlorum,
    sicul
    ipse
    ait,
    nonvenietcumobservalione. Et iterum
    ipseait:
    Re-
    gittim
    cwlorumintra vosesl
    (Luc xvu, 20,
    21).
    Pru-
    deiiter
    ergoacciptal unusquisque
    mouita
    jiraxeptoris,
    ul non
    perdal lempu.s
    misericordiaeSalvaloris
    , qute
    modo
    inipendilur, quamdiu generi
    humaiio
    par-
    cilur. Ad hocenini
    parcilur homini, utconverialur,
    et nonsit
    qui
    damnetur. Viderit Deus
    quaiido
    vcniat
    finissaccili: estlamen morio
    tempus
    fidei. Finis soe-
    culi utrumhic
    aliquem
    nosfmm
    inveniat,
    nescio : et
    forlassenoninveniet.
    Tempuscuiquenoslrum, pro-
    ximum
    esl, quia
    moiiales sunnis. Inler casusambu-
    lamus. Si vilrei
    essemus,
    niinus casus limeremus.
    Quidfragilius
    vasevilreo?Et tamen
    seiTatiir,
    et du-
    rat
    per
    saecula.Elsi enimcasusvitreovasi
    limenlur,
    senec|us
    ei et febrisnontimetur. Nos
    ergofragiliores
    et inlirmiorcssumus:
    quia
    et casus omnes
    qui
    non
    cessanl inrebushumaius
    , fragilitate utique
    noslra
    quolidie
    formidamus
    ;
    el si
    ipsi
    casusrion
    accedant,
    tempus
    anibulat: vitat homo
    ictuni,
    iiumquid
    vilat
    exilum? vitat
    quoe
    exlrinsectis
    eveniunt, numquid
    quod
    intus nascilur
    pellitur? Denique
    nunclumbricos
    gigiiunt inleriora,
    nuncmorbus
    quilibel
    subitooceu-
    pal
    :
    postremo quanlumvis
    homini
    parcatnr,
    novis-
    simesenectuscuni
    venerit,
    nonest
    quo
    differatur '.
    CAPUT II.2.
    Quis
    sit adversariusillecui consen-
    lire
    jitbemur.
    Proinde audiamus
    Dominum,
    in no-
    bis
    ipsisagamus quodproecepit.
    Videamus
    quis
    est
    ille
    adversaritis,
    de
    quo
    nos
    terruit,
    dicens: Si vaclis
    eumadversarioluoad
    principem,
    da
    operam
    in via li-
    1
    MSS., quoddifferatur.
    *
    Emendatusad omneseodices
    scriptos
    et excusosin
    sermone
    prsecedenli
    modo
    designatos.
    (a) Alias,
    1deVerbisIJ omeii.
    (6)
    Possidiusin
    lndiculo,cap.8,
    huricfortesermonem
    notathisverbis: De
    Evangelio,
    ubi scriistum
    est,
    ccn-
    .cordacttmadversaHo
    tuo,
    cumescumilloinvia,
    637
    SERMOX. 638
    ierart
    06
    i//o;
    ne
    forle
    tradat le
    principi,
    et
    princeps
    minislro,
    etmittaris
    incarcerem,
    undenonexies,
    donec
    solvas novissimumquadrantem.
    Quis
    esl isteadversa-
    rius? Si diabolus; jam
    liberati
    sumus ab illo.
    Quale
    pretium
    pro
    nobis
    daium est,
    ut ab illo redimere-
    mur?De quo
    dicit
    Aposlolus,
    loquens
    de
    ipsa
    re-
    dempiione
    nostra :
    Qui
    eruil nosde
    potestule
    tenebra-
    ruin,
    el transtulit
    in
    regmim
    Fiiii charilalis
    suw
    (Co-
    loss.
    1,15).
    Redempll
    sumus,
    diabolorenunliavimus
    :
    quomodo
    dabimus
    operam
    Iiberari
    ab
    illo,
    ne nos
    iterum
    captivos
    faciat
    peccalores
    ? Sed
    non est
    ijise
    adversarius
    de
    quo
    nos Dominus
    commonet.
    Alio
    enimlocoalius
    evnngelista
    sic illud
    posuil,
    ut si utra-
    que
    verba
    jungamus,
    el
    utraque
    verba
    sibi
    Evange-
    liorumduorum
    comparcnuis,
    adversarium
    istumcilo
    intclligamus.
    Ecce enim
    hic
    quid
    dixtt? Cumvadis
    ad
    principem
    cumadversariotuo,
    da
    operam
    invialibe-
    rari abeo.Aliusautem
    evangelisla
    hoc
    ijjsum
    sic
    po-
    suit: Esto consendens
    adversnriotuocitoctnnes cum
    illoinvia. Cacterasimilia sunt
    : Ne
    forlc
    adversmius
    trndal
    te
    jndici,
    jttdex
    ministro,
    mhdster in carcerem
    (Mallh.
    v, 25).
    Amboevangclistaesimiliter
    hocexplica-
    veruii. Unusdixit,
    Da
    operam
    htvialiberuriubillo: al-
    (erdixil,
    Consenfi
    ii/i.Nonenim
    polerisliberariab
    illo,
    nisi ei consenscris.
    Yislibcrari
    abillo? Consenli illi.
    Numquitldiabolusest,
    cuideliealconseiilirechrislianus?
    CAPUT III.

    3. Adversariusnoster,
    sertno Dei,
    Quoeramusergo
    istimi adversarium,
    cui debemus
    consenlire,
    ne tradat nos
    judici,
    et
    judex
    miuLsiro:
    quoeramus
    illum,
    et consentiainus
    illi. Si
    peccas
    ,
    ad-
    versarius
    luus sermo Dei est
    (a).
    Verbi causa,
    forsi-
    tan deleclal te inehriari: dicit libi,
    Noli. Delectat te
    spectare
    et
    uugaii
    : ille dicit
    libi,
    Noli. Deleclat le
    adulterari
    : dicit
    tibi sermo Dei,
    Noli. In
    quibuscum-
    quejieccatis
    volueris facere
    volmilatemtiiam,
    dicit
    libi,
    Noli. Adversarius
    esl volunlatis
    tuac,
    donecfiat
    auctor saluiis luae
    '. 0
    quam
    bonus
    adversarius,
    (juam
    ulilis adversarius ! Non
    quacrit
    nostrnmvolun-
    latem,
    sedulililalem. Adversarius cst nobis, quam-
    diusumuset
    ipsi
    nobis.
    Quamdiu
    tutibi inimicus
    es,
    inimicumhabessermonem
    Dei: eslo libi amicus,
    et
    concordas cum
    ipso.
    Non Iwmicidium
    feceris
    :
    andi,
    et concordasti.
    Non
    furtutn facias,
    audi,
    et concor-
    dasti. Non mwchaberis
    :audi,
    et concordnsli
    2. IV011
    [alsttm
    lesthnoniumdicas:
    audi,
    el concordasli.
    Non
    concupiscas
    uxorem
    proximi
    tid:
    audi,
    et concordasti.
    ATon
    concupiscas
    rem
    proximi
    tui
    (Exod,
    xx, 15,elc):
    audi,
    et concordasti. Inhisomnibusciimtuoisto nd-
    versario concordasli : et libi
    qiiidperdidisti?
    Nonso-
    lumnihil
    perdidisti
    : sed et te
    ipsum, qui perieras,
    invenisii.
    Yia,
    vitaistaest : si concordaverimuscum
    illo,
    si consenserinius
    illi;
    fmiiavia
    3,11011
    limebimus
    judicem,
    ministruin,
    carcerem.
    1
    isllraec
    verba,
    donec
    fiat
    auclorsalutis
    luw, abstinta
    Mss.etabedilisAm.et Er.
    2
    Er.
    praeterit,
    xon
    furtuinfacias;
    rnuli et concordasli
    Xonmwcliaberts:audietconcordasti.
    l.ugd.
    etven 1
    raicr-
    eunl,
    xonmwchaberis:uitclietcoitcorciusii. Pnnbr.ostfes
    illop
    editiones
    terunt, concupisces;pro, concupiscas.
    M.
    d
    Aiiquot
    5Iss.,finita
    xila.
    (a)
    vide
    supra
    sermonew
    9, cap.
    0.
    CAPUTIV.4. Anni homini
    magisdecedunt,
    quam
    accedunt.
    Quando
    finitur via? Non omnibus una
    horafinilur.
    Unusquisque
    habet
    horam, quando
    finiat
    viam.
    Via,
    vita isladicta est : finisli islam
    vitam,
    finisti viam.
    Anibulamus;
    et
    ipsumvivere,
    accedere
    est. Nisi forte
    pulalisquiatempusaccedit,
    et nossta-
    mus?Non
    polest
    fieri.
    Quomodo
    accedit
    tempus,
    ae-
    cedimuset nos : et nonanni nobis
    acceduiit,
    sedraa-
    gis
    decedunt. Valde errant
    homines, quando
    dicunt :
    Puer iste adhuc minus
    sapit,
    accedunt illi
    anni,
    et
    prudens
    erit. Altende
    quid
    dicas.
    Accedunt,
    dixisli :
    ego
    ostendo
    quiadecedunf,
    cumlu
    dicis,
    Accedunt.
    Et audi
    quam
    facileid
    probo.
    Pulemus nosscissean-
    nos
    ipsius
    ex
    quo
    nalus est : verbi
    gralia,
    111beneilli
    optemus,octoginta
    annosvicturus
    est, pervenlurus
    est
    ad seneclutem. Scribe
    octoginta
    annos. Vixit unum
    annum:
    quot
    habcs in siimnia?
    qttot
    lenebas? Octo-
    ginta.
    Deduc ununi. Vixit deeem:
    septuaginla
    resli-
    terunt. Vixit
    vigiuti
    :
    sexagtnta
    restilerunl. Certe ac-
    cedebant :
    quid
    est hoc?
    Veniunt,
    ut abeant anni
    nostri :
    veniunt, inquam,
    ut esnt. Nonenim
    veniunt,
    utstcnt nobisciim:scdcumtranscunt
    per nos,
    terunt
    nos,
    et mintis
    minusque
    valeronos faciunt. Talis est
    via,
    in
    qua
    venimus.
    Quid
    facluri sumus cumadver-
    sario
    illo,
    id
    est,
    cum sermoiioDei? Concordacum
    illo. Nescisenhn
    quando
    via finiaiur. Cumvialinita
    fuerit, judex
    restat, et
    ministcr,
    et carcer. At si ser-
    vaverisariversario tuobonam
    volunlalem,
    et cumeo
    consenseris
    ;
    pro juriice
    invcnies
    patrem, pro
    mini-
    stro saevo
    angelum
    lollentem in siniiin
    Abralue,
    pro
    oarcerc
    paradisum. Quam
    cilo inviacuncta
    mutasti,
    quia
    luoadversario consensisli!
    SERMO
    CX*(a).
    Deverbis
    Evangelii Lucw,
    ubi diciturdearbore
    ficulnea,
    per
    trknnium
    fructum
    non
    ferente;
    ac demuliereha-
    bentcdecemet ocloannosin
    infirmitale, cap. xm,
    6-17 : necnoii deverbisPsalmi
    ix, 20,
    Exsurge,
    Dominc,
    11011
    procvaleatbomo;
    judicenturgentes
    in
    conspectu
    tuo
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Ficus sterilis
    per
    trien-
    nium
    quidsignificel.
    De arbore ficulnea
    quoe
    trien-
    nium habebat el ffuctumnon
    aflerebat,
    el de mu-
    liere
    quoe
    deeemet oclo annos habebat in infirmi-
    tafe, quod
    Dominusdonaveril audite. Arbor
    ficulnea,
    genus
    humanumest. Triennium
    autem,
    triasunt tem-
    pora
    : untimante
    Legem,
    allerumsub
    Lege,
    lertium
    sub
    gratia.
    Non est aulem
    importuuum,
    ut arbor
    ficulnea
    intelligalur genus
    humanum. Primus eniin
    homo
    quando peccavit,
    foliis ficulneis
    pudenda
    vela-
    vit
    (Gen.
    111,
    7):
    haec
    velavit,
    undenali
    sumus,
    mem-
    bra.
    Quoe
    enimnnte
    peccatum
    fuerant
    glorianda, post
    peccatum pudenda
    sunt facla.
    Denique
    antea nudi
    crant,
    cl non confundebantur. Nonenim erat unde
    erubescerent, quando peccalum
    non
    praccesserat:
    nec
    jjolerant
    de sui Creatoris
    operibus erubeseere,
    *
    collatuscumtribus bn. et
    qualuor
    cl. cuma. cb. f.
    fs.
    g.
    lr. m,
    p.
    rm. vd. etcumAm.Er.Par.Lov.
    (n)
    Alias,
    deverbisDomini 51.
    (b)
    sermonem
    PossidiusmIadic.cap.8recenset,
    Derau-
    lierccurva^decemctoctoannoshabeUeiuinfirniilate.
    C59
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    640
    quiaoperibus
    Creatoris sui bonisnullumadhuc ma-
    lum
    opus
    suummiscuerant. Nondumcnimmanduca-
    veranl de
    ligno
    scienlitcboni et
    mali,
    unde mandu-
    care
    prohibili
    erant. Postea
    crgoquam
    manducavc-
    runlct
    pcccaverunt,
    natumest deillis
    genus
    buma-
    num: id
    est,
    homode
    bomine,
    obnoxiusde
    debitorc,
    morlalisde
    mortali, peccalor
    de
    peccatore.
    Hos
    ergo
    appellat
    inhac
    arbore, qui per
    omne
    lempus
    fructum
    darenoluerunt : ct
    propier
    hoc imminebal securis
    radicibus arboris infrucluosoe. Intercedil
    colonus,
    differlur
    supplicium,
    ut adhibeatur auxilium.
    Qui
    au-
    lem interccdit
    colonus,
    esl omnis
    sanctus, qui
    intra
    Ecclesiamorat
    pro
    eis
    qui
    sunt extra Ecclesiam. Et
    quid
    orat? Domine,
    dimitleillam
    1
    ellwcanno: id
    est,
    tempore
    istosub
    gratia, parcepeccatoribus, parce
    in-
    fidelibus,parcesterilibus, parce
    infrucfuosis.Circum-
    fodio
    ei,
    el adltibeo
    cophinum
    stercoris: si
    feceril fru-
    ctum,bene;
    sinaulem
    minus,
    veniesel
    amputabis
    eam.
    Venies:
    quando?
    In
    judiciovcnies, quando
    venturus
    cs
    judicare
    vivoset morluos. Interimmodo
    parcilur.
    Quid
    est atitemfossa?
    quid
    est
    circumfodere,
    nisi hu-
    nuiitalemet
    poenitciitiam
    doccrc? Fossaenimhumi-
    listerra est.
    Cophinum
    stercoris,
    in bono
    intellige.
    Sordes
    sunt,
    sedfruclumdant. Sordes culloris
    ,
    do-
    loressunt
    peccatoris. Qui aguntpoenileniiam,
    insor-
    dibus
    agunt
    : si lanien
    inlelligant,
    clveraciler
    agant.
    Iluicergoarbori
    dicilur :
    Agilepmnilettliam;appropin-
    qtinvil
    cniin
    regntim
    cwlorum
    (Mullh.
    111, 2).
    CAPUT II.

    2. Mulierdecetnel octounnisinin-
    firinilcite.
    Hoitio non de siio
    ,
    scd de
    grada
    Dei
    boiitts.
    Quid
    illa mtilier decemel ocloannoshabens
    in infirmilale?Scx dicbus Deus
    perfecil opera
    sua.
    Ter
    seui,
    decemetocto faciunt.
    Quodcrgosigmficavit
    tricnniuminarbnre
    ,
    hocdccemel octoanni in illa
    muliere. Curva
    erat,
    sursum
    aspicere
    non
    poterat
    :
    qtiia
    Sursum
    cor,
    sinecausaaudiebat. Sedcrcxit cam
    Dominus.
    Estergospes,
    sed
    filiis,qtiotistpie
    venial dics
    judicii.
    Mullumsibi dat homo. El
    quid
    cslliomo?
    J uslus homo
    magnumaliquid
    csl honio. Sedlamen
    juslus
    homo, gratia
    Dei est
    justus
    homo.
    Nam, Quid
    esl homo
    ,
    nisi
    quod
    memores
    ejus(Psal. vur, 5)
    ? Yis
    videre
    quid
    est homo? Omnishomomendax
    (Psal.
    cxv,
    11).
    Cantavimus,Exsurge,
    Dontine
    ,
    non
    prwva-
    leathomo.
    Quidest,
    non
    prwvaleat
    Iwmo?Nonne
    Apo-
    stoli homineserant?
    Nonnemarlyres
    homineserant?
    Ipse
    DorainusJ esus Deus essenon desistcns
    ,
    horao
    esse
    dignalus
    est.
    Quid
    est
    ergo, Exsurge, Domine,
    iton
    prwvaleat
    homo? Si omnis homo mendax : ex-
    surge,
    verilas,
    non
    proevaleat
    falsitas. Hotno
    ergo,
    si
    vult esse
    aliquid boni,
    non sil de suo
    proprio.
    Si
    cnimdesuoesse
    volueril,
    mendaxerit. Si veraxesse
    voluerit de
    Dei,
    nondesuoerit.
    3.
    Prophelwvolum,
    ul non
    prwvaleat
    homo.
    Ergo,
    Exsurge, Domine,
    non
    prmvuieal
    hotno.Taiitumvaluit
    mendaciumanle
    diluvium,
    ut
    post
    diluviumoctobo-
    minesremansissent
    (I
    Pelr.
    m,
    20).
    Per
    ipsos
    terra
    rursus
    impleta
    est hominibus
    meiidacibus,
    el eleclus
    1
    Mss.,
    dimilleiili,Etsiealibivtieres
    libri,quolies
    lmnc
    locumreferl
    Augustinus.
    est
    populus
    Dei. Faclasunt miracula
    multa, praero-
    gata
    divinabeneficia. Adterram
    promissionisperdu-
    ctusesl,
    ab
    ^Egyptiorum
    servitute liberatus : Pro-
    phelae
    inilloexcilati
    sunt,
    templumaccepil,
    sacer-
    dolium
    accepil,
    unclionem
    accepit, legem accepit,
    Sed dc
    ipso postea
    dictum
    cst,
    Filii alieni menliti
    sunl mihi
    (Psttl, xvu, 46).
    CAPUT III.

    Adextremummissus est ille


    per
    Prophelas
    anle
    promissus.
    Non
    prmvaleathomo,
    vel
    quia
    Deusfactusest homo. Sed eliara
    ipse
    faciens
    divina
    contemptusest, prseslans
    tammulta beneficia
    prehensusest, flngellatusesl, suspensus
    est. Hucus-'
    queproavaluitliomo,
    Dei Filium
    prehendere,
    Dei Fi-
    lium
    flagellare,
    Dei Filiuni
    spinis
    coronare
    ,
    Dci Fi-
    lium
    lignosuspcndcre.
    Tantum
    proevaluit
    bomo: sed
    quousque,
    nisi
    quousqucdepositus
    de
    ligno, posilus
    est
    iiisepulcro?
    Si ibi
    remansisset,
    vere homo
    proe-
    valuissct. Sed
    prophetia
    isla eliam
    ipsum
    Dominum
    J esum
    alloquitur
    dicens:
    Exstirge, Domine,
    non
    prw-
    valeatliomo.
    Domine,
    incarnc vcnire
    dignatus es,
    Verbumcaro
    factus,
    Vcrbuni
    supcr nos,
    caro inler
    nos,
    Yerbumcarointer Deumethoniinem:
    virgincm
    undenascererissecundumcarnem
    elegisli, virginem
    concipiendusinvenisli,
    natus
    virginemreliquisti.
    Sed
    non
    agnoscebaris
    :
    apparebas,
    et latebas.
    Apparebat
    infirmifas,
    latebat
    poteslas.
    Hoc lotumfactum
    est,
    ut
    sanguinemfunderes, quod
    est
    prelium
    nostrum.
    Fccisli lanta
    miracula,
    valeludinibus
    oegrotorum
    sa-
    nitatem
    tribuisti,
    beneficiamulta
    praestitisti,
    et rece-
    pisti
    mala
    pro
    bonis. Insultatumesl
    libi,
    in
    lignopepen-
    disli :
    agitatum
    csl antete
    caput
    ab
    iinpiis,
    et dictum
    est,
    Si FiliusDei
    es,
    descendedecruce
    (Malth.xxvu,
    10).
    Itanetu
    perdideras potentiam,
    an
    potius
    dcmon-
    strabas
    palienliam?
    Et lamen illi
    insuilaverunt,
    etla-
    mcnilli
    irriserunt,
    lamenilli tc occiso
    quasi
    victorcs
    discesserunt.Ecccin
    sepulcrojaces: Exsurge,Domine,
    non
    prwvaleal
    homo.Non
    proevalealimpiusinimicus,
    non
    praevaleal
    caecusJ udacus.Cumcnim
    crucifigere-
    ris,
    praevaluisse
    sibi visus est J udaeusceecus. Ex-
    surge, Domine,
    non
    prwvaleal
    homo. Fae.lum
    est,
    om-
    ninofactumest. Et
    quid restat,
    nisi ut
    judkentur
    gentes
    in
    conspectu
    tuo?Resurrexit
    enim,
    sicul
    noslis,
    ascenditinccelum: indcvcnturus est
    judicare
    vivos
    ct mortuos.
    CAPUTIV.

    i. J udicii venturi certiltido


    impletis
    lol aliis
    prwdiclionibus.
    Deus
    debilor,
    nonex
    acceplis,
    sedex
    promissis.
    Eiaarbor
    infructuosa,
    non
    derideas,
    quiaparcitur
    libi : dilala
    estsecuris,
    noli esse se-
    cura
    ; veniet,
    et
    amputaberis.
    Crede
    quia
    venlurus
    . cst. Ista omnia
    quoevides,
    non erant. Chrislianus
    populus
    loloorbe lerrarum
    aliquando
    non erat. In
    prophetialegebatur,
    interra non videbalur : modo
    autemet
    legitur,
    et videtur.
    lpsa
    Ecclesia sic est
    complela.
    Nonei diclum
    est,
    Vide
    filia,
    et
    audi; sed,
    Audi el vide
    (Psal.
    XLIV,
    11).
    Audi
    proedicta,
    vide-,
    completa. Quomodo ergo,
    fratres
    charissimi,
    non
    eral nalusChristusde
    virgine, promissus
    est,
    el na-
    tus esl : nonfecerat
    mirabilia, promissasunl,
    et fe-
    cil: nonduincrat
    pnssus, promissumcsl,
    ct faclttm
    641
    SERMOCXI.
    642
    est :non
    resurrexerat, praediclumest,
    et
    implelum
    est: nomen
    ejus per
    lotuinmundumnon
    erat, prae-
    dictum est, etimplelum
    esl : idola delela el fracta
    non
    eranl, pracdiclumesl,
    et
    iiuplelum
    est : hoeretici
    inipugnantes
    Ecclesiamnon
    erant,
    praedictuin
    est,
    et
    irripletum
    esl. Sicet
    diesjudicii
    nondum
    est;
    sed
    quia proediclus
    esl,
    implcbiiur.
    An
    fieripolest
    ut
    qui
    in lautis verax
    apparuil,
    dedie
    judicii
    mendax sit?
    Promissorumsuorumnobis
    chirographum
    fecit. Non
    debendo
    eniiii;
    scd
    promittendo
    debilorera se Dcus
    fccil : id
    est,
    non mutuo
    accipiendo.
    Non
    jiossumus
    crgo
    ci dicere
    , Reddequod accepisti. Quoniamquis
    prior
    dedil
    illi,
    et retribuetur ci
    (Rom.
    xi, 35)?
    Non
    posstimus
    dicere
    ei,
    Redde
    quodaccepisli;
    sed
    planc
    dicimus,
    Redde
    quodpromisisti.
    CAPUT V.

    5.
    Regnttm
    Dei
    proniissum.
    Inde
    namqnecst, quori
    audemus
    quolidie
    dicere
    ,
    Advcnial
    regnum
    luutn
    (Matth.
    vi,
    10)
    : ut advenicnle
    regno
    ejus,
    et noscuraillo
    rcgnenius. Quod
    nobis his ver-
    bis
    promissura
    esl: Tuncdicam
    illis, Venite,
    benedicli
    Palris
    mei, percipileregnumquod
    vobis
    paratum
    esl ub
    origine
    mundi. Sed
    plane
    si Cecerimus
    quod
    ibi se-
    quilur,
    Esioiu
    enhn,
    el detlisdsmihi
    manducare,
    elc.
    (/rf.xxv,
    54,
    55).
    Promisit
    patribusnostris;
    scd cau-
    tionem
    fecit, quamlegeremus
    et nos. Si facial nobis-
    cum
    rationem, qui dignalus
    esl facere
    cautionem,
    et
    dicat, Legite
    debila
    mea,
    hoc
    est,
    debita
    promissio-
    num
    mearum,
    ct
    compulalequoereddidi,
    computate
    eliam
    quoe
    debeo: ecce
    quam
    mulia
    reddidi;
    modd-
    cumest
    quod
    debeo:
    pro
    modico
    quodrestat,
    iiifide-
    lerame
    promissorem
    esse
    putabitis? quid responde-
    bimus contra maniCestissimamveritatein?
    Ergo qui
    slerilis
    est, agat poenilentiam,
    et faciat fructum di-
    g.numpcenitentiae. Qui
    curvus
    est,
    lerrain
    intuetur,
    lerrenafelicilate
    laelatur,
    istamsolam
    putat
    esse vi~
    laifl bealam,
    ubi beatus
    esse
    possit,
    aliam non cre-
    dit:
    quicumque
    lamcurvus
    est, erigalur
    : si
    per
    se
    ipsum
    non
    potest,
    invocetDeum.
    Numquid
    enim ct
    mulier illa
    per
    se
    ipsam
    erecta esl? Vaeilli
    esscl,
    si
    manumillenon
    porrexisset.
    SERMO
    CXI*(oj.
    Deverbis
    EvangeliiLticw,
    ubi
    regnum
    Dei dicilur si-
    mile
    fermento, quod acccptum
    mulier abscondit
    infnrinaesatatria :
    deque
    eo
    quod
    ibi
    scripiumest,
    Domine,
    si
    pauci
    sunt
    qui
    salvanlur?
    Cap. XIII, f
    .
    21-24.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Tria sata
    farinw.
    Pauci
    salvantur.
    Salvandi nttilli sunt inler
    se,
    sed aliorum
    comparalione
    pauci.
    Tria snta
    farince,
    de
    quibus
    Do-
    niinus
    loquebatur, genus
    humanumest. Recolitedi-
    luvinm
    :unde caieri
    repararenlur,
    tres remanserunt.
    Tres filioshabcbat
    Noe,
    de
    ipsisreparatumeslgenus
    humanum. Mulierillasnncfa
    qu;e
    abscondit fermen-
    tum, sapientia
    est. Ecceclamat orbistouis in Eccle-
    siaDei :
    Egocognoviquiamagnus
    cstDominus
    (Psat.
    cxxxiv, 5).
    Certe
    pauci
    sunl
    qui
    salvanlur. Recolitis
    *
    Emendatusestad omnescodices
    scriplos
    et excusos
    insermone
    praecedenli
    modo
    designatos.
    (a) Alias,
    deverbisDoinuu32.
    quaeslionem
    ex
    Evangelio
    nobis modo
    proposilam
    :
    Domine,
    dictum
    est,
    si
    pauci
    sunt
    qui
    salvanlur? Do-
    minusadhoc
    quid
    ?Non
    ait,
    Non
    pauci,
    sed multi
    sunt
    qui
    salvanlur. Non hoc dixit. Sed
    quid dixit,
    cum
    audisset,
    Si
    pauci
    sunt
    qui
    salvantur? Conlendile
    inlrare
    per angustampotiain. Quando
    audis
    ergo,
    Pauci sunl
    qui salvantur,
    confirmavit
    Dominus
    qtiod
    audivit. Pcr
    angustamportam jjauci
    intrant. Alio
    loco
    ipse
    ail : Arclaviaestet
    angnslaquw
    ducil ad vi-
    tam,
    el
    pauci
    sunl
    qui ingrediunlurper
    illam: lalaau-
    temet
    spaliosa
    esl via
    quw
    ducitad
    interitum,
    el mulli
    sunt
    qui
    ambulanl
    per
    illatn
    (Malth. vn, 15,
    14). Quid
    gaudemusad
    mulliludines?Audite
    rne, pauci.
    Scio
    quia
    mulli
    auditis,
    el
    pauci
    obauriilis. Aream
    video, grana
    quoero.Elvix,
    videntiirgrana, quandoaera
    Irituratur:
    sedfuturumesl utvenlilelur. Pauei
    ergo qui
    salvaniur
    in
    comparatione
    multorum
    periturorum.
    Nam
    ipsi
    pauci magnam
    massamfacturi sunt. Cumvcneritventi-
    lalor ferensvenlilabruminmanu
    sua, mundabitaream
    suam: frumcnta recondet in
    horreum; paleas
    au-
    temcomburet
    igni inexslingtiibili (Luc. m,
    17).
    Non
    subsaniiel
    palea grniium
    :
    hoc vcrum
    loquiluifv^^f*
    minemfallit. Estote
    ergo
    inler mullos
    muIU^cJ ed"^r^<
    comparatione qiiorumdam
    multorum
    pawcfr/TjfijKl!
    mnssa
    processura
    est de liac arca
    ,
    ut
    iropjeiii
    jhrir-i
    reumcoeli.Nonenini contrarius sibi
    cssei\'J Sbriiinus,.
    Clirislus, qui dixil,
    Pauci sunl
    qui
    intrant
    jief^n|uis3i
    tam
    portarn,
    multi
    per
    lalamviarn
    pereunl
    : contra^
    rius sibi
    essel, qui
    alioloco
    dixit,
    Mulii aborienleel
    occidcnlevenienl
    (Mallh. vni,
    II).
    Multi cerle
    pauci:
    et
    pauci,
    et niulii'.
    Aliiergo pauci,
    alii multi? Non.
    Sed
    ipsi pauci qui
    mulii:
    pauci
    in
    comparalioneper-
    ditorum,
    multi insocietate
    Angelorum.
    Audite
    ,
    cha-
    rissimi.
    Apocalypsis
    hocbabet
    scriptuin
    : Post hwe
    vidi exomni
    lingua
    et
    gente
    ettribuvenknlescumsto-
    lisalbisel
    palnns,
    mulliludinem
    quam
    nemo
    dinumerare
    polesl (Apoc vn, 9).
    Hoecest massa
    sanclorum.
    Quanlo
    clariore voce dictura est area
    venlilaia,
    a
    lurba
    impiorum
    et malorum
    falsorumque
    christiano-
    rum
    segregaia,
    ad
    ignes
    oetcrnos
    separatis
    his
    qui
    premuiit,
    non
    tangunt
    : mulier enira
    quaedam
    fim-
    briam
    langebat,
    turbaChristum
    premebat
    (Luc. vm,
    44, 42): segregalis ergo
    omnibus
    damuandis, massa
    purgala
    slans ad
    dcxleram,
    nullumsibi tiraens mis-
    ceri
    malorum,
    nullumliraens
    perdere bonorum,
    re-
    guaiura
    cum
    Chrisfo, quanla
    fiducia
    dictura
    est,
    Egocognoviquiamagnus
    est Dominus?
    CAPUT II.

    2.
    Objurgatio
    etad
    eleemosynam
    ex-
    Iwrtado. Chrisdaitus
    quis.
    Si
    ergo,
    fratres
    mei, gra-
    nis
    loquor,
    si
    agnoscunt quoddico, proedestinati
    in
    vitam
    a:iernam, operibusloquantur,
    nonvocibus.Co-
    gimur loqui
    vobis
    quod
    non debuimus. Invenire
    enim in vobis debuimus
    quod laudaremus,
    non
    quterere quod
    admoneremus. Ecce tamen breviter
    dico,
    non immoroiv
    Agnoscite hospitalitatem, per
    hanc
    perventum
    est ad Deum.
    Suscipishospilem,
    cu-
    jos
    ettu es comes invia:
    quia
    omnes
    peregrini
    su-
    mus.
    lpse
    est
    cliristianus, qui
    et in domosuaetin.
    1
    QuidamMss.,
    et
    paucimulli; omisso,
    et.
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    614
    patria
    sua
    peregrinuin
    seesse
    cognoscit.
    Patria enim
    nostra sursum
    esl;
    ibi
    hospites
    non erimus. Nam
    unusquisquehie,
    et indomosua
    hospes
    est. Si nou
    est
    hospes,
    non inde transeat. Si transiturus
    est,
    hospes
    est. Non se
    foiat, hospes
    est : velit
    nolit,
    hospes
    esl. Sed dimiltit illam domum iiiiis
    suis,
    hospeshospitibus.
    Quare?
    Et instabulo si
    esses,
    non
    alio veiiienle discedercs? Hocfacisel indomo lua.
    Cessiltibi locuni
    paler tuus,
    cessuruses lociiinfiliis
    tuis. Necmansurus
    inaues,
    necmansuris
    relinques.
    Si
    onines transimus, aliquid quod
    transire non
    potest
    operemur
    : ut cum Iraiisierimus,
    ct illo vcuerimus
    undenon
    iranseamus, opera
    nostra bona ibi invenia-
    mus. Custosesl
    Chrisius, quid
    tiinesne
    perdnsquod
    crogas?
    Couversi ad
    Domintim,
    ctc.
    Et
    post
    sernionem:
    Quod
    novit Charitas vestra
    , suggerimus.
    Diesan-
    niversarius ordinationis domni' senis Aurelii crasii-
    nus
    illucescil; rogatcl
    admonet
    per
    humilitalein
    meamCharilatem vestram
    ,
    ul ad basilicamFauslt
    devotissimeconvenire
    dignemini.
    Deo
    grntias.
    SERMOCXH
    *
    (a).
    Deverbis
    Evatigelii
    Lucm,
    Homo
    quidam
    fecitcoenam
    magnam, elc, cap. xiv, f
    . 16-24.
    Ilabilus inbasilicaResliluta
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. J udwi ad cwnaminvi-
    lali,
    nos dticti cl coacti. Lectiones sanclae
    propositae
    sunt,
    et
    quasaudiamus,
    et de
    quibusaliquid
    sermo-
    nis, adjuvanteDomiiio, profcramus.
    Inlectione
    apo-
    stolica
    gratia: agunlur
    Dominode fideGenliiim
    ,
    uti-
    que
    ideo
    , quia ipse
    fecil. InPsalmo diximus: Deus
    vhiutuin, convetienos,
    etoslcnde
    fackin luam,
    el sulvi
    erhnus{Psal,
    LXXIX, 8, 20).
    In
    Evangelio,
    adccenam
    vocaii sumus : imo alii
    vocali,
    nos non
    voeati,
    sed
    ducti;
    non solum ducti
    ,
    sed etiamcoacti. Sic enim
    audivimus, quia
    Homo
    quidainfecit
    cwnam
    magnam.
    Quis
    est iste homo
    ,
    nisi mediator Dei et hominum
    homoChrislusJ esus
    (I
    Tiin.
    n, 5)
    ?Misitut venirent
    invilati, quia
    hora
    jamvenerat,
    ut veiiircnt.
    Qui
    siint
    invilaii, nisiper praemissosvocati Prophelas? Quan-
    do? Olimex
    quo
    miltuntur
    Projihelac,
    inviiant ad
    ccenamChristL Mitluntur
    ergo
    ad
    populum
    Israel.
    Saepe
    misspsunt, sscpe
    vocaverunl,,
    ul ad horaincce-
    noevenirent. llli auterainviianles
    aceeperunl,
    coenam
    repudiaverunf.
    Quid esl,
    Invitnnles
    acceperunt,
    cce-
    nam
    repudiaverunl?Prophetaslegerunt,
    el Christum
    occiderunl. Sed
    quando oceideruni,
    limcnobiscoe-
    nam nescienles
    praeparavcrunl.
    Parata
    jani ccena,
    inimolaloChristo, post
    resiirreclionemCiiristi com-
    mendata
    quam
    sciunt fideles
    ,
    ccena
    Doniini, ejusque
    manibuset ore
    firmata,
    missi sunl
    Aposloli,
    ad
    quos
    missifuerant
    anie
    Prophetee.
    Yenitead ccenam.
    CAPUT
    II.2. Tresexcusalionesvenirenolenlium.
    1
    ItainMSS. At
    ajiudLov.,
    domini.
    *
    Emendalusadtresbn. et
    quatuor
    cl. ada. cb.f. fs.
    g.
    lr. m.
    p.
    rixi.vd. el Am.Er.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deVefbisDomini 55.
    (b)
    sic titulushabet iu vetere codiceCisterctensium
    sanetaecrucisinJ erusalemdeUrbe.
    Villa
    empla,
    dominalio
    superba.
    Excusaverunt
    qui
    ve-
    nire noluerunt. Et
    excusaveruni,
    quomodo
    1?
    Tres
    fuerunt excusationes: Unus
    dixil,
    Viltam
    etni,
    eovi-
    dereillam: liabeme
    excusalum.Alius
    dixil, J uga
    bounx
    emi
    quhtqtte,
    el eo
    probare
    illa:
    rogo
    tehabemeexcu
    salutn. Tertius
    dixii,
    Uxorem
    duxi, habemeexcusatum:
    venirenon
    possmn.
    Putamusnon istoesunl excusatio-
    nes, quaeimpediunt
    omnes
    liomines,qui
    ad istam
    cconamvenire
    detreclant?
    Quaeranius
    eas
    ,
    discutia-
    mus,
    invenianius : sedut caveamtis. In villa
    empla,
    dominatio notalur :
    ergo superbiacasligatur. Habere
    enimvillam
    , tenere, possidere,
    hominessibi in illa
    subdere
    ,
    dominari deleclat. Viliummalum
    ,
    vitiura
    primum.
    Prinmsenimhomodominari
    voluit, qui
    do-
    minumhaberenoluil.
    Quid
    est
    dominari,
    nisi
    propria
    potestategaudere?Est major potestas,
    illi
    subdamur,
    ut tuli essevaleamus. Villum
    emi,
    habemeexcusatum.
    Inventa
    superbia,
    venirenoluit.
    CAPUTIII.5.
    Quinquejugaboum, curiositas
    quin-
    qtte
    sensuum.Alius
    dixit,Quinquejuga
    boumemi.
    Nonne
    snfficeret,
    Bovescrai ?
    Aliquidprocul
    dubio
    est,
    quod
    nos ad
    quacrendum
    el
    intelligendum
    obscurilalesui
    provocal:
    et
    quia
    clausum
    est,
    ut
    jnilsemus,
    horta-
    tur.
    Quinquejuga
    boum
    ,
    sensus carnis
    hujus. Quin-
    quc
    numcraniur sensns carnis
    hujus, quod
    omnibus
    nolum
    esl;
    et
    qui
    forto non
    arivertunt, commonili
    sine dubio
    recogiiosciint.
    Scnsus
    ergo
    carnis
    liujus
    quinque
    iiivenitinlur. Inoculis vistis
    esl,
    auditus in
    auribus,
    odoratusin
    naribus, gustatus
    in
    faucibus,
    ta-
    ctus in omnibusmembris. Alba el
    nigra
    et
    quoquo
    modo
    colorata,
    iticidaet obscura videndo
    sentimus.
    Raucaet
    canora,
    audiendosentimus. Suaveolenliaet
    grave olentia,
    odorando senlimus. Dulciaet
    amara,
    gustando
    senlimus. Duraet
    mollia,
    leniaet
    aspera,
    calidaet
    frigida, gravia
    et levia
    ,
    tangendo
    sentimus.
    Quinquesunt,
    et
    juga
    sunt. Sed
    quiajuga sunt,
    in
    tribus
    prioribus
    seusibus facilius
    apparel.
    Duo sunt
    oculi,
    duoe
    aures, geniiiiae
    nares : eccetria
    juga.
    In
    faucibus,
    id
    cst,
    sensu
    gustandi, geminatioquoedam
    invenilur, quia
    nihil
    guslando sapit,
    nisi
    liugua
    el
    pnlatolangatur. Voluplas
    carnis
    quse
    adlactum
    per-
    linet,
    occultius
    geminatur.
    Esl enimet forinsecusel
    intrinsecus.
    Ergo
    et
    ipsagemina
    est.
    Quare
    boumdi-
    eunlur
    juga? Quiaper
    sensusistos carnis (errenare-
    quirunlur.
    Bovesenim terram vcrsaiit. Sunt autem
    hominesremoli a
    fide,
    terrenis
    dedili,
    carnalibusoc-
    cupati
    : nolunt credere
    aliquid,
    nisi ad
    quod
    sni cor-
    poris
    sensu
    quinquepartiloperveniunt.
    Ineis
    quinque
    sensibus totius voluntalissibi
    regulas ponunt. Non,
    inquit,
    credo
    ego,
    nisi
    quod
    video. Ecce
    quodnovi,
    ecce
    quod
    scio. Albtim
    est, nigrum est,
    rotundum
    est, quadratumest,
    sic vel sic coloratumest :
    novi,
    sentio, leneo;
    natura
    ipsa
    medocet. Non
    cogor
    cre-
    dere
    quod
    mihi non
    potes
    ostendere. Voxest: sen-
    tio
    , quia
    vox
    est;
    bene
    cantat,
    male
    cantat,
    suavis
    est,
    raucaest: novi,scio, pervenitad
    me. Bene
    olef,
    mnleolct :
    scio,
    sentio. Hoc dulce
    esl,
    hoc
    amarum;
    i
    Er.
    Lugd.
    Ven.Lov.huncsieIoeumexliibent: Excu*
    saverunt
    qui
    venirenoluenmt.
    Quomodo
    ? M.
    6i5
    SERMOCXll.
    646
    hoc
    salsum,
    hee fatuura.
    Quid
    mihi
    plus
    dicas nescio.
    Tangendo
    novi
    quid
    durum
    est, quid
    molle
    sit; quid
    lene
    sit, qtiid asperumsit; quiri caleat, quid frigeat.
    Quid
    mihi
    plus
    demonsiraturus es?
    CAPUTIV.4.
    lmpedimentitmfidei.
    Cwnamanibus
    Doinhii consecrala, Tali
    impedimento
    tenebatur
    apo-
    stolus noster
    Thomas, qui
    deDofliino
    Christo,
    id
    est,
    deChristi resurrectione nec solis oculis credere vo-
    luit. Nisi misero
    , inquit, digilos
    tneosin clavorumet
    vutnerum
    loca,
    etnisimanummeaminlalus
    ejusmisero,
    non credam. Et Dominus
    qui posset
    sine ullo
    vestigio
    vulneris
    resurgere,
    servavil
    cicatrices, quae
    a dubi-
    tanle
    langerentur,
    et cordis vulncra sanarentur.
    Et tamen vocaturus ad ecenani conlra excusalio-
    netn
    quinquejugoruin
    boum:
    Beali, inquil,.o/ui
    nonvi-
    dent,
    el credunt
    (J oan. xx, 25-29).Nos,
    fratrcs
    mei,
    ad
    coenam
    vocali,
    ab islis
    quinque jugis
    non sumusim-
    pediti.
    Non enimfaciemcarnis Doniiiuvidereinhoc
    tempore conciipiviiniis,
    aut vocemex ore carnis il-
    lius
    procedentem
    auribus admittere desideravimus:
    nulluminillo
    temporalem
    odorem
    quac.siviiiius.
    Per-
    fudil eum
    quoedam
    mulier
    pretiosissimo unguento,
    doniusillaodore
    impleta
    esl
    (Id. xu, 5)
    : sednosibi
    non fuiinus
    ;
    eccenon
    olCecimus,
    et credimus. Cce-
    nammanibus suis consecraiam
    discipulis
    dedit : sed
    nosinilloeonvivionon
    discubuimtts;
    et tamen
    ipsam
    coeiiai!)fide
    qtiotidie
    mandueamus. Nec
    niagnumpu-
    letisin illa
    coena, quam
    suis manibus
    dedit,
    sinefide
    inlerftiisse: melior exslitit fides
    poslea, quam
    time
    perfidia.
    Nonibi fuitPaulus
    qui
    credidit: ibi fuit J u-
    das
    qui
    tradidil.
    Quam
    multi et modo in
    ipsa
    ccena
    ,
    quamvis
    illamtuncmensamnon
    viderint,
    nec
    panem
    quem
    Dominus
    geslavii
    in
    manibtis,
    oculis suis as-
    pexcrint,
    vel faucibus
    gustaverint;
    tanien
    quia ipsa
    est
    qu;>:
    ntinc
    jjraeparatur, quam
    mulii etiamnuncin
    ipsa
    ccena
    judicitini
    sibi manducant et bibunt
    (I
    Cor.
    xu, 29)
    ?
    CAPUT V.

    5. Curiosilalesensuumnihil
    opus
    est
    adsaluiem.Undeautem
    tanquam
    occasionata est Do-
    mino,
    ut deislacoena
    loquerclur
    ? Dixerat unus de
    discumbentibus
    (in
    convivioenim
    erat, quo
    fuerat in-
    viuitus)
    : Beali
    qtd
    manducant
    paiiem
    in
    regno
    Dei.
    Quasi
    in
    Ionginqtia
    isle
    suspirabat,
    et
    ijjsepanis
    ante
    illumdiscumbebat.
    Quis
    esl
    panis
    de
    regno Dei,
    nisi
    qui dicil, Ego
    sum
    panis vivus,
    qui
    dc cmlodescendi
    (loan.
    vi, 4.1)?
    Noli
    parare fauces,
    seri cor. Inde
    commendalaest istaecena. Eccecredimus in Chris-
    lum,
    cumfide
    accipimus
    1. In
    accipiendo
    novimus
    quidcogilenuis.
    Modicum
    accipimus,
    el in corde sa-
    ginamur.
    Non
    ergoquodvidclur,
    sed
    quod creditur,
    pascit.
    Non
    ergo
    ctiamsensumilluiuexternum
    quae-
    sivimus;
    ncc
    diximus,
    Crediderint
    qui
    Dominum
    ip-
    sum
    resurgentcni,
    si verumest
    quod dicitur,
    vide-
    runt
    oculis,
    manibus
    palpaverunt:
    nosnon
    tangimus,
    quare
    credimus? Si talia
    cogitaremus, quinque
    illis
    jugis
    bouma ccena
    impedircmur.
    Ul
    noverftis,
    fra-
    tres,
    islorum
    quinque
    seusuum
    ,
    non delectationem
    ,
    1
    sicAm.Er. etomnesMss.At
    LOV., quemfideaccipi-
    mus.Et
    inira,
    modicum
    quidaccipimus.
    quaepermtileet
    et
    ingerit volupfatem,
    sed
    curiositar
    temquamdam
    notalam
    fuisse, nonait, Quinquejuga
    boum
    emi,
    eo
    pascere illa;
    sed
    ,
    eo
    probare
    illa.
    Qui
    vult
    probare, perjuga
    boumnon vult
    dubitare, quo-
    modosanclusThomas
    per juga
    noluit dubitare. Vi-
    deam, tangam, digitos
    millam. Ecce., inquit, digitos
    tuosmille
    per
    lalus
    meum,
    el noli esseincredulus. Oc-
    cisussum
    propter
    le:
    per
    locum
    quem
    vis
    tangere,
    sanguinemfudi,
    ut redimerem
    te;
    et adhuc dubitas
    de
    me,
    nisi
    leiigeris
    me?Ecceet hoe
    proesto,
    ecccet
    hoc exhibeo:
    tange
    et
    crede;
    inveni locum
    vulneris,
    sanavulnusdubitationis.
    CAPUT VI.

    6.
    Uxor, votuplas
    camis. Tertius
    dixil,
    Uxoremduxi. Isfa
    voluptas
    est
    camis, qtiae
    mul-
    tos
    impedit:
    ulinam
    foris,
    el nonintus. Sunt homi-
    nes
    qui
    dicunt: Nonest homiiii bene
    ,
    nisi cui ad-
    sunt carnis deliciao.
    Ipsi
    sunt
    quos
    notat
    Apostolus,
    dicenles : Manducemuset
    bibamus;
    cras enimmorie-
    mur
    (l
    Cor.
    xv, 52). Quis
    huc indesurrexit?
    Quis
    no-
    bis, quod
    ibi
    agitur,
    dixit? Hoc nobiscum tollimus
    ,
    quodin
    hoc
    temporebene
    est nobis.
    Qui
    hoc
    dicit,
    uxorem
    duxit,
    carnem
    atnplexatur,
    carnis
    voluptati-
    bus
    jucundatur,
    accenaexcusalur : observet ne fame
    inlerioremoriatur. Attendile
    J oannem,
    sanctum
    apos-
    tolumet
    evangelistam
    : Nolite
    diligeremundum,
    nec
    ea
    quw
    inmundosunt, 0
    qui
    ad coenamDomini veni-
    lis,
    notile
    diligcremunditm,
    necea
    quw
    in mundosunt.
    Non
    dixit,
    Nolite
    habere;
    sed
    ,
    Nolite
    diligere.
    Ha-
    buisti, possedisti,
    dilexisli. Amorrerum
    terrenarum,
    visctimest
    spirilualium peiinarum.
    Ecce
    concupisli,
    haesisti.
    Quis
    dabit libi
    penuas
    sicut columbae?
    Quandovolabis,
    ubi vere
    requiescas (Psal. LIV,7)?
    quando hic,
    ubi male
    heesisti, perverse requiescere
    voluisti. Noliie
    diligeremundum,
    tubadivinaest.Gon-
    tinuo
    hujus
    tuboeverbis
    *
    orbi terrarum et universo
    dicilui'
    mundo,
    Nolile
    diligeremundum, neceaquw
    in
    inundostinl.
    Quisquis
    dilexerit
    mundum,
    nonest chari-
    tasPalris initlo.
    Quoniam
    omnia
    qum
    inmundo
    sunl,
    concupiscenlia
    carnis
    sunl,
    el
    concupiscenliaocubrum,
    etambiiioswculi
    (I
    J oan.
    n,
    15
    , 16).
    Ab imo
    ccepit,
    quo Evangeliuin
    lerminavit. Indeille
    ccepit,
    ubi Evan-
    gelium
    icrminum
    posuit. Concupiscentiacarnis,
    Uxo-
    rem duxi.
    Concupiscentiaoculorura, Quinque.juga
    boitmenu. Ambitio
    soeculi,
    Villameini.
    7. Oculorumnominecwleri sensus
    significati.
    Ideo
    autema
    parte
    totum
    per
    solos oculos commemorati
    suiitisti
    sensus, quia
    oculorumest in
    quinque
    sensi-
    bus
    principatus. Propterea
    cum
    proprie
    ad oculos
    pertineat
    vistis, ipsum
    videre
    per
    omnes
    quinque
    sen-
    sus solemus
    appellare. Quomodo?
    Primo
    quod
    ad
    ipsos
    oculos
    pertinet,
    dicis,
    Vide
    quam
    candidum
    est
    ,
    inlende et vide
    quam
    candidumest
    2
    : hoc
    ad oculos
    pertinet.
    Audi et vide
    quam
    canorum
    est.
    Numquid
    conversim
    potes
    dicere : Audi et
    vide
    quam
    candidumesl? Hoc
    quod dicitur, Yide,
    per
    onines sensus currit : eaelerorumautem sen-
    1
    Manuscriptionittunt,
    verbis.
    Quidamejus
    locoha-
    bent,
    soiw.AtEossatensissis.,
    canlucontinuo
    liujus
    tubw.
    *
    Lov.,qiium
    culidum
    est;
    dissentienUbus caeterislibris.
    647 S.
    AUGUSTINIEPISCOPI
    648
    suum
    proprietas
    non
    per
    serecurril. Intende el vide
    quam
    canorumest: odoraet vide
    quam
    suave est :
    gusta
    et vide
    quam
    dulceest :
    lange
    et vide
    quam
    molleest.
    Utiquequoniam
    sensus
    sunt,
    sic
    potius
    di-
    ceremus : Audi et senli
    quam
    canorum est : odora
    ct senli
    quam
    suaveest :
    gusla
    et senli
    quam
    dulce
    est :
    lange
    et senli
    quam
    calidumest :
    palpa
    et senti
    quam
    leneest :
    palpa
    et senli
    quam
    niolleest. Nihil
    horum. Namet
    ipse
    Dominus
    posl
    resurreclionera
    cum
    apparuit discipulissuis, cumque
    cernentes ad-
    huc lilubarcnt in
    fide, putantes
    se
    spiritum
    videre :
    Quid, inquit,
    dubitatis?et
    quarecogilaliones
    ascendunl
    incor vestrum?Videtemanusmeascl
    pedes
    meos. Et
    parum
    est,
    Vidcle:
    Tangite, inquit,
    ct
    palpale
    et vi-
    dcte(Luc.
    xxiv,
    58el
    59).
    Intcnditeet
    videtc, palpate
    et videle: insolisoculis
    videle,
    inomuibus sensibus
    videte.
    Quia
    interioremfidei sensum
    quaerebat,
    extc-
    rioribus
    corporis
    sensibus
    adjacebal.
    Nos nihil ab
    istisexterioribussensibusinDomino
    carpsimus,
    au-
    dilu
    audivimus,
    corde credidimus:et
    ipsum
    auditura
    nonabillius
    ore,
    sed abore
    proedicalorumejus,
    ab
    ore illorum
    qui jamcoenabant,
    el nosructuando invi-
    labant.
    CAPUT VII.8. Adcwnamvenirenemocunclelur.
    Tollamus
    ergo
    demedio excusaliones vanas cl ma-
    las,
    et veniamusad
    ccenam, qua
    intrinsccus
    saginc-
    mur. Nonnos
    impedial
    exlollentia
    superbiae,
    non nos
    exlollat,
    vel non nos lerreat curiositas
    illiciia,
    ct
    avertat aDeo: nonnos
    impediatvoluplas
    carnisavo-
    lupiate
    cordis.
    Vcniamus,
    ct
    sagiiiemur.
    Et
    qui
    vene-
    riinl,
    nisi
    mendici, debiles, claudi,
    cocci?lllic au-
    lemnon venerunt
    divitcs, sani, quasi
    bene ambu-
    lanles,
    ct acule
    cernentes;
    mullumdese
    procsumcn-
    tes,
    et ideo
    desperatiores, quanto superbiorcs.
    Ve-
    nianl
    mcndici, quia
    illeinvitat
    qui propter
    nos
    pau-
    perfaclus est,
    cumdives
    esset,
    ut illius
    paupertate
    mendici ditaremur
    (II
    Cor.
    vui, 9).
    Veniani debiles:
    quia
    non est
    opus
    sanis
    medicus,
    sed male haben-
    tibus
    (Maltlt.
    ix, 12).
    Vcniant claudi
    qni
    ci di-
    cant:
    Componegressus
    meosinsemilistuis
    (Psal. xvi,
    5).
    Veniant coeci
    qui
    dicanl : Illumina octitos
    meos,
    ne
    unquam
    obdormiaminmoiie
    (Psal.
    xn
    , i).
    Tales
    venerunt ad
    horam;
    illis
    prius
    iuviialis,
    sua cxcusa-
    lione
    reprobatis
    1: venerunl ad horam
    ,
    inlraveiiint
    de
    plateis
    et vicis civilalis. Et
    respondil servus, qui
    missus
    eral, Domine,{actttm
    esl
    utjttssisti,
    el adhuc
    locus est.
    Exi, inquii,
    inviaset
    sepes,
    et
    quos
    invene-
    ris
    cogc
    inlrare.
    Quos inveneris,
    ut
    dignentur,
    noli
    exspeclare; cogc
    inlrarc.
    Magnara
    coenam
    , niagnam
    domuni
    paravi,
    non ibi
    palior
    locumvacare. Venc-
    runl de
    plaleis
    et vicisGentes : veniaiu de
    sepibus
    hoeretici,
    hic inveniunt
    pacem.
    Nam
    qui
    conslruunt
    sepcs,
    divisiones
    quoerunt.
    Trahanlur a
    sepibus,
    evcl-
    Iantur ab
    spinis.
    In
    sepibus hoeserunl, cogi
    nolunt.
    Voluntate,
    inquiuni,
    nostra intrenius. NonhocDomi-
    nus
    imperavil: Coge,inquit,
    inirare. Foris invenia-
    1
    AliquotMss.,
    illis
    prius
    invanitatissuwexcusationere-
    probatts.
    tur
    necessitas,
    nascitur intus
    volunlas
    (a).
    SERMOCXM
    .
    Deverbis
    EvangeliiLucw,
    Facite vobis
    amicos de
    mammona
    iniquitatis, etc, cap. xvi, f.
    9.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Amici
    beneficos
    suosrece-
    pluri
    in cwlum
    quinam
    sint. Miiiimi Chrisli
    quhiam.
    Quodadmonemur,
    admoneredebemus. Rccens evan-
    gelica
    leclio admonuit facere amicos dc mammona
    iniquitatis,
    ut eos
    qui faciunt, recipiant
    el
    ipsi
    inla-
    bernaculaaelerna'.
    Qui
    sunt
    qui
    habebunl labernacula
    selerna,
    nisi sancli Dei ? Et
    qui
    sunt
    qui
    ab
    ipsis
    ac-
    cipiendi
    sunl inlabernacula
    oeterna,
    nisi
    qui
    eorumin-
    digenlioeserviunt,
    et
    quod
    eis
    opusest,
    hilaritersub
    ministranl! Recordemur
    ergo,
    in novissimo
    judicio
    Dominumessediclurumeis
    qui
    slabunl addexteram
    ejus, Esurivi,
    et dedistis milti manducare: et coelcra
    quee
    nostis. Et cuni illi
    quacrerenl quando
    ei obse-
    quia
    isla
    praebuissent, respondit
    :
    Quando
    uni exmi-
    nimismeis
    fecislis,
    mihi
    fecisiis.
    Isli mininii siml
    qui
    recipiunlin
    labernacula oclerna. Iloc dixil
    dextris,
    quia
    fecerunt : hoc dixil
    sinistris2, quia
    faeere no-
    lucrunl. Scd dexlri
    qui
    leccrunl, quid acceperunt,
    vel
    potiusquid accepturi
    sunl?
    Veniie, inquit,
    bene-
    dicli Palris
    mei, possidetepurutum
    vobis
    regnum
    a
    consdluiionemundi. Esurivi
    enim,
    el dedislismihiman-
    ducare.
    Quando
    uni exminimismeis
    fecislis,
    mihi
    fe-
    cisds
    (Mailh. xxv, 45-40).
    Mininii
    ergo qui
    suiit
    Chrisli ?llli sunt
    qui
    oniniasua
    dimiserunt,
    et sccuti
    sunt
    ctim, ctqnidquid habucrunt, jjauperibus
    distri-
    buerunt;
    ut Dcosinesacculari
    compedeexpedili
    ser-
    vircnl,
    et aboneribus muiidi
    liberatos,
    velul
    penna-
    tos sursumlunncros lollerciil. Ili suntminimi.
    Qnare
    mininii?
    Quiahumiles, quia
    non
    elali,
    non
    superbi.
    Appendc
    miniraos
    islos, etgrave jjondus
    invenies.
    CAPUT II.

    2. Mammona
    iniquilalis.Eleemosyna
    nonde
    rapinis,
    sedde
    juslis
    laboribus
    facienda.
    Sed
    quidcsi, quod
    ait coscsseamicosde mammonaini-
    quilalis? Quid
    cst mammona
    iniquilalis?
    Primum
    quid
    csl maniiiioria?Verbumesl cnim
    quod
    latinum
    nonest. Hebroeumverbum
    csi, cognatumlinguae
    Pu-
    nicoe.Isiaccnim
    linguoe
    sibi
    significationisqnadam
    vi-
    cinitatesociantur.
    Quod
    Punici dicunt
    niamnion,
    la-
    tinelucrumvocalur.
    Quod
    Ilebraei dicunl
    mammoiia,
    lalinedivitioevocanlur.
    Utcrgo
    latine totum
    dicamus,
    bocait Dominus nosler J esus
    Chrislus,
    Facite vobis
    andcosdedivitiis
    iniquilatis.
    Hoc
    qtiidam
    maleintelli-
    gendorapiunt
    res
    alienas,
    el
    aliquid
    inde
    pauperibus
    largiuntur,
    et
    pulant
    se facere
    quodpracceplum
    est.
    Dicuntenim:
    Rapere
    res
    alienas,
    mammonaest ini-
    quitalis; erogare
    inde
    aliquid,
    maxime
    egentibus
    1
    Plures
    Mss.,
    el
    ipsi
    sintintabernacitliswlernis.Etmox
    nonnulli,Qui
    sunl
    qui habent,
    etc.
    2
    Fossatensisvelus
    Ms.,
    Iiocnon dixit siuhlris. Paulo
    post
    meliorisnotae
    Mss.,
    Seddexlris
    qui fecerunl,qui
    acce-
    perunt,
    vel
    potiusqui accepturi
    sunt. Hosuiminundexlros
    aminimisdislinctosostendil
    Auguslinus.
    *
    Emendatusad omnescodices
    scriplos
    et excusosiu
    sermone
    jiraecedenti
    modo
    designatos.
    (o)
    videlib.decorreclioneDonalisl.seu
    ejistoJ ani
    i8S.
    n. 24. -

    . ,
    (6) Alias,
    deVerbisDoniini 55.
    649 SERMOCXHI.
    650
    sanciis,
    boc est facereamicosdemammona
    iniquita-
    tis.intellectus iste
    corrigendus
    est,
    imo de tabulis
    cordisveslri omninodelendus est. Nolosic
    intelliga-
    lis. De
    juslis
    laboribus facite
    eleemosynas
    : ex eo
    quqdrecte
    habelisdate. Nonenim
    corrupluri
    estis
    ju-
    dicem
    Christum,
    ul non vos audiat cum
    pauperibus,
    quibus
    tollitis. Si enim
    depraedarcrisaliquem
    invali-
    dum,
    luvalidiorct
    polentior,
    etveniret tecumad
    ju-
    dicemhominem
    quemlibel
    in hac
    lerra,
    habeniem
    judicandi aliquampotestateni, velletque
    lecuni cau-
    sam
    dicere,
    si lude
    praeda
    e.l
    spoliatione
    illa
    inopis
    dares
    aliquidjudici,
    ut
    pro
    le
    judicaret, judex
    illevel
    tibi
    placeret? Nempejiro
    tc
    judicavit,
    et lamenlanta
    vis est
    juslilia:,
    ut et tibi
    displiceat.
    Noli libi talem
    pingereDcum,
    noli collocarein
    templo
    cordislui tale
    .
    idoltim.Nonest talisDeus
    luus,
    qualis
    nondebesesse
    nectu. Si lunonsic
    judices,
    sed
    justejudices;
    etiam
    sicmelior est teDeus tuus : non est
    inferior;
    justi-
    lior
    esl,
    fons
    justitiac
    csl.
    Quidquid
    boni
    fecisli,
    indc
    sumpsisti;
    ct
    quidquid
    boni
    erucluasli,
    inde bibisti.
    Laudas
    vas, quia
    habet inde
    aliquid,
    et
    viluperns
    fon-
    ^tem?
    Nolitc velle
    eleemosynns
    faceredc fenore et
    usuris. Fidelibus
    dico,
    eis
    quibus
    Christi
    Corpus
    ero-
    gamiis
    dico.
    Timele, corrigilc
    vos: ncdicam
    postea,
    Tu facisel lufacis. Et
    puto, quia
    si
    feccro,
    non mihi
    debelis
    irasci,
    sed
    vobis,
    ut
    corrigainini.
    Adhocenim
    valet
    quod
    diclumesl inPsalmo :
    Irascindni,
    etnoliie
    .
    peccare(Psal. IV,5).
    Volovos
    irnsci,
    sedutnon
    pec-
    celis. Ut autem non
    peccelis, quibus
    habetis
    irasci,
    nisi vobis?
    Quid
    est enimhomo
    pcenitcns,
    nisi homo
    irascens sibi ?Ut
    accipiatveniam,
    de se
    ipsoexigit
    pcenam;
    et recte dicil
    Deo,
    Averleoculosluosa
    pec-
    calis
    meis, quohiampeccatum
    meum
    ego agnosco
    (Psal. L, 11,
    5).
    Si tu
    agnoscis,
    el ille
    iguoscit.
    Qui
    faciebatis,
    nolitefacere: nonlicet.
    CAPUT III.

    5. Zacchwus indtaitdus. Sed


    jam
    si
    fecistis,
    et
    pecunias
    tales
    habelis,
    et indesaccellos
    implestis,
    inde thesaurizabatis' : de malo cst
    quod
    habelis, jam
    nolite malum
    addere2,
    et facitc vobis
    amicosdemammona
    iniquitatis. Numquid
    Zacchoeus
    debonohabebat?
    Legite
    et videte.
    Major
    erat
    publi-
    canorum,
    id
    est,
    cui
    vecligaliapublica
    confcreban-
    tur : indehabebal divitias. Multos
    presserat,
    muliis
    abstulerat,
    multa
    congesserat.
    Inlravit domum
    ejus
    Christus,
    et venit salus
    super
    domum
    ejus
    : sicenim
    ait
    ipseDominus,
    Hodiesalus doinui huic
    facta
    est.
    Sed
    ipsam
    salutemvidele. Primo desiderabnt Domi-
    num
    videre, quia
    statura
    parvus
    erat: scdlurbaim-
    pedienteascendil
    inarborem
    sycomori,
    ct vidil trnns-
    eunlgm.
    llle autcm
    aspexit eum,
    et ait:
    Zacchwe,
    descende; apud
    te
    oporiel
    memanere. Tu
    pendes,
    sed
    nonle
    suspendo,
    hoc
    est,
    nonlediffero.
    Yolebasvi-
    dere
    Iranseuntem,
    hodieme
    apud
    le
    invenies habi-
    tantem.
    Ingressus
    est adeumDominus:
    replelus
    ille
    gaudio ait,
    Dimidiumrerummearumdo
    pauperibus.
    Ecce
    quonrodocurrit, qui
    currit facere amicos de
    1
    Sic
    aliquot
    MSS. Alii
    vero,
    llwsaurizaslis. At
    editi,
    tite-
    saurizabilis.
    *
    Am.Er.et
    Mss.,
    malum
    facere.
    mammona
    iniquitalis.
    Et nereusaliundeteneretur: Si
    cui
    aliquidluli, aif, quadruplum
    reddam
    (Luc.xix,
    2,9).
    Inflixil sibi
    condemiialionem,
    ne
    incurrereidamnatio-
    nem.
    Ergoqui
    habetisde
    malo,
    facite
    indebonum.Qui
    nonhabetisde
    malo,
    nolite
    acquiteredemalo.
    Eslobo-
    nustu
    quibonum
    facisdemalo
    1
    :elcumcoeiierisaliquid
    boni facerede
    m.ilo,
    noli reraanerelumalus. Ntimmi
    tui conveiiuntur in
    bonum,
    et turemanesmalus?
    CAPUT IV.

    4. Maminona
    iniquiiatis
    cui dictwdi-
    vilim. Est
    qtiidem
    et alius
    inlellectus;
    nec
    ipsum
    tacebo. Mammona
    iniquitatis,
    divitioesunt socculi
    omnes, undecumque
    sint.
    Undecunique
    enim
    congre-
    gentur,
    manimona
    iniquitatis est,
    iri
    esl,
    divitiaesunt
    iniquitatis. Quid cst,
    divitiaesunt
    iniquitatis?
    Pecu-
    nia
    est, quam
    nominediviliarum
    appellat iniquitas.
    Si enimvcrasdivilias
    quaeris,
    aliocsunt. Talibus J ob
    nudus
    abundabat, quando
    inDeumcor
    plenum
    habe-
    bal,
    et laudes Deo
    perditis
    omnibus rebus
    tanquam
    geinmas preliosissimas proferebat (
    J ob
    i,
    21).
    De
    qtiothesauro,
    si nihil habebal?
    Ipsoe
    sunt veroedivi-
    tiae.Istoeautemab
    iniquitateappellantur
    diviliae.Ha-
    bes
    illas,
    non
    reprehendo:
    haereditas
    venit, pater
    luusdives
    fuit,
    et dimisitlibi. Honeste
    acquisisii:
    de
    justis
    laboribus
    plenam
    domum
    babes,
    non
    repre-
    hendo. Tainenetiamsic noli illasdiceredivitias. Nam
    si dicisillas
    divitias, amabis illas: et si
    amaveris il-
    las, peribis
    cimi illis.
    Perde,
    ne
    pereas
    2:
    dona,
    ut
    acquiras
    :
    semina,
    ul metas. Has
    diviliasnoli
    appel-
    lare; quia
    veroenonsunt.
    Paupertate plenaesunt,
    et
    semper
    obnoxioecasibus.
    Qualesdivitiee
    sunt, pro-
    pterquas
    latronem
    times,
    proptcr quas
    times
    servum
    tuum,
    neleocciso
    auferal,
    et
    fugial?
    Si verae
    divitise
    essent,
    securilntemlibi darent.
    CAPUT V.

    5. Diviliw
    qtiw
    verwet
    qttwfalsw.
    Ergo
    illao sunt verae
    divitioe,
    quas
    cuni
    habueri-
    MIUS, perdere
    non
    possumus.
    Et neforte
    proptcr
    illas
    furem
    timeas,
    ibi erunl ubi nullusauferat.
    Audi
    Do-
    minumluum:
    Thesaurizatevobis
    ihesaurosin
    cmlo,
    quo fur
    non accedat
    (Mallh.
    vi,20).
    Tunc crunt
    divitiae, quando
    eas
    migraveris. Quamdiu in
    terra
    sunt,
    divitioenon sunl. Sed
    divitins
    yocat illasmun-
    dus, iniquilas
    vocat.Deus
    3
    ideo
    mamniona
    iniquitaiis,
    quia
    divitias iilas vocat
    iniquiias. Audi
    Psalmum:
    Dotnine,
    liberamede manu
    filiorum
    alienorum,quo-
    rumosloculumcsl
    vanitatem;
    et
    dexteraeorum
    dextera
    iniqtdtalis. Quortim
    filii
    sicut
    novellm
    constabililwa
    juvenlute
    sua. Filiw eorum
    compositw,circumornulm
    sicutsimililudo
    teinpli.
    Cellariaeorum
    plena, eruciuan-
    liaexhocinillttd.
    Boveseorum
    crassi,
    oveseorum
    fe-
    cundw,miiltiplkatw
    in
    itineribttssuis. Non esl
    ruina
    maceriw,nequetransitus,
    neque
    clainorjnplaleiseorum.
    Yidisti
    Psalmtroi'*,qualemfelicitatem
    descripsit:
    sed
    audi
    quidsit6,quos
    proposuil
    filios
    iniquilatis. Quo-
    rumoslocuiumesl
    vanitalem,
    et dexlera
    eorum
    dextera
    1
    Manuscripli, qui facis
    de
    malo;
    et
    omittunt,bonum.
    -
    Nonnulli
    codices,perde,
    ne
    perdas.
    3
    sic Am.Er. et
    aliquot
    Mss.Al
    i.ov.,
    iniquitatisvoeat
    netts.
    ideo,
    etc.
    Qutdamcxveleribus
    liiiris,iniquilalesw-
    cal neus-
    4
    in
    Mss.,ridi ti neus
    quatem,
    etc.
    5
    AliquotJ iss.,qtii
    sint.
    SUNCT.ACGUST.V.
    /Vingt-une
    )
    esi
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    652
    hiiquitalis. Ipsosproposuit,
    et dixil felicitolcmeorum
    lanium
    super
    ferram. Et
    quid adju.ixil?
    Beatum
    dixcrunl
    populum
    cui hwcsunt. Sed
    qui
    dixcrunt? Fi-
    lii
    alieni, alienigenee,
    et 11011
    pertinentes
    ad semen
    Abrahae:
    ipsi
    dixerunt
    populum-bealuin
    ctti hwcsunt.
    Quidixerunl? Quorum
    osloculumesl vanilatem.
    Ergo
    vanum
    esl,
    dicere bealos essecos
    quibus
    haecsunt.
    Et tamen dicitur abeis
    quorum
    osloculumest vani-
    lalein. Ab
    ipsis
    dicunlur istoe
    divilioe,quoe
    vocantur
    mammona
    iniquifaiis.
    6. Verwdivitiw.Cotintusnos
    Deum,
    elcolitnosDeus.
    Tu aulem
    quid
    dicis?
    Quia
    illi filii
    alieni, quia
    illi
    quorum
    os loculumest
    vanilafem,
    dixerunt bealum
    esse
    populum
    cui hoec
    sunl;
    tu
    quid
    dicis?FaIsoesunt
    istse
    diviliae,
    da mihi veras.
    Reprehendisista,
    ostende
    quod
    laudas. Visut conlemnam
    hoc,
    ostende
    quod
    praeferam.
    Dical
    ipse
    Psalmus.
    Qui
    enim
    dixit,
    Bea-
    tumdixerunt
    populum
    cui hwc
    sunt;
    lalenobisdal re-
    sponsum, quasi
    dicercmus
    illi,
    id
    est, ipsi Psalmo,
    Ecce hoc nobis lulisti,
    et nihil nobis dedisti : ecce
    isla,
    ecce isla
    contemnimus,
    unde vivimus? unde
    beali erimus?
    Qiiia qui
    loculi sunl,
    ipsi
    dc se
    ipsis
    recipieiit.
    Homiiiesenini divitiashabenlesbeatosesse
    dixerunt. Tu
    quid
    dicis?
    CAPUT VI.
    Respoiidel quasi
    sic
    interrogalus,
    et
    dicit,
    llli dicunldivitesbeatos:
    egodico,
    Beutus
    popuius
    cujus
    esl DominusDeus
    ipsitis(Psal.
    CXLIII,
    11-15).
    Au-
    disli veras
    divitias,
    facamicosdc maminona
    iniquitalis,
    teteris bealus
    populus, cujus
    cst DominttsDeus
    ipsius.
    Aliquandotransimusviam,
    clvidemusamocnissimoset
    uberes
    fundos,
    et dicimus:
    Cujus
    est illefundus?As-
    seritur illius:
    elnosdicimus,
    Beafusbomo:vanifatein
    loquimur.
    Bealus
    cujus
    est illa
    domus,
    bealus
    cujus
    est ille
    fundus,
    bealus
    cujus
    est illud
    peciis,
    bealus
    cujus
    esl ille
    servus,
    beatus
    cnjus
    esl illa fainilia.
    Tolle
    vanitatem,
    si visaudireveritatem. Beutus
    est,
    cujus
    esl DominusDcus
    ipsius.
    Non enim
    cujus
    est
    fundus
    iste,
    bealus esl : sed
    cujus
    est ille Deus.
    Sedul
    apertissime
    beatitudinemrerum
    anuunties,
    di-
    cis
    quod
    bealumte fecit fundus tuus.
    Qunre? Qnia
    jiidevivis. Nam
    quando
    laudas
    pro magno
    fundum
    luum,
    hoc dicis:
    Ijise
    me
    jjascit,
    indevivo. Attende
    undevivas. llleest unde
    vivis,
    cui dicis:
    Apud
    teesl
    .
    fons
    vilw
    (Psal.
    xxxv,
    10).
    Bealus
    populuscnjits
    cst
    DominusDeus
    ipsius.
    0 DomineDeus
    meus,
    o Do-
    niineDeus
    noster,
    ut veniamusad
    te,
    fac nosbeatos
    ae le. Nolumus de
    auro, neque
    de
    argento,
    nec de
    fundis: noluuius de lerrenis
    istis,
    et
    vanissimis,
    et
    caducai vilaeiransitoriis. Non
    loqualur
    os nosirum
    vanitatem. Fac nos beatos de
    le, quia
    non
    perdemus
    te. Cumtenuerimus
    te,
    necte
    perdemus,
    necnos
    pe-
    ribimus. Fac nosbealos de
    le, quia
    Beatus
    populus,
    cujus
    est DominusDeus
    ipsius.
    Nec irascitur si
    dixe-
    rimus de
    Deo,
    Fundus noster,
    Legimus
    cnim
    quo-
    niam Dominus
    pars
    hwrcdiltilismew
    (Psal. xv, 5).
    Magnares, fralres,
    et hoereditas
    ipsiussumus,
    et hoe-
    reditas nostraesl:
    quia
    et colimus
    cum,
    el colitnos.
    Nullaest
    injuria
    illi
    quia
    colit nos.
    Quia
    si nos coli-
    illuinut Deum
    nostrum,
    illecolit nos ut
    agrum
    suum. Et ut
    ,'scialisquiacolit nos,
    audilc ettm
    quem
    misit nobis:
    Egosum, inquit, vilis,
    vosesds
    palmitcs,
    Pater meus
    agricola
    est
    (J oan. xv, 1, 5). Ergo
    colitrios.
    Sed si fructmii
    reddamus, parat
    horreum. Si auleiri
    subtanlocultoreslerilesessevoluerimus
    %
    el
    jjrO
    fru-
    mento
    spinasprotulerimus
    : nolodicere
    quod
    sequilur,
    ad
    gaudiura
    finiamus. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCXlV(a).
    Deverbis
    Evangelii Lucw,
    Si
    peccaverit
    in te frater
    tuus, corripe illum,
    elc. Deremissione
    peccalorum,
    cap. xvn, f f
    .
    3,
    4.
    riabitusadMensanisancti
    Cyjniani,jiraesente
    comite
    ;
    Bouifacio.
    j
    1. Fralri
    quolies
    in nos
    peccaverit
    et
    pwnitu-
    eril
    ignoscenduin.
    Sanclum
    Evangelium, quod
    modo
    ctim recitarelur
    audivimus,
    de remissioue nos
    admoiiiiilpeceatorum.
    Hinc admonendi eslisex ser-
    monenostro. Ministri cniinsumus
    verbi,
    non
    noslri,
    sed
    ulique
    Dei et Domini
    nostri,
    cui nemo sine
    glo-
    ria
    servit, quem
    ncmo sine
    poena
    contemnit.
    Ipse
    ergo
    DominusDeus
    noster, qui
    manens
    apud
    Patrem
    fecil
    nos,
    et laclus
    pro
    nobisrefecil
    nos; ipsc
    Domi-
    nus Deusnoster J esus Chrislusait nobis
    quod
    modo
    audivimusin
    Evangelio
    : Si
    peccaveril
    in
    ie, inquk,
    fraler lutts,corripeillum;
    el si
    pmtiilenliamegerit,
    di-
    miiieilli: el si
    seplies
    indie
    peccaveril
    in
    le,
    ct veniens
    dixerit,
    Pmniiel
    me,
    dimille illi.
    Seplies
    in
    die,
    noluit
    intcHigi,
    nisi
    quotiescumque;
    neforte
    peccet oelies,
    et nolis
    ignoscere. Quid
    est
    ergo septies? Semper,
    quoliescumquepeccaveril eumqtie poeuiluerit.
    Hoc
    cnim
    est, Seplies
    indielaudabo tc
    (Psul, cxvm,
    164);
    quod
    cst inalio
    Psalmo, Semper
    laus
    ejus
    inore meo
    (Psal. xxxni, 2).
    Et
    quare seplies pro
    eo
    quod
    est
    senipcrponatur,
    cerlissimaratio
    est, sepiem
    quippedie-
    bus vcnieiitibiis
    elredeunlibustotumvoiviturlempus.
    2. Venia
    frairi aanda,
    ut a Deo
    accipiatur. Quis-
    quis ergo
    Christum
    cogitas,
    et
    cupis accipere
    quod
    jjromisit,
    noii esse
    piger
    facere
    quodpreecepit. Quid
    enimproniisi!?
    Yitamaelernam. Et
    quid jiroecepil?
    Dari fralri tuo veniam.
    Tanquam
    diceret libi : Tu
    homo,
    dahoniini
    veniain,
    ut
    ego
    Deusad leveniam.
    Sedut
    omittam,
    vel
    potius
    intermittamaltiorailladi-
    vina
    promissa,
    in
    quibus
    nos Creator nosler facturus
    cstaequales Angelissuis,
    ut cum illoet inillo'et de
    illo sine fino vivamus: ut lioc interim non
    dicam,
    boc
    ipsumquodjuberis
    fralri
    luodare,
    aDeo tuonon
    vis
    accipere?
    Hoc
    ipsum, inquam, quodjuberis
    fralri
    tuo
    dare,
    a Donrinotuo non vis
    accipere?
    Dicmihi
    si non
    vis,
    et noli dare.
    Quid
    est
    hoc,
    nisi ul
    poscenti
    ignoscas,
    si tibi
    poscisignosci
    ? Aut si non babes
    quod
    tibi
    ignoscatur,
    audeo
    dicere,
    Noli
    ignoscere.
    Quanquam
    nec hoc dicere debui. Elsi non babes
    quod
    libi
    ignoscaiur, ignosce.
    1
    Atn.Er.etomnes
    Mss.,
    stirpes
    essevoluertmus.
    (a)
    Ktinc
    primum
    vulgatur
    ex duobusMss.: unoRoma-
    no, bibliolhecsePalriwi
    CistereiensiumsanctaeCrucisin
    J erusalemde
    urbe,
    notato
    60; altero
    Parisiensi,
    Colberti-
    naebibliothecae
    821,jani supralaudato.
    6S3
    SERMOCXIV. 65M
    3. Dei
    exemplo
    donandadebita. Dicturus es niibi
    cnodo
    : Scd
    ego
    nonsum
    Deus,
    liomo sum
    peccator.
    Deo
    gratias, quod
    confilerisesse
    pcccata
    tua.
    Ergo
    ignosce,
    utdimittanlur
    tibi. Horlatur nos tamen
    ipse
    Domiiuis
    Dcusnoster ul imitemur euni. Primo
    ipse
    DeusChrisiiis,
    de
    quo apostolus
    Petrus dixil;
    C/ni-
    slus
    pro
    nobis
    passus
    est, relinquens
    vobis
    exemplum,
    ul
    sequatnim
    vesligiaejus; qui peccalum
    non
    fecit,
    ncc
    inventus
    est dolusin ore
    ejus(l
    Petr.
    n,
    21el
    22).
    Et
    ulique ipse
    non habebat
    peccatum,
    cl liioiiims est
    pro peccatis
    noslris,
    et
    sanguinem
    suumfuriitin re-
    missionem
    peccatorum.
    Stiscepil pronobis quori
    non
    debebat,
    ut nos a debito liberarct. Non debcbat
    mori,
    nec nos vivere.
    Quare? Quinpcccatores
    era-
    mus. Necmors debebatur
    illi,
    nec viia nobis:
    quod
    ei nondebebalur
    acccpil, quod
    nobis non dchebatur
    dedit.
    Sedquoniamde
    reniissioiicngifur pcccatoruni,
    nemullumadvos
    '
    puletis
    imiiari Christum, Aposto-
    luin audite
    diceiitem,
    Donanies
    vobismetipsis,
    sicttt el
    Deusin Chrislodonavil vobis
    (Coloss.
    III,
    15).
    Esiole
    ergo
    imilaloresDei
    (Ephes. v, 1). Aposloii
    verba
    stint,
    iionmea : Esiote
    crgo
    imilaloresDci. Certc
    sujicrbuui
    estiniitari Deum? Audi
    Apostolum
    : Esloteiiniltilores
    Dei,
    sicttt
    ftlii
    charissiini. Filius diceiis : si
    rcspuis
    imitalionem, qtiarequoeris
    liacreditatem?
    4. Peccalor
    peccanti ignoscal.
    lloc dicercmsi ni-
    hil
    jieccali
    haberes, quod
    tibi relaxari desidcrarcs.
    -
    Modoautem
    quisquis cs,
    hotno es :
    justns
    sis
    licci,
    homo
    cs;
    laicus
    sis,
    hoiiio
    es;
    monachiis
    sis,
    hoino
    cs;
    clericus
    sis,
    homo
    es;
    ejiiscopiis
    sis,
    homo
    cs;
    aposiolussis,
    homoes. Yoccm
    npostoli
    aurii : Si di-
    xerhntts
    quiapcccalwn
    non
    habemus,
    nos
    ipsos
    sedttci-
    nnis2.
    Ille, ilic,
    ille J oannes et
    cvangeliski, que.m
    DomiinisChrislus
    pr;<:
    caieris
    diiigebal, qui supra
    pectuscjus
    discumbebai, ijiseait,
    Si dixerimus: non
    dixit,
    Si dixeritis
    quia pcceaium
    non
    habtiis; sori,
    Si dixerimus
    qida peccatum
    twn
    habemus,
    nos
    ipsos
    seducimus,
    el veritas in nobis uon est. J itnxil
    se in
    culjia,
    u!
    jungereliir
    ct in vcnia. Si dixe-
    riinus : videte
    quis
    riical : Si dixerimus
    qtiia pec-
    catumnon
    Itubeinus,
    nos
    ipsos
    sedncimus,
    el veriius
    in nobis non est. Si uutetn
    confessifueriinuspeccala
    noslra, fidelis
    esl
    eljusius, qtti
    dhnitlatnobis
    peccala,
    ct
    mundet nos ab otniii
    iniquilnle(l
    J oan.
    i, 8,
    9). Quo-
    modomundal?
    fgiiDscendo,
    i;on
    quasi
    invcnieiis
    (a)
    quodpuuial,
    seri invenicns
    quoddimillat. Ergo
    si lin-
    bemus
    peccata , fratrcs, ignoscamtis peteulibus
    3.
    Nonininiicitiasin cordenoslro coutra allerumreti-
    ncamus. Plus eniminiiniciiioerctciiuc vitianl
    ipsmu
    cornostrum.
    5. Veniaa Deoinoralione
    pedlur
    ctim
    paclo
    clun-
    dw aliis veniw, Volo
    ergo
    te
    igiioscentem, quia
    leneoveniam
    postulanlem. Rogaris, ignosce
    :
    rogaris,
    elrogabis; rogaris, ignosce;
    tu
    rognbis
    ul
    iguoscatur
    1
    Hoinaaus Ms.,
    indeloauamttr.
    2
    initomano
    \is., decipiinus.
    aRomanusMs.,pmnitentibus.
    Fi src mfra
    foco,Peteitli;
    habet,
    pwniienli vis ut dinuttatur
    tibi, pwinlend
    di-
    mitte.
    (a) Forie,
    non
    quasi
    aoninveniens.
    libi. Ecce veniel

    lempus
    orandi : invcrbis
    quoe
    di-
    cturus
    cs,
    tcneo le. Dicturtis
    es,
    Pater noster
    qtd
    eshi
    cmlis.Nonenimeris innumero
    filiorum,
    si non di-
    clurus
    es,
    Pater noster.
    Ergo
    dicluruj
    es,
    Pater no-
    ster
    qui
    es in cmlis.
    Sequere
    :
    Sanclificetur
    uomcn
    tuutn. Dicadhuc : Advenial
    regnum
    luum, yidhucse-
    quere
    : Fitil volunlas
    ttta,
    sictil in
    cmlo,
    etinJ erra.Yiric
    quidadjungas
    : Panemnoslrum
    quotidiunum
    danobis
    hodie.Ubi sunt divitioetuoe?Eccemendicas. Inlcrim
    tamcn
    imdeagitur,
    dic adliuc
    post
    : Puiietnnostrutn
    quoddianiim
    danobishodie. Dicadhuc
    quodsequilur
    :
    Dimilte nobis debitcinoslra. Ycnisli ad verba mea :
    Diniitte, iuqnit,
    nobisdebilanoslra.
    Quo
    jure? quopa-
    cto?qiio placito? qtiochirographo
    recilnto? Sicul ct
    noscliiidtliniusdebiioribusnostris.
    (Mallh. vi,
    9-12).
    Parumest
    quod
    nondimiltis : adhuc el Deo menti-
    iis. Conditio
    posita est,
    (ixa est lex :
    Dimitle,
    sictit
    riimiiio.
    Eigo
    non
    dimitlit,
    nisi dimittas.
    Dimitte,
    si-
    cut diiiiitto. Pelenli visut dimittatur
    tibi, pelenti
    di-
    iiiiitc. 1'rccesistns
    J urisperittis
    coeli diclavit : nonlo
    fallit;
    sceunduineoelestcm
    ejtis
    vocem
    posce: dic,
    Dimiiie
    nobis,
    siculct nos
    dhnitihnus;
    ct 1'ac
    quod
    di-
    cis.
    Qui
    niciiiitur in
    Precibus,
    beneficio carel;
    qui
    iiscntitur in
    Prccibus,
    et
    perdit
    causam et invenit
    peennm.
    Et si
    aliquis
    mentitur
    imperatori,
    cumvenc-~
    rit,
    convineilur
    tjuia
    inentitur :
    quando
    aiitem tu
    orando mentiris iu
    i|>sa
    oratione convinceris. Non
    ciiimDeusut le convincat testes ad te
    queerit. Qui
    libi diclavil
    1'rcces,
    advocatusest luus : si
    meiiliris,
    testis est;
    si non
    lecorrigis, judcx
    crit tuus:
    Ergo
    et
    dic,
    et
    fac, Quia,
    si non
    dicis,
    contra
    jus petendo
    non
    impctras
    : si autemdicis etiion
    facis,
    eliam menda-
    cii reus eris. Nonest
    qua
    versus iste
    transeatur,
    nisi
    quod
    dicimus
    impleatur. Numquid
    delere islumvcr-
    sum
    poterimus
    de oratioue nostra? Anvullis ut illud
    ibi
    sil,
    Dimittenobisdebitanoslra: et dcleamus
    quod
    scquilur,
    Skut cl uos dhniltimus
    debiloribusnoslris?
    Non
    delebis,
    ueantedelearis. In oratione
    ergo
    dicis
    ,
    Da;
    dicisDimitle: ut
    accipiasquod
    non
    habcs,
    et re
    -
    laxelur libi
    quod deliquisti. Ergo
    vis
    accipere,
    da :
    vis ul dimittatur
    tibi,
    dimitte. Brevis
    complexio
    esl.
    Ipsum
    Chiistumaudi alio Ioco:
    Dhniuiie,
    el dimitte-
    telurvobis; dutc,
    el dabilur vobis
    (Luc. vi, 37,
    38).
    Dimittite,
    et dimillelur vobis.
    Quid
    diiiiitiotis?
    Quod
    invobisalii
    pcccaverunt. Qttid
    cl vobis dimiltetur?
    Quodpeccastis,
    Dimillile.
    Date,
    el dabiturvobis
    quod
    desideratis,
    vitam oetcrnam. Fulcite
    pauperis
    vilam
    lcmporalcm,
    susienlate
    pauperis
    vilam
    praeseiitalem2,
    cl
    pro
    isto tam
    parvo terrenoque
    semine
    accipielis
    messemvitain oeternam.Amen.
    1
    Romanus
    Ms.,
    venit.Et
    infra,
    tenebole.
    -
    rtomauusMs.caret
    lrisverbis, siisteiilate
    pauperis
    W-
    tem
    prmsentatein,
    Etsermonemita
    coucludit, accimetismes>
    semvitmmternm
    per
    J esumchristum.
    6S5 S. AUGUSTINIEPlSCOPI
    656
    SERMOCXV
    *
    (o).
    De vcrbis
    Evangelii
    Lucm, Oportet semper
    orare
    ,
    et
    non
    deficere,
    etc.
    Deque
    duobus
    qui
    in
    lemplnm
    as-
    cenderunlul orarent : ac de
    parvulis
    Chrislo
    oblalis,
    cap.
    xvm
    ,
    1-17.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Fides
    fons
    orationis.
    Leclio sancti
    Evangelii
    oediflcatnos ad orandura
    et
    credendum,
    el nonde
    nobis,
    seddeDomiiio
    proe-
    suniendum.
    Quae
    ad orandum
    major hortafio, quam
    ut nobisde
    judice iniquo proponerelur
    similitudo?
    J udexenini
    iniquus,
    nec Deum
    timens,
    nechominem
    revcrens,
    audivit tanienviduam
    inlerpellantein
    se
    ,
    viclus
    taedio,
    non
    pietale
    inclinalus. Si
    ergo
    exaudivit
    qui
    oderal
    quodrogabalur, quomodo
    exaudit'
    qtti
    ut
    rogemus
    liortatur? Cum
    ergo
    nobis isla econtrario
    comparalione
    Dominus
    suadcrcl, Quia
    oporiel
    setn-
    per orare,
    el non
    deficere; adjecit
    ct
    ait,
    Verumtamen
    cum veneril Filitts
    hominis, putas
    inveniet
    fidem
    in
    terra? %\ fides
    deficit,
    oralio
    perit. Qtiis
    cnini orat
    quod
    non eredil? Undc et
    Aposlolusbeaius,
    cumad
    orandum
    cxhoiiarettir,
    ait: Omnis
    qukumque
    invoca-
    veril notnen
    Doinini,
    salvuserit. El ut ostenderet fidem
    fonleni esse
    oralionis,
    ncc
    posseirerivum,
    ubi
    caput
    aquaesiccalur, adjunxil alque
    ait:
    Quomodo
    auiemin-
    vocabuntin
    que>nnoncredidcnint(Rom.yi,15,14).Ergo
    ut
    oremus, credamus;
    et ut
    ipsa
    non deficiat fides
    qua oramus,
    oremus. Fides fuudit
    oraiionem,
    fusaoratio fidei
    impetrat
    firmitatem. Fides
    ,
    inquam,
    fundit
    orationeni,
    fusaoratioeliam
    ipsi
    fidei
    impctrat
    lirmitatem. Etenim ne in teniaiionibus deficerci ii-
    des, jiroplerea
    Dominusait :
    Vigilate
    et
    orale,
    nein-
    trelis in lenlalionem.
    Vigilale,'mquh, elorate,ne
    in-
    trelisintentationem,
    Quidest,
    in
    lentationem
    intrare,
    nisi a fideexire? Inlanlum enim tenlatio
    proficit,
    in
    quanlum
    fides
    deficit;
    et intantum tenlatio defi-
    cil,
    in
    quantum
    fides
    proficil.
    Nam ut
    ajierlius
    no-
    Veril Charitas
    vestra,
    de fidene deficerel et
    perirct,
    dixisseDominum
    , Vigilale
    et
    orale,
    neintretisiuten-
    talionem
    : co loco
    Evangelii
    ait,
    Hacnocle
    poslulavit
    satandsvexarevos sicul
    irilicum;
    et
    egorogaviprote,
    Pclre,
    ne
    deficiat fides
    lua
    (
    Luc xxu
    , 46,
    51
    , 52),
    Rogat qni
    luetur,
    et non
    rogat qui perielilatur? Quod
    auiemait
    Donrinus,
    CumvcnerilFilitis
    hominis,putus
    inveniel
    fidein
    in lerra? de iirie
    riixit, quooperfecia
    esi.
    lpsa
    cnimvix invenitur inlerra. Ecce
    plena
    cst
    J Vi
    Ecclesia
    :
    quis
    huc
    acccderct,
    si ntillaessct (i-
    des?Quis
    nonmontestransferret,
    si
    plena
    essct fides?
    Attendile ipsos Apostolos:
    dimissis omnibus
    stiis,
    calcata
    spe
    soeculi,
    Doniinuninon
    sequerentur,
    nisi
    niagiiam
    haberent fidem;
    et lamcnsi
    plcnam
    fidem
    baberenl,
    non dicerenl Domino, Auge
    nobis
    fidem
    (Id.
    xvn, 5).
    Videciiamillum
    ulrumque
    dese con-
    fitenlcm
    (vide
    fidem
    ,
    ct non
    plcnamfidem), qui
    cum
    ijblulissel
    Doinino filitimsuumamalodaemoniosa-
    *
    collaluscumtribusbn. et
    quatuor
    cl. cuma. cb.f. fs.
    g.
    Ir. ui.
    jir.
    rm. vd.ctctmiAm.Er.Par.Lov.
    '
    Ediii, qiiomodo
    iionexaudit.
    Abost,non,
    aMSs.
    (,i\
    .\lias,
    rieverliisDnuiiui 5S.
    nandum
    ,
    et esset
    interrogalus
    utrum
    credefct,
    rc-
    spondit
    et ail : Credo
    ,
    Domine
    ,
    adjuvaincredulitatem
    nieain
    (Marc.
    IX
    ,
    25). Crcdo,
    inquil, Credo,
    Domiiie
    ;
    ergo
    est fides. Sed
    adjuva
    incredulitatem
    meam;
    ergo
    non
    plena
    esl fides.
    CAPUT 11.2. Fidesnonesl
    superborum,
    sed.hu-
    milium.Sed
    quia
    fides rionest
    superborum,
    sedhu-
    milium,
    Dixit ad
    quosdamqui
    sibi
    jusd videbantur,
    et
    spernebantcwleros,
    shnililudinemhanc : Duo homines
    ascenderunlin
    lemptum
    orure
    ,
    unus
    phariswus,
    el alter
    publicanus.
    Phariswusdicebat: Graltas
    libi, Deus,
    quia
    nonsumsicul cmteri liomiiies. Diceret
    saltem,
    Sicul
    multi honiines.
    Quid cst,
    sicut cwleri
    homines,
    nisi
    omncs
    jiraeter ipstim
    ?
    Ego inqtiit, justus
    sum
    ,
    coe-
    teri
    peccatores.
    Nonsumsicul cwleri
    Iwinines,
    injtisli,
    raptores,
    adulleri. El eccetibi ex vicino
    publicano
    majoris
    lumoris occasio.
    Sicul,
    inquit, publkanus
    isle.
    Ego, inquit,
    solus
    sum,iste
    decaeteriscst. Non
    sum,
    inquit,
    talis
    qualisiste, per jusliiias meas,
    qui-
    bus
    iniquus
    non sum.
    J ejuno
    bis insabbalo
    , dechnas
    dooinnium
    quwcumquepossideo.Quidrogaveril Deuni,
    quoere
    in
    verbis
    ejtts,
    nihil invenies. Ascenditorare:
    noluit Deum
    rogare,
    sedse laudare. Parum
    cst,
    non
    Deum
    rogare,
    sedse
    laudare;insuper
    et
    roganti
    insul-
    tare, Publicanusaulemde
    loiiginquo
    slabat:el Dcotamen
    ijisepropinquabat.
    Cordisconscienlia
    removebat, pie-
    tas
    applicabal.
    Publkanus aulemdc
    longinquo
    siabat:
    sed Domiimseumde
    propinquo
    allcndebat. Excelsus
    ciiiiujDominus,
    elhumilia
    respicit.
    Excelsosautem,qua.
    lis erat ille
    phaiisaeus,
    a
    longecognoscit.
    Excelsa
    qtii-
    demalongecognoscil(Psfl(. cxxxvu, 6),
    serinon
    igno-
    scit. AdhucauriihumilitalemPublicani.Parum
    est,quia
    de
    Ionginqno
    stabal: necoculossuosadcmlumlevabal?
    Ut
    aspiceretur,
    non
    aspiciebat.Respicere
    sursumnon
    audcbal :
    prcmebatconscientia, spes
    sublcvabat. Ad-
    hucaudi: Percutkbat
    pectus
    suum.
    Pcciiasdese
    ipso
    exi-
    gebat: proplcrea
    Domiuusconfiienli
    parcebnt,
    Pcrcu-
    liebal
    peclussuum,
    cticens:
    Dotnine, propilius
    esto
    ndlti
    pecculori.
    Ecce
    qui rogat. Quid
    miraris
    ,
    si Deus
    ignoscit, quandoipse
    se
    agnoscit?
    De Pharisaeo
    et
    Publicano
    accepisti conlroversiam;
    audi sentenliam:
    audisli
    supcrbumaccusatorem,
    audisti reum
    humilem;
    audi nunc
    judiccm.
    Atnendkovobis. Verilas
    dicit,
    Deus
    dicit, judex
    dicil : Amendico
    vobis, desceneiit
    juslificulus
    de
    lemptopubtkanus
    ille
    , magis
    quain
    itle
    phariswus.Dic, Domine,
    causaro. Ecce videoPubli-
    caiiuni
    justiticatummagis
    de
    temjjlo
    descendere
    quan
    Pharisaeum.
    Quoeroquare. Quoeris
    quare?
    Audi
    qtiarev
    Qttiu
    oinnis
    qui
    se
    exullal,liuiniliabilur;
    el
    qid
    sehutni-
    liat,
    exallabilur.Audisli
    sententiam,
    cavecausamma>-'
    Iam
    :aliuddico,
    Audisti
    senteiitiam,
    cave
    superbianu*
    CAPUT III.

    5. Conira
    Petagianos.
    Yideant
    nunc,
    audianl ista nescio
    qui impie garrientes,
    et desuis
    viribus
    '
    proesumenles
    audiant
    qui dicunt,
    Deus me
    homincm
    fecil, juslumipse
    mefacio.0
    pejor
    el de-
    tcslabilior Pharisaeo!Pltarisaeusille
    supcrbequidem
    juslum sedicebat,
    sed tamen indeilleDeo
    gratias
    agcbat.
    J ustum se
    diccbat; sed(amen Deo
    gratias
    1
    Am.Er.el
    Mss.,
    viiiuiibus.
    657
    SERMOCXV 658
    agebat,
    Gralias
    libi,
    Deus
    , quia
    nonsumsicutcwleri
    homines. Gratiastibi Deus:
    gratias
    Deo
    agi.l, qttia
    11011
    est sicut caeleri bomines: et farncn
    tanquamsuper-
    bus et inflalus
    reprehenditiir;
    non
    quia
    Deo
    gralias
    agebat,
    sed
    quia
    velut nihil sibi aridi
    cupiebat.
    Gra-
    lias
    iibi, quia
    non sumsicul caileri
    hoinines, injiisli.
    Ergo
    lu
    justus; ergo
    nihil
    rogns; ergojnmpleintst-s;
    ergo
    non est lenlatio vitabumana
    super
    lerram
    (J ob
    vn
    ,1); ergojamplenus es; ergo jam
    abunrias; ergo
    jam
    non est
    quare
    dieas
    ,
    Dimillenobis debiianoslru
    (Maith.
    vi, 12). Quiri
    cst
    ergo qui impie oppugnal
    gratiam,
    si
    reprelienditur qtii superbe agit gralias
    1
    'CAPUT IV.4. Parvulis
    Bctplismus
    Chrisd neces-
    sarius. Et eccc
    post
    dictani controversiam
    prolatam-
    que
    sentenliam
    procedunt.el parvuli,
    imo
    apportan-
    tur et offeruntur
    tangendi.
    Cui
    tangendi,
    nisi medico?
    Certe sani
    l
    : cui ofTerunlurinfantes
    tangcndi
    ? Cui1
    Salvalori. Si
    Salvatori, utique
    salvandi.
    Cui,
    nisi illi
    qui
    venit
    quacrere
    et salvarc
    quod pcrierat (Luc.
    xix
    ,
    10).
    Ubi isli
    perierant?
    Quantumad ipsosproprie
    at-
    tinet,
    innocenies
    video,
    reatum
    quaero.
    Unde?
    Apo-
    stolumaudio: Per unumhominemintravit
    peccatum
    ht
    orbemterrarum. Per
    untim,inquit,
    hoininem
    peccatum
    iniravil in
    mundtim,
    et
    per peccalum
    mots;
    el ila in
    otnneshomines
    pertransivit,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunt
    (Rom v, 12).
    Veniant
    ergo parvuli,
    veniant: audia-
    lur
    Dominus,
    Sinite
    parvulos
    venireudme
    (Luc.
    xvni,
    16).
    Veniaiit
    parvuli,
    languidi
    ad medicuin
    ,
    vcniant
    perditi
    ad
    redemptorem
    :
    veniant,
    nemo
    prohibeal.
    In ramo adhuc nihil commiserunl
    : sedinradice
    pe-
    rierunt. Benedicat Dominus
    pusillos
    cum
    magnis
    :
    tangat
    medicusel
    pusillos
    et
    niagnos.
    Causam
    parvu-
    lorumcommendamus
    majoribus. Loquimini pro
    ta-
    cenlibus,
    orate
    pro
    flentibus. Si nonfrustra estis ma-
    jores,
    estoletuiores : tuemini eos
    qui
    adhuc eausam
    suam
    agerenon possunt.
    Communis fuit
    perditio,
    st
    communis invenlio : simul
    perieramus,
    simul inve-
    niamur in Chrislo.
    Dispar
    est meritum
    ,
    sedcommu-
    nis est
    gralia.
    Nihil habenl
    mali,
    nisi
    quod
    defonle
    Iraxerunl
    : nihil habent
    ntali,
    nisi
    quod
    de
    origine
    traxerunt.
    Noneos
    impedianl
    a
    solute, qui
    ad id
    quod
    traxerunt
    mulla addiderunt.
    Qui major
    esl
    oeiate,
    ma-
    jor
    est et
    iniquilate.
    Sed
    gralia
    Dei delet
    quod
    traxi-
    sti,
    deletet
    quod
    addidisli. Ubi enimabundavil
    pecca-
    lum, superabundavit
    gralia (
    Rom.
    v, 20).
    i
    '
    SERMOCXVI
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    Lucm,
    Stelit J esus
    inmedio
    eorum,
    et dixit
    eis,
    Pax
    vobis, etc, cap. xxiv, f
    . 36-47.
    CAPUT
    PRIMUM.

    1. Manichmorumhwresis.
    Apparuit
    Dominus
    post
    resurreclionem
    discipulis
    suis,
    sicut
    audislis,
    et salutavit
    eos, dicens,
    Pax vo-
    bis. Haecest
    pax,
    et salutaliosaltuis : nani et
    ipsa
    sa-
    lutatio
    asalutenomen
    accepit.
    Sed
    quid
    melius,
    quam
    ut
    ipsa
    salutet hominem?Salusenimnostra Chrislus
    est.
    Ipse
    est enimsalus
    nostra, qui
    vulneralusest
    pro
    nobis,
    et confixus est clavisin
    ligno;
    ct
    depositus
    de
    1
    sicMss.Editi
    vero,
    insani.
    '
    Recognitus
    add. r. v.Par. Lov.et
    Vrgn.
    ()
    Alias,
    i exadditisaparisiensibus.
    ligno, positus
    in
    sepulcro.
    De
    sepulcro
    autemsur-
    rexit,
    sanatis
    vulneribus, servaiis eicatricibus. Hoc
    enim
    discipulis
    suis
    espedire judicavit,
    ut cicatrices
    ejus servarentur,
    unde cordis vulnera sanarentur.
    Quae
    vulnera? Yulnera infidelitatis.
    Apparuit
    enim
    oculis eorumvcramexhibens carnem: et
    putaverunt
    se
    spiritum
    videre. Non levevtilnus hoccordisest.
    Denique
    hocresim
    malignam
    fecerunt,
    qui
    inislovul-
    nere remanserunt. Sed non
    pulamus
    vulneratos
    fuisse
    discipulos, quia
    cito sanati
    sunt?Cogilet
    Cha-
    ritas
    vestra,
    si inistovulnere
    remansissenl,
    ut
    puta-
    rent
    corpus sepultum
    non
    resurrexisse,
    sed
    spirilum
    imaginecorporis
    Iiumanosoculosillusisse: si in ista
    fide,
    imo in ista
    perfidiarcmansisseiit,
    non eorura
    vulnera,
    sed mors
    plangi
    deberel.
    CAPUT II.

    2. Dubitatio
    discij>ulortim.
    Sed
    quid
    ait DoniiiiusJ esus?
    Quid
    lurbad
    estis,
    el
    cogilationes
    ascendttntincor vestrum?Si aseendunt incor vestrum
    cogiialiones,
    de lerra veniunt
    cogitationes.
    Bonumest
    homini,
    iion
    utcogifatio
    ascendat incor
    ejus,
    scdut
    &in'suniascendat
    ipsum
    cor
    ojus
    : ubi volebal
    Apo-
    stolus
    ponere
    coida
    credentiuin, quibusdicebat,
    Si
    consurrcxisiiscttm
    Cltristo,qttw
    stirsumsunt
    sapite,
    ubi
    Chrislus esl ad dexleramDei
    scdens; quw
    sursitmsunt
    quierite
    ,
    non
    qucesuper
    lerram. Morlui enim
    eslis,et
    'vila vestraabsconditaesl cumChristo in Deo: cum
    Christus
    apparuetil
    vita veslra
    ,
    tunc et voscumillo
    apparebitis
    in
    gioria (Coloss.
    m, 1-4).
    ln
    quagloria
    ?"
    Restirreclionis.
    In
    qua gloria
    ? Audi
    Apostolum
    di-
    centemde boc
    corpore,
    Seininatur
    inignondnia,
    re-
    surget
    in
    gtoria(I
    Cor.
    xv, 45).
    Istam
    gloriamAposloli
    Magistro
    suo,
    Christo
    suo,
    Dominosuodarenolebant:
    resuscitare eum
    poluisse corpus^suum
    de
    sepulcro
    non
    credebant; spiritum
    eum
    pulabant,
    et carnem.
    videbant,
    uec
    ijjsis
    oculis suis (idemhabebant. Et
    credimuseis
    nosannuntiantibusel nonostendeiuibus.
    Eece
    ipsi
    Christo se
    ipsum
    ostendenti noncredebant.
    Malum vulnus :
    prodeanl
    medicamentacicatricum.
    Qtdd
    turbadestis
    ,
    cl
    cogilaliones
    ascendunt in cor ve-
    slrtim? Videlemanus meas et
    pedes
    meos
    ,
    ubi clavis
    confixusfui.
    Palpate
    el videte.Sed
    videtis,
    et non vi-
    detis.
    Palpale
    el videte.
    Qnid? Quia
    Spirilus
    ossa et
    carnemnon
    habet,
    sicul mevideiishabere.Hwcdicens
    (sic
    recitaturo
    est)
    ostendil eismanusel
    pedes.
    CAPUT III.5. Resurreciionis
    Chrisli
    fidesqiwmo-
    do
    persuadebalur.
    -
    Et adltuc
    irepidaniibus
    etmiranti-
    libusprmgaudio.
    J am
    guidium erat,
    et adhuc
    trepi-
    datio
    permanebat.
    Res enimincredibilis erat
    facta,
    sedtamcnfacta.
    Numquid
    nunc incredibile
    est, quia
    resunrexit caro Domini de
    sepulcro?
    Totus hoc cre-
    didit muiidus:
    qui
    non
    crcdidit,
    remansit immundus.
    Tunc lanien iiicredibileerat: el
    persuadebatur
    non
    solumoculis,
    sedet
    manibus,
    ut
    per
    scnsum
    corporis
    fidesincor descenderet,
    et incor fides descendens
    posset praedicari per
    munduni,
    non videnlibus aut
    langenlibus,
    el lamen sine dubilaiione credeniibus.
    Habelis
    hic, inquit, aliquidquod
    manducetur?
    Quanta
    additad aediliciunifidei structor
    1
    bonus?Non csurie-
    1
    in
    Mss.,
    inslructor.
    659
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    680
    bai,
    et mandticare
    quaerebat,
    Et manducavit
    pole-
    stnte,
    nonneeessilate,
    Agnoscant
    ergodiscipuli
    verum
    corpus, quod agriovit ijisis jjroedicanlibus
    mun-
    dus.
    CAPUT IV.

    4. CoiUrflManicltwos.Si forte ali-


    qui
    hreretici
    sunt, qui
    adhuc habcnt in
    corde, quod
    exhibiierit se ocuiis Cliristus
    ,
    ct vcra caro nonerat
    Christi;
    jam ponant
    illud, pcrsuadcat
    illis
    Evange-
    lium. Nos eos
    reprehendiiiius, quia
    hoc
    sapiuul:
    damnabil
    ille,
    si hoc
    sapcre pcrseverani.
    Tu
    quis es,
    qui
    non eredis
    corpus
    in
    sepulcro positumresurgere
    potuisse?Si
    Manichaeus
    es?quinec
    crucifixumcre-
    dis, quia
    necnatum
    credis;
    omnia eumfnlsaoslen-
    dissc
    pracdicas.
    Illefalsa oslendit,
    et luveruradicis?
    Tu lioii mcntiris
    ore;
    sedille meiuitus est
    corpore?
    Ecce arbitraris
    apjjaruisse
    oculis
    quod
    non
    erat;
    spirituin
    fuisse,
    noncarnem. Audi illuin: ainat
    te,
    ne
    damnet
    te-
    Audi illumdiceiiiem: ecce tibi
    dicil,
    in-
    felix
    ;
    libi
    loquilur
    :
    Quid
    lurbalus
    es,
    et
    eogitationes
    asccndunl incor tuum?
    Videle,inquit,
    maiiustneaset
    pedes
    meos.
    Palpale
    el
    videle,quiaspiritiis
    ossael car-
    neni non
    Itabet,
    sicut nievidetishabere. Hoecdicebat
    vcrilas,
    et fallebal ?
    Corpus
    erat,
    caro
    cral; quod
    se-
    puliuin
    fucrat, apparebnt.
    Percat
    dubilalio, sequalur
    digna
    lauriatio.
    S. Chrisius
    fideminspirat.
    Ostendit
    ergo discipulis
    se.
    Quidcst,
    se?
    Capul
    Ecclcsitesuoc.Eeclcsiafutura
    per
    niundumab
    ijisopraevidebnUir
    ,
    a
    discipulis
    non-
    duinvidebatur.
    Cnjjul oslendebat, corpiispromiitebal.
    Quid
    ciiimsccutus
    adjunxit?
    Ilwc sunt verba
    quw
    lo-
    culus sumad
    vos,
    dumadhucessemvobiscuin.
    Quid
    est
    hoc,
    dumadhuc esscmvobiscuin?
    Numquid
    nonttine
    cumillis
    erat,
    cum iilis
    loqiicbatur?Quid
    est,
    ctttn
    adltuccssemvobiscum?Yobiscum
    morlalis, quodjam
    non sum. Vobiscumeram
    , qnando
    morilurus cram.
    Quidest,
    vobiscum?Cum morituris moriturus. Morio
    jam
    iionvobiscuin:
    quia
    cum moriluris
    minquam
    til-
    terius moriturus. Hoc
    ergo
    dieebamvobis.
    Quid?
    CAPUT Y.

    Qttia opoiiebal iinpleii omnia,
    qttwscriplct
    suul in
    Lege,
    el
    Prophelis,
    el Psalmis
    de me. Dixi
    vobis, quia oporlcbat
    omnia
    impleri.
    Tunc
    aperuii
    itlis sensnm. Veni
    crgo, Domine,
    fac
    claves, iipcri,
    uf
    intelligamus.
    Ecce omnia
    dicis,
    el IIOII crcdcrjs. Putaris
    spiritus ; langeris, pulsaris,
    ti adbuc
    trcpidapt qu.i
    tc
    laiignnt.
    De
    Scripiuris
    ad-
    moiies,
    cf aribuc non
    iulclligunl.
    Clausa
    suntcorda,
    nperi,
    et inlra. Fec.il
    .Tuncciperuil
    illissensttin.
    Aperi,
    Domiisc,
    et dubiianti de Chrislo
    ajieri
    cor.
    Aperi
    ei
    sensuiii, qui pliauliisina
    fuisse credit Chrislum. Tunc
    uperuil
    illis
    seitsum,
    ul
    htteUicjerenlScripturas.
    6. Ecctesia
    per
    oinncs
    gentesftittira promillitur.
    Ab
    Aposlolis
    Chrislus,
    Ecclesiaa
    nobisccrniiur.Etdixit
    eis.
    Quid
    ?
    Qiioniam
    sic
    oporlebal. Quoniam
    sk scri-
    plum
    esl,
    etsic
    opoiiebal.Quid?
    Chrislum
    pali,
    etre-
    surgere
    a morluis lertio die. Yidertml
    hoc;
    viderunt
    palieniem
    ,
    viderunt
    pendentem
    ,
    vidcbant
    post
    rc-
    surrcciionem
    pracscntein,
    viventem.
    Quidergo
    non
    viilebant?
    Corjms,
    id
    est,
    Ecclesiam.
    Illum.videbant,
    illamnonvidcbaut.
    Sponsumvidebant, sponsa
    adhuc
    latebat. Promittat et
    ipsam.
    Sic
    scriptumcst,
    etic
    -
    oporlebul
    Chrislum
    pali,
    et
    reswgere
    a morluisterlio
    die. Hoc
    sponsus
    est.
    CAPUT VI.

    Quid
    de
    sponsa?
    Et
    prwdhari tij
    nomine
    ejuspwnilenliam
    el remissionein
    peccatontmper
    omnes
    gentes, incipientibus
    abJ ertisalein.IlocnondtUJ l
    videbatil
    discipuli
    : Ecclesiam
    per
    omnes
    gentes,
    in-
    cipientibus
    ab
    J orusalem,
    nondum videbant.
    Caput
    videbant:el dc
    corjjorc capiti
    credebanl. Per hoe
    quod videbanl,
    quod
    nonvidebant crcdebant. Simlles
    illis sumus et nos : viriemus
    aliquid, quod ipsi
    non
    videbanl;
    et non videmus
    aliquid, quod ipsi
    vide-
    bant.
    Quid
    nos videmus
    , quodipsi
    nonvidebanl? Ec-
    clesiam
    per
    omnes
    gentcs. Quid
    non videnuis
    , quod
    ipsi
    videbanl? Christum in carno conslitulitm.
    Quo-
    modoilli
    illumvidebanl,
    et de
    corpore
    credebant: sic
    nos
    corpus videmus,
    rie
    capite
    credamus. Invicem
    nos
    adjuveiil
    visauostra.
    Adjuvat
    eosvisus
    Christus,
    ut fuluram Ecclcsiain crederent:
    adjuval
    nos visa
    Ecclesia,
    ul Cliristumresurrexisse crcdamus.
    Implela
    csl lides
    illorum, imijletur
    et nostra .
    impleta
    esl il-
    lorumde
    capite, impletur
    nostra de
    corpore.
    Tolus
    ChrisUiset illis
    innoluil,
    cl nobis innoluit : sed lo-
    ttisabeis non est visus
    ,
    nec a nobistotus est visus.
    Ab eis
    capul
    cst
    visuiii, corpus
    creditum: a nobis
    corjius visum, caput
    crcditum. Nulli tanien deest
    Chrislus : inomnibus
    plenus est,
    el adhuc eirestat
    corpus.
    Crcdiilerunl
    ipsi,
    creriiderunl
    pcr
    illosJ ero-
    solymilani
    liiulti;
    credidil
    J udaca,
    credidit
    Samaria,
    Acccdanl mcmbra
    ,
    aocedat aedificiumfundarnenlo.
    Ftindamenlumeniinnemo
    polesi ponere,
    ait
    Aposlolns,
    nisi
    qaod
    csl
    posiium, quod
    estChrislus J esus
    (ICor.
    ni,
    11).
    fnsaniaiit J uriai
    ,
    impleantur
    zelo:
    lapidetur
    Slephanus,
    scrvet
    iapidaiilium
    vesiimenla
    Saulus,
    Saulus futurus Paiilus
    aposlolus.
    Occidatur
    Slepha-
    nus, peiiurbetur
    Ecclesia
    J erosoiymilnna(Act,vn, 57,
    i, 1):
    discedant inde
    lignaardentia, accedantetineen-
    dant.
    Ligna
    enim
    quodam
    modo inEcclesia
    J ensoly-
    milana ardebant
    Spirilu sancto, quando
    eral illisin
    Deumaiiima
    una,
    et cor ununi
    (Id.
    IV,
    52). Lapidaio
    Stepbano passa
    est ilh
    congerics perseculionem
    :
    sparsa
    sunl
    lignn,
    ef accensus est mundus.
    CAPUT VII.

    7. Saulusmulaliisin
    prmdkalorcm
    Evangelii. Denique
    hacesecutusfurensSaultis
    ille,
    ac-
    ce|)il epistolos
    a
    piineipibus sacerdouini,
    et
    coepit
    ire
    souviens,
    anfielans
    coedeni,
    sitiens
    sanguincm,
    unde-
    cumque posset, quosjiosset
    vinctos
    trabere,
    ad
    sup-
    pliciumrapere,
    se effuso
    sanguinesaliare, Sed ubi
    Deus,
    ubi
    Christus,
    ubi
    Stephani
    coronator?
    Ubi,
    uisi
    in coelo?Yideat et
    Saulum,
    irrideat
    saevienlcni,
    cla-
    met de
    ccelo, Saule, Saule, quid
    me
    persequeris
    ?
    Ego
    inccelo
    smii,
    tu in terra
    ;
    et tamen
    persequcris
    me.
    Capul
    non
    tangis,
    sedmembra meacalcas. Sed
    quid
    facis?
    quid proficis?
    Durumtibi est contra slhnuluin
    ciilcitrare.
    Quanlumcumque
    calces
    millas,
    te vexas.
    Pone
    ergo furorem, cape
    sanitatem. Ponenialumcon-
    siliuin, appete
    bonuraauxilium. Voceilia
    prostralus
    est.
    Quis
    esl
    prostrafus?
    Perseculor. Ecceviclus cst
    tinavoce.
    Qtiid
    ibas?
    quid
    saeviebas?
    Quosquacrcbas,
    6fil SERMOCXVIL
    662
    modo
    sequeris
    :
    quos persequebaris,
    modo
    pro
    illis
    perseculionempateris. Surgit proedicator, qui pro-
    slratusesl
    persccutor.
    AudivitDomini vocem. Exeae-
    calus
    esl,
    sedin
    corpore,
    ut illuminarelur incorde.
    Perduciusad
    Ananiam,
    de
    pluribus
    catechizatus,
    ba-
    ptizatus,jirocessitapostolus(Id, ix). Dic,proedica:proe-
    dica
    Chrislum, disscmina,obonearies, jamriudum
    lti-
    pus.
    Yide
    illum,
    atlende
    illuni,qui
    saeviebat:Mihiautem
    absil
    gloriari,
    nisi incruceDomhti itoslriJ esti
    Cltristi,
    per quetn
    mildmtindus
    crucifixus
    est,
    et
    ego
    mundo
    r(Galal. vi,
    14).
    Funde
    Evnngelitim
    :
    quod
    cordecon-
    cepisti,
    ore dissemina. Audiant
    gentes,
    credanl
    gen-
    les:
    pullulentgentes,
    nascaiur de
    sanguinemaiiyrum
    sponsa
    Domino
    purpurata.
    Et exilla
    qiiam
    multi ac-
    cesserunt?
    quam
    multamembra
    capili coliocseruiil,
    et
    cohaerenl
    nuiic,
    etcredunt? El
    baplizaii
    suiit
    isii,
    et
    baplizabunlur alii,
    et
    posl
    nosvenient altcri.
    Tunc,
    inquam,
    infinesoeculiaccedcnt
    iapides fuudamcnto,
    lapides
    vivi, lapidessancti,
    utinfineoedificcturlolum
    Ecdificiuni abilla
    Ecclcsia;
    imo ab isla
    ijisnEcclesia,
    quae
    modocantal eainiciim
    novum,
    duiii domusacdi-
    ficaiur. Sicenimhabet
    ipse
    Psalmus:
    Quando
    domus
    wdificabulurposl capdvilatetn.
    Et
    quid?
    CanliileDomi-
    nbcanlkumnovum;
    canlateDoiithwoinnislerru
    (Psal,
    xcv, 1). Quam magna
    donius! Sed
    qtiando
    cantal
    caiiticumnovum?Cumoedifitaiur.
    Qunndo
    dedicatur?
    In fincsacculi. Fiindamcrilum
    ipsius jam
    dedicalimi
    esl:
    quia
    ascenditin
    ccelum,
    el nonnioritur.
    Quando
    et nos
    surrexeriraus,
    ul
    iiuiiquani
    moiiamur,
    luncde-
    dicabimur.
    SERMO
    CXVIP(fl).
    Deverbis
    Evangelii J ounnis, cap.
    i, 1-3,-In
    principio
    crat Verbum,
    et Verbumeral
    apudDetmi,
    el Deiis
    erat
    Verbum,
    clc ConlraArianos
    (b).
    CAPUT
    PIUMUM.

    1. VerbumDei ut intelti-
    galur, quo predocomparandum.Capiuluni Evangclii
    quod
    leclum
    cst,
    fralres
    dileclissimi,
    purum
    oculewsi
    cordis
    inquirit.
    DouiinuiiienimnostrumJ estiinCliri-
    slum
    accepimus
    secundumdivinitaiemadcondendam
    univcrsam
    creaturaro,
    secuiidumliumanitatcmadre-
    parandam lapsamereaturam, cvangelizanle
    J oannc.
    In
    ipso
    aulem
    Evangelioqualis
    el
    quanius
    vir J oauncs
    fuerit, invenimus,
    ut ex
    riignilatedispensaforis
    iniel-
    ligalur quanli prelii
    sit
    Yerbuin, quodper
    talcmdici
    potuil
    : iroo
    quam
    nullius
    prelii
    sit
    quodsuperat
    ora-
    *
    Eniendatusadtresbn.et
    qualuor
    cl. cunia.cb. f.fs.
    g.
    Ir. m.
    [).
    rm. vel. etAm.Er.rar. I.ov.
    (a)Alias,
    devcrbisDomiui 53.
    (b)Designalus
    videturaPossidioin
    Indicul" 1,cap.u,
    uhi
    inter
    opuscufaAugusliiii
    coutraArianosli-aclatuiii
    recen-
    set,

    pe
    ln
    ptincipio
    erut rerbum. Cilatur
    quoque
    aiio-
    roaduebr. 1.
    Quanquam
    vero
    ajmd
    Lovaniensesii-.leser-
    moabsqueAugustini
    noniiae,
    quod
    i|isi
    curaruntnondublis
    tantummodosermonib<is
    pra'fi^endum,
    edilus
    reperiatur,
    cumhaccensura: videturnonnullissermoconsarcinatus
    etnontotusesseD.Auimstiui. Nobistamcnnonlicebatitt
    dubiorumsermonumciassem
    ijistimrejicere
    :
    qtiijipe
    cu-
    jusjiartes
    omnes
    0|
    timc
    coiitcrere,quiqueAugustini
    do-
    ctrinam,
    dissercndi mellioiltmicl usitatas cidemvoces
    exhibere,
    si
    quisafius,deprciiendcbalur.Neqtto
    veroino-
    rari debuit
    stilus,hic,
    utin
    extemiioraneis
    couciouibus cs-
    se
    solet,aliquanlo
    diffusioret
    iuaequalis.
    peiiiuel totiead
    priores
    annos
    Augustini.
    nia. Pretioenini aut
    comparatur
    res
    venalis,
    autsub-
    jicitur,
    aut excedit eam.
    Quando
    tanto
    quisque
    com-
    parat quantovalet, oequalurpretium
    rei
    quaecompara-
    tur :
    quando vilius, subjicitur
    ei :
    quando carius,
    superat
    eam. VerboautemDei nec
    oequarialiquidpo-
    lcst,
    nccadmutalionem
    subjici,
    nec
    superponi aliquid,
    Subjici
    enim omnia
    possutit
    Verbo
    Dei, quia
    omnia
    pcr ipsumfacla
    sunt: non lamen
    subjiciuntur, quasi
    prciium
    sinl
    Yerbi,
    ut
    quisque
    det
    aliquid,
    ut iilud
    accipiat.
    Tamensi dici
    potest,
    et admitlil nomenhoc
    ratio
    aliijua
    vel
    Ioquendi consuetudo,prctiumcomjia-
    randi Ycrbi
    ipsecomparalorcst, qui
    se
    ipsumpro
    se
    ipso
    dcdeiit htiic Vcrbo.
    Itaquequando aliquid
    emi-
    mus, qiiocrimusaliquid qucd demus,
    ut habeamus
    remdnto
    pretioqunm
    volumuscmere. Et exlra nos
    cst
    quoddamus;
    et si
    apud
    nos
    erat,
    fitextra nosil-
    Iml
    quoddamus,
    hl sit
    apud
    nos illud
    quodcoropara-
    tiius.
    Quitlqiiidprctii
    invenerit
    qui
    emil
    aliqnid,
    ne-
    cesseest ut lale
    inveniat,
    ut del
    quodhabet,
    el acci-
    piat quod
    non
    habel; maneat tamenillea
    quoabscedit
    prctium,
    et accedat illud
    pro quo
    dat
    prefium.-
    Qui
    auicni vult
    comparare
    Verbum
    hoc,
    qtti
    vult
    habere,
    non
    quaerat
    exlra se
    ijjstimquod det,
    se
    ipsum
    det.
    Quod
    cmn
    fcceril,
    non se
    amitlit,
    sicut
    amittit
    prctium, quaudoaliquid
    emit.
    CAPUT II.

    2. Pretium Verbi
    ipse
    liomo. Vcr-
    btim
    ergo
    Dei
    propositum
    esl omnibus:
    comparentqui
    jiossunl.; possunl
    autem
    qni pie
    voluerint. Inillocnim
    Verbo
    pax
    : et
    pax
    in terra honiinibusboncevolunla-
    lis
    (Luc n,
    Li). Ergo qui
    vult
    cnmparare,
    det se
    ipsum. Quasi pretium
    est hoc
    Verbi,
    si dici
    aliquo
    niorio
    potest, quaudo
    necse
    perdit qui dat,
    et
    acqui-
    rit Vcrbum
    pro quo
    se
    dat,
    ct se
    ipsuin
    inYerboac-
    quirit
    cui sedat. Et
    quid
    dat Yerbo? Non
    aliquid
    ab
    ipso alienum,
    pro quo
    se
    dat;
    sed
    quodper ipsum
    Yerbiiiii fnctiim
    cst,
    hoc ei redditnr ut
    reficialur.
    Omnia
    per ipstttnfacta
    sunt. Si
    omnia,utjque
    et hoino.
    Si
    coeliini,
    si tcrra
    ,
    si
    mare,
    si omnia
    quoe
    in
    ipsis
    suiit,
    si universa
    crealura; ulique illg
    manifostius,
    qui
    nd
    imaginem
    Deifaclus
    perYerbumfactuseslhomo.
    3. VerbutnDei
    formaqumdam
    tton
    formala.
    Forma
    sitte
    tempore
    ct loco. Non
    modo', fratres,
    tractamus,
    quomodopossitinlciligi quod
    dictumest. In
    principio
    e.ral
    Verbum,
    et Verbuinerat
    apudDeum,
    el Deuserat
    Verbum.Ineffabililcr
    potest inlelligi
    : non verbis b/>
    niinisfit
    uliiitclligafiir.
    VerbumDei
    traclamus,
    et df-
    cimiis
    quaie
    non
    intelligalur.
    Non nunc dicinius ut
    inleHigatiir,
    scd
    dicimusqiiidimpediat
    ne
    intelligalur.
    Esl eniin formn
    quocdam,
    formanon
    formata,sed
    forma oniniiiinfoniintorum: forma
    incommutabilis,
    sinc
    lapsu,
    sine
    dcfectu,
    sine
    tempore,
    sine
    loco,
    su-
    pcrans omnia,
    cxistens
    2
    omnibus et fundamentum
    quoddain
    in
    qno sint,
    et
    fastigium
    sub
    quo sint,
    Si
    dicis
    quia
    omniain illo
    simt,
    non mcntiris. Dictum
    est enim
    ipsum
    Yerbum
    3
    Sapientia
    Dei: habemusau-
    1
    Lov.,
    xam
    modo;refragantibus
    caeterislibris.
    2
    i.ov. ct
    aiiiitiotMss.,cminens.Alii
    libri, existens.
    3
    pleriqueJ iss.,
    et dictntnest.
    Ipsum
    esl eiiimver-
    btim,
    ete.
    663 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    664
    tem
    scriplum,
    Omniain
    Sapientiafecisti(Psal. cm,
    24). Ergo
    inillosunl omnia: et lamcn
    quia
    Dcus
    est,
    subillosunt omnia. Dicimus
    quaminconiprehensibile
    sil
    quod
    lectumest: tamenleclum
    est,
    nonut com-
    prehenderetur
    ab
    homine,
    sedul dolerct homo
    quia
    non
    comprehendit,
    et invenirct unde
    iinpeditur
    a
    comprehensione,
    et removerel
    ea,
    et inhiaret
    perce-
    piioni
    inconimulabilis
    Yerbi, ipse
    exdelerioreinme-
    liuscommutatus. NonenimVerbum
    proficit
    aut ere-
    scit accedenle
    cognitore
    : sed
    iniegruiii1,
    si
    perman-
    seris; inlegrum,
    si
    recesseris;
    inlegrum,
    cttm
    redieris;
    inaneus in
    se,
    et innovansomnia.
    Ergo
    est forma
    onniium
    rerum,
    forma
    infabricaia,
    sine
    lempore,
    ut
    diximus,
    et sine
    sjialiis
    locorum.
    Quidquid
    enimloco
    capilur,
    circiiniscribitur. Formacircumscribitur fini-
    busz,
    babet meiastindeet
    quousque
    sil. Deinde
    quod
    loco
    capitur
    et mole
    quadam
    el
    sjjatiodistenditur,
    mi-
    nus est in
    parte, quam
    intoto. Facial Deusut inlelli-
    galis.
    CAPUT III.

    i. Nonminorin
    partequam
    inlolo.
    Quolidie
    autemde
    corporibus, quoe
    antc oculosno-
    slros
    sunl, quaevidemus, quaetangiinus,
    inter
    quoe
    sumus, jjossumusjudicare corpus quorilibel
    in Ioco
    liabereformam. Omneaulem
    quodspatium
    loci occu-
    pat,
    minusest in
    partequam
    in toto. Pars
    corporis
    bumani,
    verbi
    gratia,
    brachium:
    utique
    miiius est
    brachium
    quam
    tolum
    corpus.
    Et si minus esl bra-
    chium
    3,
    brevioremlocum
    occupat.
    Item
    cajiut, quia
    pars
    est
    corporis,
    in mitiore loco
    esl,
    et minuscst
    quam
    totum
    corpus,
    cui
    caput
    est. Sic omnia
    quae
    sunt in
    loco,
    minorasunt in
    pane quam
    inloto. Ni-
    bil tale deilloYerbo
    sentiamus,
    nihil lale
    cogitemus.
    Non de
    suggeslione
    carnis
    spiritualia imaginemur.
    Nonesl ille
    Sermo,
    non est illeDeusminor in
    parte
    quam
    inloto.
    5. Inrebusdivinis
    piaignoranlia
    melior
    quamprw-
    sumpla
    scknlia. OculocordisDeus
    incompreheitsibilis.
    Dei
    cognilionefil
    homobealus.Deusexnolra
    cognilione
    7ioncrescit. Sed non
    poles
    lale
    aliquidcogitare.
    Ma-
    gispia
    est talis
    ignoranlia, quampraesumpta
    scierilia.
    Loquimur
    enim de Deo. Dictum
    est,
    Et Deus erat
    Verbum.DeDeo
    loquimur, quid
    mirumsi noncom-
    prehendis
    ?Si enim
    comprehendis,
    non est Deus. Sit
    pia
    confessio
    ignoranlioemagis, quam
    lemeraria
    pro-
    fessio scienlioe.
    Atlingere aliquantum
    menle
    Deum;
    magna
    beatiludoest:
    comprehendereaulem,
    omnino
    impossibile.
    AdmentemDeus
    peiiinet, inlelligendus
    est : ad oculos
    corpus,
    videndumest \ Sed
    corpus
    oculo
    comprchendere
    te
    putas?
    Omnino
    nonpotes.
    Quidquid
    enim
    aspicis,
    nontotum
    aspicis. Cujus
    ho-
    minis faciem
    vides,
    dorsum non vides eo
    tempore
    quo
    facicmvides: et
    quando
    dorsum
    vides,
    eotem-
    pore
    faciemnonvides. Non sic
    ergo vides,
    ut com-
    prehendas
    : scd
    quando aspicis
    aliam
    partem, quam
    1
    Hic
    ajiud
    Lov.
    additur, manet;quoda
    caeterislibris
    abest.
    s
    In
    quibusdam
    librissicverba
    interjjungunlur
    : circum-
    tcribilisr
    forma,
    circumscribitur
    finibus.
    *
    MSS.
    ,
    El si nnnus
    est,
    id esl
    brevius,
    breviorem,
    etc.
    '*
    PonnulliMss.,
    aboculiscordisvidendusest.
    non
    videras,
    nisi memoriatecumfaciatut memineris
    le vidisseunde
    recedis, nunquam
    tedixeris
    aliquid
    vel in
    superficiecomprehendisse.
    Traclas
    quodvides,
    versas buc
    alque illuc,
    vel
    ipse
    circuisut lotumvi-
    deas. Uno
    ergo aspectu
    totumviderenon
    potes.
    Et
    quamditi
    versas ut
    videas, partes,
    vides ; et con-
    texendo
    quia
    vidisti alias
    partes,
    videris totum in-
    <
    spicere.
    NonautemIricoculorum
    visus,
    sedmemorioe
    vivacitas
    intelligitur. Quid ergo
    de illo
    Verho,
    fra-
    trcs,
    dici
    potest
    ?Ecce de
    corporibus
    dicimus
    subja-
    cenlibusoculis
    nostris,
    non illa
    possunl compreben-
    dere
    aspectu
    :
    quis ergo
    oculuscordis
    comprehendit
    Deum?Sufficitul
    altingat,
    si
    purus
    est oculus. Si au-
    tcm
    atlingit,
    lactu
    quodamattingit incorporeo
    el
    spi-
    rituali,
    non tamen
    comprehendit;
    el
    hoc,
    si
    purus
    esl. Et homofitbealus
    contingendo
    corde illud
    quod
    semper
    beatum manet : el est illud
    ipsa
    bealitudo
    perpetua,
    et undefithomo
    vivus,
    vita
    perpetua;
    un-
    defit homo
    sapiens, sapientiaperfecta;
    unde bomo
    fit
    illuminatus,
    lumen
    sempilernumest.
    Elvide
    quem-
    admodum tu
    conlingendo
    efficeris
    quod
    non
    eras,
    non illud
    quod conlingis
    facis esse
    quod
    nonerat.
    Hoc
    dico,
    Deusnoncrescil ex
    cognitore,
    sed
    cognitor
    excognitione
    Dei.
    CAPUT IV.

    Ne
    putemus,
    fratres
    charissimi,
    quia
    beneficium
    praeslamusDeo,
    quia
    diximus
    pre-
    liumnos dare
    quodam
    modo. Nonenimunde
    augea-
    tur,
    illi
    damus, qui
    et te
    Iapsointeger est,
    et tered-
    eunte
    integer manet, paratus
    videri
    '
    ul beatificet
    conversos,
    et aversos
    puniat
    coecilate.Vindicatenim
    primo
    inanimaaversaa
    se,
    exordio
    pcenarum', ipsa
    caecitate.
    Qui
    enimse averlil alumine
    vero,
    id
    est,
    a
    Deo, jam
    caecusefficitur. Nondumsentit
    pcenam,
    sed
    jarn
    habet.
    6. VerbumcowlemumPalri asseriturconlraArianos.
    Iiaque
    Yerbum
    Dei,
    fralres
    charissimi, incorporali-
    ler, inviolabiliter, incommulabiliter,
    sine
    lemporali
    nativilale,
    natuni tamen
    inlelligamus
    aDeo. Pula-
    musne
    possumusaliquo
    modo
    persuaderequibusdam
    infidelibusnon abhorrere a
    vero, quod
    dicitur ano-
    bisfide
    calholica, quae
    conlraria est
    Arianis,
    a
    quibus
    EcclesiaDei
    soepe
    tentata
    cst,
    cumcarnaleshominesid
    facilius
    accipiunl quod
    videre consueverunt? Ausi
    sunt enim
    quidamdicere, Major
    est Paler
    Filio,
    et
    praecedit
    eum
    lempore
    : id
    est,
    major
    esl Filio
    Paler,
    et minor est Palrc
    Filius,
    et aPatre in
    lemporeproe-
    ceditur. El sic
    disjjutant:
    Si natus
    est, ulique
    erat
    Pater
    antequam
    Filius illi esset nalus. Attendile:
    -
    adsit
    ipse nobis, adjuvantibus
    orationibus
    vestris,
    ct
    pia
    inlentione
    exciporecupienlibusquodipse
    do-
    naverit, quod ipsesuggesserit;
    adsil
    nobis,
    ut
    possi-
    mus
    quoquo
    modo
    explicarequod ccepinius. Tamen,
    fratres,
    ante
    dico,
    si non
    potueroego explicare,
    non
    ralionem
    putelis,
    sedhominemdefecisse.
    Itaque
    vos
    liorlor el
    deprecor
    ut oretis: adsil misericordia
    Dei,
    1
    Editi,
    videre.Melius
    Mss.,
    videri.
    2
    ItaduoMss.Aliicum
    Lov.,
    exordium
    pwnarum.
    Editio-
    nesauteni Am.etEr.senlentiamhanctotam
    praetereuat,
    yindicatenim
    primo
    in
    anima,
    etc.
    665
    *
    SERMOCXVII.
    666
    et itarema nobisdici
    faciat,
    ut vosaudire
    oportet,
    et nos dicere^Hoc
    ergo
    iili dicunt: Si Filius
    Deiest,
    nalus est. Hocfatemur. Nonenimesset
    Filius,
    si na-
    tus non esset. Manifeslum
    est,
    admiltit
    fides, appro-
    bat Ecclesia
    catholica,
    verumest.
    Adjungunt
    deinde:
    Si nalus est Palri
    Filius,
    erat Pater
    antequani
    ei Fi-
    lius nasceretur. Hoc
    respuit fides, respuunt
    aures
    calholicoe;anathemalur,
    exlra est
    qtii
    hoc
    sapit,
    non
    ipertinetad participalionemsocietatemque
    sauctorum.
    jErgo,
    ait,
    ralionem mihi
    rcdde, quomodo
    et Filius
    poluit
    nasci
    Palri,
    et coaevusesseei a
    quo
    natus est?
    CAPUT V.

    7. Divinacamalibus insinuare
    difft-
    cile. Et
    quid facmius, fratres, quando
    carnalibus
    spi-
    ritualia insinuamus : si tamen et nos
    ipsi
    noncarna-
    les
    sumus, quando
    camalibus ista
    spiritualia
    intima-
    mus,
    homini assuefactonativilale
    lerrena,
    ct videnti
    islius crealuroe
    ordinem,
    ubi successus et
    deccssus,
    gignentes
    et
    genitos
    oetate
    distinguil?
    Post
    palrem
    enimnascilur
    filius, patri ulique
    morifuro successu-
    rus. Hocin
    hominibus,
    hoc in aliisanimantibus inve-
    nimus, parentes priores lempore,
    filios
    lempore po-
    steriorcs. Hac consueludine
    videndi',
    camalia Vran-
    sferre 111 i ad
    spiritualia cupiunt,
    el inlentionecarna-
    liumfaciliusseducunlur. Nonenimralio audienlium
    sequitur
    lalia
    praedicanles,
    sed
    consuetudo,
    quoe
    etiam
    ipsos
    insolvit,
    ut talia
    procdicarent.
    El
    quid
    facimus
    nos? Silebimus? Utinamliceret. Forsitan enimsilcn-
    do
    aliquid dignum
    de re ineffabili
    cogitaretur.
    Nam
    quidquidpotest
    fari,
    non est ineffabile. Ineffabilisest
    auteni Deus. Si enim
    raplum
    se dicit
    usque
    in ter-
    tium coelum
    apostolus Paulus,
    et dicit se audisse
    ineffabiliaverba
    (11
    Cor.
    xu,
    4); quanto magis ipse
    ineffabilis, qui
    talia
    demonstravit,
    quae
    fari non
    pos-
    sil cui demonstrata sunt?
    Itaque, fralres,
    meliuserat
    si
    possemustacere,
    et dicere : Hochabet
    fides,
    sic
    credimus : non
    potes capere, parvulus
    es:
    patienler
    tolerandum
    a,
    donec
    pennas nuirias;
    ne cumvolare
    implumis
    volueris,
    non sit illa aura
    liberlalis,
    sed
    casustemerilalis.
    Quid
    illi contra?0 si haberet
    quod
    dicerel,
    diceret mihi! Deficienti ista excusatio est.
    Victus est veris
    3, qui respondere
    non vult. Illecui
    boc
    dicilur,
    si rion
    respondeai,
    etsi inse
    ipso
    Vicius
    non
    est,
    vincitur lamenintitubantibus fratribus. Au-
    diunt enimfralres
    infirmi,
    ct
    putant
    revera non esse
    quod
    dicatur : et forsilan verum
    putant,
    non esse
    quoddicatur,
    non lamen non esse
    quod
    sentiatur.
    Homo enimnihil
    potesl
    dicere,
    quod
    nonetiamsen-
    lire
    possit
    :
    polest
    eliam
    aliquidsenlire, quod
    dicere
    i
    non
    possit.
    8. Similitudinesad
    refellendos
    Aricmosadhibendw.
    Tamen servataillius
    majestatis ineffabililate,
    necum
    aliquas
    similitudines contra illos
    dederimus, putet
    nos
    aliquis per
    istas similitudines
    jam pervenisse
    ad
    id
    quod
    nec dici nec
    cogitari
    a
    parvulis'polest (ceiie
    et si
    polest
    ab
    aliquibus majoribus, potest
    ex
    parte,
    1
    Aliquot Mss.,
    Haiicconsuetudinemvidendicarnalia.
    a
    i.ov.,
    tolerandus.cacteriferelibri editi et
    Mss.,
    toleran-
    dum.
    3
    sic oninesMss.Editi
    autem,
    rictus
    est, nescit,qui
    re-
    spondere
    nonvult.
    potest
    in
    oenigmate, potest per speculum;
    nondum
    aulemfacie ad
    faciem);
    demus et nos
    aliquas
    simili-
    ludines adversus
    illos,
    undeilli
    refellantur,
    non unde
    illud
    capialur.
    Etenimcum
    dicimus valde
    possefieri,
    posse intelligi,
    ut et natus sil et coaelernussit ei a
    quo
    natus
    est,
    ul hoc refellant et
    quasi
    falsuni esse
    demonslrent, similitudines nobis dant. Unde? De
    creatura : et dicunt
    nobis,
    Horno
    utique
    erat antc-
    quamgeneraret filium,
    major
    est liliosno : et
    equus
    erat
    antequara gcneraret filium,
    et
    ovis,
    ct coetera
    animalia. Similitudines adhibent de crcaturis.
    CAPUT VI.

    9. Shnililudiitibuslamennonnililur
    nostra
    fides
    de Verbo.
    Quid,
    nobislaboraiidum
    est,
    ut
    et nos invenianius siiniliiudines earumrerum
    quas
    asiruimus ?
    Quid?
    si non
    invenirem,
    non recle
    pos-
    sem
    dicere,
    NativitasCreatoris foiiassesiinilitudinem
    in creatura non habet?
    Quantoenim
    superal
    ea
    quae
    bic sunl ineo
    quod
    ibi
    est,
    lanto
    superat
    ea
    quoe
    hic
    iiascunlur ineo
    quod
    ibi natus esl. Omnia
    per
    Deum
    hic stint: et
    quid
    lameii cst
    comparandum
    Deo? Sic
    omnia
    qusa
    hic
    nascuntur,
    illo efficicnie nascunlur.
    Et sic forsitan noninvenilur
    aliqua
    similitudo nativi-
    latis
    cjus, quomodo
    non invcnilur et subsiantioe
    ejus,
    et
    immutabilitaiis, divinitatis, majestatis ejus. Quid
    enim simiie bic inveniri
    polest?
    Si
    ergo
    forsitan nec
    nalivitalis simililudo
    inveniatur, numquid
    indc
    op-
    prcssus sum, quia
    non inveni simililudines Creatori
    omniuin,
    increatura
    cupiens
    invenirc
    quod
    esset si-
    niile Crealori?
    10. ShnilitudhtesnalivilalisFilii Dei
    impcrfcctm
    in
    crealuris. Cowvitmetcowlernum.Et
    reveia, fratres,
    non suni inventurus
    temporales sirnililudines, quas
    xtemilati
    possimcomparare.
    Sedet lu
    quas
    invcni-
    sli, quid
    sunl?
    Quid
    eniminvenisli?
    Quiapaler mnjor
    est
    tempore quam
    filius : et ideo vis ut Filius Dei
    tempore
    minor sit
    quam
    Patcr
    oeternus, quia
    inve-
    nisti minorem filium
    palre
    lempornli.
    Damihi aeler-
    num
    patremhie,
    et invenisti
    siniililudinem. Filium
    minoreminvenis
    patre
    in
    tempore,
    filium
    tempora-
    lem niinorem
    jiatre temporali. Numquid
    invenisti
    mihi filium
    teroporalem
    minoreni oelerno
    patfe
    ?
    CAPUT VII.

    Quia crgo
    inoclernilaleslabilitas
    esl,
    in
    (empore
    autcm
    varieias;
    in
    oeiernitatcoronia
    stant,
    in
    tempore
    alia
    acceduut, alia succedunt :
    po-
    tes iiivenire minorem filium in varietatc
    lcmporis
    succcdenlem
    patri, qtiia
    etiam
    palri
    suo
    ipse
    succcssit
    non aclerno
    patri temporalis. Quid
    ergo possumtis,
    fratres
    niei,
    in
    creatura invenire
    cooeternuni,quando
    in crealura nihil invenimus
    oeternum? Inveni
    auer-
    num
    palrem
    in
    creatura,
    et inveniocooetemum
    filium.
    Si auteinnon invenis
    aeternum,
    et vincunt sein
    tem-
    pore;
    stifficit ut ad simililudinem
    inveniarnus cooc-
    vum. Aliud esl enim
    cooeternum
    ,
    aliud
    cooevum.
    Coaevos
    quoiidie
    dicimus eos
    qui
    eamdcm habent
    nieiisuram
    teinporuni
    : nonalter ab altero
    praccedi-
    lur
    tcropore,
    arnbos tamen esse
    coepisso,quos
    dici-
    nitiscoaevos. Si
    potuerimus invenire coacvum
    quod
    nascitur ei a
    quonascilur;
    si
    possunt
    inveniri coacva
    UJ O
    generans
    et
    gen-sraius
    : liic
    invenimus
    cooeva,
    G67
    S. AUGUSTINI EPiSCOPl
    608
    ibi
    inlelligamus
    cooclerna. Si hic invenero
    genitum
    cx eo esse
    ccepisse
    ex
    quo ccejiil gcncralor,
    intelli-
    gimus
    certe Filium Dei ex eo essenon
    coepisse,
    cx
    quo
    non
    coepitgeneralor.
    Ecee
    fortasse, fratres,
    in-
    venimus
    aliquid
    in
    creatura, quod
    riealiare nasca-
    lur,
    et lamen ex eo
    tempore
    essc
    incipiat,
    cx
    quo
    ccepil
    illud unde nascilur. Uoc ex eo cx
    quo
    iliud
    coepil,
    illudex co ex
    quo
    illud uon
    ccepit.
    lloc
    ergo
    coaovum,
    illudcoaeternum.
    CAPUT VIII.

    11. In comvisshnUitudo
    qumdain
    Verbi comlerni Deo.
    lgnis
    el lux comva. Arbitror
    Sanctilatem veslrnm
    jam
    intellexisse
    quod
    dieo,
    non
    posse comparari lcmporalia
    oefernis
    ;
    sed
    posse
    ex
    aliqua
    tenui et
    jiarva
    siinilitudinc coaevacoacternis.
    Inveniamus
    ilaquecooeva,
    ct rie
    Scripturis
    admonca-
    mur ad has siniilitudines.
    Legimus
    in
    Scripluris
    de
    ijisaSapientia,
    Candor estenimlacismlernm.Iiemlc-
    gimus, Specutum
    sinemacula Dei
    majeslatis( Snp.
    vn,
    26
    ). IpsaSapientiadictacst
    candmiueis
    aoienioe,
    dicla est
    imagoPalris:
    binc
    capiamus simililudinem,
    ut
    inveniamuscoaeva,
    ex
    qiiibusiiilclligamuscoaeter-
    na. 0
    Ariane,
    si invcnero
    genitorem
    non
    praeccderc
    lcmpore
    illud
    qiiodgcnuit,
    si
    genitum
    non essemi-
    norem
    (eniporc
    illoa
    quo generatus est; justum
    est
    ut concedas mihi
    jjosse
    istacooeterna invciiiri iu
    Creatorc, quando
    coa:vain crcalura invcniri
    potue-
    runt. J aro
    quidcmaliqtiibus
    frairibus hoc occurrcre
    jiiito.
    Nam
    praevencriintaliqui
    ex
    quoriixi,
    Candorest
    e.iiimlucis wternm.
    Ignis
    eniin lucein
    iiindil,
    lux nb
    igne
    fundiliir.
    Quid
    a
    quoexislal,
    si
    quirramiis, quo-
    lidie cuinlucernam
    aecendimus,
    adiiioiiemur rei cu-
    jusdam
    invisibilis et
    inenarrahilis,
    i)tlucerna
    aiiqtia
    inlelligcntia:
    noslra: inislanocte saiculi
    possilaccen-
    di. Attendeeum
    quilucernam
    accendit. Non nccensa
    lucerna,
    nondiimesl
    ignis,
    iiondumest et
    fulgor qui
    ab
    igne
    exit.
    Interrogo
    autem
    cgo,
    ct dico
    :Ftilgor
    ab
    igneexislit,
    an
    ignisa fulgore?
    Omnis anima mi-
    hi
    rcspoudet:
    voluitenimDeus inscminarc oinni ani-
    moeinitia
    inlellcclus,
    initia
    sapienti:e
    : omnis inihi
    anima
    rcspondet,
    el iienio
    dubitnt, quod splcudor
    ille dc
    igneexisiil,
    non
    ignisdes|ilenriore.
    Ponaiiius
    ergoignempatrem
    illitis
    spleiidoris
    ;
    quia jam pno-
    locuti sumtiscotcva nos
    quierere,
    non coivleiiia. Si
    luciiiiam accendei'0
    cupio,
    nondumest ibi
    ignis,
    nondiiinel ille
    splendor
    : mox aulcmtit
    acccndcro,
    simulciini
    igne
    ct
    splendorcxistil.
    Dahic mihi
    "igiicin
    sine
    splcndore,
    el credo
    '
    libi Palrem fuissesine
    Filio.
    CAPUT IX.

    12.
    Alia
    cowva,imncjo
    el rcs mide
    nnscilur. Aliendite : dicta est ut
    poltiil
    a nobislania
    res
    dici,
    Domino
    adjuvante
    iiitcnlioneui oraiionisvc-
    slr.eet
    jirocparalionem
    cordis
    veslri, excepistisqtian-
    lumcapcrc potuistis.
    Illatamcn ineffabiliastmt. Ni-
    hil
    dignura pulctis dictuni,
    vel co
    ipsoquo
    coacva
    coaeternis
    comparanlur, lemporalia scmjier
    nianeiiii-
    bus, exstinguibilia
    immorlalibus. Sed
    quia
    dicius ost
    Filiuset
    imagoPalris,
    accipiamus
    ethine
    aliqunm
    si-
    miliiudineminrebusIongedilToreniibus,
    ut
    praelocuti
    1
    unuseColberlinis
    MSS.,
    cedo.
    sumus.
    Imago
    exislit
    desjieculo
    hominis
    intueritis
    spectilum.
    Nonnobis
    potest suffragari
    adevideriliam
    rei
    bujus, quamexjjlicare utcunique
    conamiir. Et-
    enim dicitur mihi : llle
    qui
    altendit
    spectdum,. jam
    utique erat, eljam
    liattvserat.Existit
    imngo
    mox ut
    aspector
    exstiterit. Namille
    qui inspicit,
    erat et an-
    tcquam
    accederet ad
    speculum. Quidergo
    invenie-
    mus,
    unrie
    possimus
    eruere taletn
    similiiudinem,
    sie-
    ut eruimus de
    ignc
    et
    splendore
    ? Faciainus a inini-
    mo '. Facile noslis
    quemadniodumaqua corporum
    saepe
    reddat
    iniagines.
    Hoc dicimus
    ;
    quando quisque
    vel transil
    super aquam
    vel
    stat,
    videt ibi
    imaginem
    siiam. Ponamus
    crgoaliquid
    nalum
    super aquam,
    vcl-
    ut
    virgultuni
    aut
    herbam, nonne cnm
    imagine
    sua
    nascitur? Moxut
    incipit existere, incijiit
    cumillo exi-
    slere
    imagoejus,
    non
    proecedit
    nascendo
    imaginem
    suam: non mihi oslendiltir natumesse
    aliquid
    su-
    per aquam,
    et
    posteaapparttisseimaginemejus,
    cum
    illudsine
    imagineprius apjjarerct;
    sednascilur cum
    imagine
    sua : el lamen
    imago
    ab
    illo,
    11011illudab
    imagine.
    Nascitur
    ergo
    cum
    imaginesua,et
    simul esse
    incipiunt virgultum
    ct
    imago ejus. Numquid
    non
    fateris
    imaginem
    esse de illo
    virgulto,
    non
    virgultum
    de
    imaginegenitum
    ?
    Ergo
    deillo
    virgullo
    confiieris
    itaagineni. Itaque
    et
    geiierans,
    et
    quod.genitumest,
    siinul csse
    cceporunt. Ergo
    coocvasunt, Si
    semper
    virgullum, Bemper
    et
    iinago
    de
    virgullo, Quod
    aulem
    de alio
    csf, utique
    nalum est. Potesl
    ergo se-mper
    csse
    generans,
    et
    semper
    cuni illo
    quodde
    illo iialum
    esl. !bi
    enimeestuabamus,
    ibi
    laborabamus,
    quomodo
    intelligerelur sempiterna
    nativitas.
    Ergo
    filiusDei sc-
    cunduni hoc
    dicitur,
    quod
    et Patcr
    est, quod
    habel de
    quo
    sit : nonsecundum
    hoc,
    quodjirior
    esset
    Pater,
    etpostea
    Filius.
    Semper Paler,
    semper
    Filius de Pa-
    tre. Et
    quiaquidquid
    de
    aliquoest,
    natumest
    ;
    sewi-
    pcr igitur
    Filiusnatus.
    Semjier Paler, semper
    de illo
    imago; quomodoimago
    illa
    virgulti
    de
    virgulto
    nala
    est,
    et si
    semjier virgultum, semper
    nata essel ct
    imago
    de
    virgulto.Non poluisti
    invenirecoaeierna
    ge-
    nitaaeternis
    geiiitoribus,
    et invcnisticoaevanatatem-
    poralibus gignerilibus. Intelligo
    coaelernuni Filium
    liaiiim oeierno
    gignenti. Quod
    enim est
    lemporali
    coa:vum,
    boc cslaiterno
    cooeternum.
    CAPUT X. 15. In
    similitudinibusallatisest in-
    csqualitas.
    Ilic
    jam
    modicumest
    2
    quod
    adyeiiatis,
    fratres, [iropter
    blasphemias. Sempcr
    enim
    dicitur,
    Ecce dcdisli similitudines: sed
    splendor qui
    fundi-
    lur dc
    igne,
    minus lucet
    quam ipseignis;
    et
    imago
    virgulti
    mintis
    tttique
    habet
    proprielatem, quam
    illud
    virgultum
    unde
    iniago
    est. Habentista
    similiiudinem,
    sednon habent omnimodarn
    aequalitatem
    :
    qtiare
    non
    videntur esse
    ejusdemsubstaniioe.
    Quid
    ergodicemus,
    si dicat
    aliquis
    : Talisest
    ergo
    Filiusad
    Pairem, qua-
    lisad
    ignemsplendor,
    et
    imago
    ad
    virgultum
    ?
    Ecce
    intellcxi aelcrnum
    Patrem, intellexi
    coaclernumFi-
    lium: tamcn sicut effusum
    splendorem minus
    igne
    lucentem,
    aut sicut offusam
    imaginem
    minus
    quain
    1
    Am.Er. el
    Mss.,
    Faciamushocanimo.
    2
    Ani.
    etEr.,
    Kincetiamestmodicum.
    669
    SERMOCXVII.
    670
    virgulluin
    existenlemdicimus? Non: sed
    a'qualitas
    omnimodaest. Non
    credo, ail, quianon
    inveiiisti si-
    militudincm. Sed crede
    Aposlolo,quia pottiit
    viderc
    quod
    dixi '. Aitenim: Non
    rapinam
    nrbilraluscsl esse
    wqualis
    Deo
    ( Philipp.
    u,
    6
    ). jEqualilas
    omni modo
    conjungitur.
    Et
    quid
    dixit ? Non
    raphtain. Quare
    ?
    Quia
    illudest
    rapina, quod
    alienumest.
    U. Fiiii Deicowlernitaset
    wquulilas
    cxduobuscolla-
    ds similitudinum
    getteribtts.
    Tamen ex duabus islis
    collaiionibusct
    generibus
    duobus,
    similittidinemfor-
    lassisinvenimus in
    creatura, quomodo
    iutelligamtis
    Filiumet coaeternum
    Patriet
    nequaquam
    minorcm.
    Sed nonillud
    possumus
    invcnire in uno
    genere
    si-
    iiiililudinum:
    jungamns
    ambo
    genera.
    Quomodo
    ambo
    genera?
    Unum
    unde
    ipsi
    dant simililudiucs,
    ct
    ,
    .ilterumunde nosdedimus.
    Dederunt enimilli simi-
    liiudinesex
    hisquoe
    nascunlur in
    tcmporc,
    et
    pr;ece-
    tluntur
    tempore
    abeisa
    qtiibus
    nascuntur,
    sicut bo-
    mo de honiiiie.
    Major
    illc
    tempore prior
    natus : sed
    tamen homo el
    homo,
    id cst
    cjusdcra
    subslanlioo.
    Hoiiioenim bominem
    gcncral,
    cl
    equus cquuin,
    et
    pecus pccudem.
    Ad camdemsubstniiliain
    generant
    isia;sednon
    ad idem
    lempus.
    Diversasiuil
    tempo-
    re
    ;
    sednon sunt diversanatuia.
    Quid crgo
    hic lau-
    damusinislanaiivitate? Certe
    acqualiiatem
    nalurae.
    Quid
    autein dcest ?
    yEqualitaslemporis.
    Tencamus
    '
    hic uniroi
    quod
    laudaiur,
    id
    est, aequalitatem
    nalurac.
    k) illoaulem
    genere
    simililudinum, quod
    nos dedi-
    mus
    desplendoreigniset
    de
    iraagine virgnlii, ocqua-
    J itateni naliiroe non
    invenis,
    invenis coooviiatem.
    Quid
    hic laudaintis?Coaeviiatem.Quid
    deest?
    yEqua-
    lilas nntiiroo.
    Conjungcqu:e
    lnudas. Increaluris enim
    deest
    aliquiri qtiodlautlas,
    in Crcalorc decssenihil
    potest
    :
    quiaquod
    invenisin
    crcaliira,
    aCrealorear-
    lifice
    processil.
    Quidergo
    inco.evis?nonne hocDeo
    daiidiim
    quod
    ibi laudas ?
    Quod
    autem deest nontii-
    bucndum
    majestati,
    in
    qua
    nulliis dcfeetusest. Ecce
    offerotibi
    genitis
    coa:va
    gigneiuia
    : laudas ibi eooc-
    vitatem,
    sed
    disparililalemreprehcndis.
    Quod repre-
    hendis,
    noli tribuere
    Deo;quod
    laudas,
    tribue : et
    Iribuisi.lli
    ex isto
    genere
    simililudinum
    pro
    cox'\ilale
    coa:ternitalcm,
    ul coaelernussit natus cumeon
    quo
    natiissii. Dealioaulemsiinilitudiiiiim
    gcnere, qiiocct
    /ip>a
    creatura Dei
    est,
    el debet lnudnre
    Creaiorem,
    '(|iiiri
    ibi laudas?
    yEqualitatem
    natiirae. J am
    proptcr
    illamdistiiiclionem dericras coiclcrnilntem
    ;
    ria
    pro-
    ijti-r isiam
    , oeqiinlitatem;
    ct
    pericctn
    est nnliviias
    ijiisdcm
    substaniiae.
    Quid
    euim
    dcmeiiiius,
    fratres
    nei.quam
    ul in
    aliquo
    laudcin
    crcaturam, quori
    non
    sit inCrealore? LaudoinIiominc
    ocqunlilalcui
    nalu-
    r.c,
    et noncredoin co
    qui
    fecit bomincm?
    Quod
    ric
    hominenatum
    est,
    homo
    csi;
    el
    quod
    de Deona-
    tum
    csl, non
    id
    erilquod
    ille de
    quo
    nalumest ?Non
    vcrsorin
    operibus quae
    Deusnonfecii. Lauricnt
    ergo
    Creatoremomnia
    opera
    sua. Inventohic.
    coocvum.co-
    gnosco
    ibicoaeterutim.IIic
    acqualitatem
    invcnio
    naturac,
    ibi
    intelligoocqiialitatem
    snbstantiao.Tolum
    ergo
    ibi
    quodhicexpartibus singulisetrebussingulis
    iuvciiilur.
    1
    AliquotMss., quod
    dixtt.
    ToUimcrgoibisimul.clnonliocsoltim
    quod
    increatu-
    ris : loliiminvcnio
    ibi,
    scd
    taiiquam
    in
    Creatore,
    lan-
    to
    amplius, quori
    h;cc
    visibilia,
    illa invisibilia
    ;
    hrec
    temporalia,
    illa
    a-terna;
    huec
    comiuulabilia,
    illain-
    coiiiiiiulabilia;
    hoec
    corruptibilia,
    illa
    iiicorruptibilin.
    Poslremo in
    ipso
    bouiineea
    qua:
    inveniimishomoct
    l).omo,
    duo homincs sunt : ibi Paler el Filius uiius
    Deus.
    lo. Cordisocnlusmundanclusut videalur Deus. Do-
    niino D-eonosfro
    gratias ago inenarrabilcs, quod
    ex
    lioc loco
    scriiptilosissimo
    et laboriosissimo infirniila-
    tcinmeam liberare
    dignntus est, petcnlibus
    vobis.
    Antoomniatainenservate
    hoc, quidquid
    decrcatura
    potuiinuscolligere,
    aut sensu
    corporis,
    aul
    cogifa-
    tione
    animi,
    incnarrabilitcr iransccndcreCrealorein.
    Sed vis illiim niente
    coiilingere? Purga menlem,
    purga
    co-r luum. Muiidumfac oculum
    ,
    unrie illud
    quidquidest, possit atlingi.
    Mundtimfacoculumcor-
    dis : Becitienini mundocorde
    , quoniamipsi
    Deumvi-
    debunl
    (Matih.
    v,
    8).
    Nonanlemmundato
    corde, quid
    potuit
    misericordius
    procurari
    aut donari ab
    eo,
    nisi
    ni illud
    Verbuin,
    de
    quo
    tantaet lammulta
    diximus,
    el nihil
    dignum
    riiximus
    ;
    nisi ut illud
    Yerbum, per
    quod
    faciasunt omnia
    ,
    fiercl
    quod
    nossumus
    ,
    ut at-
    lingere |)ossimus
    illud
    quod
    non stimus? Non enim
    Dcus sunius : sed
    possumus
    mente vel cordis acic
    inleiiore videreDciun. Peccalisaciesnostroe
    oblrita:,
    obttisae,
    infirmitale
    dejectaecupiunt
    videre: scd in
    spe sunms,
    in re nonriumsunius. Filii Dei sutnus.
    Hocait
    J oannes, qui ais,
    In
    principio
    erat
    Verbum,
    et
    Vcrbumerat
    apud
    Deum
    ,
    et Deus erat Verbum:
    qui
    supra pectus
    Domini
    riiscumbebat,
    qtii
    secrelaistade
    sir.uilliuscorriisliauricbat :
    ipseait, Dilccdsshni,filii
    Dei
    siiinus;
    el nondum
    appandl quicl
    erhnus: scimus
    quiacuinappctruetit,
    sintilesei
    eriinus,
    quoniam
    videbi-
    museumsiculi esl
    (I
    J oan,
    m, 2).
    Hoc nobis
    promil-
    tilur.
    16. Verbumhicarnalione
    quasi
    lctc
    faclum,
    ul a no-
    bis
    capereltir.
    Sedut
    perveniamus,
    si nondum
    possu-
    niusvidere Verbuni Deum
    ',
    audiamusYerbumcar-
    nem:
    quia
    carnales facli
    sumus,
    audiamusVerbum
    carnemfnctuiii.Ideoenim
    venit,
    ideo
    suscepit
    infir-
    mitatem
    nostram,
    ul
    possis
    firmamloculionciuca-
    pere
    Dii
    portantis
    inlirmitatcmtuam. Et veredictiini
    cst Iac. Lac ci.iradat
    parvulis,
    ut cibum
    sapicnli.B
    dct
    niajoribiis.
    Laclarc
    patienler ,
    ut avide
    pascari*
    Quomodo
    enimfit etiam
    lac, quo
    laclantur infantes'!
    Nonneesca erat in mensa? Sedinvalidusest infai.s
    adcomedendam
    escam, quac
    inmensaest :
    quid
    facif
    maler ? Incarnat
    cscam,
    et conficitlacde
    ipsa.
    Con-
    ficit nobis
    quod caperc possimus.
    SicYerbumcarc
    factum
    esl,
    utlacle
    parvuli nutrircmur, qui
    ad cibuui
    quidem
    eramtis infautes. Verumhoc
    intercsl, quh
    '
    quando
    cibum mater incarnatum lac
    facit,
    cibusin
    lac convcrtitur : incommutabiliter autem mancns
    Vcrbuincarnem
    assumpsit,
    ut esset
    qiiodam
    niodo
    1
    J tixtaEr.,
    si nondum
    possumus
    verbumvidere
    Dominii
    J uxta
    Lugd.
    \ en.
    Lov.,
    si nondum
    possumus
    verbumvidera
    Deuin. U.
    671
    S. AUGUSTINI EPISCOPi
    C72
    conlextum.
    Quodcst,
    non
    corrupit,
    non
    cominutavif,
    ut
    per
    habitumtuum libi
    loqueretur,
    non in homi-
    nein transniutalus
    atque
    convcrsus. lnconveiiibilis
    enim et iiicommulabilis,
    et omnino inviolabilisma-
    nens,
    factus est
    quod
    tu ad
    le, quod iyjse
    ad Pa-
    trem.
    17. HttmilitasaVerboincarnato discenda.
    Ipse
    enim
    infirmis
    quid dicit,
    ul
    possint recuperato
    illovisu
    Yerbum
    exaliqua paiieattingere.per quod
    fnclasnnt
    omnia? Vrnileacl me
    ,
    omnes
    qui
    tnborulisel onerali
    esds,
    el
    ecjoreficiam
    vos.
    Toltilejugum
    meum
    supervos,
    etdiscileame
    quia
    midssttmel humiliscorde
    (
    Multh.
    xi,
    28et
    29). Quidroagister
    Filius
    Dei,SapientiaDei,
    perquem faciasmitomnia,
    concioiialur?Yocat huma-
    num
    genus
    ,
    et
    dicil,
    Venilead
    me,
    oinnes
    qui
    lctbora-
    lis,
    cl disciteame. Putabas forlc dicluram
    Sapientiam
    Dci,
    Discite
    quomodo
    ccelos feci et astra : omnia
    eiiamin
    me, anleqiiamiierenl,
    niimerata
    crant;quo-
    morio inviiiule ralionuni incomnuiiabiliiunetiamca-
    pilli
    vcstri numerati sunt
    (ld.
    x
    ,
    50).
    flaec
    jjutabas
    et
    talia esse dicliiram? Non. Sed
    prius
    illud
    , Quoniam
    milissumel humiliscorde. Ecee
    quodcapialis, videte,
    fratres,
    certe
    parvum
    est, Ad
    magna
    nos
    tendimus,
    parva capiamus,
    el
    magni
    criinus. Vis
    capere
    celsilu-
    dineni Dei?
    Capeprius
    liumililatemDei.
    Dignare
    esse
    bumilis
    propter te, quia
    Deus
    dignatus
    est humilis
    esse
    proptcr
    cuindemte : non enim
    jiropter
    sc.
    Cape
    ergo
    liuinilitatem
    Cluisli,
    disce huniilis
    esse,
    noli
    superbire.
    Conlitereinfirmitatem
    tuam, jacepatienter
    anlemcdiciim. Cum
    ccperis
    hiimililaleiii
    ejus, surgis
    cumillo : non
    qtiasi
    el
    ipse surgal
    secunduin
    quod
    Verljum
    est;
    sed tu
    poliiis,
    ut
    magismagisque
    a te
    capiatur. Intelligebasprimo
    tilubanter
    atque
    haesilaii-
    ter;
    inlclligis |)Ostea
    certius ct clarius. Nonillecre-
    scit,
    sedtu
    proficis,
    et
    qtiasi
    tecumvirietur
    surgcre.
    Sic
    csl,
    Cralres.Credite
    pracceptisDci,
    el faciic
    illa,
    ct
    donabil vobis robur
    intelligenlioe.
    Non
    proesumatis,
    ct
    quasi antcponatis
    scienliam
    proecejitoDei;
    ne in-
    feriorcs,
    nonsolidioresrenianeatis '.
    Arborematlen-
    dite : iinn
    pelit prius ,
    ut sursum
    excrescal; figit
    ra-
    dicemin
    liumili,
    ul vcrticemlendat adccelum.Num-
    quid
    nilitur nisi ab humililate? Tuaiilemsinecbari-
    tate vis excelsa
    coniprelicndere;
    sine radice auras
    petis?
    Ruina cst
    isla,
    non
    iiicremciHum.
    Habilanlc
    Chrislo
    per
    fideinincordibus
    vestris,
    in chaniate ra-
    dicamini
    atque fundamini, ut
    impleamini
    inomneiii
    plenitudiiiem
    Dei
    (Ephes. ni, 17,
    19).
    SERMOCXVIII*(n).
    Deeisdemverbis
    Evaugelii J oannis,
    In
    principio
    crat
    Verbum, etc, cap. i, f
    . 1-5.
    1. VerbumDei
    wlerniim, geidlum,
    nou
    faclum.
    Omnes
    qui
    multa verba
    quaeritisbominis,
    inlclligile
    unumVerbumDei : In
    principio
    eral Verbum.In
    prin-
    cipio
    autem
    fecit
    Deuscmlumel lerram
    (Gen.i, 1).
    'FossatensisMS.
    ,
    ne
    inflatiores,
    nonsolidioresrema-
    nealis.
    *
    Itecensitusadv. etsirtn.
    ()Alias,
    exsirmondianis15.
    Sederat
    Verbum, cjuandoaudivimus,
    In
    principiofe-
    cii Deus.
    Agnoscanius
    Creatorcm: Crealor esl enim
    qui fecit;
    creatura atilem
    quod
    fecit. Nonerat enim
    creatura
    quae
    facta
    est,
    sicul
    semper
    erat Yerbum
    Deus, per queiri
    factaesf.
    Quando
    aiitem
    audivimus,
    Erat
    Verbum, apudqiicni
    eral?
    Intelligimus Palrem,
    qui
    non
    fecit,
    nec creavit idem
    Yerbum,
    sed
    genuit.
    In
    principio
    enim
    fecit
    Deus cmlumet terram. Per
    quid
    fecit?Erat Verbum
    ,
    el Verbumerat
    apttd
    Deum:
    sed
    quafe
    Yerbum? Sonabat et lransibat?
    Numquid
    cogilabatur
    et volvebatur?Non.
    Recordabalur, etpro-
    ferebatur? Non.
    Ergo qttale
    Yerbum?
    Quid
    a
    me
    quae-
    ris multa? Deuserat "Verbum.
    Quando
    audimus,
    Deus
    erat
    Verbum,
    non
    dtiplicamus
    Deum
    ;
    sed
    intelligimus
    Filinni. VerbumenimDei Filius est. Ecce
    Filius,
    et
    quod
    nisi Deus? Nani Detiserat Verbutn.
    QuidPater?
    Ulique
    Deus. Si
    jjater Deus,
    et Filius
    Deus, duplica-
    niiisDeum?Absit. Pater
    Deus,
    Filius Deus: sedPa-
    ler et Filius unus Deus. Non est enimunicus Filius
    faclus,
    sednntus. In
    principiofecit
    Deuscmlumetter-
    ram: sed ernt Verbiima Patre.
    Ergo
    factumesl Ver-
    bum aPafre? Non. Omnia
    per ipsumfacta
    stmt. Si
    jier ipsum
    omniafacla
    simt,
    numquid
    et
    ipse per
    se
    ipsum
    faclusest? Per
    qtieni
    audis fnctaesse
    omnia,
    noli
    putare
    facltimesse inter omnia. Namsi el
    ijise
    factus
    est,
    non
    pcr
    illtmi factastuit omnia
    ,
    sedinter
    coeterafactus esl
    ipse. Dicis,
    Factus est :
    numquid
    perse?Quis
    esl
    qui
    facial se?Si
    ergo
    factus
    est,
    quomodoper ijjstini
    faclasunt omnia? Ecce et
    ipse
    factiis
    esl,
    sicul tu
    dicis,
    non
    cgo, quiagenitum
    non
    nego. Sicrgo
    dicis factum
    csse, qtiaeroper quid,
    quaeroper quein.
    Perse
    ipsum?Ergo erat,
    anfequam
    iieret,
    ut faceret se
    ipsum.
    Siaulem omnia
    perijisum
    fncta
    sunl,
    inlelligequia
    non est factus
    ipse.
    Si non
    potes inltiligere,
    crede ut
    intelligas.
    Prxcedit
    fides,
    sequitur
    intellectus :
    quoniain
    propheta dicit,
    Nisi
    crcdideritis
    ,
    non
    intelligetis(Isai.
    vn
    ,
    9
    ,
    sec.
    LXX).
    Erat Verbum,Noli
    ergoquacrcrelempitsei, per quem
    faeta sunt
    tempora.
    Erctt Verbum, Sed ludicis : Ali-
    quando
    non erat Yerbum. Menliris
    ,
    nusquam legis.
    Ego
    auleni
    lcgo libi,
    In
    principio
    eral
    Verbum.
    Quid
    quaeris
    ante
    jirincipium?
    Si autem
    aliquid
    invenirc
    potueris
    antc
    principium, ipsum
    erit
    principium.
    In-
    sanit
    qui aliquid quneril
    ante
    principiuin. Quid
    ergo
    dicit
    quia
    fuit ante
    principium
    ? In
    principio
    erat
    Verbum.
    2. Siuiililudineoslendilur cowternumesseDeoPalri
    Filiuin. Sed dicis: Et erat
    Paler;
    et antc Verbum?
    Quidqtia'iis?
    In
    principio
    eral Verbum.
    Quod
    invenis
    intellige
    : noli
    quoererequod
    non
    jjotes
    invenire. Ni-
    hil est ante
    principium.
    In
    principio
    eral Verbum.
    Splendor
    Patris Filius est. De
    sapienlia Patris, quod
    cst Filius
    ,
    dictum
    est,
    Candor esl enhn luciswternw
    (Sap. vu, 26). QuaerisFiliumsine Palre? Da mibi
    luccmsine candore. Si
    aliquando
    non erat
    FiLius,
    Patcr ltixobscura erat.
    Quomodo
    eriimnon obscura
    lux
    erat,
    si candoremnonhabebal?
    Ergosemper
    Pa-
    ter,
    semper
    Filius. Si
    semper Pater,
    semper
    Filius.
    Quaeris
    a me ulrumnatus sit
    Filius?
    Rcspondeo,J Ya-
    tf%
    SERMOCXIX.
    6<74
    tus. Non enim
    csset Fiiius,
    si non natus. Sed cum
    dico, Semper
    Filius
    ;
    hoc
    dico, Semper
    est nafus. Et
    quis
    inlelligit, Semper
    est natus?Da mihi
    sempilcr-
    num
    ignem
    ,
    et do tibi
    sempileriiumsplendorcm.
    Re-
    nedicimus
    Deum
    , qui
    dedit nobis sacras
    Scripturas.
    In
    splendore
    lucis nolite esse coeci.Candor de Iuce
    gignitur,
    et lamen
    gignenli
    co;eternus est candor.
    Semper
    lux, semper
    candor
    ejus.
    Genuitcandorem
    suum
    : sed
    numquid
    fuit sinecandoresuo? Generare
    sempilernum
    liceat Deo.
    Rogo
    ,
    audilede
    quo loqui-
    iiinr :
    audite, advertite, credite, inlelligile.
    DeDeo
    loquimur.
    FiliumPatri coteternumfalemur et crcdi-
    mus. Sed
    homo, inquit, quaudogenerat filium, major
    esl
    qui general,
    el minor
    qui generatur.
    Ecce verum
    est : inhominibus
    major
    est
    qui generat,
    et miuor
    qut generalur,
    et
    pervenit
    ad robur
    patris
    sui. Sed
    quare,
    nisi
    quia
    cumille
    crcscit,
    illesenescit? Stet
    paler
    in
    temporc,
    et cicsccndo eum
    sequitur
    filius
    ,
    et videbis
    aoqualem.
    Sed ecce do libi unde
    intelligas.
    Iguis generat spleiidorem
    coacvum. Non invenis in
    liominibus nisi minorcs
    filios, majores palres;
    non
    inveniscoaevos: sed do
    libi,
    sicut
    dixi, splendoreni
    coaevum
    igni patri
    suo. Gcnerat eniin
    iguis splendo-
    rem,
    sed
    nunquam
    sine
    splendorc.
    Ctini
    crgo
    videas
    splendorera.igni
    csse
    coaevum, permitte
    Deum
    gene-
    rare coaeternum.
    Qui inttiligii, gaudent
    :
    qui
    autem
    non
    iulclligit,
    credat.
    Quoninm
    vcrbum
    Projihetoe
    evacuari non
    potest:
    Nisi
    credideritis,
    non
    inlclligelis.
    SEUMOCXIX*(fl).
    J )e
    eisdemverbisJ oannis
    ,
    ln
    principio
    erat Verbum
    ,
    etc, cap. i, f
    . 1-14
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Verbumwlernum
    apttd
    Detm. Dominumnoslrum J esiim Christum faclum
    esse bominem
    quoerendoperditum
    horoinem
    ,
    ne-
    que unquam
    tacuit
    proedicatio
    nostra,
    et
    semper
    babuit fidcsvestra : huncautemDominumnoslrum
    ,
    qui
    homo faclusest
    propter
    nos,
    Deum
    semper
    fuissc
    ajiud
    Patrem,
    ct
    semper
    futurum
    esse,
    imo
    semper esse; quia
    ubi
    lempiis
    non
    praeterit,
    rionest
    ibi Fuit et Eril.
    Quod
    eiiimdicilur
    Fuit, jam
    non
    <est;quod
    dicitur
    Erit,
    nondumest : sed
    seroper est,
    quia
    vere
    est, hocest,
    incommutabilisest. Modonos
    admonuit
    evangelicumcapitulum, magnum
    divinum-
    que
    secreliim. Hocenim
    principiumEvangelii
    san-
    ctus J oannes rucliiavit, quia
    de
    pectore
    Domini bibit.
    Recordamini enfm,
    et Iectumest vobis
    nupcrrime ,
    quomodo ipse
    sanctus J oannes
    evangelista
    in sinti
    Domini discumbebat.
    Quodaperle exponere
    volens
    ,
    ait, Superpeclus
    Domini
    (J oan. xin,
    25
    , 25)
    : ut in-
    telligercmus quid
    dixerit,
    insinu Domini. lllc enini
    *
    Rccensilus
    add.
    gr.
    r. v. et o.dUlim.Par. Lov.et
    vign.
    (a) Alias,
    deDiversis2-i.
    (b)
    xrcs
    qui subsequuntur
    fnJ oaimisexordiumsermo-
    nes, ajiud
    vetcres
    librosinscribunturliabiliindiePascliae.
    Exiis
    hauddubiesuul, quos
    Possidiusin
    indiculo,cap. 10,
    notat,
    Per
    vigilias
    Pasclitractatus
    viginti
    trcs. Ei
    namque
    lemporicongruenter
    et
    quani oi>poriune
    diceba-
    tur de
    capileprimoEvaugeliiJ oatmis,
    unde CliosDeise
    factosesse
    intelligerent
    recens
    bajitizali,quodipsis
    col-
    latumbeneficiumhic, capp.
    4et
    5,
    manifestiusconimen-
    (tJ atur.
    qui super pcctus
    Domini
    discumbebat,
    pulamusquid
    bibebat? Non
    putemus,
    sed
    potemus
    : modo enim
    ct nosaudiviinus
    quod
    bibamus.
    CAPUT II.

    VerbumDei non est
    faclum.

    ln
    principio
    erat
    Verbum,
    el Verbumerat
    apud
    Deum
    ,
    et
    Deuseral Verbum. 0
    procdicare
    ! o
    saginam
    Doroinici
    pectoris
    eruetuare! ln
    principio
    eral
    Verbum.
    Quid
    quaerisquid
    ante erat ? In
    principio
    eral Verbttm.Si
    factum esset Yerbum : non est enim faclum
    |ier
    quod
    facta sunt omnia : si facttim esset
    Yerbuni,
    Scriptura dicerel,
    In
    principio
    fecit DeusYerbum
    ;
    quomodo
    dixit in
    Genesi,
    In
    principiofecit
    Deuscm-
    lumet lerram
    (Gen.i, 1).
    Non
    ergo
    iu
    principio
    fccit
    DeusYerbum:
    quia,
    ln
    principio
    erat Verbum.Hoc
    Verbum
    quod
    in
    principioerat,
    ubi erat?
    Seqtiere
    :
    Et Verbumeral
    apud
    Deum. Sed
    solemus,
    audiendo
    quolidie
    humana
    verba,
    vilehaberenomenhoc Verbi.
    Ilicnoli habere vilenomenverbi : Deuserat Verbum.
    IIoc,id
    esl Yerbnm
    ,
    eralin
    principioapucl
    Deum.Om-
    nia
    per ipsumfacla
    sttitt: etsine
    ipsofactum
    esl nihil.
    CAPUT III.

    5. VerbumDei
    incomprehensibile.
    Exteudife corda
    vcstra,
    adjuvale pniipertalem
    ser-
    monis nostri.
    Quod
    diccre
    potuero,
    audiie :
    quod
    non
    potuero, cogitate. Quis comprehendat
    Yerbum
    manens? Omnia verba nostra sonanl et transeunt.
    Quiscomprcliendal
    Yerbummaiiens
    ,
    nisi
    qui
    in
    ips
    maiiet? Vis
    comprehenderc
    Verbum manens? Noli
    sequi
    fliimen carnis. Caro
    quipjje
    isla fluvius esl :
    nonenimmnnet.
    Tanquani
    defonte
    qtiodam
    secreto
    naluroenascuntur horoines
    ,
    vivunt
    homines,
    moriun-
    ttir homines : nec unde veniant
    novimus,
    nec
    quo
    eanl novimus. Latet
    aqua,
    donec
    progredintur
    ex
    fonte:
    currit,
    et
    apparct
    in ffumine: sed rursus la-
    tet inmari. Coiitcmnamus iluviumistum
    mananieni,
    currenten), desiiicnleni,
    coiUcmnamus. Oinnis caro
    fenum,
    el oinnishonor cnrnis sicul
    fiosfeni.
    Fenum
    aruil, flos
    decidil. Yisnianere? VerbumaulemDomi-"
    ni inanel inmlernuin
    (Isai. XL,6-8).
    CAPUT IV.

    i. Verbutncaro
    faclum.
    Sedul sub-
    veiiiret
    nobis,
    Verbumcaro
    faclumesl,
    el
    habilavit
    innobis.
    Quid est,
    Verbumcaro
    fctclum
    est? Aurum
    fenumfacluinest. Fenumfactumest ad succenden-
    dum: succensumest
    fcnum,
    sedmansit aurum: et
    in fenonon
    periil,
    et feniimmutavil.
    Quomodo
    mu-
    tavit?
    Resuscitavit,
    vivificavit,
    incoelum
    levavit,
    ad
    Patris dexteramcolloeavit. Ut aiueni
    diceretur,
    Et
    Verbumcaro
    [aclumest,
    et habitavilin
    nobis, quid
    praecessil
    recolamus
    paululnm.
    In sua
    propriavenit,
    et std eumnon
    receperunl. Quotquol
    autem
    reccpcrunt
    eum,
    dedil eis
    polesiatemftlios
    Dei
    fieri. Fkri, quia
    non
    erant :
    ipse
    aulem in
    principio
    erat. Dedil
    ergo
    eis
    poteslalemfilios
    Dei
    fieri,
    crcdentibnsin nomhie
    ejus
    :
    qui
    nonex
    sanguinibus, ncque
    ex volunlale
    carnis,
    ne-
    que
    exvolunlate
    viri,
    sedexDeonaii sunt. Ecce
    sunt,
    in
    quacumque
    sint oetate carnis : videtis infantes :
    videte et
    gaudete.
    Eccesunl: sedex Deonatisunt *.
    Yulva
    matris, aquaBaptismatis.
    1
    Reaiuset victorinus
    Mss.,
    ridetis
    infanles,
    videtiset
    gaudetts.
    Eccesunt.
    xutnquid
    non
    filii
    nei sunl?nonex
    675
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    m
    CATUTV.

    S. Ittcarnalionis
    mysterium
    suadetur.
    Neino
    jiauperculo
    animo
    scntiat,
    et volvat
    apud
    se
    ijisum
    mendicissimas
    '
    cogitntiones,
    et dicat sibi :
    Quomodo
    in
    principio
    eral Verbtim,
    et Verbumerat
    apttd
    Deitm,
    el Deus eral Verbitm;
    omnia
    per ipsum
    fctcla
    sittil: el ecc.eVcrbumcaro
    faclum
    csl,
    el habila-
    vii in nobis? Auditeunde Cactumcst. Certecredenti-
    btis iniiominc
    cjus
    deriit
    jiolesfnlem
    filiosDei fieri.
    Ncc
    ijisi quibus
    deriil
    polcstatcm
    filios Dei
    fieri, pu-
    tcnt
    inipfissibile
    esse filios Dei fieri. Verbuincaro
    fnctum
    esl,
    el hnbilavil in nobis.Nolile
    pnlare
    mul-
    tumessead
    vos,
    ficri (ilii Dci:
    proptrr
    vos filitisho-
    miuisfntiiiscsl, qtii
    eral filiusDei.Si Caclus
    estipsc,
    ul niiimscsset
    qui plus
    erat;
    non
    potesl
    facereex eo
    qtiotl
    mintis cramus,
    ut
    aliquidplus
    csse
    possimus?
    Descendit
    nd
    uos,
    cl non ad illumasccndcmus?Ac-
    cejiit pro
    uobismorlemnostram,
    et non nobisd;ilu-
    rtts est vitamsuam? Passus est
    jiropler
    lemala
    tua,
    et iioii tibi daturus cst bonasua?
    C.\PUT
    VI.

    G. Incarnalio
    opus omnipoleniis
    Verbi. Seri
    quoiiTodo,
    inquit,
    fieri
    potuil
    ut Yerbum
    Dei, quoguberualur
    mundus, per quod
    el creata
    sunt ct creanlur univcrsa,
    coarctarel se in
    virginis
    carncm;
    dimitterel mundum,
    et deseroret An-
    gelos,
    in ulcro titiius feminaoincludereliir? Ncc
    nosli divina
    cogilare.
    YerbumDei
    (tibi loquor,
    o
    homo,
    de
    omnipotenlia
    Dei Verbi tibi
    Ioquor) pror-
    sus lotum
    poluit, quia
    et Yerbum Dei
    omnipolens
    esl,
    et manerc
    apud
    Palrem,
    ct veniie ad
    nos;
    ct
    in came
    procedere
    ad
    nos,
    et
    apud ijjsum
    latere.
    Neque
    enira,
    si nalus ex carnenon
    csscl,
    nonessel.
    Erat anlecarnein
    suara:
    ipse
    creavit niatrem suam.
    Elegil
    in
    qua conciperelur,
    creavit de
    qua
    creare-
    lur.
    Quid
    miraris?Deumtibi
    loquor:
    Detiseral Verbum.
    CAPUT VII.

    7. Shnililudine
    explicaiur
    incar-
    nalio Vcrbi.
    DeYerbo
    aliquidago,
    et Yerbuni hunia-
    liumfoiie
    aliquid
    simile
    pol.esl; quamvislongc
    im-
    par,
    longe
    discrclum,
    ex nulla
    jiarticulacomparan-
    dum
    ,
    lamen
    vobis
    aliqua
    simililudine insinuandum.
    Ecce
    ego
    verbum
    quod
    vobis
    loquor,
    incorde meo
    prius
    habui; processil
    ad
    lc,
    nec recessit ame: cce-
    pit
    essein
    le, quod
    noneral in
    le;
    mansit
    npud
    roc,
    cumexirel
    adte. Sicul
    ergo
    verbummeum
    prolntuni
    cst senstii ttio,
    nec recessil
    a corde meo: sic illud
    Verbum
    prolalum
    cst senstii
    noslro,
    nec rcccssil a
    Palrc
    suo. Ycrbuni meum eral
    ajiudme,
    el
    proccs-
    sit
    iu vocem
    : Ycrbum Dei erat
    apudPatrein,
    et
    proccssit
    in cariieiii. Sed
    nuinquidego possum
    id
    facere
    de vocc
    mea, quod potuit
    illede carnesua?
    Ego
    enim
    volantemvocemmenm lcucre non
    pos-
    suin: ille carnem suani non soluni
    tcnuil,
    ut na-
    sccrctur, viveret, ageret;
    sedeliammortuamsusci-
    lavit,
    el vehicultim
    quoddam
    in
    quoprocessil
    ad
    nos,
    ad Palrcni
    levavit. Yestein dieas carncm Chrisii
    ,
    vehiculum dicas,el quomodo
    Coiie
    ipsesiguificare
    sanguinibus,
    ncqtte
    ex voluntale
    carnis,neqite
    exvoliuilule
    vhi,
    sedcxneonali sunl.
    1
    l-Miti,
    mmdacissimas. At
    ojilimre
    nolseGermauensis
    Ms.,
    meiidicissimas.
    lieferad
    superioraverba, pauperculo
    ani-
    tno.
    dignatus est, jumenlum ipsiusdieas; quia
    iri
    ipso'
    jumento
    Ievavit eum
    qui
    fneral a lalronibussaucia-
    lus
    (Lc. x,
    Zi)
    :
    poslremo, quodipsc apertius
    di-
    xit,
    tcmplum
    dicas
    (J oan. n,
    19)
    : hoc
    lemplum
    jam
    novit
    motieni,
    ad dextcram Patris sedet : in
    ipso templo
    venlurus esl
    judieare
    vivosel mortuos.
    Quod
    nos momiil
    praeceplo,
    demonstravil
    exenijjlo,
    Quod
    oslendil in carne
    sua,
    hoc
    sperare
    debes in
    carne lua. Haecest
    fides,
    lene
    quod
    nonduni vides.
    Opus
    est ut in
    eo, quod
    non
    vides, credendo
    perma-
    neas;
    necum
    videris,
    crubescas.
    SERMOCXX
    *
    (a).,
    Deeisdemverbis
    J oannis,
    In
    principio
    crat Ycrbum
    ,
    elc, cap. 1, f
    . 1-3.
    1. VerbumDci
    incomprehensibile
    in
    Evangelio
    reve-
    Islum.
    Evangelii
    J oannis
    principium,
    In
    principio
    eral
    Verbum.Sic
    ccepit,
    hoc
    vidit,
    el transcendensuniver-
    sam
    crealuram, monies, aera, cceios, sidera, Sedes,
    Dominationes,Principaius, Potestates,
    omnes
    Ange-
    los,
    omnes
    Archangelos,
    iranscendens
    oninia,
    in
    prin-
    cipio
    Verbum
    vidit,
    el bibit.
    Stiper
    omneni crcalurnni
    vidil,
    dc
    peetore
    Dominibibii.
    Ipse
    esl enimJ oannes
    evangelislasanctus, quempraecipuediligebal J esus;
    itaut
    super pecfusejiisrecum!jeret(/oflii.xiii,25,25).
    Ibi eral hoc
    secreluni,
    utinde
    biberclur, quori
    inEvail-
    gelio
    ruciuareliir. Feliccs
    qui
    audiunl et
    inlelligunt.
    Sequenlis
    felicitatis
    sunl, qui
    el si non
    inlclligusl,
    creriunt.
    Qiiantiim
    esl cnini hoc vidercDei Yerbum
    ,
    quis
    humnnis
    explicet
    vcrbis?
    2. YerbumDei
    ubique
    lolum.
    Erigile
    corda ve-
    stra,
    fratres
    mei; qiiauttimpotoslis, erigile
    :
    quidquid
    vobis
    per imaginaliotienicujiislibetcorporis
    oeeurrc-
    ril, rcs|)iiife.
    Si occurrerit libi Verbum
    Dei, quoinodo
    cogitas
    lucein solis
    Imjus, quanlumlibet pandas,
    quanUinilibet cxtendas,
    nullos
    ejus
    lucis fines in
    cogitntione eonstituas;
    ad Vcrbum Dei nihil est.
    Qtiidquid
    lale
    cogilal anima,
    minusest in
    parte, quam
    inloto.
    Cogita
    Verbum
    ubique
    totum.
    Intelligitequod
    dieo:
    quaiitumjjossum,
    coarcto me
    per anguslias
    nicas
    propter
    vos.
    Intelligilequod
    tlico, Eccelux ista
    de
    ccelo,qnae
    solisnoniine
    appellalur,
    ciim
    processc-
    ril,
    illuslrat
    lerras, explicat diem,
    facit
    formas,
    colo-
    resquc
    discernit.
    Mngnumbonum, niagnum
    omnibtis
    moiialibiisDei donum:
    magnificent
    eum
    opera
    stia.
    Si lara
    pulchcr
    esl
    sol;
    solisfactore
    quidpulclirius
    ?
    El tnmeii
    videte,
    fratres : eccediffunditradios suos
    pcr
    uiiiversamterram
    ; patenlia penetral,
    clausarc-
    sislunl : lucemsiiamlniltil
    per feneslras, numquid
    ct
    per parietem?
    Yerbo Dei totum
    palet,
    Verbtm Dei
    nihil latet. Videtealiam
    differenliam, quamlonge
    sit
    a Creatore
    crealura,
    maxime
    corporalis. Qaando
    in
    oriente
    eslsol,
    inoccidenlenonesl. Lux
    quidemcjus
    de illo
    grandi corpore
    effusa
    , pertcndit usque
    in oc-
    cidenteni;
    sed
    ipse
    ibi nonest.
    Quando
    occiderecce-
    peril,
    tune ibi erit.
    QuandOoritur,
    inorientecst :
    quando
    occidil,
    inoccidente est. Per ista duo
    opera
    '
    liecensituscsl.add. r. t. v. lov.
    () Alias,
    deniversis84.
    677
    SERMOCXXI.
    ,
    678
    sua,
    nomina
    locis dedit.
    Quia
    inoriente est
    quando
    ontur adorienlem,
    fecil orientemvocari:
    quia
    inoc-
    cidente
    esl
    quando
    occidit adoccideniein,
    lecil Occi-
    dentem
    vocari. Nocte
    nusquam apparet.
    Numquid
    VerbumDei sic est?
    Numquidquanrio
    est in
    orienfe,
    non est inoccidentc;
    aut
    quando
    cst inoccidente,
    non
    est inoriente?aut
    aliquando
    deserit
    lerras,
    et it sub
    terras,
    aul
    post
    terras?
    Ubique
    tolum cst.
    Quis
    hoc
    cxplicet
    verbis?
    Quis
    hoc
    videt?Quo
    documcnlovobis
    probaboquod
    dico?Homo
    loquor,
    hominibus
    Ioqtior
    :
    infirmus
    loquor,
    infirmiorilxis
    loquor.
    Et
    tamen,
    fra-
    tres
    niei,
    audeo
    dicere, quod
    vobisdico,
    vel
    pcr spc-
    culum,
    vel in
    oenigroale,
    ulcumquevideo, iitcuinque
    inlclligo
    el incordemcodehacreverbum. Seri
    quoe-
    rit exiread
    vos,
    et
    dignuni
    non invcnit veliiculum.
    Yehiculum
    verbi,
    sonusest vocis.
    Quod
    dico
    apudnie,
    qttocro
    vobis
    dicerc,
    et verbadcficiunt. Yoloenimdi-
    ceredeDeiVerbo.
    QuantoYcrbo, quali
    Yerbo?Ojmi/a
    per ipsumfacta
    sunt.
    Opera
    videle,
    et
    Opcratorem
    ex-
    pavescite.
    Omnia
    per ipsttmfacla
    sunt.
    5. Verbidiviniexcellenlia
    hiteliigenda
    exliumaniver-
    bi
    proprielate.
    Recens
    bapdzali
    inalbis. Redi
    iiiecuin,
    humana
    infirmitas,
    rcdi
    ergo.
    Humana
    ipsacompic-
    beiidamus,
    si
    possumus.
    Ilomines sumus et nos
    qui
    loquimur,
    et hominibus
    loquimur,
    et sonum vocis
    edimus. Adaures hominuni sonuni vocis nostr.p.
    per-
    ducimus,
    et
    per
    noslroevocissonumel iiitcllecluni
    quomodocumque
    per
    aurem in corrie
    poiiimus.
    Ilinc
    ergoquodpossumus,
    ul
    possumus, tioquamur,
    hoc
    comprehendamus.
    Si aulcm
    neque
    hoc
    coinprehcn-
    dere valuerimus
    ,
    adillud
    quid
    suirius? Eece auditis
    me: verbujnfacio. Si
    quis
    liiticexcnl et
    interrogelur
    foris
    quid
    hic
    agilur , respondet
    : Verbum
    Episcopus
    facit. Verbumfaciode Yerbo. Sed
    qunleverbutn,
    de
    quali
    Yerbo?Morlaleverbtim
    ,
    de iiumorlali
    Vcrbo;
    mutabile
    verbum,
    dc immutabili
    Vcrbo;
    iransitoriuin
    verbum,
    deoelernoYerbo. Tamen attendiie verbtim
    meum. Dixeramenimvobis,
    YerbtiinDei
    ubi(|tie
    to-
    tumest. Eccefaciovcbisverbum: ad omnes
    pervcnit
    quod
    dico. Ut adomnes
    pervcnirct quoddico,
    niim-
    quid
    divisislis
    quori
    dico? Si
    pasccremvos,
    ut non
    menlem
    vestram,
    sedveulrcm
    implcrevellcm,
    et
    po-
    nerem
    vobispanes quibus saluraremini;
    nonne
    panes
    meos dividerelis infer vos?
    Nuniquid possent panes
    mei ad
    unumqucmque
    vestrum
    pervcnire?
    Si aduniim
    pervenirent,
    caelcri nihil haljercnt. Ecce
    loquor,
    et
    omnes habelis, Parum est
    quia
    omnes habetis : et
    omnes tolum habelis. Parvenit ad omnes
    toliim,
    ad
    singulos
    iotum. 0 mirabiliaverbi mei!
    Quid
    esl
    ergo
    YerbumDei? Aliudaudile. Dixi:
    quoddixi, proccssit
    ad
    vos,
    et nonrecessit a me. Pervenit ad
    vos,
    nccsc-
    paratumesta
    me.
    Anlequamdicercm, egohabcham,
    ct
    vosnonhabebatis:
    dixi,
    et voshabere
    ccepislis,
    et
    ego
    nihil
    perdidi.
    0 miraculumverbi mei!
    Quid
    est
    crgo
    YerbumDei?
    Deparvis magnaconjicite.
    Considerale
    terrena,
    laudatecceleslia.Creatura
    sum,
    crcaturaesfis:
    et lanlamiracuiafiuntdeverbomeo incorde
    meo,
    in
    ore
    meo,
    invoce
    mea,
    inauribus
    vestris,
    incordibtis
    vestris.
    Quid
    est
    Creator?.0
    Domiiic,
    audi nos, Fac
    nos, quia
    fecisti nos. Fac nos
    bonos, quia
    fecisli nos
    liominesilluminatos. Isti
    albafi, illuminali,
    audiunt
    per
    meverbumtuum. Illuminali cnim
    gratia
    luaassi-
    stiini libi. Hicest dies
    quem
    fecitDominus. Sed hoc
    laborcnl,
    hoc
    orent,
    ut cum isti dics transierint
    ',
    nonfianl
    fenebroe,qui
    facti sunt luxmiraculorumDei
    et beneficiorum.
    SERMOCXXI
    *(<i).
    Deverbis
    EvangeliiJ ounnis,
    Mundus
    per ipsum
    factus
    est, elc, cup. 1, f
    . 10-14
    (b).
    1. Mundiis

    duplex.
    Mundus
    per
    Domiiium
    fa-
    clus
    esl,
    cl muiulus cumnon
    cognovil
    2.
    Qui
    mun-
    dus
    pcr
    eum faclus est?
    qui
    mundus eum non
    coguovit
    3
    ?Noneniui mundus
    qui per
    eumfactus
    cst,
    ipse
    etiiii non
    cognovit. Quis
    esl mundus
    qtii per
    cuni
    factiis est ? Ccelumet terra.
    Quomodo
    etini non
    cognovit ceelum, qtiando
    in
    ejus passione
    sol obscu-
    ratus esl?
    Quomodo
    cumterranon
    cognovit, quando
    illoin cruce
    pendente
    contremtiil ? Sedmundttseum
    non
    cognovil,cujus princeps
    est ille
    ,
    dc
    quo
    dictum
    est,
    Ecceveitit
    princeps
    mundi
    liuitts,
    et in meniliil
    invenit
    (J oan.
    xiv, 50).
    Hominesmali mtindusvocan-
    tur
    ,
    hominesinfidclesmundtisvocanlur. Inde accc-
    peruiHnonieii,
    cx eo
    quod
    amant. Araando
    Deum,
    elficimurriii:
    crgo
    amaudo
    munrium,dicimur mundus.
    Sed Deus erat in Chrislo mundum
    reconcilians sibi
    (II
    Cor.
    v, 19).
    Mundus
    ergo
    noneum
    cognavil,
    num-
    quid
    omncs?
    2. Miiiuliismcilus.

    Insuapropria venil,
    etsni eum
    non
    receperunl.
    Ornniasunt
    ipsius,
    sed
    propria ipsius
    diciiiitiir.undemaler
    ejuserat,unde
    carnem
    acceperat;
    ad
    quos
    advenlussui
    prteeones
    ante
    praeroiserat,qui-
    bus
    lcgemdcdernt, quos
    de
    yEgyjitia
    servitute libera-
    vernt, qtioium|iatremcarnalcinelegif
    Abraham.Qiiia
    vertira
    riixil,
    AnieAbraham
    ego
    stitn
    (J oan. vm, 58).
    Necsic
    dixit, Aiilequam
    Abraharo
    csset; aut,
    ante-
    quani
    Abraham fieret
    cgo
    factus sum\ In
    principio
    cniinYerbutn
    erai,
    nonfactumerat.
    Ergo,
    In
    propria
    venii,
    ad J udoeosvcnil. El sui enhnnon
    receperunt.
    5.
    Quinam
    suitl
    filii
    Abruhm.
    Quolquot
    aulemra-
    ceperuitl
    eum.
    Utique
    eiiimibi
    Apostoli,
    qui
    illuni re-
    ccperunl.
    Ibi
    illi.qui
    ante
    jumeiilumejus
    ramos fere-
    bant, Proeccdebanlet
    scquebantur,
    et
    vestinientastia
    sterneban!;
    et
    magna
    voceclaroabanl : Ilosannn
    filio
    Davicl;
    bcneciicius
    qui
    venitin
    nomineDomini.
    Tunc
    1
    Mss.nt cttni
    festi
    diestraitsierint.
    2
    idesl iiuiiuui
    iiujus
    sermonis
    apud
    Er.:El
    cliristus,fra-
    tres,
    iii muncto
    eral,
    cl muntlus
    per ipsumfactusest, et
    munctuseittnnoti
    cognovit.Apud
    eumdemdestuit
    versus
    nouuullin. 5. M.
    8i.ov., Qtds
    mundus
    per
    eum
    factus
    esl?
    quismnndus
    cumiion
    cognovit
    ? M.
    *
    Editi,
    egosum; omisso,
    factus Emendanturad
    tioria-
    censeiulibruin. Cetie
    Lovanienses hunc
    alioqui
    IocumAu-
    gustino
    inJ oan.Traet.
    45,
    disserenti
    contrarium
    iudicantes
    rejeeeruul
    sermoriemlruircin
    Appendicem.
    '
    iieeensRusestadf. r. t. v. Am.Er.l'ar.
    Lov.
    (a)
    Aiias,
    de Diversis
    83,
    et de
    Tempore28,autinAD-
    pendice
    27.
    *
    (b)
    Duobusin focishune eumdem
    scrmonem
    reprae-
    sentat Lovaiiiensiuineditio:
    scilicet in
    Appendiceouo
    jierij>sos
    excfassede
    Tempore,
    ubi
    jjrius
    exstabal,'reie-
    elusest
    Lrnquamspurius;
    jjroetereaque
    in
    classerieUi-
    versis,
    ub:
    tanquamgeuuinusexliibeturinter
    AugusUnia-
    ii(is.
    *79 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    flgft
    jvnansoei dixerunt ei:
    Gompescepueros,
    nontmisra
    clanicnl. Et ille: Si isli
    laccbunl, lapides
    clamabunt,
    Nos
    videbat, quando
    isla dicebat : Siisli
    tacebunl,
    ta~
    pides
    clamabunt
    (Mailh. xxi, 9, 16,
    el Luc
    xix, 59,
    -50).Qui lapides,
    nisi
    qui
    colunt
    lapides?
    Si
    parvuli
    J udaei
    laecbunt, majorcs
    et ininores Gentes clama-
    bunt.
    Qui lapides,
    nisi de
    quibus
    dicil
    ipse
    J oannes
    istc, qui
    venit ul lestimonium
    perhilierel
    de lumine
    (J oan. i,8)?
    Ciimenimviderct
    ijjsos
    J udoeos
    supcr-
    birc de
    genereAbrahac,
    ait
    iliis,
    Generalio
    vipcrarum.
    Illi sedicebant fiiios AbrahiC: el iste illis
    dicebat,
    Getteralio
    viperciritm.
    Abrahaefaciebal
    injuriam
    ?Absil.
    Exmorihusdnbateis iioinen.
    Quia
    si essent filii Abra-
    hoe,
    iiuitnrenlur Abraham: Sictiteis ct
    ipsenit, qui
    dictint
    ci,
    Nos liberi sumus
    ,
    el neminiservivimusun-
    quatn,
    nos
    pcilrcm
    IwbemusAbraham, Et ille: Si
    filii
    Abrcthwesselis
    , facta
    Abrahw
    facereds.
    Vos vullisme
    occiclere,qttia
    verilatemvobisdico
    ;
    hocAbrahamnon
    fecit (ld. viii, 55,
    59
    ,
    40).
    Inde
    generati
    eslis
    ,
    sed
    degencrastis. Ergo quid
    J oannes? Generalio
    vipera-
    rttm, quis
    vobisoslendil
    fugere
    a venturaira?
    Qnia
    vc-
    niebant
    bnptizari baptismo
    J oannis in
    poeuilcnliam.
    Quis
    vobisoslendil
    fttgere
    abira veniura?Fctcite
    ercjo
    fruclumdignitmpmnitenliw.
    Et nolitedicereincordibus
    vestris,
    Palrem habemusAbraham. Potens est enim
    Deus
    de
    lapidibus
    istissusciicire
    filios
    Abrahw
    (Matth.
    in, 7-9).
    Potensesl eidnt Deusde
    lapidibus
    isds
    ,
    quos
    videbat in
    Spiritu;
    illis
    dicebat,
    ct nos
    praevidebat'
    :
    Potensest cnhnDeusde
    lapidibus
    islis suscilare
    filios
    Abrahw.De
    quibuslapidibus
    : Si isli
    lacebunt, lapides
    clamabuiil.Modo
    audistis,
    ct clamnslis.
    Impleluinest,
    Lapides
    clumabunt.DeGeiuibnsenim
    venimus,
    in
    pa-
    rentibus nostris
    lapides
    adoravimus. Ideo el canes
    dicti sumus
    (n).
    Recordamini
    quid
    audierit mulier
    illa, quae
    clamnbat
    posl Dominuni,
    qnia
    eral Chana-
    noea,
    idoloruin cultrix
    ,
    ancilla doemoniorum.
    Quid
    dixil ei J esus? Non estbonumtollere
    panemfitiorum,
    ei millerecanibus.
    Nunquam adverlislis, quemadmo-
    duincaues
    lapides
    unctos
    liiigunl
    ?Sic sunt oninessi-
    niulacrorura cullores. Scd venil vobis
    gratia. Quot-
    quol
    autein
    receperunl
    eum,
    dedil eis
    polestatemfilios
    Dei
    fieri.
    Ecce habclis modo
    naios(<!>)-:
    cleclil
    eispole-
    slalem
    filios
    Dei
    fieri. Quibus
    dedil ? liis
    qui
    credunt
    in noinine
    ejus.
    i. Nulivilcts
    duplex.
    Et
    quomodo
    filii Dei fiunt?
    Qui
    nonex
    stinguinibus, neqtie
    ex volunlale
    viri,
    nec
    ex voluniate
    carnis;
    sedexDeoncttistint.
    Acceptapo-
    testate
    ut filii Dci
    (ierent,
    cx Deonati sunt. Intendite
    exgo
    : isli ex Dconati
    sunt;
    noncx
    sanguinibus,qua-
    lis csl
    prima
    nativilas,
    qnalis
    cst naliviias
    misera,
    ve-
    niens de miseriis. Sed
    qui
    ex Deo nati
    sunt, quid
    eranl ?tiude
    primo
    nati erant? Ex
    sanguinibus
    : mix-
    tis
    sanguinibus
    masculi et
    feminae,
    commixiionecar-
    nis
    masculi et
    feminae,
    indenati eranl. Modounde?
    Ex Deo nati sunt. Prima nativitas ex masculo et
    1
    Apud
    Am.Er.ctin
    AjjpendiceLov.,Quos
    prwvtdebal
    in
    sptrttu,
    deiliisdicebal: nos
    siquidemprmvidebat.
    (a)
    videsermonem
    77,
    n. 10,
    (b)
    in
    B.,
    ad
    marginem,
    notatur
    hic,
    recensbavtmtos. M.
    femina : secunda nalivitas ex Deo et
    Ecclesia.
    5. Idem tractatur
    argumentum.
    Ecceex Deonati
    sunt: unde faclum esl ut ex Deo
    nascerentur, qui
    primo
    ex hominibus nati sunt? Unde factumest?
    unde? Et Verbumcaro
    factumest,
    ul habilarelinno-
    bis.
    Magna
    mutatio : ille factus
    caro,
    isti
    spiritus.
    Quid
    est hoc?
    Qualis
    dignatio,
    fratres mei!
    Erigite
    aniniumad
    speranda
    et
    capienda
    poliora.
    Nolitevos
    addicere
    cupiditatibus
    saecularibus'. Pretio
    empti
    estis :
    propter
    vosVerbumearo factumest:
    propter
    vos
    qui
    erat Filius
    Dei,
    faclusest filius
    hominis;
    ut
    qui
    eralis filii
    hominum,
    elficeremini filii Dei.
    Quid
    erat
    ille, quid
    faetusest?
    Quid
    eratis
    vos, quid
    facli
    estis?Erat illeFiliusDei.
    Qttid
    faclusesl ?Filiusho-
    minis. Eralis vos (ilii hominum.
    Quid
    estisfacli ?Fi-
    lii Dei. Communicavitnobiscummalanostra
    ,
    nobis
    dalurus bonasua. Sed ille
    ipso quo
    factusest filius
    hominis,
    distal anobis. Nosfilii
    hominum
    per
    concu-
    piscenliam
    carnis : ille filiushominis
    per
    fidemvir-
    ginis.
    Matcr
    cujuslibet
    boininis concubuit et conce-
    pil
    :
    unusquisque
    autem natus est de homine
    palre
    suo
    ,
    et de hominemalrc sua. Christusautcmnatus
    est de
    Spiritu
    sanclo et Maria
    virgine.
    Accessitad
    nos,
    scda se non multuin
    recessit;
    imo a se
    quod
    Deus cst
    nunquam
    recessit: sed addidit
    quod
    erat
    naturaenosirae. Accessit enimad id
    quod
    rion
    erat,
    nonamisit
    quod
    erat. Faclus est filiushominis: sed
    noncessavit esseFiliusDei. Per hocMedialorinme-
    dio.
    Quidest,
    inmedio? Noc
    sursum, nec
    deorsum,
    Quomodo
    nec stirsum
    ,
    nec deorsum?Necsursum
    ,
    quia
    caro : nee
    deorsum, quia
    non
    peccator.
    Sed la-
    men in
    quantumDeus, semper
    sursum. Necenimsic
    venitad
    nos,
    utdimitlerel Patrem. A nobis
    ivit,
    el non
    nos dimisit : ad nos
    veniet,
    el illumnondimittet.
    SERMOCXXIP
    (a).
    Deverbis
    EvangeliiJ oannis,
    Cumessessub
    ficu,
    vidi
    te, elc,
    cap. i, f
    48-51
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Nathanael sub
    ficu, ge-
    nus humanumsub
    peccato.Quod
    dictum audivimus
    a DominoJ esu Christo
    Nalhanaeli,
    si bene
    intelliga-
    mus,
    nonad
    ipsuni jiertinet
    solum.
    Ipse quippe
    Do-
    minus J esus sub ficu vidit omne
    genus
    humanum.
    Isto enimloco
    inlclligilur per
    arboremfici
    significasse
    peccalum.
    Non
    ubique
    hoc
    significat,
    sedhoc
    Ioco,
    ut
    dixi,
    ea sciliccl
    significandicongruentia, qua
    no-
    slis
    primuui
    hominem
    , quandopeccavit,
    foliisficnl-
    neisfuissesubtectum
    (Gen.m, 7).
    Hisfoliisenim
    pu-
    denda
    texerunl, quando
    de
    peccalo
    suoerubuerunt :
    et
    quoe
    Deusillis
    membra, ipsi
    sibi
    pudenda
    fecerunt.
    Non enimerubescendumest de
    opere
    Doi : sedcon-
    fusionem
    praecessit
    causa
    peccaii.
    Si non
    praecessis-
    sct
    iniquitas
    , nunquam
    erubesceret nudilas. Nudi
    enim
    erant,
    et nonconfundebanlur. Non enimcom-
    1
    Am.Er.et
    AppendixLov.,
    notite
    adjicerecupiditalibus
    smcularibus:
    sujijie, animum.
    *
    Collatuscuiutribusbn. et
    qualuor
    cl. cuma.~,cb. f.
    fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rra. vd.etcumkm.Er. Par. Lov.
    (a) Alias,
    deverbisDomini 40.
    (6)Hujus
    sermonismentionerafacit
    Augustinus
    insubse

    quenti traclatu,cap.
    5.
    631
    SERMOCXXII. 682
    miserant unde confunderentur. Hoc autem
    dixi,
    quare
    ? Ut
    per
    ficum
    intclligamus significatum
    esse
    peccatum.
    Quid
    est
    ergo,
    Cumessessub
    ftcu,
    vidi te?
    Cumesses sub
    peccato,
    vidi te. Et ad rem
    gestam
    qtiidemrespiciens,
    recordalus est Nathanael sefuisse
    subficu
    ,
    ubi noneral Christus. Non ibi aulemerat
    proeseiuiacorporali
    : scienfiavcro
    spirituali
    ubi non
    est? Et
    quoniaro
    sciebat sesolumfuissesub
    ficu,
    ubi
    DoniinusClirislus non crat :
    quando
    dixit
    ei,
    Cum
    essessubarbore
    fici,
    vidi
    te;
    et
    agnovit
    in illo divini-
    tatem,
    et
    exelamavit,
    TuesrexIsrael.
    CAPUTII. 2. SomniumJ acob
    ftgurafuil.
    Domi-
    nus
    ait, Quia
    dixi
    tibi,
    Vidi le cumessessubarbore
    ficu,
    inde
    miruris; majora
    horumvidebis.
    Quoe
    sunt
    isla
    majora
    ?Et dixit : Videbilis
    l
    cmlum
    apeiium
    ,
    ct
    Angelos
    Dei ascendenleset descendentes
    super
    Filium
    liomhds. Recolamusveterem hisioriam
    conscriptam
    inlibrosanclo
    ,
    id
    est,
    inGencsi.
    Quando
    J acob in
    Ioco
    obdormivit, lapidem
    ad
    caput posuil;
    et in
    somnisvidit scalama terra
    pertingenlemusque
    ad
    coelum: el Dominusincumbebat
    super
    eam
    ; Angeli
    aulemascendebant et descendebanl
    per
    eam. Hoc
    vidit J acob. Somniumhominis non scribcretur
    ,
    nisi
    magnum
    in illo
    aliquod figuraretur myslerium,
    et
    magniimaliquidprophetaluni
    inillavisione
    intellige-
    relur.
    Deniqueipse
    J acob
    quia
    intellexit
    quidvideril,
    posuitibilapidem,
    et
    perfuditoleo(Gen.xxvni, 11-18).
    Nam
    agnoscitis
    cbrisma:
    agnosciteet
    Christum.
    Ipse
    est enim
    lapis, querareprobaverunt aedificantes;
    ipse
    faclusest in
    caput anguli (Psal.
    cxvn
    , 22). Ipse
    est
    lapis,
    de
    quoipse
    dixit :
    Quicumqueoffenderil
    in
    lctpi-
    dem
    illum,conquassabilur
    :
    superquetn
    verovenerilla-
    pisitle,
    conterel eum
    (Mallh.
    xxi,
    44).
    Offendilurin
    jacenlem
    : veniet autem
    super eum,
    cumvenerit de
    afto
    judicare
    vivoset mortuos. Vae
    J udaeis, quia
    cum
    jaceret
    humiliter
    Christus,
    ofFenderuntin cum. Non
    esl, dicunt,
    homoistea
    Deo,qtti
    solvitsabbalum
    (J oan.
    IX
    , 16).
    Si Filius Dei
    est,
    descendatdecruce
    (Mattli.
    xxvn, 40). Insane, jacet lapis,
    et ideo rides. Sed
    cum
    rides,
    coecuses : cumcoecuses
    ,
    offendis: cum
    offendis,
    conquassaris
    : cum
    quassatus
    fueris illo
    modo
    jacente, postea
    veniente
    desuper
    conlereris.
    Ergo
    unxit
    lapidem
    J acob.
    Numquid
    idolumfecit?
    Significavit,
    non adoravit. Modo
    ergo
    audite
    ,
    Na-
    thanaelem islum
    altendite,
    per cujus
    occasionem
    DominusJ esus
    exponere
    nobisvoluil visionemJ aeob.
    CAPUT III.

    5. De
    duplici
    notnineet de lucla
    J acob. Noslis
    qui
    inscholaChrisli eruditi
    estis,
    J a-
    cob
    ipsum
    esse et Israel. Duo sunt noniina : nam
    homounusfuit. Primumnomen
    J acob, quando
    nalus
    est, accepit, quodinterpretatur Supplanlalor. Quan-
    do autemilli
    gemini
    nali
    sunl, prior
    nattis esl frater
    Esau
    ,
    et inventa est manus illius minoris in
    pede
    !
    majoris.
    Tenebat
    pedem
    fratri suo
    proecedenli
    na-
    scendo
    , poslea
    et
    ipse
    secutusest. Et
    propter
    hoc
    factum,quiaplantam
    tenuit fratri suo
    appellatus
    est
    J acob
    (Gen.
    xxv,
    25),
    id
    est, Supplantator.
    Postea
    verocumrediret de
    Mesopolamia,
    luctatus est cum
    1
    Er.hicet adiinem
    cajjitisquinti,
    vklebis.M.
    eo
    angelus
    invia.
    Quae
    virlus
    comparari potest
    an-
    geli
    et hominis?
    Ergomysteriumesl, ergo
    sacramen-
    lum
    est, ergo propheliaest, ergo figura est; ergo
    intelligamus.
    Yideleenim eliam Iuctaminismodum.
    Dum
    luctatur, proevaluitangelo
    J acoh.
    Magnasignifi-
    calio. Et cuin
    praevaluissetangelo
    homo
    ,
    lenuit il-
    lum
    ;
    lamen
    ipse
    homoeum
    , quemvicerat,
    tcnuit.
    Et ait
    illi,
    Nonte
    dimitlo,
    nisi benedixerismihi.
    Quan-
    do victor a victo
    benedicebatur,
    Christus
    figurabatur.
    Angelusergo ille, qui inlelligitur
    DominusJ esus
    ,
    ait
    adJ acob
    ,
    J am non vocaberisJ acob
    ,
    sederit nomen
    luumIsrael:
    quodinterpretatur,
    VidensDeum.Deinde
    letigit
    nervum femoris
    ejus ,
    id est Iaiitudinem
    J acob
    femoris,
    et aruitei : et factusest claudusJ acob
    (Gen.
    xxxu,
    24-52). Ipsc
    est illeviclus. Tanlum
    po-
    tuit illevictus
    ,
    ut el femur
    tangerct,
    et claudumfa-
    cerct.
    Ergo
    volensvictusest '. Potestatemeuimha-
    buit
    ponendi
    viiiutem suam
    ,
    et
    poteslatem
    habuit
    assumendi cam
    (
    J oan.
    x,
    18).
    Nonirascitur
    viclus,
    quia
    nonirascilur crucifixus.Namet benedixit
    eum,
    dicens,
    Non vocaberisJ acob
    ,
    sedIsrael. Tunc
    sup-
    planlator
    factus est videns Deum. El
    leligit,
    sicut
    dixi, femurejus ,
    et feciteumclaudicare. Attendein
    J acob
    populuro
    J udacorum
    ,
    illamillia
    sequenlium
    et
    praccedenliumjumentumDomini, qui juncli Aposto-
    lisariorabaiHDominum
    ,
    et
    clamabant,
    Hosanna
    filio
    David
    ;
    benedicltis
    qut
    venitinnomineDomini
    (Mallh.
    xxi, 9).
    EcceJ acobbenedictus. J ani claudusreman-
    sit in
    eis, qui
    modoJ udaeisiint. Lalitudo enimfenio-
    ris,
    significal
    miiltiludiiiem
    generis.
    De
    quibus
    Psal-
    nitis,
    cum Gentcs crcriiluras
    prophetasset, dicens,
    Populus quem
    non
    cognovi,
    servivil
    mihi,
    inaudilu
    auris obedivii mihi. Non ibi
    ftii,
    et auditus sum:
    hic
    fui,
    et eloccisiis sum.
    Populusquem
    non
    cognovi,
    servivil
    mihi,
    inaudituanris obcdivilmihi,
    Igitur
    fides
    ex
    audilu,
    auriilusnulein
    jierverbum
    Christi
    (Rom.
    x.
    17).
    Et
    sequitur:
    Filiialieidmenlv.isunlndhi : deJ u-
    dteis. FUiialienimenlili sunt
    tidhi, filii
    alieni invelera-
    vertinl,
    elclaudicaverunl asemilis
    suis(Psal.
    xvn,45,46).
    Assignavi
    vobis
    J acob,
    et benedietumetclaudum.
    CAPUT IV.

    4. Abrahum cur
    prhnum
    no-
    mensuumcum
    posleriore
    non
    relinet,
    J acob veroe
    conlra. Vertimex hac occasione non est
    proeler-
    cundtim
    , quodpotest
    forlasse sua
    sponte
    vestrum
    aliquem
    comniovere:
    quid
    sibi
    vult, quod
    cuminula-
    tumcssct nomen Abrahaeavi
    hujus
    J acob
    (namet
    ipseprius
    Abram
    vocabalur,
    et Deusmutavit illi no-
    nomen,
    et
    dixit,
    Non vocuberis
    Abram,
    sedAbraham
    (Gen.xvir, 5),
    ex illo nonest vocatus Abram.
    Quae-
    rite in
    Scripluris,
    et videbitis
    superius antequam
    ac-
    cipercl
    aliud
    iiomen,
    non est vocatus nisi Abram:
    posteaquam acccpit,
    noncst vocatusnisi Abraham.
    Iste aulem
    J acob, quando accepil
    aliudnomen
    ,
    ea-
    dcra verba
    audivil,
    NonvocaberisJ acob
    ,
    sed voca-
    berisIsrael.
    QuacriteScripturas,
    el videte
    quia
    ulrum-
    quesemper
    vocatus
    est,
    ct J acobel Israel.
    Accepto
    alionomino
    Abram,
    nonaliud est vocatus nisi Abra-
    1
    sic
    aliquot
    Mss.Aliiverocum
    editis,Ergo
    si volensvt-
    ctusest,
    <
    SANCT.AUGUST.Y,
    _
    (Vingt-deuoc.J
    _.'
    685
    S. AUGUSTINlEPISCOPl
    684
    ham:
    acceplo
    alionomine
    J acob,
    etJ acobvocatus
    est,
    et
    lsrael. NomenAbrahaeinhocsoeculo
    explicandum
    fuit:
    hic est enimfactus
    pater
    mullarum
    genlium ,
    unde
    nomcnaccepil.
    Nomenautemlsraelad alterumsaecu-
    lum
    pertinet,ubividebimusDeum. PopulusergoDei,po-
    pulusCliristianus.inhociemporeel
    J acobestellsrael;
    J aeob inre
    ,
    Israel in
    spe. Sujiplanlator
    enimfralris
    dicitur
    populus
    minor
    populi majoris. Numquid
    nos
    supplantavimus
    J udaeos?Sed
    supplantatores
    dicimuril-
    lorum.quia
    noslricausa
    simlsiippl-siilati.
    Nisiexcaecati
    essent
    ,Chiislus
    non
    crucifigerelur:
    siChristusnoncru-
    cifigeretur sanguis
    ille
    jireliosus
    nonfunderelur: sisan
    -
    guis illenonfunderetur,orbis
    (errarumnonredimere-
    tur.
    Quiaergo
    nobis
    profuit
    coecilas
    illorum,
    ideoami-
    nore fralre
    roajor supjilanlalus est,
    et
    appellalus
    est
    minor
    Supjilanlalor.
    Sed
    qnamdiu
    hoc?
    GAPUT V.

    5. Israeli in
    fine
    credenli visioDei
    promissa.
    Yeniel
    tempus,
    veniel finis
    saeculi,
    et crc-
    det lolus lsrael : non illi
    qui
    modo
    sunt,
    sed filii
    ipsorumqui
    luncerunl. Nammodo isli
    jier
    viassuas
    ambulanles ibunl adloca
    sua,
    transibunt ad damna-
    lionem
    perpetuaro. Quando
    autemfaclus fuerit unus
    lolus
    po|iulus
    ,
    fiet illud
    quodcan|mus
    :
    Sadubor,
    dum
    manifeslabiturgloria
    tua
    (Psal.
    xvi,
    15).
    Dum
    venerit
    promissio, quoe
    nobis
    promiuitur ,
    ul videa-
    mus facieadfaciem. Modovidemus
    per speculum
    in
    senigmate
    et ex
    parte
    :
    quando
    aulem
    ulerquepo-
    pulusjampurgatus, jamresuscitalus,
    jamcoronatus,
    jam
    in immortalem formamet in
    incorruplionem
    perpetuam commutaltis,
    videbit Dcumfacie ad fa-
    ciem
    ,
    et
    jam
    non erit J acob
    ,
    sed solus erit
    Israel;
    tunc eum in
    persona hujus
    sancti Naihanael videbit
    Dominus,
    et
    dicet,
    Eccevere
    lsraelila,
    in
    qtto
    dolusnon
    est
    (J oan. i, 47). Quando audis,
    EccevereIsraelita
    ;
    veniat tibi in mentem Israel : cum venerit tibi in
    mentem
    Israel,
    veniattibi inmentemsomnium
    illius,
    in
    quo
    somnioscalamvidit aterra
    usque
    adccelum
    ,
    Dominum
    superincumbenlem, Angelos
    Dei asccn-
    dentes- el descendenles. Hoc somnium J acobvidil.
    Posl hoc aulem
    appellalus
    est Israel : id
    est, ppst
    paululum
    veniens de
    Mesopotamia
    et
    agens
    iler. Si
    ergo
    J acobvidit
    scalam, qui
    esl ct lsrael
    appellatus;
    est autemet Nathanael isle vere
    Israelila,
    in
    quo
    dolusnon esl : ideocummiratus esset
    quia
    dixil ei
    Dominus
    ,
    Subarbore
    fici
    vidi
    le;
    dixit
    ei,
    Majus
    liis
    videbis. Et itemdixit ei somniumJ acob. Cui dixit?
    Eiquemappellavit lsraelifam,
    in
    quo
    dolusnonesset.
    Quasi qui
    diceret:
    Cujus
    nominele
    appellavi, ijjsitis
    somniumin te
    apparebit;
    noli festinare
    mirari,
    ma-
    jora
    horumvidebis. Videbidscwlum
    apertum,
    el An-
    gelos
    Dei ascendentesel descendcnlesadFiiiumhominis.
    Ecce
    quod
    viditJ acob: ecce
    quare perfudil lapidem
    oleo
    J acob;
    ecce
    quareChristum
    prophela
    *
    significavil
    el.
    figuravit
    J acob. Illudenimfaetum
    prophelia
    erat.
    CAPUT VI.

    6. Chrisiusel hic el surstimest.
    Nune
    quid exspectelis,
    novi :
    quid
    a
    mevelitis au-
    dire
    ,
    intelligo.
    Dicamel hoc breviter
    ,
    ut Dominus
    1
    F.diti,
    prophclam.
    At
    plerique
    Mss.
    propheta.
    Forte
    jiro,
    in
    proplietia.
    donat : Ascehdenleset descendentes
    Angelos
    ad Filium
    Iwmhds.
    Quomodo
    si dcscenduntad
    illuni,
    liicest; si
    ascendunt ad illum
    ,
    sursumest ? Si
    autem
    ad illum
    ascenduiH
    ,
    ad illum
    descendunl,
    et sursum
    est,
    el
    hic est. Nullo
    paclo
    fieri
    potestut
    ad illum
    ascendant,
    ct ad illum
    descendant;
    nisi et ibi sit
    quoascendunt,
    et hic sil
    quo
    descendunt.
    Quomodoprobamus
    el il-
    lic eum
    esse,
    et hic eumesse?
    Respoiideat
    nobis
    Paiilus,
    qui primo
    Saulus.
    Experlus
    est illud
    ipse,
    quando prius
    erat
    perseeulor,
    et
    postea
    factus esl
    proedicator
    :
    prius
    J acob,postea
    Israel:
    quierat
    et
    ipse
    degenereIsrael,
    de
    tribuBenjamin
    erat
    {Pldiipp.
    III,
    5).
    InillovideamusChristum
    sursum,Christum
    deorsum.
    Primo
    i|jsa
    Douiiui voxde coelohocostendit :
    Squle,
    Saule,
    flidmepe)se(7iien8(Ac<.ix,4)?NumquidPaulus
    incoelumascenderat?
    Numquid
    Paulus saltem
    1'api-
    demincoelummiseral ? Chrislianos
    persequeba)ur,
    ijjsos ligabat, ipsos
    occidendos
    trahcbat,
    ijisps
    ubi-
    que
    lateules
    quaerebat,
    ipsis invenlis nul|a ratipne
    parcebat.
    Cui ait Dominus Christus
    ,
    Saule
    ,
    Saitle.
    Unde clanial? De ccelo.
    Ergo
    sursuni
    esi, Quidme
    perseijueris
    ?
    Ergo
    deorsumest.
    Omnia,
    elsi
    breviter,
    ul
    potui, exposui
    Charitaii
    yeslrae. Erogavi quod
    ad
    me
    peiiinet
    :
    quod
    auteinadvos
    perlinet, pauperes
    cogiiale.
    Conversi ad
    Dominuni,
    elc.
    SERMOCXXIII*
    (p),
    Deverbis
    Evangelii
    J oannis,Yocatus
    est
    aulemel J esus
    eldiscipuli ejus
    ad
    nuptias,
    etc
    Cup.\\, f
    . 1-H.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Humililas Ghrisli mc
    dicina
    superbiw
    nostrw.
    Scilis, fralres;
    in Christum
    eniracredentes
    didicistis,
    et assidueetiamnosmini-
    sterio nostro commendanius
    vobis; quod
    medicina
    lumoris hominis
    ,
    humilitas est Christi. Non.enim
    perisset
    homo
    ,
    nisi
    superbia
    lumiiisset '. lnitium
    enim
    ,
    sicut
    Scripluradicit,
    omnis
    pcccati,
    superbia
    (Eccti. x, 15).
    Contrainitium
    peccati,
    initium
    jusli-
    liaenecessariumfuit. Si
    ergo
    initium omnis
    peceati
    superbia;
    unde sanarelur lumor
    stiperbiae,
    nisi Deus
    dignalus
    esset humilis lieri ? Erubescat homo esse
    superbtis; quoniam
    factus cst hnmilis Deus. Nam
    quando
    dicitur homini ut hmniliet
    se, dedignatur
    :
    ct
    ut velinl hominesvindicari
    quando laeduntur,
    super-
    biafacil. Gumhumiliari
    dedignantur *,
    vindicari
    vq-
    lunt :
    quasi pcenacuiqueprodessepossit
    aliena. Loe-
    sus el
    iujuriam passus,
    vindicari vult : d'e aliena
    pcena
    sibi
    quaerit
    medicamentum
    ,
    et
    acquirit grande
    tormcntum. Ideo in omnibusDoininusChristus hu-
    miliari
    dignalusest, praebens
    nobisviani : si tamcn
    dignemur ambulareper
    eam.
    GAPUT II.

    2. CurChrislusesnriensnon
    fecilpa-
    nemde
    lapide,
    sicul in
    nupiiis
    vinumde
    aqttu.
    Ecce
    inler caeleraFilius
    virginis
    venil ad
    nuptias
    :
    qui
    ciim
    apud
    Patrem
    esset,
    iusliluil
    nuptias. Quomodb
    faeta
    1
    Am.Er. et
    pleriqueMss.,
    nisi
    superbiam
    suscepisset.
    Quidam,
    nisi
    superbiasuscepisset.
    2
    K&s.,sttperbia facil,quia
    humiliari
    dtdignanlnr.
    Etnon-
    nulli,dedignatur,
    '
    Recognitusadtresbn.
    et
    quatuor
    cl. ctitn
    a.cb. C.fs.
    g.
    lr. m.
    p.
    rm. vd.
    pt Am,
    Er.Par.Loy.
    \a) Alias,
    de'vefbisDomini
    \i.
    685
    SERMOCXXIV.
    C86
    est
    prima mmier, per quain
    venit
    peccalum,
    deviro
    sViiefeniina: sic
    vir, per quera
    deletum
    est
    pecca-
    lunu de femina sine viro, Per illtim
    ruimus, per
    hunc
    surgimus.
    Et
    quid
    in
    ipsisnuptiis
    fecit?De
    aqua
    vinuin.
    Quidpotentius? Qui poterat
    talia
    facere,
    di-
    gnalusesl indigere.
    Qui
    fecil de
    aqua vinum, poluit
    facere et de
    lapjdibuspanem.
    Eadem
    potenlia
    erat:
    sed tunc diabolus
    tentavit,
    ideo Christus non fecit.
    Scitisenim
    quiaquaiido
    lentalus esl DominusChri-
    stus,
    hoc ei
    suggessit
    diabolus. Esurivit
    enira, quia
    ct hoc
    dignatusesl, quia
    el hocadhumilitatem
    perfi-
    nuit. Esurivit
    panis,
    sicut defecit
    via,
    sicut vulnerata
    est
    sanitas,
    sicut morluaest vita. Cum
    ergoesuriret,
    ut
    nostis,
    ait illi tentator : Si Filius Dei
    es,
    dk
    lapi-
    dibusistisut
    panesfiant.
    El
    respondlt tenlalori,
    do-
    cens le
    respondere
    tenlatori. Ad hoc enim
    pugnal
    imperator,
    ut militesdiscant.
    Quidrespondit?
    Nonin
    soio
    pane
    vivit
    homo,
    sedinomni verboDei. Et nonfc-
    cit de
    iapidibuspanes, qui utique
    sic
    potuit
    facerc,
    sicut de
    aqua
    vinum.
    Ejusdem
    enim
    potentioe
    est fa-
    cerede
    J apidepanem
    : sed nou
    fecil,
    ut voluntatem
    contenineret teniatoris. Alilerenimtentator nonviu-
    cilur,
    nisi conlemnalur. Et cuni vicisscl diabolum
    tentalorem,
    venerunt
    Angeli ,
    el niinistrabanl ei
    {Malih.
    IV, 2, 5, 4, 10). Qui ergo
    lanium
    polerat,
    quarc
    illudnon
    fecit, et hocfecit?
    Legc,
    imo
    recolc,
    quod
    modo
    audisti, quando
    fecil
    hoc,
    id
    est,
    de
    aqua
    .vinuni :
    quid
    addidit
    Evangelisla
    ?Et crediderunlin
    eum
    discipuliejus. Numquid
    tunc diabolusfueratcre-
    di.turus?
    CAPUT III.

    5. Viaad
    palriam
    Chrislushumilis.
    Qui ergo
    tanfa
    potuit, esurivit, silivil, fatigatusest,
    dormivii, comprehensus cst,
    coesus
    est,
    crucifixus
    est,
    occisusesl. Islaest via: ambula
    perhumililatem,
    ut veuias ad oeternilatem. Deus Christus
    palria
    est
    quo
    imus: homoChristus viaest
    qua
    imus. Adillum
    imus, per
    illum inius :
    quid
    timemus ne erremus?
    Nonrecessil a
    Patre,
    el vcnit adnos. Ubera
    sugebat,
    et mundumcontinebat.In
    proesepijacebat,
    et
    Angelos
    pascebat.
    Deuset
    homo,
    idcmDeus
    qui homo,
    idem
    homo
    qui
    Deus. Sed non iinde
    homo,
    indeDeus.
    Deus, quia
    Verbum :
    homo, quia
    Verbumcaro fa-
    ctum
    est;
    et Deus
    manendo,
    et honiinis
    carneni
    as-
    sumendo;
    addendo
    quod
    non
    erat, npn perdendp
    quod
    eral.
    Ergo
    et modo
    jampassusper ipsam
    hu-
    militatem,jammortuus, j'amsepultus, jani resurrexit,
    jam
    ascenditin
    coelum,
    ibi est et sedet ad
    dexleram
    Palris : el hic est
    egens
    in
    pauperibus
    suis. Etiam
    hesterno diehoc
    cpmmendavi
    Cbarilati
    vestrae(/ii
    superioresermone),propter
    illud
    quqd ^J Lxit
    Nalha-
    naeli :
    Majus iii.svidebis,
    Dico
    .emm,vq(iis, jiidebitis
    cmlum
    aperlum,
    el
    Angelos
    Dei
    ascendenles
    et
    descen-
    dentesad Fitiumhominis
    (J oan.
    r, 50,
    51). Quaesivi-
    mu.s
    quidesset,
    et diu locufi sumus :
    numquid
    et
    hodieeademreplicaredebemus?Qui
    adfueruntrecor-
    dentur: brevitertamencommemoro.
    CAPUTIV. i. Chrislus et sursumet
    .deoxsum.
    Christusel diveset
    pauper.
    Non
    dicerei,
    Ascendentesad
    Filium
    liominis,
    -nisi sursumesset: non
    diceret,
    de-
    scendenlesad Fiiium
    hominis,
    nisi et
    deorsupi
    esset.
    Ipsesursum, ipse
    deorsum: stirsuni in
    se,
    (leorsum
    in
    suis;
    surstim
    apud Patrem, deprsum
    in nobis.
    Undeet vox illa ad
    Saulum, Saule, Saule, quid
    me
    persequeris(Act. IX,4).
    Non
    dlcerei, Saute,
    Saule,
    nisi
    qtiia
    sursumerat. Sursum
    etimSaulus non
    per-
    sequebatur
    : non
    diceret,
    Quitf
    me
    persequeris
    ?
    qui
    sursum
    erat,
    nisi esset el
    deorsum. TimeteChrislum
    sursum,
    agnoscite
    deorsum. Habe Cbristum
    sursum
    Iargientem,
    hicagnosce iiidigentem.
    Hic
    pauper est,
    ibi dives est.
    Quod
    hic
    ,pau.per
    est
    Christus,
    pro
    nobis
    ipseloquitur
    :
    Esurivi, silivi,
    nudus
    fui, hospesfui,
    in
    carcere
    fui.
    Et
    quibusdarn dixit, Ministrastis
    milii:
    quibusdamdixit,
    Nonmilii
    minislraslis
    (Matih. xxv,
    55-45).
    Ecce
    prpbayimus
    Chrislum
    pauperem
    : Chri-
    stum diviteni
    quis
    neseil? Et hic ad
    ipsas divitias
    peiiinebat,
    ut
    .aquam
    in
    yiiiumverteret. Si diyesest
    qui
    habet
    viiium, qualis
    dives est
    qui
    facit vinum?
    Ergo
    dives et
    pauper Chrislu.s
    :
    tanquam
    Deus
    dives,
    lanquamhomo.pauper.
    J amqlipselionio diyesascen-
    dit in
    ccelura,
    sedet ad
    dextramPatris : adhuc
    ta.men
    hic
    pauper esuril, sif.it, nudus est.
    CAPUT
    V.

    5.
    Oinitishomo
    pauper
    et
    mena[icus
    Dei,
    Tu
    quid
    es?
    Diyes,
    an
    pauper?
    Mulli mihi di-
    cunt, Paupersum
    : et
    yerum
    dicunt.
    Agnoscojiaupe-
    rem
    aliquiri habentem,
    agnqsco
    et
    indigentem. Sed
    babet
    quidani
    multtrai auri
    et
    argeuli.
    0 si
    agnoscat
    se
    pauperem!
    Agnoseit
    se
    pauperein,
    si
    agnoscit
    juxla se.pauperem. Quid
    enim?
    Quanlumvis babeas
    quicuroque
    dives
    es, l)ei mendicus
    es.fYenitur ad
    horam
    orationis,
    et ibi te
    probo.
    Petis.
    Quomodo
    non
    pauper es, qui petis
    ?
    P|us
    addo,
    Paneni
    petis. An
    non es
    dicturus,
    Panemnostrum
    quotidianum
    da
    no-
    bis(Muith. vi,
    11)? Qui panem quotidianura
    petis,
    jjauper es,
    andives?
    Et lamen
    Chrisius dicil tibi :
    Damihi ex eo
    quod
    dedi tibi.
    ,Quid
    enim
    altulisli,
    quando
    huc venisti ?
    Qriiniaquoeereavi,
    creaius hic
    invenisti:
    nihilattulisti,
    nihil hinc
    lol|es. Demeo milii
    quare
    non donas?
    Quia
    tu
    plenuses,
    et
    pauper.inanis
    cst. Primordia vestra attendite :
    ambo nudi nati
    eslis. Et tu
    ergo
    nudus nalus es.
    Muliabic
    invenisli:
    numquid
    tecum
    aliquid
    altulisli? Demeo
    quaero
    :
    da,
    et reddo. Habuisli me
    largiiorem,
    faccito
    debilorenl.
    Parumest
    quoddixi, Hnbuistime
    largitorem,
    fac me
    debitorem
    :
    habeamte
    feneralqrem. Pauca mibi
    das,
    plura
    reddam.
    Terrena
    mihi
    das,
    ccelestia
    reddam.
    Temporalia
    niihi
    das,
    aeterna
    reslitu.am.Te
    ipsum
    tibi
    reddam,
    qpando
    te mihi reddidero.
    -SERMO
    CXXIV*().
    Deverbis
    Evungelii J oannis,
    Est autem
    J erosplymig
    Probalica
    pisciua,
    etc.
    Cap. v, f
    . 2-4.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    jEgrpti qd
    jnscincinifia-
    nalio
    fuit figurativa.
    Recentissima
    *
    in auribus
    npr
    stris sonuit
    evangelica
    leciio,
    el ad
    cognoscendum
    quid
    sibi vellent
    quac
    lecla
    sunt,
    fecit
    altentos, ;Hoc
    1
    omries.Mss.,
    Reverentissima.
    *
    RecensilusadoninesMss.et.Edd.in sermono
    pcgo-
    denti
    modo
    designatos.
    (o)Alias,
    deverbisDomini 42.
    687 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    688
    deme
    exspectari arbitror,
    hoc me
    pro
    viribus
    expo-
    silurum,
    Domino
    adjuvante, polliceor.
    Procul dubio
    enimnonfrustrafiebantilla
    miracula,
    et
    aliquid
    no-
    bis
    pro
    oeternasalute
    figurabant.
    Namsalus
    corporis
    quoe
    reoaila est
    homini, quanti temporis
    fuit?
    Qum
    estenimvila
    vestra,
    dicitsancta
    Seriptura
    ?
    Vaporest,
    inquit,
    ad modkum
    apparens; deinceps
    extermina-
    bitur
    (J acobi iv,
    15). Quodergo
    illius hominis cor-
    pori
    ad
    lempus
    reddita est
    sanitas,
    redditaest non-
    nulla
    vnpori
    diuturnitas. Non
    itaque pro magno
    illud
    habendumcsl : Vanasalus hominis
    (Psal. LIX,15).
    Et illud
    recolite, fratres,
    illud
    prophelicum
    et evan-
    gelicum, quia
    in
    Evangeliolegitur
    bocleslimonium:
    Omniscaro
    fenum,
    el omnishonorcarnisut
    flosfeni:
    fcnum
    aruit, flos
    decidil;
    VerbumDomini manelin
    mternutn
    (Isai. XL,6-8;
    J acobi
    i, 10, 11,
    el i Pelr.
    i,
    24, 25).
    YerbumDominietiamfenodat
    honorem,
    et
    honorem non transitorium: dat enim ct carni im-
    moiialitalem.
    CAPUT II.

    2. Tolahmcvila tribulalioest. Tor-
    lores
    aniiitw,
    dmor et dolor. Sed
    prius
    transit tribu-
    laliovitae
    bujus,
    de
    qua
    nobis
    proeslat auxilium,
    cui
    diximus
    : Da nobis auxiliumde tribulalione
    (Psal.
    LIX,15).
    Tota
    qttippe
    islavita
    inlelligenlibus
    tribu-
    latio est. Sunl enimduo lortores
    animoe,
    non simul
    torquentes,
    sed cruciatumalternantes. Horumduo-
    rumlortorumnomina
    sunt,
    timor et dolor.
    Quando
    libi bene
    csl,
    times:
    quando
    male
    est,
    doles. Saeculi
    liujusqueni
    non
    decipit prosperitas,
    non
    frangil
    ad-
    versiias? Tencndacst in hoc fenoet indiebusfeni
    via
    tutior,
    YerbumDei. Cuni enini dictum
    esset,
    Oimiiscflro
    fcnum,
    cl omnishonorcarnisut
    flosfeni;
    fenuinaruit, flos
    decidit :
    quasi
    nos
    quaeramus, Quae
    feno
    spes? quru
    flori feni stabilitas? sed
    Verbum,
    in-
    quil,
    Dotnhdmanel in wlernum.El
    unde, inquis,
    ad
    mc YerbumDomini?Verbumcaro
    factum
    est,
    et ha~
    bitavil in nobis
    (J oan. i, 14).
    YerbumenimDomini
    tibi dicit : Noli
    respuerepromissummcum, quia
    non
    respui
    fenumtuum- Hoc
    ergo quod
    nobis
    praeslitit
    Verbum
    Doniini,
    ul ad
    ipsum
    nos
    teneremus,
    necum
    florefeni transiremus : hoc
    ergo quod
    nobis
    pros-
    slitit,
    ut Ycrbtimcaro
    fieret, suscipienscarnem,non
    mulatumin
    carnem;
    manens el
    assumens,
    manens
    quod
    erat,
    assumens
    quod
    nonerat : lioc
    ergoquod
    nobis
    jjroeslitil,
    eliam
    piscina
    illa
    significat.
    CAPUT III.

    5. Piscinw
    probatkmsignificatio.
    HumilitasCltrisii
    pcr superbiam
    non
    respuenda.
    Brevi-
    ter dico:
    aqua illa,
    J udaicus
    populus erat; quinque
    porticus,
    Lex.
    Quinque
    enimlibros
    scripsitMoyses.
    Efgo aqua quinqtteporlicibuscingcbatur,
    sicut ille
    populus
    Lcgc
    coercebatur.
    Aquaeperturbatio,
    inillo
    populo
    estDomini
    passio.Qui
    descendebat
    sanabatur,
    lnonnisi unus :
    quia ipsa
    est unitas'.
    Quibuscumque
    ista
    displicet
    Christi
    passio, superbi
    sunt: noluntde-
    scendere,
    non sanantur. El
    ego, inquit,
    crediturus
    sumDeumin
    carne,
    Deumnatumex
    femina, Deum
    crucifixum, ilagellalum, mortuum,
    vulneratum,
    se-
    pultum
    ?Absil ut hoccredamde
    Deo;
    indignum
    est.
    1
    Mss., ipse
    csl unilas: id
    est, significalive.
    Cor
    loqualur,
    noncervix.
    Superbo
    videlur
    indigna
    Do-'
    mini
    humilitas,
    ideoatalibus
    longe
    fitsanitas.Nolile
    exlollere: si vis
    sanari,
    descende.
    Expavescerepietas
    debuit,
    si Chrislusincarnemutabilisdiceretur. Nunc
    autemcommendatlibiveritas immulabilem
    Christum,
    quantum
    altinet adVerbum. In
    principio
    enim eral
    Verbum,
    el Verbumerat
    apud
    Deum: non
    quod
    sona-
    ret, ettransirel; quia
    Deuserat Verbutn
    (J oan. l, 1)
    Manet
    ergo
    Deustuus immutabilis. 0 verax
    pietas:
    manetDeusluus: noli
    limere,
    non
    perit;
    et
    per ipsum
    nec tu
    peris. Manet,
    nascilur ex
    feniina;
    sedincarne.
    Verbumaulemet matrem
    fecit, Qui
    erat
    anteijuain
    fieret,
    fecitsibi in
    qua
    fieret. Infaus
    fuit;
    sedincarne.
    Suxit, crevit,
    alimenla
    sumpsit, per
    aelales
    cucurril,
    ad
    juventampervcnit;
    sed in carne.
    Faligalus
    dor-
    mivit;
    sed in carne. Esuriem
    silimque passusesl;
    sedincarne.
    Comprehensus,.ligatus, flagellalus,
    con-
    tumeliis
    affectus,postremocrucifixus,occisus;
    sedin
    carne.
    Quid expaveseis?
    VerbumDomini manel in
    mternum.
    Qui respuit
    islamDei
    humililatem,
    nonvult
    sibi a mortiferotumorc
    superbiae
    sanilatero.
    CAPUTIV.

    4. Chrislusmortalilalem
    suscepit,
    ul
    daret immorlalilalem.Brevilas
    hujus
    vilce. Proestitil
    ergo
    DominusJ esus Christus
    per
    carnemsuamcarni
    noslrae
    spem. Suscepit
    enim
    quod
    noveramusinhac
    terra, quod
    hic
    abtindabat,
    nasci et niori. Nasci et
    mori,
    hicabundabat:
    resurgere
    et inaolernum
    fivere,
    nonhicerat. Invenil hic vilesmerces
    lerresfrcs,
    at-
    tulit
    peregrinas
    ccelestes.Si
    expavescismortem,
    ama
    resurrcctionem. Dedit libi auxiliumde tribulalione
    sua: namvanaremanserat saluslua. Salutem
    ilaque
    inhocmundo
    peregrinam,
    hoc
    est, sempilernam,
    fra-
    tres, agiios^a.jtus
    et
    diligamus,
    ct inhocniuiidolan-
    quamperegrini
    vivamus. Transirenos
    cogitemus,
    et
    minus
    peccabimus.Agamuspotius
    DominoLeonoslro
    gralias, quiahujus
    viteeullimumdiemetbrevemesse
    voltiitel incertum. A
    prhna
    infaniia
    usque
    ad decre-
    pitamsenectutem,
    breve
    spatium
    est.
    Quod
    tamdiu
    vixerat, quid
    ei
    profuisset,
    si Adamhodiemorluus
    esset?
    Quid
    diu
    est,
    ubi finisesl? Hcslcrnumdiem
    nemorevocat: liodiernuscrastino
    urgctur,
    ut trans-
    eat.
    Ipsoparvospatio
    bene
    vivamus,
    ut illo eamus
    undenontranseamus. Et modocum
    loquimur, utique
    transimus. Yerba
    currunt,
    et horaevolant: sicoelas
    nostra,
    sicactus
    noslri,
    sichonores
    nostri,
    sicmiseria
    nostra,
    sic isla felicilas nostra. Tolumtransit: sed
    non
    expavescamus
    : VerbumDomini manet in wler-
    num. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCXXV
    *
    ().
    RursuminJ oannis
    cap.
    v. De
    quinqueportkibus,
    ubi
    mulliludo
    languentiumjacebat;
    et de
    piscinaSiloe,
    cap.
    ix
    (b).
    i. Eadema tractatore
    Scriplurarum
    non
    fruslra
    repetuntur.
    Nec
    auribus,
    nec cordibus vestrisrudia
    repetuntur
    :
    reparant
    tamen audientis
    afieclum,
    et
    *
    ttecensitusadcr. etSirm. .,
    ()
    Alias,
    exSirmondianis 15.
    (b)
    Meniinit Possidius
    in
    mdiculo,cap.
    8,
    m
    SERMOCXXV.
    "'"' "
    690
    quodam
    modocommemoratainnovant nos: nec
    piget
    ea
    quoe
    notasunt
    audire, quiasemper
    dulcia
    sunt, quae
    Domini sunt. Sic est
    expositio
    divinarum
    Scriptura-
    rum,
    sicut
    sunt-ipsae
    divinrc
    Scriplurae
    : etsi nolie
    sunt,
    leguntur
    tamenadcommemorationem. Sic et
    exposi-
    tio
    earum,
    etsi nola
    esl, repetenda
    est
    lamen,
    ut
    qui
    obliti sunl
    commemorenlur,
    vel
    qui
    forlenonaudie-
    runt, audiant;
    et
    qui
    tenent
    quod
    audire
    consueverunt,
    repetendo
    fiat ut oblivisci non
    possint.
    Meminimus
    enimdehoc
    capituloEvangelii jam
    nos locutosCha-
    ritali vestroe. Nec
    piget
    taraen eademvobiscomme-
    morare,
    sicut non
    piguit
    eamdemvobislectionemre-
    petere. Apostolus
    Paulus dicit
    quadam
    in
    Epistola
    :
    Eademscribere
    vobis,
    mihi
    quidem
    non
    pigrum,
    vobis
    autemnecessarium
    (Philipp.
    m, 1).
    Ilael nos eadera
    dicere
    vobis,
    nobis non
    pigrum,
    vobisautemlutum.
    2.
    QuinquepordcusLegemMoysi ftgurabant. Legis
    adsanandum
    hnpolenlia.
    Lex
    quare
    dula.
    Quiuqucpor-
    ticus,
    in
    quibusjacebant infirmi, Legemsiguificant,
    quaeprimo
    dataest J tidacisel
    populo
    Isracl
    per
    famu-
    lum
    DeiMoysen.
    Eieuiin
    Moysesipse,
    roinisler
    Legio,
    quinque
    librosfecit.
    Propter
    numenmi
    ergo
    libroium,
    quos
    illc
    scripsit, quinqticporticusLcgerafigurabanl.
    Quia
    veroLex nondataest
    qua:
    sanarcl
    infirmos,
    sed.
    quacproderel
    et oslcnderct: sicenimriicil
    Apostolus,
    Si eiiimdataesselLex
    qtttvpossetvivificare,
    otnninoex
    Lege
    cssel
    jusdda;
    sed conclusit
    Scriplura
    otnniasub
    peccalo,
    ul
    promissio
    ex
    ftde
    J esti Christi clareltircre-
    dentibus
    (Gcdat.
    III
    , 21, 22)
    :
    iirojilerea
    in illis
    porli-
    cibus
    jacebantaegroti,
    nonsanabanuir.
    Qtiid
    cnimait?
    Si dalaessetLex
    quwposselvivificare.
    Non
    ergo
    illae
    porticus, quaeligurabant Legcni,
    sanarc
    poterant
    oegrotos.
    Dicit niilii
    aliquis
    :
    Quareergo
    dataesl?
    Ipse
    exposuit apostolus
    Paulus :
    Conclusil, inqtiit,
    Scri-
    plura
    oinnia sub
    pecculo,
    ul
    promissio
    ex
    ficle
    J esu
    Chrisli daretur crcdenlibus.
    Qui
    enim
    .TgrotabaiU,
    sa-
    nos seesse
    pulabanl. Acceperunt Legem, qtiam
    im-
    plere
    non
    poterant;
    didicerunt iu
    quo
    morbo
    esscnt,
    ct
    imploraverunt
    manus niedici : volucrunt
    sanari,
    quiacognoverunl
    sc
    laborare; quod
    non
    cugnosccrenl,
    nisi dataro
    Legemimplere
    non
    possenl.
    Innoeensenim
    homo sibi
    videbalur,
    ct ex
    ipsasuperbia
    innocenliac
    falsoeinsanior fiebat. Addomandam
    ergo supcrbiam,
    et ad
    denudandam,
    datacst
    Lex;
    non adIiberandos
    ocgrotos,
    sedadconvinccndos
    superbos. Ergo
    atfen-
    datCharitas veslra : adhocdala
    eslLex, quoeprode-
    ret
    morbos,
    non
    quoe
    lolleret. Ideo
    ergo oegroti ifli,
    qui
    iudomibusstiissecrctius
    ocgrotarepossenl,
    siilloe
    uinqueporticus
    non
    essenl, prodebantur
    oculisom-
    niuminillis
    porticibus,
    seda
    porticibus
    nonsanaban-
    tur. Utilis
    ergo
    erat Lex ad
    prodendapeccata, quia
    reus homoabundanliusfactusex
    praevaricatione
    Le-
    gis, posset
    edomata
    superbiaimplorare
    auxiluimmi-
    seranlis. Attendite
    Apostolum
    : Lex
    subintravil,
    ul
    abundaret
    delklum;
    ubi aulemabundavil
    delktum,
    su-
    perubtindavit
    el
    gralia (Rom. v,
    20). Quid est,
    Lex
    sttbintravil,
    ut abundcireldeliclum?Sicul alioloco
    dieit,
    Ubi cnimnonest
    lex,
    nec
    prmvaricado(Id. iv,
    15).
    Pec-
    calor homo
    polest
    dici anle
    legem, proevaricaior
    non
    potest;
    Cumautem
    acceptalegepeccaverit,
    nonsolum
    peccalor,
    sedetiam
    praevaricalor
    invenitur. Cum
    ergo
    proevaricatio adjuncta
    sit
    peccalo,
    ideo abundavit
    delictum. Abundante autem
    deliclo,
    discit humana
    superbia
    tandem
    subjici,
    et confileri
    Deo,
    et
    dicere,
    Infirmus
    sum
    (Psal. vi, 5).
    Dicereetiamverba illa
    Psalmi, quae
    nondicitnisi animahumiliata:
    Ego
    dixi:
    Domine,
    miserere
    mei,
    sanaanimam
    meam, quoniam
    peccavi
    tibi
    (Psal.
    XL
    , 5).
    Dicat
    ergo
    hoc anima in-
    firma,
    saltemconvicta
    per praevaricalionem;
    el non
    sanala,
    sed demonstrala
    per Legem.
    Audi et
    ipsura
    Paulum ostendentem libi
    *
    quia
    et Lex bona
    est,
    et
    tamen nisi
    gratia
    Christi non liberat a
    peccato.
    Lex
    >
    enim
    prohibere potest, etjubere
    :
    afrerremedicinam,i
    ut sanetur illud
    quod
    non
    permittit
    hominem
    implere
    Legem,
    non
    potest,
    scd
    gratia
    illud facit. Ait enim
    Apostolus,
    Condelectorenim
    Legi
    Dei secunduminle-
    rioremhominem.Id
    est, jam
    video
    quiaquodreprehen-
    dit
    Lex,
    malum
    est;
    et
    quodjubet Lex,
    bonumest.
    Condeleclorenim
    Legi
    Dei secunduminterioremhomi-
    nem. Videoaliam
    legem
    in membrismeis
    repugmnlem
    legi
    menlis
    mem,
    et
    captivanlem
    mesub
    tegepeccati.
    Hoc
    ex
    pcenapeccali,
    ex traduce
    mortis,
    ex damnatione
    Adani, repugnat legi mentis,
    et
    caplivat legi peccati,
    quoe
    est inmembris. Convictusest
    iste; accepitlegem
    ut convinceretur
    ;
    vide
    quid
    ei
    profuit quod
    convictus
    esl. Audi verba
    sequentia
    : illiser
    egohomo, quisme
    liberabilde
    corpore
    mortis
    hiijus
    ?GraliaDei
    per
    J esum
    ChrislumDominumnostrum
    (Rom. vn, 22-25).
    5.
    Aigrolus
    unus
    aqua
    mola curalus
    quid significat.
    Inlendile
    ergo.
    Erant illae
    porticus Legemsignifican-
    tes, portantes oegrolos,
    non
    sanantes; prodentes,
    noii curanlcs. Sed
    quis
    curabat
    aegrolos
    2?
    Qui
    de-
    scendebal in
    piscinam. Quando
    autemdescendebat
    oeger
    in
    piscinam
    ? Cum
    angelus signum
    dabat de
    aquae
    moiu. Sic enim erat sanclificaia illa
    piscina,
    ut
    angelus veniret,
    et rooveret
    aqtiam.
    Homines
    aqiiam
    videbant : sed ex motu
    aquae
    turbaloeintelli-
    gebant proesentiamangeli.
    Si
    quis
    tunc
    descendisset,
    curabatur.
    Quare ergo
    ille
    oegrotus
    non eurabalur ?
    Consideremusvcrba
    ipsius
    : Hominem
    , inquit,
    nou
    hubeo,
    til cuinmota
    fueril aqua, deponai
    mein
    pisci-
    nain: cumenhn
    venio,
    descenditalius.
    Ergo
    tu non
    polcs postca
    descendere
    ,
    si alter ante tedescendat?
    Signilicatum
    est
    hic, quia
    non curabalur nisi unus
    ad niolum
    aquoc. Quisquis prior descendisset, ipse
    solus curabalur :
    quicumque
    aulem
    jioslea
    descen-
    dissel,
    ad illimi moliiiu
    aqiuc
    non
    saiiabatur;
    sed
    cxspcclabat
    donec ilerum moveretur.
    Quid
    sibi vulS
    ergo
    hcc sacramcnlum? Non eniin sine causa est.
    Iiitenriat Cbaritas vestra.
    Aquoepositoe
    sunl in
    Apo-
    calypsi
    in
    figurapopulorum.
    Namcummultas
    aquas
    vidissel, quoesivit
    J oannesin
    Apocalypsi quid esset,
    et dicttimest ei
    populos
    esse
    (Apoc xvn, 15). Aqua
    ergo
    illa
    populumsignificabat
    J udaeorum.Sicut enim
    popiilus
    ille tenebalur
    quinque
    libris
    Moysi
    in
    Lege,
    1
    MS.cr : Audiat
    ipsttm
    Paulumostetv&mtem sibi.
    -
    idemMs.:sed
    quod
    curabat
    wgroios.
    Forte
    legendum:
    sed
    quos
    curabat
    wgrolos. _
    ^,s
    """
    i
    6#
    I
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    <mf
    si'6ef
    a^riii
    iria'
    quuSfileffiSjficiWris
    cingeMihf. Qiian-
    do tufbaifaesf.
    aqua?
    Quaridb
    tufbaius est
    popuTus
    J uaaYofum. Et
    qtiarido'
    turbafus est
    populus'
    J udoeo-
    rum,
    riisi
    quaiido
    veiiit fiominiis' J esiis Chfisius?
    Passio
    Dnmlrii, aquae
    luiijatib. Turbafi suiit chini
    J udaei, quarido"passtis
    esf Dofriinus. Ecce ad
    ipsarri
    perturbalioheiri peftiftci, qtiod
    iriodo
    iegefraiiif.
    V6-
    lebanl illurii J udtei
    occidefe,
    nofi soiuiri
    qriioi
    ista
    faciebal
    sabbalis,
    Sed
    qiiia
    Filiurii Dei se
    dicebat,
    aequalein
    se facieiisDeo. Alilef eliiiii ie diceTjalFi-
    liumDei Chrisius,
    aiiitefdicluin est
    horiiiiiibris, Etjo
    dixi,
    Dii
    esiis,
    ei
    filii
    AliissliniditiheS
    (Pial,
    Lxxxi,
    6).
    Narasi sic sefaceret Filioiii
    tiei, quoinddo quicum-
    que
    boriio
    poiest
    dici filiiisD'ei
    (pef gratiani
    eriirri
    Dei dicunltrr horiiiues filii
    Dei)',
    nbfi ifas6creiiiur
    J iidoei. Sed
    quia
    ali6'modo' illiiin
    iiueiligebarit
    dicere'
    Filiurn Dei se
    esse',
    scefifidurii
    qudd est,
    In
    prhicipio
    erat
    Vefbum,
    ei Verbuiii eriii
    bpud
    Deuin,
    el Deiis
    erat Verbum
    (J odn. i, 1)
    ;
    el secilnduril id
    qiiod
    dicit
    Apostolus, Qtii
    ciiiii iii
    fOrma
    Dei
    essei,
    lion
    rapinam
    arbitfaius esi esse se
    wcjiicilem
    Deti
    (Pliilipp.
    ii,
    6)
    :
    videbarit
    litfhiinem',
    e't
    ifascebaritur, qtiia aequalem
    se Deofaciebat. Illeaiiierii iiOveratse
    oequaleiii,
    sed
    ubi illi non videbaht.
    Quod
    enifti ilii
    videbaht,
    crii-
    cifigere
    voiebaiii:
    qriod
    iiori
    videbaiit,
    abeo
    judica-
    bariluf.
    Quid
    videbaht J tidoei?
    Qiiod
    videbaht et
    ApOstbli, quahdri
    dixit
    Philitjpris
    : OstehdenobisPa-
    iieiii,
    et
    sufftcit
    iiobis.
    Qriid
    aulCrii iioii Videbaht J u-
    daei?
    Quod
    rieC
    ipsi ApoStOii, qiiando respondit
    DOniiiius: Taiiio
    teihpOre
    vobisciini
    siim,
    ei nOn
    cogno-
    vistisnie?
    Qiii
    iiii
    viclei,
    vitiet cl Pdirein
    (J oan. xiv,
    8, 9).
    Hoc
    ergo
    1
    iii iliojiidaci
    qiiia
    viderCnon
    pole-
    rant,
    tanquani
    libUiifiein
    superbuiii
    et
    impiiini
    habe-
    banl, oequalcm
    kb facieiltciii Deo. Turbatio
    erat,
    trifbabatiir
    atjtfa, Angelus
    Vciierat. Dietusest enim
    et Doniinus
    magiii
    cbhsilli
    Angetns(Isrti. ix, 6,
    sec
    LXX), quia
    nuriiiiisvoiuiitatisPatris.
    Angelus
    ciiim
    gfoece,
    latine bifiitidsost. El iiabes Domiiiumriicen-
    leiri aiinuiUiafe' Se iiobis
    legiuim
    cceloriim. Ycnerat
    ergo
    ille
    hiagiii
    Cdnsilii
    Arigelns
    ,
    sed Dominus ora-
    niurii
    Angeloruiri.
    El
    propter
    hoc
    Aiigelus,quia
    carnem
    suscepit
    : Doiriiriusaulfem
    Ailgelorufri,
    ex co
    quod
    ornhia
    per ipsuih facia suhl,
    el sine
    ipso faclum
    esl
    niliil
    (J oan.
    i,
    5).
    Si enim
    omniu,
    et
    Angeli.
    Et ideo
    ipse
    faclus non
    est, qtiiaper ipsumfacla
    sunl omnia.
    Qliod
    auierii factuiri
    est,
    sineYeibo
    operanle
    factum
    non est. Caro
    aulerii, quab
    facla est iiiater
    Christi,
    nasci non
    potuit,
    nisi
    perVerbum, quod
    de
    illapost-
    ea natum
    est, crearetur.
    4.
    Requies
    Dei
    scpthno
    die. Sex mtales mundi.
    QiiomodorcquievitDeus,
    et
    semper operulur.
    Turba-
    banlur
    ergo
    J udaei.
    Quid
    est hoc?
    Ulquid
    islafacit
    sabbatis? Et maximead
    ipsa
    verba Domini : Paler
    vteus
    usque
    nunc
    opefatur,
    et
    ego operor.
    Turbavil
    illos
    quod
    carnaliler
    inlelligebant, quiaseplimo
    die
    reqiiievil
    Deusab onlnibus
    operibus
    suis
    (Gen. n, 2).
    Scriptum
    est enim in
    Genesi,
    ct
    oplime scriptum
    est,
    et ralionabile
    quare Scriptum
    est. Illi autem
    putantes quasi
    Deum
    fatigatumpost
    omnia
    requie-
    visse'
    seplirii6die,
    et ideobeWediiisse'
    eririii, qriia
    fi
    eo'&lassitudirierefectus
    cst,
    noii
    intelligebarit'stilti,
    qriiaqui
    verbofecit
    omnia, fatigaii
    nori
    potiiit.
    Le-
    gant,
    et dicant riiihi
    qumiiodoposse<;fa!figa'fi
    Dcris'
    diceris:
    Fiat;
    el
    faciiim
    est. Hodicsi sicfaciat
    hoih&i
    qubmodO
    fecit
    Deus, quisfaligatur
    ? Dixil : Fiai
    itixi
    ei
    facla
    est lux.
    Item,
    Fiat
    firmtiiiientum;
    ei
    fdcliitii
    est
    (Gen. i, 5, 6,
    7)
    : aiit si
    dixit,
    et factumnon
    est,
    fatigatus
    est. Aliolocobreviter :
    Ipsedixii,
    ei
    facta
    suht; ipsemandavit,
    el creaiasuiit
    (Psal. xxxif, 9).
    Qui ergo
    sic
    facit, quorttodo
    laborat ? Si autemfrori
    laborat, quomodo requiescil?
    Sed in iilo
    sabbato,-
    ubi
    requiescere
    dictuniiest Deurriab orhriibus
    operi-
    bus
    siiis,
    iri
    requie
    Dei
    requies
    nostra
    significata'
    est:
    qiiia
    Critsabbattim
    hujtissaeeuli,
    cunl irarisifciiritsex
    aetales.
    Quasi
    sex dies soeculi transeurit. Umisdies
    ab Adam
    risque
    ad Noe
    iransiit;
    alius a diluvro
    usque
    ad Abraham
    transiit;
    lerfius ab Abfahant
    usque
    ad David
    transiit; qiiSrlus
    a' Davfd
    usque
    ad
    Iransmigraiioneiii Babyloniae
    trarisiit
    ; quintus
    a
    irarisriiigraiioneBabyloniaetisque
    ad adyeiitum Do-
    mini noslri J esu Christi. Modo sextus dies
    agituf.
    In sexta
    aclale,
    iri sexto diesuiiius.
    Ergo
    reforme-
    riiur ad
    imagineroDei, quia
    sexto die factus est
    homo ad
    imaginem
    Dei
    (Gen. i,
    27). Quod
    ibi fecit
    formalio,
    hoc innobis relormatio : et
    qriod
    ibi fecit
    crealio,
    hoc in nobis recrealio. Post isiiirndiemin
    quo
    modo
    sumus, post
    isiam
    actatem,
    vehtura est
    requies quoepromiuitur sanctis, quaepraefigurabatiir
    in illis diebus.
    Quia
    el revera
    post
    onuiia
    quae
    fecit
    iii
    iiuindo,
    nihil fecil
    postea
    novum in creattfra.
    IJ ISM
    crealurte coiiveiientur et cominutabuntur. Nam
    ex
    quo
    insiitutoesunt
    creaturac,
    niliii
    aniplius
    addi-
    tiuii cst. Sed lamen
    ,
    iiisi ilie
    qiii fecit, mundum
    rcgcret,
    caderct
    quori
    factum
    est;
    rion
    polest
    ilisi
    admmistrare illud
    quod
    fecit '.
    Quia ergo
    nihil ad-
    ditiiin cst
    crcatiirae, requievissc
    diclusest abomiii-
    bus
    opcrihus
    suis :
    quia
    vero
    quOd
    fecit
    guberriare
    iion
    cessat,
    rccle dixit Dominus
    ,
    Pa(cr meus
    usque
    niinc
    operatur.
    Iutendat Charitas vestra.
    Perfecit,
    requievisse
    dictus est:
    perfecit
    enim
    opera,
    et nihil
    addidit. Giibernat
    quod
    fecit :
    ergo
    noncessat. Sed
    quanla
    facilitale
    fecit,
    lanta facilitate
    guberriat.
    Nolileenim
    pulare, fralres, quia
    nonlaborabat cuiii
    conderet,
    et laborat
    qtiiaregit; qiiomodo
    in navi
    laborant
    qui
    fabricant
    navem,
    labofant
    qiii giibef-
    nant;
    homines enimsunt. Illeenihl
    quaiita
    facilitale
    dixil,
    et facla
    sunt,
    lanta facilitale et
    judicio per
    Verbum
    gubernal
    omnia.
    5. Dei
    providenlia
    in ordinatione malofum. Noii
    quia
    videnlur
    perversoe
    res
    humanoe,
    videatur nobis
    non esse
    gubernatioiiem
    rerrim hunianarurii. Onines
    enimhomines in locis suis ordinanlur : sedunieui-
    que
    videtur
    quia
    ordinem non habent 2. Tu lanluiri
    vide
    quid
    velis esse : tiam
    quomodo
    volueris
    esse,
    novit artifex ubi le
    ponat.
    Pietorematlende. Ponun-
    0
    Ms.
    cr.,
    non
    potest
    slarenisiillud
    quodfecit.
    2
    idem
    MS.,
    sed
    nnicviqnevidetur, qui
    ordinemnon
    habel.
    693
    SERM0 CXXV.
    694
    tur anle illuni varii colores,
    et riovit ribi
    ponat
    quemque
    colorenl. Certe
    peccator higer
    color esse
    voluit': ideo nescit ordo artificis ubi eiim
    ponat?
    Quanla
    ordinat de
    nigro
    colore?
    quanta
    ofnamenta
    facit
    picior?
    Facit inde
    capillos,
    facit
    barbam,
    facit
    supercilia
    : non facit
    froniem,
    nisi dealbo. Tu vide
    quid
    velis esse : noncures ubi teordinet
    qui
    non
    novit errare,
    scit ubi te
    ponat.
    Sic enim
    per leges
    istas niundi videmus hoc fieri. Efiractor essevoiuit
    nescio
    quis
    : novit lex
    judicis quia
    contra
    Iegem
    fecit;
    novit lex
    judicis
    ubi illum
    ponat
    : ordinat
    illutn
    optime.
    Ille
    quidem
    malevixit : sednonmale
    ordinavil lcx. Ex eflfaclore erit melaliicus
    (fl)
    : de
    opere
    meiallici
    qnanta opera
    conslruuntur? Illius
    pcena
    daninati ornamenla sunt civitatis '. Sic
    ergo
    Deus novit tibi te
    ponat^
    Noli
    pulare quia
    turbas
    consilium
    Dei,
    si
    perversus
    essevolueris.
    Qui
    creare
    te
    noveraf,
    ordinarelenonnovit? Bonumest ibi ut
    illuc
    coneris,
    ut bono Ioco
    ponaris. Quid
    dictumest
    deJ udaab
    Apostolo?
    Abiilinlocumsuum
    (Acl.
    1,
    25).
    Opei
    ante
    ulique
    divina
    providenlia, quiaper
    maiam
    voluntatemmalus esse
    voluit,
    non autemDeusma-
    lumordinando fecit. Sed
    quiaipse
    malus
    peccalor
    csse
    voluit,
    fecit
    quodvoluit,
    sed
    passus
    est
    quod
    noluit. In eo
    quod
    fecit
    quod voluit, peccatumejiis
    deprehenditur
    : ineo
    quod passus
    esi
    quod noluit,
    ordo Dei laudatur.
    6. J udworumturbatio ex
    duplici capiie. jEgrolus
    descendendoin
    piscinam
    ciiralus.Unuslanlumsanalus.
    Hoc
    quarcdixi?
    Ut
    intelligatis, fratres, quodoptime
    dictumsit a DoniinoJ esu
    Chrislo,
    Paler meus
    usque
    modo
    operatur. Quia
    non deserit
    crealuram, quam
    fecit. Et
    dixit, Qaomodooperatur,
    el
    egooperor.
    J am
    ibi se
    significavitoequalem
    Deo. Pater
    mens,ait,
    us-
    que
    modo
    operalur,
    el
    egooperor.
    Illecarnalis sensus
    de sabbalo turbalus esl. Putabant enim
    fatigatum
    Dominum
    requievisse,
    ul nihil
    operaretur. Audiunt,
    Paler meus
    usque
    modo
    operatur
    ; lurbantur. El
    ego
    operor
    : fecitse
    ocqualemDeo,
    lurbaniur. Sednolite
    jamexpavescere.
    Turbatur
    aqna,
    sanari habet
    oegro-
    tiis.
    Quid
    est hoc? Idcoturbanltir
    illi,
    ut
    paiiatur
    Dominus. Paiitur
    Dominus,
    funditur
    preliosus
    san-
    guis,
    redimitur
    peccator,
    donatur
    gratia peccanti,
    et
    dicenli,
    Miser
    ego
    Iwnw,
    qids
    meliberavitde
    corpore
    nwiiis
    hitjus
    ? GraliaDei
    per
    DominumnoslrumJ esum
    Cltrisium
    (Rom. vu, 24, 25).
    Sed
    quomodo
    curatur?
    Si descendat. Sicenimeral illa
    piscina, quo
    descen-
    derelur,
    non
    quo
    ascenderelur. Possent enim esse
    cl lales
    jiiscinae,
    sic
    inslructoe,
    ul ascenderelur ad
    illas.
    Quare
    autem illa talis facta
    csl, quo
    descen-
    deretur?
    Quiapassio
    Domini huinilem
    quaerit.
    De-
    scendat
    humilis, non sit
    superbus,
    si vult sanari.
    Quare
    autemunus?
    Quia
    unicaest Ecclesia
    per
    totum
    orbem
    terrarum,
    unitas salvatur. Ubi
    ergo
    salvatur
    1
    Ms.
    er.,
    civilati.
    (a)
    id
    est,
    meialli
    poenamsubibit,
    adsecanda
    marmoraj
    vei aliaid
    genusdamnabitur;
    uli observatSirmondus. Ef-
    fractofeSenim
    jjarietttm,praesertimuccturuos,
    iiistibus
    cresosinmelailumdari
    solitos,
    auclorest
    ClpiauuS)
    L.
    2y
    D.K
    Deeffraetoribus et
    expilatoribus.
    unus,
    unitas
    significatur.
    Per unumunitatem intel-
    Iige.
    Abunitate
    ergo
    noli
    recedere,
    si nonvis im-
    riiunisesse ab istasalute.
    7.
    Infirmitas triginta
    annorum. J ustitiw
    perfectio
    quadragenario
    numero
    significala.
    Amor swculi non
    compatitur
    amoremDei.
    Quid
    sibi
    ergo
    vult
    quod
    iri-
    ginfa
    el octoannosinfirmuserat?
    Scio,
    fratres,
    me
    ista
    jam
    dixisse: sed et
    qui legunt obliviscuntur,
    quaulo magisqui
    raro audiunl?
    Inlendaiergo paulu-
    lumCharitas veslra. In
    quadragenario
    numerocom-
    pletiojustitioeHgtiratur.Completiojustitioe, quia
    hic
    vivimusin
    labore,
    in
    eerumnis,
    in
    continentia,
    in
    jejuniis,
    in
    vigiliis,
    in
    tribulationibus; ipsa
    est exer-
    citaiio
    juslitiae',
    ferre
    tempus
    hoc
    ,
    et ab iiocsaeculo
    quddam
    modo
    jejunare;
    nonacibo
    carnis,
    quod
    raro
    facimus;
    sed abamore
    soeculi, quod semper
    facere
    debemus. !lle
    ergoimplet Iegem, qui
    seabstinet ab
    istosoeeulo.Nonenim
    potest
    amare
    quod
    aelernum
    est,
    nisi destiterit amare
    quodlemporale
    est. lnten-
    diteamorem hominis: sic
    putate quasi
    manumani-
    moe.Si
    aliquidlenel,
    tenerealiudnon
    potest.
    Ut au-
    lcm
    possit
    lenere
    quoddatur,
    diraittat
    quod
    tenet.
    Hoc
    dico,
    videfe
    quiaaperte
    dico:
    Qui
    amat soeeu-
    lum
    ,
    amareDeumnon
    potest; occupatam
    habet ma-
    num. Dicitilli Deus: Tene
    quod
    do. Non vult dimit-
    lere
    quod
    lenebat: non
    polestacciperequod
    offertur.
    Numquiddixi,
    Non
    possideat
    nescio
    quis?
    Si
    potest,
    si hoede illo
    cxigit perfeclio,
    non
    possideat.
    Si non
    polest, aliqua
    necessilate
    impedilus, possideat,
    non
    possideatur; teneat,
    non lenealur: dominussit rei
    suac,
    nonservus
    -;
    sicui dicit
    Apostolus
    : De
    cmtero^
    fratres, tempus
    breveesl:
    superest
    ul et
    qui
    habent
    uxores, lanquam
    nonhabentes
    sinl;
    el
    qui emunt,
    lan-
    quatn
    non
    possidentes;
    et
    qui gaudenl, lanquam
    non
    gaudentes;
    et
    quiflenl, lanquam
    non
    flentes;
    el
    qui
    uluntur hoc
    swculo, lanquanl
    non utantur:
    prwlerit
    enim
    figura hujus
    mundi. Volo vos sine sollkitudine
    esse
    (I
    Cor.
    vn, 29-52). Quidcst,
    Noli amare
    quod
    possides
    in hocsoeculo? Nonteneat manum tuam
    3(
    undelenendusest Deus. Non
    occupelur
    amor
    tuus,
    quopotes
    ad Deum
    tendere,
    et inhaerereei
    qui
    te
    creavit.
    S. Possessiorerum
    lemporalium
    undeinnocens
    agno-
    scitur.
    Dicis,
    et
    respondes
    mihi: Et Deusscit
    quia
    innocenter
    possideo.
    Tenlatio
    probat.
    Turbatur libi
    quodpossides,
    el
    blasphemas.
    Modotalia
    patiebamur.
    Turbatur
    quodpossides,
    et non inveniris
    qui eras,
    et ostendisaliudessein vocelua
    nuuc,
    et aliud
    pri-
    dieinvocetua.
    Atque
    ulinamtuumvel cumciamore
    defendas,
    etnon alienumcumaudacia
    usurpare
    co-
    neris : et
    quod pejusesl,
    ne
    reprehendaris, quod
    alienumest luumessedicis. Sed
    quid opus
    est? lllud
    moneo,
    illud
    dico, frafres,
    et
    ego
    fralerne
    moneo;
    Deus
    jubet,
    et
    egocommoneo, quia
    commoneor. Ille
    i
    MS.
    cr.,
    in
    vigiliis.
    Tribulalio
    ipsa
    estexercitatio
    justi'
    tiw.
    2
    sirm.,
    nonservusavariiiw.Mser. nOn
    habet,
    avorftftfe;
    cujus
    loco
    subintelligenduui,
    rci suw.
    3
    MS. cr.: xonlenealmaimstuaundetenendusesi beui.
    Pauloquepost,quopotes
    Deumtenere.
    695
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    m
    terrel me.
    qui
    tacerenonsinil. Deme
    exigitquod
    dedit.
    Deditenim
    erogaiidum,
    nonservandum/Siaulemser-
    vavero,
    el
    abscondero,
    dicit
    rajlii:
    Serve
    nequam
    et
    piger,quarenon
    dedisli
    pecuniamnitmmulariis,
    el
    ecjo
    ve-
    nienscumusuriseam
    exigerem(Loc. xix,
    25)?
    Et mihi
    quidjiroderil, quia
    nihil
    perdidi
    exco
    quodaccepi
    ?
    Parumcst
    Dominomeo,
    avarusest: sedavaritiaDei
    salus nostraesl.
    Avarusest,
    nummossuos
    quocrit,
    imaginem
    suani
    colligit.Dares,inqtiit,pecuniam
    num-
    mulariis,
    et
    ego
    venienscumusuris
    exigerem.
    Et si
    forteoblivio
    faceret,
    ut nonvos
    commoncrem;
    vel
    tcnlationesct Iribulationes
    quaspalimur,
    admonerent
    vos. CerteaudistisverbumDei. BenedictusDominus
    et
    gloriaipsius. Congregali
    cnim
    eslis,
    el
    suspendi-
    mini invcrbo
    disjiensaloris
    Dei. Nonadcarnemno-
    siram
    atlendafis, per quam
    vobisexhibetur :
    quia
    esurienles nonaltendunt advililalem
    vasculi,
    sedad
    charitatemcibi. Probat vosDeus.
    Congregatieslis,
    laudalisverbum
    Dei;
    leiuaiio
    probabit quomodo
    au-
    diatis : habebilis
    negotia,
    in
    quibus
    ostendatur
    qua-
    les eslis. Namet
    qui
    hodieconviciose
    clamat,
    heri
    libenler audiebat. Ideo
    proeinoneo,
    ideo
    dico,
    ideo
    non
    laceo,
    fralres
    mei, quia
    veniel
    intcrrogandi
    tcm-
    pus.
    Domhittsenitn
    inlerrogaljiislunvet4mpiitm.
    Certe
    hoecanlastis
    ,
    cerlesimul canlavimus: Dominusin-
    terrogatjustum
    el
    intpium.
    Et
    quidsequitur
    ?
    Qui
    au-
    tein
    diligitiniquilalem,
    odil anhnamsuam
    (Psal. x, 6).
    Et alio loco: In
    cogilalionibusimpii inlerrogatio
    crit
    (Sap.i, 9).
    Nonubi
    ego
    te
    interrogo,
    ibi
    interrogat
    Deus.
    Egointerrogolinguamluam,
    Deus
    inlerrogat
    cogitaiionem
    luam. Novitauleni
    quomodoaudias,
    et
    novil
    quomodoexigat, qui jubel
    ut dem.
    Erogatorem
    nieesse
    voluit,
    exactionemsibi servavit.
    Monere,
    docere, corripere
    nostrumest: salvareveroetcoro-
    nare,
    aut damnareelin
    gehennasmiltere,
    nonest no-
    ,
    strum. J udexaulemtradet
    ministro,
    minisier incar-
    cerem. Amendico
    libi,
    non
    exiesinde,
    donecsolvas
    novissimum
    quadranleni(Mallh.v, 25,
    26).
    9.
    Quadragenarius
    numerusin
    jejunioMoysi,
    Eliw
    et Chrisli.
    Quadragesima
    anle Pascha.
    Quinquaginta
    dies
    post
    Pascha. Redeamus
    ergo
    ad rem. Perfeciio
    justitioequadragenario
    numerodenionstratur.
    Quid
    est
    quadragenarium
    numerum
    iinplcre
    ? Continerese
    ab
    amprehujus
    soeculi.Conlinentiaarebus
    tcmjjora-
    libus,
    ne
    perniciose amenlur, quasi jcjunare
    est ab
    isto saeculo.J deo Dominus
    quadraginta
    diebus
    jejuna-
    vit
    (Id.
    rv,
    2),
    et
    Moyses(Exod. xxxiv,
    28),
    el Elias
    (III Reg.
    xix,
    8). Qui crgo
    dedil servis
    jejunareposse
    quadraginia
    diebus,
    non
    potuit oetoginta
    vel
    centum
    jejunare? Quarc
    noluit
    ampliusquam
    dederat
    servis,
    nisi
    quia
    in
    ipsoquadragcnario
    nutnero est
    myste-
    rium
    jejunii,
    continereabislosaeculo?
    Quid
    esl hoc
    dicere?
    Quod
    ait
    Apostolus
    : Mundusmihi
    crucifixus
    est,
    et
    ego
    mundo
    (Galat.vi, 14). ljiseergoimplet
    nu-
    merum
    quadragenarium.
    Et
    quid
    ostenditDominus?

    QuiahocMoysesfccit,
    bocElias
    ,
    hoc
    Chrislus,
    hoc
    et
    Lex,
    hocet
    Propheloe,
    bocct
    Evangeliura
    docet :
    nealiud
    putes
    essein
    Legc,
    aliudin
    Prophclis,
    aliud
    in
    Evangclio.
    Omnes
    Scriplurac
    liihil lealitid
    docent,
    nisi coniinentiamabamore
    saeculi,
    ut amor
    luuscur-
    rat inDeum.
    Figuralur quia
    bocdocet
    Lex,
    quadra-
    ginla
    diebus
    jejunavitMoyses.Figuralur quia
    hocdo-
    cent
    Prophetac, quadraginta
    diebus
    jejunavit
    Elias.
    Figuratur quia
    hoe docet
    Evangeliuni, qtiadraginla
    diebus
    jejunavit
    Domiiius.Ideoet in monte
    ipsi
    tres
    apparuerunt,
    Dominusin
    medio,Moyses
    et Eliasa
    laleribus.
    Quare?Quhi ipsumEvangelium
    teslimo-
    nitimhabeta
    LegeelProphelis (Rom.
    m, 21). Quare
    autemin
    quaclragenaiio
    numeroest
    perfeclio justi-
    tiae?InPsalleriodictumest:
    Deus,
    canticumnovum
    canlabo
    libi;
    in
    psallerio
    decetnchordarum
    psulluin
    libi
    (Psal. CXLIII,
    9). Quodsignificat
    dccem
    proeccpta
    Legis, quam
    Dominusnoii vcnil solvere
    ,
    sedadim-
    plere. Ipsa
    aulcmLex
    per
    orbem
    lerrarum, qualuor
    angulos
    habere
    constat,
    orientem
    ,
    occidentero
    ,
    me-
    ridianum, etaquilonem,
    sictttdicit
    Scriplura.
    Unde
    el
    vas, quodportabat figurata
    oinnia
    animalia, quod
    demonslratumest
    Pelro, quando
    diclum
    est, Macla,
    etmanduca
    (Acl.x, 11-15),
    ut ostenderenlurGentcs
    credituroeet inlraturaein
    corpusEcclesiac,
    sicut
    quod
    manducamusin
    corpus
    nostrum
    inlrat, quatuor
    lincis
    dimissumest decoelo
    (ijisoe
    sunt
    quatuorpartes
    orbis
    terrarum),
    totumorbemcredilurumostendit.
    Ergo
    in
    quadragenario
    nunieroconiineiilia asoeculoest.
    Hoecesl
    Legisplenitudo
    :
    Legis
    autem
    jileniludo
    cha-
    ritas. Ideoante Pascha
    quadraginta
    diebus
    jejuna-
    mus.
    Signum
    enimest antePaschavitoc
    hujus
    nostne
    laboriosee,
    ubi inlaboribusel
    aerumnis,
    etcoiitinen-
    lia
    implemusLegem.
    Post Paschaautcin
    ,
    id
    est,
    re-
    surrectionis Domini dies
    celebramus, significanf.es
    rcsurreclionemnostram. Ideo
    quinquaginia
    diesce'c-
    brantur :
    quia
    denarii mercesadditur
    qiiadragenario,
    ct fit
    quinquagenarius. Quomodo
    est mercesdena-
    rius? Non
    legistisquiaqui
    advineara
    conducii
    stint,
    siveilli
    qui prima, sivequi
    sexla
    ,
    sive
    qui
    novissima
    hora
    ,
    non
    polueruntaccipere
    nisi denarium
    (Malih.
    xx, 1-10).
    J usfuioenoslroecumadditafuerit mcrees
    ejus,
    in
    quinquagenario
    crimus. J amtunc non nobis
    vacabit nisi laudare Deum. Ideo
    per
    illosriicsAlle-
    luiadicimus. Alleluiaenimlaus Dei cst. lu ista fra-
    gililate
    morlalitatis
    ,
    inisto
    quadragenariohic,
    vehit
    ante
    resurrectionem, gemamus
    in
    oralionibus,
    ut
    tunelaudemus\ Modo
    tempus
    est
    desiderandi, tuiic
    lempus
    erit
    ampleclendi
    et fruendi. Non deficiamus
    in
    temporequadragenario,
    ut
    gaudeamus
    in
    tempore
    quiuquagenario.
    >
    10. Lexnon
    implelur
    sinecharitate.
    Quis
    est autcm
    qui implel Legem
    ,
    nisi
    qui
    habuerilchariiatem? In-
    lerroga Aposlolum
    : Pleniludo
    Lecjis
    charilas
    (Rom.
    xin, 10).
    OmnisenimLexinunoscrmone
    implelaesl,
    ineo
    quodscriptumest, Diligesproximum
    tuumtan-
    quam
    te
    ipsum(Galal,v, 14).
    Sed
    proeceptum
    ehari-
    tatis
    geminum
    est:
    Diliges
    DominumDeumluumcx
    lotocorde
    luo,
    et ex lolaanima
    lua,
    el ex tolamenle
    tua. Hoc
    prwceplummagnum
    est. Allerumhuicsimile:
    Diliges proxhnum
    tuum
    lanquam
    le
    ipsum.
    Domini
    verbasunt in
    Evangelio
    : In Itisduobus
    prwceptis
    lola
    1
    Ms.
    cr.,
    utiunc
    laudemus,
    cmnviderimus.
    687
    SERMOCXXVf.
    C98
    Lex
    pendet
    et
    Proplielw(Mallh. xxn, 57-40).
    Sinedi-
    lectione
    gemina
    Lcx
    impleri
    non
    potest. Quamdiu
    non
    timplelur
    Lex,
    iiifirmilasesl. Ideoduo niinus
    habebat,
    iqui triginta
    octoannosinfirmus erat.
    Quid est,
    duo
    'minus babebal? Duo
    pracccpta
    illa non
    implebat.
    Quidprodest quia
    coetera
    implenlur,
    si illanonim-
    plenlur? Trigiula
    octohabes? si illaduo non habue-
    ris,
    cxiera
    niiiil libi
    proderunl.
    Minushabesduo,
    sine
    quibus
    riihilvaleant coetera,
    si non habueris duo
    prsncejita,
    quocperducunt
    ad salutem. Si
    lingtds
    ho-
    minuiit
    loqtiar
    et
    Angetorum,
    charitalemautemnonha-
    beatn, faclus
    sitmwramentmnsonans,
    aut
    cymbalum
    liiiiiiens.El si scieroomniasacramentaet omnemscien-
    tiam,
    el si habuerooinnem
    fidem,
    itaut monlestrans-
    fcram;
    cltarilalemautemnon
    habeum,
    nildl sutn. El si
    dislribueroomnemsubstantiammeam,
    etsi tradidero
    corpus
    meiimul
    ardeam;
    charilalein autem non lia-
    beam,
    niltitmihi
    prodest(I
    Cor.
    xui,
    1
    -5). Apostoliveiiia
    stint. Illa
    ergo
    omnia
    quoe
    dixil, quasi triginla
    octo
    anni siint : scd
    quia
    charilas ibi non
    eral,
    infirmilas
    eral.
    Quisergo
    abisla infirmitatesanabit,
    nisi
    qu'
    venit darecharitatem?
    Mandalumnovumdovobis
    ,
    ut
    vosinvicein
    diligads
    (J oan.
    xui, 54).
    Et
    quia
    venit dare
    cliarilatem,
    et cbaritas
    perficit Legem
    ;
    merito
    dixit,
    Nonveni
    Legem
    solvere,
    sed
    hnplere(Mallh.
    v,
    17).
    Sanavit
    oegroluni,
    ei dixil illi ul ferret
    grabatum
    suuni,
    ct iret in domumsuam. IIoc et
    paralytico,
    quemsanavit,
    dixit
    (Marc.
    n,
    11).
    Quid
    est ferre
    grabatum
    noslrurii?
    Yoluptatem
    carnis nostrae. Ubi
    infirmi
    jacemus, quasi
    lcctusnoster est. Sed
    qui
    sa-
    nalifuerint,
    conlincnt
    el fertint
    eam,
    non ab
    ipsa
    carneconiinentur. Ergo
    sanus conline
    fragilitalem
    carnis
    luae,
    ul
    signoquadragcnarii jejunii
    ab isto
    sacculo
    , impleasquadragenariura
    nuroerum, qui (a)
    sauavit illum
    oegrolum,qui
    non
    venitLegem
    solvere,
    sed
    implere.
    11.
    Tetnporalia
    anhnodimiltenda.Tenlalio
    plerum-
    que peccatorem
    non
    facil,
    sed
    prodil.
    Hoc
    audito,
    di-
    rigite
    cor vestrumin Deum.Nolite
    vosfallere. Tunc
    vos
    inlcrrogate, quando
    beneest in
    saeculo;
    tuncvos
    inferrogate,
    si amatis hunc
    mundum,
    aut si nonama-
    lis;
    discitedimitlere, anlequani
    dimitlamini.
    Quid
    cst
    dimitterc? Animonon amare. Cumadhuc tecumest
    quod
    aroissurus
    es,
    aut
    vivus,
    aut moriens illuddi-
    mittis,
    non
    potest
    tecum esse
    semper
    : cum
    crgo
    adhuclecum
    cst,
    solveamorem;
    paratus
    esto invo-
    luniate Dei, suspendere
    inDeum. Tene te ad illum
    queni
    noii amitlis
    invilus;
    ut si
    contigerit
    ut amiltas
    isfa
    lemporalia,
    dicas:Domi?ius
    dedil,
    Dominusabstu-
    i
    lil;
    siculDomino
    placuit,
    ita
    factum
    est: sit nomenDo-
    mini benediclum
    (J obi, 21).
    Si autem
    conligeril,
    et
    hoc vult
    Deus,
    ut iiia
    quae
    habes tecumsint
    usque
    in
    fincm
    ;
    solulusabhac
    vita, accipis
    denariura
    quinqua-
    geiieriinn
    ',
    ct fit in te
    perfectio bealiludinis,
    cum
    cautas Alleluia. Haechabenlesinmemoria
    quae
    com-
    memoravi,
    valeantut non
    diligatis
    saeculuis.Malaest
    1
    Sirm.,
    quadragenarium.Corrigitur
    excodicecr. etex
    dietisn. 9.
    ()('orle, qiiia.
    amicitia
    ipsius,
    fallax
    est,
    inimicumfacitDcum
    ().
    Citoin una
    tentationeoffenditDeuin
    horao,
    el fitini-
    micus. Imo non tunc fit
    inimicus;
    sed tunc
    proditur
    inimicus fuisse. Nam
    quando diligebat
    et
    laudabat,
    inimicus
    erat;
    sednec
    ipse sciebat,
    nec alii. Accedit
    lentatio,
    langitur vena,
    et
    proditur
    febris.
    Itaque,
    fra- i
    tres,
    dileclio
    niundi,
    et amiciliamundi inimicosDeo
    facit. Et
    ipse
    nonexhibet
    quodpromisit,
    mendax
    est,
    et fallit. Ideohomines non cessant
    sperafe
    in isto
    saeculo,
    et
    quis pervenit
    ad omnia
    quoesperat?
    Sed
    ad
    quaecumquepervenerit,
    continuo hoc vilescit ei
    quopervenit. Incipiunt
    alia
    desidcrari,
    alia cara
    spe-
    rantur :
    quoe
    dum
    venerinl,
    quidquidlibivenit,
    vile-
    scit. Tene
    ergo Deum, quia nuiiquam
    vilescit,
    quia
    pulchrius
    nihil est.
    Proptera
    eiiimvilescunt
    ista, quia
    non
    possunl stare, quia
    iion sunt
    quod ipse.
    Tibi
    enim,
    o
    aiiima,
    non
    sufficil,
    nisi
    qui
    tecreavil.
    Quid-
    quid
    aliud
    apprehendis,
    miserumest:
    quia
    tibi solus
    ille
    potest
    sufficere
    qui
    ad siiiiilitudinemsuamtefe-
    cit. Ex
    ipsa
    voccdiclum
    esl, Domine,
    oslendenobis
    Patreni,
    el
    stifficil
    nobis
    (J oan. xiv, 8).
    lbi tanlum
    po-
    lestessescurilas:et ubi
    polest essesecuritas,quodam
    modoibi erit satietas iusatiabilis. Nam
    neque
    satiabe-
    ris,
    ut velis
    discedere; uequealiquiddeerit,
    ut
    quasi
    inopiampatiaris.
    SEHMOCXXYI
    *
    (b).
    Deverbis
    EvangeliiJ oannis,
    Non
    potest
    Filiusasefa-
    ccre
    quidquam,
    nisi
    quod
    videritPatremfacientem.
    Cap. v, f
    . 19
    (c).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Fides tnlellectum
    prm-
    cedere debet. Arcana el
    secreta
    regni
    Dei
    prius
    quoerunl credcntes, quo
    faciant
    intelligentes.
    Fides
    enim
    gradus
    est
    inlelligendi:
    intellectusaulemmeri-
    lumiidei.
    Aperle
    hoc
    prophela
    dicit omnibus
    prae-
    propcre
    et
    pracposlercinlelligentiam requirentibiis,
    et fidem
    negligentibus.
    Ait enim: A'isi
    credideritis,
    non
    inlelligeds(lsai. vn, 9,
    sec.
    LXX).
    Habet
    ergo
    et
    iides
    ipsa quoddam
    lumen suum in
    Scripturis,
    in
    Prophetia,
    in
    Evangelio,
    in
    apostolicis
    lecfionibus.
    Oroniaenimisia
    quoe
    nobisad
    tempusrecitanlur,
    lu-
    cernoesunt in obscuro
    loco,
    ut nutriamur ad diem.
    Dicit
    apostolus
    Pclrus : Habemuscerliorem
    propheiicuni
    sennonem,
    cui
    benefacilis
    intendenles
    lanquam
    lucernw
    in obscuroloco
    ,
    donecdies
    litcescat,
    el
    lucifer
    orialur
    incordibusveslris
    (II
    Pelr.
    i,
    19).
    2. Perversumest crederenolle
    nisi.quod
    vicleas.Vi-
    delis
    ergo, fratrcs, quantum
    sint
    petversi
    et
    prope-
    rando
    viliosi, qui lanquam
    iinmaturi
    conceplus
    antc
    ortum
    quocrunt aborlum; qui
    nobis
    dicunl, Quid
    nie
    jubes
    credere
    quori
    non video? Videam
    aliquid,
    ut
    credam. J ubes
    credere,
    dumnonvideam:
    cgo
    videre
    volo,
    ct videndo
    credere,
    non audiendo. Dicat
    pro-
    pheta
    : Nisi
    credideritis,
    non
    intelligctis.
    Ascendere
    *
    Recogiiitus
    esl ad riuoscl. ad
    gr.
    rm. Am.Er.Par.
    Lov.
    (b)Forte,
    neo.
    ()Alias,
    32exiioniiliis50.
    (b)
    iiiiei-tractatuscontraArianosreeenseturiaPossidii
    indiciilo, cap.
    .'i.
    em S. AUGUSTINIEPISCOPI
    700
    vis,
    el
    gradus
    oblivisceris.
    Utiqucperverse.
    0
    homo,
    si
    jam
    tibi
    possem
    ostendere
    quod
    videres,
    nonhorta-
    rer ut crederes.
    CAPUTII.5.Ex crealuris
    quwvidentur,assurgen-
    dtimadCreatorem
    qui
    non videlur.
    Ergo fides est,
    sicul alibi defiiiilum
    est, speranlium
    substantia,
    convi-
    ctiorerum
    qum
    nonvidentur
    (
    Hebr.
    xi, 1).
    Si nonvi-
    denlur, quoroodo
    convincuntur
    quia
    sunl? Undeenim
    sunt isla
    quoevides,
    nisi ex illo
    quod
    nonvides?Uii-
    que
    vides
    aliquid,
    ut credas
    aliquid,
    et exeo
    quod
    vi-
    des,
    credas
    quod
    nonvides. Nesis
    ingratus
    ei
    qui
    te
    fecit
    videre,
    unde
    possis
    credere
    quod
    nonduni
    potes
    videre. Deditlibi Deusoculosin
    corpore,
    rationemin
    corde;
    exciiarationem
    cordis, erige
    inlerioremhabi-
    latoreminteriorumoculorum
    tuorum,
    assumal fene-
    slras
    suas, inspiciat
    crealuramDei.Est enim
    aliquis
    intus
    qui per
    oculosvideat. Nam
    quandoaliquando
    in
    me
    cogitas(a)
    averso interius
    habitatore, quoe
    sunt
    anle oculos luos non vides. Fenestroeenim frustra
    patenl, quandoqui per
    eas atlendit absens est. Non
    ergo
    oculi
    videnl,
    sed
    quidamper
    oculosvidel:
    erige
    illnm,
    excitaillum. Nonenim
    denegatum
    est libi: ra-
    lionaleanimal leDeus
    fecil, proeposuit
    le
    pecoribus,
    ad
    imaginem
    suaraleformavit. Siccineuli illis
    debes,
    ut
    pecus;
    tantum ut videas
    quid
    addas
    veniri,
    non
    menti?
    Erigeergo
    ralionalem
    aspeclum,
    uiereoculis
    ut
    homo,
    intendeccelumet
    terram,
    ornaroenta
    coeli,
    fcciiiidilatemierrae,
    volatus
    avium,
    nalatus
    pisciufio,
    vim
    seihitium,
    ordinem
    lemporum
    : intende
    facta,
    et
    quacre
    factorem;
    aspicequoevides,
    et
    quaerequem
    non vides. Crede in eum
    quem
    non
    vides, projiler
    isla
    quoe
    vides. El ne sermonemeoleexhortalum
    pu-
    tes, Apostolum
    audi
    dicentem,
    Invisibilia
    enhnDei,
    a
    creatura
    mundi, per
    ea
    quwfacla
    sunt,
    conspiciunlur
    (Rom.
    l, 20).
    CAPUT III.4. Miraculainsolita
    fecitChrislus,
    ut
    el in
    quotidianisqtiwvilueranl, agnoscerelnrfaclor.
    Posiponebasista,
    necnitendebasut
    homo,
    sedul ani-
    mal irraiionale. Clamavil ad te
    prophela,
    ct frustra
    clamavil : ATo/i<c cssesicttt
    equus
    ct
    multis,quibtis
    non
    est inlellectus
    (
    Psal.
    xxxi,
    9
    ).
    Videbas
    ergo isla,
    el
    posiponebas.Quolidiana
    miraculaDei non
    facililate,
    sedassiduitateviluerant.
    Quid
    eiiimdifficilius
    cogni-
    tione, quam
    ut nascalur
    homo,
    moriendodiscedal in
    secreta
    qui eral,
    nascendo
    procedat
    in
    jiublicaqtti
    non erat?
    Quid
    lam
    mirabile, quiri
    tamdiflicileco-
    gnitu?
    Dco aulem facile faclu. Mirare isia
    ,
    ex-
    pergiscere
    : insolila nosti
    mirari, majora
    sunl
    quam
    quae
    videre consuevisli?Mirati sunt homines Domi-
    iiumDeumnostrumJ esumCbristumde
    quinqiiepa-
    iiibus
    saginasse
    tot millia
    (Mtiith.xiv, 17-21);
    el non
    niiraiilnr
    pcr pauca grana impleri scgefibus
    terras.
    Quoeaqua
    erat vinum
    faclum,
    viderunt
    homines,
    et
    obslupuerunl (J oan. n, 9,11)
    :
    quid
    aliud(il de
    plu-
    via
    per
    radicemvitis?
    Ipse
    illa
    1'ecil,ipse
    ista: illaut
    pascaris,
    istaut mirefis. Sed
    utraque
    iniraiida
    stmt,
    quiaopera
    Dei sunl. Videthomoinsolitael miralur :
    (o)Forte,flliimdecogilas; vel,j fe, pro,inme;vel,
    quando
    atiquanto
    intente
    cogitas,
    undeest
    ipse
    homo
    qui
    miratur? ubi eral? uride
    pro-.
    cessil? unde lorma
    corporis?
    unde membrorumdi-
    slinctio?undc habitusiste
    speciosus?
    de
    quibus pri-
    mordiis? de
    quamcomtemptibilibus.
    Et miratur
    alia,
    -
    cumsit
    ipse
    miralor
    magnum
    miraculum. Unde
    ergo
    ista
    quoevides,
    nisi ex illo
    quem
    nonvidcs?
    Sed,
    ut
    dicere
    cceperam, quia
    tibi ista
    viluerant,
    venit
    ipse
    adfacienda
    insolila,
    ul el in
    ipsis
    solilis
    agnosceres
    artificemluuni.Venitillecui dictum
    est,
    Innova
    signa
    (Eccti. xxxvi, 6):
    cui dictum
    est, Mirifwa
    misericor-
    diastuas
    (Psal, xvi, 7). Largiebatur
    enim
    eas; largie-
    batur,
    et nemoniirabatur. Venil
    ergoparvus
    ad
    par-
    vos,
    venit medicus ad
    segrotos, qui poterat
    venire
    cum
    vellet,
    redire cum
    vellet,
    face.re
    quidquidvellet,
    judicare
    ul vellet.
    Ethocquod vellet, ipsajustitiaest;
    et
    quod
    ille
    vult, inquam, ipsajustitia
    est. Nonenim
    iniquum
    est
    quod
    ille
    vult,
    aut
    oequumpolesl
    esse
    quod'
    nonvull. Venit suscitare
    mortuum,
    miranlibus
    reddereluci
    hominem, qiii
    erat in
    luce, qui quotidie
    qui
    non
    erant, producit
    adlucem.
    CAPUTIV.

    5. Miraculumnadvitaiisex
    virgine
    in
    Chrisloexldbilum. Feeit isla
    ,
    et
    conlemplus
    esl a
    inultis, plus
    atlendentibusnon
    quammagnafaceret,
    sed
    quamparvus
    :
    tanquam
    dicentibus
    apudse,
    Isla
    divina
    sunt,
    sedistebomoesl. Duo
    ergovides,
    divina
    et homiiiem. Si divinanon
    possiint
    fieri
    j
    nisi a
    Deo,
    vide ne in homiiie Ialeat Deus.
    Attendc, inquam,
    quoc
    vides,
    crede
    quoe
    non vides. Non te
    deseruit,
    qui
    vocavitut credas :
    quamvisjuberet
    teilludcre-
    dere
    , quod
    non
    poles videre;
    non tameii tedimisit
    itihil videntem
    ,
    unde
    possis
    credere
    quod
    nonvides.
    Parvane
    signa, parvane
    indicia sunt Grealoris
    ipsa
    crealura? Yenil
    etiam,
    fecit miracula. Non
    poleras
    vidcre Deum
    , potcras
    honiinem: Deus faclus est
    homo,
    ut inuno tibi esset et
    quod
    videres
    ,
    el
    quod
    crederes. In
    principio
    erat
    Verbum,
    et Verbumerat
    aptid
    Deum
    ,
    el Deuseral Ve.rbum
    (J oan.
    i,
    1). Audis,
    ctnonduni vides. Ecce
    venit,
    cccenascitur
    ,
    eccede
    fcmina
    procedit, qni
    fecit masctiluin
    elfeminam.
    Qui
    fecitmasculumet
    feiiiiiiam,
    iionfactus
    cstpermascu-
    lumet feniinam.
    Conteraplurus
    eiiimeras forte
    qui
    nascerclur
    ,
    non contemnis
    quomodo
    nasceretur :
    quia semper
    eral
    antequam
    naseerctiir.
    Ecce,
    in-
    quara, assumpsit corpus;
    indutusest
    carne, proces-
    sitex utero. J aronevides
    '
    ?
    jam, inquam,
    vides?
    carneni
    interrogo(),
    sedcarnemosiendo: videsali-
    quid,
    et noii vides
    aliquid.
    Eccein
    ipsopartu,
    ecce
    jam
    duo
    sunt,
    el
    quod
    videas
    ,
    el
    quod
    non
    videas;
    sedIIl
    per ipsumquod
    vides
    ,
    credas
    quod
    nonvides.
    Coiiteninere
    ccepcras, qtiia
    vides
    qui
    nalusesl: crede
    quod
    non vidcs
    , quia
    de
    virgine
    natus.
    Quaulultis
    cst, inquit, qui
    natiisesl? Sed
    quantusest, qui
    de
    virgine
    ijatus
    esl? Et ille
    qui
    dc
    virgine
    natus
    cst,:
    miraculum
    temporale
    libi attulit : nonest nalus de
    jialre,
    scilicctde
    jialreliomine,
    et nalus esl decarne,
    Sed iion libi videatur
    imjjossibile, quia
    natus
    cst;
    1
    Lov.,- jtttnipro,jamne.
    '-
    (a)fP.
    Beneri.hic ferunt ad
    marginem:
    uocut
    niendo-
    StlS.
    M.
    ' '
    "
    ';:
    :;-
    701
    SERMOCXXVI.
    702
    per
    solammatrem
    , qul
    fecit Iiomlnemanle
    patrem
    ct matrem.
    CAPUTV.

    6. MiraculonativitalisChristimovemur
    ad credendum
    DettmVerbum. Atlulit
    ergo
    libi tem-
    porale
    miraculum,
    uttu eum
    quaeras
    et mireris aefer-
    num. Etenim
    ipsequi lanquamsponsusprocessit
    de
    tlialamo suo
    (Psal.
    xvin,
    6),
    de utero scilicet
    virgi-
    nali,
    ubi sanclae
    nuptiae
    factae
    sunt,
    Yerbumel
    caro;
    attulit, inquam,
    miraculum
    temporale
    : sed
    ipse
    est
    aeternus, ipse
    est Patri
    coaetefnus, ipse
    est
    qui
    in
    principio
    erttl
    Verbum;
    el Verbumerai
    apudDeum,
    et
    Deus erat Verbum. Fecil tibi undesanareris
    ,
    ut vi-
    dere
    posses quod
    nOrividebas.
    Quod
    contemnis in
    Chrislo
    ,
    noiidumest
    contemplaliosarrali,
    sedmedi-
    cameiHum
    oegroti.
    Noli festinare ad visionemSaiio-
    rum.
    Angelividerit, Angeligaudent, Angeli pascuntur
    et vivunt : nec deficit unde
    pascuntur,
    necminuitur
    esca
    ipsorum.
    Insublimibus
    ihronis,<
    in
    partibus
    coe-
    lorum
    ,
    in liis
    quaesnpra
    coelos
    sunt,
    videtur Ver-
    bumab
    Angelis,
    et
    gaudetur
    : et
    manducalur,
    et
    per-
    nianel. Sedut
    panemAngelorum
    manducaret
    homo,
    Doiniiuis
    Angeloruni
    factus esl homo. Haecest salus
    nostra : niedicina
    infirmorum,.
    cibussanorum.
    7.
    Explicandumqtwmodo
    Fititts
    fncitil qum
    viderit
    Palrem
    fackntem.
    Et
    loqiiebafurbomiiiibus,
    et dice-
    bal
    quod
    audistis : Non
    poiest
    Filius ase
    facerequkl-
    quum,
    rtisi
    quod
    viderii Patrcm
    facknlem. J anuie, pu-
    tanius,
    est
    a!I<juisqui intclligai? J amne, |)utamus,
    est
    aliquis
    in
    quoprofieit collyrium
    carnis ari intuendum
    utcuinque s|ilcudorcm
    divinitatis? Locutus
    cst,
    lo-
    quamur
    ct nos: iile
    ,
    qiiia
    Veibum
    ; uos, quia
    de
    Verbo.
    Quare
    aulemuos
    iitcuriiqfic
    de Vcrbo?
    Quia
    ad siinililiiriiiieni Verbi
    per
    Verhunf.
    Qii.uiluiRergo
    capiinus,-quaiilum
    i.iius ineffahilii.ifis'
    paiiieipes
    essc
    possumiis, loijiiamur
    cl
    nOs,
    neccoiiliariicaliif nobis.
    Proccessiteiiini fides uosirs
    ,
    ul dicafniis
    , Credidi,
    propter quod
    locutus sum
    (Psat. cxv,
    10). Loquor
    ergoquod
    crcrio: iiiiaimciiam
    ulcmiique
    virieo
    ,
    ille
    magis
    videt;
    lioc vidcre vos non
    polestis.
    Scdctun
    dixero, qui
    videl
    quodriico,
    sivecrcdal ct liicvidere
    quod dixi,
    sivenon
    credal, quid
    adnieillud? Since-
    riter
    videat,
    ct deme
    quod
    vult cfedat.
    CAPUTVI.

    8. Arianorumerror ht verbisdomini-
    cis.Non
    polest
    Filius aSe
    facercqiddquam,nisiquod
    videril Patrem
    facieniem.
    HicAiiaiioruiii error exsur-
    git:
    sed
    exsurgil,
    ut
    cadat; quia
    non
    liumiliafur,
    ui
    surgat. Quid
    est
    qtiod
    le movil? Filiurominorein vis
    dicere. Audisti
    enirii,
    Non
    polesl
    Filius a se
    fticere
    quidquam,
    nisi
    qtwd
    videril Palrem
    facieiilem.
    Mino-
    rem.vis ex liocFiliumdiei : novi
    hoc, novi,
    hoc le
    movit : crede minorerii non
    esse,
    vidcre nondum
    jjotes,
    crede,
    hoc esl
    quod paulo
    anie dicebam. Sed
    .
    quornodo, inquies,
    conlra verba
    ipsius
    credilurus
    j
    siim?
    IJ J SCdicil,
    Non
    polest
    Filius ase
    facereqtticl-
    qiiam,
    nisi
    quod
    videritPalrem
    facienlem.
    Atlendeet
    qiiod sequilur
    :
    Quwcumque
    enim
    (acit Pater,
    eadem
    et Filius
    facit:
    nOrt
    dixit,
    Talia. Paululuinaltendal
    Charitas
    vestra,
    rie
    vobismeiijjsis strepitum
    faciatis.
    Traiiqbillo
    corde
    opus est, pia
    et devota
    fide,
    inien-
    tione
    religiosa
    : non in.me
    vascuhim,
    sed in illuin
    attendite
    qui panemjionit
    invasculo.
    Attenditecrgo
    paululum.
    In his enim
    quaesiipra
    dixiriiushorianles
    ^
    ad
    fidem,
    utanimus imbutus
    fidesitinlcllectuscapax,
    ea
    quae
    dicla
    sunt,
    fesliva
    ,
    lacta
    ,
    facilia
    ,
    soiiuerunt,
    exhilaraverunl mentes
    vestrns,
    secuti
    estis,
    intel-
    lexisfis
    qtiae
    dixi.
    Quoe
    verodiclurus sum
    , sjiero
    ali-
    '
    qnos
    inlellceiuros : vereor lanieii non omnes intel-
    lecttiros. Ei
    quia
    Deusnobis
    proposuitpe.r
    lectionem
    Evangclii
    unde
    dicamus,
    nec viiare
    possnmusquod
    jjroposuit Magister;
    forte vereor ne
    qui
    non intel-
    lexeriut, qui
    fortassis
    jilureserunt, putent
    mefru-
    slra sibi locutum: sedtanien
    propler
    eos
    qui
    intel-
    lexerint non frustra
    loquor.
    Laetelur
    qui inlelligit,
    palienter
    ferat
    qui
    non
    intelligit
    :
    quod
    non
    intelligit
    ferat,
    et ut
    inlelligat
    differat4.
    CAPUTVII.

    9.
    Refellil
    Arianos. Camalem
    ipso-
    rumsensum
    exptodit. Qum
    fecil
    Pater nonnisi
    per
    Fi-
    lium
    fecil.
    Non
    ergoail, Quaecumqrie
    Pater
    faeil,
    talia
    Filiusfacil:
    lanquam
    alia faciat
    Paler,
    et alia Filius.
    Videbatur enim
    tanquam
    hoc
    dixisse,
    cum
    superius
    diceret,
    J Von
    fncil
    aseFilius
    quidquam,
    nisi
    quod
    vi-
    deril Patrem
    facientetn.
    Intende:
    neque
    ibi
    ait,
    Nisi
    quod
    audierit Patrem
    jubentcrri; sed, Viderit, iiiqnif,
    Palrem
    facieniem.
    Si
    ergo
    earnalem
    intellectum,
    vel
    potius
    sensum
    interrogemus , quasi
    duossibi
    propo-
    suit
    iirliiices,
    Palremet
    Filium;
    Palrem facientem
    nulloviso,
    Filium facienlema Palre viso. Carnalis
    adhuc
    aspectus
    est. Verumtamen ut ea
    quaesupe-
    riora
    sunlinlelligamus,
    ista humilioraet
    abjecla
    non
    declinemus. Primosicnobisanteoculosconsiituamus
    aliquid
    , pulemus
    esseduos
    fabros, paTrenv
    et fiiium.
    Fecit
    |ialer arcam, quam
    filius facerenou
    poterat,
    nisi
    pairem
    videret facieniem: attendit arcam
    quam
    fccit
    pater,
    ct fccitarcamaliam
    talcro,
    non eamdem.
    Differo
    paululum
    vcrba
    qua: sequimltir,
    el
    jaro
    inler-
    rogo
    Ariaiuini : Siccine
    inlelligis, quoinoiioproposui?
    Fecil Paler
    aliqnid, quod
    cumviderct FilitisPiitrem
    facienlem, feciletipsetalealiquid?
    Ilocenini vidcnlur
    sonarc verba
    , quibuspermotus
    es?
    Ncque
    enim
    ait,
    Non
    potest
    a se facere Filius
    quidquam
    ,
    nisi
    quod
    audierit Patrem
    jiibentem
    : scd
    ait,
    Non
    polesl
    ase
    facere
    Filitis
    quidquam,
    nisi
    qttod
    videritPatrcm
    fa-
    cienlem.Eccesi sic
    inlelligis,
    fccitPater
    ,
    et atlcndit
    Filins,
    Utvideret et
    ipsequod faccrcl;
    faceret autem
    aliud
    aliquod lale, quale
    fcccrat Paier. Iloc
    quod
    fecil Pater
    , per quem
    fecit? Si noii
    per
    Filium
    ,
    si
    non
    per
    Ycrbum
    ;
    incurrisli in
    blasjihemiam
    Evan-
    gelii.
    Omniacnim
    per ipsumfacta
    sitnl
    (J oan. i,
    5).
    =
    Ergo jam quod
    feeeral Patcr
    , per
    Verbiini
    feccraf:
    si
    pcr
    Verbuin
    fecerat, per
    Filiumfeccrat.
    Quis
    6
    alius
    qui atlendil,
    ut faciat aliud
    aliquidquod
    vidcrit
    Palremfacientein? Nonsoletis dicerc duos filiosha-
    bere Patrero : unus est Unicusde illo
    genitus.
    Pcr
    misericordiani verosuam
    ,
    solus ad divinilalem
    ,
    cl
    iionsolusad hicrcditalcm. ColneredesUnicosuo fe-
    cit Palcr : non
    qnos
    dc sua subslanlia sicut
    ipsum
    genuit,
    sed
    quosde
    familiasua
    per ipsumadoptavil.
    1
    F.diti,
    disserut: mendose
    pro,clifferal;quomodo
    nabo-
    tur iuTract.18
    superJ oan.,
    n. 1.
    703
    '
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    704
    In
    adoplionemquippe
    filiorumvocati sumus,
    sicut
    sancta
    Scriptura
    lestalur
    (Ephes.
    i, 5).
    CAPUTVIII.

    10. ATonalia
    Pater,alia Filius,
    sed
    eadem
    opera
    Trinitas
    facit.Quidergo
    dicis?
    Ipse
    Uni-
    cus
    loquitur
    :
    ipse
    Filius
    unigemtus
    in
    Evangelio
    lo-
    quitur
    :
    ipsum
    Verbumnobisverba
    fecit, ipsum
    au-
    divirausdicentem,
    Non
    potest
    Filiusa se
    [acerequid-
    qnam,
    nisi
    quod
    videritPalrem
    facienlem.
    J am fecit
    Pater ut videat
    quod
    faciatFilius : et lamennihil fa-
    cit Paler nisi
    per
    Filium. Cerle lurbaris
    ,
    baeretice
    ,
    certe lurbaris
    : sed
    tanquam
    helleboro
    accepto
    tur-
    baris,
    ut saneris. J am le non
    invenis,
    senlentiam
    tuamet carnalem
    intuitumtuum
    , quantum
    arbilror,
    eliam
    ipse
    condemnas.
    Repone
    oculos carnis
    post
    le
    , erige
    si
    aliquid
    habes in corde
    ,
    divina intuere.
    Audis
    quidem
    humanaverba
    per hominem, per
    Evan-
    gelislam, per Evangelium
    audis humana
    verba,
    sicut
    hoiiio: sedde VerboDei
    audis,
    ut humanaaudias
    ,
    divina
    cognoscas.Exagilavit magister,
    ut
    erudiret;
    '
    seminavit
    quaestionem,
    ut moveretintentionem. Non
    potest
    Filiusase
    facerequidquam,
    nisi
    quod
    viderit
    Patrem
    facientem.Consequens
    eral
    quod
    diceret, Quoe-
    cumque
    enimPater
    facit,
    laliafacitFilius. Non hoc
    ait: sed
    , Quwcumque
    Paler
    facil,
    hwceademel Fi-
    lius
    facit.
    NonaliaPater
    facit,
    aliaFilius facit :
    quia
    omnia
    quae
    Pater
    facit, per
    Filium facit. Suscitavit
    LazarumFilius
    (J oan, xi), numquid
    Paler eum non
    suscitavit? Illuminavil Filius caecum
    (Id. IX),
    num-
    qwd
    Pater nonilluminavit? Pater
    per
    Filiumin
    Spi-
    rilu sancto. Trinitas est : seduna
    operatio,
    unama-
    jeslas,
    unaaelernitas,
    una
    coaelernilas,
    et
    opera
    ea-
    dem
    Trinilalis. Nonalioshominescreat
    Pater,
    alios
    Filius,
    alios
    Spirilus
    sanclus : unum
    eumdemque
    bominem
    et Paler et Filiusel
    Spirilus
    sanctus
    creat;
    cl Pater et Filius et
    Spirilus
    sanctus unus Deus
    creal.
    CAPUTIX. 11. Trinilfls
    personarum
    etunitasdi-
    vinilatis.Altendis
    pluralilatem
    personarum
    ,
    seduni-
    talem divinitatis
    agnosce. Propler pluralitatem
    enim
    personarum
    dictum
    est,
    Faciamushominemad ima-
    ginem
    el similitudinem
    nostram. Non
    ait,
    Faciambo-
    inincm,
    ct allendecumfacio,
    ut
    possis
    et tuallerum
    facere. Faciamus, inqiiit; pluralitatem
    audio: ad
    iinaginem
    noslram;
    item
    pluralitalem
    audio. Ubi
    ergo
    singiilarilas
    divinitatis
    ?
    Lege sequentia
    : El
    fecit
    Dcus liominem
    (Gen.
    i,
    26
    , 27).
    Dicitur,
    Faciamus
    hominem
    ;
    et nondicitur,
    Feeerunl dii hominem. In-
    tclligilur
    unilas in eo
    quod
    diclum
    est,
    Fecit Deus
    hominein.
    12. SCHSKS verborum
    Chrisliimbulisanterecla
    fide,
    perqidrendus.
    Ubi est
    ergo
    intenlio illacarnalis?Con-
    liiiidatur,
    abscondatur, perimalur
    :
    loquatur
    nobis
    Ycrbuni Dei. J am
    pii, jam
    credentes, jam
    imbulifide
    ct
    coiiiparatoaliquo
    merilo
    intelligentioe,
    converla-
    musnosad
    ipsum
    Verbum
    ,
    ad fonlemluminis
    ,
    et
    dicamussimul: Domine
    ,
    eadem
    fecitPater
    quae
    tu
    ;
    quia-quidquid
    facit
    Pater, per
    le facit. TeYerbum
    audiviniusin
    principio
    : nonvidimus
    ,
    sedcrcdimus.
    Ibi
    consequenter
    audivimus, quia
    omnia
    per
    tc facla
    sunt.
    Omnia
    crgoquce
    facil
    Pater, per
    tefacit.
    Eadem
    !
    ergo
    facis
    quae
    Pater.
    Quid
    est
    quare
    dicere
    voluisti,
    Non
    polcsl Filius a se.
    facerequidquam
    ? Yideoemm
    aequalitalem
    quamdam
    libi cuni
    Palre,
    ineo
    quod
    au-
    dio
    ,
    Quwcumque
    Puler
    facit,
    hwceademFilius
    facil:
    agnoscoaequalitatem,
    hic
    inlelligo,
    hic
    capio
    ul
    pos-
    sum:
    Ego
    el Paler iinumsuinus
    (J oan.
    x
    , 50). Quid
    est, quod
    non
    potes
    facere
    quidquam,
    nisi
    quod
    videris
    Patremfacienlem?
    Quid
    est hoc?
    CAPUTX.15.
    Difficutlas
    inlelligendi
    islhwcverba
    ex eo
    quod
    non
    inlelligaiur
    videre
    ipsius
    Verbi.Forte
    dicat
    mihi,
    imodicat nobisomnibus: Hoeenim
    quod
    dixi,
    Ncn
    polesl
    Filius
    facerequidquam,
    nisi
    qttod
    vi-
    deril Patrem
    facienlem:
    videremeum
    quomodo
    intel-
    ligis?
    videremeum
    quid
    est?
    Sequeslrapaululum
    for-
    mam
    servi, quampropler
    te
    suscepit.
    Elenimin illa
    formaservi Dominusnoster oculos ct aures habebat
    incarne
    ,
    et illaformahumana
    qualem
    et nos
    porta-
    museadem
    figura corporis erat,
    eadcm
    ljneamenia
    niembrorum. Caroillavenerat exAdam: sed nonerat
    illeAdain.
    Ergo
    Dominusambulanssivein
    terra,
    sive
    in
    mari,
    sicul ei
    placuit,
    sicut
    voluil, quiaquidquid
    voluit, potuit;
    inspcxit quod
    voluit:
    jecit oculos,
    vi-
    dit;
    avertit
    oculos,
    el non
    vidit;
    a
    tergo
    erat
    qui
    se-
    quebatur,
    anteeral
    qui viderelur;
    oculis
    corporisquod
    ante
    eral,
    videbal.
    Divinitatemveronihil Iatebat. Se-
    pone, sepone, inquam, paululum
    Ibrmamservi: for-
    mainDei
    vide,
    in
    qua
    erat
    anlequam
    niundus
    fierel;
    in
    qua
    erat
    cequalis
    Pairi :
    per
    eurahoc
    accipe
    el in-
    telligequid
    tibi
    ait, Qui
    cumin
    forma
    Dei
    essel,
    non
    rapinam
    arbilralusesl esse
    wqualis
    Deo
    (Pldlipp. n, G).
    Ibi cum
    vide,
    si
    potes;
    ul
    possis
    videre
    quid
    sitvidere
    ipsius.
    In
    principio
    eral Verbum.
    Quomodo
    videtVer-
    bum?Habetneoculos
    Verbum,
    anin illoseinvcniunt
    oculi
    nostri,
    et oculi non
    carnales,
    sedoculi
    piorum
    cordium?Beati enimmundo
    corde,quoniamipsi
    Deum
    videbunt
    (Matih.m,
    8).
    14. In Chrislo
    forma
    servi morlalibusoslendebatur
    ,
    forma
    Dei beatisservabatur.
    Aspicis
    Christumhomi-
    nemel Deum: ostendit tibi
    hominem,
    servat tibi
    Deum. Et vide
    quia
    Deumlibi
    servat, qui
    selibi ho-
    niineni oslendit.
    Qui
    diligil
    me
    , inquit,
    mandalamea
    cuslodit:
    qui diligit
    me
    , diiigelur
    a Patre meo
    ,
    et
    ego
    diligam
    eum. Et
    lanquam
    diceretur
    , Quid
    ei dabis
    ,
    quemdiligis?Eloslendam, inquit, meipsum
    illi.
    Quid
    est
    hoc,
    fratres?
    Quemjamvidebant,ipse
    seillis
    de-
    monslralurum
    promittebat. Quibus
    ? A
    quibus
    vide-
    batur,
    ana
    quibus
    et nonvidebalur?Sic
    loquensapo-
    stolo
    quidamail, quaercnii
    viderePalrem
    ,
    ut suffi-
    cerct
    ei,
    et
    dicenli,
    OslendenobisPalrem
    ,
    el
    sufjicit
    nobis. El illeslansante oculos
    servi,
    in forina
    servi,
    servansoculis deificati formam
    Dei,
    ait illi : Tanto
    ietnpore
    vobiscum
    sum,
    el non
    cognovisiis
    me?
    Qui
    me
    videt,
    videlet Palrem
    (J oan.
    xiv
    ,
    21
    ,
    8
    , 9).
    Patrem
    quaorisvidere,
    mevide: vides
    me,
    ct non vides mc.
    Vides
    quodpro
    te
    assumpsi,
    non vides
    quod pro
    te
    servavi. Audi
    mandala, purga
    oculos.
    Quiaqui diligit
    me,
    mandatamea
    cuslodit,
    el
    egodiligameum.Tanquam
    custodientimandatamea,
    et
    lanquam
    sanalo
    perman-
    70S
    SERMOCXXVII.
    708
    'iftdata
    mea,
    Oslendamme
    ipsum
    illi.
    ]
    CAPUTXI.

    15. VidereVerbinonaliuda Verbo.


    '
    Charilas
    capaces
    reddil ad
    capienda
    divina. Sensusloci
    proposili.
    Si
    ergo,
    fratres,
    viderenon
    possumusqttid
    sit videre
    Verbi,quo
    imus?
    quam
    visionemfone
    prac-
    propereexigimus
    ?
    quid
    nobis ostendi volumus
    quod
    viderenon
    possumus
    ? Ideo isladictasunt
    quoe
    desi-
    deramus
    videre,
    non
    quodjani possimus
    capere.
    Vi-
    dereenini
    Verbi si videas
    ,
    forteineo
    quod
    videsvi-
    dere
    Verbi, ipsum
    Verbumvidebis
    ;
    ut nonaliud sit
    Verbum
    ,
    aliudvidere
    Verbi,
    neibi sit
    aliquid
    coau-
    gmcnlatum(a)
    el
    copulatum
    el
    duplex
    et
    compagina-
    lum.
    Simplex
    enim
    aliquid
    est ineffabili
    simplicitale.
    Non
    (juemadmodum
    homo,
    aliudest
    homo,
    aliudvi-
    derehominis.Nam
    aliquandoexslinguitur quod
    estvi-
    derc
    hominis,
    et nianethomo. Hocest
    quod
    dicebam
    dicfurumme
    aliquid, quod
    non
    possent
    omnesinlel-
    ligere
    : etiamDominus
    faciat,
    ut
    aliqui
    intellexeriiit.
    Fralres
    mei,
    ad hoc
    exhorlatur,
    ut
    videamus,
    vi-
    dereVerbi ultraviresnoslras
    esse; quiaparvaesunt,
    nutrianlur, perficiantur.
    Unde?Mandalis.
    Quibus
    man-
    dalis?
    Qtii ditigilme,
    mandalameacuslodil.
    Quae
    man-
    dala?J amenimcrescere
    volumus, jamroborari, jam
    perfici,
    ut videamusvidereVerbi. Dic
    jam,
    Domine,
    quae
    raandata? Mandalumnovumdovobis
    ,
    ut vosin-
    vicetn
    diligaiis(J oan.
    xm, 54).
    Hanc
    ergo,
    fratres,
    cha-
    ritalemdeubertatefontis
    hauriamus,
    istam
    capiamus,
    ineanulriamur.
    Capeper quod
    sis
    capax.
    Charitasle
    gignat,
    charitas
    nutrial,
    charitas
    perficiat,
    charilas
    roboret;
    ut vide.asvidere
    Yerbi,
    non aliudesseYer-
    bum
    ,
    et aliud videre
    ipsius;
    sed
    ipsumquod
    est vi-
    dere
    Yerbi,
    hocesseYerbum: et citoforle
    intelliges,
    quia
    illud
    quod
    dictum
    cst,
    Non
    polesl
    Filius ase
    fa-
    cere
    quidquam,
    nisi
    quodvideril
    Palrem
    fackntem;
    tale
    cst,
    acsi
    diceret,
    Nonesset
    Filius,
    nisi dePatrc na-
    sceretur.
    Sufficial,fratres;
    noviidme
    dixisse,quod
    co-
    giialum
    forle
    aperiaturmullis,saepe
    verbisdiclumfortc
    obscurelur
    (b)
    SERMOCXXVH
    *
    (c).
    De verbis
    Evangelii
    J oannis
    ,
    Amen
    ,
    amcii dico vo-
    bis
    , quia
    veniet hora
    ,
    et nunc
    est, quando
    nior-
    lui audientvocemFilii
    Dei,
    et
    qui audierint,
    vi-
    vent,
    etc
    Cap.x, f
    . 24-29: necnondeverbis
    Apo-
    siqli, Quod
    oculusuon
    vidit, elc,
    1
    Cor., cap.
    u
    ,
    f.
    9
    (d).
    CAPUT PIUMUM.

    1.
    Spes
    Christianorumde
    iis esl
    qum
    non videnlur.
    Apla
    simiiiludo.
    Spes
    no-
    stra, fratres,
    non deisto
    tempore, neque
    de hoc
    mundo
    est, neque
    ineafelicilate
    qua
    excoecanlurho-
    inines
    qui
    obliviscunturDeura. Hocnosse
    primitus
    et
    cliristiauo cordetenere
    debemus,
    non ad
    praesenlis
    lemporis
    bona nos factos esse
    chrislianos;
    sed ad
    *
    Castigatus
    adtresbn. et
    quatuor
    cl. ada. cb. f. fs.
    g.
    Ir.m.
    ph.pr.
    rm.vd.
    (A)Forte,coagmentatum.
    (b)
    Conlertractt.18et20mJ oannem.
    (cj
    Alias,
    deVerbisDomini 64.
    (a)
    Meminit Possidiusinindiculi
    capite
    9: Deeo
    quod

    scriptumest, Quod
    ocuhisnon
    vidit,
    etc.Florus
    quoque
    cital adI Cor.H.
    nescio
    qtiidalitid, quod
    Deus
    jamproraittit,
    et
    homo
    nonduni
    capit.
    Dehoc cnirabonodictum
    est, Quod
    oculusnon
    vicitl,
    necauris
    audivit,
    necincor
    hominis
    ascendil, qtiwprwparavit
    Deus
    diligentibus
    se.
    Ergo
    quia
    liocbonunvtam
    magnum,
    tam
    proeclariim,
    lam
    inoffabile,
    non invcnithominein
    perceptorem,
    tenuit
    Deum
    promissorem.
    Nuncenim
    quod
    ei
    promissum
    est,
    homocoecuscorde
    '
    non
    percipit:
    necei
    potest
    oslendi in
    praesenli, quidipse
    cui
    promittiiur sil fu-
    lurus.
    Quia
    et infans nalus si
    posset
    verba
    loquentis
    intelligerc,
    cum
    ipseloqtii
    non
    posset,
    nec
    ambulare,
    nec
    aliquidagere,
    sedsicut eumvidemusinfirmum
    ,
    jacenlem, indigura opisalienae,
    lantummodointelli-
    gereposset
    eum
    qui
    sibi
    Ioqueretur,
    et diceret
    ei,
    Eccesicut videsme
    ambulantem, operantero,loquen-
    lem, post paucos
    annos taliseris: attendens secl il-
    lum,quamvisquodpromitterelur, viderel;
    tainensuam
    considerans
    infirriiitatem,
    non
    crederet,
    et videret
    %
    lamen
    quodpromittebatur. Nobisautem
    tanquam
    in-
    fanlibusin haccarne
    atque
    infirniitale
    jaceulibus,
    et
    magnum
    cst
    quod promittitur,
    et non videtur : ct
    erigitur
    fides
    qua
    credimus
    quod
    non
    videmus,
    ut
    mereamur videre
    quod
    credimus.
    Quicumque
    irridet
    hanclidem
    3,
    ut ideo
    putet
    nonsibi esse
    credendum,
    quia
    non
    videt; quando
    venerit
    quod
    non
    credebat,
    erubescit;
    confusus
    scparaiur , separalus
    damnalur.
    Qui
    autcm
    creriiderit,
    segregatur
    ad
    dexteram,
    et sla-
    bit ctim
    magna
    fiducia et loctitiainter illos
    quibus
    dicetur, Venile,
    benedkti Palris
    mei, percipileregnum
    qtiod
    vobis
    paralum
    est ab
    origine
    mundi. Coucliisil
    aiiiem
    Domiiius,
    cuinhaecverba
    diceret,
    sic : Ibunt
    isli inambitslionem
    wlernam,
    jusli
    auleminvilatnwler-
    nam
    (Mallli. xxv, 54,
    46).
    Hoecest vita
    xterna, quoe
    nobis
    promittitur.
    2. Vilawlernanobis
    promissaquanlum
    ainanda.
    Qui
    ainant homincsvivereinhac
    terra,
    proinissa
    esl illis
    vita;
    el
    quia
    multumliment
    mori, proraissa
    est illis
    oelerna.
    Quid
    amas?Yivere.Hochabebis.
    Quid
    limes?
    Mori.Non
    palicris.
    Hocsufficerevisumesl
    hunianoe
    infirniitati,
    ut
    dicerclur,
    Habebisvilainaclernam.Ca-
    pit
    hoemens
    humana, utcumque
    ex hoc
    quodagil,
    quod
    futurum est
    capil.
    Sed
    quantum capil
    exhoc
    parvoquodagit? Quiavivit,
    et mori non
    vult; amat
    vitainoeternain
    ,
    vult
    scroper vivere, nunquam
    mori.
    Sedet illi
    qui torquebuiuur
    k
    in
    pcenis,
    vellchabeut
    mori,
    et non
    possunt.
    Non
    ergo magnum
    est diuvi-
    vere,
    aut
    semper
    vivere: sed
    magnum
    cst beatc vi-
    vere.
    CAPUTII.

    Amcninsvitamoetcrnam
    ,
    cl cx eo
    noverimus
    quanium pro
    vita oeternalaborare debe-
    mus,
    cumvideroushominesamatores
    praesciitis
    vitoe
    temporalis atquc finiendoe,
    sic
    pro
    illa
    laborare,
    ut
    quando
    vcneril nielus mortis
    ,
    quidquid possunt
    fa-
    ciant,
    nonut
    auferaul,
    sedutdifferantniortcm.
    Quan-
    lumhomo
    laborat, quando
    mors
    imminei,
    fugicndo,
    1
    s;s.
    ph.,
    homo
    angusto
    corde.
    I
    2
    Lov.etsi vidcrci.
    Abest,si,
    abAm.Er. et a roultis
    manuscriptis.
    ... r,
    3
    MS.
    jii.: Qiiiciimquc iiifirmus
    estmItac
    fide.
    \
    <*
    rlurcs
    Mss.,torqiwnlur.
    707
    S. AUGUSflNI EPISCOPl
    708
    latendo, quidquid
    habet
    dando,
    et se
    redimendo,
    la-
    borando,
    crucialus
    molesliasque
    suslineiido,
    medicos
    adhibendo,
    el
    quidquid
    aliud homo
    jjolest?
    Videte
    quia
    consumplis
    laboribusel facultatibus
    suis,
    ul ali-
    quantum
    vival, jiolest
    facere: ut
    semper
    vivat,
    iion
    potest.
    Si
    ergo
    labore
    lanlo,
    lanlo
    conatu,
    tantis im-
    pendiis,
    lanta
    instantia,
    lanta
    vigilanlia,
    tantacura
    agilur,
    ut
    aliijuantumplus
    vivatur
    ;
    quomodoagen-
    rium
    esl,
    ut
    semper
    vivatur? Et si
    pruden.tes
    dicun-
    lur,
    qui
    omnibusmodis
    agunt,
    ul differanl mortem
    ,
    cl vivanl
    paucos
    dies,
    ne
    perdanl paucos
    dies,
    quam
    siulti
    suiit, qui
    sic
    vivunt,
    ut
    perdant
    aeternumdiem?
    5.
    Quid
    sit wlernaviia,
    el
    quanli
    emenda. Prelium
    vitwwternw. Vitawternaverbishominisnondicilur.
    Hoc solum
    ergo
    uobis
    promilli potest,
    ul dulcescat
    nobis
    ulcumque
    raunus
    Dei,
    ex hoc
    quod
    habemus
    modo:
    quia
    deniunere
    ipsius
    habeinus ul vivanuis
    ,
    ut salvi simtis. Ponamus
    ergo
    nobisanteoculoslalem
    vitam
    ,
    cum
    promittitur aeterna,
    ut removeamusab
    illa
    quidquid
    hicmolestum
    palimur.
    Faciliusenimin-
    vcninius
    quid
    ibi non
    sit, quamquid
    ibi sit.
    Ecce
    hic
    vivimus,
    vivemusetibi. Salvi sumus
    quando
    hic
    non
    jcgrolamus,nequealiijuid
    dolel in
    corpore
    : salvi eri-
    nuisel ibi.Et
    quando
    nobisbeneest inhac
    vita,
    nullas
    poenaspatimur
    : nullas
    paliemur
    etibi. Pone
    ergo
    hic
    hominemviventem,salvum,
    nullas
    poenaspaiieniem:
    si ei donaret
    quisquam
    ul
    semper
    sic
    esset,
    ethocbo-
    num non desinerel
    S quanlumgauderet
    ?
    quantum
    cxtolleretur ?
    quomodo
    se non
    caperet
    laetitiasine
    poena,
    sine
    cruciatu,
    sine finevitoe? Si hoc solum
    nobis
    promilleretDeus,quod
    dixi, quodmodo, quibus
    potui,
    verbis
    descripsi
    et
    commendavi; quanti
    erat
    emcndum,
    si venale
    essel, quantum
    dandum
    erat,
    ut
    emeretur
    ?
    CAPUTIII.

    Sufficeret
    quidquidhaberes,
    etiam
    si lolummundum
    possideres.
    Et
    tamenve.naleest:
    cmc si vis. Necniultumexoestuesde re
    magna pro-
    pter preiii magnitudinem.
    Tanlum
    valet, quaniuni
    habes.'Ad
    aliquidergomagnuin
    et
    pretiosumcompa-
    randura
    parares aurum,
    vel
    argentum,
    vel
    peeuniam,
    vel fructus
    aliquos pecorum
    aul
    frugum, qui
    in lua
    possessionenascerenlur,
    ut emeres nescio
    quid
    hoc
    magnumelpraeclarum, quo
    viveresinhaelerrafelix.
    Et hoc
    eme,
    si vis. Noli
    quecrerequid habeas,
    sed
    qualis
    sis. Resista tevalet. Tantum
    valet, quantum
    eslu. Te
    da,
    et habebisillam.
    Quid
    lurbaris?
    quid
    exaestuas?
    Numquidquaesiiurus
    es
    te,
    aut
    empturus
    esle?Eccetu
    qui
    cs, qualises,
    daleilli
    rei,
    et
    ha.be-
    bisillam. Sedmalussum
    , inquies,
    et
    foiiemenon
    accipil.
    Dandote
    illi,
    bonuseris. Ul
    bu.icfidei
    pro-
    missionique
    te
    des,
    hocestbonum esse. Cumautem
    bonus
    fueris, pretiuraipsius
    rei
    eris,
    et
    habebis,
    non
    quod
    dixi
    solum, salulem, incolumitatem,
    vitam
    ,
    et
    sinefine
    viiam;
    nonhoc solum
    habebis,
    adhuc alia
    tollo. Non ibi erit lassari et dormire: non ibi erit
    esurireel silire: nonibi erit crescereet
    senescere;
    quia
    necnasci
    erit,
    ubi
    integri
    numeri manent. Nume-
    rus
    qui est,
    ipseest;
    nec
    opus
    est ut
    augeatur, quia
    omnes
    Mss.,finirel.
    nonibi fit ut
    minuatur. Ecce
    quantatuli,
    et nondum
    dixi
    quid
    ibi erit.
    Ecce
    jam
    vita
    est,
    jam iucoluniilas
    est, jam
    nulla
    pcena,
    nullafames
    ,
    nulla
    sitis,
    nullus
    defectus, nihil horum
    ;
    el lamenjiondumdixi
    quod
    oculus
    nqnpidil,
    necauris
    audivil,
    necincor homhiis
    ascendit.Si enim
    dixi,
    falsumest
    qnodscriptumesl,
    Quodoculus
    non vidit,
    nec auris
    audivit,
    nec incor
    homjnis
    qscendit.
    Undeenimascenderel incor
    memn,
    nl
    dicerem
    f_mqd
    in corhominisnonascendil? Credi-
    tur
    ,
    el
    nqnivid.elur: nonsolumnonvidef
    ur,
    scdnec
    .dicitur.
    QupmodoergoGreditur,
    si nondicitur?
    Quis
    credit
    quqd
    nonaudit?Si
    autemaudit ul
    credat,
    dici-
    lur: si
    dic.it.ur,.cogitauir
    : si
    cogilalur
    et
    dicitur,
    el in
    auribus
    hqminum
    inlrat. Et
    quia
    non dicerelur nisi
    cogilarelur,
    el
    jjn
    corIiominisascendit. J ainecceisla
    quoestio(taiHoe
    rei conturbat
    nos,
    ut non
    possiinus
    yerbiscxpliearequaestionem.Q.uisexplicat
    rem?
    CAPUTIV.

    4. Fiiius
    semper geniius
    a Palre.
    Alfeiidamus
    itaquc Evangelium,
    modo Oominus Io-
    qucbalur,
    et
    faci.amusquod ipse
    dixit :
    Qui
    creditin
    nte,
    inquit,
    Iransilum
    facil
    a tnorteinvitam
    ,
    el in
    ju
    diemmnonveitil.Amendko
    vobis,quia
    veniel
    hora,
    et
    nunc
    est,
    quando
    moriuiaudienl vocemFilii
    Dei;
    el
    qui
    audierinl, Vfvenl.
    Skul enimPater habetvitaminse-
    metipso,
    sicdedil Filio haberevitamin
    semetipso.
    Ge-
    nerando dedit:
    quia genuit,
    dedit. Filius enimde
    Patre
    est,
    Pater non esl de Filio: sed Pater Filii
    Paterest,
    et Filius Patris est Filius. Yerumiamen
    FiliusdePatre
    genifus,
    nonPaler deFilio: el sem-
    per Filius; semper crgo genilus. Quis
    hoc
    capiat
    sempergenitum
    ?
    Qmiiis
    enini
    homo,
    cumaudit
    genr-
    lum,
    occurrit illi:
    ergo
    erat
    terapus, quando
    nonerat
    iste
    qui geni.ttis
    est.
    ,Quidergo
    dicimus?Nonsic: non
    crat
    tempus
    anteFilium
    , quia
    omnia
    per ipsumfacta
    sunt
    (J oan. l,
    3).
    Si omnia
    pcr ipsum
    facta
    suiu;
    et
    temporaperips.um
    facla
    sunt;
    quomodopossent
    esse
    tempora
    aiile
    Filium, per quem
    factasunt
    lempora?
    Tolleergo
    omnia
    tempora; seniper
    cumPatreFilius.
    Si
    semper
    cumPalre
    Filius,
    et
    tamen
    Filius, semper
    genilus
    : si
    sempergenifus, semper
    cmn
    genilore
    erat
    qui genitus
    est.
    5. Generalio
    sempilerna
    Filii
    pei.explicari
    iwn
    polesl.
    Nunquam
    hoc
    vidi,
    inquies
    tu, .aliquemgenerantem,
    et
    sempercum
    illo
    quemgenerayit:
    se.d
    proecessit
    ille
    qui generavit,
    et secutusest
    lempore
    ille
    qui genera-
    lus est. Benc
    dicis, Nunquam
    hoc
    yidi: quia
    hocad
    illud
    perlinei, quod
    oculusnon
    vidit,
    Quoerisquomodo
    dicatur?Non
    polest
    dici:
    quia
    ?iecauris
    audivit,
    nec
    in cor Iwminisascendit.
    Gredalur,
    et colalur. Cum
    credilur, colitur;
    cum
    colitur,
    crescilur
    l;
    cumcre-
    scitur, capitur.
    Adhucenim inista
    carne; quamdiu
    peregrinamur
    a
    Domino,
    ad
    Angelossanctos, qui
    hoec
    videnl,
    infantessumus, laclandi
    fide, pascendi specie.
    Sicenjni
    dicit
    Appstolus
    :
    Qusnndiu
    sumusin
    corpore,
    peregrinamur
    aDomino. Per
    fidem
    e)iim
    atnbulamus,
    non
    perspeciem(I
    Cor.
    y,
    6et
    7).
    Yenturi sumusa3
    1
    In
    editis,hqc
    et
    proxoinoloco,
    frjeditur,^ro,
    sr.escUpr,
    quod
    yefbiuii
    repef
    irriusiri ittieliofis riotse
    Mss.jiiri
    liiS
    vflfo,:
    crcscit.
    709
    SERMOCXXVIL
    716
    speciem,
    quse
    nobis sic
    promitlitur per
    J oannem in
    Epistola ejus
    :
    Dileclissimi,fitii
    Dei
    sutmis,
    et nondum
    apparuil quid
    erimus. Filii Dei sumus
    jam per gra-
    tiam
    , per
    fidem
    , per sacramenlum, per sanguincm
    Christi, per redemptionem
    Salvatoris
    :
    Filii Dei su-
    mus,
    et nondum
    apparuit, quid
    erimus- Schnus
    quia
    cum
    apparuerit,
    ei similes
    erimus;
    quoniam
    videbimus
    eumsiculi esl
    (I
    J oan.
    m, 2).
    CAPUTV.

    6. Deuscibus mentisbeatm.Eccead
    quidiiutrimurcapiendum,
    eceead
    quidnutrimurper-
    cipiendtim,
    comedendum: ut tamen
    quod
    comeditur
    non
    minuatur,
    et
    qui
    comedit
    vegeletur.
    Nammodo
    cibus
    vegeiatcomedendo;
    sedminuitur cibus
    qui
    co-
    meditur:
    quando
    autem
    cceperimus
    comedere
    justi-
    tiam, comederesapientiam,
    comedereillumimmorta-
    lem
    cibum;
    et nos
    vegetamur,
    et cibusillenonminui-
    tur- Si enimnovit oculus
    pasci
    luce,
    nec lamenmi-
    nuitlucem: nonenimminor erit
    ilttx, qtiia
    videtur a
    pluribus; plurium
    oculos
    pascit,
    cl tamen tanta est
    quanla erat;
    el illi
    pascuntur,
    et illa non minui-
    lur ; si Deusdedit
    hocluci, quam
    fecil adoculoscar-
    niS; quid
    est
    ipse
    Iux
    '
    ad oculos cordis? Si
    ergo
    laudarelur tibi
    aliquis
    eibus
    magnus, quempransurus
    esses, parares
    venlrem : laudatur tibi
    Deus, para
    menlem.
    7. Resurreclioanimw
    per fidem.
    Ecce
    quid
    tibi
    dicitDominus luus: Veniet
    hora, inquit,
    el nunc est.
    Veniet
    hora,
    et
    ipsa
    hora nunc
    est, quando
    :
    quid?
    quando
    morlui audienl vocemFitii
    Dei;
    et
    qui audierint,
    vivenl.
    Qui ergo
    non
    audierint,
    nonvivent.
    Quidest,
    qui
    audierint?
    Qui
    obedierint.
    Quidest, qid
    audierint?
    Qui
    crediderint et
    oblemperaverinl, ipsi
    vivent.
    Ergo
    anlequam
    crederent ct
    obedirenl,
    moiiui
    jacebant
    :
    et
    ambulabant,
    et mortui eranl.
    Quidvalebant, quia
    ambulabant mortui ?Et tamensi
    quis
    inler illos mo-
    rcretur
    eorpore, currercnt, sepulcrumpararent,
    in-
    volverent, porlarent, sepelirent
    mortui mortuum: de
    quibus
    dictum
    est,
    Siue mortuos
    sepeliant
    ntorluos
    suos
    (Matih.
    vni,
    22).
    Tales mortui sic suscilantur
    verbo
    Dei,
    utvivant in fide.
    Qui
    mortui erant inin-
    fideliiale,
    verboexcitantur. De
    ipsa
    horadixit Domi-
    nus,
    Venkl
    hora,
    el nuncest. Verbocnimsuosuscita-
    bat morluos infideles: de
    quibus
    dicit
    Apostolus.
    Surge, qui dormis, etexsurge
    a
    mortuis,
    et iiluminabit
    teGhrislus
    (Ephes.
    v,
    14).
    Haecresurrectio mentiuna
    est,
    heecresurreclio interioris hominis
    est,
    haecresur-
    rectio animaeest.
    CAPUTVI.

    8. Resurrectio
    corporis
    aliis inbo-
    num,
    atiisinmalum. Sednon istasola
    est,
    resiat et
    corporis. Qui resurgit
    in
    anima,
    bono suoresureit jn
    eorpore.
    Nonenim omnes
    restirgunt
    inanima: om-
    (nesresurrecturi
    sunt in
    corpore.
    In
    anima, inquam,
    non omnes
    resurgunt
    : sed
    qui
    credunt et
    obediunt;
    quiaqui audierint,
    vivenl.Sicut autem ait
    Apostolus,
    J Yonomniumest
    fides (II
    Thess.
    111, 2).
    Si
    ergo
    non
    omoium
    es(.fides,
    non
    qmnes resurgunt
    in anima.
    Cumvenerit hora
    r.esurrecfioiuscqrporis,
    omnesre-
    surgent:
    boni siiit,
    mali
    sint;
    omnes
    resurgent.
    Sed
    1
    PleriqueMSS., ipsa
    lux.
    qui priusresurgit
    in
    anima,
    bono
    Suq
    resnrgit
    incOr-
    pore
    :
    qui
    non
    prius resurgit
    in
    anima,
    malo supre-
    surgit
    in
    corpore. Qui
    resurgit
    iii
    anima,
    rcsurgit
    in
    corpore
    ad vitam:
    qui
    non
    resurgit
    in
    anima,
    re-
    surgit
    in
    corpore
    ad
    peenam. Quia ergo
    Doniinus
    commendavit nobisresurreclionem isfam
    animarum,
    ad
    quam
    omnes debemus
    fesiinare,
    in
    qua
    laborare
    ut
    vivamus,
    ctvivendo
    usque
    iniinem
    perseveremus;
    restabal ut commendaret nobisetiam
    resurrectionem
    corporum, quae
    futura est in(incsoeculi. Sed audite
    quoinodo
    et
    ipsam
    commendavit.
    9. IncarnalionisFilii Dei cansaet ralio. Fitius Dei
    in
    seipso
    vita.
    Quomodo
    morluus sit. Cum dixisset.
    Amendico
    vobis, quia
    veniel
    hora,
    el nunc
    est,
    quando
    mortui,
    id
    est, ihfideles,
    audient vocemFilii
    Dei,
    id
    est, Evangelium;
    et
    qui audierint,
    id
    est,
    qui
    obe-
    dierint, vivenl,
    id
    est, justificabuntur,
    el infideles
    jam
    nonerunl : cum
    ergo
    hoc
    dixisset, quoniam
    viditdo-
    cendosnos esse etde resurrectione
    carnis,
    non sic
    relinquendos,
    secutus est et
    ail,
    Sicul enhnhabetPa-
    ter vitamin
    semelipso,
    sic dedit Filio haberevitamin
    semetipso.
    Hocadsuscitandas
    mentes,
    hoc ad vivifi-
    candas nienles. Deinde
    adjecit,
    Et
    poleslatem
    dedit ei
    et
    judkium facere, quoniqmfilius
    hominisesl. IsleFi-
    ljus Dei,
    filius hominis est.
    Etenim
    si Filius
    Dci,
    Filius Dei
    maneret,
    el filius hominisnon
    fieret,
    filios
    honiinum non liberaret.
    Ipse qui
    fecerat
    homincm,
    factusest
    quodfecil,
    ne
    periret quod
    fecit. Sic auiem
    factus est
    honio,
    ut
    manerel Filius Dei. Factus est
    enimhomo
    suscipiendoquodnon erat, npnpcrdendo
    quod
    erat : manens
    Deus, faclus
    est
    J ipmo.
    Accejjjt
    te,
    non
    consumplus
    est inIte.Talis
    ergo
    ad nos
    venit,
    Filius Dci filius
    hominis, facipnsetfactus,
    creator et
    creatus;
    Creator
    matris,
    creatus ex matre : talis ad
    nos
    yenit.
    Secunduinid
    quod
    Filius Dei
    est, ait,
    Ve-
    niel
    hora,
    et nunc
    est,
    qtiando
    mortui audient vocem
    Fitii Dei. Non
    dixit,
    Filn
    hoipini.s
    : veritatem enim
    commendabat,
    in
    qua ocqualis
    est Pafri.
    Etqui audie-
    rint,
    vivent.Sicul enimPater
    habetvilqm
    in
    semetipso,
    sicdeditFilio vitamliabere
    in
    sentetipso
    : non
    partici-
    pando,
    sedin
    semetipso.
    Nos enim non habemus vi-
    lamin nobis
    ipsis,
    sed in
    Deq
    n.oslro.IlleaulemPa-
    ter viiamin
    sepietipso
    habet: et lalem
    genuit Fifium,
    qui
    haberet
    yitam
    in
    semetips.o;
    pon
    fieretyitae
    par-f
    liceps,
    sed
    ipse
    vila
    esset, cuj'usnps yitae
    participes
    essemus :
    plane
    ut
    haberet yifam
    in
    senietipso, e,l
    essetipse
    yita.
    Ul auiern
    fjeret
    filitis
    hominis,
    ano-
    bis
    accepit.
    Filius Dei in
    semetipso;
    filiushominisut
    csset,
    a
    nobis
    accepit.
    De
    siio
    FjljusDei,
    ,denostro
    filius
    bominis. Q.uodnii.nusej?t,
    a nobis
    accepit:
    quodplus est,
    nobjs
    de.dii. J Saniet
    niqrluus
    est ex
    illpquod
    filius
    hqminis
    est,
    non
    secupdum
    illud
    quod
    Filius
    Dei. Mortuusest tamen Fjlius Dei: sed secun-
    dttni
    carnem mortuus,
    non
    secundu,m
    Verbum
    quod
    caro factum
    esi,
    et babitavit in
    nohis.(J oan. I, 14).
    Ergoquod
    esf
    mprtiius,
    de nostro
    mortuus
    est :
    quodvivinius, d,e
    ipsius viyimus.
    Nec
    ille
    potuit
    mori
    de
    stio,
    nec nos
    yiy^re
    ^e
    nostro.
    Hqc ergo
    lan-
    --\uani
    Deus, tanqnammunigenitus. tanquam gene-
    7H
    S. AUGUSiiNl
    EPISCOPI
    712
    anli
    ocqualis,
    commendavit
    nobis Dominus
    J esus,
    quod
    si audierimusvivemus.
    CAPUTVII.

    10. Chrislus
    judex
    in
    forma
    servi.
    Sedel
    poteslatem,inquit,
    dedil ci
    etjndkium facere,
    quoniamfilius
    hominisest.
    Ergo
    ad
    judicium
    illaforma
    venturaest.
    Forma honiiiiisvcnturacslad
    judicium
    :
    ideo
    ait,
    Poltslalem dcdit ei cl
    judiciumfacere, quo-
    iiiam
    filius
    hominisesl. J udexhic erit Filius
    hominis;
    forma
    illahicjudicabilquaojudicata
    est.
    Audite,eiinlel-
    ligile:jam
    hocpropheladixerat,
    Videbunl
    in
    quempupu-
    gerunt(Zach.
    xn, 10;/oaii.six,57).Ipsamrormam
    vi-
    debunt, quam
    lancea
    percusserunt.
    Sedebit
    judex,
    qui
    sletil sub
    judice.
    Damnabil veros
    reos, qui
    factus
    est falsusreus.
    Ipseveniet,
    formaillaveniet. Hoeet
    in
    Evangelio
    habes : cum ante oculos
    discipulorum
    stiorumiretin
    coelum,
    stabanl illi et
    atlendebant,
    ct
    sonuil vox
    angelica,
    Viri
    Gulilai, quid
    slalis? elc.
    Ilic J esus sic
    veniel,quomodo
    eumvideliseuntemin
    cwltnn
    (Act.
    i, ll).Quid esl,
    sicveniel?In
    ipsa
    forma
    vcnicl,
    Poteslotemenimdeditei
    judicium[acere,quo-
    nicim
    fitius
    hominisest. Vidcteautem
    qua
    ratione hoc
    opoiicbat,
    el hocreclum
    erat,
    ut
    judicandi
    viderent
    judiccm.
    J udicandi enimerant ct boni et mali. Beali
    aulein mtindo
    corde, quoniamipsi
    Deumvidebunt
    (Malih.
    v, 8).
    Rcstabatut
    injudicio
    formaservi et
    bonisct malis ostenderetur,
    forma Dei solis bonis
    scrvaretur.
    11.Deitm
    viderc,
    summa
    felicilas.
    Quid
    enimacce-
    pturi
    sunt boni?Ecce
    jam
    dico, quod paulo
    ante
    lioii
    dixi;
    el tamendicendonondico. Dixi enim
    quia
    crimusillic
    salvi,
    erimusincolumes,
    erimus
    vivenles,
    crimussine
    pcenis,
    erimus sinefameet
    siti,
    erimus
    sinedefectu,
    erimussine orbilate oculorumnoslro-
    rum. Tottimboc dixi : et
    quid
    habebimus
    plus,
    non
    dixi.
    CAPUTVIII.

    VidebimusDeum.Hocautemlan-
    tum
    crit,
    el tantares
    erit,
    ut in
    cjus coniparatione
    niliil sil tolum. Dixi
    quod
    vivcnles
    erimus, quod
    salvi
    et
    iucolumes,quod
    faraem
    sitimque
    non
    patiemur,
    quod
    iulassitudinemnon
    cademus, quod
    soninusnon
    nos
    premet.
    Totumhoc
    quid
    eslad illam
    felicitalem,
    qua
    Deumvidebimus
    ?
    Quiaergo
    Deus
    ipse
    ut
    esl,
    modoostcndi non
    polest, quem
    tamen
    videbimus;
    ideo
    quod
    oculusnon
    vidit,
    necauris
    audivit,
    hocvi-
    debunt
    boni,
    hocvidebunl
    pii,
    hoc videbunt miseri-
    cordes,
    hocvidebunt
    fideles,
    hocvidebunt
    qui
    habe-
    bunt bonamsorlem inresurreclione
    corporis, quia
    babuerunt
    bonam obedienliam in resurreclione
    cordis.
    :
    12. Formaserviabomnibus
    videbilur, forma
    Dei a
    solispiis. Ergo
    et malus Deumvisurusesl? de
    quo
    dicit
    lsaias,
    Tollalur
    impius,
    ne videat clarilatemDei
    (J sfli.xxvi,10,
    sec.
    LXX).Ergo
    et
    impii
    et
    piividebunt
    formamillam: etcumfuerit dicla
    senlentia,
    Tollalur
    impius,
    nevidcalclarilatem
    Dei;
    restat ut circa
    pios
    et bonos
    implealurquod
    Dominus
    ipsepromisit,
    cum
    bic incarne
    esset,
    et viderelur non solum a
    bonis,
    sedeliama malis.
    Loquebatur
    inler bonoset
    malos,
    cl
    conspicmis omnibus,
    Deus
    occultus,
    homo mani-
    feslus;
    Deus
    regens homines,
    homo
    apparens
    ihler
    homines:
    loquebatur ergo
    iiiler
    illos,
    et
    dicebat,
    Qui
    diligil me,
    mandalamea
    cuslodit;
    et
    qiti
    diligit
    me,
    diligetur
    a Palre
    meo,
    et
    ego diligam
    eum.Et
    quasi
    diceretur
    illi,
    Et
    quid
    ei dabis? Et
    osiendam,
    inquit,
    me
    ipsum
    illi
    (J oan. xiv,
    21)?Quando
    hoc
    dixil?
    Quando
    abhominibus
    videbatur.
    Quando
    hoc
    dixit?
    Quando
    etab eis
    videbatur,
    a
    quibus
    nondili-
    gebatur. Quoraodo
    ergo
    se
    ostensuruserat dilectori-
    bus
    suis,
    nisi
    quia
    talem
    qualem
    nonvidebantdileclo-
    ressui ?
    Ergoquia
    formaDei
    servabatur,
    forma ho-
    ininis
    ostendebatur :
    per
    forinam
    hominis hominibus
    loqueiis,
    conspicuus
    et
    visibilis,
    et bonis et malis
    onmibusostendebat
    se, dilectoribus suisservabatse.
    CAPUTIX.

    15. Posl
    resurreclionemvitawtema
    invisioneDei.
    Quando
    se
    demonslraturus esl dileclo-
    ribus suis?Post
    resurreclionem
    corporis, quando
    lolletur
    impius,
    nevideatclaritatemDei. Tunc
    enim,
    cum
    apparuerit,
    similesei
    eritnus; quoniam
    videbimus
    euin sicuti esl
    (1
    J oan.
    ni,
    2).
    Ipsa
    est vitaaeterna.
    Namtotum
    quidquid
    dicebaraus,
    nihil est ad
    illam
    vitam.
    Qtiiavivimus,
    quid
    cst?
    Quia
    salvi
    sumus, quid
    est ?
    Quia
    vidcbimus Deum:
    magnum
    '.
    Ijisa
    estvita
    oeterna:
    ipse
    boc
    dixit,
    Hwcestaulemvila
    wterna,
    ut
    cognoscanl
    leunumverum
    Deum,
    el
    quem
    misisdJ esum
    Chrislum
    (J oan. xvn, 5).
    Haecest vila
    xterna,
    ul co-
    gnoscant, videanl,
    capiant,
    norint
    quodcrediderant,
    percipiant quod
    nondum
    caperepoterant. J amvideat
    mens
    quod
    oculus non
    viderat,
    necauris
    audierat,
    nec in cor hominis
    ascenderal: hoc illisdicetur in
    fine
    , Venite,
    benedkli Patris
    mei,
    percipileregnum
    quod
    vobis
    paralum
    esl ab iniiioniundi. Ibunt
    ergo
    illi
    mali inainbuslionemwternam.J usli atiiem
    quo?
    Invi-
    tam wiernam
    (Malth. xxv, 54,
    46). Quid
    est vita
    aeterna?Hwc est vila wlerna
    ,
    ut
    cognoscant
    lesolum
    verum
    Deum,
    et
    quem
    misisliJ esumChrislum.
    CAPUTX.

    14. Resurrectio
    ccirnis
    futura.
    Lo-
    quensergo
    defulura resurreclione
    corporis,
    et non
    nos
    dimittens,
    ait: Poleslalemdeditei
    eljudkium
    fa-
    cere, quoniamfilius
    honihdsest. Nolitentirari
    lioc,
    qiiia
    veiiielhora. Ibi non
    addidit,
    el nuncest:
    quia
    isla
    hora
    posleaerit, quia
    istahora infinc saeculi
    erit,
    quia
    istahoranovissima
    erit,
    innovissimatubaerit.
    Notiie
    mirari, quia
    hoc
    dixi,
    Dedil ei
    poleslalem
    elju-
    dicium
    [acere,quoniamfilius
    liominisesl. Nolilemi-
    rari, Ideo
    dixi, quia
    hominemab
    hominibus
    oportet
    judicari. Quibus
    bominibus
    judicandis
    ?
    Quosinvenit
    vivos?Nonsolum. Sed
    quid?
    Veniet
    hora, quando
    hi
    quisunl
    in monumenlis.
    Quomodo
    expressit
    carne
    mortuos?
    qui
    sunt in
    monumenlis,quorumjacent
    se-
    pulta
    cadavera
    ,
    quorum
    favillaeleetae
    sunt, quorum
    ossa
    dispersasunl, quorum
    caro
    jam
    non
    est,
    et la-
    menDeo
    integra
    est. Veniet
    hora, quando
    omnes
    qui
    1
    Konnullas neetenuismomenti
    discrepantias
    admittunt
    Editi.Er.
    Lugd.
    ven. sic
    legunl:
    xamtotum
    quidquid
    dke-
    bamus,
    ntliil est ad itlamvitam
    qua
    vtvtmus
    quidemqui
    satvi
    sumus,
    guia
    videbimusneum
    magnum.
    AtLov.:Xam
    tolum
    quidquiddkebamus,
    nilulestadillamvitam
    qua
    vi-
    vemus
    quidemqui
    salvi sumus.
    Quidest, quiavnlebimui
    cum?
    liaqnum.
    M.
    -715 SERMOCXXVIII.
    714
    sunt inmonumentisaudienl vocem
    ejus,
    et
    prodienl
    om-
    nes. Roni
    sint,
    mali
    sint,
    audient vocem
    ,
    et exient.
    iRumpentur
    omniavinculainferorum:
    omnequod per-
    iit,
    imo
    perisseputattir,
    rcstiluetur. Si enimDcusfecit
    hoininem
    qui
    non
    erat,
    non
    potestreparare quod
    erat ?
    CAPUT XI.

    15. Motiuorumsuscitalio a
    Deo,
    nonminuscredibilis
    quam
    creado. Pulo
    quia
    cumdici-
    tur,
    Deusmortuos suscitafurus
    est,
    nonres incredi-
    J jilis dicilur :
    quia
    de
    Deo,
    non de homine dicilur.
    Magna
    resest
    quoefict,
    el incredibilis res
    estquae
    fiet.
    iSednonsit
    incredibilis, quia
    vide
    qui
    facit. Illedici-
    (tur
    quod
    suscitabit le
    , (jui
    creavil te. Non
    eras,
    et
    <cs;
    et
    factus,
    noneris?
    Absit,
    necredas. Mirabilius
    aliquid
    fecit
    Deus, quando
    fecit
    quod
    nonerat: et
    lameiifecit
    quod
    non
    eral;
    et non creditur
    reparatu-
    rus
    quoderat,
    ab eis
    ipsisquos
    fecit
    quod
    non erant?
    Hoc est
    quod rependimus Deo, qui
    non
    eramus,
    ct
    facti suinus? Hoc illi
    rependimus,
    uteum resuscitare
    quod
    fecit non
    posse
    credamus? Hoec est merces
    quam
    illi reddit crcatura sua?Ideote
    feci,
    dicit tibi
    Deus,
    o
    homo, aniequani
    esses
    ,
    ut nonmihi credas
    fulurumteesse
    quoderas, qui poluisti
    csse
    quod
    non
    eras ?Sed
    ccce,
    inquit,
    in
    sepulcroquod
    video
    ,
    fa-
    villa
    cst,
    cinis
    est,
    ossa sunl : ethoc item
    accipiet
    vitam, culem, pulpas,
    carnem
    ,
    et
    resurgel? quid,
    fa-
    <villa
    isla,
    ossa ista
    , quac
    video in
    sepulcro
    ? Vel in
    sepulcro
    vides
    favillam,
    videsossa: in utero matris
    tuaenihil erat. Hocvides
    ,
    vel favilla
    sunt,
    vel ossa
    sunt: tu
    antequam esses,
    nee favilla
    erat,
    nec ossa
    cranl;
    ct lainenfactus
    es,
    cumomninonon esses: et
    tnoncredis
    quia
    ossa isla
    (quoquo
    modo
    sunt, qua-
    liacumquesunl,
    sunt
    laineii) recipient
    formam
    quam
    liabebanl,
    cumtu
    acceperisquod
    nonhabebas? Cre-
    <de:
    quia
    si credideris
    hoc,
    lunc suscitabitur anima
    tua. Et si suscilabimr aninia tuanunc
    ;
    Veniet
    hora,
    el nuncest': luncbono tuo
    resurgel
    caro
    lua, quando
    veniel
    hora,
    ul orones
    qni
    sunt iu monumenlis
    ,
    au-
    -diantvocem
    ejns,
    ct
    prodeant.
    Non enim
    quia
    audis
    et
    prodis, jam gaudcre
    debcs : audi
    quod sequitur,
    Qui
    bona
    egerunt,
    in resurreclionem
    vilw;
    qui
    aulem
    mata
    egerunt,
    inresurreclionem
    judicii.
    Conversi ad
    Dominum,
    clc.
    (b).
    SERMOCXXVIII
    *
    (a).
    Deverbis
    EvangeliiJ oannis,
    Si
    cgo
    tcstimonium
    per-
    bibeode me
    , etc, cap. v, f
    . 51-55
    ;
    deque
    verbis
    Aposloli,Spiritu ambulate,
    et
    concupiscentias
    car-
    nisne
    perfeceritis.
    Caroenim
    concupiscit, elc,
    Ga-
    lat.
    cap. v, f
    . 14-17
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    TesiimoniumChristi,
    eliam
    de se
    ipsoquam
    verumsil. Audivimus verba sancti
    Evangelii:
    et hoc
    potest aliquempermovere, quod
    ait Dominus
    J esus,
    Si
    ego
    leslimonium
    perhibeo
    de
    me,
    1
    Sic
    plures
    Mss.Editi
    auteni,
    animaiua: lunc venist
    (aut,venit)
    Iwra,
    etnuncesl.
    *
    Castigatus
    adtresbn.ad
    quatuor
    cl. ada. cb.f. fs.
    g.
    lr
    m.
    jir.
    rm.vd.
    (a)
    Alias,
    deVerbisDomini 45.
    (b)
    HuucFlorusad Rom.
    v,
    vocatsermonem44dever-
    bis
    Evangelii;
    et
    postea
    adGalat.
    v, sermouemde
    Ajjostoli
    verbis
    appellat.
    leslhnoniuinmeumnonesl verum.
    Quomodo
    ergo
    non
    est verumtestimoniura
    veritatis? Nonne
    ipse
    est
    qui
    dixit:
    Ego
    sum
    via,
    et
    veritas,
    elvila
    (J oan. xiv, 6)?
    Cui
    ergo
    credendum
    est,
    si veritalinon esl creden-
    dum?Profecto enim non vult credere nisi
    falsitati,
    qui
    non
    eligit
    credere veritati. Dictumest
    ergo
    hoe
    secundum
    ipsos,
    ut sic
    intelligas,
    et ex his verbis
    hunc sensum
    concipias
    : Si
    ego
    leslimonium
    perhibeo
    de
    me,
    testimoniummeumnonest
    verum,
    id
    est,
    sicut
    putatis.
    Illeenimnoverat verumcsse de se testimo-
    niumsuum: sed
    'propter infirmos, propter
    incredu-
    los, propler
    non
    intelligentes,
    sol lucernas
    quaerebat.
    Fulgorem quippe
    solis
    lippitudo
    eorum ferre non
    poteral.
    *
    2. Cur
    quwsitum
    testimeniumJ oannis. Ideo
    quoesilus
    est
    J oannes,
    qui
    testimonium
    perhiberet veritati;
    et
    audistis
    quid
    ait : Vos venislisad J oannem. Ille erat
    lucemaardens el
    lucens,
    el vos voluislisexsullaread
    ItoraminlumiHe
    ejus.
    Lucerna isla ad illorumconfu-
    sionem
    parala est, quia^de
    hoc diclumest ante lan-
    tum
    temptis
    inPsalmis : Paravi lucernamChristomeo.
    Utquid
    lucernamsoli? Inimicos
    ejus
    induam
    confu-
    sione:
    super ipsum
    aulem
    florebil sanclifwado
    mea
    (Psal. cxxxi,
    17,18). Denique
    hinc sunt confusi
    quo-
    damloco
    per ipsum J oannem, quando
    dixerunl Do-
    mino J udaei: In
    qua poleslale
    ista
    facis
    ? dic nobis.
    Quibusrespondit:
    Dicitemihi et
    vos,BaptismumJ oan-
    nisdecmlo
    est,
    an exhominibus?
    Audierunt,
    el tacue-
    runt.
    Cogilaverunl
    enira
    apud
    se
    cito,
    Si
    dixerimus,
    Ab
    hominibus, lapidabit
    nos
    poputus
    :
    quiaprophetam
    habentJ oannem. Si dixerimus
    ,
    Decmlo
    ;
    diclurus est
    nobis, Quareergo
    noncredidislisei ?
    Quia
    J oannes
    per-
    hibuit Chrisio teslimoaium.
    Angustaii
    in cordibus
    suis
    quoeslionibussuis,
    et
    illaqueati laqueis
    suis
    ,
    re-
    sponderunt,
    Nescimus.
    Quoepotuit
    aliavox cssele-
    nebrarum? Rectum est
    quidem homini,
    ut
    quando
    nescit, dicat,
    Nescio.
    Quando
    autem
    scit,
    et
    dicit,
    Nescio;
    lestis esl contra se.
    Utique
    noverant excel-
    lentiam
    J oaimis,
    el
    quia
    decoeloerat
    baptisraumejus:
    sednolebant
    acquiescere
    eui lestimonium
    perhibuit
    J oannes. At ubi
    dixerunt, Nescimus :
    respondil
    eis
    J esus,
    Nec
    ego
    dicamvobisin
    qua poleslale
    ista
    facio
    (Luc. xx, 2-8).
    Et confusi
    sunt,
    et
    implelum csl,
    Paravi lucernamChrislo
    meo; inimicos
    ejus
    iiiduam
    confusione.
    CAPUT II.

    5. ln
    martyribus
    Chrisius sibi
    ipse
    perhibel
    testimonium.
    Martyres
    nonnetestessunt Chri-
    sti,
    ettestimonium
    perhibent
    veritati? Sedsi
    diligen-
    lius
    cogilemus, quando
    illi
    martyres perhibent
    te-
    siimouium
    , ipse
    sibi
    perhibet testimonium.
    Ipse
    enim habitat in
    martyribus ,
    ut
    perbibeant
    te-
    stimoniumveritati. Audi unum ex
    martyribus, ip-
    sum
    aposlolum
    Paulum :
    Numquid experimentum
    vulds
    accipereejusqui
    inme
    loquitur
    Christus
    (II
    Car.
    xui, 5)
    ? Dum
    perhibet ergo
    lestimonium
    J oannes,
    Christus sibi
    perhibet lestimouium, qui
    habital in.
    J oanne. Perhibeat testimonium
    Petrus, perhibeat
    Pau*
    lus, perhibeant
    coeleri
    Apostoli,perhibeat Stephanus;
    ipse
    sibi
    perhibet lestimoniuro, qui
    habitat in
    ouiD.fc.
    ,3ANCT.AUGUST.
    V,
    ^
    (Vmgt-trois.J
    715
    S. AUGUSTINIEPISCOPI.
    7*/t
    bus.Ipsecn.imsine.illis
    Deusest; illisiiieilloquid
    sunt?
    4. Cliaritas
    ex
    S.pirilu
    sancto. De
    ipso.dictum
    est,
    Ascenditinaltitm
    , caplmavitcaplivitatem,
    dedit dona
    hominibus
    (Psal.
    LXVII,19; Ephes.
    iv, 8). Quidest,
    captivavilcapdvitalem?
    Vicit mortem.
    Quidest, cap-
    livavit
    ca.plivilatem?
    Mortem
    procuravit
    diabolus,
    et
    ipse
    diabolusdernoiic Christi
    est
    captivatus.
    Ascen-
    dit inatttitn.
    Quid
    altius ccelonovimus?
    Evidenler et
    aulc oculos
    discipuloruni
    suorumascendit in coeluin
    (Act.
    I
    , 9).
    Hocscimus,
    hoccredimus,
    bocfatemur.
    Dedit donahomhdbus.
    Quoedona?Spiritum
    sanctum.
    Qui
    talcdal douum, qualis ipse
    est?
    Magna
    est enim
    miscricordia
    Dei : donirai dal
    oequalesibi; quia
    do-
    num
    ejus Spiritus
    sanclus csl,
    et unus Deus lota
    Trinitas
    ,
    Pater,
    et Filius
    ,
    el
    Spirilus
    sauclus.
    Quid
    nobis
    praeslitil
    Spiritus
    sanclus?
    Apostolum
    audi :
    Churiltts
    Dci, inquil, diffusu
    est incordibusnostris.
    Unde
    libi,
    o
    lncndicc,
    cbariias Dei diffusaest in
    corde
    luo?Quid,
    aulin
    quo
    charitasDei diffusaest in
    corde huinano?Hubemus, inquit,
    Ihesuurutnislumiti
    vasis
    ficlilibus.Quare
    in vasis
    fictilibus
    ? Ut eminenlia
    virititissit Dei
    (II
    Cor.
    iv, 7). Denique
    cuiii
    dixisset,
    CharilasDei
    diffusa
    esl in cordibusnoslris;
    ne
    pularet
    quisque
    a sc sibi esse
    quod diligit
    Deum,
    eontuiuo
    addidil,
    per Spirilum
    sanclum
    qui
    dalus est nobis
    (Rom.
    v, 5).
    Ul
    ergo
    ames
    Deum,
    habitelin
    teDeus,
    et amel sc de
    te;
    id
    est,
    adamoremsuummoveat
    te,
    accendat le
    ,
    illuniincl
    le,
    excitel le.
    CAPUT III.

    5. Luctaanimwetcarnis. Subdenda
    anima
    Deo,
    anhnw
    caro. Lucta est enimin istocor-
    pore
    :
    quaradiu
    vivimus
    , pugnamus; quaradiujsugua-
    nms
    , periclilamur
    : sed in bisomiiibus
    superamus,
    per
    cuui
    qui
    dilexit nos
    (Id.
    vm,
    57). Ptignam
    no-
    strain, modocum
    Aposloluslegeretur,
    audistis: Om-
    nis, inquil,
    Le&in unoscrmone
    implelur,
    ineo
    quod
    cst,
    Diligesproximum
    luttin sicut le
    ipsum.
    Ista dile-
    cliorie
    Spiritu
    sauctoesl.
    Diligesproximum
    luuntsicul
    le
    ipstim.
    Prius videsi
    jam
    nosli
    diligerc
    le
    ipsum
    ;
    et
    coiiiiniltolibi
    proximuni,
    queindiligas
    sicul tc
    ipsum.
    Si atiiemnoudumnosti
    diligerete;
    timeone
    decipias
    pioximum
    luiimsicut le. Si cnimamas
    iniquilalcxio,
    DOii
    tiiligis
    le. Psalmus
    testis esl :
    Qui
    autem.
    diligit
    iniquitalcin
    ,
    oditanimamsiicim
    (Psal,
    x
    ,
    G).
    Si auteni
    odisli animam tuarn
    , quid
    libi
    prodest quia diligis
    caruemtuam?
    Si odisti animam
    tuam,
    et
    diligis
    car-
    nem
    tuam, resurget
    carotua
    ;
    sedut
    torqueatur
    anima
    tua '.
    Ergo prius
    anima
    diligendaest, quae
    Deosub-
    denda
    csl,
    ul ordiuem suumservilus isia
    custodiat,
    anima Deo,
    animaecaro. Vis serviat caro luaaniniae
    lu;e? Ucoserviat anima tua. Debes
    regi,
    ut
    possis
    rc-
    gere.
    Niiinluctaisialam
    periculosa
    esl,
    ul si dimise-
    rit
    rector,
    ruina
    sequaitir.
    CAPUTIV.r6.
    Aposiolnsdepugnacariiis
    et
    spirilits,
    Quae
    lucla? Si aulemmordelisetcomedilis
    hivicem,
    w-
    dele neabittviceiiiconsumumhti.Dko
    uulcm,
    Spiritu
    ambtilule.
    Ajiosloli
    vcrba
    dico, quae
    modoreeilatasunl
    de
    Epistula ipsius
    : Dico
    antem, Spirilu
    umbululeet
    concupiscenlias
    carnisne
    pcrfeceriiis.
    Dico
    autem, Spi-
    1
    Fossalensis vetus
    codex,
    cumanimatua.
    ritu
    ambulate,
    et
    eoncupiscentias
    carnis.'J ion
    dixit,
    ^Te
    habueritis; nequehoc dixit, Nefecerilis;
    sed*neptr-\
    fecerilis. Quidsit
    autem
    hoc,
    adjuvanle.Domino,di-
    camut
    potero
    :
    adestote, ut
    inlelligatis,
    si
    Spiritu
    ambulalis. Dico
    autem,
    Spirilu ambulale,
    etconcupi-
    scenliascarnisne
    .perfecerids.Sequatur
    : neforteali-
    quid,
    ul
    hocquod bicobscurumesl, inejussequentibus
    verbisfacilius
    possifintelligi.
    Dixi
    enim,non
    ffustra
    Apo-
    stolumnoluisse
    diccre, Concupiseentias
    carnis neha-
    bueritis;nequelioc.
    saltemvoluisse
    dicere,Concupiscen-
    liascarnisnefeceritis: sed
    dixisse,
    Concupiscenlias
    car-
    nisne
    perfeceritis.Ipsam
    nobisluclam
    proposuit.
    Inhoc
    proelio
    versamur,
    si Deomilitamus.
    Quid
    ergosequi-
    tur ? Caroenhn
    concupiscit
    adversus
    spirilum, spiriius
    auiemadversuscamem. Hmc eniminvicemadversan-
    tur
    ';
    ut nonea
    qum
    vultis
    , [aciatis.
    Hocsi noninlel-
    ligatur, periculosissime
    audilur. Ideo sollicitus ne
    malehomines
    inlelligendopereant, suscepi
    bsecverba
    Aposloli, adjuvanleDomino, exponere
    vesiraeCha-
    ritati. Vacat
    nobis,
    matutina
    coepimus,
    hora
    prandii
    non
    urget
    : ad istum
    diem,
    idest
    sabbalum,
    maxime
    Iii assolent
    convenire, qui
    esuriunt verbumDei. Au-
    i<5iie et
    attendite;
    dicam
    quantumpolerodiligenter.
    CAPUT V.

    7.
    Aposlo/us
    maleinlelleclus.
    Offi
    cium
    pasloris, explanare difficiles
    locos
    Scripiurw.
    Quid
    e.stboc
    ergo quoddixi,
    Periculose
    auditur,
    si
    non
    inlelligatur
    ? Mulli
    concupiscentiis
    carnalibus et
    damnabilibus
    victi,
    conimitlunt
    quoeque
    facinoraat-
    qncflagilia,
    et immmiditiistara
    pessimisvolutantur,
    quoeturpe
    est etiaro
    dicere;
    et dicunt sibi istaverba
    Apostoli.
    Yide.
    quid
    dixit
    Apostolus,
    Ul non ea
    quw
    vutiis
    ,
    illa
    faciatis.
    Nolo
    facere, cogor, compellor,
    vincor,
    facio
    qu;enolo,
    sicut ail
    Apostolus(Rom.vn,
    19)
    :
    Quia
    caro
    concupiscil
    adversus
    spiritum, spirilus
    auiemadversus
    carnem,
    ut
    nonea
    quw
    vullis
    ,
    illa
    fa-
    cialis. Yidetis
    quampericuioseauditur,
    si non intel-
    ligitur.
    Yidetis
    quemadinodumjiertineal
    adoffieium
    pasloris, opertob
    fontes
    aperire,
    el
    aquampuram,
    in-
    noxiain,
    silientibusovibus
    ministrare.
    8.
    Pugna
    inlerior sic
    gerenda,
    ul
    spirilus
    nonvinca-
    tur a canie. Noli
    orgo
    vinci
    ,.quando pugnas.
    Videte
    qualc
    bellum
    proposuil, qualem pugnam, qualem
    rixam
    , intus,
    intra
    leipsum.
    Caro
    concupiscit
    adver-
    sus
    spiritum.
    Si non
    concupiscit
    et
    spiritus
    adversus
    carneiu,
    fac adulterium. Si autera
    spirilusconcupi-
    scit adversus
    carnem,
    luctam
    video,
    victumnon
    video,
    pugna
    est.
    Concupiscit
    caro
    adversus
    spirilum
    : dele-
    ctat adulterium.
    Fateorquia
    deleclat.
    S'e'dspirttus
    con-
    cupiscil
    adversus carnem: deleclat et caslitas.
    Ergo
    vincal
    spirilus
    carnem:.aut certe non vincaUir a
    carne. Adulterium tenebras
    quaeril,
    castiias lucem
    desiderat.
    Quomodo
    vis
    innotescerc
    ,
    sic vive:
    (juo-
    modovishoininibus
    innotescere,
    eliain
    jjraeter
    oculos
    honiinum
    sicvive;
    quoniain qui
    iecit
    tc,
    et inlenebris
    vidcl te.
    Quarelaudatur
    easlilas
    pubiice
    ab
    homiiiibus?
    Quare
    nonliiudanl adulteriumnecadulleri?
    Qui ergo
    quoerit
    verilatem
    ,
    venit ad
    lticem
    (J oun. m, 21).
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.
    ferunt, hwcenimsibi invicemadver-
    saniur.sieeliam
    vulgata.
    BI.
    717 SERMOCXXVM.
    ^
    71g
    CAPUT VI. Sed delectat adulterium. Contradi-
    calur, resistatur, repugnelur.
    Nonenim non habes
    unde
    pugne.s.
    Deus tuusest inte
    , Spiritus
    honusda-
    tus est tibi. Et tamen
    permiltitur ipsa
    caro concu-
    piscere
    adversus
    spiritum, suggestionibuspravis
    et
    delectationibus
    genuinis.
    Fiat
    quod
    ait
    Apostolus,
    Non
    regnelpeccatum
    investromortali
    corpore(Rom.vi,
    12).
    Non
    dixit,
    nonsit. J amest ibi.
    Quod
    ideo
    pec-
    catum
    vocatur, quia
    merito
    peccati contigit.
    Non
    euim in
    paradiso
    caro
    concupiscebat
    advcrsus
    spiri-
    tum
    ,
    aut erat ibi ista
    pugna,
    ubi
    pax
    erat sola : sed
    facta
    transgressione, posteaquam
    homo noluit ser-
    vire
    Dco,
    et donatus est
    sibi;
    necsic donatus
    sibi,
    ut
    possit
    saltem
    possidere se;
    sed ab eo
    possessus ,
    a
    quo deceplus; coepit
    caro
    concupiscere
    adversus
    spi-
    ritum. Et liocinbonis
    eoncupiscil
    adversus
    spiritum
    :
    iiam in malis non babel conlra
    quem concupiscere.
    Ibi cnim
    concupiscitadversusspiritum,
    ubi
    estspiritus.
    9.
    Pugnare
    conlracarnis
    concupiscendas
    munusest
    Spiritus
    sancli in nobis. Bene
    agil qui
    a bono
    agitur.
    Quod
    enim
    ait,
    Caro
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    et
    sphitus
    adversus
    carnem,
    noli
    puiare spiritui
    bomiuis .
    tantum datum.
    Spiritus
    Dei est
    qui pugnat
    inte ad-
    versus
    tc,
    adversus illud
    quod
    est in te conlra tc.
    Noluisti enimstaread
    Dorainum;eecidisti,
    fractus
    es;
    quomodo
    vas
    quando
    de manu hominis cadit inlcr-
    ram,
    fractuses. El
    quia
    fractus es
    ,
    ideoadversus es
    tibi,
    ideoes contra te. Nihil sitin le contra
    le,
    et in-
    leger
    stabis.
    CAPUTVII.Nam ut noveris ad
    Spiritum
    san-
    ctumhocdfficium
    pertinere,
    alioIocodicit
    Apostolus,
    Si enhnsecundumcarnein
    vixeritis,
    nwricmitd: si au-
    tem
    spiritu facta
    carnis
    mortificaverilis,
    vivetis.In his
    verbis
    jam
    extollebat se
    homo, quasi spiritu
    suo facta
    carnis
    possit
    morlifieare. Si secundumcarnem
    vixerilis,
    moriemini: si autem
    spiritufacia
    ccirttis
    moiiificaveritis,
    vivelis.
    Expone nobis, Apostoie, quo spiritu.
    Habet
    cnimet hoino
    spiritum
    ad naturani
    propriamperti-
    nenlem
    , quo
    homo est. Homoenim constal ex cor-
    porc
    et
    spiritu.
    Et de
    ipsospiritu
    hominisdicium est:
    Nemoscil
    qum
    sunl
    homints,
    nisi
    spirilus
    hominis
    qui
    in
    ipsoesl (I
    Cor.
    n, 11).
    Video
    ergo
    et
    ipsum
    honiinem
    habere
    spiritum
    suum
    pertincntem
    adnaturam
    sttam,
    etaudiote
    dicenteni,
    Si cnttem
    spiritufacta
    carnismor-
    tificaverilis,
    vivelis.
    Quaeroquo spiritu
    :
    meo,
    an Dei?
    Audioeoimverba lua,
    cl adhuc
    ambiguitatejjrorao-
    veor.
    Spiritus
    enini cu.mdicitur
    ,
    et hominis est ali-
    quando,
    et
    peeoris spiritus
    dicilur;
    sicul
    scriptum
    est, per
    diluvium.morluam
    esseomnerocarnem, quae
    babeba.t
    in.se
    spiritum
    yitae
    (Gen.
    vi, 17,
    et
    vn, 22).
    Ac
    per lioc,etp,ecorissp.iri.Uisdicitur,
    etliominisspiri-
    tus dicitur.
    Aliquando
    et ventus
    spiritus
    dicitur;
    sicut
    babeturin Psalmo,Ignis, grando,
    nix, glacies,spirittts
    tempeslalis(Psul.
    CXLVIII, 8).
    Cum
    ergomultis
    modis
    dicatur
    spiritus, quo spuiui.dixisli,
    o
    Apostole,
    facta
    carnis morlificanda? meo,
    anDei ? Audi
    quodsequi-
    tur,
    et
    intellige.
    Sublata est
    quaestioscquenlibus
    ver-
    bis. Cumenimdixisset,
    Si aulem
    spiritu facla
    carnis
    morlificaveritis,
    vivelis;
    continuo
    addidit, Quolquot
    enim
    Spiritu
    Dei
    agunlur,
    lii
    filii
    suntDei
    {Rom.
    VHI
    ,
    15,14). Agis,
    si
    agaris;
    et bene
    agis,
    si a-bono
    aga-
    ris.
    Ergo quod
    dixit
    tibi,
    Si
    spirilufacta
    carnis mor-
    tificaveritis, vivelis;
    et
    ainbiguum
    tibi erat de
    quospi-
    rilu
    -dixerat,
    in
    sequenlibus
    verbis
    inlellige praece-
    ptorem, agnosce Redemptorem.
    Etenira ille
    Redem-
    ptoriibiSpirilum dedit,quo
    mortilicesfactaearnis
    (a).
    Quotquot
    enim
    Spirittt
    Dei
    agunlur,
    hi
    filii
    sunt
    Dei.
    Nonsunt filii
    Dei,
    si non
    aguntur Spiritu
    Dei. Si au-
    tem
    Spiritu
    Dei
    aguntur, pugnanll
    :
    quia magnum
    habent
    adjutorem.
    NonenimDeussic nos
    spectat pu-
    gnantes , quoraodospeclat populus
    venatores.
    Popu-
    lusvenalori favere
    potest, periclitantem
    adjuvare
    non
    potest.
    CAPUT VIII.!10. Sancli hic
    nonfaciunt qum
    vo-
    lunt,
    quomodo.
    Sic
    ergo
    et
    hic,
    Caro
    concupiscit
    ad-
    versus
    spirilum,
    et
    spirilus
    adversuscarnem. El
    quid
    cst,
    Ul non ea
    quwvullis, faciatis?
    Hic enim
    pericu-
    lum est mali intellectoris. Sit nunc officium
    qualis-
    cismqueexpositoris.
    Ut non ea
    quwvultis, faciatis.
    Atlendite,
    sancti
    quicumque pugnatis.
    Praeliantibus
    .
    loquor. Intelligunt qui pugnant
    : nonme
    iiitelligil qui
    lion
    pugnat.
    Nam
    qui pugnat,
    non dico
    intelligit me,
    sed
    praevenit
    me.
    Quid
    vult homo castus? Ul nulia
    omnino
    surgat
    in membris
    ejus concupiscentia
    ad-
    yersaria castitali. Pacem
    vult,
    sed nondum habet.
    Quando
    enim ad illud ventum
    fuerit,
    ubi
    nulla
    omnino
    exsurgat concupiscenlia adversanda, nullus
    erit hostis cum
    quo luclemur;
    nec
    exspectatur ibi
    victoria, quia
    de hoste
    jam
    victo
    triumphatiir.
    Audi
    ipsam
    vicloriani, ipso Aposlolodicente,
    Oportet
    cor-
    ruptibile
    hocinduere
    incorruplionem,
    etmortatehocin-
    duereimmorlalilalem. Cumautem
    corruptibile
    hocin-
    dueril
    incorruplionem,
    cl moiialehociitdueril immorla-
    lilatem;
    lunc
    fiel
    sermo
    qui scriptus est, Absorpta
    esl
    mors in victoriam, Audi voces
    triumphantium
    : Ubi
    est, mors,
    contenliotua? ubi
    est, mors,
    aculeuslitus
    (I
    Cor.
    xv, 55-55)
    ?
    Percussisti, vulnerasii, dejecisli:
    sedvulneratus est
    pro me, qui
    fecit me. 0
    mors,
    o
    morsI vulneralusesl
    prome, qui
    fecit
    me,
    etdemorte
    sua vicit le. Et tunc
    triumpbantes
    dicturi sunt: Ubi
    est, mors,
    conteniiolua? ubi
    esl, mors,
    aculeus luus?
    CAPUT IX.

    11. Vull homo non esse
    concupi-
    scentias,
    nec
    facitquod
    vult, Modo
    autem, quando
    caro
    concupiscit
    adversus
    spiritum,
    et
    spiritus
    adversus
    carnem,
    contentio mortis est: non
    quod
    volumus
    faeimus.
    Quare? Quia
    volumusut nulloesint concu--
    piscentioe,
    sed non
    possumus.
    Yelimus
    nolimus,
    ha-
    bemus illas : vellnius
    nolimus, litillant,
    blandiuntur,
    stimulanl, infestanl, surgere
    volunt.
    Premunlur,
    non-
    dum
    exstinguuntur; quamdiu
    caro
    concupiscit
    adversus
    spiritum,
    et
    spirilus
    adversuscamem.
    Numquid
    hoc
    etiamcummortuus fuerit liomo? Absit.
    Deponis
    car-
    nem, quomodo
    tecumtraliis
    concupiscentias
    carnis?
    Sedsi bene
    pugnasti, reciperis
    ad
    quietem.
    De
    qua
    quiete
    coronandus
    es,
    non damnandus : ut
    postea
    1
    Aliquot
    Mss.,
    pugneiil.
    (a)
    Hinc
    incipiebat
    traciatusde
    rugnaanimse,
    olimin
    tomo9.
    710 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    '
    720
    perducaris
    ad
    regnum. Ergo quamdiu
    hic
    vivitur,
    fra-
    tres,
    sic cst: sicet nos
    qui
    senuimus
    (a)
    inisla mili-
    tia,
    minores
    quidem
    hostes habemus! sedtamen ha-
    bemus.
    Fatigali
    sunt
    quodam
    modohostesnostri
    jam
    eliani
    per
    oelalem: sedlamenetiam
    fatigali
    11011 cessanl
    qualibuscumquo
    mciibus iufestare sencclutis
    quie-
    tem. Acrior
    ptignajuvenuin
    est: novimus
    eam,
    tran-
    si\ imus
    per
    eam. Caro
    ergoconcupiscil
    adversus
    spiri-
    fitm,
    et
    spiritus
    adversuscarnem
    ;
    ul non ea
    quw
    vul-
    lis,
    (acialis. Quid
    enim
    vullis,
    o
    sancti,
    o boni
    proelia-
    lores,
    o forles mililes Christi?
    quid
    vultis? Ut non
    sint oninino
    concupiscentiae
    malae. Sednon
    poteslis.
    Exerccte
    bellum, sperate triumphum.
    Modoenimin-
    terim
    pugnatur.
    Caro
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    et
    spirilus
    adversus
    carnem;
    ut non ea
    quwvullis, (acia-
    lis :
    id est,
    ul omnino nulloesint
    concupiscenlioe
    carnis.
    CAPUT X. 12.
    Pugnandum
    ne
    regnel peccatum.
    Armanostra. Poteslas nobisdata. Sed facite
    quodpo-
    testis; qttod
    ail
    ipse Apostolus
    alio
    loco, quod
    com-
    memorare
    jamcceperam
    : Non
    regnel peccatum
    inve-
    slro morlati
    corpore,
    ad obediendumdesideriis
    ejus.
    Ecce
    quod nolo;
    mala desideria
    surgunt
    : sed noli
    obedire. Arma
    le,
    sumeinstrumenla bellorum. Prae-
    cepfaDei,
    arma tua sunt. Si bene me
    audis,
    et cx co
    quodloquor
    armaris.
    Non, inquit, regnel peccalum
    in
    vestromoriali
    corpore. Quamdiueuimportatis
    inortalc
    cor|)us, pugnat
    conlravos
    peccatum
    : sednon
    regnei,
    Quidest,
    non
    regnel?
    Id
    esl,
    ad obcdiendumdeside-
    riis
    cjus.
    Si
    coeperitis
    obedire, regnat.
    Et
    quid
    est
    obedire,
    nisi ul exhibealisinembraveslraarma
    ittiqui-
    lads
    peccato
    (Rom. vi, 12, 15)
    ? Nihil hoc doclore
    proeclarius.Quid
    vis
    jam
    ut
    exponam
    tibi ? Fac
    quod
    audisti. Non exhibeas membratua arma
    iniquitatis
    peccato.
    Dedit libi Deus
    polestatein per Spiritum
    suuni,
    ul membra lua leneas.
    Surgit libido,
    tene tu
    liieinbra:
    quid
    factura esl
    quae
    surrexil? Tu lenc
    liienibra : noli exhiberc membra tua arma
    iniquitatis
    pcccato;
    noli annarc adversariumfuumcontra te.
    Tenc
    pedes,
    ne eant ad illicita. Libido
    surrexit,
    tene
    tu membra: tenelu manus ab onini scelere: tene lu
    oculos,
    ne malealtendant: lene
    aures,
    ne verba li-
    bidinis libenlcr audianl: tene lotum
    corpus,
    tene la-
    lcra,
    lene
    summa,
    tenc ima.
    Quid
    facil libido? Sur-
    gcre
    iiovit,
    vincerenon novil.
    Surgendo
    assidttesiue
    causa,
    discit el non
    surgere.
    CAPUT XI.

    15.
    Concupiscenliasperficerequid
    stl, Redcamus
    ergo
    ad
    vcrba, quae
    obscurade
    Apo-
    siolo
    proposueram,
    el
    planajam
    essc videbimus.Hoc
    enira
    proposueram, quod
    nondixit
    Apostolus,Spiritu
    anibulale,
    et
    concupiscentias
    carnis ne habueritis:
    quia
    necesseesl ul habeamus illas.
    Quare
    ergo
    non
    dixit, Concupiscentias
    carnis ne feceritis?
    Quia
    faci-
    mus
    eas; concupiscimus
    eiiim.
    Ipsumconcupiscere,
    1'acerecsl. Sed ail
    Apostolus
    : J ant non
    egooperor
    il-
    ; tud,
    sed
    quod
    habitat inme
    peccatum,(Rom,vn,
    17).
    Ergo quid
    tibi cavendumest? Hocsine
    dubio,
    ne
    per-
    iicias. Surrexillibido
    damnabilis, surrexil, suggessit:
    (n) Auguslinusjam
    senex.
    non audiafur.
    Ardet,
    non se
    compescit,
    et
    yelles
    ut
    nonarderet. Et ubi
    est,
    Ul non
    eaquwvullis, (aciatis?
    Noli dare membra. Ardeat sine
    causa,
    et consuriiit
    se. Inle
    ergo
    fiunt
    ipsoeconcupiscentiae.
    Fatendum
    est,
    fiunt. Ideo
    dlxit,
    Ne
    per[ecerilis.
    Sed non
    perfi-
    cianlur. Decrevisti
    facere, perfecisti.
    Pcrfecisti et-
    enim,
    si decernas faciendumesse
    adulferium,
    et ideo
    nonfacias
    quia
    locus non est
    inventus, quiaopportu-
    nitas non
    dalur, quia
    forteillacastaesl de
    qua
    vide-
    ris essecommolus: ecce
    jam
    illacasta
    est,
    el luadul-
    ler es.
    Quare? Quiaperlecisli concupiscenlias. Quid
    est, perfecisti
    ? In animo tuo faciendumesseadulte-
    riumdecrevisli.
    J am, quod absit,
    si et membrafue-
    rint
    operala,
    inmorteni devolutus es.
    CAPUTXII.

    14. In tribus moriuisa Chrislosu-


    scilalistres
    peccalorumgradus.
    Suscitavil Christusmor-
    luara indomofiliam
    Archisynagogi (Marc v, 22-42).
    In domo
    erat,
    elata nondumerat. Sicest homo
    qui
    flagiliuni
    decrevit incorde: raortuus
    est,
    sed inlus
    jacei.
    Si autem
    usque
    ad membrorum
    perpetratio-
    nem
    perveneril,
    elatus esl foras. Sed et
    juvenem
    li-
    liumviduacsuscilavit
    Dominus, quando
    extra
    portam
    civitatismoriuus efferebatur. Sic
    ergo
    audeo
    quid
    di-
    cere: Decrevisti in corde
    luo,
    si te revocaveris ab
    aclu
    luo,
    sanatus cris
    antequamperpetres.
    Si enim
    cgeris
    in corde tuo
    poeniletitiam, quia
    rem
    malam,
    et
    scelcstam,
    et
    flagitiosamdamnabilemque
    decreve-
    ras: ibi ubi mortuus
    jacebas intus,
    sic iulussurrexi-
    sti. Siauiem
    perfeceris, jam
    foraselalus es : sedba-
    bes
    qui
    lihi
    dical, J uvenis,
    tibi
    dico, surge (Luc.
    vu,
    11-15).
    Etiamsi
    pcrpelrasli, pceniteat
    te,
    de
    proximo
    redi: noli in
    sepulcrum
    venire. Sed el hic niibi ter-
    lius morluus
    est, qui
    eliam
    perductus
    esl ad
    sepul-
    crum. J am
    supra
    se habet consueiudinis
    pondus,
    moles eum lerrena multum
    premil.
    Mulltimenim
    exerciiatus est in
    flagiliis,
    consueludine sua niniia
    praegravatur.
    Clamatet
    Chrislus, Lazare, prodi forcts.
    Homoeuim
    pessimae
    consuetudinis
    jampulet.
    Merito
    ibi Christusclamavit: nec solum
    clamavil,
    sed
    magna
    voceclamavit
    (J oan,
    xi, 14-44).
    AdChristi enimclamo-
    remcliam
    tales,
    licel
    morlui,
    licet
    sepulti,
    licel
    pu-
    lenles, resurgent
    tamenet
    ipsi; resurgenl.
    De nullo
    enim
    jacente desperandum
    cst sub lali suscitatore.
    Conversi adDominura,etc.
    SERMO
    CXXIX*(a).
    De verbis
    Evangelii J oannis, cap. v, 59-47,
    Scruta-
    mini
    Scripluras,
    in
    quibuspulatis
    vosvitain oeter-
    nam
    habere,
    etc ConlraDonalislas
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Evangetkm
    tectionis
    expo-
    sitio. Ad
    evangelicamlectionem, quae
    rccens sonuit
    in auribus
    nostris,
    advertat Charilas
    vestra,
    dum
    pauca loquimur quae
    Dominusdonat. AdJ udaeosDo-
    minus
    loquebatur J esus,
    et dicebat eis: Scrulamini
    Scripluras,
    in
    quibuspulalis
    vos vilammlernamhu- .
    bere;ipsm
    testhnonium
    perldbenl
    de me. Deinde
    post
    *
    castigatus
    adomuesMSS. etEdd. insermone
    prsece-
    denli
    mododesiguatos. '."',''.''".
    (a) Alias,
    deverbisDomini 43.
    '
    (b)
    CitaturaFloroadRonr.x.
    724
    SERMOCXXIX.
    <j2-2
    paululum:
    Ego, inquit,
    veni in nominePatris
    mci,
    el
    non
    accepislis
    me: si aliusveneritinnomine
    suo,
    illum
    accipielis.
    Deinde
    post paululum
    :
    Quomodopoteslis
    mihi
    credere,gloriam
    abinvicem
    exspectantes,
    ct
    glo-
    riam
    qum
    a Deosolo
    est,
    non
    quwrenles
    ? Ad extre-
    mumait: Non
    ego
    vosaccuso
    apud
    Palrem: esl
    qui
    vosaccusat
    Moyses,
    in
    quent
    vos
    speralis,
    Si enimcre-
    deretis
    Moysi,
    crederetis
    forsitan
    et mihi: de meeitim
    ille
    scripsit.
    Cumaiitemverbisiilius non
    credids, quo-
    modo
    polestis
    niihi credere? Ad boec
    proposila
    nobis
    divinilus,
    ex ore
    Lectoris,
    sed ministerio
    Salvaloris,
    audite
    pauca
    non
    nunieranda,
    sed
    appendenda.
    CAPUT II. 2. Christiverbaad
    discipulos,
    adnos
    pariter speclanl.
    Namisla omniafacileest
    inlelligere
    deJ udoeis.Sedcavendum
    est,
    necumillosnimisat-
    tendinius,
    anobisoculosauferamus.
    Discipulis
    enim
    suis Dominus
    loquebatur
    : et
    uliquequod
    illis
    loque-
    batur,
    et nobis
    posteris loquebatur. Neque
    enimad
    illossolos
    1
    pertinet quod
    ait,
    Ecce
    ego
    vobiscumsum
    usque
    adconsummalionemswculi
    (Mallh.
    xxvm,
    20):
    sedad omnes eliam
    poslea
    futuros
    Christianos,
    et
    usque
    infincmsaeculi
    proventuros. Loquensergo
    illis
    ait,
    Cavetea
    fermenlo
    Pharisworum. Tunc
    putaverunt
    ideoDominumdixisse
    hoe,
    quia panes
    nontuleranl:
    non
    inlellexerunt, quia
    Cavelea
    fermento
    Pharismo-
    rum,
    hocdictum
    est,
    Caveleadoclrina Pharisaeorura
    (Id. xvi, 6-12). Quee
    fuit
    doctrinaPharisoeorum,
    nisi
    qiiam
    modo audistis? Gloriamab invicem
    qumrentes,
    gloriam
    abinvkem
    exspeclantes,
    et
    gloriamqum
    asolo
    Deo
    est,
    non
    quwrenles.
    De his
    apostolus
    Paulus ita
    dicit : Teslimoniumeis
    perldbeo, quia
    zelumDei ha-
    bent,
    sednon secundumscientiam.
    Zelutn,
    inquit,
    ^Dei
    habent :
    novi, scio,
    apud
    illos
    fui,
    lalis fui.
    ZeluinDei
    Itabenl,
    sed nonsecundumscientiam?
    Quid
    cst
    hoc, Apostole,
    non secundumscienliam?
    Expone
    nobis
    qiiam
    comraendes
    scienliam, quam
    doleas in
    illis non
    esse,
    et innobisvelisesse.
    Secutusadjunxit,
    el
    quod
    clausum
    posuerat, aperuit. Quidest,
    Zelum
    Dci
    habent,
    sednonsecundumscienliam?
    lgnoranles
    enimDei
    jusliliam,
    el suamvolentesconslituere
    ,
    ju-
    sdliwDei non stinl
    subjecli (Rom.x, 2,
    5). Ignorare
    ergo
    Dei
    justitiam
    et suamvelle
    consfituere,
    hoc
    est,
    gforiam
    abinvicem
    exspectare
    et
    gloriamquae
    asolo
    Deoest non
    requirere,
    hocest fermeniumPharisaeo-
    runi. Abboc cavereDominus
    jubel.
    Si servis
    jubet,
    et Dominus
    jubet, caveamus;
    ne
    audiamus,
    Ulquid
    milti
    dkilis, Domine,Domine,
    et non
    facitis quw
    dico
    (Luc. vi, 46)
    ?
    CAPUT III.

    5. J udmorum
    infidelilas.Relinqua-
    mus
    ergopaululumJ udaeos,quibus
    Dominuslunc lo-
    qucbatur.
    Foris
    sunt,
    audire nos nolunt.
    Ipsum
    Evangeliumoderunt,
    falsa
    testimonia in Dominum
    procuraverunt,
    ut damnarent vivum: aliatestimonia
    emcrunt
    pecunia
    contra morluum.
    Quando
    eis dici-
    mus,
    Creditein J esum:
    respondenl nobis,
    In honii-
    nemmortuumcrediiuri sumus?Cumaulem
    addimus,
    Sedresurrexit:
    respcndent, Absil; discipuli ejus
    fu-
    1
    Abest,solos,
    abAm.Er.et
    plerisquemanuseriptis.
    rali suiit eurade
    sepulero.
    Amant falsitatemJ udeel
    emptores1,
    et conieninunt
    veritatemDomini
    Redem-
    ptoris. Quod
    loqueris, J udaee, parentes
    lui
    pecunia
    emeruiii;
    et hoc in le
    remansit, quod
    emerunt. At-
    lende
    potius
    eum
    qui
    eroit
    tc,
    non
    qui
    mendaciumt
    eroil libi.
    4. Verba Chrisli in
    J ndmos,
    Ecclesiwconveniuntin
    Donalistas. Sed
    istos, utdiximus,
    relinquamus
    : islos
    attendamtisfratres
    nostros,
    cum
    quibusagimus.
    Nam
    Christus
    caput
    est et
    corpus. Caput
    incoelo
    est,
    cor-
    pus
    inlerraest :
    caput
    Dominus
    est, corpus
    Erclesia
    ejus.
    Sedmeminislis
    diclum,
    Erunl duoincarneuna.
    SacramenlumIwc
    magnumest,
    ait
    Aposlolus, ego
    au-
    temdico inChrisloet inEcclesia
    (Ephes. v, 25, 31,
    32).
    Si
    ergo
    duosunt incarne
    una,
    duo sunt in voce
    una.
    Caputnostrum,
    Dominus
    Cbristus, locutus est
    adJ udaeosea
    quoeaudiviinus,
    cum
    Evangeliumlege-
    retur, caput
    adinimicossuos :
    loqualur
    et
    cofpus,
    id
    est, Ecclesia,
    adinimicossuos.
    Nostisadquosloquatur.
    Quid
    habet
    loqui
    2
    ?Nondixi dc
    meo,
    ut voxunasit:
    quia
    caro
    una,
    voxuna. Hoc
    ergo
    illisdicamus: voee
    Ecclesioe
    loquor.
    0
    fratres,
    filii
    dispersi,
    oves er-
    rantes,
    rami
    proecisi,quid
    mihi
    calumniamini?
    Quid
    menon
    agnoscilis
    ? Scrutamini
    Scripturas,
    in
    quibus
    puiads
    vosvilamwternam
    habere;
    ipsm
    lestimonium
    perhibent
    de me: J udoeisdicit
    caput nostrum,
    quod.
    vobis
    corpus
    dicit :
    Quwreiisme,
    et noninvenietis
    (J oan. vn, 56). Quare? Quia
    non scrutamini Scri-
    pturas,-qtiee
    testimonium
    perhibent
    dc me.
    CAPUT IV.

    5. TeslimoniaVeterisTestamenlide-:
    Chrisloel Ecclesia.Teslimonium
    pro capite
    :
    Abrahw
    diclwsunl
    promissiones
    el semini
    ejus.
    Non
    dicit,
    El
    seminibus,
    lanquam
    in
    multis;
    sed
    tanquam
    in
    uno,
    El
    seinini
    luo, quodest
    Chrislus(Galat. rn,
    18).
    Teslimo-
    nium
    pro corpore
    ad
    Abraham, qtiodeommemoravit
    Aposlolus.
    Abrahmdiclwsunt
    promissiones.
    Vivo
    cgo,.
    dicit
    Dominus;
    per memelipsumjuro,
    quia
    obaudislL
    vocem
    meam,
    et non
    pepercisli
    dilecto
    filio
    luo
    propterr
    me,
    nisi benedkensbenedicam
    le,
    et
    implendo
    implebor.
    semetiluutnskut slellas
    cwli,
    et sicut arenammaris
    ~
    etbenedkentur insemineluoomnes
    gentes
    lerrm
    (Gen
    xxii,
    16-18).
    Habes
    teslimonium
    pro eapite, haLies
    procorpore.
    Audi aliud
    breve,
    et
    prope
    una
    seiVientia
    coniplexumpro capite
    et
    pro corpore. De
    cesurre-
    clioneChristi Psalmus
    loquebalur
    :
    Exaltam-
    super-
    cmlos,
    Deus. Conlinuo
    procorpore
    : Et
    supen
    omnenn
    ierrctm
    gloria
    lua
    (Psat. LVI,
    6,12).
    Audi
    testimoiiium:
    pro capile
    : Foderunt manusmeaset
    pedesmeos,
    rfi-
    numeraveruntomiiiaossamea:
    ipsi
    vero
    considerave-
    runt el
    conspexeruntme,diviseruntsibi
    veitlhnenta
    mea
    s
    el
    super
    vestem
    meammiseruni
    sortem. Audi
    conlinuo.,
    pro corpore, posl pauca
    verba:
    Comntemorubtiniux^ er.
    convertenlurad
    Dominumuniversi
    fines
    term;
    ct.
    adorabuntin
    couspecluejus
    universw
    patriwgenlhim
    :
    quoniam
    Doniiniesl
    regmim,
    cl
    ipse
    dondnubitur
    gen-.
    tium(Psal. xxi, 17, 18, 19, 28,
    29).
    Audi
    pro
    ea.~.
    pile
    : El
    ipse lancjunmsponstts
    procedens
    de
    thulamft
    1
    SicAni.Er.
    ct Mss.Al
    l.ov.,
    emploris.
    3
    Sii-Mss,At
    eriili,()!,(habei
    loqui.
    723. S. AUGUSTINI EPISCOPI
    *
    rl_U
    -
    suo. Et in
    ipso psalmo
    audi
    pro corpore
    : In omnem
    terramexivitsonus
    eorum,
    et in
    fines
    orbisterrw verba
    eorum
    (Psal. xvm, 6, 5).
    CAPUT Y.

    6. Novi Testamenliteslimonium
    pro
    Christo el Eecleshh Hoec
    J udoeis,
    et istis noslris.
    Quare? Quia
    istas
    Scripturas
    Veleris Testamenti et
    J udoei
    accipiunt,
    et noslri isii
    accipiunt.
    Sed
    ipsum
    Ghrislum
    ,
    quem
    illi non
    accipiunt
    ,
    videamus si
    isti
    accipiunti
    Dicat ct
    ipsc,
    dicat et
    pro
    se
    qui
    capul est,
    et
    pro corpore
    suo
    quod
    est
    Eeclesia,
    quia
    et in nobis
    caput loquitur pro eorpore.
    Audi
    pro capite
    : Resurrexit a- mortuis
    ,
    invenit disci-
    pulos hoesitantes, dubitantes, prae gaudio
    rioncre-
    denfes; aperuit
    illis
    sensum,
    ut
    inteHigerent
    Scri-
    pturaSj
    et dixil
    eis, Quia
    sic
    scripliimest,
    et sk
    opor-
    lebatChr.islum
    pati,
    et
    resurgere
    a mortuis lerliodie.
    Habes
    pro capile;
    dical et
    pro corpore
    : Et
    prwdkari
    innomhte
    ejus pmnitenliam
    ct remissionem
    peccatoruin
    per
    omnes
    genles,incipienlibusabJ erusalem(Luc.
    xxiv,
    45,
    elc).
    Dicatergo
    Ecclesiainimicis
    suis,
    dicat-.Dicit
    plane,
    non taeet : sed illi audianl.
    Fratres,
    audistis
    testiinonia, jam
    nosciteme. Scrutamini
    Scripiurccs,
    in
    quibus
    vos
    speratis
    vitamwternam
    habere; ipsmtesti-
    monium
    perhibent
    deme.
    Quoedixi,
    non siint de
    meo,
    seddeDomini
    iiiei,
    el
    tainen
    adliueaversainini1,adhuc
    lergiversamini.
    Quomodo poleslis
    mihi
    credere,glo-
    riatn ab
    invicem-exspectahles,
    et
    gloriamqum
    a solo
    Deo
    esl,
    nonqumrentes?QuiaignoraritesDei iusliliam,
    zelum Dei
    habelis,
    sed non
    sccundum scientiam.
    Iguorantes
    enim Dei
    justiiiam,
    ct vestramvolentes
    constituere, jusiitiae
    Dei noncstis
    subjccli. Quid
    est
    aliud, ignorare
    Dei
    jiistiliam,
    et suamvelle coristi-
    tuere,
    nisi
    dicere :
    EgOsancii(ico,cgo justifico; qubd
    ego dedero,
    hoe
    sanclumcst? DimitteDeo
    quod
    Dei
    est :
    agnosce,
    homo, quod
    hominisest.
    Ignoras
    Dei
    juslitiam,
    et tuamvis
    coiistilucre. J ustificaremevis2:
    sufficitlibi ul mecum
    juslificeris.
    CAPUT YI.

    7. Antichristi scelusimitantiir Db-


    natisiw. De
    Anlichristo dictum
    est,
    et omnes sic ift-
    lelligunt
    quod
    ail
    Dominus, Ego
    veni in nominePa-
    tris
    tnei,
    et non
    suscepislis
    me : si
    alius venerit hi
    nontine
    suo,
    hunc
    suscipietis.
    Sed audiamuset J oan-
    nein :
    Audislis
    quia
    venil
    Anlicliristus,
    et nunc anli-
    chrisii niulti
    facd
    sunt
    (I
    J oan.
    n, 18). Quid
    autem
    expaveseimus in
    Anlichrisio,
    nisi
    quia
    nomen suum
    bonoraturus
    est,
    et nomenDominia
    coiitempturus
    ?
    Quid
    aliud facil
    qui
    dicit :
    Egojustifico
    ?
    Responde-
    lur ei:
    Ego
    adChristum
    veni,
    non
    pedibus,
    sedcorde
    veni : ubi
    Evangeliumaudivi,
    ibi
    credidi",
    ibi
    bapli-
    zalus sum:
    quia
    in Chrislum
    credidr,
    in Deumcre-
    didi. Et ille:
    Nones mundus.
    Quare
    ?
    Quia
    nonibi
    fui. Dic
    quare
    non sura
    mundalus,
    homo
    qui bapti-
    zatus sum in
    J erusalem,
    homo
    qui baplizatus sum,
    verbi
    gralia, apud
    Ephesios,
    ad
    quos
    dalam
    Epi-
    stolam
    legis,
    et
    quorum
    pacem spernis?
    Ecce ad
    Ephesios scripsit Aposlolus
    :
    fundataest
    Ecclesia,
    1
    AltquotMss,,adversamini.
    a
    Lov.,
    J ustificare
    te
    vis; dissenlientibusaliislibrisedilis
    et
    manuseriptis.
    8
    Plures
    manuscripti,
    et nomenDei.
    manet
    usqtie nunc;
    et uberius
    manet, multiplicius
    manet,
    lenet
    quod accepit
    ab
    Apostolo,
    Si
    qiiis
    dn->
    nuntiaverit vobis
    prwterqnamqtiod accepistis,
    dita-
    themasit
    (Galal. i, 9).
    Quid
    ergd? quid
    miliidicis?
    Mundiisnon suni? Ibr
    baptizatus,
    mundusiiori siirii'!
    Etiamnones.
    Quare? Quiaegb'
    il)i riorifui. Sed
    qui
    ubique est,
    ibi fuit.
    Qui ubiqueest,
    ibi
    fult,
    iri
    ciijus
    nomen credidi. Tu nescio unde
    veriiens,
    inio rionve-
    niens,-sed
    volensut
    egoad teveriiam,Iiicposiliisdicis
    mihi-:Noriesrecte
    baptizalus, quiaegoibi'nbri
    ftii.Yide
    quis
    ibifuit.
    Quid
    dietuiriest
    J oarini?Supef quemvi-
    deris
    Spirilum
    descendenlem
    quasicoiumbam;
    hicesi
    qui
    baptizat (J oan. i,
    35). Ipsiira
    llabes
    quoerOnlerii
    lel :
    imo
    quia
    milii ab
    1
    ipsbbaptizato invldisii, ipsurriper-
    didisti.
    CAPUT VII.

    8:
    Qum
    sil
    Callioiicoriim, qum
    Donatistafumdoclfina.
    Fnlelligiteergo, fratresmei,
    voceinnostramet
    iHorurh,etyidetequideligatis.Nos
    bocdiciiiius : Siriius
    saricti,
    Deus
    sCtt-;
    sinuis
    iniqiii,
    ct hoc
    magis ipse
    scit : vos innbbis
    spem
    noii
    po-
    natis,
    qualescumque
    simus. Si lidni
    smrius,
    facite
    qiiod'scriptum
    est : Imitaloresmei
    isldte,
    sicul el
    ego
    Christi
    (l
    Cor.
    iv, 16).
    Si .iutetnniali
    stiriitis,
    lieesic
    deseiii
    estis,
    nec sic sine! coiisilio'rehianslslis : au-
    dite
    dicenfem, Quwdiatnt, facite; qitw
    autem
    faciunt,
    facerenoliie
    (Mattli, xxin,
    5),
    Illi auiem' contra : Nisi
    boni
    fuerimus,
    perisfis.
    Ecce cst alius
    qui
    veiiiet in
    liomine suo.
    Ergovita
    meaex le
    periaeblt,
    et salus
    meaex te
    religabitur?
    llane oblitus sutii furidarrien-
    tnmmeum? Nonne
    petra
    erat Cliristtis
    (1
    Cor.
    x, 4)?
    Noniie
    qui
    oedificat
    super peirani, ipstirii
    non
    dejicit
    ventus, jjlttvia,
    flumina
    (Mattli. vii,
    25)?
    Veiii
    ergo
    mecum,
    si
    vis,
    super petrarri',
    ct rioii niihi essevelle
    pro petra.
    9. Donalislwnec
    Moysi,
    tiecChrislocreduntvel re-
    surgenli.
    Doiiatisiwin Cliristuni
    injurii;
    Dieat'
    ergo
    et
    liovissiniuinillud
    Ecelesia,
    Si credereiis
    Moysi,
    credere-
    lis et
    tnihi;
    demeenitnille
    scfipsil: quiacorpus
    sum
    ejus,
    de
    quoscripsit.
    Et deEcclesia
    Moyscsscripsit.
    Nanr
    Moysi
    verba
    dixi,
    In semineiuo benedicentur
    omnes
    geiiies(Gen.xxn, 18).
    Moysesiioc
    in
    primo
    Iibro
    scripsit.Sicrederctis
    Mbysi,cfe'dereiisetChristo. Quia
    Bloysi
    verba
    conleninitis",
    necesseest ut Christi verba
    Coiilemnatis. Hctbent
    ibi, inquit, Moysen
    et
    Prophe-
    lus,
    audicmtillos.
    Noii, paler Abraham;
    sed si
    quis
    a
    moiiuis
    vCncfit,ipsuni
    audient, Et ille: Si
    Moysen
    et
    Proplietashonaudiuiit,
    necsi
    quisamoiinisresurrexeril,
    credetii
    (Luc. xvi,
    29-51).
    HocdeJ udocisdictumest:
    crgo
    nondictumdelioereticis?
    CAPUT YIII.

    A riiofttiis fesurrexerat
    qui
    di-
    cebat, Opottebal
    Clifistiim
    pdti,
    ei
    resurgere
    amor-
    luis tertiu die. IIoc credo.
    Crcdo,
    inquit.
    Credis?
    Quare
    non credis
    quod sequilur? Quia credis,
    Oportebai
    Chrislum
    pdli,
    et
    fesurgere
    a mortuis ter-
    tia
    die;
    hoc dictum CSl de
    capite
    : crcde et
    quod
    sequitur
    de
    Ecclesia,
    Prwdicari innomine
    ejus pmni-
    tentiamet remissionem
    peccatorumper
    omnes
    genles.
    1
    Quidanimanuscriptihabent, Ipsum
    habens
    quwrerem
    le?
    725
    SERMOCXXX.
    70*
    Qunrt
    credis
    de
    capite,
    et non
    credis de
    corpore?
    Quid
    tibi fecil
    Ecclesia,
    ut eamvelis
    quodam
    modo
    decollare?
    Tollere vis
    Ecclesioe
    caput,
    et
    capiti
    cre-
    dere
    , corjuis relinquere, quasi
    exanime
    corpus.
    Sihe
    causa
    capiti, quasi
    fajvmlusdevotusblandiris.
    Quf
    de-
    collare
    vuit,
    et
    caput
    et
    cdrpus
    conatur oCcidere.
    Erubescurit
    nfigareChristum,
    et non erubescunt lie-
    gare
    verbaChristi. Christuranec nos vidiraus
    oculis,
    nec vos. J udoei
    viderunt,
    et occiderunt. Nos nonvi-
    dimus,
    el credimus : verba
    ipsius
    lioblSCumsunt.
    Compafate
    vosJ iidaeis:
    illicontempserunt pendentem
    in
    ligno,
    vos coriitefiinitis sedentem in ccelo: illis
    suggerentibus
    stetit titulus
    Christi,
    vobis stanlibus
    deletur
    Baptismus
    Christi. Sed
    quid feStat, fratres,
    nisi orerriiis et
    pro snjierbis,
    ofemus et
    pro
    elalis
    ,
    qui
    se sicextolluht? Dicanms
    pro
    illis
    Deo, Cogno-
    scant
    quia
    tibi nomenDominus: et non
    honiines,
    sed
    tusoltisallissimus
    super
    omnemterrain
    (Psal.
    LXXXII,
    19).
    Conversi ad
    Dominum,
    efc.
    SERMO
    CXXX.(a).
    Deverbis
    Evangelii J oannis,
    ubi narratur mifaculum
    de
    quinque panibus
    el
    '
    diiobus
    piscibus.Cap. v, f
    .
    5-14.
    1. Miraculi
    srgnificatio.
    Miraeulum
    grande
    fa-
    clum
    est, dilectissimi,
    ut de
    quinque panibus
    et
    duobus
    piscibus
    saturarentur
    quinque
    hoininummil-
    lia,
    et residua
    fragmentorumimplereiit
    duodecimco-
    phinos.
    Grande miraculum: sed nonmultum mira-
    bimur
    factum,
    si attendamus facientem. Ille multi-
    plicavit
    inmanibus
    frangentium quinque panes, qui
    interra
    germinantia multiplicat
    semina,
    ut
    grana
    pauca
    mittantur et horrea
    repleantur.
    Scd
    quia
    illud
    omni anno
    facit,
    nemo miralur. Admirationemtollit
    nonfacli
    vilitas,
    sedassiduitas.
    Dominusautemquando
    ista
    faciebat,
    nonsolum
    per verba,
    sed eliam
    per ipsa
    miracula
    inlelligentibusloquebalur. Quinquepanes
    si-
    v
    gnificabantquinquelibrosLegisMoysi.
    Lexvetus hor-
    deumestad
    evangelicura
    iriticum.
    Magna
    inillislibris
    de Cbristo
    mysleria
    contineiitur. Unde ait
    ipse
    : Si
    crederelis
    Moysi,
    crederetisetmihi: demeenimillescri-
    psit(J oan. v, 46).
    Sed
    quomodo
    inhordeo medullasub
    palea
    latet;
    sic invelamento
    mysteriorumLegis
    latct
    Christus. Ut
    panis (b) mysleria
    illa
    exponuntur,
    et
    dilatantur;
    sic et
    panes
    illi
    crescebant, quanilo
    fran-
    gebanlur.
    Et hoc
    quod
    vobis
    exposui, panem
    vobis
    fregi.Quinque
    milliaIiominum
    signilicanl plebem
    sub
    quinque
    libris
    Legis
    constitutam. Duodecim
    cophini
    sunt duodecim
    Apostoli, qui
    et
    ipsi
    de
    fragmentis
    Legis impleli
    sunt. Duo
    pisces
    sunt,
    aut duo
    praece-
    pta
    dilectionis Dei et
    proximi,
    aut duo
    populi
    ex
    circumcisioneet
    praeputio,
    aut duaeillaesacrae
    per-
    sonae
    regis
    et sacerdotis. Ilaec cum
    exponuntur,
    frangunlur;
    cum
    intelliguntur,
    manducantur.
    2. Christus
    panisfactus
    incarnadone. MercatorChri-
    (a)
    Proditnunc
    ppimum
    sermoilleex veteri eodiceCol-
    bortinaebibliothecaenolalo821.CitaturaBedaseulioroad
    Galat.
    ui,
    et
    adHebr.n.
    (b)Forte,legis.
    stus.
    Redemptor nosler,
    quomodo. Convertamur ad'
    eum
    qui
    ista fecit.
    Ipse
    est
    panis, qui
    de coelodes-
    cendit
    (J oan. vi,
    41):
    sed
    panis qui reficit,
    et noii
    deficit; panis qui
    sumi
    potesl,
    consumi now
    jiotest.
    Ipsumpanem
    eliam manna
    significabat.
    Uridedi-
    ctuniest : Panem cmli dedit
    illis,
    panemAtitfelofuin
    manducavit homo
    (Psal. LXXVII,
    24 el
    25). Quis
    est
    panis cceli,
    nisi Christus? Sedut
    panem
    Angelorum
    manducaret
    homo,
    Dominus
    Angelorum
    faclus est
    homo. Si enim hoe non faetus
    esset,
    carnem
    ipsius
    nonhaberemus : si carnem
    ipsius
    11011
    haberemus,
    panem
    altaris non manducaremus. Feslinemus ad
    hoereditatem, quia magnum
    inde
    pignus accepi-
    mus. Fratres
    mei,
    desideremus vitam
    Christi,
    quia
    lenenius
    pignus
    moiiern Christi.
    Quomodo
    liobis non dabit bona
    stia, qui passus
    est mala
    noslra? ln terris
    istis,
    in isto seeculo
    maligno quiti
    abundat,
    nisi
    nasci,
    laborare et mori? Discutiteres
    humanas
    ,
    convincite
    me,
    si mentior : attendite om-
    nes
    honiines,
    utrtini ad aliud sint in hoe
    seeculo,
    quamnasci,
    laborareet mori. Hoecsunt mercimoiiia
    regionis
    nostroc
    ,
    isla hic abundant. Ad tales merces
    Mercator illedescendit. Et
    quoniam
    omnis mercator
    dal et
    accipit;
    dat
    quod habet,
    et
    accipit quod
    noa
    habet; quando aliqoid comparat,
    dat
    pecuniam,
    et
    accipit quod
    emit: etiamChristus in ista mercatura
    dedit et
    accepit.
    Sed
    quidaccepit?Quod
    hic
    abundat,
    nasci,
    laborare el mori.
    Etquid
    dedit?
    Renasci,
    re-
    surgere
    elin aeternum
    regnare.
    0 bone
    Mercator,
    eme
    lios.
    Quiddicam,
    eme
    nos,
    cum
    gf
    alias
    agere
    debea-
    mus, quiaemisii
    nos? Preliumnostrum
    erogasnobis,
    sanguinem
    tuum
    bibimus; erogasergo
    nobis
    jiretium
    nostrum. Et
    Evangeliumleginuts,
    instrumentum no-
    slrura. Servi tui
    sunius,
    creatura luasumus : fecisti
    110S,
    redemisli nos. Emere
    potest quisque
    servum
    suiim,
    creare non
    potesl:
    Dominus aulem servos
    suos et creavit et redemit:
    creavit,
    ut
    essent;
    rede-
    mit,
    ne
    semper caplivi
    esscnt. Incidiriius enim In
    principem
    hujus
    soectili,qui
    seduxit Adamet servum
    fecit,
    et
    ccepit
    nos
    tanquam
    vernaculos
    possidere.
    Sedvenit
    Redemptor,
    el victusest
    deceptor.
    Et
    quid
    fecit
    Redemptor
    noster
    captivatori
    npslro? Ad
    pre-
    liumnostrum lelendit
    muscipulam
    crucero suam:
    posuit
    ibi
    quasi
    escam
    sanguinem
    siiuni. Ille autem
    jjoiuit sangiiinem
    istuin
    fundere,
    11011 meruit bibere.
    Et ineo
    quod
    ftidit
    sanguinem
    non
    debitoris, jussus
    esl reddere
    debitores;
    fudit
    sanguinemimiocentis,
    jussusest
    recederea nocentibus. Ille
    quippesangui-
    neiii suumad hoc
    fudit,
    ut
    peccata
    nostra deleret.'
    Undeergo
    ille nos
    tenebat,
    deletum est
    sanguine
    Redemptoris:
    Nori enimtenebat nosriisi vinculis
    pec-
    catorum riostrorum. Istaeerarit caterioe
    captivorum.
    Yenit
    ille, alligavit
    fortem vinCuIis
    passionis
    suoe:
    intravit in domuni
    ejus, idesf,
    iri corda eoruiii
    ubi
    ipseIiabitabat,
    et vasa
    ejus'arripuit (Matih. xn,
    29).
    Nossuniusvasa. Ista
    impleverat
    iifeaniaritudrne
    sua. Hanc aniaritudineni etiaranostro
    Redempiofi
    iii'
    felle
    propinavit. Iinpleverat' ergO
    nos ille
    1'aiiquafri
    vasasua : Dominusautemnosler
    arripiens'vsisa ejus
    727
    S. AUGUSTINl EPISCOPI
    723
    et sua
    faciens,
    fudit amariludinem
    , implevit
    dulce-
    dine.
    3. AmandusChristus. Exeo
    quod
    Deus
    fecit,
    credibile
    fit quod promisit.
    Amemus
    ergo
    eum
    , quia
    dulcis
    est.
    Guslate,
    et videle
    quia
    suavisest Dominus
    (Psal.
    xxxni, 9).
    Timendus
    est,
    sed
    plus
    amandus est.
    Homo et Deus est: unus Christus homo et Deus
    est; quomodo
    unus
    homo,
    anima et
    corpus
    : non
    autem Deus et homo duae
    personae.
    Ia Christo
    duaesunt
    quidem
    substanliee,
    Deus et homo: sed
    una
    persona,
    ut Trinilas
    maneal,
    non accedente
    homine
    quaternitas
    fiat.
    Quomodoergo
    fieri
    potest
    ut noslri non misereatur
    Deus, propter quos
    ho-
    mo factus est Deus? Mullumest
    quod
    fecit: mira-
    bilius
    estquod
    fecit, quamquod promisit;
    et ex eo
    quodfecit,
    debemuscredere
    quodpromisit.
    Hoc enim
    quod feCil,
    vix
    crederemus,
    nisi et viderernus. Ubi
    videmus? In
    populiscredentibus,
    in multitudine ad
    eumadducla.
    Quiaimpletumest, quodpromissumest
    Abrahae: et ex his
    quoe
    videmus,
    credimus
    quee
    non
    videmus. UnushomofuitAbraham
    ,
    et diclumest
    illi,
    ln setninetuo benedicenluromnes
    genles(Gen.xn, 3).
    Si ad se
    attenderet, quando
    crederet? Unus homo
    erat,
    et
    jam
    senex
    erat,
    et uxoremsterilem
    habebal,
    et eetate
    jam
    ita
    progressam,
    ut
    concipere
    non
    jiosset,
    ctiamsi steriiisnon fuisset. Non eral
    prorsus
    unde
    aliquidspcrarctur.
    Sed
    promiltenlem altendebat,
    ct
    credebat
    quod
    non videbat. Eece ille
    quod credidit,
    nos videmus.
    Ergo
    ex his
    quacvidemus,
    debemus
    credere
    quee
    non videmus. Genuil
    Isaac,
    non vidi-
    mus : et Isaac
    genuit J acob,
    el hoc non vidimus : et
    J acob
    gcnuit
    duodecim
    filios,
    et
    ipsos
    nonvidimus: et
    duodecim filii
    cjus genuerunt populumIsrael;
    ma-
    gnmn populum
    videmus. J am
    coepi
    ca dicere
    quas
    videmus. De
    |iopuIo
    Israel nala cst
    virgo
    Mafia,
    et
    peperit
    Chrisiiim;
    et ecce in Christo benedicuntur
    omnes
    gentes. Qtiid
    vcrius?
    quid
    cerlius?
    quid aper-
    tius? Desidcratemecum fuitirum
    saeeulum, qui
    con-
    gregali
    estis cx Genlibus. In hoc soeculo
    implevit
    Deus
    promissum
    suumde semineAbrahoe.
    Quomodo
    crgo
    non dabit nobis oeterna
    promissasua, quos
    fecit
    esse semen Abrahae? Hoc enimdicit
    Aposlolus
    :Si
    aulemvos
    Christi, Apostoli
    vcrba
    sunt, ergo
    Abrahw
    semeneslis
    (Galat. iu, 29).
    4.
    Quodprwslilil Christus,
    mirabiliusest
    quamquod
    p-omitiit.
    Magnumaliquid coepimus esse;
    nemo se
    contemnat:
    nihil fuimus
    ;
    sed
    aliquid
    sumus. Dixi-
    musDomino ,
    Memenlo
    quiapulvissumus(Psal. cn,
    14)
    : sedillede
    pulvere
    hominem
    fecit,
    et
    pulveri
    vitam
    dedit,
    et in Christo Dominonostro
    jamipsum
    pulverem
    adcoeli
    regna perduxit. Quia
    hinc
    accepit
    carnem,
    hinc
    accepit terram,
    et terram levavit in
    coelum, qui
    fecitlerram et ccelum. Si
    ergo
    duae res
    novaeadhuc nonfactee
    proponerentur nobis,
    et
    quae-
    reretur
    a
    nobis, Quid
    est
    mirabilius,
    ut
    qui
    Deus est
    fial
    homo,
    aut
    qui
    homo est fiathomoDei?
    Quid
    est
    mirabilius, quid
    est difficilius?
    Quid
    nobis
    promisit
    Christus ?
    Quod
    nondumvidemus: hoc
    est,
    ut simus
    bomines
    ipsius, etregnemus
    cum
    illo,
    et
    nonmoria-
    '
    i
    mur inoeternum.
    Quasi
    hoc difficile
    creditur,
    utho-
    ;
    mo natus
    jierveniat
    ad eam
    vilam,
    ubi
    nunquammo-
    riatur. Hocest
    quod
    excusso corde
    credimus,
    excus-
    so dicoamundi
    pulvere,
    ne
    ipsepulvis
    claudatnobis
    oculosfidei. Hocest
    quodjubemur credere, quia
    cum
    mortui
    fuerimus,
    etiam cum
    corporibus
    mortuis
    in
    vila
    erimus,
    ubi
    nunquam
    moriamur. Mirabile hoe
    est : sed mirabilius
    estquod
    fecit Christus.
    Qnid
    est.
    ;j
    enim
    incredibilius,
    ut vivat
    semper homo,
    aut uf.ali-
    quando
    moriatur Deus?
    Accipere
    homines vitam a
    Deocredibilius est ?
    accipere
    Deummortemab bo-
    minibus, pulo quia
    incredibilius est. Et
    jam
    faelum
    est: credamus et
    quod
    futurum est. Si factumest
    quod
    est
    ineredibilius,
    non nobisdabit
    quod
    est cre-
    dibilius? Polensest enimDeus
    Angelos
    homines fa-
    cere, qui
    semina terrena et horribilia homines fe-
    cit.
    Quid
    erimus?
    Angeli. Quid
    fuimus! Pudet recor-
    dari :
    cogor considerare,
    et erubesco dicere.
    Quid
    fuimus? UndeDeushomines fecit?
    Quid
    fuimus an-
    lequam
    omnino essemus? Nihil eramus.
    Quando
    invcnlribus malrum
    eramus, quid
    eramus? SuFfieit
    quod
    recolilis. Tollileanimos ab eo unde facti
    estis,
    el
    cogitatequod
    estis. Yivitis : sed viviinl et herbee
    et arbores. Senlitis : senliunt et
    pccora.
    Homines
    eslis :
    pecoratransistis, superiores pecoribus eslis;
    quia inlelligilis quanta praestitit
    nobis.
    Yivilis,
    senli-
    tis, inlelligilis,
    homines eslis. Islo autem beneficio
    quid comparari pbtcst?
    Chrisliani estis. Hocenimsi
    non
    accepcrimus, quid
    nobis
    prodesset quia
    homines
    essemus? Christiani
    ergo sumus,
    ad Chrislum
    per-
    tinemus. Saeviat
    mundus,
    non nos
    frangit; quia
    ad
    Christum
    perlinemus.
    Blandiatur
    inundus, nonnos
    seducit;
    adChrislum
    peiiinemus.
    5. Cliristianorumsub
    palrono
    Chrislo securitas.
    Maginimpalronuni invciiimus,
    fratres. Noslis
    quia
    tendunl se homines de
    patronis
    suis. Minanti
    alicui,
    respondet
    cliens
    majoris
    : Salvo
    capite
    domini mei
    illius,
    nihil mihi faeis.
    Quanto
    forlius et cerlius nos
    dicimus: Salvo
    capitenostro,
    nihil nobisfacis?
    Quo-
    niara
    patronus
    noster
    caput
    est nostrum.
    Quicumque
    se tendunt de
    aliquo
    homine
    palrono ,
    clientes sunt
    ej'us
    : nos
    patroni
    nostri membra suraus. Praestet
    nobis
    (a)
    in
    se,
    et nemo nosevellat ab eo.
    Quoniam.
    quoscumque
    inhoc mundolabores
    perpessifuerimus,
    totum
    quod
    transit nihil est. Yenient bona
    quee
    non
    transibunt:
    perlabores
    ad eavenitur. Sed cum
    per-
    ventum
    fuerit,
    nemo inde nos avellit.
    Clauduntur
    porlseJ erusalem, accipiunt
    eliam
    vectes,
    ul dicatur
    illi civilali :
    Lauda,
    J erusalem:
    Dominum;
    lauda
    Deum
    tuum,
    Sion.
    Quoniam
    confortavil
    vectes
    porta-
    rum
    luarum,
    benedixil
    filios
    luosinte.
    Qui
    posuil finef.
    luos
    pacem(
    Psal.
    CXLVII, 12-14).
    Portis
    clausis,,
    vectibus
    missis,
    nullus exit
    amicus,
    nullus intrat ini-
    micus. Ibi veramet cerlamhabemus
    securilalem,
    si
    hic nondimiserimus verilatem.
    (a) Forte,
    porletnos.
    7i9
    SERMOCXXX.
    730
    SERMOCXXXI*
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    J oannis, cap.
    vi, 54-66,
    Nisi raan-
    ducaveritis carnem, etc, deque
    verbis
    Aposloli
    et
    Psalmorum
    ,
    conlra
    Pelagianos(b).
    Habilusad MensamS.
    martyrisCypriani,
    IX calen-
    das
    octobris,
    diedondnka
    (c).
    CAPUT PRIMUM.

    1
    .CorporisclsanguinisChristi
    sacramentum.Audivimusveracem
    Magistrum,
    divinum
    Redemptorem,
    humanumSalvatorem
    ,
    commendan-
    lemnobis
    pretium
    nostrum
    , sanguinom
    suuni. Locu-
    tus est enimnobisde
    corpore
    el
    sanguinc
    suo : cor-
    pus

    dixitescam
    , sanguinempotuin.
    Sacrameiitum
    fidelium
    agnoscunt
    fideles. Audientes autcm
    quid
    aliudquani
    auditint?Cum
    ergo
    commendans lalcm
    escamet lalem
    potuni
    diceret,
    Nisi manducaveritis
    carnetn
    meam,
    el biberilis
    sanguinem
    meiini
    ,
    non
    habebidsvilaminvobis
    (et
    hocdicerct de
    vita, quis
    alius
    quamipsa
    vita? Erit aiitem illi bomini
    mors,
    non
    vita, qui
    roendacem
    pulavcrit
    vitam
    )
    ;
    scanria-
    lizati sunl
    diseijiuli ejus,
    non
    quidem
    oinnes,
    sed
    plu-
    rimi,
    dicenles
    ajmd
    se
    ipsos,
    Durus esl hicsermo
    ,
    quis
    eum
    potesl
    audire? Cum aulem hoe Dominus
    apud semelipsumcognovisset,
    el murmura
    cogita-
    tionis
    2
    audisset, cogilantibus,
    nccvoce sonantibiis
    respondit,
    ut scauditos esse
    cognoscercnt,
    ct talia
    cogitare
    desinerenl.
    Quidergo respondit?
    IIoc vos
    scandalizal? Si
    ergo
    vidcriiisFiiiuin hominis ascen-
    dentemubi cral
    prius
    ?
    Quid
    sibi
    vult,
    IIoc vosscan-
    datizul?Putatis
    quia
    dchoc
    corpore
    meo
    quod
    vide-
    tis, partes
    facturtts
    sum,
    ctmembramca
    concisurus,
    et vobisdalurus?
    Quid,
    si
    ergo
    videridsFiliumhoini-
    nisascendenlemubierat
    prius?
    Certe
    qtii inleger
    as-
    cendere
    poluit,
    consumi non
    poluit. Ergo
    el de cor-
    pore
    ac
    sariguinc
    stiodetlit nobis saliibrem refeclio-
    nem,
    ettam
    magnam
    brevilcrsolvitdesua
    integi-itafe
    qureslionem.
    Mnnducent
    ergoqui manducanl,
    elbibant
    qui bibunt;
    esurianl ei sitiant: vilam
    manducciit,
    vi-
    tambibant.Illudnianducare,
    reficiest:
    sedsicreficeris,
    ut non deficial undereficeris. Illud bibere
    quid est,
    nisi vivere?Manduca
    vilam,
    bibevitam:habebis
    vilam,
    elintegraestvita.
    Tuncautem
    hocerii.idest,
    vilauni-
    cuique
    erit
    corpus
    et
    sanguis Clirisli;
    si
    quod
    in
    Sacramentovisibiiiter
    sumitur,
    in
    ipsa
    verilate
    spi-
    ritualilermanducelur, spirilualiler
    bibatur. Audivi-
    1
    Am.et
    Er.,qnodcorpus.Manuscriptt vero, qtiorum
    corpus.
    sSicMss.At
    editi,
    murmi(i' flc
    cogitaiiones.
    *
    Emendatuscsl adtres bn. ada. cf.cfj.f. fs.
    gr.
    Ir. m.
    pr.
    rm.vd.Am.Er.rar. Lov.
    (a)
    Alias,
    devcrbis
    Apostoli
    2.
    (fj)
    Floruscitalriuobuslccis: et
    quidem
    adI Cor.
    x,
    ser-
    niouem
    appellat
    de
    covjiore
    el
    sauguineDomtni;

    qtto-
    modo
    Algerus
    contra
    Be;'engarium.
    Atin
    philipp.n,
    ser-
    monem
    de verbrs
    Apostolr
    2vocat.Quo
    focoinvera
    Bedaecollectione
    manuscripta,
    dicitursermo
    de,
    ivm
    tnanducaverilis,
    etc.
    (c)
    Locumet diemhabitisermonisita
    jiraenolatum
    acce-
    pimus
    ex veteri codicebibliotliectePl<.Cisterciensium
    s. CrucisinJ erusalomdeUrbe.Dies
    porro
    dominicuscum
    nonocalendasoctobriscoineidebatanno
    417,
    et adhunc
    ipsum
    defactoannuni
    pertinentApostolicae
    Sedis
    rescrijjta
    ce
    auibtjshi<?
    lnflnesermonis.
    musenim
    ipsum
    Dominumdicenlem
    , Spiritus
    est
    qui vivifical,
    cnroaulemnon
    prodestqiddquam.
    Verba
    quw
    tocutussum
    vobis,spiriius
    el vilasunt. Sed
    sunl,
    inquit, quidam, qui
    noncredunt.
    Ipsi
    dicebant,
    Durus
    esthicsermo
    , quis
    eum
    polest
    audire? Durus
    est,
    sed
    duris : hoc
    est,
    incredibilis,
    sed ineredulis.
    CAPUTII.

    2. Fides donnmDei. Gratiwviolen-


    liasuavis.Seduldoceretnoseliami|>sum
    crederedoni
    .
    esse,
    nonmerili:
    Sicul,inquit,
    dixi
    vobis,nemovenit
    ad
    me,
    nisi cui dalum
    (ueril
    a Patre meo. Ubi autemhoc
    Dominus dixcrit,
    si
    superiora Evangelii
    recola-
    liuis,
    invcniemus cum
    dixisse,
    Ncmovenit ad
    me,
    nisi
    Paier, qui
    misit
    me,
    traxeril eum
    (J oan. vi,
    ii).
    Nondixil, Dttxciit; scd,
    fraxerit. Isla violentia cor-
    di
    fit,
    noncarni.
    Quidcrgo
    miraris?
    Crcde,
    et
    vcnis;
    ama,
    et traheris. Nearbilrcris istam
    asperam
    mole-
    slamquc
    violcntiam: dulcis
    est, suavisest; ipsa
    sua-
    vilas letrahii. Nonne ovis
    trahiiur,
    cum csurienli
    herba monstratur? Et
    pulo quia
    non
    corporc impel-
    lilur,
    sed desiderio
    colligalur.
    Sic ct tu veni ad
    Cluistiim: noli
    longa
    itinera
    meditari;
    ubi
    credis,
    ibi venis. Ad illumenim
    qui nbique est,
    amando
    vcnitur,
    non
    navigando.
    Sed
    quoniam
    etiam in tali
    itinere abundant fluctus el
    tempestales
    diversarum
    teiitalionum
    ;
    in crucifixumcrcde
    ,
    ul fides ttia li-
    gnumpossit
    asecndere. Non
    mcrgeris,
    sed
    lignopor-
    laberis.
    Sic,
    sic in
    hujus
    saeculi fluclibus
    navigabat
    ille, qui
    dicebat,
    Milti aulemabsit
    gloriari,
    nisi in
    cruceDoniini nostri J esuCltrisli.
    (Gctlat.
    vi,
    14.)
    CAPUTIII.5.
    Nec
    fides
    necbonavita
    propriis
    viribus
    arroganda.
    Miruraest auiein
    quodprairiicato
    Chrisio
    crucilixo,
    auriitmt
    riuo,
    tinus
    conicmiiil,aiterasceiidil.
    Qiiiconlemnit,impuletsibi:quiascenditnonarrogelsi-
    bi.AudivilcniinaveraciMagisiro, Nemovenitadme,
    nisi
    datitm
    fueril
    eia Patremeo.
    Gaudeal, quia
    datumesl:
    gratiasagat
    daiHicordchumili,nonarroganti;
    ne
    quod
    liumilis
    mcruit, superbus
    amillal. Nametiam
    (juijam
    in
    ipsa
    via
    justa ambulant,
    si sibi eamtribuerintel
    yiribus
    suis, percuiu
    de illa. Ideo humilitatemnos docens
    sancia
    Scripluraper Apostolumdicit,
    Cumtimoreet
    tretnoreveslram
    ipsorum
    salnletn
    operamini.
    Et ne sibi
    aliquid
    inde
    darenl, quiadixit, operamini:
    conlinuo
    subjunxil,
    Deuseiiimest
    qui operatur
    invobiset velle
    et
    operari, pro
    bona volunlate
    (Philipp.
    n,
    12,15).
    Deusesl
    qui operalur
    invobis: ideocumtitnoreettre-
    more,
    vallem
    facile,
    imbrem
    suscijiite. Depressa
    im-
    plentnr,
    altn siccanlur. Gratia
    pluvia
    est.
    Quidergo
    miraris,
    si Deus
    superbis resislil,
    humilibus aulem
    dat
    graliam(J acob.
    iv, 6)?
    Ideocumlimoreet
    tremore,
    idest,
    cuni humilitate. Noli nllum
    sapere,
    sedlime
    (Rom.
    xi,
    20).
    Time,
    ul
    implearis
    : noti allum
    sapere,
    nesicceris.
    CAPUTIV. i. Gralia
    justificalo,
    ul in via
    jusla
    atitbtilet,
    necessaria.Sed
    jam, inqnis,
    ambtilo viam
    istam
    4
    :
    opus
    erat ut
    discerem, opus
    erat ut
    per
    do-
    clrinam
    Legis
    scirero
    quid agerem
    : habeo liberum
    voluntatis arbiliium
    ; quis
    raeab istavia
    separabit?
    '
    AliquotMss.,viamjuslam.
    731
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    73$
    Siiegas diligenler,
    invenies
    quemdam
    desua
    quadam
    abundaiilia, quam
    taraen
    acceperal,
    extolleresecoe-
    pisse;
    Dominumaulemmisericordem,
    utdoceret hu-
    iniliiatem, quod
    dederal abstulisse;
    illumvero subito
    inopemremansisse.-et
    misericordiam
    Deirecordalione
    coiifessum
    dixissc, Ego
    dixi inabundantia
    mea,
    Non
    moveborinwternum.
    Ego
    dixi inabundanliamea. Sed
    ego
    dixi,
    hbmodixi: OmnisItomomendax
    (Psal. cxv,
    II): Ego
    dixi.
    Ergo, Ego
    dixi in abundantiamea:
    lanta erat-
    abundantia,
    ut lioc dicefeauderem: Non
    moveborinmternum.
    Quid
    deinde?
    Domitte,
    involuniale
    _,
    lua
    prmstidsti
    decorimeovirtulem.Averlisti aulem
    fa-
    ciemtuaiha
    me,
    et
    faclus
    sumconturbatus
    (Psat.
    xxix,
    7, 8). Osteridisti, inquity
    mihi
    quia
    illud
    quo
    abun-
    dabarii.de
    Uioerat. Ostendisti mihi unde
    peterem,
    cui triljuefeiri
    l
    quod acceperam,
    ctii
    graiias agere
    debercm,
    adquerii
    eurrerem
    silieiis,
    riiide
    implerer,
    et
    quo iiiipleius
    esserii ad
    quem
    eustodirem. Fortilttdi-
    nettteiiirii meumad teciistodiam
    (Psal, LVIII, 10), quo
    le
    largiiofeirhpfeaf '-',
    leservatore non
    jrerdani.
    For-
    litudinemmeamdd le cuslodiam.Iloc ul oslenderes
    milii,
    averlisli
    (aciethluahiame,
    el
    faclus
    sumconlur-
    bnttts.
    Cbnlnrbdius,qriiasiccatus; sicealus, quia
    cxal-
    latiis. Dic
    ergo
    sicciiset
    aridus,
    ut rursus
    implearis
    :
    Aniinameavelut terra sine
    aqha
    libi
    (Psal.
    cxui,
    6).
    Dic,
    Ahhnahteavelul terra sine
    aqtia
    libi. Tu enim
    dixeras,
    nonDonfriius
    dixeral,
    Non movebofinmier-
    nuih. Til dixeras
    praesrinieris
    de
    te;
    sed non de
    tuo,
    et
    quasi ptilabas-de
    luo.
    C/SPUT V.

    5. Ahibiilansinvia
    fusia,
    si id sibi
    tribual,
    peritde
    via
    jusia. Quidergo
    Dominusdicit?
    ServiteDominoiii
    limofe,
    ctexsultaleei cumiremore.
    Sicei
    Apostolus,
    Cunilimoreeltreihorevestram
    ipsorum
    salulein
    dperamini.
    Deiisesl enhh
    qui operalur
    invobis.
    Efgb
    , cxsultaleciini(feihofe.Ne
    quahdb
    irascatur Do-
    mhtus.Yideo
    qiiia
    clamarido
    praevcnitis. Quid
    cnim
    dicluiiis surii
    scilis,
    claniaiido
    procvcnilis.
    Et hoc
    unde
    habetis,
    riisi
    quia
    dociiitad
    qtiem
    crcdendove-
    nislis? Ifoc
    ergo
    dicit: aiidile
    quodnoslis;
    iion do-
    cco,
    sed coninieriiofo
    jiraedicaiido
    : iroonec
    doceO,
    quia
    noslis;
    lieccbiiinieniofo
    , quiameriiinislis;
    sed
    . simnl dicamus
    qiiod
    riobiscumtenelis. IlOcDomirius
    dicit:
    Appfefieitdiiediscipihicim,
    el exsullate
    ,
    sedcum
    tremofc,
    ul
    scriiper
    liuiiiilesterieatis
    quori accepistis,
    Ne
    qitando
    ifascdlur
    Doihihiis,
    liliquesiiperbis,
    sibi
    quod
    liabent
    tiiljueiiiibus,
    11011 illi a
    quo
    Iiabeiit
    gfa-
    lias
    agerililJ iis'.
    Ne
    quando
    irascdlur
    Domhius,
    et
    per-
    eatiscie
    viajusla. Nuiriquid
    dixit,
    Ne
    quando
    irascatur
    Domintis,
    el noii venialis adviani
    justam? Numquid,
    Ne
    quando
    irascaiur
    Dominus,
    et non
    vos
    perducat
    adviam
    juslam,
    aui nonvosadmillat adviani
    justam?
    J ain inilla
    ambulatis,
    nolile
    superbire,
    ne cliaro de
    illa
    pefcatis.
    El
    percatis, inquit,
    de via
    justa.
    Cum
    exarscritinbrevi ira
    ejus super
    vos. Nonin
    longum.
    Ubi
    superbis,
    ibi
    quodaccejieras perdis.
    His
    territus
    '#. et
    t,6v.,-CMt
    relribuerem.
    castiganlur
    exAm.et
    ex
    nianuscriptis.
    sicMSS. At
    Lov.,quo
    le
    largiloremimpleam.
    Am,et
    Er.,
    quod
    te
    largienteimpleam.
    homo
    quasi diceret, Quid ergo
    faciam?
    sequitur,
    Beati omnes
    qui confidunt
    in eo
    (Psal. 11,
    11-13):,.
    nonin
    se,
    sedineo. Gratia salvi facti
    sunius, non
    ex
    nobis,
    sed Dei donumest
    (Ephes. 11,
    8).
    CAPUTYl.

    6. In
    Pelagiunos.
    Remissio
    peccato-
    rumin
    Baptismo.
    Languor post Baptismum.
    Forte di-
    catis:
    Quid
    sibi vull
    qiiod
    hoc
    saepe
    dicit?Ilerum
    hoc,
    el teriium hoc :
    ct
    jjrope nunquam Ioquitur,
    nisi
    qtiando
    liocdicit. Ulinamnon siriecausadicam.
    Sunt
    enimhomines
    ingfati graliae,
    mullumtribuentes in-
    opi
    saucieeque
    naturoe.Yerum
    est,
    magnas
    arbiirii Ii-
    beri vires
    homo:,
    cunl
    Conderetur,
    aceepif;
    sed
    pec-
    cafidoamisit. In niortem
    iapsus esl, infirnius factus
    cst,
    a latronibtis
    semivivusin via relictus est: in
    ju-
    menlum stium levavit euni ifansiens
    Samaritanus,
    quod interpretatur Custos; ad stabulumadhuc
    jjer-
    ducitur.
    Quid
    exlollitur? Adhuccuratur. Sed
    sufficit,
    inquit,
    mihi
    quod
    in
    Baplismo accepi
    remissionem
    omnium
    peccalorum.
    Numquidquia
    delefaest ini-
    qirilas,
    linitaest infirmiias?
    Accejii, inquit,
    remissio-
    nem
    omnium
    peccatorum. Prorsus vcrumest. Deleta
    suntcuncta
    peccata
    insacramento
    Baptismatis,
    Cuncta
    prorsus, dicta,
    facta
    , cogilata,
    cunctadeletasunt.
    Sed hocest
    qiiod
    infusumest in
    via,
    oleumet vinum.
    Retinelis, charissimi, semivivusilleinviaa latrorii-
    bus
    sauciatus, quoriiodo
    sit
    coiisolaius, accipiens
    oleumet vinumvulneribus suis
    (Luc x,
    30-53).
    J am
    utique
    errori
    ejus
    indullum
    fuit,
    et tamen sanatur
    lariguor
    in
    stabulo. Slabulumsi
    agnoscitis,
    Ecclesia
    est. Stabulum
    modo,
    quia
    vivendo Iransimus: do-
    mus
    erit,
    unde
    nunquammigrabimus,
    cumad
    regnum
    coelorumsani
    pervenerimiis.
    Inleriminslabuloliben-
    ler
    curemnr,
    non adhuc
    languidi
    desanilale
    glorie-
    mur;
    ne nihil aliud
    superbiendo faciamus,
    nisi ut
    nimquam
    curandosanemur.
    CAPUTYIL7. Grudm
    beneficiaquatuor
    : remissio
    peccaiorum,
    curatio
    languoris,
    redetnptio
    abomni cor-
    rupliotte
    el
    cohcupisceniia.Benedic,
    anhna
    mea,
    Domi-
    num.Dicanimac
    luae,
    dic: Adhucinhac
    vitaes,
    adhuc
    carnenifragilemportas,
    adhuccorpusquodcorrtimpilur
    aggravat
    animam
    (Sap.
    ix,
    1S);
    adhuc
    jiostinlegriialem
    reraissionis
    accepisti
    remedium
    orationis;
    adhucutique
    dicis,
    donccsancnturlanguorestui,
    Dhniilenobisdebila
    noslra
    (Malth,vi,
    12).
    Dic
    crgo
    animae
    luoe,humilisval-
    lis, nonereclus collis
    ;
    dicanimee
    tuac,
    Benedk,aniina
    mea,Dominum,
    el noli oblivisciomnesrelribudones
    ejns,
    Quasrelribiitiones?
    Dic, enuroera, gratiasage. Quas
    relributiones?
    Qui
    propidusfiloinnibushtiquitalibus
    tuis.
    Hoc factumcsl in
    Bapiismo.Quid
    fitmodo?
    Qui sanat
    omnes
    lcmguores
    luos. Hoc fit modo :
    agnosco.
    Sed
    quamdiu
    bic
    sum, corpusquod corrumpitur aggravat
    animaiii. Dic
    ergo
    et
    quod sequitur, Qui redintilde
    corruptione
    vitamluam. Posl
    redemplionem
    de eor-
    ruplionequid
    restat?
    Quando
    corruptibile
    Itocinduerh
    iiicorruplionem,
    el morlalehocinduerit
    immonalitalem,
    tuncfiet seriho
    qili scriplusest, Absorpla
    est nwrs in
    vicioriam.Ubi
    esl, mors,
    contendotua? Ibi
    re.de,
    Ubi
    esl, mors, ucuteusiuus?
    Qua:ris
    locum
    ejus,
    etnoi)
    invenis.
    Quid
    est aculeus mortis?
    Quidest, Ubiest,
    733
    SERMO%XXXif.
    iU
    mors
    ,
    aculeus tuus? Ubi esl
    peccalum
    ?
    Qureris,
    et
    nusquam
    est. Aculeusenimmorlis
    estpeccatum(lCor.
    xv, 34-56). Apostoli,
    non mea verba snnt. Tunc di-
    celur : Ubi
    est, mors,
    aculeus(tms?
    Nusquam
    erit
    pee-
    catum
    ,
    nec
    quod
    tc
    capiat,
    nec
    quod
    te
    impugnet,
    nec
    quod
    conscienliam
    titillet. Tunc nori dicetur
    De-
    bitanoslra dimiltenobis. Sed
    quid
    dicelur? Doinine
    Deus
    noster,pacem
    danobis: omniaenimreddidisiino-
    bis
    (Isai.
    xxvr,
    12).
    CAPUT YlII.8.
    Gratim
    poslremum
    beneficium,
    corona
    justiliw. Deniquepost
    redemptioriem
    abdmni
    corruplione, quid
    resiat nisi corona
    justiliee? Ipsa
    certe
    restat,
    sed efiamin
    ipsa
    ve! sub
    ipsa
    ilon sit
    caput turgiduin,
    ul
    recipiat
    coronam.
    Attdi,
    altende
    Psalmum, quam
    nolitcoronailla
    lurgidunicaput.Cum
    dixisset, Qui
    redimitde
    corrupiione
    vitamluatn:
    Qui
    cofonat
    le, inquil.
    J amhic dicturus eras
    ,
    Coronat
    le,
    nierita meafatentur,
    virtus mea fecit Iioc: debilum
    redditur,
    nondonalur. Audi
    potius
    Psalmum. Nain
    et hoc ludicis: Omnishomomendax
    (Psal.
    cxv, 11).
    Aiidi,
    Deus
    quid
    dicat:
    Qui
    coronal le in ntiseraitone
    etmisericordia.Demisericordia
    le
    coronal,
    de mise-
    ratione le coronal. Noneiiim
    dignus
    fuisti
    quem
    vo-
    caret,
    et vocatuni
    justificaret, jusfificatum glorifica-
    ret.
    Reliquimper
    eteclionem
    gradm
    saivce
    [actw
    sunl.
    Si autem
    gratia, jum
    nonex
    operibus
    :
    alioquin graiict
    jam
    nonest
    gralia(Rom. xi, S).
    Namei
    qtti operatur,
    mercesnon
    imputabitur
    secundum
    grutiain,
    sedsecun-
    dumdebilum
    (Id. IV,i). Apostolusloquilur,
    Non se-
    ctindum
    graiiam,
    sedsecundumdebitum. Teautemco-
    ronat in miserationc et misericordia: etsi luamerila
    proecesserunt,
    dicil libi
    Deus,
    Discute bene merita
    lua
    ,
    et videbis
    quia
    donasunt mea.
    CAPUT IX.

    9. J uslida
    Dei, quw
    J udwis etPela-
    gianis igttota
    est. Gratia inVeleri Teslamenlo
    occulta,
    in Novorevetala.Haecest
    ergojuslitia
    Dei.
    Quomodo
    dicitur,
    Domini salus
    (Psal.
    m, 9),
    non
    qua
    salvtis
    est
    Dominus,
    sed
    quam
    dat eis
    quos
    salvosfacit: sic
    ct Dei
    gratiaper
    J esumChristmnDominum
    noslrum,
    justilia
    Dei
    dicitur,
    non
    qua justus
    est
    Dominus,
    sed
    quajustificat
    eos
    quos
    ex
    impiisjuslos
    facit.
    Quidam
    vero, quomodo aliquando
    J udaei,
    et Christianos se
    dici
    volunt,
    et adhuc
    ignoranfes
    Dei
    justitiam,
    suam
    volunt
    constituere,
    etiam
    temporibus nostris, tempo-
    ribus
    apertaegratiae, temporibus
    nunc revclatoe
    prius
    occultee
    gratiee, lemporibtts
    nunc inarea manifestoe
    graliae,quaealiquando
    Iatebat in vellere. Paucos in-
    tellexisse video,
    jilures
    non
    intellexisse, quos ego
    nequaquam
    tacendo fraudabo.
    Quiriam
    de
    antiquis
    justisGedeonpclivita
    Domino
    signum,
    et dixit:
    Peto,
    Domine,
    ul vellushoc
    quod
    inarea
    pono,
    complualur,
    el areu siccasit. Factumest :
    complutum
    est
    vellus,
    area lotasiecaerat.
    Expressit
    manevellusin
    pelve;
    quoniam
    humilibusdatur
    gratia
    : et in
    pelve
    nostis
    quidfecerit
    Dominus
    discipuiis
    suis. Item
    pelivitalte-
    rum
    signum
    :
    Volo, inquit, Domine,
    ut vellussiccum
    sit,
    area
    compluta.
    Et hoc factum est
    (
    J udicum
    iv,
    57-40). Repetelempus
    veteris
    TT.tamenii,
    gratia
    oc-
    1
    sict
    nianuscripti.
    Editi
    vero,
    bommeritatua.
    cultaest iii
    nube, lanquamimbef in
    vellefe.
    Atteiide
    modo
    tempus
    Novi
    Testameriti,
    discufe
    gehteih
    J ti-
    daeorum, quasi vellus siccum inveriies: ofbis vefo
    iotus
    lanquam
    illaafea
    plerius
    est
    gfatiei
    riori
    occulia,
    sed
    riianifesla. Unde
    riitiltum
    plangere'cogliriuf
    ffalfes
    riostros, qiri
    non contra
    occultam,
    sed cduifa
    aperlarii
    graliain
    iiiaiiifestamque
    contendiinf.
    Ignoscitur
    J u-
    daeis.
    Quid,
    Chrisfiani?
    quare
    inimici
    gratiae
    CiirTsii?
    Quare
    de vobis
    preesumeiites
    ?
    qiiare ingfali ?'Qtiafe
    enimChrislus venit?
    Numquid
    natura liic nori efat?
    Natura rion
    eral, quam
    multurii laudando
    decipltis
    !?
    Numquid
    Lex hic non erat?Sed ait
    Aposlolus
    :"Si
    per Legemjustilia, ergo
    Chrislus
    gfads
    hwriuus esl
    (Gatat. II,
    21).
    Qitod
    ait
    Apostolus
    de
    lege,
    hoc riot;
    islisdicimusdenatura : Si
    per
    naturam
    jusliiia, efgo
    Christus
    gratis
    riiortuusest.
    CAPUT X.

    10. Conciliaconlra
    Pelagianos. Quod
    ergo
    dictuiii est de
    J udeeis,
    hoc omnino inistis vide-
    nuis. ZelumDei habent. Tcslimoniumillis'
    perhibed,
    quia
    zelumDei
    habenl,
    sed nonsecundumscientidm,
    Quiri est,
    non secundumscientiam?
    lgnorantes
    enim
    Dci
    juslitiam,
    cl suumvolenles
    constiluere,justiliw
    Dei
    nonsunt
    siibjecti(Rom. x, 2,
    5).
    Fratfes
    mei, compa-
    limiiii mecum. Ubi lales
    inveneritis,
    occultare
    nolile,
    non sit in vobis
    perversa
    miserieordia :
    prorsus
    ubi
    lales
    invcneritis,
    occultarenolile.
    Redarguite
    contra-
    dicentes,
    ei resisterites ad nos
    perducite.
    J amenim
    de hac causa duo concilia
    (fl)
    missasunt ad Sedem
    Apostolicam
    : inde ctiam
    rescripta
    venerunt. Causa
    fmilaest: ulinam
    aliquando
    finiatur error!
    Ergo
    ut
    advesiaat
    monemus,
    ul iiisiruantur
    docemus,
    ul mu-
    tenlur oremus. Conversi ad
    Dominuin,
    etc.
    SERMOCXXXII
    *
    (/<).
    Deverbis
    Evaitgelii
    J oannis,
    Caro nleaveroesea'
    est-,
    et
    sanguis
    nicus vere
    potus
    est.
    Qui
    niaridutat
    meam
    carnem,
    etc.
    Cap. vi, f f
    .
    S6,
    S7
    (c).
    CAPUT PRIMUAL1. Ad
    regeheratiohis
    grdlfam
    invitantur Gateclimneni.Sieut
    audivimus,-
    cuiri san-
    ctum
    Evangeliimilegerelur,
    DominusJ estiS'Chrislui
    exhortatus est
    promissione
    vileeoBterriaead niartdt)?
    candumearnemsuamet bibehduni
    sanguineW
    siiurii;
    Qui
    audislis
    hoec,
    nondum oriiiiesinteliexisiisJ .
    Qiii
    enim
    baptizali
    el fideles
    eslis, quid dixerir,
    riosiis.
    Qui
    auteni inter vosadhuc
    Cateehunieiii,
    vel Audieri^
    tes
    vocanlur, potucrunt
    esseeuni
    legerelur au'dieiil"es\
    numquid
    et
    intelligentcs
    ?
    Ergo
    scrm'0noster adiitfbs-
    quedirigilur.
    Qui jani
    manducant carriem
    Domirii,
    et
    bibunt
    sanguincm ejus, eogiient quid:manducent,'et
    quid
    bibant:
    ne,
    sicut dicil
    Apostolus; judicitirir
    sibi
    1
    Konnulli codices,
    desijnlis.
    2
    omnesMss.:
    Qtii
    auclisiis
    liwc, aliqui jam
    hoc
    facilisl
    aliqui
    nondum.
    Qiti
    enim
    baplizali,ete.,
    nisi
    quod
    rfonnulli
    habent,jam
    luec
    facitis.
    *
    Emcndatusest adtresbn,
    quatuofcl.
    ada.cb. f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd.
    (a) carthaginense
    videlicetac
    Milevitanum,qusesui>t
    epislolae
    inter
    Augusiiuianas
    175et 176.
    itescripta
    vero
    iisdemconciliis
    per
    innocentiumRomaiiutnPoliiUlee'm, in^
    eunteanno417
    data,
    locumiuler
    ejusdemepistolashabent
    ordineIM et182.
    (b)
    Alias,
    deverbisDomini 46.
    (c)
    citaluraFloroadl cor. xv.
    735
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    736
    manducent et bibant
    (I
    Cor.
    si,
    29).
    Qui
    autemnon-
    dum
    manducant,
    et nondum bibunt,
    ad tales
    epulas
    invitati festinent. Per istos dies
    magistri
    -4
    pascunt,
    Chrislus
    quolidiepascit,
    mensa
    ipsius
    est illain me-
    dio constitula, Quid
    causae
    est,
    o
    Audienles,
    ut men-
    sam
    videafis,
    et ad
    epulas nqn
    accedalis? Et forte
    modocuin
    EvangeliumIegerelur,
    dixistis in cordibus
    vestris : Pulamus
    quid
    est
    quod
    dicit,
    Cflromeavere
    esea
    esl,
    et
    sanguis
    meus vere
    pottts
    esl ?
    Quomodo
    manducatur caro
    Domini,
    ct bibilur
    sanguis
    Domini?
    Pulamus
    quid
    dieit?
    Quis
    conlra le
    clausil,
    ut hoc
    nescias? Yelatum est: sed si
    volueris,
    erit revela-
    tum. Accedead
    professioncm,
    et
    solvisliquseslionem.
    Quod
    enimdixit Dominus
    J esus, jam
    fideles nove-
    runl. TuaulemCalechumenus
    diceris,
    diceris
    Audiens,
    et surdus es. Aures eniin
    corporis paienles
    habes,
    quia
    verba
    quae
    dicla sunt audis : sed aures tordis
    adhuc clausas
    habes, quiaquod
    dictumest nonintel-
    ligis. Dispulo,
    non disscro. EccePascha
    est,
    dano-
    men ad
    Baptismum.
    Si nori te excilat
    feslivifas,
    du-
    cal
    ipsa
    curiosilas : ut scias
    quid
    dictum
    sit, Qui
    manducat carnem
    meam,
    et bibil
    sanguinem
    meum,
    in
    me
    manel,
    et
    ego
    inillo. Ut scias mecum
    quiddictum
    sii, pulsa,
    et
    aperielur
    libi. Et ut tibi
    dico, Pulsa,
    et
    aperietur
    libi : itael
    ego pulso, aperi
    mihi. Auribus
    personans,
    ad
    jiectuspulso.
    CAPUT II.

    2.
    Conjugali fideles, jam corpus
    Chrisli
    maiiducanles,
    decastilaleservandaadmonenlur.
    Sed si Calechumeni exhorlandi
    suiit,
    fralres
    mei,
    ut
    ad tanlam
    gratiamregenerationis
    accedere non mo-
    rentur :
    quanla
    nobis cura essedebel in oedificandis
    fidelibus,
    ut
    prosit
    eis
    quod accedunl;
    non sibi tales
    epulas
    in
    judicium
    nianducenl etbibant? Ut autem
    non in
    judicium
    manducent et
    bibant,
    bene vivant.
    Eslole exhortalores non sermonibus,
    sed moribus
    veslris : ut illi
    qui
    non sunl
    baptizati,
    sic festinent
    sequi
    vos,
    ut non
    pereant
    imilandovos.
    Qui conjugati
    estis,
    fidcmlori servate uxoribus vestris. Reddile
    quodexigitis.
    Yir,
    a femina
    exigiscastitaiem, jjraebe
    illi
    exemplum,
    non verbum. Tues
    cajuit, qua
    isvide.
    Hacenimdebes
    ire, qua
    illi non sit
    periculosum
    se-
    qui
    : imotu
    ipsequa
    viseam
    sequi,
    illucdebes ain-
    bulare. Ab imbecilliore sexu
    exigis
    lorliludinem:
    carnis
    concupiscenliam
    ambo
    babetis; qui
    fortior
    esl,
    prior
    virical. El lamen
    quod
    dolendum
    est,
    multi
    viri a feminis vincuntur. Servant feminoe
    castilatem,
    quam
    viri servare nolunl : et ineo
    quod
    non
    servant,
    se viros videri
    volunt; quasi propterea
    sit fortior
    sexu,
    ut eum facilius
    subjuget
    inimicus. Lucla
    est,
    proeliumesl, pugna
    esl. Yir forlior esl
    femina,
    vir
    caput
    esl feminae
    (Ephes.
    v, 23).
    Femina
    pugnat,
    et
    vincil: luhosli succumbis? Stat
    corpus,
    et
    jacel
    ca-
    put? Qui
    aulem uxores nondum
    habetis,
    el lamenad
    mensamDominicam
    jamaccedilis,
    et carnemChrisli
    manducatis,
    ct
    sanguinembibitis,
    si ducturi estis uxo-
    res,
    servatevosuxoribus veslris.
    Qtiales
    easvultisad
    vos
    venire,
    lales vosdebent et
    ipsee
    invenire.
    Quis
    1
    sic tov. At in caeterislibris editis et
    Mss.,magi-
    strali.
    juvenis est, qui
    noJ i castamvelit ducereuxorem?Et
    si
    accepfurus estvirginem, quis
    nonintactamdeside-
    ret? Inlactam
    quocris,
    intactus esto. Puram
    quoeris,
    noli esse
    impurus.
    Non enim illa
    potest,
    et tu non
    potes.
    Si fieri non
    posset,
    nec illa
    posset. Quia
    vero
    illa
    potest,
    doceat le
    quia
    fieri
    potest.
    Et
    illam,
    ut
    possit,
    Deus
    regit.
    Sedtu
    gloriosior cris,
    si feceris.
    Quare gloriosior
    ? Illam
    premit parenlumcusfodia,
    refrenat infirmiorissexus
    ipsa
    verecundia :
    postremo
    legestimet, quas
    tu non limes. Ideo
    ergo gloriosior
    eris,
    si feceris:
    quia
    tu si
    feceris,
    Deumtimes. Habet
    illamulta
    quac
    limeat
    prtcler
    Deum: tu solumDeum
    limcs. Sed lu
    quemtimes, major
    est omnibus.
    Ipse
    liinendus est in
    publico, ipse
    in secreto. Procedis
    ,
    videris
    ; intras,
    videris : luccrna
    ardet,
    videt te
    ;
    lu-
    cerna exstincla
    est,
    videt te : in cubiculumintras
    ,
    vidct
    le;
    incorde
    versaris,
    videt te.
    Ipsum lime,
    il-
    lumcui cura est ut ivideat te
    ;
    et vel limendo castus
    esto. Aut si
    peccarevis, quoere
    ubi tenon
    videat,
    et
    fac
    quori
    vis.
    CAPUT 111.

    3. Conlinenlimvolo obslrkti.
    Qui
    vero
    jainvovislis, corpus
    arctius
    casligate,
    et concu-
    pisceiuiac
    frenosnec ad
    ipsaqutepermissasunt,
    pa-
    liaiiiini relaxare
    ;
    ut non soluma concubitu illicilo
    divertalis,
    sed cliam licitumcontemnatis
    aspeclum.
    Mementotein
    quocumque
    sexu
    silis,
    sive
    marcs,
    sive
    feminac,
    Angelorum
    viiamducere vosin terra. An-
    geli
    enim non
    nubunl,
    neque
    uxores ducunt. Hoc
    orimus,
    cumresurrexerimus
    (Matlh.xxn, 30).
    Quanto
    vos
    meliores, qui
    qupd
    erunt homines
    post
    resurre-
    ciionem,
    hocvos
    incipilis
    esseante mortem? Servate
    gradus
    vestros : serval enira vobis Deushonores ve-
    stros.
    Comparata
    est resurrectio mortuorumstellisin
    coeloconslitiilis. Slellaenhnabslella
    diffeti
    in
    gtoria,
    iil
    Apostolusdicit;
    sk el resurrecliomorluorum
    (I
    Cor.
    xv, 41, 42).
    Aliter enimibi lucebit
    virginitas,
    aliter
    ibi lucebit eastitas
    conjugalis,
    aliter ibi lucebit sancla
    viduilas. Diverse lucebunt : sed omnes ibi erunt.
    Sjjleudor dispar,
    ccelumcommune.
    CAPUT IV.

    i. Gradus
    citique
    suus
    servqndus.
    Cogitantesergogradus veslros,
    servanles et
    profes-
    siones
    vestras,
    accedite ad carnem
    Domini,
    acccdile
    ad
    sanguinem
    Domini.
    Qui
    sescit aliter
    esse,
    non
    accedat.
    Conipungimini magis
    serraonemeo.
    Congra-
    tulantur enim
    qui
    sciunt servare
    conjugibus, quod
    a
    conjugibus exigunt; qui
    sciunt servare omni modo
    contineiiliam,
    si hanc Deovoverunl:
    qui
    veroaudiunt
    me dicenlcro, Quicumque
    non servatis
    castilalem,
    noliteaccedere adillum
    panem,
    contrislantur. Et
    ego
    liollcmhocdicere : sed
    qnid
    facio?Timebo
    hominem,
    ut laceam verilalem?
    Ergo
    si illi servi non timent
    Dorninum,
    etiam
    ego
    non timeam?
    quasi
    nonsciam
    dictum
    esse,
    Serve
    nequam
    el
    piger,
    lu
    dares,
    et
    ego
    exigerem(Matlh.
    xxv, 26, 27).
    Ecce
    dedi,
    Domine
    Deusmeus;
    eccein
    conspectu
    tuo
    etAngelorum
    tuo-
    rumet in
    conspeclu ipsius plebis
    tuae
    erogavi pecu-
    niamluam: timeo enim
    judicium
    tuum.
    Egoderii,
    tu
    exige.
    Etsi non
    dicam,
    facturus es.
    Ergo
    hoc
    potius
    dico :
    Ego
    dedi,
    tu
    converte,
    tu
    parce.
    Fac
    pudicos
    ,
    SEUMO
    CXXXHI.
    758
    qui
    fuerunt
    impudici,
    ut simulin luo
    conspectu,
    cum
    judicium
    venerit, gaudeamus,
    et
    qui erogavil
    et cui
    erogalum
    est. Placet hoc? Placeat.
    Quiciinique
    im-
    pudici
    eslis, corrigite
    vos,
    dum vivilis.
    Ego
    enini
    verbumDei
    loqui possum,impudicos
    aulemin
    nequi-
    tia
    perseverantes,
    de
    judicio
    et damnalioneDei libe-
    rare non
    possuro.
    SERMOCXXXIII
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    J oannis,
    ubi J esus nonseascensu-
    rumud diem
    festutn
    dixeral,
    el ianien
    ascendit,cap.
    vn, f
    2-10
    (6).
    1.
    Evangelicm
    leclionis
    expositio. Proposiluiu
    csl
    nobis,
    in
    adjutorio
    Doroini,
    de hoc recentissimo
    Evangelii capilulo dispulare,
    nec cst
    parva qua>
    stio,
    ne
    periclilelur verilas,
    et falsitas
    glorielur.
    Sed
    neque
    veritas
    perire polest, neque
    falsiias
    sujje-
    rare.
    Quid
    aiiteni
    quaestionis
    habeat isfa
    lectio, pa-
    iuiii|)er accipile;
    ti facti intenli
    per propositaroqua:-
    slioiicm,
    oratc ul sufficiainusad solutionem. Dies
    festuseralJ tuLeoruni
    scenopegia
    : hi
    diessunt, quan-
    liiin
    virietur, quos hodiequeobservanl, quando
    casas
    vucaiil(c).
    Ei-l eniinillis ista solemnitas de fabrica-
    tione
    labernaculorum; qttoniain
    labernaculumcv.r;>-h
    dicilur, scenopegia
    cst labernaculi fabricatio. Hi dies
    festi
    apud
    J udaeos
    agebantur
    : et
    a|)pcllabatur
    tinus
    dies
    feslus,
    non
    quia
    unodie
    fiebat,
    sed
    quia
    continuaia
    festiviiate
    peragebatur;
    sicut diesfestus
    Paschae,
    sic-
    ut dies festus
    azymorum,et tamen,
    sicul manifeslum
    est,
    illefeslusdies
    agitur per aliquot
    dies. Eral
    ergo
    inJ tidaeaista
    solemnilas;
    DominusJ esus inGalilaea
    crat,
    ubi et nulrilus
    est,
    ubi et
    consanguineosalque
    cognatos habuit, quos Scriplura
    fralres
    ajipellal.
    Dixerunl
    ergo ei,
    sicutlectum
    audivimus,
    fratrescjus:
    Transi
    hinc,
    el vadein
    J udmam,
    ul el
    discipuli
    lui vi-
    deattl
    opera
    tua
    qumfacis.
    Nemoenimin occulio
    quid
    facit,
    el
    qumril ipsein patam
    esse. Si Itmc
    facis,
    mani-
    festa
    temundo. Deinde
    subjungil Evangelisla
    :
    Neqiie
    enim
    fralresejus
    credebanlineuin.Si
    ergo
    non ineiim
    credebant,
    invidiosa verba
    subjiciebant. Respondit
    eisJ esus :
    Tempus
    meumnondum
    advenit; lempus
    au-
    lemvestrum
    semper
    est
    paralum.
    Non
    polest
    mundus
    odissevos: meaulem
    odit, quiaego
    lesdmonium
    perhi-
    beode
    illo, quiaoperaejus
    malasunt. Vosascendilein
    diem
    feslum
    hunc.
    Ecjo
    non
    (d)
    asccndoaddkm
    feslum
    islum, quiatetnpus
    meumnondum
    implelum
    est. Dein-
    de
    sequitur Evangelista
    : Hmc cum
    dixisset,
    ipse
    mansitin Gatilma. Ul autemascenderunl
    fratres ejus,
    tuncet
    ipse
    ascenditaddietn
    feslum,
    non
    manifesle,
    sed
    quasi
    occtdte. Huc
    usque
    extenditur
    quacstio,
    coetera
    aperia
    sunt.
    2. Christumineolocononessementitum.
    Quidergo
    quaeritur?quid
    movet?
    quid
    in
    periculo
    est? NeDo-
    *
    Hicsermoin
    manuscriptis
    nostris
    nusquamrepertus
    est.
    (a) Alias,
    8 inter editosex
    manuscriptis
    Carthusiae
    majoris.
    (b)
    EeeenseturinPossidii
    Indicnlo,cap.
    9.
    (c)Forte,
    Fabricant.
    (d)
    m
    graeco(aliquotediiionum]
    est
    oupd, nondum;
    et
    sicin
    aliquotlatinisBibliis.
    minus,
    imout
    apertiusdicamus,
    ne
    ipsa
    Yeritascre-
    daturessemenlita. Si enim
    volumusmenlitum
    putari,
    mentiendi auctoritateminlirmus
    accipiet.
    Audivimus
    diceremenlitumesse.
    Qui
    enim
    pulant
    esse menti-
    lum,
    hoc dicunt: Dixit se nonascensurumad diem
    feslum,
    et aseendil. Primo
    ergo, quantum
    in
    angusto
    temporepossumus,
    videamus ulrura
    menlialur, qui
    dicit
    aliquid
    et non lacit. Yerbi enim
    causa,
    dixi ami-
    co,
    Cras te videbo: occurrit
    major necessitas, quee
    retineret;
    nonideofalsumdixi.
    Quando
    enim
    promi-
    si,
    hocsentiebam
    quod
    dicebam.
    Quando
    autemaliud
    maj'usoccurrit, quod impedivit
    fidem
    promissionis
    meee,
    nonmenliri
    volui,
    sed
    promissumimplere
    non
    polui. Ecce, quanlum arbitror,
    non
    laboravi,
    ut
    per-
    suaderem,
    scd tantummodo admonui
    prudenliam
    vestram,
    nonmentiri eum
    qui proiniltit aliquid
    ct
    non
    facit,
    si ut non
    facial,
    aliud
    occurrerit, quodejus
    iinpediat promissioiiem,
    non
    quod
    convincat falsi-
    latem.
    5. Menliri
    pejus
    est
    quamfatli.
    Sedait
    qui
    meaudit:
    Numquid
    hoc
    potes
    de Christo
    dicere, quia
    vel non
    potuit implere quae volebat,
    vel futura nesciebat?
    Bene
    agis,
    bene
    suggeris,
    recle commones: sed
    ,
    o
    homo, partire
    inecumsoHieiludiiiein.
    Quem
    nonau-
    demus dicereminus
    valentem,
    audenuisdicere men-
    lientem?
    Ego quidem, quantum exislimo, quantum
    pro
    mea infirmitale
    judicarepossum, eligo
    ut homo
    in
    aliquo fallalur, quam
    ut in
    aliquo
    ineiiliatur. Falli
    enim
    pertinclad infirmitatem,
    menliri ad
    iniquilatem.
    Odisli,
    inquil, Dotnhie,
    oinnes
    qui operanlur iniquila-
    lem.Et continuo : Perdesomnes
    qui loqunnlur
    menda-
    cium
    (Psfl/.
    v,
    7).
    Aul tantumderovalel
    iniquitas
    et
    roendacium
    ;
    aut
    plus
    est
    Perdes, quam
    Odisti.
    Neque
    enini
    qui
    odio
    habeitir,
    contiimo
    perdilionepunilur.
    Verumsit illa
    quaeslio,
    utrum
    aliquando
    mentiri ne-
    cesse sit: non enim modo discutio: latebrosa
    est,
    multossintis
    habel;
    nonvacat omiies
    sccare,
    et ad
    vivum
    pervenire. Ergo ejus
    curalio iu
    lempus
    aliud
    differalur;
    fortassisenimsine sciiiionenostro divina
    opitulalionc
    sanabitur. Sed
    quid distuli, quid
    volo
    hodie
    trictare,
    inlenditeet
    distinguiie.
    An
    aliquando
    lnentienduni
    sit,
    hanc dixi difficilemti Iatebrosissi-
    mani
    quocslionem,
    hanc diffcro. UlrumautemChri-
    stus menlitus
    sil,
    utrura Veritas
    aliquid
    falsumdixe-
    rit,
    hoc hodie
    suscepinius
    adnioniti vex
    evangelica
    lectione.
    i. Falli et menliri
    quomododifferant.Quid
    autem
    intersit inter falli et
    raeniiri, breviter dico. Fallitur
    qui putal
    vertini esse
    quod dicil,
    el
    quia
    verum
    pu-
    tat,
    ideodicil. Hoc aulem
    quod
    dicit
    qui fallitur,
    si
    verum
    esset,
    non fallerelur : si nonsolumverumes-
    set,
    sedeliain verura esse
    sciret,
    non ineiiliretur.
    Fallilur
    ergo, quia
    falsum
    est,
    ct verum
    putat;
    dicit
    autcmnonnisi
    quia
    verum
    putat.
    Error est inhuma-
    na
    infirmilate,
    sed non est in conscienlieesanilate.
    Quisquis
    aulemlalsum
    puiat
    esseet
    pro
    vero
    asserit,
    jpse
    menlitur.
    Yidetc,
    fratres
    mei, distinguite
    nutriti
    -
    in
    Ecclesia,
    erudili rn
    Scriplurisdominicis,
    non
    rudes,
    non
    ruslici,
    non idiolae.Suntenim inter vosdocli et
    -J 59
    S. AU.GUS.TJ Nl
    EPISCOPI
    740
    eruditi ylri et
    jquibuscumqiie
    liWei-is
    non
    medipcri,tcr
    insfructi:
    et
    flui
    illaslitierasuuaeiiberalesyocanlur,
    non.jlidicislis, plus pst .guo.d
    insermone Dei nutriii
    estis. ;Si la.borpjn ^exp.licaiidoquod
    .senlio, adjuyate
    me .et .aitentiqn.e
    ,a.utli.endi
    et
    jirudeniia cogilandi.
    Nec
    adjuyabilis.,
    nisi
    adjuvemini.
    Unde invicem
    pro
    ito.bis,or,emus,
    et commune
    adjutorium pariterex-
    spe.ctem.us.
    Faljilur, quicum
    sitfalsum,
    veruni
    putat
    esse
    quod
    dicit: menlitur autem, qui
    falsumes.se
    ali-
    quid pulat,
    et
    pro
    vero
    dicit,
    siveillud verum
    sit,
    sivefals.um.
    Intuemini
    quid
    addiderini. Siveillud
    ye-
    rum
    si.t,
    sive
    falsum,
    lamen
    qtii
    lalsum
    pulat,
    el verum
    asseril,.inenii.lur
    : fallereaffeelat.Quid
    eniraei
    prod-
    est, quia
    verumest? Inlerim
    ipse
    hoc falsum
    jiutot,
    el dicil
    lanquam
    vcruni sit. Yerumest in seillud
    quoddicit,
    in severumest :
    apud
    illiirofalsuin
    cst,
    nimhocbabetconscientia
    ejusquodloquilur;
    aliudin
    s.e
    cogilat
    verum
    esse,
    aliudforas
    proferl pro
    verilatc.
    Duplexcor est,
    non
    simplex
    : non
    quod
    ibi habet hoc
    pr.qfert.Duplex
    cor olim
    reprobalum.
    Labiadolosain
    cordeel cofdeloculi sunt mala
    (Psal.
    xi,
    3).
    Sulficerct
    ut.diceret,
    incordeloculisunl
    mala;
    ubi est
    laoia
    do-
    losa?
    Quid
    est dolus
    ?Cumaliud
    agilur,
    aliudoblen-
    ditur. Labia
    dglosa
    non
    simplexcor;
    et
    quia
    nonsim
    -
    plex cor,
    ideo incordeel
    corde;
    ideobis
    corde,
    quia
    (juplex
    cor.
    5. Nec
    falli potcsl Christus,
    necmenliri. Dominum
    crgo
    J esum Christum
    quidexistimamus, quia
    menli-
    tus est? Sijninus est
    falli, quammenliri; quem
    di-
    cerenon audemus
    falli,
    dicerc audemus menliri ?
    Ulevero nec
    fallitur,
    necmentitur: sed
    omnino,
    sicut
    scriptiim
    esl
    (de
    illo
    quippeintelligitur,
    d.eillodebet
    jnielhgi),
    Nihil falsum dicitur
    regi,
    el nihil falsura
    exiet deore
    ejus.
    Si
    regemquerolibet
    hominem
    dixit,
    regem
    .Chrislum
    regi
    homini
    preeponamus.
    Si
    aulem,
    quod
    verius
    intelligilur,
    Christus est de
    quo
    dixil
    (ei
    qyippc
    falsumnihil
    dicilur, quia
    non
    fallitur; exejus
    orenihil falsi
    procedit, quia
    non
    menliiur)
    ; quaera-
    mus
    quomodo capilulum evangelicumintelligamus,
    el non
    voraginem
    mendacii
    quasi
    coelcsti auctorilate
    construamus. Estautemabsurdius
    quoerereexponere
    yerilatem
    et locum
    procparare
    mendacio.
    Quid
    me
    doces, rogole, qui capilulum
    hoc
    exponis
    mihi ?
    quid
    mevisdocere?Nescioutrum audeas
    dicere,
    Falsita-
    tem. Namsi ausnsfuerishoc
    dicere,
    averto
    aures,
    et
    obluro
    spinis,
    utsi coarctare
    tenlaveris,
    etiam
    punclus
    abscedara
    absque exposito Evangelio.
    Dicmihi
    quid
    mevelis
    docere,
    et solvisli
    quaestionem.Dic,
    oro te:
    .ccceadsum;
    aures
    palent,
    cor
    paratumesl,
    doce.
    Sedquoero quid?
    Noneo
    per
    mulia.
    Quid
    doclurus
    es?
    Quamcumque
    doclrinam in medio
    versalurus,
    quidquid
    nervorum in
    dispulalioneadhibiturus,
    hoc
    solumdic,
    unumdedtiobus
    interrogo
    : Verilatemme
    docturuses,
    anfalsitatem?
    Quidputamus
    eum
    respon-
    surum,
    ne
    abscedat;
    ne hianlemet verba
    exprimere
    conanlemconliiiuodeseram?
    quid promissurus est,
    nisi veritatem?
    Audio, slo, exspecto,
    intentissime
    exspecto.
    Ecce ille
    qui promittebat
    scdocttirumme
    vcritatcm,
    deChristo
    insinuat falsitatem.
    Quomodo
    igitur
    veritatem
    docturus,
    Christum mendacenvdic-
    turus? SiChrjstus
    mentilur,sperandumestmllrii.quoa
    tumihi verum
    dicturus
    es?
    6. Ex
    ipsa Evangelii
    verilaleChrislus a
    mendacig
    vindicatus. Yide aliud.
    Quid
    dicit? Mentilus esl
    Christus.
    Ubi, rogo
    te? Ubi
    dixit,
    Non ascendo
    gd
    diem
    feslum,
    cl ascendit.
    Egoquidemperscrutari
    ve-
    IimistumIocum
    ,
    nefortenonsit Chrislusmenlitus.
    lmo
    quia
    non dubifo Christumnon esse
    mentitum,
    locumistumaul
    perscrulabor
    et
    intelligam,
    aut non
    inlelligens
    differam. Christum tamenmentitumesse
    nondicain. Fac me nbn inlellexisse: discedamne-
    sciens. Meliusest enimcum
    pietate nescire, quam
    cuminsania
    judicare.
    Tamen tentamus
    discutere,
    ne
    forleillo
    adjuvantequi Yeritasest, aliquidinveniamus,
    aliquid
    et
    inveniamur,
    ct
    ipsumaliquid
    non erit in
    verilale niendacium. Namsi
    queerendo,
    mendacium
    invenio;
    non
    aliquid,
    sednihil invenio.
    Ergoquoera-
    mus ubi dicis Chrisfumesse mentiluin.
    Quiadixit,
    inquit,
    Non
    ascendoaddiem
    fesium,
    et ascendit. Unde
    scis eumdixisse?
    Quid,
    si
    ego
    dicam
    ,
    imonon
    ego,
    sed
    aliquis;
    a.bsit
    enim ut hoc
    ego
    dicam:
    quid,
    si
    dicat
    aliu.s,
    HocChristus nondixit? unde
    convincis,
    unde
    probalurus
    es? Codiceni
    aperlurus,
    leclionem
    inventurus,
    homini demonstraturus,
    imocum
    magna
    fiducia
    pectoris
    resistenti codicem
    impaclurus: Tene,
    atlende, lege,Evangeliumportas. Quidergo, rogote,
    quid
    conlurbas
    paululum()?
    Noli
    urgere, dicplanius,
    tranquillius.
    Ecce
    Evangeliumporto,
    et
    quid
    hinc?
    Ille :
    Evangeliumloquilur
    Christumdixisse
    quod
    ne-
    gas.
    El idcocredesbocdixisse
    Christum, quialoqui-
    lur
    Evangelium?
    Ideo
    planc, inquit. Ego
    multuni mi-
    ror, quomodo
    dicasmeiHiri Cbristumet non
    menliri
    Evangelium.
    Sedne
    forte,
    cumdico
    Evangelium,
    co,-
    dicem
    attendas,
    membranam et airamentum
    cogifas
    Evangelium
    ,
    quid
    dicat vide
    graecum
    nomen : Evan-
    gelium
    est bonus
    ntuuius,
    vel bona
    annuntiatio. Nun-
    tius
    ergo
    non
    ineniilur,
    et
    qui
    eum
    m|sit,
    mentilur?
    Iste
    nunlius, Evangelistascilicet,
    ut nomeneliam
    di?
    camus,
    iste J oannes
    qui
    hoc
    scripsil,
    de iChrislo
    mentitus
    cst,
    anverum
    dixit?Elige quodvis, ego
    ad
    utrumque
    le audire
    paratus
    sura. Si
    menlilus
    est,
    non
    est undo
    probes
    Christumilladixisse. Si ver.um
    dixit,
    de fonte falsitafis verilas non fluit.
    Quis
    est fons?
    Christus: rivulussitJ oannes. Venitadme
    rivulus,
    et
    dicis
    mihi,
    Ribesecurus : et cumde
    ipso
    fonfeme
    lerreas,
    cuminfonteessefalsilatem
    dicas,
    dieis
    mihi,
    Bibesecurus. Quid
    bibo?
    Quid
    dixit J oannes?Chri-
    stumessemenlitum?Unde
    ven.itJ oannes?
    A,CIirislo.
    Veramihi dicturusest
    qui
    abillo
    venit,
    cummentie-
    balur ille a
    quo
    venii ?
    Legi plane
    in
    Evangelio.,
    J oannes
    superpeclus
    Domini discumbebat
    (J oan. xm,
    25)
    : sed
    puloquia
    veritatembibebal.
    Quid
    vidil
    super
    pectus
    Domini discumbens?
    Quid
    bibit?
    quid,
    nisi
    quod
    rucluavit? In
    principio
    eral
    Verbum,
    et Verbum
    eral
    apud Deum,
    et Deus cral Verbuni : hocerat in
    principio apud
    Deum. Omnia
    per ipsumfacta sunt,
    el sine
    ipsofaclum
    estniliil,
    Quod[actumest,in
    eovita
    () Forte,parvuliim.
    m
    SERMO.cxx-xi-y.
    m*
    est,
    el vitaerat lux
    hominum.,
    et.luxin tenebris
    bicet,
    el lenebrweamnon
    eomprehenderunt
    : tamen
    lucet,
    et
    si
    cgo
    forteobscuritalis
    aliquid
    babeo,
    nec
    compre-
    henricre ad
    perfeclumvaleam,
    illa lucet. Fuil homo
    missusa
    Deo,
    citi nonienerul J oannes : hk venit itt
    lesiintoniwn
    perhiberet
    dc
    lumine,
    ut omneserederent
    per ipsum.
    Nou eratitlelumen:
    quis?
    J oannes ; quis?
    J oannes
    Baplista.
    De
    ipso
    enimdicit J oannes
    evange-
    lista,
    Noneral iltelumeintle
    quo
    dicit
    Dominns,
    Erat
    lucernaardenset lucens
    (J ocm.v,
    3S).
    SedIucernaet
    accendi el
    exstingui polest. Quidergo?
    unde disiin-
    guis
    ?De
    quo
    loco
    quaeris(a)
    ?Cui lucernatestinionium
    perhibebat,
    erat lumenverum. Ubi addidil J oannes
    verum,
    ibi lu
    quoeris
    raeiidaciiim.Adhuc audi
    ipsum
    J oannem
    evangelistam
    ructuanlem
    quod
    biberal: Et
    vidimus
    , inquit, gtoriamejus.Quid
    vidit?
    quamglo-
    liamviditf.fi/oriam
    tanquamUnigenidaPatre, plenum
    gratia
    et vcrilaie
    (Id,
    i, 1-14).
    Yide
    igitur,
    vide ne
    forte debearaus
    dispulationes
    infirmasvel temerarias
    cohibere,
    et deveritate niliil falsi
    praesumere,
    dare
    Doniino
    quod
    debelur : fonli
    gloriaindemus,
    utsecuri
    iropleamur.
    Deus autemverax : omnis autemhomo
    mendax
    (Rom.m, i). Quid
    est hoc? Deus
    plenus
    est:
    omnis liomoinaiiis'est: si vult
    impleri,
    accedat ad
    plenum.
    Acceditead
    eum,
    el iiluminumini
    (Psal. xxxiu,
    6).
    Porro si homo inanis
    est, quia
    mendax
    est,
    ct
    quserit impleri,
    et cum feslinatione
    atque
    aviditate
    currit ad
    fontem,
    impleri vult,
    inanisest. Sedtu
    drcis,
    Cave
    fontem,
    est ibi mendacium.
    Quid
    aliud dicis
    quam,
    Est ibi venenum?
    7. Solutio
    qumstionis.
    J am
    , inquit ,
    oninia
    dixisti
    ,
    jam
    me cohibuisti
    ,
    jam casligasli.
    Dic
    mihi
    quomodo
    non sit
    mentilus, qui dixit,
    Non
    ascendo
    ,
    et ascendit? Dicam
    ,
    si
    polero
    :
    parum
    libi non
    sit,
    quia
    etsi non te conslitui in veri-
    tate, prohibui
    tamen a tenierilaic. Dicam
    tamen,
    quod
    et tu
    jam,
    si meminisli verba
    quaecommendavi,
    puto qtiiacognoscis. Ipsa
    verbasolvunt
    quoesllonem.
    Mullisdiebus
    agebatur
    illediesfestus. Ad
    isiutn,
    uti-
    que
    hodiernum
    diem, inquit, (eslum,
    islum
    utique
    hodiernum
    quando
    illi
    sperabant,
    non
    ascendit;
    sed
    quandoipsedisponebat. Denique
    attende
    quodsequi-
    tur : Hwccum
    dixisset,
    ipse
    mansit in Galilma.
    Ergo
    non ascendit ad islumdkm
    feslum.
    Yolebant enim
    fralres
    ejus,
    ut
    ipseprior iret;
    ideo illi
    dixerant,
    Transi idnc inJ udwam. 'Non
    dixerant, Transeamus,
    quasi
    comites
    ejusfuluri; aul,
    Sequere
    nosin
    J udaeam,
    tanquampriores
    ituri;
    sed
    tanquamproemissuri.
    Hoc
    ille
    voluit,
    ut illi
    preecederent
    : hoc
    vitavit,
    commen-
    dans bominis irifirmitatem
    ,
    occultans divinilatem
    ;
    boc
    vilavit,
    sicut cnmin
    jEgyptumfugit (Matlh. n,
    14).
    Nonenim
    eralimpotentioe
    : sedethoc
    veritatis,
    ut
    daretexemplum
    cavendi: ne
    quisquam
    servus
    ejus
    dieeret,
    Non
    fugio, quiaturpe
    est; cumforte
    expedi-
    rel ul
    fugeret.
    Dicturus
    suis,
    CHIHDOS
    persecuiifuerint
    in liac
    civitate,
    fugile
    in aiiam
    (Id. x, 23);
    hoc
    ipse
    exemplumpraebuit.
    Nam
    quando voluit, prehensus
    cst; quando voluit,
    natcs est. Hoc
    ergo,
    ne illi
    (a)
    Bened.ferunthicad
    margirieni,
    locusmeiuiosus. M.
    praevenirent,
    et eum venturum esse
    nunHarent,
    et
    proepararentur
    insidiee : IVOHmcendo
    , -inquit,
    ad diem
    feslum.
    Dixit : Non
    ascendo,
    ut occulta-
    retur : addidit
    istum,
    ne meniiretur.
    Aliquid-intulit,
    aliquid abstulit, aliquid
    disUilit
    : nibil iamen falsi
    dixit, quia
    nihil falsi de
    ejus
    .ore
    -procedit.
    Deni-
    que posleaquam
    hoec
    dixit,
    Ubi autem
    ascenderunt
    fratres ejm/-Evangeliumloquiiur; aliende, legequod
    mihi
    offerebas;
    videsi non
    ipsa
    lectiosolvit
    queestio-
    nem,
    videsi ahiinde
    sumpsi quod
    dicerem. Hoc
    ergo
    Dominus
    exspeclabat,
    ut
    priores
    illi
    ascenderent,
    ne
    venturum
    preenunliarent. Posleaquam
    ascenderunt
    fralresejtts,
    ascenditetiam
    ipse
    luncad diem
    festum,
    nonevidenter
    ,
    sed
    quasi
    occulle.
    Quid
    quasi
    occulte?
    Ibi facit
    quasi
    occulte.
    Quid
    quasi
    occulte?
    Quia
    nec
    hoc erat ocoulte. Nonenimverelatere
    conabatur, qui
    in
    potestate
    habebat
    ^juando
    tcnerelur.-Sed in
    illa,
    ut
    dixi,
    o,ccullatione
    exempluin^raebebat
    -cavendi insi-
    diasinimieoruminOrmis
    diseipulis, qui polentiam
    non
    habebant, quando
    noMent ne
    -prehenderentur.
    Nani
    i-lleetiam
    palam
    ascendil
    postea,
    et docebat eos in
    templo,
    et dicebantnonnulli: Ecce-Idc
    est,
    eccedocet.
    Certedkebant noslri
    principes, quiaapprehenAere-eum
    volobant:
    ecccpatamloquiiur,
    -etnemoineummanmn
    mildl
    (J oan. vri, 2S, 26).
    8. Altera
    sohaio.
    J amyero si nos
    ipsos
    attenda-
    mus,
    si
    corpusejus cogkenius, quia etnosipseest.
    Namelsi nos
    ipse
    non
    essemus,
    jion esset
    verum,
    Gutn md ex minimis meis
    fecislis,
    milii
    fecislis
    (Matth.
    xxv, 40).
    Si nos
    ipse
    non
    essemus,
    nonesset
    verum, Sauie, Saule, quidmepersequeris(Act.ix,
    &)1
    Ergo
    et nos
    ipse, quia
    nos membra
    ejus , quia
    nos
    corpusejus, quiaipseeaput
    nostrum
    {Ephes. i,'22),
    quia
    totus Chrislus
    eaput
    et
    corpus.
    'Eorte
    ergo
    nos
    prsevidebat , quia
    dies festos J udeeorum non
    eramus
    acturi,
    et hoc
    est, Ego
    non ascendoad
    diem
    festum
    islum. Eccemec
    Christus,
    nec
    Evangelista
    mentitus est :
    quorum
    duorum si
    alterumecesse
    est
    eligere,
    daret mihi veniam
    Evangelista,
    nullo
    inodoveraeem
    ipsi
    veritati
    preeponerem;
    missumei a
    quomissus esl,
    non
    -preeferrem.
    Sed Deo
    gralias,
    quanlum arbitror,
    renudatiun est
    quod
    obscurum
    erat.
    Adjuvabit
    ad Deum
    pietas
    vestra.
    Ecce,
    sicut
    potui,
    solvi
    queestioiiem,
    et in Christo et in
    Evange-
    lista.Tene
    mecum, amiee, veritatem, amplectere
    sine
    contentionecharitatem.
    SERMOCXXXIV
    (A).
    Deverbis
    Evangelii J oannis,
    Si manserilis in
    yerbo
    meo,
    vere
    discipuli
    mei
    estis, elc, cap. ym, f.
    31-34
    (b),
    CAPUT PRIMUM.
    -
    4.
    Mqgisler
    omniumChri-
    stus. Manerein verboDei. Novil Charitas
    ves.lra,
    omnes nos unum
    Magistrumhabere,
    ot sub illocon-
    diseipulos
    esse. Nec ideo
    magistri
    veslri
    s.umus,
    quia
    deloco
    superioreloquimur
    vobis: sed
    magister
    est
    *Emendalusad
    tresto.,quatuor
    cl.
    ada.fib.f.jfs.^.
    lr.
    rii.
    pr.
    rm. vd.
    (a) Alias,
    deverbist>ommi48.
    (b)iHujus
    Ibrsitansermonismeminit
    Augustinus>infra;
    in
    sermone
    135,
    n. 8.
    745 S.
    AUGUSTINl EPISCOPI
    744
    omnium
    qui
    habitat inomnibus nobis.
    lpse
    modoin
    Evangelio
    nobis omnibus
    loquebatur,
    et dicebat no-
    bis, quod
    eliam
    ego
    dico vobis : dicit autemillede
    nobis,
    et nobiset
    vobis,
    Si manserilisinverbo
    meo,
    non
    ulique
    in
    meo, qui
    mbdo
    Ioquor;
    sed in
    ejus,
    qui
    modoex
    Evangelio loquebatur
    : Si manseritisin
    verbo
    meo, inquit,
    vere
    discipuli
    mei estis. Ad
    discipu-
    lum
    parum
    est
    accedere,
    scdmanere. Non
    ergo ait,
    Si audieritis verbum
    meum; aut,
    Si accesseritis ad
    verbum
    nieum; aut,
    Si laudaveritis verbum meuin :
    sed videte
    quid dixeril,
    Si munserilisin verbo
    meo,
    vere
    discipuli
    mei
    eslis;
    el
    cocjnoscelis veritatem,
    el veri-
    tas tiberabit vos.
    Quiddicimus,
    fratres? manere in
    verbo
    Dei,
    labor
    est,
    an
    nonest? Si
    laborest,
    altende
    niagnumpracmium
    : si labor non
    est, gratis accipis
    praeinium.
    Maneamus
    ergo
    in eo
    qui
    manet innobis.
    Nos,
    si inillo non
    manserimus,
    cadimus: ille
    autem,
    si in nobis non
    manserit,
    non ideo domum
    perdidit.
    Novitenim ille manere in
    se, qui nunquam
    deserit
    se. Absil autemab
    homine,
    ut maneat in
    se,
    qui per-
    didit se.
    Ergo
    nos in illomanemus
    indigenlia
    :
    ipse
    innobis manet misericordia.
    CAPUT II. 2. PrwmiummanenlisinverboChrisli.
    Liberari duobusmodisdkilur. J am
    ergo
    si
    proposilum
    est
    quid
    facere
    debeamus, quidaccepturi
    sumusvi-
    deamus. Indixit enim
    opus,
    et
    promisit
    mercedem.
    Quod
    est
    opus
    ?Si manserilisinverbomeo.Breve
    opus;
    verbo
    breve, magnumopere:
    Si manserilis.
    Quidcsl,
    Si manseritis?Si in
    pelra
    acdificaveritis.0
    quam
    ma-
    gnum
    est
    hoc, fratres, super petram aedificare,quam
    magnum
    est! Venerunt
    flumina, ftaveruntventi,
    de-
    sccndil
    pluviu,
    et
    impegerunl
    in domum
    illam,
    el non
    cecidit :
    (undala
    enimeral
    supra pelram(Malth. vn,
    24, 25). Quid
    est
    ergo
    inverbo Dei
    manere,
    nisi nul-
    lis
    lenlalionibus cedere? Praemium
    quod
    cst?
    Cogno-
    sceds
    verilatem,
    el veritasliberabitvos.
    Compatimini
    nobis, quia
    vocemmeain senlitis obtusam :
    adjuvate
    me
    tranquillitale.
    0
    preemium! Cognoscetis
    verilatem.
    Foiie
    aliquis
    diceret : Et
    quid
    mihi
    prodest,
    cogno-
    scere veritalem?Et verilasliberabitvos. Si non dele-
    ctat
    veritas,
    delectel libertas. Inconsuetudine latinac
    linguae
    liberari duobus modisdicilur : et maxime in
    eo consuevimns audire lioc
    verbum,
    ut
    quicumque
    liberalur, inlelligatur periculum evadere,
    molestiis
    carere. Liberari autem
    proprie
    dicitur liberumfieri:
    quomodo salvari,
    salvum
    fieri; sanari,
    sanum
    fieri;
    sic
    liberari,
    liberum fieri. Ideo
    dixi,
    Si non delectat
    veritas,
    delectet J iberlas. Iloc in
    graecaIingua
    eviden-
    tius
    sonat,
    nec
    potest
    aliter
    intelligi.
    Et ut noverilis
    quiaaliter inlelliginon polest; loquenteDomino,
    re-
    sponderunt J udiei,
    A'os nemini
    servivimus
    unquam;
    quomodo
    lu
    dicis,
    Veritasliberabitvos? Id
    est, Yeritas
    liberos vos
    faciet, quomodO
    dicis
    nobis,
    qui
    iiemini
    unquam
    servivimus?
    Quos
    vides, inquiunl,
    non ha-
    bere servilulis
    necessitalem, quomodopolliceris
    eis
    libertaiem?
    CAPUT III.

    3. Senitus
    peccati.
    Audierunt
    quod
    debuerunt: sed non fecerunt
    quod
    debuerunt.
    Quid
    audiertuil?
    Quia
    dixi,
    Veritasliberabil
    vos; attendistis
    vos
    quia
    non servitis
    homini,
    et
    dixislis, /Vemmiser-
    vivimus
    unquam. Omnis, J udaeusel Greecus
    ^diveset
    pauper,
    honoratus et
    privatus ,
    imperator
    et
    meiidi-
    '
    cus,
    Omnis
    qui facitpeccatum,
    servusest
    peccali.
    Omhis,
    inquit, qui facil peccatum,
    servusest
    peccali.
    Si
    agno-
    scant
    homines
    serviluiem, videbunt unde
    accipianl'
    libertatem.
    Ingenuus
    est
    aliquis captivatus
    a
    barba-*
    ris
    2,
    ex
    ingcnuo
    faclusest
    servus : audit homo mise- l
    rator,
    considerat se
    habere
    pecuniam, fit
    redemptor,
    -
    pergil
    ad
    barbaros,
    dat
    pecuniam, redimit hominem.
    ''
    Plane
    reddidit
    liberlalem,
    si
    abstulit
    iniquitatem. Sed
    quis
    abstulit
    iiiiquitatem
    ?honio liomini? Ille
    qui
    ser-
    viebat
    apud barbaros,
    a
    redemptore suo
    redemplus
    est: el
    mulluminterest inter
    redemptorem
    et redem-
    plum;
    tamen sub domina
    iniquitate
    forte conservi
    sunt.
    Interrogoredemptum
    : Habes
    peccatum
    ?
    Habeo,
    inquit. Interrogo
    redemptorem
    : Habes
    peccatum
    ?
    Habeo,
    inquit. Ergo
    nec tu te
    jactes redemplum,
    nec
    tu teextollas
    redemptorem
    : sed
    fugite
    amboad ve-
    =
    rumliberatorem. Parumest
    quiaqui
    sub
    peccatosunt,
    servi dicti
    sunt;
    et
    mortuidicuntur.
    Quodtimethomo
    ne faciat illi
    caplivitas, j'am
    illi fecit
    iniquilas. Quid
    eniin,
    quia
    videntur
    vivere,
    numquid
    ideo erravit ille
    qui dixil,
    Dimillemorluos
    sepelire
    mortuossuos
    (Malth.
    VIII,
    22)
    ?
    Ergo
    moriui
    omnessub
    peccalo,
    servi mor-
    lui,
    serviendo
    moiiui,
    moriendo servi.
    4. A
    peccati
    serviluieet
    moiienonliberal nisi Chri-
    slus. Similitudocarnis
    peccaii
    inChrisio.
    Quisergo
    li-
    berat a
    morte et a
    servilute,
    nisi in morluis liber?
    Quis
    est in mortuis
    liber,
    nisi inter
    peccalores
    sine
    peccato
    ? Eccevenit
    princepsmundi,
    ijjse
    dieil Redem-
    ptor noster,
    Liberalor nosler : Ecce venit
    princeps
    mundi,
    el in meniltil
    inveniel
    (J oan. xiv,
    30).
    Tenet
    quosdecepit,
    quosseduxit, quibuspeccatummortem-
    que persuasit;
    in me
    niliil inveniel.
    Veni, Domine;
    veni,
    Redemptor,
    veni :
    agnoscat
    tc
    captivus, fugiat
    te
    captivator ;
    tu esto niibi liberalor. Ille me
    perdi-
    tum
    invenit,
    iii
    quo
    diabolusnihil
    quod
    caro
    agit
    in-
    veniL Invenit in illo
    carnem
    princeps bujus saeculi,
    invenit : ct
    qualem
    carnem?
    Morlalera,
    quam possit
    tenere, quaro possit
    crucifigere, quani
    possit
    occi-
    dere.
    Erras,
    deceplor,
    non fallitur
    Redemptor
    : er-
    ras. Yidcsin Doininocarnem
    raortalem, nonest caro
    peccali
    :
    simililtido est carnis
    peccali.
    Misil enim
    DeusFiliumsuumin
    sindtitudinemcarnis
    peccali.
    Vera
    caro,
    roorlaliscaro : sednon
    peccati
    caro. Misitenira
    Deus Filiutn suumin
    similitudinemcarnis
    peccati,
    ut
    de
    peccalo
    damnaret
    peccatum
    in
    carne. Misit enim
    DeusFiliutn suumin shnitiludinemcarnis
    peccali:
    in
    carnem,
    nonlamenincarnem
    peccati;
    sedin
    simililu-
    dinem carnis
    peccali. Propter quid?
    Ut de
    peccalo,
    quod
    cerle nulluminse
    erat,
    damnaret
    peccalum
    in
    carne: ul
    jusliliaLegisimpleretur
    in
    nobis,qui
    nonse-
    cundumcarnem
    ambuiamus,
    sed
    secundum
    spirilum
    (Rom. vin, 5,
    4). I
    CAPUT IV. 5.
    Peccata,
    sacrificiapropeccatis.Si'
    1
    J uxtaEr.
    Lugd.ven., accipiunt.
    M.
    2
    Er.
    Lugd.ven. i.ov.sic
    legunt:
    mgenuus
    est
    aliqttis,
    captivatur
    abarbaris. M.
    745
    SERMOCXXXV. 746
    ergo
    similitudoerat carnis
    pcccati,
    non caro
    peccali;
    '
    quomodo,
    Utde
    peccato
    damnaret
    peccalum
    incurne?
    Solei et similitudo
    capere
    nomen
    ejus
    rei
    cujus
    est
    simililudo. Homodiciiur verus: sedetiamsi
    pictum
    in
    pa
    ieic
    osiendas,
    et
    quocrasquidsit, respondetur,
    Ilomo. Pecciitum
    ergo appellata
    est caro habens si-
    lniliiudiiicmcarnis
    peccati,
    ut esset sacrifieiuro
    pro
    percalo.
    Dicitidero
    aposlolus
    alioloco: Eum
    qui
    non
    noverat
    pcccatiim,pro
    ttobis
    peccuium[ecit(II
    Cor.
    v,
    21).
    Euiii
    qni
    nonnoveral
    peccalum
    :
    queni qui
    nonno-
    veral
    peccalutn,
    nisi
    euro, qui dixii,
    Eccevenit
    princeps
    mundi,
    cl in menihii inveitict? Enm
    qui
    nonnoveral
    pecctttum,peccatumpro
    nobis
    [ecit':
    euni
    ipsura
    Chri-
    sluni nescicnleni
    peccatum, (ecitpro
    nobisDeus
    pcc-
    cattim.
    Quiri
    est
    hoc,
    fratres? Si
    dicercttir,
    Fccit in
    illiiin
    peccalum, aul,
    Fecit illuni habere
    peccalum;
    intolerabilevideretur :
    quomodo
    loleramus
    quori
    di-
    ctum
    est,
    Fecit eum
    peccatum,
    ut
    ipse
    Chrislus sit
    peccalum? Qui
    noveriinl
    Serijituras
    Veteris Tesla
    meiiti, recognosctiiHquod
    dico. Nonenimsemel di-
    clum
    est,
    sed
    aliquolies,
    creberrime
    pcccala
    dicta
    sunt sacrificia
    pro peccatis. Offerebatur,
    verbi
    gratia,
    pro peccato
    iiircus, aries, quorilibet
    :
    ipsa
    victinia
    quae
    offerebatur
    pro jieccato, pcccaliim
    nominaha-
    tur. Peccalum
    ergo
    dicebatur saerilicium
    propecca-
    lo
    (n):
    ilaut alicubi dicat
    Lex,
    sacerdotes
    ponere
    dc-
    beremanus suas
    super peccatura(Levit. IV,29,
    sec.
    LXX). Ergo,
    Eum
    quinon
    noverat
    peccalum,fecil pro
    nobis
    peccatum
    : id
    est,
    sacrificium
    propeccalo
    factus
    esl. Peccatumoblatum
    est',
    ct deletuin est
    pecca-
    tum. Fusus est
    sanguis Redempioris,
    et deleta est
    cautiodebitoris.
    Ipse
    est
    sanguisqui pro
    niuliiseffu-
    susest inremisstonem
    peccalorum.
    CAPUT V.

    6. Conclusio.
    Quid
    est
    ergo quod
    ii.isipientcrexsultasti,
    meus
    captivator, quia
    caruem
    mortalemhabuil meusLiberator ?Si habuit
    peccalum,
    vide: si
    aliquid
    tuumin eo
    inveuisti,
    tene. Yerbum
    carofaciumest
    (J ocm.i, 14).
    Yerbumcrealor
    est,
    caro
    crcatura est.
    Quid
    ibi
    tuum,
    inimicc? Et Ycrbum
    Dcuscst,
    el anima homiuis crcalura
    est,
    etcaro
    hominiscrealura
    est,
    et carommialis Dei creatura
    cst. Pcccatuin
    quacre.
    Sed
    quidquoeras
    ? Ycritas lo-
    quilur
    : Veniel
    princeps
    mimdi
    hujus,
    el intnenihit
    iiueiiiel, Non
    ergo
    non invenit
    carnero,
    sed nihil
    SIIUIII
    ,
    id
    est,
    nullum
    peccaUun.Deccpisti
    iiinocen-
    tes,
    fccisli nocenles. Occidisli iiinocentem
    ; pcr-
    eniisli
    quera
    non
    debebas,
    redde
    quod
    lenebas.
    Quid
    ergo
    ad horam
    exsullasli, quia
    invenisii inChrislo
    carneinmortalein?
    Muscipula
    tua erat : undelaialus
    es
    ,
    inde
    captus
    es. Ubi leexsultasti
    aliquidinvenisse,
    inde iiunedoles
    quodpossederas perdidissc. Ergo,
    fratres, qui
    credimusin
    Chrisium,
    mancamusinverbo
    ejus.
    Si enira manserimus in verbo
    ejus,
    veredi-
    scipuli ejus
    surous. Nonenim soli illi
    duodecim,
    secl
    omnes
    qui
    manemus in verbo
    ejus,
    vere
    discipttli
    ejussumus.
    Et
    cognoscerausveritatem,
    et veritaslibc
    1
    in
    Mss.,factus
    esi
    peccatum,
    oblatus
    est,
    etc.
    ()
    videsermonem
    1S2,
    nn.
    10, 11,
    et sermonem153
    n. 8.
    rabit nos : id
    est,
    ChristusFilius
    Dei, qui dixil,
    Ecjo
    sumverilas
    (J oan. xiv, 0).
    Liberosnos
    facict; hoc.est,
    liberabitnos,
    nona
    barbaris,
    sed a diabolo
    ;
    nona
    corporiscaptiviiate,
    sedabanimae
    ruiquiiate.
    Soluscst
    qui
    sicIiberat. Nemoseliberutu
    dicat,
    nescrvus re-
    maneat. Non rcmanebit inservilute aninia
    nosir.i,
    qttiaquotidie
    diniittunltirdebitanoslra.
    SERMOCXXXY
    *
    (a).
    De verbis
    Evangelii J oannis, Ego veni,
    ul faciam
    ojieracjus qui
    misit me. ConlraArianos. Et deeo
    quocl
    ail iiltuninatusille
    qui
    erat cwcus
    natiis,
    Sei-
    liius
    quia peccatores
    Deus non exaudit.
    Cap.
    ix.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Cwcitasotnidum homi-
    numa nativilaie. Dominus
    J esus,
    sicut audivimus
    cumsanctuin
    Evangclium legeretur, aperuit
    ocuios
    bomiiii
    qui
    eaccuserat natus. Fralres
    ,
    si allendanius
    ha'redilariam
    poenani nostiam,
    totus mundiisCTCUS
    est. Ideo venit Christus
    illiiminator, quia
    diabolus
    fueiat cxcsecator. Omnes ceecosnasci
    feeit, qui pri-
    nium homiiiem
    decepit.
    Curraiit ad
    illuminaioreiii,
    currant, credant, accipiant
    lulumdesalivafactuin.
    Saliva
    quasi
    Yerbum
    est,
    terra caro est. Lavent fa-
    cieiii in
    piscina
    Siloac. Pertimiit autcm ad
    Evangeli-
    slani
    exponere
    nobis
    quidsignificct
    Siloa,el
    ait, Quod
    interpretalur
    missus.
    Quis
    est
    ipse missus,
    nisi
    qui
    dixit in
    ipsa Ieciione, Ego, inquil, veni,
    ut
    faciam
    opera ejus qui
    memisit? EcceSiloa
    ;
    lavale
    faciein,
    baplizamini,
    ul
    illuminemini,
    el videatis
    qui
    '
    anle
    non videbatis.
    2. Locus ab Arianis culumniose
    usurpalus.
    Ecce
    prirauin
    ad hoc
    quod
    diclum
    est,
    oculos
    aperiie
    :
    Ego, inquil,
    veni ul
    faciamopera ejus qui
    memisit.
    J am
    hic existit
    Ariamis,
    el dicit : Ecco videtis
    quia
    Chrislus non fecit
    ojiera
    sua
    ,
    sed Patris
    qui
    eummisil.
    Nunquam
    hoc
    diceret,
    si
    viderct,
    hoc
    est,
    si iu
    ipso qui
    missus
    est, laiiquani
    in
    Siloa,
    faciem
    lavarel.
    Quidcrgo
    dicis?
    Ecce, inquit, ipse
    dixit.
    Quid
    dixit ?
    Vetti,
    ut
    fucinmoperaejusqui
    mentisit.
    Non
    crtjo
    sua ?Non. El
    quid
    est
    quod
    ait
    ipseSiloa,
    ipse
    missus, ipse Filius, ipse
    Unicus
    quem
    lu
    que-
    reris
    -
    esse
    degenerem
    ?
    Quid
    est
    quodait,
    Omnia
    quw
    habel
    Puter,
    measunl
    (Id. xvi,
    15)
    ? Tudicis
    quia
    I
    opera
    aliena
    faciebal; quiadixil,
    Faciam
    operuejusqui
    memisit.
    Ego
    dico
    quia
    Pater rcs alienas
    habebat; sc-
    ..undumcor tuum
    loquor.
    Unde mihi vis
    proescribere
    jtiia
    dixit
    Christus, Veni,
    ut
    faciamoperaejus, quasi
    j
    non
    mea,
    sed
    ejusqui
    misitme? i
    CAPUTII. 5.
    Opera
    Palris et Filii eadem,
    Im'
    terrogo
    te,
    Domine
    Christc,
    solve
    quaestionein,
    (ini
    J
    conlentionem3.
    Omnia, inquil, quw
    hubel
    Pater,
    mea
    sunt.
    Ergo
    Palris non
    sunt,
    si tuasunl ? Nonenim
    ait,
    Oinnia
    quae
    habct
    Paier,
    deriitniilii :
    quamvis
    si et hocdixissct,
    eequalilalem
    oslcnriij.set.Sedniole-
    stuin est
    quod
    dixit,
    Omnia
    qttw
    habet
    Paler,
    mea
    1
    sicMss Editi
    vero, quod.
    -
    Am.Er.et
    Mss.,
    quwris.
    3
    Sic
    aliquot
    Mss.Aliiverocum
    eckirs,
    sinecontenltone.
    *
    EmendatUs adduos
    cl.gr.
    rm. v. Am.Er.Par.Lov.
    (n\ Alias.43es Homiliis KD.
    \/ ,

    SANCT AUGUST.V,
    (Vingt-qualre.J
    7/:7
    S. AUGUSTIMEPISCOPI
    748
    r,-n:t, Si
    intelligas,
    Omnia
    quae
    habet
    Pater,
    Filii
    Suiit ;
    orania
    quee
    habel
    Filius,
    Patris sunl. Audi
    illutii alioloco : Omniameatua
    sunl,
    el tuameasunt.
    (J oan. xvn, 10.)
    Finila esl
    qnacslio,
    de his
    quae
    habet
    Palcr et Filius : concordes
    habent 1,
    lunoli
    litigare.
    Opcra
    Patris
    quae
    dicit
    opera
    sua
    ; quia
    el tua mea
    siiiil
    2
    :quia
    illiusPalris
    dicitopera, cuidixit,
    Omii/amea
    lua
    sunl,
    et tuameasunl.
    Ergo opera
    meatua
    sunl,
    el
    opera
    lua mefi smil.
    Qttwcumque
    enimPaler
    facit:
    ipsc
    dixil,
    Domiuus
    dixil, Uuigenitus dixii,
    Filius
    dixit,
    Yeritasdixit.
    Quiddixil? Quwcnmque
    Paler
    [acit,
    hwcei Fitius
    (acit
    similiter
    (Id. v, 19). Magnaexprcs-
    sio, magnavcritas, magnaeequalitas.
    Oiiiuia
    quw
    Paler
    facit,
    hmc
    facit
    etFilius.
    Sufliceret,
    Oiiinia
    qum
    Paler
    facil,
    hmc
    facit
    el Filius. Non
    sufficit; addo,
    shnili-
    ler.
    Quare addo,
    simititer ?
    Quia
    solent diccre non
    inlelligcntes,
    ct iionduiii
    aperlis
    oculis
    ambulaiUes,
    solent dicerc : Pater fecil
    jubendo ,
    Filius obse-
    quendo ; ergo
    dissimiliter 3. Si autem
    similiier, quo-
    modo
    ille,
    sic ille: sic
    queeille,
    haeciste.
    CAPUT 111.

    4. Filius Dei consubslaiilialisetcow-


    ternusPatri. Sed
    jubet Pater, inquit,
    ul faciat Filius.
    Carnaliler
    quidemsapis,
    sed sine
    praejudicio
    verita-
    tis,
    cedo libt. EccePaler
    jubet,
    Filins
    obsequilur
    :
    numquid
    ideo non csl
    ejus
    naturee
    Filius,
    quia
    ille
    jubel,
    ille
    obsequilur
    ? Daniihi duos
    homines, pa-
    trem cl nlium: homines sunt duo
    ; qui jubet,
    homo
    esl
    ; qui obsequitur,
    liomo cst :
    qui jubct
    ct
    qui
    obsequilur,
    unamhabent
    eamdemque
    naturam. Num-
    quid
    ille
    qui jubet,
    non de natura sua
    genuit
    filitim?
    Numquid
    ille
    qui obsequitur, obsequendo
    riatiiram
    perdidil? Accipeergo intcrim, quomodoaccipis
    duos
    liomines,
    Palrem
    jubeiitem,
    Filiuro
    obsequontem,
    tamen Deumet Deum. Sedsimul isti duo sunt homi-
    nes,
    simul ille unus Deus : hoc est divinummira-
    culum. Interimsi visut lecum
    agnoscamobsequium,
    prius
    mecum
    agnosce
    naturam. Hoc
    genuit Paler,
    quod
    ipse
    est. Si aliud
    geuuit Pater,
    quani quod
    est
    ipse,
    nonverum
    genuit
    Filium: Pater dicitafl Filiura
    Ex uteroanle
    luciferumgenui
    le
    (Psal.cn, 5). Quidest,
    anle
    luciferum
    ?Per luciferum
    significanlur tenipora.
    Ergo
    ante
    tempora,anle omnequod
    antc
    dicitur;
    anle
    omne
    quod
    non
    es.t,vel
    anteomiic
    quod
    est. Noneuim
    ait
    Evangelium,
    In
    principio
    fecitDeus
    Verbuni;
    quo-
    niodo
    dixit,
    In
    principio fecit
    Deuscwlumel terram
    (Gcn.i, 1)
    :
    aul,
    In
    principio
    nalumest
    Yerbum; aut,
    In
    principio
    Deus
    genuil Verbum,
    Sed
    quid
    ait ?
    Erat,
    eral,
    eral'*.Audis
    Erat,
    crede. In
    principioeratVerbum,
    et Verbumer.at
    apud
    Deum,
    el Deuserat Verbutn
    (J oan.
    i, 1).
    Tolies
    audis, Eval;
    noli
    quaererelempus, quia
    semper
    erat.
    Illeergoquisemper erat,
    etcuinFiliosem-
    per erat, quiapotens
    est Deussine
    temporegenerare;
    illedixil ad
    Filium,
    Ex ulero anle
    luciferumgenui
    te.
    Quidesl,
    Ex ulero? Deushabuit uterum?Putabimus
    1
    Edili,
    concordiamhabent.At
    manuscripti,
    ctmcordesha-
    bent.
    5
    Manuscrii>li
    non
    habent,qma
    el lua measunl.
    Legen-
    dum
    forte, opera
    Patns
    quw
    dicit,opera
    sw sunt.
    3
    tn
    Mss.,ergo
    dicsimiliter.
    <!'.
    Lugd.
    et
    ven,Erat,,erat,
    audis
    erat, crede.
    Lov.,
    mat,
    erat Ferbim,
    Midis,erat,
    crcde. M.
    Deum
    per
    meuibra
    corporalia
    esse
    dispofiilum?Absit.
    El
    quaredixil,
    Ex
    ulero,
    uisiut
    inielligeretur
    &r.sua
    substanlia
    gcnuisse
    ?
    Ergo
    exuterohoc
    processit,
    ijood
    eratipse qui gentiit.
    Namsi aliuderat
    qui genuit,
    jiiud
    atiteraexutero
    processit;
    monslrum
    est,
    nonFiiius.
    CAPUTIV.5. Ut Filius
    operaPalris,sic
    Paler
    opera
    Filii
    facil. Ergo
    faciat Filius
    opera ejus qui
    misit
    cuin,
    faciat et Paler
    opera
    Filii. Cerle voluit
    Paler,
    efficil Filius. Ecceostendo
    quia
    vult
    Filius,
    cl
    facil Pater. Ubi
    oslendis, inquis
    ? Modooslendo.
    Pater,
    voto. J am
    ego
    si calumniari
    vellem,
    ecceFilius
    jubel,
    ef Pater facit.
    Quid
    vis? Ut ubi
    egosum,
    etilli
    sint mecum
    (J oan, xvn,
    24). Evasimus,
    illic erimus
    ubi esl ille : illic
    erinuis,
    evasimus.
    Quis
    delet Om-
    nipotentis
    Volo
    l
    ?Audis volunlaleni
    potestalis,
    andi
    ct
    poteslatem
    voluntatis. Sicut
    Paler, inquit,
    susckat
    morluos,
    cl
    vivifical;
    sic el Filius
    quosvult, vivifical
    (
    Id.
    v,
    21
    ). Quos
    vtilt. Ne
    dieas,
    lllosvivifical Fi
    lius, quosjiibel
    Paler ut vivificcl.
    Quos
    vult
    vivifical.
    Ergo quos
    vult
    Paler,
    et
    quos
    vult
    ipse; quia
    ubi
    est una
    potestas,
    una voluntasest. Habeamus
    ergo
    in corde non
    caeco,
    Patris et Filii unam
    eamdemque
    naluram :
    quia
    verus est
    Paler,
    veruscsl Filius.
    Qtiodesl,
    hoc
    genuii; quiagenilus
    non
    degcneravil.
    CAPUT V.

    6. Peccaiorumetiamoralionesex-
    audiri. Ncscio
    quid potcst
    movere inverbis illius
    qui
    caecus
    eral,
    ct fotie multos non bene
    intelligenles
    facit
    desperare.
    Aitciiiininier ceeterasua
    verba,
    idem
    cui oculi
    apoiii
    sunt : Scimus
    quia peccatores
    Deitt
    non exaudit.
    Quid lacimus,
    si
    peccatores
    Deusnon
    cxaudit ? Auderaus
    rogare Deum,
    si
    peccalores
    non
    cxaudit ? Date inihi
    qui roget,
    ecceest
    quiexaudiat.
    Dale
    qui roget,
    disculite
    genus
    fiumanumab
    iinper-
    fectis ad
    perfectos.
    Ascende a verno adsestalem:
    hoc enim
    canlavinius,
    Mstalem el vermm tu
    fecisti
    (Psal. LXXIII,17).
    Id
    est, jamspiriluales
    et adhuc
    carnales tu
    fccisti; quia
    et
    ijise
    Filius
    dicit, hnper-
    feclum
    meumviderutttoculi lui.
    Imperfeclumquod
    est
    in
    corpore meo,
    videruntoculi tui. Et
    quid
    deinde'!
    Habent
    spem qui imperfeoti
    sunt ?
    Habcnt
    plane.
    Audi
    quodscquitur
    : El in libro tuoomnesscribenlur
    (Psal. CXXXVIII,
    1G).
    Sed
    forte, fralrcs, spiriluales
    rogant
    et
    exaudiuntur,
    quia
    non smit
    peccalores.
    Quid
    faciunt carnales ?
    quid
    faciunt ? Peribuirt ?
    Deumnon
    rogabunt
    ? Absit. Damilii jllumPublica-
    num.
    Yeni, Publicane,
    sta ui
    medio,
    ,osiende luam
    spem,
    ne infirmi
    perdant spem.
    Ecce enim ascendit
    Publicanus cum Pharisaeo
    orare,
    el
    dejecla
    facie in
    terram
    dicebat, longe stans,
    tundens
    peclus
    : Do-
    mine, propitius
    eslo mihi
    peccalori.
    Et desceudit
    ju-
    stificatus
    magis, quam
    illePharisseus
    (Luc xviu,
    10-
    14). Qui dixit, Propilius
    esiomihi
    peccatori
    : verum
    dixit,
    an falsum?Si verum
    dixit, peccator erat;
    et
    exaudilus
    est,
    et
    justificatus
    est.
    Quid
    est
    ergo quod
    dixisli
    tu,
    cui Dominus oculos
    [aperuit,
    Scimus
    qitia
    peccatores
    Deusnonexaudil ? Ecce
    peccatores
    Deus
    exaudit. Sed lava interiorem faciem
    tuain,
    fiat in
    1
    Am.et
    Er.,Quis
    dedit?
    otnnipotemvqlo,,Lav., Quis
    di-
    eii?
    amnwotens.
    volo.Restituitiiriocusexiiss.'
    749
    SER4I0CXXXVI.
    rr/
    co.riJ e,quodfactum
    est in facietua
    ;
    et videbis
    quia
    peccatores
    Deusexaudit. Fefellit
    teimaginatio
    cordis
    tui. Adhuc
    est
    quod
    libi faciat. Certe
    projeclus
    'est
    iste de
    synagoga
    :
    audivit,
    vcnii ad
    eum,
    cl dixit
    ei,
    Tu credisin FiliumDei ? Et ille:
    Quis esi, Domitte,
    ul credamineum?
    Videbat,
    et nonvidobal : vidobal
    oculis,
    sed adhuc cordc nonvidebat. Ail illi Doini-
    nus : El vides
    eum,
    hoc
    csl,
    oculis: ct
    qui loquiiur
    lccum, ipse
    esl. Ttmc
    proslralus
    adoravit eum. Ttinc
    lavit faciemcordis.
    CAPUTVI.

    7. Nullushicsine
    peccaio.
    Incumbitc
    crgo
    orationibus, peccalores;
    coiifilemini
    pcccata
    vc-
    sira
    ,
    orateut dtieantur
    ',
    oraleul
    ininuaulur,
    orale
    ut vobis
    proDcicniibusipsa
    deficiant: famen nolite
    despcrare,
    cl
    pcGcatores
    oratc.
    Quis
    enini non
    |iec-
    cavit? Asacerdotibus
    incipc.
    Sacerdotibus
    dixit,
    Prius
    offertesacrificiapropeccatis
    veslris
    ,
    el sic
    propoptito
    (Levil.
    xvr, 6;
    Hebr.vn
    , 27).
    Sacrifieiaconvincobant
    sacerdoles: utsi
    quis
    se
    justutnoi
    sine
    peccatodiccrcl,
    rcsponderclur ei,
    Nonaltendo
    quodloqueris,
    sed
    quid
    ofieras;
    victiniaUiaconvincil fe.
    Quare
    offers
    pro
    peccatis tuis,
    si nullahabes
    peccata
    ?Aninsacrificio
    inentiris Deo? Sed lorie sacerdotes vcieris
    jjopuli
    peccalorcs
    erant,
    novi
    populi
    noii stiui
    pcccatorcs.
    Cerle, fralres, qttia
    Deus
    voluil,
    sacerdos
    ijisius
    su.ni, peccator sitm,
    vobiscurii
    pcctitstttndo,
    vobis-
    cuiu veiiiain
    rogo,
    vobiscumDeum
    propitiuni spcro.
    Scdforte
    Aposloli sancii, primi,
    sumiiii arietes
    gre-
    gis, pastoris
    mcmbra
    pastores,
    foiie
    -ipsi
    non babe-
    bant
    peccalum.
    Vere habebanl el
    ipsi,
    habebant:
    non
    irascunlur, quia
    confitentur.
    Ego
    non auderem.
    Pririium
    ipsum
    Dominumaudi dicenlcm
    Apostolis,
    Sicorate.
    ^hiomodo
    illi sacerdotessacrificiis convin-
    cebantur,
    sic isti oralione. Sicorate. Et intcr coelera
    qtise'jussil
    orare,
    l hoc
    posuit:
    Dimiilenobisdebila
    nosira,sicut
    el nosdhniltimusdebiloribusnostris
    (Matlli.
    vi, "9, 12).
    Quid
    dicunt
    Apostoli? Quolidic
    sibi dc-
    bita
    petunt
    dimilti. Debilores
    intrant,
    absoluli ex-
    cunt,
    et ad orationem debitores-redcunt. Isla vita
    nonest sinc
    peccato,
    ut
    quolies oratur,
    tolies
    pec-
    caiadimittanlur.
    CAPUT'VII.

    8.
    Aposioli
    eliam
    posl
    Chrisliresur-
    reclioiiem
    peccato
    obuoxii.Sed
    quid
    dicam?Illi lortc
    quando
    didicerunt orationem
    ,
    adhuc infirmi crant.
    Forte dicet hoc
    aliquis
    :
    Quarido
    illos docuit oratio-
    iicm
    DpmiiiusJ estis,
    adhuc
    parvuli crant,
    iniirmi
    crant,
    carnales
    erant;
    nondumeranl
    spirilualcs, qtii
    :lonhabeiit
    peccalum.Qtiidergo, fralres,
    facti
    spiri-
    :.ualesorareccssarunt? Debuit
    ergo
    Christus
    diccre,
    llodo talia
    orale,
    el dare
    spiritualibus
    alleramoratio-
    nem. IJ na
    est, ipsaest, ipse
    est
    qui
    dcdit:
    ipsamergo
    orate in EcClesia. Sed lollamus controvcrsiam :
    quando
    dicis
    spiriluales
    essesanctos
    Aposlolos, qtro
    usqiiepateretur Dominus
    carnales
    erant;
    hocesdi-
    cttirus.
    Deniquequod
    yerumust,
    illo
    pendeiitctrepi-
    daverunt,
    et tunc
    desperaverunt Aposloli, qnando
    crcdidit latro. Pelrus aususest
    sequi, quando
    Domi-
    iuisad
    passionem
    ductus
    est,
    aususest
    sequi, qui
    ad
    1
    SicMss.At
    editi,depellantur.
    domum
    pervenit,
    ot inatrio
    faligatusest, ad
    igners
    stabat,
    et
    friguit
    : ad
    ignemstetit,
    iimore
    frigido
    congelavit. InterrogaUis
    abancilla
    , negavit
    Christum
    seinel :
    inlerrogalus iterum, negavil
    :
    inlerrogaius
    lcrtio, negavit (Malth.xxvi, 69-74).
    Deo
    gratias,
    quia
    cessavit
    intcrrogaiio
    : si non cessaret inter-
    rogalio,
    diu
    repclcrctur negatio. Ergo .postcaqiiani
    surrcxit,
    tunc eos
    confirmavit, iunc.facli sunt
    spii-E"
    tualcs. J ani
    ergo
    noii
    habcbant:peecaturo?Spii'ituales
    Aposlofi
    scribebant
    spirituales -Epislolas, Ecclesiis
    iiiitlcbant : non -habebant
    peccaturo,
    hocdicis. Non
    tibi
    credo,
    ipsos interrogo. Dicite,
    saneli
    Apostoli,
    jiosleaqiiam
    surrcxil
    Doiniiuis,
    et confirmavit
    vosSpi-
    lilti sauctomissode
    coclo,cessastisilialierepeccatum?
    Dicile
    nobis,
    obsccro.
    Audianius,
    nc
    despereni pec-
    catores,
    nedesinant
    rogarc
    Deiim
    ,
    quia
    non sunt
    sine
    |icccato.
    Dicitcuobis. Ail untis
    ijjsorum. Etqtiis?
    QucmDomiiiiis
    ainpliusdiligebat,
    et
    qui supcr pe-
    eltisiDomini discuinbebat
    (J oan, xin,
    23),
    ct
    regni
    cselormn
    quod
    ructuaret secreiumbibebat.
    Ipse
    cuni
    inlcrrogo
    .-Habctis
    pcecatum,
    an non?
    Resjjondel,
    et
    dicit : Si dixerimus
    quia peccaium
    nan
    habemiis,
    nos
    ipsos decipimtis,
    el verilasinnobisnon cst, J oannes
    aulcmille
    esl, qui
    dixil : In
    principio
    erat
    Verbum,
    cl Vcrbuinerttl
    apitd Deiiin,
    ei Deuserat Verbitm
    (Id.
    i,l).
    Viriete
    quaiila Iranscenderat,
    ut
    perveniiel
    ad
    Yerljum. Talisaclantiis
    ,
    qui
    volavitsicul
    aquila
    su-
    pernubes, qui
    meniisserenitate
    cernebat,
    Iti
    prw-
    cipio
    erat Verbtuu:
    ipse dixit,
    Si dixerimus
    qitiapec-
    cttlutnnon
    habemiis,
    nos
    ipsosdecipimus,
    el verilasin
    nobisnonest, Si anletn
    confessifuerimuspeccuta
    no-
    slra, fidelis
    ct
    jusliis
    esl,
    ul dimiltal nobis
    peccula
    no-
    slra
    ,
    ei mundel nos abomni
    iniqiiilaie(1
    J oan.
    l, 8,
    9). Ergoorate.
    SERMOCXXXVl
    (fl).
    In eamdemlectiotiem
    Evangelii J oannis,
    deillumina-
    'ionecccci
    nali.Cap.
    IX.
    1. Cwci nati itluininatio.
    Audiviinus
    leclioiiem
    sancfi
    Evangelii, quam
    solemus : scd bonuni est
    conmioneri;
    boiiumest ab oblivionis
    veterno nie-
    inoriamrenovare.
    Denique
    veluslissima
    leclio,
    quasi
    nova,
    nos delcclavil. Coecuma nalivitate illumi-
    navit Chrislus :
    qnid
    miianiini? Salvalor est Chri-
    stiis : lioc redriidit
    bencficio, quod
    minus feccrat
    iuulcro.
    Qnando
    auteinei oculosniiiius
    faciebat,
    non
    iitiqueerrabat;
    sed admiraculumdifferebal.
    Dicilis
    foiic: Undescis? Ab
    ipso
    audivi : modoillud
    dixit;
    siiiiul audivinius.
    Quando
    eniin
    intcrrogaverunl
    euin
    discipuli ejus,
    el
    dixerunt, Doinine, quis peccavit,
    isleaul
    parenlcsejus, qiioniam
    cwcusnaluscsl?
    quid
    -respondit,
    inecuni audistis :
    Neque
    hic
    peccavil,
    ne-
    qtieiparenlescjns;
    sedul
    oslendaniuroperaDeiinipso.
    <
    Eccequare differebal, quando
    rainusoculosfaciebat.
    Non
    feoit, quodfaceret;
    non
    fecif, quod
    facturumse
    esse
    sciebat, quando oporlebat.
    Ncc
    arbitremini,
    (n)
    Nunc
    jjrimunijirodit
    ox veteri codiceColbertiuaj bi-
    bliotlieca:,
    notatoS'2\.
    uabeulur
    cjusdeni
    sermonis
    frag-
    menladuoitiBedoeseutioti collct-iioue.
    75*1
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    ijgj
    fralres
    , parcntes ejus
    nullumhabuisse
    peccalum,
    aut
    ipsum
    non, quando
    natus
    est,
    contraxisse
    originale
    peccalum, propler quod peccatum
    reiniUendum
    par-
    vuii
    bnplizanlur
    inremissionem
    peccatorum.
    Sedcae-
    citas illanon fuit
    propler peccatum parentum,
    non
    fuii
    propter peccatumipsius;
    sed ut maiiifestarenlur
    opera
    Dci iu
    ipso.
    Omnes
    enim, quando
    nali
    sumus,
    peccalumoriginale
    traximus;
    et tainen noncscci nali
    sumus.
    Inlerroga diligenler
    : elcaeci nali sumus.
    Quis
    enimnoncaecusnatus est? sedincorde. Dominusau-
    tem
    J esus, quiaulrumque
    creaverat
    utrumque
    cu-
    ravil.
    2. Cceci
    error, pulantispeccalores
    nonescaudiri.Vi-
    ijistis caccumistum oculis
    fidei,
    vidislis etiam ex
    ca;covidculem: sed audistis erranlem. In
    quo
    crra-
    bat CKCUS
    iste,
    dico :
    primuni quia
    Chrislum
    pro-
    phetam pulabal,
    Dei Filiumnesciebat. Deindeaudi-
    vimus unam
    responsionem ipsius prorsus
    falsam:
    ait
    cnim,
    Scimus
    quia pcccalores
    Deus non cxaudil.
    Si
    pcccatores
    Deus non
    exaudit, qnamspem
    habe-
    iiius? Si
    peccatoros
    Deus non
    exaudil, utquid
    ora-
    mus,
    el lesiimonium
    peccali
    nostri tunsionc
    pecloris
    dicimus? Ubi csl certe ille
    Publicanus, qui
    cuin
    Pharisoeoascendit in
    templum,
    et illo Pharisreo
    ja-
    cianle,
    venlilante merila
    sua,
    ille stans
    Ionge,
    ct
    oculis (ixisin
    tcrra,
    et tundens
    pcctus suuin,
    conlite-
    batur
    peccala
    sua? El descendil
    isle, qui
    confiicba-
    lur
    pcccalasua, jiislificalus
    de
    lemplo, magis quam
    ille Pharisaeus
    (Litc.
    xvm,
    10-14).
    Certe
    peceatures
    Dcusexaudit. Sed ille
    qui
    ista
    dixit,
    uondumlavc-
    rat faciemcordis deSiloa. Inoculis
    ejus praccesserat
    sacramenlum
    : sed in corde nondumcrat cffeciiiin
    gratiaa
    beneficium.
    Quando
    lavit faciemcordis sui coc-
    cus isle?
    Quando
    eurn Dominus foras missuni a J u-
    dasis,
    inlroniisit adsc. Invenileuim
    eum,
    el dixil
    ei,
    sicut audivimus : Tu credis in Filhtm Dei? Et ille :
    Quisesl, Domine,
    ul crcdamincum?Cerle
    jam
    vide-
    bat oculis :
    jam
    corde? Nondum.
    Exspeelatc
    : modo
    videbil.
    Respondit
    ei J esus :
    Ego
    sum
    ,
    qui loquor
    te-
    cum.
    Numquid
    dubhavit? Continuofacieinlavit. Lo-
    quebalur
    enimcuiii illoSiloa
    , quodinierprelaiur
    mis-
    sus.
    Quisest
    inissus,
    nisi Cbrisius?
    Qui saepe
    lcstalus
    est dicens,
    Volunlatem
    facio
    Palris
    mei, qui
    memisil
    (J oan. iv,
    54; v,
    50
    ,
    el
    vi, 58). Ergoipse
    eral Siloa.
    Access.it corde
    caicus, audivil, credidil,
    adoravit :
    faciem
    lavil,
    vidil.
    5. J udworum
    ccecitas,
    calumniantiumsolvi sabbatum
    a Christo. IUiauleni
    qui
    eumforas
    miserunl,
    cceci re-
    inanscriini, quandoquidem
    Domino
    caliimniabantur,
    quia
    sabbatiim
    eral, quando
    lutuni fecii de
    spulo,
    et
    inuuxil oculos cceci.
    Quando
    enim Domiuus verbo
    curabal, apcrle
    caluinniabaiiliirJ udcci.Noncnimsab-
    bato
    operabatur
    aliqnid, quando dicebat,
    ct fiebal.
    x\perta
    caluninia cral :
    jubenli calumniabanlur,
    lo-
    quenli
    calunmiabaiitur;
    quasi ipsi per
    sabbatumnon
    loquercnlur.
    Possumdicere
    quia
    nonsolum
    per
    sab-
    batum,
    sed nullodie
    loquuniur, quoniani
    a veri Dei
    laudibus rccesscrunl.
    Tamen ut
    dixi,
    fralres
    , aperla
    calumniacral. Diccbnl Doniiiins
    liomini,
    Kxtcndema-
    numtuam: neoat
    sanus,
    et
    calumnia^antur
    quiapcr
    sabbatumcurabat
    (Matlli.xn, 10-14).Quid
    fecil?
    quid
    operatus
    est?
    quod
    onuslulil? Sedmodo
    spuere
    intcr-
    ram,
    lutum
    facere,
    et homini oculos
    inungere, operari.
    cst. Nemo
    dubilet, operari
    eral. Dominus
    sabbaluni
    solvebal: sednonideoreus.
    Quid
    esl
    quoddixi,
    Sub-
    balum solvebat? Lux
    ipse venerat,
    umbras
    reinove-
    bat. Sabbatumeniin a Domino Deo
    pracceplmnest,
    ab
    ipso
    Christo
    pneceplurn, qui
    cuni Palre
    erat, quan-
    do Lex illa dabatur : ab
    ipso pracceplumest,
    sedin
    umbra ftiluri. Nemo
    ercjo
    vos
    judicet
    in
    cibo,
    autin
    polu,
    aul in
    purte
    diei
    fesli,
    aut
    neomeniw,
    aul sabbalo-
    rum, quod
    est umbra
    fulurontm (Coloss.ii, 16,
    17).
    Veneral
    quem
    venturum isla iiunliabant.
    Quid
    dele-
    ctant umbrac?
    J udaci,
    aperite
    oculos : sol
    pracsens
    est.
    Nos scimus.
    Quid scilis,
    o
    corde cacci?
    quid
    scilis?
    Quia
    nonestisteliomoa
    Deo, qui
    sicsolvitsubbalum.
    Sabbatum, miseri,
    sabbatuin
    ipsum
    Christus
    prsedica-
    vit, quem
    dicilis nonesseaDeo. Sabbatumcarnaliler
    observatis,
    salivamChristi non Iiabetis. Atiendile in
    lerra sabbati etiani salivam
    Christi,
    el
    intelligeiisper
    sabbatum
    prophetalum
    Clirislum. Sed vos
    quia
    sali-
    vamChristi interra
    super
    oculosvestros non
    liabetis,
    ideo ad Siloamnon
    venistis,
    et faciemnon
    lavistis,
    ctcoeci
    remansislis;
    bonocccci
    ejus,
    imo
    jain
    nohcaeci
    net'
    carnc,
    nec corde.
    Accepit
    in
    spulolulum,
    inuncli
    sunt
    ejus oculi,
    accessil ad
    Siloam,
    lavit
    faciem,
    in
    Clirislum
    credidit, vidil,
    nonremansit inillo
    judicio
    valdelcrribili :
    Eqo
    in
    judicium
    veni inluinc
    mundum,
    ut
    qui
    non
    vident, videanl;
    et
    qui vident,
    cceci
    fiant.
    't. CwcilasJ udaiorum
    quomodo
    Christi udventuaucla
    est.
    Magnus
    terror! Ut
    qui
    non
    videnl,
    videanl: bene.
    Salvatoris of/icium
    esf, prolessio
    medicinae
    esl,
    Ulqui
    non
    vident,
    videanl.
    Quidest,
    Domine, quodaddidisti,
    Ut
    qui videni,
    cwci
    fianl
    ? Si
    intelligamus,
    verissimum
    ct reciissimuinest.
    Quid
    est
    tamen, qui
    videnl?J udcei
    sunt.
    Ergo
    vident? Secundumverba sua vident : se-
    cundumverilalemnon videnl.
    Quid
    est
    ergo,
    vident?
    Yiderc se
    putant,
    viderese credunt.
    Videre enimse
    credebanl, quando
    contra Christum
    Legem
    defende-
    banl. Nosscimus:
    ergo
    vident.
    Quid
    est,
    Nos
    scimus,
    nisi,
    nosvidcmus?
    Quid est, quia
    homoiste non est
    a Deo
    , quia
    sicsolvitsabbalum?
    Videntessunt:
    quod
    Lex
    dicebal, Icgebant. Praeceplum
    est enimut
    J api-
    darelur
    qui
    solveret sabbatum
    (Num. xv,
    56).
    Ideo
    istum dicebant non esse a Deo: sed videntes caeci
    crant, quia
    in
    judicium
    venil in mundumille
    judex
    fulurus vivorumet mortuorum.
    Quare
    venit? Ut
    qui
    non
    vident,
    videanl :
    qui
    se non
    videre
    confitenlur,
    illumineiiluT. Et
    qui vident,
    cceci
    fiani:
    id
    esl,
    qui
    caccilatemsuam non
    confilentur, gravius obduren-
    tur.
    Denique impletum est, Qui videnl,
    cmci
    fumt:
    Legis defensores,
    Legis tractatorcs,
    Legis doctores,
    Legis
    inlelleclorcsauclorem
    Legis
    crucifixerunt. 0 cae-
    cilas!
    ipsa
    est
    qu;e
    ex
    parte
    Israel facta est. Ut cru-
    cifigeretur Cbrislus,
    et
    plenitudo
    Gentium
    intraret,
    ciccilusex
    parte
    Isracl factaest.
    Quidest,
    Utquinon
    videnl,
    rideanl? Ut
    plenitudo
    Gentium
    inlrarel,
    cmcllai
    cx
    parle
    Isracl fncta cst
    (Rom. xi, 25).
    Tolus
    o/tts.;
    7S5
    SERMOCXXXVII.
    754
    c;vcus
    jacebat
    : sedvenit ille,
    til
    qiti
    non
    vident,
    vi-
    deanl;
    el
    qui
    vident,
    cccci
    fianl. J gnoraius
    esl a
    J udscis,
    crueilixusest aJ udacis: de
    sanguine
    suo
    collyrium
    fecit csecis.Duriorcs
    facti,'cseci
    facti
    qui
    1
    se
    jactabant
    viderelucem
    ,
    crucifixerunl Iucem.
    Quanta
    caccitas!
    Lucemocciderunt : scd crucifixalux crecosillumi-
    navit.
    5. Pauli de
    Legisimpotenlia
    el deJ udworumcaicitale
    lestimonium.
    Audi
    videntem, qui
    csecuserat. Eccein
    quam.crucem
    male
    offenderunt, qui
    cxcitatemsuam
    medicoconfiterinoluerunl. RemanseratillisLex.
    Quid
    facit Lex sine
    gralia?
    0 miseri!
    quid
    fecil Lexsiue
    gralia. Quid
    facitlerra sineChristi saliva?
    Quicl
    facit
    Lex sine
    gralia,
    nisi
    magis
    reos?
    Quare? QuiaLegis
    auditoresetnon
    factores,
    ac
    per
    hoc
    peccalores,prae-
    varicatores. Morluuscst
    puer hospitae
    bominis
    Dei,
    et missusest baculus
    perservum,
    et
    posilus
    est
    super
    faciem
    ipsius,
    et nonrevixit.
    Quid
    facit Lexsine
    gra-
    lia?
    Apostolusjam
    videns, jam
    ex caeco
    illuininatus,
    quid
    dicil? Si enimdataesselLex
    quwposselvivificare,
    omninoex
    Lege
    esset
    juslilia.
    Intendite :
    respondea-
    mus,
    el dicamus:
    quid
    est
    quod
    dixit? Si dataessel
    Lex
    qito?posselviviftcare,
    omninoex
    Lege
    esset
    juslitia.
    Si non
    poterat
    vivificarc,utquid
    dalaesl?Secutus ad-
    junxit:
    Sedconclusil
    Scriplura
    omniasub
    peccalo,
    ul
    promissio
    ex
    ftde
    J esuChrisli darelur crcdcnlibus
    (GY<-
    lat.
    iii, 21, 22).
    Promissio
    illuminationis, promissio
    dilectionisexfideJ esu
    Cliristi,
    ul daretur
    credenlihus,
    Scriplura
    illa,
    id
    esl, Lex,
    conclusil omniasnb
    pec-
    calo.
    Quidest,
    conclusitomniasub
    peccato
    ?
    Concupi-
    scenliam
    nesciebam,
    nisi Lexdicerel,
    Non
    concupisces
    (Rom.
    vn, 7). Quid
    est, conclusil
    Scriptura
    omniasub
    peccalo?
    Fecii delictoremetiam
    prcevaricatorem.
    Nam
    sanare non
    poluit peccalorem.
    Conclitsitonmiasub
    peccalo
    : sed
    quaspe? Spcgratiac, spe
    misericordiac.
    Accepisti Legem;
    facere
    voluisti 2,
    non
    poluisli
    : a
    superbiacecidisli, languorem
    tuumvidisti. Curread
    mcdicum,
    lavafaciem.
    Opta
    Cbristum,
    confitereCliri-
    stuni,
    credeinChristum: accedit
    SpiritusIitterai,
    et
    eris salvus. Namsi
    Spiritum
    Iitlerac
    detrahas,
    litlera
    occidit: si
    occidit,
    ubi
    spes? Spiriius
    auiem
    viviftcat
    (II
    Cor.
    in, 6).
    0. Eliswusbuculum
    prcemiltens,
    lum
    ipse
    veniensad
    sitscitandummorluum
    ,
    quid
    adumbret.
    Accipiatcrgo
    Giezi scrvus Elisaei
    baculum, tanquamLegem
    acce-
    pcril
    scrvusDei
    Moyses.Accipial
    bacnlum, accipiat,
    currat, pr.ecedat, praeveniat,
    baculunt
    super
    faciem
    pueri
    morlui
    ponat.
    Et facluni est:
    arcepit, cncurrit,
    baculum
    super
    faciein
    pueri
    mortui
    posuit.
    Sedut-
    quid
    ?cui baculum?Si dalaessetLex
    quwposselvivifi-
    care,
    puer
    resuscitatuscssctbaculo: sed
    quia
    conclusit
    Scriptura
    omniasub
    peccato,
    adiiitc
    jacel
    morltius. Sed
    quare
    conclusilomniasub
    peccalo
    ? Ut
    promissio
    ex
    fide
    J esu Christidarelur credentibus.Veniai
    crgoElisseus,
    qui
    misitbaculum
    per
    servumadconvincendumnior-
    luum: veniat
    ipse, ipseveniat, ipt>chospitium
    mu-
    lieris
    introeat,
    ascendatad
    puerum,
    inveniat
    mortuum,
    1
    FiOrus,
    cwciores
    facti; quia,
    etc.
    1
    Florus,
    starevolmsli.
    conformetsemembris
    mortui,
    non
    roortuus,
    sedvt-
    vus. IIoc cnimfecit : faciem
    super facicm,
    oculos
    super oculos,
    niaiuis
    super manus,
    vestigiasuper pe-
    des
    posuit,
    coarclavit
    se,
    conlraxit
    se,
    cuin
    magnus
    esset
    parvum
    scfccit
    (IVReg.iv).
    Contraxil se: utita
    dicam,
    minoravitse.
    Quia
    cumin
    forma
    Dei
    esscl,
    cxi-
    nanivil
    se,
    formam
    servi
    accipiens(Philipp. n, G).Quid
    est,
    conformavitsevivusmorlun?
    Quidsit,
    qu.eritis?
    Aposiolum
    audite : MisitDeusFiliumsuwn.
    Quidest,
    conformavitsemortuo? Hoc
    dicat,
    sequatur,
    et
    ipse
    dicat : In simililudinemcarnis
    peccati
    (Rom.vm, 3).
    Hoccst conformareseinortuovivum: venireadnos
    insimilitudinemcarnis
    peccati,
    nonincarne
    peccati.
    Mortuus
    jacebat
    incarne
    peccati,
    coiiformavitseilli
    simililudocarnis
    peccati.
    Mortuuscst enim
    qui quare
    morcrelur nonhabebai. Morluusest inmortuissolus
    liber;
    quoniam
    universa caro hominumerat
    ulique
    caro
    peccati. Quomodorevivisceret,
    nisi ille
    qui
    non
    habebal
    peccaliim
    conformansse
    mortuo,
    venircl in
    siniilitudinein carnis
    peccati?
    0 Domine J esu
    ,
    passe pro nobis,
    non
    pro te,
    nonhabens
    culpam,
    et sustinens
    pcenam',
    ut et
    culpam
    solvaset
    pce-
    nam.
    SERMOCXXXVII
    *
    (a).
    In
    Evungelii
    J oannis
    capul
    x,
    1-16. De
    paslore,
    et
    mercenario,
    cl
    fure(b).
    CAPUT PIUMU.M.

    1. Sanilas membrorumm
    iinitatecl cliaritalc.Non
    ignorat
    fides
    vestra,
    cbaris-
    simi,
    cl ila vosdidicisse
    novimus,
    docenle
    Magislro
    dc
    ccelo,
    in
    quospein
    vestraui
    posuistis, quia
    Domi-
    nus nosier J esus
    Clirislus,
    qui jampro
    nobis
    passus
    csl cl
    rcstirrexit, caput
    csi
    Ecclesice,
    et est
    corpus
    ejus Ecclesia,
    ct i'n
    ejuscorpore
    unilas membrorum
    el
    compagocharilatis, tanqiiam
    sanitas
    2
    exsistit.
    Quicunique
    autemin
    cliaritate
    friguerit,
    infirmalur
    in
    corpore
    Cliristi. Sed
    potens
    esl
    ille, qni jam
    exal
    lavit
    capul
    nosirum, etiaminlirtnamenibrasanare :
    dum laiiiennonitiinia
    impietale prcecidanlur,
    scd
    lucreanl
    corpori
    doncc sanenlur.
    Quidquid
    enim
    adhuc lucret
    corpori,
    non
    despcratae
    sanilatisest :
    quod
    autem
    pirccisumfiicril,
    nec
    curari,
    necsanari
    potcst.
    Cum
    ergo
    sil ille
    capul Ecclesiae,
    et sil cor-
    pus cjus
    Ecclesia
    ,
    lotusCbristuset
    caput
    et
    corpus
    cst. Resurrexit
    jam
    ille.
    Captit ergo
    habemus in
    cirlo.
    Caput
    nostrum
    inlerpellat pro
    nobis.
    Caput
    nostumsine
    peccato
    el sine
    morte,
    jam propiliat
    Deum
    pro peccalis
    nostris : ut et nos iu finercsur-
    gentes,
    et immutati in
    gloriamccelestem, sequamur
    caput
    nostrum.
    Quo
    enim
    caput,
    et caeteramembra.
    Seddumbic .-iumus
    ,
    membra
    sumus;
    ne
    despere-
    mus, quia
    seculuri sumus
    caput
    nostrum. !
    >
    HicinMs.Colb.
    reiielitur ,
    nonhabens
    culpum,
    el
    poz-
    namsustinens.
    2
    u>\.,
    tanquamsanilatis;
    dissidenlibuscae'erislibris.
    *
    llui emendando
    opem
    attuterunttres bn.
    quatuor
    el.
    a. cb. ;. !s.
    g.
    lr. m.
    pr.
    nn.
    \d.
    (a)
    Alias,
    de\'er!)isDomini 49.
    (b)
    KolamraPossidioinmdiculi
    capile8;
    et a Floroci-
    tatur
    adl cor.
    iv,
    etad
    pliilipp.
    i.
    78
    S. AlJ GtJ STINlEPISCOPI "ut
    ,
    CAPUT II.

    2. Vnilas Chrisli el membfontm.
    Videle
    enim, fralres,
    dileciionem
    ipsiuscapilis
    no-
    stri. J am in coei'6est,
    el bic
    laboraf, quamdiu
    bic
    I
    laborat Ecclesia. IlicCbrislus
    esurit,
    bic
    sitil,
    nudus
    esl, bospesest, infirmatur,
    in carcerc est.
    Quidquid
    enimbic
    patitur corpusejus,
    sedixit
    pati
    : ct infine
    scgrcgans ipsumcorpus
    suumad
    dexleram,
    el rcli-
    quos
    a
    quibus
    modo coneulcatur
    segregans
    ad sini-
    '
    stram
    ,
    diclurus est his
    qui
    sunl ad dexleram:
    I
    Venile,
    benedicli Patris
    mei, percipileregnumquod
    i vobis
    paratum
    estab
    origine
    mundi.
    Quibus
    meritis?
    '
    Esurivi
    eniin,
    el dcdistismilii
    manducare;
    el ccctcra
    sic
    exsequilur, lanquamipseaccepisset
    :
    usque
    adeo
    ul illi non
    intelligentes respondoaiil
    et
    dicanl,
    Do-
    mine
    , quando.
    te
    vidimus.
    csurienlem
    , hospilem,
    el in
    carcere? Et dicit eis : Cumuni ex minimismeis
    feci-
    stis,
    milii
    fecistis.
    Sic eliam innostro
    corporecaput
    sursum
    est, pedesin
    terra sunt : tamen in
    aliqtia
    conslipatione
    el coarclationebominum
    , quando
    libi
    aliquis pedem
    calcal,
    nonnedicit
    caput,
    Calcasme?
    Nec
    capul
    luum
    ,
    ncc
    linguam
    tuam
    quisqnam
    calca-
    vit: sursum
    esl,
    inlulo
    esl,
    nibil ei mali'
    conligil;
    ct tamen
    quia per
    connexionemcliaritatisuuitas cst
    a
    capite usque
    ad
    pedes,
    non seinde
    linguasepara-
    vit,
    sed
    dixit,
    Calcasme: cum.camncmo
    conligerit.
    Quomodo ergo lingua, quam
    ncmo
    contigit, dicit,
    Ciilcas me : sic Christus
    capul, quod
    nemo
    calcat,
    dixil, Esurivi,
    et dedistismilii manducare.Et illis
    qui
    hoc non
    fecerunt,
    dixit :
    Esurivi,
    el nondedislismihi
    manducare. El
    quomodo
    conclusit? Sic : Ibunlitli
    inambustionem
    wlcrnam,jitsti
    auleminvilamwternam
    (Maltli.
    xxv,
    51-46).
    CAPUT III.

    o. J anua Chrislus. Pelrus


    infirmus
    sibi
    ipsi iqnoliis.
    Cum
    ergo
    Dominusnunc
    loqueretur,
    dixit se esse
    pastorcm,
    dixit se esse et
    januam.
    Utrumque
    ibi habes:
    ct, Ego
    sum
    janua; et, Ego
    sum
    pastor.
    J anuaesl in
    capite, paslor
    in
    corporc.
    Dicit enim
    Pelro,
    iu
    qno
    uno format Ecclesiam:
    Pelre,
    amasme?
    Respondil
    :
    Domine,
    aino. Pasce
    ovesmeas. El lertio :
    Pelre,
    amasme? Conlristalus
    est Petrus
    , quod
    eumterlio
    interrogavit (J oan. xxi,
    45-17)
    :
    quasi
    iile
    qui
    vidit eonscientiam
    negaloris,
    nonvideret fidemconfitenlis. Noveral illum
    sempcr,
    noverat illumet
    quando
    sePclrus
    ipse
    nonnoverat.
    Tunc enimsenon
    uoverat, quandodixit,
    Tecumero
    vsque
    ad mortem: ct
    quam
    essct
    infirnius,
    nesciebat.
    Qitomodoplerumqne
    revera el infinnis
    contingit,
    ut
    a-grotus
    ncscial
    quid
    in illo
    agatur,
    medicusautem
    sciat : cumille
    asgritudlnemipsampaliatnr,
    medicus
    non
    paliatur. Magis
    dicil medicus
    quid agatur
    in
    altero, quam
    ille
    qui segrolal quidagatur
    inse
    ipso.
    Petrus
    ergo
    lunc
    infirmus,
    Dominusautemmedicus.
    Islc diccbatsebabere
    vires, qui
    non habebal : ille
    autem
    (angens
    venamcordis
    ejus,
    dicebal
    quod
    ler
    eum esset
    negaturus.
    Et ila factumest
    quomodo
    prcedixitmedicus,
    non
    quomodopraesumpsilacgro-
    tus
    (Luc.
    xxn, 35, 34, 55-61). Ergo post
    resurre-
    clionemsuamDominus
    inlerrogavit eum,
    non ne-
    sriins
    quo
    ille animo conliterelur amorem
    Chrisli,
    sed ul trinaconfessione
    amoris,
    deleret
    Irlntiniife.
    '"
    galionem
    limoris.
    CAPUT IV.

    i.
    Qttid
    a Pelro
    exigilur.Intrare
    perjanuam
    inovile.
    Ergo
    hocDominus
    cxigit
    a
    Pelro,
    Petre
    ,
    amasme?
    quasi, Quid
    mihi
    dabis,
    quid
    mihi
    pracstabis,quia
    amas me?
    Quid
    erat
    prccslalurus
    Pc-
    trus
    rcsurgenli
    Domino
    ,
    et eunli inceelum
    ,-alii.ue
    sedenti addexteramPalris?
    Quasi diceret,
    Hoc-mihi
    dabis,
    hoc milii
    prcestabis,
    si amas
    me,
    ut
    paseas
    ovesmcas:
    per januaminlres,
    non
    per
    aliam
    partem
    ascendas.
    Audistis,
    cum
    EvangeiiumlcgeretUr, Qttii
    ihtrat
    per januum, pastor
    esl :
    qui
    aulemexalia
    parlel
    ascendit,fur
    estet
    iatro;
    et
    dissiparequwrit,
    et
    sparA
    gere,
    el lollere.
    Quis
    est
    qui
    intrat
    pCr januam? Quii
    intrat
    pcrChristum. Quis
    esl isle?
    Qui
    imitatur
    pas-'
    sionem
    Chrisli, qui cognoscit
    humilitatemChristi :
    ut cumDeusfactus sit homo
    pronobis, cognoscat
    se
    homoiton esseDeum
    ,
    sedhominem.
    Qui
    nhri vult
    Deus
    videri,
    cumsil
    homo,
    nonimitatur
    illum, qui
    cumDeus
    csset,
    homo factus est. Tibi autemnon
    dicitur,
    Esto
    aliquid'
    miiius
    quam
    es :
    sed, Cognosce
    quod
    es.
    Cognosce
    te
    infirmum, cognosce
    le homi-
    nem, cognosce
    lc
    peccatorem; cognoscequia
    ille
    jnslificat, cognoscequia
    maculosuses.
    Appareat
    in
    confessionetuamacula cordis
    luf,
    et
    pciiinebis
    ad
    grcgem
    Christi.
    Quia
    confessio
    peccalorum
    invitat
    medicumsanalurum :
    quomodo
    in
    ccgritudinequi
    dicit,
    Sanus
    sum,
    non
    quaerit
    medicum.
    Numquid
    nonad
    templum
    ascenderat Pliarisreusilleel Publi-
    canus? Iiledesua sanitate
    gloriabatur,
    iste vulnera
    suamedicooslendebal. Dicebatenimille:
    Deus,gra-
    tias
    agolibi, quia
    nonsumsicutPublicanusisle. GIo-
    riahalur
    super
    altcrum.
    Ergo
    si Publicanusille.sanus
    essct, invideret illi
    Plmrisaeus; quia
    non liaberet
    super quem
    exlollerelur.
    Quomodo
    ergo vennrat,
    qui
    sic invidebat? Nonerat
    iilique
    sarius: etcum se
    sanum
    diccrel,
    non deseenditcuratus. Illeaiitemad
    lerram oeulos
    dejiciens,
    cl non audens in eoelum
    tollere, percnticbat pectussuum,
    dicens :
    Deus, pro-
    pitius
    estomihi
    peccalori.
    El
    quid
    dicit Doinmus?
    Amendico
    vobis, quia
    descendit
    jusliftcalus
    de
    templo
    Pttblicanus,
    magisquam
    Phariswus:
    quia
    omnis
    qui
    se
    exallal,
    humiiiabitur
    ;
    et
    qiti
    se
    humiliat,
    exaltabitur
    (Luc. xvin, 10-14). Qui
    ergo
    se
    exaltant, per
    alteram
    patiem
    voiunt ascenderead ovile:
    qui
    autemsehu-
    inilianl, per januam
    intrant ad ovile. Ideo de illo
    dixit,
    inlral: de
    illo,
    ascendit.
    Qui ascendit, videtis,
    qiii
    alla
    petit,
    non
    intral,
    sed cadit. Illeautem
    qui
    sesubmiltit,
    ut
    per januamintret,
    non
    cadil,
    sed
    paslor
    est.
    CAPUT V.

    5. Tres
    personw
    ad ovilevenientes:
    pastor,fiir,
    mercenarius.
    Diligendus
    esl
    paslor,
    werce-
    narius
    tolerandus,
    cavenduslalro. Sed Ires
    personas
    dixil
    Dominus,
    et debemus illas
    investigare
    in Evan-
    gelio; pastoris,
    mercenarii el furis. Cum
    legerelur,
    puto quodanimadverlisiis,
    designavil pastorem,
    de-
    signavil mercenarium, designavit
    furem. Pastorem
    dixit animamsuam
    ponere pro
    ovibuset inlrare
    per
    januam.
    Furemdixil et lalronemaseendere
    peraKan
    iKt
    SERMOCXXXVIL
    7SS
    partem.
    Mercenarium
    dixit, lupum
    vel etiamfurem
    si
    videat, fugere; quia
    nonest illi curadeovibus:
    mercenarius est
    enim,
    non
    pastor.
    Hleintrat
    per
    januam, quiapastor esl;
    illeascendit
    per
    aliam
    par-
    tem, quia
    fur est: illevidenseos
    qui
    volunt lollere
    oves,
    timet et
    fugit, quia
    mercenarius
    est, quia
    non
    esl illi cura
    deovibus;
    mercenarius esl enim. Si
    inveiierimus tres istas
    personas,
    invenit Sanctilas
    vestra et
    quos diligatis,
    et
    quos toleretis,
    et
    quos
    cavealis.
    Diligendus
    esl
    pastor,
    tolerandusest mer-
    cenarius,
    cavendusesl lalro. SunthominesinEccle-
    sia,
    de
    quibus
    dicit
    Aposlolus,qui
    exoccasioneevan-
    gelizanl, qucerentes
    ab hominibus commoda sua
    (Philipp. i, 21),
    sivc
    pecuniaria,
    sivc honorumvel
    laudis humanoc.
    Quomodolibet
    voleules
    accipere
    munera
    evangelizant,
    et nontamsaluteni
    ejus quce-
    runl cui
    annunliant, quam
    commodumsuum. llle
    auieni
    qui
    audit salulemabeo
    qui
    nonhabet salutem
    si ei crediderit
    quem
    ille
    annuntiat, neque
    inillo
    spem
    posueril, per quem
    illi annunliatur salus:
    qui
    anriuntiat,
    habebit
    detrimenlum;
    cui
    annuniiatur,
    habebitlucrum.
    CAPUT VI.

    6. DiclumCluisli in
    Phariswos,
    spectare
    etadmalosdeEcclesia
    pastores.
    Ecclcsiauna
    exJ udwis et Gentibus.IlabesDominumdieentemdc
    Pharisceis,
    Catltedram
    Moysi
    sedenl
    (Malih. xxm, 2).
    Non eossolos
    significabat
    Dominus:
    quasi
    veroeos
    qui
    erederent in Chtislum
    ,
    adJ udseorumscholam
    niitteret,
    ut ibi disccrent
    quemadmodum
    iter sit ad
    regnum
    coelorum.NonneideoDominus
    venit, ut in-
    sliluerel
    Ecclesiam, ipsosque
    J ud;eosbenecredentes
    et bene
    sperantes
    el bene
    diligenlessegregaret
    tan-
    quam
    frumenta a
    paleis,
    ct facerel unuin
    parielem
    circumcisionis,
    cui
    conjungerctur
    alius
    parics
    ex
    prccputioGentium, quibus
    duobus
    parietibus
    de di-
    versovenienlibusesset
    ipse lapis angularis
    ?
    Nonue
    ergo
    ideni Dominusdeduabus istis
    plebibus
    in
    ini.o
    fuluris dixit: Habeoetalias
    oves, quw
    non suni ex
    Itocovili?
    Loquebatur
    autemJ udccis:
    Oporlettne,
    iuquit,
    et eas
    adducere,
    ul sil unus
    grex,
    el unus
    pastor.
    Ideoducenaves
    erant,
    undevocaveral disci-
    pulos.
    Duas
    ipsas plebes signiiicabant
    '
    ,
    quando
    miscrii.ilt
    rclia,
    cl lcvaverunt lantaro vimet tantum
    numeru.mpiscium,
    ila ut
    pene
    retia
    ruinpcrcnlur
    :
    Et
    oneraverunl, inqiiit,
    duas navcs
    (Luc. v,
    2-7).
    Duccnaves
    signiflcabant
    unam
    Ecclesiam,
    sed de
    dtiabus
    plebibus
    faciam
    , conjunclam
    in
    Chrislo,
    quamvis
    de divcrsovenienlem. Hoe
    signilicaiu
    etiam
    duoe
    uxores,
    babenles unum virum
    J aeob,
    Lia et
    Rachel,
    (Gen.xxix).
    Has duas
    siguificanl
    etiamduo
    cccci,
    qui
    sedebant
    juxiaviam, quos
    Dominusillumi-
    navil.(Slotih.
    xx,
    30-54).
    Et si advertaiis
    Sciipturas,
    inmuliis locis
    inven.iel.is
    significad
    duas
    Ecclesi.as,
    quie
    nonsunl
    duae,
    s.cduna. Adhoc enimvalet
    lapis
    angularis,
    ut ex
    duab.usfacial unam. Ad hocvalet
    i.llepastor,
    ul de
    duobus
    gregibus
    faciat unum.
    Ergo
    Dominusdoclurus
    Ecelesiam,
    et habiturusscholam
    1
    sic
    manuscripti.
    Edid
    autem,
    Dttas
    personasplebissigni-
    fuubant.
    suam
    prccterJ udceos,
    sicut modo
    videmus,
    numquid
    credenies in
    se,
    adJ udx-os
    missurus
    erat,
    ut disce-
    reul ?Sed nominePiiarisceorumet Scribarum
    signifi-
    cavit
    quosdam
    in Ecclesiasua
    fuluros, qui diceient,
    et ndn facerent : se autcm
    figuraverat
    in
    persona
    Moysi.
    Etenim
    personamejus gsrebatMoyses,
    et ve-
    lumantcseideo
    ponebal, quandoIoquebaturpopulo;

    quiaquamdiu
    illi in
    Lege
    carnalibus
    gaudiis
    ct
    vol.u-
    ptatibus
    dcditi
    erant,
    et
    regnum
    terrenum
    qucere-
    banl,
    velamen
    posilum
    erat conlrafaciem
    eorum,
    ne
    viderentCliristumin
    Scripturis.
    Ablato enimvela-
    mine,
    posteaquampassus
    esl
    Dominus,
    visasunt
    sccreta
    tcmpli.
    Ideocumincruce
    pendcret,
    scissum
    cstvelum
    templiasuminousquedeorsum(J fH/j.xxvii,
    51)
    : ei
    apeiie
    dicit
    apostolus
    Paulus
    ,
    Cumauteni
    transierisad
    Clirislum,aitferedir
    velamen.
    Qui
    autcm
    non(ransieril adChrislum
    , quamvis Iega.tMoyscn,
    velamen
    posituin
    esl
    super
    cor
    ejus,
    sicut dicil
    Apo-
    stolus
    (II
    Cor.
    iii, 16, 15).
    Cum
    ergo prsefiguraret
    quosdam
    tales ftiturosDominusinEcclesia
    sua, quid
    ait? Scribwct Pkarisai calhedram
    Mogsi
    sedenl:
    quwdicunl, facile;
    sed
    quwfaciunt, facere
    nolite,
    CAPUTVII.7.Ckrici
    maliperverterenitenlesEvan-
    gelium,
    diun
    exemplo
    suolakosad
    peccalum
    trahunt.
    Quandoillud
    audiuntclerici
    maliquod
    in
    ipsosdicitnr,
    volunt
    pervciiere.
    Nain audivi
    quosdampervcrtere
    vcllc istamscnlenliam.
    Numquidnon,
    si illls
    liceret,
    nondclercnl illanide
    Evangelio?Quia
    verodelereiUarn
    n.on
    possunt, peivertcreillam
    qucerunt.SedadestDo-
    mini
    gratia
    et
    misericordia,
    necsiiiiteos
    facere;
    quia
    circumsepsil
    veritate sua omnes sentenlias
    suas,
    et
    libravit;
    ut
    quisquis
    inde
    aliquid pracciderevoluerit,
    aut induccremalc
    legendo
    vel
    inlerpretando,
    ille
    qui
    cor
    habct, quod proecisum
    est de
    Scriplura jungat
    Scriptura:,
    et
    legat superiora
    vel
    inferiora,
    et inveniet
    sensum
    qucm
    volebatillemale
    interpretari. Quid
    ergo
    pulatis
    dicere istosde
    quibus dicitur,
    Qumdicunt,
    facite? Quia
    revcralaicisdicitur '. Laicus enim
    qui
    vult bene
    vivere,
    cum attenderit clericum
    maluin,
    quid
    sibi dicit? Doininus
    dixil, Quwdicunt,
    facite
    ;
    quwfaciunt, facere
    nolile.
    Ambulemviam
    Domini,
    non
    scquar
    istiusmores. Audiamabil.Io
    ,
    nonverba
    ipsius,
    scd Dei.
    Serjuar Deum, sequatur
    ille
    cupidi-
    latemsuam.
    Quia
    si voluero
    apud
    Deumsicmede-
    fendere,
    ut
    dicam, Domine,
    vidi
    niale
    viventemillum
    clcricum
    tiium,
    et ideomalevixi: nonnemibi dictu-
    rus
    esl, Scrvenequam,
    non a me
    audieras., Quw
    di-
    cunt, facite; quw
    autem
    faciunt, facere
    nolile?Malus
    autcm
    laicus, inlidelis,
    non
    peiiinens
    ad
    grcgem
    Cbrisli,
    noii
    pertinens
    ad
    fru.mentum,
    Christi.qui
    tanquam palca
    iii area
    toleratur, qu|d
    sibi
    dicit, j
    quandocoeperil
    illum
    arguere
    verb.uni, Dei?Exi:
    quidj
    niihi
    loqueris? Ip.siepiscopi, ipsi
    clciici
    noAilludfa-
    ciuiU
    ,
    et mc
    cogis
    ut
    faciam,?Quaerilsi.bi
    lion
    pAtro-
    numadcausam
    malam,
    sed
    comitemad
    pcenam.
    Nam
    nunquameumillcdcfensurusest
    indiejudicii,quem-
    cumque
    malurovoluerit imitari. Quonio.doenim,dia-'
    '
    itaMs.CoIbertinus. Alii
    quiuamMss.,
    reveraa
    fidclivus
    laicisdicUur.
    Editi
    vero,
    sanislaicisdicitur.
    75.9
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    760
    bolus omnes
    quos
    seducit,
    non seducitcum
    quibus
    regnet,
    sedcum
    quibusdamnetur
    : sicomnes
    qui
    se-
    quunlur malos,
    comitessibi ad
    gebennani quaerunt,
    non
    pairocinia
    ad
    regnum
    ccelorum.
    CAPUTVIII.

    8. Perversa
    inlerprelalioEvangelii.
    Quomodoergopervertunl
    isii hanc
    sententiam,
    quando
    illis dicitur male
    vivenlibus,
    Merilodictumesl al)o-
    mino, Quadicunt,facite;quwfaciunt,facerenolite?
    Re-
    clediclum
    est, inquiunt.
    Diclumestenimvobis,
    utqure
    dicimus,facialis;quau
    autemnos
    facimus,
    vosnonfacia-
    tis. Nosenimofferimussacrificium.vobisnoii
    licel.Yi-
    deleversutiasbominum:
    quiddicam
    ?merccnarioriim.
    Namsi
    pastoresesscnl,
    istanondicerent. IdeoDominus
    ut os
    illisclauderet,
    secutus
    est, etdixit,
    Calhedram
    Moysi
    sedent:
    quw
    dicuttl,
    facile; quai
    aitlem
    faciunt,
    facere
    nolite: dicttnt
    enim,
    el non
    [aciunt.Quid
    est
    crgo ,
    fratres? Si diceret de sacrificioofferendo
    ;
    di-
    cercl,
    Dicunl enim
    ,
    et non
    faciunl?
    Faciiuitenini sa-
    crificium,
    Deooffcrnnt.
    Quid
    est
    quod
    dicunl,
    et non
    faciunt? Audi
    quid sequalur
    :
    Alliganl
    enimonera
    gravia
    et
    imporlabilia,
    el
    imponttnt
    ea
    super
    cervicesho-
    minuin,
    quwipsi
    itno
    digito
    nolunl
    langere(Mattlt.xxm,
    2-4). Aperle exprobravit, descripsil
    et.oslciidit. Scd
    illi
    quando
    sicvolunt
    pcrvertere
    senlenliain
    ,
    osten-
    dunl
    quia
    nihil
    quxrunl
    in Ecclesia
    ,
    nisi commoda
    sua;
    nec
    Evangeliumlegerunt
    : si cniii nossem
    ipsnm
    paginam,
    et tolum
    legissent, nunqttam
    bocdiccreau-
    derent.
    9. Malos
    pastores
    esseia EcclesiasitnilesPhariswo-
    rum. Paslor
    quis
    mcrccnarius,
    quis
    caslus. Uxorcasta.
    Sed
    apcrtius
    atlendilc, quia
    habet tales Ecclesia. Ne
    quis
    dicat nobis: Prorsus do Phaiisais
    dixit,
    de
    Scribis
    dixit,
    deJ udieis dixit : nam talesnon ha-
    bet Ecclesia.
    Qui
    sunt
    ergoilli,
    de
    quibiis
    onini-
    busDomiiiusdicil : Non omnis
    qui
    ntilii
    dicil,
    Do-
    mine,
    Domine
    ,
    intrabil in
    regnitm
    cwloritm? Et addi-
    dil: Multi diccnl tnilii in illa
    die, Doinine,Domine
    ,
    nonnein luo nomine
    propltetavimus,
    ei innoininetuo
    virtiitcsmtiltas
    fecimtts.
    el innomineluomanducavimus
    etbibimus?
    Nuniquid
    in noinine
    Christi,
    J udoei fa-
    ciunt ista? Certeinauifcslumest
    quia
    deliisdicil
    qui
    noinenClirisli habenl. Sed
    qttidscquilin?
    Tuncdicum
    illis:
    Nunqttam
    vos
    cognovi.
    Reccditea
    me,
    omnesqui
    operainini itiiquitatem(Id.
    vn
    , 21-25).
    Audi
    Aposlo-
    luin
    geineiitem
    de lalibus. Dicit alios annuutiare
    Evangeliumper
    charitateni,
    alios
    per
    occasionem: de
    quilius
    dicil,
    Atinunlianl
    Evangelium
    nonrecle
    (Phi-
    lipp.
    i,
    17
    ).
    Remreciam
    ,
    sed
    ipsi
    nonrecli.
    Quod
    annuniiaiit,
    rectum
    esl;
    sed
    qui annuiuiant,
    nonsunt
    reeli.
    Quare
    nonest reclus?
    Quia
    aliud
    quocrit
    inEc-
    clcs-ia
    ,
    nonDeum
    quoerit.
    Si Deuin
    quaereret,
    castus
    es-set;
    quialegitimum
    marilumanima Deumbobet.

    Quisquis
    aDeo
    praitcr
    Deum
    aliquidquacril,
    noncaste
    Deuiii
    quarit. Videte,
    fratres : si uxoramet maritum
    qttia
    dives
    est;
    non esl casta. Non enim maritum
    amat,
    sed anrnmmariti. Si autemmarilum
    amai,
    et nudum
    amat,
    et
    pattperem
    amat. Si enim
    propler-
    ca
    ainat, quia
    divesesl;
    quid,
    si
    (quomodo
    snnt ca-
    sus
    humani) proscribalur
    et subito
    egens
    remaneal?
    Henunliatiili forte
    ;
    quia quodamabat,
    non maritus
    crat,
    scdres
    ejus.
    Si aniemvereniariium
    amat,etiam
    pauperemplus amat;
    quia
    cum nisericordia amal.
    CAPUTIX.10. Deuscasle
    quwrendus.Etlainen,
    fratres,
    Deus nosler
    nunquampaupcr
    esse
    piitest.
    Dives
    est, ipse
    fecil
    oimiia,
    cceluni cl tcrram
    ,
    mare
    et
    Angelos. Quidquidvidemus,quidquid
    nonvidennis
    incoelo, ipse
    fecit. Sedtamennon divitiasamarede-
    bcmus
    ,
    scdcum
    qui
    fecit illas. Nonenimtibi
    pro-
    niisil nisi se. Invcni
    aliquidpretiosius,
    et hoc libi
    dahit. Pulchra cst lerra
    ,
    ccelumel
    Angeli
    : sed
    pul-
    chrior est
    qui
    fecit hacc.
    Qui ergo
    annuniiant Deum
    ,
    amanles
    Deum; qui
    annuntiant
    Deum,propler Deum,
    pascuntoves,
    et non sunt mercenarii.
    Ipsam
    caslita-
    lem
    exigebal
    abauirnaDominus noster J esus Cbri-
    stus
    , quando
    dicebat Petro
    , Pelre,
    amasme?
    Quid
    esl,
    AHmsme.'Casluses?Nonestcor tuumadulleruni?
    Non lua
    quaeris
    in Ecclesia
    ,
    sedmea? Si
    ergo
    talis
    es, etamasme, pasce
    oves
    mcas(J oan. xxi,
    15).
    Nonenimeris
    mercenaritis,
    sederis
    pastor.
    11. Mercenarii
    quomodo
    uliles.
    Pusiorespauci,
    mer-
    cenarii mulli. Illi atitemnoii caste
    anuuniiabant,
    de
    quibus geniil Aposlolus.
    Sed
    quid
    dicit?
    Quid
    enim?
    dumoinni
    modo,
    siveoccasione
    ,
    siveverilaleChristtts
    annuntietur
    (Pltilipp.
    i,
    18).
    Permisit
    ergo
    essemer-
    cenarios. Pastor vetitateChristum
    anntintiat,
    merce-
    narius occasioneCliristum
    aiinunlial,
    aliud
    quoerens.
    Tamen et ille Cbristum
    annunlial,
    et illeChristuni.
    Audi vocem
    pastoris
    Pauli : Sive
    occasione,
    siveveri-
    late Christusannunlietur.
    Ipsc paslor
    voluit habere
    mcrcenarium.Faciunt enimubi
    possunt,
    utiles sunl
    qnanuimpossunt. Quando
    autem ad aliosusus
    qncc-
    rebat
    Apostolus, cujus
    viasimitarentur infirmi: Misi
    vobis
    ,
    inquit,
    Timotheuin,
    qui
    vos
    commonefaciat
    vias
    meas
    (I
    Cor.
    iv, 17).
    Et
    quid
    ail? Misi
    pastoremqui
    voscommonerel viasmeas: id
    est,
    qui quomodoego
    ambulo,
    et
    ipsc
    ambulal. Et miltens
    paslorem, quid
    ail? Neminemenimliabeotam
    tmanimem, qui
    sincera
    affeclionepro
    vobissollicitussit. Nonnecumilloerant
    mulli?Sed
    qtridsequitur?Oimies
    eniutstta
    qumrunt,
    non
    qum
    sunl J esuChrisli
    (Philipp.
    n,20,
    21)
    : id
    esl, Ego
    vobis
    pastorem
    mittere
    volui;
    nammulti mercenarii
    sunt: sed non
    oporlucrat
    ut niercenarius mitteretur.
    Adaliasresel
    negoliaperageuda
    miuitttrtnerceiiarius:
    adillnsautem
    quas
    Luncvolebat
    Paulus,
    pastorerat
    necessarius. Et vixiuvenitunum
    paslorem
    inter mul-
    tos mercenarios:
    quiapauci paslores,
    multi nierce-
    narii. Sed
    quid
    dicitttrde mercenariis?Amendicovo-
    bis, pcrceperunl
    mercedem
    suam(
    Matlh.
    vi,
    2).
    De
    pastore
    aulem
    quid
    ait
    Aposlolus? Quisquis
    autem
    mwidaveritseab
    htijiismodi,
    erit vasinhonoremsan
    -
    ctificatum,
    et ulile
    Domino,
    adoinne
    opus
    bonum
    pura-
    tmn
    semper(II
    Tim.
    n, 21).
    Nonad
    quasdam
    res
    pa-
    ra(um
    ,
    et ad
    quasdam
    non
    paraluin;
    sedadomnebo-
    num
    opttsparalum.
    Haecde
    pastoribus
    dixi.
    CAPUT X.

    12. Mercenarius
    fitgiens,Donalistm,
    lupi
    et-lalrones. De mercenariisautem
    jam
    dicemus.
    Merceuaritis
    quando
    videl
    lupum
    insidiantemvvibus
    ,
    fue,it.
    Iloc Dominusdixit.
    Quare? Quia
    non est ei
    761
    SERMO
    CXXXVII. 762
    cura deovibus.Tamdiu
    ergo
    est utilis
    mercenarius,
    quamdiu
    non videt
    Ittpum, quamdiu
    non videt furem
    et lalronem: cumaulem viderit,
    fugit.
    Et
    quisesi
    de
    mercenariis, qui
    non
    fugit
    1
    de
    Ecclesia, quando
    videt
    lupum
    ct latronem? Abundant
    ltipi,
    abundant latroncs.
    Ipsi
    sunt
    qui
    ascendunt
    per
    allcram
    partem.Qui
    sunt
    istiqui ascendunt?QuideparteDonativoluiitdepr;vdari
    oves Chrisli,
    ipsi per
    alteram
    partem
    asceitdunt.Non
    pi-r
    Christum intrant :
    quia
    non sunl humiles.
    Qnia
    superbi
    sunl,
    ascendunt.
    Qnidesl,
    ascendunt? Ex-
    lollunlur. Unde ascendunt? Per alleram
    parlem
    :
    undedc
    parte
    dici volunt.
    Qui
    in unitale nonsunt
    ,
    de aliera
    parte sun(,
    et de
    ipsaparte ascendunt,
    id
    est,
    extollunlur
    ,
    et volunf lollere oves.
    Quomodo
    ascendunt,
    videie.
    Nos, inqniunt, sanctificamus,
    nos
    justificamus ,
    nos facimus
    jsislos.
    Ecce
    quo
    aseende-
    runls. Sed
    qui
    se
    exaltat,
    humiliabitur
    (Luc. xiv, II).
    Potenscsl DominusDeusnoster humiliareeos.
    Litpits
    aulemdiabolus est : insidiatur ut
    decipiat,
    et
    qui
    il-
    lum
    seqttuntur;
    nam diclum
    est, quod
    induti
    qui-
    dem
    pellibus
    ovitim
    ,
    iiitus auteni sunt
    lupi rapaccs
    (Manh.
    vit,
    15).
    Si viderit mercenarius
    aliquem
    lo-
    qui prava3,
    aut sentire secundum
    perniciem
    animae
    suae,
    aut
    aliquid
    faceresceleratumet obsccerium
    ,
    et
    tamen
    quia
    videtur
    liaberealicujusmomenti personam
    in Ecclesia
    ,
    undesi
    sperat
    commoda
    ,
    mercenarius
    est: et ciim videt hominem
    perire
    in
    peccato,
    videt
    illum
    sequi lupum,
    videl illius
    guliur
    morsutralii ad
    supplicium;
    "nonilli
    dicit, Peccas;
    non illum ob-
    jurgat,
    ne
    perdat
    commoda sua. Hocesl
    ergo,
    Cum
    viderit
    luputn, fugil:
    nonilli
    dici(,
    Scelerate facis.Non
    corporis ,
    sed animoehocc
    fuga
    est.
    Quem
    vides cor-
    pore
    stare
    , fugit
    animo
    ,
    cumvidet
    peccatorem,
    et
    nonilli
    dicit,
    Peccas
    ;
    cumetiamconsiliumcumillo
    liahet.
    CAPUT XI.

    13. Uvade
    spinisquomodolegatur.
    Fratres
    mei, numquid
    nonascendit
    aliquando
    aut
    presbyter
    aul
    episcopus
    ,
    et nondicit aliud de
    supe-
    riore loco
    ,
    nisi ne
    rapiantur
    res alienoc
    ,
    ne fraudes
    fiant,
    ne scelera admillantur ? Non
    possunt
    dicerc
    aliud, qui
    cathedram
    Moysi sedent,
    ct
    ipsa
    de illis
    loquilur,
    non
    ipsi. Quid
    esl
    ergo, Numquidcollitjunt
    de
    spinis
    uvas
    ,
    aut detributis
    ftcus
    ?
    ct,
    Omnisarbor
    ex
    frucltt cognoscilur (Ibid. 16)?
    Pharisoeus
    potest
    bona
    loqui
    ?Pharisceus
    spina
    cst :
    quomodo
    de
    spina
    lego
    uvam?
    Quia
    tu
    , Domine, dixisti, Quw dicunt,
    facile; quw
    aulein
    faciunt, facere
    nolite. Dc
    spinis
    me
    juhes
    uvani
    decerpere,
    cumdixeris
    , Nuniquid
    colli-
    gutit
    de
    spinis
    uvam?
    Respondel
    libi Dominus: Non
    jussi
    te de
    spinis
    uvam
    legere';
    sed
    vide,
    altende
    benc,
    ne
    forte,
    ut fieri
    solet,
    vitis cum
    circumcrrat
    pcr
    terram
    ,
    involutasit in
    spinis.
    Nam
    aliqtiando
    iiivcninius
    illud,
    fratres
    mei,
    vilem
    posiiamsuper
    ca-
    ricem, quia
    ibi bahet
    sepemspinosam,
    exlendit
    pal-
    mitessuos
    ,
    et inseril in
    sepem
    spinosam,
    el
    pendet
    1
    Am.Er.etomnes
    Mss.,qui fuqil; absquenegantepar-
    licula.
    *
    NonnulIiMss.,
    F.cce
    qvomodo
    ascendunt.
    3
    sieuntise Colberliuiscodicibus.Caeteri
    manuscripti,
    aliquemloquipeccata.
    Editi
    vero, aliquempeccare.
    inter
    spinas
    bolrus ;
    et
    qui
    videt botrum
    carpit,
    non
    tameti dc
    spinis,
    sedde vite
    , quoccircumplexa
    est
    spinis.
    Sic
    ergo
    ilii
    spinosi
    sunt : sed sedendo
    in cathedra
    Moysi,
    involvit eos vitis
    ,
    el
    pendenl
    ad
    eos
    botri,
    idest
    ,
    verbabona
    , prcecepta
    bona. Tu
    lege
    uvam,
    non te
    pungit spina, quando lcgis, Quw
    dicunt,
    facite;
    sed
    quwfaciunl, facere
    nolile.
    Pungit
    autem(e
    spina
    ,
    si
    quod
    faciunt facis. U(
    crgo legas
    uvani,
    et noninhorreas
    spiuis, Qttwdicunt,
    facile;
    sed
    quwfaciunl, facere
    nolite. Facia
    ipsorumspince
    sun(,
    verba
    ipsorum
    uva
    est,
    seddevite
    ,
    id
    est,
    de
    cathedra
    Moysi.
    14 Mercenarii
    fugienles,duminiquisfavent.Augusti-
    nttsnonmercenariiis.
    Fugiunt ergo isti, quando
    vident
    lupum, quando
    vident latronem. Hoc aulem dicere
    l
    coeperam, quia
    de loco
    superiorc
    non
    possunt
    dicere
    isli, nisi,
    Benefacile
    ,
    noliie
    perjurare,
    nolite frau-
    dare,
    nolite
    aliquem
    eircumveuire.
    Aliqtiando
    autem
    sic
    vivunt,
    ut de lollendaalienavilla
    ,
    cum
    episcopo
    consilium
    habeadir,
    et
    pctatur.
    ab
    ipso
    (ale consi-
    lintn.
    Aliquando
    nobis
    contigit, cxpeiii
    dicimus
    :
    nam noncrcdereinits. Multi a nobis consiliamala
    petutU,
    cousilia
    mentiendi, circumveniendi; putan-
    tcs
    quia placent
    nobis. Scd in noinine
    Christi,
    si
    Domino
    placet qtiod
    dicimus,
    nullus lalis nos tenla-
    vil,
    ct invcnil
    qtiod
    volebai in nobis '.
    Quia
    si vult
    ipseqni
    nos
    vocavit,
    pasiores
    sumus,
    nonmercenarii.
    Sed
    quid
    ait
    Aposlolus?
    Miliiminimumest ut avobis
    judicer,
    aut ab huinanodie: sed
    nequecgo meipsum
    judico.
    Nihil enimmihi consciussum
    ;
    sed nonin hoc
    jitstificalus
    sum.
    Qui
    autem
    judicat
    me
    ,
    Dominusesl
    (1
    Cur.
    iv, 5, 4).
    Non ideobonacsl conscienlia
    mea,
    quia
    vosillamlaudalis.
    Quid
    enim
    laudalis, quod
    non
    vidolis?Illle
    laudet, qui
    videt : illeeliam
    corrigat,
    si
    quid
    ibi videt
    quodcjtts
    oculos offendK.
    Qnia
    et
    nosnon dicimus
    perfecte
    nos sanos: sed lundiniiis
    pectus
    noslrum
    ,
    et diciinus
    Deo, Propitius
    esto
    ,
    ne
    pecccm.
    Tanicn
    ptilo
    , coramillo enim
    loqttor,
    nibil
    aliuda vobis
    quocrens
    nisi salutem vestram
    ;
    et
    ge-
    inimus
    plerumque
    in
    peccalis
    fralruin
    noslrorum,
    ct
    vimpalimur',
    el
    lorquemur
    animo
    ,
    et
    aliquando
    corripimus
    illos: imo
    nunquam
    non
    corripimus.
    Te-
    stes sutil omnes
    qui
    recordantur
    quod
    dico
    ,
    qttotics
    sun( a nobis
    correpti
    fratres
    pcccanles
    , cl vclieincn-
    lcr
    corrcpli.
    CAPUT XII.

    15. Deovibus
    quw
    ratio rcddenda
    a
    pflsrore.Modoeonsilium
    noslrum(raclo cumSaneti-
    late veslra. In nomineChrisli
    plebs
    Dei estis
    ,
    plcbs
    catliolica
    eslis,
    membra Cliristi estis : Nonesiis di-
    visi abunilate. Communicatismembris
    Apostolorum,
    communicatismemoriissanclorum
    martyrum,
    diffu-
    sorum
    per
    orbem lerrarum
    ,
    et
    pciiinelis
    ad curain
    nostram
    ,
    ut rationem de vobis bonam rcddamus.
    Totaaulemratio nostra
    quscest,
    scitis.
    Domine,
    scis
    quia
    dixi,
    scis
    quia
    non
    tacui,
    scis
    quo
    animo
    dixi,
    scis
    quia
    flevi
    tibi,
    cum
    diccrcm,
    et non audirer.
    1
    Mss.,
    nullusillud
    (entavit,
    etinvenilin nobisSicetiam
    Ani.et Er. nisi
    quodpro,
    illud, habeut,illurti.
    s
    ColbertinusMS.Setcompatimur.
    7C3
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    %A
    1
    Ipsa puto quod integra
    rationostra est. Secnros
    eiiimnos fccit
    Spiritus
    sanctus
    per
    Ezechielem
    pro-
    plielam.
    Noslis
    ipsam
    lectionem de
    speculatore:
    1
    Fili, ait, liominis,speculaloremposui
    tedomui Israel:
    si medicentead
    impium, Impie,
    morte
    morieris,
    non
    dixcris:
    h.oc
    cst
    , ergo
    enimlibi dico
    ,
    ut dicas
    ;
    si
    nonannunfiaveris
    :
    veneritquegladius,
    el tulerit
    ettin,
    id
    esl,
    quod
    niinalus sum
    peccatori;
    ille
    quidcm
    im-
    pius
    in
    impietate
    sua
    morietur, sanguinem
    atttem
    ejus
    detnanu
    speculatorisreqitiram.
    Qtiare?Quia
    non
    dixit. Si aulem
    speculator
    videril
    gladium
    venientem
    ,
    cl cccincril
    tuba,
    ttl
    fugiat;
    el nonse
    observaveril;
    id
    est,
    rionsecorrexerit,
    ut non eumiuveniat in
    sup-
    plicio, quod
    minalur
    Deus; veneritqitcgladins,
    el
    iuleril
    aliquem;illcquidemimpiusininiqtiilale
    suamor-
    lutts esl : lu aulem
    , inquit,
    animam tttamliberasli
    (Ezech.
    xxxiii, 7-9).
    El in
    illo.
    loco
    Evangelii quid
    aliud dicil scrvo? cumdiceret,
    Domine
    ,
    sciebamte
    molcslitmsiveduruin
    liominem,guia
    metisubi nonse-
    minasli,
    cl
    colligis
    ubi non
    sparsisli;
    el limensabii,
    ct ubscondi
    taknlum luumin lerra: ecceItabes
    qttod
    Ittumest. Ei ille :
    Serve, inqnil, nequam
    et
    piger
    ,
    inagisqnia
    tnesciebasmolestumet dttrum
    esse,
    melere
    ttbi non
    seminavi,
    el
    coltigere
    ubi non
    sparsi, ipsa
    avaritiameadebuil te docerc
    quia
    lucrtim
    queero
    de
    pecunia
    mea.
    Oportitii
    te
    ergo
    uidares
    pecuniammeam
    nuinmutariisct
    ego
    veuienscumusttris
    exegissemqttoil
    meumest
    (Luc.
    xix
    , 20-2-3).Numquid
    dixil,
    Daresel
    exigeres?
    Nos
    crgo
    , fratrcs, damus;
    vcnicl ille
    qui
    exigat. Orale, htparalOs
    nos inveniat.
    SERMOCXXXVIII
    *
    ().
    Detcrbis
    EvangcliiJ gannis
    , Egos.unipastor
    bonus.
    elc, coplrap.onaiistas.Gap. x, f
    . 11-16
    (b).
    CAPUT PRIMU.M.

    1. Botms
    pastor
    cur com-
    mendatus in
    singulari.
    Audivimus DominumJ esum
    comincndantem nobis boni
    pastoris
    officium. In
    qua
    commendatione admonuii nos
    ulique,
    ut in-
    telligi
    datur
    ,
    bonos esse
    pastores.
    Et tanien ne m-
    telligeretur perverso
    modomullitudo
    pastorum
    :
    Ego
    sum, iii(|uit, pastor
    bonus. Et unde sit
    paslor
    bonus,
    conseqiienter qslendit:
    Paslor, inquii,
    bonusanimam
    siiain
    ponil pro
    oiibus. Mercenariusauletn
    ,
    el
    qui
    iton
    esf
    paslor,
    videl
    lupum
    venientem
    ,
    el
    fugit
    :
    quoniam
    nonestei curadeovibus
    ; mercengrius
    esl eniin.Pastor
    crgo
    bonus
    Christus.Quid
    Pelrus?Nonnebonus
    paslor?
    nonue ct
    ipse
    animam
    pro
    ovibus
    posuit? Quid
    Pau-
    lus?
    Quid
    caHei'iApostoli?Quideorumtemporaconse-
    qncnlcs
    beuli
    cpiscopi marlyres? Quid
    eliamsanctus
    isle
    Cyprianus?
    Nonneomnes
    pastoresboni;
    nonmer-
    cenarii,
    de
    quibus dicilur,
    Atnendico
    vobis,
    percepe-
    runl mercedemsuam
    (
    Matth.
    vi, 2).
    Omnes
    ergo
    isti
    pastores
    boni . nonsolum
    quiasanguinemfuderunt,
    '
    Emendatusad
    tres lin.
    quatuor
    cl. ada. cb. f. fs. e
    lt' m.
    .pr.
    rm. vd.

    (a)
    Alias,
    deverbisDomini 5'0.
    (/))
    Citaliira
    Floro
    ad I Cor. xm.
    HabitumesseCartha-
    ginepost
    CoUationein
    cum
    Donatislis,intelligimusfereex
    Ulis
    yerbis,
    p. 1,-
    iste
    Cyprmnus;
    etti. 5 'mn'etiam
    convictus,
    etc.
    H
    sed
    quiapro
    ovibus
    fuderunt.Nori
    eriiniftfaetiBit'*!- '|
    lione,
    sed eliarifaie.
    CAPUT II.

    2.
    Martyriutii
    siiiec/iaritole
    nlftil
    prodesl.
    Nam et
    apud hocreticos, qui proplCfiiyiqui-
    tates et errores suos
    aliquid
    molestiarum
    pefpes^si
    fuerint,
    noriiine
    martyrii
    se
    jaclanl,
    ut hoc
    pallio
    dealbati facilius
    furentur, quia lupi
    sunt.
    Si aUlem
    scire vullisin
    qno
    numero habendi
    Sunt, pastorem
    bonumPaulum
    aposlolum
    audite :
    quoniamnpri
    om-
    ncs
    qui corpora
    sua in
    passione
    etiam
    igriibus
    tra-
    dunt,
    cestimandi sunt
    sanginem
    fudisse
    pro ovibus,
    sed
    polius
    coiltra oves. Si
    linguis, inquit,
    hominum
    loqnar
    el
    Angelorum,
    charitalemautemnon habeam
    ,
    faclus
    sumveltit
    mramentum
    sonans,
    aut
    cymbahtm
    tinniens. Si sciero
    omnia sacramenla
    ,
    et habueroom-
    nem
    prophetiam,
    el onuiein
    fidem,
    ilaul
    montestrans-
    feram,
    charitatcm aulem non
    habeatn,
    nihil
    suti).
    Magnaergo
    res est
    postremo
    ftdes
    montes(ransfc-
    rens. Illa
    quidem
    magna
    siint : sedsi
    ego
    boecsine
    cbaritale
    habeam,
    inquit,
    non
    illa,
    sed
    ego
    nihil
    sum. Sedadhuc istos non
    tetigit, qui
    falso
    martyrii
    nominein
    passionibusglorianlur. Auditeul eostan-
    gai,
    imo
    potius
    ul transfodiat. Si
    dislribttero, iriquit,
    omniamea
    pauperibus,
    et
    tradidero
    corpus
    ntcuinut
    ardeam. J am
    ipsi
    sunt'. Sed vide
    quid seqtiitur:
    Clraritatemattlemnon
    habeam,
    ntliil mihi
    prodest(I
    Cor. XIII
    ,
    1-5).
    Ecce vwiitur ad
    passionem, ccce
    venilur et ad
    sanguinis fusionem,
    venilur et ad cor-
    poris
    incensionem : et larnei) niliil
    prodcsf, quia
    charitas decsl. Atkle
    charilaiem, prosunt
    omnia :
    detrahe
    charilatem,
    nihil
    prosunt
    cactera.
    CAPUT III.

    3. Charitas
    quantum
    bonum.
    Qnale
    boiium esl charitas
    is(a, fralres?Quid preiiosius?
    quid
    luminosius?
    qnid
    firmins?
    qriid
    utilius?
    quidse-
    curius? Multasunt Dei
    dona, quoc
    tamen haberil et
    mali^qui
    diclurr
    sunt, Domine,
    innominetao
    pro-
    phetavimits,
    innominetuo
    dwnionia
    ejecinius,
    inno-
    minetuovirtulesmulias
    fecimns.
    Nee
    respondebit
    ille,
    I
    Non fccistis. Non enim in
    conspectu
    tariti
    judicis
    meniiri
    audebunt,
    aul
    jac(arc
    quse
    non
    fccerunt. Scd
    i
    qtiia
    charilaiem non
    habuerunt,
    resporidebit
    omni-
    J
    bus illis : Non novi vos
    (Mallh. vn, 22,
    25). Quomp-
    do autem liabet vel
    exiguam charilatem, qui
    etiam
    conviciusnonamat unilaiem?
    Hanc Dominus unita-
    (em
    commendans
    pastoribus
    bonis
    a,
    nolu/t multos
    appellare p.astores.
    Neqiie enim,
    ut dixr
    jarii,
    ncw,
    crat
    pastor
    bonus
    Petrus,
    Paulus, Apostoli
    cseteri,
    I
    et
    posteriores
    sancli
    cpiscopi, beatusque
    Cypria-
    ;
    nus. Omnes hi
    pastorcs
    boni : et
    tamen ille
    pa-
    sloribus bonis noii
    commendavit
    paslores
    bonos,
    sed
    pastorem
    bonum.
    Ego sum, inquit, pdstor
    bonus.
    CAPUT IV.

    4. Petrum
    dliosque
    existere
    pasto-
    r.esbonos.
    Inlerrogemus
    Dominum
    quaHcumque
    sen-
    su,
    et liumiUima
    disceplatione
    cumtanto
    patrefa-
    *
    mil.ins
    colloquamiir. Quidd,icis.,Domine, bone
    pa-
    1
    MS. Colbertiauset
    Florus,nurnqtddjamniltilsum?
    sAm.ctEr.
    adduut
    hic,
    noncommendans
    pastpresbihfos.
    I.ov.nutem
    absquen.egationc,'
    comiiiendmispasiofesbmes;
    quod
    libestaMss.
    765
    SERM0 CXXXYIli.
    -GG
    stor?Tu euim bonus
    pastor, qui'boriusagnus;
    idem
    pastor
    et
    pascua
    ,
    idem
    agnus
    e: SeO.
    Quid
    dicis? Au-
    diainus
    ,
    cl
    adjuva
    ul
    intelligamus. Egosttm, inquit,
    pastor
    boiws.
    Quid
    Petrus? Aul non
    pastor,
    aut nia-
    lus? Videamus si non
    pastor.
    Amasme?'Tu ci di-
    xisti, Domine,
    Amasme? el
    rcspondil,
    Amo. Et tu
    ci,
    Pasce oves
    meas.Tu, luDomine, hilerrogalione
    tua,
    firmamenlooris
    lui,
    amaloremfecisli
    pastorem.
    Pastor est
    ergo,
    cui
    pascendas
    ovescredidisii.
    Ipse
    cominendasli, pastor
    est. Videanius
    jam
    utrumnon
    boiius.
    Ipsa
    id
    interrogatione
    el
    responsionc cjus
    in-
    venimus.
    Quoesisli,
    utrumamet te :
    respondit,
    Atno.
    Vidisti
    cor, quia
    verum
    respondit.
    Non cst
    crgo
    bonus, qui
    amal lanlumbonum? Undc illa
    rcsponsio
    cx inlimis
    prolala
    visceribus? Unde ille Pelrtis (e-
    stcs oculos luos habensin corde
    suo,
    contrislaius
    quod
    eumnonsolum
    scmel,
    sediierumet teiiio in-
    lerrogasti,
    ul trina confcssione
    amoris,
    delcret Iri-
    num
    peccatumnegationis;
    tinde
    ergo coiUristaiu-;,
    quod saepeinterrogatos
    cssel ab eo
    qni
    sciret
    qtiod
    interrogabat,
    et donaverat
    quod
    audiebat;
    uiule
    coiilristalus,ialia
    verba retulil:
    Domine,
    tu scisom-
    nia, ipse
    nosli
    qttoniam
    teamo
    (J oan.
    xxi, 15-17)?
    Ilaneiile lalia confitens
    ,
    imo
    profitens
    mentirclur ?
    Veraciter
    ergorespondit
    amorem
    (uuiii,
    et dc inliiuo
    corde
    prolulit
    amantis vocem. Tu aulcm dixisti :
    Bonushomodebono thesauro cordissui
    proferl
    bona
    (Malth. xii, 55). Ergo
    et
    pastor,
    el bontis
    pastor
    :
    nihil
    quidem
    ad
    potestalem
    ac bonilatem
    pastoris
    pastorum;
    scd lamcneliam
    ipse
    el
    paslor,
    et fto-
    iius : e( coeleri(ales
    paslorcs
    boni.
    CAPUT V.

    5. Uiiuslainenbonus
    paslor
    Cltristus.
    Quid
    cst
    ergo, quod pastoiibus
    bonis commendas
    unum
    pastorem,
    nisi
    quia
    in uno
    pastore
    docesuni-
    latem?Ex
    cxponil npeiihisipse Doniinusper
    minisle-
    ritini
    noslrum,
    ex
    ipsoEvangelio
    commemoransChari-
    laicm
    vcslram,
    et
    diccns,
    Audite
    quid commcndavi,
    Ego
    sitm
    pastorbonus,
    dixi :
    quia
    omnes
    cuetcri,
    omnes
    paslorcs
    boni menibra measuiil. Unum
    capul,
    untim
    corpus,
    unusChrislus.
    Ergoelpastor pastorum,
    et
    paslorcs pastoris,
    el ovescum
    pasloribus
    sttb
    pa-
    storc'.
    Quid
    snnl
    iioec,
    nisi
    quod
    dicit
    Aposlolus
    : Si-
    citl euim
    corpus
    unum
    esl,
    el membra habet
    mutla;
    omiiiaautemntembra
    corporis
    cumsinl
    niuitu,
    tttium
    csl
    corpus
    : siccl Chfisttis
    (\
    Cor.
    xn, 12)?Ergo
    si
    siccl
    Chrisitis,
    meritoClirislusin se liabens omnes
    pastorcs bonos,
    unumcommenda(
    dicens, Ego
    sutn
    pastorbonus. Ego
    sum
    ,
    unus
    sum,
    mecumomnes in
    unUatc ununi sunt.
    Qui
    extra me
    pascit,
    conlra me
    pascit. Qui
    mecuni non
    colligit, spargit. Ergo
    audite
    ipsam
    uiiilatemvdiemenlius conimendatam:
    Habeo,
    inquil,
    alias
    oves,qumnon
    sunl dehocovili.
    Loqueba-
    lur enim
    primo
    ovili de
    generecarnis
    Israel. Erant
    aiitem alii de
    genere
    fidei
    ipsius Israel,
    et exlra
    erant
    adhuc,
    inGentibus
    erant, prscdestinali,
    nou-
    dum
    congrcgati.
    Hos noverat
    qui proedesiinaveral:
    1
    SicMss.At
    Lov.,'Eryo
    et
    pastoripse
    est
    pastorttm,
    et
    pa-
    sloresmullisuntttnius
    vasloris,
    etovescum
    pasloribus
    sunt
    siib
    pastofe.
    noverat
    qurredimere sangnine
    suo fnsovenerat. Vi
    debal
    ens,
    iiondumvidenteseum : noverat
    eos,
    non-
    dum credentes in eum.
    Habeo, inquil,
    aliui
    oiies,
    quw
    non sunl dehocovili :
    quia
    non sniitde
    gcncre
    carnis Isracl. Sedlameii nonerunt extra hoc ovile
    ,
    quiaoportel
    "',ecas adducere
    ,
    ut sil ttntts
    grex
    el units
    paslor.
    CAPUT VI.

    tj.
    Sponsw
    ad Cltrislum
    a/fecttts
    Mcrilo buic
    pastori pastorum,
    amata
    cjus, sponra
    ejus, pulchracjus,
    sed ab
    ipso pulchra
    facla
    , prius
    peceatis
    fceda
    , post
    indnlgenlia
    ct
    gratia
    formosa
    ,
    loquiuir
    amans ct ardJ ns iil eum
    ,
    et dicit
    ei,
    Ubi
    pascis?
    Et vidcte
    qtiematlmodum, quo
    affectu hic
    crigatur
    amor
    spiritualis.
    Mclinsmulto islo affectu
    delectanlur, qui aliquid
    ex
    hujus
    amoris
    duleeduinc
    guslavcrunt.
    Illi hoc benc
    auditint, qui
    amant Chri-
    sliim. In
    ipsis
    enim
    boc,
    et de
    ipsis
    canlat Ecclesia
    inCauticiscanticorum:
    qui
    amanl
    Chrsium, quasi
    foeduni,
    et solum
    formosuin. Vidimusenimeum
    ,
    in-
    quil,
    el non habebal
    specietuncque
    decorem
    (Isai.
    LIII
    ,
    2).
    Talis in crttce
    apparuil,
    talem se
    spinis
    corona-
    tus
    cxhibuit, foeduinet sine
    decore, quasi
    amissa
    polentia; quasi
    non Filium Dei. Talis visus esl cac-
    cis. Ex
    persona quippe
    J udaeorumhoc dixil
    Isaias,
    Yiditnus
    eiim,
    el nonhabebat
    speciemneque
    decorem.
    Qncimlodicebatur,
    Si Filius Dei
    esl,
    descendat de
    crucc. Aliossalvos
    fecit.,
    se
    ipsum
    non
    polest.
    Et
    per-
    ctilientcs de calamo in
    caput, Propheliza nobis,
    Cltrisie,
    quis
    le
    percussil (Matth. xxvn, 40, 41;
    xxvi, 68)? Quia
    non habebat
    specicmneque
    deco-
    rem. Talem
    , J udcei,
    videbatis.
    Quia
    caccitasex
    par-
    tc Israel facta
    est,
    donec
    plenitudo
    GetiliumiiUraret
    (Rom. xi, 25),
    donec alioeoves venirent.
    Quia
    er-
    gocxcitas
    facta
    est,
    ideodccorumsinc decore vidi-
    stis. Srcnim
    cognovisselis, nunquamDominum
    glo-
    ri;ccrueifixissetis
    (I
    Cor.
    n, 8).
    Fecistis autem
    , quia
    non
    cognovistis.
    E( tamen ille
    qui
    vos
    quasi
    foedos
    toleravit; pro
    vobisformosusoravit: Paler
    , inquit,
    ignosceillis, qitia
    nesciunt
    quidfaciunt
    (Lttc.
    xxiu
    ,
    54).
    Si enim sine
    decore, quid
    est
    quod
    anial
    isla,
    qitccdicil,
    Annuntia
    tnilti, quem
    dilexit
    animamea?
    Quid
    est
    quod
    amat?
    qtiid
    esl
    quod ardct, quid
    est
    quod
    lanlum no ab illo
    aberrel,
    timet?
    quid
    cst
    quod
    tanlum
    deleclatur in
    ipso,
    cui sola
    pcena
    est
    essesine
    ipso
    ?
    Quid
    esset unde
    amaretur,
    nisi for-
    mosus essel?Vcrum
    quomodo
    illa sic
    amaret, si
    ille illi sic
    apparcrel, quoniodo
    caecis
    perseqiienti-
    bus,
    el
    qttid
    facianl
    nescienlibus?
    Qualem
    ergo
    illa
    amavit?
    Speciosum
    forma
    prce
    fiiiishominum.
    Spe^
    ciosus
    forma prmfiliisItominum, di/fusa
    est
    gratia
    iu
    labiis titis
    (Psal. XLIV,
    5). Ergo
    de
    ipsis
    labiisttiis
    aitnunlia
    mihi, quem
    dilexilanitnamea.
    Annuntia
    ,
    hi-
    quit, milti,
    o
    quentdilexil,
    noncaromea
    ,
    sed
    anima
    mea. Annunliamihi ubi
    pascis,ubi
    cubasin
    nteridie: ne
    forlefium
    sicttt
    opcrlasupergregessodalium
    luorttm
    (a).
    CAPUT VII.

    7.
    Sponswverba
    ul
    bitelligenda.
    So-
    dales,
    quusi
    simul edales.
    Obscurum
    videtur,
    obscu-
    rumest:
    quia
    thalami sacri
    mysterium
    est.
    Ipsa
    enim
    ()
    videserm.
    46,
    n. 56-58.
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    dicil,
    Introduxit
    merexin
    cubiculumsuum.Taliscubi-
    cttli hocsecrclum Csl. Scdvos
    qui
    ab istocubiculo
    profaui
    non
    cstis,
    audite
    quod
    eslis,
    cl dicitecum
    illa,
    si amatis cimi illa: amatis autemcum
    illa,
    si eslis
    inilla. Dicileomries
    ,
    et lamen una
    dicat, quia
    uni-
    las dieit : Anniintia
    tnilii, quein
    dilexil anima mea.
    Eial euim illis in Deum una anima ct cor unum
    (Acl.IV, 52).
    Annnnliamiltiubi
    pascis,
    ttbi cttbasin
    meiidie.
    Quidsiguifical
    meridies?
    Magiium
    fervorcm
    magiiuuiqiic splendorcm. Ergo
    noltimfac mihi
    qui
    sinl
    sapienles lui, spirilu
    fervcnles,
    et doclrinaful-
    genlcs.
    Dexleramluatn nolam
    fac mihi,
    et eruditos
    cordein
    sapientia(Psal.
    LXXXIX,
    12). Ipsis
    inhoeream
    in
    coi'|iorc
    ttio,
    ipsis socier,
    cuiii
    ipsis
    lefruar. Dic
    inilii
    ergo,
    annunliamilii ubi
    puscis,
    ttbi cubasintne-
    ridie;
    nc iiicurram ineos
    qui
    aliade lc
    dicunl,
    alia
    de le
    seiilitini;
    aliade te
    credtinl,
    aliade te
    praidi-
    cani : el
    greges
    suos
    habciit,
    ct sodalcs (ui
    suiil;
    quia
    de niensatua
    vivtint,
    et niensiettiteSacramen-
    la
    pciiracliint.
    Sodales cnimdicti
    sunl, quod
    simul
    edaiil, quasi
    siuinl edales. Tales
    exprobrantur
    in
    Psabno : Si eniiniiiimicusnteits
    sttper
    tne
    magna
    lo-
    cntiis
    fttissel,
    abscondisseinme
    nlique
    ab eo: el si is
    qtti
    oderatme
    , super
    me
    mugna
    loculus
    fuissct
    abscon-
    deremme
    ttliqne
    abeo. Titvero
    ,
    unaniiiiis
    metts,
    dux
    meits,
    cl
    notustnetts, qui
    simul mecumdulccs
    capiebas
    citos
    ,in
    domoDei ambulaviinuscuinconsensu
    (Psal.
    Liv, 15-15).Quarc
    contia doniumDominimodocum
    disscr.su, uisiquia
    ex nobis
    cxierunl,
    sednon erant
    c* nobis
    (I
    J octn. xn
    ,19)? Ideo,
    o lu
    ,
    quem
    dilexit
    anima
    mca,m
    iu talcs
    incidam,
    sodales
    luos,
    scd
    quales
    ftterunl sodalesSainson
    ,
    nonservautesamico
    lidein,
    scd volentcs
    ejus corruinpere
    uxorein
    (J ttd.
    xiv). Ergo
    ne in lales
    incurram,
    ne
    fiam super
    eos,
    itl
    est,
    incidamin
    eos,
    velul
    operla,
    vclut la-
    lons elobsctira
    ,
    uon velul in monleconsiilutn. An-
    numia
    crgotnilii,
    o
    quem
    dilexitanima
    mea,
    ubi
    pa-
    scis,
    ubi cubasin
    mcridie; qui
    suut
    sapienles
    et fide-
    les,
    in
    quibtis
    maxiine
    rcquiescis
    : ne forie sicut
    laicns incuiTamin
    greges ,
    non
    tuos,
    sed sodalium
    liiorttm. Nani lu Peiro nondixisii, Pasceoves
    luas;
    sed,
    Pasceovesmcas
    (J oan. xxi, 15).
    CAPUTVIII.

    8.
    Sponsi responsum.Respondeat
    ergo
    amalse huic
    pastor bomis,
    et
    spcciosus
    forrna
    prae
    filiisboininum:
    respondeal
    ei
    quain
    forniosam
    fccitex filiishoiiiintim. Audite
    quidrespondeat,
    in-
    lelligite;
    cavete
    qttod lerrel,
    amaie
    quod
    nioucl.
    Quidergorespondel? Quam
    non
    blande,
    sedblandi-
    liis sevcritatemrcddit.
    Corripit,
    ut
    constringat,
    ut
    servel. Nisi
    cognoverislemelipsam,inqtiit,
    o
    pulcltra
    iitier mulieres:
    quamliinilibel
    enimsint alioe
    pulchrcc
    douis viri
    Uii,
    hirreses
    sunl; ornatu non visceribus
    pulehr.e
    sunt. foris ct exlrinsecus
    nilcnt,
    nomine
    jusiilioe
    se dealbant : Omnisautem
    ptilcliriludofiliw
    rrgis
    inlriiisecns
    (Psal. XLIV, 14).
    Nisi
    ergo
    cognoveris
    teinelipsain, quia
    uua
    es,
    quiaper
    omnes
    genles
    es
    ,
    quia
    castaes,
    quiacolloquio perverso
    malortini so
    -
    daliuin
    corrunipi
    nondcbes. A'isi
    cognoveris
    temel-
    ipsam, quia
    reclc te mihi
    desponsavit
    ille
    virgincm
    castam
    exhibcre
    Christo;
    recteque
    mihi
    ts; J .
    exhibeas,
    ne malis
    colloquiis,
    sicui
    scrpens
    EifiwC,?,:
    seduxit astulia
    sua,
    sic et tui sensus
    corrumpanturii.' *,
    castitate mea
    (II
    Cor.
    xi, 2,
    5).
    Nisi
    ergo
    talemto-
    *
    gnoverislemelipsam,
    exi
    tu; exi. Aliisenim
    diclurus '%
    sum. lntra in
    gaudium
    Domiiii lui
    (Matlh. xxv,21,
    23).
    Tibi non
    dicam,
    IiUra:
    sed, Exi;
    ut sisinter eoa
    qui
    ex nohisexierunt. Exi tu. Sed nisi
    cognovcris
    le-
    melipsam,
    tunc exi. Si autem
    cognoveristemetipsani,
    intra. Si autemnon
    cognoveris,
    exi luin
    vestigiisgre-
    gum,
    el
    pasce
    hwdos luos in
    tabernaculis
    paslorum
    (Canl. i, 6, 7).
    J E;riin
    vesligiis,
    non
    gregis,
    sed
    gre-
    gum
    : et
    pttsce,
    nonsicutPetrus oves
    meas,
    sedlimdos
    luos: in
    tabernaculis,
    non
    pastoris ,
    sed
    paslorum;
    non
    unilatis,
    sed
    dissensionis;
    non ibi
    posita,
    ubiest-
    unus
    grex
    el unus
    pastor.
    Confirmala
    est,
    ocdificata
    esl,
    amaia fortior facla
    est, parata
    mori
    pro viro,
    et
    viverecumviro.
    CAPUT IX. 9.
    Sponsw
    verba
    praveusurpala
    a
    Donalislis. Hoec
    verba
    quae
    commemoravimus de
    sanctis
    Canlicis
    canlicoruni,
    de
    sponsi
    et
    sponsreepi-
    thalamio
    quodam
    :
    spirituales
    enim
    nuptiaesunt, in
    quibus
    nobis
    magna
    cnsliUUevivendum
    est;
    quia
    Ecclesioeconcessil
    Christus in
    spiritu,
    quod
    rnater
    ejus
    habuil
    '
    in
    corpore,
    utet mater et
    virgo
    sit :
    hoec
    ergo
    verba Donatislce
    aceipiiinl
    adscnsttmsuum
    per-
    versum niulloaliter. Et
    queniadmodum
    non
    taeebo,
    e(
    quid
    eis
    respnndealis,
    adjuvante Domino,quan-
    tum
    potero,
    breviter
    admonebo.Cnni eos
    urgere
    coe-
    pcrimtis
    luce unitatis Ecclesiaedifftiscelolo orbe
    terrarum,
    et
    pnposcerimus
    ut oslendanl
    ipsi
    deScri-
    pluris aliquod lestiiuonium,
    ubi Deus
    procdixit
    in
    Africa futurani
    Ecclesiam
    , quasi perditis
    cxieris
    genlibus;
    hoc solenl leslimoniuminore
    babere,
    ct
    dicere :
    Africainmeridie
    esl;
    interrngans crgo,
    in-
    quiunl,
    Ecclesia Dominumuhi
    pascat,
    ubi
    cubet;
    rcspondet ille,
    In meridie: ut
    quasi
    vox
    interroganlis
    sit,
    Annutilia
    mihi,quem
    dilcxitanima
    mea,
    ubi
    pascas,
    ttbi
    cubes;
    el vox
    quasi respondentis,
    ln
    meridie,hoc
    esl,
    in Afiica. Si
    ergoquoeinterrogat,
    Ecclesia
    est,
    ct Domimisubi
    pascit respondel,
    in
    Africa
    , quia
    in
    Afiica crai Ecclesia :
    quoeinterrogat,
    non erat iu
    Africa.
    Annunlia, inquit, mihi, quem
    dilexil anima
    mea,
    ubi
    pascas,
    ubi
    cubes;
    e(
    respondet
    ille cuidam
    Ecclesioe
    praicr Africam,
    In
    meridie,
    in Alrica
    cubo,
    inAfrica
    pasco, quasi
    inlenon
    pasco
    2.
    Porro si
    qtiaa
    inlerrogat,
    Eeclcsia
    est, quod
    iiullus
    ambigil, quod
    nec
    ipsi contradicunl;
    el
    audiuiU ncscio
    quid
    de
    Africa:
    hsecergo quoeinlerrogal prailer
    Africam
    esl;
    el
    quia
    Ecclesia
    est,
    est
    prceler
    AfricamEcclesia.
    CAPUT X.

    10.
    Refellunlur
    Donalislm. Ecce
    accipio
    inmeridieesse Africam:
    qiiauquani magis
    in
    meridiesubsole medii diei
    jEgyptus quam
    Africa.
    lllicaulemin
    jEgyplo, quomodo pastor
    est
    iste, qui
    norunt
    agnoscunl
    :
    qui
    non
    norunl,
    lequiraiu. quam
    magnam
    illic
    gregcmcolligat, quanlam
    nuinernsiia-
    1
    LOV.,
    Itabelin
    corpore;
    dissentienlibuseditisaiiis et
    Mss.
    2
    Edili,quasi
    tenon
    pasco;
    omissa
    particulatn,quam
    ha-
    bentjilericiueMss.
    709
    SERMOCXXXIX.
    770
    tem sanclorum
    alque
    sanctarumhabcat contemiicn-
    \ium
    penilus
    muiidum. Grex ille lantuin
    crevil,
    ut
    eliaminde
    superstitionesexpulerit.
    Ul
    ergo omittam,
    quomodo
    indeomnemidolorum
    superstilionem, quce
    illic valida
    fueral,
    crescendo
    '
    fugaverit
    :
    accipio
    quod
    dieitis,
    osodales
    mali; accipio prorsus,
    assentio
    Africaminmeridicesse,
    et Africam
    significatam
    in
    eo
    quod
    dictum
    est,
    Ubi
    pascis,
    ubi cubasinineridie?
    Sedoi
    vos.Tqtte
    2
    atlenditc atlliucistaverba
    sponsae
    es;e,
    nonduni
    sponsi.
    Adbuc
    sponsadicit,
    Annuntia
    niilii,
    quem
    dilexitanima meaubi
    pascis,
    ubi cubasin
    meridie,
    ne
    fortefiam
    sicul
    operla. Surde, cxce,
    si in
    meridievides
    Africam,quare
    in
    operta
    non
    inlelligis
    femitiam?Annunlia
    niilu, dicit, quem
    dilexil anima
    tuea.
    Utique
    virum
    alloquitur,
    cum
    dicit, quem
    dilexit.
    Quomodo
    si
    diceret,
    Aniiunlia
    mihi,
    quam
    dilexil
    aniina
    mea; intelligeremussponsum
    liaec
    loqui
    ad
    sponsam
    : siccum
    audis,
    Annunlia
    mihi, quem
    ditexit
    animatneaubi
    pascis,
    ubi
    cubas;
    iliuc
    adde,
    ad
    hujus
    verba
    peiiinenl
    et
    qusesequuntur,
    inmeridie.
    Quoei'0
    ubi
    pascas
    in
    meridie,
    ne
    [orlefiam
    sicul
    operla
    sttper
    greges
    sodaliumluoruin. Audio
    prorsiis, accipio
    de
    Africa
    quodinlelligis;
    in
    meridie,ipsasignificala
    est.
    SedEcclesia
    Chrisii,
    sicut
    intelligis,
    transinarinaal-
    loquitur sponsumsuuin, limens eiroreiu incidcre
    Africanum. 0
    quem
    dilexilunima
    mea,
    annuniia
    tnilti,
    doce me. Audioenim in
    meridie,
    id
    est,
    in
    Africa,
    duascsse
    partes,
    imo multas concisiones. Atinuniia
    ergo
    miltiubi
    pascis, quce
    ovesad!c
    pertineiit, quod
    ovileillicme
    jubes arnare,
    cui medebeosociare. Are
    forle/iam
    velut
    operta.
    Illtiduntenim
    quasi latenti,
    insulianlquasiperdiioe, quasi nusquam
    alibi existenti.
    Ne
    ergoquasi operta, quasi
    latens
    ftatttsttpergrcges,
    id
    est, super congregalioneshaerelicorum,
    sodalium
    tuorum, Donalistarum, Maximianislaruni,Rogatista-
    rum
    , coclerarumquepcstiuni
    3
    exlra
    colligentium;
    el
    ideo
    spargenlium; rogo le,
    amiiinlia
    mihi,
    si illic
    paslorem
    meum
    requiram,
    ut non in
    gurgileui
    rc-
    baplizalionis
    incurram. Hoiior
    vos,
    obsecrovos
    per
    sanctilalcmlalium
    nupliartun,
    aiualehanc
    Ecclcsiam,
    eslolc in tali
    Ecclesia,
    estoletalis Ecclesia: ainale
    pastorem boiium,
    virum tam
    pulchrum,
    ncniiuein
    falleiilem,
    iiemineni
    perire cupientem.
    Orate et
    pro
    dispcrsis
    ovibus: veniaiit el
    ipsi, agnoscant
    ct
    ipsi,
    ament el
    ipsi;
    ut sil unus
    grex
    et unus
    paslor.
    Con-
    versi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCXXXIX
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    J oannis
    , Ego
    et Patcr uinurnsu-
    mus.
    Cap. x, f
    . 50.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Cltristus
    quomodo
    Dei
    Patris Unicus. Dominus
    Deus,
    J esus
    Chris(us, Fi-
    J ius Dei
    unicus,
    nadis de Deo Palrc sine
    aliqua
    nialre,
    et natus de
    virgine
    matrcsinebomine
    patre,
    4
    SicMss.At
    editi,credendo.
    5
    SicFossatensis codex.AliiveroMss.cum
    editis, wqui-
    latem.
    '
    3
    PleriqueMss.,
    bestiarum.Forte
    legendumest, par-
    tium.
    *
    Emendatus adomnesMss. et Edd. insermone
    prsece-
    denti modo
    designatos.
    (a)
    Alias,
    deverbisDomini 51.
    audislis
    quid
    dixcrit :
    Ego
    et Paler unumsumus Sic
    accipitelioc,
    sic
    credite, ut niereamini
    inlclligerc.
    Fides enimdebet
    proecedere
    iiitelleciuin
    ,
    tit sil in-
    tellectuslidei
    praunium.
    Propheta
    enim
    aperiissimc
    dixit,
    Nisi
    civdideritis,
    nonintelligetis(lsai. vn, 9,sec.
    LXX). Quodcrgosimpliciler prcedicatur, crcdcndtim
    cst :
    quod
    subtiliter
    disputatur,
    intelligenduni
    est.
    '
    Primitus
    ergo
    adimbuendasveslrasmenles
    per
    lidem
    prxdicamus
    vobisChristumDei Patris unicuni.
    Quare
    addilur,
    Unicum?
    Quiacujus
    c.-l Unicus
    mttltoslilios
    habel
    gratia.
    Coeleri
    ergo
    omnes sanc(i filii Dei siint
    graiia,
    soltisillenalura.
    Qui gralia
    filii
    suiU,
    nonsunt
    quod
    Paler.
    Denique
    nullus sanciorumaustisest di-
    ccre, qttod
    illeUnicus
    ait, Ego
    et Pater uttumsiinius.
    Numquid
    non Patcr cst et nosler ? Si nonest Pater
    nostcr,
    quomodo
    dicimus
    oranics, Pater noster
    qui
    esinccelis
    (Malth.
    vt,
    9)?
    Sednos filii
    suimis,
    quos
    voliintalesttalilios
    fectt,
    noii cx natura sua filios
    ge-
    iutit. Genuil
    quidem
    et
    nos,
    sed
    quonuidodicilur,
    adoptatos, atloptantisgcneratosbeneficio,
    nonnaliira.
    Deniqtie
    ei boc ditti
    sumus,
    quia
    vocavil nos Deus
    in
    adoptioneni
    filiortun
    (Ephes.
    I
    ,
    5)
    : honiines ad-
    oplati
    siiinus. llle dicitur
    Unicus, Unigenilus; quia
    lioccsl
    quod
    Pater : nos autein
    hoiniiics
    sumus,
    Deus
    est Paler.
    Quia ergo
    illehoc cst
    quodPater, dixit,
    et vcruni
    dixil,
    Ecjo
    et Paler unum
    sumus?
    Quidest,
    ununi sumtts?Uniusnaturocsuinus.
    Quid est,
    unutn
    sumus? Uniitssubslanlioesnmus.
    CAPUT II. 2. FiliusDei el Paler sunl
    uniussub-
    s(aH(itt'.Foiteminusintelligilisquid
    esl unitis
    substan-
    lioe.
    Laboreinus,
    ut
    iiuelligaiis adjuvct
    Deus et me
    loquentern,
    et vos audientes:
    me,
    ut ea dicam
    quoc
    verasuiil ct
    apta
    suiu
    vobis;
    vos
    atilem,
    anle omnia
    et
    proecipue
    ul
    credatis;
    deinde ut
    quomodopolestis
    inlelligatis. Quid
    cst
    ergo,
    unius substantioe?Simili-
    ludinesvobis
    adhibearii,
    ut
    quod
    niinus
    iulelligilur,
    exemplo
    clarescal.
    U(puta,
    aurum esl
    Deus,
    aurum
    csl el Filius
    ejus.
    Delerrenis si adccelestianonsunt
    daiidac
    similitudines, quomodo scriplum est, Pelra
    aulein eral Cltrislus
    (1
    GV.
    x,
    4)? Ergoquidquid
    est
    Pater,
    hoccst el Filius: sicut
    dixi,
    vcrbi
    gralia,
    Au-
    rtimest
    Paler,
    aurumest Filius. Nam
    qui dicit,
    Non
    est
    ipsius
    subslanlioeFilius
    cujus
    est Pater:
    quid
    aliud dicit
    nisi,
    Aurumest
    Pater,
    argentum
    est Fi-
    lius? Si aurum
    estPater,
    argenlum
    est
    Filius;
    dcge-
    neravit a Palre unicus Filius. Homohominem
    gene-
    rat:cujus
    substaniiaeesl
    pater qui generat, ipsius
    subslanliae?esl filius
    qui generatur. Quidest, ipsius
    subslantice,
    Ilomoest
    ille,
    homoel ille: animamha-
    bet
    ille,
    animamet ille: carnem habet
    ille,
    carnem
    et ille:
    quod
    cst
    ille,
    hoc et ille.
    5. Arianorum
    objeclio.
    Sed
    respondel
    mihi et dicit
    hoeresisAriana.
    Quid
    mihi dicil? Atlende
    quod
    dixisli.
    -
    Quid
    dixi ?
    Qnia
    filiushominis
    comparandus
    esl Filio
    *
    Dei. Plane
    comparandus
    : sed
    non,
    ul
    putas,
    ad
    pro-
    prielatem;
    scd ad simililudinem.Tu autem
    qnidvis
    h.incfacere,
    dic. Non
    vides, dicil, quiamajor
    est
    pa-
    ter
    qui genuil,
    et minor est filius
    qui generalus
    esl ?
    Quomodo ergo
    vos
    dicitis,
    dicile mihi':
    quomodo
    771
    S.
    AUGUSTJ M
    EPISCOPI
    ergo
    vos dicitis
    quia cequales
    siint Pater et
    Filius,
    Deus et
    Chrislus;
    cum videalis
    quia
    homo
    quando
    gcneral Illiam,
    minor est
    fllius,
    et
    major
    esl
    paler?
    Homo
    sapiens,
    in aelerriiiaie
    tempora inquiris;
    ubi
    non sunl
    lcmpora, queeris
    actates.
    Quaridomajor
    est
    psler,
    minor cst
    filius,
    ambo
    lemporales
    sunt: ille
    croscit, quia
    ille senescit. Nam
    per
    naluram honio
    pater, per naturam,
    ut
    dixi,
    non
    genuit minorem;
    scd
    per
    aclalem.Visnosse
    quia pcr
    naturamnon
    ge-
    nuit niinorem?
    Exspecla, crescat,
    et
    palri critcequa-
    lis. Puer euim
    parvulus
    vel crcscendo
    pervenit
    ad
    magnitudinem palris
    sui. Tu autem sic dicis inino-
    reni Dei Filium
    natuni,
    ut
    nunquam
    creseat el ad sui
    Palris
    magnitudinem
    vel crescendo
    perveniat.
    J am
    crgo
    filiushominis nalus ex
    homine,
    meliorecondi-
    lionenatus esl
    quatn
    Filius Dei.
    Quomodo? Quiaipse
    crescit,
    et
    pcrvcnil
    ad
    magnitudinempatris
    sui. Chri-
    stus
    autem,
    sicut
    dicitis,
    ideo minor nalus
    esl 1,
    ut
    icmaneat
    minor,
    etnonsit
    cxspectandus
    sallemcela-
    lisaccessus. Sic
    ergodicis, quia
    est in nalura diver-
    sitas. Sed
    quare
    hoc
    dicis,
    nisi
    qttia
    non vis
    ejusdem
    substantiec credere
    Filittm, ctijus
    substaniicecst Pa-
    ler? Postremo
    prius
    confilere
    ipsius
    esse
    substanlice,
    et
    dic.miiioreiii.
    Atlende
    hominem,
    homoest.
    Quce
    est substantia
    ejus
    ? Homoest.
    Quid
    ille
    qtiemgcnc-
    rat? Minor
    esl,
    scd bomoesl.
    yElas dispar
    esl, acqua-
    lis naiura est. Dicet tu:
    Quod
    est
    Patcr,
    hocesl Fi-
    lius,
    sed niinor esl Filius.
    Dic,
    fac
    gradum,
    dic
    cjus-
    dcm
    substatiiice,
    sed
    minorem,
    e(
    pervenis
    ad
    aequa-
    lem. Non cnim
    parum
    aceedis,
    non
    parum propin-
    quas veritali, qua
    confitearis
    acqualem,
    si
    ejusdeisa
    subslaiiliacconfessusfueris et minorem. Sed noiest
    ojusdemsubstaniiee,
    boc dicis.
    Ergo quia
    hoc
    dicis,
    Aurumest el
    argcnlum
    : lale cst
    quoddicis, quale
    si
    bomo
    goueiarel equum.
    Altcriusenimsubslanticecst
    liomo,
    alterius
    equiis.
    Si
    ergo
    Filius alteriussubstan-
    liacesl
    t|uam
    Paler, monslrum
    gcneravil
    Pater.
    Quan-
    do eniin
    crcalura, id.esl,tnulicrparit quod
    nonest
    homo,
    monslrum dicilur. Ul aulem non sil IHOM-
    slruiri,
    Isocesl
    qui
    natus
    est, quod
    cst illc
    qui ge-
    ntiit;
    id
    esl,
    liomoel
    honio, equus cl.equus,
    colum-
    ba et
    eoltimba, pa^scr
    el
    passer.
    GAPUT
    III.

    4.
    Quanla blasphemia
    dicereFiliutn
    Deialleriussubslanliw.Creai.uns suis
    dedit,
    ul
    quod
    sunt,
    hoc
    gcnerenl.
    Crealuris.suisdedit
    Deus,
    crea-
    luris
    morialibus,terrenis dcdit, donavil,
    ut
    hocquod
    sunlgenerenl;
    el
    pulasquia
    hocsibi non
    podiil ipse
    servarc, qtii
    est anle scceula?
    Qui
    non habcl iniiium
    lemporis, gcnerarel
    filiuninon boc
    quodipseest, ge-
    nerarel
    degenerem? Aiidjte quanla blasphemia
    sit
    iliccrc,
    unicuni Dci Filiumalterius csse
    .subs.ta.ntiac.
    Prorsus si ita
    esl, degener
    est. Si dicas alicui filio
    J ioniinis, Dcgener
    s;
    quanla injuria
    esl? Et
    quo-
    modo dicitur filius hominis
    degener? Utpula, pater
    ipsius
    iortis
    esi, illeiimidus el
    ignavus. Quicumque
    illum
    viderii,
    el vult
    cprripere,
    altendens
    palrem
    ipsius
    virum
    loiiem,,quid
    ei dicit? Porro
    vade,
    de-
    1
    sic habet
    optimse
    riotceColbertmusMs.At
    edili,
    ideo
    minoratusest.
    gener. Quidest, degener?
    Forlis vir fuit
    pater tuus,
    et tu limore coiilremiscis.
    jite
    cuihOc
    dicitur/Tifio
    degener est,
    natura
    pai
    est.
    Quidest,
    nafura
    par
    est?
    Homo
    est, quod
    est et
    patei ipsius.
    Sed ille
    fortis,
    ille
    ignavits;
    ilie
    aiidax,
    illetimidus : lamenhomoet
    boriio.Vilio
    ergodegener est,
    nori rialura. Tu
    quando
    dicis unicum
    Filium,
    unurii Patris Filium
    degenerem
    essc,
    nonalittd
    dicis,
    riisi
    quia
    non hocest
    quod
    Pa-
    ler : ct non
    jam natus, degener
    faclus est
    dicis;ed
    generatus
    cst. Isiam
    blaspliemiarii quisferat? Quali-
    buscumque
    oculis si istani
    blasphemiam
    vidcre
    pos-
    sent, fugercnt carii,
    c( calliolici Hcrerit.
    CAPUT IV.

    5. Ariani
    per
    Filii
    injuriam
    Palrem
    falso
    honorant. Scd
    quiddicam,
    fratres? Noneis ira-
    scamur : scd
    pro
    eis oremus ul flet eis Duminusin-
    telleclum
    ; quia
    foiic lioc nnli sunl.
    Quid est,
    hoc
    nati suni? Hoc
    acccpciiint
    a
    parentibus suis,
    quod
    tenent.
    Proepontint geinis
    veritali. Fiant
    qtiod
    iion
    sunt, ,ul
    possinl
    servare
    qtiod
    suni: lioccsl fiaritca-
    tholici,
    ut
    possinl servarcquod
    hoiliincssunt:
    ui.non
    in illis
    percat
    Dei
    creatttra,
    accedal Dei
    gralia.
    Tii-
    lanl enim
    quia
    Paireni honoreiU
    pcr
    CoiitumeliamFi-
    lii.
    Quaiklo
    illi
    dixeris,
    Blasphcmas:
    respoiidet,'Qua-
    rc
    blaspbenio? Quia
    dicisFiliumnonlioc
    Cssc,quod
    Pater cst. El illemibi : lino tti
    blasphemas. Quare?
    Quiarcqttare
    visPalri Filiuni.
    /Eqttarc
    vOloPatriFi-
    lium,
    nmnquid
    cxtrancttni? Gaudel
    Paicr, quarido
    illi
    a^quo
    Filiuin uriiciirn:
    gaudct, quia
    non hividet.
    Et Dcus
    quin
    Filio uniconon
    iilVidei,
    ideoboc
    quofl
    ipse
    csl
    gcneravil.
    Tii ct Filio facis
    injuriain,
    et
    ipsi
    Patri,
    in
    cujus
    lionoremvisconiunieliainfacerc Filio.
    Ceiie enim idcodicis non cssc
    ejusdcm
    subslanlioe
    Filium,
    ne
    injuriam
    facias Patri
    ipsins.
    Egotibicitp
    ostendo
    qiiia injiiriam
    facisainbobiis.
    Quonmdo,
    iir-
    quit?
    Si dicamfilio
    alictijus, Degciicr,
    nbii eslsimilis
    patri
    tuo:
    degeiier,n"on
    hoc cs
    qiiodpater.
    Audit il-
    Ittd
    filius,
    cl
    irascitur,
    ct dicil:
    Ergo degciicr
    natiis
    sun?Audil illud
    pater,
    cl
    pltts
    irascitur. Iralusaulcrii
    quid
    dicit?
    Ergo ego
    filiuin
    degeiicrcm geileravi?
    Ergo
    si aliud
    sum,
    aiiud
    gcneravi, mOrisifurii
    "geric-
    ravi.
    Quidesl, quia
    cttni vis uni deferrc
    per
    alterius
    injuriam,
    ambobus facis
    injuriam?
    Filium
    offcridis,
    sedPalrem non
    propitiabis.
    Cuni dc Filii coutuiiie-
    lia honoras
    Palrcm,
    ct Filium olTendisct PairOhi.
    A
    quo fugis?
    ad
    quem
    fugis?lVumqiiid
    irascCnteiilji
    Patre
    fugis
    adPilium?
    Quid
    libi dicil? Ad
    qucmfugis,
    quemdegenerem
    fecisli?
    Nun;quid
    olTensoFiliocurris
    adPalrem? Dicitet
    ipse
    libi: Ad
    qucmfugis, qucni
    degenerem genuisse
    dixisli? Sufficiai
    vobis;
    lroc
    lenete,
    hoc memorioe
    commendatc,
    hoc in vc.stra
    fidc conscribite. IIoc aulem ut
    iritelligatis,
    ad
    DeumTatrem
    el.filium, qui
    uiium
    suril, "prcces
    fuii-
    dite.
    i,,,
    SERMOCXL. 774
    SERMOCXL
    '
    ().
    Deverbis
    Evangelii
    J oannis, cap.
    xu, 44-50, Qui
    cre-
    dit in
    me,
    noncredit in
    me,
    sedineum
    qui
    memi-
    sit
    (b\
    Contra
    quoddam
    diclutnMaximini Ariawrum
    episcopi, qui
    cum
    Segisvulto
    comileconstitutus
    in
    Afrtcablasphemabat(c).
    1;
    Fides in Chrisium. Quid
    esl
    quod
    audivi-
    mus
    ,
    fralres,
    dicenlem Dominum, Qui
    credit in
    tne,
    noncredil in
    me,
    sedineum
    qui
    memisit?Bonum
    ost nobiscredere in
    Chrislum;
    niaxime
    quia ipse
    apertc
    etiamdixit islud
    quod
    audislis,
    hoc
    est, quo-
    niam
    ipse
    lux venerat
    in
    mundtnn,
    et
    qui
    credit in
    eum,
    nonanibulabit
    in lenebris
    ,
    sedbabebit Iumen
    vila;
    (J oitn.
    VIII
    , 12).
    Bouuni est
    crgo
    credere in
    Cliristuiii.
    Magnum
    boniimest credere inChristum:
    ct
    niagnum
    inalum csl >ioncredere in Christum.
    Sod
    quia
    Cbrisius Filius dePatre e6l
    quidquid
    est,
    Pater autein non est de Filio,
    sedPater est
    Filii;
    coniiiiendat
    quidem
    inse fidem
    ,
    sed honoremrevo-
    cal adauclorem.
    2. NativitalesChristi duw. Hoc cnim firnuimet
    lixum
    lenete,
    si vullis
    persevcrare
    cadiolici, quia
    Deus Pater DeumFilium
    genuil
    sine
    lempore,
    et
    f.cil cx
    Virgine
    in
    lcmpore.
    Nativilas illa excedit
    leiiipora
    : nativitas
    ista illuminat
    tempora.
    Ambse
    tflinen-iialivilalesmirabiles : illasine
    malre,
    islasine
    patre.
    Quandogenuit
    Deus
    Filiuni,
    dese
    genuit,
    non
    de matre :
    quaodo genuit
    mater filium
    , virgogenuit,
    non deviro. De Palre natus est sineinitio : dema-
    tre natus est hodie
    (d)
    certo initio. DePalrenatus
    feGitnos : de malreriatus refecit nos. DePatrenatus
    csl,
    ut essemus : de matre nalus
    est,
    ne
    periremus.
    Genuil aulemPater
    ccqualem
    sibi,
    el lolum
    quidquid
    cst Fjlius,
    habet dePaire.
    Quod
    autemDeusPater
    est,
    non habel de Filio.
    Itaque
    dicimusPatremDeum
    de
    nullo,
    FiliumDeumde Deo.
    Propterea
    omne
    quod
    Filius facil
    mirabililer,
    omnc
    quod
    dicil
    veraciter,
    ei
    tribuit de
    quo
    est-,
    nec esse
    potest aliud, quam
    ille
    de
    quo
    cst.
    Adamfactnscst homo :
    poluit
    esse
    aliud,
    quam
    cst fiictus. Faclus est enini
    jtistUs,
    el
    potuil
    csse
    injusltis. Unigenitus
    autemDei
    Filius, quod est,
    hoc mutaiiiriiOH
    potest:
    inaiiudconveiii non
    potest,
    minui non
    potest, qtiod
    erat nonesse non
    potest,
    nonesse Patri
    oequalis
    non
    potcsl.
    Sed
    planeille, qui
    oinniaFilio dedit
    nascenti,
    dedit non
    indigenii;
    sine
    *
    Castigatus
    est subsidiolibrorumcl. r. v. et Simi.
    (a)Alias,ex
    sirmondianis16.
    (())Apud
    sirmouduin
    iuscribitur,.ln
    dieKalalisDomini.
    Aputi
    veleres
    etiam,-quos
    vidimus
    codices,
    exslat inler
    sei-inouesdeCUristi
    Kalali,
    cumtilulo
    prope
    eodem:
    quo
    nos>dieni,
    noniu
    qna
    set-moUahitusab
    Augustino,
    sed in
    qualugciKkis
    iuecclesia
    erat,
    iudicariarbitratnur.
    (c) segisvullum
    conuLem
    r-rospin'
    iu CUronieonarrat iu
    Africamniissuiufuisscllierioet ^'daburettss. hocestanno
    Cbristi-427. CumeoluuetuisseMa^toiinuiYi
    eniscopum,
    Maxi-
    minus
    ipse|.rofiteluriailioGollationis, quamHippone
    liabuit
    cum
    Auguslino
    :
    Ego,

    inquit,
    in hanccivitatem....
    missusacomile
    segisvulto(xmtgmplaUoiic pacis
    adveni.s
    Perlinet.ergoliic
    seriuoadamiivinGircitor428.
    (o5>vocein,Itodie,
    hicet insermouis(incabiisadditam
    suspieaniur,:quUBacoiisiIio
    institutum
    fitit,
    ul idemsermo
    inCliristiKativitate
    legerelur.
    dubio et
    ipsam scqualitatem.
    cuiii PatrePaier dedit
    Filio.
    Quomodo
    Pater dedit?
    riuinquid
    minorem
    gc-
    nuit,
    et addidit illi ad
    formam,
    otl facerei
    aequaleni?
    Si hoc
    fecisset, indigehti
    dedissel. J aiii vero dixi vo-
    bis, quod
    firmissimeienere
    debetis,
    id
    est,
    lolum
    quod
    esl Filius Pater
    dedil,
    scd
    nasccnli,
    non indi-
    gentii
    Sinasceriti
    dedit,
    non
    indigcnii,
    et
    oequalita-
    lcm sine dubio
    dedit,
    e.t
    fjequalitatem
    dando
    a;qua-
    lem
    gehuit.
    Et licet aliiis sil
    ille,
    alius
    iste;
    noii
    tamenaliudest ille
    ,
    aliud isle : sed
    quod
    ille
    ,
    hoc
    ct isle. Non
    qUi
    ille
    ,
    hic et iste: sed
    quod
    ille
    ,
    hoc
    el isle.
    3. VerusFiiiusDei cuf diclus
    Ghrislus.Qui
    inemi-
    sit, inquit,
    audistis :
    Qiii
    me
    misii, inqtiit, ipse
    milti
    mandalumdedil
    quid dicam,
    el
    quid ioquar
    : el scio
    quia
    tnandalum
    ejiis
    vitawlernaesl. J oannis
    Evangc-
    liuni
    est,
    tcnete
    Qui
    me
    misil, ipse
    tnihi mandatum
    dedit
    quiddicam,
    ct
    quidtoquar
    -:el scio
    quia
    manda-
    lum
    ejus
    vildwtefnu esli O si donet ul dicam
    quod
    volo? Facit enimmihi
    anguslias ihopiamea,
    cl co-
    pia
    illius.
    Ipse, inquit,
    mandalummihi dedit
    quid
    dicam,
    ei!
    quid loquar
    : el scio
    quia
    mandatum
    ejtts
    vitamlernaesl.
    Qurcre
    in
    Epislola
    J oannis
    liujus
    evan-
    gelistoequid
    dc Cliristo dixit.
    Credamus,
    inquit,
    in
    verumFiliunl
    ejus
    J csum
    Christum.
    Ipse
    esl verus
    Detts,
    et vitamiema
    (l
    J oan. v
    , 20). Quidest,
    Verus
    Deus,
    el vitamlema? Verus Filius
    Dei,
    vcrus Deiis
    est,
    et viiaaclerna.
    Quaredixit,
    invefuitiFiiium
    ejus
    ?
    Quia
    mullos ftliosbabet Deus
    , proptcrea
    discerneri-
    dus
    erat,
    addendo
    quod
    verusesset Fiiius. Noii lan-
    tumdicendo
    quod
    esl
    Filius;
    scd
    addcndo,
    ut
    dixi,
    quod
    esl verus Filius : ideodiscernendus
    eral, pro-
    pter
    mulios
    filios, quos
    habet Deus. Nosenimfilii
    suinus
    gralia,
    illeuatura. Nosfaclia
    Patreper ipsum:
    ille
    quod Palcr,
    hoc et
    ipse
    est:
    iiumquidquod
    DeiiS
    est,
    sumus el nos?
    4. PIIMIMseessecutn Palre neino
    prmler
    Chfisldm
    dicereausit. Sed
    quidam
    de
    trarisverso,
    nescieiis
    quid
    loquatur
    ait:
    Propterea ,
    dictum
    esl, Ego
    el
    Patef
    unumsumus
    (J oan. x,
    50), quia
    habent inler secon-
    cordemvoluntatem
    ,
    non
    quia ipsa
    est rialura
    Filii.f
    qtioe
    est natura Patris. Namet
    Apostoli (et
    hoc ille
    dixit
    (a),
    non
    ego),
    namet
    Aposloli
    unumsunt cuiri
    Patre et Filio. Horrenda
    blasphemia
    ! Et
    Aposloli,
    inquit,
    unumsunt cumPatre et
    Filio, quia
    obediunl
    voluntali Palris et Filii. Hoccineausus esl dicere ?
    Dical
    ergo
    Paulus :
    Ego
    et Deusunum
    sumus. Dicat
    Petrus,
    dicat
    quilibet propheta
    :
    Ego
    et Deusurium
    sumtis. Nondicit : absit ut dicat. Novitsealiam
    esse
    naluram
    ,
    salvandamnaturam: novit se aliani esse
    naturam
    ,
    illuminandamnaluram.
    Nemo dicit :
    Ego
    et Deus unum sumus.
    Quantumcumque proficiat,
    quantumcumque
    sanctitate
    proepolleat, quanlolibet
    cnlmiiie virlulis
    excellat, nunquam dicit,
    EgO
    ct
    Deus unurii sumus :
    quia
    si habet
    virlutem,
    et ideo
    boc
    dicit;
    hoc
    dicendo, quodhabebat,
    aiiiisit.
    5.
    Mqualilas
    Filii cum
    Patre.-Mqu&lemergxiPalri
    (o)
    MaximinusinCollalione
    Augustini
    cumipso,etIib.
    2
    contra
    eiundem,cap.
    22.
    77S
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 776
    crediie
    Filium
    ,
    sed lamendePalre
    Filitim,
    Palrem
    \evo noii de Filio.
    Origoapudillum, tequalilasapud
    i'inni.
    Nani si
    aeqnalis
    non
    esl,
    verusFiliusnonest.
    Qniil
    ciiitndicimus,
    fraires? Si
    oequnlis
    non
    est,
    mi-
    or csl : si minor
    es(, interrogo
    salvandamnaturam
    \nalc
    ctvdenieiu, quomodo
    ininor naius est. Re-
    S">nde
    : minor
    crcscil,
    an non? Si
    crescit, ergo
    el
    '
    ater scnescil.
    Si autem
    quod
    natus
    esl,
    hoc
    eril;
    si ininor naiusest,
    et minor erit : cumdetrimenlo
    siin
    peticctus
    etii,
    cumdctrimenlo formaePatris
    per-
    lictus
    nattis, nunquam perventurtts
    est ad forniam
    Pniris. Sic
    iinpii
    addicitisFilium: sic lioereticibla-
    S]i
    etuniis Filiutn.
    Quidcrgo
    calholicafides dieit?
    Fiiius Dcus
    dePalre Deo: Paler Deus nonde Filio
    Deus. SedFiliusDcus
    oequalis
    Patri, oequalis
    nalus,
    non niinor nalus
    ;
    non
    oequalis
    faclus
    ,
    sed
    oequalis
    naius.
    Qtiod
    cst ille,
    ltoc et isle
    qui
    iralusesl. Ali-
    tpiaudu
    fttitPater sineFilio? Absit. Tolle
    Aliquando,
    ubi
    leinpus
    iionesl.
    Semper
    Pater, scmper
    Filius.
    Sineiiiilin
    lcnipoiis
    Palcr
    ,
    sine inilio
    iemporis
    Fi-
    lius :
    nutiqtiaiii
    Paler anle Filium
    , nunquam
    Patcr
    sinc Filio. Sedlainen
    quia
    FiliusDeusdeDeoPalre,
    Palcr nulemDeus
    ,
    sednondeDeo
    Filio;
    non nobis
    displiceal
    bonorificenlia
    Filii inPalre. llonorilicen-
    liaenimFilii Palri tribuii lionorem,
    nonsuammi-
    nuil diviiiilalcin.
    G. YcrbumDei mandalumPalris.
    Quiaergo
    dice-
    liam
    , quodproposueram,
    El
    scio, ail,
    quia
    tnanda-
    tum
    cjus
    vilamiernaesl. Iniendiie,fralres, quod
    dico:
    Scio
    quia
    nuindatum
    ejus
    vilamlernaest. El
    lcginius
    apudipsum
    J oaiinetn
    deChristo,
    lpse
    esl vents
    Dcus,
    el viia wlerna. Si mandalumPatris vitaacicrnaest,
    et Christus Filius
    ipse
    csl vila oelcrna
    ;
    mandaluin
    Palris
    ipse
    Filiusest.
    Quomodo
    cnimnon cst man-
    daliunPatris, quod
    cst YerbtimPatris? Autsi man-
    datum
    a Palre Filio daiumcarnaliler
    accipitis,
    tan-
    quam
    dixerit PalerFilio ,
    Uocmando
    (ibi,
    liociilud
    volo facias:
    quibus
    vcrbis locutusesl unicoVcrbo?
    Nuniqtiidquando
    inandatuui
    dnbatad
    Verbuin,
    verba
    quicrobai?
    Quiaergo
    viiaaierna est Patris manda-
    luni,
    et
    ipse
    FiliiiSesl vilaaierna
    ,
    credileel acci-
    pile,
    crcditect
    inleHigilc, quinProphcladicit,
    Nisi
    crcdiilerilis,
    011
    inlelligelis(Isai.
    vu, 9,
    sec.
    LXX).
    Non
    capilis?
    dilalaniiui.
    Aposloluin
    audite: Dilata-
    mhti,
    nesitis
    jugum
    ditcentescum
    infidelibus(II
    Cor.
    vi,
    15,
    14)
    Qui
    bocnoluiit credere
    antequam
    ca-
    piaiil,
    infulelessuul.
    Quia
    vcro iulidclesesscvolue-
    riinl, inipeiili
    rcmaucbunl. Credanl
    ergo,
    ulintelli-
    ganl.
    Prorsus uiandaium
    Palrisvilaaierna esl.
    Ergo
    mandatam
    Palris
    ipsc
    Filius
    csl, qui
    bodie natus
    usl: uiaiidaltiiu
    nona
    lcnipore
    daliim,
    sed mandit-
    luin naiuin. Exerccl incntcs
    Evangelitmi
    J onnnis,
    liinat ct
    excarnat,
    nl de Deonoii cainalilcr ,
    scd
    spiriUialilcr
    sapiatnus.
    Surficiant
    crgo
    isla, fralres,
    vobis: ne in
    longiliidinedispulaliouis subrepat
    so-
    mnus oblivionis.
    SERMOCXLI
    '
    (fi).
    Devcrbis
    Evangelii
    J oannis,
    Ego
    sumvia
    ,
    t
    veritas,
    ct vita.
    Cap. xiv,
    f.
    6
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Veritas a
    philosophis
    hujus
    swculi
    inventa,
    non via. Inler
    caiera,
    ciun
    saiiclum
    Evangeliumlegerelur,
    audislis
    quod
    ait Do-
    iniiiusJ esus :
    Ego
    sum
    via,
    et
    veritas,
    eti>ila.Verila-
    temcl vilamomnisIiomo
    cupit
    : sedviamnonomnis
    hoinoinvenil. Deumesse
    quamdam
    vitam
    oclernani,
    immutabilem
    , intelligibilem, inielligentem, sapien-
    tein
    , sapienies
    facientcm
    ,
    nonnulli etiani
    hujus
    sae-
    culi
    philosopbi
    viderunt. Veriialemfixam
    , stabilem,
    indeclinabilem,
    ubi sunl omnes raliones rerum
    omnium
    creatarum,
    viderunl
    quideni,
    sedde
    longin-
    quo; videiiinl,
    scd inerrore
    posili
    : et idcircoad
    eainlam
    inagnam
    el ineffabilcmel bealificain
    pos-
    scssioncin
    , qua
    via
    pervcuiretur,
    non invenerunt.
    Nam
    quia
    viderunt etiam
    ipsi (quantum
    videri ab
    liominc
    potesl)
    crealorem
    pcr
    crealuram
    ,
    factorem
    perfacUiraiii,J 'abricalorcm
    mtindi
    permundum,
    Pau-
    lus
    apostolus
    lestis
    esl,
    cui
    utique
    debenl credere
    Christiani. Ail
    enim,
    cum de lalibus
    lnquerelur
    :
    Itevelalur ira Dei de ccelo
    super
    omnem
    impietalem.
    Isia
    ,
    sicul
    recognoscilis,
    Pauli
    apostoli
    verbasunl.
    Revelalurira Dei decozlo
    super
    omnem
    impiclalem
    el
    injusiiiiamhominum, qui
    verilatem
    iniquitate
    deti-
    nenl.
    Numqttid
    dixit cos non dclinere verilalem?
    Sed
    ,
    veriiatemin
    iniquitale
    detiitenl. Bonumest
    quod
    tcncnt : sedmaiumesl ubi lenent. Verilaleminini-
    qtiilale
    detinent.
    CAPUTII.

    2. Undeabillisinventaverilas. Oc-
    cucrebalaulem
    ,
    uldicerelur ei : Undeilli
    impii
    veri-
    tatcntdctiiienl ?
    Numquid
    Deusad
    quemquam
    eoruiw
    locutiisest ?
    Niimquidlegemacceperunt,
    sicul Israe-
    liiarum
    populusper Moysen
    ?Unde
    ergodeli.nent
    ve-
    rilalein
    ,
    vel in
    ipsainiquiiale
    ?Audite
    quodsequitur,
    et ostcndil.
    Quia quod
    notumest
    Dei, inquit,
    niaui-
    fesium
    estinillis: Dettsenimillis
    manifestavit.
    Mani-
    fesiavit
    itlis
    quibuslegem
    non dedil? Audi
    quomodo
    munifesluvil.
    hivisibiliaenim
    ejus, per
    ea
    qumfacla
    sunl,
    inlellecta
    conspiciuiilur.Inlerroganiundum,
    or-
    iiatuni
    coeli, fulgoremdispositionemque
    siderum
    ,
    solemdiei
    stifficientem,
    lunamnoctis solatium: iu-
    terroga
    lerramfructificanteniherbisel
    lignis,
    anima-
    libus
    plenam,
    hominibus cxornatam
    l
    :
    interroga
    mare, quanlis
    et
    qualibus
    natatilibus
    plenttm
    ; inter-
    roga
    aera
    , quanlis
    volatilibus
    viget: inlerrogaomnia,
    ct videsi non scnsusuo
    lanquam
    tibi
    respondenl,
    Dcusnosfecit.Haecel
    philosophi
    nobiles
    quaesierunt,
    et cx arieariificem
    cognoverunl. Quidergo
    ?
    quare
    revelalur iraDei
    stiperipsamitnpielatem
    ?
    Quia
    vcri-
    tatemin
    iniqttilale
    detinenl?
    Yeuiat,
    osiendat
    quomodo.
    J amenim
    dixit, quomodocognovcrunt.
    Invisibitia
    1
    plerique
    Mss.,
    inomnibuscxormlatn.
    "
    Emendaius adtresbn. ad
    quaiuor
    cl. ada. cb.f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rni. vd.
    (a)Alias,
    deverbisDomini ub.
    (b)Hunc,opiuamur,
    sermonemnotatPossidius inIndiculi
    capite
    8,
    Uisverbis: Ex
    Evangelio,Eqo
    sum
    via,
    veritus
    Ket
    vita,
    sermoUabiiuscum
    Paganiuigrederentur.
    >
    Tpdua
    fere
    exscripsit
    Florusadnom.1.
    777
    SERMOCXLII.
    V 778
    cjus,
    id
    est, Dei, per
    ea
    qumfastastint,
    inlellecta
    consviciunlur; scmpilernaquoqueejus
    virluset divini-
    las
    ;
    ul sinl inexcusabiles.Quia
    cum
    cognovissent Deum,
    nonsicul Deum
    honorificaverunl,
    aut
    gratias egerunl;
    sedevanuerunt
    in
    cogilalionibus
    suis
    ,
    et obscuralum
    cst
    insipiens
    cor eontm.
    Apostoli
    vcrba
    sunt,
    non
    mea : Et obscuralum
    est
    insipiens
    cor
    eorttm;
    di-
    centcs enim se esse
    sapienles,
    stulli
    facti
    sunt.
    Quod
    curiositate invenerunt, superbia perdiderunt.
    Dicenlesseesse
    sapientes,
    id
    es(,
    donumDei sibi (ri-
    buenles,
    stulti
    facti
    sunt. Yerba
    , inquam, Apostoli
    sunt: Dicentes
    seesse
    sapienles,
    slulti
    facti
    sunt.
    CAPUTIII.

    5. Stultiiiacolenliumidola.
    Ostende,
    proba
    siuluUam
    ipsorum.
    Ostende, Aposlole,
    et sicut
    ostendisti nobis unde
    poluerunt
    pervenire
    ad
    cogni-
    lionemDei, quoniam
    invisibilia
    ejus, per
    ea
    quwfacia
    suiil,
    intellecta
    conspiciuntur
    : ita nunc oslcnde
    quo-
    mododicentesseesse
    sapientes,
    slulli
    facli
    sunl. Audi:
    Quia
    imtmtaverunt, ait, gloriamincorruptibilis
    Dei in
    similitudinein
    imaginiscorruplibilis
    hominis,
    el volu-
    crunt,
    et
    quadrupedum,
    et
    serpenlium
    (Rom.i, 18-25).
    Figurasl
    enimistorumanimalium
    ,
    sibi
    deos
    Pagani
    fecerunt. Invenisli
    Deum,
    et colis idolum.
    Invenisti
    veritatem,
    et
    ipsam
    veritatemin
    injuslilia
    delines.
    Et
    quodper
    Dei
    operacognovisti, per opera
    hominis
    perdis.
    Totum considcrasli; coeli, lcrroe, maris,
    elementorumque
    oniniumordinem
    collegisli
    : islud
    nonvisaltendere
    , quod
    mundus
    opus
    est
    Dei,
    ido-
    lum
    opus
    est fabri. Si faber
    idolo,
    sicul dedit
    figu-
    ram,
    daret et
    cor;
    ab
    ipso
    idolo faber adoraretur.
    Quomodo enim,
    o
    homo,
    faber tuusDeus
    est,
    sic
    homoidoli faberest.
    Quis
    est Deustuus?
    Qui
    tefecit.
    Quis
    est Deusfabri ?
    Qui
    illumfccit.
    Quis
    est Deus
    idoli ?
    Qui
    fecit illud.
    Ergo
    si idolum
    cor habcret
    ,
    nonnefabrumadoraret
    qui
    illud fecit? Eccc in
    qua
    iuiquitate
    veritaicmtenuerunt,
    et ad
    possessionem
    illamquamvideruntjViamperdueenlemnoiiinveneruiU.
    CAPUTIV.

    4. Clirislus
    faclus
    via. Christus au-
    tem
    , quiaipse
    est
    apud
    Palremverilas cl
    vita,
    Ver-
    bum
    Dei,
    de
    quo
    dictumest,
    Vilaeral luxhominum
    (J oati. i,4): quiaergoipseestapud
    Patrem veritas
    el vila
    ,
    et nonhabebamus
    qua
    iremus adverilatem
    ;
    FiliusDei
    qui semper
    inPatre verilaset vilaest,
    as-
    sumendohominemfaclusest via. Ambula
    per
    homi-
    nem,
    et
    pervenis
    ad Deum. Per
    ipsum
    vadis,
    ad
    ipsum
    vadis. Noli
    qusorerequa
    adillum
    venias, proe-
    ter
    ipsum.
    Si enimvia esse
    ipsenoluisset, semper
    erraremus.
    Factus
    ergo
    viaest
    qua
    venias. Non tibi
    dico, qusere
    viam.
    Ipsa
    viaadtevenit:
    surge
    et am-
    bula. Ambula
    moribus,
    non
    pedibus.
    Multi enim
    beneambulant
    pedibus,
    et maleambulant moribus.
    Aliquando
    enim
    ipsi
    bene
    ambulantes, praetcr
    viam
    currunta. Invenies
    quippe
    hominesbene
    viventes,
    et
    nonchristianos.Benecurrunt:
    sedinvianon currunt.
    Quanloplus
    currunt,
    plus
    errant; quia
    a via rece-
    dunt. Siaulemtaleshomines
    perveniant
    adviam
    ,
    et
    leneantviam
    ,
    o
    quanta
    securilas
    esl, quia
    et bene
    1
    Am.et
    aliquotMss.,Figura.
    8
    pluresMss.,corruunl.
    ambulant,
    et nonerrant! Stautemnontenent
    viani,
    quantumvisbeneambulent,
    heu
    quam
    dolendumest!
    Meliitsest enimin
    via
    claudicare, quampreeter
    viam
    fortiter ambulare. Haecsalis sint Charitati vestrae.
    Conversi ad Dominum
    l,
    elc.
    SERMOCXLII*(a).
    Deiisdemverbis
    EvangeliiJ oannis,
    Ego
    sum
    via, elc.,
    cap. xiv, f
    .
    6(6).
    CAPUTPRIMUM.

    I. ViatutaChristus.
    Erigunt
    nosdivinoe
    lectiones,
    ne
    desperatione frangamur
    :
    et rursus
    terrent,
    ne
    superbia
    veniileniur. Te-
    nereautemviam
    mediam, veram, rectams, tanquam
    inter sinistram
    desperationis
    et dexteram
    praesum-
    ptianis,
    difficillimuuiesset
    nobis,
    nisi Chrislus
    diceret,
    Eg
    sum
    ,
    inquit,
    via
    ,
    et
    veritas,
    et vita.
    Tanquarii
    dicerct, Qua
    visire?
    Ego
    sumvia.
    Quo
    visire?
    Egt
    sumveritas. Ubi vis
    permanore? Ego
    sumvita. Securi
    ergo
    ambulemusinvia : sedinsidias timeamus
    juxla
    viam. InimicHSinsidiari nonaudet in
    via; quia
    Chri-
    stusest via : sed
    juxta
    viam
    plane
    non
    dejsinit.Unde
    et inPsalmo dicitur : J uxia semitasscandala
    posue-
    runt milii
    (Psal.
    cxxxix
    , 6).
    Dieitetalia
    Scriptura
    :
    Mcinento
    quia
    inmedio
    laqueorutningrederis(Eccli. ix,
    20).
    Isti
    laquei
    inter
    quos ingredimur,
    non sunt in
    via: scdlamensunt
    juxta
    viam.
    Quidformidas, quid
    metuis
    ,
    si inviaambulas? Tunc
    lime,
    si deseris
    viam. Namideo etiam
    permittiiur
    inimicus
    ponere
    juxta
    viam
    laqueos,
    nesecurila(e exsultationis via
    deseratur,
    et ininsidiasincidalur.
    CAPUTII.

    2. ViaChristushumilis. Fomicari a
    Doinitw.ViaChristushumilis: Christus
    veritasetvita,
    Christusexcelsus et Deus. Si ambules in
    humili,
    pervenies
    adexcelsum. Si infirmus humilemnonas-
    perneris,
    in excelso forlissimus
    permanebis. Quae
    eriuncausabuniilitatis
    Christi,
    nisi infirmitas tua?
    Valdeenimetirremediabiliter le obsidebatinfirmitas
    tua,
    el hsccresfecitutvenirctadtetantusmedicus. Si
    enimvel sic
    acgrolares,
    ut tu
    posses
    iread
    medicum,
    poterat
    tolerabilisvideri
    ipsa
    infirmilas. Sed
    quia
    lu
    irenon
    potuisti
    ad eum
    ,
    illevenit adte. Venit do-
    cens
    humiliiateni, qua
    redeamus:
    quiasuperbia
    nos
    redirenonsinebat advitam
    ;
    et
    ipsa
    fecerat nos a
    vitarecedere. Exaltatumenini humanumcor
    adversus
    Deum
    3,
    et
    negligens
    in
    ipsa
    sanitate
    proecepla
    salu-
    taria,
    decidit anima in infirniiiaiem: discal audire
    1
    m
    plerisquemanuscripiis
    clausulasermonishaecest:
    conversiad
    Dominmn, gratiasagamus
    ei
    qui
    vivilet
    regnat
    insmculasmcuhrum.
    2
    colbertinus
    codex,
    viamrectam.
    3
    siceditict
    manuscripii
    inctassesermonumdeverbis
    Domini. Atinclasseliomiliarum
    quinquaginla
    editiAm.Er
    et
    manuscripti
    habeutUocmodo: ivosrcdirenonsinebat:
    quia
    et
    superbiafecerat
    recedereexaltalmnhunmnumcor
    adversusDeum.
    "
    collatusest ad tres bn. ad
    quirque
    cl. ada. cb. f.
    fs.
    g. gr.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd. et ad Am.Er. Par.
    \
    Lov.
    (a)
    Alias,
    deverbis
    DominiSi,
    et54exHomiliis0.
    (b)
    Tractatusislecontineturin
    manuscriplisduplicisge-
    neris,eoque
    faclumestutin
    anliquioribus
    excusisbfsede-
    rerelur
    :
    primoquidem
    breviorhilersermonesde verbis
    Domini,
    secundoautemloco
    prolixior
    inter Homilias
    quin-
    quaginla,quantus
    hic*exliibetur.
    SANCT.AUGUST.V.
    ;_'_..
    fVingt-cinq.J
    779
    S. AUGUSTINIEPlSCOPi
    infirma
    quemcoritcnipsil
    fortis '. Audiat ut
    surgat,
    queni sprevit
    iit caderet*
    Audiattandem
    esperimcnio
    edocta. quod pfiecepto
    noluit obtinere. Docuitenim
    eammiseria
    sua, quid
    malisit a Dominofornicari.
    Recederecnimabillo
    siffiplici
    e't
    singulari bono,
    in
    istammulliludinemvoluptalum,
    in amoremsoeculi
    corruptionemque
    lerrenam,
    fornicari est a Domino.
    Et
    quodam
    modofornicantemailoculus
    esi,
    ul red-
    iret:
    saepissimeper Propbetas increpat tanquam
    for-
    nicariam,
    nori tarrien
    desperalam; quia
    in manu
    habet etiam muridationem
    forriicafiae, qtii increpat
    fofnicafiam.
    CAPUT IH.

    5.
    Objurgalio pecealoris,
    ut salu-
    btiler
    coitfundaiur.Nori
    eriimsic
    increpat,
    ut insultet:
    sedad confusionem
    !
    vtdt
    perdricere,
    ut sanet. Ex-
    clamavit
    Scripluraveheiwehler,
    nec
    palpavit
    ftdulan-
    60, quos
    voluit
    reparare
    sanaiido.
    Adulteri,
    nescitis
    t/nitt
    amicus
    htljiis
    rimhdi iniiiiicuSDeoconslituilut
    (J a-
    cobi
    iv, i)
    Amof mundi Sdulterat
    aiiimam,
    amor
    fabricatoris muttdi caslifieat animam: sed nisi de
    corruplioiie
    erubuer
    it,
    ad
    aniplexus
    illoscastos re-
    difc non
    concfjpiscit.
    Confundaturut redeat
    , quse
    se
    jactabat
    he redifet.
    Siipefbiaergoimpediebaf
    aiiirtiae
    reditum.
    Qui
    autem
    incfcpat,
    non facit
    peccatum,
    sed oslendit
    peccatum. Quod
    nolebat animavidere
    ,
    ponitur
    ei ante
    oculos;
    et
    quodpost
    dorsum babefe
    Cujiiebat,
    ad faciemilli admOvetur.Vide te Inte.
    Qitid
    vides
    slipulam
    inoculo
    fratris lui,
    ttabemauietii
    in otulotuOnon vides
    (Matth.
    vu,
    3)
    ?
    RevOCatufad
    sc
    anima, quoe
    ibat a se. SiCuta se
    ierat,
    sic a Do-
    ttoiitosuoibat. Se'eiiirif
    fesjiexefat, sibiqueplacuerat,
    suacquepofesiatis
    amafris facta fiierat. Recessit ab
    ilfri,
    et nOnremarisit inse 3: et ase
    fepellitur,
    et a
    Se
    excludituf,
    etineiferiora
    pfolabitur.
    Amat mun-
    dnnt,
    amaf
    tentpdralia,
    aaiat tewena :
    quae
    si se
    ip-
    sarii
    anlaret, lieglecto
    1
    S
    qrio
    factai
    esf, jam
    mirius
    esset, jam
    deficefel amarido
    quod
    minus est. Mirius
    est enim
    ipsaqiiam
    Deus
    ;
    et
    longcminus, tanloque
    miiius, quanto
    mihus est res facfa
    quam
    faClor.
    Ergo
    amanduserat
    Deus';
    et amandus esl Deus ita
    *, uf,
    tji ficri
    potest,
    rios
    ipsoss
    Obliviscamur.
    Quisefgo
    esi
    iste trahsitus?Oblitaest animase
    ipsam,
    sedamarido
    muftduiri' : obliviscatur
    se,
    sed amando aftilicem
    1
    Am.Er. et
    manuscripti
    inclasseSermonumde
    verbis
    Doiriini,
    iltttm
    quemconteiiipsit
    incoiiimis.
    Pauloquepost
    iidemlihri:
    quodprmcepto
    doctanoluitobtincre.
    Docuit
    enimeammiseriasua
    quamfecilnegligentemfelicitas,heu
    quid
    maUsil a-Domino
    fohiicari,
    ae se
    prmsumendo
    : 0
    qntam
    bonumsitudltmrere
    Dommo,- semper.
    teumile
    sentten*
    do. Becedereenimabitlo
    simplicietsingttlaribono,
    in
    islds
    multitudiiium
    voluptates;
    etin amorcni swculi
    corruptio-
    tiesque
    terrcnas
    accedere,
    hocest
    fornicari
    aDomino.
    Muic
    clamatur,
    racies
    fornicarimfacia
    esl
    tibi,
    et
    impuderala
    faetaes
    tota. rideamus nunc
    objurgationis
    consihum. Non
    enim&ic
    increpat,
    iwinsullel: seaad
    confnsionemvult
    pcrducerepmsmnptionem,
    ut sanel.Exclamavit
    scriptu-
    ra,
    ete.
    *
    Germancnsis et
    Kemigiensis Mss.,
    ad
    confessionem. Sed
    minusbene.
    3
    InMss.Homiliarum
    quinquaginta,
    eircmansitinse. Mox
    inaBisMss.SermoriumdeVerbis
    bomini,
    ideoetase
    pel-
    litur ;
    quo
    modoetiam
    apud
    Am.et Er.ibidem.
    *
    Am.Er. et Mss.inclassesermonumdeverbisDomfni
    babent sic:
    Ergd
    anumdusest seus
    pro
    amore
    ejus,
    tia
    vl, etc., excepto
    Fossate,nsi libro,
    in
    quolegitur
    ;
    Ergo
    <mcmdu*csti>eut,Uautjieripotest,pfo
    dmore
    ejus),
    etc.
    mundi. Pulsa
    ergo
    cta
    se, quodam
    modo
    necfacta sua
    '
    novit
    viderc,
    justificat
    i
    "
    suas : efferlur cl
    superbit
    in
    pclulaittia,
    in
    lujuri^-,
    iri
    honoribus,
    in
    poleslalibus,
    in
    divitiis,
    in
    poienli
    ;
    vanil.itis.
    Arguitur, cofripitur,
    ostendilur
    sibi,,4. \
    plicel sibi,
    confitetur
    foedilatem,
    desiderat
    pulcliri-
    '
    tudinem,
    etquae
    ibat effusa
    ,
    redit confusa.
    ": .
    CAPUT IV.i. Odium
    peccaloris
    cum
    ejusanwre,
    Conlraillamvidetur
    orare,
    an
    pro illa, qui
    dicit: Im-
    piefacies
    eorum
    ignominia?
    Adversarius
    apparct,
    ini-
    micus
    apparet.
    Audi
    quod sequilur,
    et videulrum
    orare
    possit
    arnicus.
    Imple, inquil, facieseorutnigno-
    tninia,
    et
    qumrent
    nomen
    timm,
    Dotnine
    (Psal. LXXSH,
    17).
    Oderat
    eos, quorum
    facies
    ignominiaimpleri
    cu-
    piebal?
    Vide
    quemadmodum
    amat
    eos, quos
    vult
    quae-
    rere nomenDomini. Amal taiUum
    ,
    an odit tantuni?
    anet Oditet amat? Imo et odit et amat. Odit
    tua,
    amat te.
    Quidcst,
    Odit
    tua,
    aroal le? Odit
    quod fe-
    cisti,
    amat
    quod
    fecil Deus.
    Qtiac
    sunt enimtuanisi
    peccala?
    Et
    quid
    cs
    lo,
    nisi
    quod
    fecitDeus
    hominem
    ad
    imaginem
    et simililudinem suama?
    Negligisquod
    factus
    cs, diiigis quod
    fecisti.
    Amas
    exlra te
    opera
    tua, negligis
    inle
    Opus
    Dci. Merho
    is.
    merilo
    laberis,
    merito et a te
    ipsopergis
    :
    nicrilo
    audis, Spirilus
    am-
    bulans,
    el nonrevertens
    (Psul. LXXVII, 59).
    Audi
    po-
    lius
    vocanlem,
    el
    dicenlcm,
    Convertiminiad
    me,
    el
    cohvertaradvos
    (Zach. 1,
    5).
    NonenimDeus
    adverti-
    tur,
    et convertilur: manens
    corripil, iricomniulabilis
    corripit.
    Aversus
    est, quia
    tuteavcflisti. Tu abillo
    fecisii
    caSum,
    non
    ipse
    ate fecit occasum
    (a). Ergo
    audi dicenleiri
    tibi,
    Cont<erttmtui ad
    me,
    et converlar
    advoi. iioc est
    enim,
    Convertorad
    vos, quia
    conver-
    timini ad tne.
    Fugienlis
    dorsa
    persequitur,
    facieiri
    redeuntisilluminat.
    Quo
    enim
    fugies
    aDeo
    fugiens"? Qud
    fugiesfugieris
    ab illo
    qoi
    nullo loco
    conlirielur,
    et
    riUSqnam
    abseiisesl?
    Qui
    conversum
    liberat, punit
    aversrim. Habes "idicem
    fugiens, patrem
    habelored-
    iCns.
    GAPUT V.

    5. Tuiiior humiltlalismedicamenlo
    sanatidus.Christusetviaet
    janua.
    Tumuerat autemsu-
    perbia,
    et
    ipso
    tumore
    per angoslum
    redire 11011
    po-
    terat. Clamatille
    qui
    factusest via: lnttate
    per
    angu-
    stam
    portam(Mallh. vn,
    13).
    COrialuf
    ingredi,
    impe-
    dit tumor: et tanto
    magispef
    ftiCiose
    conaluf, quaniO
    magisimpedit
    luftiOf.Tumidumenimvexat
    angustia;
    vexatus autero
    amplius tumebit 3;
    amplius
    lumens
    quando
    iirtrabit?
    Ergo
    deiuiiiescal.Undedelumescit*?
    Accipiat
    humililafis' niCdiCaniCrilum: bibat corilra
    tumorCiii
    poculum
    atiihf
    urii,
    sed
    salubre;
    bibat
    pocu-
    1
    Sic.onmesprppe
    Mss. At editi in
    classeHomiliarum
    quinquaginia,
    sedamahdbtmmdumoblitaesi se. sednon
    amaiido
    artiftcem
    mutidi
    pttlsd
    esiel ase. Pidsa
    ctgo, etc,
    Mss-. sermonumde
    yerbisDomim,-Putsaesterqoase,quod
    amdndo
    perdidit
    sc: cl
    quia
    ttec
    faciasua,
    etc. Sicfere
    Ani.etEr.ibidein.
    a
    inMSs. Sernioiiumde
    yerbisDomini
    deesl,hominemad
    imaginem
    etsiinitkudineinsitam.
    'Mss.fiomiliarumquinquaginta, furiiidftmenimvexdliim
    ampliuslumevit;ampliuspuntens,
    etc.
    *
    Mss. Sernionumdeverbis
    Domini,
    edilique
    Am.elEr.
    ibid.
    :Ergodelttmescat,
    si
    cupilingredi.
    undeautemdclu-
    mescat?
    .. (a)
    videTract.2in
    EvangeliumJ oan.,11.8.
    781 SERMOCXLII.
    782
    lumiiumuitalis.
    Quid
    searclat?Nonsinit
    moles,
    non
    magna,
    scdtumida.
    Magnitudo
    cnimsolidilatcmha-
    bet,
    (uinor inflationem. Noii sibi
    magnus
    lumidusvi-
    dealur:
    dctumescat,
    ut
    magnussil,
    u(
    certus,
    fltso-
    Ifdus.Non ista
    desideret,
    nonde isla
    pompa
    rerum
    labentium
    corruplibiliumqueglorielur
    : audiat eum
    ipsumqui
    dixit,
    Intraie
    per angustamporlam,
    decen-
    (em, Ego
    sumvia.
    Quasi
    enim
    quaererel
    tumidus, Qua
    inlrabo?
    Ego
    sunivia, inquit; per
    meintra: non nisi
    per
    me
    ambulas,
    ut intres
    per januam. ;Nam
    sicut
    dixif, Ego
    sum
    via;
    ita
    cliam, Egosumjanua
    1
    (J oan.
    x,
    7
    ). Quidquserisquaredeas, quo
    redeas, qua
    in-
    (rcs?Ne alicubi
    erres, ipse
    libi oninia factus est.
    Bfevilerergo
    dicit: Humilis
    esto,
    mitis esto. Audia-
    rriushoc
    apertissiraedicentem,
    utvideas
    3
    qua
    sit
    via,
    quro
    sit
    via, quo
    sit via.
    Quo
    visvenire? Cerle forte
    avaritiaomniavis
    possidere.
    Omniamilti tradila sunt
    a Palre
    tneo, inqult (Matih. xi, 27).
    Fortasse dictu-
    liis CS
    : Christo surit
    tradila, numquid
    mihi? Audi
    Aposloluni
    dicenlem:
    audi,
    ut dixi
    jamdudum,
    ne
    desperalionefrangafis;
    audi
    quomodo
    amatusesnon
    amanduS,
    audi
    quomodo
    amatuses
    turpis, foedus,
    an-
    lequam
    essel inte
    quod
    amari
    dignum
    esset. Amalus
    es
    prius,
    ut
    diguus
    fieres
    qui
    amareris. EtenimChri-
    sttts,
    sicut ait
    Apdstolus,proimpiis
    morluusesl
    (Rom.
    v,
    6).
    Anforte
    impius
    amari merebatur?
    Quaeroquid
    mefebatttr
    impius
    ?
    Dariinari, respondes.
    Christusta-
    men
    pioimpiis
    mortuusest. Ecce
    quid
    tibi
    praestitum
    est
    impio,jarti pio quid
    servalur?
    Quidproestitum
    est
    iiripio
    ?CfcrisiKs
    pro impiis
    morluusest. Desiderabas
    auterii omriia
    pOssidere:
    noli
    per
    avaritiam
    ; per pie-
    tatem Iloc
    quaere, per
    humilitatemhoc
    quaere.
    Si
    eriini ita
    quoesieris,possidebis.Tenebis
    enimeum
    per
    quem
    factasunt
    oirinia,
    et curti
    ipo
    omnia
    posside-
    bis(tf).
    CAPUT VI.

    6. Ghrtslusmedicus
    poculumprior
    cegroto
    bibit. Noft h&c nos
    quasi
    faliocinandodici-
    inus.
    Ipsuiri
    audi
    Aposfolum
    dicenlem:
    Qui
    Filio
    pro-
    piio
    non
    pepercit,
    sed
    pro
    nobisotnnibustradidit
    illutn;
    quomodo
    noii el cuni illoomnianobisdonavit
    (Id. vin,
    32)? Avare,
    eccc habesomrtia. Omnia
    quaeamas,
    ut
    noii
    3
    ifiipediaris
    a
    Chrislo, contenine,
    el
    ipsum
    tenc
    in
    quopossis
    omnia
    possidere. Ipse ergo
    medicusni-
    hil tali
    indigens medicamento,
    tamen ut exhorlare-
    tur
    aegrotum,
    bibit
    quodopus
    ei non eral:
    lanquam
    fCcusanleni
    alloqucns,
    ct
    irepidumerigensbibilprior.
    Calicein,inquit, queinego
    bibiturussum
    (Matlh. xx,
    22)
    :
    qui
    in menon liabed
    quod
    ab illo calicc sane-
    tur,
    bibiturus sUm
    lamen,
    ne lu
    dedigneris bibere,
    cui:
    opus
    est ut bibas. J am
    videle, fratres,
    si
    amplius
    oegrolare
    debet
    genus
    humanum
    accepta
    tantamedi-
    ciria. J am hunlilis Deus et adhuc
    superbus
    liomo?
    1
    '
    MSS. Homiliarum
    quinquaginla,
    ut
    intres,parumest :
    Egbsumvia. mtraturper janiiam
    : dixit
    eaam,Ego
    sum
    fanua.
    Quidquieris,
    etc.
    *
    Mss. sermonumdeverbis
    Doriiini,
    videamus.
    3
    HieGermanensiset
    rtemigiensis
    MSS.carent
    particula
    negativa.
    ^Hicsr^odesimiinftiamlscriplis
    sermonumdever-
    bis
    Domini;
    nec
    reliquumhabetuf nisi incodicibusHoirii-
    arum
    quinquaginta.
    Audial,
    discat. Omnia
    milii,
    inquit,
    iraditasunt a Pa-
    tremeo. Si desidcras
    omnia,
    mecutn habebis: si de-
    sideras
    Patrem, per
    me
    habebis,
    et in mehabebis.
    Nenio
    cognoscilPatrem,
    nisi Filiits. Noli
    desperare
    :
    veni ad Filiiim. Audi
    quodsequilur:
    Et cui voluerit
    Filius tevelure.
    Dicebas,
    Non
    possum.
    Per
    angustuml
    mevocas: non
    possum
    intrare
    per angustum.
    Ve-
    nile, inquit,
    ad
    me,
    onines
    qui
    laboratiset onerali eslis.
    Sarcinavobistumor vester est. Venitead
    tne,
    omnes
    qtti
    laboratisel onerali
    eslis,
    el
    ego
    vos
    re/iciam.Tollite
    jugum
    meum
    super vos,
    etdiscitea me.
    CAPUT VII.7. Clitislusase
    vult,nonmirabiiia
    fa-
    cere,
    sedhumilescssediseamus.Clamat
    magister
    Aii-
    gelorum,
    clamat Verbum
    Dei, quo
    rationalcsomnes
    menles siiiedcfecdi
    pascuiilur,
    cibusreficicnsel in-
    tegcr permanens, clamat,
    et
    dicit,
    Disciteame. Exau-
    diat
    populus dicentem,
    Discilea me.
    Respondeat,
    Quid
    discimusa te? A
    magrio
    enim artifice nescio
    quid
    audhuri
    sumus,
    cum
    dicil,
    Discileatne.
    Quis
    cst
    qui dicit, Discitea me?
    Qui
    fofmavit
    terram, qui
    di-
    visitmare el
    aridam, qui
    creavit
    volatilia, qui
    crcavit
    animalia
    terrena, qui
    creavit omnia
    naianiia, qui po-
    suit incoelo
    sidera, qui
    distinxit diemct
    noctem, qui
    firmavit
    ipsumfirmamentum, qui
    Iucema lenebris
    separavit, ipsedicit,
    Disciteame.
    Numquid
    fortehoc
    nobisdicturus
    es(,
    ut ista cffmillo faciamus?
    Quis
    lioc
    potest?
    SolosDeusfacit.
    Noli, inquit, limere,
    non
    teonero. Hocanie
    disce, quodpfopter
    tefactussum.
    Discitea
    me,
    inquit,
    non formare creaturam
    , quae
    per
    mefactacst. Nec illa
    quidem
    dico
    diseatis, quae
    quibusdam
    donavi
    quibusvolui,
    noii
    omnibus,
    susci-
    lare
    moiiuos, illuminare
    caecos,apefire
    aures surdo-
    rum: nec ista
    pro magno
    velilis
    discereame. Gavisi
    discipuli
    et
    exsultantes
    redierurtt,
    dicerites: Ecce in
    nomine tu et dmmonianobis
    subjecta
    sunt. Ait illis
    Dominus: Nolileinhoc
    gaadere, quia
    dmmoniavobis
    subjecla
    Sunt:
    gatidetepotius,quia
    nomihaveslra
    scripla
    sunt inccelo
    (Luc. x, 17,
    20). Quibus
    voluit
    donavit
    cspellere daemortia,
    donavit
    quibus
    voluit
    moiiuos
    suscitarc. Facta srinthaecmlracula et ante incafna-
    tionemiJ omini: suscitati suiit
    morlui,
    mundali sunt
    leprosi; legimus
    hocc
    (IV Reg. IV,
    v).
    Et
    quis
    fecit
    tunc,
    nisi ille
    qoi postea
    horiioChristus
    pOst David,
    sedDeusChristus ante Abfaham?
    Ipse donavit hacc
    omnia, ipse per
    liomiftesfecil: nec omnibus tamen
    h;ecdedit.
    Numquidquibus
    nondedit
    desperarc
    de--
    bent,
    ct dicerese ad eumnon
    peiiinere , quia
    hoec
    dona
    acciperc
    nonmeruerurit? In
    corpore
    niertibra
    sunt: aliud
    poiesi
    illud
    membrum,
    aliudillud. Com-
    pegit corpus Deus,
    non tribuit auri ut
    videat,
    ncc
    oculout
    audiat,
    nec fronti ul
    olfaciat,
    nec manui ut
    gustet;
    ftoftdedil haec: scdomnibusmembrissanila-
    terii
    dedit, coinpageriidedit,
    unifatefti
    dedit,
    spiritu
    Oirinia
    pariter
    vivificavitet univit. Sic
    efgo
    non dedit
    quibusdam
    moftuos
    siiscitare,
    aliisftoftdedit
    dispu-
    tare : omnibus tamen
    qnid
    dedit? Disciteariie
    quo-
    niammilis sumethumUiscorde
    (Matth.
    xi
    ,27-29).
    QuOftiam
    audivimus
    dicenlem',
    Mitis' sunt et hi(miti
    1
    Mss.,
    hocet
    proximolooo,peroijgtotom.
    785
    S. AUGUSTIMEPISCOPI
    784
    cotde: fratres
    mei,,tota
    medicinanoslraista
    est,Discile
    a me
    quoniam
    milis sumet humiliscotde.
    Quidprod-
    cst,
    si miraculafaciat,
    et sit
    superbus,
    non sit milis
    et humilis corde? Nonne in illo numero
    deputabilur
    eorum, qui
    venturl sunt infineel
    dicturi,
    Nonnein
    nominetito
    ptopltelavimus,
    el in nominetuo virtutes
    mulias
    fecimus?
    Sed
    quid
    audienl? Nonnovi vos. Re-
    ccdilea
    me,
    omnes
    qui operatnini iniquitatem(Mallh.
    vn, 22,
    25).
    CAPUTVIII.8. Charitassine
    inflalione.
    Quidergo
    prodesl
    ut discamus?
    Quoniam
    milis
    sum, inquit,
    et
    httmiliscorde. Charitatem
    inseril,
    ct
    germanissknam
    charitatem,
    sine
    confusione,
    sine
    inflatione,
    sineela-
    lione,
    sinefallacia: hocinserit
    qui
    dicit,
    Discitea me
    quoniam
    milissumel Itumiliscorde.
    Quandopotest
    ha-
    bcrc sincerissimamcharilatem
    superbus
    et inflatus?
    Nccessecst ut invideat. Anforte
    quiinvidet,
    amat,
    ct
    nos crramus?Absitut
    quisquam
    sic
    erret,
    ut invidum
    dicat Iiaberecbaritatem.
    Ergo quid
    dicit
    Apostolus?
    Charilasnonmmulalur.
    Quare
    non aemulatur?Nonin-
    flalur (l
    Cor.
    xin, 4)
    : causamstatim
    subjecit,
    unde
    abslulcril remulationemcharilati.
    Quia
    non
    inflatur,
    non oemulatur.Primo
    quidem
    illud
    dixit,
    Charitasnon
    mmulalur: sed
    quasi
    tu
    queereres, Quare
    nonaemula-
    tur?
    addidit,
    Non
    inflalur.
    Si
    ergo
    ideo
    aemulalur,
    qttiainflatur;
    si non
    inflalur,
    non oemulatur.Si Chari-
    tas non
    inflalur,
    et ideo non
    oemulalur;
    charilatcm
    inscrit
    qui
    ait,
    Discitea me
    quoniam
    mitissumethu-
    miliscotde.
    9. Sine cltarilatenon
    pro$unt
    aliaDei munera. J am
    quilibet
    habeat
    quodvult, jaclet
    seundcvult. Si lin-
    gttis
    liominum
    loquar
    et
    Angelormn,
    charitatemautem
    non
    habeam,
    facius
    sumutwramenlumsonansaut
    cym-
    balumtinniens.
    Quid
    sublimiusmunere
    linguarum
    di-
    vcrsarum?./Eramenlum
    est,
    cymbalum
    tinniens
    est,
    si auferas charitatem. Audi alia munera : Si sciam
    omniasacramenta.
    Quid
    excellenlius?
    quid magnifi-
    cenlius?Audi adhucaliud: Si habeamomnem
    prophe-
    tiametomnem
    ftdem,
    ilaul montes
    transferam,
    chari-
    taiemaulemnon
    habeam,
    nihil sum. Accessit ad am-
    pliora,
    fratres.
    Quid
    aliud dixit?Si distribuamomnia
    mea
    pauperibus.Quidpotest
    fieri
    perfeciius
    ?
    Quando-
    quidem
    diviii
    prop(er perfeclionem
    hoc Dominusim-
    peravit,
    dicens : Si visesse
    perfeclus,vade,
    vendeom-
    nia
    qumhabes,
    el da
    pauperibus.
    J am
    ergo perfectus
    ost, quia
    vendidit omnta
    sua,
    et dedit
    pauperibus?
    Non: ideoaddidil
    ',
    Et
    veni, seqttereme.
    Vendeom-
    nia, inquil,
    da
    pauperibus,
    et
    veni, sequere
    me.
    Quare
    tc
    sequor?
    J amvenditis omnibus
    ,
    dislribulis
    paupe-
    ribus,
    nonne
    perfectus
    sum?
    Quidopus
    est ut tese-
    qunr? Sequere me,
    ut discas
    quoniam
    milis sumet
    humilis corde. Potest enim
    quisquam
    vendere
    omnia
    stta,
    et dare
    pauperibus,
    nondum
    mitis,
    nondumhu-
    milis cordc? Cerle
    polesl.
    Si enimomniameadistri-
    bucro
    pauperibus.
    Et adbuc audi. Nam
    quidam
    re-
    lictis omnibus
    quaehaberent, jam
    seculi
    Dominum,
    scdiionduni ad
    perleelum
    seculi
    (ad perfeclum
    enim
    sequi,
    csl
    imitari),
    non
    polucijunl
    ferre
    tenlationem
    1
    sicMss.Editivero,
    Namideoaddidit.
    passionis.
    J am
    Pelrus, fralres,
    ex hiserat
    qui dimise-
    rant
    omnia,
    et secuti erant Dominum.
    Namdiviteillo
    cumtristitia
    recedente,
    ubi conlurbali
    discipuli
    inler-
    rogaverunt
    quoquis
    tandem
    posset
    esse
    pcrfeclus,
    el
    eos consolatusest
    Dominus,
    dixerant Domino: Ecce
    nosdimisitnus
    omnia,
    el seculi sumus
    le;
    quidergo
    no-
    biserit
    (Mallh.
    xix
    ,
    21-29)?
    Et dixit
    Dominus
    quid
    eis hic
    daret, qnid
    in
    futurum
    reservaret. Tamen istc
    jam
    exeorum
    numero
    erat,
    qui
    haccfecerant. At ubi
    ventumesl ad
    aiiiculum
    passionis,
    ad vocemunius
    ancillaeler
    riegaviteuni,
    cum
    quo
    semoriturum
    essc
    promiserat.
    CAPUT
    IX.iO.Adperfectionemeladcharitatemimi-
    lalioneChrisli
    pervenitur.
    Iiitendal
    ergo
    Charitasveslra:
    Vade,inquil, omniatuavende,
    da
    pauperibus,ethabebis
    tliesaurumin
    cwlo;
    el
    veni,
    sequete
    me.PerfecluseslPe-
    trus, jam
    Dominoincoelosedenieaddexieram
    Palris,
    tunc
    perfectus
    est et
    malurus factus. Ad
    passionem
    ergo
    cum
    scquerelur Dominum,
    non eral
    perfectus
    :
    at ubi
    coepit
    non essein(erra
    quemsequeretur,
    tunc
    perfeclus
    est. Imovero
    semper
    anle lehabes
    quem
    sequaris
    :
    Dominus
    exemplum
    in terra
    posuit,
    cum
    Evangelium
    tibi
    reliquit',
    in
    Evangelio
    lccumest. Non
    enimmenlilusest,
    dicens:
    Ecce
    egovobiscmiisuihomni-
    busdiebus,usqueadconsummationemswculi
    (Id. xxvin,
    20). Ergosequere
    Dominum.
    Quidesl, sequereDomi-
    num:Imitare Dominum.
    Quidest,Imitarc Dominum!
    Disciteame
    quoniqm
    mitissumethuiniliscotde.
    Quia
    si
    distribuerooinniamea
    pauperibus,
    el ttadideto
    corpus
    meumul
    atdeam,
    charitatemauleni non
    habeam, nihil
    milti
    ptodest(I
    Cot.
    xni,
    1
    -5).
    Exhoiior
    ergo
    Chari-
    tatemvestramad
    ipsam
    charitaiem:
    non autem ex-
    horlarer ad
    charitatem,
    nisi
    aliqua
    charitate.
    Quod
    ergo
    inchoatum
    est,
    exhortor ut
    impleatur;
    et
    quod
    coeplumest,
    rogo
    ut
    perficiatur.
    Et
    pro
    mea
    vobis
    rogari quoeso,
    ut et inme
    perficialur quod
    vosmbneo.
    Omnesenim
    imperfecli sumus,
    et ibi
    perficiemur
    ubi
    perfecta
    sunt omnia. Paulus
    aposlolus
    dicit: Frattes
    ,
    ego
    me non arbitror
    apprehendisse.Ipse
    dieit :
    Non
    quiajam acceperim,
    auljam perfectus
    sim
    (Philipp. ui,
    13,12).
    Et
    quisquam
    hominumse audet de
    perfec-
    iione
    jactare?
    Imo
    confileamur
    impcrfectionem,
    ut
    mereamur
    perfecfionem.
    SERMOCXLHl
    *
    (a,.
    Deverbis
    Evangelii J oannis, Ego
    veritatemdieovo-
    bis,
    expcdit
    vobis ul
    egovadam,
    etc.
    Cap.
    xvi
    f.l-U.
    CAPUTPRIMUM.1.FidesinChrislumad
    juslifi-
    calionemnecessaria. Medieinaomniumanimaevulne-
    rum
    ,
    et una
    propilialio pro
    deliclishominum
    est,
    credere inChrislum: necomnino
    quisquam
    mundan
    potest,
    siveab
    originali peccato, quodex
    Adam
    traxit,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunt,
    et filiiirse
    naluralitcrfacli
    sunt;
    sive
    a
    peccalisquoeipsi
    non
    resistendocarnali
    1
    Mss.,Evangelium
    ubi
    reliquit.
    '
    collatusadtres bn.
    quatuor
    ci.ada. cb.f. fs.
    g.
    Ir.n)>
    i.r.
    rm. vd.
    (a) Alias,
    deverbisDomini 60.
    ?8S
    SliRMOCXLHI.
    786
    concupiscentioe,
    sedeam
    sequendo, eique
    serviendo
    in
    flagiliis
    et facinoribus, addiderunl;
    nisi
    per
    fidem
    coa*dunenlur
    et
    compaginentur
    corpori ejus, qui
    sine
    ulla illecebra carnali et mortiferadelectationecon-
    ceptus est,
    nec eumindelictismaler inulero aluit,
    et
    peccatum
    non
    fecit,
    necinvenlusest dolusinore
    ejus (I
    Pett.
    u, 22).
    In eum
    quippe
    credentes,
    filii
    Dei
    fiunt; quia
    exDeonascuntur
    per adoptionisgra-
    tialn, quoe
    est infideJ esuChristi DoTftini noslri.
    Qua-
    propter, charissimi,
    meritoidemDominusetSalvator
    nosler hocunum
    peccatum
    dicit,
    de
    quo arguit
    mun-
    dum
    Spirilus
    sanclus
    , quia
    noncredit in eum.
    Ego,
    inquit,
    veritalenidico
    vobis,expedit
    vobisut
    ego
    vadam.
    Si enitn
    ego
    non
    abiero,
    Paraclelusnonvenieladvos:
    si autem
    abiero,
    millameitmadvos. Et cutnvenerit
    ille,
    arguel
    mundutn
    depeccalo,
    el
    dejuslitia,
    et
    dejudicio.
    De
    peccaloquidem, quia
    noncrediderunl in me: de
    juslitiavero, quia
    ad Palfemvado,
    eljam
    nonvidebilis
    me:
    dejudicioaulem,quiaprincepsItujus
    mundi
    judi-
    calusest.
    CAPUTII.

    2. Peccatttm
    inftdelitatis
    in Christmn
    cur solum
    arguilur.
    De hoc
    ergo
    uno
    peccato
    voluit
    mundum
    argui, quod
    noncredunt in eum: videlicet
    quia
    ineum
    credendo
    cuncta
    peccala
    solvuntur,
    hoc
    unuiri
    impulari voluit, quo
    caetcra
    colligantur.
    Et
    quiacredendo
    nascuntur ex Deo
    ,
    et filii Dei fiunt:
    Dedit
    enim, inquit,
    illis
    potestatemfilios
    Dei
    fteti,
    credentibusineum
    (J oan. l, 12). Qui ergo
    credit inFi-
    lium
    Dei,
    in
    quantum
    adhacret
    illi,
    et fit eliam
    ipse
    per adoptionem
    filiusel haeres
    Dei,
    cohoeresautem
    Christi,
    in tantumnon
    peccat.
    Unde dieit J oannes:
    Qui
    natus est
    exDco,
    non
    peccal(Uoan. m,9).
    Et
    ideo
    peccatum
    unde mundus
    arguitur
    hoc
    est, quod
    noncredunt ineum. Hoccst
    peccatum
    de
    quo
    ilidera
    dicit: Si non
    venissem, peccatutn
    nonhaberenl
    (J oan.
    xv,
    22). Numquid
    enim alia innumerabilia
    peccala
    non
    habebanl? Sedadventu
    ejus
    hocunum
    peccatum
    ac-
    cessit non
    credentibus, quo
    caeleratenerenlur. In
    credenlibus autem
    quia
    hocunum
    defuit,
    factumest
    ut cuncla dimittereniur credenlibus. Nec ob aliud
    aposiolusPaulus, Omttes,inquit, peccaverunl,
    el
    egent
    gloria
    Dei
    (Rom.
    iu, 25);
    ut
    qui
    crediderit ineum
    ,
    non confundatur
    (Id. ix, 35)
    : sicut et Psalmusdi-
    cit,
    Accedilead
    eum,
    et
    illuminatnini,
    el vulttisvestri
    non
    confundentur(Psal.
    xxxm
    , G). Qui ergo
    in se
    gloriatur,
    confundetur

    nonenimsine
    peccaiis
    invc-
    nietur. Ille
    itaque
    tantummodonon
    confundetur, qui
    inDomino
    gloriatur.
    Omnesenim
    peccaverunt,
    et
    egent
    gloria
    Bei.
    Itaque
    cumde J udseoruminfidelitate lo-
    queretur,
    non ait: Etenimsi
    quidam
    illorum
    peccave-
    runt, numquidpeccalum
    eorumfidemDei evacuabit?
    Quomodo
    enim
    diceret,
    Si
    quidam
    illorum
    peccave-
    runt;
    cum
    ipsedixerit,
    Omneseitim
    peccaverunl?
    Sed
    ait,
    Si
    quidam
    illorumncn
    crediderunt,
    numquid
    in-
    credulilaseorum
    fidem
    Dei evacuabit
    (Rom. m,
    3)
    ? Ul
    hoc
    peccalumexpressiusdemonstraret, quo
    uno clau-
    dilur adversus
    coetera,
    ne
    per
    Dei
    gratiam
    relaxentur.
    De
    quo
    uno
    pefcatoperadvenlumSpiritussancli,
    hoc
    est, per
    donum
    ipsius gralisequod
    fidclibus
    datur,
    mttndus
    arguitur,
    dicente
    Domino,
    De
    peccatoquidein,
    quia
    noncredideruntinme.
    CAPUT III.

    3.
    Spirilus
    sancti
    magnum
    munus
    post
    Cltristi ascensionem.Non autem esset meritum
    grande
    eredentiumet beatitudo
    gloriosa,
    sl
    semper
    Dominusinresuscila(o
    corpore
    htimanisoculis
    appa-
    rere(.
    Spiritusergo
    sanctushoc
    magnum
    munusaltu-
    li(
    crediluris,
    u( eum
    quem
    carnalibusoculisnon vi-
    derent,
    acarnalibus
    cupiditatibus
    menlesobriael
    spi-
    rilualibus desideriis ebria
    suspirarent.
    Unde et ille
    discipulus, qui
    sedixerat non
    credilurum,
    nisi cica-
    trices
    ejus
    manu
    tetigissct,
    cumcontrectacto
    corporc
    Domini
    quasi evigilansexclamasset,
    Dominusmeusel
    Deusmeus! ait illi
    Dominus, Quia
    vidisli
    nte,
    credi-
    disli;
    beali
    qui
    nonvidertinlel crediderunt
    (J oan. xx,
    23-29).
    Hancbeatiludinem
    Spiritus
    sanclus
    paracle-
    tus
    attulit,
    ut aboculis carnis servi formareniota
    ,
    quam
    de
    virginisuteroaocepit, inipsam Dciformam,
    iti
    qua
    Palri
    oequalis
    eliamcumincarne
    appareYc
    di-
    gnatus
    est
    permansit, purgata
    nientisacies tendere-
    tur : ut codem
    Spiritu repletus Apostolus diceret,
    Et si noveratnusChristumsecundumcarnem
    ,
    sednunc
    jatn
    non ttovimus
    (II
    Cor.
    v,
    16). Quia
    et carnem
    Cliristi nonsecundum
    carnem,
    sedsecundum
    spiritum
    novit, qui
    virtutemresurrectionis
    ejus,
    non
    palpande
    curiosus
    ,
    sed crederidoceiius
    agnoscit:
    non dicens
    incorde
    suo, Quis
    ascenditincwluin? hocestClirislum
    deducere;aut, Quis
    descenditin
    abyssum
    ?hocestChri-
    sluma morluisreducere.Sed
    propeest, inquit,
    verbum
    inore
    tuo, quia
    Dominusest J esus : et si crediderisin
    cordetuo
    quia
    Deus illumsuscilavita
    morluis,
    salvus
    eris. Cordeenimcrediturad
    jusliliam,
    oreaulemcon-
    fessiofit
    adsalutem
    (Rom. x,
    6-10).
    Hacc
    , fratres,
    Aposloli
    vcrba
    sunt, ipsius
    sancli
    Spirilus
    sancla
    cbrietalerucluanUs.
    CAPUT IV.

    4. J uslitia
    ftdei
    a
    spirilu
    sanclo
    post
    recessumChrisli. Cum
    crgo
    hanc
    bealitudinem, qua
    nonvidemuset credimus
    ,
    nullomodo
    haberemus
    ,
    nisi cama
    Spiritu
    sancto
    acciperemus;
    meritodiclum
    est, Expedit
    vobisut
    ego
    vadain. Si enitnnonabiero
    ,
    Paraclelusnonvenieladvos: si atitemabiero
    ,
    millam
    illumad vos.
    Semper quidera
    divinitate nobiscum
    esl : scdnisi
    corporaliter
    abiret a
    nobis, semperejus
    corpus
    carnaliler
    videremtis,
    e(
    nunquamspirilualiter
    credcrcmus
    ; qua
    fide
    juslificali
    ct
    beadficaii,
    idipsum
    Verbuni Deum
    apudDeum,per quod
    faclasunl
    omnia,
    et
    quqd
    caro factum
    est,
    ut habi(are( in
    nobis,
    corde
    mundato
    conlemplari
    merereniur. Et si
    '
    non nianu
    tangendo
    ,
    scdcordecrcditur ad
    jusliljam;
    recle de
    juslitia
    nostramundus
    arguitur, qui
    nonvult credere
    nisi
    quod
    videt. Ut autem nos haberemus
    justiliam
    fidei,
    de
    qua
    mundus
    arguerelur incredulus, propter-
    ea Dominus
    ait,
    Dejustitia, quia
    ad Patrem
    vado,
    el
    jam
    iionvidebiiisme.
    Tanquam
    dicerel : Haeccril
    ju-
    slitia
    vestra,
    ut credalisinme
    medialorcm, quem
    re-
    susciiaUnnad Patrem isse cerlissime hnbebilis
    *,
    quamvis
    etimcarnaliler non videatis
    ;
    ut
    per ipsum
    1
    ItaMss.Fditi
    vero,
    Etsic.
    -
    Mss.,ceiissimumhabebitii

    ,.
    .
    787
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    788
    reconciliali,
    Deum
    spiritualitcr
    fidere
    possitis.
    Unde
    figuram
    Ecclesiae
    geslanti
    mulieri,
    cumei
    post
    resur-
    reclionemad
    pedes
    caderet: Noli me
    langere,inquit;
    nondumenini ascendiad Palrem
    (J oan.
    xx, 17). Quod
    mystice
    dictum
    intelligitur.
    Noli me
    per corporeum
    conlactum carnaliter crcdere :
    spiritualiter
    aulem
    credes,
    id
    est,
    fide
    spirituali
    me
    langes,
    cumascen-
    dero adPatrem.
    Quia
    beati
    qui
    non
    vident,
    ct crc-
    dunt. Et haecest
    juslitia fidei, qua
    niunduscarens
    ,
    de nobis
    qui
    eanoncaremus
    , arguitur
    :
    quia juslus
    ex fide vivit
    (Habac.
    n
    ,
    4
    ;
    Rotn.
    i, 17).
    Sive
    ergo
    quia
    in illo
    resurgentes,
    et inilloadPatremvenientes
    invisibiliter et in
    justificalioneperlicimur;
    sive
    quia
    non videnteset credenles ex fide
    vivimus, quoniam
    juslus
    ex fidevivit :
    propiereadixit, Dejuslilia, quia
    ad Patretn
    vado,
    et
    jam
    nonvidebilisme.
    CAPUTV.

    S.Inexcusabilk
    infldelilas
    mundi.Nec
    inde semundus
    excuset, quod
    a diabolo
    impedilur,
    ne credat in Chrislum. Credentibus eniin
    princeps
    mundi niittitur foras
    (J oan. xn,
    31),
    ul
    jam
    non
    ope-
    retur in cordibusbominum
    , quos
    Chrislus
    per
    fidem
    coeperit possidere;
    sieitt
    operaturin
    filiisdiffidentioe
    (Ephes. n, 2), quos
    adleniandosel tribulandos
    juslos
    plerumque
    concitat.
    Quia
    enimmissusest
    foras, qui
    intrinsecus
    dominabatur,
    exlrinsecus
    praeliatur.
    Etsi
    ergo per ejus persecutiones
    Doniinus
    dirigit
    milesin
    judicio (Psal. xxiv, 9);
    (amen
    jamipse
    lc
    ipsoquo
    foras missus
    csl, judiealus
    est. Et de hoc
    judicio
    mundus
    arguitur
    :
    qriia
    frustra de diabolo
    queritur,
    qui
    nonvult credere in
    Christiim,
    quemjudicalum,
    id
    eot,
    foras
    missum,
    ct
    propter
    nostram
    excrcitatio-
    nem forinseeus
    oppugnare pcrmissum,
    non
    s/>lum
    viri,
    sedeiiam
    mulicres,
    et
    pucri,
    ct
    puellae
    marlyres
    vicerunt. Scdin
    quoviccrunt, nisi inilloin
    qucm
    crc-
    didcrunt,
    et
    quem
    non
    videnles
    dilexerunt,
    ct
    quo
    dominante in cordibussuis
    pessimodominatore ca-
    ruerunt? Et hoetolum
    per gratiam, hoccst, per
    do-
    nuni
    Spiritus
    sancli. Recte
    itaque
    idem
    Spiritus
    ar-
    guit mundum,
    ct de
    peccalo,quia
    noncredit in Chri-
    stum : el
    dcjuslilia, quiaqui
    voluerunt
    crediderunt,
    quamvis
    in
    quem
    crediderunt non
    viderunt;
    et
    per
    ejus
    resurrectionem se
    quoque
    in
    resurrcctione
    per-
    fici
    speraverunt
    : el de
    judicio, quia ipsi
    si vellent
    credere,
    anullo
    impedirenlur, quoniam
    prtncepshujus
    mundi
    jatnjudicatus
    est.
    SERMOCXLIV
    *
    (o).
    Deverbiseisdem
    EvangeliiJ oannis, Ipsearguet
    mun-
    dumde
    pcccato,
    et de
    justitia,
    et de
    judicio.
    Cap.
    xvi, f
    . 8-11
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    I. Peccatum
    increduli-
    mliscur solum
    arguitur. Spirilus
    sanclus
    ,
    gralia
    Dei
    dicitur. CumDominuset Salvalor noster J esus Chri-
    *
    CoUatus adomnesMss.et Edd.insermone
    prascedenli
    modo
    designatos.
    (a)
    Alias,
    61deVerbisoomini.
    (6)
    inpossidii
    tndiculo,cap.8, reperitur
    titulus,
    Deeo

    quodscriplumest,
    ille
    atguelmundum,etc, huicmaxime

    conveniens
    sermoni,qui
    eliam&Florocitatur
    adGalat. ui.
    stusdeadventu
    Spirilussancti, qriem
    se
    iiiissMmn
    esse
    prom.isit
    et
    niisii, mrilta
    diceret;
    ait
    inler EC-
    (era:
    Ipseatguet
    mwuimt4,e
    peccaio,
    et
    de
    juslilia;
    ei
    dejudicio. Ncque
    hoc
    c.um
    dixissel, sermo.nemtra-
    jecitin
    aliud: sed
    ipsaali.quanto
    expressiusinsinuarfi
    digaatus
    esl. De
    peccaioquidem,inquit, (ima
    non
    ete-
    diderunt in me: de
    juslitia auiem
    , quia
    ad Palrem
    vado: tie
    judicio vero, quiqprincepshujus
    mundi
    jtnn
    judicatus
    est.
    Oboritur
    ergo nobi.s
    inlelligeiidi
    des.ide-
    rium,
    cur
    peccatum
    honiinum
    quasi
    sojum
    ess.et,
    non
    credere in
    Christum,
    itadeIiocsolo
    dixit, quod
    mun-
    dum
    Spiritus sanctus
    argueret: si auteiii manilestum
    est
    praeter
    lianc iiifidelitatemalia liiulla
    Iioiiiinuni
    esse
    peccata,
    cur de hoc solomundum
    Spiritus
    san-
    ctus
    arguat.
    An
    quiapeccala
    oronia
    per
    infidej.ilatem
    tenenlur, per
    fidem
    dimittunlur; proplerea
    ho.cuniini
    prae
    eacteris
    imputat Deus, per quod
    fttul cseteranon
    solvantur,
    dumnon
    credit in
    humilemDeumbomo
    superbus
    ?Sic enim
    scriptura
    est: Deus
    superbis
    re-
    sistit,
    humilibusautetndal
    gratiam(J acobi iv, 6).
    Gra-
    tia
    quippeDei, donuroDei est. Donumaiitemmaxi-
    mum
    ipseSpirittis
    sanctus
    est;
    et ideo
    gralia
    dicitur.
    Cumenim
    omnes
    peccassent,
    el
    egerent gloria
    Dei
    (Rom.ni,
    25); quiaper
    unimi homineni
    peccatum
    in-
    travit iumundum
    ,
    et
    per peccalum
    mors
    ,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunt
    (Id. v, i2)
    : ideo
    gratia, quia
    graiis
    datnr. Ideo
    gratis dajiiu',quia
    noii
    qtta-si
    rflerces
    redditur
    posl
    discussionem
    meritorum
    ,
    sed dontim
    datur
    post
    veniamdelictorum.
    CAPUT II.

    2. Credere
    Gltrislum,
    et credere in
    Christum, differunt.
    De
    peccaloigitur arguumur
    infi-
    (Teles,
    id
    esl, dilectores mundi : nam
    ipsi significan-
    (ur
    mundi nomine. Cumenim
    dicitur, Argueimiin-
    ditmcle
    peccato;
    ncnalio
    -qtiamquod
    non
    crediderunt
    iii Christum. IIoc
    deniquepeccatum
    si non
    sit,
    iiulia
    peccata.remauebunt, quiajusto
    cx fideviventecunota
    solvuntur. Sedmultuin
    interest,
    utrum
    quisque
    cre-
    dat
    ipsum
    Cbristum
    ,
    et ulrum
    crcdat;
    in Chrislum,
    Nam
    ipsum
    esse Christumet dacmones
    crediderunt,
    nec tamen in Christum damiones crediderunl. Ilie
    enimcredit in
    Christum, qui
    et
    sperat
    inChrislumct
    diligil
    Chrislum. Namsi fidemhabel sine
    spe
    ac sine
    dilectione,
    Christumesse
    credit,
    noninChristumcre-
    dit.
    Qui ergo
    inChristum
    credit,
    credendoinChri-
    slum,
    venit ineum
    Christus,
    et
    quodam
    modounittir
    in
    enm,
    et niembrumin
    corporeejus
    efficilur.
    Quod
    fieri non
    potest,
    nisi et
    spes
    aecedat el charitas.
    3. J ustiliade
    quaarguitur
    inundus.
    Quid
    slbi eliam
    vult
    quodait,
    Be
    jttslilia, quia
    adPatremvado? Et
    primoquaerendumest,
    si de
    peccato
    mundus
    argui-
    tur,
    eur et de
    justilia. Quid
    enimde
    juslilia
    recte ar-
    gui possit?
    Ande
    peccatoquidemsuo,
    de
    juslilia
    vero
    Christi mundus
    arguilur
    ?Nonvideo
    quid
    aliud
    possit
    inlelligi
    :
    quandoquidem,
    De
    peccato,iiiquil, quia
    non
    credideruntin
    me;
    de
    justiiia
    vero
    , quia
    ad Pcitrem
    vado.llli non
    crediderttnt,
    ipse
    adPatremvadit. Illo-
    rum
    ergopeccatum, ipsius
    autem
    justilia.
    Sedcur in
    eo solo voluit nominare
    jusliliam, quia'vadit
    adP.i-
    trem?Num non
    justitia
    est eliam
    quod
    iiuc
    yenii
    a
    789
    SERMOCXLIV.
    790
    Patre
    ? An illa
    potius
    misericordia est
    qiiod
    a Pa-
    tre ad nos
    venit, justitia
    vero
    quod
    ad Patremvadil ?
    CAPUTIII.

    i. J uslilia
    quod
    ChrislusvaditadPa-
    trem, quare.
    Ita, fratres, expedire arbitror,
    ut hi
    tanta
    profunditale Scripiurarum,
    in
    quibus
    foiiever-
    bis abscondilum
    aliquid
    latet
    quodopportuneaperien-
    dum
    sit, lanquam
    simul fideliler
    inquiramus,
    ut salu-
    briler invenire mereamur. Cur
    ergo
    hane
    appoJ lat
    justitiam quia
    ^adit ad
    Palrem,
    et non eliam
    quia
    venit a Patre? An
    quia
    misericordiaest
    quod
    venit,
    ideo
    juslitia
    est
    quod
    vadit : ut et innobis discamus
    impleri
    non
    possejuslitiam,
    si
    pigri fuerimuspraro-
    gare misericordiam,
    non
    quae
    nostra sunt
    quaerentes,
    sedet
    quoe
    aliorum?
    Quod
    cummonuisset
    Aposlolus,
    continuo de
    ipso
    Domino
    conjunxit excmplum
    : Ni-
    hil, inquit, pet
    contenliotiein,nequepet
    ittanem
    glo-
    riani;
    sedinhumililalemetttisaltet alletutn
    exisiiinmUes
    superioremsibi;
    non
    qum
    suasunt
    unusquisque
    inlen-
    denles,
    sedet
    quw
    aliorutn. Deinde slatimnijdidit :
    Singuli quique
    hocsentilein vobis
    , quod
    et in
    Chrislo
    J esu :
    qui
    cutnin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinam
    arbi-
    iralusest esse
    wqualis
    Deo
    ;
    sed
    semelipsum
    exinanivil,
    formam
    servi
    accipiens,
    in simililudinemhominum
    fa-
    clus,
    ethabiluinventusut homo:
    humiliavit
    se, faclus
    obediens
    usque
    ad
    morlem,
    morlemautemcrucis. Haec
    est
    misericordia,
    qua
    venit aPatre.
    Quoeigilur jusli-
    lia
    est,
    qua
    vadit adPatrem?
    Sequitur
    et dicit: Pro-
    pler quod
    el Deuseum
    exallavil,
    el donavitilli nomen
    qttod
    est.
    super
    omne
    nomen,
    ul innomineJ esu
    omne
    genuflectatur, cceleslium,
    terreslriumel
    infernorum,
    et
    oninis
    linguaconfilealurquia
    DotninusJ esusChrislusin
    gloria
    esl Dei Pattis
    (Philipp. n, 3-11).
    Haecest
    justi-
    tia
    ,
    qua
    vadit ad Patrem.
    CAPUT IV,

    S. Solus
    Cliristusascendit
    inccelum.
    UnusChrislusex
    capite
    et
    membris.Cltrislusalilet est
    unumcumPatte
    ,
    aliter
    unumnobiscum.Sed si solus
    vaditad
    Patrem, quid
    nobis
    prodesl
    ?
    Utquid
    ab
    Spi-
    rilu sancto
    dehacjuslilia
    mundus
    arguitur?
    Et lamen
    nisi solus iret ad Palrem
    ,
    non alio locodiceret:
    J Vemo
    ascendit in
    cwlum,
    nisi
    qui
    descenditde
    cmlo.,
    Fiiius Itominis
    quiest
    itt ccelo
    (J oan. ni,
    13).
    Sedeliam
    Paulus
    apos(olus
    dicit : Noslra enim
    conversatioin
    cwlisest
    (Philipp. lii, 20).
    Sed
    quare
    hoc?
    Quiaitcm
    dicil : Si resurrexisliscutn Clirislo
    , quw
    sursum
    sunt
    quwrite,
    ubi Chrislus est in dexleraDei
    sedens;
    qum
    sursumsuttt
    sapile,
    non
    qumsuper
    terram. Morluienim
    cstis
    ,
    etvitaveslraabscondilaesl cumChrisloinDeo
    (Coloss.m, 1-5). Quomodoergo
    ille solus? An
    ideo
    solus, qttia
    Christus unus est ctim
    omnibus
    membris
    suis,
    tnnquamcaput
    cum
    corporc
    suo?
    Quseautem
    corpus ejus,
    nisi
    Ecelesia?Sicut
    dicit idemdoctor :
    Vosautem
    estis
    corpusChristi,
    el membraex
    parle{I
    Cor.
    xii, 27).
    Cum
    efgo
    nos
    cecidcrimus,
    et
    propier
    nos
    ipse
    descenderit, qiiid est,
    Nemo
    ascendit,
    nisi
    qui dcscendil;
    nisi
    quia
    nemo
    ascendit,
    nisi unumcum
    eo factus
    ,
    et
    tanquammembrum
    compactus
    in
    ejus
    corpore qui
    descendii? Sic et
    discipulis
    dicit:
    Quia
    1
    Ani.
    et
    Ms.s.,
    utwscvmeo
    facttts.
    stnemenihil
    potestts
    facere(J oan. xv,
    J J ).
    Aljter est
    enimunura cum
    Patre,
    et aliter unum
    nobiscum.
    UnumcumPalre
    est, quia
    una
    substantiaest
    Patr.s
    et Filii: unumcum
    Patre
    est,
    quia
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinain
    arbitratus est
    esse
    cequalisDeo.
    Unusauiemnobiscumfactus
    est, quiaseinetipsum
    eaa-
    nanivit,
    fonnam
    servi
    accipiens
    : unus
    nobiscumfactus
    est,
    secundum
    semen
    Abrahaj,
    in
    quo .bene.dicentur
    omnes
    gentes. Quod
    cum
    commemorasset,
    ait
    Apo-
    stolus : Non
    dicil,
    El
    seminibus,
    tanquqmin muilis;
    sed
    tanquam
    in
    uno,
    El semini
    luo, quod
    esl
    Christus.
    Et
    quia
    et nos ad id
    pertinemus
    quod
    est
    Christus,
    nobissimul
    incorporalis
    et illi
    capiti cohaerentibus,
    unusestChristus :
    etquiaet
    nobis
    dicit, ErgoAbraha}
    semen
    estis,
    secundum
    promissionem
    hmredes
    (Galql.
    III
    , 16,
    29).
    Si enimunumest semen
    Abrahae,
    et il-
    ludunum semen Abrahoeiion
    intelligitur
    nisi Chri-
    slus;
    hoc auiemsenien Abrahoeetiamnos sumus :
    hoc
    ergo (otum,
    id
    est, caput
    et
    corpus,
    unus est
    Christus.
    CAPUTV.

    6, J ustilia
    Chrisli
    quomodo
    nostra.J Et
    ideonos non debemusab illa
    juslitia
    separatos pu-
    tare, quam Dominus
    ipse
    commemorat, dicens; De
    justilia, quia
    adPalrem vado.
    CumChristo
    enim et
    nos resurreximus
    ,
    et nos cum
    capitenostro Chrislo
    sumus',
    interimfide
    etspe
    :
    complebilur
    autem
    spes
    nostra inultima
    resurreclione mortuorum. Cumau-
    lem
    complebilur spesnoslra,
    tunc
    complebitur
    eiiam
    jusdficatio
    nostra.
    Quamcomplelurus Dominus, quid
    sperare debeamus,
    ostendit incarne
    sua
    (hoc est,
    in
    capitenostro),
    in
    qua
    resurrexit et
    asccndit adPa-
    trem.
    Quia
    sic
    scriptum
    est:
    Traditus est
    propfer
    de-
    ticta
    nostra,
    et resurrexit
    propler juslificationem
    no-
    stratn
    (Rom.
    iv,
    25). Arguitur ergo
    mundus de
    pee^
    cato,
    ineis
    qui
    non
    credunt inCbristum: et
    dejusti-
    tia,
    in eis
    qui
    resurgunt
    in membris Christi. Unde
    dictumest: Ut nossimus
    juslitia
    Dei in
    ipso (II
    Cor.
    v, 21),
    Si enimnonin
    ipso,
    nullo modo
    jusiijtia>i
    autemin
    ipso,
    totus nobiscumvadit ad
    Patrem, et
    haec
    implebitur
    innobis
    perfectajuslitia. Propler
    hoc
    el de
    judicio
    mundus
    arguitur, quia princepshujus
    mundi
    jam judicatus
    st: id
    est,
    diabolus
    princeps
    iniquorum, qui
    cordenonhabitant nisi in hoc
    mundo,
    quemdiligunt,
    etideo mundus
    vocanlur;sic.utftostra
    conversatio in coelis
    est,
    si rcsurrexerimus cum
    Christo.
    Ergoquemadmodumiiobiscum,
    id
    est,
    cum
    corpore
    suo unusest Christus : sjccum
    omnibusim-
    piis quibuscap.utest,
    cum
    quodamcorporesuo
    unus
    est diabolus.
    Quapropter
    sicut nos non
    separamur
    a
    justitia,
    de
    qua
    Dom.inus
    dixit, Quia
    ad Patremvado:
    sic
    impii
    nou
    separantur
    abillo
    judieio, dequo (U.SSlt
    Quiaprincepshujus
    mundi
    jatn judicqtus
    est.
    SERMOCXLV
    *
    (a).
    Deverbis
    Evangelii
    J oantjis, cap. xvi, f. 24, Usquc
    nuiicnihilpe.tiistis
    in
    jiomlneweo.- Elde perhisItiwie,
    1
    Mss.,
    christussumus.
    *
    Huncsermonemnon
    reperimus
    nisi in
    posterioribus
    edilis.
    () Alias,
    3 inter editosexMss.cartlmsise
    majoris.
    791
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    m
    cap.
    x, y f
    .
    17, 20, Domine,
    eccein nomineluo et
    doemonianobis
    subjecta
    sunt
    ().
    1. Locus J oannis
    quotnodo
    concilianduscumver-
    bisLucw. Sanclum
    Evangelium
    cum
    legerelur,
    au-
    divimus
    quod
    modo vere debeat omnem inteiitam
    animammoveread
    quoerendum,
    nonaddeficiendum.
    Qui
    enimnon
    movelur,
    nec mulatur. Sed est mottis
    periculosus,
    de
    quo scriplumest,
    Nedesad movcn-
    duni
    pedes
    tneos
    (Psal.
    LXV,
    9).
    Molusaulemalitis esl
    quaerenlis, pulsantis, petentis. Quodergo
    lectumest
    omnes audivimus: sed
    puloquia
    non omnes intel-
    leximus. Commemorat
    quod
    mecum
    quaeratis,
    me-
    cum
    pelalis, pro quo aecipiendo
    meciim
    pulsetis.
    Adorit
    euiin,
    sicul
    speramus, gratia Doniini, ut,
    cum
    volovobis
    ministrare,
    el
    ego
    merear
    accipere. Quid
    est,
    obsccrovos
    , quod
    Dominumdixissemodoaudi-
    vitnus
    discipulis
    suis :
    Usque
    nuncnihil
    peiiislis
    inno-
    minemeo?Nonneillis
    discipulisloquitur, quos
    cum
    misisset,
    data
    potcstate
    ad
    praedicandumEvaiigelium
    ct
    magnalia
    facicnda
    ,
    reversi sunt
    gaudenlcs-et
    dixe-
    runl ei :
    Domine,
    ecceinnominetuoel dmmonianobis
    subjectasunl?Recognoscitis, recolids, quod
    de Evan-
    gelio commemoravi,
    inomni locoe( omni sententia
    veridico, nusquamfalso, nusquam
    fallenle.
    Quomodo
    ergo
    verum
    est, Usque
    modoniliil
    peliistis
    in nomine
    meo
    ; et,
    Domine
    ,
    ecceinnominetuo el dwmonianobis
    subjecla
    sunt?Movetcerte
    animum,
    ad
    cognoscendum
    quaestionishujus
    secretum.
    Ergopetamus, quacramus,
    pulsemus.
    Iloc innobis
    (b)
    fidelis
    pietas,
    noncarnis
    inquietudo,
    sedanimi
    subjectio;
    ul illenobis
    apcriat,
    qui
    nosvidet
    pulsanles.
    2. Timenlibusabscondilurdulcedo
    Dei,
    revelatur
    spe-
    rantibus.
    Quid
    ergo
    det Dominusministrandum
    vobis,
    intenii,
    hoc
    est,
    esurientes
    accipile: quod
    cum
    dixero,
    sine dubio
    probabitis
    sanis faucibuscordis
    quod
    de
    cellario dorainico vobis
    apponalur.
    DominusJ esus
    sciebal unde
    possel
    anima
    humana,
    hoc
    esl,
    mensrar
    lionalisad
    imaginem
    Dci facla
    saliari, lanquamipsa
    eo
    ipso
    satietur. Noverat
    lioc,
    ct illamea
    plenitudine
    adhuccnreresciebat. Noveratse
    apparere,
    noverat se
    lalere. Scicba(
    quid
    inillo
    demons(rare(ur,
    quid
    abs-
    condereiur. Noverat hoc.
    Quam
    mulla
    , inquil
    Psal-
    mus,
    mulliludodulcedinis
    tuw, Dontine, quam
    abscon-
    disti linieiilibus
    tc, perfecisli
    auiem
    speranlibus
    in te
    (Psal.
    xxx,
    20).
    Dulccdinemtuamet
    magnam
    et mul-
    lamnbscondisli timenlibusle. Si limenlibus teabs-
    condis, quibfls aperis? Perfecisti speranlibus
    in te.
    Quaestiogemina
    nala
    est,
    sedalterutra solviturex al-
    tcra. Alterumsi
    quisinquirat, quid
    est
    hoc,
    Abscon-
    disli timenlibuste
    , perfecislisperantibus
    in te? Alii ti-
    inent,
    alii
    speranl?
    nonii
    ipsi
    sunt limcnles
    Deum,
    spcranles
    in Dcum?
    Quis
    in eum
    speral, qui
    non
    cumtimet?
    Quis
    eum
    pietimet,
    et ineum
    spem
    non
    habet?
    Ergo prius
    istasolvatur. De
    speranlibus
    elli-
    mentibusvolo
    aliquid
    dicere.
    5. Timorsub
    Legc,spes
    sub
    gralia.
    Lex limoremha-
    bel, gratiaspem. Quid
    auteminterest inter
    Legem
    et
    (a)
    NotaturinPossidit
    mdiculo,cap.
    9.
    (b)
    Forte
    addendum,
    sitin
    nobis;vel,
    Ptdselinncbis.
    ]
    graliam, quaridoquidem
    unusdator
    etLegis
    et
    gra-
    liae?Lex terrel de se
    ipsoproesumenlem, gratiaad-
    juval
    inDeum
    sperantem. Lex, inquam,
    terret :.no-
    lite
    contemnere, quia
    breve
    est; appendile,
    ct
    niagnum
    cst. Yide(e
    quid
    dixcrim
    ,
    sumite
    quod
    mi-
    nistramus, probate
    unde sumamus. Lex terret dese
    ipsoproesumentem,
    gratia adjuval
    inDeum
    speran-
    tcm.
    Quid
    dicit Lex?
    Multa,
    el
    quis
    enumeral? Unum
    praeceptnmparvum
    et modicuminde
    commemoro,
    quod
    commemoravit
    Apostolus,
    valde
    parvum
    : vi-
    deamus
    quis supportat.
    Non
    concuvisces.Quidest,
    fratres? Audivimus
    Legem;
    si
    gratia
    non
    sit, poeiiani
    tuamaudisli.
    Quid
    milii
    jactas, qnisquis
    audiens.hoc
    de tc
    prxsumis, quid
    niihi
    jactas
    innocentiam?
    Qtiid
    (ibi deillablandiris? Potcsdicere
    ,
    Ncn
    rapui
    resali-
    enas :
    audio, credo,
    foiiassiset
    vidco;
    non
    rapis
    res
    alienas,
    Non
    concupisces,
    audisti. Non acccdo ad
    uxorem alienam: e( boc
    audio, credo, vjdeo. Non
    concupisces,
    audisli.
    Quid
    leforis
    circumspicis,
    et non
    inlus
    inspicis? Inspice,e(
    videbis aliam
    Iegem
    in
    membris (uis.Intus
    inspice,qttid
    (ransiste? Descende
    inte. Videbisaliam
    legem
    inmembrisluis
    repugnan-
    lem
    legi
    mentis
    tuae,
    et
    captivantem
    le in
    legc
    pec-
    coii, quoe
    est inmembris luis. Merilolibi abscondilur
    dulcedoDei.
    Capiivat
    lelex
    posita
    inmembris
    luis,
    repugnanslegi
    menlisluoe.Dedulcedineiila
    quoe
    (ibi
    abseonditur,
    sancti
    Angeli
    bibunt: non
    poles
    dulcedi-
    uein
    pali
    et
    gustarecaptivtts(a). Concupiscentiam
    ne-
    sciebas,
    msi Lex
    diceret,
    Non
    cbncupisces.Audisti,
    limuisli;
    tcntasti
    pugnare,
    non
    poluisti superare.
    Oc-
    casionecnim
    accepia, pcccatumper
    mandaium
    opera-
    lumesl morlem. Ceiie
    recognoscitis, Aposloli
    verba
    sunt,
    Occasione
    acceptapeccalumper
    mandatum
    opera-
    lumesl inmeotnnem
    concupiscenliam. Quid
    te
    jactabas
    superbus?
    Eccc armis luis levicil inimieus. Tuceiie
    mandaium
    quoerebas
    ad monitionem
    '
    : ecce
    per
    mandatuminvcnil hostis inlrandi occasionem. Occa-
    sioneeniin
    accepta, peccalumper
    maiidatum
    fefellit,
    inquit, me,
    el
    per
    emnoccidil2.
    Quid
    est
    quoddixi,
    Armis luistevicit inimicus?Audi eumdem
    aposlolum
    scquentem
    ct dicentem:
    Itaque
    Lex
    quidemsancta,
    et
    mandalumsancttimet
    justum
    et bonum.J am
    respondc
    reprelicnsoribusLegis
    :
    Apostoliauctorilaleresponde,
    Mandatum
    sanclum,
    lex sancla
    ,
    mandatum
    justum
    el
    bonutn.
    Quodergo
    bomim
    cst,
    mihi
    faclum
    estmors?
    Absit: sed
    peccalum
    ul
    appareal, per
    bonummilii
    ope-
    ralumesl morlem
    (Rotn. vn, 7-15, 25). Quarchoc,
    nisi
    quia
    mandato
    acceplo timuisli,
    non dilexisti?
    Timuisti
    poenam,
    non amasti
    justitiam. Qui
    titnct
    pcenam, oplat
    si fieri
    polesl,
    facere
    quodIibcat,
    ct
    nonhabere
    quod
    timeat. Prohibet Deus
    adulterium;
    concupisli
    uxorem
    alienam,
    non
    accedis,
    non
    facis,
    occasio data est, habes
    lempus, palet locus,
    deest
    1
    Forte,
    TUcerlemanaatum
    quwreoas
    aa muiiilionem.
    Lov.,
    Tuceriemandatmn
    quwrebas
    admonitionem.M.
    1
    Forle,
    el
    per
    idoccidit.
    (a) Morcl,
    Elem.
    Critic, pag. 198-199,opinatur
    liieie-
    gendum:
    xon
    poles
    dutcedinem
    palrimguslarecaptivus.
    Quoe
    lecliosane-melior
    csl,
    minimevero adseusumne-
    cessaria.ln
    B.,supervocem,
    gustare,
    nolalurin
    margine,
    forte,

    portare.
    M.
    795
    SERMOCXLY.
    794
    conscius,
    tutamen non
    facis;
    undo?
    Quia
    (imes
    poe-
    nam. Sednullussciet.
    Numquid
    nec Deus?Ita
    plane,
    quia
    scil Deus
    quod
    facturus
    es,
    non facis: sedet
    ipsum
    Deumminantem
    tremis,
    non
    proecipienlem
    di-
    ligis. Quare
    non facis?
    Quia
    si
    fcceris,
    in
    gehennani
    milteris.
    Ignem
    times. 0 si caslilatem
    amares,
    non
    faceres,
    elsi omni modo
    impunitus
    esse dcberes. Si
    tibi Deus
    diceret,
    Ecce
    fac,
    non le
    damnabo;
    in
    ge-
    Iiennamtenon
    damnabo,
    scd faciemmeam libi ne-
    gabo.
    Si
    propler
    Iianc comminalionem
    non
    faceres,
    amoreDei non
    faceres,
    timore
    (a)judicii.
    Sed
    faceres,
    forleenimsicfaceres : nonenimmeum esl iudicarc.
    Adjuvat gratia, quoe
    sanctos
    facit,
    si sic non
    facis,
    quia
    Iiorres conlaminationem
    adulterii, quia diligis
    procceptorem,
    ul
    exigaspromissorem,
    non
    quia
    times
    damnatorcm:
    jamgratise
    est,
    hoc libi noli
    assumcre,
    viribustuis noli tribuere. Delectatione
    facis,bcnc;
    charilale
    facis, bene; annuo,
    consenlio. Chnrilasdc
    te
    operautr, quaudo
    volens facis. J am
    gustas
    dulce-
    dinem,
    si
    speras
    inDominum.
    i. Cltaritasnottex
    nobis,
    sedcxDeo.Sedundelibi isla
    charitas? si tanienesl: timeoenini neadhuc timendo
    non
    facias,
    et
    niagnus
    tibi videaris. J amsi charitatc
    non
    facis,
    vere
    magnus
    es. Ilabes chnritalcm?
    Habeo,
    inquis.
    Unde?A me
    ipso.Longe
    es a
    dulcedine,
    si ate
    ipso
    babcs.
    Teipsumamabis; quia
    undehabesamabis.
    Sedconvinco
    quod
    nonIiabes.
    Quod
    cnim
    putas
    a(e
    ipso
    habcreremtantam
    ,
    inde noncredo
    quod
    habeas. Si
    cnim
    Iiabcres,
    scires undc haberes. Charilaiem ate
    habes,quasi
    leve
    aliquid,quasi
    brevc
    aliquid?
    Si
    linguis
    hominum
    loquercris
    et
    Angelorum,
    charitatemautem
    non
    habcrcs,
    rjcramenluniessestinniens
    elcymbalum
    concrcpans.
    Si scires omnia sacramenla et omnem
    haberes
    scientiam,
    oinnem
    prophetiam
    et omneni fi-
    dcm,
    ita ut monles
    (ransferres,
    charilatem autem
    noii
    habercs, prodesse
    (ibi ista
    non
    possent.
    Si dis-
    tribuercs omnia tua
    pauperibus,
    ct traderes
    corpus
    luurii ut
    arderes,
    eharitalem autem non
    haberes,
    nibil csses
    (I
    Cor.
    xm, 1-5). Quanta
    esl isla
    charitas,
    quac
    si
    defuerit,
    nihil
    prosunt
    omnia?
    Compara
    cam
    non fidei
    tusc,
    non seientiae
    tuae,
    non
    linguaotuse;
    niinoribus rebus
    ,
    oculo
    corporis lui, manui, pedi,
    vcnlri,
    alictti nicmbroextremo
    comparachariiatem;
    iiumquid
    ex
    aliqua parte
    islaminiraacharilali sunl
    comparanda? Ergo
    oculumet nasuma Dco
    habes,
    et
    cbaritatem a le habes? Si
    charitatem, quse superat
    omnia,
    tulibi
    dedisti,
    vileni tibi Deumfecisli.
    Quid
    libi
    plus potest
    dare Deus?
    Quidquiddederit,
    minus
    cst. Omniacliaritas
    vincit, quam
    tu tibi dedis(i. Sed
    si
    babes,
    non tibi dedisti.
    Quid
    enim
    habes, quod
    nou
    accepisti (Id. iv, 7)
    ?
    Qnismihi, quis
    tibi dedil?
    Deus.
    Agnoscedalorem,
    ne senlias damnatorem.
    Credendo de
    Seriptuiis
    Dcus tibi dedit
    charitateni,
    niagnumbonum,
    charitatemomnia
    superantem.
    Deus
    libi dedit:
    quia
    charitasDei
    diffusa
    estincordibusnes-
    tris;
    forlea
    (e?absit;
    perSpirilum
    sanctum
    qui
    datus
    esl nobis
    (Rom. v,
    5).
    fj. Hoininis
    prwsttmptiopcr Legcm, captivitas
    ver
    (a) Forte,
    nontimore.
    gratiam
    tollitur. Redilemecumad
    captivumillum,
    re-
    diiemecumad
    propositionem
    meam. Lex terretde se
    pracsumeiitem, gratia adjuvat
    in Deum
    sperantem.
    Vide enim illum
    captivum.
    Vidct aliam
    legem
    in
    membris suis
    repugnantemlegi
    mentissuacct
    capli-
    vumseduceiuemin
    lege peccati, quoe
    cst inmem-
    bris
    ejus.
    Eccc
    vincitur,
    ccce
    trahititr,
    cccc
    capliva-
    tur,
    ecce
    subjugatur. Quid
    ei
    profuil,
    Non
    concupis-
    ees?Audivil,
    Non
    concupisces,
    ut nossct
    hoslem,
    non ut vinccret.
    Concupiscentiamenim,
    idesl hosiem
    stium
    , nesciebat,
    nisi Lex
    diceret,Non
    concupisces.
    J am vidisti
    hostem; pugna,
    libera
    te,
    assere tc in
    libertatem
    ; prematur jucunda suggcstio, pcrimatur
    illicita dclectatio.
    Armnre,
    habes
    legem; procede,
    vince,
    si
    potes. Qttid
    enim est
    quod
    ex
    aliquanlula
    jam gratia
    Dei condelcclaris
    legi
    Dei secunduminte-
    rioremhominem? Sedvidesaliam
    lcgem
    inmembris
    (uis
    repugnantemlegi
    menlis tuoe: non
    rcpugnantcm
    et nihil
    vnlentem,
    sed
    cnptivum
    leducenlemin
    lege
    peccati.
    Ecceundetimenli tibi abscondilur multiludo
    illadulcedinis: absconditur
    timenti, quomodo perfi-
    citur
    speranti
    ? Clama sub
    hoste, quia
    habes
    oppu-
    gnatorem,
    habes ct
    adjtitoremqui
    le
    cxspeclat pu-
    gnanlem,
    subleval
    laborantem;
    sed si inveniat
    spe-
    rantcm: oditenim
    superbientcm.
    Subhoste
    ergoquid
    clamas?Miser
    ego
    lioitw.J am
    videtis, quoniam
    clama-
    stis. Sit istc clamor
    vester, qunndo
    foiie sub hoste
    laboratis, dicite,
    in intimis
    proccordiisdicite,saiia
    fide
    dicile,
    Miser
    ego
    hoino. Miser
    ego,
    ideomisor
    quiaego.
    Miser
    egohomo,
    el
    quiaego,
    el
    quia
    homo.
    Yane enini conturbalur.
    Quamvis
    enim in
    imagine
    perambulet
    homo
    (Psnt. xxxvm, 7)
    : Miser
    egohottw,
    quis
    tneliberabitde
    corpore
    morlis
    htijus?Numquid
    lu?
    Ubi suni vires
    tusc,
    ubi est
    praesumplio
    lua? Ceiie
    aliquataces(fl)
    :
    taces,
    scd lacesa (e
    ex(oIlendo,iion
    aDeoinvocando.Taceet clama.
    Qtiia
    ct
    ipsc
    Deusla-
    cet et
    clamal;
    tnccl n
    judicio,
    non tncel a
    proecepto
    :
    sic ct tulaceab
    elatione,
    noli ab
    invocatione;
    nedi-
    cat libi
    Deus, Tacui, numquidseinper
    tacebo
    (Isai.
    XLII
    , 14)?
    Exclama
    ergo,
    Miscr
    ego
    Itonto.
    Agnosce
    te
    viclum,
    vires luas
    confunde.et dic,
    Miser
    ego
    Iwtiio,quis
    ttteliberabitde
    corpore
    mortis
    hitjits
    ?
    Quid
    dixeram?Lex lerrct dese
    proesumenlem.
    Ecce homo
    do se
    procsumebat,
    lentavit
    pugnare,
    noii
    potuil
    su-
    perare;
    victus
    est,
    proslralus
    cst,
    subjugatus est,
    captivatus
    cst. Didicitde Deo
    praesumere,
    et
    quem
    lex terruil dc sc
    proesumeiUem,
    restat ul
    gratiaadju-
    vet inDeum
    sperantem.
    Hocconfidens
    dicit, Quis
    tne
    liberabitde
    corpore
    mortis
    hujus
    ?GraliaDei
    per
    J esiim
    ChristuinDominuinnoslrum
    (Rom.
    vn,
    22-25).
    J am
    vide
    dulcedinem, gusta, sapiat
    tibi: audi
    Psalmum,
    Gustaleel videle
    quoniam
    suavisest Dominus
    (Psal.
    XXXIII, 9).
    Faclus est libi
    suavis, quia
    libcravit le.
    Amarustibi
    fuisti,
    cum
    prxsumeres
    inle. Bibedul-
    cedinero, accipepignus
    tanli horrci
    (6).
    6.
    Discipuli
    sttb
    Lege
    iionduma
    cupiditutibus
    liberi.
    Teinporaiia
    a Deo
    petenles,
    nihil
    petunt. Discipuli
    (a) Forie,
    clamasetlaces. f
    (10Forte.,olei.
    """
    '
    '
    -..
    793
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    796
    ,ergo
    Domini J esu .Clirisli adiiuc sub
    lcge
    mun-
    di',
    adhuc
    jmtriendi,
    adhuc
    corrigendi,
    adhucdiri-
    gendi.
    Adlracenimconcupiscebant:cumlcxdicat,
    Non
    conciipisces (Exod. xx, 17),
    Pacedixerimeorum san-
    ciorumarietum,
    ducuni
    gregis; paceeorumdixerim,
    quia
    verumdico ;
    Evangelkmi loquilur
    : conlende-
    bantquis
    esselcorum
    major (Lnc-
    xxn, 24),
    etadhuc
    iii tcrra Domino
    constilulo, principatus
    dissensione
    fliictuabant,Hoc
    unde,
    nisi ,exfermentovelcre? Iioe
    unde nisi ex
    lege
    in
    membris,repugnanlelegi
    men-
    tis?
    Fasiigiumquaer.ebajit:
    enimvero
    cupiebant; quis
    major
    essel
    cogilabant:
    ideoalliludocorumde
    puero
    confunditur. Yocatad seJ esus humilem
    oetaiem,
    ut
    domct tumidam
    cupidiiatcm(Marc. ix,
    53-36).
    Me-
    rilo
    crgo
    et
    quando
    redieruni,
    ct
    dixcrunt, Domine,
    eceedwnwnia
    subjecla
    sunt nobisinnominetuo:
    (Gau-
    debanl de nihilo :
    quanlum
    crat, quiderat,
    ad illud
    qtrod
    Deus
    promittebal)
    ?Dominus
    ergo, magisler
    bo-
    nus,
    sedans
    limorem,
    ocdificans
    firmUalem,
    ait iilis:
    Nolilein hoc
    gaudere, quia
    dwmoniavobis
    subjecla
    sunl.
    Quare
    hoc?
    Quia
    mullivenienli)i nominemeodi-
    cenies,
    Ecceinnomine
    luodmnwnia
    ejecimtts;
    el dicam
    eis,
    Non novi vos
    (Mallh.
    VJ I,22, 23)-
    Noliteinhoc
    gaudere,
    sed
    gaudelequia
    nomiuuvestm
    scripla
    sunt in
    ccelis,Adhucibi essenon
    poteslis,
    et laroeii
    jam
    ibi
    scripti
    estis,
    Gaudele
    ergo,
    Ei
    illud,
    Adlmcnihil
    pe-
    tiislisin nominemeo.
    Quod
    enim
    peliisiis
    ad
    quod
    volo
    dare,
    nibil est.
    Quitl
    enim
    peliistjs
    in nomine
    meo? Utdsemonia
    vobis
    subjecla
    cssenl? In
    hocgau-
    dere.nolite,
    lioc
    est,
    nihil est
    quodpeliistis
    : si enjm
    aiiquidesset, gauderejuberet. Ergo
    nonomninonihil
    eral,
    sed
    quia
    ad illam
    niagniludinemprocmiorum
    Dei
    exiguum
    crat. Nonenimverc Paulus
    apostolus
    noncrat
    aliquid;
    et laroenin
    comparatione
    Dei,
    Arc-
    quequi planlal
    est
    oliquid, nequequi rigat(I
    Cor.
    m,
    7).
    El vobis
    dicimus,
    et nobis
    dicimus,
    et nobis et
    vobis
    diciuuis, quando petimus
    in nomineChrisli
    lcmporalia
    ista. Ccrtc enim
    peliislis.
    Nam
    quis
    non
    pclal?
    Aliussanitatcra
    potil,
    si
    aegrolal;
    aliuslibera-
    lioiiem
    pelit,
    si in
    carccreconstitutusest;
    alius
    portum
    rogat,
    si innavi lurbatur;
    alitis victoriam
    rogal,
    si
    cumhosle
    confligit;
    ct in nomineCiirisfi totumro-
    gai,
    cl niliil csl
    quodrogal. Quidcrgorogandum
    est?
    Peiileinnomiiiemeo.
    Et
    non dixil
    quid,
    scdinver-
    bis
    inteHigimusquidpetere
    debcamus.
    Peiite,
    et ac-
    cipielis,
    ul
    gaudium
    veslrum
    sit
    plenum.
    Petiie,
    etacci-
    pielis,
    innominemeo, Scd
    quid
    ?Nonnihjl :
    quid
    au-
    lcm? Ul
    gaudium
    veslrum
    sil
    plenum
    : id
    esl, hoc
    petilequod
    vpbis
    sufficial.Nam
    qttandopetis
    nihila:
    qui
    bibet de hac
    aq.ua,
    sitict ilerum
    (J oan. iv, 15).
    Miliitin
    puleumbydriamcupidilatis,
    Icval unde bi-
    bat,
    ttl itcrumsitial. Pelite ut
    gaudiuin
    vestrwnsit
    plenuni:
    id
    est,
    ut saliemini,
    11011 ul ad
    lcmpus
    delc-
    ctcmini.Petile
    quod
    vobis suflicial : dicilevocem
    Philippi,
    Domine,
    ostende
    nobis
    Palrem,
    el
    sufficit
    nobis. Dicil vobis
    Dominus,
    Tanto
    temporc
    vobiscum
    sum,
    et non
    cognovistis
    tne?
    Philippe, qui
    me
    videt,
    1
    Fortc,
    tnundandi.
    Fortc,temporaliapctis,petisniltii.
    videlet Palrem
    (J oan, xiv, 8, 9). Ergograliasagite
    Christo
    pro
    vobisinfirmantibus
    ',
    el faucessatiandas
    parate
    Christi divinilati. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCXLVI
    *
    (a).
    Deverbis
    EvangeliiJ oannis,
    SimonJ oannis
    diligis
    me?
    elc.Cap. xxr,
    f.
    15-17
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Offtciumpasloris
    etovium.
    Ilwreditas
    noslra,
    Deus
    ipse.
    Lectionehodierna ani-
    madverlitChariias
    vestra,
    dictumesse PelroaDo-
    mino
    per intcrrogationem
    :
    Diligis
    me? Cui
    respon-
    dcbal ille:
    Scis, Domine,quia
    atnote. Hoc
    secundo,
    hoc
    terlio;
    ct ad
    singula
    verba
    rcspondentis
    dicebat
    Dominus,
    Pasce
    agnos
    meos. CommendabatPelro
    Chrislus
    agnos
    suos
    pascendos,qui pascebat
    et Pc-
    Irum.
    Qitid
    enimPetrus
    poterat prreslare Domiuo,
    maxime
    jam
    immorlalc
    corpusgerenti,
    et inccehim
    asccnsuro?
    Tanquam
    ci
    diceret,
    Amasme? Inhoc
    ostende
    quia
    amas
    me,
    Pasceovesmeas.
    Ergo,fratres,
    cumobedieniiaaudile ovesvoscsseChrisli :
    quia
    et
    noscumtimore
    audimus,
    Pasce ovesmeas.Si nos
    -
    cumlimore
    pascimus
    ct limemus
    pro ovibus; ipsae
    oves
    quomodopro
    se debent limere? Pertineat
    ergo
    ad nos
    cura,
    ad vos
    obedieMia;
    ad
    nps vigilantia
    pastoralis,
    advoshumilitas
    gregis.Quanquam
    et nos
    qui
    vobisvidemur
    Ioqui
    de
    superioreloco,
    cumlimo-
    re sub
    pedibus
    vcstris
    sumus; quoniam
    novimus
    quampericulosa
    ratio deista
    quasi
    sublimi sedered-
    dalur.
    Proinde, cbarissimi,
    caiholica
    germiua,
    mem-
    -
    bra
    Christi, cogitaiequalc caput
    habeatis. Filii
    Dei,
    cogiialequalem
    Palreminveneritis.
    Christiani, cogi-
    tale
    quoe
    vobishaeredilas
    promittattir.
    Non talis
    qua-
    lis in lerra
    possideri
    a fihis nou
    po(esl,
    nisi cuni
    morlui fuerinl
    parenles
    eorttm. Nulluseniminterra
    possidet
    hfjercditaiem
    patris,
    nisi morlui. Nos vivo
    Palrenoslro
    possidcbimitsquod
    donabit:
    quia
    Pater
    nosler mori non
    potcril.
    Plus
    addo, plusdico,
    el vc-
    rumdico:
    ipsc
    Pater crilhaereditasnoslra.
    CAPUT H.

    2. Recens
    baplhalos
    cavere
    jubet
    a
    malischrisiianisel a schismalicis.
    Congruenlervivite,
    maxime
    vos,
    candidati
    Chrisli,
    recens
    baplizati,
    nio-
    do
    regenerati,
    sicul vosanle
    admonui,
    e(modo
    dico,
    el solliciludinemmcam
    pronunlio; quia
    timorem
    mihi
    majoremingessit preesensevangelica
    Icciio:
    obscrvate
    vos,
    noliteimitari maloschristianos.Nolite
    dieere: Faciam
    hoc,
    qtiia
    multi fideleshocfaciunt.
    Hocnonesl defensionem
    parare
    animoe,
    sedcomites
    ad
    gehennaminquirere.
    CresciteinIiac area domi-
    nica: in liac invenietis
    bonos,qui
    el vobis
    placeant,
    si et vosboni fueritis.
    Numquid
    enim
    peculium
    no-
    strumestis? Haerelici et sehismatici defurtisdomi-
    nicis
    peculia
    sibi
    feccrunt,
    et
    greges
    non
    Chrisrt,
    sed
    '
    Forle:
    Ergograliasagite
    chrislolabortmti provobis
    infirmantibus.
    Morel,
    Elem.
    crit.,pp. 255, 231,
    legit:
    Ergogralks agite
    chrisli
    pro
    vestris
    infirmilalibtts.
    si.
    1
    fiecognitus
    adtres bn.
    quatuor
    cl.ada.cb.f. fs.
    g.
    lr.
    m.
    pr.
    rm.vd.
    t
    (0)
    Alias,
    deverbisDomini 62.
    fi
    (b)
    Possidiusinmdiculo, cap. 7,
    sermoncmrecensethis
    j
    vcrbis
    : F.x
    Evangelio
    ubiDominus ovcssuasPelroconi-
    mendat.
    797
    SERMOCXLYII. 798
    suos conlra Christum
    pasccre
    voluerunt.
    Plane
    in
    ipsis deprsedationibus
    -suislitulum
    illius
    posuenmt,
    ut
    pradoe ipsorum
    quasi
    defenderentur per.lilulum
    polentis.
    Quid
    facit Christus
    quando
    lales cpnverlun-
    tur, qui
    foris
    abEcclesiatitulum
    ejus
    Baptismatis
    ae-
    ceperunt? Ejicit praedalorern,
    tttulum non
    deponjt,
    -et
    possidel
    domum
    :
    quia
    invenit ibi lilulum
    suum.
    Quidopus^st
    ut mutet nomensuum?
    Ntimquid
    alteu-
    dunt
    quod
    ait DominusPelro,
    Pasce
    agnos meos,
    pasce
    ovesmeas?
    Numquid
    dixit
    ei,
    Pasce
    agnos
    tuos:
    aut,
    Pasceovestuas? Exclusis autem, quid
    dixit in
    Canticis canlicorum
    adEcclesiam?
    Loquens sponsus
    ad
    sponsam
    ait,
    Nisi
    cognoveris
    lemetipsam,pulcltra
    inter
    muiieres,
    exi iu.
    Tanquam
    dicens,
    Non
    ego
    te
    ejicio,
    exi
    tu,
    nisi
    lemclipsam cognoveris,
    pulchra
    inler muliercs,
    nisi
    cognoveris
    le in
    speculo
    Scriplu-
    j';e
    divinoe;
    nisi atlenderis,
    o mulier
    pulcbra, specu-
    lum
    quoJ
    ic falso
    niiore non fallit : nisi
    cognpveris
    qtiia
    de tc dictura
    esl, Super
    omnemterram
    gioria
    lua
    (Psal.
    LVI,12); quia
    deie dicumi
    est,
    Dabg
    libi
    genles
    hmreditalemtuam,
    el
    possessioitem
    tuam termi-
    noslerrm
    (Psal. n, 8);
    et aliainnumcrabiliateslimo-
    nia, quae
    caibolicam Ecclesiqm
    commendant. Nisi
    crgoeoguoveris, parlemnpnhabes,
    hseredemte non
    potes
    facere.
    Ergo,
    exi iti iu
    vesiigiisgregutn,
    non in
    socielate
    gregis
    : e't
    pasce
    hwdosluos
    (Canl.i, 7),
    non
    quomodo
    Petro diclum
    est,
    ovestneas. Petro dicitur,-
    oves
    meas;
    scbismalicisdicitur,
    hwdosiuos. Hic
    oves,
    ibi Itwdos: hic
    meqs.,ibi
    luos. Recoliie dexteram
    ct
    sinislram
    jttdipis
    nostri,:
    recolke uhi stabunt hoedi,
    et ubi ovcs
    (Matlh.
    xxv, 55)
    : et
    apparebit
    vobis nbi
    dextera,
    ubi
    sinistra,
    candidael
    nigra,
    luminosa et
    lcnebrosa, pulcbra
    et
    deformis,
    acceptura
    regnuroei
    invenlura
    supplicium
    sempiteriram.
    SERMOCXLVII
    *
    ().
    Decisdemverbis
    Evangelii
    J oannis,
    Simon
    J oannis,
    diligis
    me
    plus
    his'? elc.
    Cap. xxi, f
    15-19.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Petri
    prwsumptio
    el
    nega-
    lio.
    Apostolum
    Petrum
    primum
    omnium
    Apostolo-
    rummeministisin Domini
    passioue
    fuisselurbatum.
    A sc
    turbatum,
    scda Christo
    innovatum2.Fuit enim
    prins
    audax
    praesumptor,
    el
    postea
    facdis est timidus
    ncgalor.
    Promiserat se
    pro
    Domino
    moriturum,
    cum
    prius pro
    illoesset Dominusmoriturus.
    Quando ergo
    dicebai,
    Tecumero
    usque
    ad
    morlem; et,
    Aniinam
    meam.
    pro
    le
    ponam
    :
    respondit
    ei
    Dominus,
    Animam
    luam
    pro
    tne
    pones
    ?Atnendico
    tibi, priusquamgallus
    canlct,
    lerme
    negabis(Luc. xx, 35, 54, 55-61,
    elJ oan.
    XIII, 57, 38, XVH,23-27).
    Ventumest ad horam:
    ct
    quia
    Deus crat
    Cbristus,
    homoaulem
    Pclrus,
    im-
    plcta
    csl
    Scriplura, Ego
    dixi in
    pavoremeo,
    Omnis
    liotttomendax
    (Psal.
    cxv,
    11).
    Dicitaulem
    Apostolus,
    1
    InalteroeColb.Mss. hicsermo
    notalur,Itabilussabbalo
    pascltw: id
    esl,
    uti habet
    codexvicl.;
    sabbato
    post
    Pascha.
    2
    PluresMss. carenthis
    verbis,
    J se
    turbatum,sed
    achti-
    stoinnovatum.
    *
    Emendalus
    ad duosc). adtrescb, adcs.d, n. t. v.
    ()Alias,
    desanctis24..
    Qtioniam
    Deus
    verax,
    omnisf(M(emhomomeiidax
    (Rom.
    III, 4).
    Verax
    Chrislus,
    mendax Petrus.
    CAPUT II.

    2. Petri atnorinChristumverus. Uni-


    tas omnium
    paslorutn
    in Petro
    figurala.
    Modo
    quid?
    Inlerrogat
    eumDominus
    ',
    sicul audistis cum
    Evan-
    gcliumlegerelur,
    etdicit ei: Sitnon
    J oannis,
    diligis
    me
    plus/iis?Respondil Slle,
    ct dixil:
    Eliam, Dotnine,
    lu
    scis
    quia
    amote. Et iterumDominus
    l).qcinterrogavit,
    et lerliohoc
    inlerrogayit.
    Et
    respondcnli dileclipnem,
    commendavit
    gregem.
    Per
    siugulaenimdiecbalDomi-
    nus J esus Petro
    dicenti,
    Atnole: Pasce
    agnosmeos,
    pasce
    ovkulas meas. In uno Petro
    Dgurabatur
    unitas
    omnium
    pasloruro,
    sed
    bonoruro, qui
    sciant oves
    Chrisli
    pascereChrislo,
    non sibi,
    Numquid
    modoPe-
    lrus mendax
    eral,
    aut amare seDOminuirimendaci-
    ter
    respondebal?
    Yeraciter hoc
    respondebat
    : hoe
    enim
    respondebat, quod
    incordesuo
    videbat.Quando
    autemdixerat,
    Aniinammeam
    pro
    te
    ponam,
    de futu-
    ris voluit
    praesumere
    viribus. Omnis autem homo
    qualis
    sit iunc cnm
    Ioquitur,
    forte
    scit; qualis
    .cragti-
    nofuturus
    sit, quis
    scit? Revocabat
    ergo
    oculossuos
    adcor suum
    Petrus, quando interrogabatur
    a Domi-
    no,
    et fidens
    respondebat quod
    ibi videbal:
    Etiam,
    Dc~
    mine,
    luscis
    quia
    amole.
    Quod
    tibi
    dico,
    luscis:
    quod
    hic videoin corde
    meo,
    vides ct lu. Nonausus est
    tamendicere
    quod
    Dominus
    inlerrogaverat.
    Nonenim
    simpliciier
    Dominus
    dixerat, Diligis
    me?sed
    addiderat,
    Plus his
    diligis
    me?id
    est,
    Plus me
    diligisquam
    isti?
    Dealiis
    discipulis
    dicebat: illenon
    poluil
    dicere
    nisi,
    Amote: nonausus
    estdicere,
    Phis his. Notuil iterum
    esse mendax. Suffecerat ei teslimonium
    perhibere
    cordi suo: non debuUesse
    judex
    cordis alieni.
    CAPUT III,

    3. Pelrus desettusa
    Chrislo,
    el
    post
    roboralus. Verax
    ergoPetrus,
    anverax inPetroCliri-
    stus?Quando
    aulemvolttil DominusJ esus
    Chrisius,
    descruit
    Pelrum,
    el invenlus cst homoPelrus:
    quan-
    do aulem
    placuit
    DoniinoJ esu
    Christo, implevit
    Pe-
    trnm,
    et inventus es( Pe(rus vcrax. VeraccmPetrum
    pe(ra
    feeerat : Pelra eniincrat Cliristtts
    (I
    Cor.
    x, 4).
    El
    quid
    ei
    nunliavil, quando
    ler(io
    respondit
    amare
    se
    Chrisltim,
    el lerlio DominusPetro suas oviculas
    eommendavil?Prociiunliavitei
    passionem
    sunm.Cwin
    esses, inquit, junior, cingebaste,
    el ibas
    quo
    volebas:
    cumautein
    senueris,
    extendesmanus
    tucts,
    el alter le
    cittgct,
    et
    ferel quo
    lunonvts.
    Evangelista
    nobis
    expo-
    suit
    quid
    dixerit Christus. Hocaulem
    dicebat, irtquit,
    signiftcansqua
    morie
    clarificaturiis
    esselDeum: id
    est,
    quiaproChrisio
    fuerats
    criicifigciidus;
    hocest
    enim,
    Exlendesmattus luas. Ubi est ille
    negalor?
    Deinde
    posl
    haecait DominusChrislus :
    Scquere
    me
    (J oan.
    xxi,
    15-19
    ).
    Nonsic
    quomodoprius, qiiando
    vocavit
    discipulos.
    Namel (unc
    dixit, Sequere
    me: sed lunc
    ad
    doclrinam,
    modoad
    coronam, Numquid
    non
    quan-
    do
    negavil Chrisluni,
    oceidi timuil?Hoc limuit
    pati,
    quodpassus
    cst Christus. Sed
    jam
    limerc nondebuit.
    Videbatenimincarne
    viventem, quem
    viderat inli-
    1
    inEr.
    r.ugd.
    ven.
    r.oy.,
    modo
    quideminlerrogat
    eum
    Domintts.
    u.
    2
    sic
    pleriquecditi;
    in
    R.,
    erut. M.
    799
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    800
    gno pendentcm. Resurgendo
    Christusabstulit mortis
    timorcm: e(
    quoniam
    abstulerat mortis timorcm,
    merilo
    inlerrogabat
    Petri aniorcm. Ter
    negaveral
    ti-
    mor,
    ter confessusest amor. Trinitas
    negationis,
    de-
    sertio veritalis : trinilas
    confessionis,
    tesiimonium
    dileclionis.
    SERMOCXLVIII
    *
    (A).
    De verbisActuum
    Aposioloruin,cap. v, f 4,
    Noniie
    niauenslibi
    manebal, etc.,
    diedominicooctavarum
    Pascltmdiclusadsanctos
    Marlyresviginti.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Ananiwel
    Sappltirw
    non
    scverior
    corrcplio,morslemporalis.
    Cumlectio
    legcrc^
    tur de libro
    qui
    inpcribiUirActus
    Aposlolorum,
    ani-
    madverlislis
    quidcontigerit
    eis, qui
    cumvillamven-
    didissent,
    sublraxcrunt de
    prclio
    villse,
    ct antc
    pedes
    Aposlolorum,qttasi
    Lolum
    prclium, posuerunt.
    Conli-
    nuo
    correpti exspiravcrunt ambo,
    vir et uxor
    ejus.
    Nonnullisvidclur iiimis severa isla fuisse
    correptio,
    ut
    propler pecuniam
    de re sua
    sublraclam,
    homines
    morereiilur. Nonboc
    Spiritus
    sanclus avaritia
    fccil,
    sed
    Spirilus
    sancltis mendaciumsic
    punivit.
    Nam
    vcrbaaudislisbeatissimi
    Petri,
    diccntis: Nonnema-
    nenstibi
    manebal,
    el vendiluminluaeral
    polestate?S\
    nolles
    vendere, quis
    le
    cogerct?
    Si vcllesofferrediini-
    diuiii, quis exigerel
    totum? Si enimdimidiumoffc-
    rcndum
    eral,
    dimidiumdicendumerat. Pro totodi-
    niidium,
    lioccsl
    punienduin
    mendacium.Nonlamen
    videalur, fra(res,
    severa
    corrcplio,
    mors
    lemporalis.
    Atque
    uliuam
    hucusque
    vindicla
    processeril. Quid
    cnim
    magnum
    moiialibus
    contigit quandocumqttc
    morituris?Sed
    per
    illorum
    temporalempcenam
    Dcus
    sciri voluit
    disciplinain.
    Credendimi est autem
    quod
    post
    hancvitameis
    pepercerit
    Deus:
    magna
    estenim
    cjus
    misericordia.Deraortibusaulem
    qucecontiiigunt
    cx
    vindicta,
    ait
    quodam
    loco
    apostolusPaulus,
    corri-
    piens
    eos
    qui
    male tractabant
    corpus
    et
    sanguincm
    Chrisli,
    et
    dicens, Proplerea
    invobistnulti
    infirmi
    el
    wgri,
    el dormiunl
    sufficienies
    : id
    esl, quantuin
    sulficil
    ad
    disciplinamimponendam.
    Mulli invobis
    dormiunt,
    hoc
    est,
    raoriunlur.
    Flagello
    cnim Domini
    corripie-
    baniur :
    agrolabant,
    el moriebantur. Et
    subjecil post
    hax
    verba,
    el ait : Si enitnnos
    ipsosjudicaremus,
    a
    Dominononjudicaremur.Cumjudicamuraulcin,
    aDo-
    mino
    corripimur,
    necummundodamntmur
    (I
    Cor.
    xi,
    50-52).
    Quid
    si
    ergo
    huicviroet uxori
    cjus
    talc ali-
    quid
    conligit? Correpli
    sunt mortis
    flagello,
    ne
    sup-
    pliciopunirenlur
    oeterno.
    CAPUT II.

    2. VotaDcoreddenda.Hoclantum
    atlendat Charitas
    vestra, quia
    si Deo
    displicuit
    detra-
    here de
    pecunia quam
    voverant
    Deo, el
    utique
    illa
    pecunia
    usibushominumfuerat necessaria:
    quomodo
    irascilur
    Deus,quando
    vovelur
    castilas,
    et nonexhi-
    belur; quando
    vovelur
    virginitas,
    ctnon exhibelur?
    Vovetur
    enimadusus
    Dei,
    et nonadusushominum.
    Quid
    est
    quoddixi,
    adususDei?
    Quia
    desanctisDeus
    *
    Emendatusadcb.
    gr.
    et adUlim.Par.Lov.
    .
    _.
    (o)Alias,
    deDiversis10.
    -r-Z^'
    facitsibi
    domum,
    facitsibi
    lcmplum,
    in
    quohabitare
    dignetur
    : et
    ulique
    sanctumvult
    permanere
    templum
    suum. Polest
    ergovirgini
    sanctimeniali nubenti
    dici,
    quod
    ait Pelrus de
    pecunia
    :
    Virginitas
    tua
    numquid
    non manenslibi
    manebat,
    et
    antequam
    eam
    voveres,
    in tuafuerat
    potestate?
    Quoeciinique
    autemhoc fece-
    rini,
    voverint
    talia,
    et non
    reddiderint;
    non
    seputent
    lemporalibus
    mortibus
    corripi,
    sedeelerno
    igne
    da-
    mnari.
    SERMOCXLIX
    *
    (a).
    In
    quoquatstionesproposttw
    exAclibus
    Aposlolorum,
    cap. y.,el
    ex
    Evangelio, solvunlur;
    seude
    quatuor
    quwstionibus
    :
    prima,
    devisionePetri.
    Secunda,
    de
    verbis
    Evangelii,
    Luceat lumenvestrumcoramho-
    minibus,
    tttvideanl bonafacta
    veslra,
    elc. Et
    paulo
    posl,
    Cavelefacere
    juslUiam
    veslramcoramhomi-
    nibus,
    ul videamini ab
    eis,
    elc.
    Terlia,
    deverbis
    Evangelii,
    Nescial sinistra tua
    quid
    faciat dexlera
    tua.
    Quarla,
    dedileclioneitiimici
    (b).
    Maith.
    cap.\,
    f. 16,cap. vi, y
    .
    1-4,
    et
    cap. v, f
    . 45-48.
    CAPUTPRIMUM.1.
    Quwstionessolvendm:
    prima
    quwslio,
    devisionePelri. Anlediemdominicum
    supe-
    riorem,
    memini me
    propositarum
    .de
    Scripturis qua-
    rumdam
    qusnslionum
    facUimesse debitoremSancti-
    lati vestroe
    (c).
    Est
    atilem, quantum
    Dominus dare
    dignatur,
    solvendi
    lempus,
    ne diutius
    debeamus,
    nisi
    solam
    charitatem,
    quoesemper reddilur,
    et
    semper
    debeluivDevisionePctri dixeramus
    quacrendumesse,
    quid
    sibi velitvas
    illud,
    tancjtiam
    linteumsubmissumde
    cmlo
    qtiatnor lineis,
    in
    quo
    erant omnia
    quadrupedia
    terrw,
    el
    serpentia,
    cl volaliliacwli: el
    quod
    diclumest
    Pelro voce
    divina,
    Occideetmanduca:et
    quod
    ter fa
    clumest et
    assumptum.
    CAPUTII.2. Voraciiasnon
    imperataPetro.
    Adver-
    suscos
    quidemqui
    voracitatcma DominoDeo
    impe-
    ratamPelro
    arbitrantur,
    facileest
    disputare. Primo,
    quia
    ctiamsiadlitleramveliums
    acciperequod
    diclum
    est, Occide,
    etmanduca: non
    occidere ct manducare
    peccalumcsl,
    sedimmoderateuti donis
    Dci,
    quoe
    tri-
    buit ad usus liomini.
    5. J udmoruinabslineiiliaabimmundisanimalibus
    figu-
    rativaeral. J udoeienim
    acceperant
    cerlaanimalia
    quoe
    manducarent,
    et ceiia a
    quibus
    abstinerent:
    quod
    in
    significationc
    rerumfulurarumeos
    acccpisse,
    manifc-
    stataposlolusPaulus,
    dicens: Nemo
    crgo
    vos
    judicel
    in
    cibo,
    aul in
    potu,
    aul in
    partedki festi,
    ttut
    neomeniw,
    aut
    sabbatorum,quod
    esl ittnbra
    futurorum(
    Coloss.
    n,
    16,
    17). Itaqnejamlemporibus
    Ecclesiacdicil alio
    Emendatusad
    gr.
    t. etadtiim. Par.Lov.
    (fl)
    Alias,
    deDiversis26.
    (b)
    sictitulusnotaturinPossidii
    tndiculo,cap.
    8. Atin
    Blss.
    inscribitur,
    DevisionePelri.
    (c)
    Huc
    spectare
    videturilludinDnesermonis
    269, qui
    Dominica iuAlbishabitusfuil: Deinde
    Scripturarumqua>

    sliones,quas
    hcsternadie
    proposui,
    el
    angusliatemporis
    impediente
    non
    solvi,
    faleormedebere: sed
    certo,quia
    dies
    qui sequunlurjamcxaclionesetiam
    pecuniaeper-

    mitluutiureforensiet
    publico,
    hocame
    potius
    vosexi-
    gitejure
    christiano,
    SOl
    '
    SERMOCXLIX.
    802
    '
    ltfco: Omniamunda
    mundis,
    sedinalumcsthomini
    qui
    per offensionem
    manducat
    (Til.
    1, 5,
    et Rom.
    xiv, 20).
    Erant cnim
    qui tempore illo, quo
    is(ascribebal
    Apo-
    slolus,
    carnibus vescebantur,
    inoffensionem
    quorum-
    daminfirmorum. ImmolalUiaenim caro eorum
    peco-
    rum
    quocaruspicesimmolabant,
    tunc inmacelloveu-
    debalur,
    et multi fratres abstinebanl se abedendis
    carnibus,
    ne vel
    ignari
    incurrerent ineascarnes de
    quibus
    saerificiumidolis factum eral. Undealioloco
    idem
    apostolus,
    netimoreconscienlia
    trepidaret,
    ait:
    Oinne
    quqd
    inmacello
    venit, manducale,
    nihil interro-
    ganlespropler
    conscienliain.Dotnini esl enimterra et
    pleniludoejus.
    Et iterum: Si
    quis
    aulemvosvocaverit
    ex
    iiifidelibus,
    et volueritis
    ire;
    omnia
    quwappontmtur
    vobis
    manducale,
    nihil
    dijudicanlespropler
    conscienliatn.
    Si
    quis
    autemvobis
    dixeril, quod
    iinmolalilium
    esl;
    no-
    lite
    manducare,
    propter
    illum
    qui indicavil,
    et
    propter
    conscicnliam
    (I
    Cor.
    x, 25-28).
    Omne
    ergo
    inbisrebus
    sivemundumsivc
    irnmundum,
    nonin
    coiUactucarnis,
    sedinconscienlioe
    puritaie,
    aut inmacula constilu-
    tumest.
    CAPUT III.

    4. AtiunaliaJ ttdwis
    proliibila,signa
    sunt. Fissa
    ungula.
    Ruminalio.Undedataest licentia
    Chrislianis, quse
    J udseis non est data. Omnia enim
    aniraalia
    quse
    J udseis
    prohibila
    sunt
    manducare, signa
    sunt
    rcrum,
    el sicul dictttm
    es(,
    timbroefulurorum.
    Sicul iliacircumcisio
    significal
    circumcisionem
    cordis,
    quam
    illi incarne
    geslabant,
    el incorde
    rcpudiabant:
    sic cl
    epulae
    illse
    prscceptamysteriorum
    sunt,
    el
    signa
    fulurorum. Yeluli
    quodscriplum
    esleis,
    ut
    quae
    sunt
    ruminanlia el fissa
    ungula, ipsa
    manducent; quibus
    autem vel
    titrumque
    vel.unum
    horum
    defuerit,
    non
    nianduccnl
    (Dettt. xiv)
    : bomines
    quidamsignifican-
    lur,
    non
    pertinentes
    ad societatemsanctorum. Fissa
    cnim
    ungula
    ad
    mores,
    ruminalio vero ad
    sapientiam
    peiiincl. Quarc
    admores fissa
    ungula
    ?
    Quia
    difficile
    labilur.
    Lapsus
    enini
    peccati signum
    est. Ruminalio
    aulemad
    sapienliae
    doclrinam
    1
    quomodo peninet?
    Quia
    dixit
    Scriplura,
    TJ tesaurusdesiderabilis
    requiescit
    in ore
    sapieittis,
    vir aulemsltillus
    glulit
    illum
    (Prov.
    xxi, 20,
    sec.
    LXX).
    Qui ergo audit,
    et
    negligentia
    fit
    obliviosus,
    quasi glutit quodaudivil;
    ut
    jam
    irt ore
    non
    sapiat,
    auditionem
    ipsam
    oblivione
    sepeliens. Qui
    aulemin
    legc
    Domini meditatur dieet
    nocle, lanquam
    ruminat,
    ct in
    quodamquasi palalo
    cordis verbi sa-
    pore
    delectatur.
    Hocergoquodproeceptum
    cst
    J udoeis,
    significatquod
    ad
    Ecclesiam,
    id
    est,
    ad
    corpusChristi,
    ad
    gratiamsocielatemque
    sanctorumnon
    perlinent
    illi,
    qui aulnegligentes
    auditores
    sunt,
    aut malos mo-
    res
    habent,
    aut in
    utroque
    vitio
    reprehenduntur.
    CAPUT IV.

    5. iudaiearum observalionum
    prm-
    cepta
    cur
    leganlur
    Christianis.Sic coetera
    quse
    ad hunc
    modum
    prsecepta
    sunt data
    J udacis,
    umbraticaesunt
    significationes
    fulurorum.
    Posteaquam
    venit lux mun-
    di Dominusnosler J esus
    Christus,
    lanlummodoul in-
    lelliganlur,
    noneliamut
    observentur, leguntur.
    Data
    est
    ergo
    licenlia
    Chrislianis,
    ut sccundumhancvanam
    consueludinemnon
    faciant,
    sedmanducent
    quod
    ve-
    Germanensis
    MS.,
    ad
    sapientiamdocltinm.
    lint,
    cum
    moderalione,
    cum
    benedictioiie,
    cum
    gra-
    liarumaciione. Forlassis
    ergo
    et Petroitadiclum
    esi,
    Occide,
    et
    manduca;
    ut non
    jam
    teneret
    observationes
    J udseorum: nonlamenei
    quasi gurges
    ventriset fceda
    voracitas
    imperata
    est.
    CAPUT V.

    6. VisioPetri
    figurativa.
    Vas. Li-
    nem
    quatuor.
    Sed lamen ut
    intelligatis
    hoc in
    figura
    esse
    monstratum,
    erant inillovase
    serpeiitia.
    Num-
    quidnampoterat
    manducare
    serpentes? Quid
    ergo
    sibi
    vult ista
    signifieaiio?
    Vas illud Ecclcsiam
    significnl:
    quatuor
    lineoe
    quibusdependebat, qualuor partes
    or-
    bis lerrarum
    , per quas
    tenditur Ecclesiacatholica
    ,
    quaeubique
    diffusa esl.
    Quicumqueergo
    volueril in
    partem ire,
    el ab universo
    conscindi,
    non
    peiiinct
    ad
    qualuor
    linearum sacramenium. Si aulemad visio-
    nemPe(ri non
    peiiinel,
    nec adclaves
    quae
    datscsunt
    Petro. A
    quatuor
    enim vcntis dicit Deus
    congregari
    sanctossuos in fine
    (Malth. xxiv,
    51): quia
    nunc
    per
    omnes istos
    qnatuor
    cardines fides
    evangclica
    dilata-
    (ur. Animalia
    ergo illa,
    GetUessunt. Omnes enim
    Genles
    quae
    immundoe
    erant,
    in erroribus el
    supersti-
    tionibus et
    concupiscentiis suis, antequam
    veniret
    Christus,
    illoadvenientedonatis sibi
    peccatis
    mundoe
    sunt factoe.Unde
    jampost
    remissionem
    peccatorum,
    quare
    non
    recipiantur
    in
    corpusChristi, quod
    esl Ec-
    clcsia
    Dci, cujuspersonam
    Pelrus
    gestabal?
    CAPUT VI.

    7. Pelrus
    personamgcrit
    Ecclesim.
    Petrus eniminmultislocis
    Scripturarumapparel quod
    personamgeslet Ecclesioe;
    maxime illo in loco
    ubi
    dicttim
    est,
    Tibi trado claves
    regni
    cmlorutn.
    Qumcum-
    queligaveris
    interra
    ,
    erunt
    ligala
    et in
    cwlo;
    el
    qum-
    cumque
    solverisin
    lerra,
    erunt solutael in cmlo
    (ld.
    xvi,
    19). Numquid
    is(as claves Pelrus
    accepit,
    et
    Paulus non
    accepil?
    Pctrus
    accepit,
    ct J oanneset J a-
    cobusnon
    accepit,
    et cxteri
    Apostoli?
    Aut non sunt
    istaein Ecclesia
    claves,
    ubi
    peccalaquotidic
    dimil-
    luntur? Sed
    quoniam
    in
    significationepersonarn
    Pe-
    trus
    geslabat Ecclesise,quod
    illi uni datum
    est,
    Eccle-
    siacdatumest.
    Ergo
    Petrus
    figuram
    gestabatEcclesioe;
    Ecclesia
    corpus
    cst Chrisii.
    Recipiat igitur jam
    mun-
    datas
    Gentes,
    quibus peccata
    donata
    sunt;
    undemi-
    serat ad illuraCornelius
    genlilis homo,etqui
    cum
    illo
    gentiles
    erant.
    Hujuscleemosynoeacceploc
    mun-
    daverant eumad
    quemdam
    modum: restabat ut tan-
    quam
    cibusmundus
    incorporaretur Ecclesiae,
    hoc
    est,
    corpori
    Domini.Petrus autem
    trepidabat
    tradereGen-
    tibus
    Evangelium
    :
    quia
    illi
    qui
    crediderant excircum-
    cisione, prohibebant Aposlolos
    tradere incircumci-
    sis chfistianam
    fidem;
    et dicebant non eos debere
    accedere ad
    participationem Evangelii,
    nisi suscc-
    pissent
    circumcisionem, quae
    tradita erat
    palribus
    eorum.
    CAPUT VII.

    8. Genlium
    receptio
    intraEccksiam.
    Vas
    ergo
    illuddubilationem istamsustulil : ct ideo
    post
    illamvisionemadmonitusest ab
    Spirilu sancto,
    ut descenderet et iret cumeis
    qui
    vcnerant a
    Cornelio,
    et
    perrexit.
    Corneliusenimel
    qui
    cumillo
    erant,
    tan-
    quam
    ex illisanimalibus
    habebantur, quoe
    invasefue-
    rant demonstrata :
    quos
    Umien
    jaaimundavcrat Deus,
    805 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    804
    quiaeleemosynas'
    eOrumind.e
    aceeptavorat.
    Occidendi
    crgoerant ctmandocandi,
    id
    cst,
    ut interficeretur iu
    eis vita
    prfttcrita, qua
    ftOftnoverant
    CliTistrim;
    ei
    transirenl iu
    Corpusejus, tanquafft'in
    ovaiii vifani
    societatisEcclcsisc. Nam el
    ipse
    PclftiSCurii ad' eos
    '
    Tonissel,
    coiftiriemoravitbfevitCr
    quid
    sibi ih' illavi-
    sione tnotistratum sit. Ait eniiil : Et VbSsciiis
    quam
    illicitumsil viro
    J udwoconjttiigi,
    aut accedereadalieni-
    genam
    : sedniilii Deus
    ostendit,
    neiniiiemcotiimiihem
    aut immundnmhominemdicete.
    Quod ulique
    func
    ostendit
    DcUS,
    cuni vOXillasortUit:
    Quce
    Deusmun-
    davit,
    tu ne iinmundadixeris. Et
    postfea
    veriiensad
    fratres in
    J erosolyiriarii,
    ciun
    quidani Irimulluarentur,
    quod
    Geniibus
    Evangeliumtraderetur, reprimens
    eo-
    rum
    commolioncm,
    eLiam
    ipsum
    visumcommeraofa-
    vil
    (Acl. xi): quod
    iiisi adcamdem
    inlelligenliamper-
    linerct,
    coiiimcmoranduinnon essel.
    CAPUT YHl.

    9. Linleum. Forlassis
    quoeratur
    etiam
    iilud, quare
    linfeum
    crai,
    in
    quo
    erant illaani-
    malia. Non
    ulique
    sine causa. Novimus enim
    quod
    linteumtineanon
    consuniit, quse
    vesles alias corrum-
    pil.
    Excludat
    unuSquisque
    decorde suo
    corruptiones
    malarum
    concupisceiiliarum, alque
    ita
    incorruplibiii-
    ter firmctur in
    fide,
    ut
    pravis' cogiiationibuslanquam
    lineisnon
    peneirclur,
    si vull ad sacramentumillius
    Iintei
    perlinere, quo figuralur
    Ecclesia.
    CAPUT IX.

    10. Trina submissio.
    Quare
    ler de
    ccelosubmissumest?
    Quia ipsoe
    omnes
    Gentes, quoe
    perlinenl
    ad
    quatuor parles
    orbis
    lerroe, qua
    dissemi-
    nalur
    Ecclcsia, quam significabanl quatuor lineae,
    quibus
    vas illud
    connectebalur,
    in nomine
    Trinilaiis
    baptfzanlur.
    Iri nominePalris et Filii el
    Spirilus
    san-
    cli credentcs
    innovantur,
    ut
    pertineant
    adsocielatem
    communioncmque
    sanctorum.
    Quatuor
    ergo
    lineaeet
    trina
    submissio,
    etiamduodenarium
    Aposlolorum
    nu-
    merumostcndit:
    lanquam
    ternis
    per quatuor depula-
    tis.
    Quater
    enim
    tria,
    duodecimfiunt.
    Satis,
    ut arbi-
    tror,
    deistavisionetractatum est.
    CAPUT X.

    11.
    Quwstio
    secunda,
    ex
    Evangelio.
    Alia
    qusestio
    a nobis diiata
    erat, quare
    Dominusin
    ipso
    sermone
    quem
    in monte
    habuit,
    dixit
    discipulis
    suis: Luceant
    qpera
    veslracoram
    hominibus,
    ut
    videqnt
    bona
    faclaveslra,
    et
    gkrificent
    Palretn
    veslrum, qui
    in
    cmtisesl. Et
    paulopost ineo
    ipso
    sermone
    ait,
    Cavete
    facerejuslitiain
    veslramcoram
    Iwminibus,
    lUvideamini
    ab
    eis;
    et;
    Sil
    eleemosyna
    luain
    abscondilo,-
    cl
    Pqler
    tuus
    qui
    videtin
    abscondilo,
    reddel libi. Flucluat
    ple-
    rumqueoperator
    inler haecduo
    proecepta,
    et cui ob-
    tcmperel
    nescil:
    quando uliqne
    Dominovult obtem-
    perare, qui uirumquepraecepit(a). Quomodo
    lucebunt
    opera
    noslra coram
    horainibus,
    ut videant bonafocta
    nostrajetquo/iiodorursus
    erit
    eleemosyna
    nvslra in
    abscondito? Si hoC<)bservare
    voluero,;
    in
    illud
    offen;-
    do : si illud
    observayerO,:
    binp
    pecco. Ergo uterque
    Scriplurae
    locus ita-
    lemperandus est,;
    ut ostendantur
    divina
    praeceptaadyersasibi esse
    nofl
    posse.
    Namisla
    quae
    vidclur
    pognain
    yerbis, pacemi
    inlrflecloris in-
    ()
    vide
    supra,
    serni.
    47,
    n,
    13,
    etserm.
    54_
    n. 1.
    quirit.
    Habcat
    quisque
    cumDei verbo incorde con-
    cordiani,
    el
    Scfipturae
    nulladiscordiaesl.
    CAPUT XI. 12. Locofnih
    ptavti iitlerptetatione
    discotdia.
    Virgmes
    okutti noii
    fetentes. Proponeeigo
    hoiriineiri
    eleemosyiiairifacieiuem,
    sfc UToniiiifionc-
    sciat
    aliquis,
    sifieri
    polest,
    fleciiiecui
    datflf;
    Ut
    ejus
    edamoculos vitaris
    pbrial potitisqiiodiiivehiat, quam
    porrigat quod accipiat. Quid potcst
    facere
    amplius,
    ut abscondat
    elCeniosyriam
    stiarii?Istd
    rilique
    inCuirit
    inillam
    senlentiam
    ,
    et non facit
    qudd
    Dominus
    ait,
    Luceant
    opeta
    vesltacotam
    lioininibus,
    ul videantbona
    facta
    vesira. Nemovidel facta
    ejus bona,
    non invitat
    ad imilandum. Erunt caeleri
    sleriles, quantum
    in
    ipso
    est,
    dum
    putant
    a neminefieri
    quod prascepit Deus,
    si hocliomines'
    aganl,
    ut nofl videanlur bona
    operaeo-
    rum: cum
    major
    misericordia in eum
    fiat,
    cui
    pro-
    ponilur
    bonoeimilalionis
    exempium, quam
    cui
    porri-
    gilur
    reficiendicoi'porisalimeri(uni. Pfopone
    alterum
    cieemosynas
    suas
    apud populum
    venlilantem
    alquc
    jaclantem,
    nihil aliudineis
    quam
    velle laudari : Iu-
    ceant
    operaejus
    coramhorainibus. Videlis
    quia
    non
    offenditin illud
    proeceptum
    : scdoffendit inalterum
    dicenlis
    Domini,
    Sil
    ekemosyna
    lua in
    abscondito.
    Talis
    qui fuerit,
    etiam
    pigrescit,
    si existant
    aliqui
    impii, qul
    lbrte
    reprehcndant quod
    facit. Pendet ex
    lingua
    laudantium : similis est autem
    virginibus quoe
    non
    porlantoleum
    pecum.
    Nostis enim
    quinque
    vir-
    gines slullas, quac
    oleum secum non
    portaverunl;
    aliasaulem
    sapienles, quac
    oleumsccum
    porlaverunt.
    Omnium
    lampades
    lucebant: sed aliaenon habebant
    secumundeillam
    pascercnl lucem,
    et abeis
    quae
    ha-
    bebant ita
    distinguebantur,
    ut illoc
    stultac,
    illoesa-
    pienles
    dicerentur
    (Mattii. xxv,
    1-15). Quid
    esl
    ergp,
    ferre oleum
    secum,
    nisi habcre
    conscientiam
    pla-
    ccndi Deode bonis
    operibus,
    cl nonibi finem
    gaudii
    sui
    ponere,
    sihomiiies
    laudent, qui
    coiiscientiamvi-
    derenon
    possunl? Quia
    facil
    enim, potesl
    videre ho-
    mo :
    quo
    autemanimo
    faciat,
    Detisvidet.
    CAPUT XII. 15. Conciliantur loca in
    speciem
    conlraria.
    Proponamus ergo aliquem
    prseceplum
    ulrumque servanlem, ulriqttc
    obedientcm.
    Porrigit
    paneni csurienti,
    el
    porrigit
    coram"illis
    quos
    vult fa-
    cere imitalores
    suos;
    iinifalus etiam
    Apostolum
    di-
    centem,
    Iimtatoresmei
    estote,
    sicut el
    ego Christi(l
    Cor.
    iv, 16,
    et
    xi, 1). Porrigit ergo pauperi panem,
    manifestusin
    opere,
    devolusiri
    cdrde. Utrumlaudem
    suamibi
    qu?erat,
    an
    gloriam
    Dei nullushominumvi-
    det,
    liullus hominuin
    judicat
    : sed lamenilii
    quistu-
    diobciicvolysvdimilaridum
    parati sunt, quodbonum
    fieri
    videnl,
    etiam
    pio
    animofieri
    credunt;
    et laudant
    Deum, cujuspreccepto
    et doao taliafieTi
    vident.
    Ap-
    parel ergo opusejus',
    fil videanl
    Iiomines,
    et
    glorifi-
    centPatrenTqui
    incoelis esl:
    ipse
    autem
    effectus
    cjiis
    in
    cordeest,
    ut sit
    eleemrisynaejusin-abscoftditO,et
    '
    Pater
    qui
    videt inabscondito
    ,
    reddat ei.
    Setvavitiste
    modum
    qiiemdebuit.
    nullius
    praecepti
    coritemptor,
    sed
    ulriusque perfector.
    Cavit ehim ne
    fieret.juslitia
    ejus
    coram
    liominibus,
    id
    est^
    ne ibi
    habet:e.tJ neiH,
    utab
    homiiiibuslaudareiur, quartdo nonse
    J J MIUD,
    805
    SERMOCXLIX.
    : ::
    306
    sedDeumvoluitin
    opere
    suobono laudari. Ea vero
    \oluntas
    quia
    inlusest in
    ipsa
    conscieniia,
    faclaest
    eleemosyna
    illain
    abscondilo,
    ut ille
    retribuat,
    cui
    nihil absconditur.
    Quis
    enim
    potesl
    corsuum homini-
    |
    bus demonstrare cum
    facil,
    ut ostendat
    qua
    inten-
    I tioneanimi faciat?
    I CAPUT XIII.

    14. Sensus
    legitimusutriusque
    loci
    |
    cx
    ipsis
    Cltristi
    verbiseruitur. Namct
    ipsaverba,
    fra-
    ;|
    tres,
    salis
    perpense
    a Domino dicta
    sunt,
    Atlendite
    1
    quomodo
    dicat: Gavele
    facerejustitiam
    vestramcotatn
    hominibus,
    ut
    videamini,inquit,
    abeis. Si ibi
    posuit
    finem,
    ubi
    dixit,
    ut videamini ab
    eis;
    iste finis est
    reprehensibilis atqueculpabilis, nsque
    ad hominum
    laudemvelle
    benefacerc,
    nibil
    amplius
    inde
    quce-
    rerc.
    Quisquis crgo
    ideo tantum
    facit,
    ut videatur
    ab
    hominibus. reprchenditur
    aDomino in ista sen-
    tenlia. Illicveroubi
    jubet
    videri bona facta
    noslra,
    non ibi finem
    posnil,
    ut tantummodo homines ho-
    minem
    vidcant,
    et hominemlaudcnt: sed transit ad
    gloriam
    Dei,
    ut
    usque
    adillam
    perducatur operanlis
    intentio. Lticeant,ifiquit, opeta
    veslta cotamhomini-
    bns,
    utvideantbona
    facta
    vestta: sed non liocdebes
    quaerere.
    Quid ergo
    ? Addit et dicit: et
    glorificenl,
    inqiiit,
    Paitemvesttum
    qui
    inemlisest. Hocsi
    qoaeris,
    ut
    glorificetuf
    Deus,
    noli limere ne videaris abho-
    minibus. Etiam sie intus est
    eleemosyna
    tua inab-
    scoftdiio;
    ubi Solusilfe"
    cujusgfofiamquaeris,
    te vi-
    dct Iioc
    quserere.
    Unde
    apostolus
    Paulus
    postcaquam
    Evaiigeliipersecutor prosffatus est,
    et erectus est
    pfsedicatof,
    dicrt: <Efamautem
    ignotus
    facieEccle-
    siis
    J udacae,quac
    erant iri Chfisto. Tantumautemau-
    dientes
    erant, quiaqui aliquando
    nos
    perseqnebatur,
    nune
    evangelizat
    fidem
    quamaliquarido
    vastabat;
    et
    in
    me, iliquit, magnificabant
    Detim. t Non
    gaudebat
    quia
    homo
    qui acccperat, CognofCebatuf;
    sed
    quia
    Deus
    qui
    dederat,
    iandabatUf.
    Ipse"
    ehimdixif : Si
    attltucIwminibus
    placetem,
    Clitisti setvus nonessem
    (Galat.
    i, 22, 23-,24,10).
    Et tamen alio locOdicit:
    Sicttl el
    ego
    omnibus
    per
    omma
    placeo.
    Et ista sirtiilis
    quacsfio
    est. Sed
    quidadjungit?
    Non
    quwtens,'inquit,
    quod
    mihi
    ptodest,
    Sed
    quod
    niidtis,
    Ul salvi
    fianl (I
    Cor.
    x, 55).
    HoC
    est, qiiod
    ih*0lOco
    ait,
    Et iii me
    magni-
    ficabant
    Deuni:
    quod
    etiamDominus
    dicil,
    Ut
    gloti-
    ficenl
    Pairemvestrum
    qiii
    incoslisest.Ttfnceftimsalvi
    fiunt,
    cumin
    operibusquac
    fieri
    per
    hOmines
    videnf,
    cum
    glorificant
    a
    quo
    hacchomines
    acCeperunt.
    CAPUTXIV.

    15;.
    Quwsiioteftia,
    de
    Evangelio,
    ul sinislranesciat
    opus
    dextrw. Restant duoe
    quoestio-
    nes : sedVereOrneoneri sinl
    jamfastidientibus,
    ifem
    timeonc fraudem adbuc esurientes. Memini tamen
    quid
    solvefim,
    et
    quid debeamyRestat
    enimvidefe
    quidsit,
    Nesciatsinistratua
    quidfacial
    dexletatua :
    '
    ct dedileetione
    inimici,
    cnf
    antiquis
    videbalUf dala
    licentiaut odissent
    inimicos, quorum'
    rtobis
    iriipera-
    lur dilectio. Sed
    quid
    facio?Si bfeviter de his dissc-
    ram,
    fortassisnonitaut
    opoftetintelligar
    : si
    diufius,
    timeone
    plusgfavem
    vosonere
    sermonis, quam
    fru-
    clu
    exposiliOnis
    sublcvem. Sedceiie si minus
    quam
    satritest,
    ititeilexef
    ifis;
    adhucme len^
    debitorem,
    ut alio
    (empore
    ista
    plenius
    disserantur. Tamen nunc
    non
    oporiet
    easic
    relinqui,
    ut omninonihil inde di-
    catur. Sinisiraest animi
    cupiditas carnalis,
    dextera
    eslanimi charilas
    spiritualis.
    Si
    ergo
    cum
    quisque
    facit
    eleemosynam,
    miscet
    cupiditatemtemporalium
    commodorum,
    ut in
    opere
    illo
    aliquid
    lale
    conquirat;
    miscet sinisiraeconscientiam
    opcribus
    dexterae. Si
    autem
    simplici
    charilatc et
    puracoram
    Deoconscien-
    liahomini
    subvenit,
    nihil aliud
    intuens,
    nisi ut illi
    placeat qui
    hsec
    jubet,
    nescil sinistra
    quid
    facit dex-
    tera.
    'CAPUT XV. 16.
    Qumslio
    quatta,
    de inimici di-
    leclioneetodio. Dedileclione autem inimici difficilior
    esl
    quoestio,
    nec ea brevitatc solvi
    polest.
    Scd cum
    audilis,
    orale
    pro nobis;
    et forte DominusDeuscito
    dabit
    quodputamus
    essedifficilc. Ex"uno enim hor-
    reo
    vivimus; quia
    inuna lamilia sumus.
    Quod ergo
    nos
    pulamus
    csscvaldcinlusin
    abdito,
    fortc
    ipsc qui
    proniltit' ponit
    in
    limine,
    ut facillimedari
    possit pe-
    tentibus. Dilcxit inimicos
    ipse
    Dominus Chrislus:
    pendens
    enimincruce
    ait, Palet, ignosCe
    illis
    quia
    ncsciunt
    quidfaciunt (Luc. xxni, 54).
    Secutusest
    ejris
    exeniplumStephanus,
    cum
    lapides
    in eum
    jaceren-
    tur;
    et ail:
    Domine,
    neslatuasillis hocdelicliiin
    (Act.
    vn, 69).
    Domiriuriiimitatusest
    servus,
    utricirid sef-
    vorumsit
    pigefr
    el
    pulet
    hocessefactuit
    quod
    a solo
    Domino fieri
    poterat.
    Si
    ergo
    multumest ad ttos
    imitari
    Domirium,
    imifeinurconservum. AdeamdeiB
    quippegratiam
    vocali omnes suinus.
    Quareergo
    an-
    tiquis
    dictum
    est, Diliges proximumtuum,
    el odetis
    inimicumttiiim?
    Quia
    fortassiset
    ipsis
    veruiri
    *
    dictum
    esf;
    sednobis
    apertius pro tempOfUmdistributione,
    per ejus prxsentiam qui
    Videbat
    quid (plibus
    Vel te-
    gendum
    essetvel
    aperiendum.
    SI enimhabemus ini-
    micum, quemhunquam diligerejubemuf;
    estautem
    diaboltts:
    Diligesproxitnitmluuiii,
    hominem
    ;
    etoderis
    inimicum
    luutn,
    diabolum. Sed
    quia
    in
    ipSis
    homirii-
    bris
    Saepe
    existunt
    inimicitioe,
    iri animis eorum
    qui
    pef
    infideliiatem dant locum
    diabolo,
    et
    ejus
    vasa
    fiunt,
    ut
    operelur
    in filiis
    diffidcntiae; polest
    autem
    fieri ut
    relinqual
    homomalitiam
    suam,
    et converla-
    tur ad Dominum
    ;
    et dum adliuc
    saavh,
    dum'adhuc
    persequituf, difigendusest,
    et orandum
    pro illo,
    et
    berieilli faciendum': itact
    pTimumpi'aeceptumimpte-
    bis,utdiligasproximumiuttmh'ominem,
    etoderis ini-
    micumtuuiii
    diaboluni;
    et
    secundum,
    ut
    diligas
    inimi-
    costuos
    homines,
    e( ores
    pro
    eis
    qiii
    te
    persequuntur.
    CAPUT XVI. 17. Orandum
    pro pefseiluenlibus.
    Nisi forte
    ptttas
    iionorassc Chfistianos illo
    lempore
    pro
    Saulo
    persecutore
    Chrrstianoruitt; Forlassis ad
    ejus
    conversionemvox illa
    Slepliarii marlyris
    exari-
    ditaesl. In illo eriim
    persecutorumcjus
    numero
    fuit,
    ct
    Iapidantium
    vestirilenla servavit
    (Ibid., 57).
    Idem
    etiam-ad Timotheomscribensaif: Obsecfo
    pfimunii
    oriiniumfieri
    deprecationes, adfrOfatiories,
    jriferpel-
    Ialiones,graliarumactiones, pfOom'nibris'hoihinibus,
    pro regibus
    ct omnibus
    qui
    in sublimilate
    sunt,
    ut
    quielam
    et
    tranquillam
    vitam
    agamffs

    (ITim. ii,
    1
    itainMss.Atineditis
    deest,
    vetam.
    807 S.
    AUGUSTINI
    EPISCOPI
    1,
    2).
    J ubebat
    ergo
    orari
    proregibus:
    ettunc
    reges
    pcrsequcbantur
    Ecclesias. Sed
    quas
    tunc
    prosc
    oran-
    ics
    persequebarilur,
    nunc
    pro
    se exaudiias defen-
    dunt.
    CAPUT XVII.18. Proximinomineinimkusetiam
    diligendusprmcipitur.
    Vis
    ergo
    el illud
    anliquorum
    cu-
    stodire
    preeceplum?Diiigeproximumtuum,
    hoc est
    omnemhominem. Ex duobus enim
    primisparentibus
    onines
    nati,
    omnes
    uliqueproximi
    sumus. Ccrleenim
    ipse
    DominusJ esus Christus
    qui diligi praecipit
    inimi-
    cos,
    induobusillis
    proeceptis
    lolam
    Legem
    et
    Prophe-
    las
    pendere
    testalus cst:
    Diliges
    DominumDeumtuum
    cx lotocorde
    luo,
    el exlolaanima
    tua,
    el extotatnente
    lua; et,
    Diligesproxiinumluumtunquamteipsuin(Malth.
    sxn, 57-40).
    Nihil ibi
    praccepit
    dedileclioneinimici.
    Non
    crgo
    loluiii hxc duo
    prsecepta
    conliiient? Absil.
    Quia
    cum
    dicit, Diligesproxiiniim
    lutim,
    ibi suut omncs
    homiues,
    eiiamsi fuerint inimici:
    qtiin
    cliam secun-
    dura
    spiritualempropinqititatem
    nescis
    quid
    tibi sit
    in
    prooscienlia
    Dci
    bomo, qui
    tibi ad
    tempus
    videtur
    inimicus.
    Quia
    enim
    patienlia
    Dei ad
    poeniieniiam
    eum
    adducil,
    fortassis
    cognoscel
    et
    sequelur
    dueentem. Si
    cnkn Deus
    ipsequi
    novit
    qui
    sint in
    peccatisperse-
    veraluri, qui
    rcliciuri
    justiiiam
    et irrevocabiliter ad
    iniquitatemlapsuri,
    tamenfacitsolemsuumoriri su-
    per
    boiiQsct
    malos,
    et
    pluit super justos
    et
    injuslos,
    invitans
    utique
    ad
    poeniLeiuiamperpalienliam, ulqui
    neglexcrint ejns bonitalem, experiantttr
    infinesevc-
    rilatem
    ; quanla
    sollicitudine
    placabilemopoiiet
    esse
    hominem,
    ne forte nesciens
    qualis
    futurus
    sit,
    cum
    praisenies ejus
    inimicitias
    allenderil,
    odcril eumcum
    quo
    in aclernafelicitate
    regnabit? Impleergopraece-
    ptumprinium,
    Diligeproximumluum,
    omnemliomi-
    iicm;
    et oderis inimicum
    luum,
    diabolum.
    lmple
    et
    sccundum.
    Dilige
    inimicos
    tuos,
    sedhomines: ora
    pro
    cis
    qui
    (e
    persequuiuur,
    sed
    pro
    hominibus: benefac
    eis
    qui
    le
    oderunt,
    sedhominibus.
    CAPUT XVIII.

    19.
    Explicatur
    Aposlolilocus,
    de
    carbonibus
    congerendissuper capul
    inimici.Si esurierit
    inimicus
    luus,
    ciba
    illum;
    si
    silil, polum
    daitli: hocenim
    faciens,
    carbones
    igniscongeressupcr caputejus(Rom.
    xu,
    20).
    Et hic
    quaeslio
    cst.
    Quomodo
    cuim
    quisque
    diligit, quem
    vult arderecarbonibus?Sedsi
    intelliga-
    lur,
    iiiilla
    conlentioest. Deillisenimvastaloribuscar-
    bonibus
    dicilur, qui
    dantur homini adversus
    linguam
    subdolam
    (Psal. cxix, 5, 4).
    Cumenim
    quisque
    be-
    nefccerit
    inimico,
    el nonviclus malo
    ejus,
    vicerit in
    bono
    nialum;
    plerumque
    illum
    inimiciliarum
    suarum
    pcenilebit,
    et irascelur
    sibi, quod
    lambonum homi-
    ncmIaeserit.
    Ipsa
    vero
    uslio, poenilenliaest,
    qucc
    lau-
    quam
    carbones
    ignis
    inimicitias
    ejus
    malitiasque
    con-
    sumit.
    SERMOCL
    *
    (a).
    DeverbisActuum
    Apostolorum,Quidamaulem
    Epicu-
    rei et Sloici
    philosophi
    disserebant cum
    eo,
    etc.
    cap. xvii, jK
    18-54(0).
    *
    Emendalusadcl. m. et Am.Ei'.Dlim.par. Lov.
    (fl)Alias,
    intomo6.
    (b)censurahuic
    tractatui in tomo6 uaeeab Erasmo*
    808
    Habitus
    carthagmi.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Paultts
    apud
    Alliemen-
    ses
    prwdicans. Advertit nobiscumCharitas
    vestra,
    cum
    legerelur
    Iiber Ac(uum
    Apostolorum,
    Paulum
    locutumcsse
    Atheniensibus,
    et abeis
    qui praedicatio-
    ncm
    vcritatis
    irridebanl,
    dictum
    fuisscverborumse-
    minatorem. Dictumest
    quidem
    ab
    irridentibus,
    sednon
    respuendum
    est acredentibus.
    Erat enim
    revera ille
    seminator
    verborum,
    sed messor
    morum. Et nosli-
    cet (antilli et
    nequaquam
    illius
    excellentise
    compa-
    randi,
    in
    agro Dei,
    quod
    est cor
    vestrum,
    verba Dei
    seminamus,
    et uberem
    messem de vestris
    moribus
    exspectamus. Verumlamen unde
    admonemur
    loqui
    Charitati
    vestroe,quod
    ipsa
    Iectione
    contineuir,
    hor-
    tamur atlenlius
    advertatis,
    si
    quomodo
    adjuvante
    Do-
    niino Deonoslro dicimus
    aliquid, quod
    nec
    facile,
    nisi
    dicatur,
    ab omnibus
    possil inlelligi;
    neque
    cura
    iiitellecluin
    fuerii,
    debeat ab ulloconiemni.
    2. Fides
    Chrisliatwrum.
    Apud
    Alhenas
    loquebatur.
    Ailienicnses in omni litleratura
    atque
    doclrina
    pcr
    aiios
    populos
    magna
    fama
    pollebant.
    Ipsa
    erat
    patria
    niagnoruni
    philosophorum.
    Inde
    se.per
    cacterasGrae-
    ciee
    aique
    alias orbis lerras
    variaetmulliplexdoclrina
    diffuderat. Ibi
    Aposlolus
    loquebatur,
    ibi
    annuntiabat
    Chrislum
    crucifixum: J udwis
    quidemscandalum,
    Gen-
    tibusautetn
    stultitiam; ipsis
    verovocalisJ udwiset Grce-
    cisChtislumDei
    Virlulemel Dei
    sapienliam(I
    Cor.
    i,
    25,
    24).
    Hoc
    annuntiare inter
    superbos
    et doctos
    quauti periculi fuerit,
    vestrum est
    cogitare.
    Denique
    sermone
    finito,
    audita illi
    resurrectione
    mortuorum,
    quceprsccipua
    iides est
    Christianorum,
    aliiirridebant;
    dicebant autem
    alii,
    Audietnusle de hociterum.Nec
    defuerunt
    qui
    crediderunt, atque
    in eis nominatur
    quidam
    Dionysius
    Areopagites,
    idest
    Atheniensium
    principalis
    (Areopagos
    enira
    Atheniensiumcuria vo-
    cabalur);
    et mulier
    quaedam
    nobilis,
    etalii. Facta est
    ergoloquenle
    Apostolo
    tripartita
    illa
    multitudo, per
    quosdamgradus
    mira
    disiinctione
    disposila;
    irriden-
    tium,
    dubilantium, credentium.
    Quidam
    enim,
    ut
    scriplum
    esse
    audivimus,
    irridebant,
    quidamdicebuni,
    Audietnusledehoc
    ilerum;
    isli
    dubitantes
    erant: ali-
    qui
    crediderunt. Inter
    irridentes et
    credentes, medii
    sunt dubitaiUes.
    Qui
    irridet, cadit:
    qui credit,
    stat:
    qui dubilat,
    fl.uctuat.
    Audiemusleak hoc
    iterutn,
    in-
    quiunt:
    inceiium an
    casuri
    essent cum
    irridenlibus,
    anslaturi cum
    credentibus.
    CAPUT II.

    Numquid
    (amen
    inaniler
    laboravit
    seminator illeverborum? Ille
    verosi
    forniidarel irri-
    dentes,
    non
    perveniret ad
    credentes:
    quomodosemi-
    nator ille
    evangelicus,
    quem
    commemorat
    Dominus
    (namu-tique
    hoc
    erat
    Paulus),
    si
    trepidaret mittere
    semina,
    ne aliud caderet in
    via, aliud inter
    spinas,
    aliudinIoca
    pelrosa;
    nunquam
    semen
    posset
    eliam
    ad terram
    optimam
    pervenire.
    Et nos
    seminemus,
    spargamus:
    corda
    praeparate, fruclumdale.
    praefixaestNonomnino
    malus, sednibilaut
    quam
    mini-
    mumhabens
    Auguslini.
    Contra,
    nos
    quidemjudieamus
    etomniuolionum
    sermonem,
    etnihilliahentemnisi
    Augu-
    slini.
    Ejus
    meminitPossidiusin
    Iadiculo,
    cap.
    1,
    uisverbis:
    Delectione
    Actuum
    Apostolorum,
    ubi
    Epicurei
    et
    Stbki
    cum
    apostolo
    Paulo
    coatulerunt.
    809 SERMOCL.
    MO
    5.
    Epkurei
    el Stoici
    cum-Apostoloconferenies.
    Hoc
    quoque,
    si meminitCharitas
    vestra,
    cum
    Icgerclur
    au-
    divimus, quod quidam
    cx
    philosophis Epicureis
    et
    Stoieisconfercbant cum
    Apostolo. Qui
    sint vcl fuc-
    rint
    philosophi Epieurei
    et
    Sloici,
    id
    esl, quid
    sense-
    r-int,
    quid
    verumesse
    putaverinl, quidphilosophando
    sectali
    sint, procul
    dubiomulti vestrumucsciunt:scd
    quoniamCarthagini loquimur,
    multi sciunt.
    Adjtivent'
    ergo
    modonos dicturos vobis. Ad rem
    quippe
    valde
    pertinet, quodpulb
    essediccndum. Audiant nos ct
    nescicntesel scienlcs: nescientes
    instruantur,
    scien-
    les
    coinnioneantur;
    illi
    cognoscant,
    illi
    recognoscant.
    CAPUT III.

    4. Beatavitaabomnibus
    appelilur.
    Primo
    generaliteraudileomiiinmpbilosophorum
    com-
    mune
    siudium,
    in
    quo
    studio communi babuorimt
    quinque
    divisioneset differcntias senlenliarum
    pro-
    priarutn.
    Comnuiniier omnes
    philosophi studendo,
    quor-rendo,dispulando,
    vivendo
    appeiivcrunl appre-
    hendere vitambeatain. H;ecunaItiil causa
    philoso-
    pbnndi:
    sed
    putoquod
    etiamlioc
    pbilosopbi
    nobiscum
    eommunchabcnl. Si enim a vobis
    quteramquare
    in
    Clirisluni
    credideritis,
    quare
    chrisliani facli
    fucritis;
    veraciter mibi oniuis honio
    respondet
    :
    Proplcr
    vi-
    .lambeatam.
    Ajipelilio igitur
    beataevitan
    philosophis
    Cbrisiiauisque
    coiiimunisest. Scd res lam consona
    ubi invcniri
    possit, indeqmesiio
    est,
    deindediscretio.
    Namvitambealam
    appelerc,
    vitambeatam
    velle,
    vi-
    tambeatam
    concupiscere,
    desiderare, seciari,
    omnitim
    Iiomiuumesscarbilror. Undemevideo
    parum
    dixisse
    hiinc
    appetitum
    beataevitoe
    philosophisClirislianisque
    communcm: debui enim
    dicere,
    oranium
    honiiiium,
    prorsus
    oniniiimbonorum et malorum. Nam et
    qui
    bonus
    est,
    idcobonusest ut beatus
    sit;
    et
    qui
    malus
    est,
    malusnon
    esset,
    nisi inde se beatumesse
    posse
    spcraret.
    Debonis facilis
    quoestioest, quod
    beatam
    vitam
    quoeraul,
    indcboni sint. Detnalisforle
    aliqui
    dubitatu,
    utrumel
    ipsi
    beatamviiam
    quaerani.
    Sedsi
    separatos
    maloset a bonisdiscretos
    interrogare pos-
    semet
    dicere,
    Vultisbeati esse? riemo
    diceret,
    Nolo.
    Verbi
    gratia,
    pone aliquem
    furem:
    qusero
    ab
    illo,
    Quare
    furlumfacis?U(
    habeam, inquit, quod
    nonha-
    bebam.
    Quare
    vis habere
    qttod
    non habebas?
    Quia
    miserumest non haberc. Si
    ergo
    niiseriimest non
    liabere,
    beatum
    pulat
    habere. Sedineo
    impudensest
    et erral,
    quia
    de malo vult beatus fieri. Boiiuraest
    Ciiimomnibusbeatumesse. Unde
    ergoilleperversus?
    Quia
    boiiuni
    quoerit
    et inalumfacit.
    Quidquaeritergo?
    Quidaspiral cupiditas
    malorumad merccdcmbono-
    rum?Beala vila merces bonorumest: bonitas
    opus
    est,
    beatiludomercesesl. Dcus
    opusjubct,
    inercedem
    proponit:
    dicil,
    Hoc
    fac,
    et hoc
    accipies.
    Illeautem
    malus
    respondet
    nobis: Nisi tnale
    fecero,
    beatus non
    ero.
    Tanquamdicataliquis
    : Adbonurnnon
    pcrvenio,
    nisi malus fucro. Nonvides
    quia
    bonumel malum
    conlraria suiU? Boiium
    quaeris,
    el maliimfacis? In
    eontrariumcurris; quandopervenis?
    CAPUT IV.

    5.
    Epicttreorum
    el Sloicorum
    opinio
    de bealavita.
    Reliuquamusergo istos;
    foiie
    oppor-
    'CoibertinusMs.,J udiiml.
    tunumerit ut att"eos
    rcdearaus,
    cumde
    pliilosopbis
    quod
    instittiimiis
    peregcrimus.
    Nonenimarbitror sina
    causa, per
    nescientesactiiine->se
    aliquidniagnnra
    di-
    spcnsanle
    divina
    ipsaprovidcniia,
    ut ctiracssenl
    plu-
    rimac
    pliilosophoruni
    sectaeincivitate
    Atbcnicnsi,
    non
    contulerint cuni
    Apostolo
    Paulonisi Sloici et
    Epicu-
    Tci(Act.
    XVII, 18).Cum
    enimaudierilis
    quid
    seutiant
    in
    seclis
    suis,
    videbiiis
    quam
    nonfrustrafactum
    sit,
    utex
    omnibus
    philosophis
    soli cumPaulocoiiferrent.
    Neque
    enimille
    eligere
    sibi
    potuit quibusaltercanlibus res-
    ponderet;
    seddivina
    sapicntia
    omnia
    gubcrnans
    hosei
    apposuit,
    in
    quibus
    dissensionis
    philosopborum
    lota
    prope
    causacdnsisleret. Breviter
    ergo
    dico :
    indocli
    credant
    nobis,
    docti
    jtidicenl
    dc nobis. Puio
    quia
    mentiri nonaudeo
    indoctis, judicibusdoctis;
    maxinic
    quia
    dico
    aliquid,
    ubi
    pariter
    et docli et indocli
    pos-
    sint veraciter
    judicare.
    Hocergo priusdico,
    hominem
    constare ex anima et
    corpore.
    Ilic non
    peto
    ut crc-
    datis,
    sedet vos
    peto
    ut
    judicetis.
    Non enim
    linieo,
    ne inhoc dicto male
    qnisquamjudicel
    de
    rae,
    qui
    agnoscit
    se. Homo
    ergo, quod
    nemo
    ambigit,
    consiat
    ex anima et
    corpore.
    Substantia
    ista,
    res
    isla, pcr-
    sonaista
    quae
    homo
    dicitur,
    beatamvilam
    quoeril:
    ct
    hoc
    nostis;
    nec inslo ul credatis
    ,
    sed admonco ut
    agnoscatts.Homo,
    inquam,
    id
    est,
    resislanon
    parva,
    proccedens
    omnia
    pecora,
    omnia volatilia
    ,
    oniniact
    natatilia,
    et
    quidquid
    carnem
    gerit
    et liomononcst :
    honio
    ergo
    constans ex anima et
    corporc;
    sed non
    qualicumqueanima,
    namet
    pecus
    constat ex
    aninia
    el
    cotpore
    : homo
    ergo
    constans exanimarationali ct
    carne
    moiiali, quaerit
    beatani vitam.
    Quae
    res faciat
    beatamvitaracum
    cognoverithomo,
    nisi hanc
    teneai,
    hanc
    sequatur,
    hancsibi
    vindicel,
    assumatsi
    poiesias
    csl, peia(
    si difficultas
    est,
    beattts esse non
    potcst.
    Tota
    igitur quaesUoest, quid
    facial bealain vitam.
    Conslituitentincanteoculosvestros
    Epicureos,
    Stoi-
    cos,
    ct
    Aposlolum
    :
    quod
    etiatn sicdicere
    potui, Epi-
    carcos, Stoicos,
    Christianos.
    Interrogemusprius Epi-I
    cureos, qusc
    res faciat vilam beatam.
    Respondeni
    :
    Yoluptascorporis.
    Hic
    jam
    credaiis
    peto, quiajudices
    habco. Utrumenim
    hocdicant,
    hoc sentianl
    Epicu-
    rei,
    nescilis, quiaillas
    litteras non
    legistis;
    sedsunt
    hic
    qui lcgerunl.
    Redcamus ad
    inlerrogandos. Quid
    dicitis, Epicurei, quoe
    resfacitbealamvilam?
    Respon-
    dcnt:
    Voluptascorporis. Quiddicitis, Sloici, quoe
    res
    facitvilambeatam?
    Respondent
    : Virtus animi. In-
    tcndat mccumCliaritas
    vestra,
    Cbristiani
    sumiis,
    in-
    ter
    philosophosdisceptamus.
    Yidete
    quare
    illoetanluni
    diuesectie
    procuratoe
    sunl cum
    Aposlolo
    eollaturoe.
    Nihil est in
    hominc, quod
    ad
    ejus
    substauiiam
    perti-
    neat
    atque
    naturam,
    proelercorpus
    et animam. Ilorum
    duorumin uno
    ,
    boc est in
    corpore, Epicurei posuc-
    runt bealamvilatn : inalio
    ,
    idcst anima
    ,
    Stoici
    po-
    sucrunl beatarnvilam.
    QuaiUum
    adiiomineni
    pcrtinet,
    si abillosibi est vita
    beata,
    nibil restat
    praelercorpus
    eianimain. Aul
    corpus
    est cattsabealoe
    vitre,
    aut ani-
    niaest causabeatoevilae: si
    plusqu;cris,
    ab hoiuiuc
    recedis. Hi
    ergoqtti
    beatamvitamhuminisin
    homine
    posuerunt,
    alibi
    ponere
    oniniuo non
    putuerunt,
    nisi
    SANCT.AUGCST.V.
    (Vinqt-six.)
    8H
    S. AUGUSTINI EPISCOPf
    812
    aut in
    corpore,
    aut inaniina. Iforum
    qui
    iu
    coipore
    posuerunl, principalum Epicurei
    lenuerunl : horuui
    qui
    iuanima
    postierunt, principalum
    Sloici tenueniiil.
    CAPUT V.

    6.
    Epicurcorumopinio
    ab
    Aposlolo
    improbala.
    Deanima
    quidEpicurei
    seiiliunl.Chrisliani
    qnidam
    moribus
    cpicurei.
    Ecce
    sunl,
    confcrunl cura
    Apostolo; aliquidneplus
    iiabcat
    Apostolus;
    an vero
    uni liarumduarumsecioenecessarioconscnlircdebe-
    rel,
    iil eliam
    ipse
    cnusambcatoc
    viiac,
    aiUin
    corpore,
    au( in anima
    poiuNd. Nunr|uamponerel
    Paulus in
    corpore
    :hoccniin
    liiaguum
    uon
    cst;
    cum
    ipsi
    niiiiiine
    ponanl
    causam bcaliludinis in
    corpore, qui
    mclius
    seiiliunt dc
    corporc.
    Nain
    Epicurei
    et de
    corpore
    ct
    deaniinnhoc idem
    sentiuiil, quodulrumquc
    moiiule
    esl. El
    quod
    est
    gravius
    cl
    dctestabilius, prius
    dicusit
    auiinam
    poslmortGiii
    dissolvi
    quamcorpus.
    <Adhuc,
    inquiuiU,
    t
    posl
    efflaUun
    spirituui
    maiicntc
    cadavcrc,
    et
    integris
    mcnihrorum lincanienlis
    aliqtianlimi
    <
    duraiilibus,
    anima mox ttt
    exieril,
    veluti fumus
    <vetttodiverberata dissolvitur. >Non
    ergo
    miremur
    quod
    summum
    bonum,
    id
    csl,
    bcaliludinis causainiu
    corpore posuerunt, quod
    se inclius
    quam
    niiimam
    J iabere senserunl.
    Numquid
    boc facercl
    Apostolus?
    Absilutponerclincorporcsummumbouum.Suminuin
    enimbonumest causabealiludiuis : imo verodoluit
    Apostolus,quosdam
    enumcroClirislianorum
    elcgisse
    senlenliani
    Epicureorum,
    non homiuutn
    ,
    sed
    porco-
    fum l. Ex hoc enim numcro
    ei-aiilillicorruinpciitcs
    morcsbonos
    colloquiismalis,
    ct dicenlcs: Manducemus
    el
    bibamus;
    cras enim moricmur
    (lCor. xv,52).
    Epicurei
    contuleruntcumPaulo
    aposlnlo
    :sunletChri-
    siiaui
    epicurei. Quidcnimsuritaliuddiccniesquotidie,
    Manducentusct
    bibamus;
    cras cnimmoriemur?
    Quo
    pertiiiet,
    Nihileril
    postmortem,
    umbrsecnimtransilus
    esl vitanostra. Dixerunt eniin
    apud
    se
    cogilantes
    non
    recte inter cactera: Coronetnusnos
    rosis, anlcquam
    marcescttnt:
    nullum
    pralum
    sh
    quod
    non
    perlranseal
    luxuria
    nostra,ubiquereHnquamus sitjnaIwtilix,quoniSm
    hwcesl
    pars
    nostra,
    et hwcesl sors.
    CAPUT
    VI.

    7.
    J ejnmiiiii
    cumoralioneel cleemo-
    stjna.
    Hocsi alrocius
    objurgemus,
    si his
    cupidiiatibus
    vehemenlius resislamus,
    dicent ct
    quod sequitur
    :
    Opprimamus
    pauperemjttslum(Sap. n, 8-10).
    Et la-
    men dicerevel inhocloco
    positi
    non
    timcmus,
    Nolitc
    esse
    epicurei. Cogitatequidemillud, quod
    dictumest
    abhisnonrecte
    Ioquentibus,
    Craseniinmorieinur: sed
    nonomni modo
    moriemur;
    mancl enim
    post
    raorteni
    quodsequitur
    nioitem. Comesmorienti aut vita
    erit,
    aul
    poena.
    Nemodicat :
    Qitis
    Iiuc inde reversusest?
    Divesille
    purpuraius
    scrorcdire
    voluit,
    ct
    permilti
    non
    potuit.
    Slillamsitiens
    inquisivit,qui
    csurientcm
    pau-
    perem
    fastidivit
    (Luc. xvi, 19-24).
    Ncmo
    crgodical,
    Manducemusel
    bibamus,
    ctasenimmoriemur.Si vultis
    dicere,
    Crasenimmoriemur: non
    probibco;
    scdaliud
    anlediciie.
    Epicurei qttippe
    velutnonvicturi
    post
    mor-
    lem, quasi
    aliud nihil babentes nisi
    quod
    delectatcar-
    nem, dicunt,
    Manducemusel
    bibamus;cras
    eniintnorie-
    mur. Christiaui vero
    post
    morlemvictttri, cl feliccs
    1
    colbertmus
    Ms.,pecorum.
    potius
    vicluri
    post morteni,
    non
    dicanl,
    Manducemus
    el
    bibantus;
    crasenimmoriemur: sedlenete
    quod
    dici-
    lur, Cras enim
    moriemur;
    et
    dicile,
    J ejnnemus
    "et
    oremus;
    crasenimmoriemur.Addo
    planealiud,
    addo
    teiiium, necquod praecipue
    observanduni est
    praeter-
    mitio,
    u( de
    jejuuio
    luofames
    pauperissatietur,
    aut
    si
    jejunare
    non
    potes,
    raagispascas, cujus
    saturitale
    tibi
    veniaconccdalur. Dicant
    crgoChristiani, J cjune-
    mus ct oremus ct
    donemus;
    crasenimtnoriemur.Aut
    si duasresvolunt
    dicere, cgocligo
    ul
    dicant,
    Dprie-
    mus
    etorcraus, quam, J ejunemtis
    et non doneirius.
    Absil
    crgo
    ut
    Apostolus
    in
    corporeponeret
    summuin
    bonum
    hominis,
    id
    esl,
    bealiludiniscausam. ]
    CAPUT VII.

    8. Sloicorum
    opinioAposlolo
    non
    probata.
    Sed cum
    Stoicis non indecens fortassc
    luctaincncst. Ecceenim
    inlerroganti
    ubi
    ponanleffi-
    ciensbeatoevit;c
    ,
    id
    est, quod
    facitinhominebea-
    tani vilam :
    rosponderU,
    non
    corporis voluplatcm,
    sedat.inii essevirlutem.
    QuidApostolus?
    Anniiil?Si
    annuit, annuamus. Sed non annuit :
    revocajt
    cnlm
    Scriptura
    cos
    qui
    confiduntinvirtulesua
    (Psal. XLVIII,
    7). Epicureusitaque
    in
    corporeponens
    sutnmumho-
    minisbonum
    ,
    inse
    spemponit.
    SedenimSloicusin
    animo
    poncns
    sumnwmhominis
    bonum,iiire quidem
    niciiori bominis
    posuit;
    sed etiam
    ipse
    In se
    spem
    posuit.
    Ilomoest autemel
    Epicureus
    et Sloiciis. Ma-
    Icdiclus
    igitur
    omnis
    qui spem
    suam
    ponil
    inhomine
    (J crem. xvn, 5). Quid
    ergo?
    J amconsiitutis anteocu-
    los noslros
    tribus,
    Epicureo, Stoico,
    Chrisliano,
    iiilcrrogcmus singulos. Dic, Epicuree, quse
    resfaciat
    beatuni.
    Respondet
    :
    Voluptascorporis. Dic,
    Stoice.
    Viiius niiirui.
    Dic,
    Christianc. DonumDei.
    CAPUT VIII.

    9.
    RejiciendmEpicureorum
    et
    Stoicorumde
    felicitate
    senlentiw.
    Itaque, fratres,
    veluL anle oculos nostros
    Epicurei
    et Stoici cum
    Apostoloconiulcrtiiil,
    e( colladonesuanos
    quidreji-
    cereet
    quid
    dcberemus
    cligere
    docuerunt. Esl virtus
    aniiui rcs
    L.udabilis, prudenlia
    mala el bonadiscer-
    nens,
    justitia
    sua
    cuique dislribuens, temperantia
    libidines
    cohibens,
    fortitudo molestias
    ocquaniniiter
    sustinciis.
    Magnarcs,
    laudabilisres :
    Iauda, Stoice,
    quantum potes;
    scd
    dic,
    Undehabes? Non virtus
    animi tui tefacit
    bealum,
    sed
    qui
    libi
    virlutem
    dedit,
    (jui
    libi vclle
    inspiravit,
    el
    posse
    donavit
    (Philipp. n,
    13).
    Scio
    qui;i
    fortassisirrisurus es
    me,
    et eris ineis
    de
    quibusscriptum
    esl
    quia
    PaulurairridebaiU. Si tu
    via
    es, egosemino,
    seminator enimverborum sum
    pro
    moduiomeo.
    Quod
    fuilconvicium
    tuuni,
    officium
    esl meura.
    Ego
    semino: cadil inle
    quodsemino,
    lan-
    qunm
    interramduram.
    Ego
    non sum
    piger;
    el inve-
    nioterrambonam.
    Quid
    libi faciam?
    Reprehensus es,
    et oraculodivino
    reprchensus
    cs. Inter illos
    es,
    qui
    confidunl inviiiu(esua : intcr illos
    es, qui spempo-
    nunl in homine. Virtus le
    delectal;
    bonares dele-
    ctat :
    scio, sitis;
    sedvirlulcmtibi manarenon
    poles.
    Siccus
    es;
    si libi ostenderofontcmvitse
    ',
    fotiederi-
    debis. Dicis enini
    apud
    (e : Dc ista
    rupe
    bibilurus
    sum? Accedit
    virga,
    e( manavit
    aqua.
    J udmi enim
    1
    SicMss. At
    editi,
    Sicurmsitlibi
    oslendere,
    etc.
    8I3
    SERMOCLI.
    814
    signa petunt;
    sed tu
    , Stoice,
    nones J udaetis: scio
    ,
    Craccuscs
    ;
    cl Grwci
    sapientiamquwrunt.
    Nos atilem
    ,
    prwdicamus
    Christttm
    crucifixiim.
    Scandaliznlur J u-
    dccus
    ,
    subsannat Grcecus. J udwis enim scandalum
    ,
    Genlibiisaulemslitllitiatn: sed
    ipsis
    vocalisJ udwiset
    Grwcis,
    hoc
    est, ipsi
    Paulo cx
    Saulo,
    et
    Diouysio
    Areopagitoe,
    et lalibus Itis
    ,
    talibuscl
    illis,
    Clirislum
    Dei VirlulemetDei
    Sapienliam(I
    Cor.
    i, 22-24.)
    J am
    nonirrides
    rupcm
    :
    agnoscevirgamcrucem,
    Christum
    fontem;
    ct
    sisilis,
    bibevirtutcin. Eslofonte
    saginatus,
    graliarum
    actiones foiiasse rttctitabis:
    quod
    ab illo
    liabes, jam
    non tibi
    dabis,
    sedinructuationecxcla-
    mabis,
    Diligamte, Domine,
    virtusmea
    (Psal. xvn, 2.).
    J am nondices :<Viriusaninii mci mc facitbeatum'.
    Noneris inter iilos
    qui cognosccnlcsDeum,
    011sicut
    Deuln
    glorificaverunt,
    aul
    gratiasegerv.nl;
    sedevanue-
    runl in
    cogita.lionibus suis,
    el obscuratumesl
    insipiens
    coripsorum
    : dicenteseniinseesse
    sapienles
    stulti
    facti
    sttnl
    (Roni.
    1,
    21el
    22). Quid
    est
    enim,
    dkenlesseesse
    sapicntes,
    nisi a sehabcre
    ,
    sibi sitliiccre?Stutii
    facti
    sunt : mcrilostulti. Slullitia
    vcra,
    csl falsa
    sapienlia.
    Sederis inter
    ilios,
    de
    quibus
    dicitur :
    Domine,
    inlu-
    tninevulluslui
    ambulabunl,
    el innomineliioexsullabunl
    lola
    die,
    etin
    jiislilia
    lua
    cxaltabunlur; quoniamgloria
    virttttiseorumtues
    (Psal.
    LXXXVIII,
    1(5-18).
    Viiiutcm
    quoorebas; dic, Dominc,
    ririus
    mea(Psal. xcm, 12).
    Keatamvilam
    quaerebas; dic,
    Betttushoitw
    qucin
    lu
    crudicris,
    Domine. Beattiseniin
    populus, cujus
    11011
    voluptascaruis, ctijtis
    nonvirtus
    propria; sed,
    beaius
    populiiscujus
    estDominnsDeus
    ipsius(Psal.
    CXLIII
    ,
    15).
    Ilaccest
    palriabeatitudinis, quain
    omncs
    volunl;
    sed nonoranes rccte
    qiiaerunt.
    Nos autemad lalem
    patriam
    nonnohisviam
    quasi
    cordc nostro macliinc-
    mur,
    cl erraticassemitasmoliamur: vcnitindcc(vin.
    10. Beatiludoel adbealitudineiiiviaCltrisius.
    Quid
    vult enimbentus,
    quidvull,
    nisi non
    falli,
    non
    mori,
    non dolerc? Et
    quidquscril?
    PIus
    esurire,
    el
    pltts
    maiidueare?
    Qttid,
    si mclitts esl 11011 csurire? Neino
    bealus
    csl,
    nisi
    qtii
    vivil incelcniuni sineullo
    limore,
    sineullafaliacia.Nnmfalli odit anima.
    Quantum
    falli
    oderitanima
    naluraliter,
    hine
    intclligi potest, quoninm
    qui
    niente alienata
    ridcnt, plorantur
    a sanis : et cli-
    git
    liomo
    utiqneridere, quam
    fierc. Si dttois(a
    pro-
    ponantur,
    Ridere
    vis,
    nn flcre?
    quis
    cst
    qui
    rcspon-
    deat, nisi,
    Riderc? Iierumsi
    propnnaniur
    ista
    dtio,
    Falli
    vis,
    anverumtcncrc? omnis bomo
    respondet,
    Ycrumtencrc. E( ridcre
    eligit,
    ct vcrumtenerc : de
    duobtis
    illis,
    risu ct
    flelu, Ridcrc;
    dc duobus
    istis,
    fallaciael
    vcritate,
    Veitim(enerc. Scdlanluni
    pr;e-
    valc( invictissima
    veritas,
    utelignt
    Iioinosana inciUe
    flcre, quam
    mctitealicnatariderc. Ihi
    ergo
    in illa
    patria
    veritas
    erit,
    fallaciact error
    nusquam.
    Sedet
    vcritas
    erit,
    et flere 11011 crii. Erii enimc( vcrumri-
    dere2,
    el deverilale
    gaudere, quia
    ibi vitacrit. Nam
    si dolor
    erit,
    vilanonerit :
    neqite
    cnimviladicenda
    est
    sempilernusinimoiialisque
    crucialus. IdeoDomi-
    nus non
    appellans
    vilam
    qtiam
    habituti fiint
    impii,
    1
    SicCoIbertinusMs.
    Editivero,.initnusmeusfucitbealmn.
    8
    inMichaelino
    Ms.,
    viafre.
    quamvis
    in
    igne
    victuri sint: vitamnon
    finiunt,
    ne
    pocnatn
    finianl : Vcrmisenini eorumnon
    morielur,
    et
    ignis
    eorumnon
    cxlingiielur(Isai. LXVI, 2i)
    : tamen
    eamnoluit
    appellarcvitam,
    scdiianc
    appellavit
    vilam
    quoc
    beata et actcrnaesl
    (Matlh.
    xxv, 41,
    40).
    Unde
    interroganle
    illo divite
    Dominum,Qnid
    boni
    faciam,
    tit vilamwlernam
    consequar?
    ct
    ipsc quidem
    vilam
    fcternam11011
    nominabat,
    nisi bcatnm. Namhabebiint
    impii oeternam,
    seil noribcatani
    vitani, quia
    cruciati-
    bits
    plcnam. Ergo
    illc
    ail, Domiiie,quitl
    boni
    faciam,
    utvitamwlernam
    consequar?Respondit
    illi Doniinus
    de mandaiis. Ait
    ille,
    Ilaceomnia feci. Sed
    quatido
    rospondit
    dc
    mandalis,
    quid
    ait? Si visvenireadvi-
    tum
    (Id. xix, 1G, 17).
    Nonei dixil
    beatam; quia
    mi-
    sera necvita diccuda cst. Non ci dixit
    reteriiam;
    quia
    ubi moiiis limor
    esl,
    necvila
    dicendaes(.
    Ergo
    vita, quoc
    hoc nominc
    dignaest,
    ut vita
    dicatur,
    11011
    cst nisi
    beata;
    et beata non
    cst,
    nisi aeterna. Hanc
    volunt
    omncs,
    banc volumus
    omnes,
    veritatemetvi-
    lam: scd ad lam
    magnam posscssioncrn,
    ad tam
    grandcm
    fclicitalcm
    qua
    itur? Inslruxcrunt sibi vias
    crroris
    philosophi
    : alii
    dixcrunt, Ilac; aiii,
    Non
    hac,
    sed hac. Latuit cos
    via,
    quia
    Dcus
    superbis
    rcsistit
    (J acobi iv, G).
    Latcret ct
    nos,
    nisi
    veuissct ad nos.
    Ideo Dominus:
    Fgo, inquit,
    smn via.
    Piger viator,
    vcnirc nolcbasad
    viam;
    ad levenit via.
    Quaercbas
    qua
    ires :
    Ego
    sttmvia.
    Quccrcbas
    quo
    iies :
    Eqo
    sum
    veritasel vila
    (J oan. xtv, C).
    Non errabis
    quando
    is
    ad
    illum, per
    illuni. Ifocccst doctrina
    Ciirislianorum,
    11011
    plane conferenda,
    sed
    incomparahilitcr prcefc-
    renda doctrinis
    philosopliorum,
    imniundiliou
    Epicu-
    reorum, superbioe
    Stoicorum.
    SERMO
    CLI*(fl).
    Deverbis
    Apostolis,
    Non enim
    quod volo,
    (acio bo-
    nuiii;
    scd
    quod
    nolo
    nialura,
    hoe
    ago, clc,
    Rom.
    cap.
    vii, y
    . 15-23
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Locus
    Apostoli
    maleinlel-
    ligenlibitspericulosus.
    Lectiodivina
    quae
    de
    apostoli
    Pauli
    Epistola
    recitata
    est,
    quoliescumqueIcgilur,
    timendumcst ne male intellccla det hominibusoc-
    casioncm
    qucerentibus
    occasionem. Proclives sunt
    quippe
    hominesad
    pcccandum,
    et vixse teiient. Uhi
    crgo
    audierint
    Apostolumdicentem,
    Noneniin
    quod
    volo,faciobonum;
    sed
    quod
    odi
    malutn,
    hoc
    ago; agunt
    malum,
    et
    quasi displiccntes
    sibi
    quia agunt nialum,
    pulanl
    se
    Apos(olo
    esse
    similes, qui
    dixit: Nonenim
    quodvolo,faciobonuiit;
    scd
    quod
    nolo
    maluni,
    hoc
    ago.
    Noununquanicrgolegitur,
    et tunc
    1
    nobis
    ingerit
    ne-
    ccssilatem
    dispulaudi,
    nehomines malesumentessa-
    lubremcibumvciiant in venenum. Sit
    ergo
    intenta
    Charilas
    vcstra, donecquod
    Dominus
    donaverit,
    dicam
    vobis: ul ubi mefortc laborarevideritisindifficulla(e
    alicujusobscuritatis, adjuvetis
    meaffectu
    pietatis.
    2. J ttsli vitahic
    belluin,
    nondum
    tritimphus.
    Vox
    1
    inquibusdamwss.,etnunc.
    *
    Emendatusadduoscl. adbn. f.
    gr.
    Am.Er.rar. Lov.
    (a)Alias,
    (le
    Tompore
    45.
    (/>)
    iluncFlorustotumfcre
    exscripsil
    adnom.
    viu,
    sub
    boccelilulo: Exsormoiic
    primo.

    Patiloaulcsubsc-
    qiieiUem
    diclus
    cst,
    cndcuiin
    urbe,quodposlcaiutciliges,
    (Mtlia^inensi.
    81S
    S. AUGUSTINl EPISCOPI
    81G
    triumphi.
    Prius
    crgo recohte, qnod
    Deo
    propitio
    solciis
    audire,
    vitam
    justi
    iit isto
    corpore
    adhuc bel-
    luni esse,
    iioudum
    iriumphum. IIujus
    autera bclli
    aliquaudo
    erit
    triumpiius.
    Ideo
    Apostolus dixit,
    el vo-
    ces
    belli,
    et voces
    triuinphi.
    Vocesbelli niodoaudi-
    vinuis : Nonenitn
    quod
    volo, ago;
    sed
    quododi,
    illud
    lacio. Si aulem
    quododi,
    illud
    facio;
    consentio
    Legi,
    qtioniam
    bonaest. Vetle
    adjucel
    niilii,
    perficere
    aulem
    botiumnouiiwenio.Videoaulcmalium
    legeminmembris
    meis, rcptignutilemlcgi menlismew,elcaplivanlemmein
    iege peccali, quw
    esl inmembris tneis.
    Quando
    audis
    rcpugnanlcin, quando
    audis
    captivanlcin,
    hellumnon
    agnoscis?
    CAPUT II. Vox
    ergo triumphi
    nondtimcst: scd
    quia
    futura
    est,
    docel lc ideni
    npostolus,
    dicens :
    Oporlelcorruplibile
    Itocinduere
    incorruplionem,
    el mor-
    luleItocindnereiniinortainalem Cumatilem
    corrupti-
    bitehociiidueril
    incorruptioneni,
    etmortalehocindueril
    immoiliilitalem: ibi cst vox
    liiuinplii
    : tuuc
    fiel
    sermo
    qiti
    scriplusesl, Absorpta
    csl inorsinvicloriam.Dicant
    triumphaules
    : l bi
    esl, mors,
    contenliolua
    (I
    Cor.
    xv,
    55
    r:5)
    Diccmus
    ergo; quaudoque
    diceinus
    ;
    et
    ipsura
    quandoi|ue
    IIO:Icril
    Ionge.
    Noneiiimlantuni remanet
    de saiculo,
    quanlumjam excmptum
    csl. Hoc
    igitur
    uncdiccinus. Mndoautein
    ini?to
    bello,
    ne malc in-
    telligenlihus
    lcctio isla tuba sit
    boslis,
    non
    nostra,
    untle ille incitelur,
    non unde
    vincatur; advcrtite,
    obsecro,
    fratrcs
    inei,
    et
    qui
    ccrtatis certalc.
    Qui
    cnim
    nouduin ccrtatis,
    non estis intellecluri
    quod
    dico:
    (t:ii
    jsmcertalis,
    iutcllccluri estis. Voxroeain
    apetio,
    vcstra erit insiienlio. Prius ilitid recolitc
    quod
    scri-
    psit
    nd
    Galatas,
    unde boc bene
    possil exponi.
    Ait
    ctiini,
    (itkiibus
    loqtiens, baptizalis loqtiens, quibus
    utique
    iusanclo lavacro oiiiniafuerant dimissa
    pec-
    cala: his laincii
    loqucus,
    sed
    piiguaiUibusloquens,
    ait : Dico
    aulem, Spirilu ambululc,
    el
    concupiscenlias
    caniis ne
    perfeceritis.
    Non
    dixit,
    ne
    feccritis; sed,
    ;ie
    perfeceriiis. Quarc
    licc?
    Scquitur
    cldicit : Caroenim
    concupiscil
    adverstts
    spirilum, sphilus
    aulemadversus
    carncm. Hwceniiniiivicem
    adversantur;
    ul non
    eaqum
    vuilis
    facialis.
    Quod
    si
    Spiritu ducimini,
    nonadliuc
    estissub
    Lege(Galut. v, 10-18)
    :
    titique,
    sed
    subgra-
    tia. Si
    Spirilu
    duciitiini:
    quidest,
    duei
    Spirilu
    ?
    Spi-
    ritui Dei consenlire
    jubenti,
    noncarni
    concupisccnii.
    Tamcn
    coneupiscil
    ct
    resistit 1;
    et vuli
    aliquid.
    ct
    nou vislu :
    persevera,
    u( nolislu.
    CAPUT111.5.
    Concupiscentiw
    interitusinvotisesse
    dcbel. Manichworuminsatiiu. Dcsidcriuni (anienttiutn
    lale essedebel ad
    Deum,
    ulncc sit
    ipsaconctipiscen-
    tiacui resislas. Yidete
    quid
    dixerim: Desidcrium
    ,
    inquain,
    luumtalc esse dcbet ad Dcum
    ,
    ut omuino
    nonsil
    ipsaconcupiscenlia
    eui rcsislerc
    oporteai.
    Re-
    sisiis
    enim,
    et nonconsciuiendo vincis : sed melitis
    csl hoslcm
    noii
    habere, qnain
    vincere. Hostis iste
    aiiquaudo
    noneril. Rcfer aniniimadvoceni
    iriumphi,
    ct videsi cril. Ubi
    csl,
    mors,
    cotiirntiolua? Nonerit.
    Cbi
    esl,
    tt.ors,
    aculeustiuis?
    Quiercs
    lociim
    cjus,
    et
    non invctiics. Nonenini
    bcce, tjuod
    inaxunedcbetis
    '
    Eortc,
    resistis.
    audire : non enim haec
    quasi
    alia
    natura
    est, sicut
    insaniunt Manicbaei.
    Languor
    noster
    est,
    vitiumno-
    strum esl. Non
    separalum
    alibi
    erit,
    sed
    sanatum
    nusquam
    erit.
    Ergo Concupiscenlias
    carnis ne
    petfece-
    titis. Melius
    quidem
    eral
    iinplere quod
    Lex
    dixil,
    Ne
    concupiscas(Rotn. vn, 7).
    Plenitudo est isla
    virtutis,
    perfectio justitiae, palma victoriae,
    Ne
    concupiscas.
    Hocquia
    niodo
    impleri
    non
    polest,
    vel illud
    implea-
    lur
    quod
    sancta
    Scriplura
    item dieit: Post
    concupi-
    scenliasluas non eas
    (Eccli. xvm,
    50).
    Meliusest eas
    non
    baberc : sed
    quia sunl,
    noli
    post
    eas ire. Nolunt
    post
    leire : noli
    post
    eas ire. Si velint
    post
    (e
    ire',
    *'
    nou
    crunl; quia
    contra mentemtuamnon rebella-
    bunt.
    Rebellant, rebella;
    pugnant, pugna; expu-
    giiant, cxpugna
    : hoe solum
    vide,
    ne vincant.
    CAPUT IV.

    4.
    Quomodo
    concupiscentiw
    el con-
    suetudinimalm
    tesislendum. Ecce
    aliquid
    inde
    ponam,
    iindecrelera
    iruelligaiis.
    Nostis essehominessobrios:
    -
    pauciores sunt,
    sed sunt. Nostis esseet
    ebriosos:
    abundant.
    Baptizatus
    est
    sobrius :
    quanlumpeiiinet
    '
    ad
    ehrielalem,
    non habet cum
    qua pugnet:
    habet
    alias
    concupiscentias,
    cum
    quibus pugnel.
    Sed ut de
    cacteris
    inlelligatis,
    unius
    tantummodo hostis cerla-
    men inmedio
    constituamus.
    Baptizalus
    est et ebrio-
    sus :
    audivil,
    et cum liraore
    audivit,
    inter caetera
    mala, quibus hominibus male
    viventibus
    inlercluditur
    rcgnum Dci, commemoraiam esse et cbrietalem:
    quia
    ubi dictttm
    esl, Neque
    fornicatores, neque
    idolis
    servieules
    ,
    nequeadulteri,
    nequemoltes, neque
    mascu-
    lorum
    concubiiores,nequefures;
    ibi additum
    est,
    Nc-
    queebriosi,etc., regnum
    Dei
    possidebunt
    (I
    Cor.
    vi, 9,
    10). Audivit,
    et limuit.
    Baplizatusest,
    dimissa sunt
    illi omnia
    quibus inebriatus est : restat adversaria
    consueuido.
    Ergo
    habet cum
    qua pugnel
    renatus.
    Practerita
    ejus
    vitiaoninia
    dimissasunl ei:
    observei,
    vigilet, pugnet,
    ne
    aliquando
    inebrie(ur.
    Surgit ergo
    illa
    concupiscenlia
    potandi,
    litillat aniinum
    , ingcrit
    faucibus
    siccitatem,
    insidialur sensibus : vult etiam
    ipstim,
    si
    potest fieri, penelrare
    murum,
    adire in-
    cltisum
    ,
    irahere
    capiivum. Pugnat, repugna.
    0 si et
    ipsa
    nonesset! Si consuetudinemala
    accessit,
    bona
    consuetudine morietur
    2
    : tu lanlum noli ei salisfa-
    cere,
    noli eamcedendo
    saliare,
    sedresistendo necare.
    Tamen
    quamdiucsl,
    hostiscst. Si einon
    consenlins,
    et
    nunquaminebrieris,
    minor etminor erit
    quolidie.
    Nam sunt vircs iliius
    subjectio
    lua. Si enim ei ccs-
    sciis,
    ct inebriatus
    fueris,
    das ei vires.
    Nttmquid
    conlra
    me,
    e( norr conlra te?
    Ego
    de loco
    superiore
    -
    nionco, dico, praedico
    :
    quid
    niali futurumsil ebrio-
    sis,
    antedenunlio. Nonesl
    quoddicas,
    Non audivi:
    nonesl
    quod dicas, Exigit
    Detisanimam meamde
    manu illius
    , qui
    inihi lacuit. Scd laboras
    , quia
    libi
    validumadversariummnla consuetudine
    ipse
    fecisti.
    Non
    laborasti,
    ul nutrires eum3:
    Iabora,
    ut vincas
    eum. Et si niiiius idoneus es adversus
    cum, roga
    Deum. Tamen si te non
    viccrit, quamvis ipsa
    tua
    1
    Lov.,
    roltmt
    posl
    teire: ttoti
    post
    easire. si nolint
    post
    te ire. scd meliusccctericdiliet Mss.
    quos
    hic
    sequimur.
    s
    sicMss.At
    ediii,
    morigeretut\
    H:islercieiisishabe(,Ht/MiKir/resflB.
    817
    SERMQ
    CLI.
    818-
    mala consueludo luctalasil tccum
    ,
    si ienon
    viccrit,
    fecisti
    quod
    ait
    apostolus
    Paulus, Concupiscentias
    carnis ne
    perfecerilis.
    Facfa est
    concupiscentia
    titil-
    lando
    ;
    sednoncst
    perfectapotando
    '.
    CAPUT V.

    5.
    Concupiscenlia
    ttobisinnalaet ex
    primo
    peccati)
    orla.
    Originalepeccatum
    ex
    concupiscen-
    tia. Chrislussine
    peccaloconceptus,
    ut solveret
    pecca-
    luin.
    Quod
    dixi de ebrielate
    ,
    hoc de omnibusvitiis
    ,
    hoc deomnibus
    cupiditatibus.
    Ctim
    aliquibus
    enim
    nnii
    stimus, aliquns
    consuetudiuefccimus. Nam
    pro-
    pter
    illascum
    quibus
    nati sumus
    , baplizanlur
    infan-
    tes,
    ut solvantur a reatti
    propaginis,
    non
    malrc, quam
    non
    habueruiu,
    consuc(udinis.
    Ergo scmper pugnan-
    dum
    est 2, quia ipsaconcupiscciUia,
    cum
    qua
    nati
    stirnus,
    fintri non
    potest qunmdiu
    vivimus:
    quolidie
    minui
    potest,
    finiri non
    potest.
    Per illnm dictumest
    lioc noslrurii mortis
    corpus.
    De
    ipsa
    dicit
    Apostolus
    :
    Condelcctorenim
    lcgi
    Dei secunduminterioremItomi-
    ticm. Videoaiitetnaliam
    legcm
    in membrismeis
    repu-
    gnanieni lecji
    merttis mew,
    el
    caplivanlem
    mc in
    lege
    peccali,
    qv.w
    est in mcmbrismeis. Tunc nata esl isla
    lex, quando transgressa
    est
    prima
    lex. Tunc nata
    est,inquam,
    isla lex
    , quando contempta
    et trans-
    gressa
    est
    prima
    lex.
    Qticc
    cst
    prima
    lex?
    Quam
    in
    paradiso accepit
    honio. Noune nudi
    erant,
    et non
    confundebantur?
    Qu^re
    nudi
    erant,
    et non conftin-
    debantur,
    nisi
    quia
    nondum erat lcx in membris
    repugnans legi
    mentis? Fccil liomofactttm
    punicn-
    dum,
    el invcnil molum
    pudendum.
    Manducavc-
    runtcontra interdictum
    ,
    el
    aperti
    sunt oculi eorutn.
    Qttiil
    enim?
    prius
    in
    paradiso
    clausisvel ccciis octtlis
    oberrabanl? Absit. NamAdamiindc noinina
    imposuit
    volalilibuset bestiis
    , qtiando
    adeumcunclaanimalia
    adducta sunt
    (Gen.
    n, 25, 19, 20)? Quibus
    nornina
    irnponcbat,
    si nonvidebat? Deindedictum
    es(,
    Vidit
    mttlier
    lignttm,quiaplacerel
    oculisad videndum.
    Ergo
    oculos
    aperlos
    babebant;
    et nudi
    crant,
    el noncon-
    fuiidebaiilur.
    Aperti
    sunlaulcmoculi eorumad
    aliquid
    qnodnunqiiam
    senserant, quod
    inmotti stti
    corporis
    nuiiqttamexpavcrant. Apcrii
    suntoculi ad
    inluendum,
    nonadvidenduni : el
    quia
    senscrunt
    pudendum,
    cu-
    ravcrunl
    (cgendum.Consuerunl,inquit, foliaficulnea,
    el
    fecerunt
    sibi succinctoria
    (Id.
    m,
    1
    -7). Quod
    texe-
    runl,
    ibi senserunt. Ecceunde trahitur
    originalepec-
    catuin
    ,
    ccce uude nemonascitur sine
    peccato.
    Ecce
    propler quod
    Dominusnonsic
    concipi voluit, quem
    virgoconcepit.
    Solvit
    illud, qui
    venii sine illo : sol-
    vit
    illud, qui
    nonvenit cx illo. Undetiiius e( unus :
    unus admortem
    ,
    unus ad vitam. Ilonio
    primus
    ad
    morlem,
    homosecundusadvitatn.
    Sedquare
    ad mor-
    temillehomo?
    Quia
    tnntum bomo.
    Quare
    ad vilam
    iste bomo?
    Quia
    Deuset homo.
    CAPUT
    VI.6...4pos(o/ipugna
    conlra
    concupiscen-
    tiamnobis
    proponilur
    ne
    despercmus.
    Non
    ergo quod
    vult
    agit Aposlolus;
    quia
    vnlt non
    concupiscere,
    el
    1
    Etliti,
    sednonesl
    perfectaconsenliendo, potando.Abest,
    consentiendo,
    a
    manuseriptis.
    2
    sic
    optimtB
    not;ecodexFloriacensiset Cistorc.At
    cditi,
    propaginistnalw,quam
    habuerunl.coiisuetudini
    ergo
    setn-
    perrepugnanduin
    esl.
    tamen
    concupiscit;
    ideo non
    quod
    vult
    agit. Nnmquid
    illa
    concupiscentia
    mala trabebat
    Apostolttmsubju-
    gatuni
    ad fornicationem et adulleria? Absit. Non
    ascendant lales
    cogitationes
    incor nostrum. Lucta-
    batur,
    non
    subjugabatur.
    Sed
    quia
    nolebal nec hoc
    habere
    '
    conlra
    quod
    luclaretur,
    ideo dicebat : Non
    quodvolo, ago. Concupiscere nolo,
    et
    concupisco.
    Non
    ergo
    quod
    volo,
    ago;
    scdlamen
    concupiscenlioe
    non conscntio. Nonenimaliter
    diceret, Concupiscen-
    liascarnisne
    perfeceritis;
    si eas
    ipse perficerel.
    Scd
    constituit tibi ante oculos
    pugnamsuam,
    ne timcres
    liiani. Si enimlioc non dixisset benlus
    Aposlolus,
    quando
    videres moveri
    concupisccntiam
    in membris
    tuis,
    cui tu non consentires
    ;
    lamen ctim eam mo-
    veri videres
    ,
    forsitan de le
    desperares
    et diceres:
    Si ad Deum
    pertinerem,
    sic nonmoverer. Vide
    Apo-
    stolum
    pugnaiitem,
    el noli te facere
    desperantem.
    Videoaliam
    legem,inquil,
    inmembrismeis
    repugnanlem
    lcgimeniismew. Eiquia
    nolout
    repugnel:
    caro enim
    mea
    est, egoipse
    sum
    ,
    pars
    meaesl: Non
    quod
    volo
    ago;
    sed
    quod
    odi
    malum,
    Itoc
    ago; quiaconcupisco.
    CAPUT VII.

    7.
    Agere
    nec
    perficere
    seubottum
    seu
    tnutuin, quid
    sil.
    Quod ergo
    bonum
    ago
    ?
    Quia
    concupiscenlicc
    malocnonconsentio:
    Ago
    bonum
    ,
    et
    non
    perficio
    bonum: et
    concupiscenlia
    hostis mea
    agit malum,
    etnon
    perficit
    malum.
    Quomodoago
    bonuiti et non
    perficio
    bonum?
    Ago bonum,
    cum
    mahc
    concupiscenlire
    non consenlio : sed non
    perfi-
    cio
    boniim,
    utomnino non
    concupiscam.
    Rursus
    ergo
    el hostis mea
    quomodoagit malum,
    et non
    perficit
    nialum?
    Agit mnlurn,quia
    movetdesideriummaluni:
    non
    perficit mnlum, quia
    me non trabit ad malum.
    Et inistobelloest tolavitasanctorum. J am
    quid
    di-
    camde inimundis
    , qui
    nec
    pugnnm? Subjugaii per-
    trahuntur : nec
    peiiraliuntur, quia
    libenler
    seqtiun-
    tur. Hscc
    , inquam,
    est
    pugna
    sanclorum
    ;
    et in hoc
    bello
    scmper
    homo
    pcriclitatur
    ,
    quousque
    moriatur.
    Sed in
    fine,
    id
    est,
    in
    triumpho
    illius victoricc
    quid
    dicitut'?imo
    quid
    dicit
    Apostolus jam prremedilans
    triumphum
    ? Tunc
    ftet
    sermo
    qui scriptus
    esl.
    Absorpta
    esl tnors inviclorium. Ubi
    esl, tnors,
    conlenlio lua?
    Vox
    iriiimphantium.
    Ubi
    est, tnors,
    acukus luus?
    Aculeusuulemmorlis est
    peccatum
    :
    ctijus punclione
    factaest mors. Peccatum
    quasi scorpius
    esl
    :
    pupu-
    git nos,
    ct mortui sumus. Sed
    quando dicitur,
    Ubi
    esl, niors,
    aculeus itius?
    quo
    nculeo facta
    es,
    non
    quem
    fecisli :
    qunndo ergo
    dicitur
    ,
    Ubi
    esl,
    mors
    ,
    aculeus luus?
    ulique
    non
    erit; quia peccatum
    non
    erit. Aculeusaulemtnortisest
    peccatum.
    Contrn
    pcc-
    calum data esl Lex. Sed virius
    peccati Lex(\Cor.
    xv, 54-56)? Qtiomodo
    virlus
    peccali
    Lex? Subin-
    travit,
    ut abundaret deliclum.
    Qiiomodo
    hoc?
    Quia
    fuit ante
    Legem
    homo
    peccator ;
    data
    Lege atque
    transgressa,
    factusest et
    prcevaricalor.
    Peccato lcne-
    bantur hominesrei 2:
    Legedata, plus procvarieatione
    facli sitntrei.
    1
    Er.
    i.ugd. Ven.,
    nokbat et hocImbere.
    Lov.,
    nolebal
    liochabere. M.
    2
    Editi,
    omnesrei. At
    MSS.,
    hontinesrei.
    Pauloquepost,
    plv.sprwvaricalionis faeti
    sunl rei.
    819
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    $20
    CAPUT VIII.

    8. Gtalitt Chrisli
    perimendu
    aii-
    quando concupiscenlia.
    Modo
    quidagendumfideiibus.
    Ubi
    spes,
    nisi
    quodsequilur
    : Ubi abunduvit
    pecca-
    tum
    , superabundavil
    graiia (Rom.
    v
    , 20)
    ?Ideo iste
    milesct
    qi'od'<m
    modoinistobelloexcrcilatissimus,
    tamexercitalus ,
    ul csset et dux
    ,
    cumlaborarcl in
    hoc bcliocontra hosiem
    ,
    el dicerct : Videottiiamle-
    gcm
    inmcmbristneis
    , repugnantemlcgi
    mentismew
    ,
    ct
    caplivanlem
    mein
    lcgepeccali, quw
    esl in meinbris
    meis, legem
    fcedam,legemmiseram, vulnus, tabem,
    lauguorcm; subjunxit,
    Miser
    ego
    hoino
    , quis
    meiibe-
    rabitde
    corpore
    mortis
    lntjus?
    Et
    gcmenti
    subvenlum
    cl.
    Qumnodo
    subvcnlum est? GraliaDei
    pcr
    J esuin
    ChrisiumDomtnuinnostruin. Liberabit le a
    legc
    mor-
    tis
    liujtis,
    id
    esl,
    a
    corpore
    mortis
    hujus, gralia
    Dei
    per
    J esumClirislumDominumnoslrum.
    Quando
    cor-
    pus bnbebis,
    ubi nulla
    concupisccnlia
    rmianebil?Citm
    mortaleliocinduerii
    iinmorlulitalein,
    el
    corruplibile
    licc
    indueril
    incorruptionem
    ,
    cl dicetur
    morti,
    Ubi est,
    mors.,
    contenliolua? ct nonerit: Ubi
    cst,
    mors
    ,
    acu-
    lcus luus
    (lCor.
    xv, 55-55)?
    et
    nusquam
    erit. Modo
    quid
    ? Andi :
    Igilur egoipse
    tncnleservio
    legi
    Dei,
    carncautcin
    legipeccati.
    Mcnlcservio
    kgi
    Dei,
    noncon-
    scniicndo : citrneaulem
    legi peccaii, concupiscendo.
    El niente
    legi
    Dei,
    cl carne
    legi peccali.
    El bac delc-
    ctor,
    c( ibi
    concupisco;
    sed nonvincor :
    litillat,
    in-
    sidiatur , pulsat,
    (ralicre conatur : Miser
    ego
    liomo
    ,
    tiuisme
    liberabitde
    corpore
    inortis
    Itujns?
    Nolo
    senipcr
    Vincerc
    : sed volo
    aliquando
    ad
    paccm
    venirc. Nunc
    ergo,
    fralrcs,
    lenete
    islum modum: mento servitc
    legi
    Dei,
    carneaulem
    legi peceali;
    sedex
    neccssilatc,
    quia concupiscilis,
    non
    quia
    conscntilis.
    Aliquando
    istaconcupisceiitiasic
    insidialur sanclis,
    ut facialdor-
    lnientibus
    quod
    non
    polest vigilanlibus.
    Undeomnes
    acclamaslis,
    nisi
    quia
    omnes
    agnovisiis?
    Pttdel hicitn-
    morari. scdnon
    pigeal
    indeDcurn
    prccari.
    Conversiad
    Dominuro,
    etc.
    SERMOCLH
    (A).
    De
    sequcnlibus
    verbis
    Aposloli,
    Rom. vn
    ,
    el
    vin, 1-4;
    tisque
    ad,
    MisitDeusFilitimsuuminsiinililudiiiem
    carnis
    pcccati,
    elc.
    1.
    Difftcullus
    nonesl inobscuris
    scnsibus,quando
    ad-
    juval Spirilus.
    MeminissedebotCbaritasvestra
    ,
    dis-
    pulassc
    mevobisde
    qucestioiie
    diflicillimacx
    apostoli
    Pauf!
    Epistola(In superioresermone),
    ubi dicit : Non
    enim
    quod
    volo
    , ago;
    sed
    qttododi,
    illud
    facio. Qui
    crgo
    adfuistis,
    meministis
    : adcslolenunc
    anirao,
    ut
    astrualis adid
    quod
    audislis.
    Sequitur
    enimlectio
    quoe
    hodierccitata est, quamquidem
    leclor indc
    coepil:
    MisitDeusFitiuinsuuminsitnililudinemcarnis
    peccati,
    et de
    peccato
    damnavil
    peccalum
    inemne: ut
    juslilia
    legisimpkrelur
    in
    nobis,qui
    nonsecundumcarnemam-
    (fl)
    Kunc
    primum
    edituse.xvetcri codice
    Floriacensi,
    anteannoscirciler800
    scriplo,
    iti
    quo proximesubjicitur
    superiori
    scrmoni';
    ct nost recensilusinallero Ms.cor.
    Maximamejuspartem
    dederat Beda,
    siveFlorusadRom.
    VII,
    et Galst.IV.Habtlum
    Cartbaginecredimus,deque
    lioc
    ipso
    sermone,
    nonaulemde
    151,
    ul antecurol.ovaniensi-
    bus
    opinabamur, loquiAuguslinumpostea
    ad
    Carlhagmen-
    scs in sermone
    153,cap.
    8: J am
    aliquandoexposuimus
    vobishoc,
    elc.
    buiutnus
    ,
    sedsecunditm
    spirilum.
    Illavero
    qure
    lunc
    '
    lecla
    sunt,
    nec tractaia
    vcrba,
    istasunt
    qusesequun-
    tur :
    Igilur egoipse
    incnleservio
    legi Dei,
    carne
    qii-
    tem
    legi pecculi.
    Nulla
    ergo
    condemnaiioest Itisnunc
    qui
    suiitinClirisloJ csu. Lexenim
    spirilusvilwinChrislo
    J csti tiberavittea
    legepcccati
    et morlis.
    Quod
    enimim-
    possibile
    erat
    Legis',
    in
    quoinfirmabatur
    per
    cxtrnem.
    Et
    sequiUtrquod
    bodielectuni est: DeusFilium
    suum
    misitinsimilititdinemcarnis
    peccali.
    Difficultasnonest
    in obscurissensibus
    ,
    quando adjuvat spiritus. Adju-
    vct
    ergo
    nos oraiuibusvobis
    ; quiaipsutn
    dcsiderium
    quod
    vullis
    intelligere,
    oralio est ad Deum. Ab
    ipso
    ergo oportet
    ul
    exspectetis
    auxilium. Nos
    enim,
    quo-
    ---
    niodorustici in
    agro,
    forinsccus
    operamur.
    Si aulem
    milius esset
    qui
    intrinsecus
    operaretur,
    nec semen
    leiTiC
    figeretur,
    nec in
    agro
    caciunen
    exsurgeret 2,
    nec roborarctur
    virga
    et
    pervenirel
    ad trabem: nec
    rarni,
    necfructus
    ,
    nec folianascerenlur. IJ eo dixit
    ipseAposlolus,
    discerneus
    operationemoperariorum
    ct Creatoris :
    Ego planluvi, Apolloriguvil;
    sedDeus
    incremenlumdedil. Et
    adjunxit
    :
    Nequequi planlul
    est
    aUqtiid,ncqnequi rigal;
    sed
    qui
    iiicremenluindul Deiis
    (I
    Cor.
    III,
    6e;7).Si
    Deusiiitiinsecusincrcmenlumnon
    det,
    inanisestislesonusadauresvestras. Si aut.em
    det,
    valct
    aliquid quodplanlamus
    et
    rigamus,
    cl nonest
    iuanisIabornoslcr.
    2. Ident tractatur
    argumenlum.
    J amdixi vobis sic
    essc
    accipicndumquod
    ait
    Apostolus,
    Menleservio
    legi Dei,
    curneuittem
    legi peccali;
    ul carni nihil
    plus,
    permitlatis,
    nisi
    desideria,
    sinc
    quibus
    non
    potest
    esse.
    Si
    aulem
    3
    dcsidcriismalis
    consenseritis,
    et noncon-
    Irailialuelaii
    fucritis,
    victi
    plangetis
    : el
    optanduin
    cst ul
    plaugalis,
    necl sensumdoloris
    perdatis. Quan-
    lura
    ergo
    est in volis
    noslris,
    involunlale
    noslra,
    in
    oratione noslra
    , quandodicimus,
    ATenos
    infcras
    in
    tenlationetn
    ,
    sed libera nosa tuulo
    (Malth. vi, 15);
    hoc
    uliquecupimus,
    ul nec
    ipsa
    maladesideriaexi-
    stant decarne nostra. Sed
    quamdiu
    hic vivinius
    ,
    ef-
    ficerc nonvalemus.
    Propter
    hocait :
    Perftcere
    atitein
    bonumnoninvenio.Facere
    quid
    invenio?Non consen-
    liremalodesiderio.
    Perficere
    noninvenio: nonhabere
    malumdesiderium. Reslat
    ergo
    inhac
    pugna,
    ut
    mente
    noii consenliente
    ''
    malis
    concupisceiUiis,
    servias
    lcgi
    Dei;
    carne autem
    concupiscente,
    sed tenonconsen-
    licnle
    ,
    servias
    legi pcccati. Agit
    carodesideria sua
    ,
    age
    et (utua. Non
    opprimuntur,
    non
    exslingiinntur
    a
    tedesideria
    cjus;
    non
    exslingual
    tua: ut in
    certaminp
    labores,
    nonvictustrabaris.
    5.
    Concupiscentiw
    mattimin
    baplizuiis
    sinereulu. Sc-
    quitur ergo
    el dicit
    Aposlolus,
    Nullu
    ergo
    condemna-
    tioesl nuncliis
    qui
    sunt inClirisloJ esu. El si habent
    desideria
    carnis, quibus
    non
    conseiUiunt;
    et si lex in
    membriseorura
    rcpugnat lcgi
    menliseorum
    ,
    et ca-
    ptivare
    vult mentcm: lanien
    quiaper gratiamBapti-
    smatisei lavacri
    rcgcnerationis
    solutusest e(
    ipse
    rea-

    mHoriacensi
    exemplari
    constanlerest
    genitivocasu
    Lcgis,
    utin
    gra3co,
    lounontoii.
    '-
    sicMS. cor.
    [exiret.]
    s
    Ktemus.,
    si eniiii.
    h
    ln
    eodcmMs.,
    consenlicns.
    SERMOCLII.
    82fc
    m
    tus
    ,
    cum
    quo
    eras nalus
    ,
    et
    quidquid
    anleaconsen-
    sisti malrjc
    concupiscentioe,
    sive
    quoiibctflagitio,
    sive
    quolibet
    facinore,
    sive
    qualibet
    mala
    cogitalionc,
    sive
    qualibet
    mala
    locutione,
    omniadeletasuntinillo
    fonie,
    quo
    servus
    inlrasti,
    undeliber existi :
    quiacrgo
    hree
    ila
    sunt,
    Nulla nunccondemnalioesl Itis
    qui
    sunt in
    ChristoJ esu. NuIIaest nunc
    ,
    anleafuit. Ex unoom-
    nesincondemnalionem
    (Roin.
    v, 16).
    Hocmaltimfe-
    cerat
    gcneratio,
    sedhocbonumfecit
    regcncratio.
    Lex
    cttim
    Spirilus
    vilwinCltristoJ esulibcruvitteu
    legepec-
    cali el mortis.Incst in
    mcmbris,
    sedrcumtenonfacit.
    Liberatusesabilla
    ;
    liber
    pugna;
    sedvidenevinca-
    ris,
    el iterumfiasservus.Laboras
    pugnando,
    sedIceta-
    beris
    triumpbando.
    4. Manichosorumerror cavendus. Dixi atitem vo-
    bis
    ,
    el maximememinissedebetis
    ,
    neforte
    propter
    istam
    pugnam,
    sine
    qua
    homoessenon
    potest,
    eliam
    qtii juste vivit;
    imoilleinea
    cst, qui juste
    vivit;
    nam
    nec
    pugnat,
    sed
    trahitur, qui juste
    nonvivit:
    ergo
    ne
    putetispropter
    hoc
    quasi
    duas ex diversis
    principiis
    esse naturas
    ,
    sicut insaninnt
    Manichroi,quodqunsi
    nonsil caroexDeo.Falsum
    csl, iitriimque
    exDeoes(.
    Sednaturahunianaislam
    (a)
    in
    semetipsa
    mcruii ex
    peccatoErgolanguor
    esl:
    sanalur,
    ctnonest. Discor-
    diamodo
    qucc
    cst in
    spiritu
    el carne
    , pro
    concordia
    laborat; spirims
    ideo
    laborat,
    utcaro cnmillocon-
    cordet.Quemadmodiim
    si intinadomoIitcmintcr sc
    habeantvir el
    uxor;
    adhocdebet laborare
    vir,
    111du-
    mettixorem.Domatauxor
    subjugeltir
    viro;
    subjugata
    UKore
    viro,
    (ial
    pax
    iti domo.
    5. Lex
    triplex
    : kx
    peccati,
    lex
    fidei,
    lex
    faclorum.
    Cumaulcm
    dixisset,
    Lex
    spiritus
    vilwinChrisioJ esu
    liberavittea
    legepeccati
    et
    mortis; proposuit
    nobisiii-
    lelligendasipsas leges.
    IiUuemini
    eas,
    ctdisceruile :
    salisvobisnecessariaesl is(adiscrctio. Lex
    , inquil,
    spiritus
    vitw
    ,
    ecceuna lex : tiberavitlea
    tegepeccati
    el
    morlis,
    eccealieralex. Et
    sequitur
    :
    Quod
    enitnint-
    possibile
    eral
    legis,
    in
    quoinfirmubaturper
    carnem,
    eece
    teiiia lex. Aut forleislaest ex duabus'?
    Inquiramus
    el Domino
    adjuvanle
    videamus.De
    lege
    illabona
    quid
    dixil? Lex
    spirilus
    vilwliberavil te a
    legepeccali
    el
    tnoriis,
    Istamnondixitinvalidamfuisseadefficiendum:
    Liberavit, inquit,
    (elex
    spiritus
    vilwa
    legepeccati
    et
    mords.Lexillabonaliberavitteabista
    lcge
    mala.Lex
    cnimmala
    quce
    est?Videoalicnn
    legem
    inmembrismeis
    repugnantemlegi
    ineniis
    mew,
    el
    caplivanlem
    mein
    lege
    peccali,quwesl
    intnembrismeis.
    Quareet ipsa
    lexdicla
    est? Recleomnino. Admodumenim
    lcgitime
    factum
    est ut homo
    qui
    noluitobedire Dominosuo
    ,
    rionei
    serviret caro
    ipsius. Supra
    (eDominus (uus
    ,
    infrale
    carotua. Servi
    meliori,
    ut serviat tibi inferior. Con-
    tempsisli superiorem
    , torqueris
    abinferiore. Istaest
    ergo
    lex
    peccali,ipsa
    est el morlis. Per
    peccainm
    enira
    mors.
    Qua
    die
    munducavcriiis',
    morletnoricmini
    (Gen.
    n
    , 17).
    Ista
    ergo
    lex
    peccali
    trahit
    spiritum,
    et sub-
    jugare
    contendit. Sed
    condelector
    legi
    Dei secundumin-
    terioremIwininem.Ac
    per
    hocfit illa
    pugna,
    etin
    ipso
    1
    Ms.
    cor.,
    Aut
    forte
    islaunaestexduubus.
    (a)Forte,
    litem.
    certamiiiedicitur
    ,
    Menleservio
    tegi Dei,
    carneatilem
    legi pcccati.
    Lcx
    spirilus
    vilwlibcravillea
    legepcccali
    ei mortis. Lex enim
    ipsaspiritus
    vitce
    quomodo
    teli-
    beravit?Primooninium
    iiidulgenti.inipcccalorum
    de-
    dit.
    Ipsa
    esl cniiii
    lex,
    dc
    qna
    inPsalmodicilurDco:
    Et de
    lege
    iuamisercremei
    (Psnl.
    cxvui, 29).
    Lcxmi-
    sericordioc,
    Icx
    fidci,
    uonfaclorum.
    Qitcc
    cst
    crgo
    lex
    fac(orum? J amaudislis
    lcgcin
    fidci bonam: Lcx
    spi-
    ritusvitwliberaviltea
    legepeccali
    cl morlis.Audislisct
    aliam
    Iegeni pec-cati
    et mortis'.
    Quod
    cnim
    impossibile
    erat
    legis,
    in
    quoinfirmabaturper
    carncm.Ilcec
    crgo
    lcx
    tertioIoco
    qucc
    nominnta
    cst,
    uescio
    quidquasi
    non
    implel
    : lex autemilla
    spirilus
    vitoc
    implcvit: quia
    (c
    de
    legepeccati
    etmorlis libcravit. Lcx
    ifaqucisln.qum
    loco(erlionominaia
    est, ipsa
    Lcx
    ipi;c
    daia(sl,
    po-
    puloper Moysen
    inmonlcSina
    , ipsa
    dicittir lcx fa-
    ctorum.
    Ijisa
    minari
    novit,
    nonsubvcnirc
    ;
    jubcre
    sio-
    vit,
    non
    juvarc. Ipsa
    cst
    qucc
    dixit,
    Non
    concitpi&ccs.
    Undcdicit
    Apostolus, Concupiscentiam
    iiescicbum,
    nisi
    Lex
    dicerel,
    Non
    cottcttpisces.
    Et
    quid
    mihi
    profnil,
    quiaLexdixit,
    Non
    concttpisces?
    Occasione
    nccepla*
    peccalumper
    mandalum
    fefeltitme,
    et
    per
    illudoccidit.
    Prohibitus sum
    concupiscere,
    ncc
    implevi jussa ,
    sed victus sum. Anle
    legem
    fui
    peccalor
    :
    necepla
    lcge
    factussum
    prcevaricator.
    Peccttlumenimoccusio-
    ne
    acceplaper
    mandalum
    fefellittne,
    et
    per
    illudoccidit.
    G. Lex
    Moijsi dcfendilur
    contraManicltwos.Ila-
    qttc, inquit,
    lex
    quidein
    sanclu.Bonaest
    ergo
    et ista
    lex
    (quia
    et
    ipsamreprchcnduntManichcei,quoniodo
    carnciu).
    Deilladieit
    Apostolus':Ituque
    lex
    quidetn
    sanctti,
    ct maiidaliiin
    sanclitm,
    el
    justum,
    et bonttm.
    Quodergo
    botium
    cst,
    mihi
    faclum
    estmors? Absit.Sed
    peccalum
    ut
    appareal peccatitm,per
    bonummihi
    opera-
    tuinesl tnoricm.
    Apostoli
    verba
    suiit;
    videteet atlen-
    dite.
    Itaque
    lex
    qnidem
    sancia.
    Quid
    lam
    sancium,
    quam
    Non
    concupisccs
    ?Noncssctmala
    legisprsevari-
    catio,
    nisi
    ipsa
    essct bona. Si enimnon esset
    boua,
    noncssct malimi
    procvaricari
    remmalarn.
    Quia
    vero
    nialumesl cam
    procvaricari,ergo
    bona esl.
    Quid
    tam
    bonum
    , quam
    Non
    concupisccs
    ? Lex
    ergo sanctu,
    et
    mandalumsanclum,
    ct.
    jitslttm
    ,
    et boitttm.
    Quomodo
    saliat?
    quomodo
    inculcat?
    Quasi
    contracalumniatorcs
    clamal.
    Quid
    dicis,
    Manichsee?Lcx
    quae
    dalaest
    per
    Moysen
    mala csl? Mala
    est,
    dicunt. 0
    poiicnla!
    o
    frontem31Tu dixisli
    semel,
    Mala: audi
    Apostolura
    dicenlem,
    Lex
    quidem
    sancla,
    el mandalum
    sanctum,
    et
    iuslum,
    el bonum.Taces
    aliquando? Quodergo
    bonum
    ;s/, inquil,
    tnihi
    factum
    esl mors?Absit.Sed
    peccatum
    \tt
    appureul peccatum,
    per
    bonutntnihi
    operatum
    est
    nortein.El
    liic, per
    boiutm: sic reumaccusat
    *,
    ut a
    audc
    Legis
    nonrecedat. Per bonunimilii.
    inquit, ope-
    alumcstmorlein.Per
    quod
    bonum? Mandatum. Per
    juod
    bonum?
    Legem.
    Quomodooperalum
    est mor-
    lem? Ut
    appareatpeccalum;
    ut
    fial supra
    modum
    pec-
    :ulum, delinquensper
    mandatuin.
    ldco, supra
    modum.
    1
    sic ex Ms.eor.
    [r.exspirilus
    vitwliberavittea
    lege
    peccati
    elmortis.
    Quodeniin,etc.]
    2
    Idemtls.,occasionectiimaccepta.
    3
    idem
    Ms.,
    o
    frontem
    duram!
    '*
    sicliorus. AtFloriacciisis
    v.s.,
    caiisatur.
    825
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    82*
    Quandodelinquebat
    sine
    mandato,
    minuserail:
    quan-
    do
    delinquitper mandatum,
    excedil modum.
    Quando
    ciiimnon
    prohibelur aliquis, putat quia
    benefacit.
    Prohibilus, incipit
    nolle facere:
    vincilur, trabilur,
    subjiigalur
    :
    jam
    restal illi
    graliam
    invocare; quia
    non
    poinit legem
    servare.
    7. Tres
    leges.
    Ac
    per
    hoclex
    illa,
    de
    qua
    diclum
    csl,
    Lexcnim
    spirilus
    vitwliberaviltea
    legepeccnli
    et
    mortis,
    lexest
    fidei,
    lcx est
    Spiritus,
    lex est
    gratioe,
    lex est misericordice.Illavero lex
    peccati
    el
    nioiiis,
    nonest Icx
    Dei,
    sed
    peccali
    el niorlis.Illaveroaltera
    dc
    qua
    dicit
    Apostolus,
    Lex
    sancta,
    el tnandutumsun-
    ctum, etjiistum,
    et
    bonum,
    lcx
    estDei,
    sed
    factorum,
    lex
    operum
    :
    operumlex, qucejttbet
    non
    juvat:
    Iex
    qusc
    libi
    ostendit,
    non tollit
    peccalum.
    Ab alia tibi
    lege
    ostcndilur
    peccatura,
    abalialollilur. Duosunt
    Testamenta,
    vetus el novum. Audi
    Aposlolum
    dicen-
    tera : Dicile
    milii,
    sub
    Lege
    volenles
    esse, Legem
    non
    legislis?Scriplum
    esl enim
    quod
    Abraliamduos
    filios
    habuil,
    unumde
    ancilla,
    et unumdelibera.Sedis
    qui-
    detn
    qui
    de
    ancilla,
    secundumcarneinnalits
    esl;
    qui
    aulemde
    libcra, per promissionem
    :
    qum
    sunt in alk-
    goriu.
    Hmceniinsunl duo
    Tcsluittentu,
    unutn
    qttidem
    in
    inonleSinainservilulem
    generans,quw
    esl
    Agar
    ancilla
    Sarrcc, quae
    data est
    Abrahac,
    et
    peperit
    lsmaelem
    scrvum. Est
    ergo
    Tcslamenlumvetus
    peiiinens
    ad
    Agar,
    in servitulein
    generans.
    Qitw
    autemsursiimest
    J crusalcm,
    libera
    esl, quw
    esl tnuUrnostru
    (Galal.
    tv,
    21-26). Ergo
    filii
    gratioe,
    filii sunt liberre: filii
    littercc,
    filii sunt ancillcc.
    Quaere
    filiosancillac: Liileraoccidil.
    Quaere
    (ilioslibercc:
    Spiritus
    autem
    viviftcat(II
    Cor.
    in,
    C).
    Lex
    Spiritus
    vilwin ChristoJ esuliberavittea
    legepeccaii
    et
    mortis,
    undc te non
    poluit
    IiberareIex
    lilteroe.
    Quod
    enitn
    itnpossibile
    eral
    Legis,
    in
    quoinfir-
    mabalur
    per
    carnem.Rebellabateniracaro
    tua,
    sub-
    jugabat
    tecaro
    tua; audiebalLegem,
    et
    plus
    incilabat
    concupiscentiain
    tuara. Infirmabatur
    ergo
    lex litterce
    per
    carnein: ac
    pcr
    hoc
    impossibilc
    erat
    lcgis
    litteroe
    liberarea
    legepeccati
    ct mortis.
    8. Clirisli caro sola noncaro
    peccati.
    Misil Deus
    Filiumsutiminsimililudineincarnis
    peccati
    : non in
    carne
    peccati.
    Incarne
    qtiidcm,
    sednonincarne
    pec-
    cali. Coe(era
    ergo
    oniniumhominumcaro
    2,
    caro
    pec-
    caii : sola
    illius,
    non caro
    peccaii; quia
    non eum
    inater
    concupiscenlia,
    sed
    gratia concepit
    : tamen
    liabenssimilkudincmcarnis
    peccali;
    undect
    nutriri,
    ct
    esurire,
    et
    sitire,
    el
    dormire,
    el
    faligari,
    el mori
    poluil.
    In simililudinemcarnis
    peccali
    tnisil DettsFi-
    liumsuum.
    9. De
    peccalo
    in Chrislo
    quomodo
    damnattim
    pec-
    calum.
    Eldepeccalo
    dumnuvil
    peccatum
    incarne.De
    quo peccalo
    ?
    Quodpeccalum
    ? De
    peccalo
    dutnnuvit
    peccalum
    incarne: ul
    juslitiu legisimpleulur
    innobis.
    J amilla
    justitia legis implcatur
    iu
    nobis; jam
    illa
    ju-
    stitia
    quoejubetur, impleatur
    in nobis
    per Spiritum
    qui adjuvat:
    id
    est,
    lexliKerx-
    implea(ur
    iunobis
    per
    1
    Uterque
    Mss. f. et
    cor.,sinemandatoinusueral.Prsetu-
    limuslectionemFlori.
    3
    Florus,
    omnishominumcaro.
    spirilum
    vitcc:
    qtti
    nonsecundumcarnem
    ambiitamus,
    sedsecundum
    spirilum.
    De
    quoergopeccaloDominus,
    quodpeccaium
    damnavil?
    Video,
    video
    quidemquod.
    peccalum
    damnavil,
    video
    prorsus
    : Ecce
    AgnusDei,
    ecce
    qui
    lollil
    peccatum
    mundi
    (J oan.i,
    29).
    Quodpec-
    caium? Omne
    peccatum,
    omne noslrum
    peceatum
    damnavil 1. Sedde
    quo peccaio? Ipse
    non habebal
    peccatum
    : deillodiclum
    est, Qui peccatum
    non
    fecit,
    necinventusesl dolusin
    oreejus(I
    Pelr.
    u, 22).
    Nullum
    prorsus,
    nec
    irahendo,
    nec addendo: nullum
    pecca-
    lum
    habuit,
    nec
    originis,
    nec
    proprioeiuiquitatis.
    Ori-
    ginemvirgodemonslral;
    conversatiovero
    ejus
    sancta
    satis oslendil nihil eiimfecisse unde
    dignus
    esset
    morte. ldeo ail : Eccevenit
    princeps hujus
    mundi
    (diabolumsignificans),
    el intnenihil inveniet.Nonin-
    veniet
    quare
    me occidat
    princeps
    mortis. Et
    quare
    crgo
    moreris? Sed ul scianl otnnes
    quia
    volunlalem
    Palris mei
    facio,
    eamus
    hinc(J oan.
    xiv,
    50et
    51).
    Et
    pcrrexit
    ad
    passionemmortis,
    mortem
    volimtariam,
    non
    necessitatis,
    sedarbitrii. Poleslalemhabeo
    ponendi
    animatn
    meam,
    el
    poleslalem
    habeoilerumsumendieatn.
    Nemoloilileatna
    nte,
    sed
    egoponoeum,
    el ilerumsumo
    eam
    (Id. x, 17,
    18).
    Si miraris
    polestatera, intellige
    Hiajestatcm.
    Ut Deus
    loquitur,
    Chrislus
    loquilur.
    10.
    Quorumdam
    sentenliadeloco
    Apostoli.
    De
    quo
    ergo peccato
    damnavit
    peccatum
    ? lulellexerunt
    qui-
    dam,
    et
    pervenerunt
    ad sensiimnon
    improbum.
    Sed
    lamen
    quid
    dixerit
    Apostolus, quanlum
    mihi
    videtur,
    indagare
    minime
    poluerunl.
    Rem lamen nonmalam
    dixerunl: hanc vobis
    priusdico,
    et deinde
    quid
    mibi
    videaiur,
    et
    quodipsaScriptura
    divinaostendal esse
    verissimum.Cumturbarenlur
    (A)
    : De
    quopeccalo
    da-
    ranavil
    peccatum?Habebatpeccatum?hocdixerunt,
    De
    peccalo
    damnavh
    peccalutn,
    de
    pecealo
    non
    suo;
    (amen
    de
    peccalo
    dumnuvit
    peccalum.
    Si
    ergo
    nonde
    suo,
    de
    ctijus?
    De
    peccatoJ udce,
    de
    peccalo
    J udoeorum.Unde
    enimfudit
    sanguinem
    in remissionem
    peccatorum
    ?
    Quia
    crucifixusest aJ udceis2.
    Quo
    tradente? J uda.
    J udsei
    qttando
    illum
    occiderunt,
    J udasillum tradidit.
    Bene
    feccrunt,
    an
    peccaverunt?
    Peccaverunt. Ecce
    de
    quo peccato
    damnavit
    peccatum
    3. Benedictum
    e.st,
    et verediclum
    est, quia
    et de
    peccato
    J udaeorum
    Christusdamnavit omne
    peccalum, quia
    illis
    perse-
    quentibus
    fudit
    sanguinem, quo
    delcvitomne
    pecca-
    lum. Yerumlamcnalio locovide
    quid
    dicat
    Aposto-
    lus : Pro
    Chrislo, inquit, legationefungimur,tanquam
    Deoliortanlc
    per
    nos: obsecrantus
    pro Christo,
    idesl
    lanquam
    Cbrisiusvos
    obsecret,
    pro
    illovosobsecra-
    mus,
    reconciliariDeo. Et
    sequitur
    : Eum
    qtd
    nonno-
    verat
    peccatum.
    Dcuscui vosobsccramus
    reconciliari,
    eum
    qui
    nonnoveral
    peccatum,
    ideslChrislumDeum,
    eumChrislum
    , qui
    nonnoveral
    pcccalum
    , peuaium
    pro
    nobis
    fecit,
    tttnossimus
    juslilia
    Dei in
    ipso(II
    Cor.
    v,20, 21). Numquid
    hic
    polest inlelligi peccatum
    1
    Florus,peccalttm
    dimisitetdamnavil.
    2
    Ms.
    cor., Quiacrucifixus
    est.A
    quibuscrucifixus
    estf
    AJ udwis.
    3
    sic ex Ms. cor.
    [an peccaverunt.
    Bene
    diclumest,
    ete.]
    (o)Forle,interrogarenlm.
    825
    SERMOCLIIl. 826
    J udae, peccatum J udaeorum, peccatum cujusque
    al-
    lerius hominis: cumaudias:
    Eum
    qui
    non noverat
    peccalum,peccatumpro
    nobis
    fecit
    ?Quis?qucrn
    ?Deus
    Cbrislum. DeusClnistum fccit
    pro
    nobis
    peccaiutn.
    Nou
    dixit,
    Fecit
    pro
    nobis
    peccanlera;
    sed, fecil
    etitn
    pcccaium.
    Si nefasest dicere
    peccasse
    Christiirn, quis
    fl-rat
    peccatum
    esseChrislum? Et lamcti non
    possu-
    nius
    Apostolo
    conlradiccre. Nonci
    po.-siunus
    dicerc :
    Quid
    est
    qnodloqtieris?
    Si ciiimhoc
    Apostolo
    dixeri-
    lius, ipsi
    Cbristo diciinus. Ait enini alio loco: An
    ullis
    experimentum-ejusacciperc, qui
    in me
    loquilur
    Chtistus
    (II
    Cor.
    xin,
    5)
    ?
    11. Verior
    inlerprctalio Aposloli.
    Cluistus
    peccatum
    faclus quoinodo. Quid igitur
    est ? iiitendat Cbarilas
    veslra
    magnuinaltumque
    mvsieiium. Felices
    erilis,
    si
    intelleclum
    dilexeritis,
    el addileclum
    pervenerilis
    '.
    Prorsus, prorstts
    Chrisms Doirinus
    nosier,
    J esus Sal-
    valor
    nosier, Redetnptor
    nosler
    peccalum
    factus
    est,
    nt nosessemus
    jusiilia
    Dei in
    ipso. Quomodo
    ? Attdite
    Legem. Quinoverunt,
    sci-unt
    quod
    dico :
    elquinoii
    noverunt, legani,
    vcl audiant. J n
    Lcge peccala
    voca-
    banliir eliam
    sacrificia, qua: pro peccatis
    offcreban-
    lur.
    Habcs,
    cum victima
    pro peccatoatlditcerciur,
    dicil
    Lex,
    Ponanlmanus suassacerdoics
    super
    pecca-
    tunt
    (
    Ltvil. IV
    )
    ;
    id
    est, super
    vicliinaiii
    pro peccnto.
    Et
    qnod
    esl aliud
    quain
    Cbristus sacrifieimn
    pio pec-
    calo? Sicul et Christus, inqtiit,
    dilexil vos. el trudidil
    semeiipsumpro
    vobisoblationemet hosliamDeoinodo-
    rem stiavilutis
    ( Ephes
    v,
    2
    ).
    Ecee dc
    qtto pcccato
    damnavii
    peccaiuin
    : desacrificio
    quod
    faclusesl
    pro
    peccalis,
    inde damnavit
    pcccatum. Ipsa
    est Lex
    spi-
    rilus
    vilw,
    qucn
    liberavillea
    legepeccali
    et mortis.
    Quia
    lex illa
    altera,
    lex
    litterce,
    lex
    jtibens,
    honaest
    qui-
    dcm
    ; Munduiutn,sunctitin,
    et
    jusluttt,
    et bonum: sed
    infirmubutiirper
    carnem;
    et
    quod jubebat,
    iu noliis
    inipleri
    non
    polerat. Aliaergo lex, uldicerecceperain,
    (ibi osiendat
    peccatum,
    alia tollat: osleudai
    pecca-
    lumlex
    litleroe,
    lollat
    peecalum
    lex
    gratko.
    SERMOCLIII*()-
    Deverbis
    Aposioli,
    Rom.
    vn, 5-15,
    Cumessemus in
    carne, passionespeccalorumquceper Legcmsunt,
    operabanlur
    inmembris
    noslris,
    ut fructumfcrrcnt
    morli,
    elc. ConlruMunicltwos
    aperte,
    el tacilecontra
    Pelagianos(b).
    CAPUT PRIMUM.-1. Locus
    Aposloli exponen-
    dus
    quamdi/ficilis.
    Audivimus,
    coiicordilerquerespon-
    dimus,
    et Deonostro consouavocecanlavinius : Bea-
    lusvir
    qitem
    tu
    erudieris,Domine,
    el ex
    lege
    luadocue-
    ris eutn
    (
    Psal.
    xcm, 12).
    Siicntiuni si
    praebeatis,
    audielis. Non invenit loctim
    sapienlia,
    ubi non cst
    patientia.
    Nosloquimur,
    sed erudii Deus : nos
    loqui-
    mur,
    sed Deus docet. Non enim beatus rlictus est
    quera
    docel
    homo,
    scd
    quetn
    lu
    erudieris,
    Doinine.Nos
    1
    Ms.
    cor., pervenielis.
    '
    Casligatus
    ad a. bn. cl. cb. f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    -rm.
    vd. Am.Er. Par.lx>v.
    (a)'Alias,
    deVerbis
    Apostoli
    4.
    (/>)
    CitatBedaadRom.
    vn, ibique
    lolumfere
    transcripsit
    Florus.
    Hujus
    eliammemiuit
    ipse Augustinus
    iu
    sermone
    sequenij,postridieapudcarthaginempronuntiato.
    plantare possumus
    et
    rigare
    : sed Dei esl irtcremcn-
    tutndare
    (
    I Cor.
    iu,
    7). Qui planlatet qui rigat,
    fo-
    rinsecus
    operatur
    :
    qui
    dai
    increntcnuim,
    inlrinse-
    cus
    opitulntur. Qurc
    nobis lectio de sancti
    Apostoli
    Epistolaproposila
    sil ad
    loquendum, quamdilficilis,
    quamlatebrosa, quain(
    si non
    intelligalur
    anl male
    intelligaiur )periculosa
    ; puto, fralres,
    ittio
    scio, quia
    nobiscum
    recilaretur,
    audislis
    ;
    et
    fluctuastis,
    si ad-
    vertistis;
    aut si
    aliqui
    et
    iritellexislis, quam
    sit ar-
    dniimsinedubitatione vidistis. Hanc
    ilaque
    lectionem
    toiumqueipsum
    molesiumet
    obscurum,
    sed inielli-
    gentibus
    salttbrem
    EpistolceApostoli
    locurn
    suscepi-
    mus, adjuvante
    miscricordin
    Dei,
    exponere
    disseren-
    do. Charitnti vestrre debitores nos
    esseseio,
    exaclo-
    rcs vosesse sentio.
    Qiiemadmodumnos,
    ut ista
    per-
    cipiaiis,
    oramus : sic ei vos
    orate,
    utea
    vobisexpli-
    carevaleamus. Si enim oralio noslra
    concordet;
    et
    voslacict Deus idoncos
    atiditores,
    et nos debiti hu-
    jus
    fidelissimosredditorcs.
    CAPUTII.2. IloclocoabutunliirManichwi.CUMI
    eniinessemusin
    carne,
    ait
    Apostolus, passionespecca-
    torum
    quw per Legein
    sunl, operabanlur
    in tnembrit
    noslris,
    til
    fructiitn ferreut
    morli. Hie videtur
    ( qund
    nmi
    intelligeiitibuspriinuin
    el
    grandepcriculumesl)
    Aposiohisreprelienderc
    et
    ctilpare legcm
    Dei. Dicit
    alii[uis,
    Absithncab
    aniinoqualiscumque
    christiani
    *
    :
    qttis
    hoc vcl insanus audeat de
    Apostolosuspicari?
    Et l.uneii,
    fralres
    iuei,
    verba islamale
    iiilellccla,
    fo-
    riiitcininsaniccfurori Manich:corunisubminislrarunl.
    Manichceieiiiui
    Icgem
    Dei
    per Moysen dalam,
    dicunt
    nona Dco
    daiani,
    et eam
    Evangelio
    conlrnriam csse
    conlenduiit. Et
    quando
    curaeis
    agilur,
    his testimo-
    niis
    apostnli
    Pauli
    qu;c
    non
    intelligunl,
    coiinnltir con-
    vincere, quid dicnin,
    catholicos non
    intelligentcs,
    ct non
    potius ncgligcnte.-.
    ? Nonenimniultiim
    esl,
    si
    quis
    velil csse
    diligens, posl
    calumnias nb hoerelico
    auditas,
    saltemc.onsiderareincodice
    circumslanliam
    leclionis.
    Quod
    si
    fecerit;
    ibi mox inveniet unde ad-
    versnriumloquaceiiiredargual.iindehosLesLegisrebel-
    lesipieproslernat.
    Elsi enimtardusesl ad
    intclligenda
    vcrbaAposloli,
    manifestaibi
    Inusestexprcssa logis
    Dci.
    5. Manicltworumcalmnnia
    refellenda
    ex
    conseqiieuti-
    bus. Yideteenim
    prius
    cl advertilc. Cumenimessemus
    in
    carne, ait, passionespeccatorumquwper Legemsitnl,
    operabunlur.
    liic
    jamManichceuserigitcervicem,
    exal-
    lal cornua,
    impetit (e,
    facil
    impetum
    :
    Ecce, inqnit,
    pussionespecculorumquw per Legem
    sunl.
    Qnomodo
    bona
    eslLcx, per quani
    in nobis sunl
    passioncs pec-
    catorum,
    et
    operanlur
    inmcmbris
    nostris,
    utfrucium
    fcrant morti ?
    Lege, aliquaiuum progredere,
    toium
    audi
    patienler,
    et si non
    intelligenter.
    Hoc enim
    quodail,
    Passiones
    peccalorumqttw
    per Legemsunt,
    operabunlur
    in membris
    nostris, multumest ut intelli-
    gas
    : sed
    prius
    csto mecum
    Legislaudator,
    ct tunc
    fieri inereberis inieilector. Clausumcor
    habes,
    et cla-
    vcm accnsas? Ecce interim
    quod
    non
    intelliginms,
    paululnm seponamus,
    ad laudeni
    Lcgis quseaperta
    1
    i.ov.,
    Abdthocubunimo
    qualicumqtte
    christiani.Er.
    l.ugd.
    Ven.seculisumus. M.
    827
    -
    S. AUGUSTiNI EPISCOPl
    828
    cst veniamus.
    Pussiones,inquit, pcccalorum,quwper
    Legein
    suni, operqbanlur
    in membris
    noslris, ulfruclum
    ferrent
    morti. Nunc
    ergo
    evacuatistttnusa
    Legetnortis,
    in
    qua
    delinebamur,
    itautserviamusinnovilale
    spiritus,
    el noninvelustale
    lilterw. Adhiic videlur
    Legcm
    ar-
    gtiere, culpare, improbare,
    deteslari: sed non intel-
    ligentibus.
    Cumenim
    dicit,
    Cum cssentusin
    carne,
    passionespeccalorumquwper Legeiti
    sunt, operabantur
    tn niembrisnostris,
    itl
    frucliimferrenl
    morti. Nuncer-
    go
    evacuatisumusa
    Lege
    mortis,
    in
    qua
    delinebdmur,
    ita til scrviumusin novilate
    spirilus,
    el noniuvelustate
    litlerw,quasi uliqtie
    '
    vidclur
    Lcgera
    accusare
    atque
    culparc.
    Yidit
    bocclipse, vidil,
    sensil senon
    inlclligi,
    etconlra obscurilalemverboruni suortim
    cogitntiones
    lioininumcommoveri : sensit
    quidpossisdicerc,
    sen-
    sit
    quidpossis
    contrndicerc;
    cl
    prior
    hoc voluil diee-
    re,
    ut lunoninvcnias
    quod
    dieercs.
    CAPUT III.

    4.
    AposlolusipseLcgisreprehenso-
    res ibidemdamttai.
    Quidergo diccmus,inquit?
    IIoc
    scquitur. Quidergo
    diceinus?
    Lexpeccatutncsl?
    Absit.
    Unovcrbo
    Lcgemabsolvil, Lcgis
    accusatoremdamna-
    v'tt. AuclorilalCm
    Aposloli
    conlra me
    proferebas,
    o
    Manichmc,
    cl dicebas
    mihi,
    cum
    Lcgemrcprebende-
    res,
    EcceAudi
    Aposlolum,lege Aposiolum
    : Passio-
    nes
    peccaloruin
    quw per Legeinsunl, operabanlur
    in
    membris
    noslris,
    ul
    fruclumfcrrenl
    morti. Nunc
    ergo
    evucnali sunius
    a
    Legenwrlis,
    in
    qttu
    delincbamur,
    ita
    ul scrvitimnsinnorilale
    spirilus,
    clnon itt vetustatelil-
    terw. J acUibas
    tc, clamabas, dicebas, Attdi,
    lege,
    vide:
    is(a
    dixcras,
    ct
    jain
    verso
    lergo
    ire
    cupiebas. Exspe-
    cla,
    audivi
    tc,
    audi me: itno nec
    egolc,
    nec (umc
    ;
    sed ambosimul aitdianius
    Aposlolum, qui
    solvil
    se,
    ct
    alligat
    lc.
    Quidergodicemits,iuquit?
    Lex
    pcccalum
    esl ? IIoc
    dicebas,
    Lex
    peccatutn
    esl,
    boc
    nempc
    dice-
    bas. Ecceatnlisii
    qttod
    dicebas,
    audi
    quod
    dicas. Le-
    gcm
    Dci
    pcccalum
    csse
    diccbas, quando.
    eam ccecus
    el
    improvidusrcprchendcbas.
    Errasti : vidil Paulus
    crroremtuttm.
    Quoddicebas, ipse
    dixit.
    Quid
    crgo
    di-
    cemus?Lec
    peccalnin
    esl?
    Quoddicebas,
    hocdicimus?
    Lex
    peccalum
    est? Absil.Si
    Apostoli scquebaris
    au-
    cloritatem, appende
    vcibitm,
    ct
    eapeinde
    cousilium.
    Audi,
    Lex
    peccalum
    est?Absit.
    Audi,
    Absit.Si
    Aposto-
    him
    sequeris,
    si
    cjus
    auctorilatem
    plurimi pendis,
    au-
    di,
    Absii: et
    quod
    senliebas,
    a leabsit.
    Quid crgo
    dicemus?
    Quid
    dicemus?
    quiadixi,
    Passioncspeccalo-
    rtim
    quwpcr Lcgem
    suttt, operabanlur
    in membrisno-
    slris,
    ut
    frtictum
    ferrenl
    morli; quiadixi,
    Evacuali su-
    musa
    Lege
    morlis,
    in
    quu
    delinebamur
    ; quia dixi,
    Serviamiisinnovitale
    spiritus,
    etnoninvelustulelitte-
    rw: Lex
    peccutum
    esi ? Absit.
    Qtiareergo, Apostole,
    lantailladixisti
    2
    ?
    CAPUTIV.S. Lex
    concupiscere
    malum
    prohibens,
    nonestmalu.h&y. absitutsil
    pcccatum
    :
    Sedpeccalum,
    lM[ml,noncocjnovi,nisiper
    Legem.Namcoiicupiscenliam
    nescicbum,
    nisi Lex
    diceret,
    Non
    concupisces.
    J ammodo
    interrogo lc, Manichoce,
    modote
    inlerrogo, responde
    1
    Mss.,nkique.
    2
    Er.
    Lugd.
    ven. sic
    legunt
    :
    Quareergo, Apostole, posl
    tmtt.tillu
    dixiili,
    l.cxabsitul sit
    peccatwn,
    etc. M.
    mihi. Mala
    eslLexquae dicit,
    iVwi
    concupisces
    ? Hoc
    nec luxuriosus mihi et
    nequamaliquis responderit.
    Etenim et
    ipsi
    homines
    flngitiosi quando reprebcn-
    duntur, erubescunt;
    et
    quando
    sunt inler
    castos,
    ia-
    scivirenonaudenl. Si
    ergo
    malamdicisesse
    Lcgem
    quaedicit,
    Non
    concupisces; impune
    vis
    concupi-
    scere;
    accusas
    Legetn
    _
    quia pcrculit
    libidinem. Fra-
    tres
    mei,
    si non
    audiremus
    Aposlolunidicenteni,
    Lex
    peccaium
    esl?
    Absil;
    sed lantummodo verba
    Lcgis
    commemorarilcm
    ,
    ubi dictuni
    cst,
    Non
    concttpisces:
    eliam
    Legem
    illo non
    laudanle,
    nos lamen laudare
    deberemus: illam
    Iaudare,nos
    accusare. EcceLex
    ,
    ccce
    desuper
    itiba divinaclainat
    homini,
    Nonconcu-
    pisces.
    Non
    concupisces, reprehende
    si
    potcs;
    fac,
    si
    reprchendere
    non
    polcs. Audisti,
    Non
    concupisces,
    reprebendcre
    nonaudes.
    Qtiia
    bonumest
    quoddixit,
    Non
    concupisces;
    malum est
    coricttpiscere.
    Malum
    ctilpal Lex,
    a tuomalole
    prohibet
    Lex.
    Ergo
    concu-
    pisccre
    malum
    culpat Lcx,
    a tuo malo (c
    prohibct
    Lcx.
    Ergo
    fac
    quodjubet Lex,
    noli facere
    quod
    vetat
    Lex,
    noli
    concupiscere.
    CAPUT V.

    6.
    Concupiscenliw
    malutn
    an(e
    Legem
    ignotum.
    Scd
    quid
    ait
    Aposlolus
    ?
    Concupiscenliain
    nesciebam,
    nisi Lex
    dicerel,
    Non
    concupisccs.
    Ibam
    cnim
    poslconcupiscentiammeam,
    cl
    qua
    trahebat cur-
    rebam, cjusque
    illecebras
    blandas,
    et ex carnalisua-
    vitate
    jucundas magnara
    felicilalemarbitrabar. Lau-
    daturcnim
    peccalor,aitLex,
    indesideriisanimat
    suw;et
    qui iniquagerit,
    benedicilur
    (Psal.ix, 5).
    Invenishomi-
    liemconeupisccnlias
    suascarnales
    sec(antem,toiumque
    se
    ijlisservumdonanlem, aucupariundiquevoluptales,
    foriiicari,inebriari;non dicoamjilius;fornicari,inquam,
    inebriari. ILecdixi
    quaeliciieconimit(un(ur,
    scdnonDei
    legibus. Quisenimaliquandoadjudicemduclusest,quia
    meretricis
    lupanar
    intravit?
    Quis aliquando
    in
    publi-
    cistribunalibusaccusatus
    est, quiaper
    suas
    lyrislrias
    lascivus
    immundusque
    defluxit?
    Quis aliquando
    lia-
    bens
    uxorem, qttia
    ancillamsuam
    viliavit,
    crimen in-
    vcnii?Scd in
    lbro,
    nonin
    ccelo;
    in
    lcgemundi,
    non
    in
    lege
    Crealoris mundi. Luxuriosus autcm
    ,'immtin-
    dus
    atque
    lascivusfclixdicitur abundare
    voluplatibus,
    frui dcliciis. J amvcro si seetiam vino
    ingurgjtet,
    si
    bibat mensuras sinc mcnsura
    ; parum
    est
    quia
    non
    invenit
    crimcn,
    eliamviri fortis
    accipit
    nomen: lanlo
    nequior, quanto
    sub
    poculo
    invicliqr. Cumlaudanlur
    isla, etdiciiur,
    Felix
    est, magnusest, beneeslilli;
    et non soltimhoc non
    putn(ur
    esse
    peccatum,
    sed
    ctiam
    putatur
    vel Dei donum
    ,
    vel certe
    suave,
    blan-
    dum et lic.itumbonum:
    procedil
    lex
    Dei, et
    dicit,
    IVoii
    concupisces.
    Illehomo
    qui putabat magnum
    bo-
    num
    esse, magnamque
    felicilalem
    existimabat,
    ea
    quao
    posset,suce
    concupiscenliae
    non
    negare , sequi qua
    trahit;
    audil,
    Non
    concupisces;
    et
    cognoscit
    esse
    pec-1
    catum. Deus
    dixit,
    homo
    aud|vit,
    Deo
    credidit, pec-
    i
    eatumsuumvidit; quod
    bomim
    pqtabat,
    malumesse'
    cognovit
    : voluit frenare
    concupiscentiam,
    non ire
    post
    eam,
    slrinxil
    se,
    conatus
    est,
    victus est.
    Qui
    fuit
    antea nescius malorum
    suorum,
    factusest
    doctus,
    et
    pejus
    cst victus :
    coepil
    essenonsolum
    peccator,
    sed
    8*1 SEKMOCLIII.
    O*A
    ctinm
    prscvaricalor.
    Peccator eniiii
    et anteacrat: sed
    aiite([itainLegemauclirel, pcecatorem
    seessenescic-
    bat.
    Legera
    audivit, peccai.umvidit;
    conatus eslvin-
    cere, superatus atqueproslraius
    ost; factits
    esl ctLe-
    gisproevaiiealor,qui
    fuil anleancscius
    peccator.
    IIoc
    dicit
    Apostolus
    : Lex
    peccaium
    cst?Absil.Scd
    pecca-
    lumnon
    cognovi,
    nisi
    per Legem.
    Nam
    concupiscen-
    liam
    ncsciebam,
    msi Lex dicerel
    ,
    Non
    concupisces.
    7.
    ConcupiscentiaperLegemaitcta,nonvicla.-Occa-
    sioneaulem
    accepttt,peccatnmpcr
    tnandatum
    operalum
    estinmeoinnetn
    concttpiscenliatn.
    Minorerat
    concupi-
    scctitia, quando
    anle
    Legcm
    securus
    pcccabas,
    nunc
    rnttcm
    oppositis
    libi obicibus
    Lcgis,
    fluvius
    concupi-
    sccntice
    quasi
    frcnatuscst
    paululum,
    nonsiccatus:
    scdiiicrescente
    impetuqni
    teducebatohicibusniillis,
    obrttit te obicibus
    ruptis. Conctipisceulia
    tttaminor
    crat, qiiando
    tuam
    movcbat libidinem
    ,
    omnis est
    autem
    qtiando
    transccndil
    ct
    Legcm.
    Visnosse
    qnam
    magna
    sit? Vide
    quidrupcril:
    Non
    concupisces.
    Non
    bomo
    dixjl,
    Detis
    dixit,
    Creator
    dixil,
    J udexrclernus
    dixil,
    non
    quicumquc
    dixit. Fac
    ergoquod
    dixit. Non
    facis? obscrva
    judicaiilcmqtii
    dixit. Scd
    quidfncins,
    ohomo? Ideonon
    vicisti,
    quia
    dele
    proesumpsisti.
    CAPUTVI.

    8. Prwsiiincnsde se
    ipso
    vincitur.
    Atlende
    ergo
    nuncverba
    superiorn, quce
    vidcbnntur
    obscnra: Cuinenimessemusincurne. Verba
    quce
    su-
    perioradiximus,
    unde
    ccepit
    Ieclia
    quos
    obscuravi-
    debalur,
    alteiidilc: Cumenimcssemttsin
    carne,
    pas-
    siones
    peccalorumquwperLcgem
    sunt. Unde
    per
    Le-
    gcm
    sunt?
    Quiaeramus
    incarne.
    Quidest,
    quia
    era-
    niusincarne? Praesumebnmusdecarne. Num enini
    qui loquebalurApostolus,jam
    exicral de islacarne
    ,
    aut cis
    loquebalur qui jam
    cxierant morle de ista
    carne? Non
    utique;
    sedseeundum
    Imjus
    vitcc
    modum,
    Ct
    qui loquebaiur, ctquibusloqucbatur,
    incarneerant.
    Quidergo
    est,
    Cutnesscmusin
    carne;uisi,
    cumdecarne
    procsumeremus,
    hoc
    est,
    de nobis consideremtis?
    Hominienimdictum
    est,
    cl dohominibusdiclum
    cst,
    Videbitomniscarosalutare
    Dci
    (Isai. XL,5;
    Luc. in
    ,
    6). Quidest,
    Videbitomnis
    caro;nisi,
    vidcbitomnis
    homo?Et
    quid
    est,
    Verbumcaro
    faclum
    est
    (J oan.
    i, 14); nisi,
    Verbumhomo faclumest ?Non enini
    Yerbumet caro
    eral,
    el nnimaihi noncral: sedcar-
    nisnominehomo
    significalusesl,
    ineo
    quodlegitur,
    Verbumcaro
    (aclutn
    est.
    Ergo
    Cumessemusin
    curne,
    idest,in concupiscentiis
    carnis
    vcrsarcmur, ibique
    lotam
    spem
    nostram
    tanquam
    innobis
    ponereraus
    :
    passionespeccaloritm,quwper legem
    stinl,
    auctrcsunt
    per legem.
    Prohibendo cnim fccernnl
    legisprcevari-
    catorem; quia
    ille
    qui prrcvaricalor
    cst
    faclus,
    Deum
    noithabuil
    adjulorem. Operabanturergo
    in membris
    tioslris,
    ut
    fructumferrenl, cui,
    nisi morli?Si dam-
    nandus
    eratpeccator quamspem
    hnbct
    prcevnricalor?
    CAPUTVII.

    9-
    Conftdendiim
    non in
    se,
    sed in
    Deo.
    Ergo, ohomo,
    vicit tc
    concupiscentia
    lun
    ;
    vi-
    cit, quia
    inmalolocote invenit: invenit lein
    cnrne,
    ideo
    tevicit.
    Migra
    inde:
    qnidcxpavescis?
    Nontibi clixi
    utmoriaris.Noli
    expavescere.quia
    dixi, Migra
    decarne.
    Nontibi dixi ut
    moriaris,
    imoaudcodicerc
    ,
    dixi ul
    moriaris.Si morlui
    cstiscum
    Chrislo,quoe
    sursuni sttnt
    quccrilc.
    Incarne
    vivens,
    noliesscincarnc. Oinniscaro
    fentim,
    VcrbtimautemDominimanelinwlernum
    (Isai.
    XL, 0).
    Domimtsfiat
    rcfuginm
    ttium. Instat concu-
    piscentia,
    tirgct te, magnas
    vires
    accepit
    advcrsuro
    tc,
    probibitioneLegisgrandiorfacta
    est, niajorcmIios.eni
    patcris
    : sit
    Domintis
    rcfugiumtuuin,
    tmris fortittidi-
    nisaTncicinimici
    (Psal. r.x,
    4).
    Noli
    ergoesscincnrnc,
    in
    spiritu
    esfo.
    Quid
    est in
    spiritu
    eslo? InDeo
    spcm
    pone.
    Nanisi
    posuerisspcm
    in
    ipsospirituquo
    bomf
    es
    ,
    itertim
    spinius
    tuttsincarnem
    rclabitur,
    quia
    non
    dcdisti eumilli.a
    quosuspendalur.
    Non
    seconlinct,
    si noncontinelur. Noli remanerein
    te, transcetidcct
    te: inillo te
    pone
    '
    qui
    fecit le.
    Namsi
    spem
    in te
    habueris, acccptaLcgcprrevaricator
    cris. Iuvcnit le
    hostisnudtim
    refugio,
    invndit tc : vide
    2
    nefoiie ra-
    piat,
    velut
    leo,
    et non sit
    qui
    eruat
    (Psal. XLIX, 22).
    Attendevcrba
    Apostoli Legeni Iaudantis,
    seaccusan-
    lis,
    retimse snb
    Lcgefacienlis,
    ct
    personam
    forle
    (uaminse
    transfigurantis,
    et dicenlislibi : Peccalum
    non
    cognovi,
    nisi
    per Legem.
    Nam
    concupiscenliainne-
    sciebum
    ,
    nisi Lex
    dicerel,
    Non
    concupisccs.
    Occasione
    aulem
    accepla, peccatuinper
    iiiaiidaluin
    opcruium
    esl
    inmeomttem
    concupiscentium.
    Sine
    lege
    ettim
    peccalum
    mortuumes!.Quk\at,
    inortuumesl?
    LMt,
    non
    apparet
    oiiiiiino, (anquam sepulium ignorattir.
    Advenienlc
    auletn
    mandato,
    peccaluin
    revixil.
    Quid est,
    revixil?
    Apparcrecocpit,
    scntiri
    coepit,
    rcbcllarc advcrsum
    nie
    coepit.
    CAPUTVIII.10.Delcclalio
    legisDei,
    etdelectatio
    concupiscenliw.

    Ego
    autemmorluussum.
    Quidest,
    morluus sum?
    Prrevaricaiorfacttissum
    ,
    El inventtiin
    esl tnihi tnatidaium
    quod
    erat invilcim.Vidcte
    quia
    Lcx
    laudalur
    ,
    mandalum
    qnod
    eral in vitam.
    Qitalis
    enim
    vita
    esl,
    non
    concnpisccre?
    0 vita dttlcis! Duicisest
    quidemvoluptasconcttpisccniicc
    : verum
    est,
    ncccam
    homines
    sequerenlur,
    nisi dulcis csscl. Thealrum
    ,
    spectacttlum,
    merctrix
    lasciva, turpissima
    cantilena
    ,
    dulciasunl ista
    concupisceiuiro;
    dulcia
    plane, suavia,
    delectabilia:
    sed,
    Narraverunl mihi
    injttsli
    delccla-
    liones,
    sednonsicut
    lexlna,
    Doninie
    (Psal. cxvm, 85).
    Suavia
    sunt,
    dulcia
    sunt,
    delectabiliasuiu: sedaudi
    meliora,
    Narraveruntmihi
    injusti dckclaliones,
    sednon
    sicut
    lexlua,
    Domiiie.Fclixanima
    qurehujusmodi
    dc-
    lcclalionibusoblectatur
    ,
    ubi
    lurpitudine
    uulla
    inqui-
    nalur,
    ct veritalis sercnitate
    purgatur. Quem
    auteir;
    delectat lcx
    Dci,
    ct sic
    delectat,
    ul omnes delccta-
    tiones lasciviae
    vincat,
    nonsibi
    arrogel
    istamdclc-
    ctationem: Dominusdabit suavilatem
    (
    Psal. LXXXIV
    ,
    15). Quam
    dicam? Domine
    ,
    da milii illnro suavila-
    tem,
    vel illam? Suuvises
    , Domine,
    etinluasuavitate
    docetne
    justitias
    tttus
    (Psal. cxvm,
    68).
    Inluasuavi-
    tatedoce
    me,
    et docesme. Tunc discout faciam
    ,
    si in luasuavilale doceas me. Cacterum
    quamdiu
    blanditur
    iuiquitas
    et dulcisest
    iniquitas,
    amaraest
    1
    Codex
    f.,
    inillo
    pone;
    omissa
    particulate, proqua
    spem,subinlelligere
    licuisset.
    2
    vcrbum,vide,abestabAm.Er.
    et
    a
    Mss.,qui
    sicsub-
    sequcntia
    counectunl: A"e
    forterapiat
    velttt
    leo,
    el nonsi
    qm
    eruat
    allcnde,
    ctc.
    m
    S. AUGUSTiNl EPISCOPI
    verilas. hi tua suavilatedoceme: ut suavissit veri-
    las,
    dulcedine
    :ua
    conieninaturiniquiias. Mullomeljor
    est el
    sunviorveritas,
    sedsanis snavisest
    panis. Quid
    melinset
    prreclaiinspane
    coelcsti?Sed si nonobslu-
    pefarU
    dcntes
    iniquilas. Scriptura
    enimdicit : Sicut
    tivaacerbadenlibusnoxia
    est,
    el
    fumtts
    oculis;
    sicini-
    quitas
    ttlentibusea
    (Prov.
    x,
    26).
    Quid prodesl quia
    pnncmlattdatis,
    si maleviviiis?
    Quod
    laudalis uon
    iiiaiidiir.al.is. Cuin
    ergo
    audis
    verbutn,
    cumaudisver-
    hiiin
    justiiiu'.
    et
    veritatis,
    et laudas
    ;
    multolaudabi-
    lius
    est,
    si facias. Fac
    crgoquod
    Inudas. Andicturus
    es :
    Yolo,
    sednon valeo?
    Quarc
    non valcs?
    Qnia
    sa-
    niias iion est. Undesanitalem
    perdidisti,
    nisi
    quia
    pecoando
    Creatoretnoffendisli?
    Ergo
    ut
    ejus pancm,
    <jinni
    lattdas
    ,
    cum
    suavitate,
    id
    est,
    cum saniiate
    mandiiccs
    ,
    dic illi :
    Egodixi, Dotnine,
    miserere
    ttiei;
    sanaanitnam
    meum,
    quoniumpeccavi
    tibi
    (Psal. XL,5).
    Ergo,
    inquit,
    inventumcst mihi mandalum
    quod
    erul
    in vilum
    ,
    hoc essc inmorlem. Eral enimsibi antea
    ignotuspeccator,
    factus est mnuifcstus
    proevaricator.
    Ecceinvenlumesl illi in
    moiiem, quod
    crat invitani.
    CAPUT IX. 11. Homo
    superbttsgladio proprio
    occisus.-Occasionc
    autem,
    inquit,acceplapeccalumper
    mandaintn
    fefeilit
    me,
    el
    per
    illttd occidit.Sicfacltrm
    est
    primo
    in
    paradiso
    :
    Fefellil, inquil,
    meoccasione
    accepta per
    tnaitdatum. Yide
    serpentem
    mulieri illi
    susurraiuem.
    Quocsivil
    ab ea
    quid
    dixerit Deus: re-
    spondil
    illa,
    Dixil nobisDeus: Ex omni
    lignoquod
    esl
    in
    paradiso, edetis;
    de
    ligno
    auletnscienliwbonicttnali
    nonedelis. Ex cosi
    ederitis,
    mortemoriemini.Hocest
    Dei mandnlum. Coutra
    serpens
    :
    Non, inquil,
    morte
    moricmini. Sciebal enimDcus
    quia qua
    die
    ederitis,
    aperientitr
    oculi
    veslri,
    el eritis
    tanquam
    dii
    (
    Gen.
    m,
    2-5).
    Occasione
    ergoacceplapeccatumper
    mandatum
    fefellil
    me,
    et
    per
    illudoccidit.Gladio
    quemporlabas,
    te inimicus
    occidit;
    armis (uis te
    vicit,
    armis luis le
    iiitereinit.
    Recipe
    mandalum: scilo csse
    arma,
    non
    quihus
    occidal
    te,
    sed
    quibus
    a teoccidalur inimicus.
    Sednoli
    praesumere
    deviribusttiis. Vide
    parvum
    Da-
    vid coittra
    Goliath,
    vide
    parvum
    cotilra
    ingentem;
    sedinnomineDomini
    proesumentem.
    Tuvenisad
    me,
    inquil,
    CMIK
    clypeo
    el
    lancea; ego
    innomineDomini
    omnipoteiitis(l Reg. xvn, 45). Sic, sic;
    aliter non :
    omninoaliter non
    prostcrnitur
    inimicus.
    Qui praisu-
    mil deviribus
    suis.anlequampugnelipseprosternitur.
    CAPUT X.

    12.
    Aposlolus
    eliam
    ulque
    eliam
    Legis
    aperiissiiiius
    laudalor. Videtelamen
    ,
    charissimi,
    vi-
    detectiam
    atque
    eliamPaulum
    apostolum
    contia fu-
    rorcmMauichneoriimesse
    legis
    divinre
    apeiiissimum
    laudaiorem,
    videte
    quid adjungal: Itaque
    lex
    quidem
    smicia,
    ct maiidatum
    sanctum,
    el
    jusluin,
    el boiium.
    Numquid
    ubcrius laudari
    potest?
    Paulo ante verbo
    illo
    qttoddixit, Absit,
    defenderat a
    criminc,
    tionlati-
    daverai. Aliudest a crimine
    objecto defendere,
    aliud
    debiio
    praeeonioproedicare.
    Crimen
    objeciumfuii,
    Quidergo
    diceinus?Lex
    peccalttm
    esl ?
    Defensio,
    Absit.
    Unoverbo defenditur
    veritas; quia magna
    esl
    Apo-
    sloli defendentisauctoritas.
    Quid
    diu defendal? Sttf-
    licit. Absit. An
    vuliis, inquil, experimenlumaccipere
    ejusqui
    inme
    loquilut
    Chrislus
    (.11
    Cor.
    xiii,'5fySJ KP''3f
    aulem:
    Itaque
    lex
    qtiidemsancla,
    et
    riiaiidrrtitm
    'Sflttr '.'?
    clum,
    eljusium,
    et bonum.
    15. Idemtraclalur
    argumenlutn.
    Quod
    ergo
    bonum
    esl,
    mihi
    faclum
    cstmors? Absil.
    Quia
    bonumnon
    est
    niors. Sed
    peccatum
    ut
    appareal peccalum,per
    bomim
    operatum
    esl tnihi mortem.Morsnonesi
    lex,
    sed
    pec-
    catumest mors. J amdudumauiemdixeral. Sine
    lege
    '
    peccatum
    mortuumest. Ubi vos
    admonueiam, quia
    morluum
    est, dixit,
    absconditum
    latet, non
    apparet.
    Modovidete
    quam
    vere itadictumsit :
    Pecca/UHi,-in-
    quit,
    ttl
    appareat peccatuin.
    Non
    dixit,
    Ut
    sil;
    quia
    erat et
    quando
    non
    apparebat.
    Peccalumul
    appareal
    peccatum.Quidest,
    ut
    appareal peccatum
    ?
    Quia
    con-
    cupiscenliatn
    nesciebam,
    nisi Lex
    diceret,
    Non concu-
    pisces.
    Non
    ait,
    Concupisceniiam
    non habebam
    ; sed,
    concupiscenliam
    nesciebamSic eliam hic non
    ail,
    Ut
    sit
    peccalum; sed,
    ut
    appareal peccaium, per
    bonum
    milii
    operaiutn
    est mortem.
    Quam
    mortem? Ui
    fiat
    su-
    pra
    tnodutn
    peccator
    aul
    peccalumper
    mandatum. At-
    lende,
    supra
    modum
    peccaior. Quare supra
    modum?
    Quiajam
    et
    proevaricalio.
    Ubi enimlex non
    est,
    uec
    prwvaricatio
    (Rom.
    IV,
    15).
    CAPUTXI.14.Peccalumex
    primo
    hominetraclunt.
    Vidcte
    crgo,
    fraires
    ,
    videte
    genus
    humanuma
    prima
    illius
    primi
    horainismortefluxisse.Etenim
    peccalum
    a
    primo
    bomineintravitinhunc
    inundum,
    et
    per pecca-
    tum
    mors,
    el ilain
    omneshomincs
    periransiit (Id. v,
    12).
    Pertransiil, verbum
    altendile,
    quod
    audistis :
    considerate,
    videte
    quidest, pertransiil.
    Perlransiit:
    indeest et
    parvulus reus; peccalum
    nondura
    fecit,
    sediraxit. Etenim illud
    peccatum
    non infoiueman-
    sil,
    sed
    perlransiit: non in illumaul
    illum,sed
    in
    oinnes homines
    perlransiit.
    Genuit
    peccatores
    morti
    obnoxios
    primus peccator, primus proevaricator.
    Ye-
    nit ad sanandosde
    virgine
    Salvator.
    Qtiia
    ad lenon
    quavenisli,
    venit: non enim ille de
    concupiscentia
    maris cl
    feminae,
    iionde illovinculo
    concupiscenlice.
    Spirilus, inquit,
    sanclus
    supervehiel
    inte. Diclumest
    hoc
    virgini,
    diclumesi fide
    ferventi,
    non
    concupiscen-
    tiacarnis oestuanli :
    Spititus
    sanctus
    superveniet
    in
    le,
    et vinus Ailissimi obumbrabittibi
    (Luc. i,
    55).
    Quoe
    tale
    obumbraculum
    haberet, quando
    ardore libidinis
    cestuarel?
    Quiaergo
    '
    non
    qua
    venisli ad(e
    venil,
    li-
    berat te. Ubi te invenit?
    Yenumdatum sub
    peccnto,
    jacenlem
    in
    moiie
    primi hominis,
    irahentem
    peeca-
    tuin
    primi hominis, habentemreatum
    antequam
    ha-
    bere
    posses
    arbitrium. Ecce ubi te
    invenit, quando
    parvulum
    invenil. Sed
    parvuli
    oeiatemexcessisti :
    ecee
    crevisli, primo peccaio
    mulla
    addidisti; legem
    accepisli, prsevaricator
    exsiiiisti. Sed noli essesolli-
    citus : Ubi abundavil
    peccatuin, superabundavitgralia
    (Rom. v, 20).
    Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCLIV
    *
    (a).
    Deverbis
    Apostoli,
    Rom.
    vn,
    Scinius
    quia
    lex
    spiri-
    lualis
    est;
    ego
    atitemcarnalis
    sum,
    etc. ContraPe-
    1
    StcAm.Er. etMss.At
    Lov.,Qtiiergo.
    *
    Casligatus
    ad omnesMss.et Edd.' iusermone
    prsece-
    denli modo
    designatos.
    (o) Alias,
    deveiriis
    Apostoli
    3
    855
    SERMOCLIV. 814
    lagianos, qui
    dicunt hominemsine
    peccalo
    esse
    posse
    jn hacvila
    (a).
    HabiUisadmensamS.
    MartyrisCypriani.
    CAPUT PRIMUM.
    1. Lex ad
    quid
    data est. He-
    sternam
    lectioncm
    de sancli
    aposloli
    Pauli
    Epistola,
    qui
    sermoni adfuistis,
    audistis : illamlcctio
    sequitur
    quae
    bodie recitata est. Adhucversatur illc diflicilis
    et
    periculosus
    locus, quem
    vobisin
    adjulorio
    Domini
    nostri, quantum
    me
    religiosoapud
    eum
    adjuvatis
    af-
    fectu, pro
    viribus
    quas
    dare
    dignatur, exponere
    et
    euodaresuscepimus.
    Patientiam
    niilii
    praebeat
    Chari-
    tas
    vestra,
    ut si habeo
    proplcr
    obscurilalem
    rerum
    diffieilem
    disputationem
    ,
    saltemhabeamfacilemvo-
    cem. Si enim
    utrumque
    sit difficile,
    mullum labora-
    lur : et utinamnon sine causa laboretur. Ut autern
    prosil
    labor
    noster,
    sil
    pations
    audilus vcster.
    Quia
    Legem
    non
    culpai Apostolus,
    hesterno dieandienli-
    bus, quaiuum
    existimo,
    satisfecimus. Ibi
    qttippe
    ail:
    Quidergo
    dicetms?Lex
    peccaium
    est. Absit.
    Sedpcc-
    calutnnon
    cognovi,
    nisi
    per legem.
    Nam
    concupiscen-
    liatnttesciebain,
    nisi Lex
    diceret,
    Non
    concupisces.
    Oc-
    casioneaulcm
    uccepla,peccalumper
    mandalutn
    opera-
    lumesl in meomnem
    concupisceniiam.
    Sine
    lege
    enim
    peccalum
    nwrluuin
    esl;
    idesi
    Iatel,
    non
    apparet. Ego
    autemvivebam
    aiiquundo
    sine
    lege:
    advenienteautmti
    mandato, peccatum
    revixit.
    Ego
    auieni mortuus
    sum,
    el
    inventumesl inihi mandatum
    quod
    erat invitam
    ( quid
    enimtam
    pertinensadvilam, quain, Nonconcupisces?),
    hocessein inorlem.Peccutumenimoccasione
    accepta
    per
    mandatum
    fefcllil
    me,
    el
    per
    illudoccidit
    ;concupi-
    scenliam
    terruit,
    uon
    cxsliuxit; lerruit,
    non
    oppres-
    sit;
    fecit limorem
    poence,
    nonamorem
    juslilice.
    Ita-
    que, inquit,
    lex
    quidem
    sancla,
    cl mandalutn
    sanclum,
    etjuslum,
    et bonum.
    Quodergo
    bonutn
    esl,
    mild
    (a-
    clumcsl mors? Absil.Noncnimlex mors, sed
    pecca-
    tummors.
    Quidergo
    cxoecasionemandali? Sed
    pec-
    calumul
    appareal peccalum

    lnlebat enini
    qitnndo
    mortnuni dicebatur
    :
    per
    bonummilti
    operalum
    csl
    morlem; ul,
    addita
    prcevarUitione
    , fial supra
    modum
    peccaloruiilpeccatum
    per maiidutum;quiaprccvaricatio
    peecalonon
    adderetur,
    si uonesset inaiidatum. Alio
    cnimlocodicit
    apcrle
    idem
    apostoltis
    : Ubienimlexnen
    est,
    nec
    prwvariculio(Rom.
    IV,15) Qttidergo?Qtiid
    dubitiiinusad bocdatamessc
    Legem,
    ut invenirel se
    iioiuo?Quandoeniin
    Deusnoiiprohibebat
    a
    inalo,
    lale-
    Siatse homo: vires suas
    lnnguidas
    noii
    invenil,
    nisi
    quando legcmprohibilionis accepit.
    lnvenil
    crgo sc,
    iu malis invenit se.
    Quo ftigit
    se?
    Quocumque
    enini
    fugerit se, sequiiur
    se. Et
    quid
    ei
    prodesl
    dese iu-
    vcnto
    scientia, quam
    sauciat conscienlia?
    CAPUT 11.

    2. Dese
    ipso
    anhic
    loquulurAposlo-
    ius.
    Loquiturergo
    et inista
    lectiouc, quae
    hodiereci-
    tata
    cst,
    ille
    qui
    invenil se. Scimus,
    inquit, quia
    lex
    spirilualis
    esl; ego
    auletncartutlis
    sum,
    venumdalussub
    peccato.
    Quod(b)
    enim
    operor,igttoro.
    Non enim
    quod
    volo,liocago;
    sed
    quod
    odi,
    illucl
    /cio.Qu.eritur
    hocloco
    (o)
    sicinscribilur
    apud
    BedaminUcor.xn.Ibideincitatur
    a
    iioro,
    etab
    ulroque.
    a.i tioiu.vn.l.ocuiu.orrohabitiser-
    wonishicannotainusexvclerocodici-;;. usterciciisium
    fe.CrucisinJ erusalcmdeirbe.
    0) Forte,qucm.
    magnadiligenliaquis nilelligatur,
    utrum
    lpseAposlo.
    lus
    qui Ioquebattir;
    an alium
    aliquem
    insetransfi-
    guravit, quem(nngere(
    in
    se,
    sicut dixit
    qtiodani
    loco:
    Hwcauteinomuia
    transfiguravi
    inmeet
    Apollopropler
    vos,
    ut in nobis
    discalis(l
    Cor.
    iv,
    6).
    Si
    ergo Apo-
    slolus
    loquitur (quod
    nemo
    dubilal),
    et ctim
    dicit,
    Non
    quod
    volo
    ago;
    sed
    quod
    odi,
    illud
    facio,
    nonde
    allcro,
    sedde sc
    ipso
    dicit :
    quid
    sunius
    inlellecliiri,
    fraires mei? Itane
    apostolus
    Paulus
    nolebat,
    verbi
    gralia,
    facere adulterium
    ,
    et faciebat adulteriuni ?
    nolebatesse
    avarus,
    et erat
    avarus?Quis
    autemno-
    strumaudeatseiudueretali
    blasphemia,
    ul de
    Apostolo
    hoc senlial? Forte
    ergo
    aliusesl
    aliqttis
    : fortelu
    es,
    aullues,
    aut ille
    est,
    aut
    ego
    sum. Si
    ergo aliquis
    noslrum
    est, ipsumquasi
    de
    ipso
    audianuis
    ',
    et non
    irati nos
    corrigamus.
    Si aulem
    ipse
    cst,
    lorteeniui et
    ipse est;
    non sic
    iiitelligamusquod
    dixit, Nonquod
    volo
    ago;
    sed
    quod
    odi,
    illud
    facio,lanquam
    vcllel esse
    caslus,
    et esse
    adulter;
    aul vellel essel
    misericors,
    et
    cssel
    crudclis;
    mu vellct esse
    pius,
    et csscl
    impius.
    Nonad hoc
    accipiamus,
    iVouenim
    quodvolo,
    hoc
    ago;
    sed
    quododi,
    illud
    facio.
    CAPUTIII.

    5.
    Aposlolus
    nec
    ipse
    sine
    concupi-
    scenlia.Sed ad
    quid
    ?Volonon
    concupiscere,
    et con-
    cupisco.Lexquid
    dixit?Non
    concupisces.
    iloiuo
    Legem
    audivit,
    vitiuni
    agnovit
    : bellnin
    indixit,
    caplivitalem
    invenil. Sedforte
    aliquishonio,
    non
    Apostolus. Quid
    ergodicimus,
    fratres mei? Non habcbat ullamcon-
    cupiscenliamAposiolus
    in carnc
    sua, quam
    habere
    nollet;
    cui lamen
    exisienli, litillanli,
    suggerenti,
    sol-
    licitanli, ccsluanli,
    teiitanti non consentiret? Dico
    Charilali
    vcslrre,
    si crediderinms
    Apostolum
    nullam
    piorsus
    habuisseiiifirmitalem
    concupisceiitice
    cui re-
    luctaretur,
    multumcredimusde illo :
    alque
    ulinam
    itasil. Noneniminvidere nos
    oportel Aposlolis,
    sed
    Apostolos
    imilari. Yerunitamcn
    , charissimi,
    audio
    ipsumApostoluni
    confilentem
    ,
    nondumeumad lan-
    tam
    perfectionemjustitiae pervenisse, quauiani
    iu
    Angelis
    essecrediraus :
    quorumAngelorumsequali-
    tatem
    speramus,
    si ad hoc
    quod
    volumus
    pervenia-
    mus.
    Quid
    eiiimaliud nobis Dominus
    promillit
    in
    resurreclionc,
    ubi ait : In resurreclionemortuorutn
    nequenubent, neque
    uxores
    ducenl;
    nonenim
    incipient
    mori,
    sederunl
    mqualesAngelis
    Dei
    (Mallh. xxn, 50,
    el
    Luc.
    xx, 55,
    50)
    ?
    4.-
    Aposlolumloqui
    de
    propiia
    sua
    imperfeclione.
    Dicit
    ergo aliquis
    : Et tu undescis
    quia
    Paulus
    apo-
    stolus
    angeli juslitiani
    et
    perfeclionem
    nonduni ha-
    bebal? Non facio
    injuriamAposlolo,
    noncredonisi
    Aposlolo,
    aliuni leslcmnon
    quoero; suspicanlem
    non
    audio,
    niniiumlaudantemnoncuro. Dic
    niibi,
    sancte
    Apostole,
    de tc
    ipso,
    ubi
    nemodiibitatquia
    dc (e
    ipso
    loqueris.
    Namubi
    dixisli,
    Non
    qttod
    volo
    ago
    ; sedquod
    odi,
    illud
    facio;
    cxislunl
    (a)qui dicant, quod
    alium
    in tenescio
    quem tratisfigtiraveris
    lahoranicm
    ,
    dcli-
    cieniem,
    viclum
    2, captivum.
    Tuniihi dic de
    te,
    ubi
    1
    FloriacensisMs.,nosmelipsos qitasi
    de
    ipso,
    audiatnvs.
    2
    plures
    Mss.,
    vinctum.
    (a)
    reia_.iani.
    videde oratiacbristi.1.
    1,
    c.
    39;
    cOnt.
    juf.1.
    2,
    cc,
    5,4, 8,
    et1.
    6,
    c. 25.
    835
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    M
    nCrtibdubitat
    quialoquerisdelc. Fratres,
    ail
    Aposlo-
    ltis, ego
    me
    ipsum
    nonatbittot
    tipprehendisse.
    Et
    quid
    facis? Unumautem
    , quw
    retro
    obtilus,
    inea
    quw
    ante
    sunl
    extenltts,
    seciindum
    intentionem, ait,
    non secun-
    /him
    peifeclioncm
    ;
    secundnmintentionem
    scquor
    tui
    paimatnsupernw
    vocationisDei inChristoJ esu.
    Stipra
    jam
    dixcrat: Non
    quiajumucceperim,
    iiui
    jain per-
    feciussim(Philipp. m, 12-14).
    Adimc conlradicilur
    ct dicilur : Dicebal isla
    Apostolus,qttia
    nonduni
    per-
    vencrat aditnmoiialilatein
    ;
    non
    quia
    nonduin
    pervo-
    neral ad
    jusliticcperfeclionein.
    J nin
    ergo
    lam
    jusius
    eralquam
    sunl
    Angeli,
    sed nondtimimmorlalissicul
    suut
    Angeli. Sic,
    inquiunt,
    sic est
    prorsus.
    Modo
    dixisti : Tameral
    justusqunni
    sunl
    Angeli,
    sed non-
    dumimmortnlissicutsunt
    Angeli.Ergopcrfeclionem
    justitire jnin tcnebat,
    sed
    sequendopalmamsuper-
    nam,
    immortatitatem
    qucerebat.
    CAPUT IV.

    5.
    Infirinilalcm
    animi sui
    confitelur
    Aposlotus.
    Dic
    nobis,
    sanele
    Aposlolc,
    aliuin
    uliquem
    manifestiorem
    iocuni,
    nonubi
    qucerisiininoiialitaicm,
    sed ubi confiterisinGrniiiaiem. Et bic
    jam
    susur-
    ratur, jam
    conlradicitur. Videormihi audirc
    qnorum-
    chmi
    cogitationes,
    ct hic dicitur inihi : Verum
    cst,
    novi
    qttid
    diclurus es : confilciur
    inlirmiialeiii,
    sed
    camis,
    nonmeiuis
    ;
    confitetur
    infirmitatem,
    sedcor-
    poris,
    nonauimi : inaninio autemest
    perfectajusti-
    tin,
    non in
    corporc.
    Nam
    qnis ignoratutiqtic Apo-
    stoluni iis
    corpore
    fuisse
    iragilem, corpore
    ftiisse
    nioiialem,
    siciit dicil : Hubetnusthesuurumistitmin
    vasis
    fictilibus(II
    Cor.
    iv, 7)
    ?
    Qttid
    libi
    ergo
    cumvasc
    fictili?Dethesauro
    aliquid loquere.
    Si
    aliqttid
    minus
    liabuit,
    si erat
    quod
    ei adauiiim
    justitioepossel addi,
    inveniamus.
    Ipsuni audiamus,
    nc
    injuriosi
    cxistime-
    mur. Et ne
    magniluciine
    revcluiiotiimi
    mearuin,
    Apo-
    stolusdicit: In
    magnitudiiw
    tevctationummearutnne
    extollar.
    Nempe
    liic
    agnosciiisApostolum
    habcntcm
    magnitttdiiiem
    revelationum
    ,
    et timcntemclalionis
    prrccipitium.
    Ul
    ergo
    novcris
    quia
    el
    ipseApostolus,
    qui
    volcbal aliossalvos fncere
    ,
    adhucc-arabalur: ut
    ivoveris
    quia
    cl
    ipse
    adhuc
    curabnttir;
    si
    magnipendis
    ipsius
    honorem,
    audi
    qnid
    medicusei
    apposticril
    ad
    lumorem: audi non
    me, ipsum
    audi. Audi couliicn-
    lcm,
    ul scntiasdoccnleiii. Audi : E/ ne
    magniludine
    rcveiaiionumme.arumextollar.
    Eccejampossirm
    diccre
    apostolo
    Paulo: Ne
    cxlollaris,
    sancle
    Aposlolc?
    Tu
    neextollaris,
    ndhuccavendumesl? Tu ne
    exiollaris,
    adhuc limenduraest? Tu nc
    extollaris,
    adhuchuic
    infirmitaii mcdieina
    quccrenda
    est?
    CAPUTV.

    6. Tumoris
    epiilientaAposlolo
    datum.
    Quidmihi, inquit,
    dicis lu? Et lu atidi
    quid
    sim
    ;
    ct
    noli alium
    sapcre,
    sed limo. Audi
    qnomodo
    brevis
    agnus ingredialur,
    ubi aries sic
    periclitatur.
    Nema-
    gnitudine,
    inquil,
    rcvelalionummearum
    exlollar,
    dalus
    cst tnilii slitnuluscarnis
    mem,angelus
    satanm, qui
    me
    colapltizel.
    Qualem
    lumoremtimuit, qui
    mordacissi-
    mum
    epithema accepit
    ? J arti
    ergo
    modo dic
    quia
    tanlainilloeral
    juslilia, quanla
    est in
    Angelis
    sanctis.
    Anfortect
    angelus
    sanctus incodo
    ,
    ueextollalur
    ,
    accipit
    slimulunl
    angelumsatanoc,
    a
    quo colaphize-
    Uir? Absithocde sanclis
    Angelis
    suspicari.:H<mltt6s
    suiiius, Apostolos
    sanctoshomines
    agftoscamus;
    vasa
    clecta,
    sedadhuc
    fragilia;
    adhuein haccavne
    pere-
    grinantes,
    nondumin coelesti
    patria iriumphantes.
    Ergo quoniam
    Dominutntcr
    rogavit,
    ut ab illoiste
    stimulus
    auferretur;
    nec auditusest ad
    voluiiuueiii,
    quiaoxaudilusestadsanilatein (HCor. xn,
    7-9);
    forte
    nonindcccnlcr
    ipseloquilur,
    ubi
    dicit,
    Sciniusautem
    quia
    Lcx
    spiritualisesl; cgo
    autemcarnalissttm.
    7. Sanctus
    qaisque
    inhacvilacarnalisel
    spifitnalis.
    Ergo
    camalis
    Apostolus, qui
    aliis
    dicebat,
    Vos
    qui
    spiriluaks cslis,
    inslruile
    hujusihodi
    in
    spirilu
    knilatis?
    alios
    taiiquaui "spirilualesalloquitur,
    et
    ipse
    carnnlis
    est? Scd
    quiddixitei ipsisspiritualibus, quia
    iiondum
    erant in
    peifoclionc
    ccelesti et
    angelica,
    iionduinerant
    iuillins
    palricesecuritate,
    scd in
    bttjus peregrina-
    tiotiissolliciludineversabanlur?
    quid
    eisdixil? Certc
    spirituales
    cos vocavit:
    Vos, inquil, qui spiriluaks
    cslis,
    inslrttile
    hujusmodi
    in
    spirilulenilalis,
    iiitendens
    le
    ipsiim,
    neel lutcnleris
    (Gatat. vi, 1). Ecce, qttcin
    spirilualemjaraappellavit,
    tiinuit illi teiitaiionisfra-
    giliiatem,
    unde
    posset
    lentari
    spiritualis,
    etsi noncx
    menie,
    utiqtie
    ex carne.
    Spirilualis enim, quia
    se-
    cundum
    spirilumvivil;
    adhucaulemcx
    parle
    mortali
    carnalis : idera
    spirilualis, idemque
    carnalis. Eccc
    spiritualis
    : J l/en(eservio
    legi
    Dei. Eccc camalis :
    ccmteaulem
    tegi peccati.
    Idem
    ergo ipse
    et
    spirilualis
    et carnalis?Idcm
    plane, quamdiu
    hic
    vivit,
    sic est.
    CAPUT VI.

    8.
    Quis
    lottts
    carnalis, quis
    ex
    parte
    vel tolus
    spiriiualis.
    Noli
    rairari, quisquiscs, quicum-
    que
    carnalibus
    concupiscenliis
    cedis
    atqucconsenlis,
    qui
    eas vel bonas
    pulas
    ad
    explendam
    libidinissa(u-
    rilatem,
    vel cerle sic
    jam
    vidcs
    malas,
    ul eis tamen
    cedeiidoconseiitias,elquoducunt sequaris, etcaqurc
    mala
    suggerunl pcrpetrcs;
    lolus carnalis es.
    Tu,
    (u
    quisquis
    lalis
    es,
    (oluscarnalis es. Si auleinconcu-
    piscisquidem,quod
    Lex
    vclat,
    cum
    dicit,
    ATonconcu-
    pisccs(Exod. xx, 17);
    servasiainen aliud
    quod
    ilein
    Lex
    jubct,
    Posl
    concnpiscenlias
    luas non eas
    (
    Eccli.
    xvui, 50):
    menie
    spirilualis cs,
    carnecarnalis. Alhid
    cst
    ciiiin,
    non
    coiicupiscerc; aliud,
    post concupiscen-
    tias suas non ire. Nou
    coneupiscere,
    omnino
    pcr-
    fccli
    est; posl coneupisccntias
    suasnon
    ire,
    pugiianlis
    esl,
    luctantis
    est,
    laboranlis es(. Ubi fervet
    pugnn,
    quare desperntur
    victoria?
    Quando
    crit victorin?
    Quando
    absorbebitur mors in victoriam. Tunc enini
    voxeril
    triuniplianlis,
    nonsudor
    pugnantis. Qttae
    fti-
    lura csl vox illa
    triumphanlis,
    cum
    cornipiibilc
    hoc
    inducrit
    incomiplioiiem,
    el morlalehocinducril im-
    morlalilalcm? Yides
    victorem,
    audi exsuUantem
    ,
    exspectaIriumphantem.
    Tunc
    fiel
    sermo
    qui scripius
    csl, Absorpta
    esl ntorsinvicloriam.Ubi
    esi,mors,
    con-
    tcnliolua? ubi
    esl, mors,
    aculeustuus
    (I
    Cor.
    xv,
    55-
    55)?
    Ubi esi?Ecce
    erat,
    el non es).. Ubi
    est,
    mors
    ,
    conleniiolua? Eccemoiiis coiileiHJ o: Non
    quodvolo
    ago.
    Eccemoiiiscontenlio: Scimus
    quia
    lex
    spiritiuiiis
    <s(;
    ego
    auiemcarnatissum. Si
    ergo Apostoius
    de se
    ipso
    dicit;
    si
    dico,
    nonconfirmo: si
    Apostolusdicit,
    Scimus
    quia
    lex
    sjnritualis
    est, ego
    autemcamalismm:
    857 i.. .:.::.
    SERMOCLIV.
    m
    menle enira
    spiritualis,
    corpore
    carnalis :
    quando
    lolus
    spiritualis? Cum,
    Seminatur
    corpus animale,
    re-
    surgelcorpusspmtuale(I
    Cor.
    xv,44).
    Modo
    ergoquando
    fervet inortis
    contentio,
    non
    quod
    volo
    ago
    : ex
    pnrte
    spirilualis,
    ex
    parte
    carnalis;
    ex
    parte
    meliore
    spi-
    ritualis,
    ex
    parte
    inferiore carnalis. Adhuc
    conlligo
    ,
    nondumvici :
    magnum
    mihi est nonvinci. Non
    quod
    volo,
    hoc
    ago
    ;
    quododi,
    illud
    facio. Quid
    facis? Con-
    cupisco.
    Etsi
    concupiscentice
    non
    consentio,
    etsi
    post
    concupiscentias
    nicas non eo
    ;
    lamen adbuc concu-
    pisco
    : et
    utique
    eliamin
    ipsaparteego
    suin.
    CAPUT VII.

    9.1deincamalissimul e'l
    spirilualis.
    Nonenim
    egoin mente,
    et alius in carne. Sed
    quid?
    Igituripse ego
    :
    quia ego
    in
    menle, ego
    incarne. Non
    enimdusenaturae
    conlrarice,
    sedex
    utraque
    untisho-
    mo:
    qnia
    unus
    Deus,
    a
    quo
    factus est homo.
    Igitur
    ipseego, egoipse,
    menleservio
    legi Dei,
    carne aulcm
    legi peccali.
    Mentenon consenlio
    Iegi peccati:
    sed
    tamennollemesset inmembris meis lex ulla
    peccati.
    Quiaergonollem,
    ettamen
    est; nonquodvoioago:quia
    concupisco,
    et
    nolo,
    nonquodvoloago;sedquododi.
    illud
    facio. Quid
    odi?
    Concupiscere.
    Odi
    concupiscere,
    et
    lamen
    ago
    illud
    carne,
    nonmentc:
    Quododi,
    illud
    facio.
    10. Consenlienscum
    lege.
    Si autem
    quodnolo,
    illud
    facio;
    cousenlio
    legi, quoniam
    bonaesl.
    Quid
    esl
    hoc,
    Si
    qttod
    nolo,
    illud
    facio;
    consenlio
    Legi, quoniam
    bona
    est? Consenlires
    legi,
    si
    quod
    vellet faceres : facis
    quod
    lex
    odit, quomodo
    consentis
    legi
    ?
    Prorsus,
    Si
    quod
    nolo
    ,
    hoc
    facio
    ;
    conseniio
    legi, quoniam
    bona
    est.
    Quomodo? Quia jtibet lex,
    Non
    cottcupisces,
    Quid
    volo
    ego?
    non
    concupiscere?
    Volendo
    quod
    vult
    lex,
    consettiio
    legi,quonium
    bona esl. Si diceret
    lex,
    Non
    concupisces,
    et
    ego
    vcllem
    concupiscere;
    non
    conseulirem
    legi,
    etomninoabillavoluntatis
    perver-
    sitate diversus existerem. Dicente enim
    lege,
    Non
    concupisces,
    et
    ego
    vellem
    concupiscere;
    nonconsen-
    tio
    Iegi
    Dei.
    Quid
    modo?
    quiddicis,
    olex? Noncon-
    cupisces.
    Et
    ego
    nolo
    concupiscere,
    et
    egonolo; quod
    non
    vis,
    nolo: ideo consenlio
    , quia quod
    non
    vis,
    nolo. Non
    implet legem
    infirmitas niea: sed
    Legem
    laudal voluntas mea.
    Ergo
    si
    quod
    nolo
    ,
    hoc
    ago;
    ideo consenlio
    Iegi, quia
    nolo
    quod
    non
    vult,
    non
    quiaagoquod
    nolo.
    Ipsum
    enim
    agere concupiscerc
    esl,
    non
    concupiscenlire
    consenlire : ne
    aliquisjam
    in
    Apos(olopeccandi
    sibi
    quscratexemplum,
    e( dct ma-
    lum
    exemplura.
    Non
    quod
    volo
    ago.
    Quid
    enim lcx
    dicit? Non
    concupisces.
    El
    ego
    nolo
    concupiscere,
    et
    tamen
    concupisco; quamvis concupiseentice
    meceas-
    sensumnon
    prasbenm, quamvis posl
    eamnon eani.
    Resisto
    enim,averto nienlem,
    negoarma,
    teneomcm-
    bra;
    el lamenfil iii me
    quod
    nolo.
    Quod
    nonvult
    Iex,
    nolocumIege;quodnonvult,noIo
    :
    ergoconsemiolcgi.
    CAPUT YHI. 4-1.
    Ignorare peccatiim.
    Sed
    quia
    ego
    sumincarne
    , cgo
    sumin meiite
    ;
    sed
    magisego
    sumin
    menle, quam
    incarne.
    Quia
    cnini
    cgo
    sumin
    niente, ego
    sum in
    regente
    : mens cnim
    rogit,
    caro
    regitur
    : et
    magis
    sum
    ego
    ineo
    quo rogo, q;:;.m
    iti
    eoin
    quo regor. Quiaergomagisego
    iuincnte: Nunc
    autemjam
    non
    egooperor
    illud. Nunc
    aulem,quid
    est?
    Nunc
    autem,
    jamredemplus, qui
    fui anlea sub
    pec-
    cato venumdatus
    , jamaccepta gratia
    Salvatoris
    , ut
    mentccondelecter
    legi Dei,
    non
    cgooperor illud,
    sed
    quod
    habilal inine
    peccalum.
    Scioenim
    quia
    nonhabi-
    lat in me. llerum
    ergo
    inme: audi
    quod scquilur,
    hocesl incame meabonum. Velleenimmihi
    adjacet.
    Scio.
    Quid
    scis?
    Quia
    non habilal
    intne,
    Itoc
    estin
    carne
    tnea,
    bonum, J amdudum
    dixeras, Quod
    operor,
    igttoro.
    Si
    ignoras, quomodo
    scis?Modo
    dicis, Ignoro;
    modo dicis
    ,
    Scio:
    ego quomodo
    iitteliigam
    , nescio.
    Anbocest
    quodinlelligo?
    Ubi cnim
    ait, Quod
    operor,
    ignoro;
    diXit
    ignoro,
    non
    approbo,
    non
    accepto,
    nou
    mihi
    placet,
    non
    consentio,
    non laudo. Nonenimel
    Chrislus eos
    ignorabit, quibus
    diclurus
    est,
    Neunovi
    vos
    (Matih. vu,
    25).
    Prorsus eliam hoe
    intclligo,
    Quod
    enim
    operor, ignoro
    :
    quiaqnod
    non
    faclo, igno-
    ro. Nonenim
    egooperoriilud,
    seditlquod
    inmeItabi-
    tctl
    peccalum.
    Ideo
    ignoro
    :
    quia
    non
    egofacio,
    sicut
    diclumes( de
    Domino,

    qui
    nonnoveral
    peccatum
    (II
    Cor.
    v, 21). Quid est,
    non
    noveral?Ergo
    nonno-
    verat
    quod arguebat?
    non noverat
    quod puniebat?
    Si
    ergo
    non noverat
    qnod puniebat,
    iriiusle
    puitiebat.
    Quia
    vero
    juste puniebat,
    noverat
    quod ptuiiebai.
    Et
    tamen
    peccatum
    non
    noverat, qnia peccatum
    nonfe-
    cerat.
    Quod
    enim
    operor, ignoro
    : nonenim
    quod
    voio
    ago;sed quododi,
    illud
    facio.
    Si aulein
    quodnolo,
    hoc
    facio;
    consentio
    legi, quoitiam
    bouaesl. Nttnc
    aulcnt,
    acceptajam gratia,
    non
    ego operor
    illud: libera cst
    mcns,
    caro
    captiva.
    Non
    cgooperorillttd,
    sed
    idquod
    inntehabiiai
    peccatum.
    Scio enim
    qttia
    nonhubital in
    me,
    Iwcest incarne
    mea,
    botttim.
    CAPUT IX.

    12.
    Perftcerelegein
    inhacvitasan-
    clisnonconceditur.
    Velleetiim
    adjacetmilti, perficere
    auleinbonumnoii
    adjacet. Adjacetvelle, perficere
    nott
    adjacel.
    Non
    dixil,
    facerc
    ; sed, perficere.
    Nonenhri
    niliil facis. Rcbellal
    concupiscenlia,
    et non
    consenlis;
    deleclat uxor
    aliena,
    ct non
    anntiis,
    mcntem
    averlis,
    insecrctaritiinmentis iittrns. Vides foris
    slrepentem
    concupiscentiam, profers
    advcrsus cam
    seiuenliam,
    mtmdansconscicntiam.
    Nolo, inquis,
    non facio. Puta
    quia
    dclectat,
    non
    facio,
    habeo cui condelecler. Con-
    delectorenim
    legi
    Dei secunduminteriorem(tominem.
    Quid
    (ude carne lua tumultuaris?
    Quid
    dcleclationes
    slullas, tcmporalesfluxas, vanas, noxias,
    tuniultuose
    suggeris,
    el eas
    qtiasi garrula
    rnihinarras? Narraverunt
    mihi
    injusli
    deleclationes.Indecst et ista
    concupisceu-
    lia. Narrat mihi
    delectationes,
    sed non sicul lex
    lua,
    Domiite
    (Psal. cxvm, 85).
    Condelectorenitn
    legi
    Dei:
    nondc
    me,
    sed de
    gratia
    Dci. Tu
    concupisceniia
    in
    carne
    tumulluaris,
    mentem tibi nonsubdis. In Deo
    sperabo;
    noti timebo
    quidfacictt
    mihi caro
    (Psal.
    LV,
    5).
    Me, me,
    hoe
    est,
    mentenon
    consentiente,
    tumul-
    luaiurcaro. In
    Deo, inquit, sperabo;
    non timebo
    quid
    facial
    tiiilitcaro. Sicut nec
    alieiia,
    itanecmea.
    Qui
    ergo
    inse hrec
    agit,
    niliil facit?Multumfacit : nia-
    gntmi
    cst
    quodfacit,
    sedlamen non
    perfieiuQuid
    est
    cnim
    pcrficere?
    Ubi
    esl, mors,
    conleniiotua?
    Ergo,
    Velle
    adjacal
    milii,
    perftcere
    aulembonumnon.
    i'i. J deni,tracUiiur
    argmnentum.
    ^-
    Nonvnitn
    quod
    859
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    9/0
    volo,fttsio
    boniiin;
    sed
    quod
    nolontalum,
    hoc
    ago.
    El re-
    pclit,
    Siaulctn
    quod
    nolo
    egojwc (acio,
    id
    csl,concu-
    pisco;;'fli
    non
    egooprror
    illittl, scdid
    quod
    inmeha-
    bital
    peccaium.
    lnvenio
    ergolegein
    ntiliivoienti
    fttccrc
    boiium. Bonuin
    l
    invcnio
    Icgcm
    ;
    bonum est
    lex,
    boniini
    aliquid
    cxl lcx. Unde
    probo? Quia imple-
    re volo. Invenio
    crgo legetn
    tnilii volenli
    facere
    bonum;
    quoniam
    mihi malum
    adjacel.
    El hoc ntihi.
    Nonenint caro non
    mea,
    aut de aliasubstanliaearo
    ,
    aut dealio
    principio
    caro,
    aulvmima cx
    Deo,
    ct caro
    de
    geuie
    lonobrarum. Ahsit.
    Langitorrepugnnt
    sani-
    lali. Scntivivus
    jacet
    invia
    (Luc. x, 50),
    curatur ad-
    hnc,
    s.inanturomnes
    languorescjus(Psat.
    cu, 5).
    Non
    qttod
    volo
    acjo;
    sed
    quododi,
    illud
    facio.
    Si atilem
    quod
    nolo
    ego,illud facio;
    invenio
    crgolegem
    voknlimihi
    fa-
    ccre
    bonuni,quoniam
    miliinialum
    adjacel.Qntiii
    malum?
    CAPUT X.

    14. Idem traclalur
    argittnenlutn.
    Condelectoreniin
    legi
    Dei secunduminlcrioremhomi-
    item. Videoaliain
    legem
    ininembris
    tneis,
    rcpugnantem
    legi
    menlis
    tnew,
    et
    captivum
    tneducentemin
    legepec-
    cali, quw
    esl inmetnbristneis
    :caplivum,
    sedex
    carnc;
    caplivum,
    sed
    expaiie.
    Nammens
    repugnat,
    clcon-
    deleclalitr
    legi
    Dei. Sic eriuii
    inlelligeredebemus,
    si
    dese
    ipsoAposlolusIoquilur.
    J am
    crgo
    si mens non
    consentii
    peccato
    litillaiui, suggerenli, blandienli;
    si
    mensnon
    consenlil, quoniam
    habcl alias inleriusde-
    leotaiionessuas,
    deleclalionibuscarnisex nulla
    parlc
    confcrendas: si
    ergo
    non
    consentil,
    etesl inroe
    quid-
    dam
    niortuum,
    et
    quiddamvivum2,
    mors adliuecon-
    lendil,
    scd mens viva nonconscuiil.
    Niiniquidipsa
    mors nonest in le?
    Numquid
    illud
    quod
    morluum
    est,
    non
    pertinet
    ad (e? Adhuc tibi est contenlio.
    Quid
    eliaminde
    sperandum
    est?
    15. Idemlraclatur
    argumenluin.Misercgo
    hotno:
    etsi noniu
    mente,
    lamen incarnemiser homo. Non
    enini iu nicntc
    homo,
    et in carnenon homo.
    Quis
    eiiitn
    uiiquani
    cariieni suam odio habuit
    (Ephes.v,
    29)?
    Miser
    ego
    lioino,quis
    meliberabilde
    corpore
    mor-
    lis
    liujus?Quid
    est
    boc,
    fratres?
    Quasi
    carere vult
    corpore. Quid
    festinas?Si lantumibi est intentio
    tua,
    ut
    rorpore careas;
    mors
    qtiandoque
    ventura
    esl,
    cl le
    abisto
    corpore
    moriisdies adveniens ultimus
    procul
    dubio libcrnbil.
    Quid
    est
    quod pro magno gemis
    ?
    Quid
    tst
    quoddicis, Quis
    meliberabit?Mortalis
    loque-
    iis,
    iiiorilurus
    loqueris. Separalio
    mentis a carne
    ipi.iutloquc
    venluraesl:
    propter
    brcvitalemvitccnun-
    qiiam longe
    esl;
    propler quotidianos
    casus
    quaiido
    sil,
    ucscis.
    Ergo
    sive
    fcstines,
    sive
    tardes,
    onmisvita
    hiiuinnahrevisest:
    quidpro niagnogemis,
    et
    dicis,
    Qtiis
    melibertibiide
    corpore
    mortis
    liujus?
    CAPUT XI.

    16. Iii resurrectionesoli
    jusli
    libe-
    raniiir dc
    corpore
    morlis. Et
    adjungit:
    GtatiaDei
    per
    J csuin CltrisiuinDominutiinoslrum.
    Pagani
    euitn
    qui
    iiouliahent
    graiiam
    Dci
    per
    J esum Christum Domi-
    uutii nostrum
    ,
    non niorientur? non
    quandoque
    die
    ultiinoacarnesolvcnlur? noii illodiea
    corpore
    mor-
    tis
    hujus
    liberabunlur? Tu
    quid
    esl
    quod pro magiio
    1
    Mss.,
    Eonam.

    Am.Er.etMss,carenthis
    verbis,
    et
    quiddam
    mvum.
    gratiae
    Dei
    per
    J estimChristumDominumnosirum
    vis
    tribuere,
    quia
    de
    corpore
    mortis
    hujus
    liberabcris?
    Rcspondet
    libi
    Apostolus,
    si sensum
    ejus cepimus,
    imo
    quia
    Domino
    adjuvaitte,
    siue dubio
    cepimus;
    respondet
    tibi
    Apostolus,
    et dicit: Scio
    qnidloquar.
    Paganos
    dicis liberari a
    corpore
    mortis
    hujus,quia
    veiiieldies ullimus vitre
    hujus,
    et solvenlur adlem-
    pus
    a
    corpore
    roorlis
    hu.jus.
    Yeniet el
    dies, quando
    omnes
    qui
    sunl in monumentisaudienl vocem
    ejus;
    et
    procedenl qui
    bona
    fecerunl,
    in resurreclionemvitm:
    eccelibcrati a
    corpore
    mortis
    hujus. Qui
    mala
    fece-
    ruttl,
    inresurrectionem
    judicii (J oan.
    v
    , 28, 29)
    : ecce
    redierunt ad
    corpus
    mortis
    hujus. Corpus
    moriishu-
    jns
    redit ad
    inipium,
    nc-cinde
    aliquando
    solvetur.
    TIIIICnon crit vila
    relernn,
    sed mors relerna
    , quia
    poena
    ceterna.
    CAPUT XII.

    17.
    Corpus
    sanclorum
    posl
    resurre-
    ctioneinimmorlak.Tu
    autein,
    o
    Chrislianc, rogaqnan-
    ttim
    potes,
    exclamaet dic : Miser
    egohomo,quis
    me
    liberabil de
    corpore
    mortis
    httjus? Respondetur
    libi :
    securus
    efficeris,
    non de
    te,
    sedde Dominoluo; se-
    ciirusefficerisde
    pignore
    tuo.
    Spera
    cumChrislore-
    gnumChristi, jam pignus
    tenes
    sanguinem
    Christi.
    Dic,
    dic, Quis
    meiiberabilde
    corpore
    morlis
    hujus?
    ut
    respondealur libi,
    GratiaDei
    per
    J esumChrislumDo-
    minumnoslrum. Nonenimsic lihmberis de
    corpoie
    morlis
    hujus,
    ul hoc
    corpus
    nonhabcas.
    Ilabebis,
    sed
    jam
    nonmortis
    hujus. Ipsumeril,
    sednon
    ipsum
    erit.
    Ipsumerit, quiaipsa
    caro erit : non
    ipsum
    erit, quia
    morlalenonerit.
    Sic,
    sicIibcraberisa
    corpore
    mortis
    hujus,
    ul moiiale hocinduat iiiiinoiialitalem, cl cor-
    ruptibile
    bocindual
    incorriiptionein.
    A
    qtio?pcrquem?
    Gralia
    Dei, per
    J esttmChrislumDotninumnostrum.
    Quiaper
    unutnhominem
    tnors,
    cl
    per
    unutnhominem
    resurrectiomorluorum.Sicul inAdamomnesmoriuniur:
    indeest
    quodgemis.
    In Adamomnesmoriuniur: inde
    esl
    quodgeinis,
    inde esl
    quod
    cummoiic
    confligis,
    indecst
    corpus
    motiis
    luijus.
    SedsicitfinAdatnomnes
    moriunlur,
    sicel inChrisloomnes
    viviftcabunlur
    (1
    Cor.
    xv, 21, 22).
    Yivificalus
    1
    acceptocorporeimmorlali,
    ubi dicas,
    Ubi
    est, mors,
    conlenliolua? liberalus eris
    a
    corpure
    moriis
    bujtis
    : nontaiiien virlute
    lua,
    scd
    gralia
    Dei
    per
    J esntnChristuinDoininiimnoslrutn.Cm-
    versi ad
    Dominum,
    elc.
    SERMOCLV
    (a).
    Deverbis
    Apostoli,
    Rom.
    vm, 1-H,
    Nulla
    ergo
    conde-
    innalio es(
    nunchisqui
    sunt inChrislo
    J esu, etc,
    Conlra
    Pelacjiatws(b).
    HabilusinbasilicaSS.
    Martyruni
    SciUitanorum.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Concupiscenlia
    cur vocelur
    1
    pleriqueMss.,vivifwaberis.
    *
    Collaluscumbn. cl. cb. f. fs.
    g.
    Ir. m.
    pr.
    rm. vd.Am.
    Er. Par. Lov.
    (a)Alias,
    deVerbis
    Aposloli
    6.
    (b)
    Pluraexhocsermone
    collegit
    BedaadRom.
    vn,
    et
    Florusadcamdem
    Episl.
    et adHcbr.XH.Habiluminbasi-
    lica
    Martyrum
    scillitanorumdocct
    prcefixus
    eidemsermoui
    lilulus
    invelericodiceRomaaoPP.CislerciensiumS.
    Crucis
    inJ erusaletndeUrbe.Hcec
    vero,qua?apudcarlbaginemex-
    stabal,
    basiltcalaudatura
    Vielore,
    inUbro
    primo
    del'ei'se
    cutionevandalica.
    ,-,
    X
    841
    SERMOCLV.
    :
    842
    peccalum.
    Peccatum
    quomodo
    regmm
    amittit. Hesterna
    lectio sancti
    Apostoli
    eo
    usque
    terminata est,
    ubi di-
    clumesl:
    Igitur
    ipseego
    meuteservio
    legi
    Dei,
    carne
    mitem
    kgi peccati.
    In
    qua
    conclusione
    demonstravit
    Aposlolus,
    ad hoc se dixisse
    qusesupra dixerat,
    J am
    twn
    egooperor
    iilud,
    sedid
    quod
    inmehabilat
    peccatutn
    {Rom.
    vn, 25, 20); quia
    non mente
    operabatur
    con-
    sentiendo,
    sedcarne
    concupiscendo.
    Hocenim
    pec-
    calinomine
    appellat,
    undeoriuntur cuncla
    peccata,
    id
    est,
    ex carnali
    concupiscenlia. Quidquid
    eniraest
    peccalorum
    in
    dictis,
    in
    factis,
    in
    cogilalionibus,
    nou
    exoriunlur nisi ex mala
    cupidiiale,
    non exoriuntur
    nisi ex illicitadclectatione. Huic
    ergo
    illicilaedelecla-
    lioni si
    resistamus,
    si non
    consenliamus,
    si membra
    velut armanon
    minislremus;
    non
    regnat peccatum
    in
    noslro mortali
    corpore.
    PeecaUimenim
    anteregnum
    perdil,
    et
    sicperit.
    In
    hacergo
    vita, quantum
    adsan-
    ctos
    altinet, regnumperdit,
    in alia
    perit.
    Hic enim
    regnuin perdit, quando post concupiscentias
    nostras
    non imus : ibi autem
    perit, quando
    dicetur,
    Ubi
    esl,
    titors,
    conlenliotua?
    CAPUT II.

    2.
    Quomodo
    in sanctisnullahicda-
    mnatio.
    Ergo
    cum dixisset
    Apostolus,
    Menteservio
    legi Dei,
    carneautem
    legi peccati;
    nondandomembra
    committendis
    iniquitatibus,
    sed tantum
    concupiscen-
    do,
    uec lamenillicitac
    concupiscentiae
    inanus dando:
    ergo
    cum
    dixisset,
    Menlescrvio
    legi
    Dei,
    carneaulein
    iegi peccali; subjecit
    e(
    ait,
    Nnlla
    ergo
    condemnatioesl
    munchis
    qui
    sunt in ClirisloJ esu
    (
    Rom.
    viti, 1).
    His
    qui
    sunt in carne condemnalioest : his
    qui
    sunt in
    Christo J csu nulla condemnatio
    est. Nc
    putares
    hoc
    postea
    futurutn,
    ideo
    addidit,
    nunc. Postea illudex-
    specta,
    ut nec
    concupiscentia
    sit in
    te,
    contra
    quam
    contendas,
    cum
    qtta confligas,
    cui non
    consentias,
    quam
    frenes et domes :
    posl exspecla, quia
    nec
    ipsa
    erit. Si enim
    quod
    nobiscumcontendit ex morlali cor-
    pore
    eliam
    posleaerit;
    Ubi
    est,tnors,
    conlenliolua?
    falsunverii.
    Quidergopostea
    futurum
    sit,
    sciamus'.
    Tuncenim
    fiel
    sermo
    quiscriplus
    esl, Absorpla
    estmors
    invictoriam.Ubi
    est, mors,
    conlenliotua?ubi
    esl,mors,
    aculeustuus? Aculeusenimmorlisest
    peccatum;
    virlus
    auiem
    peccali,
    lex
    (I
    Cor.
    xv, 54-50). Quia
    ex
    prohibi-
    bitioneauctumest
    desiderium,
    non exstinclum. Lex
    peccalo
    dedit
    viviutem,
    taniUinmodo
    per
    litleram
    ju-
    bendo,
    non
    per spirilumsubyeniendo. Ergo
    tunc non
    eril
    hoc,
    sed
    qtiid
    nunc?
    Quid
    sit
    nunc, quccris?Quod
    et
    paulo
    ante dixit : Nunc aulem
    jam
    non
    cgooperor
    iltud: el ibi nunc.
    Quidcst,
    non
    ego operor
    iliud?
    Non
    consentio,
    non
    annuo,
    non
    decerno,
    semper
    mihi
    displicet:
    membramea teneo. Et
    magnum
    est hoc:
    cumsit ex carne
    concupiscentia,
    et ad carnem
    perli-
    neant
    corporis membra, quando
    non
    regnat pecca-
    lum,
    id
    est,
    carnis
    concupiscentia; plus
    habet
    juris
    niens ad lenendamembra
    carnis,
    ne dentur in arma
    iniquitatis, quam ipsa concupiscentia
    carnis ad mo-
    vendamembracarnis.
    Itaqueconcupiscentia
    est car-
    nis,
    et membracarnis : mens lamen
    quia
    dominalum
    habet: si tamen
    desuper adjuvetur,
    necumei multum
    1
    xonnulli
    Mss.,
    scimus.

    '.'...
    conlar Dei
    graliamdamus,
    non
    regem,
    sed
    tyraiinum
    faciamus : tantum
    ergo
    valet
    mens,
    sic
    regit
    cumre-
    gitur,
    ut de
    membris
    ipsius carnis,
    conlra
    concupi-
    scenliamcarnis
    ipsius, possit agere quod
    ait
    Aposto-
    lus,
    Non
    ergoregnetpeccalum
    investromortali
    corpore,
    adobediendumdesideriis
    ejus;
    nec exhibealistnembra
    vestraarma
    iniquitalispeccalo(Rotn. vi, 12,
    15).
    CAPUT III.

    5. A
    legepeccati
    nemoiibernisi
    per
    graliam.Nulla
    ergo
    condemnatioesl nunchis
    qui
    sunt
    in Ghrislo J esu. Non sint
    solliciti,
    si
    concupiscen-
    liisillicilistitillantur : non sint
    solliciti, quod
    videlur
    adhuc esse lex in
    liiembris
    repugnans Iegi
    mentis.
    Ntilla enimcondemnatioest. Sed
    quihus?
    etiamnunc
    quibus? Qui
    sunt in ChristoJ esu. Et ubi est illa sen-
    tentia,
    de
    qua
    dicebat
    paulo
    antc. Videoaliam
    legem
    inmetiibrismeis
    repugiiantemlegi
    mentis
    mew,
    et
    capti-
    vantemmein
    legepeccati quw
    esl inmembrismeis
    (Id.
    vu, 25)?
    Sedmedicebatex
    carne,
    non cx niente. Ubi
    ergo
    illa
    lcx,
    si nullacondetnnalioest his
    qui
    suntin
    CltristoJ esu? Lex enitn
    spiritus
    vitwinChristoJ esu.
    Lex
    enim,
    non illa inmonte Sina
    per
    litteram : Lex
    enim,
    non illain vetustate
    litterce;
    sed Lex
    spiritus
    vilwin Cltrislo
    J esu,
    liberavil tea
    legepeccati
    el mortis.
    Ut enimcondelecteris
    legi
    Dei secundum interiorem
    hominem,
    unde
    haberes,
    nisilex
    spiritus
    vilaeinChri-
    slo J esu libcraret te a
    legepeccati
    et morlis?
    Ideo,
    mens
    Iiumana,
    nelibi
    (ribuas,
    ne multum
    superbias;
    imo neomniiio
    superbias,
    omens
    humana, quod
    non
    consentisdesideriis
    carnis, quod
    Iex
    peccati
    non(ede
    arce
    deponit:
    Lex
    spirilus
    vitcein ChristoJ esu libera-
    ml tea
    legepeccali
    el mortis. Non (eillalex
    liberavit,
    de
    quasupra
    dictum
    est,
    Utserviamusinnovilale
    spi-
    rilus,
    cl noninveluslatelitlcrw
    (lbid. 6). Quare
    illa
    non liberavit? Nonne et
    ipsadigito
    Dei
    scripia
    est?
    Nonne
    digitus
    Dei
    Spirilus
    sanctus
    inlelligitur? Lege
    Evangelium,
    et vide
    quia
    ubi dicil unus
    evangelista,
    Domino
    dicenle,
    Si
    ego
    in
    Spirilu
    Dei
    ejicio
    dwmonia
    (Mallh. xn, 28);
    alius
    dicit,
    Si
    ego
    in
    digitoDeiejicio
    dwinonia
    (
    Luc.
    xi,
    20
    ).
    Si
    ergo
    et lex illa
    digilo
    Dei
    scriptaest,
    hoc
    esl, SpiriluDei; quo Spiritu
    vicli ma-
    gi
    Pharaonis
    dixerunt, Digitus
    Dei est hic
    (Exod. vm,
    19):
    si
    ergo
    el
    ipsa,
    imoeumet
    ipsaSpiritu Dei,
    hoc
    est, digito
    Dei
    conscriptasit, quare
    nondeilla
    dicilur,
    Lea;eiiitn
    spirilus
    vilwin ChristoJ esu?
    CAPUT IV.

    4. Lex
    peccati
    el
    mortis
    quwnam.
    Lex
    Moysi
    cur data. Lex enini moiiis non
    ipsa
    dici-
    tur, lexpeccati
    ct raortis noniila lexdicitur
    quoe
    data
    est inmonteSina. Lex
    peccati
    et mortis illa
    dicilur
    de
    quageraensait,
    Videoaliam
    legetn
    inmembris
    meis,
    repttgnantemlegi
    mentismem.Sed illa
    lex,
    ipsa
    est
    quse
    dicta
    est,
    llaque
    lex
    quidemsancta,
    el mandatum
    sanclum,
    el
    justum,
    el bonum.Et
    subjecil, Quodergo
    bonum
    est,
    mihi
    faclum
    estmors?Absil.
    Sedpeccatum
    ut
    appareat peccalum, per
    bonummihi
    operatum
    est mor-
    tem;
    ut
    fial supra
    modum
    peccator
    aut
    peccatumper
    mandalum.
    Quid est, supra
    modum? Ut addatur
    proevaricatio.
    Dataest
    ergo
    lex
    illa,
    ut inveniretur
    infirmitas. Parum est
    hoc,
    nonsolum ut
    inveniretur,
    scd eliamut
    augerctur,
    el vel sic medicus
    quserere
    .
    RANCT.AUGCST. V.
    '. .;. (Vmgtsept.) .
    y
    845 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    844
    tur. Sicnimlevismorbus
    essel,
    contemneretur: si mor-
    bus
    contemneretur,
    medieusnon
    quaererelur
    : si me-
    dicus non
    queereretur,
    morbus nou finirelur. Ideoubi
    abundavil
    peccatum, superabundavit gralia (Rotn.
    v, 20)
    :
    quae
    delevit cuncta
    peccala quae invenit,
    et
    adnon
    peccandum
    voluntati noslraeconanti
    adjuto-
    rium
    subnrinistravil;
    ut
    ipsa
    voluntas nostra nonin se
    ipsa,
    sed inDeoIaudarelur. In Deoenimlaudabimur
    tota die
    (Psal. XLIII,0)
    :
    el,
    In Dotnino laudabitur
    anima
    mea;
    audiant
    miles,
    el
    jucundeniur (
    Psal.
    xxxiii,
    5).
    Atidianl mites: nam
    superbi
    et
    litigiosi
    non
    audiunt.
    Ergo quare
    non
    ipsa
    est Lex
    digito
    Dei
    scripta, quoc
    dat
    adjutorium
    hoc
    gralire,
    de
    qua
    lo-
    quimur? Quare? Quia
    in tabulis
    lapideis scripla est,
    non iu labuliscordis carnalihus
    (II
    6'or.
    m, 5).
    CAPUT V.5. Velerisac-novm
    Legis
    concordia.
    Denique,
    fralres
    mei,
    in
    magno mysterio
    videtecon-
    cordiam,
    videte dislantiani
    ;
    concordiam
    Legis,
    di-
    staniiam
    plcbis.
    Celebratur Paschain veteri
    populo,
    sicut nostis occisione
    agni
    cum
    azymis
    : ubi occisio
    ovisChristum
    significat, azyma
    autemnovam
    vitam,
    hoc
    est,
    sinevetuslale fermenti. Undenobis
    Aposto-
    lus dicit :
    Expurgale
    velus
    fermentum,
    tit sitis nova
    conspersio,
    sicut eslis
    azymi
    : Pascha enim
    noslrum
    vnmolalus est Cltristus
    (I
    Cor.
    v, 7).
    Celebralum est
    ergo
    Pasclia inilloveteri
    populo,
    nonduminluce ful-
    gente,
    sedin urabra
    significante
    cclebratumest: et
    post quinquaginla
    dies a celebralione
    Paschce,
    sicut
    coniputans
    inveniet
    qui voluerit,
    datur Lexin monte
    Sina, scriptadigito
    Dei. Yenit verum
    Pascha,
    immo-
    lalur Chrislus : Lransilumfacil a morte ad vilani.
    Transitus eninv
    inlerprelalur
    hebraicePascha :
    quod
    expressil evangelisladicens,
    Cumauletn venirel Iwra
    ut transirel J esus de hocmuttdo ttd Palrcm
    (
    J oan.
    xiu, 1).
    Celebratur
    ergo Pascha, resurgit Dominus,
    faciLIransilumamorlead
    vilam, quod
    est Pascha; et
    iiumerantur
    quinquaginta dies,
    el venit
    Spiritus
    sanctus, digitusDei.
    CAPUT VI.

    6.
    Legum
    earumdem
    differeniia.
    Sed videteibi
    quomodo,
    et hic
    quomodo.
    Ibi
    plebs
    longe stabat,
    timor
    erat,
    amor nonerat. Nam
    usque
    adeo
    limueritiii,
    utdicerenLad
    Moysen:Loquere
    luad
    7tos,
    et non nobis
    loquatur Dotnintts,
    ne moriamur.
    Descendit
    ergo,
    sicut
    scriptum est,
    Deus in Sinain
    igne
    ; sed
    plebem longe
    stantem
    territans,
    et'
    digito
    suo scribens in
    lapide(Exod. xix, xx, e/xxxi,
    18),
    non incorde. Ilucautem
    quando
    venit
    Spiritus
    san-
    c(us, congrcgali
    erant fidelesinunum: necinniontc
    terruil,
    scd inlravit in domum. Dc
    coelo-quidem
    fa-
    clusesl subito
    sonus, quasi
    fcrrelur Datus
    veheniens:
    sonuit,
    sed nullus
    expavit.
    Audisti
    sonuni,
    vide et
    ignem; quia
    et in monte
    utrumque eral,
    et
    ignis
    et
    souitus ;
    sedillicetiam
    fumus,
    hic vero
    ignis
    sere-
    nus. Viswsunt enim
    illis, inquit Scriptura, linguw
    divisw,
    velut
    ignis. Numquid
    de
    longinquo
    lerrilans?
    Absit. Nam insedit
    super unumquemque eorum,
    et
    cwperuntlinguisloqui,
    sicut
    Spirilus
    dabateis
    pronun-
    titwe(Act. n, 1-4).
    Audi
    linguamloquentem,
    et intel-
    J UgeSpirilum,
    nonin
    lapide.
    sed in corde scuiben-
    tem. Lex
    ergo spiritusiiitw, scripla
    in
    corde,
    non hi
    lapide;
    inChristo
    J esu,
    in
    quo
    celebratumest veris-
    simum Pascha
    ;
    liberavil' tea
    lege peccali
    el moriis.'
    Nam
    utnoverisipsam
    cssc
    dislantiamevideiilissimam
    veleris etnovi
    Teslamcnli;
    undect dicit
    Apostolus,
    Non inlabulis
    lapideis,
    sedinlabuliscorcliscarnalibus
    (fl
    Cor.
    m, 5).
    Dominus
    apud prophetamdicit,
    Ecce
    dies
    veniunt,
    dicil
    Dominus,
    et
    consummabo
    super
    do-
    mumJ ucoblesttimentum
    novum,
    non sccundumlesla-
    nienlum
    quod
    constilui
    palribuseorum,
    indie
    quaap-
    prehendi
    mauum
    eorutn,
    el duxi eos de lerra
    jEgypli.
    Deinde
    ipsam
    differoniiam evidenler ostendens :
    Dans, inquil, le.cjes
    mcasincordibus
    eorutn;
    incorcli-
    bus, iiiquil,
    eorum
    superscribam
    eas.
    (J erem. xxxi,
    51-55).
    Si
    ergo
    scribatur lex Dei
    jn
    corde
    luo,
    non
    foris
    tcrreal,
    scd intus
    mulceat;
    tunc Lex
    spiritus
    vilw in Cltristo J esu tiberavit le a
    legepeccali
    el
    mortis,
    CAPUTVII.

    7.
    Legisinfirmilas-
    excarne. Cltristus
    insimilitudinecartiis
    peccali.Quod
    enim
    impossibile
    eral
    Legis.
    Hoc enira
    sequitur
    in lectione
    Apostoli,
    Quod
    impossibik
    cral
    Legis.
    Et ne
    ipsa culparclur,
    quid subjunxil?
    In
    quo
    inlirimbatur
    per
    carnem. Lex
    eninv
    jpbebat,
    et non
    implebal;
    quiacaro,
    ubi non
    erat
    gralia,
    inviclissiineresistebat. Et lex
    infirmaba-
    tur
    per
    carnem:
    quia
    lex
    spiriliialisest; ego
    auiemcar-
    nalis sitm.
    Quomodo
    ergo
    lex milii
    opilularctur ju-
    bens
    per lilterara,
    et nondans
    gratiam
    ?
    Infirmabatur
    per
    carnem.
    Quid
    fecit
    Deus,
    cum hoc
    impossibile
    esset
    lcgis,
    et inlirmaretur
    per
    carnem? DeusFilium
    suum tnisit. Per
    quid
    infiriiiabalur
    lex,
    et
    propter
    quid
    cralhoc
    impossibilelegis? hifirmabalur per
    car-
    nem.
    QuidergoDeus?
    Conlracarncm misil cameni :
    imoeliam
    pro
    carne misil carnem. Peceatum cnini
    carnis
    occidil,
    carnis subslaiuiam liberavit. Misii
    DeusFiliumsuumin
    similitudinemcarnis
    peccali.
    Iiv
    carne
    quidemvera,
    sed non in carne
    peccaii. Quid
    autem,
    insimilitudiiiemcarnis
    peccali?
    ld
    est,
    ut esset
    caro,
    vera caro. Et unde sirailitudo carnis
    peccati?
    Quia
    de
    peccalo
    nvors: nvorsest
    utique
    inomiii came
    peecati;
    de
    qua
    dicit
    Apostolus,
    Utevacuaretur cor-
    puspeccati (Rom. vi, 6). Quia ergo
    inors esl inomui
    carne
    peccati:
    sed
    utrumque
    ibi
    esi,
    el mors et
    pcc-
    catumincarne caciera. Incarne
    peccati
    et mors
    est,
    et
    peccatunv
    : in similitudine carnis
    peccati
    niors
    erat,
    et
    peccatura
    nonerat. Si enimcaro
    peccali
    es-
    sel,
    e( merito
    peccati pcenam
    nioiiis
    Iuere(,
    non di-
    cerel
    ipseDominus,
    Eccevenil
    princepsmundi,
    elin
    meniltil inveniel
    (J oan. xiv, 50). Quareergo
    ineoeei-
    dil?
    Quia qum
    non
    rapui,
    tunc exsolvebam
    (
    Psal.
    LXVHI, 5).
    Prorsus
    quod
    fecii de
    tribulo,
    liocfecit de
    morte.
    Exigebatur tributum,
    didrachma :
    Quare,
    in-
    quil,
    tu el
    discipuli
    lui nonreddiiistribuium? Yocavit
    ad se
    Petrum,'
    et ait ei:
    Reges
    mundi a
    quibusexi-
    gunt
    tributum?a
    filiissuis,
    an abalienis?
    Responsum
    est: Abalienis.
    Ergo, inquit,
    tiberi sunt
    filii.
    Tatnen
    nescandalizemus
    eos,
    vade ad
    mare,
    mitle
    hamum,
    el
    qui primus
    surrexerit,
    id
    est, priinogenilus
    a
    moiiuis;
    1
    Mss.hicci
    infra,liberabit.
    SERMOCLY
    SlR
    aperi, mquit,
    os
    ejus,
    etimiefiiesi6
    staterem,
    id
    est,
    duas
    didrachmas, quatuor
    drachmas :
    quia
    didra-
    chma,
    id
    cst,
    duoe
    drachraoe,
    in
    caput exigebatur.
    In-
    veniesibi
    slaterem,
    hoc
    est, quatuor drachmas,
    daeis
    promeet
    le
    (Mailh. xvn, 25-25). Quid cst,
    PIOHIC
    et le?
    IpseChristus, Petrus,
    Ecclesia
    Christi,
    Eccle-
    sioe
    quatuor Evangelia. Mysleriuni
    latebat : Christus
    laraen tributumnon debitum
    persolvebat.
    Sic
    persol-
    vit et mortem: non
    debebat,
    et
    persolvebat.
    Illenisi
    indebitum
    solveret,
    nunquam
    nos a debito libe-
    raret.
    CAPUT VIII.8. Chrislus
    peccalumfaclus.Quod
    ergoimpossibile
    erat
    Legis, quoe
    faciebat
    praevarica-
    torem, quia
    nondummcnsconvicta
    quaesieral
    Salva-
    torem;
    in
    quoinfirmabalur per carnein,
    misit Deus
    Filiutnsuutninsimililudinemcarnis
    peccali,
    el de
    pec-
    calodamnavit
    peccatum
    in carne.
    Quomodoergo
    non
    habebat
    peccatum,
    si de
    peecalo
    damnavit
    peccaium?
    J am
    aliquando exposuimus
    vobis hoc
    (a)
    : sed
    qtti
    meminerunt, recognoscant; qui
    non
    audierurtt,
    au-
    diant; qui
    oblili
    sunt,
    recolanl. Peccalum vocahatur
    in
    Lege
    sacrificium
    pro peccato.
    Assidue Lex lioc
    commemorat:
    nonsemel,
    non
    iterum,
    sed
    saepissime
    peecata
    dicebanlur sacrificia
    pro
    neccatis. Tale
    pec-
    catumerat Christus.
    Quid
    enim dicnmus? Pcccatum
    J iabebaC?Absi(. Peecalumnon
    habebat,
    et
    peccatum
    erat. Peccatum
    erat, dixi,
    secundumillam
    intelligen-
    tiam, quia
    sacrificium
    pro peccato.
    Audi
    quia
    hoc
    modo
    peccatumerat, ipsumAposiolum
    audi. Deillo
    loquens
    ait: Eum
    qui
    non noveral
    peecaium. Ipsam
    senleiiliamvohis
    exponebam, quando
    ista dicebam:
    Euin, inquit, qui
    nonnoveral
    peccniutn,
    id
    est,
    Domi-
    numnostrumJ esum
    Cbrislum,
    Deus Pater eum
    qui
    nonnoverat
    peccatum,pro
    nobis
    peccalumfecil(II
    Cor.
    v,
    21):
    eum
    ipsum
    Christura
    quinou
    noveral
    peccalum,
    Deus
    pater pro
    nobis
    peccatumfecil,
    ul nossinitts
    ju-
    sliliaDeiin
    ipso.
    Yidele
    duo, justitia
    Dei non
    nostra;
    in
    ipso,
    non in nobis. Inde illi
    magni sancti,
    de
    qui-
    bus dicit
    Psalmus,
    J ustitialuasicut monles Dei. Et
    quasi
    diceretur in
    ipsoPsalmo,
    ubi dictum
    est,
    J us-
    tiliatua: non enim
    juslilia eorum, sed,
    J ustitia lua
    veliil monlesDei : Levavienimoculostneosin
    monles,
    unde veniet auxilium
    mihi;
    sed non a moiUibus:
    AiixilimnenimmeumaDomino
    ; quifecit
    cmlunietter-
    ram
    (Psal.cxx,
    1,
    2)
    :
    ergo
    cum
    dixisset,
    J uslitia iua
    sicul montes
    Dei; quasi quaererelur, ULquidergo
    alii
    nascuntur
    1
    qui
    non
    perlineiUadjustitiam
    Dei?
    subje-
    cil,
    J udicia tuasicut tntttia
    abyssus(Psal. xxxv, 7).
    Quidest,
    sicutmulla
    abyssus?
    Alium
    est, impenetra-
    bile
    est,
    inaccessumest humanceintenlioni. Divitise
    enimDei inscrutabiles: inscrutabilia
    judiciaejus,
    in-
    vestigabiles
    vioe
    ejus (Rom. xi, 55). Ergo ethic,
    Misit
    DeusFilium
    suum, propter prrescilos,
    el
    prredeslina-
    tos, vocandos, justificandos, giorificandos ;
    ut mon-
    1
    SicMss.Editi
    vero, Vtqtiidergoaliqui,
    etc.
    (a)
    Mitlitadsermonem
    15i,
    n.
    4-6, deverbis
    Evangelii
    J oan.
    8;
    vel
    poliusad152,
    nn.
    10,
    11.Hunc
    enim,iuquo
    eamdemsententiam
    Apostoli
    ex
    F.pistola
    ad Romanossu-
    sccperatexponendam,
    his moxverbisnotarevideturAu-
    sustinus: ipsam,inqttit,
    scnlenliamvobis
    exponcbani,
    uuauiloistadicebam.
    les Dei
    dicant,
    Si Deus
    pro nobis, quis
    contranos
    (Rom.viu, 29-51)?
    MisitDeusFiliumsuumin
    similitudi-
    nemcartiis
    peccali,
    etde
    peccalo
    damnavil
    peccatum
    in
    came,ul
    juslitialegisimpleretur
    innobis.Non
    impleba-
    tur
    pcr se, implela
    est
    per
    Chrislum. Nonenimvenit
    legemsolvere,
    sed
    implere(Muttli.v,
    17).
    CAPUT IX.

    9. Ambularesecundutncarnetn et
    secundum
    Spirilum.
    J uslilia
    legis quomodo
    nunc im-
    pletur.
    Sed
    quomodojuslilia legis impleretur
    inno-
    bis,
    vcl
    quomodo impletur nohis,
    vel
    quibus
    no-
    bis? Visaudirc in
    quibus
    nobis?
    Qui
    nonsecundutn
    carnem
    ambulatnus,
    sed secundum
    spiritum. Quid
    est,
    sccuudura carnem ambttlare? Carnalibus con-
    cupisccntiis
    consentire.
    Quid est,
    secundura
    spi-
    ritum ambulare?
    Adjuvari spiritu
    in inente
    ,
    ct
    concupiscentiis
    carnis non obedire. Sic
    ergo
    im-
    pletur
    in nobis lex
    , implclur
    innobis
    justitia
    Dei.
    Modointerim
    impletur,
    Post
    concupiscenlias
    tuas non
    eas
    (Eccli. xvm, 50).
    Posl
    concupiscenlias
    luas
    ,
    cum
    attdis
    ,
    illiciras
    accipe.
    Posl
    concupiscettlias
    tuas non
    eas,
    dcbct
    impleri
    ex voluntate nostra
    adjula gratia
    Dei;
    debet
    iniplcri,
    Posl
    concupiscenlias
    tuas noneas.
    Quidquid
    enimilla
    concupiscenliacarnisegit
    innobis
    prseteritorumpeccalorum,
    siveinfactis
    ,
    sivc indi-
    clis
    ,
    sivc in
    cogitationibus;
    lotuindeletumest sacro
    Raptisinatc
    : omnia debita delevit una
    indulgenlia.
    Rcstat
    ergo
    citm carne conflictus:
    quia
    deleta est
    iniquitas,
    scdninnet infirinilas.
    Inest,
    litillat delecla-
    tio illiciloc
    concupiscentirc
    :
    pugna, resiste,
    noli con-
    scntire;
    el
    implelur hic,
    Post
    concupisceniias
    tuas
    iioti eas:
    quia
    ct si
    quaudo subrepunt,
    ct usur-
    pant
    sibi oculuin
    ,
    aurum
    , linguam,
    volaticani co-
    giiationem,
    nec sic
    despcremus
    dc salute nostra.
    ldeo
    quotidic
    dicirnus, Diinitienobisdebila noslra
    (Matlh.xt, 12). J ustilia, inquil, legisimpleretur
    innobis.
    CAPUT X.

    10. Prudentiacarnis
    etspirilus.
    Sed
    in
    qttibus
    nobis?
    Qui
    non secundumcarnematnbulci-
    mus,
    scdsecundum
    spirilum. Quienitn
    secundumcar-
    ncm
    sunl, quw
    cantis sunt
    sapiunt; qv.i
    aulemsecun-
    dum
    spiritum
    , quw
    sunt
    spirilus.
    Prudenlia enim
    carnisnwrs est :
    prudenlia
    autetn
    spirilus
    vitaet
    pax.
    Prudenlia enitn carnis inimica in Deum.
    Legi
    enitn
    Dei nonesl
    subjecta
    :
    neque
    enim
    polest. Quid est,
    neque
    enittt
    potest
    ? Nonhomonon
    potest,
    non anima
    non
    polest,
    non
    deniqueipsa
    caro
    , quia
    Dei crea-
    tura
    ,
    non
    polest
    : sed
    prudeniia
    carnis non
    po(est,
    vitiuni non
    poles(,
    nonnatura.
    Quomodo
    si
    diceres,
    Claudicaliorcctre
    anibulalioninonestsubjectarneque
    enim
    polesl.
    Pes
    po(esl,
    sed claudicationon
    po(es(.
    Tolleclaudica
    lionem,
    el videbisreclanvambulationem.
    Sedquanvdiu
    claudicalio
    est,
    non
    potest:
    sic
    quamdiu
    prudentia
    carnis
    est,
    non
    potest.
    Non sit
    prudentia
    carnis,
    et homo
    potesl.
    Prudenlia
    spiriltts
    vilael
    pax.
    Quodergo
    ail
    ,
    Prudenliacarnis inimicain Deum
    ,
    noli sic
    accipere , quasi
    iniraica ista
    possit
    leedere
    Deum. Resistendo inimica
    est,
    non occidendo. Illi
    autemnocet
    ,
    in
    quo
    est
    prudentia
    caruis :
    quia
    vi-
    tiiimnaiuraenocet
    ,
    in
    qua
    nalura inest. Medicina
    auloinidcoiiivcnta
    est,
    ul
    pcllatur viiium,
    el sane^
    847 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    8ifl
    lur natura. Yenil
    ergo
    Salvator ad
    genus
    buma-
    num,
    nulluni sanunv
    invenit,
    idco
    magnus
    mcdicus
    venii.
    11. Manichworumerror. Hoc
    proplerea dixit, quia
    Manichoeivolentes aliamcontra Deuminduccre na-
    luram
    uiali, aliquantum
    de hoc
    Apostoli
    leslimonio
    erroremsuuroexisiimanl
    adjuvari,
    et
    putant quasi
    naluraliter dictuni,
    quia
    diclum
    esl,
    non
    polest,
    ini-
    mica cst in Deum:
    Legi
    enimDei non est
    subjecla,
    ncque
    enim
    polest
    : et non allenderunt non de carne
    diclum
    esse,
    iwn
    poiesl.:non
    de hominediclumesse
    ,
    non
    polest;
    11011de. anima dictum esse
    ,
    non
    po-
    tesl;
    sedde
    prudentiacarnis.
    Prudentia is(avi(iunvest.
    CAPUT XI.

    Vis nosse
    quid est, sapere
    secun-
    duincariiem? Morsesl. Sed ille
    ipse
    unus
    liomo,
    ea-
    deiiiquc
    natttraaDominoDeovero et bono
    condita,
    beri
    sapiebat
    secundumcarnem
    ,
    hodie
    sapit
    secun-
    dum
    spiritum
    :
    expulsum
    esi
    vilium,
    sanataest natu-
    ra. Nam
    quamdiu
    esset
    prudentia
    illa
    carnis,
    onvnino
    legi
    Dei
    subjectaesse
    non
    possel. Quamdiuenim
    inest
    per
    viiium
    claudicatio,
    nullo modo
    potesl
    esserecta
    ambnlatio. Snnntoaurenvvitio
    , rcparala
    esl natura.
    Fuistis
    aliquando
    lenebrw;
    nuncaulemlux inDomino
    (Epltes. v, 8).
    12. In camenonesse. Videte
    ergoquid sequitur
    :
    Qui
    autemin carne
    sunt;
    id
    est, qui
    incarne confi-
    dunt, qui concupiscenlias
    suas
    sequuntur, qui
    inhis
    babilanl, qui
    earum
    voluptatibusoblectantur, qui
    inea-
    rumdeleclalionibusbeaiani
    felicemquc
    vitantconsli-
    luunl, ipsi
    stinl in carne
    ;
    Deo
    placere
    non
    possunt.
    Noti cuimsicdiclum est
    , Qui
    autemin cartte sunl
    ,
    Deo
    placere
    non
    possuitl; quasi
    diclum
    esset,
    Inbac
    vila cuni simt tn
    niines,
    Dcu
    placcrc
    uon
    possunt.
    Ergo
    ncn
    placueriini
    saucti Patiiarcha:?
    Ergo
    non
    placueriml
    bancti
    Propheue
    ?
    Ergo
    non
    placuerunt
    saucli
    Apostoli
    ? Non
    placucruut
    sancti
    martyres ,
    qui ameqtiamcorpus depouereni palieudo,
    Christum
    conlilendo,
    non solum
    voluplatcmcoittcinncbant,
    sed dolores
    quoquepaiienlissiine perferebant
    ? Pla-
    cueruni,
    scdincarne nonfueruul. Porlabaiit
    caruem,
    non
    poriabanlur
    a carnc. J aincnim
    painljtico
    dictum
    crat,
    Tolle
    grabalum
    tuum
    (Marc.
    n,
    11). Quiergo
    in
    cttrnc
    suni,
    quemadinoduindixi, qucinadmodunvjam
    cxposui,
    non in hoc sscculovivendo
    ,
    sed carnis
    coiicupiscenliisconsenliendo,
    Deo
    placerenonpossunt.
    CAPUTXII.

    15. ATo!i in
    carne,
    scdin
    spirilu
    esse.
    Denique
    audite
    ipsum, quacstionem
    sineulla dubita-
    tionesolvenlem. Vivens
    '
    utique
    inhoc
    corporeloque-
    bauir : et lamen
    adjunxit,
    Vos auteinnonestis in
    carne.
    Pu(as,
    est
    aliquis
    liicin
    nobis,
    cui diciuni cst?
    Ecce
    populo
    Dei dixit
    ,
    Ecclesiaedixit :
    Ronvanis
    qiiidem scribehat;
    sed universrc Cbristi Ecclcsiae
    dixii;
    sedtrilico
    dixit,
    non
    paleac; inassoedixit la-
    lenli,
    non
    stipulaeapparenti. Unnsquisque
    in
    corde
    suo
    agnoscat.
    Nos auribus
    loquimur,
    conscientias
    non videmus : lamensecundumea
    quaesuperius
    lo-
    cuti
    sumus,
    existimoin noinineChristi essc in
    plebe
    1
    sicEdd,
    plerique;
    in
    B.,
    vivit.
    Forte,
    vivis. M.
    Christi
    quibus
    dictum
    est,
    Vosaulemnoneslis
    incar-
    ne,
    sed in
    Spiritu
    : si tameii
    Spirilus
    Dei habilatin
    vobis.Nonestisin
    came,
    quia
    non facilis
    opera
    carnis
    consenliendo
    concupiscentiiscarnis;
    sed
    eslisin
    Spiri-
    /H.quia
    secunduminterioremhominem
    condeleclamini
    legi
    Dei : et hoc
    esl,
    Si lamen
    Spiritus
    Dei habilal in
    vobis.Namsi de
    spiritu
    veslro
    praesumitis,
    adhuc in
    carne eslis. Si
    ergo
    nonestis incarne
    ,
    ut in
    Spiritu
    Dei sitis
    ;
    tuncenimin carne non estis. Namsi re-
    cedal
    Spiritus Dei, pondere
    suo
    spiritus
    hominisre-
    volvilur incarnem
    ,
    redit adfacla carnalia
    ,
    redil ad
    concupiscentias
    saeculares: et erunt illius hominis
    pejora
    novissima
    quam
    erant
    prima
    (Luc. xi,
    26).
    Sic
    crgo
    habete liberum
    arbitrium,
    ut
    implorelis
    auxilium.Noneslisin
    carne,
    et hocex viribusveslris ?
    Absit. Unde
    ergo?
    CAPUTXIII.

    Si tatnen
    Spirilus
    Dei habilal in
    vobis. Si
    quis
    autem
    Spirilum
    Christi non
    habel,
    hic
    nonest
    ejtis.
    Non
    ergo
    se
    extendat,
    non se
    jactet,
    non sibi
    arroget
    virtulem
    propriam, egena
    et vitiata
    natura.O
    humana natura ! o Adam
    ,
    quando
    sanus
    eras
    ,
    non stetisli
    ,
    et tuisviribus surrexisti ? Si
    quis
    Spiritum
    Christi non habet:
    ipse
    enim
    Spiritus Dei,
    qui SpiritusChristi;
    et Pafrisest enimelFilii:
    Siquis
    Spirilum
    Chrisli noii
    habet,
    nonse
    fallal,
    hicnon est
    ejus.
    14. De carne
    quidsperandum.
    Ecce
    , adjuvante
    ipsius
    misericordia
    , Spiritura
    Chrisli
    habemus : ex
    ipsa
    dilectione
    juslitiac*, integra fide,
    calholica
    Dde,
    Spiriium
    Dei nobis inesse
    cognoscimus.
    Sed
    quid
    de
    carneillamortali?
    Quid
    de
    lege
    in niembris noslris
    reptignanlelegi
    nieniis?
    Quid
    de illo
    getnitu,
    Miser
    ecjo
    liomo?
    Audi,
    Si autemClirislusin
    vobis,
    corpus
    quident
    tnoriuumest
    proplcrpeccalutn, spiritus
    auiem
    vitaest
    propier juslitiam. Ergo
    de
    corpore
    morluo
    pro-
    plerpeccatum, jani desperandum
    cst? Nulia
    spes
    esl?
    Sicdoi'niil,utnonadjiciaiutresurgal(Psfl/. XL,9).
    Ab-
    sit.
    Corpusquidetn
    morluutnest
    propterpeccalum,spi-
    rilusautemvitaesl
    proplerjusliliam.
    Remansit Iristitia
    denostio
    corpore.
    Nemo
    aulemcarnemsuamodio ha-
    buit
    (Ephes. v, 29). Videmusquamsollicitecureturse-
    pullura
    morliiorum.
    Corpusquidem
    mortuumest
    pro-
    pter peccalum,spirilvs
    anlemvilaesl
    propterjustiliam.
    J am dicebas ad
    consolalionem,
    Yellcm
    quidem
    et
    corpus
    meumessel invita : sed
    quia
    non
    polest,
    sit
    vcl
    spiritus meus,
    sit vel animamea.
    Exspecia,
    noli
    essesollicitus.
    CAPUT XIV.

    15. Carnisreslilutioel immortali-


    tas
    piispromissa.

    Si enim
    Spirilusejusqui
    suscilavil
    J esnmatnorluis
    ,
    habitat invobis
    ;
    qui
    suscilavilChri-
    slutn J esutna
    mortuis, vivificabit
    et morlalia
    corpora
    vestra, Quid
    limetis?
    Quid
    etiam
    pro ipsa
    carne sol-
    licili estis?
    Capilluscapilis
    vestrinon
    peribil (Luc. xxi,
    18).
    Adam
    peccando
    damnavit in mortem
    corpora
    vestra ;
    sedJ esus
    ,
    si esl
    Spirilus ejus
    invobis
    ,
    vivi-'
    fwabit
    etnwrlalia
    corporavestra; quia
    suum
    sangui-
    nemdedit
    pro
    salute veslra. Promissumreddi dubi-
    1
    Florus,
    ex
    ipsa
    deleclatione
    jusiiliw.
    Sicelianv
    Beda,
    qui posteapro,
    ratlioiica
    fide, habet,
    catlwlica
    pace.
    4 SERMOCLVI. 8S0
    tas
    , qui
    tale
    pighus
    tencs ? sic
    ergo, iiomo,
    non erit
    moriis uia
    contenlio,
    sic
    implebitur quod
    dicttim
    est,
    Miser
    ego
    homo
    , quis
    meliberabit de
    corpore
    mortis
    hujus(Rom. vn, 24)? Quia
    Chrislus
    J esus,
    si
    Spiritus
    ejus
    hubilal in
    vobis, vivificabit
    el morlalia
    corpora
    vestra. Sic liberaberis de
    corpore
    mortis
    hujus,
    non
    corpus
    non
    habendo,
    vel alterum habendo
    ;
    sed non
    ullerius moriendo.
    Si.enim
    non
    adderet,
    mortis
    hujtis,
    etdiceret, Quis
    meliberabitde
    corpore?
    forte
    suggere-
    retur error
    cogitalioni
    humance
    ,
    et dicerelur : Vides
    quia
    non vult Deusnos esse cum
    corpore
    ? De cor-
    pore, inquit,
    morlis
    hujus.
    Moiiem
    lolle,
    el bonumest
    corpus.
    Detrahatur mors
    novissimainimica,
    et erit mi-
    hi in oeternumcaromea amica. Nemo enim
    unquam
    carnem suam odiohabuit. Etsi
    spiritus concupiscit
    contra
    carnem,
    et caro
    concupiscit
    adversus
    spiri-
    tum
    (Galat.
    v,
    17);
    etsi modorixa est inisla domo
    ,
    maritus
    liligans ,
    non
    perniciem,
    sed concordiam
    quoerit
    uxoris.
    Absit,
    fratres
    mei,
    absit ut
    spiritus
    concupiscendo
    contra carnem oderit carnem. Vitia
    carnis
    odit, prudentiam
    carnis
    odit,
    contentioneai
    mortis odit.
    Corruptibile
    hocinduat
    incoiTuptionem,
    et mortale hoc induat
    immortalitalem;
    seminetur
    corpus
    animale, resurgat corpusspirituale (l
    Cor.
    xv,
    55,
    44);
    et videbis
    plenam perfectamque
    coneor-
    diam,
    videbiscreaturam IaudareCreatorem. Si
    ergo
    Spiritus ejus qtii
    suscitavitJ esutn a
    nwrtuis,
    habitat
    in
    vobis; qui
    suscitavit Chrisium
    a mortuis
    , vivifi-
    cabit et mortalia
    corpora vestra, propler
    inhabitan-
    tem
    Spirilumejus qui
    habilal
    in vobis: non
    propler
    merita veslra,
    sed
    proptcr
    munera sua. Coriversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCLVI
    *
    (A).
    Deverbis
    Apostoli,
    Rom. vm
    , 12-17, Ergo,
    fratres,
    debitores sumus non
    carni,
    ut secundumcarnem
    vivamus,
    etc. Conlra
    Pelagianos(b).
    Habitusin basilica
    Gratiani,
    die natali
    martyrum
    Boli-
    tanorum.
    CAPUT PRIMUM.

    1. In
    Scripluris qumdctm
    clattsa, quwdamaperla.
    Verbi Dci altitudo exercet stti-
    dium,
    nou
    denegai
    intelleclum. Si enimomniaclnusa
    essent,
    nihil esset underevelarentur obscura. Rursus
    si omniatecta
    essent,
    nonesscl undealimenlum
    per-
    ciperet
    anima,
    et haberet vires
    quibusposset
    adclausa
    pulsare,
    Inlectionibus
    aposlolicissuperioribus, qttas
    Charitali veslrre,
    quantum
    Domintis
    adjuvaredignalus
    est, exposuimus,
    multura laborem et solliciiudincra
    *
    Castigatus
    ad omnesMss.et Edd. in scrmone
    prrece-
    denti modo
    designatos.
    (a) Alias,
    deverbis
    Apostoli
    13.
    (b)
    CitaluraBedael Floroad Rom.vtti. et adGalat.irr.
    l.ocuni
    diemque
    liabili
    sermonis,quem
    hic
    notamus,
    cxhi-
    buitvetuscodexPP.CisterciensiuminJ erusalemdcurbe.
    PorroCalendarium
    Carthaginensenuperrimerepertum
    na>-
    talitiasanclorumVolitauorumseuBolitanorum
    assignat
    xvi
    cal. nov.Ex
    quodiemhabcs,
    non
    liujustanf.ummodo,
    sed
    eliam
    superiorissermonis,
    qui
    tetiioantehunc die dictus
    intelligilur
    ex illisverbishic
    cap.15,
    ,lamnudiustertius
    <(
    qui adfuislis,audistis,
    etc-necnonSermonis26
    (pronun-
    tiali,
    ul recentius
    didicimus,
    inbasilica
    Theodosiana),
    in
    cujus
    capite
    8is(eSermolSGsic
    indicatur,Quod
    etiamkesterao
    die commemoravimus.Adannumvero417
    pertinere
    videnturisti
    sermones,
    siveadidemcirciter
    lempusquo
    ^criplus
    est IiberdeGratiaCliristi,
    passi
    sumus.
    Compaliebamur vobis,
    et sollieki era-
    mus ct
    pro
    nobis et
    pro
    vobis,
    Quantum
    aulcm exi-
    slimo, adjuvit
    Dominuse( nose(
    vos;
    ct ea
    qucepror-
    sus diflicillima
    videbanlur,
    sic
    per
    nos enodare di-
    gnalus es(,
    ulnulla
    quceslioremanerel, qucc
    conturbet
    menlem
    piam. Impia
    enimmensodit etiam
    ipsum
    in-
    lellectum
    ;
    et homo
    aliquando
    nimium
    menteperversa
    timet
    intelligere,
    ne
    cogalur quod
    intellexerit facere.
    DetalibusaiLPsalmus : Noluerunt
    intelligere,
    ul bene
    agerent (Psat. xxxv, 4).
    Yos
    autem, charissimi, quia
    bonumest benesentirede
    vobis, exigitis inlellecium,
    exigit
    Deusfructum. Intellectus
    eniin,
    sicut
    scriptum
    esl,
    bonusomnibus
    facienlibus
    eum
    (Psal.
    cx, 10).
    Iloc
    tainen
    quod
    restat et hodie recilalum
    est, quamvis
    non habeat (anlani
    difficultatcm, quanlnm
    habuerunt
    superiora, quccjam,
    ut
    potuimus, adjuvante Doniino,
    transvecti
    sumus,
    desiderat tamen intentionem ve-
    stram: vclut enimconclusio
    fil, propter
    illa
    quce
    dic(a
    sunt in
    superioribus lectionibus,
    ubi
    laborabatur,
    ne
    forte reus constitueretur
    Aposlolus
    omnium
    quodara
    niodo
    peccatorum dicendo,
    Non enim
    quod
    volo
    ago
    (Rom. VII, 15).
    Deindene lex videretur aul sufficere
    posse
    bomini habenti liberura
    arbitrium,
    etiamsi nul-
    Iunvultra auxiliumdivinum
    porrigeretur,
    aut certe
    frustra datafuisse
    crederelur,
    dictaest et causa
    quare
    sit lex
    data, quia
    et
    ipsa
    in
    adjutorium
    data
    est,
    sed
    non sicut
    gratia.
    CAPUT II.

    2. Lex cur dala. Gralimmedicinalis
    nccessilas. Data cst
    enim,
    sicut
    jam cxposuimus,
    et lenere
    debetis,
    et vobisvehementius ei
    diligentius-
    nos commendare
    debemus;
    data cst ut inveniret se
    homo,
    non ut morbus
    sanarelur,
    sed ut
    prcevarica-
    lionenvorbocrescenlemedicus
    quairerelur (Supra,
    in
    Serm.
    155,
    n.
    4).
    Et
    quis
    cst iste
    medicus,
    nisi
    qui
    dixit: Non esl
    opus
    sanismcdicus
    ,
    setl malehabenti-
    bus
    (Malth.
    ix.
    12). Qui ergo
    non confitetur Creato-
    rem, ncgat superbus
    auctorcni.
    Qui
    autenv
    negas
    segritudinemsuani, superfluumjudicat
    Salvalorem,
    Ergo
    et in nalura nostra Creatorem
    laudemus;
    et
    propter
    vitium
    quod
    nobis
    infiiximus,
    Salvatorem,
    quceramus.
    Et
    quomodoquoerimus
    Salvatorem? Ut det
    legem
    ? Parum cst: Si enitndalaessel lex
    quwposset
    vivificare,
    oinninoessel ex
    iecjejusliiia.
    Si
    ergo
    nonesfi
    dalalcx
    quocposset vivificare, quare
    dalaest?
    Scqui-
    tur,
    et ostendit
    quare
    sit data:
    quia
    cliamsicin
    adju-
    toriuin dala
    cst,
    ne te sanum
    putares.
    Si
    ergo
    dattt
    essct
    lex, qtiwpossel
    vivificare,
    omninoex
    leije
    essel
    justitia.
    Et
    quasi quoereremus, Quare ergo
    dala estt
    Scd
    conclusit, inquit, Scripiura
    omniasub
    peccalo,
    uti
    promissio
    ex
    fide
    J esu Cltrisli darelur credenlibus
    (Ga-
    lat.
    III,21, 22). Quando
    audis
    promissorem, exspecta
    faclorcm. Idoncafuit humananalura
    per
    Iiberumar-
    bitrium vulnerare se : scd
    jam
    vulnerala et
    saucia,
    non est idonea
    per
    libcrum arbitriumsanare se. Si
    eninvvolueris
    intemperanter
    vivere ut
    orgroies,
    ad
    hoc medicum non
    requiris
    : ad labem sufficislibi.
    Cumautem
    intemperanter agenscoeperis
    esse
    oegro-
    tus,
    non sic
    potes
    ab
    cegriludine
    Iiberare
    te, quoraodo
    poluisli pcr intemperanliam
    te in
    aegritudinemproc-.
    851
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    852
    cipilare.
    Et lamen medicusetiamsano
    proecipit
    lem-
    peranliam.
    Bonus medicushoc
    facit,
    non vult cssc
    necessarius
    regrolanli.
    SiccliamDominusDeuscreato
    homini sinevitio
    (emperantiam prrecipere dignalus
    est:
    quam
    si ille
    servasset,
    medicum
    postea
    morbo
    suo nondcsideraret. Sed
    quia
    non
    servavit,
    languidus
    , factus
    est, cecidit;
    infirmuscreavit
    infirmos,
    id
    esl,
    iitfirmus
    genuit
    infirmos. Et tamen in omnibus
    qui
    nascunlur infirrais Deus
    quod
    bonura est
    operalur,
    formando
    corpus,
    vivificando
    corpus,
    alimenta
    proo-
    bendo, pluviam
    suanvet solemsuum
    super
    bonoset
    malos dando : non est unde accusenl
    bonum,
    nec
    mali.
    Insuper
    etiam
    genus
    humanum
    justo
    suo
    judicio
    condeniiiatiini noluit ininteritura
    sempiternum
    relin-
    qucre
    : sedmisil et
    medicum,
    misit
    Salvatorem,
    nvisit
    euni
    qni gralis sanarel; parum
    est
    qui gratis
    sanaret,
    qui
    sanatiseliammercedemdaret. Nibil addi adisiam
    benevoleiuiam
    potesl. Quis
    est
    qui
    dicat: Sanem
    te,
    el do lihi mercedem?
    Opiime
    fecit. Sciebat cnimse
    divitemvenissead
    pauperem
    : el sanat
    cegrotos,
    et sa-
    natis
    donat,
    el nonaliud
    quam
    se
    ipsum
    donat. Sal-
    valor cst
    adjuloriura languidi, ipse
    Salvalor est
    prce-
    miums.inati.
    CAPUT III.

    Z.Legeuti lecjilime.
    Lex
    pwclagogus.

    Ergo, fralres, quod


    hodieadraoniti
    estis,
    debilores
    sumusnon
    carni,
    ut secundumcarnemvivamus.Adhc
    enim
    adjuti sumus,
    adhoc
    Spiritum
    Dei
    accepinvus,
    ad hoc ctiaminlaboribus nostris
    quolidiaiiumadju-
    toritim
    poslulamus.
    Lex cui minalur non
    implcndo
    quodjubci,
    eumfacit essesubse: hi sunl sub
    lege,
    non sub
    gralia.
    Bonaesl
    kx,
    si
    quis
    ea
    kgilime
    utalur
    (I
    Tim.
    i, S). Quid
    est
    ergo lcgilimc
    uti
    Iege?
    Per Ie-
    genvagnoscere
    morbunv
    suunv,
    et
    qmerere
    adsanita-
    lemdivinum
    adjutorium. Quia,
    sicut
    dixi,
    et
    sccpe
    di-
    ccndum
    csl,
    Si lex
    possetvivificctre,
    omninoex
    lecje
    csset
    justiiici:
    ncc
    quaereretur
    salvator,
    nec veniret
    Christus,
    nec
    sanguinc
    suo ovem
    perditamquaereret.
    Sic cnim dicil alio loco idem
    aposlolus
    : Namsi
    per
    legemjustilia, crgo
    Clirislus
    gratis
    mortuusest
    (Galal.
    n,
    21).
    Quoo. igitur
    utilitas
    legis,
    et
    quodadjuloriurn?
    Quia
    conclusil
    Scriplura
    omniasub
    peccalo,
    ut
    promis-
    siocx
    fide
    J csuChristi darelur crcdenlibus.
    Itaquelex,
    inquit, pwdacjogus
    twsler eral in ChristoJ esu
    (Id. iu,
    24).
    Ex is(asimililudinc rcm dc
    quaIoquor,
    atten-
    dilc.
    Pocdagogttspuerum
    nonducit adse
    ipsum,
    sed
    ad
    magislrum
    : sedcum
    pucr
    bene inslilutus
    jam
    cre-
    veril,
    sub
    paedagogo
    nonerit.
    |
    CAPUT IV.

    4.
    Legis
    ulilitas. Traclans de his
    Aposlolus
    eliam alio loco: valde cnimassidue hoc
    coramcnclal;
    sedulinamnon surdis. Commendatau-
    tem hoc
    assidue,
    conimcndansfidem
    Genlibus;
    quia
    fide
    impetrant adjutorium,
    ut
    impleant legem,
    non
    perlegem,
    sed vires
    implendi impetranles per
    fidem:
    ad hoc assiduedicit el commendat ista
    Apostolus,
    propter J udreos,
    qui
    de
    lege gloriabantur,
    et libero
    suoarbitrio
    legem
    sufficerearbitrabanlur : ac
    pcr
    hoc
    quia
    libero suoarbitrio
    legem
    sufficere
    arbitrabanlur,
    Ignorantes
    Dei
    jusliliam,
    id
    esl,
    ex fide
    justiiiam
    da-
    lama
    Deo,
    el suamvokntes
    statuere, quasi
    suis viri-
    bus
    impletam,
    nonclamantefide
    impetratam,justiiice
    Dei,
    sicul
    dicil,
    non sunt
    subjecli.
    Finis enitn
    legis
    Christus, ait,
    ad
    justitiatn
    omni credenti
    (Rom. x, 5,
    4). Ergo
    cumdehis
    tractat, opposuit sibi, Quid
    ergo
    lex?
    Quasi, Quac
    ulilitas
    Iegis? Respondit
    : Prmvari-
    calionis
    graiiapositu
    esl. Iiocest
    quod
    dicit
    alibi,
    Lex
    subinlravit,
    ul abundareldeliclum. Et ibi
    quid
    addidit?
    Ubi attletnabundavil
    delictum, superabundavit gralia
    (Id. v,
    20). Quia
    inleviore
    oegritudine
    contemneba-
    tur
    adjutorium
    medicinoc: crevit
    morbus,
    et
    qurcsi-
    tus est medicus.
    Quid
    crgo
    lex? Prmvaricalionis
    gralia
    posila
    est : unde humiliarelur cervix
    superborum
    multum sibi
    tribucnlium,
    ct voluntati suse tantum
    arrogantium,
    ut sibi liberumarbitrium
    posse puta-
    rent ad
    justitiam
    sufficere:
    quoc
    ttinc
    quando
    erat
    integra libortalc,
    id
    cst,
    in
    paradiso,
    ostendit vires
    suas,
    oslendil
    quantumpossenl,
    scdad
    ruendum,
    non
    ad
    surgendum.
    Lex
    ergo prmvaricationisgratia postta
    est,
    donecveniretsetnencui
    protnissumest, dispositum
    per Angeios
    in manuMectiatoris.
    CAPUT V.

    5. Medialorisnecessilas.Fideslau-
    dabilis
    quw
    sit.

    Medialor uulein unitis non esl :
    Deusautemttnttscsl
    (Galat. m, 19, 20). Quidest,
    Me-
    dialor ttniustwnesl ?
    Quia
    inter duos
    utique
    mediator
    esi. Si unus cst
    Deus,
    et medialor non est
    unius;
    intcr
    quid
    et Deuin
    qucerimus
    mediatorem?
    qnia
    me-
    diator ttniusnon
    est,
    Deusaulemunus est. Inler
    quid
    elquid
    sit
    raediator,
    invenimus
    ipsoApostolodicenle;
    Uniusenim
    Deits,
    cl itnusmediator Dei el
    hominum,
    IwtnoChristusJ esus
    (I
    Tim.
    n, 5).
    Si non
    jaceres,
    medialoremnecessariumnonhaberes :
    quia
    vero
    ja-
    ces,
    et
    surgere
    non
    poles,
    raediatorem
    quodam
    modo
    Deus(ibi
    porrexit
    brachiumsuunv. Et brachiumDo-
    minicui revelatutnest
    (lsai. LIII,1)?
    Nemo
    ergo
    dical:
    Quoniam
    non sumus sub
    lege,
    sed sub
    gralia; ergo
    peccemus, ergoquod
    volumusfaciamus.
    Qui
    hocdi-
    cit, aegritudinemamat,
    nonsanilalein. Graliamedici-
    naesi.
    Qui
    vult
    semper aegrotare, ingratus
    est medi-
    cinac.
    Ergo, fratres, acceploadjtttorio, porrecio
    nobis
    desuper
    divino
    auxilio,
    brachio
    Domini,
    el
    ipso
    bra-
    chioDomini
    porreclo
    nobis auxilio
    Spiritu
    sanclo
    *,
    debiloressumus non
    carni,
    ul sccundumcarnematnbu-
    lemus.
    Quia
    fidcsbenc
    operari
    non
    polest,
    nisi
    per
    dilcclionem.
    Ipsa
    esl enimlidelium
    fides,
    ne sit dse-
    nionumfides:
    quia
    et dacmones
    credunt,
    et conlre-
    miscuiU
    (J acobi
    n, 19).
    Illa cst
    ergo
    laudabilisfides
    ,
    ipsa
    est vera
    gratioefides, quac per
    dileclionem
    ope-
    ra(ur
    (Galal.
    v, 6).
    Ut autemhabeamus
    dileclionem,
    et ex ea
    possimus
    haberebonam
    operationem,
    num-
    quid
    eam nobisdare non
    possumus,
    cum
    scriptum
    sit,
    Charilas Dei
    diffusa
    esl in cordibusnoslris
    per
    Spiritumsanclumqui
    datusestnobis
    (Rom.
    v, 5).
    Cha-
    ritas
    usque
    adeo est donum
    Dei,
    ut Deus
    vocetur,
    aposlolo
    J oannc
    dicenle,
    Deuscharilas
    est, etquimanet
    1
    Fossalensis
    codex,
    el cum
    ipso
    bracliio
    nonunipotteclo
    nobisinauxilium
    spirilu
    sattcto.
    Colbertinus,
    et
    ipso
    bra-
    chioDomini
    porrigenle
    nobisauxilium
    Spiritus
    sancti.Beda
    vero,et
    ipso
    brachioDomino
    porreclo
    nobisad auxilium
    spiritu
    sanclo.
    855
    SERMOCLVI.
    8S4
    in
    charitate,
    inDeo
    manet,
    etDeusineo
    (IJ orm.iv, 16).
    CAPUTVI.6. Secundumcartiemviveremalumest.
    Animasecundum
    Deum,
    carosecundunianimamvivat.
    Ergo,fralres,
    debiloressumusnon
    carni,
    utsecundumcar-
    nemvivamus.Si enittisecundum
    carnemvixeritis,
    morie-
    mini. Non
    quia
    caro' malumest: naraet
    ipsa
    Deicrea-
    luracst,
    etab eocondiiaa
    quoet
    anima
    ;
    nec
    illa,
    nec
    illa
    parsDei,
    sedet iUaet iilacrcaluraDei.
    Ergo
    caro
    nonest malum: sedsccuiidunicarnenvvivereraalum
    esl. Deussummcbonus
    est, quia
    suranieest
    qui ait,
    Ego
    sum
    qui
    sum
    (Exod.
    rii,
    14).
    Deus
    ergo
    summe
    bonusest: anima
    magnumbonum,
    sednonsummum
    bonum. Cuin auiem
    audis,
    Deus summe
    bonusest,
    noli
    putare
    deDeo (anlumPatrc
    dictum,
    soddePa-
    treci Filioct
    Spiritu
    sancio. IlrecenimTrinilasununi
    sunt,
    et unusest
    Deus,
    ei siimmebonusesl. Ila
    planc
    unus est
    Dcus,
    ut
    quando
    de
    ipsa
    Trinilate
    interroga-
    ris,
    hoc
    respondeas
    : nc fortccum
    audieris,
    Unusest
    Deus,.pttiesipsuin
    esse
    Patrem, ipsum
    esseFilitim
    ,
    ipsunicsseSpiriluinsnnctum.Non
    itaest:
    scdqui
    Pater
    estin
    illaTrinilalc,non
    estFilius:
    qui
    Filiusestininilla
    Trinitate,
    nonesl Patcr
    :quiSpirilus
    sanctusestin illa
    Trinilaic: nccFilius
    esl,
    necPater
    ;
    sed
    Spirilus
    Pa-
    tris, idemqucSpiritus
    Filii.
    Ipse
    cst eniinttnus
    Spi-
    ritus sanctuset Patriscl
    Filii,
    coceternusPatri et Fi-
    J io, consubslanliaiis, ccqualis.
    Hreetota Trinilas
    ,
    unus Deussummebonus. Aiiima
    vero,
    uldixi
    ,creata
    asummo
    bono,
    non tamen summuuv
    bonum,
    sed
    magnum
    bonum. Ilcmcaronecsiinimum
    bonunr,
    nec
    magnumbonum;
    sed taraen
    parvum
    bonurn. Anima
    crgomagnumbonum,
    sednonsuiiimumbonum: vi-
    vensinter sunvmumbonumet
    parvumbouum,
    id
    est,
    inter Deumct
    carnem,
    inferior
    Deo,
    carne
    superior ;
    qttare
    nonvivitsecundumsummum
    bonum,
    sedvivit
    secundum
    parvum
    bonum?lioc
    planius
    dicitur:
    Qua-
    re non vivit secundum
    Deum,
    sed vivit secundum
    carnem? Debitrix enimest non
    carni,
    ut secundum
    canvemvivat. Caro debet secundunv
    ipsam
    vivere
    ,
    non
    ipsa
    secundumcarnem.
    Ipsa
    vivat secundum
    ipsam, qucc
    vivitde
    ipsa.
    Certe
    unaquaeque
    seeundunv
    hoc
    vivat,
    undcvivil. Undevivil carotua? Deanima
    tua. Undevivil animalua? De Deoluo.
    Unaquseque
    hartimsccundumvilam suanvvivat. Caroenimsibi
    noncst vila
    ;
    sedauimaearnisesl vita. Aniroasibi
    noii cst vila: sedDeusest animaevita. Anima
    ergo
    quae
    debet secundumDeum
    vivere;
    nonenimdebilrix
    esl
    carni,
    ut secundumcarnemvivat :
    crgoquae
    se-
    cundumDeum debet
    vivere,
    si secundumse
    ipsam
    vival, dclicit;
    secundunvcarnem vivit el
    prolicil?
    Tuncautemrecte vivit caro secundum
    animani,
    si
    animavivatsecundumDeunv.Nanvsi
    anima,
    nondico
    secundura
    carnem,
    sedsecundumse
    ipsam,
    ut
    dixi,
    volueritvivere
    ; diclurusvobis
    sumquid
    sitsecundum
    se
    ipsam
    vivere: bonumest
    enim,
    ut hoc
    noveritis,
    et valdcsalubre.
    CAPUT VII.

    7.
    Epicurei
    secundumcarnemviven-
    les,
    et Sloici secundumanimam.
    Fuerunt
    philo-
    1
    mBedaeetFlori
    collectione,J am
    supradixerat,
    Ptu-
    Mnitacatnisnwtsest.Ntm
    quiacarOf
    etc.
    sophi
    saeculi
    hujus,
    alii
    putaverunt
    non essebea-
    titudinem,
    nisi secundumcarnem
    vivere,
    et
    bonum
    hominisin
    voluptate corporis posuerunl.
    Isti
    philo-
    sophi Epicurei
    dicli
    sunt,
    ab
    Epicuroquodara
    auclo-
    re, magislrosuo,
    et
    qui
    alii similes
    eoruni. Exstile-
    rtint aulemalii
    superbi, quasi
    a
    carnese
    removentes,
    et lotara
    spem
    beatiludinissuaein animasua consti-
    tuentes, posueruitt
    sunvmumbonumin virtute sua.
    Yoceni Psahni in vobisaffectus
    pietatisagnovil
    : sci-
    lis, nostis, agnovistisquomodo
    irrisi sunt insancto
    Psalmo, qui confidunl
    invirlulesua
    (PsaJ ^.XLVIII, 7).
    Talesfuerunt
    philosophi, qui
    Sloici
    nuncupali
    sunt.
    Illi secundumcarnem
    viventes,
    isti secundumani-
    mam
    vivenles,
    nec illi nec isli secundumDeumvi-
    venles. Ideocumad urbera
    Alheniensiutn,
    ubi islre
    philosophorumdistiplinae
    sludioet contentionefer-
    vebanl,
    venisset
    aposlolus Paulus,
    sicu( in Actibus
    AposLoIorumlegilur;
    ubi vos
    gaudeo
    noslrum
    agno-
    sccndoct recolcndo
    prccveniresermonem,
    sicut ibi
    scriptttmesl,
    Conlulerunlcumillo
    quidamphilosopho-
    rum
    Epicureorutn
    etSloicorum
    (Act. xvn, 18)
    : conlu-
    leruntcumillosecundunicarnem
    viventes,
    contulerunt
    cumillo secundumaniinam
    viventes,
    conlulit cum
    illis secundum Deurn vivens. Dicebat
    Epictireus
    :
    Mihi frui
    carne,
    bonura cst. Dicebal Stoicus: Mihi
    frui mea
    mente,
    bonunvesl. Dicebat
    Apostolus
    : Mihi
    autctnadhwrere
    Deo,
    bonumest
    (Psal. LXXII, 28).
    Di-
    ccbat
    Epicureus
    : Beatus
    cujus
    est infructu
    voluplas:
    carnis
    ejus.
    DicebatStoicus: Imobeatus
    cujus
    est ia
    fructuvirlus animcc
    ejus.
    Dicebal
    Apostolus
    : Bealus
    ctijtts
    estnoinenDomini
    spesejus.
    Errat
    Epicureus
    :
    falsumest
    enini,
    esse hoinineni
    beatum, cujus
    est in
    fructu
    voluptas
    carnis
    ejus.
    Fallilur et Sioicus: fal-
    sumest
    enim,
    et omnino
    mendosissimum
    (a),
    bealum
    essc
    hominem, cujus
    est infructuvirtusanimce
    ejus.
    Bealas
    ei'gocujus
    esl nomenDoniini
    spesejus.
    Et
    quia
    illi vani sunt el metiliuntur : Et non
    respexit, inquit,
    invanitalesel insaniasmendaces
    (Psal. xxxix,
    5).
    CAPUTVIII.

    8. Animasecundumsevivensest
    carnatis.
    Ergo,fralres,
    debitoressumusnon
    carni,
    ut
    secundumcamem
    vivamus,
    sicut
    Epicurei.
    Sed eliam
    si secundumse
    ipsarn
    viverevolueritanima
    ',
    carna-
    lis
    erit;
    carnera
    sapit,
    de carne non
    surgit.
    Nonest
    enim
    queraadmodum
    inde
    surgat, qui
    brachium
    porrectum jacenti
    non lenet. Si eniin secundum
    carnemvixerilis. Ubi enimdictum
    cst, Quid
    faciat
    mihi liomo? ibi dictum
    est, Quid
    faciat
    milti caro
    (Psal. LV,5,
    11).
    Si eniinsecundumcarnem
    vixeritis,
    moriemini.Non ista
    morte,
    cumde
    corporeexitur;
    istaenim
    raoriemini,
    elsi
    secundumspiritum
    vixeritis:
    sedilla
    morte,
    de
    qua
    Domiriusin
    Evangelio
    terribi-
    liler
    dicit,
    Eum
    limete,qui
    habet
    polestatem
    et animam
    el
    corpttsperdere
    in
    gehennamignis(Mallh. x, 28).
    Si
    crgo
    secundumcarnem
    vixeritis,
    moriemini.
    CAPUTIX.9.
    Opus
    noslruminliac
    vila,morlifica-
    liocarnis.Si autein
    spirilu
    aclionescarnis
    morlifica-
    veritis,
    vivetis.Hocest
    opus
    nostruminhac vila
    ,
    ac
    i
    4
    MSS.,
    si secundumse
    ipsam
    sibiviverevoluerit.
    ia) Forte,mendacissimmt.
    '?%*:
    S. AUGUSTlNtEPiSCOPI
    B'0
    tfonescarnis
    Spirilu
    morlificare; quolidie affligcre,
    minuere,
    frenare,
    inlerimere.
    Quam
    multacninv
    pro-
    licientes
    non
    janv
    deleclant, quae
    antea deleclabant"?
    Quandoergo delectabat,
    et non ei
    consentiebatur,
    mortificabatur :
    quiajam
    non
    deleclat,
    moiiificalum
    est. Calca
    mortuum,
    transi ad vivum: calca
    jacen-
    tem, conflige
    cumresistenle. Moiiuacst cnimdele-
    ctalio
    una,
    sed vivitaltera : et illam
    ,
    dum non con-
    senlis, mortificas;
    cum
    coeperit
    omnirionon dele-
    ctare,
    morlificasli.Hrecest actio
    noslra,
    haecest niili-
    lia noslra. Ia hoc
    agone
    cunv
    confligimus,
    Deum
    habemus
    speclalorem
    : in hoc
    agonc
    cumlabora-
    nms,
    Deutn
    poscimusadjutorem.
    Si enimnos
    ipse
    non
    adjuval,
    nondico
    vinccrc,
    scdnec
    pugnarepoieriraus.
    10.
    Prwsutnplio
    de secavendain carnis
    morlifica-
    tione. Ciira
    ergo
    dixissel
    Apostolus,
    Si atilem
    spirilu
    aclionescarnis
    morliftcaverilis,
    vivetis
    ;
    id
    est, illas
    concupiscciuiascaruis, quibus
    nonconsentire
    magna
    laus
    esl, quas
    nonhabere
    perfectio
    cst : si lias ac-
    tionescarnis
    morbidas,
    el demoiic habenies contcn-
    tioncm, spirilu mortificaveritis,
    vivelis.
    Ilicjam
    me-
    luendum
    esi,
    ne
    quisquam
    rursus ad mortificandas
    actioncs carnis de
    spiritu
    suo
    prrcsumat.
    Non solum
    enimDeus
    spiritus
    est : sedel animatua
    spiritus est,
    el mcnslua
    spiritus
    csl. El cumdicis
    ,
    Menleservio
    legi
    Dei,
    carneautem
    lcgi peccati (Rom.
    vn, 25)
    :
    quia
    spiritusconcupiscil
    adverstis
    carnem,
    et caro advetsus
    spiriium(Galat. v, 17). Ergo
    ne ad carnis actiones
    moiiificandasde
    spiritu
    tuo
    prccsumas,
    et
    superbia
    pereas,
    cl tibi
    superbo resistalur,
    non humili
    gralia
    conccdaLur: Deusenim
    sttperbis resislit,
    humilibus
    autcm da(
    graliam(J acobi IV,0).
    CAPUT X.Ncforle
    ergo
    suboriretur libi ista
    superbia,
    vide
    quidsequatur.
    Cumenim
    dixisset,
    Si
    spirilu
    actionescarnis
    mortificaverilis,vivelis;
    nelvicse
    cxtolleret humanus
    spirilus,
    et ad hoc
    opus
    se ido-
    neum
    firmumquejactaret, subjecit,
    ct
    ait, Quotquot
    enim
    Spiritu
    Dci
    agunlur,
    Iti
    filii
    snnt Dei.
    Quid
    tc
    ergojam
    volebas
    extollere,
    ubi
    audisli,
    Si
    spirilu
    ac-
    tionescarnis
    morlificaverilis,
    vivelis?Diciurus enim
    eras : Hoc
    polest voluntas-mea,
    Iioc
    potest
    libcrum
    arbitriummeuin.
    Quae
    voluntas?
    quod
    liberum arbi-
    trium?Nisi ille
    regal,
    cadis : nisi ille
    erigat, jaces.
    Quomodocrgospirilu tuo,
    cumaudias
    Apostolum
    di-
    cenlem, Quolquol
    eitiin
    Spirilu
    Dei
    agunlur,
    Iti
    filii
    sunl Dei?Tu lcvis
    agere,
    a te
    ipso
    vis
    agi
    ad actio-
    nes carnis moiiificandas?
    Quid
    libi
    prodest quia
    non
    cris
    Epicurcns,
    cteris Stoicus? Sive
    Epicureus eris,
    siveStoictts
    eris,
    inter filiosDei non eris.
    Quotquot
    enim
    Spiritu
    Dei
    agunliir,~hi filii
    sunl Dei. Non
    qui
    secundumcarnemsuam
    vivunt,
    non
    qui
    secundum
    spiritum
    suum
    vivunt;
    non
    qui
    carnis
    voluplate
    du-
    cuntur,
    non
    qui spiritu
    suo
    aguntur
    ;
    sed, quolquot
    Spiritu
    Dei
    aguntur,
    hi
    filii
    sunl Dei.
    CAPUT XI.

    11. Ad bonumet
    agimnr
    et
    agi-
    mtts. Dicit mihi
    aliquis
    :
    Ergo agimur,
    non
    agimus.
    Respondeo
    : Imo et
    agis,
    ct
    ageris;
    et lunc bene
    agis,
    si a bono
    agaris. Spiritus
    enim Dei
    qui
    ie
    agit,
    agenti
    adjutor
    est tibi'.
    Ipsum
    nomen
    adjuloris
    proescribit
    tibi, quia
    et tu
    ipse aliquid agis.Agnosce
    quidposcas; agnoscequidconfitearis, quandO
    dicisr
    Adjulor
    ineus
    esto,
    ne
    detelinquas
    me
    (Psal. xxvi, 9).
    Adjutorem
    utique
    invocasDeum.Nenvo
    adjuvatur,
    si
    abillonihil
    agalur.
    Quotquot
    enim
    , inquit, Spitilw
    Dei
    agunlur,
    hi
    filii
    sunl Dei: non
    liltera,
    sed
    Spiritu
    :
    non
    Lege praecipienle, minanle, promittenle;
    sed
    Spiritu exhortan(e, illuminanle,
    adjuvante.
    Scimus.
    inquil
    idem
    apostolus,
    qnia diligenlibus
    Deum omnia
    cooperanlur
    inbonum
    (Rom. vin, 28).
    Si non esses
    operator,
    illenonesset
    cooperalor.
    12. Niliil boni sine
    adjulorio
    Dei. Libertas sine
    graliaqualis.
    Sedhic fortiler
    vigilate,
    ne forte dicat
    spirilus
    vester : Si subtraxeril se
    cooperalio
    Dei et
    adjutoriumDei, spiritus
    nveus far.it hoc : elsi cum
    labore,
    etsi cum
    aliquadifficulialepotest,
    tamenim-
    plerepotest. Quomodo
    si
    aliquis
    dicat : Remis
    qui-
    dem
    pervenimus,
    sed cum
    aliquolabore,
    o si ventum
    habeamus,
    faciliuspcrvenimus.
    Nonsicest
    adjutoriura
    Dei,
    nonsicest
    adjutoriumChrisii,
    nonsicesl
    adjuto-
    rium
    Spirilus
    sancti. Prorsus si
    defuerit,
    nihil boni
    agerepoteris. Agisquidem
    illo non
    adjuyante
    libera
    volunla(e,
    sedmale. AdIvocidoneaest voluntas
    tua,
    quse
    vocalur
    libera,
    et male
    agendo
    fitdamnabilisan-
    cilla.
    Cumdicotibi,
    Sine
    adjutorio
    Dei nihil
    agis,
    nihil boni dico. Namad malc
    agendum
    habes sine
    adjutorio
    Dei liberam
    voluntalem:
    quanquam
    non
    est illa
    libera. A
    quo
    enini
    quis
    deviclus
    esl,
    huic et
    servusaddiclusesl
    (II
    Pelr.
    n,
    19)
    ; et,
    Omnis
    qui
    facit peccatum,
    servusest
    peccati; et,
    Si vos Filius
    liberaverit,
    lunc vereliberi eritis
    (J oan. vm, 54, 56).
    CAPUT XII. 15. Gralianontantumttt
    facilius,
    sed omninout
    facerepossis
    necessaria. Prorsus hoc
    credile,
    sic vos
    agere
    bona volunlale.
    Quia
    vivitis,
    ulique agitis.
    Non enirn
    adjutor
    est
    ille,
    si nihil
    agatis
    : non enim
    cooperalor
    est
    ille,
    si nihil
    ope-
    ramini. Sic vos tamen scitole
    agere bona,
    ut sit
    rector
    Spiritus adjutor
    2
    :
    qui
    si
    defuerit,
    nihil
    boni oniniiio
    agere
    valeatis. Non sicut
    quidam
    di-
    ccre
    cceperunt, qui
    coarctati sunt
    aliquandogratiam
    coufiteri : et benedieimus
    Deum, quia
    vel hoe ali-
    quandodixerunt;
    acccdendo enim
    proftcere pote-
    runla,
    etad id
    quod
    vererectum esl
    pervenire.
    J am
    ergo
    dicunl
    adjutricem
    esse
    graliamDei,
    ad facilius
    facienda. Isla sunt enim verba eorum: Ad hocde-
    tlil,
    inquiunt,
    Deus
    gratiam
    suam
    hominibus,
    ul
    quod
    facerejubentur
    per
    liberum
    arbitrium, facilius pos-
    sint
    implereper graliam.
    Yelo
    facilius,
    remo diffici-
    lius: tamenet remo itur. J umento
    facilius, pedibus
    difficilius: sedtamenet
    pedibuspervenitur.
    Nonest
    sic.
    Magister
    enimverus
    qui
    neminera
    palpat,
    nemi-
    nem
    fallit,
    verax doclor
    idemque Salvator,
    ad
    quem
    nosduxitmolestissimus
    pxdagogus;
    cum de bonis
    1
    SicBedaetFlorus.Atediti Am.Er.
    Lov.,agenlibus
    ad-
    julor
    est.
    a
    Lov.,
    sicvOstamenscitole
    agere,
    utsitreclor
    spirilus
    et
    adjutor;
    seddissentientibuscreterislibris
    3
    lianonnulli
    Msj>. At
    editi,poluerunt.
    8S7 SERMOCLVL
    osg
    operibus,
    id
    est,
    de sarmentorum
    et
    palmilum
    fruc(i-
    bus
    loqueretur,
    non
    ait,
    Sineme
    quidempoieslis
    fa-
    cerealiquid,
    sedfacilius
    per
    me
    : 11011
    ait,
    Fructum
    veslrumsineme
    poleslisfncere,
    seduberiorem
    per
    me. Non hoc dixit.
    Legite quid
    dixerit :
    Evange-
    liumsanclumest, omnium
    superba
    colla subduntur.
    Nonhaecdicit
    Augustinus,
    hx-cdicit Dominus.
    Quid
    dicit Dorrinus? Sinemenihil
    poleslisfaccre(J oan.
    xv,
    5).
    J am nunecumauditis
    ', Quolquotgpiritu
    Dei
    aguntur,
    hi
    filii
    sunt
    Dei,
    nolitevos demittere.
    Neque
    enim
    templutn
    suumsicdevobisrcdifical
    Deus,
    quasi
    de
    lapidibusqui
    nonhabent molumsuum:
    levanlur,
    abstruclore
    ponunlur.
    Norisicsunt
    lapides
    vivi : El
    vos
    lanquam
    lapides
    vivi
    comdificamini
    in
    templuin
    Dei
    (Ephes. n, 22,
    el I Pelr.
    n, 5). Ducimiui,
    sed
    currite et vos :
    ducimini,
    sed
    sequimini
    :
    quia
    cum
    seculi
    fueritis,
    verumciit
    illud, quia
    sineillo nihil
    facere
    pntestis.
    IVouenim
    volentis, nequecurrenlis,
    sedmiserentisesl Dei
    (Rom.ix, 16).
    CAPUTXIII. 14. Lexveluset nova.
    Spiritus
    ser-
    vitutisetliberlalis.Fortedieturi ej'a(is: Et Lex suffi-
    citnobis. Lex limoremdedit : et vidcle
    quid
    hinc
    subjnnxit Apostolus,
    cum
    diceret, Quotquot
    eniin
    Spiritu
    Dei
    agunlur,
    hi
    filii
    siinl Dei :
    quia
    cum
    Spi-
    ritu Dei
    agunlur,
    charilate
    aguntur
    :
    CharilasenimDei
    diffusa
    estincordibusnoslris
    per Spirilum
    sanclum
    qui
    datusestnobis
    (Id. v, 5)
    : sectitus
    adjunxil,
    Non
    enitii
    accepislisspirilum
    servilulisilerum in limore.
    Quidest,
    iterutn?
    Quomodo
    Lerrenlemoleslissimo
    pcc-
    dagogo.
    Quidcsl,
    ilerutn?Sicul inmonleSina
    aecepis-
    tis
    spirilum
    servitulis. Dicit
    aliquis
    : Aliuscsl
    spiri-
    tus
    servitulis,
    alius
    spirittts
    liberlatis. Si alius
    esset,
    non diceret
    Aposlolus,
    ilerum. Idenv
    ergo spiritus,
    sedintabulis
    lapideis
    in
    timore,
    in labulis cordis in
    dilectione. J amnudiuslertius
    qui
    adfuistis
    (a)
    audi-
    stis, quomodoIongepositamplebeni, voces,ignis,
    fu-
    musin montelerrebat
    (Exod.
    xix, xx,
    et
    xxxi,
    18);
    quomodo
    aulemveniens
    Spiritus
    sanctus
    , idera
    ipse
    digitusDei, quinquagesimo
    dic
    post
    umbram Paschcc
    quomodo
    venerit,
    et
    igneislinguissuper unumquem-
    que
    eoruminsederit
    (Acl. n,
    1-4). J nmergonon
    in
    timorc,
    sedindilectione
    ;
    ut non
    servi,
    sed filii si-
    mus.
    Qui
    enimndbucideobene
    agit, quiapcenanv
    li-
    nvet,
    Deum
    nonamat, nondumcst inler filios : uli-
    nam (amenvel
    poenam
    limeat. Timor servus
    est,
    charilas Iibera
    est;
    etut sic
    dicamus,
    limor est ser-
    vuscharitatis.
    Nepossideat
    dinboiuscor
    tuum, prcc-
    cedatservusincordc
    tuo,
    et servet dominceventurce
    locum.
    Fac,
    facvel timore
    pcenre,
    si nondum
    poles
    amore
    juslitire.
    Veniet
    domina,
    et servus abscedet :
    quia
    consummaiacharitas
    foras
    tnitlil limoretn
    (I
    J oan.
    iv,
    18),
    Non enim
    accepislisspirilutn
    servilulisitenim
    in
    limote.Novum
    Tesiamentum
    est,
    nonvetus. Ve-
    teta
    transierunt,
    el eccenova
    facla
    sttnl omnia: omnia
    aulemexDeo
    (II
    Cor.
    v,
    17,18).
    1
    Mss.,
    J amnunc
    quod
    audisiis.Et
    paulopost,
    nolite
    vos
    dimittere.
    (a)
    Concioni
    superion,cujuscapite
    6 de
    hac
    ipsa
    redi-
    efum
    fuitj
    CAPUT XIV.

    15. Abbael
    Pater,
    quiu
    duo
    po-
    puli
    in
    Christo.
    Dcnique
    quidsequitur?Quidergo
    ac-
    cepimus, quasi
    diceres: Sed
    accepislis
    Spiritttmadop-
    tionis
    ftliorum,
    in
    quo
    clamamus
    , Abba,
    Paler. Domi-
    nus
    limelur, pater
    ainatur.
    AccepistisSpiritum
    adop-
    lionis
    filiorum,
    in
    quoclamatnus,Abba,Paler. Clnmor
    istecordis
    cst,
    non
    faucium,
    non
    labiorum: intusso-
    nnt, auribus Dci sonat. Clattso
    ore,
    labiisque
    immo-
    tis,
    Susannaistavoccclamabat
    (Dan. xm).
    Sed ac-
    cepistisspirilumadoplionisfiliorum,
    in
    quoclamamus,
    Abba,
    Patcr. Cor
    clainet',
    Pater nosler
    qui
    cs in cm-
    lis
    (Maith. vi,
    9), Ergo quare
    non tantum Paler?
    Quid
    sibi
    vult, Abba,
    Palcr ?Si cnim
    quaerasquid
    sit
    Abba,
    respondetur libi,
    Pater. Abbaenim
    hebraice
    pater
    dicitur.
    Quare
    voluit
    utrumque Aposlolus po-
    nere?
    Quia
    videbat
    lapidemangularem, quemrepro-
    baverunlocdificanles,
    et
    facius est in
    caput anguli
    (Psal. cxvn,
    22),
    nonsinecausa
    angularemdiclum.
    nisi
    quia
    in osctilum
    recipit
    utrumque parielem
    de
    diversovenienlein. Hinc
    circumcisio,
    inde
    prsepu-
    lium, tanlumascelinter se
    longe, quantum
    ab an-
    gulolonge
    :
    quantum
    au(emad
    anguluni prope,
    etin-
    (er se
    tuiqueprope;
    in
    angulo
    autenvinter se
    juncti.
    Ipse
    est eniin
    pax noslra,
    qui fecil ulraque
    untim
    (Ephes.n, 11-22).Ergo
    inde
    circumcisio,
    inde
    prsepu-
    tium, pariclum concordia,
    anguli gloria.
    Accepislis-
    Spiiilumadoptionisfiiwrimt,
    in
    quoclainamus, Abbar
    Paler.
    CAPUT XV.

    16.
    Spiritus
    arrha
    potius quam
    pignus.Qtialis
    rcs
    cst,
    si
    pignus
    laleest?Nec
    pignus,.
    sedarrhadicendaest.
    Pignus
    eiiirn
    quandoponitur,.
    cumfuerit res
    ipsa
    reddita
    pignus
    aufertur. Arrha
    aulemde
    ipsa
    re
    dalnr, quac
    danda
    promiltitur;
    utres-
    quandoredditur, impleatur quod
    datum
    est, nonmu-
    letur.
    Unusquisqueergo
    attendat cor
    suum, utruinex
    intimiscordismcdulliset sinceracharitate
    dicat,
    Pa-
    ler. Non modo
    quacritur quanla
    sit
    ipsa
    cbariias,.
    ulrutn
    magna,
    an
    parva,
    an
    mediocris:
    utrum vel
    sil, quaero.
    Si nata
    es(,
    lalendo
    crescit, erescendo
    perficiclur, perfectapermanebit.
    Non enim
    perfecl.%
    vergit
    in
    senium,
    eta scneciute
    venietad moiiem::
    ad hoc
    perficietur,
    ut relerna
    permaneal.
    Vide
    enim
    quidsequilttr. Clainamus,Abba,
    Paler.
    IpseSpirilns
    ieslinwniumredtlil
    spirilui noslro,
    quia
    stimus
    ftlii
    Dei,
    Non
    spiridis
    noster reddittestimoiiiinn
    spiritui noslro.
    quia
    siimus filii Dei: sed
    Spirittts Dei,
    arrha
    reddit
    testimonium
    pro
    ea re
    quae
    nobis
    promissa
    est.
    Ipse
    Spirilus
    tesliinoniumreddil
    spiritui nostro,
    quia
    sumus
    ftlii
    Dei.
    17. limreditas
    filiorum
    Dei.Si autem
    ftlii,
    el hwre-
    des.Noneniminaniler filii.Hrccesl merccs: El hm-
    redes. Hoccst
    quodpaulo
    anle
    dicebam,quia
    medicus
    nostcr el sanitalem nobis
    donat,
    et mercedeminsu-
    per largiri dignalur. Qtire
    est illamerces? Hrereditas.
    Sednon
    quomndo
    est hominis
    patris
    hrcredilas. Re-
    linquit
    enimfiliis
    suis,
    non
    possidet
    cumfiliissuis :
    et lamcn
    magnum
    se
    fncit,
    e(
    gratias
    sibi
    agi
    deside-
    rat,
    quia
    voluitdare
    quod
    non
    possit
    auferre. Moriens

    AliauotMss,,cor clamat.
    859 S. AUGUSTINIEPISCOPl
    869
    enimlolleret secum? Puto
    quia
    si
    posset,
    nihil hic fi-
    liis suis dimisisset. Hairedes Dei sic
    sunt,
    ut
    ipse
    Deus sit haereditas nostra
    S
    cui dicit Psalmus : Do-
    minus
    pars
    hmtedilalismem
    (Psal. xv, 5).
    Hmtedes
    quidem
    Dei ;si
    parum
    vobis
    est, audite, quo amplius
    gaudealis
    : Hwredes
    quidemDei,
    cohmredes auletn
    Cliristi. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCLYII
    *
    (a).
    Devetbis
    Apostoli,Spe
    salvi facti suraus :
    spes
    autem
    qucevidelur,
    non est
    spes.
    Rom.
    cap. vm, f f
    .
    24,
    25
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Spes
    Clitistianotumde
    Kletitis. Mundo
    fallaci credilur,
    non Deo. Sicut
    Aposlolum
    dixissememinit Sanclitas
    vestra,
    fratrcs
    charissimi, Spe
    salvi
    facti
    sumus:
    Spesautem, inquit,
    quwvidetur,
    non est
    spes
    :
    quod
    eniinvidct
    quis, quid
    speral
    ? Si autein
    quod
    non
    videmus,speramus, per pa-
    tientiam
    exspeclamus.
    Hinc vobis exhorlatorium el
    consolaloriunv
    proebere
    sermonem admonet nos
    ipse
    Dominus Deus
    noster,
    cui dicilur inPsalmo:
    Spes
    meaes
    lu, porlio
    ineainlerra vivenliutn
    (Psal.
    cxu,
    (i).
    Ipse, inquam, qui spes
    nostra est interra
    viventium,
    jubel
    ut vos
    alloquamur
    inhac terra
    morieniium;
    ut
    non
    respiciatisqucevidcntur,
    sed
    quce
    non vidcntur.
    Quoe
    cnim
    videnlur, lemporaliasunt; quae
    autemnon
    videntur,
    ceterna
    (II
    Cor.
    iv, 18). Qttiaergo quod
    non
    videmus
    speramus,
    el
    per patientiam exspeclamus;
    merilo nobis in Psalmo
    dicilur,
    Susline
    Dominum,
    virililer
    acje,
    el
    conforletur
    cor
    luum,
    el susline Domi-
    num
    (Psal. xxvi, 14).
    Mundi cnim
    promissa semper
    fallunl;
    Dei autem
    promissanunquam
    fallunt. Sed
    quia
    niundus
    quodpollicclur,
    hic videlur
    dalurus,
    id
    esl,
    in
    hacicrra
    morientium,
    in
    quanuncsumus;
    Deusautem
    quodpollicetur,
    inlerra vivenliumnobisdaturus est :
    multi
    fatigaiiturexspectareveracem,
    et nonerubescunt
    amare fallacem. Delalibus dicil
    Scriptura
    : VmItis
    qui perdiderunl suslinentiam,
    etdiverleruntin vias
    pta-
    vas
    (Eccli. n, 16).
    Cum etianv
    viriliter
    agentibus
    et
    corde confortalo Deum
    suslinentibus,
    filii
    sempilernae
    moiiis insullare non cessant
    jactanles
    suas delicias
    lcmporales, quse
    ad
    lempus
    obdulcanl fauces
    eorum,
    postea
    vero amariores felle invenient eas.
    Dicunt
    eninvnobis :
    Ubiestquod vobispromiltilur post
    hanc
    vilam?
    Quis
    huc inde reversus
    est,
    et indieavitvera
    esse
    qtire
    creditis? Eccenosin nostrarum
    voluptatum
    satielate
    Irelamur, quiaquodvidemus, speramus
    : vos
    auteminlaboribus eontinenlice
    cruciamini,
    credendo
    quod
    nonvidetis. Deinde
    subjunguntquod
    commerao-
    ravit
    Apostolus
    : Manducemusel bibamus: ctascnim
    nwriemur.Sed videte
    quid ipse
    cavendum
    monuerit:
    Corrumpunt, inquil,
    mores bonos
    colloquia
    tnala. So-
    brii eslole
    juste -,
    el nolite
    peccare(I
    Cor.
    xv,
    52-54).
    1
    Fossatcnsis
    Ms.,
    hwredilaseorum.
    2
    Am.Er.et
    aliquot
    tis.,jusli,.ul
    nune
    Vulgata.
    sednon
    minnsb-;neLov.,_ws/e,juxtagrsec.,
    dikaibs:siculietiam
    habeha' siiias
    Vulgala
    in
    rnanuseriptisquibusdamIalinisBi-
    bliis.
    *
    Casdgatus
    ada. bn. cl. cb. f. fs.
    g,
    Ir. m.
    pr.
    rm. vd.
    el adAm.Er.Par. Lov.
    (a)
    Alias,
    deverbis
    AposLoIi
    25.
    (p)
    TractaiumhuncretulitFlorusadRom,vuit
    CAPUT II.

    2. Patientia etmansuetudonecesmia.
    Cavete
    ergo, fralres,
    ne lalibus
    colloqniis
    mojes
    vestri
    corrumpantur,
    evertatur
    spes,
    enervelur
    pa-
    tienlia,
    et divertaiis in vias
    pravas.
    Imovero miles
    atque
    mansueti tenete vias
    rectas, quas
    vos docet
    Dominus: de
    quibus
    Psalmus
    dicit, Ditiget
    mitesin
    judicio,
    docebitmansuelosvias suas
    (Psal. xxiv,
    9).
    Palientiam
    quippe
    in laboribus
    hujus vitse,
    sine
    qua
    non
    polest custodiri
    spes
    futurae
    vitae,
    nemo
    potest
    perpetuo retinere,
    nisi mitis
    atque mansuelus;
    qui
    nonrcsistit voluntati
    Dei, cujus jugum
    lene est et
    sarcina
    Ievis,
    sedcredenlibus
    Deo,
    et
    speranlibus
    in
    eum, ctdiligentibus
    eum. Ita
    quippemilcsatqueman-
    sueli noti
    solumconsolationesejusamabitis,
    sedetiam
    flagella cjus tanquam
    boni filii
    tolcrabilis; utquo-
    niam
    quod
    nonvidetis
    speratis,per palientiamexspec-
    tetis. Sic
    agite,
    sic ambulatc. InClirislo eninvambu-
    latis,
    qui
    dixit:
    Egosum
    via
    (J oan. xiv, 6). Quomodo
    inilloanibtilandum
    sit, discite,
    nonsolum
    ejusverbo,
    sedetiam
    cjus exemplo.
    Huicenim
    proprio
    Filionon
    pepercit Patcr,
    sed
    pro
    nobisomnibustradidit illum
    (Rom. VIII,52):
    non
    uliquenolentem, ncqtie
    recusan-
    lem,
    sed
    pariter
    volentem
    ; quia
    unaest volunlasPa-
    tris el Filii secundum
    requalitatem
    formoe
    Dei,
    in
    qua
    cum
    essel,
    non
    rapinam
    arbitralus
    est,
    esse
    sequalis
    Dco: et
    singulariter obedienlcm,
    secundum
    quod
    se-
    mclipsum
    evacuavit formamservi
    accipicns(PliUipp.
    ii, 6,
    7).
    Nam
    ipsediiexitnos,
    el
    ttadiditsemelipsumpto
    nobisoblalionemel hosliamDeo in odoretnsuavilalis
    (Epltes.v,
    2).
    Sic
    ergo
    Pater
    proprio
    Filionon
    peper-
    cit,
    sed
    pro
    uobis omnibus tradidil
    eum,
    ut et
    ipse
    Filiustraderet
    semetipsumpro
    nobis.
    CAPUT III.

    5. Videmusin
    capite
    nostro
    quod
    speramus.
    Traditus
    ergo
    ille
    excelsus, per quem
    facta
    stttit
    omnia,
    traditus
    propier
    formamservi in
    oppro-
    briumhominum et
    abjectionemplebis,
    in contume-
    liam,
    in
    Ilagella,
    in mortem crucis docuit nosexem-
    plopassionis,
    cum
    quanta palientia
    inillo ambule-
    mus : el lirmavil nos
    exemplo
    suce
    resurreclionis,
    quid
    abillo
    patienter sperare
    debeamus. Si enim
    quod
    non videmus
    speramus, per patienliam exspectamus.
    Quod
    nonvidemus
    quidem, speramus
    : sed
    corpus
    su-
    mus illius
    capitis,
    in
    quojamperfectum
    est
    quodspe-
    ramus. De illo enim dictum est
    quod ipse
    sit
    caput
    corporisEccksim,
    primogenilus,ipse primalum
    lenens
    (Coloss.i, 18).
    Et denobis
    scriptum
    est: Vosautein
    estis
    corpus
    Cltrisli el mcmbra
    (I
    Cor.
    xu, 27).
    Siau-
    tem
    quod
    nonvidemus
    speramus, per palienliamexspe-
    ctamus, securi;
    quoniamqui
    resurrexit
    caput
    nostrum
    est,
    servat
    spem
    nostram. Et
    quia priusquam
    resur-
    geret, flagellaium
    est
    caput nostrum,
    firmavit
    patien-
    tianvnostram.
    Scriptum
    est enim:
    Quem
    enim
    diligit
    Dominus,corripit; flagellat
    aulemomnem
    filiutn,quem
    recipit(Hebr.
    xn,
    6).
    Non
    itaque
    in
    flagello
    deficia-
    mus,
    ul inresurreclione
    gaudeamus.
    Ita enimveram
    est
    quodflagellat
    omnemfilium
    quemrecipit,
    ut nec
    Unicosuo
    pepercerit,
    sed
    pro
    nobis oranibustradide
    rit eum. Inluentes
    ergo eum, qui
    sine
    peccati
    merito
    flagellatusest, qui
    moiiuus est
    propter delktanostra.
    J 361
    SERMOCLVII.
    862
    et resurrexit propter justificationem
    noslram
    (Rom.
    IV,25),
    non timeamus ne
    abjiciamur flagellali;
    sed
    polius
    confidamus
    quiarecipienvurjustificati.
    CAPUTIV.
    4. Necmodosine
    gaudio
    sumtts.Fluxw
    peccalorum
    delicim.
    Quamvis
    enim nondum vene-
    rit nostri
    gaudii plenitudo
    : nec modo lamen sine
    gaudio
    rclieli
    sumus; quiaspe
    salvi facti sutnus.Ideo
    el
    ipseApostolus,
    qui
    ail,
    Si
    quod
    nonvidemus
    spe-
    rcimus, per paiienliam
    exspectamus;
    dicit alio
    loco,
    Spegaudentes,
    intribulalione
    palienles(Rom.
    xu, 12),
    llabeutes
    ergo
    talem
    spem,
    multa
    fidticia
    ulamur
    (II
    Cor.
    m, 12):
    et sermonoster in
    gratia
    condiiussit
    sale,
    ut sciamus
    quemadmodunvoporloatunicuiquerespon-
    dere
    (Coloss.
    iv, 6).
    Dicendumest eninveis
    qui
    cutw
    perdidissenl,
    vel
    liuiiquanv
    suscepissent
    sustinen-
    tiara,
    nobis siistincntibiisDominum
    ( quiaquod
    non
    videmus
    sperantes, per paticnliam
    cxspeclamus)
    eiiam insiillare
    audent,
    cumimitari deberent: Ubi
    sunt delicirevesirae,
    proptcr qtias
    ambulalisper vias
    pravas?
    Non
    dicimus,
    ubi
    erunl,
    cumhcecvitatran-
    sierit;
    sedmodoubi suiit? Curnheslerntimdieni ho-
    diernusabstulerit,
    et Iiodicrnumcraslinus ablaturus
    sit, quid
    eorumquccdiligitis,
    nontranscurril ct trans-
    volal?
    Quid
    non
    fugil peneanlequamcapitur,
    cum
    cx
    ipso
    hodiernodie nulla
    possit
    vel borarelineri?
    Itaenimsecundaexcluditura
    lerlia,
    sicut
    prima
    ex-
    clusaest a secunda.
    Ipsius
    horcc
    unius, qucepraesens
    vidclur,
    nihil est
    procsens
    : omnes enim
    partes ejus,
    et omniamomenla
    fugiUva
    sunt.
    CAPUTV. 5. Vanilas
    temporalium.Propterquid
    peccal
    homo,
    si nonexcoecaiusesl cum
    peccat
    ,
    vel
    cum
    peccaret
    altendat. Polerat vidcre
    '
    quiavoluptas
    transiturasine
    prudentia
    desideratur;
    vel cumtransie-
    rit,
    cum
    pcenitcnliacogitatur.
    Nos
    irridetis, quiaspe-
    ramus
    oeterna,quoe
    non
    videmus;
    cinnvoseis
    qure
    vi-
    dentur
    temporalibussubditi,nesciaiisqualis
    vobisdies
    craslinus illucescal:
    quemsoepe
    bonunv
    sperantes,
    malum
    invenilis; nec,
    si bonus
    fuerit,
    eumne
    ftigiat
    lenere
    potcrilis.
    Nos
    irridetis, quiasperamus
    reterna:
    quoe
    cura
    venerint,
    non
    transibunt; quia
    nec
    ipsa
    ve-
    niunt,
    sed
    semper
    manenl: nosauleni ad illa venie-
    mus,
    cum
    per
    viamdominicamisla
    quoe
    Lranseunt
    transierimus. A vohisvero
    temporalia
    ncc
    sperari
    aliquandodesinuut,
    et lamencrebro
    sperala
    vosfal-
    lunt: nec cessant vos inflammare
    veiitura,
    corrum-
    perevenientia, lorquere
    transeuntia. Nonne
    ipsa
    sunt
    quocconcupita
    inardescunl
    -, adeplavilescuiu,
    amissa
    vanescunl?Utimur eis et nos secundum
    peregrina-
    tionis nostrsciiecessitalera: sed non in cis
    gaudia
    noslra
    figimus,
    neillislabentibussubruamur. Utimur
    eninvhocmundo
    tanqtiam
    nonutentes
    (I
    Cor.
    vn,
    51),
    ut veniamusadeum
    qui
    fecithunc
    mundum,
    etineo
    maneamus, ejus
    aeternitate
    perfrucnles.
    CAPUTVI.

    6.
    Spei
    noslrmcerlitudo.
    Quid
    est
    aulem
    quoddicitis,Quis
    huc inde
    venit,
    et
    quidapud
    inferos
    geratur, quis
    hominibus indicavit? Et hinc
    1
    colbertimisMs.,cum
    peccat
    ? rel si cum
    peccaretat-
    tenderet,poleralvidere,
    etc.
    s
    Fiorus,madescunt.
    vobisos
    clausit, qui
    mortuum
    quarta
    die
    resuscitavit
    (J oan. xi,
    59-44),
    et ul(ranon morilurus die tertio
    resurrexit,
    et
    antequaramoreretur,
    qualis
    vita mo-
    rientes
    excipiat, tanquam
    ille
    quenv
    nihil
    lateret,
    et
    in
    pauperc quicscente
    et in divitc ardente narravit
    (Luc. xvi,
    19-51).
    Scd illi istanon
    credunt, qui
    di-
    cunt, Quis
    huc indereversus esl? Crediturosse vo-
    luntvideri,
    si
    quis parentum
    suorumrcvivisceref.
    Sedraaledictusoranis
    qui spem
    suam
    ponit
    inhomine
    (J erem. xvu,
    5).
    Idco
    crgo
    Deushomo
    faclus,
    mori et
    resurgerevoluit;
    ul et
    quod
    fuiurumesse(
    homini, in
    honiiniscarne
    ostenderetur,
    et Deotanien
    ,
    nonho-
    mini crederelur. Et certe Ecclesia(idelium(otoorbe
    diffusa,
    jam
    anteoculoseoruni cst.
    Lcgant
    eamanle
    tot sreculauni homini
    promissam, qui
    contra
    spenv
    in
    spenvcredidit,
    ut
    fieret
    pntcr
    mullarumgcntium(Rom.
    iv,
    18). Quod
    ergo
    uni Abrnhcccredenti
    promissum
    csl, jam
    videmus
    implelum;
    et
    quod
    univcrsoorbi
    promittilur credenli,
    despcramus
    cssc venturum?
    Eant nunc et dicant: Manducemus
    etbibamus;
    cras
    enimmoriemur.Illi se adbuc crasdicunt
    morituros
    ,
    vcriiasau(emillos
    jam
    cumista
    dicuitt,
    invenitmor-
    tuos. Vos autem
    ,
    fratres
    ,
    filii resurreclionis
    , cives
    snnctorum
    Angelorum,
    Dci
    hxrcdes,
    et Cbristi cohce-
    redcs,
    cavcteimilari
    eos, qui
    cras
    cxspirando mo-
    riunlur' 1,
    et hodie bibendo
    scpeliuntur.
    Sed
    sicut
    dicit idem
    apostolus,
    ne
    corrumpant
    vestros
    morcs
    bonos
    colloqttiamala;
    sobrii eslote
    jusle,
    et
    nolite
    pec-
    cttre
    (I
    Cor.
    xv,
    52-54)
    :
    anibulantes
    anguslara,
    sed
    ceriamviamducentemadIatitudinem
    J erusalemcoe-
    lestis, quce
    mater nostraocterna
    cst; firmissimc
    spe-
    rale
    qtiod
    non
    videtis,
    patienlcr exspec(a(e
    quod
    nondtira
    habetis; quia
    veraccm
    promissoremChristuni
    fidelissimeretinetis.
    SERMOCLVIII
    *
    (a).
    Deverbis
    Apostoli,
    Rom.
    vm, 50, 51, Quos autcm.
    proodeslinavit, illoset
    vocavit; quos
    auiem
    voca-
    vit,
    illoset
    justificavit,
    etc. Si Deus
    pro
    nobis, quis
    contra nos?Contra
    Pelagianos
    (b).
    CAPUT
    PRIMUM.

    1.
    Prwdestinatisnemo no-
    cerevalet.
    Apostolum
    bealura
    audivimus
    exhorlan-
    lemel
    cotifirmantem
    nos,
    cumdiceret
    nobis: Si
    Deiis
    pronobis,quis
    c.ontranos?Pro
    quibusaulem
    sitDeus,
    supcriusosrendit,
    ubi ait:
    quos
    autetn
    prwdestinavit,
    itlosel
    vocavit; quos
    aulem
    vocavit,
    illosel
    juslificavit;
    quos
    atttein
    juslificavit,
    illos el
    glorificavit.Quid
    ergo
    dicemusad Itwc?
    Si Deus
    pro nobts, quis
    contra nos?
    Deus
    pronobis,
    ut
    proedestinarel
    nos;
    Deus
    pronobis,
    u( vocaret
    nos;
    Dcus
    pro nobis,
    ut
    justificaret uos
    ;
    Deus
    pronobis,
    ut
    glorificaretnos. Si Detts
    pronobis,
    quis
    conlra nos?
    Prccdestinavil,
    antequamessemus
    ;
    vocavit,
    cum
    avcrsi
    essemus;
    juslificavit,
    cum
    pecca-
    tores
    essemiis;
    glorificavil,
    ctim
    mortales
    essemus.
    Si Deus
    pronobis, quis
    contra nos?
    Praedestinaiisa
    1
    AliquotMss.,
    expectando.
    Am.etEr..
    sperando,.
    *
    castigatus
    adomnesMss.el Edd. in
    sernione
    prcece-
    denli modo
    designatos.
    (a)
    Ahas,
    deverbis
    Apostoli
    16.
    (b)citalueaFloroadRom.vmet
    xi,
    adI Cor.
    xm,etad
    GaJ at. v.
    86g
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    864
    Deo, vocalis, juslificatis, glorificatis,qui
    vult adver-
    sari, paret se,
    si
    polest
    bellare adversusDeum. Ubi
    enim
    audivimus,
    Si Deus
    pro
    nobis
    , quis
    contranos?
    nisi
    qui
    Deum
    vincit,
    nonloeditnos. Et
    quis
    cst
    qui
    vincit
    Omnipotentem
    ?
    Quicumque
    reluctari
    volueril,
    sibi nocel. Hoc
    csl, quod
    el Pauloadhuc Saulo de
    cceloChristusclamavit: Nonlibi
    expcdit
    conlrasliinu-
    lum
    calcitrare(Acl.ix,
    5). Sreviat,
    saeviat
    quanlura
    potesl; qui
    calcesadversusslimulum
    nvitlit,
    nonnein
    se
    ipsum
    saevit?
    CAPUTII.

    2. Deusnobisdebilor
    faclus
    ex
    promis-
    sis. Inhisaiitem
    quatuor
    rebus, quas
    commendavit
    Apostoltisinsignes, quoepertinent
    adcos
    l
    pro qui-
    bus est
    Deus,
    id
    est, prrcdeslinalione,
    vocalionc
    ,
    justificatione, glorificatione
    ;
    inhis
    crgoqualuorrcbus
    considerare debcmus
    quid jam
    habeamus,
    et
    quid
    adhuc
    exspectemus.
    In hisenim
    quacjam
    habemus,
    laudemusDeum
    largitorcm
    : inhis
    quoe
    nondumha-
    bemus,
    leneamusdebitorcm. Debitorenimfactus
    est,
    non
    nliquirl
    a nobis
    accipicndo,
    scd
    quod
    ei
    placuit
    promittcndo.
    Alitcrenim dicimus
    homini,
    Debesmibi
    quia
    dedi tibi: el aliter
    dicimus,
    Debes
    mihi, quia
    promisisti
    niihi.
    Quandodicis,
    Debes
    mihi, quia
    dedi
    tibi: a te
    processit
    beneficium,
    scd
    mulualum,
    non
    donatum.
    Quando
    autcm
    dicis,
    Debes
    mihi, quiapro-
    misisli mihi: tunihil
    dedisli,
    et lamcn
    cxigis.
    Ronitas
    cnim
    ejus qui promisit,
    dabit,
    nc inmaliliam fidcs
    conveiiatur.
    Qui
    cnim
    fallit,
    nialus est,
    Deoautem
    numquid
    dicimus,
    Redde
    nvilii,quia
    dedi tibi?
    Quid
    deditnus
    Deo,quando
    totum
    quod
    sumus,
    et
    quod
    ha-
    beinus
    boni,
    abillohabemus?Nihil
    crgo
    ei dedimus.
    Nonest
    quemadmoduin
    islavoce
    exigamus
    debilorem
    Deum,
    maximedicenle nobis
    Apostolo,
    Quis
    enim
    cognovit
    sensttmDomini? aut
    quis
    consiliarius
    ejusfttit
    ?
    aul
    quisprior
    dedit
    illi,
    et relribuelur ei
    (Rom.xi,
    34,
    55)
    ? lllo
    ergo
    modo
    possumusexigere
    Dominum
    nostrum
    ,
    ut dicamus: Redde
    quodpromisisti, quia
    fecimus
    quodjussisli:
    etIioclu
    fecisli, quia
    laboran
    -
    tes
    juvisli.
    CAPUTIII.

    5. Vocatiet
    prmdcsiinati
    suinus
    gra-
    tis. Nemo
    ergo
    dical: Ideo me vocavit
    Deus, quia
    colui Deum.
    Quomodocoluisses,
    si vocatusnonfuis-
    ses? Si
    proplerca
    tevocavit
    Deus, quia
    coluisti Deum:
    ergoprior dedisti,
    ct retribuil tibi. Nonneistam libi
    vocem
    Apostolustollit,
    cum
    dieit,
    Aul
    quisprior
    de-
    dit
    illi,
    el relribuelurei ? Sedecce
    qtiando
    vocatus
    es,
    veljam
    eras.
    Quomodoproedeslitiareris,
    nisi
    quando
    non eras
    2
    ?
    Quid
    Deo
    dedisti, quando qui aliquid
    dares,
    noneras?
    Quidergo
    fecit
    Deus, quandoproe-
    destinavit
    qtii
    non eral?
    Quod
    ait
    Aposlolus
    :
    Qui
    vocatea
    quw
    non
    sunt, lanquam
    ea
    qitw
    snnl
    (Id. iv, 17).
    Si
    jamesses,
    non
    praedeslinareris;
    nisi aversus
    esses,
    non
    vocareris;
    nisi
    impiusesses,
    non
    justificareris,
    nisi lerrenuset
    abjectusesscs,
    non
    glorificareris.Qtiis
    crgoprior
    dedit
    illi,
    el retribuelurei ?
    Quoniam
    cx
    ipso,
    et
    peripsum,
    el in
    ipso
    sunl oinnia.
    Quidergo
    reddi-
    1
    Florus,
    inhis
    qui
    pertinenl
    adncutn.
    a
    Am.et
    Er.,Quandoprwdestinareris
    noneras.
    Florus,
    ut
    prmdeslinareris quatuto
    tton
    eras,quidDeo,
    etc. Mss, omnes
    ppajttunt,
    msi.
    nvus?
    Ipsi giotia(Rom. xi, 56). Quia
    non
    eramus,
    quando
    sumus
    pracdeslinali; quia
    aversi
    eramus,
    quando
    sumus
    vocali; quiapeceatoveseramus,qilando
    sumus
    juslificali: agamus
    Deo
    gratias,
    neremanea-
    mus
    ingrali.
    CAPUTIV.4.
    J usliftcati ulrumjain
    simus.Lucta
    hicin
    justificalis
    manens.
    Proposueramus
    aulem con-
    sidcraredehis
    qualuor
    rebus
    quidjam
    conseeulifue-
    rimiis, quid
    adbuc
    adipiscendumexspeclemus.
    Prac-
    destinati enim
    jam
    sumuset
    anlequam
    essemus. Yo-
    cati sumus
    , quando
    cbrisliani faeli sumus. J am
    ergo
    et hochabemus.
    J nstificati, quid
    ?
    Quid est, juslifi-
    cali? Atidemus
    dicere, jam
    hoc (crtitimhabere nos?
    El eri(
    quisquam
    nostrum
    qui
    audeat
    dicerc,
    J uslus
    sum?Ptttoenimhoc
    esse,
    J ustus sum
    , quodest,
    peccator
    non
    sum. Si audeshoe
    dicere,
    occurrit libi
    J oanncs : Si dixerimus
    qniapecculutn
    nonhabentus
    ,
    nos
    ipsosdecipimus,
    el vcrilctsinnobisnonest
    (I
    J oan.
    i, 8). Quid
    ergo
    ?Niliil hahemusde
    justitia
    ?An ha-
    bemus,
    sednontotumhabemus?Hoc
    crgoquoeramus.
    Si cnim
    aliquid
    habemus
    ,
    et
    aliquid
    non
    habemus;
    crescalquod habemus,
    et
    implebiturquod
    nonhabe-
    mus. Ecceenim
    baptizati sunthomincs,
    omnia illis
    peccata
    dimissa
    sunl, justificati
    sunt a
    peccatis;
    ne-
    gare
    non
    possumus
    : restat tanvenlucla Cumcarne
    ,
    reslat lucta cum
    mundo,
    reslat luctacumdiabolo.
    Qui
    aiUemluclatur
    , aliquandoferit, aliquandoper-
    culitur; aliquandovincil, aliquandoperimitur
    :
    qno-
    mododc stadio excat altendilur. Namsi dixerimus
    quiapeccalum
    nonhabemus
    ,
    nos
    ipsos clecipimus,
    et
    verilasinnobisnonest.
    Ilem,
    si dixerimus
    quiajusti-
    (iccnibil babemus
    ,
    adversumDei donamenlimur. Si
    enim
    jusiitioe
    nihil
    habemus,
    nec fidemhahemus: si
    fidemnon
    habemus,
    christiani nonsuirius. Si aulem
    fidem
    habemus, jamaliquid
    babemus
    justitioe.Ipsum
    aliquid,
    vis nosse
    quanlura
    sit? J uslus ex
    fide
    vivit
    (Habac.
    n
    ,
    4
    ;
    Rom.
    i, 17)
    :
    justus, inqtiam
    . ex
    fide
    vivit; quia
    credit
    quod
    nonvidet.
    CAPUTV.

    5.
    J tistificatioaliquu
    vere
    perftdem.
    Patres
    ,
    arietes
    sancti,
    duces
    Apostoli,quando
    annun-
    (iaverunt,
    nonsolumvideruut
    oculis,
    sedeliam ma-
    nibustractaverunt: ct tamenDominusservansnobis
    donuni
    fidei,
    cuidam
    discipulorum
    suorum
    tracianli,
    palpanti,
    verilatem
    digitis inquirenti
    et
    invenienti,
    cxclamanli,
    Doitiinusmeusel Deus
    meus;
    ait
    ipse
    Do-
    niinuset
    Deus, Quiavidisli,
    credidisti.Et nosfuturos
    intuens:
    Beali, inquit, qui
    non viderunl et credide-
    runl
    (J oan. xx,
    28e/
    29).
    Nonvidimus
    , audivimus,
    et
    credidimus.Reati
    proedieti
    sumus,
    et de
    justilia
    nihil
    habemus? Venit Dominuscarnaliter
    adJ udseos,
    et
    occisusest : nonvcnitad nos
    ,
    et
    acceplus
    est. Po-
    pulusquetn
    non
    cogtwvi,
    setvivit
    mihi,
    inobaudiluau-
    ris obedivitmihi
    (Psal. xvn, 45).
    Nos
    sumus,
    el de
    justilia
    nihil habemus?Omninohabemus.Grati simus
    exco
    quod
    habemus: ul addatur
    quod
    non
    habemus,
    et non
    perdamusquod
    habemus.
    Ergo
    et lioclerlium
    jamagilur
    innobis. J usiificali sumus: sed
    ipsajusti-
    lia,
    cum
    proficimus,
    crescit. El
    quomodo
    crescitdi
    cam,
    et vobisciira
    quodam
    modo
    conferam;
    ut
    qnus-
    jjfis SERMOCLVIII.
    86G
    quisquevestrumjam
    inipsa justificationeconsli(ulus,
    accepta
    scilicel remissione
    peccatorumper
    lavacrum
    regeneralionis
    , acceptoSpiritu
    sanclo, proficiens
    de
    diein dienv
    ,
    videat ubi
    sit, accedat, proficiat
    et
    crescat,
    donec
    consuinmelur,
    non ut
    finiatur,
    sed
    ut
    perticiatur.
    CAPUTVI.

    6. Fides
    justificans
    a
    fide
    dmmonum
    discernilur
    per spem
    el charitatem.
    Spes.
    Charitas. Inci-
    pit
    homoa fide:
    quidperlinet
    ad fidem?Credere.
    Sed adhuc ista lides discernatur ab immundis
    spiri-
    tibus. Adfidem
    quidpertinet
    ? Credere. Sed ait
    apo-
    slolus J acobus: Et dminones
    credunt,
    et contremiscunl
    (J acobi n, 19).
    Si tantunv
    credis,
    et sine
    spe
    vivis
    ,
    vel dilectionemnonhabes : El dwmones
    credunt,
    ct
    conlreiniscunl.
    Quidmagnumest,
    si dicis Christum
    FiliumDei ? Hocdixit
    Pelrus,
    et
    audivit,
    Beatus es
    Sitnoii Bar J ona : hoc dixerunt doemones
    ,
    et audie-
    runt,
    Obmutescile.Hle
    beatus,
    dicilur
    ei, Quia
    non
    revelavittibi caroel
    sanguis,
    sedPaler meus
    qui
    incw-
    liscst
    (Matlh. xvi, 17).
    Uli autem
    audiunt,
    Obmutes-
    ciie
    (Marc. i, 25)
    : et hoc
    ipsuradicunt, etrepellun-
    lur. Unavoxest: sed Dominusradicem
    intcrrogat,
    non florem. Unde diciturad Hebrrcos:
    Nequa
    radix
    atnciritudinissursutn
    germinansmoleslet,
    et
    per
    illam
    contaminenlurmulti
    (Hebr.
    xn
    ,15).
    Prius
    ergo
    dis-
    cerneJ idemtuama fidedoemonis.Undeeam discer-
    nis' ? Dccmoneshoc dixerunt limendo
    ,
    Petrus
    amaudo. Adde
    ergo
    (idei
    spcm.
    Et
    qurespes est,nisi
    de
    aliqua
    conscienliaebonitate?
    Speique ipsi
    adde
    cbaritatem.Desuper
    eminenlemviam
    habemus,'dicenle
    Apostolo, Supereiiiinentem
    viamvobisitenwnstro: Si
    linguis
    hoininum
    loquar
    et
    Angelorum,
    charitalemau-
    lemnonhabeatn
    ,
    facttis
    sumvelutwrameiilum
    sonans,
    aul
    ctjmbalum
    tinniens: et cocteracnarrat
    bona,
    et
    siuecharitaicnihil
    prodesse
    confirmat.
    Maneant
    ergo
    haec, fides,
    spes,
    charilas :
    major
    autem horura
    charilas
    (I
    Cor.
    xu,
    51et
    xm).
    Seclaniini cbarilalem.
    Diseerniie
    ergo
    fideni vestram. J ameslis de
    prcede-
    sliualis,
    vocatis, justificalis.
    Paulus
    Apostolus
    dicit:
    Neque
    circumcisio
    aliquidvatet, nequeprwpulium;
    sed
    fides.
    Dic
    adhuc, Aposlole,
    adde
    , discernc
    ;
    quia,
    Ei dmitwnescredunt el conlremiscunt:
    ergo
    adde ct
    discerne,
    dwmonesenim
    credunt,
    el coiilremkcunl
    quod
    oderunt.
    Distingue, Aposlole,
    et circumcide
    fidem
    meam,
    et disccrne causam meam de
    gente
    nonsancta
    (Psal. xui,
    1).
    Plane
    dislinguit,
    discer-
    nit,
    circumcidit. Et
    fides, inquit, qumper
    dilectionetn
    operatur (Galal. v, 6).
    CAPUTVII.

    7. Cullus
    gratuitus
    Dei.
    Qui
    solus
    uniinamsatiat.
    Unusquisqueergo,
    fraires
    mei, inspi-
    ciat se
    inius,
    appendalse 2, probet
    se in
    omnibus
    factissuis
    ,
    bonis
    operibussuis, quoe
    faciatcumcha-
    riiaie,
    non
    exspcctans
    retribulionem
    temporalem,
    sed
    promissumDei,
    faciemDei. Nonenini
    quidquid
    libi Deus
    promiltit,
    valet
    aliquidpraeteripsumDeum
    3.
    Omninomenonsaliarel
    Dcus,
    nisi
    promitteret mihi
    1
    m
    Mss.,
    undeenim
    discrcta.
    2
    Mss.,
    ab
    sependat
    se.
    3
    Mss.,apudipsutit
    Deuin.
    se
    ipsum
    Deum.
    Quid
    est tola terra ?
    Quid
    esl
    totum
    mare?
    Quid
    est lotumccelum?
    Quid
    suntomnia side-
    ra?
    Qttid
    sol?
    Quid
    luna?
    Quid
    exercitus
    Angelorum
    ?
    Omniumislorum Creaiorem sitio*:
    ipsum
    esurio
    ,
    ipsiimsiiio, ipsi
    dico
    , Quoniam
    apud
    te est
    fons
    vilm
    (Psal. xxxv,
    10). Qui
    mihi dicit:
    Ego
    sum
    panisqui
    decmlodesceiidi
    (J oan. vi,
    41).
    Esuriat et sitiat
    pe-
    regrinalio mca,
    ut salietur
    proesenlia
    mea. Arridet
    mundus multis rebus
    , pulchris,
    fortibus
    ,
    variis :
    pulchrior
    est ille
    qui fecit,
    fortior et clarior ille
    qui
    fecil,
    suavior illeest
    qui
    fecit. Satiabor
    ,
    cummani-
    festabilurgloria
    tua
    (Psal. xvi,
    15).
    Fides
    ergoquoe
    per
    dilectionem
    operatur
    si est in vobis
    ,
    jam perti-
    netis ad
    prredesiinatos, vocatos, juslificalos
    :
    ergo
    crescal invobis. Fidesenim
    quaoper
    dileclionem
    ope-
    raLur,
    sine
    spe
    esse non
    potest.
    Cumauiemveneri-
    mus
    , jam
    erit ibi fidcs? dicetur
    nobis, Crede?Non
    utique.
    Videbimuseum
    2,
    contemplabimur
    eum. Di-
    lectissimi, filii
    Dei
    sttinus,
    el nondum
    apparuil quod
    erimus.
    Quia
    nondutn
    apparuil,
    ideo fides. Filii Dei
    sumus
    , proedestinali, vocali, jus(ifica(i
    :
    filii
    Dei su-
    mus,
    et nondum
    apparuit quod
    erimus. Modo
    ergo
    fides, anlequam
    appareat quod
    erimus. Scimus
    quod
    cum
    apparueril,
    simiksei erimus.
    Numquidquia
    credi-
    mus? Non.
    Quareergo? Quoniam
    videbimuseutnsiculi
    est
    (I
    J oan.
    III, 2).
    CAPUTYlll.

    8.
    Spes,
    inhac
    peregrinatione
    so-
    latium.
    Quidspes?erit
    ibi?
    Spesjaninon erit, quando
    erit res. Etenim
    ipsaspes peregrinationi necessaria
    est, ipsa
    est
    quoe
    consolatur in via.
    Yiator enim
    quando
    laborat
    ambulando,
    ideo
    laborem
    tolerat, quia
    perveniresperat.
    Tolleilli
    spemperveniendi,
    conti-
    nuo
    franguntur
    viresambulandi.
    Ergo
    el
    spesqu*
    liic
    est,
    ad
    justitianvpertinet peregrinalionis nostroe.
    Ip-
    sunv
    Apostolum
    audi :
    Adoplionem,
    inquit,
    exspeclan-
    les
    ,
    in
    nobismelipsisiitgemiscimus
    adhuc. Ubi est
    ge-
    mitus
    , jam
    non
    potest
    dici illa
    felicilas,
    de
    qua
    Scripturadicit,
    Transiil laboret
    gemitus
    (Isai.
    xxxv
    ,
    10). Ergo
    adhuc
    ,
    inquit,
    in
    nobismelipsisingemisci-
    mus,
    adoplionemexspectanles
    redemptionem
    corporis
    twslri. Adhtic
    ingemiscimus. Quare?
    Spe
    euimsalvi
    facli
    sutnus.
    Spes
    aulem
    qumvidelur,
    noti est
    spes.
    Si
    enitnvidct
    quis, quidsperat
    ? Si aulem
    quocl
    nonvide-
    mus
    speramus,
    per pulienliain
    exspectamus.
    In hnc
    ergo patientia
    martyres
    coronabanlur; desidcrabant
    quoe
    non
    videbant,
    contemncbant
    quoeferehaiu. In
    hac
    spe
    dicebant :
    Quis nos
    separabit
    a
    charitate
    Chrisli?
    Tribulatio? an
    anguslia
    ? an
    persecutio
    ? an
    fames?
    an nudilas? an
    gladius? Quia
    propter
    te. Et
    ubi esl
    propter quem? Quia
    propterte, inquit,
    nwr-
    lificamur
    loladie
    (Rom. vin,
    25, 24, 25, 55,
    5C)
    Propter
    te. Et ubi
    esl,
    Beaiiqui
    non viderunt et cre
    diderunl
    (J oan. xx,29)?Ecce
    ubi
    esl,
    in le
    est,
    quiaet
    fides
    ipsa
    in (e
    ipso
    es(. Anfallit nos
    Aposto-
    lus
    , qui
    dicit habitareChrislum
    per fidem
    in
    cordibus
    nostris
    (Ephes. m, 17)?
    Modo
    per fidem,
    tunc
    per
    1
    Edili,scio-Sed
    pluresMss.,silio.
    2
    sicColbertinusMs.At
    cditi,
    hocet
    proximoloco, pro,
    eutn,habeut,
    enim.
    MM
    S- AUGUSTINIEPiSCOPI
    '
    868
    speciem
    : nvodo
    per
    fidem, quaiadiu
    in
    via, quamdiu
    i
    in
    peregrinalione. Quamdiu
    eninvsumus.in
    corpore,
    i
    peregrinamur
    a Domino:
    per
    fidem
    enimambulamus
    ,
    i
    ?ioH
    per speciem(II
    Cor. v
    ,
    6el
    7).
    {
    CAPUTIX.

    9. Deusbealiserit omnia in omni-
    <
    bus. Charilassola
    semper
    mtinel.Si hocest
    fides, quid
    eril
    species?
    Audi
    quid
    erit: Ul sitDeusomniainom-
    nibus
    (I
    Cor.
    xv, 28). Quidesl,
    Omnia?
    Quidquid
    hic
    quaerebas, quidquidhic pro inagno
    habebas
    , ipse
    tibi
    erit.
    Quid
    hic
    volebas, quid
    amabas? Mauducare et
    *
    bibere?
    Ipse
    libi erit
    cibus, ipse
    tibi crit
    potus. Quid
    hicvolebas? Sanitalenv
    corporis fragilem,
    transcuti-
    tem?
    Ipse
    tibi immorlalilas cril.
    Quid
    hic
    quoerebas
    ?
    Divilias
    ? Avarc
    , quid
    enini tibi
    sufficit,
    si Deus
    ipse
    nonsufficit? Scd
    quid
    amabas?
    Gloriam,
    honores?
    Deuslibi eril
    gloria
    : cui et niodo
    dicilur,
    Gloria
    mea,
    et exaltans
    cctpul
    tneum
    (Psal.
    ui
    ,
    4).
    J am
    cnimexaltavit
    capui
    meum,
    Caput
    noslrunv Christus
    esl. Sed
    quid
    miraris?
    Quia capul
    et coeleramein-
    bra exallabunlur
    ;
    lunc erit Deusomniainomnibus.
    Hocnvodocredimus
    ,
    hocmodo
    speraraus
    : cum vc-
    nerimus
    , tenebimus;
    ct
    jam
    visio
    erit,
    non fidcs:
    cum
    venerinius, tenebimus,
    ct
    janv
    res
    crit,
    non
    spes. Cbarilasquid
    ?
    numquid
    et
    ipsa
    modo
    est,
    et
    tuiic nouerit ? Si arnamuscredendoel nonvidendo
    ;
    quomodo
    amabimusvidendocl tenendo?
    Ergo
    chari-
    tas
    eril,
    sed
    perfecla
    erit: sicut
    Aposlolusait, Fides,
    spes, charitas,
    tria
    hmc; major
    aulemliorumcharitas
    (I
    Cor.
    xui,
    15).
    Hanc
    habentes,
    et in nobis nu-
    trientes,
    securi illo
    adjuvante perseverantes
    in eo
    ,
    dicamus:
    Quis
    nos
    separabil
    acliarilaleChristi?doncc
    ipsemiserealur, ipseperficiat.
    Tribulatio?an
    anguslia?
    an
    fantes?
    an nudilas? an
    periculum?
    an
    gladius?
    Quoniampropter
    le
    morlificamur
    tola
    die, deputali
    sumusnl ovesoccisionis.Et
    quissupportat? quis
    om-
    nialolerat ? Sed in his omnibus
    superamus.
    Unde?
    Per eum
    qui
    dilexit tws
    (Rotn. vni, 56,
    57). Ergo ,
    Si Deus
    pro
    nobis, qtiis
    contranos?
    SERMOCLIX
    *
    (fl).
    Deverbiseisdem
    Aposloli,
    Rom.
    viu, 50, 51,
    seude
    justiftcatioiie
    : necnondeverbisJ acobi
    i, 2-4,
    Omne
    gaudiumexistimale,
    fralres mei cumintenialio-
    nes varias
    inciderilis,
    e/c.
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    J usiificatio
    hic in nobis
    imperfecta. Petfecta justificalio
    in
    marlyribus.
    Inju-
    ria
    est, pro marlyre
    orare. Heslernodie de
    justi-
    ficatione
    nostra, quse
    nobisest a
    DominoDeo
    noslro,
    sermo
    produclus esi, minislrantibus
    nobis,
    donante
    illo,
    audientibus vobis. Et cumsimus in hac vila
    onerati sarcina
    corruplibilis
    carnis
    ,
    non
    utique
    sine
    peccato; quia
    si dixerimus
    quiapeceatum
    nonhabe-
    mus,
    nos
    ipsos seducimus,
    et veritasin
    nobisnon
    est
    (I
    J oan.
    i,
    8)
    :
    juslificatos
    lamennos
    essesecun-
    duramodum
    peregrinalionis nostroe, viventesex fide
    *
    Castigatusad
    a. bn. cl. cb. f. fs.
    g.
    Ir.m.
    pr.
    rm.vd. et
    adAm.Er.Par.r.ov.
    (a) Alias,
    deVerbis
    Apostoli
    17.
    (fr)citat
    Florusad Kom.
    vi,
    et Hebr.xn. Habilusest
    proximopostsuperioremsermonem,
    die forlenalaliMar-
    lyrum.
    quousque
    fruamur
    specie, claruit, quantrinvarbitror,
    Charilali vestrae.
    Incipilur ergo
    a
    fide,
    ut
    pervehiatur
    j
    ad
    speeiera
    : via
    curritur', palria quaeritur.
    ln
    pere-
    1
    grinalione
    dicit anitna nostra :
    Qtwniatn
    anleie esl
    omne desideriummeum
    ,
    ct
    gemilus
    meusa lenoncst
    absconditus
    (Psal. sxxvir, 10).
    In
    patria
    vero nullus
    orandi locus
    erit,
    sed lanturalaudandi.
    Quare
    orandi
    locusnulluserit?
    Quia
    nihil deest.
    Quod
    hic
    creditur,
    ibi videlur
    ; quod
    hic
    speratur,
    ibi
    tenetur; quod
    hic
    pelilur,
    ibi
    accipitur.
    Perfeclio tamen in hac vita
    '
    nonnulla
    est,
    ad
    qnam
    sancti
    martyres pervenerunt.
    Idooque
    habel ecclesiastica
    disciplina, quod
    fideles
    noverunt,
    cum
    marlyres
    eo locorecilantur adaltare
    Dei,
    ubi non
    pro ipsis
    orelur :
    pro
    caeteris autem
    commenioratisdefunetisoratur.
    lnjuria
    est
    enim,
    pro
    marlyre orare, cujus
    nos debemus oralionibuscom-
    mendari. Cerlavit enim conira
    peccatum usque
    ad
    sanguinem/' Quibusdamvero adliuc
    imperfeclis,
    et
    tamen ex
    partejuslificatis,
    adHebroeosdicit
    Aposto-
    lus : Nontlumeniin
    usque
    ad
    sanguinempugnaslis,
    ad-
    versus
    peccalum
    certantes
    (Hebr.
    xu
    , 4).
    Si
    ergo
    illi
    nondum
    usque
    ad
    sanguinem, procul
    dubio
    aliqui
    usquc
    ad
    sanguincm. Qui
    usque
    ad
    sanguinem?
    U(i-
    que
    sancli
    martyres ;
    de
    quibus
    lecliosancti
    aposloli
    J acobi modo audita est. Omne
    gaudiumexislimale,
    fralres mei,
    cuinin tenlalionesvariasinciderilis.Per-
    feclis
    jam
    dicitur
    , qui
    etianv
    possunl
    dicere : Proba
    tne, Domine,
    ettenlame
    (Psal. xxv, 2). Scientes,
    in-
    quit, quia
    tribulatio
    palienliamoperalur;
    mlienliaau-
    tem
    opusperfecluin
    hubet.
    CAPUTII.

    2. J usliliw amoradmillit
    aliquolgra-
    dus. Primus
    gradus.
    Delectationessensiiumlicitmel
    illiciiw. Amanda est enim
    justitia;
    et inhac
    juslidia
    amanda
    gradus
    sunt
    pro/icientium.
    Prius est ul amori
    jusiiiice
    non
    prseponantur
    omnia
    quce
    delectant.
    Ipse
    est
    primus gradus. Quid
    est
    quod
    dixi? Ut inler
    omnia
    qusedelectant, plus
    le deleclel
    ipsajustitia;
    non ut alia noiv
    delectent,
    sed
    plus ipsa
    delectet.
    Delectantenini
    quocdam
    naluraliter iitfirmilatemno-
    slram
    ,
    ul cibus et
    polus
    delectanl esurientes
    atque
    sitieriles;
    ut nos deleclat hoec
    lux, quae
    deccelofun-
    diiur sole
    exorto,
    vcl
    quoe
    desideribus el luna
    fulget,
    vel
    quce
    in lcrra accendhur luminibus
    consolanlibus
    tenebras oculorum: delectat canoravox et
    suavis-
    sima
    caniilena,
    delectat odor
    bonus;
    deleclant etiam
    taclumnostrum
    quoecumqueperlinent
    adcarnis ali-
    quani voluptatem.
    Et haeconinia
    , quaenos
    deleclant
    '
    iu sensibus
    corporis, aliqua
    licila sunt. Delectant
    eninj, utdixi,
    oculos
    speclacula
    ista
    magna
    naturce:
    sed delccLaul oculos etiam
    speclacula
    thealrorum.
    Heec
    licita,
    illailliciia. Psalnvussacer suaviter canta-
    tus delectat auditunv: sed delcctant atiditum eliam
    canticahislrionuni. Hoc
    licile,
    illudillicile. Deleelant
    olfactumflores et
    aroraa(a,
    et hoccDei creatura:
    delectant olfactumetiamthurain aris daemoniorum.
    Hoc
    licile,
    illud illicite. Deleclat
    gusltim
    cibus noni
    prohibilus
    ; deleclant
    gustum
    etiam
    epulre
    saeriiego-
    runvsacrificiorum. Hoc
    licile,
    illudillicile. Deleclant
    ; conjugales amplexus
    : deleclanl eliam
    merclricum.
    Hoclicite, illudillicitc, Yidetisergo, charissimLesse
    869
    SERMOCLIX.
    TO
    |n istis
    corporis
    sensibuslicitaset illicitas delecla-
    liones.' J uslkia
    sicdelectet,
    ut vincat etiam licifas
    deleclationes;
    et ei delectationi
    qua
    licite
    deleclaris,
    praepone
    justitiam.
    CAPUT III.

    3. Delectaliomentis de
    juslitia
    et
    fide.
    Conslituamus ante
    oculos, propter
    hoc
    quod
    dixi, exemplum
    certaminis.
    Inlerrogo
    utrumames
    justitiam
    :
    respondebis,
    Amo.
    Quod
    non
    responderes
    veraciler,
    nisi te
    aliqualenus
    deleclarct. Non enim
    amatur,
    nisi
    quod
    deiectat. Dekctare in Dontiiw
    (Psal. xxxvi, 4), Scriptura
    dicit. Dominusautem
    ju-
    stilia est. Non enim tibi
    fingere
    debes Deum
    quasi
    idolum. Invisibilibussimilisest
    Deus;
    et eain nobis
    sunt
    meliora, quoe
    sunt invisibilia. Melior est fides
    quamcaro,
    melior est fides
    quamaurunv,
    etinelior
    cst fides
    quamargenlum, quanvpecunia, quamproe-
    dia, quam
    familia, quam
    diviliae
    ;
    et istaomnia viden-
    tur,
    fidesnon videtur. Cui
    ergo
    similiorem
    ptttabi-
    mus
    Deura, visibilibus,
    an invisibilibus?
    preiiosis,
    an vilibus? Devilioribus
    loquar.
    Habcs duos
    servos,
    unumdeforraem
    corpore,
    alium
    pulcherrimum;
    sed
    iilumdeformem
    fidelem,
    alieruminfidelem. Dicmihi
    quem plus diligas
    : et video te amare invisibilia.
    Quidergo, quando plus
    araas servunvfidelem
    ,
    licet
    corpore
    deformem
    , quam pulchrum
    infidelem,
    er-
    rasti,
    et foeda
    pulchris praeposuisLi?Utique
    non:
    ,
    sed
    pulchriora
    foedis
    praeposuisti. Contempsisti
    enim
    oculoscarnis
    ,
    et erexisti oculos cordis.
    Inlerrogasti
    oculoscarnis
    ,
    et
    quid
    libi renunliaverunt ? Iste
    pul-
    cherest,
    illefoedus.
    Repulisii eos,
    eorumtestimo-
    nium
    reprobasti
    : erexisii oculos cordis in servum
    fidelem,
    el in servum inlidelem
    J
    : isluni invcnisti
    lcedum carne,
    illum
    pulchrum;
    sed
    pronuntiasti
    et
    dixisti, Quid
    fide
    pulchrius
    ?
    quid
    infideiitatede-
    formius?
    CA.PUTIV.

    4. J uslilia
    prm
    omnibuslicitisde-
    lectationibusamanda.
    Ergo prae
    omnibus
    voluptatibus,
    boc est delectationibuseliam
    licitis,
    amandaest
    jusli-
    tia. Si enim habes sensus
    interiores,
    omnes illi in-
    teriores sensus delectantur deleclatione
    justitiae.
    Si
    habes oculos interiores
    ,
    vide
    jusliiirc
    lumen :
    Quo-
    tiiam
    apud
    teest
    fons
    vilm
    ,
    et in luminetuo videbimus
    luinen
    (Psal.
    xxxv, 10).
    De illo lumine dicit Psal-
    mus : Illumina
    oculos
    meos,
    ne
    unquum
    obdormiam
    in morte
    (Psal.
    xn, 4).
    Iternsi habes aures interio-
    res,
    audi
    jusliiiam.
    Tales aures
    quoerebat, qui
    dice-
    bat: Qui
    habel aures
    attdiendi,
    audial
    (Luc. vm, 8).
    Si habes olfactuminterius
    ,
    audi
    Apostolum
    : Christi
    bonusodor sumus Deo inomni loco
    (II
    Gor.
    n, 15).
    Si habes
    gustatutn
    inlerius,
    audi: Gustaleet
    videie,
    quoniam
    suavisestDominus
    (Psal. xxxm, 9).
    Si ha-
    bes taclum interius,
    audi
    quid sponsa
    canlel de
    sponso
    : Sinistta
    ejus
    sub
    capitemeo,
    et dexteta
    ejus
    amplectetur
    me
    (Canl. n, 6).
    5. J usliliw dekclalio
    anleponenda
    cmterisdelecta-
    tionibus.
    Exemplumergo
    ,
    ul dicere
    cccperam, hujus
    certaminis
    proponamus. Yideamus, fratresmei, quis-
    1
    sic
    manuscripti.Ediliautcm,
    e/nonin
    servumpulcltrmn.
    nam
    sit; interrogo l,
    et
    respondeat, quod
    dicturus
    sum
    ,
    utrunvsic delecletur
    justiiia ,
    ut eamcceteris
    ad hos sensus
    corporis periinentibus
    deleclationibus
    anteponat.
    Eccedelectat ieaurum
    luum,
    oculos Uios
    delectat : metallum est
    pulchrum, fulgenlissimum,
    delectat. Pulchrum
    est,
    non
    ncgo
    : nani si
    pulchrum
    negavero,
    Creatori
    injuriam
    facio. Venit
    ergo
    tenia-
    lor,
    el dicit tibi : Tollotibi aurum
    ,
    nisi dixeris
    pro
    niefalsumleslimonium: si auletvv
    dixeris,
    addo tibi.
    Decetiant in tc duce deleclationes : modo
    interrogo
    te
    quid prreponas, quid
    te
    plusdelectet, aurum,
    an
    verilas
    ;
    aurum
    ,
    an verumtestimonium. An hoc lu-
    cet,
    et illud nonlucet? Fides
    quseritur
    inverotesli-
    monio. Aurum
    Itteet,
    fidcsnon lucel?
    Erubesce,
    ha-
    beto ocuios :
    quod
    amabas in servo
    (uo,
    redde Do-
    mino tuo. J amdudum enim cum
    inlerrogarem
    de
    duobus servis tuis
    ,
    uno deformi
    fideli,
    alio
    pulchro
    infideli,quemmagisdiligeres ;
    respondebasmihijuste,
    et
    prccponebasquod prceponendum
    fuil. Redi in
    le,
    quia
    modo
    agitur
    de te
    ipso.
    Certe amasli servum
    fidelein : Dominus tuus
    indignus est,
    si te habeat
    servttm fidelem? Et tu servo luo fideli
    pro magno
    quid promittebas?
    Ut mullum
    diligeres,
    summum
    prcemium
    libertaiis;
    Quidmagntimpromiltebas
    fideli
    servo tuo? Libertateni
    (emporalem.
    Nonnevidemus
    nvullosservient.esnon
    egentes ,
    et liberosmendican-
    tes? Et
    exigcbas
    ab eo fidem
    ,
    cui
    proiaittebas
    li-
    bertatem : nec ei servas
    fidem, qui
    tibi
    promittit
    seiernitatemI
    CAPUTV. 6. J ustitiacumdekclalioneexamorese-
    clandu.
    Longumesi,persinguloscorporissensusexcur-
    rere: sed
    quod
    deoculis
    dixi, hocdecseleris
    intelligile;
    et
    proeponite
    dclectntioni
    carnis,
    delectatibnemmen-
    tis. Carnem
    quippe
    veslrain delectanl illicitaavolu-
    ptates:
    menlemveslramdeleclet
    invisibilis, pulchra,
    casta, sancla, canora,
    dulcis
    juslilia,
    ul non adeam
    tinvore
    cogamini.
    Si eninvadeam timore
    cogimini,
    nonduni deleclat, Peccare non
    debes,
    non
    liinore
    pcenae,
    sed amore
    justitise.
    Hinc
    Apostolus
    dicit:
    Humanum dico
    propter inftrmilaletn
    carnis vestrm.
    Sicut enimexhibuislismembravestra servireimmun-
    diliw
    2
    et
    iniquilati
    ad
    iniquilalem;
    sic nunc exhibete
    membra vestra servire
    juslitiw
    in
    sanclificationem
    (Rom.
    vi, 19). Quid'dixi?
    Humanum dico:
    quod
    polestis porlare,
    dico.
    Quando
    exhibuislis membra
    veslra
    iniquitati
    ad
    flagitiaperpetranda,
    timoread-
    ducti
    estis,
    an delectatione invitati ?
    Quid
    dicitis?
    Respondete nobis, quia
    et
    qui
    bene
    vivitis,
    male
    aliquando
    foiiassc vixislis.
    Quando peccabalis,
    de-
    leclabamiiii in
    pcccatis
    vestris
    ;
    timor vos adducebat
    ad
    peccandum,
    an suavitas
    peccati
    ?
    Re,pondebitis,
    Suavitas. Ad
    peccalum
    suavitas
    adducit,
    et ad
    ju-
    stitiamtimor
    impingii
    ?Probate
    vos, inspicite
    vos.
    Tollat aurum
    qui
    minatur : suavior est
    juslilia,
    lu-
    cidior est
    justitia.
    Nondel aurum
    qui promillit
    :
    prae-
    ponenda
    est auro
    juslitia,
    deleclando
    proeponenda
    esl; fulgentior
    esl,
    lucidior
    est,
    suavior
    est,
    dulcior
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.
    Lov.,interroget.
    M.
    a
    Am.Er.et
    manuscripti,
    servirc
    iiijitstitix
    ct
    iniquitati.
    871
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    872
    csl. J am
    ergo
    si
    quis
    se
    probat,
    et i:vhoc certamine
    superavit,
    audivit
    Apostolum
    dicenlem,
    Huinanum
    dico
    propter inftrmilatem
    carnis vestrm. Sinedubio
    pepcrcit
    infirmitati : et nescio
    quid gratius
    minus
    idoneisdicere lentavit.
    CAPUT VI.

    7. Pro
    juslitia
    non solumcontem-
    iKtida
    voluptas,
    sedetiam
    fereudus
    dolor.
    Ecce, inquit,
    hoc dico
    quodcaperepoleslis
    : exhibuisiis membra
    vcstra deliciis
    illicilis, peccalorum
    suavitate dttcli
    estis,
    ut illa faceretis
    ;
    ducat vos ad recla facla
    suavilas el dulcedo
    justitioe
    : amale
    jusliliara, quo-
    modo amaslis
    iniquilarem. Digna
    cst
    juslilia, quoe
    a
    vobis
    impetret
    ul exhibeaLis
    illi, quod
    exhibuislis
    iniquitati:
    hoc est Humanum
    dico,
    hoc
    est, quod
    infirmitas veslra tolerare adhuc
    potest. Quid ergo
    suspeudit Apostolus? quid
    distulit dicerc ?
    Quid
    dis-
    lulil, dicam,
    si
    polero. AppendejustiLiam
    et
    iniqui-
    laienv : tantuiiine
    digna
    est
    juslilia, quanlum digtia
    fuit
    iitiquilas
    ? Sic amandaesl
    isla, quomodo
    amata
    csi illa? Absil ul
    sic,
    sed cl utinam vel sic.
    Ergo
    plus
    ?Plusoninino. In
    iniquilate
    secutusest
    volupta-
    lein, projustitia
    toleradolorem. In
    injustitia, inquara,
    seculus es
    deleclalionem, pro justitia
    lolera dolo-
    renv : hoc est
    plus.
    Eccc nescio
    quis
    cctatislubricce
    impudicus adolcscens,
    suavitatc illicientc
    injecit
    oculosin
    conjugem
    alienam, amavit, cupit pervenirc ;
    qucerit
    tamen lalere : sic cnimamal
    voluplalem,
    ul
    plus
    limeat dolorem.
    Quarequrcril
    latere?Timet
    ap-
    prehendi, ligari,
    adduci, includi, produci, lorqueri,
    occidi. H;ccomnia
    limcndo,
    inilla
    appetiiione
    suavi-
    tas suceIatebra
    quaerit: aucupalur
    absenliam
    mariti,
    ipsumadjutorernllagitii
    sui Limeiinvenire,
    quia
    con-
    scioseformidat
    implicare.
    Et videmuseumsuavitate
    duci : sed suavitasillanonest
    lanta,
    ut vincatetiam
    timoremet dolorcm
    limoremquepoenarum^
    Damihi
    pulcbramjuslitiam,
    da mihi fidei
    pulchritudinem
    :
    procedat
    in
    medium,
    ostendat se- oculis
    cordis,
    in-
    spiret
    fervorcm
    amatoribus suis. J am tibi dicitur :
    Frui mevis? Conlemiie
    quidquid
    le aliud
    delectal,
    conlemne
    pro
    me. Ecce
    conlempsisti, parura
    est illi :
    Ilunianumest
    hoc, propter
    inlirmitatemcarnisveslrcc.
    Parum est ut contemnas
    quidquid
    le delectabaL :
    conlemne
    quidquid
    te (errcbal
    ;
    contcmne
    carceres,
    coiUcmne
    vincula,
    conlemnc
    equuleum,
    conlemnc
    tormenta,
    conteranemortem. Haec
    vicisii,
    meinve-
    nisli. In
    utroquegradu
    amalores
    justiliccvosprobate.
    CAPUT VII. 8.
    Marlyres perfecti
    amalores
    ju-
    stiliw. Invenimus forsitan
    aliquos qui .prceponaut
    justiliae
    deleeiaiioiiein
    voluplalibus
    el delectalioni
    corporis
    sui :
    qui
    aulem
    pro
    illa
    pcenas, delores,
    mortemque
    contenraat, pulas
    esl
    aliquis
    in vobis?
    Saltem
    cogitemus, quod profiteri
    nonaudemus.
    Quid
    cogitamus
    ? Ubi
    cogilamus
    ? Millia
    martyrum adja-
    cenl oculis
    noslris, ipsi
    veri amatores
    perfeclique
    juslitice.
    Dc illis dicium est : Omne
    gaudium
    exisli-
    mctte
    ,
    fratres
    mei,cuminlenlalionesvariasincideritis
    ;
    scicntes
    quodprobalioficlei
    vestrm
    palientiamoperalur
    ;
    palieniia
    aulem
    opus perfeclum
    habet.
    Quid
    addi
    po-
    test,
    ut
    opusperfeclum
    habeat ?
    Amat, ardet,
    fcr-
    vet;
    calcat omnia
    quaedelectant,
    et transit: venit
    ad
    aspera, horrenda, truculenta,
    minanlia
    ; calcat,
    frangit,
    et transit. 0
    amare,
    o
    ire,
    o sibi
    perire,
    o
    ad Deum
    pervenire
    !
    Qui
    animamsuam
    amai, per-
    del illam
    ;
    el
    qui perdideril
    aniniamsuam
    propter me,
    in vilammlernaminveniet illam. Sic armandus est
    amalor
    jusliUae,
    sic armandus est amator invisibilis
    pulchritudinis. Qum
    dicovobisiu
    tenebris,
    dicile in
    lumine
    ;
    el
    quw
    inaure
    audilis, super
    tecta
    prmdicale
    (Mallh, x, 59, 27). Quidest, quw
    dicovobisintene
    bris,
    dicileinluinine?
    Quae
    dico et audilis
    menie,
    di
    cite
    proesumentes.
    El
    quod
    inaure
    audilis, super
    lectu
    prwdicate.Quidest,
    In aureaudilis? In secrelo audi-
    tis
    ; quia profileri
    et confiteri adhuc limetis.
    Quid
    cst
    ergo, Super
    tecla
    prwdicate
    ? Domus
    veslrre,
    corpora
    vestra
    ;
    domus
    vestroe,
    carnes veslroe. As-
    cende in
    teclum,
    calca
    carnem,
    el
    praedica
    verbum.
    CAPUTVIII.9. ExDeo
    esl,
    si
    quidjuslitiw
    habe-
    mus.Sed
    prius,
    fratres
    mei, plangite quoderatis,
    ut
    quod
    nondunv
    cstis,
    esse
    possitis.
    Hoc
    quod loquor
    magnunv
    esl. El undcnobis
    magnunv
    ? Summum
    est,
    perfectum esl, optimum
    esl: unde nobis? Audile
    unde nobis : Oimiedatum
    optimutn
    et omne donuin
    perfeclum
    desursum
    esl,
    descendensa Palre
    luminum,
    apud quein
    nonest
    transmutatio,
    n&cmomenli obum-
    bratio
    (J acobi i, 17).
    Inde est
    quod
    habemus
    bonum,
    inde est
    quod
    nondumhabemus. Non habetis? Pe.
    tite,
    el
    accipielis.
    Si
    vos,
    ait
    Salvalor,
    si voscutnsilis
    tnttli,
    noslisbonadaladare
    filiis
    vestris
    ; quanto
    tna-
    gis
    Pater vesler cmlestis dabit bona
    pelentibus
    se
    (Matth. VII,7,
    11)
    ? Examinet se
    ergo
    omnis
    homo,
    et
    quidquid
    in seboni
    iuvenerit, quod perlineat
    ad
    juslifieationeni noslram,
    agat gratias
    illi
    qui dedit;
    et
    agendo gratias
    illi
    qui dedil,
    ab illo
    pe(a(
    el
    quod
    nondumdedi(. Nonenimtuin
    accipiendoproficis,
    et
    ille in dando deficit.
    Quanlumlibet
    capaces fauces,
    capacem
    ventremafferas
    ;
    fonsvincit sitienlem.
    SERMOCLX
    *
    (A).
    Deverbis
    Apostoli,
    I Cor.
    cap. i, 51, Qui gloriaiur,
    iu
    Domino
    glorielur.
    El de versu Psalmi LXX
    , 2,
    In tua
    jusittia
    ertte
    me,
    efcxime me
    (b).
    1. Giorietur hotno in
    Domino,
    non in sua
    jttslilia
    Admoniti ab
    Aposlolo sumus,
    ut
    qu, gloriatur,
    in Domitto
    gtorietur; eique
    Domino
    canlavimus,
    In lua
    juslilia
    erue
    me,
    et eximeme. Hoc esl
    ergo
    inDomino
    gloriari,
    non in
    sua,
    sedin
    cjus justi-
    tia
    gloriari.
    Haecautem
    justitia
    latuit eos
    qui
    dc
    sua
    jusiitia gloriantur.
    Et hoc maximevilium
    app.i
    ruit in J udceis novumTestamenturarecusantibus ei
    in vctere homine remanenlibus. Frustra et infru
    ctuose insuis codicibus
    legerant aiqtie cantaveraitt,
    In lua
    justilia
    eruetne.
    lgnorantes
    etiimDei
    justiliam,
    el sttamvolenles
    conslituere,justiliw
    Dei nonsiinl snb-
    *
    CoIIatus adbd. fl.
    gr.
    etLov.
    () Alias,
    11inter editosex
    majoris
    Carlhusiremanu-
    scriplis.
    (b)
    Meminit Possidiusin
    IncLculo, cap.9, citatque
    Beda
    ct liorttsadGalat.vi.
    73 SERMOCLX.
    871
    jecti.
    Nemo
    ergo lanqnam
    de sua
    juslitia glorietur,
    cliamsi
    justus
    est. De sua
    quippe juslitia glorianti
    diclumest:
    Quid
    enimhabes
    quod
    non
    accepisti(\Cor.
    iv, 7)
    ?
    Ergo qui glorialur,
    inDomitto
    glorielur.
    Quid
    cnim securius, quam
    in illo
    gloriari,
    de
    quo
    nemo
    potest
    omnino confundi ? Namsi
    glorialus
    fuerisin
    liomine, polest
    inveniri
    aliquid
    in
    homine,
    imomulta
    inveuiri
    possunt
    in
    homine,
    de
    quibus
    confundatur
    qui
    in illo
    gloriatur.
    Cumauiemaudis non esse in
    J iomine
    gloriandum, utique
    nec in le : non enimlu
    aion homo. Si
    ergogloriaris
    in
    le,
    inhomine
    gloria-
    ris : et hocest stullius ct exsecrabilius.
    Quia
    si
    glo-
    riatus fucrisin hoinine
    justo aliquo
    vel alio
    sapiente,
    ille non inse
    gloriatur
    in
    quo
    lu
    gloriaris
    ;
    tuautem
    si in le
    gloriaris,
    non
    sapiens,
    non
    juslus
    es: siau-
    temnon
    oportet
    inhoniine
    sapiente gloriari,
    miillo
    ininus
    oporlet
    in
    insipientegloriari.
    Qui
    autem
    glo-
    riatur in
    se,
    in
    insipienle gloriatur.
    Eo enim
    ipso
    insipiens
    convincitur,
    quia
    inse
    ipsogloriatur. Ergo
    qui gloriatur,
    in Domino
    glorielur.
    Nibil
    luUus,
    nibil
    securius. Si
    poles,
    habes
    quodapprehcndas,
    inDo-
    mino
    gloriatus
    non confunderis. Non cniin
    aliquid
    reprehensionis
    inveniri
    polest
    in
    illo,
    in
    quogloria-
    ris. Ac
    per
    hoc et ille
    qui
    non
    dicebal,
    In mea
    ju-
    siitia erueme
    ; sed,
    In
    tuajustilia
    eruetne: hoc
    prius
    dixit,
    In le
    speravi,
    Domine,
    non
    confundar
    inwter-
    num
    (Psal. LXX,1).
    ,2.
    J udwi
    propriwjuslitim opinione
    cxcwcali.Num-
    quid
    cnim aliud
    est,
    in
    quo
    erraverunl
    J udaei,
    aut
    quo
    alio vitio ab
    evangelica gratia
    extorrcs facti
    sunt,
    nisi unoillode
    quoApostolus
    non
    lacuit, quod
    paulo
    antecommemoravi?
    Tesiimonium,inquit,
    eis
    perhibeo, quia
    zelumDei
    habent,
    sed nonsecundum
    scieniiam. Ubi
    laudavit,
    eliam
    reprehendit.
    Unde
    ergo
    illi viliosi?
    Quia utiquequamvis
    zelumDei ha-
    beaiit,
    non secundumscientiam. Et
    quasi
    consule-
    renvtis
    Apostolum,
    et diceremus
    , Quid
    est
    quod
    di-
    xisii,
    non secundumscienliam?
    Qure
    est ista
    scientia,
    quanv
    illi non
    habent, qui
    tamen zelumDei habent ?
    Quam
    scieniiam non
    habent,
    vis audire? Attende
    quod sequitur
    :
    lgnorantes
    enim Dei
    jusliliam,
    et
    suamvolenles
    constiluere, justiliw
    Dei nonsunt sub-
    jecti (Rotn. n, 5).
    Si
    ergo
    zelum Dei
    habes,
    et vis
    habere secundum
    scientianv,
    et
    perlinere
    ad Testa-
    mentum
    novum,
    ad
    quod
    J udsei
    propterea perlinere
    non
    potuerunt, quia
    zelumDei nonsecundumscien-
    liam
    habuerunt;
    agnosce
    Dei
    juslitiam,
    et noli
    tuamvelleconstituere hanc
    ipsanv,
    si
    quamhabes
    :
    si bene
    vivis,
    si
    proecepta
    Dei
    facis,
    noli tuum
    puta-
    re;
    hoc est eninvvelle suam
    justitiam
    constituere.
    Agnosce
    a
    quo acceperis
    et habes
    quodaccepisti.
    Nonenim
    habes, quod
    non
    accepisli.
    Si autemac-
    cepisti, quidgloriaris, quasi
    non
    acceperis(I
    Cor. IV
    ,
    7)?
    Cumenim
    gloriaris, quasi
    non
    acceperis,
    inte
    gloriaris
    : et ubi
    est, Qui gloriaiur,
    inDomino
    glo-
    rietur? Dalumtene
    ,
    seddatorem
    agnosce. Spiriluin
    suumse daturumcum
    promitteret
    Dominus: Si
    quis
    silit, inquit,
    venialad
    mc,
    et bibal.
    Qui
    credil inme
    ,
    (luminaaqum
    vivw
    fluent
    dcvenlre
    cjtts(J ottn. vn, 57,
    58).
    Unde inte hocflumen?
    Recordaretuam
    pristi-
    namsiccilalem. Nisi enim siccus
    fuisses,
    non silis-
    ses :si non
    sitisses,
    non bibisses.
    Quidest,
    si non
    sitisses,
    non bibisses?Nisi (u teinaneminvenisses
    ,
    in Christum non
    credidisses.
    Antequam diceret,
    flumiiiaaquw
    vivw
    fluenl
    de ventre
    ejus; prius dixit,
    Si
    quissilit,
    veniatetbibal.Ideoflumenhabebis
    aquse
    vivoc,quia
    bibis : non
    bibis,
    si nonsitis : si autem
    sitiebas,
    quare tanquam
    de luoflumine
    gloriari
    vole-
    bas?
    Ergo qui gloriutur,
    inDoinino
    glorietur.
    5. Scire
    Chtislum
    crucifixummagnasapientia.
    Su-
    pcrbia
    hominem
    prohibet
    a
    fide
    inClirislum.Et
    ego,
    inquit, fralres,
    veniensad vosveni twn in elalione
    verbi aut
    sapienlim,
    annunliansvobis
    myslerium
    Dei.
    Diciteliam:
    Numquid
    dixi mescire
    aliquid
    in
    vobis,
    nisi J esum Cliristutn
    ,
    et hunc
    crucifixum(I
    Cor. n
    ,
    1, 2)?
    Et si hoc soltim
    sciebat,
    nihil est
    quod
    ne-
    sciebat.
    Magnum
    est scirc Christumcruciiixum: sed
    ante oculos
    parvulorum
    tatiquam
    involuium
    posuit
    thesaurum.
    Christum, inquit,
    crucifixum. Quanta
    habet inttis iste thesaurus? Deinde alio
    loco,
    cum
    metueret
    quibusdatn,
    ne
    per philosophiam
    et inaneni
    fallaciamscducerentur a
    Christo,
    thesaurum scien-
    licect
    sapienticc
    Dei
    promisit
    inChristo.
    Cavele,
    in-
    quit,
    ne
    quis
    vosseducal
    per pliilosophiam
    et inaneni
    seductionem,
    secundumelemenla
    mundi,
    nonsectinduiti
    Chfislum,
    in
    quo
    sunl omttesthesauri
    sapienliw
    etsckn-'
    limabscondiii
    (Coloss.u, 8, 5).
    Chrislus
    crucifixus,
    thesauri
    sapientice
    et scieiUioeabsconditi. Nolileer-
    go, inquit,
    nominc
    sapientisedicipi.
    Ad hocinvolu-
    crura vos
    advocate,
    hocvobisut
    evolvalur,
    orate.
    SuiKe
    lutjiis
    inundi
    philosophc, qtiod quaeris
    nihil
    est :
    quem
    non
    quocris
    '.
    Quidprodest, quia
    multum
    sitis,
    et foiitemcaleando
    perlransis?
    Contemnishu-
    mililatem, qtiia
    non
    intelligis majeslatem.
    Si enim
    cognovissenl,nunquam
    Dominum
    gtoriwcrucifixissent
    (\Cor. ii, 8).
    J esum
    Christttm, inquit, crucifixum.
    Non dixi
    aliquid
    tne invobis
    scire,
    nisi J esumChri-
    sittttt,
    et htinc
    crttciftxum
    : liumililatem
    ejtts, qiiam
    irrident superbi,
    ul fiat in
    eis,
    lncrepasti superbos;
    tnaledicti enitn
    qui
    declinanl a ntandalis tuis
    (Psal.
    cxvni, 21).
    Et
    quod
    est mandatum
    ejus,
    nisi ut
    credamus in
    eum,
    et
    diligamus
    invicem? In
    quem
    credamus? In Cbristum crucifixum.
    Quod
    nonvult
    audire
    superbia,
    hoc audiat
    sapientia. Mandalum
    cjusest,
    ui credamusineum. In
    quem
    ? In
    Christum
    crucifixum. Hocesl maiidatum
    ejus,
    ul credamus in
    Chrislum crucifixttni. Hoc omnino : sed
    superbus
    isle,
    erecla
    cervice,
    tumenti
    gittture,
    elnia
    lingua,
    inflalis buccis irridet Chrisium criicifixnm. Male-
    dicti
    ergo qui
    declinanl a mandalisluis.
    Quare
    irri-
    dent,
    nisi
    quia
    vilemvesticulara forinsecuscircum-
    datam
    vident,
    latentemintus thesaurumnonvidcnt?
    Yidetcarnem,
    videt hominem
    ,
    videl
    cruccm,
    videt
    mortem,
    isla conlemnit.
    Mane,
    noli
    transire,
    noli
    spernere,
    noli insultare.
    Exspecm,
    scrutare : forle
    est
    aliquid
    inttis
    quod
    tc multumdelectet. Si invenias
    qtiod
    octilus11011
    vidit,
    necauris
    audivit,
    naein COP
    1
    Hicaliquid
    decst.
    *
    SANCT. AUGUST.Y.
    (Vingl-huit.J
    875
    S. AUGUSTINIEPISCOPI S76
    Iiominisascendit
    (I
    Cot.
    n, 9).
    Videtoculus carnem:
    est infra carncm
    quod
    oculusnon videt. Audit auris
    tua vocem: estibi
    quod
    aurisnonaudivit. Ascendit in
    cor
    luum, quasi
    deterrenis
    cogilationibus,
    homocru-
    cifixusetmoiiuus : esl illic
    quod
    in cor hominis non
    ascendit. Ascendunlenimin corhoslrum usilalce
    cogi-
    laliones:
    Ascendit,inquit,
    incor
    Moysi
    visilare
    fralrcs
    sttos
    (Exod.
    ii, 11);
    huraanaest islaconditiol. Et cum
    discipuli
    de
    ipso
    Domino
    dubitarent, etapud
    se
    ipsos
    dicerent,
    cunvsubito resurrexisse
    conspiccrent, Ipse
    est,
    non
    est;
    caro
    esl, spirilus
    est: hoceis
    dicit, Quid
    cogitaliones
    ascendunl incorvestrum
    (Luc.
    xxiv, 58)
    ?
    4. liumilUascrucisviaad celsitudinem.
    Quaeramus
    ergo,
    si
    possumus,
    non
    quod
    in cor noslrum
    possit
    ascendere,
    sed
    quo
    cor noslrummereatur ascende-
    re. Mercbilur enim in
    regnante glorificari,
    qui
    di-
    dicerit in crucifixo
    gloriari.
    Undc videns
    ipseApo-
    stolus,
    non solunv
    quo ascendat,
    sed eliam
    qua
    ascendat : mulli eivinv
    videruntquo,
    nec viderunt
    qua
    : amaverunt celsitudinis
    patriam
    ,
    sed
    ignorave-
    runl humilitatisviam: sciens
    ergoAposlolus,
    et co-
    gitans
    et
    praemeditans
    ,
    non solum
    quo,
    sedetiam
    qua, ()
    Milii, inqtiit,
    absil
    gloriari,
    nisi in cruce
    Domini J esuChristi. Poteral diccre,
    In
    sapienlia
    Do-
    niini noslri J esu Christi;
    et verumdicerel :
    polerat,
    In
    majestate;
    et verum diceret :
    polerat,
    In
    pote-
    stale;
    et verumdiceret: sed
    dixit,
    itt cruce.Ubi mun-
    di
    philosophus
    erubuit,
    ibi (liesaiirum
    Aposlolus
    re-
    peril:
    non contemnendo vileinvolucrum,
    pervenit
    ad
    preliosum
    involutum. Absil, inquit,
    mihi
    glorictri,
    jiisi in cruceDomini nostri J esu Chrisli. Bonamsar-
    cinam suslulisli,
    ibi lotum est
    quod qttccsisti;
    et
    quid
    ibi
    magnum
    lateret,
    oslcndisli.
    Qualeadjuto-
    rium
    ?Per
    quemmihi, inquit,
    mundus
    crucifixus
    esl
    el
    ego
    tnundo
    (Galal.
    vi,
    14).
    Quando
    tibi
    cruciligere-
    tur
    mundus,
    nisi
    pro
    te
    crucifigeretur per quem
    fa-
    ctus est mundus
    ?
    Ergoqui gloriatur,
    inDoinino
    glo-
    rietur.
    Quo
    Domino? Chrislo crucifixo. Ubi humi-
    lilas,
    ibi
    majesias;
    ubi infirmitas,
    ibi
    potestas;
    ubi
    mors,
    ibi vita. Sivis ad
    illapervenire,
    noli islacon-
    lemnere.
    5. Filii Zebedmi celsiludinem
    appetentes
    ad viam
    vocanlur. Audisti in
    Evangelio
    filiosZebedsei.
    Quae-
    rcbant allitudinem,
    dicentes ut unttseorum sede-
    ret ad dexleranv
    tanli
    palrisfamilias,
    aller ad si-
    nistram.
    Magnamplaneilli
    celsitudinem
    requirebant,
    magnam
    : sed
    quoniampostponebant qua,
    vocal eos
    Cbrislus abeo
    quo
    ire
    volebanl,
    adillud
    qna
    irede-
    bcbani.
    Qurerentibus
    quippe
    lanlam celsiludinem
    (juid
    rcsprmdit?
    Poleslisbibcrecaticem
    quemego
    bi-
    biturus sum
    (Matth.
    xx
    , 22)? Qiiemcalicem,
    nisi
    humilitalis,
    nisi
    passionis
    ?
    quem
    bibilurus et in se
    transformans
    infirmitateni noslram ail Patri :
    Pctter,
    si
    fieri potesl,
    iranseal a me calixisle
    (Id. xxvi, 59).
    1
    Forte,cogilatio.
    (a)
    FlorusadGalat.
    vi, post
    citatumscrmonem
    qui
    nunc
    ordine
    est
    Tt, subjungilbujusce
    traclalus
    fragmenluni
    ab
    istisverhis,liilii, inquit,absilgtoriari,etc,
    cumhoc
    titulo,
    Exeodetnserruone.Sed
    castigandus
    Florusex
    Beda,
    qui
    idibidcmnoiat
    excerplum,
    Exsermouede
    Aposlolo.

    Quiqtorittlur,
    inDomino
    glorktur.-
    Islosipsos
    inse
    transformans, qui
    talenicaKcembi-
    bere
    recusabant,
    et alliludinem
    qucerebant
    ,
    humili-
    tatis viam
    negligebant,
    Po/es/is-
    fnfrcre,
    iiiquit,
    calt-'
    cem
    quem ego
    bibiturus sum?
    Christumquaerilis
    excelsum;
    redite ad crucifixum. Yullis
    regnare
    et
    gloriari
    in sedibus
    Christi; prius
    discile"
    dicerc,
    Mihi absil
    gloriari,
    nisi in cruceDomini
    noslriJ esu
    Christi
    (a).
    Haecest
    doctrinachrisliaiia, humililalisprae-
    ceplum,
    humilitatis
    commendatio,
    ul non
    gloriemur,
    nisi incruceDomini nostri J esu Chrisli. Namnonest
    niagnum
    inChrisli
    sapieniia gloriari
    :
    magnum
    est
    in cruceChrisli
    gloriari
    : unde libi insultat
    impius;
    inde
    glorielur pius;
    unde insultat
    superbus,
    inde
    glorietur
    chrislianus. Noli erusbcscere de cruce
    Christi: ideo in fronte
    tanquam
    in sede
    pudoris
    si-
    gnumipsumaccepisti.
    Recolefrontem
    luam,
    nelin-
    guamexpavescas
    alienam.
    6. Circumcisioveleris
    Testamenli,
    cruxnovi
    signum.
    Signum
    veteris Teslamenli circuracisio in lalenti
    carne:
    signtim
    novi Testamenli crux inliberafronle.
    Ibi enimoccullatio
    est,
    hic revelalio : illud est sub
    velamine,
    hoc in facie.
    Quamdiu
    eninv
    legiHirMoy-
    ses,
    velamen
    supet
    cot eorum
    positum
    est.
    Quare
    ?
    Quia
    non transierunt ad Christum. Cumenimtransietisad
    Cltrislum, auferelur
    velamen: ut
    qui
    habebas inoc-
    culio
    circumcisionem,
    infronle
    portes
    crucem. Nos
    aulemrevelala
    faciegloriam
    Domini
    speculantes,
    in
    eamdem
    imaginem, inquit, transformamur,
    de
    gloria
    in
    gioriam, lanquam
    aDomini
    Spirilu(II
    Cor.
    m, 15,
    16
    , 18).
    Nehoctibi
    tribuas,
    nehoc luum
    putes,
    ne
    ignorans
    Dei
    jusliliam
    et tuamvolens
    constituere,
    justitice
    Dei non sis
    subjeclus.
    Transi
    ergo
    adChri-
    stum,
    o
    qui gloriaris
    de circumcisione.Inde cnimvis
    gloriam
    habere, quod
    verecundaris ostendere. Si-
    gnura est,
    verum
    estl,
    a Deo
    praeceptum
    est: sed
    occultalionis
    signum
    est. Novumenim Testanienlum
    inveteri velabalur: velus Testamentum in novore-
    velatur. Ideo
    signura
    ab occulto Lransealinraanife-.
    slum,
    et
    incipiat
    esse in fronle
    quod
    laiebat sub
    veste. Namin eo
    signo
    Christumesse
    praenuntiatum
    quis ambigat?
    Inde cullellus
    pelrinus
    : Petra autem
    erat Cbristus
    (I
    6'or.
    x,
    4).
    Indeoctavusdiescircum-
    cisionis,
    etdominicus resurrectionis
    (b).
    Ideo
    Aposlo-
    lus inde
    Lransicns,
    inde
    veniens,
    (ransiens scilicet
    ad Cbrisium
    ,
    ul auleralur
    velamen,
    novii unde
    glo-
    rietur. Miiii aulemabsil
    gloriari,
    nisi in cruceDotnini
    noslti J esu Christi.
    Quid
    enini
    prius
    dixeral?
    Neque
    enim
    qui
    citcumcisi
    sunt,
    ii
    legemcuslodiunl;
    sedvolunl
    vos
    circumcidi,
    ul invesiracarne
    gloricntur(Galat. vi,
    14,15).
    Tu
    quid, Aposlole?
    Transfer
    signum
    adfron-
    tem. Milti autetnabsil
    gloriari,
    nisi in cruce Doniini
    twsiriJ esuChtisti. Hic
    2
    habeo
    , iuquit, quod ignora-
    1
    itainGermanensi Lectionario. Atediti ex
    majoris
    Car-
    thusire
    Mss.,
    Et
    sitptum
    verumesl,
    a Deo
    prwceptum
    esl.
    2
    Lectionarium
    Germanense,
    ninc. Quo
    quidem
    ex Le-
    (a)
    Hinc
    incipiebat
    sevmoalias15inter editosaParisien-
    sibus,qui
    hanesolum
    partemrepererant
    invelereLeclio-
    nariocarthusianoaut
    Germanensi,
    addienvExaltaiioiiis
    S.Crucis.
    (b)
    videserm.
    160,
    n. 5.
    877
    SERMOCLXI.
    878
    bam.
    Venit Testameniumnovum,
    revelatum
    est
    quod
    occullabaiur. Qui
    sedebant in umbra morlis,
    lumen
    or(um est eis
    (Isai.
    ix, 2).
    Revelatum
    est eis
    quod
    occullabalur: quod
    lalebat,
    in
    aperto
    est. Venit
    ipsa
    Petra,
    omnesnos
    spiritu
    circumcidit,-
    et succhunvili-
    tatis
    sigiium
    in
    redemptorum
    frontedefixit.
    j
    7. Gloriatiosit incruceChristi,
    noninnoslra
    justilia.
    J am
    gloriatio
    in cruce sil Christi:
    non nos
    pudeat
    humililalis Excelsi. Quamdiu
    discretio ciborum
    ,
    et
    carnis
    circumcisio?
    Quorum
    Deusventer,
    et
    gloria
    in
    pudendis
    eorura
    (Pliilipp.
    111,19).
    Illis futura
    prce-
    nuntiabantur, jam
    factacredanlur. Nonsimus
    ingrati
    ei
    qui
    venit,
    si
    exspeciavimus
    ul veniret. Sed unde
    J udcei ab hac
    gratia
    extorres, alieni, fugitivi? Quia
    xelumDei
    habent,
    sednonsecundumscienliam.
    Quanv
    scieiiliam?
    Ignoranles,
    inquit,
    Dei
    jusliliam,
    et suatn
    volenlesconslituere: non tenentes Deumnisi in
    prcc-
    ceptis,
    et suis viribus se arbitrantes implere posse
    prsecepta, adjutorium
    devitarunt
    '. Finis enim
    legis
    Chrislus
    , perfectiolegis
    Christus,
    ttd
    justitiain
    omni
    credenli
    (Rom.
    x, 2-4).
    Et
    quid
    facil Chrislus? J ustifi-
    cat
    iropium.
    Credendo.
    quippe
    in eum
    qui justificat
    impium,
    non
    pium,
    sed
    impium
    ;
    faciens
    pium, quein
    reperit impium
    : credenli
    ergo
    ineum
    qui justiftcal
    im-
    pitim, depulatur ftdesejus
    ad
    juslitiam.
    Si enimAbra-
    hamex
    operibusjuslijkalus
    est, lanquamipsc
    fecerit,
    tanquam
    sibi hoc
    ipse prxslilcril;
    habet
    gloriam,
    scd
    nonapud
    Deutn
    (Id.
    iv,
    5
    , 2). Qui
    aulem
    cjlorialur,
    in
    Domino
    tjlorklur;
    el securus dicat,
    In
    luajustilia
    erue
    me,
    et eximetne. Eruil enimet eximil in se
    speran-
    tes;
    non suis
    viribus, quod acceperint,
    LribueiKcs.
    El hoc
    ipsum
    enimest
    sapienliw,
    scire
    cujus
    esl dontim
    (Sap.
    viu, 21). Quis
    hoc dixil? Qui rogavit
    Deum,
    ut
    daret illi coiitinentiam.
    Quoejustitia, quoepaiiicula
    justiliaeimpleri polest,
    sine
    aliqua
    conlinenlia? De-
    lectat
    enim
    peccare
    :namsi nondeleclaret,
    non fterel.
    Minus
    autenvdeleclat
    justitia
    ,
    aut non
    deleclat,
    aut
    minus
    quanvdignum
    est,
    delectat. Undehoc,
    nisi de
    languoribus
    aninvre? Panis infastidioesl,
    el deleclat
    venenum. Undeisle
    languor
    sanabilur,
    obsecro vos?
    Itane
    a
    nobisraetipsis
    et
    per
    nosmelipsos
    ?
    Qui
    omnes
    idonei fuimus vulnerare nos, quis
    noslrumest ido-
    neus curare
    quod
    fecit? Sic et in
    ipsis deliclis, quis
    noncumvoiuerit,
    vulnerat se? Sednon
    quis
    cumvo-
    luerit,
    sanat se. Sil
    ergo
    animus
    pius,
    sit fideliter
    christianus,
    sil
    gratire
    non
    ingratus. Agnoscatur
    me-
    dicus :
    nunquam
    sesanat
    cegrotus.
    SERMOCLXI
    *
    (a).
    Deverbis
    Aposloli,
    Noliteerrare :
    neque
    fornicatores,
    neque
    idolis servientes, neque
    aduheri, ueque
    molles, ueque
    masculoruniconcubitores... regnunv
    Dei
    possideburil.
    Nesciiis
    quiacorpora
    vestranvcm-
    ctionariohabes
    quresequuntur
    deincepspost verba, quod
    ignorabam.
    Reliqua
    enimdeerantineditisex
    majoris
    Car-
    (iiusicemanuscriptis.
    1
    Forte, adjutorium
    Dei
    ignorarunl.
    '
    Collatuscuma. bn. cl.'cb.f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd.
    et Ain.Er. par. Lov.
    () Aliaj,
    deverbis
    Apostoli
    18.
    bra
    Christi sunt? etc. I Cor.
    cap. vi, f f
    .
    9,
    IQ>
    15,19(a).
    CAPUT
    PRIMUM.

    1. Fornicalio
    fugienda.
    Injtiriam
    Christo
    facit fornicalor. Apostolumaudivi-
    mus,
    cum
    Icgerelur, corripienlem
    et coereentemhu-
    manas
    libidines;
    et
    dicenteni: Nescilis
    quia corpora
    veslratnembraCltrislisunl? Tollens
    ergo
    tnembraCltri-
    sti, faciam
    membra
    merelricis? Absil.
    Corpora
    ergo
    nostra membra Christi esse
    dixit;
    quoniam
    Christus
    caput
    nostrum
    est,
    eo
    quod
    homo factus est
    propter
    nos:
    capul
    de
    quo
    dictum
    est, Ipse
    Salvator
    corporis
    noslri
    (Ephes. v, 25). Corpus
    autem
    ejus
    Ecclesia est
    (Coloss.i,
    18).
    Si
    ergo
    Dominusnoster J esus Christus
    tantummodo animam
    hunvaiiam
    susciperet;
    nvembra
    ejus
    nonessent nisi aninioenostrae:
    quia
    vero et cor-
    pus suscepit, per quod
    eliam
    caput
    esl
    nobis, qui
    ex
    anima et
    corpore conslamus; profecto
    illius membra
    sunt et
    corpora
    nostra. Si
    ei'go unusquisquecupiens
    fornicari, vilescebat
    sibi,
    et in se
    ipsoeonlemnebat
    se
    ipsum;
    noninse
    contemnat
    Chrislum: non
    dical,
    Faciarn
    , nilui sum: Omniscaro
    fenum(Isai.
    XL
    ,
    6).
    Sed
    corpus
    tuum mcmbrum est Christi.
    Quo
    ibas?
    Redi.
    Quo
    te
    lanquamproecipilarecupiebas? Parce in
    te
    Christo, agnosce
    inle Christum. Tollens
    ergo
    mem-
    bra
    Christi,
    faciam
    membrameretricis?
    Merelrixest
    enim
    quac
    tibi ad
    adulteriumconsenlit : et forte
    ipsa
    chrisliana lollit niembra
    Chrisli,
    et facit
    membra
    adulleri. Invicemin
    vobiscontemiiilis
    Christum,
    nec
    agnoscitis
    Dominunv
    vestrum,
    nec
    cogitalis preiium
    vestrum.
    Qtialis
    au(emille Dominus
    ,
    qui
    servos suos
    fecil fralres suos? Sed
    parum
    eral fralres
    suos,
    nisi
    faceret membrasua. Itane tanta
    dignilas
    viluit?
    Qnia
    tam
    benigne proestitaest,
    non honor ei retribuitur?
    Si non
    proestaretur,
    desideraretur :
    quia prrestitaest,
    contemnilur?
    CAPUTII.

    2. Fornicator in
    Spirilum
    sanctumin-
    juriosus.
    Haecautem
    corpora nostra, qtiae
    dicit
    Apo-
    stolus membra essc
    Chrisli, propler corpus
    Christi,
    quod
    ex
    genere corporis
    noslri
    suscepit;
    haec
    ergo
    corpora
    nostra dicit idem
    apostolus templum
    esse in
    nobis
    Spirilus saucti, quem
    habemus a Deo.
    Propter
    corpus
    Christi
    corpora
    nostra membrasunt
    Christi:
    propter
    inhabitantem
    SpiritumChristi, corpora
    noslra
    sunt
    templumSpiritus
    sancti.
    Quid
    horumin tecon-
    teninis?Christum,
    cujus
    membrumes? an
    Spiritum
    sanctum, cujus templum
    es?
    Ipsammereiricem,
    quoe
    libi conseniitad nvalum
    ,
    non
    audes fortasse
    inlrodu-
    cereincubicttluni luum
    ,
    ubi habes leciumtuuin con-
    jugalem
    : sed
    quoerisaliquemabjectum
    in domotua
    etturpem
    locura,
    in
    quo turpiler
    voluteris. Defers
    ergo
    iionorem cubiculo uxoris
    tuae,
    et non defers
    templo
    Dei tui? Nonintroducis
    impudicam,
    ubi dor-
    niis cum
    conjugetua,
    ct tu
    ipse
    is ad
    impudicam,
    cumsis
    lemplum
    Dei? Puto
    quia
    melius est
    templum
    Dei, quam
    cubiculum uxoris tuae.
    Qtioeumque
    enirn
    ieris,
    J esus videt
    (e; qui
    fecit
    te,
    et
    perditumrede-
    mit
    lc,
    ct
    pro~mortuo
    mortuus est
    pro
    (e. Tu (enon
    ()
    Exhocsormone
    quredam
    cital FlorusadI
    Cor.
    vi,va.
    879
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    880
    agnoscis
    : sedilleateoculosnon
    aveiiit,
    nonadacl-
    juvandum,
    sed ad
    puniendum.
    Ocuti cnim Domini
    superjuslos,
    et aures
    ejus
    ad
    preces
    eorum. Conlinuo
    subjecit,
    et lerruit eos
    qui
    sibi malara securitatem
    dabant, qui
    sibi
    dicebanl,
    Faciam: non enimDeus
    nve lanv
    lurpia
    facientem
    dignatur
    atlendere. Audi
    quidsequitur, cujus
    sisaltende
    ; quoniamquocumque
    ieris,
    J esusvidet : VultusatilemDomini
    superfacien-
    tes
    mala,ut perdat
    de lerra memoriameorum
    (Psal.
    xxxiu, 16, 17).
    Sed de
    qua
    terra? Ubi
    dicitur,
    Spes
    mea es
    lu,porlio
    meain terra viventium
    (Psal.
    CXLI,6).
    CAPUT III.

    5. Forukalio excludita
    regno
    Dei.
    Foiie enim
    malus, iniquus, adulter, impudicus,
    for-
    nicarius
    gaudet quiafacit,
    el senescit in
    quo
    libido
    iiou
    senescit,
    et dicit
    apud
    se: Certeverum
    est,
    Vul-
    lusaulemDoinini
    super facienles
    mala,
    ul
    perdal
    de
    terramemoriameorum.Ecce
    egojara
    senui,
    qui
    abin-
    eunteoetate
    usqtte
    inhodiernumdiemlanta
    comraiito,
    raulloscastos aute me
    sepelivi,
    muliorumcastorum
    funera
    juvenum
    ad
    sepulcrumipsededuxi,
    et
    pudicis
    impudieussupervixi.
    Quideslquod dicilur, quia
    Vul-
    tus Domini
    superfacknles
    tnala,
    ut
    perdal
    delerrame-
    moriamcoruin?Esl alialerra ubi non cst
    impudicus,
    est
    aliaterra in
    regno
    Dei. Noliteerrare:
    nequeforni-
    calores, neque
    idolisservienles,
    neque
    adulleri, neque
    nwlles, neque
    masculorumconcubilores,nequefures,
    nequeavari, neque
    ebriosi, neque
    makdici
    regnuin
    Dei
    possidebunt.
    Hoc
    est, perdet
    delerra memoriameo-
    rum. Multi erirai talia commillenles, spenv
    sibi
    po-
    nuiil:
    propter
    eos
    qui perditc
    viventes
    spem
    sibi
    po-
    nunt in
    regno
    Dei, quo
    non accessuri
    sunl,
    dietum
    esl,
    Perdet delerramemoriameorum. Erit cnimcos-
    lumiiovum,
    ct lerra nova, qtianvjusti
    inliabilabunt.
    Ibi
    inipii,
    ibi
    mali,
    ibi
    nequissimi
    habitarenonsiuun-
    tur.
    Eligal
    modo
    qui
    lalis
    est,
    ubidesideret
    habitare,
    cum
    lempus
    est ut
    possit
    mutari.
    CAPUT IV. 4. Habitalionesdum,
    in
    igne,
    aul in
    regno.
    Pro
    corporequanlutn
    limelur. Duoe
    quippe
    ha-
    bitalionessunl;
    una in
    igne
    seterno,
    alia in
    regno
    selerno. Puia
    quia
    in
    igne
    oelernoaliler
    ille,
    alilerille
    lorquebunlur
    : ibi erunt tamen,
    ibi omnescruciabun-
    lur;
    miiius
    ille, plus
    illc.
    Quia
    tolerabiliuserit Sodo-
    mreindie
    judicii, quanv
    alieri civilali
    (Malili.x, 15):
    et
    quidatn
    circumeunt
    mare et
    terram,
    facereunum
    prosclytum, quem
    cum fecerinl,
    faciunt eumfilium
    gehcnnccduplo quam
    simt
    ipsi (Id.
    xxm,
    15).
    Pula
    quia
    alii
    duplo,
    alii
    simplo; pula quia
    alii
    plus,
    alii
    nrinus: non
    estregio
    ubi libi
    eligas
    locum.
    Quaecum-
    *
    que
    ibi mitioralornienta
    sunt, pejorasunl, quani qure
    formidasinisto soeculo.
    Cogttaquomodo (remas,
    si
    tibi
    aliquis
    calumnietur,
    ne raittaris incarcerem: et
    tu
    ipse
    eontra le malc
    vivis,
    ut mitiaris in
    ignem?
    Contremiscis,conturbaris, pallcscis,
    adecclesiamcur-
    ris, episcopum
    videre
    desideras,
    ad
    pedesejus
    volu-
    taris.
    Qurcrii, quare?
    Libera
    me, inquis. Quid
    agitur?
    Ecccillemihi calumnialur. Et
    quid
    tibi facturusesl?
    Domine,conculior; Domine,
    incarcerem
    mittor;
    mi-
    serere
    mei,
    liberame. Eccc
    quomodo
    liinetur
    carcer,
    quomodo
    limelur
    conclusio;
    et non limetur
    gehennre
    cxustio!
    Postreino, quandoaugelurcalaniilas,
    el
    pres-
    :
    sura
    srcvilatrocior,
    el
    usque
    admortem
    srevit,
    quando
    bontiinvidelur ltomini nc
    moriatur,
    ne
    occidatur,
    dc-
    bere succurri omnes
    clamant, adjuloria
    cuncla
    implo-
    ran(ur; subvenile,
    currite
    propter
    animam. Tota
    exaggeratio
    calamitatis
    est, quiadicitur, propter
    ani-
    mam. Succurrendumest
    quidem,
    nechuic timori ad-
    jutorium dencgandum
    : facienuum
    quod
    fieri
    potesl,
    a
    quopotest.
    CAPUT V.

    5. J lforsanimw
    plus
    limenda
    quam
    corporis.
    Verumtanien
    ego interrogarc
    volo
    pericli-
    tanlem,
    et isto nominemeaviscera
    commovenlem;
    quoniara
    dicit,
    Curre
    propter
    animam. Facilehuic
    cgo respondeo: Ego quidcm
    curro
    propler
    carnem
    tuam;
    ulinain tucurreres
    propter
    animamtuam. Et
    tunoveris
    quiapropter corpus
    tuum
    cnrro,
    non
    pro-
    pter
    animani luam. Meliusaudio
    2
    Cbrislumveradi-
    centeni,
    quam
    le (imore falso murniurarilem.
    Ipse
    enimDominusdicil: Nolitelimereeos
    qui corpus
    occi-
    duttl,animamautemnonpossuntoccidere(Matth.
    x,28).
    Ceiie
    propter
    animanvtuammeviscurrere :ecce
    quem
    times,
    et sub
    cujus
    comminationibus
    expallescis,
    non
    polcst
    occidere animamttiani:
    usque
    ad
    corpns
    sre-
    vi(,
    (u noli srcvirein aniraamtuanv.Ab illooccidi
    non
    potest,
    a te
    potest;
    non
    Iancea,
    sed
    lingua.
    lni-
    micus
    qui
    (e
    percutit,
    finithancviiam: Osautem
    quod
    menlilur,
    occidilaniinam
    (Sap. i, 11).
    Exhis
    ergoquas
    in hoc
    lempore
    homines
    limeiil, conjieiantquae
    liniere
    dcbcant. Timet cnim
    carcerem,
    et non limel
    gehen-
    nam? Timei
    qu;rsi'iojjai'iostoiiores,
    et non limet in-
    fernales
    angelos?
    Timetcrucialtim
    lemporalem,
    el non
    tiuiel
    pcenasignis;elerni?Pos(remo limetadmodicum
    mori,
    et non limet inaiernum niori?
    6. Vilaanitnwel vita
    corporis
    unde. Animwvita
    Dcus. Ille
    qui
    le occisurus
    est, quem times, quem
    exhori'escis, qtierafugis,
    a
    cujus
    iimore non sineris
    dormire,
    el
    ipsutn
    insomnissi
    vides,
    cum
    dormieris,
    expavescis, quid
    esl facturuslibi? Exclusurus est de
    carne lua animamtuam: animaluaexclusa
    quoeat,
    vide.
    Neque
    enim
    potest
    illealiter carnemtuamoe-
    cidere,
    nisi indeexcludatanimam
    luam, per quam
    vivitcarotua. Procseniia
    quippeanimoe
    luoecaro
    vivit,
    et
    quamdiu
    iucarnetna
    proesens
    est anima
    lua,
    ne-
    cesseesl ut vival carolua. llleaulem
    qui
    tuammor-
    tem
    quserit, ejicere
    vult decarne luavitam
    tuam, qua
    vivitcarotua.
    CAPUT VI.
    Pulas,
    nonest
    aliquavita, qua
    vivit
    ipsa
    animalua? Est enim anima vila
    quaedam,qua
    vivitcarolua.
    Putas,
    nullaaliavita
    est, quaviviiipsa.
    animatua; aut
    quomodo
    habet caro lua
    vilam,
    ani-
    manv
    qua
    vivitcaro
    lua,
    iit et
    ipsa
    aninia
    tua,
    ut ha-
    beataliquam
    vitamsuaiu?et
    quomodocaro,
    cummo-
    ritur, exspirat
    animamvitam
    suam;
    sic et
    animn,
    quando
    morilur,
    exspirataliquam
    vilamsuam? Si in-
    venerimus
    quaa
    sit haec
    vita,
    non
    corporis tui, quod
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.
    Lov.,
    Currile
    propter
    animam. Sf.
    -
    Er.
    Lugd.Ven.,
    El titnoveris
    quiaproptercorpus
    luum
    curro,nonpropteranimamtuam,tneliusaadio..
    M.
    881
    SERMOCLXI.
    882
    cst anima
    lua;
    sedvitavitae
    corporislui,
    .ioc
    est,
    vita
    animoeluoe: si invenerimuseam,
    ex hac
    morle, qua
    linies nedeearne
    ejicialur
    anima
    tua, putoquiaplus
    dcbesliraereillam
    mortem,
    nevilaanimseluae
    proji-
    cinUirde anima lua. Breviter
    ergo
    dicam: el
    quid
    mnltis leneor? Vi(a
    corporis
    aninva
    est,
    vitaanimce
    Dcus est.
    Spiritus
    Dei habilal in
    anima,
    et
    per
    ani-
    inam
    iircorpore,
    ut et
    corpora
    noslra
    templum
    sint
    Spirittis
    sancli, quem
    hahemus a Deo. Yenil enim
    Spirilus
    adanimamnos(ram:
    quia
    charilas Deidiffusa
    est incordibusnoslris
    per Spiritum
    sanctum, qui
    da-
    luscsl nobis(Rotn.
    v, 5);
    el totura
    possidetqui prin-
    cipale
    lene(. Inte
    quippe
    illud
    principatur, quod
    me-
    lius est. Tenens Deus
    quod
    melius
    est,
    id
    est,
    cor
    (uum,
    men(em
    tuanv,
    animam
    tuam, profectoper
    me-
    liorem
    possidet
    et
    inferiorem, quod
    cst
    corpus
    tuum.
    Saeviat
    igilurinimicus,
    minelur
    morlem, faciatsiper-
    miltitur,
    excludatdecarneanimam tuanv: animatua
    nonexcludata sevitamsuam. Si rec(e
    plangis,e(pu-
    tas le miserabiliter dicere
    potcnli
    inimico
    tuo,
    Noli
    ferire, parce sanguini
    meo: nonlibi dicit
    Deus,
    Mi-
    serereanitnwluw
    placens
    Deo
    (Eccti.
    xxx, 24)?
    Anima
    tuafortedicit:
    Roga
    illum,
    ne
    feriat;
    nanvdimiKote.
    Si cuim
    percusserit,
    maneretecumnonpossum. Roga
    ne
    ferial,
    si visutnonte dimitlam.
    Quse
    libi
    dicit,
    si
    visul nonlediiritttam'?Tu
    ipse:
    lueuini
    qui loqueris,
    aninvaes. Si
    ergopercusseritcamem,
    ttffugis,
    tu
    exis,
    tu
    migras, jacct
    terra intcrra. Ubierit
    quod
    animavit
    lerram?
    quod
    flatuDei (ibi dalumest,
    uhi erit? Si non
    efflavitvitam
    suam,
    id
    est,
    Deum
    suum,
    inilloerit
    quem
    non
    perdidit,
    inilloeril
    qiiem
    nona seexclusit.
    Si aulem
    oblemperas
    inhimitati animae
    luse,
    dicenli
    tibi, Ferit,
    et dimitto
    te;
    nonlimesDeumdiceiitem
    tibi, Peccas,
    et dimitiole?
    CAPUT VII.

    7. Timorvanuset timorulilis. De
    timorevanotimorem utilem
    capiamus.
    Timor vanus
    est omniumhomiiiuni timenliumamittere
    temporalia,
    quandoqnemigraturorunv,
    et
    migrare Irepidanlium,
    volenlium
    semper
    differre
    quod
    non
    possunt
    auferre.
    Vanusesl iste limor hominum: et taraen
    est,
    et ve-
    hemcns
    est,
    et resisti ei non
    potest.
    Hinc
    increpandi,
    hinc
    objurgandi,
    hinc
    plangendi,
    hinc
    lugendi
    homi-
    nes,
    timentesmori,
    et nihil aliud
    agentes,
    nisi serius
    mori.
    Quare
    non
    agunt
    nonmori?
    Quoniamquidquid
    agunt,
    nonefficiuntut nonmoriantur. Possuntautem
    aliquidagere, quo
    efficiant ut
    nunquam
    lnoriantur?
    Nullomodo. Prorsus
    quidquidegeris, quanlumcum-
    queinvigilaveris, quoeumquefugeris, quaclibel
    mu-
    nimenla
    quccsieris,quibuslibet
    divitiiste
    redemeris,
    quibuslibet
    calliditalibushoslem
    fefellcris;
    non fallis
    febrem. Nihil enimaliud
    agis,
    ut non ciloabhosfe
    moriaris,
    nisi ut serius
    aliquando
    a fcbremoriaris.
    Habes
    quodagas,
    ut
    nunquam
    moriaris. Si limesmor-
    tem,
    amavilam. Vi(alua Deus
    est,
    vita luaChristus
    est,
    viiatua
    Spirilus
    sanctusest. Nonilli
    places
    male
    agendo. Templum
    ruinosumnon
    inhabilat, lemplum
    sordidumnon
    ingreditur.
    Sed
    gerae
    ad
    illum,
    ul mun-
    det sibi
    locum; geme
    ad
    illum,
    ul aedificet
    templum
    sibi:
    quod
    lu
    destruxisti, ipseconslruat; quod
    luex-
    lerminasti, ipse.rcformet; quod
    (u
    dejecisli, ipse
    eri-
    gal.
    Clamaad
    Deum,
    clama
    interius,
    clamaubi audil:
    quia
    e( ibi
    peccas,
    ubi
    videl;
    ibi
    clama,
    ubi audit.
    8. Timore
    pwnw
    tnaluinnon
    faciens,
    nondumlaudan-
    dus. Gehennwthnor acl
    quid
    ulilis. Efcum timorem
    correxeris,
    et ulililer liraere
    cceperis,
    non
    lemporales
    crucialus,
    sedoeierni
    ignissupplicia,
    et ideoaduller
    non fueris: hinc eninv
    loquebamur, propier Aposlo-
    lum, qui dixtt, Corpora
    veslra membraClirististint:
    cum
    ergo
    ideo adulter essenon
    coeperis,quia
    limes
    arderein
    ignesempiterno,
    nondumIaudandus
    es;
    non
    quidem
    ita
    dolendus,
    ut
    anle,
    sedlamennonduni lau-
    dandus.
    CAPUT VIII.

    Quid
    enim
    inagnum esl,
    limere
    poenain?Magnumest,
    sedamare
    justitiam. Interrogo
    te,
    et inveniote. Tu
    inspiceinlerrogalionem
    meam
    sonanlem,
    el fac dele
    ipsoinlerrogationem
    silentem.
    Dico
    ergo
    libi: Libidinecumvicttishabesconsentien-
    (em, quare
    noncommittis adulterium?Et
    responde-
    bis:
    Quia
    limeo
    gehennam,
    limeo
    suppliciumignis
    oeterni,
    limeo
    judiciumChrisli,
    timeo socielaiemdia-
    boli,
    ne
    puniar
    ab
    illo,
    et cumilloardeam.
    Quid?
    di-
    clurus
    sum,
    Maletimes?
    quomodo
    lihi dicebnmde
    adversario,
    quiaquaerebatcorpus
    luumoccidcre. Ibi
    enimrecte
    dicebam,
    Male
    limes,
    securumle
    fecii Do-
    minus
    luus, diccns: Nolitelimereeos
    qui corpus
    occi-
    dtint. Modocumdicis
    mihi,
    Gchennam
    timeo,
    ardere
    limeo,
    inoclernuni
    puniri
    limeo:
    quid
    dicturus sum?
    Malelimes? vanelimes?Non
    audeo,
    qunndoquidem
    ipse
    Dominusablalo
    liinore, subjecit limorem; elait,
    ubi
    dixit,
    Nolilelimereeos
    quicorpusoccidunt,
    et
    posl-
    ea iionliabenl
    quidfacianl:
    sed eum
    liinele,qui
    habel
    poteslatetn
    cl
    corpus
    el aniinamocciderein
    gehennani
    igttis
    : iiadico
    vobis,
    hunclitnete
    (Luc. xn, 4, 5).
    Cum
    ergo
    Domiiuistimorem
    incusserit,
    et vehementer in-
    cusserit,
    et
    repe(endo
    verbumcomminationein
    gemi-
    naverii.
    diclurus
    ego suni,
    Malelimes? Ista non di-
    cam. Plane
    lime,
    nibil melius
    limes;
    nihil est
    quod
    magis
    timeredebeas. Sed
    inierrogo
    le: Si non tevi-
    deret
    Deus, quandofacis,
    nec
    quisquam
    (econvince-
    re(injudicio illius,
    faceres? Tu (evide. Nonenim
    poles
    ad verba omnia mea
    respondere, inspice
    tc
    ipsum.
    Faceres? Si
    facercs, ergo poenamtimes,
    ca-
    stitatemnondum
    amas,
    charitatem nondumhabesr
    serviliter
    limes;
    formido est
    mali,
    nondum
    dileclio
    1
    boni'. Sed lime
    tamen,
    ut istaformidocustodiat
    te;.
    ut
    perducat
    addilectionem. Timor enim
    isle,
    quoge-
    hennara
    times,
    et ideomala non
    facis,
    continet
    le;
    et sicvolentem
    pcccare
    animuminterioremnonsinic,
    Est enim
    quidam
    custos
    timor, quasi
    pcedagogus
    le-
    gis;
    litteraest
    minans,
    nondum
    graliajuvans.
    Cuslo--
    diat tamen te timor
    iste,
    dumnonfaeis
    limendo,
    et
    veniet
    charitas;
    intrai in cor
    tuum2,et quantum
    illor
    inirat,
    lantumlimor exit. Timor enimid
    agcbat,
    ne?
    faceres: cbaritas id
    agit,
    ut nolis
    facere,
    etiamsi im-
    punepossis
    admidere.
    1
    PleriqueMss.,nondumdeleclaiioboni.
    2
    sicAm.Er.etnonnulliMss.At
    Lov.,
    e(vemat
    cliarUciSf
    intretincorluum.
    883
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    88i
    CAPUT
    IX.

    9. Charilastimoremalium
    pellil,
    aliumintroducit. Timor servilis. Timor casltts. Dixi
    qttid
    limealis,
    dixi
    quidappelalis.
    Sectaraini charita-
    tcni,
    inlrct
    charitas;
    admittite
    illam,
    timendo
    peccare,
    admUliteainoremnoii
    pcccantcm,
    admitfttcamorcrn
    hencvivcnlcm. Iila,
    ut dicere
    ccoperam,
    inirante,
    in-
    cipit
    limor exire.
    Quantoplus
    illa
    intraveril,
    tanto ti-
    '
    mor niinor crit. Cumilla lota
    inlraverit,
    nullusti-
    mor erit :
    qttia perfccta
    cbaritas foras mitlit timo-
    rera
    (l
    J oan.
    iv, 18).
    Inlral
    ergo cliarifas, pellit
    tiinorcm. Nonautcminlrat ct
    ipsa
    incomitala. Habet
    secumsuumlimorero
    , qtiera
    inlroducil
    ipsa;
    sedil-
    lum
    castuni,
    perinaiientem
    insxculumsreculi
    (Psal.
    xvin,
    10).
    Servilislimor
    est, quo
    limes cumdiabolo
    arderc : limor castus
    cst, quo
    limes Deo
    displicere.
    Considcrate, charissimi,
    et
    ipsos
    humanos
    inlerrogittc
    affcctus. Timet servusoffendercdominumsutira
    ,
    nc
    jubeat
    cuiii
    vcrberari, jubeal
    in
    compedesmilti, ju-
    bcat carcere
    includi,jubeal
    eum
    pistrino
    conteri. Haec
    timcns scrvus non
    peccat:
    sed
    quando
    senserit ab-
    sentcsoculosdonvini
    sui,
    ncc habucrit testcma
    quo
    possit convinci,
    facit.
    Quarc
    facit?
    Quiapcenam
    li-
    mcbat,
    non
    justitiamdiligebat.
    Yir autem
    bonus,
    vir
    justus,
    homoliber
    (nam
    solus
    juslus
    esl liber
    ;
    omnis
    enini
    qui
    facil
    peccalum,
    servus
    peccali
    esl
    [J oan.
    VIII
    ,
    54]),
    delcclalur
    ipsa juslilia
    : ct si
    possit
    sine
    lcsle
    peccare,
    lestemrelorinidat et Deunv: et si
    pos-
    sil audircDeumdicenteni
    sibi,
    Videolecura
    peccas,
    nonte
    damuabo,
    sed
    displices
    mihi : illenolensdis-
    plicere
    oculis
    patris,
    nonformidolosi
    judicis, limel,
    nonnedamnelur
    ,
    nonne
    puniatur,
    nonnecrucie-
    tur;
    scdne offendat
    gaudiumpalernura,
    ne
    displt-
    ceat oculis anianlis. Si enim amat
    ipse,
    et aman-
    lera sui dominmii
    scntil,
    non facit
    quod displicel
    amanti se.
    CAPUT X.

    10. Vis
    itnpuri
    anwris. Lubricoset
    inhonestosamalorcsallendile
    l;
    si
    quis
    amoj'cfemi-
    noolascivusel
    nequani
    vestitseahter
    quam
    illi
    placet,
    vestit sealiter
    qtiani
    amaicestta;
    placet,
    aut ornat se
    aliter
    quam
    ilii
    placet.
    llladixerit
    -,
    Nolohabeasta-
    lcm
    byrrhum;
    non habel: si
    per
    hiememilli
    dical,
    InIacernale amo
    3;
    eligil (remere, quamdisplicere.
    Numquid
    illactti
    displicel,
    damnaturaest?
    numquid
    in
    carceremniissura?
    numquid
    tortores adhibilura?
    Hoc solumibi
    liinelur,
    Nonte videbo: hocsolumibi
    contremiscitur
    ,
    Facicmmeanvnonvidebis. Si hoc
    impudicadicit,
    ct
    terre(;
    Deus
    dicit,
    e( nonterrel?
    Sane
    plnrinvum;
    sed si amamus. Si autenvnonama-
    jmus,
    noninde
    teiremur;
    sedterrcmur ut
    servi,
    de
    jigne,
    de
    gchenna,
    deatrocissiinislartareis
    minis,
    de
    ,
    exaggeralissitnis
    diaboli
    angclis, ejusquesuppliciis
    ?
    Vel inde
    terreamur, Si illudniiniis
    amamus,
    vel illa
    timcatiius.
    CAPUT XI.

    11.
    Yirgittes
    sacrasainor
    fctcit.
    Or-
    1
    Mss.,i.ttbricosel
    inhotieslos amoresallendite.
    f
    Er.
    Lugd.
    ven. sic liabentbuticlocum: Atlendile.si
    qtits
    amore
    feminwlascivnscl
    nequam ornal se aliter
    quam
    ttlt
    plucel,
    el illadixerit.
    i.ov.,
    etilii dixerit. M.
    8
    Ain.:mlulernateatno.lleliusautern
    alii
    libri,
    m ia-
    cernateamo.Lacerna
    genus
    esl vestis
    fimbriatreet vi-
    iions.
    natnenla
    feminarum.
    Non
    ergo
    ftant fornicaliones.
    Templum
    Dei
    eslis,
    et
    Spirilus
    Dei habitatinvobis.S*
    quis lemplum
    Dei
    corruperit, corrtimpet
    illumDetis
    (I
    Cor.
    III, 10, 17).
    Licitasunt
    matrimonia,
    nihil am-
    plius rcquiralis.
    Non cnim
    grande
    onus
    impositum
    esl.
    Virginibiismajor
    amor
    imposuitmajus
    onus. Yir-
    gincs quod
    licebal
    nolueruiill,
    ut
    plusplacerenl
    ei
    cui scdevoverunt.Ambieruntillam
    majorempulchri-
    tudineracordis sui.
    Quidjubcs
    ?
    Tanquamdicerent,
    '
    Quid jubes?
    Nc odullercc
    siinus,
    hoc
    praccipis?
    x\mandote
    , plus
    facinms
    quamjubes.
    De
    virginibus,
    ail
    Apostolus, prwceplum
    Domini non habeo.
    Ergo
    quare
    hoc faciunl? Consiliumaulemdo
    (lCor. vn,
    25).
    Illceautemamanles
    , quibus
    lerrenae
    nuplioe
    vi-
    luerunt, quae
    terrenos
    amplexus
    non
    desideraverunt,
    usque
    adeo
    acceptaveruntprseecptum,
    ut nonrecusa-
    rent consilium: ul
    plus placerenl, plus
    seornave-
    runt.
    Corporis
    eninv
    hujus,
    id
    est,
    exteriorishominis
    ornamenta
    quanto magisappetuntnr,
    tanlo sunl in-
    terioris
    majora
    detrimenla :
    quanlo
    auteraminus
    ap-
    petunlur
    ornameittaexlerioris
    hominis,
    tanlo
    magis
    moribus
    pulchris
    homoinlcrior adornatur. Undc di-
    cil et Pelrus : Ornantessenonintortiscrinibus. Cura
    enim
    dixissel,
    Ornanles
    se;
    quid
    aliudacarnalibus
    ,
    quam
    visibiliaistaornamenla
    pularentur?
    Continuo
    tulit
    cogitaiioni quod cupiditas iuquirebal.
    AToin-
    quil,
    inlorlis
    crinibus,
    neque
    auro
    ,
    vel
    margarilis,
    vel
    vesle
    preliosa;
    sedilleabscondiluscordishomo
    , qui
    est
    iMleDeumdives
    (I
    Petr.
    m, 5, 4,
    cl I Tim.
    n, 9, 10).
    Neque
    enimDeusdivitiasdaret exteriori
    homini,
    et
    inopemrelinqucrel
    interiorem: dedil invisibili divi-
    (ias
    invisibiies,
    el invisibilemornavil invisibiliter.
    CAPUT XII.

    12.
    Virginum
    sactatumamot.
    His
    ornamentissludenlesDei
    puelloe,
    sanctae
    virgines,
    nec
    quod
    licebat
    appetieruul,
    nec
    quod cogebanlur
    consenserunt. Multaeenimetiam
    parenlum
    suorum
    conlrarioseonatus
    ignesuperni
    amoris
    superaverunla.
    Iratusest
    paier, ploravit
    maler : noncuravit
    illa,
    cui
    anle oculosversabatur
    speciosusformaprmfiliis
    Ito-
    miniiin
    (Psut. XLIV, 5).
    Ei
    quippe
    scornari desidera-
    vi.t,
    ut tola
    ejus
    curam
    gereret. Quiaquwnuplaest,
    cogilal quw
    stinl
    mundi, quomodo
    viro
    placeat
    :
    qum
    autem
    innuplaest,
    cogilal quw
    sunl
    Dei,
    quomodopla-
    cet Deo
    (l
    Cor.
    vn, 54).
    Yidete
    quid
    sit amare. Non
    dixit, Cogitat
    nedamnelur a Deo. Adhuc enimisle
    timor illeservilis
    est,
    custos
    quidemmalorum,
    ut
    abstineantsca
    rnalis,
    et abslinendo
    digni
    sint adse
    admilterecharitalem. Sedilloenon
    cogilantquemad-
    niodinnnon
    punianlur
    a
    Deo,
    scd
    quomodoplaceant
    Deo, pulchrUudineinteriore,
    decoreocculti
    hominis,
    decore
    cordis,
    ubi illiusoculisnudaesunl: nudae
    inlus,
    non
    foris;
    inlegrre
    ct inlus el foris. Vel
    yirgines
    do-
    ceanl
    conjugatos
    et
    conjugatas,
    nonirein
    adulterium.
    IHacfaciunt
    plusquamlicet;
    illi noufaciant
    quod
    non
    licet.
    1
    Lov.,
    Konenim
    qrande
    onus
    imposilum
    est
    virqinibus,
    major
    amor
    imposuitmajus
    onus
    virginibus. Quod
    iicebat
    noluerunl.CorreximusadcodicesMss.
    2
    MSS., ignitmsttperni
    amoris
    superaverunt.
    UnuseCol-
    bertinis
    Mss.,ignitw
    ardore
    supemi
    amoris
    supetavetunt.
    florus, ignitwsupemt)anme,
    etc,
    88S
    SERMOCLXII.
    88fi
    SERMOCLXII
    (o).
    Deverbis
    Apostoli,
    Omne
    peccatum quodcumque
    fe-
    cerit
    honvo,
    extra
    corpusest; qui
    autem fornica-
    tur,
    in
    corpus proprium peccat.
    I Cor.
    cap. vi,
    f
    . 9-20.
    FBAGMENTUM.
    1.
    Difficilisqumstio
    ex verbis
    Aposloli.
    Quaestio
    de
    Epistola
    Corinihiorumbeati Pauli
    apostoli,
    ubi di-
    cit,
    OIHHC
    peccatumquodcumquefeceril
    hoino
    ,
    exlra
    corpusesl; qui
    autem
    fornicatur,
    in
    corpusproprium
    peccat;
    nesciosi
    possit
    ad
    liquidum
    dissolvi, quam-
    vis
    possit,
    donanle
    Domino, aliquid
    inde
    probabiliter
    dici: iiaenim
    profunda
    est. Namcum
    superius
    in ea-
    dera
    EpistolaApostolusdiceret,
    Nolileerrare:
    neque
    fornicatores,neque
    idoiis
    servientes,neque
    adulteri,
    ne-
    qtienwtles, neque
    mascutorum
    concubitores,
    nequefu-
    res, nequeavari,
    nequeebriosi, nequemaledki, neque
    rapacesregnum
    Dei
    possidebunl:
    et
    pauloposl,
    Nesci-
    lis, ait, quoniamcorpora
    vestramentbrasunt Chrisli?
    Tollens
    ergo
    membra
    Cltrisli, faciam
    meinbramerelri-
    cis?Absit.Annescilis
    quiaqui
    adltwrel
    meretrici,
    iinum
    corpus
    esl ? Erunt
    enim,inquit,
    duoincarneuna.
    Qui
    autemadhwret
    Dotnino,
    unus
    spirilus
    cst.
    Fugiteforni-
    cationem:
    atque
    ibi
    subjunxit,
    Omne
    peccalumquod-
    cumquefecerithomo,
    exlra
    corpusest; qui
    aulem
    fomi-
    calur,
    in
    corpuspropriumpeccal.
    Annesciiis
    quia
    cor-
    pus
    vestrum
    , teinplum
    itt vobis
    Spirilus
    sancti
    est,
    quetn
    habetisa
    Deo,
    et nonestisveslri ?
    Empli
    enim
    estis
    prelio magtto
    :
    glorificate
    el
    porlale
    Deum in
    corpore
    vestro: cum
    ergo
    multa et horrenda in hoc
    capiluloprius
    enumerasset hominum
    peccaia, quibus
    nondabilur
    regnumDei,quce
    tamen nonnisi
    percor-
    pus perpetrari
    ab hominibus
    possunl; quod corpus
    utiquejara
    fidelium, lemplum
    essedicit
    Spiritus
    san-
    cti, quem
    habemus a
    Deo; ipsaque
    membra
    corporis
    nostri,
    membra esseasseverat Christi: de
    quibus
    ar-
    guendo
    et
    quodam
    modo
    interrogando,
    ait: Tollens
    ergo
    membra
    Clirisli, facictm
    metnbramerelricis? re-
    sponderitque sibi, Absil; subjungat
    adhuc et
    dicat,
    Nescilis
    quoniamqui
    adhmret
    merelrici,
    unum
    corpus
    est.Erunl
    eniin,inquit,
    duo in carne una:
    qui
    aulem
    adhmret
    Dotnino,
    unus
    spirilus
    est;
    et
    concludat,
    Fu-
    gitefornicalionem
    :
    sequitur
    tamen
    ipse, eldicit,
    Omne
    peccatumquodcutnquefeceril
    homo,
    extra
    corpusest;
    qni
    autem
    fornicatur,
    in
    corpuspropriumpeccat; quasi
    vero illa
    quse
    dinumeravit
    peccata, dicens,
    Noliteer-
    rare :
    nequefornicatores,neque
    idolis
    servienles,neque
    adulteri, nequemolks, nequc
    mascuiorum
    concubitores,
    ttequefures, nequeavari,nequeebriosi, nequemuledici,
    nequerapaces,regnumDei possidebunt;
    islaomniafa-
    cinora et
    flagitia, numquid
    nonnisi
    per corpus
    fieri
    aut exerceri
    possuntJ
    ?
    Quis
    hoc sani
    capitis
    homo
    1
    Forte,numquid
    nisi
    per corpusfieri
    aut exerceri
    pos-
    sunt?
    (a) Aiias,fragmentum
    3in
    Eugypii
    colleelione
    repertum
    et citatumaFloroadI cor. vi.
    castigalum
    est ad MSS, et
    Edd.uvsernvone
    praecedenti
    niodo
    designalos.
    negaverit?
    Totunv
    quippe
    istum loeum
    Apostolus,
    propler ipsunvcorpus janvemplumpretio niagrto,
    id
    est,
    Christi
    sanguineprelioso, templumSpiritus
    san-
    cti facttima
    Domino,
    ne talibus
    flagitiispolluerelur,
    sed
    polius
    inviolatum
    tanquam
    Dei
    habitaculumser-
    varetur, agebal
    et defendebat.
    Quare
    ergo subjun-
    gere
    voluit
    hoc,
    unde difficilis
    qusestionasceretur;
    id
    est,
    ut
    diceret,
    Oinne
    peccalumquodcumquefecerit
    lionw,
    exlra
    corpusest; qui
    aulem
    fornicatur,
    in cor-
    pus
    suum
    peccal:
    cum sive
    ipsafornicatio,
    sive alia
    hujusmodi, quoe
    nonnisi
    per corpus
    fiunl
    peccata
    tur-
    pitudini
    et fornicationi
    simillima,
    nonnisi
    per ipsum
    corpus gerantur alque
    exerceanlur ?
    Quid
    enim?
    po-
    teritne esse
    quispiam(ut
    ccetera
    superius
    memorata
    taceam) fur,
    vel
    ebriosus,
    vel
    maledicus,
    vel
    rapax,
    exlra
    operationemcorporis hujus? Quamvis
    nec
    ipsa
    idololatiia
    nequc ipsaavaritia, praeler
    servitiumcor-
    poris hujus poterit
    adusum
    fruclumque
    suunv
    perve-
    nire.
    Quid
    est
    ergo,
    Omne
    peccalumquodcumquefece-
    rit
    homo,
    exlra
    corpus est; qui
    autem
    fornicalur,
    in
    corpuspropriumpeccat?Primum, quia
    in
    corpore
    islo
    honio
    consiiluLus,quidquid
    solo tantum animo
    pote-
    ril
    iniqueconcupiscere,
    dici non
    polesL
    extra
    corpus
    hochomincm
    facere,
    cumconstet eumcarnali sensu.
    et carnali
    prudentia
    hoc
    agcre,
    isto adhuc circumse-
    ptumcorpore.
    Namct
    quod
    in Psahno
    scriplum est,
    Dixil
    impius
    incorde
    suo,
    NonestDeus
    (Psal. xtu, 1):
    idembeaius Paulus
    aposlolus
    non
    potuit uliquesepa-
    rare a
    corporali opere,
    illo locoubi
    ait,
    Ontnesasla-
    bimusctnletribunal
    Cltrisli,
    ul
    recipial unusquisque
    se-
    cundutnea
    qumpercorpusgessit,
    sive
    bonuin,
    sivema-
    lum
    (II
    Cor.
    v, 10). Quia
    videlicet nonnisi in
    corpore
    constUutus
    impiuspoiuit dicere,
    iVonest Deus,Ut la-
    ceain
    quod
    inalia
    Episiolaipse
    DoctorGentiuni
    dicit,
    Manifesla
    aulemsunt
    opera
    carnis: et
    exsequilur, Quw
    sunt
    fornicaliones,iiniiiundiliw,luxuriw, veneficia,
    ini-
    miciliw, conientiones,wmulaliones, animositales,
    dis-
    sensiones,hwreses, invidiw, ebrielales,
    el Itis
    similia;
    quwprwdicovobis,
    sicul
    prwdixi, quiaqui
    lalia
    agunt,
    regnum
    Dei non
    possidebunl (Galal. v, 19-21).
    Nunv-
    quid
    enira non videtur nobisextra
    corpus
    fieri coe-
    lera illa
    qucc
    ibi
    imterposuit, oemulaiiones,
    animosi-
    laies, dissensiones, invidias,
    hoereses?et lamen
    ope-
    ribus carnis isla tribuil Doctor Genliumin fide et
    verilate.
    Quid
    esl
    ergo,
    Omne
    peccalumquodcumque
    fecerit
    Iwmo,
    extra
    corpusesl;
    et unumlantunimodo
    fornicalionis
    peccatum
    nominans
    ,
    ait :
    Qui
    aulem
    fornicalur,
    in
    corpuspropriumpeccal?
    2. Solulio
    difficullalis.
    Cur sola
    fornicalio
    dicilur
    peccalum
    in
    corptts proprium. Apparet igitur
    cuivis
    tardo el
    obtunso, quam
    sit isla
    quoeslio
    difficilis:
    quam
    Dominus
    piae
    intentioni
    nostrce,
    si
    aliquantulum
    dignatus
    fuerit dilucescere
    atquerevelare, polerimus
    aliquid
    rationabiliter dicere. Videturenimbeatus
    Apo-
    stolus,
    in
    quoloquebatur
    Chrislus,
    aut
    exaggerare
    vo-
    luisse fornicaiionis malum
    super
    cceleraomnia
    pec-
    cata, quae
    elsi
    per corpus
    commiltantur;
    nonlanvea
    animumhumanum
    concupisceiiliae
    carnali ilaefficiunt
    obstrictuiet
    obnoxium, quemadmodum
    iusolo
    opere
    8? S. AUGUSTINIEPISCOPI
    883
    fornicationis
    corporalis,
    commisceri facitanimumvis
    ingens
    libidiniscum
    ipsocorpore,
    et unumcum
    ipso
    quodam
    modo
    agglutinari
    et devinclum
    esse;
    intan-
    tumut nihil aliud
    ipso
    inomenloet
    experimento hujus
    lam
    niagni flagitii cogitare
    homini
    liceat,
    aut inten-
    dere,
    nisi
    quod
    sibimet addicit
    meiitem, quamcapii-
    vamsubdit
    ipsa submersio,
    et
    quodam
    modoabsor-
    ptio
    libidiniset
    concupiscenlieecarnalis;
    ut hoc esse
    videalur
    quod
    dictum
    est, Qui
    autem
    forniculur,
    in
    corpuspropriumpeccat
    :
    quia
    tunc fit
    proprie
    et fami-
    liar.iler scrvum
    corporis
    cor hominis
    fornicanlis,
    in
    temporc
    maxime
    ipsius nequissimoeoperationis:
    in
    laiilumul
    ipseApostolus
    ineulcatiusvolenscominen-
    darc cavcndumhominibus hoc
    malum, dixerit,
    Tol-
    lens
    ergo
    membra
    Chrisli, faciam
    membramerelricis?
    et exsecrans
    atque
    deteslans
    responderit,
    Absil. An
    nescilis, inquit, quoniamqui
    adlimrettneretrici unutn
    corpns
    esl? Erunt
    eniin, inquil,
    duo in carne una.
    Numquid
    hoc
    possel
    dici de aliis
    atque
    aliis
    quibus-
    cumque
    facinoribus hominum? Liberum est eninv
    animo liumanoinaliis
    quihusquesceleribus,
    ctunum
    aliquid
    eorum
    operari,
    el eo
    ipsotempore
    alibi
    cogi-
    tatione distendi:
    quod
    in fornicalionis
    ipso opere
    alque lempore
    nonlicel
    animo,
    ad aliud
    aliquidcogi-
    tandumliberumesse. Sic enimtotus homoabsorbe-
    tur ab
    ipso
    et iu
    ipsocorpore,
    ut
    jam
    dici non
    possit
    ipse
    animus suus esse; sed sinvul lotus homo dici
    possit quod
    caro
    sit,
    et
    spiritus
    vadens et non rever-
    tens
    (Psal. LXXVII,59).
    Sic
    ergo possumusintelligere,
    quia
    omne
    peccatumquodcumquefeceril homo,
    exlra
    corpusesl; qui
    autem
    fornicalur,
    in
    corpus proprium
    peccal
    : ut
    videatur,
    ut
    dixi, Apostolus
    in tanlum
    exaggerarc
    voluissefornieationis
    malum,
    ut in
    corupa-
    ratione
    hujus fornicationis,
    coeteraexlra
    corpus
    lia-
    benda cssc duxerit
    quaicumque peccata;
    solo hoc
    tanlummodo fornicalionis malo in
    corpus proprium
    peccari dixerit, quiamajore
    libidinis
    ardore, quo
    su-
    perior
    nullus
    est, voluptas ipsius corporis
    tenet ser-
    vum,
    efficitquecaptivum.
    5. Generalis
    fornicalio, qua
    non adhmrelur Deo.
    Hoecdictasint de
    speciali
    fornicatione
    hujus corporis.
    Verum
    quia
    non solunv forniealio in sacris Litleris
    specialiler,
    sedetiam
    generaliter arguitur
    et nomhia-
    tur; conemur,
    Deo
    adjuvanle,
    ei hinc
    aliquidproba-
    bililer dicerc. Generalis
    igilur
    fornicalio
    aperte
    ma-
    nifestatur in
    Psalmo,
    ubi dieitur :
    Quoniam
    ecce
    qni
    longe
    se
    faciunt
    a
    te, peribunt; perdidisli
    omnem
    qui
    fornicalur
    absle. Ubi
    subsequenler, qualiter
    isla
    ge-
    neralis fornicatioevadi et
    elfugi possit, adjunxit
    di-
    cens: MiliiautemadhwrereDeobonumest
    (Psal. LXXH,
    27,28).
    Ul cxindefacile
    advertamus,
    illamesse
    genera-
    lemfornicationemanimae
    hunianae, qua
    non adhoe-
    rens
    quisqueDeo,
    adhoeretraundo. Undebeatus
    apo-
    stolus J oannes dieit : Si
    quis
    dilexerit
    ntundum,
    dile-
    clioPatris nonesl in eo
    (I
    J oan.
    n,
    15).
    Et
    aposlolus
    J acobus dicit :
    Adulteri,
    ncscitis
    quia
    amicilia
    hujus
    mundi tnimtca es/ Deo
    (J acobi iv, 4)?
    Breviter
    ergo
    definitum
    est,
    non
    posse
    haberedileclionem
    Dei, qui
    J iabuerHdilecUpnemmundi;
    et jnimicum esse
    Pei,
    qui
    amicus essevoluerit mundi. Ad hoc eliam
    perti-
    net
    quod
    Dominusin
    J Evangelio
    dicit: Nemo
    potest
    duobusdominis servire: aut enimunumodio
    habebit,
    el alterum
    diliget;
    aul unum
    palielur,
    el allerumcon-
    lemnet. Et concludit : Non
    poteslis
    Deo servire et
    mammonw
    (Maltli. vi, 24).
    Islaesl
    ergogeneralis,
    ut
    dictum
    est,
    animoe
    fornicatio,
    omnia omnino in sc
    continens, qua
    non adhaereiur
    Deo,
    dumadhaeretur
    mundo : ut sic etiam
    inlelligere valeamus,
    secun-
    dumistam
    generalemfornicationem,
    quod
    ait
    Apo-
    stolus,
    Omne
    peccatum
    quodcumquefecerit homo,
    exlra
    corpusesl; qui
    aulem
    fornicalur,
    in
    corpuspro-
    priumpeccal. Quia
    si non
    fornicetur anima
    humana,
    adhaerendo
    Deo,
    nec adhoerendo
    mundo, queecumque
    alia
    peccata,
    a
    concupiscenlia
    carnali
    prorsus
    aliena
    potuerit pro ipsa fragilitate mortalitatis,
    vel
    igno-
    rando,
    vel
    negligendo,
    vel
    obliviscendo,
    vel non in-
    lelligendo
    homo
    incurrere, hdc sii
    quod
    dictum
    est,
    Omne
    peccatumquodcumquefeceril homo,
    exlra
    corpus
    est:
    quia
    nullumhie
    corporalis
    vel
    temporalis
    con-
    cupiscenliacpeccatum poterit reperiri;
    unde merito
    ex(ra
    corpus
    esse
    quodlibet
    tale
    peccalum,
    dici vide-
    tur.
    Quod
    si adhaerensmundomundanus
    homo, longe
    se facit a
    Deo,
    fornicando ab
    ipsoDeo,
    in
    corpus
    proprium peccat: quia corporali concupiscenlia
    in
    quaequetemporalia
    et
    carnalia,
    carnali sensu et
    pru-
    denlia humanus animus
    trahilur, atque
    distrahitur
    creaturoeserviens
    potius quamCrealori, qui
    est be-
    nedictusinsoecula.
    4.
    Aposloli interprelatio duplex.
    Sic
    ergo, quan-
    (ummihi
    videtur,
    salva
    fide,
    intelligi potest utriusque
    fornicalionis
    malum,
    tanv
    specialis, quamuniversalis,
    in hoc uno
    capilulo
    tanti et tam
    magni doctoris,
    ubi
    ait,
    Omne
    peccalumquodcumquefecerithomo,
    extra
    corpus
    esl;
    qui.
    autem
    fornicalur,
    in
    corpusproprium
    peccat:
    ut aut
    exaggeratio
    factasit ab
    Aposlolohujus
    specialis fornicalionis, qua
    in
    corpus propriumpec-
    cari recie
    intelligiiur; quia nusquam
    sic totus homo
    corporis ipsius voluptati addicitur,
    et ineffabililer
    vel inevitabiliter
    aliigitur,
    ut in
    comparatione hujus
    tanti
    mali,
    coelera
    peccata
    exira
    corpus
    esse videan-
    tur,
    etiamsi
    per corpus
    exerceantur.
    Quemadmodum
    solius fornicalionis vis
    quaedamimperiosaelibidinis,
    conditioni suae
    subdit, propriumque ipsius corporis
    nvancipiumpessimumfaeit, lempore
    maxime
    ipsius
    immundissimae
    operationis;
    ut aliud
    quid praeler
    quodagit
    in
    ipsocorpore,
    non sit liberum humanse
    menti vel
    cogitare,
    vel intendere. Si autemetiam
    ge-
    neralem
    significare
    voluit
    Aposlolus fornicationem,
    propter quam
    dixisse
    videatur,
    Omne
    peccatumqttod-
    cumquefecerit
    homo,
    exlra
    cotpus
    est; qui
    autem
    fot-
    nicatur,
    in
    corpuspropriumpcccat:
    sic
    accipiendum
    est et
    intelligendum,
    ut
    quisque
    dum non adhaeret
    Deo, qui
    adhaeret
    mundo,
    omnia
    temporaliadiligens
    et
    concupiscens,
    merito in
    corpus proprium peccare
    dicatur,
    id
    est,
    universse
    concupiscentiae
    carnali de-
    ditus et subditus factus,
    tanquam
    lolus crealuroeser-
    vusab
    ipso
    Creatore
    alienus,
    per
    illaminitiumomnis
    peco.atisupertqaiD,cujussuperbite
    initimn
    est, ul.sc.i>
    389
    .
    SERMOCLXIII.
    890
    plum
    est, apostatare
    aDeo
    (Eccli. x, 15, 14).
    A
    quo
    generali
    fornicatioftis malo
    quisque
    alienus, quod-
    cumque
    aliud
    peccatumpotuerit
    ut homo
    corruplibi-
    lis adhucet mortalis
    incurrere,
    hoc
    intelligatur
    exlra
    corpus esse;
    id
    est,
    exlra
    corporere
    et
    temporalis
    omnis
    concupiscentiaemalum,
    alienum
    esse,
    cxtra
    corpus,
    ut
    saepe
    dictum
    est,
    esse. Tantummodo eninv
    carnalis et
    generalis concupiscentiae
    malo
    per
    omnia
    fornicalur aninvaa
    Deo, (anquanv corporalibus
    et
    lemporalibus
    desideriis et delectationibus
    illigata
    et
    devincla,
    in
    corpus propriumpeccat, cujus
    universa-
    liter
    concupiscentire
    serviens,
    incurvatur
    mundo,
    ct
    alienatura Deo:
    quodest,
    ut dictum
    est,
    Iniliumsu-
    perbim
    hominis,aposlatare
    aDeo.
    Propter quodgenera-
    lis fornicalionis cavendum
    malum,
    beatus J oannes
    admonet,
    dicens: Nolite
    diligere
    mundum, neque
    ea
    qum
    sunl in
    mundo; quoniamquw
    inmtindo
    sunt,
    con-
    eupiscentia
    carnis
    esi,
    et
    concupisceniia
    oculorum,
    et
    ambilio
    swculi, qum
    non est ex
    Patre,
    sed exmundo.
    Et mundus
    transit,
    el
    concupiscenliaejus. Qui
    aulem
    fecerit
    volunlatem
    Dei,
    manetin
    mlernum,
    sicul illetna-
    net inmternum
    (I
    J oan.
    u, xv, 17).
    lsla
    ergo
    dilectio
    mundi, quce
    universalemin se
    concupiscentiam
    con-
    tinet
    mundi, generalis
    est
    fornicatio, qua peccalui'
    in
    eorpusproprium;
    eo
    quod
    omnibus
    corporalibus
    et
    visibilibuset
    temporalibus
    desideriis
    et
    voluptatibus
    humanus indesinenter servit
    animus,
    ab
    ipso
    Crca-
    toreuniversorumdesolatus
    alque
    dereliclus.
    SERMOCLXIII*
    (A).
    Deverbis
    Apostoli,Spiritu
    ambnlale,
    et
    concupisceii-
    tias carnis ne
    perieceriiis.
    Galal.
    cap. v, f
    .16-21.
    HabitusinBasilicaHonorianavui cal. octobris
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Templi
    anlea
    profani
    dedkatio. Si
    consideremus, liatres,
    ante
    graliam
    Do-
    mini
    quidfuerimus,
    et
    per gratianv
    Domini
    quid
    esse
    coeperimus; profeclo
    inveiiimus
    quia
    sicut bomines
    in melius commulantur,
    itaeliamterrarum loca
    quse
    prius
    contra Dei
    gratiani fuerunt,
    iiuncDei
    gratiae
    de-
    dicantur. Nos enim
    ,
    sicul dicil
    Apostolus, tetnplum
    Dei vivi
    sumus; proplerquod
    dicit
    Deus,
    Inhabilaboin
    illis,
    et deambulabo.
    Quae
    autera hie simulacra fue-
    runt, figi noveranl,
    ambularenon noverant. Deam-
    bulat auleminnobis
    praesenliamajestalis,
    si latitudi-
    neminvenerit charilatis. Adhocnos exhorlans
    Apo-
    stolus ait:
    Dilatamini,
    ne silis
    jugum
    ducenlescum
    infidelibus(II
    Cot.
    vi, 16, 15, 14).
    Si
    dilalemur,
    deambulat innobisDeus: sedut
    dilatemur, operelur
    ipse
    Deus. Si enimlalitudinem charitas
    facit, qure
    non novit
    anguslias;
    videte
    quia
    Deus sibi in nobis
    latiludinem
    facit, ipso
    dicente
    Aposlolo,
    CharitasDei
    diffusa
    est in cordibusnostris
    per Spirilum
    sancluin
    '
    castigatus
    adabn. cl. cb.f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd. et
    adAm.Er.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deVerbis
    Apostoli
    5.
    (b)
    Sicin Romanocodice
    manuscripto
    PP.Cisterciensium
    s. crucisin J erusalem.CitathuncsermonemFlorusadi
    Cpr,xv,
    etGalat.v.
    qui
    datusesl nobis
    (Rom. v,
    S). Propter
    hanc latitu-
    dinem, inquam,
    innobisdeambulat Deus.
    CAPUT II.

    2. In
    nobis,
    uii in
    profano lemplo,
    alia
    dejicienda,
    alia consecranda. Modo
    Aposloli Epi-
    stola cum
    recitaretur,
    audivimus :
    Spiritu ambulate,
    et
    concupiscenlias
    camis ne
    perfeceritis.
    Caro enim
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    et
    spirilus
    adversuscar-
    netn. Hwc enim
    invicem, adversanlur;
    ul non ea
    qum
    vultis
    faciatis. Baptizatis
    dicebat : sed
    lenipluni
    Dei
    adhuc
    aedificabat,
    nonduni dedicabat.
    Videte,
    fratres
    mei, quemadmodum
    cumloca
    ipsa
    lerrena in melius
    convertuntur,
    alia
    diruunturatque frangunlur,
    aliain
    melioresusus
    coromutantur;
    sic et nos sumus.
    Opera
    carnis fuerunt in nobis. Audislis cum commfcinora-
    rentur :
    Manifesla
    aulemsunl, inquit, operacarnis, qtim
    sunt
    fornicaliones,immundiliw,
    idolorum
    servilus,
    vent-
    ficict,
    non
    beneficia,
    id
    est,
    nonabonis
    dicta,
    sedave-
    nenis; conieiaiones,iithnicilim,hwreses,invidiw,
    ebrie-
    lates,
    ei
    liissiinilia; dojiciendasunt,
    nonmulanda:
    quw
    prwdico, inquit, vobis,
    sicut
    prmdixi,quoniamqui
    lalia
    agunl, rcgnutn
    Dei non
    possidebunt.hla
    iii
    nobis,
    tan-
    quam
    idola
    frangenda
    sunt. Inususautemmelioresver-
    tenda
    sutttipsacorporis
    nostri
    membra,
    ut
    quae
    servie-
    banlimmundiliaccupidiialiSjServiantgratirccharitatis.
    CAPUT III.5.
    jEdificatioper fidem,
    dedkalioper
    resurrectionem.Sedvidele
    quiddixeril,
    el
    diligenler
    advertite.
    Operarii
    Dei
    sumus,
    adhuc aedilicaturtem-
    plum
    Dci. In
    capite
    suo
    janv
    dedicatum
    esl; quoniam
    Dominusresurrexit a
    mortuis,
    devicla
    morle,
    morta-
    litate
    consumpta
    ascendit inccelum:
    quiascriplusde
    illoeratPsalmus dedicationisdomus. Ideo
    posl passio-
    liemdicit: Convertisliluclutnmeutnin
    gaudiummihi,con-
    scidisli saccum
    meum,
    etaccinxisti me
    jucundilale;
    ut
    psallattibigloriamea,
    elnon
    compungar(Psal. xxix, 12,
    15)
    .Factaest
    ergo
    illa
    postpassionem
    dedicatioinresur-
    reclione.
    Ergo
    et nostra modolitaedificatio
    per fidem,
    ut fial et
    ipsa
    dedicatio
    per
    ullimamresurrectionem.
    Deniquepost
    isium
    psalmum
    dedicalionis
    domus,
    ubi
    oslendilur resuscilatio
    capitis
    noslri,
    aliusest
    psalmus
    poslistum,
    nonanleislum,cujussichabellilulus:QMan-
    do
    domuswdificabaturpostcaptivilatem.
    Recolite
    capti-
    vilalem,
    ubi atttca
    fuerimus, quando
    lolum mutidum
    velut massaminfideliumdiabolus
    possidebat. Propler
    hanc
    caplivilaiera Redempior advenit; preiium
    no-
    slrum
    sanguinem
    suumfudit: fuso suo
    sanguine,
    ca-
    ptivitalis
    nostrccinslrumentadelevit.
    Lex, inquit Apo-
    stolus, spiritualis
    esl;
    ego
    auteincamalis
    sum,
    venum-
    datussub
    peccalo(Rom.
    vn, 14).
    Anteasub
    peccalo
    venumdati,
    sed
    posleagratia
    liberati. Post illamca-
    ptivitatera,
    domusmodo
    oedificanlur;
    et ul
    sedificetur,
    evangelizalur.
    Sic enim
    incipil
    Psalmus
    ipse
    : Can-
    tale Dotnino canlicumnovum. Et ne
    pules
    doraum
    istanvinuno
    angulooedificari,
    sicul redificantschisma-
    tici vel
    haeretici;
    attende
    quodsequitur
    : CanlaleDo-
    mino,
    omnis lerra
    (
    Psal.
    xcv, 1).
    CAPUTIV.4.

    Novumcanticum.SaluUtreDeiChri-
    slusab
    anliquis
    desideratus.CanlateDominocanticum
    novum: contra canlicum
    vetus,
    Testamentumnovum,
    quiaprjus
    Testamentumvetus: novus homo,
    ut de-
    891
    S. AUGUSTM EPISCOPl
    g2
    ponatur
    velus homo. Exuile
    vos, inquit,
    veteremho-
    minemcumaclibus
    suis;
    et induile
    novum,qui
    secun-
    duinDeumcreatus esl in
    juslilia
    el sanciilateverilalis
    (Coloss.in, 9, 10,
    et
    Ephes. iv, 22-24). Ergo,
    Cantale
    Dominocanticum
    novum;
    canlale
    Domino,
    omnislerra.
    Canlaie,
    el
    cedificate;canlate,
    et benecanite. Annun-
    tiale diemex diesalulare
    ejus:
    annunlialediemexdie
    Chrislum
    ejus. Quid
    est enimsalutare
    ejus,
    nisi Chri-
    stum
    ejus
    ? Pro isto salulari orabanvusin Psalmo:
    Oslende
    nobis,Domine,
    misericordiam
    luam,
    el salutare
    tuumda nobis
    (Psal. LXXXIV, 8).
    Desiderabanthoc
    salulare
    anliqui justi,
    de
    quibus
    Dominusdicebatdi-
    scipulis
    : Mulli voluerunlvidere
    qum
    vos
    videlis,
    et non
    potucruiit(Luc.x, 24).
    Etsalulare luumdanobis.Dixe-
    ruut hoc
    antiqui jusli,
    Salutaretuutndanobis: Chri-
    stumtuumcurainhac carne
    vivimus,
    videamus. Vi-
    deanvusin
    carne, qui
    nos liberet a carne : veniat
    caromundans
    carnem; patiatur caro,
    el redimat ani-
    mamel carnem. Elsulutare
    tuum, Domine,
    da nobis.
    In hocdesidcrio erat ille sanctus senex Simeon: in
    hoc,
    inquam,
    desiderioerat senex ille sanclus et de
    Dco bene meritus
    Simeon;
    sinedubioct
    ipse
    dice-
    bat, Oslendenobis,Dotnine,
    misericordiam
    luam,
    etsalu-
    lareliiiitndanobis.In hocdesideriointalibus
    precibus
    responsumaccepit, quia
    non
    gustaret
    nioriem
    ,nisi
    vi-
    dissetChristumDoraini. Natusesl
    Chrislus,
    veniebat
    ille,
    illeibal : seddonec venirel
    ille,
    illeirenolebat.
    J amsenectusmatura
    excludebat,
    sedsinccra
    pielas
    de-
    tinebat. Atubi
    venit,
    at ubi
    natusest,
    al ubi eum
    por-
    tari malris manibus
    vidil,
    etdivinaminfantiam
    pia
    se-
    neclus
    agnovil; accepil
    eiiminnvanus
    suas,
    etdixit:
    iVanc
    dimittis, Dontine,
    servttmtuumin
    pace; quoniam
    viderunloculi mei salulareluutn
    (Luc. n, 26-50).
    Ecce
    unde
    dicebat,
    Ostende
    nobis, Domine,
    misericordiam
    luam,
    ct salutaretttumda nobis.
    Implelum
    est deside-
    rium
    senis,
    mundi
    ipsius
    seneclute
    vergenle. Ipse
    ad
    scnemhominem
    venit, qui
    mundumvctercminvenit.
    Ergo
    si niundumvetereni
    invenit,
    audiat mundus:
    CanlateDontittocanlicutn
    novum; cantaleDomino,
    omnis
    lerraDeslruatur
    vetustas,
    novitas
    surgat.
    CAPUT V.

    5. Christi
    prmdicatio.

    CantaleDo-
    minocanlicum
    novum,
    caniateDomino.Videte ceiia-
    men oedificantiuni.Canlate
    Dotnino,
    benedicilenomen
    ejus.
    Benc
    nunliate, quod
    est
    graeceevangelizate.
    Qnid?
    Diemexdie.
    Quem
    diemex die? Salutdre
    ejus.
    Quem
    dienvex die? Lunvenex
    lumine,
    Filiunvde
    Patre,
    salulare
    ejtts.
    Aitnunlialein
    genlibusgloriam
    ejus,
    in omnibus
    populis
    mirabilia
    ejus.
    Ecce
    quomodo
    domusoedificalur
    post caplivitalem.
    Terribilisesl
    super
    omuesdeos.
    Super quos
    deos?
    Quoniam
    omnesdii
    gen-
    lium
    dmmonia;
    Dominusautemccelos
    fecit
    (Psal. xcv,
    1-5).
    Sanctos
    feeit, Aposlolos
    fecil.
    Quoniam
    cmlienar-
    rantglorianiDei.
    Nonsunl
    loquelmnequesermones, quo-
    rumnonaudianlurvoceseorum.Inoinnemlerramexivit
    sonus
    eorum(Psal. xvm,2,4,5): quia
    omnisterra can-
    tat canticumnovum.
    6. Lucla camis et
    spirilus.
    Audiamus
    ergo
    et
    Apo-
    slolum,
    architeclum
    magistri:
    Ut
    sapiens, inquit,
    ar-
    chitectui
    [undameniumposui,
    Audiamus
    ergo
    isuujj
    arcnitectum, quaedam
    nova
    construentem, qusedam
    vetera
    dejicientem.
    Spirilu, inquit, ambulate, riova
    estistaconstructio: el
    concupiscentias
    carnisne
    perfece-
    rilis,
    velerumest ista destructio. Cum
    enim,inquit,
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    et
    spiritus
    adversuscat-
    nem. Hceceniminivicem
    adversaninr;
    ut non ea
    qute
    vultis
    facialis.
    Adhucenim
    sedificamini,
    nondumdedi-
    camini. Utnonea
    quw
    vullis
    facialis.
    t
    CAPUT VI.

    Quae
    enimvultis?Ut omninonullac
    sint
    concupiscenliae
    malarumet illicitarum delcla-
    tionum.
    Quis
    sanctus non hsecvelit ?Sednonefficit:
    quamdiu
    hic
    vivitur,
    hocnon
    impletur.
    Caroenimcon-
    cupiscit
    adversus
    spirilum,
    el
    spirilus
    adversuscarnem.
    IIwceniminvicem
    advetsantur;
    utea
    qum
    vultis
    facere,
    ul nulloesint invobis
    prorsus
    rerum iilicitarumcon-
    cupiscentioe,
    non
    possilis. Quidergo
    reslat?
    Spirilu
    ambulale;
    et,
    quia
    non
    potestis
    efficereut
    concupi-
    scenlias carnis
    consumatis, concupiscentias
    carnisne
    perficialis.
    Consumere
    quidem
    illas
    atque finire,
    et
    penitus exstirpare
    omni modo velle debetis: sed
    quamdiu
    sunt in
    vobis,
    et est alia lex in membris
    vestris
    repugnans legi
    mentis
    vestroc, concupiscentias
    carnis ne
    perficeritis. Quid
    enim vultis?Ut omnino
    nonsint
    concupiscenliae
    carnis. Nonvns
    permitlunt
    implere quod vultis;
    nolite eas
    permiltere implere
    quod
    voluiu.
    Quid
    vukis? Ut omnino non sinl. Sed
    stinl. Caro
    concupiscit
    adverstts
    spirilum
    :
    concupiscat
    spiritus
    adversuscarnem. Ut nonea
    quw
    vutlis
    facia-
    lis,
    id
    esl,
    ut non sint in vobis
    ipsaeconcupiscentiae
    carnis
    ;
    nec
    ipsce
    faciant
    quodvolunt,
    ul
    opus
    earum
    perficialis.
    Si nontibi in totum
    cedilur,
    noli et tuce-
    dere. Prius
    cequelurpugna,
    ut
    aliquando
    sit victoria.
    CAPUTVII.

    7. Victoria
    posl
    resurrectionem.Cur
    differiur
    vicloria,Etenini
    procul dubio,
    fratres
    mei,
    erit:
    credamus, speremus, amemus,
    erit
    aliquando
    vicloria,
    indedicatione
    domus, quae
    nvodoredificalur
    postcaplivitalcm.
    Novissimaeniminimicadestruetur
    mors,
    cura
    corruptibile
    hocinduerit
    incorruptionem,
    et mortale hoc induerit immoiialitalem. Praemedita-
    mini verba
    triumphaiitium:
    Ubi
    est, mors,
    contenlio
    tua
    (I
    Cor.
    xv, 26, 55,54, 55)
    ?
    Triumphantium
    isia
    vox
    est,
    non
    pugnanlium. Pugnanlium
    autem vox
    est,
    Misereremei
    Domine, quoniaminfirmus
    sum:
    sana
    me, Domine,quoniam
    conlurbalasunlossa
    mea,
    et
    aiiimatneaturbataest
    valde;
    el
    tu, Domine,usquequo
    (
    Psal.
    vi, 5,
    4
    )
    ?Videlaboranlem in certamine. Et
    tu, Domine,usquequo
    ?
    Quidest, Usquequo
    ?
    Quousque
    probesquiaego
    subvenio. Si enimcilo
    subvenirem,
    luclamen non sentires: si Iuclamen non
    senlires,
    tanquam
    de tuis viribus
    superbires ;
    et
    per
    islamsu-
    perbiamnunquam
    ad victoriam
    pervenires.
    Dicium
    est
    quidem,
    Adhucle
    loquente
    dicatn.Ecceadsum
    (Isai.
    Lviu, 9):
    sedDeusel cumdiffert
    adest,
    et
    quod
    dif-
    fert
    adest,
    etdifferendo
    adest;
    ne
    prseproperam
    cum
    impletvoluntatem, perfectam
    non
    impleat sanilaiem.
    CAPUT"VIII.8.MedicamenlumelalionisinPaulo.
    Non
    enini,
    fratres
    mei, apostolo
    Paulo non
    aderat,
    qui
    cumcertaret,
    ne
    exlolleretur,
    timebat. In
    magni-
    tudinetinquit,
    revelalionummearumneextollat.
    Videla
    95 SERMOCLXlil.
    894
    in conflictatione
    certantem,
    nondum in securitale
    triumphantem.
    In
    magniludine
    revelationummearum
    neextollar.
    Quisdicil,
    Ne extollar? 0
    terror,
    o Ire-
    mor!
    Quis dicit,
    Ne exlollar?Cum tanta
    ejus
    verba
    sinl relundentia
    elationem, compescentia tumorem,
    el
    dicit,
    Neexlollar.'Paruin
    cstquia dicit,
    Neextollur:
    videtemedicamentuni
    quod
    sibi dicit
    appositum.
    -Ne
    exlollar, inquit,
    dalusesl mihi stimuluscarnis
    tnem,
    an-
    gelussatanm.
    0
    venenum, quod
    non curatur nisi ve-
    neno! Datusesl tnihi slimuluscarnis
    mew,angelus
    sa-
    lanw, qui
    me
    colapliizet. Caput caedebalur,
    ne
    caput
    extollerelur. 0
    antidotum, quod quasi
    de
    serpente
    conficitur,
    et
    pi-opterea
    iheriacum
    nuncupatur!
    Ser-
    pens
    enimille
    superbiampersuasit. Gustate,
    et eritis
    sicut dii
    (
    Gen.
    ui,
    5
    ): superbioepersuasio
    ista estK
    Unde
    cecidit,
    inde
    dejecit.
    Merilo
    ergo
    venenumser-
    pentis
    de
    serpenle
    sanatur.
    Quid
    ait
    Apostolus?
    Propter quod
    ter Dominum
    rogavi,
    ut
    auferret
    etima
    me. Ubi
    est,
    Adhuc te
    loquenledicam,
    Ecce adsutn?
    Propler quod,
    non
    semel,
    scditerumel lerlio Domi-
    numrogavi.
    Nonnelunc et
    ipse dicebat,
    Et
    lu,
    Do-
    mine, usquequo
    ? Sed
    numquid quiadifferebat,
    ideo
    non
    aderat,
    et falsum
    erat, Adhuc
    te
    loquentedicatn,
    Ecceadsum?
    Quid
    enim? medicus
    quando
    dat
    quod
    desideras, adest; quando secat,
    non adest ?
    Nonne
    sub medici ferramento clamas ut
    parcat;
    et
    quia
    magis adest, magis
    secat?
    Denique
    nt scias
    quia
    ad-
    erat,
    videte
    quid
    ter
    rogantiresponderit. Dixit, inquit,
    mihi:
    Sufficit
    libi
    gratiamea;
    namvirlus in
    infirmitate
    perficilur(1
    Cor.
    xn,
    7-9).
    Ego, inquit,
    novi : medicus
    oplimus, Ego, inquit,
    novi in
    qtiem
    lumorem
    pergat
    quod
    volosanare.
    Quiesce,
    adhibeam
    quod
    scio.
    Suf-
    ficit
    libi
    gralia
    mea: non libi sufficitvoluntas lua.
    HODC erant
    utique
    verba
    cerlantis,
    et incer(amine
    pe-
    riclilanlis,
    el divinumauxilium
    poslulantis.
    CAPUT IX.

    9. Humilitale victoria obtinenda.
    Triumphantis
    aulenvverba
    quce
    erunl? Verbacertan-
    tis,
    dumdomusaedificatur: verba
    triumphaniis,
    cum
    dornusin ullimo dedicalur. Ubi
    est, mors,
    contentio
    tua? ubi
    esl, mors,
    acukustuus? Aculeusautemmorlis
    esl
    peccalutn.
    Sic isla dicebal
    Apostoius, quasi ipse
    jam
    ibi esset.
    Denique post
    haec
    verba, quoe
    constat
    esse
    |de
    futura
    perceplione,
    non de
    procsenti
    confli-
    ctalione; quandoquidem dicit,
    Tunc
    fiet:
    non modo
    fit,
    sedtunc
    fiel. Quid
    tunc
    fiel?
    Sermo
    quiscriplusest,
    Absorpla
    esl mors invictoriam. Ubi
    esl, mors,
    conlen-
    liotua? ubi
    est, mors,
    aculeustuus? Tunc fiet ut nus-
    quam
    sit aculeus
    mortis, nusquam possit
    inveniri
    peccatum. Quid
    festinas? Tunc
    fiet,
    lunc
    fiet.
    Merealur
    in te
    humilitas,
    ut tunc inte
    fiat;
    ne
    superbia
    non
    permitiat
    utvel tunc in tefiat.
    Tuncfiet.
    Modointe-
    rimdum
    pugnas,
    dum
    laboras,
    dum
    periclitaris, dic,
    dic,
    Dimitlenobisdebilanoslra
    (Matlh. vi,
    12).
    Dic
    omnino dum
    pugnas, dic,
    verum
    dic,
    ex animodic:
    Si dixerimus
    quia peccalum
    non
    Iwbemus,
    nos
    ipsos
    seducitnus
    (I
    J oan.
    i, 8).
    Tu tibi diaboluseris. Nos
    ipsosseducimus,
    el veritasinnobisnonest. Nonenim
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.
    U)v.,Gu$iate
    eterilissicul
    dii, supcrbite
    Ptrwamest,
    M,
    verum
    dicimus,
    dicendo nos non habere
    peccalum;
    cumhic non simussine
    peccato.
    Dicamus
    ergo
    veri-
    tatem,
    ut
    aliquando
    inveniamus securitatem. Sit ve-
    ritas in
    pugua,
    ut
    acquiratur
    securitas in victoria.
    Tunc
    fiel,
    Ubi
    esl, mors,
    aculeustuus?Aculeus enim
    morlisest
    peccalum.
    CAPUTX.

    10. Lexsine
    gratia.
    Sedde
    Iegeprre-
    sumis, quia
    data est tibi
    iex,
    et dalum esl libi
    prae-
    ceptum.
    Ronumesl libi ut
    Spiritus
    le
    vivificel,
    ne
    litlera occidal. Volout
    velis;
    sednon sufficitul velis.
    Adjuvandus
    es ut
    plenevelis,
    et
    impleas quod
    velis.
    Naravisvidere
    quid
    valeat sine
    Spiritu adjuvante
    lit-
    lera
    jubens?
    Ibi dixit. Cum diclum
    esl,
    Ubi
    est,
    mors,
    aculeusluus?Aculeusaulemmortisesl
    peccalum;
    coiilinuosuhjunxit,
    Virlus
    aulempeccalilex(lCor. xv,
    54-56
    )
    ?
    Quid esl,
    Vinus
    peccali
    lex? Nonmala
    ju-
    bendo,
    vel bona
    prohibendo:
    iroo vero mala
    prolii-
    bendo,
    el bona
    jubendo.
    Virtus aulem
    peccaii
    lex;
    quia, Subinlravil,
    inquit,
    lex ul abundarct delicluni.
    Quidest,
    ut abundarel delicluni?
    Quia
    ubi
    gratia
    non
    erat,
    auxit
    prohibitio
    desiderium : et cum
    quasi
    de
    propria prcesumitur virtule,
    factum est
    grande
    vi-
    liunvl. Sed
    quid
    fecit
    gralia
    ? Ubi abundavit
    peccalum,
    superabundavitgralia(
    Rom.
    v, 20).
    Venit
    Dominus;
    lotum
    quod
    deAdanv
    traxisti,
    lo(um
    quod
    (uis
    pravis
    moribus
    addidisti,
    totum
    dimisit,
    totum
    delevit;
    ora-
    tionem
    docttit, graliam promisil;
    certamen
    indixit,
    laboranli
    subvenit,
    victorenv
    coronavil, Ilaque, inquit
    Apostolus,
    Leo;
    quidemsancla,
    el mandaluin
    sanclum,
    et
    juslum,
    et bonum.
    Quod
    ergo
    botium
    est,
    rnihi
    faclum
    est
    mors?Absit.Sed
    peccalum,
    ul
    appareatpeccatum,
    Nam
    quando
    non
    prohibebaris, erat; sednon
    apparebat.
    Nam
    concupiscenliam,inquit, nesciebam,
    nisi Lexdice-
    rel,
    Nonconcupisces.Occasioneigiluraccepla,peccatwn
    per
    mandatum
    fefellitme,
    et
    pet
    illudoccidil
    (Rotn. vn,
    7-15).
    Ecce
    quid est,
    Liltera occidil
    (II
    Cor.
    m, 6).
    CAPUT XI-11. Neccssilasdivini
    adjutorii.
    Si vis
    ergo
    evadere
    legemminantem,
    ad
    Spiritumfuge
    ad-
    juvanlem. Quod
    eninvlex
    imperal,
    fides
    sperat.
    Cla-
    maad Deum
    luum, adjuvet
    le. Non remaneas sub
    littera
    reus,
    sed
    Spiritu
    suo te
    adjuvel
    Deus : ne libi
    similissit
    superbus
    J udeeus.Cumenimaculeus mor-
    tis esset
    peccalum,
    virtus autem
    peccati lex; quid
    ageret
    humana
    infirmitas,
    in
    quafatigabatur
    volun-
    las?
    ye//e, inquit, adjacel mihi; perficere
    autum bo-
    numnonhioenio
    (Rom.
    vn
    ,
    18). Quid
    ergo ageret?
    Ecce aculeusmortis
    peccalutn,
    eccevirlns
    peccati
    lex.
    Sedlex
    subintravit,
    ut ubundarel delictum. Si enim
    lex
    possetvivificare,
    omninoex
    lege
    essel
    justilia.
    Sed
    conclusit
    Scriplura
    omniasub
    peccato.Quomodo
    con-
    clusil? Ne
    vagareris,
    ne
    proecipilareris,
    ne
    merge-
    reris;
    cancellos tibi fecit
    lex,
    ut non
    inveniendpqua
    exires,
    ad
    gratiam
    convolares. Sedconclusit
    Scriptura
    otnniasub
    peccalo,
    ut
    promissio. Qui promitlit, quod
    facit
    promittit,
    non
    quod
    tufacis. Si tu faclurus es-
    ses, prsenuntiator
    esset
    Deus,
    non
    promissor.
    Sed
    AliquotMss.,de
    proprmprmsumiturvtrtus,
    factum
    est
    qrande
    vitium.SiceliamFlorusin
    manuscriplisqui lameo
    iaeditigbabei virtus
    facta
    esl
    grande
    viiium.
    89S
    S. AUGUSTINI EPISCOPl
    896
    conclusil,inquil, Scriplura
    omniasub
    peccalo,
    til
    pro-
    missioex
    fide
    J esu Chrisli darelur credentibus
    (Galal.
    III,21
    c/22). Audi,
    darelur.
    Quid supcrbis? Audi,
    daretur.
    Quid
    enim
    liabes, quod
    non
    accepisli (I
    Cor.
    iv, 7)
    ?
    Ergoquia
    aculeus
    yiQfjjs
    est
    peccatum,
    vir-
    tus autem
    peccalilex;
    et hoc^le bona
    providenlia
    Dei,
    ut concluderentur horainessub
    peccalo,
    et
    quae-
    rerent
    adjulorem, quccrerent gratiam, quaererent
    Deum
    ,
    nonde sua virtute
    proesumerenl;
    ideo elhic
    cum
    dixissct,
    Aculeusuulemmorlis
    peccalum,
    virtus
    autem
    peccati
    lex :
    quid
    times?
    quid
    laboras ?
    quid
    sudas? Audi
    quodsequitur
    : Gratiasautem
    Dco, qui
    dedit nobis victoriam
    per
    Dominumnosirum J esum
    Cliristum(ld.xv,
    56, 57).Certe
    tu tibi dasvicloriam?
    Gratias
    Dco, qui
    dedit nobisvicloriam
    per
    Dominum
    noslrumJ esumChrislum.
    CAPUT XII.

    12. InvocandumDei
    adjutoriunu
    Ergo
    cum
    cceperis
    laborare
    pugnans
    conlra concu-
    piscentiascamis, spirilu ambula, spiriluro invoca,
    donumDei
    qtioere.
    Et si lex innvenvbris
    repugnat
    le-
    gi
    nventistuoe ex
    parte
    inferiori,
    id
    est,
    a
    carne,
    capiivum
    letenel sub
    legepeccali
    : et boc cnienda-
    bitur,
    el hoc transiet in
    jura
    viclorioc. Tu lanlunv
    clama,
    tu (anlunvinvoca.
    Oporlel semper orare,
    et
    non
    deftcere(Luc. xvin, 1).
    Invoca
    omnino,
    invoca
    adjutorium.
    Adhucte
    loquente, dicit,
    Ecceadsum.
    Post
    intcllige,
    ct audis dicentemanimre
    tuoe,
    Salus
    tua
    ego
    sum
    (Psal.
    xxxiv
    , 5),
    Cum
    ergo
    lex carnis
    repuguarecoeperitlegi mentis,
    et
    captivum
    leduce-
    re in
    legepeccali, quoe
    est inmembris tuis : oran-
    do
    dic,
    conlitendo
    dic,
    Miser
    ego
    homo.
    Quid
    enim
    aliudesl bomo?
    Quitl
    est
    homo,
    nisi
    quod
    memores
    ejus (Psal. VIII,5)
    ?
    Dic,
    Miser
    ego
    Iwmo:
    quia
    nisi
    venisset Filius
    honvinis, periisset
    homo. Exclama
    in
    angustiis, QHIS
    meliberabitde
    cotpore
    morlis Itu-
    jus
    ? ubi lex inmembris meis
    repugnat legi
    meiilis
    mere. Condeleclorenhn
    legi
    Dei secunduminterioretn
    hominem.
    Quis
    meliberabilde
    corpore
    morlis
    hujus?
    Si
    hoc
    fideliter,
    si humiliter
    dicis;
    verissime
    respon-
    dclur,
    Gralia Dei
    per
    J esutn Christum Domiiium
    nostrum
    (Rom. vn, 22-25).
    Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    SERMOCLXIY.
    De verbis
    Apostoli,
    Galal.
    cap. vi, 2-5,
    Invicem
    oneravestra
    portale
    : el de
    istis, Unusquisque
    onus
    suum
    portabit.
    Contra
    Donalistas,paulopost
    habi-
    tam
    Carlhagine
    Collationem
    pronunlialus(b).
    CAPUT PRIMUM.l.Lea; Chrislia
    porlantibusin-
    vicemonerasua
    implelur.
    Omnes nos
    per Apostolum
    admonel
    verilas,
    ul invicemoneranoslra
    porlemus
    :
    et inco
    ipsoquo
    nos
    admonet,
    ut invicemonera no-
    slra
    portcmus, quo
    fructuidfaciamus
    ostendit, adjun-
    gens
    et
    dicens,
    El sic
    adhnplebitislegem
    Chrisli :
    quoe
    non
    implebitur,
    nisi invicemoneranosira
    porlemus.
    Quae
    sinl oncra
    isla,
    el
    quemadmodumporlanda sini,
    *
    Casligatus
    ada. bn. cl. cb.f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rnv.vd,
    et adAm.Er.par. Lov.
    (a)
    AJ ias,
    de verbis
    Aposloli
    22.
    (b)
    Exeodemsermone
    qusedam
    iranslulitFlorusad Ga-
    lat.
    vi.
    quoniamquidem
    omnes
    prohostris vjribusconari de-
    bemus
    implerelegemChrisli, adjuvante
    Dominoco-
    nabor ostendere.
    Quod
    medemonstraturum
    essepro-
    posui,
    memeiitote
    utexigalis
    :etcum
    reddidero,
    non
    pelalis.
    Hocme dcmonstraiurum esse
    proposui,
    ad-
    juvanle
    Dominointeutionem meamet
    pro
    me ora-
    tiones
    vestras, quoe
    sint onera
    quae
    invicemnos
    jubet
    ul
    portemus Apostolus,
    et
    quemadmodum
    portanda
    sint. Hocsi
    fecerimus,
    illudubi fruclum
    posuit,
    sua
    sponle
    consequelur,
    ul
    impleamuslegem
    Christi.
    2. Onera
    distinguenda.
    Dicit
    aliquis
    : Obscureenim
    apostolus
    locutus
    est,
    ut lu coneris
    exponere qure
    sinl ista
    onera,
    vel
    qiiemadmodum
    inviccm susti-
    nenda? Estillic
    quaestio,quac
    nos
    cogil
    onera dislin-
    guere.
    El
    inipso quippe capilulo
    leclionis habes ibi
    positum,
    Unusquisque
    aucem
    proprium
    onus
    porlabit.
    J am
    ergo
    occuril sensibus
    veslris,
    Si
    unusqiiisque
    onus
    propriumporlabil, qunmododicit,
    Invicemonera
    vestra
    porlale?
    Nisi
    quia
    onera
    disiinguenda sunl,
    ne
    sibi conlraria
    lo;|ui pu(elur Aposlolus.
    Non enim
    longe,
    noneninv in alia
    Epislola,
    non enim in hac
    ipsalongesuperius
    aul
    inferius;
    sed ineo
    ipso loco,
    i(aul sibi sini eadeni verba
    contigua, ulrumqne po-
    suil,
    et
    quiaunusquisque proprium
    onus
    portabit,
    et
    quod
    admonuit et borlatus
    est,
    ut invicemonera no-
    slra
    portemus.
    CAPUTII.

    5. Onerumduo
    genera.
    Alia
    erg
    sunl
    onera,
    in
    quibus unusquisque proprium portat,
    nec
    porlat
    cum alio
    alter,
    ncc
    projicil
    in
    alterum;
    et aliasunt
    onera,
    in
    quibusrecle
    dicis
    fralri,
    Porto
    tecum,
    autPorto
    pro
    le. Si
    ergo
    disiinctione
    opus
    est,
    nonest facilisinlellectus. Contraeos
    crgoqui pu-
    tabant
    possc
    hominera conlaminari
    peccalis alienis,
    respondit Apostolus, Unusquisque
    onus
    ptoptiumpot-
    labit.
    Ilem,
    conlra cos
    quibus per
    hoc
    possit negli-
    genliasubintrare,
    ut
    quasi
    sccuri facti
    quod
    noncon-
    taminarenlur
    peccalis
    alienis,
    neminemcnrarent cor-
    rigere,
    lnvicemoneravestra
    porlale.
    Rreviter
    dictum,
    brevitcrque
    dislinctum est : et
    quanlum existimo,
    maiiifestationemverilalis non
    impedivit.
    Nametbre-
    viter
    audislis,
    et cilo intellexistis.-Corda vestra non
    vidi : sed lesles cordis voces audivi. J am
    ergo
    tan-
    quam
    de intellectis
    sectiri, aliquanto
    latius dissera-
    mus;
    nonut
    inieUigenduminsinuetur,
    sed ut
    quod
    intellectum
    est,
    commendetur.
    4. Sua
    cuiqueonera, peceala.
    Concionalor
    tiiundi,
    Chrislus. Onera
    quce unusquisque
    sua
    portat, pec-
    caia sunl. Hasdeleslabiliumonerumsarcinas
    portan-
    tibus
    hominibus,
    et subeis fruslra
    sudantibus,
    Domi-
    nus dicil : Venilead
    me,
    omnes
    qui
    laboralis el onerali
    estis,
    el
    egoteftciam
    vos.!Quomodo
    reficit
    peccaiis
    one-
    ratos,
    nisi
    indulgenlia peccatorum?
    Concionator
    mundi,
    de
    quadamspecula
    excelsaeauctoritalis excla-
    mat :
    Audi, genus bumanum; audite,
    filii
    Adam;
    audi, genus
    laboriosumet infructuosum: videolabo-
    rem
    vestrum,
    videte donum meum.
    Scio,
    laboralis
    et onerati
    eslis;
    et
    quod
    est
    miserius, perniciosas
    sarcinas,
    vestris humeris
    alligatis
    :ad
    haec,quodpe-
    jus esi,
    onera addi vobis
    pelilis,
    non
    deponi. ,
    K.Q7 SERMO
    CLXIV.
    898
    CAPUTIII.5. Onusavarhue. Onus
    pigriiim.
    Quis
    noslrum
    brevi
    lempore potest multiplicitaiem
    et va-
    rietatemharumdisserere sarciuarum? Tamen inde
    pauca
    commemoremus,
    et de his coetera
    conjecle-
    mus. Videhominemoneratumsarcina
    avarilioe,
    vide
    illumsub hac sarcina
    sudantem, anhelanlem,
    siiien-
    tem,
    el laborando sarcinamaddenlem.
    Quidexspe-
    ctas,
    o
    avare, amplectens
    onus
    (uum,
    et catenis cu-
    piditatis alligans
    malamsarcinamsubhumeros tuos?
    Quidexspectas? quid
    laboras?
    quid
    inhias?
    quid
    con-
    cupiscis
    ?
    Nempe
    satiare avaritiam. 0 votainaniaet
    facla
    nequissima! Exspeclas ergo
    satiare avaritiani?
    Illa te
    polesl premere,
    tuillamnon
    potes
    saliare. An
    fortenon
    estgravis? Usque
    adeosubhacsarcina sen-
    sumetiam
    perdidisli
    ?Nonest
    gravis
    avaritia?
    Quare
    ergo
    le de somno
    excilat,
    quoe
    le
    aliquandd
    eliam
    dormire nonsinit? El forlassc habes ctim illa alle-
    rumonus
    pigritioe,
    et isladuo
    ncquissima
    onera se-
    cumquepugnantiapremunt te,
    et dilaniant le. Non
    enim
    pariainvperant,
    noneninvsiniilia
    jubent. Pigri-
    tia
    dicit,
    Dornii : avariiia
    dicit,
    Surge. Pigritia dicit,
    Noli
    pati frigidos
    dies : avarilia
    dieit,
    Tolera in
    mari etiam
    lempcstates.
    Illa
    dicit, Quiesce;
    illa non
    sinit
    quiesccre. J ubet,
    nonsolum
    , Procede;
    sed
    el,
    Naviga
    trans
    raare, qurcre
    terras
    quasignoras.
    Mer-
    ces inIndianv
    depoitandce
    sunt : non nosti
    linguam
    Indorum
    ,
    sed
    intelligihilis
    videtur sermo avaritioe.
    Veuies
    ignotus
    ad
    ignotuin; das, accipis, emis,
    portas ; periclilatus pervenisli,
    cunv
    periculisredis,
    exclamasin mari
    exagitalustcmpestale,
    Deus
    ,
    Iibe-
    ra nic. Nonaudis
    respondentera, Quare?
    Misi le?
    Avaritiatibi
    jitssil
    ut
    acquireres quod
    non habebas:
    cgo
    tibi
    jussi
    ui.sine lahoreante ostiiim tuum
    pau-
    peri
    dares
    quod
    hahebas, Illalc ad Indosmisit ad
    reportanduni
    aurttm:
    cgo
    libi ad oslium Chrislum
    posui,
    a
    quo
    emeres
    regnum
    coelorum. Laboras in
    jtissioneavaritioe,
    in
    jussione
    mea uon.laboras. Am-
    bo
    jussimus;
    non audisti me: cui obaudisli libe-
    rcl le.
    CAPUTIV.

    6. Prosarcinis
    cupiditalis,suscipien-
    dw,
    sarcinw charilatis.
    Quam
    multi lias sarcinas
    portant? Quanti
    mihi modocontra
    ipsas
    sarcinas lo-
    quenli
    sub
    ipsis positicxclamanl?
    Cunv sarcinis in-
    iraruut,
    cuiii sarcinis exeunt : avari
    ingressi sunt,
    avari discedunt.
    Egoloquendo
    contra istas
    sarcinas
    Iaboravi. Si
    clnmatis,
    ponile quodpoiiatis.
    PosUemo
    inenoliteaudire
    ; Imperatorem
    vestrum audite cla-
    niantem, Vcnilead
    me,
    otttnes
    qui
    laboratiset onerali
    esiis Noneninv
    vcnitis, nisi Inborare desinatis. Vul-
    tisad nie
    currere,
    sedcum
    gravibus
    sarcinis non
    po-
    testis.
    Venile,inquit,
    ad
    tne,
    omties
    qui
    laboraliset
    oneraii
    esiis,
    el
    ego
    vos
    reftciam.
    Doveniam
    prseleri-
    loriim
    prccalorum,
    tollam
    qtiodpremebat
    oculos ve-
    siros,
    sanabo
    quod
    nocuit humeris veslris. Tollam
    quidemsarcinas,
    sedinanesa sarcinis nondimittam:
    lollamsarcinas
    malas, etimponam
    bonas. Cumenim
    dixisset,
    Et
    ego
    vos
    reftciam;adjtinxit,
    Tollile
    juguin
    meum
    super
    vos.Male(e
    subjugaverat cupiditas,
    salu-
    briter te
    subjuget
    charilas.
    7. Chrislus
    magister qttid
    a sedisci velit. Sarcina
    Cliristilcvis.Toltite
    jugum
    meum
    supervos,
    et discite
    ame.Si vobisviluil
    humanura
    qualccumquemagiste-
    '
    rium,
    discilea tne. Cbrislus clamat
    magister,
    unicus
    Dei
    Filius,
    solus
    verax, verus,
    veritas
    clamat,
    Discite
    a me.
    Quid? Quia
    in
    principio
    erat
    Verbum,
    et Ver-
    bumeral
    apudDetim,
    et Deuserat
    Verbum,
    et omnia
    per ipsum
    factasunt
    (J oan.
    I
    ,
    1-5)
    ?
    Numquid
    hocab
    co discere
    poterimus,
    mundum
    fabricare,
    coelunvlu-
    minibus
    implere,
    diei
    nociisque,
    vicissUudinesordi-
    nare,
    lempora
    et soecula
    jubere percurrere ,
    semini-
    bus vim
    tribuere,
    animalibus terram
    replere?
    Nihil
    horumnos
    jubet
    discerc
    magister
    coclestis: illafacit
    ut Deus.
    CAPUT V.

    Sed
    quia
    isleDeuset homoesse di-
    gnatus est,
    ineo
    quod
    Deus
    est,
    audi ut recreeris
    ;
    ineo
    quod
    homo
    est,
    audi utimileris.
    Discile,inquit,
    o
    me;
    non mundum
    fabricare,
    et creare naluras : nec
    illa
    quidenv
    alia
    qucc
    hic latens
    Deus,
    homo inanife-
    stus cffecit
    ;
    nec
    ipsadicit*, Disciteame febres ab
    oegrotanlibuspellere,
    fugare
    drcmonia
    ,
    mortuossus-
    citare,
    ventis et fluctibus
    imperare, super aquas
    am-
    bulare
    : nec hoc
    dicit,
    Discitea me. Iloecenim dedit
    quibusdamdiscipulis suis, quibusdam
    non dedit:
    hoc
    autem,
    Discitea
    me,
    omnibus
    dicil;
    ab hoc
    proe-
    cepto
    nemo se
    excuset,
    Discitea ine
    quoniam
    milis
    sum, ethumiliscorde.
    Quare
    dttbitas hanc
    sarcinam
    ferre? Hccc sarcina
    gravisest,
    humilitaset
    pielas
    ?
    Haecsarcina
    gravis est,
    fides
    , spes,
    charitas? Istse
    enim
    humilem,
    islsemitem
    reddunt. Et vide
    quia
    oneralus non
    eris,
    si
    ipsunv
    audieris.
    J ugum
    enim
    meumlette
    esl,
    el
    sarcina mea levisest
    (Malth. xi,
    28-50).
    Quidesi,
    levisest?
    Quid
    si
    habetpondus,
    sed
    minus?
    plus
    habet
    avaritia,
    minus
    justitia
    ?
    Nolo sic
    intelligas.
    Hoecsarcinanonest
    pondus onerati,
    sed
    alaestintvolaturi 2. Habent enimet aves
    pennarum
    suarumsarcinas. El
    quid
    dicimus?Porlant illas
    ,
    et
    portanlur.
    Portant illasin
    terra,
    portantur
    abillisin
    coslo. Tu si
    misericordiam velis
    praebere avi, prae-
    sertim
    aeslale,
    et
    dicas,
    Miseramistamaviculamone-
    rantpennoe,
    etdetrahas onushoc
    ;
    in terra remane-
    bit,
    cui subvenirevoluisti. Porta
    crgo pennaspacis,
    alas
    accipe
    charitatis. Hsec
    estsarcina,
    sic
    implebi-
    tur IexChristi.
    CAPUTVI.

    8.
    Cupiditatis
    aut charitatis
    quisque
    sumonus
    portctt.
    Distinciasunl onera. Videte
    nunc,
    nescio
    quis
    avarus inlrat: nosli illum
    avarum,
    stat
    tccum,
    el tunones avarus
    ;
    sed etiam
    misericors,
    das
    pauperi quodhabes,
    noninhias in ea
    qure
    non
    habes;
    audis dicentem
    Apostolum, Prmcipe
    divhibus
    hujusmundi,
    non
    superbesapere, nequesperare
    in in-
    cerlo
    diviliarum,
    sedinDeo
    vivo,qui prmstal
    nobisom-
    nia abundanler ad
    fruendum:
    divilessint in
    operibus
    bonis,
    facile
    tribuanl,
    communicent
    ,
    thesaurizentsibi
    fundamenlum
    bonumin
    futurum,
    ut
    apprehehdant
    ve-
    ramvitam
    (ITim. vi,
    17-19). Audisti,
    agnovisti,
    di-
    dicisti, tenuisti,
    fecisii. Fac
    quodfacis,
    noli
    pigre-
    !
    Lov.,
    nec
    ipsc
    dicit. M.
    2
    MSS.,
    volatori.
    899
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    m
    scere,
    noli
    cessare.Qui perseveraverit usque
    in
    finem,
    hic salvus erit
    (Malth.
    x, 22).
    Bene fecisli
    homini,
    ingratus
    esl homo
    : non te
    pceniteat
    bene
    fecisse,
    ne
    fundas
    poenitendoquod implesli
    miserando: dic in
    corde tuo,
    Nonvidel iste in
    quera feci,
    vidct ille
    pro-
    pler quem
    feci; quia
    iste si
    videret,
    si
    ingralus
    non
    esset,
    sibi
    polius quam
    mihi
    prodesset.
    AdDeum me
    teneam,quem
    nonlalet
    quod
    facio
    ;
    non solum
    quod
    facio,
    sedeliam
    quod
    corde facio : illura
    sperem
    re-
    triburorem, qui
    facti mei non
    qurcriuestem.
    Taliscs,
    et forle in
    populo
    Dei stat
    juxta
    te avarus
    raplor,
    in-
    hians rebus alienis.
    Quenv
    nosti
    lalem,
    et fidelis
    est,
    vel
    polius
    fidelis
    vocatur,
    non eum
    potes
    de ecclesia
    pellere,
    nonhabes
    aliquem
    aditum
    castigando
    et cor-
    ripicndo corrigere,
    accessufus esl tecum ad altare :
    noli
    limerc; Unusquisqueproprium
    onus
    portabit.
    Me-
    meiUo
    Aposloli,
    ut securus accedas
    :
    Unusquisque
    propritim
    onus
    porlabil.
    TaiUummodonon libi dical
    ,
    Porla mecum. Namsi cumillo communicare volue-
    risavariiiam,
    onus non
    minuetur,
    sed duo
    grava-
    buntur. Porlel
    ergo
    sarcinam
    suanv,
    el tu tuam :
    quoniani quando
    ex humeris Dominusluustalemsar-
    cinamexcussit,
    alleram
    imposuit;
    excussit
    cupidila-
    tis, imposuii
    charitatis.
    Ergo
    secundunv
    cupiditales
    malas'
    unusquisque
    sarcinam suara
    portal,
    malus
    nialam,
    bonusbonam.
    CAPUT VII.

    9. Onera
    qum
    coinmunkanda. Pau-
    perlas,
    onus. DiviCim,
    onus. Converle te
    jam
    et ad il-
    lud
    praeceplum,
    Invicemonera vestra
    portale.
    Habcs
    cnimsarcinam
    Chrisli;
    unde
    portes
    cumaltero onus
    proprium. Pauper
    est,
    dives es : onus illius
    pauper-
    tas
    est;
    lulale onus nonhabes. Vide ne forle cumle
    interpellaverit pauper,
    tu
    dicas, Unusquisque
    onus
    proprium
    porlabit.
    Hic alterum
    praeceptum
    audi : In-
    vicein
    oneraveslra
    porlale. Pauperlas
    non est onus
    meum,
    sed est onusfralris mei. Vide ne divitise sint
    majus
    onus tuurn. Nam non habes onus
    pauperta-
    lem,
    sed habes onus divilias. Si bene
    iniendas,
    onus
    est. Ille allerumonus
    babet,
    tu allerum. Porta cum
    illo,
    et
    portel
    lecum,
    ut invicemonera veslra
    porle-
    tis. Quod
    est onus
    paupertatis
    ?Nonhabere.
    Quod
    est
    divitiarumonus? Plus
    quamopus
    est habere. Et ille
    oneratusesl,
    ettuoneratus es. Porta cum illo non
    habere, portet
    tecum
    plus
    habere
    ;
    ut fiant
    aequales
    sarcinae
    veslrae. Si enimdederis
    indigenli,
    minuis illi
    non habenti onus
    ipsius, quod
    erat non. habere : si
    eidederis, incipit
    habere; minulumestillionus, quod
    vocatur non habere : minuitet
    ipseonus tuum, quod
    vocatur
    plus
    habere. Duoambulatis viamDei in
    pe-
    regrinalione
    hujussseculi:
    tu
    portabas sumptus
    ma-
    gnossuperfluos;
    ille autem
    sumptus
    non habebat:
    adhsesit
    libi,
    comes tuus esse
    desiderans;
    noli
    negli-
    gere,
    noli
    spernere,
    noli
    relinquere.
    Non vides
    quan-
    tum
    porles
    ? Nihil
    portanti
    et non habenti da
    inde.
    aliquid,
    et comitem
    adjuvabis,
    et terelevabis.
    Apo-
    stolica sentenlia
    satis, quantum opinor, exposila
    est.
    10. Donalislwinscliismale
    post
    CollalionenX
    pertina-
    ces. Non vobisfumos vendant
    qui
    dicunt: Sancti su-
    *
    forte,
    suas.
    mus,
    non
    porlamus
    sarcinas
    vejstras,
    ided
    vobis libn
    communicamus.
    Majores
    isti
    portant sarcinas divi-
    sionis, majores porlant
    sarcinas
    pracisionis,
    safci-
    nas
    schismalis,
    sarcinas
    hseresis, safciiias
    dissehsid-
    nis,
    sarcirtas
    animosilatis,
    sarcinas
    falsorum lesli-
    moniorum,
    sarcinas calumniosarura
    cfiminiitidriurii.
    Istas sarcinas conati
    sumus,
    et conamur
    deponere
    dehumeris fratrum nostrorum. Illi amant illaste-'
    nentes ad
    se,
    minores esse
    nolunt, quiaipsis sarciiiis
    tumuerunt. Namet
    qui ponit sarcinam, quam gesla-
    bat
    collo, quasi
    minor
    fit;
    sed
    pondus posuit,
    non
    staturam.
    11.
    Qui
    toleral malosnoneo
    ipso
    communical
    eorum
    peccalis.
    Sed
    ego, inquis ,
    non communico
    peccatis
    alienis.
    Quasi
    hoc tibi dicam:
    Veni,
    communica
    pec-
    calis alienis. Nonhoc
    dico,
    novi
    quid
    dicat
    Aposto-
    lus: scdillud dico.
    Propter peccataaliena,
    si vera
    es-
    sent,
    et non tua
    magis essent, gregem
    Dei mixtunt
    ovibus ct hredis non
    desereres;
    aream
    dominicam,
    quamdiupalea (rituratur,
    non
    relinqueres;
    relia do-
    minica
    quamdiu
    bonos et malos
    pisces
    ad littus tra*
    hunt,
    non
    disrumperes.
    Et
    quoraodo, inquis,
    ferrem
    quem
    novi malum? Nonnemelius
    ipsumferres, quara
    le foras efferres? Ecce
    quomodo
    ferres :si atlenderes
    Aposlolumdicenlem, Unusquisqueproprium
    onus
    por-
    tubit;
    liberaret le ista sententia. Non enim cum ttlo
    communicarcsavariliam,
    sed communicares cum illo
    Christi mensam. Et
    quid
    tibi
    obesset,
    si cum illo
    communicares Christi mensam?
    Apostolus
    dicit:
    Qui
    enimmanducat etbibit
    indigne, judicium
    sibi man-
    ducat et bibit
    (ICor. xi,
    29). Sibi,
    non libi. Sane si
    judex es,
    si
    judicandi poiestatemaccepisti,
    ecclesiasti-
    ca
    regula,
    si
    apud
    te
    accusalur,
    si veris documentis
    teslibusque convincitur, coerce, corripe,
    excommu-
    nica,
    degrada.
    Sic
    vigilet tolerantia,
    ut non
    dormiat
    disciplina.
    CAPUT VIII.

    12. CcEcififltiMS afcsenset innocens
    damnatur.
    LegesImperalorum
    conlraDonatislas. Cwci-
    lianus ter absolutus. Primianus. Sed damnatus
    est,
    inquiunt,
    Coecilianus. Damnatus? A
    quibus?
    Primo
    absens
    ,
    deinde a Traditoribus innocens.
    Allegata
    sunt
    ista,
    Gestis
    inserta, probata
    sunt. Enervare
    qui-
    demvires veritatis conali
    sunt,
    et inanium nebulis
    proseculionum

    ejus
    serenilatem
    nebulare, quantum
    potuerunl,
    enisi sunt. Adfuit
    Dominus,
    vicit serenilas
    ejus
    nebulas eorum. Et videte
    quomodo
    nescientes
    absolverunt Ecclesiamorbis
    terrarum, cujus
    commu-
    nione
    gaudemus, qualescumque
    in ea simus. Non
    ipsos
    nos,
    sed
    ipsamtuemur, defendimus, obtinemus,
    aream dominicam defendendo
    , pro
    area dominica
    clamo. Tu
    quis
    inea
    sim,
    nolo cures : ventilabrum
    exspecto (Mallh.
    m, 12).Nolo, inquam ,
    hoc cures :
    aut si curare
    vis,
    noli cumlite
    curare,
    ut
    possis
    fra-
    trem sanare. Cura
    paleam,
    si
    potes
    : sed
    trilicuin,
    noli
    relinquere,
    si
    paleam
    curare non
    potes.
    Excu-
    tiuntur
    aliquando
    de area dominica et
    paleae;
    inter
    dum
    etgrana,
    sed non
    longe.
    Sunt autem
    operani
    1
    Editi,pcrsecutionum. veriusmanuscripti.prosecutiommt,
    idest
    liligalionuni.
    oftl
    SERMOCLXV. 902
    boni,
    circumeunt aream,
    ct ea
    qu-se
    foris excussa
    sunl, quibusdam
    mundatoriistrahunt et revocanl in
    aream,
    elsi trahendo
    ,
    elsi
    cogendo.
    Mundatoriain-
    slrumenta
    sunt
    leges
    istaemundaiire.Revoca
    ,
    etiam
    cumicrra trahe
    triiicum,
    ne
    propter
    lerram
    pereat
    trilicum. Damnatus
    esl, inquiunt,
    Caccilianus.Da-
    j
    nalus est semel
    absens,
    ter absolutus est
    praesens.
    j
    Respondimus
    eis;
    el homines
    indocilcs, quantumpo-
    tuimus,
    breviter desuisfactis
    admonuimus,
    et dixi-
    nius:
    Quid
    recilalisconiraCcecilianumconciliumse-
    ptuagintaepiscoporum,
    senlenlias inabsentem
    pro-
    ferenlium?Plures
    prolalae
    sunt a Maximianistarum
    concilioconlra absentem Primianum. Diximus: Ab-
    sens abillisdamnatusestCceciliamus,
    absensabistis
    damnatusest Primianus.
    Quomodo
    isli non
    prccjudi-
    cant
    absenliPrimiano,
    sic et illi
    prsejudicare
    non
    po-
    tuerunt absenti Cceciliano.
    CAPUT IX.

    15. Donatistmsua
    ipsorum
    senlen-
    tia damnali.
    Quid
    eos
    putatis
    inhac
    angustiarespon-
    disse?
    Quid
    enim dicerent?
    Qua
    evaderent inclusi
    retibus veritalis?Ut haecretia violenler
    rumperent,
    quid
    dixeruntbreviter et absolute
    pro
    nobis?Et
    qni-
    dem
    multa,
    el
    pene
    omnia
    pronobis,
    sicutGestaindi-
    cabunt, quaejam proponenda
    veslraCharitaslectura
    esl. Sed hocloco
    rogovos,
    el obsecro
    per Chrislum,
    ut
    teneatis, dicatis,
    inore
    semper
    habeatis. Non
    po-
    tuit enim
    pro
    nobis
    brevior,
    et
    cerlior,
    el
    liquidior
    ferri senlentia.
    Quidergo dixit,
    cumhoc
    objicere-
    mus : Sic non
    prsejudicant
    isti
    Cseciliano,quomodo
    nec illi Primiano. Et ille defensor illorum: Nec
    eausacausm
    prmjudical,
    nec
    personapersonw(Brevic.
    Collalioniscum
    Donalislis,
    die
    5_,cap. 16,
    n.
    28).
    0
    responsumbreve, liquidura,
    veruin! Nonenimscivit
    quid dixit;
    sed
    Caiphsesimilis,
    cumesset
    pontifex
    prophetavit (J oan. xi, i9)
    : Neccausacausw
    prwju-
    dical,
    nec
    personapersonw.
    Si nec causa
    causoe,
    nec
    persona personaepraejudicat, ergounusquisque
    sar-
    cinamsuam
    poiiat.
    Eat nuncel
    objicial
    libi Coecilia-
    num: nontibi
    cuicumque liomini,
    sed
    ipsi
    orbi ter-
    rarum
    objiciat
    Coecilianum.
    Quod
    cum
    facil,
    innocen-
    lem
    objicit
    innocentibus. Prorsus Gesta indicabunt
    liquidissime. Purgatus
    est Csccilianus.Sed fac eum
    non
    purgatum,
    facciiminosuminventum
    ;
    audi vocem
    tuanvaborbelerrartim: Areccausa
    causw,
    nec
    per-
    sona
    personwprmjudicat.
    Anima
    hoeretica,insanabilis,
    aiiimosa,
    cura tu in tescnteiitiam
    dicas, jiidicem
    quid
    accusas?Si illum
    ego corrupi,
    ul
    judicarel pro
    me;
    le
    quiscorrupil,
    ul damnareste?
    CAPUT X.

    14.Donatislas
    quid
    inerroredelineat.
    Utinam hrec
    aliquaudocogilent,
    vel sero
    cogilent,
    vel
    detumescente animositate
    cogitent;
    ad se red-
    eant,
    se
    interrogent,
    se
    discutiant,
    sibi
    respondeanl,
    pro
    verilalenonlimeanl eos
    quibus
    falsitatemdiulis-
    sime
    vendiderunt.
    Ipsos
    enim(iraent
    offendere;
    eru-
    bescunt
    humanae
    infirmitati,
    et nonerubescunt invi-
    ctissimaeveritati.
    Utique
    hoc
    (imeiU,
    nedicatur eis :
    Quare
    ergo
    nos
    decepistis? quare
    nos seduxistis?
    quare
    lantamalaet falsadixistis?
    Respondere
    debe-
    rent,
    si Deumlimerent :
    Humanuni luit
    crrare,
    dia-
    bolicumest
    per
    animositatemin erroremanere. Me-
    lius
    quidero
    erat si
    nunquam
    erraremus: sedvel
    qiiod
    secundiimest
    faciamus,
    ut crrorem
    aliquando
    emen-
    demus.
    Dccepimus,quiadecepli
    eramus : falsa
    proe-
    dicavimus, qui procdicantibus
    falsa credidimus l.
    Dicantsuis: Simul
    erravimus,
    simulaberrore receda-
    intts. Duces vobis fuimusad
    foveam,
    el secuii estis
    cumducercmusad
    foveam;
    et nunc
    sequimini
    cum
    ducimusadEcclesiam. Possent istadicere:
    indignan-
    tibus
    dicerent,
    iratis
    dicerent,
    aliquando
    el illi
    ponc-
    rcn(
    indignalionem,
    amarent vel sero unilatem.
    ! 15. Patienliaht
    ipsos
    exhibenda.Nos
    lamen,
    fralres,
    pa(ienlcs
    circaillossimus. Infervoresunl et
    tumore
    oculi
    quos
    curamus. Non dico ut curare
    cessemus;
    sedut non insultaiionibusad
    majores
    amariludines
    provocemus;
    ralionem leniter
    reddamus,
    non de
    victoria
    superbe
    exsuUcraus. Servumenim Domini
    iiligare
    non
    oporlel,Aposlolusdicil,
    sedtniiemessead
    omnes,docibikm,
    patientem,
    in modestia
    corripientem
    diversasentientes: ne
    forte
    detillisDeus
    pcenilentiam,
    cl
    resispiscanl
    adiaboli
    laqueis,
    a
    qno caplivi
    lenenlur
    ^ecundum
    ipsius
    voluntatem
    (II
    Tim.
    n,
    21-26)J
    Pa-
    tieiiter
    ergo feiie,
    si sani
    estis, patienter ferte,
    in
    quanium
    sani estis. Nam
    quis perfecte
    sanus?Cum
    Rex
    juslus
    sederit in
    throno, quis gloriabilur niuu-
    dumse habere
    cor,
    aut
    qtiis gloriabitur
    niundum
    se
    essea
    peccalo (Prov. xx,
    8et
    9)
    ?
    Ergoquamdiu
    tales
    sumus,
    hocnobis
    debemus,
    tu invicemonera nostra
    poitemus.
    Conversi ad
    Domiuum,
    etc.
    SERMO CLXV
    *
    (A).
    De verbis
    Aposloli, Epltes. cap. m, 15-18, Peto non
    infinnari intribulalionibusmeis
    pro vobis,
    quec
    est
    gioria
    veslra, e/c, dequegratia
    el libera
    voluntate,
    contra
    Pelagianos.
    nabitusinbasilica
    tviajonun(b)
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Spes
    collocanda
    in
    Deo,
    noit inviribttsliberi arbilrii. Gratiwel liberi arbitrii
    concursus.
    Apostolumaudivimus,
    Psalmum
    audivi-
    nvus,Evangeliumaudivimus;
    consonanl onines
    divi-
    nae
    lecliones,
    ut
    spem
    non in
    nobis,
    scdin
    Domiiio
    collocemus.
    Pelo, inquit Apostolus,
    non
    infirmaria
    intributalioiiibustneis
    provobis,quce
    esl
    gloria
    veslru.
    Peto, inquil,
    non
    hifirmari,
    id
    esl,
    ut uon
    infirmemini,
    quando
    auditis me
    pati pro
    vobis
    IribuIrUiones;quia
    hreccsi
    gloria
    vcstra. Petit
    crgo cos,
    ut non infir-
    ineiUur;
    quod
    non
    faccret,
    nisi eorum
    vcllet
    excilare
    voluntatem. Si enim
    rcsponderent, Quid nos
    pelis
    quod
    in
    poleslate
    non
    habemus?
    numquid
    non
    vide-
    rentur sibi
    justuivi
    reddidisse
    responsunv
    ? Et tamen
    Apostolus,
    nisi sciret esse in eis voluntatis
    propriae
    consensionem,
    ubi et
    ipsi aliquidagerent,
    nondice-
    1
    Sic
    manuscripii.
    Editi
    vero, falsa
    prmjudicavimus, qui
    prosjudicanlibus fulsa
    credidimus.
    2
    ineditis
    plerumque,
    noii tamen
    semper, vosnonin-
    finnari.
    Atin
    nianuscriplis
    vix
    aliquando
    ponilur,vos;quae
    voxa
    grreeo
    abest.
    "
    castigatus
    adomncsMss. etinEdd.sermone
    preecedenti
    modo
    designatos.
    () Alias,
    dc vcrbis
    Apostoli
    7.
    (/;)
    siciuluimniii) cnilice
    manusciipto
    IV.
    cisterciensiuni.
    citalurhicsenuoa iioro adRom.
    ix,
    el ad
    i:phes.
    ui,
    905
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    <)f)4
    ret,
    Peto. Et si
    diceret, J ubeo,
    nisi eosnosset adbi-
    bere
    possejussioni
    suoevoluntatera,
    sine causa hoc
    verbuni de
    ejus
    ore
    procederet.
    Sed rursus sciens
    sine Dei
    adjulorio
    inlirmamesselionvinis
    volunlaiem,
    non soluni ne
    dicerenl,
    Voluntalisarbitriumnonha-
    bcnius, dixit,
    Pelo
    ;
    verumeliamnc
    dicerent,
    Volun-
    (n(is arbilriuni sufficil
    nobis,
    videie
    quid
    addidif:
    Ilttjus
    rei
    grutia. Cujus
    rci
    gralia,
    nisi
    quamsupra
    dixerat,
    Pelo non
    infirmari
    intribulalionibusmeis
    pro
    vobis,
    quw
    esl
    gloria
    vestra?
    Quia ci'go
    volunlalisha-
    betisarbilrium,
    Pelo.
    Quia
    verovobisvolunlalisnon
    suflicilarbilriumad
    impleiidumquodpelo, Hujus
    rei
    graliaflectogenua
    meaadPairemDomini noslri J esu
    Chrisli,
    ex
    quo
    ointiis
    palernitas
    incmloel in terrano-
    minatur. Uldel vobis.
    Quid,
    det vobis?
    Quod peto
    a
    vobis, rogo
    det vobis. Peto enim a
    vobis, propler
    arbitriuro volunlalis:
    rogo
    det
    vobis, propter
    auxi-
    lium
    majestalis.
    CAPUT II.

    2. A Deo
    pelilur
    lioc
    ipsumquod
    ab
    homiite
    exigilur.
    Sed
    Apostoli
    verba
    prrcvenimiis.
    Adhuc fortasse
    exspeclatis audire, qui
    lextum
    ejus-
    demleclionismcmorianon
    tenetis,
    ulriimreveraideo
    Apostoluspro ipsis
    ad Palrcm
    genua flectal,
    ut det
    illis
    quod
    dixerat
    cis,
    Peto. Memcntolc
    ergoqtiidpe-
    tierit ab
    ipsis.
    Pelo non
    htfirmari
    in tributulionibus
    meis
    pro
    vobis: hocab
    ipsis petit.
    Modovidele
    quid
    jllis pelil:
    Flecto
    genua
    meaadPalreinDomini nostri
    J esu
    Cltristi,
    nl del vobissecundumdivilias
    gloritssuw
    virtuletorroborari.
    Quid
    cst
    aliud,
    nisi noninfirmari?
    Virlute
    corroborttri, inquit, per Spiritum ejus,
    Isle
    Spiritus gratiac.
    Vidcte
    quid petit.
    Hoc aDeo
    petil,
    quod
    ab hominibus
    cxigit
    :
    quia
    ul Dcttsvelit
    dnre,
    debes ct lu ad
    accipiendum
    aceoinmodarevolunla-
    tem.
    Quoniodo
    vis
    accipcregraliam
    divinre
    bonilatis,
    qui
    sinum non
    aperis
    volunlatis?
    Det, inquit,
    vobis.
    Non enim
    habelis,
    nisi del vobis. Del vobisvirtule
    corroborari
    per Spirilumejus.
    Si enimdederit vobis
    virlutecorroborari,
    ibi dabit vobis non infirmari. In
    inleriore
    Iwtnine
    '
    habitareClirislum
    per fidem
    incordi-
    busvestris.Totumhoc del vobis. In charilateradicati
    e.t
    fundali,
    ul
    prwvakalis compreltendere
    cumomnibus
    sanclis.
    Quidcoinprchendere?
    Detvobis
    per Spiritum
    suumvirlute corroborari,
    ct habilareininteriorc ho-
    minc vcslro Cliristum
    per fideni, alquc
    itainchari-
    lale radicati el fundati
    possitiscomprehendere
    cum
    omnibus
    sanclis
    :
    quid? Quw
    sil
    laliludo, lontjimdo,
    aitiludocl
    profundum.
    AllUudo
    quidem
    in lalinalin-
    guaulrumquesignilical
    : cl
    quod
    sursumversus
    cst,
    allitudinis nomenhabel;
    el
    quod
    in
    profundum
    altum
    est,
    altiludinis nonien habet. ldeo beiie
    respondit
    inlerpres
    ad id
    quod
    sursumaltum
    est,
    altiiudinem
    dicere;
    adillud
    quod
    deorsumaltum
    esl, profundum
    dicere.
    CAPUT III.

    5. In
    qualuor
    dimensionibus
    mysle-
    riumcrucis.
    Quidestergo,
    fratres
    mei.cxponam
    hoc
    cgo
    vobis. Facilius fortc si
    cuiquamsit, quidergo!
    ?
    1
    LOV.,
    tninteriorem/iomineni.
    AIAm.Er.
    etMss.,
    ininle-
    riore
    hotnine;
    etsic
    legi
    solet
    apudAuguslinum.
    2
    lla
    Benignianus
    Ms.Editivero
    sic,qttodfaciliusforte
    bil
    ciiiqmm,quatn
    sibisit
    qttis.Quidcnjo
    ?
    quia
    laliludinem
    , longitudinem, altitudinem,
    et
    pro-
    fundum, quatuor
    isla
    quae
    dicit
    Apostolus,
    rivirius
    idoneussumvel
    comprehendere
    vel
    proferre,
    trans-
    iboabhoc? Anforle
    pulsabo,
    el ut vobissalubreali-
    quidproferam,
    vestris oralionibus
    adjuvabor?Quid
    pergis corde,
    honvo
    christianc, per
    latiludinemler-
    rrc, longiludinem(emporum,
    altiludinem
    coeli, pro-
    fundilatem
    abyssi? Quando
    isla
    comprehendis
    vel
    menle vel
    corpore?
    hoc
    esi,
    sive
    cogttando
    sivecar-
    nis oculis
    iittuendo, quando
    isla
    comprehendis?
    Ipsum
    audi
    Apostolum
    dicenlcmlibi : Milti aulemab-
    sil
    gloriari,
    nisi in cruceDomini nosiri J esu Chrisli
    (Galal. vi, 14).
    Et nos in illa
    gloriemur,
    vel
    quia
    super
    illanviucumbinvus. Inilla
    gloriemur onvnes,
    o
    boni
    fralres,
    inilla
    gloriemur.
    Ibi foiie inveniemus
    cl
    laliludinem,
    el
    longiludinem,
    el
    altitudinem,
    et
    profundum,
    Ilis enim
    Apostoli
    verbis crux
    quodara
    nvodonobisanteoculosconstilutaest. Habelcnim!a-
    tiludincni,
    in
    qua
    manus
    figunlur
    : habet
    longiludi-
    nera, quod
    inde
    usque
    ad(crramducitur
    lignum;
    ha-
    bet et altitudinem
    , quod
    ab
    ipsotransverso,
    in
    quo
    figunlur
    manus
    ,
    excedit
    aliquantum
    ,
    ubi
    caput
    cru-
    cifixi
    ponitur
    : habet el
    profundum,
    hocest
    quod
    in
    terra
    figitur,
    el nonvidetur. Videte
    magnunv
    sacra-
    mentunv.Abillo
    profundoquod
    non
    vides, surgil
    to-
    lum
    quod
    vides.
    CA.PUTIV.

    4. Crucis
    laliludo, longitudo
    el alli-
    ludo.
    Ubiergo
    est latiludo? Conferte ad vitammo-
    resquc
    sanctoruin
    , qui dictint,
    Absit
    gloriati,
    nisi in
    cruceDomininostri J esuChrisli.Invenirausinmoribus
    eorunvlaliludinenv
    charilalis;
    undeillosadmonet
    ipse
    Apostolus
    , dicens, Dilutamini,
    ne
    silisjuguin
    ducentes
    cum
    infidelibus.
    Et
    quiaipse
    latus
    eral,
    qui
    eosadla-
    liludirieui
    exhoiiabalur,
    audi
    qtiid
    dicat: Osnostrum
    palet
    ad vos
    ,
    o
    Corinlhii;
    cor noslrumdilalalumesl
    (II
    Cor.
    vi, 11-14).
    Latiludo
    ergo
    charilas
    est,
    quce
    solabene
    opcraiur.
    Latiludofacil ul hilareni dalorem
    diligalDeus
    (Id.
    IX,7).
    Sieninv
    angusliampassusfue-
    rit,
    tristis dahit : si tristis
    dabit, perit quod
    dabit.
    Opus
    est
    ergo
    laliludine charilatis
    ,
    ne
    pereat quid-
    quid
    boui facis. Sed
    quonianv
    ail Donvinus.Ubi abun-
    dabil
    iniquilas, refrigescel
    charitas
    ntultoruin;
    da mihi
    ct
    longiuidinem.
    Qure
    est
    longiludo? Qui persevera-
    verit
    usquein fttiein,
    hicsalvuseril
    (Mallh.
    xxiv, 12,
    15).
    Haecest
    longitudo
    crucis,
    ubi lotura
    coi'puspor-
    rigitur
    : ubi
    quodani
    modo
    stattir, quo
    stando
    perse-
    veralur. Si
    ergo quacris
    , qui
    incruce
    gloriaris,
    ha-
    berecrucislatiuidiuem;
    habelobene
    operandi
    viiiu-
    tem. Si vis habere crucis
    longitudinem;
    habeto
    perseverandi
    longanimitaiem.
    Si auteni vis lmbere
    crucisaliiludinem; noscequid
    audias,
    clubi
    audias,
    Sursumcor.Quid esl,
    Sursumcor? Ibi
    spera,
    ibi
    ama: inde
    pele
    virlutem,
    ibi
    exspecta
    mercedem.
    Namsi bene
    operaris,
    ct bilariler tribuis,
    videris ha-
    berelatiludinem.
    Si iniisdembonis
    operibus nsque
    infinem
    perseveravcris,
    viderishahere
    longitudinem.
    Sedsi omnia
    lvcccnon
    propter supernam
    mercedem
    facis,
    alliludinem
    nonhabcbis
    ;
    el illa
    jam
    nec lati-
    ludo crit nec
    longitudo,
    Quid
    est enimhabere,
    aili-
    905 SERMOCLXV.
    906
    ludincm,
    nisi
    cogitare
    Deum
    ,
    amare
    Deiim;
    el
    gralis
    amnre
    ipsttm
    Deum
    adjuUvrem
    ,
    ipsum spectalorem,
    ipsumcoronalorem, ipsuin pra-mii largilorem; po-
    slrcmo
    ipsumprrcmiumdepularc ,
    non aliud ab
    ipso
    qtiamipstimexspeclare?
    Si
    amas, gratisaina:
    si vere
    'amas, ipse
    si( inerccs
    qucm
    amas. Anverolibi chara
    siinl
    omnin,
    el vilisest ille
    qui
    condidit omnin?
    CAPUTV.5.
    Proftindum
    crucis.Hcec
    utpossimus,
    flexii
    genun
    sua
    pro
    nobis
    Apostolus, ulique
    ideo ut
    drturnobis. Terret enim cl
    Evangeliiim
    : Vobisda-
    tumcst scire
    mijstcritiinregni,
    illiscttitemnonesl da-
    lum.
    Qnt
    enim
    hubel,
    dabilttrei.
    Quis
    autemhahcl cui
    dabiiur,
    nisi cui dattimest?
    Qui
    aulemtion
    habel,
    et
    quod
    hitbel
    auferelur
    cibeo
    (Malih.
    xm, 11, 12). Quis
    aiileui non
    habet,
    nisi cui noncst dalum?
    Quarccrgo
    illi tlatuin
    ost,
    et illi nonest datum? Nonmc
    piget
    dicere,
    lioc est
    profundtim
    crticis. De
    profundo
    ne-
    sciu
    qnojudicioruinDei, tpi;eperscrulari contempla-
    rique
    imu
    possumus, procedil
    omiic
    quodposstimus.
    Ue
    profundiiate, iuqtiam,
    nescio
    quajudiciorumDei,
    qmc
    iu-crulnbiiia
    conteinplari
    nou
    possuiiius, jier-
    scrulari noii
    vaiemus, procedit
    oiunc
    qtiodpnssumus.
    Quod|ii)ssiim,
    vidco: uiide
    possini,
    non vidco
    ;
    nisi
    quia
    el liochicienus
    vidco,
    quod
    novi essea Deo.
    Qunre
    aitteui illum, el nonilltim: multumcstad
    me,
    aiiyssus
    est, profundiiiu
    crucis
    cst;
    adniirniionc ex-
    claniarcpossum,dispulaiionedeinonstrarenon-possuin.
    Quidpossuin
    exclamaredeista
    profiindilalc?Quam
    ina-
    gitificata
    stinl
    operaluct,
    Domine!Gcnles
    ilUiiiiinnntur,
    J uda-iexcorcnnlur.
    Quidamparvuli
    sacraincuto
    Bnpti-
    smatis
    nblumitur, quidam
    vero
    parvuli
    inmortc
    prinii
    hoininis
    reliiiquuiilur.Quatniitagnificalasuiiloperalua,
    Domine! Nhnis
    profundwfaclm
    sunt
    cogilalionestuw!
    El
    scquitur
    : Vir
    iinpnidens
    non
    cognoscit,
    etslullusnon
    inlelligil
    hmc
    (Psal.
    xci, 6, 7).
    Quid
    non
    intelligil
    siuitus et
    impriidens? Quia
    vcl
    profundum
    est. Nam
    si slulius non
    intelligil,
    cl
    sapiensinlelligit,
    nonesl
    nimis
    profunduni.
    Sedsi
    snpicnsinlelligitquiaprofiin-
    duni
    esl,
    stullus non
    inlclligil.quia
    vel
    profundiun
    cst.
    6. F.rror cleanimarum
    pcccalo
    aule
    corpus,
    tindc.
    Ideo nvultideisto
    profundoqutrrenles
    reddereratio-
    nem,
    in fcibttlasvauitatis abierunt.
    Aliqui
    dixei-.ml
    quod
    animocsursuniin
    ccelopcccani,
    ct sccuntluinnta
    peccata
    ad
    corpora ]iro
    merilis
    diriguntur,
    cl
    tiignis
    ibi
    quasi
    carccribus inciuduiilur. IcrtiiU
    post cogila-
    (iones
    suas;
    volenics
    disputare
    dc Dci
    proiiuido,
    iiiersi suiil in
    profunduni.
    Occurrii cniin cis
    Apo-
    ;,lo!us,
    volcns
    gratiani
    commendare,
    ct el
    sgil
    illos
    ;eminos
    inutero
    Rebeccoc,
    el dicil : Nondumcnim
    ictlis,
    nec
    qui aliquidegerinl
    boni aut tnali
    (Rom.
    ix
    ,
    -il).
    Vide
    quemadmodum
    tulit vanis hominibus
    plian-
    lasiasconversalionisanimarumante
    corpus
    in ceelo.
    Si eniin
    ibijam
    conversaloe
    sunl,
    jam aliquid
    buni
    egerunt
    vel mali,
    et
    pro
    merilis suisad
    corpora
    tcr-
    rena dctrusresuiil,'. Si
    placcl,
    coniradicamus
    Apo-
    stolo
    , qui dixil,
    Nondum
    nalis,
    nec
    qtti aiiquidcgerinl
    boni atit ntcdi.iloc attlem
    quia propter Apostoli
    evi-
    dcnlcni senienliam
    respuit
    catiiolicafides
    %quod
    ani-
    1
    lu
    Mss.,
    dirutwsunl.
    mreincoelis
    prius
    vivant et
    conversentur,
    ct illic
    recipiendorumcorporum
    meriia
    assumant,
    modoisti
    novelli
    (a)
    nonatidentdicere.
    CAPUT VI.

    7. Mors nottnisi ex
    peccalo.
    Par-
    vuloritmnwrs cx
    peccaloprimi
    hominis.Scd
    quid
    di-
    ctinl?
    Aliqui,
    sicut
    audivimus, ipsorum
    ita
    disptiianl:
    Prorstts, inquiunl, pro
    meritissuis omncs hoinincii
    moriiiiUur, quiapeccavciunt;
    nonenimcssel
    mors.,
    nisi veniens dc
    peccato. Optime quidem
    el verc di

    ctum
    esl,
    Non essct
    tnors,
    nisi vcniensde
    peccato
    Sed
    ego,
    cumhoc audio
    ,
    ideolnudo
    , quia
    illnm
    pri-
    mnmmorteminlueor cl illius
    primi
    honiinis
    pccca-
    ttim. Audio cniin
    Apostolura
    : Sictttin Adamotnnes
    moriunlur,
    sic el inCltrisloomnes
    vivificabunliir
    (1
    Cor.
    xv,
    22).
    jPerunumhoininem
    peccalum
    iniravil ininun-
    dutn
    ,
    el
    per peccalummors;
    etilainomnes
    homines
    perlransiit,
    in
    quo
    oinncs
    peccaverunt(Rom. v,
    12).
    Omneseniui uiiiis fucruitt. Sic te audio dicenlem
    moricmhominisde
    peccalo
    csse?
    Nmi,
    inquit.
    Et
    quid
    dieis? OmiienihmiiincmDeusimmorlalemcreat
    modo. Mirabilisnnvitas '.
    Quid
    dicis?
    Prorsus
    ,
    in-
    quit,
    oinncnvliomincm
    Dcusimmorlalemcreal.
    Quare
    ergo
    moriiiiilur
    parvuli
    infaiites? Nam si
    dicam,
    Quare
    moriuntur
    grandcs
    homines?
    dicturuscs
    niihi,
    Peccaveruiil.
    Ergo
    de
    majnrum
    cetatcnon
    disputabo
    :
    parvuloruni
    iiifantiamcontra tetestemcitabo. Non
    loquiintui',
    ct convincunl :
    tncent,
    ct
    quod
    dico
    pro-
    haiit. Eccc iufniitcsinsuis
    utiqueoperibusinnoceittcs
    sunt,
    nihil scciitiinisi
    quod
    dc
    primo
    homine
    traxerunt
    habentes:
    qttibusproplcrcacst gratia
    Cliristi
    neeessa-
    ria,
    ut inChrKio
    vivilicenlur,
    qui
    iti Adnm
    morlui
    sunt;
    ui
    quiainquinati
    sitni
    generatione,
    purgentur
    re-
    gcnerntione. Ipsosergo
    lcslescitabo.
    Responde
    mihi:
    Quaremoi-iuiitur,
    si onines
    homines immortales na-
    scuntur,
    et.
    quoniampeccant,
    ideo
    moriuntiir?
    Quid
    putalis
    dici
    potuissc? Quse
    aures leranl?
    Peccaverunt
    ctipsi.
    Ubi
    peccaverunt?Rogole, quando
    peccave-
    rtiiil?
    quomodo pcccavcrtint?
    Boiiuraet inalum
    quid
    sit ncsciunl. Peccntuin
    accipiunt, qui
    pravceplum
    non
    capiuni?
    Proba railii
    peccalores infantes :
    quod
    di-
    xisli,
    veic
    qttin
    obliluses
    quod fuisti, proba inihi
    pcccata
    infnnlium. An
    quiaploranl, pcccant?
    quia
    tsiolibus
    quasi
    miitoium
    aniinalium, moleslias
    repcl-
    liuit, voluptates accipiuiu,
    idco
    pcccanl?
    Si
    motus
    isti
    peccatasuiit, nmpliorespcccatores
    in
    Raptismo
    fitint;
    quia
    cum
    baplizanlur, vclicmentissinic rclu-
    ctaiilur.
    Quare
    illis in tanlareluclnlionc non
    impu-
    latur
    peccatunv,
    nisi
    quia
    nulluni esl adhtic
    voluntalis
    arbilrium?
    8. Parvuli in ulero exsiincii. Sed aliud dico: Isti
    qttia
    nati
    sunt,
    ul
    arbitraris, peccnruitt. Nnmsi non
    peccarcnt, inqtiis,
    nonmorcrentur.
    Quidde illisdi-
    cis
    qui
    inutcro nioritinltir? 0
    angustia!
    l',l
    ipsi,
    in-
    qiiit/pecearuiit,
    ideo moriuntur.
    Menliris, a.nfalle-
    ris? Contradicit
    Aposlolns
    : Nondum
    nalis,
    nec
    ulic/uid
    agsnlibusboniaut
    mali.
    Mngis
    Apostolumaudioqtiam
    lc:
    magisApostolicrcdoqiiam
    libi. Xondiim
    natis,nec
    ati-
    1
    verbain
    qiii'ais!a,ii
    liin-issia
    inlcrpuuguutur
    : immor-
    iuletncrc/d.:o;io tttii.bilhuocitaa.
    (a) l-elagiani.
    i
    iSANCT,AUGUST.V.
    ( ViiMjl-neuf.J
    907
    S. AUGUSTIXI
    EPISCOPI
    908
    quia iigentibtis
    boniaulmaii. Siaulemhocleslimoniiim
    refellis,
    vadclibi
    polius
    adillas
    vagaliones,
    cidic:
    Quia
    inccelo
    peccarunt,
    el indc in
    corporaprrecipilanlur.
    Non
    dico, inquil.
    Quare
    non dicis?
    Quia
    dicit
    Aposto-
    lus,
    Nondtun
    ttatis,
    nec
    aliquidagenlibus
    boniuutmali.
    Si
    crgo
    uon eos accusas in
    coelo,
    quare
    accusasin
    utcro? Ad
    ulrumque rcspondet Aposlolus,
    el cis re-
    spondei qui dicunt,
    In coelo
    peccaverunl;
    et eis re-
    spondet qui
    dicunt,
    In ulero
    peccaverunt, quia
    ad
    utrumque
    valent i!iavirba
    quce
    diciutt, antequam
    na-
    scerentur,
    nihil
    egisse
    vcl boni vel mali.
    Quareergo
    moriunlur?
    Et hicteaudilurus
    sum,
    el non
    potius
    Ma-
    gistrum
    Genlium?
    CAPUT
    VII.

    9-
    Graiia
    parvulis
    el
    majoribus
    sub-
    veniens.Gralim
    mysterium
    inscrulabile. Dicmihi,
    Paule
    apostolc, quarc
    moriuntur? Per unumhominem
    pec-
    caliitninlravitin
    mundum,
    el
    per peccalum
    mors;
    el ila
    inomneslioinines
    perlransiit,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunl.
    Ecce
    primus
    homotolanvmassanvdamnabilemfecil:
    veniat,
    vcnial Dominus
    noster,
    secundus
    homo;vcniat,
    venial;
    ex alio tramile
    vcuiat, per virginem
    vcniai;
    vivus
    venial,
    mortuos inveniat :
    moriatur,
    ut mo-
    rienli subveniat,
    morluos ad vitam transferal,
    mor-
    lUosredimal a
    inorte,
    servet vitamin
    morte1,
    occi-
    dat raoiiera dc mortc. Sola est ista
    gralia parvulo-
    rum,
    sola
    majorunv:
    sola liberal
    pusillos
    cumma-
    gnis.
    Quarc illum,
    et
    quare
    illttm
    ; quarc
    nonillum
    atquc
    illuni;
    noloanie
    quooras.
    Ilomosum:
    profun-
    duni crucis advcrlo,
    non
    penelro; cxpavcsco,
    non
    scrutor. Inscrulabilia sunl
    judiciacjus, investigabiles
    sunt vice
    ejus (Rom. xi, 55).
    Ilomo
    sunv,
    honvocs :
    honvoerat
    qui dicebat,
    0
    Iwmo,
    tu
    quis
    es
    qui respon-
    dcasDeo
    (Id.
    IX,20)?
    Homo
    diccbal,
    homini dicebat.
    Audiat homo,
    ne
    pereat homo, propler quem
    Deus
    faclusesl homo. Inhac
    crgo
    crucis
    profunditate,
    in
    J iaererum tanta obscurilate teneamus
    quod
    catitnvi-
    mus : nonde noslra virtule
    proesumamus,
    non
    inge-
    nioli noslri viribusin hac
    quccstionealiquid arroge-
    mus : Psahnuni dicamus,
    cumPsalmo
    dicamus,
    J liise-
    rere
    mei, Deus,
    misererc mei.
    Quare
    ?
    Quia
    virlutem
    Iiabeo
    qua
    le
    promerear?
    Non.
    Quare? Quia
    volunla-
    tisarbilrium
    gero,
    unde
    gratiam
    luammeritummeum
    praecedal?
    Non. Sed
    quare?
    Quoniam
    in le
    confidit
    anima mea
    (Psal. LVI,2). Magnascienlia,
    islaconfi-
    denlia. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCLXVI
    *
    ().
    Sermo de verbis
    Aposloli,Ephes. cap. IV,25, Depo-
    neittes
    mendacium, loquimini
    vcrilatem: el Psaltni
    cxv, 11,
    Onmishomomcndax.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Mendacium
    prohibitum
    Iwmini. Hanc
    sententiam, quam
    dixit
    Aposlolus,
    Deponenlesmendacittm,loquimini verilaletn,
    nonesse
    conlrariamilli
    sententioe, qure
    dicta csl in
    Psalmo,
    Omnis Iwmo
    mendax,
    si Dominusdat
    inlellectum,
    1
    Am.F.r.el
    plures manuseripli,
    in
    morlem;
    sedminus
    bene.
    *
    r.nvcndalusad
    gr.vlini.
    Par. etLov.
    (a) felias,
    dcDivcrsis2i>
    brcviter
    expoiioiiius.Quidergocsi,
    Deponentes
    men-
    dacium,
    loquiminiverilalem; et, Omnishomomendax?
    An
    imposstbilia per Aposlolura
    Deus
    jubet?
    Non.
    Quidergo jubcl?
    Audeodicerc: sedsineconluraelia
    dicltini
    accipiatis, quia
    et in me
    ipsum
    dico: hoc
    ju-
    bet
    Deus,
    ut non stmus homines. Si enim
    dicerem,
    J ubel Deusul nonsitis
    homines;
    acerbeforsilanacci-
    perelis
    : et me
    ilaqueconjunxi,
    ne
    quis
    irascatur.
    CAPUT II.

    2. Hominescur
    objurganlur quod
    sinthomines.In veierehomiitc
    mendacium,
    innovove-
    rilas. Plus enira dico Sanctilali veslrse.: invenimus
    Apostolurai.anquamcriraenobjecissehominibus, quie
    homines sunt:
    objurgans
    enim illoshocdixit.
    Quo-
    niodonos irati dicimus
    alictti,
    Pecus es : sic illecor-
    ripiens
    in
    flagello
    dominicao
    disciplinae,objecit
    homi-
    nibus
    quia
    liomiueseranl.
    Quid
    ilios fieri
    volebat,
    quibus
    crimen erat
    quia
    homines^eranl? Cumenhn
    sit inier
    vos,inquil,
    mtttulatioel
    conlenlio;
    nonnecar-
    nales
    eslis,
    et secundumhomiiiemambulatis?Cumenim
    quisclical,Egoquidem
    sum
    Pauli;
    alius
    autem, Ego
    Apollo:
    nonnehomittes
    esiis(\
    Cor.
    m,
    5e/
    4)
    ?
    Expro-
    brans el
    objurgans
    ait,
    Nonne hominesestis?
    Quid
    ergo
    eos fieri
    volebat,
    nisi
    qttod
    in Psalmo
    dicitur,
    Ecjodixi,
    Dii eslisel
    fttii
    Altissimi?Hoc
    quidem
    dixit
    Dcus: ad hoc enimvoeat. Sed
    quid subjungil?
    Vos
    auletnsicul homines
    moriemini,
    el sicutututsde
    princi-
    pibus
    cadelis
    (Psal.
    LXXXI,
    Ge(
    7).
    Et ibi
    opprobrium
    objeclumest,
    cum
    dicitur,
    Fos aulemsicul liomines
    moriemini.Homoenim
    Adam,
    et non filiushominis:
    Chrislus autem filius
    hominis,
    et Deus. Admenda-
    ciumvctus homo
    pertinet,
    id
    csl, Adam;
    adverila-
    tem novus homo filius
    hominis,
    hoc
    cst,
    Chrislus
    Deus. Si
    deponismendacium,
    exue
    Adam;
    si
    loque-
    ris
    verilatem,
    indueChristum: el nonlibi eruntcon-
    (raria
    qurc
    modo in
    Scripturis
    sunt
    posita. Quia
    et
    Apostolus
    exuendumhomineiuveteremel induendum
    novum
    nvonens,dicit, Deponenlesmendacium,loqui-
    mini veritalem:el Psalmus illosadmonebatet
    plange-
    bal, qui
    nolentesexuereAdamcl induere
    Christum,
    non novi
    homines,
    sed lantumhominesesse
    cupie-
    banl; qualibusdicilur,
    Nonnehominesestis?Et invos
    cadil
    quod
    dictum
    est,
    Oinnishomomendax.
    CAPUTIII.

    5.
    Quomodoqum
    Dei
    suttl, fianl
    m-
    slra. Si homo vis
    esse,
    mendax eris. Noli velle essc
    bomo,
    et non eris mendax. Indue
    Christum,
    eteris
    verax: ut
    quae
    loculus
    fueris,
    non tuasint
    quasi pro-
    pria,
    et abs te
    instilula,
    sed illuslrautis le et illurai-
    nantis verilatis. Namsi
    spoliabcris luminc,
    remane-
    bis~in tenebris
    luis,
    et non
    poieris
    nisi mendacia
    loqui.
    Ait enim
    ipseDominus, Qui ioquiiur
    menda-
    cium,
    de suo
    loquilur (J oan. vni, 44): quia
    onmis
    homotnendax.
    Qui crgo loquitur verilalem,
    nonde
    suo
    loquitur,
    sedde Dei. Non
    quidenviia,
    ul cumk-
    qui
    dicamus aliena: fiuivlenim
    sua,
    cumamal
    quod
    accipil,
    et
    gratias agil
    illi
    qui
    dedit. Nam si ablala
    fuerit homini illuslratio
    veritatis,
    remanebit
    (anquam
    nudus indumento
    Iuminis,
    elnon
    poleril
    nisi menda-
    cia
    loqui.
    Hoccnim in illo
    remanebil, quod
    inPsal-
    mo
    scriptumest,
    Ontnishomomendax.
    909
    SERMO
    CLXVII.
    910
    CAPUT IV.

    4. Vocctluses ut non sis homo.
    sed
    filius
    Dei.
    Niui est
    ergo
    uiiue
    quisquam
    calu-
    muielur,
    ct dica.t jvvihi:
    Mcnli.iiyquia
    homo s.um.
    Dicameniuj
    el
    ego
    fideulissim.c: Noli cssc
    homo,
    ut
    nonraentiaris.
    Ergo, inq.uit,
    lionvononero?Non uti-
    que.
    Ut eiumuousis
    homo,
    adhoc vocalus
    es ab illo
    qui propter
    le factusesl bonio. Noli succensere. Non
    cnimitntibidicilur ul homonon
    sis,ul pecus
    sis:sed
    ut sis inler eos
    quibus
    dedit
    poteslalem
    (iliosDei fiuri
    (J oan. i,12).Deusenim
    de.uiiile vull faccre: nonna-
    tura,
    sieutesl
    iiiequerogcnoit;
    seddouosuo et ado-
    plione.
    Sicul eniui
    illc
    per
    hunianilalcnv fnctiis est
    parliccps
    mortalitalis lu;e
    ;
    sic Le
    pcr
    exaltationcm
    facit
    paiiicipem
    roimoiialilaiis
    suce.
    Agc igiiurgra-
    lias,
    el
    amplecterequod
    donalumesl tttmerearis
    per-
    frui
    quo
    voca.lus
    es. Noli csse
    Adani,
    et non cris
    liomo. Si lion
    homo,
    non
    utiquc
    inendax : (tuiaomnis
    homomendax. El cum
    ceeperis
    nou
    mcniiri,
    noli tibi
    tribuere et
    cxtolli, quasi
    ex tuo
    proprio
    : ne vcnto
    superbirc, lanquara
    Iueerna
    quai
    aliunde
    acccndilur,
    cxslinguaris,
    el remancas rursus in mendaciotuo.
    Nolite
    ergomeiiliri,
    fratres. J ani eniinvclercs homi-
    nes eralis : accessistisad
    gratiam
    Dci,
    iacli estis ho-
    miues novi. MendaciumadAdam
    pertinct,
    vcritasad
    Cluistum.
    Deponenlcs
    crgo mendacium,loquiinini
    ve-
    rilatem,
    ut et caroislamorlalis
    qunin
    adhuc habclis
    de
    Adam, prsccedeiue
    novilalc
    spiritus,
    mcrcalur et
    ipsa
    innovationemet coinnuilalioneni
    lcinporc
    ro.sur-
    re.clionissuce: ac si lottts bomo deilicatus inhccreat
    porpetusealque
    incoininutabili veritati.
    SERMOCLXVII
    *
    (n).
    DeVerbis
    Aposloli,
    Videtc
    quomodo
    cauteambulelis
    ;
    non ut
    insipientes,
    sed ut
    snpientcs;
    redimentes
    tcmpus,,quoniam
    dies maii sunt.
    Epltes. cap. v,
    f f,
    15,
    16
    (b).
    CAPUT
    PRIMUM.

    1. Dies mali ttncle.


    Apo-
    slolum,
    cum
    legerelur,
    audislis;
    imo oiuues audivi-
    mus,
    dicentenvnobis: Yidele
    quonwdo
    cauie
    ainbulciis;
    nonut
    iusipieiiles,
    sedut
    sapienlts;
    rediinenles
    tcmpus,
    qiioniam
    dieswuti
    sunl. Dies malos, frutres,
    duccrcs
    faciunt,
    malitiact miscria. Pcr maliliambomiuumet
    miseriamJ iominumducunlttr
    f
    dies roali. Ccttcrum
    dies
    isli, quantumpertinet
    ad
    spaliahorarum,
    ordi-
    nati sunt: ductntt
    vices, agutit lempora;
    oiitur
    spl,
    occidit
    sol,
    transetiut
    iempora.
    Cui molestasuiittein-
    pora,
    si hominessibi nonsunt niolcsti?
    Ergo
    dicsma-
    los,
    sicut
    dixi,
    duaercsfaciunt,
    miseria -hominumet
    malitiahominunv.Sed miseria hominumcommunis
    esl: non dcbet malitiaessecommunis. Ex
    quo
    cniin
    lapsus
    est
    Adam, e.t
    de
    paradiso expulsus, liunquam
    fuerunl
    dies,
    nisi mali. lslos
    pueros qui nascunlur,
    iulerrogcmus,quare
    a
    ploratu incipiuut, qui
    et ri-
    dere
    possunl
    2.
    Nascitur,
    eLstaLim
    plorat: post
    nescio
    quol
    dies ridel.
    Quando plorabal nascens, propbcta
    1
    Mss.
    pleriquc,
    dkuntur. sieeliamFlorus.
    a
    sicAm.Er.el
    manuscripti.
    At
    Lov.,qui
    necridere
    pos-
    stutt.
    *
    Collatuscuma. bn.cl.cl).f.is.
    g.
    Ir. m.
    pr.
    rm.vd.el
    cumAm.Er.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deVerbis
    Aposloli
    24.
    (/))
    citat Florusad
    Ephes.v,
    etIITirii.m.
    surccalamitaiiserat:
    lacrymoe
    cnim testes sunt mi-
    seriae. Nondum
    loquitur,
    e(
    jamprophetal. Qtiidpro-
    phe(at?ln
    Iabore sc
    futurum,
    vel in timore. El si
    benevixerit et
    justus fucrit,
    certe in mediis
    posilus
    tenlationibus
    semper
    limebit.
    CAPUT II.

    2. J usti hic
    nunquam
    sine
    persecu*
    lione.
    Quid
    ait
    Apostolus
    ? Onines
    qtti
    volunl inChri-
    sto
    pievivere,perseculionempaiienlur(II
    Thn.
    m, 12).
    Ecce
    quia
    dies mali
    sunl,
    sinc
    pcrsecutionc
    vivcro
    hic
    justi
    non
    possunl. Qui
    inler malos
    vivunt, per-
    secutionem
    patiuntur.
    Omnes mali
    persequuntur
    bonos,
    non ferro et
    lapidibus,
    sedvitact moribus.
    Numquid aliquis
    sanctumLot
    persequebatur
    in So-
    domis? Ncmoilli molestuserat : cl
    laifen inter
    im-.
    piosvivcbal,
    ct inter
    immundos, superbos, blasphe-
    '
    mos, persccutionenvpatiebalttr,
    non
    vapulando,
    sed
    malosvidendo.
    Quisquis
    me
    attdis,
    et nondtimvivis
    inChrislo
    pie, iucipe
    inChristo
    pievivere,
    ct
    probas
    quod
    dico.
    DeniqueApostolus
    ctun commeniorarel
    pericula
    sua:
    Periculis,
    inquil,
    in
    mati,
    periculis
    in
    fluminibus,periculis
    in
    descrlo, perkuiis
    in
    lcilronibus,
    periculis
    in
    (alsis fralribus (II
    Cor.
    xi,
    26).
    Coelera
    pcriculaquiescerepossttnt, pericuia
    afalsisfralribus
    qiiicscere usque
    infinenvsxculi nonnoverunl.
    5. Redimere
    lempus.
    Redimamus
    lempus;
    qitonianv
    dies mali sunt.
    Exspeclalis
    a me forte
    scirc,
    quid
    csl
    tempus
    redimerc. Diclurus sum
    quod pauci
    au-
    diunt, pauci
    ferunt,
    pauci aggrediuntur, pauci agunl:
    tamen
    dicam, quoniam ipsi pauci qui
    mc audituri
    sunt,
    inter malosviv-uni.Redimere
    lempus,
    hoc
    est,
    quandoaliquis
    libi iufert
    litem, perdealiquid,
    ul Deo
    vaces,
    non Ikibus. Perde
    crgo
    : ex co
    quodperdis,
    prelium
    cst
    leniporis.
    Cciic
    quandopro
    Uiisnccessi-
    latibus
    procedis
    ad
    publicmn,
    -dasnmuroos
    ,
    et cmis
    libi
    panem,
    aut viuum
    ,
    aut olctttn
    ,
    aul
    lignuin,
    attt
    aliqoamsupcllectilem
    : dnset
    accipis, aliquid
    auiit-
    lis, aliquid acquiris;
    lioc csi emcre. Namsi nihil
    amittas,
    ct habens
    quod
    non
    Iiabebas;
    aut
    iuvcnisli,
    aut donalum
    accepisti ,
    aul hrercdilnte
    acquisisli.
    Quando
    autem
    aliquid
    aniillis ut
    aliqukl haheas, luiic
    emis :
    qttodhabes, etnpHimcst; quod araittis,
    pre-
    tiumest.
    Quomodoergo perdis nuinmos,
    ul emas
    libi
    aliqnid;
    sic
    perdenuminos,
    ut emas (ibi
    quic-
    lem. Eccc bocest
    (empus
    redimcre.
    CAPUTIII.

    4. ProverbiuniPunicumcumCltrisli
    prwceplo
    coitsentiens.Proverbiumnotunvest
    Punicum,
    quod quidcm
    Latinc vobis dicain
    , quia
    Punicenon
    Qinncs
    uostis. Ptttiicum cnini
    proverbiutn
    est arili-
    quunv
    : Nummum
    quceiil pesiilcntia;
    duosilli
    da,
    ct
    ducal se.
    Numquid
    nonhoc
    proverhium
    de
    Evangclio
    videlur nalum?Nam
    qttid
    aliuddixit
    Dominus,quaiii,
    Redimenles
    tetnpus, quandoait,
    Si
    qtiis
    vult
    judicio
    lecum
    contendete,
    el iunicamiuam
    loltere,
    dimilleei et
    paUiutn(Malth. v, 40)?
    J udicio vull icciitnconlen-
    dere,
    el ittnicamtucttn
    lollere,
    vult avocarelelilibus
    '
    a Deo tuo : iionhabebis
    quictumcor,
    non habebis
    tranquilium
    aninium
    ,
    evciicris
    cogilationibus tuis,
    1
    Am.Er.et
    MSS., avocarelelutbellitibus.
    Florus,
    vuitavo
    caretedamnoel tilibus.
    <J U S. AUGUSTINIEPISCOPI
    912
    initaiis adversus
    ipsiira
    adversarium tutim. Ecce
    tempus perdidisti. Quaittoergo
    melius est ut nuiii-
    mum
    amittas,
    et
    tcmpiis
    redimas? Fralres
    mei,'
    in
    causisvestris et in
    negoliis
    vestris, quando
    ad nos
    judicandaveniunt,
    si homini christiano dico ut
    pro
    tcinpoie
    redimendo
    perdat aliquid suum; qitanto
    titajoie
    cnra el fiduciadebeo dicere ut reddat alic-
    num? Ambos enim christianos attdio. J am illeca-
    luiuiiiosus,
    qui
    vult alteri facere
    catisani(fl),et
    (ollere
    nh illovcl
    pro coinposilionc, gaudet
    ad ista verba.
    Aposiolus
    dixit
    *,
    Redhnentes
    tetnpus, quoniam
    dies
    tnttti sunl. Facio
    crgo
    cnlumniamclnistiano
    illi,
    velit
    nnlil,
    dal mihi
    aliquid
    ul
    tempus redimat,
    quiaepi-
    sropum
    atidivit 2. Dic mihi
    ,
    si illi diclurus
    sum,
    Perde
    aiiquid.
    ul sis otiosus
    ;
    libi nonsum
    dicturus,
    Cnlumnmse
    , pcrdite
    lili
    diaboli, quare
    res alicnas
    auferre moliris? Causamnon
    habcs,
    elcalumnia
    p!e-
    nus es. Si
    ergo
    illi
    dixero,
    Illi da
    aliqttid,
    ul rccedat
    n
    cnlumnia; (uubieris, qui
    habebis de calumnia
    prcuiiinin
    ? Ille
    qui propler
    vilandam calumiiiam
    lempus
    nte
    rediniit,
    hic tolerat dies malos : lu au-
    lein
    qui
    decalumniis
    pasceris,
    hic habebis dies ma-
    los,
    et
    post
    islos habilurus es indie
    judicii pejores.
    Sed ltocforte
    rides, quiapecuniamrapis. Ride, ride,
    et contemne :
    egoerogem
    ,
    veniet
    qui exigat.
    SERMOCLXVIII
    *
    (b).
    Deverbis
    aposloli, Eplies., cap. vi, 25, Pax
    fratribus,
    el chariias cumlide. Sive de
    gratiaDei,
    secundum
    Vasiseleclionis
    confessionemalquedoclrinam,
    quo-
    iiiatn
    ftdes
    misericordiwDei donumesl
    (c).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Filios
    ftclei
    Abrahw
    facil,
    qui protnisit.
    Lecliouibus
    , caiuicis,
    sermonibusque
    divinis,
    el
    quod
    esl
    prcecipuum, gratia
    sua redificct
    Dominus cor veslrum
    ;
    ut
    quod
    verum
    auditis,
    non
    audiatis ad
    judicium,
    sed ad
    prsemium.
    Faciel
    lioc,
    quoniamqui promisit poteus
    esl et facere. Iiacrcdi-
    di( Abraham
    ,
    dans
    gloriam
    Deo
    ,
    unde ct
    plenissirae
    credcns
    quoniamquoepromisit potcns
    esl et faccre
    (Rom. iv, 20,
    21). Magnum
    lioslrum
    gaudittm
    : nos
    promisitAbrahae;
    nos
    promissionis
    filiisumus
    (Galat.
    iv, 28). Quando
    enimdictumcsl
    Abrahce,
    Insetnine
    luo benediccnluromnes
    gentes (Gen. xxn, 18),
    nos
    promissi
    sumus.
    Ergo ipse
    nos fecitfiliosfidei Abra-
    boe, qui potens
    est facere
    quod promisit.
    Neinn
    dicat :
    Ego
    feci- Nonenim
    promillit
    Dcus
    ,
    c( facis
    tu. Polesl autem recle dici
    quia qurc promittis Ln,
    facil Deus. Tu enim infirmus
    es,
    tu
    omnipotens
    noii
    es.
    Quando ergo proniiuis,
    nisi Deus
    facial,
    inanis
    est
    promissio
    tua. Dei aulem
    promissio
    non
    pendet
    ex
    le,
    scdex illo. Sed
    cgo, inquis,
    credidi. Concedo.
    Veruni dicis : tu
    credidisti,
    sed non tibi tu
    fidem
    dcdisti. Undeautem
    credidisti,
    nisi ex fide?Fidesin
    te donuivvDei est.
    1
    In
    Mss.,Episcopus
    dixit.
    !
    Er.
    Lugd.
    ven.
    LOV.,
    quia sposlolum
    audivil. M.
    *
    Emeudalusestadduoscl.
    gr.
    rm.Am.Er.Par.Lov.
    (<!)
    Eorle,
    c.alumniam.
    (b)Alias,
    17cxllomiliis50.
    (c)
    Titulusinedilislibrisfuerat
    imprudenterconfusus
    criniserinonis
    cxordio,
    quod
    islisvcrhis
    duccbatur:
    Se-
    cundtimvar-isticclionis
    roufcssioiicrii,
    >
    clc.
    CAPUT II.

    2. Fides
    Christianotumalia a
    fide
    dwmonutn. Fides
    ftliorumDei,
    cum
    charitate. Fides
    initiumsaliilis. Pax vera. Audi
    Apostolum ipsum
    fidei
    dispulalorem',
    elgraliae mngnum
    defensorem:
    audi eunv
    diceiitem,
    Pax
    fralribus,
    et cliarilascum
    fide. Magna
    (ria
    dixit, Pax, charitas,
    fides. A fine
    ccepit,
    ad inilium terminavit. Iuitiumest enim-in
    fide,
    finisin
    pace. Qua
    enim
    credimus, ipsa
    est fides.
    Sed fides dcbet esse
    Chrislianorum,
    non
    dccmonio-
    rum.
    Nam,sicut
    dicit J acobus
    apostolus,
    Et dwmones
    credunl etcontremiscunt
    (J ncobin, 19).
    Et
    dccmones
    dixerunl
    Christo,
    Tu es Filius Dei.
    Conlilcbantur
    dcemones
    quod
    non credebant homincs. Illi tremue-
    runt,
    1111
    occidcrunt.
    Quid
    enim
    quia
    dixei'unt dsenvo-
    nes,
    Tu esFilius
    Dei',
    sciinus
    qui
    sis
    (Marc. m, 12,
    et
    i,
    24);
    ideo
    regnalttri
    stinl cumFilio Dei? Absit.
    Discernendacst
    ergo
    fidesdocmonuma lidesanclo-
    rum. Plane
    diseernenda
    vigilanter
    el
    diligeiuer.
    Nam
    et Pelrus hoc dixit Domino
    dicenli, Quem
    meesse
    dicilis? Tu csChristusFilius Dei vivi. Et Dominus:
    Bealus
    cs,
    SitnonBar-J ona
    (Mallh. xvi,
    15-17).
    0
    Doinine
    ,
    lioc lihi dixcrunt ct docmones:
    quarc ipsi
    nonsurttbcali?
    Qttarc? Quia
    dsemoncshocdixerunt
    timore,
    Pelrus amore. Ideo initiumcst a fide. Sed
    quali
    fide?
    Qiiam
    definivil
    Aposlolus
    :
    Neque
    circum-
    cisio
    aliquid valet, ncqueprmputimn,
    sed
    fides.
    Dic
    qurc
    fides?
    Quw
    per
    tliteclionem
    operalur (
    Galat.
    v,
    6).
    Ilanc dccmones non
    babent
    fidem, quseper
    dilectionem
    operalur
    : sedsoii servi
    Dei,
    soli sancli
    Dei,
    soli fidefilii
    Abrahre,
    soli (ilii
    dilectionis,
    filii
    promissionis;
    ideo dicta est et cltaritas. Tria illa
    dicla sunt ab
    Apostolo,
    Pax
    fratribus,
    el charilascum
    fide.
    Pax
    frctlribus.
    Unde
    pax
    ? Et charilas. Unde
    cbarilas ? CMHI
    ftde.
    Si enimnon
    credis,
    non amas.
    Dixit
    ergoAposlolus,
    sic
    incipiens
    a
    fine,
    et veniens
    ad initium:
    Pax, chariias,
    cutn
    fide.
    Nos
    dicamus,
    Fides, charitas, pax. Crede, ama, regna.
    Si enim
    credis et non
    amas,
    adhuc non discrevisli fidem
    luamab eis
    qui
    tremebant et dicebanl: Scimus
    qui
    sis,
    Filius Dei.
    Ergo
    luama:
    quia
    charitas cumfide
    ipsa
    te
    perducit
    ad
    pacem. Quampacem?
    Veram
    pa-
    ccro, plenampacem,
    solidam
    pacem,
    securam
    pacem;
    ubi nulla
    pestis,
    nullus hostis.
    Ipsapax
    esl finisom-
    nium desideriorumbonorum. Charilas ciun
    fide:
    et
    si sic
    dicas,
    bene
    dicis,
    Fides cumcharitale.
    CAPUT III.

    5. Omnia
    bona,
    elipsa
    eliam
    fides
    a
    Deoesl. Fides
    plena. Magnaei'go
    bonacommemoravit
    Aposlolus,
    Pax
    fratribtts,
    et charitascum
    fide
    :
    magna
    bona. Seddicnl undebouaisla : unde
    stint,
    a
    nobis,
    ana Dco? Si
    dicis,
    A
    nobis;
    iu te
    gloriaris,
    non in
    Deo. Si auleni didieisti
    quod
    ait et
    ipse Aposlolus,
    Ut
    qui gloriatiir,
    in Dotnino
    glorietur (I
    Cor.
    i,
    51);
    confiterc
    pacem,
    charilalcm cum
    fide,
    non libi esso
    nisi aDeo. Sed
    respondes
    mibi : Tu hoc
    dicis, probrt
    quod
    dicis. Probo :
    ipsurnApostolum
    teslemvocabo.
    Ecce habetis :
    Apostolusdixit,
    Pax
    fralribus,
    el clia-
    ritascutn
    fide. Ipse
    dixit.
    Quid ipse dixitVVide,
    se-
    quitur,
    Pax
    fratribus,
    et charitasciitn
    ftde,
    a DeoPa-
    1
    Mss.,
    dc
    ftdeditpulonlein.
    915
    SERMOCLXVIII,
    914
    ire nosiro el DominoJ csu Cltrislo.
    Quid ergo
    habes
    quod
    non
    accepisti
    ? Si aiitem
    aceepisli, quidgloria-
    risquasinon accepcris(I
    Cor.
    IV,
    7)?
    Namsi
    gloriatus
    eslAbrahani,
    ex iide
    glorialtis
    esl.
    Qurc
    est fides
    p',ena
    ct
    perfecta?Quae
    credil exDeocsseomniabona
    nostra,
    ct
    ipsani
    fidem. Iterumdicit
    Apostolus,
    ilfise-
    ricorcliamconsecutussum.O confcssio! Non
    ait,
    Mise-
    lieoidiain consecutus
    sum, quia
    fideliseram
    ; scd,
    ul
    fttklis
    esscm,
    misericordiumconseculussum
    (Id.
    vn, 25).
    CAPUTIV.i.Gratiadata
    infidelietpersecutoricru-
    deti. Yeiiiamusad
    ejus primordia,
    videamusSaulum
    sorvieniem,specterausfurenlem, speclemus
    odiaan-
    hclaniem, sanguinemque
    sitientem.
    Speclemus
    ,
    fra-
    tres, eum;
    magnuni spcclaculum.
    Ecce
    poslStephani
    neccin, post
    cffusumtcstis Dei
    lapidibussanguincm,
    nbi veslimenlaseivabal
    lapidantium,
    ul et incorum
    eiiani manibus
    lapidarct,
    tunc
    dispersi
    sunt fratres
    qni
    eiant
    J erosolymiscongrcgati;
    et ille saevienscui
    parum
    erat vidisse ct fttdisse
    sanguincmStcphani,
    acccpit
    litieras a
    principibttssacerdotum,
    ut iret Da-
    mascum
    ,
    et
    quoscumque
    ibi inveniret
    Chrislianos,
    vinctosadduceret. Et ibat. IlsecPauli via
    erat, ctijus
    via nmidumerat
    Cbristus;
    adhuc
    Sauli,
    nondiim
    Pauli. Ibat.
    Qttid
    habebatincorde?
    Quid,
    nisi malum?
    Dalentihi rnerita
    ejus.
    Si nverila
    qurcris,
    damnationis
    sunl,
    non liberationis. Ibal
    ergo
    scevireinmenvbra
    Chrisli,
    ibat
    sanguinemfunderc,
    ibat
    lupus paslor
    fulurus: sic ibal. Nou cnim
    polerat
    alilcr ire ad
    illa,
    propter qu;c
    ibat. Et cuin sic
    ambtilal, cogilat,
    anbelat
    ccedes;
    cum ducit
    pedes cjus ira,
    niovet
    membra
    oditim,
    dutn
    pergilet ambulal, oblempcrat
    mancipiura
    crudelitati : ct eccevox decrelo
    , SM/e,
    Saule, quid
    tne
    persequeris?
    Ecce
    quare dixit,
    Miseri-
    cordiamconsecutus
    sitm,
    ul
    fidelis
    essem. Erat infide-
    lis; paruraest,
    eratin
    ipsa
    infidelilaiecrudclis : sed
    misericordiamconsecutus
    est,
    ut fidclisesset
    (Act.
    vu-ix). Quid
    dicturuses Dco
    dicenti,
    Hocvolo?
    Ergo,
    Domine, illequilanla fecit,
    lantamalainsancios tuos
    facerc
    cupiebal,
    lali eiimmisericordia
    diguuin
    existi-
    mas? Hocvolo. Anoculusluus
    tiequamesl, quia ego
    bonussum
    (Mallh.
    xx,
    15)?
    CAPUT Y.

    5. Et
    fides
    et oralioex Dei
    gralia.
    Pelagiana objeclio.
    Hnbctefidem: sed ut habcatis
    fidem,
    oratefide'. Sedorare lidenon
    possetis,
    nisi
    fidemhaheretis. NOneniin
    oral,
    nisi fides.
    Quomodo
    enitn
    invocabunt,
    in
    qitem
    noncrediclerunl? Aut
    quo-
    modocredentei
    quem
    non audierunl?
    Quomoclo
    auiem
    audieutsine
    prwdicanle?
    Aut
    quonwdoprwdicubunl,
    si
    nonmilianliir
    (Rom.
    x, 14, 15)?
    Ideo
    loquimur, quia
    missi sunius. Audile
    nos,
    auditeillum
    per
    nos.
    Ergo,
    ait
    aliquis,
    invocauius
    Deiim,
    ut det nobis
    perseve-
    rare inhisbonis
    qurchabeinus,
    el addat hona
    2
    quce
    nonhabeinus. Prcccessit
    ergo fidesquoerogat.
    Certe
    lotumdat Dous.Ut eniiudarel
    niilii, rogavi
    : ul ro-
    garem, prius
    crcdidi.
    Ergo
    mihi dedi
    quodcrcdidi,
    et
    Deus dedit
    qtiod
    credens oravi. Solvatur
    quccstio
    :
    nonenim
    parva
    est. Hoctevideo
    loqui, quia
    (u
    prior
    1
    Vox,
    fide,
    hocet
    proximo
    locorodundarevidelur.
    8
    Sic
    manuscripti.
    Editi
    autem,
    etadderebona.
    dedisti
    aliquid Deo,
    ul cocleradaret libi. Dedisti
    quippe
    illi lidemlurimetorationeni tuam. Et ubi est
    quod
    ait
    Apostolus
    :
    Quis
    enim
    cognovitsensumDomini,
    aul
    quis
    consiliarius
    ejusfuil? Autquisprior
    dedil
    illi,
    el
    relribueturei(Rom. xi, 54,
    et
    55)
    ? Ecce
    qualis
    vis
    esse.
    Ergoprior
    dedisti
    Dco,
    et hocdedisti
    quod
    tibi
    iiondedilDeus? Invenisli
    undedarcs
    Homomendice,
    undehabuisti?
    Ergo
    iindedares?
    aliquid
    habuisli ?
    Quid
    enim
    habes,
    quodnonaccepibti?Ergo
    deDcidas Deo:
    cx eo
    quod
    tibi
    dedit,
    a te
    accipit.
    Namniendicilas
    tua,
    nisi
    ipse prior dedisset,
    inaiiissimaremaneret.
    CAPUT VI.

    6. FidemclonumDei esse
    probat
    ora-
    tio
    faclapro
    Saulo
    inftdeli.
    Anditeunde hoc cviden-
    (ius
    probciis.
    Ecce vos
    quia credidislis acccpislis
    :
    quid
    dicimus dc eis
    qui
    nonduni
    crediderunl, qunlis
    erat
    Saulus, qui
    nondum credideral?
    Accepitaulem
    ut crederet :
    posteaquam
    credidit Cbristo
    ,
    lunc
    coepit
    invocare Christum. Ab illo
    accepil
    ut crcde-
    ret,
    et credendo
    invocarct,
    invocando cceteraacci-
    perel. Quidpulamus,
    fratres? Saulus
    anieqtiani
    cre-
    dcret,
    orabanl
    pro
    illo
    qui
    credideranl,
    annonorabant?
    Dicaturmibi,
    si non
    pro
    illo
    orabant, quare
    dixil Stc-
    phanus, Domhie,
    nestatuasillishoc
    peccalum(Act. vir,
    59)
    ?Orabatur et
    pro
    illo,
    et
    pro
    aliis
    infidelibus,
    ut
    crederent. Ecccnondumhabebant
    fidem,
    etoralionibus
    fidelium
    accipiebant
    fidem. Nondumhabebant
    quod
    Deo
    offcrrent; quia
    nonduni erant niisericordiamcon-
    secuti',
    ut fidelesessent.
    Deniqueposleaquam
    Saulus
    isteconversus
    est,
    unavoce clistis CL
    levatus,
    elisus
    persecutor,
    levaius
    procdicator
    :
    posleaquam ccepit
    evangclizare
    fidem
    qiiaraaliquandovaslabat, quid
    de
    sedixil? Eratn auletn
    ignolus facie
    Eccksiis
    J udwm,
    quw
    sunl in Christo: tantumaulein
    audiebanl,quia
    is
    qui aliquando
    nos
    persequebatur,
    nunc
    evangelizalfidem
    quamaliquando
    vaslabal;
    el inme
    magnificabanl
    Deum
    (Galat. i,
    22
    24). Numquiddixit,
    el inme
    magnifica-
    bant me? Et in
    me,
    qui evangelizabam
    fidem
    quam
    aliquaudo
    vastabam
    ,
    non me
    magnificabanl ,
    sed
    Deum.
    Ergo ipsefecit,
    ul Saulus
    deposita
    lunicave-
    teri,
    peccatispannosa2,
    cccdibus
    sanguinea,
    ut
    depo-
    si(aista
    lunica,acciperet
    tunicam
    humiliialis,
    et fierct
    deSauloPaulus.
    CAPUT VII.

    7.
    Pautus,
    id est
    modicus,gratim
    in
    secollalw
    prwdicalor. QuidestPaulus?
    Minimus.
    Ego
    enimsumminimus
    Aposlolorum.Eccequidcst
    Paulus.
    Paulum enim laline modicum esl. Sic
    loquimur
    quando
    dicimus,
    Posl
    paulunv
    video
    te, paulo post
    facioillud.
    Quidest, paulo post?
    Modico
    post
    :
    post
    pauluni, post
    modicum.
    Quare crgo
    Paulus?
    Quia
    modicus.
    Modicus,
    quia
    novissimus.
    Ego
    enim
    sum,
    inquit,
    novissimus
    Aposlolorum,qui
    non sum
    dignus
    vocari
    aposlolus, quia perseculus
    sutnEcclesiamDei.
    Rene dicis: unde debuisti
    damnari,
    ab eo
    accepisti
    unde debeas coronari. A
    quo accepisti,
    undc de-
    beas coronari ? A
    quo acccpit,
    vultis audire? No-
    lite
    me, ipsum
    audite: Non stim
    ,
    inquit, dignus
    vo-
    cari
    Aposlolus,quiapersccutns
    sumEcclesiam
    Dci;
    sed
    1
    J Iss.,quia
    misericordiamconsecutisunt.
    2
    SicmanuscripU.
    At
    editi,
    tunicaveteris
    peccalipannvM.
    913 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    91(3
    g-atia
    Dei sumid
    quod
    sum,
    Ergoquoderas, iniquitale
    luacras :
    quod es, grnlia
    Dei es. El
    gratia ejus,
    in-
    quit,
    vacuain tne non
    fuil.
    Eccc
    evangelizat
    fidera
    quam aliquando
    vaslabat : ncc
    gratia ipsa
    vacat in
    illo,
    qui ait,
    in mevacuanon
    fuil,
    sed
    plus
    otnnibus
    illis laboravi.
    Obscrva, erigere
    te
    coepisti.
    Ubi
    cs,
    Paule? Certe modicuseras. Plus oninibusillis labo-
    ravi. Dic
    unde?Qtiid
    cnimhabes
    quod
    non
    accepisti?
    Stalim
    respexil
    : et cuni
    dixisset, Plus omnibusillis
    laboravi; qttasi expavit
    ad vcrba
    sua,
    et mox
    subjecit
    sc humilcm
    Paulutn,
    Non ttutem
    cgo,
    sett
    gralia
    Dei
    mecuin
    (I
    Cor.
    xv, 9, 10).
    8. Oralur
    pro iiifidelibus,
    ttt crcdant.
    Ergo,
    fralres
    mci,
    ul novcritis etiain fideina Domino Deo esse
    nobis,
    orate
    5
    pro
    illis
    qui
    nondumcrcdiderunt. Si
    quis
    habei. amicum foiie
    iiifidelem,
    moneoillttnvut
    orel
    pro
    illo. Vere
    opus
    est Ul
    ego
    iilum moneam?
    Marilus chrislianils
    est,
    Uxor infidcliscst: nonorat
    pro
    uxorc
    sua,
    ut crcdat? Uxor est
    clirisliana,
    niari-
    tus infidelisest: nonorat miilicr
    religiosapro
    maf-ito
    suo,
    ut credat?
    Quaiido
    hocoral
    qtii oial; quidorai,
    nisi ut Deusdet illi fidem?
    Ergo
    dontiinDci esifides.
    Nemosc
    cxtollat,
    nenvosibi
    arragel, qunsi
    sibi
    aliquid
    dederil.
    Qui gioriatur,
    inDoiiiiiw
    glorkinr (Id. i, 51).
    SERMOCLXIX
    *
    (a).
    DeverbisApostoli,Phiiipp.,cap m, 5-16,
    Nosenimsu-
    mus
    circumcisio, qui spirittti
    Dei
    servinius,
    ctc.
    Conlra
    Pelagianos.
    Habitusadmensams.
    maiiyrisCyr.riani.
    CAPUTPRIMUM.1.
    SpitiluDeoservite,qiiid
    sit.Ad
    apostolicam
    icclioiicfnaures el animunviftiendatSan-
    clilas
    vestra, adjuvando
    uos aiTecluvestro
    apud
    Do-
    minumDedm
    nostrura,
    ut ea
    quce
    illcliobis"-rovelare
    dignalur,
    ad vOS
    aple atqUe
    saltibriler
    proferrc possi-
    rrtus.
    Eigo
    ctirii
    lcgeretur,
    audistis dicehtem
    aposto-
    lum
    Paulufn,
    Nos eniinsiimuS
    citcitmcisio,
    qui spirilui
    Dci servimus.Seio
    plernsqhe
    codices
    hnbere, Qui
    spi-
    riluDeoservimus.
    Qttniitum
    au(em
    inspieerepotuimus,
    plurcs gra^ci
    hoc
    habenl, Qili spiriiui
    Dei servintus.
    Scdlionibi
    qUaestio
    est. Mahifestumesl ciiimutrum-
    que,
    et
    congruum i-cgulreverilatis, quia
    et
    spirilui
    Dei
    scrvimus,
    et non
    carne,
    sed
    spiritii
    Dcoservimus.
    Carne eiiimservit
    Deo, qui
    de rebus carnalibus
    spe-
    rat se
    placere
    Deo. Cuinvero et
    ipsa
    caro ad bona
    opera spiritui subdilur, spiritu
    servimus Deo:
    quia
    carivenv
    domamus.ut spiriius obtemperet
    Deo.
    Spiri-
    tus enim
    regil,
    caro
    regitur
    : nec
    spiritus
    bene
    regit,
    si non
    regatur.
    2. Circiimcisioel
    jusliliaquomodo
    nossumus.J itsti-
    tia noslraexDei doho. Cum
    ergo ait,
    Nossiimuscir-
    cumcisio;
    videte
    quid
    voluerit
    intclligi
    in illacircuni-
    cisionc, quoe
    inumbradata est
    sighificante, quce
    re-
    raota est luee veniente. Cur autemnon
    dixerit,
    Nos
    1
    Forte,
    oratisi
    2
    Am.F.r.et
    pleriquei\iss.,affeclUapud
    DominumDetim
    nostrum,
    ntea
    quw
    itlic
    nobis,
    ete.
    *
    Enieudalusada. bn. cl. cb. f. fs.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm. vd.
    etAin.F.r.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deVerbis
    Apostoli
    15.

    SicinRomanoPP. Cis-
    lercicnsium
    exemplari.
    Sermonehi
    hunccitatFlotusadRom.
    vct
    ix,
    ad
    Ephcs.n,
    ad
    Philipp.
    netm.
    habemus
    circtiiYicisiortem; sed,
    Nosstimiiscitciimdsioi
    sic
    aeciplle
    hoc voliiisse
    Apostolumdicere,
    Nossu-
    nvus
    jiislilia.
    Circumcisioenim
    justitia
    cst.
    Magis
    au-
    (eni commendal
    quod
    dicitdicendonosesse
    justiliam,
    quara
    dicendo nos esse
    juslos:
    ita laftienut cum
    ju-
    stifiamdtcit
    csse, justos inlelligamus.
    Non enim sii-
    ftitisillaincommutahiiis
    jtistiiia, cujus participes
    facli
    surntts: scd
    quemadmodumdicitur, Magna
    ibi
    juven-
    tus
    esl,
    pro
    ntullis
    juvenibus;
    sie dicitur
    jusiitia,
    ut
    inlelligantiir jusli.
    Auditeboc
    ipsumevidentius,
    eo-
    \
    denv diccntc
    Apostolo, Ulnos, inquit,
    sinius
    justitia
    Dci in
    ipso(II
    Cof.
    v,
    21).
    Nossimus
    jnslitia,
    nonno-
    slrn,
    sed
    Dei;
    abillo
    accepta,
    nona nobis
    assumpta;
    imperlita,
    non
    usurpala; donala,
    non
    rnpla.
    Cuidam
    eninv
    rnpina
    erai csse
    requalis
    Deo: el
    qtioniamquae-
    sivil
    rapinam,
    invenil ruinain.
    DominusauLeirinosler
    J cstis
    Christus,
    cum in
    forma
    Dei
    esset,
    non
    fapinatn
    arbilratus est esSe
    wqualis
    Deo. Cui cnim
    oequalilas
    Dci nalura
    cral, rapina
    nonc-rat.Sed (alnen seinet-
    ipsitm exinanivit, fonnam
    servi
    accipieiis( Pltilipp. H,
    6,
    7),
    nl nosessemus
    justilia
    Dei in
    ipso.
    Si ehiiri iile
    pnupeiiniein viiaret,-
    nos
    paupcrtato
    non carCreirius.
    Paitper
    cnim ille
    factus es/,
    cumclives
    esset;
    ul illius
    pauperiate,
    sicut
    scripluin est,
    nosdiiareinur
    (II
    Cor.
    vai, 9).
    Divitiseillic.s
    quid
    nos facltirsc
    sunt, cujus
    paUpertas
    nos divites facit?
    Apostolus ergo
    non fibi
    iiegavitcircumcisioncm,
    sed
    cxposuit;
    lucern
    prcfifen-
    dit,
    uinbraui rcmovil.
    CAPUT II.

    5. CircKmcisfo
    spirilualisgloriahiium
    hi Cliristo.Circumcisio
    quare
    octavodk
    fiebal.
    Doiiiini-
    cusdies.

    Aros
    sunius, inquit, circuiiicisiO, qiii spifiiu
    Deo
    servimus,
    el
    gtoriamur
    inChrislo
    J esu,
    ei iiohin
    carne
    fidenles. Respexil qnosdam
    in carhe fidentes:
    ipsi
    eraitt
    qiii
    de cnrnis circunicisione
    gidriabaniur.
    De
    quibiis
    alio loco
    dicit, Quortiiii
    DetiS
    ventef
    esl,
    el
    gloria
    in
    puckndis
    eorum
    (Pliilipp.
    iii, 19). inleiiige
    tu
    circtinicisionetn,
    etcstocirciimeisio:'
    iiUCUige,
    ct
    esio,
    Inlclleclitseiiitn
    bonlis,
    scd oiiinifrKs
    qiii faciuiti
    eiitn
    (Psal. cx, 10).
    Non
    ulique
    fruslra octavodie
    jussus
    csl infartscircumeidi
    (Geti. xvu, 12;
    Levit.
    xii,
    5),
    nisi
    quia pelra, qua circumcidimur,
    Chrisius erat.
    Cultellisenim
    pelrinis
    circumcisusesl
    populus(J osue
    v, 2)
    : PeLraautemerat Christus
    (I
    Cor.
    x, 4). Quare
    ergo
    octavo die?
    Quia
    inliebdomadibusidem
    primus
    qui
    oclavus.
    Completis
    enim
    sepiem diebus,
    reditur
    ad
    prinium.
    Finitur
    seplimus,
    Dominus
    septiitus
    : re-
    ditur ad
    primum,
    Dominusresuscitauis. Dominieninv
    rcsuscitatio
    promisit
    nobis ceternumdiemet conse-
    cravit nobisDominicumdiem.
    Qui
    vocatur
    dominicus,,
    ipse
    videtur
    proprie
    ad Dominum
    peiiinere
    :
    quia
    eo
    dieDominusresurrexit. Rcdditaest
    pelra,
    circumci-
    danlur
    qui
    volunt
    dicere,
    Nosenimsumuscircumcisio.
    Tradiiusest enim
    proptcr pcccatanoslra,
    et resurrexi
    propter justificalionem
    noslram
    (Rom. iv, 25).
    J uslifi-
    catio
    lua,
    circumcisio
    tua,
    nonest a (e. Gralia salvi
    facti
    estis
    perfidem;
    et hocnonex
    vobis,
    sedDei donum
    est: iionex
    operibus(Eplics. n, 8,
    9).
    Ne fortc
    dicas,
    Pi'omerui,
    ct ideo
    accepi.
    Nnn
    putcs
    le
    promererido
    aceepisse, qui
    non
    promerereris,
    nisi
    accepisses.
    Gra-
    W7 SERMOCLXIX. 918
    tia
    prsecessit
    nvcritumluiim: 11011
    gralia
    ex
    ineriio,
    sed meritumex
    gratia.
    Namsi
    gralia
    cx
    nverilo;
    eniisli, nongratisaccepisli.
    Pro
    nihilo, inquil,
    salvos
    facies
    eos
    (Psal. LV,8). Quid
    cst,
    Pro nihitosatvos
    fa-
    ciescos?Nihil in-eis
    invenis unde
    salves,
    ct lamen
    salvas. Gralis
    das, gralis
    salvas. Omniamcrita
    pr;e-
    cedis,
    utdonatua
    consequantur
    nierilamca. Prorsus
    gratisdas,gratissalvas, qui
    nihil invenisunde
    salvcs,
    el mulliiroinvenisundcdamnes.
    CAPUTIII.

    4. Fidereincarne.

    Nos
    ergo,
    in-
    quit,
    sumus
    circuincisio,qui spiritui
    Dei
    servimus,
    cl
    gloriiiiuur
    in ChristoJ esu.
    Qui gloriatur,
    inDomino
    glorietur (I
    Cor.
    i, 51).
    El noii in curtte
    fidentes.
    Et
    quidest,
    (idereincarne?
    Audite, inquit. Quanquain
    ego,ini[wi,habetimfiduciam,
    etin cctrtte.Si
    quis
    alius
    incarne
    putat
    sehabere
    fiduciain,magisego.
    Nearbi-
    tremini, inqnil,
    mehoccontemnere
    quod
    noubabco.
    Quidmagnumcst,
    si homo
    abjeclus, plcbeius, igno-
    bilis,
    coiitemnat
    nobilitatem,
    et tunccxhibentveiam
    humililaleni?
    Quanquamego,inquit,
    Itabeam
    fiduciam
    et in came.Idco
    vos,inquit,
    doceo
    conlemncrc, qtto-
    niam videlis me liabere
    quod
    conlemnain. Si
    quis
    aliusincarne
    pnlal
    seliubere
    fiduciam,magiscgo.
    5. Paulocausa
    gloriandi
    incarne
    quwfuerit.
    El audi
    incarne iiduciam:
    Circumcisioneoc(aw
    diei;
    id
    cst,
    non
    proselylus,
    nonadvenaad
    populumDei,
    nonma-
    jor circumcisus,
    seda
    parenlihus
    nalus
    J udoeus,
    ba-
    beo circumcisionemoctavi diei. Ex
    gettereIsrciel,
    de
    Iribu
    Benjamin,
    Hebrwusex
    Ilebrceis,
    secuiidunt
    Legem
    phariswus.
    Primarii
    quidameranl,
    e(
    quasi
    adnohili-
    talemJ udaicara
    segregali,
    non
    contemptibili plebi
    comniixti,qui
    dfcebanlurPharisrci. Namdicilur lioc
    verbum,
    quasi segregationemiittcrpretari, quoinodo
    in latina
    lingua
    dicitur
    egregius, quasi
    a
    grcgescpa-
    ratus. Fuerunt autem
    Isracliiae,
    id
    est,
    cx
    genere
    Israel,
    eliamilli
    qui separati
    fuerant a
    tcmplo.
    Ile-
    mansitautemad
    templum
    tribus
    J uda,
    et tribusBcn-
    jamin.
    TribusLevi in
    sacerdotibus,
    tribusJ uda
    rcgia,
    et Iribus
    Renjamin,
    hocsolumremansitadJ crusalcm
    l
    el ad
    lemplum
    Dei, quando
    faclaesl
    separalio
    illain
    servoSalomonis
    (III Reg.xn).
    Non
    ergo
    leviteracci-
    pialisquod
    ait,
    tribu
    Benjamin
    : inhocrens
    J tid;c,
    non
    recedens a
    lemplo.
    Hebrwusex
    Ilebrwis,
    secundum
    legemphariswus,
    secundummmulalionem
    pcrsequens
    Ecclesiam.Inler meritasuacommcmoral
    quod
    fucrit
    persecutor
    : secundum
    wmulalionem,inquii. Quam
    acmulationem?Non
    eram, inquil, piger
    J udaeus:
    quid-
    quid
    erat
    quodLegi
    meaeadversarium
    viderelur,
    ira-
    palieiuer ferebam,
    acriter
    insequebnr.
    Ilaic
    apud
    J ti-
    dceosnobililas: sed
    apud
    Christura
    qua-riiiir
    htimili-
    las. Idco ibi isle
    Saulus,
    hic Paulus. SaulusaSaiile
    nomcnderivatur.
    Qui
    fuerit
    Saiil,
    noslis :
    ipsius
    cie-
    claest slalura
    proceris
    2.Siceumdescribil
    Scriplura,
    quodsupererainens
    esset
    omnibus,quando
    clectttsest
    ut
    ungerelur
    in
    regem(I Reg.ix, 2)..
    Nonfuil sicPau-
    Ius
    s,
    sed factus Paultts. Paulus enini
    parvus,
    ideo
    1
    Sic
    manuscripti.
    Editi
    vero,
    remanseralinJ erusalem,
    3
    Lov.
    ptoceta.
    Aliiediliel
    manuscripli, proceris.
    8
    saulus,juxta
    Er.
    Lugd,
    ct ven. M.
    Paulusmodicus.
    Ergo,
    secundum
    wmulationem,inquit,
    persequens
    Eccksiam.Hinc
    intelliganthomines, qualis
    apud
    J udeeos
    fucrim,
    qui
    Cbristi Ecclesiam
    perseque-
    bar cemulationetraditionuni
    pnlernarum.
    CAPUTIV.

    6. Ambitlarein
    tege
    sine
    quere.Ua.
    Addit,
    Sccundum
    jusliliamqitw
    esl in
    lege,quafuerim
    sine
    querela.
    Novit Charitas
    veslra,
    dictos esse sitve
    quercia
    ambulasse in omnibtts
    juslificalionibus,Do-
    mini ZachaiiamctEliznbcth.ln
    omnibus,inquit
    Scii-
    pttira, juslificcilionibus
    Dominiambulanlessine
    quereia
    (Lnc.i,6).
    Ecce hoc crat et Paulus
    nosler, quando
    Sattluserat. Iu
    lcge
    sine
    qucrela
    ambulabat: et
    quocl
    ineo fuitsine
    qucrela,
    hoc deillofaciebat
    magnain
    querclam. Quidcrgopitlanius, fratres,
    cssesinc
    que-
    relasccuudum
    jUsLitiam, qucc
    in
    lcgecst,
    malumesl?
    Si nvnltim
    est,
    sccundum
    jusiitiamquoe
    in
    legeest,
    csse sinc
    querela.; crgoaliqttid
    mali est lex?SedIia-
    bcmus cumdem
    apnslolumdiccntcm, Itaque
    lex
    qu\-
    dem
    sancla,
    et mcincialiim
    scmclum,
    et
    justum,
    etbonuiti
    (Rom.vu,
    12).
    Si lex
    sancla,
    et
    mandatuni
    sanclum,
    et
    justunv,
    et bonurn
    ;
    sccundum
    juslitiamqure
    est ex
    lcgc
    snncta, conversari sine
    quereln, quomodopotest
    nonesseboniuu?
    quomodopolest
    nonessesanctum?
    An forlesanetumcst? Audiamus
    ipsuni Apostolum;
    videle
    qtiid
    dicat:
    Quce
    tniliiiucra
    fuerunl,
    limc
    propler
    Christtimdatnnacssecltixi.Danvnasua
    dicit,
    et inler
    daranasua
    compulat, quod
    in
    justilia, quce
    est in
    lege,
    ftierit sine
    qucrela. Veriimiamen,inquil,
    et arbilror
    omniadamnaesse
    propler
    ctuinentemscicnliamClitisli
    J esn Domini noslri.
    Allendo, inqtiit,
    laudes
    meas,
    comparo
    cmincntiouDomini nosiri J esu Chrisli.'lllud
    siiio,
    boc coulcmiio. Pariitn esl hoc:
    Propler qucm
    arbilror,
    inquit,
    omnianonsoliati
    delthneviu
    esse,
    ve-
    rum et stcrcoraexislimavi
    esse,
    ul Cltristum
    lucrifa-
    ceretn.
    CAPUT V.

    7. J usiiliaex
    Lecje
    ciiraChtistote-
    moveat.
    Qurcstiomnjor
    exorla
    cs(,
    o Paule! Si sectin-
    dtun
    justiliain, qurc
    in
    lcgecst,
    versabarissine
    que-
    rela,
    et hocindcirimeiitis
    tuis,
    in
    damiiis,
    in
    slcrcq-
    ribtis
    com-puias,
    ut Christunv
    lucrifacias, ergojustitia
    illaaChiisio
    prohibebal? Obsecro
    te, expone
    hoc
    paululum.
    Deo
    potiusdicamus,
    ut illuminet et
    nos,
    a
    quoipse
    illuminatus
    csl, qui Epistolamistain
    scripsit
    nobis,
    non
    atramcnto,
    sed
    Spiritu
    Dei vivi.
    Videtis,
    charissimi, quani
    sit
    arduum, quam
    difficile
    inlelli-
    gere
    hoc: ctini couslet
    legeni
    sanclam
    esse,
    et man-
    dauim
    sanctum,
    ct
    justum,
    et bonum
    ;
    conslelque
    omninointer fideles
    catholicos;
    itaut nemodissen-
    tiat,
    nisi
    qui
    nonvull esse
    calholicus,
    hanc
    legemnon
    dainni nisi a DominoDeonostro:
    seeundum
    islarn
    juslitiam, quae
    in
    legeest,
    conversari sine
    querela,
    impcdimenlum
    fuisse
    Apostolo,
    neveniret ad
    Chri-
    '
    stum
    ;
    neceumvenissead
    Christum,
    nisi hoc
    quod
    fuitsecunduin
    jusiitiam, quaeiniegeest,
    sine
    querela,
    inter dnmriaet
    detrimentaet slercora
    computasset.
    Sequamur ergo,
    el accedamus
    aliquantum,ne
    forle
    in
    ipsis
    verbis
    Apostoli
    elucescal nobis
    aliquid,
    unde
    ista removeatiir et solvalur obscuritas.
    Detrimenla,
    inquit,
    crcdidi Itcec
    omnia,
    el stercora
    existimavi,
    ul
    919
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    920
    Ghtisium
    luctifacium.
    Inlendite,
    obsecro.Damna,
    de-
    trimenta,
    slcrcora ista
    cxislimavi,
    in
    quibus
    etiam
    illud
    coinmcinoro,
    quod
    fuerimsine
    querela
    secun-
    dum
    juslitiam. qucc
    in
    lege
    csl. Exisiimavi
    ergo
    hwc
    omniadetrimenlaet
    slercora,
    ul Clirislum
    lucrifaciam,
    cl iiiveniarin
    illo,
    nonhubeitstneam
    jttslitiamqtiw
    ex
    lege
    esl.
    Qui prcovenislis
    intellcctu
    expusitioiiem,
    ar-
    bitramini vos
    tnnqtiam
    velocesinviacumtardioribus
    amhularc Cclcritas
    alitiuantuinreprimatur,
    necomes
    tnrdior descratur. Ut
    Clirislum,inquit, lucrifaciam,
    el
    inveniarin
    itto,
    ttonhabensincum
    jiisliliam,quw
    ex
    lege
    est. Si nicflni
    dixerat, quare
    addidit cx
    lege?
    Si enim
    cx
    lege
    e.U,quomodo
    tuaest?
    Numquid
    lutibi
    impo-
    stiisti
    lcgem?
    Dens
    legcm
    dedit,
    Deus
    legcmimposuit,
    Deus
    legi
    sucele
    oblempcrareprcecepit.
    Lex si nonte
    doccrct
    qucmadmodum
    vivere
    debcres, quomodopos-
    ses habcre
    jiistitiam
    sinc
    querela
    secundutn
    lcgem?
    si secunduni
    legemhabes, qttoinododicis,
    Nonhabens
    meam
    jusiiiiam, quw
    ex
    lecjecsl,
    sedeain
    quw
    est
    per
    ficlein
    Chrisli,
    quw
    estaDco?
    CAPUTVI.

    8. Solutionem
    qumsiionisaggreditur.
    J uslitiaex
    lege,
    cum
    legi
    limoreobeditur.Timore
    pcence
    concupisccnlia
    non lollitur. J uslitiw dckclatiodonum
    Dei. J ani
    crgo
    dicamul
    poiero
    : revelct melius
    qni
    vos
    possidet,
    donelet intelleclumel affcctum.Donabit
    ciiim
    effectum,
    si donabit affecLum. IIoc cst enim
    quod
    volodicere :
    Iege
    Dei
    proposita, ipsa
    enimdi-
    xit,
    Non
    concupisces(Exod.
    xx,
    16)
    :
    Icgeergo
    Dei
    proposita, cxceptis
    illis carnalibus
    sacramentis, (|ucc
    fueiunt umbrcc fulurorum:
    legc
    Dei
    propositaquis-
    quistimuerit,
    et suis viribus eam
    implere
    se
    posse
    putaverit,
    et fecerit
    quod
    Iex
    jubet,
    nonamando
    ju-
    stitiam,
    sed timendo
    pcenani; fuitquidcm
    sccunduin
    juslitiam, qure
    ex
    legeest,
    homosinc
    qiterela;
    non
    furatur,
    non
    adulierai,
    nondicit falsum
    leslinionium,
    non fncit
    homicidium,
    non
    conctipiscit
    reui
    proximi
    sui:
    potesl hoc, polesl fortassis;
    unde?Timore-
    posnre.
    Quanquani qui
    limore
    poencc
    non
    concupiscit, pulo
    quiaconcupiscil.
    Terrore
    ingenti
    artnorum
    aique
    telo-
    rum,
    et circunvdantisforsitanmultiludinisvel obviam
    euntis,
    eiiamleo revocadir a
    prceda
    : el lamen lco
    venit, leo
    redit;
    proedam
    iion
    rapuil,
    nonnialiliam
    posuit.
    Si lalis
    es,
    adhuc
    juslitia est, quajustitia
    libi
    consulis ne
    torqucaris. Quid magnuni esl, poenam
    timerc?
    Quis
    eamnonlimel?
    quislalro, quisscclera-
    lus
    , quis
    ncfarius? Sed hoc irueresl inter (imorenv
    (uuni,
    limorcmquelatronis, quod
    lairo timel
    leges
    boininuni,
    el ideo facil
    latrocinium, quiasperat
    se
    fallere
    leges
    hominum: tu aulcm
    leges ejus times,
    ejus pcennintimcs, quem
    fallere non
    potes.
    Namsi
    fallere
    posscs, qttid
    non fecisses?
    Ergo
    el
    concupi-
    sccniiamtuamnialamnonamor
    lollil,
    sedtinvor
    pre-
    niit. Ad ovileveuit
    lupus;
    lairalu canutnet clamore
    pastorura
    ab ovili reversus esL
    luptis
    :
    ipse
    lamen
    semper
    esl
    lupus.
    Iuovem verlatur. Facil enim et
    hocDominus: sed
    ipsa
    esl
    jusliiiaejus,
    nonlua. Nam
    1
    Hieapud
    Lov.
    addilur,nonabitautem
    affcclum,
    si dona-
    veril
    inteUectum; quod
    abaliiscditisetauostrismanuscri-
    ptis
    abest.
    quamdiu
    habes
    tuam, potes
    limere
    pcenam,
    non
    amare
    jusliliam.
    CAPUT VII.

    Ergo,
    fralres
    mei,
    habet delicias
    suas
    iniquilas,
    el
    jusliiia
    nonhabet? Delectat
    malum,
    etnoii delectal bonum?Deleclatomnino:
    sed,
    Domi-
    nus dabit
    suavilcilem,
    et lerra nosira dabil
    fruclum
    suum
    (Psal. LXXXIV,
    15).
    Illenisi
    prior
    del suavita-
    tein,
    lerra nostranonhabebit nisi sterilitalem. Hanc
    crgojustitiamconcnpivitAposlolus,
    dcleclalus esl:
    nicnior fuit
    Dei,
    el delectatus esl
    (Psal.
    LXXVI,
    4)
    :
    concupivit
    anima
    ejus,
    et aesluavitin atria Domini
    (Psal. LXXXIII, 5);
    cl vilueriiul omnia
    qucepromagno
    habebat,
    faclnsunt
    danina, detrimenta,
    stcrcora.
    9. SaulusEccksiw
    persecutor, quiajtistiiiam
    suam
    consiitucns.Ilinceiiiinerat cl
    illtid, quod
    Ecclcsiam
    persequebaiur
    secnnduni ccmulaiionem
    palernarum
    tradilionum
    (Galat. i, 14);
    inde
    erat, quiasuam,ju-
    slitiam
    conslituebat,
    non
    jusiitiam
    Dei
    quaerebat.
    Videle enini
    , quia
    inde
    persequebatur
    Ecclesiam.
    Quiclergo
    diceinus?
    ait
    alioloco
    ipseAposlolus
    :
    Quia
    genlesquw
    non seciabaniur
    justititim, appreltenderunt
    jusliliant.
    Sed
    quam?
    J uslitiamatilein
    quw
    ex
    ftde
    est.
    Genlcsaulem
    qttw
    nonsectabantur
    jusliliam, qucc
    ex
    lcgc
    est,
    qunsi proprinmsttnui, quce
    fit de tiniore
    pcencc,
    non denmoro
    justitice; quia
    nonseclabanlur
    jusliliam, uppreheuderuntjustitiam; jusliliam
    autem
    qucu
    cx
    ftdc
    est.lsrctel
    aulein, inquil, persequenslegem
    jusliliw,
    in
    legetii juslitim
    non
    pervenil
    '.
    Quare?
    Quia
    tionex
    fule. Quid est, Qiiia
    nonex
    fide?
    Non
    spcravit
    in
    Deum,
    noniilam
    pelivit
    a
    Deo,
    noncre-
    diilitiueuni
    qui juslilicat intpium(Zioni.
    iv,
    5)
    : non
    fuit similisPiiblic.atiooculosinlerram
    dejicicnli, pe-
    clttssuiini
    pcrculieiili,
    et
    dicenli, Domine,
    propitius
    estotnihi
    peccalori (Luc. xvm,
    15). Ergo pcrsequens
    legemjustiiiw,
    in
    legemjuslitiw
    non
    pervenit.Quarc
    ?
    Quia
    notiex
    fide,sedquasi
    ex
    openbus.Offenderunl
    enim
    ht
    lapidetnoffensionis
    (Rom. ix, 50, 52).
    Ecce unde
    Saulus
    pcrsequebatur
    Ecclcsiam.
    Quando
    enim
    per-
    scquebalur Ecclesiain,
    in
    lnpidem
    offensionisoffende-
    bnl. Chrisius huinilis in lerrn
    jacebat
    : iuccelis
    qui-
    dcmet
    ipseerni,
    levataillocarnesuaaraorluis resu-
    scitata;
    sednisi et interraCbristus
    jaceret,
    non
    ipse
    Saulo
    clamaret, Quid
    me
    persequeris?Ergo
    ille
    jace-
    bat, quia
    liuuuiitatein
    prceferebat
    : ille
    offendebat,
    quia
    nonvidcbat. Et loiuin boc non
    videre,
    unde
    eral? Deluniore
    superbice.Quidesl,
    Deluiuorc su-
    perbisc?Quasi
    de
    justilia
    sua. Ex
    legequidcm,
    sed
    sua.
    Quidest,
    Ex
    lege? Qtiin
    inmandatis
    legis. Quid
    est,
    Desua?
    Tanqttam
    deviribttssuis. Amor
    deerai,
    anvor
    justilice,
    anvor charilalis Chrisli. Et unde illi
    amor? Solus illum
    possidehnt tiraor,
    sed charitati
    venturaelocuni in corde servabat. Cumsaeviretere-
    ctus
    ,
    jactabuudus
    ,
    gloriansapud ipsos
    J udceos
    quod
    secundumacmulationem
    paternarum
    tradiUonumper-
    sequebatttr
    Ecclesiam
    ;
    ctimsibi videretur
    excelsus,
    audivil
    desupcr
    vocemDoinini nostri J esu
    Chrisli,
    jam
    inccelo
    sedentis,
    et adhucliumililaiein
    coinmen-
    1
    Mss. hocet
    proximoloco,
    in
    tegem
    non
    pervemt;
    omissa
    voce,justilim.
    qgi
    SERMOCLXIX. 922
    danlis, Saule, inquit, Saule, quid
    me
    persequeris?
    Durumesl tibi adversusstimulutncalcesmiltere
    (Act.
    ix,
    4e/5).
    Possem(edimiilere : tu enimvexareris
    pim-
    ctionibus
    nveis
    ,
    non
    egofrangerer
    calcibustuis : sed
    non tediniitto.
    Sccvis,
    et misereor.
    Quid
    me
    perse-
    queris?
    Non enimlinieo
    te,
    neiteruin
    crucifigas
    me:
    sed volo
    agiioscasme,
    neoccidasnon
    me,
    sedte.
    CAPUT VIII.10. J ustiliainsuaiuliorret
    Paulus,
    ut
    habeat
    justitiam
    a Zieo.Horruil
    ergoAposlolus,percus-
    suset
    proslratus,erectuset
    iiislrucius.Factumenimest
    inillo:
    Egoperculiain,
    el
    ego
    sunabo
    (Deul. xxxn,59).
    Noncnim
    ait, Snnabo,
    ei^percutiara;
    sed, Perculiam,
    etsdnabo. Percutiam
    te,
    et dabo libi me. Sic
    proslra
    -
    lus borruit
    justitiam suam,
    in
    qua
    erat ccrlc sine
    querela,
    laudabilis, magnus, quasi gloriosusapud
    J u-
    daeos: dcLrimenia
    existimavit,
    damna
    credidit,
    slcr-
    cora
    deputavit,
    ul invenireltirinillononhabenssuam
    juslitiam, qum
    ex
    lege
    est;
    sedeain
    qumper ftdem
    est
    Gltrisli, quwest, inquit,
    ex Deo. Illi atilem
    qui
    offcii-
    deruiu iu
    lapidemoffensionis, quid
    deillis dicit
    ipse
    Apostolus? Quianon, inquil,
    ex
    ficle,
    sed
    tanquam
    ex
    opetibus. Quia ipsi quasi
    sua
    jtistilia offenderuitl
    in
    lapidemoffensionis
    : sicut
    scriplumest,
    Ecce
    pono
    in Sion
    lupidemoffensionis,
    el
    pelratn scandali;
    et
    qui
    credideril in
    eutn,
    non
    conftincielur(Rom. ix, 52, 55).
    Qui
    enini credideiit in
    ettm,
    nonhahcbil suani
    jusli
    tinm, quceex legeesl, quamvis
    sil bona
    lcx;
    sed iin-
    plcbitipsamlegem,
    nonsua
    justilia,
    seddala exDeo.
    Ira cnim non confundetur. Cbaritas eiiinvest
    legis
    pleniludo (Id. xm, 10).
    Et unde ista charitas diffusa
    est incordibusnostris? Non
    utique
    a
    nobis,
    sed
    per
    Spiritum
    sancium
    qui
    dalus cst nohis
    (Id. v, 5).
    01-
    fcnderunt
    ergo
    illi iu
    lapidemoffcnsionis,
    et
    petram
    scandali. E( ait dc illis :
    Fralres,
    botiavolunlas
    qui-
    deincordis
    tuei,
    et
    deprecalio
    adDeum
    pro
    iliisiusalu-
    tem.
    Deprecalur Apostolus pro
    non
    crcdeiitibtts,
    ut
    ctedanl; proaversis,
    ut conveiinnlur. Vidciis
    qttia
    ncc
    ipsa
    convcrsiosineDei
    adjulorio. Deprecatio,
    in-
    qttil,
    dDeum
    pro
    illisad salutem. Teslimoitiumeniin
    perhibeo,quia
    zeltimDei habenl. Sic habebat et
    ipsc
    :
    zelum Dei Iiabebat. Sed
    quomodo ipse
    habebal?
    Quomodo
    illi habebnnl : Sed
    nqn
    secunduinscienliam.
    Quid
    est
    hoc,
    tionsecundumscienliam?
    Igttorantes
    eniin
    Dei
    jusliliam,
    el suamvoknles constiluere. Unde iste
    correclus
    inquit,
    ATonhabensmeam
    jusliliam.
    llli vo-
    luni suam
    constiluere,
    adhuc eosdelectal in slercore
    "jacere.Ego
    uon habeo meanv
    justitiam,
    sedeam
    qurc
    est
    per
    fidem
    Chrisli, justitiain
    ex
    Deo;justitiam,
    in-
    quam,
    ex
    Deo, qui juslificat impium.
    CAPUT IX.

    11. J usfiliatiobis
    vera non est nisi
    ex
    gralia.
    Tolle
    te,
    lolle,
    inquanv,
    (ea
    (e, impedis
    (e:
    si lu (e
    a:dificas,ruinam
    cedificas.Nisi Dominusocdi-
    ficaverildomum,
    invanumlaboraverunl
    qui
    oedificant
    eanv
    (Psal.
    cxxvi, 1).
    Noli
    ergo
    vellehabere
    juslitiam
    tuara. Certe ex
    legeesl, nerape
    ex
    Iege
    est: ccrte
    Dcusdedit
    legem,
    et
    quiajustitia
    ex
    legeesi,
    non sit
    tua.
    Aposlolus
    Paulus
    loquilur
    : mihi amanlcs
    jusli-
    tininsuamnoncaluinnientur. Ecce ubi illtiinbabes :
    aperi, legc, audi,
    vidc. Ttiam
    jusliliam
    noli haberc:
    slercora illam
    depulat Aposlolus, qtiamvis
    sil cxle-
    ge,
    tamcn
    quia
    suam.
    Ignoranles
    enimDei
    jiisliliani,
    et
    suamvolenlesconstituere
    justiliw,
    Dei nonsunt
    subjecti
    (Rom. x, 1-5).
    Noli
    putare quia
    cbristianus
    vocaris,
    ideo le non
    posse
    olfcndcrein
    Iapidem
    offensionis.
    Cujusgratisederogns,
    in
    ipsum
    offendis. Miuusest
    offendercChiisltimincruce
    peiidentem,quanv
    inccelo
    sedentera.
    J ustiliasit,
    scd cx
    gralia sit,
    a
    Deolibisit;
    non luasit.
    Sacerdoteslui, inquit,
    induaniur
    justiliam
    (Psal. cxxxi, 10).
    Veslis
    accipittir,
    non
    cumcapillis
    nascitur :
    pccora
    de suo vestiunlur. Ilanc
    proedicai
    apostolus
    Paulus: aDco tibi sit. Geineul
    iuipelres,
    Plora ul
    itnpetrcs,
    crede ut
    impetres. Qui, inquil,
    in-
    vocaveritnomen
    Dotnini,
    salvuserit
    (J oel.
    n, 52).
    An
    putalis
    sicdicium
    esse, Qui
    invocaveritnomeii
    Domini,
    stilvus
    eril; quia
    a
    febre,
    artta
    peste,
    aul a
    podagra,
    nut
    aliquo
    doloro
    corporis?
    Non
    sic,
    sed sfl/t>ws
    eril,
    justns
    erit.
    Quia
    nonesl
    opus
    sanis
    medicus,
    sedmale
    habentibus.
    Exptisuil
    cum
    dixit,
    Nonveuivocare
    jttslos,
    sed
    peccalores(Mullh.
    ix
    12,
    15).
    CAPUT X. 12.
    Magnuin
    est
    cognoscere
    viriulem
    rcsiirrecliimisCltrisli. Resurreclio noslra tnirabilior.
    Yidete
    ergoquidscquilur.
    Et
    inveniar, inquii,
    in
    illo,
    ttonliabensmeum
    jusliiiam, quce
    ex
    lecjeesl; quamvis
    ex
    lego,
    tanien nienm: sed eain
    qttm
    esl
    per ficlem
    Clirisli;
    qu;c impelratur
    a
    Deo, quw
    esl ex
    Deo,justi-
    liamin
    fide,
    ud
    cognoscendumeutn,
    cl virlulemresur-
    rectionis
    ejns. Aliquid inagnum est, agnoscero
    virtu-
    tcmrcsurrcclionis Cbrisli. Doc
    pulalis
    essc
    magiium,
    quia
    carneni suain rcsuscitavit?
    Ipsam
    dixitviiiuteiu
    resurreclionis
    ejus?
    Nonneerit etiani noslra in fine
    saecttli rcsurreclio ? Nonne et nostrum
    corruptibilo
    hoe induel
    incoirupiionem,
    et. moiiale hoc induet
    immorialiiateni ? Nonne
    quomodo ipse
    resnrrexit a
    mortuis,
    et
    jam
    non
    morilur,
    etmors ciullra nondo-
    minabiuir
    (Rom. vi, 9).;
    sic et
    nos, mirabilius,
    ut ita
    dicam? Nani illius cai-ononvidit
    corrupiioncin,
    no-
    slra do cinerc
    rcparatur. Magnum
    esi
    quideni, quia
    prcccessil
    in
    exemplo,
    el dedit
    ()
    nobis
    quid sperare-
    rnus: sednonhocesL solumilli
    qui dejustiiia loque-
    balur non
    sua,
    sctl illa
    qucc
    exDeo
    est,
    et ibi nomi-
    navit virtutcra resurrcclionis Christi :
    agnoscc
    ibi
    juslificationem
    tunm. Ex iilius enim resurrectioue
    justj/icnniur, tnnqunm
    a
    pctra
    circumcidainur. Pro-
    plerca
    inde
    ccepit,
    iVosSHDIMS circttmcisio.Unde cir-
    cumcisio? A
    petra. Quapetra?
    Christo.
    Quoroodo?
    Octavodie.
    Quomodo
    ressurrexit Dominusdominico
    die.
    CAPUTXI. 15.
    J usliftcalio
    noslraex
    gratia,
    tton
    sinenoslravolunlale. Hanc
    ergo,
    fratrcs
    mei, justifi-
    cationeinet habcamus in
    quantum habeinus,
    et au-
    geamus
    in
    quanluiii
    minorcs
    sumtis,
    et
    perficiamus
    cum illuc
    vcnerimus,
    tibi dicetur : Ubi
    est, mois,
    victoriaitin? ubi
    cst, mors,
    aculeus luus
    (I
    Cor.
    xv,
    55-55.)
    ? Sed totunvex Deo: non lanien
    quasi
    dor-
    mientes,
    noii
    quasi
    ui non
    conemur,
    non
    quasi
    ut
    nonvclimus. Sinc volunlatcma noncrit in
    lejustilia
    Dei. Vuluntas
    quidcm
    nonest nisi
    lua, justilia
    ndn
    (a) Forte,
    oslendit.
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    est nisi Dei. Esse
    potest jiislilia
    Dei sine voluittale
    lua,
    sed in le esse 11011
    potest proeler
    voluiilalem
    tunm1. Demonstratum est
    quid agere
    debeas :
    jussil
    lex,
    Nonfacias
    illud.non illud;
    fac
    hocnlque
    illud.
    Dcmonsiraluin esl
    tibi, jttssum
    cst
    tibi, apcrtum
    est
    libi,
    si libi est
    cor2,
    intellexisti
    quid
    facias:
    roga
    ut
    facias,
    si
    cognoscis
    virtulero resurreclionis Christi.
    Traditus csl eniin
    propler
    delicla
    noslra,
    et rcsurrexit
    propler juslificcilionem
    twsttam
    (Rotn.
    iv,
    25).
    Quid
    csl, propter juslilicnlionem
    noslram? Ut
    justificet
    nos,
    ut
    juslos
    faciat nos. Eris
    opus Dei,
    non solum
    quia
    liorao
    es,
    sed eliam
    quia justus
    es. Melius esl
    enim
    juslumesse, qunm
    tehominemesse. Si homi-
    nem lefecil
    Deus, ctjustum
    lute
    facis;
    meliusali-
    qtiid
    Tacis
    qtianv
    fecit Deus. Sed sinetefecit lc Deus.
    Noneniinadhibuisti
    aliquemeonsensum,
    ut lefaceret
    Deus.
    Quomodo
    consenticbas
    qui
    non eras?
    Qtti ergo
    fecit lc sine
    te,
    non le
    justilicat
    sine te.
    Ergo
    fecil
    ivescicntem,juslifical
    volenlem. Tamen
    ipsejttstificat,
    nc sit
    jusliiia (ua,
    ne redeas ad
    damna,
    ad dclri-
    mcitla el
    stercora,
    invenirein illo nonhabens
    jusii-
    liam
    tuam, quce
    ex
    legecsl,
    secl
    jusliliam per fidem
    Chrisli, qum
    csl ex Deo:
    jtisliliam
    ex
    ftde,
    ad
    cotjiw-
    scendum
    eiim,
    el virtutemresurreclionis
    ejtis,
    ctcont-
    municalionem
    passionumejus.
    El
    ipsa
    virlus (ua
    crit;
    communicatio
    passionuroClirisli,
    viiius luacril.
    14. Communkatio
    passiouum
    Cltrisli ex charilale.
    Quid
    auleni eril in communiciUionibus
    passio-
    num
    Christi,
    si charitas non erit? Nonneiiiveniun-
    lur torli lalrones in tanta forlitudino
    corporum,
    ut
    quidara
    eorumnonsoluraconscios
    proderenoltierint,
    sednecnoniina suaconfiteri
    dignati sint;
    inler cru-
    cialus,
    inler
    lornienta,
    effossis
    lateribus,
    et
    penc
    perdilis membris,
    manseril animus in obstiiiatioiic
    nequissinia?
    Vide
    ergo quid
    amabant. Facere tamcn
    ista sine
    magno
    amore non
    poterant.
    Sed non sic
    amator Dei. Deus non
    amaiur,
    nisi de Deo. Aniavit
    ille nescio
    quid
    aliudde
    carne,
    sicul homo.
    Quod--
    libet
    araaverit,
    socios suos
    amaveril,
    coiiscienliam
    scelerum
    amavcril, gloriam
    in facinoribus
    amavcrii;
    quodlibet araaveril,
    multum
    amavit, qui torqueri po-
    luit,
    deficere non
    poluit.
    Si
    ergo
    illenon
    potuii, qui
    lorqueri poluit,
    delicere non
    poluii 3;
    si
    ergo
    ille11011
    potuii
    lanla
    perfcrre
    sine
    amore;
    neclu
    poteris
    cora-
    muiiicareChrisii
    passionibus
    sineamore.
    !
    CAPUTXII.

    15. Charilas et dilatalio cordisa
    Spiriltt
    scincto.Sed
    quocroquo
    araore. Nonsit
    cupidi-
    uis,
    sedsil charilas. Si
    enim, inquil,
    tradidero
    corpus
    meumttl
    ardeam,
    el charilatemnon
    habeam;
    nihil
    mihi
    prodest(I
    6'or.
    xm,
    5).
    Ut
    prosit
    libi communi-
    catio
    passionumChrisli,
    charitas adsit. Unde libi
    charilas? 0 mendicissima
    infirmiias,
    unde libi cha-
    ritas Dei? Visostendotibi unde sit libi ?
    Ipsum
    in-
    lerroga
    horreariumdominicum. Si enimin te fuerit
    charilas
    Dei, communicabis Chrisli
    passionibus
    et
    1
    SicMss.At
    editi,
    non
    potesl
    nisi
    per
    volmlaiemtuam.
    a
    Am.F.r.et
    aliquolmanuscripti,apertum
    esl tibi cor.
    3
    Lugd.
    ven.
    Lov.,
    mulluin
    amavil,qtii lorqueri poluit,
    deficere
    non
    poliiil.
    Si
    ergo
    ilk non
    poluit
    lanla
    perferre
    sine
    atnore;omisso,
    si
    ergo
    ilk non
    potuil,qui lorqueripo-
    tuit,
    cleftcere
    non
    poluit.
    M.
    verus eris
    martyr.
    In
    quo.
    charitas
    tbtwai&jififafoai ;,
    crit verus
    martyr.
    Unde
    ergo
    tibi?
    Habemus
    tAtlpdfti
    $
    nim islumin vasis
    fictilibiis,
    ait
    ipse Apostelus,
    tit
    eminenliavirlulissil
    Dei,
    el
    non
    exnobis
    (11
    Cor.
    iv,7).
    Ergo
    iinde tibi
    charilas,
    nisi
    quiadiffusa
    est iu cor-
    dibusnostris
    per Spirilum
    sanclum
    qui
    datusesi nobts
    (Rom. v, 5).
    Eccead
    quod geme.
    Conlemne
    spiri-
    tum
    tuum, accipe Spirilum
    Dei. Non linveal
    spirilus
    luus,
    ne cuin
    coeperil
    in te habitare
    Spiriius Dei,
    angustias palialur
    in
    corporc
    luo. Cuni habitarc in
    corpore
    luo
    cceperitSpirilus Dei,
    non indc cxcludct
    spiritum
    tuuin : noli limere. Si divitcm
    aliquenv
    hospitio sttscipias, pateris anguslias;
    ubi maneas tu
    iion
    invenis,
    ubi illi leclus
    paretur ,
    ubi
    conjux,
    ubi
    filii,
    ubi familia.
    Quid ago, inquis? Quo
    eo?
    qi:o
    migrabo? Suscipedivitem Spiriluro
    Dei :
    dilalabcris,
    non
    anguslaberis.
    Dilatasli
    grcssus
    tuos subter me
    (Psal. xvii, 57.):
    dicis.
    Ilospili
    luo diclurus
    es,
    Dilct-
    lasti
    gressus
    meossublerme.
    Quando
    nonhic
    eras,
    an-
    gusiias paliehar
    :
    implesli
    cellam
    raeam,
    et nonme
    exclusisti,
    sed
    angusiiam
    meam1. Cunvenim
    dieit,
    Cltaritas Dei
    diffusa esl,
    ipsa
    diffusio latiludinem
    significat.
    Non
    crgo
    (imeas
    anguslias, rocipe hospi-
    lemislum: el non sit
    liospes quasi
    de iranscunti-
    bus. Nonenimhabet dare
    2
    discedendo: Veniensha-
    bitel in
    le,
    el dedil.
    Ipsiusesto,
    non le
    deseral,
    non
    inde
    migrct
    : lene illum
    omnino,
    et dic
    illi, Domitte
    Deus
    noster, posside
    nos
    (Isai. xxvi, 15,
    sec.
    LXX).
    CAPUTXIII.

    16.
    Apostolus
    imperfeclum
    se
    pro-
    filelur.
    Ergo
    ad
    hoc, inquit,
    habcamus
    justitiara, quse
    ex Deo
    est,
    ad
    cognoscendum eum,
    et viitutemrc-
    surrectionis
    ejus,
    et
    coniniunicalionem
    pnssionum
    ejus.conformali morti
    ipsius. Consepuliienim,inquit,
    suinuscumChrislo
    perBaptismum
    in
    nwrlein;
    ttt
    quem-
    adnwdiimChrislussurrexil a
    mortuis,
    sicel nosinno-
    vitalevilwttmbulemus
    (Rom.vi, 4). Morcre,
    ut vivas:
    sepelire,
    ut
    rcsurgas.
    Cumcnim
    sepullusfueris,
    et
    resurrexcris;
    lunc verum
    erit,
    Sursumcor.
    Sapuitquod
    dixi.
    Numquid
    istesermo
    saperet,
    uisi essel in vobis
    inlerna dulcedo?
    Conformatus,inquil,
    morli
    jpsius,
    si
    quo
    modooccurramitiresurreclionemmorluorum.De
    ju-
    slilia
    loquebalur, juslitia quoe
    est ex fide
    Chrisli,
    justitia quoe
    a Deo
    esl,
    et sic cuncta exseculus est.
    Et cura
    justiliamquaoreret diccns,
    Ut inveniarinillo
    ttonhabensmeam
    jnstiliam, quw
    ex
    Legecsl,
    sed
    jus-
    titiatn
    qum
    esl ex
    fide Chrisli, qum
    esl ex
    Deo;
    dicit
    modo,
    Si
    quo
    modooccutramin resurreclionemmor-
    luotutn.
    Quaredixisti,
    Si
    qtio
    modo occurram? Non
    quiajam acceperim,
    aul
    jam perfeclus
    sim:
    sequor
    aulem,
    si
    quo
    modo
    apprehendam,
    in
    quo
    el
    apprelten-
    sus suma ChrisloJ esu. Praevenit me
    justilia ipsius,
    sequalur
    illura mea. Tnnc autem
    sequelur mea,
    si
    nonsit mea. Si
    quo
    modooccurram. Non
    quiajatn
    accepetim,
    aul
    jam petfeclus
    sim.
    Coeperunl mirari,
    qui
    hoc audicbant dicenlem
    Apostolum
    :
    Non
    quia
    jamacceperim,uiiljam perfeclus
    sim.
    Quid
    est
    quod
    1
    Lov.sed
    angusliam
    meamditalasti.
    Verbum,dilalasti,
    abestabAm.Er.'el a
    manuscriptis.
    2
    Manuscripli,
    debetdare. fci
    paulopost
    iidemlibri cum
    Ain,e(Er.
    pro,
    et
    dedit, ferunt,
    eldebet.
    92S
    SERMOCLXX.
    nag
    ivondum
    acceperat
    ?Fidem habcbat,
    virtulera hnbe-
    bat, spein
    liabcbal,
    charitatc
    flagrabat,
    viitutcs
    ope-
    rabaiur,
    iriviclissime
    procdicabai,
    omnes
    persecutio-
    nes
    tolerabal,
    inomnibus
    patiens,
    amans
    Ecclcsiam,
    soliieiiudinemomniumEcclesiaruro
    corde
    gestnns:
    qliid
    uondum
    accepernt?
    Non
    quiajamacceperim,
    aut
    jumpcrfectus
    sim.
    Quid
    cst
    quod
    dieis?
    Dicis,
    et ini-
    riiiiur; dicis,
    et
    slupemus.
    Novirousenini
    quid
    au-
    diarous:
    quid
    dicis
    ?
    Fralres,
    ail.
    Quid
    est
    quod
    dicis?
    quid
    dicis?
    Ecjo
    menon arbiiror
    apprehendisse.
    No-
    lite, iuquit,
    in mefalli:
    plus
    me
    ipse
    novi
    qunmvos.
    Si ncscio
    quid
    mihi
    desif;
    nescio
    quid
    adsil.
    Ego
    mc
    ipsttm
    iioii arbitror
    appreltendisse.
    Untimaulem: lioc
    non nie arbitror
    apprehenclisse.
    Mulia
    habeo,
    et
    unum nondtim
    apprehendi.
    Unam
    petii
    a
    Dontino,
    Itanc
    tequiram. Quid pelisli,
    aut
    quid requiris?
    Ut
    inltctbilemin donioDomini
    per
    omnesdies vitmmem.
    ]
    Uttpiid
    ? Ut
    contempler
    delectalionem,
    Dotnini
    (
    Psal.
    \
    xxvi, 4.). Ipstim
    est
    unum, quod
    sedicebat noiidunv
    apprebcndisse
    Aposlolus
    : et
    quantum
    illi
    deeral,
    in
    inntumnondum
    perfcclus
    crat.
    CAPUTXIV.

    17. MarllimctMariw
    officia.
    Con-
    lemplatio.
    Meminisiis
    ,
    fratres
    mei, evangelicce
    illitis
    J cctionis,
    ubi duoesorores Dominum
    siiscepcrunt,
    Martha et Maria. Certc recoliiis
    : Maiiba in nvtilto
    minislcrioconversahalur
    et
    occupaia
    erat circacuram
    domus; quippe
    Dominuin
    bospitiorecepernt
    et disci-
    pulos
    ejus
    '.
    Satagcbal
    omni cura
    religiosissima,
    ne
    sancti
    apud
    eanvullam
    paierentur injuriam. Cumergo
    esset
    occupala
    circamullumministerium,
    Mariasoror
    ejus
    sedebatad
    pedes
    Domini,
    et verbum
    ejus
    audie-
    bat. Illainlaborestomachabunda, quod
    illara vide-
    rei sedentcnv,
    el de sttis laboribus nihil
    curantem,
    inlerpeilavil
    Doroinum
    :
    Placet, inqnit,
    libi, Dotnine,
    qttod
    sorormeadeseruitme,
    cl eccelanluminminislerio
    laboro?E( Dominns
    : Marlha
    ,
    Maiiha
    ,
    circamiiltum
    es
    occupata.
    Porrounumesl necessarium.Mariamelio-
    rem
    parteiu
    elegit,
    qtiw
    non
    auferelur
    abea
    (Luc.
    x
    ,
    58-42).
    Tu bonam,
    sedishvmeliorem. Tubonam
    (bo-
    piium
    estenim
    conversari
    in
    obsequio
    sanctorura),
    sed
    !*islameliorcm. Deniquequod
    lu
    elegisii,
    transit. Minis-
    trasesurientibus,
    minislrassitientibus,
    ministra; lectu-
    losdormiluris, procbesdomum
    babilare
    volenlibus:om-
    niaisla
    transeunt.
    Eril
    tenvpus
    ubinemocsuriat,
    nemo
    sitiat,
    neraodormiat
    -.
    Ergo
    cura tuaauferelur a le,
    Maria
    meHoretn
    elegil parlem,
    quw
    non
    auferelur
    abea.
    Non
    auferelur
    .-coniemplari
    elegi(,
    verbovivere
    elegit.
    Qualis
    erit vilade Yerbosinevcrbo? Modoistavive-
    bat dcVerbo,
    scdsonante
    verbo. Erit viiade
    Yerbo,
    ntillo
    sonanleverbo.
    Ipsum
    Verbumvilaest. Similes
    ei
    erimus,quoniain
    videbimtiseumsicuti esl
    (l
    J oan.
    ui,
    2).
    Ipsa
    eral
    una,
    ul
    conlenvplaretur
    deleclalionem
    Domini.
    Hoc in soeculi
    hujus
    nocle non
    pdssumus.
    Maneaslabotibi,
    et
    conlfmplabor(Psal.
    v,
    5). Ergo,
    Ego,
    inquil,
    tne non arbilror
    apprehendisse.
    Uiiutn
    aulem.
    1
    Manuscripli,
    circacuratn.Domo
    quippeDoiiiinutn,
    etc.
    2
    ln B.:Erit
    tempus
    ubi nemoesuriat
    nequesitittt,
    nemo
    dormat. Er.
    Lugd.
    el ven. secutisumus. M.
    CAPUTXV.

    18.
    Proficienaitm
    semper
    in via ad
    Deuin,
    Quid
    ergo
    facio?
    Quw
    retro
    oblilus,
    inea
    qum
    iintesunl
    exlentus,
    secundum
    itilentionem
    seqttor.
    Ad-
    huc
    sequor
    : ad
    palmamstipernm
    vocalionisDei in
    ChristoJ esu. Adhuc
    sequor,
    adhue
    proficio,
    adlnsc
    antbulo
    ,
    adhuc invia
    sum,
    adhuc me
    cxtcndo,
    n ui-
    dum
    pcrveni. Ergo
    si el lu
    ambulas,
    si tc
    extcndis,
    si
    ea
    quce
    venlura suiit
    cogitas;
    oblivisccre
    prreteritn,
    noli inca
    rcspiccrc,
    ne ibi rcmancas ubi
    rcspcxcris.
    Memcnloleuxoris Lot
    (Luc. xvn, 52). Quotcjuol erijo
    perfecii,
    hoc
    sapiamus.Dixcrat,
    Nonsum
    perfcctus,
    et
    dicit,
    Quoiquolperfecli,
    Iwc
    supiamus. Ego
    menon
    ctrbilror
    apprehendtsse.
    Non
    quiajamacceperim,
    aul
    jatn perfeclus
    sim: el
    dicit, Quotqiiolperfecli,
    hoc
    sapiamus.Pcrfccli,
    cl non
    perfecti
    :
    pcrfecti vialores,
    nondum
    pcrfeeti possessoi'es.
    Et uf noveritis
    quod
    perfectos
    viatores
    dical; qui jara
    in via
    ambulaiil,
    pcrfecti
    viatoressunl : ul sciasviatoreseuni
    dixisse,
    noii
    babitnlores,
    non
    possessores;
    audi
    quodsetpii-
    ttir :
    Quolqtiotergoperfecli,
    Itoc
    sapiamiis.
    E/ si
    quicl
    aliler
    sapitis,
    neforte
    subrepatvobis, quia
    vos
    aliquid
    estis.
    Qui
    autemso
    ipsiimputat
    cssc
    aliqttid,
    cumni-
    bil
    sil,
    se
    ipsum
    seducit
    (Galal. vi, 5).
    El
    qtti
    se
    pu-
    tal
    aliquidscire,
    necduinscit
    '
    qtiemadinodumopor-
    let scire
    (I
    Cor.
    vm,
    2). Ergo,
    El si
    quid
    cttiier
    sapiiis,
    qtiasi parvuli;
    id
    qttoque
    vobisDeusrevelubil. Ycrum-
    tamenht
    quopervenhnus,
    ineoambiilemus.Ul rcvelct
    nobisDeusct
    quod
    aliler
    sapimus,
    in
    quopervcni-
    mus,
    nonineo
    remaneamus,
    scdineoanihiilerotis.
    Vidctis
    quia
    viaioressumus.
    Dicitis, Qttid
    esl ambu-
    lare? Breviter
    dico, Proiiccre;
    nefoiie non
    iiitelliga-
    tis,
    el
    pigrius
    ambuletis.
    Prolicite,
    fratres
    mei,
    dis-
    ctttitevos
    seroper
    sine
    dolo,
    sine
    adulalione,
    sinc
    pal-
    palione.
    Nonenim
    aliquis
    est inlus
    lccum,
    cui cru-
    bescas,
    et
    jactes
    le. Est
    ibi,
    sedcui
    placct huniililas,
    ipse
    le
    probel.
    Proba et (e
    ipsmn
    Ui
    ipse. Sempcr
    libi
    displiccat quod es,
    si vis
    pervenirc
    ad id
    quod
    luuidumes. Namubi tibi
    placuisli,
    ibi remansisti. Si
    aiitenv
    dixeris, Sufficit;
    et
    peristi: Semper
    adde
    ,
    scmper ambula, semper proficc
    : noli in via rema-
    ncre,
    noli relro redire
    ,
    noli deviare.
    Remanet, qui
    non
    proficit;
    retro
    redit, qui
    ad ca revolvitur tinde
    jamabscesserat; deviat,
    qui aposlalaL
    Meliusit clau-
    dusiu via
    2,quam
    cursor
    pravlcr
    viam. Convcrsi ad
    Dominum. e(c.
    SERMOCLXX
    '
    (a).
    De iisdemverks
    Apostoli, Philipp, cap. ui, 6-16,
    Secnnduni
    juslitiamqnce
    Cx
    Lege
    est,
    qni
    fuerim
    sine
    qucrela, elc., deque
    verbisPsalmi
    CXLII,1,2,
    Exaudi meintna
    justitia, clc..
    ac
    poslremo
    deie-
    clione
    Evangelii
    J oannis,cctp.vi, 59,
    VoluntasPatris
    estut omnia
    quae
    dedlt
    mihi,
    non
    pereant,
    eic.
    (b).
    CAPUTI.

    1. J ustiiiaex
    LegeAposlolo
    damnum
    1
    EditionesEr.
    Lugd.
    et vcn. nondumscit. M,
    2
    Mss.alii neliusvel
    claudus;alii,
    Meliitsestclaudus.
    '
    Eme.ndalus :t adcs. cl.Ani.Er.rar. Lov.
    (a)
    Aiias,
    de
    nwnpore
    49.
    (b)
    Hunc sermonemrecenset rossidius in mdicuio
    cap.
    8.
    927 S. AUGUSTINI EPISCOPf
    qoo
    videtur. Divincelectionesomnesilasibi
    conneclunuir,
    tanqiiam
    ttnasil Iectio:
    quia
    omnesexunoore
    proce-
    dunl. Miiltasunt ora
    minisleriurasermonisgereiitium
    :
    sedununi estos
    minislrosimplenlis.
    Atidiviuius
    apo-
    stolicani leclionetn
    ,
    ei fnrle
    aliqttem
    moveat
    i|uod
    ibi
    scripltint
    est : Seciinduin
    jttsliliamquw
    ex
    legeesl, qui
    fuerim
    sine
    qucrela.Quw
    iniliilucra
    fuerttnt,
    hwc
    propter
    Cliristnmdiimiiaesseduxi. Dcindesecutusail: Nonso-
    lum
    diniina,
    sedetiamslercoracxislimaviesse
    ,
    ut Chri-
    stuiii
    lucrifaciiint,
    el inveniarinillotwnhabens
    meamju-
    stitiam
    quw
    ex
    tegeesl,sedjusliliamquw
    esl ex
    fideJ esu
    Christi.
    Quoinodo
    enirastercoraexistiuiavit el
    damnii,
    scciiiuliini
    justiiiamquas
    ex
    legc est,
    conversari sine
    queiel.i?Quis
    enim
    legemdedit?Nonneipselegemprce-
    inisil
    qui pnstea
    reis
    legis
    cum
    indulgenlia
    venil?Sed
    his cumciedimus venissecum
    indulgentia, quos
    rcos
    lex lenebal.
    Niimquid
    atuem Iex reos tcnebat eos
    qui
    secundiiiii
    justitiam qucc
    ex
    lege
    est convcr-
    snti suni sine
    querela?
    Si
    ergo indulgentiam
    et
    veniam
    pcccaiorum
    reis
    lcgis
    allulit
    Dominus,
    non
    atlulit Paulo
    aposlolo, qui
    dicil sine
    qtierela
    se in
    lcge
    convcrsatunv?Sed
    ipsuni
    audiamus alio loco:
    Aronex
    opcribus,inquit, qnm
    nos
    (ccimus,
    sedsecun-
    dumsuammisericordiamsalvosnos
    fecit, per
    lcivacrum
    regenerationis (Tit.
    ni, 5).
    Ei iierum
    , Qui
    prius fui
    blnsphemus,
    et
    persecutor,
    et
    injuriosus
    : sedmisericor
    -
    dinmconseculussum
    (I
    Tim.
    i, 15),
    et
    reliqua.
    Hacsc
    consliiuilconversatum
    in
    iege
    sine
    quercla,
    bacl.ilem
    seconfifeturfuissc
    peccatorem,
    utoninis
    pcccatorprop-
    terea de senon
    desperet, quia
    Pattlusmeruii indul-
    geiitiam.
    CAPUTII.2. Diclutn
    Aposloli
    sic
    accipiendum,
    ut
    cavetiturerror Manichmorumde
    lcge
    veleri.Lexacl
    quicl
    clala.
    Originctlepeccalum.Yidclc, fratrcs,
    ct virascr-
    inonis
    bujtts iittuemini, quomodo
    Paulus
    apostolus
    danitiaexislitnat el
    stercora,
    ubi sine
    querela
    dicit se
    conversatumfuisse. Hac
    itnplctor legis,
    liac
    reuslcgis,
    tino
    codeniqtielempoie,
    anlc
    Raptismum,
    ante
    gra-
    tiam. Sednon sinecausa damnacsse dicit : nc sub-
    iiitrcni
    cogilalioncs
    noxicc
    ,
    bocideo dixisse
    aposto-
    lum
    Paultini, qttod
    aliusdederit
    lcgeni,
    alius
    Evange-
    lidin: sicui Manichaeusmeitte
    perversa sentit,
    et rcli-
    qui bnrctici, qui
    dixerunl,
    alitimfuissedaiorenv
    iegis
    quce
    datacsf
    pcrMoysen,
    alitim
    aiiiemlargitorem
    evan-
    gelica:giatiai;
    illunv
    quidcm
    Dciim
    malum,
    illumvcro
    Deitinhmvtim.
    Quidmiramur,
    fralres? Inobscuriiate
    legis, lanquani
    inclausis
    ostiis, caliginempassi suiil;
    ipiia
    noii
    pieiate pulsaverunt.
    Iuvenimus
    aliquando
    eiintilemPauluin
    apeiiissime diccre, legcm
    bonani
    esse
    (
    iiont. vn
    ,
    12)
    :
    quani
    lainenideo dataro dicit
    cssc,
    titabitiidnret
    peccntum;
    et ideonbundasse
    pec-
    catuni,
    ut
    superabundarel gratia (Id.
    v
    , 20).
    Prre-
    siinicbaiil eiiini boraines deviribussuis
    ,
    ct faciendo
    quidquid
    sibi liecre
    arbitrabanlnr, pcccahant
    in
    legcin
    Dci occullain'. Undc isia lex manifesla
    promttlgnla
    csl
    cis, qui
    omninosibi rei essc nonvidcbaiilur. Data
    csl illislcx
    ,
    non
    qir.e
    sanarcl
    , scd
    qn;ercgrotnntes
    1
    ('.olbctiinus
    Ms,,
    occttlle.
    probnrct.
    Lex
    prrecucurril ante medicum
    ,
    ut se
    a'g'(itii>, qui
    sesantim
    puiabat,
    iiivcnirei
    a-groitini
    :
    et dixil : Non
    concupisres
    (Rom. vn,
    7).
    El
    quia
    ante
    dniam
    legeni prccvaiicatio
    iioiidumerat : Ubi cnim
    tton
    cst, inqlit, lex, nec
    prcevuricatio
    (Id. iv, 15)
    :
    anlca si'ie
    lege
    peecahaliir;
    dala vcro
    lege poslea-
    quain pcccaliiinest, ainplius peccntumesi, quia
    cum
    pnevaricatiune
    peccaiuincst'. Invc it se bomovinci
    a
    cupiditatibus suis
    , quas
    mala
    consuetiidineadvcr
    sumse
    nutriebat;
    qui
    cliam cuni viucul

    et
    nbliga-
    lione
    peccaticx Adamfucrat
    propngatus
    Umletl cit
    Apostolus
    :
    Fitiinus el nos
    aliquando
    naltira
    jilii
    irm
    (Ephes. u, 5).
    Inde
    est,
    quod
    nec uniiisdici iiif.uiltin
    mundumdicit a
    peccato (J ob xiv, 4,
    sec.
    70)
    : non
    ex eo
    quodcommisit,
    sedex eo
    quodeoniraxil.
    CAPUT III.

    5.
    Peecaltimin
    Christo nullutn.
    Atidi Psalnium
    interiura
    dicenteni
    ,
    et
    peccaiorum
    nostrorum
    secretiora
    canenlem. Ex
    persona
    enim
    ge-
    neris
    hiimani dicilur Cbristo : Tibi soli
    peccavi,
    el
    maligniitn
    coramle
    fcci.
    Nonex
    pcrsona miius David
    hoc
    dicit, sedexAdara
    persona,
    dc
    quo
    est
    geiitts
    hti-
    maiium. Audi enim
    soquentia
    :
    Tibi,
    inqnil,
    soli
    pec-
    cavi,
    el
    tnalignum
    coramle
    feci;
    ut
    justificeris
    in
    ser-
    monibustuis. Christodicitiu-:
    undehoc
    iutelligiinus
    ?
    Audi
    quodsequilur
    : El
    vinccts,
    eum
    judicaris(Psat.
    L, G).
    Noncst
    judientus
    Detis
    Pater, nouest
    judicatus
    Dctts
    Spirhus
    saucLus: non itivcnimus nisi solura
    Filiumiu ista
    cnrne, qnain
    de noslra mnssn
    susciperc
    dignalusest,
    judicatiini
    : non cx inodo
    concupisccn-
    li;elioininis et fcmine :
    virgocrcdidil,
    virgo
    conee
    pit, viigo pcpciil, virgopcrinaiisii.
    El ideodicitur
    ,
    Etvincas,
    ciimjtidicaris.
    J udicalus est
    enim, elvicit;
    quia
    sine
    pcccalojudicntus
    esi. Patieittioefuit susti-
    nere
    judiciuin,
    nonrentus. Mulli inincentes
    jtidicau-
    lur,
    sedin
    ipsis
    causis
    quas agttnt.
    Namde
    reliquo,
    peccalo
    non
    carent;
    quia
    sicut aittehomiues
    facli,
    sic anlc Detim
    cogilationis peccalum est. Fac.ium
    tuumcorani oculis
    Dci, cogitalio
    tua est s.
    Tesiis
    facti cst
    ipsejudex
    :
    accusnlrixfacti
    ipsa
    conscicnlia.
    Ergo
    illevcro
    innocens
    jtidicattts cst,
    et ideo vicit.
    Solus cniiti
    vicit,
    nonde
    judice Poittio
    Pilnto,
    neque
    de J ndrois
    srcviciiiibus;
    scd de
    ipso
    diabolo, qui
    omnianosira
    pcccata
    riuintur
    difigc.uia
    invidcntirc.
    CAPUTIV.

    4.
    Mundus, peccaloresel dilectores
    inuttdi. Solus Clirislus
    imiocens.
    Origiuaiepeccalum.
    Ef
    quid
    ail DoniinusJ esus de
    ipso
    diabolo? Ecceve-
    nit
    princeps
    tnttncli
    htijtts.
    J aro
    srepe
    diciuni est Cba-
    ritati vesfroe
    ,
    muiidumistuin
    appellnri
    peccaiorcs.
    Et
    quare peccalores
    noininemundi
    appellnnliir?
    Quia
    dilecliouc muiidi iiihahiiaut
    miiiidum.
    Qtti
    enim
    non
    diligunt muiidura,
    non
    habitant iuco
    quod
    nondili-
    gunl. Noslra,
    inquit,
    conversaiioincwlisesl
    (Philipp.
    III,20).
    Si
    ergo qui diligit
    Deuin
    ,
    in
    coelo
    habilat
    cuni
    Deo; qui diligil mtindum,
    inintindo
    ctnn
    prin-
    eipe
    hahilal mundi. Onines
    ilaqtietlileciores
    mundi
    ,
    ipsi
    sunl lnundus :
    hnhitalorcs
    liiundi,
    nou
    carne,
    2
    Hic
    Mss.,
    adduiit:l biverocuni
    prtvvuricalioncpeccaiv.m
    esl,invenilseliomo,eic.
    3
    colhertiiius
    cotlex, i-acinmtuuni
    coram
    ocuhsliomi-
    nttm,
    corcttnoculisF.ei
    cogitalio
    luciest.
    919
    SERMOCLXX
    9S0
    quod
    omnes
    justi;
    sedanimo.
    quod
    soli
    peccntores ,
    quibusprinccps
    est diabolus.
    Qiiomodo
    dicitur domits
    hahitalores donuts : sccundum
    quam
    senlcntiamdi-
    cimus inalam domumesse
    marmoralnm,
    et boiiam
    doinumesse
    fumigatam.
    Invcnis domumfumosanv,
    quam
    boni
    habitant,
    et
    dicis,
    Rona domus. Invenis
    domummarmoraiamet
    laqueatam, quampossident
    iniqui,
    et
    dicis,
    Maladomus : domum
    appellans
    noti
    parietes
    et
    receptacula corporum
    ,
    scd
    ipsos
    liabita-
    tores. Sic mundum
    appellavit Scripiura
    babitatorcs
    mundi
    per concupiscetuiam
    dileclionis,
    non
    per
    conversalionem
    corporis. Ergo,
    Ecce, inquil,
    venil
    prhtceps
    mundi,
    el in me niltil hivenil. In solo
    ipso
    nihil invenit
    diabolus.ELianquam
    diceretur
    ci, Quare
    crgo
    moreris? ibi
    sequitur,
    Sed ttl scicinlomnes
    quia
    voluniatetnPatris mei
    facio,surgile,
    eatnushinc
    (J oan.
    xiv, 50, 51). Surgit,
    et it ad
    passioncm. Qtiarc?Quia
    volmlatemPatris tnei
    facio. Propler
    hanc
    ergo singu-
    larem innocenliaro ait
    Psalinus,
    Tibi soli
    peccctvi,
    el
    malignum
    coramle
    feci;
    ul
    jusliftceris
    in sertttotdbns
    luis,
    etvincascum
    judicaris
    :
    quia
    nihil mali inte in-
    venil.
    Quare
    autera in (e
    invenit,
    ogentis
    hunianum?
    Quiascquitur
    et
    dicit,
    Ego
    euimin
    iniquitaleconceptus
    sum,
    cl in
    peccatisconcepil
    '
    memaier tnea
    (Pscil.
    L,
    ,
    6, 7).
    Dicit hocDavid.
    Qucere
    undenatus sil David
    ;
    invenies de
    legttima
    uxore
    ,
    de nullo adulterio. Se-
    ctmduin
    quamergo propagiuem dicit,
    In
    iniquiiaie
    conceplus
    sutn;
    nisi
    qiiia
    ibi est
    quiddam
    demortis
    propagine, quod
    secumtrahit omnis
    qui
    cx
    conjun-
    ciioneviri et feminrcnascilur?
    CAPUT V.

    5. Conversaliosine
    querela
    sccundum
    legetn.
    Hnbens
    ergo uuusquisqueconcupisceiiliani ,
    aKendal
    legem dicentem,
    ATon
    concupisces(Exod.
    xx, 16)
    : invenit in se
    quod
    Iex
    prohibef,
    et fureus
    legis.
    Invenieiisauteiniu secui subditus
    esl, incipiat
    jani
    dicere,
    Condekclor
    legi
    Dei secunduminleriorem
    hoininem: videoautemaliam
    legem
    in membris
    meis,
    repugiicinlemlegi
    menlis
    tnem,
    el
    caplivanlem
    tnein
    legepeccati, quw
    esl in membris meis.
    Cognovit
    se
    segrotum, imploret
    mcdicum:
    Infelix ego
    homo,
    quis
    meliberabitde
    corpore
    morlis
    /;u;Ms?Riispoudeat
    inc-
    dicus,
    GratiaDei
    per
    J esum CltrisltimDominumuo-
    struin
    (Rom. vn,
    22-25).
    Griilia
    Dei,
    nonmcrila Itin.
    Quare ergo
    te dixisti in
    lege
    cuin
    justilia
    sine
    queicia
    conversatum? Altendite : sine
    querela
    dixit lioiin-
    num. Esl enim
    qucedamjustitia, quampotest
    honio
    implere,
    ut nullus hominum
    queratur
    de bomiiie.
    Dicit
    erinn,
    Non
    concupiscas
    alienum. Tu si inm ra-
    pucris
    alienum,
    nulla
    querela
    erit lioiniuuiu.
    Ergo
    aliquando coiicupiscis,
    et non
    rapis.
    Sed senlcuiia
    Dei
    supra
    te
    esl, quiaconcupiscis
    : reus es
    legis,
    scd
    inoculis
    legislaloris.
    Sine
    querela
    vivis:
    quare ergo
    isla damna?
    quare
    ista stercora? Conslriciioi-esi ali-
    quanto
    nodus isle : sed solvet
    qui
    solet. Hocaulcni
    non
    ego
    solus
    pia subjeciione,
    sedonvnes
    pia
    inten-
    lione merearaur.
    Quidquid
    faciebani
    J ii(I;ci, undeho-
    mines non
    querercnlur,
    et esse(
    ipsis
    eoiivcisatio in
    1
    sicincolbertinoMs.Atin
    editis,
    peperit,
    legc
    sine
    querela,
    sibi
    trihuebnnt,
    et
    lpsamjusti-
    liam
    secunduin
    Iegeiu
    viribus suis
    assignaban.l
    '
    :
    implere
    non
    poteranl,
    sed in tantunv
    faciebant,
    in
    quanlum poterant;
    sihi
    tribucndo,
    nec hoc
    pie
    im-
    plebant.
    CAPUT VI.

    6. J ustilia hominisnisi a
    Deo,
    nulla.
    IIoc
    ergo
    dicit
    legemimplerc,
    hoc
    est,
    non concu-
    pisccre. Qtiis
    hoc
    qui vivit, poiest? Adjuvet
    nos
    Psalmus
    ,
    qui
    nvodocantatus
    est,
    Exaudi tne in tua
    jusliiia
    : boc
    esl,
    non inmea. Si
    diceret,
    Exaudi me
    in
    juslilia
    mea :
    tanquam
    raeritum vocaret. Vocat
    quidem
    in nonnullislociset suatn
    justitiam
    : sed hic
    melius
    discernit, quia
    et suam
    quando dicit,
    dawm
    dicil;
    qunmododieimus,
    Panemnostrum
    quolidianum
    da nobishodie
    (Luc. xi, 5). Quomodo,
    nosirum; quo-
    modo,
    da?
    Ergo
    hic distinclius
    loquens ait,
    Exaudi
    meinlua
    justiiia.
    Et
    sequitur,
    Et nonintres in
    judi-
    citimcumscrvoluo.
    Quidest,
    Non inlresin
    judkium
    cttmservotuo? Nonsles mecumin
    judicio, exigendo
    a me oninia
    qnceprsccepisti,
    exigendo
    orania
    qure
    jussisti.
    Nnni reumnie
    invcnies,
    si in
    judicium
    intra-
    veris raecum.
    Opus
    est
    ergo, inquit,
    mibi iniseri-
    cordia tua
    potius, quam liquidissinio judicio
    tuo.
    Quare crgo,
    Ne intres in
    judicium
    cumservo luo?
    Scquitur,
    et
    dicit, Quia
    non
    justificabilur
    in
    conspectu
    luo omnis vivens. Servus enim sum:
    quare
    mecum
    stas in
    jndicio
    ?
    Misericordia Domini utar a.
    QuaieV
    Quoniam
    non
    justificabilur
    in
    conspeclu
    luooiniiisvi-
    vens.
    Qtiid
    dixit?
    Qunmdiu
    vivilur in hac vila
    ,
    nemo
    jttstificatusest,
    sedin
    conspeclu
    Dei. Nonfrustra ad-
    didii,
    in
    coiispeclu
    tuo : nisi
    quia polesl
    esse
    justifi-
    catus
    aliquis
    in
    couspectu homiiiuni,
    ttt et illud im-
    "pleadir,
    Secunduin
    justilicimqttce
    ex
    lege
    est,
    qtdfuerim
    sine
    querela,
    iu
    coiispeciu
    homiuum. Refer ad con-
    spectum
    Dei : Non
    jnsiiftcabiiur
    in
    conspectuluoontnis
    vivens.
    CAPUT VII.

    7. J ustilia
    liujus
    vitwad
    justiliam
    futuramcollala,
    quam
    nihili
    fackttda. Quid
    ergo
    fa-
    ciuri siinvus?
    Clamemus,
    Ne httresin
    judicium
    cum
    servotuo.
    Clamemus,
    Infelixegohomo,
    quis
    melibe-
    rabil de
    corpore
    morlis
    hujus
    ? GratiaDei
    per
    J esutn
    ChristumDominumnostruin. Huc
    ergo
    Psnlmumatidi-
    vimus,
    lnic
    AposKiluinaudivimus; quia
    ctim fueril
    illaiustitiasecundiim
    quani
    vivttnt
    Angeli,
    cumfuerit
    illa
    justitia
    ubi riullaerit
    concupiscentia,
    inde unus-
    quisque
    inetiatur se
    quid
    est
    niodu,
    et
    quid
    erit
    tunc;
    et inveniel in
    comparnlione
    illius
    justitiae,
    istara
    dnnma esse et stercora.
    QuUpiis
    auteui
    putal
    se
    modo
    posse implcre jusitiam,
    cum vixerit bene
    atijuc
    iiinocenier secundum
    probabilitatem
    cxistiina-
    liiinis
    humnncc;
    in via remansil : non desiderat
    melius,
    quia implesse
    se
    puLat; maximcque
    sibi tri-
    buens,
    erit
    supcrbus.
    Et melior est
    peccator hunvilis,
    quamjuslus superbus.
    Ideo
    ait,
    El inveniarinillottoii
    liabensmeam
    jusliliam, qtiw
    ex
    kge esl,
    sicut J udoci
    pul.bniil;
    sed
    juslitiumquw
    ex
    fide
    est ChrisdJ esu.
    1
    Cclbertinus
    Ms.,
    viribussuisobservabanl.
    Mss.,
    tdscrkordeFominotttai:
    951
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 932
    Deindesecutus
    ait,
    Si
    quo
    modooccurramhi resur-
    reciionemmortuorum.lbi sc credidil
    implelurum
    cssc
    justiiiaiii,
    id
    cst, plenam
    sehabilurum
    juslitiam.
    In
    comparalioiic
    resurrectionis
    illitis,
    stcrcus esl tota
    vita
    qitamgcrimus.
    Adhuc
    Apostolum
    audi
    apertius
    dicenlem
    ,
    Si
    quo
    modooccurram
    in resurrecitonem.
    jiislornni (a)
    : 11011
    quiajcimacccpcrim,auljam'perfeclus
    sim. El coiiicxil dcinde,
    Fralres
    , cgo
    menonarbilror
    apprchciiilisse.
    Quomodo comparat justiliam
    justitice,
    salutcm
    saluti,
    fidein
    speciei, peregrinalionem
    ci-
    vilali ?
    CAPUt Vi'1'I.

    8.
    Perfeclwjustitiw
    desideriocon-
    leinneitdtt
    prwsensjuslhia.
    Attendilo
    quomodo
    lioc
    implcal
    :
    F-ratrcs,cgo
    tnetwnarbilror
    apprehendisse.
    Uumntitilem.
    Quid
    mtm,
    nisi ex fidc
    vivere, spe
    sa-
    lufis
    a-termc,
    ulri erit
    plena
    el
    perfecla juslitin,
    iu
    ciijtts
    compnralioiie
    dnmuasunt
    qiice
    transitura sunt,
    cl slcrcora
    quacrcprobanda
    sturt?
    Quidcrgo,
    Unum
    atilein,qttw
    retro
    ol>liivs1
    inea
    qvw
    anlesttnl
    exlentus,
    sccunciumiiileniioncm
    sequor
    ad
    palmcnnsttpernw
    vo-
    cqVwnis
    Dei inCltrislo
    J esu. Et adcos
    qtti
    dc sua
    per-
    fectione
    '
    p
    isscnt
    pra-sumere,
    Qiioiquoi
    aulem
    perfecti
    sumiis,
    hoc
    sapiamus.
    J am dtidumdixcrat se
    imper-
    fcctum,
    nuncaulcin
    pcrfcctum.
    Quarc,
    nisi
    quin i,
    sa
    csl
    pcrfeciio
    hominis,
    mvcnisse
    sc non esse
    perfc-
    cttmi ?
    'Quotquol
    aulein
    perfecli
    stimus,
    Iwc
    sapiamus.
    El si
    qiiid forte
    aiilet
    sapitis,
    id
    quoque
    votnsDeus
    revelcibii: id
    cs't,
    ul si vos in
    aliquo prdfcciu
    aifimi
    justilicatos probaiis, lcgendo Scripluras,
    ct inve-
    nienfln
    qux
    sit vcra cl
    pcrfecta justilia,
    invenialis
    vos
    reos,
    cl dcsideriofuluroruni
    dainnctis
    prceseiuia,
    vivafiscx lidcet
    spe
    ct charitale;
    ct
    intelligatisquia
    quod
    adlruCcrcditis ,
    nonditm
    videfis; quod
    adhuc
    speiatis,
    nondurti leneiis; quodadhucdesideraiis,
    non-
    dtira
    impleiis.Et
    siialis c.sl charilas
    peregrinantiuni,
    qunliserit
    videnlium?
    Eigo
    ille
    qui
    doccbat
    jusviiiam
    Dei,
    el ironconsiiiucbat
    suam
    ,
    clainabai dcPsalmo
    ,
    Exaudi tnein lua
    juslilia.
    El noninttes in
    jutUcium
    cumsetvo tno; quoniam
    iwn
    jusiificabitin
    in
    conspcclu
    luoomnisvivens.
    'CAPUT (HL.

    Q.Ter.fedlajmtitia
    el
    felkiias
    cuin
    viclebilurDeus."SeCundumhanc vitamdicitur
    Moysi,
    i\remo
    fariem
    Z)ei vitlh
    ,
    el
    vi.vil(E.cod.
    xxvm
    , 20).
    Noncnimvivendumcsl inhac
    vita,
    ut illain facicm
    vidcanius.
    Morieiiilinncsi
    roundo,
    utDeo in
    scmpiter-
    nuinvivcimus.
    Tiincnon
    peccabimtis,
    non solumfa-
    ctis,
    scdnec
    concujiiscciitiis,
    cumiilamfaciemvide-
    hirtius, (|ttoe
    vincil onines
    Cimcupisceittias.
    Tamcnim
    fluTcisCst,
    fralres
    mci,
    lam
    pukiira,
    ul illavisnnihil
    aliud
    possit
    dclcctare. Satrctas crit
    insaiiabilis,
    niil-
    !umfasUdium; semper
    csuriemus, scmper
    saturi cri-
    mtis. Atidi
    ipsas
    duas senlentias dc
    Scrqriura: Qui
    bibutil
    me,
    dicit
    Sapienlia,
    cdhttc
    silient;
    cl
    qtii
    edunl
    mc,
    adlttic esurienl
    (Eccii.
    xxiv
    , 29).
    Scdne
    ptttos
    qnia
    ibi erii
    indigentia
    ct
    "fames,
    audi 'Dominmn:
    Qiii
    biberitex
    aqua
    'Itac
    ,
    nonsilkl in Wlernum
    (J oan.
    iv
    , 15).
    Seddicis
    :
    Qunndo
    erit ?
    Quaudocuinquccrit,
    1
    vox,perfec/ione,
    abesl abAm.-Er.et a
    maimseii,
    tis.
    (A)Fortc,
    mor/MO)'Mni.
    taivven
    exspecta
    Dominum
    ,
    suslinc
    Dominum,
    virili-
    ter
    age,
    cl confoiietur cor (uum
    (Psal. xxvi, 14).
    Numquid
    tanta
    reslanl, quanla peracta
    sunt? Inlende
    abAdam
    usquc
    adhodiernum
    diem, quol
    sreculaevo-
    luia
    sunf,
    et ecce
    jam
    nonsunt. Pauci dics remanent
    quodam
    modo: sicenimdicendumest
    quod
    remanet
    in
    comparatione
    iransactoruin sceculorum.Exborle-
    mur invicem
    ,
    exboitelur nosille
    qui
    venit -adTKJ S
    ,
    qui
    cucurrit viam
    ,
    cl
    dixit, Sequiminl
    :
    qni
    ascendil
    prior
    inccelum
    ,
    ul
    capul
    de siiblimioribussubveriiat
    caieris meiribris in terra
    laboraniibus; qui
    dixit de
    ccelo, Saxile,Sauie, quid
    me
    perscqucris(Act.
    ix
    , 4)
    ?
    Ergo
    nemo
    desperet:
    reddctur nobis in fmc
    quod
    proroissumesl;
    ibi
    implebitur
    illa
    justitia.
    CAPUTX.

    10. Diesnosler
    ,
    Cltrislus. Tolo desi-
    deriotcntlendumincwlum. Audisliset
    Evangelium
    bis
    sermonibusconcordare.
    Volunias, inquit, Pulrisest,
    til oinnia
    quce
    cledilmihi non
    pereant,
    seclitabeant v''-
    lctmceternum
    ;
    el
    ccjo
    resuscitaboeosin novissimodie.
    Se
    ipsiunpriiuo die,
    nosnovissimodie. Primusilies
    ad
    capul
    Eeclesice.Dies cnimnoster 'DominusChii-
    slus,
    non facit occasuro. Novissimusdies
    ,
    erit finis
    sceciili.Nolodicas :
    Quando
    iste eril? Gcneri hunvnno
    loivgeeril, uiiicuique
    liominum
    prope
    erit;
    quia
    novis-
    sitnus dies est
    cujusque
    dies mortis. Et eriimciini
    hinc
    cxieris, recipierispro mcritis, etresurgcs
    adrc-
    cipicndaquir.gessisti.
    Tunc Dcus
    coronabrt,
    nonlam
    merita
    tua, quam
    donasua.
    Quidquid
    tibi
    donavil,
    si
    scrvasti,
    cognoscct.
    Nunc
    crgo, fratrcs,
    desiderium
    noslrumnon
    sit,
    nisi in
    coelutu;
    noii
    sil,
    nisi advilam
    aicrnam. Nemo>sibi
    placeal, quasi qui hicjustcvixc-
    ril,
    et
    comparel
    se illis
    qui
    roale
    vivunt,
    scctmdum
    Pharisxum
    qui
    sc
    juslificahai (Luc. xvm, 11.), qui
    nonaudicral
    Apostolum,
    Nou
    quiajamacceperim,
    aiit
    jam perfecius
    sim.
    Ergo
    non
    acceperat
    adhnc lrec
    quod dcsiderabal.Pignus acceperat,
    sicdixit:
    Qui
    de-
    dil nobis
    pigiius'Spiritum-(fl
    Cor.
    v, 5). Cujus
    rei
    p'i-
    giius crat,
    ad hoc
    pervenirc cupiebat
    :
    participalio
    qtiacdnm,
    seddistal. Miler modo
    participamus,
    aliier
    ttinc
    patiicipnbimus.
    Modo
    pcr
    fidem
    , per spem,
    in
    codcm
    Spiriiu
    : tunc auleni
    species errt,
    res
    erit;
    idem atttem
    Spiritus,
    idcm
    Deus,
    eadenv
    pleniludo.
    Qui
    clamat
    abseiiiibus,
    exhibebil
    prccsenlibus
    :
    qui
    vocat
    pcrcgrinos,
    lvulrietet niet in
    patria.
    CAPUTXI.

    11. Via
    noslra,
    'Chrisltts.'Vianobis
    factuscst
    Cltrjstus,
    el
    despcramtis
    nos
    perventuros
    ?
    Viaisiu finiri non
    potest, prcecidi
    -non
    potesl,
    cor-
    rumpi
    non
    polesl,
    nec
    pluvia,
    nec
    diluviis,
    nec aia-
    tronihtis obsideri. Ambulasecurus in
    Chrislo,
    ara-
    bula
    ;
    ne
    offendas,
    ne
    cadas,
    nc retro
    respicias,
    ne-in
    via remnneas
    ,
    nca viarecedas. Islaoinnia
    prcccaw
    tanlnm,
    ct
    pervenisli.
    Cum
    pcrveneris,
    iunc
    jamgld-
    riare ex hoc : noli in te.
    Namqtti seiaudul,
    Deum
    tionlatidat
    ;sed
    se a Deoavetiii :
    quomodoqui
    viill
    rcccdcrcab
    ignc
    ,
    ignis
    calidus
    remanel,
    sed iHniri-
    gescit
    :
    (jiiomodoqui
    vuliTccedcrealumine,
    si're-
    cossci'it,iumen
    insc lucidum
    remanct,
    sedilieiehe-
    bratiir. Non.roccdamusa co.kn-e
    -Spiiilus,,a
    Itmiinc
    vcritalis. Vocemraodo
    audiviuius,
    tuncauteiiifaciead
    q-r
    SERMO
    CLXXI. 934
    faciemvidebimus.
    Nemosibi
    placeat,
    ivemo
    alii iivsul-
    tct. Omnes
    sievelimus
    proficere,
    ut noninvidcamus
    profieienlibus
    ',
    ivoninsultemus deficientihus
    : et erit
    innobiscum
    gaudioiinplelumqtiodpromissum
    est in
    Evangelio,
    Et
    ego
    resttscilabo
    eoshtnovissimociie.
    SERMOCLXXl
    *
    ().
    De vetbis
    Apostoii,
    Gandcte
    in Domino
    semper ,
    etc.
    Philipp., cap. IV,f.
    4-6.
    (b)
    CAPUT PRIMUM.

    1. Gaudiumsit in Do-
    mino
    ,
    non inswculo.
    Dominusnobis
    proximus.
    Gau-
    dere nos
    Apostolusprcccipit,
    sedin
    Domino,
    non in
    sceculo.
    Quicumque
    enim voluerit amicus esse
    hujus
    mundi,
    sicut
    "Scriptura
    dicil,
    inimicusDei
    reputabiiur
    (J acobi iv, 4).
    Sicul autem non
    polest
    homoduobus
    donvinisservire
    (Mallh.
    vi, 24);
    sic nenvo
    polesl gau-
    dereet in
    sceculo,
    et inDomino.Muhuminler sebaec
    duo
    gaudia dilferunt, sunlque
    omnino conlraria.
    Quando gaudetur
    in
    sceculo,
    non
    gaudetur
    in Do-
    niino :
    quandogaudetur
    in
    Domino,
    non
    gaudelur
    in
    sccculo.Vincal
    gaudium
    in
    Donvino,
    donec finiatur
    gaudium
    in soeculo.GaudiuminDomino
    semper
    au-
    geaiur
    :
    gaudium
    in saeculo
    semper
    minualur,
    donec
    iiniatur. Nonideo isla
    dicuntur, quoniara
    in hoc soc-
    culocunv
    sumus,
    gaudere
    non
    debemus;
    sedul ciinm
    in hocsccculo
    consliluti,, jam
    in Domino
    gaudeamus.
    Sedait
    aliquis
    : Insceculo
    sum; ulique
    si
    gaudeo
    ,
    ibi
    gaudeo
    ubi sum.
    Quid
    cnim?
    quia
    es in
    sccculo,
    i;i
    Dominonoii es? Audi eumdenv
    apostolunv
    ad Athe-
    nienses
    loquenlem,
    et inActibus
    apostolortini
    dicen-
    temdeDeoel deDorainoCreatore
    nostro,
    In illovi-
    vimus,
    et
    movemur,
    el sutnus
    (Acl.
    xvu
    , 28). Qui
    enim
    ubiqueest,
    ubi nou est? Nonnead hoc nosexhortn-
    batur? Dotninusin
    proxinwest,
    ttiliil solliciti
    ftieriiis.
    Magntim
    est
    hoc, quod
    ascendit
    super
    onvnes
    ccelos,
    et
    proximus
    esl eis
    qui
    versanlur in lerris.
    Quis
    est iste
    longinquus
    et
    proximus,
    nisi
    qui
    uobis misericordia
    factusest
    proximus?
    CAPUTII.

    2. Samarilanushomittisaucialosubvc-
    niens,
    Christus.Totumenim
    genus
    humanumest ho-
    mo ille
    qui jacebal
    invia semivivus a lalronibus rc-
    liclus, quemcontempsit
    transiens saccrdos ct Levi-
    tes,
    el accessit adeumcurandum
    eique opitulandum
    transiens Samaritanus. Ut autemnarraret
    Iioc,
    uiidc
    causadescendit?
    Quemdamquccrcntemqucc
    sint
    opti-
    ma
    proecepta
    et summa in
    Lege,
    adraonuit duoesse:
    Diliges
    DotninuinDeuintuumex tolocorclettto
    ,
    et ex
    (o/oanimatua
    ,
    et exlotamentelua
    ;
    el
    diligesproxi-
    muinluum
    tanquam
    le
    ipsum.
    Hleaulem : Et
    quis
    esi
    milii
    proxhnus
    ? Et narravit
    Donvinus,
    Honvo
    quidanv
    dcsccndebat abJ erusalem in J ericho. Ostendit illum
    qnodam
    niodoIsraelitam.Et incidit inlatrones. Ctim
    exspoliassent,
    et
    plagas
    ei
    graves irrogassent,
    dimi-
    serunt eiirain viaseraivivum. Transiit
    sacerdos,
    uli-
    que gcnere proximus, prceleriit jacentem.
    Transiit
    2
    Colbertinus
    Ms.,
    si volunius
    proficere,
    noninvicleamus
    proftcientibus.
    *
    Emendatusestadiresbn. ad
    quatuor
    cl. adcb. f. Ts.
    gr.
    1r. m.
    pr.
    vm.vd.et adedilionesAm.Er.rar. Lov.
    (a)Alias,
    deYCrbisDomini37.
    (b)
    ciiaturiuFlori
    collccliouc,
    ad
    Philipp.
    iv.
    Levites,
    ethic
    generc proximus, jaoenlem
    etiam
    ipse
    contempsit.
    Transiit
    Samarilanus, genere longinquus,
    misericordia
    proximus, fecilquequod
    nostis
    (Luc. a,
    25-57).
    In
    quo
    Samaritanose votait
    intelligi
    Dominus
    J esus Christus. Samaritaiius enimCustos
    ialerpreta-
    tur. Ideo
    surgens
    a
    mortuis, jam
    mon
    motntur,
    el mors
    ei ultranondominabilur
    (Rom.
    VJ
    , -9.)
    :
    quia
    nondor-
    mit, neque
    dormital
    qui
    custodilIsrael
    (Psal.
    cxx,
    4).
    Deniqueqtiando
    conviciis fantis
    lylasphemabant
    J n-
    doei,
    dixcrunlilli : Nonne
    verumdkimus,
    quia
    Sama-
    rilanus es
    ,
    et dwmoiiiuiiihabes?Cunv
    ergoduo
    essent

    verbaconviciosa
    objcclaDonvino,diclumque
    J Ui
    esset,
    Nonneventm
    dkimus,qiiia
    Samarilatms
    es,el
    dmmonhmi
    habes?
    poteral rcsponderc,
    NecSainariitaims
    sum,
    nec
    dcenvoniumhabeo:
    respondit auteni, Egodmmonium
    nonhcibeo
    (J oan.
    viu, 48, 49). Qttodrespondrt,
    refula-
    vit :
    quod
    lacuit,
    confirroavit.
    Negavit
    Sehaberedrc-
    monium
    , qui
    se noverat dsemoniorunvexclusorenv:
    non se
    ncgavit
    infirmi custodem.
    Epgo
    Domintisin
    proximo
    esz;
    quia
    Dominusnobisfactusestin
    pToximo.
    CAPUT III.

    5. lncarnuiione Deus hotnini
    factus
    est
    proximus. Quid
    lanv
    longinquum, quid
    tamremo-
    ttini, qoam
    Deusab
    hominibus,
    immortalis amoiia-
    libus, justus
    a
    peccatoribus?
    Non loco
    longe,
    sed
    dissimilitudine. Nanvsolemus etiamila
    loqtii,
    cunvde
    duobusItoniinibiis
    dicimus, qiiando
    thver-sisunl nvo-
    res : Iste
    longe
    est ab illo. Eliamsi
    juxta stoterint,
    etiamsi vicinius
    iiihabilent,
    -etiamsi una catenacolli-
    geiitur; longe
    est
    pius
    ab
    impio, ionge
    est innocens
    a
    reo, Ionge
    esl
    jnstus
    ab
    injusto.
    Si hoc de diiebus
    hominibus
    dicitur, quid
    de Deoel hominibus? Cum
    ergolonge
    anobisesset immorlalis
    eljuslus, tanquam
    amorfalibus et
    peccatoribus,
    descendit ad
    mos,ut
    fleret nobis
    proximus
    ille
    longinquus.
    Et
    quid
    fecit?
    Cumhaberet
    ipse
    duo
    bona,
    et nos
    duomala;
    illeduo
    bona, jusfitiam
    et
    immoiialitalem;
    nos duo
    mala,
    iniquitatem
    etnorla-litatcm: si
    utrumque
    malumno
    sirum
    suscepissel, par
    nosler factus
    essct,
    ct Iibera-
    tore nobiscunv
    opus
    haberel.
    Quidergo feeil,
    ut esset
    proximus
    nobis? Proxiraus non boc
    quod nos,scd
    prope
    nos. Duoattende : J ustus
    est,
    immoiialis est.
    In duobttstuis
    malis,
    una esl
    culpa,
    alfera est
    poona.:
    culpa
    cst
    quodinjusUises, poena-es(quia
    morlalis es.
    Ille ut esset
    proximus, susoepit poenamluam,
    non
    stisccpitculpam
    luam: et si
    suscepit,
    delendamsus-
    cepit,
    non faciendam. J uslus et
    immortalis,
    longe
    ab
    injustis
    et moiialibus. Peccator
    mortalis,
    longe
    cras
    a
    justo
    immoiiali. Nonest facUis
    illcpcccaloi',quod
    tu : sedfactuscsl
    mortalis, quod
    tu. .Maneiis
    jusfus,
    faclusesl raorialis.
    Suscipiendopoenam
    elnonsusci-
    piendoculpam,
    ct
    culpamdelcvitetpoeiiam.
    Dominun
    ergo
    in
    proximo
    est,
    niliil sollicili
    fueritis.
    Etsi
    super
    omnescoelosascendit
    corpore,
    uonrecessit
    inajeslale.
    Ubiquepmesensesl, qui
    fccit omnia.
    CAPUT IV.

    4. Gaudiumin swculo. Gandelein
    Domiiio
    seitiper.
    Insreculo
    gaudinm quod
    csi ? Gau-
    dere dc
    iniquttate, gaudere
    de
    lurpiludine, gaudere
    de
    dedecoi*e,
    dc deformilalc. Dehis omifibus
    gaudct
    soe-
    culum.Quceomuianoncssent,
    nisiiiomincsvoluissenl.
    955
    S. AUGUSTLNiEPISCOPI
    956
    Aliasunt
    quoe
    fnciiinl
    horaines,
    alia
    quoepaiiunlur,
    elsi niduiit,
    ierniu.
    Quid ergo
    esl hoc
    sarculum,
    ct
    quod
    est
    gaudium
    sceculi?
    Dico, fralres,
    brcviler
    qunntttiii possunv,quantum
    Deus
    adjuvat; festinaittcr,
    breviter dicov
    Sccculi lcclitiaest
    impunila ncquilia.
    Liixurienlur homines
    , fornicentur,
    in
    spectaculis
    nu-
    geutur,
    ebriositale
    ingurgitentttr,
    turpiltidinc
    fceden-
    lur,
    nihil mali
    patiantur
    : et vidcle srcculi
    gaudium.
    Isianvala
    qu;e
    commemoravi,
    non
    casligel fames,
    non
    belli
    limor,
    non
    aliquis
    limor,
    non
    aliquis morbus,
    non
    aliqu;e adversitales;
    scd siut omnia in rerum
    abuiidaiitia
    ,
    in
    pacecarnis,
    inseciiiilale maloenicn-
    lis : eccevidete
    s;vculigaudiunvSed
    noii
    cogilal
    Dcus
    sicttt homo: alinest Dei
    cogitalio,
    aliahominis. Ma-
    gnoc
    misericordiai
    esl, uequiliain impuuitam
    nou
    relinqucie
    ': el ne
    cogntiir
    in cxlrerno
    gcbennce
    da-
    mnarc,
    modo
    flagcllodignatur casligare.
    CAPUT V.

    5.
    Iinpunitas,
    maximaDei vindicla.
    Severhas. Namvis
    nosse,
    uulla
    pcenaquanta
    sit
    poena,
    non iniiicn
    justo,
    sed
    pcccaluri,
    cui est
    temporalis
    pcena,
    ne succedal rcterna? Vis
    crgo
    nosse,
    nttlla
    poeuaquaiila
    sil
    poena?
    Psalinum
    interroga
    : Irritavit
    Dominum
    peccator.
    Exclainavit vehenieiuer, altendil,
    consideravil,
    exclamavit: Irrilavil Dominum
    pcccaior.
    Quare,
    obsccro?
    quid
    vidisli?
    Qui
    aulein boccxcla-
    mavil,
    vidii
    peccatorem impune
    luxuriauteni,
    raale
    lacicnlcm,
    bonis
    abundantein,
    et exclamavit: Irrilavil
    Domhium
    peccalor. Quare
    hoc dixisli?
    Quid
    eriuii vi-
    disti? Prm
    magniludine
    irmsuw non
    requiril (Psal.
    ix,
    4). Inielligiic^
    frafres
    cliristiani,
    miscricordiam
    Dei.
    Quando castignt
    mundttm,
    non vult daninarc
    luunduni.
    Prw
    mctgnilttdine
    irw suw non
    exquiril.
    Ideo iion
    extjuiril, qtiia
    mtillum irascitur.
    Magna
    est ira
    ejus.
    Parcendo
    scevit,
    sed
    juste
    scevit. Est
    eniiii scvcrilns, qunsi
    sscvnveritas. Si
    ergoaliquando
    srevil
    parcendo,
    bontirnest nobisui subveniat casli-
    gando.
    Et lamen si facta
    generis
    bumani considere-
    mus, quid paiiinui?
    Non secuudum
    peccata
    nostra
    fecil nobis.
    (Psctl.
    cu, 10).
    Filii enimsumus. Undehoc
    probamns?
    Moriuusest
    pro
    nobis
    Unicus,
    ne rema-
    neret unus. Noluit esse
    unus, qui
    lnortuus est unus.
    Multos cnim lilios Dei fecit unicus Filius Dei. Ernit
    sibi fralres
    sanguiue
    suo,
    probavit reprobalus,
    redcmiL
    vendittis,
    bonoravit
    hvjurialus,
    vivilicavitoccistis. Du-
    bitas
    quod
    dabit libi bona
    sua, qui
    non
    dedignalus
    est
    susciperc
    tnala(ua?
    Ergo, fralres, cjaudele
    in
    Domiiw,
    non iti sreculo: id
    esl, gaudete
    in
    verilale,
    non in
    iuiquilalc; gaudcte
    in
    spc oelernilalis,
    non infiore
    vanifaiis.Ita
    gaudcte
    : el
    ubictimqiie,elqnamdiucum-
    iquc
    hic
    fuerttis,
    Dominusin
    proximo
    esl,
    nihil sollicili
    (uerilis.
    SERMOCLXXI-I
    *
    ().
    -
    Devcrbis
    Apostoli,
    I Tltess.
    cap. iv, 12,
    Nolumusatt-
    1
    sic alkraot
    manuscripti.
    At
    cdili, ncquitiwimpunilatem
    non
    relinqttere.
    *
    Emcndalusadar. bu. cl. cb. f.fs.
    g.
    1.ir. m.
    pr.
    r. rm.
    vd.
    Atn.Rr.i'ar. Lov.
    (a) Alias,
    deverbis
    Apostoli
    52.
    temvos
    ignorarc, fratres,
    de
    dormientibus, ulnon
    contrislemini,
    sicul et catteri
    qni spem
    nonhabent.
    El de
    operibusmisericordiw, quibus
    morlui
    adju-
    vattlur
    (a).
    CAPUT PRIiMUM.

    1. Tristiliade
    mortuis, qualis
    prohibeltir.
    Admonetnosbealus
    Aposlolus,
    ul dedor-
    micnlibus,
    hoc
    est,
    morluischarissimis
    noslris,
    non
    contrisleniiir,
    sicut eL coeleri
    qni spem
    non
    habenl,
    spcm
    sciliccl resiirreclionis et
    incorruplionis
    cetemre.
    Nam ideo et donnicnles eos
    appellal Scripturce
    ve-
    rncissinia
    consueiudo,
    ut cumdormicntes
    audimus,
    cvigilaluros
    ininime
    dcsperemus.
    Undeetiamcanlatur
    inPsalmo :
    Numquidqui dormit,
    non
    adjickl
    ul resur-
    gal (Psal. XL,9)?
    Est
    crgo
    de inortuis eis
    qui
    dili-
    giint', quocdnm
    iristitia
    quodam
    modonaiuralis. Mor-
    tcm
    qttippehorret,
    non
    opinio,
    sed natura. Necmors
    hoinini
    accidercl,
    nisi ex
    pcena quam prcecesserat
    cnlpa. Qunprojiter
    si animnlia
    qurc
    ifacreata
    suitt,
    ut
    suo
    qureque(emporemoriantur,
    mortera
    fugiunt,
    di-
    liguiit
    vitam
    ;
    quaittomngisbomo,
    qni
    sic fueral crea-
    ftis,
    iit si viveresine
    peccatovoluisset,
    sine lermino
    vivcret? ISinc
    itaque
    necesse est ut trisles
    simus,
    qtiando
    nos moriendo deserunl
    qttos
    amamus :
    quia
    ctsi novimuseosnoninceternum
    relinquere
    nos mau-
    suros,
    sed
    aliquantum pr.T-ccdcreseculuros;
    lamen
    mors
    ipsaquanv
    nnlura
    reftigil,
    cum
    occupaldileclum,
    conlristat in nobis
    ipsitts
    dilcciionis affecltnn. ideo
    non admontiit
    Apostolus,
    ul non
    contrislemur; sed,
    non sicut cwteri
    qui spem
    non habenl. Contristamur
    crgo
    nosinnoslrorummoiiibus necessilate
    aniiiiendi,
    sedctini
    sperccipiendi.
    Indc
    angimur,
    hinc consola-
    mnr : indc infirmitas
    afficit,
    hinc fidesreficit : inde
    dolet huniana
    conditio,
    hinc sanat divina
    promissio.
    CAPUTII. 2. Oralioneset
    sticrificium
    ac eleetno-
    synmpro defunctis.
    Proinde
    poinprefttneris,
    agmina
    cxsequiarum, sumpluosadiligcntiasepulluroc,
    tuonu-
    mcnloruin
    opulcnia construclio,
    vivorumsunl
    qua-
    liacumqucsolatia,
    non
    adjutoria
    morluorum. Orntio-
    nibus vero sanctcc
    Ecclcsia;,
    el sacrilicio
    salulnri,
    et
    cleemosynis,quapro
    eorura
    spiiilibuserogaulur,
    non
    cst dubiiandummortuos
    adjuvari;
    ul cuni eismiscri-
    cordius
    agntur
    a
    Domino, quanv
    corum
    peccala
    me-
    rueruiit. Iloc enim a
    patribus (radiUim,
    universa
    observal
    Ecclesia,
    ut
    pro
    cis
    qui
    in
    corporis
    el san-
    guinis
    Christi communione deftincii
    sunt,
    cum ad
    ipsum
    sacrificiumlocosuo
    conimemorantur, orelur,
    ac
    pro
    illis
    quoque
    id oiTerri commemoi'elur. Cum
    vero eoruin comraendaiidorumcausa
    opera
    miseri-
    coi-dirc
    celcbranlur, quis
    eis dubilel
    suffragari, pro
    1
    SicMss.Edili
    vero,qui
    ditiguntur.
    .,
    (a)
    Desermonis
    hujusintegntate
    dubifandiansam
    prrebet
    Florus
    (qui
    estBeda
    vulgatus)
    adI 'ihess. iv:
    quandoprae-
    niissobocce
    tituio,
    Exsermonede iisdemverbis
    Aposto-
    Ii, quo
    nonuisi
    lragmeutum
    dati
    signiBeatur,
    idnihilomi-
    nustolum
    suhjicit,quod
    liicbabetur.
    Auget
    verodubita-
    tionem,
    cumibiduin
    posl
    btmc
    ipsum
    sermonem
    proxime
    adjungitsubsequeutis
    senuonis
    cap.
    5
    iragmenlum
    in hrec
    verba,
    Itemex eodeiusermonc.isonlaiitum
    ail,
    ut nctn

    conlrisleiiiini,
    etc.sicnimirumhabeluriaveleri codice
    (J orbeieiisi: ubi nunc lamcnin Bedceoditis
    est,
    ltem
    exserm.
    2,
    de eademlcctione. Kontantum
    ait,
    Llnon

    conlrislcmini,
    etc.
    957
    SERMOCLXXHI.
    5
    quibus
    orationes Deo non inaniter
    alleganlur?
    Non
    otnnino
    ambigendumest,
    ista
    prodesse
    defunclis;
    sed
    talibus
    qui
    Uavixerint ante mortem
    ,
    ul
    possint
    eis
    hoeculilia esse
    post
    mortem. Nam
    qui
    sinefide
    quce
    per
    dilectionem
    operatur (Galal. v, 6), ejusque
    Sacra-
    roenlis, .decorporibus
    exierunt,
    frustra illis a suis
    hujusmodi pietalis impenduntur
    officia
    , cujus,
    dum
    hic
    essent, pignorecaruerunt,
    vel non
    suscipientes,
    vel in vacuum
    susci^ientes
    Dei
    gratiam,
    et sibi non
    niisericordiam
    lhesa<irizantes,
    sed iram. Non
    ergo
    mortuis novamerila
    comparantur,
    cum
    pro
    cis boni
    aliquid operantur sui,
    sedeorum
    proecedenlibus
    con-
    sequenlia
    ista reddunlur. Non enira aclunv
    est,
    nisi
    cumbic
    viverent,
    ut eoshsec
    aliquid adjuvarent,
    cum
    bie vivere
    destitissenty
    El ideoistamiiniens
    quisque
    vitam,
    nisi
    quod
    meruit in
    ipsa,
    non
    poleril
    habere
    post ipsam.
    5. Luclus el
    officiadefunctis
    exltibenda. Permil-
    tanlur
    Uaquepia
    cordacharorumde suorummoiiibus
    conlrislari dolore
    sanabili,
    et consolabiles
    lacrytnas
    fundanl condilione
    mortali;
    quas
    cito
    repnmat
    Ddei
    gaudium, qua
    creduntur
    fideles, quando moriuntur,
    paululum
    anobis abire
    ,
    el admeliora transire. Con-
    solentur eos eliamfraterna
    obsequia,
    sive
    quce
    fune-
    ribus
    exhibenlur,
    sive
    quce
    dolcnlibus
    adhibenlur,
    ne
    sitjusla querela
    dicenliura
    ,
    Suslinui
    qui
    simul con-
    Irislarelur,
    et tion
    fuit;
    el
    consolanlcs,
    el noninveni
    (Psal.
    LXVIII,
    21).
    Sit
    pro
    viribus cura
    sepeliendi
    et
    sepuleia
    construendi :
    quia
    et hcecin
    Scripturis
    san-
    clis inler bona
    opera deptilala
    sunt: nec solum in
    corporibus
    Patriarcbarum
    aliorumquesanclorum,
    el
    liuinauiscadavcribus
    quorumcuraquejacenlium;
    ve-
    rumetiamin
    ipsius
    Domini
    corpore prcedicaliatque
    collaudali
    sunt, qui
    ista fecerunt.
    Impleant
    hoech-
    miiies
    erga
    suosofficia
    poslremi muneris,
    et sui bu-
    mani lenirnentumceroris. Verum illa
    qtire ndjuvant
    spirilus
    defunclorum, oblationes, orationes, eroga-
    tiones,
    multo
    pro
    eis
    observanlius, itvslantius,
    abundan-
    lius
    impendant, qui
    suos
    carne,
    non
    spirilu morluos,
    non soluracarnaliter,
    sedeliam
    spiritualiter
    amant.
    SERMO
    CLXXIir(fl).
    De eisdem verbis
    Apostoli,
    I Tliess.
    cap. iv, f.
    12-17
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. In
    defunclorum
    ex-
    sequiisquidrecogilandum.
    Quando
    celebramus dics
    fratrum
    defunctorum,
    in mente habere debemus
    ,
    et
    quid sperandum,
    et
    quid
    timendum sit. Secundum
    hoc enim
    sperandum
    est, quoniara pretiosa
    in con-
    spcclu
    Dominimorssanctotum
    ejus (Psal. cxv, 15):
    secundum
    hoc autenvtimendum
    est, quia
    mots
    pec-
    catotum
    pessima(
    Psal.
    XXXIE,22). Ideoquepropter
    *
    EmendatusadomnesMss.et Edd. in sermone
    praece-
    denti modo
    designatos.
    (a) Alias,
    deverhis
    Apostoli
    53.
    (b)
    In
    manuscriptis
    inscribitur
    ,
    De celebritatede-
    fuiictorum
    atque
    resurrectionenvortuorum:
    qui
    tilu-
    lus
    apprime
    convenitcumsermonis
    exordio,
    sedhoc ne-
    scimusanvere sit
    Augusliui.Suspicamur
    addiLumab iis
    qui
    sermoneminisla celebrilale
    legendum
    inslituerunt.
    quippe
    si non faliitFlorusinMs.
    Corbeiensi,
    altcra
    pars
    lmjuscesermonis,quanvipse
    adI Thess.iv
    refert, cxcerpla
    esl es eodem
    sennoue,
    cx
    quo
    scrmo
    supcrior.
    spem,
    In memoriamtetnaetit
    justus: propter
    tuno-
    rem,
    Ab audilu malo non limebil
    (Psal. cxi,
    7).
    Erit enimaudilus
    quo
    nullus sit
    pejor, quando
    dicelur
    sinislris,
    Ile in
    ignem
    wtetnum. Ab hoc auditu malo
    juslus
    non limebit. Erit enimaddexteram intcr illos
    quibus dicetur, Venite,
    benedicliPaltis
    mei, petcipile
    regnum(Matth. xxv, 41,
    34).
    In hac autem
    vita, quae
    mediaante sumraabonaet anlesummamala
    ducilur,
    in nvediobonorum
    malorumque mediorum,
    id
    est,
    inneulra
    partesummorum;
    quia
    et bona
    quaecum-
    que
    hic fucrint
    homini,
    in
    comparatione
    bonorum
    celernorumnulla
    sunt;
    et mala
    quaecumque
    inhac
    vita
    experitur bomo,
    in
    comparatione ignis
    oeterni
    nec
    comparanda
    sunt' : in hac
    ergo
    medietate
    vitae,
    illud
    quod
    audivimusnunc cx
    Evangelio,
    tenere de-
    bemus, Qui credit,
    inquit,
    iit
    me,
    licel
    morialur,
    vivit.
    Et vitam
    pronuntiat,
    et morteninon
    negat. Quicredit
    in
    me,
    licet
    morialur,
    vivit.
    Quidest,
    licet
    morialur,
    vivit?
    Licet mcriatur
    corpore,
    vivit
    spiritu.
    Deinde
    adjun-
    git:
    Et
    qui
    viviletcredil in
    me,
    non morietur in mler-
    num
    (J oan. xi, 26,
    25).
    Cerle licet
    morialur;
    quomo-
    do,
    si nontnorielur? Sed licetmoriatur ad
    tempus,
    noninorielurinmlernum. Sicista solvitur
    qusestio,
    ut
    non sint inter secontraria verbaverilalis, et
    possint
    instruere affeclum
    pielatis. Ergo
    licet
    corpore
    mori-
    turi
    simus,
    vivimussi credimus.
    CAPUT II. 2. Resurrectionis
    fides,
    solatium in
    morlecliarorum. Mors
    pmnapeccati.
    Est autem fides
    nostra raaxime discreta ab omni fide Genliliumin
    resurrectione mortuorum. Hancenimilli omnino non
    recipiunt: quia
    ubi
    recipiant,
    nonhabent. A Domino
    enim
    proeparatur
    volunlas
    hominis,
    ut sit fidei rece-
    placulum (Prov. vm, 55,
    sec.
    LXX).
    Dicil J udreis
    Dominus: SennomeMsnon
    capit
    in vobis
    (J oan. vm,
    37). Ergo
    inhis
    capit,
    in
    quibus
    invenit
    quodcapiat.
    Inhis eniminvenit
    quodcapiat
    sermo
    qui capit, quos
    Dcus
    pollicendo
    non
    decipit.
    Ille enitn
    qui quccrit
    ovenv
    perditam (LHC.XV,
    4),
    et
    quamquoerit
    no-
    vil,
    et ubi
    quocrai,
    el
    quomodo ejus
    raembra di-
    spersa colligat,
    et in unamsalutem
    redigat 2,
    ct ita
    resUtual ut eam ulterius non
    perdal (a).
    Consolemur
    ergo
    nos invicera
    ,
    et in his sernionibus nostris. Po-
    tesl non dolcre cor humanum dcfunclo charissi-
    mo : mclius lamen cuin dolet sanatur cor huma-
    num
    quam
    non dolendofit inhumanum. Maria Do-
    mino
    cohrcrebal,
    et mortuum fratrem dolebat. Sed
    quid
    miraris
    quia
    Mariadolebat
    tunc,
    cuni
    ipscDomi-
    nus flebal? Movereautem
    quemvispolest, quomodo
    flebal
    morluum,
    secontinuo
    jubenlc
    vicUirura
    (J oatt.
    xi)?
    Non mortuum
    ileba!, quemipsesuscilavit; sed
    morlem, quam
    sibi homo
    peccando comparavit.
    Si
    enim
    peccatum
    non
    prcecessisset,
    sine dubio mors
    1
    Forte,
    nec
    computanda
    sunt.
    2
    sic
    manuscripti.
    At
    editi,
    inunamsatutemreducat.An
    forte
    pro,
    inunumovitereducat?
    (a)ueliquumsermonis,
    si
    excipiasclausulam,Sufficiam
    hcec
    pauca,

    etc.,
    habelur in collectione
    liori,
    sed
    ali
    senleuliarumordine. Kam
    ejus exccrptum
    ab istisver,
    bis
    iucipil, cap. 5,
    xoalantum
    ait,
    l't non
    contruti.
    mini)

    elc.; poslque
    verba,
    Per lllatntransivitet uoniii.
    lnis"
    subjutigil,
    Consoieinur
    crgonos,
    etc.
    bANCT.AUGUST. V.

    (IICMC./ f
    959
    S.
    AUGUSTJ NI
    EPISCOPI
    &40
    secuta nonfuisset. Secula est
    ergo
    mors eliam cor-
    poris, quam praecessit
    mors animse. Mors animse
    proecessit
    deserendo Deum
    ',
    et mors
    corporis
    secuta
    est deserente aniraa.
    Hac deseruit
    volens, hac
    coacta
    esl desererc nolens.
    Tanquam
    illi dicerelur : Reces-
    sisli abeo
    quemdiligere
    debuisti,
    recede ab eo
    quod
    dilexisti.
    Quis
    enimvijlt mori? Prorsus nemo: et ita
    nemo,
    ul beato Petro
    diceretur,
    Aller le
    cinget,
    et
    feret quo
    lunonvis
    (J aan. xxi,18). Siergo
    nullaesset
    morlis
    amariludo,
    non essel
    magnamarlyrum
    forti-
    tudo.
    CAPUTIII.S.Consolalioinmortuorumluciu. ldeo
    et
    Aposlolus,
    De
    dormienlibus,inquit,
    nolo vos
    igno-
    rare, fratres,
    ut non
    conlrislemini,
    sicul el
    Gentes,qnm
    spem
    non habent. Nontanlura
    ait,
    ut non contriste-
    mini; sed,
    ut non sie
    conlrisleniini, quemadmodum
    Genies,qumspem
    non habent. Necesse est enim ut
    conlristcmini: sed ubi
    contristaris,
    consolelur le
    spes. Quoroodo
    enim non
    contrisiaris,
    ubi
    corpus
    quod
    vivil cx
    anima,
    ftt
    exanime,
    discedenle arimia?
    Qui
    ambulabat
    jacet, qui loquchatur lacet,
    clausi
    oculi lucem
    noncapiunt,
    aures nullivoci
    patescunt':
    omnia merohrorum offieia
    conquieverunl;
    non est
    qui
    moveat
    gressus
    ad
    ambulandum,
    manus
    adoperan-
    dum,
    sensusad
    percipiendum.
    Nonneisla est
    domus,
    quam
    nescio
    quis
    invisibilishabitalor ornabat? Dis-
    cessil
    qui
    non
    videbalur,
    rematisit
    quod
    cumdolorc
    videaiur. Ista esl causa Lrislilice. Si haecest causa
    tristiliae,
    sit
    hujtis
    tristiticeconsolatio.
    Quae
    consolatio?
    t
    Quiaipse
    Dominusin
    jussu
    et in vocc
    archangeli,
    et in novissimaluba descendet dc
    ccelo,
    el niorLui in
    Christo
    resurgent primi:
    deinde nos
    viveiUes, qui
    reliqui sumus,
    simul cuni illis
    rapiemur
    in nubibus
    obviamCbrislo inaera. .
    Numquidelhoc
    ad
    tempus?
    Non: sed
    quid
    esi? El ila
    semper
    cumDominoerimus.
    Pereat
    coittristalio,
    ubi tanla esl consoiatio: deter-
    gatur
    Iuclus ex
    anirao,
    fides
    expellai
    dolorem. In
    lan(a
    spe
    non deeet esse triste
    lemplum
    Dei. Ibi ha-
    bilat bonus
    consolator,
    ibi
    qui
    non
    fallit, promissor.
    Quid
    roortuumdiu
    plangamus? Quonianv
    mors amara
    est? Pcr illanvtransivit et Dominus, Sufficiant hccc
    pauca
    Cbaritati vestrce: consolelur vos abundaiitius
    qui
    non
    migrat
    decorde
    veslro;
    sed ita
    dignelur
    ha-
    bitare,
    ul nos
    dignetur
    etiam in finemulare -. Con-
    versi adDominum,
    etc.
    1
    SERMOCLXXIV
    *(fl).
    Deverbis
    Apostoli,
    1Tim.
    Cap. i, 15,
    Humanus ser-
    moet omni
    acce|)lionedignus, quia
    Christus J esus
    vcnit in muivduni
    peccatorcs
    salvos
    facere,
    etc.
    deque
    leciwne
    Evangetii Lucm, cap. xix, 1-10,
    ubi
    deZacchwo.Conira
    Pelagianos.
    nabilusinbasilica
    Celerince,
    diedominica
    (6).
    CAPUT PRIMUM.

    1. AdvenlusChristi inmun-
    ^Editi,
    descrenteDCO. SedMss.et
    Florus,
    deserendoDeum.
    2
    Aimd
    Rabanum
    legereest,
    ul nos
    dignelur
    etiamin
    ftne
    mvilure.
    "
    castigatus
    ada. bn. cl. cb.f. fs.
    g.lr.
    m.
    pr.
    rm. vd.et
    Am.Er.Par.Lov.
    (a)Alias,
    deverbis
    Apostoli
    8.
    (6)
    Locuset dieshicnotaturexveteri codicePP.Cisler-
    ciensiuminJ erusalcmdeUrbe.Cilateumdemsermonem
    J iorasadi iim. I.
    dumratione carnis
    intelligendus.
    Incamationis neces-
    sitas. Audivimus beatum
    apostolum
    Paulum dicen-
    tem,
    Humanus sermo et omni
    acceptionedignus,'guih
    ChristusJ esus venit in mundum
    peccatores
    salvos
    fa-
    cere, quorumprimusego
    sum. Humanus
    ergo
    sermoel
    omm
    acceptionedignus. Quarehumanus,
    et non di-
    vinus?Procul dubionisi iste humanus sermo etiam
    divinus
    esset, dignus
    omni
    acceptione
    non esset. Sed
    sic est sermo iste humanus et
    divinus, quomodo
    est
    ipse
    Chrislus et homo et Deus. Si
    ergo
    recte intelli-
    gimus
    sermoneni
    istum,
    non solumhumanumesse
    ,
    verum etiam
    divinum; quare Apostolus
    humanum
    maluit
    dicere,
    quam
    divinum? Procul dubioenim
    qui
    non menliretur
    ,
    si diceret
    divinum,
    non sinecausa
    maluit dicere humanum. Hoc
    ergo elegit, per quod
    Christus in mundum venit. Yenit enim
    per quod
    homo erat. Nam
    per quod
    Deus
    crat, semper
    hic
    erat. Ubi enimnon est
    Deus, qui dixit,
    Cwluniet
    terratn
    egoimpleo(J erem. xxm,
    24)?
    Christus esl certe
    virtus et
    sapientiaDei;
    de
    qua dicilur, Attingil
    a
    fine
    nsque
    ad
    finemforliter,
    el
    disponit
    omniasuaviler
    (Sap.
    vm,
    1). Ergo
    inhocmundo
    erat,
    el mundus
    per
    eum
    faclusest,
    el tnunduseumnon
    cognovit(J oan. i, 10).
    El hie
    erat,
    et venit : hic erat
    per
    divinam
    majesla-
    tem,
    venit
    per
    humanaminfirmilatem.
    Quiaergo
    ve-
    nit
    per
    infirmitalem
    bumanam,
    ideo
    prsedicans
    ad-
    venluin
    ejusdixit,
    Hnmanus sermo. Non
    liberaretur
    humanum
    gentis,
    nisi sermo Dei
    dignaretur
    essehu-
    manus. Namet honvoilledicitur
    humanus,
    qui
    seex-
    liibet hominem
    ,
    et maxime
    qui hospitio suscipit
    ho-
    iiiinem. Si
    ergo
    bumanus
    dicilurqui
    indomosuasus-
    cipit hominem,
    quam
    humanus est
    qui
    in se
    ipso
    suscepil
    hominem?
    CAPUT II.

    2. Incarnationis causa
    peccatuin.
    Liberi arbilrii
    infirtnilas
    cernilur inAdamo.Gratiwdo-
    num inChristo
    perspkilur. Ergo ,
    Humanussetmoet
    omni
    acceptionedignus, quiu
    Cltrislus J esus venit in
    tnundutn
    peccalores
    salvos
    facere.
    Altende
    Evangeliunv.
    VenitenimFilius hominis
    quwrere
    el salvare
    quodper-
    ierat. Si honvonon
    perisset,
    Filiushominis non ve-
    nisset.
    Ergo perierat
    bomo
    ,
    venit Deus
    homo,
    et in-
    ventus cst homo. Perierat homo
    per
    liberaravolun-
    tatem: vcnit Deus horao
    per gratianv
    lihera.iricem.
    Quceris quid
    valeat ad raalum liberum arbitrium?
    Recolc hominem
    peccantem. Quccrisquid
    valeal ad
    anxiliumDeus el homo?Allende in eo
    graliani
    libe-
    rantem.
    Nusquampoluit
    sic
    ostendi, quantum
    valeat
    voluntas hominis
    usurpala per superbiam,
    ad vilan-
    dum
    '
    sine
    adjulorio
    Dei
    malum;
    non
    potuit plus
    et
    manifeslius
    exprimi, quam
    iti homine
    primo.
    El ecce
    periit primus
    homo,
    el ubi
    essel,
    nisi venissel secun-
    dus homo?
    Quia
    et ille homo,
    ideoet iste
    homo,
    et
    ideo humanus setmo. Prorsus
    nusquam
    sic
    apparel
    benignitas gralice
    el liberalitas
    omnipolejitioeDei,
    quam
    in homine mediatore Dei et
    hominum2,
    ho-
    mineChristoJ esu
    (I
    Tiw.
    u, 5). Quid
    enim
    dicimus,
    1
    Editi,
    adulendum.Emendaivtur
    opeBenignianiMs.,
    et
    Flori.
    2Forle, quomodoiti
    hominemedialorcDei etlwnHniiiih
    4!
    '''".. SERMOCLXXIV.
    942
    fratres mei? Infldecatholicanutritis
    loquor,
    vel in
    pacem
    calholicam lucratis. Novimuset lenemusme-
    diatorem
    Dei et
    hominum,
    hominemChrislum
    J esum,
    in
    quanlum homoerat, ejus
    essenaturoe
    cujus
    etnos
    sumus. Nonenimallerius naturoecaro noslra et caro
    illius,
    nee alterius nalurse animanostra et animail-
    lius. Hanc
    suscepit naturam, quam
    salvandamesse
    judieavit.
    Nihil minus habebat in
    natura,sed
    nihil
    habebat in
    culpa.
    Natura
    pura,
    sed nonsolahuraana.
    Ibi erat
    Deus,
    ibi erat YerbunvDci. Etsicullu unus
    homo,
    anima es el
    caro;
    sic et illeunus
    Christtis,
    Deuset homo. Audebit
    ergo aliquis
    dicere
    quia
    na-
    lura noslra inilloMediatore
    primumper
    liberumar-
    bitrium
    promeruit Deum,
    et sic
    suscipi meruit,
    ut
    essel homo et Deus unus Christus J esus? Ecce nos
    possumus
    dicere virtutibusnostris
    ,
    moribusnostris
    ,
    conversalionevitaenoslrac meruisseut efliciamurfi-
    lii Dei:
    possumus dicere, Accepimus prxceplum,
    si servaverimusetbene
    vixerimus, recipiemurin
    nu-
    merumiiliorumDei.
    Numquid
    etille
    prius
    vixil filius
    hominis,
    etbenevivendo faclus esl filiusDei?Inde
    ccepit,et
    inde
    inccepit,
    et
    susceptiono
    factus cst.
    Verbumeninv caro
    faclum
    est,
    ul habitaret in nobis.
    Verbum
    Dei,
    unicus Dci Filius
    assumpsitanimam
    et
    carnerti
    hominis,
    nonantea se
    promereiilis,
    nccad
    illam
    percipiendara
    subliniitalcmviiiule
    propria
    la-
    boranlis,
    sed omnino
    gratis.
    Nihil cninv
    pracccssit
    illam
    susceplionem
    :
    susceplionc
    factus est'.
    Virgo
    concepit
    : anle
    conceplumvirginis
    homoroediator?
    Non
    utiqueprius juslus
    fuit.
    Quomodo
    enim
    justus
    fuit, qui
    necfuit?
    Virgoconcepit,
    et
    susceplioue
    ho-
    lninis inde
    cospit.
    Merito dictumest : Vidimus
    glo-
    riam
    ejus, gloriamlanquamunigenili
    a
    Palre, plenum
    gratia
    et verilate
    (J oati. i, 14).
    Araasliberani volttn-
    tatem
    tuam,
    dicturuses
    patri
    (uo: Datnihi substan-
    tiam ineam
    quw
    me
    coitlingil(
    Luc.
    xv,
    12). Quid
    te
    libi commillis?Meliusle
    potest
    servare
    , qui
    (e
    po-
    tuit, anlequani esses,
    creare.
    AgnosceergoChristum,
    gralia plenus
    est. Hoc tibi vull fundere
    , quoplcnus
    esl: hoclibi
    dicit, Quacredonanvea,
    oblivisccreme-
    rita
    lua; qtiia
    si
    egoquoererem
    meriia
    tua,
    nonve-
    nires addona mea. Noli le
    extollere, pusillus
    esto
    ,
    Zacchaeuseslo.
    CAPUTIII.

    5. Zaccliwi
    fciclumallecjorica.Syco-
    morus,
    crtix Cliristi. Grux in
    fronle.
    Sed dicturus
    cs : Si Zacchaeus
    fuero, prce
    lurba non
    polero
    videre
    J esum. Noliesse
    lris(is,ascendelignum, ubiprole pe-
    penditJ esus,
    el videbisJ esum. Et
    qualegenus ligni
    ascendit Zacchaeus?
    Sycomorum.
    In
    regionibus
    no-
    "
    stris aul omnino
    nusquam,
    aut raro forlealieubi na-
    scilur : in illisautem
    partibus
    nvullumest
    hujus ge-
    neris
    ligniet pomi.Sycomoradicuntur ponvaquaedam
    ficis similia: sed
    tamen
    distant
    aliquid;
    quod pos-
    isunt nosse
    qui
    viderunt vel
    gustaverunt. Quantum
    tamen indicant
    interprelatione nominis,
    sycomora
    Fici fatuaelaiine
    inlerprelanlur,
    J amvideZacchaeum
    '
    nic editi addunt.
    Sitsceptus
    esl Dci Filius:AbestaBe-
    jiign.
    Ms.
    meum,
    vide
    illum,
    obsecro
    te, volenteiniuturbavi-
    dereJ esum,
    et non valentem. Humilis enim
    erat,
    turba
    superba
    eral: et
    ipsa
    turba advidendumbene
    Dominum,
    sicut solet
    turba,
    se
    ipsamimpediebat:
    ascendita
    turba,
    et
    viditJ esumnon
    impediente
    turba.
    Turbaenimdicit
    humilibus,
    humilitatisviam
    gradien-
    tibus, injurias
    suas Deo
    dimittentibus,
    vindictam
    de,
    inimicis non
    requirenlibus,
    turba
    insultai,
    et dicit:
    Indefense
    , qui
    te non
    poles
    vindicare. Turba im-
    pedit
    nevideatur J esus : turba
    glorians et. exuhans
    quando
    se
    potueritvindicare
    , impedit
    nevidealur ille
    qui pendens ait, Pater, ignosceillis, quia
    nesciunt
    quidfaciunl (Luc. xxm, 34).
    Hunc
    ergo
    volens
    vidcre
    Zacchacus,
    in
    quo(igurabatur pcrsonahumilium,
    non
    attendit turbam
    impedientem;
    sedascendit
    sycomo-
    rum, quasi
    fatui
    pomi lignura.
    Nos
    enim, inquil Apo-
    slolus
    , prmdicamus
    Chrislum
    crucifixum,
    J udmis
    qui-
    clem
    scandalutn: attende
    sycomorum
    : Genlibusau-
    temstiiliitiam
    (I
    Cor.
    i, 25). Denique
    de cruceChristi
    nobis insultant
    sapientes hujus mundi,
    et dicunl:
    Qualecor
    habetis, qui
    Deumcoliliscrucifixum?
    Quale
    cor babemus? Non
    utique
    vestrum.
    Sapientia hujus
    nvurtdi sluttitia est
    apud
    Deum
    (ld. iu, 19).
    Non
    enimvestrum cor babemus. Sed dicitiscor nostrum
    stttltum. Dicite
    quod
    vultis : nos
    ascendamus
    syco-
    niorum,
    et videamus J esum. Ideo enimvos J esum
    viderenon
    polestis, quiasycomorumascendere eru-
    bescitis.
    Apprehendat
    Zacchreus
    sycoraorum,
    ascen-
    dat humilis crucem.
    Parumest,
    ascendat;
    ne de
    cruceChrisli
    erubescal,
    infronte illam
    figat,
    ubi se-
    des
    pudoris
    est : ibi
    oranino,
    ibi in
    quo
    raembroeru-
    besxilur,
    ibi
    figalur
    unde non erubesca(ur.
    Putoquia
    tti irrides
    sycomorum
    : et
    ipsa
    mefecitvidereJ esum.
    Sed tn irrides
    sycomorum,
    quja
    homoes :
    stultum
    autem Dei
    sapientius
    cst
    quam
    bominum
    (ld. i,
    25).
    CAPUT
    IV.

    4. Graliw
    prwvenieniisnecessilas.
    Et vidit Dominus
    ipsum
    Zacchaeum.
    Visusest,
    et vi-
    dit: sed nisi visus
    esset,
    non videret.
    Quos eniiri
    praedestinavit,
    illos etvocavit
    (Rom.vm, 50). Ipse
    est
    qui
    Nalhanaeli
    dixit, jamquasi testimoniosuo
    adju-
    vanti
    Evangelium,
    et
    dicenti,A Nazareth
    potestaliquid
    boniesse?Dominusad
    illum,
    Priusquam
    tePhilippus
    vocaret,
    cumessessubarbore
    fici,
    vidi
    te
    (J oan. 1,46,
    48).
    Nosds
    undcsibisuccincloriafcceruntprimi peccatores
    Adamel Eva.
    Quandopeccaverunt,
    dc foliisfici suc-
    cinctoriasibi fecerunt et
    pudcnda
    texerunl
    (Gen. m,
    7)
    :
    quia quod
    cos
    puderet peccando
    fecerunt.
    Ergo
    si succinctoria sibi
    primi peccalores
    fecerunt,
    unde
    originem dueimus,
    in
    quibus
    perieramus,
    ut ve-
    niret ille
    quccrerc
    et salvare
    quod
    perierat,
    defolii
    fici ad
    pudenda legenda fecemnt;
    quid
    aifud di-
    ctum
    est,
    Cutnessessub arbore
    fici,
    vidi
    le; nisi,
    non venires ad
    purgatorem peccati,
    nisi
    prior
    le
    vidisset in umbra
    peccati
    ? Ut
    videremus,
    visi su-
    mus;
    ut
    diligereraus
    , dilecti sumus.Deus
    meus,
    mi-
    sericordia
    ejus prcevenietme (Psal. LVIII,
    11).
    5.
    Suscipere
    J esumincor. J am
    ergo Dominus,
    qui
    Zacchccumin cordc
    susceperat,
    indomum
    ejus
    di-
    9i5
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    v
    W
    ;
    gnatus
    est
    suscipi
    : et
    dixit, Zacchwe, festinans
    l
    dcscende, quoniam
    in domotua
    oporlel
    memanere.
    Magnuni
    beneficiumillearbilrabatur,
    Chrislumvidere.
    Qui magnum
    et ineffabilebeneficium
    pulabat,
    trans-
    eunlem videre,
    subito meruit in domo habere. In-
    fundilur
    gratia, operatur
    lides
    per
    dilectionem;
    sus-
    cipitur
    Christus in
    domunv, qui jara
    habitabat in
    cordc. Dicit Chrislo Zacchaeus:
    Domine,
    dimidium
    rcrummearumdo
    paupcribus;
    etsi
    quidaliquemfrau-
    davi,
    quadruplum
    reddo.
    Quasi
    diceret
    : Ideomihi di-
    midiuni teneo,
    non
    quod
    habeam,
    sed unde reddam.
    Vere ecce
    quod
    est
    suscipereJ esum,
    incor
    suscipere.
    Ibi enim erat
    Christus,
    in Zaccheeo
    erat,
    et de illo
    sibi
    dicebat, quod
    ex ore
    ejus
    audiebal. Sic enim
    Aposlolus
    dicit: Habilare Chrislum
    per ftdem
    in cor-
    dibusvestris
    (Epltes. m, 17).
    CAPUT
    V.

    6.
    Qui
    sani sibi videntur
    ,
    insaniunt
    hi medicuni.
    Sanguis
    tnedici medicamenlutnsuo inler-
    fectori.
    J am
    ergo quia
    Zacchoeus crat, quia prin
    -
    ccps publicanorum
    erat, quia
    valde
    peccator
    erat;
    quasi
    sana
    2
    illalurba,
    quaeimpediebalvidere
    J esuiH,
    admirata est,
    el
    reprehendit quod
    in-domum
    pec-
    catoris inli'assel J esus. Hoceral
    reprehendcre quod
    in
    domum
    eegroli
    inlravit medicus. Quiaergo
    velul
    pec-
    calorZacchceusirrisusesl,
    irrisusesl aufeni abinsanis
    sanalus,
    Dominus
    respondit
    irridenlibus
    : Hodiesutus
    huic domui
    facta
    est. Ecce
    quare
    inlravi,
    salus hodie
    facta
    est.
    Ulique
    si Salvalor non
    inlrassei,
    salusin
    illadomofaclanon esset.
    Quidcrgo
    miraris, cegro-
    le? Vocaet tu J esum
    ,
    noli libi sanus videri. Cum
    speoegrolat,qui
    mendicum
    suscipit: desperale cegro-
    lat, qui per
    insaniam medicuro cacdit.
    Qualis ergo
    ejus
    insania
    , qui
    medicumoceidit?
    Qiianta
    vero bo-
    nitaset
    poientia
    medici,
    qui
    de
    saiiguinesuo,
    iiisano
    inlerfectori
    suo medicameiuimi fecit?
    Neque
    enim
    ille
    qui
    venerat
    quocrere
    et salvare
    quod peiierat,
    pendens
    sinecausa
    dicebat, Paler, ignosceittis, quia
    nesciunt
    quidfaciunt.
    Insani
    suiit,
    medicitssum: scc-
    viant, patienter
    fero;
    cura
    occiderint,
    tunc sanabo.
    Simus
    ergo
    inter illos
    quos
    sanat. Hiitnunussernto
    el omni
    acceplionedignus
    , quia
    ChristusJ esus venil in
    mundum
    peccatores
    salvos
    facere
    :
    raagnos, pusillos,
    peccatores
    salvos
    facere.
    Venil Fitiushominis
    quwrere
    el
    stilvare
    quodperierat.
    CAPUT VI.

    7.
    Originale peccatmn probaiur.
    Cltrislusetiain
    infanlibus
    eslJ esus. Parvulorunt
    bapli-
    smus et communio.
    Qui
    dicit inftiniilemcetatcmnon
    Iiabere
    quod
    salvet J esus
    ,
    omnibus (idclibtisinfanti-
    bus Christum
    ncgal
    esse J csum.
    Qui dicil, inquam,
    iufanlilem cetatemivonhabere
    quod
    salvet J esus in
    ca,
    nihil aliuddicit
    quam
    Christimi Dominumfidcli-
    bus infanlibus,
    idesl
    ,
    iivChristo
    baplizalis
    infanli-
    bus
    nonesse J esum. J esus eniin
    quidest? Interpre-
    laiur J esus
    ,
    Salvalor. Salvator est
    J esus.Quos
    non
    salvat,
    non habendo
    quod
    ineis
    salvet,
    noncsl illis
    J esus. J amsi cordavestra
    (oleranl, aliquibusbaplizalis
    1
    verbum, festinans,
    abest ab Ani. Er. et manuscri-
    ptis.
    2
    Fossalonsis
    Msquasi
    iiisana.
    Chiistum
    nonesseJ esum,
    nescio utrum
    fides
    yestraih^
    regula
    sana
    possit agnosci.
    Infantes
    sunt, sedmembra/
    ejus
    fiunt.
    Infantessunt,
    sedSacramenta
    ejus
    accipiuiit.
    Infantes
    sunt,
    sednvensce
    ejus
    parlicipesfiunt.uiha-
    beant inse
    vilam.Quidmihi dicis,
    Sanus
    est, nonha-
    bet vitium?
    Quarecumillocurris ad
    medicum,
    si
    non
    '
    habet vilium?
    Non limesnedicat
    libi,
    Aufer
    hinc
    eum
    quemputas
    saniim? Filius
    hominis
    nonvenit,
    nisi
    qucererc
    et salvarc
    quodperieral. Quareilluinad
    me affers
    ,
    si non
    perieral?
    CAPUT VII.

    8. CflMsa
    quare
    Christus
    venit. Ra-
    tio nominisJ esu. Parvuli
    Salvatore
    egent.
    Fides recta
    sit
    respondenlium
    proipsis
    in
    Bapiismo.Humanusser-
    moel omni
    acceplione
    dignus, quia
    ChristusJ esus ve-
    titt in
    tnundum.
    Quarevenil inniundum?
    Peccatores
    stxlvos
    facere.
    Aliacausa
    nonfuilquareveniretin mun-
    dura. Noneurade cceload lerraramerila
    nostra
    bona,
    sed
    pcccala
    duxerunt. Hoecest causa cur
    veniret,
    peccatores
    salvos
    facere.
    Ei
    vocabis,
    inquil,
    nomcm
    ejus
    J esum.
    Quare
    vocabisnomen
    ejus
    J esum?
    Ipseeniin
    salvttm
    fackl populum
    suuma
    peccalis
    eorum
    (Matth.
    i,
    21).
    Vocabisnomen
    ejus
    J esum.
    Quare J esum?
    quae
    ralio est
    hujus
    nominis?
    Audi
    quare
    :
    Ipse
    enimsal-
    vum
    faciet populuin
    suum. Unde? A
    peccaliseorum.
    Popuium
    suuma
    peccalis
    eoram.
    Numquidad
    istum
    po-
    puliinv
    non
    pertinent parvuli , quem
    salvum
    faciet
    J esus a
    peccatis
    eorum?
    Periineni
    plane,
    perlinent,
    fratres mei. Sic habete in
    corde,
    sic
    credile
    ,
    cum
    ista fide
    parvttlos
    ad
    grafiamCliristi
    portate;
    nesi
    hanc fidemin corde 11011
    habueritis, pro quibus
    re-
    spondetis, lingua
    veslra occidatis.
    Prorsus
    ,
    fratres
    ,
    qui
    non cumista fidccum
    parvulo
    cucurretit, fingit.
    Sanus
    est,
    nihil mali
    babel,
    nihil vitii
    habet;
    sed(ol-
    lam illumad medicum.
    Quare
    ?
    Quiasic solet fieri.
    Non times ne libi
    dicat metlicus. ToIIehinc lecum
    ipsuni;
    nonesl
    opus
    sanis
    tnedicus,sedmale
    liabenlibus
    (Id. ix,
    12).
    CAPUT VIII.

    9. Omnes
    parvuli
    tanquam
    pupilli
    considerandi. Parvulis
    regeneralio
    necessaria.
    Objeclio
    contra
    peccatwnoriginale.
    Regulaanliquafidei, bapli-
    zare
    parvulos.
    CommendaverimCliaritati
    vestraecau-
    satn corunv
    qtti pro
    se
    loqui
    non
    possunt,
    Omnes
    parvuli lanquam pupilli
    considerenlur,
    etiaro
    qui
    nondum
    parenles proprios
    extulerunt.
    Omnis
    prrede-
    sLinatorum numerus
    parvuloruin populum
    Dei
    '
    quccrit(uloreni, qui exspeclat
    Dominum
    salvalorem.
    Universam massam
    generis
    htiraani in
    homine
    pri-
    nvo venenator illc
    percussit;
    nemo ad secundura
    transit a
    primo,
    nisi
    per Baptismatissacrametitura.
    In
    parvulis
    natis et nonduin
    bapfizalis agnOscafur
    Adam: in
    parvulis
    natis
    etbaplizatis
    et obhoc rena-
    lis
    agnoscatur
    Cbristus.
    Qui
    Adam non
    agnoscit
    in
    '
    parvulisnaiis,
    nec Christum
    agnoscere poterii
    inre-
    natis. Sed
    quare, iuquiunt, jambaplizalus
    homo fi-
    dclis, jam
    dimisso
    peccalo, generat
    eura
    qui
    est cum
    pritni
    hominis
    peccato
    ?
    Quia
    carne illum
    generat,
    non
    spiritu. Quod
    natuin est de
    came,
    caro est
    1
    Editi,popuks
    Dei.correximusex
    manuscriplis
    el ex
    lioro.
    94S
    SERMOCLXXV.
    Mt
    (J oan.
    m, 6).
    Et si exleriorhomo
    noster,
    ait
    Apostolus,
    cottumpitut,
    sed inlerior renovatur de die in diem
    (II
    Cor.
    iv, 16).
    Ex eo
    qtiod
    inle
    renovatur,
    non
    ge>
    neras
    parvulum
    : exeo
    quod
    inte
    corrumpitur, gene-
    ras
    parvulum.
    Tu ut non inaeternummorians natus
    es,
    et renatus es : illeadhuc natus
    ,
    renatus nondum
    est. Si lurenascendo
    vivis,
    sineut et illerenascatur
    el
    vivat; sine, inquam, rcnascalur,
    sinerenascaUir.
    Quare
    contradicis
    ?
    quare
    novis
    dispntationibus
    an-
    tiquam
    Ddei
    regulamfrangere
    conaris?
    Quid
    est enim
    quod
    dicis,
    Parvuli non habent omnino vel
    originale
    peccatunv
    ?
    Qnid
    est
    quod
    dicis
    ,
    nisi ut nonaccedant
    adJ esunv? Sed tibi clamat
    J esus,
    Sine
    patvulos
    ve-
    nire ad tne
    (
    Marc.
    x, 14).
    Conversi ad Domi-
    nttni,
    etc.
    SERMOCLXXV
    *
    (a).
    De eisdemverbis
    Apostoli,
    Fidelis scrmo ct omni
    acceptione dignus,
    etc. I Tim.
    cap. i, f f
    .
    15,
    16
    (b).
    CAPUT PRIMUM.1. lncarnalionis Christi causa.
    Quod
    lectum est modode sancto
    Evangelio,
    hoc et
    Paulus
    aposfolus
    dicit, cujus
    verba isla sunt : Fide-
    lis sermoet omni
    acceptionedigntis, quia
    ChrislusJ e-
    SMSvenitinmundum
    peccatores
    salvos
    facere, qttorum
    primiis ego
    sum. Nulla causafuit veniendi Christo
    Domino,
    nisi
    peecatores
    salvosfacere. Tolle
    morbos,
    lollevulnera
    ,
    et nullacausaest medicinae. Si venit
    de ccelo
    magnus
    medicus
    , magnus per
    totiimorbera
    terrae
    jacebat oegrotus.Ipsecegrotusgenus
    humanum
    est. Sed nonomniuraesl fides
    (II
    Thess.
    m, 2).
    No-
    vit Dominus
    qui
    sunl
    ejus (II
    Tim.
    n, 19). Super-
    hiebant
    J udsei,
    exlollebant
    se,
    alfa
    sapiebant, juslos
    se
    pulabant,
    et Dominum
    colligenlempeccatores
    in-
    super
    accusabant.
    Qui ergo superbiebant
    et alla sa-
    piebant,
    relicli sunt inmontibus
    ,
    ad
    nonaginla
    no-
    vem
    pertinent (Malth.
    xvm, 12). Quidest,
    relicli
    sunl in montibus? Relicti sunt in limore lerreno.
    Quidest,
    ad
    nonaginla
    novem
    peiiinenl?
    In sinislra
    sunt
    ,
    non in dextera.
    Nonaginta
    eniiii et novera in
    sinislra numerantur;
    unum
    adde,
    addexteramtrans-
    itur. Venit
    ergo,
    ut
    ipse
    alio loco
    dicit,
    Venil Filius
    Iwminis
    quwrere
    el salvare
    quodperierat (Luc.
    xix
    ,
    10).
    Tolum enim
    perierat:
    ex
    quo peccavit unus,
    ubi erat tolum
    periit
    lotum. Sed venit unus sine
    peccaio, qui
    salvos faceret a
    peccato.
    lsti atttem
    superbiendo, quod
    est
    pejus,
    ct
    cegrolabant,
    et sanos
    seesse-credebant.
    CAPUTII.

    2. J udworum
    periculosiorwgriludo.
    J udmi intnedicuminsanknies. Periculosius
    oegrolanl,
    qui
    mentemfebribus
    perdiderunt.
    Illi
    rident,
    et sani
    plorani.
    Ridet enim
    phrenelicus ;
    sednonest sanus.
    Porro auiem
    qui
    menlis est
    sanoe, plorat phrene-
    ticum ridenlem.
    Primunv,
    si duo ista
    proponas,
    Quid
    est melius
    ,
    ridere
    ,
    an
    plorare
    ?
    quis
    non sibi
    eligat
    ridere ?
    Denique propter
    dolorem salubrem
    pcenitenlioe,
    in fletu Dominus
    posuit
    officium
    ,
    in
    risti
    bcneficiuni.Quonvodo?Quando
    ait in
    Evangelio,
    *
    EmendatusadomnesMss.et Edd. insermone
    prrece-
    denli modo
    designatos.
    (a)
    Alias,
    de
    VerbisApostoli
    9.
    (b)citaturaFloroadl Tim.i,
    Beati
    qui plorant, quoniam
    ridebunt
    (Luc.m,
    21).
    Ergo
    in
    ploratu
    officiuni
    est,
    in risu est
    prcemium
    sapienlice.
    Risumeriim
    pro gaudio posuit,
    non ca-
    chinnationem
    ,
    sed
    exsultaiionem.
    Ergo
    si duo ista
    proponas,
    et
    qurerasquid
    horunvsit
    nvelius,
    ridere
    ,
    an
    plorare;
    omnis homo
    plorare
    non
    vult,
    et ridere
    vult. Porro si addas
    personas
    ad islosaffectus
    ,
    et
    ita
    proponas
    cum
    personis, Quid
    est
    melius,
    ridere
    phreneticum,
    an
    plorare
    sanum?
    eligit
    sibi homo
    fletumcum
    sanilale, quam
    risumcumamentia. Tan-
    tumvalet mentis
    sanitas,
    ut eliamcum
    planctueliga-
    tur. Isti
    ergoqui
    sanosse
    pulabant,
    mulio
    perieulo-
    sius el
    desperafius cegrotabanl;
    et
    ipsa aegriludine
    qua
    mentes
    perdideranl,
    etiam liiedicumcoedebant.
    Parum
    est,
    ccedebant: dicamtotum
    ;
    non solumcce-
    debant,
    sedeliamoccidebant. Illeautemetiamcum
    occiderelur,
    medicus
    erat, vapulabat,
    et
    curabat;
    paliebalur phrcneticum ,
    nec deserebat
    regrotum
    :
    tenebalur,
    alligabatur, colaphis perculicbatur,
    arun-
    dine
    plagas accipiebat , irridebatur
    ,
    insultaba-
    ttir
    ei, poslremoaudiebatur,
    damnabalur, Iigno
    sus-
    pendebalur, undique
    circumfremebatur
    ;
    ct
    medicus
    erat.
    CAPUT III.

    5. Christus
    ittlerfecloribiis
    suisme-
    dicamenlum
    parat
    de suo
    sangitine.Agnoscispiirene-
    ticos, agnosce
    et medicum.
    Paler, ignosceillis, quia
    nesciunt
    quid faciunt (Id. xxm, 54).
    Hli
    perdila
    mente
    soeviebanl,
    et medici
    sanguinem
    saevieudo
    fundebant : ille auiem elianv de
    ipso sanguine
    suo
    cegi'0(is
    medicamenlafaciebat. Non enimverefrustra.
    dixit, Pfl/er, ignosceillis, quia
    nesciunl
    quidfaciunt,-
    Orat
    chrislianus,
    et exaudilur
    ;
    orat
    Christus,
    et non.
    exaudilur? Nam
    qui
    exaudit cum
    Palre,
    quia
    Deus
    est,-quomodo
    non exauditur
    homo, quodpro
    nobis.
    facuts est ? Prorsus exauditus est. lbi
    erant,
    ibi sce-
    viebant : de hiserant
    qui reprehendebant eum,
    et
    dicehant,
    Ecce cum
    publicanis
    et
    pcccaloribus
    conve-
    scilur
    (Marc.
    n, 16).
    Eranl in
    ipsopopulo,
    a
    quoipse
    medicus
    occidebalur,
    et in
    ejus sanguine
    elianv
    ipsis
    antidolum
    parabatur.
    CunveninvDominusnonsolum
    sanguinemfunderet,
    verumetiam
    ipsam
    suanvmor-
    temad medicamenti confeclionem
    impenderet;
    re-
    surrexil ad demoiistrandum resurreclionis exem-
    plum.
    Patienlia sua
    passus est,
    ut doceret
    patientiam'
    nostrara;
    et inresurrectione sua
    prccmiumpatientice
    demonslravit.
    Ilem,
    ut
    nosiis,
    et omnes
    confilemur,
    ascenditin
    cceluin,
    deindeab co
    Spiritus
    sanctusest
    missus,
    anle
    pronvissus.
    Dixerat enim
    discipulis
    suis :
    Sedetein
    civilate,
    donecinduamini viriuteexallo
    (Luc
    xxiv, 49).
    Yenit
    ergo
    et
    promissio ipsius,
    venit
    Spiri-
    tus
    sanclus, implevit discipulos, coeperunl loqui
    lin-
    guis
    oinnium
    genlium
    :
    signum
    in illis
    procedebat
    unifatis.
    Loquebatur
    eiiim(unc unus honvoomnibus
    linguis; quia
    locuturaerat unitas Ecclesiaeinomnibus'
    linguis. Expaverunt qui
    audiebant. Noverant enim
    homines idiotas
    fuisse,
    unius tantum
    linguac;
    et mi-
    rabantur ac
    stupebant, quod
    unius
    Iinguaehoraines,.
    vel ut multunv
    duarum, linguis
    omnium
    gentiuin
    lo-
    quercntur; suspensi
    sunt
    stupore, perdiderunt
    ela-
    917
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    948
    tionem,
    de monte facti sunt valles. J amsi burailes
    sunt,
    valles
    sunt; quod
    infudcris
    capiunl,
    nondimit-
    tunl. Si venerit
    aqua super allitudinem,
    decurrit ct
    defluil: si venerit
    aqua
    adconcavumet humilemlo-
    cum,
    et
    capitur
    et slat. Tales
    jam
    illi
    erant; slupe-
    bant, mirabantur, perdiderant
    sceviliam.
    CAPUT IV.

    4.
    Inlerfeciorum
    Chrisli conversio.
    Denique loquente
    sibi
    Petro, compuncli sunt,
    et fa-
    ctumest in illis
    quod
    Psalmus
    prsedixerat
    : Conver-
    sussittnin
    wrumnaml,
    cum
    configerelurspina(Psal.
    xxxi, 4). Quid
    cst
    spina?Compunctiopoenilentioe.
    Sic
    habes et verba
    ipsa Scripturre
    in Aclibus
    Apostolp-
    rum:
    Cotnpuncli
    sunt
    corde,
    el dixerunl ad
    Aposlolos,
    Quid
    faciemus?Quarc dixerunl, Quitl
    faciemus?
    No-
    vimus
    quid
    fecimus:
    quidfacictnus?Quantum
    ad no-
    strum fticlum
    attinet, desperalio
    est salutis :
    sit
    crgo
    inveslro
    consiiio,
    si fleri
    polesl, spesaliqua
    sanitatis.
    Novimus
    quid fecerimus,
    dicite
    quid
    faciamus.
    Quid
    est
    quod
    fecimus?Nonenim
    quemcumque
    Iiominem
    occidimus;
    etmullummali
    fecissemus,
    si
    quemcumque
    homineminnocentcmoccidissemus. Latroncm
    elcgi-
    mus,
    innoceniem
    occidimus;
    moiiuunv
    elegimus,
    lnedicumoccidimus:
    dicite, quidfacicmiis?
    Et Pc-
    trus :
    Acjitepwnileniiam,
    et
    baplizetttrunttsquisque
    ve-
    struininnoinineDomini noslri J esu
    Cltrisli;
    ut trans-
    eatis dc
    nonaginla
    novem ad cenlum :
    quia
    cum
    nonaginla
    ct novemesselis
    -, poenilenliam
    vobisne-
    cessariaranon
    putabatis,
    et Domino
    colligenti pec-
    catores ct volenti eos facere
    pcenileiues, insuper
    in-
    sullabalis. Modo
    ergo comptracii, quiacognovislis
    pcccalum
    vcslrum, agite pwnilenliam,
    ei
    buptizelur
    unusquisque
    vcslrum in nominc Dotnini noslri J cstt
    Cltrisli;
    baplizelur
    in
    ejus
    nomine
    quem
    occidislis
    sine criraine: et remitiuntur vobis
    peccaia
    vesfra.
    Reducti sunl iu
    spem
    :
    dolueruni, gerauerunt,
    con-
    versi
    sunt,
    sanati sunt
    (AcZ.
    n). Ipsi
    erant
    illi; Pater,
    ignosceillis, quia
    nesciunl
    quidfacinnt.
    CAPUT V.

    5. PeccaloresChrislus atnal ul non


    semper
    sint
    pcccatotes.
    Unusquisqueergo, charissimi,
    quando
    audit DominumJ esumChristumnon venisse
    propter juslos,
    sed
    propter peccatores,
    non anvet
    esse
    peccalor.:
    neforte dicat incorde
    suo,
    Si
    jtistus
    fuero,
    non me amat
    Chrislus;
    si
    peccator fuero,
    amat me :
    quia propter peccatores descendit,
    non
    propter justos. Rcspondet
    enim tibi : Si medicum
    agnovisti,
    febrem
    quare
    non limuisli?
    Utique
    medi-
    1
    cusad
    oegrotumvenit,
    conslat : sedideovenit medi-
    'cus ad
    oegrolum,
    ne ille sit
    semper cegrotus.Quid
    ergo
    dicimus?
    quidpronuntiamus?
    quid
    definimus?
    |jEgrotum
    amatmedicus,
    an
    sanum?Quod
    vultfacere
    amal;
    non
    quod
    invenit. Ad
    cegrolumquidemvenit,
    ad sanunv nonvenit: noli attendere
    quia
    adillum
    venit,
    adillum non
    venit; plus
    enim amat
    sanum,
    quam
    rcgrotum. Nam,
    ul noveritis
    quiaplus
    araat sa-
    num, quanv
    rcgrolum; numquid
    faceret
    quod
    odis-
    set?
    1
    lia
    manuscriptijuxlagrsecum
    LXX. At
    Editi,
    inainmma.
    -
    Forte, quia
    cumin
    nonaginltf el novemmelis.
    6. Paulus
    quomodopeccatotumprbnm. ErgojPau-
    lum
    apostolum
    allende : Fidelissermoel omni
    acce-
    ptionedignus, quia Chtistus J esus venit in
    mundum
    peccatores
    salvos
    facere,quorumprimusego
    sum.Di-
    xit, quorutnprimus ego
    sum.
    Quomodo
    eral
    primus?
    Anleillum non fuerunl
    peccatores
    tot J udsei?Anle
    illum non fuerunl
    peccalores
    in
    genere
    humano?
    Anteilluminomnibushominibusnemo
    peccalo
    tene-
    batur? Adainnonante illum
    fuit1,qui primuspecca-
    vit,
    et nosomnes in mortem
    prcecipiiavil
    ?
    Quidest,
    Quoritmprimusego
    sum?Ad
    quos venit,
    primus ego
    sum? Sednechoc veriunest. Primus electuseslPc-
    Lrus, priinus
    Andreas
    (Uatth. IV,
    18), primi
    alii
    aposloli;
    tu
    aposioius
    cs novissimus
    :quomodo dicis,
    Quorumpriinus
    ego
    sum?
    Ergoaposlolusnovissimus,
    primus peccalor.
    Et hoc
    quomodoprimus peccalor?
    Antele
    peccavitPelrtis, quando ipsunv
    Dominumler
    negavil (Id. xxvi,
    70-74).
    Nolo
    dicere, quia
    et
    ipse
    nisi
    peccalor
    invenlus
    esset,
    de sinislra addexleram
    non transisset.
    CAPUT VI.

    7. Primiis
    peccalorum, quia
    omni-
    bus
    pejor. Quid
    cst
    ergo, Quorumprhntis ego
    sum?
    Quia
    omnibus
    pejor
    sum.
    Ergo pejorem
    voluit
    intelligi primunv. Quomodo
    in
    aiiificibus, qui-
    cumque
    vult
    sedilicarc, quid
    dicit?
    Quis
    est hie
    pri-
    mus structor?
    quis
    cst
    primus
    faber? Aut si curari
    vult, Qitis
    est hic
    primus
    medicus? Non
    utique
    inter-
    rogat quisprior
    sit
    oclate,
    aut
    quis prior.sit profes-
    sione;
    sed
    quisprior
    sit arte.
    Quomodo
    illi inarle
    primi,
    sic istein
    iniquitate prinvus.Quare
    Paulus in
    iniquitate primus?
    Recolite
    Saulum,
    et invenieiis.
    Allenditis
    Paulum,
    obliti estis Saulum: allendjlis ad
    paslorera,
    obliti estis
    lupum.
    Nonne illeest cui ad
    lapidandumSlephanum
    manus unanon
    sufficiebat,
    et
    aliorura veslimenla servabat? Nonne
    ipse
    est
    qui
    Ecclesiam
    ubiquepersequebalur
    ?Nonnc
    ipse
    est
    qui
    litteras
    acceperal
    a
    principibus
    saccrdotum?
    Quiapa-
    runvilli erat
    persequi Chrislianos, qui
    cranl inJ eru-
    salem;
    sed volebat ad alialoca
    vcnire,
    ubi eos inve-
    niret,
    et
    ligaret,
    et
    puniendos
    adduceret. Nonnecum
    iter
    agensspirat
    et anhclat
    csedes,
    deccelo
    percussus
    est,
    et vocemDomini adsalulemfulmiiialusaudivil?
    Dumambiilat, proslernitur; utvideat,
    excoecalur.
    Ipse
    estergo qui primus
    cral
    persecutor, illopejornon
    fuit.
    CAPUT VII.

    8. Pauli conversio.Audile unde
    plus inlelligalis.
    Ananioe
    loquebatur ipse
    Dominus
    Christus, jam
    illo
    proslralo, jam
    erecto : et dicebat
    ei,
    Vudeadvkum
    illum,
    ibi inveniesSatduma Tarsis
    Ciliciw,loquere
    ei.
    Qttoniam
    viditvirunvAnaniamin-
    trantemad
    se,
    el
    baptizantem
    se. Tlleaudivit nomen
    Sauli,
    et inter
    manusipsius
    medici tremuit.
    Quod
    est
    autem
    dulcius,
    Saultisunde
    vocarelur,
    credo
    quia
    re-
    colitis,
    et
    propter
    eos
    qui.
    non
    recolunt,
    convmemo-
    rcm. Saiil erat ille
    perseculor
    David. InDavidChri-
    slus
    eral,
    inDavidChristus
    praefigurabatur,
    in Saiile
    Saulus
    prccfigurabatur
    :
    tariquam
    David Saiili de
    coeio, Saule, Saule, quid
    me
    persequerh?
    Ananias
    1
    sic unusecolbertinisMSS. At
    editi,
    non
    peccato
    tene*
    baturAdmn?w,anteUhmMt.
    949
    SERMOCLXXVL
    950
    Ovis
    niterprelatur
    :
    loquebatur
    ovi
    pastor,
    et lime-
    bat ovis
    lupunv.
    Tanta
    hujus Iupi
    fama
    prcecesserat,
    ut nonse
    putaret
    tutam
    ovis,
    necinter inanus
    paslo

    ris. El Dominusad
    illum, quasi
    ad ovemtremeniem.
    Illeeninvcum audisset
    hoc,
    dixit:
    Domine,
    audivi
    deislohomir.e
    quanta
    mala
    fecil
    sanclisluisinJ erusa-
    tetn,
    el modod.cittir
    epistoias
    accepisse
    a
    principibtis
    sacerdolum,
    ut
    quoscumque
    lenuerit, alligatos
    ducat.
    Quo
    nvemiltis? ovenvad
    Iuptira?
    Sedillenonaudivit
    hancexcusationem.J amenimdixeral
    paucis
    oviculis
    suis: Ecce
    ego
    miltovossicul ovesinmedio
    luporum
    (Maith. x, 16).
    Si missresuntovesinmedio
    luporum,
    quaretrepidas ire, Anania,
    ad eum
    qui jam
    nonest
    lupus? Lupum
    limebas: sed
    respondet
    tibi Dommtis
    Deustuus, Delupo ovemfeci;
    faciodeove
    paslorem.
    CAPUTVIII.

    9. Cliristimedici ars coinmendala
    incuralionePauii.
    Quomodocrgoipse
    Saulus
    postea
    Paulus
    gratulatur
    se ad Dei
    pervenisse
    misericor-
    diam1, quia primus,
    hoc est excellens in
    peccatis
    inventusest: El tainenmiserkordiamconseculus
    suin,
    ttl inmeostenderetClirislus J esus omnem
    longaniini-
    tatem, propler
    eos
    qui
    crediluri suntilli invilatitwler-
    nam: ut dicant sihi
    omnes,
    Si Paulus sanatus
    est,
    ego quarCdespero?
    Si a lanto medico tanv
    dcspe-
    ratus
    ceger
    sanalus
    est, ego
    cttr vulneribus
    meis
    illas manus non
    aplabo?
    ad illas manus non fe-
    stinabo? Ul hoc dicerent
    horoines,
    ideoSaulusfa-
    clus est ex
    persecutore aposlolus (Act. vn-ix).
    Quiaquo
    venit
    medieus,quoerilaliquem
    ibi
    despe-
    ratum,
    et
    ipsum
    sanal : et si
    pauperrimum
    inveniat,
    tamen
    desperatum inveniat;
    non ibi
    quccrit
    raer-
    cedem,
    sed commendat artem. Dicam
    ergo quod
    cceperam.Quomodoergo
    Saulus
    congratulatur
    se a
    Christo, quia peccator erat, assumptumatque
    sana-
    lum,
    nec
    dixit,
    Maneamin
    peccato, quiapropter
    nve
    venit
    Christus,
    non
    propterjustum
    : itactianv
    tu, qtti
    audicras
    quia
    Christus
    propter peccalorcs
    vcnit,
    noli
    tibi dormirc in dulci
    slratu;
    sed audi
    ipsura
    Paulum
    dicentem, Snige, qui dorniis,
    el
    exsurge
    a
    morluis,
    et
    illiiminabit.
    le Christus
    (Ephes.
    v, 14).
    Noli anvare
    stralum
    peccali.
    Tolumslrdlum
    ejus
    verlisliin
    inftr-
    miiate
    ejus(Psal.
    xt,
    4),
    dicluiwest antea.
    Surgc,
    sa-
    nus
    esto,
    sanitatem
    ama,
    et noli rursus
    per super-
    bianvde dextera iread
    sinistram,
    de vallead mon-
    lem,
    de humilila(e ad lumorem. Cumfactus fueris
    sanus,
    id
    est,
    cum
    juste coeperisvivere,
    Dco
    (ribvic,
    .noii libi. Nonenimlaudando
    te,
    salvusfactus
    es;
    sed
    conti'ate
    pronuntiando.
    Namsi teladdaveris
    per
    su-
    perbiam, gravius aegrotnbis.
    Omnis enim
    qui
    se
    exaltal, humiliabitur;
    et
    qui
    se
    humiliat,
    exaltabilur
    (Litc.xvni, 14).
    Conversi ad
    Domirium,
    ctc.
    SERMOCLXXVI
    *(a).
    Detribuskctionibus;
    Aposloli,
    I Tim.
    cap. i, 15,16,
    Fidelis sermo et omni
    acceplione dignus,
    elc.
    Psalmi
    xciv, 6, 2,
    Venite
    adorenius,
    et
    prosterna-
    1
    Omnes
    Mss.,
    GralulaturseadDei
    pettinuisse
    misetkof-
    diam.
    *
    Emendatus ada.bn. cl.cb.f.fe.
    g.
    lr. m.
    pr.
    rm.vd.
    etadAm.Er.Par.Lov.
    ()Alias,
    de verbisAoostoli 10.
    mur
    ei, e/c,
    ac
    Evangelii Lucm, cap.xvn,
    12-19,
    ubi de decem
    leprosis
    a Dominomundalis. Contrtt
    Peiagianos(a).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Lectiones et canlus in
    Ecclesia.Dedivinisleclionibus
    quod
    Dominusaclino-
    nere
    dignatur,
    intenli
    audite, fralres,
    illodaitte
    ,
    me
    ministrante. Primamlectionemaudivinvus
    Aposioli:
    Fidelissermoetomni
    acceplionedignus, quia
    Christus
    J esusvenil inmundutn
    peccatores
    salvos
    facere,quoruni
    primtisego
    sum. Sed ideo tniseticotdiamconseculus
    sum,
    ut inmeostendetetChtistusJ esus omttem
    longa-
    nimitatein
    suatn,
    ad
    infortnalionem
    eotttm
    qui
    crediluri
    sunlilli invitammlemam. Hocde
    apostolica
    lectiona
    percepimus.
    DeindecanfavimusPsalmum
    ,
    exhortati-
    lesnos
    invicem,
    una
    voce,
    unocorde
    dicentes,
    Venile
    adoremus,
    et
    prosternamur
    ei,
    et
    fieamus
    coramDo-
    mino
    quifecit
    nos: et ibi
    prwveniainiisfaciemejus
    in
    confessione,
    et in
    psaimisjubilemits
    ei. Posl
    hoec,
    cvan-
    gelica
    lecliodecem
    lcprosos
    mundalosnobis
    ostendit,
    et ununvcxeis
    alienigenamgratias agcnlem
    munda-
    tori suo. Ilas tres lectiones
    , quanUimpro lempore
    possumus, perlraclemus ,
    dicentcs
    pauca
    de
    singulis;
    et
    quantuni
    conari
    possumus,adjttvante
    Domino,
    non
    in
    aliqua
    earumsic imraoraiites
    ,
    ut.nliis duabusiin-
    pedimenlum
    afferamus.
    CAPUT II.-2. Graliarumactioabotttnibusdebilci
    medico. Peccatmn
    orightule
    itt
    parvulis.Pupillorum
    lutores
    episcopi.Pi-oponit
    nobis
    Aposlolus
    scienliam.
    graliarumaciionis.Mementoiequid
    uliima
    evangelica
    lectio
    resonel, quomodo
    J esus Dominuslaudai
    gra-
    tias
    agenlem, ingralosimprobat,
    mundatos in
    cute,
    leprosos
    incorde.
    Quidergo Apostolus
    IFidelis,
    in-
    quit,
    sertnoet omni
    acceplionedigntis.Quis
    esl isle
    scrmo?
    Qtiia
    ClirislusJ esusvenitin
    mundiim,Ulquid?
    Peccaloressaivos
    facere. Quid
    lu?
    Quorumprhnusego
    sum.
    Qui dicil,
    vcl Non sum
    peccator,
    vel Non
    fui,
    ingraius
    est Salvatori. Nullus honiiiiumin isla
    quse
    exAdamdefluitmassa
    mortalium,
    nullitsomninoho-
    minumnoii
    segrolus,
    nullussine
    gratia
    Christi sana-
    lus.
    Quid
    de
    parvulis pueris ',
    si cx Adanv
    oegroii
    ?
    Namel
    ipsi poiianlur
    ad Ecclcsiam: ct si
    pcdibus
    il-
    luc ctirrere non
    possunt,
    alicnis
    pcdibus
    currunt,
    ut
    sanentur. Acconvmodatillis maler Ecclesia aliorum
    pedes
    ut
    veniant,
    aliorumeor ul
    credant,
    aliorumlin-
    guam
    ut faleaittur : ut
    quoniamquod cegri
    sunl alio
    peccanle proegravantur,
    sic cunvhi sani
    suni 2,
    alio
    pro
    eisconfitenlesalvenlur. Nemo
    crgo
    vobissusur-
    rel doctrinas alienas. Hoc Ecclesia
    seroper habuit,
    semper
    (enuit: hoc a
    majorum
    fide
    percepit;
    liocus-
    que
    in finem
    perseveranter
    cuslodit.
    Quoniam
    nonest
    opus
    sanis
    medicus,
    sed
    scgrotanlibus. Quid
    necessa-
    num
    ergo
    habuit uifans
    Christum,
    si non
    oegrolat?
    :
    Si sanus
    est, quareper
    eos
    qui
    eura
    diligunt,
    medicum
    :
    quacrit?
    Si
    quandopoiiantur infantes,
    dicuntur om-
    ninonullum
    propaginis
    habere
    peccatum,
    et veniunt
    adChristum; quare
    noneis dicitur in Ecclesia
    qui
    1
    Forte,Quid
    de
    parvulis
    qumris.
    s
    Anv. Er.et
    Mss.,
    CMWhicsanisunl.
    (a)
    sermonem
    hunccilanlBedaet FlorusadI Tim.i.
    t.t;l
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    952
    eos
    apporlant,
    AufertehincinnOcentes
    istos: nonest
    opus
    sanis
    nvedicus,
    sed nialehabentibus;
    nonvenit
    Christusvocare
    justos,
    sed
    peccalores(Maiifi.n,
    12,
    15)
    ?
    Nunquara
    dictumest: sednec
    aliquando
    dice-
    tur.
    Quisqueergo quodpolest,
    fratres
    , loquatur pro
    eo
    qui loqui pro
    senon
    polest.
    Pro
    magno
    commen-
    danlurepiscopispatrimoniapupillorum,
    quanlonvagis
    gratia parvulorum?Pupillum
    tuelur
    episcopus,
    ne
    mortuis
    parenlibus
    abextraneis
    oppriraatur.
    Clamct
    plus proparvulo,
    cui timet ne a
    parenlibus
    occida-
    dalur : clamel cura
    Aposlolo,
    Fidelis sermoel omni
    accepiionedignus,quia
    ChrislusJ esusvenilin
    mtindum,
    nttllanvalianvob
    causam,
    nisi
    peccalorcs
    salvos
    facere.
    Qui
    venitad
    Christum,
    habel
    quod
    ineosanetur :
    qui
    noiv
    habet,
    non est causa
    quare
    medico offeratur.
    Eligant parenlcs
    unumdeduobus: aut confileanlur
    in
    parvulis
    sttissanari
    peccatum
    ,
    aut eos medicoof-
    ferredesinant.
    Hocnihilestaliudquamvellemedico
    sa-
    numofferre.
    Quidoffers?Raptizandum.Quem?
    Infan-
    teni.Cui offers?Clirislo. Ei cerle
    qui
    venilinmunduin?
    Ila, inqui(. Quare
    venit in munduni?Peccaloressal-
    vos
    facere. Ei'goquemoffers,
    hahet
    quod
    inillosal-
    vum fiat?Si
    dixeris, Habel;
    confilendo deles : si
    dixeris,
    Non
    habet; negando
    tenes.
    CAPUTIII.5.Panlus
    quomodopeccalorumprimits.

    Peccalores, inquit,
    salvos
    facere, quorumprimus
    ego
    sum. Ante Paulumnon erant
    peccatores?
    Certe
    vel
    ipse
    Adamante
    omnes,
    et
    plenapeccaloribus
    terra
    deleta
    diluvio,
    et
    deiivcepsquanv
    multi. Undeverum
    esl, cgoprimus
    sum?Primumse
    dixit,
    non
    peccato-
    rum
    ordine,
    sed
    peccati magnitudine. Magnitudinem
    peccali
    sui
    altendit,
    unde se
    primum
    dixit
    peccalo-
    riim; quomodo
    dicuntur inlcr
    advoealos,
    vcrbi
    gratia,
    prinvi
    :
    primus
    esl
    iste,
    non
    quiaplures
    annos
    habet,
    ex
    quo
    causas
    agil;
    sed
    quia
    ex
    quocoepit,
    coetcros
    superavit.
    Dicat
    ergoApostolus
    aliolocounde
    primus
    sit
    peccatorum
    :
    Ego, inquit,
    suiunovitsimus
    Aposto-
    loruin, qui
    nonsum
    dignus
    vocari
    apostolus,quiaper-
    secutussumEcclesiamDei
    (lCor. xv, 9).
    Nemoacrior
    inter
    persecutores: ergo
    nemo
    prior
    inter
    peccalores.
    CAPUTIV.

    4.1n Pauli curulione


    spes
    salutisal-
    lata
    desperalis.Sed
    misericordiam,
    inquit,consecutus
    sum. Et
    quare
    sitmisericordiam
    consecutus, exponit
    causam: Utin
    me, inquit,
    oslenderelChristusJ esus
    omnem
    longanimilatem,
    ad
    informalionem
    eorum
    qui
    credilurisuntilli invitainwlernam.
    Chrislus, inquit,
    dalurus veniamconversis adse
    peccatoribususque
    adinimicos
    suos,
    me
    primoelegit
    acriorem
    inimicum;
    quem
    cum
    sanaret,
    nemoincceleris
    desperaret.
    Fa-
    ciunt hoc medici:
    quando
    ad ca Iocaveniunt ubi
    ignoii sunl, quos
    curenl
    primitus eliguntdesperatos;
    ut ineiset benevolentiam
    exerceant,
    etcommendent
    doctrinam;
    ut
    unusquisque
    inillolocodicat
    proximo
    suo,
    Vadeadillum
    medicum,
    securus
    esto,
    sanat te.
    Etille,
    Mesanat?Non vides
    quid paliar?Ego
    novi
    quid
    simile: lu
    quod pateris,
    et
    egoquidera passus
    sum'. Sicdicit Paulus
    unicuique segroto,
    et dese
    1
    Florus,Egonovi, inquil,quodpateris, e(egopussus
    sum
    volenti
    desperare: Qui
    curavit
    me,
    misitmead
    te,
    et dixit'
    raihi,
    IUi
    desperanti vade,
    et dic
    quid
    ha-
    buisti, quid
    in-te
    Sanavi, quam
    cilo sanavi. Decoelo
    vocavi,
    unavoce
    percussi
    et
    dejeci,
    aliaerexi et ele-
    gi,
    tertia
    implevi etmisi, quarta
    liberavi et coronavi
    *
    (Acl.ix). Vade,
    dic
    cegrolis,
    clama
    desperatis:
    Fide-
    lis
    sermo,
    etomni
    acceplionedignus, quia
    ClirislusJ e-'
    susvenilinmundum
    peccatores
    salvos
    facere. Quid
    li-
    metis?
    quidtrepidatis?Quornin
    primusegosutn.Ego,
    inquit,
    vobis
    loquor,
    saiius
    regrotanlibus,.stans ja-
    cenlibus,
    securus
    desperanlibus.
    ldeo enimmiseri-
    cordiamconsecutus
    sum,
    ut in me ostenderetChrislus
    J esusomitem
    longanimilalem,
    Morbunvmeumdiu
    per-
    tulii,
    elsic
    abstulit; tanquam
    bonusmedicus
    phrene-
    licum
    patienter toleravit,
    suslinuit meferientem
    se,
    donavil nvihiferiri
    pro
    se.
    Omnem, inquil, longani-
    milaiemoslendil in
    tne,
    ad
    informationem
    eorum
    qui
    credilurisunl illi invitam
    wlernam.
    CAPUTV.

    5. SalusnostraexDeo
    ,
    nonexno-
    bis. Gralim
    beneficia.Confessioduplex.
    Nolite
    ergo,
    desperare. ^Egroliestis,
    accedite adeum
    ,
    el sana-
    mini: cceciestis
    ,
    accedilead eum
    ,
    el illuminamim.
    El
    qui
    sani
    estis,
    2
    ei
    gratiasagiie
    : et
    qui segrolaiis,
    adeumsanandi currite : dicite
    omnes,
    Veniteadore-
    mus,
    et
    proslernamurei,
    el
    ploremus
    coramDomino
    qui fecit nos,
    et
    homines,
    et salvos.Narasi ille nos
    fecit homines
    ,
    nos autem
    ipsi
    nosfeciraus
    salvos;
    aliquid
    illomelius fecimus. Meliorest enim salvus
    homo, quamquilibet
    homo.Si
    ergo
    teDeusfecitbo-
    minem,
    et tute fecisli bonumhominem
    ;
    quod
    tufe-
    cisti meliusesl. Noli teexlollere
    super
    Deum: subde
    te
    Deo, adora,
    prosternere,
    confuereilli
    qui
    fecitte:
    quia
    nemo
    rccreat,
    nisi
    qui creat;
    nemo
    reficit,
    nisi
    qui
    fecit. Hocet inalio
    psalmo
    :
    Ipsefecil
    nos,
    etnon
    ipsi
    nos
    (Psal. xcix,
    5).
    Sane
    quando
    le
    fccit, quid
    lu
    faceresnonhabebas :
    quando
    autera
    james,
    habeset
    tu
    ipse quodfacias;
    ad medicura
    curras,
    medicum
    implores,qui ubique
    est. Et ul
    implorares,
    excitavit
    cor tuum
    ,
    et
    posseimplorare
    donavit
    tibi;
    Deusest
    enitn,inquit, qui operalur
    in vobiset
    velle,
    el
    operari,
    pro
    bonavoluntale
    (Philipp.
    n,
    15). Quia
    ut haheres
    bonam
    volunlalenv,
    illiusvocalio
    proecessil.Clanvn,
    Deus
    meus,
    misericordia
    ejusprmvenkt
    me
    (Psal. LVIII,
    11).
    Ut
    esses,
    ut
    sentires,
    ut
    audires,
    ut
    consentires,
    praevenit
    le misericordia
    ejus.
    Praevenitte inonvni-
    bus:
    proeveni
    et tuin
    aliquo
    iranv
    ejus.
    In
    quo,
    in-
    quis
    ,
    in
    quo
    ? Confitereisla omniaa Deote habere
    quidquidboni habes,
    a le
    quidquid
    mali. Nein honis
    tuisillum
    contemnas,
    te
    laudes;
    ne inmalis (uisil
    Ium
    accuses,
    te excuses:
    ipsa
    est veraconfessio.Ille
    qui
    inlantisbonis
    prxvenit te,
    venturus esl ad
    te,
    et
    inspecturus
    dona sua et mala
    tua; quomodo
    bono
    '
    ejus
    usus
    fueris, inspicit
    te.
    Ergo quia
    in omnibus
    istis donis
    praevenitle,
    videin
    quo
    l.u
    prsevenias
    fa-
    '
    ciemventuri: audi
    Psalmum,
    Prmvettiamus
    faciem
    '
    ejus
    in
    confessione.
    Prmveniamus
    faciemejus: antequam
    1
    Beda,postea
    erexi et
    elegi,
    tettio
    tmpleri
    et
    misifquarto
    i libetavi etcotondvii
    2
    NonmiHi ccdices.sanaliestis.
    8S3
    SERMOCLXXVH.
    954
    veniat, propilietur;
    antequam
    adsit,
    placetttr.
    Habes
    enimsacerdolem
    perquem
    possisplacare
    Deum
    luum,
    et
    ipse
    cumPatre Deusest ad
    le, qui
    homo est
    pro-
    pler
    te. Ita
    jubilabis
    in
    Psalmis, prceveniens
    facienv
    ejus
    in confessione. J ubila in Psalnvo:
    praeveniens
    faciem
    ejus
    in
    confessione,
    accusa
    te; jnbilans
    in
    Psalmo,
    laudaillum. Accusandote
    ,
    et Iaudando-eum
    qui
    fecit
    te;
    veniet
    qui
    mortuus est
    pro
    le
    ,
    et vivifi-
    cabit le.
    CAPUT VI.

    6. Doclrinavariaetinconstans
    lepta
    mentis.Hoc
    lenete,
    inhoc
    persislile.
    Nemo
    variet,
    nemo
    leprosus
    sit. Doctrina inconstans,
    nonhabens
    unum
    colorem,
    meiitis
    lepram significat:
    et istanv
    Chrisius mundat. For(ein
    aliquo
    variasli,
    et
    inspe-
    xisli,
    et inmelius sen(enliam
    commulasli;
    e(
    quod
    varium
    erat,
    uniuscoloriseffectumest. Noli tibi tri-
    buere,
    ne sis inler noveni
    qui gralias
    non
    cgerunt.
    Unus
    egit gralias
    : caeleriJ udaei erant: ille alieni-
    genaerat, gentes alienigenassignilicabat,
    numerus
    ille Cltrisio deeimasdedil. Illi
    ergo
    debemus
    quod
    sunvus, quodvivimus, quodinlelligimus
    :
    quod
    ho-
    inines
    sumus, quod
    beneviximus,
    quod
    recte intel-
    leximus,
    illi debemus. Noslrum
    nihil,
    nisi
    peccatum
    quod
    habemus.
    Quid
    enim
    habes, quod
    non acce-
    pisti (I
    Cor.
    IV, 7)?
    Yos
    ergo,
    maxime
    qui
    scilis
    quid
    audialis, curandum
    '
    ab
    cegritudine,
    munda-
    lumavarielale sursum cor
    ponite,
    ct Deo
    gralias
    agite.
    SERMOCLXXYII
    *
    (a).
    Deverbis
    Apostoli,
    Nibil inhuncmundum
    intulimus,
    sed"necauferre
    aliquidpossumus,
    elc. I Tim.
    cap.
    vi, y.7-19 (b).
    1. Avariliaverbis
    apud
    onines
    damnatur,
    non
    fa-
    clis. Sermonis nostri
    propositio, apostolica
    leciie.
    Nihil, inquit,
    intulimusin litinc
    mundum,
    sednec
    auferrc aliquid possumus
    : vkltim et
    legttmenlum
    habentes,
    his conlenlisitiuts. Nam
    qui
    volunl divilcs
    fieri,
    incidunt inlenlaiionemetin
    laqueum,
    el inde-
    sideriamultaet
    noxia, quminergunl
    hominesin inier-
    ilumet
    perdilionem.
    Radixenimest otnniumtnalorutn
    avarilia :
    quamquidatnappelentes,
    a
    fidepererrave-
    funt,
    etinserueruntsedoloribusmultis.
    Digna
    rcs
    qu;c
    inlentos
    vosfaciat ad
    audiendum,
    et nos
    ptomptos
    ad
    loquendum.
    His verbis constituilur ante oculos
    nostros avaritia: accusatur
    2,
    non
    defendatur;
    imo
    accusata damnetur,
    nedefensor
    ejus
    cum illa da-
    mnetur. Nescio
    quo
    autenvmodoid
    agit
    avariiiaincor-
    dibus
    hominum,
    ut
    omnes,
    vel ut veriuset cautius
    dicam, pene
    omnesverbis eamconstituant ream
    ,
    ct
    factis velint habere
    susceplanv.
    Dixerunt in illam
    multi et
    mulia,
    et
    magna,
    et
    gravia,
    ct
    vera;
    et
    poelos
    el liislorici el oraloreset
    philosophi,
    et omne
    litlerarumel
    professionumgenus
    raultadixil inava-
    1
    In
    quibusdamlibris,
    curalum.
    '
    Lov.,
    accusetur. M.
    *
    Huncsermoncmnonnisiin.editis viderenobislicuit.
    (a)
    Alias10inter editosex
    majoris
    Carthusicemanu-
    scriptis.
    (b)
    MeminitPossidiusin
    Indiculo,
    cap. 8;
    et cilat ali-
    quoties
    Bedaadrrini.
    vi,
    scilicetinverailia
    collectione
    insius
    qua?apud
    nos
    exstat, nopdumvuigata.
    ritiam.
    Magnum
    est autemnon illam
    habere,
    et mul-
    toplus
    est noneara
    habere, quam
    devifiis
    ejus
    non
    tacere.
    2. Chrislianis
    qumfugkndm
    avarilimdoctrinatradi-
    tur.
    Quid
    autem interest inter
    philosophos,
    verbi
    gtatia,
    accusantes
    avaritiam,
    el
    Apostolos
    eamdem
    ipsam
    accusantes?
    qnid
    inleresl? Si
    advertamus,
    discimus
    aliquid, quod proprium
    non habet nisi
    scbolaCbrisli.
    Eccequod
    modo
    commemoravi,
    Nihit
    inlulimusin huttctnundum
    ,
    nec
    auferrealiquidpos-
    suinus: habenlesvictumet
    tegutnenlum,
    his contentisi-
    mus
    ,
    mulli dixerurtt. Etiam
    hoc,
    Radixoinniumma-
    lorum
    avarilia,
    fuerunt
    qui
    dicerent. Illud
    quod
    sequitur,
    nemo dixit illorum: Tu
    aulem,
    homo
    Dei,
    hmc
    fuge;
    sectarevero
    jitstitiam, fidetn,
    charitalem
    ,
    cuiu his
    qni
    invocanlnoinenDomini de corde
    puro.
    Talianulltis dixit illorum.
    Longe
    cst a
    crepanlibus
    buccis solidilas
    pielatis. Quaproptcr, charissitni,
    quoniam
    suntextra societalemnostram
    qui
    et avari-
    liamaccusaveruntet
    contempserunt;
    uenobis
    magni
    videantur aut hominibus
    Dei, proplerea,
    Tu
    autem,
    homoDei. Si ulloraodo
    compararcntur, primitus
    dis-
    ccrnere et lenere debemus
    propter
    Deumnosfacere
    quod
    facimus. Nnnvsi vcri Dei cultus
    afferatur, qui-
    libet amalor avaritire
    reprobatur.
    Verumtamenincu-
    lere nobis debet
    majorenv
    curam
    regula pietalis.
    Turpeest
    enim
    ,
    et nimis
    pudendum
    et
    dolendum,
    si
    cullores idolorum inventi sun( avaritioe
    domilores,
    et cullor Dei uniusab avaritia
    subjugedtr,
    et fiatava-
    rilire
    mancipium, cujus sanguis
    fit
    pretium.
    Addidit
    -
    Apostolus,
    et dixit Timotheo:
    Testificor
    coram
    Deo,
    qui vivificatomnia,
    el Chrislo J esu
    qui
    lestiinonium
    reddidil subPonlio
    Pilalo,
    bonam
    confessionetn(hoc
    abillis
    quanlum longeest,
    vide),
    ul servesmanda-
    luni
    irreprehensibiteusque
    in adventumDomininoslri
    J esuCltrisii:
    quemlemporibuspropriis
    oslendilbealtts
    cl soius
    polens,
    Rex
    regum
    etDominus
    dominantium;
    qtii
    solushabetitnmortalitatemet lucemhabilat inac-
    cessibikm; quem
    nenw hominum
    vidit,
    necvidere
    po-
    lesl;
    cui esl honoret
    gloria
    in swculaswculorum.Hu-
    jns
    familiaofacti
    sumus,
    in
    hujus
    familiam
    adoptaii
    sumus; hujus
    filii non. nostris
    merilis,
    sed
    ipsius
    gratia
    sumus. Nimis
    grave
    est et nimis
    horribile,
    ut
    avaritianosleneat in
    lerris;
    cumilli dicamus
    ,
    Paler
    nosler,
    qui
    esincmlis
    (Malih.
    vi, 9), cujus
    desiderio
    vilcscuntomnia
    ;
    nec nntanobissunt inter
    quoe
    na(i
    sumus, quia propter
    illumrennti suintis. Sint ha:c
    ad necessitatis
    usiim,
    non ad charilatis affecluin:
    sint
    lanqunm
    slabulum
    viaioris,
    non
    lanquamproedium
    possessoris.Reftce,ettransi.Iteragis,
    altende
    adquem
    venisii; quiamagnuses(quiad
    (evenil. Discedendode
    hac
    vila,locumjacis
    vcnienti: slahuli estislacondilio:
    ccdes,
    ut aliusaccedat. Sed si visadlocumtutissi-
    nvunv
    pervenirc,
    Deusatenon
    recedat,
    cui
    dicimus,
    Dedttxisti tne
    per
    semitas
    jttslitim lum, propter
    no-
    menluum
    (Psat.
    xxn,
    5)
    : non
    propler
    meritum
    meum.
    5. Itineri
    hujus
    vitmnecessariasine
    cupiditale
    ha-
    bcantur. Aliud est
    ergo
    iter
    morlaiitatis,
    aliud iter
    955 S. AUGUSTIMEPISCOPt
    ^r
    pielatis.
    Iter mortalitatis communeest;
    illuc enim
    ambulant omnesnati:
    illuc,
    nonnisi renali. Adillud
    pertinet nasci, crescere, senescere,
    mori.
    Propler
    hocnecessarius est victuset
    legumentum.
    Sufficien-
    les sint
    hujus
    ilineris
    sumptus. Quare
    te
    gravas
    ?
    Quare
    tantum
    portas
    invia
    brevi,
    non undeadhanc
    viam fmicndnm
    juveris,
    sed unde
    potius
    ad hanc
    viamfiniendam
    (a) gravius
    onereris? Nimium
    quippe
    mirahile
    est,
    quod
    tibi vis ut
    conlingat:
    oneras
    le,
    muitum
    porlas, premit
    lein hacvia
    pecunia,
    et
    per
    hanc viam
    premit
    teavaritia. Avaritia eniiri cordis
    est immundilia. Nihil tollis de hoc
    mundo, quem
    amasli: sed lollis vilitim
    quod
    amasti. Si
    persevc-
    ranter amas
    mundum; qui
    fecit
    munduni,
    non le
    invenit mundum. Si
    ergo
    in usunv
    lenvporaiem
    mode-
    rala
    pecunia
    sil
    vialici,
    in eo fine conslitulo
    qui
    scniplus est,
    Sine
    amore, inquil, pecunim,
    modus
    siifficiens
    est
    prwsenlibus(Hebr. xm, 5).
    Vide ante
    omnia
    quid preeslruxit
    : Sine
    amore, inquit:
    itamtt-
    num
    mitte,
    ut cor indesolvas. Namsi
    pecmiire per
    amoremcor
    alligare volueris,
    inseris le doloribus
    multis : et ubi
    erit,
    Tu
    autem,
    homo
    Dei,
    hwc
    fuge?
    Noncnim
    ait, Relinque,
    et
    desere; sed, Ftigequasi
    hoslem.
    Quccrebasfugere
    cum auro
    ,
    fuge
    atirum
    '
    :
    cor tuum
    ftigial,
    et servus est tuus.
    Cupiditas
    non
    sit, pietas
    lamen non
    desit;
    est
    quod
    facias dc au-
    ro',
    si dorainuses
    auri,
    non servus. Si dominusauri
    es,
    facisdc illo
    quod
    bonumcsl : si
    servus,
    facit de
    le
    quod
    malutn est. Sl dominus auri
    es,
    vestitus de
    te Dominumlaudat : si servus auri es
    , spoliatus
    de
    te
    blasphemal.
    Servumaulem lefacit
    cupiditas,
    libe-
    rumcharitas. Inde
    servus,
    sinon
    fugeris.
    Tu
    anlem,
    homo
    Dei,
    hwc
    fuge.
    Inhac causasi non viscsseser-
    vus,
    esto
    fugilivus.
    4. Diviliwinterioresscctandw. Audisli
    quidfugias,
    habeset
    quod
    secteris. Noneniminaniter
    fugis,
    aut
    sic
    rclinquis
    ut non
    apprehendas.
    Sectare
    ergojusti-
    tiam, fidem, pielatem,
    charilalem. Hsectedivitemfa-
    cianl. Iloediviliacintus sint: fur adeasnon
    accedit,
    nisi malavoluntasei dederil locum. Muni arcaminte-
    riorem
    ,
    hoc
    est,
    conscientiam. Hasdivitiasnon libi
    lalro,
    non
    quilibet potentissimus inimicus,
    non ir-
    ruens hostisaut
    barbarus,
    non
    dcnique naufragium
    poterit
    auferre,
    unde si nudus
    exeas, plenus
    exis.
    Neque
    enimvereinanis
    eraf, quamvis
    forinsecusni-
    bil habere
    videreiur, qui
    dicebat : Dominus
    dedit,
    Dominus
    absiulit;
    sicul Domino
    ptacuit,
    ila
    faclum
    est: sit nomenDomini benedklum
    (J ob i,
    21).
    Lau-
    dabilis ista
    pleniludo, ingenles divitiac;
    inanis auro
    ,
    plenus Deo;
    inanisomni transitoria
    facultale, plenus
    sui Domini voluntale.
    Quidquserilis
    aurumtantis la-
    boribus,
    et
    pcregrinationibus
    ? Amatehas
    divitias,
    et
    modo
    itnplemini:
    fonsearumnon
    latet,
    si cor
    patet:
    aperit
    cor clavis
    fidei,
    el
    aperit
    et mundat ubi
    ponas.
    Noli libi
    angustus
    videri : divitisetuse
    ,
    Deus
    luus;
    quandoinlravit, ipse
    dilatavit.
    '
    Beda,Qumrebas,fuge
    : ne
    pereas
    cum
    auro, fuge
    au-
    rum.
    (a)
    Forte,
    nonfmiendam.
    5.,Thesuurizarehic votentium
    ineptaexcusatip.Sur-
    sutncor.
    Ergo,
    Sineamore
    pecunim,
    modus
    sufficiens
    est
    prmsentibus
    :
    quare prmsentibus
    ?
    quia,
    Nihilih-
    lulhnusinhunc
    mundum,
    nec
    auferre aliquid pdssu-
    nms: ideo
    pmsentibus,
    non futuris. Sed
    quoe
    res de-
    cipit
    hominem ad avariliae
    computum
    ?
    Quid,
    si diu
    vivo?
    Qui
    dnl
    vitam,
    dat unde vita
    sustentetur. Po-
    strcnio sint
    reditus, quare quseritur
    et
    thesaurus?
    Redit
    aliquid
    de
    negotio,
    redit
    aliquid
    de
    artificio,
    redit
    aliquid
    de
    pretio :.sufficiat,
    non
    thesaurizelur;
    neubiponeslhesaururatuum,
    ibi
    remaneatetcortuum,
    etut sursunv
    sit,
    fruslra
    audias,
    falsumquerespondeas.
    Quando
    enim
    respondes
    adillud
    sacratissimumverbum
    el voce
    suscribis,
    ab
    ipso
    cordeinlus non
    accusaris?
    Quamvispressum
    etopprcssum
    cor
    tuum,
    noniibi intus
    dicit,
    Sublerrame
    ponis, quarc
    mentiris?
    Ergone
    tibi
    nondicil: Nonne ibi
    sum,
    ubi ihesaurus
    luus?Ergo
    meniiris.Anveroille
    menlilur,
    qui
    dixit: Ubiettim
    fue-
    ril ihesaurus
    luus,
    illiceritel cortuum
    (Matth. vi, 21)
    ?
    Tudicis : Nonillic erit. Yeritasdicit: lilicerit. Sed
    nonillic
    etit, quia
    nonamo. Faetis
    proba.
    Non
    amas,
    seddives es. Rene
    quidemattendis,
    et diseernis te:
    '
    ab eo
    qui
    dives
    est,
    discernis eum
    qui
    vult dives
    esse. Inier divitem
    esse,
    ct divitemvelle
    esse, justa
    discrelio
    negari
    non
    polest.
    Ibi facultas
    est,
    hic cu-
    piditas.
    6. Diviliaruin
    cupidilas
    insatiabilis.Namet
    ipSe
    Apo*
    stolusnon
    ait, Qui
    divites
    sunt;
    sed
    , Qui
    volunt di-
    viles
    fiati,
    incidunt in
    lenlationemel
    laqueum,M
    desi-
    deria multa et noxia: volendo
    fieri,
    non
    exislendo.
    Ideo
    ail,
    desideria.Desideriuni est enim in
    homirte,
    quo
    vull
    pervenire.
    Namncmo
    desiderat
    quod
    habet.
    Insaliabilisest
    quidem avaritia;
    nec tamen in
    ipsis
    qui
    multum
    habent,
    desiderium dieendum est
    ejus
    rei
    quam habent,
    sed
    quam
    volunt
    addere. Habet
    istam
    villanv,
    desiderat liabereet illam
    quam
    nonlia-
    bcl;
    sed cura
    habuerit,
    aliam
    desiderabit;
    hon la-
    mendesiderabit
    quod habuit,
    sed
    quod
    noii
    habuit.
    Yolendo
    ergo
    dives
    esse, desideral,
    aesluat, sitit;
    et
    (anquamhydropisis morbo,
    plus bibendo,
    plus
    sitit.
    Miraisla simililudo est in
    corporis morbo, omiiino
    avarus incorde
    hydrops
    cst. Nanv
    hydrops
    in
    carne,
    humore
    plenus est',
    humore
    periclitatur,
    et humore
    non satiatur-: sic
    hydrops
    in
    corde, quatilo plus
    ba-
    bet, tnnto
    pluseget. Qtiando
    minus
    habebat, minora
    volebat, paucioribusgaudebat; exiguis
    buccellisex-
    hilarabalur :
    quia
    vero
    impletusest,
    disientus
    abun-
    dantissimusfactusest hcereditatis
    (a). Quolidie
    bibit,
    vcnit et sitil. Si hoc habebo
    ,
    illud
    potero; parum
    possum, quia parum
    habeo. Cum et hoc habue-
    ris, plus
    habesvelle :
    egestas
    aucta
    est,
    non
    po-
    testas.
    7. Divilimsine
    cupidilatesi habenlur,
    nou
    culpandm.
    Pauperi
    cavenda
    cupidilas
    divitiarum.
    Divili cavenda
    superbia.
    Sed non
    amo, inquis, quod habeo,
    ul sur-
    sumcor habeam. Plane
    consentio;
    si non
    amas, po-
    test essesursumcor tuum.
    Quare
    enimnon sit sur-
    1
    SieLov.
    inB., humore
    plus
    est. M.
    (b)
    Bened,ad
    marginem:
    locusmendosus, U,
    0K7
    SERMOCtXXVli.
    9S8
    sumcof Iiberum? Sedvide si non
    amas, ipse
    tibi
    fideliter
    renunlia,
    nona me
    accusalus,
    sed a le in-
    lerrogatus. Plane, inqttis,
    nonamo : dives
    quidem
    sum
    ,
    sed
    quia jam sunv,
    nonautemvolo
    esse,
    ut
    mcidam in tenlalionem et
    laqneum,
    el desideria
    multa et noxia
    , qucemergunt
    hominemin
    perditio-
    nem. Grave malum
    ,
    horrendum
    , periculosum,
    cxi-
    tiosura. J ara
    sum,
    inquis,
    divcs,
    nonessevolo. J am
    es
    dives, jam inqnis,
    nonessevis.
    Non, inquis.
    Si
    non
    csses,
    nolles? Nollem
    , inquis.
    J anv
    ergo qtiia
    es
    ,
    el vcrbumDei teforis divilem
    invenit,
    inttisdi-
    vilem
    fecit; accipe quae
    divitibus dicia sunt. Hoc
    enim
    quod
    his dicebalur
    verbis,
    Nihil iiiiuiuiiusin
    hutic
    muiidum,
    sed nec
    aufettealiquidpossumus
    : vi-
    ctumel
    tegumenlum
    Itabentes,
    hiscontentishntis. Nam
    qui
    voltintdivilcs
    fteti,
    incidunl in
    lenlationem,
    et cse-
    tcra.
    Qui voluttt, inquit,
    diviles
    fteri; tanquam
    ad
    pauperes
    dicebanlur. Hoecverba
    Apostoli pauperem
    te invenerunt? Dicilla
    ,
    et diveses : dic incordeex
    corde,Nihil
    intuli in hunc
    mundum,
    sed necau-
    ferre
    aliquidpossum
    : viclumet
    tcgumentumhabens,
    his contenlussum. Nam si voluerodives
    fieri,
    inci-
    daminlenlalionemel
    laqueum.
    Dic
    ,
    el consiste ubi
    invenlus es. Noli te inscrere doloribus
    multis;
    ne
    cumvolucrisle
    exucrc,
    lanieris. Sed dives invenlus
    es? Suntet alia
    verba, qure
    recitemus : non exisfi-
    met ad se nihil dictuin
    qui
    dives invenluscst. Eidem
    Tiraotheo
    dicit,
    eidem
    Aposlolusdicit,
    sed
    pauperi
    dicitTimotheo: Timolheusenim
    paupererat,
    sicut
    Paulus.
    Quidergo
    Timotheode hocdicturus
    est,
    ho-
    mini
    pauperi, quodpertineat
    ad eos
    qui
    inventi sunt
    divilcs? Audi
    quid
    :
    Praxipe, inquit,
    divilibus
    htijus
    muiidi:
    quia
    sunt et diviies
    Dei;
    ct veri divifesnon
    sunt nisi divites
    Dei, qualis
    erat
    ipsePaulus, quiait,
    Ego
    enhn
    '
    didici in
    quibus
    sum
    stifficiens
    esse
    (Philipp.
    IV,11).
    Avaroaulemnonsufficit.
    Ergo, Prmcipe,
    in-
    quit,
    divitibus
    Itujus
    mundi.
    Quid
    eis dicam? Nolite
    velleessedivites? J amdiviles inventi sunt : audiant
    quod
    adeosdiclum
    est,
    ubi
    caput est,
    non
    superbe
    sapere.
    Adhuc habentur
    divilioe, multumque
    aman-
    tur. Nidus
    colligitur superbiae,
    ubi nulriatur el cre-
    scat; quod pejus est,
    non
    volei,
    sedmaneat.
    Ergo
    ante
    omnia,
    non
    superbesapere.
    Ut
    intelligat, sapiat,
    cogilet
    se
    mortalem,
    et morlales
    pauperes pares.
    Am-
    bosenimlerra nudos
    excepit,
    ambos
    exspectat raors,
    ambos non limet fcbris. Habet eam
    pauper
    strato
    terreno,
    sednecdiveseamvenientemlectoterret ar-
    genleo. Ergo, Prwcipehujus
    mundi
    divilibus,
    nonsu-
    perbesapere.Agnoscantpauperes
    suos
    (a)
    :
    pauperes
    hominessunt cl
    homines;
    dissimilis
    vestis,
    sedsimilis
    cuiis : el si dives morluus condilur
    aromalibus,
    non
    erit nulla
    pulredo,
    sed
    sera;
    serius
    putrescit, numquid
    non
    pulrescil?
    Sed
    ponamus,
    nonambo
    pulrescanl
    s
    (amen
    nonambononsentiunt?
    Prmcipe
    diviiibus
    hujus
    mundi non
    superbesapere.
    Non
    superbe sapiant;
    et
    1
    Editi,
    etveri divites.Non
    ait, Egoenim,
    etc. Locumre-
    slituimusexBedae Collectione.
    (a)Morel,
    Element.
    Critic,pag.284,
    existimat
    legendum
    esse:
    agnoscant
    pauperes
    pares
    suos:
    cujuslectionis
    non
    rationes
    dat
    suflicienles. M,
    vcretalcs
    erunt, quales
    videri esse
    volunt;
    sineamore
    possidebunt,
    non
    possidcbuntur.
    8.
    Spes
    in divitiisnon
    ponenda.
    Frui el uli. Sed
    qucesequantur
    vide: ATon
    superbesapere, nequespe-
    rarein incertodiviliarum.Amasaurutn
    ; fac,
    si
    potes,
    certunv,
    ut nontimeas amitlerc.
    Congregasli
    facul-
    latem;
    datibi
    l,
    si
    potes,
    securilatcm.
    Nequesperare
    inincerlodiviiiarum.
    Tolleinde
    spem,
    ubi iixisli. Sed
    inDeo
    vivQ.lbi
    (igespem,
    ibi
    anchoramcordis
    fui,
    ut
    terapcslas
    srcculi non te indc
    abrumpat
    : in Deo
    vivo,qui prmslal
    nobis otnniaabunclead
    fruendum.
    Si
    omnia, qtianlomagis
    se? Et vere ad frucndum
    ipse
    nobiserit onvnia.Namnon mihi videtur
    dictuin, Qui
    dedil nobis omniaabundanlcr ad
    fruendum,
    nisi se
    ipsunv.
    Videlur enim aliudesse
    uti,
    aliudfrui. Uti-
    mtir enim
    pro
    nccessitale
    ,
    fruimur
    projucundilale.
    Ergo
    ista
    tcmpornlia
    dedit ad
    u(endum,
    sead fruen-
    dum. Si
    crgo
    se,
    quarc
    dicfuni es(
    otnnia,
    nisi
    quia
    scriplunvcst,
    Ul sit Deusomniainomnibus
    (I
    Cor.
    xv,
    28)
    ?
    Ergo
    ibi cor ad
    frucnduni,
    ut sit sursumcor.
    Solve(c
    hinc,
    sed
    alliga
    ibi :
    periculosum
    est tibi in
    his lenlationibtissinevinculo remanerc.
    9. Homini
    sufficit
    solus Deus.
    Avaritiw criinenet
    ptena.
    Aron
    sperare
    inhtcertodiviliarum: non tamcn
    nusquam;
    sed in Deo
    vivo, qui prmstat
    nobisomnia
    iibunclantcrad
    fruendntn. Quid
    (amomnia
    , qtiamqui
    fecitoinnia? Non enim ab illo fiereitt bcec
    omnia,
    nisi eanosset.
    Quis
    audcnt
    dicere,
    Hoc fecit
    Deus,
    qttod
    nonnoveral?
    Quod
    noverat fecit. Habebat
    ergo
    antequam
    fecit : scd babebat
    miris, modis,
    non
    sicttt
    fccil,
    ut fecit
    temporalia
    ct
    transcuntia,
    sed
    sicut lacit artifex. Habet inttis
    quod operatur
    foris.
    Ibi
    ergo
    sunt omnia
    prcccipua, immortalia,
    indefi-
    cientia
    , permanenlia,
    et
    ipsc
    Deus omnia in ora-
    nibus: sed sanctis suis
    ipsc
    erit onvnia in omnibus.
    Ipse crgo sufficit,
    solus
    sufficit,
    de
    quo
    dictum
    est,
    Oslendenobis
    Palrem,
    et
    sttfficit
    twbis.
    Sed,
    Tanto, inquit, lempore
    vobiscumsum
    ,
    el non
    cognovi-
    slisine?
    Qui
    me
    vidil,
    el Palremvidit
    (J oan. xiv, 8,
    9).
    OmniaDuusPater el Filius et
    Spiritus
    sanctus.
    Meritosolussufficit. Si avari
    sumus, ipsum
    amcmus.
    Si
    opes dcsideramus,
    solus nos satiare
    polerit
    de
    quo
    diclum
    est, Qui
    satiat in bonisdesideriumtuum
    (Psal. CII, 5).
    Hoc
    peccatori
    nonsufficit?
    hoctanlum,
    lam
    magnum
    bonum
    pcccatori
    non sufficit?Volendo
    habere omnia
    , plus perdidit
    omnia:
    quia,
    Radixest
    omniummalorumavarilia. Merito
    per prophetam
    incre*
    pat
    animae
    peccatrici
    et a se
    fornicanli,
    el dicit :
    Existhnasti,
    si ame
    discederes,aliquid
    te
    amplius
    habi-
    turam. Sed
    quoniodo
    illcfilius
    niinor,
    ecce
    porcospa-
    visti
    (Luc. xv, 15)
    : cccc omnia
    pcrdidisti;
    eccc
    egensremansisLi,
    el sero fessusredisli. J am
    inlellige
    quia
    id
    quod
    libi
    palcrdabat,
    lufitis
    ipse
    servabat.
    Exislimasli,
    si ame
    recessisses,aliquid amplius
    leha-
    biluratn.0 anima
    peccatrix
    et
    implela
    fornicalioni-
    bus,
    facta
    turpis,
    facta
    decolor,
    facta
    imraunda,
    et
    sicamataI Redi
    ergo
    ad
    pulchrum,
    ut ad
    pulchrilu-
    dinemredeas :
    redi,
    et dic illi
    qui
    libi solus
    sufficit;
    1
    Beda,fac
    tibi.
    959
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    960
    Perdidisti omnem
    qui fornkalur
    absle.
    Quidergo
    suf-
    ficit,
    nisi
    quodsequiiur,
    MildauletnadhmrereDeobo-
    nuinesl
    (Psal.
    LXXII
    , 27, 28)
    ?
    Ergo
    sursura cor,
    non
    in
    lerra,
    noninmendacissimo
    '
    thesauro,
    noninloco
    putredinis.
    Radix estenimomniummalorumavarilia.
    El in
    ipso
    Adamradix omniummalorumavarilia
    fuit. Plusenim
    voluil, quanvaccepit, quia
    Deusilli
    nonsuffecit.
    10.
    Divilimpiisoperibusimpendendo?..
    Diviliisemenda
    veraviia.
    Quidergo
    sis facturuscxhis
    qucehahes,
    dives,
    altende. J amnon
    superbe sapis
    : recte. Non
    speras
    inincerto
    diviliarum,
    sed
    sperasin
    Deo
    vivo,
    qui proeslal
    nobisomnia abttndanter ad fiuendum:
    laudabiliter. Noli
    crgo piger
    esseinhis
    qusesequcn-
    tur. Divitessinl in
    operibus
    bonis. Hcec
    videamus;
    ct
    quod
    non
    videmus,
    credamus.
    Diccbas,Aurumhabeo,
    sednonamo : scdnonarnarefuuminlus
    est;
    si
    quid
    dc tc
    mereor, proba
    ct
    miiii; quod
    nonabscondis
    Deo
    tuo, proba
    cl fratri tuo.
    Unde, iiiquis, probabo?
    Ex co
    quodsequitur,
    Divitessinl in
    operibusbonis,
    ttl
    facile
    tribuanl. Ad hoc dives
    eslo,
    ut facileiribuas.
    Pauper
    cnimvull
    tribuere,
    ct non
    polesl: apud
    illum
    difficullas, apud
    tcfacilitas.Hoclibi
    prosit quoddives
    cs, quia
    cunvvolueris
    facere,
    statimfacis.Faciletri-
    buant,
    communkenl.
    Numquidperdunt?
    Thesaurizent
    sibi
    fundainenlitm
    bonumin
    fulurum.
    Et ne
    ipsunv
    aurumet
    argentum
    et
    procdia,
    et ea
    queepulchra
    vi-
    denlur in fncultatibus
    hominum,
    etiamibi desidere-
    mus,
    cumdicilur
    nobis,
    Illuc
    migrate,
    thesaurumve-
    slrunvibi
    pnnite
    : admonuitnos conlracarnales
    cogi-
    tationes,
    et
    subjecit,
    Ut
    apprchendanl
    veratnvitam:
    nonaurum, quod
    interra
    remansil,
    nonfaculiatcs
    pu-
    tredinis,
    nonbona
    transeuntia,
    setl veramvitatn.
    Quo-
    dammodo
    ergo migramus, quando
    hoc illuc
    transit,
    neque
    boc ibi
    babebimus, quod
    hinc transferimus.
    .
    Quodam
    nvodoDominusDeusnosler mercatores nos
    vult
    esse,
    mutalionemnobiscum
    facit; quod
    hicabun-
    dat
    damus, quod
    ibi abundat
    accipimus
    :
    qtieniadmo-
    dtim
    pleriquc trajcctilias
    nverces
    faciunt,
    aliuddant
    alibi,
    cl
    quo
    veniunt aliud
    accipiunl.
    Yerbi
    gralia,
    di-
    cit amico
    suo,Accipe
    hica me
    aurum,
    el da mihi in
    Africaoleum: et
    migral
    et non
    migrat; jamquod
    desiderataccepit.
    Talis esl isla
    mutalio, qualis,
    fra-
    tres mei,
    noslramercatio.
    Quiddamtis,
    et
    quid
    acci-
    pimus
    ? Hocdatnus
    quod
    nobiscumauferrenon
    pos-
    sumus,
    etsi vellemus.
    Quareergo perit
    ? Id
    quod
    mi-
    nus esl
    delur,
    ut
    quod
    est
    majtts
    ibi inveivialur.l)a-
    mus
    terrnni,
    el
    accipimus
    ccelum
    ;
    damus
    tempora-
    lia, claccipimusaclerna;
    damus
    pulresceniia,
    etacci-
    piirius
    iuimortalia:
    postremodamtisquod
    dedil Deus
    ct
    accipiraus ipsum
    Deunv.Non
    ergo
    sinvus
    pigri
    ii
    isla mulalione
    rerum,
    in isla mercatura
    optima
    e
    ineffabili.
    Prosilquiahicsumus,
    prosilquianatisumus
    prosil quiaperegrinamur.
    Non
    inopes
    remaneamus
    11. Titteatnalw
    cogitalionisrevocans
    a
    faciendis
    clce
    mosynis.
    Nonintret arcamcordis tinea malre
    cogila
    tionis: non
    ditalur,
    Non
    dabo,
    ne crasnoii habeam
    1
    Nonmale
    quidem:
    sedforte
    legendum,
    mendicissi
    mo; qua
    voctIibcmerutilur
    Augusiinus.
    Nolimullum
    cogitare
    de futuris: imomnllum
    cogita
    de
    fuluris;
    sed de
    longe
    futuris: Thesaurizeni sibi
    fundamenlum
    bonumin
    fulurum,
    ut
    apprehendant
    ve-
    ramvilam.Haec
    ita, quemadmodum
    dixil
    Apostolus,
    Non ul aliis
    refectio,
    vobisautein
    uttguslia,
    scdex
    mquaiitale
    l
    (II
    Cor.
    vm,
    15
    ).
    Habe: lanlum noli
    amare, servare, thesaurizare,
    ineubare
    reconditis;
    hocesl deincertis
    sperare. Quam
    mulfi divUesdor-
    mierunt, pauperes
    surrcxerunl!
    Propter
    istameninv
    cogitalionem, cum-dixisset,
    Sine amore
    moduspecu-
    nim
    sufftciens
    est
    prmsentibus.Propter
    nvalas
    cogilalio-
    nes, quoedicunt,
    Si ihesaurumnon
    habuero, quis
    niihi
    dabit,
    cum
    egereccepero?Deinde,
    Abundalun-
    de
    vivam,
    sufficitmihi undevivam: sed
    quid,
    si ira-
    pingat
    mihi calumnia? unde me
    redimam?Quid,
    si
    mihi necessesit
    litigare
    ?unde
    sumptus impendam?
    Quamdiu
    omnia
    malaquoepossunl
    evenire
    generi
    hu-
    mano narrare el
    compulare
    non
    poteris, plcrumque
    unacalamitaslurbat
    computum
    numeranlis,
    et lotum
    quodnumcrabatur,
    nonsolum
    perit,
    sed necindi-
    gitis
    remanebit? Ideocontra istum
    cogilationis
    vcr-
    raieulum,
    conlra
    malignara
    tineam
    apposuit
    Deus in
    Scriplurasua, quomodo
    solent
    apponi
    vestibusodo-
    ranventa
    quaedam,
    ne lineent.
    Quid
    ?
    cogitabasne
    libi
    calamitaies? non timebas unam
    grandem
    ?Attende
    quodscquitur,
    Sineamore tnodus
    pecuniwsujftciens
    est
    prmsenlibus. Ipse
    enimdixit: Nonle
    derelinqitum,
    non
    tedeseram
    (
    Hebr.
    xm,
    5
    ).
    Timebasmala
    neseioquac,
    propterca pecuniam
    servabas : lene
    fidejussorem;
    hocDeuslibi
    dicil, Nonlederetinquam,
    nontedeseram.
    Honvosi
    proniitleret,
    crederes;
    Deus
    promillit,
    et
    dubitas?
    Promisit, scripsil,
    caulionemfecit: estose-
    curus.
    Legequod lenes,
    cautionem
    tenes, ipsum
    de-
    bilorem
    tenuisli,
    a
    quo
    luadebitarelaxari
    pelisli.
    SERMOCLXXVIII
    *
    (a).
    Deverbis
    Aposloli,
    Tit.
    cap. i, 9,
    Ul
    polens
    sil exhor-
    tari indoclrina
    sana,
    et contradicentes
    arguere.
    Contrarerumalknarum
    raplores(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Episcoporum
    onus. Beali
    ApostoliEpislola
    cum
    legeretur
    deconsliluendis
    epi-
    scopis,
    commenioravit nos sine dubio
    respicere
    in
    nos : el voscommeraoravit non
    judicare
    nos
    ;
    maxi-
    me
    quia
    omnesaudivimus
    capituli Evangelii
    recenlis
    lectionisnovissimamseiitentiam: ATo/i/e
    judkareper-
    sonaliler,
    sed
    juslumjudkiumjudicale(
    J oan.
    vn,
    24).
    Personam
    itaque judicando
    nemo
    accipitalienam,
    si
    non
    accipil
    suam. Reatus
    Apostolus
    ait
    quodara
    loco:
    Nonsic
    pugno, quasi
    aeremcwdens: sed
    casligo
    cor-
    pus
    meum,
    etinservitulem
    rcdigo
    ;
    ne
    forle
    aliis
    prm-
    dicans,ipsereprobusinveniar(I
    Cor.
    IX,26,
    27
    ).
    Suo
    \ tinvorenoslerruit.
    Quid
    enimfaciet a^nus ubi aries
    1
    inexcusis
    deerat,Non;
    el
    pro,
    ex
    mqualitate, legeoa-
    tur,
    exeo
    qttisque.
    Emendare
    oporluit
    ad
    Epistolam
    secun-
    damad
    Corinthios, cap.
    8.
    Qno
    loco
    vulgaiaquidemhabet,
    Nonutaliissit
    remissio;
    at
    Auguslinuslegere solet,
    re-
    fectio.
    '
    Emendalusestada. bn. cl. cb.f. fs.
    g.
    Ir. m.
    pr.
    rm.
    vd.Am.Er.Par.Lov.
    (a)
    Alias,
    deVerbis
    Aposloli
    19.
    (0)
    Nonnullaexhocsermoneretulit FlorusadTit.
    i,
    et
    Hehr. sn.
    961
    SERMOCLXXVIII.
    962
    tremit ? Inter multa
    ergo, quibus
    4
    scripsitAposlolus,
    qualis
    esse
    episcopus
    debeat,
    eliamillud
    audivimus,
    unde modo forsitan
    loqui
    et
    disputare
    sufficiat. Si
    enim
    singula discutere,
    etde
    singulis, utdignum est,
    dispulare
    conemur;
    nec noslroevires sufttciunt ad
    loquendum,
    nec vestraeadaudiendum.
    Quidergo
    est
    quod
    volo
    dicere,
    si
    adjuvet
    me
    qui
    terruit me? Inlcr
    cceteraait
    episcopumpotentem
    essedeberein doctri-
    na
    sana,
    ut contradicentes
    redarguere possit.
    Ma-
    guum opus
    est,
    gravis
    sarcina,
    clivusarduus. Sed
    sperabo, inquit,
    in
    Deum,quoniamipse
    tiberabitmede
    laqueovenanlium,
    etaverbo
    aspero(
    Psal.
    xc, 2,
    5
    ).
    Nullaenimcausa
    est, qusemagis
    faciat hominemdis-
    pensatorera
    Dei
    pigriorem
    ad
    redarguendos
    contra-
    dicentes, quara
    timor verbi
    asperi.
    CAPUT II. --2. Avarussuorumrecondilor damna-
    /r. Prius
    ergo quid sit,
    conlradicenles
    redarguere,
    ut
    Dorainus
    donaverit, exponam
    vobis. Contradicentes
    iion uno modo
    intelligendi
    sunt. Paucissimi enimnobis
    contradicunt
    Ioquendo
    : sed multi male vivendo.
    Quandomihiaudetdicerechristianus,
    bonuni esse ra-
    pere
    res
    alienas; quandoquidem
    non audet
    dicere,
    bonumesselenaciterservareressuas
    ?NUmquid
    enim
    dives
    ille,
    cui successerat
    regio,
    el non invcniebat
    ubi
    ponerel
    fructus
    suos,
    et se consilium invenisse
    gaudebat
    destruendi veteres
    apolhecas,
    etconslruen-
    di novas
    ampliores, ulimplereteas,
    et dicerel animoc
    suae, Anima,
    habestniillabonaiumullutn
    lempus,
    ke-
    tare,
    jucundare,
    satiare:
    numquidergo
    istedivesalie-
    na
    quaercbat
    ? Fructus suos
    colligeredisponebat,
    ubi
    poneret consulebal,
    non de
    cujusquam
    vicini
    agris,
    non limite
    perturbato,
    non
    spoliato paupere,
    non
    circumvento
    simplice,
    sed laiiiummododesuis colli-
    gendis cogitahat.
    Audilc
    quid
    audierit, qui
    tenaciter
    servabat
    sua;
    et hinc
    intelligilequidexspectenl, qui
    rapiunt
    aliena. Cum
    ergo
    se
    prudentissimum
    consi-
    liuminvenisse
    arbi(rare(ur,
    de
    apolhecis
    vcteribus
    angustis dejiciendis,
    et
    amplioribus
    novis
    ocdificandis,
    etomnibus suisfruclibus
    colligendis
    et
    recondendis,
    non alienis
    concupiscendis atque rapiendis;
    ail illi
    Deus,
    Slulte; ubi tibi
    sapiens videris.ibi
    slulte. Slul-
    le, inquit,
    hacnocle
    repelunt
    ateanimam tuam
    ;
    hwc
    quw prmparasli cujus
    erunl
    (Luc.
    xn, 16-20)?
    Si
    servaveris,
    tua noneruut : si
    erogaveris,
    (uaeruitt.
    Quid, inquil, reponis, quod
    relic(urus es? Eccc in-
    crepa(us
    est stultus malerecondens. SistuUus
    estqui
    recondit
    sua,
    vosiriveniienomen ei
    qui
    lollit aliena.
    Si sordidus est reconditor suorum,
    ulcerosusest ra-
    ploralienorura.
    Sednon
    qualis
    illeulcerosus, quijace-
    batanle
    januamdivilis,
    et
    cujus
    canes
    Iinguebanl
    ulce-
    ra. IUc enim ulcerosus erat in
    corpore ; raplor,
    incorde2.
    CAPUTIII.

    5. Dives
    quia
    immiserkors,
    punitur.
    Forlassis
    aliquis respondeat,
    et dicat: Nbn valde
    magnaptpna
    erat illi
    lvomini,
    cui dixit
    Deus,
    S/M/Ze.
    Nonsic
    dicilDeus, Stulle,
    quomodo
    homodicit. Tale
    in
    quemquam
    Dei
    verbum, judicium
    est.
    Numquid
    1
    sicAm.Er.et MSS. AI
    LOV., qum.
    2
    Lov.,
    non
    raptor
    m
    corde; refragantibus
    editisaliiset
    aliquotntanuscriptis.
    eniraDeusstultisdaturus est
    regnuni
    coelorum?
    Qui-
    bus autemnonesl daturus
    regnumcoelorum,
    quid
    eis
    restat,
    nisi
    pcenagehcnnarum
    ?
    Conjicere
    hoc vide-
    mur :
    aperte
    hoc
    manifesieque
    videamus. Namet ille
    dives, antecujus januam jacebat pauperrimus
    ulce-
    rosus,
    non est dictus
    raplor
    rerura alienarum. Erat
    quidamdives, inquil, qui
    induebalur
    purpura
    et
    bysso,
    et
    epulabatur quolidiesplendide. Dives,
    inquit,
    eral:
    non
    dixit, Calumniator;
    non
    dixit, Pauperum op-
    pressor;
    non
    dixit,
    Rerum alienarum
    raplor,
    aut
    delator,
    aut
    receptor;
    non
    dixit, Pupillorum spo-
    liator;
    non
    dixit,
    Viduarum
    persecutor;
    nihil ho-
    rum: sed
    ,
    Eral
    quidam
    dives.
    Quid
    magnum
    csl?
    Dives
    erat,
    desuo diveserat. Cui
    aliquid
    tulerat ?An
    forte ille
    auferrct,
    et Dominus de illo
    reticeret,
    et
    personamejusacciperct,
    si crimina
    ejus absconderet,
    qui
    nobis
    dicit,
    Nolile
    personaliler judicare?
    Si vis
    ergo
    audire crimen divilis
    illius,
    noii
    amplius qure-
    rerc, quam
    audis a Verilate. Dives
    erat;
    induebalur
    purpura
    el
    bysso,
    el
    epulabalurquotidksplendide.Quod
    ergoejus
    crinien? J acens ante
    januam ulcerosus,
    et
    non
    adjutus.
    Hoceiiim
    aperte
    deillodiclum
    es(, quod
    immisericors eral.
    Numquid enim, charissimi,
    si
    pauper
    illeante
    januamjacens
    sufficientem
    pauem
    a
    divite
    acciperel,
    diceretur de illo
    quia cupkbat
    salu-
    rari demicis
    quw
    cadebantde mensadivilis?
    Propter
    hanc solara inhuinanilatem
    ', qua
    conlemnebat
    pau-
    perem
    ante
    januanv
    suanv
    jacentem,
    nec
    congrue
    di-
    gneque pascebat,
    niorUius est et
    sepultus;
    et cuni
    apud
    inferos inlormentis
    esset,
    levavit oculos
    suos,
    et vidit
    panperem
    in sinu Abrahae. Et
    quidpluribus
    immorer? Desideravit
    gullanv, qui
    nondedit micam:
    iion
    accepil jusla
    sen(enlia
    2, qui
    nondedit crudeli
    avaritia
    (Luc.
    xvi,
    19-26).
    Si liaec
    ergoposna
    est ava-
    rorum, qucepuenaraptorum
    ?
    CAPUTIV.

    4.
    Rapioriseleemostjnw
    Deononac-
    ceptw.
    Sed ait mihi
    rapior
    rerum alienarum:
    Ego
    similisilliusdivilisnonsum.
    Agapesfacio,
    vinetisin
    carcere victum
    mitlo,
    nudos
    vestio,
    peregrinos
    susci-
    pio.
    Dare le
    putas?
    Tollere
    noli,
    et dedisti. Cui de-
    deris, gaudel;
    cui
    ahstuleris, plorat: quem
    duorum
    istorumexaudilurus est Dominus? Dicisei cui dedc-
    ris: Gratias
    age quiaaccepisti.
    Sedaiter libi exalia
    parte
    dicit :
    Ego gcmo
    cui abstulisti. Et
    pene
    lotum
    lenuisti,
    cl
    exiguum
    illi dedisti. Si
    ergo quod
    alteri
    abstiilisti
    egentibus
    dedisses,
    nec talia
    opera
    diligit
    Deus. Dicit tibi Deus:
    Stulte, jussi
    ut
    dares,
    sednon
    de alieno. Si
    habcs,
    da de tuo: si non habes
    quod
    desde
    luo,
    melius nulli
    dabis, quam
    alleros
    spolia-
    bis. Dicturus est Dominus Christus
    ,
    cum in
    judicio
    suo
    sederil,
    et aliosaddexteramet adsinistramalios
    separaverit,
    bene
    operantibus
    :
    Venite,
    benedictiPa-
    tris
    mei, percipilercgttum;
    sterilibus
    autem, qui
    nihil
    boni in
    pauperes operati
    sunt: lte in
    ignem
    wternum.
    Et
    quee
    diclurus est bonis? Esurivi
    enim,
    el dedislis
    mihi
    manducare,
    el coeiei'a. Et
    respondebunt
    illi:
    Domine,quando
    levidimusesurienlem
    ?
    Et ille adeos :
    1
    QuidamMss.,
    immanitatem.
    1
    Ain.Er.el
    Lov.,xonncucceph' justamsentenliam.
    elc.
    903
    S. AUGUSTLNIEPISCOPI
    <__,.
    ''
    Cumttni exminimismeis
    fecistis,
    mihi
    fecistis.Intellige
    ergo,
    slulte, qui
    vis
    eleemosynanv
    faccre de
    rapina,
    quoniam
    si
    quando
    pascis
    chrislianura
    , pascis
    Chri-
    slum; quando spolias
    christianum, spolias
    Cbrislum.
    Altendite
    quid
    sinislris dicturus esl: Ite in
    ignem
    mlernnm.
    Quare
    ? Esurivi
    eitim,
    et non dedislis mihi
    tnanducare;
    nudus
    fui,
    el nonveslislisme
    (Matth. xxv,
    54, clc.).
    lle.
    Quo?
    hi
    itjnem
    mternum. Prorsus ile.
    Qtiare?
    Nudus
    fui,
    el nonvestisiisme.Si
    crgo
    in
    ignem
    rclcrnumibil cui dicturus est
    Cbrislus,
    Nudus
    fui,
    ct
    noii veslisti nie
    ; quenv
    locumin
    igne
    relernohnbebit
    cui dicturus
    esl,
    Yeslitus
    fui,
    ct
    spoliasli
    me?
    CAPUT V. 5.
    Paganorum
    res
    rapere
    noiilkcl. Hic
    forlasseut ovadashanc
    voccm,
    nedicat libi
    Cbristus,
    VcsliUis
    fui,
    el
    spoliasli
    me;
    mutala
    consuetudinc,
    cogitasspoliare paganum
    ,
    ct veslirechrislianum. Et
    hic
    ()respondebiltibiChristus,
    imo nunc
    respondebit
    tibi
    per
    scrvura
    qualemcumque
    ininistruin suunv: re-
    spondebit
    tibi
    Christus,et dicel,
    Etiam hic
    parce
    damnis meis. Cumenimchrislianus
    spoliaspaganum,
    inipedis
    fieri christianum. Eiiam et hic fortassc re-
    spondebis
    adliuc :
    Ego
    non odio
    pcenaraingero,
    sed
    dileclionepotiusdisciplinae.:
    ideo
    spolio paganum,
    ut
    per
    hanc
    asperam
    et salubrem
    disciplinam
    facianv
    christianum. Audiremet
    crederera,
    si
    quod
    absiulisii
    pagano,
    redderes christjano.
    6.
    Raptoresredarguil.
    Dixirauscontraunumvitium
    rapinarum, quo
    reshumancc
    usquequaque
    vaslantur :
    diximus,
    et nemo nobiscontradicil.
    Quis
    enimaudet
    aperlissiinreloquendo
    coiilradicereverilali? Non
    ergo
    facimus
    quod Apostolus
    monuit,-
    non contradicentes
    redarguimus;
    obedientes
    alloqtiimur,
    laudantes in-
    slrtiinius;
    non contradicenles
    redarguimus.
    I(avero
    non contradicunt
    lingua,
    sed viia. Moneo
    , rapit;
    doceo,
    rapit;
    prrecipio
    , rapit; arguo , rapit: quo-
    nvodonon contradicit? Dicara
    ergo quod
    de hac re
    sufficereexislimo. Abslinete
    vos, fratres,
    abstinete
    yos, lilii,
    abslinelc vos a consueludine
    rapiendi
    : el
    vos
    qui
    sub manibus
    raplorum
    gemilis,
    abstinetevos
    a
    cupiditale
    rapiendi.
    Alius
    pulens est,
    et
    rapit:
    tu
    in manu
    raptoris genvis; quiaraperc
    non
    poles,
    ideo
    non facis. Habeto facultalem,
    el ibi laudabodomilam
    cupiditalem.
    CAPUT.VI.7. Res
    invenla
    restituenda.Reatunvsan-
    cla
    Scriptura
    dicit,
    qui postmirum
    iwii
    abiil;
    qtti poluit
    transgredi,
    el
    npn
    esl
    transgressus;quifacere
    ttttila
    poluit,
    etnon
    fecit(Eccli.
    xxxi, 8,10).
    Tu aulem
    dicis,
    Nun-
    quamnegavi
    remalieiiam.
    Quia
    fortenemo tibi com-
    mendavil;
    aut fortc
    conimendavit,
    sed sub leslibus
    coivimendavit. Dic inihi, reddidisti, quando
    a solo
    solus,
    ubi Deus inter
    yos fuerat, accepisli
    ?Si tunc
    reddidis.ti,
    si
    nioiiuq qui commendavit, nescienti
    filioreddid.is.ti; lu.nc
    le
    laudabo, quiapost
    aurumnon
    isti; quiap.o.luislitransgredi,
    et nones
    Iransgrcssus;
    quiapoluisti
    malafacere,
    et non fecisti. Si fortealie-
    num
    sacculunv
    splidorum,
    ubi nemo le
    vidit,
    in via
    invenisti,
    et sine ulla mora
    cujus
    ftteral rcddidisti.
    Eia, fralrcs,
    rcditead
    vos, inspicilevos,
    intcrrogatc
    (n)Forle,
    lunc.
    vos,
    vera
    respondete
    vobis,
    et
    juaicale
    vos
    non
    se-
    c.undum
    personam,
    sed
    justum judicium
    judicate.
    Ecce chrisiianus
    cs, ecclesiam
    frequcnitia, verbum
    Dei
    audis,
    delectioneverbi
    Dei lcclissime
    commove-
    ris. Tu
    laudas
    tractantcnv, ego
    quoero
    facicnlenv:
    tu,
    inquam,
    Iaudas
    dicentem, ego qusero facienleni.
    Christianus es
    , frequenlas
    ecclesiam,
    amas
    verbum
    Dei,
    et
    libenler audis. Eccehoc
    quod
    propono,
    in
    ep
    te
    examina,
    in eote
    appende,
    ingo
    Asceii.demenlis
    ttiae
    tribunal,
    el conslitue te
    antete
    ,
    el
    judjca
    le: et
    si
    pravuminveneris,
    corrige
    le.
    Propono
    ergo,
    Dcus
    dicii in
    legesua, inventioneraesse
    reddendam
    (Deut.
    xxu, 5):
    Dcusin
    lege
    sua
    dicit, quani prinvo
    populo
    dedil, pro quibus
    Christus nondum
    erat
    morluus,
    invenlionem
    tanquam
    alienum esse
    reddendam;si
    quisquam,
    verbi
    gralia,
    in via
    inveniat
    alienumsac-
    culum
    solidorum,
    debere
    reddere.
    Sed nescil cui?
    Non se cxcusat
    ignorantia,
    si non
    dominelur ava-
    rilia '.
    CAPUTVII.

    8.
    Exemplum
    eximium de
    resti-
    luenttare aliena. Dicamvestrae
    Charilati,
    quoniam
    donaDei
    sunt;
    et sunl in
    populo
    Dei
    qui
    nonfrusira
    auditintverbum Dei: dicam
    quod
    fecerit
    paupcrrimus
    homo,
    nobis
    apud Mediolanum
    conslitulis;
    tam
    puu-
    per,
    ut
    proscholus
    esset
    grammalici
    ():
    sed
    plane
    chiislianus, quamvis
    illeesset
    paganus
    grammaticus;
    mclior ad
    velum, quam
    incathedra,
    Invenit saccu-
    lum
    ,
    nisi
    forle menuraerus
    fallit,
    cumsolidisferme
    ducenlis : memor
    legis
    proposuit piltacium
    (b) pu-
    blice, Reddendum enim
    sciebal; sed cui
    redderet,
    ignorabat. Proposuit pittaciumpublice
    : t
    Qui solidos
    f
    perdidit,
    veniat adlocum
    illum,
    et
    quavrat
    homi-
    nemillum. Ille
    qui
    plangens
    circumquaquevaga-
    batur,
    invenlo et lecto
    pittacio,
    venit ad hominera.
    Et neforte
    qurereret alienum,
    qurcsivit
    signa,
    inler-
    rogavit
    sacculi
    qualitatcm, sigillum, solidorum
    etiam
    nunierum. Et cumomnia ille
    fideliter
    respondisset,
    reddidit
    quod
    invcnerat. Ille autenv
    replelus gaudio,
    et
    qucerens
    vicem
    rependere,
    tanquamdecimasObtu-
    lil illi solidos
    viginli: qtii
    noluit
    accipere.
    Obtulitvel
    decem: noluit
    accipere.
    Saltenv
    rogavit
    vel
    quinque
    acciperel:
    noluit ille.
    Slomachabundus homo
    proje-
    cit sacculum: Nihil
    perdidi, ait;
    si nonvis
    aliquid
    a
    nve
    accipcre,
    noc
    ego aliquid
    jverdidi. Quale
    certa-
    men
    ,
    fratres
    mei, quale
    ccrtamen?
    qualis pugna,
    qualis
    conflictus? Theatrum
    mundus, speetator
    Deus.
    Viclus tandem ille
    quod
    offerebalur
    accepit:
    conli-
    nuo totunv
    pauperibus
    erogavit,
    unum solidum in
    domo suanondiraisit.
    1
    oolbertinus
    codex,
    si
    doimnalur
    avarttia,
    omissaue-
    ganLeparlicula,
    necniinusrecie.
    (a)
    Proscholum.Ausonius,Epigr.
    25
    uiProfessor.,subdocto-
    remvpcat.
    sederat
    illenontamdocendispueris,quam
    iisad
    auditoriuminlrodueendis
    prrefeclus,
    utscilicet
    composife
    ad
    magislrumacpederent.
    Locusipsiiisaiite
    veItun,.piiosGhoIium
    vocabatur.vela
    quippe,
    iil dicit
    Augusti.nus
    in
    libio1
    Confessionum,
    cap:lo,
    n.
    22, jiendebantlinimibus
    gram-

    malicarumscholarum.
    Undehic
    proscholum
    grarnmafi-
    co
    pagano
    chrisiianafide
    pvcestantcni laudans,
    Mclior,

    ait,
    ad
    velum,qitani
    incalhedra.
    "',',,
    (b)
    riftaciiiuiscu
    [lictaciuni dicilurschcdula
    nienihraiica'.
    vcl tubcIUuidstTibeiickmi
    coiuiiarata. i
    S6)
    SERMOCLXXIX.
    $66
    CAPUTVIII.Q.Idenitractatur
    argumentum.Qtiid
    est? Si
    aliquidcgi
    incordibus
    veslris,
    si verbumDei in-
    sedit iu
    vobis,
    si
    requiem
    invenit
    apud
    vos,
    facile
    hoc,
    fraires mei:
    noliteputare
    dahinura
    vospali,
    si
    feceritis;
    magnumlucruin
    est,
    s.ifecerilis
    quod
    dico.Perdidi
    vigin-
    ]
    ti
    solidos, perdidi
    ducenlos,quingentos.
    Quidperdidi-
    sti?Dedomotua
    perieranl:
    alter
    perdideral,
    nontu.Ter-
    jra
    conimunisest,
    in una dorao
    estis,
    in hocmundo
    ambo
    viatores; htijus
    viice
    (a)
    unumstabulumintrastis.
    Posuil
    ille,
    oblitusest
    ille;
    ceciditab
    illo,
    tuinvenisti
    alibi.
    Quis
    invenisti?Christiauus.
    Quis
    invenisli?
    Qui
    legemaudisli,
    chrislianus
    qui legem
    audisti.
    Quis
    in-
    venisli?
    Qui
    curoaudiresmulta
    laudasti,
    tuinvenisti.
    Si
    ergo
    veraciler
    laudasli,
    redde
    quod
    invenisli. Si
    ergo
    nonreddidisii
    quod
    invenisii;
    quando
    laudasti,
    tcstimoniumconlra tedixisti. Eslole fidelesinvento-
    res,
    et luuc
    iniquos viluperaleraptores.
    Nam
    quod
    invenisli etnon
    reddidisti, rapuisli. Quanlumpotuisti,
    fecisti:
    quiaplus
    non
    potuisti,
    ideonon
    plus
    fccisli.
    Quialienumnegat.si possit
    ettollil 1.
    Quod
    non
    lollis,
    Ihnor
    prohibet:
    noubonuni
    facis,
    sedmalunvmeluis.
    CAPUT
    IX.

    10. Timor servilis


    nequiliamcordis.
    twn
    impedil.Quid
    est
    nvagnum
    ,
    tinverenvalum?Ma-
    gnunv
    est,
    nonfacere malum:
    magnumest,
    amare
    boniim. Nametlalro limetnvalum;
    el ubi non
    polest,
    nonfacit: el taraenlatroest. Deuscnimcor inlerro-
    gat,
    uonmanuni.
    Ltipus
    venit adovile
    ovium, qucerit
    invadere, quaeril jugulare, quxrit
    devorarc :
    vigilant
    pastores,
    latrant canes: nihil
    potest,
    non
    aufert,
    non
    occidit;
    sed(amen
    lupusvenit, lupus
    redit.
    Nuraquid
    quia
    ovcmnon
    lulit,
    ideo
    lupusvenit,
    etovisredit?Lu-
    pus
    venit
    tremenSjlupns
    redittremens:
    lupus
    est tamen
    etfremcnsettremens.
    Interrogacrgote,quisquis
    vis
    ju-
    dicare;
    etvidesi tuncnonfacis
    male, quandopotes
    fa-
    cereetab hominenon
    puniri:
    lunc(imesDeum2.Nemo
    esl
    ibi,
    nisi tuetillecui facis
    malum,
    etDeus
    qui
    anibos
    videt:
    vide,
    ibi tinve.Parumest
    quoddico, Vide,
    ibi
    limemalum ibi ama bonum. Nam eliamsi limore
    gehennoe
    non facis malura.' nondum es
    perfectus.
    Audeo
    dicere,
    si timore
    gehennoe
    non facis
    raalum,
    est
    quidem
    inte
    fldes,quia
    credis fulurum Dci esse
    judicium
    :
    gaudeo
    fidei
    tuce,
    sedadhuc timeomalitice
    tuae.
    Quid
    est
    quod
    dixi ?
    Quia
    si timore
    gehennoc
    non
    facis
    nvalum,
    nonanvore
    justiticc
    facisbonum.
    CAPUT X.

    11. Anwt
    juslitim
    caslusunde
    ptoba-
    tut. Aliud
    est,
    limcre
    pcenara;
    aliud
    esl, apiare
    jusli-
    tiam. Amorcasdis inteesse
    debet, quo
    amoredesi-
    deres
    videre,
    noncrelumel lerram
    ,
    non
    campos
    li-
    quidosmaris,
    non
    spectaculanugaloria,
    non
    fulgores
    niioresquegemmaruni:
    seddesideravidereDeum
    luura,
    amareDeuratuum;quiadiclumest:Z)i/ec(issiH;i,/ifiiJ Dei
    sMinHS,
    e/ nondMin
    appatuit quid
    etimus: scimusautem
    quia
    cum
    apparuenl,
    similcsei
    erimus,quoniam
    videbi-
    museutnsiculiesl
    (I
    J oan.
    m,
    2).
    Ecce
    propler quam
    vi-
    sionemfac
    bonum,
    ecce
    propter quam
    noli faccre
    1
    Et-.
    Lugd.
    ven.
    Lov.,sipossetettolleret.
    M.
    2
    Er.
    Lugd.ven., quendopotesfacere
    etabItominibusnon
    puniris
    : tunc
    limeDeum. Sicetiam
    Lov.;
    sed
    loco,puniris,
    legunt,pttniri.
    M.
    (a\
    Foiic,viw.
    malum. Si enimamas videreDeum
    tuum,
    si inhac
    peregrinatione
    illo amore
    suspiras;
    ecce
    probat
    te
    DominusDeus
    tuus, quasi
    dicat libi: Eccefac
    quod
    vis, implecupidttatestuas,
    extende
    nequitiam,
    dilala
    luxuriam, quidquidlibuerit,
    Iicilum
    puta;
    non hine
    le
    punio,
    nonlein
    gehennasmitlo,
    faciamnveamlan-
    tumtibi
    negabo.
    Si
    expavisti, amasti;
    si hoc
    quod
    dictum
    est,
    Faciemsuamtibi
    negabit
    Deus
    luus,
    con-
    tremuit cor
    (uum,
    in non videndoDeumtuumma-
    gnampoenamputasli; gralis
    amasli. Si
    ergo
    sernvo
    meus invenit in cordibusvestris
    aliquam
    scintillam
    gratuili
    amoris
    Dei, ipsam
    nutrite : ad hanc
    augen-
    damvosadvocale
    prece,
    hurailitale
    ',
    dolore
    poeni-
    lenticc,
    dilectione
    justifice,operibusbonis, gemiiibus
    sirtceris,
    conversatioiie
    laudabili,
    amicilia(ideli.Hanc
    sciiuillamboni amorisflatein
    vobis,
    nutrileinvobis:
    ipsa
    ctim
    creverit,
    cl ilammam
    dignissimam
    et am-
    plissiinam fecerit,
    omniuin
    cupiditalum
    carnalium
    fenaconsumil%.
    SERMOCLXXIX*
    (a).
    Deverbis
    ApostoliJ acobi,
    Sit aulem
    unusquisque
    ve-
    strunvvelox ad
    audiendum,
    tardus autem ad lo-
    qucndum.
    Acdeillis
    ibidem,
    Estoteaulem
    faclores
    verbi,
    et nonaudilores
    tantum,
    etc.
    Cap.I, f f
    ,
    19,
    22.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Dkendum de
    utroruni-
    que officio,
    audilorumet
    prmdkalorutn
    verbi
    Dei.
    Verbi Dei assiduos
    auditores, beatus J acobus
    aposlo-
    lus
    convenit,
    dicens : Esloleautem
    faclores
    verbi,
    et
    non auditores
    tanlum,
    fallentes
    vosmetipsos.Neque
    cnimcum
    cujus
    verbum
    est,
    aut
    per quem
    dicitur
    verbum
    ;
    sed
    vosmetipsos
    fallilis. Ex hac
    ergo
    sen-
    teittia mananle de fonte
    verilatis, per
    os
    apostoli-
    cum
    veracissiraum,
    audemuset nos exhorlari vos: et
    eumexhoiiaraur
    vos, respicere
    nos. Verbi Dei enim
    inanis est forinsecus
    proedicator, qui
    non est
    inlus
    audilor. Necitaavcrsi ab humanitate et fideli consi-
    deratione
    suraus,
    ut
    pericula
    nostra non
    inlelliga-
    mus, qui
    verbumDei
    populis prcedicamus.Coiisola-
    lur autem
    nos, quia
    ubi
    periclitamur
    in
    ministcriis
    nostris, adjuvamur
    orationibusvestris. Nanvut
    nove-
    ritis, fralres, quanv
    lutioreloco stelis
    quamnos, ipsius
    apostoli
    aliamsenlenUam
    profero dicenlis,
    Sil
    autem
    unusquisque
    vestrumvelo.vad
    audiendum,
    tardus au-
    temad
    loquendum.
    Prius
    itaque
    de hocofficio
    nostro
    Ioquar, propter
    hanc
    seiitenliam, qua adraonemur
    essevelociores ad
    audiendum,
    lardiores ad
    loquen-
    dum: ut cumofficiunvnostrum
    qui scepe
    loquimur,
    excusavero,
    tunc veniamad id
    quodprimoproposui.
    CAPUT II. 2. AudireverbumDei tuliusest
    quam
    prwdicare.Oportet
    nosexhorlari
    vos,
    ut non silisau-
    ditores tanlum
    verbi,
    sed eliam
    faclores.
    Quod
    ergo
    saepe
    vobis
    loquimur, quisnon, parum
    advertens ne-
    cessttatem
    nostram, judicat nos,
    cum
    legit,
    Sit autem
    >.
    jinnishomoveloxad
    audiendum,
    tardns autemadlo-
    2
    sicAnv. Er.et Mss.At
    LOV., ptecehumiiitalis.
    3
    LOV., fenum
    consumet. M.
    *
    Emendatus ad
    gr.
    Llim.Par. Lov.
    ()Alias,
    deDivcrsis27.
    96?
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    968
    quenduni
    ? Ecce sludium vestrum nos non
    permittii
    istamservare senlentiara. Debelis
    ergo orare,
    suble-
    vare, quemcogitis periclilari.
    Yerumlamen,
    fraires
    mei,
    dicam
    vobis, quod
    volo
    credatis; quia
    hoc in
    corde nveonon videtis.
    Ego qui
    vobis assidue lo-
    quor, jubenle
    donvno et fratre meo
    episcopo
    ve-
    stro
    (A),
    et
    exigentibus vobis,
    lunc solidum
    gaudeo,
    dunvaudio. Gaudiura, inquara,
    meum lunc solidum
    est, quando
    audio,
    non
    quando praedico.
    Tunc enim
    sccurus
    delector.Yoluptas
    illanon habet inilationem.
    Nonibi formidatur
    praccipilium
    elalionis,
    ubi est
    pe-
    tra solidrcveritalis. Et ut sciatis ila
    esse,
    audile ubi
    dictum
    esl,
    Audilui meodabisexsullationemetIwliiiatn.
    lbi
    gaudeo,
    ubi audio. Deindesecutus
    adjunxit,
    Ex-
    siillabunt ossahumiliata
    (Psal.
    L, 10).
    Ubi audimus
    crgo,
    liumilessumus
    : ubi aulenv
    prsedicamus,
    et si
    non elatione
    periclilamur,
    certe vel frenamur. Et si
    noii
    extollor, periclilor
    ne extollar. Ubi aulem
    audio,
    sincfraudatore fruor,
    sinelestc delcctor. Novcratboc
    gaudium
    eliamamicus ille
    sponsi, qui
    dicebat:
    Qui
    habel
    sponsam, sponsus
    esl: atnicusautetn
    sponsi slat,
    tt audit eum. Et ideo
    slat, quia
    audit eum.
    Quia
    et
    primus
    homo audiendo Deum
    stelit,
    audiendo scr-
    pentenv
    cecidit.
    Ergo
    amicus
    sponsi slat,
    et audit eum:
    et
    gaudio, inquil, gutidel propler
    vocem
    sponsi (J oan.
    m, 29).
    Non
    propter
    vocem
    suanv,
    sed
    propter
    vo-
    cem
    sponsi.
    Voccmtamen
    sponsi quam
    iulus audie-
    bat,
    foras
    populis
    nonclaudebat,
    CAPUT
    III.

    5. Mariwet Marlhm
    officia.
    Pars
    Marlhwbona.
    Hospitaliialis
    bonum. Hanc
    paiiem
    sibi
    elegerat
    eiianvilla
    Maria, quae
    ministrante et circa
    muliumminislerium
    occupata
    sorore
    sua,
    sedebat ad
    pedes
    Donvini,
    et oliosaverbttm
    ejus
    audiebat. J oaii-
    nes
    stabat,
    illasedebat: sed illacorde
    stabat,
    et ille
    humilitate
    sedebat. Statio enim
    significal perman-
    sionem
    ; scssio,
    humilitatem. Et ut scialis
    quia
    stalio
    permansionem
    significal,
    hanc
    pcrniansionem
    dicitur
    diabolus
    nonhabuisse;
    de
    quo
    diclunvesl: Ille homi-
    cidaerat ab
    inilio,
    el inverilalenon slelil
    (J oan.
    vni,
    44).
    Item
    quia
    sessio
    signiftcat
    humililalem,
    ille
    psal-
    nvusostendit,
    ubi admonel de
    pceniienlia,
    et dicit:
    Surgilepostquam
    sedislis,qui
    manducalis
    ptmetn
    dolo-
    ris
    (Psal.
    cxxvi, 2).
    Quid
    esl, Sutgile postquam
    sedi-
    stis?
    Qui
    seliumitiat,
    exallabiiur
    (Luc.
    xiv, 11).
    Quid
    autera boni habeat audilio, ipse
    Dominus
    lesiis
    cst,
    loquens
    de Maria
    qure
    sedebat ad
    pedes ejus,
    et ver-
    bum
    ejus
    audiebat.
    Cumenim
    soror
    cjus cccupatis-
    simacirca minislerium,
    a
    germana
    suadcsertain se
    esse
    quereretur,
    ab
    inierpellalo
    Domino
    audivil :
    Marlha, Marlha,
    circamultaes
    occupalu; porro
    untim
    esl necessarium.
    Mariameliorcm
    parlemelegit,quw
    non
    aufereturab
    ea
    (ld.
    x, 58-42). Numquid
    liialumerat
    quod
    Martha
    agehal?
    Quis
    nostrum
    salis
    explicel
    ver-
    bis, quanlum
    sil bonunv
    hospitalitatem
    ministrare
    sanctis?
    Si
    quibuslibet
    sanciis, quanlo
    magiscapili
    et
    pracipuis
    membris,
    Chrislo
    et
    Aposlolis
    ? Nonne
    unusquisque
    vestrttm
    babeus hoc
    hospiialilatis
    bo-
    num, quando
    audit
    quid
    Matihafaciebat,
    dicit
    apud
    (a)
    Hincinleliigas
    sermonem
    liabitumcarthagiuc.
    se
    ipsum
    : 0
    beata,
    o
    felix, quaesuscipere
    Dominum
    meruit; cujus hospites Apostoli
    facti sunt anvbulan-
    les in carne! Neclu
    deficias, quia
    non
    potes quod
    Marlha, suscipere
    Christumindomumtuamcum
    Apo-
    stolissuis : facit te
    ipse
    securum:
    Quattdo
    uni extni-
    nhnismeis
    fecistis,
    mihi
    fecistis(Malth. xxv, 40). Opus
    ergomagnumest,
    valde
    magnum, quodprcecipitApo-
    slolus dicens: Necessilatibussanctorumcommunican-
    les,
    liospilaliialem
    seclattles
    (Rom. xn, 15). Quam
    lau-
    dans in
    Epistola
    ad Hebrceosdicit: Per hanc
    quidam
    nesckiites,hospilioreceperunl Angelos(Hebr. xm, 2).
    Magnumergo
    minislerium
    , magnum
    donum. El ta-
    men Mariameliorem
    partemelegit; quia
    sorore solli-
    cila, laboranle,
    muKa
    curanle,
    illa
    vacabat, sedebat,
    audiebat.
    CAPUT IV.

    4. Pars Marim
    melior, qiiia
    nonau-
    ferlur.
    Marlltw
    opus auferlur,
    non tnerces. Ostendit
    lamen
    Dominus,
    undefuerit illa
    pars
    melior. Conli-
    ntio
    quippe
    cum
    dixisset,
    Mariameliorein
    partem
    ele-
    git; quasi qusercremus,
    ul scire vellemus unde me-
    lioreni, subjunxil
    et
    ait, Quw
    non
    auferelur
    ab ea.
    Quidintelligiinus,
    fratres mei? Si ideoraeliorem
    par-
    lem
    elegit, quia
    non auferetur ab
    ea;
    sine dubio
    Marlhaeam
    parteraelegerat, quae
    auferrelur ab ea.
    Planeauferelur abomni
    honvine, qui
    ministrat san-
    ctis ca
    quae
    sunt
    corpori necesssria,
    auferetur ab eo
    quod
    facit. Nonenim
    semper
    ministraturus est san-
    ctis. Cui enim
    hvinislra(,
    nisi infirmiiali?
    _cui
    mini-
    stral,
    nisi morlalitali? cui
    ministrat,
    nisi esurienli ac
    sitienti ? Haecomnianon
    erunt,
    cum
    corruplibile
    hoc
    induerit
    incorruplionem,
    et nvortalehoc induerit im-
    mortalitaiem. Cum enim transierit
    ipsa
    necessitas,
    nullumerit ministerium necessilatis. Auferetur la-
    bor,
    sed reddelur merces. Cui luucministrabitur
    ci-
    bus,
    ubiesurit nemo? cui
    potus,
    ubi silit nemo? cui
    hospilium?
    ubi
    peregrinus
    est nemo? Domiuus
    ergo
    cum
    discipulis
    suis,
    ul
    posset
    mercedem
    hujus ope-
    risreddere, dignatus
    est
    indigere.
    Esuriebat et
    ipse,
    et siliebat:
    non
    quiacogebatur,
    sed
    quiadignabaiur.
    Ronumeninv
    erat,
    ut
    per quem
    facta sunt
    omnia,
    esuriret: sic enimfelixesset
    qui pasceret.
    Et
    quando
    Dominum
    quisquepascebal, quiddabal? quis
    dabat?
    undedabat?
    cui dabal?
    Quid
    dabat? Cibum
    pani
    da-
    bat,
    Quisdabat?
    Ille
    utique
    dabat, qui plus accipere
    volebal. Undedabat?
    numquid
    de suo?
    quid
    enim
    habebat, quod
    non
    acceperat?
    Cui dabat?Nonne illi
    qui
    creaverat et
    quodaccipiebat,
    et a
    quo accipie-
    bal ?
    Magnum
    hoc ministerium
    , magnura
    hoc
    opus,
    nvagnum
    donum.
    Et tanven Maria meliorem
    parlem
    elegit, quw
    non
    auferelur
    ab ea. Pars
    ergo
    Marlhae
    transit
    :
    sed,
    ut
    dixi,
    merces
    pro
    illa dala uon
    transit.
    CAPUTV.
    5. Pars Marim
    quomodo
    non transit.
    Pars"vcroMarice
    non Iransit.
    Videle
    quomodo
    non
    transeat.
    Undedelectabatur
    Maria
    quando
    audiebat?
    Quid
    manducabal? quidbibebat?
    Scilis
    quid
    mandu-
    cabal, quidbibebal?
    Ipsum
    Dominum
    inlerrogemus,
    qui
    talerasuis
    prceparal
    mensam, ipsuminterroge-
    mus. Beati, inquit, qui
    esuriunt
    el siliunt
    jusliliam,
    60
    SERMOCLXXIX.
    970
    quoniamipsi
    salurabunlur
    (Matth.
    v, 6).
    Deisto
    fonte,
    de isto horreo
    juslilice
    sanclaMariasedens ad
    pedcs
    Domini, quasdam
    esuriens micas
    accipiebat.
    Taniutu
    enim Dominustunc dabat, quantum
    iila
    capiebat.
    Totunvaulenv(anlum
    quan(umin
    illasuafuturamensa
    .
    daturuscst,
    nec
    ipsi discipuli,
    nec
    ipsi Apostoli
    ca-
    pere
    tunc
    poteranl, quando
    illisdicebat : Adltucliabeo
    vobisntulla
    dicere;
    sednon
    polestis
    illa audire tnodo
    (J oan.
    xvi,
    12).
    Unde
    ergo
    Maria,
    ut
    dixi,
    delcctaba-
    lur?
    Quid
    manducabat, quid
    bibebat avidissimis cor-
    disfaucibus?
    J uslitiam
    ,
    vcritatem. Veritatedelecta-
    batur,
    veritalemaudiebal : veritati
    inhiabat,
    veritati
    suspirabat.
    Yeritatcmesuriens
    manducabat,
    sitiensbi-
    bebat:
    etipsareficiebatur,
    etunde
    pascebatur
    nonmi
    nuebatur. Unde Maria deleclabatur?
    qttid
    manduca-
    bat?
    Immoror, quia
    delcctor. Audeo
    dicere, ipsum
    Tianducabat
    quem
    audiebat. Si cninvveritatemnvan-
    ducabat,
    nonne
    ipsedixit, Ego
    sumveritas
    (Id.
    xiv.
    6)?
    Et
    quid amplius
    dicain?
    Manducabatur, quiapa-
    niserat:
    Egosum, inquit, panisqui
    decwlodescendi
    (Id.
    vi, 41).
    Iste
    panis
    est
    qui
    reficit,
    necdeficit.
    CAPUTVI.6. Verilale
    pasci, pars
    Mariw
    quw
    non
    transit. Deleclatiodelumiiieveritatis. Inlendat
    ilaque
    Charitas vestra. Ecce dicimus miuistrare
    sanctis,
    cibum
    parare, potum
    ministrare,
    mensani
    po-
    nere, pedes
    lavare,
    lectum
    sternerc,
    teclo susei-
    pei'c;
    nonne omiiehoc transiturum est?
    Quis
    au-
    tcm audet
    dicere,
    modo nos
    pasci veritate,
    non
    pasci
    aulem cum venerimus ad immortalitatcm?
    Nonnesi
    pascimur
    modo
    micis,
    lunc
    plenanv
    habebi-
    mus mensani ?De
    ipso
    enini cibo
    spirituali
    Dominus
    dicebat, quando
    laudavitfidem
    Cenlurionis,
    ct dixit:
    Amendico
    vobis,
    non inveni lantam
    fidetn
    iu Israel.
    El ideodico
    vobis,quia
    mulli aborienteet occidenleve-
    nienl,
    et recumbentcumAbrahamet Isaac et J acob in
    reyno
    cwlorum
    (Matlh.
    vm, 10,11).
    Absil a
    cogitatio-
    nibus
    noslris,
    ul illos cibos in mensa illius
    regni
    cogilemus,
    de
    qualibus
    dicil
    Apostolus
    : Escaven-
    Iri,
    etventer
    escis;
    Deusciuleinel huncel has eva-
    cuabil
    (lCor. vi, 15). Quare
    evacuabit?
    Quia
    fanves
    noneritibi.
    Quodmanducabitur,
    nonfinitur. Namet
    hoc
    procmium
    sanctis suis
    promillens
    in illo
    reguo,
    ail: Aiiiendico
    vobis, qtiiafaciet
    eos recumbere
    ;
    et
    transiel,
    etminislrabiteis
    (Luc. xn, 57). Quidesl, fa-
    ckl eos
    recumbere,nisi,
    faciet
    requiescere,
    faciet va-
    care?
    Quidest, transibit,vel, transiet,
    el ininislrabileis?
    Posthunc Iransilumniinisirabit eis. Ilic enimtrans-
    ilunvtecitChrisius : veniemusadeum
    quo fransivil,
    ibi
    jam
    nontransil. Narael Pasehain hebroea
    lingua
    Transilus
    interprelatur.
    Hoc Dominus
    ostendit,
    imo
    cvangelista,
    ubi deDominodixit : Cumauletnvenis-
    sethoraut transirel dehocmundoad Palrem
    (J oan.
    XIII,
    I).
    Si
    ergo
    hic nos
    pascit,
    et sic
    pascit;
    ibi
    quo-
    modo
    pascet
    ?
    QuodergoelcgitMaria, crescebat,
    non
    Iransibat. Delectatioenim cordishumani de lumine
    veritatis,
    de afflucntia
    sapienliae,
    delectalio cordis
    humani,
    cordis
    fidelis,
    cordis
    sancti,
    non invenilur
    voluptas, cuipossit aliqua
    ex
    partecomparari,
    utvel
    roinor dicatur.
    Quod
    enim
    dicis,
    Minus
    est, quasi
    crescendo
    par
    erit. Nolo
    dicere,
    Minor : non com-
    paro;
    alterius
    generisest, longealiud
    est.
    Quid
    est
    eninvnvodo
    quod
    omnes
    altenditis,
    omnes audilis
    ,
    omnes
    excitamini,
    et
    quando
    verttnv
    aliquid dicitur,
    delecomini?
    Quid
    vidistis?
    Quid
    tenuistis?
    Quis
    color
    apparuitoculis
    veslris?
    Quceforma, qucefigura, quce
    statura, qure
    lineamenta membrorum
    , quoecorporis
    pulchritudo?
    Nihil horum. Et taraen amalis.
    Quando
    cnimsic
    laudaretis,
    si nonamaretis?
    Quando
    amare-
    tis,
    si nihil videretis? Mc
    ilaquc
    nonostendenlefor-
    mam
    corporis,
    lineamenia
    , colorem'1, pulchros
    mo-
    tus,
    menon
    ostendenle,
    vos tanicn
    videtis,
    araatis
    ,
    laudatis. Si hcecdelectalioverilatis dulcis cst iiunc
    ,
    raultodulcior erit lunc. Mariameliorein
    parteni elegil,
    qum
    non
    auferelur
    abea.
    CAPUT VII.

    7. Faclorcsverbi el intus el
    foris
    essedebemus.
    Ostendi,
    sicut
    potui, quantum
    me Do-
    minus
    adjuvare dignatus est,
    dulcissiincc Charitati
    vestrce, quani
    lutiore locosletis
    audiendo, quam
    nos
    prcedicando.
    Hoc eninv nvodovos
    facitis, quod
    lunc
    onvnesfacturi sumus. Nonenimeril tunc
    aliquis
    nia-
    gister verbi,
    sed
    magistrum
    Verbuni. Ulud
    ergo
    se-
    quitur, quod
    advos
    pertinet facere,
    ad nos monere.
    Vosenimestis audilores
    verbi,
    nos
    pracdicatores.
    In-
    lus autemubi nenio
    videi,
    omnes audttores sumus :
    intus in
    corde,
    in
    mente,
    ubi vosdocel
    ille, qui
    vos
    admonet laudare.
    Ego
    enim forinsecus
    loquor,
    iile
    iiflusexcital. Omnes
    ergo
    intus auditores
    sumus;
    et
    omnes et foriset intus in
    conspeclu
    Dei factores esse
    debemus. Undeinliis fac(ores?
    Quia
    qui
    viderit tnu-
    lieremacl
    concupiscendumeam, jam
    ntmchalusest eam
    incordesuo
    (Mallh. v, 28),
    El
    potesl
    esse
    mcechus,
    niillohotniiium
    vidcnte,
    scdDeo
    punienle. Quis
    est
    crgo
    inius factor?
    Qui
    non ad
    concupiscendum
    videt.
    Qttis
    est foiis factor?
    Frange panetn
    tuum esurienli
    (Isai. LVIII, 7).
    Hocenimcunv
    fit,
    videt et
    proximus:
    sed
    quo
    animo
    fit,
    nonvidet nisi Dcus. Eslote
    ergo,
    fratres
    mei, factoresverbi,
    etnon audilores
    tanlum,
    falleniesvosmelipsos:
    nonDeum
    ,
    non eum
    qui proe-
    dicat.
    Ego
    enitn,
    vel
    quisquis
    vobis
    prcedicatverbum,
    cor vestrumnonvidet:
    quidagalisinlus
    in
    cogiiatio-
    nibus
    veslris, judicare
    non
    poiest. Quia
    *
    homonon
    potest,
    intuelur
    Deus,
    cui cor humanum non
    potest
    occultari.
    Ipse
    videt
    quo
    studio
    audias, quidcogiies,
    quid
    teneas, quantumproficias
    de
    suppleraentis suis,
    quatvv
    inslanter
    ores, queniadnvodumdepreceris
    Deum
    cxeo
    quod
    non
    habes, quomodogratias agas
    ex eo
    quod
    habes : ille novit
    qui
    exacturus est. Nos
    pecu-
    niamdominicam
    crogare possumus
    : veniet exactor
    qui
    dixil,
    Serve
    nequam,
    dares
    pecuniam
    meamnum-
    mulariis,
    et
    ego
    venienscumusuris
    exigerem.
    CAPUTVIII.

    8. Aiiditoresverbi
    wdificanles
    alit
    super pelram,
    alii
    supet
    atenam. Nolile
    ergo,
    fratres
    mei,
    fallere
    vosmetipsos, quia
    venistissludioseadau-
    diendum
    verbum,
    si non facitis
    quod
    auditis defi-
    ciendo.
    Cogitate
    si
    pulchrum
    esl
    audire, quanlo
    ma-
    gis
    faeere. Si non
    audis,
    auditum
    negligis,
    nihil sedi-
    ficas. Si audis et noii
    facis,
    ruinamsedificas. Domini
    1
    Forte,Qttod.
    SANCT,ACGCST.V.
    '
    (Tnnk-nne.J
    W
    971
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    972
    Christi cst dehacro
    proposita
    congruentissima
    simi-
    liftido:
    Quiaudit,inquit,
    verbamea
    hwc,
    et
    fctcil
    ea,
    simi-
    laboeumvtro
    prudenli
    qtti wdificat
    domutiisuam
    snper
    pelrcun.
    Dcscendil
    pluvia,
    vettcrunl
    flnmina, fluverunl
    venli,
    el
    hnpegerunl
    in domum
    illatn,
    el noncecitlil.
    Quare
    non cecidit?Fundala cnimeral
    super peltam.
    Ergo
    audire et facere,
    ccdificareesl
    super pelrani.
    Ipsura
    enimaudire oedificareest.
    Qui aulem, inquil,
    attdil vetbamea
    liwc,
    etnon
    facil ea,
    shnilabo citmviro
    slulto
    qui wttificut.
    L't
    ipsc
    rcdifieal.
    Quid
    oediflcai?
    Ecce
    mdijkal
    domutnsuam: scd
    qtiia
    non facit
    quod
    audit,
    ct audiendo
    wdificatsttper
    arenam.
    Ergo super
    arenam, qui
    audit el noiv
    facit,
    oedifical:
    supcr pe-
    (ram, qui
    audil et facit: nec
    super
    arenanv,
    ncc su-
    pcr petram
    rcdificat,
    qui
    oinnino nonaudit. Yidcau-
    lem
    qttid sequatur
    : Descendii
    pluvia,
    venc-unt
    flu-
    mina, (lavcrunl
    venli,
    el
    impecjeruiil
    in domuin
    illam,
    el
    cecidil;
    el
    facta
    esl ruina
    cjus magna (Mallh. vn,
    24-27). Spectaculum
    miserabilc!
    CAPUT IX.

    9. Non
    audire, quusi
    non wdi-
    ficare,
    ntalumest.
    Aitergo aliquis
    :
    Quodnon
    sumfa-
    cturus, qttid
    mibi
    opus
    cst audirc? Audiendo
    cnitn,
    inquit,
    et non
    faciendo,
    ruinam ocdificabo. NonneLu-
    lius est nihilaudire?
    Ipsamquippepartem
    Dominus
    insuasimililudine
    proposita
    attingere
    noluit,
    sedin-
    telligendam
    dedit.
    Inhoc eninv
    socculo,pluvia, vcnti,
    fluminanon
    quiescunt.
    Non aediiicns
    super pclrain,
    ul
    veniant,
    el non (e
    dejiciant
    ?Non xdificas
    sirper
    arenam,
    necunv
    venerinl,
    domum
    dejici;iiit
    ?
    Ergo
    sineullo
    leclo, quia
    nihilaudis,
    sic rcmancbis. Vcnit
    pluvia,
    veniunl flunvina:
    numquid
    ideo
    Uili.is,quia
    raperis
    nudus?Considera
    ergo, qualem
    tibi
    elegeris
    parlem.
    Non
    cris,
    ttt
    putas,
    non audiendo securus :
    neccsseest lenudmnsinc ullolccto
    obrui, tolli,
    sub-
    mcrgi.
    Si
    crgo
    malum csl
    supcr
    arenam
    redificare,
    malumesl niiiil
    cedificare;
    restal ut nonsit bonura
    nisi in
    petra
    ccdificare.Malunvest
    crgo
    non audire :
    maltimesl attdirecl non faccrc : reslat audireet fa-
    cere. sfo/c
    ergofactores
    verbi,
    cl twn audiloreslan-
    lutn, fallenlcs
    vosmelipsos.
    CAPUT X-

    10. Audilor
    ncgligens prwdicaloris
    vttianccausetur.Posl hanc cxiiortaiionein timeo ne
    non verbo
    erigam,
    sed
    desperationeconfringam.
    For-
    tassis
    cnim
    aliquis,
    vel
    unus,
    vcl
    duo,
    vel cerle
    plu-
    res,
    in islavestra
    frequenti prcesenliajudicat mc,
    et
    dicil: Yellcmscirc,
    si iste
    qui
    mibi
    loquitur,
    omnia
    facii
    qurc
    vel
    ipse audit,
    vel cccterisdicit. Iluic re-
    spoudeo
    : Mihi aulemminimumesl ut a vobis
    dijudi-
    cer,
    aul abhutntiiwdie.
    Quoniam
    el
    egoipse
    ex
    aliqua
    parle, quid
    nunc
    sim,
    possum
    scire; quid
    cras futu-
    rus
    sira,
    nescio. Sedtibi de
    me,
    o
    quisquis
    itamove-
    ris,
    Dominussecuritatemdedit. Si enimfacio
    quoe
    dico
    vel
    quac
    audio,
    imitaloresmei eslole
    ;
    sicut el
    ego
    Chrisii
    (I
    Cor.
    iv, 5,16
    ).
    Siauteradico,
    el uon
    facio;
    Dominumaudile :
    Qumdicuni, facite; quw
    aulem
    fa-
    ciunt,
    facere
    twlile.
    Ergo
    si benede me
    senlis,
    lau-
    das nie : si male
    scntis,
    accusas
    me,
    sednonexcusas
    te.
    Quomodo
    enimte
    excusabis,
    si iti malum
    prccdica-
    lorcm vcritatis verbum Dci libi
    dicentem,
    et sua
    mala
    operafacietitemcontorqueasaccusalionem;
    cum
    Dominus
    tutts,
    redcmplor tuus,
    elTusor
    prelii, aggre-
    gans
    lemilitice
    suae,
    ct faciens de servo suo
    fratrem
    suum,
    nonledesinat
    commonere,
    et
    dicat, Qumdi-
    cunl, facile; qum
    autem
    faciunl, facere
    nolile? Dicunl
    enim, inquit,
    e(non
    faciunl (Matlh. xxm, 5).
    Ronadi-
    cunt,
    malafaciunt: tuaudi
    bona,
    et noli
    faceremala,
    Hic
    rcspondebis
    :
    Quomodo
    audio bona ab homine
    raalo?
    Numquidcolligunt
    de
    spinis
    uvas
    (Id. vn,
    16) (fl)?
    SERMOCLXXX
    *
    (b).
    Deverbis
    aposloli J ucobi, ,Anle
    omnianolitc
    jurarc,
    etc, cap. v, f.
    12
    (c).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Decavenda
    juratione
    ad-
    monitio.Prinvalectio
    quse
    nobishodie recilata est
    aposloli J acobi,
    oblata nobiscst ad
    disserendum,
    et
    quodnm
    modoindicta. Inlenlos eniravos
    fccil,
    admo-
    nens anlc omnia ne
    jurelis.
    Difficilis
    qurestio
    esl.
    Hoc
    pcccatumquem
    nonreum
    tenea!,
    si
    jurare pec-
    catumest? Nam
    perjuriumpeccatum csse,
    el
    grande
    peccalum,
    nemo dubilal. Sed non ait
    Apostolus,
    de
    cujus
    lectionc
    Iraclamus,
    Ante
    omnia,
    fratrcs
    mei,
    nolile
    perjurare; sed,
    ?io/i(e
    jtirare.
    Pracccs-
    sil etiam
    ipsius
    Domini J esu Chrisli in Evaa-
    gelio
    similisadmonitio :
    Audistis, inquit, quia
    dicttim
    est
    antiquis,
    Non
    perjurabis
    :
    ego
    autemdico
    vobis,
    no-
    lilejurcire, nequeper cmlutn,quia
    sedesDei
    est;neque
    per
    lerram, quia
    scabellumesl
    pedumejus; nequeper
    cttpul
    iuum
    jurabis, quia
    nontibi csl
    poteslasfacere
    untim
    capiltum
    albumaut
    nigrum.
    Sit attlemsermo
    vester,Esi, est; Non,
    non: si
    quidampliusesl,
    amalo
    est
    (Mallh. v, 55-57).
    Huicdominicaeadmonilioni mc-
    moraia
    Apostoli
    leclio omnino sic
    congruit,
    ut nihil
    aliud Deus
    jussisse
    videalur :
    quia
    nulltisalius hoc
    dixit, quamillequi per Apostolum
    dixil: Anle
    omnia,
    inquit, fralresmei, nolilejurare, nequeper coilum,
    nc-
    queper terram, neque
    aliud
    quodcumquejuramenlum.
    Sil aulemsertno
    vester,Est, est; Non,
    non. Nisi
    quod
    iste
    addidit,
    Anteomnia: ex
    quo
    mullumfecil imen-
    los, auxitquediffieultatemquaeslioni.
    CAPUT II. 2. J uralio liceta Deo
    usurpala,
    ho-
    mini latnen
    fugienda. Perjuriumquol
    modis
    conlingit.
    Invenimus enim
    jurasse sanctos, jurasse primilus
    ipsumDominum,
    in
    quo
    nonest omiiino
    peccatum.
    J uravit
    Daminus,
    el ttou
    pwnitebit
    eum: Tuessacerdos
    in
    wlernum,
    secundum
    ordinemMetchisedech(Psal.cix,
    4).
    yElernitatemsacerdotii Fiiio cum
    juratione pro-
    roisil. Habes
    eiiam,
    Per
    memelipsumjuro,
    dicitDomi-
    nus
    (Gen. xxn,
    16).
    Et
    illudjuratio est,
    Vivo
    ego,
    dicit Dominus
    (Num. xiv,
    28). Quomodo
    homo
    per
    Dcum,
    sic Deus
    per
    se
    ipsum.
    Non
    estergo peecatum
    *
    Collatusadbn. cb. iis.
    pr.
    rm. vd. Am.Er. et Par.
    Lov.
    (a)
    Ulimmerius huicsermoni
    aliqua
    deesseannotavitante
    Lovanienses. Innoslro
    reipsa
    Germanensi
    codiee,
    undefor-
    sitan
    descriptus
    et
    publieatusfuit, imperfcctusinvenilur,
    errore
    amanuensis,qui
    adhcec
    verba,
    de
    spinisuvas,

    subjunxitpostremampartein
    sermonis49.
    (b)
    Alias,
    deVcrbis
    Aposloli
    28.
    (c)
    citaturalioroadtcor. xv.
    973
    SERMOCLXXX.
    974
    jurarc?
    Durumest hocdicere
    *
    : ct
    qtioniam
    diximtis
    Detira
    jurasse, qtiamblaspliemum
    esl hocdicere?J u-
    ral Deus
    qui peccatum
    nonIiabet: non
    ergo
    cst
    pec-
    calunv
    jurare;
    sed
    magispeccalum
    esl
    pejerare.
    For-
    tasse
    qttis
    dicat 11011 esse
    proponendum
    de Domiuo
    Deo
    jurationis
    cxemplum.
    Denscriun
    esl,
    ct forteilli
    soli
    competitjurare, qtti
    non
    potcst pcjerare.
    Ilomi-
    nes cniin faistim
    juranl,
    vcl cunvfalltntt,
    vcl cum
    fallunlur. Aul eiiinv
    pulal
    bonvnveruni essc
    qttod
    fai-
    sum
    esl,
    el temere
    jural
    : aut seiLvel
    putat
    falsujn
    csse.eltamcn pro
    vcro
    jural,
    et nihilominus
    cum
    scclcre
    jural.
    Distant autem isla
    pcrjuria, quce
    duo
    commemoravi.
    Fac illttm
    jurarc, qtti
    vcrtim
    putat
    cssc, pro quo jural
    : vcrum
    putat
    esse,
    el lamen
    falsunv est. Non ex animo isle
    pcrjural;
    fnlli-
    tur,
    hoc
    pro
    vero habet
    quod
    falsum
    est;
    non
    pro
    re falsa sciens
    jurationem
    interporiil.
    Da alitun
    qui
    scitfalsum
    esse,
    et dicil verumesse;
    et
    jurat
    tan-
    quam
    verttnv
    sit, qtiod
    scit fnlstimessc. Videlis
    quam
    istadclcslandasil
    bellua,
    el derebushumaniscxter-
    minanda?Quis
    enimhoc fierivelit? Omiicshoiuincs
    talia delestanlur. Fac
    alium, putat
    falsum
    cssc,
    el
    jurat tanquam
    verirai
    sit,
    et foiie vcrum est. Vcrbi
    gralia,
    ut
    intelligalis,
    Pluit
    in illo loco?
    interrogns
    liomincin
    ; etputaLnonpluisse,
    ei ad
    ncgotiumipsius
    compelit,
    ut
    dieal,
    Pluit: sed
    pufat
    non
    pluisse;
    di-
    citurci,
    Vere
    pluit?
    Vere,
    ei
    jurat
    : et lamen
    pluit
    ibi,
    sedilie
    nescit,
    et
    pulat
    non
    pluisse; perjurus
    est.
    Interest
    quemadmoduni
    verbum
    proccdat
    cx animo.
    Ream
    linguam
    non
    facii,
    nisi meus ren.
    Quis
    csl au-
    tem
    qui
    11011
    fallatur,
    elsi noluit fallcre?
    Quis
    est
    homocuinon
    subrcpal
    fallacia?El lamcn
    jurnlio
    ab
    Orenon
    discedit, frcquenlalur
    :
    plurasuntplcrumquc
    jurameiila, quainverba.
    Si discutiat homo
    quotiesju-
    ret
    per
    (olum
    dicm, qnolies
    se vulnoret,
    quotiesgla-
    dio
    lingure
    seferinl el
    transligal,quis
    inillolocusiii-
    veniltirsanus?
    Quiacrgo gravc pcccalum
    est
    pejc-
    rare, compendium
    tibi dedil
    Scripmra,
    Noli
    jiirarc.
    CAPUT III.5. Pericnlum
    perjurii
    ht
    jiitiitione.
    Quid
    lihi dicturussumhomo! Yerum
    jura?
    Eccevc-
    rum
    jura,
    non
    peccas
    : si verum
    juras,non pcccas.
    8edhomoinler tcntaliones
    positus,
    carue
    iuvoluius,
    calcans lerramsub
    terra,
    dum
    corptts quod
    corrum-
    pitur aggravat
    aniinam, eldeprirait
    tcrrcna inbabiia-
    lio sensttni mtiiia
    cogiianlcm(Sap.
    ix,
    15);
    intcr ista
    multa lua
    cogilntaincerta, volatica, conjcctuj-ns
    hu-
    nvatias,
    fallaeiashtiinanas,quando
    non
    subrepit
    tibi
    quod
    falsum
    est, posilo
    iu
    regione
    falsilalis? Vis
    ergo
    longe
    essea
    pcrjurio?
    J urare noli.
    Qui
    enini
    jurat,
    aliquando
    verum
    jurarepotest; qtti
    auiemnon
    jural,
    mendacium
    jttrarenunqttampotest.
    J urct
    ergoDeus,
    qui jural securus, qucm
    nihil
    fallit, qucm
    nihil
    lafel,
    qtii
    omnino
    fallere
    ignoral, quia
    nccfalli
    polest.
    Cum
    emmjurat,
    se adhibel lestem.
    Qtiomodo
    lu
    ciimjti-
    ras,
    Deumadhibesleslem
    ;
    sie
    ipse
    cum
    jurat,
    sete-
    stcmadbibet. Tu
    quando
    illuraadhibes
    testem,
    forte
    1
    Lugd.
    et ven.: NOII est
    ergopeccalutnjiirare,sed
    du-
    rum,
    elc.SiceliamEr.
    qui
    truvien
    poslvoceni,durtim,adji-
    eit,
    tnuluin.
    M.
    supra
    mendaciuni (uum
    ,
    accipis
    in vanum nomen
    Doniini Dei lui
    (Exod. xx,
    7).
    Ne
    ergo
    mendacium
    jures,
    noli
    jurare. Ipsa
    est
    anguslia. Peijtiriumprcc-
    cipitium. Qui
    jural,
    iuxiaest:
    qui
    non
    jurat, longe
    est. Peccat et
    graviler
    qtii
    falsum
    jurat:
    non
    peccat
    qui
    verum
    jural:
    scdnecille
    peccat, qui
    omninonon
    jurai.
    Scd
    qui
    non
    jurat,
    el non
    peccat,
    longe
    esta
    pec-
    cato:
    qtii
    autemvertun
    jurat,
    non
    peccat,
    sed
    prope
    est ad
    pcccalum.
    Fac lc ambuiarein
    aliquoloco,
    ubi
    a
    partcdeslcraspatiosa
    sit
    lcrra,nccusquamangusiias
    paliaris;
    asinistra
    prreceps
    locusest. Ubi
    eligis
    anibtt-
    larc?
    Super
    fineni lerracinIabio
    proecipitii,
    aninde
    longe?
    Puto
    quia
    inde
    longe.
    Sicet
    qui jural,
    in (ine
    atnbiilal;
    el ambulal
    pedibusinfirmis, quia
    humanis.
    Si
    oiTcndcris,
    dcorsum
    is;
    si
    Iapstts fueris,
    deorsum
    is. Et
    quid
    te
    excipit? Perju.d pcena. Ergo
    volebas
    veruin
    jurare:
    aiitii consiliuin
    Dci,
    Noli
    jurare.
    CAPUT IV.

    4. Venim
    jurarefascst;
    non
    jitrarc,
    tulius. Si
    peccalum
    essct
    juralio,
    nec in vcleri
    Lcgc
    dicerclur,
    Non
    perjurabis;
    redclesautcmDomino
    jusju-
    raitdutn tuum
    (Levit. xix,
    12).
    Non cnim
    peccalu.11
    proecipcrettir
    nobis. Scdait libi Detis
    ttms,
    Si
    jurn-
    vcris,
    no!)damnabo: si veruin
    juraveris,
    nondamna-
    bo. Sed
    numquid
    si non
    jttravciis damnabo?
    Dtio
    sunt, inquii, qtire
    non
    dnmno
    unquam; veram
    jura-
    lionem,
    el nullam
    jurationem
    : damnoautcm
    fnlsnnv
    juralioncm.
    Falsa
    juratio
    exitiosa
    cst,
    vera
    juraiio
    pcricnlosaest,
    ntilln
    juraiio sccuraesi. Sciocssedif-

    ficileraqtircslioncni,
    ct Cbaritnti
    vcslroe
    lateor,
    semper
    illamvitavi. Ntinc nutcmcumdie
    doniinicodehifo
    redilendi scrmonisrccitaretur cndcni
    lcctio,
    divinitus
    mihi
    inspiratnm
    '
    cssc
    credidi,
    ut inde
    tractarcm.
    HiucniedicereDeusvoluit: hinc vosaudire.
    Obsecro
    ne
    coiucmnatis, obsccro itt cor
    stabiliatis,
    linguru
    inobilitntes nuttetis. Non frusira est
    oninino
    ,
    no;i
    vacal
    quod
    cum eam
    ,
    ut
    dixi, qurestionem
    scmper
    devitarc
    volneriin,iniposita
    est
    nccessitati
    mccc,
    ttt
    imponaltir
    el Cbaritali vcstrrc.
    CAPUTV.

    5. J nratio ab
    Aposloloadhibila. Ut
    noveritis,
    vcrunrjurare
    non esse
    peccatum,
    inveni-
    nius et
    aposfolumPaulum
    jurasse
    :
    Quoiidie
    motior,
    per
    veslram
    gloriain,
    fralres, quam
    habeoinChtislo
    J csu
    Doiniiionoslro
    (I
    Cor.
    xv,51).
    Per vestram
    gloriam,ju-
    ratiocst. Non
    qunsi
    sic
    ail, Per
    vestram
    gloriatnmorior,
    quasi
    vesfra
    gloria
    niefacit
    mori;
    qtioniodo
    si dice-
    ret,
    Per venenuni inortuus
    csi,
    pcr glndiumraoiitius
    est, per
    bestiamniortuus
    est, per inimicumroor-
    luus
    cst;
    id
    est, facienteinimico
    , facicnte
    gladio,
    fa-
    ciente
    veneno,
    ct similia: nonsic
    dixil,
    Per
    veslram
    gloriam.Ambiguilalcmgrreeussermo
    dissqlvit.
    In-
    spicitur
    in
    Epistola graeca,
    et iuvenitur
    ibi
    jtiralio
    qu:e
    lionest
    ambigUa,Nv) zr,->
    vp.erifmr.v.<iyr,cv>. N-fl:&>
    esoj,
    ubi dixerit
    groccus,jural. Quotidieauditis Grcc-
    cos,
    et
    qui groecenoslis, N77
    ?b->Qtiv:
    quando
    dicit,
    Nvi
    rd->
    sov,juratio esl, Per Deum2.
    Ergo
    neraodu-
    -
    bitcl
    jurassc Apostnlum,
    cttni
    dixit,
    Per vestram
    glo-
    1
    Aliquol iiss.,imperatum,
    -
    F.r.
    Lugd.
    Vcn.
    Lov.:
    Quoliclkauditis
    crwcos,
    el
    qtti
    qrwce
    11011
    noslis,
    NelonTlicon.
    Quando
    dixit,
    Nelott
    ihcon,
    jutntio
    esl
    pcr
    Dcum.Netmtihcoit. M.
    975
    S. AUGUSTIMEPiSCOPI 976
    riatn, fratres, (et
    ne
    pulemus
    eum
    per
    humanam
    glo-
    riam
    jurasse) quam
    habeoin Ckrislo J esu Domino
    nostro. Est alioloco
    juraiio prorsus
    certa el
    expressa
    :
    Testeminvoco
    super
    antmammeam.
    Apostolus
    dicit,
    TeslemDeuminvoco
    super
    attimtini
    meatn,quiaparcens
    vobisnondumveni Corinlhtitn
    (II
    Cor.
    i, 25).
    El alio
    locoadGalatas:
    Qum
    auletnscribo
    vobis,
    eccecoram
    Deo,quia
    nonmentior
    (Galat. i, 20).
    CAPUT VI.

    6. Varii modi
    jurandi.
    Intendile,
    quceso,
    ct adveiiite : et si non lanv
    plausibilis
    sermo
    vobis
    sit, propter angustiasqurcstioms;
    ulilis tamen
    est,
    si ad visceraveslra
    perveniat.
    Ecce
    juravit Apo-
    siolus. Nonvos
    fallant, qui
    nescio
    quomodo
    volentes
    '
    ipsasjuraliones discernere,
    vcl
    polius
    non
    iiUelligere,
    dicunl non essc
    jurationem, quando
    dicit
    homo,
    Scit
    Deus,
    Testis est
    Deus,
    InvocoDeum
    super
    animam
    nicanvverunv nve dicere.
    Invocavit, inquit,
    Deum
    ,
    testem fccit Deum:
    numquid juravit? Qui
    hcccdi-
    cuiil,
    nibil aliud
    volunl,
    nisi invocato Deoleslemen-
    tiri. Itane
    vero, quisquis
    es
    pravi cordis,
    et
    perversi
    cordis,
    si
    dicas,
    Per
    Dcum,juras;
    si
    dicas,
    Testiscst
    Deus,
    noii
    juras? Quid
    est
    enim,
    Per
    Deura; nisi,
    Teslis est Deus? Aut
    quidest,
    Testis est
    Deus; nisi,
    Per Deum?
    7. J urarc
    quid
    sil.
    Quid
    est autem
    jurare,
    nisi
    jtts
    Deo
    reddere, quando per
    Deum
    juras; jus
    saluli tuse
    reddere, quando per
    salutem tuam
    juras; jus
    filiis
    tuis
    reddere, quando per
    filios luos
    juras? Quod
    au-
    tenv
    jus
    deberaus saluti
    noslroe,
    filiis
    nostris,
    Deo
    nostro,
    nisi
    charitalis, veritatis,
    et non falsitaiis?
    Maximeaulem
    per
    Deumcum
    fit, ipsa
    est vera
    jura-
    tio :
    quia
    et cumdicit
    quisque,
    Per meam
    salutem,
    salutem suamDeo
    obligat: quando dicit,
    Per filios
    meos, oppigneral
    Deofilios
    suos,
    ut hoc veniat in
    caput corum, quod
    exit de ore
    ipsius
    : si
    verum,
    verum;
    si
    falsunv,
    falsum. Cum
    crgo
    filios
    suos,
    vel
    caput suura,
    vel salutem suam
    quisque
    in
    ju-
    ratione
    nominans, quidquid
    nominai
    obligat Deo;
    quanlo magisquando pejeral per ipsum
    Deura? Ti-
    mel enim falsum
    jurare per
    ftlitmv
    suum,
    et non
    timct falsum
    jurare pcr
    Deumsuum?Forlassis hoc
    dicens iuanimo
    suo,
    Timeo
    pcr
    filiumnieum falsum
    jurare,
    ne morialur: Deo autem
    qui
    non
    morilur,
    etsi falsum
    per
    eum
    jurelur, quid
    mali
    contingit?
    Bene
    quidenvdicis,
    nihil mali
    contingit Deo, quando
    falsum
    juras per
    Deum: sed
    conlingit
    mali multura
    tibi, qui
    fallis
    proximum,
    cui lestenvadhibes Deum.
    Si
    aiquid
    testefiliotuo
    faceres,
    et amicovel
    proximo
    luo vel cuilibet homini
    diceres,
    Non
    feci,
    et
    tangeres
    filiotuo
    caput, quo
    teste
    fecisli,
    et
    diceres,
    Per
    httjus
    salutem,
    quia
    nonfechexclamarelfortefilius tuussub
    palerna
    manu
    tremens,
    nec lamen
    paternammanum,
    sed divinam
    tremens,
    Noli
    pa(er,
    non libi vilis sit
    salus
    mea;
    Deunv
    super
    me
    invocasti, ego
    te
    vidi,-
    fccisli,
    noli
    pejerare:
    te
    quidem
    habeo
    genitorem,
    sed
    plus
    et luumet meumtimeoCreatorem.
    CAPUT VII.

    8.
    Perjurium
    anitnw
    mortiferum.
    Vita
    corporisanima,
    xha animceDcus. Sed
    quiaDcus,
    quandopcr
    cuiii
    jtiras,,
    nonlibi
    dicit, Ego
    (c
    vidi, noli
    jurare,
    fecisli: sedlinvcsnc (ciste
    occidat,
    luteante
    occidis:
    quiaergo
    non
    dicit, Ego
    tc
    vidi, pulas quia
    nonvidit? Et ubi est
    quod
    dicit:
    TacMi,tacui;
    num-
    quidsemper
    lacebo
    (Isai. XLU,
    14)?
    Et tamen
    plerum-
    quedicit, Ego
    levidi: sedaliter
    quando
    vindicat in
    perjurum.
    Sed noninomnes vindicat : ideohoraines
    '<
    redificanturad
    exemplum
    *.
    Egoscio,
    illemihi falsum
    juravit,
    ct vivit. Illelibi falsum
    juravit,
    et vivit?Fal-
    sum
    juravil,
    etvivil: illefalsum
    juravit.
    Tu falleris2.
    Si tu oculos haberes unde mortem
    hujus
    videres,
    si
    ct luineo
    quod
    est
    mori,
    etnon
    mori,
    non
    fallereris,
    videres
    hujus
    morlem. El modointende
    Scripluram;
    cl ibi invenies
    jacenlem, quenvputas
    viventem.
    Quia
    pedibus ambulat, quia
    manibus
    conlrecial, quia
    oculis
    videl,
    cl audil
    auribus,
    offlciiscselerismembrorum
    satis
    utitur,
    viventem
    pulas. Vivit,
    sed
    corpus ejus
    :
    nvortuaest autemaninia
    ejus,
    mortuumest
    quod
    me-
    lius est
    ejus.
    Vivit
    habitaculum,
    moiiuus esl habila-
    tor.Quomodo, inquies,
    cum
    vivatcorpus,
    mortuaest
    anima;
    cunv
    eorpus
    non
    viveret,
    nisi vivificalumab
    anima?
    Quomodo
    ergo
    nvortuaest
    aninia,
    de
    quavi-
    vit
    corpus
    ?Audi
    ergo,
    et disce:
    corpus
    hominiscrea-
    turaDei
    est,
    et animahominiscrealuraDeiest. Deani-
    maDeusvivificat
    carnem; ipsam
    itemanimamvivificat
    de se
    ipso,
    nonde se
    ipsa.
    Vila
    ergo corporis
    anima
    est;
    viia
    ergo
    animseDeusest. Moritur
    corpus,
    cum
    recedit anima: morilur
    ergoanima,
    si recedit Deus.
    Recedit
    anima,
    ctim
    corpusperculitur giadio
    :
    etpu-
    las
    quia
    nonrecedil
    Deus,
    cunv
    ipsa
    animaferitur
    per-
    jurio?
    Visvidere
    quia
    mortuus
    est,
    de
    quoloqueris?
    Lege Scripturam
    : Os
    quod menlitur,
    occiditanimam
    (Sap. i, II).
    Sed lu
    proesentem
    Deumultorem
    putas,
    si ille
    qui
    tc
    juratione
    falsa
    deceperit,
    conlinuoex-
    spiret.
    Si
    expiret
    antc oculos
    luos, exspiravit
    caro
    ipsius. Quidest,
    exspiravit
    caro
    ipsius?Spiritum quo
    viyificabalur, ejecit. Hocest, exspiravil
    excluso
    spi-
    ritu, quo
    vivebatcaro.
    Pejeravit,
    exclusit
    spiritumquo
    vivebal anima.
    Exspiravit,
    sed
    nescis; exspiravit,
    sed
    non vides. Carnemenim
    jacenlem
    sineanima
    vides,
    animammiseram sineDeo videre non
    potes.
    Crede
    ergo,
    adhibe oculos fidei. Nemo
    perjurus impuniuis;
    prorsus nemo,
    cumillocst
    poena
    sua. Si haberet in
    cubiculosuo tortorem
    camis, punitus
    esset: habet in
    secrelo cordis sui lortoremconscientiac
    suse,
    et im-
    punitus
    vocalur? Et tamen
    quid
    dicis?
    Vivit, gaudet,
    luxuriatur
    qui
    mihi mendacium
    juravit
    :
    quid est,
    quod
    memiltisad invisibilia?
    Quia
    et
    ipseDeus, per
    quem juravit,
    invisibilis est. J uravit
    per
    invisibi-
    lem,
    ferilur
    poena
    invisibili. Sed
    vivit, inquit,
    el
    quo-
    daramodoseatet et bullit luxuriis. Si hoc ita
    est,
    quod
    seatel
    luxuriis, quod
    bullit
    luxuriis,
    vermessunt
    animcemortuse.
    Denique
    omnis lvomo
    prudens, qui
    lales luxuriantes
    perjuros allcndit,
    sanocordis olfa-
    ctu,
    avertit
    se,
    nonvull
    videre,
    nonvultaudire. Unde
    seistasanitas
    avertit,
    nisi
    quiaputet
    animamortua?
    1
    Sic
    nianuscripli.'Edilivero,
    educanlur
    adexemplum.
    2
    SicEr.
    Lugd.
    ven.
    Lov.,
    itletibi
    fatsumjuravit
    el vivit:
    falsiimjururit
    ct virit : ille
    falsumjurcivij,
    lu
    falie-
    ris. ai.
    '
    i
    j{
    977
    SERMOCLXXX.
    978
    CAPUT VIII.

    9. Cur dicitur a
    juralione
    uttle
    omniaabsiinendum.Breviter
    ergo
    audile,
    fratres
    mei,
    concludamSermonem
    , figens
    in cordibus vestris cu-
    ranvsalubrem: Anleomnianolite
    jurare.
    Quare,
    Ante
    omnia? Si
    magnum
    est facinus
    pejerare,
    nullaautenv
    culpa
    cst verum
    jurare, quare,
    Anleomnianolile
    ju-
    rare? Debuitenimdicere,
    Anleoinnianolite
    pejerare.
    Anle
    omnia, inquit,
    nolile
    jurare.
    J urarc enim
    pejus
    est, quanv
    furari? J urare
    pejus
    cst, quam
    adullerare?
    Non dicofalsum
    jurare; juraro
    dico :
    jurare pejus
    est, quam
    hominemocciderc? Absit. Hominemocci-
    dere, adulterare, furari, peccatum
    est :
    jurare
    non
    est
    peccatum;
    sed falsum
    jurare, peccatum
    esl.
    Quare ergo,
    Auleomnia? Isto verbo
    quod ait,
    Anle
    omnia,
    caulos nos fecit adversus
    linguam
    nostram.
    Ante
    omnia,ait,
    ut attendatis
    prsecoeleris,
    ut
    vigilelis
    ne
    subrepat
    vobis consueludo
    jurandL Tanquam
    in
    specula
    ilale
    posuit
    conlra te: Ante
    omt.ia,
    levavit te
    super coe(era,
    unde (e atlendas. Considerat cnimle
    jurare,
    Per
    Deum, per
    Chrislumoccidoillum: el haec
    quoliesper
    diem
    , quotiesper
    horam?Non
    aperis os,
    nisi ad lalcm
    juralionem.
    Nollesut diceret
    tibi,
    Ante
    ontnia,
    ut te adversus consueludinem intenlissimum
    redderet,
    ut omnia tua
    inspiceres,
    omnes molus lin-
    guoe
    tuae
    diligentissime
    cuslodires,
    esses cuslosmalre
    consuetudinis luae,
    ad eam
    conslringendam
    ?
    Audi,
    Anteomnia.
    Dormiebas, pungo,
    Ante
    omnia, spinas
    admoveo.
    Quidest,
    Anteomnia?Ante omnia
    vigila,
    anle omnia inlcntus eslo.
    CAPUTIX.

    10. J urandi consuetudini


    aliquando
    obnoxius
    Augustinus.
    J uratio
    qua
    condilioneadliibenda.
    J uravimus et nos
    passim,
    habuimus islanvlcterri-
    mamconsuetudinemet mortiferam. Dico Charitati
    veslrre: ex
    quo
    Deo servire
    ccepiraus,
    et
    quantum
    nvalumsit in
    perjurio
    vidimus,
    timuimus
    vehementer,
    et veternosissiniamconsuetudiiiemtimorc frenavi-
    mus. Frenala
    restringilur,
    restricta
    languescit,
    lan-
    guescens
    emoritur,
    et malaeconsuetudini bonasuc-
    cedit.
    Denique
    non vobis
    dicimus,
    non nos
    jurare.
    Si eninv hoc
    dicimus,
    nvenlimur.
    Quantum
    ad
    nve
    pertinet, juro;
    sed
    quantum
    raihi
    videtur,
    magna
    necessitttte
    conipulsus.
    Cum videro non mihi
    credi nisi
    faciam,
    et ei
    qui
    mihi noncredit non ex-
    pedirequod
    non
    credit,
    hac
    perpensa
    ralione et con-
    sideratione librata,
    cunv
    magno
    timore
    dico,
    Coranv
    Deo
    ; aut,
    Testisest
    Deus; aut,
    Scit Christussicesse
    inaivimonveo: e( video
    quia plus est,
    id
    est,
    quia
    ampliusestquam Esl, esl; Non,
    non: sed
    quod
    am-
    plius
    est,
    atnalo
    esl;
    etsi nonamalo
    juranlis,
    amalo
    est noncredentis.
    Denique
    non
    ait,
    Si
    amplius facit,
    malusest:
    et,
    Sil inore
    vestro, Est, est; Non, non;
    si
    quisamplius
    facit,
    malusest :
    sed,
    Sit in
    oreveslro,
    Est, est; Non, non:quod
    autem
    amplius est,
    atnalo
    est
    (Matllt. v, 57).
    Sed
    quccrecujus.
    Sed tamenaliud
    habet liumana
    pessima
    consueludo. Et cumtibi cre-
    ditur, jtiras;
    et cunvnenvo
    exigit, juras ;
    et horrenti-
    bus hominibus
    jtiras ;
    nontaces
    jurando,
    vixessanus
    noiv
    perjurando.
    Nisi forte
    pulatis, fratres, quia
    si
    sciret
    aposlolus
    Paulus credere sibi
    Galatas,
    adderet
    jurationem
    et
    diceret, Quw
    autem scribo
    vobis,
    ecce
    coram
    Deo, quia
    nonmenlior
    (Galat. i, 20).
    Videbat
    ibi eos
    qui credebant;
    videbat et alios
    qui
    noncrede-
    bant.
    Ergo
    noli
    dicere.Non juro.
    si forte
    exigitur,
    A
    malo est eninv
    qttod
    facis
    ;
    sediliius
    qui exigit.
    Nani
    tu
    quomodo
    te
    purges
    non
    Iiabes, quonvodosatisfacias
    negotio quodinslat,
    non invenis. Sed aliud
    est,
    cum
    exigilur juratio ; aliud,
    cura offertur : et hoc
    ipsum
    quodoffertur,
    aliud cumoffertur non
    credenli;
    aliud
    cuni vcntilatur et credenti.
    CAPUT X.

    11. J uramentumabalio
    exigens,quo-
    modo
    peccet.
    Tene
    crgo linguam
    et consuetudinem
    ,
    quantunv potes
    : non
    quotnodoquidam, quando
    iilis
    dicitur,
    Verura dicis? non credo. Non fecisti?non
    credo : Deus
    judicet, jura
    mihi. El
    ipse qui exigit
    jurationem,
    multum interest si nescit illumfalsum
    juralurum,
    an scit. Si enim
    nescit,
    ct ideo
    diclt,
    J ura
    mihi,
    ut fidesei
    liat;
    nonaudeodicerenon esse
    pec-
    catum,
    tamen humanateittalioest. Si autemsciteum
    fecisse,
    novit
    fecisse,
    vidit
    fecisse,
    et
    cogitjurare ,
    homicidaest. Illeenimsuo
    perjurio
    se
    perimit
    : sed
    iste manunvinterficientiset
    expressit
    et
    pressit.
    Cum
    vero
    aliquis
    sceleralus fur
    audit,
    J ura si non
    tulisti,
    jura
    si non
    fecisti,
    ab eo
    qui
    nescit an fecit: ille
    tunc,
    Cbristiano non licet
    jurare ; quando
    ab illo
    exigitur
    jusjurandum,
    non
    licetjurare ;
    Chrislianus
    sum,
    non
    mihi licel.
    Captalalem,
    aveiie te ab
    illo,
    dissimulaa
    negoiio
    de
    quo loquebaris;
    misce alias
    fabulas,
    et
    inveniescummillies
    jurantem, qui
    semel
    jurare
    no-
    luit, Islam
    ergo
    consueUidinem
    quotidianam, crebram,
    sine
    causa,
    nullo
    exlorquente,
    nullo de tuis verbis
    dubitantc
    jurandi,
    avertite a
    vobis, amputate
    alin-
    guis
    vestris,
    circumeidileab ore veslro.
    CAPUT XI.

    12. J urandi consuetudini


    operosius
    resisleitdum.Sedconsuetudo cst,
    solet dici. Solet
    dici, quando
    non dico. Hoc
    est,
    Ante omnia.
    Quid
    est,
    Anleomnia? Praocaeleris cautus
    eslo, plus
    ad
    hoc intenlus
    esto, quam
    ad alia.
    Major
    consuetudo
    niajorcm
    iiitentionem
    flagitat,
    non rei Ievis coiisue-
    tudo. Si demanu
    aliquid
    faceres,
    faciliusnvanui ture
    imperares
    ne
    facerel;
    si
    pedibusaliquo
    eundum
    esset,
    pigritia
    retardante excitares le ut
    surgeres,
    et ires.
    Lingna
    facilitatemhabet motus,
    inudo
    posita est,
    fa-
    cile in lubrico labitur.
    Quanlo
    illa cilius et facilius
    movetur,
    tanto luadversus illamfixusesto.
    Domabis,
    si
    vigilabis; vigilabis,
    si
    limebis; tiinebis,
    si chrislia-
    numte esse
    cogilaveris.
    Namtantummali habet
    ju-
    ratio,
    ut
    qui lapides colunt,
    timeant falsum
    jurare
    per lapides
    : lu non (imesDeum
    prcesenlem,
    Deum
    viventem,
    Deum
    scienfem,
    Deum
    manenlem,
    Deum
    in
    contemptorem
    vindicantem?Claudit ille
    templum
    super Iapidem,
    et it ad doniumsuam:
    ipse super
    deumsuum
    clausit,
    et tamen
    quaudo
    illi
    dicitur,
    J ura
    per J ovem, prcesentis
    oculos timet.
    CAPUT XII.

    15. Falsum
    jurare per
    idola, per-
    juriutn
    esl. Et ecce dicoCharilati
    vestrae,
    et
    qui per
    lapidem
    falsum
    jurat, perjurus
    est. Undehoc dico?
    Quia
    multi et inboc
    fallunlur,
    et
    putant, quia
    nihil
    est
    per qtiodjtirant,
    nonse criminc teiieri
    perjurii.
    979
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    980
    Prorsus
    perjuius
    cs, quiapcr
    id
    quod
    sanctum
    putas,
    falsuinjuras. Scdego
    illud' snnctumnon
    puto.
    Sanctum
    putat
    cui
    juras.
    Non cnira
    qtiandojuras,
    tibi
    juras ,
    aui
    lapidi juras;
    sed
    proximo juras.
    Homini
    juras
    aiilc
    lapidem
    : sed
    numquid
    nonanteDctim? Nonte
    audil
    lapis loquenlem
    : sed
    punil
    te Deus falien-
    lem.
    14. J urandi consuetudo
    quomodo
    convellitur. Ante
    omnia
    ergo,
    fratres
    nvei,
    obsecro
    vos,
    nesine causa
    me Deushoec
    loqui compuleiil.
    Dicocnimanie
    ipsum
    quod dixi, ssepe
    nie istam
    quoestionem
    devitasse : li-
    inui ne monendo et
    prcecipiendoplus
    rcos facerem
    iiimaudituros : hodieaulenv
    plus
    limui ne
    lorpii
    recu-
    snrem, quod loqui juberer. Quasi
    vcro
    parvus
    sit
    fructus sudoris
    htijus mei,
    si omnes
    qtti
    mihi accla-
    nvaverunl,
    clamenl el contra
    se,
    ne falsum
    jurent
    adversumse : si tot homines
    qui
    raeatientissimeau-
    dierunt,
    atlenli sint adversus consuetudincnvsuam
    ,
    et admoneant se
    hodie,
    cumaddonvossuas
    venerinl,
    cumconsue.iudineni suatn
    lapsu lingucerepeliverinl;
    admoneat
    proximus proximum
    : Hoc est
    quod
    hodie
    audivimtis,
    hoc csl
    quod
    obstricli suratis. Nonfial
    hodie,
    ceiie cumrecens sermo cst,
    Experlus loquor:
    iion flat
    hodie,
    pigrius
    fitcras. Si et cras faclumnon
    ftierit,
    minus laboral
    qui
    custodit; adjuvatur
    enim
    consuettidine
    superioris
    dici. Triduo raorilur
    pestis
    de
    quninboramus
    : cl
    gaudebimus
    de frucluveslro
    ;
    quia magno
    bono
    abnndabitis,
    si lam
    magno
    malo
    carebitis. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMO
    CLXXXl*(n).
    De vcrbis
    Epislolm
    i
    J oannis,
    cap. i, 8, 9,
    Si dixeri-
    liitts
    quiapeccalum
    non
    habeinus,
    nos
    ipsos
    sedu-
    cimus,
    et verilas in nobisnon est. Contra Pela-
    giunos.
    CAPUT PRIMUM,

    I. Nemo
    Iticvivilsinepeccalo.
    Bealissimus
    J oartncs
    aposlolus
    salubriier el veraciter
    scribens,
    inter cacleraait: Si dixerimus
    qttiapecca-
    1umnon
    Itabemus,
    tws
    ipsos
    seduchnns,
    el verilasin
    nobisnonesl. Si autem
    confessifuerimuspeccalanosira,
    ftdelis
    esl el
    justus, qui
    ditniliat nobis
    peccala,
    el mun-
    dcl nos abotnni
    iniquilate.
    Ilis verbis docuit beatus
    J oannes,
    imo
    ipse
    DominusJ esusnon se tacens
    per
    J oannem,
    neminem in isfacarne,
    inisto
    corriiptibili
    corpore,
    inista
    terra,
    inisto
    malignosceculo,
    in isla
    vita ientalionibus
    plena,
    neminemhic vivere sine
    peccato.
    Absolutcisenlenlia
    est,
    nec
    cxpositore
    indi-
    gel:
    Si dixerimus
    qtiia peccutum
    non habemus.
    Quis
    '
    esl enim
    qui
    non habel
    peccaium?
    Sicut
    Scriptura
    ;
    dicit,
    Nec
    infans cujus
    esl viladiei unius
    super
    terram
    (J ob
    xiv, 4,
    sec.
    LXX).
    Talis
    parvulus peccatum
    non
    fecil,
    sedde
    parenlibus
    traxit.
    Ergo
    nullomodo
    quis-
    quampotesl
    dicere,
    non sehabuisse
    peccatum.
    Sed
    accessit
    per
    fidemadlavacrum
    regenerationis
    homo
    fldelis,
    et Oniniadimissasunl
    ei; jam
    sub
    gratiavivit,
    in fide
    vivit,
    merabrumChrisli faclus
    est, templum
    Dei faclus est: el tamen sic
    quomodo
    membrum
    '
    sicMss.Editi
    vero,
    iliuin.
    .
    *
    collafusadonvncsMss.: etEdd.insermone
    prceeedenti
    modo
    dcsignatos.
    (n)Aiias,
    deYerbis
    Aposloli
    29.
    Chrisii et
    te<;iplum
    Dei factus
    est,
    si dixerit se
    nonhabere
    peccatum, seipsumseducit,
    et veritas in
    eo non
    esl; prorsus mentitur,
    si
    dical,
    J uslus sum.
    CAPUT II.

    2.
    Pelagianorumerror, juslos
    hic
    sine
    peccatoteperiri. ArgumenlumPeiugianorum.
    Sunt
    autera
    quidam
    inflati
    utres, spiritu
    clalionis
    pleni,
    non
    magnittidineingentes,
    sed
    superbice
    morbo tu-
    menles,
    uldiccre
    audeant,
    inveniri homines
    absque
    peeeato.
    Dicunt
    ergo, justos prorsus
    in hacvilanul-
    lumhabcre
    peccalum.
    Hacrclici autem
    suntPelagiani,
    iidemqueCcelcstiani, qui
    hoc dicunt. Et
    cum.respon-
    sumillis
    fuerit, Quid
    est
    quod
    dicitis?
    Ergo
    vivit hic
    homo sine
    peccato,
    ct nonhabet omnino ullum
    pcc-
    catunv, necfacto,
    nec verbo
    ,
    nec
    cogitatione?
    Re-
    spondent
    deillo
    superbisevenlo, quopleni
    sunt:
    quem
    vcniiimutinanv
    finirent,
    reflarenlur et
    lacerent,
    id
    cst,
    humiles
    (iereni,
    non elali :
    respondent, inquam,
    Prorsus isti homines
    sancli,
    fideles
    Dei,
    nec
    facto,
    nec
    verbo,
    nec
    cogitationepossunt
    ullumhabere
    pec-
    calum. Et cumcis
    dicilur, Qui
    sunt isli
    just.i, qui
    sine
    peccato
    stint?
    respondent
    et
    dicunt,
    TolaEccle-
    sia. Mirari
    potuissem,
    si invcnirem
    unum, duos, tres,
    deccra, quot quccrebat
    Ahraham. Abraham
    enim
    a
    quiuquagiitta usque
    ad dccem descendit
    (Geit;xvm,
    24-52)
    :
    lu, hccreiice, respondes,
    el dicis mihi lotam
    Ecclesiam. Unde hoc
    probas
    ?
    Probo, inqitis, Proba,
    rogo
    te.
    Magnum
    enimmihi
    gaudittm
    affers,
    si
    docere
    potueris,
    totarn
    prorsus
    Ecclesiamin
    singulisquibus-
    que
    fidelibus suis nullum habere
    peccalum. Probo,
    inquis.
    Dicunde?
    Apostolusloquilur. Quid loquilur
    Aposlolus
    ?
    Cltrislus, inquit,
    dilexil Ecclesiain.
    Audio,
    el
    Aposloli
    verba esse
    cognoseo.
    Mundans eumla-
    vacro
    aqum
    inverbo,
    ul exhiberetsibi
    gloriosam
    Ecck-
    siam,
    11011habenletiimaculainant
    tugcnn,
    aul
    aliquid
    hujusmodi (Ephes.v, 25-27).
    Audivitnus de iuibe
    magna
    lonitrua. Nubes enira Dei
    Apostolus.
    Yerba
    ista
    sonUerurtf,
    el tremerenos feeerunt.
    CAPUT111.

    5.
    Refulantur
    ab
    ipsorum
    dese
    ipsis
    professione.
    HmreliciexlraEcclesiamsunt. Seddicile
    nobis, antequamquaeraniusquoraodo
    ista verba
    Apo-
    stolus
    dixeril; dicite, inquam, nobis,
    ulrum vos
    justi
    eslis,
    an non.
    Respondenf,
    J usli sumus.
    Ergo
    rior
    habelis
    peccalum
    ? Per omnes
    dies, per
    omnes no
    cles nihil mali
    facitis,
    nihil
    malidicilis,
    nihil liml
    cogilatis
    ?Nonaudent
    dicere,
    Nihil. Sed
    quidrespdii.
    deni ? Nos
    quidempeccalores
    sumus;
    sedde sancii;
    loquimur
    ,
    non de nobis. Hoc vos
    interrogo
    : Clni-
    stiani eslis? Non
    dico,
    J usli estis? Christiani estis?
    Non audent
    negare
    :
    Christiani, inquiunt,
    sumus.
    Fideles
    ergo
    eslis?
    Baptizati
    estis?
    Baplizati,
    in-
    quiunl,
    sunvus. Dimissa sunt vobiscuncta
    peccata?
    Dimissa
    , inquiunt. Quonvodoergo
    estis
    peccatores
    ?
    Sufficitmihi iindevos
    repellam.
    Vos christiani estis,
    baplizati
    estis,
    fideles
    eslis.
    membraEcclesiae
    estis,
    et habetis maculas et
    rugas?
    Quonvodoergo
    estEc-
    clesiaisto
    lempore
    sine maculaet
    ruga,
    cunvvos si-
    lis
    rugaejus
    el macula? Aut si nonvultisesseEccle-
    siam
    ,
    nisi eara
    quae
    sine maculaet
    riiga est,
    cum
    rugis
    veslris etmaculis
    prsecidite
    vosamembris
    ejus,
    981 ; SERMOCLXXXL 9E2
    prcccidite
    vosa
    corporeejus.
    Sed
    quid
    adhuc dicam
    ul sc ab Ecclesia
    scgregent,
    cunvhoc
    jam
    feccrint?
    Hserelici enim
    sunl, jam
    forissunl : cumtotamun-
    ditiasuaforisremaiiserunl.
    Redite,
    ct
    audite; auditc,
    et credite.
    4. Mendax humilitas
    Pelagianorutn.
    Forte di-
    cturi estis
    ,
    iti cordevestro (umirloet inflalo: Num-
    quid potuimus
    dicere
    quia justi
    sumus? Nccesse
    ulique
    crat
    propler
    humilitatcm
    ,
    ut diccremus uos
    peccalores
    esse.
    Propter
    humililalcm
    ergo
    menliris?
    J ustus
    es,
    sine
    peccalo
    es : sed
    prnpter
    humilitatem
    dicis le
    peccatorem. Quomndo
    te
    accipiamtanquam
    chrislianuni inallerum
    lcsfcin, qucin
    conlra
    lcipsum
    lcneo falsuni teslem? J uslus
    cs,
    sine
    pcccato
    cs
    ,
    et
    dicistehabcre
    peccatum.
    Tcstis
    crgo
    falstises contra
    le. Non
    accipil
    Deusmendaccn bumililalem tuam.
    Inspice
    viiam
    luanv,
    vidc cnnscicnti.vmtuani.
    Eigo
    jttstus
    es
    ,
    scdnon
    potes
    nisi dicerc te
    pcccalorctn
    ?
    Audi J oannem; ipse
    lihi
    rcpclil quod
    eiiani
    supcritts
    veraciter
    dixit : Si dixerituus
    , inquit, quiapeecaitun
    nonhabeinus,
    nos
    ipsossediiciinus,
    U veritasinnobis
    nonest. Tunonbabes
    pcccalum
    ,
    cl dicis tehaberc
    peccatum
    ;
    vcritasin lenonest.
    Quia
    nondixil J oau-
    nes
    ,
    Si dixerimus
    quiupcccaium
    non
    liubemus,
    bumi-
    lilas innobis nonest : scddixit,
    nos
    ipsos
    scducitmts,
    cl verilasinnobisnonesl.
    Ergo
    mcnliinur
    ,
    si dixcri-
    mus nos non habere
    peccatum.
    Si mendaciuinlimuit
    J oannes,
    lumendaciumnon
    limes,
    ut ctini sis
    justtis,
    dicas te esse
    peccatorem
    ?
    Qtiomodocrgo
    te acci-
    piam
    ad alienamcausara testera
    , qui
    in causatua
    roentiris? Sanctos reos
    constiluis,
    dumcontra lc fal-
    stimtesliraoniumdicis.
    Quid
    faclurus es
    alteri, qui
    le infamas?
    Quomodo
    alter luamcaliimniaradevila-
    bil, quando
    tetuoe
    linguoe
    mendacioreuin facis?
    CAPUT IV.

    5. Mendaciutn
    specie
    hiitnililalis,
    peccaltun
    esl. Itcrumle
    interrogo
    alio modo : J uslus
    es,
    aut
    peccator? Respondes,
    Peccator.
    Meiuiiis,
    quia
    non
    quod
    te essecorde credis,
    hoc ore dicis.
    Ergo
    el si noneras
    peccator,
    esse
    incipies
    duni mcn-
    liris. Dicis enira : Humililalis causa uos dicimus
    peccatores
    esse;
    namDeus videt
    quia justi
    sumtis.
    Cum
    crgo
    humilitatis causa
    mcittiris,
    si non erns
    peccator anlequam
    mentireris,
    menliendo efficeris
    quod
    evitaveras. Verilas iu
    lenonest,
    nisi te ila
    dixeris
    peccatorcm,
    ul etiamesse
    cognoscas.
    Yeritas
    aulem
    ipsaest,
    ut
    quod
    es dicas. Nam
    quomodo
    est
    humilitas,
    ubi
    regnat
    falsifas?
    C. Ecclesiatn hic non esse sine
    peccalo, liquel
    ex dominica oratione. Postremo omittamus J oan-
    nis verba: ecce in
    corpore Ecclesioe, quam
    dicis
    non habere maculamaut
    rugam
    aut
    aliquid ejus-
    modi,
    et essesine
    peccalo,
    ecceveniet hora oratio-
    nis
    ,
    oralura est lota Ecelesia: et tu
    quidem
    foris
    es;
    veni adoralionemdominicam
    ,
    veni ad
    trutinam,
    veni, dic,
    Pater
    noster, qui
    esinccelis.
    Sequere
    : San-
    ctificelUr
    iiOnienluuiii. Venial
    regnum
    luum. Fiat vo-
    luntas lua
    ,
    sicutincmlo
    , el in terra. Panemnoslrum
    quotidianum
    ttanobishodie.
    Sequere,
    et dic : Dimilie
    nobis debitattostra.
    Responde,
    hrcreiice
    , qurc
    sunt
    debilattta? Anfot-lc
    pccuniaiu
    ratiltiama Dcoaccc-
    pisti
    ? Non
    , inquit.
    Non le
    cgo nnipliusinlcrrogabo
    dc hoc :
    ipsc
    criim Doininus
    expositurus est, quco(
    sint debila
    qu;e
    nobis
    pctiuius
    rclaxari. Dicamus
    crgo
    sequentia
    : Sicul el nosdimittimiisdebitoribustwslris.
    Exponat
    hoc Doraintis: Si cnitn dimiscrilishomitti-
    btis
    peccata(crgo
    dcbilavestra
    peccatnsunt),
    dimillct
    vobisct Paler vcsler
    pcccala
    vcstra. Rcdi
    crgo,
    hrcrc-
    tice,
    nd
    orntioncm,
    si obsurduisti contra vcramfidei
    rntionem. Dimitlenobisdebilttnoslra
    ,
    dicis
    ,
    an nou
    dieis? Si non
    dicis,
    ctsi
    prccsens
    fueris
    corporc,
    foris
    tamcncs abEcclcsia. Ecclesicccnimoratio
    est,
    vox
    est de
    roagistcrio
    Domini vcnicns.
    Ipse dixit,
    Sic
    orate(Mciilh.vi, 9-14)
    :
    discipulisdixit,
    Sic orale':
    discipulisdixit, Aposloiisdixit,
    ct nobis
    qualcscum-
    queagiiiculi
    suinus
    dixit;
    aiiclibtts
    grcgisdixit,
    Sk
    orctle.Videlc
    quis dixerit,
    el
    quibus
    dixcril. Verilas
    discipulis,
    Pastor
    pasforuni
    arielibus : Sic
    orcile,
    Dimillcnobisclebila
    noslra,
    siculctnosdimiltimusdcbi-
    loribusnostris. Rex
    iuililibus,
    Dominus
    scrvis,
    Cbri-
    sttis
    Aposlolis,
    vcritas hominibus
    loquebatur,
    subli-
    mitas humilibtts
    itiqucbalur.
    Scio
    quid
    in vobis
    aga-
    lur :
    cgo
    vos
    appendo, ego
    dc trtitinaroea
    renunlio,
    prorsus
    dico
    quid
    invobis
    agitur.
    Hocenim
    egoplus
    qunm
    vosscio.
    Dicile,
    Dimitlenobisdebita
    noslra,
    sic-
    ttt etnosdimittimusdebiloribusnoslris.
    CAPUTV.

    7. Tola Ecclesiahic
    petit
    sibi dimilii
    peccala.
    llic
    agitur
    ul Ecclesiain cmlissil sinetnacula
    et
    rttqa. Imerrogo te,
    homo
    justc, sancle,
    homosinc
    macula et
    rugn;
    inlcrrogo
    tc
    , inquam
    : Oratio ista
    Ecclcsirecst
    -,
    (idelium
    cst,
    an catechumenorum?
    Cerle
    uiiqucrcgciicraioruin est,
    id
    esl, baptizalorum:
    poslrcmo, quod
    lolum
    superat,
    (ilioruincsl. Namsi
    noncsl
    (iliorum, qua
    frontedicitur
    ,
    Paler
    nosler,
    qui
    esinccelis? Ubi
    crgoestis,
    o
    jitsti
    el sancti ?Inmera-
    bris Ecclesire
    hujuj.
    cstis
    ,
    an non cstis? Ibi
    cralis,
    scd
    jaui
    non cstis ibi. Ef ulinam
    jamprrccisiaccepta
    rationc audianl ct credant.
    Ergo
    si tolaEcclesiadi-
    cit,
    Ditnillenobisdebila
    nostra, rcprobus
    est
    qui
    hoc
    non dicil. Ef nos
    qtiidem
    cum
    diciinus,
    debiia
    noslra,
    quousquc
    id
    quodpclimusaccipiamus,reprobi sumus,
    quia peccatores
    sumus : sed
    quod
    vos non
    facifis,
    nos faciendo
    ,
    idest
    pcccata
    nostra
    confitendo,
    miin-
    damur;
    si lamenfaciainus
    quod dicimus,
    Siculelnos
    diiniliimusdebiloribusnostris. Ubi cs
    ergo,
    hrerelice
    Pelagianc
    vel Ccelesliane? Ecce totaEcclesia
    dicil,
    Dimittenobis clebilanoslra. Habet
    ergo
    maculas et
    rugas.
    Sed confessione
    ruga extenditur,
    confessione
    maculaabluitur. Slat Ecclesiain
    oralione,
    ut mun-
    detur confessione: ct
    quamdiu
    hic
    vivitur,
    sic slal.
    Et cumde
    corporc
    exierit
    unusquisque,
    dimiltuntur
    ei
    omnia, quce
    taliahabebats utdimitterenturdebila
    ;
    quia
    et
    quotidianis precibus
    dimittuntur : et tunc
    1
    Er.
    Lugd..et
    ven.
    omittmit, discipulisdixil,
    Sitt
    orale. M.
    sLov.,
    oratioislaex neo
    est,
    Ecclesiwest. Am.et Er.
    omiUunlEcclesiwesl.
    Manuscripti
    veronon
    habent,
    ercDeo
    est.
    3sicMss.Ai
    f,ov.,
    dimitltinturet
    peccala,quiatalia ha-
    bebat.
    985
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 984
    exit mundatus,
    et lhesaurizatur Ecclesia inthesau-
    ros Doraini aurura
    purura;
    ac
    por
    hoc inthesauros
    Domini Ecclesia est sine maculaet
    ruga.
    El si ibi
    sinc raacula ct
    ruga
    est,
    hic
    quid
    orandumesl? Ut
    venia
    percipialur. Qui
    dat
    veniam,
    niaculani
    exlergit:
    qui iguoscit, rugam
    extendil. Et ubi cxlenditur
    ruga
    nostra?
    Tanquam
    inlendicula
    magni fullonis,
    incruce
    Chrisli. In
    ipsa
    enimcrucc
    ,
    id
    est,
    in
    ipsa
    lendicula
    pro
    nobis
    sanguinem
    fudit. Et nostis fideles
    quale
    leslimonium
    perhibeatis sanguini quem accopistis.
    Cerle enim
    dicitis,
    Amen. Noslis
    qui
    sit
    sanguisqui
    pro
    mullis eflususesl in remissioncm
    peccatorum.
    Ecce
    quomodo
    fit Ecclesiasinemaculaet
    ruga,
    lan-
    quam
    bene mundata in tendicula crucisexlenditur:
    sed hic omnino
    potesl
    id
    agi
    '. Exbibet sibi Eccle-
    siam
    gloriosam
    Dominus,
    non liabenlem maculam
    aut
    rugam. Agit
    hoc et
    hic,
    exhibet ibi. Hoc enim
    agit,
    ut non habeamusmaculamaul
    rugam. Magnus
    est
    qui agit 2,
    bene
    curat,
    doclissimus arlifcxest.
    Extendit in
    ligno,
    et facil nos sine
    ruga, quos
    ab-
    luendofcceralsineniacula.
    Ipsequi
    vcnit sinemacula
    et sine
    ruga,
    extensus est inlendicula
    ;
    sed
    propler
    nos,
    non
    propter
    se,
    ut nos faceret sine macula et
    ruga. Rogemusergo
    eumut
    faciat,
    et
    poslquam
    fe-
    cerit,
    adhorrea nos
    ducat, ibiquc
    nos
    reponat,
    ubi
    pressoritiin
    nonerit.
    CAPUT VI.

    8. Remedia
    peccatorum
    sine
    quibus
    vivi non
    polest.

    Morlifera
    non
    facit
    bonce
    fidci
    el bonm
    spei
    Cltrislianus.Conclilio
    qua
    nobisrclaxanlur
    quoti-.
    diana
    peccala.
    Tu
    ergoqui loqucbaris,
    sinemaculaet
    ruga
    es?
    Quid
    bic facisin
    Ecclesia, quredicit,
    Dimilte
    nobisdebitanoslra? Debilasc habere
    confilclur,
    qure
    relaxentur.
    Qui nonconfilentur,
    nonideononhabent:
    sed ideoeis11011 relaxabuntur. Confessionos
    sauat,
    et vita
    caula,
    vita
    humilis,
    oralio cum
    fide,
    conlrilio
    cordis, lacrymce
    nonficloedevenacordis
    profluentcs,
    ul dimiltanlur nobis
    peccata,
    sine
    quibus
    essenon
    possumus.
    Confessio
    , inquam,
    nos
    sanat,
    dicente
    apostolo
    J oanne,
    Si
    confileamurpeccalanoslra, fidelis
    est el
    juslus,
    ul dimiltal nobis
    peccata,
    el mundelnosab
    omni
    iniquilatc.
    Nouautem
    , quia
    dico
    quod
    non
    pos-
    sumus hic essesine
    peccato,
    homicidia facercdebe-
    mus,
    aut
    adulteria,
    vel cceteramortifera
    peccala, quce
    uno ic(u
    pcrimunt.
    Talianonfncitbonrcfideict bonre
    spei
    christianus : sedilla
    sola, quasquotidiano
    ora-
    lionis
    penicillotergantur.
    Humilesel devoti dicamus
    quotidie,
    Dimitlenobisdcbilanostra: sedsi faciamus
    quodsequilur,
    Sicutet nosdimiithnusdebiloribusno-
    slris.
    Sponsio
    hreccum
    Deo,
    vcra
    sponsio
    et fixacon-
    ditioest. Tuhomo
    es,
    el habes
    debitorem,
    et debitor
    etianvtues. Accedisad
    Deunv,
    qui habetdebitores,
    et
    debitornon
    est,
    ul
    poslules
    (ibidebiiarelaxari. Sedhoc
    libi dicit:
    Ego
    debilanon
    habeo,
    tuhabes
    debila;
    de-
    beseivimmihi : sedetiamfrater tttusdebettibi. Dcbi-
    1
    Benignianus
    Ms.,
    omninonon
    polesl
    id
    agi:
    sedrefra-
    tantibus
    creterisUbris.In
    subsequenti
    sententiafacilecre-
    eremus
    legendum,
    Exltibetibi Ecclesiain
    ;
    si
    non,sibi,
    vox
    Aposloli
    essel
    inipsodequodispulaturloco,
    ad
    Epbes.
    cap.v,
    27.
    2
    sicAm,Er.et
    nianuscripti.
    At
    Lov.,Mugnumest, quici
    hocagit.
    tor nveus
    es,
    habeset ludt-bitorem.Debilormcus
    es,
    '
    quiapeccasli
    inme : habes debUorem
    fralrem, quia
    pcccavit
    inte.
    Quod
    feccriscumdebitore luo
    ,
    facio
    j
    el
    ego
    cunvmeo: id
    est,
    si
    dimittis, dimitto;
    si te-
    nes,
    leneo. Tu contrate
    tcnes, qui
    alteri nondimit-
    tis. Ncmo
    crgo
    dicat se essesine
    peccato
    : sednon
    tamenideodebemusanvare
    peccaturn.
    Oderimusea
    ',
    fratres;
    elsi nonsuraussine
    peccalis,
    oderimus(amcn
    ea : et maximeacriminibusnosabslineamus
    ;
    absli-
    neamus, quanlumpossumus,
    alevihus
    peccatis. Ego,
    ait,
    nescio
    quis,
    nonhabeo
    peccala.
    Se
    ipsum
    deci-
    pit,
    et verilas in eo non est. Prorsus
    oremus,
    ut
    Deus dimitlat: sed faciainus
    quod dicitur,
    dimilta-
    musct nos debitoribus nostris. Cum
    dimiltimus.
    el
    dimittitur nobis.
    Quotidie
    dicimus
    hoc,
    et
    quolidie
    facimus,
    et
    quotidie
    fil innobis. Nonhic sumus sine
    peccalo,
    sedexibimushinc sine
    peccalo.
    SERMOCLXXXIi
    *
    (a).
    Deverbis
    Epistolw
    1
    J oannis, cap. iv, 1-5, Charissi-
    mi,
    noliteomni
    spirilui credere;
    sed
    probale spi-
    ritus,
    siex Deo
    sunt,
    elc. ConlraMankhmos
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Non cttilibet
    spirilui
    cre-
    dendum.
    Quando
    J oanues
    apostolus legebatur,
    au-
    divimus
    loquentemper
    eum
    Spiritumsanctum,
    et di-
    ccntem:
    Charissimi,
    nolileomni
    spiritui credere;
    sed
    probatespirilus,
    si exDeosunt.
    Repelo, quia
    necessa-
    riumest ut
    rcpetam,
    cl hocmentibus
    vestris, quan-
    tumDominus
    adjuvat,
    vchementer inculcem. Cha-
    risshni,
    noliteomni
    spiritui credere;
    sed
    probalespiri-
    tus,
    si exDeo suttl.
    Quoniatn
    multi
    pseudoprophetm
    prodkrunt
    in hunc mundum.
    Praccepit Spirilus
    san-
    ctus,
    ne omni
    spiritui
    credamus : et causamcur hoc
    proeceperif,
    dixit.
    Quce
    illacausaesl ?
    Quoniam
    inulli,
    inquit, pseudoprophelmprodierunt
    in huncmundum.
    Quisquis ergo
    ista
    prccceptacontCmpseril,
    et omni
    spirilui
    credendum
    pulaverit,
    necesseest incurrat in
    pseudoprophclas,
    et
    quodpejusest,
    blasphemet
    veros
    Prophelas.
    CAPUTII.

    2. Ex Deonon
    est, qui negat
    Christum
    in carnevenisse.Hic
    jam
    ex isto
    prccceplo
    homocau-
    tus efTectusdicturusest rnihi :
    Audivi, teneo,
    oblem-
    perare desidero, quia
    et
    ego
    in
    pseudopropbelas
    nolo
    incurrcre.
    Quis
    enimhoc
    velit,
    a
    mendacibus
    decipi
    ?
    Siquidempseudoprophela
    est mendax
    propheta.
    Da
    mihi hominem
    religiosum,
    nonvult fallere: damihi
    hominem
    impium, sacrilegum,
    fallere
    vult,
    falli non
    vult. Cura
    ergo
    nolint fallere
    boni,
    falli autem nec
    boni velint nec
    mali, quis
    est
    qui
    in
    pseudoprophe-
    tamvclitincurrere?Verbadicoconsulentisme : sed
    ulique
    in
    pseftdoprophetam
    nemonisi invitus incur-
    rit. Audivi
    praeceptumJ oannis,
    imo Domini
    pei
    J oannem,
    Nolile omni
    spiritui
    credere. Ecce
    accipio(
    itavolo.
    Addit, eldicit,
    Sed
    probatespirilus,
    si a
    1
    In
    omnihusMss.,
    eMm.
    *
    cohatusad bn.eb. fs.
    pr.
    rm. vd. et Am.Er. par.
    LOV.
    (a)
    Alias,
    deVerbis
    Apostoli
    50. ':-.
    ,'i?
    (b)
    Sermonis
    hujus
    mentiofitin
    suhsequenti:
    subse*. ;S
    queniis
    vero
    excerpta
    daf1'lorusadRom.'
    vm.
    efad PW''.'*,
    linp.
    ii. -.':
    :',' .'
    -
    '-.
    SRRMOCr.XYVIL
    OSfi
    Deo sunt. Unde
    probo
    ? Probare
    vellem,
    si errare
    noii
    possem.
    Certe nisi
    probavcro spiritus qui
    ex Deo
    sunt,
    incurram neccsseest in
    spirilus qui
    exDeonon
    sunt,
    et ex hoc seducar a
    pseudopropbetis. Quid
    aganv
    ?
    Quomodo
    observem? 0 si sanctus J oannes
    ,
    quomodo
    nobis
    dixit,
    Nolite omni
    spirilui creilere,
    sed
    probaiespirilus,
    si exDeo
    sunt;
    dicere
    dignaretur,
    quomodoprobenturspirilus qui
    exDeosunt! Noli esse
    sollicilus,
    el hoc audi. Ilinc
    cognosciturspirilus
    Dei :
    hoc certe
    exspeclabas
    audire,
    ut
    probares spiritus
    quiex
    Deosunt. Ilinc
    cogtwscilurspirilus
    Dei.-J oannes
    dixit,
    non
    ego
    : hoc
    sequilur
    iulectione
    qiiam
    tracto.
    Cunvenimnos
    propterea
    facerct sollicitos el
    cauios,
    ne omni
    spirilui credamus,
    sed
    probemus spiritus qui
    ex Deo
    sunt, quia
    multi
    pseudopropheloeprodierunt
    in hunc
    mutvdum;
    continuovidil
    quiddesideraremus,
    occurrit
    exspectationi, injecit
    oculumtacitoc
    cogita-
    tioni. Gralias
    Deo, quia
    et hoc
    per
    illum
    loqui digua-
    lus est. Hinc
    cognosciturspiritus
    Dei.
    Eia
    audile; audite,
    intelligite, discernile;
    inhaerete
    vcritati,
    resistitefalsilati. llinc
    cognosciturspirilus
    Dei.
    Unde, rogo te?Hocestquod
    audire
    cupiebam.
    Omnis
    spiritusqui confilelur
    J esumChristumincarne
    venisse,
    ex
    Deoesl: ei otnnis
    spirilusqui
    non
    confilelur
    J esumChri-
    sliimincarne
    venisse,
    exDeononesl
    (Uoan. iv, 1-5).
    Interim
    ergo, charissimi, repellite
    ab
    auribus.veslris
    onineni
    dispulatorem, pracdicatorem, scriptorem,
    susurratorem, qui negat
    J esum Christum incarne
    venisse.
    Ergo repellite
    Manichaeosa
    domibus,
    ab au-
    ribus
    ,
    a cordibus veslris. Manichaei eriuvvCliristum
    in carne venisse
    apertissime negant. Spiritus ergo
    il-
    lorumnon sunl ex Deo.
    5. Mankhmorumin
    ipso
    locoJ oannis insidim.Error
    deduttbusnaluris. Hic video unde velit
    lupus
    obre-
    pere; agnosco,
    et
    quanlum
    valeo
    ,
    devitandum esse
    demonstro.
    Ilinc,
    ineo
    quoddixi,
    vcl
    potius
    ab
    Apo-
    stolo diclum
    commemoravi; quia
    Omnis
    spiritus qui
    negal
    J esumClirislumincarne
    venisse,
    exDeonon
    est;
    insidialur Manichoeusin hoc verbo
    ,
    et dicit mihi :
    Ecce
    spiritus qui negai
    J esum
    Christumin carneve-
    nisse,
    ex Deonon
    cst;
    undeest
    ergo
    ? Si ex Deonon
    est, inquii,
    undeest ?
    Numquid
    enim
    potest esse,
    nisi
    aliunde ? Si
    ergo, inquit,
    cx Deonon
    est,
    et aliundc
    est,
    videsesseduas naluras. Invenimus
    Iupnm
    : retia
    salubria
    lendamus, venemur,
    capiamus, captum
    tru-
    cidemus. Trucidemus
    plane; nioriatur
    error,
    vivat
    homo. Ecce in eo
    quoddixi, Capiamus,
    trucidemus
    ;
    moriatur
    error,
    vivat
    homo;
    ibi solvitur
    quaestio.
    Sed
    recolile
    quod proposui,
    ne obliti
    quaeslionem,
    non
    intelligalis
    solutionem. Omnis
    spirilusqui
    non
    confile-
    lur J esumChrislumincarne
    venisse,
    ex Deononest.
    CAPUT III.

    Et Manichocus
    conliiiuo : Et unde
    est ?Si ex Deonon
    est,
    aliundeest. Si
    aliunde
    est,
    docui
    '
    duas esse naluras. Ilanc
    quoestionemlenele,
    et mentes ad illa mea verba
    rcvocate,
    ubi
    dixi,
    Ca-
    piamus, trucidemus;
    rnoriatur
    error,
    vivat homo.
    Error non est ex
    Deo,
    homo ex Deoesl. Redile ad
    1
    Forte,
    tlocuit.
    qusestionem
    : Omnis
    spiritus qui
    non
    confitelur
    J esttm
    incatne
    venisse,
    exDeononesl. Dico
    et
    ego,
    Omnia
    pet ipsumfacla
    sunt
    (J oan. i,
    5).
    Omnis
    spirilus
    taudel
    Domhtum
    (Psat. CL,6).
    Sedsi non onmis
    spirilus
    ex
    J
    Deo
    est, quomodo spiritus qui
    ex Deonon est laudat
    Dominum?Prorsus omnis
    spirilus
    laudet Dominum.
    Utrumquevideo, languidumintelligo;
    vitium
    sanelur,
    natura liberctur. Yilium nalura non
    est,
    sednaturcc
    inimicumcst. Sana undc
    langues,
    remanet unde lau-
    des. Medicinavilia
    pcrsequitur,
    non naturani. Omnis
    spirilus qui
    iwn
    confiletur
    J esumChrisluminccirnevc-
    nisse,
    exDeonon esl. In
    quantum
    nonconfitetur Clui-
    stum incarne venisse
    ,
    inlantura ex Deo non
    est;
    quia
    iste error
    qui
    non conlitetur Christum in carne
    venisse,
    cx Deonon est.
    Fralres, quid
    est
    quod
    rena-
    scinvur? Si bene nali
    sumus, quid
    est
    quod
    renasci-
    nvur? Natura
    quaecorrupta fuerat,
    reparatur;
    nalura
    quoc
    Iapsafuerat, erigitur;
    natura
    quee
    dcformis
    jacc-.
    bat,
    gratia
    reformatur. Solus enim
    Creator, Pater,
    Filius ct
    Spiritus sanclus;
    trina
    unitas,
    una
    trinitas;
    solailla natura
    immutabilis,
    incommutabilis,
    nec de-
    fCctui,
    nec
    profectui obnoxia,
    nec
    cadit,
    ut ininus
    sit;
    nec
    transcendit,
    ut
    plus sit; perfecta,
    sempilerna,
    omnimodo
    immulabilis,
    solailla natura. Crealuravero
    bona,
    sedCreatori
    impar
    valde. Vis
    adhoererediabolo
    descrtori,
    si
    ocquare
    coittendis conditaConditori '.
    CAPUT IV.

    4.
    Mtinkhworumerror,anitnam esse
    parletnDei,
    confulaltir. Agnoscal
    anima
    condilionem
    suam: non cst
    Deus. Cumseanima
    pulat Deitni,
    of-
    fendit Deum: non invenil
    salvalorcm,
    sed invenit
    damnatorem.
    Quoniam
    Deus
    quando
    animas malas
    damnat,
    nonsedaranat: si autemaninvahocest
    quod
    Deus,
    se damnat. Demus honorem Deo
    noslro,
    fra-
    lres,
    cui
    clamamus,
    Liberanosamalo
    (Mallh. vi, 15).
    Et si susurrets
    libi,
    ut in oratione invenias (eiUatio-
    nem,
    et dicat
    tibi, Quid
    cst
    quodclamasti,
    Liberanos
    mato? Certe non est malum?
    Responde
    illi :
    Ego
    sunv
    maltis;
    et si liberaverit mea
    malo,
    ero demalo
    bonus : liberet meame
    ,
    ne
    incurrara inte. Hocdic
    Manichoeo: Si Deus"J Neraveri(me a
    me,
    non incur-
    raminte:
    quia
    si Deusliheraverit meame
    malo,
    ero
    bonus;
    si bonus
    ero, sapiensero;
    si
    sapiens ero,
    non
    errabo;
    si non
    errabo,
    a te
    decipi
    non
    potero.
    Liberct
    ergo
    Deus mc a
    rae,
    et non incurro in le. Meumest
    eniin
    vitiuro,
    u( erremet credanvtibi:
    quoniam
    anima
    mea
    impleta
    esl illusionibus
    (Psal. xxxvu, 8).
    Nonsum
    mihi
    ipsc
    luraen : namsi
    cssem, nunquam
    errassem.
    ldeo
    pars
    Dei non
    sum, quia
    substaittia
    Dei,
    natura
    Dei,
    errare non
    polest: ego
    autem
    erro;
    namet lu
    ipseconftteris, sapientein
    (e
    dicis,
    ab errore meIibe-
    rare conaris. Unde
    crgo erro,
    si nalura Dei sum?
    Erubesce,
    da honorem Deo.
    Ego
    dico
    quia
    muKum
    adhuc erras : sed sicut tu
    ipse confiteris, erravcras.
    Erraveral
    ergo
    natura Dei? lerat in
    immundiliamna-
    lura Dei? Adulteria commiuebat natura Dei?
    Stttpra
    illicitafaciebat nalura Dei? Coecanesciebat
    qua
    iret
    1
    Fossatensiscodex
    ,
    si
    wqtiari
    viscondiiort.
    3
    Editi,
    succurret.Melius
    manuseripti,
    sMswn-e/;
    stibaudi,
    jiianichwus.
    D87
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPI
    natura Dei ? Faciiioribuscl
    flagiliis
    obruebnlur
    nnlura
    Dei?
    Erubcsce,
    da honorcmDeo.
    \ CAPUT V.

    5. Lttmensibi essehomonoii
    polest.
    Mala nonex
    nalura,
    seri exvilio natiirw. Luincn tibi
    esse non
    poles;
    non
    poles,
    nmi
    potes
    l. Eral tumeii
    verum. In
    coinparatione
    J oanuis diciuraest,
    Erat lu-
    menverum.
    Numquid
    non et J oanncs Incerim? Itle
    eral lucerna
    ardensel
    lucens,
    Dominusdixit
    (J oan. v,
    55). Numqiiid
    lucerna lumen nonesl? Scderaf liunen
    vcrum. Lucernaet accendi
    potcsl,
    cl
    exslingui potest:
    luraeu vertimaccenderc
    potcsl,
    exstingui
    non
    polest.
    Erat
    ergo
    lumenverum, quocl
    illitmiuai oinnemliomi-
    ncmvcnienlemin huncmundum
    (id.
    i, 9).
    Illuminandi
    sumus,
    non lunien suinus.
    Expergisceie,
    clnraanio-
    ctinv: Doininusilluminatio
    mea.
    Quid
    cst
    crgo quod
    dicis?
    Ergo
    non sunt raala? Suni
    mala,
    sed niuiaii-
    lur;
    el
    ipsa
    erunl bona:
    quia
    ipsa
    mala
    ,
    viiio sunt
    nvala,
    nonnalura.
    Quid
    est,
    Liberanosa malo? Noiinc
    posseintis
    et
    possumus
    lrcc verba dicerc,
    Libera nos
    a (enebris? A
    quibus
    lenebris? A nohis
    ipsis,
    si
    qiue
    in nobissunl
    reliquiae
    tenebrarum,
    dnncc in lotutn
    lux
    efficiamur,
    nihil liabentes in nobis
    quod
    rcsistnt
    charilati, quod rcpugnet
    verilau
    , quod subjaceat
    in-
    firmiiali, quod
    condilionc moiialitatis dcficiat. Tunc
    totuni videle
    quid
    erit, quando crit, Corruplibik
    Iwc
    indueuir
    incorruptione,
    el morlaleItocinduetur iinmor-
    lalitale. Tune
    fiel
    sermo
    qui scriplus esl, Absorpla
    esl
    morsinvictoriam. Ubi
    csl, mors,
    conientioluct?ubi
    csl,
    mors,
    aciileusttitis?Aculcusattlemmoriisesl
    peccciniin
    (I
    Cor.
    xv, 55-50).
    Ubi nialum?
    CAPUT VI.

    6. Mttlahominisduo
    ,
    error et in-
    firmilas.
    Modomalahonvinum
    qurc?
    Eiior cl iulirmi-
    las. Aut ncscis
    quidagas,
    et errando laberis;
    aul scis
    quid agi debeat,
    el infii-mitaic
    superaris. Ergo
    omnc
    malum hominis crror et inlirniitas. Conlra erroretiv
    claraa,
    Dominusiiiuminalio
    mea. Conlra infirrailatem
    addc,
    El salus mea
    (Psal. xxvi, 1). Crede-,
    bonus
    eslo : lu es
    raalus,
    lu crU bonus. Noli dividere. Na-
    lura intc sananda
    cst,
    non
    sefrfranda.
    Visnossc
    quid
    cs? Tenebrcc.
    Quare
    lenebrcc? Ilomo
    qui dicis,
    Cor-
    iiimpilur
    Dcus
    , aliquid
    his tencbris
    potest
    esso
    pro-
    fundius?
    Crede, agnosce
    Christuin in carne
    venisse,
    accepissequod
    non
    erat,
    nonamisisse
    quoderat;
    ho-
    liiinemin se
    mutasse,iion
    inhominem fuisseniuta-
    lum.
    Agnosce,
    ct lu
    ipse
    ex malocris
    bonus,
    cx te-
    nebris eris lux. An
    menlior,
    el non est undc convin-
    cam?
    Aposlolumaccipis,
    si lc non
    fmgisaccipcrc;
    Apostoluni legis,
    et
    dcciperis,
    et
    decipis.
    Uiidedeci-
    peris?
    Errando maloluole
    ipso.
    Si autem
    credidetis,
    erroremque discusseris,
    audies ab
    Apostolo,
    Fuistis
    enim
    aliquando
    lenebrm
    ;
    nuncautemlux. Sed
    addidil,
    lux,
    sedubi? ln Domino
    (Ephes.
    v,
    S). Ergo
    lenebrce
    in
    le,
    lux in Domino.
    Quianoivjibi poles luccre,
    ac-
    cedendo
    illuminaris,
    recedcndo lenebraris:
    quia
    non
    tibi lumenlu
    ipsees,
    aliundoilluminaris. Accedilead
    eum,
    el illuminainini
    (Psal. xxxni,
    C).
    CAPUT VII.

    7. De eoclemJ oannis loco


    qumslio
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.:
    Erubesce,
    da honorem
    Deo,
    lumentibi
    essenon
    potes.
    Eral tumen
    verum,
    etc. M.
    alict
    differlur
    in
    subscque-nlem
    sermonem.SCto ci
    simi,
    de ista lectionesancli J oannis
    iiireuiiamul
    inc fuisse imraoratura
    ,
    nec vosesse
    faligandos
    uil
    video,
    vel ultra
    capacitatem replendos; elnoslrai
    firniitas
    cogilanda
    cst. Nanvhcecverbri sancti J bani
    habenl adhtic
    niitgnas
    lalcbras suas. Iiileiimebs
    q
    negant
    Chrislum in carne
    venisse, repcilile.
    Corist
    enimeos non csse cx Deo. In
    quanluin crraiit;
    quanlumpeccant,
    in
    quantumblasphemant,
    iioiisli
    ex Deo:
    saneutur,
    et ex Deo
    erunl; quia
    ethahi
    ex Deoerant. Ilinc
    quantumcumque disputavi,
    6
    lendite
    Seripluras.
    Nolite crcdere eis
    qui nega
    Clnislum in carne venisse. Sed Cetic dicturus
    nvihi :
    Ergo qui
    dicit Christum in carne
    venisse,
    Deocsl? Audiamus
    Donatisias, quia
    confiteittur Cli
    stumincariie
    vcnisse;
    audiamus
    ArianoS, qtiia
    Cb
    fiteutur Cliristumin carne
    venisse;
    audiahiusEun
    mianos, quia
    confilenfur Chrislura incarne veniss
    audiauius
    Phoiinianos, quia
    confiicntur Clifistum
    cnrnevenisse. Si enimomnes
    spiritus qui
    conftteiii
    Chrisluminc;irne
    vcnisse,
    ex Deo
    sunt, quani
    niiil
    sunl hrcreses
    nvendaces, deceptriccs, iiisanoe,
    coh
    lcntur lamcn Clnistum in carne vehisse.
    Qtiid
    er
    dicturi suinus?
    Quomodo
    istam
    quceslionem
    soiulii
    Qiioinodocumquesolvendasit,
    bodiesolvi nort
    pole
    Tenetc medcbitorein : scdDeunv
    pro
    meet
    pi'0
    vo
    orafe
    adjutorem.
    ConVersiad
    Dominuni,
    elc.
    SERMOCLXXXIII
    *
    ().
    Rtirsumdeverbis
    Epislolw
    I
    J oanniSj
    cap. iv, 2,
    Oinn
    spiritus qtti
    confitelur J esumChrislumincariiev
    nisse,
    oxDeoest
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    I.
    Quwslio
    tractanda. Vesl
    Chaiilatis
    exspectalio,
    niei debitl exactib cst. N
    dubito merainisse
    vos, quid
    iii
    adjuiorio
    DOriiihi
    sancli J oannis ledione
    promiserim.
    Cum
    ergo
    audisl
    Lectorem
    ,
    credovos
    cogitasse
    iriedebere essedebi
    reddiiorem.
    MagnamquippeqUaeslloiveih
    sermoiVe
    '
    longura procedente disiulinius, quoraOdo
    refcie
    poss
    intclligi quod
    ait in
    Epislola
    sua bealus
    J oannes,
    tt"
    Baplista,
    sed
    Evangelista
    : Omnis
    spirilusqui confit
    tnr J esumCltristiimincarne
    venisse,
    cxDeoest. Vid
    mus enini multas bceresesconliteri Clirisluraincaii
    vcnisse
    .
    el laraen nort eas
    possumus
    dicei-eex I)
    csse.
    Negal
    Christum in carne venisse Maiiicliaeu
    Nonesl
    lnboranduni, neque
    vobisdiuliussuadendui
    quod
    isfe error non sit eXDeo. SedAriaiiusconlii
    lur Chrislura ihcarne
    vehisse, Eunoraiaiius,
    Sabe
    lianus,
    Photiiiiauus.
    Quid
    istiscdnvirtcendis
    qricerim
    testes?
    Quis
    tol humeral
    pestes?
    Sed inleriiri
    qu-
    strat notiora tractcmus. Multis
    quippe
    bceresesillae
    quas
    nominavi, iguolae sunt,
    et est isla
    igrioranti
    tutior. Cerle
    quod novimus,
    Donatifetaconfilelu
    Christumin carne venisse : el lamen absit i't sil hi
    error ex Deo. Ut de recentioribus hoereticis
    kstjtiar
    *
    collatusad omnesMsS.Edd.in sermone
    prseceden
    modo
    designalos.
    () Alias,
    deverbis
    Aposldli
    51.
    (h)
    cifal tiorusadr.om,
    vui,
    et ad
    Philipp.
    .
    m
    SERMOCLXXXIiL
    990
    Pelagianista
    confitelurChristumincarnevenissc:
    ta-
    nien
    omnino non esl hiccrror.ex
    Deo.
    CAPUT
    II.

    2. Hwrelici inIwc
    conveniunt,
    utne-
    genl
    Chrisluin
    in carne venisse.
    Proinde, charissimi,
    diligenler
    considerenius, quoiiiam
    nondubitamusve-
    ratn csse
    senleiuiam,
    Omnis
    spirilusquiconfiielur
    J e-
    sumCitrislumincarne
    vcnisse,
    exDeoesl: coiivinccndi
    sunt isli
    qtidd
    non conliteaiUur Christuni in cnrne
    vcnisse. Namsi eis istain conccsseriinus confessio-
    liem,
    ex Deoillosessefatcbimur.
    Quoinodo
    vos ab
    ciirum crroribus vel
    prohibemus,
    vcl
    dcterreiiius,
    vcl adversus eos scutovetitalis defendiinus?
    Adju-
    vct iius
    Doininus, quia
    et vestia
    cxspectalio pro
    liobis oratio
    est,
    ut convincanturisti
    quia
    non con-
    fitcntur Cbristumincarnc venisse.
    5.
    Aritinus,quomodonecjal
    Christumht cnrne ve-
    nisse. Arianus
    audit,
    ct
    prredicat partuni virginis
    Marioe.Confifetur
    crgo
    Christumin carne vcnisse'!
    Non.
    Qttomodoprobamus
    ? Si
    ndjuvcl
    Doniinusin-
    telligenlias veslras,
    facillirae.
    Qtiid
    est
    quodexigi-
    mtis?Ulrumconfitcatur J estini Chrisluni in carnc
    venisse.
    Quomodo
    confilcri
    polcsf,
    in caruevcnisse
    J esum
    Chrisluin, qiii negal ipsum
    Christtinv?
    Quis
    eniin est Chrislus
    ? ReatunvPctruni
    interrogemus.
    Modo
    Cum
    Evangeliumlegerelur, audistis,
    cum
    qure-
    sisset Dominus
    ipse
    J esus
    Cliristus, quero
    illumdice-
    rent liominesFiliumliominis
    ; rcspoiiderunt
    disci-
    pu)i opiniones alienas,
    ct dixerunt : Alii J oaniiem
    Baplislam,
    alii Eliam
    ,
    alii
    J eremiam,
    aut uiiuinex
    Propheiis.
    Qui
    hoecconfitebantur vel Confitentur
    ,
    J esumClirislum
    plus(piara
    honvineni nonnovertml.
    SiautemJ esum Chrisluni
    plusqtiatn
    hominera non
    nbverunt,
    J esumCliristuni
    ulique
    non novcrunl. Si
    cnimtanlummodohomo
    csl,
    et niliii
    amplius,
    non
    est
    ipse
    J esus Chrislus. Vos
    ergo, inquil, quem
    me
    essedicilis?
    Respondit
    Pelrus,
    unus
    proomnibiis,
    quia
    unitas uvomnibus: TMes ChrislusFititis Dei
    vhi
    (Maltli.
    xvt, 15-lG).
    CAPUTIII.

    4. ldenttraclalur
    argumentum.
    Ecce
    habes confessionein
    verara,
    confessionem
    plenam.
    jungere
    enimdebes
    utrumque,quod
    dese
    Christus,
    el
    quod
    deChrisioPeirus.
    Quid
    dese Christus?
    Quein
    medicuntliominesesseFiliumhominis?
    Quid
    deClirislo
    Petrus ? Tues Ghristus Fitius Dei vivi.
    Utrumque
    conjunge,
    etvenitChristusincarne. HocdeseChrislus
    quod
    raiiius
    est,
    hocde Chrislo Pelrus
    quod majtis
    est.
    Respondit
    deveritale
    liumililas,
    et de humilitale
    veritas:hocestde veritaleDei
    bumililas,etdehuraili-
    talehomiilisveriias.
    Queni
    mcdicunl homines
    esse,
    in-
    quit,
    Filitimhominis?Dico
    egoquod
    faclussum
    propler
    vos:
    dictu, Pelre, quiseslqui
    fecitvos.
    Qui
    ergo
    confi-
    teturJ esuiii
    ChrisluminCarncvenisse, profecioconfi-
    letur FiliumDeiincarnevenisse. Dicat nunc
    Arianus,
    utrumconfitealurChrislumin carnevenisse.Si Fi-
    litimDei confilelur in carne
    venisse,
    Christumcon-
    filelurincarnevenisse.Si Filiura
    DeincgatChristum,
    nescit Christum: aliura
    pro
    alio
    dicit,
    non
    ipsum
    dicit.
    Quid
    est enimFiliusDei ?
    Quoniodo
    quoereba-
    rous,
    quid
    est Christus
    ;
    et
    audiehamus, quod
    sit
    Filius Dei :
    quoeramus, quid
    est Filfus Dei. Ecce
    FiliusDei : In
    principio
    erat
    Verbum,
    el Verbumerat
    ctpud
    Dentn
    ,
    et Deuserat Verbum
    ;
    hoc eratin
    prin-
    cipioapud
    Deum. In
    principio
    eral Verbutn.
    Quiddicis,
    Ariane? In
    principio,
    sicut dicit
    Genesis, fecit
    Deus
    cwiumet lerram
    (Gen. i,
    1)
    ;
    tu autera
    dicis,
    In
    principio
    fccitDeusVerbum. FactumenimdicisVer-
    bnm
    ,
    crealuram dicis Verbiun. Tu
    ergo dicis,
    Iu
    principio
    fecitDeusVerbum: sed
    Evangclistadieit,
    ln
    principio
    eral Yerbiiin.El ideo in
    principio
    fecit
    Deus ccelttmei
    lerram, quia
    eral Vcrbuni. Omnia
    per ipsumfacla
    sunl
    (J oan. i, 1-5).
    Faclumdicis. Si
    facltimdicis
    ,
    Filiuni
    negas.
    CAPUTIY.

    5. ldetn iraclatur
    argumenlum.
    Fi-
    litrai cnim
    qurcrimus natura,
    non
    gratia ;
    Filium
    unicum, unigenitum,
    non
    adoptalum.
    TalemFilium
    qiioerimus,
    tainverumFilium
    qureriraus, qui
    CMHI in
    forma
    Dei
    esset, Aposloli
    verba
    sunl,
    propter
    rudes
    commenioro,
    ne meaverba
    putcnlur
    : illumFilium
    quccrimus, qui
    cumin
    forma
    Dci
    essel,
    sicut dicit
    Aposlolus,
    non
    rapinam
    arbitratus esl esse
    mqualis
    Dco. Non
    rapina, quia
    iialura. Nalura
    eral,
    rapina
    non crat. Non
    rapinam
    arbitratus esl esse
    wqualis
    Deo. Non crat ei
    rapina,
    natura erat : sic eral ex
    oeternilate,
    sic crat cocclernus
    gigneuli,
    sic crat
    ocqualis
    Palri,
    sic eral.
    Semetipsum
    exinanivit : ut
    confileamurJ esumChristtimincarnevenisse.Semet-
    ipsum
    exinanivit.
    Quomodo
    ? Anvillendo
    quod erat,
    an assumendo
    quodnoncr.il? Sequatur Apostolus;
    audiamus:
    Semetipsum
    exincinivil,forntam
    servi acci-
    piens(Philipp.
    n, 6,
    7).
    Sic se
    exinanivit,
    formam
    servi
    accipiens,
    non formani Dei amittens. Forma
    servi
    accessit,
    nonformaDei discessil. Hocesl con-
    literi Cluistumincarne venisse. Arianusaulem
    qui
    non conliletur
    ccqualcm,
    non confitetur Filiuni. Si
    noncoiifitelur
    Filium,
    non confiteiur Cbrislum.
    Qui
    non confitefur
    Chrislum, quomodo
    confUelurChri-
    siumincarnevenisse?
    CAPUT V.

    6. Eunomiaitus.Sic el Eunomianus
    par ejus,
    socius
    ejus,
    non multttmdiversus. Etenim
    dicunlur Ariani confesst fuisse
    quia
    vel similis est
    Patri Filius
    ;
    et si non
    requalisdixerunt,
    sed
    similis,
    Ille,
    nec sirailis. Et iste
    ergo negat
    Christum. Si
    cnini Chrisius vertts Patri
    cequalis
    est et
    similis,
    profecto qui ncgat aequalem, negat
    Christum
    ; qui
    negat similem,negat
    Chrislum.
    Qui ergonegat ocqua-
    lem et
    similem, negat
    in carne venisseChrislum.
    Quoero
    enim: Venit in carneGhrislus?
    Respondet:
    Venit. Et
    pulamusquia
    confitelur.
    Interrogo
    :
    Quis
    Christusvenit in carne?
    ocqualisPalri,
    an
    inavqua-
    lis ?
    Respondet
    :
    Inaequalis. Incequalem
    ergo
    Patri
    dicisvenisseincarne:
    negas
    Christumincarne ve-
    nissc, quia
    Christus
    requalis
    esl Palri.
    7. Sabellianiis.Sabellianumaudi.
    Ipse
    est
    Filius,
    qui
    esl et Pater. Hoc
    dicit,
    hinc
    pungit,
    hinc venena
    dilTundit.
    fpse est, inquit,
    Pater.
    Quando vult,
    Fi-
    liusesl:
    quando
    vult,
    Pater est. Nonest
    ipse
    Chfi-
    stus. Et tu
    erras,
    si hunc Christumdicis in carne
    venisse

    quia
    isleChristus nonest
    *negas
    Chrislum
    Ml S. AUGUSTINIEPISCOPI
    992
    incarnevenissc.
    8. Photinus.
    Quid dicis,
    Pholinc? Ail Photinus :
    Chrislus solumhomo
    est,
    Deus non est. Forinani
    servi
    confileris,
    formamDci
    negas.
    Et Chrislus in
    formaDei
    oequalis
    est
    Palri,
    in formaservi consors
    esl nobis. Et lu
    negas
    Chrislumincarne venisse.
    9. Donatista. Donalista
    quid?
    Donatisloe
    plurimi
    hocconfitentur de Filio
    quod nos,
    quod oequalis
    sit
    Patri
    Filius, ejusdemque
    subslantise : alii vero
    eorum, ejusdemquidem
    substantise
    confitenlur, [sed
    rcqtialenincgant. Quidopus
    cst
    disputare
    dc his
    qui
    negant cequalenv
    ? Si enim
    negant oequalem,negant
    Filium. Si
    neganl Filium, negant
    Cliristum. Si ne-
    gantChristuni, quomodo
    coiilitenlurincarnevenisse
    Chrislum?
    CAPUTVI.10. Idemtraclalur
    argumenlum.
    Dc
    illis suhtilior
    disputatio est, qtti
    hoc coiifitentur
    quodnos, unigenitum
    Filium
    oequalemPatri, ejusdem
    subslantiae,
    oelernocoaelernum
    ;
    et tamenDonatistae
    stitit. Dicanvuseis : Vcrbis
    confilcmini,
    factis
    nega-
    tis.
    Aliquis
    cnim
    hegat
    factis. Nonomnis
    qui negat,
    verbo
    negal.
    Plane sttnthoraines
    qui
    factis
    negant.
    Inlerrogemus, Apostolum
    : Oinnia
    inquit,
    tnnnda
    'illiiudis;
    immundisaulemet
    infideiibus
    niltil esl tnun-
    dum,
    sed
    polluia
    sunl eorumet tnens et conscientia.
    Confiteniur
    enimDeumse
    nosse, faclis
    aulem
    neganl
    (Tit.
    i, 15,10 ). Quidest, ncgare
    faclis ?
    Superbire.
    el schismatafacere;
    nonin
    Deo,
    sedinhomine
    glo-
    riari. Ila faclis
    ncgalur
    Chrislus : unilalem
    quippa
    amatCliristus. Postremo ecce
    quomodo
    el
    ipsi
    Chri-
    slunv
    neganl,
    ut
    apeiiius loquaraur.
    Noseumdicimus
    Christum,
    de
    quo
    ait J oannes
    Baplista
    :
    Qui
    habet
    sponsam,sponstisesl(J oan. nt, 29). BonumeonjugiiMvv,
    sanctae
    nupliae. SponsusClirislus, sponsa
    Ecclesia.
    Ab
    sponsocognoscimussponsam.
    Dicat nobis
    ipse
    sponsus , quam
    habet
    sponsanv
    :
    dicat,
    nc fortassis
    erremus,
    ct invilali ad
    nuplias
    sanctavota lurbc-
    nvus :
    dical,
    oslendal
    primo
    se
    ipsumsponsum.
    CAPUT VII.11. Idem tractalur
    argumentuin.
    Post resurrectioncm ail
    discipulis
    suis : Non scie-
    balis
    quiaoporlebatimpkri
    onttiia
    quwscripla
    sunl in
    legeMoysi
    et
    Prophelis,
    et Psalmis deme ?
    Tunc,
    tivangelistasequitur
    et
    dicit,
    TMMC
    aperuit
    illis sen-
    sum,
    ut
    intelligerentScripturas,
    el dixiteis:
    Quia
    sic
    opotiebal
    Chrislum
    pali,
    el
    resurgere
    a morluisterlio
    die. Ecce
    sponsus, quem
    confessus cst
    Petrus,
    hoc
    esl FiliumDei vivi,
    oporlebat
    ul
    paterelur,
    et terlio
    die
    resurgerel.
    El facLumeral :
    implelumvidebant,
    caput
    tenebani, corpus quxrebanl. Quod
    est
    capul
    ?
    Ipse
    Chrislus :
    passus esl,
    lcrtio dic resurrexit :
    capul
    est Ecclesirc.
    Corpusquod
    csl ?
    Ipsa
    Ecclesia.
    Yidebant
    ergo discipuli caput, corpus
    non
    videbant.
    Ergo
    eos
    corpus
    non
    videntes, doceat
    caput. Dic,
    Domine J esu
    ; dic,
    sancte
    sponse,
    instrue nos de
    corporetuo,
    dc
    sponsalua,
    de dilecta
    lua,
    de co-
    lumba
    tua, quam
    dolasti
    sanguineluo,
    dic:
    Oporte-
    bal Chrislum
    pali,
    el
    restirgere
    a nwtiuis lerlio die.
    Ecce
    sponsus
    : dic de
    sponsn, imple
    labulas malri-
    mojiiales.Audile
    sponsam
    : Ei
    piwdicari,inquit.
    Hoc
    eninv
    sequilur. Oporlebat
    Cliristum
    pali,
    et
    resurgere
    a morluis lertio
    die,
    el
    prmdicari
    innonitne
    ejuspre-
    nileiitiamel remissionem
    peccalorumper
    omnes
    genlcs.
    Ubi le abscondis?Per onmes
    genles, incipientibus
    ub
    J erusalem
    (Luc. xxiv,
    44-47
    ).
    Sic cst faclura.
    Legi-
    mus
    promissum,
    videmus
    irapletum.
    Ecce lux mea
    ;
    ubi cst obscuritas lua?
    Ergo
    Cbristus
    sponsus
    est
    hujiis Ecclesiav,
    qure pracdicalur
    in omnes
    gentes,
    cl
    pullulat
    et crescil
    usque
    ad fines
    lerrre,
    incipien-
    tibus abJ erusalera:
    hujussponsus
    est Christus. Tu
    quid
    dicis?
    Cujussponsus
    est Clnislus? Paiiis Donati?
    Non est
    ipsc,
    non est
    ipse.
    Homo
    bone,
    non est
    ipse
    : imohomo
    nvale,
    noncsl
    ipse.
    Ad
    nuptias
    ve-
    nimus,
    tabulas
    legamus,
    et non
    litigemus. Ergo
    si lu
    dicis,
    Christus esl
    sponsus parlis
    Donati
    ; ego
    ta-
    bulas
    lego,
    et invenioesseChristum
    sponsum
    Eccle-
    siredififusaetoto orbe terrarum. Si
    dicis, Ipse.est,
    et nonest
    ipse, negas
    Chrislumincarnevenisse.
    CAPUTVIII.

    12.
    Pelagianista.Pelagianistareslat,
    (o)
    nonex hoeresibus
    omnibus,
    sedeis
    quasproparvo
    tcmpore
    commemoravi.J amenim
    dixi,
    Quis
    numerat
    lol
    pcstes?Quiddieis,
    Pelagianisla?
    Audile
    quid
    dicit.
    Yidelur coivftteriChrislumincarne venisse: seddis-
    cussusiuvenitur
    negarc.
    Chrislusenimin
    carneve-
    nit, quce
    similitudo esset carnis
    peccali,
    non essct
    caro
    peccali. Aposloli
    verbasunt : MisilDeusFiiium
    suuminsimiiiludhiemcarnis
    peccali(llom. vm, 5),
    Non
    insimilitudiivera
    carnis,
    qtiasi
    caro non esset
    caro;
    sedinsimilitudinemcamis
    peccati, quia
    caro
    eral,
    sed
    peccati
    caronon erat. Isteaulem
    Pelagius
    et coe-
    leramcarnenvomnis infaniis carni Christi conalur
    rcquare.
    Non
    est,
    charissimi. Non
    pro magno
    com-
    mcndarelur inChristo simililudocarnis
    peccati,
    nisi
    omnis ceeteracaroessetcaro
    pcccaii. Quidergopro-
    dest, quia
    dicisChrisiunvincarne
    venisse,
    et omnium
    infantiumcarni cumconaris
    aequare
    ? Et tibi hoc
    dico
    quod
    Donatistre:Nonest
    ipse.
    EccevideoEccle-
    siani nvairemtestimoniumreddenlem
    ipsis
    uberibus
    suis. Accurrunl malres cum
    parvulis
    filiis
    , ingerunt
    Salvatori salvandos
    ,
    non
    Pelagio
    damnandos. MalCr
    qurelibet
    raulier
    pietate
    currens cum
    parvulo
    filiodi-
    cit :
    Baplizelur,
    ul salvelur.
    Pelagius
    contra :
    Quid
    salvetur?Nonest
    quod
    ineo
    salvelur;
    nihil habel vi-
    tii,
    nihil exiraducedamnationisatiraxit. Si
    aequalis
    esl
    Christo, quarequccril
    Chrislum?Ecce dicotibi :
    Sponsus
    FiliusDei
    qui
    venit in
    carne,
    salvator estet
    majorum
    et
    minoruin,
    salvalOrest et
    grandium
    etin-
    fanlium,
    el
    ipseest
    Christus : luautemdicissalvalo-
    i'emCbristum
    majorum,
    non minorum: nonest
    ipse.
    Si nonesl
    ipsc, negas
    et tu Christumin carneve-
    nisse.
    CAPUTIX.15.
    HwrelkiscommuneeslelmalisCa-
    tholkis, negare
    incariialionemChristi.Etsi discutiamus
    (a)
    Hunc
    ipsum
    .loannislocum
    Auguslinus
    invariaslfre-
    resescumilidem
    intorqueret,
    eamdem
    epistolam
    homiliis
    decemanno416
    ti-aclans,
    nihilibi dixit de
    nelagianorum
    errore. Hunc
    ergo
    sermonem
    aliquantopostierupbre
    lia-
    buil:
    prceserfimquia
    hrereticosillos
    exPelagiiiwinineliic.
    appellat;cujus
    lainennoinini
    aliquandiupru-cendum jiidi-
    cavil,
    siceumfacilius
    posse
    corrigisperaiis,
    uti aitin
    n^_':
    :
    tractationumlibro
    2, cap.
    55.
    -' :
    ~^ii'^^.
    -
    -^f
    -f
    995
    " '
    SERMOCLXXXIIL m
    onmes
    hsereses.
    invenimuseas
    negare
    Cliristum in
    carne venisse. Oranes haerelici
    negant
    Christura itv
    carnevenisse.
    Quidrairaraiiii,
    siPagani negantChri-
    slumincarnevenisse?
    Quidmiramini,siJ udaeiiiegant
    Christumincarnevenisse?
    Quidmiramini,
    si Manichaci
    apertissimenegantChristum
    incarnevenissc?Seddico
    Charitati
    vestrae,
    eliamomnes mali Catliolici verbis
    confttenlur Chrislumin carnc
    venisse;
    factis autera
    negant.
    Nolite
    ergo
    esse
    tanquam
    de fidesecuri. Ad-
    jungite
    fideirectoevilamreclam
    ,
    ttt Chrislumconfi-
    teamini incarne
    venisse,
    et verbis vera diccndo
    ,
    ct
    factis benevivendo. Nam si confiteamini verbis
    ,
    et
    faclis
    negelis
    ;
    fidestaliummalorum
    prope
    est fides
    doemoniorum.Audite
    rae, charissiini, audilome,
    ue
    sit vobisleslissudor hic meus
    ;
    audite me. J acobus
    apostolus
    cumde fideet
    operibus loqueretur
    adver-
    suseos
    , qui
    sihi
    pulabant
    fidemsufficere
    ,
    et
    opera
    bona habere
    nolebant,
    ait: Tu ctedis
    quia
    unus est
    Deus;
    bene
    facis
    : et dwmones
    credunt,
    el conlremi-
    scunt
    (J acobi
    n, 19). Nuraquid
    ideodoenioncsabacter-
    no
    igne liberabuntur, quia credunt,
    et contremi-
    scunt! Ecce modo
    quod
    audislis in
    Evangelio, quod
    ait
    Pelrus,
    TuesChrislusFilius Dei vivi :
    Iegite,
    ct
    invenielis dixisse
    dacmones,
    Schnus
    qui sis,
    Filius
    Dei. Petrus tamen laudatur,
    daemon
    corapescitur.
    Uua
    vox,
    facla diversa. Unde
    separanlur
    istccducc
    confessiones?Laudalur
    amor,
    damnatur timor. Non
    enimamoredicebanthoc
    dccmones,
    TuesFilius Dei.
    Timorehoc
    dicebant,
    non amore.
    Denique
    illi in
    confessionedicebant :
    Quid
    nobiset tibi
    (Marc. 1, 24,
    23)
    ?Petrus autem: Tecumsum
    usque
    ad mortetn
    (Luc.
    xxn, 55),
    CAPUTX.

    14. El recla
    fides
    etbonavilaexDeo.
    Scdet
    ipse
    Petrus
    unde,
    fralres
    raei,
    unde illi dicere
    examore
    ,
    Tu esChrislusFilius Dei vivi?Undeilli ?
    Ilanedesuo?Absil.
    Benc, quod ipsumEvangelii
    ca-
    pilulumulrumque
    demonstrnt, quid
    Pelrus de
    Dei,
    quid
    dc suo.
    Utrumque
    ibi habes :
    lege,
    nonest
    quod
    a me
    exspectes
    audire. Commemoro
    Evangeliunv
    : Tu
    csChrislusFilius Dei vivi.El Dominusad eum:
    Bea-,
    luses,
    SimonBar-J ona.
    Quare?
    Detuo beatus? Non.
    Quia
    caroet
    sanguis
    nonrevelavittibi: hoceninvestu.
    Non tibi revelavitcaroet
    sanguis;
    sedPaler meus
    qui
    incwlisest. Et
    sequilur,
    et dicit caetera
    quoe
    comme-
    morare
    longum
    cst. Paulo
    post
    Dominus
    ibi, post
    hoee
    verba
    sua, quibus approbavit
    fidem
    Pctri, camque
    pelram
    csse
    monstravit, coepit
    ostcndcre
    discipulis
    suis,
    quia oportebat
    eum venire
    J erosolymam,
    ct
    mulla
    pati,
    et
    reprobari
    a senioribuset scribis ct sa-
    ccrdolibus,
    et occidi, el lerlio die
    resurgere.
    Ibi Pe-
    trus desuo
    expavit,
    et horruit moiienv
    Chrisfi, expa-
    vil
    oeger
    raedicinamsuam. Absita
    le, Domine,inquit:
    propitius
    tibi
    esto,
    twn
    fiat
    hoc. Et ubi
    est,
    Potesla-
    teinhabeo
    ponendi
    anitnam
    meam,
    et
    poteslatem
    habeo
    iterumsumendi eam
    (J oan. x, 18)?
    Oblilus
    es,
    Pelre?
    Oblituses
    , Majorem
    cltaritaleinnetno
    Itabet, quam
    tit
    animamsuam
    ponat quispro
    atnicissuis
    (Id. xv,
    15)
    ?
    Oblituses. Oblivioilla de
    ipsius; trepidatio,
    horror
    et timor
    mortis,
    (olumdePciri: imode
    Siinonis,
    non
    dePelri. Et Dominus: Vade
    relro,
    salanas. Beatus
    cs,
    SimonBar-J ona : Vade
    relro,
    salanasl. Beatus
    es,
    Si-
    motiBar-J ona;
    seddeDci.
    Vaderelro, satanas;
    unde?
    Rccoliteundebealus. J amdixi :
    Quia
    nontibi
    revela-.
    vit caroet
    sanguis;
    sed Paler ntetis
    qui
    in cwlis est.
    Undcsatanas? DicatDoininus:
    Neque
    enitn
    sapisqtiai
    Dei
    sunt,
    sed
    quw
    sunl hominum
    (Mallh. xvi, 16-25).
    15. El credendoel benevivendo
    confiteri
    debeinus
    Cjmslutn
    in catne venisse.
    Sperate
    in
    Dominum,
    et
    verocfidci bona facta
    conjungite.
    Confitemini Chri-
    stunvincarni venisse,
    et
    credendo,
    et bene
    vivendo,
    et
    utrumque
    abillo
    acceptum tenete,
    abillo
    augen-
    dunvel
    perficiendumsperate.
    Maledictusenimomnis
    qui spem
    suam
    ponit
    inliomine
    (J etetn. xvn, 5).
    Et
    boiiumest homini ut
    qui glorialur,
    in Domino
    glorie-
    tur
    (I
    Cor.
    i,
    51).
    Conversi ad DominumDeunvPa-
    trcra
    omnipolentem, puro
    corde
    ei, quantum polest
    parvilasnostra,
    maxhnas
    atque
    veras
    gratiasagamus;
    precantes
    loto aniino
    singularem
    mansuctudinem
    cjus,
    ut
    prcces
    nostras in
    beneplacito
    suo cxaudire
    dignelur;
    inimicum
    quoque
    a nostris aclibusel
    cogi-
    talionibus sua virtulc
    expellat,
    nobis
    multiplicet
    fi-
    dem,
    mentenv
    guberrtct, spirituales cogitaliones
    con-
    cedat,
    et ad beatiludinem suam
    perducat
    :
    per
    J e-
    sumChristumFilium
    ejus.
    Amen.
    1
    Er.
    Lugd.
    et ven.: Et Dominus:nde
    relto,
    satanas.
    Bcaius
    es,
    sitnon
    nar-J ona;
    sedde
    Dci;
    omissoEeatuses
    SimonBar-J ona: ratle
    relro,
    satanas. M.
    S. AURELII
    AUGUSTINI
    HIPPOHENSIS
    EPISCOPI
    SEHMONES
    CLASSIS
    II. DE
    TEMPORE.
    SERMOCLXXXIV
    *
    ().
    luNalaliDomiuinostriJ esu
    Chrisli,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.1. Incarnalionis
    myslerium
    sa-
    pienlibus
    mundi absconditum. Natalis Domini el Sal-
    vatoris noslri J esu
    Christi, quo
    Yeritas de lerraorla
    est,
    et diesexdie innostrum
    nalus esl diem
    ',
    anni-
    versario reditu nobis hodiecelebrandus illuxit : cx-
    sullemus el
    jticundcmur
    in co.
    Quid
    eriun nobis
    prccsliterit
    lantoe sublimitalis huniilitas,
    fideshabet
    Christianorum,
    remotum
    est a cordibus
    inipioruni;
    quoniam
    abscondit Deushoeca
    sapientibus
    ct
    prudcn-
    libus,
    et rcvelavil ea
    parvulis (ilfa((/t.
    xi, 25).
    Te-
    ncanl
    ergo
    hurailes
    humililatcnvDei : ut in hoctanto
    adjuraenlo, tanquam
    in inuimilalis suse
    jumento,
    pervenianl
    ad allitudinem Dei.
    Sapientes
    autcm
    illi el
    prudenles,
    dumalta Dei
    quoerunt,
    el humilia
    non
    credunt,
    ista
    prsciermittenles,
    et
    propler
    hoc nec
    ad illa
    pervenientcs;
    inanes et
    lcves,
    inflati et
    elati,
    et
    lanquain
    inlcr c-celumet terraminventosomedio
    2
    pependerunl.
    Sunt eninv
    sapientes
    et
    prudentes,
    sed
    liujus
    mundi,
    non illius a
    quo
    factus est niundus.
    Namsi esset in eis vera
    sapientia, quoe
    Dei est et
    Dens
    esl, inlelligorenl
    a Deocarnem
    potuissesuscipi,
    nec eunvincarnem
    poiuisse
    mutari:
    intelligerenl
    eunv
    assumpsisscquod
    non
    erat,
    ct
    permansisseqttod
    crat;
    ct inhonvineadnosvcnisse,
    ctaPatre nonreccssissc;
    et ideum
    perscvcrasse
    quodest,
    et nobis
    apparuissc
    quod
    sumus;
    el
    corpori
    infantili
    potentiam
    csseindi-
    lam
    ,
    et mundanre
    moli non esse subtraciara
    3.
    Cujtis
    opus
    esl
    apud
    Palrcnv
    manentis nvundus
    universus,
    1
    lslhrccvcrba,
    innoslrumnaluses/
    diem;
    et
    pauloiufra,
    titnquain
    in
    infirmitalis
    suw
    jumento;
    et
    aliquaulopost,
    a
    viro
    prcegnans
    invenla,etc, itemque
    adSermonis
    finem,
    et
    cujits
    tibera
    sugcbal,
    eamveritate
    pascebat;aliaquepassim
    iuaiiLecdilis'ornissa,
    resliUiimusad veterumcodicum(i-
    dcm.
    2
    i.ov.,
    invcnlomedio.
    scdMss.concinnius,
    in venloso
    nwdio.
    3
    Sic
    manuscripti.
    At
    edili,
    e/
    apucl
    pulrem
    perseverasse
    qttod
    stimtis,
    et
    corpore
    infantili
    esseindittum,
    ettntindanm
    motinonessestibtractum.
    Cretera
    quce
    hic
    manuscriptoruni
    subsidiorediiUcgranlur
    locaniliil
    juval
    referrc.
    *
    l-jiiendalusest adcl. r. v. etLov.
    ()
    Alias,
    deDiversis56.
    (b)
    Sermonos
    deKalaliDominihabitosab
    Auguslino
    Pos-
    .sidius
    infndiculo, cap.9,testatur;
    ef
    rursuni,ca[i.10,uotnt
    dehoceodem1'esto
    sepLcm,
    ubi sermoncinfanicu
    aliqncui
    dislinctc
    non
    designat.
    hujusopus
    cst ad nos
    venieittis
    Virginis partus.
    Dc-
    dit
    quippe
    indiciura
    majeslalis
    ejusYjrgomaler, quara
    virgo
    anle
    conceptum,
    tara
    virgoposl partum;
    aviro
    prcegnans
    invenla,
    iion
    facta :
    gravidamasculo,
    sine
    masculo :
    felicior
    alqtierairabilior
    fecundifate
    addila,
    inlegritatc non
    perdiia.
    Hoctarn
    grande niiraculum
    malunt illi
    fictum
    putare, quam
    fncltim. Iiain
    Clnisto
    homine ct
    Deo,
    credere
    quoniam
    non
    possunl
    lra-
    niana,
    conlemnunl;quoniani
    non
    possunicoiilemnere
    divina,
    non crednnt. Nobisautera
    quanfo
    illis
    abje-
    clitis,
    lanto sil
    gralius
    in hunuiitate Dei hominiscor-
    pus
    : et
    qtianto
    illis est
    impossibilior, tauto sit divi-
    nior inhominisnalivitate
    virginispartus.
    CAPUT II.

    2. Natalis Chrisli cunctis Iwtitiw
    cctusa,Proinde Naialem Domini
    frequentia
    et
    fesljvi-
    tate debita celebrenvus. Exsultent
    viri, exsultenl fe-
    mhiav:
    Chrislusvir est
    natus,
    ex feminaesl
    nalus;
    cl
    uterque
    sexus
    est honoralus. J am
    ergo
    adsecun-
    dum
    hoininem
    transeat, qui
    in
    primo fuerat anlc
    dannvalus. Mortenvnobis
    persuaserat
    femina: vitam
    nobis
    pcperit
    femina. Nataest
    similiiudocarnis
    pec-
    cati
    (Rom. vni,3), qua mundarelur caro
    pcccati.
    Non
    itaque
    caro
    culpctur,
    sed ut natura
    vivat, culpa
    moriatur :
    quia
    sinc
    culpa
    natus
    est,
    in
    quo
    is
    qui
    in
    culpa fucrat,
    renascatur.
    Exsultale, pueri sancti,
    qui
    Chrislum
    prcccipueseiiuendum
    elegistis, qui conjngia
    non
    quaesisfis.
    Nonadvos
    per conjugiumvenil, quem
    sc[uenduni
    invenistis
    ;
    ttt donaret vobis
    contemnere
    per qucd
    venislis. Yos enim
    venistis
    per
    carnalcs
    ntiplias,
    sine
    quibus
    ille
    spiritualcs
    venit ad
    nuplias
    :
    c( vobisdedit
    spernerc nuptias, qtiospraecipue
    voca-
    vit nd
    nuplias. Ergo
    undc nali
    estis,
    non
    quaosistis;
    quia
    etim
    quinon
    itanatus
    cst, plus qtiam
    cccteri' di-
    lexistis.
    Exsuliale, virgines
    sanctoe:
    Yirgo
    vobis
    pepeiit,
    cni sine
    corruptionennbatis; quoc
    necconci-
    picndo,
    nec
    pariendo potestis perderc quod
    amalis.
    Exsullrtte, justi
    : Natalisesi J uslillcaloris.
    Exsultate.
    debileset
    a-groti
    : Natalisest Salvatoris. Exsultate
    ,
    captivi:
    Natalis
    csl.Rcdcmpioris.
    Exsultcnt scrvi: Na-
    talis cst doniinanlis. Exsullcntliberi: Natalisesl libe-
    rnntis. Exsulientoinnes Christiani: Natalisesl Chrisli.
    <
    iu
    ertilis,
    ccvtcra.vcriusiu
    inaiiuscriptis, cwieri.
    097
    SERMOCLXXXV.
    998
    3. NalivitasChrisli
    duplex.
    Admiranda inDeoin-
    ftitiic.
    Hicde malre natus istumdiemsaeculiscnm-
    mendavit, qui
    dePalre
    natus sceculacunclacreavit.
    Nec illanalivilasullamhabere
    poluit
    matreni,
    nec
    ista
    qurcsivit
    honiinenv
    patrem. Denique
    natus est
    Chrisiusel de
    palre,
    el de
    matre;
    et sine
    patre,
    et
    sinc matre : de
    patre.Deus ,
    de malre homo
    ;
    sine
    innlrePeus,
    sine
    patre
    homo. Generationem
    ergoejus
    quis
    enarrabit
    (Isai.
    LIU,
    8)
    : siveillamsine
    tempore,
    siveislarasine
    semine;
    illamsineinitio
    ,
    istanvsine
    cxemplo ;
    illam
    qurenunquam
    non
    fuit,
    isfara
    quoe
    ncc aitteanec
    postea
    fuit;
    illam
    quce
    nonhabct
    (inem,
    islam
    quae
    iniliumillic
    babet,
    ubi finem
    '
    ?
    CAPUTIII.

    Merilo
    ergo Prophelse
    nutttiavcrunt
    nasciturum,
    coeli vero
    atqueAngeli
    natum. J acebat
    in
    prccsepio
    continens mundum: et infans erat et
    Veibuni.
    Quem
    cceli non
    capiunt,
    unius feminccsi-
    nus ferebat. Illa
    regem
    nostruhi
    regebal;
    in
    quo
    su-
    mus,
    illa
    portabat; panem
    nostriravilla lactabat. 0
    manifesta
    infirmilas,
    etmira
    huroilitas,
    in
    qua
    sic la-
    lutt toUvdivinilas-! Matremcui
    subjacobat
    itifantia
    ,
    regebal potentia;
    et
    eujus
    ubera
    sugebat,
    earoveri-
    lale
    pascebat.
    Perficial innobissuanvuncra
    , qui
    su-
    nverenonabhorruit etiamnostra
    primordia
    : ct
    ipse
    faciat nos Dei
    fllios, qui propler
    nos ficri voluit lio-
    minisfilius.
    SERMOCLXXXV
    *
    (a).
    InKatali
    Domini,
    n
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. VerbiiiicarnationeYeiilas
    otiade terra. Nalalis Domiiiidicilur,
    qtiando
    Dei Sa-
    pienliase
    demonstravit infantem,
    et Dci Yerbumsinc.
    verbis vocem carnis emisit. Illalamenoccultadivi-
    nilas,
    ct
    Magis
    coelolestc
    significaia,
    el
    pastoribus
    angelica
    voce nuntiata est. Ilanc
    igitur
    anniversaria
    solemnilate celebramus diem
    ,
    qua implcta
    est
    pro-
    phclia
    diccns : Verilasdeterra orla
    est,
    et
    justilia
    de
    cwlo
    prospexil (
    Psal.
    LXXXIV, 12).
    Yeritas
    qucc
    est in
    sinti
    Patris,
    deterra orla
    est,
    ul essel etiarain sinu
    matris. Yeritas
    qua
    nvundus
    conlinelur,
    de lerra orta
    csl,
    ut femineismanibus
    porlaretur.
    Yerilas
    qua
    bea-
    titudo
    Angelorumincorruplibiliter
    alitur,
    de terra
    orlaest,
    ut carnalibus
    uberibus laclaretur. Yeritas
    cui coelumnon
    sufficii,
    delerraorta
    est,
    ul in
    prcese-
    pio ponerelur. Cujus
    bono intanta humilitate venit
    lanta sublimitas? Nulli
    ulique
    suo
    ;
    sed
    niagno,
    si
    credimus,
    nostro.
    Expergiscere,
    honio :
    pro
    leDeus
    faclusesthomo.
    Surge, qui dormis,
    et
    exsurge
    a tnor-
    tttis,
    etilluminabitleChrislus
    (Ephes. v,
    14).
    Pro
    te,
    inquam,
    Deus faclusest homo. In eelernummortuus
    esses,
    nisi in
    tempore
    natus esset.
    Nunquara
    libera-
    reris a carne
    peccali,
    nisi
    suscepissel
    similitudinem
    1
    ApudLov.,
    illam
    qtim
    nonItabet
    finem,
    istam
    quw
    nec
    initiumliabuitnec
    (inem.
    M.
    2
    sicMss.At
    Lov.,
    lanladivinitas.
    '
    EmeudalusesLadcl. n. r. v. Lov.
    () Alias,
    deDiversis62.
    (b)
    Hunc'Maximotribuit Kavarricuscodex:
    Augustino
    ccoteri
    manuscripti, cujus
    reveraslilumhic
    deprehendes
    et
    ingenium,
    nonMaximi,
    carnis
    peccati. Perpetua
    te
    possideret
    miseria
    ,
    nisi
    fieret hocc raisericordia. Non
    revixisses,
    nisi lux
    morti convenisset.
    Defecisses,
    nisi subvcnisset. Per-
    isses,
    nisi venissel.
    CAPUT II.

    2. J uslitiaincarnalioneChrisli nobis
    allata. Celebrcmuslaeti nostraesalutis et
    redempiio-
    nisadvenlum. Celcbrcmusfestura
    diem, quo inagnus
    1
    et aetcrnusdies ex
    nvagno
    et octernodievenit inliunc
    nostruni lambrevcm
    teniporalein
    dicm. Hicesl nobis
    factusjustilia,
    el
    sanclificatio,
    et
    redempiio: ut, qucm-
    admodum
    scriptumesl, Qui gloriatur,
    inDomino
    glo-
    rietur
    (I
    Cor.
    i,
    50el
    51).
    Utenim
    superbiro
    J udacorum
    similcsnon
    cssemus, qui ignorantes
    Dei
    jusliliam,
    el
    sttatnvolentes
    conslituere,
    justiliw
    Dei nonstinl
    subjecli
    (Rom. x,
    5): proplerea
    cum
    dixisset,
    Veritasdeterra
    otia
    est;
    raox
    addidit,
    et
    juslilia
    decmlo
    prospexit
    : ne
    sibi eammortalis infirmitas
    arrogaret,
    ne istasuadi-
    ceret,
    ci se homoa se
    ipsojusiificari,
    hoc est a se
    justum
    fieri
    crcdens,
    Dei
    justitiam
    recusaret. Veritas
    ergo
    delerraorla est: Cbristus
    qui dixit, Egosum
    ve-
    ritas
    (J oan. xiv, 6),
    de
    virgine
    natusesi.
    Etjustiiia
    de
    cmlo
    prospexit
    :
    quoniam
    credens in eum
    qui
    naius
    cst,
    non homo a se
    ipso,
    sed a Deo
    jiislificatus
    est.
    Yeriiasdelerraorlaest :
    quia
    Verbumcaro
    faclutn
    est
    (ld. i, 14). Etjusliliadecmloprospexil: quia
    omnedaium
    oplimum
    etomnedonutn
    perfcclum
    cksursumcsl
    (J acobi
    i, 17).
    Verilasdelerraotia
    est,
    caro deMaria.
    Elju-
    sliiiadecmlo
    prospexit
    :
    quia
    non
    polesl
    Iwmo
    accipere
    quidquam,
    nisi
    fuerit
    ei clalumdecmlo
    (J oan. m,
    27).
    CAPUT III.

    5. 67on'flDei in hominum
    gratuita
    juslificalione.

    J usliftcaii igilurex fide, pacem


    hubea-
    musadDeuin
    per
    DomhiumitostrumJ esumChristum
    ;
    per quem
    et accessumhabemusin
    graliamistam,
    in
    qua
    slainus,
    et
    gloriamur
    in
    spegloriw(a)
    Dei
    (Rom. v, 1,
    2). Ilis, fratres, qure
    niecum
    rccognoscitis, paucis
    apostolicisverbis, pauca
    vcrba
    psalmi hujusadmiscere
    dclectat,
    ct consonanliam
    reperire. J ustificati
    ex
    fide,
    pacein
    habeatnusadDeutn:
    quiajuslitia
    et
    pax
    osculalte
    sunl invicem.Per DominumnoslrumJ esumCltrislum:
    quia
    Verilasde lerra orta est. Per
    quetn
    et accessuin
    habemusin
    graliamistam,
    in
    quastaintis,
    el
    glotiamut
    in
    specjtotiw
    Dci. Non
    ait,
    Glorioenoslrce
    ; sed, glorim
    Dei:
    quiajustilia
    nondenobis
    processit,
    sed deccelo
    prospexil.Ergo ^ni glorialur,
    non in
    se,
    sedin Do-
    mhw
    glorietur.
    Ilinc eiiiraet nato ex
    YirgineDoniino,
    cujus
    diem Natalem hodie
    cclcbramus, prceconiuni
    vocis
    angelicce
    faclum est: Gloria
    in excelsis
    Deo,
    el
    interra
    pax
    hominibusbonmvolunialis
    (Luc. u,
    14).
    In
    terraenim
    paxunde,
    iiisi
    quia
    Veritasdelcrraoiia
    cst,
    id
    est,
    Chrislus de caruenalus esl
    ? Et
    ipse
    esl
    pax
    nostra
    qui fecitulraque
    iinum
    (Ephes. n, 14)
    : utesse-
    mushomines bonee
    voluntafis,
    suaviter connexi vin-
    culis unitatis. Inhac
    igitur gralia gaudeamus,
    ut sil
    gloria
    noslra testimoniumconscientirenostrae
    (II
    Cor.
    i, 12):
    uhi non in
    nobis,
    sedin Donvino
    gloriemur.
    (fl)
    concordat
    Grrecis,qui
    uee habent
    quod
    addilur in
    v7ulgata,filioruin.
    Undeet
    Theophilactiisinterprclalur
    in
    spe bonorum,
    qure
    nobis
    obvement,
    non ex nveriLo
    nostro,
    sedut
    gloridcetur
    DCUS. Kecsccus
    exponil Chry-
    soslomtiS.
    999 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1000
    Hinc eiiira
    diclum.est,
    Gloria
    mea,
    el exallans
    caput
    tneum
    (1'sal. m, 4).
    Nam
    qttoemnjorgratia
    Dei' nobis
    potuit illticescere, qtiara
    ut habcns
    unigcnilum
    Fi-
    litini,
    faceret etimliominis (ilium
    , atque
    itavicissim
    Iiominis
    filium,
    faceret Dei Filium?
    Qtioeremerilum,
    qticcrecnusam, quccrejusliliam;
    et videulruminve-
    niasnisi
    gratiam.
    SERMOCLXXXVl
    '
    (a).
    inKalali
    Domini,
    m.
    CAPUTPRIMUM.

    l.Christusvirginispttiiuedilus.
    IncarnationeDeusessenondeslilit.
    Gaudeamus,
    fratres :
    lcetenturet exsultenl
    genles.
    Istumdiemnobisnonsol
    iste
    visibilis,
    scdCrealor
    ipsius
    invisibilis
    consccravit;
    quando
    cttm
    pro
    nobisvisibilcm
    factura,
    a
    quo
    invisibili
    ct
    ipsa
    creala
    est,
    visceribus fecundis ct
    gcnilalibus
    integrisVirgo
    Mater cffudil.
    Concipicnsvirgo,pariens
    virgo2,virgo gravida, virgofeta, virgoperpetua. Quid
    miraris
    hrcc,
    ohomo?Deumsicnasci
    oputiuit, qtiando
    csse
    diguatus
    est homo. Talemfccit
    illam, qui
    est
    factuscxilla.
    Antequam
    cnim
    fieret,
    erat: et
    quia
    oranipolenscrat,
    fieri
    poiuit
    manens
    quod
    erat. Fc-
    cit sibi
    inatrem,
    cumessel
    apud
    Palrenv: etcunv fie-
    ret ex
    raalre,
    mansii inPatre.
    Quomodo
    Deusesse
    desistercl,
    cumhoino essc
    ccepil, qui genilrici
    surc
    prccstitil
    nedcsislcrct
    virgoessc,
    cum
    peperit
    ?Pro-
    indequod
    Verhumcarofaciura
    est,
    nonYerbunvincar-
    ncni
    pcrcundo
    cessil; sed caro ad
    Verbum,
    ne
    ipsa
    perirct,
    acccssil8:ul
    quemadraodum
    liomoeslanimact
    caro,
    sicesset ChrislusDeusel homo. IdemDcus
    qui
    homo,
    ct
    qui
    Dcusideni homo: nonconfusionenatu-
    rcc,
    sedunitate
    pcrsonce. Deniquequi
    Filius Dei
    gc-
    neranti csl cocclernus
    semper
    ex
    Patre,
    idemfilius
    hoininiscssc
    coepil
    ex
    Virgine.
    Ac sic et Filii divini-
    tati est addilahunianitas;
    et lamennon est
    persona-
    ruin facla
    quateriiilas,
    sed
    permanet
    trinilas.
    CAPUTII.2. Verbonontnutalo
    faclus
    estidemDei
    e(hominis
    filius. Regulafidei,stjmbolum.
    Non
    crgo
    vobis
    subrcpatquorumdani
    senteniiaminusaltentoruminre-
    gttlamfidei
    et in
    Scripturarum
    oraculadivinarum. Di-
    cunl enim:
    Qui
    filiusest
    hominis,
    faclusesl Filius
    Dei;
    ;ui
    veroFiliusesl
    Dei,
    noneslfaclus liliushominis.IIoc
    ut
    dicerent, quod
    verumest
    attenderunt;
    sedveruni
    eloqui
    nonvaluerunt.
    Quid
    enim
    allendcrunt,
    nisiquin
    liumana nalura
    potuit
    in melius
    commulari,
    in dele-
    rius aulemdivinanon
    poluit
    ? Hoc verum est: sed
    eliam
    sic,
    id
    est,
    ncquaquam
    in dcterius divinilate
    mulata,
    Verbumlaraen caro factumest.
    Neque
    eniin
    lait
    Evangelium,
    CaroVcrbumfacta
    esl;
    sed
    ait,
    Vcr-
    \ium.curo
    faclum
    cst. Yerbumautcm
    Deus; quia
    Dcus
    erat Verbum
    (J oan.
    l, 14).
    Et
    quid caro,
    nisi homo?
    Noii enim sine animainChrislo horainiscaro. Unde
    ait,
    Tristisestanima mea
    usque
    ad morteink
    (Matth.
    1
    Colbeiiitiu.s Ms., gloria
    Dei.
    -
    Mss.,
    permanensvirgo.
    3
    AliquolMss.,
    sedcarni
    rcrbum,
    elc. Et
    quidam,
    sed
    caro
    Ferbttm,
    ne
    ipsaperiret,
    accepit.
    4
    Manuscripti
    non
    hnbent,
    unde
    ait,
    Trislis
    est,
    etc.
    *
    Emendalusest adduoscb. f.
    gr.
    n. r. v. d. etAm.Er.
    rar. Lov.
    ()Alias,
    de
    Tempore
    19.
    xxvi,
    58). Siergo
    Yerbura
    Deus, et
    homocaro,
    quid
    est
    aliud, Verbum
    factum
    est
    caro; nisi, Qui
    Deus
    crat,
    faclus est liomo? Ac
    per
    hoc
    qui
    eral Dei
    Filius,
    fa-
    ctus est hominis
    filius,
    assumptioneinferioris,
    non
    eonversione
    potioris; accipiendo
    quod
    lion
    erat,
    noiv
    amittendo
    quod
    erat. Nanv
    quomodo
    in
    Regula
    fidei
    confileremur, crederenos inFiliuni Dei
    qui
    naiusest
    ex
    virgineMaria,
    si non Filius
    Dei,
    sedfiliushomi-
    nisnalus est ex
    virgine
    Maria?
    Quis
    enim
    christianus
    negei
    ex illafeminafiliumhominis
    natiini ?
    sedlamen
    Deum
    lionvinem
    factum,
    et ilaliominemDeum fa-
    ctum. Deusenimeral
    Verbum,
    et Verbumcaro
    factum
    est.
    Conlitendumest
    igitur,
    cunv
    qui
    Filius Dei
    erat,
    ut de
    virgine
    Maria
    nascerclur,
    assunipia
    formaservi
    filiumhominis
    faclura,
    quod
    erat
    maiienlein, quod
    non eral
    assumeiucm: cssc
    incipieiuemquo
    minor
    est Palre
    ',
    et
    seraper
    mancntemineo
    quod
    untim
    suntipse
    et Paler.
    CAPUT III.

    5. Dei Filitiin eumdetnesse


    fitium
    lioiniiiis
    incarnaiione.Namsi ille
    qui semper
    esi Dei
    Filius,
    noii
    ipse
    esl
    factushominis
    filius, quomodo
    de
    illodicit
    Apostolus
    ;
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinam
    arbilratus est esse
    wqualis
    Deo
    ;
    sedse
    ipsttm
    exinanivit
    formain
    servi
    accipiens,
    in
    simiiiludinetnhomi-
    num
    faclus,
    el habilu invenlusul hoino?
    Neque
    enim
    alius,
    sed
    ipse
    in fornvaDei
    ocqualisPalri, qui
    est
    utiqueunigenitus
    Dei
    Filius,
    semetipsumexinanivit,
    in
    siittililudinemIwtitinum
    facius. Neqtiealitts,
    sed idera
    ipse
    infornvaDei
    ccqualisPatri, humiliavit,
    non
    alium,
    sed
    semetipsumfaclus
    obedkns
    usque
    ad
    motiem,
    tnor-
    lemautemcrucis
    (Philipp. n, G,
    7). Quod
    totumnon
    fecitDei
    Filius,
    nisi ineafoima
    qua
    est hominisfilius.
    Ileiusi ille
    qui semper
    cst Dei
    FiJ ius,
    nonest
    ipse
    faclushominis
    filius, quomododicit Apostolus
    adRo-
    mctnos:
    Segregalus
    in
    EvangeliuinDei, quod
    anle
    pro-
    miseral
    per Prophelas
    suosin
    Scripluris
    scmctisdeFilio
    suo,qui fuclus
    est ei exsemine
    Davidsecundumcarnem
    (Rom. I,
    1-5)?
    EcceFilius
    Dei, quodulique
    scmper
    eral,
    faclus esi ex scmineDavidsccundunv
    carnem,
    quod
    noneral. Ilemsi ille
    qui
    esl Dei
    Filius,
    nonest
    ipse
    lacttisiilius
    hominis, quomodo
    misilDeusFilium
    suutn
    ftictum
    ex muliere
    (Galat. IV,4)
    ?
    Qtto
    nomine
    secundurahebroeam
    linguam
    non
    virgineura
    decusne-
    gatur,
    sed femincus sexus
    ostenditur.
    Quis enima
    Palrc esl
    missus,
    nisi
    unigenittis
    Dei Filius?
    Quomo-
    do
    ergo
    ex niuliere
    factus,
    nisi
    quia
    idem
    ipsequi
    erat
    apud
    Patrcra Dei
    Filius,
    raissus factusesl hominis
    filius?DePalrenatus sine
    lemporisdie,
    demalrena-
    lushoc die. Istum enim diem
    quemcreavit,
    in
    quo
    crcarelur
    elegil,
    sicutfaelus cstde matrc
    quam
    fecit.
    Namet
    ipse
    dies a
    quodeinceps
    iiicrementuralucis
    accipit dies, opus
    Chrisii
    signiftcaf,
    a
    quo
    interior
    homonosier renovatur dedie indiem
    (II
    Cor.
    iv,l6).
    jElernoquippe
    Crcatoriin
    lempore
    creato illediesde-
    builessenatalis,
    cui creatura
    2
    congrueret temporalis.
    1
    in
    Mss.,quomajor
    estPater.
    2
    vox, creatura,
    abest a MSS.Corbeiensiet Kavar-
    rico.
    J Am
    SERMOCLXXXVII. 1002
    SERMO
    CLXXXVII
    *
    (c).
    inNataliDomini,
    rv.
    CAPUT
    PRIMUM.1.
    Mira in Chrislo
    infante
    dissidentium
    attributorum
    convenienlia.Laudem
    Do-
    mini
    loquetur
    os meum
    :
    ejus
    Domini, per quem
    (actasunt omnia,
    et
    qui
    factus
    est inier omnia:
    qui
    est Palris revelator,
    matriscreator:
    FiliusDei dePa-
    tre
    sinematre,
    filiushominis de matre sine
    patre
    :
    magnus
    dies
    Angelorum,
    parvus
    in die hominum:
    Veibum
    Deusanleomnia
    tempora,
    Verbum
    caro
    op-
    porluno
    tempore:
    condilor solis,
    conditus
    subsole:
    cuncla
    ssecula
    ordinans de sinu Patris,
    hodiernum
    diem
    consecrans
    de utero matris : ibi
    manens,
    hinc
    procedens:
    effeclorcoeliet
    terrse,
    subcoeloexorlusin
    terra:
    ineffabililer
    sapiens,
    sapienter
    infans: mundum
    implens,
    in
    prsesepio
    jacens
    : sidera
    regens,
    ubera
    lambens:
    iia
    magnus
    in formaDei,
    brevis
    in forma
    servi;
    ut nec isla brevitate
    magnitudo
    illa minuere-
    lur,
    nec illa
    magnitudine
    isla brevitas
    premeretur.
    Neque
    enim
    quando
    membrahumana
    suscepit, opera
    divina
    deseruit: nec
    attingere
    a fine
    usque
    adfincm
    fortiter,
    et
    disponere
    omnia suaviter destilit
    (Sap.
    TOi, 1); quando
    infirmitate
    carnis indutus, virginali
    utero
    receplus
    est,
    noninclusus;
    ut nec
    Angelis
    sub-
    traheretur
    sapientioe
    cibus,
    et nos
    guslaremus quam
    suavisesl Dominus.
    CAPUT II.

    2. Verbum
    aPalre nonrecessissead-
    venluin
    camem,
    simililudinemonslratur.
    Quid
    hocnii-
    ramurdeVerbo Dei,
    cumsermoisle
    quempromimus
    italibsr sensibusmfluat,
    ut eumet
    recipiat,
    et non
    includat
    audilor?Namnisi
    reciperetur,
    neminemin-
    struerel:
    si
    includeretur,
    adaliosnonveniret. Et uli-
    que
    sermoisleverbis
    syllabisque
    dividitur: nec lamen
    exeo
    tanquam
    exciboventris
    singulasparliculas
    lol-
    lilis;
    sedomneslotumauditis,
    tolum
    singuli capitis.
    Neclimemusdiim
    loquimur,
    netotumaudiendouuus
    absuinat,
    necalter
    possit
    habere
    quod
    sumat: sedita
    vosailcntos essevolumus,
    nullius aurem
    mentemque
    fraudantes,
    ut et tolum
    singuli
    audialis,
    el lotumad
    audiendum
    coeteris
    relinqualis.
    Neque
    hoc fil allernis
    temporibus,
    ut eumsermo
    qui
    dicilur ad te
    primum
    intraverii,
    exeata
    le,
    ut ad alium
    possit
    intrare: sed
    simul
    adomnes venit,
    ettolusad
    singulospeivenit.
    Et
    si tolus memoria
    teneri valuisset,
    sicut adtolumau-
    diendum
    omnes
    venistis,
    itacumtoto
    singuli
    redire-
    tis.
    Quanlo
    magis
    Verbum
    Dei, per quod
    facla sunt
    omnia,
    ct
    quod
    inscmanensinnovat
    omnia; quod
    nec
    locisconcluditur,
    nec
    temporibus
    tendilur,
    necmoru-
    lis brevibus
    longisque
    vaiialur,
    nec vocibus texitur,
    nec silentiotermiuatur;
    quantomagis
    hoc lanlumct
    taleVerbum
    potuit
    matris uterum
    assumptocorpore
    fecundare,
    et de sinu Patris non
    emigrare?
    hinc ad
    oculoshomanos
    exire,
    indementes
    angelicas
    illustrare?
    hinc adterras
    procedere,
    indeccelosextendere^hinc
    homo fieri,
    indebomines
    facere?
    1
    Mss.,
    excedere.
    *
    Emendalusestadtrescb.adduosn. adf, t. v.Am.Er.
    Par.Lov.
    (a)Alias,
    de
    Tempore
    27.
    CAPUT III.3. Verbumincarnalionenonmulatum.
    Nemo
    ergo
    credat Dei Filiumconversumet commuta-
    tum esse in hominisfilium: sed
    potius
    credamus et
    non
    consumpla
    divinaet
    perfecte assumpta
    humana
    substantia,
    manentemDei
    Filium,
    factumhominis fi-
    lium.
    Neque
    enim
    quia
    dictum
    est,
    Deuseral
    Verbum,
    et Verbumcaro
    faclumesl(J oan. i,
    1,14);
    sicVerbum
    caro factum
    est,
    ut esse desinerel Deus:
    qiiando
    in
    ipsa
    carne
    quod
    Verbumcaro factum
    esl,
    Emmanuel
    nalum
    est,
    nobiscumDeus
    (Maltli. i, 25).
    Sicut verbum
    quod
    corde
    gestamus,
    fil voxcumid ore
    proferimus;
    nontamenilludinhanc
    commutaiur,
    sedillo
    integro
    islain
    qua procedat assumitur,
    ut et inlus innneat
    quodintelligalur,
    et forissonel
    quod
    audialur: lioc
    idemlamen
    profertur
    in
    sono, quod
    ante sonuerat in
    silenlio; atque
    itaverbumcumfit
    vox,
    non mulatur
    in
    vocein;
    sedmanens in mentis
    luce,
    el
    assumpla
    carnis voce
    procedit
    ad
    audientem,
    et nondeseritco-
    gitantem.
    Noncum
    ipsa
    voxinsilenlio
    cogitalur, quoe
    vel
    graecaeest,
    vel
    latinaJ ,
    vel
    lingua;
    alterius
    cujusli-
    bet: sedcumante omnem
    linguarum
    diversilatemres
    ipsaqua3
    dicenda
    est,
    adlmcincubili cordis
    quodam
    modonudacst
    intelligenti, quoe
    ut inde
    procedat
    lo-
    quentis
    voce
    vestitur, Verumlamen
    ulrumquc lioc,
    et
    quodcogilatur inielligendo,
    et
    quod
    sonat
    loquendo,
    mutabile
    atque
    dissimile est:
    neque
    illud
    manebit,
    cumoblilus
    fueris;
    nequeboc,
    cuni silueiis: Yerbum
    autemDominimanetin
    oeternum,
    et
    incommulabiliter
    manet.
    CAPUT IV.'4.
    VerbumincarnatumDeusellwmo.
    Et cumcarnem
    assumpsit
    ex
    tempore,
    ut ad
    lempo-
    ralemviiamnoslram
    procederet,
    nonin carneamisit
    oeternitatem,
    sedetiamcarni
    proeslilit
    immorlalitatem.
    Ila
    ipse lanquamsponsus procedens
    de llialamo
    suo,
    exsullavitul
    gigas
    adcurrendamviam
    (Psal xvm, G).
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinam
    arbitratusesl
    esse
    asqualis
    Deo: sed ut
    propter
    nosfieret
    quod
    non
    erat, semelipsumexinanivil;
    nonforniarnDei
    perdens,
    sed
    formam
    servi
    accipiens:
    el
    per
    iianc in similitudi-
    nemhominum
    faclus;nec |>ropria
    substantia
    ;
    sedhabitu
    inventusut homo
    (Philipp. n,
    6et
    7).
    Hoc enim to-
    lum
    quod
    sumus vel inanimavel in
    corpore,
    nostra
    nalura
    est,
    illiushabilus: nos nisi hoc
    essemus,
    non
    essemus;
    illesi bocnon
    esset,
    esset
    utique
    Deus. Ei
    cumhoc esse
    coepitquod
    non
    erat,
    homo factusest
    permanens
    Deus: ut non unum
    horum,
    sed ulrura
    que
    verissime
    diceretur;
    et
    propter quod
    homofactus
    est, Quoniam
    Paler
    major
    meest
    (J oan. xiv,
    28);
    ei
    propter quodpermansil Deus, Ego
    etPater unumsu-
    mus
    (Id.
    x, 50).
    Namsi Verbumiu
    carnem,
    hoc
    est,
    Deusinhominem mulatus
    converteretur,
    nonesset
    verum, nisi,
    Paler
    major
    me
    esl; quia
    homine
    major
    est Deus: illudaulemfalsum
    esset,
    Ego
    et Palerunum
    sumus; quia
    nonsunt unumDeuset homo. Sedforsc-
    tan
    possct
    dicere:
    Ego
    et
    Paler,
    non unum
    sumus,
    sedunumfuimus.
    Quodenimeratetessedestilit,
    non
    est
    utique,
    sed fuit. Nuuc
    autem,
    et
    propter
    veram
    formamservi, quamacceperat,
    verum
    dixit,
    Paterma-
    jor
    me
    est;
    et
    propter
    veramformam
    Dei,
    in
    quaper-
    SANCT.AIJ GOST.V. (Trente-deux.)
    4003
    S. AUGUSTIMEPISCOPI
    1004
    manebat,
    verum
    dixit, Ego
    el Pater unumstwius. Ex- i
    inanivit
    ergo
    se
    apud
    homines,
    nonilafaclus
    quod
    non
    eral,
    ul nonesset
    quod
    erat: sedoccultans
    quoderal,
    et demonstrans
    quod
    faetuserat. Proinde
    quiaVirgo
    i
    concepit
    et
    peperit
    filium, propler
    manifestamservi
    formam,
    Puer nalnsest nobis
    (Isai.
    re, 6). Quia
    vero
    Dei Verbiim
    quodmanet
    in
    oeternum,
    carofactum
    est,
    ul habilaret in
    nobis, propter
    Dei formam
    latenlem,
    sed
    manentem,
    sicul nuntiavit Gabriel,
    vocamusno-
    men
    ejus
    Emmanuel.Faclus est enim
    homo, perma-
    nens
    Deus,
    ut et filiushominisrectevoeetur Nobis-
    cumDeus: nonalter
    Deus,
    alter homo,
    Exsultet ita-
    que
    incredentibus
    mundus, quibus
    salvandis venit
    per quem
    faclusest mundus. Conditor
    Mariae,
    nalus
    ex Maria: filius
    David,
    DominusDavid: semenAbra-
    hoe, qui
    csl ante Abraham: faclor
    lerroe,
    factusin
    lerra: creator
    cceli,
    creatus sub ccelo.
    Ipse
    est dies
    quem
    fccil
    Dominus,
    el diescordisnoslri
    ipseest
    Do-
    minus'. Ambulemus in lumine
    ejus,
    exsultemuset
    iucundemur
    ineo.
    SERMOCLXXXYIH
    *
    ().
    ]nNatali
    Domiui,
    v.
    CAPUT PRIMCM.1. VerbumDei
    explicari
    ab
    hominenon
    polest.
    Filium
    Dei,
    sicuti est
    apud
    Pa-
    treni
    oequalis
    1111 el
    coselernus,
    in
    quo
    conditasuntom-
    nia incoeloet in
    terra, visibiliaelinvisibilia,
    Verbum
    Dei et
    Deum,
    vilamet lucem
    hominum,
    si laudare
    moliamur;
    non mirumest
    quod
    nullahumana
    cogila-
    lio,
    nullus sermo
    sufficiat, Quomodo
    enim laudare
    digne
    valeat
    linguanoslra, quem
    cor noslrum adhuc
    viderenon
    valel,
    ubi oculumcondidit
    quo possk
    vi-
    deri,
    si
    purgelur iniquilasa,
    si sanetur
    infirmilas,
    et
    fiant beali mundo
    corde, quia ipsi
    Deumvidebunt
    (Matth. v,
    8)?
    Nonmirum
    esl,
    inquam,
    nos nonin-
    venire, quibus
    verbis unumVerbum
    dicamus,
    in
    quo
    diclumest ut
    essemus, qui
    deillo
    aliquid
    diceremus.
    Haecenimverba
    cogitata atque prolaia
    mensnoslra
    format,
    illoautemVerbo
    ipsa
    formatur. Neceomodo
    facil homo
    verba, quo
    modoest faclus
    ipse per
    Yer-
    bum:
    quia
    neccomodo
    genuit
    Pater unicum
    Verbum,
    quo
    modofecit cuncla
    per
    Verbum. Deum
    quippege-
    nuit
    Deus;
    sed simul
    gignens
    et
    genilus
    unus est
    Deus. Mundumaulemfecit
    Deus;
    mundus
    transit, et
    permanet
    Deus. El sicut ea
    quoe
    facta
    sunl,
    se
    ipsa
    ulique
    nonfecerunt: sica nullofactus
    est, per quem
    fleri omnia
    potuerunt.
    Non
    igiturmirum,
    si homofa-
    clusinter
    omnia,
    yerbis
    nonexplicatYerbum,per quod
    faciasunt omnia.
    CAPUT II.

    2. Verbumwlernumnoslri causa
    naiumin
    tempore.
    Huc
    itaquepaululum
    aureset ani-
    mos
    adverlamus,
    si forlevaleamus
    aliquidcongruum
    dignumquedicere,
    nonex eo
    quod
    in
    principio
    erat
    Vcrbum,
    et Verbumeral
    apud Deum,
    et
    Deus eral
    Verbum: sedex co
    quod
    Verbumcaro
    faclum
    esl : si
    1
    SicMss.Editi
    vero,Domini.
    s
    SicaliquolMss.
    Atedili,fugetur.
    '
    Emendalusestadduoscb. etduosn. adf.r. v. etAm.
    Er.
    Par,LOV.
    (,a)Alias,
    de
    Tempore
    23.
    fortedicatur a
    nobis
    per
    quodhabiiiuMinnobit
    (J oan.
    i, 1,14);
    siforleibi
    possit
    esse
    dicibilis,
    ubivoluitesse
    visibilis.
    Propterhoeenimelistumcelebramusdiem,
    !
    quo
    nasci est
    dignatusexvirgine :.quamgerierationem
    suam'fccitab hominibus
    utcumque
    narrari. Inilla
    vero
    oeternitate,
    in
    qua
    DeusdeDeonalus
    esl.Generalio-
    nem
    ejusquisenqrrabit(Isai. un, 8)
    ?Ibi talisdiesnon
    est, qui
    solemnitercelebretur.
    Nequeenim
    transitan-
    niversariovoluminerediturus;
    sedmanetsine
    occasu,
    quianoncajpitexortu,
    Est
    ergo
    HludunicumDeiYer-
    bum,
    illa
    vila,
    illa
    lux
    hominum,octernusquidem
    dics:
    isteaulemin
    quo
    humarieecarni
    copulatus,
    factusest
    lanquamsponsus procedens
    de thalamo
    suo,
    nunc
    hodiernus
    est,
    cras iil heslernus. Yerumtamen ho-
    diernus nalumex
    virgine
    commendat
    seleraum, quia
    a3ternus natus ex
    virgine
    consecravit hodiernum.
    Quasitaque
    laudesehariiati Dei
    dicamus, quasgratias
    agamus
    ?
    Qui
    nosita
    dilexit,
    ut
    propter
    nosfieret in
    lempore, per quem
    facla sunt
    tempora;
    et multis
    servissuis inmundo minor esset
    oetate, ipso
    mundo
    antiquior
    oelernilales;
    homo
    fieretqui
    hominemfecit,
    crearetur exmalre
    quamcreavit, porlareiur
    manibus
    quas formavit, sugerct
    ubera
    quoeimplevit,
    in
    pree-
    sepi
    muta
    vagiret
    infanliaVerbum
    *,
    sine
    quo
    mula
    esl humana
    eloquenlia.
    CAPUT III.

    3. Verbum
    infans
    doclorhumilitatis.
    Vide,
    o
    honio, quidpro
    tefactusest Deus: doctrinam
    tanioe
    *
    humililalis
    agnosce,
    eliam in nondumlo-
    quente
    doclore. Tu
    quondam
    in
    paradiso
    tamfacundus
    fuisti,
    ut omni animoevivaenomina
    imponeres(Gen.
    n, 19, 20)
    :
    propler
    te
    aulem
    Creator luus infans
    jacebal,
    et nominesuo nec matremvocabat. Tuin
    lalissimo fructuosorumnemorum
    praedio
    le
    perdi-
    disti,
    obedientiam
    negligendo
    : illeobediens in an-
    guslissimum
    diversoriummorlalis
    venit,
    ul morluum
    quajreret
    moriehdo. Tucumesses
    homo,
    Deusesse
    voluisti,
    ut
    perires (Id. m)
    : ille cum. esset
    Deus,
    bomoesse
    voluit,
    ui
    quodperierat
    inveniret. Tanlum
    le
    pressit
    humana
    superbia,
    ut tenon
    posset
    nisi hu-
    militassublevaredivina.
    4. Maria Christumsine
    virginitatis
    damno
    peperit.
    Celebremus
    ergo
    cum
    gaudio
    diem
    quopeperit
    Maria
    Salvalorem, conjugalaconjugii
    crealorem, \irgo
    vir-
    ginumprincipem;
    ct dala
    marito,
    et mater non de
    marito
    5; virgo
    ante
    conjugium, virgo
    in
    conjugio;
    virgoproegnans, virgo
    laclans. Sanciee
    quippe
    Matri
    omnipotens
    Filius nullo modo
    virginitatem
    natus
    abstulit, quam
    nasciturus
    elegit.
    Bonaest enimfe-
    cunditasin
    conjugio
    : sed melior
    inlegritas
    insan-
    ctimonio6. Homo
    igilur
    Cbristus
    qui utrumqueproe-
    1
    sieAm.Er. et Mss.At
    Lov.,
    el in
    quagenerqtionm
    suam.
    2
    SicmelioresMss.At
    editi, antiquior
    sinevelustale.
    3
    Apud
    Lov.
    deest, nrbum; quod ejstat i* GBeterjs
    libris.
    *
    Am.Er.et
    Mss.,
    tandem.
    6
    Hicediti
    addunl,
    sedcastior
    (juam
    si demarito.verbis
    istiscarentmeliores
    maauscripli.
    15
    Editi,
    insanctimonia.
    At
    inanuscripli,
    insanclimonio:
    quam
    vocem
    eodem
    significalu
    adhibetEnarr.inPsal.
    99,
    n. 15:
    Urvenis,

    ail,
    sauclimonialesindisciplinalas;
    K
    numquid
    ideosaiictimonium
    repreiiendendum
    est?
    100K
    SERMOCLXXXIX.
    1006
    stare
    posset
    ut
    Deus(idemnamgue
    homoidem
    Deus),
    nunquam
    sicdaret Matri bonum
    quod conjuges
    dili-
    gunt,
    ut auferret melius
    propter quodvirgines
    matres
    esseconlemnunt.
    Virgo
    ilaque
    sancla Ecclesia
    cele-
    bral hodie
    Virginispartum.
    fluieenimdicit
    Apostolus: r
    Aptavi
    vosuni viro
    virginem
    easlamexhibereChristo
    (II
    Cor.
    xi, 2).
    Unde
    virginem
    castamintot
    populis
    utriusquesexus,
    intot nonsolum
    pueris
    et
    virginibus,
    vcrumetiam
    conjugatispatribus,
    matribusque?
    unde,
    inquam, virginem
    castam,
    nisi in
    fidei, spei,
    et chari-
    tatis
    integritate
    ?
    Virginitatemproinde
    Chrislus Ec-
    clesiaefaclurusin
    corde, priusMarioe
    servavit in cor-
    pore.
    Humano
    quippe
    conjugio sponso
    femina tra-
    ditur,
    ut
    virgojam
    non sit: Eeclesiavero
    virgo
    esse
    non
    posset,
    nisi
    sponsum
    cui
    traderetur,
    filiumvir-
    ginis
    invenisset.
    SERMOCLXXXIX
    *
    (a).
    InNatali
    Domini,
    vi.
    CAPUT PRIMUM l.Christus diesdedie. Sancli-
    ficavit
    nobis,fralres,
    islum
    diem,dies qui
    fecitomnem
    diem.De
    quo
    Psalmus
    canit,
    CanlateDominocanlicum
    novum;
    cantate
    Domino,
    omnisterra. Cantate
    Domino,
    etbenedicitenomini
    ejus
    : benedicitede dieindiem
    (b)
    salulare
    ejus(Psal.xcv,
    1et
    2). Quis
    estdies de
    die,nisi
    Filiusde
    Palre,lumen
    de lumine? Seddies illehunc
    genuit
    diem, qui
    de
    Virgine
    nalus est hodie. Dies
    ergo
    illenonhabet
    ortum,
    nonhabet occasum. Diem
    dicoPatrem Deum'.
    Quid
    est
    dies,
    nisi lumen?Non
    oculorumcarnalium.nonlumencommunecumpecori-
    bus5;
    sedIumen
    quodAngelisIucet,
    lumencui videndo
    corda
    purgantur.
    Transit ista nox in
    qua
    modovivi-
    mus,
    in
    qua
    nobis
    accendunturlucemeeScripturarum:
    et veniet illud
    quod
    inPsalmo
    canilur,
    Maneastabo
    tibi,
    et
    conlemplabor
    le
    (Psal. v, 5).
    CAPUT 11.

    2, MirabilisorlusChristi ex
    virgine.
    J ustiliaorlu Chrislinobisallala.
    Diesergoille,Verbum
    Dei,
    dies
    qui
    lucet
    Angelis,
    dies
    qui
    Iucetinillaunde
    peregrinamur palria,
    vestivit se
    carne, natusque
    est
    de Maria
    virgine.
    Mirabililer nalus.
    Quid
    mirabilius
    virginis partu? Concipit,
    et
    virgoest; parit,
    et
    virgo
    est. Creatusest deea
    quam
    creavil: atlulit ei fecun-
    ditatem,
    non
    corrupit ejus integritalem.
    Mariaunde?
    Ex Adam. Adamunde? Delerra. Si Mariade
    Adam,
    et Adamde
    terra; ergo
    et Maria terra. Si aulcm
    Maria
    terra, agnoscamus quod cantamus,
    Veritasde
    terra orlaest.
    Quale
    nobisbeneficium
    praeslilit?
    Ve-
    rilas de terra orla
    est,
    et
    juslitia
    de coslo
    prospexit
    (Psal. LXXXIV, 12).
    J udseienim,
    sicut dicit
    Apostolus,
    1
    Adjicit
    P.
    Frangipane,
    NonenimesselJ esusdiesde
    die,
    nisiessetPater dies. M.
    3
    Frang.: Quid
    estdiesnisi lumen?nonoculorumcarna-
    lium,
    non
    lumen,
    nonlumencommunehominibuset
    pecori-
    bus. M.
    *
    Nusquam
    huncsermonemvidimusin
    manuscriplis.

    HuncP.
    Frangipane
    restituitex7Mss. M.
    (a) Alias,
    deDiversis55.
    (b)Augustinus
    nonraro
    legit,
    bene-nunliate diemde
    die,
    pro,
    de diein diem:
    quod
    fortehic male
    mutatum
    est;
    quandoquidemsequitur, Quis
    esl diesdedie?
    ignoranles
    Dei
    justiliam,
    et suamvolentes
    conslituere,
    justiiim
    Deinonsunt
    subjecit.
    Unde
    polest
    homo esse
    justus?
    a
    semelipso? Quis pauper
    sibi dat
    panem?
    Quis
    nudus
    cooperitur,
    nisi
    acceperit
    vestem'? Unde
    justitia
    ?
    Quoejuslitia
    sine fide? J ustus enimex
    fide
    vivit
    (Rom.
    i,
    17).
    Qui
    sinefidese dicit
    juslum,
    men-
    titur.
    Quoniam
    mentilur in
    quo
    non est
    fides;
    si vult
    dicere
    verum,
    convertat seadveritatem.
    Longe
    enim
    veritas
    eral, quae
    de lerra orta est.
    Dormiebas,
    venit
    adle :
    gravi opprimebaris somno,
    excitavitte : viarfi
    libi fecit
    per se,
    ne
    perderet
    te.
    Ergo,
    Veritasde
    terra orla
    est, quia
    Christus de
    virgine
    natus est:
    juslilia
    decmlo
    prospexii,
    ut
    per jusliliam
    homines re-
    sipiscerent, qui per injusliliamdesipuerunt".
    CAPUTIII. '3.
    Hegeneralionisbeneficium
    ex hu&
    mana Christi
    generaiione.
    Morlales
    eramus, peccatis
    opprimebamur, poenas
    nostras
    porlabamus.
    Omnis
    homo
    quando nascitur,
    a miseria inchoat. Noli
    quoe-
    rere
    prophelantem
    :
    interroga nascentem,
    videflen-
    tem-Cum hoecessel inlerra Dei
    indignalio, qualis

    subito facta est
    dignatio'?
    Veritasde terra orla esl.
    Creavit
    omnia,
    creatus est inier omnia. Fecit
    diem,
    venit in diem. Dominus Christus in seternumsine
    initio
    apud
    Patrem
    ,
    habet et Nalalem. In
    principio
    Verbum, qui
    nisi haberet humanam
    generationem,
    nos ad divinam non
    peryeniremus
    regenerationem,
    natus
    est,
    ut rcnasceremur. Christus nalus
    est,
    nemodubitet renasei :
    generatusest,
    non
    regeneran-
    dus, Cui enimnecessariaerat
    regeneratio,
    nisi
    cujus
    damnata est
    generatio?
    Fiat
    itaque
    incordibusnoslris
    misericordia
    ejus.
    Portavit eum mater in ulero :
    portemus
    et nos incorde. Gravidata est
    virgo
    incar-
    natione Christi :
    gravidentur pectora
    noslra fide
    Chrisli.
    Peperit virgo
    Salvalorem:
    pariat
    animanostra
    salutem, pariamus
    et laudem. Non simus steriles :
    animaenostreeDeosint fecundse.
    CAPUTIV.

    4. GeneraiioChristi
    duplex.
    Generatio
    Christi a Patre sine
    malre,
    et a matre sine
    patre:
    ambaemirabiles.
    Prima,selerna; secunda, temporalis.
    Natusestseternus deselerno
    3
    (a).
    Quid
    mirarisVDeus
    est. Sit consideratio
    diviniiatis;
    et
    perit
    causaadmi-
    rationis. Transeat
    admiratio,
    ascendat laudalio :
    fides
    adsit,
    crede
    quod
    faclumest. Parumne
    pro
    te
    humiliatus est Deus?
    Qui
    Deus
    erat,
    factus est. An-
    gustum
    erat
    diversorium,
    involutus
    pannis,
    in
    pree-
    sepepositus est, quis
    non admirelur? llle
    qui
    mun-
    dum
    implet,
    in diversorio locumnon invenit. In
    prsesepio posilus
    cibus noster est faetus. Accedant
    ad
    praesepe
    duo
    animalia,
    duo
    populi. Cognovit
    bos
    possessoremsuum,
    el asinus
    prcesepe
    Dovfinisui
    (Isai. i,
    1
    HicaddituraP.
    Frang.:
    J usltiiamnon
    habebamus,pec-
    cataliicsolaerant. M.
    ;j
    *
    Frang.:Ergoquia
    veritasdeterraorla
    est,
    nominusno-
    ;
    ster J esusclirklus de
    rirgine
    natus
    est; jusliiia
    deccelo
    prospexit,
    ut habeanthomines
    justiliam
    nonsuamsedDei.
    Quantamdignationem!Qualisprcecessitindignatio!
    Indi-
    gnatioquaiprcecessit
    ?Mortales
    eramus,
    elc. M.
    3
    ApudFrang.
    : mtus est mternusae
    wlerno,
    comter-
    nus.. m.
    (a)
    videturdeessemembrumalterumsententiae.Suntet
    alii
    quidam
    lociforteminus
    integri;
    sediissanaudisneces*
    saria
    exemplaria
    uosdeflciunu
    iOOl
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 1008
    5).
    Noli erubescere Dei esse
    jumentum
    : Christum
    porlabis,
    nonerrabis;
    amhulas
    per
    viam,
    sedet
    super
    te. Sedeat
    super
    nos Dominus, et
    quo
    vult nos di-
    rigat: jumenlumipsiussimus,
    ad J erusalemeamus.
    Ipso
    insidentenon
    opprimimur,
    sedelevamur :
    ipso
    ducenle,
    non errabimus
    , per ipsum
    ad
    ipsum
    ea-
    mus;
    ut cumnalo hodie
    puero
    in
    perpetuumgau-
    deamus '.
    SERMOCXC
    *
    (a).
    .
    mNalali
    Domini,
    vu.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Diem
    quo
    nascerelurChri-
    slus
    mysierii
    causa
    elegit.
    Dominus noster J esus
    qui
    eral
    apud
    Patrem
    antequam
    natus esset ex
    malre,
    non solum
    virginem
    de
    qua
    nasceretur,
    sedet diem
    quo
    nasceretur,
    elegit.
    Errantes homines
    plerumque
    eligunl
    dics,
    alius
    novcllandi,
    alius
    aedifiCandi,
    alius
    proliciscendi,
    et
    aliquando
    etiamalius uxoremdu-
    cendi.
    Quod
    cum
    facit,
    ideo
    facit,
    ut inde
    aliquid
    nalumfeliciter nulriatur. Nemotamen
    potest eligere
    diem, quo ipse
    nascatur. Sed ille
    poluit utrumque
    eligere, qui utrumquepotuit
    et
    cr.eare.Necita
    elegit
    diem,
    sicut
    eligunt qui
    fala hominum inaniter de
    siderum
    dispositionesuspendunt.
    Nonenim
    per
    diem
    felix.factusest
    qui
    est
    nalus;
    sedfelicemfecit
    diem,
    quo
    nasci esl
    ipsedignatus.
    Namet diesnativitatis
    ejus,
    habet
    myslerium
    lucis
    ejus.
    Sic enimdicit
    Apo-
    stolus : Nox
    prwcessil,
    dies aulem
    appropinquavit:
    abjiciamusoperatenebrarum,
    el induamus nosarma
    lucis,
    sicul indiehonesleambulemus
    2
    (Rom. xin, 12,
    !5). Agnoscamus diem,
    et sknus dies. Nox enim
    eramus,
    cuminfidelitervivebamus. Et
    quoniamipsa
    inlidelilas
    quoe
    lotummundumvicenoctis
    obtexerat,
    minuendafuerat fide
    crescente;
    ideodieNatalisDo-
    inini noslri J esu
    Chrisli,
    et nox
    incipil perpeti
    detri-
    menla,
    et dies sumere
    augmenla.
    Habeamus
    ergo,
    iratres,
    solemnemislumdiem
    ;
    non sicut infideles
    propler
    hunc solem
    ,
    sed
    propler
    eum
    qui
    fecil hunc
    _ solem.
    Quod
    enimVerbum
    erat,
    caro factumest
    (J oan.
    i, 14),
    ut
    propler
    nos
    posset
    essesubsole.
    Carne
    quippe
    sub sole:
    majestale
    aulem
    super
    uni-
    versummundum,
    in
    quo
    condidit solem. Nuncvero
    et carne
    super
    islum
    solem, quem pro
    Deo
    colunt,
    qui
    menle cocciverum
    justiliee
    non videnl solem.
    CAPUTII.

    2. NalivilalesChrisli dum. Cur na-
    sci ex
    femina
    voluit. Diem
    ergoistum,
    Ghristiani,
    non
    divinoenaiivilaiis
    celebremus,
    sed
    humanse,
    scilicet
    qua contemperatus
    est
    nobis;
    ut
    per
    invisibilem
    visibilemfaclum
    ,
    a visibilibusad invisibilia
    trans-
    iremus. Debemusenimfide catholica retinere duas
    esse nalivitalesDomini : unam
    divinam,
    alteramhu-
    manam
    ;
    illamsine
    tempore,
    hanc in
    tempore.
    Am-
    bas autemmirabiles: illamsine
    matre,
    istamsine
    1
    Sic
    explicit
    hic sermo
    juxla
    Frang.
    :
    ipso
    sedenie
    non
    premimur,
    sed
    elevamur;ipso
    ducenlenon
    erramus;
    adillum
    imus,per
    illum
    imus,
    non
    perimus.
    M.
    *
    Lov.:Nox
    recessit,
    diesautem
    appropimpwvit: abjicia-
    jnus
    operatembrarum,
    etinduamusnosarma
    lucis,
    sicut
    indiehonesteambulemus. M.
    *
    ueperlus
    estincl. r. v. Lov.
    (n)Alias,
    deDiversis61.
    patre.
    Si istamnon
    comprehendimus,
    illam
    quando
    enarramus?
    Quis comprehendat
    novitalem
    novam,
    inusilatam,
    unicamin
    -mundo,
    incredibilemcredibi-
    Iemfaclam
    ,
    et loto mundo incredibililer
    creditam;
    ut
    virgo conciperet, virgo pareret, virgo pariens
    permaneret? Quod
    humanaralio non
    invenit,
    fides
    capit:
    et ubi humana ratio
    deficit,
    fides
    proficit.
    ,
    Quis
    enimdicat non
    potuisse
    Dei Verbum
    per quod
    ;
    factasunt
    omnia,
    faceresibi carnemeliamsine ma-
    1
    tre,
    sicul
    primum
    hominemsine
    palre
    fecitet matre?
    Sed
    quoniam ulrumque
    sexum
    ,
    id
    est,
    masculi et
    feminoe, ipseutique
    creavit;
    ideo
    ulrumque
    sexum
    eliamnascendovoluit
    honorare, quem
    veneral libe-
    rare.
    Lapsum
    cerle
    primi
    hominis
    nostis, quia
    non
    est ausus
    serpens loqui viro,
    sedadeum
    dejicien-
    dumfemineousus est minislerio. Pcr
    infirmiorem,
    obtinuil fortiorem: et
    qui per
    alterum
    penetravit,
    de
    ulroquetriumphavit.
    Ideout non
    possemus
    mor-
    temnoslraminfeminavelutmotu
    jusli
    doloris hor-
    rere, eamque
    credere sine
    reparatione
    damnalam
    ;
    Dominusveniens
    quoererequodperierat, ulrumque
    voluit honorando
    commendare, quiaulrumqueper-
    ierat. Innullo
    igitur
    sexu debemus
    injuriam
    facere
    Creatori:
    utrumque
    ad
    sperandam
    salutemcommen-
    davit NalivilasDomini. Honormasculini sexuscst in
    carneChristi: honor feminini est in maireChristi.
    Yicil
    serpentis
    astuliam
    gralia
    J esuChristi.
    CAPUT III.

    3. Christus
    propler
    nos
    infans
    in
    prmsepi. Uterqueergo
    sexusin eo
    qui
    hodie natus
    est
    renascalur,
    et celebret hodiernumdiem:
    quo
    die
    nonDominusChristusesse
    ccepit,
    sed
    qui
    erat seni-
    per apud Patrem,
    carnem
    quamaccepit
    ex
    malre,
    inhancIucem
    prolulit;
    malri fecundilatem
    afferens,
    inlegritalem
    nonauferens.
    Concipilur,
    nascitur,
    in-
    fans est.
    Quis
    est iste infans? Infans enim
    dicitur,
    quod
    non
    possil fari,
    idest
    loqui. Ergo
    et
    infans,
    -
    etVerbum est. Per carnem
    lacet, per Angelos
    docet.
    Nunlialur
    pastpribus princeps pastorque psstorum
    :
    et in
    praesepi jacet
    fideliumcibaria
    jumenlorum.
    Procdictumenimfuerat
    per Prophetam
    :
    Agnovit
    bos
    possessoremsuum,
    et asinus
    prmsepe
    Dominisui
    (Isai.
    i,3).
    Ideo in asello
    sedit, quando
    J erusalem cum
    laudibus mulliludinis
    praecedenlis
    et
    consequenlis
    inlravit
    (Matth. xxi, 1-9).
    Et nos
    agnoscamus,
    ad
    prsesepe
    accedamus,
    cibaria
    manducemus,
    Dominum
    rectoremqueportemus;
    ut ad ccelestem
    J erusalem
    illoducenteveniamus. Infirmaest Christi ex malre
    naiivitas;
    sed ex Patre
    ampla majestas.
    Habet in
    diebus
    temporalibuslemporalem
    diem
    ;
    sed
    ipse
    est
    dies Kierousex scleinodie.
    4. CekbrandaChristi nalivitas. Menlo
    psalmi ejus
    tanquam
    voce tubaeccelestis accendimur,
    ubi audi-
    mus : CantateDominocanlicum
    novum;
    cunlateDo-
    mino,
    omnis terra. Cantate
    Domino,
    et benedicite
    nomen
    e-jus(Psal.
    xcv,
    1el
    2). Agnoscamusergo,
    et
    annuntiemus
    diemex
    die, qui
    incarne nalus estislo
    die. DiesFilius ex die
    Patre,
    Deusex
    Deo,
    lumenex
    lumine. Hocest enira
    salulare,
    de
    quo
    alibi dicilui:
    Deus misereatur
    nosiri,
    el benedicat
    nos;
    Ulumintt
    1009
    SERMO
    CXCI.
    1010
    vultttmsuum
    super
    nos: ut
    cognoscamus
    in terra viam
    tuam,
    inomnibus
    genlibus
    salulareluum
    (
    Psal.
    LXVI,
    2, 3). Quoddixit,
    in
    terra;
    hoc
    repetivit,
    inomnibus
    gentibus
    : et
    quod
    dixit,
    viam
    luam;
    hoc
    repelivit,
    salutaretuum.
    Ipsum
    Dominumdixisse
    meminimus,
    Ego
    sumvia
    (J oan. xiv, 6).
    Et modo
    cumEvangelium
    J egeretur,
    audivimusSimeonembeatissimumsenem
    responsum accepisse divinum, quod
    non
    guslaret
    morlem,
    nisi
    prius
    vidisset CbristumDomini.
    Qui
    cum
    accepisset
    in manibus' infantem Christum
    ,
    et
    cognovisset parvulum magnum
    : Nunc
    dimiltis,
    in-
    quit, Domine,
    servumluum
    ,
    secundumverbum
    tuum,
    in
    pace
    :
    quoniam
    viderunl oculi niei salulare tuum
    (Luc.
    n, 26, 29,
    30).
    Bene
    ergo
    nuntiemus diemex
    die,salutareejus. Annunliemusingenlibusgloriamejus,
    in omnibus
    populis
    mirabilia
    ejus (Psal. xcv,
    2et
    3).
    In
    proesepijacet,
    sedmundumcontinet: ubera
    sugit,
    sed
    Angelospascit: pannis involvitur,
    sed immor-
    lalitalenosvestit:
    lactatur,
    sedadoralur : Iocumin
    diyersorio
    non
    invenit,
    sed
    templum
    sibi in creden-
    tiumcordibus facit. Ut enimfieret fortis
    infirmitas,
    infirma facta est forlitudo.
    Magis ergo miremur,
    quam
    contemnamus
    ejus
    etiamcarnalem
    nalivitalem;
    et ibi
    agnoscamus
    lantse
    propler
    nos celsitudinis
    humilitalem. Indeaccendamus
    cliaritalem,
    ut
    perve-
    niamusad
    ejus
    eclernitalem.
    SERMO
    CXCI*().
    inNatali
    Domini,
    vm
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Verbumut
    indigna pro
    indignisferrel
    incarnalumest. VerbumPatris
    '
    per
    quod
    faclasunt
    tempora,
    caro
    factum,
    Nalalemsuum
    nobisfecil in
    lempore
    : et in orlu humano babcre
    voluit unum
    diem,
    sine
    cujus
    nutu divino nullusvol-
    vilur dies.
    Ipseapud
    Patrem
    proecedit
    cuncta
    spatia
    1
    mMss.f. n.
    t., etc,
    hicsermoistudhabet exordium:
    rmigenitus
    ChristusDei
    Filius,
    verus
    soljustilim,
    ilaterris
    illuxti,
    utnondesereret
    ccclos,
    etibi mterne
    manens,
    etliic
    temporaliter
    transiens: ibi
    semptiernum
    constituens
    diem,
    hicImmanum
    patiens
    diem;
    ibi sinehorartimcitrsu
    peren-
    niter
    vivens,
    IIKsine
    peccaii
    incursu
    lemporalilermoriens;
    ibi
    permanens
    rilasine
    occasu,
    hicvitamnostrama
    mortis
    liberanscasu. ibi
    majestMis
    sucecalore
    Angelorum
    mentes
    accendit,
    hicvitamhominum
    moresque
    discemit. lbi lux
    capitur,quampeccalo
    nuttus
    exstinguil;
    hic homonasci-
    tur, qui
    peccata
    cuncta
    distinguit.
    ibi Deuscum
    neo, hic
    Deus
    ethomo;
    ibi lumende
    lumine,
    hic
    quod
    iUuminat
    omnemhominem.ibi verbo cmlosextendit,
    Itic viam
    peneniendi
    ad cmlosostendit. ibi
    myslerium
    nativita-
    lis sumcumPatre
    firmavit;
    hicmembracarnissumin
    ma.re
    formavti.
    ibi ad dexleramPatris
    sedens,
    hicin
    prmsepibjacens;
    ibi
    Angelos pascens,
    liicinlerra
    parvulus
    esuriens;
    ibi
    perfectispolestalibus
    manens
    indeficiens
    panis,
    liiccumnatis
    infantibus
    alimento
    indigenslaclis;
    ibi bona
    faciens,
    hicmala
    paliens;
    ibi
    nunquam
    mqriens,
    hic
    post
    morlem
    resurgens
    el mortalibusmternamvilamcondonans.
    Deus
    factus
    esl Iwmo,
    ut liomoneus
    fieret.
    Formamservi
    accepitDominus,
    uthomoverterelurinnominum.ccelorum
    habitator etconditorhabilavitin
    terris,
    uthomo deterris
    migraret
    adccelos.rerbumenim
    Palris,
    ete.
    1
    collatusestadtrescb.adf. ri.r. t. Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis60.
    (b)
    CitatFlorusadU Cor. xi. Huicaulemsermoni
    pro-
    hxiusin
    pluribusmanuscriptispraefixum
    est
    exordium,
    in
    heecverba:
    Unigenitus
    CnristusDei
    Filius,
    verussol
    jusli-

    tia_,
    ilaterris
    illuxit,
    utnondesereretcoelos:etibiaeler-
    ne
    manens,
    et hic
    terhporalilertransiens;
    ibi
    sempiler-
    numconslituens
    diem,
    hichumanum
    patiensdiem,
    elc.
    Totumdamus
    supra,
    not. 1,
    saeculorum:
    ipse
    de matre in hac die cursibus se
    ingessit
    annorum. Homo
    factus,
    hominis factor : ut
    sugeret ubera, regens
    sidera
    ;
    ut esuriret
    panis,
    ut
    sitiret
    fons,
    dormiret lux
    ,
    ab ilinere via
    fatigaretur,
    falsistestibus veritas
    accusaretur,
    judex
    vivorum et
    mortuorum a
    judice
    mortali
    judicarelur,
    ab
    injustis
    justitia damnarelur,
    flagejlis disciplina caedereiur,
    spinis
    botrus
    coronaretur,
    in
    ligno
    fundamentum
    suspenderelur,
    virtus
    infirmaretur,
    salus
    vulnerare-
    tur,
    vitamoreretur. Adhoec
    atquehujusmodi
    susti-
    nenda
    pro
    nobis
    indigna l,
    ut liberaret
    indignos;
    quando
    nec ille
    aliquid mali, qui propter
    nos lanla
    perlulit mala,
    nec nos boni
    aliquidmerebamur, qui
    per
    eum tanta
    accepimus
    bona :
    propter
    hsec
    ergo,
    qui
    erat ante omnia saeculasine initio dierum Dei
    Filius,
    essein novissimisdiebus
    dignatus
    est hominis
    lilius;
    et
    qui
    de Patre
    natus,
    nonaPatre faclus
    erat,
    factusest in matre
    quamfecerat;
    ut ex illaortus hic
    aliquando esset, qua.
    nisi
    per
    illum
    nunquam
    et
    nusquam
    esse
    potuisset.
    2.
    Virginitate
    malrisillmsanalus Christus. Sic ad-
    implelum
    est
    quod procdixerat Psalmus,
    Veritas de
    terra orta est
    (Psal. LXXXIV, 12).
    Maria
    virgo
    ante
    conceplum, virgo post partum.
    Absit enimut in ea
    terra,
    hocest inea carne unde ortaest
    veritas, per-
    iret
    integrilas. Nempepost resurrectionemsiiara.cum
    spiritus putaretur esse,
    non
    corpus
    :
    Palpate, inquit,
    et
    videle, quiaspiritus
    carnemet ossanon
    habet,
    sicut
    mevidetishabere
    (Luc. xxiv,
    38).
    Et lamenillius
    ju-
    venilis
    corporissolidilas,
    non
    patentibus
    foribussead
    discipulos
    intromisit
    (J oan.
    xx, 19).
    Cur
    ergo qui po-
    tuit
    per
    clausaoslia
    magnusintrare,
    non
    -potuit
    eliam
    per ineorrupta
    membra
    parvus
    exire
    (a)'!
    Sed
    neque
    hoc, neque
    illudvolunl credereincreduli. Ideo
    polius
    fides
    utrumque credit; quia
    infidelilas
    utrumque
    non
    credit.
    Ipsa
    est
    quippeinlidelitas,
    cui nullain
    Chrislo
    vidclur esse divinitas. Porro si fides Deum natum
    credit in
    carne,
    Deonon dubitat
    ulrumquepossibile;
    ut et
    corpusmajoris
    setalisnonreserato adilu
    domus,
    intus
    positispraesenlaret,
    et
    sponsus
    infansdethalamo
    suo,
    hoc est utero
    virginali,
    illaesamatris
    virginilate
    procederet (Psal.
    xvm, 6).
    CAPUT II.

    3. Ecclesiamenleet
    virgo
    et mater.
    Illic
    namqueunigenitus
    Dei Filius humanamsibi di-
    gnatus
    est
    conjungere naturam,
    ut sibi
    capiti
    imma-
    culatoimmaculalamconsociaret
    2
    Ecclesiam:
    quam
    Paulus
    aposlolusvirginemvocat,
    nonsolasineacon-
    siderans eliam
    corporevirgines,
    sed
    incorruptas
    om-
    niumdesiderans menles.
    Desponsavi
    enim
    vos,
    inquit,
    uni
    viro,virginem
    castamexhibereChrislo
    (II
    Cor.
    xi,2).
    Ecclesia
    ergo
    imitans Domini sui
    niatrem
    ,
    quoniam
    corpore
    non
    poluit,
    mente tamen et mater est et
    virgo.
    Nullo
    ilaque
    modo
    virginitatem
    matri suoena-
    scendoChristus
    ademit, qui
    Ecclesiamsuamdeforni-
    calionedsemonumredimendo
    virginem
    fecit. Ex
    cujus
    1
    sic
    aliquot
    Mss.Edili
    autem,Ioco,indigna, habebant,
    seinclinans.
    a
    Editi,consignaret.
    Sed
    aptiusFlorus,consociaret,
    (a)
    vide
    epistolam157,
    n.8.
    4011
    S. AUGUSTINIEP1SC0PI
    1012
    incorruplavirginitateprocrealoevirgines
    sanctte, quae
    terrenas
    nuplias
    contemnentes,
    esseetiamcarnevir-
    gines elegislis,
    gaudentes
    celebrale
    solemniter ho-
    dierno die
    Virginisparlum.
    Ille
    quippe
    est natus ex
    femina,
    qui
    non est a masculo salus in
    femina,
    Qui
    vobis atlulit
    quodamarelis,
    matrinon abslulit
    quod
    amatis.
    Qui
    sanat invobis
    quod
    (raxislisex
    Eva,
    absit
    ut viliaret
    quod
    dilexislis inMaria.
    CAPUT
    III.

    4.
    Virginitas
    Marimimitanda. Illa
    igitur cujusvesligiasectamini,
    et ut
    conciperet,
    cum
    viro non
    mansil;
    et cum
    pareret, virgo permansit.
    Imilamini eam
    quantum polestis;
    non
    fecunditale,
    quia
    boc non
    polestis,
    salva
    virginitate.
    Solaulrum-
    quepoluit, quorum
    vos unumhabere
    voluistis; quia
    hoc
    perditis,
    si
    utrumque
    liaberevelitis. Solautrum-
    que poluit, quoeomnipolentempeperil, per quem
    potuit.
    SolumenimunicumDei
    Filium,
    isto unico
    modo fieri
    oportebat
    filiumhominis. Nectamen ideo
    non
    estvobisaliquidChrislus, quia
    unius
    1
    est
    virginis
    fetus,
    Ipsumquippevos, quem
    filiumederenon
    po-
    tuislis
    carne, sponsum
    invenistis incorde: et talem
    sponsum, quem
    et
    redemptorem
    sic teneat felicitas
    vestras,
    ut
    peremptorem
    nonlimeat
    virginitas
    vestra.
    Qui
    enim malri
    virginitatem
    nee
    corporali
    abslulit
    parlu,
    multo
    magis
    invobiseam
    spirituali
    servat am-
    plexu.
    Nec
    propterea
    vossteriles
    deputetis, quia
    vir-
    ginespermanelis.
    Namet
    ipsapiaintegritascarnis,
    ad
    fecunditatem
    pertinet
    mentis.
    Agitequod
    ait
    Aposto-
    lus:
    quoniam
    non
    cogitalis
    ea
    quse
    sunt
    mundi, quo-
    modo
    placeatis
    maritis; cogitatequoe
    Dei
    sunt,
    quo-
    modoilli inornnibus
    placeatis(I
    Cor.
    vn,
    52-34);
    ut
    non uterum
    fetibus,
    sed animum fecundum
    possilis
    haberevirlutibus. Postremoonines
    alloquor,
    omnibus
    dico;
    universam
    virginemcastam, quamdesponsavit
    AposlolusChristo,
    ista voce
    compello. Quod
    mira-
    minj incarne
    Mariae,agite
    in
    penetralibus
    animse.
    Qui
    cordecredit ad
    justitiam, concipit
    Chrislum:
    qui
    ore
    confitetur ad salutem
    (Rom. x, 10), parit
    Christum.
    Sic inmentibusvestris etfecunditas
    exuberet,
    et vir-
    ginitasperseveret.
    SERMOCXCII.
    InNalali
    Domini,
    ix
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Incarnntio Fitii Dei


    pro-
    pter
    homines, quam
    admiranda. Hodie Verilas de
    terra ortaest
    (Psal.
    LXXXIV
    , 12),
    Chrislus de carne
    natus est. Gaudete
    solemniter,
    et
    sempiternum
    diem
    hodierno
    quoque
    admoniii
    cogitale,
    seternadona
    spe,
    firmissima
    concupiscite;
    filii Dei esse
    accepta.pote-
    state
    pracsumite. Propler
    yos
    temporaliseffectusest
    temporum effector, propter
    vos in carne
    apparuit
    1
    Ita
    Regius
    Ms.Aliicum
    edilis,
    unus.
    *
    AliquolMss.,fidelitas.
    *
    Correclusesl adtrescb. et duosn. adc. f. er r vri
    etAm.Er.Par.Lov.
    '
    (a)
    Alias,
    deTempore
    16.
    (b)
    Hunesermonemdubium
    babuerunt
    Lovanienses- ob
    ldque
    verlmusiacilecredidit
    spurium,alicui(amenex
    Au-
    guslini
    discipulis, quodipsius
    hicdGctrinaaidcurclienderet
    trilmenduni
    pulmis.
    At
    vindingus
    crisimillius
    emeadansle-
    gilnnum
    affinuavit,
    necullasane
    Augustinoinjuria.cuius
    iwmine
    proenolatur in
    manuscriptis.
    J
    mundi
    Condilor, propter
    vos creatus cst
    Creator. i
    Quid
    adhucmortales
    morlalibusrebus
    oblectamini,
    et
    fugitivamvitam,
    si fieri
    posset,
    tenere conamini?
    Spes longe
    clarior effulsitin
    terris,
    ut terrenis vita
    promitterelur
    iu
    ccelis.Hoc ut
    crederetur,
    res incre-
    dibilior
    prserogata
    est.
    Deos facturus
    qui
    homines
    erant,
    homofactusesl
    qui
    Deuserat: nec amittens
    quod eral,
    fieri
    yoluit ipse quod
    fecerat.
    Ipse
    fecit
    quodesset, quia
    hominemDeo
    addidit,
    nonDeumin
    homine
    perdidit'. Miramur
    virginisparlum,.
    et no-
    vum
    ipsum
    nascendi modum
    incredulis
    persuadere
    conamur, quod
    inuleronon seminato
    germenprolis
    exortum
    est,
    et a
    complexu
    carnis viscera immunia
    iiliumhominis
    prolulerunt,
    cujus patrem
    hominem
    nontulerunt:
    quodvirginilatis integritas
    et in con-
    cepluclausa,
    el in
    parlu incorrupla permansit.
    Mira
    est ista
    potenlia,
    sed
    plus
    est miranda
    misericordia,
    quod
    ille
    qui
    sic nasci
    potuit,
    nasci voluit2. Erat
    enim
    jam
    unicus
    Patri, qui
    unicusnatus est malri:
    et
    ipse
    esl factusin
    matre, qui
    sibi feceratmalrem3:
    sempiternus
    cum
    Palre,
    hodiernus ex malre :
    post.
    malremdematre
    factus,
    anteomniadePatrenonfa-
    ctus : sine
    quo
    Pater
    nunquamfuit,
    sine
    quo
    mater
    nunquam
    fuisset.
    CAPUT II.

    2.
    Virginibus,
    viduiset
    conjugatis
    ex
    Christi nalivilateImlitimcausa.
    Ecclesia,
    maleresl et
    virgo. Exsultate, virginesChristi,
    consorsvestraest
    maler Christi. Cbristum
    parere
    non
    potnistis,
    sed
    propter
    Christum
    parere noluistis. Qui non
    ex vobis
    ualus
    est,
    vobisnatus est. Verumtamensi verbi
    ejus
    memineritis,
    sicut meminisse
    debetis;
    eslisetiamvos
    malres
    ejus, quia
    volunlatemfacitisPatris
    ejus. Ipse
    enimdixit :
    Quicumquefacil
    voluntatemPalris
    mei,
    ipse
    mihi
    fraler
    et soror etmalcrest
    (Malth. xn, 50).
    Exsultate,
    viduseChristi:
    qui
    fecundamfecit
    virgini-
    tatem,
    illi vovislis
    k
    continentia.sanclitatem. Exsulta
    etiam,
    castilas
    ivupiialis,
    omnesfideliterviventescum
    conjugibus
    vestris:
    quod
    amisislis in
    corpore,
    in
    corde servate. Ubi
    jam
    non
    potest
    essea concubitu
    caro
    integra,
    sit infide
    virgoconscientia,
    secundum
    quamvirgo
    est omnis Ecclesia. In!Maria Christum
    piavirgiuitaspeperit:
    inAnnaChristumviduitas
    par-
    vum
    grandsevacognovit:
    inElisabethChristo
    conju-
    galis
    castitas et anilis fecundilas militavit. Omnes
    gradus
    fideliummembrorum
    capiti contulerunt, quod
    ipsiusgralia
    "
    conferre
    poluerunt.
    Proinde
    quia
    veri-
    tasel
    pax
    et
    juslitia
    Ghristus
    est,
    huncfide
    concipite,
    operibus edile;ut quodegit
    uterus Marioein carne
    Christi,
    agat
    cor vestrumin
    lege
    Christi.
    Quomodo
    '
    autemnon ad
    partum Virginis pertinetis, quando;
    Christi membraestis?
    Gaput
    vestrum
    pcperit
    Maria
    ,
    vosEcclesia. Nam
    ipsaquoque
    et maler el
    virgo
    est:
    4
    pluresmanuscripti
    omitlunt
    verba,
    nonneuminkomine
    perdidti;
    ethorumloco
    habent,
    utIwminibus
    appareret.
    a
    Lov.,
    sicnascivoluit.
    Abest,sic,
    abAm.Er. et a
    prae-
    )
    cipuismanuscriplis.
    3
    Floriacensis.Ms., qui
    non
    faclus,
    sed
    genitus,sibifecerat
    ,
    malrem.
    .'..,
    4
    sicAm.Er.et Mss.At
    Lov.,
    quiafecundamfecitvirgt'
    i nitateinillecui
    vovislis,
    etc.
    c
    Editi,graiim.
    Melius
    Mss.,gralia.
    ,n,* SERMOCXCIU. ^
    nii
    maler
    visceribuscharitalis
    , virgointegritate
    fidei et
    pielalis.
    Populosparit,
    seduniusmembra
    sunt',
    cu-
    jus ipsa
    est
    corpus
    et
    conjux,
    etiaminhoc similitu-
    dinem
    gerens
    illius
    vlrginis, quia
    et inmullismater
    cst unilaiis.
    \
    CAPUt III.

    5. Veritasde
    terra, justitia
    deccelo.
    Die minimoanni cur natus Chrislus. Omnes
    itaque
    unanimes,
    castis mentibusetaffectibus sanctis,
    diem
    NatalisDominicelebremus:
    quodie,
    sicutistumser-
    monemexorsi
    sumus,
    Veritasde terraorta est. J am
    enimet
    quod
    ineodem
    psalmosequitur,
    factumest.
    Namille
    qui
    de lerraortus
    esl,
    hoc
    est,
    de carnena-
    tus
    est, quia
    deccelo
    venit,
    et
    super
    omnesest
    (J oan.
    III
    , 51); procul
    dubiocumascenditad
    Palrem,
    etiam
    juslilia
    decmlo
    prospexil.
    Hanc enim
    justitiam
    verbis
    suis
    ipsecommendat,promittendoSpirilum
    sanctum:
    Ipse; inquit, arguet
    mundumde
    piccaio,
    el
    dejuslitia,
    et
    dejudicio.
    De
    peccatoquidem,quia
    noncrediderunt
    inme: de
    justitia, quia
    adPalrem
    vado;
    el
    jam
    nonvi-
    debitisme(J oan. xvi, 8-10).
    Hsec
    estjustilia, quse
    de
    ccelo
    prospexil.
    A summoenimcmlo
    egressioejus,
    et
    occursus
    ejususque
    adsummumcxli. Nevero
    quisquam
    contemneret
    veritalem, quia
    de terra orta
    est,
    cum
    sicut
    sponsusprocessit
    de thalamo
    suo,
    id
    est,
    de
    utero
    virginali,
    ubi VerbumDei creaturse humanoe
    quodam
    ineffabili
    conjugiocopulatum
    esl: nehoc
    ergo
    quisquamcontemneret,
    et
    quamvis
    mirabiliter
    natum,
    et diciis
    factisquemirabilem,
    tamen
    propter
    similitu-
    dinemcarnis
    peccali
    nihil
    amplius
    Christum
    quam
    homihemcrederet: cumdictum
    esset, Tanquamspon-
    sus
    procedens
    de thalamo
    suo,
    exsullavitut
    gigas
    ad
    currendam
    viam;
    continuo
    subjunclumesl,
    Asummo
    cmlo
    egressioejus(Psal. xvm, 6,
    7). Quodergoaudis,
    Verilasdeterra orta
    est, dignatioest,
    non condilio
    ;
    misericordia
    est,
    nonmiseria. Verilasut delerraori-
    retur,
    decoelodescendit:
    sponsus
    ul de thalamosuo
    procederel,
    a summo ccelo
    egressio ejus.
    Inde est
    quod
    hodie natus
    est, quo
    dieminor dies nullus in
    lerris,
    a
    quo
    tamen incrementa dies sumunt.
    Qui
    ergo
    inclinatus
    est,
    et nos
    erexil,
    minimum
    elegit
    diem,
    sedundeJ uxcreseit:
    ipso
    suolali
    adventu,
    nos
    etiamtacitus
    tanquam
    sonitu
    magni
    clamoris exhor-
    tans,
    ut
    qui pauper propter
    nosfaclus
    est,
    inillodi-
    vites esse discamus
    ; qui propter
    nos formamservi
    accepit,
    inillolibenatem
    accipiamus; qui propler
    nos
    deterra ortus
    est,
    inilloccelura
    possideamus.
    SERMO
    CXClIl*(a).
    InNatali
    Domini,
    x.
    1.
    Angelorumvocem, per quam
    Dominus J esus
    Christus natus
    Virginispartu, pastoribus
    nuntiatus
    est,
    cum
    Evangeliumlegeretur,
    audivimus: Gloriain
    excelsis
    Deo,
    el iti terra
    pax
    hominibusbonmvolunlalis
    (Luc. n, 14).
    Festavoxet
    gratulatoria,
    nonuni femi-
    nse,cujus
    uterus
    prolemediderat;
    sed
    generi humano,
    cui
    Virgopepererat Salvatorem.
    Dignum
    enim
    erat,
    1
    Uain
    manuscriptis.
    Atin
    excusis,
    inleqrilatefidei.
    Pie-
    tatis
    populosparit,
    sed
    ejusmembra
    sunl,
    elc.
    *
    Correctusestadcl cb.f. r. v.l.ov-
    (a) Alias,
    deDiversis58.
    et hoc
    prorsus decebat,
    ut ei fetae
    quseDominum.
    coeli et terrse
    procreaverat,
    et
    post
    editum
    fetumin-
    tegramanserat1,
    non
    mulierculaehumanis
    solemnila
    libus,
    sed
    Angeli
    divinis
    laudibus,
    fetalia
    celebrarent.
    Dicamus
    ergo
    et
    nos,
    et
    quantapossumus
    cumexsul-
    latione
    dicamus,
    qui
    non
    pecorum
    pastoribus eunx
    natum
    nuntiamus,
    sed
    ejus
    Nataliiiacum
    ejus
    ovibus
    celebramus:
    dicamus,
    inquam,
    et nosfideli
    corde.
    devota
    voce,
    Gioriain
    excelsis
    Deo,
    el in terra
    pax
    hominibusbonmvoluntalis.Et Iisecverba
    divina,
    has
    Dei
    laudes,
    hoc
    angeficum gaudium, quanta
    vale-
    musconsideratione
    perspectum,
    fideet
    spe
    et chari-
    tate meditemur. Sicut enimcredimuset
    speramus
    et
    desideramus,
    erimus et nos
    gloria
    in
    excelsis
    Deo,
    cum
    resurgente corpore spirituali rapti
    fuerimusin
    nubibus obviamChristo: si modo cumin terra su-
    mus, pacera
    cumbonavohmtate sectemur. In excel-
    sis
    quippevita, quia
    ibi
    regio .vivorum;
    et ibi dies
    boni"-,
    ubi Dominusidem
    ipse est,
    et anni
    ejus
    non
    deficiunt.
    Quisquis
    aulemvult
    vitam, etdiligit
    videre
    dies
    bonos,
    cohibeat
    linguam
    suama
    malo,
    et
    labia
    ejus
    non
    Ioquanlur
    dolum
    ;
    declineta
    malo,
    et faciat
    bonuni: et ita sit homo bonaevolunlatis. Et
    quserat
    pacem,
    ac
    sequatur
    eam
    (Psal. xxxm,
    15-15): quia
    interra
    pax
    hominibusbonmvolunlalis.
    2.
    Quod
    si
    dicis,
    o
    homo,
    Ecce velle
    adjacetmihi,
    perficere
    autembonumnon
    invenio;
    et
    condelectaris
    legi
    Dei secunduminleriorem
    hominem,
    vides autem
    aliam
    legem
    inmembristuis
    [repugnantemlegi
    mentis
    tuse,
    et
    captivum
    teducentemin
    legepeccaliqum
    esl in
    membristuis:
    persisle
    inbona
    volunlate,
    et exelama
    quod sequitur,
    Miser
    egohomo, quis
    meliberabil de
    corpore
    mortis
    hujus
    ? Gralia
    Dei,
    per
    J esumChristum.
    Dominumnostrum
    (Rom. vn, 18-25). Ipse
    est enim
    pax
    interra hominibusbonsc
    volunlatis, post
    bellum
    in
    quo
    caro
    concupiscit
    adversus
    spiriium,
    et
    spiritus
    adversuscarnem
    ;ut
    nonqumvullis
    illa
    facialis(Galat.v,
    17)
    :
    quoniamipse
    esl
    pax noslra, qui fecit utraque
    uaum
    (Ephes.
    n,
    14).
    Persislat
    igitur
    bonavolunlas
    adversus
    concupiscentiasmalas,
    et
    persislens
    implo-
    ret auxilium
    gratioeDei, per
    J esumChristumDomi-
    numnostrum.
    Repugnalur
    illi a
    lege
    membrorum
    carnalium,
    et ecce
    jam
    et.am
    captivatur
    :
    imploret
    auxilium,
    nonfidat viribus
    suis;
    et saltem
    fessa,
    non
    dedignetur
    esse confessa. Aderit enim
    qui
    dixit eis
    quosjam
    videbat credentes ineum: Si
    permanserilis
    in verbo
    meo,
    vere
    discipuli
    mei
    erilis;
    et
    cognoscelit
    veritatem,
    et veritastiberabilvos
    (J oan. vin,
    31et
    32).
    Aderit et liberabit veritas de
    corpore
    mortjs
    hujus.
    Ideo
    quippeVeritas, cujus
    Nalalilia
    celebramus,
    de
    terra orla est
    (Psal.
    LXXXIV,
    12),
    ut sit
    pax
    in terra
    hominibus bonaevoluntatis. Nam
    quis
    idoneus est
    velleet
    posse,
    nisi
    inspirando adjuvet
    ut
    possimus,
    quivocandopraeslitit
    ut velimus?
    Quiaubique
    miseri-

    Sic
    manuscripli.
    Editi
    vero,
    nt ei
    gignenli, gum
    nominumcceii
    terrmqueprocreaverat,
    el
    post
    editam
    sobotem
    integra
    manserat:
    pauloquepost,partum
    celebra-
    rent castissimum.
    Quo
    loco
    manuscriptiquidam,festaiia
    :
    sed
    plerique
    et
    poliores,fetalia
    celebrarent.
    2
    Ita
    manuscripti.
    At
    Lov.,
    incmlis
    quippe
    erimus
    gloria
    inexcelsis
    Deo,quia
    ubi
    regiovivorum,
    et ibi dies
    'joni,
    cte.
    *0.K
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    101
    cordia
    ejus prsevenit
    nos1,
    ut vocaremur
    qui
    noleba-
    mus,
    et ut
    impetremus
    possequod
    volumus. Dicamus
    ergo
    ei:
    J uravi,
    el statui custodire
    judiciajustilim
    lum.
    Slatui
    quidem,
    et
    quiaimperastia, promisi
    obedien-
    liam: sed
    quoniam
    videoatiam
    legem
    inmembrismeis
    repugnantemtegi
    menlis
    mem,
    et
    captivum
    meducen-
    temin
    legepeccali,qum
    estinmembris
    meis;
    humilialus
    sum
    usquequaque,
    Domine,vivifica
    mesecundumvcrbum
    luum. Ecce velle
    adjacet
    mihi:
    ergo
    voluntariaoris
    meiapproba, Domine(Psal.
    cxvm,
    106-108);
    ut fiat
    pax
    in lerra hommibus bonsevoluntalis. Dicamus
    ista,
    et si
    qua
    alia
    suggerit pielas,
    sanclis instructa
    leclionibus: ut nati ex
    Virgine
    Domini celebritatem
    non inaniter
    frequentemus,
    inchoati bona
    voluntale,
    perficiendi plenissima
    charitale3; quae
    et diffundilur
    incordibus
    nostris,
    non
    per
    nos
    ipsos,
    sed
    per Spiri-
    tumsanctum
    qui
    datus est nobis
    (Rom.v, 5).
    SERMOCXCIV
    *
    (c).
    InNatali
    Domini,
    xi
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Nalivilas Chrisli
    duplex.
    Dies nativitalisChristiet J oannis.
    Audite,
    filii
    lucis,
    adoptaii
    in
    regnumDci;
    fralres
    cbarissimi, audite;
    audite,
    et
    exsultate, justi,
    in
    Domino,
    ut vosreclos
    possil
    decerelaudalio
    (Psal.
    xxxn, 1).
    Audite
    quod
    noslis,
    recolite
    quod audistis,
    amate
    quod creditis,
    praedicalequod
    amatis. Sicut anniversariumcelebra-
    mus huuc
    diem,
    sichuicdiei debitum
    exspeclate
    ser-
    nionem. Naiusesl
    Chrislus,
    Deusde
    Patre,
    homode
    matre. DePalris
    immortalitate,
    de malris
    virginilale.
    DePalre sine
    matre,
    de malre sine
    patre.
    DePalre
    sine
    tempore,
    de matresine semine. DePatre
    prin-
    cipiumvitae,
    de matre finis morlis. De Palreordi-
    nansomnem
    diem,
    demalreconsecransistumdiem\
    1
    Rdili,
    el
    quia
    vocando
    persislit,
    cl
    quianbique
    miseri-
    cordia
    ejusprasvenil
    nos.Emendanlur ex
    manuscriplis.
    a
    Lov!,impetravi.
    verius
    Mss.,imperasti.
    8
    Hiceliamlocus
    manuscriplorumoperesarcilus,sicapud
    Lov.babebat: ... coactabona
    voluntate, perficiendoplenis-
    simecharitalem.
    1
    lloclocoLovaniensesaddiderant:mItacenimdiead
    salvandaomnia,
    orilurhtx mundo,
    defunctisresurreclio,
    vilamorlalibus.AC
    proplerea
    hodie
    ulraque
    Salvatoriset
    salulisnoslrmnalivituscelebrandaesl.Nascilw
    ergo
    scdns
    hominum
    chrislus, quemprophetm
    teslantur.Nasctiurex
    virqine,
    sicutisaias
    declarat,
    dicens: Ecce
    virgo
    in ulero
    acciviet,
    cl
    pariet
    filium,
    el vocabiturnomen
    ejus
    Emma-
    nuel,quodinterprelntur,
    Nobiscmn neus. Probat
    erqoveri-
    talem
    salulis,
    ordonativilalis.
    Concipilvirgo,
    virilis
    igna-
    ra
    consoriii,impletur
    ulerusnullolibatus
    amplexu
    : sed
    quodSpirilu
    sanctocaslusvenler
    excipit,pura
    membraser-
    vaverunt.vidciemiraculummalrisnominicm.
    rirgo
    conci-
    pit, virgoparturil,virgopostpartumpermansit.
    Gloriosa
    virginilas,
    et
    prmclara
    fecundilas.
    rirtus mitndi
    nascilur;
    etiitillm
    gemituspariurientis
    sentitur.racuatur
    ulerus,
    in-
    fansexcipitur;
    neclamen
    virqinitas
    violalur.
    nignum
    enim
    eral,
    ut neo
    nascente,
    merilumcresceret
    caslilaih;
    nec
    per
    ejus
    advenlumviolarentw
    integra,qui
    veneralsanarecor-
    rnpla;
    nec
    per
    eum
    pudicidacorporalisImderetur,per
    guem
    donaturcastitas
    spirtiualis.
    Natus
    ergopuer, pontiur
    m
    prmsepe.
    r.thmcsuntnei
    prima
    cunabula;
    nec
    regnator
    cmlihas
    dedignaturangustias,
    cui habilaculum
    virgineus
    venterhioneus
    fuit. Pleraque
    haec
    verba,quibus
    hicnostri
    manuscripli
    et
    antiquiores
    editi
    carent,reperies
    in
    Appen-
    *
    Emendatusest adduoscb. etduosn.adf. r. t. el Am.
    Er. Par.Lov.
    f)
    Alias,
    de
    Tempore
    25.
    (b)
    CitatFlorusadII cor.
    cap. 5,
    et
    cip.
    8: sed
    utroque
    locovocatsermonemde
    F.pipiiania.
    Adrianus aulem
    papa

    deNataliDomini
    appellat
    in
    epist.
    ad
    Elipandum
    etad
    *piscoposHispaniae,
    CAPUTII.

    Prscmisit enimhominem
    J oannera,
    qui
    lunc
    nasceretur,
    cumdies
    inciperentminui; et
    natus est
    ipse,
    cumdies
    inciperent
    crcscere
    ,
    ut
    ex
    hoc
    pra.figuraretur quod
    ait idem
    J oannes,
    lllum
    oportel crcscere,
    meautemminui
    (J oan.
    m,
    50).
    Debet
    enimvilahumana inse
    deficere,
    inChrislo
    proficere;
    ul
    qui vivunl,jam
    nonsibi
    vivant,
    sedei
    qui pro
    omni-
    busmorluusesl et resurrexil
    (II
    Cor.
    v,
    15)
    : et dicat
    unusqoisque
    nostrum
    quod
    dicil
    Apostolus,
    Vivoau-
    lem
    jam
    non
    ego,
    vivil veroin meChrislus
    (Galal. n,
    20).
    lllumenim
    oportetcrescere,me.autem
    minui.
    2. Verbum
    Angelorum
    in
    cozlis,
    el hominumin
    prm-
    sepio
    cibus.Laudanteum
    condigne
    omnes
    Angeliejus,
    quorum
    cibus ceternus
    esl, incorruptibili
    em
    sagina
    vivificans; quia
    VerbumDei
    est, cujus
    vita
    vivunt,
    cujus
    eeternitate
    semper vivunt, cujus
    bonitalesem-
    per
    beale vivunt. Illi eum
    condignelaudant,
    Deum
    apudDeum,
    et dant
    gloriam
    inexcelsisDeo. Nosau-
    tem
    plcbsejus
    etoves
    manuumejus(Psal. xciv, 7), pro
    moduloiufirmitatis noslrsc
    pacemper
    bonamvolun-
    talemreconciliati mereamur.
    Ipsorum
    enim
    Angelo-
    rumvere hodiernavox
    est,
    quam
    nalo nobisSalva-
    toreexsullandofuderunl: G.oriffinexcelsis
    Deo,
    el in
    lerra
    pax
    hominibusbonmvolunlalis
    (Luc. u, 14).
    Lau-
    dant
    ergo
    illi
    compelenter,
    laudemuset nosobedien-
    ter. Sunl illi nunlii
    ejus,
    sumus et nos
    pecora ejus.
    Implevit
    in coelomensam
    ipsorum, implevit
    in terra
    proesepe
    nostrum. Pleniiudo enim mensoe
    ipsorum
    est, quia
    in
    prindpio
    erat
    Verbum,
    el Verbumeral
    apud
    Deum,
    el Deuseral Verbum.Plenitudo
    preesepii
    no-
    stri
    est, quia
    Verbumcaro
    factum
    esl,
    et habitavitin
    nobis
    (J oan. i, 1, 14).
    Ut enim
    panemAngelorura
    manducareihomo,
    creator
    Angclorum
    faclusesthomo.
    Illi laudant
    vivendo,
    noscredendo : illi
    fruendo,
    nos
    petendo
    : illi
    capiendo,
    nos
    quoerendo
    : illi
    inlrando,
    nos
    pulsando.
    CAPUT III.

    3. Ver6ivisione
    post
    liancvilamsa-
    tiabimur.
    Quis
    enimhominumomneslliesauros sa-
    pientiae
    el scieniioenoverit inChristo
    occultos.aique
    in
    pauperlate
    carnis
    ejus
    absconditos?
    Quiapropter
    nos
    pauperfaclusest,
    cumdives
    essel,
    ut illius
    pauper-
    late dilaremur
    (II
    Cor.
    vm, 9).
    Cumcnimmortalila-
    tem
    assumeret, mortemque consumeret,
    in
    pauper-
    tate se ostendit:sed divilias dilatas
    promisil,
    non
    ablatas amisil.
    Quam
    multal miiltiludo dulcedinis
    ejus, quam
    abscondittimentibus
    se,
    perficitautemspe-
    rantibus inse
    (Psal. xxx,
    20)!
    Ex
    parte
    enim
    scimus,
    donecveniat
    quodperfeclum
    est. Cui
    capiendo
    ut ido-
    nei
    praeslaremur,
    ille
    aequalis
    Patri in forma
    Dei,
    in
    formaservi faciussimilis
    nobis,
    refoiYnatnosadsimili-
    tudinemDei: etfaclusfiliushominisunicusFilius
    Dei2,
    multosfilioshoniinumfacit filios
    Dei;
    et nulritosser-
    vospervisibilemformamservi,perCcitliberosadviden-
    damformamDei.FilhenimDei
    sumus,
    elnondum
    appa-
    dicissermone121.Sedverius sunt Ambrosiani
    cujusdam
    sermonisdeNatali
    Domini,
    testecassianoin libro
    septimo
    deincarnalione.
    1
    RegiusMs.,magna.
    -
    SicAm.Er. etMss.At
    Lov.,faclus
    estnobissimilis.R-
    formavilnos
    adsimilitudinemnei: el
    factusfiliusliontinis,'
    faclus
    esl similishonnni,vnicusFilius
    nei, tnultos,
    eui.
    10!7
    SERMOCXCV.
    1018
    ruit
    quid
    erimus. Et scimus
    quomam
    cum
    apparuent,
    similes
    ei
    erimus, quoniam
    videbimusettmskuii est
    (Uoan.
    III, 2). Namqui
    sunt illi
    sapientioescientiaique
    Ihesauri, quae
    ilhc divitioe
    divinoe,
    nisi
    quia
    sufficiunt
    nobis?
    El
    quae
    illaniuliitudo
    dulcedinis,
    nisi
    quia
    sa-
    tiat nos? Ostende
    ergo
    nobis
    Palrem,
    et
    sufficil
    nobis
    {J oan. xiv, 8).
    >Elin
    quodampsalmo quidam
    exno-
    bis,
    vel in
    nobis,
    vel uro
    nobis,
    ait illi:
    Saliabor,
    dum
    mamfeslabiliirgloria
    lua
    (Psal.
    xvi,
    15). Ipse
    aulem
    et Pater unumsunt
    (J oan.
    x,
    50)
    : el
    qui ipsum
    vi-
    det, videl et Patrern
    (Id. xiv, 9). Ergo
    Dominusvir-
    tulum,
    ipse
    esl rex
    glorim(Psal.
    xxm, 10).
    Conver-
    tens
    nos,
    oslendet nobis faciem
    suam;
    et salvi eri-
    mus
    (Psal. LXXIX, 4),
    et
    saliabimur,
    et sufficiet
    nobis.
    CAPUT IV.

    4. Conclusio. Dicat
    ilaque
    illi cor
    noslrum:
    Qumsivi
    vultum
    tuum;
    vullum
    tuum,
    Domi-
    ne, requiram;
    neaverlas
    faciem
    tuamame
    (Psal. xxvi,
    8,
    9).
    El
    respondeat ipse
    cordi nosiro :
    Qui
    diligit
    ne,
    mandatameacustodil : el
    qui diligil me, diligelur
    a
    Patre
    ineo;
    et
    egodiligam
    eum,
    el oslendamme
    ipsum
    illi
    (J oan.
    xiv,
    21).
    Videbant
    ulique
    eumoculisilli
    quibus
    hoc
    diccbat,
    et sonumvocis
    ejus
    auribus au-
    diebant,
    et humano corde hominem
    cogilabant
    : sed
    quod
    oculus non
    vidit,
    nec auris
    audivit,
    nec incor
    hominis
    ascendit,
    eumdem
    ipsum
    se
    promitlebat
    ostendcre
    diligenlibus
    se
    (1
    Cor.
    n,
    9). Quod
    donec
    fiat,
    donecostendat nobis
    quod
    sufficiat
    nobis,
    donec
    eumfonlemvitse
    potemus
    el
    satiemur;
    interimdum
    ambulanles
    per
    fidem
    peregrinamur
    ab
    eo,
    dumesu-
    rimus et silimus
    juslitiam,
    et
    1
    formoeDei
    pulchritu-
    dinem ineffabili ardore
    desideramus,
    formse servi
    Natalemdevoto
    obsequio
    celebremus. Nondumcon-
    templari possumus quodgenitus
    est anle luciferum
    a
    Patre, frequentemus
    a
    quod
    nocturnis horis est
    natus ex
    virgine.
    Nondum
    capimus, quod
    antesolem
    permanet
    nomen
    cjus (Psal. LXXI,17), agnoscamus
    in sole
    posilum
    tabernaculum
    ejus.
    Nondumcontue-
    mur Unicum
    permanentem
    inPalre
    suo,
    recordemur
    sponsum procedentem
    de thalamo suo
    (Psal. xvm,
    0).
    Nondumidonei sumus convivio Palris
    nostri,
    agnoscamusprsesepe
    Domini nostri J esuChrisii.
    SERMOCXCV
    *
    (a).
    InNatali
    Domini,
    xn
    (b).
    1. Nalivitas Christi
    duplex, ulraque
    inenarrabilis.
    Filius Dei
    idemque
    filius hominis Dominus nosler
    J esus
    Christus,
    sine matre de Patre
    natus,
    creavit
    omncm
    diem;
    sine
    palre
    dematre
    natus,
    consecravit
    hunc
    diem;
    divina nativilate
    invisibilis,
    humanavi-
    sibilis, ulraque
    mirabilis. Proinde
    quod
    de illo
    pro-
    phela prsedixit,
    Generationem
    ejus quis
    enarrabil
    (Isai.
    1
    Particulam,
    etcommitunt
    plures
    Mss.
    qui infraloco,
    de-
    sideramus,habent,
    desideremus.
    a
    FloriaconsisiMs., pensamus.
    *
    Correctusestadtrescb.adf.u.t. et Am.Er. ParLov.
    (a)
    Alias,
    de
    Tempore
    12.
    (b)
    sermoisteLovaniensibus dubius
    fuit;
    acsubinde
    spu-
    riusvcrino.
    Vindingo
    autem
    germamis
    videtur
    ;
    et nostra
    opinioneAugustino,cnimanuscriplitribuuut,
    nonest in-
    dignus.
    LIII,
    8)?de qua potius
    dictum
    sit,
    jiidicare
    difficile
    est;
    utrumdeillaubi
    nunquam
    nonnatus cooeternum
    habet
    Palrem,
    andeistauhi
    aliquando natus,
    in
    qua
    fieret, jam
    feccrat malrem: utrumdeilla ubi
    semper
    nalus
    est, qui semper erat; quis
    enimenarrabil
    quo-
    modo natum sit lumen de
    lumine,
    el unumlumen
    utrumque
    sit?
    quomodo
    natus sit Deusde
    Deo,
    nec
    deorum numerus creverit?
    quomodo
    velut de re
    transacla dicatur
    quod
    nalus
    est,
    cum
    tempus
    inilla
    nalivitate ncc
    transierit, quo proeterita esset;
    nec
    praecesserit,quo
    fulura
    esset;
    nec
    proesens fuerit,
    quasi
    adhuc
    fieret,
    et
    perfecta
    nonesset?Hanc
    ergo
    generationemquis enarrabit;
    cumid
    quod
    enarran-
    dumest
    supra lemporamaneat,
    sermo autem enar-
    rantis in
    lempore
    transeal? Islam
    quoque
    ex
    virgine
    generationemquisenarrabit, cujusconceplus
    incarne
    noncarnaliier
    faclus, cujus
    ortus ex carne uberlatem
    nulrienli
    altulit, inlegritalem parienli
    nonabstulil?
    Quamlibetitaque earum,
    sive
    ulramquegeneralionem
    ejusquis
    enarrabil ?
    2.Cltristus
    virginisfilius,virginissponsus.
    Hicest Do-
    minusDeus
    nosler,
    hic est mediator Dei et hominum
    homoSalvalor
    noster, qui
    natusdePalrecreavitet ma-
    trem;
    crealus demalre
    glorificavit
    et Patrem : sine
    femineo
    parlu
    unicus
    Palri,
    sinevirili
    complexu
    unicus
    malri. Hicest
    speciosus
    forma
    proe
    filiis
    hoininum(Psa..
    XLIV, 3),
    sancloeiilius
    Mariee,
    sanclae
    sponsus
    Eccle-
    siae, quam
    suee
    genitrici
    similemreddidit : namet
    nobiseammalrem
    fecit,
    et
    virginem
    sibi custodit.
    Adhanc
    quippe
    dicit
    Apostolus
    :
    Aplavi
    vosuni
    viro,
    virginem
    castamexltibereChristo
    (II
    Cor.
    xi,
    2).
    De
    qua
    rursus
    dicit,
    nia.rem nostramnon
    ancillam,
    sed
    liberam,
    cujus
    multi filii desertae
    magis quam ejus
    quoe
    habet virum
    (Galal. iv,
    26 el
    27).
    Est
    ergo
    et
    Ecclesiae,
    sicul
    Marioc,perpeluaintcgritas,
    et incor-
    rupta
    fecundilas.
    Quod
    enim illa meruit in
    carne,
    hoccservavit in menie : nisi
    quod
    illa
    peperit unum,
    haoc
    paril mullos,
    in unum
    congregandosper
    unum.
    3. Cur Christusincarnevenit.Hicest
    ergo
    dies
    quo
    venit in
    mundum, per quem
    factusest
    mundus; quo
    carne faclus est
    proesens,
    virlute
    nunquam
    ahscns:
    quia
    in hoc mundo
    erat,
    ct insua venit. In
    mundo
    erat,
    sed mundumlatebat:
    quia
    Iuxlucebal in lene-
    bris,
    et camlenebrjBnon
    comprehendcbant (J oan. i,
    10, 11,
    5).
    Vcnit
    ergo
    in
    carne,
    carnis vitiamunda-
    turus. Yenit inmcdicinali lerra
    l,
    unde curarct inlc-
    riores oculos
    nostros, quos
    exterior noslra excseca-
    verat terra : ut eis
    sanalis, qui
    fuimusanlea
    lenebroe,
    lux cfliciamurin Domino
    (Ephes. v, 8);
    et non
    jam
    lux intenebris luceat
    procsensabsentibus,
    scd
    appa-
    reat cerla ccn.enlibus. Adboc
    processit sponsus
    de
    thalamo
    suo,
    el exsullavit ut
    gigas
    ad currendam
    viam
    (Psal. xvm, 6). Spcciosus
    ut
    sponsus,
    fortis ut
    gigas,
    amabilis et
    terribilis,
    severuset
    serenus, pul-
    cher
    bonis, asper malis,
    manens in sinu
    Patris,
    im-
    1
    Editi,
    medicinc, inlerram.At
    optimoe
    notaeFloriacensis
    Ms.,
    inmcdicinaliterra.
    Cujus
    etiamcodicis
    ope,
    iiilerius
    verba, speciosus
    ul
    sponsus, forlis
    ut
    gigas;
    itemque
    lia_c,
    habitarelin
    nobis,
    utadPatrem
    pmcidens; quae
    ni
    exeu,-
    sis
    deeraot,
    resii.uimus.
    1019
    S. AUGUSTlNiEPISCOPI
    1026
    plevit
    uterumiiiatris. In
    quo
    IhalamO,
    id
    est, Virginis
    ulero,
    nalura divina sibi
    copulavit
    humanam: ubl
    Verbumcarofactumest
    pro nobis,
    uta
    matreproce-
    dens,
    habilaret in nobis
    (J oan. 1, 14);
    ut ad Patrem
    praecedens,
    ubi habiiemus
    preeparet
    nobis. Hunc
    ergo
    diemlaeti solemniler
    celebremus;
    etseternum
    diem,
    per
    eum
    qui
    nobis
    aeternus in
    lempore
    nalus
    est,
    fideliler
    exoptemus.
    SERMO CXCVI
    *
    (a).
    inNatali
    Domini,
    xm.
    GAPUT PRIMUM.

    1. Christinalivitalesdumsunl.
    Filius sinc initio
    semper genilus
    a Patre. Hodiernus
    diesNatalis Domini nostri J esu Christi nobis festus
    illuxlt.
    Natalisdies, quo
    natusest dies. Et ideo
    hodie,
    quia
    ex hodierno crescit dies. Nativilates Domini
    llostri J esu
    Chrisli,
    duae
    sunt;
    una
    divina,
    altera hu-
    mana: ambse
    mirabiles;
    illa sine femina
    matre,
    ista
    sineviro
    palre. Quod
    ait sanctusIsaias
    propheta,
    Ge-
    neraiionem
    ejusquis
    .enarrabit
    (Isai. LIII,
    8)?
    adambas
    generationes
    referri
    potest. Quisdigne
    enarret
    gene-
    ranlemDeum'?
    Quisdigne
    enarret
    virginispartum?
    Illud' sine
    die,
    Iioccerto die:
    utrumque
    sinehumana
    eeslimatione,
    et cum
    magna
    admiratione. Illam
    pri-
    mamatlendite
    generationem
    : In
    principio
    eral Ver-
    bum,
    et Verbumeral
    apud
    Deum,
    el Deuserat Verbum
    (J oaii. l, 1). Cnjus
    Verbtim!
    Ipsius
    Patris.
    Quod
    Verbum?
    Ipse
    Filius.
    Nunquam
    Pater sine Filio. Et
    lamen
    qui nunquam
    sine
    Filio, genuit
    Filium. Et
    ge-
    nuil,
    et non
    coepit.
    Sine inilio
    generalo
    nullumest
    initium. Et tamen
    Filius,
    et tamen
    genitus.
    Dielurus
    cst homo :
    Quomodo
    genitus,
    et nonhabet iniiium?
    Si
    genilus,
    babet inilium: si nonhabet
    inilium, quo-
    modo
    genitus?Quomodo,
    nescio.
    Quseris
    abliomine
    quomodo
    sit
    genitus
    Deus?
    Interrogatione
    lua
    laboro;
    sed
    Propbetamappello
    : Generalionem
    ejusquis
    enarra-
    bii?Yenimeeumadistam
    generalionemhumanam,veni
    mecumad
    istam,
    iu
    qua
    se
    ipsum
    exinanivil formam
    servi
    accipiens
    : si forte vel
    ipsamcaperepossimus,
    si fortevel de
    ipsa aliquidloqui
    valeamus. Eienim
    quis capiai, Qui
    cumin
    fonna
    Dei
    essel,
    non
    rapinam
    arbilratus est esse
    mqualis
    Deo?
    Quis
    hoc
    capiat?
    quis
    hoc
    dignecogilet? Cujus
    mens hoc audeat
    per-
    scrulari?
    Cujuslingua
    audeat
    pronuntiare? Cujus
    va-
    leat
    cogilaliocapcre?
    Interimbocomiltamus: mul-
    tumestad nos. Ut autem non mullumesset ad
    nos,
    semetipsum
    exinanivil,formam
    servi
    accipiens,
    insiini-
    liludinemhominum
    factus (Philipp. ir, 6, 7).
    Ubi? In
    virgine
    Maria. Inde
    ergo aliquid loquamur,
    si forte
    possumus. Angelus uuntiat, virgo audit, credit,
    et
    concipit.
    Fides in
    mente,
    Christus in venlre.
    Yirgo
    concepit,
    miramini :
    virgo peperit, plus
    miramini :
    post parlum, virgo permansit.
    Generalionem
    ergo
    istam
    quisenarrabit?
    CAPUTII.

    2. Tres
    vilm, conjugalis,vidualis,
    et
    virginalis,
    Clvristoattestantur. Dico
    quod
    vos
    deleclet,
    1
    Editi,generatum
    Deum.At
    Regiumexemplar, quod
    umim
    reperimushujussermonis,habet,generantem
    neunu
    *
    Nullum
    hujus
    sermoms
    exemplarscriptuminvenirmis,
    praeterquam
    iii
    Regio
    libro.
    (a)Alias;
    deDiversis59.
    charissimi. Tres vitaesunt in Ecclesia
    membrorum
    Christi:
    conjugalis, vidualis, virginalis. Quiaipsae
    vitae, ipssepudicitiae
    fulurseerant in sanctismembris
    Christi;
    omnes islaevitse tres attestataesunt Chri-
    slum.
    Prima, conjugalis
    :
    quando
    Maria
    virgo
    conce-
    pit,
    Elisabeth uxor Zachariseet
    ipsa conceperat;
    hujus
    J udicis
    praeconem
    ferebat in utero. Yenil ad
    j
    eamsancla
    Maria, tanquam
    ad
    cognatam
    suarnsalu-
    tandam. Exsultavlt infans in ulero Elisabetb. Ille
    exsullavit,
    illa
    prophetavit.
    Habesallestantem
    pudi-
    ciliam
    conjugalem.
    Ubi vidualis?In Anna. Audistis
    modo cum
    Evangeliumlegeretur, quod
    esset sancla
    prophetissa
    vidua
    octoginta
    et
    quatuor annorum, quse
    septem
    annisvixerat cumviro
    suo; frequenlans
    tem-
    plumDomini,
    serviensinoralionibusnocteetdie. Et
    ipsa
    vidua
    agnovit
    Chrislum. Yidit
    parvum, agnovit
    magnum,
    Et
    ipsa
    atteslata est. Habeset inisiavitam
    vidualem. In
    Maria, virginalem(Luc.
    i el
    n). Eligat
    sibi
    quisque
    deistis tribus
    quam
    voluerit.
    Qui prseter
    islasesse
    voluerit,
    inmembrisChristi essenon
    dispo-
    nit. Non dicant
    conjugatoe:
    Nos ad Christum non
    perlinemus.
    Habuerunt maritos sanctaefeminse.Non
    seextollant
    virgines. Quanlomagnaesunt,
    humilient
    seinomnibus
    (Eccli.
    III
    , 20).
    Omnia
    exempla
    salulis
    proposila
    sunl ante oculos nostros. Nemoexorbitet.
    Nemo
    prseter
    uxorem: melius sine uxore. Si
    pudi-
    ciliam
    conjugaleni quaeris;
    habes Susannam: si vi-
    dualem;
    habesAnnam: si
    virginalem;
    habesMariam.
    CAPUTIII.

    3. Deusnoslri causa
    infans.
    Dominus
    J esus homoessevoluil
    propter
    nos. Nonvilescatmi-
    sericordia:
    jacet
    interra
    Sapienlia.
    In
    principio
    erat
    Verbum,
    el Verbumerat
    apudDeum,
    etDcus
    ergt
    Ver-
    bum. 0 cibus et
    panisAngelorum
    : de le
    implenlur
    Angeli,
    de le
    satianlur,
    et non
    faslidiunt;
    de tevi-
    vunt,
    dete
    sapiunt,
    de tebeali sunt. Ubi es
    propter
    me? Indiversorio
    angusio,
    in
    pannis,
    in
    prsesepio.
    Propter quem? Qui regit sidera, sugit
    ubera:
    implet
    Angelos,
    fatur in sinuPatris
    ,
    lacet ihsinu matris.
    Sedloculurusest
    competenleaetate,impleturus
    Evan-
    gelium
    nobis.
    Propter
    nos
    pasSurus, propter
    nos mo-
    riturus,
    ad
    exemplumprsemii
    ilOstri
    resurrecturus,
    anle oculoS
    discipulorum
    inccelum
    Sscensurus,
    ad
    judicium
    decoelo
    venturus,
    Eccequi
    in
    prsesepijace-
    bat,
    diminutus
    est,
    sednon
    perdidit
    se:
    accepilquod
    non
    erat,
    sedmansit
    quod
    erat. Eccebabemusinfan-
    tem
    Cliristum,
    crescamuscumillo.
    CAPCT IV.

    4. CalendarumJ anuariarumsole-
    mnitas
    supersliliosa.
    Satis haec
    sint Charitati veslrse.
    Quia
    multoshic video
    propter solemnitatem, oportet
    ut dicam. CalendseJ anuariaeventursesunt. Chri-
    stianiestisomnes; Deopropilio,
    christianaeslcivitas*.
    1
    negius Ms.,
    chrisliani
    estis;
    omnisneo
    propitio,
    etc.
    Obhacca nonnullis
    dubilalum,
    numhk.
    genuinus
    esset
    Augustinisermo,
    Eo
    qnod

    inquiunt,
    eliamtunc

    Manichaeos, Donatistas,
    aliosvehaereticos
    uippone
    eisti-
    lisse
    probabile
    sit. Recteid
    qufclem
    si hic catho-
    lica, non,
    chrisiianaesi
    civtias,
    diceretur.Sednihil
    ye-
    tat
    quominusManicU_ei,
    Donalislasafiive
    ha_retici>
    qui
    Christinomenaiitveneranluraut
    suscipiunl, subcliristi)
    nomine
    comprehendantur.
    Imoboceos
    passimAugustinu
    donat.
    Quod
    autem
    putanl,
    forlasseetiamibi
    paganos-e^is-
    se,
    meraest
    conjectura.
    Sedut lioc
    largiamur,
    certe
    pri
    1021
    SERMOCXCYII.
    1022
    -Duo
    genera
    hominumhic sunt
    .,
    Christiani et J u-
    daei.Non fiant illa
    quee
    odit Deus:
    per
    lusum in-
    iquitas, per jocum improbitas.
    Nonsibi faciantho-
    mines
    judices,
    neveniant inmanusveri J udicis. Au-
    dite,
    Christiani eslis,
    membraChristi eslis.
    Cogitate
    quidestis, cogitate quanti empli
    estis. Poslremosi
    vultis scire
    quid
    facitis:
    ego
    eis
    dico, qui
    faciunt.
    Nolilead
    injuriam
    vestram
    referre, quibus
    isladis-
    plicent:
    eisdico
    qui
    faciunt,
    et
    quibusplacent.
    Yultis
    nosse
    quidfacitis,
    et
    qualem
    tristitiamnobis
    ingeri-
    tis?Faeiunt illudJ udccia?Vel sic
    erubescite,
    neliat.
    Natali
    J dannis,
    idest antesexmenses
    (tot
    enimmen-
    ses inter sehabent
    pracco
    et
    J udex),
    desolemnitate
    superstiliosapagana3,
    Cbrisliani admareveniebantet
    ibi
    sebaplizabant.
    Absenseram:
    sed,
    sicut
    comperi,
    per disciplinam
    Christianorum
    presbyteri permoti,
    quibusdamdignam
    et ecclesiaslicani
    disciplinam
    de-
    derunt. Murmuraverunt inde
    homines,
    et dixerunt
    quidara
    :
    Quantum
    erat ul indicaretur nobis? Si ante
    prsemoneremur,
    nonfaceremus.
    Ipsi procmonuissent
    presbyleri,
    nonfecissemus. Ecce
    episcopus prcemo-
    net; moneo, praedico,
    denuntio. Audialur
    episcopus
    jubens,
    audiatur
    episcopusmonens,
    audialur
    episco-
    pus rogans,
    audiatur
    episcopusadjurans. Adjuroper
    ipsumqui
    hodienatus est:
    adjuro, obstringo,
    nemo
    faciat.
    Ego
    meabsolvo.Meliusest ut monens
    audiar,
    quam
    tristissenliar.
    SERMOCXCVH*.
    DeCalendis
    J anuariis,
    conira
    Paganos(a)
    FRAGHENTA
    (b).
    1. RevelalurenimiraDei de ccelo
    super
    omnemim-
    pietatem.Quorum,
    nisi et J udseorumet Gentium?Sed
    ne
    diceretur, Quaresuper impietatem
    Gentium?Nun-
    quam
    enimGentes
    Legemacceperunt
    et
    prsevarica-
    toresfactisunt? Reclerevelatur iraDei
    super J udxos,
    quibus
    data est Lex
    ,
    et eamobservarenoluerunt :
    Genlibusaulemnon esl dala.
    Intuemini, fralres,
    et
    intelligite quomodo
    omnes reos
    ostendit,
    el omnes
    salulis
    iiidigere
    ac misericordiaeDei. Revelalur enim
    ira Dei decmlo
    super
    omnem
    impietatem
    et
    injusliliam
    hominumeorum
    qui
    verilalemin
    iniquitate
    delinenl.Yi-
    dete
    quemadmodum
    non
    dixerit,
    Nonbabenl vcrila-
    tem:
    sed, Veritatem,inquit,
    in
    iniquilale
    delinenl.Et
    quasi quaerercs
    dicens, Quomodopossunt
    habereve-
    rilatem, qni Legem
    non
    acceperunt? sequitur, Quia
    quod
    nolum
    est, inquil, Dei, manifeslum
    esl initlis.Et
    quomodopotuit
    manifestumesseinillis
    quod
    notura
    est
    Dei, qui Legem
    non
    acceperunt? Sequilur,
    et di-
    cit: Invisibiliaenim
    ejus,
    acreatura
    mundi, per
    ea
    qum
    factasunt,
    intellecta
    conspiciuntur;sempilernaquoque
    illorum
    paucitateDipponensis
    civitashaudfalsochrisliana
    dicebatur.
    1
    Forte,
    hic
    sint;
    id
    est, ponamus
    hicesse.
    1
    Regius
    MS.
    ,
    Faciant.Quodfortedicit
    Augustimis,
    J u-
    daeorumhacinre
    religionemopponendo;
    ut
    quodJ udsei
    nunquamfaciunt,
    facereerubescantchristiaui.
    3
    RegiusMs.,paganissima
    *
    Contulimus cumduobusbd. cumfl. etedilislibris.
    (fl)
    Duosdecalendis
    J anuariis,
    interTraclaluscontraPa-
    ganos
    recensetPossidiusin
    Indiculo,cap.
    1.
    (b)Reperta
    inBedaeetFloricolleetioneinPaulum.
    ejus
    virlusel divinilas.
    UtiqueStibaudimus,
    intcllec.a
    conspicitur.
    Curenimattendat
    opera,
    et non
    quoerat
    arlificem? Atlendis terram
    fruclificantem,
    attcndis
    mare
    plenum
    animalibus
    suis,
    attendis aerem
    plenum
    yolatilibus,
    attendisccelum
    fulgerestellis,
    et
    cceiera,
    et non
    quceris
    tanti
    operis
    arlificcm?Seddiclsmibi:
    Ista
    video,
    illumnonvideo. Adislavidenda
    corporis
    oculos
    dedit,
    ad se videndummentemdedit.
    Neque
    enimet auimamhominisvides. Sicut
    ergo
    ex moti-
    bus et administratione
    corporis
    animam
    , quam
    noii
    vides, intelligis
    : sicexadminisirationelolius
    mundi,
    et ex
    regimineipsarum
    animarum
    intellige
    Creaio-
    rem. Sed
    parum
    est
    intelligere.
    Namilli intellexe-
    runt;
    et vide
    quid
    ait
    Apostolus
    :
    Quia
    cognoscenies
    Detim,
    non sicul Deum
    magnificaverunl,
    aut
    gralias
    egerunt;
    sedevanuerunlin
    cogitationibussuis,
    el obscu-
    ratumest
    insipiens
    coreorum.
    Quo
    merito
    ,
    nisi
    super-
    biae?Namvide
    sequenlia
    : Dicenlesseesse
    sapienies,
    stutli
    facti
    sunt. Non enimdebebant sibi
    arrogare
    quod
    ille
    donaverat,
    ncc se
    jactare
    ex eo
    quod
    non
    a se
    ipsis,
    sedabillohabebant.
    Quod
    illi
    utiquered-
    dendum
    fuit,
    ut adhoc tenendum
    quod
    videre
    pole-
    rant,
    abillosanarentur
    qui
    dcderal ut viderenl. Si
    enimhoc
    facerent,
    humilitatem
    servanent,
    et
    possent
    purgari, alque
    illi beatissimoe
    contemplationi cobaere-
    rent.
    Qtiia
    vero
    superbia
    erat in
    eis, inierposuit
    se
    falsusetfallax et
    superbus, qui
    eis
    promitterel
    quod
    per partes
    nescio
    quassuperbice
    purgarentur
    animee
    illorum,
    et fecit cultores daemoniorum.Inde sacra
    omnia
    qure
    celebranlura
    Paganis, quoe
    valeredicunt
    ad
    purgntionem
    animarumsuarum. Et audi
    Apost-
    lum
    consequenler
    hacc
    dicentem, quia pro mercede
    superbioe
    ista
    receperunt; quia
    nonsichonorificave-
    runt Deum
    ,
    ut
    honorificandusest Deus.Et inutave-
    runt
    gloriamincorruplibilis
    Dei insimilitudinem
    imagi-
    nis
    corruptibilis
    hominis.J amsimulacrasunt. El isia
    quidem
    omniumGreeeorum
    aliarumquegentium, quce
    simililudincmbominum habent.
    Quia
    vcro non est

    major
    ei
    superslitiosior
    idololatria
    quamiEgyptiorum:
    nam
    ^Egyptus perfudit
    mundum
    figmentis
    talibus,
    qualia deinceps
    dicit
    Apostolus
    : cum
    dixisset,
    In
    similitudinem
    imaginiscorrupiibilishominis;addidit,
    el
    volucrum,
    el
    quadrupedum,
    et
    serpentium.Numquid
    enim, fraires,
    in aliis
    templis
    vidistis
    simulacrum
    capiie
    canino vel
    laurino,
    ecelerorumque
    animalium
    irrationabilium
    figmenta
    ?Hseeenimidola
    jEgyptio-
    rumsunt.
    Utrumque
    enim
    genuscomplexus,
    ait
    Apo-
    stolus: t In similitudinem
    imaginiscorruptibilis
    ho-
    minis,
    et
    volucrum,
    et
    quadrupedum,
    et
    serpentium.
    Propterea
    tradiditillosDeusindesideriacordis
    corum,
    in
    immunditiam;
    ut contumeliisafficiant
    corpora
    sua
    in
    semelipsis.
    Heecmala
    eorum,
    ex
    impietatesuper-
    bisesunt. Ista vero
    peccata quia
    de
    superbia,
    non
    solum
    peccata,
    sed etiam
    supplicia
    sunt. Cumenim
    dicit,
    Tradidit illos
    Deus, jam
    de vindiclaest
    cujus-
    dam
    peccali,
    ut hoecfaciant. i
    Qui commutaverunt
    veritatemDei inmendacium.
    Quidest,
    t commu-
    tavernnt veritatemDei inmendacium?Insimiliiudi-
    nemJ
    scilicelimaginis corrup.libilisliominis,
    et vo-
    1023
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    1024
    lucrum,
    et
    quadrupedum,
    et
    serpentium.
    Et ne
    quisquam
    eorum
    diceret,
    Nonsimulacrum
    colo,
    sed
    quodsignificant
    simulacra
    ; subjecil statim,
    Etcolue-
    runt,
    ctservieruntcreaturm
    poliusquamCreatori(Rom.
    i,
    18
    25). Inielligiteprudenter.
    Aut simulacrumenim
    colunt,
    aul creaturam.
    Qui
    simulacrum
    colit,
    conver-
    lit veritatem Dei in mendacium. Nammare veritas
    est; Neptunusautem,
    mendaciumfactumab
    homine,
    conversaveritate Dei inmendacium:
    quia
    Deusfecit
    mare;
    homo autem, simulacrum
    Neptuni. Sic,
    Deus
    fecit solem: homoautemsimulacrumsolis
    faciendo,
    convertit veritalemDei inmendacium. Sedne
    dicant,
    Non colo
    simulacrum,
    sed solem
    colo,
    ideo
    dixit,
    Colueruntcreaturam
    potiusquam
    Creatorem
    (a).
    2. Sed forsitan dicet
    aliquis
    : Elsi
    ipse
    humiliter
    nalus
    esl,
    in
    discipulorum
    nobilitate
    jactare
    sevoluit.
    Non
    elegit reges,
    aut
    senatores,
    aut
    pliilosophos,
    aut
    oratores : imo vero
    elegil plebeios, pauperes,
    indo-
    ctos, piscalores.
    Pelrus
    piscator,
    Cyprianus
    orator.
    Nisi fideliter
    prsecederetpiscalor,
    nonbumilitcr se-
    queretur
    oralor. Nonde se
    quisquamdesperet abje-
    clus : leneat
    Chrislum,
    et
    spes ejus
    falsanon
    erit,
    elc.
    (b).
    3.
    Quid
    volebat
    Simon,
    nisi laudari in
    miraculis,
    extolli
    superbia?Ipsa
    enimeum
    compulit,
    ut
    pecunia
    cmendum
    putarel
    donum
    Spiritus
    sancti
    (Aci.vin, 18,
    19).
    Cui
    superbioe
    contrarius
    Apostolus,
    inhumilitate
    nianendo,
    inmeridiefervens
    spirilu, fulgenspruden-
    tia,
    dicit:
    Nequequi plantal
    esl
    aliquid, nequequi
    ri-
    gat;
    sed
    qui
    incrementumdatDeus.
    Quiadixerat:
    Ego
    planlavi, Apollorigavit;
    sedDeus incremenlumdedit
    (I
    Cor.
    m, 7, 6).
    Et iterum:
    Numquid
    Paulus
    pro
    vobis
    crucifixus
    esl?aul innominePauli
    baplfaali
    eslis
    (Id.
    l, 13)?
    Yide
    quomodo
    se coli
    respuit proChrislo,
    et
    non vult se fornicanti animaeostentare
    pro sponso.
    Nonne
    maguum
    videlur
    planlare
    et
    rigare?
    Sed
    neque
    qui planlat
    esl
    atiquid, ncquequi rigal. Quomodo
    ti-
    muit? Nonsedicil
    aliquid
    ad salutemeorum
    quos
    in
    Chrislocedificare
    cupiebal (c).
    4. Nec
    ipseAposiolus
    voluitin se
    poni spem,
    sed
    in veiitate
    quam
    annunliabal.
    Quodper ipsum
    dice-
    balurmeliuseral, quamipseper quem
    annuntiabatur.
    Licct si
    nos,
    inquit.
    Parum
    est,
    audi
    sequentia
    : aut
    angelus,inquit,
    decmloannunliaverilvobis
    aliquidprm-
    lerquamquodaccepislis,
    analhemasit
    (Galal.i, 8).
    Vi-
    debat
    posse
    falsum
    mediatorem
    transfigurare
    se in
    angelumlucis,
    et
    aliquid
    falsumannuntiare.
    Sicut
    ergo superbi
    hominesvolunt seadorari
    proDeo,
    sibi
    arrogare quidquidpossunt,
    sc
    nominari,
    el si fieri
    polesl,
    Chrislum
    ipsumgloria
    traiisire: itadiaboluset
    nngeli ejus.
    DonalumDonatistoe
    pro
    Christo
    habent.
    ,-3i audianl
    aliquem
    paganum
    detralienlem
    Chrislo,
    forsitan
    patienler ferant, quam
    si audianl
    delrahentem
    Donalo
    (d).
    5.
    Quia
    ipse
    Chrislus
    Ioquitur
    in
    sanctis
    suis,
    di-
    -
    ()
    Exeodem
    serm.,
    BedaetFlorusadi cor. r.
    (b)
    Ex
    eodemserm.,
    BedaetFlor.adl Cor.m.
    (c)
    Exeodem
    serni.,
    BedaetFlor.adGal.i.
    (d)
    Exeodem
    serm.,
    Bedael Flor,adGal.
    rv.
    cenle
    Aposlolo,
    An
    experimenlumqumrilisejusqui
    in
    me
    loquiiur
    Chrislus
    (II
    Cor.
    xm, 3)?
    Et licet
    dicat,
    Nequequi plantat
    est
    aliquid,nequequi rigal;
    sed
    qui
    incremenlumdat
    Deus;
    non
    quia
    se
    ipsum,
    sed
    quia
    illumin se
    diligi
    volebat:
    perhibet
    tamen
    testimq-
    nium
    quibusdam, dicens, Quia
    sicut
    angelum
    Dei ex-
    cepislisme,
    sicutChristumJ esum
    (
    Galat.
    iv,
    14
    ).
    Iu
    omnibus
    ergo
    sanctissuis
    ipse
    est
    amandus,
    qui
    ait:
    Esurici,
    etdedistismihimanducare
    (Malih. xxv,
    55
    ).
    Non enim
    ait,
    Dedistis illis :
    sed,
    Dedistis mihi.
    Tantaest charilas
    capitisergacorpus
    suum
    (a)!
    6.
    Quid
    est J uno?
    J uno, inquiunt,
    est aer. J am
    duduminvitabatut marecoleremusinsimulacrotel-
    luris : nunc invitat ut aeremcolamus. Elementasunt
    isla, quibus
    mundus iste consistit. Hoc
    ergoaposto-
    lusPaulus in
    Epislola
    sua
    proponens: Cavete,
    inquit,
    ne
    quis
    vos
    decipial per philosophiam
    el inanem
    falla-
    ciam,
    secundumelementamundi
    hujns(
    Coloss.
    n,
    8
    ).
    Ipsos
    enim
    langebat, qui quasi prudenlibus
    idolaex-
    ponunl.
    Ideo cumdicerel
    philosophiani;
    in eodem
    loco
    ail,
    sccundumelemenla
    hujus
    mnndi: non
    quasi
    qualescumque
    adoralores
    simulacrorum, sed
    quasi
    doctiores
    inlerpretalores signorum
    cavcndos esse
    admonens.
    SERMO
    CXCVIII*(6)..
    Decalendis
    J anuariis,
    u.
    1. SolemnilasCalendarumJ anuariarum. Admone-
    musCharitatem
    vestram, fralres, quoniam
    vos
    quasi
    solemniler hodieconvenisse
    conspicimus,
    etad bunc
    dicm solito
    frequenliuscongregatos;
    ut meminerilis
    quod
    modo
    cantastis,
    ne sil
    linguaperstrepens
    corde
    mulo;
    sed
    quod
    sonuislisvocead aures invicemve-
    slras,
    clameiisaffectuad anresDei.Hocenimcanta-
    batis : Salva
    nos,
    DomineDeus
    nosler,
    congrega
    nosde
    Genlibus,
    ut
    confiteamur
    nomini sanctoluo
    (
    Psal.
    cv,
    47).
    El modosi solemnitas
    Genlium, quse
    fit bodier-
    nodiein Iseiitiasscculi
    atquecarnali,
    in
    strepilu
    va-
    nissimarumel
    lurpissimarumcanlionum,
    in
    conviviis
    et saltationibus
    lurpibus,
    in
    celebralione
    ipsius
    falsav
    feslivilatis,
    si ea
    quseagunt
    Genlesnonvos
    delectent,
    congregabimiui
    exGeulibus.
    2.
    Separalio
    noslra a GenlibusChrisliana
    fide,spe,
    et charitate. Vos certe
    canlavistis,
    et adhuc divini
    canlicisonus recens est inauribus
    vestris,
    Salva
    nos,
    DomineDeus
    nosler,
    el
    congrega
    nosdeGentibus.
    Quis
    potesl congregari
    de
    Gentibus,
    nisi cum fit salvus?
    Qui ergo
    miscentur
    Gentibus,
    salvi non
    sunl;
    salvan-
    tur autem
    qui congregantur
    de
    Genlibus,
    saluie
    fidei,
    salute
    spei,
    salute sincerissimne
    charilatis,
    salute
    spirituali,
    salute
    promissorum
    Dei.
    Qui ergocredit,
    sperat,
    et
    amat,
    nonconlinuo salvus dicendus esl.
    Interest enim
    quidcredat, quidsperet,
    et
    quid
    amet.
    Nemo
    quippe
    vivitin
    quacumquevita,
    sinetribus islis
    animce
    affeciionibus,credendi, sperandi,
    amandi. Si
    non credis
    quod
    credunt
    Genles,
    non
    speras quod
    *
    sermonemhuncin
    manuscriptis
    frustra
    quaesivimus.
    (a)
    Exeodemserm.BedaetFlor. adcoloss.n,
    (b)Alias,
    cxsirmondianis 7,
    ,mK
    SERMOCXCIX, 102G
    sperant
    Gentes,
    non amas
    quod
    amant
    Gentes;
    con-
    gregaris
    deGentibus, segregaris,
    hoc est
    separaris
    de
    Gentibus. Necte terreat coramixlio
    corporalis
    intanla
    separatione
    ntentis. Qnid
    enimlam
    separatum, quam
    ut credant
    illi daemonesdeos,
    credas lu
    qui
    unus et
    verusest Deus?
    sperent
    illi inania sseculi, speres
    lu
    selernam
    vitam cumChristo?
    ament illi
    mundum,
    ames tuartificemmundi?
    Qui ergo
    aliud
    credit,
    aliud
    sperat,
    aliud
    amat,
    vita
    probet,
    factisostendat. Actu-
    rus es celebrationemslrenarum,
    sicut
    paganus,
    lusu-
    rus
    alea,
    et inebriaturus
    te:
    quomodo
    aliud
    credis,
    aliud
    speras,
    aliudamas
    ?
    Quomodo
    liberafrontecan-
    tas,
    Salvanos,
    DomineDeus
    noster,
    el
    congrega
    nos
    deGenlibus?
    Segregaris
    enim de Genlibus,
    mixtus
    corpore
    Gentibus,
    dissimili
    vita. Et
    quanta
    sit istase-
    gregatio,
    videle,
    si modo facitis,
    si modo
    probalis.
    J amenimDominusnoster J esus Christus Dei
    Filius,
    qui propter
    nos homofactus
    esl,
    dedit
    pro
    nobis
    pre-
    lium.
    llaque
    suumdeditille
    prelium
    : adhoc
    dedit,
    ut
    redimat,
    ut
    congreget
    deGentibus.
    Si aulemmisceris
    Gentibus,
    nonvis
    sequi
    eum
    qui
    leredemit: misceris
    autem Gentibus vila, factis,
    corde,
    talia
    credendo,
    talia
    sperando,
    lalia
    diligendo
    :
    ingratus
    es Redem-
    ptori
    tuo,
    nec
    agnoscis pretium
    luum, sanguinem
    Agni
    immaculali.
    Ul
    ergo sequaris Redemptorem
    lutim, qui
    te redemit sanguine
    suo,
    noli te miscere
    Genlibus similitudtne
    morum
    atque
    faclorum. Dant
    illi strenas,
    datevos
    eleemosynas.
    Avocantur
    illi can-
    lionibus luxuriarum,
    avocatevos sermonibus Scri-
    plurarum
    : currunt illi ad
    thealrum,
    vos ad eccle-
    siam: inebriantur illi,
    vos
    jejunate.
    Si hodienon
    po-
    testis
    jejunare,
    saltemcumsobrielate
    prandete.
    Hoc
    si
    feceritis,
    benecantastis,
    Salva
    nos,
    DomineDeus
    nosler,
    el
    congrega
    nosdeGeniibus.
    3. Piis
    operibus
    secernunlur Chrisliani a
    Paganis,
    Dii
    falsi
    malis moribuscultorumsuorumdelectanlur.
    Itaque
    roulti
    luctabuntur
    hodie in corde suo cum
    verbo
    quod
    audierunt.
    Diximus
    enim,
    Nolileslrenas
    lare,
    date
    pauperibus.
    Parum est ul tantura
    delis,
    implius
    etiamdate. Nonvullis
    amplius?
    vel tantum
    J ale. Seddicis milii :
    Quaudo
    slrenas
    do,
    mihi acci-
    pio
    et
    cgo.
    Quidergo, quando
    das
    pauperi,
    nihil acci-
    pis?
    Cerle
    non hoc credas,
    quod
    Genles
    credunt;
    certe non hoc
    speres, quod
    Genles
    sperant.
    Eccesi
    diciste
    nihil
    recipere
    cum
    pauperi
    dederis,
    factuses
    pars
    Gentilium
    : sinecausa
    canlasti,
    Salva
    nos,
    Do-
    mineDeus
    noster,
    et
    congrega
    nos de
    Genlibus,
    Noli
    oblivisci illius
    prscscriplionis,
    ubi dicitur :
    Qui
    dat
    pauperibus,
    nunquamegebit(Prov.
    xxvm, 26).
    Obtitus
    es
    jamquid
    diclurus
    Dominus
    eis, qui pauperibus
    de-
    der_ml, Venite,
    benedicli
    Palris
    mei, percipiteregnum?
    ct
    quid
    dicetur eis
    qui
    non
    dederint,
    Mitliteeosin
    ignem
    mlernum
    (Matih.
    xxv, 34, 41)?
    Modo
    qui
    liben-
    ter audierunt
    quid
    dixil,
    cumhiscerte stant
    qui
    non
    libenter audierunl.
    Ego
    nuncChrislianisveris
    loquor.
    Si aliud
    creditis,
    aliud
    speralis,
    aliud
    amalis;
    aliter
    vivite,
    et distanlem
    fidem, spem,
    et cbaritalemve-
    stramdistanlibus moribus
    approbate.
    Audite
    Aposlo-
    lumcommonentem:

    Nolile,inquit, jugum
    du-
    cerecuminfidelibus.
    Quce
    enim
    participalio justiiise
    cum
    iniquitale?
    aut
    quse
    societasluminisadlenebras?
    Qusepars
    fideli cum infideli?
    qui
    autem consensus
    templi
    Domini cum idolis >
    (II
    Cor.
    vi,
    14-16
    )?
    Et
    alibi dicit:
    Quse
    enim immolant
    Genles,
    daemoniis
    immolant,
    et non Deo. Nolo
    vos,

    inquit,
    i socios
    fieri daemoniorumJ
    (I
    Cor.
    x, 20). Ergo
    Deos
    ipsorum
    deleclantmoreseorum. Illeautem
    qui dixit,
    Nolovos
    fieri
    socios
    dmmoniorum,
    voluitul abillis
    qui
    dremoni-
    bus
    servirent,
    vitaet moribus
    separarentur.
    Eienim
    illadcemoniadeleelantur canticis
    vanitatis,
    delectan-
    tur
    nugalorio spectaculo,
    et
    turpiludinibus
    variis
    theatrorum,
    insania
    circi,
    crudelitate
    amphithealri,
    certaminibus animosis eorum
    qui pro peslilenlibus
    hominibus liles et contentiones
    usque
    adinimicitias
    suscipiunl, pro niimo, pro
    hislrione
    pro pantomimo,
    pro auriga, pro
    venatore. Ista
    facientes, quasi
    ihura
    ponunt
    dacmoniisde cordibussuis.
    Spirilus
    enimse-
    ductores
    gaudent seduclis;
    el eorum
    quos
    seduxe-
    rint
    alque deceperint,
    malismoribus et vita
    turpi
    in-
    famiquepascunlur.
    Vos
    autem,
    sicul dicil
    Aposto-
    lus,
    c non ita didicisiis Christum: si tamen eum
    audistis,
    et in
    ipso
    edocli eslis
    ( Ephes. iv, 20,
    21
    ).
    Nolite
    ergo
    effici
    parlicipes
    eorum. Eratis enimali-
    quando tenebree,
    nunc autemIux in
    Domino;
    sicut
    filii lucisambulate
    (Id.
    v, 7,
    8):
    ut ei
    nos, qui
    vobis
    verbumDomini
    prsedicamns, possimus
    vobiscumet
    devobisinilla
    perpeiua
    luce
    gaudere.
    SERMOCXCIX
    *
    (a).
    In
    EpiphaniaDomini,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. ChrislusJ udmoset Gen-


    lesinsemox
    copulat. Nuper
    celebravimus diem
    quo
    ex J udseisDominus natus est : hodie
    celebramus,
    '
    quo
    aGentibusadoralus est.
    Quoniam
    salusexJ udmis
    (J oan.
    iv,
    22)
    : sed hccc salus
    usque
    ad
    fines
    terrm
    (Isai. XLIX, 6).
    Namet illodie
    pastores
    adoraverunt,
    bodie
    Magi.
    IUis
    Angeli,
    islis aulemslellanuntiavit.
    Utrique
    de ccelo
    didicerunt,
    cum
    regem
    cceliinterra
    viderunt,
    ut esset
    gloria
    inexcelsis
    Deo,
    etinterra
    pax
    hominibusbonmvoluntalis
    (Luc. n, 14). Ipse
    estenim
    paxnostra, qui feeit utraque
    unum. J amhinc infans
    natus
    alque
    annunliatusostenditur
    lapis
    ille
    angularis,
    jam
    in
    ipso primordio
    nalivitatis
    apparuit.
    Duosex
    diverso
    parietes
    in se
    copularejamcoepit,pastores
    a
    J udeea,Magos
    ab Oriente
    perducens:
    ul duosconderet
    in seinunumnovum
    hominem,facienspacem; pacem
    his
    qui longe,
    el
    pacem
    his
    qui prope(Ephes. n, 14-20).
    Ideoque
    illi
    ipso
    diede
    proximo accedentes,
    delon-
    ginquo
    isti hodie
    venientes,
    duos dies celebrandos
    posleris signaverunt,
    unam tamen lucem mundi
    ulrique
    viderunt.
    -
    inverumusnuncsermonemin
    quatuor
    cb.'etduobusn.
    inf.
    gr.
    r. rm. t. vd. et-Am. Er.Par. Lov.
    (a)
    Alias,
    de
    Tempoie54.
    (_))
    InPossidii
    indiculo,cap. 10,
    tractalusdehacsolemni-
    tate
    seplem,
    ac
    prsetereaquatuor,cap.
    1: sicinmanuscri-
    ptisnolantur,
    De
    Epiphania
    duo.ttemde
    Epiphania,
    con-
    tTa
    quossupra, duo,
    idest contra
    pagauos.
    Hunc
    pri-
    mumet alterum
    proximesubsequentem
    citat
    Facunuus,
    hbrol, cap.
    4.
    1027
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1028
    2.
    Magorumfides
    etconlra
    inftdelitas
    J udieorum.Sed
    liodiedeistis
    loquendumest, quOs
    de remotis tcrris
    fidesduxit ?AChristum. Yenerunt enim
    ,
    cl
    qucesie-
    runl
    eum,
    dicentes; Ubiesl
    qui
    natusesl rex J udmo-
    rum? Vidimusenimslellam
    ejus
    in
    Oriente,
    el venimus
    adorareemn
    (Mallh.
    n,
    2).
    Nunliant et
    inlerrogaiit,
    credunt et
    quaerutil;
    lanquamsignificantes
    eos
    qui
    ambulant
    per fidem,
    et desiderant
    speciem.
    Nonne
    alii
    reges
    J udseorum
    jam
    tolies inJ udacanali erant ?
    Quidest, quod
    isteab
    alienigenis
    inccelo
    aguoscitur,
    in tcrra
    qucerilur;
    inalto
    fulget,
    in humili latet?In
    Oriente
    Magi
    vident
    stellam,
    et in J udaeanalumin-
    lclligunt regem. Quis
    est iste rex lam
    parvus,
    lam
    magnus;
    nondum in lerris
    loqucns, jam
    in ccelis
    edicta
    proponens
    ? Verumtamen
    propter nos, quibus
    de
    Scripturis
    suis sanctis innolescere
    voluit, ipsos
    etiam
    Magosquibus
    tam clarum
    signum
    incoelode-
    deral,
    et
    quorum
    cordibus se in J udseanaluni esse
    revelaveral, Prophetis
    lamen suisde se crederevo-
    luit.
    Quaerendo
    enim civitatem in
    qua
    natus
    erat,
    quem
    videreet adorare
    cupiebant,
    necessehabue-
    runt
    percontari principes
    J udccorum
    ;
    utilli desancta
    Scriplura, quam
    in
    ore,
    nonin corde
    geslabant,
    in-
    fidelesfidelibusde
    gralia
    fideil
    responderenl,
    men-
    daces a
    se,
    veraces contra se.
    Quantum
    enim
    crat,
    ut illis
    quserenlibus
    Christumcomites
    (ierent,
    cumab
    eis audissent
    quod
    visastclla
    cjus
    venirent eumado-
    rare
    cupientes; ipsi
    eos ad Beihlehem
    J udce, quam
    deLibrisdivinis
    indicaveranl, ducerent, pariler
    vi-
    derenl, pariter inlelligerent, pariteradorareut?
    Nunc
    vero aliisdemonslralo vilce
    fonte, ipsi
    sunt mortui
    siccilate. Facli sunl eis
    lanquam lapides
    ad millia-
    ria
    a
    : viatoribus ambulanlibus
    aliquid ostenderunt,
    sed
    ipsi
    stolidi
    atque
    immobiles remanserunt.
    Magi
    qucerebanl,
    utinvenirenl: Herodes
    qucerebat,
    ul
    per-
    derel: J udaei civitatemnasceniis
    legebanl, lempus
    venientis
    non
    intelligebant.
    Inler
    Magorumpium
    amorem,
    et Herodiscrudelem
    timorem,
    illi evanue-
    runt Belhlebeindemonstranles: Christumautem
    qui
    ibi nalus
    est,
    nontunc
    quccsilum,
    sed visum
    postea
    negaturi",
    neclunc
    infanlem,
    sed
    loquerrtempostea
    necaturi.
    Folixpotius
    infanlum
    ignorantia, quos
    He-
    rodes
    perseculus
    est
    terrilus, quam
    istorumscientia
    quos
    consuluil
    perlurbalus.
    Hli
    pro
    Cbristo
    potucrunl
    pati, quem
    nonduni
    polerant
    coniiteri : isti doccnlis
    non secuii sunt
    veritatem, cujus
    nascenlis
    potuerunt
    nossecivilatem.
    CAPUT II.

    5. Error de sidereis
    fatis. Magos
    sane ad
    ipsum proprie locum,
    ubi Deus Verbum
    infans
    eral,
    illa stella
    perduxil.
    Hic
    jam
    erubescat
    slultitia
    sacrilega,
    el
    quscdam,
    ut sic
    dicam,
    indocla
    docirina, quee
    ideo
    putat
    Cbristumsubstellarumde-
    crelo esse
    natum, quia scriplum
    est in
    Evangelio,
    quandonatusest,
    slellam
    ejus Magos
    in Orienlevi-
    1
    Sic
    manuscripti.
    Editi
    vero,
    de
    graiia
    nei.
    *
    Editi,lapides
    amiliiario.AtMss.
    alii, lapides
    adtnillia-
    ria; aUi,lapidea
    mitliaria.
    8
    Sic
    nianuscripti.
    Ateditihic
    omitlunt,posteanegaluri;
    &.infra
    pro,necaluri,habenl.negaturi.
    disse.
    Quod
    verumnon
    esset,
    nec si hominessubde-
    crelo
    ejusmodi
    nascerenlur :
    quia
    nonsicutDei Fiiius
    propria voluntale,
    sed nalursemortalis condilione
    nascuntur. Nuncautemtanlumabborret a
    vero,
    sub
    *
    siellalofalo
    l
    natum esse
    Christum,
    ut nullumbo-
    minumitanasci credat
    quisquis
    rectecredit in Chri-
    stum. Sed de
    genituris
    hominumvani homines lo-
    quantur quod insipienter opinantur, negent
    volunta-
    lem
    quapeccant, confmgant
    necessitatem
    quapeccata
    defcndant; perdilos
    mores
    , per quos
    interra abho-
    minibus
    deleslantur,
    in cceloeliam
    figereconenlur,
    et a sideribus manare mentiantur : videat tamen
    unusquisque
    eorum
    quemadmodum
    non
    vitam,
    sed
    familiamsuam
    qualicumquepoteslate rcgendampu-
    let;
    quandoquidem
    istasentiendo servossuos indo-
    mo
    peccantes
    verberare non
    siuilur,
    nisi
    prius
    deos
    suosin coeloradiantes
    blaspbemare cogatur.
    Chris-
    tumtamen isti nec secundumsuas vanissimascon-
    jecturas,
    et non sane
    fatidicos,
    sed
    plane
    falsidicos
    libros, possunt
    ideo
    putare
    sub stellarum decreto
    esse
    natum,
    quia
    eo natostellam
    Magi
    inOrienlevide-
    .
    runt. Hincenim
    polius
    Christus non sub dominalu
    ejus,
    sed Dominus
    ejus apparuit; quia
    illanon iu
    ccelosidereasvias
    lenuit,
    sedhominibus
    quserentibus
    Chrisluni viam
    usque
    ad
    locum,
    in
    quo
    nalus
    fueral,
    demonslravil. Undenon
    ipsa
    Christumfecitmirabili-
    ter
    vivere,
    sed
    ipsam
    fecitChristusmirabililer
    appa-
    rere : nec
    ipsa
    Christi mirabilia
    decrevit,
    sed
    ipsam
    Christus inter sua mirabiliademonslravit.
    lpse
    enim
    nalus ex
    malre,
    decoeloterrscnovumsidus
    ostendil,
    qui
    natus ex Patre ccelum
    lerramque
    formavit. Eo
    nascenieIux novaest in
    slellarevelata, quomoriente
    Iux
    antiqua
    est in sole velala. Eo nascente su-
    peri
    novo honoro
    claruerunt,
    quo
    moriente inferi
    novo limore
    tremuerunt, quo resurgente discipuli
    novo amore
    exarserunt, quo
    ascendenle coeli novo
    obsequiopaluerunl.
    Celebremus
    ergo
    devotasolem-
    nilateel hunc
    diem, quocognitum
    Christum
    Magi
    ex
    Genlibusadoraverunt
    (Matth. n, 1-11);
    sicutcelebra-
    vimusillum
    diem, quo
    natumChrislum
    pastores
    cx
    J udceaviderunt
    (Luc.
    n,
    8-20). Ipse
    enimDominus
    Deusnoster
    elegit Apostolos
    ex J udsea
    pastores, per
    quoscongregaret
    salvandosetiam ex Gentibus
    pec-
    catores.
    SERMOCC
    *
    (a),
    In
    EpiphaniaDomini,n.
    CAP. PRIMUM,1.
    ManifestalionisChrislisolemni-
    las. Ad
    partum Yirginis
    adorandum
    Magi
    abOriente
    venerunl. Huncdiemhodie
    celdbramus,
    huicdebitam
    solcmnilalem
    sermonemquepersolvimus.
    Hlis dies
    iste
    primus illuxit,
    anniversarianobisfestivitalere-
    diit. Illi erant
    primilioaGenlium,
    nos
    popuIusGen-
    tium. Nobishoc
    lingua
    nunliavit
    Apostolorum,
    stella
    illis
    tanquamlingua
    coelorum: el nobisiidem
    Apos-
    toli
    , tanquam cccli,
    enarraverunl
    gloriam
    Dei
    1
    Nomiulli
    Mss.,
    subslellaet
    falo;
    et
    quidam,
    substeUa-
    rum
    falo.
    '
    Casligattts
    estadtrescb.adf.
    gr.
    n. r. rm. t. v. vd.
    et ad Am.Er. Par. Lov.
    (n)Alias,
    de
    Tempore
    50.
    1029
    SERMOCC.
    1030
    (Psal.
    xviii, i).
    Cur enim non
    agnoscamus
    eos cce-
    los,
    qui
    facti sunt sedes Dei? sicut
    scriptum est,
    Anima
    jusli,
    sedes est
    sapienlim(Sap. vn).
    Per
    hos enimcoelosille ccelorumfabricalor et habilator
    intonuit, quo
    lonitru munduscontremuit,
    et ecce
    jam
    credit.
    Magnum
    sacramentum. In
    prsesepi
    tunc
    jace-
    bat,
    et
    Magos
    abOrienteducebat. Abscondebalur in
    stabulo,
    et
    agnoscebalur
    in
    coelo;
    ut
    agnitus
    incoelo
    . manifeslaretur in
    stabulo,
    et
    appellarelur Epiphania
    '
    dies isle
    l, quod
    latinemanifestatiodici
    potest:
    simul
    ejus
    celsiludinem
    humilitatemque commendans,
    ut
    qui
    in
    aperlo
    coelo
    signis
    sidereis monslrabatur
    ,
    in
    angusto
    diversorio
    quaesitus
    invenirelur;
    invalidusin-
    fanlilibus
    membris,
    involutus infantiiibus
    pannis
    2,
    adoraretur a
    Magis,
    timeretur amalis.
    2. Herodisterror. Timuit enimeumrcx
    Herodes,
    eisdemsibi
    Magis
    nuntianlibus
    ,
    cumadhuc
    qusere-
    rent
    parvulum, quem cognoverant
    coeloleste
    jam
    natum.
    Quid
    erit tribunal
    judicanlis., quandosuper-
    bos
    reges
    cunseterrebanlinfanlis? Quanto
    consultius
    nunc
    reges,
    non sicut
    Herodes,
    inlerficere
    quccrunt;
    sedsicul
    Magipotius,
    adorare
    delectantur, jamprse-
    seriim
    eum
    qui
    et
    ipsam
    mortem
    quamcupiebat
    ini-
    micus
    inferre,
    etiam
    pro ipsis
    inimicisabinimicissus-
    tinuit, eamque
    in
    suo
    corpore
    occisusoccidit. Pie li-
    n_eant
    nunc
    reges
    adPatris dexteram
    jamsedenlem,
    quem
    rex ille
    impius
    timuit adhucmatris ubera laro-
    bentem. Audiant
    quodscriplum
    est: Et nunc
    , reges,
    inlelligile;
    erudimini,qui judicaiis
    terram: servileDo-
    minoin
    limore,
    et exsultaleei cumtremore
    (Psal.
    n
    ,
    10et
    11).
    llleenim
    rex,
    ultor
    impiorumregum,
    et rec-
    tor
    piorum,
    nonilanatus
    esl,
    ut
    reges
    nascuntur in
    saeculo; quia
    et illenalus
    est, cujusregnum
    nonest
    de hocsaeculo.Nobilitasfuil
    nascentis,
    in
    virginilale
    parientis;
    et nobililas
    parienlis,
    indivinitatenascen-
    tis.
    Denique
    cumlammulii
    jam
    nati
    atque
    defuncli
    essenl
    reges
    J udaeorum, nunquamqueroquam
    eorum
    adorandum
    Magi quxsierunt
    :
    quia
    nec
    quemquam
    eorumcoelo
    loquente
    didicerunt.
    CAPUTII.

    3. J udmorumcmcitasin
    ipsa
    illumi-
    nalione
    Magorum.Scriplurmapud
    J udmos
    propter
    Gen-
    tium
    fidem
    reliclw.
    Verumlamen, quodproetereundum
    nonest,
    hsecMagorum
    illuminatio
    magnum
    testimo-
    niumcoecilalisexslilit J udaeorum.Inlerra eorumisti
    requirebant, quem
    illi insuanon
    agnoscebant. Apud
    eosisli infantemin
    venerunt, quem
    illi
    apud
    se docen-
    tem
    negaverunt
    3.Inhislerris de
    Ionginquo
    isti
    pere-
    grini puerum
    Christum nondumverba
    promentem
    adoraverunt, ubi ciyes
    illi
    jtivenem
    miraculafacien-
    temcrucifixerunl. Isti inmembris
    parvis
    Deum
    agno-
    verunt 4;
    illi in
    jaclismagnis
    nec
    tanquam
    homini
    pe-
    percerunt: quasi plus
    fuerit viderenovamstellamin

    Floriacensis
    Ms.,Agnitus
    est e
    ccelo,
    ut
    appellaretur
    Epiphania
    diesiste.
    2
    SicAm.Er, etMss.At
    Lov.,monslrabatur
    tnagnus,
    in
    angusto
    diversorio
    qumsitus
    inveniretur
    invalidus,infantili-
    businmembris
    natus,infaniitibusque pannisinvolutus,
    etc.
    3
    Editi
    omitlunt,docentem,
    Habent,
    Mss. etexhis
    quidam,
    necaverunt,pro, negaverunt.
    4
    Editi,
    Qeum
    adgraverunl.
    At
    nianuscripti,
    Deum
    aqno-
    verunl.
    ejus
    nativilate
    fulgentem, quam
    solem
    ejus
    inmorle
    lugenlem.
    J amvero
    quod
    eademslella
    ,
    quceMagos
    perduxit
    ad locumubi erat
    cummalre
    virgine
    Dens
    infans, quoeutiquepoteral
    eosetad
    ipsamperducere
    civitatem
    ,
    setamen
    sublraxit,
    neceis
    prorsus appa-
    ruit,
    donec de civitale
    ,
    in
    qua
    Christusnasceretur
    ,
    iidem
    ipsi interrogarentur J udeei,
    ut
    ipsi
    eamsecun-
    dumdivinoe
    Scriplura.
    testimonium
    nominarent, ipsi
    dicerent,
    In BelhlehemJ udm. Sicenim
    scriptum
    esl :
    Et tu
    Rethlehem,lerraJ uda,
    nonesminimain
    principi-
    bus J uda : cx te enimexiel dux
    qui regel populum
    meumIsrael
    (Maith.
    n
    , 1-6)
    :
    quid
    aliud hic
    signifi-
    cavit divina
    providentia,
    hisi
    apud
    J udceossolasdivi-
    nas Litteras remansuras
    , quibus
    Genles instrueren-
    tur,
    illi
    excoccarentur;quas portarenl
    nonad
    adjuto-
    riumsalutis
    suae,
    sedad testimoniumsalutis nostrse?
    Namhodiecum
    pracmissasprophelias
    deChrislo
    pro-
    ferimus,
    jam
    rerum
    completarum
    luce
    declaratas,
    si
    forle
    Pagani, quos
    lucrari
    volumus,
    dixerint noneas
    lanloante
    prccdiclas,
    sed
    post
    rerum
    eventum,
    ul haec
    qua.
    faclasunt
    prophetaiaputarenlur ,
    a nobisesse
    conficlas
    ;
    J udaeorumcodices
    recitamus,
    ut tollatur
    dubilaiio
    Paganorum
    :
    qui jam
    in
    Magis
    illis
    figura-
    banlur, quos
    J udaeidecivilalein
    qua
    natusest Chris-
    lus,
    divinis
    eloquiisinstruebant,
    et eum
    ipsi
    nec re-
    quirebant,
    nec
    agnoscebant.
    CAPUT III.

    4. Chrislo charitale cum J udmis


    Genlescohmrent.Ntmc
    ergo, charissimi, graiise
    filii et
    hceredes,
    videle vocationem
    veslram,
    et manifestalo
    J udseiset Genlibus Christo
    lanquamangulari lapidi
    perseverantissima
    dileclione cohserete. Manifeslatus
    enim est in
    ipsis
    cunabulis infantisesuce his
    qui
    prope,
    et his
    qui longeerant;
    J udceis in
    paslorum
    propinquilaie ,
    Genlibus in
    Magorumlonginquilate.
    Illi
    ipso
    die
    quo
    natus
    est,
    isli ad eumhodie adve-
    nissecreduntur. Manifestaius
    ergoest,
    necillis doc-
    lis,
    nec istis
    justis.
    Prsevalet
    namque imperilia
    in
    rusticitate
    pastorum,
    el
    impielas
    in
    sacrilegiisMago-
    rum.
    Utrosque
    sibi
    lapis
    ille
    angularis applicuit
    :
    quippequi
    vcnitslulta mundi
    eligere,
    ut confunderet
    sapientes (I
    Cor.
    i, 27);
    et nonvocare
    justos,
    sed
    peccalores(
    Mallh.
    ix, 13);
    ut nullus
    magnussuper-
    biret,
    nullus infimus
    desperarel.
    Unde Scribaeet
    Pbarissei dumnimisdocti etnimis
    juslisibi
    videnlur,
    cujus
    nascenliscivilatemoslenderunt
    prophetica
    elo-
    quia
    recitanies,
    hunc
    reprobaverunt
    eedificantes.Sed
    quia
    faclusest in
    caput anguli (Psal. cxvn,
    22
    ),
    et
    quod
    natus
    ostendit, passusimplevit;
    huic nosinhoe-
    reamus cum aiio
    pariete
    habenle
    reliquias Israel,
    quseper
    electionem
    gratise
    salvsefactoesunt
    (Rom.xi,
    5).
    Eos enim
    pastores
    illi
    prsefigurabant
    de
    proximo
    conjungendos,
    ut ct
    nos, quorum
    ex
    longinquo
    voca-
    tionem
    Magorumsignificabatadventus, jam
    non
    per-
    egrini
    et
    inquilini,
    sed civessanctorumet domestici
    Dei
    maneamus,
    cosedifieati
    super
    fundamentum
    Apos-
    tolorumel
    Prophelarum, ipso
    sumrno
    angulari lapide
    exislenle Chrislo J esu :
    qui
    fecit
    utraque
    unum
    1
    Sic
    pottores
    manuscriDti. At
    editi, mfirmus \
    1031
    '
    S- AUGUSTINIEPISCOPI 1032
    (Ephes.
    n, 11-22),
    utin unoamemus
    unitalem,
    el ad
    colligendos
    ramos
    qui
    eliamdeoleaslro
    inserli, per
    superbiam
    fracti hoeretici sunt facti
    (a), quoniam
    poienseslDeus
    iteruminserereillos
    (Rom.xi, 17-24),
    habeamus
    iufatigabilem
    charitalem.
    SERMOCCI
    *
    (a).
    m
    EpiphaniaDomini,
    ni.
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    Manifestatio
    Chrisli
    facla
    Gentibus. Siella
    lingua
    cmli. Anle
    paucissimos
    dies
    Natalem
    Domini celebravimus: hodiernoautem die
    manifesialioncm, qtia
    manifestari Gentibus
    coepit,
    solemniialenon minus debila celebramus. Illo die
    nalum
    pastores
    J udoei viderunt : bodie
    Magi
    ab
    Orientevenienles adoraverunt. Natus
    quippe
    fuerat
    lapis
    ille
    angularis, pax
    duorum
    parielum
    excircum-
    cisioneet
    prccputio,
    nonex
    parva
    diversilalevenien-
    tiuin;
    ul inillo
    copularentnr, qui
    factusesl
    pax
    nos-
    tra
    ,
    et fecit
    utraque
    unum
    (Ephes.
    n
    , H-22).
    Hoc
    in
    pastoribus
    J udseorum,
    el
    Magis
    Gentium
    prccsi-
    gnatum
    est. lndc
    cospit, quod
    in universo mundo
    fructilicarel el cresceret. Nos
    itaque
    duos
    dies,
    Nati-
    vilatiset ManifeslalionisDomini
    nostri, spiriluali
    lse-
    tilia
    gratissimos
    habeamus. J udcei
    paslores
    ad eum
    angelo
    nuniiante
    , gentilesMagi
    stellademonstranle
    perducti
    sunt. Hcecstellavanas
    computaliones
    astro-
    logorum
    divinalionesque
    conludil,
    cum stellarum
    adoraloribus Creatorem cceli et tcrroe adorandum
    poiius
    demonstravil. Nam
    ipse
    novamslellamdecla-
    ravitnaius, qui antiquum
    solemobscuravit occisus.
    Illaluce
    inchoaiaestfidesGeniium;
    illislenebrisaccu-
    sataest
    perlidia
    J udceorum.Quideraiillastella,qucenec
    unquam
    anleainter sidera
    apparuit,
    nec
    postea
    de-
    monslranda
    permansil?
    Quiderat,
    nisi
    magnificaIingua
    coeli,quce
    narrarel
    gloriamDei,quce
    inusiialum
    virgi-
    nis
    partum
    inusilalo
    lulgore
    clamaret,
    cui
    poslea
    non
    apparenii
    Evangelium
    toloorbesucccderel?
    Quid
    de-
    nique Magi
    venienlesdixerunl? Vbi esl
    qui
    nalusest
    rexJ udworum?
    Quid
    est hoc?Nonnelammulli antea
    reges
    eranl nali J udocorum
    ?
    Quidtaniopere
    alienoe
    geiitisregem
    nosse et adorare
    cupierunt?
    Vidimus
    enim
    , iuquiunt,
    stellam
    ejus
    in Orienle
    ,
    el venimus
    adorareeum
    (Matth.
    n, 2). Numquid
    hoclantadevo-
    lione
    requirerent,
    lanlo
    pietaiis
    affeclu
    dcsiderarent,
    nisi eum
    agnoscerentregem
    J udceorum
    , qui
    rex est
    eiiamsceculorum?
    CAPUTII.

    2. InPilaloet
    Magissigmficatm
    Gen-
    lesabOrienteet Occidenle
    congregandm.
    Hincet Pila-
    tttsnoimulla
    utique
    auraveritatis' afflalus
    est, quando
    in
    ejus passione
    litulum
    scripsit,
    Rex J udmorum:
    qucm
    J udcciconali sunt mendosi emendares.
    Quibus
    ille
    respondit,
    Qtiodscripsi, scripsi(J oan.
    xix
    ,
    19
    22)
    :
    quia prcedictum
    crat inPsalmo
    ,
    Titttli inscri-
    plionem
    ne
    corrumpas(Psal.
    LVI,
    1).
    Advcrtamusita-
    quemagnum
    hoc et mirabilesacramentum.
    Magi
    ex
    1
    Manuscripti,
    aura
    pietutis.
    8
    Plures
    manuscripli,
    mendoseemendare.
    *
    AdMss. duoscb.etduosn. adf.
    gr.r.
    rm. I. v. et ad
    editiones
    correclusest.
    (a)Alias,
    de
    Tempore
    31.
    Genlibus
    erant, ipse
    etiamPilalus exGentibus: illi
    slellamviderunl in
    coelo,
    illelilulum
    scripsit
    in
    ligno
    :
    utrique
    tamennon
    regemGeiilium,
    sedJ udceorum
    vel
    quocrebant,
    vel
    agnoscebanl.
    J udoeivero
    ipsi
    nec
    slellamseculi
    sunt,
    nectituloconsenseruhl. J am
    igi-
    lur
    procsignabalurquod postea ipse
    Dominusdixit:
    MulliabOrienleel Occidenle
    venienl,
    el recumbentcum
    AbrahametIsaacetJ acobin
    regno
    cwlorum:
    fdii
    au-
    tem
    regni
    ibunl intenebrasexleriores
    (Mallh. vm.ll
    et
    12).
    Nam
    Magi
    abOriente
    ,
    Pilatusab Occidenteve-
    nerat. Undeilli
    orienti,
    hocest
    nascenli;
    illeaulem
    occidenli,
    hoc est
    morienti,
    attestabantur
    regi
    J u-
    da_orum: ut cumAbrabamet Isaacet
    J acob,
    ex
    qui-
    busJ udceiducebant
    originem,
    recumberentin
    regtio
    ccelorum
    ;
    non ex eis
    propagati per
    carnem
    ,
    sed eis
    inserti
    per
    fidem: ul illcdc
    quoApostolusloquitur,
    olivseinserendus
    jamprcehionslrarelur
    oleaster
    (Rom.
    xi,
    24). Proptereaquippe
    nonrex Gculium
    ,
    sedJ u-
    dceorumab eisdera Gentibus
    ,
    vel
    quocrebatur, yel
    agnoscebatur; quia
    oleaster adolivam
    ,
    nonadolea-
    sirumolivaveniebat. Rami lamen
    frangendi,
    hoc
    est,
    infideles
    J udaei,
    et
    Magisinquirenlibus
    ubi Chrislus
    nascerelur,
    InBelhlehem
    J udm,respondebant(Malth.
    II
    , 5);
    et Pilato
    exprobrantequodTegem
    suumcru-
    cifigi vellcnt, pertinacissime
    seeviebant.
    ItaqueMagi
    adoraverunt,
    J udaeisoslendentibuslocumChristi na-
    scenlis
    ; quia
    in
    Scriptura
    ,
    quam
    J udsei
    acceperunt,
    Cbrisium
    cognoscimus.
    PilaiusexGenlibusmanusIa-
    vit,
    J udaeismortemChristi
    petenlibus(Id. xxvn,24);
    quiasanguinequeni
    J udaei
    fuderunt,
    noslra
    peccatadi-
    luimus.Sedde.esiimonioPilatipertitulum.inquoscri-
    psilregem
    J udaeorumesse
    Christum,
    aliusest disse-
    rendi locus:
    quopassionis
    est
    tempus.
    CAPUTIII.

    5. J udwi ad GentiumsatutemScri-
    plurarum
    cuslodes.Nuncvero
    quod
    alttnel ad mani-
    feslalionemnati
    Chrisli,
    de
    cujus
    manifestalionis
    die,
    quaegrceco
    vocabulo
    Epiphania
    nominalur
    , qua
    ma-
    nifestari
    ccepit
    Genlibuscumeum
    Magiadoraverunt,
    quoc
    reslant
    pauca
    dicamus. Nametiam
    alque
    etiam
    considerare
    delectat, quemadmodumMagisquceren-
    tibusubi Christus
    nasceretur,
    J udeei
    responderunl:
    InBelldehemJ udm
    ;
    nectamenadeumvenerunt
    ipsi,
    sed eisabscedenlibus
    , Magos
    adeumlocumin
    quo
    infans
    eral,
    eademstella
    perduxit;
    ut oslenderelur
    quod
    et civitalem
    poterat demonstrare,
    sedadhoese
    aliquantum
    sublraxerat,
    ul J udcei
    possentinlerrogari.
    Adhocsunt autem
    inlerrogati
    J udcei,
    utdemonstra-
    retur eosnonad suam
    ,
    sed adGentiumsalulemet
    agnitionem
    lestimoniadivina
    porlare. Propler
    hoc
    enim
    illa
    gensregno
    suo
    pulsa
    est et
    dispersaper
    ler-
    ras,
    ul
    ejus
    fidei
    cujus
    iuimici
    .sunt, ubique
    testes
    fieri
    cogerenlur.
    Perdito
    quippe templo,
    sacrilicio,
    sacerdotio
    , ipsoque
    regno,
    in
    paucis
    veleribus sa-
    cramentis
    nomen
    genusque
    custodiunt;
    ne
    permixti
    genlibus
    sinediscretione
    dispereant,
    et testimonium
    veritatis
    amittant : velut Cain
    accipientesignum,
    ut
    eumnullusoccidat,qui
    fratrem
    justum
    inviduset su-
    perbus
    occidil
    (Gen.
    iv, 1-15).
    Hocnimirumetiamin
    quinquagesimo
    oclavo
    psalmo
    non
    incongruenter
    in-
    4033
    SERMOCCII. 1034
    telligi potest,
    ubi Chrislus ex
    persona
    sui
    corporis
    lo-
    quilur
    et dtcit : Deusmeusdemonstravil
    mihiininhni-
    cismeis,
    neoccideris
    cos,
    ne
    quando
    obliviscanlur
    lcgis
    lum
    (Psal.
    LVIII,
    12).
    Ineis
    quippe
    inimicisfideiCliri-
    sliansedemonslratur Genlibus
    quomodoprophetalus
    cst Christus : ne
    forle,
    cumvidisscnt tanla manife-
    slatione
    implcri prophelias, putarent
    easdcm
    Scriplu-
    ras a Cbristianiscsse
    confictas,
    cumdeChrislo
    prce-
    dicla rccilarentur
    , (|ticecoinplcta
    ccrnuntur.
    Profe-
    runlur
    ergo
    codicesa
    J udaeis,alque
    itaDeusdemon-
    strat nobisin inimicis
    noslris; quos
    ideonon
    occidit,
    boc
    esl,
    de terris non
    penilusperdidit,
    nc obliviscc-
    renlur
    legisipsius
    :
    quampropterealcgendo,
    et
    qucc-
    dam
    ejus quamvis
    carnalitcr observando
    ,
    mcmine-
    runt,
    ut sibi sumant
    judicium,
    nobis
    prccbcanl
    tcsti-
    roonium.
    SERMOCCII
    *
    (a).
    ln
    Epiphania
    Doruini,
    iv,
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Epiphania, manifesla-
    tio Chrisli. Hodierni diei
    pcr
    universum mundum
    nota solemnitas
    quid
    nobis afferat
    festivitalis, qttidve
    anniversaria
    repetitione
    commemoret,
    anniversario
    quoque
    sermone
    tempus
    admonel ul
    loquamur. Epi-
    pbania quippegroece,
    lalinemanifeslaiio dici
    potest.
    Hoc enimdie
    Magi
    Dominumadorassc
    perhibentur;
    slella scilicet
    apparenle
    commonili,
    ct
    praccedente
    perducli.
    Eo
    quippe
    die
    quo
    nalus
    est,
    illi stellamin
    Oriente
    viderunt;
    et
    quem
    natumindicaverit, agno-
    verunt. Exillo
    igitur
    diead bunc diem
    occurrerunl,
    Herodem
    regem
    nuntio lerruerunl,
    J udccis ex
    pro-
    phetica Scriplurarespondcnlibus,
    Belblehemcivita-
    tem
    ,
    ubi Dominusnalus
    fueral,
    invenerunt. Ad
    ip-
    sumdeindeDominumslellaeademducente
    vencrunt,
    demonstratum adoraverunt;
    aurum
    , thus,
    et
    myr-
    rhamobtulerunt;
    alio itinere redierunl
    (Matth.
    n,
    1-
    12).
    Manifeslatusest
    quidem
    et die
    ipso
    nalivilatissucc
    Dominus
    pastoribus
    ab
    angclo
    admonitis
    ; quo
    etiam
    die
    per
    slellametillisest
    longo
    in Orientemmtiatus:
    sedistodieabeis est adoratus.
    Suscepit ergo
    devo-
    lissimeislumdiemcelebrandumuniversaEcclcsiaGen-
    tium:
    quia
    et illi
    Magi quidjamfuerunt,
    nisi
    primi-
    liccGenlium? Israelitoc
    pastores, Magi gentilcs
    : illi
    prope,
    isti
    longe
    :
    utriqtie
    lamenad
    angularcmlapi-
    demconcurrerunt.
    Ycniens
    quippe,
    sicut
    Aposto-
    lus
    dicit, cvangelizavitpaccm
    nobis
    qui
    eramus
    longe,
    et
    pacem
    bis
    qui prope. Ipse
    est enim
    pax noslra, qui
    fecit
    utraque
    untim,
    et duos condidit in
    se,
    in unum
    novumhomincm, facienspaccm,
    ctcommulavitutros-
    quc
    inuno
    corpore
    Deo,
    inlerficiensinimiciliasinse-
    melipso

    (Ephes.
    n, 11-22).
    CAPUTH.2. Prisn.l.o.Gentiumin
    Magis
    delibatm.
    Merito
    islum diem
    nunquam
    nobiscumhcerelici Do-
    nalistaecelebrare
    volucrunt:
    quia
    necunitatem
    amant,
    nec Orientali
    Ecclesioe,
    ubi
    apparuit
    illa
    stella,
    com-
    municant.
    NosautemmanifestationemDomini et Sal-
    vatorisnoslri J esu
    Cbrisii, quaprimilias
    Gcniiumde-
    *
    Casligalus
    estadcb. f.
    gr.
    n. r. rra. Am.Er.rar. I.ov.
    (a) Alias,
    de
    Tcmporc
    52.
    libavit,
    in uni.ale Gentiumcelebremus. Tunc cnim
    puer, priusquam
    sciret vocare
    patrem
    aul
    nialrem,
    sicut deillofuerat
    propbelatum, acccpilvirlulemDa-
    masci,
    et
    spolia
    Samaricc
    (Isai.
    vm
    ,
    4)
    : id
    cst,
    an-
    tequampcr
    humanamcarnemhumaiiavcrba
    profcr-
    ret, accepit
    virlntem
    Damasci,
    illudscilicct uiulcDa-
    mascus
    prcesumebal.
    Indivitiis
    quippe
    civitas illase-
    cundumsceculumflorens
    aliquaudoprccsumpscrat.
    Iu
    divitiisaiitem
    principatus
    auro
    defertur,
    quod
    Christo
    Magisupplicitcr
    obtulcrunt.
    Spolia
    veroSamaikuiidcin
    ipsi crant, qui
    eamincolebant. Samaria
    namquepro
    idololalria
    posiia
    est. Illic enim
    populus
    Israel avcr-
    sus a
    Domino,
    ad idola colenda conversus est. Dc-
    bellalurus scilicel Christus
    gladiospiriluali per
    uni-
    versumorbem
    rcgnumdiaboli,
    hacc
    prima puer spo-
    Iiaidololatrioedominationi
    dciraxit,
    ut adse adoran-
    dtim
    Magos
    convcrsosa
    peste
    illius
    superstitionis
    aver-
    teret,
    et in hac tcrra nondum
    loquensper linguam,
    Ioqucrclur
    decoelo
    per
    stcllam
    ;
    ut et
    quisesset,
    et
    quo,
    ct
    piopter quos venisset,
    nonvocecarnis
    ,
    sed
    virtutc
    Verbi, quod
    caro factum
    est, dcmonslraret.
    IIoc enim
    Vcrbum, qttod
    in
    principio
    erat Deus
    apud
    Deum, jam
    etiamcaro
    factum,
    ut babitarct in
    nobis,
    et adnos
    vcncrat,
    el
    apud
    Patrem
    manebat;
    sursum
    Angelos
    non
    descrens,
    etdeorsum ad sehomines
    per
    Angeloscolligcns;
    ct coelestibushabitatoribus secun-
    dumVcrbumincommulabili verilate
    fulgebat,
    et
    pro-
    pterangustum
    diversoriumin
    procsepijaccbat.
    Ab
    ipso
    inccelodemonstrabatur slella
    ,
    et
    ipsum
    adorandum
    demonstrabat in terra. Et tamcn infanstam
    potens,
    lam
    magnus, parvulus propler
    inimiciliasHerodisin
    .Egyplumportantibus parenlibus fugit:
    ita nondum
    sermone,
    sed factis
    jam
    suismcmbris
    loquens,
    et la-
    citus
    dicens,
    Si vos
    persecutifuerinl
    inuna
    chilale,
    fu-
    gite
    inaliam
    (Malth. x,
    23).
    Morlalem
    quippecarnem,
    in
    qua
    nos
    proeligurarct, gcrcbat,
    in
    qua
    erat etiam
    pro
    nobis
    opporlunotcmpore
    morilurus. Undca
    Magis
    illisnonsolumaurttm
    bonorandus,
    el thus
    adorandus,
    l
    verumctiam
    myrrhamsepelicndus acceperat. Quales
    cliamfuissent
    pro ejtis
    nomine
    morituri,
    quam
    inno-
    centes, quam
    humiles,
    oslendit in
    parvulis, quos
    He-
    rodcsoccidit. Namcx
    quibtis
    lolaLex
    pendet
    et Pro-
    plietcc,ctiam
    illumnumerum
    prccceptorum(Malth.xxir,
    57-40) significavit
    bimalusillorum.
    CAPUT III.

    3. J udwi Chrislumsuis ritibus et


    Scripluris
    ostendant. J amvero
    quem
    nonfacil inlen-
    tum, quid
    sibi velit
    quod Magoruminquisilioni,
    ubi
    Chrislus
    nasccrelur,
    J udcei de
    Scriplura responde-
    rtinl,
    ct
    ipsi
    cum eis non adoraverunl? Nomtehoc
    videmus etiam
    nunc, quando
    ex
    ipsis sacramentis,
    quibus
    eorum duritia
    subdiiur,
    nihil aliud
    quam
    Chrislus,
    in
    qnem
    nolunt
    credere,
    ostenditur ?Nonne
    et
    quando
    occiduntovemetPascliamanducant
    (Exod.
    XII,9), gentibus
    Chrislum
    dentonstrant, quem
    cum
    eis
    ipsi
    nonadorant ?Namillud
    qualcesl, quodscepe
    de
    tesiimoniis
    prophelicis, quibus
    Cbristus
    proenuntialus
    est.quibusquehominibus
    dubilanlibus,
    ncforteaChris-
    tianis illa
    conscriptasinl,
    non
    adbucfulura,
    sed
    facta,
    adJ udscorumcodices
    provocamus,
    ut animos dubi-
    SANCT.AUGUST.V.
    (Trentc-trois.J
    _nrs
    S. AUGUSTIXIEPiSCOPI
    1056
    laniitimcopfirmemiis?NonnecliamiHiicJ udoeiChris-
    lum oslciidunl
    Genlibus, quem
    nolunl adorarc cum
    Ccnlibus?
    ! 4. Pristina vita
    posl pcenilenliam
    non
    repclenda.
    Nos
    ergo,
    cbarissimi,
    quorum
    erant illi
    Magi primi-
    licc,
    nos bccredilasChrisli
    ttsqtic
    ad (erminos
    terrco,
    proptcr quos
    ccecilascx
    parlc
    in Isracl facta
    esl,
    ut
    pleniiudo
    Gcnlium intrarct
    (Ilom.
    xi, 25), cognito
    Domino cl Salvaiorc noslroJ csu
    Cbrislo, qut proplcr
    nos consolaudos litiic
    jacuit
    in
    angtislo diversorio,
    nimc
    propter
    sublimandos scdet in
    ctrlo;
    sic cum
    annunliemus inbac
    tcrra,
    in bac
    rcgione
    carnis nos-
    troc,
    ut iioii
    qua
    vcnimus
    redcamus,
    ncc
    prioris
    nos-
    tracconversationis
    vcsligiarcpetainus.
    Hoc csl cniui
    quod
    cl illi
    Magi
    non
    qua
    vcncranl redierunl. Yia
    niutata,
    vilamulala est. Et nobis cocli cnarravcrunt
    gloriam
    Dci
    (Psal. xviu, 2);
    cl nosadChrislumado-
    randtim
    liilgens
    c\
    Evangclio verilas, tanquam
    dc
    cu/lo
    stclla, pcrduxil;
    ot nos
    propheliam
    in
    gcnte
    J u-
    daica
    celcbraiam, lanqtiam
    indiciumJ udccorumnou
    nobiscum
    pcrgentiuni,
    fideli aure
    pcrccpimus;
    et nos
    rcgem
    cl saccrdolemcl
    pro
    nobismortuumChristum
    agnosccntcs alqtte landantes, tanquam
    in auro et
    tlturcct
    myrrba
    honoravimus:
    superest
    ut eumevan-
    gelizanlcs
    novamviam
    carpamus,
    non
    qua
    venimus
    redeamus.
    SERMOCCIII
    *
    ().
    in
    EpiphaniaDomini,
    v.
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    Epiphanicefesiivilas
    me-
    riioinsliluta.
    Epipbaniagrsecselingusevocabulo,
    la-
    lincmanifcslaliodici
    polcst.
    Hodierno
    igitur
    diema-
    nifcstatus
    Rcdemplor
    omnium
    gcnlium,
    fecit solem-
    nilalem omnibtis
    gentibus. Ctijusitaquc
    nativilatem
    anlo dies
    paucissimos celcbravimus, ejusdem
    maiin
    fcstationcmhodie celebramus. Dominus
    ergo
    noslcr
    J csus Cbristus anlc dies tredccim
    natus,
    a
    Magis
    hodic iradilur adoralus.
    Quia
    factum
    est, Evangelii
    Ioquiltir
    vcritas:
    quo
    die aulem factum
    sit,
    ubique
    clamat lam
    procclarse
    istius soleinnitalis auctoritas.
    .Tustumenimvisum
    esl, quod
    et vcre
    justumest,
    ut
    quoniam
    illi
    Magi primi
    cx Gcnlibus ChrislumDomi-
    niim
    cognoverunt,
    el nondum
    ejtissermone commoti,
    stcllamsibi
    apparcnlem
    et
    pro
    infanieVerbovisibili-
    lcr
    loqiicnlcni,
    velut
    linguamcoeli,sceuli sunl
    (Malih.
    n, 1-12),
    ut diemsalutis
    primitiarum
    suarumGentes
    gratantcr agnoscercnt,
    ct cumDomino Cbrislocum
    graliarum
    actionesolemni
    obscquio
    dedicarent. Pri-
    milicc
    qtiippe
    J udocorumad fidem
    rcvelaiionemque
    Chrisli in illis
    pastoribus exstiterunt,
    qui ipso
    dic
    quo
    natus
    est,
    eumdc
    proximo
    vcnieiido vidcrunl.
    J llis
    Angcli,
    islis slella nunliavit. Illis diclum
    csl,
    GloriainexcelsisDeo
    (Luc. n,
    14):
    inistis
    implelum
    est,
    Cxli enanant
    gloriam
    Dei
    (
    Psal.
    xvm,
    2).
    Ulri-
    quc
    sane
    tanquam
    iniliaduoruin
    parietum
    dc diverso
    venienlium, circumcisionisct
    procputii,adangularem
    *
    F.mend.iius esl ad
    quatttor
    cb. adf. n. l. l.ov.
    ()
    Alias,
    dcDiversis01.
    lapidcm
    cucurrcruni: tii csset
    pax eorum,
    faciens
    ulraquc
    iinum
    (Ephes. n,
    11-22).
    CAPUTII.

    2. ln J itdwis
    gralinprior,
    in
    gcnti-
    bttshumilitas
    amplior.
    Ycruiniamen illi
    Deum,
    ex eo
    qtiod
    Chrisium
    vidorant, laudaverunl: isti autem vi-
    sumChrislumcliamadoravcrunt. Inillis
    gralia prior,
    inistis
    humilitas
    amplior.
    Fortasse
    ergo
    illi
    pastorcs
    minus
    rei,
    de salule alacrius cxsultabant: isti auiem
    Magi
    muliis oncrati
    pcccalis,
    submissius
    indulgen-
    liam
    rcquirebant.
    Haeccst illa
    humilitas,
    quamplus
    in cis
    qui
    ex Gentibus
    crant,
    quam
    in
    J udccis,
    divina
    Scriptura
    commcndat. Ex
    Gentibus cnim erat ille
    Ccnttirio, qui
    cumDominumintolo
    pcctorcsuscepis-
    sct,
    se lamcn tlixil
    indignum
    ut in domum
    ejus
    intra-
    rei, nec abeo
    cegrum
    sutimvoluit
    videri,
    sedsalvum
    juberi
    (Matth. vm, 5-10).
    Sic iuterius
    prcesentem
    corde
    retincbat, cujus
    a suo tccto
    procsenliam
    hono-
    rificerevocabat.
    Deniqtic Dominus,
    Non
    inveni,
    in-
    quil,
    tantam
    fidem
    in Israel. IllacliamCbanancea
    ex
    Gcnlibus
    erat, quce
    cumsca Dominoaudissel
    canem,
    et cui
    panis
    filiorummittcretur
    indignam,
    micaslan-
    quam
    canis
    excgit:
    cl idconon esse
    meruil, quia
    id
    quod
    fuerat non
    negavit.
    Namct
    ipsa
    audivit a Do-
    mino,
    0
    mulier, magna
    esl
    fides
    luu
    (Id. xv,
    21-28).
    Humilitasineafeccrat fidem
    magnam; quia
    se
    ipsam
    fecerat
    parvam.
    CAPUTIII.

    5. Genliumoinniumsalus
    figurala.
    Yeniunt
    ergo paslores
    de
    proximo viderc,
    et
    Magi
    dc
    Ionginquo
    veniunt adorare. IIoccest humilitas
    qua
    inseri meruit olcastcr in
    olivam,
    cl olivamdare con-
    tra naluram
    (Rom. xr, 17); quia
    naturam meruit
    mutare
    pergraiiam.
    Namcuin hoc olcastrololussil-
    vcsccret et amaresceret
    immdus, per
    iiiserlionis
    gra-
    tiam
    pingucfactus
    eniluit. Veniunl enimab
    exlremo
    terroc,
    secundttm
    J eremiam,
    dicentes: Veremendacia
    coluerunt
    palres
    noslri
    (J erem. xvi,
    19
    ).
    El
    veniunt,
    noii ab unaorbis
    parle,
    sedsicul
    Evangelium
    secim-
    dmn Lucam
    loquilur,
    ab
    Oriente,
    et
    Occidenie,
    ab
    Aquilone
    el
    Meridie, qui
    rccumbant cum
    Abrahamct
    Isaac et J acobin
    rcgno
    coelorum
    (Luc. xm, 29).
    Sic
    lolusorbis ex
    partibus
    qualiior
    Trinilatis
    gratia
    voca-
    lur infidem. Sccundum
    qucmiiumerum,.cum
    qnatuor
    ler
    ducunlur,
    duodenariusnunierus
    aposlolicus
    con-
    sccratus
    cst; lanquam
    universi orbis salutcni ex
    qua-
    luor mundi
    parlibus,
    in Trinilatis
    gratiamprsefigu-
    rans. Hunc enimnumcrumcliaindiscusille
    signilica-
    vit, qui
    demonsiraius est Pclro
    plcnus
    omnibus
    animaltbiis
    (Act. x,
    11), tanquam
    omnibus
    genlibus.
    Namct
    ipsequatuor
    lineis
    suspensus
    ecoeloter sub-
    [
    missus
    assumplusest;
    ut
    quaterni
    duodecimfacerent.
    Ideo fortasse
    posl
    NalalemDomini
    duodecimdiebus
    addilis, Magi primitice
    Gentiumad Cbristumviden-
    '
    dum
    adorandumquevencrunt,
    cl nonsolum
    accipere
    propriam,
    sedomnium
    quoque gentium
    salulem si-
    gnificarc
    mcruerunt. Celebrcmus
    ergo
    devolissime
    oiiamislum
    diem;
    et Dominum
    J esum, quem pri-
    iniiiicillacnostrceadoraverunl
    jacentem
    in
    diversorio,
    noshabilaniemadorcmus tnccelo.Hoc
    quippe
    iii eo
    illi veiicraii sunt
    futurum, quod
    nos veneramur ini-
    ,ft-7
    SERMOCCIV. 1038
    pfctiini.
    Adoravcrwil primiluo
    Geiilium
    inliianlcm
    uberibus
    mafris:
    adorant
    gcnlcs
    sedenlem
    addcxtc-
    r.im
    Dci Palris.
    SERMOCCIV*
    ().
    Iii
    .-.pipliania
    Domini,
    vr.
    1.
    Epiphania,
    Chrisli
    mamfestalio.
    Anlc
    paucos
    dics
    Natalctn Domini cclebravimus:
    Epiphnniam
    bodic
    cclcbramus; quo grreco
    vocabulo
    siguificatur
    mani-
    feslalio,
    cl rcferlur ad illud
    quotl
    ail
    Apnstolus,
    Sine
    dubio
    magiutm
    est
    pielalis
    sacramentum,quodmanifes-
    tattimesl incarne
    (I
    Tim.
    m,
    16
    ).
    Ambo
    itaque
    dies
    ad manifestalioiiem
    pertiticnl
    Ciirisli. In illo
    quippe
    natus est hoino cx hominc
    matrc,
    qui
    sineinitio
    Detiserat
    apud
    Palrem. Sedcarui csl tmmifcslniusin
    carnc; quia
    caro eumvidcre non
    pntcral,
    sicut erat
    in
    spirilu.
    Et illo
    quidcmdic, qui
    Nalalis
    ipsius
    iiuii-
    ciipalur,
    vidcruiil cum
    paslorcs
    J tidccoruin: Iiodieruo
    aiitem
    dieqiti Epipbaniaproprie,
    Iioc est manifcsia-
    lio
    dicilur,
    adoraveriinl eum
    Magi-
    Gciilium. Illis ctim
    Angeli,
    islisvcroslcllanunliavil. Coclos
    Angclihabi-
    tanl,
    et sideracxornanl:
    utrisqticergo
    caili enarra-
    vertinl
    gloriam
    Dci
    (
    Psal.
    xvm, 2).
    2. Chrislttt J udmtsel Genlibusadunandis
    angtdaris
    lapis. Utrisque
    cnimnalus cst
    lapis augularis; /,
    queniadniodum
    dicil
    Aposlolus,
    duoscondcrelin
    se,
    in
    unumnovum
    hominem,
    facienspacem,
    el comimtlarel
    uirosque
    inuno
    corpore
    Deo
    per
    crucem.
    Quid
    enimcst
    augulus,
    nisi
    eonjtmclio
    duorum
    pariclum, qui
    ex di-
    vcrso
    veniunl,
    etillic
    quodam
    mo.do
    osciiluni
    pacis
    inveniuiil? Iuimica
    quippe
    intcr sc fiierunt circum-
    cisioet
    prceputium,
    boc est J udcei et
    Gcntcs,
    propler
    duoinler sediversa
    atque contraria,
    inde veri uniiis
    Dei
    ciilluni,
    binc mullorum
    alque
    falsoruni. Cum
    ilaque
    illi cssent
    prope,
    isli auteni
    longe, ulrosqtie
    adduxitad
    se,
    qui

    cominulavil
    utrosque
    in tinocor-
    porc Deo,
    i sicul Idem
    apostolus conscquenler
    ad-
    jungit,
    i
    pcr
    cruccminlerficiensinimicitiasinsemet-
    ipso.
    El <veniens
    cvangelizavil paccmvobis,
    inquil,
    qui
    eratis
    longc,
    et
    pacem
    iis
    qui prope; quia per
    ipsum
    habemus acccssumambo in uno
    spiritu
    ad
    Patrcm i
    (Ephes.
    u, 11-22).
    Yidctesi non et duos
    parieles
    exinimicitiarumdiversilale
    vcnicntes,
    ct ait-
    gularem lapideiu
    demonslravit Dominum J esum
    ,
    ad
    qiiem
    de divcrso
    utrique accesserunt,
    in
    quo
    iilriquc
    concordaverunt,
    hoc
    esl,
    et
    qui
    ex J udccis
    in eum
    ,
    cl
    qui
    ex Gentibtis
    crcdiderunl; tanqtiam
    diceretur eis : Et vos dc
    propinquo,
    et vos de
    longinquo,
    accedite adeutn
    ,
    et
    illiiniinamini,
    et
    vultus vcsiri noii erubesccnl >
    (Psal. xxxur,
    6).
    ScripUmi
    cst enim : <Ecce
    pono
    inSion
    Iapidem
    angularcm, eleclum, preliosum;
    el
    qni
    croJ ideril in
    euro,
    non coniundclur i
    (l
    Pelr.
    j]y,G.),Qui
    audie-
    rtint cl
    obedierunt,
    binc
    atque
    inde
    ulriqiie;j;encrunl,
    pacemtenucrunt,
    insmieiliasfiuicrunt:
    uirorglhquc
    primiticcpastores
    et
    Magi
    fuertinl. Incis
    coepit
    b'os
    agnosccrcpossessorem
    stium,
    ct asiiius
    prccsepc
    Do-
    .
    *
    Castigatus
    est adcl. rm. el
    vigii.
    (o)Alias,
    ex
    vigneriauis,
    7.
    m! ii sui
    (Isai. i,
    5
    ).
    Ex J udtcis animal
    cormitum,
    ubi Chrislo crucis cornua
    parabnnlur.
    Ex Gcnlibus
    animal
    atirilttm, iindc, prrcdiclum
    eral:
    Populusquem
    non
    cognovi,
    seniuil
    .._./..,
    in andilu auris obaiulivil
    mihi
    (Psal. xvn,
    45
    ). Ipsenamqticpossessor
    boviset
    dominus asini in
    preescpijnccbal,
    et ambobus ali-
    mcniumcommune
    prcebcbal. Qtiiacrgo pax
    vcncral
    eis
    qui
    cranl
    longe,
    ct
    pax
    eis
    qui eranlprope; pas-
    lores Israclitse
    lanquatir prope inventi,
    co dic
    quo
    naltisesl
    Clirisius,
    adcuni
    vencruni,
    viderunt ct ex-
    suliavcrunl:
    Magi
    .'uilem
    gciuiles, lanquam longc
    inventi,
    loi dicbus
    interposiiis
    ab illo
    quo
    natus
    cst,
    Iiodie
    pcrvcnertinl,
    invcnerunl,
    adoraverunt.
    Opor-
    lebat
    ilaquc
    nos,
    hoc
    csi,
    Ecclesiam
    quoccongregatur
    cx
    Gcntibus, liujus
    diei
    celebrationem, quo
    esl Cbris-
    lus
    primiiiis
    Gentium
    liiaiiifestatus,
    illiusdiei ceiebra-
    tioni,
    quo
    cst Chiislus ex J ttdccis
    nalus, adjungere,
    et lanii sacramcnii memoriam
    geniinata
    solemtiitale
    scrvare.
    5. Ex J udmis alii
    reprobati,
    alii electi.J acobctbe-
    nedictusel claudus.
    Quando
    duo
    parietes
    isti
    cogi-
    tanlur,
    untisex
    J udtcis,
    alius ex
    Centibus, angulari
    lapidi cohacrcndo,
    scrvanles uniLitem
    spirilus
    in
    vinculo
    pacis (Ephes. IV,
    5);
    non offcndat animum
    reprobornm
    multitudo
    J udseorum,
    in
    quibus
    fuerunt
    Kuiiicantcs,
    id
    est,
    volcnles esse
    Lcgis
    doctores :
    scd
    quales
    dicit
    Apostolus,
    /Von
    inlelligenlesneqite
    quwloquiiKtur,neque
    de
    quibusaffirmanl(I
    Tim.
    1, 7).
    Pcr hanc cnim menlis ccccilalcm
    , lapidemreproba-
    vertiiil, qui
    facttisesl in
    caput angtili(Psal.
    cxvn
    ,22).
    Scd non lierct in
    caput anguli,
    nisi duobus
    populis
    de diverso venientibus
    prccbcret pacificam, gratia
    coptilantc, juncturam.
    Non
    ergo cogilentur
    in Israe-
    litico
    pariete pcrsecutorcs
    el intcrfeclores
    Chrisli,
    quasi legcm
    ccdificanteset fidcm
    destrucntcs,
    angu-
    Iarcm
    lapidemrcprobantes
    el ruinamcivilati misercc
    fabricanlcs. Necistaibi
    cogitelur
    numerositas
    J udico-
    rum
    dispcrsa per
    tcrras,
    ad
    divinarum, quas
    nc-
    scicntcs
    ubiqueportant,
    testimoniiim Litlerarum. In
    bis cuini claudicat
    J acob,
    cui lacl.i et arefacia ic-
    morislalitudo
    (Gen.
    xxxn, 25), qtia significnrclur
    a
    semitisstiis claudicaus
    generis
    muliiliido. Sedin
    pn-
    riele
    sancto, qui
    ex eis ad
    paccmIapidisangularis
    accessil,
    illi
    cogilcutnr
    in
    qtiibus
    bcnedicius cst J a-
    cob. Idem
    qnippe
    cl bencdiclus et clnudus : bene-
    dictus in
    sancliiicati.s,
    claudus in
    rcprobatis.
    Illi in
    islo
    parielc cogitentur, quorum
    ubundaulia
    praecc-
    debat ct
    sequobatur
    asellum
    Salvatoris,
    clamans ;
    Denedictus
    qnivenil
    innomineDomini
    (Malth.
    xxi,
    0),
    Illi
    cogitenlur qui discipuli
    indc
    clccti,
    el
    apnslolt
    facti sunt.
    Cogitetur Slephanus
    in
    grcccalingua
    co-
    roncenomine
    appellatus, etprior post
    resurrceiioncm
    Domini
    marlyrio
    .coronatus.
    Cogilentur
    etiamcx
    ipsis
    persecutoribus
    tol millia
    credenttum, quando
    vcnit
    Spirilus
    sanclus.
    Cogitentttr Ecclesice,
    dc
    quibus
    Aposlolus
    dicit : Erttmaulem
    ignoius facie
    Ecclesiis
    J udwa:,
    quw
    eranl iit Christo: lanlumaulemaudienies
    eranl
    qitiaqtti aliqnando
    nos
    perseqncbalur,
    nttnccvati-
    gclizulftdcmquamaliquaiido
    vaslabal: ctin mc
    mttgni-
    1059
    S. AUGUSTINlKPISCOPI 1040
    ficabanl
    Deum
    (Galat.
    1, 22-24).
    IstomodoIsraelili-
    cus
    paries cogitetur,
    et
    parieti
    ex Gentibusvenienli,
    qui
    uunc est
    conspicuus, adjungalur
    :
    alquc
    iia
    lapis
    angularis prius
    in
    prcesepioposilus, usque
    ad cceli
    culmcn
    erectus,
    non frustra
    prcedictus
    Christus Do-
    minusinvenilur.
    SERMOCCV.
    In
    Quadragesima,
    i
    (b)K
    1.
    Quadragesimmtempore
    crux
    casligandi corporis
    assumenda*
    Chrislianus
    perpeluo
    debel
    pehdere
    in
    cruce. Crttx toliusvitmnoslrm. ObservalionemQua-
    dragesimcc,
    solemni reditu
    prsesenlalani,
    hodierno
    die
    ingredimur
    :
    quo
    vobissolemniter etiamcxbor-
    talio noslra debelur;
    ut Dei sermo
    per
    nostrumoffi-
    cium minislraliis, jejunaluros corpore, pascat
    in
    corde;
    ac sic intcrior homo cibosuorefecttts,
    cxle-
    rioris
    castigalionempossilagere,
    et robuslius susli-
    nere.
    Congruit
    enimnostrcc
    devolioni,
    ut
    qui
    Domini
    crucifixi
    passionemjam propinquanlem
    celebraluri
    sumus, rcprimcndarum
    carnalium
    voluptatum
    cru-
    cein nobis
    ipsi
    ctiam
    faciamus,
    sicutdicit
    Apostolus:
    Qui
    autemJ esuCltrisli
    sunt,
    carnemsuam
    cruciftxerunt
    cum
    passionibus
    el
    concupisccnliis(Galat. v, 24).
    In
    hac
    quidem
    cruce, per
    lotam islam
    vitam, quse
    in
    mediistenlalionibus
    ducilur, perpeluo
    debet
    pendere
    cbristianus. Non enim est inbac vila
    lempus
    cvel-
    lendiclavos,
    de
    quibus
    in Psalmo dicitur :
    Confige
    ciavisalimore luo carnes meas
    (Psal.
    cxvm,
    120).
    Carncs,
    sunt carnales
    concupiscenliae; clavi,
    sunt
    proeceptajustilise
    : his illas limor Domini
    configit,
    qui
    nos illi
    acceptabilem
    hosliam
    crucifigii.
    Unde
    itemdicit
    Aposlolus
    : Obsecro
    itaquc
    vos,
    fralres, per
    viiseraiionem
    Dei,
    ut exhibeatis
    corpora
    veslrahosliam
    vivam, sanctam,
    Deo
    placenlem(Rom. xn, 1).
    Crux
    ergo isla,
    in
    qua
    Dei servus non solumnonconfun-
    ditur,
    sed eliam
    glorialur diccns,
    Milii autemabsil
    gloriari,
    nisi incruceDomini noslri J csu
    Christi, per
    quem
    mihi tnundus
    crucifixus est,
    el
    ego
    tnundo
    (Ga-
    lat.
    vi, 14):crux, inquam,
    isla non
    quadraginta
    dierum
    cst,
    sed lotius
    hujus vitce, quscmyslico
    nu-
    mero
    quadraginta
    istorum
    significalurdierum;
    sivc
    quod
    homoducturus haiic
    vitam,
    sicut nonnulli asse-
    runt,
    dicbus
    quadraginta
    formatur in
    utero;
    sivc
    '
    quod Evangeliaquatuor
    cum denaria
    Lege
    concor-
    dant,
    ct
    qualer
    deni istumnumerum
    signant,
    nobis-
    que
    inhac vila
    Scripturas utrasque
    necessarias essc
    demonslrant;
    sive alia
    qualibet probabiliore causa,
    quampoiest
    intellectus mclior
    etluculentiorinvenire.
    Undeel
    Moyses
    el Eliaset
    ipse
    Dominus
    quadraginta
    diebus
    jcjunaverunt
    : ut insinuaretur nobis et in
    Moyse
    et inEliaet in
    ipsoChristo,
    hoc
    csl,
    in
    Lege
    t
    Prophetis
    et in
    ipso Evangelio,
    id nobiscum
    agi,
    *ieconformemur ct hccreamus huic
    sseculo,
    sed cru-
    *
    Collatusestad cl. r. v. et adLoy.
    (n) Alias,
    deDiversisG8.
    (b)
    Possidiusin
    mdiculo,cap.
    10
    recenset,
    de
    Quadra-
    gesima
    anlepascliaIraclalus
    quinque.
    Sex lamenaut
    septem
    hic
    habes;
    c
    quibus
    unumhunccilatitBcdael Flo-
    rusad (J alal.v.
    cifigamus
    homincm
    veterem,
    nonincomessationibus
    ct
    ebrietalibus,
    nonincubilibus el
    impudicitvis,
    non
    incotiteiuioncel scmulatione
    agentes;
    sedinduamus
    Dominum
    J esum;
    et carnis curam nefecerimusin
    concupisccntiis(Rom.
    xni,
    13el
    14).
    Sic
    semper
    hic
    vive,
    Cbrisliane: si terrcno limo
    gressus
    nonvis .
    immergerc,
    noli deista crucedescendere. Si aulem
    boc faciendum est
    per
    banc totam
    vitam, quanto
    magisper
    istos
    Quadragesimsc
    dies, quibus
    non so-
    lum
    agiiur,
    verumeliam
    significatur
    hcecvita?
    2. Pia
    opera fervenlius
    exercenda
    per Quadragc-
    simm
    leinpus.
    Per alios
    ergo
    dies non
    graventurcorda
    vestra in
    crapula
    el ebrietale
    (Luc. xxr, 54)
    :
    per
    hos
    autemetiam
    jejunale.
    Per alios
    dies, adulleria,
    for-
    nicaliones
    , omnesquc
    illicitas
    corruplelas
    nolitecon-
    lingere
    :
    per
    hosautemcliama
    conjugibus
    abstinete.
    Quod
    vobis demitis
    jejunando,
    eleemosynis
    addile
    prcerogando.
    Tcmpusquod
    reddendo
    conjugali
    debilo
    occtipabatur, sitpplicationibus impendatur.
    Corpus
    quod
    carnalibus affeclibussolvebalur, puris precibus
    prosternalur.
    Manus
    quseamplexibusimplicabantur,
    orationibus extcndantur. Vos autem
    qui
    etiam
    per
    aliosdies
    jejunalis, per
    hos
    augete quod
    lacitis.
    Qui
    per
    aliosdies
    pcrpclua
    conlinentia
    crucifigitiscorpus,
    per
    hosDeo veslro crebrioribus el inleniioribus
    in-
    hccrctcoralionibus. Omncs
    unanimes,
    omnesfideles
    fideliter,
    omnesin hac
    peregrinalione
    unius
    palrise
    desiderio
    suspiranles,
    ct amoreferventcs. Donum
    Dci, quodipsc
    non
    habet,
    nullus inaltero
    invidcat,
    nullusirrideat. In
    spiritualibus
    bonis,
    luum
    deputa,
    quod
    amas infralre
    : stium
    dcputel, quod
    amal in
    le. Ncmo sub abslinenlise
    specie,
    mulare affectct
    potius, quam
    resecare delicias;
    ut
    pretiosos
    cibos
    qucerat, quia
    carnenon
    vesciiur,
    cl inusilalos
    liquo-
    res, quia
    vinumnonbibit: ne
    per
    occasionem
    quasi
    domandtc
    carnis, magis agat negotium voluplalis.
    Alimenla
    quidem
    mundisinundasunl omnia: sedin
    nullo est mundaluxuria.
    i
    5. A lilibus in
    primis jejunandum.
    Prcc
    cseteris,
    fralres,
    alilibus et discordiis
    jejunale.
    Memenlotc
    prophetamquibusdamexprobrantem
    alqueclamanlem:
    In diebus
    jejunii
    veslri,
    inveniunturvoluntales
    veslrw,
    quod
    omnes
    qui
    sub
    jugo
    veslrosunt
    stimulalis,
    el cw-
    dilis
    pugnis;
    audilur inclamorevoxveslra
    (Isai.
    LVIII
    ,
    5-5),
    et coeleralalia.
    Quibus
    commcnioratisadjunxil:
    Non
    hocjejuniumecjoelegi,
    dicil Dominus.Si*lamare
    vullis,
    illum
    frcquentaie
    clamorem,
    de
    quo scriptum
    cst : Vocemeaad Dominumclamavi
    (Psal.
    CXLI,
    2).
    Ille
    quippe
    nonesl
    litis,
    sed cbarilalis;
    neccarnis
    ,
    sedcordis. Nonest talis
    ille,
    de
    quo
    dicitur :
    Expe-
    clavi ul
    facerel judiciutn, fecit
    aulem
    iniquilalem;
    el
    non
    jusliliam,
    sed clamorem
    (Isai.
    v, 7). Dimiltite,
    et
    dimiltelur,
    vobis;date,
    etdabilur vobis
    (Luc.
    vi. 57el
    38).
    Hcesunt duoealae
    orationis, quibus
    volat ad
    Deum^isi illud
    quod committitur, ignoscit
    delin-
    quenti,
    el donal
    egenli.
    1
    Lov.,quibitsqitisqitc
    volctl ad Deum.Abcst
    quisque

    Mss.;ctijtts
    loco
    subaudiihr,
    oralio.
    1041
    SERMOCCVII. 1042
    SERMO
    CCVI*().
    ln
    Quadragesima,
    u.
    1.
    Quadragesimwlempusoperibus
    pietalis
    et humili-
    latis
    fervere
    debet. Anniversarioredilu
    Quadragcsimcc
    tempus
    advenit, quo
    vobisexhortatto nostra debelur:
    quia
    et vos
    tempori congrua
    Domino
    opera
    veslra de-
    bctis:
    quse
    tamennon Dominoutilia
    possint
    esse,
    sed
    vobis. Oralionibus, jejuniis, cleemosynis
    et alia
    qui-
    dem
    lempora
    debenl cbrisliano fervcre: verumtamen
    et illos
    qui
    diebusaliisinhis
    pigri sunt,
    debet ista so-
    lemnitas excitare;
    et ii
    qui per
    aliosdies adislasunt
    alaeres,
    nunc ea debent ferventiusexercere.
    Tempus
    quippe
    humilitatis nostrce vila in hoc sseculo
    est,
    quam
    dies
    significant
    isti,
    Domino
    pro
    nobis
    Christo,
    qui
    semel moriendo
    passus
    est,
    velut annis omnibus
    revolulasolemnitale
    passuro.
    Quod
    enimsemel inloto
    tempore
    faclum
    est,
    ut vitanoslra novaretur;
    ccle-
    bralur annis
    omnibus,
    ut inmemoriamrevocetur. Si
    ergo
    veracissimae
    pietalis
    affeclu,
    toto
    peregrinationis
    hujus tempore, quo
    inmediis tentationibtis vivimus,
    humiles corde esse debemus:
    quanlo magis
    his die-
    bus, quibus ipsum
    lempus
    humilitalis
    noslrce non
    solumvivendo
    agimus,
    sed etiamcolcbrando
    signifi-
    camus? Humiles esse nos docuit humilitas
    Christi,
    quiaimpiis
    moricndo cessit : excelsosnosfacitcelsi-
    tudo Christi,
    quiapiosrcsurgendo prcccessit.
    Si enim
    commortulsumus,
    ait
    Aposlolus,
    ctconvivemus: si lo-
    leramus,
    et
    conregnabimus(II
    Tim.
    n,
    11et
    12).
    Unusn
    horum modo
    , lanquam ejus propinquanle passione;
    alterum
    post
    Pascha, tanquam ejus
    resurreclione
    completa,
    devolione debila celebramus. Tunc enim
    post
    dies
    hnjiis
    humiltlalis,
    etiamnostroecelsitudinis
    tempus,
    etsi nondumvidendo
    agere
    vacat; jam
    ta
    -
    mcn
    prcemedilandosignificare
    delectat. Nunc
    itaque
    orationibus
    ingemiscamus
    instantius: tunc uberius
    exhilarabimur laudibus.
    ,
    2. Oralio
    fulciendajejunio
    el
    eleemosijna.
    Duo
    genera
    eleemosynarum.
    In
    pauperepascilur
    Deus. Nemo
    pau-
    per
    in altero
    ekemosynmgenere.
    Sedorationibusno-
    slris, quibus
    ad Deumfaciliusvolando
    perveniant
    2,
    eleemosynis
    et
    jejuniis pennas pielalis
    addamus. Hinc
    aulem
    inielligil
    animus
    chrislianus, quantum
    remotus
    esse debet a fraudealienee
    rei;
    quando
    senlit simile
    esse
    fraudi,
    si
    superflua
    sua non tribuerit
    liidigenli.
    Dominusdicit : Daleel dabilur
    vobis;
    ditnillileet di-
    mitleturvobis
    (Luc.
    vi,
    57el
    58).Hccc
    duo
    genera
    elee-
    mosynarum
    ,
    Iribuendi el
    ignoscendi,
    clcmenler et
    ferventer
    operemur; qui
    nobisa Dominout bonatri-
    buantur,
    et mala non
    retribuanlur,
    oramus.
    Date,
    inquit,
    etdabiturvobis.
    Quidverius, quidjuslius ;
    ut
    qui
    dare
    detrectat,
    se fraudet
    ipse,
    nec
    accipiat?
    Si
    1
    IneditioneLovaniensiumet in rccentioribuslantum
    Mss. r. v.
    prcenotatur
    hic
    sermo,
    Dominica2
    Quadra-
    gesimw;
    nou
    quod
    hac die diclussit ab
    Auguslino,
    sedut
    m
    ijisalegaturplebi.
    Sic sernio
    superioraliique
    ex sub-
    sequentibusquidam
    certis diebus
    assignantur
    in
    preedictis
    libris.
    2
    Lov.,facilius
    volando
    perveniamus.
    At
    Mss.,facilitts
    vo-
    lando
    perveniant
    :
    supple,
    orationesnoslrm.
    *
    Adhuncemendandumusi sumuscodicibuscl r. rm.
    v. et edit. Lov.
    (A)Alias,
    deDiversis70.
    impudeiUcragricolaquceritmessem,
    ubi se novit non
    prcemisissesemen;
    quanlo impudenliusqucerit
    Deum
    divitemdantem
    , qui
    hominem
    pauperem
    noluit ex-
    audire
    poscentem?
    In
    paupere
    enimse
    pasci voluit,
    qui
    nonesurit. Deum
    ergo
    nostrum
    egenlem
    non
    sper-
    namus in
    paupere,
    ut
    egenles
    satiemur indivite. Ha-
    bemus
    egenles ,
    et
    egemus
    : demus
    ergo,
    ut
    accipia-
    mus. Verumtamen
    quid
    est
    quod
    damus? Et
    pro
    islo
    exiguo,
    visibili, temporali atque
    lerreno, quid
    est
    quodaccipcredesideramus?Q_(o<. oculusnonvidit,
    nec
    aurisaudivit,
    necin cor hominisascendit
    (I
    Cor.
    n, 9).
    Nisi
    ipse promiiterct, impudeiiiioe
    fuisset dare
    isla,
    cl
    accipere
    vellc illa: et nolledare nec ista
    (): quse
    lamen isia nec
    ipsa
    haberemus
    ,
    nisi danle illo
    qui
    exhorlatur ut demus.
    Qua igitur
    fronte in
    utrisque
    speramus
    danlem,
    si inminimiscontemnimus
    impc-
    ranlem?
    Dimiuiie,
    el dimillelurvobis.Hoc
    est, Igno-
    scile,
    ct
    ignoscelur
    vobis. Conservusconservorecoit-
    cilietur;
    nc
    jusle
    scrvus aDoniino
    puniatur.
    In hoc
    gencre elcemosynec,
    nullus est
    pauper.
    Potest hoc
    facere ut in cctcrnum
    vivat,
    eliam
    qui
    ad
    tempus
    non
    habet undevivat. Gratis
    dalur,
    dando cumulatur,
    quoc
    non
    consumitur,
    nisi
    qtiando
    non
    crogalur. Cujus
    ergo usquc
    ad hos dies inimicilice
    perdurarunt,
    con-
    fundantur
    atque
    iiniantur.
    Finianlur,
    ne liniant: non
    leneantur,
    ne tencant :
    perimantur per redempto-
    rem,
    ne
    perimani
    relentorem.
    5.
    J ejunia
    Dco
    accepta. J ejunia
    veslra nonsint ta-
    lia, qualiapropheta
    condemnat,
    dicens : Non
    hocje-
    juniumelegi,
    dicil Dominus
    (Isai.
    LVHI
    , 5). Arguit
    enim
    jejunialiligiosorum
    :
    qtteeritpiorum. Arguit op-
    primentes
    :
    qucerit
    relaxantes.
    Arguit
    inimicantcs :
    qucerit
    liberantes. Indeenim
    pcr
    hos dies arebus li-
    citisdcsideriaveslra frenatis
    ,
    neillicitacommittatis.
    Ntillisdiebusse
    ingurgilet
    vino
    ,
    nec adullerio
    , qui
    diebusisiisleroperataconjugio.
    Ita oralio nostra hu-
    mililateet
    charitale, jejunando
    et
    dando, temperando
    et
    ignoscendo,
    bonatribuendo ct mala non relri-
    buendo,
    a malodecliiiandoel bona
    faciendo,
    qucerit
    pacem,
    et
    consequiiur
    eam
    (Psal. xxxni, 15).
    Volat
    enim talibusoralio
    pcnnis
    adminiculatavirlutum: et
    quo
    Cbristus
    pax
    nostra
    prsecessit,
    facilius
    perfertur
    inccelum.
    SERMOCCVII
    *
    (b).
    in
    Quadragcsima,
    in.
    1.
    Elecmosyna
    islo maxime
    lempore eroganda.
    In
    adjutorio
    misericordice
    Domini Dei
    nostri,
    lentatio-
    nes
    saeculi,
    insidiccdiaboli,
    mundi
    labor,
    carnis ille-
    cebra
    ,
    lurbulcntorum teniporum fluclus,
    et
    corpo-
    ralisomnis
    aiquespiritualis
    adversitas, eleemosynis,
    et
    jejuniis,
    atque
    orationibus
    superandae
    sunt. Hoec
    cum
    per
    totamvitamferveredebeant
    cbristiano;
    lum
    maxime
    propinquanlc
    solemnitate
    Paschali', queesuo
    reditu anniversario nostras excilat
    mentes;
    innovans
    1
    colbertimis
    tos.,
    iummaxime
    ctppropinqumtie
    Domi-
    nica,quce
    suo,
    etc.
    *
    Casligattis
    adcl.r. rm. v. ct Lov.
    ()Aliquidhicsupplendtim.
    (0)Alias,
    dcDiversis7l. ,..._......
    1043
    S. AUGUSTINT
    EPISCOPI
    101
    iu eis memoria
    salulari, quod
    Dominusnoster unicus
    Dci Filius misericordiani
    pncslilit
    nobis,
    jcjunavil
    oravilquc pro
    nohis.
    Eleemosynaquippegraccc,
    mi-
    scricordia est.
    Quce
    atitem
    major
    esse misericordia
    super
    miscros
    poiuil, quam
    illa
    quoc
    eoelicrealorem
    dc coslo
    dcposuil,
    el terreno
    corpore
    lcrrce induit
    condilorem;
    eum
    qui
    incelcrnitatePatris
    nianetcequa-
    lis,
    morlalitale
    coccquavit
    el
    nobis,
    formam servi
    niundi Doinino
    imposuit;
    ut
    ipsepanis esuriret,
    sa-
    tielas
    silirel,
    virlus
    iufirmaretur,
    sanitas vulncra-
    rctur,
    vilamoreretur? Hoc
    aulcm,
    ut nosira
    pascc-
    1'eiurfamcs
    , rigarelur aridilas,
    consolarclur infirmi-
    tas, cxsiingucreiuriniquilas,
    ardcscerel charilas.
    Qu;c
    inajor
    miscricordia
    , quam
    creari
    crcaloreni,
    servire
    (lomiiiatorciii,
    vcndi
    rcdempiorem,
    Immiliari cxal-
    latorcm,
    occidi suscilatorcm? Nobis de
    prsebcndis
    clecmosynis prcccipitur
    ut
    panem
    demus csiirienli
    (Istti.
    LVIII,
    7):
    illese
    ipsum
    ul nobis daret esurien-
    tibus, prius pro
    nobis se iradidit scovienlibus.Prce-
    cipilur
    nobis ut
    pcregrinum rccipiamus
    : ille
    pro
    nobisin
    suapropria
    venil,
    et sui eumnon
    rcccperiint
    (J oan.
    i,
    11). Ipsumdenique
    bencdicatanima
    noslra,
    qui propilius
    lit omnibus
    iniquilaiibusejus, qui
    sanal
    onincs
    languorcscjus, qui
    redimit de
    corruplione
    vi-
    tam
    ejus, qui
    camcoronal inmiseralionecl miseri-
    cordia
    :
    qui
    saliai inbonisdesiderium
    ejus (Psal. cu,
    2-5).
    Exerccamus
    ilaque elecmosynas
    nosiras lanlo
    impcnsius, lantoque frequenlius, quanlopropinquior
    fit dies
    qua
    nobis
    prcerogaiaeleemosyna
    celcbralur.
    Quia jcjunium
    sine misericordia ei niliil est
    qni
    jejttnal.
    2.
    J ejuniuin
    etabslincnlia
    quatisrequiritur.
    Minuen-
    -dce
    voluptales,
    non tnulcmdm.
    J ejuncmus
    etiani hu-
    roiliantes animas
    nostras, appropinquanle
    die
    quo
    magister
    bumililatis bumiliavil
    semetipsum,
    faclus
    sulidilus
    usque
    admorlemcruc.is
    (Philipp. n,8).
    Imi-
    u.miir
    ojus
    crucem,
    abstineniiceclavisedomilascon-
    ciipiscenlias
    configentes.Castigemuscorpttsnostrum,
    el srrviluli
    subjiciamus: elncper
    indomilamcarnem
    iidilliciia
    prolabamur,
    inea domanda
    aliquantiim
    et
    li itasubirahanius.
    Crapula
    et ebrielas etiam
    perdies
    cicicros devilanda:
    per
    hos aulem dies eliam con-
    ces-n
    prandia
    removcnda. Adulteria et fornicaliones
    semper
    exsecraiida
    alqueftigienda
    :.bis autemdicbus
    ei a
    eonjtigibuslcmperandum
    esl. Facilelibi obtem-
    pcrnbit
    car.q,
    ne
    inhccreal
    alienis, quce
    refrenari con-
    .SHeverit
    cl a suis. Sanccavendumest ne
    miites,
    non
    minuas
    voltipiales.
    Vidcasenini
    quosdampro
    ttsitato
    vino,
    inusilatos
    liquores cxquirere,
    cl aliorum ex-
    pressionc pomorum, quod
    ex uva sibi
    deneganl,
    mulio suavius
    compensare;
    cibos cxtra carnes mul-
    tiplici
    varietateac
    jucundilatc conquirere;
    el suavi-
    tales
    quas
    alio
    lempore
    conseciari
    pudet,
    huic lem-
    pori quasi opportunecolligere
    : ul vidclicet observa-
    tio
    Quadragesimce
    nonsil velertim
    conciipisceniiarum
    reprcssio,
    scdnovarumdeliciarumoccasio.
    ilcec,
    fra-
    tres,
    nevobis
    persuasasubrcpani, qunnlapolcstis
    vi-
    gilanlinprovidele.
    Parcimouia
    jcjuniis coiijungatiir.
    Sicul venlris
    casligandasaturitas,
    ila
    gulcc
    irrilamentn
    cavenda stini, Nonhiimnnorum
    alimenlonim
    gencra
    delcslanda,
    sed carnalis cst delcclatio
    re.reua.ida.
    Esau non
    pingui
    vimlovcl volalilibus
    saginalis,
    sed
    immoderaie
    concopila
    letn.iculii
    reprobaltis
    cst
    (
    Gen.
    xxv,
    50-54).
    SanciumDavid
    aqnamplusjttslo
    dcsi-
    dcrnssc
    poeiiiUiit(I
    Pctral.
    xi, 18,
    19).
    Non
    operosis
    crgo ncquc preliosis,
    sed in
    promptu
    el
    posilis qtti-
    btisque
    vilioribusalimcnlis cs.l
    corpus
    a
    jcjnnio
    rcfi-
    ciendtim,
    vcl
    poiius
    fulciendum.
    5. Oi/io
    jejunantis
    liberasil a
    cupidiiale
    el odio.
    Quomodo
    oralio
    facil eleemosyncts.
    Hisdiebusadmiiii-
    culis
    piarum elecmosynarum
    cl
    frngaliuni jejnnio-
    ruui oraiionoslra in
    snpcrna
    sustoHilur:
    quia
    necim-
    pudentera
    Deomisericordia
    petitur,
    cumabhominc
    lioniini non
    negatur,
    uecserenacordis
    petenlis
    inlen-
    lio' carnalium
    voluptatnmplianlasroalibiis
    mibilisim-
    pcdilur.
    Sit aulemoratio
    casta,
    neforlenon
    quod
    cha-
    rilns,
    scd
    quodcupidilasquccril,oplemus;
    ne inimicis
    niali
    aliquidimprcccmtir;
    iiein
    quos
    nocendovel vin-
    dicandonon
    possumus,
    orandosceviamus.Cerlesicul
    iios
    apiief.icimnrad
    orandtim
    cleemosynis
    et
    jejuniis,
    sic ct
    ipsa
    noslra oraliofacit
    clcemosynas,
    cumdiri-
    gitur alquc profunditur,
    non
    pro
    amicis
    lantum,
    ve-
    rtimctiam
    pro inimicis,
    el
    jejunat
    ab iroel odioet a
    pcrniciosissimis
    vitiis. Si enimnos
    jejunamus
    a
    cibis,
    quanto potius
    illa a venenis?
    Denique
    nos debilis
    opporlunisque temporibus
    alimenlorum
    pereeplione
    reficiniur :
    iiimquam
    illamescistalibus oblectemus.
    Perpelua suscipinl
    isia
    jejimia: quia
    esl illi cibus
    pro-
    prius, quem
    sitmere sine inlerniissione
    prcccipilur.
    Semper ergojejunet
    ab
    odio, semper
    dileclione
    pa-
    scatur.
    SERMOCCYIII
    *
    (a).
    In
    Quadragesima,
    iv.
    _
    1.
    Quadragesimalis
    abstinenlia
    quaits
    esse debel.
    Restringendwdeliciw,
    non mulandm. Snlcnine iem-
    pus advcuii,
    quo
    vcslram
    coromoneamusel exhorle-
    rour in DominoCharitalem:
    quanquaro ipsum
    lem-
    pus,
    cliamtacenlibus
    nobis,
    sntis vos
    admoiicatcl
    hortelur,
    ul
    jcjuniis
    el orationibuset
    clceinosyiiisso-
    Htoinslantjiis et alacrius fcrvcatis. Sed niinislerium
    nostri sermonis
    accedii,
    ut el vocis
    bnjus luba,
    vircs
    suas
    spiritus
    vester adversus carnemdimicaiurusac-
    cipiat,
    Sint
    crgo
    vestra
    jejunia
    sine
    lilibus,
    clamori-
    bus,
    cccdibtis: ut etiam
    qui
    sub
    jugo
    veslro
    siml,
    rc-
    missionemcaulamscntianl et
    benignam;
    ul
    aspcra
    sevcritas refrenelur,
    non ul salubris
    disciplina
    sol-
    vatur. Cumvero
    aliquo genere
    cibortmi eliain con-
    cessorum
    alque licilorum,
    causa
    castigaidi corporis
    abstinctis,
    memenloleomniamundanutndis: ne
    quid
    puletis
    immundtim,
    nisi
    quod
    infidelilas
    inquinave-
    rit. Immundisenim
    etinfidelibus,
    ail
    Apostolus,
    nihilest
    mundum
    (Til. i, 15;
    Rom.
    xiv,
    20).
    Sed
    plane
    fide-
    lium
    corpora
    cumservituti
    subjiciunlur, proficilspir
    1
    Codcxt:olberlinus,
    cordis
    pwnilenlis
    inlentio.
    *
    CasliiaLusadomnesMss.et Edd. insermone
    praece-
    denli
    niodo
    desiguatcs'.
    ,
    (n)
    \lias,
    dc
    DivcRiis..7S.
    ,0j
    SERMOCCIX.
    1046
    r,_uali
    saluli, quidqtiid
    corporali
    miiiuilur
    voluplaii.
    Ideoque
    cavendumesl,
    ne
    preiiosas
    cscas vcl
    pro
    aliis
    alias,
    vel cliam
    pretiosiores
    sine carnibus ani-
    maliuin
    requiratis.
    Cumcnim
    corptis
    casiignlur,
    ct
    serviluli
    subjicilur (I
    Cor. ix, 2"), rcstringcndiC
    sunt
    cleliciuc,
    non mutandec. Qttid
    cnim intcresi in
    quali
    cibo
    concupisceiuia
    immoderala
    culpeiur?
    Nonttii-
    quc
    desolis
    carnibus,
    scdctiamde
    quihusdaroponiis
    ct
    agricullurce
    alimenlis
    '
    lsraclitariiin
    concupisccn-
    liadivinavocedamnata
    cst
    (Num. XI,5, 55, 5i).
    Et
    Esau,
    non
    propler
    offani suillam
    ,
    sed
    proptcr
    lenli-
    culnmdelricalam,
    sua
    primogenila
    pcrdidil (Gen.
    xxv,
    50-54).
    Ut omillam
    quid
    csuriens Dominus tenialori
    etiam de
    ijiso panercspoudcril (Maith.
    IV,
    5,
    4)
    :
    qui
    cerie non snnmcarnem
    quasi
    rcbcllem
    dmnabal,
    scdquidin
    lalibus lenlniionibusrcspondere
    dcbea-
    liitis misericorditer admoncbal.
    Qttaproptcr,
    charis-
    simi,
    a
    quibuscumque
    cibis vobis
    placuerit
    absti-
    ncre;
    mcmcntolc ut
    proposilum
    vestrum
    piatempe-
    ranlia conscrvetis,
    nou ut Dci crcalurom
    sacrilcgo
    crriire damnetis.
    Quicumqtie
    cliamcslis
    conjtigibus
    alligaii,
    nunc inaximc
    apostolica
    moniia nolite con-
    temnere,
    ut invicemabstiricatis
    ad
    tempus,
    ul vace-
    lis orationibus
    (I
    Cor. vn
    ,
    5
    ).
    Quod
    cnimct aliis
    dicbus utililcr
    lil,
    niiuisiuverccundum
    est si modo
    iioii (iat. Arbilror
    oncrostimnon esse
    debcre,
    anni-
    vcrsnria observationc
    solcmnibus dicbus boc facere
    conjugalos, quod
    vidu.eex
    (itindani
    vilcc
    parlc pro-
    fcsscc
    sunl, quod
    tota vitasanctce
    virgincs susccpc-
    ruut.
    2.
    Eleemosynwoperaamplificanda.Elcemosynwcje-
    ntts,
    pctrcere
    inimicis.J amvcro
    elecmosynas
    bis die-
    bus
    augcrc, qiiodam
    modo ex dcbito cst. Ubi cniin
    juslius quam
    misercndo
    iropeiiditis,
    qitod
    vobisnbsti-
    iicndodemitis? El
    qiiidiniqtiius, quiiro
    ut
    quod
    nii-
    ntis
    crogat
    absiinciitin,
    scrvet
    pcrmnncns
    avaritin
    ,
    aui tonsumal dilaln luxuria? Iiilcudilc
    itnquequibss
    debeatis
    quod
    vobis
    deucgatis-;
    tit
    qttod
    delrnhit lciu-
    peraulia
    voluplali,
    addal miscricordincbnrimti.
    Qnid
    jam
    dicamdc illo
    opere
    miscricordiic,
    ubi niliil dc
    npnlhccis,
    uihil desacculo
    impcndilur,
    scil cx cordo
    dimillil.ir; quod magis
    si
    niaucal, (|uani
    Si
    rcccilat,
    iticipil
    csse
    damnosiim?
    Iramdico advcrsus
    aliqticm
    incordescrvaiaro. Quid
    nutcmslullius, qtiam
    inimi-
    ctim
    forinscctisdevilnrc,
    el mtilto
    pejorcm
    in
    prcccor-
    diis iiiliiuis relinerc? Unde
    Aposlolus
    dicit,
    Sol iiou
    ocdclai
    super
    iracundictmvcslrttm; nioxquesubjungil,
    Neque
    delis locumdiabolo
    ( Epltes.
    iv,26
    et
    27).
    Tan-
    qiiam
    boc
    agat, qui
    noncilo iram
    pellit
    ex
    animo,
    ut
    pcr
    illamvelut
    per januam
    aditiim
    prccstet
    diabolo.
    Primilus
    ilaqueagendum
    csl,
    ul
    super
    iramnonoc-
    cidat iste
    sol;
    ne deserat
    ipsam
    menlcm
    juslitiac
    sol.
    Scd in
    ctijus pectore
    adbuc
    usque permansit, pellat
    eam
    saltero
    jam proximus
    dies Dominiccc
    passionis,
    qui
    nonest irattts inlcrfccloribus
    suis
    , proquibus
    in
    lignopeiidens
    et
    prcrcm
    fudit el
    sanguinem (
    Luc.
    xxni, 55).
    In
    cujusciimqucergo
    vestrum
    peclore
    us-
    1
    Ilavictorinus
    Ms.Aliiverocum
    I.ov.,
    ti
    agricolis
    ali-
    menlis.
    qtic
    ad isiossanctos dics fronle
    impudenlissima
    per-
    duravit,
    mmcindc saltcmira disccdal
    (Eccle.xi, 10),
    ut oralio secura
    proccdat:
    nec
    offcndat,
    aut
    palpi--
    tel,
    aul stibcoiisciculiccstimulis
    obroulescat,
    cumad
    cumlocum
    veneril,
    ttbi dicendum
    est,
    Dimitlenobis
    dcbila
    noslrn,
    sicul cl nosdimillimusdcbiloribttsnoslris
    (Malih. vi, 12). Aliquidpelilur'
    estis ne vobis relri-
    bualur,
    ci
    aliquid
    ul tribtiatur. Ilemiltiie
    ergo,
    et re-
    milleturvobis:
    ilale,
    el dabilurvobis
    (L-.<c.vi,75
    cl
    58).
    J lcec,fralres,
    ctiamsl non
    admonpam, pcrpelua
    me-
    ditiilionecurare dcbetis. Cumverolot divinoruin le-
    slimonioriini ministrnvoxnostradici
    quoqucprcesen-
    lis celebrilale
    juvclur;
    timcrc nondebeo ne
    me,
    vcl
    potius
    oroniumDominumin
    mc, aliquis
    vestrumforte
    conlemnal: scd
    sperarc poliusquodgrcx ejus agno-
    scens
    cjtis
    esse
    quod dicitur,
    euiii efficacitcr exau-
    diendus cxnudiai.
    SERMOCCIX*
    (a).
    in
    Quadragesima,
    v.
    1.
    Qttadracjesunali
    obsenaiione
    ftniendw
    inimicitim.
    Tria
    vilici, quibus
    inimiciiiwvivunt. Solcmnc lem-
    pus advenil, quando
    dc anima atlenlius
    cogitanda
    et
    corpore casiigando
    vestram commoneam Cba-
    ritatem. Ili sttiit cnim
    quadraginta
    dics sacratis-
    simi lolo orbe
    lerrarum,
    quos propiuquanlc
    Pascha
    universus
    n)undtis, quem
    DcusinCbristo reconciliat
    sibi, pncdicanda
    devolioneconcclobral. Si
    qucc
    ini-
    miciiia.',qucc
    vcl nasci non
    debucruiU,
    vcl cilomori
    dcbucriiul,
    el lamcn
    usque
    ad boc
    lempus
    sivc
    negli-
    geniia,
    sive
    periinacia,
    sivcnon
    niodcsta.sedsupcrba
    verecundin,
    intcr frntres
    perdurare poiuerunl;
    sallem
    modofiniantur.
    Super quas
    sol non debuil occidcre
    (Ephes. IV,2G),
    saltcm
    pnst
    muliossolisorlus ct oc-
    casus,
    ctiam
    ips;c
    suolandem
    nliquandoexsiingunniur
    occasu,
    nectiltcriusullnreiiovciilur cxortu.
    Negligens
    inimiciliiis fiitirc
    obliviscilur;
    pertinax
    vcniamnou
    vull
    conccderc,
    cum
    rogalur ; superbc
    verccundus
    veiiiam
    pcterededignattir.
    Ilistribus viiiisinimicitioe
    vivunt : scd animas in
    quibtis
    non
    moriunlur,
    occi-
    duiit.
    Vigilel
    conlra
    uegligeiUiammcmoria,
    contra
    perlinacinmmiscricordin,
    conlra
    stiperbam
    verccun-
    dam submissa
    prudcnlia. Qui
    se concordiccrecolit
    neglcclorem,
    excutiat
    cxpergisccndo lorporem
    :
    qui
    se
    cupil
    cssesui dcbitoris
    cxaclorem,
    Dci sc
    cogilet
    dcbitorcm:
    qtii
    crtibescil
    pctere
    ul sibi frater
    igno-
    scat,
    vincat
    pcr
    bonumlimorein ronlum
    pudorcin
    : ut
    noxiisiiiiroiciiiis
    finiiis,
    ut eis
    morluis,
    vos vivaiis.
    Tolum hoc charilas
    agit, qua.
    non
    agit pcrperam
    (ICor.
    xm,
    4). Cliaritas,
    fratres
    mci,
    in
    quanlum
    j
    adest,
    excrceatur bcnevivcndo
    ;
    in
    quantum
    autem
    '
    minus
    cst, inipelretiir petcndo.
    2. Oraliones
    eleemosynis
    adminicnlandm, Ut auiem
    nosirce oralioncs
    congruis
    .adminiculis
    adjuventur,
    quoniam
    inhis diebus
    fervcnliores eas babere debe-
    rous;
    ctiam
    cleemosynas
    fcrveniius
    erogemus. Ipsis
    '
    Collalttsail cl. r. riu. v. el adt.ov.
    (,'i)Alias,
    dcDiviTsis75.
    1047
    S. AUGfJ STM EPISCOPI
    1048
    adjiciatur,
    quod
    nobis
    jejunando
    el a cibis solitis
    absiinendo delrahiiur.
    Quamvis
    eas debcat
    largiorcs
    liabere,
    qui propler aliqnam
    necessitatem
    corporis
    sui et consucludiiiemalimenlorumnon
    potest
    absli-
    nerc,
    ut hoc addat
    pauperi, quod
    sibi delrahit: sed
    ideo
    pius
    det
    pauperi, quia
    sibi non
    detrahil;
    ut
    quo-
    niamminus
    poiest
    orationes suas
    castigationecorpo-
    ris
    adjuvare,
    abnndaniioremincorde
    pnuperis
    inclu-
    dai
    eleemosynam, quce pro
    illo
    possit
    orare. De
    Scripturis
    sanclis hoc est saluberrimum
    amplectcn-
    dumque
    consilium:
    Include, inqnil, eleemosynam
    in
    corde
    pauperis,
    el hwc
    pro
    teexorabil
    (Eccli. xxix, 15).
    5. Abstinenlia
    qualis suscipienda.
    Admonemus
    ciiam eos
    qui
    se a carnibus abslinenl
    ,
    nc vasa
    in
    quibus
    sunt coclcc
    lanquaro
    immundadcvitcnl. Sic
    cnim
    loquens Aposlolus
    ait : Omnia munda mundis
    (Tit. i, 15). Quod
    enimfit in
    hujusmodi
    observatio-
    nibus sana
    doctrina,
    nonfitcausa immiinditiecdevi-
    landce,
    sed
    concupiscenlioe
    refrcnandoc. Undc et illi
    qui
    sic sea carnibus
    lemperant,
    ut alias cscas et
    difficilioris
    prseparationis
    el
    pretii roajoris inquirant,
    multumcrrant. Nonenimest boc
    suscipere
    abstinen-
    tiam,
    sed mutare luxuriam.
    Quomodo
    istis dicluri
    sumus,
    ul
    quod
    sibi detraliunt deiil
    pauperi;
    a
    quibus
    solitus iia cibus
    relinquilur,
    ut inalio
    comparando
    sumplus augcatur?
    Eslote
    ergo
    bisdiebus et crcbrius
    jcjunantes,
    et vobis
    parcius iinpeiidcntes,
    cl
    cgenis
    largius
    tribuenles, A
    conjtigali quoque concubitu,
    bi
    dies
    postulanl
    continentiam: Ad
    tempus,
    ait
    Aposto-
    lus,
    ul vacelisoralioni: el ilerumrevertiminiin
    idipsum,
    netentet vos salanas
    propter intemperantiam
    vestram
    (I
    Cor.
    vii, 5).
    Nonest hoc arduuro
    atque
    difficile
    diebus
    paueis
    fidelibus
    conjugatis, quod
    a certo vilce
    articulo
    usque
    in finemsanciec viduoa
    susceperunt,
    quod
    totavila sanctcc
    virgines
    faciiint.
    Atque
    in bis
    omnibus ferveal
    devolio, comprimatur
    clatio. Nemo
    sic
    gaudeat
    debono
    largitaiis,
    ut bonumamittat hu-
    mililatis. Omnia vero ccelera Dei dona non faciunt
    prodcsse aliquid,
    nisi adsit vinculum charilatis.
    SERMOCCX.
    In
    Quadragesima,
    vi.
    CAPUT PRIMUM.l.ln
    Quadragesima
    conside-
    randutn anni
    lempus
    ct dierumnuments.
    Solemnetem-
    pus advenit, quod amplius quam per
    anni ccetera
    spalia,
    nos oralionibus
    atque jcjuniis
    animamhumi-
    liare,
    el
    corpus castigare
    commoneal. Curautem
    hoc
    propinquanie
    solemniiate Dominiccc
    passionis,
    el cur
    quadragesimi
    numeri
    mysterio celebretur,
    quoniam
    solet movere
    nonnullos,
    merito de hac re
    quod
    di-
    cendum Dominus donare
    dignatus est,
    ad
    vestram
    Cbaritatem
    proferre suscipimus. Quosautemista
    non
    ad
    liligandum,
    sed ad
    cognoscendum
    quocrere
    novi-
    mus,
    eorumfide
    atque pielate
    mullum
    adjuvamur,
    ut
    dicenda
    impetrare possimus.
    *
    Collatus
    pariler
    adcl. r. rm. v. et adLov.
    () Aiias,
    deDiversis74.
    2.
    Qumslio
    : Cureo
    lemporejejunelur,atile6ap.itt.ii
    celebraiionem.
    Responsio.
    Hoc cnimsoletfacero
    quae-
    slionem,
    cur
    ipse
    DominusJ esus
    Chrislus, qui
    humano
    corpore assumpto
    ad boc
    utique
    liominibusliomo
    factus
    apparuil,
    ut nobis et vivendi et moriendi et
    ''
    rcsurgendi prccberel cxcmplum,
    iion
    antequam
    ba^
    ptizaretur,
    sed
    posteaquambaplizatus
    est
    jejunavil.
    Sic enim
    scriptum
    est in
    Evangelio
    :
    Baptizatus
    autemconfestimascendit de
    aqua;
    el ecce
    aperti
    sunt
    ei
    coeli,
    et vidit
    Spirilum
    Dei descendentem
    super
    se,
    Et eccevox deccelisdicens : Hicest Filius meus di-
    leclus,
    in
    quo
    mihi
    complacui.
    Tunc J esus duetus cst
    in descrtuma
    Spiritu,
    ut leniaretur a diabolo. Et
    cum
    jejtmasset quadraginta
    diebus el
    quadraginla
    noclibus
    , postea
    csuriit i
    (Matlh. III,
    16el
    17; iv, 2).
    Nosaulemcumeis
    qui baplizandi
    sunt,
    anle diem
    Daptismi eorum, qui
    dies Paschalis
    appropial, jeju-
    namus, post quem
    diem
    per
    dies
    quinquagintajcjunia
    relaxamus.
    Quod
    merilo moverft
    deberet,
    si
    baptizare
    vel
    baplizari
    nisi dic Pascbali solemnissimonon lice-
    rel. At cum
    per
    tolum
    annum,
    sicut
    unicuique
    vcl
    necessitas fuerit vel
    voluntas,
    non
    prohibealur
    a
    Baptismo,
    id donanle illo
    qui
    dedit eis
    poleslalem
    filiosDei fieri
    (J oan. i, 12);
    anniversariamvero Do-
    mini
    passionem,
    nonnisi certo anni
    die, quod
    Pascha
    dicitur,
    liceal celebrari :
    Baptismi
    sacramentuma
    Pascha
    procul
    dubio
    distinguenduih
    esl. Hoc enim
    omni dieIicct
    accipere
    : illud uno et certo anni die
    fascst
    agerc.
    Hocad innovandamvitamdatur : illud
    ad
    religionis
    memoriamcommendalur. Sed
    quod
    ad
    illum diein
    longe major baptizandorum
    numerus
    confluit,
    noii
    gratia
    uberior salulis hic
    dislal,
    sed
    lcctitia
    major
    festivilatis invitat.
    CAPUT II.

    S.
    Baptismus
    J oannis a
    Baplismo
    Chrisli discernendus.Sacramentaveleris
    Legis
    cur su-
    scepil
    Chrislus,
    Quando
    lentalio
    inferlur, jejunandum.
    Quidquod
    eliam
    baptismusJ oannis, quem
    lunc Chri-
    slus
    accepit,
    a
    baptismo ipsius Christi, quem
    fideles
    ejus accipiunt,
    discerncndus
    est;
    nec ideoille
    quo
    baplizatus
    est
    Christus,
    melior est islo
    quo baptiza-
    tur
    cbristianus, quia
    christiano melior est
    Clirislus;
    sedideo
    magis
    istud
    baptismum, quiaCbristi est,
    illi
    proeponitur?
    J oannes enim
    baptizavit Christum,
    cum
    seChrislo confiteretur minorem: Chrislusautemba-
    plizat christianum, qui
    seoslendit et J oanne
    majo-
    rem. Sicul circumcisione
    carnis, quamvis
    eam et
    Christus
    accepit,
    ctnemochrislianusnunc
    accipil,
    mc-
    lius esl sacramenlum resurreclionis
    Christi, quo
    ad
    expoliandam
    carnalemac veterem viiam
    circumcidi-
    tur
    chrislianus,
    ut audiat
    Apostolum
    dicenlem: Sictil
    Chrislusresurrexita mortuis
    per gloriamPalris,
    sicel
    nos in novilalevilm
    ambulemus
    (Rom. vi, i).
    Sicu
    ipsum
    vetus
    Pascha, quodagni
    occisione
    celebrart
    praceptum est,
    non ideo
    quia
    hoccum
    discipulis
    ce-
    lebravit
    Christus,
    melius est
    quam
    Pascha
    nostrum,
    quo
    immolatusest Chrislus. Pertinuit enimad
    prsc-
    beiidumnobishumilitalis et devolionis
    exempluro,
    ut
    illaetiamsacramenla veniens
    suscipcre dignarelur,
    quibus
    venlurus
    ipsepra.nun.iaba.ur
    : ut J iincoslen-
    1049
    Si.R_.iOCCX.
    1050
    dcret
    quanla
    religione
    nos
    oportet
    hnec
    suscipere
    sa-
    cramcnta, quibus jam
    vcnisse nuntiatur. Non
    crgo
    quia
    Chrislus
    post acceptum
    J oaunis
    baptismum
    con-
    linuo
    jejunavit, tanquamregulam
    observationis de-
    fjdissc
    credc.ndus
    est,
    ut
    posl ipsius
    Chrisli
    Bnplismum
    acceplum,
    conlinuo
    jejunare
    necessesit: scd
    plane
    illo
    exemplo
    docuit
    jejunandum
    esse, quando
    forie
    acriore
    luctamine cumtenlaiore
    confligimus.
    Obhoc
    cniin
    Christus, qui
    sicuthoroo
    dignatus
    est
    nasci,
    non
    rcspttit
    sicut homo
    lenlari,
    ut christianiis
    magisterio
    cjus
    instructus non
    possil
    a tentatore
    superari.
    Sive
    ergo
    conlinuo
    post Baplismum,
    sive
    quolibet
    inter-
    vallo
    lemporis interposilo, quando
    simile
    prcclium
    tenlationis inferlur
    homini, jejunandum
    est : ut ct
    corpus impleat
    de
    casligalione
    militiam,
    et animus
    impelret
    dehumilialionevictoriam. In illo
    crgo
    do-
    minico
    excmplo
    illiuscausa
    jejunii,
    nonJ ordanis (in-
    ctio,
    seddiaboli lentatio fuit.
    CAPUT III.

    i. Cur
    Quadragesimalejejuuium
    anlePascha. Ablalo
    sponsofiliislugeiidum.
    Curautcm
    nosante solcmnilatem
    passionis
    Dominicee
    jcjunemus,
    el illa
    jejuniorumrelaxalioquinquagesimo
    dic
    perli-
    ciatur,
    heecralioest. Omnis
    qui
    recte
    jejunat,
    autani-
    mamsuamin
    gemitu
    orationis et
    castigatione corpo-
    ris humiliat cx.fidenon
    ficta;
    aulab illeccbra carnali
    inopiaaliquaspirituali
    veritatiset
    sapicnlicc
    delecla-
    lione
    suspensa,
    odfamcm
    silimque
    senlicndamde-
    sccndit
    ejus
    intenlio
    (a).
    De
    uiroquejejuniigenere
    Do-
    niiniis
    respondit intcrrogantibus
    cur
    discipuli ejus
    non
    jejunarent.
    Narodc
    illoprimo, quod
    babel ani-
    mceliuinilialionem: Non
    possunt, inquit, lugereftlii
    sponsi,quamdiu
    cumeisest
    sponsus.
    Sed veniet hora
    quandoauferetur
    abeis
    sponsus,
    el lunc
    jejunabunl.
    Deilloautem
    allero, quod
    habet
    epulas mentis,
    ila
    consequenler
    locutusest: Nemo assuit
    pannum
    no-
    vumveslimenlo
    veteri,
    ne
    major
    scissura
    fiat: neque
    miltuntvinumnovuminulres
    veteres,
    neel ulresrum-
    panlur,
    el vinum
    effundatur;
    sedvinumnovumin utres
    novos
    miitunl,
    et
    ulraque
    servanlur
    (Mallli.IX,15-17).
    Proinde
    quiajamsponsus
    ablatus
    est, utique
    nobis
    filiisillius
    pulchri sponsi, lugendum
    est.
    Speciosus
    enim
    formapra.
    filiis homiiium
    ,
    cujus
    diffusa
    gratia
    inlabiis
    ejus (Psal. XLIV,
    5),
    inler manus
    persequen-
    liumnonhabtiit
    speciemneque
    decorem
    ,
    et ablata
    estde terra vila
    ejus(Isai. LIII,2, 8).
    Et recte
    luge-
    miiSj.si flagramus
    desiderio
    ejus.
    Beali
    quibus
    eum
    licuitante
    passionem
    tunc habere
    prccsentem,
    inter-
    rogaresicutvellent,
    etaudire sicut audire deberent.
    IIIosdies
    concupierunt
    videre
    patres
    ante advenlum
    cjus, nequc
    viderunt :
    quia
    iu alia
    dispensatione
    ftierant
    ordinali, per quos
    venturus
    annunliarelur,
    nona
    quibus
    veniensaudiretur. Dehisenimaddisci-
    pulosloquitur
    dicens: Mulii
    jusli
    et
    Propltelm
    volue-
    runl videre
    qum
    vos
    videlis,
    etnon
    videruut;
    el audire
    qum
    audilis,
    elnon audierunt
    (Matth. xni, 17).
    In no-
    (a)
    Locus
    perplexus,quem
    B.ThomaincalenaadMatth.
    ix, ilarefert: aut illecebrascarnales
    spirilualissapienliw
    delectationc
    suspendit.
    ne
    ulroque,
    etc.

    Morel,
    Elem.
    Crilic.
    pagg.55S-5S6,opinaturlegendum,
    inpia, pro,
    ino-
    pia, quodpartemmagnamobscuritalistolleret. M.
    bisautemillud
    impletumest, quodipse
    itidem
    dicit:
    Venienl
    dics, quando
    desiderabilisvidereunumde
    die-
    bus
    istis,
    etnon
    polerilis(Luc. xvu, 22)
    CAPUT IV.

    5. Cur
    gemendum
    et
    jejunandum
    inhacvila.
    Quis
    non sancli desiderii flammauratur ?
    quis
    nonbic
    lugeat?quis
    nonlaboret in
    gemitu
    suo?
    quis
    non
    dicat,
    Faclmsunl tnihi
    lacrymw
    mew
    panis
    dieacnoclc,
    dumdicitur tnihi
    quotidie,
    Vbi esl Deus
    iuus
    (Psal. XLI,
    i)
    ?
    Credimus
    quippe
    in cuni
    jam
    se-
    dentemaddexleraroPalris : sedtameii
    quamdiu
    su-
    miis in
    corpore,
    percgrinamur
    ab co
    (II
    6'or.
    v, 6),
    neceurndiibilantibusvel
    neganiibus
    et
    dicentibus
    ,
    Vbi estDeusluus?
    valemusostendcrc. Merito
    Aposto-
    lus
    cjus
    concupiscebatdissolvi,
    el essc cumillo:ma-
    nere uulemin carnenon sibi
    oplimumduccbat,
    sed
    nccessaritim
    proptcrnos
    (Philipp. i, 25, 21).
    Ubi co-
    gitationes
    mortalium
    timidoc,
    el incertoe
    providentioe
    noslrcc; quoniam deprirait
    icrrcna inhabilatio sen-
    summulta
    cogitantcm(Sctp.ix, ii, 15).
    Inde lenta-
    lio est vitabumana
    super
    terram
    (J ob vn,
    1):
    ct in
    hacsccculinoctc circuit leo
    queerensqtiem
    dcvorct
    (I
    Pelr.
    v, 8).
    NonLeo de tribu
    J uda,
    rex nosler
    (Apoc.v,
    5);
    scd leo
    diabolus, adversarius noster.
    Illc aulem
    quatuor
    animaliumde
    Apocalypsi
    J oannis
    figuras
    inscuno
    cxprimens,
    nalus ut
    homo, operatus
    ut leo
    ,
    immolal.is ut
    vitultis,
    volavit ut
    aquila
    (ld. iv,
    7).
    Volcwit
    super pennas ventorum,-el
    posuit
    lenebrttslatibulumsuum
    (Psal. xvu,
    Hf/12).
    Posuit
    tencbras,
    cl (acla
    cstnox,
    in
    qua pcrtranscunt om-
    ncsbestice silvee.Catuli
    leonumrugientes, lenlatores
    vidclicetpcr quos
    diabolus
    quceritquemdcvorel;
    non
    quidcm
    babcntes
    potestalem,
    nisi in eis
    quos
    acce-
    pcrint quia
    ct inPsalmo
    ipso
    ita
    scquitur, Qttwrenles
    aDeoescamsibi
    (Psal.
    cm.
    20, 21).
    In tam
    pcricu-
    losaet leniaiiombus
    plcna hujus
    sceculi nocle
    quis
    non
    linieat, quis
    non
    roedullisomnibus
    conlrcmiscat,
    ne
    dignusjudicetur qui
    devorandtts
    dimillatur infau-
    ces tamcrudelis inimici? Unde
    jejunandum
    et oran-
    duroest.
    CAPUTV. 0.
    J ejunium
    anlesoleinnitaiem
    passio-
    nis Chrisli maxitneconveniens. Et
    quando potitis,
    quandoinstantius, quampropiriquanie ipsa
    Domini-
    cae
    passionissolemnilate, qua
    celebritale anniversa-
    ria
    quodani-
    modo nobis
    ejusdem
    noctis memoria
    resculpilur,
    neoblivione
    deleatur,
    ne nos non cor-
    pore,
    sed
    spiritu dormienles,
    ille
    rugiens
    devorntor
    inveniat. Namet
    ipsa
    Dominica
    passio, quid
    nobis
    aliudin
    capilc
    nostro Chrislo
    J esu, quamipsam
    vitce
    hujus
    tenlalioncmmaxime commendavit?Uude ad-
    veniente
    jam
    mortis succ
    lempore,
    Pctro dixit: Po-
    slulavit salanasvexarevossicut triticum: et
    ego
    ro-
    gavi, Petre, pro le,
    nedeficiatfides
    lua,
    vadeetcon-
    fortafralres tuos
    (Luc.
    xxn,
    51ei
    52).Et plane
    con-
    forlavit nos
    per apostolalum, per marlyrium, pcr
    epistolas
    suas. Ubi eliam
    noctem,
    de
    qua loquor,
    admonensformidandam,
    consolalione
    propbetice
    tan-
    quam
    nocturni
    luminis,
    ut cauli
    vigilarcmus,
    cdocuit.

    Habcmus,inquit,
    certiorem
    propheticum
    sermonem
    cui benefaciiis
    intendenles, tanquaro lucerna.
    lucenii
    1051 S. AUGUSTINIEPISCOfl
    -
    iA^
    ;
    1
    inobsctiroloco,
    donecdics
    luccscal,
    el lucifer oria-
    lur incordibus veslris
    (II
    Pelr.
    I, 19).

    7. Diesnunc laboris et trisiilim. Sint
    ergo
    lumbi
    noslri accincti ci lucerneeardenles
    ,
    ct nos similcs
    homirtibus
    exspeclaiilibus
    Doroinum
    suum, quando
    vcniat
    anuptiis (Luc,
    xn,
    55, 5G).
    Nec dicamus in-
    viccm
    nobis,
    Mandttcemiisel bibamus
    ;
    cras enim tno-
    ricmitr
    (\
    Cor.
    xv,
    52).
    Sed eo
    magis, qno
    incertus
    est moriis
    dies,
    elmoleslus esl vitcc
    dies, jejunemus
    et
    oremus,
    cras eiiimnioricmur. Pusillum
    , inquit,
    et
    nonvidebilis
    me;
    el ilerum
    pusillum,
    el videbitis me.
    II:ccc_l hora
    dequa dixil,
    Vostristes
    eriiis,
    swculum
    attlem
    gaudebit:
    id
    cst,
    vita ista tentaiionibus
    plcna,
    in
    qua
    peregrinamur
    ab eo. Secl ilerum
    , inquit,
    vi-
    debo
    vos,
    cl
    gciudcbil
    cor
    vcslrum;
    ct
    gaudium
    ve-
    strumnemo
    auferet
    avobis
    (J on.i. xvi, 19, 20,
    22).
    In hac
    spe
    fidclissimi
    promissoris
    eiiam nunc ulcum-
    quc gaudemus,
    donec veniat illud uberrimum
    gau-
    dium,
    cuiii similes ci
    erimus, quoniam
    vidcbimuseum
    siculi cst
    (I
    J oan.
    m,
    2
    ),
    el
    gaudium
    nosirumncmo
    auferel a nobis.
    Hujus
    enim
    spei
    lam
    gratum
    ct
    gra-
    luittimciiam
    pigmis Spirilum
    sanctum
    accepinuis,
    qui
    incordibusnoslris inenarrabiles
    gemilus opera-
    lur scnclorumdcsidcriorum. i
    Concepimusenini,
    s
    sicut ait
    Isaias,
    ct
    parturivimus spiritum
    salutis
    (Isai. xxvi, 18).
    El mulicr cum
    parlurit,
    ait Do-
    iniiui.s,
    tristitia csl
    illi, quoniiim
    venildies
    cjus
    : scd
    cum
    pcpcreril,
    fil
    gaudiumniagnum, quoniam
    naltis
    est homoinsocculumJ
    (J oan. xvi,
    21).
    Hocerit
    gau-
    dium,
    quodnemo
    aufcrel a
    uobis; quo
    in xteruum
    ltimenexhac fldei
    conccplione
    Iransfundcmur. Nunc
    ergo jcjunemus,
    el
    oremus,
    cumdies
    parluritionis
    cst.
    CAPUTVI.

    8.
    J ejuniumquadragenario
    numero
    cur institulum. Hocloium
    corpus
    Chrisli
    per
    loluiii
    orbem
    dilfusum, idesl,
    lotaboc
    agit
    Ecclesia
    ,
    ct illa
    unilas
    quce
    dicit inPsalmo : A
    finibus
    terrwadlccla-
    mavi,
    dum
    angerelur
    cor meum
    (Pscd.
    LX
    , 5).
    Unde
    jam
    nobis elucct cur
    Qtiadrngesima
    inslilula sil hu-
    jiis
    liiiniilialionissolemniias.
    Quce
    cnini afinibustcr-
    r:i.
    clamat,
    cum
    angilur
    cor
    ejus,
    a
    ([uatuor
    orbis tcr-
    i\c
    parlibus
    clamat,
    quasfrcquenler
    etiam
    Sciiptura
    comiiicrooral,
    Orienleel
    Occidente, Aquilone
    el Mc-
    ritlie. Per hoc lolum ille
    decalogusLegis, jani
    non
    pcr
    litleram tantummodo
    mettiendus,
    sed
    per gra-
    liamcliarilalis
    implendus,
    indictusest. Unde
    quater
    mulliplicalis
    decem,
    videmus
    quadraginlacoropleri.
    Scdadhuc in laborc tentalionis
    ,
    cumveniadelicto-
    runi.
    Quis
    enim
    perfecle implet ,
    Non
    concupisces
    (Exod. xx,
    17
    )
    ?Unde
    jejunandum
    et orandumesl :
    a bono tamen
    opere
    iioncessandum. Cui labori mer-
    1
    ces illarcddilur in
    fme, quoe
    denarii nomine iiuncti-
    patur (Malth. xx, 2-13).
    Siculautem lernarius a tri-
    btis, qualernarius
    a
    quatuor;
    ita denarius a decem
    nomen
    accepil: qui conjunctus quadragenario
    lan-
    quam
    merces labori reddiiur.
    Quinquagenarii
    numeri
    figuratempus
    illius
    gaudii significal, quod
    nemoau-
    feret anobis :
    cujus
    inhac vita nondui)) functioiiem
    babemus;
    sed tamen
    post
    solemnitalem Dominicce
    passionis
    a dio
    rcsiirrcclionisejus per
    diesqumqua-,.;.'.;
    ginla, quibtis jcjunia rclaxamus,
    hoc in
    domimcis\'"\
    laudibus
    personanieAlleluia celebramits.
    9.
    Quctdragesimwlempus
    abslinenliact
    piisoperife.is
    macjisfcrvere
    debel. Nunc
    ilaque,
    in
    personaChrisli,
    ut noncircumveniamini asalana
    , exhorlorvos,
    di-
    leclissimi,
    ul
    qiiolidiaiiisjejuiiiis, largioribus
    eleemo-
    synis,
    fcrvenlioribtis oralionibus Deum
    propilielis.
    Nunc
    lemptis
    cst
    quo
    el
    conjiigali
    ab uxoribus
    ,
    et
    nuplcc
    a suis viris
    abstincani,
    ul orationibus vacent:
    quanquam
    et
    pcr
    totumaniiumcerlis dicbus boc la-
    ceredebeanl;
    et
    qunnlo
    crebrius
    ,
    lanto
    ulique
    me-
    lius :
    quia
    el
    qui
    concessaimmodcrate
    appetil,
    e.um
    qui
    conccssil ofiendit. Oratio
    quippe epirilimlis
    res
    esl,
    et ideolantocsi
    acceplior, quanto magis
    surena-
    liiroe
    iinpleleffecium.
    Tanto
    magis
    autem
    spiriiuali
    opcre fuiidiiur, quanlo mngis
    animus
    qui
    eam
    fundit,
    a carnali
    voluptalcsuspendilur;
    CAPUT VII.

    Quadraginta
    diebus
    jejunavil Moy-
    ses
    Lcgis adminislrnlor, quadraginla
    Elias excellen-
    lissirous
    Prophetarum , quadraginta ipse
    Dominus
    lestirooniumbabens a
    Lege
    et
    Prophelis.
    Inde cum
    his duobusinmonleseoslcndil. Nos aiilem
    qui
    tam
    loiigumjcjuniumperpeluarc
    non
    possumus,
    ul
    per
    loldies ct noctesnibil aUmeniorum
    ,
    sicul
    elilli,
    ac-
    cipiamus,
    sallem
    quanlumpossumusfaciamus;
    ul ex-
    cepiis
    diebus
    per qtios
    ccrtis de causis mos Ecclesicc
    prohibel jejunare,
    DomiuoDeonoslro vel
    quotidiano
    vcl crcbro
    jcjimio placearous.
    Scd
    ..umqiiid
    sicut a
    ciboetpolu
    abstinentia
    ])cr
    lot dies non
    polest
    esse
    conlinua,
    sic et aconcubitii non
    polesl?
    ciimvidea-
    mus iunomineChristi multos
    ulriusque
    sexusabhac
    re
    penilus
    immuniamcmbraDeodicaia servare. Puto
    iionessc
    mngnum,
    ut totaPaschali solemnitate
    possit
    eonjugumcasiitas, quodpotesl
    tolavita
    yirginilas.
    CAPUTVIII.

    10. Deliciosi
    quadragesimm
    obser-
    vaiores.J amvero
    illud, quanquam
    adinonere non dc-
    bui, qtiandoqnideii)tempus
    hutniliaiidae
    animce,quan-
    lum
    potui,
    maxime
    commendavi;
    lamen
    propter
    ho-
    iniiium
    errores, qui per vaniloquas
    seducliones
    el
    pra-
    vas consuetudines nobismolestam
    pro
    vobis curam
    inferrenon
    cessant,
    taoerenon
    possum-
    Sunt
    quidam
    observalorcs
    Quadragesimcc
    deliciosi
    potius quam
    rc- i
    ligiosi, cxquirenles
    uovassuavitates
    magisquam
    ve-
    teres
    concupisccnliascasliganlcs; qui copiosis prc-
    j
    liosisqueapparnlibus
    fructuum
    diversorum, quoruni-
    |
    libel obsoniorumvarieiales et
    sapores suporare
    con-
    icudunt: vasain
    quibus
    coclccsunt carnes
    tanquam
    immundaformidanl,
    el insuacarnevenlris el
    gultu-
    ris luxuriani non formidant :
    jejunanl,
    nonut solilam
    lemperando
    minuant
    edacitatem;
    sed ut immodera-
    tamdiffcrendo
    augeant
    avidilatem, Namubi
    lempus
    reficiendi
    advenerit, opimis
    mensis
    lanquampecora
    prccsepibus
    irruunt;
    iiumerosioribus ferculis corda
    obruuni
    venlresque
    distendunl;
    ariificiosisel
    peregri-
    niscondiineniorumdivcrsilalibus
    gulam, neyel copia
    compcscalur
    ,
    irritant.
    Denique
    tanlum
    capiunt
    man-
    ducaiido, quantumdigerere
    nonsufficianl
    jejunandp.
    CAPUT IX.

    II. Abstinenlia
    a vino
    delisglq.
    J A_
    SERMOCCXI. 1051
    4V. Uru
    Stint etiamqui
    vinum
    ita nonbibnnt,
    ut aliorum
    ex-
    pressione
    pomorum
    alios sibi
    liquores,
    non salulis
    causa,
    sed
    jucuiiditalis
    , exqttirant
    :
    tniiqiiara
    non sit
    Qttadragcsima
    pice
    Iiumililatis
    observalio ,
    scd
    novcc
    voluplatis
    occasio. Quanto
    enimhoncstius,
    si sloma-
    cbi
    infirmitas
    aquam
    polnrc
    non lolerat,
    viuo nsilaio
    ct modicostistenlelur, qtiamquacranlur
    vina
    quae
    vin-
    dcmiam
    nesciunt, qucc
    torcularia non noverunl;
    non
    ul
    polus
    niundior
    elignlur,
    scd
    ut
    Irugalior
    improbc-
    lur ?
    Quid
    auleni absurdius, qttam
    tcmpore qtio
    caro
    arclius casliganda
    esl,
    tnnlas carni sttavitntcs
    procu-
    rarc.
    ut
    ipsa
    fauciumconcupiseenlia
    uolil
    Quadragc-
    simam
    pr:cterirc?
    Quid
    iiicoiivcniciitius,quam
    indic-
    bus humiliiatis, quando
    pauperum
    viclus omnibus
    i imilandusest,
    itavivere,
    ut si lolo
    temporc
    sic viva-
    tur,
    vix
    possinl
    divitum
    palrimonia
    sustinere?
    Cavele
    ista,
    dilcclissimi
    :
    cogiiate
    qttod scriplttm
    cst,
    Post
    concupiscenlias
    tttcisnoneas
    (Eccli.
    xviu
    , 50). Quod
    saluberrimum
    precceplum
    si omni
    tcmporc
    observnn-
    dumcst, qunnlo
    nroplius
    his
    dicbus, quando
    iia
    lurpe
    est st
    eupiditas
    noslra
    ad imtsilatas
    laxetur illece-
    bras,
    ul roerilo
    culpctur qui
    non rcsirinxeril, usi-
    latas?
    CAPUTX.

    12- illiscrtcordtn?
    opera
    in
    pauperes.
    Alientm
    misericordim
    genus
    in
    icjnoscendo.
    Prceeipue
    sanc
    pauperum
    meroenlote,
    ul
    quod
    vobis
    parcius
    vi-
    vendo sublrahiiis,
    inccelcsti tbesauro
    reponalis.
    Ac-
    cipiat
    csuiiens
    Christus
    , quodjejunans
    miiuis
    aceipil
    clirisiianus.
    Casligalio
    volenlis,
    liat sustentalio
    non
    habenli';. Voluiilaria copiosi
    inopia,
    fiat ncccssaria
    inopis
    copia.
    Sil ctiamin anii))0
    plaeabili
    cl hiiinili
    misericors
    ignoscendi
    facililas. Petat veniain, qui
    fe-
    cil
    injuriam
    : dcl veniam
    , qui accepit injuriam
    : ut
    noii
    possideamur
    a satana
    , cujtisiriumplius
    est dis-
    sensio Clirislianortim.
    Et hoocenim
    magui
    lucri elee-
    mosyna
    est,
    debilumrclaxare eonscrvo,
    ul tibi rc-
    laxeiur a Domino. Uirumque opus
    bonum coelcsiis
    magisier
    discipulis
    commeisdavil
    diccns : Remiiiite
    ,
    el remillclurvobis; dale,
    el dabiturvobis(Luc. vi,
    57et
    58).
    Mcmenlole
    servi iilius
    ,
    cui omiiedebilum
    domi-
    litis
    ejtisquod
    donavernt, rcplicavil, quia
    conscrvo
    ipse
    dcbcnli sibi ccntumdenarios
    misericordinni non
    rcpcndit, qttani
    dc talentoruni
    deccm millibus
    qn;c
    dcbcbal
    acccpit (Matih.
    xvui, 20-55).
    In lioc
    geneie
    operis
    boni
    excusatioiiullaest,
    ubi solnvolunlas tola
    faeidtas esl. Polest
    quisqi.c
    dicere : Nc slomaclius
    dolcnt, jcjunare
    non
    possum.
    Poiest eliam diccre :
    Yolodare
    pauperi;
    sed
    unde,
    itonhabco: aut lantiim
    habco
    ,
    ul liincam
    egere
    ,
    si dcdcro.
    Quaiiqtiam
    el in
    bis
    operibus
    cxcusaiioncs plerumquc
    sibi homincs
    falsas facimil,
    quia
    veras noninvcniuitl. Verumiamcn
    quis
    est
    qui
    dicat: ldeo
    nou
    ignovi
    veniam
    petenli ,
    quia
    mc valeludo
    impedivil,
    atil
    quia
    mamis
    quapor-
    rigercm
    non fuil? Diinitlc,
    ut ditiiillalur libi. Carnis
    hic
    opus
    nulluiii esl,
    nullumvcl carnis suocmcnibrum
    in
    adjiilorium
    nnimreassumilur,
    ut hoc
    implealur
    quod rogaiur.
    Yoluniale
    agilur,
    vohmlate
    petiiciuir.
    Fac securus ,
    da securiis,
    nihil in
    corpore
    dolebis
    ,
    niliil in domomiuus habebis. J am
    vero, fratres,
    vi-
    dele
    quid
    mnli
    sil,
    tit
    prcnilenti
    fratri non
    ignoscal,
    cui
    precccptum
    esl ul inimicum adluic
    dilignl. Qu;e
    cumiln
    sinl,
    cuni
    scriptum sit,
    Sol nonoccidcti
    super
    iracuudiamvcstrum
    (Ephes. iv, 20);
    cousidcratc,
    cha-
    ri..simi,
    iilruin christianus dicendns
    sit, qui
    salloin
    l.-isdicbttsinimicilias non vu!l
    finire, quas nunquam
    dcbuitcxerccrc.
    SEl.MOCCXI
    *
    (ct).
    ln
    Quadragesima,
    vn'.
    De
    fralernaconcordict,
    el condonalione
    offensarum.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Finiendm
    querelw
    in
    Quadrngesima.
    Pactumdimiilcndi ul dimillatur nobis.
    Atittdira
    ,
    et alittdociittm.Diesisli
    snncii, quos agi-
    mttsinob.crvalione
    Qiiadragesiincc
    , commoiiciU
    nos
    de frniernaconcordin
    loqtti
    vobis
    ,
    ut
    quiciim(|iie
    ba-
    bct advcrsus nlium
    querelam, finiat,
    nc finialur. No-
    litc ista
    coutcmiicrc,
    IVatresmei. Ciimenimviiaisla
    mortidiset
    frngiiis, qu;c
    inlcr lot lcrrenas lenlatio-
    nes
    pcriclitalur,
    et orat l.e
    submergatur,
    non
    polest
    csse in
    ipiovis juslo
    sinc
    qttalibusciimqtie pcccatis;
    unumesl rcmedinm
    pcr quod
    viverc
    possimus, quia
    docuit nos
    magister
    Dcus diccrc iuOrntione: Dimitle
    uobiscicbilanoslru
    ,
    sicul et nos dimillimusdebiloribus
    iioslris
    (Mattli.
    vi,
    12).
    Pactiimet
    placitum
    cuni Deo
    fcciimis,
    ct conditioiicni solvendi debiti incaulione
    subscripsiiiius.
    Dimitti nobis
    plena
    fidncia
    petimus,
    si et nos dimiilimus : si nulcni non
    diniilliiiuis,
    di-
    milli
    nobis
    peccala
    non
    piitcmtis;
    neuos
    ipsos
    falla-
    iiius. Iloino se non
    failat,
    Dcus nciuiiieii)fallil. Hu-
    manuinesl irasci : et ulinani ncc hoc
    posscmus.
    IIu-
    manumesl irasci : scdnondebet iracumiia
    lua,
    naliis
    surculus
    brovis, suspicionibus irrigari,
    ct ad trabcin
    odii
    pcrvcnirc.
    Aliudcst enim
    irn,
    nlitidodium. Nam
    scope
    eliam
    patcr
    irascilur iilio
    ,
    sed nonodil fiiiuin:
    irascilur,
    ut
    corrigal.
    Si
    proplcrea
    irasciiur ut corri-
    gal,
    amaudo irnsciiur.
    Propterea
    dicliimest: Festu-
    caminoculo
    fralris
    lui
    vides;Irabemauteininoculoluo
    non vides
    (Id.
    vu,
    5). Culpns
    inalio
    iram,
    et leucs
    odiumin tc
    ipso.
    In
    comparalione odii,
    ira fcstuca
    esl. Sed fcsiucani si
    nulrias,
    trabes crit. Si cvcllasct
    projicias,
    nihilerit.
    CAPUT II.

    2. In lenebrisel cctrcere
    estqui
    otlit.
    Si
    advcrlisiis,
    bcaii J oannis
    ,
    etim
    ejns Epislolalege-
    relur,
    dcbtiil vos lcrrcrc scnlciilia. Ail cnim: Tene-
    brce
    transicrunt, liixvercijain
    lucel.Dciudeseculus :ul-
    junxil
    :
    Qui
    sedicil in litmineesse
    ,
    et
    fralrem
    suttm
    oclit,
    inlenebvisesl
    usqtte
    ctdlutc
    (I
    J oiin. u
    ,
    8
    rtfl).
    8ed
    fortclales leuebras csse
    liomoputel, qualcs paliuultir
    incarccribus inclusi. Ulinam lales csscut! Et laiucn
    intalibus ncmovuli cssc. In his aulcni carcerum lc-
    nebris
    possunt
    i.ncltidi el innocenles. Iti
    tnlibus enim
    lcnebiis inclusi siint
    martyrcs.
    Tcnebrcc
    circumqna-
    quc fundebaiitur,
    ci lux
    fulgebat
    incordibus 4. lnil-
    lis tenebris cnrceris oculis non
    videbanl,
    sed
    nimiro
    1
    IncambronensicodicchicscrmoinscriliiturIxivaiucii-
    siuni tcslimonio,
    sermohabilitsnominica
    qiiiniaQuadrct-
    cjesimm;
    at iu
    uegio
    codicc
    prcenolattirlantum,
    nominica
    ciuiiila,
    omisso
    vcrbo,
    Itubtiits.
    2
    Maittiscripli, vigebat
    incordibits.
    *
    correciusaddtioscl.ad
    gr.
    rm.v.
    et
    adAm.Er.
    par.
    Lov.
    ()
    Alias,
    Miulerliomilias50.
    1055
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1
    fraiernilatis Deumvidebant. Yultis scire
    quales
    sunt
    istce
    tcnebroc,
    de
    quibus
    dictum
    est, Qui
    odit
    fralrem
    suum
    ,
    intenebriscsl
    usqite
    adhuc? Inalio locodicil:
    Qtti
    odit
    fralrem
    suum,
    homicidacsl
    (I
    J oan.
    111,
    15).
    Qui
    odit fratrem
    suum, ambulal, exit, inlrat, proce-
    dit,
    nullis calenis
    oneratus,
    nullo carcere inclusus :
    realu lamen
    ligalus
    est. Noli illum
    putare
    sinecarcere
    esse : carcer
    ejtis,
    cor
    ejus
    est. Cum
    audis, Qui
    odit
    fralrem
    suutn
    ,
    in tenebris est
    usque
    adhuc : ne forle
    conlemnas tales
    lenebras, adjungit,
    ctdicit:
    Quiodit
    fralrcmsuum,
    homicidaesl. Odisfralremluum
    ,
    el se-
    curus ambulas?ct concordare non\is
    , quamvis
    idco
    Dcus
    spalium
    det libi ? Ecce
    jam
    homicida
    es,
    et
    adliuc vivis : si Dominuiniraturo haberes
    ,
    cumodio
    fralris subito
    rapereris.
    Parcit Deus
    tibi, parce
    tu
    libi,
    concordacumfralre luo. Al Fonetu
    vis,
    et ille non
    vull? Sufficial libi. Habesunde illumdoleas : te sol-
    visti.
    Dic,
    si vis
    concordare,
    et illenon
    vult;
    dicse-
    curus : Dimillenobisdebita
    noslra,
    sicutet nosdimilti-
    musdebiloribus nostris.
    CAPUT III.

    5.
    Ignoscendum,
    ut
    possis
    domini-
    camorationemdicere. Forle
    peccasti
    in
    illum,
    vis cum
    illo
    concordare,
    visei dicere :
    Frater, ignosce
    mihi
    quod peccavi
    in te. Ille non vull
    ignoscere,
    nonvult
    dimiltere debilum :
    quod
    ei
    debes,
    non vull tibi di-
    roittere.
    Ipseobservel,
    quando
    habet orare.
    Quando
    venturus
    est, qui
    tibi noluit dimitlere
    quod
    ineum
    forle
    peccasti, quando
    venturus est ad
    orationem,
    quid
    faciurus esl? Dicat: Paler
    nosler,
    qui
    esincwlis.
    Dicat,
    accedat:
    Sanclificetur
    nomentuum. Adhuc dic:
    Vcniat
    regnutn
    ._.....
    Sequere:
    Fiut volunlas
    tua,
    sicut
    in
    cmlo,
    el in terra. Adhuc ambula : Panemnoslrum
    quolidianuin
    da nobishodie. Dixisii :
    quod scquitur
    vide ne forte velis
    transcendere,
    et aliuddicere. Non
    est
    qua
    transire
    possis,
    ibi leneris.
    Diccrgo,
    et verum
    dic: aut si non babes
    quare dicas,
    Dimillenobisde-
    bila
    noslra,
    noli dicere. Et ubi est illud
    quod
    idcm
    apostolus
    dixit : Si
    dixerimus,
    quia peccalumnon
    ha-
    bemus,
    nos
    ipsosdecipimus,
    el verilasinnobisnonest
    (Id. i, 8)?
    Si antem mordct conscientia
    fragili-
    talis,
    el inhoc sceculo
    ubique
    abundaniia
    iniquitalis;
    dic
    ergo,
    Dimiltenobisdebilanosira. Sed
    quod sequi-
    turvide. Noluisli enimdimiltere
    peccatum
    fralri
    tuo,
    et dicturus
    cs,
    Sicut ct nos climillimusdebitoribus
    nostris
    (Malih. vi, 9-12).
    An non csdicturus? Si non
    es
    diclurus,
    nihil cs
    acccpiurus
    : si autem
    dicturus,
    falsumes diclurus.
    Ergo dic,
    et verumdic.
    Quomodo
    dicturus es
    verum, qui
    fralri tuo noluisti relaxare
    peccatum
    ?
    CAPUTIV.

    i. Securus
    apud
    Deum
    csl,
    cui
    pe-
    lenli
    necjalur
    venia a
    fralre.
    De iis
    qui
    veniamabho-
    mine
    pelere
    erubescunt. Veniaa
    quibusdam
    nonnisi tct-
    cite et blandiendo
    pelenda.
    Illumadmonui : modo te
    consolor',
    o
    quisquises,
    si tanicn
    cs, qui
    dixisli fratri
    tuo,
    Dimillemibi
    quod
    in le
    peccavi
    : si dixisii ex
    toto
    corde,
    si vera
    lmmililale,
    non ficta
    cbarilaie,
    quomodo
    Deus videt in corde unde
    dixisli,
    sed ille
    1
    SicMss;Al
    edili,
    modoconsiilc.
    noluittibi
    dimittere,
    noli esse
    sollicitus.
    Seryi
    ambo,
    habctis Dominum: conservo
    luodeDes.n
    '
    tibi
    dimittcre; interpella
    Dominum
    amborunl.
    "
    libi dimiserit
    Dominus,
    si
    potest, exigat
    servus.
    Dico
    aliud : Admonui
    ergo
    eum
    qtii
    noluit
    dimilterefralri
    suo,
    cum
    petat
    illedimitti
    sibi,
    ut facial
    quod
    nole-
    bat; ne, quando orat, non
    accipiat quod
    desiderat.
    Admonui et illum
    qui pelivit
    veniam
    peccaii suia.i
    fratre
    suo,
    et non
    accepit;
    ut in co
    quod
    non
    impe-
    travit a fralre
    suo,
    securus sit de
    Domino suo. Est
    ci aliud
    quod
    admoneam : Peccavit in le frater
    tuus,
    ctnoluit libi
    dicere,
    Dimiltemihi
    quod
    inte
    peccavi.
    Abundant verba ista
    *
    : utinamillaDeuseradicet de
    agro suo,
    boc est decordibus veslris.
    Quam
    mulli
    sunl
    enim, qui
    sciunl se
    peccasse
    infralres
    suos,
    et
    noluntdicere,
    Dimitlemihi. Nonerubuerunt
    peccare,
    ct erubescunl
    rogare
    : non erubuerunt de
    iniquilate,
    et erubescunl de
    hurailitnte.
    CAPUT V.

    Ipsosergo
    in
    primis
    admoneo.
    Qui-
    curoquc
    habetis discordiara cuin fratribus
    vesiris,
    et revocatis vos ad
    vos,
    ct
    consideraiis
    vos,
    et
    juslum judicium
    fertis in
    vos2,
    intus in cordibus
    vestris,
    et invenitis vos nondebuisse faecre
    quod
    fe-
    cistis,
    non debuisse dicere
    quod dixisiis;
    petiie
    ve-
    niam fralres a fratribus
    vcstris,
    1'acilefralribus
    quod
    ait
    Aposlolus,
    Donanles vobis
    ipsis,
    sicul el Deusm
    Christo donavil vobis
    (Ephes. iv, 52): facile,
    uo.iie
    erubescere veniam
    petere
    3. Perinde omnibus
    dico,
    viris et
    feminis,
    minoribus et
    majoribus,
    laicis et
    clericis : dico cl mibi
    ipsi-
    Omnes
    audiamus,
    omnes
    limcamus. Si
    peccavimus
    in fralres
    noslros,
    si adhuc
    inducias vivcndi
    accepimus,
    non ideo
    morimiir:
    adhuc cnim
    vivimus,
    nondumdaninaii sumus : dura
    vivimus,
    faciamus
    quod jubet Paler,
    qui
    erit Deus
    judex;
    et
    peiamus
    veniam a
    frairibus, quos
    forle
    peccando
    ineos
    aliquid offendimus,
    aliquid
    lcesimus.
    Sunt
    personce
    humilcs
    pro
    ordine soeculi
    hujus,
    a
    quibus
    si
    petas veniam,
    exlolluniur in
    superbiam:
    boc cst
    quod dico; aliquando
    dominus
    peccat
    in
    senum suum:
    quia
    ctsi illcdoiniiius
    esl,
    ille
    servus;
    ambo lamen alieni servi
    suul, quia*
    ambo
    Chrisii
    sanguinercdcmpti
    siint. Tamen dtirumvidetur ut hoc
    etiam
    jubeam,
    boc
    preccipiam,
    ut si forte dominus
    pcccat
    in servum suum
    injusle liiigando, injuste
    cccdeudo;
    dical
    ille, Ignosce mibi,
    da mihi
    veniam.
    Non
    quia
    non debel
    facere,
    sed ne ille
    incipiat
    su-
    pcrbire
    6.
    Quidergo
    ?Anleoculos Dei
    pceniteateum,
    ante oculos Dei
    ptiniat
    cor suum: et si non
    poiest
    scrvo
    diccrc, quia
    non
    oportet,
    Da mihi
    vcniam;
    blamleillum
    alloqualur.
    Blanda enim
    appellaiio,
    ve-
    niccest
    postulatio.
    CAPUTVI.

    5. Nolenti
    petere veniam, quomodo
    ignoscendum
    cx animo. Restal ut cos
    alloquar,
    in
    1
    Er.
    Lugd.
    ven.: si abundantverbaista. M.
    2
    Am.Er. et
    Mss.,invobis.
    3
    Mss.non
    habent,
    veniam
    pelerc.
    1
    nic
    apud
    Lov.
    additur,
    ambo
    christiani;quod
    acsteris
    librisabest.
    o
    Er.ct LOV.
    addunt,
    si
    pwniteateum.
    ldnonhabenlma-
    Eitscripli.
    1057
    SERMOCCXII. 1058
    quos
    alii
    pecc.iverunl,
    cl illi
    qui
    in cos
    peccavertint,
    veniam
    pelere
    nolucrunt. Illos cnim
    jam
    sum allo-
    culus, qui petentibus
    vcniani fralribus dare nolttc-
    runt. Nunc
    ergo
    cum
    alloquor
    vos
    omnes, quoniam
    dics sancli
    sunt,
    ne discordiooveslrcc
    remaneanl;
    credo
    quiacogilaslis aliqtii
    incordibus
    veslris, qui
    sciiisvoscumfralribus vesiris
    aliquas
    habercdiscor-
    dias,
    cl invenistis
    quod
    non
    ipsi
    vos ineos
    peccavc-
    riiis,
    sedilli in vos. Elsi nonmodo milii
    loquimini,
    quia
    mcumest
    loqui
    inboc
    locq>
    veslrumaulemta-
    cere et audire
    ;
    lamen forle
    cogilando Ioquimini,
    et
    dicitis
    vobis,
    Volo
    concordare,
    sed illc me
    Iccsit,
    ille
    inme
    peccavit,
    el 11011 vull vcniam
    postulare.
    Quid
    ergo?
    dicturus
    sum,
    Vade ad
    illum,
    ct tu
    pete
    ve-
    liiam? Absit. Nolo menliaris : nolo
    dicas,
    Damihi
    veniam,
    qui
    le nosti non
    peccasse
    in fratremtuum.
    Quid
    cnimlibi
    prodest,
    cumlufucrisluusaccusalor?
    Quid expetas
    tibi
    ignosci,
    ab co
    qucm
    non
    Icnsisti,
    aut iu
    qttem
    non
    peccasti?
    Nibil libi
    prodest,
    siolo
    facias:
    nosti,
    bene
    discussisti,
    scis
    quia
    in te
    pec-
    cavit,
    nontuinillum.
    Scio, inquit.
    Inistatutascien-
    lin,
    sit luaconscientia1. Noli vcniread frairemtuum
    qui
    in tc
    peccavit,
    et ullro ab illo
    pelere
    veniam.
    Debcnl inler vosesse alii
    pacifici, qui
    illum
    objur-
    gcnl,
    ut ale
    prius
    veniam
    pelat:
    lu lanlum
    paratus
    cslo
    ignoscere, prorsus paralus
    estoex corde dimit-
    tcre. Si
    paralus
    es
    dimilterc, jam
    dimisisti. Habcs
    adluic
    quod
    ores: ora
    pro illo,
    ul
    pelat
    a teveniam
    ;
    quia
    scis ei noceresi non
    petat,
    ora
    pro
    illo ut
    pe-
    lat. Dic Dominoin oralione ttia:
    Domine,
    scis me
    non
    peccassc
    in illumfratrem
    meum,
    sedillum
    po-
    lius
    pcccasse
    in
    me,
    el obesse111
    quodpcccavit
    in
    me,
    si veniamnon
    petat
    a
    me; ego
    bono animo
    peto
    ut
    ignoscas
    ei.
    CAPUTVII.

    6.
    O/fensw
    clonandw
    exemplo
    Chri-
    sii. Ecce dixi vobis
    quod
    maxime
    per
    islos dics
    jejuniorum vestrorum,
    observationum
    vcstrarum,
    coiilinenlicc
    vestroc,
    mecuin
    agere debeaiis,
    ut
    cum fralribus vestris concordetis. Gaudcamct
    cgo
    de
    pace vestra, qui
    contrislor lilibus veslris : ut
    omnesdouantes
    vobisraelipsis,
    si
    quis
    habetadversus
    aliqueroqucrelam,
    securi
    agamus Pascha,
    securi cc-
    lebrcmus
    ejus passionem, qui
    nihil
    cuiquamdebebat,
    et
    prelium pro
    debenlibus solvit: DominumJ esum
    Christum
    dico, qui
    inneminem
    peccavif,
    et
    propc
    in
    illumomnis mundus
    peccavit;
    nec
    cxegil supplicia,
    sed
    promisitpraemia.
    Habemus
    ergoipsum.teslem
    in
    cordibus
    nostris, quia
    si in
    aliquempeccavimus,
    vcro
    cordc veniam
    posiulemus;
    si
    aliquis
    in nos
    pcccavit,
    veniamdare
    parati simiis,
    et
    pro
    inimicisnoslrisorc-
    mus. Non
    exspectemus vindicari,
    fratres.
    Quid est,
    vindicari,
    nisi maloalieno
    pasci?
    Scio
    quotidie
    ve-
    nirehomines, genuafigerc,
    fronlem
    terreeconcutere2,
    aliquando
    vullum suum
    lacrymisrigare;
    el in ista
    1
    AliquotMss.,
    lua
    scienlia.Forte
    nonmale,
    si
    post
    legalur,
    si ttilaconstienlia.Porroiu
    llegio
    sis.
    habelur,
    ista
    tuascientiasil tttasentcniiu.Er.
    Lttgd.ven., scito,
    in-
    quam,
    inlua
    scienlia,
    scitlutiscientict. M.
    2
    sic
    manuscripli.
    Editi
    vero,
    veuire
    homincm,geniia
    ftjere, froitte
    terrctmcoitculerc.
    lanta humililatc ac
    pcrturbalione
    diccre :
    Domine,
    vindica
    mc,
    occideinimicummcum. Plane
    ora,
    ut
    occidat inimicum
    luum,
    ei salvet fraircmluum: oc-
    cidal
    inimicitias,
    salvet naturam. Sic
    ora,
    ul vindicet
    tc Deus:
    pereat qui
    te
    persequebalur,
    sed maneat
    qui
    tibi reddatur.
    SERMOCCXII \
    (a)
    Intradilione
    Symboli,
    i.
    Feriasecunda
    posl
    Dotninicam
    quinlam
    Quadragesimw(b).
    1.
    Symbolum
    undediclum.
    Tempus
    est ut
    Sym-
    bolum
    accipiatis, quo
    conlinelur
    breviter, pro-
    pler
    ecternam salutem
    ,
    omne
    quod
    crcdilis.
    Sym-
    bolum autem
    nuncupalur
    a similitudine
    quadam,
    translato vocabulo
    ; quiasymbolum
    inler se faciunt
    mercalores, quo
    eorum socielas
    pacto
    fidei tenea-
    tur. Et veslra societas est commercium
    spirilua-
    lium,
    ut similes sitis
    negolialoribus
    bonam
    margari-
    tam
    quacrentibus(
    Matth.
    xm,
    45
    ).
    Haecesl
    charitas,
    quae
    diffundelur in cordibus veslris
    per Spiritum
    san-
    ctum, qui
    dabilur vobis
    (
    Rom.
    v,
    5
    ).
    Ad hanc
    per-
    venitur ex
    lide, quae
    isto
    Symboio
    conlinelur : ul cre-
    datis in Deum Palrem
    omnipotentem, invisibilem,
    imniorlalem, regem soeculorum,
    visibiliumet invisi-
    biliumcrealorem
    ;
    et
    quidquid
    aliud
    digne
    deillovel
    raiio
    sincera,
    vel
    Scriplurcesanctceauctoritasloquitur.
    Nec abisla excellentia Dei Filium
    separelis. Nequc
    enimsic isladePatre
    dicuntur,
    ut ab illoalienasint
    qui dixit, Ego
    et Pater unumsumus
    ( J oan.\,
    50
    )
    :
    el dc
    quo Apostolusait, Qui
    cum in
    forma
    Dei
    csset,
    non
    rapinam
    arbilralusesl esse
    mqualis
    Deo
    (Philipp.
    n,6). Rapina quippeusurpalio
    estalieni : cum illa
    cequalitas
    nalura sit. Ac
    per
    hoc
    quomodo
    nonerit
    omnipotcnsFilius, per qucm
    factasunt
    omnia;
    cum
    cliamsit Virtus et
    Sapientia
    Dei
    (I
    Cor.
    i,
    24),
    de
    quascriplum
    est, quod
    cumsit
    una,
    omnia
    potesl (Sap.
    vn, 27)
    ?Esl aulemetiamnatura
    invisibilis,
    inea
    ipsa
    forma,
    in
    quaxqualis
    est Patri. Natura
    quippe
    invi-
    sibileest Yerbum
    Dei. quod
    in
    principioerat,
    et Deus
    erat
    (
    J oan.
    i, 5,1 ):
    in
    quanatura
    etiamimmortalis
    *
    Emendalusadcl. r. v.Lov.
    ()Alias,
    deDiversis7o.
    (b)
    sic inscribilurhic sermo
    apud
    Lovanienses.Atin
    VictorinoMs.
    nolatur,

    Dominicain ramis
    palmarum;
    ln
    uegio,
    Feriasecunda:
    post ipsam
    videlicetDomini-
    cam
    palmarum; qtiandoquidem
    isli Domintca.
    assignatur
    sermo
    qui
    huncincodemcodiceantecedit. Testatur
    qui-
    demtsidorusiulibro1deOf.Eccl.
    cap.27,SymbolumCom-
    petentibus
    tradi die dominica
    palmarum
    : sednon
    erat
    Ecclcsiarumomniumuiiaet constans
    ubiqueconsuetudo.
    Kamexordinisnomani
    prccscripto, Symbolum
    feria
    quarla
    hebdomadae
    quarta.
    simul cumorationedominicatradeba-
    tur,
    rcddendumsabbatosancto
    Paschee;
    eumdemque
    ritum
    describitAmalarius
    Fortunalus,
    libro1de Offic.
    cap.
    8. m
    Africa
    vero,
    eetate
    Auguslini,Symboli
    seorsimtraditiotie-
    bntdieantePascliaseriusocius
    quintodecimo,
    diequo
    ab
    hincoctavoreddiiio:
    post
    redditionem
    Symboli
    moxsub-
    sequebatur
    traditiodominicae
    orationis,
    reddendae
    postoeto
    dics.Mosiste
    liquidoexplicatur
    exordioSernionum58et
    59.Redditionemalteram
    Symboli
    faciendamdicsabbatiin
    vigiliis
    Pascha.contmemoral
    Augustinus
    iti eodemSermone
    58,
    nn. 1et
    15,ibiqtie
    discrte
    signiftcat
    oralionisreddilio-
    nemnonincidereineumdemdiemsabbatiPaschalis.Uanc
    tamen
    ipse
    inSermonc
    227,
    diePaschoe
    habito,indicat
    jam
    factam,
    hisverbis: Ecceubi esl
    peracta
    sanetilical.o,
    di-
    cimttsorationem
    domiuicam,quamaccepislis
    ct rcddi-
    distis.
    1059 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1060
    l
    oninino,
    idcst oinni modo incommulabilis manel.
    Namet anima liumanasecunduin
    quemdam
    modum
    dicilur inimorialis : sednonest vera
    immorlalilas,
    ubi lanla esl
    mulabilitas, per quani
    et deficereel
    pro-
    liccre
    polcst.
    Undemors
    ejuscsl,
    alicnari avita Dei
    per igiioranliamqttec
    csl in illa: vitavero
    ejus,currc-
    re ad fonlem
    viloo,
    ul inluminc Dci vidcat luntcn.
    Sccunduiii
    quam
    vilameliamvos
    pcr
    Cbristi
    graliam
    reviviscctis a morlc
    qtiadam,
    cui rciiuntiatis. Ver-
    biimauiem Dei
    quod
    esi
    iinigenitusFilins,
    cumPatre
    scmpcr
    iucommulabiiiler
    vivit;
    ncc
    deficit,quia per-
    inaiisionoii
    minuilur;
    nec
    proficit, quinperlectio
    non
    augctur.
    Esl etiani
    ipsc
    sccciiloruinvisibiliumct in-
    visibiliumcrealor :
    quia,
    sicul dicit
    Aposiolus,
    lu
    ipso
    condilasunt omniaincwloel in
    lcrra,
    visibiliael
    iuvisibilia
    ;
    sive
    Throni,
    sive
    Dominaliones,
    sivePrinci-
    pulus,
    sivePoleslales: omniiiin
    ipso
    el
    pcripsitm
    crea-
    ta
    sunt,
    el omniaHUconslani
    (
    Coloss.
    i, 1G,
    17
    ).
    Sed
    qitoniamsemelipsumexinanivil,
    nonforinnmDcinmit-
    lctis,
    sed
    formam
    servi
    accipiens( Pltilipp.
    n,
    7
    ); per
    linucformainscrvi invisibilis visus esl:
    quia
    natus
    cslde
    Spiritu
    sancto cl Maria
    virgine
    '. In bac forma
    scrvi infirroatusest
    omnipolciis
    :
    quiapassus
    est sub
    Poiitio Pilaii). Per banc Ibrroam
    scrvi,
    iimiiorlalis
    liiortuus
    cst:
    quia
    crueilkus csl cl
    sepultus.
    Per banc
    formani
    servi,
    rex socculorumdio lcrlio rcsurrcxit.
    PerliDiicIbrniani scrvi visibiliumctinvisibilium crca-
    tor ascetidil in
    co.luni,
    undc
    iiiiiiquam
    rcccssit. Pcr
    lianc formam
    servi,
    scdetad dcxlcram
    Patris, qui
    esl
    brachiumPntris: de
    quo
    dicit
    prophcta,
    El brachium
    Domini citirevelalumesl
    (
    Isai.
    LIII,1)
    ?In bac forma
    scrvi,
    venlurusesl
    judicarc
    vivoset mortuos: in
    qua
    parliccps
    cssc voluit
    mortuorun.i,
    cum sit vitavivo-
    liiui. Pcr
    ipsum
    nobis
    Spirilus
    snnctusmissusesl a
    Piilrc,
    el ab
    ipso. Spiriius
    Patris cl Filii ab
    utroquc
    missus,
    a nullo
    getiikis
    : uniias
    amboruni, requalis
    ambobus. HcccTrinilas unus Deuscsl.
    omnipotens,
    invisibilis,
    rcx
    sacculoruin,
    visibiliumcl invisibilium
    Cicalor. Ncqtie
    cnimtrcs
    dominos,
    aul trcs
    onuiipo-
    lciilcs,
    atittres
    crcalores, aulquidquid
    aliuddc cxccl-
    lcnlia Dcidici
    potcsl,
    dicimus:
    quia
    ncc tres
    dii,
    scd
    uiiusDcus.
    Quamvis
    in liac Triiiiiate Paler non sit
    Filius,
    cl Filius non sit
    Pater,
    cl
    Spiritus
    sancliis
    iicc Filitissil ucc Paler : sed illc Palcr
    Filii,
    illeFi-
    litis
    PiUris,
    ille
    Spiriliis
    PatriselFilii.
    Crcdile,
    ut in-
    lclligalis.
    Nisi cnim
    crcdiderilis,
    non
    intclligelis
    (Isai. vii, $,sec.
    LXX
    ).
    Ex hac fidc
    graiiamspera-
    te : in
    qua
    vobis
    peccaia
    oninia diiiiillenlur. Hinc
    cniin salvi
    erilis,
    non ex vobis: Dei enimdonumest.
    Posl liauc etiam
    niorlcm, qure
    inomnes
    pcrlraiisil,
    qutc
    vctuslati
    prinii
    bomiuis
    dcbetur, sperate
    clinm
    infine veslrorum
    corporuni
    rcsurreclionem :
    nmi ad
    passioncs dolorimi.sicutresurreeliiii
    sunlimpli;
    nec
    ad
    gaudiacarnaliumdcsiderioruin,
    sicutputanl
    slulli:
    Scdsicul
    Apostolus ait,
    Seminatur
    corpus animak,
    snrgel corpus spirituale(I
    Cor.
    xv,
    5i
    ),
    ut
    jam
    non
    aggravel
    aiunam
    ( Sap. ix,
    15
    ),
    nec ullam
    qutcrat
    *
    Siein
    uiuuuscriplis,
    Atin
    cdiiis,
    ex Mctriu
    virgine.
    refeclionem,
    quia
    nullam
    patietur
    delecliotiem.
    2.
    Symbolum
    memoria
    lenendum, quare.
    Ilinc
    igl-
    tur brevem sermonem de universo
    Symbolo
    vobis
    debittim
    reddidi,
    in
    quo Symbolo quod audieritis,
    tolumin
    istosermoiienoslro brevitercollectum
    agno-
    scelis. Necut eadem verba
    Syniboli tcncatis,
    ullo
    mododebetis
    scribcrc;
    sedaudiendo
    perdiscere:
    nec
    ctim
    didiceritis, scribcre;
    scd merooria
    scmper
    lc-
    nere
    atque
    recolere.
    Quidquid
    enimin
    Symbolo
    au-
    diluri
    eslis,
    indivinissacrarum
    Scripturaruii)
    lillcris
    coiitinclur. Scd
    quod
    ila collectum el in formnm
    quaiiidaro
    redactumnon Iicct
    scribi,
    commcmoralio
    fit
    promissionisDei,
    ubi
    per prophelam preenuiuians
    Teslamenlum novum disit : Hoc est Teslamcnium
    quod
    ordinaboeis
    post
    dics
    illos,
    dicil
    Dominus,
    dundo
    lcgem
    meaminmenle
    eornm,
    etincordecornmscribam
    eam
    (
    J erem.
    xxxi,
    55
    ). IIujus
    rei
    significnndaccausn,
    audicndo
    symbolum
    discitur : nec in
    labulis,
    vcl in
    aliqua nia.eria,
    sed in corde sciibilur '.
    Proosiabil
    illc
    qui
    vosvocavit ad suuin
    rcgnuin
    et
    glorlam,
    ul
    ejusgratia rcgcneratis vobis,
    etiain
    Spirilu
    sancto
    scribalur iu cordibus
    vcslris;
    ut
    qiioclcredilisdiliga-
    tis,
    et fides
    per
    dilectionem
    operctur
    invobis
    ;
    ac sic
    DominoDeo
    largitori
    bonorum omnium
    placealis,
    non servililer limendo
    pa.iinm,
    sed liberaliler aniaii-
    do
    jusliiiam.
    Hoccsl
    ergo Symbolum,quod
    vobis
    per
    Scripturas
    etsermones ccclesiaslicos
    insinualumcsl:
    sedsub hac brevi forma iidelibus consisiendumct
    proficiendumest.
    SERMOCCXIII
    *
    (o).
    Intradilkmc
    Symboli,
    n.
    CAPUT PRIMUM.I.
    Symbolumquicl.Deusquo-
    tnodo
    otnnipoleiis.Synibolum
    csl brevitcr
    complexa
    rcgula fidci,
    ut inenlein
    inslrunl,
    nec oncrel meino-
    riam; paucis
    verbis
    dicitur,
    unde multum
    acquirattir.
    Crcdo in Dcum Paircm
    oiiiiiipoiciiieni.
    Vide
    quani
    cito
    dicitur,
    ei
    qiianlum
    valcl. Deus
    cst,
    el Paler est:
    Deus
    poleslnte,
    Paicr bonitale.
    Qtiam
    felices'sumus,
    qiti
    Doniiiiiimnoslrum
    paircm
    invcnimus! Credaroiis
    ergo
    in
    cun),
    ct oronianobis de
    ipsius
    niisericordia
    proniilinmus, quia omnipolens
    est : idco in Deum
    Patrcm
    omnipotentcm
    crcdimus. Nemo dicat: Non
    mibi
    polcsl
    dimiilcrc
    pcccata. Quomodo
    non
    potcst
    oinnipolcns
    ? Scd dicis :
    Ego
    inulium
    pcccavi.
    Et
    ego
    dico: Sed ille
    omnipolens
    esl. Et tu :
    Ego
    talia
    pcccala
    commisi, undc libcrari ct
    roundari noii
    pos-
    sum.
    Respondeo
    : Scd ille
    omnipotens
    cst. Videlo
    qtiid
    ci caulclis in Psalmo :
    Benedic,
    inquit,
    aiiiHta
    tnea
    Domino,
    etnoli oblivisciomnesretributiones
    ejus
    :
    r/tii propilius fil
    omnibus
    iniquilalibus litis, qni
    scmal
    , oiiines
    tanguores
    tuos
    (Psal. cu,2(./5).
    Ad-hocnobis
    estejtis omnipoieulia
    neccssaria. Namunivcrsrecrca-
    .tura; adlidc erat
    ncccssaria,
    ul crearclur.
    Onmipo-
    lens Cstad facienda
    majora
    et minora:
    omnipolcns
    1
    Edili
    liic,
    discilur.sedmeliusinsermone245
    Appendi-
    I
    cis,
    scribilur.
    '
    titetiitislantumsurmoncmInuic
    vidimus,
    noniri nia-
    nuscriplis.
    ()Alias,
    dcTemiorc119.
    1001
    SERMOCCXIII. lOlB
    cstad faciendacoelesliaei lerresiria :
    omnipolens
    est
    ;id faciendaimroortaliact roorlalia:
    oinnipoiciis
    cst
    adfacienda
    spirilualia
    et
    corporalia
    :
    omuipnicns
    est
    adfnciendavisibiliaelinvisibilia :
    magnus
    in
    magnis,
    licc
    parvus
    in miiiiinis. Postrcmo
    omiiipotens
    est ad
    facienda oinnia
    quce
    facerc voluerit. Nam
    cgo
    dico
    qiianta
    non
    possit.
    Non
    poicstmori,
    non
    polest pecca-
    re,
    noii
    polcst meiiliri,
    non
    potcsl
    falli. Tanla non
    poicsl: qucesi posset,
    11011 esset
    omnipotens.
    Credi-
    tc
    crgo
    in
    eum,
    et confiteinini. Cordeenim creclilur
    ad
    jusiuictm;
    orecmlem
    confessiofil
    culsalutem
    (
    Rom.
    x,
    10
    ).
    Ideocum
    crediderilis, oporlct
    ui conlitcami-
    ni, qiiando Symbolum
    reddelis.
    Accipilc
    modo
    qtiod
    leneatU,
    el
    postca
    reddatis
    ,
    ct
    nunqtiam
    oblivi-
    scamini.
    CAPUT II.

    2. Cltrislus Filius Dei unicus.
    Quo-
    modoiiicarnctlus.Chrislits nobisnnicusSulvalor. Po.-.t
    hoc
    quid
    ? Et in J estimChristum. Crcdo, dicis,
    in
    DcumPalrein
    oinuipolciitcin,
    el in J esumCliiisttiii:
    Filitim
    ejus
    unicum,
    Doiiiiiiumnoslrum. Si Filiimi
    iinicum, ergo
    Palri
    .cqiiulem.
    Si Filium
    uuicum, ergo
    cjusdein
    siibslanliic
    cujuscstPatcr.
    Si Filiiiin
    tinicum,
    crgo ejus omnipolenlLecujus
    esl Patcr. Si Filium
    unicum, crgo
    Palri cocctcrnum.IIocin
    sc,
    et
    apudse,
    cl
    apud
    Patrem.
    Proptcr
    nos
    quid
    ?ad nos
    quid
    ?
    Qtii
    coneeplus
    csl dc
    Spirilu sancto,
    naluscx
    virgine
    Ma-
    ria. Eccc
    qua venit, quis,
    atl
    quos.
    Per
    virgincm
    Ma-
    riam,
    in
    qna operatus
    esl
    Spirilus sauctus,
    nonhomo
    mariltis; qui
    fecundavit castam,
    el servavit inlactani.
    Sic
    ergo
    caruc indutus cst Doniinus
    Christus,
    sic fa-
    ctus est bonio
    qui
    fccit
    bomincm,
    assumendo
    quod
    non
    crat,
    non
    pcrdendoquod
    crnt. Yerbtimcnimcctro
    facluin
    est,
    el Imbilaviliunobis
    (J oan.
    i,
    ii).
    NonVer-
    bumincariiemverstimest,
    scdVerbuinmanetiscarne
    acccpta,
    invisibilis
    scmper,
    factusest visibilis
    quaudo
    voluil,
    et habilctvitinnobis.
    Quidest,
    innubis?Inbo-
    niinibus. Faclus utiuscx hominum
    numcro,
    unus ct
    unictis. Uiiicus Palri. Nobis
    quid?
    Et nobis unicus
    Salvaior : nemo eiiini
    prcetcr ipsum
    salvalor nosler.
    El nobis uiiicus
    Rcdemplor
    : nemo eniin
    prceler
    ipstirorcdemptor
    nostcr: non
    auro,
    non
    argenlo,
    scd
    saiiguinc
    suo.
    CAPUT
    III.

    5. ChristusFiiuisDei
    quomodo
    nwr-
    luus
    elseptdtus. Ergoipsn,
    ubi
    empli sumus,
    ejus
    com-
    mcrtia vidcanius. Cumenimdictuinesset in
    Symbolo,
    Qui conccplus
    cst dc
    Spirilu sancio,
    nalus ex
    virgine
    Maria
    :
    jamquidpro
    nobis?Pas.us
    csl, scqiiilur,
    sub
    Ponlio
    Pilalo, crucifixfis,
    moriuus et
    sepiillus. Qui
    Filius
    Dci uuicus Dominus noster
    crucifixus,
    Filius
    Dci uniciisDomiiiusnostcr
    sepullus
    est *.Ilomo cru-
    cifixus esl,
    lionio
    sepulttis
    : Dcus non est
    mtitaius,
    Deus noncsl
    oecistis,
    ei lamen secundumIiomineni
    (Occisus.
    Si enim
    cognovissent,
    ait
    Apostolus,nuiiqucim
    )
    l
    ni
    cdilis, Qiiia
    FiliitsDei ttnicusnominusnoncruci-
    fixus,
    litius nei miicusDominusnon
    sepultus.
    siendosis-
    simo.sieesimid
    quod
    moxatHrmatet ex
    Aposloioprobat,
    FiliuniDci cruciQxum
    tiegare
    videbalur:
    quo
    videlicetai'-
    gumonlopermotus
    EininanuelSa
    rejiciendum
    huncsenno-
    neincxistimavit.Errata
    corriguiitiir
    exalteroiufcriiis
    loeo,
    ubi sinevitioiuiisdemediliscadcinsemciiliabis
    terquc
    rcpetitur.
    Dominum
    gloriwcrucifixissenl(ICor. n, 8).
    Et Domi-
    iitiin
    gloriceostendit,
    etcrucifixumconfessusest.
    Qtiia
    si
    quis
    etiam luamlunicamillcesacarne tua conscin
    -
    dai,
    tibi facit
    injuriam
    : nec sic clamas
    pro
    vcsic
    lua,
    ut
    dicas,
    Conscidisti tunicam
    meam; scd,
    Conscidisti
    me,
    filademefecisti.
    Loqueris
    isia
    inlegcr,
    ct vcrum
    dicis,
    ct de carne tua nihil delraxit
    qui
    loesit.Sic et
    DoniiniisClirislus crucifixuscsl. Dorainus
    cst,
    unicus
    Patri
    csi;
    Salvator nosler
    est,
    Dominus
    glorioe
    esl:
    lamencrucilixus
    est;
    sedin
    carnc,
    et
    sepultus
    insola
    carne. Nainubi
    sepullus est,
    ct
    quando sepultus est,
    tunc ibi nec anima fttit. Sola carnein
    sepulcro jacc-
    bat,
    et (ameii confileris J esumCbrislumFilitim
    ejus
    linicum,
    Dominum
    nostrum; qui conceptus
    cst de
    Sjiiritusancto,
    naliis ex
    virgineMaria, qui
    J esus Cliri-
    slus,
    unictisFilius
    Dei,
    Dominusnosier. Sub Ponlio
    Pilnlo
    crucifixus, qui
    J esus
    Chrislus,
    unicus Dci Fi-
    lius,
    Dominiisnoster. El
    sepullus, qui
    J esus
    Chrislus,
    iinicusDei
    Filius,
    Dominusnostcr. Solacaro
    jacel,
    ct
    tu
    dicis,
    Dominusnoster?
    Dico, plane
    dico:
    quia
    ve
    steiu
    intiicor,
    et vcsiilumadoro. Caroillaillius vesli-
    mcnlum fuit :
    quia
    cttmin
    forma
    Dei
    essel,
    non
    rapi-
    namarbilrcitusesl csse
    mqualis
    Deo;
    scd
    semelipsttm
    exi-
    nanivil, formam
    servi
    accipiens,
    non forniam Dci
    amillens
    ;
    insimililudinehominum
    faclus,
    ethabiluin-
    veitiusul homo
    (Philipp. n, G, 7).
    CAPUT IV.

    i. DexleraDei mlerna
    feitcilas.
    Non
    coiileiiiiiamussolamcarnem:
    qnandojacuit,
    lunc nos
    cmit.
    Qunre
    nos cniil?
    Quia
    noii
    seinper jacuil:
    Ter-
    lia cnini die rcsurrcxit a mortttis. IIoc
    scquilur
    in
    Symbolo.
    Cumconfessiiiieriroiis
    cjuspassionem,
    con-
    fitemur et rcsurrectionem. In
    passionequidegit?
    Do-
    euit
    quid
    tolercinus. Inresurrcciionc
    quidegit
    ?Oslen-
    dil
    quid speremus.
    Ilic
    opus,
    ibi merccs :
    opus
    in
    passione,
    mcrces in rcsurrectione.
    Ncc, quia
    resur-
    rexil a
    mortuis,
    bic remansil. Sed
    quid scquilur
    ?
    Ascendit incoelum.Et modo ubi esl? Sedetad
    dexle-
    ram Patris.
    Intellige dexleram,
    ne
    quccras
    ibi siiii-
    stram. DcxleraDei dicitur ccterna felicitas. Dextera
    Dci dicitur
    incffabilis, inceslimabilis,incomprelicnsi-
    bilisbeatiiudo
    atqueprosperitas.
    Il:ccest dexlera Dci.
    Ibi scdet.
    Quidest,
    Ibi sedet? Ibi habital. Sedes eriirn
    dicuiilur,
    ubi
    quisquc
    babitat. Numenim
    quando
    i/-
    luinvidii
    Steplianussanctiis,
    meiitiebatur
    qui dicebal,
    ;
    Scdcl ad dexleram Palris ?
    Qtiomodo
    cnimdicil Slc-
    plianus
    : Ecce
    ego
    videocwlum
    aperlum,
    etFiliumho-
    minisslantemad dcxleramDei
    (
    Acl.
    vn,
    55
    ).
    ?
    Quia
    illevidil
    stantein,
    nieiiliebalur forle
    qiii
    dicebat
    luuc,
    f
    Sedet ad dexteramPalris? Sedet
    crgo,
    dictum
    cst,
    manet,
    habilal.
    Quomodo? Quomodo
    tu.
    Quo
    slalu?
    Quis
    dicel? Dicamus
    quoddocuil,
    dicanius
    quod
    uo-
    ;
    vimus.
    CAPUT V.

    5. Salvalor
    nosler, judex
    nostcr et
    advocalus.
    Quid?
    Inde venlurus
    judicaturus
    vivoset
    mortuos. Conliteanuir
    Salvatorem,
    netimeamus
    judi-
    ccm.
    Qui
    enim modoineum
    credit,
    el
    prccccplacjus
    facit,
    ct
    diligitcum,
    non timebit
    quando
    veniet
    judi-.
    carc vivoset inortuos : nonsolumnon
    liincbit,
    scdut
    vcniai
    opinbit. Qtiid
    eniinnobis
    fclicius, quainquaudo
    lon*
    S. AUGUSTM EPISCOPI
    1061
    venit
    quem desideramus, quando
    venit
    quem
    ama-
    mus? Sed
    limeamus, quiajudex
    nosler cril.
    Quimodo
    cst advocaltis
    nosler, ipse
    luncerit
    judex
    nostcr. Audi
    J oaniiem: Si dixerimus
    qttia peccalum
    non habe-
    mus,
    nos
    ipsos seducimus,
    et verilas in nobis non
    est. Si autcm confessi fuerimus
    peccata
    nostra
    ,
    t
    dixil,
    iideliscst ct
    juslus, qui
    dimillat nobis
    peccala
    cl roundct nos ab omni
    iniquilate.
    Hecc
    scripsi vobis,
    nt non
    peccclis:
    ct si
    quis peccavcrit,
    advocatumha-
    bemus
    apud Patrem,
    J csumChrislum
    juslum;
    et
    ipse
    cst cxoratio
    peccatorum
    noslrorum
    t
    (1
    J oan.
    1,
    8-u
    ,
    2).
    Si haberes causam
    apud aliquemjudicemagen-
    dam,
    et
    inslrueres
    advocatum,
    esses
    susccptus
    ab ad-
    vocato, ageret
    causamluam sicul
    possel;
    et si non
    illam
    finissel,
    el audircs illum
    judicem venturum;
    quantumgauderes, quia ipsepoluii
    csse
    judex tuus,
    qui
    fuil
    paulo
    anleadvocatus luus? Et modo
    ip>epro
    nobis
    orat, ipsepro
    nobis
    inlerpellat.
    Advocatumcum
    hnbemtis,
    et
    judicem
    timeamus?Imo
    quia
    advocatum
    prcemisimussecuri, judicem
    venturum
    spcremus.
    CAPUT VI.

    0. De
    Spirilit
    sanclo. Sic
    accipi
    de-
    bel
    Spirilus sctnclus,
    ut noncredalurminor
    quam
    Fi-
    lius,
    el minor
    qitam
    Pater. Transitum esl in
    Symbolo
    quod perliiicl
    adJ esumClirislumFiliumDei
    uuicum,
    Dominumnoslrum :
    sequilur,
    El in
    Spirilum
    san-
    cium,
    ut
    compleatur Trinilas,
    Paler et Filius et
    Spi-
    rilus saiiclus, Elde Filio mttlta
    suntdicta, quia
    Filius
    suscepit
    hominem
    ,
    Filius Verbum caro factum
    cst,
    noii
    Pater,
    non
    Spiritus
    sanclus : scdcarnemFilii tota
    Triniias fecit.
    Inseparabilia
    cnim sunt
    opcra
    Trinila-
    lis. Sic
    crgo accipilc Spirilumsanctum,
    ut noncreda-
    tis minoremessc
    quamFilium,
    etniinoremesse
    quam
    Palrero. Palor enimct Filius et
    Spiritus
    sanctus tola
    Trinilas unusDeus. Nihil ibl
    distal,
    nibil
    variuro,
    ni-
    bil
    defeciivuro,
    nihil alteri
    conlrarium;
    ocquale
    sem-
    pcr,
    invisibilc et incommutabile Pater el Filius et
    Spirilus
    sanclus. Liberet nos Trinitas a mullitudinc
    pcccatornm.
    CAPUT VII.

    7. Sancla Ecclesiacalholica
    quw.
    Invenlamerelrixet
    factavirgo.
    Marim
    similis,
    ct
    pttrit
    el
    virgo
    est. J am
    quod sequitur
    ad nos
    pcrtiuet,
    San-
    clamEcclesiam. Sancla-Ecclesia nossumus : sednon
    sic
    dixi, Nos, quasi
    ecce
    qui
    bic
    sumus,
    qui
    mcmodo
    audistis.
    Quolquot
    hic
    sumus,
    Dco
    propilio,
    Chri-
    sliani fidelesinhac
    ecclesia,
    id
    csl,
    in isia
    civitate,
    juotquol
    suiil in isla
    regionc, quotquot
    sunt in isla
    provincia, quotquot
    suntel trans
    mare, quotquolsunt
    jl in toto orbe terrarum :
    quoniam
    asolisorlu
    usque
    adoccasumlaudalur nomen Domini
    (
    Psal.
    cxn, 5).
    Sicse habel Ecclesiacatholicamaicrnoslra
    vera,
    vera
    illius
    sponsi conjux.
    Honoremiis
    eam, quia
    lanti Do-
    niiiii niatrona est. Et
    quid
    dicam?
    Magna
    cst
    sponsi
    el
    singularis digiiatio;
    roerclriceminvenit.
    virgincm
    fecil.
    Quia
    mereirix fuit,
    non debet
    negare,
    neoblivi-
    scalur misericordiam liberantis.
    Quomodo
    non erat
    mcretrix, quando posl
    idola et dccmoniafornicaba-
    lur? Fornicalio cordis in omnibus fuit: in
    paucis
    carue,
    inomnibus corde. Et
    venit,
    el
    virginem
    fecit.
    Ecclcsiam
    virgincm
    fecit. In(idc
    virgo
    csi. Incarne
    paucas
    habel
    virgines
    sanciimoniales: in fide
    onines
    virgines
    debel habere ct
    feminas,
    ct viros. lbi eniin :
    debet esse castitas et
    puritas
    et sancliias.Nam
    vulli.s
    nossc
    quam virgo
    sit?
    Aposlolum
    Paulum
    audite,
    amicum
    sponsi
    audite zclaniem
    sponso,
    non sibi. ;
    Aplctvivos, inquit,
    nni viro. Ecclesiee
    dicebat: el cui
    Ecclcsiee?
    Quocumqtie
    Litlerccillcc
    pcrveuircpotuc
    runt.
    Aplavi
    vosuni viro
    virginem
    cctslamexhibcreCbri-
    slo. Timeo
    aulein, dixil,
    nesicul
    serpcns
    Evam
    ckcepit
    aslulia sua.
    Serpens
    ille
    numquid corporaliler
    concti-
    builcum Eva? El lamen
    virginilatcm
    cordis
    cjus
    cx-
    stinxit. Hoc
    litneo, dicit,
    ne
    corrumpanlur
    mentesve-
    slrcea
    caslitate, quw
    csl inChrislo
    (II
    Cor.
    xi, 2,
    5).
    Virgo
    csl
    crgo
    Ecclcsia :
    virgoest, virgo
    sit.
    Caveal
    seductorem,
    nc inveniat
    corruptorem. Virgo
    esl Ec-
    ']
    clesia.
    Dicluruses mihi forle: Si
    virgoesl,
    quomotlo
    parit
    filios? Aut si non
    parit (ilios,quomodo
    dedimus
    nomina
    nostra,
    ut de
    ejus
    visceribusnasceremur? Rc-
    spondeo
    : Et
    virgoesl,
    ct
    paril.
    Mariam
    imitatur, qucc
    Dominum
    pepcrit. Numqoid
    non
    virgo
    sanela Maria
    et
    peperii,
    et
    virgopermansil
    ?Sic el
    Ecclesia,
    ct
    pa-
    rit,
    et
    virgo
    cst. El si
    considercs,
    Cbristum
    parit:
    quia
    membra
    cjus
    suiit
    qui baptizanlur.
    Vos
    eslis,
    in-
    quit Aposlolus,
    corpus
    Chrisli el
    membra
    (1
    Cor.
    xti,
    27).
    Si
    ergo
    membraChrisli
    parit,
    Mariaesimillimaest.
    CAPUTVIII. 8. Remissio
    peccalorum
    in
    Bapiismo
    el orationedominica.
    Qtiotidianus
    bctplismiis.
    Remissio-
    nem
    peccalorum.
    llocciuEcclesiasi non
    esset,
    nulla
    spes
    essel: remissio
    peccalorum
    si in Ecclesianon
    esset,
    nulla fttturrc vitaeet liberationis eetcrnee
    spes
    esset. Gratias
    agimusDeo, qui
    Ecclesiocsusededil boc
    donuni. Ecceventuri eslis adfontera
    saiiclum,
    dilue-
    mini
    IJ aptismo,
    salulari lavacro
    regeiieralionis
    rcno-
    vabimini;
    crilis sineullo
    peccato,
    ascendentes deillo
    lavacro. Omnia
    quce
    vos
    prcclcrita
    persequebanliir,
    ibi delebutitur.
    J Egyptiisinsequeiuibus
    Israelilas simi-
    lia eranl vestra
    peccala,
    persequentibus,
    sed
    usquc
    adliiareRubrnm
    (Exod. xiv). Quid
    est, usque
    admarc
    Rubrum?
    Usque
    adfontemChristi cruce ct
    sanguiiie
    consecralum.
    Quod
    cniin
    rubrum
    est,
    rubet. Nonvi-
    des
    quomodo
    rubeat
    pars
    Chrisli ?
    Interroga
    oculos
    fidci. Si crucem
    vides, atlendc ct cruorem. Si vidcs
    quodpendct,
    atlendc
    quod
    fudit. Lancea
    perforatum
    csl latus
    Cbristi,
    el maiiavit
    prelium
    nostrum
    (J oan.
    xix, oi).
    Idco
    siguo
    Christi
    signatur Baptismus, id
    est,
    aqua
    ubi
    lingimiiii,
    cl
    quasi
    inmari Rubro transilis.
    Peccata
    \eslra,
    hoslos vestri sunt.
    Sequuntur,
    sed
    i
    usque
    ad mare. Cum vos
    iniraveritis, evadelis,
    illa
    delebuntur :
    quoinodo
    evadcntibiis
    per
    siceumIsrac-
    i lilis, aquacooperuit /Egyplios.
    El
    quid
    dieit
    Scriptu-
    ra? Vtutscxeisnonrcmansit
    (Pscd. cv, 11).
    Peccasli
    i
    multa, pcccasti pauca; peccasli magna, peccasti par-
    l va :
    quod
    esl minus ex eis non remansit'. Sed
    quo-
    niamvicturi sumus in isto
    sceculo,
    ubi
    quis
    non vivit
    t sine
    peccato;
    ideo remissio
    peccatorurn
    non cst in
    solaablutionesacri
    Baplismaiis,
    sed etiaminoralione
    s
    1
    Forte-.peccasti
    mulla, peccasli pauca; peccasli.nm-
    gna, peccastiparva
    : delebuutur
    omnia,
    el
    magnaelparva;
    3
    quodesl,
    onusexeisnonremamil.
    ""
    "
    '
    KF.UMOCGXIII.
    1066
    dominica
    et
    quotidiana, quampost
    octodies
    accepturi
    cstis. In illainvenietis
    quasi quolidianumbaplismum
    vestrum,
    ut
    agatis
    Deo
    gralias qui
    donavithocmunus
    Ecclesieesuce, quod
    confitemur in
    Symbolo
    : ut cum
    dixerimus,
    Sanclam
    Ecclesiam; adjungamus,
    Remis-
    sicnem
    peccatorum.
    CArUT IX.

    9. Carnisresurrectio
    qualispromissa.
    Post
    hcec,
    Carnis resurrectionem. Isle
    jam
    finisest.
    Sed finis sine fine erit resurrectio carnis. Sed erit
    poslea
    nullamors
    carnis,
    nullee
    anguslieecarnis,
    nulla
    fames et sitis
    carnis,
    nullceaffliciiones
    carnis,
    nulla
    senectus el Iassiludocarnis. Noli
    ergo
    horrere carnis
    resurreclionem. Bona
    ejus vidc,
    mala obliviscere.
    Prorsus
    quidquid querelarum
    est carnalium
    modo,
    tunc ibi nonerit. __Eterni
    erimus, cequalesAngelis
    Dei
    (Matih. xxu,
    50).
    Unamcum
    Angelis
    sanciis civitalem
    J iabebimus,
    a Domino
    possidebimur,
    hccreditas
    ejus
    erimus,
    et
    ipse
    hairedilas nostra eril :
    quoniamipsi
    dieimus
    modo,
    Dominus
    pars
    hwredilalismem
    (Psal.
    xv,
    5).
    Et de.nobis dictumest Filio
    ipsius
    : Poslulaa
    me,
    el dabotibi
    genles
    hmreditalemtuam
    (Id.n, 8).
    Pos-
    sidebimus,
    et
    possidebimur; lenebimus,
    et tenebimur.
    Quid
    dicam?
    Colimur,
    et colimus. Sed colimusut
    Deum,
    colimur ut
    ager.
    Ut scialis
    quiacolimur,
    Do-
    minumaudile :
    Ego
    sumvilis
    vera,
    vosestis
    sarmenla,
    Pater tneus
    agricola(J oan.
    xv,
    1,5).
    Si
    agricoladicilur,
    agrum
    colit.
    Quemagrum?
    Colitnos. El
    agricola
    lerrce
    bujus
    visibilis arare
    potest,
    fodere
    polest, plantare
    polest; rigare,
    si
    aquaminvenerit, polest: numquid
    potest
    incremenlum
    dare, germen
    educerein
    lerram,
    radicem
    figere,
    inauras
    promovere,
    robur adderera-
    mis,
    fructibus
    onerare,
    foliis honcslare?
    numquid
    agricolapotest
    ?
    Agricola
    tamen noster Deus Paler
    omniaista
    potest
    in nobis.
    Quare
    ?
    Quia
    credimusin
    Deum Patrem
    omnipotentem. Ergo
    tcnete
    quod
    et
    proposuimus vobis,
    et
    quomodo
    Deusdare
    dignatus
    est
    exposuiraus.
    SERMOCCXIV
    '
    In traditione
    Symboli,
    III.
    1.
    Symbolumfidei
    curinstitutum. Pro moduloeetatis
    rudimentorumque nostrorum, pro
    tirocinio
    suscepli
    muneris
    atque
    invos dileclionis
    affeciu,
    qui jam
    mi-
    nistrantes
    allari, quo
    acccssuri
    eslis,
    assislimus,
    nec
    ministerio sermonis vosfraudare debemus
    (a). Apo-
    stolusdicit : t
    Quoniam
    si confessuslueris inoretuo
    quia
    Dominusest
    J esus,
    et credideris in corde tuo
    quia
    Dominusillumsuscitavil a
    mortuis,
    salvuseris.
    Cordeenimcreditur ad
    justitiam;
    ore confessiofitad
    salulemi
    (Rom.x,
    9e
    10).
    Hocinvobis oedificat
    Sym-
    bolum
    , quod
    et credere et confileri
    debelis,
    ut salvi
    esse
    possitis.
    El ea
    quidem, quce
    breviler
    accepluri
    estis,
    mandanda memoria. et ore
    proferenda,
    non
    *
    Proditnunc
    primum
    ex
    Remigiano
    libroanteannoscir-
    citer
    octingentos descripto,postque
    editionem
    repertus
    est etiaminMs.rheodericensi.
    (o)
    Hinchabitussermo
    intelligitur anno
    591,quocoepit
    Augustinus
    crealus
    Hipponensis
    presbyler
    aliari ministra-
    re; primus
    torte
    quem
    ille dixit
    post
    eum
    secessum,
    de
    quo
    sibi
    usque
    adPascha
    permitlendo
    egit apud
    valerium
    in
    epistola
    21.Confer
    exordium. sermoriis216.
    SANCT.AUGUST.V.
    novavel inaudilasunt vobis. Naminsanctis
    Scriptu-
    ris et in sermonibus ecclesiaslicis ea mullis modis
    posita
    solelisaudire. Sed colleclabreviter et inordi-
    nem certum redacta
    atque
    constricla tradenda sunt
    vobis;
    ut fidesveslra
    eedificelur,
    et confessio
    proepa-
    retur,
    et memoria non
    gravetur.
    Heecsunt
    quac
    fide-
    liter retenturi
    estis,
    et roemoriter reddituri.
    (Post
    hanc
    praeloculionempronuntiandum
    est lolum
    Sym-
    bolum,
    sine
    aliquainterposila dispulatione
    : Credoin
    DeumPatrem
    omnipotentem,
    et ceetera
    quaesequun-
    tur ineo.
    Quod
    Symbolum
    nostis
    quia
    scribi nonso-
    let:
    quo dicto, adjungenda
    est haec
    disputalio
    [<_].)
    2. Credere
    omnipolenlem
    Deum
    oporlet,
    crealorem
    universorum. Ista
    quae
    breviter
    audistis,
    non solum
    credere,
    sedeiiamlotidemverbismemoriee
    commen-
    dare et ore
    proferre
    debetis. Sed
    quoniam
    munienda
    sunt adversus
    diversa sentienles et a
    diabolo
    capli-
    vatos
    , qui
    insidiantur
    fidei,
    cum
    adversanlur
    saluti;
    mementote ita credere
    omnipotentemDeum,
    ut nulla
    omnino natura
    sit, quamipse
    non condidit. Et ideo
    peccatumpunit, quod ipse
    non
    fecit; quia
    eofoedatur
    natura,
    quam
    fecit. Omnes
    ergo
    visibilesinvisibiles-
    que creaturas,
    vel
    quidquid
    ralionabili mente
    potest
    esse
    particeps
    incommutabilis
    veritalis,
    sicuti
    angelus
    et
    homo;
    quidquid
    vivit et
    sentit, quamviscareat in-
    tellectu,
    sicut sunt cuncta
    animalia,
    in
    terra,
    in
    aquis,
    in
    aere, gradientia, reptilia, natalilia,
    volatilia
    ';
    quid-
    quid
    sine
    intellectu,
    sine
    aliquosensu, quoquo
    roodo
    dicitur
    vivere,
    sicul sunt ea
    quce
    radicibus
    figunlur
    in
    terra,
    et in auras
    germinando erumpunt atque
    con-
    surgunt; quidquid
    sola
    corpulentia locum
    occupat,
    sicut
    lapis, atque ipsius
    mundanaemolis
    queecuraqtie
    cernunluv vel etiam
    languntur
    elementa: hoecomnia
    fecit
    omiiipt/icns,
    mediis imaet summa
    conjungens,
    et universa
    quac
    creavit locis
    congruis
    temporibusque
    disponens.
    Fecit autem non ex
    aliqua
    malerie
    quam
    ipse
    non fecit. Non enimaliena
    formavit,
    sed
    ipse
    quod
    formaret instituit.
    Qui
    enimdicit
    quod aliquid
    facerede nihilo non
    poluerit, quomodo
    credit
    quod
    omnipolens
    fecerit? Sine dubio
    quippe negat
    omni-
    potentem, qui
    dicit
    quod
    mundumDeus facere
    noa
    posset,
    si unde faceret non haberet. Nam
    quae
    est
    omnipotentia,
    ubi tanta est
    indigentia,
    ut
    adsui
    ope-
    ris
    effectum, quemadmodum
    faber, pervenire
    non
    posset,
    nisi eummaleries
    quamipse
    noninstituit ad-
    juvaret?
    Abhis
    igilur opinionibus
    et erroribus
    purget
    1
    Hanc
    voccni,volaiilia,additMs.
    Theodericensis.
    [repti*
    lia,nalattiia; quidquid
    sine
    intelleclu.'}
    (a)
    verbasuiit sermonemsuum
    scribentis,
    cui
    religio
    erat
    Symbolumipsumscripto
    tradere:
    Quod
    Svmboluffi,
    ail,

    nostis
    quia
    scribi nonsolet:
    qua
    de
    re
    suprain
    sermone
    212,
    n. 2.Caeterum
    quod
    sermonem
    quemdixis-
    set
    Augusiinus/aliquandoetiamdiclum
    conscriberet,te-
    statur
    ipse
    inlibro15de
    Trinilate,
    cap.
    27.
    suspicari
    etiam
    licet, aliquid
    hicab
    ipsoadditum,
    cumalterumdeFideet
    Symbolosermonem,
    cui sermo iste in
    Retnigiano
    Ms.
    proxime
    conjungilur,
    inRetractationumlibro
    1,cap. 17,
    recognosceret.Eodemforsitan
    tempore
    addidit
    infra,
    n.
    8,
    exemplum, quo
    de servis Dei
    observat
    saepissime
    dici,
    Totannosilleinillovel illo
    monasteriosedit. Id
    enim
    exempli
    anno
    591,quoliuuc sermonembabitum
    putamus
    proferre
    vix
    poterat.
    Si tamenaliundesatis
    constatmo-
    nasticaevilfe
    genusipsoprimumauctoresicinvectum
    iq;.
    Africam,
    utnon
    aliqua
    illicanleexstarent
    monasteria.
    *
    (Trentc-quatre.J
    ;t'.
    j067
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1068
    animum, qui
    credil iii
    omnipotentem
    Deum. lliaenim
    quce
    dieitur iiiforriiis
    rerum maleries,
    formarumca-
    pax
    et
    subjecta
    operi
    Crealoris,
    in omniaesl convcr-
    libilis, qmeplacuerit
    iacere Coiidilori.NoneamDeus
    velut sibi coaelernam,
    unde mundum fabricarel,
    in-
    veiiit: scdeam
    ipse
    exoinninonibilo,
    cumrebus
    quas
    deilla fecit,
    instiluit.
    Nec fuit anle res.
    ipsas, quec
    faclsevidentur
    ex
    ipsa
    : ac
    per
    hoc
    omnipotens
    exni-
    hilo
    primitus
    cuncta fecit,
    cum
    quibus
    fecil
    paritcr
    unde fecil. Maleries
    itaque
    cceliel
    lerree,
    sicut hcccin
    principid
    sunl creala,
    simul cum
    ipsis
    est creala : nec
    fuil undefierent
    quae
    Deusin
    principio
    fecit: et tamen
    facla
    suntqucc omnipolens
    fecit, quee
    facta
    compostiii,
    implevil,
    ornavit. Si enim
    quae
    in
    principio
    fecit,
    ex
    nihilo
    utique
    fecit;
    etiani ex his
    quae
    fecit
    qtiidquid
    voluerit
    lacere
    potens
    est, quiaomnipolens
    est.
    5.
    Omnipolensiniquis
    mulla conlra
    ejus
    volunlatem
    facieniibus
    non
    snperalur.
    Ncc ideo credant
    iniqui
    Deumnonesse
    omnipotenlem, quia
    multa conlra
    ejus
    faciunt voluivlalem.
    Quia
    et cum faciunt
    quod
    non
    vult,
    hoc deeis facit
    quod ipse
    vull. Nullomodo
    igi-
    tur
    omnipotentis
    vel
    mutaiit,
    vel
    superant
    volutila-
    tem: sivehomo
    juste
    damnetur,
    sivemisericorditer
    liberetur,
    voluntas
    omnipotentis impletur.
    Quodergo
    jion vull
    omnipolens,
    hoc solura non
    potest.
    Ulitur
    ergo
    malis,
    nonsecundumeorum
    pravam,
    sed seciin-
    dumsuamreclani voluntalem.
    Namsicut mali nalura
    suabona, hocest,
    bono
    ejtis opere
    male
    utuntur;
    sic
    ipse
    bonus etiameorumroalis
    opcribus
    beneuii-
    lur,
    nc
    oninipoleniis
    voluntas
    aliqua
    ex
    parte
    vincalur.
    Si enim non haberel
    quod
    bonus de malis
    juste
    ac
    bene
    faceret,
    nullo modo eos vel nasci vei vivercsi-
    nerel; quos
    malos
    ipse
    non fecil,
    quia
    homincsfecit:
    quia
    non
    peccalaquae
    sunt conlra
    lialuram,
    sed na-
    tmas
    ipsas
    creavit. Maloslamen eosfuiuros
    preescius
    ignorare
    non
    potuit:
    sedsicutnoverat
    quaeipsi
    essent
    mala
    facturi;
    sic etiamnoveral
    quee
    bonade illises-
    sct
    ipse
    facturus.
    Quis
    verbis
    explicet, quisoequiparel
    laudibus
    , quantum
    nobis bonum contuleril
    passio
    Salvatoris, cujus
    in remissione
    peccatorum sanguis
    eifususest?el lamen laiilumhocbonum
    per
    maliliam
    zabuli, per
    malitiam
    J udoeorum, per
    malitiamJ udee
    traditoris
    impletum
    est. Neceis
    juste
    tribuitur
    bonum,
    quodper
    illos
    Deus,
    non
    ipsi
    hominibusconlulerint:
    sed cis
    jusle
    reiribuitur
    supplicium, quoniam
    noccre
    volueriiul. Sicul aulem
    aliquid
    invenirc
    potuiinus,
    quo
    manilestum esset nobis
    , quemadmodum
    Deus
    eiiani roalis
    operibus
    el J udocorumel J udeeiraditoris
    bene ususesl ad nostram
    redemplionem
    acsalulem:
    sicinuniversacreatura occultis
    atque
    abdilis
    sinibus,
    quos
    necoculorumnec mentisacie
    penetramus,
    110-
    vil
    quemf.dmodum
    malis
    Deusbene
    utatur,
    ut inom-
    nibus
    quce
    iiascuiilur et administranlur in
    mundo,
    voluriias
    omnipoteniis impleatur.
    i.
    Oiitnipotens
    idsolumnon
    potest, quod
    non vull.
    Sed
    quoniam
    dixi hoc solum
    omnipolentem
    non
    possc, quod
    nonvult: ne
    quis
    metemeredixissearbi-
    lreuir
    aliquid omnipolenlem
    non
    posse;
    hocct beatus
    Aposlolus
    dixil. Si non
    credimus,
    ille
    qui fidelisper-
    tnanet, negare
    se
    ipsum
    non
    potesl(11
    THJ I.
    ii,
    15).
    Sed.
    quia
    non
    vull,
    non
    potest; quia
    el velle
    non-polest,
    ?
    Nonenim
    polest justilia
    velle facere
    quod
    injusium^
    est,
    aul
    sapientia
    velle
    quod
    slultum
    est,
    autverilas.-\
    velle
    quod
    falsumest. Unde adnionemur Deumom- l
    nipoienlem,
    non boc soliim
    quod
    ait
    Aposlolus,
    Nc-
    gare seipsum
    non
    polesi,
    sed mullanon
    posse.
    Ecce
    ego dico,
    et
    ejus
    veritate dicere
    audeo, quod negarc
    non audeo : Deus
    omnipotens
    non
    potest mori,
    non
    potest
    mulari,
    non
    potest falli,
    non
    polest
    miser
    fieri,
    non
    polest
    vinci. Heec
    atque hujusmodi
    absit
    utpossil
    omnipotens.
    Ac
    per
    hoc non solum ostendit veritas
    omiiipoieiitemcsse, quod
    isla non
    possil;
    sedeliam
    cogit
    verilas
    omiiipoienteni
    non
    esse, qui
    hcec
    possit.
    Volensenimest DCus
    quidquid esl;
    ceternus
    ergo,
    et
    incommulabilis
    ,
    et
    verax,
    el
    bealus,
    et
    insuperabilis
    volensest. Si
    ergo potest
    csse
    quod
    non
    vult,
    oimii-
    polens
    iionest: esl autem
    omnipotcus; ergoquidquid
    vult
    potesl.
    Et ideo
    quod
    non
    vnlt,
    essenoli
    polesl;
    qui proplerea
    dicitur
    omiiipotens, quoniamquidquid
    vult
    potesl.
    De
    quo
    et Psalmus dicil : In cmloel in
    terraomnia
    qumcumque
    voluil
    fecil (Psal. cxxxiv, 6).
    5. ChrislusFilius Dei unicus. Deus
    igitur omnipo-
    tens, qui quaecumque
    voluil fecit orania
    , genuit
    uni-
    cumYerbiim
    per quod
    faciasunl omnia: sedhocnon
    de
    nihilo,
    seddese
    ipso
    : idconon
    fecit,
    sed
    genuit.
    In
    principio
    enim
    fecil
    caslumet terram
    (Gen.i, 1)
    :
    noi) aulemfecil iu
    principio
    Yerbuin
    ; quia,
    In
    prin-
    cipio
    erat
    Verbum,
    el Verbumerat
    apudDeum,
    etDeus
    erat Verbum
    (J oan. i, 1).
    Hicesl Deusde Dao. Pa-
    ler aulem
    Deus,
    sednon de Deo. Hic est Filius Dei
    unicus; quia
    desubstantia
    Patris, cocelernus,eequalis
    Patri filiusnullus alius est. VerbumDeus: non sicut
    verbum, cujus
    sonus et corde
    cogitari poiest,
    et ore
    proferri;
    sed,
    sicut dictum
    est, quod
    brevius et me-
    lius dici non
    polest.
    Deuseral Verbum.
    Apud
    Palrera
    incommutabiliter
    Baanens,
    el incommutabilis eliam
    ipse
    cuin Patre : de
    quo
    dicil
    Apostolus, Qui
    cumin
    formaDei esset,
    non
    rapinam
    arbilratusest esse
    wqualis
    Deo. Esse
    quippeeequalemPalri,
    natura illi
    est,
    non
    rapina.
    Sic credimus in J esumCluistumFiliumDei
    Patris
    unicum,
    Dominumnoslrum.
    6. NativitasChrisli de
    Spirilu
    sanclo<._.
    Virgitte.
    Sed
    quia
    ille,
    qui
    informaDei non
    rapinam
    arbitralus est
    esse
    ecqualisDeo, per quem
    creati
    sumus, utquod
    pcricrat qucererct
    et
    salvaret, scmeiipsumexitianivit,
    formani
    servi
    accipiens,
    insimililudinemIwminum
    ftt-
    clus,
    ethabituinventusut liomo
    (Philipp, n, 6, 7):
    sic
    in eum credimus
    quod
    nalus sil
    '
    de
    Spirilu
    sancto
    et
    virgine
    Maria.
    Utraque
    enim
    ejus
    nativilas mira
    est,
    et divinilatis et humanitatis. Illa est de Patre
    sine
    maire,
    ista de malre sine
    patre
    : illa est sine
    aliquo tempore,
    isla in
    acceptabili tempore
    : illa
    octerna,
    isla
    opportuna
    : illasine
    corpore
    in sinu Pa-
    tris,
    istacum
    corpore, quo
    nonviolalaest
    virginitas
    malris : illa^sineulio
    sexu,
    ista sineullo virili com-
    plexu.
    Ideoauteni dicimusnatum
    deSpiritu
    sancloet

    MS.
    Theodcricensis,
    siccredimus
    quod
    natussit,
    omis-
    _ so,
    ineum.
    1009
    SERMOCCXIV.
    1070
    Maria
    virgine, quia
    cumsancia
    virgo inquisissel
    ab
    angelo,
    Quomodofiet
    islud? illc
    respondil
    :
    Spiritus
    sanclus
    superveniet
    ...
    te,
    el virlusAliissimi obumbrabit
    libi. Deindeaddidit :
    Propterea quod
    nascetur
    ex le
    Sanctum,
    vocabiturFilius Dei
    (Luc.
    i, 54, 55).
    Non
    ait, Quod
    nascelur ex
    te,
    vocabitur iilius
    Spiritus
    sancti.
    Susceptusquippe
    a Verbotolus
    homo,
    id
    est,
    aniuiarationalis et
    corpus;
    ut unus
    Christus,
    unus
    DeusDei Filius non tantumYerbum
    esscl,
    scd Ycr-
    butnet
    homo,
    totumhocDei Patris est Filius
    propler
    Verbum
    ,
    et bominisfilius
    propler
    hominem. Per id
    quod
    Verbum
    est, cequalis
    est Patri :
    per
    '
    id
    quod
    hoino
    est, major
    est Pater. Et simul cura homine
    Filius Dei
    est,
    sed
    propter
    Verbum,
    a
    quo susceptus
    est homo: et simul cumVerbofiliushominis
    esl,
    sed
    propier
    hominem,qui estsusceptus
    aVerbo.
    Propter
    cujus
    saiiclamin
    virginis
    utero
    conceplionern,
    non
    coiicupiscciuia
    carnis urenle factam
    ,
    sed fidei chari-
    late
    fcrvenle,
    ideodiciiur natus de
    Spiritu
    sancio et
    virgine
    Maria : ut imtimeorum
    pertineat,
    non ad
    gignciucm
    ,
    sed ad sanclificaiilem
    ,
    alterum vero ad
    concipienlemalqiie parieniem. Propterea, inquit,
    quod
    nascelurexle
    Sanctum,
    vocabiturFiitus Dei.
    Quia
    Stmciuni,
    ideode
    Spirilu
    sanclo
    ; quia
    nasceturex
    te,
    idoode
    virgine
    Maria
    ; quia
    Filius
    Dei,
    idco Verbum
    caro
    faclum
    esl
    (J oan,
    l,
    14).
    7. ChrislusFilius Dei
    crucifixus,
    tnorluuset
    sepultus.
    Oportebat
    atiiemut in homiiie
    assumplo,
    nonsoluna
    invisibilis
    viderelur,
    et Patri coecternus
    tcmporaliter
    iiasceretttr;
    verum eliamincontreclabilis lenerelur,
    insuperabilis ligno suspenderelur,
    inviolabilis clavis
    coniigeretur,
    et vitaet immortalisincruce
    morerettir,
    in monumento
    sepelirelur
    : hoc totum Dei Filius
    Dominusnoster J esus Chrislus. Unde
    consequens
    est
    ut eiimdem
    ipsum
    FiliumDei
    unigenitum
    Dominum
    noslrum J esum Ghristum,
    non solumhominem ex
    hominenatum,
    verumetiarn
    iisque
    admortemet se-
    pulluram
    humana
    passum,
    et cordecredamus ad
    ju-
    stiliam,
    et ore confileamur
    adsalulem. Cumenimsit
    tolus Filius Dei unicus Dominusnoster J esus Chri-
    slus Yerbumet
    horoo, atque
    ut
    exprcssius dicam,
    Vcrbum, anima,
    et
    caro;
    adtotumrefertur
    quod
    in
    solaanimatristis fuit
    usque
    admortem
    (Mallh. xxvi,
    58); quia
    FiliusDei unicusJ csusCbristtis tristisfuil :
    ad totumreferlur
    quod
    insolohominecrucifixus
    cst,
    quoniam
    Filius Dei tinicusJ esus Christus crucifixus
    est : ad totumrefertur
    quod
    in sola carne
    sepultus
    cst. Ex
    quo
    enim
    ccepimus
    dicere credcre nos inJ e-
    sumChristumFilium
    ejus
    unicumDominum
    nostrum,
    exillo
    quidquid
    aliudde illodicimus,
    nonsubauditur
    nisi J esusChristusFiliusDei unicus Dominusnosler.
    Nec miremini: sic enimdicimusFiliumDei unicum
    J esumChristum Dominumnostrttm
    sepultum,
    cum
    sola caro
    ejus sepulta sit; quemadmodum,
    verbi
    gralia
    ,
    dicimus
    apostolum
    Pelrum bodie
    jacere
    in
    sepulcro,
    cumet illud verissime
    dicarous,
    euminre-
    i
    quie
    cumChristo
    gaudere.
    Eumdem
    quippeapostolum
    diciinus: noncnimduo
    apostoli Petri,
    scd unus csl.
    1
    Fortc, propler.
    Eumdera
    ergo ipsumdieimus,
    et insolo
    corporeja-
    cerein
    sepnlcro,
    et insolo
    spiritu gauderecumChri-
    sto. Additur
    autem,
    Sub Pontio
    Pilato,
    sive unde
    colligalur temporis verilas,
    sive unde
    Christi
    plus
    commendetur
    humilitas, quod
    sub homine
    judice
    sit
    tanla
    perpessus, qui judex
    vivorumet mortuorumest
    cuintanta
    potestate
    veiiturus.
    8. Chrisli resurrectioetascensio. Sessioad
    dexteram
    Palris. Tertio vero die resurrexit in carne
    vera,
    sed
    nequaquam
    ulterius moritura. Hoc
    discipuli ejus
    ocu-
    lis
    manibusqueprobaverunt;
    nec eorum
    fidemdeci-
    peret
    tanta
    bonilas,
    nec falleret veritas. Sed
    propter
    brevilatemcito
    subjungitur quod
    ascendit incoelum.
    Nam
    quadraginta
    diebus fuit cum
    discipulis
    suis
    ;
    ne
    tam
    niagnum
    resurrectionis
    cjusmiraculum,
    si eorum
    oculiscito
    subtraheretur, ludificatio
    putaretur.
    Ubi
    nunc sedet addexteramPatris :
    quod
    iidei oculis
    pru-
    denter debemus
    intueri;
    nearbitremur in
    aliqua
    sede
    immobiliter
    fixuin,
    ut ei stare vel ambulare non li-
    ceat. Non enim
    quiaStephanus
    sanclus eumstanlem
    videresedixit
    (Act. vn,
    55),
    ideovel illefalsumvi:
    dit,
    vel
    Symboli hujus
    verba turbavit. Absit hoc
    pu-
    tare,
    absit hoc dicere. Sedillius habitaiio in
    excelsa
    el itieffabilibealitudineita
    significataest,
    ut illic se-
    deredicerelur. Undeeliamsedes
    habilaliones dictin-
    lur;
    velut cum
    interrogamus
    ubi sit
    aliquis,
    et re-
    spondelur,
    Insedibus suis. Et deservis Dei
    maxime
    ac
    scepissimedicilur,
    Tot annos ille inillo vel inillo
    monasterio
    sedil;
    hoc
    est,
    requievil, commoratus
    est,
    babitavil. Nec sancta
    Scriptura
    hoc
    genus
    Iocu-
    lionis
    ignorat.
    llle
    quippe
    Semei a
    rege
    Salomonein
    J erusalemcivilate
    jussus habitare,
    addita commina-
    tione, ut,
    si
    quando
    inde
    auderelexire, pcenas
    debitas
    lueret, per
    Ires ibi annos sedisse
    perbibetur
    (exaeu..)
    (III Reg. n, 58,
    sec.
    LXX),quod intelligitur
    habitasse.
    Dextera vero
    ipsa
    Palris non ita dicitur
    secundum
    humani
    corporis situin, lanquam
    Filio sit
    ipse
    ad si-
    nistram,
    si ei secundumistos
    corporeos
    silus
    habitus-
    que
    membrorumFilius collocatur ad
    dexteram. Sed
    ad dexteram Dei
    dicitur,
    honoriset felicilalisinenar-
    rabilis celsitudo. Sicut de
    sapienlia
    dictuin
    legitur:
    Sinislraejus
    sub
    capilemeo,
    etdexiera
    ejusampteclilur
    tne
    (Canl.it, 6).
    Si enimsubter
    jacuerit
    terretia com-
    moditas,
    lum
    desuper amplcctilur
    eclernafelicitas.
    9. Christusvisibiti
    formajudex
    veniel. De sublirai
    ergo
    habitatione
    coelorum,
    ubi nunc est
    ejus
    etiam
    immorlalcjamcorpus,
    Dominusnoster J esusChristus
    ad
    judicandos
    vivos
    mortuosque
    venlurus
    est,
    sectm-
    dumevidentissimum
    angelicum testimonium, quod
    scriptum
    est in Actibus
    Aposlolorum.
    lntuentes enim
    discipuli
    Dominumascendentem in
    coelum,
    et eum
    suspensisaspeclibus
    dedueenies,
    audierunt
    Angelos
    dicere : Viri Galilmi,quid
    hicsialis? Hic
    J esus, qui
    re-
    ceptus
    esta
    vobis,
    sic
    veniet,quemadmodum
    vidistiseum
    euntemin cmlum
    (Act.
    l, 11). Repressa
    est nrallaet
    diversaconlinens
    humana
    preesumptio.
    In ea forma
    judicabit
    Cbristus,
    in
    quajudicatus
    est. Sieenimeum
    vidcrunt
    Aposloli
    ascendentemin
    coelum,quando
    au-
    dierunl siccssevcnturum. Illaforma erit
    conspicua
    1071 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    iOW
    viviset
    mortuis,
    boniset malis: sive bonos
    intelliga-
    musnomine
    appellatos
    esse
    vivorum, malosque
    mor-
    tuorum;
    sive illos vivos
    accipiamus, quos
    nondum
    finisseislam vitam inveniet
    ejus
    adventus,
    morluos
    autem
    quos ejus preesenliasuscitabil,
    sicut
    ipse
    in
    Evangelio loquilur dicens,
    Veniet
    hora, quando
    omnes
    qui
    sunl in
    monumentis,
    audient vocem
    ejus
    ;
    el
    proce-
    dent
    qui
    bene
    fecerunl,
    in resurreclionem
    vilm; qui
    mala
    egerunl,
    in resurreclionem
    judicii (J oan. v,
    28et
    29).
    Et illi videbunt in forma hominisin
    quem
    ere-
    diderunl,
    et illi
    quemcontempserunl.
    Formam vero
    Dei, quaeequalis
    est
    Patri, impii
    nonvidebunl. Toi-
    letur enim
    impius,
    sicut dicit
    prophela ,
    ne videat
    clariialem
    Domini(Isai. xxvi, 10,
    sec.
    LXX).
    El,
    Beali
    mundo
    corde, quoniamipsi
    Deumvidebunt
    (Mallh.
    v,
    8).
    Hcccde
    J esuChristoFilioDei unicoDominonostro
    saiis diclasint.
    10.
    Spirilus
    sanctusde Palre
    procedens
    Deus. Tri-
    niialis
    myslerium.
    Credimus enim
    (a)
    in
    Spirilum
    sanctum,
    de Palre
    procedenlem(J oan. xv, 26),
    nec
    lamen iilium:
    superFilium
    manenlem
    (Icl.
    i, 52),
    nec
    Filii
    patrein
    : de Filii
    accipienlem(Id.
    xvi,
    14),
    nec
    tamen Filii filium: sed
    Spiritum
    Palris et
    Filii;
    Spiritum
    sanctumet
    ipsum
    Deum. Nonenimhaberet
    lale
    lemplum,
    sinon esset
    Deus,
    unde
    dicilApostoltts,
    Nescilis
    quiacorpora
    veslra
    tetnplum
    in vobis
    Spirilus
    sancli
    esl, qitem
    habetisa Deo
    (lCor. vi, 19)?Non
    creaturce
    templum,
    sedCreatoris. Absitenim
    anobis.
    ut
    templum
    simus creaturee: cumdicat
    Apostolus,
    Templum
    enimDei sanclum
    cst, quod
    estisvos
    (I
    Cor.
    iii,
    17).
    Inhac Trinitale nonest aliudalio
    majus
    aut
    minus,
    nulla
    operum separatio,
    nulla dissimilitudo
    substanliee. UnusPater
    Deus,
    unusFilius
    Deus,
    untis
    Spiritus
    sanctus Deus. Nectamen Patcr cl Filius et
    Spiritus
    sanctus tres
    dii,sed
    unnsDeus. Ita utnon sit
    ipsePalerqui Filius,nec
    Filius
    silqui Pater,necSpiritus
    sanclussit aul Palcr aut Filius : scdPater Filii
    Pater,
    etFilius Pntris
    Filius,
    et
    SpiritussanctusPatris
    et Filii
    Spirilus
    : et
    singulus quisqueDeus,
    et
    ipsa
    Trinilas
    unus Deus. lleecfides imbuat corda
    vestra,
    et con-
    fessionem
    dirigat.
    Hocaudiendo
    credite,
    ul
    inlelliga-
    tis;
    ul
    quod
    creditis,
    intelligereproficiendo
    valeatis.
    11. Ecclesiasancta
    catholica,
    columnact
    firmamentum
    veritalis. Remissio
    peccatorum.
    Sanctam
    qtioque
    Ec-
    clesiam,
    inalrem
    veslram, lanquamsupernam
    J eru-
    salcmsanciamcivitalem
    Dei, honorale, diligite, prcc-
    dicatc.
    Ipsa
    est
    quoe
    in hac
    fide, quam audistis,
    fruclificai et crescil inuniversuminundum
    (Coloss.i,
    6).
    EcclesiaDei
    vivi,
    colunma ct firmamenlumveri-
    tatis
    (I
    Tim.
    m,
    15): quee
    malosinfine
    separandos,
    a
    quibtis
    interimdiscedit
    dispariliiate
    morum
    ,
    tolerat
    iti comnninioneSacramenlorum. Heec
    proplerstia
    1'ru-
    menta
    inlerpaleas
    modo
    gementia, quorum
    innovis-
    siniavenlilatione massa horreis debita
    declarabitur,
    claves
    accepil regni
    ccelorum
    ;
    ut inilla
    per sangui-
    neni
    Christi, operante Spiritu sancio,
    fiat remissio"
    peccalorum.
    In hac Ecclesia reviviscet
    anima, quoc
    (o) Forte,
    credimns
    eliam,juxlaMorel,Element.critic.,
    pag.
    227. M.
    mortuafuerat
    peccalis,
    ut convivificetur
    Chrislo,
    cu-
    jus gratia
    sumussalvi facli.
    12.
    Resurrecliocarnis.Conclusio.Sednecdeisla car-
    ne
    mortali, qtiod
    resurrectura sit insceculi
    fine,
    du-
    bitaredebemus.
    Oportel
    enim
    corruplibile
    hocindue-
    re
    incorruptionem,
    etmorlalehocinduereimmortaUta-
    lem. Seminaturin
    corruplione, surget
    in
    incorruptione:
    seminalttr in
    contumelia
    ,
    surget
    in
    gloria
    : seminalur
    corpusanimale, surgel corpusspiriluale
    (1
    Cor.
    xv, 55,
    42,
    45).
    Heccest
    chrisliana,
    hecc
    calholica,
    hoce
    apo-
    slolicalides. CredileChrislo
    dicenii, Capillus capiiis
    veslri non
    peribit (
    Luc.
    xxi, 18)
    : el infidelitate de-
    pulsa, quanti valeatis, potius cogilate. Quid
    enim
    noslruma
    Redemplore
    nostro contemni
    potesl, quo-
    rum
    capillus
    conlenuii non
    potest?
    Aut
    quomodo
    du-
    bilabimus
    quod
    animeeet carni noslra. vilamdalu-
    rus sit
    oclernam,
    qui pro
    nobisanimam
    elcarnem,
    et
    suscepit
    in
    quamorerelur,
    et
    posuit
    cum
    morerelur,
    el
    recepitne
    mors timeretur? Omnia
    quee
    traduntur
    in
    Symbolo pro
    modulo
    nostro, fratres
    mei, vestroe
    exposui
    Charitali.
    Quod
    ideo
    Symbolumdicitur, quia
    ibi nosireesocietatis fides
    placila conlinelur,
    el
    ejus
    confessione
    tanquam signo
    dato chrisiianus fidelis
    agiioscitur.
    Amen.
    SERMOCCXV*
    (a).
    iuRedditione
    Symboli.
    1.
    Symbolumfidei
    animo
    semper
    versandum.Sacro-
    sancti
    martyrii Symbolum', quod
    simul
    accepisiis,
    el
    singuli
    hodie
    reddidistis,
    verba sunt in
    quibus
    matris Ecclesieefides
    supra
    fundamentum
    stabile,
    quod
    cst Chrislus
    Dominus,
    solidatafirmatur. Fun-
    damcnlumenimaliud nctno
    polest ponere, prmier
    id
    quodposilnmesl, quod
    estChrislusJ esus
    (I
    Cor.
    iu, II).
    Accepislis ergo,
    et
    reddidistis, quod
    animoet corde
    semper
    retinere
    debelis, quod
    inslralis vestris dica-
    lis, quod
    in
    plateis
    cogitelis,
    et
    quod
    inter cibosnon
    obliviscamini;
    in
    quo
    etiamdormientes
    corpore,
    corde
    vigilelis.
    Renuntiaiiles
    enim
    diabolo,
    poni[iis
    ct an-
    gelis ejus
    menlem
    alque
    animam
    subtrahenles,
    obli-
    visci
    oporletpreeteritorum,
    et veluslate
    prioris
    vilee
    conlempta,
    cumnovo liominevitam
    quoque ipsam
    sanctis moribus
    innovare; et,
    sicut
    Aposlolusdicit,
    quec
    retro sunl
    obliti,
    alque
    in ea
    quac
    antesuiit ex-
    lenli, sequiad palmamsuperneevocationisDei
    (Phi-
    Upp. ii,
    15);
    et credere
    quod
    nondttm
    vides,
    ul me-
    rilo
    possis
    adid
    quod
    credideris
    pervcnire. Quod
    cniin
    videt
    cjuis,quid sperul
    ?Si auletn
    quod
    non videmus
    speramus, per palienliamexspeclamus(Rom. vm,
    24et
    25).
    2. DeDeo
    quid
    credendttm.Fides
    ergo
    hcecet sa-
    lutis
    eslregula,
    crederenosinDeumPatrem
    omnipo-
    leiilem,
    universorum
    crcatorem, regem secculoriim,
    imnioiTalemel invisibilem.
    lpse
    est
    quippe
    Deusom-
    1
    Editi,nnjsleriisymbolum. Melius,
    nostra
    opinione,
    uau-
    duuensisEcclesiee codex
    velusiissimus,
    marturn
    symbolum,'
    idesl
    profitendae
    fidei.Paulo
    postvox,hodie,quae
    ineditis
    deerat,
    reslituitur ex eodem
    manuscriplo,
    et excodice
    Corbcicnsi.
    *
    necoguitus
    adcb. 1.r. v.
    vign.
    ()Alias,
    cx
    viguerianis
    l{\
    1073
    SERMOCCXV.
    1074
    nipotens, qui
    in
    primordio
    mundi cuncta ex nihilo
    fecii, qui
    est ante
    scecula,qui
    fecit et
    regit
    sa?.cula.
    Nonenim
    teinpore augetur,
    aut loco
    distenditur,
    aut
    aliqua
    maleriaconcludituraut terminatur : sedmanet
    apud
    se et in se
    ipsoplena
    et
    perfecta
    eeternitas,
    quam
    nec
    comprehendere
    humana
    cogitatiopolest,
    nec
    lingua
    narrare. Namsi munus
    quod promiltit
    sanctis
    suis,
    nec oculus
    vidit,
    nec auris
    audivit,
    nec
    incorhominis ascendit
    (I
    Cor.
    11,9); quomodopotest
    ipsumqui promiltit,
    aut mens
    concipere,
    aut cor co-
    gitare, antlirigua
    narrare?
    5. DeChristo. Nativitas
    ejus
    mlernael
    lemporaria
    ,
    ulraque
    inenarrabilis.In carnenatus est illmsama-
    tris
    virginitale.
    Credimuset inFilium
    ejus
    Dorainum
    nosirumJ esum
    Chrislum,
    Deumverumde Deo
    vero,
    Dei Patris FiliumDeum: sednon duos Deos.
    Ipse
    enimet Paler unumsunl
    (J oan.
    x, 50):
    et
    per Moysen
    populo
    insinuat
    dicens, Audi, Israel,
    mandata
    vilw;
    Dominus
    Deustuus,
    Deusunusesl
    (Deul.
    vi, 4).
    Si
    aulemvis
    cogitarequemadmodiim
    eeternusFiliusde
    selernoPatre sine
    tempore
    nattis
    sit; redarguit
    te
    Isaias
    propheta, qui
    dicit : Generationem
    ejus quis
    enarrabit
    (Isai.
    LIII
    , 8)
    ? Nativilatem
    iiaque
    Dei ex
    Deonec
    cogitarepoteris,
    nec narrare : credere lan-
    tiuntibi
    permiltitur,
    ut salvus essc
    possis
    ; sicut
    Apostolus
    dicit : Credereenim
    oporlelquiad
    Deumac-
    cctiil,
    quia
    esl,
    et
    quwrenlibus
    eumtnercedisreddilor
    erit
    (Hebr. xi, 6).
    Si veronativitalem
    ejus
    securidura
    carnem
    ,
    qtiampro
    noslra salule
    dignatus accepit,
    scire desideras
    ; audi,
    el credenalumde
    Spiritu
    san-
    clo cxMaria
    Virgine.Qanquam
    et hanc
    ipsam
    nati-
    viiatcm
    ejus quis
    enarrabit?
    Quis
    enim
    digne
    eesti-
    niarc
    polest
    Detim
    propler
    homines
    l
    nasci voluisse
    ,
    sinevirili semine
    virginemconcepisse,
    sine corru-
    plionepcperisse,
    et
    post parlum
    in
    inlegriiatepcr-
    mansisse
    '
    Dominusenimnostcr J esus Christus ulc-
    rum
    virginis diguatus
    intravil
    ,
    membra feminoc
    iniinactilaliis
    implcvit,
    malrcmsine
    corriiptiouc
    fc-
    tavit,
    a se
    ipso
    formatus
    exivit, alqueiniegrageni-
    iricisvisccrarcservavil(fl);ut
    eam
    dcqtianasci digna-
    tus
    cst,
    el malrishonore
    perfunderet,
    ct
    virginis
    snnclitale.
    Quis
    hoc
    cogilal? quis
    enarral?
    Ergo
    et
    hancnaliviiaiem
    ejusquis
    enarrabit?
    Cujus
    enimmens
    ad
    cogilnndum,cujus
    adenunliandum
    Iinguasufficiat,
    nonsoltim
    quod
    in
    principio
    erat
    Verbum,
    nonhabens
    ullumnascendi
    principium;
    verumetiam
    quod
    Ver-
    bumcaro faclumest
    (J oan. 1, 1, 14), eligensvirginem
    quani
    sibi facerel
    malrem,
    faciens raatrem
    quam
    servaret et
    virginem;
    Dei Filius nulla matrc conci-
    pienle,
    hominisfiliusnullohomineseminante
    ;
    fecun-
    ditalcmfeminceveniendo
    alferens,
    integriialem
    na-
    scendo nonauferens?
    Quid
    est hoc?
    q'iis
    dicat?
    quis
    taceat? Et mirumdictu :
    quodeloqui
    non
    valemus,
    silere11011 sinimur
    ;
    sonando
    preedicamus,quod
    nec
    cogitando comprehendimus.
    Tanltim
    quippe
    Dei do-
    numnec effari
    possumus, quoniam
    sumus ad
    ejus
    enarrandam
    magnitudineroparvuli;
    el lamenlaudarc
    1
    HieduoMSS.
    addunt,
    hominem.
    (a) Forle,
    reseravit.
    compellimur,
    ne lacendo
    remaneamus
    ingrati.
    Sed
    Deo
    gratias, quia
    id
    qtiodcompetenler
    non
    potestdici,
    potest
    fidelitercredi.
    i. Maria crcdendo
    concepil
    sineviro. Chrislusnoslri
    gratia
    natus esl in curne. Credimus
    ergo
    in J esum
    Christuni Dominumnostrum
    ,
    natiimde
    Spiritu
    san-
    ctoex
    virgineMaria.
    Namet
    ipsa
    beata
    Maria, quem
    credendo
    peperit,
    crcdendo
    concepit.
    Cum enim
    promisso
    sibi
    filio, quresissetquemadmodumiieret,
    quoniam
    virum11011
    cognosceret; utique
    solusei mo-
    dus
    cognoscendi atque pariendi
    notus
    erat, quem
    quidemipsaexperta
    non
    fuerat,
    sedexaliisfeminis
    nalura
    frequentantedidicerat,
    ex viro scilicetet fe-
    minahominemnasci :
    responsum
    ab
    Angeloaccepil,
    Spirilus
    sanctus
    superveniel
    in1e
    ,
    et vitiusAllissimi
    obumbrabit
    tibi;
    proptereaquod
    nascetur cxle San-
    ctum,
    vocabiittrFiliusDei.
    Quoe
    cumdixisset
    Angclus,
    illa iide
    plena,
    et Christum
    prius
    mente
    quam
    venlre
    concipiens,
    Ecce
    , inquit,
    ancilla
    Dotnini,fial
    tnihise-
    cundutnverbumluum
    (Luc. 1, 54-58).
    Fial, inquit,
    sinevirili semine
    conceptus
    in
    virgine;
    nascalur de
    Spirilu
    sanclo et
    integrafemina,
    in
    quo
    renascatur de
    Spirilu
    sancto
    inlegra
    EccIesia.Sanctum
    quod
    nascc-
    tur de homine malre sine homine
    palre,
    vocetur
    Dei
    Filius; quoniamqui
    natus est de DeoPalre sine
    ulla
    matre,
    mirabiliter
    oportuit
    ut fieret hominis
    iilius
    ;
    inea carne nalus
    ,
    ul
    per
    clausaviscera
    par-
    vus
    exiret,
    in
    qua
    resuscitatus
    per
    clausa ostia ma-
    gnus
    iiilraret. Mira sunt
    beec, quia
    divina
    sunt;
    ineffabilia
    , quia
    el inscrulabilia: nonsufficil
    expli-
    candoos
    homiiiis, quia
    nec
    investigando
    cor hominis.
    Crcdidit Maria
    ,
    et in ea
    quod
    credidit factumest.
    Credamuset nos
    ,
    ut et nobis
    possit prodesse quod:
    factumest.
    Quamvisergo
    mirabilissit eiiamistana-
    livitas : tanien
    cogita,
    0
    homo, quidpro
    teDeus
    luus,
    Creator
    pro
    creatura
    susceperit;
    ut Deus in Deo
    manciis,
    ceternuscumceterno
    vivens, cequalis
    Filius
    Patri,
    pro
    reis ct
    pro peccatoribus
    servis formam
    servi non
    dcdignaretur
    induere.
    Neque
    enimhocme-
    rilis humanis est cxhibitum. Nam
    pro iniquitatibus
    nosiris
    poenaspolius
    merebamur : sedsi
    iniquiiales
    observasset, quis
    sustinuisset? Pro
    impiis ergo
    ct
    pro pcccatoribus
    servisDominusfaclus est honio
    ,
    de
    Spiritu
    sanclo ct
    virgine
    Marianasci
    dignalus
    esl.
    5. Pro nobistnorluus. Crux nonerubescenda.Pa-
    rumhocforsitan
    videalur, quodpro
    homiuibus
    Deus,
    pro.peccaloribusjustus, pro
    reis
    innocciis, pro
    ca-
    piivisrex, pro
    servisDominusrarne hiimanitalisin-
    dutusadvcnil
    ,
    inlerris vissisest et cumhoniinibus
    convcrsatus est: crucifixiis
    insuper ,
    mortuusct se-
    pullus
    est. Noncredis? Dicis forte :
    Quaudo
    hoc fa-
    ctumesl ? Audi
    quo (empore
    : subPonlioPilalo. In
    significaiione
    libi eliamnomen
    judicispositumest,
    nc vel de
    temporc
    dubitares. Crede
    ergo
    FiliumDei
    crucifixumsub Ponlio Pilato et
    sepultum. Majorem
    aulemhaccharitatemnemo
    habet,
    ut anitnamsuam
    po-
    nal
    cjitispro
    amicissuis
    (J oan. xv, 13).
    Ptitas
    ,
    ne-
    mo? Omniiioiieino.
    Yerumest,
    Chrislus hoc dixit.
    Interrogenuis Apostolttm,
    eiiam
    respondeat
    nobis.
    1075
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    ""
    1076
    Chrislus
    , inquit, pro impiis
    motiutisesi. El iteriim
    dicit : Cuminimici
    essemus,
    reconcilialisumusDeo
    pcr
    morlemFilii
    ejus.
    Ecce
    ergo
    inChristo
    majorem
    inve-
    nimuscharitatcm, quia
    animamsuamnon
    proamicis,
    sed
    pro
    suis tradidit inimicis.
    Quantusergo
    Deiamor
    crga
    Iiomines et
    qualis affectio,
    sic amare etiam
    pcccatores,
    ul amoreeorummoreretur. Commendal
    cnimcharitatemsuam in nobis
    , Aposloli
    vcrba
    siint;
    quia
    cumadhuc
    peccaloresessemus,
    Christus
    pro
    nobis
    tnortuusest
    (Rom. v, 0, 10, 8).
    Crede
    ergo
    bocel
    tu,
    ct
    pro
    salute tuanoli erubescereconlilcri. Cordeenim
    credilur ad
    jttstitiam,
    ore aulem
    confessioftl
    adsalutem
    (/rf.x,10).Dcniquencdubilares,ncerubescercs,quando
    primumcredidisli, signum
    Cbristi infronle
    tanquam
    in domo
    pudoris accepisti.
    Recolc frontem luarn
    ,
    nc
    linguamexpavescas
    alienam.
    Qui enim,
    inquil,
    ipse Dominus,
    confusus
    me
    fuerit
    coram homini-
    bus, confundet
    illutn Filius hominis coram
    Angelis
    Deil
    (Marc. vm, 58).
    Noli
    crgo
    erubescere
    igno-
    miniam
    crucis, quani pro
    te Deus
    ipsenon
    dubitavit
    excipere;
    eldic cum
    Apostolo
    :Mihiaulemabsit
    glo-
    riari,
    nisi incruceDomini noslri J esuChristi
    (Galat.
    vi,
    14).
    Et
    respondet
    libi idem
    ipseapostoltis
    : Nonme
    judicavi aliquid
    scire in
    vobis,
    nisi J esumChristum
    ,
    et
    hunc
    crucifixum(l
    Cor.
    u, 2). Illequi
    ab uno
    po-
    pulo
    est tunc
    crucifixus,
    in omnium
    populorum
    est
    nunc cordibusfixus.
    6. ResurreclionisChrisli
    fides.
    Hmc
    fides
    Chrislianos
    discernit. Tu
    aulem, quisquis
    es
    qui
    de
    polentia
    ma-
    gisquam
    de
    humililatevisgloriari, accipe
    consolatio-
    nem,
    habeexsultationem.
    Qui
    enimcrucifixussubPon-
    tio Pilalo et
    sepultus est,
    Tertia die resurrexit a
    roortuis. Forte et hicdubilas
    ,
    forte
    Irepidas. Quando
    tibi dictum
    est,
    Crede naium
    ,
    crede
    passum,
    cru-
    ciiixum,
    mortuum et
    sepultum;
    quasi
    de homine
    faciliuscredidisti: nunc
    quiadicitur,
    Tertia die rc-
    surrexit a
    mortuis, dubitas,
    o homo? Ut de multis
    ununi
    proferamus exemplum;
    Deum
    altende,
    om-
    nipotentemcogita,
    et noli dubitare. Si enim
    potuit le,
    curanonesses
    ,
    ex nihilo facere
    ;
    cur non
    potuit
    ho-
    minem
    suum, quemjamfecerat,
    a mortuis excilare?
    Credite
    ergo,
    fralres : ubi de fide
    agitur, longo
    uti
    sermone non
    opus
    esl. Sola heec iidos
    est, quec
    Cbri-
    stianos ab omnibus hominibusdiscernit et
    separat.
    Nam
    quia
    mortuus est et
    sepultus,
    et
    Pagani
    modo
    credunt,
    et J udeei luncviderunl:
    quia
    vero terlia die
    resurrexil a
    mortuis,
    nec
    Paganus
    nec J udacus ad-
    miltit. Discernit
    ergo
    a mortuis
    perlidis
    vitam fidci
    nostrrc,
    resurreclio mortuorum. Nam et
    apostolus
    Paulus cumTimoibeo scriberet : Memenlo
    , inquit,
    J esumChrisiumresurrexissea motiuis
    (U
    Tim.
    n,
    8).
    Credamus
    ergo,
    fratres
    ,
    et
    quod
    in Christo faclum
    credimus,
    hoc futurum
    speremus
    innobis. Deusenim
    qui promiltit,
    nonfallit.
    7. Chrisli sessioad dexteramPatris.
    Postquamergo
    resurrexit a
    morluis,
    ascendil ad coelos
    ,
    sedet ad
    1
    vign.:Confessus
    me
    fuerit
    coram
    hominibus.confitebitur
    illum,
    etc. veriusMs.
    1.,confusus confitndet.
    dextcramDci Patris. Adhue forte non credis. Atidi
    Apostolum
    :
    Qui desccnclii, inquit, ipse
    esl el
    qui
    ascenclil
    super
    omnes
    cmlos,
    ttt
    adimpleret
    omnia
    (Ephes. iv,
    10).
    Yide
    nequemnon
    viscredere resur-
    genlem,
    senlias vindicantem.
    Qui
    enimnon credi-
    derit, jam judicalus
    est
    (J oan. m, 18).
    Nam
    qui
    modosedet ad dexleramPatris advocatus
    pro nobis,
    inde venturus est
    judicare
    vivoset morluos. Creda-
    mus
    ergo;
    ut sivevivamus
    ,
    sive
    moriamur,
    Domini
    siraus
    (Rom. xiv, 8).
    8. De
    Spirilu sancto,
    remissione
    peccatorum,
    clc.
    Credamus et in
    Spiritum
    sanctum. Deusenim
    est;
    quia scriplum cst,
    Deus
    Spirilus
    est
    (J oan.
    IV
    ,
    24).
    Per
    ipsum
    remissionem
    accipimuspeccatorum
    ;
    per
    ipsura
    resurreclionem credimus
    carnis; per ipsum
    vitam
    speramus
    a.ternam. Sedvidete ne numerando
    eirorem
    patiamini,
    el me
    puletis
    tres deos
    dixisse,
    quia
    unumDeumterlio nominavi. Unaest in Trini-
    tale substantia
    deitalis,
    una
    virtus,
    una
    polestas,
    una
    majestas,
    unumnomen
    divinitalis;
    sieut
    ipse
    Chrislus
    dixil
    discipulissuis,
    cumresurrexisset amorluis :
    Ite,
    baptixalegentes,
    non inniultis
    nominibus,
    sedinuno
    nominePalris et Filiiet
    Spirilus
    sancli
    (Mailh.
    xxvm
    ,
    19).
    Credentes
    ergo
    divinam
    Trinilatem,
    et trinamuni-
    lalem, cavete, dileclissimi,
    ne
    quis
    vos abEcclesioe
    calholiceefideac uniiale seducal.
    Qui
    enimvobis
    aliter
    cvangelizaverit, prceterquamquod accepistis,
    anaihema
    sit.

    Apostolum,
    non me
    auditc, qui
    ait :
    t Sed etsi
    nos,
    aut
    angelus
    de cccloaliter vobisevan-
    gelizaverit, preeterquamquod accepislis,
    anathema
    sil 8
    (Galat. l, 9, 8).
    9. In ecclesiacalholica vivendum. Videlis
    cerle,
    charissimi,
    etiamin
    ipsis
    sancli
    Symboli verbis, quo-
    modoconclusioni omnium
    regularum, quoe
    adsacra-
    mentumfidei
    pertinent, quasi supplemenlumquoddam
    additum,
    ut
    diceretur,
    Per sanctamEcelesiam.
    Fugite
    ergo, quantum poteslis,
    diversosel varios
    decepto-
    rcs, quorum
    seclas el nomina
    proe
    multiludine
    sui,
    nunc
    longum
    est enarrare. Multa enim habemus di-
    cere
    vobis;
    sed non
    potestis
    illa
    portare
    modo.
    Unum veslris
    precibus commendo,
    ut ab eo
    qui
    catliolicus non
    est,
    animum et auditum vestrum
    omnimodis averlatis :
    quo
    remissionem
    peccato-
    rum et resurrectionem carnis et vitam
    eeternam,
    per
    unamverametsanclamEcclesiamcaiholicam
    ap-
    prehendere valealis;
    in
    qua
    discitur Paler et Filius
    etSpiritus
    sanclus unus
    Deus;
    cui esl honor et
    gloria
    inseeculaseeculorum.
    SERMOCCXVI
    *
    ().
    Ad
    compelentes
    CAPUT
    PRIMUM.

    1.
    Compelentesquinam.
    Ru-
    dimentaministerii noslri
    (b),
    el vestri
    conceplusquo
    *
    Collatusest ad
    gr.
    Ulim.Par. Lov.
    (a)Alias,
    deDiversis8.
    (b)
    Habitus
    itaque
    sermoanno
    591,quo presbyterHii>-
    ponensis
    crealur
    Augustimis.
    videnotaminexdrdiumser-
    monis214,eodem
    temporepronunliati.
    InPossidii
    Indvculo,
    cap.10,notatur,
    Exhorlaloriusad
    Competentes
    tractalus
    untts.
    10TJ
    SERMOCCXVI.
    1078
    fidei
    concipitis(a)
    utero
    generari
    ccelesii
    gratia,
    ad-
    juvanda
    sunt ore : ut et noster vos sermo salubriter
    alloqualur,
    etnosvester
    conceptus
    uiiliier consoletur.
    Nos inslruimus
    sermonibus,
    vos
    profieiie
    moribus.
    Spargimus
    sermonem
    verbi,
    fructumredditefidei.Om-
    nessecundumvocalionem
    qua
    vocati sumus
    aDomino,
    in
    ejus viasemitaquecurramus;
    nullusrelrorespiciat.
    Yeriias enim
    quee
    nec fallit nec fallere
    potest, aperte
    denunliat: Nemo
    ponens
    tnanutn
    super
    aratrum,
    et
    respiciens
    relro, aptus
    erit
    regno
    cwlorum
    (Luc.
    IX,62).
    Hoc
    nempe
    vos
    concupiscere,
    ad hocambireomnibus
    mentis vestree
    conatibus, ipsum
    vestrum
    nomcn,
    quodcompetenles vocamini,
    ostendit.
    Quid
    enimaliud
    sunt
    Competentes, quam
    simul
    petentes?
    Nam
    quo-
    modo
    condoceiiles, concurrenles, considentcs,
    nihil
    aliud
    sonat, quam
    simul
    docenles,
    simul
    currentes,
    simul
    sedenles;
    ilaciiam
    Competentium
    vocabulum
    nonaliunde
    quam
    desimul
    petendoatque
    ununi
    aliquid
    nppelendo compositum
    est. Et
    quod
    illudest
    unum,
    quodpeliiis
    vel
    concupiscitis,
    nisi
    quod quidam
    ab-
    jeciis
    desideriis carnalibus et
    superalis
    lerroribus
    sceculi clamat
    inlrepidus?
    Si consistant adversumme
    castra,
    nontimebilcor meum
    ;siexsurgat
    inme
    bellum,
    inhoc
    egosperabo.Etquee
    illasit
    ex.primens,adjunxit
    et dixil: Vnam
    pelii
    a
    Domino,
    hanc
    requiram;
    ul in-
    habilemindomoDomini omnesdiesvilmmece.
    Atque
    hujusregionis
    ei habilalionisbealitudinem
    explanans,
    eonnectit et
    exprimit
    : Vt
    contempler
    delecialioncm
    Domini,
    el
    protegar
    a
    temploejus(Psal. xxvr, 5, 4).
    CAPUTII. 2. Horlatur ut
    renunlient swculo, Yi-
    delis,
    conlirones
    mci,
    ad
    quam
    delectationemDomini
    venielis,
    cum delectalionemsecculi
    abjiciiis?
    Si de-
    .
    spicilis mundum,
    habebitis cor
    mundum,
    et videbitis
    etim
    qui
    fecit mundum: et sicut ille
    vicit,
    ita et vos
    iii
    cjus gratia
    vincetisbunc mundum.
    Qtiemprofecio
    jam janiqtic superabitis alque calcabilis,
    si non de
    veslris
    viribus,
    seddeDei misericordissimi
    adjiitorio
    pra-sumalis.
    Nolitevos
    despicere, quia
    nonduni
    appa-
    rtiil
    quod
    erilis. Scitote
    autem, quoniam
    cimi
    appa-
    rucrit,
    similes ei
    erilis,
    dum
    appartierit quod
    eritis.
    Scitoleaulem
    , quoniam
    vidcbitis
    euni,
    iion
    qttalis
    in
    lemporis plenitudine
    venit ad
    nos,
    scd
    qualis scmper
    manenscondiditnos
    (1
    J oan.
    m,
    2).
    Exuitcvos velc-
    rein
    hominem,
    ut induamini novo
    (Coloss.m, 9,
    10).
    PaclumvobiscumDominus incboal. Vixistis
    sceculo,
    carni vos et
    sang.uiiii dedisiis, imagincm
    bominis
    lerrcni
    porlastis.
    Sicut
    ergo imaginemportastis ejus
    qui
    de terra
    est,
    itaeliam
    ejus qtti
    de coelocst ultra
    porlale(Id. xv, 49).
    Humanus
    sermo,quia
    idco Ver-
    bumcaro est
    factum,
    ul sicut exhibuistis
    corpora
    ve-
    slra
    armainiquilatispeccato,
    ilanttnc
    exhibealismetnbra
    veslraarma
    justiliw
    Deo
    (Rom.
    vr, 19).
    In
    perniciem
    adversus vosvcster
    oppugnator
    vestris
    jaculis
    arma-
    batur : in salutcm vestram adversus eum vicissim
    membris vestris vester
    proleetor
    armetur. Nihil vobis
    (a)
    An
    legendum,incipitis
    ? ut
    quos
    hic
    alloquitur,
    si-
    gnificet
    tum
    primum
    factosexcatechumenis
    competentes,
    perceptione
    iideiet
    petitioneBaptismi, iteminfraloco
    ore,
    hrrlemeliusoraUone,
    ille
    nocebit,
    si membra vestra vobisauferentibus non
    tenebit. Isfevos
    jtirc dcrelinquet,
    si ab eo veslrum
    votum
    voluntasque
    dissenliet.
    CAPUTIII.'5. De
    regno
    cmlorumemendo
    cogitent.
    Non
    abjecte
    desesenliant.Bonorum
    operumfruclus
    red-
    dctnt.Eccecum
    auctioneet mercatu
    fidei, regnmii
    vo-
    bis crelorumvenale
    proponitur: inspicite
    et
    congcrite
    vestree
    conscienticefacullatcs,
    tbesauros cordis vestri
    unanimiter
    congregatc.
    Et lamen
    gralis emitis,
    si
    gralam gratiamquce
    vobis
    offertur, agnoscitis.
    Nihil
    impendiiis,
    et tamen
    magnum
    est
    quod acquiritis.
    Nonsitis vilcs
    vobis,
    quos
    cunclorum Creator et ve-
    ster lam charos
    ocslimat,
    ut vobis
    quotidie
    Unigeniti
    sui
    prefiosissimum
    sanguincm
    fundat. Non sic eritis
    vilessi
    preliosum
    dislinguaiis
    a
    vili;
    si non
    creatttrce,
    sedCreatori
    serviaiis;
    si vobis inferiora vestra non
    fucrint dominala
    ,
    ut immaculali a
    capilali magnoque
    peccato
    mundcmini
    (Psal. xvm,
    14);
    si non in vobis
    semen verbi
    Dei, quod
    eliam nunc
    spargit
    ccele-
    siis
    agricola
    in
    agro
    cordis
    vestri,
    aut
    tanquam
    iu
    via
    indigriorum
    transilu
    conculcetur,
    aut
    tanquam
    inter
    petrosa
    durissimceconscientieeveslreestoliditate
    jamgerminans comprimalur,
    aul inter
    spinascupidi-
    latumveslrarum
    pcrniciosis
    aculcis suffocetur. Si a
    lamdamnosee
    damnandocquc
    lcrrocsterilitale abiior-
    reatis,
    fructifera vos
    profccto
    terra
    uberrimaqtic
    suscipiet,
    et cum
    magno gaudio
    seminatori et com-
    plutori
    veslro
    muliiplicalam
    ceniciii rcddetis uberla-
    tem
    ;
    aut si adhoc
    imparcs
    foric
    fueriiis, sexageni.
    fructus usuras exsolvelis :
    quod
    si ncc ad boc occur-
    retis,
    non crit veslcr
    ingralus
    ciiaro
    Irigeni proventus
    (Mcitih.XIII, 1-25); quia
    coeleslibus omnes horreis
    excipientur,
    omnesincclerna
    requie
    recondentur. Dc
    oninitini fruciibus coelcsiis
    panis
    illc
    conficietur,
    et
    omnis
    operarius
    indominicavineasinedolo
    laborans,
    ipso
    abuiidantcr ac saliibriter salurabitur :dum tanlii
    seminatoris, pluloris,
    et
    rigatoris, atqueipsius
    incre-
    menli
    datoris, cvangelica prccdicalionegloria
    diffa-
    matur.
    CAPUT IV.4. AdDeumconversitendantadmter-
    namvitam. Accedite
    ergo
    ad eum in obtritione cor-
    dis :
    quoniamprope
    est omnibus
    qtii
    obtriverunt
    cor,
    et
    ipse
    voshumiles
    spiritu
    salvosfaciel
    (PsaL xxxin,
    19).
    Certatim
    accedite,
    ut illiuninemini. Estis euim
    adhuc in
    tenebris,
    et tenebrceinvobis. Eritis auteni
    lux in
    Domino, qui
    illuminal omnemhominetnvenien-
    lemin huncmundum
    (J oan. l, 9).
    Confortamini' see-
    culo,
    reformamini Deo.
    Babyloniccecaptivitatis
    vos
    aliquandojam
    teedeat. EcceJ erusalemmater illa coe-
    lestis,
    in viishilariter invilans
    occurril,
    et obsecrat
    ut velitis
    viiam,
    et
    diligatis
    videre dies
    bonos, quos
    nunquamhabuistis,
    nec
    unquam
    inhoc seeculohabe-
    bitis. Ibi enim
    dettciebanl,
    sicut
    fumus,
    dies vestri:
    quibusaugeri, minui;
    et
    quibus cresccre, deficere;
    et
    quibus
    ascendere,
    vanescere fuil.
    Qui
    vixistis
    pec-
    catoaroios multos et
    nialos,
    desiderate
    vivere Deo:
    non multos annos
    quandoquefiniendos,
    et ad intor-
    1
    In Germanensi
    Ms., conformamini.
    Forte
    pro,
    cotf-
    formabamini.
    AMQ S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1088
    eundtiminumbra mortis currenles;
    sed
    bonos,
    et in
    veritale vivacis vitae
    propinquos;
    ubi nulla
    fame,
    nulla siti
    lassabitis; quia
    cibus vesler
    fides, potus
    sapienlia
    erit. Nunc eniminEcclesiain fidebenedi-
    cilis Dominum
    : tunc aulemin
    specie
    affluentissime
    rigabimini
    de fonlibusIsrael.
    CAPUT V.

    5. Hicvilmmternwdesiderio
    lugeant,
    el membrasua
    morlificent.
    Sedinhacinterim
    pere-
    griuaiione
    sint vobis
    lacrymee
    veslrae
    panis
    die ac
    nocie
    ;
    dttmdiceniibusvobis
    quolidie,
    Ubi est Deus
    vester
    (Psal.
    xu, 4)
    ?non
    potcslis
    carnalibusdemoM
    slrare
    quod
    oculusnon
    vidit,
    nec auris
    audivit,
    aut in
    cor hominisascendit
    (I
    Cor.
    u, 9).
    Donecveniatiset
    appareatis
    anle oculosDei
    veslri,
    noliledeficere. Ye-
    niet enimet
    ipse promissapersolvere, qui
    se
    sponle
    professus
    est debitorem
    :
    qui
    niliil ab
    aliquo
    mutua-
    tus
    esl,
    el suo
    promisso
    debitor esse
    dignalus
    est.
    Nos
    debebamus;
    et lanlum
    debebamus, quantumpec-
    caveramus. Venit illesine
    debito, quia
    sine
    ullopec-
    calo
    ;
    invenit nos damnoso ac damnandofenore
    op-
    pressos,
    et
    quee
    non
    rapuerat exsolvens,
    nosasem-
    piierno
    debilo misericordiler liberavit. Nos admise-
    ramus
    culpam, exspectabamus pcenam;
    ille non
    facttis socius
    culpee
    nostree
    ,
    sed factus
    particeps
    pcenee,
    simul et
    culpee
    esse voluit donator et
    poe-
    nae.
    Ipse
    est enim
    qui
    ex usuris et
    iniquilate
    eruet
    animas credentiura
    (
    Psal. LXXI
    , 14), atque
    ex
    corde in
    unoquoque
    dicenlium : Credo viderebona
    Doniini in terra viventium
    (Psal. xxvi, 15).
    Heec
    lerra,
    non terreno vel mortuo,
    sed ccelesti
    quodam
    modoac vivocorde
    concupiscenda
    est.
    Ipsa
    est enim.
    cui in
    psalmo
    alio
    flagransquidamejus
    amoreet ala-
    criter canlans dicit

    Spes
    meaes
    tu, portio
    mea in
    terravivenlium
    (Psal. CXLI,6).
    Ad
    quam
    illi
    lendunt,
    qui
    vitaliter morlificant membrasua
    super
    terram:
    non membra
    quibuscorporis
    mundi
    hujus compago
    consistit,
    sedillamembra
    quibus
    animeevirililasmi-
    serabiliter infirmalur.
    Apertissime
    ea dinumerans
    ac
    designans
    Vas electionis Paulus
    aposlolus
    dicit:
    cMorlificalemembra
    vesira, quee
    sunt
    super
    ler-
    ram
    ;
    fornicationem
    ,
    immunditiam
    , perturbatio-
    nem
    , concupiscentiam
    malam
    ,
    et
    avaritiam, quoe
    est idolorumservitus J
    (Coloss.m, 5).
    Ecce
    quee
    in
    Iiaclerra morientiummonificare
    debealis, qui
    in illa
    terra vivenliumvivere
    concupiscitis.
    Sic
    ergo
    efficia-
    mini membra
    Christi,
    ul nonea
    tollatis,
    et facialis
    membra merelricis.
    Quee
    enim
    turpior, quee
    dedeco-
    rosior est meretrix
    , quam ipsaquaeprimaposila
    est
    fornicaiio,
    et ultima avaritia?
    Quam
    idolorumservi-
    lulem veraciter
    appellavit; quia
    non solumin
    corpo-
    ris
    luxu,
    sedetiaminanimcefluxu
    agnoscere
    et vilare
    debelis,
    nc illam
    perditionem
    minacisetcasli
    sponsi
    ac
    justi judicis incurratis,
    cui dicilur : Perdidisti
    omnem
    qui fornicalur
    abs te.
    Quanlojustius, quanto
    ulilius,
    incordisad eumcastilate
    singuli quique
    cla-
    mabitis : Mihi adhmrere
    Deo,
    bonumesl
    (Psal. LXXII,
    27 et
    28)?Hancadhccsionem
    illadileclio
    prcestat,
    de
    qua
    similiter dicitur : Dileciiosine
    simulatione;
    odio
    habenles
    malum,
    adhwrentesbono
    (Rom, x, 9).
    CAPUT
    VI.6.
    Quodilliscertamenindictum.Exor-
    cismus
    adjuralo
    Christinomine.Malediclaindiabolum.
    Expulsio
    diaboli.
    Ecceubi esl stadium
    veslrum,
    ecce
    ubi Iucla
    cerlanlium,
    ecceubi cursus
    currentium,
    ecceubi
    ferienlium
    pugillatus.
    Si vullis
    perniciosis-
    simura
    colluclalorcm(idei lacertis elidere
    ; prosler-
    nite
    mala,
    complectimini
    bona. Si vultissic
    currere,
    ut
    comprehendalis; fugite iniquum, consequimini
    justum.
    Si vullissic
    pugillare,
    ut nonaerem
    ceedatis,
    sedhoslem
    viriliter
    feriatis; castigalecorpusveslrum,
    et in servilutem
    redigile,
    ut abomnibusabstinenles
    ac
    legilimecerlantes,
    bravii ccelestiset
    incorruplae
    coronce
    participes triumphetis. Quod
    in vobis
    adju-
    ralo vestri
    Redemptoris
    nomine
    facimus,
    hocveslri
    cordis scrulatione et conlribulalione
    complele.
    Nos
    precibus
    adDeumet
    increpalionibus
    inveterati hostis
    dolis resistimus ': vosvolis el vestri cordis conlri-
    lione
    persislile,
    ul eruamini de
    poteslaletenebrarum,
    et Iransferamini in
    regnum
    clarilalis
    ejtis.
    Hoc cst
    nunc
    opus veslrum,
    et hic labor vester.
    Digna
    in
    eumnossuis
    nequitiis
    maledicla
    congerimus
    : veslra
    vos
    polius
    aversioneac
    pia
    renunlialione
    gloriosissi-
    mum ei eertamen indicite.
    Atterendus, vinciendus,
    excludendus est Dei et
    vester,
    acsui
    polius
    inimicus.
    Namfuror
    ejus
    et in Deum
    prolervus,
    el adversum
    vosiiefarius.etinseperniciosusostendilur.Anheletus-
    quequaqueceedes,supponatmuscipulas,
    exacuatmul-
    tiplices
    et dolosas
    linguas
    suas: omniavenena
    ejus,
    obleslatonomine
    Salvaloris, vestriscordibuseffundile.
    CAPUT VII.

    7. Ad
    spirilualem
    renascenliam
    cooperenlur
    Christoet Ecclesim.
    Quidquid
    facinoro-
    sissimis
    suggeslionibus,
    quidquidflagiliosissimis
    ille-
    cebris
    immittebat,
    nunc
    exhaurietur,
    nunc
    publica-
    bilur. Nunc
    populabitur captivitas ejus, qua
    vos
    tyrannice possidebat.
    Avertetur avobis
    jugum, quo
    vos immaniter
    deprimebat,
    et
    ejus
    cervicibus
    impo-
    netur : lantumvosinliberalionem
    vestram,
    Redem-
    ptori
    vestro vestrum
    preebele
    consensum.
    Sperate
    in
    eum,
    omneconciliumnovee
    plebis,
    et
    populequi
    nasceris
    , quem
    fecit
    Dominus,
    enilere ut salubriter
    pariaris,
    ne feraliter aborliaris. Ecce uterus matris
    Ecclesiee,
    ecceut te
    pariat, atque
    inlucemfidei
    pro-
    ducat,
    laborat in
    gemilu
    suo. Nolilevestra
    impa-
    tienlia viscera materna
    conculcre,
    et
    parlus
    vesiri
    januas angustare. Populequi crearis,
    laudaDeum
    tuum :
    lauda, qui crearis,
    lauda Dominumtuum.
    Quialactaris,
    lauda:
    quiaaleris,
    lauda :
    quia
    nutri-
    ris, proficesapientia
    et eetate. Ille
    quoque
    has moras
    partus lemporalisadmisit,qui
    nec brevilate
    lemporis
    deficit,
    nec
    longitudine
    ulla
    temporis proficit,
    sed a
    diebuseelerniscunclas
    anguslias
    et
    tempus
    exclusit.
    Nolite
    hic,
    sicul
    benignus parvulum
    nulriior admo
    nei, pueri efficimenlibus,
    sedmalilia
    parvuli eslote,
    menlibus
    perfecti
    silis
    (1
    Cor.
    xiv,
    20).
    Ut
    Compelen-
    tes
    competenler
    adolescite in
    Christo,
    ul invirum
    perfeclumjuvenililer
    accrescalis.
    Leclilicale,
    ut scri-
    ptumest, proleclu sapienliee
    veslree
    patremvestrum,
    et nolite defectuveslrocontristare matremvestram
    1
    Germanensis
    MS.,
    insistimusdolis.
    1081
    SERMOCCXYI. 1082
    (Prov.
    x, 1,
    el
    xv, 20).
    CAPUT VIII.

    8. iVoti_e
    regeneralionis gralia.
    Amale
    quod
    erilis. Eritis enimfilii
    Dei,
    ct iilii ad-
    optionis.
    Hoc vobis
    gralis
    dabitur, gratisque
    conferc-
    tur. In
    quo largius ubcriusque
    abundabitis, quanto
    plus grati
    ei a
    quo
    heec
    accepistis,
    fueritis. Ad eum
    ambile, qui
    novit
    qui
    sint
    ejus.
    Tuncautemnondedi-
    gnabiiur
    vos inter eos
    qui ejus
    sunt
    nosse,
    si nomi-
    nantesnomen
    Domini,
    ab
    injustilia
    reccdatis
    (II
    Tim.
    n, 19).
    Parenles carnis veslree
    habelis,
    vel habuislis
    in
    soeculo,qtii
    vosinlaborem
    alque
    ad
    pcenam
    mor-
    temquegenuerunt:
    sed
    quia
    feliciori orbilale
    potest
    unusquisque
    veslrumdetalibus
    dicere,
    Paler meusel
    mater tnea
    dereliguerunt
    tne
    (Psal.
    xxvi
    , 10)
    ;
    illum
    Patrem, christiane, agnosce, qui
    illis
    reiinquetiiibus
    suscepit
    te ex utero malris
    luee,
    cui
    quidam
    lidelis
    fideliter
    dicit,
    Devenlrematristnemlu es
    proteclor
    meus
    (Psal. xxi, 11).
    Pater Deus
    cst,
    mater Ecclesia.
    Longe
    aliler abhis
    generabimini, quam
    abillis
    geniii
    fueratis. Hos
    partus,
    non
    labor,
    non
    miseria,
    lion
    fletus,
    non mors
    ;
    sed
    facilitas, felicitas, gauditim,
    vitaque suscipict.
    Per illos lameniabilis
    generatio;
    per
    hos
    optandageneratio
    est. Illi nos
    generando
    in
    eeternam
    poenamgenerant, propter
    veterem
    culpam
    :
    isti
    regenerando,
    nec
    pcenam
    faciunl
    remanerc,
    nec
    culpam.
    Ilcecest illa
    regeneratio quwrenliumeum,
    qumrenliumfaciemDei
    J acob
    (Psal.
    xxm, 6).
    Humiles
    quoerile
    :
    quod
    cum
    inveneritis,
    ad securam allitudi-
    nemvenietis. Infantiaveslra iiinoceniia
    erit, pucritia
    reverentia,
    adolescentia
    patientia, juventus virtus,
    senium
    meritura,
    senectus nihil aliud
    quam
    canus
    sapiensque
    inlellectus. Per hos articulos vel
    gradus
    setatis,
    non lu
    evolveris,
    sed
    permanens
    innovaris.
    Nonenimut decidat
    prior
    secunda
    succedet,
    aut ter-
    tieeortus secundeeerit
    interilus,
    aut
    quarlajam
    nasci-
    tur ut lertia
    moriatur;
    non
    quinta quartce
    invidebit
    ut
    maneat,
    nec
    quintam
    sexta
    sepeliet.
    Cumsimul
    eetatesistcenon
    veniant,
    tamenin anima
    pia
    et
    jusli-
    ficala
    pariter
    et concordiler
    perseverant.
    Haelead
    septimam perennem quietem pacemque perducent.
    Tamen
    sexies,
    ut
    legimus,
    de necessitatibus aclatis
    mortiferoeIiberatum
    , jam
    in
    septima
    nonte
    tangent
    mala
    (J obx, 19).
    Non enim certabunt
    quce
    non
    erunt,
    aut
    preevalebuntquae
    nec audebunt. Ibi sccura
    immortalitas,
    ibi immortalis securitas.
    CAPUTIX.

    9. jEtctles
    spiriluales.
    Et unde
    hecc,
    nisi de immulationedexterce
    Excelsi, qui
    benedicet
    filiostuosin
    te, qui ponet
    terminos tuos
    pacem
    (Psctl.
    CXLVII
    , 15, 14)
    ?
    Excilamini
    ergo
    ad
    hoec, concreti,
    discreti;
    concreti
    bonis,
    discreii a malis :
    electi,
    dilecli, praesciti, vocati, juslificandi, glorificandi:
    ut
    crescentes, juvenescentes,
    ac senescentes in fide
    ac maturitate
    virium,
    non
    corruptione
    membrorum
    ',
    insenecta
    uberi,
    tranquilli
    annuntietis
    operaDomini,
    qui
    fecitvobis
    magna, qui potens
    est :
    quiamagnum
    nomen
    ejus,
    et
    sapientiaecjus
    nonest numeriis. Vi-
    tam
    queeritis
    currile ad eum
    qui
    esl fonsvitce: et
    fugatis
    tenebris fumosarum
    cupiditalumvestrartim,
    1
    /nGermanensi
    MS.,
    morborum.
    videbitislumeninlumine
    Unigenili
    illiusveslri
    atque
    clementissimi
    Redemptoris,
    et
    fulgentissimi
    illumina-
    toris. Si salutem
    quaerilis, sperate
    in euro
    qui
    salvos
    facit
    speranles
    in se
    (Psal. xvi,
    7).
    Si ebrielatem
    deliciasquo
    sectamini. nec
    ipsas negabil.
    Tauliim
    venite et
    adorale, procidite
    ct
    plorate
    anie eum
    qui
    fecit vos
    (
    Psal.
    xciv, 0)
    : et inebriabit vos abuber-
    late domus
    suee,
    et lorrente deliciarumsuarum
    pota-
    bit vos
    (Psal. xxxv, 9).
    CAPUT X.

    10. Cavenda
    superbia,
    et adhibcnda
    vigilantia.
    Sed
    cavete,
    ne veiiial vobis
    pes superbisc;
    et
    vigilale,
    ne vosmanusmoveant
    peccatorum(Ibid.,
    12).
    Primumne
    conlingat,
    orateut aboccultisvestris
    mundetvos: secundumvero ne irruat el
    dejiciat vos,
    petentes
    ut abalienis
    parcal
    vobis
    (Psal.
    xviu, 13,
    14); jacenles surgilc , surgenles
    state,
    stantes adsi-
    stile,
    adsistenies
    persistite.
    Noliteullra ferre
    jugum
    :
    disrumpite poiius
    vincula
    eorum,
    ct
    abjicite
    a vobis
    jugumipsorum(Psal. n, 3),
    nciterumservitulis
    jugo
    altincamini. Dominusin
    proximoesl;
    nihil sollicili
    fueriiis (Philivp.
    iv, 5, 6).
    Manducalenunc
    panem
    doloris : veniel
    tempus, quandopost panem
    tristilioe
    panis
    vobis leelitieeministretur. Sed meritum
    illius,
    htijtis
    est
    tolerantia,
    Aversioet
    fuga
    lua
    panem
    luclus
    commcruil:
    convertere, compungere,
    et redi ad Do-
    minumluuin. Parattts est ille
    compuncto
    et redeunii
    panemgaudii erogare;
    si nondissimulesnecdifferas
    pro fuga
    lua flebililer cerumnosus orarc. Inlaniis
    ergo
    catcrvis moleslaniium induite vos
    cilicio,
    et
    bumiliate in
    jejunio
    animamveslram'. Redditnr hu-
    mililati
    quodsuperbicedenegatum
    est. Et vos
    quidem
    cum
    scrularemini, atquc ipsius fugae
    acdesertionis
    persuasor
    inTrinilatis trcmendce
    omiiipotentia
    debile
    increparetur ,
    non estis induli cilicio : sed tamen
    veslri
    pedcs
    incodem
    mystice
    consiilerutit.
    CAPUT XI.

    H.
    Quanta
    Dei misericordia:
    quo-
    tnodoadillam
    confugiendum.
    Calcandasunt vitiavel-
    leraque caprarura
    : sinistrorum bcedortimconscin-
    dendi sunl
    panni.
    Cum
    prima
    slolaullro vobisoccur-
    ret miscricors
    pater, qui
    ad vestram
    depellendam
    pestiferam
    famemetiara
    saginatiim
    viiulumnondis-
    tulit iramolare
    (Luc.
    xv
    , 11-52). Ejus
    carnibus
    pa-
    scemini, ejus sanguine potabimini
    :
    cujus
    effusione
    peccala
    dimittuntur,
    dcbila
    donaniur,
    maculccdeter-
    guntur.
    Ut
    pauperes
    manducate,
    cttuncsaturabimini:
    ut et vos de illis
    sitis,
    de
    quibusdicilur,
    Manduca-
    bunt
    pauperes,
    et salurctbunlur
    (Psal.
    xxi,
    27)
    : ac
    saturati salubritcr
    ejus panem gloriamque
    ruclate.
    Currite ad
    eum,
    et convertimini : ille est enim
    qui
    convertii aversos,
    prosequitur fugitivos,
    invenit
    per-
    ditos,
    humiliat
    superbos, pascil
    lanielicos,
    solvit com-
    peditos,
    illuminat
    ceecos,purgat iminundos,
    recreat
    fatigatos,
    susciiat
    mortuos, alque nequilieespirilibus
    possessos
    et
    caplos eripit.
    A
    quibus quia
    vos nunc
    immunesesse
    probavinius; gratulanles
    vobisadmo-
    nenius
    vos,
    ut saniias
    quoeapparuit
    investro
    corpore,
    hcccinvestriscordibusconscrvctur 2.
    1
    sic GermanensisMs. At
    editi,
    et httmiliaminiin
    je-
    junio
    animarumvestrantm.
    -
    Apud
    LOV. assutusliiccratfinisscrmonis
    85,
    ab
    iHis
    iftM
    S. AUGUSTINIEPISCOPi
    108*'
    SERMOCCXVII
    (a).
    De oralione Chrisli, Pater, quos
    dedisti mihi,
    volo
    ul ubi
    egosum,
    ibi sint
    ipsi.
    J oan.
    cap.
    xvn,
    24.
    Habitus
    paulo
    antepascha.
    1. Chrislus
    orat,
    el dal
    quodorat.
    Dominus
    Chrislus,
    qui
    nos exauditcum
    Palre.
    orare
    pro
    nobis
    dignalus
    est Palrcm.
    Quid
    felicilate nostra
    cerlius, quando
    ilie
    pro
    nobis
    orat, qui
    dat
    quod
    orat? Est cnim
    Chrislus homo ct Deus
    : orat ut
    homo;
    dal
    quod
    orat,
    ut Dcus.
    Quod
    autem lenere
    debetis,
    ideoto-
    tumPairi
    assignat, quia
    Pater non de illo
    est, ipse
    de Paire est. Fonti undenatus
    est,
    totumdat. Sed
    et
    ipse
    fonsnatus est.
    Ipse
    esl euimfons viloe.
    Ergo
    Paler fonsfonlem
    genuit.
    Genuil
    quidem
    fonlem
    fons;
    sedet
    generans
    fonset
    genitus
    fons:
    qucmadmodum
    generans
    Deus
    et
    genittis Deus,
    unusest Deus. Paier
    nonest
    Filius,
    Filius nonest
    Pater, Spirilus
    sanctus
    amborum nec Palcr ncc Filius: sed Paler et Filius
    el
    Spirilus
    sanclus unus est Deus. .(Edificaminiin
    unitate,
    necadalisin
    separatione.
    2. Locus
    bonus,
    quo
    nobis
    migrandutn
    dehocloco
    mcilo.Audislis
    quid prp
    nobis
    oraret,
    imo
    quid
    vellet.
    Dixil :
    Paler, quos
    dedisli
    mihi,
    voloul ubi
    ego
    sum,
    ibi sinl
    ipsi. Volo,inquit,
    ul ubi
    ego
    sum,
    el
    ipsi
    sint
    mecum.0 domusbeata! o
    patria
    secura! Non habet
    hoslem,
    non babel
    pestem.
    Securi ibi
    vivemus,
    mi-
    ,grare
    non
    quecremus,
    lutioremlocumnon invenie-
    mus.
    Quidquid
    hic
    elegeris
    in
    terra,
    ad timoremcli-
    gis,
    nonad securitalem.
    Elige
    libi
    locum,
    dumes in
    malo
    loco,
    idesl in hoc
    seeculo,
    in hac vitatentatio-
    nibus
    plena, elige
    in bac morlalilate
    gemitibus
    et li-
    moribus
    plena
    : dumesinmalo
    loco, elige
    libi
    locum,
    quo niigres
    de malo loco. Non
    poteris
    adlocumbo-
    num
    migrarc
    de loco
    malo,
    nisi bene fecerisinloco
    malo.
    Qualis
    locus cst
    ille,
    ubi nemoesurit?
    Ergo
    si
    vis habilare inloco
    bono,
    ubi nemo
    esurit;
    in loco
    malo
    frangepanem
    luumesurienti, Inloeoillobealo
    nemo esl
    peregrinus
    : omnes
    in
    palria
    sua vivunt.
    Si
    ergo
    vis essein loco
    bono,
    ubi nemo est
    peregri-
    nus;
    in locomalo non habentem
    quo
    intrei, suscipe
    indomumluam.
    Peregrino preebehospilium
    inloco
    malo,
    ut venias ad loeum
    bonum,
    ubi
    hospes
    esse
    non
    possis.
    In locobono nemo
    indiget
    vcslimenlo :
    frigus
    ibi non
    esl,
    eestusibi nonsunt:
    ulquidteclum,
    utquid
    indumenlum? Ibi non erit
    tectum,
    sed
    pro-
    tectio. Ecce et ibi invenimns tectum : Sub utnbra
    alarum luarutn
    sperabo(Psal.
    LV>,
    2). Ergo
    inhoc
    loco malo
    prcebe
    non babenti
    lectum,
    ut sis in loco
    bono,
    ubi babeas tale
    teclum,
    ut non
    queeras
    facere
    sarla lecla :
    quia
    non ibi slillat imber. Est
    perpeluus
    fonsveritatis : sed imber ille
    leetificat,
    non hume-
    ctat : irober
    iste, ipse
    est fonsvilae.
    Quid
    est
    enim,
    Apud
    teest
    fons
    vitm
    (Psal. xxxv, 10); et,
    Verbumerat
    apud
    Demn
    (J oan. i, 14)
    ?
    scilicet
    verbis,
    Dominusdiveset
    pauper
    occurreruntsibi.
    in
    qua
    viu,
    nisi inislavita?Natus
    est,
    etc.
    (a)
    Proditnunc
    primum
    ex Mss.Germanensiet Flo-
    riacensi.
    3. Rene
    agendo
    in locomalo
    pervenitur
    ad locum
    bonum. Dies
    Quadragesimw.
    Dies
    Quinquagesimm.
    posl
    Pascha.
    Ergo, charissimi,
    facite bene in loco
    malo,
    ut veniatisadlocum
    bonum,
    de
    quo
    ait
    qui
    nobis
    eum
    praeparat,
    Volout ubi
    egosum,
    el
    ipsi
    sinttnecum.
    Ascendit
    precparare,
    ut nos ad
    paratum
    securi ve-
    niamus.
    Ipsepreeparavit
    : in illomanele. Parva libi
    domusest Christus? J amne
    passionem ipsius
    limes?
    Resurrexit a
    mortuis,
    et non
    moriiur,
    et mors ei
    ultranon
    dominabilur
    (Rom.
    vi, 9).
    Locus
    malus,
    dies
    mali,
    seeculumhoc. Sed bene faciamus in loco
    malo,
    et benevivamusin diebusmalis. Transit locus
    malus et dies raali: et veniet locus bonus
    xternus,
    etdies boni eelerni: et
    ipsi
    diesboni unus dies erunt.
    Hicenim
    quare
    sunt malidies?
    Quia
    iransit
    unus,
    ut veniat alius. Transit
    hodicrnus,
    ut veniat crasti-
    nus : iransit
    hesternus,
    ut veniat hodiernus. Ubi ni-
    hil
    transit,
    unus esl dies. Et diesChristiis
    est,
    el Pa-
    ter dies : sed Pater
    dies denullo
    die,
    Filius diesex
    dic. Coromendavit
    ergo
    nobis Dominus J esus Cbri-
    slus in
    passione
    sua laboreset contritiones
    praesenlis
    seeculi : inresurreciione sua commendavil ceternam
    vitamet beaiamfuluri sacculi. Toleremus
    prcesenlia,
    speremus
    futura. Ideo in diebus istis dies
    agimus
    si-
    gnificanles
    laborem
    preesenlis socculi,
    in
    jejuniis
    et
    observaiione conterentes animas
    nostras;
    in
    diebus
    autcmvenluiis dies
    significamus
    futuri
    sacculi,
    non-
    dum ibi sumus.
    Significamus dixi; non,
    lenemus.
    Usque
    ad
    passionem
    enim conlrilio :
    post
    resurre-
    ctioneni laudalio.
    SERMO CCXYIII
    *
    (a),
    DepassioneDomini in
    parasceve
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. PassionisDominicm
    mysle-
    ria
    explicanda. Cujus sanguine
    delicta nostra deleta
    sunt,
    solemniler
    legitur passio,
    solemnilcr
    celebratur;
    ul aniiuadevotionemeraorianostra leetius
    innovetur,
    et
    ipsafrequentalione populorum
    fides nostra cla-
    rius illuslretur.
    Exigit ergo
    a nobis
    solemnitas,
    ut
    de
    passione
    Domini vobis
    sernionem, qualem
    douat
    ipse,
    reddamus. Et
    quidem
    ad salutemnoslramet
    vitee
    bujus iransigeiideeutilitatem,
    inhis
    queepassus
    est abinimicis Dominus
    nosler, cxemplum paiienli_e
    nobis
    preeberedignatusesl;
    ul
    pro evangelicadigni-
    tate,
    si hoc
    ipse voluerit,
    nihil lale
    perpeli
    recuse-
    iniis. Verumtamen
    quia
    nec in
    ipsa
    carnemorlali ali-
    quid
    ille
    necessitate,
    sed omniavolunlale
    perpessus
    est;
    recle creditur cliam
    significarealiquid
    voluisse
    in
    singulis quibusquefaclis, quee
    circa
    ejus passio-
    nem
    geslaatqueconscripta
    sunt.
    CAPUT II.

    2.
    Quidsigniftcelquod
    Chrisiuscru-
    cemsuam
    portavit.
    Ac
    primum, quod
    tradilus ul cru-
    cifigeretur
    crucemsuam
    ipseportavil (J oan. xix, 17);
    *
    inventusiuMs.unico
    Regio
    et
    apud
    Lov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis76.
    (b)
    possidiusin
    tadiculo,cap.10,
    notat deDomini Pas-
    sioaetractatus duos.
    Fragmenta
    sermonisde Passione
    proferunt
    Beda
    etflorus, quee
    in
    subjecto
    sermonenonJ e
    guntur.
    1085 SERMOCCXVIII.
    1086
    coniinentiee
    signumdedit,
    ct dcmonslravit
    prcccc-
    dens, quid
    faceredebeat
    qui
    cum
    sequi
    voluerit. Hoc
    eliamverbo
    commonuit,
    ubi ail:
    Qui diligit me,
    lol-
    . lat crucem
    suam,
    et
    sequalur
    me
    (Mailh. xvi, 24).
    Tollit enim
    quodam
    modo crucem
    suam, qui regit
    niorlalilalemsuam.
    CAPUT III.

    5. Calvarimlocus.
    Quod
    in loco
    Calvariaccrucilixusest
    (J oan.
    xix
    ,
    17
    ,18); signifi-
    cavil in
    passione
    sua rCmissionemoinnium
    peccalo-
    i um
    ,
    de
    quibus
    iuPsalmodicitur :
    Mulliplicalw
    sunt
    iniquilciles
    tnew
    super capillos capilis
    mei
    (Psal.
    xxxix, 13).
    CAPUTIV.

    4. Lairones a dexlris el a sinislris.


    Qtiod
    duo cumillo ab
    utroque
    latere crucifixi sunt
    (J oan. xix, 18);
    ostcnditaliossibi
    dexlros,
    aliossi-
    nistros esse
    passurps
    :
    dexlros,
    dc
    quibus
    dicilur
    ,
    Beaii
    qui perseculionempatiuntur propter juslitiam
    (Matih.
    v
    , 10) ;
    sinislrosautcm
    ,
    de
    quibus
    dicilur
    ,
    El si tradidero
    corpus
    meiiin
    ,
    ut
    ardcam.,
    chciritatem
    aulemnonhabuero
    ,
    nihil mihi
    prodest(I
    Cor.
    xm, 5).
    CAPUTV. 5. Titulus
    super
    crucem.
    Quod
    liluius
    est
    posilussuper ejus
    crucem
    ,
    in
    quoscriptumerat,
    Rex J udworum
    (J octn.
    xix
    , 19),
    illtid
    oslendit, quia
    i
    nec occidendoefficere
    potuerunt,
    ut eum
    regem
    non
    i
    haberent, qui
    eis manifestissimeeminenlissima
    po-
    lestate secundumsua
    opera
    redditurus est. Undein
    Psalmocanitur :
    Ego
    autetnconslitutussumrex abeo
    '
    super
    Sionmonlemsanclum
    ejus.
    '
    CAPUTVI.

    6. Cur tribus
    linguis conscriplus.
    CurrexJ udworum
    ,
    el nonGentium.
    Quod
    tribus Iin-
    guis
    tilulus
    conscriptuserat,
    hebreea
    , grocca,
    et la-
    '
    tina
    (Ibid., 20);
    nonsolum
    J udceis,
    sedetiamGenli-
    '
    bus eum
    regnaturum
    fuisse declaratumest. Proinde
    ineodem
    psalmo
    cum
    dixisset, Ego
    autemconslitulus
    '
    sumrcx
    super
    Sionmonlem
    sanclum
    ejus,
    ubi scilicct
    '
    hebreea
    lingua regnavit;
    continuo
    tanquam greeca,
    ^
    latinaquesubjungens, Dominus,
    inquit,
    dixitadme :
    '
    Filiusmeuses
    lu, ego
    hodie
    genui
    te:
    pele
    a
    me,
    el
    '
    iabo iibi
    gentes
    hmreditalem
    luam,
    et
    possessionem
    '
    luam
    fines
    ierrm
    (Psal. n, 6, 7).
    Non
    quia grccca
    et
    '
    lalinasolccsunl
    genliumlinguee
    : sed
    quiaipsae
    ma-
    '
    xime
    excellunt, grceca, propier
    studium
    litlcrarum
    ;
    (
    latina, propter peiitiam'
    Romanorum.
    Quamvis
    in
    '
    illis tribus
    linguis
    Christo
    subjuganda
    universitas
    gentium
    omnium monstraretur : non lamen illic
    '
    scriptum
    estctrex
    Genlium,
    sedtantummodoJ udeeo-
    (
    rum
    ;
    ut commendarelur
    origoseminis,
    in
    proprieiate
    nominis. Lex enim a Sion
    prodiet,
    diclum
    est,
    ct
    l
    verbumDotniniabJ erusalem
    (Isai. n, 5).
    Nam
    qui
    v
    sunt
    qui
    dicuntinPsalmo
    , Subjecit plebes
    nobis
    ,
    et
    '''
    Gentessub
    pedibus
    nostris
    (Psal.
    XLVI
    ,
    4);
    nisi de
    c
    qiiibus
    dicit
    Aposlolus,
    Si enim
    spiriiualibus
    eorutn
    s
    communicaverunt
    Gentes,
    debentelin carnalibustnini-
    strareeis
    (Rom.
    xv
    ,
    27)
    ?
    d
    CAPUTVII.

    7. J udmi
    apud
    Pilatum
    agentes
    de
    ?
    mutandotitulo.
    Quodsuggesseruntprincipes
    J udeeo-
    s
    rum, Pilato,
    neabsolutescriberet
    quod
    sit rex J u-
    "
    decorum
    ,
    sed
    quodipseregem
    sedixerit J udeeorum
    l'
    s
    *
    Forte,potenliam.
    (J oan. xix, 21);
    ramis illis fractis ila Pilatus
    in.se-
    rendum
    figurabal
    oleastrum:
    qtiia
    bomoerat exiGen-
    libtis
    ,
    Gentiumscribcns
    confessionem,
    de
    quibus
    mcrito
    ipse
    Dominus
    dixit,
    Aiiferelur
    a
    vobisregnum,
    cldabitur
    genti facienti jusliliam(Matth. xxi,
    43).
    Nccideolamcn
    ,
    non
    est rex illeJ udaeorum.Radix
    cnim
    portat oleastrum,
    non oleaster radicem. Et
    quamvis
    illi rami
    per
    infidelilalemfracti
    sinl;
    non
    ideoDeus
    repulit plebem
    suam
    , quam preesciit.
    Et
    ego, inquit,
    Israelilasum
    (
    Rom.
    xi, 1,
    2
    ,
    17).
    Et
    quamvis
    filii
    rcgni, qui
    noluerunl DeiFilium
    regnare
    sibi,
    eant in lenebras
    exteriores;
    tamenmulti ab
    Orienteel Occidcnte
    vcnient,
    et
    recumbent,
    noncum
    Platone
    ctCicerone.sedcumAbrahametlsaacetJ acob
    in
    regno
    cosloriim
    (Mallh. vui,
    12et
    11).
    Pilatus
    qui-
    dcm
    rcgem
    J udccorum
    scripsiI,
    non
    regem
    Grcccorum
    aut
    Latinorum;quamvisGenlibusregnaturum.Etquod
    scripsit, scripsil, ncque
    infideliuni
    suggestione
    mutavit
    (J oan. xix, 22.)
    : cui iantoante
    precdictum
    eral in
    Psalinis,
    Tituli
    inscriplionem
    ne
    corrumpas(Psal. LVI,
    1
    ; LVII,1).
    Omnes
    gentcs
    crcdunl in
    regem
    J udoeo-
    rum: omnibus
    gcnlibus icgnal,
    sed tarocn rex J u-
    docorum.Taritumvaluii illa
    radix,
    ut inseiTumolea-
    slruminse
    possil ipsamutarol,
    oleasier aulemolivee
    non)cnnon
    possit
    auferre.
    CAPUTVIII.

    8. Vesles.
    qualuor parles
    divism.
    Quod
    in
    quatuor partes
    divisavesiimenta
    ejus
    milites
    abstulerunl
    (J oan.
    xix
    ,
    25); per quatuor
    orbis
    partes
    peragralura
    sacranienla
    ejus significaverunt.
    CAPUTIX.

    9. lnconsutilistunicasorti commissa.
    Quod
    unam tunicam inconsulilem
    desuper
    textara
    sortili
    sun(,polius quamparliti (/&....,25, 24);
    satis
    dcmoiislraiumest sacrarnenlavisibilia
    , quamvis
    et
    ipsa
    indumenta sint
    Chrisii, posse
    tamen habere
    quoslibetbocc,
    sive
    bonos,
    sivc
    malos;
    sincerissimam
    vero
    fidcm, quccpcr
    dilcclioncm
    operatur unilalisi.i-
    tegritatem, quia
    dileciioDei diffusaest incordibus
    nostris, per Spiriium
    sanctum
    qui
    dalus est nobis
    (Rom.y, 5),
    non
    perlinere
    ad
    quoslibet,
    sedocculta
    Dei
    gratia lanquam
    sorte donari. Unde
    Simoni
    qui
    Baplismumhabebat,
    ct istamnon
    habebat,
    a
    Pelro
    dictum
    est,
    Nonesl tibi
    sors, nequcpars
    in ista
    fide
    (Act.vm, 21).
    CAPUT X.

    10. Maler commcndataa moriente.
    Quod
    in cruce
    cogniiam
    mairem dilecto
    discipulo
    commendavit
    (J oan.
    xix
    , 26, 27) ;
    congruenter
    tunc
    huinanum
    aucctum, quando
    ulhomo
    moriebalur,
    os-
    tendit. Istabora nondum
    venerat,
    quando aquam
    in
    vinumconversuruseidemmatri dixerat :
    Quid
    miliiet
    libi
    est,
    mulier?Nondumvenithoramea
    (ld. II,4).
    Noil
    cnimdeMaria
    sumpserat quod
    habebat in
    divinitale
    ,
    sicutdeMaria
    sumpseratquodpendcbat
    incruce.
    CAPUTXI.

    11. Acelumin
    spongia
    datum.
    Quod
    dixit, Sitio;
    fidem
    quaerebat
    asuis : sed
    quia
    ...
    pro-
    priavenit,
    et sui eumnon
    receperunt(ld. i,
    H); pro
    suavilate
    iidei,
    acetum
    perfidioedederunt, e.l
    hoc
    in
    spougia.
    Vere
    spongieecomparandi,
    non
    solidi,
    scd
    lumidi;
    nonrecto confessionis aditu
    aperti,
    sedin-
    sidiarumtortuosis anfractibus
    cavernosi. Sane ille
    1
    sic
    Regius
    Ms.
    At
    Lov.,
    monsirare.
    1087 S. AUGUSTINIEPISCOPI *m
    potus
    habebatet
    byssopum(J oan.
    xix
    ,
    28
    , 29), quoe
    humilisherba radice fortissima
    pelree
    dicitur inhce-
    rere. Erant
    quippein
    illo
    populo, quibus
    hoc facinus
    adbumiliandam
    pcenitendo
    animam
    post abjiciendo
    servabalur. Noverat eos
    ipse, qui liyssopum
    cum
    aceto
    accipiebal.
    Namet
    pro
    eis
    oravil,
    sicut alius
    evangelista lcstalur,
    cum
    pendens
    incruce dixil :
    Pater
    ,
    ignosceillis, quia
    nesciunt
    quidfaciunt (Luc.
    xxm, 54).
    CAPUTXII.

    12. Voxultimaetinclinalio
    capitis.
    Quodait,
    Perfeclum
    esl,
    etinclinalo
    capite
    reddidit
    Spirilum(J oan.
    xix
    , 50);
    non
    necessilaicm,
    sed
    po-
    lesiatemsucemorlis
    ostendit,
    donecomnia
    quaepro
    illo
    prophelata
    eraul
    perficerenlurexspeclans
    :
    quia
    et hoc
    scriplumeral,
    Et in siti mea
    polaverunt
    me
    aceto
    (Pscd.LXVIII,22)
    :
    lanquampolestatera
    habens
    pouendi
    animam
    suam,
    sicut et
    ipse
    leslatus est
    (J oan.
    x
    , 18).
    El reddidil
    Spiritumperliumilitalem,
    hoc
    est,
    capitc
    inclinalo; receplurus
    eum
    per
    resur-
    reclionem, capiie
    sublevaio. Islamraorleni
    et-capiiis
    inclinationem
    magnaepotestatisfuisse,
    J acobille
    pa-
    triarcha inJ udec benediclione
    preenuntians,
    Ascen-
    disli, inquil, recumbens,
    dormislisiculleo
    (Gen.XLIX,
    9): per
    ascensionemmortem
    , per
    leonem
    significans
    poteslatem.
    CAPUTXIII.

    13. Crura
    lalronibus,
    non Christo
    confracla.
    J amvero
    quod
    illisduobuscrura confracla
    sunt,
    illi autem
    non, quia
    defunclus
    est; quare
    fac-
    tum
    sit,
    ipsumEvangelium
    declaravit.
    Oporlebat
    enim
    ut istoeiiam
    signo
    demoustraret in
    ejus prcenunliala
    prophetia
    *
    commendatumesse PaschaJ udeeorum
    ,
    ubi hoc
    procceptumcst,
    ut ovis ossanon
    frangc-
    rent.
    CAPUTXIV.

    14.
    Sanguis
    el
    aqua
    e lalerisvul-
    nere.
    Quodlalus
    lancea
    percussuminlerrasanguinem
    et
    aquam
    manavit; procul
    dubio sacramenla sunt
    quibus
    formatur Ecclesia; tanquam
    Eva facladela-
    teredormienlis
    Adam, qui
    erat formafuturi.
    CAPUTXV.-15.
    J oseph
    el Nicodemus
    sepelientes.
    QuodJ oseph
    el Nicodemuscum
    sepeliunt(J oan. xix,
    51-42);
    sicul noiiniillinomina
    inlcrpretaii sunt,
    J o-
    sephinicrpretalur
    Auclus
    ;
    Nicodemus aulem
    , quia
    nomencst
    greccum
    , pluribus
    notumest
    quod
    ex vi-
    ctoriael
    populo
    sit
    compositum; quia
    v
    .KO_
    vicloria
    est, Hpt>$populus.
    Quis
    esl
    ergo
    moriendo auctus
    ,
    nisi
    qui
    dixil,
    Granumtrilici si non
    morialttr,
    solum
    remanct;
    si autemmorialur, mulliplicatur(Id.
    xn, 24,
    25)
    ?El
    quis
    etiammoriendo
    persecutorempopulum
    vicil,
    nisi
    qui
    eos
    resurgendo judicabit?
    SERMOCCXIX
    *
    (a).
    in
    vigiliisPaschae,
    i
    (b).
    Vigilim
    sacrm.Celebrandw
    quomodo.
    RealusPau-
    lus
    aposlolus
    cxhortans nosad imitationem
    suam,
    1
    Regius
    codex
    , prmnunlianda.
    *
    Emcndatusestadr. t. v.el Lov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis77.
    (6)
    Inpossidii
    Indiculo, cap.10, legiiiu':
    Per
    vigillas
    pascha.tractalus
    viginli
    tres.
    inter aliamulta sueevlrlulis
    insignia,
    dicit eliam:
    In
    vigiliis
    smpius(II
    Cor.
    xi,
    27). Quanlo
    ergo
    alacrius in hac
    vigilia,
    velut malre omniuinsanc-
    larum
    vigiliarnm, vigilaredebemus,
    in
    qua
    tolus
    vigilat
    mundus? Nonillemundus
    ,
    de
    quo scriplum
    est : Si
    quis
    dilexeril
    tnundum,
    nonestcharilas Palris
    inillo :
    quoniam
    omnia
    qum
    intnundo
    sunl,
    concupi-
    scenliacarnis
    esl,
    el
    concupiscenliaoculorum,
    et ambi-
    tio
    swculi,
    qum
    nonesl a Patre
    (I
    J oan.
    n,
    15el
    16).
    Talem
    quippe
    mundum
    ,
    idest filios
    infidelitatis,
    re-
    gunl
    diaboli et
    angeli ejus:
    contra
    quos
    nobisesse
    colluctationemidemdicit
    aposlolus,
    ubi
    ait,
    Nonest
    nobiscotluctatioadversuscarnemet
    sanguinem,
    sed
    adversus
    principes
    el
    poteslates,
    et reclores
    mnndi,
    tenebrarumharum
    (Ephes.vi,
    12). Quodet nosfuimus
    aliquando,
    nuncautemlux in Domino. Lucc
    itaque
    vigiliarum,
    resislamus
    rectoribus tencbrarum. Non
    ergo
    illemundusinhae solemniiaie
    vigilal:
    sed ille
    de
    quodicitur,
    Deuseral inChrisiomunduni reconci-
    lians
    sibi,
    non
    repulans
    illis delictaeorum
    (II
    Cor.
    v,
    19). Quanquam
    tamclarasit
    vigilicchujus
    celebrilas
    totoorbe
    terrarum,
    ul eliamillos
    vigilare
    carnecom-
    pellat, qui corde,
    nondicam
    ,
    dormiunt,
    sedtarta-
    rea
    impietate sepulii
    sunt.
    Vigilant
    etiam
    lpsi
    nocte
    ista,
    de
    qua
    eliamvisibiliter redditur
    ,
    quod
    tanto
    ante
    promissum
    est : Et nox
    lanquam
    diesilluminabi-
    lur
    (Psal. cxxxvm, 12).
    Fit hocincordibus
    piorum,
    quibus
    diclumest : Fuislis
    aliqtmndotenebrw, nunc
    autemlitxinDomino
    (Ephes. v, 8).
    Fit hoc'etiam in
    eemulisomnium
    ',
    et
    qui
    vident in
    Domino,
    el
    qui
    invidentDomino.
    Vigilatergo
    isla
    nocte el mundus
    inimicus,
    et mundus
    reconcilialus.
    Vigilatiste,
    ut
    laudetmedicumliberatus :
    vigilal ille,
    ut
    blasphemet
    judicem
    condemnaius.
    Vigilal iste,
    meniibus
    piis
    fcrvcnset lucescens:
    vigilalille,
    dentibussuisfren-
    denset tabesceus.
    Deniqueistumcharitas,
    illumini-
    quitas
    : isiumchristianus
    vigor ,
    illum
    diabolicusli-
    vor
    ncquaquam
    dormireinhac
    celebrilale
    permillit
    Uiide ab
    ipsis
    eliamnostris
    inimicis nescientibus
    admonerour
    quemadmodum
    debeamus
    vigilarepro
    nobis
    ,
    si
    propter
    nos
    vigilant
    eliam
    qui
    invident no-
    bis. Eorum
    quippequi
    nullo raodoCbristi sunt no-
    roinc
    consignati,
    lamen isla nocle multi
    dolore,
    multi
    pudore
    ;
    nonnulli cliam
    qui
    fidei
    propinquant,
    Dei
    jam
    limorenondormiunt. Diversiscausisexcitat
    eosislasolemnitas.
    Quomodo
    ergo
    debet
    gaudendo
    vigilare
    Chrisii amicus
    , quando
    et dolendo
    vigilat
    inimicus?
    Quomodo
    inlanlaChristi
    gloria
    inardescat
    vigilare
    christianus, quando
    erubescit dormire
    paga-
    nus
    ?
    Quomodo
    decet
    eum, qui
    hancdomum
    magnam
    intravit,
    in tanta
    ejus
    festivitale
    vigilare, quando
    jamvigilatqui disponit
    intrare?
    Vigilemus
    ergo
    ,
    et
    oremus;
    utetforinsecuset intrinsecus hanc
    vigiliam
    celebremus.Deusnobis
    loqualur
    inleciionibus suis
    ;
    Deo
    loquanmr
    in
    precibus
    noslris. Si
    eloquiaejus
    obedienter audiamus
    ,
    in nobis habitat
    quem
    ro-
    gamus.

    Theodericensis
    MS.,
    ovium.
    4089
    SERMOCCXX.
    1090
    SERMOCCXX
    *
    (a),
    _nVigUiisPasch_e,n.
    Quis
    morluus
    pro
    nobis. Solemnitas
    Paschm.
    Scirhus, fratres,
    et fidefirmissima
    retinemus,
    se-
    mel Christum
    mortuum esse
    pro
    nobis
    ; pro pecca-
    loribus
    juslum, pro
    servis Dominum
    , pro captivis
    li-
    berum, pro aegrolis
    medicum
    , pro
    miseris beatum
    ,
    pro egenis opulentum, pro perditis qucesitorem, pro
    vendilis
    redemptorem, pro gregepastorem
    ,
    et
    quod
    est omnibus mirabilius, pro
    crealura creatorem :
    servantem lamen
    quod semper est,
    iradentem
    quod
    factus est;
    Deumlatentem
    ,
    hominem
    apparentem;
    virtute
    vivificantem,
    iniirmitate
    morientem,
    divinitale
    immulabilera,
    carne
    passibilem
    : ut ait
    Aposlolus,
    Qui
    traditus est
    propler
    delicla
    nostra,
    el resurrexit
    proplerjuslificationem
    nostram
    (Rotn. iy, 25).
    Hocse-
    mel factum
    esse, optime
    noslis. Et tamen solemnitas
    tanquamseepius
    fiat,
    revolutis
    temporibus
    iterat, quod
    verilassemel factumlot
    Scripturarum
    vocibusclamat.
    Nectamen contraria sunt verilas et solemnitas
    ,
    ut
    ista mentiatur,
    illa verumdicat.
    Quod
    enim semel
    factuminrebus veritas indicat,
    hoc
    seepius
    celebran-
    dumincordibus
    piis
    solemnilasrenovat. Verilas
    quoc
    facta
    sunl,
    sicut facla sunt
    aperit
    :
    solemnitas autem
    non ea
    faciendo,
    sed
    celebrando,
    ncc
    proeteritaproe-
    lcrire
    permiltit. Denique
    Pascha nostrumimmolalus
    est Christus
    (I
    Cor.
    v, 7).
    Ille
    ulique
    semel occisus
    ,
    qui jam
    non
    morilur,
    mors ei ultra nondominabitur
    fjtom.
    vi, 9).
    Proinde secunduravocem
    verilalis,
    se-
    mel Paschadicimusfaclum,
    et ulterius non fulurum:
    secimdumautemvoce.in
    solemnitatis,
    omni anno di-
    cimus Paschaventurum. Sic
    intelligi
    arbitror
    quod
    in
    Psalmo
    scriptum
    csl:
    Cogilalio
    hominis
    confilebiiur
    libi,
    el
    reliqnimcogitutionis
    diemsolemnemcelebrabunt
    tibi
    (Psal.
    LXXV, 11).
    Nisi enini
    quod
    dercbus
    tempo-
    raliter
    gcstis
    dicitur
    cogitalio
    memorieecommenda-
    rel,
    nullas
    posl lempusreliquias
    inveniret. Ideo
    cogi-
    lalio hominis intuens veritatem Dominoconfitetur :
    rcliquiio
    vero
    cogitationisquee
    sunt in memoria
    ,
    no-
    tis
    te.mporibus
    non cessant celebrare solemnia
    ,
    ne
    ingratacogitaliojudieetur.
    Adhoc
    pertinet
    noctishu-
    jus
    tam
    proeclara
    solemnitas
    ,
    ubi
    vigilando lanquam
    resurrectionem Domini
    per cogitationisreliquiasope-
    remur, quam
    seinel faciam
    cogitando
    verius confue-
    mur.
    Quosergo
    fec.ildoclos
    prccdicalaveritas,
    absit
    ut faciat
    irreligiosos
    deserta solemnitas. Heecistam
    noctem
    per
    totummunduni fecil illustrem. Hcecdo-
    moiistrat Chrislianorum
    agmina populornni ,
    bcec
    conftindit tenebras
    J udacorum,
    haecevertit idolaPa-
    ganorum.
    SERMOCCXXI
    **
    (b).
    In
    vigiliisPaschae,
    m
    (c).
    Quod
    inGenesidiesa
    luce,
    nuncanocte
    compulentur.
    Dicendumest cur taniacelebritate hodierna
    potis-
    *
    Collatusest adcl.r. t. v.Lov.
    **
    Collatusest adduose. adr. t. v. et Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis78.
    (b) Alias,
    deDiversis79.
    (c)
    Totusoxstatinler
    Eugypiiexcerpta.
    simumnocte
    vigilemus. Quod
    dietertio resurrexerit
    a morluis Dominus
    Christus,
    nullus
    ambigit
    christia-
    nus. Hac aulem nocie hoc factum
    esse,
    sanctum
    Evangelium
    conteslatur. Totumenim diema
    praece-
    dente nocle
    compulari
    non dubiumest : non secun-
    dumdierumordinem
    qui
    commemoratur in Genesi :
    quanquam
    et illic tenebrce
    preccesserunt.
    Nam tene-
    breeerant
    super abyssum,
    cumdixit
    Deus,
    Fiat
    lux;
    et
    facta
    est lux. Sed
    quia
    illcelenebreenondum erant
    nox,
    nondumenim
    preeccsserat
    dies : divisit
    quippe
    Deus inter lucemet
    lenebras,
    et
    prius
    lucemvocavit
    diem
    ,
    deinde lenebras
    noctem;
    et factaluce
    usque
    adalterummane commemoratus est dies unus
    (Gen.
    l, 3-5)
    : manifeslumesl illosdies aluce
    ccepisse,
    et
    transacta luce
    usque
    ad mane
    singulos
    lerminatos.
    Sed
    posteaquam
    creatus homoaluce
    justitiee
    ad
    pec-
    cati tenebras
    declinavit,
    a
    quibus
    eum Chrisli
    gratia
    liberat,
    factumest ut nunc dies a noctibus
    compute-
    mus :
    quia
    non a lucead
    lenebras,
    sed atenebris ad
    lucemvenire
    conamur,
    etDomino
    adjuvanle
    fieri
    spe-
    ramus. Sicut et
    Aposlolus
    dicit : Ndx
    prmcessil,
    dies
    auletn
    appropinquavit: abjiciamus
    itaque opera
    lene-
    brarum
    ,
    et induamusnosarma lucis
    (Rom. xm, 12).
    Dies
    igitur
    Dominicce
    passionis quo
    crucifixus
    est,
    jam
    transactam noctem
    propriamsequebatur;
    ideo-
    que
    clausus et lerminalus est
    usque
    ad
    Parasceven,
    quam
    J udeei o.tiamCoenam
    puramvocant,
    ab
    ejus
    no-
    ctis exordio
    incipientes
    sabbati observalionem.
    Deindesabbati dies a sua nocte
    incipiens,
    finilus est
    vespere incipientis
    noclis
    , queeperlinet
    ad initium
    dominici diei :
    quoniam
    eumDominussuceresurre-
    clionis
    gloria
    consecravit. Illius
    itaque
    noctis ad ini-
    liumdominici diei
    pertinentis,
    nunc ista solemaitate
    memoriam celebramus : illamnoclem
    agimus vigi-
    Iando
    , qua
    Dominus
    resurrexit;
    et illam vilam
    ,
    de
    quapaulo
    anle
    dicebamus, meditamur,
    ubi nec mors
    ulla,
    necsomnus
    est, quam
    insuacarne nobisinchoa-
    vit, quam
    sic excitavit a
    mortuis,
    ut
    jam
    non moria-
    tur. et mors ei ultra nondominetur. Nam
    qnando
    ve-
    nienles ad
    sepulcrum ejus ,
    a
    quibus diligenlibus
    quoerebatur,
    diluculo
    corpus
    non
    invenerunt, respon-
    sumqueacceperunt
    ab
    Angelis, quodjam
    resurrexe-
    rat;
    manifestumest
    quod
    ea nocte
    resurrexit, cujus
    exlremitas illuddiluculumfuit. Deindecui
    resurgenti
    paulo
    diutius
    vigilandoconcinimus, preestabit
    ut cum
    illosinefine vivendo
    regnemus.
    Sed et si forte liis
    horis, quibus
    nosducimus islam
    vigiliam,
    illiusadhuc
    corpus
    in
    sepulcro
    erat, nondumque resurrexerat;
    nec sic
    vigilando
    suraiis
    incongrui: quia
    ille dormi-
    vit ut
    yigilemus, qui
    est morluus ut viveremus.
    SERMOCCXXII
    *
    (a).
    In
    vigiliisPaschae,
    iv
    (b).
    Vigilandum
    adversusdiabolum. Rectoresmundi diabo-
    lusel
    angeli ejus.
    In cmlestibus
    quibusnam
    habilant.
    Diabolusecordibus
    piorumejeclus.
    *
    Emendatusest adr. I. v.Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis80.
    (b)
    Flovttshuucsermonemcilalad
    Ephes,cap,vi,
    etsub-
    f.equetuehi
    ad
    Ephes.
    v.
    1091
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    ':1^L
    $&
    '
    Gum
    vos, dilectissimi,
    ad
    vigilandum
    et orandum
    ipsasolemnitas
    sanctoe
    hujus
    noctis
    horletur;
    etiam
    nostrum vobis tamensolemniter debetur
    alloquium,
    ut adversus contrarias et invidas
    potestates
    reclores-
    que
    tenebrarum,
    velut contra nocturnas
    bestias,
    do-
    minicum
    gregem
    etiamvox
    pasloralis
    exsuscilct. Non
    est enimnobis colluctatioadversuscarnemet
    sangui-
    nem,
    sicut
    Apostolus
    dicit;
    id
    est,
    adversus hornincs
    mortali
    corpore
    infirmos : sed adversus
    principes
    et
    potestalcs,
    et reclorestnundi lenebrurum
    harum,
    adver-
    sus
    spiriiualia nequilim
    in cceleslibus
    (Ephes. vi, 12).
    Necideo sane diabolumet
    angelos ejus, quos Apo-
    stolus hisverbis
    significat,
    mundi
    hujus
    cxistimetis
    csse
    rectores, dequo scriptuin cst,
    Et mundus
    per
    eum
    factus
    esl
    (J oan. i, 10).
    Nameos reclorcs mundi
    cumeliam
    ipsedixisset,
    ne
    quismundumintclligeicl,
    qui plerisque Scriplurarum
    locis coeli et terrce no-
    niitie
    nuncupalur;
    conlinuo
    lanquani exponendo
    ad-
    didit,
    tenebrarum
    harum,
    hoc
    est,
    infidelium.
    Propter
    quodjam
    fidelibus
    "dicit,
    Fuislis
    aliquando
    lenebrw
    ,
    uiinc autemlux in Domino
    (Ephes. v, 8).
    Sunt
    ergo
    isla
    spiritualianequitiee
    in
    coelestibus;
    nonubi sidera
    dispositaeffulgent,
    etsancti
    Angeli commoranlur;
    scd
    in
    hujus
    aeris infimi
    caliginosohabitaculo,
    ubi ct nc-
    bula
    couglobalur
    : el lamen
    scriplumest, Qui coope-
    ril cmlumnubibus
    (Psal.
    CXLVI, 8).
    Ubi et avesvoli-
    tanl: etlamen dicuntur volaliliacmli
    (Psal.
    XLIX,11).
    Inhis
    crgo
    cceleslibus,
    nOninilla
    superioretranquil-
    litate
    cceleslium,
    habilant isti
    nequissimi spiritus,
    contra
    quos
    nobiscolluctatio
    spirilualis
    indicitur: ulde-
    viclisangelismalis,
    illo
    prcemioperfruamur, quoAnge-
    lisbonis
    incorruplaeeternitale
    sociemur.Undealioloco
    idem
    apostolus,
    cum
    significaret
    lenebrosnmdiaboli
    principatum
    : Secundum
    spirilum, inquit,
    mundi
    hujus
    secundutn
    principempotestalis
    aeris
    hujus, qui
    nunc
    ope-
    ralur in
    filiisinfidelilalis(Ephes. u, 2). Quodergo
    est
    spiritus
    mundi
    hujus,
    hoc sunt rectores mundi. Et
    sicul illic
    exposuit quid
    dixerit
    mundum,
    iu
    filiisinfi-
    delitatis : sic eliam
    hic,
    cum
    addidit,
    tenebrarumha-
    rum. Et
    quod
    ibi
    ait, principempoteslalisaeris;
    hoc
    isto
    loco,
    incmleslibus.Gralias
    itaque
    Doraino Deo
    nosiro, qui
    noseruit de
    potestatelenebrarum,
    el trans-
    lulit in
    regnum
    Filii charitatis suee
    (Coloss,i, 12,13).
    Ab illis
    ergo
    tenebris
    evangelica
    luce
    distincti,
    et ab
    illis
    poteslalibussanguine pretiosoredempli, vigilate
    et
    orale,
    neintrelis intentalionem
    (Malth. xxvi, 41).
    Nam
    quicuraque
    habelis fidem
    quoeper
    dileclionem
    operalur (Galat. v, 6),
    missus est
    princeps hujus
    mundi foras a cordibus veslris
    (J oan. xn, 51):
    sed
    ibrinsecus
    lanquam
    leo
    rugiens
    circuit
    quaerensquem
    devoret
    (I
    Pelr.
    v, 8).
    Non
    ergo
    delis locum
    diabolo,
    quacumque
    ex
    parte penetrare
    volenli: sed
    qui
    eum
    foras misit
    patiendo pro vobis,
    adversus eumhabitet
    in.lu.s.
    inyobis. Cumvobisille
    dominarelur, fuistis
    ali-
    quando
    lenebrm;
    nuncautemlux in Domino: sicut
    filii
    ...'atnbulale.Adversus tenebras
    earumque
    reclores
    inmalre luce
    vigilate,
    et Palrem luminumde sinu
    '
    jnatris lucisorate l.
    1
    Sic
    manuscripti.
    Edili
    vero,
    insinumatris
    oratc;
    omisso
    lucis.
    SERMO
    CCXXIlI^a).
    '
    "
    in
    vigiliisPaschae;
    v.
    1.
    Dies, ftdelesbapti&ali.
    Horiaturulbonc.iimiiintur,
    lolerenl tnalos. In libro
    qui appellatur Genesis, Scri-
    ptura
    dicit: Et vidil Deuslucem
    quia
    bonaest. Eldir
    visitDeus inler lucemcl lenebras: et vocavilDeuslu-
    cem
    diem,
    el lenebrasvocavilnoctem
    (Gen.i, 4, 5).
    Si
    ergo
    Deusvocavitdiem
    lucem,
    sinedubioilli
    quibus
    dicit
    apostolusPaulus,
    Fuislis
    aliquandolenebrw,
    nunc
    autemlux in Domino
    (Ephes. v, 8),
    dies erant :
    quo-
    niamille
    qui jussit
    detcnebris lumen
    clarescere,
    illu-
    minavit eos
    (II
    Cor.
    iv, 0).
    Infantesisli
    (b), quos
    cer-
    nilis exterius
    dealbalos, interiusque mundatos, qul
    candore vestium
    splendorem
    mentium
    prsefigurant,
    cum
    peccaiorum
    suorumnocte
    premerentur,
    lenebrce
    fuerunt. Nunc autem
    quia
    mundati sunt lavacro in-
    dulgenliee, quia irrigati
    fonle
    sapientice, quiaperfusi
    luce
    justiliee
    : Hicesl dies
    quemfecitDominus,
    exsulle-
    musetIwtemurineo
    (Psal. cxvn, 24).
    Audiatnosdies
    Domini,
    audiat nos diesfactusa Domino
    :
    audiat,
    et
    obaudiat;
    ut exsullemus et leelemurineo.
    Quoniam,
    sicul ait
    Aposlolus,
    hocesf
    gaudium
    et corona
    nostra,
    si vosslatis inDomino
    (Philipp. iv, 1).
    Audite
    ergo
    nos,
    onovelli filii casteematris : imo audile
    nos,
    filii
    yirginis
    raatris.
    Quoniamfuislis aliquando lenebrw,
    nuncaulemluxinDomino: ut
    filii
    lucis
    ambulate,
    filiis
    lucis
    adheerele; atque
    ut hoc
    ipsumplaniusdicam,
    bonis iidelibusadheerete. Sunt
    enim, quod pejusesl,
    fidelesmali. Sunt fideles
    qui vocanlur,
    el nonsunt.
    Sunl
    fideles,
    in
    quibus
    sacramenla Cbristi
    paliantur
    injuriam
    :
    qui
    sic
    vivuut,
    utcl
    ipsi percant,
    et alleros
    perdant. Pereuntquippe ipsi,
    malevivendo:
    perdunt
    vero
    alios,
    malevivendi
    exemplapraebendo.
    Vos
    ergo,
    dilectissimi,
    nolite talibus
    jungi.
    Bonos
    quocrite,
    bo-
    nis adheerete: boni estote.
    2. Ronorumel malorum
    permixlio
    inEcclesia.
    NeqUe
    miremini multitudincmclirislianorummalorum
    , qui
    ecclesiam
    implent, qui
    ad altare
    communicanl, qui
    episcopum,
    vel
    prcsbyterum
    dcbonismoribus
    dispu-
    tanlem
    magnis
    vocibus laudant :
    pcr quos iniplelur
    quodcongregalor
    noster
    prcedixit
    in
    Psalmo,
    Annun-
    tiavi,
    et loculus
    sutn,
    mulliplicali
    sunl
    super
    numerum
    (Psa/.xxxix,6).
    InEcclesia
    hujuslemporispossuntesse
    nobiscum: inilla
    vero, quoepost
    resurrectionemfu-
    tura
    esl,
    congregatione
    sanctorumessenon
    polerunt.
    Ecclesia
    cnimhujus tcmporis
    arece
    comparatur,
    ha-
    bens mixla
    grana
    cum
    paleis,
    habens
    permixtos
    bonis
    malos;
    habitura
    post judicium
    sineullis malisomnes
    bonos. Heccarca coiilinel messemab
    Apostolis
    semi-
    nalam,
    a
    sequen.libususquein preesenstempus
    bonis
    doctoribus
    irrigalam,
    non
    parum
    eliam inimicorum
    persecutionecontrilam;
    sed
    quod
    solum
    restat,
    non-
    dum
    superna
    ventilatione
    purgatam.
    Veniel autem
    illede
    quo
    reddidislis in
    Symbolo,
    Indeventurus est
    judicare
    vivoset mortuos :
    et,
    sicut
    Evangelium
    lo-
    quilur,
    habebitvenlilabrumin tnanu
    sua,
    el
    expurgabit
    *
    Emendalusad d. r. I. v. Lov.
    ()
    Alias,
    deDiversis81.
    (b)
    uocnominevoeabant
    Bapiismo
    novissime
    reaalosj
    ctiamsicelalescucs.
    4093 SERMOCCXXIV.
    1094
    aream
    suam;
    et
    congregabit
    triticumsuumin horreum,
    paleas
    aulemcomburet
    igni inexstinguibili(Mallh. 111,
    12). Quod
    dicoaudiant et
    antiqui
    iideles.
    Qtti granura
    est.cum
    tremore
    gaudeat,etpermaneai,
    el abareanon
    recedat. Non se
    judicio
    suo velul a
    palea
    conelur
    exuere:
    quoniam
    si se volueril modo a
    palcasepa-
    rare,
    non
    poterit
    inarea
    permanere.
    Et cumvenerit
    ille
    qui
    sineerrore
    discernit, quod
    inarea noniuve-
    nerit,
    ad horreumnonlevabit. Incassumsede
    spica
    lunc
    grana jactabunt, qucecumque
    nunc abarea re-
    cesserunl.
    Implebilur
    illud horreum
    , atque
    claude-
    tur.
    Quidquid
    exlra
    remanserit,
    flammavastabit.
    Qui
    ergo
    bonus
    est, charissimi,
    lolerel malum:
    qui
    ma-
    lus
    cst,
    imitetur bonum. In hac
    quippe
    area
    possunt
    in
    paleas grana delicere; possunt
    rursus
    grana
    de
    paleis
    consuscitari.
    Quolidie
    fiunt
    ista,
    fratres mei :
    plena
    est vita hccc
    suppliciisatque
    solaliis.
    Quotidie
    qui
    videbantur
    boni,
    Iabuntur et
    pereunl:
    et rursus
    qui
    videbanlur
    mali,
    convertuntur el vivunt. Non
    vull enimDeustnortem
    impii,
    lanlumul revertalur et
    vivat
    (Ezech. xvm, 25).
    Audiie
    me, grana;
    audite
    me, qui
    estis
    quod
    esse desidero: audite
    rae, grana.
    Nolite conlrislari de
    pcrmixlione palearum
    : non
    erunl vobiscuminoeternum.
    Quantum
    est hoc
    quod
    premit palea?
    Deo
    gratias, quia
    levisesl. Nos tanlum
    grana simus,
    et
    quanlacuinque fuerit,
    nongravabit.
    Fidelisest enim
    Deus, qui
    non
    permittet
    nos lenlari
    supra
    id
    quodpossumus;
    sed faciet cum tentatione
    ctiara
    exilum,
    ut sustinere
    possimus(I
    Cor.
    x, 15).
    Audianl nosel
    paleee;ubicumquesunt,
    audiant. Nolo
    bic sint:
    alloquamur
    eas tamen
    ,
    ne forte sint.
    Ergo
    auditc
    me, paleee
    :
    quamvis,
    si
    audilis, paleee
    noneri-
    lis. Atidile
    crgo,
    Prosit vobisDei
    patientia.
    Granorum
    conjunclio, commonitio, grana
    vosfaciat. Nonvobis
    destint
    imbres verborumDei: non sit sterilisinvobis
    ager
    Dei.
    Ergorevirescite, granascite, maturascite.Qui
    enimvos
    seminavil, spicas
    vult
    invenire,
    non
    spinas.
    SERMOCCXXIV
    *
    ().
    indiePaschae,
    i.
    Ad
    populum
    et ad
    Infanles,
    seueodie
    baptizatos.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Gralia
    baplizalis
    collala.
    Bonos
    imilenlur,
    twn tnalos. ilodierno die
    qui bnpti-
    zati
    sunt,
    et renati sunt inChrisloJ esu
    , alloquamur
    cos,
    ct vos in
    eis,
    et
    ipsos
    in vobis. Eccefacti eslis
    iuembra Christi. Si
    cogiletis quid
    facti
    estis,
    omnia
    ossa vcsiradicenl': Doniine
    , quis
    similislibi
    (Psal.
    1
    ln
    quibusdamrnaniiscriptis
    lticsermo
    praenotatur,
    Domi-
    nicain
    albis;
    el-in
    iisdem,tlcgio
    scilicetac
    viclorino,pro-
    lixiusUabet
    exordiutn,
    licecinverba:.idomnes
    quidemper-
    tinel
    sermo,
    quos
    curanoslra
    compleclitur.
    rerumlamen
    hoclieterminalasacramentorttm
    solemnitate,
    vosalloquor,
    novella
    germinasanciilutis,
    regenerala
    ex
    aqua
    et
    spirtiu,
    qermenpium,
    examen
    novelluni, flos
    noslri
    honoris,
    et
    fructus
    laboris,gaudiutn
    etcorona
    mea;
    omnes
    qui
    slalisinDomino
    apostolicis
    verbisvos
    alloquor
    : Eccenox
    prwcessit
    El
    carniscuramne
    feceritis
    in
    concupiscenliis.
    Etv.lvilamin-
    dualis,
    qitain
    sacramenloinduistis.
    Quolquol
    eniminchrislo
    baptizali eslis,
    Christuminduislis.Facti eniinestistnembra
    Chrisli.Et
    cogitetisquidfactiestis;
    onmiaossaveslradi-
    cent,
    etc. Illtidferelotum
    reperies
    in sermone172
    Ap-
    pendicis,
    necuonex
    prioribus
    verbis
    qua.dam
    initioSermo-
    nis555inter
    Augustiuianos.
    collalusadr. rm. v.Am.Er.Par.Lov.
    ()Alias, deremporc
    161.
    xxxiv,
    I0)?Non
    enim
    digne cogilari pote.t
    illa di-
    gnatioDei,
    et deiicit omnis scrmo
    sensusque
    huma-
    nus,
    venisse vobis
    gratuitam graliam
    nullis meritis
    pra_ccdciuibus.
    Ideoel
    gratiadicitur, quiagratis
    da-
    tur.
    Quamgratiam
    ?Ul sitis roembra
    Chrisli,
    filii
    Dei,
    ul sitis fratres Unici. Si ille
    Unicus,
    undc vos
    fratres,
    nisi
    quia
    illeUnicus
    natura, vos
    gratia
    fratres facti?
    Quiaergo
    merobraCbrisli facti estis
    ,
    admoneovos :
    timeo
    vobis,
    non lantum a
    Paganis,
    non tantum a
    J udacis
    ,
    nontantumab
    becrelicis, quantum
    a rnalis
    calholicis.
    Eligile
    vobisin
    populo
    Dei
    quos
    imitemini.
    Namsi turbamimitari
    volueritis,
    inler
    paucosangu-
    stam viam ambulantes non eritis. Abstinele vos a
    fornicalione
    ,
    a
    rapiuis,
    a fraudibus
    ,
    a
    perjuriis,
    ab
    illicilisrebus
    ,
    a
    jurgiis
    :
    ebrietas
    repellatur
    a vobis:
    adulterium sic timete
    quomodo mortem; mortem,
    non
    quae
    animam
    solvit a
    corpore,
    sedubi anima
    semper
    ardebil cum
    corpore.
    CAPUT II.

    2. Carnis
    peccala
    diaboluslevia
    facit,
    cumsinl
    gravia
    el
    morlifera.
    Fratres
    mei,
    filii
    mei,
    filiee
    mece,
    sorores
    meee,
    scio
    agere
    diabolum
    partes
    suas,
    nec
    quiescere loqui
    in cordibus eorum
    quos
    obligatos
    suis vinculis tenet : scio
    fornicatoribus,
    adulleris
    qui
    conlenti non sunt
    conjuge
    sua
    ,
    dicere
    diabolumin cordibus
    eorum,
    Nonsunt
    magna
    carnis
    peccala.
    Contrahanc diaboli susurrationem
    debemus
    habereCiuisli incarnalioncm. Hocest unde Christia-
    nos
    decipit
    inimicus
    per
    carnis
    illecebras,
    cumeis
    facitleve
    quod graveest,
    lene
    quodasperum,
    dulce
    quod
    amaruraesl. Sed
    quidprodest quia
    satanas facit
    lcve,
    quod
    Chrislus ostendit
    grave
    ?
    Numquid
    novum
    aliquid
    facit diabolus dicere Christianis fidelibus:
    Nihil
    grave
    est
    quod
    facis?In carne tua
    peccas:
    numquid
    in
    spiritu
    ?Faciledelelur carnis
    peccatum,
    facilea Deoveniadalur?
    Quid
    magnum
    faeit? Arlifi-
    ciumsuum
    facit, quod
    in
    paradisodixit; Manducate,
    et eritis sicutdii:
    nequaquam
    moriemini. Deus dixc-
    rat:
    Qua
    die
    manducaveritis,
    tnorlemoriemini
    (Gen.n,
    17).
    Venit
    inimicus,
    et ait : Non
    moriemini,
    sed
    ape-
    rienturoculi
    veslri,
    el eritissicut dii. Dimissaest
    jus-
    sio
    Dei',
    et audita est
    persuasio
    diaboli. Tunc in-
    ventaest vera
    jussio Dei,
    et falsa
    deceptio
    diaboli.
    Numquid profuit,
    obsecro
    vos, quia
    dixit
    mulier,
    Serpens
    seduxit me?
    Numquid
    valuit
    excusalio? Si
    valuit
    excusaiio, quare
    secula cst damnalio
    (ld.
    m)?
    CAPUT III.

    5. Incoiitinenles
    corripiutitur
    el ex-
    communicanlur.
    Meretrixeslquwcumqueconcubina
    prm-
    ler uxorem. Ideovobi dico
    ,
    fratres
    mei,
    filii
    mei,
    qui
    habelis uxores
    ,
    ut nihil aliud noverilis
    ;
    et
    qui
    non
    habelis,
    et ducerc
    vullis,
    integros
    vos ad eas
    scrvatc,
    sicut
    integras
    vullis cas invenire. Vos
    qui
    contineiitiam Dco
    vovislis,
    nolite relro
    respicere.
    Eccedico vobis, ecceclamo
    vobis, ego
    roeabsolvo:
    erogaiorem
    meDeus
    posuit,
    non exactorem. Et ta-
    liienubi
    possumus,
    ubi datur
    locus,
    ubi
    conceditur,
    iibi
    scinius, corripimus, objurgamus,
    anathematiza-
    mus, cxcommunicamus.
    : ei lamennon
    corrigimui,
    -USS.,-..!...(.._</' Dci.
    1095
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    10gs
    Quare
    ?
    Quianequequi plantat
    est
    aliquid, nequequi
    rigat;
    sed
    qui
    incrementumdat
    Deus(lCor. m, 7).
    Modo
    quialoquor, quia
    moneo
    , quid opus est,
    nisi
    exaudiat meDeus
    pro vobis,
    et
    agat aliquid
    in
    vobis,
    hoc
    est,
    incordibusvestris ?Breviter
    dico,
    et vobis
    commendo,
    et fideles
    terreo,
    et vos ccdifico.Membra
    Chrisli eslis : nolite
    me,
    scd
    Aposlolum
    audire: Tol-
    lcus, inquit,
    membra
    Chrisli,
    faciamtnembramerelri-
    cis
    (
    Id.
    vi, 15)
    ?Seddicit nescio
    quis
    : Meretrix non
    esl
    quam
    habeo,
    concubina meaest. 0 sancle
    epi-
    scope,
    meretricem fecisti concubinammeam! Num-
    quidego
    dixi ?
    Aposlolusclamat,
    el
    cgo
    incurri calu-
    mniam.
    Ego
    te volo esse sanum: in me
    quare
    fmis
    sicul insaiius? Habes
    uxorcm, qui
    hoc dicis? Habeo
    ,
    inquis.
    Bene: velis
    nolis,
    illa
    quac praeler
    uxorem
    tecum
    dormit, jamdixi,
    merelrix est. Ecce
    vade,
    et
    dic ei
    quiainjuriam
    libi lecit
    episcopus.
    Habes uxo-
    remluam
    legitiraam,
    el alia lecumdormit
    .-quaectim-
    que
    esl
    illa, jain dixi,
    merelrix esl. Sed servat tibi
    uxor tua
    fidem,
    necnovil aliumnisi le
    solum,
    et non
    disponit
    senosseallerum. Cumsit
    ergo
    illa
    casta,
    tu
    quare
    fornicaris? Si illa
    teuuum,
    lu
    quareduas?
    Sed
    dicis : Ancillamea concubina mea
    est, numquid
    ad
    uxorem alienam
    vado?numquid
    ad meretricem
    pu-
    blicamvado? Annon licel mihi indomo mea facere
    quod
    volo?Dico
    libi,
    non licet. In
    gehemiamvadunt,
    qui
    boc
    faciunt,
    in
    sempilerno igne
    ardebunt.
    CAPUT 1Y.

    4. Morumcorreclionon
    differenda.
    Vel bic liceat mibi
    loqui,
    etdicere.
    Corrigant seqni
    talcs
    siiol,
    dum
    vivunl;
    ne
    posteavelinl,
    et non
    pos-
    sinl:
    quia
    subi.tovenit-mors,
    etnon esl
    qui corriga-
    tur,
    scd
    qui
    in
    ignem
    liiitlaiur. Ei
    qttando
    yeniaJ .
    ipsa
    novissima
    hora, nescitur,
    cl
    dicitur, Corrigo. Quando
    corrigis, quando
    inutaris?
    Cras, inqtiis.
    Ecce
    quolies
    dicis, Cras, cras;
    faclus es corvus. Ecce dico
    tibi,
    ciKiifacisvocemcorvinam
    ,
    occurrit tibi ruina. Nam
    illc
    corvus, cujus
    vocem
    imitaris,
    exiil de
    arca,
    et
    non rediit
    (Gen. vm, 7).
    Tu
    autem, fraler,
    redi in
    Ecclesiam, quam
    tunc illa arca
    significaliat.
    Sedvos
    me
    attdite,
    o
    baptizati;
    audile
    me,
    vos
    pcr sangui-
    nem Cbrisli renati : obsecro vos
    per
    nonien
    quod
    super
    vosinvocalum
    est, per
    illudaltarc ad
    quod
    ac-
    cessislis
    ',
    per
    Sacramenta
    quoeaccepistis, per judi-
    ciuiii fulurum vivorumet moriuorum
    ;
    obsecro
    vos,
    obslringo
    vos
    pernomenCbristi,
    ul 11011 imitemini cos
    quos
    tales esse
    cognoscitis;
    sed illius sacramentum
    maneat in
    vobis, qui
    de
    ligno
    descendere
    noluit,
    sed
    voluilde
    sepulcroresurgere.
    SERMO
    CCXXV(fl).
    Indie
    Pascha.,
    u
    (b).
    Ad
    lnfantes.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Chrislus
    quid
    erat antein-
    1
    in
    Remigianomanuscripto,accedilis;
    et
    infra,
    acci-
    pitis-
    *
    Kon
    repertus
    estnisiinMs.Vaticanoet inLov.

    (a)
    Alias,
    deDiversisb5.
    (_i)Apud
    Lovanienseshic sermo
    iuscribilur,
    dcNalivi-
    laic.
    Domini;
    in Ms.
    Valicano,
    de Trinitale. Sedex
    '
    capilequarloliquel
    habitumessein diePaschse:
    quo
    ni-
    mirumdie
    baptaalis legebalur
    initium
    Kvangclii
    J oaunis
    carnationem.
    Commendatnobis divinsecircanosalti-
    tudinem
    gratieeFilius
    Dei
    sinetemporenalusexPatre.
    Qnid
    enimerat
    antequam
    esset inhomine?
    Pulatevos
    quaesisse
    atque
    dixisse. Putamus
    enim.fratres
    mei,
    anlequam
    Christus deMaria
    virgine
    nasceretur, erat,
    an non erat? Putate nos
    queerere,
    unde non licet
    dubilnre. Ilis
    itaque cogilalionibus
    ipse
    Dominus
    respondit, quando
    ei dictumest:
    Quinquaginta
    annos
    nondum
    habes,
    el Abrahamvidisli?
    Responditenim,
    et
    dixit :
    Amen,
    aiiicndico
    vobis,
    antequam
    Abraham
    fie-
    ret, ego
    sum
    (J oan. vm; 57,
    58). Ergoerat,
    sedhoino
    nonduin crat. Ne forte
    aliquis dicat,
    Angeluserat;
    sanctum
    Evangelium
    dixit vobis
    quia
    Christus
    erat.
    Et
    queeritis quid
    erat ?In
    principio
    erat Verbum
    ,
    et
    Verbumeral
    apud
    Deum. Ecce
    quod erat,
    In
    princi-
    pio
    erat Verbum.Nonest in
    principio
    factum
    Yerbum,
    sederat Verbum.Deisloaulem mundoaudi
    quid
    di-
    cit
    Scriplura
    : In
    principiofecit
    Deus
    cmlumet lerram
    (Gen. i, 1). Quecritis
    per quod
    iecit?In
    principio
    erat
    Verbum,per quod
    /ieret coelumet terra. Non est fa-
    ctum,
    sed erat Verbum. J am restat
    qucerere quale
    Yerbum:
    quia
    verba
    dicunturet noslra.
    Nostra
    qui-
    demverba
    cogitatione
    concipiuntur,
    voce
    pariunlur;
    el tamen
    cogitata
    el
    prolata
    transeunl. Illud autem
    quid?
    Et Verbumerat
    apud
    Deum. Dicubi
    erat,
    dic
    quid
    erat. J amdixi. Sanctum
    Evangelium
    dixit tibi:
    In
    principio
    eral Verbum.Dicubi
    erat,
    dic
    quid
    erat.
    Et Verbumeral
    apud
    Deum. Sed
    ego quoesiviquale
    Verbum. Vuliis audire
    quid
    erat? El
    Deuseral Ver-
    bum. 0 Verbum!
    quale
    Verbum?
    Quis
    explicet
    ver-
    bum: Et Deuserat
    Verbum. Sed
    forte Ikctunl aDeo?
    Absit. Audi
    qaid
    dic.it sanctum
    Evangelium
    : Omnia
    per ipsumfacia
    sunt
    (J oan. i, 1-5). Quidest,
    Omnia?
    Quidquid
    faclumesta
    Deo, pcr ipsum
    factumest. Et
    quomodo ipse
    factus
    est, qui
    omnia fecil ?
    Numquid
    ipse
    sefeeil ?Postremo si
    ipse
    se
    fecit, qui
    se faceret
    crat. Si
    ergo
    erat
    qui
    se
    faceret,
    nunquam
    non
    crat'.
    CAPUT II.

    2. Incarnalio Chrisli
    opus
    esl lotius
    Trinilalis.
    Virginitalispropositum
    in Maria.
    Quomodo
    in
    virgine
    taleVerbum? Omnia
    per ipsumfactasunt.
    Quidesl,
    Omnia?
    Quidquid
    faclum est a
    Deo, per
    ipsum
    factum esl.
    Noli, frater,
    abislo lanto
    operc
    scpararc Spiritum
    sanctum. A
    quo
    lanto
    opere?
    Non
    parvum opus, magnum opus
    sunt
    Angeli
    : carnem
    Chrisli sedentemad dexteraroPatris adorant
    Angeli.
    Tale
    ergoopusoperalus
    est
    maximeSpirilus
    sanctus.
    Inisto
    operecognominaiusest,
    quandosancteeVirgini
    pcr angelum
    futurus nuntiatus est filius. Ula
    quia
    proposuerat virginilatem,
    et erat raaritus
    ejus,
    non
    ablator,
    sed cuslos
    pudoris
    : imo non
    custos,
    quia
    Deus
    custodiebat;
    sed lestis
    pudoris virginalis
    fuii
    maritus,
    ne deadullerio'
    gravida putarelur
    :
    quandu
    ci nunliavit
    angelus, ait, Quomodofietistud, quoniam
    utexeo
    caperent
    allitudUiemdivinae
    gratiae,qua
    FiliusDei
    natushominisfilius
    ipsos
    homines
    regeneratos
    feceratfilios
    Dei.Suntin eamdemrem
    supra,
    habiti eodem
    die,
    seruio-
    nesT19,
    120et 121.
    1
    sicvaiicanusMs.Al
    cdili, numquid
    nonerai ?
    ,097
    SERMO
    CCXXVI.
    1098
    virum
    non
    cognosco?
    Si
    cognoscere
    disponeret,
    non
    miraretur.
    Illa admiratio, proposili
    cst testificatio,
    Quomodofiel
    islud
    , quoniam
    virumnon
    cognosco
    ?
    Quomodofiet
    ? Et
    angelus
    ad eam:
    Spirilus
    sanclus
    superveniel
    inte. Ecce
    quomodo
    fiel
    quod queeris
    : El
    vhiusAltissimi
    obumbrabillibi.
    Icleoquequod
    nascetur
    ex teSanclum,
    vocabiturFilius Dei
    (Luc. i, 54, 35).
    Et bene dixit,
    Obumbrabit
    libi : nc lua
    virginitas
    a-stumlibidinissenlial. Et ctim
    prccgnans
    esset,
    di-
    clumestdeiila,
    Invenla est Maria habensde
    Spirilu
    sancto-in
    utcro
    (Matlh.
    i, 18). Operatus
    cst
    ergo Spi-
    ritus sanctus carnemChristi.
    Operatus
    est el
    ipse
    uni-
    genitus
    Filius Dei carnem
    suam. Unde
    probamus?
    Quia
    indeail
    Scriptura
    :
    Sapientia
    mdiftcavil
    sibi do-
    tnum
    (Prov.
    IX,1).
    5. lncarnalionequomodo
    Verbumnonrecessila Pa-
    Ire.
    Ergo
    animadvertile.
    Tantus Deus,
    Deus
    apud
    Deum,
    Yerbum Dei
    perquod
    faclasunt
    omnia, quo-
    modoin ulero includilur? Primura ut ibiesset Ver-
    bum,
    deseruit coelum?Utessel inutero
    virginis
    Ver-
    bum,
    deseruit ccelum? Et uiide
    Angeli viverent,
    si
    Verbum
    deseruit ccelum?Sed ul
    pancmAngelorum
    roanducaret homo,
    Dominus
    Angelorum
    factus est
    homo.
    Adbuc
    cogitatio
    huniana erret
    per
    nebulas
    suas, deficiat, qucerat,
    dicat,
    ul
    inveniat, quomodo
    VerbumDei in utero
    virginis, pcr quod
    facta sunt
    omnia, Angelos
    nondeseruit,
    Palrem non deseruit.
    Quomodo
    inilloutero includi
    potuit?
    Esse
    potuit,
    in-
    cludi
    non
    potuit. Quomodo,inquit,
    esse
    potuit
    laiilus
    inlocolanlillo?
    Ergo cepit
    uterus, quod
    non
    capit
    mundus. Necminoralus est,
    ut essel in ulero. In
    utcro
    erat,
    et tanlus erat.
    Quanlus
    eral? Dic
    quantus
    eral,
    dic
    quod
    erai.
    CAPUT III.

    El Verbumerat
    apud
    Deum. Dic
    quod
    eral. Et Deusercil Verbum.Et
    egoscio, inquara,
    qui
    tectim
    loquor;
    nec
    cgocomprebendo
    : sed
    cogita-
    liofacitnos exlendi,
    exlensio dilatat
    nos,
    dilalatio
    nos
    capaces
    facit. Nec facti
    capaces
    tqtum
    compre-
    hendcrc
    polerimus
    : sedverbo meo vobiscum
    ago.
    Ecce
    quod
    dico, quod
    dicturtis
    sum,
    hoc
    audite,
    hoc
    coroprehendite
    verbutn meum,
    hoc est verbumhu-
    manum.
    Si aulemnec boc
    conipreliendcrepoleritis,
    videle
    ab illo
    quam longe
    sitis. Certc rairamur
    quo-
    roodo
    Cbristus carnem
    accepit,
    de
    virgine
    natus
    est,
    et a Palre
    non recessil: ecce
    ego qui
    vobiscumlo-
    quor,
    antequam
    advos
    venirem, cogitavi
    ante
    quod
    vobis
    dicerem.
    Quando cogitavi quod
    vobis
    dicerem,
    jam
    incordemeo verbumerat. Nonenimvobis di-
    cerem,nisi
    anle
    cogitarem.
    Inveni leLalinum,
    lalinum
    libiproferendum
    est verbum.
    Si autera Grcecus
    esses,
    graece
    libi
    loqui
    deberem,
    et
    proferread
    te verbum
    grxcum.lllud
    verbumin cordeneclatinum est,
    nec
    greecum
    :
    prorsus
    antecedit
    linguas
    istas
    quod
    est in
    corde
    meo.
    Quaeroilli sonum, quaeroquasivehiculum;
    quaero
    unde
    perveniat
    ad
    le, quando
    nonrecedit ame.
    Ecceaudistisquodestincordemeo,jamestetinveslro.
    Inmeo est etin veslro est: et voshabere
    ccepistis,
    et
    egononperdidi.
    Sicutverbummeuni
    assumpsilsonum,
    per quem
    audiretur : sicVerbumDei
    assurapsit
    car-
    nem, per quam
    videretur.
    Quantumpolui,
    dixi. Et
    quid
    dixi?
    Quoniam
    quis
    dixi? Homo
    loqui
    volui de
    Deo1. Tantus
    est,
    talis
    est,
    ut nec eum
    loqui possi-
    mus,
    nec eumlaceredebeamus.
    CAPUT IV.

    4. Abebrietatecaveri debet.Ebrietas
    sancta. Graliastibi
    ago, Domine, quia quoddico,
    vel
    dicere
    volui,
    lu scis : tamen de micis mensee luee
    pavi
    conservos
    meos; pasce
    et tu acnulri interius
    quosregenerasti.
    Ecce multiludo ista
    quid
    fuit? Te-
    nebrw : nunc uulemlux in Domino. Talibus enim
    Aposlolus
    dicit: Fuislis
    aliquandotenebrm,
    nuncaulem
    luxin Domino
    (Ephes. v,
    8).
    0 vos
    quibaptizaii estis,
    fuislisaliquandolenebrm,
    nuncautemlux in Domino.
    Si
    Iux, ulique
    dies :vocavit enimDeus lucem diem
    (Gen. i, 5).
    Fuistis
    tenebree,
    fecit vos
    lucem,
    fecit
    vos diem : de vobis
    canlavimus,
    Hic est aies
    quem
    fecitDominus,
    exsullemuset
    jucundemur
    in eo
    (Psal.
    cxvn, 24). Fugite
    tenebras. Ebrielas ad tenebras
    per-
    tinet. Nolitediscedere
    sobrii,
    el redire ebrii : et
    post
    meridiemvidebimusvos.
    Spiritus
    sanctus habitare
    ccepit,
    non
    migret
    : noliteillum
    excludere de
    cordi-;
    bus vestris. Bonus
    hospes,
    inanes
    invenit, implet'
    vos : esurientes
    invenit, pascit
    vos :
    postremo
    si-
    lientes
    invenii,
    inebriat vos.
    Ipse
    vosinebriet:
    Apo-
    stolusenim
    ait,
    Nolileinebriari
    vino,
    in
    quo
    esl omnis
    iuxuria. Et
    quasi
    volens nos docere unde inebriari
    debeamus : Sed
    implemini, inquit, Spirilu sanclo;
    cantanlesvobismel
    ipsis, hymnis,
    et
    psalmis,
    el canlieis
    spirilualibus,
    cantanles in cordibus vestris Domino
    (Ephes. v, 18, 19). Qui
    leetaturin
    Doraino,
    et canlat
    laudes Domino
    magna exsultatione,
    nonneebrio si-
    milisest? Probo isiamebrietalem:
    Quoniamapudte,
    Deus, fons
    vilm
    esl,
    et lorrenle
    voluptatis
    lum
    polabis
    eos. Unde?
    Quiaapudte, Deus, fons
    vitm
    est,
    el inlu-
    mineluovidebimuslumen
    (Psal. xxxv, 9, 10). Spiri-
    lus Dei et
    potus
    el lux est. Si invenires fontemin te-
    nebris,
    lucernam
    accenderes,
    ut
    pervenires
    ad eum.
    Noli accendere luccrnamad lucis
    fontem:
    ipse
    tibi
    lucet,eladseteducel.
    Cumveneris
    adbibere,
    accede
    et illuminare. Acceditead
    eum,
    ettiluminamini
    (Psal.
    xxxin, 6)
    : nolite
    recedere,
    neconteuebremini. Do-
    mine
    Deus, voca,
    el
    accedatur ad te:
    firma,
    ne rece-
    dalur. Fac filiosluos
    novos,
    de
    parvulis senes,
    sed
    non desenibus mortuos2. In isla cnim
    sapientia
    se-
    nescerc
    licet,
    mori nonlicet.
    SERMOCCXXVI
    *
    (A).
    '
    r
    i
    Indie
    Paschae,
    m.
    Ad
    populum
    el ad
    Infanles.
    Sic audistis
    praedicari
    Dominum
    Christum,
    quia
    in
    principio
    eral
    Verbutn,
    et Verbumerat
    apud
    Deutn, et
    Deuserat Verbum
    (J oan. i,
    1). Ipse
    estenimDominus
    Christus, qui
    si non se
    huiniliaret,
    sed
    semper
    sic
    1
    Lov.,Quonimn
    qui
    dixi,
    Iwmo
    loqui
    voluideDeo. N.
    2
    Lov.,
    de
    parvulissenes,
    denonsenibusmortuos.nsnset
    alios
    plures
    locosemendattrasadls.vaticamtm.
    *
    Castigatus
    estadcl.d.r. t. vat.v. Lov.
    \
    (a) Alias,
    deDivcrsis82.
    SANCT.AUGUST.V.
    ; '''-'
    i''i!'
    (Traitc-cinq.)
    1099
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1100
    manere
    voluissel,
    homo
    perisset.
    Agnoscimus
    Yer-
    bumDeum
    apudDeum, agnoscimus
    Patri
    eequalem
    unigenilum Filium, agnoscimus
    lumen de
    lumine,
    diemex die.
    Ipse
    est
    dies, qui
    fecit diem: a dienon
    faclus,
    sed
    genilus.
    Si
    ergo
    dies de die,
    non
    faclus,
    sed
    genilus est; quis
    est dies
    qnem
    fecit Dominus?
    Quare
    dics?
    Quia
    lux esl. Et vocavitDeuslucemdiem.
    Qucerarousqueni
    diemfecit
    Dominus,
    ut exsultemus
    el
    jucundemur
    in eo. In
    prima
    condilione mundi le-
    gilur quia
    lenebrwerant
    super abyssum,
    et
    Spirittts
    Dei
    ferebalur super aquatn.
    El dixit
    Deus,
    Fial lux
    ;el
    fa-
    ciaestlux. El divisil Deusinler lucemet
    lenebras;et
    lu-
    cemvocavit
    diem,
    etlenebrasvocavilnoclem
    (Ge.i.1,2-5).
    Eccc dics
    quem
    fecitDominus.Sed
    iiuinquidipseest,
    in
    quo
    exsullare et
    jucundari
    debemus?Esl aliusdies
    quem
    fccit
    Dominus,
    quero magis
    debemus
    agno-
    scere,
    et ineo
    jucundari
    et exsultare.
    Quoniam
    di-
    ctumest fidelibus inCbrislum
    credentibus,
    Vos eslis
    hix mundi
    (Mallh.
    v,
    14).
    Si
    lux, utique
    dies :
    quia
    lucemvocavit diem. Ferebatur
    ergo
    etiamhic he-
    slerno die Dei
    Spirilus super aquam,
    el lencbree
    erant
    supcr abyssum, quando
    isti lnfantes adhucsua
    pcccala portabant. Quando ergo
    illis
    per Spirilum
    Dci
    pcccala
    diraissa
    sunl,
    tunc dixil
    Deus,
    Fiat
    lux;
    el
    facla
    est lux. Eccc clies
    qucmfccil
    Dominus,
    exsul-
    temuset
    jucundemur
    in eo
    (Psal.
    cxvn, 24). Alloqua-
    rnur istumdiem
    apostolicis
    verbis. 0 dies
    qitem
    fecit
    Domiiius,
    luistis
    aliquando
    lcnebrtc : nuncaittem lux
    in Domino.
    Fuislis,
    iiiquil, aliquando
    lenebrw.
    Fuistis,
    aul non? Recolilefacta
    vestra,
    si non fuislis.
    Respi-
    cite conscientias
    vestras, quibus
    reiumliaslis.
    Quia
    ergo
    fuistisaliquandolenebrm,
    nuncaulani
    lux,
    non iu
    vobis,
    sedin
    Domino;
    sicul
    ftlii
    lucisanibulate
    (Ephes.
    v,
    8).
    Satis sintvobis
    pauca
    isia,
    quoniam
    et
    post
    la-
    boraluri
    sumus,
    et de Sacramenlis aitaris hodieIn-
    fantibus
    dispulaudum
    esl.
    SERMOCCXXVH*
    ().
    Indie
    Paschae,
    iv.
    Ad
    Infanles,
    deSacratnentis.
    Memor sum
    promissionis
    meec. Promiseram enim
    vobis, qui baplizati estis,
    sermonem
    quo exponerem
    mensoeDominicae
    Sacramentum, quod
    modo etiam
    videtis,
    et
    cujus
    nocte
    preeleritaparticipes
    facti estis.
    Debetisscire
    qtiid aecepistis, quid
    accepturi esiis,
    quid quolidieaccipere
    debeatis. Panis ille
    quem
    vide-
    tis in
    altari,
    sanctificatus
    per
    verbum
    Dei, corpus
    cstCliiisti. Calix
    ille,
    imo
    quod
    habet
    calix, sancti-
    ficaium
    per
    verbumDei,
    sanguis
    esl Christi. Per isla
    voliiil DomiuusChrisius commcndare
    corpus
    et san-
    guinemsiium, qiiempro
    nobis fudit in
    remissionem
    peccatorum.
    Sibene
    accepistis,
    vosestis
    quod
    acce-
    pistis
    1.
    ApONtolns
    enimdicit: Vnus
    panis,unum
    cor-
    M.ov.,
    in rcmissionem
    peccatorum,
    si bene
    accipilis;
    omisso,
    rosestis
    quodaccepistis,quod
    nosex
    manuscriptis
    restituimus.
    *
    Emendatusacld. f. t. v.Lov.
    (a)Alias,deDiversis83,
    pus,
    multi sumus
    (I
    Cor.
    x,
    17).
    Sie
    cxposuit
    sacra-
    menlummensoeDominicae:
    Vnus
    panis,
    unum
    corpus,
    tnulti sutnus. Commendatur
    vobis in isto
    pane quo-
    modounilatem
    amare debeatis.
    Numquid
    enim
    panis
    ille deuno
    grano
    faclusest? Nonnemulta erant tri-
    tici
    grana?
    Sed
    anlequam
    ad
    paneni venirent,
    sepa-
    rata erant:
    per aquamconjunclasunt,
    et
    post quam-
    damcontritionem. Nisi enimmolalur
    trilicum,
    et
    per
    aquamconspergatur,
    adislam
    formamminime
    venif,
    quacpanis
    vocalur. Sic et vos anle
    jejunii
    humilia-
    tioneet exorcismi
    sacramentoquasimolebamini
    1.Ac-
    cessit
    Baptismum
    el
    aqua; quasi
    conspersi eslis,
    ut
    adformam
    panisveniretis.
    Sednondumest
    panis
    sine
    igne. Quid ergo significat ignis
    ? Hoc est Cbrisma.
    Oleumetenim
    ignisnostri 2, Spiritus
    sancli est sacra-
    mentum. InActibus
    Apostolorum
    adverlite, quando
    legilur.
    Modo
    incipit
    liber
    ipse legi
    : hodie
    ccepit
    11
    ber
    qui
    vocatur Actuum
    Apostolorum
    (a). Qui
    vult
    proflcere,
    habel unde.
    Quando convenilis ad eecle-
    siara,
    tollitefabulas vanas : intenli estote ad Scn-
    pturas.
    Codicesvestri nossumus. Attendite
    ergo,
    et
    videle, quia
    venturus est Pentecoste
    Spiritussanctus.
    Et sicveniet: in
    linguis igneis
    se ostendit.
    Inspirat
    enim
    charitatcm, qua
    ardeamus in
    Deum,
    et conte-
    mnamus
    munduiii,
    elfenum nostruni
    exuratur,
    et
    cor
    quasi
    aurum
    purgetur.
    Accedil
    ergo Spiritus sanctus,
    post aquamignis
    : et efficimini
    panis, quod
    est
    corpus
    Cbrisii. Et ideounilas
    quodam
    modo
    3
    significatur.
    Tenetis sacramenla ordine suo. Primo
    post
    oratio-
    nem
    ,
    admonemini sursum habere cor. Hoc decet
    membra Chrisli. Si enimmembra Cbrisli facti
    estis,
    caput
    vestrumubi est?Membra
    habentcaput.
    Si ca-
    put
    non
    preecessisset,
    membra non
    sequerentur. Quo
    ivit
    caput
    veslrum?
    Quid
    reddidistis in
    Symbolo?
    Tenia dieresurrexit a
    mortuis,
    ascendit in
    coelum,
    sedet ad dexteram Palris.
    Ergo
    in coelo est
    caput
    Dostrum. ldco cum
    dicilur,
    Sursum
    cor;
    respondelis,
    Ilabemus adDominum. Et ne hoc
    ipsum quod
    cor
    habetis sursum ad Dominum
    ,
    tribualis viribus ve-
    stris,
    meritis
    veslris, laboribus
    vestris, quia
    Dei do-
    numest sursumhabere
    cor;
    ideo
    sequitur
    episcopus,
    vel
    presbyterqui offert,
    et
    dicit,
    cum
    responderitpo-
    pulusl,
    Habemus ad
    Doroinumsursumcor : Gratias
    aganuis
    DominoDeo
    nostro, quia
    sursumcor
    habe-
    muss. Graiiiis
    agamus, quia
    nisi
    donaret,
    interra cor
    haberemus. Et vos
    attestamini,
    Digntim
    et
    justum
    est dicentes
    ,
    ut
    ei
    gratias agamus qui
    nos fecit sur-
    1
    Lov.,
    anie
    jejunii humiliaiionenexorcismi
    sacramento,
    guasi
    moiebamini. Floriacensisvetuscodex
    ,
    ante
    jejuniis,
    litnvlialione,
    exorcismisquasi
    molebamini.Aliorum
    quo-
    ruiiidamMss.est Iectio
    quamelegimus.
    Conferinlrafra
    gmentum
    sermonis
    229,
    et libran de Fideet
    Operibus,
    cap.
    6.
    2
    FloriacensisMs.
    ioeo, nostri, habet, nutritus,
    seu,
    nutiil.

    Morel,Elem.Critic.
    pagg. 214, 215,
    censet me-
    lius
    legendum,
    nutrititis. M.
    3
    Omnes
    manuscripti,quomodo.
    '"
    FloriacensisMs. non
    habet, qui offeri
    el dicit cum
    responderilpopulus.
    sedhorumlocoin
    interlineari
    spatio
    asecundamanuadditum
    est,
    postquamresponsum
    est.
    6
    Hicet
    infra,
    verba
    quaedam
    ineditisomissarestituunlur
    ex
    manuscriptis.
    (fl)
    videserm.
    515,
    n. __,
    1101 SERMOCCXXVIII.
    H02
    sumadnostrum
    caput
    haberecor. Deinde
    post
    san-
    clificaiionemsacrificii
    Dei1,quia
    nos
    ipsosvoluit
    esse
    sacrificium
    suum, quod
    demonstratum
    esl,
    ubi
    impo-
    situmest
    primumillud,
    sacrificium Dei et
    nos,
    id
    est
    signum
    rei
    quod
    sumus : ecce ubi est
    peracta
    sanclificatiodicimusorationem
    dominicam, quam
    ac-
    cepislis
    et rcddidislis. Post
    ipsamdicilur,
    Pax vobis-
    eiun : ct osculantur se Christiani in osculo sancto.
    Pacis
    signum
    est : sicut ostendunt
    labia,
    fiat in con-
    scieniia. Id
    est, quomodo
    labia tua ad labia fratris
    tui
    accedunt,
    sic cor luumacorde
    ejus
    non recedat.
    Magnaergo sacramenta,
    el
    valdemagna.
    Vultisnosse
    quomodo
    cominendenlur ? Ait
    Apostolus
    :
    Qui
    tnan-
    ducat
    corpusChristi,
    aul bibil calicemDomini
    indigne,
    reus erit
    corporis
    et
    sanyuinis
    Dotnini
    (l
    Cor.
    xi, 27).
    Quid
    est
    indigneaceipere?
    Irridenler
    accipere,
    con-
    templibililer accipere.
    Nontibi videaiur vile
    , quia
    vides.
    Quodvides,
    Iransit : sed
    quod significatur
    in-
    visibile,
    non
    transit;
    sed
    pcrmanet.
    Ecce
    accipilur,
    comedilur,
    consumitur :
    numquid corpus
    Christi
    consumitnr?
    numquid
    EcclesiaChristi consumitur ?
    numquid
    membra Chrisli consumunlur? Absil. Hic
    mundanlur : ibi coronantur. Manebit
    crgo quod
    si-
    gnificatur ceternaliter2,quanquam
    transire videatur.
    Sic
    ergoaccipile,
    ut vos
    cogitetis,
    ut unitalem in
    cordc
    habeatis,
    sursumcor
    SempCrfigatis. Spes
    ve-
    stra non sii
    in.terra,
    sed inccelo: fides veslrafirma
    sil inDeum
    , acceptabilis
    sit Deo.
    Quia quod
    modo
    hic non
    videtis,
    el
    credilis;
    visuri estis
    illic,
    ubi sine
    fine
    gaudebitis.
    SERMOCCXXVIII
    *
    (a).
    indie
    Paschre,
    v.
    Ad
    populum
    etad
    Infanies.
    I. Dies Sacramentis
    Infanlium deputali. Infanli-
    bus
    exempla probitalis prwbeant
    alii
    fideles.
    Post
    laborem uoclis
    pracleritoe, qtioniam
    elsi
    spiritus
    promplus
    est,
    carolamen
    iniirma,
    diuvostenereser-
    moi.enondebeo
    ,
    et tamensermonem vohis debeo.
    Pies
    istos, quibus post pasionem
    Domini noslri Deo
    caniamus
    Alleluia,
    feslos babemusin lcetitia
    usquead
    Pcnlccoslen,
    quando
    missus cst de ccelo
    promissus
    Spirilus
    scnctus. Ex his diebus
    , seplem
    vel octo
    qui
    ntinc
    aguntur,
    Sacranientis lnfantium
    deputantur.
    Qui pauloante vocabaiitiirCompetentes,
    modovoean-
    ttir Infantes.
    Compelenles dicebantur, quoniam
    ma-
    terna
    viscera,
    ut
    nascerenlur, petendo pulsabanl:
    Infanles
    dicuntur, quia
    modonati sunt
    Christo, qui
    prius
    nati fuerant sceculo. Inillis est
    novala, quce
    in
    vobisdebet esse firmala
    3
    : et
    qui jam
    fidelcs
    estis,
    noneis
    exempla, quibuspcreant,
    scd
    quibus profi-
    ciant
    prcebeatis.
    Intendunt enimvos modo
    nali, quo-
    modovivalisolimnati. Hocfaciunt
    qui
    etiamsecun-
    1
    iti Ioco
    perplexo
    libris
    manuscripti:
    lsistimus.
    Quippe
    nonCoticiauius
    apxtd
    Lov.hic
    habetur, sacrificii dicitur,
    quci.
    et
    patilopostomitlitur,
    ubi
    tmpositum
    cst.

    vox,mternalitei;
    abestalibroFloriacensi.
    3
    Sensushic
    claudicat;aliquid
    deessevel
    supcrcsse
    vide-
    lur. M.
    *
    caetigalus
    adMS.v.et ad
    vigu.
    (a)Alias,
    cx
    vigueiianis
    17.
    dumAdamnascuntur :
    prius parvuli sunt; post
    mo-
    res
    majorum
    cumsentire
    cceperint, quid
    imitentur
    attendunl. Et
    quoniaraquo
    daxerit
    raajor, sequiturmi-
    nor; oplandum
    est ut bona via
    major eat,
    ne se-
    quendo major
    et minor
    pereant.
    Itaque vos, fratres,
    qui jamquodam
    modo
    pereelatemregeneralionis
    pa-
    rentes
    eslis, alloquor vos,
    ac
    exhorlor,
    ut ila viva-
    tis,
    ut cumeis
    qui
    vos
    imitantur, gaudeatis,
    non
    pe-
    realis. Attendit modo natus nescio
    quem
    fidelem
    ebriosum;
    timeonedicat sibi:
    Quare
    illefidelis
    est,
    et tanlum bibil ?Altendit nescio
    quem
    feneratorem,
    trislem
    dalorem,
    iruculenlum
    exaclorem,
    et dicit
    sibi: Faciamet
    ego. Respondelur
    ei: J amfidelis
    es,
    noli
    facere; baptizatus es,
    renaius
    es,
    mulata est
    spes,
    mutentur mores. Et ille
    ; Quare
    ille et ille fi-
    deles sunt? Nolo dicere
    alia; quis
    enim commemo-
    ret omnia?
    Ideo,
    fralres
    mei, quando
    male
    vivitis,
    qui jam
    fideles
    estis,
    et de vobiset de islis malam.
    rationem Deoreddelis.
    2.
    Infanles
    hortatur ut imilentur ionos.. J am
    ipsos
    alloquor,
    ut
    grana
    sint in
    area,
    ut
    paleam quae
    vento
    circumfertur,
    non
    sequantur,
    cum
    qua pereant;
    sed
    maneant
    pondere charilatis,
    ut
    perveniant
    ad re-
    gniim
    immorlalitalis. Vos
    ergo, fratres,
    vos
    filii,
    vos
    novella
    germina
    malris
    Ecclesiec,
    obsecro vos
    per
    quodaccepislis,
    ut attendatis ineum
    qui
    vos
    vocavit,
    qui
    dilexit
    vos, qui perditos quaesivitvos, qui
    inven-
    los illuminavit
    vos,
    ut nonseclemini vias
    perditorum,
    in
    quibus
    errat nomenfidelium: non enim
    queeritur
    quidvocentur,
    sedulrum noniini suo consonent. Si
    natus
    est,
    ubi est novavita? Si fidelis
    est,
    ubi est
    fides? Audio
    nomen,
    agnoscametrem. Eligiie
    vobis
    quosimitemini,
    Deum
    timentes,
    ecclesiam Dei cum
    timore inlrantes
    ,
    verbum Dei
    diligenler
    audientes
    ,
    memoria
    retinenies,
    cogitaiione
    ruminantes,
    factis
    implenies; ipsos eligite quos
    imitemini. Non dicat
    cor veslrum : Elubi inveniemus lales? Estote
    lales,
    etinvenietis lales. Omnisres similisad similem co-
    hceret: si
    perditus
    vixeris
    ,
    non se libi
    junget
    nisi
    perditus. Incipebene vivere,
    et videbis
    quanti
    socii
    le
    circumdent,
    de
    quanta
    fraternitale
    graiuleris.
    Po-
    stremo,
    non invenis
    quod
    imiteris ?Esto
    quod
    alius
    imiietur.
    5. Sermo debitus
    Infantibus,
    de Sacramenlo at-
    laris. Sermoneni ad allare Dei debemus hodie
    Infantibus de Sacramento altaris. Tractavimus ad
    eosde sacrameiito
    Symboli, quod
    credere debeant :
    tractavimus de sacramento oraiionis domiiiicae,
    quo-
    modo
    pelant
    ;
    et de sacramonlo fonlis et
    Bnpiismi.
    Omnia heecet
    disptttaiaauV.ieruui,
    ei iradiia
    perec-
    peruiil
    : de Sacramento autemallnris
    sacri, qund
    bodie viderunt,
    nibil adbuc audierunl ;
    bodie illis
    dehacre sermo debclur.
    Propterea
    hic sermo brevis
    essedebet,
    et
    propter
    laborem noslrum. et
    propter
    eedilicaiionemillorum.
    H03
    S. AUGUSITNI EPISCOPI
    1104
    SERMO
    CCXXIX*(a).
    De Sacramenlis
    fidelium, feria
    II Paschm
    (b).
    FUAGMENTUM.
    Quiapassus
    est
    pro
    nobis,
    commendavit
    nobisin
    isto Sacramento
    corpus
    et
    sanguinem
    suum
    ; quod
    etiam fecit et nos
    ipsos.
    Namet nos
    corpusipsius
    facti
    sumus,
    et
    per
    misericordiam
    ipsius quod
    acci-
    pimus,
    nos sumus.
    Recordamini,
    et vos non
    fuistis,
    et creali estis. Ad aream dominicam
    comporlati
    eslis : laboribus
    boum,
    id est annuntiantium Evan-
    gelium,
    triturati estis.
    Quando
    Calecbumeni differe-
    bamini,
    in horreo servabamini. Nomina veslra de-
    distis
    ; ccepislis
    moli
    jejuniis
    et exorcismis. Postea
    ad
    aquam
    venistis,
    et
    conspersi estis,
    et unumfacti
    eslis : accedentefervore
    Spiritus
    sancli cocti estis
    ;
    et
    panis
    dominicuslacti estis. Ecce
    quod accepistis.
    Quomodo ergo
    unum videtis esse
    quod
    factum
    est,
    sic unumestote
    vos, diligendo
    vos,
    tenendounam
    fidem,
    unam
    spem,
    individuamcharitatem. Heeretici
    quando
    hoc
    accipiunt,
    lestimoniumcontra se acci-
    piunt
    :
    quia
    illi
    quoerunt
    divisionera,
    cum
    panis
    istc
    indicet unilatem. Sic et vinum in multis racemis
    fuit,
    et modoin unumest 1. Unum est in suavitale
    calicis, post pressuram
    torcularis. Et vos
    post
    illa
    jejunia, post labores, post
    bumilitatem el contritio-
    nern, jam
    in nomine Christi
    lanquam
    ad calicem
    Domini venistis: et ibi vos estis in
    mensa,
    et ibi vos
    cstis in calice. Nobiscumvos eslis. Simul eiiim hoc
    sumimus,
    siraul bibimus :
    quia
    simul vivimus.
    SERMOCCXXX"(c).
    mdiebus
    Paschalibus,
    r.
    De versu Psalmi
    cxvn, 24,
    Hicest dies
    quem
    fecit
    Dominus.
    Sicut Domino nostro
    canlavimus,
    ila illo
    adju-
    vanle faciamus. Omnis enim dies a Dominofactus
    est : nontamen sinecausa de
    aliquo preecipue
    scri-
    pluni est,
    Hic esl dies
    quemfexil
    Dominus.
    Legimus
    cum Deus conderet coelumet
    terram, quia dixit,
    Fiat lux
    ;
    et
    [actaest
    lux. Et vocavit
    Deuslueem,diem;
    et
    lenebras,
    noctem
    (
    Gen.
    i, 3, 5).
    Sedest alius dies
    certus nobis et
    prcecipue
    commeiidandiis,
    de
    quo
    dicit
    Apostolus
    : Sicnl in die honeste ambulemus.
    Dies iste
    vulgaris quotidianus,
    oriente soleet occi-
    dente
    perficitur.
    Est alius
    dies, quo fulget
    verbum
    Dei in cordibus
    fidelium,
    el
    pellit
    lenebras, non
    oculorum,
    sed morum malorum.
    Ipsumergoagno-
    scamus,
    in
    ipso gaudeamus.
    Audiamus
    Apostolum
    dicenlem,
    Filii enim lucis
    sumus,
    et filii diei: non
    1
    Sicin
    manuscriplis
    et
    apudAlgerum.
    AtinBeda
    vulgato
    legitur,
    el modounutnest.
    *
    Hoc
    fragmenlum
    inBedaeet FloriCollectione
    repertum,
    hic
    adjieiendum
    curavimus.
    **
    Emendatusadcl.r. I. vat.v. el Lov.
    (a)
    InBedeeetFloricollectione
    reperlum,
    adI Cor.x.
    (b)
    FlorttsBedamsecutussubhoc litulocitat. Sic
    postea
    quoqueAlgerus
    in libro1de
    sacramento,capp.
    5 el 19.
    Ejusdemargumenti
    sermonemhabesnonlanlum
    supra
    in
    ipso
    diePaschee
    quartum,sed
    etiamiufraindiePenlecostes
    poslremum.
    (c)Alias,
    deDiversis89.
    sumus
    noclis, neque
    tenebrarum
    (I
    Thess.
    v, 5).
    Sicut in die honeste ambulemus : non incomessa-
    tionibus et
    ebrietalibus,
    nonincubilibus et
    impudi-
    citiis,
    non inconlentioneet eemulatione
    ;
    sed induite
    Dorainum J esum
    Chrislura,
    et carnis
    providentiam
    ne feceritisin
    concupiscentiis
    t
    (Rom. xm, 15, 14).
    Hoc si
    facilis,
    tolo corde
    cantatis,
    Hicest dies
    quem
    fecii
    Dominus.
    Quod
    enim
    cantatis,
    vos
    estis,
    si bene
    vivatis.
    Quam
    multi
    per
    hos diesinebriantur ?
    Quam
    multi
    per
    hos
    dies, parum
    esl
    quiaiuebrianlur,
    insu-
    per
    eliam
    turpiter crudelilerque
    rixantur ? Tales
    non
    cantant,
    Ilic esl dies
    quemfecit
    Dominus.
    Respon-
    det eis Dominus : Tenebrce eslis
    ;
    non
    ego
    feci
    vos. Si vultis esse dies
    quem
    fecit
    Doriiinus,
    bene
    vivite
    ;
    el habebitis
    '
    lucem
    verilalis, queenunquam
    occasumfaciet incordibus vestris.
    SERMO
    CCXXXP(a).
    IndiebusPaschalibus
    2,
    n.
    DeresurreclioneChrisli secundumMarcum.
    CAPUT PRIMCM.

    1.
    Discipuli
    non credenles
    tnerilo
    objurgati.
    Resurrectio Domini nostri J esu
    Christi ex more
    legitur
    hisdiebusex omnibus libris
    sancli
    Evangelii.
    In hac leclione
    aniroadverlimus,
    quomodo ipse discipulos
    suos
    prima
    membra
    sua,
    hcerentes lateri suo
    objurgavit
    Dominus J esus :
    quia
    quem
    dolebantoccisum
    fuisse,
    non credebant vivum
    esse
    (
    Marc.
    xvi,
    14
    ).
    Patres
    fidei,
    nondumfideles:
    magislri,
    ut crederef tolus orbis terrarum
    quodpree-
    dicaturi
    fuerant,
    et
    propter quod
    fuerant
    morituri,
    nonduin credebanl.
    Quem
    videranl mortuos susci-
    lasse,
    non credebant resurrexisse. Merito
    ergo
    ob-
    jurgabantur
    : ostendebanlur
    sibi,
    ut innotescerent
    sibi
    qui
    essent
    per
    se
    ipsos, qui
    futuri essent
    per
    illum. SicetiamPetrus demonstralus est
    sibi;
    quatido
    Domini imminente
    passione.procsumpsit,
    et veniente
    ipsa passione
    lilubavit. Yidit sein
    se,
    doluil se in
    se,
    flevitse in se: conversus esi ad eum
    qui
    fecerat
    se
    (Mallh.
    xxvi, 53-55,69-75).
    Ecce isli adhuc
    non
    credebant,
    cum
    jam
    viderent.
    Qualis
    illius di-
    gnatio, qui
    nobis dedit credere
    quod
    nonvidemus?
    Noscredimus eorum
    verbis,
    illi noncredebant ocu-
    lis suis.
    CAPUTII.

    2. Sacramenlutn
    passionis
    et resurre-
    clionis Christi
    quodnam
    sit. Mortis
    parens peccatum.
    Resurrectio autemDomini nostri J esu Chrisli nova
    vitaest credcntiumin
    J estim,
    et hocest sacramen-
    tum
    passionis
    et
    resurrectionis
    ejus, quod
    valde
    nosse ct
    agere
    debetis. Non enim sine causa vila
    venil
    admorfem. Non sinecausafons vitceunde bi-
    bitur ut
    vivatur,
    bibithunc calicem
    qui
    ei non debe-
    balur. Non enim Chrislodebebatur mori. Undeve-
    nerit
    mors, originem ipsiusqueeramus.
    Pater mortis
    peccatum
    est. Si enim
    nunquam peccaretur,
    nemo
    morerelur.
    Legem Dei,
    hoc
    est, preeceptum
    Dei
    1
    Aliquotmanuscripti,habete;
    et
    infra,
    occasum
    faciat. .
    2
    InFloriacensicodice
    perantiquoprcenotatur,
    Babitus
    "
    secunda
    feria.
    son secusin aliis
    manuscriptis,
    nisi
    quod
    omittiturverbum,
    Habtius.
    *
    Emendatusadd. f. r. t. v. et Am.Er,Par. Lov,
    (A)Alias,
    de
    Tempore
    141.
    1105
    SERMOCCXXXI.
    cumcondilionehomo
    primus accepit;
    ul si
    scrvarct,
    viveret;
    si
    corrumperet,
    morerelur. Nonse sc cre-
    dcndo
    moriturum,
    fecit unde moreretur
    ;
    et invenil
    vcrumfuisse
    quod
    dixerat
    qni legem
    dederat. Inde
    mors,
    inde
    mortalis,
    inde
    labor,
    inde
    miseria, inde
    cliam
    post
    morlem
    primam
    mors
    secunda,
    id
    esi,
    post
    mortem
    lemporalem
    mors
    sempilerna.
    Huic
    ergo
    traditioni
    '
    morlis,
    his
    legibus
    inferni obslrictus
    nascilur omnishomo : sed
    prceter
    illuni
    homioem,qui
    homo
    factusest,
    ne
    perirel
    homo2.Nonenim
    legibus
    nioriis venitobstrictus : ideodicitur in
    Psalmo,
    Inler
    mortuos liber
    (Psal. LXXXVII,
    6
    ). Quem
    sine
    concupi-
    scenlia
    virgoconcepitquem
    et
    virgo peperit,
    et
    virgo
    permansit. Qui
    vixit sine
    culpa, qui
    non est mortuus
    propter culpam
    : communicans nobiscum
    pcenam,
    non communicans
    culpam
    3. Poena
    culpec
    mors : Do-
    niinus J esus Christus mori
    venit, peccare
    nonvenit:
    communicando nobiscumsine
    culpapcenam,
    et eul-
    pam
    solvit et
    pcenam. Quampoenam
    solvit ?
    Quee
    nobis debebatur
    post
    istam vitam.
    Ergo
    cruciiixus
    est,
    ut in cruce ostendcret veteris hominisnoslri
    occasum: et
    restirrexit,
    ut in sua vita ostenderet
    nostrce vitee novilatem. Sic enim doctrina docet
    apostolica
    :Traditus
    est, inquit, propterpeccata
    nostra.
    cl resurrexil
    propler juslificalionem
    nostram,
    (Rom.
    iv,
    25). Hujus
    rei
    signum
    circumcisiodataerat
    Patribus,
    ut octavo die
    circumcideretur omnis masculus
    (Gen.
    xvn, 12).
    Circumcisiofiebatincullellis
    pelrinis (J osue
    v,2)
    :
    quiapetra
    erat Chrislus
    (I Cor.x, 4).
    In istacir-
    ciimcisione
    significabaturcxspolialio
    carnalis vitceoc-
    lavo die
    per
    Chrisli resurrectionem.
    Sepiimus
    enim
    dieshebdomadissabbato
    completur.
    SabbaioDominus
    jacuit
    in
    sepulcro, septima
    sabbati: resurrexit oclava.
    Resurreetio
    ipsius
    innovat nos.
    Ergo
    oclavo diere-
    surgendo
    circumcidit nos. In
    ipsaspe
    vivimus4.
    CAPUTIII3. Rona vila tnortem
    comprehendit
    el resurrectionem. Audiamus
    Apostolum dicentem,
    Si resurrexistis cum Christo.
    Quomodo
    resurgimus,
    qui
    nondummortui sumus?
    Quid
    est
    ergo quod
    vo-
    luit dicere
    Apostolus,
    Si resurrexistis cumChrislo?
    Numquid
    ille
    resurrexisset,
    nisi
    prius
    mortuus fuis-
    sel ? Viventibus
    loqucbatur ,
    nondum
    morientibus,
    et
    jam resurgenlibus
    ?
    Quid
    sibi vult ?
    Videte
    quid
    dicat :
    Si resurrexistis cum Christo
    , quce
    sursiim
    sunt
    quacrite,
    ubi Christus est in dexlera Dei se-
    dens :
    quee
    sursum sunt
    sapite,
    non
    queesuper
    terram. Morlui enim estis. J
    Ipse
    dicit
    Apostolus,
    non
    ego
    : sed tamen verum
    dicit;
    et ideo dicoet
    ego. Quare
    illud dicoet
    ego
    ?
    Credidi,
    propter quod
    locutus sutn
    (Psal. cxv,
    1).
    Si bene
    vivimus,
    raor-
    tui
    sumus,
    et
    resurreximus.
    Qui
    autem
    nondummor-
    luus
    est,
    nec
    resurrexit, maleadhuc vivit : et si male
    1
    Sic
    plerique
    Edd.in
    B.,
    condilioni. M.
    2
    ilaomnes
    mauuseripti.
    At
    edili,
    sed
    propter
    illumhomi-
    nemDeus
    factus
    est
    hotno,
    ne
    periret
    homo.
    3
    sicMss.Edili
    vero, qui
    estmortuus
    propler culpam
    non
    suam. Nammortuusest
    propter
    nostratn. Pmiui
    culpm
    mors,
    e.tc.
    4
    SicMss.At
    edili,jacuil
    in
    sepulcro
    : oclavoautemdie
    resnrgendonosinnovavit;
    nosoctavodie
    circumcidil;
    nos
    in
    ipsbspe
    vivimus.
    1106
    vivil,
    non vivit :
    monatur,
    ne moriatur.
    Quid est,
    niorialur,
    ne moriatur ?
    Mutetur,
    ne damnelur. J Si
    resurrcxistis cum
    Christo,

    verba
    repelo
    Apostoli,

    quoe
    sursumsuiit
    qneeritc,
    ubi Chrislusest in
    dex-
    tera Dei sedens :
    qucc
    sursura sunt
    sapile,
    non
    quee
    super
    lerram. Mortui enim
    estis,
    et vitavestra abs-
    condiia esl cum
    Christo in Deo.
    CumChristus
    ap-
    paruerit
    vita
    vestra,
    tunc el vos cumillo
    apparebitis
    in
    gloria
    >
    (Coloss. m,
    1-4).
    Heec sunl
    verba
    Apo-
    sloli. Ei
    qui
    nondummoriuus
    est,
    dicout
    moriatur :
    ei
    qui
    adhuc male
    vivit,
    dico ut mutetur. Si enim
    male
    vivebat,
    et
    jam
    non male
    vivit,
    mortuus est:
    si bene
    vivil, resurrexii.
    CAPUT IV.

    4. Btne
    vivere, quid.
    Bealamvilam
    in terra
    qumrere,
    mendaciutn.
    Sed
    quid
    est bene vi-
    vere?
    Quoe
    sursum sunt
    sapere,
    non
    quoesuper
    ter-
    ram.
    Quamdiu lerra
    cs,
    et in terramvadis
    (Gen. in,
    19)? Quamdiu
    lingis
    lerram?
    Amando
    lerram,
    uli-
    quelingis terram,
    et efficeris
    ejus inimicus,
    de
    quo
    dicit Psalmus : El inimici
    ejus
    lerram
    lingent(
    Psal.
    LXXI,
    9). Quideratis?
    Filii bominum.
    Quid
    estis?
    Filii Dei. Filii hominum
    quousquegraves
    corde? Vt-
    quiddiligilisvanilalem,
    et
    quwriiistnendacium?
    Quod
    mendacium
    qucerilis?
    Dicomodo'. Beati esse
    vuliis,
    scio. Damilii hominem
    latronem,
    sceleralum,
    forni-
    catorera,
    maleficum,
    sacrilegumr
    omnibus vitiis in-
    quinalum,
    omnibus
    flagiliis
    seu
    facinoribus
    obrutum,
    qui
    nonvclit beate vivere.
    Scio,
    omnes vultis beate
    vivere: sed unde homo beate
    vivit,
    hoc non vultis
    qucerere. Quocrisaurum, quiapulas
    te de
    auro bea-
    tumfuturum.-sed
    aurumle nonfacit beatum.
    Quare
    quceris
    mendacium?
    Quare
    visesseinistoseeculosub-
    limatus?
    Quiahonore hominumel
    pompa
    sccculi
    pu-
    las te beaturo futurum:
    sed
    pompa
    seeculinon le fa-
    citbeatum.
    Quare quoeris
    mendacium? Et
    quidquid
    hicaliudquoeris,cum
    scecularitcrqucciis,cum amando
    terram
    queeris,
    cum
    lingendo
    terram
    queeris;
    pro-
    pterea quceris,
    ut sis beatus : scdnulla res
    terreria
    lefacit beatuni.
    Quare
    non
    cessas
    qucerendomenda-
    ciuin? Unde
    ergo
    eris bealus? Filii
    hominum
    quows-
    quegraves
    corde? Non vultis csse
    graves
    corde, qui
    terra oneratis cor veslrum'?
    Quousque
    fuerunt
    gravcs
    corde homines?
    Aiitequaro
    venirel Chrislus
    ,
    ante-
    quamresurgcret Cluislus,
    fuerunt homines
    graves,
    corde.
    Quousquegraves
    corde?
    Vtquiddiligilis
    vanilu-
    tem,
    et
    qumritis
    menduciutn?Yoleiucsbeaii
    esse,
    easi
    res
    quocrilis
    unde miseri sitis. Fallil vos
    quod queeri-
    lis : mendacium
    esl, quodquxrilis.
    CAPUT V.

    5. Beata vita ubi


    qumrenda.
    Bealus
    visesse?
    Ostendo,
    si
    vis,
    undc sis bealus.
    Scquere
    ibi :
    Quousquegraves
    corde?
    Utqnid diligilis
    vantta-
    tem,
    el
    quwritis
    mendacium?Scilote.
    Quid? Quoniam
    Dominus
    tnacjnificavil
    Sanctumsuum
    (Pscd. iv, 3,
    4).
    Venit Chrislus ad miserias
    noslras; esurivit, silivit,
    fatigalusest, dormivit;
    mira
    fecit,
    mala
    passus est,
    flagellatusest, spinis
    coronatus
    esl, spulis
    illitus
    cst,
    alapisceesus,lignoconfixus,
    lancea
    vulneratus,
    inse-
    1
    sic
    manuscripti.
    At
    eoili, iiundum;
    omisso
    verboy
    Dico.
    1107
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1108
    pulcro positus;
    sedtenio die
    resurrexit,
    (inilo
    laborc,
    morlua inorle. Ecceibi oculumhabete in
    ejus
    resur-
    rcctioue; quia
    ila
    magnificavit
    Sanctum
    suum,
    ut re-
    suscitaret euma
    mortuis,
    ct daret ei honoreminccolo
    sedendi addexteramsuam. Oslendit libi
    quid
    debeas
    sapere,
    si visbeatus esse: hic enim essenon
    poles.
    ln hacviiabeatus esse non
    potes
    : nemo
    polest.
    Bo-
    namrem
    quoeris,
    sed lerra isla non est
    regioejus
    rci
    quamquaeris.
    Quid quaeris?
    Bealamvitam. Sed non
    est hic. Aurumsi
    queereres
    in loco ubi non
    est,
    ille
    qui
    tiovit
    quia
    nonest
    ibi,
    nonnc dicerel tibi:
    Quid
    fodis?
    quid
    terramsoilicitas? Fossam facis
    qtio
    dc-
    sccudas,
    nonubi
    aliquid
    invenias.
    Quid
    es
    rcsponsu-
    rtis adinonciiti le? Aurum
    quoero.
    Et ille: Non tibi
    ilico,
    Nihil cst
    quodquccris; sed,
    Nonest ubi
    quceris.
    S.c el Iti
    quando dicis,
    Beatus esse
    volo;
    bonamrem
    quccris,
    sed non esl hic. Si habuil hic illud
    Chrislus,
    habebis et lu. In
    regione
    mcrtis
    tuee, quid
    ille invc-
    nil,
    atlende : veniens de alia
    regione quid
    hic inve-
    ))il,
    nisi
    quod
    hic abundat
    4
    ?Manducavit
    tecuin, quod
    nbundat in cellamiseriec tuee. Acelumhic
    bibit,
    fel
    hic babuit. Ecce
    quid
    in cella lua invcnit. Sed ad
    niagiiam
    mensain suam le
    invitavit,
    mensam cceli
    mensam
    Angelorum,
    ubi
    ipse panis
    est. Descendens
    ergo
    et ista mala inveiiiensincella
    lua,
    et non dcdi-
    gnatus
    esi lalemmensam
    luam,
    el
    promisit
    tibi suam.
    Et
    quid
    nobisdicit?
    Credile,
    creditevos venturos ad
    bona mensoe
    meoe,quando
    non sum
    dedignalus
    mala
    niensoevestroe.Malumtuum
    tulil,
    et bonum suum
    non dabil?
    Utique
    dabit. Vitamsuam
    promisit
    nobis:
    sedincredibilius est
    quod
    fecit. Moriemsuam
    proero-
    gavit
    nobis:
    lanquamdiceret,
    Advitammeamvosinvi-
    to,
    ubi
    iiemomoritur,ubiverevita
    beata
    est,
    ubi cibus
    non
    crrumpitur,
    ubi reficitet riondeficit.Ecce
    quo
    vos
    invito,
    ad
    regionemAngelorurn,
    ad amiciliamPatris
    et sancli
    Spiritus,
    adccenam
    sempiternam,
    ad frater-
    nilalem
    meam; poslremo
    ad me
    ipsum,
    ad vitam
    meamvosinvilo. Nonvultis credere
    quia
    dabovobis
    vitam ineam? Tenete
    pignus
    morteni meam. Modo
    ergo
    cumin ista carne
    corruplibili vivimus,
    morum
    mutalionecumChristo
    inoriarour,
    aroore
    juslitiee
    cum
    Cbrislo vivaraus: beatam vilam non
    accepluri,
    nisi
    cumad illum
    venerimus, qui
    venit ad
    nos,
    et cum
    illo esse
    cceperimus, qui
    morluus est
    pro
    nobis.
    SERMOCCXXXII
    *
    (a).
    tadiebus
    Paschalibus,
    m
    (b).
    DeresurrectioneChristi secundumLucam.
    CAPUTPRIMUM.1. Resurreciiosecundum
    qua-
    luor
    Evangelistas
    recilari solila. Passio nonnist se-
    cundumMalthmum. Resurrectio Domini noslri J esu
    Chrisli el hodie recitata
    esl;
    sed de altero libro
    1
    Ouidam
    nianuscnpti
    hic
    addunt,labores,dolores,
    mortem.
    '
    Emendatusest adomnescodices
    scriptos
    el excusos
    qui
    insermonemodo
    preecedentidesignanlur.
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    144.
    (b)
    Mullisin Mss.hic sermo
    inscribilur,
    Feriase-
    cunda:
    quo
    solumindicalureadie
    legendus
    in Eccle-
    sia. Kamin
    optimee
    uola. codicetdoriacensi
    pr_enotalur,
    Uabilusterliaferia.El certc
    hic,
    nn.2 et 8
    signilicat
    Augustinuspridic
    dictumfuissesermonem
    superiorem,
    cui
    tamenin
    plerisque
    codicibus
    pra_f_gilur
    lilulus
    idem,
    Feria
    secuuda.s
    Evangelii, qui
    est secundum Lucam. Primo enim
    lecta est secundum
    Mattheeum,
    hesterno autem
    diesecundum
    Marcum,
    hodie secundumLueam
    (a):
    sic babet ordo
    Evangelisiarum.
    Sicut enim
    passio
    ipsius
    ab omnibus
    Evangelislis conscripla
    esl;
    sie
    dies isti
    seplem
    vel octodant
    spalium,
    ut secun-
    dum omnes
    Evangelislas
    resurreclio Domini recile-
    tur. Passioautem
    quia
    uno die
    legilur,
    nonsolel
    legi,
    nisi secundumMatthecum.Volueram
    aliquando,
    ut
    per singulos
    annos secundum omnes
    Evangelistas
    ctiam
    passio legeretur
    : faclum
    esl;
    non audierunt
    homines
    quod consueveranl,
    ct
    perlurbati
    sunt.
    Qui
    autemamal Litteras
    Dei,
    et non vult csse
    semper
    idiota,
    omiiia
    novi,
    cl omiija
    diligcnlcr inquirii.
    Sed
    sicut
    cuique
    Dcu.
    paiTilus
    esl mcnsuram
    fidei,
    sic
    quisqueproficil.
    CAPUT H.

    2. Increduiitcts
    discipttlorum
    audila
    resurreclioneChristi. Nunc altendamus
    quod liodie,
    ciim
    legerelur,
    audivimus: nam
    quod
    heri commen-
    davi Chariiati
    vestree,
    expressius
    hodie
    audivimus,
    infideiitaiem
    discipulorum
    : ut
    inlelligaimisquanlum
    ejus
    benefieionobis
    preeslitiimest,
    ut
    quod
    non vidi-
    mus,
    sic credamus. Yocavil
    eos,
    instruxil
    eos,
    vixit
    cumeis in
    lerra,
    fecit anie eorumoeulos tanta mira-
    bilia
    usque
    admortuos siiscilaiidos.Mortuosrcsusci-
    tavil,
    carnemsuam
    posse
    resuscilare ooncredebatur.
    Yenerunt mulieres ad moiiumenlum:
    corpus
    inmo-
    numento non
    invenerunt;
    resurrexisse Dominumab
    Angelisaudierunl:
    femincevirisnunliaverunt.
    Etquid
    scriplum
    est ?
    quid
    audistis? Visasuntislaanleoculos
    eorum
    quasi
    deliramenla.
    Magna
    infelicitascondilionis
    liumanoe!
    Quando
    locuta est Eva
    quod
    dixerat ser-
    pens,
    audita est cito. Mulieri menlienti credilum
    est,
    ut moreremur: nonest crediiumfeminisveradicenti-
    bus,
    ut viveremus. Si non erat credendum
    feminis,
    quare
    Adam credidit Evee? Si feminis
    credendum,
    quare
    sanctis mulieribus non crediderunt
    discipuli?
    Et ideoinbocfacloconsiderandaest
    benignadispen-
    satio Domini nostri. Namboc est
    quod egit
    Dominus
    J esus
    Christus,
    ut
    prius
    illumsexus lemineus resur-
    rexisse nunliaret.
    Quiaper
    sexumfemineumcecidit
    homo, per
    sexumferoineum
    reparatus
    est
    horoo,quia
    virgoChrisium pepererat,
    feminaresurrexisse nuntia-
    bat. Per feminam
    mors, per
    feminam vila. Sed non
    crediderunt
    discipuli
    ut dixerant feminae:delirare
    pu-
    laverunt, quando
    tamen vera nunliabanl.
    CAPUT III.

    3.
    Discipuli
    abeuntinalienorum
    opi-
    nionesdeChrislo. Petri de Christo
    confessio.
    Eccealii
    duo ambulabant in
    via,
    et
    Ioquebantur
    secumdehis
    quce
    acciderant in
    J erusalem,
    de
    iniquitate J udeeorum,
    demorteChristi: ambulabant
    fabulantes,
    et
    quasi
    mor-
    luum
    dolenies,
    resurrexisse nescienles.
    Apparuit
    ct
    ipsis,
    factus est lerlius
    viator,
    miscuit cumeisamica
    colloquia.
    Oculi eorum
    tenebanlur,
    ne
    agnoscerent
    eum.
    Oportebat enim,
    ul melius cor inslrueretur :'
    cognilio
    differtur :
    queerit
    abeis
    quid
    inter se
    loque-
    (a) Nonnunquam
    tamenPassio
    legebalurpriussecundqm
    Lucam,posterius
    secundum
    Marcum;
    uti
    patet
    exseraione
    259,
    n.
    2,
    et exsermone
    247,
    n, 1,
    1109
    SERMOCCXXXII. 1110
    rentur,
    ut
    quod ipse
    sciebat illi falerentur. Et
    quod
    audistis,
    mirari
    coeperunt,
    quia
    de re clara et lam
    manifestavelut anesciente
    interrogabanlur.
    Tu
    solus,
    inquiunt, peregrinus
    eshi
    J erusalem,
    et nescis
    qumibi
    gesta
    sunt?Atilledixit:
    Qum
    ? DeJ esu Nazareno, qui
    fuit prophetapotensfactis
    etdiclis
    (Luc.
    xxiv, 1-19).
    Hoc
    est,
    o
    discipuli
    ?
    Prophcta
    erat
    Christus,
    Domi-
    nus
    prophelarum
    ?J udici vestfonomen
    preeconis
    ira-
    ponilis.
    Ad alienorum verba devenerant. Quid
    est
    quod dixi,
    alienorumverba?
    Recolite, quando ipse
    J esus ait
    discipulis
    suis, Quem
    mehominesessedicunt
    filium
    hominis?
    responderunt opiniones
    alienas. Alii
    dicunl
    quod
    Elias
    es; alii, quia
    J oatmes
    Baptisla; alii,
    quiaJ eremias,
    autunusex
    Prophetis.
    Verbaisla alie-
    norum
    eranl,
    non
    discipulorum.
    Ecce ad
    ipsa
    verba
    discipuli
    venerunt. Nunc
    ergo
    vos
    quem
    meessedicitis?
    Respondistis
    mihi
    opiniones alienas,
    fidemveslram
    voloaudirc. Tunc
    aitPelrus,
    unus
    pro
    oronibus, quia
    unitasinomnibus '-.Tues ClirislusFiliusDei vivi.Non
    quicumque
    unus ex
    Prophetis,
    sed Filius Dei
    vivi;
    adimpletorProphetarum,
    creator et
    Angelorum.
    Tues
    ChrislusFiliusDeivivi.Audivit
    quod
    decuitillumaudire
    exhac
    voce,et
    lali voce.Beatus
    es,
    Simon
    Bar-J ona;
    quia
    non libi revelavit caro et
    sanguis,
    sed Pater
    meus
    qui
    inccelisest. Et
    ego
    dico
    libi,
    Tues
    Pctrus,
    et
    super
    lianc
    petram
    eedilicaboEcclesiam
    meam,
    et
    portcc
    inferorum
    nonvincenl eam. Tibi dabo claves
    regni
    ccelorum: et
    queecumque
    solveris in
    terra,
    so-
    luta erunt et in
    ccelo;
    et
    qucecumqueIigaveris
    in
    lerra, ligata
    erunt et in ccelo. t Fides hoc mcruit
    audire,
    non homo. Nam
    ipse
    homo
    quid
    erat,
    nisi
    quod
    ait
    Psalmus,
    Omnishomomendax
    (Psal.
    cxv, 11)?
    CAPUT IV.

    i. Petri moxhutnana
    cogitalio
    de
    Chrislo.
    Denique
    conlinuo
    post
    hcecverbadenuntiavit
    illis
    passioiicm
    suamet mortem.
    Expavit
    Pelrus,
    ct
    ait: Absila
    te, Domine,
    non
    ftel
    istud. TuncDominus:
    Redi
    posttne,
    salanas. Pelrus satanas? Ubi sunl illa
    verba,
    Beatus
    es,
    SimonBar-J ona ?
    Numquid
    bcatus
    satanas?Beatus,
    deDei 2:
    salanas,
    de hominis. Deni-
    queipse
    Dominus
    exposuil quare
    illum dixerit sala-
    nam: Aro>i eniin
    sapisquw
    sunt
    Dei,
    secl
    quw
    sunl Ito-
    tninis
    (Matth.
    xvi, 13-25).
    Undetunc beatus? Quia
    0)1libi revelavilcaroet
    sanguis,
    sedPaler tneus
    qui
    in
    cwlisest. Unde
    postea
    salanas?
    Non
    sapis qiue
    Dei
    sunt; qucequando
    sapiebas,
    bealus eras : sed
    sapis
    cjitm
    Iwminumsunt. Ecce
    quomodo
    alternabat anima
    discipulorum, quasi
    ex orlu et occasu: modo
    slabat,
    modo
    jaccbat;
    modoilluminabalur,
    modolenebraba-
    lur
    ; quia
    deDei illuminabalur,
    desuo tenebrabatur.
    Unde illuminabatur? Acceditead
    eum,
    et illumina-
    mini
    (Psal.
    xxxm, 6).
    Unde lenebrabatur?
    Qui
    loquilur
    mendacium,
    de suo
    loquitur(J oan.
    vm, 44).
    FiliumDei vivi
    dixerat,
    ettimebal ne
    moreretur,
    cum
    Filius Dei
    esset,
    et ad hoc
    venisset,
    ut moreretur.
    1
    HicexMss.
    addimus,quia
    unitasinomnibus.Preeterea
    plurasuperius
    etinferiusomissaineditis,
    restiluunturex
    iisdemMss.
    2
    Editi,
    deneo: etinfradehonme.At
    manuscripli,
    de
    D.;subaudi,
    dono:
    et,
    de
    lionnnis;supple,
    malo.
    Nisi ille venissetut
    morereiur,
    nos unde viveremus?
    CAPUT Y.

    5. Arecmors
    Christo,
    nec vitanobis
    debebatur.Undenobis
    vila,
    undeilli mors?
    Ipsum
    at-
    tende: In
    principio
    erat
    Verbnm,
    el Verbumeral
    apud
    Deutn,
    el Deuserat Verbum.
    Queere
    ibi morlein. Ubi?
    unde?
    quomodo?
    Erat
    Verbum,
    Verbum
    apudDeum,
    .
    DeusYerbum. Si invenis ibi carnemet
    sanguinem
    ,'|
    invenis mortem.
    Ergo
    illi Verbounde niors? Nobis;
    autem hominibus in terra
    positis, morlalibus,
    cor-
    "
    ruplibilibus, peccatoribus,
    unde vita?Non erat illi
    undehaberet
    mortem;
    non habebamusnos undeha-
    beremusvilam:
    accepil
    illemortemde
    noslro,
    ut da-
    rct nobis vitamde suo.
    Quomodo
    ille mortem de
    nostro? Verbumcaro
    facium
    esl,
    et habituvitin nobis.
    Accepit
    binc a
    nobis, quod
    oiferrel
    pro
    nobis. Vita
    autemundenobis?/ vilaerat luxhomiituin
    (J oan. i,l,
    14,4). lpse
    nobis
    vita,
    nos illi mors. Sed
    qualis
    mors?
    Dignatione,
    noii
    condilione; quia dignatus
    est, quia voluit, quia
    misertus est :
    poteslate
    mor-
    luus est.
    Poleslatem, inquit,
    habeo
    ponendi
    animani
    meam,
    et
    poteslaietu
    habeoilerumsumendi eam
    (Id.
    x, 18).
    HocPetrus
    nesciebat, quando
    audila morte
    Dorairii
    expavil.
    Sed ccce
    jara
    dixeral Dominusmo-
    riturum
    se,
    et resurrecturum tertia die. Faclum est
    quod praedixerat,
    et non credebanl
    qui
    audierant.
    Ecce
    jam
    triduum
    csl,
    ex
    quo
    isla
    facla sunl;
    et
    nos
    putubamus quia ipse
    esset
    redempturus
    Israel
    (Luc.
    xxiv, 21). Sperabatis, jam desperatis?
    de
    spe
    cecidistis? Levat vos
    qui
    vobiscum ambulat.
    Discipuli
    erant, ipsuin
    audierant,
    cum
    ipsovixerant,
    magistrumipsum
    noverant,
    abilloinstructi
    erant,
    et
    non
    potuerunt
    imitari et habere fidemlatronis
    pen-
    dentisin cruce!
    CAPUTVI.

    6. Lalronis
    fidesquamtnctgna,
    cuiii
    lilubant
    discipuli.
    Sed forle
    aliqui
    vostrumncsciunt
    quod
    dixi de
    lalrone,
    non audiendo
    passionem
    secun-
    dumomncs
    Evangelistas.
    Istc enim
    evangelista
    Lucas
    narravit
    quod
    dico.
    Quia
    duo lalronescrucifixi sunt
    cum
    Christo,
    dixilhoc el Matlhoeus
    (Mallh.xxvn, 58)
    ?
    sedunus eorumlalronum
    quia
    insullavit
    Domino,
    et
    alter coiura
    quia
    credidit in
    Christum,
    Mattliccusnou
    dixit,
    Lucasdixit. Rccolamusfidcm
    Ialronis, quain
    noninvenit Chrisius
    post
    resurrectionemin
    discipulis
    suis. Pendcbat
    incruce
    Cbristus, pendcbat
    et latro :
    iumedioille
    ,
    illi a laleribus. Insultat
    unus,
    credit
    alter, judicat
    mcdius ille. Illc enini
    qui insullabat,
    hoc dixit : Si Filitts Dei es,
    liberale. Et alius ad il-
    lum: TunonlimesDeum. Si nos
    proplerfacta
    noslra
    tnerilo
    patimur,
    ipsequidfecil?
    Et conversusadeum:
    Mementotnei,
    Domine
    ,
    cumvenerisin
    regnum
    tuum.
    Magna
    iides! huic fidei
    quid
    addi
    possil, ignoro.
    Ti-
    lubaverunt
    ipsi qui
    viderunt Chrislummorluossusci-
    "
    tanteni : crcdidil ille
    qui
    videbat secumin
    lignopen-
    denlem.
    Quando
    illi
    tilubaverunt,
    tunc illecredidit..
    Qualem
    fructumChristus de arido
    ligno percepit?
    Quid
    ei dixerit Dominus
    audiamus. Amendico
    libi,
    hodiemecumeris in
    paradiso(Luc.
    xxiu, 59-43).
    Tu
    diiicrs
    le, egoagnosco
    te.
    Quandosperarct
    lalro,
    de
    1111
    S. AUGUSTINI
    EPISCOPl
    1112
    lalrocinioad
    judlcem,
    de
    judice
    ad
    crucem,
    de cruce
    ad
    paradisum? Deniqueipse
    allcndens merita
    sua,
    on
    dixil,
    Memento
    mei,
    ul liberes me bodie:
    sed,
    GUtnvenerisin
    regnumtuum,
    tunc tnei memor
    esto;
    ut
    si mihi tormenta debentur,
    vcl
    quousque
    veneris in
    Tcgnum
    luum. Et ille: Non
    sic;
    invasisti in
    regnum
    ccelorum,
    vim
    fecisti, credidisli, rapuisli.
    Hodieme-
    cumerisin
    paradiso.
    Nonlediffero: lantoefidei hodie
    reddo
    quod
    debeo. Latro
    dicit,
    Memento
    tnei,
    cum
    venerisin
    regnum
    tuum. Nonsolumcredebat resurre-
    cturum,
    sedeliam
    rcgnaturum.
    Pendenli, crucifixo,
    cruento,
    hoerenti : Cwin
    veneris, inquit,
    in
    regnum
    tuum. El illi,
    Nos
    sperabamus.
    Ubi
    spem
    latro
    invenit,
    discipulus perdidit.
    CAPUT
    VII.

    7. In
    fractionepanisagnoscilur
    Do-
    minus. Deinde
    jam,
    charissimi,
    magnum
    sacramcn-
    ttim
    quod cognovimus,
    audite. Ambulabatcum
    illis,
    suscipitur hospitio, panem frangit,
    el
    cognoscitur
    (Luc.
    xxiv, 21-51).
    Et nos non dicamus
    quia
    Chri-
    stumnon
    cognovimus
    :
    novimus,
    si credimus. Parum
    est,
    novimussi
    credimus;
    habemussi crcdiraus. Ha-
    bebanl illi Christumin
    convivio,
    nosintus in animo.
    Plus csl Chrislumhabere in
    corde, quam
    indom.
    Cor enimnostruminlerius nobis
    est, quam
    sit domus
    nostra '. J amvero ubi eumdebet fidelis
    agnoscere
    ?
    Agnoscit qui
    fidelisesl:
    qui
    autemcalechumenus
    cst,
    igiiorat.
    Sed
    januam
    contra illuranemo
    claudat,
    ut
    noverit 2.
    8. Ad
    pwnitentes.
    Heslernodic
    monui,
    et admoneo
    Charitalem
    vestram, quia
    resurrectio Christi est in
    nobis,
    si bene
    vivamus;
    si vitavelus noslramalamo-
    rialur,
    el
    quolidie
    nova
    proliciat (In
    sermone
    supe-
    riori,
    nn.
    2, 5).
    Abundant hic
    pcenitentes
    :
    quando
    illis
    imponitur manus,
    fit ordo
    longissimus. Orate,
    poenilentes;
    et eunl orare
    poenilentes.
    Discutio
    pceni-
    tentes,
    et invenio male vivenles.
    Quomodopcenitet
    quod
    fit?Si
    poenitet,
    non fiat. Si autem
    fit,
    noraen
    erral,
    crimenmanet.
    Aliqui ipsi
    sibi
    poenitentiee
    lo-
    cum
    petierunt; aliqui
    excommunicati anobisin
    poe-
    nilentioeIocumredacli sunt: et
    qui
    sibi
    pelierunt,
    hoc
    volunt facere
    quodfaciebanl;
    et
    qui
    a nobis excom-
    municati in
    pcenitenlioe
    locum redacti
    sunt,
    nolunt
    inde
    surgere, quasi
    eleclussit locus
    poenitentium.Qui
    debet esse locus
    humililalis,
    fit locus
    iniquiialis
    3.
    Vobis
    dico, qui
    vocamini
    pcenitentes,
    et noneslis :
    vobis dico.
    Quid
    vobisdicam?Laudo
    vos,
    in hoc non
    laudo : sed
    gemo
    et
    plango.
    CAPUT VIII.

    Et
    quidfaciam,
    faclusvilecanli-
    cum*?
    Mutamini, roulamini, rogo.
    Vileefinisincer-
    tus est. Omnishomocumcasusuoambulat.
    Quid
    dif-
    ferlis bene
    vivere,
    cum
    putatis quia longa
    erit vita?
    Longam
    vitam
    putatis,
    el morlemsubitaneamnon
    timetis? Sedecce
    longa
    sit: et
    queero
    unum
    pceniten-
    1
    Floriacensis
    Ms.,quasi
    domusnoslra.Mox
    plures. Mss.,
    J amveroubieumdebeat
    fidelisaqnoscere,aqnoscitqui fi-
    delisest.
    -
    Plures
    Mss.,
    ul noninlret.
    3
    Sic
    manuscripli.
    At
    edili,
    sitlocushumititaih.
    4
    AliquotMss., faclus
    sumvilecanticum.Aliinon
    habent,
    sum.
    tem,
    et non invenio '.
    Quanto
    melius
    longabona,
    quam,
    malavitaerit?
    Longam
    coenammalamnemo
    ferre, longam
    vitam malam omnes volunt habere.
    Utique
    si
    grande
    est
    quod
    vivimus
    ,
    bonumsit
    ipsum
    grande. Quid
    enimvis
    mali,
    dic
    mihi,
    in omnibus
    luis
    actibus, cogilalionibus, cupidilatibus
    ? Terram
    malamnon
    vis, segetem
    malamnon vis
    ulique,
    sed
    bonam;
    arborem
    bonam, equumbonum,
    servumbo-
    num,
    amicum bonum
    ,
    filium
    bonum,
    uxorem bo-
    nam. Et
    quid
    heec
    magna
    commemoro:
    quandoqui-
    demvcsterii
    ipsam
    malam non vis
    habere,
    sedbo-
    nani; caligampostremo ipsam
    non visnisi bonam?
    Aul da mihi
    aliquid
    le velle
    quod
    malum
    est,
    nec te
    vellealiquidbonum. Puto,
    villammalaro
    nonvis,
    sed
    bonam;
    solamanimammalamvis
    (a)? Quid
    teoffen-
    disti?
    Quid
    detemaletu
    ipse
    meruisti? Inter bonatua
    nonvisesse
    malum,
    nisi tesolum.Pulate
    quia
    dico
    quod
    soleo,
    et facitis
    quod
    soletis.
    Ego
    coramDeoexcutio
    vestimentamea. Timeo nemihi
    imputelur, quia
    non
    dico.Officiummeum
    impleo,
    fruclumves'ru_ii
    quxro;
    debonis
    operibus
    vestris
    gaudium
    habere Volo
    ,
    non
    pecuniam.
    Nonenim
    qui
    bene
    vivit,
    divilemmefacit.
    Ettamenbenevival,
    etfacit. Divilieemeeenonnisi
    spes
    vestra est in Chrislo. Gaudium
    nieum,
    solalitim
    meum,
    et
    respiramentumpericulorum
    mcoruminhis
    tentalionibus nullum
    est,
    nisi bonavilaveslra. Obse-
    cro
    vos, fratres,
    si obliti estis vestri miseremini mei.
    SERMOCCXXXHl.
    *
    (b).
    Indiebus
    Paschalibus,
    iv.
    Deraurrecltone C/irisli secundumMarcum
    (c).
    CAPUTPRIMUM.1. Resuneclionis
    fidespropria
    Christianorum.Audistislectionemsancli
    Evangelii
    de
    resurrectione Chrisli. In resurrectioneChristi consla-
    bilitaest fidesnostra. PassionemChrisli et
    Pagani
    et
    iropii
    et.J udcei crediderunt : resurrectionem nonnisi
    Christiani. Passio Chrisli
    significat
    miscrias
    hujus
    viloe: resurrectio Christi ostendit bealiludinem fu-
    lurecvitee. In
    praesenli
    laboremus : in fulura
    spere-
    nius. Modo
    lempus
    est
    operis
    : tunc mercedis.
    Qui
    pigercstinexbibendo opere, impudens
    est in
    exigenda
    mercede. Audislis
    quid
    dixeril
    discipulis
    suis
    post
    resurrectionem. Misit eos ad
    Evangeliumproedican-
    dum,
    et faclum est :
    praedicatum
    est
    Evangelium,
    pervenit
    adnos. Et ecce
    ,
    Incmnemlerramexiitsonus
    eorutn,
    etin
    fines
    orbislerrmverbaeorum
    (Psal.
    xvni,
    5).
    Ambulandoel
    ambulando, Evangeliumpervenit
    ad nos
    ,
    et ad finesterroe. Rreviter consliiuit
    nobis,
    loquens discipulis
    suis
    quid faciamus, quid spere-
    mus. Ait
    enim,
    sicut audistis
    quando loquebalur
    :
    Qui
    credideritel
    baplizalusfuerit,
    salvuseril
    (Marc.
    xvi
    ,16). Exigitur
    a nobis
    iides,
    offertur salus:
    Qui
    credideril et
    bapiizalus fuerit,
    salvus erit. Preliosum
    1
    Plures
    manuscripli
    carenthis
    verbis,
    et
    qumro
    unum
    pwnilenlem,
    etnon
    mvenio;eorumque
    loco
    habent,
    videie
    ul bonasit.
    *
    Emendatusadd. r. t. v.etLov.
    (a)
    videSerm.
    72,
    n.
    5,
    el Serm.
    82,
    n. 14.
    (_i)
    Alias,
    deDiversis86.
    (c)
    citatFlorusadnom.vm.
    MiS SERMOCCXXXIIi. Illl
    est
    quod
    nobis
    promitlitur , gratis
    iit
    quodjubelur.
    2. Salus credentibus
    promissa
    discernendaasalttte
    temporali.
    Chrislusest
    fons
    vilm.
    Qui
    credideritel ba-
    plhalus fueril,
    salvuserit.
    Quid
    enim?
    qui
    hcccau-
    diebant,
    salvi nonerant? Nonneraulti salvi
    credunt,
    salvi sirot et
    antequam
    credant? Salvi
    plane
    : sed
    vana salushominum
    (Psof. LIX,
    13
    ). Qualis
    esl ista
    salus, quae
    libi cum
    jumenlo
    luo communisest? Ve-
    rumtamenetiam
    ipsa
    unde
    ,
    nisi ab
    illo,
    de
    quo
    scri-
    ptum
    est: Hominesel
    jumenla
    salvos
    facies,
    Domine?
    Et addidit : Secundummullitudinemmisericordim
    tum,
    Deus. Tanta est enim multitudo misericordice tuce
    ,
    ul veniat a tc salus in istam carnem mortalem ho-
    minum,
    veniat et ad carnem
    pecorum.
    Hcccest mul-
    liludo misericordieeluee.Filiis luis
    quid
    ? Eccehomi-
    neset
    jumenla
    salvos
    facies,
    Domine.Nihil nobisam-
    plius? Quod
    honiinibus
    quibuscumque, quodpecori-
    bus,
    hoc
    prccslatur
    et nobis?Non
    plane
    hoc.
    CAPUTII.

    Sed
    quid
    ?Audi : Fiiti aulemhominum
    sub
    legmine
    alarumluarum
    sperabunt:
    inebriabunlurab
    ubertatedomuslum
    .
    et torrente
    voluptalis
    tum
    potabis
    eos.
    Quoniamapud
    teesl
    fonsvilw(Psal. xxxv,
    7-10).
    Clirislnsestfonsvitec.Habebamussalutcmcum
    jumen-
    tis, quousque
    veniret adnos fonsvilre:fonsvileevenit
    adnos
    ,
    el fonsviloemortuus est
    propter
    nos.
    Ncgabit
    vitam
    suam, qui
    nobis
    erogavit
    mortcm
    suam?Ipsa
    csl
    salus, qurc
    non est vana.
    Quarc?Quia
    non transit.
    5. Hominesei
    filii
    hominumin
    quodifferant.
    Bene
    animadverlenda cst ista
    dislinctio,
    Homineset
    ju-
    'mentasalvos
    facies,
    Domine:
    Homines, pertinentes
    ad
    hominem. Filii autem
    hotninum,perlinenles
    adFilium
    hominis
    ,
    sub
    legmine
    alaruni luarum
    sperabunl.
    Con-
    stituile vobis anle oculos duos homines.
    Erigite
    ti-
    dcm, evigilet
    cor vestrum : recordamini bominem
    in
    quo decepti
    sumus
    ;
    rccordamini hominema
    quo
    redempii
    sumus. Hle homo
    numquid
    filiusbominis?
    Adamhomo
    erat,
    iilius hominis non erat. IdeoDo-
    minusChrisms
    assidue sedicit filium
    bominis,
    ut fa-
    ciat nosrecordari hominem
    qui
    non fuit filiushomi-
    nis
    : ut recordemur in illo morlem
    ,
    in isto
    vitam;
    in
    illo
    peccalum,
    in istoremissionem
    peccatorum;
    inillo
    vincnlum,
    inisto
    libertatem;
    inillodamnalionem
    ,
    in
    islo absolutionem. Duo
    ergo
    isli homines
    significati
    sunt inhis
    verbis,
    Homineset
    jumenla
    salvos
    facies,
    Domine.
    Homines, pertinentes
    ad hominem: et
    ju-
    menla,
    simul cum
    jumentis
    eos salvos
    facies.
    Homo
    eniminhonore
    positus
    non
    intellexit,
    sicut
    scriptum
    est :Homoinhonore
    posilus
    non
    intellexil;
    comparatus
    estjumentisinsensalis,
    elsimilis
    faclusesteis(Psal. XLVIII,
    15). Propterea,
    Homines
    etjumenta, quibus
    similesfa-
    cti sunt
    homines, quia
    non
    inlellexerunt,
    eteis
    quibus
    dominari creati
    sunt, comparali
    sunt,
    salvos
    facies.
    CAPUT III.

    i. Salushicveranon hiventaaChri-
    slo. Chrislus natus
    mortalis,
    ut mortem
    auferrct.
    Numquidipsa
    cst salus
    ,
    de
    qua
    dictuYn
    esl, Qui
    cre-
    diderit,
    el
    baplizatusfuerit,
    salvus eril ?Alia est illa
    salus, longe
    alia.
    Angeli
    banc babent: nolitc eam
    quxrere
    in tcrra.
    Magna esl,
    sed non est bic. Non
    est ista res de isla
    regionc,
    nonest hietalis salus.
    Sursumcor.
    Quid
    hic
    queeris
    in terra salutemhanc?
    Ipsa
    salus huc
    venit,
    et mortero nostram hic inve-
    nit.
    Numquid
    Dominusnosler J esus
    Christus, quando
    vcnit ad nosin
    carne, invenit hic salutemistamin
    regione
    nostra?
    Magnumquid
    huc attulit mercalor
    isle de
    regione
    sua veniens : mercalor
    i.steinvenit in
    regione
    noslra
    quod
    hic abundat.
    Quid
    hic abundat ?
    Nasci et mori. Plena est terra his
    mercibus,
    nasci et
    mori. Natus
    esl,
    et mortuus est. Sed
    qua
    vianatus
    est? Ad islam
    regionemvenit,
    sed non ea via
    qua
    et nos venii. Deccelo enimvenit aPatrc. Et tamen
    natus est mortalis. Natusest de
    Spiritu
    sancto ex vir-
    gine
    Maria.
    Numquid
    nos sicde Adamet Eva?Nos
    per concupiscentiamcarnis,
    illeautemnon
    per ipsam.
    Mariaenim
    virgo
    sine virili
    amplexu,
    sine
    concupi-
    scentiae
    eestu;quoniam
    ne
    pateretur
    bunc
    aestum,
    ideo
    ci dictum
    est, Spiritus
    sanctus
    superveniet
    in
    te,
    et
    vitittsAltissimiobumbrabitlibi
    (Luc. i,
    55). Yirgoergo
    Marianonconcubuit et
    concepit:
    scdcredidil et con-
    cepit-
    Natus est enim morlalis morlalibus.
    Quare
    morialis?
    Quia
    in
    simililudine carnis
    peccati (Rom.
    vin
    , 3)
    : non in carne
    peccati,
    sedin similitudine
    carnis
    peccati. Quid
    habet caro
    peccali?
    Mortemet
    peccalum. Quidhabuit
    similitudocarnis
    peccati
    ?Mor-
    temsine
    peccalo.
    Si baberet
    peccatum,
    caro esset
    peccati
    : si morlernnon
    haberet,
    nonesset similitudo
    carnis
    peccati.
    Talis
    venit,
    Salvator venit: mortuus
    est,
    sedmortem occidit : finivitin se
    quam
    limeba-
    mus; suscepit
    illam
    ,
    et occidit
    illam; quomodo
    sum-
    musvenator leonem
    cepit,
    et necavit.
    CAPUTIV.

    5. Mors inChristomortua. Ubi est


    mors?
    Quaere
    inCbristo
    , jam
    non est : sed
    fuit,
    et
    mortua est ibi.
    Ovita,
    mors mortis! Bono aniroo
    cstote, morietur et innobis.
    Quod
    preecessit
    in
    capite,
    reddctur in membris : morietur et in nobis mors.
    Scd
    quando
    ?In fine
    seeculi,
    in resurreclione mor-
    luoruni, quam
    credimus
    ,
    et de
    qua
    non
    dubitamus.
    Qui
    enim credideritel
    baplizalus
    fuerit, ipse
    salvus
    crit.
    Sequerequod
    limeas :
    Qui
    autemnon
    crediderit,
    condemnabiiur.
    Ergo
    mors morielur innobis
    ,
    victura
    est in damnatis. Ubi mors nesciet mortem
    , sempi-
    lerna mors erit :
    quia
    oelernatormenta erunt. Inno-
    bis
    morietur,
    et non erit. Vullis nosse? Dico vobis
    pauca
    verba
    triumplianlium,
    ul babeatis
    quod
    medi-
    temini, quod
    cordc
    cantetis, quod
    toto animo
    spe-
    relis, quod
    fide et bono
    opere requiratis.
    Audite
    verba
    triumphanlium, quando
    non erit mors
    ; quan-
    do et in
    nobis,
    sicut et in
    capile nostro,
    morielur
    mors. Paulus
    apostolus
    dicil :
    Oporlet corruptibile
    hocinduere
    incorruplionem,
    cl mortalehoc induereim-
    mortaiilalem. Tunc
    fiet
    sermo
    gui scriplusest,
    Absor-
    pta
    eslmorsin u.c.oriam.
    Dixivobisquiamorieturmors
    innobis :
    Absorpta
    esttnorsinvictoriam,lstaest mors
    morlis.
    Absorbebitur,
    ut non
    appareat. Quidest,
    ut
    non
    appareat?
    Ut non
    sit,
    nec
    inlus,
    nec foris. Ab-
    sorpta
    est tnorsinvictoriam. Gaudeant
    tnumphantes;
    gaudeant,
    dicant
    quod sequilur
    : Vbi
    est,tnors,
    vi-
    ctorialua? ubi
    esl, mors,
    aculeusluus
    (I
    Cor.
    xv,
    55-
    55)
    ? Ubi
    est, Cepisti, possedisti, vicisli,
    et tibi
    ad*
    1115 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1116
    dixisli; percnssisli,
    et occidisli
    ;
    Vbi
    esl,
    mors
    ,
    vi-
    clorialua? ubi
    est, tnors,
    aculeustuus?Nonneconfrc-
    gil
    illum Dominusmeus
    ? 0 mors
    , quando
    Domino
    meo
    hcesisti,
    lunc el mihi
    peristi.
    Isla salule salvus
    erit, qui
    crediderilet
    baplizatusfuerit. Qiti
    aulemnon
    crediderit,
    condemnabitur.
    Fugite
    condemnatioiicm
    ,
    amate et
    sperate
    salutemeeternam.
    SERMOCCXXXIV
    *
    (a).
    indiebus
    Paschalibus,
    v.
    DeresurreclioneCkristisecundumLucam
    (b),
    1.
    Qualuor Evangelia lcgi
    debent.
    Quatuor
    Evan-
    gelistm
    necessarii. Resurrectio Domini secundum
    omnes
    qualuor Evangelistaslegilur
    his dicbus. Ideo
    cnimnecessariumest ul
    leganttir omnes, quiasinguli
    non dixerunt
    omnia;
    sed
    quee
    alius
    proetermisit,
    alius
    dixil: et
    quodam
    modo sibi dederunt loctim
    omncs,
    ul necessarii essent omues. Marcus
    evangelista, cujus
    lieslernodie
    Evangelium
    recitatum
    esl,
    breviler dixit
    quod
    Lucas uberius
    prosecuttis cst,
    dc duobus
    qui-
    busdam
    discipulis, qni
    non erant denumero
    quidem
    duodecim,
    sedtamen
    discipulicrant: quibusiteragen-
    libus Dominus
    apparuit,
    el cum eis ambulavit. Ille
    enim tantummodo dixil
    quia npparuit
    duobus iler
    agenlibus:
    iste vero
    evangelistaLucas,
    et
    quid
    illis
    dixerit,
    el
    quid
    eis
    responderit,
    et
    quousque
    cumeis
    ambulaveril,
    et
    quomodo
    eumin
    panis
    fraciione co-
    gnovcrint;
    omniaheec
    dixit,
    sicut audivimus.
    2.
    Discipuli
    de Christo
    dubitanles,
    a laironevicli.
    Quidcrgo, fralres, quid
    hic discutimus? jEdificamur
    adcredeudumresurrexisse DominuinChristum. J ara
    credcbamus
    quandoEvangeliumaudivimus,
    et inhanc
    ecclesiamhodiecredentes
    ingressi
    sumus : et tamen
    nescio
    quomodo
    cum
    gaudio auditur, quod
    memoria
    renovalur.
    Quomodo
    vultis leetificetur cor
    nostrum,
    quando
    videmur islis
    qui
    invia
    ambulabant, etquibus
    Dominus
    apparuit,
    essemeliores? Nos enim credi-
    mus
    quod
    illi nondumcredebant.
    Spemperdiderant,
    et nos non
    dubilamus,
    unde illi dubilabant. Cru-
    cifixoDomino
    spemperdiderant:
    lioc
    apparuit
    inver-
    bis
    illorum, quando
    eis
    dixit, Qui
    sunt isti sermones
    quos
    habetisinter
    vos,
    el
    quare
    trisles eslis?Et illi: Tu
    solus
    peregrinaris
    ...
    J erusalem,
    et nescis
    quce
    ibi conti-
    gerunt?
    Et
    respondit
    ille:
    Quw?
    Sciensoroniade se
    ipso qucerebat: quia
    se in
    ipsis
    esse
    cupiebat. Quw
    ?
    dixil. El illi: DeJ esu
    Nazareno, qui fuit
    vir
    prophela,
    magnus
    indiclisel
    faclis.
    Eccemelioressumus. Illi di-
    cebanl Chrislum
    prophetam:
    noseumnovimusDomi-
    numPropbetarum, Fuil, inquiunl,
    proplielamagnus
    in
    faclis
    el dictis. Et
    quomodo
    eum
    principes
    sacerdotum
    crucifixerunl:
    el ecceteriiadies esl ex
    quo
    hwcomnia
    facla
    sunl. Nosautem
    sperabamus.Sperabalis
    :
    jam
    non
    speralis?
    Hic est omnis
    disciptilatus
    vester? Incruce
    latro vos vicil. Yos obliti estis eum
    qui
    docebat: ille
    agnovit
    cum
    quopendebat. Nossperabamus.Quid
    spe-
    *
    Emendatus
    pariter
    add.r. t. v. etadLov.
    (o)
    Alias,
    deDiversis87.
    (b)
    citat Florusadi cor.
    x,
    et adUTim. u. Habitusest
    proximo
    die
    postsuperioremsermouem,
    ex n. 5.
    rabaiis?
    Quia
    ipse
    erat
    redempturus
    Israel.
    Quod
    spe-
    rabatis,
    et illocrucifixo
    perdidisiis,
    hoc latro
    eruci-
    fixus
    agnovit.
    Ait enim Domino :
    Domine, mementg
    mei,
    cumvenerisin
    regnum
    luum
    (Luc.xxm, 42). Ecce
    quia ipse
    erat
    redempturus
    Israel. Crux
    illa,
    schola
    erat. Ibi docuit
    Magister
    latronem.
    Lignumpenden-
    lis,
    calhedra factumest docentis. Sed
    qui
    reddidit se
    vobis,
    revocet
    spem
    vobis. Sic et factumesl. Memen-
    tote
    tamen, cbarissimi, quemadmodum
    DominusJ e-
    susab
    eis, quorum
    oculi tenebantur ne illum
    agno-
    scerent,
    in fraetione
    panis
    voluit se
    agnosci. Nprunt
    fideles
    quid
    dicam: norunt Chrislumin fraciione
    pa-
    nis. Nonenimomnis
    panis,
    sed
    accipiens
    benedictio-
    nem
    Christi,
    fit
    corpus
    Chrisli. Ibi illi
    agnovcrunt,
    exsul.averuiit,
    ad alios
    perrexerunt: jam
    scienlesin-
    venerunl,
    narrantes
    quodviderant, Evangelio
    addi-
    derunt
    (Id. xxiv,
    15-55).
    Dicta
    sunl,
    facta
    sunt,
    scri
    pta
    sunt:
    pervenerunt
    adnos.
    5. Fides Chrislianosa
    Paganisel
    J udmisdiscernens.
    Fides Christianorum
    quonaindifferl
    a
    fide
    dmmonum.
    Credamus in Cbristum
    crucifixum;
    sedeum
    qui
    die
    terlio resurrexit.
    Ipsa
    est fides
    qnae
    nos
    distinguit
    ab
    eis,
    distinguit
    a
    Paganis, distinguit
    a
    J udeeis;
    fides
    qua
    credimusChrislumresurrexisse a mortuis.
    Apo-
    stolus dicit Timotbco: iliemoreslo
    ChrislumJ esumre-
    surrexisseu
    moiiuis,
    exscmine
    David,
    secundumevan-
    gelium
    tneum
    (II
    Tim.
    n, 8). Itemqueipse Apostolus;
    Quia
    si crediderisincorde
    /_._,
    inquil, quia
    Dominusest
    J esus,
    ct
    confessusfueris
    oreluo
    quia
    Dettsillumsusci-
    tavil a
    motiuis,
    salvuseris
    (Rom. x,
    9). Ipsa
    est
    salus,
    de
    qua
    hesterno die
    disputavi
    (In super. serm.).
    Qui
    credideritel
    baplizatus[uerit,
    salvuserit
    (Marc.xvi, 16).
    Scio voscredere: salvieritis. Corde
    retinete, orepro-
    ferle
    quia
    Christusresurrexit a mortuis. Sed fidem
    habcle
    Chrislianorum,
    non docmoniorum. Ecce euim
    distinguo
    ista vobis :
    quod
    roeum
    est,
    distinguo;
    se-
    ciindum
    gratiam
    Dei
    quee
    data est
    milii,
    distinguo
    vobis. Cum
    distinxero, eligite, diligite.
    Ecce
    dixi,
    Fi-
    des
    ista, qua
    credimus ChristumJ esuni
    resurrexissea
    mortuis, distinguil
    nosa
    Paganis. Queere
    a
    Pagano, '
    utrumcrucifixusfueritCluistus :
    clamat, Yalde.Ulrum
    rcsurrexerit:
    ncgat. Qtieere
    a
    J udcco,
    utriim
    crucifixiis
    sit Christus: coiiiilelurcrimen
    parenlumsuorum;
    con-
    filelur
    criinen,
    ubi babet ei
    partem.
    Bibit enim
    quod
    ei
    parenles
    sui
    propinaverunt: Sanguisejussupernos,
    el
    superfilios
    nostros
    (ilfa/./t.xxvii, 25).
    Sed
    qucereab
    '
    illo,
    utrumresurrexerit a morluis:
    negabit, irridebit,
    accusabit. Distincti sumus. Credimusenimnos
    Chri-
    stumcxsemineDavidsecundumcarnem
    resurrexisse
    amortuis.
    Numquid
    hocdeemones
    nescierunt,
    aut ista
    deamoncsnon
    crediderunt,
    quoe
    et viderunl ? Adliuc
    antequamresurrexisset,
    clamabant et dicebant: Sci-
    inus
    cjttisis,
    Filius Dei. Discernebamusnosa
    Paganis,
    "
    credendoChristumresurrexisse: si
    aliquidpossumus,
    a dccmonibusnosdiscernamus.
    Quidest, obsecro
    vos,
    quid
    est
    quod
    dixerunt deemones?Scimus
    qui sis,
    Fi-
    liusDei. Et
    audiunt,
    Obmulescile
    (Marc. I, 24, 25).
    ,
    Noiinebocdixertmt
    quod
    et
    Pelrus, quando qucesivit
    abciset dixit:
    Quem
    medicunthominesesse?Et cunj
    1117
    SERMOCCXXXV.
    M8
    opinionesrespondissent
    alienas,
    addiditet
    inlerroga-
    vit dicens: Vosautem
    quem
    meessedicitis?
    Respondit
    Petrus: TuesChristusFiliusDei vivi.Hoc
    dcemones,
    hoc Petrus: hoe
    maligni spirilus,
    hoc
    Apostolus.
    Et
    audiunl
    deemones,
    Obmutescite:audil
    Pelrus,
    Beatus
    es
    (Mallh.xvi, 13-17).
    Quod
    discernebat
    illos,
    hocdis-
    cernat et nos. Unde hoc diemones clamabant? Ti-
    mendo. UndePetrus?
    Diligendo.Eligite, diligite.Ipsa
    estfides
    quoe
    Ghrisiianosadcemonibus
    discernit;
    fides
    non
    queecumque.
    Namait
    apostolttsJ acobus,
    Tucre-
    dis:
    Epistola
    hochabet
    apostoli
    J acobi: Tucredis
    quia
    unusest Deus:bene
    facis.
    El dminoncs
    credunt,
    etcon-
    iremiscunt
    (J acobi 11,19). Ipse
    boc
    dixit, qui
    ineadcm
    Epistolascripsit,
    Si
    fidem
    habeat
    cdiquis,opera
    autem
    non
    habeal,numquidpoleslfidcs
    salvareeum
    (Ibid. 14)
    ?
    Et
    apostolus
    Paulus
    discernens,
    ait:
    Neque
    circumci-
    sio
    aliquidvctlet,nequeprwpulium;
    sed
    fidesquwper
    dileclionem
    operalur (Galal. v,
    0). Discrevimus,
    dis-
    tinximus: imo distinctam
    invenimus,
    dislinclamle-
    gimus,
    distinclamessedidicimus.
    Qttomododistingui-
    mur
    fide;
    sic
    dislinguamur
    ct
    moribus,
    sic
    distingtta-
    mur et
    operibus,
    accensi"
    charilale,
    quam
    deemones
    nonhabebanl.
    Quo igne
    et illi duoinviaardebant.
    Cognito
    enimChristo el ab eis
    disccdente,
    dixerunt
    apud
    se: Nonnecor noslrumcrat ardens in
    via,
    cum
    aperirel
    nobis
    Scripluras
    (Luc.
    xxiv, 52)?
    Ardete: ne
    ardealis
    ignequo
    arsuri sunt daemones
    (Matth.xw, 41).
    Ardele
    ignecbaritatis,
    ut a deemonibusvosdiscerna-
    lis. Ardor isiesursumvos
    rapit,
    sursum
    lollit,
    incoe-
    lumlevat.
    Quidquid
    molestiarum
    passi
    fueritisinter-
    ra, quaiitumcumque
    cbrisiianumcor deorsum liutni-
    Iiatum
    premat inimicus;
    summa
    petit
    ardor dileclio-
    nis. Similitudinem
    accipite.
    Si faculamteneasarden-
    tem,
    rcctam
    capite
    sursum
    (eneas;
    flammoccriuis
    surgil
    incceluni:
    deprimefaculam,
    flammain coelum
    it: facfaculam
    capiledeorsum, numquid
    el flammam
    deponis
    interram?
    Quacumque
    ardens
    vergit,
    flamnia
    aliamviam
    nescit,
    coelum
    petit. Spirilu
    fervenlesac-
    ccndimini
    igne
    cbarilatis: ferverefacitevoslaudibus
    Dei,
    et moribus
    optimis.
    Alter
    calidus,
    aller
    frigidus:
    calidus
    frigidumaccendat;
    et
    qui parumardet, optet
    augmentum,
    oret
    adjumeiilum.
    Dominus
    paraius
    est
    dare: nos
    pansis'
    cordibus
    oplemus acciperc.
    Con-
    versi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCCXXXV
    (a).
    indiebus
    Paschalibus,
    vi.
    De eademlectione
    Evangelii Lucw, cap. xxiv,
    f.
    15-51
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Evangelistce
    salva
    narralionisveritatevariant.Hesteruo
    die,
    idest
    nocte2,
    lecla est ex
    Evangelio
    resurrectio Salvatoris. Lecla
    est autemex
    Evangelio
    secundumMatthacum': hodie
    vero
    ,
    sicut audislis
    pronunliare
    Lcciorem
    ,
    recitata
    1
    sicmeliores
    manuscripli.
    At
    Lov.,paucis.
    sAliquot manuscripti omittunt,
    idestnocle.Etinfra
    loco,
    secundum
    Malthwum,
    iidemcodices
    habent,
    secundutn
    tiarcum.
    '
    castigatus
    adtrescb. add. 11.r. v. Ani.Er,par. Lov.
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    UD,
    est nobisDomini
    resurreclio,
    sicut
    Lucas
    evangelista
    conscripsit. Quodsccpe
    admouendi
    estis,
    et memori-
    ler tenerc debetis
    ;
    nonvosdebel movere
    quod
    alius
    evangelistadicit,
    si
    quid
    alius
    praitermiuil
    :
    quia
    et
    ille
    qui prcctermittitquod
    alius
    dicit,
    dicit
    aliquidquod
    ille
    preelermiserat. Aliqua
    vero
    singuli dicunt,
    et alii
    tres non
    dicunt; aliqua
    duo
    dicunl,
    et alii non
    dicunt;
    aliqua
    tres
    dicunl,
    et uuusnondicit. AuclorUasautem
    lanla cst
    Evangelii sancli,
    nt
    quia
    in eis
    loquebalur
    Spirilus unus,
    verumsit eliam
    quod
    dixerit unus. Hoc
    ergoquod
    modo
    audistis, quia
    Dominus
    J esus,
    post-
    eaquam
    resurrexit a
    rooriuis,
    invenit duosinviaex
    discipulissuis, colloquenles
    invicemdehis
    quee
    con-
    tigerant,
    et dixii
    illis, Qui
    sunt sermonesisii
    quos
    lo-
    quimini vobiscum,
    el estistrisles?
    elc.;
    solusdixit Lu-
    cas
    evangelista.
    Brevilcr
    hocatligilMarcus, quiaap-
    paruit
    duobus in via
    (Marc. xvi, 12, 15)
    : sed
    quid
    illi dixerint Domino
    ,
    vcl
    quid
    eis dixeril Dominus
    ,
    preelermisit.
    2. Christuscum
    discipulis
    invia.
    Quidergo
    ista le-
    ciiocontulit nobis?
    Magmimaliquid,si intelligamus.
    Apparuit
    J esus : videbalur
    oculis,
    el non
    agnosceba-
    lur.
    Magisler
    anibulabat cumillis in
    via,
    et
    ipse
    erat
    via: ct nondumilli ambulabant invia
    ;
    sed invenit
    eosexorbitassede via.
    Qtiando
    enimcumillis
    fuerat
    ante
    passioneni,
    omnia
    prccdixerat, passurum sc
    fuisse
    , morilurum,
    tertio die rcsurrecturum
    (Mallh.
    xx, 18, 19)
    : omnia
    precdixeral;
    sed mors
    *
    illius,
    illorumobliviofuit. Sic
    pcrturbati sunt, quando
    eum
    vidcrunt in
    Iigno pendentcm,
    ut
    obliviscerent do-
    ceiilcm,
    non
    exspcciareni
    resurgeiUfiin,
    ncc
    lenercnt
    promiileiilem.
    CAPUT II.

    Nos,
    inqiiiunt, sperabamusquiaipse
    erat
    redempturus
    Israel. 0
    discipuli, sperabalis;
    ergo
    jam
    non
    speratis
    V
    Eccc Clirislus
    vivit,
    et
    spes
    mortua
    est invobis! Prorsus vivitChristus.
    YivcnsChristus
    morlua
    discipulorum
    corda iiivenil:
    quorumoculis
    et
    apparuit
    ct non
    apparuit;
    et
    videbatur et
    abscon-
    debaiur. Namsi non
    vidcbalur, quomodo
    illumin-
    terroganlcm audiebant,
    inlerroganii
    respondebant
    ?
    Inviacum illis
    tanquam
    comes
    ambulabat,
    et
    ipse
    dux eral.
    Utiquevidebant,
    sednon
    agnoscebant.
    Te-
    nebanturenimoculi eomm
    ,
    sicut audivimus
    ,
    neeum
    agnoscerent.
    Non
    tenebanlur,
    neviderenl: sedtene-
    baniur,
    neeum
    agnosccrent.
    5. Christuscur
    agnosci
    voluitin
    fraclionepanis.
    Ho-
    spitalilalis
    merces.
    Eia, fratres,ubi
    voluit
    Dominus
    agnosci
    ? In
    fraclionc
    panis.
    Securi
    sumus, paneni
    fraiigimus,
    el Dominum
    agnoscimus.
    Noluit
    agnosci,
    nisi
    ibi; propter nos, qui
    noneumvisuri eramus iu
    carne,
    et lamen manducaturi eramtis
    ejus
    cariiem.
    Quisquiscrgo
    (idelises
    ,
    quisqnis
    non inaniter chri-
    siiaims
    vocaris, quisquis
    ecclesiamnonsinecattsain-
    grederis, quisquis
    verbumDei cnmtimoreet
    spe
    au-
    dis,
    consoletur lcfraclio
    panis.
    Absentia
    Domini,
    non
    est abseniia : habclo fidem
    ,
    et tecumest
    quem
    non
    vidcs.
    Illi,
    auandoeumeis Dominus
    loquebatur,
    nos
    1
    Ediii,
    sermo,
    MeliusMss.. mors,
    4119
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    l.an
    fidem babebant:
    quia
    eumrcsurrcxisse non credc-
    banl,
    non
    resurgere possesperabanl.
    Perdideranl ii-
    dem, perdiderant spem.
    Ambulabant morlui cumvi-
    venle,
    ambulabant mortui cum
    ipsa
    vita. Cumillis
    ambulabal vila
    ;
    sed in eorumcordibus nondumre-
    novala
    '
    erat vita.
    CAPUT III.

    Et tu
    ergo,
    si vishabere
    vitam,
    fae
    quod fecerunt,
    ut
    agnoscas
    Dominuni.
    Hospitio
    susce-
    perunt.
    Similis enim erat Dominus
    lanquam
    inlon-
    ginquapergenli,
    illi vero lenuerunt eum. Et
    poslea-
    quam
    venerunt ad locum
    quo lendebanl,
    dixeruhl:
    J amhicnobiscumtnane
    ,
    declinavit enimin
    vesperum
    dies. Tene
    hospitem,
    si vis
    agnoscere
    Salvalorem.
    Quod
    tulerat infidelitas
    ,
    reddidit
    hospitalitas.
    Domi-
    nus
    crgo pra.sentavit
    se
    ipsum
    in fractione
    panis.
    Disciteubi Dominum
    quccralis,
    discite ubi
    habeatis,
    discite ubi
    agnoscatis, quando
    manducalis. Norunt
    enim fideles
    aliquid quod
    mclius
    intelligunt
    inista
    lcctione, quam
    illi
    qui
    non noverunl.
    4. Chrislus absenlavil se
    corpore
    ul
    mdificeturfi-
    des. DomiirosJ esus
    cognilusest;
    et
    posteaquam
    co-
    gniius est,
    nusquamcomparuit.
    Abscessit ab eis cor-
    pore, qui
    tenebatur iide. Ideo enim Dominus ab-
    scntnvit se
    corpore
    ab omni
    Ecclesia,
    et ascendit
    in
    ccelum,
    ul fidcsccdificetur. Si enimnon nosli nisi
    quod vidcs,
    ubi cst iides? Si auiem credis et
    quod
    non
    vides,
    cum videris
    gaudebis.
    yEdificelurfides
    ,
    quia
    reddelur
    species.
    Yeniet
    quod
    non
    videmus,
    vcniel, fralrcs,
    venicl : sed vide
    quomodo
    teinve-
    nici. Namveniet
    quod
    dicunt homines : Ubi
    est,
    quandoest, quomodo est, quando erit, quando
    ven-
    itirumest ?Certus esto
    ,
    veniet : nec solum
    veuiet,
    scd et si nolis veniet. Yce
    qui
    non
    crediderunt;
    erit
    enim his
    magnus tremor;
    et
    magnum gaudium
    eis
    qui
    crediderunt. Gaudebunt
    fideles,
    confundentur in-
    fideles. Fideles dicluri sunt : Gratias
    libi, Domine;
    vera
    audivimus,
    vera
    credidimus,
    vera
    speravimus ,
    vera cernimus. Infideles aiitemdicluri sunt: Ubi est
    quod
    non credebamus?ubi est
    quod
    illa
    quce lege-
    baniur,
    mendacia
    putabamus
    ?
    [Laudandi ergo
    2
    qui
    non vident et credunl:
    quia
    cum
    viderint, gaude-
    bunt. Causasalutisnoslreo
    suscepit
    Dominuscarnem
    ;
    in
    quasuscepit
    el mortem. Resurrexit die
    tertio, jam
    non ullerius morilurus
    ;
    et
    recepta quam deposucrat
    carnis
    substantia, primus
    nobis resurrectionis incor-
    ruplibilis
    fecit
    excmplum.
    Ascendensin eodemcor-
    pore
    ad Patrem
    ,
    sedet ad dexteram
    Dei, judicium
    Patris communieans
    potestate, quem
    venturumad
    ju-
    dicium
    speramus
    vivorumac morluorum: ul et nos
    denobis
    credamus,
    de
    ipsopulvere
    eamdemcarnem
    accipere,
    eademossa
    ,
    eamdem
    semper
    mansuram
    membrorum
    reparalionem.
    Omnes sumus resurre-
    cturi: sed nonomnes lectaturi. Veniel
    dies, inquit,
    quando
    omnes
    qui
    in monumentis
    sunl,
    audienl vocem
    Filii Dei : et
    procedenl qui
    bona
    cgerunt,
    in resurre-
    elionem
    vitm; qui
    verotnale
    egerunt,
    inresurreclionem
    htdicii
    (J oan.
    v, 28, 29)].
    Ita
    fiet,
    ut confusioni red-
    1
    Am.et Er.
    omittunt,
    renovata
    ; cujus
    loco
    Regius
    ma-
    puscriptus,
    revocala.
    8
    neec
    quse
    ansulis_i.cU)dunlur addideruntLovanienses
    datur
    supplicium,
    fiduciee

    reddatur
    preemium.
    lbunt
    enimilli in
    ambuslionemwlernam.
    justi
    auteminvi-
    tamwternam
    (Matth. xxv,
    46).
    Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    j
    SERMO
    CCXXXVI
    *
    (a).
    mdiebus
    paschalibus,
    vn.
    De eademlectione
    Evangelii Lucm, cap. xxiv,
    f.
    15-31
    (b).
    1. MorsChrisli
    propter aliud,
    el
    propter
    aliudresur-
    rectio. Dominus
    noster J esus
    Chrislus,
    sicut
    Apo-
    stolus
    dicil,
    mortuusesl
    propter
    delicla
    nostra,
    el resur-
    rcxit
    propterjusiificationem
    noslram
    (Rom. iv,
    25).
    Sic-
    ut morle
    ipsius seminamur,
    sic
    resurreclione
    ipsius
    germinamus. Elenim
    morteipsius significatur
    morsvi-
    lecnoslree. Dehacre audi
    Apostolum
    :
    Conseputli,
    in-
    quit,
    sumusChristo
    perBaptismum
    in
    mortem,
    ut
    quem-
    admodumChrislusresurrexil a motiuis
    ,
    sie et nos in
    novilatevilm
    ambulemus(ld.\i, 4).
    Illenonbabuil
    quod
    emendaret incruce
    :quiasinepeccaloascendilincru-
    cem. Nos incruce
    cjus emendcmur,
    et ibi
    ponamus
    quod
    maleconlraximus
    ,
    ut
    justificari
    ejus
    resurrc-
    clione
    possimus.
    Distinguere
    enimita debelis : Tra-
    dilusest
    propier
    delictanostra
    ,
    el
    resurrexit
    propter
    justiftcationemnoslram. Non
    dixil,
    Tradilus esl
    pro-
    pter jusiificalionem noslram
    ,
    et resurrexit
    propler
    delictanoslra. In
    ejus
    traditione deliclum
    sonat,
    in
    ejtis
    resurreclione
    justilia
    sonat.
    Ergo
    morialur
    deli-
    ctum,
    et
    resurgat justitia.
    2.
    Spesdiscipulis
    tnorie
    Chrisli ablala.
    Islnm
    spem.
    hoc donum
    ,
    hanc
    promissionem
    ,
    hanc lantam
    gra-
    tiam, quando mortuus cst
    Christus,
    discipuli cjus
    de
    animo
    perdiderunt,
    el in
    ejtis
    morle ab
    spe
    decidc-
    runt. Ecceannuniiabatiir illis
    resurrectio
    ejus,
    ct vi-
    debanlur illisverba
    nuntianlium
    quasi deliramenlum.
    Quasi deliramenium facia
    cral veritas. Si
    quanclo
    preedicatur
    resurrectio inisto
    leinpore,
    et videturali-
    cui csse deliramentum
    , nonne omnes dicunl
    habcre
    illum
    grande
    lorroenlum?
    Nonneomnes
    delestanlur,
    abborrent,
    aversantur,
    aures
    claudunt,
    audirc no-
    lunt ? Ecce
    quod
    erant
    discipuli,
    mortuo
    Christo:
    quod
    nos
    cxhorremus,
    boc crant illi. Hocmalumha-
    bebant
    arictes,
    quod
    horrent
    agni.
    Deindeisli duo
    quibus
    apparuit
    in
    via,
    el leiiebaiUuroculi
    eorum,
    nc
    illum
    agiiosccrcnl,
    ubi erat
    cor, indicant verba
    ;
    et
    quidagalur
    in
    aiiiroo,
    voxlcslis
    est,
    sed
    nobis : nam
    illi etiamcor
    palcbal.
    Deilliusmorle
    loquebanlur
    in-
    ter se.
    Adjunxit
    seillis
    ipsequasi
    lerluis
    vialor;
    et
    viain
    viaccepitcolloqui,
    commiscuitsennonem.
    Qucu-
    rit
    quid
    intcr se
    loquerenlur,
    cumomnia
    sciret;
    ut
    KonhabebaiilAm.ctEr. necnostri
    manuscripliqui
    hic
    post
    verba,
    mendacia
    putabamus,proximesubjiciunt,
    Ita
    fiel
    ut
    confusioni,
    etc. Necmalesicrescohaerent.
    itaqtiefragmen-
    ;
    tumcsseid
    suspicamur
    alterius
    cujuspiam
    sermonislorte
    desvmbolo.
    1
    iaMss.,
    Imtitim.
    *
    Emcndatusadcl.r. t. Val.v.Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis88.
    (b)
    citaturaBedaet
    Horo,
    adfion..IY,
    i.o, SERMOCCXXXVH. H22
    eos ad confessionem
    tanquam
    nesciens
    provocaret.
    Et dicunt illi: Tusolus
    peregrinaris
    inJ erusalem,
    et
    nescis
    quid
    actumsitinillaislis
    diebus,
    deJ esuNaza-
    reno
    ,
    qiti fuil prophelamagnus
    ?J aro nonDominus
    ,
    sed
    propheia.
    Hocenimeum
    putabant
    luisse,
    cum
    mortus esset. Adhuc honorabant
    quasi prophetam
    ;
    noiidum
    agnoscebant
    Dominum
    ,
    non solum
    Prophe-
    tarum,
    sedetiam
    Angelorum.
    Quomodo,inquiunt,
    se-
    nioresnoslri el
    principes
    sacerdolumiradiderunl eumin
    damnalionemmotiis.El ecce
    jam
    tertiusesl cliesex
    quo
    ista
    gesta
    sunl. Nos autem
    sperabamusquia ipse
    erat
    redempturus
    Israel.
    Ipse
    est totuslabor ?
    Sperabatis,
    jamdesperalis?
    Videtis
    quiaperdiderant spem.
    Coe-
    pit ergo
    eis
    exponereScripluras,
    ut illic
    magisagno-
    scerentChristuin,
    ubideseruerantChristum.
    Ideocnim
    desperaveranl Christum, quia
    videranl mortuum. Illc
    vero
    aperuit
    cis
    Scripluras,
    ut
    agnoscerent quia
    si
    niortuus non
    fuisset,
    Chrisluscssenon
    possct.
    Docuit
    de
    Moyse,
    docuil dc
    subscquentibusScripturis,
    do-
    cuil dc
    Prophetis, quod
    illis
    dixerat, Quiaoporlebal
    Christum
    mori,
    el sicinlrarein
    gloriam
    suctm.Audie-
    bant, gaudebant, suspirabant;
    ct
    quomodoipsi
    con-
    fcssi
    sunt,
    ardebant : el
    preescnlem
    luceni non
    agno-
    sccbant.
    5.
    Hospilalilatis
    meritum.
    Qualc
    auiem
    mysteriuni,
    fralrcs mei? Inlrat ad
    cos,
    iiteis
    hospcs;
    el
    qui pcr
    totam viam 11011
    agnoseebatur,
    in fraclione
    panis
    agnoscitur.
    Discite
    hospitcssuscipere,
    ubi
    agnoscilur
    Chrislus. Anncscilis
    quia
    si
    qucm
    clirisiianuiii suscc-
    peritis, ipsuro suscipilis?
    Noiroe
    ipsc dicit,
    Ilospes
    fui,
    el
    suscepislis
    me? Et
    quando
    ci
    diciltir, Domine,
    qtiando
    levidimus
    Iwspitem?Respondct,
    Ci uni ex
    miuimismeis
    fecislis,
    mihi
    fecislis(M.aah.xxv, 35, 58,
    40).
    Cum
    crgo
    chiislianus cliristianum
    suscipit,
    scr-
    viuiit membra
    mcmbris;
    et
    gaudct caput,
    cl sibi im-
    putatdatum quod
    nieinbro
    ejus
    fucril
    crogaitim.
    Hic
    crgo pascalur
    Chrislus
    esuiicns, accipiat polutn
    si-
    ticns,
    vcstialur
    nudus, suscipiatur pcregrinus,
    visi-
    teiur
    ccgrotus.
    Hoc habct nccessitas itiucris. Sic in
    ista
    pcrcgrinalionc
    vivendum
    est,
    ubi
    egel
    Chrislus.
    Egct
    in
    suis, plenus
    cst in sc. Sed
    qui egct
    in
    suis,
    et
    plenus
    cst in
    se, egenles
    adducit ad sc. Ibi non
    eri!
    fames,
    nonerit
    silis,
    non eril
    nuditas,
    nonerit
    eegriludo,
    nonerit
    peregrinalio,
    non
    crillabor,
    nonerit
    dolor. Scio
    quia
    islaibi non
    erunt,
    cl nescio
    quid
    ibi
    erit. Ista enim
    qux
    ibi non
    erunt,
    novi : illudaulcm
    quod
    ibi inventuri
    sumus,
    nec oculus
    vidit,
    ncc auris
    audivil,
    nec in cor hominis ascendit
    (I
    Cor.
    n, 9).
    Amare
    possumus,
    desiderare
    possumus,
    in hac
    pere-
    grinalione
    tanlobono
    suspirarepossumus
    :
    digne
    hoc
    cogitare
    et verbis
    explicare
    uon
    possumus.
    Cerle
    ego
    non
    possum. Ergo,
    fralrcs
    mei, quceritequispossif.
    Si invcuire
    poteslis;
    et mevobiscum
    discipulum
    tra-
    bitc. Illud
    scio, quoniamqui potensest,
    sicut
    Aposto-
    lus
    ait, faceresuper quampetimus,
    aul
    inlelligimus
    (Ephes.
    III,
    20),
    illttc
    perducet,
    ubi fial
    quodscriptum
    CSl,
    Beati
    qui
    habitant in domo
    lua,
    insccculaswcuto-
    rumlaudabunl te
    (Psal. LXXXIII, 5).
    Tolum
    negolium
    nosiruin,
    laus Dci crit,
    Quidlaudabimus,
    siiion ania-
    bimus1;
    et illud
    aroabimus, quod
    videbimus?Veruro.
    enim
    videbimus,
    et
    ipsum
    verum Deus
    erit, quem
    laudabimus. Ibi inveniemus
    quod
    hodie
    cantavimus,
    Amen,
    Verumesl:
    Alleluia,
    LaudaleDominum.
    SERMOCCXXXVH
    *
    (a).
    mdiebus
    Paschalibus,
    viu2.
    De ullimaleclione
    Evangelii Lucm, cap. xxiv, 37-39;
    cum
    refulaiione
    Manichmorum.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Discipulis spirilum,
    noncamemChrisli sevidere
    putantibus,
    similesMani-
    chwi.
    Negantes
    carnem
    Chrisli,
    lolum
    mysterium
    re-
    demplionis
    noslrmevacuanl. Dercsurrectione Domini
    quodsequebatur
    in
    Evangelio
    secundum
    Lucam,
    ho-
    dic lerminatum
    est,
    ubi audivimus
    apparuisse
    Donii-
    num in mcdio
    discipulorum
    suorum
    disceptanlitim
    de rcsuncctionc
    ejus,
    el noncredentium. Tamvero
    eis
    inopinalum
    fuitet
    incredibile,
    ul nec videnles vi-
    dercnt. Yidebant enim
    vivum, quemplanxeranl
    mor-
    tuum: videbant in medio sui
    slantcm, quem
    dolue-
    ranl in cruce
    pcndenlem.
    Videbant
    crgo;
    et
    quia
    suis oculisnon
    crcdebant,
    ut verum
    viderent,
    falli se
    putabant.
    Exislimabanl
    enim,
    sicut
    audislis,
    se
    spiri-
    tumvidere.
    Quod poslca
    crediderunt deChristo
    pes-
    simi
    hecrcliei, prius
    hoccrediderunt tilubantes
    Apo-
    sloli. Sunt enimhodio
    qui
    non credunt carnemlia-
    buisseCbrisluin:
    quia
    et
    partumvirginisdcsiruunt,
    cl noluiii ciini iiatuni cx femina credere. Verbum
    caro
    faclum
    esl
    (J oan. i, 14), prorstis
    alienatil3a sua
    fidc,
    vcl
    potius
    a sua infidelilate. Tolamistamdis-
    pensalionem
    salulis
    nostrce, quod
    faclus est homo
    pro
    invenicndo
    hoiniiie, qui
    Deusfecerat hominem
    ;
    lotum
    hoc, quod
    Chrislusinrcmissionem
    peccalorum
    nostrorum
    verum,
    non falsum
    sanguinemfudit,
    etde
    vero suo
    sanguinecliirographuni peccalorum
    nostro-
    rum
    delevil;
    hoctolumbecrelicidamnabilesevacuare
    conanlur. Toiuin
    hoc,
    ut Mauicheei
    credunl, quod
    apparuit
    oculis
    homiiium, spiritus fuit,
    caro non
    fuil.
    CAPUT II.

    2, Non tneliusdeChristo
    senlire, qui
    etimdicunl
    spirilumfuisse
    sine carne. Ecce
    loquitur
    Evangelium.
    Slabat Dominus inler
    discipulossuos,
    noiidumcredenles
    quod
    resurrexerat. Videbant
    eiim,
    et
    putabant
    se
    spiritum
    videre. Si nihil mali
    esi,
    crc-
    derc Christum
    spirilum fuisse,
    noncarncm
    ;
    si nihil
    mali
    est,
    diniiilanlur in ista
    opinionediscipuli.
    At-
    lcndilc,
    ul
    inlelligatisquod
    volodiccre : Deusaiitcm
    donel ut
    dicam,
    id
    est,
    sic
    dicam, quoinodo
    vosau-
    dirc
    expedit.
    Eccehoc
    ipsura repelo. Aliquantloipsi
    dcteslabiles,
    carnem
    deteslantes,
    et secundumcar-
    ncm
    vivenies, aliquando
    hoc
    dicunt,
    et sic
    decipiunt:
    1
    F.diii,
    liocol
    proximoloco,
    amanmus.AtViclorinus
    Ms.,
    amabimus.
    Qtto
    eltamexcodicerestituilurhaec
    sentenlia,
    rerumenim
    videbinuts, elc, queein
    editisdesideralur.
    2
    m
    opiimoe
    notoeEloriacenci
    manuscripto
    hic sermoin-
    seribilur,
    Traclattts
    quarta
    feria.
    3
    siciit
    mamiscriplis.
    Atinedilisaliainduclaest vocum
    i.ilcrjtinctio,
    oaiisso
    vcrho,alienanl.

    ca.siirfatus
    ail 1'.r. t. v. Ani,Er.rar. l.ov.
    (.<).\lias,
    dc
    Toinpore
    145.
    im
    S. AUGUSTINI EPISCOPl WM'
    Qui
    meliuscredunt de
    Christo,
    illi
    qui
    dicunt
    quia
    carnem
    habuit,
    an nos
    qui dicimus,
    Deus
    erat, spiri-
    tus
    erat,
    et oculishominumnon
    corpus,
    sedDeus
    ap-
    parebat? Quid
    est
    melius, caro,
    an
    spirilus? Quid
    responsuri sumus,
    nisi
    spiritum
    carne esse melio-
    rcm? Si
    ergo, dicit,
    confiteris
    quiaspiritus
    meliorsit
    quamcaro;
    melius
    ego
    de Chrislo
    sentio, qui
    eum
    spiritum
    fuisse
    dico,
    non carncm. 0 infelix error!
    Quare? Ego
    carnem dico fuisseChrisium? Tudicis
    spiritum
    :
    egospiritum
    et carnem. Nontumeliusdi-
    cis,
    sed minus dicis.
    Audiergototumquod
    dico
    ego
    :
    id
    est, quod
    dicit catholica
    fides, quod
    dicit fundalis-
    siina et sercnissimaverilas. Tu
    qui
    dicis
    spiritum
    lantuni fuisse
    Chrislum; quod
    esl et
    spirilus nosler,
    id
    esl,
    anima
    nostra,
    hoc dicis lantum fuisse Chri-
    slum: audi
    quid
    dicas. Dico
    quod
    dicis. Erat
    ipse
    spirilus
    exea natura et
    substantia,
    unde et noster cst
    spirilus.
    Quanto
    minus
    dicas,
    altende. Erat ibi Ycr-
    bum,
    erat ibi caro. Tu dicis : Humanus
    spirilus
    so-
    lus.
    Ego
    dico: Verbum
    , spiritus, corpus;
    Dous et
    horoo. Si duo nolo
    dicerc,
    si duas res nolo
    dicere;
    isto ulor
    compendio,
    Deus ct homo. Et verus
    Deus,
    et verus homo. Nihil falsumin
    humanitale,
    nihil fal-
    sumind.vinilale. Sed de
    ipso
    homine si
    quoeris
    a
    nie,
    duo ilerumdico: Anima
    humana,
    el caro huma-
    na.
    Tu
    liomo es
    propler
    aniraam et carnem : ille
    Chrislus
    propler
    Deumet horoinem. Ecce
    quod
    dico.
    3. Manichaorumerror in
    discipulorumreprehensione
    damnalus.
    Discipuli spirilum
    sevidere
    putanles,repre-
    hehdunlur. Sed tumelius te dicere
    pulas, quia
    dicis:
    Spiritus eral, spiritus apparebat, spiritus videbalur,
    spirilus
    inhomiiieconversabatur. Hocdicis: ut
    dixi,
    hoc
    pulabantet discipuli.
    Si nihil mali
    dicis,
    si bonum
    est
    quod dicis;
    bonumerat et
    quod discipuli puta-
    bant. Si Dominussic eos
    dimisit,
    ut hoc
    putarenl;
    dimiltendus es et tu. Hocenimcredebant
    quod
    ettu:
    si bonumest
    quod
    tu
    credis,
    bonum erat
    quod
    illi
    credobanl. Sednon erat bonum.
    CAPUT III. Ail illis
    Dominus,Quidlurbali
    estis?
    Perliirbatio credidit
    quod
    credis.
    Quid
    ?Putabant se
    spiritum
    videre. Et Dominus ad heec:
    Quid
    turbati
    eslis,
    el
    cogilationes
    ascendttnl in cor veslrum?
    Cogita-
    tiones isteelerreneesunt. Si enimccelesles
    essent,
    de-
    scenderent in
    cor,
    non asccnderent.
    Quare
    enimdi-
    citur
    nobis,
    Sursum
    cor,
    nisi ut terrenee
    cogitaliones
    non ante se inveniat cor
    noslrum, quod
    sursum
    po-
    suerimus?
    Ergo,
    Quid
    lurbali
    esiis,
    el
    cogitationes
    ascendunl incorveslrutn? Videlemanusmeaset
    pedes
    meos, palpaie
    el videte.Si
    parum
    est vobis
    allendere;
    manus miltite. Si
    parum
    est
    attendere,
    nec sufficiat
    tangere; palpate. Nec, Tangile,
    s.olumdixit;
    sedPal-
    pate
    et conlrectale. Probent sibi manus
    vestree,
    si
    mentiiinlur oculi veslri:
    Palpale
    et
    videte,
    oculos in
    manibus babeie.
    Quid
    palpate,
    et
    quid
    videte?
    Quia
    spirilus
    carnemel ossanon
    habet,
    sicuttnevidelishabere.
    Errabas cum
    discipulis, corrigere
    cum
    discipulis.
    Hu-
    manum
    est,
    concedo. Putalis
    spiritum
    Clirislum:
    lioc et
    Petrus,
    hoc cl ceclcri
    qui spirilumpulavciunt
    sc
    videre;
    sed in islo errcre nuii
    rcinuuscruiit,
    ut
    scias
    prorsus
    hoc fuissein
    cordibus eorum.
    Medicus
    eos nondimisit sic :
    accessil, medicariientufiiadhi-
    buil: vulnera in cordibtis
    videbat;
    et unde vulnera
    cordium
    curarei,
    in
    corpore
    cicatrices ferebat.
    CAPUT IV.
    -
    4. DeChrisio
    quid
    credendum.Ver-
    bumDei. Incarnatione
    suscepil
    tolumIwminem. Sic
    ergo
    credamus. Scio
    quia
    sic
    crediiis : sed ne forle
    in
    agro
    isto Domini sil herba
    mala,
    eliameos allo-
    quor quos
    noii video. Nemo credat de
    Christo,
    nisi
    quod
    de se credi voluil Chrislus : anle
    quem
    nobis
    expedit,
    ut
    credamusquod
    credi dese
    voluit, qui
    nos
    redemit, qui
    salutemnoslram
    quoesivit,qui pro
    no-
    bis
    sanguinemfudit; qui pro
    nobis
    quod
    non ei de-
    bebatur
    pertulit, qui
    nobis
    quod
    nobisnondebebatur
    allulil: hoccredamus. Cbristus
    quid
    esl? Filius
    Dei,
    VcrbumDci.
    Quid
    est VerbumDei?
    Quod
    dici non
    polest per
    verbum
    hominis,
    hoc est VerbumDei.
    Quoeris
    a me
    qttid
    sit VerbumDei.Si libi vellemdi-
    cere
    quid
    sit verbum
    hominis,
    non
    explico, fatigor,
    heesito, succumbo;
    non
    possumexplicare
    vimverbi
    humani. Ecce
    antequam
    dicam
    vobis, quod
    volo di-
    cere, jam
    verbum est in corde
    meo;
    nondum a
    me dictum
    est,
    et
    apud
    meesl: dicitur a
    me.
    et
    per-
    venit ad
    le,
    el non recedil a me.
    Intenditis,
    ut audia-
    lisverbuma
    me;
    mentes vestras
    paseo,
    cum
    loquor.
    Dividerelis inter vos
    cibum,
    si afferrem
    ventribus,
    nec totus
    perveniret
    ad
    singulos;
    sed
    quantoplures
    estis,
    lantoin
    plura
    frutra
    quodponeremdividereiis,
    et tanto rniiius
    quisquc acciperet, quantomajor
    esset
    accipientium
    mulliludo. Modo autem cibum attuli
    mentibus; dico,
    Accipite, sumite,
    comedile:
    accepi-
    stis, comedisiis,
    el nondivisistis.
    Quidquidloquor,
    et
    omnibus totum
    est,
    et
    singulis
    totumest. Ecce
    quo-
    modo non
    polest
    satis
    explicari, quantam
    vimhabet
    hominis verbum: et dicilis
    mihi, Quid
    est verbtmi
    Dei? YerbuniDei
    pascit Angelorum
    lot millia. Mente
    enim
    pascunlur,
    menle
    implentur. Implet Angelos,
    implet mundum, implet virginis
    uterum: nec ibi
    spa-
    tiatur,
    nec hic
    anguslatur. Quid
    est Yerbum
    Dei?
    Ipse
    dicat: breviler de se
    dicil;
    sed
    magnum
    est
    quod
    dicit :
    Ego
    et Pater unumsumus
    (J oan. x,
    50).
    Nolo
    numeres,
    verba
    appende. Quid
    ergo?
    Plura
    verbade uno verbo non suificiunt
    explicando.
    Ver-
    bum
    ergoquod
    non
    potest explicari, carofactumesl,
    el
    hctbilavitin nobis
    (Id. i, 14). Suscepit
    totum
    quasi
    plenum
    boininem,
    animamet
    corpus
    hominis. Et si
    aliquidscrupulosius
    vis
    audire; quia
    animaroet car-
    nemhabet et
    pecus:
    cumdico animamhumanamet
    carnem
    humanam,
    lotamanimamliumanam
    accepit.
    Fuerunl enim
    qui
    hinc hoeresim
    facerenl,
    et dicerent
    quia
    animaChristi non habuit
    mentem,
    non habuit
    intellectum,
    non habuit
    ratiooem;
    sed VerbnmDei
    fuit illi
    pro menle, pro inlellectu, pro
    ratione. Nolo
    siccredas. Tolum
    redemit, qui
    tolumcreavit: loium
    suscepit,
    totum liberavit Yerbum. Ibi mens hominis
    et
    intellectus,
    ibi animavivificans
    carnem;
    ibi caro
    veract
    inlegra
    :
    pcccatum
    solumnonibi'.
    1
    F.r.ef Lov.sic:
    rivificaus
    carnem.carorerncl
    inleqra
    crulibi,
    peccalum
    sulnmnonerulibi. M.
    {125
    SERMOCCXXXVIII.
    4126
    SERMOCCXXXVHI
    *.
    indiebus
    Paschalibus,
    ix.
    Deeademleciione
    EvangeliiLucw,cap, xxiv, y
    . 58-47.
    1. Chrislus verus el veraEcclesia ex loco Lucw
    agnoscitur.
    Sic sacra
    perennisque evangelica
    lcclio
    nobis denionsijat
    verum
    Christum,
    el veram Ec-
    clcsiam,
    ne in
    aliquo
    eorum
    erremus,
    aut sanclo
    sponso
    aliam
    pro
    alin
    supponamus,
    aut sanclee
    spon-
    scenonsuumvirumsed alium
    imporlemus. Ergo
    ne
    in
    aliquo
    eorum
    erremus, lanquam
    niatrimoniales
    eoium
    Evangelii
    tabulas audiainus.
    2. Conira Manichmoset
    Priscillianislas,
    Cltrislum
    habereveramcarnem. DeDominoChristo nondefue-
    runt, necdesutit,
    qui
    sic
    fauusitur,
    ut eumveramcar-
    nemhabuissenoncrederent. Audiant
    quod
    modoau-
    divimus. In ccelo
    est,
    sed hic sonat: ad dexteram
    Patris sedet,
    sed inter nos
    loquitur. Ipse
    se
    indicct,
    ipse
    semanifestct.
    Quidopus
    cst ut aliumdeillo tc-
    stem
    queeramus? Ipsum potius
    audiamus.
    Apparuit
    discipulis
    suis,
    et subito slelii inmcdiocorum. Cum
    lcgereiur
    audistis. Illi auiem turbali sunl: existima-
    bant enim se
    spiiitum
    videre. Hoc cst
    quod putant,
    qui
    eumveramcarnein haberc non credunl: Mani-
    cbeci
    sunt,
    Priscillianistcc
    sunl,
    ct aliec
    quceeumque
    nec
    nominandoe
    pestes.
    Non enim
    pulant
    Christtim
    nihil
    esse,
    hoc non
    putant:
    sed
    spiritumpulani esse,
    carnem
    nonhabuisse.
    Quid lu,
    Catholica?
    quid lu,
    sponsa,
    nonadultera?
    Ergo quid
    lu,
    nisi
    quod
    ab eo
    didicisti
    ? Non enim alium roelioremde illo
    quam
    ipsum
    lestem invenire
    potuisti. Ergo quid
    tu? Et
    Yerbum
    etspiritum
    hominiset earneinhominisCliri-
    stum essedidicisti.
    Quid
    didicisli de Ycrbo?In
    prin-
    cipio
    erat
    Verbum,
    et Verbumerat
    apucl
    Deutn,
    et
    Deus erat Verbum: hoc erat in
    principioapud
    Deum
    (J oan.
    i, 1, 2).
    Quid
    didicisti de
    spirilu
    bominis? Et
    inclinato
    capile
    tradidit
    spiritum(Id. xix, 30). Quid
    di-
    dicisti de carne? Modoaudi.
    Ignosce
    illis
    qui
    hoc
    pu-
    tant, quod prius
    errantes
    discipuli putaverunt.
    Sed
    illi in errore non
    perscveraveiunt.
    Namhoc
    putave-
    rutit
    discipuli, quod
    bodie
    putanl
    Manicboci,quod
    ho-
    die
    pulant
    Priscillianislee,
    non fuisseveram carnem
    in DominoChristo,
    sed tantummodo
    spiritum.
    Vi-
    deamus si dimisit eos errare. Yidete
    quam
    malus sit
    error, quem
    medicus festinabat sanare,
    noluit con-
    lirmare. Putaverunt
    ergo
    se
    spiritum
    videre: et ille
    qui
    sciebat malas istas
    cogitationes
    essc,
    de eorum
    cordibuseradicans, Quid
    turbati
    eslis,
    dixit?
    quid
    lur-
    bctti
    estis,
    et
    cogitationes
    ascenduntincorvestrum? Vi-
    detemanusmeaset
    pedes
    tneos:
    tcmgile,
    el videle
    quiu
    spirilus
    carnemet ossanon
    habet,
    sicut mevideiisha-
    bere.Tenecontra omnes omniuminsanas
    cogitatio-
    nes,
    lene
    quod accepisli: alioquin peristi.
    Christus
    verumVerbum,unigeniium, eequalis
    Patri,
    verushu-
    *
    prodit
    nunc
    primum
    exveteri vindocinensisabbatiae
    codiceaimorum
    fere 800. Exordiumin Ms.
    exemplari
    verbis aliquot
    erasis et
    quae
    lituli locoessedebuerant
    substitutis,
    itanunchabet:
    Devero
    sponso,
    idest
    chrislo,
    etvera
    sponsa,
    idest Ecclesiacalholica,
    sicsacra
    pereu-
    <(
    nisqueevangelica
    lectio,
    etc. Huncet
    superiorem
    ser-
    monem
    conferami sermone116.
    nianus
    spiritus,
    vera caro sine
    peccalo.
    Haecmortua
    esl,
    heec
    resurrexil,
    heec
    pependit
    in
    ligno,
    hcee
    jacuit
    in
    sepulcro,
    heecsedet in coelo. Yolebat Dominus
    Christus
    persuadere discipulisquia
    illud
    quod
    vide-
    bant,
    ossaet caro erant: sedtucontradicis. Ille
    ergo
    mentitur,
    et lu verumdicis? tu
    aedificas,
    el illede-.
    cipil? Quare
    milii hoc voluit
    persuadere Christus,
    nisi
    quia
    sciebat
    quid
    mihi
    prodest credere,
    et
    quid
    mihi nocet non credere? Sic
    ergo
    credite.
    Ipse
    est
    sponsus.
    5. Contra
    Donalistas,
    Ecclesiamesse toto orbe
    dif-
    fusatn.
    Audiamus et de
    sponsa
    :
    quia
    nescio
    qui
    rur-
    sus faveules
    adulteris,
    volunt veram
    subvenere,
    fal-
    samquesupponere.
    Audiamuset de
    sponsa.
    Cum
    erga
    teiigissent pedes, manus,
    carnem, ossa; adjecit
    Do-
    minus,
    et
    ait,
    Habelis hic
    aliquidquod
    manducare1'!
    ut ctiam communicalo cibo
    probarelur
    verus homo.
    Accepil, manducavit, dedit;
    et cum adhuc
    trepida-
    rent
    preegaudio,
    ait illis.: J Yonnehwcdicebam
    vobis,
    cttmadhuccssemvobiscum?
    Quare
    modonon cumillis
    crat?
    Quid est,
    cum adhuc essemvobiscum?
    Cum.
    adhuc
    mortalis
    essem, quod
    et vos estis.
    Quid ergo
    dicebamvobis?
    Quiaoportebat impleri
    omnia
    quee
    scripta
    sunt in
    Lcge,
    et in
    Prophelis,
    et in
    Psalmis
    de me. Tunc
    aperuil
    illis
    sensum,
    ut
    intelligeren.
    Scripturas;
    et dixil
    eis, quia
    sic
    oportebat
    ChrishiHfv
    pati,
    et
    resurgere
    a morluis die tertia. i
    Tol.lileve-
    ram
    carnem,
    non erit vera
    passio,
    non erit
    verare-
    surrcctio. Ecce habes
    spotisum
    :
    Oportebal
    C/insZi.in
    pctii,
    el
    resurgere
    a mortuis tertiadie. Tene
    caput:-
    audi de
    corpore. Quid
    enim mododebemus
    osten-
    dere?
    Qui
    audivimus
    sponsum, agnoscanius
    et
    spon
    sam. Et
    prwdicari
    in nomine
    ejuspwnilentiam
    et re-
    tnissionem
    peccalorum.
    Ubi? unde?
    quousque?
    Per
    omnes
    gcntes,incipienlibus
    abJ erusalem. Ecce habes
    sponsam.
    Nemolibi fabulas
    vendal,
    non
    latret
    rabies
    baereiicorumde
    angulo.
    Toto terrarum orbe
    Ecclesis
    diffusaest : omnes
    gentes
    habent Ecclesiaras.
    Nerao
    vos fallat:
    ipsa
    est
    vera, ipsa
    est Calholica.
    Chrislum
    noii
    vidimus,
    liancvidemus: de illocredamus.
    Apo-
    stoli e contra illum
    videbant,
    de ista
    credebant.
    Unara rera illi
    videbant,
    aliamcredebant: et nos e
    contra unam rem
    videmus,
    aliam credamus. Yide-
    bant illi
    Chrisium,
    credebant
    Ecclesiam, quaro
    non
    vidcbant: vidcmus el nos
    Ecclesiam,
    credamus in
    Cluistum, quem
    non
    videmus;
    et
    lenentes
    quod
    vi-
    dcmus, perveniemus
    ad eum
    quem
    nondum
    videmus.
    Cognoscenlesitaque sponsum
    et
    sponsam,
    intabulis
    eoruineos
    agnoscamus,
    ne in tamsanctis
    nuptjis
    li-
    tigemus.
    SERMOCCXXXIX
    *
    (a).
    mdiebus
    Paschalibus,
    x.
    DeResurrectioneChrisli secundumMarcutnet
    Lucam.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Resurrectiosecundum
    qua-
    1
    Sic
    plerumque
    veteres
    manuscripti
    ineoLucae
    loco;
    ubi
    editihabere
    solent,
    manducetur.
    2
    FortelutbelEcclesia.
    *
    correctusad
    vat.,
    Am.Er.Par.
    Lov.,
    etad
    Appendicem
    OperumFulgentii.
    :
    (a)Alias,
    de
    Temporc
    146.
    H27
    S. AUGUSTJ NIEPISCOPl
    1128
    luor
    Evangelistas
    recitari solita. Hodiernodie
    jam
    ecce
    tertio audivimus ex
    Evangelio
    Domini nostri resurre-
    ctionem:
    quemadmodum
    mevobisloculumesse-me-
    niinisiis :
    quoniara
    hoc moris
    est,
    ut secundumomncs
    Evangelistas
    resurrectio
    Domini recitelur. MarciEvan-
    geliumesl, quod
    modo,
    cum
    legcrelur,
    audivimus.
    Marcus
    autem mcruit islam
    dispensalionem,
    cumin
    numero illorumduodecimnon
    fuisset, quemadmodum
    el Lucas. Nam cum sint
    quaiuor Evangelislce,
    Mat-
    thaeus
    , J oanncs,
    Marcus
    ,
    et
    Lucas;
    duo sunl ex illis
    duodecim
    Apostolis,
    id
    esl,
    Matlhocus
    etJ oanncs. Scd
    illorum
    praecessio
    infecundanon
    fuit,
    ul
    consequentes
    comites noti haberenl. Marcusct Lucas
    Apostolorum
    non
    pares,
    scd
    suppares
    fuerunl. Ideo
    namque
    voluit
    Spirilus
    sancttts eliamex his
    qui
    inter duodecimnon
    fuerunl, eligere
    ad
    Evangelium
    conscribendum
    duos,
    no
    pularelur gralia evangelizandi usque
    ad
    Apostolos
    pervenisse,
    et in illis fontem
    gratiee
    defecisse. Cura
    cnimdical Dominus de
    spiritu
    suo et de verbo
    suo,
    quod
    si
    quis perceperit digneque
    habuerit, fiel
    in eo
    fons aqucv
    salienlis invilammlernam
    (J oan.
    iv, 14)
    :
    fons
    utique
    manandose
    indicai,
    nonremanendo :
    pcr
    Apostolospervenit gralia
    ad
    alios,
    el missi sunt evan-
    gelizare.
    Quoniamqui
    vocavil
    primos, ipse
    vocavit
    secundos :
    ipse
    vocavit eliam
    usque
    ad novissimum
    tempus corpusUnigenili
    sui,
    id
    est,
    Ecclesiamloto
    orbe diffusam.
    CAPUT II.

    2. Chrislusin
    panisfraclioneagnosci-
    lur.
    Hospes
    esseChristuscurvoltteril.
    Quidergo
    audivi-
    iuus Marcumdicentem
    ?
    Quodapparueril
    Dominusin
    via
    duobus,
    sicut dixit et
    Lucas, cujus Evangelium
    heri audivimus:
    Apparuil, inquit,
    duobusinviainalia
    effuiie(Marc.
    xvi, 12).
    Lucas autem hoc
    ipsum
    aliis
    verbis
    dixit,
    sed ab eadem sentenlia nondeviavit.
    Lucasenim
    quid
    dixit?Tenebanluroculi
    corum,
    neeum
    agnoscerenl(Luc.
    xxiv, 16J .
    Marcusaulem
    quiddixit?
    Apparuit
    eisinalia
    effigie.Quod
    ille
    dixit,
    Tenebantur
    oculi
    eorum,
    neeutn
    agnoscerent;
    hoc isle
    dixit,
    inalia
    efficjie.
    Aliaenim
    effigies
    visaest,
    relentis
    oculis,
    non
    apertis
    '.
    Quid ergo,
    fralres, quoniam
    Lucas
    dixit,
    quod
    credo vos deleclionehesterna recentissiracme-
    minisse, quod
    cum benediclum
    frangeret paHein,
    aperli
    sunt oculi eorum
    ; quidputamus,
    si tunc
    aperti
    sunt oculi eorum
    , ergo
    clausisoculisinviacumillo
    comilabanlur,
    et
    polerant
    scire ubi
    gressus ponerent,
    si clausosoculoshaberent ? A
    perti
    sunt
    ergo
    ad
    cogni-
    tionem,
    nonadvisionem. Dominus
    itaque
    nosler J esus
    Chiislus ante
    panis
    fraclionein
    ignolus loquitur
    cum
    hominibus,
    in
    panis
    fractione
    cognoscittir
    :
    quia
    ibi
    percipitur,
    ubi vitacelerna
    percipitur
    2.
    Hospitio
    sus-
    cipilur, qui
    domum
    parat
    inccelo.Aitenimsecundum
    cvangelistam
    J oannem : Muliwmansionessunt
    apucl
    Patremmeum:
    alioquin
    dicerem
    vobis,
    lbo
    parare
    vobis
    locum.Sedsi ieroet
    paravero,
    ilerumveniensassumam
    vos
    (J oan.
    xiv, 2, 5). Hospes
    in lerra essevoluitDo-
    minus
    cceli, peregrinus
    in
    mundo, per quem
    factus
    1
    Ilasermo
    57,
    in
    Appendice
    edilionis
    OperumFulgentii
    i'ceeiilissirua_. AthicAm.Er. el
    Lov.,apparenlis.
    2
    in
    FulgentiiAppendice,
    sermo
    57,quia
    ibi
    percipilur
    vilawtcrna.
    est mundus :
    hospes
    esse
    dignatusest,
    ut tu
    haberes
    suscipiendo benediclionem;
    non
    quia
    ille
    indigebat,
    cum
    hospes
    intrabat.
    CAPUT 111.

    3. Elias ad viduammillilur
    pascen-
    dus,
    ut
    beneficiumprmslelurpascenli.
    Eliamsanclum
    famis
    lemporeper
    corvum
    Dominuspascebal: etquem
    persequebanlur homiries,
    ei serviebantaves. Afferebat
    servoDei corvusmane
    panes,
    et ad
    vesperam
    carnes.
    Non
    indigebat ergo ille, quem
    Deusministris avibus
    pascebat:
    et lamen
    quamvis
    Eliasnon
    indigerel,
    mit-
    titur adviduani in
    Sarepta,
    etdicitur
    ei,
    Vadeadillam
    viduam, pascet
    le. DefcceratDeus, ul Elias advidtiam
    mitierelur? Sedsi Deusservosuosinehumanomini-
    sterio
    semper prccberet panem,
    viduaunde haberet
    mercedcm?Mittitur
    ergo
    non
    indigens
    ad
    indigentetn,
    non esiiiiens adesurientem
    ;
    et dicit ad eam:
    Vacle,
    et
    affer
    mihi
    pusillum,
    ut manducem. lllamodicum'
    habebat, quodconsuiiipturafueral,
    ct morilura. Rc-
    spondit, quanlumhaberet, prophelce
    intimavit: el ait
    illi
    propheta, Vade, prius ctffer
    ........ lllanon dubita-
    vit, scdallulit, Obiulit
    refectionem,
    el meruil bene-
    dictionem. Benedixit sanctus Elias
    hydriam farincc,
    et
    capsaccm
    olei. IUudin domo
    repositum
    erat con-
    sumendum
    ;
    et illud oleumin
    palopendebat
    fiiiien-
    dtim: acccssit benediciio
    ,
    et vasa illa thesauri facti
    suiit'.
    Laguncula
    olci factacst fons
    olei,
    farina
    parva
    uberrimas
    segetes superavit
    (III Reg. xvn).
    CAPUTIV.

    4.
    Super pauperem
    nonsese
    efferat,
    qui ipsumjuvat.
    Si Elias non
    indigebal,
    Cbristus in-
    digebat?
    Ideo
    ,
    fratres
    raei,
    admonel nos
    Scriplura
    sancla, quiaplerumque
    servos suos
    quos polest pa-
    scere
    Deus,
    ideo facit
    indigenlcs,
    ut inveniat
    operan-
    les. Ncmo
    superbiat, quia
    dat
    pauperi
    : Cliristus
    pau-
    per
    fuit. Nemo
    superbiat, quia hospitem suscipit:
    Cbristus
    bospes
    fuit. Meliorest
    susceptus, quam
    susci-
    piens;
    ditior
    accipiens, quara
    tradens.
    Qui accipiebai,
    cirocta
    possidcbal: qui dabat,
    abillocui
    dabat,
    acce-
    pcral quod
    dabat. Nemo
    ergo superbiat,
    fratres
    mei,
    quando
    dat
    pauperi
    : nondicat inanimo
    suo, Egodo,
    illeaccipit; egosuscipio,
    ille
    indiget
    tecto.
    Fortequo
    tu
    indiges, plus
    cst. Forte
    quemsuscipis juslus
    est:
    ille
    indiget pane,
    lu
    veritaie;
    ille
    iiidigel lecto,
    tu
    ccelo;
    ille
    indijet pecunia,
    tu
    justilia.
    5. FenerandumDeo. Fenerator
    eslo,
    eroga quod
    recipias.
    Noli
    timere,
    nc tefeneratorem
    judicet
    Deus.
    Prorsus, prorsus
    csto fenerator 2. SedDeuslibi dicit:
    Quid
    vis? Fenerare vis?
    Quid
    est fenerare? Minus
    dare,
    et
    plusaccipere.
    Eccemihi
    da,
    dicit tibi Deus:
    egoaccipioroinus,
    et do
    plus. Quid?Centuplicia,
    et
    vitamceternam3.
    Quemqueeris
    cui
    des,
    unde crescatJ
    pecuniatua,
    honio
    quemquaeris,quandoaccipit, gau-
    det; quando
    reddit, plorat:
    ut
    accipiat, precatur;
    ne
    reddat,
    calumniatur
    (a).
    Da
    quidem
    et
    homini,
    et noli
    teavertereab eo
    qui
    muluum
    pelit (Matth. v, 42).
    Sed
    1
    mvaticano
    libro,
    e/ illud
    quod
    eratmodicumthesauri
    facli
    sum.
    2
    Er.
    Lugd.
    ven.
    Lov.,
    Prorsusesto
    fenerator;
    nonite-
    rato
    verbo,prorsus.
    M.
    3
    Er.
    Lugd.
    Ven.Lov.
    praetermillunt,centuplicia
    etvtiam
    wlentam.
    M.
    ()
    vide Eiiarrationemiu psalmum
    56,
    serm,
    5,
    n, 8,
    H29
    '
    SERMOCCXL.
    1130
    tantum
    accipe, quanlum
    dcclisti. Non
    plorel
    cui de-
    disti :
    qajn
    bencficium
    pcrdidisli.
    Et si hoc
    ipsum
    quod
    datum
    est,
    vel
    quod accepit exigilur,
    forte ad
    maiuminondumhabet:
    pertulisti petentem, exspecta
    iionhabentem: cum
    habuerit,
    reddet tibi
    (a).
    Noli
    f.iccre
    angustiasei, cujusangustias
    relaxasli. Eccetu
    dcdisli,
    cl
    cxigis
    : sed nonbabet unde
    reddat;
    cum
    habuciit,
    reddct tibi. Noli clamareet dicere : Num-
    quid
    fenus
    qiucro
    ?Tantum
    pelo, quantum
    dedi:
    quod
    dcdi,
    hoc
    accipiam.
    Bene
    facis,
    sednondumhabet.
    Nones
    fcnerator,
    et viscui
    preeslilisli,
    ut
    queerat
    fe-
    neratorem,
    ut libi reddat. Si
    propterea
    fenusnon
    cxigis,
    uelefeneraiorem
    paliatur; quare
    visut
    pro-
    picr
    tealiumleneratorem
    patiatur
    ?
    Premis,
    suffocas:
    ctsi lantum
    cxigis, quanliimdedisti;
    suffocandotamen
    el
    augusiias
    faciendo,
    nonbeneficium
    dedisli,
    sed
    po-
    lius
    niajorcsangusiias
    inlulisli. Sedfortedicis: Habet
    undereddat : habet
    domum, vendat;
    babet
    posses-
    sionem
    ,
    vendat.
    Quando
    a le
    petivit,
    ideo
    pctivit
    ne
    vcndercl :
    propter
    tc non
    faciat, qui
    subvenisti ne
    fierel. Hoc(ial ilacirca
    homincs,
    hoc
    jubct Dcus,
    hoc
    vult Dctis.
    CAPUTV.

    6. Chrisluscur
    egenus[aclus
    cst. Sed
    avaruses? Dicitlibi Deus: Esto
    avarus,
    esto
    quantum
    polesavarus;
    sed mc convcni
    pro
    avaritia tua. Dicit
    libi Deus: Me
    couveni, cgo
    filiummeumdivitcm
    pau-
    pcrempro
    lefeci.
    Propler
    noscnim
    pauper
    factusest
    Christus,
    cumdivesessel
    (II
    Cor.
    vni, 9).
    Aiirum
    quoe-
    ris? illefccit.
    Argentumquceris?
    illefecil. Familiam
    qurcris
    ?illefecit. Pccora
    quecris
    ?illefecit. Possessio-
    nes
    queeris?
    illefecit.
    Quidquceris
    tantum
    quec
    fccit?
    Ipsumaccipcqui
    fccit'.
    Cogitaquemadmodum
    ledi-
    lexit. Omnia
    per ipsumfaclasunl,
    et sine
    ipsofaclum
    esl nihil
    (J ocin.i, 5).
    Omnia
    per ipsum,
    et
    ipse
    inter
    omnia.
    Qui
    fecitomnia
    ,
    faclus est inter omnia.
    Qui
    fecitliomincmfactusest homo: faclusest
    quodfecit,
    nc
    perirct qucm
    fecit.
    Qui fecilomnia,
    faciuscsl inter
    omnia.Aticndedivitias:
    quid
    ditius
    eo, per quem
    facta
    stinl omiiia?Et tanienillecumdives
    essel,
    mortalem
    carnem
    accepil
    in utcro
    virginis.
    Infans natus
    est,
    pannis
    infantilibusinvolutus
    est,
    in
    proesepi positus
    est; paiientcr exspcctavitcclatcs, palientcr lcmpora
    perlulit, per quem
    faclasunt
    tempora. Suxit, vagivit,
    infans
    apparuit.
    Sed
    jacebat,
    et
    rcgnabat:
    in
    preesepi
    crat,
    et niundumcontinebal: amalre
    nutriebalur,
    et
    a Gcnlibus adorabatur : a maire
    nutriebatur,
    et ab
    Angelis
    nuntiabatur : a malrc
    nulriebalur,
    ct stella
    fulgentc
    dcclarabatur. Tales
    divitice,
    talis
    paupertas:
    divitiec,
    ul
    crearcris; pauperlas,
    ul reslituereris.
    Quod
    ille
    ergopauper susceptus
    esl
    hospilioquasi pauper,
    (lignatio
    ftiit
    suscipientis,
    non miseria
    egcntis.
    CAPCTVI.7.Chrislusin
    paupereeget.
    Fortedicis
    libi: 0 bcali
    qui
    mcruerunl Chrislum
    suscipcrc
    I 0 si
    cgo
    luncfuissem! o si unusfuissemdeduobus
    illis,
    1
    valicamis
    codex,Quidquwris
    lanta
    quwfecti
    ?
    ipsum
    quwrequi fecil.
    (a) tieliquumcapilishujusquarti, quod
    iu ante editis
    decral,
    reslituitur ex
    vaticano,Ms.,aliaquepassim
    loca
    ejusdeai
    codicis
    operedinlegTanlur.
    Totusferc istedefe-
    nerandolocusinscrtusestsermoni
    Appendicis octogesimo
    oclavo,qui
    aliasfuitiSinterllomilias
    qutnquaginla.
    quos
    invenil in via! tu esio in
    via,
    non dcerit bo-
    spes
    Christus. Pulasenim
    jam
    nontibiliceresuscipere
    Christum?
    Unde, inquis,
    licet? J am
    resurgcns
    mani-
    festatusest
    discipulissuis,
    asccndit
    incoclum,
    ibiest
    addexteram
    Patris;
    nonesl vcnturus nisi inultimo
    seeculo
    adjudicandos
    vivosct
    moriuos: vciilurus au-
    temin
    claritate,
    non
    ininfirmitalc;
    dalurus
    rcgnum,
    non
    quccsiturus hospitium. Quando
    dabil
    rcgnum,
    exciditlibi
    quod
    dicturus cst: Cutnuni ex tninimis
    tneis
    fecistis,
    mihi
    fecislis(Mallh. xxv, 40)?
    Ille
    dives,
    egens
    est
    usque
    infinemsceculi.
    Egetprorsus,
    nonin
    capite,
    sedinmembris suis. Ubi
    eget?
    In
    quibus
    do-
    luil, quandodixit: Scmle,Sattlc, quicl
    tne
    persequeris
    (Act.IX,4)? Obscqtiamurcrgo
    Christo. Nobiscumest
    in
    suis,
    nobiscumcst in nobis : nec fruslra
    dixit,
    Ecce
    ego
    vobiscumsum
    usque
    acl consummcdionemsw-
    culi
    (Mallh. xxvui,
    20).
    Hacc facicndo
    agnoscimus
    Cbristuminbonis
    operibus,
    non
    corporc,
    sed
    cordc;
    nouoculis
    carnis,
    sedoculisfidei.
    Quia vidisli,
    credi-
    disii,
    aitcuidam
    discipnlo
    suo
    incredulo, qui dixcrat,
    Non
    credatn,
    nisi
    leligero.
    Et Dominus:
    Veni, lcuvje,
    el noli esseincredulus.
    Teligit,
    et clamavit :
    Domu.i.s
    meusetDeustneus! Et Dominus:
    Quiaviclisi-jie,
    cre-
    didisti
    (J oan. xx, 25-29). Ipsa
    est totafides
    lua,
    quia
    credis
    quod
    vides: laudoeos
    qui
    non
    vidciil,
    clcrc-
    dunt; quia
    cum
    viderint,gaudebunt.
    SERMO
    CCXL'(fl).
    mdiebus
    Paschalibus,
    xr.
    DeResurreclione
    corporum,
    conlra
    Genliles.
    CAPUT PRIMUM.

    NUM.1.
    Evangelislantm
    in
    hisloriaresurrectionisvarielassinediscordia.
    Defensio
    fidei
    litubanlibus
    necessaria. Per lios
    dies, sicut
    rccolit Charilas
    veslra, solemniter
    Icgunlur cvange-
    liceelectionesadresurrcclioneinDomini
    periinenles.
    Omncsenim
    Evangelistcequatuor, neque
    de
    passionc,
    nequc
    de resurrectione
    ejus
    taccrc
    poiuerunt.
    Nam
    quia
    mullafecitDominusJ esus
    ,
    non omncs omnia
    conscripserunt:
    sed alius
    ista,
    alius
    illa;
    summa
    lamen concordia verilalis. Mulia ciiam
    commemo-
    rat J oannes
    evangelisla
    facla esse a DoiniiioJ esu
    Christo, quoe
    a nullo eorum
    conscripta
    sunt. Tania
    facta
    sunt, quanta
    tunc fieri debuerunt : laiua scri-
    pla smit, quanla
    nunc
    lcgi
    debucrunt. Ut auleni
    ostendanlur
    Evangelistce
    omnes
    quatttor,
    in eo
    quod
    simul omnes dicunt et non
    prcclermittuiil,
    id
    est,
    vel de
    passione,
    vel dc rcsurrcclionc
    Christi,
    non
    inter sedixisse
    conlraria,
    valde
    opcrosus
    cst labor.
    Nonnulli enim
    pulavcrunt
    eos intcr se esse contra-
    rios,
    cum
    ipsi
    csscnt contrarii animecsuce.Et ideo
    data est
    opera
    ab eis
    qui potuerunt, adjuvante
    Do-
    mino,
    ul ostcnderenlur inter senonesse conlrarii.
    Scd
    ,
    sicut
    dixi,
    si hocvobisoslendam
    ,
    et in
    populo
    velim ista
    tractare,
    multitudo audicntiuro
    prius
    obruitur
    teedio, quam
    reveletur' scienlia veritatis.
    Sed scio fidem
    vestram,
    id
    csl,
    fidem
    bujus
    tolius
    __
    1
    Mss.,relevatur;aut,
    relevelur.
    *
    Emendatusadduoscb. add.
    gr.
    r. I. v.vd.AtoEr.Par.
    LOV.
    /o) Alias.deTemnore159.
    SANCT.AUGUST.
    V,
    (Trente-six.J
    4131
    -"''-:
    *
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    7
    1132
    multitudinis,
    et eoruni
    qui
    hodiehicnon
    sunt,
    ct ta-
    menfideles
    sunt;
    novi
    fidemeorumsic esse cerlam
    de verilaleEvangelistarum,
    ut
    exposilionc
    mea
    non
    indigeant.
    Qui
    novit
    quomodo
    ista defendat,
    doctior
    est,
    non (idelior.Habet fidcm,
    babet fVtcullatemdc-
    fendcndi fidem. Aliusnonbabel facullatemet
    copiam
    et doctrinam
    dcfendendi fidem,
    sed babet
    ipsam
    fi-
    dem. lllc auiem
    qui
    novil dcfendcre (idem
    ,
    tituban-
    libus esl necessarius,
    noncredcntibus.
    Indefcnsione
    eriim
    fidei,
    curantur
    vulnera dubitationis vcl iniidc-
    litatis.
    Qui ergo
    defendit fidem
    ,
    bonus est mcdicus :
    sed in le non est infidelitaiis raorbus.
    Quando
    illc
    novit curare
    quod
    tu non babcs? Novil illc
    poncrc
    niedicamenlum,
    sed in lc non cst vitium. Non cst
    opus
    sanismedicus
    ,
    sedmctle
    habenlibus(Mallh.K, 12).
    CAPUT H.

    2. Resurrectioconlra
    infidelcspro-
    bctturcx
    omnipolenlia
    Dei. Tamcn
    quccpossunt expc-
    ditius dici
    pro tcmpore,
    ct commodius
    audiri,
    subii-
    cerc' vobisnon est consilii. De
    ipsarcstirrcctionc,
    cujus
    in se
    ipso
    Dominus
    proemisit
    cxemplum,
    ut
    scipcmus
    quid
    etiam in
    corporibus
    noslris in fine
    soeculi
    sperare debeamus,
    multi multa
    disputant;
    aliqui fideliter, aliqui
    infidcliter.
    Qui
    fidelitcr di-
    spulaol,
    scire volunt
    dillgentius quidrespondcant
    infidelibus :
    qui
    auiem infideliter
    dispulnnt, argu-
    menlanlur contraanimas
    suas, dispulando
    contra
    po-
    tentiam
    Omnipolentis,
    diccutcs,
    Undefieri
    potcst
    ut
    mortuus
    resurgal?
    Dico
    cgo
    ,
    Deus csl
    qtii
    facit,
    ct
    lu dicis
    ,
    Fieri non
    potcsl
    ? Nondico
    .
    Damibi Chri-
    stianum
    ,
    damihi J udccimi :
    scd,
    da miiii
    Paganum,
    idolorumcultorem
    ,
    deemonumservum
    , qui
    uon dl-
    cal Deumesse
    omiiipolenlem. Ncgarc
    Christum
    po-
    lest, negareomnipoteniem
    Dcumnou
    poiest.
    Qucm
    tu
    ergocredis; quasi Pagarto loquor ; quem
    tucredis
    Detim
    omnipotcnlcm, ipsum cgo
    dico morluorum
    suscitatorem. Si
    dixeris,
    Non
    polcsl iieri, derogas
    Omnipotetiti.
    Si autem credisillum
    omnipolentcm,
    nic
    quarerespuis
    istadiccntcm?
    CAPCT III. 3. Cflro
    resurcjet
    sincviiio.Calamita-
    tum omniumcausa
    pecctiium.
    Si diccrcmus carncm
    rcsurrecturaro ,
    ut
    csurial,
    ut
    sitiat,
    ut
    ccgrotct,
    ui
    laboret;
    ul
    corruplionibus subjicialtir;
    mcrito crc-
    dcrc noii debercs. Habet cnira modocaroisla hasvc
    necessitales vel calamilalcs. Et hoc undc?
    Causapec-
    calumest. In uno
    peccavimus,
    et oinncs adcorru-
    plioncm
    nali sumus. Malorumomnium nostrorum
    causa
    peccatum
    esl. Non enim sine causa hominc!
    mala ista
    paliunlur.
    J uslus
    estDeus, omnipotens
    es
    Deus : nullo modoista
    paleremur,
    si non mcrcrc
    mur. Sed cum essemus in
    poenis,
    ad
    quas
    venimu:
    do
    peccatis,
    Dominus nosler J esus Cbrislusvolui
    esse in
    pcenis
    nostris sine
    peccalis
    suis. Sustinendi
    sineculpa poenam, ctculpam
    solvitct
    poenam.
    Cul
    pam
    solvit, peceata
    donando :
    poenamsolvit,
    amor
    tuis
    resurgendo.
    Hoc
    promisit,
    et nosin
    spe
    ambu
    larevoluit :
    perseveremus,
    ct ad rem
    perveniemus
    1
    Caro
    resurget incorruptibilis ,
    caro
    resurget
    sine
    vilio
    sine
    deformitate,
    sine
    mortalilate,
    sine
    oncre,
    sin
    1
    Mss.,
    sublrahere.
    pondere. Quce
    nunc tibi facit
    tormentuni, postea
    tibi
    crit ornamentum.
    Ergo
    si bonumest habere
    corpus
    incorruptibile, quare
    hoc faclurum Deumvolumus
    desperare?
    CAPUT IV.

    4.
    Philosophorum
    deanimwcondi-
    tione
    poslmoriemopiniones. Philosopbi
    secculi
    bujus,
    qui magni
    fueruntet
    docii,
    et cceleris
    meliores,
    ani-
    mambumanamimmorlalemessesenserunt: nce so-
    lum
    scnserunt,
    sed
    quantis potuerunt argumentatio-
    nibus
    defcnderuiit,
    et
    ipsas
    defensiones suascon-
    scriptas posteris rcliqucrnnl.
    Sunl
    libri, legunlur.
    Ideo istos
    philosophos
    dixi aliis fuissemeliores in
    comparalione pejorum; quia
    fuerunt
    philosopbi qui
    dicerent
    homini,
    cum mortuus
    fuerit,
    nullam vi-
    tain
    poslea
    remanerc. Talibus illi
    uliqueprocponendi
    sunt. Et in
    quo
    erant illi
    meliorcs,
    qoamvis
    inmuliis
    averilalc deviantes
    ,
    tamenin
    quo
    erant isti
    superio-
    res
    ,
    veritati fuerant
    propinquanles.
    Hi
    ergoqui
    sen-
    serunt
    nlquo
    dixerunl animas iiumanas immorlales
    ,
    demalis hominum
    ,
    deccrumnis
    erroribusque
    morta-
    lium
    quxsierunt causas, quantum
    Iioniines
    polue-
    rtmt;
    et
    dixerunt,
    sicut
    potuerunt, prcecessisse
    ne-
    scio
    qua;
    in aliavita
    peccala, quorumpcccatorum
    mcrito isla
    corpora
    velut carcerem animoemercren-
    tur. Deinde
    quccsitum
    est ab
    eis, quid postca
    cum
    fuerit liomo
    mortutis, quid
    erit. Et bic contriverunt
    ingenia
    sua;
    et
    laboravorunt, quantumpotuerunt,
    redderc hominibusrationem
    ,
    vel
    sibi,
    vel aliis : et
    dixerunt,
    animas hominumrnalevivenlium
    immun-
    das
    pessimis
    moribus
    ,
    ctimcxierint de
    corporibus
    ,
    rursus continuo rcvolvi adalia
    corpora,
    et
    pcenas
    hic
    Iucrc
    quas
    videmus;
    cas vcroaniinas
    quee
    benevixe-
    runt,
    cum cxieiiiit de
    corporibus ,
    ire ad
    snperna
    ccelorum
    , requiescerc
    ibi inslcllis et Itiminibus istis
    conspicuis,
    vel
    quibuscumquc
    coelcstibus
    abditisquc
    secrclis
    ,
    oblivisci omniuro
    prccteritorum
    malorum
    ,
    ct rursus deleclari redirc ad
    corpora,
    etvcnirc itcrum
    ad ista
    patienda.
    Hoc
    crgo
    iiileressovoluerunt inlcr
    aninias
    peccatorum
    ct animas
    justorum, quiapecca-
    torum animas dc
    proximo
    slalim cum exierint dc
    corporibus,
    diciinl revolvi ad allera
    corpora; justo-
    rum autcm aviimas
    diu esse in
    requie;non
    lamcn
    sempcr,
    scd rursus deleclari
    corporibus,
    el de sum-
    rais ccolis
    post
    laiUam
    juslitiam
    ad isiamala facere
    1'uiiiam.
    CAPUT
    V.

    Sapientia
    tnundi Deo slullitia. Re-
    surreclio
    promissapiis
    credenlibusin Mediatorem.Hoc
    dixerunt
    valde
    magni philosopbi.
    Islo
    plus
    invenirc
    nihil
    poltierunt
    pbilosophi
    mundi
    hujus ,
    de
    quibus
    dicilScriplura
    noslra : Stultam
    [ecil
    Deus
    sapieniiam
    hujus
    mundi. Si
    sapienliam
    , quanlomagis
    siuliitiam?
    Si
    sapieniia
    mundi
    stultitia esl
    apud
    Deum
    ,
    verastul-
    litiamundi
    quamlonge
    est aDco? Est lamen
    qucc-
    damstultitia
    numdi
    liujus, qucepervenitad
    Deum
    ,
    de
    qua
    dicit
    Apostokis
    :
    Quoniam
    in
    sapienlia
    Dei non
    cognovil
    mundus
    per sctpienliam
    Deum, placuil
    Deo
    per
    siidtiliatn
    prwclicalionis
    salvos
    [acere
    credenles.
    Et
    dicit:

    Quoniam
    J udaei
    signapelunt,
    el Gr.-ecisa-
    picnliam queerunt:
    r.osaulem
    pradicamus
    Clirisium
    U33

    SERMOCCXLI.
    1134
    crucifixum;
    J udaeis
    quidcm
    scandalum
    ,
    Gentibus
    stulliliam
    ; ipsis
    atitem vocatis J udecisct Greecis
    CbristumDei virlutemct Dei
    sapienliam
    8
    (I
    Cor.
    r,
    20-24).
    Yenit Dominus
    Christus, sapienlia
    Dei: coe-
    lumtonat: raneetaceant.
    Quod
    dixit verilas
    ,
    hoc
    cst verum.
    Quoddixit,
    in malo
    quidem
    esse
    genus
    humanumcausa
    peccati,
    manifestumest. Sed
    qui
    crediderit in
    Mediatorem, qui
    constilutus cst medius
    inter Deumet bomines
    (inter
    Deum
    justum
    et homi-
    ncs
    injuslos,
    medius homo
    juslus,
    bumanilatem
    habensdc
    imo, justitiam
    de
    summo;
    et ideomedius:
    liincunum
    ,
    et indeunum:
    quia
    si
    utrumque inde,
    ibi
    esset;
    si
    utrumque
    hinc
    ,
    nobisctim
    jacerct,
    et
    mediusnon
    essel): qui ergo
    crediderit in
    Mediatorem,
    et fideliter ac bene
    vixerit,
    exiet
    quidem
    decor-
    pore,
    et erit
    inrequie; poslca
    vero
    rccipiet corpus
    nonad
    tormenlum,
    sedadornamentum
    ,
    et vivet
    cumDeoin a.lernum. Nonest
    qnod
    eumdeleclet ut
    redeat :
    quia
    secumhabet
    corpus. Ergo, cbarissimi,
    quoniamproposui
    vobishodie
    quid
    dicanteliam
    pbi-
    losophi
    mundi
    hujus, quoruin
    Dcus
    sapientiam
    tan-
    quam
    veramstultitiam
    reprobavit,
    crastino
    , adju-
    rante Domino
    , exponerepoterimus.
    SERMOCCXLI
    *
    (e).
    tadiebus
    Pascltalihus,
    xu.
    DeResurrectione
    corporum,
    conlraGenliles.
    CAPUT PRIMUM. 1. Resurrectio
    fides
    Christia-
    nontm. Deus a
    phitosopltiscognilus
    ex
    operibus
    inun-
    di.
    Propria
    fides est Chrislianorum
    ,
    resurrectio
    morluorum. Hancin se
    ipso,
    id
    est,
    resurreciionem
    mortuorum
    , caput
    noslrum Christus
    oslendit,
    et
    cxemplum
    fidei nobis
    proestilit;
    ut hoc
    sperent
    mem-
    bra in
    se,
    quodpreecessit
    in
    capite.
    Heslenio dievo-
    bis
    insinuavimus,
    sapientes
    Gentium
    , quos philoso-
    phosdicunl, ipsosqui
    meis excellentissimi
    fuerunt,
    scrutalos fuisse
    naturam,
    ct de
    operibus
    artificem
    cognovisse(In superioresermone).Prophetas
    nonau-
    dierunt,
    legem
    Dei non
    acceperunt
    : sed eis Deus
    quodam
    modosilens
    ipsius
    mundi
    operibus loqueba-
    tur,
    et eosad
    qiiccrendum
    artificemrerum
    ,
    mundi
    species
    invilabat: nec
    potuerunt
    inanimuminduce-
    re,
    ccelumct lerram sine auctoro constare. De his
    bealus Paulus
    aposlolus
    ita
    loquilur
    ;
    Revelalur,
    inquit,
    iraDei decmlo
    super
    otnnetn
    impietatem.Quid
    est, super
    omnem
    impietatem?
    Nonsolum
    super
    J u-
    doeos, qui
    Dei
    legcmacceperunt,
    et
    Iegis
    datorera
    offenderuiit;
    verumetiam
    super
    omnem
    Impietatem
    Gentiumrevelatur iraDei deccelo. Et ne
    quisquam
    diceret, Quare,
    cum
    ipsi legem
    non
    acceperint?
    secu-
    ttis
    adjunxit:
    El
    injuslitiain
    eorum
    qui
    verilatemin
    iniquilale
    delinent.J amtu
    responde: Quam
    veritatem?
    Nonenim
    accepertint Legem,
    non enim
    audierunt
    propheiara.
    Audi
    quam
    veritatem:
    Quoniam
    quod
    no-
    ium
    est, inquit, Dei,
    nianifestum
    estinillis. Undema-
    nifestum?Adhuc audi: Deusenimillis
    tnanifestavit.
    "
    collaiusadomnesMss.et Edd.insermone
    prsecedenti
    raodo
    designatos.
    (a)Aflas,
    de
    Tempore
    143.
    Si adlmc
    quceris, Quoraodomanifeslavit, quibusle-
    gem
    noii dedit? audi
    quomodo
    : Invisibiliaenim
    ejus,
    a conslilutione
    tnundi,
    per
    ea
    qumfaclasunl,
    inlellecla
    conspicittniur.
    Invisibiliaenim
    ejus,
    boc
    est,
    invisibilia
    Dei: aconsiiluiione
    mundi,
    id
    est, ex.quo
    consliluit
    mundum:
    per
    ea
    qucefacta
    sunl inlellecla
    conspiciun-
    tur,
    illa
    per
    beecintellecta
    conspiciunlur. Sempiterna
    quocjite;
    verba
    Apostoli dico, ipsa
    attexo :
    Sempiiema
    quoque
    virttts
    ejus
    el
    divinitas,
    subaudis
    ,
    Inlellecta
    conspiciuntur.
    Vl sint inexcttsabiles.
    Quare
    inexcusa-
    bites?
    Quia
    cocjnosceniesDeum,
    non sicut Deum
    glo-
    rificaverunt,
    aul
    cjratiasegerunt.
    Non
    dixit,
    Nescientes
    Deum; sed, cognoscentes.
    CAPUTII.2. Pulcltritudo
    creaturantmconfessio
    esl
    Crealoris.Abhominis
    cognilione
    ad
    cognilionem
    Dei
    quo-
    tnodo
    pervenerunlphilosophi.
    Unde
    cognoscenles?
    Exhis
    quee
    fccit.
    Interroga pulchritudincmtcrree, interroga
    pulcliriludinemmaris, interroga pulchritudinem
    dila-
    lati ct dilTusi
    aeris, inlerrogapulchriludinemcceli,
    in-
    terroga
    ordinem
    siderum,
    intcrrogasolcmfulgore
    suo
    dieraclariiicaiuem, interroga
    Iunam
    spiendore
    subse-
    quenlis
    noctis lencbras
    leraperantem, interroga
    ani-
    malia
    quee
    moventur in
    aquis, quce
    morantur in ler-
    ris, quce
    volitant inaere
    ;
    latentes
    animas,
    perspicua
    corpora;
    visibilia
    rcgenda,
    invisibiles
    regentes
    : inter-
    rogaisla, Respondcnt
    tibi omnia: Ecco
    vide, pulcbra
    sumus. Pulchriludo
    eorum,
    confessioeorum. Ista
    pul-
    cbramutabilia
    quisfecit,
    nisi incommulabilis
    pulcher
    ?
    In
    ipsodenique
    homine
    ,
    ut
    possent inlelligere
    et co-
    gnoscere
    Deumunivcrsi mundi
    creatorem;
    in
    ipso,in
    quam,
    liomine
    inlcrrogavcrunt haecduo, corpus
    et
    animam.IIoc
    interrogabant quod
    et
    ipsigeslabant:
    vi-
    dcbant
    corpus,
    ariimamnonvidebant. Sed
    corpus
    nisi
    dc anima nonvidcbant. Yidebant cnim
    per oculum,
    sedintus
    oralqui pcr
    fcncstras
    aspiciebat. Denique
    dis-
    cedente
    babitatorc, jacct
    domus: discedente
    qui rege-
    bat,
    cadit
    quodregebatur
    : et
    quoniamcadit,
    cadaver
    vocalur. Noroieibi oculi
    inlcgri?
    Etsi
    pateant,
    nihil
    vident. Aures
    adsunt;
    sed
    migravit
    audilor :
    linguee
    organummanet;
    sedabscessil musicus
    qni
    movebat.
    Interrogaverunt ergo
    isla
    duo, corpus quodvidetur,
    animam
    quce
    nonvidetur : et invenerunt meliusesse
    illud
    quod
    non
    videtur, quam
    illud
    quodvidetur;
    me-
    lioremanimam
    lateiilem,
    deterioremcarnem
    appa-
    renlem. Yiderunt
    ista,
    intuiti
    sunt,
    discusserunt
    ulrumque,
    et inveneru.nt
    utrumque,
    mutabilein
    ipso
    bomine. Mutabile
    corpus per xtales,
    per corruptio-
    nes, per alimcnta, per refectiones, per defectiones,
    per
    vitam, per
    mortem. Transierunt ad
    animam,
    quamutiquecomprehenderaiitmeliorem,
    etetiamin-
    visibileramirabantur : invenerunt et
    ipsam
    mutabi-
    lem; modovello,
    modo
    nolle;
    modo
    scire,
    modo
    nescirc;
    modo
    mcminisse,
    modo
    oblivisci;
    modoli-
    mere,
    modo
    audere;
    modoirein
    sapieiitiam,
    modo
    in stullitiamdeficere. Yiderunt et
    ipsammutabilem,
    transierunt et
    ipsam

    queesierunt
    enim
    aliquid
    immu-
    tabile.
    CAPUT III.

    3.
    Philosophi post
    Deutn
    cognilum
    idololalrw.
    Sic
    ergo pervenertmt
    ad
    cognoscendum
    H3S
    S. AUGUSTINI EPISCOPi
    . im
    Deum
    qui
    fecit, per
    ista
    qucc
    fccit. Sed non sicut
    Deum
    honorificaverunt,
    aut
    gratictsegerunt
    :
    ipse
    dicit
    Apostolus.
    Sed evanuerunl
    in
    cogilalionibus
    suis,
    et
    obscuralum
    est
    insipiens
    cor eorum. Dicenlesse esse
    sapienles,
    slulti
    facli
    sunt. Sibi
    arrogando quod
    accc-
    pcrant, perdiderunt
    quod
    lenebant. Dicentesse
    quasi
    magnos
    esse
    ,
    slulti
    facli sunt. Et
    quopervcnerunt
    ?
    Ei immulaverunl, inquit, gloriam
    incorruptibilis
    Dei,
    insimililudinemimaginiscorruplibilis
    hominis. Idola
    dicil.
    Et
    parum
    erat facereidolumad
    specicm
    homi-
    nis,
    et ad sui
    operis
    simililudinem
    addicere
    arlifi-
    cem:
    parum
    fuit hoc. Sed
    insuper quid?
    Et
    volucrum,
    et
    quadrupedum,
    et
    serpenlium(Rom.
    i,
    18-23).
    Omnia
    quippe
    isla mula animalia
    et
    irralionabilia,
    1111
    quasi
    magni sapientes,
    deos sibi fecerunt.
    Reprehcnde-
    bam, quaudo
    adorabas
    imaginem
    hominis
    :
    quid
    libi
    faciam
    , quando
    adoras
    imaginem
    canis, imaginem
    colubri, imagiiiem
    crocodili
    '
    ?Pervenerunt
    usque
    ad
    isia.
    Quantum queerentes
    in
    superna
    evecti
    sunl,
    lantum cadenles in
    profunda
    demersi sunt. Altius
    enira
    mergitur, quod
    dealio cadit.
    CAPUT
    IV.

    4. Deanimctrumslalu
    posltnorlemqnid
    senserint
    philosophi.
    Hi
    ergo,
    sicut hesterno dievos
    commonui, qnaesieruntquidpostea,
    id
    est, quidposl
    hanc vitam.
    Quocsierunt
    sicut homincs: scd
    quando
    invenirent,
    cumhomines essenl? DoctrinamDei non
    habuerunt, Prophetas
    non audierunl : non
    polueruiit
    invenire, suspicati
    sunt. Reluli vobisheri
    suspicio-
    nes illorum. Exeunt aniniec
    malae,inquiunt;
    et
    quia
    iramundacsunt,
    conlinuo
    inalia
    corpora
    revolvuntur:
    cxeunl
    animoc
    sapientiumatquejustorum;
    et
    quia
    bene
    vixerunt,volantadccelum.
    Agebelle,belle
    illisinvenisti
    locum: volantes ad coelum
    perveniunt. Etquidibi?Ibi
    erun", inquiunt,
    et
    requiescent
    cumdiis: sedcseorum
    crunt stellee.Nonmalumhabitaculumillisinvenistis:
    vel ibi illas
    dimittile,
    noliteillas
    dejicere.Sed,inquiunt,
    post longalempora,
    facta
    penitus
    oblivionevclerum
    miseriarum, incipiunt
    vellereverti in
    corpora;
    ei dc-
    lectabit casvenire,
    et rursus veniunt adisla
    paiienda,
    ad isla toleranda,
    ad obliviscendum
    Deum,
    ad bla-
    spliemandum
    Deum,
    ad
    sequendas corporis vulupta-
    tes,
    ad
    pugnas
    contra libidines. Veniunt ad istas
    miserias, unde,
    et
    quo?
    Dic
    mihi, qiiare? Quia
    obli-
    viscuntur. Si omniamala
    obliviscuntur, obliviscaniur
    ctdeleclationem
    carnis. Hocsolummalosuo
    a
    memi-
    nerunt,
    undc ruerunt.
    Veniunt:quare? Quia
    delectat
    eas rursus
    in
    corporibus
    habilare. Unde
    delectat,
    nisi
    per
    memoriam, quia
    ibi
    aliquando
    habitaveruni?
    Deletotam meraoriam,
    cl forte residuamfacies sa-
    picnliara
    : nihil remaneat
    quod
    revocct,
    CAPUT V.5.
    Virgilio
    non
    placet
    doclrinadeani-
    marumrediluin
    corpora.
    Animasinca
    opinione
    beaias
    essenon
    posse.
    Exliorruit
    quidam
    auctor
    ipsorum,
    cui
    deraonslrabatur,
    vel
    qui
    inducebat
    apud
    infcrosdc-
    moiislranlempatrcm
    filiosuo. Nostiscnimhoc
    propc
    omnes; atque
    utinam
    pauci
    uossetis. Sed
    pauci
    nostis
    1
    Invetcribus
    libris,
    corcodrilli.
    8
    sicmauuscrinti.At
    cditi,
    mali sui,
    in
    libris,
    multi in
    theatris, quia
    ./Eneasdescenditad
    inferos,
    et ostendit illi
    pater
    suus animas
    Romano-
    rum
    magnorum
    venturas in
    corpora
    :
    expavit ipse
    .
    ^Eiicas,
    ct ait:
    0
    palor,
    anne
    aliquas
    adcoclumhincire
    pulandum
    est
    sublimes
    animas,ilerumque
    adlardarevcrti
    Corpora
    ?
    Credendumne
    est, inquii, quod
    cant adccelum
    ,
    et
    iterumredeant?
    Quee
    lueismiscristamdira
    cupido
    ?
    ( rircjil. .mieid.,
    lib.
    6,
    vers.
    719-721.)
    Meliusfilius
    inleliigobat,
    quampaterexponebat. Repre-
    hcnditcupiditaiem
    animarumrursus
    incorpora
    redirc
    volenlium. Dixit diram
    cupiditatem,
    dixit
    easmiseras;
    ncc erubuit eas. Ad
    hoc, philosophi, perduxisiis,
    ut
    purgentur animac, perveniant
    adsummam
    mundiliam,
    etperipsam
    munditiamobliviscantur
    omnia, etper
    ob-
    livionesmiscriarum
    redeantadmiseriascorporum.
    Di-
    cile,
    obsecro: noiroeheeceliamsi vcra
    essent,
    melius
    nescirenlur? Eliamsi vera
    essent, inquam, quee
    sinc
    dubio
    falsa, quia
    foeda
    sunt;
    noiroemelius nesciren-
    (ur ? Anforlediciurus esmilii : Noneris
    sapiens,
    si
    ista nescieris?
    Utquid
    illasciam?
    Possumne essemo-
    do
    melior, quam
    tuncero incoelo? Si m
    ccelo,quando
    ero melior et
    perfec.ior,
    obliviscar omnia
    quoe
    hic
    didici,
    el heec ibi melior nescilurus
    sum; sine me
    modo illa nescire. In ccclohabitanlem dicis omnia
    obliviscentem: sineinlerra essehorumomniumne-
    scieiilem.
    Deinde, rogo te,
    sciunt se istaeanimaein
    ccelo, passuras
    esse rursus
    hujus
    vitoe
    miserias,
    an
    nesciunt?
    Eligequod
    volueris. Si sciunt se
    passuras
    csse tanlas
    niiscrias,
    quomodo
    sunt
    beatee,
    miserias
    suas fuluras
    cogilantes? quomodo
    sunt
    beatoe,
    ubi
    sirotsine sccuritate? Sedvideo
    quideligas
    : diclurus
    cs,
    Nesciunt. Laudas
    ergo
    ibi hanc
    ignorantiam,
    qtiam
    me nunc baberc non
    sinis,
    docendo me in
    terra, quod
    menesciiurumdicis inccelo.
    Nesciunt,
    inquis.
    Si
    ncsciunt,
    el non se
    pulant
    esse
    passuras,
    crrando sunt beatoc.
    Quod
    enim
    passuraesunl, pu-
    (ant sonon
    passuras
    :
    quod
    falsum
    putare, quid
    cst
    aliud
    quam
    errare? Eruul
    crgo
    errore
    felices;
    erunt
    bealoc;
    non
    ceternitate,
    sed falsilale. Liberet nosve-1
    ritas,
    ut vcre beati csse
    possimus
    :
    quoniam
    noit
    |
    vacal sermo
    *
    Redemptoris nostri,
    Si vosFilius libera-
    verit,
    luncvereliberi eriiis.
    Ipse
    enimdixit: Si manse-
    rilisinverbo
    meo,
    vere
    cliscipuli
    mei
    erilis;
    et
    cogno-
    scetis
    veritatem,
    et verilasliberabitvos
    (J oan. vm, 5G,
    51,52).
    CAPUT VI.6.
    Spes
    hicesset
    [elicior quam
    inilla
    [elicilaie.
    Deindeaudilealiud
    pejus,
    aliuddolendum
    vel
    potius
    irridendum. Hic
    sapicns,
    hic
    philosophe,
    hoc
    cst,
    interra
    (verbi gratia, Pythagoras, Plato,
    Porphyrius, etnescioquis
    alius
    ipsorum), quarephi-
    losopbaris
    ?
    Proplcr vilam, inquit,
    beatam.
    Quando
    babebisislam vitambeatam? Cumhoc
    corpus,
    in-
    quit, reliquero
    in lerra. Modo
    ergo
    misera vita
    ge-
    ritur
    ,
    sed
    spes
    estbeatcevitcc: ibi beatavita
    gerilur,
    sed
    spes
    est misereevilee.
    Ergo spes
    noslroe
    infelici-,'
    1
    Lov.,
    non
    fraudat
    nos
    sevrno;
    dissenlientibuscae.eris
    libris,
    '
    .
    '
    .
    H37
    SERMOCCXLII.
    1138
    talis est
    felix,
    et felicitatisinfelix.
    Abjiciamus
    heec,
    et vel rideamus
    quia
    falsa
    sunt,
    vel doleamus
    quia
    magna
    existimanlur. Sunt euim
    ista,
    fratres
    mei,
    magnamagnorum
    deliramentadoctorura.
    Quanto
    me-
    lius tenemus
    magna magnorum
    sacramenta saneto-
    rum?Amore
    corporum
    dicunt redire animas
    purga-
    tas, mundatas, sapientes, purgalas
    animas amore
    corporum
    redire ad
    corpora. Ergo
    anima
    purgata
    sic
    amat? Nonneamor isle
    magnee
    sunt sordes*?
    CAPUT VII.

    7.
    Porplttjrii
    sententiade
    fugiendo
    omni
    corpore. Refellilur.
    Scd
    corpus
    est omne
    fugien-
    dum.
    Magnus
    eoruni
    philosophusposterius' Porphy-
    rius, fjdei
    cbrislianoeacerrimus
    inimicus, qui jam
    chrislianis
    temporibus fuit;
    sed lanicn ab
    ipsis
    deli-
    ramentis
    erubescendo,
    aChrisiianis ex
    aliquaparle
    correptus, dixil, scripsil: Corpus
    est omne
    fugien-
    dum. Omne
    dixit, quasi
    omne
    corpus
    vinculumeeru-
    mnosumsit animee
    (a).
    Et
    prorsus
    si
    corpusquale-
    cumque
    est
    fugiendum,
    nouest ut laudesei
    corpus -,
    ct dicas
    quomodo
    Deo docente (ides nostra laudat
    corpus
    :
    quia
    et
    corptisquod
    modo
    habemus, quam-
    vis habeamus hinc
    poeiiam
    de
    pcccalo,
    et
    corpus
    quodcorrumpitur, aggravet
    animam
    (Sap. ix, 15);
    tamenbabet
    corpus
    istttd
    speciem
    suam
    , dispositio-
    nem membrorura
    ,
    distinclionemsensuum,
    ereclam
    staturam,
    ct coelera
    qua:
    benecoiisiderantes
    slupent.
    Ycrumtamenilludomnino
    incorruplibile,
    onroinoim-
    mortale,
    omnino ad movcndum
    agile
    el facileerit.
    Sedait
    Porphyrius
    : Sinecausa mihi laudas
    corpus;
    qualecumque
    sit
    corpus,
    si vult esse beata anima
    ,
    corpus
    esl oinnc
    fugiendura.
    Hocdicunt
    pbilosophi
    :
    scd
    errant,
    sed delirant. Cilo
    probo
    : nolodiutius
    dispulare; quia
    illa
    quecprccdicata
    est debet haberc
    subditum. Duocnimsunt invicemsibi
    conncxa, prce-
    dicala et subdita.
    Superat
    omnia Deus: buic curicla
    sunt subdila. Et anima si habct
    aliquem
    honorem
    apudDcum,
    debet habere
    aliquid
    subdilum. Sednolo
    liincdiuiius
    disputare,
    libros veslros
    lego
    : mimdtim
    istumaniraal
    dicitis,
    id
    cst,
    coelum
    ,
    terram
    , maria,
    oinnia
    quee
    sunl
    ingeniia corpora,
    immensa
    usquc-
    quaquc
    elemenla
    ;
    lolum
    hoc, universumque corpus,
    quod
    cx liis elementis oinnibiis
    conslat,
    dicilis essc
    animal
    magnum, idcst,
    habereanimam suam
    ,
    scd
    scnsus
    corporis
    non
    habere; quia
    exlrinsecus nihil
    est
    quod
    sentiri
    possit
    : habere tamen inlellccium
    ,
    ba.rereDco: et
    ipsam
    animamnumdi vocari J ovem
    ,
    vel vocari
    Hccatem,
    id
    est, quasi
    animamuniversa-
    Iemmunduin
    regentem,
    ct unum
    quoddam
    aninial
    facicntem.
    Eumdemque
    mundumeclernum essedi-
    citis, sempcr futurum,
    fmem non habilurum. Si
    crgo
    cclernusest
    mundiis,
    el sine finemanel mun-
    dus,
    etanimal est
    mundus;
    animaista
    sempertene-
    tur in mundo : ccrtc
    corpus
    cst omne
    fugiendum?
    Quid
    est
    quoddicebas, Corpus
    est omiie
    fugiendum
    ?
    Ego
    dicobeatas animas
    iricorruptibilia
    corpora
    scm-
    1
    Abest,posterius,
    abEr.
    Lugd.
    ven. Lov. M.
    2
    Er.
    Lugd.
    et
    ven.,
    Et
    prorsus
    si
    corpus
    qualecumque
    est
    fugiendum,
    nonestut laudes
    ejuscorpus.Lov.,
    noncsl ut
    laudesei
    corpus.
    M.
    ()
    videdecivilaieDeiiib.
    22,cap.
    _.G,
    -i
    per
    habituras. Tu
    qui dicis,
    Coriius
    est orone
    fugien-
    dum,
    occidemutidum. Tudicis ul
    fugiam
    decarne
    mea :
    fugiatJ upiter
    luus decceloet lerra.
    CAPUT VIII.

    8. RursumexPlalonis verbiscon-
    fulalur. Quid quod
    inveniraus cumdem
    Platonein,
    magistrum
    istorum
    omnium,
    in libro
    quodam
    suo
    quemscripsit
    de
    coastitutionemundi,
    inducere Deum
    fabricatorem
    deorum,
    facientem scilicct dcos coelc-
    stes,
    stellas omnes
    ,
    solemet Iunam? Dicit
    ergo
    Deum
    opificem
    deorumccelestium: dicit
    ipsas
    stellas
    habere animasinlcllectuales
    , quocintclligunt Dcum,
    et
    corpora
    visibilia
    quee
    cermmtur.
    Dico,
    ut intelli-
    galis
    : Sol iste
    quem videlis,
    non
    viderelur,
    nisi
    corpus
    esset : hoc verumesl. Stella ullavel lunanoii
    videretur,
    nisi
    corpus-esset:
    verumdicit. Ideo dicit
    et
    Apostolus:
    E/
    corporacmlestia,
    el
    corpora
    terrestria.
    Et
    sequitur
    : Alia
    gloria
    cwleslium
    ,
    aliaeiterrestriutn.
    Et rursus diccnsde
    gloria
    ccelesiium
    corporumApo-
    slolus
    adjunxit,
    et ait: Alia
    gloria solis,
    alia
    gtoriu
    lunm
    ,
    alia
    glorict
    stellarum. Stellacnimab slella
    dif-
    ferl
    in
    gloria
    : sic et resurrecliomorluoruin
    (I
    Cor.
    xv,
    40-42).
    Videtis
    quiapromissa
    est sanclorum
    corpo-
    ribus clarilas
    ,
    et diversa
    specics
    claritalis
    ,
    quia
    di-
    versa sunt merilacbaritaiis. Sed illi
    quid
    dicunt?
    Stelleeislee
    quas videtis,
    corpora quidem sunt,
    sed
    habenl suasanimas
    intcllectuales,
    et sirotdii. Inter-
    imde
    corporibus, quia corpora sunt,
    verum
    dicunt:
    sed utrum habeant animas.
    suas, utquid disculio?
    Modoveniamusad rem.
    Inducitur Deusa Platone
    ipso
    alloqui deos, quos
    fecit de
    corporali
    ct de
    incorporali
    substanlia, alque
    inter coelera
    dicere illis :
    Quo-
    niameslis
    orti, immortalcs esseet
    indissolubiles non
    potcstis.
    J amad islamvocemilli
    iniremiscere
    po-
    lerant.
    Quare
    ?
    Quia immortales csse
    cupiebant,
    et
    mori nolebant.
    Ergo
    ut
    cis auferret
    limorem
    , secutus
    adjunxitatque
    ait: Nontamen
    dissolvemini,
    nequc
    vos ulla mortis fala
    pcriment,
    nec erunt
    valenliora
    quam
    consilium
    meum, quodmajus
    cst
    vinculum
    ad
    perpeiuitatem vestram, quam
    illa
    quibus
    colligati
    estis. Ecce Dcus dat
    securilatcm diisa se factis:
    sccuritatcm'illis dat
    immortalitalis; securitalcmillis
    dat, quod
    non
    relinquant globos
    corporum suorum.
    Ccrte
    corpus
    cst omne
    fugiendum
    ?
    Quantumexisli-
    mo, responsum
    est
    iilis,
    sicut
    intelligere potcstis
    :
    sicut ct IIOS
    loqui possumus, quantum
    hora
    sormonis
    permittit, quantum
    vestra
    capacilas sinil,
    responsum
    est eis. J amvero
    quid
    el
    ipsi
    dicant de
    resurrectione
    corporumquasi
    acule
    ,
    ut non
    eis,
    sicut
    arbitraniur,
    etiamnos
    respondere possimus, muliumest ul hodie
    vobisdicam. Sed
    quia
    semcl
    promisi vobis
    , per
    istos
    dies istam de resurrectiotie carnis
    quacstionemcsse
    versandam,
    ad ea
    quoercslant, adjuvanle
    Domino,
    ct aures etcorda incrastinum
    prceparate.
    SERMO
    CCXLH
    ().
    ln
    diebus
    raschalibus,
    xiu.
    DeResurreclionc
    corporum,
    conlra
    Genliles.
    CAPUT PRIMCM.

    I.
    Resurrectionis
    ftdes
    mani-
    *
    Emend.:tisad duoscb. add.
    gr.
    r. t. v.vd.
    ctadAm.
    Er,rar. l.(.v.
    ,
    .
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    147. &**
    U59
    S.
    AUGUSTINI
    E['1SC0PI
    1140
    fcsto probala, imprudenlerftb
    IwmiuibHs
    hnpugnatur.
    .Dicbushis sanclis rcsurreclioni Domini
    dedicatis,
    qiiaiilum
    donante
    ipsopossumus,
    decarnisrcsurrc-
    clioue tracteinus. Iloeccnimfidesest
    noslra,
    hoc do-
    num iu Oomini nostri J esu Cluisti nobiscarnc
    pro-
    roissum
    est,
    et in
    ipso praccessit cxemplum.
    Voluit
    cnimnobis
    quodpromisit
    in
    fine,
    nonsoluin
    praenun-
    liare,
    sed ciiamdcmonstrare. Illi
    quidcmqui
    tunc
    fuerunt cum
    illo, viderunt;
    ct cum
    cxpavescerent,
    et
    spiritum
    sevidcre
    crederent,
    solidilatem
    corporis
    te-
    nucrunl. Locutusest enimnonsolumverbisadaures
    corum
    ,
    scd eliam
    spccie
    adoculoseorum:
    parum-
    que
    erat se
    proebere
    cernendum
    ,
    nisi eiiamofferret
    pcriraclandum atque palpandum.
    Ait cuim:
    Quicl
    lurbati
    eslis,
    ct
    cogilationes
    ascenduntincor veslrum?
    Puiaverunl enim sc
    spirilum
    vidcre.
    Quid
    lurbaii
    cslis, inquit,
    et
    eogitaiiones
    ascenduntincor vcslrum?
    Yidctemanusmeaset
    pedes
    mcos:
    palpate,
    ct
    videle,
    quiaspiritus
    ossaet carncmnon
    habct,
    sicut mevi-
    dclis habcre. Coulraistamcvidenliam
    disputnnl
    ho-
    niincs.
    Quid
    enimaliudfaccrcnt
    bomines, qui
    ea
    qucc
    sunt hominiroi
    sapiunt, quam disputarenl
    de Deo
    conlraDcum?IlleenimDeus
    csl,
    illi homiiiessunt.
    Scd Deusnovit
    cogilctlionesliomimim, quoniam
    vance
    sunl
    (Psal. xciu, 11).
    In hominecarnali lota
    regula
    intclligcndi
    cst consuetudoccrncndi.
    Quod
    solcnt vi-
    dere,
    credunt:
    qttod
    non
    solenl,
    noncrcdunt. Prcc-
    tcr consuci.udiiicinfacit Dcus
    iniracula, quia
    Dcus
    est.
    Majoraquidcm
    miracula
    sunl,
    lot
    quolidie
    ho-
    mincs nasei
    qui
    non
    crant,
    quam paucos
    resur-
    rcxisse
    qui
    erant : ct tamen ista niiracula non
    coiisidcrationc
    comprehcnsnsunt,
    scdassiduiiatcvi-
    lucruiil. Resurrcxil
    Christus,
    absolularescst.
    Corptis
    crai,
    caro
    erat, pepcndit
    in
    crtice,
    emisil anitnam
    ,
    posila
    est
    *
    in
    scptilcro.
    Exliibuit illam
    vivam, qtti
    vivcbai inilla.
    Quarc
    miramur?
    Quarc
    noncrcdimus?
    Deus esl
    qui
    fccit: considcra
    auctorcm,
    ct tolledu-
    bilationeni.
    CAPUT II.

    2. Contraresurreclioncmcarnis ob-
    lenclunl,
    Si
    corruplio
    non
    cril,
    cur manducabtiur?
    Qticc-
    runt
    ergo
    bomincs,
    utruiii
    corruptio
    isla
    corporis,
    quam
    seiitiunl incarnc
    sua,
    futtirnsit in
    resurrcclione
    mortuorum. Dicinuisnonfuturam.
    Rcspondenl
    nobis:
    Si
    corruptio
    non
    crit, quarc
    manducabiiur?
    Aut.si non
    roanducabitur, quare posl
    rcsurrcclioncm Dominus
    manducavil? Modo
    Evangelium
    cuni
    legerclur,
    audi-
    vimus, quia
    curaexhibcrcl scvivumoculismanibus-
    quc discipulorum
    suorum, parum
    illi visumesl ad
    demons.raiidamcvidcntiam
    corporalcm
    : sed
    addidit,
    Ilabetishic
    aliquidquod
    manduceltir?El obluleruntei
    partempiscisassi,
    el
    favttm
    mellis: et
    tnttuducavil,
    et
    rcliquias
    dedit illis
    (Luc.
    xxiv, 57-43).
    Dicitur
    ergo
    nobis: Si
    corruplio corporis
    non
    resurgel, quaro
    manducavil DominusChrislus?
    Legistisquia
    mandu-
    cavil, numquid legislis quia
    csurivil?
    Quod
    mandu-
    cavit, polestalis fuil,
    non
    egestatis.
    Si desidorarct
    niandpcare, cgerct.
    Rursus si manducarenon
    possct,
    1
    Subaudi,
    caro.

    Quamvocem
    exprimunt
    Er,
    Lugd.
    ven. el Lov. M.
    minusvalerel.
    Numquid
    et
    Angeli, quandosuscepti
    suiil
    hospilio
    a
    palribus nostris,
    non manducaverunt
    (Gen.
    XVIII,1-9,
    el Tob.
    xn, 19),
    et tamen
    corrupli-
    biles nonfuerunl ?
    3. Si camisvitianon
    resurgent,
    cur inChrislocica-
    trices.Rursusdicunt:
    Resurgent vitia, quee
    erant in
    corporeliumano,
    cum
    quibus
    raoritur homo?
    Respon-
    dcmus: Non
    rcsurgent
    vitia. Et dicilur nobis:
    Quarc
    ergo
    Dominuscumsuorumvulnerumcicatricibusre-
    surrexit?
    Quid
    ad hoc
    dicimus,
    nisi
    quia
    el hoc
    po-
    teslaiis
    fuit,
    nonnecessitatis?Sic
    resurgerevoluit,
    sic
    sc voluit
    quibusdam
    dubiiantibus exhibere. Inilla
    carne cicatrix
    vulueris,
    sanavitvulnusincredulilatis.
    CAPUT III.

    4. Parvulorumresurrectio
    qtialis.
    Adhuc
    dispulant,
    c.t
    quocrunt
    a nobis: Parvuli
    qui
    moriuiitur, parvuli
    resurrecluri sunl? an ectas erit
    plcnarevivisccntium, quorum
    crat
    parva
    morienilum?
    IIoc
    quidem
    in
    Scripttiris
    definilumnon invenimus.
    Incorruplibilia corpora
    et immorlalia rcsurrectura
    .
    promissa
    suiit. Sedsi
    parva
    oetas
    redditur,
    si stalura
    pusillarevocatur, numquid
    et
    propterea
    infirmilasre-
    vocalttr?Si
    parvi erunl, numquidjacebunt,
    el ambu-
    larenon
    poterunt?
    Credibiliustamen
    accipituretpro-
    babiliusct
    ralionabilius, plenas
    eelates
    resurrecturas,
    ul reddalur
    munere, quod
    accessurumcral
    leinpore.
    Noncnimcredituri sumusctiamscncclamresurrectu-
    ram anliclam et curvam. Postremo
    corruptionem
    tollc,
    ct
    quod
    visaddc.
    5. Terrenum
    corpusquomodo
    in cmloeril.
    Sed,
    in-
    quis, quomodo
    erit lerrcnum
    corpus
    in coelo?Philo
    soplii
    enim
    Geiiiium,
    illi valde
    magni, quorum
    vobis
    jam
    vel insanasvel cerlehumanassententiasinliraavi
    (quaesicruniqtiippe
    istanon
    spirituDei,
    sed
    conjeclura
    cordis
    liumani);
    hinc maxime faciunl
    quacslionem,
    traclant subtiliter demomentis
    ponderum
    et ordine
    clcracntorum: el
    dicunt, quod
    etiam
    videmus,
    mun-
    dumsic,esse
    dispositum,
    ul imasil terra
    lanquam
    in
    fundo
    ejus,
    secunda
    aquasuperfundaturlerree,
    lertius
    aer
    veniat, quartus
    eethercuncla
    cooperiat.
    Illudele-
    lDcnium
    supernum, quod
    cethera
    appellant, ignem
    di-
    cunl essc
    liquidum
    et
    purum,
    inde sidera essefor-
    niata,
    ibi nibil
    posse
    essc lerrenum
    , quoniara
    ordo
    ponderum
    nouadmiltit. Si dicamuseisnostra
    corpora
    interra novaesse
    victura,
    etiuccelonon
    fulura;
    au-
    dacter et
    temere,
    imo iniideliter dicimus.
    Credere
    eiiiindcbemustalia
    corpora
    nos
    IiabilurOs,
    utubi ve-
    Iimus, quandovoluerimus,
    ibi
    simus. Namsi
    respon-
    demus,
    adsolvendamdeordine
    ponderumquccslio-
    ncro,
    in lerranosesse
    victuros;
    de
    ipsocorpore
    Do-
    roini nobisest
    queestio,
    cum
    quo
    ascendit incoeluin.
    CAPUT IV.

    6. Chrisli
    corpus
    in cwlo. Audislis
    quod
    dc
    Evangelio
    modorecens sonuitinauribusno-
    slris: Elevalismanibussuis benedixiteis. Et
    faclum
    esl,
    dumbenediceret
    eis,
    recessilab
    eis,
    et
    ferebatur
    in
    cwlum
    (Luc.
    xxiv,
    50et
    51). Quiferebatur
    incoelum?
    DomiuusChristus.
    Qui
    DominusChristus? Dominus
    J esus.
    Quidenira, separaturus
    es hominema
    Deo,
    et faeluruses aliam
    personamDei,
    aliam
    hominis,
    u ,
    jam
    non sit
    Trinilas,
    sed
    qtialerailas? Quomodo
    tu
    lyi
    SERMOCCXLII.
    1142
    homo animaeset
    corpus;
    sicDominusCbristusYer-
    bum,
    animaet
    corpus
    '. SedVerbum nonrecessit a
    Patre: et ad nos
    venit,
    et Palrem non
    deseruit;
    et
    in utero carnem
    accepit,
    etmundumrexit.
    Quidergo
    levatum est iri
    ccelum,
    nisi
    quod sumptum
    est de
    tcrra? id
    cst,
    caro
    illa, corpus illud,
    de
    quoloquens
    ad
    discipulos
    ait:
    Palpale,
    el
    videte, quiaspiriius
    ossa
    etcurneinnon
    habel,
    sicutmevidelishabere. Credamus
    hoc,
    fratrcs: et si
    argumenfa philosoplioruin
    difiicile
    solvimus;
    iliud
    quod
    demonslralum est in
    Domino,
    sinediflicultatefidei leneamus. Ilii
    garriant,
    noscre-
    damus.
    CAPUT V.

    7. Deovolente
    fit quod
    alias
    fteri
    non
    potest.
    Sednon
    poiesl, inquiunt,
    csse terrenumcor-
    pus
    inccelo.
    Quid,
    si hoc velit Deus?
    Respoode
    con-
    tra
    Deum,
    et dic : Noti
    potcst
    Deus. Nonnc el tu
    qui-
    cumquepaganus,
    dicis
    omnipoientem
    Dcum?Nonnc
    inlibro
    Platonis, quod
    besterno diedcmonstravi
    (In
    superiore scrmone,
    n.
    8), Iegitur
    dixisse Dcus non
    factus diisa se factis: i
    Quoniam
    esiis
    orli,
    immor-
    lales
    quidem
    esseet indissolubiles non
    polestis;
    non
    tamen
    dissolvemini, neque
    ullavos mortis fata
    pc-
    riment;
    necerunt valentiora
    quam
    consilium
    metiiu,
    quod majus
    cst vinculttmad
    perpeluilatcm
    vcstram
    ,
    quam
    illa
    qtiibus
    esiis
    colligali ()?
    . Totiimad vo-
    Iuntatcmsuam
    rcdegit
    Deus, qui potest
    ct
    quod
    iin-.
    possibile
    est. Nam
    quid
    cst
    aliud,
    Non
    poiestis
    esse
    immoiTales,
    sed ut nonmoriamini
    ego
    facio
    ; nisi,
    ct
    quod
    fieri uon
    potest, ego
    facio?
    CAPUT VI.

    8.
    Corporum
    ordoexdiversitcite
    pon-
    derum. Terrenum
    corpus
    conlra
    pondernm
    ordinemsu-
    per aquctm.
    Volotamen
    aliquid
    eliaui de divcrsitate
    ponderumdisputare. P.ogole,
    dic
    mihi,
    Tcrra terra
    est, Aquaaquaest,
    Aer aer
    est, iElher,
    idesl
    ca.luro,
    el
    ignis
    ille
    liquidus
    ccsltimesl.
    Qualuor ncmpc
    isla
    quasi gradaliin
    -
    consiriixerunt cl ocdiflcavcruntmun-
    dum,
    ltoc
    est,
    ex bis
    quatuor
    ccdificalusesl niundus.
    Qucercquid
    inimo
    sil.tcrraesl: quid dcsuper, aqua
    est:
    quid super aquain,
    aer cst:
    quidsuper aercm,
    coelumcst,
    oetlierest.
    Quid corpora
    solida
    qua.
    lc-
    neiitur
    atque
    traclantur? Non humida
    dico, qucc
    la-
    bunlur et
    fluurit; corpora
    dico
    traclabilia,
    undesuut?
    Terrcc
    deputanda sunt,
    an
    aqtioe,
    an
    acri,
    an ecthcii?
    Responsurus es,
    Terrce. Terrenum
    ergo corpus
    est
    lignum?
    Plane terrenuin. In lcrra
    nascitur,
    in terra
    aliiur,
    in terra crescii. Tractabile
    est,
    nonfiuxibile.
    Rcdi inecumad illumordiuem
    poiiderum.
    Terra in
    fundameuloest: ordiueni
    sequerc. Quid super
    ter-
    rain?
    Aqua. Quarelignuni
    nalat
    super aquam?
    Terre-
    numcst
    corpus
    : si revoc.esadillumordiiiem
    ponde-
    rum
    ,
    sub
    aqua
    esse
    debuit,
    non
    supra.
    Invenimus
    inter terram et
    lignumaquam
    mediam: subtcr ter-
    raro
    , super aquam,
    et
    supcr aquam
    iterumlerrain
    ,
    quandoquidem lignum
    terra cst. Perdiclisti illtimor-
    1
    SicMss.Al
    edili, Qitomodo
    luhomoanimaesei
    corpus,
    etsicutanimaet
    corpus
    iinttsesl
    homo;
    itaDeuscl Iwmo
    unusestchrislus. sed
    ferbum,
    etc.
    3
    Sic
    aliquotmanuscrq.Ti.
    Aliiverocum
    cdilis,
    isla.'..-
    vida.
    (a) Yidede CivilatcDeilib.
    22,cap.
    26.
    ,
    ,
    dinem,
    tenefidem.
    Ergo
    lerrena
    corpora
    inventasunt'
    super clemenlum, quod
    secundumest in ordineele-
    "
    mcntorum, quando
    natant
    ligna, neque merguntur.
    CAPUT VII.

    9. Plumbum
    super aquam.
    Atten-
    de
    aliud, quodplus
    mircris.
    Corporaipsagravissima,
    el lamen
    lerrena, qtiee
    l
    moxut dimissa
    fuerint
    super
    aquam,
    coiitiiiuo
    demergunlur,
    et ad ima
    profunda
    pervcniunt,
    sieut
    esiferrum, postremo
    sicutest
    plum-
    biun.
    Quid
    enim
    plumbo gravius
    ? Accedit lamen
    manus artificis ad
    plumbum,
    facit inde
    aliquod
    vas
    concavum,
    et natai
    plumbum supcr aquam. Ergone
    non dabit Deus
    corpori mco, quod
    dal artifex
    plumbo
    ?
    Deindc
    aquamipsam
    ubi
    ponitis
    ? Rediteadordinem
    elemenlorum. Certe
    respondebitis, quodaqua
    sit su-
    per
    lerram.
    Quarc
    ergoantequam
    currant
    inlerra,
    pendeiil
    nubibusflumina?
    . 10.
    Corponungraviorum
    celerior
    quorumdutn
    molus,
    Rovoca inde cousiderationem luam el
    cogitationem
    adea
    qucc
    dicttirus
    sum,
    si Domino
    adjuvanle potue-
    ro.
    Quid
    facilius
    movctur, quidvelociiisagita.ur, gra-
    vius
    corpus,
    an lcvius?
    Quis
    non
    respondeat,
    Le-
    vius?Leviora cnim
    corpora
    facilius
    raoventur,
    velo-
    cius
    aguntur
    :
    graviora
    difficilius
    alque
    tardius. Certe
    rcgulam fixisti,
    ccrte
    considcrasli,
    et
    circumspeciis
    -
    omnibus
    respondisii qttia
    faciliusmovenlur et velo-
    cius
    aguntur corpora leviora, quain graviora.
    Ila
    esl,
    dicis.
    Responde ergo
    mibi.
    Quare
    levissimaaranea
    tardc se
    movef,
    ct
    gravis equus
    velociter currit ? De
    ipsis
    liominibiis
    ioquar
    :
    majus corpus
    hominis
    gra-
    vius
    est;
    brevius
    corpusquod
    minus habet
    ponderis,
    leviusest. Ilavero
    esl,
    sed si alius
    portet.
    Si autem
    ipse
    homo
    corpus
    suum
    portel,
    validus
    currit,
    macer
    languore
    vix ambulat.
    Appendc
    macrumet robusitim.
    homincm;
    illum
    Innguore
    vix
    paucas
    libellas
    appen-
    dentcm,
    illum salubriiate
    corporis
    roulla
    pondo
    in
    carnc sua
    gerentein
    : tcnta tu ambostollere
    ;
    gravis
    cst
    validus,
    levis est macilcnlus. Recedat
    porlator,
    apparcat
    ambulator
    ; ipsos
    dimitte
    sibi,
    agant corpo-
    ra stia

    video macrumvix
    passumnioveiilem,
    video
    validum
    robitstumqueQurrcnlem.
    Si bocvalet
    sanitas,
    iromorlalilas
    quid
    valcbit?
    CAPUT YIII. H.
    Corporaspiritualiaposl
    resur-
    rectionem,
    imclediclct.Dabit
    ergo
    Deusmiram facili-
    tatcm,
    inirain levilatem. Nonsinc causailla
    corpora
    spiritualianuncupaln
    sup.t.Nonideo dicla sunt
    spiri-
    tualia, quia
    cruiit
    spirilus,
    non
    corpgra.
    Nam isla
    quco
    niodo
    habemus,
    dicuntur animalia
    corpora
    : et
    tauieii animecnon
    suiil,
    sed
    corpora. Quomodo
    nunc
    isla auimalia
    diciinliir,
    et anima. non sunt: sic illa
    spiritualia
    dicunlur,
    scdnon sunt
    spiritus, quia
    cor-
    pora
    erunt.
    Quarc
    dicitur
    spiritualecorpus,
    charissi-
    mi,
    nisi
    quia
    ad tiuturn
    spiritus
    serviet ? Nihil libi
    conlradicct
    ex
    ic,
    nihil in tercbellabit adversus te.
    Non ibi eril
    quod Aposlolus gcmit,
    Caro
    concupiscit
    adversus
    spirilum,
    el
    spirilus
    culversuscarnem
    (Galat.
    v, 17).
    Non ibi
    crit,
    Video cditnn
    legem
    in membris
    tneis
    repugnanlem legi
    menlis mem
    (
    Rom.
    vn,
    23).
    .l.rc.
    bclla noii ibi crunt :
    pax
    ibi
    erit, pax perfecta
    *
    Er,
    Lugd.
    Ven.Lov.
    omitlunt,
    quw.
    M. \
    1145
    S. AUGUSTINI EPISCOPI mi
    ibi erit. Ubi
    volueris,
    eris : sed a Deo non reccdcs.
    Ubi
    volueris,
    eris : sed
    quocumque
    ieris,
    Deumtuum
    babebis. De
    quobealuseris, semper
    cumilloeris.
    12. Resurreclionis
    protnissio
    lofaliis Dei
    promissio-
    nibusjamimplelisconfmnalur.
    Nemo
    ergofallat,
    nemo
    argumentelur,
    nemosua
    suspicione
    deliret:
    quod
    no-
    bis
    promisit Deus,
    venturum essecertissime tenea-
    nius.
    QuandovidebaturChristus,
    fratres
    mei, quando
    spiritus putabatur,
    ul se
    corpus
    esse
    persuaderet,
    non
    solum
    preebebal
    octilis
    videndum,
    sedetiam manibus
    conlreclatidum.
    Quibus
    ad exhibendamfidei verita-
    lemin
    corpore, dignalus
    esl eliamnon
    necessitale,
    sed
    polcslale
    cibumsumerc : tamen adlmc illis
    proc
    gaudio trepidanlibus ',
    firniamenturo cordis adbibuit
    desanctis
    Scriptuiis
    ;
    el ail
    illis,
    Ilwc sunl verba
    quw
    toculus sumad
    vos,
    cumadliucessemvobiscum:
    quo-
    niamnecesseesl
    impleri
    omnia
    quwscriptasunl
    in Le-
    geMoysi,
    cl
    Prophelis,
    el Psalmisde me. Tunc
    aperuit
    illis
    sensum,
    sicut
    Evangelium loquilur, quod
    modo
    leclum
    esl,
    ul
    inlelligerenl Scripluras ;
    etdixit
    eis,
    Quia
    sic
    scriptum esl,
    cl sic
    oportebal
    Christum
    pati,
    el
    resurgere
    atnortuislerlio
    die,
    el
    prmdicari
    innomi-
    ne
    ejuspmnitenliam
    el remissionem
    peccatorumper
    omnes
    gentes,incipientibus
    ab
    J erusalem(Luc.
    xxiv,
    44-47).
    IUudnon
    vidimus,
    sedhocvidemus.
    Quando
    isla
    pro-
    mittebantur,
    nondumvidcbantur.
    Aposloli
    Christum
    preesentemvidebant:
    sedloio orbeterrarum diffusam
    Ecclesiamnonvidebant : videbant
    caput,
    ct dc cor-
    pore
    crcdebant. Habemus vices
    nostras,
    habemus
    gratiamdispensalionis
    et distribulionis nostrcc: ad
    credendum cerlissimis
    documentis, tempora
    nobis
    in una lide sunt disiribuia. Illi videbant
    caput,
    et
    credebant de
    corpore:
    nos videmus
    corpus,
    creda-
    mus de
    capite.
    SERMO CCXLIII
    *
    (a).
    lndiebus
    Paschalibus,
    xiv.
    Deresurrectione
    Domini secundum
    J oannem,
    in
    illud,
    cap,xx, 17,
    Noli
    metangerc;
    nondumenimascen-
    di adPalremmeum
    (b).
    El demcinbrorumnsu
    posl
    resurreetionem.
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    Dijficuttas
    inverbisDomini
    nolentisseaMaria
    langi
    ante asccnsionem.Narralio
    resurrectionis
    Domini nostri J esu Cbristi secundum
    evangelistam
    J oannein hodie
    legi coepit.
    Hoc cnini
    scitis,
    cl comniendaveram
    vobis,
    sceundumomncs
    quatuor
    Evangelistas
    islis diebusresurreciioiiemDo-
    mini rccitari. In his
    crgo quceaudivimus,
    illudlan-
    lumsolet
    moverc, quarc
    dixerit DominusJ esus mu-
    lieri
    quaercnticorpus ejus,
    et eum
    jam
    vivum
    agno-
    scenti : Noli me
    tctngcre;
    nondum cnimascendi ad
    Patremmeum.Dixi aulem
    vobis,
    el mcminissedebe-
    lis,
    nonomniaomnes diccrc
    ;
    sed dici ab
    aliis, quce
    abaliis
    preetcrmissa
    sunt. Nonlamen
    ila,
    ulinterse
    repugnare
    credendi
    sinl,
    si absit
    contentio,
    et adsit
    1
    Alirjuol Mss.,
    ttiubantibus.
    *
    Castigalus
    ad omncsMss.et Edd.in sermone
    preece-
    denti modo
    designalos.
    (a) Alias,
    deDiversis6.
    (6)
    Hunclocumab
    Auguslino
    tractatumad
    plcbemtesla-
    tur Possidiushi
    Uidictilo, cap.
    8.
    pietas
    inlelligenlis.
    Nam
    sicutlegitur apud
    cvangeli-
    siam
    Matlhoeum, posteaquam resurrexit, occurrit
    duabus
    mulieribus,
    in
    quibusetisia erai;
    et dixit
    eis,
    Avete.lllw aulem
    accesserunt,
    el tenuerunt
    pedesejus,
    el adoraverunteum
    (
    Mallh.
    xxvui,
    9
    )
    : et
    ulique
    ad
    Patreranonduinascenderat.
    Quomodo
    ergo
    huicnunc
    dicitur,
    Noli me
    langere;
    twndumenimascendiadPa-
    tremtneitm? Sic cnim verba ista videnlur
    sonare,
    quasi
    tunceum
    posset tangereMaria,quando
    ascen-
    disset incoelum. Si inlerra
    positum
    non
    tangit,
    in
    coclosedenlcm
    quis
    morlalium
    polest tangcre
    ?
    CAPUT II. 2.
    Tangere
    Chrislum
    quid.
    Sedille
    laclusfidcm
    signiiicat. Tangit Chrislum, qui
    credit in
    Christum. Namct illa mulicr
    quce
    fluxum
    sanguinis
    paliebalur,
    dixil
    apud
    se
    ipsam
    : Si
    teligerofimbriatn
    vestimenli
    ejus,
    salvaero
    (
    Id.
    ix, 21).
    Fide
    leligit,
    et
    sanitassubsecuta
    esl, quam prcesumpsit. Denique
    ut
    nossemus
    qttid
    sit vere
    tangere,
    Dominus conlinuo
    dixit
    discipulis
    suis :
    Quis
    tne
    leligil
    ? Et dixerunt
    discipuli
    : Turbmte
    comprimunt,
    el
    dicis, Quis
    me
    letigit
    ?El ille:
    Teligit
    ine
    aliquis(
    Luc.
    vm, 43-4G).
    Quasi
    diccns : Turba
    premit,
    fides
    langil.
    Videlur
    crgo
    isla
    Maria,
    cui dixit
    Dominus,
    Noli me
    tangere;
    nondumenimascendiad Palrem
    tneum,
    Ecclcsicc
    ge-
    stare
    personam, quoe
    tunc in
    Christumcredidil,
    cum
    ascendissetad Patrem. Ecce vos
    interrogo, quando
    credidistis
    ; interrogo
    Ecclesiamtoio orbelerrarum
    diffusam, cujus persona
    erat in una femina: eluna
    voceniihi
    respondet,
    Tunc
    crcdidi,
    cumJ esus ascen-
    disset adPatrem.
    Quid cst, Tunccredidi; nisi,
    lunc
    letigi
    ? Mullicarnales Christum lantummodo homi-
    nem
    pulaverunt,
    divinilateminillolatentem non in-
    tellexerunt. Nonbene
    tetigerunt, quia
    nonbenecre-
    diderunl. Yis bene
    langere
    ?
    Intellige
    Christumubi
    cst Palri
    cocctemus,
    et
    leligisti.
    Si autem homiiiem
    ])utas,
    el nibil
    ampliuspulas,
    tibi nondumascendit
    adPalrem.
    CAPUT III.

    3.
    Difficultas
    de usu membrorum
    posl
    resurreciionem.Adbibuit
    ergo
    DominusJ esus
    spe-
    ciem
    corporis
    sui humanis
    sensibus,
    adconfirman-
    dam carnis resurrcctionem. Nihil nos aliud docere
    voluit,
    osiendendo se vivumin
    corpore post
    resur-
    rectionein
    suam,
    nisi ul credalur anobisresurreclio
    morluoruin. Cum
    crgoinlcgra
    inslaurandasiiitomiiia,
    quecri
    solct abeis
    qui
    scire
    desiderant,
    et rursus
    pro-
    poni
    solelabeis
    qui ligitare desiderant, qucesiiodif-
    licilisdc usu membrorum. Dicunt
    enim, corpusno-
    strum liabere omnia membra
    sua,
    et
    apparare quce
    membra
    quibus
    sint
    operibus
    neccssaria.
    Quis
    cnim
    nesciat, quis
    non
    videal,
    ad videndumnos habcrc
    oculos,
    aures ad
    audiendum,linguam
    ad
    loquendum,
    nares ad
    olfaciendum,
    denlcs''ad
    mandendum,
    niaiius
    ad
    operandum, pedes
    ad ambulandum
    ;
    illaeliam
    membra
    queepudenda
    dicuntur,
    ad
    generandum
    ?
    Porro auieminteriora cliam
    viscera, qucc
    nc hoivc-
    rcnl
    aspeclibus,
    voluit Deusessecontecla
    ;
    inleiiora
    noslraetinles.iiiaqu_edicuiUur, adquosusus
    vnlcanl,
    et multi
    hominum,
    ct melius medici
    cognoverunl.
    Argumenlanlurcrgo
    el dicunt nobis: Si aures habe-
    45 SERMOCCXLIH.
    1146
    bimus ut
    audiamus,
    oculos ul
    videamus, linguam
    ut
    loquamur;
    dcntes
    quarehabebimus,
    si non mandu-
    cabimus,
    fauces
    , pulmoiies, stomachum,
    intestina
    qua
    cibi
    iranscunl,
    cl
    pro
    nostreevaleludinis
    iempc-
    rie
    comiiiutaiitur; postrcmo
    illa
    ipsa
    membra
    qticc
    voeanlur
    pudenda, quare, inquiuiit, habebimus,
    ubi
    nullaerit
    gencralio,
    nulla
    digeslio?
    ]
    CAPUT IV.

    i. Membrci
    corporis
    erunl aul ctd
    K
    ustun,
    autad
    speciem.
    Uarmoniatnetnbrorum.
    Quid
    cis
    rcspondeamus?Numquidiiam
    dicturi sumus sine in-
    teslinisnos
    rcsttrrccturos,
    adsimilitudincmslaluartiiii?
    Namdc dentibusfacilc
    rcspondelur.
    Denlcsenim11011
    tanlumnos
    adjttvanl
    ad
    mandcnduin,
    veruiii ctiamad
    loqucndum;
    sicut
    plcclrumnervos,
    sic
    linguam
    no-
    stram,
    ut
    syllabas sonet, percuticntcs.
    Coeicra
    crgo
    nicmbra noslra erunt ad
    speciein,
    non ad ustiin
    ;
    ad
    coinnieiidalioiicm
    pulchriiudinis,
    non ad
    iiidigcntiam
    neccssitalis.
    Nuinquidquiavacabunl,
    ideo indccora
    erunt? El
    quidcm
    nunc
    quiaimpcriti suiims,
    el cau-
    sas rcruni
    ignoramus,
    si videanlur intcriora
    uostra,
    horrenlur
    polius quam diliguniur. Quis
    ciiimnovit
    quemadmodum
    sibi inviccmconncxasint
    incmbra,
    cl
    qnibus
    iiumcris
    coaptaln?
    Undc vocalur ctiamliar-
    monia; quod
    verbumdictumest dc musica: ubi vidc-
    iiuiscerte incitbara ncrvosdislentos. Si omiiesncrvi
    simililer
    soncnl,
    nullacsl cantileiia. Diversadislensio
    divcrsosedit sonos
    ;
    scd divcrsi soni ratione
    conjiin-
    cti, pariuul,
    nonvidcniibiis
    pulchriliidinem,
    sedau-
    dicntibus
    suaviialen). Islani raiioncm
    qtiisquis
    in
    mcmbris bumanis
    didiceril,
    lanluni
    niiralur,
    lanlum
    delcctatur,
    ut omni visibili
    pulcliriiudiiii
    islaraiio ab
    iiUclligentibusprecfcralur.
    Modocaro
    nescimus;
    scd
    tunc sciemus: non
    quia nudabuulur,
    sed
    quia
    cliam
    cooperla
    latere non
    poterunt.
    CAPUTV.5.Necinleriora
    tncmbra,
    nec
    ipsa
    coida
    lalebunl
    posl
    rcsurreclionem.Omncsinvicemnoti crunl.
    Rcspondebit
    mihi
    aliquis,
    el dicet :
    Quomodo
    si co-
    operla erunl,
    laterenon
    potcrunl?
    Cordanoslra non
    latcbunt,
    el viscera latebunt?
    Cogilalioncs,
    fratrcs
    mci, cogitaliones quas
    modo non videt nisi
    Dcus,
    omnes inviceinvidcbunl in illn socictalesancioruui.
    Ncraoibi vult tectuincssc
    quodcogilat, quia
    ncmoibi
    male
    cogital.
    Undeait
    Aposlolus,
    Ncliteante
    lcmpus
    quidquamjudicare:
    id
    csl,
    Nelcmere
    judicetis, quod
    nonvidetis
    quo
    corde
    quis
    faciat. Si
    aliquid(it, quod
    et bono corde (ieri
    polesl,
    noli
    rejirebenderc
    : noli
    libi
    amplius quarn
    humaniias
    cxigit usurparc.
    Cor
    videre,
    Dei esl: homiiiumautemnot)
    csl,
    nisi dc liis
    quccmanifesta
    sunl
    judicarc.
    Nolile
    ercjo,inquit,
    anle
    tetnpusquidquamjudicarc. Quidcsl,
    cuile
    lempus?Sc-
    quitur,
    el dicit : Donecvcnial
    Dcminus,
    el illuminct
    absconditatenebrarum.
    Quas
    dixeril
    tcncbras,
    consc-
    quenlibus
    verbiscvidenlcrosicndit:
    Itlumiuet, iuqttil,
    abscondilatenebrarum.
    Quid
    est boc? Audi
    quod
    se-
    quitur
    : Et
    tnanifeslabitcogilalioncs
    cordis
    (I
    Cor.
    IV,
    5).
    Hocest illuminareabscondita
    tcnebraruin,
    mani-
    feslas faccre
    cogilalioncs
    cordis. Modo
    ergocogilatio-
    nes nostra; nobis
    ipsis, singulis quibusque
    in luce
    sunt, quia
    novimuseas; sed
    proxirois
    noslrisintcnc
    bris
    sunl, quia
    nonvidenl cas. lbi
    quod
    nosli lc
    cogi-
    lare,
    ct alter sciturus est.
    Quid
    times?Modo visabs-
    conderc,
    modo limes
    publicari cogitationcs
    tuas :
    forte enim
    aliquid
    mali
    aliquando cogitas,
    forle ali-
    quidturpc,
    fortc
    aliquid
    vanum. Nihii ibi nisi
    boiitim,
    nihil nisi
    honcstum,
    nihil nisi
    verum,
    nihil nisi
    pu-
    rum,
    nihil nisi
    sinccrum, quando
    ibi
    fueris, cogilabis.
    Quomodo
    visvidcri modofaciein
    luani, sic luuc voles
    vidcri coiiscienliamliiani.
    CAPUT VI.

    Namcl
    ipsa agnitio, charissimi,
    ipsaagnilio
    noiincomiiiumnostrumerit? 1'ulalis
    quia
    me
    cogiiiluri cslis,
    idco
    quia
    me
    nosiis,
    cl
    palrcm
    meuin non estis
    cognitiiri, quem
    non
    nostis,
    aut ne-
    scio
    quemepiscopuro, qui
    anle raullosannos in hac
    ccclesialiiit?Onincsnoscctis.
    Qtii
    ibi
    crunt,
    nonideo
    sc
    agnoscent, quia
    facicsvidebmil :
    majori
    noiitiaibi
    eril inviccm
    agnitio.
    Sic vidcbunl
    omiics,
    et mullo
    cxccllcnlius, quoroodo
    bic solcnt videre
    Propbetec.
    Divinc
    vidcbunl, quando
    Deo
    plcni
    enuil. Ncc
    quod
    oficiidat
    crit,
    nec
    quod
    lateat
    cognilorei.i.
    0. Membraalia atl
    usum,
    alict ad decorem.Erunt
    ergo
    ibi membra
    inlegra,
    ciiam
    quoe
    bic
    pudendasiint,
    scd ibi
    pudenda
    nonerunt. Nonibi cril sollicilumin-
    lcgritatis decus,
    ubi nonerit libidinisdcdecus. Ecce
    eliam
    bic,
    ubi omiiium
    quodam
    modouoslrorum
    ope-
    ruin ncccssilas matcr
    cst; quoe
    iieccssilas liinc non
    crit;
    taincn inveiiimus
    aliquaquce
    Deus
    postiil
    incor-
    pnribus
    adnullos
    usus,
    sedadsolumdecus.
    CAPUT VII.

    J amdudum
    pcr
    membra curre-
    bam: ct nuncca
    paulodiligeulins
    rclexamus. Ocuios
    hnbcmusad
    videndum,
    atiresad
    audieiidiim,
    nares ad
    olfaciendum,
    os et
    lingiiam
    ad
    loqticiidum,"dentcs
    ad
    niandcndum, guttur
    ad
    vorandiim,
    slomachumadsus-
    cipiendum
    ct
    coquendum,
    inlcstina ad
    trajicicndos
    cibos ad
    ima,
    et illa
    quoepudendaappellanlur,
    vel ad
    cgestionem,
    vel ad
    gcncrationem
    : ad
    opcrandum
    ma-
    iuis,
    ad ambulandum
    pedcs.
    Barbec
    quis usus,
    nisi
    solacst
    pulchriludo?
    Quare
    Deusbarbam creavit in
    Iiominc?
    Specicro
    vidco,
    usum non
    quccro.Apparet
    femiiiee
    quare
    habcaiit
    itbcra, utique
    ut
    parvulos
    la-
    ctciil : niammillasviri
    quarc
    liabent?
    Inlerrogausum,
    niillus csl:
    interroga spccicm,
    dccel maniraillalura
    pcctus
    ct viros. Yirili
    pcctori
    m.imraillasdclrahc
    ,
    cl
    vide
    quanlani pulchriludinein dempseris, quanlam
    ingcssciis
    fceditatem.
    CAPCT VIII.7. In becitontm
    corporibuspulchri-
    tiidoeril omnibttsnumerisabsolutti.Sic
    crgo,
    cbarissi-
    mi,
    sic
    crcdilc,
    sic
    tcncle,
    mullorummembrorumibi
    ustimnon futuruin,
    scddccus nulliusdefiiturum. Ni-
    bil indccorumcril
    ibi,
    summa
    pax crit,
    uiliil discor-
    dans,
    nihil
    monstniqsum,
    niliil
    qtiod
    offcndat
    aspe-
    ctum,
    iu omnibiisDeUslaudabitur. Namsi nuiic in
    isla infirmilatc carnis et tcnera
    opcratione
    mcmbro-
    rum
    apparct
    lania
    corporis pulcliritudo, quoe
    illicit
    libidinosos,
    et ad
    qiircrcndiim
    cxcilat sive siudiosos
    sivc
    cuiiosos;
    cl si iiivenialur iu
    corpore
    ralio numti-
    rorum,
    lion alitis artifcx
    liorum,
    alitisinvcniiur csse
    coeloruu),
    scd idcm
    ipsc
    creator iniimoruni
    alque
    1147
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    _,,,,
    siimmorum
    ':
    quanlo
    magisibi,
    ubi crit libido
    nulla,
    nulla
    corruptio,
    nulladeformis
    pravilas,
    nullaecrum-
    nosa
    nccessilas,
    sed intcrminata eetcrnitas, pulchra
    veritas,
    summafelicilas?
    CAPUT IX.8. Bcalorumaclio
    qumnam
    erit.
    Qua-
    dragesima
    anle Paschaet
    quiiiquaginta
    dics
    posi
    Pa-
    scha. Alleluia. In
    futura
    vilalausDci sine
    cessalione,
    sine
    faslidio.
    Seddicismihi:
    Quid
    aclurus sum? usus
    membrorum ibi non
    eril, quid
    aclurus sum?Nulla
    aclio libi videtur
    siarc, vidcre, amare,
    laudare? Eccc
    diesisti
    sancli, qui post
    resurrcclionemDomini cele-
    brantur, sigtiilicanl
    fuluram vilam
    post
    resurreclio-
    ncm noslrain. Sicut cnim
    Quadragesiinoe
    dies ante
    Pascba
    siguificavcruiil
    laboriosamvitaminhacocrumna
    roortali : sic isti dies Itcli
    significant
    fuluram
    vilam,
    ubi criinus cuui Domino
    rcgnaiuri.
    Yita
    quccsigniii-
    catur
    Quadragesima
    ante
    Pascha,
    modo Iiabctur :
    vila
    qticosignificalur qtiinquaginla
    diebus
    post
    re-
    surrcciioncm
    Domini,
    non
    habetitr,
    sed
    speratur,
    ct
    sperando atnatur;
    ct
    inipso
    ainorc Deus
    qui promisit
    isla, laudalur,
    ct
    ipsec
    laudcs Allcluia sunt.
    Qttid
    esl
    cnimAllcluia?Yerbumesl
    hebrccum, Alleluia,
    Lau-
    dalc Deuin.
    Allelu,Laudalc; la,
    Dcum: Allcluia
    ergo
    laudatcDeiiro
    sonamus,
    ct invicemnos
    excitamusad
    laudatidumDeum: concordibuscordibusmelius
    quain
    citharee
    chordis,
    dicimuslaudes
    Deo,
    cantamusAllc-
    luia. Et cum
    caniaveiimus, propler
    iiifiriiiiiatemrc-
    cedimus, utcorpora
    reficiamus.
    Quarereficimus,
    nisi
    quia
    doficimus?Deindc lanla esl infirmilas
    carnis,
    lanta
    bujus
    vilec
    molcslia,
    ut
    qucclibetmagna
    res ve-
    nial in faslidium.
    Quomodo
    desidcravhnusistos dies
    ad aniium
    vcnturos,
    cum inodo
    abircnt;
    et
    quanta
    aviditatc ad illos venimus
    per tcmporis
    intervallum?
    Si diccrelur
    nobis,
    Sinc cessationcdicite
    Alleluia,
    ex-
    cusarcnnis,
    Quare
    cxcusarcnuis?
    Quia
    lassi 11011
    pos-
    setinis, quia
    ct ad
    ipsuin
    boiiumfaslidio
    faiigarcmur.
    Ibi nulltis
    dcfcctus,
    nullafasiidia.
    Siale, laudate, qui
    slalis indomo
    Domini,
    inatriis clomusDcinostri
    (Psttl.
    cxxxui,
    i
    ). Quidquceris,quid
    ibi faclurussis?
    Decai,
    ail, qui
    habitanl in domo
    Itia, Domine;
    inswcv.lct sw-
    cutontmlaudabunl le
    (Pscd. LXXXIII,
    ;'>).
    SERSIOCCXLIV
    *
    (a).
    iadicbtts
    Paschalibus,
    xv.
    De eademkclione
    Evangelii
    J oannis
    , cctp
    xx
    ,
    y. 1-18(6).
    1. IlesurreclionemChrisli ncc
    Mtigditlenacredebal,
    ncc
    Aposloti.
    Fidcs Pclri
    passo
    Domino
    absorpla.
    Ex
    Evangclio
    secuiidum J oanncni rcsurrcclio Do-
    iuini
    cocpil
    hodierecitari.
    Audivimus,
    et lidei oculis
    vidimus
    crga
    DomiuumJ esum
    picc
    mulieris afle-
    ctuin.
    Quxrcbat J esum,
    sed Ifirocii adhuc (an-
    quani corpus rcquirebat
    hominis
    mortui,
    et
    diligc-
    bal lamcn
    lanquamliiagistrum
    botiuni. Non
    intelligc-
    bat cum rcsurrexissc a
    roortuis,
    non
    crcdebat;
    cl
    1
    Sic
    aliquot
    Mss.At
    cditi,
    loco
    crcalor,
    habcnl laudittur.
    *
    Collatttsadd. r. l. v. etadSirm.
    (fl)Alias,
    cxSirmondianis 17.
    (b)
    ciiatidorusad
    piiilipp.
    n.
    quod
    a
    monumcnlorerootum
    lapidemvidit, credens
    ablatumindc
    corpus quod
    quccrebat,
    nuntiavit di-
    scipulis
    rem
    dolendam. Cucurrerunt
    duo, quorum
    uiiiis erat
    Pelrus,
    cdiusJ oannes.
    Ipse
    est enim
    quem
    diligcbat J esus, ulique pree
    ccclcris: namomnesut
    Domirius
    diligebat. Cucurrenint,
    ut viderent utrura
    veruni dicerct
    mulier,
    subiatumcsse
    corpus
    demo-
    numento.
    Yeiierunt, attenderuut,
    non
    invenerunt
    corpus,
    et crediderunt. Sed
    quid
    crediderunt?
    Quod
    credcrc non dcbucruiil.
    Quando ergo audislis,
    Et
    crediclerunt,
    forte
    pulastis
    cos
    crcdidisse
    quodcredere
    debucruiil, bocest, resurrexisse Dominuma mor-
    luis. Nonhoc
    crediderunl,
    sed
    quod
    nuiUiaveratmu-
    lier.
    Deniquc
    ut scialis hoccos
    credidisse, subjecit
    mox
    Evangelisla,
    et ait : Nondnmenim
    noverant
    Scripluras, quia oporlebat
    euma morluis
    resurgere.
    Ubi csl fides? ubi csl
    toiiesverilascontestata? Non-
    nc cis
    ipse
    DomiiiusJ csus
    ante
    passionemaliquoties
    dixit iradendurose
    cssc, occidendum
    ,
    et resurre-
    cluruin?
    Loquobatur
    adhuc surdis. J amPelrus ei di-
    xerat,
    eTucs CbrisiusFilius Dcivivi. J J amaudie-
    ral,

    Beatus
    cs,
    Simon
    Bar-J ona, quia
    non libi re-
    vclavit caro cl
    sauguis,
    sedPater meus
    qui
    inccelis
    cst. Et
    cgo
    dico
    tibi, quia
    tu cs
    Peirus,
    et
    super
    haiic
    petram
    ecdilicaboEcclesiam
    meam,
    ct
    porlee
    inferortim non vinccnt eam. i
    (Maith.xvi,
    16-18).
    Talisiides Domino crucifixo
    absorpta
    est. Tamdiu
    enimPetrus FiliuroDei
    credidit,
    donec videret in
    ligno pendenlcm,
    doncc videret clavis
    affixura,do-
    nec vidercl
    mortuum,
    donccvideret
    sepultum.
    Tunc
    perdidit quod
    lenebal. Ubi
    pelra?
    ubi firniitas
    pelree?
    Pclra erat
    ipsc Cbristus,
    illc autema
    pelra
    Petrus.
    Ideo
    surrexerat
    peira,
    ut flrmarel Peiruro : nam
    per-
    ierai
    Pelrus,
    nisi viverel
    petra.
    2. Cliristus
    agnoscilur
    a
    Macjdalena.Difftculias
    in
    verbisDominiad
    Mcigdcdenctm.
    Posiea
    tainen, quando
    Domiuus dixit
    mulieri, Marict, convcrsa
    agnovit
    eum,
    ct
    nppcllavil magistruin,
    Rubboni,
    Manifestala
    cst huic mulicri rcsurrcclio
    Domiui.
    Quid
    sibi
    ergo
    vult,
    Koli nte
    tangere;
    nondumeniin ascendi adPa-
    ircntmeiiin?
    Qucesiio
    inirabilis miillismodis. Prirao
    quia
    vctuit
    scisngi, quasi
    male
    posset taugi
    atan
    geiilc.
    Deinde
    quia
    rationem
    rcddcns
    quarc
    se
    (angi
    nolucril ct
    probibucrii, ail, Nonditmeitiinctscendi
    ad Patrem meiim:
    quasi dicerol,
    Tuue me
    -tangcs,
    ctini asceudero ad Patrem nictim. In tcrra
    positum
    langere proliibcbatur,
    ci eum
    tangere polerat
    iu
    cccloscdeiuein?
    Dixcrain cniin
    , Quid est,
    Noli tne
    lancjere;
    nondumcnimascendiad Palremtneum?PIus
    addo :
    Quando resurrexit,
    sicut
    elipscdicil,
    ei alii
    Evangclistcc,
    ct audivimus
    jara,
    cum
    leclioncs
    sancttc
    legerenlur, apparuil discipulis suis;elcum
    spirilum
    cum
    putarenl,
    ail illis :
    Qnid
    turbaii
    eslis,
    et
    quare cogilationes
    ascendnnlincor vcstrum?
    Videlemaiiusmeasel
    pedes
    meos.
    Palpctie,
    et vidcle
    (Luc. xx.v,
    57-59). Numquidjamascenderai?Noiidiim
    ascendcrat adPatrem
    suuin,
    ct dixit
    discipulissuis,
    Palpate,
    el videte. Ubi
    esl,
    Noli ine.
    lctngere?
    Ilic
    forlc
    aliquis
    diclurus esl;
    Tangi
    a
    v_nsvol_.il,
    a
    1149
    '
    5ERM0
    CCXLIV.
    1150
    mulieribus
    noluit. Si feminamhorreret,
    nonnasce-
    '
    relur ex fcmina. Verunilamen
    quidquid
    hoc est
    quod
    polesl
    facere
    qualemcumque
    quccsiionem
    ,
    ut dicatur
    Doroinumse, anlequam
    adPatremascenderet,
    aviris
    langi
    voluisse,
    amulieribus noluisse;
    ait
    evangeli-
    staMal.heeus.
    Ipscenim
    narravit1,
    occurrissemulicres
    Domino
    resurgenti,
    in
    quibus
    erat et
    ipsaMaria,
    et le-
    nuisse
    pedes ejus (Matth.
    xxvm, 9).
    Coarctala est
    queestio
    mullis
    modis, quid
    sibi
    velit,
    Noli tnetan-
    gere;
    nondumenitnascendi ad Palremtneum. Totum
    quidquid
    loculus sum,
    ad hoclocutus
    sum,
    ut
    quee-
    stionis difficullas
    augerelur:
    videlis validam,
    et
    qua-
    si insolubilem.
    Adjuvet
    me
    Dominus,
    ut solvatur.
    Qui dignaius
    est eam
    proponcre,
    dignctur exponere.
    Orate mecumeffectum
    : admc
    aurcs,
    adillumcor.
    Quod
    mihi
    suggereredignatur,
    eommuiiicabovobis.
    Qui
    melius
    inlelligit,
    doccat me: sic doctor sum
    ,
    ut indocilisnonsim.
    Qui
    autemmeliusnon
    intelligit,
    quod
    inlelligit
    audiat a me.
    3.
    Discipulorum
    deChrislo
    fides
    anteresurreclionem
    qualis
    erat. DeChristo
    quid
    credendum.
    Tangere
    Chri-
    slumestin
    ipsum
    credere.Fidei iaclum
    qualem exicjat
    Chrislus. DominumJ esum,
    sicul
    audivimus,
    sicul
    apparel,
    hominem
    pulabanl discipuli,
    ct secundum
    hoc fidemsuamlibrabanl
    : altiusnon
    crigebant.
    In
    lerra cum Cbrislo ambulabanl.
    Quod
    factus erat
    propler
    nos,
    hoc noveranl:
    quod
    nos
    fecil,
    non no-
    verant.
    Ipse
    esl Cbristus el
    factor,
    et factus. Yidc
    faclorcra: In
    principio
    erat
    Verbuni,
    et Verbum
    erat
    apud
    Deum,
    cl Deus erat Yerbum: hoc erat
    in
    priucipio
    apud
    Dcuin. Omnia
    per ipsum
    facta
    suni.

    Yidefactum
    : . Et vcrbumcaro factum
    cst,
    cthabitavil in nobis

    (J oan^
    i, i, 2, 5, 14).
    Yide-
    iiius
    ergo
    J esuni,
    sed
    precdicatajam
    nobisfide
    Apo-
    slolorum. Quod
    rios
    novimus,
    illi noiiduiii noveranl.
    Nonfacio
    injuriam.
    Nou audeo dicerc
    ignoraiiles
    ;
    sedtamenvideo
    ignoranliam
    confitenles. Non nove-
    ranl, poslca
    didicerunt, quod jam
    nos novimus.
    .
    Clnistumet Deuin ct
    bomiiiero,
    Cluislumet facto-
    remrcrum et factumin
    rcbus,
    Cbristumet crealo-
    rem hominis ct creatum
    Iiominem,
    nos
    novimus,
    illi nondum. Deus Chrislus
    ccqualis
    est Patri: tanlus
    cst, quanlus
    ille: talis
    est, qualis
    ille : hocest
    quod
    ille;
    nonhic
    cst, qui
    ille. IIoc
    eslquodille; quia
    ille
    Deus;
    el illc
    Deusilleomnipotens,
    et
    illeomnipotens;
    ille
    immuiabilis,
    et illeimmulabilis: hocest
    quod
    illc.
    Nonhic
    est, qui ille; quia
    ille
    Pater,
    hicFilius. Hoc
    quicumque
    novit,
    illi ascendit ad Patrcm :
    qui
    boc
    non
    novit,
    uondumilli ascendil Chrislusad
    Patrem;
    parvulus
    cumillo
    est,
    inlerra cumillo
    est, ecqualis
    omnipolenli
    nondum illi est. Proficienli
    ascendit,
    cumillo
    qui proficil
    ascendit.
    Quid
    est
    ergo,
    Noli
    me
    langere?
    Tactusiidem
    sigiiifieat. Tangendo
    cnim
    acceditur ad eum
    qui tangitur.
    Mulieremillamvi-
    dete, qure
    fluxum
    sanguinispatiebatur.
    Dixitincor-
    desuo :
    Sanabor,
    si
    teligerofimbriam
    vestimenti
    ejus
    (Matlh. ix, 21).
    Accessitel
    tetigit,
    sanata est.
    Quid
    1
    sirm.,
    rerumtamen
    quidquid
    Itoc
    est, potest
    , Ati
    evangelisla
    Malthwus, ipse
    enitnnarravit. M,
    est,
    Accessitet
    (eligil?
    Propinquavit
    et credidit.
    Ct
    sciatis eam
    credendo
    tetigisse,
    Dominus dixit : Te-
    tigil
    tne
    aliquis. Quid est,
    Teligil me; nisi,
    Credidit
    inme? Et ul
    noveritis lioc essc
    Tetigittne, quod
    cst
    Credidit in
    me;
    Responderunt
    discipuli,
    ct dixerunt
    ei : Turbmie
    comprimunt,
    ct
    dicis, Qitis
    tne
    teticjil
    (Luc. vui,
    45et
    46)
    ? Si solus
    ambulares,
    si
    spalium
    tibi ambulandi tuiba
    fecisset,
    si ncmo
    juxla.tc csset,
    bene
    diceres, Teiigii
    tne
    atiquis.
    Turba
    premit le,
    tu
    unum
    langenlem
    commemoras. Et ille
    repetiit,
    Te-
    tigil
    me
    aliquis.
    Prius enim
    dixcrat, Quis
    tne
    teligil?
    el
    poslea, Teligit
    tne
    aliquis.
    Nostis
    ', quiadicitis,
    Turbmle
    comprimunl.Teligit
    tne
    aliquis.
    Turba isla
    preroere novil, langere
    nonnovit. Conslai lioceuin
    significare
    voluisse
    dicendo, Quis
    tne
    letigit
    ?
    Tcligil
    me
    aliquis.
    Ul illumlactumfidcmcredamus esselan-
    gentis,
    vel
    potius
    crcdenlisacccssum.
    Quid
    sibi
    ergo
    vull,
    Noli tne
    tangere;
    nonduin enimascendi ad Pa-
    tretnmeum?
    Quod
    me
    vides,
    hoc me
    putas
    : nondttm
    ascendiadPalrem. Hominemmc vides
    ,
    hominemme
    putas
    : sum
    quidemhomo,
    sednonhicstet fidestua.
    Noli mesic
    taugere,
    uthominem tantummodo cre-
    das. NondumenitnascendiadPalremmeum. Ascendo
    ad Patrem
    meum,
    et
    tange
    mc : id
    est, profice,
    in-
    tellige
    me
    oequaleniPatri,
    et lunc
    tange,
    et salva
    eris. Noli me
    tangcre;
    nondumenimascendiadPalrem
    meuin.
    Quod
    descendi
    vides, quod
    ascendi nondum
    vides. NondumenimascendiadPalremmeum.Memet-
    ipsum
    exinnnivi
    [ortnam
    scrvi
    accipiens,
    in similitudi-
    nemhominutn
    factus,
    ethabiluinventusut homo.Hoc
    crucifixum
    est,
    hoc
    sepullum,
    hoc resuscilalum. II-
    ludaulem
    ,
    Cutnin
    fonna
    Dei
    essel,
    non
    rapincun
    ar-
    bilrcttusesl csse
    wqucilis
    Dso
    (Philipp. u, 7, 6),
    non-
    duravidcs.
    Quod
    asccndi nondumvidcs. Noli
    tangcn-
    do
    tcrraro,
    ccelum
    pcrderc
    : noli
    reroanendo iu
    honiine,
    in Deuni uon crcdcre. Noli me
    langere,
    nondumcnimascendi acl Patrem.
    ;
    :
    4. Ariani et Photiniani Chrisiumrecta
    fide
    nonlan-
    gunt.
    Proccdat Arianus :
    prius proccdat
    Pholinia-
    nus -
    Respondemus
    Plioliniano: Noli
    langcre. Quid
    est,
    Noli
    tangcre
    ?Noli siccrcdere: nondumlibi Cbri-
    stus ascendit adPatrcm. Proccdat Arianus.
    Ego,
    in-
    quit,
    DcumcredoCluisluin
    ,
    scd miiiorem. Neclibi
    adhuc ascenditadPatrem. Curoasccnderit ad
    Patrem,
    extende
    le,
    ut
    tangas
    : cxtendc
    le,
    tange
    Deum. Et
    cgo, inquit,
    Dcum
    profiteor;
    scdaltcrius
    nalurec,
    et
    alteriussubstaiUicc;crealum,
    non
    per quem
    creatasunt
    omnia
    ; factum,
    non in
    principio
    Verbumsinelem-
    pore.
    Adhuc
    ergoinfracs;
    nonduratibi ascenditad Pa-
    trem. Yisascendat
    libiadPatrem?Crede,
    Citmin
    forma
    Dei
    essel,
    non
    rapinam
    arbitratusestcsse
    wqualis
    Deo.
    Rapina
    non
    eral, quia
    natura crat.
    Rapina
    usurpa-
    lur,
    natura
    cognoscilur.
    In
    [orma
    Dei non
    rapinam
    arbilratusest esse
    mqualis
    Deo. Sic est nalus. el sera-
    [
    '
    Sirmondus,Nescitis;
    dissidenlibusomnibusmanuscri-
    plis. . .
    2
    Hocloco
    apud
    Florum
    additur,
    Hwrelici
    qui
    Dommum
    jesumnisi hominemcmninonon
    noventnt,
    nomuncionistw
    dicunlnr. isit,
    inquam,
    hwrelicinomuncionistw
    dicmttur,
    quia
    chrisluin
    nonnisihoininem
    credunt; quce
    verbaabsuai
    abomnibusexemplaribusliujus
    sennonis,
    \m S. AUGUSTINI EPISCOPl
    H52
    per natus;
    el
    natus,
    et
    semper
    naltis
    ,
    et sneiu-
    ilionatus. Tu
    quid
    dicis,
    Ariane? Erat
    tempus, quan-
    do non eral Filius. Vidcs
    quia
    nonduni libi asccndit
    adPatrem? Noli
    langcre,
    noli sic credere. Noncst
    lcmpus
    inlcr Patrcmel Filium. Genuit
    Palcr,
    natus
    csi Filius : sine
    lemporc
    ille
    genuil,
    sine
    tcmpore
    nalus
    cst, per queii)
    facta sunt
    tenipcra.
    Sic
    langc,
    cl asccndil libi adPalreni.
    Ycrbum,
    sedcooeternum
    Dco :
    SapiciUiaDci,
    scd sine
    qua nunquam
    Palcr
    fuit.
    Rcspondcrc.
    tibi habel caro
    lua,
    et coiifabulatu-
    ra
    lecum,
    dictura libi in (cnebris :
    Quomodo
    nattis
    is fuit? Tenebrcetecum
    loquunlur. Exponalur
    mibi,
    clamas :
    clamo, cxponatur
    mibi.
    Quid
    tibi vis
    expo-
    natur ?Natus
    est,
    an nonnatus? Nonenini csset Fi-
    lius,
    nisi natus. Si
    ergo
    iialus
    cst,
    fuit
    lempus quan-
    do noneral. Falsumcst hoc : terra
    Ioqueris,
    de lerra
    loqueris. Exponeergo inihi, ait, quoroodo natus,
    si
    semper
    fuit. Non
    cxpono,
    non
    expono;
    non
    possum.
    Non
    cxpono
    : sed
    pro
    me
    prophctamoppono,
    Gcne-
    rationcm
    ejustjuis
    cnarrabil
    (Isai.
    LUI
    , 8)
    ?
    SERMOCCXLV
    (a).
    \\\dicbus
    Paschalibus,
    xvi.
    De cuckinkclione
    Evangelii, J oaunis, cap.
    xx
    ,
    t
    1-18.
    CAPCT PRIMUM.

    1. Chrislttmresurrexissenon
    crcdebanlAposloli.
    EtliodiercsurrcciioDominirccitata
    csldesancto
    Evangclio.
    Lcclumeslautem
    Evangelium
    sccunduinJ oanncm.
    AudivimusquoeinaliislibrisEvan-
    gelii
    non audierarous. Omnibus
    quidem
    communisesl
    precdicalio
    veritatis
    ,
    et deunofonteomnesbiberunl:
    sed in
    preedicalioneEvangclii,
    sicut
    sa:pe
    commonui
    Chariiatcm
    vcslram,
    alia
    omnes,
    alia
    tres,
    alia
    duo,
    alia
    singuli posucrunt.
    Modo
    crgoquod
    audivimussccun-
    dumJ oannis
    Evangelium, quia
    Mariavidil Dominum
    ,
    et dixil adcam
    Dominus,
    Noli me
    langere;
    nondum
    enimciscendiacl
    Palrcm,
    solus
    evangelisla
    J oannes
    commcmoral. Ilinc
    ergo loquendum
    est Sanclilati
    voslrac. Yisisctiamliiiteaminibusiu
    scpulcro,
    Domi-
    numiionresurrexissc
    crcdideranl,
    sedablatumcssc.
    Ipsc
    J oanncs
    (sc ipsum
    enira
    dicit, quemdiligebal
    J c-
    sus)
    ciimaudissel luuilianlibusmulicribusetdiccnli-
    btis.
    Tulcrunl Domiuummcitmdc
    monumenlo,
    cucur-
    rit ctiiii
    Pctro,
    cl allcndit in
    monurocntum,
    vidit sola
    linieamiiia
    ,
    ct crcdidit. Quid
    credidit? Non
    quia
    rc-
    suiTCxcral,
    scd
    quia
    dcmonumcnto
    perieral.
    Hocse-
    (pieiilia
    verbatestaiilur. Sic enim
    scriplumcst, quod
    iuodoaudivinnis:
    Allendil, vidti,
    cl credidil : nondum
    cnimscicbal
    Scriptnras
    , quiaoportebal
    eumamorliiis
    resurgere.Apparuil crgoquid
    crcdidit :
    quod
    fidcinon
    cral,
    hoccrcdidil: crcdidit,
    scdfalsuincredidit.
    Ap-
    paruil
    c.i
    poslea
    Dominus, fugnvit
    falsiini,
    inscruit
    vcrum.
    CAPUTII.

    2.
    Difficullcts
    inChrisliverbisacl
    Mcig-
    dttlenam.Taracii illud
    quod
    solcl movere Icctoremet
    auditoremnon incuriosum
    nequenegligenteni, quo-
    modo sil
    dicluin,
    Noli
    melangere;
    nondumenitn
    '
    llujus
    sermonisscriplumcxemplar
    nullumvidimus. Ex-
    slabat in edilis Am. Er. Par. i.ov. ct itt
    Appendicc
    OperumFulgcnlii.
    (a)Alias,
    de
    Tempore
    155.
    ascendiad
    Palrem;
    hic
    videamus, Domiilb
    ip* adju-
    vanle, quid
    diclum sit. Movet enini
    hoc,
    quidest,
    Noli tne
    langere;
    nondum
    enimascendi ad Pa-
    trem.
    Quando
    enim
    ascendit ad Patrcm ? Sicut
    indicant Actus
    Apostolorura,
    quadragcsimo
    dic
    posl
    resurreciionem
    suam, quem
    diem innominc
    ipsius
    cclebraturi sumus : lunc asccndit ad Patrcm
    ;
    luiic
    '
    eum
    discipuli qui
    manibus
    tetigcrunt,
    oculis de-
    duxcrunt. Tunc sonuit
    angelica
    vox : Viri
    Galikei,
    quidslalis,
    inluenlesincwlum?Ilic J esus
    qui
    assmn-
    plus
    esta
    vobis,
    sicveniel
    quomodo
    eumviclisliseuntem
    incwltim
    (Acl. i, 1-11).
    Si
    ergo
    tunc ascendil ad Pa-
    ircm
    , quiddicimus,
    fralrcs mei?Maria non
    potcrat
    cum
    tangere
    in lerra stantem
    , et
    poterat langere
    in
    coelo
    scdentem?Si hic non
    poterat, quanto
    minus
    poteral
    ibi?
    Quid
    esl
    ergo,
    Noli me
    langere;
    nonenim
    ascendi adPalrein? Sic cnimsonant
    verba,
    tanquam
    dicerel,
    Tunc me
    lange,
    cum asccndero
    ;
    antequam
    ascendam,
    noii me
    tangere.
    0
    Domine,
    hic
    es,
    ct non
    tango;
    cum
    ascenderis, langam
    ?Deindcsi
    antcquam
    ad Patrem
    ascenderct,
    lactumhorrebal
    humanum;
    quomodo
    se
    discipulis
    nonsolum
    videndum,
    sedetiam
    coiitrectandum
    preebuit, quando
    dixit :
    Quid
    cogiiaiis
    incordibusveslris? Videlemanusmeaset
    pedes
    mcos:
    palpaie,
    el vitkie
    ,
    qttiaspirilus
    carnemel ossanonha-
    bcl,
    sicutmevitktishabere
    (Luc. xxiv, 58-59)?
    Incrc-
    dultisetiamille
    discipulus
    Tbomas
    teligil
    latus
    per-
    foratum,
    et exclamavit : Domhiustiteuset Deitstneus!
    Quaudotcligit,
    iiondumascendcrat J esus adPalrera.
    Anforle
    aliquisinsipicns
    dixerit :
    Antequam
    adPa-
    trem
    asccnderct,
    viii cum
    polerant tangcre;
    mulieres
    autemnon
    poterant,
    nisi ctimad Patrero ascenderel?
    Absurda esl ista
    cogitatio,
    et
    pervcrsa
    senleniia.
    Prorsus
    quod
    audivit
    Maria,
    audiat
    Ecclesia. Hoc
    oinncsaudinnl,
    omncs
    iiilcUigant,omncs
    faciant.
    Quid
    ergocst,
    Noli me
    lungere;
    nondumenimascendi ad
    Patrem?
    Qttod
    mc
    vides,
    homincmsolum
    putas,
    Pa-
    Iri
    ccqualem
    cssc adlmcncscis : noli me
    tangere
    la-
    lem
    ,
    noli inhomiiicmsolum credcrc
    ,
    scd Yerbum
    ccqnalcgcnilOfi inlcllige. Quidcrgoest,
    Noli melan-
    gere?
    Noli credcre.
    Quid
    noli crederc?
    Quia
    hoc so-
    luni sum
    quod
    vidcs. Asccndamad
    Palrcm,
    el lime
    langc.
    Tibi
    ascendo,
    quando
    iniellcxcris
    ccqualem.
    Quando
    cnini me
    putas
    minorcm
    ,
    liondumascendo
    libi.
    CAPUT111.

    3. Noti
    tcmgere,
    id
    esl,
    noli honiinem
    taiilttmcredere.
    Tangcrc
    autcm
    ,
    crederc csse
    , puto
    qnia
    facile
    possiunusintelligerc
    dc illa
    mulicrc, quce
    lcligil
    fimbrianivesiimcnli
    Christi,
    cl salvafacta est.
    Rccordarniui
    Evangelium
    : DomiimsJ csus Christus
    ibat advisilandam
    archisynagogi
    filiam
    , qmf.pfimo
    nunliala fttil inlirma
    , poSlea
    moiTua. Illo
    pergcnle,
    cccc iuulicr dc transvcrso
    vcnil, qua)
    fluxti
    sanguinis
    laborabat
    per
    diiodccimannos
    ,
    ct inroedicisfruslra
    cur.intilv.is
    ctnonsanaiilibus,
    omniaSU.T
    consumpsc-
    rnt :
    dixilqiie
    in corde
    sno,
    Si
    letigcrofimbricim
    vcsli-
    menli
    ejus,
    salvaero
    (Mtilllt.
    lx
    , 21).
    Hoc
    ipsum
    di-
    ccrc, jamtangcrc
    fuil.
    Deniqueaudi
    sentenliam. Cum
    salvafaclaessct secundumfidem
    suam,
    ait Dominus
    1153
    SERMOCCXLVI.
    .'V:"'.>.
    41J U
    J csus Chrisftis:
    Teligil
    me
    ctliqitis.
    El
    discipuli
    : J TWI-
    bwle
    compritnunl,
    el dicis
    , Quis
    me
    leligit
    ? Et ille:
    Teiicjil
    me
    aliquis;
    natn
    cgo
    sciovitiulemexiissedeme
    (Luc. vin, 41-46).
    Gralia
    processit,
    ut iila
    sanaretur,
    non u8Tllcmimicrclur. Dicunt
    crgo, discipuli,
    Pre-
    muiil ic
    turbcc;
    et tuuuumaut unamsensisii? el
    ille,
    Tciigit
    me
    aliquis
    : illi
    prcmunl,
    isla
    tctigil. Quidcst,
    illi
    prcniuiit,
    isla
    icligil?
    J udeci
    affligunt,
    Ecclcsia
    crcdidit.
    CAPUT IV.

    4. Dominicorumverborumsensus.
    Sccundtimhunc
    ergo
    intcllccttim
    , quo
    videmusmu-
    licrcm
    lctigisse, quod
    est
    credidisse,
    secunduiii hoc
    dictumcsl adMatiain
    ,
    Noli mc
    lctngerc
    ; asccndam,
    ct
    taiigc.
    Tunc enira
    tange, quando coguovcris
    ,
    In
    printipiocrat-Verbunr,
    cl Verbttmeral
    apud
    Deuin
    ,
    ct
    Detiserat Verbitm
    (J oan. i, 1).
    Vcrbum
    quidem
    caro
    facttim
    csi,
    Vcrbuin
    iiicoiilaniiiialiim,
    immaculalum
    ,
    immulnbilc
    niaiict,
    cl
    iiitcgruni.
    Sod
    quia
    luIioriiincm
    soliira
    vidcs,
    Yciiuimnon vidcs; nolocrcdns incar-
    ncm, etrclinquas
    Verbuni. ToiusChristus libi
    appa-
    real,
    quiaecqualis
    cstPatri inYcrbo. Noli
    crgo,
    in-
    quit,
    modo
    langerc
    :
    quia
    noiidmnvidcs
    qui
    sim. Ec-
    clesia
    ergo, cujusfiguram
    Maria
    gcrcbat,
    audial
    quod
    audivit Maria.
    Tangamusomnes,
    si crcdamus. J am
    ascendil ad
    Palrcm,
    sedct ad dcxteramPatris. Con-
    fitclur bochodieunivcrsaEcclesia: Asccndit incoe-
    iiim,
    scdetad dcxtcramPatris. IIoc audiunl
    qui
    ba-
    plizaiUur:hOcci'cdiiiilaiilcquani baplizcntur. Quando
    crgo
    crcdunt,
    Maria
    tangit
    Christum. Intcllcciusob-
    scurus,
    scdsanus: incrcdulis
    clausus,
    fidc
    pulsami
    est
    apcrtus. lpsecrgo
    DominusJ csus Cbrislusct ibi
    cst,
    cl nobiscumesl;
    cl cumPalre
    csl,
    cl innobis
    est;
    ct
    ab illo noii
    reccdit,
    ct nos nondcscril : et orarc
    docet,
    ul
    magislci';
    et ctim Patrc
    exaudit,
    ut
    Filius.
    SERMO
    CCXLVr(a).
    mdiebttsPaschalibus
    l,
    xvu.
    Dceademlectionc
    Evangclii
    J oannis, cap.
    xx, y
    . 1-18.
    1.
    Evcmgelislarum
    sine
    falsilale
    varietus. Multis
    modis DoniiniisJ esus
    post
    rcstirrcctioncm
    apparuit
    fidelibus suis : habueriint undc scribercnl omnes
    Evangelistce,
    sicul eis subministrabat
    spirilus
    recor-
    dationisrerum
    quas
    scribcrcnt. Aliusaliud
    dixit,
    alius
    aliud. Proelermiltere
    aliquispoluitnliqtiidvcrum,
    non
    dicere
    aliquid
    fcilsum.Omnia ista
    computaic
    unum
    dixisse: vcrc cnimuiius
    dixit, quia
    unus
    Spirilus
    in
    omnibusfuil. Hodie
    quid
    audivimus?
    Illud, quod
    non
    crcdebant
    discipuli
    rcsurrcxissc J esum. Et nonei crc-
    didcrunt,
    boc
    ipsum
    antc
    preenuntianii.
    Res mani-
    fcsia
    cst,
    et
    propterea scripia csl,
    ul Dco
    magnas
    gratiasagamus, quia
    in ctiin crcdidiraus
    , qiiein
    in
    terra non vidimus : illorumoculis ct manibusvix
    pcrsuasumesl, quod
    noscrcdimus.
    2.
    Discipuli
    creduntablalum
    corpus
    Domini. Audi-
    stis
    quia
    intravii inmonumenlum
    discipulusejus,
    et
    1
    In
    optimae
    notaeFloriacensi librobic sermo
    inscribitur,
    Habitus
    quinlaferia.
    '
    Collatusadf. r. t. vetad
    vigu.
    (fl)Alias,
    cxVineriauis19.
    viditlinteamina
    posita,
    el
    credidil: nondumenimnove-
    ral
    Scripturas, quiaoportebat
    euma nioHuis
    resurgere.
    Sic audistis
    ,
    siclectumest:
    Vidit,
    et
    credidil;
    non-
    dumenimnoveral
    Scripluras. Ergo
    dcbuit dici :
    Yidil,
    ci non
    credidit; nondum enim novcrat
    Scripluras.
    Quidcrgoest,
    Vidil
    linleamina,
    el crcdidti?
    Quid
    crc-|
    didit?
    Quod
    dixcrat
    mulier,
    Tukrunt Dominumde
    monumento.Si enira
    audislis,
    imo
    quiaaudisiis,
    hoc
    dixerat illamulier : Tukrunt Dominumde
    tnonumento,
    ci nescioubi
    posuerunt
    cum. Hoc audilocucurrerunt:
    ct intiavit inmonumeiilum
    ,
    vidit liiiteaminn
    ,
    etcre-
    didit
    qttod
    dixerat niulicr
    ,
    ablalumessc Chrislumdc
    monumcnlo.
    Quarc
    credidit ablalumesseet furatum
    Christumde monumcnto?
    quarc?
    Nondumenimno-
    verctt
    Scripluras, quiaoporlebat
    euma mortttisresur-
    cjcre. Intravcrat,
    non iuvencrat. Resurrexissecum
    crcdere
    debuit,
    nonfuratumessc.
    5.
    Appctriiio
    Cltristi
    Magdaknw.Quid
    sibi
    ergo
    vult?
    Solcmusvobisinde otiini anno
    loqui.
    Scdlectio
    ipsa
    suleranilcr
    legilur,
    el scrmo
    ipsc
    solcmniterreddatur.
    Quare
    dixil DominusCbristusniulieri
    jainagnoscenli.
    Prirao
    cnimdixerat, Qucmquwris? quidploras?
    Hla
    autem
    putabat
    cum csseIiortulanum. Et rcvcra
    ,
    si
    considcres
    quomodo
    olera
    ipsius
    sirous
    , horlulanus
    est Christus. Nonneest
    hortulanus, qtti posuit gra-
    num
    sinapis
    inhorto suo? id
    est,
    seiiicnmiiiimumct
    fervidum: ct crevit ct
    asccndit,
    ct fecil arborcm
    lantam
    ,
    ut eiiamvolucrescoeli
    rcquicsccrent
    in ra-
    mis
    ejus.
    Si
    habuerilis,ipsedicil, fidem,
    sicut
    granum
    sinapis(Malili. xvn,
    19).
    Modicumvidelur
    granum
    sinapis,
    niliil
    conicmpiibilius aspectu;
    nihil fortius
    gusiu. Quodqiiid
    est
    aliiid,
    nisi maxinnisardor ct in-
    lima vis fidei in Ecclcsia?
    Ergo
    mcrilo
    pulavit
    cum
    bortulanum;
    el
    aitilli, Domine,
    honoiificcnticccausa:
    quia
    beneficium
    pelebai,
    idco Dominumvocabat. Si
    tuabslulisli
    eum,
    inquit,
    oslendemihiubi
    posuisli eutn,
    el
    ego
    eumlollam.
    Quasi
    dicerel: Mihi necessarius
    est,
    libi iion. 0 mulier necessariumlibi
    putas
    mortuum
    Chrislum: vivum
    agnosce.
    Tumorluum
    quceris
    : sed
    ipse
    lecumvivus
    Ioquitur.
    Nihil autemnobismortuus
    prodessct,
    nisi amortuisresurrexisset.
    Etqui qucere-
    batur
    moiTuus,
    vivumscostendit.
    Quomodo
    vivum?
    Proprio
    nominc
    ipsam appellavit
    : Matia. Et conti-
    nuoillaDominesuo
    audito, Rabboni, respondit.
    Hor-
    lulanus enim
    potuit
    diccre, Quemquwris?quidplo-
    ras? Maria
    ,
    non
    posset
    diccrenisi Dominus.Nomine
    ipsc appellavit, qui
    ad
    regnum
    ccelorumvocavit. Hoc
    nomen
    dixit, quod
    in librosuo
    ipsescripserat,
    Ma-
    ria. El illa
    ,
    Rabbotti:
    quod
    est
    roagister. Ipsum
    co-
    gnoverat,
    a
    qtio
    ut
    cognosceretur
    illuminabatur :
    jam
    qui prius
    hoiTiilamis
    puiabalur,
    Christusvidebatur.
    Et Dominusadillam
    ,
    Noti me
    tangere;
    nondumenitn
    ascendiadPalremmeum.
    i.
    QuomodointeUigenda
    verbaChristi ad
    Magdale-
    nam.
    Tangerefide. Quid
    sibi hoc
    vult,
    Noli me lan-
    gere;
    nondumenimasccndiadPalremmeum? Si non
    illum
    poterat tangere
    in terra stantem
    , poterat
    tan-
    gere
    inccelosedenlem?
    Tanquam
    diceret : Modonoli
    me
    tangerc
    ,
    lunc rac
    langes
    cumasccnderoad Pa-
    1155
    S. AUGUSTINIEPISCOPI _..-:..-
    ngfj
    trcm. Recolal Cliaritasveslra licslcrnam leclionem
    ,
    quandoapparuit discipulis
    Dominus,
    cl
    pulaverunl
    se
    spiritum
    vidcre : ille aulcni volcns eis bunc tollere
    crrorein
    , prabuit
    se
    laiigcudum. Quid
    dixit? Ileri
    Icctuni esl : indc Serino ftiit.
    Quid
    lurbali
    eslis,
    in-
    quit,
    cl
    cogiltiiiones
    ascendttnlin cor veslrum? Videle
    manus measci
    pectes
    tneos:
    palpale
    el videte
    (Luc.
    xxiv
    , 57-59). Numquidjam
    asccndcral ad Palrem
    ,
    quando
    diccbal, Pctlpctte
    ctvicklc?Prrcbet se
    langen-
    dum
    discipulissuis,
    iton
    langcnduni,
    scd
    palpandum,
    ut fidesfial vercc
    carnis,
    veri
    corporis,
    ul exbibcatur
    eiiam tactibus btimanis soliditas vcrilalis :
    praibet
    crgo
    sc
    palpaiidum
    manibus
    discipulorum;
    ct mulieri
    dicit,
    Noli mc
    langere,
    nondumenhnasccndiad Pa-
    ireni mciiin.
    Qtiid
    sibi vult? Yiii non
    polucrunt
    eum
    langcrc
    nisi in
    lerra,
    raulicreseumhabebanl
    langere
    inccclo?
    Quid
    est
    crgo tangere
    ,
    nisi credere? Fidc
    cnini
    laiigiiuus
    Chrislum: cl mclitts cst manu non
    tangcrc,
    ct iidc
    tangerc, qtiam
    iiiaiiu
    palparc,
    ct fidc
    non
    tangcrc.
    Non
    magnum
    fuit manu Chrislumlan-
    gcre.
    J udtci
    icligcrunlquando
    coinprclicnderunt,
    te-
    tigerunt quando ligaverunl. leligcrunt quatido
    su-
    S])cndcruut
    :
    tcligcrunl,
    ct malc
    tangcndo, quod
    teti-
    gcruiil, perdiderunt. Tangendofidc,
    o Ecclesiacalho-
    lica,
    (idcslc salvamfacit. Tu lanlumfide
    langc,
    id
    csl,
    (idcliter acccdc ct (irmiter crcdc. Si Cbristum
    laiitiimmodoliomiucin
    putavcris,
    in tcrra
    teligisti.
    Si
    ChrisliimDetimcredideris
    ccqualcmPatri,
    tunc tcti-
    gisii quaiulo
    ascendit ad Patrem.
    Ergo
    ascendit no-
    bis, quaudo
    illumrccic
    intelligimus.
    Semcl tunc illo
    in
    tcmporc ascendit,
    scdmodo
    quotidic
    ascendit. 0
    quani
    niullis nccduni
    asccndit, ctquam
    multisadhuc
    interra
    jaccl?Quam
    mulli dicunt
    : Homofuit
    magnus?
    Qiiam
    nuilii dicuiit:
    Prophcta
    fuit?
    Quam
    multi an-
    lichristi
    cxsiilcrtiiit, qui dicercnt,
    ulPbotinus : Homo
    fuit, plus
    nihil
    habttit;
    scdomneshomines
    pios
    et
    sanctos cxccllenlia
    sapicniirc
    ct
    juslitioesuperavit
    :
    namDcusnonfttii. 0
    Photinc,
    inlcrra
    letigisti,
    fesli-
    nasti
    tangcrc, prcccipilasli
    le : et ideoad
    palriaro
    non
    pcrvcnisli, quia
    inviacrrasii '.
    5. CurChrisliisdisimcte
    dicit,
    Pctlremtneumel
    pa-
    Irem
    veslrum,
    ctc. Dcinde verba
    ipsius
    audiamus.
    AscendocidPctlremmcumet Pcttremvestrum
    ,
    Deum
    meumel Deumvcslrum.
    Quare noii,
    AdPatrem no-
    slrum cl Deumnostrum
    ;
    sedcum
    dislinctione,
    Pa-
    Iremmcumet Palrem veslrum? Palrcm meitm
    , quia
    unicus sum: Pairein
    vcslrum, gralia,
    non nalura.
    Pctlrcmmcum
    quia
    hoc
    scmpcr
    fui : Palrem
    vestrum,
    quia ego
    vos
    clcgi.
    Deumtneumel Deumveslrum.
    Undc Dcus Cluisti Patcr?Pater
    cjus, quia geimit
    ctim. Undc Dcus
    ejus? Quia
    el crcavit. Geuuil eum
    Ycrbum
    uiiigemtum
    ;
    creavit aiimex seminc Dnvid
    sccunduiii carnem.
    Ergo
    ct ['ater
    Clnisli,
    el Deus
    Cbrisli : Patcr
    Ciirisli,
    secunduin
    divinilatcm; Deus
    Chrisli,
    sccundum iiifirmilaiem. Audi unde Deus
    Cbristi,
    Psalmum
    inlerrogcmtis
    : De veniretnalris
    mew, inquit,
    Dcusmeuseslu
    (Psal. xxi, 11).
    Ante
    1
    tdoriacensis
    Ms.,
    senlentiam
    prwcipitasti;
    ad verita-
    lcmPalri
    wquath
    non
    perveniMi,
    Deinde
    verba,
    etc.
    venirem malris meeePater
    meus,de ventremalris
    meccDeusmeus.
    Quare ergo
    et ibi distinctio
    , puta,
    Pairem tneutnel Palremveslrdm? Est
    distinclio, quia
    aliter Pater
    unigeniti Filii,
    aliter Pater nosler : illius
    Pater
    per
    naturam
    ,
    noster
    per gratiam.
    Debuit
    ergo
    dicere,
    adPalrem
    meumetPalrem
    veslrum,ei,
    Deum
    nostrum.
    Quia
    Deuscrealurse
    ,
    si sit Deus
    ,
    et idco
    Cbristi, quia
    et creatura Christus secunduni hoini-
    ncm: Pater Cbristi
    distincte, quia
    creator
    Cliristus;
    Deus
    Christi, quare
    dislincte
    ,
    cumsecundurahomi-
    nem creatura
    Cliristus,
    creatura et nos?
    Secundum
    bominemChrislus
    utique
    servus
    , formam
    sexviacci-
    piens, juxta Apostolum(Philipp.
    n
    , 7). Quare
    e.rgo
    Deummeumel Deutnveslrumibi distincte? Dislinctc
    planc.
    NosenimomnesDeusnosler
    per propaginein
    peccati
    formavit : illeet liomo aliter factusest. llle
    de
    virgine
    natus cst
    '
    : illum mulier non
    concupis-
    cendo
    ,
    sedcredendo
    concepit.
    Ille
    propaginempec-
    cati ex Adamnon traxil. Nos omiies
    per peccatum
    nati sumus: illc sine
    peccato
    natus
    est, qui peccata
    mundavit.
    Ergo
    et ibi
    distinctio,
    Deummeumet Deum
    vcstntm.Ex semiiieenimcreati estis
    ,
    ex masculoct
    fcmina,
    cx
    eoiicupisceniia
    carnis venistiscum
    propa-
    gine peccati, quibuscumqueScriptura
    dicit :
    Quis
    mundusin
    conspeclu
    fuo? Nec
    infans, cujus
    uniusdiei
    estvila
    super
    lerram
    (J ob.xw, 4,
    scc.
    LXX). Dcnique
    cum infanlibus
    curritur,
    ut solvatur illis
    quod
    non
    vivendo
    addiderunt,
    sed
    quod
    nasccndo traxerunt.
    Non sic Christus. Deumtneumel Deumvestrum:
    Deumtneutn
    , propler
    similitudinemcarnis
    peccali;
    _0ei.ni
    vestrum,propter
    carnem
    peccati.
    C.Conclusio.
    Hucusque
    de lectione
    evangelica, quee
    pertinet
    ad resurrectionem
    Domini, quam scripsil
    J oanncs
    evangelista,
    sernionem feeisse suffecerit :
    propterea quia lcgendce
    erunl alice lectiones
    ipsius
    Evangelii
    J oannis de
    ipsa
    resurrectione DominL
    Nemo enimde resurrectione
    ejus copiosius
    narravit
    quam
    sanclus
    J oannes,
    itaut unodie
    legi
    non
    possit:
    sed
    legilur
    et
    alio, legitur
    et
    tertio, quousque
    finiatur
    quidquid
    et J oannes sanctus de Domini resurrectionc
    scripsit.
    SERMOCCXLVII
    (a).
    indiebus
    Paschalibus,
    xvm.
    Dealialectione
    EvangeliiJ oannis, cap. xx,
    19-31.
    1.Resurrectioex
    quatuorEvangeliis
    recilata.
    Resurre-
    clioDomininoslriJ esuChristisecundumveritatem
    qua-
    luorEvangelistarum
    hesterno dievideturesse
    comple-
    ta.Primoenimdieleelaest rcsurrecliosecunduniMal-
    thccum,
    aliodie
    secundumLucam,
    tertiodiesecundum
    Marcum, quarlo,
    idesl hesterno secundumJ oannem.
    Sed
    quoniam
    J oanneselLucas de
    ipsa
    resurrectione et
    quacconiigeruntpostrcsurreclionem, plurimascripj&
    1
    Tres
    sequentesversus, qui vignerioexciderant,
    men-
    dosumforte
    exemplarlegenti,
    huc
    revocantur,aliaque
    passim
    errata
    corrigunlur
    ex
    manuscriptis.
    (fl)Augustino
    reslitutus nunc
    primum
    exveleri codice
    PP.cisterciensiumS. Crucisin J erusalemde Urbe.
    .rat
    olimintersermones
    Fuigentii,
    sednovademum
    ip&ius vp&-
    rumeditionecollocaturin
    suppositiliorumAppendice.
    HS7 !;
    SERMOCCLVllI. 1158
    runt, quee
    non
    possunt
    una
    lectionerecitari;
    ctheri au-
    divimusaliquid
    secundum
    J oaiuiem,
    et
    hodie,
    etadhuc
    alicelectionesreslant. Hodie
    ergo quid
    audivimus?
    Quia ipso
    die
    quo
    rcsurrexit,
    id est dominico
    die,
    cumserofactum
    esset,
    et cssent
    discipuli
    in uno
    loco,
    el osliaclausa essent
    proplcr
    timorem J ud_corum
    ,
    apparuit
    Dominusin medio corum.
    Ipso crgo
    die,
    sicut
    evangelista
    J oannes lestis
    est,
    bis
    apparuit
    di-
    scipulis suis,
    manect sc.ro. Ex eo
    quod
    mane
    appa-
    ruit,
    eliam
    ipsa
    lectio recitata est:
    quod
    vero codem
    diesero rursus
    apparueiit,
    modo cum rccitaretur
    audivimus. Non
    opus
    crat ut a meistaoommcmora-
    rentur,
    sedut a vobis advcrtcrentur :
    propter quo-
    rumdam vero minorera
    iiitelligeiiliam
    vcl
    majorem
    negligentiamoporiuit
    commcmorare,
    ul sciaiis non
    solum
    quidaudistis,
    sedctiamde
    qua Sciiplura
    vobis
    legitur quod
    audistis.
    2. Chrisliad
    discipulosper
    osliciclausainlrcmlismira-
    culumexaliismiraculis suadeiur. Videamus
    ergo quid
    nobisad
    loqucndum
    iiodicrnalcclionc
    proponiliir. Ipsa
    quippe
    lectioadmonet
    nos,
    et
    quodam
    modo
    loquilur
    nobis,
    ui
    aliquid
    dicamus,
    qucinadmodum
    Dominus
    qui
    inca soliditatc
    corporis rcsurrexit,
    ut non solum
    viderelur a
    discipulis,
    sedeliam
    tangeretur, polucrit
    illis
    apparcre
    osliis clausis. Nonnulli enim de hacre.
    ita
    movenlur,
    ul
    pcnepericlitcntur,
    affercnics conlra
    miracula divina
    prcejudicia
    raliucinationum suarum.
    Siccnimdisputant:Sicorpus crat,si caroetossaerant,
    si hoc surrcxit de
    sepulcro, quod pependit
    in
    ligno;
    quomodo per
    clausaosliainlrare
    poluit?
    Si noii
    po-
    (iiit, dicunt,
    Nonest facluin. Si
    potuit, quomodopo-
    luil? Si
    comprchcndis nioduin,
    non est miraculum:
    et si miraculuinlibi non
    videlur, propinquas utncges
    qtiia
    et de
    septilcro
    resurrexit.
    Rcspice
    ab iniiiomi-
    raculaDomini
    tui,
    et reddc mihi de
    singttlis
    rationcm.
    Vir non
    accessil,
    ct
    virgoconccpit.
    Redde
    ralioncni,
    quomodo
    sinemasculo
    virgoconcepcrii.
    Ubi defecerit
    ralio,
    ibi cst fidei ccdiiicalio. Eccc babes unum in
    Domini
    conccptu
    miraculum: audi eliam in
    partu.
    Virgopcperit,
    et
    virgopermansit.
    J amtunc Domirius
    antequam resurgeret, per
    clausa osiia natus cst.
    Queeris
    amect dicis: Si
    per
    clausaosiia
    intrayit,
    ubi
    est
    corporis
    modus? Et
    ego respondeo
    : Si
    stiper
    mare
    ambulavit,
    ubi est
    corporis pondus?
    Sedfecit
    illudDominus
    tanquam
    Dominus.
    Numquidcrgo
    cum
    resiirrexW,
    desiitit esso Dominus?
    Quidquod
    ctPc-
    trumfecitambulare
    super
    mare
    (Maiili. xiv,
    25-29)
    ?
    Quodinillodivinilas potuit,in
    istofides
    implevit.
    Scd
    Cbristus, quiapoluit; Pelrus,
    quia
    Clnistus
    adjuvit.
    Si
    ergo coeperis
    *
    humano sensu miraculorumdiscu-
    tere
    rationem,
    limeo nc
    perdas
    (idem. Nescis nihil
    esse
    impossibile
    Deo?
    Quicumqueergo
    tibi
    dixcrit,
    Si inlravit
    per
    oslia
    clausa,
    nonerat
    corpus: responde
    tu illi a
    contrario,
    Imo si taclus
    cst,
    corpuscrat;
    si
    manducavit, corpns
    erat: etfecit illud
    miraculo,
    non
    natura. Nonne admirandus est
    quotidianus cursus
    ipse
    naturee? Omniamiracnlis
    plena
    sunt: scdassi-
    duilate viluerunt. Rcdde mihi ralionem:
    aliquid
    in-
    1
    Alias.coneris.
    terrogo
    deconsuetise. soiitis: redde
    ralionem, quare
    tani
    magnoe
    arboris lici semen lammodicum
    est,
    ut
    vidcri vix
    possit,
    ct bumilis cucurbila tam
    grande
    semen
    paril.
    Inillo lamen
    grano
    seminis
    exiguo,
    vix
    visibili,
    si consideres
    animo,
    non
    oculis;
    in illacxi-
    guilalc,
    illis
    angitstiis,
    ct rndix
    latet,
    ct robur inser-
    tum
    est,
    el foliafuturn
    alligala
    '
    sunt,
    ct fructus
    qui
    apparcbit
    in
    arbore, jain
    csl
    preemissus
    2
    in semine.
    Non
    opus
    est multa
    percurrcrc
    : dc
    quolidiauis
    rcbus
    nemo rcddit
    rationem,
    cl
    cxigis
    ame dc miraculis
    raiionem.
    Evangcliumcrgo lege,
    ct crcdc facta
    quoe
    mira sunt. Pltts est
    quod
    fccit
    Deus,
    ct non mira-
    ris
    quod
    excedil omnia
    opera
    : nihil
    crat,
    ct nutiidus
    cst.
    3.
    Confirmalur
    cxdicto Domini de
    camelo,'qui
    Deo
    facienlcpolesl
    intrarc
    perforamcn
    acus.Scdnoii
    poluit,
    inquis, corporis
    molcs trausirc
    pcr ostia, quac
    clausa
    erant.
    Quanta
    crat illa
    molcs,
    rogo
    le? Tanla
    uliqiie,
    quanta
    est inomnibus :
    numquid tanla, quanta
    estin
    cameio?Non
    ulique
    taiua.
    Lcge Evangciium,
    audi
    ipsum
    : difficuliatemdivitis intrantis in
    rcgnuni
    cce-
    lorumcumvoluisset
    oslciidcrc. ait,
    Facilius inlrat
    camelus
    per foramenacus, quam
    divesin
    regnum
    cmlo-
    rum. Hocaudito
    discipuli,
    consideranlcs nullo modo
    fieri
    posse
    ut camclus
    per
    foramenacus
    intraret,
    con-
    Irisiati sunt
    apud
    se, dicentes : Si ila
    est,quisnatnpo-
    lerit salvare
    semelipsum?
    Si faciliusinlral
    camelusper
    foramen acus
    quam
    divcsin
    rcgnuin
    coclorum
    ;
    ntillo
    modo
    potest
    camelusintrare
    pcr
    foramen
    acus;
    nullus
    ergo
    divitumsalvari
    polest. Rcspondit
    Doininus:
    Qum
    hominibiis
    impossibiliasunt,
    Deo
    facilia
    sttnt
    (Luc.
    xvrii,
    25-27).
    Potest Deusct camelum
    per
    foramen
    acus
    trajicere,
    et divitcmintroducere in
    regnum
    coe-
    lorum.
    Quid
    mihi dc ostiis clausiscalumniaris? Ostia
    clatisaIiabent vel riniam:
    compara
    rimam osliorum
    foramini
    acus.compara
    molcmcarnishumanoc
    magni-
    tudini camelorum
    ;
    et noli calumniari divinitati mira-
    culorum.
    SERMOCCXLVIH*
    ().
    Indiebus
    Pasclialibus,
    xix.
    De leclione
    Evangelii J oannis,
    cap.
    xxi,
    1-14: e/ de
    ductbus
    piscctlionibus,
    unacmle
    passionem,
    allera
    post
    resitrreciwnem
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Piscalioacl mcireTiberiadis
    non sine
    inyslerio.
    ln
    piscaiionibus
    duabus
    ftgura
    Ec-
    cksiw
    prwscnlis
    ac
    fulurw.
    Et hodielecliorecitata cst
    de liis
    (jiicc
    facta sunt
    post
    resurreclioncm Domini
    secundtmi
    cvangelistam
    J oannem. Audivit nobiscum
    Charilas vestra
    ,
    DomiiiumJ csumChrislumadmare
    Tibcriadis
    ostendisse.se
    discipulis suis;
    et
    qui
    cos
    jam
    fecerat
    piscatorcs
    boininum,
    invenit eos adhuc
    piscatorcspiscium.
    Per tolamnociemnibil
    ccperuut:
    visoautcm
    Domino,
    et co
    jubente
    reiia
    niiitcntcs,
    1
    Alias,
    occulta.
    2
    Alias,
    promissus.
    '
    Recoguitits
    est inlibris t. Am.Er. par. Lov.etinFul-
    gentii OpcrtimAppendice.
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    148.
    (b)
    InPossi-dii
    indiculo, cap.8, tractalusistesivc
    seqtten-
    tesnolanlurliisverbis: l)ecenlum
    quiiiquaginla
    tribus
    piscibus,
    cx
    Evangelio
    J oannis.i
    1169
    S. AUGU5T1NIEPISCOPI
    1160
    cepcrunt quantum
    nuroerumaudistis.
    Nunquain
    boc
    Dominus
    jubcrct,
    nisi
    aliquid significarcvcllcl, quod
    nobis nosse
    expedirct. Qtiid crgo pro magno potuit
    atl J esum Chrislum
    pcrliucrc,
    si
    pisccs caperentur,
    aul si noii
    caperentur?
    Sedilla
    piscalio,
    noslra erat
    significatio.
    Rccolamus
    crgo
    vobiscumduas illas
    pi-
    icatiotics
    discipulorum
    faclas
    jubcnte
    Domino J esu
    Chrislo,
    unaiii ante
    passioncra,
    alteram
    posl
    rcsur-
    rcclioncm. Inhis
    ergo
    duabus
    piscalionibus
    lola
    figu-
    ratur
    Ecclesia,
    el
    qualis
    cst
    modo,
    ct
    qualis
    erit in
    resurrcctione lnortuorum. Modocnimbabct sinenu-
    mcro
    multos,
    el bonoset malos:
    post
    rcsurrcclioncm
    autombabcbil certo numero solosbonos.
    CAPUTII. 2. Piscatio
    prima.
    Rccordamini
    crgo
    primampiscalionem,
    ubi videamusEcclcsiam
    qualis
    csl inisto
    tcmporc.
    DoininusJ csus invcnii
    discipulos
    suos
    piscantcs, quando primum
    cos
    vocavit,
    ut sc-
    qiicrenlur
    eum. Tunc tota iiocte niiiil
    ccpcrunt.
    Eo
    aiitcm
    viso,
    audierunl ab
    illo,
    Millilc rclia.
    Domine,
    inquiunt, per
    lotamnoclemnihil
    cepimus;
    sed eccein
    verboluorete
    miltimus.Miseruni, jubente Omnipolen-
    lc.
    Quidpoluil
    aliucl
    ficri,
    nisi
    quod
    ille voluissct?
    Scd tameneodem
    ipso
    facto
    aliquid nobis,
    ui
    dixi,
    quod
    nosse
    expcdiat, significarcdignalus
    est. Missa
    suiil rctia. Adbuc Dominusnondumcrat
    passus,
    non-
    diini rcsurrcxerat. Missasunt retia:
    cepcrunt
    lantum
    piscium,
    ut duo
    navigia implercnlur,
    ct
    ipsa
    rctia ea-
    dem
    piscium
    multiludiiicscinderciilur
    (Luc v, 1-11).
    TUIICillisdixit: Venileel
    faciam
    vos
    piscalores
    liominum
    (Maith.
    iv, 19). Acceperunt
    ab illo rclia verbi
    Dei,
    miscrunt inmundum
    lanquam
    inmare
    profundum
    :
    ccperunt quantam
    mul.itudiiiemChrislianorumcer-
    iiimuset roiramur. Duoaulemilla
    navigia,
    duos
    po-
    pulossignilicabaiit,
    J udccorumel
    Gcntium,
    Synagogee
    cl
    Ecclcsieo,circumcisionis
    cl
    prrcpuiii.
    Illorumenim
    duorum
    navigiorum, lanquam
    duorum
    parietum
    de
    diverso veniciitium
    , lapis angtilaris
    csl Chrislus
    (Ephes.
    u,
    11-22).
    Sed
    qttid
    audivimus? Ibi
    premc-
    banlur
    navigiaprce
    mulliludiuc. Sic fit modo: roulti
    chrisliaiii
    qui
    male
    vivunl,
    Ecclcsiani
    prcmunt.
    Parum
    cst
    quiaprcniunl
    ct rctia
    disrumpunt.
    Nam si non
    csscul rctia
    scissa,
    scliismalanonesscnl commissa.
    CAPUT 111.

    3. Sectinda
    piscatio.
    Transcamtis
    crgo
    ab isla
    piscationequaiii toleramus,
    et adillam
    veniamus
    quam
    ardcnter
    optamus
    c,t fidcliter cx-
    oplamus.
    EcccDominusmortuus
    cst,sed
    resurrcxit:
    apparuit
    ad niarc
    discipulissuis, jubel
    eosreiiamit-
    lerc,
    non
    quomodocumquc.
    Inlcndilc. Namin
    prima
    piscalionc
    nonillis
    dixil,
    Miltitcrelia in dexteram
    ,
    aut in sinistram.
    Quia
    si
    diccret,
    ln
    sinislram;
    soli
    inali
    significarentur
    : si
    diccret, Indexteram;
    soli
    boni
    figurarcnlur.
    Ideo non
    dixil, vel,
    Indexteram
    ,
    vel,
    In sinistram
    , quia permixti
    erant
    capiendi
    boni
    cummalis. J ammodo
    post
    resurrectioncm
    qualis
    erit
    Ecclcsia, audite, discernitc, gaudete, sperate,
    com-
    prehendite.
    Miltiie, inquit,
    relia in dexteram
    parlem.
    J amdextcri
    capiuntur
    : nulli mali timcantur. Scitis
    cnim
    quia
    dixil se
    separaturum
    esse ovcsabbcedis
    ;
    ovcs
    positurum
    ad
    dexleram,
    haedosad sinistram:
    sinisiris dicturum
    ,
    lle m
    ignemmlcrnum;. dexteris
    diclurum, Accipiteregnum(Matth. xxv,41,
    34).
    Ecce
    uiide,
    Mitittereliain dexleram
    partcm. Miserunt,
    ce
    pcrunl
    : certus est
    numerus;
    nemo est ibi
    supcr
    numcrum
    (Psal, xxxix, C).
    Modoautem
    quanli snper
    mroierumaccedunt ad
    altare,
    in
    populo
    Dei
    vidcntur,
    ct inlibro vitocnon scribuntur. Ibi
    ergo
    certus nu-
    mcrus est. De
    qtiibus piscibus
    et vosesscaffcctatc
    ;
    non audiendo tanlum et laudando
    ,
    sed
    inlelligendo
    ct bene vivendo. Mittuntur
    ergo
    retia
    , capiuntur
    piscesmagni. Quis
    est enim ibi lunc
    parvus, quando
    crunt
    ccquales Angelis
    Dci
    (Matih. xxn,
    50)?
    Ca-
    piunlur ergopisccs magni,
    ccntura
    quinquaginta
    et
    tres. Dicet niilii
    aliquis,
    Et lot erunt sancti ? Absit a
    nobis ut lantam
    paucitatem
    essesanclorumet in illo
    rcgno
    fulurorum etiamde solaisiaEcclesia
    suspice-
    mur. Certus numcrus crit: sed roilliamilliuraerunt
    do
    populo
    Israclitico. J oannes sanctus in
    Apocalypsi
    de solo
    populo
    Isracl duodcciesduodcna milliadicit
    futuros, qui
    sccuinmulieribusnon
    conquinaverunt;
    virgines
    enim
    pcrmanseruni.
    At vero dc cceleris
    genlibus
    venire dicit cum slolis albis tanta millia
    Iiotiiinum, quec
    numerarc iienio
    polcst (Apoc.
    vn
    et
    xiv).
    CAPUTIV.

    4. Numerus
    pisciumquidmysterii
    Itabeat.
    Prwcepia
    millus
    implet,
    nisi
    adjuius gralia.
    Aliquodcrgosignum
    vull isle numcrus
    ,
    et anniver-
    sariasoleinnitateserraonis
    liujus
    commcmorarevobis
    debeo, quod
    omni annosolctis audirc. Ccntum
    quin-
    quaginta
    et trcs
    pisccs,
    nuineruscst
    siguificans
    millia
    milliumsanctorum
    atquc
    fideliuin.
    Quare
    attlcmisto
    numerotol
    millia, qucc
    fulurasunt in
    regnoccelorum,
    Dominus
    significarediguatus
    cst? Auditc
    quare.
    Scitis
    Legem
    dalam esse
    per Moyscnpopulo Dei,
    et in
    ipsa Legeproccipuum
    commcmorari
    Decalogum,
    id
    est,
    decem
    prceccptaLegis. Quorum
    est unum
    prec-
    ceptum
    decolendo uno
    Dco;
    sccundum
    preeceptum,
    J Ye
    accipias
    nomenDomini Dei tui in
    vanum; lerlium
    precccplum
    de observationc
    sabbati, quod
    Christiani
    spiritualiler observant,
    J ud;ei carnaliler violant. Isla
    tria
    preccepta
    ad Deum
    perliuenl, reliqua septemad
    homines :
    proptcr
    illaduo
    principalia, Diliges
    Domi-
    numDeumluuminlolocorde
    luo,
    el exlolaanima
    lua,
    el extolamenle
    tua;
    et
    diliges proxiinum
    tuumlan-
    quam
    te
    ipsum.
    In hisduobus
    mandatis, totaLcxpen-
    det et
    Prophetw(Malih. xxn, 37-40). Quiaergo
    duo
    sunt isla
    proccepta,
    inillo
    Dccalogo
    tria
    perlinenl
    ad
    dileclionemDei,
    et
    seplem
    ad dilectionem
    proximi.
    Qttcc
    sunl
    seplempertinentia
    ad hominem? Ilonora
    palrem
    tuumct
    mctlrem,
    Non
    mcechaberis,
    Non
    occides,
    Non
    furaberis,
    Non
    [alsum
    leslhnonium
    dixeris,
    Non
    concupisces
    tixorem
    proximi
    iui,
    Non
    concupisces
    rem
    proximitui (Exod.
    xx, 1-17).
    CAPUT V.

    Hoecdecem
    preecepla
    nemo
    implet
    vribus suis,
    nisi
    adjuvelur gratia
    Dei. Si
    ergo legem
    ncmo
    implet
    viribus
    suis,
    uisi Deus
    adjuvet Spirilu
    suo; jara
    recolile
    quemadmodumSpiritus
    sanctus
    septcnario
    ntimerocommendatur,
    siculi sanctus
    pro-
    pbetadicit,
    implendum
    hominem
    Spiritu Dei,
    sa.
    1161
    SERMOCCXLIX.
    1164
    pientise
    et
    intellectus,
    consilii et
    fortitudinis,
    scientiee
    et
    pietalis, Spiritu
    timoris Dei
    (Isai. xi, 2, 3).
    Istee
    seplemoperationes
    commendant
    septenario
    numero
    Spiritum
    sanctum, qui quasi
    descendensad
    nos,
    in-
    cipit
    a
    sapienlia,
    finit ad limorem. Nosautemascen-
    dentes
    incipimus
    a
    limore, perficimur
    in
    sapientia.
    Initiumenim
    sapientim
    timorDomini
    (Eccli. i, 16).
    Si
    ergo Spiritu opus
    est ut Iex
    possit impleri,
    accedant
    septem
    ad
    decem,
    (it nuraerus decemet
    septem.
    Si
    computes
    ab uno
    usque
    ad decemet
    septem,
    fiunt
    centum
    quinquaginta
    et tres. Non
    opus
    est omnia
    nunc numerare, apud
    vos nurnerate : sic
    computate,
    unumet duoet triacl
    quatuor
    sunl decem.
    Quomodo
    decemsuntunum etduo et tria et
    quatuor,
    sicadde
    ceeteros numeros
    usque
    ad decemet
    seplem
    : et in-
    venis numerumsacrumfidelium
    alque
    sanctorumin
    coslestibuscumDominofuturorum.
    SERMO
    CCXLIX*(a).
    indiebus
    Paschalibus,
    xx.
    Deeademlectioneet dectuabus
    piscalionibus.
    1. Piscatio
    jussu
    Domini
    facladuplex.
    Audivimus
    Evangelium,
    quemadmodum
    Dominus
    J esus, post
    resurreclionem apparuit discipulis piscanlibus
    ad
    mareTiberiadis.
    Quandoeos
    vocavit
    primum,
    dixerat
    eis : Venite
    posl me,
    el
    faciam
    vos
    piscalores
    hominum
    (Mallh. iv, 19).
    Et lunc
    quidemquando
    vocali
    sunt,
    ad
    ejus
    verbum mittentes retia
    , ceperunt magnam
    multitudinem
    piscium;
    sednumerus non est dictus.
    Deinde
    in
    ipsa piscationc prima,
    non eis dixerat
    ,
    Miltilerelein dexteram
    partem
    : sed tantum
    dixerat,
    Mittile; nec,
    In dexteram
    dixit; nec,
    In sinislram.
    Captus
    est auiemtanlus
    pisciura numerus,
    ut esset
    sine
    numero,
    et onerata sunt
    navigia
    eorum. Et
    quo-
    modooneratasunt? Sic
    loquitiirEvangelium, Vtpene
    mergerentur(Luc. v, 1-11).
    Tunc eis dixit
    quodcom-
    memoravi,
    Venite
    posl me,
    et
    [aciam
    vos
    piscatores
    hominum. Ad
    ipsa
    relia
    pertinemus,
    sumus
    quidem
    illis relibus
    capti;
    sed nonremaneraus
    captivi.
    Non
    limeat
    capi
    homo : si
    capi polest, decipi
    non
    potest.
    Sed
    quid
    sibi vult ista
    postremapiscatio,
    de
    qua
    hodie
    lecturaesl
    Evangelium? Apparuit
    Dominus
    piscato-
    ribus slans in
    littore,
    et
    qucesivit
    ab eis ulrumhabe-
    rent
    pulmentarium.
    Dixerunt se non
    habere;nihil
    enim
    ceperant
    lolanocle. Et ait
    illis,
    Mittiteindexle-
    ram
    parlem
    :
    quod
    lunc nondixerat. Et
    fecerunt;
    et
    non
    poterant
    trahere retia
    pree
    multitudine
    piscium.
    Invenli sunt autem
    pisces
    centura
    quinquaginla
    tres.
    Et
    quoniam
    inilla
    prima piscatione
    dictumerat
    quia
    pree
    mullitudine
    piscium
    retia
    rumpebantur, pertinuit
    ad curam
    Evangelistee
    in ista
    piscatione
    dicere,
    Et
    cumtam
    magni essenl,
    nonesl scissumrele.
    2. PiscalionesduwslalumEcclesim
    prwsenlis
    et
    fu-
    turmadumbrant. Donalislarumschisma.
    Discernamus
    piscaliones
    duas;
    unamanle
    resurreclionem,
    alteram
    post
    resurrectionem. In illamiltunlur
    passim
    retia :
    )
    *
    Castigatus
    est add. r. t. v. et ad
    vigu.
    (fl)Alias,
    ex
    vignerianis
    21.
    non nominatur
    dextera,
    ne
    intelligantur
    soli
    boni;
    nou nominatur
    sinistra,
    ne
    intelligantur
    soli mali :
    crgo permixli
    boni et roali. Et relia
    preemultitudine
    rumpebantur. Rupta
    retia
    significant
    schismata. Vi-
    demus,
    sic
    est,
    sic fit.
    Implenlur navigia
    duo
    propter
    populos
    duos de
    circumcisione et
    preeputio
    : et sic
    implenlur,
    ut
    premantur,
    et
    pene mergantur.
    HoC
    quod significat, gemendum
    est. Turba turbavit Ec-
    clesiam.
    Quammagnum
    numerum fecerunt male vi-
    ventes, prementes
    et
    gementes
    *
    ?Sed
    propter pisces
    bonos non sunt mersa
    navigia.
    Disseramus
    s
    illam
    piscationem
    novissimam
    post
    resurrectionem. Malus
    ibi
    nullus, magnasecuritas,
    sedsi bonuseris. Inter
    maloseslote
    boni,
    et eritis sine malis boni. In isla
    piscalione
    est
    quod
    moveamini: inter malos estis. 0
    qui
    fideliterme
    auditis,
    ovosad
    quos
    non
    perit quod
    dico,
    ovos
    quibus
    verbumnon
    per
    aures
    transit,
    sed
    incor
    descendit,
    o
    vos. qui plus
    timelis malevivere
    quam
    malc mori:
    quia
    si bene
    vixeris,
    malemori non
    poleris
    3
    : vos
    crgo qui
    me
    auditis,
    ut non solum
    credatis,
    sedetiambcne
    vivalis; vivitc
    bene,
    et inter
    nialos vivile
    benc,
    retianolite
    disrumpere. Qui
    mul-
    tumsibi
    placuerunt,
    et
    quasi
    malossustinere nolue-
    runt,
    relia
    ruperunt,
    inmari
    perierunt.
    Yivite inter
    malos
    bene,
    nonvobissuadeant mali christiani male
    vivere. Non dicat cor tuurn:
    Ego
    solus sumbonus.
    Si
    cceperis
    esse
    bonus;
    credeesse et
    alios,
    si tuesse
    potueris.
    Ne
    adulteretis,
    ne
    fornicemini,
    ne fraudem
    faciatis
    ,
    ne
    furemini,
    nefalsumtestimonium
    dicaiis,
    ne falsum
    juretis,
    ne
    inebriemini,
    ne commodatum
    negetis,
    ne invenlum
    alicujus
    in viconon reddatis.
    Hcecet lalia
    faciie,
    securi inter malos
    pisces.
    Intra
    eademretia
    natalis;
    sedvenietis ad
    littus, post
    re-
    surrectioiiemin dextera inveniemini. Ibi nullusest
    malus.
    Quidenim, quialcgemnostis, quia
    Dei man-
    dala
    cognoscilis, quia
    scitis
    quid
    sit bonumet
    malum,
    quid
    vobis
    prodest,
    si nonfacialis?Nonne
    ipsa
    scieutia
    punitur
    consciontia? Sic
    discile,
    ut facialis.
    3. Mandata Dei nonnisi
    per gratiamimpleri,
    intelli-
    gitur
    in numero
    pisciumcaplorum.
    MandataDei
    pro-
    pter niagnumperfectionismysteriumDecalogo
    conti-
    nentur. Decem
    precceptaLegis
    sunt
    scripta
    intabulis
    lapideis digito Dei,
    hoc est
    Spiritu
    sancto : inuna
    labula, prccceptaquce
    ad Deum
    pertinent;
    in
    altera,
    quee
    ad hominem
    pertinent. Quare
    lioc?
    Quia
    in di-
    leclioneDei et
    proximi
    tota Lex
    pendet
    ct
    Prophetae
    (Matth. xxu, 37-40)..
    Sed
    quid
    valent ista decem?
    Dataest
    lex,
    sedsi dataessetlex
    qumpossetvivificare,
    omnino
    exkge
    esset
    justitia (Galat.
    m,
    21).
    Nosli le-
    gem,
    et non facis
    Iegem;
    Liltera occidil: ut autem
    facias
    quodnosli, Spinlus
    autem
    vivifical(II
    Cor.
    m,
    6).
    Accedantaddecem
    septem.
    Sicut enimIexDeca-
    logo significatur,
    ita
    Spiritus
    sanctus
    sepliformis
    ostenditur.
    lpse
    invocatur
    super baptizatos
    ut det
    illis
    Deus,
    secundum
    prophetam, Spiritum sapienlicei
    1
    Forte,petiemergenles.
    t
    2
    Forte,
    niscerncimus.
    3
    Rectius
    legereiur, quia
    si bene
    vixeritis,
    male
    mori
    norf
    poleritis.
    M.
    bANCT.
    AUGUST.V.
    flrente-sept.J
    J 1C3
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1161
    *
    ct inteliectus:
    ecceduo.
    Spiritum
    consilii et foriitu-
    dinis
    : ecce
    quatuor. Spirilum
    scienlieeet
    pietalis
    :
    ccpe
    sex.
    Spiritum
    timorisDomini:
    ecce
    sepleui (Isai.
    Xi,2,3). Quaiido
    istaseptem
    accesserunt.
    fiuntdecem-
    Quiddixi
    ?
    Quasi
    absurdumest: Cum
    septem
    adde-
    cemaccesserunt,
    fitintdeeem:
    quasi
    oblitussumnu-
    merare.
    Ergo
    dicere debui.
    Cum
    seplem
    addecem
    accesserunt, fiunt
    dccemet
    septem.
    Hoc omnes no-
    runl: naincum
    diccrem,
    Cum
    seplem
    ad decemac-
    cesserunl,
    fiunldecem; pueri
    isli non roeridebant?
    Et tamen
    dico,
    et
    repeto,
    nonerubesco. Cumintel-
    lexeritis,
    non
    reprehendetis compulantcin,
    sed ama-
    bitis
    dispulanlem.
    Deceiri sunl illa
    prceceptalegis
    :
    sedenumeravi et
    seplemcooperationesSpiritus
    sancli.
    Cumisla
    septem accesserinl,
    fiunl decem: cum
    Spi-
    rilus sanctus accesserit, implctur
    lex. Si autem ista
    septcm
    iioii
    accesserint,
    nonfiunt illa dccem: in lit-
    tera
    erunt,
    sedlittera
    occidil;
    scienlia
    preevaricatorem
    facit. Accedat
    Spiritus,
    et
    implelur
    lex, adjutorioDei,
    noii viribus ttiis.
    Ergo
    vide: nonvaldeamemus
    pcr-
    tincre ad illa dcecm. Si enimex
    legejuslilia, ergo
    Chrislus
    tjratis
    nwrtuus est
    (Galat.
    u, 21).
    Sed
    quo
    pertincamus
    ? adilla
    seplem
    ? Talc cst ac si facere
    possimus,
    scd
    quid
    facimusncsciamus.
    Ergo
    addc-
    cero
    septempcrtineamus..
    Lex
    jubet, Spirilus juvat:
    lex
    agit tccum,
    ut scias
    quid
    facias
    ; Spiriltis,
    ut fa-
    cias.
    Ergo
    addccera
    seplemperiineamus,
    et
    compu-
    temus dccem
    septem,
    el inveniemus nos in cenlum
    quiiiquaginla
    tribus. J am
    nosiis, soepedixi, sccpe
    oslondi. Ab tmo
    usqtte
    ad
    quatttor
    dcccrasunt: sed
    si omncsaddas. Unum
    sequanlurduo
    : addc el
    duo,
    jam
    triastiul :
    post
    duo
    scquaniur iria, jam
    sexsunl:
    post
    tria
    scquantur quatuor, jam
    deceiii sunl.
    Quid
    nie
    rumpo? Quod
    noslis
    loquor.
    Additc ceelerosnu-
    meros,
    et
    pcrvenietis.
    Cum
    perveneritis
    ad decem et
    septem,
    adcentumet
    quiiiquaginta
    et tres crescendo
    pervenietis.
    Quid
    est crescendo? Proficiendo tan-
    quam gradalini pervenietis addcxleram,
    Obediteno-
    bis, computate
    vobis.
    SERMOCCL
    *
    (a).
    mdiebusPascbalibus
    ',
    xxi.
    Deeademleclioneel deduabus
    piscalionibus.
    1.
    Ignobiles
    cur
    prius
    elccli a Chrislo.DominusJ e-
    sus inlirma mundi
    eligens,
    ul confunderet
    forlia,
    et
    colligens
    Ecclesiamsuamdetoto orbe
    terrariim,
    non
    ccepit
    ab
    imperatoribus,
    aut a
    senatoribus,
    seda
    pi-
    scatoribus.
    Qiioecumque
    cniin
    dignitates
    fuissent
    prius
    eleciee,
    sibi lioc auderent
    tribuere,
    nonDei
    gralice.
    Iloc consiliiim
    sccrelum
    Dci,
    boc consiliumSalvato-
    ris nostri
    exponitApostolus,
    ubi dicit: i Yideteenim
    vocationcm
    vestram, fralres,
    \>
    Aposloli
    verba
    sunl,
    t
    quia
    iion multi
    sapientes
    secundum
    carnem,
    non
    multi
    potentes,
    noii multi uobiles
    ;
    sed inlirmamun-
    1
    mvetuslissimocodiceFloriacensihicsermo
    preeuola-
    tur,
    Habitus
    \cria
    sexta.
    *
    Castigatus
    add. f.r. t. et ad
    Vign.
    (a) Alias,
    ex
    vignerianis
    2__.
    di
    elegit Deus,
    ul confuiideret
    forlia;
    et
    igoobilia
    niundi et
    conlempiibilia
    elegit Deus,
    el ea
    qua?
    nqn
    sunt
    (anquam
    ea
    queesimt,
    ut
    quee
    sunl
    evacuentur,
    ut non
    glorietur
    omniscaro coramilio
    (i
    Cor.
    i,
    26-
    29).
    Hoc el
    propbeta
    dixit: i Omnis vallis
    hnple-
    bitur,
    omiiis mons
    etcollis
    humiliabitur, ccqualitas
    campi
    consliluetur
    (Isai. XL,4). Denique
    hodie ad
    *
    graiiam
    Domini
    pariter
    accedunt nobileset
    ignobiles,
    doctus et
    imperitus, pauper
    et dives. Adistam
    gra
    tiam
    accipiendam
    non se
    prceponitsuperbia
    humili-
    tali,
    nihil
    scienli,
    nihil habenli. Sed
    quid
    eis dixit ?
    Venite
    postme, faciam
    vos
    piscatores
    hominum
    (Maith.
    IV, 19).
    Si illi
    piscatores
    non
    prcecessissent,
    nos
    quis
    cepisset
    ? Modo
    magnus
    est
    quilibet oralor,
    si
    polue
    rit bene
    exponere
    de
    quoscripsit piscator.
    2. Piscalionumduarumdiscrimenet
    mysterium.
    PrU
    tna
    piscalione
    boniet
    malisignificanlurcongregandi.
    Pe-
    riculumexmalorum
    (elicitale.
    Schismala. Cum
    erg-o
    piscatores pisciumelegissel
    DominusJ esus
    Christus,
    et fecisset
    piscatores hominum,
    in
    ipsis
    eliam
    pisca-
    tionibtiseorum
    aliquid
    nos voluit admoueredevoca-
    lione
    populorum.
    Duas
    piscationes
    altendite necessa-
    ria distinctione discretas :
    unam, quando
    Domiuus
    elegit
    eosde
    piscatoribus,
    et feciteos
    discipulos
    suos;
    alteram, quam
    modo
    audivimus,
    cumsanctumEvan-
    geliumlegeretur, post
    resurreetionemDomini nostri
    J esu Cbristi: illam ante
    resurrectionem,
    istam
    pqst
    resurrectionem.
    Quid
    intersit inter ambas
    piscationes,
    valdedebemus attendere :
    navigium
    est inslruciionis
    nostraenova
    Evangelii precdicatio,
    in
    quo
    et
    piscantes
    iiivcnit, quibus
    et
    ail,
    Miitilerelia. Dixeruntilli: Tota
    noclenil
    cephnus,
    fruslra
    laboravimus;
    ecceinnomine
    luo tnillemusreiia.
    Miserunt,
    et lanlum
    ceperunt,
    ut
    implerent
    duas
    naviculas, quaepiscium
    multitudine
    ila
    premebaniur, utpropemodumroergerentur.
    Deinde
    ipsa
    mtiltitudine
    pisciumdisrupla
    sunt retia. Tuncait
    illis,
    Venite
    post me,
    et
    faciam
    vos
    piscalores
    hominum.
    Tuncreliclisrelibusct
    naviculis,
    seculi sunt Chrislum
    (Luc. v, 1-11).
    Modo
    post
    resurrectionem exhibuit
    nobisDominusCbristusaliam
    piscationem,
    dislanlem
    ab illa
    superiore.
    Tunc
    enim,
    Millile
    retia,
    dixit:
    nec,
    In
    sinistram; nec,
    Indexteram
    partem;
    sed
    lantum,
    Mitiile
    retia,
    dictumest. Si enim
    diceret,
    In
    sinislram,
    malossolos
    signilicarel;
    si,
    In
    dexteram,
    solosbonos.
    Quiaergo
    nec In dexteram nec In sinistram
    dixit,
    boni et mali
    significantur,
    de
    quibusloquilur
    Evan-
    gelium
    alio loco:
    quia
    misit
    paterfamilias
    servossuos
    parala
    coena,
    et adduxerunt
    quos
    invenire
    poiuerunt,
    bonoset
    malos,
    et
    impletee
    sunt
    nuptice
    discumben-
    tibus
    (Mutih.
    XXII,8, 10).
    Talisesl modo Ecclcsia
    ,
    plena
    boiiis ct malis. Multitudine
    impletur
    Ecclesia:
    scd mullitudoisla
    aliquando premit,
    et
    prope
    nau-
    fragium
    conatur adducere. Maleviventiummultitudo
    beneviventesita
    perltirbal,
    ut
    quibenevivit,
    stultumse
    pulel,
    quando
    attendit alios
    maleviverermaximequia
    secuudumbona
    hujus
    sauculiinveniuntur raulti felices
    nocentes,
    ct inveniuntur multi infelices innocenles.
    Et
    quam
    metuendumest ne
    naufragioprematur atque
    mergatur! Quam
    metuendum
    est, charissimi,
    ne di-
    iifie .' SERMOCCL.
    IIGO
    calquibenev_vit:Quidmihi
    prodest, quiabenevi-
    vo 1Ecceenim illemalevivit et honoratior est me.
    Mihi
    quidprodest
    quia
    benevivo?Periclilatur: iiraeo
    ne
    mergalur. Alloquar
    eum,
    ut de
    profundoerigalur.
    Qui
    bene vivis,
    bene vive: noli
    fatigari,
    noli relro
    respicere.
    Vera est
    promissio
    Domini lui
    dicenlis,
    Qui perseveraverilusque
    in
    fmem,
    hicsalvuserit
    (Mallli.
    xxiv, 15). Attendo, iuquis, quod
    alius male
    vivit,
    et
    fclixest.
    Falleris,
    infelixcst : ei eo esl
    infelicior, quo
    sibi vidclur felicior. Iusania
    est, quod
    non
    aguoscit
    miseriamsuam. Si videres febrientem
    ridenlem,
    tu
    plangeres
    insanientem.
    Quod
    tibi
    promissum est,
    nondumvenit. Ille
    qui
    libi felicior
    videtur,
    rebus vi-
    sibilibuset
    temporalibus pascitur, ipsis
    loetatur: nec
    altulit
    ea,
    nec auferet ea. Nudus
    ingressus est,
    nudus
    est exiturus. A falsis
    gaudiis
    venturusest adverosdo-
    lores. Tibi aulem
    quodpromissum
    est,
    nondumvenit.
    Dura,
    ul
    pervenias; persevera,
    nedeficiendote
    ipsum
    fraudes: namDeus tefallere non
    potest.
    Eccedixi
    breviter,
    ne
    navigiamerganlur.
    Accessit
    aliudad illam
    piseationem
    detestabilius
    ,
    ut retia
    rumperentur.
    Rupia
    sunt
    retla,
    hceresesfacteesunt.
    Quid
    enimaliud
    sunt
    schismata,
    nisi scissuroc?Sic ferendaet toleran-
    dacst
    primapiscatio,
    utnemo teedio
    fatigetur
    :
    quam-
    vis
    scriptum
    sit,
    Twdiumlenuil me
    pro peccaloribus
    relinqueniibuslegein
    luam
    (Psal. cxvn), 53). Navigiura
    clamat, quod prematur
    a
    multiludine, tanquamipsa
    navishabet haocvocem: Twdiumtenuit me
    pro pec-
    caioribus
    retinqitenlibuslegem
    tuam. Elsi
    premeris,
    vi-
    de
    semper
    ne
    mergaris.
    Tolerandi sunt mali
    modo,
    DOi)
    separandi.
    Misericordiamet
    judicium
    Domino
    canto
    (Psal.c, 1)
    :
    prius
    misericordia
    preerogatur,
    et
    posleajudicium
    exercetur.
    Separatio
    in
    judicio
    fiet.
    J rodoaudiiitmebonus
    ,
    ut sit melior : audiat et ma-
    lus,
    ut sit
    boiius;
    cum
    tcmpusest poenilenlia.,
    non-
    dumsenteniice. Transeamus ab ista
    piseaiione, quoe
    linbet
    gaudia
    mixla
    lacrymis
    :
    gaudia, quiacolligun-
    tur
    boni;
    mixta
    lacrymis, quia
    vixferuiiiur mali.
    5. Allera
    piscatio.
    Numerus
    piscium
    inhacsola di-
    clus.
    Myslerium
    numeri
    piscium.
    Lex sine
    gralia
    nihil
    valel. Decem
    prmceplonun
    dislinctio. AuxiliumDei ad
    iinpkndani legem
    necessarium. Adillam
    piscationera
    novissimam animumconvertamus : ibi
    reficiamur,
    ibi consolemur. Et ideo
    ipsapost
    resurrectionemDo-
    inini facia
    est,
    quia significavil Ecclesiara, qualis
    post
    resurrectionemfutura esl. Ecce dicilur
    discipu-
    ?
    lispiscantibus; Dorainusdicit, qui
    et
    prius
    dixit: sed :;
    prius, quid mitterent; modo, quo mitlerent,
    id
    est,
    :
    indexteram
    partemnavigii. Ergo
    illi modo
    capittn-
    lur,
    qui
    addexteramstabunt : illi
    capiuntur, quibus
    ^
    diclum
    est, Venile,
    benedicli Palris
    mei,
    percipite
    regnum(Malth. xxv, 34). Mittunt,
    et
    capiunt.
    Ibi nu-
    merus nonest diclusin
    primapiscatione;
    solamul-
    titudo dicla
    est,
    numerus non est definitus. Mulli
    sunt enim
    super
    nuraerum
    modo,
    id
    est, veniunl,
    in-
    trant, implent
    ecclesias.
    Ipsi implent thcatra, qui
    ec-
    clesiam.
    Super
    numerum
    implent:
    ad numerum il-
    lum
    qui
    fulurus est in vita
    eeterna,
    non
    pertinent,
    nisi
    mutentur,
    cumvivunt. Ei
    numquid
    omnes mu-
    tantur ?
    Quomodo
    nec illi
    boni omncs
    perseverant.
    Ideoillis
    dictum
    est :
    Qui perseveravit
    usque
    in
    finem,
    hicsalvuserit. Et illis
    qui
    adhuc mali
    sunt, dicitur :
    Nalo mo.rtem
    peccalgris,
    sed ut
    convertalur et vivat
    (Ezech. xxxiu,
    11). Ergo
    ibi
    numerusnon est
    dictus,
    quia
    niulti
    super
    numerumfacti sunt. Dixit
    Psalmus :
    Annuntiavi,
    etlocutus
    sum, multiplicali
    sunt
    super
    nu-
    merutn
    (Psal. xxxix, 6).
    Modo in
    dexleram,
    nonsu-
    per
    numerum: centum
    quinquaginla
    tres
    sunt,
    sed
    raagni.
    Hocenimdictumest:
    Ei
    cumtam
    magni
    es-
    sent,
    non esl scissumrete. Tunc enim
    eongregatio
    sanctorum
    erit,
    divisioneset scissuree
    hcereticorum
    non erunt:
    pax erit,
    et
    perfecia
    unitas erit. Nemo
    minus,
    nemo
    plus erit, integer
    numerus erit. Sed
    valde
    pauci sunt;
    si centum
    quinquaginla
    tres
    tantuni sunt. Absit a
    nobis,
    ut tot soli sint in hac
    plebe
    :
    quanlomagis
    inuniversa EcclesiaDei?
    Apo-
    calypsis ipsius
    J oannis
    evangelistce
    ostendit visam
    fuissetantammultitudinem
    sanctorumet inillaceter-
    nitate
    felicium, quantam
    numerare nemo
    possit.
    Sic
    ibi habetur
    scriptum(Apoc.vn,
    9).
    Et tamenomnesad
    numerumistum
    perlinenl,
    ad cenlum
    quinquaginta
    tres. Ad
    paucilatem ampliorem
    volo
    redigere
    nume-
    rumistum. Centum
    quinquagintatressunt, pauciores
    illosfaciamus. Decemel
    septem
    smitisti centum
    quin-
    quaginla
    tres.
    Quare
    decem?
    quareseptem? Decem,
    propterlegem
    :
    septem, propter Spiritura.
    Septenaria
    enim
    forma,
    propter perfectionem qute preedicatur
    in donis
    Spirilus
    sancti.
    Requiescet,inquit
    lsaias
    pro-
    pheta, super
    eum
    Spirilus
    sanclus. Et cum
    dixisset
    Spirilumsaiictuni,
    enumeravit
    seplem
    virtutes.
    Spi-
    rilut
    sapientiw
    et
    intelleclus, Spirilus
    consiliiel
    fortilu-
    dinis: habes
    quatuor. Spiritus
    scientiw et
    pietatis,
    Spirilus
    limoris Dotnini
    (Isai. xi, 2, 5).
    A
    sapientia
    coepit,
    ad timoremterminavit:
    lanquam
    descendens
    locutusest a summis ad
    ima,
    a
    sapienlia
    ad limorem.
    Abimisad
    summa,
    a timore ad
    sapienliam
    : Inilium
    enim
    sapienlim
    tinwr Domini
    (Psal. cx,
    10).Hoc
    est
    donum
    gratiae
    : isla
    septenaria virtuie in dileclis
    Dei
    operatur Spiritus sanctus,
    ut
    aliquid
    lex valeat
    ibi. Namsi tollas
    Spiritum, quid
    valet lex? Prcevari-
    catoremfacit. Ideodictum
    est,
    Litteraoccidit.
    J ubet,
    etnon facit. Non
    occidebat, antequam
    tibi
    juberetur;
    et si tenebat
    providenlia
    peccalorem,
    non
    tamente-
    nebat
    preevaricatorem.
    J ubetur,
    et non
    facis; prohi-
    | betur,
    etlacis : eccelittera occidit. Lexautemdecem
    f praecepla
    habet.
    Prceceptumprimumlegisest,
    coleu-
    <
    durocsscunum
    Deum,
    nullum
    alium,
    nullum
    idolum
    faciendum.
    Preeceptum
    secundum
    est,
    Non
    accipies
    ,
    nomen Dei tui in vanutn.
    Preeceptum
    tertium
    est,
    Observadiem
    sabbati;
    sed
    spiritualiter,
    non carnali-
    ter
    quomodo
    J udoei.Istatria
    preeeeptaad
    dilectionem
    Dei
    pertinent.
    Sed
    quia,
    In hisduobus
    prwceptis,ait,
    tota Lex
    pendet
    et
    Prophetw,
    id
    cst,
    indileciioneDei
    el in dilectione
    proximi (Mallh. xxu,
    37-40)
    : cum
    audisti
    qnidpertineat
    addilectionem
    Dei, unitas, ve^
    rilas, quies;
    altende
    quid pertineat
    ad dilectionem
    proximi.
    Honora
    patremluum,
    eltnatremluam:habes
    quarlurnpra_cepttim.
    Non mwchaberis: habcs
    quin-
    ,167
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1168
    tum. Nonhomicidium
    facies
    : babes sextum.
    Non
    fur-
    tumfacies
    :habes
    sepliraum.
    Non
    (alsutn
    lestimoniutn
    ...ces.-habesoclavum.
    Non
    coneupisces
    rem
    proximi
    lui : habes nonum. Non
    coneupisces
    uxorem
    proximi,
    tui
    (Exod.
    xx,
    1-17
    )
    : liabes decimum.
    Qui
    dicit,
    jVon
    concupisces,
    interna
    pulsat,
    interiora
    percutit.
    Concupiscentia
    negotium agit.
    Ecce ista
    Lex est in
    decem:
    quidprodest
    cumdidiceris,
    et non feceris?
    Prcevaricator
    eris. Ut autem
    facias,
    auxilium neces-
    sariuin est. Undeauxilium? De
    Spiritu. Ergo
    Lillera
    occidil, Spirilus
    aulem
    vivificat(II
    Cor.
    iu, 6).
    Ad
    decemaccedant
    septem,
    fiunt decemet
    septem.
    In
    isto numero est omnis multitudo
    perfeclorum
    ;
    sed
    quomodoperveniant
    adceutum
    quinquaginta
    tres,
    so-
    leo vobis dicere,
    et mulli
    precveniunt
    me: solemni-
    ler lamen sermo reddendus cst. Multi obliti
    sunt,
    aliqui
    nec audierunt:
    qui
    aulemnon sunt obliti et
    audicrunt, patienter
    ferant,
    ut alii commemorentur
    et instruantur.
    Quando
    duoambulant in
    via,
    unus ce-
    lerioretalter lardior,
    inpoteslale
    celerioris estutco-
    mes non deseratur. Nihil
    perdit, qui
    audit
    quod
    scie-
    bat;
    el ineo
    quod
    nihil
    perdit
    etiam
    gaudere
    debet,
    quia
    inslruiiur
    qui
    nesciebat. Decemet
    septem
    nu-
    mera,
    abuno
    usque
    ad decem
    elsepiem,
    itaut om-
    nes
    addas,
    et
    pervenies
    adcentum
    quinquaginla
    Ires.
    Quid
    ame
    exspectatis?
    Numeratevobis.
    SERMOCCLI
    *
    (a).
    lndiebusPaschalibus
    (b),
    xxn.
    Deeademleclioneetdeduabus
    piscationibus.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Piscaliones Domini
    jussu
    factm
    dum. ln
    prima piscatione
    iria
    significala
    sunl:
    mixtura'bottorumet
    malorum, pressura
    turbarum
    ,
    se-
    paraliones
    hmrelicorum.Liberaloris nostri
    piscatio,
    nostra esl liberalio. Duasaulemadvertinmsinsancto
    Evangelio
    Domini
    piscaliones,
    id
    esl, quando
    adver-
    bum
    ipsius
    missa suul relia : unam
    prius, quando
    discipulosclegit;
    et
    hancalleram, quando
    amortuis
    resurrexit. llla
    piscaliosignificavil Ecclesiam, qua-
    lisesl modo: isla vero
    posl
    resurreclionem
    Domini,
    signilicavilEcclesiam, qualis
    futuraest infinescccu-
    li.
    Denique
    in illa
    priori piscatione, jnssit
    mitti
    relia,
    el non dixil in
    quam parlem; sedj
    lanlum-
    modo ut
    miltercntur, preccepil.
    Miserunt
    discipuli:
    non diclum
    esl,
    ln
    dexteram;
    non dictuin
    est,
    In
    sinislram. Pisces eniin homines
    significabanl:
    si
    ergo
    dicerelur,
    In
    dexteram,
    soli boni futuri
    eranl;
    si diceretur,
    In
    sinistram,
    soli mali.
    Quia
    vero
    per-
    mixti futuri eranl inEcclesiaet boni et
    mali,sine
    dif-
    ferenliamissasunl
    relia;
    ul
    caperentur pisces signi-
    ficanles mixturam bonorum et malorura. Deindeet
    liocibi
    scriptnmest, quia
    taniuni
    ceperunl piscium,
    ul dueenaviculae
    impletaemcrgerentur,
    hoc
    est,
    ad
    *Emendalusadduoscb.
    add.gr.r.l.
    vd.etadUlim.Par.
    LOV.
    (a) Alias,
    de Diversis4.
    (6)
    InHomtliarumcolleetioneAlcuinisive Pauli diaconi
    studio
    adornata,
    el Parisiis
    apud
    J oannemParvumaimo1557
    impressa,legendus ponitur
    feria
    quartaPasclia.,ibique
    pr_cnolalur,
    ssp-rmosanctiMaximini:sedmanifestoer-
    rore, pro
    sancti
    Augustini.
    submersionem
    premerenlur (Luc.
    v,
    l-7).Nonenim
    submersa sunl illaduo
    navigia,
    sed
    periclitata.
    Unde
    periclitata?
    Muliiludine
    piscium. Significalum
    cst
    hinc,
    quia per
    mulliludinem
    quam
    collectura erat
    Ecclesia, periclitatura
    erat
    disciplina.
    Et hoc ad-
    junctum
    est inilla
    piscatione, alque narratur, quia
    et retia
    pree
    multitudine
    pisciumdisrupla
    sunl. Dis-
    rupta
    relia
    quid significaverunl,
    nisi fulura schi-
    smata? Tria
    ergo
    ista inilla
    piscalione significata
    sunt: mixturabonorumet
    malorum, pressura
    turba-
    rum, separationes
    heereticorum. Mixturabonorumet
    malorum; quia
    necin
    dexteram,
    necinsinistrammissa
    sunt relia:
    pressuraturbarum; quia
    tantum
    captumest,
    ut naviculee
    premerentur
    :
    separaliones heereticorum;
    -
    quia
    lanta fuerat
    multitudo,
    ut retia
    rumperenlur.
    CAPUT II.

    2. Altera
    piscationesignificatus
    ele-
    clorumnumerus. Relenvissumin
    dexleram,
    quia
    soli
    boni
    colligendi.Numerus,
    adeleclos:
    supernumerum,
    ad
    reprobos spectat. Respicite
    nunc ad
    piscationem
    istam, quoe
    hodie recilata est. Facta esl enim
    post
    resurrectionem
    Domini,
    ut
    signiiicaret
    talemfuluram
    Ecclesiam
    post
    nostramresurreclionem.
    Miitile,
    in-
    quit,
    reteindexteram
    partem.
    Discretus est
    ergo
    nu-
    merus eorum
    qui
    ad dexleramsiabunt. Meminislis
    enimDominumdixissevenlurumseessecum
    Ange-
    lis suis
    ,
    et
    quod congrcgabuntur
    ante eum omnes
    gentes;
    et
    divjdet eas
    ,
    sicut
    pastor
    dividit oves ab
    bcedis: oves
    ponet
    ad
    dexleram,
    heedosadsinistram.
    Ovibusdicturus
    esl, Veiiile,
    percipiteregnum
    : heedis
    diclurus
    est,
    Ite in
    ignem
    mternum
    (Mallh. xxv,
    31-
    41).
    Mittiiein dexleram.
    Tanquam
    dicerel : J amre-
    surrcxi,
    Ecclcsiam volo
    significare, quce
    erit in
    resurreclione morluorum. Mitlilein dexleram. Missa
    sunt relia indexleram: nec
    poterant
    ea levare
    pree
    multitudine
    piscium.
    Et ibi dicta est muliitudo : sed
    hic certus
    numerus,
    et
    multitudo,
    et
    mngnitudo
    : ibi
    aulemnon est diclusnumerus. Modoenim
    anlequam
    veniat
    resurrectio,
    et
    separentur
    boni a
    malis,
    illud
    impleturquod
    ail
    prophela: Aimu.i.jaw,
    etloculussum.
    Quidest, Annuntiavi,
    et loculussum? Reliamisi. Et
    quid? Multiplicali
    sunl
    super
    numerutn
    (Psal. xxxix,
    6).
    Est
    numerus,
    sunt
    super
    nuraerum. Numerus ad
    sanctos
    pertinel, qui
    sunt
    regnaturi
    cum Chrislo.
    Super
    numerummodoinEcclesiamintrare
    possunt,
    in
    regnum
    ccelorumnon
    possunt.
    CAPUT III.

    Quareadmoneo,
    ut
    eripiatis
    vosde
    precsenti
    sceculomalo.
    Quare admoneo,
    ut
    qui
    vuliis
    vivere,
    nonimitemiiii maloschristianos. Nondicatis:
    Quare?
    ille nonfidelis
    esl,
    et inebriatur?
    Quare?
    ille
    non fidelis
    est,
    et concubinashabet?
    Quarc?
    illenon
    fidelisest,
    el
    quotidie
    fraudcs facit?
    Quare?
    ille non
    fidelis
    est,
    et mathemalicosconsulit? Modoenim
    qui
    voluerilisesse
    grana,
    lunc inveniemini inmassa.
    Qui
    autem volueritis
    palea esse,
    inveniemini in
    magno
    acervo,
    sed
    magnoigne
    incendendo.
    3.
    Litlus, finis
    smculi.Nonscissum
    rete, quia
    nullw
    hmreses.
    Quis
    tnagnus,
    et
    quisminimus,
    in
    regno
    cwlo-
    rum.
    Quidergo? Adduxerunl, inquit,
    relia ad litlus.
    Pelrus altraxit relia ad littus : modocum
    Evange-
    iIfj9
    SERMO
    CCLI.
    1170
    Iium
    legeretur,
    audistis. Ubi audis
    Iittus, intellige
    finemmaris : ubi audis finemmaris,
    inlellige
    secculi
    fmem. In illa
    piscatione
    non ad litlus attracia sunt
    retia : sed
    ipsi piscesqui capti sunt,
    innaviculasfusi
    sunt. Hicaulemtraxerunt ad littus.
    Spera
    finemsce-
    culi. Yenturus est finis
    ;
    bono
    dexlrorum,
    malo sini-
    sirorum. Et
    quotpisces?
    Atlraxerunt,
    inquit,
    retia
    habentia
    pisces
    cenlum
    quinquaginla
    tres. Et
    adjecit
    Evangelista
    remnecessariam: Et cum
    tanli,
    id
    est,
    tam
    magni
    essent,
    nonest scissumrele.
    Magnierunt,
    sedhaereses non erunt : et ideo
    magis
    heeresesnon
    cniiil, quiamagni
    erunt.
    Qui
    sunt
    magni
    ?
    Lege
    verba
    ipsius
    Domini in
    Evangelio,
    et invenies
    magnos.
    Ait
    enim
    quodam
    loco: Nonveni
    LegemetProphelas
    sol-
    vere,
    sed
    adimplere.
    CAPUT IV.

    Amenenimdico
    vobis,quoniamqui-
    cumque
    solveril unumdemandatisislis
    tninimis,
    et do-
    cuerit: solveritet docuerit
    sic;
    solveril male
    vivendo,
    et docueritbonadocendo : tninimusvocabiturin
    regno
    cwiorum
    (Matth.
    v,
    17-19).
    Sed in
    quo regno
    ccelo-
    rum? ln Ecclesia
    quce
    modo
    est; quia
    et
    ipsa
    vocatur
    regnum
    coelorum.Namsi nonvocarelur
    regnum
    coe-
    lorumet isla
    Ecclesia, queecolligit
    bonos el
    malos,
    nondiceret
    ipse
    Dominusin
    parabolaloquens
    : Simile
    est
    regnum
    cmlorum
    sagenw
    missmin
    mare, qum
    con-
    gregat
    omnia
    generapiscium.
    Sedecce
    quidsequitur
    ?
    Simileesl
    regnum
    cmlorum
    sagenm
    misswinmare. Sa-
    genee,
    retia sunt :
    congregal
    omnia
    generapiscium.
    Sed
    quid?
    Trahunt illa ad lillus. Hoc in
    parabola
    Dominusdicit. Et cumtraxerinl ad
    litius, sedent,
    et
    colligunl
    bonosetmitlunt in
    vascula,
    malosauiem
    pro-
    jiciunt.
    Et
    exposuit quod proposuit. Quid
    enimait?
    Sic erii in consummalionesmculi. Intcllexislis litlus?
    Veniunt, inquit, Attgeli,
    et
    colligunl
    tnalos demedio
    justorum,
    etmitiunl incaminum
    ignis
    ardenlis: ibi erit
    fletus
    el slridor dentium
    (Malth.
    xiu
    , 47-50).
    Tamen
    rcgnum
    coelorumesl
    appellala
    Ecclesia. Et
    quando
    quidem
    marehabet
    pisces
    simul nalanlcs et bonoset
    malos,
    inisto
    regno
    ccelorum,
    id
    est,
    in Ecclesiahu-
    justemporis
    minimus vocalur ille
    qui
    docet
    bona,
    et
    agit
    mala :
    quia
    ibi est et
    ipse.
    Nonenimnonesl ibi:
    ibi est in
    regno ccelorum,
    id
    est,
    in
    Ecclesia,
    qualis
    est isto
    tempore.
    Docet
    bona, agit
    mala :
    necessarius
    esl,
    mercenariusest. Amendico
    vobis,ait, perceperunt
    mercedemsuam
    (ld. vi, 2).
    Prodest
    aliquid.
    Namsi
    nihil
    prodessent, qui
    bona docent et male
    vivunt,
    non diceret
    ipse
    Dominus suo
    populo
    : Scribmel
    Pharismi cathedram
    Moysi
    sedent:
    qumdicunt, facite;
    qum
    autem
    (aciunl, facere
    nolile.
    Quare?
    Dicunl
    enim,
    etnon
    faciunt(Id. xxm,
    2et
    5).
    CAPUT V.

    4.
    Magnus
    in
    regno
    cmlorum.Inten-
    dal
    ergo
    Charitas vestra : volo enim
    exponere qui
    sunt
    piscesmagni. Qui solverit,inquil,
    unumdeman-
    dalisislis
    minimis,
    minimusvocabilurin
    regno
    cmlorum.
    Ibi
    erit,
    sedminimus.
    Qui
    aulem
    feceril,
    etsie
    docuerit,
    magnus
    vocabitur in
    regno
    cwlorum. Ecce sunt illi
    piscesmagni,
    ad dexteram
    capli. Qui
    fecerit,
    et sic
    docuerit: bona
    fecerit,
    bona
    docuerit;
    nor. sibi lo-
    quenli
    malevivendo
    conlradixerit,
    cummaleovitae
    testemliabeat
    linguam
    bonam. <
    Qui.
    ergo

    fecerit
    et sic
    docuerit, magnus
    vocabilur in
    rcgno
    ccelormn.>
    Et
    sequitur
    : Dicoenim
    vobis, quia
    nisi
    abundaverit
    justitia
    vestra
    super
    Scribarum et
    Pharisceorum,
    nonintrabitisin
    regnum
    coelorum.
    (Matth.
    v,20).
    Mo-
    do
    quomodo intelligis regnum
    coelorum? Illud unde
    dicilur
    dexlris, Venite,
    benedicti
    Patrismei,
    percipite
    regnum(Id. xxv,
    54).
    Nisi abundaverit
    juslitia
    veslra
    plusquam
    Scribarumet Pharismorum.
    Quidest, plus
    quam
    ScribarumetPharismorum?
    Respice
    Scribas illos
    el
    Pharisceos, qui
    cathedram
    Moysisedent,
    de
    quibus
    dictum
    est, Qumdicunt,
    facite; quw (aciunl, facere
    nolite: dicunl
    enim,
    et non
    faciunt. Ergojuslilia
    Pha-
    "
    risceorum
    est,
    dicere et non facere. Abundet
    justitia
    vestra
    super
    Scribarum et
    Pharisaeorum,
    ut et bona
    dicatis,
    et bene vivalis.
    CAPUTVI. 5. Numerus
    piscium
    cenlum
    quinqua-
    ginla
    trium
    quidsignificet. Spiritus
    sanctus
    septenarh
    commendatus.
    Sanclificalio
    noslra
    plena.
    J am
    ergo
    de
    numero centura
    quinquaginta
    trium
    piscium quid
    opus
    est endemretexere? Noslis illa. A decem et
    seplem
    nascilur numerus crescens.
    Incipe
    ab
    uno,
    perveni
    addecemei
    septem,
    ut omnesaddas : id
    est,
    unum addas ad
    duos,
    et fianl
    tres;
    addas
    Ires,
    et
    fianl
    sex;
    addas
    quatuor,
    el fiant decem. Sic omnes
    adde
    usque
    ad decemet
    septem,
    et
    pervenis
    .adcen-
    tum
    quinquaginta
    tres. Tota
    ergo
    inteniio nosira esse
    non
    debet,
    nisi
    quid
    sibi volunl decemet
    septom
    :
    ibi est enim fundamenlum cenlum
    quinqaaginta
    trium.
    Quid
    sibi voliint decem et
    septem?
    In
    lege
    agnosce
    dccem. Decem
    proecepla
    dala sunt
    prima
    r
    Decalogus*
    dicilur
    scriptus
    in iabulis
    digito
    Dei. Iu
    dccem
    agnosceLegeni,
    in
    seplemagnosce Spiiiiuin
    sanctum.
    Septenario
    enim numero commendalur
    Spiritus
    sanctus. Ideonon nominatur in
    Lcgc
    sancti-
    licalio,
    nisi
    seplimo
    die. Fccit Deuslticem: non di-
    ctiim
    esl,
    Sanctilicaviteam. Fecit firmamentum: noit
    dictum
    cst,
    Sanclificavit firmamenlum. Discrevit
    mareaterra
    , jussit germinare
    lerram : non dictum.
    est,
    Sanctificavii. Fecit lunamel sidera : nondiciumi
    est,
    Sanctificavit. J ussit animalia
    procedere
    de
    aquis
    natantia el volantia : non dictum
    est,
    Sanctilicavit-
    J ussit de terra exire animalia
    quadrupcdia
    et omniai
    repenlia
    : non dictum
    est,
    Sanctificavit. Fecit
    ipsum
    hominem: nondictum
    est,
    Sanctilicavit.
    CAPUT VII.

    Yentum est ad
    seplimum
    diera
    ,
    ubi
    requievit;
    et
    ipsum
    sanciificavil
    (Gcn. u, 5).
    Per
    requiem
    suam Deus sanctificavit
    reqtiiem
    nosiram.
    lbi
    ergo
    erit sanctificaiio nosira
    plena,
    ubi cumil__a.
    sine fine
    requiescemus.
    Nam
    quare
    Dcus
    requiescE-
    ret? Non enim
    operando faligatus
    est. Tu si verbo
    facias,
    non
    faligaris
    : si
    jubeas,
    et conlinuo
    fiat,
    slas,
    integer
    manes. Pauca verba
    dixit,
    undetotum
    fecit,
    et subilo lassalus est?
    6. Lexnon
    impletur
    sineDei
    adjulorio.
    Non timare
    pwnm
    kx
    impletur,
    sed ainore
    justiiiw. Ergo legem
    agnosce
    in
    decem; Spiritum
    sanclum
    agnosce
    in se-
    plem. J ungatur Spiritus Legi. Quia
    si
    acceperis
    Le-
    1
    inHomiliarum
    colleclione,
    datastttti.Primo
    Decalogus,
    1171
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    1172
    'Sgem,
    et defuerit
    libi
    adjuloriumSpiritus,
    non
    imples
    Iquod legis,
    non
    imples quod
    tibi
    jubctur
    : sedhomo
    ^sub
    Lege
    insuper prcevaricator
    tenelur. Accedat
    Spi-
    '
    rilus, adjuvet;
    et fit
    quod jubelur.
    Si desit
    Spiritus,
    \
    littera occidil te.
    Quare
    littera occidit te?
    Quiapree-
    \aricatorem tefaciet. Nec
    poies
    teexcusarede
    igno-
    ranlia, quialegemaccepisli.
    J am
    quod
    faceres didi-
    cisti, ignoranlia
    te non
    excusat, Spiritus
    te non
    adjuvat
    :
    ergoperiisli.
    Sed
    quidaitapostolus Paulus,
    Liitera
    occidti,Spiritus autemvivificat(II
    Cor.
    nl, 6)?
    Unde
    Spirilus
    vivifical?
    Quia
    facil
    impleri
    lilleram
    ,
    ne occidat. Isli sunt
    sancli, qui
    faciunt
    legem
    Dei ex
    donoDci. Lex
    jubere potest, juvare
    non
    potest.
    Ac-
    cedil
    adjutor Spirilus;
    el fit
    jussum
    Dei cum
    gaudio,
    cumdelectaiione. Namniulti faciunt ex limore. Sed
    qui
    faciunt
    legem,
    limendo
    poenani,
    mallenl non esse
    quod
    timerent.
    Qui
    autemfaciunt
    Legem
    amando
    ju-
    stitiam, gaudenl
    et
    ibi, quia
    nonhabent inimicani.
    CAPUTVIII.

    7. SermoDei adversuriusWosler.
    Ideodicit
    Dominus,
    Concordacumadversarioluo
    cito,
    dumescumilloinvia
    (Matth. v,
    25).
    Quis
    est adver-
    sarius luus? SermO
    Legis. Quee
    est via? Vitaista.
    Quomodo
    est ille adversarius
    ?
    Dicil,
    Nonmwchabe-
    ris : et luvis nicechari.
    Dicit,
    Non
    concupisces
    rem
    proximi
    tui : et tu vis
    rapere
    res alienas.
    Dicit,
    Hoiiora
    patrem
    etmalrem: et tu conlumeliosuses in
    parentes.
    Dicit Lex
    ,
    Noli dicere
    fdlsum
    lestimonium
    (Exod.
    xx,
    1-17):
    lua mendaciononrecedis.
    Quando
    vides
    quia
    ille sermo aliud
    jubet,
    et tualiud
    facis,
    est adversarius tuus. Adversariumhabes
    malum,
    non
    tecmn inlret insecretarium:
    compone
    dum es cum
    illoinvia. Adest Deus
    qui
    vosconcordet.
    Quomodo
    vos concordat Deus? Donando
    peccata,
    el
    inspl-
    rando
    justitiam,
    ut fiant
    opera
    bona. Cum
    ergo
    concordaveris cum
    adversario,
    id
    est,
    cum
    decalogo
    Legis, per Spiritum
    sanctum
    , perlinebis
    addecem
    et
    septem.
    Cum
    pertinueris
    addecemet
    seplem, jam
    exinde excrescet numerus ad centum
    quinquaginia
    tres. Eris addexleramcoronandus: neremaneasad
    sinistramdamnandus.
    SERMOCCLIP
    (a).
    indiebus
    Pasehalibus,
    xxm.
    Deeademlectioneet deduabusviscalienibus,
    CAPUT PRIMUM.

    1. Piscalio
    jussu
    Domini
    facla
    nonsine
    mysterio.
    Altera
    piscalio
    anle
    passionem.
    Eliam
    factisloquilur
    Chrislus. Mulliset variis
    modis,
    et altiludinemdivinitalis
    suoe,
    et misericordiamhu-
    manitalis
    ,
    in
    Scripluris
    sanclis Dominusnosler J e-
    susChrislusostendit,
    quemadmodumsolet,
    in
    my-
    steriis et
    sacramenlis;
    ut
    petentes accipiant,
    et
    quee-
    rentes
    inveniant,
    et
    pulsanlibus aperiatur.
    Hocenim
    etiam
    quod
    lectum est hodie de sancto
    Evangclio
    quaerit intelleclorem,
    et facit
    gaudium spirituale,
    cumfuerit inlellectum. Inlendat Sanclitas veslra
    quid
    sibi
    velit, quod
    eo modose Dominum
    discipulis
    de-
    *
    castigatus
    ad duoscb. ad
    gr.
    r, et ad Clim.Par.
    Lov.
    (<rtAlias.deDiversis5.
    monslrassesancta
    Scripturalestatur, quomodoEvan-
    gelista
    narrat. Perrexerunt enim
    disclpuli piscalum,
    et lola nocte nihil
    ceperunt.
    Dominusautem
    appa-
    ruit eis mane in
    liltore, interrogavit
    ulrumhaberent
    pulmeiuarium
    : illisedixerunt non habere. Aitillis: ;
    Mitlitereliaindexleram
    patiem,
    el invenietis.
    Qui
    quasi
    !
    emplurus venerat, gratis
    tanta
    largitus est;
    et
    largi-
    tus de
    mari, tanquam
    decreatura sua.
    Magnumqui-
    demmiraculum. Miserunt
    statim,
    et tanlum
    ceperunt
    ut
    pree
    multitudine
    piscium
    extrahere relia non
    pos-
    sent. Sed boc lantum miraculum. si attendas
    quis
    fecerit,
    non est mirum : multa enim
    majora jam
    fecerat. Non enim
    qui
    ante resurreciionem mortuos
    suscilaveral, magnum aliquid post
    resurreclionem
    fuit
    quod pisces capi
    fecit.
    Ergo interrogare
    debe-
    mus
    ipsummiraculum, quid
    nobisinterius
    loquatur.
    Non enim sine causa non dixit
    utcumque,
    Millile
    retia
    ;
    sed
    ,
    Slittiteindexieratn
    patietn.
    Deihde
    per-
    linuit ad
    Evangelistam
    diccre et nunierum
    piscium.
    Pertinuil etiamdicere
    ,
    E/ cttmtanii
    essent,
    id
    est,
    tam
    magni,
    retianonsimt
    disrupta.
    Hoc locorecor-
    dari nos
    fecit, aliquando
    ad
    jussum
    Domini missa
    esseretia
    , quando elegil discipulos, antequampa-
    leretur
    ipse.
    Ibi erat
    Petrus,
    J oannes et J acobus.
    Miserunt
    retia, ceperunt pisces inhumerabiles,
    et
    cumunum
    navigiuni implelumesset, queesierunt
    se
    adjuvari
    a vicino
    navigio
    : et
    implela
    sunt duo navi-
    j
    gia piscibus (hoc
    ante resurrectionem
    ),
    sanetam;
    multis,
    ul retia
    rumperentur (LKC.V, 1-7). Quare
    ibi
    numerus nullusdicitur?
    Quare
    ibi relia
    rumpebantur,
    hic non
    rupta
    sunl?
    Quare
    ibi non diclum
    esl,
    ut
    ad dexteram
    parlem
    mitlerentur
    retia,
    hc autern
    dixit,
    Millileretiaindexleratn
    partem
    ? Non esl uti-
    que
    sine eausa. Non enim faciebat isla Dnminus
    quasi
    fruslraet inaniler, YerbumDei est
    Chiistus,
    qui
    non solum
    sonis,
    sed etiam factis
    Ioquitur
    ho-
    minibus.
    ;
    CAPUT II.

    2. Discritnenduarum
    piscaliOmtm.
    Retia,
    verbutn
    Dei; mare,
    smculum. Hoc
    ergo
    nobis
    propositum est, quod
    cumveslra Charilate tracte-
    mus, quid
    sibi velit ista diversilas. Etenimretiailla
    quee
    missa sunt
    antea,
    el
    ceperunt
    innumerabilem
    piscium numerum,
    et oneraverunt duas
    naves,
    et
    retia
    rumpebantur ,
    et non sunt missa indexteram
    parlem
    retia
    ;
    sed
    neque
    dictum
    est,
    in sinistram.
    J am
    mysteriumcaplionis
    illius
    impleturhoc tempore.
    Illudaulemallerum
    mysterium, quod
    nonsinecausa
    post
    resurreclionem
    fecit, jam
    non
    moriturus,
    sed
    semper
    vivtis
    futurus;
    nonsolum
    divinilate, qua
    nun-
    quam
    morluus
    esl,
    sedetiam
    corpore, quopro
    nobis
    mori
    dignatus
    est. Non
    ergo
    frustra illud anle
    pas-
    sionem,
    hoc
    post
    resurrectionem. Illicnec in dexte-
    ram,
    necin
    sinistram,
    sed
    lantum,
    Mitiitt \'ttia: hic
    autem
    ,
    Mittiteindexteram. Ibi nullns
    numerus,
    sed
    sola
    copiosa
    multiludo
    ,
    ul duas naves
    pene merge-
    ret;
    nam et hoediclum est ibi : est hie autemet
    numerus,
    et
    magniludo piscium.
    Deinde ibi retia
    rumpebantur,
    bic
    perlinuit
    ad
    Evangelislamdicere,
    Et cumlam
    magni essent,
    retia non sunt
    disrupta.
    1173
    SERMOCCLII.
    1174
    Numquid
    non videmus
    , fratres,
    verbumDei relia
    esse,
    etboc sceculum
    mare,
    et omnes
    qui
    credunt
    inlra illarelia includi? Si forte
    quis
    dubital hocsi-
    gnificare,
    attendat
    ipsum
    Dominumin
    parabola
    hoc
    dixisse,quod
    inmiraculoostendit. Aitenim: <Simile
    cst
    regnum
    coelorum
    sagencc
    misscein
    mare, quee
    coit-
    gregat
    exomni
    generepiscium. Quam,
    cum
    implela
    essei, educentes,
    traxerunt illamad litlus
    ;
    et
    juxta
    litlussedentes
    clegerunt
    bonosin
    yasa,
    malosautem
    forasmiserunl. Sicerit infinesccculi:exibunt
    Angeli,
    et
    separabunt
    malosdemedio
    justorum,
    et mittentcos
    incaminum
    ignis
    : ibi eril fletuset slridor denliumi
    (Maith. XIII, 47-50). Apparet ergo signum
    habere
    fidei,
    retia missainmare. Annonest mare bocsee-
    culum
    ,
    ubi se invicemhomines
    quasi pisces
    devo-
    rant? An
    parvoe procellce
    et fluctus lenlationis
    perlurbant
    hoc mare? An
    parva pcricnla
    sunt na-
    vigantium,
    id
    est,
    in
    ligno
    crucis
    patriam
    coelestem
    qttaerentiuiii
    ? Manifestissima
    ergo
    similitudo est.
    CAPUTIII.

    3. Duo
    nuvigia,
    duo
    popttli.
    Submer-
    sioitis
    perieuhtm
    ex multitudine. Peric.lilalurnavisJ tt-
    dwoiitm.Illudtantum
    videamus,
    fratres
    (quia
    resur-
    rectioDomini novamvitam
    significal, quam
    liabebi-
    mus,
    cumbocseeculum
    irarisierit), quomodopriinum
    verbumDei niissumest inhoc
    mare,
    id
    cst,
    inhunc
    mundum. Inhoc sccculumfluclibus
    lurbulentum,
    et
    tempestatibus periculosum,
    et
    naufragiismoieslum,
    missumest verbum
    Dei,
    et
    cepit
    multos
    ,
    ita ut im-
    plerentur
    diio
    navigia. Quoesuntduo navigia?Populi
    duo.
    Quibuspopulisduobus, tanquam
    duobus
    parie-
    tibus
    lapisangularis
    factusest
    Dominus,
    ut eosinse
    conjungeret
    ex diverso venienles
    (Ephes.
    n,
    11-22).
    Venit enim
    populus
    J udceorumex alia
    longe
    con-
    suetudine: venit auteni
    populus
    Genliumab idolis.
    Yenitex
    circumcisione
    populus
    J udeeorum: venit ex
    proepuliopopulus
    Genliunl. Ex diverso venerUht:
    sed in
    lapide angulari junguntur. Nunquam
    criim
    angulum
    faciunt
    parietes ,
    nisi e diversovenicntes.
    InChrislo
    ergo
    concordaverunt duo
    populi,
    vocali
    exJ udrcis
    qui
    erant
    prope,
    et ex Gentibus
    qui
    erant
    longe.
    Nam
    quiaprope
    erant J udeei
    (jam
    eiiimuniim
    Deum
    colebant), quando
    crediderunt in
    Chrislum,
    atiende
    quid
    feceiint.
    Quidquidhabuerunt,
    vendide-
    runt,
    et
    posuerunt prelia proediorum
    suoruroante
    Apostolorumpedes:
    etdislribueba'_t_runicuique,prOut
    cuique opus
    erat
    (Act. iv,
    54
    ,
    55).
    Libefati sunt
    sarcinis
    negotiorum
    seeculariuin
    ,
    et Ievibushumeris
    secuti sunt Christum: subdiderunt collum
    jugoleni,
    et
    amplectentes Iapidemangularem
    ex
    propinquo,
    pacati
    sunt. Yenit autemet
    populus
    Genliumexlon-
    ginquo,
    et
    ipse pervenit
    ad illum
    lapidem,
    et con-
    venit in
    pace.
    Islosduos
    populossignificant
    dueeilla.
    naves. Sed tanla mulliludine
    piseiumimpleteesurit,
    ut
    pene mergerenlur. Legimus
    enimet inter
    ipsos,
    qui
    deJ udeeis
    crediderant, exstitissecarnales, qui
    pressuram
    faciebant
    Ecclesiee,
    et
    probibebant Apo-
    slolosGentibus
    loqui Evangelium, dicentes,
    Nonest
    missusChristus nisi circumcisis: ut si vellentEvan-
    geliumaccipereGentes,
    circumciderentur. Unde
    apo-
    stolus Paulus nussus ad
    Gentes, odiosus-eis
    factus
    erat verum
    preedicans, qui
    de J udoea
    crediderant
    (Galal. iv,
    16).
    Yolebat enim
    Apostolus,
    ut ex di-
    verso veniens
    populus Gcntium,
    tamen
    angulum
    tari-
    geret,
    ubi firma
    pax
    erat. Carnales
    ergo
    illi
    exigenles
    circumcisionein,
    non
    pertinebant
    adnumerum
    spiri-
    tualium:
    neque jam
    videbant transactis
    sacramentis
    carnalibus venisseillura
    , cujus proesenli
    luceumbrae
    fugarentur.
    Tamen
    quia
    sediliones
    laciebant,
    quasi
    muliitudinesua
    mergebant
    navem.
    CAPUT IV.

    4. NavisGenlium.Retia
    rupla,
    hm-
    resesel schismala.AttendamusetiamnavemGenlium.
    Videamus si non tanta multitudo collecta est in
    Ecclesiam,
    ut vix ibi
    appareant grana
    frumenii
    in tam raulto numero
    palearum. Quam multi ra-
    ptores, qiiam
    multi
    ebriosi, quam
    mulli
    maledici,
    qiiam
    mulii
    spectatores
    theatrorumI
    Nonne
    ipsi
    implenl ecclcsias, qui implent
    et theatra? Et la-
    lia
    plerumque
    seditionibus
    quocrunt
    in
    ecclesiis, qua-
    liasolent inthealris. El
    plerumque
    si
    aliquid spiri-
    tualiter dicatur aut
    jubeatur, resislunt,
    reluctanlur,
    scquentescarnciii, repugiiantesSpiritui
    sancto. Unde
    J udeeos
    quoquc Stephanus
    accusabat
    (Act. vu, 51).
    ln isla
    civitate,
    fralres
    mei,
    nonne
    experti sumus,
    quod
    recordatur nobiscumSanclitas
    vestra, quanio
    periculo
    nostro de istabasilica ebriositates
    expule-
    rit Deus
    (a)?
    Noniieseditione carnalium
    pene
    mer-
    gebatur
    nobiscumnavis? Undc
    hoc,
    nisi de illo nu-
    mero
    piscium
    innumerabili? Deinde cliam illud ibi
    dictum
    est,
    quia
    relia
    rumpebanlur.
    Disruplisrciibus,
    haereseset schismatafacla sunt. Relia
    quidem
    om-
    nes
    concludunt : scd
    inipalieilles pisces,
    nolentes
    venireadcibum
    Domini,
    ubi
    possunt, impinguntse,
    ct
    rumpunt,
    et exeunt. Et retia
    quidem
    illa
    per
    to-
    lum
    expanduntur
    :
    qui rumpuni autem, per
    locarum-
    punt.
    Donalistee
    ruperunl
    in
    Africa,
    Ariani
    ruperunt
    in
    __Egypto,
    Pbotiniani
    ruperunt
    in
    Pannonia,
    Cata-
    phrygcsruperunt
    in
    Phrygia,
    Matiicbeei
    ruperunt
    in
    Perside.
    Qiiot
    locis
    sagena
    illa
    disrupta
    esl? Ettainen
    quosincludit, pcrducit
    ad Iittus. Perditcit
    quidem,
    sed
    numquidqui ruperunl
    relia?Omnesma_i exeunt1.
    Non
    quidemexeunt,
    nisi niali : remanent autemet
    boni et mali. Namunde
    perducitur
    Sagena
    ad littus
    cum
    piscibus
    et boniset
    malis,
    de
    qua
    in
    parabola
    lo-
    cuiusest Dominus?
    CAPUT V.5. Inarea Doinini
    paleaseinperaliqua
    cum
    frumento.
    Venti
    paleas
    ad aream
    reflant.
    Haiie
    enimsimilitudinemhabet
    etiamarea,
    cuni
    trittiralur.
    Est
    palea,
    sunt frumenla: sed lamen
    qui
    atlendUnt
    aream,
    difficilevidenl iiisi
    palfiaiii. Diligentia opus
    est ut frtimenta in
    palea
    inveniantur. Venti auteiii
    perflant undique
    aream. Et cunf
    tritiiralur, anlequam
    Subrigaim
    ut
    possit vcniilari, liuniquid
    non
    patitur
    ventos?Vcntusflatexhac
    paiTC,
    verbi
    gralia,
    lollit
    paleas
    : inderursus
    ilat,
    tollit ad alterarii
    partera.
    A
    quacuraqueparte
    lollit
    paleas,
    el mittit in
    sepeui,
    et
    'Mss.,
    sed
    numquidcorruperunl(vel, coirulnptiiitfre-
    tia?omiwsmalicxeunt.videtur
    legendumsic,
    sed
    nuntqitid
    cutn
    riimpiinl
    retiu,onmesmcili exeitnl?
    (a)
    viae
    Augustini epist.
    25et 29.
    iif.B S. AUGUSTINIEPISCOPI
    176
    in
    spinas,
    et
    quolibet.
    Non
    potest
    frumentum inde
    lollere: non tollitventus nisi
    paleas.
    Sedtamen cum
    tulerint
    undique
    flantesvenli
    paleas, numquid
    solum
    triticuminarca remanebil? Non inde it nisi
    palea
    :
    remanet autem et
    palea
    et frumeiilum.
    Quando
    it
    omnis
    palea
    ?
    Quando
    venerit Dominus ferens venti-
    labruminmanu
    sua,
    el mundabit aream suam
    ,
    fru-
    menta recondet in
    horreum, paleam
    autem combu-
    ret
    igni inexstinguibili (Maith. ni, 12).
    Melius inlen-
    dat Sanctitas veslra
    quid
    dicam.
    Aliquando
    enim
    venli
    qui
    tollunt
    paleam
    de
    area,
    iterumflanl a
    sepe
    ubi heeserat
    palea,
    et eamrevocant inaream.
    Sicut,
    verbi
    graiia,
    nescio
    quis
    homo in Catholicaconslitu-
    tus, passus
    est
    aliquam
    tenlalionemtribulationis. Yi-
    dit sibi carnaliter subveniri
    posse
    in
    negotio
    suo
    apud
    Donatistas: dictumest
    illi,
    Nontibi
    subvenietur,
    nisi
    biccommunicaris. Flavit
    ventus, projecit
    in
    spinas.
    Si
    contingat
    illi
    negotium
    habere seeculare
    rursus,
    quod
    non
    possit
    finiri nisi inEcclesia catholica
    ,
    non
    aitendens ubi
    sit,
    sedubi
    negotia
    suacommodiusex-
    plicel, quasi
    flanleventoab altera
    parte sepis,
    revo-
    catur adareamDomini.
    CAPUT VI.6. Carnalia
    qumrenles,
    sivesinl
    inlra,
    sive
    foris, palea
    sunl. Palea
    polestfieri frumenlum.
    Isti
    ergo, fralres, qui
    carnalia
    queerunt
    in Ecclesia
    ,
    et
    nonsibi
    proponunt quid promiltat
    Deus :
    quia
    hic
    sunt
    tentationes, pericula, difficultates; post lempo-
    rales autem
    labores, requiem sempiternampromittit,
    et
    Angelorum
    sanctorura societatem : sibimet
    ergo
    isla non
    proponentes,
    sed carnalia desiderantes in
    Ecclesia,
    sivesint in
    area,
    sivesint
    foris, palea
    sunt.
    Necadillosvalde
    gaudemus,
    nec
    palpamus
    eos vanis
    adulalionibus. Bonumest illis ut fiant frumentum.
    Hocenim interest inter illas veras
    paleas,
    et istos
    carnales
    homines, quia paleae
    illeenon habent libe-
    rum
    arbitrium,
    homini aulemDeusdedit liberumar-
    bitrium. El si vult
    homo,
    heri fuit
    palea,
    liodie fit
    frumenlura : si a verbo Dei se
    avertat,
    hodie fit
    pa-
    lea. Et nonest
    quecrendum,
    nisi
    quales
    inveniat ul-
    timaventilaiio.
    CAPUT VII.

    7. Ecclesia
    post
    resurrectionemnon
    nisi bonoshabitura
    significatur.
    Allendite
    jara, fratres,
    etiamillamEcelesiam
    beatam, mysticam, magnam,
    quam significant
    centum
    quinquaginla
    tres
    pisces.
    Isla enim
    qualissit, audivimus,
    et
    novimus,
    et vide-
    mus : illaautem
    qualis
    fulura
    sit,
    in
    prophelia
    nobis
    est;
    sed adhuc nondum
    pervcnit experimento.
    Sed
    tamen licet de futura
    gaudere, quamvis preesenlem
    nondumvideamus. Missasunt tunc
    reiia,
    necindex-
    teram,
    necinsinislram:
    caplura
    enimerant et bonos
    et malos. Si enim
    dicerelur,
    In
    dexteram;
    non ibi
    intelligerentur
    mali: si
    diceretur,
    In
    sinistram;
    non
    ibi
    intelligerenlur
    boni.
    Quando
    autembonos et ma-
    loshabil.ura
    erant, passim
    missasunt
    relia,
    et
    cepe-
    runt,
    ut
    tractavimus, iniquos
    et
    justos.
    Nuncautem
    jam
    futuraEcclesiain illaJ erusalem
    sancta,
    ubi
    pa-
    tebunt omniumcorda
    mortalium,
    nonest meluendum
    ne inlret
    aliquis
    in illamEcclesiam
    qui
    malus est.
    Non enimsub
    pelle
    morlalitatis
    teget
    astuiiamcordis
    nequissimi.
    J am enimvenit Dominus: et ideo
    post
    resurrectionem
    jubet
    ut mitlanlur heecretia in dex-
    teram, jam
    nonmoriturus. Et fit
    quod Aposlolusait,
    Quo
    usque
    veniat
    Dominus,
    etilluminelabscondilatehe-
    brarum,
    el
    manifestabilcogilaliones
    cordis: etlunclaus
    erit
    unicuique
    aDeo:
    quandopublicabunlur
    conscien-
    tiee, quee
    modo
    tegunlur.
    Tunc
    ergo
    boni soli erunt
    ibi, pellenlur
    mali. Ad dexteram enim missa
    sunt_'
    relia, iniquos
    habere non
    poterunt. f
    CAPUTVIII.

    8. Centum
    quinquaginta
    tres
    pisces
    \
    quid significent. Quare
    ergo
    centum
    quinquaginlaj
    tres?
    Numquid
    lot erunt sancti ?Namsi
    computenlur,s
    non solumomnes
    fideles, qui
    inbona vita exierunt
    de
    corpore,
    sed soli
    marlyres;
    unus dies
    passionis
    marlyrum
    si
    computetur,
    millia hominum inveniun-
    tur coronatorum.
    Ergo
    cenlum
    quinquaginta
    tres
    pisces, quid
    sibi
    volunt,
    sinedubio
    conquirendum
    est.
    Quid
    sibi volunt
    quinquaginla
    ? Inisto enim
    numero,
    id
    est,
    in
    quinquaginla myslerium
    est
    :quia
    termulli-
    plicati quinquaginta,
    fiunt centmn
    quinquaginta.
    Nam
    ideovidetur additus ternarius
    numerus,
    ut admonea
    -
    mur ex
    quamulliplicatione
    facti sint centum
    quin
    quaginta
    tres : ac si
    diceretur,
    Centum
    quinquaginla
    intria divide. Nam si
    diceretur,
    Cenlum
    quinqua-
    gintaduo,
    ex
    illo numero
    qui supercrevit admomti,
    divideremus in
    septuaginta quinque
    :
    quoniam
    se-
    ptuagintaquinque
    bis
    ducli,
    faciuntcenlum
    quinqua-
    ginta.
    Divisionem
    quippe
    binariambinarius numerus
    addiiusindicaret. Si
    diceretur,
    Centum
    quinquaginla
    sex,
    in
    vigenos quinos partiri debuimus,
    ul fierent
    eorumsex
    partes.
    Nuncautem
    quia
    diclum
    est,
    Cen-
    lum
    quinquagintatres,
    in ires
    partes
    debemus divi-
    dere tolumillum
    numerum,
    id
    cst,
    centum
    quinqua-
    ginta. Hujus ergo
    numeri
    pars lertia, quinquaginla
    sunt.
    Ilaque
    nostra tota
    consideratio in
    quinquage-
    nario numero
    J igehda
    est.
    CAPUT IX. 9.
    Quinquaginladies,
    elAlleluia
    post
    Pascha
    anliqum
    traditionis.
    Numquid
    forte
    ipsi
    sunt
    quinquaginta
    isli
    dies, quos
    nunc
    celebramus?
    Non
    enimsine
    causa,
    fratres
    mei,
    consuetudinem
    antiquce
    traditionis tenet
    Ecclesia,
    ut
    per
    islos
    quinquaginla
    diesAlleluiadicatur. Alleluiaenimlaus est Dei. Si-
    gnificatur ergo
    nobislaborantibus actio
    quietis
    nostree.
    Cumenim
    post
    istum Iaboremad illam
    requiem
    ve-
    niemus,
    solum
    negotium
    laus Dei
    erit,
    actio nostra
    ibi Alleluiaest.
    Quid
    cst Alleluia? Laudate Deum. ,
    Quis
    Iaudet Deumsine
    defectu,
    nisi
    Angeli
    ?Nonesu-
    :
    riunt,
    non
    siiiunt,
    non
    segrolant,
    nonmoriuntur. Nam
    ct nosdiximus
    Alleluia,
    et cantatumest mane
    liic,
    et
    cum
    jamadessemus, paulo
    ante diximus Alleluia.
    Odor nos
    quidam
    divinee
    laudis,
    et illius
    quietis
    at-
    tingit,
    sedex
    majoreparte
    mortalitas
    premit.
    Lassa-
    raur enim
    dicendo,
    et membra nostra reficere volu-
    mus : et si diu dicatur
    Alleluia,
    onerosa nobis
    est laus
    Dei, propter
    molem
    corporis
    nostri. Nam
    plenitudo
    sinecessalioneinAlleluia
    , post
    hocscecu-
    lumet
    post
    laboremerit.
    Quidergo,
    fratres ? Dica-
    mus
    quantumpossumus,
    ul
    semper
    dicere mereamur.
    Ibi cibusnosler
    Alleluia, potusAUeluia,
    actio
    quie-
    H77
    SERMOCCLlI.
    1178
    tis
    Alleluia,
    totum
    gaudium
    erit
    Alleluia,
    id
    est,
    laus
    Dei.
    Quis
    enimlaudat
    aliquid
    sine
    defectu,
    nisi
    qui
    fruitur sine fastidio?
    Quantumergo
    erit robur in
    roenle, quanla
    immorlalitas
    et firmitas in
    corpore,
    ut
    neque
    mentis deficiat
    intentio in
    contemplatione
    Dei, neque
    membra succumbant
    in continuatione
    laudis Dei?
    CAPUT X,

    10.
    Quinquagenarii
    et
    quadragenarii
    numeri
    mysterium.
    Quadragenarius
    numerus,
    hoctem-
    pussignificat. Quare ergo quinquaginta
    dies in hoc
    mysterio
    celebrantur?
    Dominus
    quadraginta
    dies fe-
    cit eum
    discipulispost
    rosurrectionem,
    sicut Actus
    Apostolorum
    teslantur :
    post quadraginla
    dies ascen-
    dit in
    ccelum,
    etdccimo die
    posteaquam
    aseendit,
    misit
    Spiritum
    sanctum.
    Quo impleti Aposloli,
    et
    omnes
    qui
    convenerant in
    unum,
    loculi sunt
    linguis,
    et feceruntilla
    magnalia,
    queelegentes
    et credentes
    amplectimur,
    cum
    magna
    fiducia
    loquentes
    verbum
    Dei
    (Act.
    i el
    n). Quadraginta
    dies fecit interra cum
    discipulis,
    ante
    passionem
    autem
    quadraginia
    dies
    je-
    junavit (Matllt.
    iv, 2)
    : non invenis alium
    jejunasse
    quadraginta
    diebus, preeter
    Dominum,
    et
    Moysen
    (Exod.
    xxxiv, 28),
    et Eliam
    (III Reg.
    xix,
    8).
    Domi-
    nus
    tanquam
    Evangelium, Moyses tanquam Lex,
    Elias
    lanquam
    Prophetia
    :
    quiaEvangelium
    testimo-
    niumhabet a
    Lege
    et
    Prophetis (Rom.
    m, 21).
    Idco
    et in
    monte, quando
    voluit ostendere Dominusnoster
    J esus
    gloriam
    suam,
    inter
    Moysen
    ct Eliam stetit
    (Matth.
    xvn
    ,2,5).
    Mediusinhonore
    ipsefulgebat:
    Lex et
    Prophetrc
    a lateribus attestabantur.
    Quadra-
    genariusergo
    numerus
    lempus
    hoc
    significat,
    in
    quo
    laboramus
    instcculo:
    quiasapienlia
    nobishic
    dispen-
    salur
    temporaliter.
    Aliter enimvisio
    sapientioe
    immor-
    talis sine
    tempore,
    aliter aulem
    temporaliter dispen-
    satur. Fuerunt enimPatriarchoe.
    el transierunt hinc:
    temporalis
    fuit
    dispensatioipsorum.
    Non
    dico,
    tem-
    poraliter
    vivunt;
    nam
    semper
    vivunt,
    et cum Deo
    vivunt. Sed
    lemporalisdispensatio
    verbi
    per
    eosfacta
    est. Non enimmodo
    loquuntur
    hic;
    sed
    scripta
    sunt
    quse
    locuti
    sunt,
    et
    leguntur
    in
    lempore.
    Yenerunt
    Propheleetempore proprio,
    et abierunt. Yenit Domi-
    nus
    temporeproprio
    : nam
    nunquam
    recessit
    preesen-
    tia
    majestalis, nunquam
    recedit divinitale
    ubique
    constitutus;
    sed
    quomodo
    in
    Evangelio
    dictum
    est,
    In hoc mundoerat,
    et mundus
    per
    eum
    factusest,
    et
    munduseumnon
    cognovit:
    insua
    propria
    venit,
    et sui
    eumnon
    receperunt (J oan.
    i, 10, 11). Quomodo
    hic
    erat, elquomodo
    venit,
    nisi
    quia
    hic erat
    majestale,
    venit humanitale?
    Quod
    enimvenitin carne
    , tempo-
    raliter nobis
    sapientiam ipse
    ministravit:
    lemporali-
    terper Legem, lemporaliter per Prophelas , tempo-
    raliter
    per Scripturas Evangelii.
    Cum transierint
    enim
    tempora,
    videbimus
    ipsamsapienliamsicutest,
    1
    quce
    retribuit denariumnumerum.
    Sepienarius
    enim
    ^numerus indicat creaturam :
    quia
    sex diebus Deus
    operatusest,
    et
    septimo
    ab
    operibusquievit.
    Terna-
    rius vero numerus conditoremPatremet Filium et
    Spirilum
    sanctum insinuat. Perfecla est
    sapienlia,
    creaturamcrealori
    pie subdere;
    discernere condito-
    rema
    conditione,
    artificcmab
    operlbus. Qui commi-
    scet artifici
    opera,
    necartem
    intelligit,
    necartificem :
    qui
    auiem
    discernit, impletur sapienlia.
    Iste est
    ergodenarius, plenitudo
    sapientice.
    Sed
    quando
    tem-
    poraliter distribuitur;
    quia
    in
    quaternario
    numero est
    insigne temporalium, quater
    ductus
    denarius, qua-
    dragenarium
    numerumfacit. Et amius
    quadrifarie
    va-
    riatur, verno, ecstate,
    aulumno et hieme: et
    maxime
    apparet
    in
    tempore qualernaria queedainvicissitudo.
    Quatuor
    etiam ventos
    Scriptura
    commemorat. Per
    quatuor
    enimcardines
    perrexit
    Evangelium, quod
    iu
    lempore dispensatur
    : el
    ipsa
    est
    catholica
    Ecclesia,
    qucequatuor parles
    orbis obtinuit.
    Ergo
    denarius hoc
    modo
    quadragenarium
    numeriimfacit.
    CAPUTXI.

    11.
    Quadragenariobenegesto
    additur
    denarius.
    Quinquagenarius
    nutnerus
    significat
    Ecclesiam
    futuram.
    Ideo
    quadraginta
    diebus illi
    jejunaverunt,
    si-
    gnificantes
    inisto
    lempore
    necessariamesseabslinen-
    tiamab amore rerum
    lemporalium.
    Hoc enim
    signi-
    ficant
    per
    lot dies
    pcrpeUia
    illa
    jejunia,
    quadraginta
    diebus. Undeet
    populus
    illeIsrael
    quadraginta
    annos
    per
    ercinuratluctus
    est, antequam
    terram
    promissio-
    nis
    rcgnaturus
    intraret. Sic et nos invita
    istajjiibi^
    maximasollicitudo
    est,
    ubi
    timor,
    ubi
    permufet^rj^^
    tationum
    ,
    temporali dispensationequasi Mr&remurii^v
    ducimur. Sedcum bene
    gesserimus
    quadrf&eiifriuuij
    numerura,
    id
    est,
    bene vixerimusin
    is_jr;.teniporal_>
    dispensatione,
    secundum
    preecepta
    Dei
    anp]llan_es., -,6
    accipiemus
    mercedemdenariumilium
    fidelifira_4^^t_s#
    et Dominus
    quando
    advineammercenarios
    conduxit,
    mercedem illis denariumdedit. Omnibus
    denarium,
    et
    quos
    niane
    conduxerat,
    et
    quos
    medio
    die,
    et
    quos
    fine
    diei,
    omnibusdenarium dedit
    (Mallh.
    xx
    ,
    1-10). Quia
    si fuerit abineunte celate
    quisquefidelis,
    dcnarium
    acceplurus est; jam
    non
    per temporum
    dis-
    tributionem,
    sed in ceterna
    contemplatione
    sapien-
    liamdiscernenlemCreatorema
    creatura;
    ut Crealore
    perfrualur,
    de creatura laudet
    Crealorem. Sedcre-
    didit
    aliquisjuvenis,
    et
    prioretempore
    suonon fuit
    fidelis
    ;
    denariumest
    acccpturus.
    Sedcredidit senex
    ,
    jam
    in occasudiei
    quasi
    horaundccima
    conductusad
    vineam;
    ct
    ipse
    denarium
    perceplurus
    est.
    Itaque
    ad
    quadragenarium
    illumbene
    gestum,
    addemercedem
    denarii,
    et fiet
    quinquagenarius
    numerus
    , qui signi-
    fical Ecclesiamfuturamubi
    semper
    laudabilur Deus.
    Sed
    quia
    in nomineTrinitatis vocati sunl
    omnes,
    ut
    in
    quadragenario
    numero bene
    vivant,
    et
    denarium
    accipiant, ipsumquinquagenarium
    ler
    multiplica,
    et
    fiunt centum
    quinquaginta.
    Adde
    ipsum myslerium
    Trinitalis,
    fiunt cenlum
    quinqiiagiiita tres,
    qtii pi-
    sciumnumerusindexterainvcnlus est: in
    quo
    tamen
    numero innumerabiliasunt millia sanctorum. Unde
    nulli mali
    projieienlur, quia
    non ibi erunt : nec ullo
    schismateretia
    disrumpentur, quee
    sunt vinculauni-
    latis
    etpacis.
    CAPUTXII.

    12.
    Quadraginladiesanle,
    et
    quin-
    quaginta post
    Pascha. Carnalis
    feslorum
    celebratio.
    Perferta
    beatitudo. Salis esse arbitror
    exposilum
    grande
    royslerium,
    Sed scitis
    quod
    adnos
    perliaet
    1179
    S. AUGUSTft.1EPISCOPl
    1180
    bene
    operari tempore quadragesimo,
    ut
    possimus
    Domimiiri laudare in
    quinqtiagesimo.
    Ideo
    quadra-
    gihla
    illds
    dies, anlequamvigilemus,
    inlaboreet
    je-
    jtiiiio
    et abslirieniia celebramus :
    significant
    enim
    precsenliamhujus lemporis.
    Post resurrectionem au-
    tein
    Domini, quia
    isli dies
    significaril
    leeiitiamsem-
    jpilerham (nondiim
    hoc
    sunt,
    sedhoc
    significant:
    in
    Ihiyslerio
    res
    est, fraires,
    nondumin effeclu: non
    Ieriim
    quando
    celebratur
    Pascha, crucifigitur
    Domi-
    nus: sed
    quomodopreeterila
    anniversariacelebratione
    feighificainus,
    sic et futiira
    quee
    nondum
    sunt):
    isto
    ergo lempbre
    relaxanlur
    jejunia; significat
    enimnu-
    merus dieruni istorum
    quietem
    fuluram. Sed
    videte,
    '
    fratres
    ,
    ne
    per
    multam ebriositatem
    quasi permissi
    iiiagna effusione,
    carnaliter volentescelebrare istos
    dies,
    non mereaniirii
    quod significant
    in
    sempiler-
    nuni curo
    Angelis
    celebrare. Forteenim
    quemeumque
    ebrium
    reprehendero,
    dicturus esl: Tu nobis tracta-
    sii
    quia
    isli dics leeliliam
    sempilernamsignificant;
    tu
    nobisinsinuasti
    quia
    hoc
    tempus gaudium augelicum
    etcosleste
    prcenuiiliat:
    non
    ergo
    debui mecum bene
    facere? Utinam
    bene,
    et non male.
    Significat
    enim
    libi
    gaudium,
    si fueris
    templum
    Dei. Si antem im-
    munditiavinOlenlice
    impleastemplum
    Dei,
    sonat tibi
    Apostolus,Quisqitistemplum
    Dei
    corruperil, corrumpet
    illumDeiis
    (ICor.m,17). Sithocconscriplum
    incordibus
    Sanctilatis
    veslroe,
    meliorem esse hominemminus
    inteiligentem
    et melius
    viventem, quam
    multum in-
    lelligenlem
    et non beneviventem. Pleniiudo
    quidem
    est el bealitudo
    perfecla,
    ul cito
    quisqueiiilelligal
    et
    bene vivat: sedsi forte
    ulrumque
    non
    potesl,
    melius
    est benevivere
    , quam
    cito
    inlelligere. Quienini
    bene
    vivil,
    mereiur
    ampliusiiilelligere
    :
    qui
    male
    vivit,
    el
    quod intelligitperdet.
    Sic diclumest :
    Qui habet,
    da-
    bilur
    ei; qui
    aulemnan
    habet,
    el id
    quod
    videlurha-
    bere, auferelur
    ab
    eo.(Mall'i. xxv, 29).
    SERMOCCLHI
    *
    (a).
    Indiebuspaschalibus
    (b)
    xxiv.
    De ultima leclione
    Evaitgelii J oannis, cap. xxi,
    t.
    15-25.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Pe/n/sobtrinam
    negationem,
    ler
    interrogatus
    desuadilectione.E
    vangelium
    sanctiJ oan-
    nis
    apostoli, qnod
    dicitur secundum
    J oannem,
    hodie
    terminatum
    est,
    de his
    qtice
    narravit
    quomodo ap-
    parueril
    Dominus
    post
    resurreclionem
    discipulis
    suisl.
    CompellavitergoapostolumPetrum,
    illum
    preesum-
    plorem
    et
    negatorem,
    cum
    loqueretur
    ei
    jam
    vivus
    morle
    devicta,
    el dicebat: Simon J oannis
    (sic
    enim
    appellabatur
    Petrus),
    amasme?
    Respondebat
    ille
    quod
    eral incorde
    ipsius.
    Si Petrus
    respondebat
    quod
    in
    'Sermonishujusimtiumsiesehabelapud
    Er.
    Lugd.
    ven.
    Lov.:Ilodieterminatumestdehis
    qum
    narravti
    J oannes,
    quo-
    modo
    apparuerit
    Dominus
    post
    resurrectionem
    disciputis
    suis. M.
    *
    Emendatusadf.r. t. v. etadAm.Er.Par.
    Lov.
    (a) Alias,
    de
    Tempore
    149.
    (b)
    tnvelere
    Floriacensi codice
    praenotatur,
    Habilusdie
    sabbato. Eideni diei in
    manuscriplisassignatur, qui
    in
    eamdemiectionem
    composilusest sermo
    supra
    147. Ad
    quemetiamdiem
    perlinet
    forte
    eiusdemargumentiser-
    mo146.
    corde
    habebat;
    Dominus
    quarequeerebat, qui
    cor vi-
    debat?
    Denique ipse
    eliamPetrus
    mirabatur,
    et cum
    quodam
    toedio audiebat
    quaerentem, queni
    noverat
    seientem. Semel dictumest: Amastne?
    Responsum
    est:
    Diligole, Dotnine,
    tuscis. Et ilerum: Ai.iasme?
    Domine,
    tuomnia
    nosii;
    luscis
    quiadiligo
    te. Et ler-
    lio,
    Amasme?Coniristalus est Petrus.
    Quid
    cOnlri-
    slaris, Peire, quia
    ler
    respondes
    amorem?
    Oblitus
    es trinumtimorem?Sine
    interroget
    leDominus: ine-
    dicus est
    qui
    te
    inlerrogat,,
    ad sanitatem
    peflinet
    quod interrogat.
    Noli taedioaffici.
    Exspecta,
    implea-
    lurnumerus
    dilectionis,
    ul deleatnumerum
    negationis.
    2.
    DikciionemChrislus
    postulat
    sibi
    erga
    ovessuasim-
    pendi. Ubique
    tamen
    , ubique,
    id
    est,
    in
    ipso
    lefna-
    rionumerointerrogalionissuoe
    DominusJ esusrespon-
    denti amoremcommendat
    agnossuos,
    et
    dicit,
    Pasce
    agnostneos, pusce
    ovesmeas:
    tanquamdiceret, Quid
    niihi
    relribuis, quiadiligis
    me?Dilectionemtuamosten-
    deinovibusmeis.
    Quid
    mihi
    preestas,quiadiligisme;
    quandoego
    libi
    prcestiti,
    ut
    diligeres
    me?Sed dileclio-
    nemtuam
    ergame,
    habesubi
    ostendas,
    habesubi exer-
    ceas :
    pasceagnos
    meos.
    CAPUTII.
    Qualiler
    autem esSenl
    pascendi agni
    dominici,
    oves lanio
    prelio comparatcequanta
    essent
    dilectione
    pascendee,
    in
    consequenlibus
    demonstra-
    vit.
    Pustquam
    euiraPetrus
    impleto legilimo
    numero
    trinoe
    responsionis professus
    esl se esseDomini di-
    Ieclorem, commendalissibi ovibus
    ejus,
    audil de sua
    fulura
    passione.
    Hicdemonslravil Dominus
    ,
    sicdili-
    gendas
    ovessuasabeis
    quibus
    eas
    coinmendat,
    ut
    pa-
    rati sintmori
    pro
    eis. SicidemJ oannesin
    Epistola
    sua
    ait : Sicut
    pro
    nobisChrislusanimamsuam
    posuil,
    sic
    et nosdebemus
    pro fratribus
    animas
    ponere (I
    J oan,
    m, 16).
    3. Pelrus deseanle
    infirmus,
    nuncex
    gralia
    Chrisli
    tnalurusad
    passionem.Responderat ergo
    DominoPe-
    trus
    per superbamquamdam
    preesumptionem,quando
    ei
    dixerat,
    Animammeam
    pro
    !e
    ponam.
    Nondumac-
    ceperat vires, quibusimplerel promissum. Modo
    jam
    ut
    possit
    hoc facere
    , impletur
    charitate. Ideoei di-
    citur
    ,
    Ainasme? Et
    respondct,
    Amo:
    quia
    liocnon
    implet
    nisi charilas.
    Quid
    est
    ergo,
    Petre?
    quando
    ne-
    gasli, quid
    timuisti ? Tottun
    quod limuisli,
    hoc
    erat,
    mori. Yivustecum
    loquilur, quera
    mortuuravidisti:
    noli
    jam
    tiniere mortem
    ;
    inillovicla
    esl', quam
    ti-
    mebas.
    Pepcndit
    incruce
    ,
    confixus
    estclavis, spiri-
    tum
    reddidit,
    lancea
    percussus est,
    in
    sepulcrb po-'
    , situs. Hoc
    timuisti, quandonegasti;
    ne boc
    palereris,
    timuisti;
    et morlem
    timendo, vitam
    negasti.
    Modo
    i
    inlellige
    :
    quando
    limuisli
    mori,
    tunc es morfuus.
    {
    Mortuusest enim
    negando
    : sedresurrexit
    plorando.
    Quid
    deindeait illi ?
    Sequere
    me

    sciens
    ejus
    maturi-
    tatem. Si enim
    meminislis,
    imo
    quia
    meroinerunt
    qui
    i
    legerunl;
    commemorentur etiam
    qui
    non
    meminerunt,
    aut
    cognoscantqui
    non
    legerunl.
    Dixerat Pelrus: Se-
    quar
    le
    quocumque
    icris. Et Dominus adillum: Non
    !
    potes
    tne
    sequi
    tnodo:
    sequeris
    aulem
    poslea(J oan. xm,
    1
    1
    Editi,
    vitaest. At
    mamtscripti,
    victaest.EtmoxexiiS
    nonnullijquem
    timebasmori.
    1181
    SERMO
    CCLlV.
    IIS^
    37
    , 36).
    Modo, inquit,
    non
    potes
    :
    promiltis,
    sed
    ego
    videovires luas.
    Ego
    venamcordis
    inspicio
    ,
    et
    quod
    verum
    est-scgrotorenunlio.
    Non
    potes
    me
    sequi
    tnodo.Sedista medici
    renuntiatio
    ,
    non est
    despera-
    tio :
    adjunxit,
    et
    ait, Sequeris
    aulem
    posiea.
    Eris sa-
    nus
    ,
    et
    sequeris
    me. J am
    quia
    videt
    quidagalur
    in
    corde
    ipsius,
    et videt
    quod
    donum
    dederit dile-
    ;
    ciionisanimee
    ipsius,
    dicit ei :
    Sequere
    me.
    Ego
    certe
    dixeram
    ,
    Non
    poles
    modo:
    ego
    modo
    dico,
    Se-
    quere
    me.
    CAPUTIII.

    4.
    Qumsiio
    deverbis
    Dotnini, qtto-
    modovelit
    manereJ oannetn
    donecvenial. Sednalaest
    queedamquaestio
    nonomitlenda. Cumdixissel Doroi-
    nus Petro
    , Sequere
    me:
    respexit
    Pctrus ad
    discipu-
    lum
    quem diligebat
    J esus,
    id
    est,
    ad
    ipsum
    J oan-
    nem
    , qui Evangelium
    hoc
    scripsit;
    et ait Domino
    ,
    Domine
    ,
    iste
    quid
    ? Scio
    quiadiligis
    eum
    , quomodo
    egosequor,
    e(
    ipse
    non
    sequitur
    ? Ait Domiuus: Sic
    eumvolo
    manere,
    doneeveniam: lutne
    sequere.Ipse
    vero
    Evangelista, ipsequi scripsit,
    dc
    quo
    dicluni cst
    hoc,
    Sic eumvolo
    manerc,
    donecveniam
    ;
    seculusad-
    junxit
    verba suain
    Evangelio
    ,
    el
    ait,
    nalam fuisse
    famaminler fratrts
    propler
    hoc verbum
    , quia
    disci-
    pulus
    ille non esset moriturus. Et ul lolleret islam
    opinionemadjunxit:
    Nonautem
    dixil,
    eutnnon
    [uisse
    moriturum
    : sed lantum
    dixit,
    Sic eumvolomanere
    ,
    donecvenktm: tu me
    sequere.
    Hanc
    ergoopiuionem
    ,
    quaputabatur
    J oannes nonmoriturus,
    abstulit J oan-
    nes
    ipse
    coiisequenlibus
    verbis
    suis,
    et ne hoccreda-
    tur,
    ait : Non hoc dixit
    Dominus,
    sed dixit hoe.
    Quare
    illudautemdixerit,
    J oannes
    non
    exposuit,
    sed
    nobis
    reliquit propter quodpulsemus,
    si forte
    aperia-
    tur nobis.
    CAPUT IV.

    5. Verbailla Domini duobusmodis


    inlelligipossunt.
    Primo de
    passione
    nonaJ oannesub-
    eunda,
    secundo de J oannis
    Evangelio
    nonbeneinlel-
    ligendo
    nisi in
    (ulurafelicilale.Quanlum
    mihi Domi-
    nus donare
    dignatur , quantum
    mibi videlur
    (videlur
    autemet melius
    melioribus),
    sic
    puto
    islamsolvi
    quce-
    stionem duobusmodis : aut de
    passione
    Petri dixit
    Dominus,quod
    dixit;
    aut de
    Evangelio
    J oannis.
    Quod
    est de
    passione
    : ut
    sit, Sequereme, patere pro me,
    palere quod
    ego.
    Crucifixusest enimChrislus
    ,
    cru-
    cifixus est et Pelrus.
    Expertus
    est
    clavos, experius
    esl crucialus. J oannesautemnihil eorum
    expertus
    est:
    hoe
    est,
    Sic eumvolo
    manere,
    sine
    vulnere,
    sinecru-
    cialu
    dormiat,
    el.
    exspectet
    me. Tu tne
    sequere, pa-
    tere
    quodego
    :
    sanguinem
    fudi
    pro le,
    futide
    pro
    me.
    Uno
    ergo
    islomodo
    exponi potest, quod
    dictumest,
    Sic eumvoio
    mattere,
    donecveniatn: lu me
    sequere:
    Nolo ut
    ipse patialur,
    lu
    patere.
    Secundumautem
    EvangeliumJ oannis,
    hocmihi videlur
    iulelligi: quo-
    niamPelrus
    scripsit
    de
    Domino, scripserunt
    et
    alii;
    sed
    scriptura
    eorum
    magis
    circahumanitatemDomiiii
    est
    occupata.
    DominusenimChristus et Deus
    esl,
    et
    homo.
    Quid
    esl homo? Animaet caro.
    Quid
    est
    ergo
    Chrislus?Verbum
    ,
    animaet caro. Sed
    qualis
    anima?
    quia
    et
    pecora
    habent animas.
    Verbum,
    ralionalisani-
    ma et
    caro;
    boc lolumChristus. Sed de divinilate
    Christi inlitteris Petri
    aliquid
    ': in
    Evangelio
    autem
    J oannis multttmeminet. In
    principio
    erat
    Verbum,
    ipsc
    dixit. Transcendit
    nubes,
    et transcendit sidera
    ^
    transcendit
    Angelos,
    transcendit omnem
    creaturam,
    pervenil
    adVerbum
    , per quod
    factasunt omnia. i Ih
    principio
    erat Verbum
    ,
    et Verbnmerat
    apud Deum,
    etDeuseratVerbum: hocerat in
    principibapud
    Deum.
    Omnia
    per ipsum
    facla
    sunt(J oan. v,1-3).Quisvidet,
    quis cogitat, quis digne suscipiat, quis digne pro-
    nuniiet? Tunc habet bene
    inlelligi 8, quando
    verie-
    ril Cbristus. Siceumvolo
    manere,
    dohecveniam.Ex-
    posui
    sicut
    potui
    :
    polest ipse
    melius in cordibus
    vestris,
    SERMOCCLIV
    *
    (a).
    tndiebus
    Pascbalibus,
    xxv.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Trisliiim
    teinpusprius
    leni-
    pore
    Iwtitiw.Sic se
    habet,
    fratres
    mei,
    sic se ha-
    bel miseria nostreeconditionis et Dei
    miseratio,
    ut
    tempus
    moestiliefi
    lempus
    leelitiee
    preecedat:
    id
    est, ut.
    prius
    sit
    tempus mcestiliee,posterius tCmpuSlectitiee;
    prius
    sit
    lempus Iaboris, poslerius quieiis; prius
    sit
    tenipus' calamitatis, posterius
    felicitatis. Sicsehabet
    miseria nostree
    condilionis,
    ut
    diximus,
    et divinanii-
    seralio.
    Tempus
    enim
    moesiitiee, laboris, miserice,
    peccaia
    nostra nobis
    pepererunt: tempus
    verb leeti-
    tioc,-quielis, felicitatis,
    non venitdemerilisnoslf
    is,
    sedde
    graiia
    Salvatoris. Aliud
    meremur,
    aliud
    spera-
    nuis: meremur
    mala, speramus
    bona. Hocfacitmiserl-
    eordia
    ejus, qui
    creavit nos.
    2. Tristitiaundeessedebel. Pwnilentia
    impwnitenda.
    Sed
    tempore
    miserioe
    nostree, et,
    sicut
    Scriplura
    Io-
    quitur,
    diebus nativila.is
    nostrae,
    nossedebemusunde
    debeat esse
    ipsa
    tristitia. Trislitia enimsic
    est, quo-
    modostercus. Slercus nonlocosuo
    pOsitum,
    immun-
    ditiaest. Slercus non locosuo
    positum,
    immuridam
    facil don.um: locosuo
    positum,
    ferlilemfacit
    agrum.
    Videlestercoris locumab
    agricolaprovisum.
    Ait
    Apo-
    slolus : Et
    quis
    est
    qui
    me
    lcelificet,
    nisi
    qui
    coii-
    trislalur ex me
    (II
    Cor.
    n, 2)
    ? Et aiioloco: Tfi-
    stiiia,
    J
    inquit,
    i secundumDeurii
    poenitentiam
    insa-
    lutem
    impoenilendamoperatur (Id. vn, 10).

    Quise-
    cundumDeumtristis
    est,
    in
    pccnitentiam
    tristis estde
    peccalissuis.
    Tristiliade
    iniquitatepropriam,(b)justi-
    tiam
    parturil.
    Prius libi
    displiceatqtiod es,
    ut
    possis
    csse
    quod
    nones.
    CAPCTII.


    Quae
    secundumDeum
    est,
    J
    inquit,
    J
    tristilia, pcenitentiam
    insalutem
    impcenitendamope-.
    ralur.
    Pcenilcnliam,
    t
    inquit,
    . insalutem. >
    Qualem
    salutem?
    Impoeiiiteiidam.
    >
    Quidest, Iriipoeiiiten-
    dam?
    Cujus
    te omninO
    paenitere
    non
    possil.
    Habui-
    musenimvitam
    cujus
    nosdebuimus
    pcenitere:
    habui-
    mus viiam
    poenitendam.Sed
    non
    possumhspefvenire
    1
    sic
    aliquotmanuscripli.
    Alii
    vero,
    non
    aliquid. Editi,
    nonaliud.
    a
    Editi,
    runchunc
    qui
    bene
    intelligit.
    Emendanturvefe-
    rumcodicum
    auctoritate,
    e
    quibus
    honnuUiemittuiit
    par-
    ticulam,
    bene.
    *
    nuncsermonemin anteeditis
    invemmus,
    uori auteni'
    in
    manuseriplis.
    (a)
    Alias,
    de
    Tempore
    151.
    (b)
    rorte, propiia.
    1183
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 1184
    ad vitam
    impoenitendam,
    nisi
    per
    maloevitoe
    pce-
    nitentiam.
    Numquid,
    fratres,
    ut dicere
    coeperam,
    inmassa trilici
    purgata
    inveniesstercus? Tamenad
    illum nitorem
    ,
    ad illam
    speciem
    et
    pulchriludi-
    nem
    per
    stercus
    pervenitur
    : rei
    pulchrce
    fceditasvia
    fuil.
    5.
    lnfrucluosw
    arbori stercusadhibitum
    figttrapm-
    nitentim.MeritoeliamDominusdicit in
    Evangelio
    de
    quadam
    arbore infructuosa: J am eccetrienniumcst
    quod
    venioad
    eatn,
    el
    fruclutn
    ineanoninvenio:
    prm-
    cidamillam
    ,
    nemihi
    agrumimpedial.
    Intcrcedit colo-
    nus : intercedit
    jam
    securi imminente infructuosis
    radicibus,
    el
    pene
    feriente
    ;
    intercedit
    colonus, quo-
    modointercessit Deo
    Moyses;
    inlercedit
    colonus,
    et
    dicit:
    Domine,
    dimitleillamel hocanno
    ; circumfodio
    ei,
    et adhibeo
    cophinum
    stercoris: si
    feceril
    fruclum,
    bene;
    si
    quo minns, prmcides
    eam
    (Luc. xiu, 6,9).
    Arbor isla
    genus
    est humanuro.Yisitavitistamarbo-
    rem Dominus
    lempore Patriarcharum, quasi primo
    anno. Visitavit eam
    temporeLegis
    et
    Prophelarum,
    quasi
    secundoanno. Eccein
    Evangelio
    tertius anntis
    illuxit. J am
    quasi proecidi
    debuit: sed
    interpellat
    mi-
    sericors misericordem.
    Qui
    enimsevolebatexbibere
    miseiicordem
    , ipse
    sibi
    opposuit
    intercessorcm. Di-
    mittalur, inquit,
    et hoc anno: circumfodiaiur ei fos-
    sa; signum
    est humilitalis : adhibealur
    cophinus
    slercoris,
    si fortedel fruclum. Imo
    quia
    dat
    fructum,
    ex
    parte
    non dat
    fructum,
    veniet Dominus
    ejus,
    et
    dividet eam
    (
    Luc. xn
    ,
    46). Quidest,
    dividet?
    Quia
    sunt
    boni,
    et sunt mali : modoauieminuno
    coetu,
    tewiquam
    inuno
    corpore
    sunt consiituli.
    CAPUT III.

    4. Trisliliadeswculirebus
    pernicio-
    sa.
    Qitm
    hic
    lugcnda.Ergo, fratresmei,
    ul
    dixi,
    sler-
    coris locus
    opportunus
    datfructum
    , imporlunus
    au-
    lemlocumfacit imniundum. Nescio
    quis
    tristis
    est,
    inveni nescio
    quem
    tristem: stercus
    video,
    locum
    queero; die, amice,
    undc trislis es?
    Perdidi,
    inquit,
    pecuniam.
    Locus
    immundus,
    fructus nullus. Audiat
    Aposlolum
    : Tristiliamundi morlem
    operatur(II
    Cor.
    vn, 10).
    Non solum fructus
    nullus,
    sed et
    magna
    pernicies.
    Sic et deceeterisrebus ad
    gaudia
    seecula-
    ria
    perlinentibus, quas
    res
    longum
    est enumerare.
    Videoalium
    trislanlem, gementein,
    flentem: multum
    stercoris
    video,
    et ibi locum
    quecro.
    Et curaviderem
    trislem, flentem;
    inspexi
    et oranlem. Orans nescio
    quid
    mihi bonee
    significationisingessit:
    sed adbuc
    jocum
    quccro.Quid
    enimsi iste
    orans, gcinens,
    ma-
    gno
    flelumortem
    roget
    inimiei sui?Eliamsi sie
    jam
    plorat, jamrogat, jara orat;
    locus
    immundus,
    fru-
    cius nullus. Plus cst
    quod
    invenimusin
    Scripturis
    :
    rogat
    ut moriatur inimicus
    ipsius,
    incidit inmaledi-
    ctionem J udce: Orafto
    ejus fiat
    in
    peccalum(Psal.
    CVHI, 7). Inspexi
    alium rursus
    gemenlem, flentem,
    orantem: stercus
    agnosco,
    locum
    qucero.
    Inlendi au-
    temoralioni
    ejus,
    et audiodicenlem
    , Ego
    dixi: Do-
    mine,misereretnei;
    sanaanimamtneam
    , quoniampec-
    cavi tibi
    (Psal. xi_,
    5).
    Gemit
    peccatum
    :
    agnosco
    agrum, exspecto
    fructum. Deo
    gralias:
    bonolocoest
    stercus;
    non ibi
    vacat; fructum
    parturit.
    Hoc est
    vere
    tempus
    fructuosee
    moestiliee,
    ut conditionem
    morlalitatis
    nostree,
    abundanliam
    tentationum,
    sub-
    reptiones peccatorum,
    adversitates
    cupiditatum,
    rixas
    concupiscenliarum
    contra bonas
    cogilatio-
    nes
    semper
    tumultuanlium doleamus: hinc tristes
    simus.
    CAPUT IV.

    5. Duo
    tempora, Quadragesimw
    et
    Quinquagesimm, quid significent.
    Alleluia
    quid.
    Hoc
    teinpus
    miseriaenoslrceet
    gemitusnoslri,
    quadra-
    ginla
    diesilli
    significant
    anle Pascha: leetiliee
    vero,
    queeposlerior erit, quietis, felicitatis,
    vitoe
    eeternae,
    regni
    sine
    fine,quod
    nondum
    est, hisdiebusquinqua-
    ginta, quibus
    diebus Deolaudes
    dicuntur, significa-
    tur.
    Significanlur
    enim nobis duo
    lempora
    : uniim
    ante resurrectionem
    Domini;
    alterum
    post
    resurre-
    clionem
    Domini;
    unum in
    quo sumus,
    alterum in
    quo
    nos futuros esse
    speramus. Tempus
    mceroris,
    quod significaiit
    dies
    Quadragesimoe,
    et
    significamus
    et habemus:
    tempus
    autemlaeliiieee(
    quietis
    et
    regni,
    quodsignificant
    dies
    isli, signiiicamusper
    Alleluia
    ,
    sednondumhabemuslaudes. Sednunc
    suspiramus
    ad
    Alleluia.
    Quid est,
    Alleluia? Laudate Deum. Sed
    nondumhabemus laudes : in Ecclesia
    frequentantur
    laudes Dei
    post
    resurrectionem
    , quia
    nobiserit
    per-
    pelua
    laus
    post
    resurreclionem nostram. Doraini
    passio lempus
    nostrum
    significat,
    in
    quo
    nuncfle-
    mus.
    Flagella, vincula,
    contumelice
    , spula,
    spinea
    corona,
    vinum
    fellitum,
    in
    spongiaaceium,
    insulta-
    liones, opprobria, poslremoipsacrux,
    in
    ligno
    mem
    brasacra
    pendenlia, quid
    nobis
    significant,
    nisi tem-
    pusquod agimus, tempusraceroris,lempus
    morlali-
    talis.tempus
    lenlationis? Ideo fcedum
    tempus:
    sed
    foeditasista stercorissit in
    agro,
    nonindomo. Mce-
    ror sit de
    peccatis,
    non de
    cupidiialibus
    fraudatis.
    Foedum
    tempus:
    sedsi bene
    utamur,
    fidele
    tempus.
    Quid
    foetidius
    agro
    stercorato. Pulchrior fuit
    ager,
    an-
    tequamcophinum
    slercoris
    haberel; perduclus
    est
    ager
    ad
    fceditalem,
    ut veniret ad ubertatem.
    Ergo
    fceditas
    hujuslemporissignum
    est : sednobissil isla
    focditas
    tempus
    ferlilitalis-
    CAPUT V.

    Yideamus
    ergo
    cum
    propbeta, quid
    dicat,
    Vidimus
    eum, Qualeni?
    Non habentem
    speciem
    neqttedecorem(Isai.
    LIII,
    2). Quare?Aliumprophetam
    interroga
    : Dinutneraveruntomniaossamca
    (Psal.xxi,
    18).
    Diriumeratasunt ossa
    pendenlis.
    Fceda
    speeies,
    crucifixi
    species:
    sedislafoeditas
    pulchritudinempar-
    lurit.
    Quam pulchritudinem?
    Resurreclionis.
    Quia
    speciosus(ormaprmfiliis
    hominum
    (Psal. XLIV,
    3).
    6. DebilorDeus
    quiapromisit,
    non
    quiaaccepil.
    Deo
    retribuere
    aliquid
    nonvalemus.Laudemus
    ergo,
    fra-
    tres, Dominum;quiaejus
    fidelia
    promissaretinemus,
    nondum
    accepimus.
    Parum
    putalis, quia promisso-
    rem
    tenemus, utjam
    debitorem
    exigamus
    ?Promis-
    sor Deusdebilor factusest bonitalesua
    ,
    non
    preero-
    ganlia
    noslra.
    Quid
    ei
    dedimus,
    ut eum debito-
    rem teneamus? An forte
    quod
    audislis inPsalmo :
    Qiiid'
    relribuamDomino? Primo
    quando dicit, Quid
    retribuamDomino? verbasunt
    debitoris,
    nondebitum
    exigentis. Preerogalum
    est illi:
    Quid
    relribuamDo-
    1185
    SERMOCCLV.
    1186
    ni.no?
    Quid est, Quid
    retribuam?
    Rependam.
    Pro
    qua
    re? Pro omnibus
    qum
    retribuil mihi.
    Quid
    retribuit
    mihi? Primo nihil
    eram,
    et fecit
    me; perieram, quee-
    sivit
    me; queerens
    invenit
    me, caplivum
    redemitme,
    emplum
    liberavit
    me,
    de servo fratrem fecit me.
    Quid
    relribuamDomino?Non habes
    quod
    relribuas.
    Quando
    ab illo totum
    exspectas, quid
    habes retri-
    buere? Sed
    exspecla
    : nescio
    quid
    vult dicere. Cur
    quoerit,Quid
    retribuamDomino
    pro
    omnibus
    quw
    retri-
    buit mihi ?
    Circumspiciens undique quid
    retribuat,
    quasi
    invenit.
    Quid
    invenit?Calicemsalutaris
    accipiam.
    Retribuere
    cogitabas,
    adhuc
    accipere quceris. Vide,
    rogo.
    Si adhuc
    aceipere queeris,
    adhuc debitor
    eris;
    quando
    retributor? Si
    ergo semper
    debitor
    eris,
    quando
    relribues? Non invenis
    quod
    retribuas : nisi
    quod
    dederit,
    nonhabebis.
    7. Homo de suo non habel nisi tnendacium.Vi-
    de, quando dicebas, Quid
    relribuam? adillud
    per-
    linet
    quod dixisti,
    Omnis Iwmo mendax
    (Psal.
    cxv, 11-13). Qui
    enim voluerit dicere
    quia
    retri-
    buet
    aliquid Deo,
    mendax est
    (omnia
    ab illo
    spe-
    randa
    sunt;
    anobis
    ipsispreeter
    illumnibil nisi forte
    peccaluin),
    et mendaciuni desuo
    loquitur.
    Verc
    pleue
    desuoabuiidat bomo
    ;
    mendaciumoninino hic habet
    et thesaurum mendaciorum: cor suum
    menliatur,
    quanlumpolest,
    non
    deficit; fingat quidquidpotest,
    menliatur
    quidquid potest. Quare? Quia
    quodgraiis
    habet,
    dese
    habet,
    non illud emit.
    Quando
    venitur
    ad
    veritatem,
    si verax vult
    esse,
    nonerit de suo.
    CAPUT VI.

    MendaxPetrus de
    suo. Ubi men-
    dax?Promisit nobis Dominiis
    passionem
    : et
    dicit,
    Absil a
    le,
    non
    fial
    illud. OmnisIwmomendax. Unde
    mendax?
    lpsum
    Dominumaudi:
    Nonsapis quw
    Dci
    sunt,
    sed
    qum
    sunt hominis. Verax aulem Pelrus :
    quando?
    Tu esChrislusFilius Dei vivi.Undeislave-
    rilas homini mendaci ? Eccehomo
    dicit,
    TuesChri-
    stusFilius Dei vivi.
    Quis
    dicil?Pelrus.
    Quid
    erat Pe-
    trus?
    Homo,qui
    dixit verutn.
    Certe,
    Omnis homo
    mendax. Ecce
    ,
    ecce
    linguaejus;
    ecce
    lingua
    de lin-
    gua ejus
    :
    quomodo,
    Omnishomomendax?
    Audi,
    quia
    Omnis homo
    tnendax, quia
    desuo.
    Ergo
    unde
    Petrus verax? Audi
    ipsam
    veritatem: Bealus
    es,
    Si-
    monBar-J ona. Undebeatus? desuo?Absit.
    Quia
    libi
    non revelavil caroet
    sanguis,
    sed Pater tneus
    qui
    in
    cwlisesl
    (Malth. xvi, 22, 23, 1G,17).
    8. LaudandusDeusnuncel
    semper.
    Laudemiis
    ergo
    Dominum,charissimi,
    laudemusDeum
    ,
    dicamus AI-
    leluia.
    Significemus
    istis dicbusdiemsine
    fine;
    signi-
    ficemuslocum
    immortalitatis, tempusimmortalilaiis;
    festinemusad domumeeternam. Beati
    qui
    habilantin
    domolaa;in
    swculaswculorumlaudabunt te
    (Psal.
    LXXXIII
    , 5).
    Lex
    dicit,
    Scriplura dicil,
    veritas dicit.
    Venturi sumusad domum
    Dei, quee
    est incoelis.Ibi
    non
    quinquaginta
    diebus Deum
    laudabimus;
    sed
    quemadmodumscriptum est,
    in smcula smculorum.
    Videbimus
    , amabimus,
    laudabimus. Nec
    quod
    vide-
    bimus
    deficiet,
    nec
    quod
    aroabimus
    peribit,
    nec
    quod
    laudabimus lacebit
    ; sempiternum
    lotum
    eril,
    sine
    finecrit.
    Laudcmus, laudemus;
    sed
    [non
    solis voci-
    bus,
    laudemuset moribus : laudet
    lingua,
    laudet vi-
    ta;
    sed habeat charitateminfinitam. Conversi adDo-
    minum,elc.
    SERMOCCLV
    *
    (a).
    Indiebus
    Paschalibus,
    xxvi.
    DeAlleluia.
    CAPUT PRIMUM.
    l.Alleluia,
    piorum
    hic so-
    latium,
    sola erit acliobealorum.
    Quoniam
    voluit Do-
    minus,
    ut Charitatem vestram in Alleluia videre-
    mus
    (b),
    de Alleluiavobisverbumdebemus. Nonsim
    oneri,
    si commeraoro
    quod
    nostis :
    quia
    et
    ipsum
    Al-
    leluia
    quotidiedicimus,
    et
    quolidie
    deleclamur. No-
    stis enim
    quiaAlleluia,
    lalinedicitur LaudateDeum:
    et inliocverboconsonaiitcsoreet consentientescor-
    de,
    exhoriamur nos invicemad laudandum Deum.
    Eumtantum homo securus
    laudat, qui
    non babet
    unde
    displiceat.
    Et in hoc
    quidem lempore peregri-
    nationis nostroead solaliumvialici dicimusAlleluia
    ;
    modonobis Alleluiacanticumest viatoris :
    tendimus
    autem
    per
    viani laboriosam ad
    quietam palriam,
    ubi relractis omnibus actionibus
    noslris,
    non rema-
    nebil nisi Alleluia.
    CAPUT II.
    -
    2. Marimet Matihmdiversa
    officia.
    Istam
    parlem
    suavissimamsibi Maria
    elegerat, quce
    vacabat, discebal,
    Iaudabal: Marthavero
    soror
    ejus,
    circa
    plurima
    fueral
    occupaia. Equidem agebat
    rem
    necessariam,
    sednon
    permansurain
    :
    agebat
    rem
    vi;v,
    noiidum
    patrice
    :
    agebat
    rem
    peregrinaiiouis,
    nondimi
    possessionis. Susceperat
    enim
    Dominum,
    et eos
    qui
    cumilloerant. Et Dominuscarnera habebat: et sicut
    pro
    uobis
    dignalus
    est carnem
    suscipere,
    ita
    dignatus
    estesurirect sitire. Etexeo
    quoddignatus
    est esurire
    et
    sitire, dignatus
    est
    pasci
    ab eis
    quosipse
    dilavil:
    dignatus
    esl
    suscipi,
    non
    inopia,
    sed
    gratia. Agebat
    ergo
    Marlba
    quodperlinebat
    adnecessitalemesurien-
    liumet silicntium:
    parabat
    convcrsalione
    sollicila,
    quod
    manducareiur et biberetur a sanctis et ab
    ipso
    Sancto sanclorumin domo
    ejus (
    Luc. x
    ,
    38-42).
    Magnumopus,
    sed transitorium.
    Numquid
    esurire et
    silire
    semper
    erit?
    Quando
    inhecrebimus
    purissimee
    illi et
    perfeclissimoebonitaii,
    non eril
    quare
    '
    servire
    necessilati. Reati
    erimus,
    nullo
    indigenles;
    multum
    habentes,
    nihil
    queerenles.
    Et
    quid
    est
    qttod
    habebi-
    mus,
    ut nihil
    quccramus
    ? Dixi:
    quodcreditis,
    postca
    videbilis2.
    Quod ergo diximus,
    multumhabentes et
    nihil
    queerentes,
    id
    est,
    nullo
    indigenles; quid
    est
    ip-
    sum
    quod
    habebimus?
    Servienlibussibi
    Deus,
    colen-
    libus
    eum,
    credentibus in
    eum, sperantibus
    in
    eum,
    amantibuseuni
    quid
    dabit?
    CAPUTIII.5.
    Beneficia
    Deiinomnesetbonosel ma-
    1
    Editi, qumrere.
    Meliusautem Germanensis
    Ms.,
    quare.
    2
    Editi,Dixi,quod
    si
    credilis,postea
    videbitis.
    Abest,si,
    a Ms. Germanensi.
    Itaque
    verbum,Dm, respicit
    ad su-
    perioremsenlentiam,inlimrebimus
    purissimm
    tili et
    perfe-
    ctissimwbonitati.
    '
    Huncsermonemvidimusinunico
    gr.
    et in ulim.Par.
    LOV.
    (a) Alias,
    deDiversis1.
    (b)
    Habuit
    ergo
    sermonemin loco
    peregrino,
    forleCar-
    thagine
    anno
    -118,quosynodus
    ibi contra
    Pelagianos
    ca-
    lendismaiicelcbraiaest.
    H87
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    .1188
    Igs.
    SanitosaDco. Videmus enim
    quanta
    det inhoc
    tempqre,diffidenlibus
    de
    illo, desperanlibus
    de
    illo,
    aversis ab illo
    , blasphemanlibus
    illum;
    videmus
    quanla
    dona
    largialur.
    Abilloest enim
    primo
    sani-
    las:
    quee
    sicdulcis
    es.i,uf
    infastidium
    nunquam
    ve-
    niat.
    Quando
    banc
    habel, quid
    deest
    pauperi? Quan-
    do istamnon
    habet, quidquid
    habet
    quidprodest
    di-
    viti? Abilloest
    ergo,
    id
    cst,
    a Domino Deo nostro
    quemcolimus,
    a vero Deoin
    quem
    credimus,
    el in
    quo speramus,
    el
    quemdiligimus;
    ab illo esl tanta
    res,
    sanitas. Videte
    tamen,
    ctimsit
    magna
    rcs sani-
    tas, quomodo
    eamdet et bonisel
    malis,
    et
    blasphc-
    maloribus suiset laudatoribussuis. Et
    quid
    dicam?
    Utriquc
    bominessunt. Omui
    pecore
    meliorest et ma-
    lushomo. Dat sanitatera eliam
    jumenlis
    et draconi-
    bus, usque
    admuscaset vermiculosdonat
    sanitatem;
    ct salvatomnia
    qui
    creavit omnia. Ut
    ergo
    aliaomit-
    tamus
    ; quia
    nihil meliusinvenimus
    quam
    est sani-
    las : nonsolumeamdat Deus
    hominibus,
    sedet
    pe-
    coribus,
    sicut dicitPsalmus : Homineset
    jumenla
    sal-
    vos
    facies,
    Domine;
    sicut
    mulliplicala
    esl tnisericordia
    tua,
    Deus. Sic enim
    es, quia
    Deus
    es;
    ut bonitas tua
    nonremaneal in
    summis,
    el deserat infima. Perveuit
    ab
    Angelis usquc
    ad extrema el minula animalia.
    Pervenit enima fine
    usque
    infinera
    perlendens
    for-
    liter
    sapienlia,
    el
    disponit
    omniasuaviler
    (Sap. vm,
    1):
    et in
    ipsadisposilione
    suavilalis
    ejus,
    suavis est
    omnibussaniias.
    CAPUT IV.

    i. Deutn
    aliquid
    servarebonis.Ho-
    minescl
    filii
    hominumin
    quo diffcranl.
    Cum
    ergo
    tan-
    tumboiiumdel et boniset
    malis,
    el bominibus et
    jumentis; quid esl,
    fralres
    mei, quod
    servat bonis?
    J ain enini
    dixeral,
    Hominesel
    jttmenla
    salvos
    facies,
    Domine;
    sicul
    multiplicala
    est misericordia
    lua,
    Detis.
    Et deinde
    adjunxil:
    Filii autemhominum
    (Pscd.xxxv,
    7,
    8
    ). Qui
    sunl isii?
    Quasi
    alii sunt
    homines,
    de
    qui-
    bus
    paulo
    anle
    dixerat,
    Hominesel
    jumenla
    salvos
    fa-
    cies, Domine; e.l
    alii filii hominum. Aliudenimsunt
    homines
    quam
    lilii
    hominum,
    et aliudsunt fdii homi-
    num
    quam
    homincs?
    Quid
    sibi
    ergo
    vult ista distin-
    clio? Nisi forle
    quia
    homines
    perlinenl
    ad
    hominem,
    filii hominumadFiliurahomiiiis:
    homines,
    adho-
    minem;
    lilii
    homiuum,
    ad FiliumIiominis. Esl enim
    quidam
    homo
    qui
    non fuit filius hominis.
    Qui
    enim
    primus
    faclus
    esl,
    homo
    fuit,
    filiushominisnonfuit,
    Quidergo
    nobisvenil
    per
    hominem
    ,
    et
    quid
    nobis
    venit
    per
    Filiumbominis? Commcmoro
    quod
    vcnit
    per hominem,
    et
    Apostoli
    vcrbadico: Per nnumho-
    minem
    peccalum
    inlravitin
    tnundutn,
    ct
    per peccalum
    nwrs: et ilainomneshotnines
    petiransiil,
    in
    quo
    om-
    nes
    peccaverunt(Rom.
    v,
    12).
    Ecce
    quod
    nobis
    pro-
    pinavit bomo,
    ecce
    quod
    de
    parenle bibimus,
    et vix
    digerimus.
    Si lioc
    per hoininem, quidper
    Filiumho-
    minis?
    Proprio,
    >
    inquit,
    Filio non
    pepercit.
    >
    Si
    proprio
    Filio non
    pepercit,
    scd
    pro
    nobis omni-
    bus tradidit
    eum; quomodo
    non et cumillo omnia
    nobis donabit
    '
    >
    (Id. vm, 32).
    Item
    ,
    Sicul
    per
    1
    Editi,
    donavil.At MS.Germanensis
    , donabti; juxla
    fjra.cuni,
    charisctai.
    inobedientiam unius homiiiis
    peccatores constituti
    sunt
    multi;
    sic et
    per obedieiltiamunius
    hominis,
    justiconstituenlurmulli(fioi.i.Y, 19). Perillumergo
    peccalum, per
    Christum
    justitia.
    Omnes
    ergo pecca-
    tores
    ad Iiominem
    peiTinent:
    omnes
    justi
    ad Filinm
    hominis.
    Quidergo miramini, quia peccatores,
    quia
    impii, quiainiqui, quia
    Dei
    conlemptores,
    a Deo
    aversi,
    saeculi
    dilectoros, amplecleiUesiniquitatem,
    edio habcntcs
    veritalem,
    boc
    esi,
    bomines
    periinen-
    tes ad
    bominem; quidroiramini, quia
    habenl istam
    sauitatem,
    cumaudialis Psalraum
    ,
    Homineset
    ju-
    meniasalvos
    facies,
    Domine? Ne exlollerent se
    ipsi
    homines,
    quia
    habent
    lemporalemsaniialem,
    addila
    sunt illis
    jumenia.Qnid
    est
    crgo
    unde
    gaudes,
    homo?
    Nonnelibi cumasino luocommune
    est,
    et cum'
    gal-
    Iina
    lua,
    cum
    quocumque
    animanteindomo
    lua,
    cum
    islis
    passeribus?
    nonne libi sanitas
    corporis
    cumbis
    omnibuscommunisest?
    CAPUT Y.

    5. Piis
    promissa
    deleclaliolaudis
    Dei, qum
    nondalur
    impiis.Quaereergoquodpromis-
    sumcst filiis
    hominum,
    et audi
    quodsequitur:
    Filii
    aulemhominumsub
    tegmine
    alaruni tuarum
    sperabunt.
    lnierini
    sperabmu, quamdiu
    in via sunt. Filii aulem
    hominumsub
    legmine
    alarumluarutn
    sperabunt. Spe
    enimsalvi
    facli
    sumus
    (Id. vm, 24).
    Hocnon
    pertinet
    adbomineset
    jumenla, sperare
    sub
    tegmine
    alarum
    Dei.Et
    eccespes
    lactat
    nos,
    nutrit
    nos,
    confirmat
    nos,
    ct inista laboriosavitaconsolatur
    nos;
    in
    ipsaspe
    cantamus Alleluia. Eccc
    spesquantumgaudium
    ha-
    bet. Res
    ipsaquid
    crit?
    Quid
    crit
    quacris?
    Audi
    quod
    scquilur:
    Inebriabttnlurabubertaledomustuw
    (
    Psal.
    xxxv, 7-9). Hujus
    rei
    spes
    esl.
    Sitimus, esurimus,
    opus
    est ut salic-mur: sedinvia
    fames,
    in
    palria
    sa-
    lielas.
    Qiiando
    saliabimur? Saliabor cum
    tnanifeslata
    fueril gloria
    lua
    (Ps.ctl.xvi,15).Modo;;utemgloria
    Dei
    iioslri,gloria
    Cliristi nostri latet: el cumilloabscondi-
    laest cl nosira. SedcumClirisius
    apparueritvilaveslra,
    luncel voscumillo
    apparebilis
    in
    gloria
    (Coloss.m, i).
    TUDCcrit Alleluia in re: modoaulemin
    spe. Spes
    illam
    cantal,
    amor cautat
    modo,
    amor canlabil et
    luiic: scd modocaniat ainor
    esmiens,
    lunc cantabit
    amor frucns.
    Quid
    est enim
    Alleluia,
    fralres mei?
    Dixi
    vobis,
    Laus Dei est. Eccemodo verbum
    auditis,
    cl inaudicndo
    deleclamini,
    el indelectationelauda-
    lis. Si rorcmsic
    ainatis,
    fontem
    ipsumqtioinodo
    ama-
    bilis?
    Quod
    est enimstomacboruclanti
    ruclatio,
    hoc
    cst cordi
    saginato
    laudatio. Si enimIaudamus
    quod
    crcdimus, quomodo
    laudabimuscumviderimus?Ecco
    quod
    sibi Maria
    elcgerat:
    sed
    signiiicabatvitamillaro,
    noiidumlenebal.
    CAPUT VI.6. DucevilwinMarihael Mariaad-
    unibralw. Vnum necessarium.Dei
    fruilio
    eril bealis
    bonorumomniumloco. Duacsunt vitac: una
    perlinens
    ad
    deleeiationem,
    allera
    pertinens
    ad necessiialern.
    Quee
    ad
    necessitatcm,
    laboriosaest:
    quoe
    ad
    delecta-
    tionem,
    voluptuosa
    esl. Sed intra
    inlro, nqli
    foris
    quoerere
    deleclalioiiem: ne lumescasde
    illa,
    et
    pcr
    anguslum
    intrare non
    possis.
    Ecce
    quomodo
    Maria
    Dominumvidebatin
    carne,
    ct Dominumaudiebat
    per
    4189
    SERMOCCLYL
    1190
    carnem,
    sicul
    audislis,
    cum
    Epistola
    ad Hebreeosle-
    geretur, quasi per
    velum
    (Hebr. x,
    20
    ).
    Nullumerit
    velum, quando
    videbimusfaciead faciem. Maria
    ergo
    sedebat,
    hoc est
    vaeabat,
    el
    audiebat,
    et laudabat:
    Martba vcro circa
    plurimum
    ministerium
    occupata
    erat. Et dieit ci
    Dominus,
    Martha
    , Martha,
    circa
    ntvtlaes
    occupala
    :
    porro
    unumesl necessarium
    (
    Luc.
    x, 38, 42).
    Unumverum: mulla non erunt necessa-
    ria.
    Anlcquamperveniaraus
    ad
    unum,
    multis indi-
    gemus.
    Unumnos
    exlendal,
    ne multa dislendatit et
    abrumpanl
    ab uno.
    Ipsum
    unumdixit
    apostolus
    Pau-
    lus, quia
    nondtim
    perceperat. Ego, inquit,
    nonmear-
    bitror
    apprehendisse.
    Vnum
    autem, qum
    retro
    oblilus,
    inea
    quw
    anlesunt exlenlus.Non
    distenlus,
    sedexten-
    tus. Unumcnim
    exlendil,
    non distendit. Multadis-
    lendttnt,
    unumextendit.Et
    quamdiu
    extendit?
    Quam-
    diu hic sunius. Cum
    venerimus, colligit,
    non exten
    dit. Vnum
    aulem,qum
    relro
    oblilus,
    inea
    quw
    anlesuitt
    extentus,
    secundumintenlionem. Ecce extensionem:
    nunquam
    distensionem. Sccundutnintentionem
    sequor,
    ad
    palmamsupernw
    vocaiionisDei inChrisloJ esu
    (Phi-
    lipp.
    III, 15, 14).
    Ordoverbortimest: Vnumaulem
    sequor.
    Tttnc
    ergo
    veiiiemus,
    et uno
    pcrfrucmur;
    sed
    ipsum
    unumomnia nobis eril.
    Quid
    enim
    diximus,
    fratres, quandocrjepiloqui? Quid
    est
    ipsum
    multum
    quodhabebimus, qtiando
    non
    indigebimus? quid
    est
    roultum
    quod
    habebimus? Hoc
    propostieram
    dicerc :
    quid
    nobis dabit
    Deus, quod
    non dabit illis? Tolla-
    lurimpitts,
    nevideatclaritatemDei
    (Isai. xxvi,
    10).
    Ergo
    clariialem suam nobis dabit
    Deus, qua
    frua-
    mur : undelolletur
    impius,
    ne videat claritatemDei.
    Totummultumliostrum
    quodIiabebimiis,
    ipse
    Deus
    erit.
    Avare, quidqueerebasaccipere? Quidquocrit
    a
    Deo,
    cui nonsuflicit Deus?
    CAPUTVII.

    7. Carnalis
    cogitatio
    de
    futura feli-
    citale. Gaudiumcarnale de tnenlis
    mgriludine
    venit.
    Verasanilastwslra,
    itnmorlalilas.Divilim
    lerrenm,
    non
    facultaiis,
    sed
    infirtniiatisargumenta.
    Sed
    quandodici-
    tur, quia
    Deum
    habebimus,
    et
    ipso
    soloconteiili eri-
    mus,
    imo
    ipso
    solo sic
    deleclabimur,
    ut nihil alittd
    requiramus; quia
    et inuno
    ipsofruemur,
    et innobis
    invicem
    ipso
    fruemur :
    (quid
    enim
    sumus,
    si Deura
    non habemus? aut
    quidaliud
    innobis
    quam
    Deum
    debemus
    diligere,
    aut
    quiahabemus,
    aut ut habea-
    mus
    ?) quandoergo
    dicitur
    quia
    ceetera
    sublrahunlur,
    et solus Deuserit
    quo deleciemur;
    quasi angustaiur
    anima, quoe
    consuevit multis
    delectari;
    et dicil sibi
    anima
    carnalis,
    carni
    addicla,
    carnalibus
    cupiditati-
    bus
    implicata,
    viscomalarum
    cupiditaium
    involutas
    pennas
    babens,
    ne volet ad
    Deum,
    dicil sibi:
    Quid
    mibi erit,
    ubi non
    manducabo,
    ubi non
    bibam,
    ubi
    cumuxorc meanon dormiam?
    quale
    mihi
    gaudium
    erit? Hoc
    gaudium
    tuum de
    eegritudineest,
    non de
    sanitale. Cerle
    ipsa
    caro tua inhoc
    lempore aliquan-
    do
    aegrolat,aliquando
    sanacst.
    Intendite,
    ut
    aliquid
    dicam,
    unde
    capialis, exemplum
    rei
    quani
    non
    pos-
    sumdicere. Sunt
    qucedameegrotanlium
    desideria:
    ardcnt desiderio aut
    alicujus fontis,
    aut
    alicujus
    pomi;
    et sic
    ardent,
    ul cxisliment
    quia
    si sani fue-
    rint,
    frui debeant
    ipsis
    desideriis suis.
    Yenjt
    sanilas,
    et
    perit cupiditas. Quod desiderabat,
    fastidit:
    gqia.
    hoc inillofebris
    queerebat.
    Et
    qualis
    est isla
    sanitas,
    iu
    qua
    convalescit
    cegrolus
    ?
    CAPUTVIII.

    Sanitas isla
    qua
    dicimur
    sani,
    quid
    est? Scd lamen hinc
    capite exemplum. Quia
    cummulla sint
    cegrotantiumdesideria, quee
    ista sa-
    nitas tollit;
    quomodo
    illa tollit ista
    satiilas,
    sicomnia
    tollit immorlalitas :
    quia
    sanitas
    nostra
    immortali-
    tas est. Recolite
    Aposlolum,
    et videle
    quid
    erit:
    Oporlel corruplibile
    hoc induere
    incorruptionem,
    et
    motiale hocinduereitnmorlaittatem
    (I
    Cor.
    xv,
    55).
    Et erimus
    oequales Angelis
    Dei
    (Matth. xxn,
    50).
    Numquid
    illi miseri
    sunt, qui
    non
    epulantur
    ?
    Nonii,e
    ideo
    bealiores, quia
    istis non
    indigent
    ?
    Anvero
    qui-
    Iibel dives
    eequabitur Angelis
    ?
    Angeli
    vere divites
    sunt.
    Quid
    dicuntur divitice?Facullales.
    Angeli
    habent
    magnas facullales, qui
    habent
    magnas
    facilila.les.Au-

    discumlaudatur dives:
    Quantum
    magnus est,
    domi-
    nus
    est,
    dives
    est, potens
    est.
    Quantum
    magnum
    ut eat
    quo vult, jumentaadsunt,
    sumptusadsunt, servi ad-
    sunt,
    ministeria adsunt. Omniaistahabet dives
    :
    quo
    vult
    it,
    laborem non
    patitur. Angelus
    ubi.voluerit,
    ibi erit: nec
    dicit, J unge;
    nec
    dicit, Sterne; quod
    cum
    superbia
    dicunl
    divites,
    et
    tumescere inde
    vo,-
    lunt, quia
    habent
    quibusdicant, J ungeetS,terne, In-
    felix,
    verbaista sunt
    infirmitalis,
    non
    facultalis. Non
    -
    ergo indigebimus
    : et ideo beati erimus.
    Pleni enim
    erimus,
    sed Deonoslro : et omnia
    quee
    hic
    pro
    ma-
    gno desideramus, ipse
    nobiseril. Pro
    magno
    cibum
    hic
    quaeris:
    Deustibi cibus erit.
    Amplexum
    carnis
    hic
    quecris
    : Mihi autemadhwrere
    Deo,
    bonumest
    (
    Psal.
    Lxxn, 28).
    Divitias hic
    queeris
    :
    quomodo
    tibi deertmt
    omnia, quando
    illum habebis
    qui
    fecit
    omnia? Et ut verbis
    Apostoli
    tc faciani
    securum,
    de
    illa vita hoc dixit: Vt sit Deus omniain omnibus
    (lCor. xv, 28).
    SERMOCCLYI
    *
    (a).
    in
    diebusPascli
    alibus,
    xxvu.
    DeAtleluia.
    1. Laudare Deum
    oporlel
    vila el
    lingua.
    Concor-
    diael securitas
    perfecta
    laudanliumDeum
    non nisi
    in cwlo.
    Quoniamplacuit
    Domino Deo
    nostro,
    ut hic
    constituti
    proesenliacorporali (b),
    eliam cumveslra
    Charitaleilli canlaremus
    Alleluia, quod
    latineinter-
    prelatur,
    Laudatc
    Dominum; laudemus
    Dominum,
    fratres,
    vitact
    lingua,
    cordeet
    ore, vocibus
    et mori-
    bus. Sic enimsibi dici vult Deus
    Alleluia,
    ut
    non sit
    in laudante discordia. Concordent
    ergoprius
    in
    nobis
    ipsis lingua
    cum
    viia,
    os cum conscientia. Concor-
    deut, inquain,
    voces cummoribus
    ,
    ne forle
    bonee
    voces testimonium dicant
    cootra malos mores. 0
    felix Alleluiain
    coelo,
    ubi
    lemplnm
    Dei
    Angeli
    sunt!
    Ibi enim concordiasumma
    laudantium,
    ubi
    est ex-
    sultatio securacaiitaiilium : ubi nullalexiiimembris
    repugnat legi nienlis;
    ubi non est rixa
    cupidiiaiis,,
    in
    *
    Correximushuncsermonemadd. cl. r. t. vat. v. et ad
    Sirm.
    (a) Alias,
    exSirmondianis 48.
    (b)
    inde
    patet
    hunc etiamsermoneinhabitumesse in
    Ioco
    percgrino.
    1191
    S. AUGUSTINIEPISGOPI
    1192
    quapericlitetur
    victoria
    charilatis. Hic
    crgo
    cante-
    mus
    Alleluia
    adhuc
    sollicili,
    ut illic
    possimus
    ali-
    quando
    cantare securi.
    Quare
    hic solliciti? Nonvis
    ut simsollicitus, quando lego, Numquid
    nonlenlatio
    esl vitahumana
    super
    lerram
    (
    J ob
    vn, 1)?
    Nonvis
    ut sim
    sollicims,quando
    mihi adhuc
    dicitur, Vigilate
    el
    orale,
    ne intrelis in tentationem
    (Marc.
    xiv, 58)?
    Nonvisut sim
    sollicitus,
    ubi sic abundal
    tcntatio,
    ut
    nobis
    ipsaprecscribal
    oralio, qtiaudo
    diciraus,
    Dimiile
    uobisdebila
    noslra,
    sicul et nosdimitliinusdebitoribus
    noslris?
    Quotidiepetilores
    1,quotidie
    debilores. Yis
    ul sim
    securus,
    ubi
    quolidie pclo indulgenliampro
    peccaiis,
    adjutoriumpro periculis?
    Cumenimdixero
    propter pracleritapeccala,
    Dimillenobisdebila
    noslra,
    sicutct nos dimitlimusdebitoribusnostris: conlinuo
    propter
    futura
    pericula
    addo et
    adjungo,
    Nenos
    infe-
    ras in tentaiionem
    (Matth.
    vi, 12,
    15). Quomodo
    est
    aulcm
    populus
    in
    bono, quando
    mecumclamat,
    Li-
    beranos a malo? El
    lamen, fralres,
    in isto adhuc
    nialo cantemusAlleluiaDeo
    bono, qui
    nos liberat a
    roalo.
    Quid
    circum
    inspicis
    unde le
    liberet, quando
    tc liberat amalo? Noli
    longe
    ire,
    noli aciem mentis
    circumquaque
    dislendere. Adte
    redi,
    te
    respice.
    Tu
    es adhucmalus.
    Quando ergo
    Deus te
    ipsum
    liberat
    a
    teipso,
    tuncteliberat amalo.
    Aposiolumaudi;
    et
    ibi
    intellige
    a
    quo
    malo sis liberandus.
    Conde-
    leclor,
    >
    inquit,legi
    Dei secunduminterioremhomi-
    nem
    ;
    videoaulemaliam
    legem
    inmembrismeisre-
    pugnaiileni legi
    lneniis
    meee,
    et
    captivantem
    mein
    legepeccali, quee
    est. Ubi?
    Caplivantem,
    >
    inquit,
    mein
    legepeccali, quoe
    eslinmembrismeis.Pulavi
    quiacaptivavil
    lesubnescio
    quibus ignotis
    barbaris :
    putavi quiacaptivavit
    te sub nescio
    quibusgenlibus
    alienis,
    vcl sub nescio
    quibus
    honiinibusdominis.
    Qumesl,inquit,
    inmcmbristneis. Exclama
    ergo
    cum
    illo: Miser
    egohomo, quis
    tneliberabil?Undc
    quis
    li-
    berabit? Dicunde. Alius dicit ab
    oplionc,
    alius de
    carcere,
    alius de barbarorum
    captiviialc,
    alius de
    febre
    alquelanguore
    : dic
    lu, Aposlole,
    nori
    quo
    mit-
    tamur,
    aut
    quoducamur;
    sed
    quid
    nobiscura
    porte-
    mus, quid
    nos
    ipsi simus,
    dic : De
    corpore
    mortishu-
    jus.
    De
    corpore
    morlis
    hujus?
    De
    corpore, inquit,
    morlis
    hujus.
    2. Error
    quorumdam,
    carncin non
    pertinere
    ad ho-
    minem.Aliusdicit:
    Corpus
    raorlis
    hujus
    non adme
    perthict:
    carcer meus est ad
    lempus,
    catena mca
    cst ad
    lempus
    : in
    corpore
    mortis sum
    cgo;
    noncor-
    pusmoiTjs
    sum
    ego. Argutnenlaris,
    ideo non libera-
    ris.
    Egoenim, inquil, spiritus
    sum
    ;
    caro non
    sum,
    sed incarnesuni : cumfueroliberatus a
    carnc, quid
    eril mibi deinde cum carne? Huic
    argumeiitationi
    vullis, fralres,
    ut
    egorespondeam,
    an
    Apostolus
    ? Si
    ego respondero,
    contemnetur fortassis
    magnitudo
    verbi
    propter
    vilitatem ministri. Taceo
    potius.
    Audi
    roecum DocloremGenlium: audi mectiroVas ele-
    clionis,
    ul alelollalurcontroversia dissensionis.
    Audi,
    1
    SicViclorinuscodex.AtTheodericensisSirmondocon-
    sentiens,
    parciiores. Uegitis,parcitorcs
    et
    pelilores.
    va-
    ticamis,parialores.
    Huicnomini
    coguata
    esl vox
    , parialo-
    ria,
    Knarr.inPsal.
    61,
    n. 4.
    sed dic
    prius quod
    dicebas.
    Nempe
    hoc dicebas:
    Nonsum
    egocaro,
    sed
    spiritus
    sum. In carceremeo
    gemo: quando
    fuerit hocvinculumet hoc
    ergaslulum
    dissolutum, ego
    liber abscedo. Terra terrce
    reddilur,
    spirilus
    coelo
    recipitur:
    vado
    ego,
    dimitto
    quod
    non
    sum.
    Ergo
    hoc dicebas?
    Hoc, inquit.
    Non tibi
    ego
    rcspondeo
    :
    responde, Apostole; responde,
    obsecro
    lc.
    Preedicasti,
    ut
    audireris; scripsisti,
    ut
    legcreris ;
    loltimfactum
    est,
    ut credereris. Dic:
    Quis
    melibera-
    bitde
    corpore
    moiiis
    hujus
    ?GraliaDci
    per
    J esumChri-
    siumDominumnoslrum.Undete Iiberal? De
    corpore
    tnotiis
    hujus.
    Sednoneslu
    ipsecorpus
    mortis
    hujus
    ?
    Respondel: Igilur ipseego
    tnenleservio
    tegi Dei,
    came
    '
    aulem
    kgi pecccui (Rom. vn,
    22-25
    ).
    Sed
    ipseego:
    quomodo per
    diversa
    ipse
    lu?
    Meute, inquit, quia
    diligo; carne, quiaconcupisco
    : viclor
    quidem,
    si non
    consenlio;
    adhuc lamen
    luctator, urgente
    adversa-
    rio. Et
    quomodo
    cum
    fueris,
    o
    Apostole,
    abhac
    carne
    liberatus, jam
    non eris lu nisi
    spirilus?
    Re-
    spondet Apostolus,
    morle
    jam imminente,
    debilo
    quod
    nemoevadit: Carnemnonineelernum
    pono,
    sed
    ad
    tempus sepono. Ergo
    rediturus esad
    corpus
    raor-
    tis
    hujus?
    Et
    quid? Ipsius
    verba
    potius
    audiamus.
    Quomodo
    redis ad
    corpus,
    undelam
    pia
    voceliberan-
    dumteesseclamasti ?
    Respondet:
    Redeo
    quidem
    ad
    corpus,
    sed
    jam
    non morlis
    hujus. Audi, imperite,
    conlra
    quotidianas
    lectionumvoeessurde: audi
    quo-
    modoredit ad
    corpusquidem,
    sednonmorlis
    hujus.
    Non
    quia
    aliuderit
    corpus,
    sed
    quiaoportet corrupli-
    bilehocinduere
    iticorruptionem,
    etmortalehocinduere
    immorlaiitaiem. Fralres
    mei, quando
    dicehat
    Apo-
    slolus
    corrupiibilehoc,
    monale
    hoc, quodam
    modo
    carnemsuavoce
    tangebat.
    Non
    ergo
    aliud.
    Non,
    in-
    quit, pono corpusterrenum,
    et
    accipiocorpusaereum,
    aut
    accipio corpus
    eelhereum.
    Ipsum accipio,
    sed
    non
    jam
    morlis
    hujus. Quiaoporlel corruplibile,
    non
    aliud,
    sed
    hoc,
    induere
    incorruplionem;
    et
    morlale,
    non
    aliud,
    sed
    hoc,
    induereimmorlalitaiem.Tunc
    fietsermo
    qui scriplus,est,Absorpla
    eslmorsinvicloriam.Cante-
    lur Alleluia. Tunc
    fiel
    sermo
    qui scriplus
    est :
    qui
    sermo,
    rion
    jam pugnaiilium,
    sed
    Iriumphanlium:
    Absorpta
    esl tnorsinvictoriam.Cantetur Alleluia. Vbi
    esl, mors,
    aculeustuus?Cantetur Alleluia. Aculeusau-
    tem tnoriis est
    peccalam(I
    Cor.
    xv, 55-56).
    Sed
    qumres
    locum
    ejus,
    et noninvenies
    (Psal. xxxvi, 10).
    3. Alleluiahic inter tentationuni
    periculaquomodo
    canlandum. Sed eliambic inter
    pericula,
    inter ten-
    tationes,
    et ab
    aliis,
    et a nobiscantetur Alleluia.
    Fidelisenim
    Deus, qui
    non
    permillet, inquit,
    voslen-
    lari
    super
    irf
    quodpotestis.Ergo
    et bic cantemusAlle-
    luia. Adbucest homo
    reus,
    sedfidelisest Deus. Non
    ait,
    Non
    permittet
    vos tentari:
    sed,
    Non
    permillet
    vostentari
    super
    id
    quodpolestis;
    sed
    faciel
    cumlen-
    lalioneetiatn
    exilum, ulpossilissustinere(\Cor.x,iZ).
    Intrasti inlentationem: sedfacielDeusetiam
    exitum,
    ne
    percas
    in tenlatione : ut
    quomodo
    vas
    figuli,
    for-
    meris
    preedicalione,
    coquaris
    Iribulatione. Sed
    quando
    '
    intras,
    cxitum
    cogila
    :
    quia
    fideliscst
    Deus,
    cuslodiet
    Domiuus
    introituin
    laum,
    elcxilumtutitn
    (Psal.
    cxx,
    8),
    1193
    SERMOCCLVII.
    1194
    Porro autem,
    cumfactumfuerit
    corpus
    boc immor-
    lale el
    incorruptibile, quandoperierit
    tola
    "tenlatio;
    qttiaCorpusquidem
    motiuumesl:
    quare
    mortuumest?
    propler peccalum. Spirilus
    aulemvita
    est, Apostoli
    verba sunt :
    quare? propler jusliliam.
    Remittimus
    ergo
    morluum
    corpus
    ?
    Non,
    sed audi: Si aulem
    spiritusejusqui
    suscitavitChrisluma
    morluis,
    habitat
    in
    vobis;
    qui
    suscitavitChristuma
    morluis, vivificabit
    el mortalia
    corpora
    vestra
    (Rom.
    vm, 10, H).
    Modo
    enim
    corpusanimale,
    tunc
    spirituale.
    Factus estenim
    primus
    homoinanitnatn
    viventem,
    novissimushomoin
    spirilutnvivificanlem(I
    Cor.
    xv, 44, 45).
    Ideo
    vivifi-
    cabil el mortalia
    corpora
    veslra
    propler
    inhabilanletn
    Spirilumejus
    invobis.0 felixillicAUeluia! o secura!
    o sine adversario! ubi nemo erit
    inimicus,
    nemo
    perit
    amicus. Ibi laudes
    Deo,
    et hic laudesDeo: sed
    hic
    a
    solliciiis,
    ibi a
    securis;
    hic a
    moriluris,
    ibi a
    semper
    victuris;
    hic in
    spe,
    ibi in
    re;
    hic in
    via,
    illic in
    patria.
    Modo
    ergo, fralresmei, canlemus,
    nonaddeleclationem
    quietis,
    sedadsolaliumlaboris.
    Quomodo
    solentcantareviatores; canta,
    sedambula:
    laboremconsolare
    cautando, pigritiam
    noli amare :
    canta,
    et ambula.
    Quid est,
    ambula?
    Profice,
    in
    bono
    profice.
    Sunl
    enim,
    secundum
    Aposlolum,
    quidamproficienles
    in
    pejus(II
    Titn.
    m,
    13).
    Tu si
    proficis,
    ambulas
    : sedinbono
    profice,
    inreclaUde
    profice,
    inbonis
    moribusprofice
    :
    canla,et
    ambula.
    Noli
    errare,
    noli
    redire,
    noli remanere. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCCLVII
    (o).
    mdiebus
    Paschalibus,
    xxvm
    (b).
    DeversuPsalmi
    cxv, 11,
    Omnishomomendax.
    1. Deuscordelaudandus.
    Quod
    bebraica
    lingua
    di-
    citur
    Alleluia,
    latine cst Laudate Dominum. Laude-
    mus
    ergo
    DominumDeum
    noslrum,
    non tantum
    voce,
    sedeliamcorde.
    Quoniamqui
    corde
    laudat,
    inierioris
    hominis voce laudat. Vox ad
    homines,
    sonuscsl;
    vox ad
    Deum,
    aflectusest.
    2. Homo
    desuo
    tnendax,
    adDeum
    confugiat,
    ut sit
    verax.
    Dixit
    quidam
    in ecstasi
    sua,
    sicut
    legistis,
    sicul
    audistis : Omnishomo tnendax. Inde fuit
    qui
    non credebat,
    nisi
    letigisset corpus
    Domini. Menda-
    cium
    ei videbatur, quodcondiscipuli ejus
    verum lo-
    quebanlur
    : et
    parum
    illi erat veritalem
    audire,
    vo-
    lebat et
    langere.
    Exhibuit autemilli hoc Dominusin
    his
    quce
    sequunlur
    in
    Evangelio postea
    recitanda
    (J orm.
    xx, 25-27). Quicumque
    autem
    audit,
    Omnis
    homomendax,
    non se debet
    figerere inmendacio,
    (a)
    Proditnunc
    primum
    exveteri libro
    Ploriacensi,
    de-
    scripto
    anteannoscirciter800.
    (b)
    Semesi tituli residuabcecverbainlibroFloriacensivix
    lcuntur, scilicet,
    Tractatusdie
    dominica,quem
    dixitad
    uiemoriam
    sanctorum.Diemibi
    intelliges
    dominicam
    post
    Pascba.
    samsermoineodetncodice
    proxime
    autecol-
    locatus,quernsupra
    ordine235
    posuimus,
    ibidemnotatur
    liaiitusdiesabbalo:larnetsiillesermo235sitdeultima
    lectioneJ oanuis;
    isteauiemsermo257indie nonullimee
    lectionispronuntialus
    signiQeetur,
    n. 2. Lectionem
    porro
    hauc
    nonultimamJ oannisex
    capitevigesimo
    recilatam
    fuisse
    indiedominicaoctava.umPaschee
    mtelliges
    exser-
    mone259,
    n. 1.
    et nolle inde
    snrgere, tanquam
    ratiocinari
    apud
    se
    rationem
    inaniter, tanquam
    homo
    mendax,
    et dicere
    sibi :
    Quando
    nonerohomo? Si aulem
    quamdiu
    hic
    sumhomo,
    ero
    mendax;
    melius
    ego
    mendax
    ero,
    quam
    mentialur
    Scriptura queedicit,
    Omnis homo
    mendax. Si enim
    ego verax,
    Scriplura
    mendax erit.
    Sed
    quia Scriptura
    mendax esse non
    potest, ego
    mendax ero. Heccibi
    garriens requiescere
    sibi se-
    curus
    videtur, tanquam
    in
    portu mendacii,
    ubifaciat
    naufragium.
    Bene libi
    requiescere, quasi
    in isto
    porlu, cupiebas;
    audi
    scopulum,
    in
    quem
    incurras :
    Perdes omnes
    qui loquuntur
    mendacium
    (Psal. v, 7).
    Et ista
    Scriptura
    Dei
    cst, quoedicit,
    Perdes omnes
    qui loquunlur
    mendacium.
    Ergo
    omnes
    perditurus
    est, quia
    Omnishotnomendax.Sed
    quid
    nobisdictum
    esl?
    quid
    admonili sumus?
    Quia
    denostro mendaccs
    sumus. Si autemveraces esse
    volumus,
    ad Domi-
    num
    confugiaraus.
    Deilliusveraces
    sumus,
    de nostro
    mendaces.
    3. Petrusmendaxase
    ipso,
    veraxDei
    beneficio.
    Au-
    ditehoc uno
    exemplo,
    brevi et
    magno
    :
    brevi, quia
    cito
    dicitur; magno, quiasapienter appendilur.
    Pe-
    trus unus osiendit hoc
    quod
    volodicere.
    Quando
    dixit Domino
    Chrislo,
    TuesChrislusFilius Dei vivi:
    quidrespondit?
    Bealus
    es,
    Simon
    Bar-J ona, quia
    non
    tibi revelavit caroet
    sanguis,
    sed Paler meus
    qui
    ia
    cwlisest. Verum
    dixisti,
    sednondetuo. Unde
    ergo
    J
    Pater meus
    qui
    inccelis
    est,
    tibirevelavil.Inde
    beatus,
    quia
    de
    Dei;
    non nisi miser de tuo. Post
    haec,
    ubi
    ei Dominus
    ait,
    Beatus
    es, quia
    nontibi revelavitcaro
    et
    sanguis,
    sedPater meus
    qui
    in cwlis
    est; post
    haec
    verba, ccepit
    Dominus Christus
    prcenunliarepassio-
    nemet mortem suam. Ibi continuo Petrus : Absit a
    te,
    Domine. Omnis homo
    mendax. Ecce
    paulo
    ante
    Pelrus
    verax,
    ecce modo Petrus mendax. Sed unde
    Petrus verax? Non libi
    revelavit caro et
    sanguis,
    sed Pater meus
    qui
    in cmlis est. UndePetrus men-
    dax? Redi
    posl me, satanas;
    non enim
    sapis qum
    Dei
    sunt,
    sed
    quw
    sunt Iwminum
    (Matlli. xvi, 16,
    17, 22,
    23).
    Omnishomomendax.
    Dictum est
    ergo
    nobis,
    Omnishotno
    mendax,
    ut
    fugiamus
    nos
    ipsos,
    et curramus ad
    Deum, qui
    solusest verax.
    SERMOCCLVIII
    (a).
    Iudiebus
    paschalibus,
    xxix.
    Quemdixit ad basilicam
    Majorem(b).
    DeversuPsalmi
    cxvn, 24,
    Hicest dies
    quem
    fecit Dominus.
    ,
    1. DiesaDomino
    factus
    ChrisliEcclesiaexJ udwisel
    '
    Gentibus.
    Quod
    cantavimus
    Deo,
    Hic esl dies
    quemfecil
    Dominus,
    hinc
    loquamur quod
    dederit. Hic
    Scriptura
    utiqueprophetica aliquid
    nos
    intelligere voluit,
    ali-
    quem
    diem non
    vulgarem,
    non
    conspicuum
    oculis
    carnis,
    non eumdiem
    qui
    oritur et
    occidit,
    seddiem
    (a)
    Proditnunc
    primum
    ex
    Floriacensilibrosupralaudato.
    (b)
    Tituiusin
    exemplarimanuscriptoest, Incipit
    alius
    sermo, quem
    dixit ad basilicam
    Majorem,
    eadem
    die,

    supple
    dominica:
    siquidem
    ibi
    subsequitur
    sermonem
    superiorem
    diedominica
    preenolalum.
    Inbasilicam
    vero
    illam
    Majorem,
    seuforle
    Majorum,queeapud
    Car-
    ihagiuemeral,
    videnolani
    (b)
    adsermonem
    19,
    col.
    152.)
    SANUT.
    ATJ GUST.V.
    (Trente-J mit.)
    1195 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    H9fl
    qui poluit
    scire
    ortum,
    nescireoccasum. Videamus
    quodsupra
    dixeratidemPsalmus:
    Lapidemquetn
    re-
    probaveruntmdificanles,
    hic
    faclus
    estin
    capul anguli.
    A
    Domino
    factusest,
    isteestmirabilisinocttlisnoslris. Et
    sequitur,
    Hicestdies
    quemfecit
    Dominus.Exordiumdiei
    hujus
    a
    lapideangulari
    sumamus.
    Quisestlapis angu-
    laris, quemreprobaverunt
    J udoeorum
    doclores?Legis
    enim
    pcriti
    docloresJ udecorum
    reprobaverunt eum,
    diccntes: Noneslislea
    Deo, qui
    solvitsabbatum
    (J oan.
    ix,
    16).
    J am
    dixislis,
    J Voiiestisle a
    Deo,
    qui
    tolvit
    sabbatum.
    Lapidemquemreprobaveruntmdificantes,
    hic
    faclus
    est in
    capul anguli. Quomodo
    in
    capul
    an-
    guli
    ?
    Quareangularislapis
    dictusest Christus?
    Quia
    omnis
    angulus
    duos
    parieles
    dediverso
    pacificat.
    Ve-
    nerunl
    Aposloli
    de
    circumcisione,
    venerunt de
    gente
    J tidocorUm;
    venerunt indeet illeelurbce
    queepreece-
    debaiit ct
    sequebantUrjumenlumejus, dicentesquod
    inhoc
    ipso
    Psalmo
    est,
    Benedictus
    qui
    venitinnomine
    Domini
    (Malth. xxi, 9,
    el Psal.
    cxvn, 26).
    Venerunt
    inde tol Ecclesiae
    ,
    de
    quibus
    dicit
    apostolusPaulus,
    Eram
    ignotus
    facieEcclesiis
    J udeeee,quas
    sunl in
    Christo: lantum autem audiebant
    quia
    ille
    qui
    ali-
    quando
    lios
    persequebatur,
    nunc
    evangelizat
    fidem
    quamaliquando vaslabat;
    et iu me
    magnificabaiit
    Deum>
    (Galat.
    i, 22-24);
    J udeci,
    sedadheerentes
    Christo,
    sicut
    Apostoli,
    venienleset credentesChri-
    slo,
    et unum
    parietem
    facienles. Restabat alius
    pa-
    ries,
    Ecclesia de Gentibusveniens: inveneruntse.
    Pax in
    Christo,
    unilas in
    Chrislo,
    qui
    fecit
    ulraque
    utium
    (Ephes.
    n, il-22). Ipse
    est dies
    quem
    fecitDo-
    minus. Totumdiem
    inlelligc, caput
    et
    corpus
    : ca-
    put
    Chrislus,
    corpus
    Ecclesia. Isle est dies
    quem
    fecitDominus.
    2.
    Baplizali
    diesextenebris
    facti.
    Recolite
    primam
    mundi condilionem.
    Tenebroeerant
    super abys-
    sum
    ,
    et
    Spiritus
    Dei
    superferebatursuperaquam.
    Et
    dixit
    Deus,
    Fiat lux: el faciaest lux. Et divisitDeus
    liicema tenebris
    ;
    et lucemvocavildiem
    ,
    lenebras
    atitcni vocavil noctem>
    (Gen.
    l,
    2-5). Cogitate
    tene-
    bras isioiTim
    , antequara
    venirent ad remissionem
    pcccatorum.
    Tcnebree
    crgo
    cranl
    super abyssum,
    aulequam
    isla
    l
    fuissent dimissa
    peccata.
    Sed
    Spiri-
    lus Dei
    supcrferebatur super aquas
    : descendcrunt
    isli in
    aquam, super aquas
    ferebalur
    SpiritusDei,
    pulsav
    suut teiicbrrc
    peccalorum.
    Isle est dies
    quorn
    fccit Domiims.Huicdiei
    Aposlolus
    dicit: Fuisliseniin
    aliquando
    leucbrw,
    ntincaulemluxinDomino
    (Ephcs.
    v,
    8). Numquid
    dixit,
    Fuistis tenebroein Domino?
    Tenebrw
    in
    vobis;
    luxinDomino Vocavit auleinDeus
    tticemdiem:
    quiaipsiusgralia
    fil
    quod
    fil. llli
    per
    se
    ipsos
    tenebrroesse
    poluerunt
    : lux
    fieri,
    nisi Dominus
    fecissel,
    non
    poluertinl. Quia
    istc est dies
    quemfecil
    Dominus: non
    ipsedies,
    sedDominus.
    3. Tlwmas
    factusdies.Numquid
    nonhomoeralTho-
    mas,
    unusde
    discipulis, quasi
    homode turba? Di-
    cebanl ei
    condiscipuliejus:
    VidimusDominum. Et
    dicebat
    ipse
    :
    Nisi
    leligcro,nisidigitum
    miseroinlattis
    1
    Forle,islu,
    id
    esl,baptiratis.
    ejus,
    non credam.
    Evangelistce
    tibi
    annuhtiarit,
    et
    noncredis.
    Ipsis
    credidil
    mundtis,etnoncrediidisci-
    pulus.
    De
    ipsis
    dictumest: In
    omnemlerramexiitsonus
    eorum,elinfines
    orbisterrmverba
    eon.m(Psfl/.xvin,5).
    Exeunt,verbaeorum, perveniunlusque
    infines
    terroe;
    credit lolus mundus: annunlianl omnes
    uni,
    et non
    credit. Nondumerat dies
    quem
    feceratDominus.Ad-
    buc tenebreeerant in
    abysso,
    in
    profundilale
    cordis
    humani: tenebreeibi
    erant.Venialille, caput
    diei
    hujus
    veniat,
    etdicat
    patiens, mitis,
    non
    iraius, quiame-
    dicus :
    Veni, inquil;
    veni
    langehoc,
    et crcde. Dixi-
    sli, Nisiletigero,
    nisi
    digilumtnisero,
    noncredain.
    Yeni,
    lange;
    tnii.e
    digilum,
    etnoli esse
    incrcdulus,
    sed
    fidelis.
    Veni,
    milte
    digitum.
    Sciebamvulnera
    lua,
    servavi
    tibi cicalricemmeam.Sed
    planc
    mittensmanumsuam
    complevit
    fidem.
    Quce
    est enimfidei
    plenitudo?
    Ut
    non credatur Christus lanium
    homo,
    neccredalur
    Christus lantiimmodo
    Deus,
    sed horao et Deus.
    Ipsa
    est fidei
    plcnitudo
    :
    quia
    Verbutncaro
    faclum
    est,
    elliabitavilinnobis
    (J oan. i, 14). Ergo
    iste
    discipulus
    oblatissibi
    langendis
    cicatricibuset membris Salva-
    torissui,
    ubi
    letigit,
    exclamavit: Dominusmeus et
    Deusmeus
    (Id. xx,
    25-28)!
    Hominem
    letigil,
    Deum
    cognovit:
    et
    tetigit
    carnem
    , rcspexit
    ad
    Verbum;
    quia
    Verbumcaro
    [aclttmest,
    et habitavitinnobis.
    Verbumhoc
    passum
    est Carnemsuam
    suspendi
    in
    ligno
    : Verbumhoc
    passura
    esl in carne suaclavos
    figi:
    Verbum hoc
    passum
    est carnem suamlancea
    transforari: Verbumhoc
    passum
    estcarnemsuamin
    sepulcroponi:
    Verbumhoeresuscitavitcarnem
    suam,
    oblulit
    aspectibus discipulorum
    videndam
    ,
    preebuit
    manibuscontrectahdam.
    Tangunt, exclamant,
    Domi-
    nusmeusel Deusmeus! Isleesl dies
    quem
    fecitDo-
    roinus.
    SERMOCCLIX
    *
    (a).
    IndieDomuiico octavarumPaschse.
    1. In
    (uluratn
    vilam esse debel Chrislianorum
    intentio. Hodiernus dies
    magno
    sacramenio
    per-
    peture
    felicilatisesl nobis. Nonenimsicul istedies
    iransiturusest,
    sic transituraest et vita
    quam
    dies
    isle
    signilicat.Ilaqiie,fratres,exhorlamuret
    obsecra-
    musvosiniiomineDomini noslri J esu
    Chrisli, per-
    quem
    nobis
    peccaia
    dimissa
    sunt, qui
    voluil
    pretium
    nostrumesse
    sanguinem
    suum
    , qui
    nos
    indignosqui
    vel servi
    ejusdiccremur,
    fratres facere
    dignatusest,
    ut omnis iiilenlio
    vcslra, quare
    christiani eslis
    ,
    et
    nomen
    ejus
    infrontcel in corde
    portatis,
    non diri-
    gatur
    nisi adillam
    vitam, quec
    nobiscum
    Angelis
    est
    fulura: ubi
    pcrpelua quies, sempiternaloelilia,
    in-
    deficiens
    beatitudo,
    nulla
    pcrlurbalio,
    ntilla
    iristitia,
    nullamors.
    Quam
    vitamnossenon
    possunt,
    nisi
    qui
    expeiiiiniur
    :
    experiri
    auteinnon
    polerunt,
    nisi
    qu
    credunt. Si eniin
    exigalis
    nt
    quod
    vobis
    promillil
    Deus,
    demonstrcmus
    vobis,
    non
    possumus.
    Sed
    au-
    dislis
    quomodo
    conclusil
    Evaugelium
    J oannis: Beait
    *
    F.mendalus adm.r. vat.v. ctadSirm.
    ()Alitt,
    exsirmondtanla 1.9,
    i,n-,
    SERMOCCLIX.
    1198
    quinonvident,
    etcredunt
    (J oan. xx, 29).
    Et videre i
    vullis
    ,
    et
    ego.
    Pariler
    credamus,
    et simul videbimus. i
    Non simus duri adversus verbum Dei.
    Numquid
    i
    enim, fratres, dignum
    est ut Christus descendat
    i
    modode
    ccelo,
    et cicatrices suas nobis oslendat? :
    Ideoilli increduloostendere
    dignatus est,
    ut
    objur-
    <
    J
    garet dubios,
    et instrueretcredituros.
    2.
    Octavietseplimidieimyslerium.Regnum
    Chrisli
    i
    etsanctoruminterra
    poslseparalionem
    malorum.Sab-
    batismussanetoruminterra. Octavus
    ergo
    istediesin
    fine
    sceculinovamvilam
    significat: septimusquielem
    fuluramsanctoruminhac terra.
    Regnabit
    enimDo-
    minus in terra
    (a)
    cumsanetis
    suis,
    sicut dicunt
    Scriplurce,
    et habebit hic
    Ecclesiam, quo
    nullus
    malus
    inlrabit, separatamatquepurgatam
    abomni
    contagionenequitiae;quamsignificant
    centum
    quin-
    quaginta
    ires illi
    pisces(Id. xxi,
    11),
    de
    quibus
    jam, quantummeraini, aliquando
    tractavimus. Nam
    Ecclesiahic
    primoapparebil
    in
    magna
    claritateet di-
    gnitale
    et
    justilia.
    Nonibiiibebit
    decipere,
    non
    mentiri,
    nonsubovis
    pellelupum
    latere. Veniel enim
    Dominus,
    sieut
    scriplumest,
    et illuminabitubsconditatenebra-
    rutnet
    manifestabitcogitationes
    cordium: etlunc laus
    erit
    unicuique
    aDeo
    (lCor.
    iv,
    5). Iniqui crgo
    nonibi
    erunt-:
    jam
    enim
    separabuntur.
    Tune
    lanquam
    massa
    purgaiaapparebit,
    veluli in
    area,
    multitudosanclo-
    rum,
    et sicmittelur inhorreumccelesteimmorlalita-
    tis. Sicut enimfrumentum
    prius
    ubi
    tritura.ur,
    ibi
    purgalur;
    et locusubifrumeiila
    pertulerunt trituram,
    ul a
    paleamundarenlur,
    decoratur
    dignitale
    massoe
    purgatae.
    Yidemus
    quippe
    inarea
    post ventilationem,
    acervum
    palearum
    ex una
    parie,
    et acervum fru-
    inenti exalia.
    Quo
    auiem
    palea
    deslinata
    sit,
    novi-
    mtis;
    et
    quemadmodumagricolis
    faciant frumerua
    loetiliam.
    Quomodo
    ergo apparet
    in area
    prius
    fru-
    menluma
    paleaseparatum,
    et cum
    gaudiura
    fecerit
    post
    tanfoslabores
    inspecta
    illa
    congeries, quoe-
    lale-
    bat
    in
    palea, quee
    non
    videbalur, quando
    triluraba-
    lur;
    deinde inhorreum
    miltilur, atque
    in secreto
    servatur : sicinislo
    seeculo,
    videtis
    quomodo
    tritura-
    tur
    hcecarea,
    sed
    palea
    frumentoila
    permixtaest,
    ut difficilediscernatur:
    quia
    nondumventilataest.
    Sic
    ergo post
    venlilationemdiei
    judicii apparebit
    massasanctorum
    , fulgens dignitate, preepotens
    me-
    rilis,
    et misericordiamliberatorissui
    pree
    se
    gerens.
    Et
    ipse
    erit
    seplimus
    dies.
    Quasi primus
    dies sit in
    toloseeculo
    tempusquod
    est abAdcim
    usque
    adNoe
    ;
    secundus,
    aNoe
    usqtie
    adAbraham
    ,
    el
    quomodojam
    dividit
    EvangeliumMattheei,
    terlius ab Abraham
    usque
    ad
    David; quartus,
    a David
    usque
    adtransmi-
    grationem
    in
    Rabyloniam;
    quintus,
    a
    transmigralione
    usque
    adadvenlum
    DomininoslriJ esuChristi(_lla.//..
    (a)
    Additur
    hic,
    in
    lerra,
    auetoritatevaticaniMs. Cae-
    terumdeillo
    regno
    etsabbatismosanctoruminterra
    post
    resurrectionem,
    quem
    milleannosduraturum
    pulabant,
    mutatasententiasicdenmni
    loquiturAugustinus
    inlibro20
    deCivitale
    Dei,cap.
    7:
    Quee
    opinio
    esset
    utcumque
    toie-

    rabilis,
    si
    aliquae
    deiiciae
    spirituaies
    inillosabbato
    affutura.
    sanctis
    per
    Domini
    preesentiamcrederentur: nametiam

    noshoc
    opinati
    fuimus
    aliquando.
    Consule
    ejusdemope-
    ris
    tibrum
    22,cap.
    30.
    H,
    17).
    Ab adventu
    ergo
    Domini
    sextus
    agitur,
    in
    sexlodiesumus. Et
    ideo.quomodo
    formatusesthomo
    inGenesisexlodiead
    imaginem
    Dei
    (Gen.i,
    26,27),,
    sicet inisto
    tempore, quasi
    sexto die
    tolius
    seeculi,.
    renovamur in
    Baptismo,
    ut
    recipiamus imaginem
    Condiiorisnoslri. Sextusautemdies istecumtrans-
    ierit,
    veniet
    requies post
    illam
    ventilationem,
    et
    sabbalizabuntsancli et
    justi
    Dei. Post
    sepiimum
    au-(
    tem,
    cum
    apparuerit
    inarea
    dignitasroessis, fulgor,;:
    meritumquesanclorum,
    ibimusin illamvitamel in
    illam
    requiem,
    de
    qua
    dictum
    , Quiaoculus
    nonvidil,
    nec auris
    audivit,
    nec in cor hominis
    ascendil,
    qum
    prmparavit
    Deus
    diligentibus
    se
    (I
    Cor.
    u,
    9).
    Tunc
    velutad
    caput
    reditur.
    Quomodo
    enimcum
    peracti
    fuerint isti
    septemdies,
    octavus
    ipseestqui primtis
    :,
    sic
    post
    terminatas et
    peractas
    oelales
    seplem
    seeculi
    transeunlis,
    ad illam
    immnrtalitatembealiludinem-
    querediemus,
    de
    qualapsus
    esl homo. Et ideoocta-
    vce
    complent sacramenta iiifantium. Hinc et
    ipse
    septenarius
    numerus
    seplies
    muliiplicatus
    facit
    qua-
    draginta novem;
    et additouno
    lanquam
    reditur ad
    caput,
    et fiuiit
    quinquaginta
    :
    qui
    numerus a nobis
    usque
    ad
    Pentecosten in
    mysterio
    celebratur.
    Qui
    etiamsecundumillamdivisionem
    quadragesimi
    nu-
    nieri,
    cui
    accedit
    lanquam
    merces
    denarius, diversa
    ratione idemrursus
    apparet.
    Ambee
    quippe
    rationes
    adeumdem
    quinquagenariiimnumerumredeunt.
    Qui
    ler
    multiplicaiusproplcr mysterium
    Trinilalis, i'a-
    citcentum
    quinquaginta.
    Addito
    quippeipsoternario,
    tanquam
    leste
    aique
    indice
    triplicationis
    et Trinita-
    tis, intelligimus
    Ecclesiamin illis
    piscibus cenluni
    quinquaginta
    tiibus.
    3. Misericordiw
    opera
    commendat.Sedinterim
    modo,
    donecveniamusad illam
    requicm,
    isto
    temporequo
    laboramus,
    et innocle
    sumus, quamdiu
    non
    videmus
    quodsperamus,
    et ineremoiter
    agiinus,
    donecadJ e-
    rusalemccelestem,
    veluliadlerram
    promissionis
    fluen-
    temIacet
    mel,
    veniamus: nunc
    ergo
    cum
    lenlatio-
    nes non
    cessant,
    bene
    operemur.
    Medicina
    semper
    adsitl,
    veluti
    propequotidianis
    adhibenda
    vulneribus.
    Est autemmedicinainbonis
    operibusmisericordiae.
    Si enimvis
    impetrare
    misericordiam
    Dei,
    eslo mise-
    ricors. Si tu
    negasiiomini,
    cumtuhomo
    sis,
    huma-
    nitatem; negabit
    libi et Deus
    divinitatem,
    hocest in-
    corruptionemimmortalitatis,qua
    nosfacitdeos. Non
    enimale
    quidquamindiget
    Deus: luauiem
    indiges
    a
    Deo.Niliilateille
    petit,
    ut beatussit: lu
    autem,
    nisi
    abillo
    accipias,
    beatusessenon
    poteris. Quid
    abillo
    accipis
    ?Nescioutrumauderes
    conqueri
    si ab
    illo, qui
    omnia
    condidit, accipercs
    aliquidquod
    excellenlissi-
    mum
    2
    condidit.Atillenon
    aliquid
    exiis
    qucecondidit;
    sedse
    ipsum
    tibi dat ad
    fruendum,
    se
    ipsum
    omnium
    conditorem.
    Quid
    enimexils
    quce
    faclasunt ab
    illo,
    pulchrius
    et melius
    potest
    esseeo
    qui
    fecit?Et
    quo-
    modotibi dabit? an
    quasi
    merilis tuis?Si
    queeris
    quidmerueris,
    altende
    peccata
    tua
    ;
    audi
    sententiam
    1
    SicVaticanusMs.Aiiicum
    sirmondo,quod
    absil
    a
    Sirmondus,
    nonexceUenlissimum.
    Abest,non,
    avati-
    canom.
    J .AQ
    -:.i ' S. AUGUSTINIEPISCOPI
    l W'
    1200
    Dei in
    transgressorem
    hominemlatam: Terra
    es,
    et
    m terram
    ibis
    (Gen.
    m, 19). Quoniam
    comminalio
    preecessit,
    cum
    preeceptum
    daretur :
    Qua
    die
    lelige-
    rilis,
    morletnoriemini
    (Id.u,
    17).
    Si
    peccatorum
    me-
    rilum
    quceris,quid
    occurrit nisi
    supplicium
    ?Oblivi-
    scere
    ergo
    merita
    lua,
    netibi faciant incordeterro-
    rem: aut noli
    potius
    oblivisci,
    ne
    per superbiam
    repellas
    misericordiam.
    Commendamus
    nos, fratres,
    Deo
    operibus
    misericordioe.
    Confitemini
    Domino,quo-
    niam
    bonus, quoniam
    in swculumtnisericordia
    ejus
    (Psal.
    cxvn, 29). Confitere, quoniam
    habet Deus
    misericordiam,
    etvult
    peccata
    donare confessis.Sed
    offerilli sacrificium.Miserere
    hominis, homo,
    et lui
    miserebilur Deus. Tu
    homo,
    et alter
    homo,
    duomi-
    seri. Deus autemnon esl
    miser,
    sed misericors. Si
    aulem miser non miseralur
    miserum, quomodo
    exi-
    git
    misericordiamab ilio
    qui nunquam
    erit miser?
    Videte
    quid dicam,
    fralres.
    Quicumque
    est conlra
    naufragum
    crudelis,
    verbi
    gralia,
    lamdiucrudelis
    est,
    donec
    contingatillinaufragium.
    Si autem
    conligerit,
    recordalusin
    pristinam
    vitam, quando
    viderit nau-
    fragum, perculit
    illum'similis
    aliquando
    raiseria;
    et
    quem
    non
    poterat
    admisericordiamfleeleresocielas
    huraanitalis,
    flectit consorliumcalamitatis. Servo
    quam
    cilo
    miseretur, qui aliquando
    servivit. Merce-
    nariummercedefraudatum
    quam
    cito
    dolet, qui
    mer-
    cenariusfuil. Hominifiliumsuum
    plangcnli
    amaris-
    sime
    compalitur, qui aliquando
    tale
    aliquidplanxit.
    Ergoquantamvis
    duritiamcordishumani solvitsimi-
    litudo miscriee. Si
    ergo tu, qui
    autmiser
    fuisli,
    aut
    timesne miser sis
    (quamdiu
    enimhic
    vivis,
    et ti-
    meredebes
    quodnonfuisli,
    etmeminisse
    quodfucris,
    et
    cogitarequid
    sis
    ): positusergo
    etinmemoria
    prcc-
    teritarum
    miseriarum,
    et intimore
    fulurarum,
    et af-
    Dictione
    preesenlium,
    non misereriscalamitosihomi-
    nisct
    egentisopelua,
    et
    exspeclas
    ut misereatur libi
    ille, quemnunquamtangit
    miseria? Et lu nondas
    ex eo
    quod
    aDeo
    accepisti,
    ct visutdet tibi Deusex
    eo
    quod
    alenon
    accepit?
    i.
    Opera
    misericordiw
    superare
    debent
    offensiones
    noslras.Misericordia
    gemina.
    Misericordiam,
    fralres
    mei,
    omnes
    qui
    ituri eslis ad domos
    veslras,
    et ex
    hocvix nos
    vidcbimus,
    nisi
    per aliquam
    solemnita-
    lem,
    misericordiam
    operamini, quia
    abundant
    pecca-
    ta. Alia
    requies,
    aliavianon
    esl, qua perveniamus
    ad
    Dcuni, qua redintegremur, qua
    reconciliemur
    ei,
    quempericulosissime
    offendimus.Venturi sitmusin
    conspectumejus
    :
    loquantur
    ibi
    pro
    nobis
    opera
    no-
    slra;
    et ita
    loquantur,
    ut
    superent
    offensioncsno-
    stras.
    Quod
    cnim
    amplius fuerit,
    hoc
    obtinebit,
    vel
    ad
    poenam,
    si
    peccatamcruerinl;
    vel ad
    requiem,
    si
    opera
    bona. Misericordiaautem
    gemina
    csl inEccle-
    sia: miaineo titulo
    quo
    nemo
    impenditpecuniam,
    nemo etiamvel laborem
    ;
    altcra
    quee
    denobis
    exigit
    aut officium
    operis,
    aut
    impendiapecuniee.
    llla
    quee
    anobis
    exigit
    nihil
    erogationis
    vel
    laboris,
    inauimo
    constiiuia
    est,
    ul
    ignoscas
    ei
    qui
    in te
    peccavil.
    Ad
    lianc
    eleemosynamimpendendam
    thesaurustuus in
    <r.rdetuoest : ibi te
    explicas
    coram Deo. Nonlibi
    dicitur,
    Profer
    sacculum, aperi arcam, resigna
    hor-
    reum:
    neque
    hoctibi
    dicitur, Veni, ambula,curre,
    festina, intercede, loquere, visita,
    labora. Stansuno
    loco
    projecisli
    de
    peclore
    tuoduotenescontrafra-
    trem
    tuum,
    fecisli
    misericordiam,
    nullo
    sumptu,
    nullo
    labore,
    sola
    bonitate,
    solamisericordiee
    cogitalione.
    Namsi
    dicamus,Erogate
    res veslras
    pauperibus;
    duri
    videbimur. Certe vel nunc lenes et faciles
    sumus,
    quando
    dicimus :
    Impendite
    unde nibil
    minuetis,
    dimittiteut dimitlatur vobis. Dicamustamen eliam
    istud,
    Dateet dabiturvobis.
    Conjunxit
    hcecDominus
    in
    preecepto,
    etista duo misericordiec
    generacxpres-
    sit.
    Dimiltite,
    et dimiltetur vobis: misericordiaest
    ignoscentis.
    Dateel dabilur vobis
    (Luc.vi, 57, 58)
    :
    misericordiaest
    eroganlis.
    Yidesi non
    amplius
    Deus
    dat nobis. Tu
    ignoscishomini,
    in
    quo
    tc laesithomo
    hominem:
    ignoscit
    tibi
    Deus,
    in
    quo
    offendistihomo
    Deum.
    Numquid
    enimhocest hominem
    leedere,quod
    est Deumoffendere?
    Ergo plus
    tibi dedit :
    quia
    lu
    hoc
    dimisisti,
    in
    quo
    homo lecsus
    est;
    hoc ille di-
    miltit,
    in
    quo
    Deusoffensusest. Altenditealiammi-
    sericordiam
    dispensationis:
    Tu das
    panem,
    ille dat
    salutem;
    tu das silienti
    poculumliquoris alicujus,
    illelibi dat
    poculumsapientiae
    suce.
    Numquld
    islavel
    comparandasunt, quoddas,
    et
    quod accipis
    ? Ecce
    quomodo
    fenerandumest. Si
    quis
    vultesse
    feneralor,
    omnino non
    probibemus
    : sed illura
    feneretur, qui
    nonsit
    pauper plura
    et
    majora reddendo,
    el
    cujus
    esl eliamhoc
    ipsumqualecumquequod
    ei
    das,
    ui
    ampliusmeliusquerecipias.
    5.
    Eleemosynacroganda
    cumhumilitateethiiaritate.
    Illudetiam moneo Sanclitatem
    vestram,
    ut sciatis
    eum
    duplam
    misericordiam
    facere, qui pauperibus
    sicdat
    aliquid,
    ul
    ipse eroget.
    Noncnimdebetesse
    sola
    benignilaslargientis,
    sedet humilitasministran-
    tis. Nescio
    quomodo,
    fratres
    mei,
    animus
    ejus qui
    porrigit pauperi,
    velut communi humanitali
    atque
    infirmitati
    compalilur,quandoponilur
    manushabeu-
    tis in manum
    indigenlis.Quamvis
    ille
    det,
    illeacci-
    piat, conjungunlur
    minister et cui ministratur. Non
    enim
    jungit
    nos
    calamitas,
    sed humililas.
    Abundantia
    veslraerit
    vobis,
    si Domino
    placet,
    et filiisvestris.
    Sed de isla lcrrena abundaniia nulla menlio
    cst,
    quam
    videtisobnoxiamtantiscasibus.J acet in domo
    thcsaurus
    quietus,
    dominnm
    quielum
    esse nonsinit.
    Timetur
    latro,
    timctur
    effraclor,
    timetnr servusinfi-
    delis,
    timetur vicinus malus et
    potens. Quanloplus
    lenelur,
    tanto
    plus
    timelur. Si autem
    erogas
    Deoin
    pauperes,
    non
    perdis,
    et secnrus
    efficeris, quia ipse
    Dcuscuslodittibi in
    coelo,qui
    et tibi necessariadat
    stiper
    terram. Anforte
    times,
    ne
    perdat
    Christus
    quod
    illi commendaveris?Nonne
    dispensatoremunusquis-
    quceligit
    defamiliasua
    fidelem,
    cui commiltat
    pecu-
    niamsuam?
    Qui
    etsi habct in
    potestate
    non
    auferre,
    nontamenhabet in
    polcstate
    non
    perdere. Quid
    fide
    Chrisli
    prolixius? quid omnipoteniia
    divinius? Nec
    auferre iibi
    aliquidpotest, quia ipse
    dedit libi
    spe
    quod
    illi dares : nec
    aliquidperdere, quia
    universa
    omnipolens
    tenet. Reficitis
    viscera,
    quando
    agapes
    1201
    SERMOCCLXI.
    1202
    facilis.
    Quia
    videmur nos
    ministrarc,
    el noslra dau-
    tur,
    et
    per
    nos
    dantur;
    et tamen ea
    dantur, quce
    no-
    bis Deusdedit. Ronum
    est, fratres,
    eliammanuvestra
    dispenselis
    : valde
    gratum
    est Deo.
    Ipseaccipit,
    et
    dabit
    libi, qui
    antetibi
    quam
    deberet
    quod
    dares de-
    dit. Debet
    erogationis
    officio
    conjupgi
    niinistralionis
    offieium.Cumlibi liceatduasmercedes
    habere, quare
    perdis
    unam? Sed
    quisquis
    minus idoneus est omni-
    bus
    dare,
    det
    pauperibus pro viribus,
    cumhilaritate.
    Hilaremautemdatorem
    diligil
    Deus
    (II
    Cor.
    lx, 7).
    Omni
    preliocomparandumpropositum
    est
    regnum
    ccelorum.
    Non est ut dicat
    aliquis
    habensduos
    denarios,
    ido-
    neumsenon esse
    adcomparandum.
    Tanlo
    evangelica
    illavidua
    comparavit (Luc. xxi, 2).
    6. Dies
    feriaii.
    Peracli sunt dies feriali
    (a),
    suc-
    cedent
    jam
    illi
    convenlionum, exactionum, litigio-
    rum: videte
    quomodo
    inhis
    vivatis,
    fratres mei. De
    vacatione dierum islorum mansuetudinem debelis
    concipere,
    non
    jurgiorum
    consiliamedilari.
    Suntenim
    homiDes, qui propterea
    vacaverunt
    per
    dies
    istos,
    ul
    cogitarent malitias, quas
    exercerent
    post
    diesistos.
    Pelimus
    vos,
    ut ita
    vivatis, tanquamqui
    Deo ralio-
    nemredditurosvos sciatis de lota
    vita,
    non desolis
    istis
    quindecim
    diebus. Deinde
    Scripturarum quae-
    stiones, quas
    hesterna die
    proposui,
    et
    anguslia
    tem-
    poris impcdiente,
    non
    solvi,
    faleor me
    debere(i).
    Sed
    certe, quia
    dies
    qui sequuntur jam
    exactiones eliam
    pecunieepermittunt jure
    forensi ct
    publico,
    hocame
    polius
    vos
    exigitejure
    christiano. Modoenimomnes
    solemnitatis
    gratia
    veniunt:
    post
    istosdies amor
    legis
    adducat ame
    exigi quodpromisi. Qui
    enim
    dat, per
    me dat vobis:
    ipseutique
    dat omnibus nobis. Novi
    quippeApostolum
    dicentcm,
    Redditeomnibusdebila:
    cui
    tributum, tributum;
    cui
    vecligal,vecligal;
    cui ho-
    norem,honorem;
    cui
    timorem,
    limorem: nemini
    quid-
    qucimdebeatis,
    nisiutinvicem
    diligalis(Rom.
    xm,
    7et
    8).
    Sola
    dilectioest
    semper
    reddenda;
    nemo a lali de-
    biloalienusesl.
    Quod
    enim
    debeo, fralres,
    in nomine
    Doniini reddilurus sum. Sed fateor
    vobis,
    non officio
    segnibus,
    sed
    exigentibus
    reddo.
    SERMO
    CCLX*(e).
    Habitus eodemdiein ecclesia
    Leonliana,
    de monitis
    baptizalorum(d).
    Oclavm
    infanliutn.
    Falsi
    fideles.
    Continentiaservanda
    pro
    suo
    cuiquegradu.
    Volumconlinentiwnon
    reddens,
    damnalur.Nemorasfaciamus, acturimulla,
    regeneralis
    *
    Emendalusadcodicescb.
    gr.
    r. et -adUlim.Par.Lov.
    (a)
    Dies
    quindecim,
    ut moxdicet : hocest
    septeni
    ante
    Paseha,
    totidem
    postPaseha,quibusdiebus
    litesomneset
    contentionespartiumcessabant,
    ex
    legeTheodosii, quee
    est
    lexnCod. Theod.deFeriis: Sacros
    quoque
    Paschse
    dies,

    qui septeno
    vel
    preeceduntnumero,
    vel
    sequuntur,
    in
    eademferiarumobservationenumeramus.
    (_>)Quaesliones
    forle
    qucesupra
    iu sermone149 tra-
    clautur.
    (c)Alias,
    deDiversis11.
    (d)
    Cumhoctitulomeditiset inGermanensiMs.sub-
    sequitur
    sermonem
    supra
    ordine148habitumdieDomi-
    nicooctavarumPascta.. Eidemdiei multisinlibrisas-
    signatur
    sermo
    qui supra
    est
    224,
    adInfantes.Possi-
    diusin
    Indiculo,capp.8
    et
    10,
    nolatTractatusde die

    octavarum,
    seudeoetavisInfantiumduos.llosBaro-
    niusin
    Marlyrolog.
    die5
    jan.perperam
    existimavitaddiem
    octavamfestiss.
    Innocenliumspeclasse.lnfantes,iiuerprete
    Augustino,
    sunt
    Baptismoregenerati; quonunipse
    nun-
    in
    Baptismo,qui
    hodiemiscendi sunt
    populo, brevis,
    sed
    gravis
    sermoreddendusest. Yos
    qui baptizati estis,
    et bodie
    compleiis
    sacramentum octavarum vestra-
    rum,
    breviter
    accipite
    et
    intelligile
    translatam fuisse
    figuram
    circumcisionis
    carnis,
    ad circumcisionero,
    cordis. Die ociavo circumcidunlur carne secundum
    velerem
    Legcm(Gen. xvn, 12):
    et hoc
    propter
    Do-
    minum
    Christum, qui post
    diem
    septimurii
    sabbaio-
    rum octavo Dominico resurrexit. Cultellis
    petrinis
    jtissum
    est circumcidi
    (
    J osue
    v, 2):
    Petra erat Chri-
    stus(ICor. x, i).
    Infantes
    appellamini, quoniam
    re-
    gencrati estis,
    et novamvitam
    ingressi cslis,
    cl ad
    vitam ccternamrenati
    estis,
    si hoc
    quod
    invobisre-
    natum
    est,
    male vivendo non suffocctis. Reddendi
    eslis
    populis,
    miscendi estis
    plebi
    fidelium: cavete
    ne imitemini malos
    lideles,
    imo falsos fideles
    ; quasi
    confilendo
    fideles,
    sed malevivendoinfideles.
    Videte,
    quia
    testificor vobis coram Deo et
    Angelis ejus:
    caslilatem
    servate,
    sive
    conjugalcm,
    siveomnimodce
    continentiee.
    Quisquequod
    vovil reddal.
    Qui
    non ha-
    betis
    uxores,
    licet vobisdticere
    uxores,
    sed
    quaruni
    mariti non vivunt. Feminee
    qttec
    non habenl
    viros,
    licet eis
    nubere,
    sed eis viris
    quorum
    uxores non
    vivuni.
    Qui
    habetis
    uxores,
    nihil mali faciatis
    preeter
    uxores. Reddite
    quod exigitis.
    Fides vobis
    dcbetur,
    fidemdebetis. Fidemdebet maritus
    uxori,
    uxorma-
    rilo;
    ambo Deo.
    Quicumque
    contineniiam
    vovislis,
    reddile
    quod
    vovislis :
    quia
    non
    cxigerclur,
    si
    non
    vovissetis.
    Quod potuit licere,
    non licct : non
    quia
    nuplieedamnanlur,
    sed
    qui
    retro
    respicit
    damnatur 1.
    Caveteafraudibusin
    negotiis
    veslris. Cavelea men-
    daciis et
    perjuriis.
    Cavete a verbosilale et luxuria.
    Queccumque
    nonvultis fieri
    vobis,
    nolitefacere
    aliis,
    et hominibuset Deo.
    Quid
    vosonerem?licec
    agile,
    el
    Detts
    pacis
    eril vobiscum
    (Philipp.
    iv, 9).
    SERMOCCLXI
    *
    ().
    Indie
    quadragesimo
    Ascensionis
    Domini,
    i
    (b).
    Habiius
    Catihagine
    inbasilicaFausli.
    CAPUT I.

    1. AscensioDomini sic
    celebranda,
    ut cutn
    ipso
    ascendamus.Sursutn
    cor, quandonampie-
    lctlis,quandonamsuperbke.
    Resurreclio
    Domini, spes
    nostra;
    ascensio
    Domini, glorificatio
    nosira. Ascen-*
    sionisenimhodiesoleroniacelebramus. Si
    ergorecte,
    si
    fideliter,
    si
    devote,
    si
    sancte,
    si
    pie
    ascensionem
    Domini
    cclebramus,
    ascendamuscum
    illo,
    et sursum
    cor habeamus. Asccndentes aulem non
    extollamur,
    necdenostris
    quasi
    de
    propriis
    meritis
    preesumamus.
    Sursumenimcor babere
    debemus,
    sedad Dominum.
    Sursum
    enim cor non ad
    Dominum, superbia
    voca-
    lur : sursum
    autemcor ad
    Dominum, refugium
    voca-
    qnam
    fortediemoctavnm,
    sedoctavasalicruoties commemo-
    rat. Dehishauddubiein
    epist. 55,
    n.
    35,
    seribit: Tam
    multis
    preesumptionibus
    sic
    plena
    sunt
    omnia,
    ut
    grayius

    corripiaturqui per
    octavassuasterramnudo
    pedetetige-

    ril, quamqui
    menlemvinolentia
    sepelierit.
    Videitem
    epistolam
    54,
    n. 5. .
    1
    Lov.,
    non
    quianuptiw
    damnanlur,
    sed
    qui relrosptcu
    damnatur.
    M.
    *
    Emendatusad
    gr.
    etadUlim.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis12.
    (b)
    Serrr.ones
    dedieAscensionisDominirecenset POSSI-
    diusiuwcUculo, capp.8,9,
    etlO.
    "
    '
    )
    4205 S. AUGUSTLNlEPISCOPI
    -
    4204
    lur.
    Illieniindicimus, qui ascendit, Domine,refugium
    factus
    es nobis
    (Psal.
    LXXXIX, 1).
    Resurrexit
    enim,
    ut
    spem
    nobis
    darel,
    quiaresurgil quod
    morilur : ne
    moiiendo
    desperaremus,
    et totam vitam nostrara
    morte finitam
    putaremus.
    Solliciti enimeramus de
    ipsa
    anima;
    ct illenobis
    resurgendo et
    de carne se-
    curitatemdedit.
    Ergo ascendil, quis? Qui
    descendit.
    Descendit,
    ul sanarct te :
    ascendit,
    ul levaret le.
    Cadis,
    si levaveris te:
    manes,
    si lcvaverit te. Sur-
    sum
    ergo cor,
    sed ad
    Dominum,
    refugium
    est: sur-
    sum
    cor,
    sed non ad
    Dominum, superbia
    est. Dica-
    mus
    ergo
    illi
    resurgenli, Quoniam
    lu
    es, Domine,
    spes
    mea: ascetideiili
    autem,
    Altissimum
    posuisli refugium
    luuth
    (Psal. xc, 9). Quomodo
    eniui adeuin cor sur-
    sum
    habenles, superbi erimus, qui propter
    nos hu-
    milis factus
    esl,
    ne
    superbi
    remaneremus?
    CAPUT II.

    2. Chrislus
    semper
    Deus. Dei noti-
    liamvanitas
    liligando quwril, pielas
    credendo. Deus
    Christus,
    hoc
    semper
    :
    nunquam
    hoc
    desinet,. quia
    nunquamcoepit.
    Si enim
    per gratiam ejus aliquid
    incipii, quod nunquamdesinat;
    ille
    quomodo
    desi-
    net, qui nunquam coepil?Quid
    est
    quod incipit,
    et
    nunquam
    desinel? Immortalitas nostra inilium ha-
    bebit,
    finem non habebit. Non enim
    jam habemus,
    quod
    curaJ iabere
    cceperimus,
    non amittemus. Sem-
    per ergo
    Deus Christus. Et
    qualis
    Deus?
    Queeris
    qualis
    ? Patri
    cequalis.
    Noli
    ergo qucerere
    ineelerni-
    tate
    qualitatem,
    sedfelicitatem.
    Qualis
    Dcus
    Christus,
    cape,
    si
    poles.
    Ecce
    dico,
    non le fraudabo.
    Quceris
    qualis
    Deus Christus? Audi
    me,
    imo audi mecum:
    simul
    audiamus,
    simul discamus. Non enira
    quia
    loquor
    el vos
    audilis,
    ideovobiscumnonaudio.
    Quce-
    ris
    ergo,
    cum
    audis,
    Deus est
    Chrislus, Qualis
    Deus
    Chrislus? Audi mecum:
    non, inquam,
    me
    audi,
    sed
    mecum. In hac enim scholaomnes sumus condisci-
    puli.
    Coelumest cathedra
    magistri
    noslri. Audi
    ergo
    qualis
    DeusChristus. In
    principio
    eral Verbum.Ubi ?
    Et Verbumerat
    apud
    Deum. Sed verba
    quotidie
    so-
    lemus audire. Noli sie
    cogilare, quomodo
    soles au-
    dire,
    Deus erat Verbutn
    (J oan.
    r,
    1). Qualisquccro.
    Nam ecce
    jam
    Deura credo: sed
    qualis
    Deus
    sit,
    quecro. Qucerite
    faciemejus semper (Psal.
    civ,
    i).
    Nemo
    queerendodeficiat,
    sed
    proficiat.
    Proficit
    quee-
    rens,
    si
    pielas queeral. Quomodoquecrit pielas, quo-
    modo vanitas? Pielas
    qucerit
    credendo,
    vanitaslili-
    gandp.
    Si enim
    litigare
    mecum
    velis, mihiquedicere,
    QuemDeum
    colis?
    qualem
    Deumcolis? ostendemihi
    quod
    colis:
    respondebo,
    Elsi est
    quod oslendam,
    non
    est cui.
    CAPUT III.

    5. Pauli inDei
    cognilione
    modestia.
    Nec
    ego
    audeo
    dicere, jam
    me
    cepisse quodquoeris.
    Ingredior enim,
    quanlumpossum, post vestigia
    illius
    lanti alhletee
    Christi, aposloli
    scilicel Pauli
    dicentis,
    Fratres,
    ego
    me
    ipsum
    nonarbilror
    apprehendisse.Ego
    me
    ipsum
    :
    Ego, quidest, ct,
    me
    ipsum?Egoqui plus
    omnibusillis laboravi.
    Novi, Aposlole, quomodo
    di-
    cas, Ego. Expressio est,
    non elatio. Namvisaudire
    quomododicat, Ego
    ?Cum
    dixisset,
    Plus omnibusillis
    laboravi;
    el
    quasi
    nosad
    illum, Quis?
    ct illead
    nos,
    Non
    egoautem,
    sedDei
    gratia
    mecum
    (t
    Cor.
    xv, 10).
    llle
    ergo
    cum
    quo
    tanta
    graiia
    Dei
    erat,
    ut
    poslerius
    vocatus
    plus praecedenlibuslaboraret;
    dicit
    tamen,
    Fratres,
    ego
    me
    ipsum
    nonarbilror
    apprehendisie.
    Ibi
    ego,
    ubi non
    apprehendit.
    Humanee
    quippe
    infirmitatis
    est,
    non
    apprehendcre.
    Ubi autemlevatus est inter-
    tium
    ccelum,
    et audivit ineffabilia
    verba, quce
    nonli-
    cet homini
    loqui,
    non
    dixit, Ego.
    Sed
    quid
    dixit
    ?Scio
    Iwminemante annos
    qualuordecitn(II
    Cor.
    xn,2-4).
    Sciohominem: et
    ipse
    homoerat
    qui loquebatur,
    et
    quod
    ineo faclum
    est, quasi
    alterum
    fecit,
    ideonon
    defecit. Noli
    ergo contendere,
    noli
    litigare, exigendo
    a me
    qualem
    Deumcolo. Non enim idolum
    est,
    et
    digilumexlendo,
    et dico
    libi,
    EcceDeum
    quem
    colo:
    aut
    aliquod
    sidus
    est,
    aul
    aliquaslella,
    aul
    sol,
    aut
    luna
    ;
    et extendo
    digilum
    in
    coelum,
    et
    dico,
    Ecce
    quod
    colo. Non est
    quOdigitus
    extendatur: sed est
    quo
    mensexlendalur. Yide
    ipsum
    non
    comprehenden-
    lem,
    el lamen
    queerentem; sequeniem,
    inhianlem
    ,
    suspiranlem,
    desiderantem: vide
    illum, quid
    intendat
    vidc,
    adDeumsuum
    ,
    utrum
    digilura,
    an vero ani-
    mum.
    Quid
    ait? jYonwearbitror
    apprehendisse.
    Vnum
    aulem, quw
    relro
    oblitus,
    inea
    qum
    sutitanle
    extenlns,
    secunduminleiuionem
    sequor
    ad
    palmatnsupernw
    voca-
    lionisDei inChrislo.
    Sequor, inquit: ambulo, inquit,
    in viasum.
    Sequere,
    si
    poles
    : simul ad
    palriam
    ve-
    niamus,
    ubi non a me
    quceras,
    nec
    ego
    a te. Simul
    ergo
    modocredendo
    queeramus,
    ut simul
    poslea
    vi-
    dendo
    gaudeamus.
    CAPUT IV.

    i. Mundandum
    cor,
    quo
    videatur
    Deus. Nam
    quis
    libi ostendit
    qualis
    sit DeusChristus?
    Ecce
    quoddignatus
    est dieere
    per
    servum
    suum,
    di-
    cat el
    per
    istumservum
    suum,
    conservis
    meis,
    servis
    suis. Diciumest
    tibi,
    In
    principio
    eral Verbum.
    Quee-
    rebas ubi
    esset, responsum est,
    Verbumerat
    apud
    Deum. Et neverba contemneres ex consuetudinelo-
    cutionis
    lmmanee, audisti,
    Oewseral Verbum. Adbuc
    quoerisqualis
    Deus? Omnia
    per ipsumfacta
    sunt. Ama
    illum.
    quidquidamas,
    abilloest. Nonamemuscrea-
    luram, neglecto
    Crealore: sedattendamus
    creaturam,
    el laudenius Creatorem. Non tibi
    possum
    oslendere
    Deummeum:
    ostendoqiisefec.it,
    recolo
    quee
    fecit.
    Omnia
    per ipsumfacta
    suni. Fecit nova non
    novus;
    fccit
    temporalia sempilernus;
    fecit
    mulabilia, qui
    nescit mulari. Facla
    inspice,
    laudafactorem: crede
    ,
    ut munderis, Yidereenimvis? Bonam
    rcm, magnam
    remvis:
    hortor,
    ut velis. Videre vis?
    Beqti
    mundo
    corde, quia ipsi
    Deutnvidebunt
    (Maith.
    v, 8).
    Prius
    ergo cogita
    de corde mundando: lroc habeto
    nego-
    tium,
    ad hocte advoca
    ',
    insia huic
    operi. Quodyis
    videremunduroest,
    immundum
    est undevisvidere.
    CogitasDeunrquasi aliquam
    istorum oculorumim-
    mensam vel
    multiplicem lucem, auges
    tibi
    spatia
    quantavis:
    non
    ponis
    flnemubi non
    vis,
    ponis
    ubi
    .vis.Phantasmata sunt istacordis lui,
    immunditiaest
    isla cordistui.
    Tolle, abjice.
    Si terra libi in oculum
    eaderef,
    et vellesut ostenderemtibi lueem
    ; prius
    tui
    cculi
    quacrerent
    mundatorein. Tanlumimmunditiae
    est
    >
    codex
    gr.,
    adhocteavoca.
    1805 SERMOCCLXI.
    1206
    incorde tuo : ibi avarilianon
    parva
    immunditiaest.
    Congerisquod
    tecumnonlollas. Nescis
    quia
    cumcon-
    gcris,
    ad cor luuin lutumtrahis?Unde videbis
    ergo
    quodqueeris
    ?
    CAPUTV.5. Deushabitarevultin cordemundo.
    Avaritiwhomc
    servil,
    nonDeo.Tumihi dicis: Ostende
    niihi Deumluum.
    Ego
    tibi dico:
    Atlende, paululum
    ad cor luuin.
    Ostcnde, inquis,
    mihi Deum luum.
    Ailcude, inquio, paululum
    adcor tuum.
    Quidquid
    ibi
    vides
    quoddisplicetDeo,
    lolleinde. Yeniread te
    vult,
    Deus;
    Dominuin
    ipsum
    Christumaudi:
    Ego
    et Pater
    veniemusad
    eum,
    el mansionem
    apud
    eutn
    faciemus
    (J oan. xiv, 23).
    Ecce
    quidpromitlit
    Deus. Si
    egopro-
    inilicrcmventurumme in domum
    tuam,
    mundares
    eam: Deusincor tuuinvenire
    vult,
    et
    piger
    esei do-
    mummundare? Nonamal habilarecum
    avaritia,
    cum
    muliereiinniundact
    insaliabili,
    cui tu
    jubenti
    ser-
    viebas,
    et Dcumvidere
    quecrebas. Quidfecisti, quod
    Dcus
    jussit? Quid
    non
    fecisii, quod
    avarilia
    jussit?
    Quidfecisti, quod
    Deus
    jussit? Ego
    ostendo
    quid
    ha-
    bitet in corde
    luo, qui
    visvidere Deum. Hoc enim
    dixeram: Esl
    quodostendere,
    sedcui nonesl.
    Quod
    Deus
    jussit, quid
    fecisti?
    Quod
    avariiia
    jussit, quid
    distulisti?J ussilDeus ut nudum
    vestires,
    tremuisti :
    jussit
    avaritia ut vestitum
    exspoliares,
    insanisti. Si
    fecisses
    quod
    Deus
    jussit, quid
    libi dicam
    ,
    baberes
    illudel illud?
    Ipsum
    Deumhaberes. Si fecisses
    quod
    Deus
    jussit,
    Deumhaberes. Fecisii
    quod
    avaritia
    jus-
    sit, quid
    habes?
    Scio,
    dicturuses mihi: Habeo
    quid-
    quid
    absluli.
    Ergo
    aufercndo babes. Habes
    aliquid
    apudle, qui perdidisti
    le?
    Habeo,
    inquis. Ubi, ubi,
    rogo
    le? Cerleaut in
    cubiculo,
    aut in
    saccello,
    autiu
    arca : nolo
    amplius
    dicere-.
    Ubicumque
    habes,
    modo
    certe lecumnon habes, Certe modo
    cogilas
    inarca
    lehabere : forle
    periit,
    et
    nescis;
    forlc cumredis
    ,
    noninvenis
    quod
    dimisisli. Cortuum
    quccro
    : ibi
    quid
    habeas, inlerrogo.
    Ecce
    implesti
    arcam
    tuam,
    et fre-
    gisli
    conscienllamluam. Vide
    plenum
    : disce csse
    plenus-
    Dominus
    dedit,
    Dominus
    abslulit;
    sicul Do-
    mino
    placuil,
    ita
    faclum
    esl: sil nomenDomini bene-
    dictum
    (J obi, 21). Nempe
    omnia
    perdideral.
    Unde
    ergo
    islas
    gemmas
    laudis Domino
    proferebal?
    CAPUTVI.

    6. Tenebrw
    cupidilales
    et
    opera
    mala.
    Munda
    ergo
    cor, quantumpoles
    : id
    age,
    id
    operare.
    Et ut illemundet ubi
    maneat, roga, supplica,
    humi-
    liare. Non
    capis,
    In
    principio
    erat
    Verbum,
    et Ver-
    bumerat
    apudDeum,
    et Deuserat Yerbum: hocerat
    in
    principioapud
    Deum. Oinnia
    per ipsum
    facia
    sunt,
    el sine
    ipso
    factumest nihil.
    Quod
    factum
    esl,
    in
    ipso
    viia
    erat;
    et vllaerat lux hominum: et Iuxinlene-
    bris
    lucet,
    et tenebreeeamnon
    comprehenderunt.
    i
    Ecce
    quare
    non
    capis.
    Luxinlenebris
    lucet,
    et tene-
    brmeamnon
    comprehenderunt.Quee
    sunt
    lenebree,
    nisi
    opera
    mala?
    Quae
    sunl
    tenebrae,
    nisi
    cupidilatesmalae,
    superbia, avaritfa, ambilio,
    invidentia? Oraniaista
    tenebraesunt: ideonon
    comprehendis.
    NamIuxlucet
    iit tenebris: sedda
    qui comprehendat.
    7. Deus homo
    factus
    manel
    semper
    Deus. Vna
    per-
    sonaDeusel homoinChristo.Yide
    ergo,
    nefortehoc
    quomodocumqucpossisaccipere
    :
    Verbum
    carofactum
    est,
    el habitavit in nobis
    (J oan. i,
    1-14).
    Per homi-
    nemChristumlendis ad DeumChrislum. Mullumest
    adte Deus:
    sed homo faitus est Detis.
    Quod
    longe
    erat a
    te, per
    homiuemfactumest
    juxla
    te. Ubi
    ma-,
    neas,
    Deusest:
    qua eas,
    homoest. ldem
    ipse
    Cbri-
    stus,
    et
    quaeas,
    et
    quo
    eas.
    Ipseergo
    Verbuincaro
    factumesl,
    et habitavit in
    nobis.
    Assumpsit quod
    non
    erat,
    nonamisit
    quoderat. Apparebat homo,
    et late-
    bat Deus. Occisusest
    homo,
    et offensus cst Deus :
    sed resurrexit
    homo,
    et invenlus est Deus.
    Cogila
    ergoquanla
    fecitut
    Deus,
    quantapassus
    est ut homo.
    Occisus
    cst,
    sednonindivinitate:
    ipse
    Christus occi-
    sus est. Nonenim
    duo,
    Deusel homo
    ;
    ut
    jam
    non
    faciamusvel noverimus
    Trinilatem, sed
    quaternila-
    tem. Homo
    quidemhomo,
    et Deus
    Deus;
    sed lotus
    Christus homoet Deus:
    ipseergo
    Chrisius homo et
    Deus.
    Quomodo
    luhomo
    corpus
    et animus: sic totus
    Christus homoet Deus.
    Ergo
    (otus
    Christus,
    caro
    ,
    anima,
    et Deus.
    CAPUT VII.

    Idem
    ipse aliquid dicit, quod
    ad
    Deum
    pertinet; aliquid dicit,
    quod
    ad animam
    perli-
    net; aliquid dicit,
    quod
    ad carnem
    perlinet:
    lolum
    adChrislum
    perlinet. Quid
    dicit ul Deus? Sicul Pater
    habetvilamin
    semetipso,
    sic deditFilio haberevitam
    in
    semetipso.Quwcumque
    Pater
    facil,
    hmc eademet
    Filius
    facil
    siinititer
    (Id. v,
    26,19). Ego
    etPaler unum
    sumus
    (Id. x, 50). Quid
    dicil Christus secunduraani-
    mamsuam? Tristis csl anima mea
    usque
    ad mortem
    (Matth. xxvi, 38). Quid
    dicit Christus secundumcar-
    nem? Solvile
    templutnIwc,
    et intriduosuscitaboillud
    (J oan.
    n,
    19). Palpale
    et
    videle, quiaspiritus
    carnem
    et ossa non
    habet,
    sicul mevidelishabere
    (Luc. xxiv,
    59).
    Haecsunt thesauri
    sapieiitiec
    ct scieniioe.
    CAPUT VIII. 8.
    Prmceplumutrumque
    dikclionis
    erga
    Chrislum
    impklur.
    Certe tolaLexinduobus
    proe-
    ceptis pendet. Diliges
    DominumDeumlaum extoto
    corde
    tuo,
    el exlotaanima
    tua,
    el ex tolamenlelua
    ;
    et
    diligesproximum
    tuum
    tanquam
    le
    ipsum.
    In his
    ditobus
    prmceplis
    lotaLex
    pendet
    ct
    Propheiw
    (Malth.
    XXII
    , 3740).
    Iti Christohabes lotum. Deumtuuinvis
    diligere?
    Habes inChristo : ln
    principio
    erat
    Verbum,
    el Verbumerat
    apud Deum,
    et Deus eral Verbum.
    Proximum vis
    diligere?
    Habes in Cbrislo: Verbum
    caro
    factumesl,
    el habilavitin nobis.
    CAPUT IX.

    9. Bona
    opera frequentanda..
    Pec-
    cata, prmter crimina,
    sunt alia minora. Muiidet nos
    gralia
    sua : numdet nos
    opilulalionibus
    et consola-
    tionibussuis. Fraires
    mei, per ipsum
    et in
    ipso
    obse-
    cro
    vos,
    inbonis
    opcribus abundetis,
    in
    miseiicordia,
    benignitate,
    bonitate. Citodimiltiie
    quod
    invos
    pec-
    calur. Nemoleneat iram
    adversusalium,
    neintercltl-
    dat sibi orationemad Deum. Haecenim
    omnia, quia
    inhoc srcculo
    sumus, quia
    elsi
    proficimus,
    elsi
    juste
    vivimus,
    sine
    peccalo
    hic non vivimus. Non enim
    peccata
    solasunl illa
    qucc
    crimina
    nominantur,
    adul-
    leria
    , fornicationes, sacrilegia, furta, rapinee,
    falsa
    teslimonia: non
    ipsa
    sola
    peccala
    sunt. Attendere
    aliquidquod
    non
    debebas, peccatuni
    est: audire ali-
    3307
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1208
    quid
    libenter, quod
    audicndum iion
    fuit, peccatum
    est;
    cogitarealiquid, quod
    nonfuit
    cogitandum,pec-
    catumest.
    CAPUT X.10. Remedia
    quotidiana.
    Minora
    pec-
    catamultitudineobruunt. Sed dedit Dominus noster
    post
    illudlavacrum
    regeneralionis
    alia
    quotidiana
    re-
    media.
    Quotidiana
    nostra
    mundalio,
    dominicaoratio.
    Dicamus,
    et verum
    dicamus, quia
    et
    ipsaeleemosyna
    est : Dimillenobisdebita
    nostra,
    sicut et nos dimilti-
    tmisdebiloribusnoslris
    (Malth. vi, 12).
    Daleeleetno-
    fynas,
    etomnia munda sunl vobis
    (Luc.
    xi,
    41).
    Me-
    mentole, fralres,
    ad dexteram staturis
    quid
    diclurus
    est. Non
    dicet,
    Illaet illa
    magna
    fecislis:
    sed, Esurivi,
    et dedistismihi manducare. Adsinislramslaluris non
    est
    diclurus,
    Illaet illamala fecistis:
    sed, Esurivi,
    et
    ttondedistismihi manducare
    (Mallh. xxv, 33, 42).
    Illi
    pro eleemosyna,
    invilamoelernam: isli
    propter
    ste-
    rilitalem,
    in
    ignem
    seternum. Modo
    eligite
    aut dex-
    tram aut sinislram. Nam
    rogo vos, quam
    habere
    po-
    terit
    spem
    salulis
    piger
    in
    remediis,
    crcber in mor-
    bis?
    CAPUTXI.Sed
    parvi
    morbi sunt?
    Congeriepre-
    munt. Minora
    peccata
    sunt
    quee
    habeo. Non sunt
    multa? Nam
    quomodo
    minora
    sunt, quse premunt,
    obruunl :
    quid
    minulius
    pluvicegultis
    ?Flumina im-
    plent. Quid
    minutius
    granis
    tritici
    1Horrea
    implent.
    Tu altendis
    quia
    minora
    sunt,
    et non altendis
    quia
    multa sunt. Attendere nosli:
    numera,
    si
    potes.
    Sed
    plane quolidianum
    remediumdedit Deus.
    CAPUT XH.11. Conclusio.
    Magna
    misericordia
    ejus qui
    ascendit in
    altum,
    et
    captivavii captivitatem.
    Quidest, caplivavilcaplivitatem?
    Occiditmorlem. Ca-
    ptivitas capliva
    est: mors mortuaest.
    Quidergo
    ?Hoc
    solumfecit
    qui
    ascenditin
    allum,
    et
    caplivavilcaplivi-
    talem?
    Ergodimisit
    nos?
    Ecceego
    vobiscumsum
    usque
    in consummationemsmculi
    (Malth.
    xxvm, 20). Ergo
    illud
    atlcnde,
    Dedil donahominibus
    (Psal. LXVII, 19).
    Aperi
    sinum
    pietatis, excipe
    donumfelicitatis.
    SERMO
    CCLXH*(a).
    t IndieAscensionis
    Domini,
    n.
    Habilusin basilicaLeonliana.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Sancli Leontii solemnitas.


    Dominus
    J esus,
    Patris
    unigenitus
    et
    gignenti
    coaeter-
    nus, pariter invisibilis, pariler immutabilis, pariler
    omnipotens, pariter Deus; propler nos,
    ut
    nostis,
    ct
    accepislis,
    et
    lenetis,
    faclusesl
    homo,
    formaassura-
    pta humana,
    non amissa divina:
    poiens
    occultus
    ,
    inlirmus
    manifeslus;
    sicut
    nostis,
    natus
    est,
    ut rena-
    sceremur;
    morluus
    esl,
    ne nos inceternummorere-
    mur. llle
    conlinuo,
    id
    est,
    dielerlioresurrexit: nobis
    resurrcclionem carnis in froe
    promisit.
    Exhibuit se
    discipulorum
    oculis
    videndum,
    manibusque
    traclan-
    dum; persuadens quod
    faclus
    erat,
    non auferens
    quod semper
    erat. Conversaliis est cum eis diebus
    quadraginta,
    sicul
    audislis,
    inirans et
    exiens,
    mandu-
    cans et
    bibens;
    non
    jani indigentia,
    sed totum
    po-

    uecensitusadf.
    gr.
    et ad Ulirn.Am.Par.Lov.
    (o) Alias.
    deDiversis15,
    lentia : et manifestanseis carnis
    verilatem,
    incruce
    infirmilalem,
    a
    sepulcro
    immortalitatem.
    CAPUT II.

    2. Idemtractalur
    argumenlum.
    Ho-
    diernum
    ergo
    diem ascensionis
    ipsius
    celebramus.
    Occurrit autemhuic Ecclesioealiavernaculasolemni-
    tas *. Conditorisbasilicae
    hujus
    sancti Leonlii hodie
    deposiiio
    est. Sed
    dignetur
    obscurari stellaa sole.
    Ergo
    deDomino
    potius, quodcoeperamus, loquamur.
    Gaudet bonus
    servus, quando
    laudatur Dominus.
    CAPUT III. 3. Ascensionis
    fides
    el celebrilas
    per
    tolumorbem.
    Hodiernoergodie,hoc est, quadragesimo
    post
    resurrectionem
    suam,
    Dominusascendit incce-
    lum. Nonvidimus : sedcredamus.
    Qui
    viderunt
    prae-
    dicaverunt,
    et orbem terrarum
    impleverunt.
    Scitis
    qui viderunt,
    et
    qui
    nobis indicaverunt: de
    quibus
    preedictumest,
    Nonsunt
    loquelaeneque
    sermones,
    quorum
    nonaudiantur voceseorum. Inomnemterram
    exiit sonus
    eorum,
    et in finesorbis terree verbaeo-
    rum(Psal.
    xvm, 4e/5). Ergo
    et adnos
    venerunt,
    et
    nos de somno excitaverunt. Eccecelebratur hodier-
    nus dies toto orbe terrarum.
    CAPUT IV.

    4. Ascensionis Chrisli
    prophelia.
    Recolite Psalmum. Cui dictum
    est,
    Exaltare
    super
    cmlos,
    Deus? Cui diclumest?
    Numquid
    DeoPatri di-
    ceretur, Exallare, qui imnquam
    est humiliatus? Ex-
    allare lu : tu
    qui
    fuisli in venlre malris
    inclusus;
    tu
    qui
    in
    .illa
    factus
    es, quam
    fecisli;
    lu
    qui
    in
    preesepi jacuisti;
    lu
    qui
    ubera
    tanquam parvulus
    in vena carnis
    suxisti 2;
    tu
    qui portans
    mundum,
    portabaris
    amatre : tu
    quem
    Simeonsenex
    parvulum
    agnovit, magnumque
    laudavit : tu
    quem
    vidu.i Anna
    vidit
    sugentem,
    et
    cognovil omnipolenlem
    : lu
    qui
    esuristi
    propler nos,
    sitisti
    propler
    nos, fatigatus
    es
    in via
    propter
    nos :
    (numquid
    esurit
    panis,
    aut sitit
    fons,
    aut
    fatigalur
    via
    ?)
    tu
    qui
    omniaisla
    pertulisli
    propter
    nos : lu
    qui dormisli,
    et (amen non dormi-
    las,
    custodiens Israel:
    postremo,
    lu
    quem
    veiididit
    ludas, quem
    J udeei
    emerunt,
    etnon
    possederunt:
    tu
    apprehense, ligate, flagellale, spiniscoronate,
    in
    ligno
    suspense,
    lancea
    percusse,
    tu
    mortue,
    tu
    sepulle,
    Exallare
    super cmjos,
    Deus.
    CAPUT
    V.Exallare, inquit,
    exaltare
    superccelos,
    quia
    Deuses. Sedein
    ccelo, qui pependisli
    in
    ligno.
    J udex
    exspectarisventurus, qui exspectatus.esjudica-
    tus.
    Quis
    ista
    credal,
    nisi illo
    faciente, qui erigit
    de
    lerra
    inopem,
    et destercore exaltat
    pauperem
    ? Ille
    ipseinopem
    carnemsuam
    crigit,
    et collocat eamcum
    principibus populi
    sui
    (Psal.
    cxn, 7, 8),
    cum
    quibus
    judicaturus
    esl vivoset mortuos. Cumeis collocavit
    hanc
    inopem
    carnem, quibus
    dicit: Sedebitis
    super
    duodecim
    sedes, judicanles
    duodecim tribus Israel
    (Maith. xix, 28).
    CAPUT VI.5. Eccksia
    gloria
    Chrisli.Exallare
    1
    Editi,
    Occurritautemhuic Ecclesiwalabernaculoso-
    lenmttas. verius Germanensis
    Ms.,
    occurrit aulem liuia
    Ecclesimaliavernaculasolemnitas.Eodem
    significalu
    haac
    vocem, vernacula,
    adhibueratCiceroinlib.
    9,
    n.
    15,
    ad
    Paelum:
    Antiquce
    et vernaculeefestivitalis.Deillaautem
    leonfii
    uipponensisepiscopi
    soiemnitate
    Augustinus
    in
    epist.
    29.
    -
    rloriacensisMs.,
    inveracarnesuxisti.
    4209
    SERMOCCLXII. 1210
    ergosupercwios,
    Deus.J am
    factumest, jamimplelum
    est. Sed
    dicimus, Quomodo
    futurum
    praediclumest,
    Exallare
    super
    cmlos
    Deus;
    non vidimus,
    sed credi-
    mus : ecceante oculos nostros est
    quod sequitur.,
    Exaltare
    super cmlos, Deus,
    el
    super
    omnemlerratn
    gloria
    lua
    (Psal.
    LVI,12).
    Non credat
    illud, qui
    non
    videl islud.
    Quid
    est
    enim,
    Et
    super
    omnemlerratn
    gloria
    lua?
    nisi, super
    omnemlerram Ecclesiatua
    ,
    super
    omnemlerrammalrona
    lual, super
    omnemler-
    ram
    sponsalua,
    dilecta
    tua,
    columba
    lua, conjux
    lua.
    Ipsa
    esl
    glorialua,
    Vir
    quidem,aitApostolus,
    nondebet
    velare
    caput,
    cumsil
    imago
    et
    gloria
    Dei: mulier aulem
    gloria
    viri
    (I
    Cor.
    xi, 7).
    Si mulier
    gloria viri,
    Eccle-
    sia
    gloria
    Christi 2.
    SERMOCCLXIII
    *(a).
    DeAscensione
    Domini,
    m.
    1.
    Glorificalio
    et victoria Chrisli
    compkta
    esl
    resurrectioneet ascensione.
    Cltristus, leo,
    el
    agnus.
    Diabolus,
    leo.
    Muscipula
    diaboti. Glorificatio Do-
    mini nostri J esu Christi
    resurgendo
    et ascendendo
    completa
    est. Resurrectionem
    ipsius
    PaschaeDo-
    minico celebravimus: ascensionem
    hodie celebra-
    mus. Feslus nobisdies
    uterque.
    ldeoenim
    resurrexii,
    ut nobis
    exemplum
    resurreclionis ostenderet: et ideo
    ascendit,
    ut nos
    desuper protegeret.
    Habcmus
    ergo
    Dominumet Salvalorem nostrum J esum Cluistum
    prius pcndentem
    in
    ligno,
    nunc sedenleminccelo.
    Pretiumnostrura
    dedit,
    cum
    penderel
    in
    ligno
    : colli-
    git quod
    emit: cumsedet inccelo. Cumenimomncs
    collegerit, quos utiqueper tempora colliget,
    infine
    lemporisveniet,
    et
    quomodoscriplumesl,
    Deusma-
    nifeslus
    veniet
    (Psal.
    XLIX,
    3)
    : non
    quemadinodum
    primitus
    venil
    occultus,
    sed sicut dictum
    est,
    mani-
    feslus.
    Occultumenim
    oportebat
    eum
    vcnire,
    ut
    judi-
    caretur : manifestusaulem
    veniet,
    ut
    judicet.
    Si enim
    prius
    manifeslus
    venisset, judicare
    maiiifeslum
    quis
    auderet?
    Quando quidem
    dicit
    apostolusPaulus,
    Si
    enim
    cognovissent,nunquam
    Dominum
    glorimcrucifi-
    1
    FloriacensisMs.non
    habet, super
    omnemterramma-
    tronatua.
    2
    sermo in Floriacensicodiceauctioresthiseeverbis:
    Ipsa
    estsancta
    catholica; ipsa
    esltoloorbe
    diffusa.ipsa
    esl
    seges
    crescensinlerzizania.
    Bespice
    tilamde
    cmlo,propter
    quam
    esirrisusin
    ligna.
    Irriserunlte
    J udwi,
    et
    penaens
    orasti
    proeis;
    hocd'etemeruerunt
    persequentes;quid
    de
    lemerueruntcredentes?
    quibusdigtutlus
    es
    promittere
    di-
    cens: El
    accipielis
    virtutem
    spirtiiis
    sancti
    supervenienlem
    in
    vos,
    eterilismihilesles.vbi ?m
    J erusalem,
    ubi occisus
    sum.in
    J erusalem,parum
    est.Nontantum
    preliumdedisti,
    ul Itocsotumemeres.Dicadhuc: valde
    angusta
    est
    J erusa-
    letnnominiluo.inJ erusalemet tolaJ udwaet
    samaria,
    et
    usque
    in
    fines
    terrw. renisli ad
    fines
    :
    quare
    contentiones
    non
    finis
    ?Nemo
    mihijamdicat,
    Eccehicest.sileat huma-
    na
    aliocutio,
    audiaturdivina
    prwdicatio
    : in J erusalemet
    intotaludw.a
    ct
    Samaria,
    et
    usqueinfines
    lerrm.Ecclesiam
    suamnobisnovissimisservisDominuscommendavit. com-
    mendavit
    filiismatrem; prwvidit
    enimmalorum
    filiorum
    futuralitigia.
    Prwvidithomines
    \paties
    sibi
    facientes
    dere
    aliena.
    Quareergo
    non
    dividant,
    guod
    non
    comparaverunt
    ?
    Hmcest
    itague,
    fratreschwissimi,sancla,
    ut
    dixi,
    c.atholi-
    ea, qumubiqueest;
    et
    qummnquamnubil,
    et
    quotidiepa-
    rit. Sunt
    quidem
    hsecet
    superioribus
    nonmale
    cohcerealia,
    et nonab
    Augustinoaliena,
    sedhucforteadscitaexaliis
    tractalibus: nameadem
    paucisexceptislegunlur
    inser-
    mone265.
    *
    Collatusadduoscb. adn. r. t. etadAm.Er.
    Par. Lov.
    () Afias,
    de
    Teropore174,et deDivevsis 90,
    xissenl
    (I
    Cor.
    n,
    8).
    Sedsi illenon
    occideretur,
    mors /
    nonmorerelur.
    Tropecosuo
    diabolusviciusest. Exsul-
    tavit enim
    diabolus, quandoprimum
    hominem sedu-
    cendo
    dejecit
    in mortem. Seducendo
    primum
    homi-
    nem,
    occidil: occidendo
    novissimura, priraura
    de
    Iaqueis pcrdidit.
    Facta est
    ergo
    victoria Domini
    nostri J esu
    Chrisii,
    cumresurrexit et ascendit in
    ccelum;
    ct
    iinpletum
    est
    quodaudistis,
    cum
    Apoca-
    lypsislegeretur,
    Vicil-LeodetribuJ uda
    (Apoc.v, 5).
    Ipse
    leodiclus
    cst, qui agnus
    occisusest: leo
    propter
    fortitudinem, agnus propter
    innocentiam : leo
    quia
    invictus, agnusquia
    mansuetus. Et
    ipseAgnus
    occi-
    sus morte suavicit leonem
    qui
    circuit
    queerensquem
    devoret. Dictusest cnim diabolus
    leo, ferilale,
    non
    virlute.
    Aposlolus quippe
    Pelrus ait:
    Vigilare
    vos
    opotiel
    adversus
    lenlaliones, quia
    adversarius vesler
    diabolus
    circuit, qumrensquem
    devorel. Sed
    quomodo
    circuit,
    dixil : Skul leo
    rugienscircuit, quwrenscjuem
    tlevorel
    (I
    Petr.
    v, 8). Qttis
    nonincurreret iudenles
    leonis
    liujus,
    nisi vicisset Leo de tribu J uda? Contra
    leonem
    lco,
    contra
    lupumagnus.
    Exsultavit diabolus
    quando
    raortuus est
    Christus,
    et
    ipsa
    morte Christi
    est diabolus viclus :
    tanquara
    in
    muscipula
    escam
    acccpil.
    Gaudebal ad
    mortem, quasi prceposilus
    mor-
    tis. Ad
    quodgaudcbat,
    inde illi lensumest. Musci-
    puladiaboli,
    cruxDomini : esca
    qua caperetur,
    mors
    Domini. Et eccc surrexit Doroinusnosler J esus Chri-
    stus. Ubi csl roors
    quccpependit
    in
    ligno?
    Ubi est
    insullatio J udccorum? Ubi esl
    typhus
    et
    superbia
    caput
    anle crucem
    agitaiuium
    el
    dicenlium,
    Si
    filius
    Dei
    est,
    dcscendaldecruce
    (Mallh. xxvu,
    40)
    ? Et
    plus
    fecit, quam
    illi insultaiido
    exigcbanl.
    Plus enim est
    de
    sepulcro resurgere, quam
    de
    ligno
    descen-
    dcre.
    2. AscensioChrnsli
    pigntis
    nostrceascensionis.J am
    vero
    quantagloria
    cst
    quod
    ascendit in
    Cfjelum,quod
    sedel ad dexteramPalris? Sed hoc oculis non vide-
    mus, quia
    nec
    pendentem
    in
    ligno
    vidimus. Tolum
    hoc fidc
    tencraus,
    oculiscordisiniuemur.
    Hodieenim,
    sicut
    audistis, fratres,
    Dominusr.osierJ esus Christus
    ascendit iu ccelitm: ascendat cumilloet cor nosirum.
    Audiamus
    Apostolumdiccnlein,
    Si consurrexisliscum
    Christo, quw
    sursumsunl
    qucerite,
    ubi Christusesl ...
    dexteraDei sedens:
    quw
    sursuinsuni
    sapile,
    non
    quw
    super
    terram
    (Coloss.m,
    iel
    2).
    Sicuteuimilleasceu-
    dil,
    nec recessit a nobis: sicei noscumillo lbi
    jara
    sumus, quamvis
    nondumin
    corpore
    nostro faclumsit
    quodpromitlituriiobis. lllcjamexaltatusestsuperca.-
    los.
    Nequceiiimpropleroa
    nobis
    desperanda
    cst
    pcr-
    feclael
    angelica
    coelestis
    babitalio, quiadixit,
    Ncmo
    ascendil in
    cmlum,
    nisi
    qiti
    descendit de
    cmlo,
    Filitts
    hominis
    qni
    esl incwlo
    (J oan.
    ni,
    13).Sed
    hoc dictum
    esl
    propler unilatem, qua capul
    noslnnn
    esl,
    et nos
    corpus ejus.
    Cumascendit in
    ccelum,
    nosabillonon
    separamur. Qui
    decoelo
    descendit,
    non nobisinvidet
    ccelum: sed
    quodam
    modo
    clamat,
    Moinbra
    niea
    estotc,
    si ascendere vultis in ccelum. bi hoc
    ergo
    ipsi
    interim
    roborcmur,
    inboc votis omnibusccstuc-
    mus. tloc mcdilcmur in
    terris, quod compuiaraur
    in
    4211
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1212
    ccelis.
    Tunc exuturi carnem morlalitalis,
    nunc exua-
    mus animi velustatem. Facile
    corpus
    levabitur inalla
    ccelorum,
    si non
    premat spirilum
    sarcina
    peccalo-
    rum'.
    5. Christum
    cum
    corpore
    ascendisse.Nam et itlud
    nonnullos calumniantibus
    heereticis
    movet, quemad-
    niodumDominussine
    corpore
    dcscenderit,
    cumcor-
    pore
    ascendcrit,
    velul contrarium sit illisverbis
    qui-
    bus
    ait,
    Nemo ascendil in
    cwlum,
    nisi
    qui
    de cwlo
    d-cscendit.
    Corpus,inquiunl, quod
    nondescenditdecoe-
    lo, quoinodo potiiil
    ascendere in coelum
    (a)
    ?
    Quasi
    ille
    dixcril,
    Nibil ascendit in
    ccelum,
    nisi
    quod
    de cce-
    lo
    descendil;
    sed
    ail,
    iYewo
    ascendil,
    nisi
    qui
    descen-
    dil. lloc cnini ad
    personara,
    nonad
    personee
    habitum
    rclulit. Descenditsine
    corporis
    iiidumento,
    ascendit
    cura
    corporis
    indumenlo. Nemo
    tamen,
    nisi
    qui
    de-
    sceudit,
    ascendil. Namsi nos sibimet
    tanquam
    sua
    membra ita
    coaptavit,
    ut etiamnobis
    conjunctis
    idem
    ipsesil; quanlo magis
    illud
    coipus, quod
    de
    virgine
    jissumpsil,
    aliamnon
    polesl
    inillohabere
    personam?
    Quis
    eniin vel in
    montem,
    vel in
    murum,
    vel inali-
    quemsuperiorem
    locumdicit non eumsolum
    qui
    de-
    scenderit
    ascendisse,
    si cum descendisset
    exulus,
    ascendat
    indulus;
    aul cum descendisset
    inermis,
    ascendat armalus?
    Quemadmodumergo
    de hoc dici-
    lur,
    Nemoascendit nisi
    qui descendit, quamvis
    cura
    ea re cum
    qua
    nondescendit ascenderit: sicnemo
    in coelumnisi Chrislus
    ascendit; quia
    de
    ccelo,
    nisi
    Christus,
    nemo
    descendit; quaravis
    sine
    corpore
    de-
    scenderit,
    cum
    corpore
    ascenderit,
    ascensuris el no-
    bis non virtute
    noslra,
    sed noslra et illius unilate.
    Duo
    quippc
    sunt in carne
    una;
    sacrameiilum ma-
    gnum
    esl inChristoelin Ecclesia
    (Ephes.
    v,
    31
    c/32).
    Undect el
    ipse
    dicit:
    Igilur jam
    non
    duo,
    sedunacaro
    (Matih.
    xix, C).
    4. Christuscur
    quadraginta
    diebus
    jejunavil,
    et loli-
    demdies
    egit
    cum
    disciputispost
    resurreclionem.Et
    ideo
    jcjunavit,
    cumleniaretur anle niorlem cibo ad-
    huc
    indigens
    : manducavit aulemet
    bibit,
    cum
    glori-
    ficarelur
    post
    resurrectionem
    jam
    cibonon
    indigens.
    Illic enimostendebal insenoslriim
    laborem,
    hic au-
    lemin nobis suam
    consolaiiouem, quadraginla
    die-
    bus
    ulrumque
    definieris. Nam
    quadraginia
    diebus
    je-
    junavit,
    cumlentorelur in
    cremo,
    sicut in
    Evangelio
    scriptumcst,
    antc mortem carnis suec
    (Matlh. iv, 1,
    2);
    el rursum
    quadraginla
    diebuscum
    discipulisfuit,
    siculPelrus inActibus
    AposlolorumIoquitur,
    inlrans
    ct
    exiens,
    mauducans et
    bibens, post
    rcsurrectionem
    carnis suce
    (Act. i, 3, 4). Quo
    numero
    quadragesimo
    liujus
    secculi
    significare
    videlur cxcursus in bis
    qui
    vocanturad
    graliam, per
    eum
    qui
    non venit
    legem
    solvere,
    sed
    adimplere.
    Decem
    namque
    sunt
    prcc-
    ceplalegis.
    J am
    gratia
    Cbristi diffusa
    pcr
    muiidurnet
    quadriparlitus mundus,
    et decem
    quadriplicaia qua-
    draginla
    faciunt:
    quoniam qui redcmpli
    suul aDomi-
    no,
    de
    rcgionibuscongregavileos,
    abOrienteet Occi-
    1
    Hicsermodesinit
    apud
    Am.Er. etinnoslrismanuscri-
    ptis.
    (a)
    videlibrumde
    AgoneChristiano, cap.
    2b.
    denteet
    Aquilone
    el Mari
    (Psal.c\i,
    2e/
    3). J ejunanS
    itaquequadraginta
    diebus ante morlem
    carnis,
    vellit
    clamabat: Abslinete vOsa desideriis
    hujus
    sseculu
    Manducansautem et bibens
    quadraginla
    diebus
    post
    resurreclionem carnis,
    velut clamabat: J Ecce
    ego
    vo-
    biscumsum
    usque
    ad consummalionemswculi
    (Mailh.
    xxvm, 20). J ejuniumquippe
    esl intribulationecerta-
    minis; quoniamqui
    in
    agone
    conlendit,
    abomnibus
    absiinens cst
    (I
    Cor.
    ix, 25):
    cibus autemin
    spepa-
    cis, quceperfecta
    non
    erit,
    nisi cum
    corpus noslrum,
    cujus exspectamusredemplionem,
    indueril immorla-
    liialem.
    Quod
    nondum
    adipiscendo gloriamur,
    sed
    sperando jam pascimur. Utrumque Aposlolus
    simul
    nos
    agere
    ostendit
    dicens, Spe gaudenles,
    in tribula-
    tione
    patientes(Rom.
    xn,
    12): tanquam
    illudessel in
    cibo,
    hoc in
    jejunio.
    Simul enim cumviamDomini
    carpimus,
    et avanitate
    preesentis
    secculi
    jejunemus,
    et futuri
    promissione
    reficiamur;
    hic non
    apponentes
    cor,
    illuc
    pascentes
    sursuracor.
    SERMO
    CCLXIV(a).
    DeAscensione
    Domini,
    iv.
    1. Dicendumde
    mysterio
    ascensionisChrisli. Multa
    sunt divinarum
    Scripturarum
    recondila
    sacrainenta,
    sive
    quoe
    adliucnos
    ipsi quaerendahaberous,
    sive
    quae
    jam
    humilitati nostroeDominusrevelare
    dignatusest:
    sed
    aperiendi
    hcecSanctilali vestree
    tempus
    nonsuf-
    flcii. Novi cnimmaximehis diebus
    impleri
    ecclesiam
    talibus, qui
    cilius vellent
    discedere, qiiamvenire;
    et
    nerososnos
    liabenl,
    si
    aliquando
    diulius
    colloqua-
    mur :
    qui
    lamen in
    prandiis suis,
    ad
    quaefeslinanl,
    si
    leneanlur
    usque
    ad
    vesperam,
    nec
    laborant,
    nec rc-
    cusant,
    nec saltcm
    aliquando
    ullo
    pudore
    discedunt.
    Tamen nefraudemus eos
    qui
    esurientes
    veniunt,
    elsi
    breviler,
    non tacebimus
    hujus
    rei
    sacramenlum, quod
    Dominusnoster J esus Christus cum eo
    corpore,
    in
    quo
    resurrexit ascendit.
    2. Chrislus
    posl
    rcsurreclionemconversalurcumdi-
    scipulis,
    ut in
    fideconfirmcniur.
    Ascenditin
    cmlum,
    tie
    remaneantincarne. Sane
    propter
    infirmitalemdisci-
    pulorum
    suoruin: non enim deerant etiam in illo
    numero, quos
    diabolus iniidelilale
    tenlaret,
    ita ut
    quidamdiscipulusejus
    in
    ipsa specie
    in
    quanoverat,
    non laraen
    magis
    iidemhaberet viventibus
    membris,
    quam
    recentibuscicalricibus
    (J oan. xx, 25): ergo
    ad
    eorumconfirmationem
    dignalus
    est
    post
    resurreclio-
    nemviverecumillis
    quadraginla
    diebus
    inlegris,
    ab
    ipso
    die
    passibnis
    suee
    usque
    inhodiernum
    diem,
    in-
    trans et
    exiens,
    manducanset
    bibens,
    sicut dicitScri-
    ptura (Act.
    i, 3, 4);
    confirmans boc redditum esse
    oculiseorum
    posl
    resurrectionem, quod
    ablatumerat
    per
    crucem. Verumlamen
    nonillosvoluil incarnere-
    manere,
    nec carnali dilectione diuiius relinere. Eo
    enira animovolebant eumesse
    semper
    carnaliler se-
    cum, quo
    animoeliamPelrus timebat eum
    pali.
    VI-
    debant enim secum
    magistrum,
    confortatorem et
    (a)
    Proditnunc
    primum
    exveteri Vindocinensis abbatias
    Ms.annorumfere800.
    ,.),*
    SERMOCCLXIV.
    4214
    consolatorem
    et
    proteclorem
    hominem, quales
    vide-
    "Ibant se
    ipsos.
    Si lale
    aliquid
    non
    viderent,
    absenlem
    credebanl;
    cum
    ubique
    ille
    majeslate
    sit
    prcesens.
    Tuebatur
    autemeos
    revera, quemadmodumipse
    di-
    cere
    dignatus
    esl, lanquamgallinapullos
    suos
    (Matth.
    xxiu,
    37).
    Sicut enim
    gallina propter
    inlirmilatem
    pullorum
    et
    ipsa
    infirmatur. Si enim
    recordamini,
    anle oculos nostros sunt lanleeaves,
    queepullos
    fa-
    ciunt;
    nonvideraus
    aliquam
    aveminfirmari cum
    pul-
    lis,
    nisi
    gallinam
    : et ideode illaDominussimilitudi-
    nem
    duxit; quia propter
    infirmitalem noslram et
    jpse susceplione
    carnis infirmari
    dignatus
    est.
    Opor-
    tebat aulein ut
    erigerentur aliquantum,
    et
    jam
    inci-
    perent
    eum
    spiritualiler cogilare, lanquam
    Yerbum
    Patris,
    Deum
    apud Deum,perquem
    factasunt omnia:
    et non eos sinebat
    caro,
    quam
    videbant. Proderat
    ergo
    illis confiimari in fide
    per conversationemejus
    secum
    quadraginta
    diebus : sed
    plus proderal eis,
    ut
    seab oculiseorum
    subtraheret;
    et
    qui
    in lcrra tan-
    quam
    frater conversatus
    fueral,
    de coelo
    tanquam
    Dominus
    subveniret; discerenlque
    illum
    cogitare
    se-
    cundumDeum.Hocenim
    evangelisla
    J oannessonuit:
    si
    quis
    advertat,
    si
    quisintelligal.
    AitenimDominus:
    Non lurbelur cor vestrum. Si me
    diligerelis,inquit,
    gauderelis,quia
    vadoad
    Palrem; quoniam
    Pater
    major
    me est
    (J oan.
    xiv, 1,
    28).
    Et alio
    loco,
    dicil:
    Ego
    et
    Paterunum sumus
    (Id. x, 50)..Tantamque sibioequa-
    lilalem
    vindical,
    non
    rapina,
    sed
    natura,
    ut hocdi-
    eeret cuidam
    discipulo
    dicenli
    sibi, Dotnine,
    oslende
    nobis
    Palrem,
    et
    sufficil
    twbis: el
    ille, Philippe,
    tanto
    lempore
    vobiscum
    sum,
    el Palremnescitis?
    Qui
    mevi-
    dit,
    vidit et Palrem
    (Id. xiv, 8, 9). Quidest, Qui
    tne
    vidil? S>i secundum oculos
    carnis,
    viderunt et
    qui
    crucifixerunt.
    Quid
    est
    ergo, Qui
    me
    vidit; nisi, qui
    '
    intellexit, qui
    oculocordisvidit.
    Quomodo
    enimsutit
    aures
    inleriores, quas quecrebat
    Dominus. cumdice-
    ret, Qui
    habel
    aures,
    audial
    (Matth. xi,
    15),
    curaanle
    illumnullus surdus staret: sic est eliam
    aspectus
    in-
    lerior
    cordis, quo
    si
    quis
    viderat
    Dominum,
    viderat
    Patrem; quiaeequalis
    est Patri.
    3. Filius Dei natura
    wqualisPalri,
    misericordiaad
    mortem
    usque infirmalus.
    Audi
    Aposlolum
    volentem
    nobiscommendare misericordiam
    ipsius, quia pro-
    pter
    nosinfirmalus
    esl,
    ul sub alis suis
    pullos
    colli-
    geret,
    docensaliosetiam
    discipulos,
    ut et
    ipsi
    com-
    paterentur
    inlirmilati infirmorum
    , qui
    ad
    aliquam
    firmilalem dc infirmiiale communi
    ascendissent;
    cumilledeccelesli firmitateadinfirmitalemnostram
    descenderit: ait
    illis,
    Hocsenlitein
    vobis, quod
    etin
    ChrisloJ esu.
    Dignamini, inquit,
    imitari FiliumDei
    per compassionem
    cum
    parvulis. Qui
    cumin
    forma
    Dei essel.J amdicendo
    ,
    in
    forma
    Dei
    esset, ecqualem
    ostendit DCQ.Non enimforma minor esl
    quam
    ille
    cujus
    formaest. Si enimminor
    est,
    formanonest.
    Tamen ne
    aliquisdubilarct, adjecit,
    et
    posuit ipsura
    Verbum,
    unde ora
    sacrilegis
    clauderet :
    Qui
    cunxin
    forma
    Dei
    esset,
    inquit,
    nou
    rapinam
    arbilralusesl csse
    cequalis
    Deo.
    Quidesl,
    fratres
    charissimi, quod
    ait
    Apostolus,
    Non
    rapinam
    arbilralusest?
    Quia
    natura-
    liler
    eequalis.
    Cui
    ergo
    erat
    rapina ccqualilas
    Dei ?
    Primo
    homini,
    cui dictum
    est, Guslale,
    el eritissicut
    dii
    (Gen.
    iu
    ,
    5).
    Voluit
    per rapinam
    lendere sc ad
    eequalilatem,
    et
    per poenamperdidit
    immoiTalilatem.
    Illeenimcui
    rapina
    non
    erat,
    non
    rapinatn
    arbilratus
    est esse
    wqualis
    Deo. Si
    ergo
    non
    rapina; nalura,
    in-
    tegra
    societas el summa
    ipsa comparatio.
    Sed
    quid
    fecit?
    Semelipsum,ait, exinanivit,formam
    servi acci-
    picns;
    in similitudinemliominum
    faclus,
    el habiluin-
    ventusut homo: humiliavil
    se, factus
    obediens
    usque
    ad
    morlem,
    mortemaulemcrucis
    (Philipp. J I,
    5-8).
    Parum erat dicere
    mortem,
    et
    genus
    mortis ostendit.
    Quare
    et
    genus
    morlis?
    Quia
    multi admortemsurtt
    parati:
    multi enim
    dicunt,
    Non timeo
    mori,
    sed
    velleminlectulomeo
    mori,
    circumdatus
    filiis, nepo-
    libus, lacrymis
    uxoris. Mortem
    quidem
    videnlur isii
    non
    recusare,
    sed
    eligendogenusmoriis,
    delimore
    puniuntur.
    llleautem
    elegil genusmortis,
    sed
    quod
    est deterius omnibus.
    Quomodo
    sibi
    eligunt
    homincs
    melius
    genusmorlis,
    sic
    ipse
    dclerius
    elegit.hoc
    quod
    exsecrabile eral omnibus J udeeis. Non enim
    limuit mori
    per
    falsos
    lestes, per
    sentenliam
    judicis,
    qui
    veniet
    judicarc
    vivos et mortuos : non timuit
    niori
    per ignominiamcrucis,
    ut omnes
    credenies ab
    omni
    ignominia
    liberarot.
    Ergofaclus
    obediens
    usque
    ad
    moiiem,
    tnortemaulemcrucis: lanien naturalilcr
    ocqualisDeo;
    fortis in virtute
    majeslatis,
    inlirimis
    compassione
    liumaniiatis :
    fortis,
    ul faceret
    omnia;
    infirmus,
    ut reficcret omnia.
    4. Clirislusabire
    vult,
    ut absenlecame divinitas
    ipsiuscogilelur.
    FiliusDei insenon minor
    per
    incar-
    nationetn.
    Quod ergo
    ait J oannes atlendite : Si dili-
    gerelis
    me,
    gaudereiis, quia
    vadoad
    Patrem; quoniam
    Paler
    major
    tne cst.
    Quomodo
    eequalis,
    sicul dicit
    Apostolus?
    Sicut
    ipseDominus,
    Ego
    el Pater unum
    sumus. Et alio loco
    , Qui
    me
    vidil,
    vidil
    etPalrem.
    Quomodohic, Quia
    Pater
    major
    me est? Yox
    isla,
    fratres, quantum
    Dominus
    aspirat advertere, quodam
    modo
    exprobranlis
    fuit et consolantis. Fixi enim
    erant in
    homine,
    el Deum
    cogitare
    non
    poterant.
    Tunc enim
    cogitarenl Deum,
    si ab illiset ab corum
    oculis homo
    auferretur,
    ul
    ampulala
    familiaritale
    quae
    cum carne crat
    facia,
    discerenl vel absenle
    carnedivinitatem
    cogitare. Ergo
    hoceis aii : Si me
    diligeretis, gauderelis, quia
    eoadPalrem.
    Quare?
    Ut
    cumco ad
    Pairem, possiiis
    me
    cogilare ccqualem
    Palri
    (a). Propterea
    enim
    major
    meest: adbuc cum
    videtis me in
    carne,
    adhuc
    roajor
    me est Patcr.
    Yidetesi
    suscepislis
    : nonenimnoveranl nisi homi-
    nem
    cogitare.
    Hoc dico
    aliquanto planius, propter
    fratres noslros tardiores :
    qui
    autcm
    inlellexerunt,
    ferant tardilalemcccterorumet imitentur
    ipsum
    Do-
    niinum, qui
    cumin
    fortna
    Dei
    essel,
    humiliavit
    se,
    faclus
    obediens
    usque
    ad mortem. Si me
    diligeretis,
    quid
    esl hoc? Si nte
    diligeretis, gauderelis, qttia
    eoaa
    Palrem. Si me
    diligerelis, quid
    aliud
    est, quam,
    nou
    me
    diligitis
    ?
    Quidergodiligitis?
    Carnein
    quam
    vide-
    lis.
    Ipsam
    cnim nonvultis aboculis
    discedere. Si
    (a)
    videlibrum1de
    Trinitate,cap.
    7.
    121S
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    -
    lili^
    aulem tne
    diligerelis
    :
    quid esl,
    tite? In
    principio
    erat
    Vcrbum,
    et Verbumerat
    apud
    Deum,
    et Deus
    eral Verbum
    (J oan.i, 1)
    :
    quod
    ait
    ipse'
    J oannes.
    Si
    ergo
    sic me
    diligeretis, quomodo per
    me facia
    sunt omnia
    , gauderelis,
    quoniam
    vadoad Palrem.
    Quare? Quoniam
    Pater
    tnajor
    me esl. Adhuc cum
    mevidelis in
    lcrra, major
    me esl Paler. Discedam
    ab oculis
    veslris;
    lollalur ab
    aspectibus
    caro mor-
    lalis, quaepropler
    vcstram moiTalilalcm
    suscepta
    csl;
    indumeiitum
    boc, quod
    bumilitatc
    suscepi,
    incipialis
    non videre : levetur lameii in coelum.
    ut discalis
    quidsperelis.
    Noneniindimisit hic
    ipsam
    lunicam, quam
    hic voluit indui. Nara si bic illam
    dimisisset, desperarent
    omnes de resurreclione car-
    nis. Modoenim lcvavit eamin ccelum
    ,
    cl sunt
    qui
    dubilenl decarnis rcsurreclione. Si Deusinse illam
    oslendil,
    homini
    negaturus
    cst illam? Detis enim
    accepit
    illammiseraiione
    ,
    homo autem conditione.
    Et taineii ostendil
    illam,
    confirmavit
    illos,
    et levavit
    illam. Subductoaulemaboculiscarnali
    aspectu, jam
    illi homiiiemnonviderunt. Si
    quid
    erat in cordibus
    eorumiracluni de desiderio
    carnali, quasi
    conlrisla-
    tiim
    esl in
    ipsis. Congregali
    sunt lamen in
    unum,
    el
    cosperuiu
    orare. Ille autem missurus eral
    post
    istum decemdiebus
    iulerpositis Spirilumsanctum,
    ut
    Spirilus
    sanclus
    impleret
    eos amore
    spirituali,
    aufcrens eis desideria carnalia. Faciebat eos
    jain
    sic
    iiitelligere
    Christum
    quomodo
    erat Yerbum
    Dei,
    Deus
    apud
    Deum
    , per quod
    facta sunt omnia. Non
    autein
    possent implcri
    lali
    intelleclu,
    nisi carnalis
    chariias ab eorumoculis discessisset. Et ideo
    dixil,
    Si tne
    diligerelis
    , gauderelis, quia
    eo
    apudPatrem;
    quoniam
    Palcr
    major
    tne esl. Secundum hominem
    major
    me
    est, ecqualis
    secundumDetim:
    eequalis
    secuudum
    naturam, major
    secundumFilii misericor-
    diam. Humiliavit
    enim
    cum,
    non infrasc
    taiitum,
    sedet infra
    Angelos,
    sicul
    Scriptura
    dicit
    (Psal.
    vm,
    6).
    Non esl
    minor;
    el si
    aliquantum susceptione
    carnis ab
    ocqualitale
    Palris videtis recessisse
    Filium,
    unde
    nunquam
    recedit : sed
    accipiendo
    carnem
    (accepit
    enim
    hominem),
    non mulatusest.
    Quomodo
    qui accipitvestem,
    non vertitur in
    veslem,
    sedmanet
    ipse integer
    homo inlus : et si senalor
    accipial
    ve-
    stemservilem,
    si forlenon
    potcst
    inlrare adconso-
    landum
    aliquem
    in carcere
    compeditum
    cum
    ipsa
    senatoria
    veste, accipit
    habitum
    carceris,
    vidclur
    sordidus habilus
    per
    liunianitalem
    ;
    sed inlusmanet
    dignitas
    senatoriatanlo
    magisintegra, quanlomajore
    misericordia
    voluit
    quod
    humilitatis erat induere.

    Sic et Dominusmanens
    Deus,
    mancns
    Verbum,
    ma-
    nens
    sapienlia,
    mancns virtus
    divina,
    manens in
    gubernalione
    coelorum,
    manens in adminislratione
    terrarum
    , implensAngelos,
    tolus
    ubique,
    lolus in
    mundo,
    lotusin
    Patriarchis,
    lotus in
    Prophetis,
    totus
    inomnibussanclis,
    totus inutero
    Virginis,
    adindu-
    endamcarnem,
    ad
    conjungendam
    sibi
    tanquamspon-
    sam,
    ut
    procederet
    de tbalamosuo
    sponsus,
    ut de-
    sponsarel
    Ecclesiam
    virginem
    caslam. Ad hoc
    ergo
    ninor Palre, quia
    lwmo;
    sequalis
    auleni
    Patri, quia
    -7
    "^_f,;*
    Deus. Tollite
    ergo
    demcdio desideriacarnatia.Tsuv
    quam
    hoc diceret
    Apostolis
    suis: Nonvuliis
    me.di-
    miltere
    (quomodo unusquisque
    nonvult dimitlere
    amicum
    suum, lanquam
    diccns : Eslonobiscumali-
    quantum, refrigeralur
    animanostra
    quando
    le
    ,vide-
    mus);
    sedmeliusest ut islamcarnemnon
    videatis,
    et divinilatem'
    cogitetis.
    Tollome avobis
    exterius,
    ct me
    ipsoimpleo
    vosinterius.
    Numquid
    eniinsecun-
    dum carnem et cum carnc intrat in cor Chrislusi
    Seeundumdivinilatem
    possidet
    cor : secundumcar-
    nein
    per
    oculos
    loquitur
    ad
    cor,
    et adinonel foras
    ;
    habitans
    intus,
    tit interius nos
    convertamur,
    et vivi-
    ficemurex
    ipso,
    el formemur ex
    ipso; quia
    forma
    est omnium
    infabricata.
    5. Christus
    posl
    resurreciionemcnm
    discipulisagil
    dies
    quadraginta,
    ul
    significel
    necessariamhic
    semper
    fidem
    Incarnctiionis.
    Ergo
    si
    quadraginla
    dies fecit
    cum
    discipulissuis,
    _ionsinecausa
    quadraginta
    dies
    fccit. Fortesufficerent
    viginli,
    sufficerent
    triginla
    :
    quadraginta
    dies
    dispensatio
    est tolius
    hujus
    soeeuli.
    Aliquando
    indetractavimus
    propler
    denariumnume-
    rum
    quatcr
    ducttun. Commemorovos
    qui
    audislis
    Denariusenimnumerus totam
    sapienliamsignificat
    Hecc
    sapientia dispensala
    est
    per qualuor parles
    raundi, per
    tolumorbemterrarum : et
    temporaqua-
    drifaria
    dispositione dispertiuntur.
    Namannus
    qua-
    tuor
    lempora
    habet: et mundus
    qualuor
    cardinesha-
    bct. Decem
    ergoqualcr
    ducti
    quadragenarium
    nume-
    rumhabent. Ideoautem
    quadraginla
    diebus
    jejunavit
    Dominus
    (Matth. IV,
    2),
    ostendensnobisabstinenliam
    abomni
    corruplione
    essedebere
    fidelibus, quamdiu
    sunt in hoc mundo.
    Quadragintadiebus, jejunavit
    Elias
    (III Reg. xix, 8), gestans personamProphelioe,
    ostendens
    quia
    et in
    Prophelia
    hocdocetur.
    Quadra-
    ginla
    diebus
    jejunavit Moyses(Exod. xxxiv, 28), qui
    gerebat personamLegis,
    ostendens
    quia
    et in
    Lege
    hoc docetur.
    Quadraginla
    annis duclus est
    populus
    Isracl ineremo
    (Num. xxxu, 13). Quadraginta
    diebus
    arca indiluvio
    flucluavit, quee
    arca Ecclesiaest li-
    gnisimpulribilibusfacta; lignaimputribilia
    sunl ani-
    niocsanctorumct
    justorum
    : babens tamcn animalia
    mundael immunda
    ; quiaquamdiu
    vivitur inhoc soe-
    culoct
    per Baplismumtanquamper
    diluvittmEcclc-
    sia
    purgatur,
    non
    potest
    nisi haberebonos et malos;
    idcoarcaillael mundaetimnumdahabebat. Sed
    post-
    eaquam
    exivit indeNoe
    ,
    non fecit sacrificiumDeo
    nisi demundisanimalibus
    (Gen. vi-vm).
    Undedebe-
    rous
    inlelligcrequia
    inarcaisiact mundaet immun-
    daanimalia
    sunt,
    sed
    post
    diluviumislumnon
    accipit
    Deusnisi eos
    qui
    semundaverunl.
    Ergo
    totura hoc
    lcmpusquodvidclur, fralres, pro quadraginia
    diebus
    habetole. Totumhoc
    lempus, quamdiu
    bic
    sunius,
    arcaest in diluvio:
    quamdiu baplizantur
    Chrisliahi
    et
    per aquammundanlur,
    natare videlur arca influ-
    ctibus,
    quecquadraginta
    diebus in
    aqua
    versabatur.
    Dominttsautem manenscum
    discipulisper quadra-
    ginla dics, significarc dignatus
    cst
    quia per
    isiud
    tempus
    necessaria cst omiiibus lides Incarnalionis
    Chrisli
    :
    quec
    infirmis esl necessaria. Si essel &m
    15217 ,
    SERMOCCLXIV.
    1218
    oculus, qui
    viderei In
    principio
    erat Verbutn
    (J oan.'_,
    1), qui videret, qui
    teneret, qui amplecterelur,
    qui
    fruerclur,
    non
    opus
    eral utVerbumcarofieretct ha-
    bilarel innobis: sed
    quia
    adilludlenendumet fruen-
    dumexccccatitseral oculusinterior
    pulverepeccalo-
    rtiin,jam
    noneral unde
    iiitelligerelur
    Yerbum; quod
    digiialiis
    cst caro
    ficri,
    ut mandaretur
    quo possit
    posleavideri, quod
    modonon
    polcst.
    Quiaergo
    dis-
    pensatio
    carnisChristi huicvitcc(idelibusnecessaria
    est, perquam
    tendantad
    Dominum;
    curoautemven-
    lumftieiil ad
    speciem
    illam
    Yerbi,
    omniscarnalis
    dispcnsalio
    non erit necessaria: ideo conversatio
    ipsius
    incarne
    post
    resurrectioncm
    per quadraginla
    dies crat
    necessaria,
    ut demonstraret tamdiuesse
    necessariamfidemIncarnalionisChristi, quamdiu
    in
    islaviladoceturarcaindiluvioflucluarc. Ecce
    quod
    dico,
    fratrcs

    crcdileinJ esumChristumnatiimde
    Maria
    virgine,
    crucifixumresurrexisse.
    Non
    opns
    esl
    ut
    interrogemus post
    istud
    sccculum, quiajam
    illud
    ncccpimus
    infide: lcnemusillud
    ;
    infirmitali nosiree
    liecessariumest. Ptitate
    ergo
    charitatcm
    gallinec
    iilius,
    quceprotegit
    infirmilalemnostram
    (Malih.
    xxiu, 57):
    putaleessejumentum
    misericordisillius
    iranseuntis,
    in
    quod
    levavil
    languidum,qui
    vulneraluserat
    (Luc.
    x, 30-34).
    Levavit enimillum
    , quo?
    ln
    jumentum
    suum.J umenlumDominicaroest.
    Ergo
    cumtransie-
    ril hoc
    sceculum,quid
    libi dicclur?
    Quia
    reclecredi-
    disli incarnem
    Christi,
    modofruere
    majeslale
    et di-
    VinitateChrisli. Necessariusfuit infirmus
    infirmo,
    necessariuscrit forlisforti.
    6. Carnisresurreclio
    futura.
    Quia
    et lu
    deponere
    habes
    ipsam
    infirmitatem,juxtaquod
    audisti in
    Apo-
    slolo:
    Oporletcorruplibile
    hocinducre
    incorrupiionem,
    cl mortctlehoc induereimmortalilalem.
    Quia
    caro et
    sanguis,
    ait, regnum
    Dci non
    possidebunt (1
    Cor.
    xv,
    53,50). Quarc
    non
    possidcbunt
    ?
    quia
    non
    rcsurget
    caro?Absit:
    resurget caro,
    sed
    quid
    fil ?
    Imraulatur,
    et fil
    ipsacorpus
    ccelesteet
    angclicum.Numquidcar-
    nemhabent
    Angeli?
    Sedhoc
    intercst, quia
    istacaro
    resurget,
    ista
    ipsaquoesepelitur, quce
    moritur
    ;
    isia
    queevidetm',quoepalpatur,
    cui
    opus
    est manducare
    ct
    bibere,
    ut
    possil durare; quoeecgrolat,quee
    dolores
    patiiur, ipsa
    habel
    resurgere,
    malisad
    pcenassempi-
    ternas
    ,
    bonis autein ut commulentur. Cumfuerit
    commulala,
    quid
    fiet?J am
    corpus
    ccelesle
    vocabitur,
    noncaro morlalis:
    quia Opotiel corruplibile
    hocin-
    duere
    incorruptionem,
    el mortalehocindttereitnmorla-
    lilalem.Miranturautemsi facitDeusdecarne
    corpus
    cceleste,qui
    denihilofecitomnia.Incarneconslilu-
    tusDominusde
    aqua
    vinum
    fecit,
    et mirumestsi de
    carne
    corpus
    ccelcstefaccre
    potuerit?
    Nolite
    ergo
    dubitaredeDeo
    quiapotens
    est illudfacere.
    Angeli
    ut
    essent,
    nihil
    erant;
    sed
    ipsiusmajeslaie
    sunt
    quod
    sunt.
    Quipoluit
    tefacere cumnon
    esses,
    non
    poiest
    repararequod
    fueras
    ,
    et non
    potesl
    darehonorem
    claritatisfideituae
    propteripsam
    incarnationemsuam?
    Ergo
    cumtransierint
    isla,
    venietnobisillud
    quod
    ait
    J oannes:
    Dileciissimi,fiiii
    Deisumus
    ,
    el nondum
    ap-
    paruitquod
    erimus: scimus
    quia
    cum
    apparuerit,
    simi-
    tesei
    erimus,quoniam
    videbimuseumskul esl
    (IJ oan.
    III,2).
    Adistamvisionemvos
    parate,
    inlerim
    quam-
    diuincarneestiscredileinChrislum
    incarnalum;
    etsic
    credite,
    ut non
    putelis
    seduclosvos
    essealiqua
    falsi-
    tate.
    Nunquam
    enimmenliturveritas: nam
    simentitur,
    quo
    imusad
    consilium?quid
    facimus?cui noscredi-
    nms?
    Ergo
    veritas
    ,
    Yerbumverum
    , sapieniia vera,
    virtusDeivera-.Verburn caro
    faclum
    est(Id., 14),
    vera
    caro.
    Palpate,
    el
    videle,ait,
    quiaspiritus
    ossael nervos
    non
    habet,
    sicutmevidetishabere
    (Luc.xxw,
    59).Yera
    enimossa
    erant,
    veri
    nervi,
    veroecicatrices: verum
    quidquidtangebatur,
    verum
    quidquidinlelligcbatur.
    Tangebatur
    bomo
    , inlelligebalur
    Dcus :
    tangebalur
    caro, intelligebatursapientia
    :
    tangebalur infirmiias,
    intelligebaturpotentia.
    Tolumverum. Tamendeinde
    caro in ccelum
    prcecessit,
    id est
    caput. Sequenlur
    ceeteramembra.
    Quare?Quiaoportet
    uldormilionem
    accipiant
    membraista
    aliquantum,
    ct
    resurgant
    lem-
    pore
    suoomnes. Si etDoniinustuncvellet
    resurgere,
    nonessetin
    quem
    crederemus. Ideovoluit
    primiiias
    dormientiumliberare
    '
    Deoinse
    ipso,
    ut cuminillo
    vidcres
    quod
    redditum
    est,
    inte
    sperares quod
    do-
    naiidumest. Erit onrois
    populus
    Dei
    cequatusAngelis
    et sociatus. Nemo
    ergo
    vobis
    dicat,
    Iralres : Cre-
    duntstulti Christiani
    quia
    caro
    resurget: quis
    resur-
    git? autquis
    resurrexit? aut
    quis
    huc iiidevenit ab
    inferis,
    et dixitvobis? Chrislusindevenit. 0 miser!
    ocor humanura
    perversum
    et
    prceposlcrum!
    Si avus
    ipsiusresurgeret,
    crederet illi : Dominusmundi re-
    surrexit,
    et nonvultcredere.
    7. Trinitatis
    myslerium.
    Tenete
    ilaque,
    fratres
    mei,
    veram, germanara,
    catbolicamfidem.Filius
    ocqualis
    esl
    Patri,
    doiiumDei
    Spiritus
    sanclus
    cequalis
    estPa-
    tri,
    et ideoPaier et Filius et
    Spiritus
    sanclus unus
    Deus,
    nontresdii :non
    gradibus
    sibi
    adjecti,
    sedma-
    jcstateadunati,
    etunus Deus.SedFilius taraen
    pro-
    pler nos,
    Verbumcaro
    faclum
    estethabitavitinnobis.
    Non
    rapinam
    arbilralusestesse
    mqualisDeo,
    sed se-
    inelipsumexinattivit,formam
    servi
    accipiens,
    cl habilu
    inventusut homo
    ( Philipp.
    u
    ,
    6-7
    ).
    Et uthoveritis
    ,
    fratres, quia
    vereTrinitasista
    eequalisest,
    etnonest
    dictum
    quia
    Paler
    major
    meest
    (J oan. xiv, 28),
    nisi
    proptcr
    carnem
    quamsuscepilDominus;quaredeSpi-
    ritu sancto
    nunquam
    diclum
    est,
    Minor
    est,
    nisi
    quia
    ipsenonsuscepit
    carnem?Yidele
    quiddixi: perscruta-
    mini omnes
    Scripturas,
    levaleomnes
    paginas, legile
    omiiesversus;nuiiquaminvenieiisqtiiaSpiritussancttis
    roinorsit
    quam
    Deus. Ille
    ergo
    diclus est
    minor, qui
    propter
    nosfactusest
    minor,
    ut
    pcr
    illumnoseffice-
    remur
    majores.
    SERMOCCLXV'
    (a).
    DeAscensione
    Domini,
    v
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Veritas
    resurrectionis
    2
    Forte,
    libare.
    '
    Emendalus adcb.r. v. etadPar.Lov.
    (a) Alias,
    6 inler sermones17 additosa Parisiensi-
    bus.
    (b)Hujus
    sermonis
    excerptumapudEugypiumreperies;
    et
    apudFlorum,
    adRom.v.
    1219
    S. AUGUSTINIEPISCOPI

    *mn
    Christo
    per quadraginta
    diescutn
    discipulisagenle
    con-
    firmaia.
    Solemiiitalediei
    hujus
    admonemus
    scientes,
    inslruimus
    negligentes.
    AscensumDomini in ccelum
    hodiesolemnitercelebramus. DominusenimSalvator
    nosier, posito corpore,
    el
    receplo corpore, poslea-
    quam
    resurrcxita
    mortuis,
    exhibuit se
    discipulis
    vi-
    ventem,quemdesperaverant
    morieniem.
    Posleaquam
    sereddidit oculis
    inluendum,
    manibus conlreclan-
    dum, eedificansfidcm,
    exhibendo
    verilatem; quoniam
    parum
    fuit humanae
    fragililati
    el infirmae
    trepidalioni
    tam
    magnum
    miraculum uno die exhibere
    ,
    et inde
    sublrahere;
    conversatusesl ctimeis in
    lerra,
    sicut
    audivimiis,
    cumliber Actnum
    Apostolorumlegerelur,
    conversalusest cumeis iulerra
    quadraginla
    diebus
    ,
    intrans et
    exiens,
    manducans el bibens : ut exhibe-
    ret
    veritatem,
    non
    quod
    haberet necessitalem.
    Ipso
    crgoquadragesimodie, quem
    hodie
    celebramus,
    eisvi-
    dentibus,
    el videndo
    deducentibus,
    ascendilincoelum.
    2. AdventusChrisliad
    judiciumprcenuniialus.
    Tunc
    ergo posteaquam
    id
    quod
    videbant ascendere mira-
    bantur,
    sursum tamen ire
    gaudebant; capitis
    enim
    praecessio, spes
    membrorum
    est;
    audicrunt et an-
    gclicamvocem,
    Viri
    Galilmi,
    quid
    stalis
    aspicientes
    inccelum?Ilic J esus sic
    veniel, quemadtnodnm
    vidislis
    eumeuntemincwlum
    (Act.
    i, 2-11). Quidest,
    sicve-
    niel?Ineaformaveniet: ul
    impleaiur quodscriptum
    est,
    Videbunl in
    quempupugerunl (Zach. xn, 10;
    J oan.
    xix, 37).
    Sicveniel.Adhoraines
    veniet,
    homo
    vcniet;
    sedDeushomovcniel. Venietverus honioet
    Deus,
    ut faciat honiincs deos. Ascendil
    judex cneli,
    sonuil
    pracco
    cceli. Bonamcausam
    habeamus,
    ut fu-
    lurtim
    judiciura
    nontimeanius. Ascenditenim: vide-
    runt
    qui
    nobisnunliaverunt.
    Qtti
    non
    viderunt,
    credi-
    dcrunt: alii non
    '
    credenles irriserunt. Non enim
    omniumest
    fides(II
    Thess.
    m, 2).
    El
    quia
    nonomnium
    ttl
    fides,
    el noviiDominns
    qui
    sunl
    ejus(II
    Tim.
    n,
    19), quiddisceptamusquod
    ascendit incoelumDeus?
    Miremur
    polius quia
    descendit in infernum Deus.
    MortemChrisli
    mircmur,
    resurrectionemverolaude-
    mus
    potius quam
    miremur. Perditio
    nostra, pecca-
    tumnostrum:
    sanguisChrisli, pretium
    .nosirum.
    Re-
    surreclio
    Cliristi, spes
    nostra : adventus
    Christi,
    res
    noslra. Ille
    ergo qui
    est ad dexleram
    Pairis, exspe-
    ctandus est donecveniat. Dical auima nostra sitiens
    illi :
    Qtiando
    veniel?
    et,
    Silivil animameaad Deum
    "'
    vivum
    (Psal.
    XLI,3). Quando
    veniet? Veniet: sed
    quando
    veniet?
    Optas
    ut veniat: uiinam
    paralum
    le
    inveniat.
    CAPUTII.

    3.
    Discipuloruminquisilio
    de
    tempore
    futuri
    advenlusChrisli. Vcrumlamenne
    putemus
    nos
    solos habere hoc desideriumde
    Dpmino
    nostro,
    ut
    dicamus, Quando
    veniel? Habuerunt hocdcsiderium
    et
    discipuli ejus.
    Si
    possem
    vobis diccre inhianli-
    bus, exspeclantibus, suspensis,
    nosse
    cupienlibus,
    quando
    veniatDominusDeus
    noster,
    si
    possem
    vobis
    dicere, qualis
    vobis viderer? Sed si boc exmenon
    vos
    speratis
    audire
    posse; qui
    si
    speratis, desipitis:
    ipsum
    certe DominumJ esum Christum in
    corpore
    *
    Colberlinuscodexcaret
    particula,
    non.
    preesenlem,viventem, loquentem,
    si anteoculos
    vc-
    stros et antemanusvestras
    haberelis,
    scio
    quiaprcc
    istodesiderio
    inlerrogarelis,
    et diceretisei:
    Domine,
    quando
    venturus es?
    Discipuli ipsi
    DominumJ esum
    Chrislum
    prcesenteminterrogaverunt.
    Non
    potestis
    inlerrogare quod interrogaverunt,
    audite
    quod
    au-
    dierunl. Elenimilli lunc
    erant,
    nos nondumeramus:
    quibus
    lamensi
    credamus,
    et nobis
    inlerrogaverunt,
    et nobis audierunl.
    Ergo discipuli
    Christi deducluri
    aspeetu
    ascensurum Christum
    interrogaverunt,
    et
    dixerunt ei:
    Domine,
    si hoc
    lemporeprmsentaberis?
    Cui dicebant?
    Quem pracsenlem
    videbant. Si hoe
    temporeprwsentaberis?Et quid
    est illud?Nonne
    pree-
    senlemvidebant?nonne
    praesentem
    audiebant? nonne
    pracsentem
    etiam
    tangebant?Quid
    est
    hoc,
    Si hoc
    lemporeprwsenlaberis?
    nisi
    quia
    noverant
    praesentia
    Chrisli fulurum
    judicium,
    ut videretur a suis etab
    alienis? Nam
    quando resurrexit,
    nonest visusnisi a
    suis. Hoc
    ergo sciebant,
    et fide
    retinebant,
    fulurum
    esse
    lempus quandojudicatusjudicarel, quando
    re-
    probatusprobarel
    el
    reprobaret; quando conspicuus
    utrique
    hominum
    generi
    alios
    poneret
    ad dexteram
    ,
    alios ad
    sinistram,
    dictnrus
    quodulrique audirent,
    oblaliirus
    quod
    non
    ulrique acciperent,
    comminatu-
    rus
    quod
    non
    ulriquepertimesccrenl.
    Sciebanl futu-
    rum
    ;
    sed
    quando, quaerebant.
    Si hoc
    temporcprmsen-
    laberis? Non
    utiquenobis;
    nainet modovidemuste:
    sed
    precsenlaberis
    etiamhis
    qui
    non crediderunt in
    le. Si hoc
    temporeprwsenlaberis,
    dic
    nobis,
    et
    quando
    regnum
    lsrael ?Hoc
    qucesierunl,
    Si hoc
    lemporeprm-
    sentaberis,
    et
    quandoregnum
    Israel ?
    Quod
    regnum?
    De
    quo
    dicimus: Veniat
    regnutn
    luum
    (Matth. vi, 10).-
    Quodregnum?
    De
    qno
    audilurisuntad dextcram
    po-
    siti :
    Venile,
    benedicti Palris
    mei, pcrcipileregnum
    quod
    vobis
    paralum
    estab
    origine
    tnundi.
    Quando
    dictu-
    rusest etiamsinistris : lle in
    ignem
    wlcrnum
    , qui pa-
    ralusesl diaboloel
    angelisejus(Id. xxv, 34,
    41).
    Ter-
    ribilis
    vox,
    treinenda vox:
    sed,
    In memoriamlerna
    erit
    juslus
    : ab auditumalonontimebil
    (Psal. cxi,
    7).
    Istis
    hoc,
    illisillud: in
    ulroqueverax, quia
    in
    utro-
    quejuslus.
    CAPUTIII.4.
    Responsutn
    Chrisli.Sed
    quodquee-
    rebant,
    si
    audierunt,
    audiamus: si non
    audierunt,
    quod
    audierunt
    leneamus;
    et
    quod
    venlurum
    esl,
    non
    timeamus.
    Domine,si
    hoc
    temporeprwsenlaberis?
    Et
    nos eeslimantesnos
    preesenlem
    videre Dominumin
    corporeconstilutum,
    dicamus
    illi, Domine,
    si hoclem-
    poreprwsentaberis,
    el
    qnandoregnum
    Israel?
    Quando
    regnum
    luorum, quandoregnum
    bumilium, quamdiu
    typliussuperborum?
    Certc hocest
    quod qucerebatis,
    hoc est
    quod
    audire desiderabatis. Videamus
    quid
    responderit.
    Non
    dedignentur
    audire
    agni, quod
    au-
    dierunt arietes. Atidiamus
    quid
    dixit
    ipse
    Dominus.
    Quibus?
    Petro,
    J oanni, Andreae,J acobo,
    ceeteristan-
    tis el
    lalibus,
    lam
    dignis
    : sed
    quos
    invenit
    indignos,
    et fccit
    dignos. Quid
    eis
    respondit
    dicenlibus ,Si
    hoc
    temporeprwsentaberis,
    el
    quandoregnutn
    lsrael ? Non
    estvestrumscire
    lempora, quw
    Pater
    posuil
    insua
    po-
    testale.
    Quid
    esl hoc? Dicilur
    Petro,
    Nonesl vesirum
    :
    1221
    SERMOCCLXV.
    ,222
    et dicis
    tu,
    Meumesl? J Vonestvestrumscire
    lempora,
    qum
    Paler
    posuit
    insna
    polcstale.Quod
    creditis,
    bene
    creditis :
    quia
    venliirumesi.
    Quando
    vcnturum
    sit,
    quid
    adte?
    Quandovenerit, prcepara
    te. Non estve-
    strumscire
    tcmpora,qum
    Paler
    posuil
    insua
    potesiate.
    Curiositas
    abscedat, pietas
    succedat.
    Quid
    ad te
    quando
    veniet?Sic
    vive,
    quasi
    hodie venlurum
    sit;
    ct non
    timebis,
    cumvenerit.
    CAPUTIV.5.Christusbonus
    magisler,docensquod
    expedil
    scire.Videteaulemordinemet
    disciplinam
    ma-
    gistri
    boni, magistri singularis, magislri
    solius. Non
    dixilquodinierrogaverunl,
    etdixil
    quod
    non
    interroga-
    verunl.Sciebatenim
    quodinlerrogaveruht
    noneis ex-
    pedire
    ulnossent:
    quod
    autemsciebat eis
    expedirc,
    eliamnon eis
    inlerrogantibus
    dixit. J Vonest vestrum
    scire, inquil, lempora.Quo
    libi
    tempora
    ? Hoc
    agilur
    ul evadas
    lempora,
    et
    quceris tempora.
    Non est ve-
    slruinscire
    tempora, qum
    Paler
    posuit
    insua
    poiestate.
    Et
    quasi
    diceretur
    ei,
    Et
    quid
    est nostrum? Modoau-
    diamus
    quid
    ad nos maxime
    pertineat,
    modoaudia-
    mus.
    Quaesitum
    est
    quod
    non
    oporteat
    dici: seddi-
    clumest
    quodoporteat
    audiri. Non estveslrumscire
    lempora, quw
    Paler
    posuil
    in sua
    poteslale.
    Scd
    quid
    est vesirumscire?
    CAPUTV.

    6. Eccksiauna
    ubiquediffusaprw-
    dicalur contraschismaticos.-Sed
    accipietis
    virlutem
    Spirilus
    t-ancli
    supervenientem
    in
    vos,
    eterilismihi lestes.
    Ubi?In J erusalem.
    Consequens
    erat ut hoc audire-
    mus: his enimverbis Ecclesia
    preedicatur,
    Ecclcsia
    commendalur,
    unitas
    annunliaiur,
    divisioaccusalur.
    Aposlolis
    dictum
    est,
    El erilis mihi testes. Fidelibus
    dicitur,
    vasis Dei
    dicitnr,
    vasismisericordieediciiur,
    Erilistrihi lesles.Ubi?ln
    J erusalem,
    ubi occisussum:
    et inlolajudwa el
    Samaria,
    et
    usque
    in
    fines
    terrm.
    Ecce
    quod
    audite,
    ecce
    quod
    tenete.
    Sponsa estote,
    et
    sponsum
    securi
    exspeclate. Sponsa
    Ecclesia est.
    Ubi futura
    proedicala
    est, quam
    illi lestes annunlia-
    rent;
    ubi fulura
    proedicata
    est?Mullienimdicturi
    simt,
    Eccehicest. Audirem,
    si nonet alius
    diceret,
    Ecce
    hic est.
    Quid
    ludicis? Ecce hicest. J am ibam: sed
    revocal alius simili
    voce,
    Ecce bic est. Tuex una
    parte,
    Eccehic est: aliusex
    parte
    alia,
    Eccehicest.
    Dominum
    inlerrogcmus,
    Dominum
    interpellemus.
    Sileant
    paries,
    lotum audiamus. Dicitunus ex uno
    angulo,
    Ecce bicesl: aliusex alio
    angulo, Non,
    sed
    ecce
    bic esl.
    Tu, Domine,
    dic: tu assere
    quam
    rc-
    demisti,
    oslende
    quam
    dilexisli. Ad
    nuptias
    tuas in-
    vitati sumus,
    ostende
    sponsam tuam,
    ne vota tua
    litigando
    turbemus. Dicit
    plane,
    oslendit
    plane
    : non
    deserit
    inquirenles,
    non amat
    liligantes.
    Dicil disci-
    pulis
    suis,
    et non
    qnoerenlibus
    dicit;
    quia
    cpntenden-
    tibusconlradicit.
    Et ideofortasse hoc ab
    Apostolis
    nondum
    queerebatur,quiagrex
    Christi nonduma la-
    tronibnsdividebalur.
    Nos
    experti
    dolores
    divisionis,
    sludiose
    coagulumqueeramus
    unitatis.
    Aposloli quee-
    runt
    lempusjudicii,
    et Dominus
    respondet
    locumEc-
    clesioe.Non
    respondit quodquaesierunt,
    sed nosiros
    praevidebat
    dolores. Erilis, inquit,
    mihi testesinJ eru-
    wkm. Pariunest. Non
    pro
    boc tantum
    prettum
    de-
    disti,
    ut hocsolumemeres. In J erusalem. Dic
    adhuc,
    El
    usque
    in
    fines
    lerrw. Venisli ad fines:
    quare
    con-
    tenlionesnon finis?Neino milii dical
    jam,
    Eccehic
    esl :
    Non,
    sedeccehic. Sileat huniana
    preesumplio,
    audialur divina
    praedicatio,
    leneatur
    vera
    promissio
    :
    In
    J erusakm,
    et inlotaJ udwaet
    Samaria,
    el
    tisque
    in
    fines
    lerrm. His
    dictis,
    nttbcs
    suscepit
    etttn
    (Act.
    l,
    6-9).
    J amnon
    opuserat,
    ut
    aliquid adderetur,
    nealiunde
    cogitaretur.
    CAPUT
    Vf.

    7. VerbanovissimaChrisli a schi-
    smalicis
    conlcmpla.
    Tunica Christi inconsutilis. Fra-
    tres, pro magno
    audiri solent verbanovissima
    paren-*
    tis iluri in
    scpulcrum,
    et contemnunlur Domini verba
    novissimaascendentis incoeltim? ExisiimemusDo-
    minumnostrtimtesiamentiiin
    scripsisse,
    et intesta-
    menlosuo novissima
    vcrba
    posuisse.
    Prcevidit enim.
    malornm filiorumfulnra
    Iitigia, prcevidit
    homines
    partes
    sibi conaiiies facere de
    possessione
    aliena.
    Quareenim
    non
    dividanl, quod
    nonemerunt?
    Quare
    non
    concidant, pro quo prelium
    non dederunt? Sed
    illetunicam
    desupcr
    textam
    nusquam
    consulilemdi-
    vidi noluit: sorte
    provenit (J oan.
    xix
    , 23, 24).
    Ii
    illavesteunitas
    commendataesi,
    inillavestc
    chari.as
    praedicataes.t, ipsaesi, desupcr
    lexia.
    Deterra est
    cupiditas,desuper
    chariias.
    Agiie,
    fratres :
    teslamen-
    tura
    scripsit Dominus,
    novissiinaverba
    posuit.
    Vide-
    te,
    obsecro
    vos,
    et moveatvos
    quomodo
    et
    nos,
    mo-
    veat,
    si fieri
    potest.
    CAPUTVII.8.
    Christicluwglorificaliones. Spiritus
    sanctusbis datus. Dueesunt
    glorificaliones
    secundum
    suscepti
    hominis formam :
    ima,
    qua
    surrexit a
    morluis tertio
    die;
    alia
    , qua
    ascendit inccfilumante
    oculosdiscipulorum
    suorum.Dueesunt
    islae,
    quaecom-
    mendantur,
    glorificationcsejusjamfactai.Rcsiatunaet
    ipsa
    in
    conspecluliominum,
    cum
    sejudicioprocsentabit.
    De
    Spiritu
    sanctohocerat dictum
    per
    J oanncroevan-
    gelislam
    :
    Spiritus
    aulemnondum
    fueratdatus, quia
    J esus nondumeral
    glorificalns(J oan. vu,
    59). Spiri-
    tusautemnondum
    fueral
    dattis:
    quare
    nondum
    fuerat
    datus?
    Quia
    J esusnondumerat
    glorificatus.
    Exspecta-
    balur
    ergo
    ,
    ul
    glorificato
    J esudaretur
    Spiritus.
    Me-
    ritoque
    bis
    glorificatus,
    rcsurgendo
    et
    ascendendo,
    bisdedit
    Spiritum.
    Unuro
    dedit,
    et unus
    dedit,
    uni-
    tati
    dedit,
    et lamen bis dedit. Primo
    posleaquam
    resurrexit,
    dixit
    discipulis
    suis :
    AccipiteSpiritum
    sanclum. Et insuffiavii in facieni eorum
    (Id.
    xx
    ,
    22).
    Habes
    scmel.Dcindepromiilit
    adhucse
    missurum
    Spirilumsanclum,et dicit,
    Accipielis
    virtulem
    Spiritus
    sancti
    supervenientem
    in vos
    (Act. i,
    S)
    : et alio
    loco,
    Incivitalesedele:ego
    enimimpleampromissionemPatris,
    quam
    audislis,
    inquii,
    e.-r. oretneo
    (Litc.
    xxiv,49).
    Po-
    steaquamascendit,
    decemdiebusibi faclismisit
    Spiri-
    lumsanctum:
    ipse
    est solemnisfuturus
    Pentecostes.

    CAPUT VIII.9.
    Spirilus
    sanctus ideo bis da-
    lus,
    ut duo
    prwcepla
    charilatis
    cotnmendarenlur.
    Videle,
    fralres mei.
    Quaerat
    a me
    aliquis, Qua-
    re bis dedit
    Spiritum
    sanclum? Multi mulladixe-
    runt,
    et sicul homines
    quoosierunt
    :
    e(
    aliquid
    dixe-
    runt
    quodnon
    est contra
    fidcm;
    alius
    hoc,
    o.Iius
    lllud,
    J 223 .
    S. AUGUSTINIEPISCOPI .
    .,_ ^^
    1224
    ulrumque quod
    non
    cxcejb^'.et--TBp!anT~ve_ii-alis.
    Si dicamme scire
    quanrbls
    dedcrit,
    menliar vobis.
    Nescio.
    Qui
    se dicit/scire
    quod
    nescit,
    temeramis
    esl:
    qui
    se
    negat
    scirc
    quod scit, ingratus c^t/Er-
    go
    fateor vobis
    , quare
    bis dederit
    DojninjirrSpiriium
    sanclum,
    adhuc
    quccro
    : ad
    alja^uid^eriius
    pervcnire
    cupio. Adjuvel
    meDomipusoraiilibus vobis,
    ut
    qnod
    donarc
    dignatur,
    et vooisnon taceatur.
    Ergo
    nescio.
    Quid
    lamencxislimemnondum
    sciens,
    noiidum
    pro
    ccrlo lenens
    ,
    siculcerlissimum lcneo
    dedisse; quid
    ergo
    exisliraem
    ,
    non lacebo. Si hoc
    esl,
    confirroet
    Dominus : si aliudest
    quod
    vcrius
    appareat,
    donet
    Dominus.
    Ergo
    arbilror,
    sed
    arbilror,
    idco bis da-
    tumesse
    Spirtum
    sanclum
    ,
    ut commendarenlur duo
    prccccpta
    charilatis. Diio sunt enim
    preccepla
    ,
    et
    una esl charitas :
    Diliges\pominum
    Deuin tuumex
    tolocorde
    tuo,
    el extotaanitnrrjm :
    et, Diligesproxi-
    tnttm
    tuuin, lanquamteipsum.
    ltiTiis~~duobus
    prmceplis
    tota
    Lexpendet
    et
    Prophelw(Mallh.
    xxu, 37-40).
    Una
    charitas,
    et duo
    proeccpla
    : unus
    Spirilus,
    et duo
    dala. Noneniinalius datus est
    prius ,
    cl aliusdalus
    cst
    poslea
    :
    quia
    nonalia charitas
    diligil proximum,
    quam
    illa
    qucediligit
    Deum. Non
    ergo
    alia cbaritas
    est.
    Qua
    cbaritate
    proximum, ipsa
    cbarilale
    diligi-
    muset Deum. Sed
    quia
    aliudcst
    Deus,
    aliud
    proxi-
    mus;
    una charilate
    diliguntur,
    non suiil lamen
    unum
    qui diliguntur
    ^quia
    ergo magna
    esl
    primitus
    commendandadileclio
    Dei,
    secunda dilectio
    proxi-
    mi;
    asecundaaulera
    incipitur,
    ut ad
    primamper-
    venialur : Si enim
    frairem quem
    videsnon
    diligis;
    Deum
    quem
    non
    vides, qtwmodo diligere poleris
    (1
    J oan.
    IV,20)
    ?Ideoforte informansnosad dilectio-
    nem
    proximi,
    dedit inlerra
    conspicuus
    et
    proximis
    proximus Spiritum
    sanctum
    ,
    insufilando in faciem
    eorum
    ;
    etab hacmaxime cbaritaie
    qucc
    in
    coelisest,
    de coelomisit
    Spirilum
    sancium.
    Spiritum
    sanctiim
    accipe
    inlerra
    ,
    et
    diligis
    fratrem:
    accipe
    de ccelo
    ,
    cl
    diligis
    Dcum.
    Quia
    et in tcrra
    quodaccepisti,
    de
    coeloesl. In lerra Chrisius
    dcdit,
    sed de coeloest
    quod
    dedil. lllc cnim
    dedil, qui
    de ccelo descen-
    dil. Hic invenit cui
    daret,
    sed inde allulit
    quod
    daret.
    CAPUT IX 10. Charilas
    Spiritus
    sancli donum.
    Quideslergo,
    fralres? Anforte commcmoroet
    boc,
    quomodo
    charitas ad
    Spirilura
    sanctura
    perlineat?
    Paulumaudite : Non solumautem
    , inquit,
    sed
    et
    gloriatnur
    in Iribulaiionibus : scientes
    quia
    tribu-
    latio
    palientiam
    operalur , palientia probationem,
    probatio
    vcro
    spem; spes
    autem non confundit :
    quia
    cbariias Dei diffusa est in cordibus noslris. J
    Unde charilas Dei diffusa cst in cordibusnostris?
    Uudc?
    Quid
    tibi dabas?
    Quid quasi
    de luo
    prce-
    sumebas
    ; Quid
    cnim habes
    quod
    non
    accepisti
    (
    1Cor. iv
    ,
    7
    )
    ?
    Ergo
    unde
    ,
    nisi
    quodsequitur,
    Per
    Spiritum
    sanctum
    qui.
    dalus est twbis
    (
    Rom.
    v,
    '
    3-5
    )
    ?
    11. Charitas non habelur exlra Ecclesiam. Cha-
    rilas ista non
    lenelur,
    nisi in unilate Ecclesiee.
    Kon
    illamhabenl divisores : sicul dicit
    apostolus
    J udas,
    Hi sunl
    qui
    se
    ipsos segregant, animales,
    Spirilutn
    nonhabenles
    (J udw.
    i, 19). Qui
    se
    ipsos
    se-
    gregant
    :
    quare scgregant
    ?
    Quiaanimales, Spirilum
    twn habentes.Ideo
    defluunt, quia coagulum
    nonha-
    bent charitatisi
    Ipsa
    charitate
    plena
    est
    gallina
    illa
    propler pullos infirmala,
    cum
    pullis
    humiliansvocem
    suam,
    extendensalas suas:
    Quolies,inquit,
    voluicol-
    ligerefilios
    luos
    (Matth. x-xm, 37)
    ?
    Colligere,
    non
    dividere.
    Quiahabeo,inquit, aliasoves,quw
    nonsunt de
    hocovili:
    oportelmeel ipsasadducere,
    ut sit unus
    grex
    el unus
    pastor(J oan. x, 16).
    Meritononaudivil fratrem
    conlrafratrem
    inlerpellantem,
    et
    dicenlem,Doi.i.ne,
    dic
    fralri
    meodividalmecutnhmreditatem.
    Domine,inquit,
    dic
    fralrimeo. Quid?
    Dividatmecumhmredilatem.Et
    Dominus:
    Dic,
    homo.
    Quare
    enimvis
    dividere,
    nisi
    quia
    homo? Cumenitn dicit
    alius, Ego
    sum
    Pauli;
    alius
    aulem,EgoApollo:
    nonnehominesestis
    (I
    Cor.
    ui,
    4)
    ?
    Dic, homo,quis
    conslituitmedivisoremhwredila-
    lis inter vos?
    Colligereveni,
    nondividere.
    Ideo,
    in-
    quit,
    dico
    vobis,
    caveleab omni
    cupidilate(Luc. xu,
    13-15). Cupidilas
    enim
    cupit
    dividere
    ,
    sicut charilas
    colligere. Quid
    est autem
    ,
    Caveleabomni
    cupiditale,
    nisi, Implemini
    charitate?Noscharitatem
    pro caplu
    nostro
    habentes, interpellamus
    Dominumcontra fra-
    trem,
    sicul et illecontrafratrem: sediionhac
    voce,
    nonhac
    postulatione.
    Ille enimdicit : Domine
    ,
    dic
    fralri
    meo dividat mecumhmreditatem. Nos dici-
    mus :
    Domine,
    dic fratri meoteneat mecumhaere-
    dilatem.
    CAPUT X.

    12. EcclesimunitasChrislo
    glorifi-
    calo
    quolies
    commendala.Videte
    ergo, fratres, qnid
    maxime
    diligatis, quid
    fortiter tenealis. Glorificalus
    Dominus
    resurgendo,
    commendat Ecclesiam:
    glori-
    ficaudusascendendo
    ,
    commendat
    Ecclesiam
    :
    Spiri-
    tum sanclum mitlens de coelis cominendat Eccle-
    siam.
    Resurgens enim, quid
    dicit
    discipulis
    suis?
    Haecdicebam
    vebis,
    cumadhuc essem
    apud
    vos
    ,
    quia oportebat impleri
    omnia
    quaescripta
    sunt in
    Lege,
    el
    Proplietis,
    et Psalmis deme. Et tunc
    ape-
    ruil illissensum
    ,
    ut
    inlelligerenl Scripturas,
    el dixit
    eis, Quoniam
    sic
    scriptum
    est,
    et sic
    oporlebal
    Chri-
    sium
    pati,
    et
    resurgere
    a mortuis lerlio die. <
    Ubi
    est Ecclesieecommendatio? Et
    prmdicgri
    innomine
    ejus pmnitentiam
    et rcmissionem
    peccalorum.
    Et boc
    ubi ? Per omnes
    gentes, incipienlibus
    ab J erusalem
    (ld. xxiv, 44-47).
    Hoc resurrectione
    glorificaius.
    Quid
    ascensione
    glorificandus
    ?
    Quod
    audistis
    ,
    Eritis
    mihi leslesin
    J erusalem,
    el intotaJ udmael
    Samaria,
    el
    usque
    in
    fincs
    terrm
    (
    Acl
    i, 8). Quid ipso
    adventu
    Spirilus
    sancli ?
    VenitSpiritussancltis
    :
    quosprimum
    implevit
    , linguis
    oninium
    genlium loqucbanltir.
    UnusquiSque
    bomo
    loquens
    omnibus
    iinguis, quid
    aliud
    significavit,quam
    unitatemin omnibus
    linguis
    ?
    Hoc
    tenentes,
    in hoc
    firmati,
    in hoc
    roborali,
    inhoc
    inconcussacbaritate
    defixi,
    laudemus
    pueri
    Domi-
    num,
    ct dicamusalleluia. Sed in una
    parle?
    Et un-
    de? et
    quo usque?
    A solis orlu
    usque
    ad
    occasum,
    laudale nomenDomini
    (Psctl.cxu,
    3).
    j22S
    SERMOCCLXYI. 1226
    SERMOCCLXVI*
    (a).
    In
    vigiliis
    Pentecostes
    (b).
    DeversuPsalmi
    CXL,5,
    Emendabit me
    justus,
    elc.
    Conlra Donalislas.
    1. Psalmi versus male intelkclus a Donalistis.
    Inter
    aliadivina
    cloquia, quce,
    cumPsalmus canlare-
    tur, audiviinus, placet adjuvanle
    Domino istam
    po-
    tissimumdiscutereet
    pertractare senlcntiam, qua
    di-
    ctuni
    est,
    Emendabitme
    juslus
    in
    tnisericordia,
    el ar-
    guel
    me;
    oleumautem
    peccaloris
    non
    impinguelcaput
    meum. Nonnulli enimcrediderunl oleum
    peccatoris,
    oleumesse
    hominis; quia
    omnishomo tnendax
    (Psal.
    cxv, 11).
    Oleumautem
    Chrisli, quia
    nullum habuit
    omnino
    peccalum,
    etsi
    per peccatoremministrctur,
    non cst oleum
    peccatoris.
    Cum tres considerandi
    animo
    occurranl;
    a
    quo dalur,
    cui
    dalur, per quem
    datur : nontimeamus oleum
    peccatoris, quia
    non in-
    tercipit
    medius minister beneficium
    largitoris.
    2.
    Spiritus
    sancti advenlusdiePenlccostes. Vnitas
    Eccksimcatlwlicwdono
    linguarumsignificala.
    Cerle
    enimsolemnitatemmodocelcbramus advenlus
    Spiri-
    tus sancti: nani dic
    Pentecoslcs, qui
    dies
    jamccepit,
    erant uno in loco centum
    viginli animce,
    in
    quibus
    Apostoli
    el maler Domini el alii
    ulriusque
    scxus
    oranles et
    exspectantes promissum Christi,
    hoc est
    adventum
    Spiritus
    sancli. Nonerat iuanis
    spes
    ex-
    speclantis, quia
    non erat fallax
    polliciiatio promit-
    tentis :
    quodexspectabatur,
    advenit et vasa
    munda,
    a
    quibus susciperetur,
    invenit. Vjsw
    sunt illis
    lingum
    diviswvelul
    ignis, qui
    el insedil
    super unumquemque
    eorum;
    el
    cwperuntloqui linguis
    sicul
    Spirilus
    dabat
    eis
    pronnntiare. Unusquisque
    Iiomo
    Iinguis
    omnibus
    loquebalur, quia
    fulura Ecclesia in omnibus
    linguis
    preenuniiabatur.
    Unus homo
    signum
    cral unilatis :
    omnes
    linguoe
    in uno
    liomine,
    omnes
    gentes
    in uni-
    lale.
    Qui pleni erant, loquebaiuur
    : et
    qui
    inanes
    erant, mirabantur;
    et
    quod
    est
    reprehensibilius,
    mi-
    rabaulur et calumniabanlur. Dicebant enim : Ili
    ebrii sunt et muslo
    pkni. Quain
    slulfa ct calumniosa
    rcprebensio!
    Homoebrius non alicnam
    linguam
    di-
    scit,
    sedsuam
    perdit.
    Vcrumlamen
    per ignoranles
    et
    calmiuiiantes veritas
    Ioquebalur.
    J am
    quippe
    illi
    pleni
    erant vino
    novo, quia
    facli erant utres novi
    (Mitlilt. ix,
    17).
    Sedulres novosulresveteres mira-
    bantur,
    et calumniandonec
    innovabantur,
    nec im-
    plebantur.
    Sed
    repressa
    taiidem
    calumnia,
    mox ubi
    sermocinautibus
    rationemqtie
    reddenlibus et Chrisli
    gratiapreedicaiitibus
    aures
    Apostolis preebuerunt,
    au-
    diendo
    compuncti sunt, compunctione
    niutati
    sunt,
    nuilali
    crediderunt; credentes,
    boc
    quod
    in aliismi-
    rabanlur, accipere
    meruerunl
    (Act. n).
    3.
    Spirilus
    sanclus
    donum,
    non hominis
    minislri,
    sedDei. Donalislarutn
    error,
    non dari
    Spiritum
    san-
    *
    Hujus
    sermonis
    scriptumaliquodexemplar
    viderenon
    iicuit.

    (a)
    Alias,
    5inter undecimeditosex
    majoris
    carlliusia.
    manuscriptis.
    (b)
    Possidiusin
    mdiculo, cap. 9, recenset cumalio
    fiermoncin iisdem
    vigiliis
    ltabito
    quemreperies supra
    ordinc29.
    clumnisi
    per
    sanctosminislros.Deinde
    ccepitSpiritus
    sanctus dari
    per
    minislerium
    Apostolorum.
    Hli ma-
    nus
    imponebanl,
    et illeveniebat. Sed hoc nonerat
    hominum: non sibi
    arrogel
    minister
    plusquamquod
    ut minister. Aliusest
    donaior,
    alius minislrator. Hoc
    quippe
    teslalus
    estSpirilus,
    ne hominessibi
    arroga-
    rent
    quod
    Dei erat. Hincenimvoluil Simon
    inflari,
    qui
    existimans hoc hominibus esse
    tribuendum, pe-
    cuiiiam
    promisit Aposlolis,
    ut etad
    ipsius
    manusim-
    positionem
    veniret
    Spirilus
    sanclus. Graliam non
    noverat. Namsi
    gratiamagnoscerel, gratis
    haberet.
    Ideo
    quia
    voluit emere
    Spiriium,
    non meruit redimi
    abs
    Spirilu. Quides, homo, quod
    teinflarevis? Suf-
    ficit libi ut
    implearis,
    nonut inileris.
    Qui implelur,
    dives est :
    qui inilalur,
    inanisest. Scd
    per homines,
    inquiunt,
    dabatur.
    Numqitid
    ideoerat hominum
    quod
    dabalur? Scd non
    poterat dari, inquiunt,
    nisi
    per
    homiues sanctos.
    Numquid
    in
    ipsos per
    homines ve-
    neral?
    Apostoli
    manus
    imponebaiil,
    et
    Spiritus
    san-
    ctus veniebat :
    quaudo
    ad
    ipsos venit, ipsisquis
    ma-
    nus
    iinposuit?
    4.
    Spirilus
    sanclus sine hominumministerio ali-
    quando
    dalus.
    Accipite
    et tenete divina
    exempla
    : sed
    eloquia
    Dei
    sunt, Scripturceauctoritas,
    fides verbo-
    rum,
    verilas
    exemplorum.
    Totum
    legimus,
    totumcre-
    damus. Per manus
    impositionem Apostolorumdalus
    csl multis
    Spiritus
    sanctus : sed
    per quos dabalur,
    acceperant. Qtiandoacceperant? Quando
    in uuocon-
    clavi centuni
    viginli
    homines erant :
    unusquisque
    eorum
    orabat,
    nullus manum
    imponebat;
    orantibus
    supervenit,
    orantes
    implevit, implelos
    rainistros
    fecit,
    .et
    per ipsos
    suum dedit. Adhuc audite.
    Philippus
    evangelisla, qui preedicavit
    Evangelium
    in
    Samaria,
    unus crat de
    septem
    diaconibus: nam inmitiisterii
    necessitate duodecim
    Aposlolis septem
    diaconesad-
    diti
    erant;
    ex
    quibus
    erat
    unus,
    ut
    dixi,
    Philippus,
    qui propter promplumpreedicationis
    eloquium,
    evan-
    gclistaproprie
    meruit
    appellari. Quamvisomnes hoc
    agerent; islc,
    ut
    dixi,
    inSamaria
    Evangelium pree-
    dicavit : credidcruiit multi in
    Samaria, crcdentes
    bapiizali
    sunl. Ut autemaudierunt
    Apostoli,
    mise-
    runt adeosPetrum et
    J oamiem,
    ul
    baplizalis
    nianus
    imponcrent,
    et cis manus
    imponendo, impelrarent
    Spiritum
    sancluin invocantes. Simonadmiratus tan-
    tam
    gratiam Apostolorum, pecuniam
    darc
    voluit,
    quasi illud, quodinvocabalur,
    venale
    proponeretur
    :
    sed
    repulsus est,
    et tanta
    gratia indignus
    inventus
    est.
    Acceperunt crgo
    illi
    Spiritum
    sanctum
    per
    ma-
    nus
    Apostolorum.
    Tunc
    ergo quia
    Simonillehomi-
    numesse
    pulaverat
    donum
    Dei,
    ne
    apud
    infirmos
    haec
    suspicio firmaretur; postea
    eunuchus
    quidam
    Candaccc
    regineo
    veniebal de
    J erusalem, quo
    ierat
    ul
    oraret,
    et sedensin curru
    legebat
    Isaiam
    prophe-
    tam. Tunc
    Spiritus
    sanctus ait
    Pbilippo
    ulaccederet
    ad currum. Ille
    qui
    in Samaria
    baptizaverat,
    et ne-
    mini manum
    imposuerat,
    et
    Apostolis nuntiaverat,
    ut
    per
    illorumadventum et monus
    impositionem
    ab
    eo
    baptizali Spirilum
    sanctum
    accipere
    iiiererenlur,
    acccdit ad
    curnini, intcrrogai
    Eumichum uirum ia-
    SA.NCT.AUGUST.V
    (Trcnlc-ncuf.)
    1227 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    \<m,
    lelligeret quodlegebat. Respondet ille, posse
    se in-
    telligere,
    si habeat
    expositorem
    :
    rogat Philippum
    ut
    curriim
    ascenderet; ascendit,
    sedit cum
    illo,
    invcnit
    eum
    lcgentem
    in Isaia
    propheta quod
    de Christo
    fucrat
    prociiiinlialum,
    Sicul ovisad immolandumdu-
    clus
    esi,
    el
    ccetcra, qua;
    sunt
    ejusdem
    circumslantia
    leclionis. Tunc
    inlcrrogans
    utrum de se
    ipso
    Pro-
    pbela
    dicerct,
    an de
    alio; aperta
    occasionis
    janua
    evangclizavit
    Chrislum
    janiiam
    salutis. Cumhcccin
    itinere
    aguntur,
    ventumest ad
    aquam,
    et ait Eu-
    nuclius
    Pbilippo
    : Ecce
    aqua, quis
    me
    prohibel bapli-
    %ari? Ait
    Pbilippus
    : Si
    crcdis, fieri polest.
    Et ille :
    Credo
    FiliumDei esseJ esum. Desceiidcruntin
    aqtiam,
    baptizavit
    cura
    Philippus. Posleaquani
    ascenderunt
    ab
    aqua,
    venit
    super
    Eunuchum
    Spirilus
    sanctus
    (Acl.
    vm).
    Ecce
    Philippus
    ibi
    erat, qui
    in Samaria
    bapiiza-
    verat,
    et ad eos
    baptizalos Aposlolos
    duxerat, bapti-
    zavit,
    nec manus
    imposuit
    : sed ut ostenderet
    Spi-
    rilus iionverum
    suspicalum
    esse
    Simonem,
    quod
    liominumdonumesset
    Spirilus Dei,
    inboniinemve-
    nit liberaliter,
    et liberumfecit. Venit ut
    Deus,
    et im-
    plevit:
    ut venit
    Dominus,
    et redemit.
    5.
    Philippus
    diaconusalius ab
    apostolo.
    Forte all-
    quis
    dicat de
    coiilenliosis, quia Philippus'
    non erat
    diaconus
    qui baptizaverat
    in
    Samaria,
    scd
    apostolus
    eral; quia
    et iiiler
    AposlolosPhilippus noiniualur,
    et
    qui proprie cvangelista appellatus
    est unusde diaco-
    nibus
    septem.
    Sed
    suspicentur quod volunt,
    cilo
    solvo
    queestionem. Apostolus fueril,
    an
    diaconus,
    quod
    Ieclio
    lacuit,
    sit hoc incerium. Illud tamen
    scriptum
    est, quia
    mbx ul ascenderct
    dcaqua,
    venit
    Spiritus
    sanctus
    supcr spadonem().
    Nemoibicom-
    memorat
    inaiiiis
    impositioncm.
    Forie ct hoc
    parum
    est
    : dicit ciiimille,
    Aliquisprorsus imposuit
    illi ma-
    num,
    sedhoc tacuit
    Scriptura.
    6.
    Spiritus
    sancttisCorneliosine manus
    imposiiione
    et ante
    Baptismum
    datus.
    Ergo quid
    dicis?
    Hoc,
    in-
    quil,
    dico, quia
    in
    primos
    illos ccntiim
    viginti revera,
    quia
    lunc
    prinuim
    veniebal
    Spiritus sancius,
    sineiin-
    posilione
    manus
    advenit;
    exillo atitem
    jam
    innemi-
    nem
    venii,
    nisi fuissct manus
    imposila.
    Obliluses
    Corneliumcenlurionem :
    legediligcnier,
    et
    intelligo
    prudcnler.
    Cornelius
    cenlurio,
    sicut incodemlibro
    Actuum
    Apostolorum legitur,
    ubi etiam adventus
    Spirilus
    sancti
    praedicalur.
    Ad centurionemCorne-
    lium
    angelus
    missus
    est,
    nuntiavit illi
    acccplas
    elcemosynas ejtts,
    exaudiiasorationes :
    proinde
    cum
    debero mittere ad
    Pelrimi, qui
    habilaretin
    J oppc
    in
    dorooSimonis
    coriatii, eumque
    accersendum. Tunc
    aulem
    magnaqucestio
    inler J udccoset Gentes versa-
    balur,
    id
    est,
    inter eos
    qui
    do
    J udeeis,
    ct eos
    qui
    de
    Genlibuscredidcranl,
    utrum
    Evangclium
    ministran-
    dumcssel incircumcisis. Erat inde
    magnacnnclaiio,
    cum miltil Cornelius. Inicrim admoneiur
    Petrus,
    agilur negoiiuni regni cadorum,
    et hic et
    ibi,
    ab
    (a)Kon
    sicIiodic
    vulgata:
    sed
    Auguslino
    consentiuntlibri
    aliquotgrceci,ipscqucHieronymusiudiaiogo
    contraLuci-
    ferioiios.ca. 4.
    illo
    qui ubique
    est. Cum enim heec
    apud
    Cornelium
    aguntur,
    inlerimet Petrus in
    J oppeesurivit,
    ascendit
    orare cumei releclio
    pararetur,
    orantis mensalie-
    nata
    cst;
    sed ab infimis ad
    superna;
    non ut de-
    viaret,
    sed ut videret. Venit illi
    discus de coelo
    submissus, quasi
    esurienti coelesle ferculum. Erat
    auteni discus isle
    qtiatuor
    lineis
    alligalus,
    habe^s
    omrtia
    genera aiiimalium,
    nuinda et
    immunda,
    et
    voce
    superna pulsatus
    est
    esuriens :
    Petre,surge;
    ma-
    cia,
    el manduca. Altendit
    ille,
    vidit indiscoimmunda
    animalia, quae
    nonsolebat
    langcre,
    et
    respoudit
    voci:
    Absil a tneDomine:
    nunquam
    communeet immunduin
    intravil in osmeum. Et vox ad illum:
    Quw
    Deus
    tnundavil,
    luimmunda nedixeris. NonPetro carnalis
    cibus
    offerebatur,
    sed mundatusCornelius nuntiaba-
    tur. Hoc autem factumest
    ter,
    et
    receptura
    est vas
    in ca.Ium. Evidens
    inysterium.
    Discusest orbis tcr*
    rarum.
    Quatuor
    lii.eeediscum
    continentes, quatuor
    orbis
    cardines, quos Scriptura commemoral,
    dicens :
    AbOrienteet
    Occidenle,
    etab
    Aquilone
    el Mari
    (Luc.
    XIII,
    29). Animalia,
    omnes
    genles.
    Ter submissus di-
    scus,
    commendatioTrinitalis.
    Petrus, Ecclesia;
    esu-
    riens
    Petrus,
    Ecclesia desiderans fidem Genlium.
    Vox
    coeleslis,
    sanetum
    Evangelium. Macla,
    el man-
    duca: occide
    quosi sunt,
    fac
    quod
    es. Petro discrc-
    pante
    de
    jussu,
    subito nunliatum est
    quo_!quidam
    raililesmissi aCorneliovellent eumvidere. Et
    Spi-
    rittissanclusPetro :
    Vadecumeis;ego
    eosmisi.
    Pergit
    Pelrus
    jam
    devisionenon
    cunclabundus,
    sedcertus :
    ct sicut
    legitur,
    uunlialur
    Cornelio,
    occurrit Iiumili-
    ter, prosternitur
    humiliter : levalur humilius. Perve-
    niitir domum
    ,
    inveniuntur multi alii
    congregali.
    Narraiur Petro
    quec
    causaftterit miltcndi ad
    eum,
    et
    gratieeaguntur quod
    venerit Petrus.
    Ergo aperto
    ore
    suo
    evangelizareccepit
    Gentibus
    incircumcisis,
    unde
    illa
    magua quccsiioversabatur, gratiam
    Domini J esu
    Cluisti. Erant
    quidam
    cum
    Petro,
    qui
    exJ udoeiscre-
    diderant, qui possent moveri,
    si
    baptizarenlur
    incir-
    cumcisi : ibi
    plane
    Petrus
    ait,
    Vos
    scitis,
    fratres,
    quemadmodum
    abominandumsit J udmo accederevel
    conjungi Gentili;
    sed tnihi Deus oslendil neminem
    communemaul immundumIwmineindicere
    (a).
    llle
    esuriens
    respexit
    addiscum.
    7. Ex his
    refellit
    Donatislas. Ubi sunt
    qui
    dicc-
    bant :
    proplerea
    enimlolum
    narravi,
    propler quod
    volodicere : ubi sunt
    qui
    dicebant
    per
    hominis
    pote-
    statemdari
    Spirilum
    sanctum?
    Evangelizante
    Pelro
    ,
    Corneliusetomnes
    quicum
    illoerant
    gens *,
    hoc est
    gentiles, crediderunt; etsubilo,
    antequam baptiza-
    renlur, irnpleti
    sunl
    Spiritu
    sanclo
    (Act. x)? Quid
    hic
    respondel
    humana
    preesumptio
    ?Nonsolum ante im
    -
    positas
    manus, sedanle
    ipsumBaptismum
    vcnit
    Spi-
    rilussanctus: de
    potestate,
    non de
    necessitaie. Vc-
    nit ante
    baptismi ablulionem,
    ut auferret controver-
    siamcircumcisionis. Posset enini a
    caluninianiibiis
    vel non
    intelligentibus
    dici Pelro : Male fecisti dare
    1
    Forte,
    erantaudientes.
    (a)
    praelerivitamanuensis
    sequentia
    vcrba
    Scriplura?,
    qua.maximeadremfaciebant.
    1229
    SERMOCCLXVII.
    1230
    Spirilum
    sanclum. Ecce
    iuiplelum
    esl,
    ecce demon-
    stralum
    est, quod
    Doniinusait, Spirilus
    ubi vull in-
    spiral
    (J oan. m,
    8).
    Ecce
    impletura
    est,
    ecce mon-
    stralur
    quam
    vertiinDominus
    dixerit,SpirUus
    ubivult
    inspiral.
    Et lamen
    arroganlicespirilum
    nondiimliae-
    relicus
    superbus exspiral.
    Adbuc dicit : Meum
    est;
    noli ab illo
    accipere,
    sedame.
    Respondes
    :
    Quccro
    quod
    Deiesi. Ille:Non
    lcgisli,
    Okum
    autem
    peccalo-
    ris non
    impinguelcapitt
    meum?
    Ergo
    oleumtuumesl?
    Si Uiumesl,nolo:si
    tuum
    est,
    malumest. Si autem
    Deiesi, etper
    te malurabonumest. Ccenum
    nonin-
    quinal
    solis
    radium,
    el lu
    iuquinas
    Dei cleum?
    Ideo
    autcmmalo luo
    habes, quiaquod
    bonum est malus
    habes; quod
    Dci
    est,
    malus
    accepisti: quiaseparalus
    non
    collegisli,
    sed
    sparsisti. Qui
    inanducanl
    indigne,
    judicium
    sibi mandiicant et
    bibunt(I
    Cor.
    xi,
    29)
    :
    quia
    manducant
    indigne,
    non manducanl?
    Indigno
    buccellamChristus J udae
    dcdit(/ooit.
    xiu, 26),
    et ille
    liaucad
    judiciumaccepil. Numquid
    a malo
    aceepit?
    numquid
    inalum
    accepii'?Sed
    ideoreus
    est,quiaa
    bonobonummalus
    accepit.
    Nonest
    ergo
    oleum
    pec-
    caloris,
    oleumsalutaris. Bene
    accipiatur,
    et bonum
    est : elsi male
    accipialur,
    bonumest. Vaehomiuibus
    boiiummale
    accipienlibus
    !
    8. Amfliiriws
    objurgalor,
    cavendusadulalor. Videta-
    meu
    Scriplurocsensum,
    ne forle
    aliquid
    admoneat
    ,
    quodiiUelligeiilicepatcat
    mcliori. Emeitdnbil
    me,
    in-
    quil, justus
    inmiseiicordia: clsi
    cecdit, amat, diligit
    objurgator; decipit
    adulator : ille
    miseretur,
    ille cir-
    cuiiivcnit. Duraest
    virga
    ceedeiitis
    ,
    molleesl oleum
    blaiidienlis. Etenimomncsadulalorcs
    caput unguiit,
    iionviscerasanant. Ama
    objurgatorem,
    caveadula-
    torem. Sienim amasveridicum
    objurgatorem,
    elca-
    vesfallaceinadulalorem
    , potcs
    diccre
    quod
    canta-
    tum
    est,
    Emendabilme
    juslits
    in miscricordia
    ,
    el ar-
    guet
    me,
    oleumauleni
    peccaloris
    ,
    hoc est blandimen-
    tum
    adulatoris,
    tio
    impinguet capul
    tneum.
    Pingue
    caput, grandecaput
    csl:
    grandecaput, supcrbuni
    ca-
    put
    csi. Mcliuscsl cor saiium
    , quamgrande caput
    :
    sedcor sanumlacit
    virga objurgantis; grande caput
    facitolcum
    peccatoris,
    liocesl,
    assentatio adulatoris.
    Sicaputgrande
    fecisli,
    cave
    pondus capitis,
    ne in
    praecipitiumperducaris.
    Hacc
    , qtianlum
    cxislimo
    ,
    pro lempore
    dc hac unaPsalmi scnieuliasufiicienter
    Ioculi
    sumus,
    Domino
    adjuvanle,
    et corda vestra in
    secreio ecdificante.
    SERMO
    CCLXVII.
    Indie
    Pentecosles,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.1. Solemnilasadventus
    Spiri-
    tus sancti. Hodierni diei solemnilas
    ,
    Domini Dei
    niagni
    et
    magnaegratiae,queesuperfusa
    cst
    super
    nos
    recordalionetn facit. Ideo enim solemnilas celebra-
    tur,
    ne
    quod
    semel factum
    est,de
    memoriadeleatur.
    Solemniiasenimab eo
    quod
    soletin
    anno,
    nomenac-
    *
    Hujus
    sermonis
    scriptumaliquodexemplar
    viderenon
    licuit.
    (a) Alias,deTempore
    18G.
    (b)
    IuPossidii
    Indictilo,cap. 10,
    notaturhic
    scrmo,
    l)e
    advculu
    spirilus
    saticlitraclatusuutts.
    )
    cepit
    :
    quomodo perenniias
    fluminis
    dicilur, quia
    non
    siccaturceslale,
    sed
    pcr
    totumannumfluit: ideo
    perenne,
    id
    est,
    per aniiiroi;
    sicel
    solemne, quod
    so-
    let in anno celebrari. Cclebramus hodie advenlum
    Spiritus
    sancti. Dominusenim
    Spiritum
    sanclumde
    ccelo
    misit, quem
    inlerra
    promisit.
    Et
    quia
    sic
    pro-
    miserat de coelo esse
    missurum,
    Nonpolesl
    ilk ve-
    tiire,ail,
    nisi
    ego
    abiero
    ;
    dumautem
    abiero,
    millamil-
    lumadvos
    (J oan. xvi, 7); passusest,
    mortuus
    est,
    resurrexil,
    ascendit: reslabat ut
    impleret quod pro-
    roisil. Hoc
    exspectantes discipuli ejus,
    auimee
    ,
    ut
    scriplumest,
    centum
    viginli (Acl. l, 15), decuplato
    numero
    Apostolorum;
    duodecimenim
    elcgit,
    et in
    cenium
    viginti Spirilum
    misit : hoc
    ergo promissum
    exspeclantcs
    inunadomo
    erant,
    orabant:
    quia
    desi-
    derabantjam ipsafide, quod ipsaoratione, ipso spi-
    rituali desiderio
    ;
    utres novi
    erant,
    vinuni novuni de
    ccalo
    exspeclabalur,
    etvcnit. J am enim fueral ma-
    gnusbotrus
    illecalcatus et
    glorificalus.
    Legimus
    enira
    in
    Evaugelio,
    Spirilus
    enhnnondutnerat
    dalus, quia
    J esusnonduni
    fueral glorificalus(J oan. vti, 39).
    CAPUTII.2.Z)om.i.i
    linguarum.J amquid respon-
    dit, audislis, magnum
    miraculum.Om.iesqui aderatit,
    unam
    linguam
    didicerant. Venil
    Spiritus sanclus;im-
    pleli sunt,
    coeperunl Ioqui linguis
    variisomnium
    gen-
    tium, quas
    non
    noverant,
    nec didicerant: seddoce-
    bal ille
    qui veneral; intravit, impleti sunt,
    fudil. Et
    lunohocerat
    sigiium,
    quicumque accipiebat Spiri-
    liini
    sanctum,
    stibito
    impletusSpirilulinguis
    omnium
    loquebaltir
    (Aci. x,
    46)
    ;
    non illi solum centum
    viginti.
    DoceutnosLitterce
    ipsee, posioa
    crediderunt
    liomines,
    baplizati sunt, acceperunt Spiritum
    san-
    ctum, linguis
    omnium
    gentium
    locuti sunt.
    Expavc-
    runtqui aderant,
    alii
    admiiantes,
    alii irridentes : ila
    ut dicerent. Isti ebrii
    sunt,
    tnusto
    pleni
    sunt
    (Id. n,
    1-13). Ridebaul,
    etaliquid
    verum
    dicebant.
    Impleli
    enimerant utres novo vino. Audislis cum
    Evange-
    lium
    legeretur,
    Netnonittii vinumtwvumin utres ve-
    leres(Matih. ix,
    17)
    :
    spirilualia
    non
    capit
    carnalis.
    Carnalitasvetustas
    est, gratia
    novilasest.
    Quantocum-
    que
    bomoin meliusfuerit
    innovatus,
    tanto
    amplius
    capit, quod
    vcrum
    sapit.
    Bulliebat
    mustum,
    et
    muslo
    bulliente
    Iingucegentiumprofiuebant.
    CAPUTIII."5. Cur donum
    linguarum
    non modo
    coucedilur.
    Numquidmodo,
    fralres
    ,
    non datur
    Spiri-
    lus sanctus?
    Quisquis
    boc
    putat,
    noii est
    dignus
    ac-
    cipere.
    Dalur et modo.
    Quare ergo
    nemo
    loquitur
    linguis
    omnium
    gentium,
    sicut
    loquebatur qui
    lunc
    Spiritu
    sancto
    implebatur? Quare? Quia quod
    illud
    signiiicabat, impletum
    est.
    Quid
    est illud?
    Quando'
    celebravimus
    Quadragesimam', rccolite, quia
    com-1
    mendavimusvobisDominumJ esum ChristumEccle-
    '
    siamsuamcommendasseet ascendisse
    (a). Queere-
    bant
    discipuli, Quando
    erit finis seeculi? Et ille:

    Nonest veslrumscire
    tempora
    vcl
    momenta, quee
    Paterposuit
    in sua
    potestate.
    >Adhuc
    promitlebat
    quod
    hodie
    complevit:
    i
    Accipietis
    virlutem
    Spiri-

    Forte,
    diem
    qiutdragcsimam.
    ()
    tnscrmouc2Gb.
    1231
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1252
    lus sancli
    supervenienlis
    in
    vos,
    et eritis mihi lesies
    jn J erusalem,
    et inlotaJ udecaet Samaria,
    et
    usque
    inlines lerrae
    (Act.
    i, 7, 8).
    Ecclesia lunc inuna
    domo erat, accepit Spirilum
    sanclum: in bominibus
    paucis
    crat,
    in
    linguis
    lotius orbis erat. Ecce
    quod
    prectendebal
    modo. Nam
    quod
    illaEcclesia
    parva
    lin-
    guis
    omnium
    genlium loquebatur, quid est,
    nisi
    quod
    Ecclesiaisla
    magna
    asolis orlu
    usque
    adocca-
    suin
    linguis
    omniura
    genliumloquitur?
    Modo
    imple-
    tur
    quod
    lunc
    promitlebalur.
    Audivimus,
    videmus.
    Audi, filia,etvide,(Psal.
    XLIV, ll):ipsiregincedictum
    est, Audi, filia,
    el
    vide;
    audi
    promissum,
    vide
    comple-
    tum. Nonlefefellit Deus
    luus,
    nontelefellil
    sponsus
    tuus,
    nonte fefellit
    qui
    suo
    sanguine
    tedotavit : non
    te fefellit
    qui
    de fceda
    pulchram,
    deimmundavir-
    ginem
    fecil.Tu libi
    promissa
    es: sed
    promissa
    in
    pau-
    cis, impleta
    in multis. .;
    CAPUTIV.-4.
    Spirilussanclus,lanquainaniinacor-
    poris
    Ecclesiw,
    exlraeatnnonhabelur. Nerao
    ergo
    di-
    cat:
    Accepi Spiritumsanctum; quare
    non
    loquor
    lin-
    guis
    omnium
    genlium
    ? Si vullis habere
    Spiritum
    sanctum, inlendite,
    fratres mei:
    spiritus
    noster
    quo
    '
    vivit omnis
    homo,
    anima
    vocatur; spiritus
    nosler
    quo ,
    vivit
    singulus quisque bomo,
    anima vocatur : et vi-
    ,
    delis
    quid
    faciat aninia in
    corpore.
    Omniaroembra
    vegelat; pcr
    oculos
    videt, per
    aures
    audit, per
    nares
    ,
    olfacil, per linguamloquitur, per
    manus
    operalur, per ,
    pedes
    ambulat: oranibussiraul adest
    membris,
    ut
    vi-',
    vanl;
    vitamdat
    omnibus,
    officia
    singulis.
    Nonaudit.
    oculus,
    nonvidel
    auris,
    nonvidel
    lingua,
    nec
    loquitur
    '
    aurisct
    oculus;
    sedtamenvivil: vivitauris
    vivitlingua; ;
    olficiadiversa
    sunt,
    viiacommunis. Sic est Ecclesia',
    Dci: in aliis sanclis facit
    miracula,
    in aliissanciis

    loquitur vciitalem,
    in aliissanclis cuslodit
    virginita- ]
    tein
    ,
    inaliis sanctiscustodit
    pudicitiamconjugalem,*
    in aliis
    hoc,
    in aliisillud:
    singuli propria operanlur,
    **
    sed
    paritcr
    vivunl.
    Quod
    autemest anima
    corpori
    ho- .'
    ininis,
    hocesl
    Spiritus
    sanctus
    corpori Cluisli, quod
    csl Ecclcsia: boc
    agit Spiritus
    sanctus in tolaEccle-'
    sia, quodagit
    anima inomnibus membrisunius cor-
    poris.
    Scdvidete
    quidcaveatis,
    videtc
    quid
    observe-'
    lis,
    videte
    quid
    timeaiis.
    Contingit
    ul in
    corpore
    bumano,
    imo de
    corpore aliquod proccjdalur
    mem-
    brum, manus, digitus, pes; numquidprcecisumsequi-
    tur anima? Cumin
    corpore esset, vivebat; preecisum
    amittil vilam. Sicet homochrislianus calholicus
    est,
    dumin
    corpore
    vivit; praecisus
    haereticusfactus
    est,
    membrum
    amputatum
    non
    sequitur spirilus.
    Si
    ergo
    vultis vivere de
    Spiritu sanclo,
    lenele charitalem
    ,
    amate
    verilatem,
    desideraic
    unitatera,
    ut
    pervenialis
    ad eeleniiialem. Ameii.
    SERMOCCLXVHI
    '
    ().
    mdie
    Pentecostes,
    n
    (_>).
    1.
    Spirilus
    sanclusdono
    linguarum
    unitalemEcck-
    siwcalholicwcommendat.
    Propler
    adveniuni
    Spiritus
    *
    Correctusadcl. d. r. t. vat. v. el adsirm.
    ffl) Alias,
    exSirmondianis 20.
    <b)ABedactrlorocitaturadEohes.iv.
    - -
    sancti hodiernus dies solemnis est
    nobis,
    aresurre-
    ctioue Doiniiii
    quinquagesimus, seplem septimanis
    mulliplicatus.
    Sed
    computantes septem seplimanas,
    quadraginla
    noveminveuietis: unus
    addilur,
    ul nobis
    uniias commendelur.
    Quidipse
    advenlus
    Spirilus
    san-
    cti,
    quidegit?
    Praosentiamsuamunde docuit? unde
    monsiravil?
    Linguis
    omnium
    genlium
    locuti sunt
    omnes. Erant auteminunolococenliim
    viginti: per
    decemduodenarius
    Aposlolorum
    numerus sacratus
    mysterio
    est
    decuplalus. Qnid ergo, singuli
    in
    quos
    venit
    Spirilus
    sancttis
    , singulislinguis
    omnium
    gen-
    liumsunt
    loculi,
    illi alia
    lingua,
    et illi
    alia,
    et
    quasi
    diviscrunt inler se
    linguas
    omniura
    gentium?
    Nonsic:
    scd
    unusquisque homo,
    iinus homo
    linguis
    omnium
    geiuiumloquebalur. Loquebatur
    unus homo
    linguis
    oinnium
    gentium
    : unilas Ecclesioein
    linguis
    omnium
    gcntium.
    Ecceet hic unilas Ecclesieccatholicaecom-
    mendatur toto orbediffusrc.
    2.
    Spiritus
    sanctus extra Ecclesiamnon habelur.
    Qui ergo
    babet
    Spiritumsanctum',
    inEcclesia
    est,
    queeloquilur
    omnium
    linguis. Quicumquepreeter
    hanc
    , Ecclesiam
    est,
    non habet
    Spirilura
    sanctuni. Idco
    [
    enim
    Spiritus
    sanctus inomnium
    linguis gentium
    se
    |
    demonsirare
    dignalus est,
    ut illese
    intelligat
    habere
    |
    Spirilumsanclum, qui
    inunitateEcclesicc
    conlinetur,
    I qucelinguis
    omnibus
    loquitur.
    Vnutn
    corpus,
    Paulus
    |
    dicit
    Apostolus
    : utiHtii
    corpus,
    etunus
    spiritus(Ephes.
    sfiv, 4).
    Membranoslra allendite. Multismembris con-
    ^sliluluin
    est
    corpus,
    et
    vcgetat
    roembraoniniaunus
    | spiritus.
    Ecce huniano
    spiriiu, quo
    sum
    cgo ipse
    bo-
    t
    mo,
    membra omnia
    colligo
    :
    impero
    membris ul
    |
    moveaulur,
    inleiido oculos ad
    videndum,
    aurcs ad
    laudiendum, linguam
    ad
    loquendimi,
    manus ad
    opo-
    J randum, pedes
    adambulandum. Olficialnembroruiii

    disparlilasunl,
    sedunus
    spiritus
    -
    contiiietomnia. Multa
    .
    jiibenlur,
    niultafiunt:
    unusjubel,
    uniservitur.
    Quod
    f est
    spiritus nosier,
    id esl anima
    noslra,
    ad inembra
    noslra;
    hoc
    Spiritus
    sanctus ad merobra
    Cluisti,
    ad
    .
    corpus
    Chrisli, quod
    est Ecclesia. ldeo
    Apostolus,
    ctiro
    corpus
    unuin
    nominassct,
    nc
    intclligeremus
    mor-
    . tuum
    corpus
    :
    Vnutn, inquil, corpus.
    Sed
    rogote,
    vivit
    hoc
    corpus?
    Vivit. Undo? Deuno
    spiritu.
    El unus
    spirilus.
    Allcnditc
    ergo, fralrcs,
    innostro
    corpore,
    et
    dolete eos
    qui
    de Ecclesia
    preeciduiilur.
    In membris
    nositis, quatndiu
    vivimus.cum
    sani
    sumus, implcnt
    oniiiianicmbra officiasua. Si uimmniembruni dolet
    alicunde,
    compatiuntur
    omuia membra. Taincn
    quia
    in
    corpore est,
    dolere
    potesl, exspiiare
    non
    poicst.
    Quid
    cst enim
    cxspirare,
    nisi
    spiriium
    amittere? J am
    vcro si menibrum
    preccidalur
    de
    corpore, numqiiid
    sequilur spiritus
    ? Et tainen membrum
    agnoscitur
    quid cst; digilus
    est,
    nianus
    est,
    brachium
    esl,
    auris
    cst:
    prcelercorpushabetformani.scdnon
    habet vitam.
    Sic et liomo ab Ecclesia
    separatus.
    Quceris
    ab illo
    sacramentum
    ,
    invenis:
    quacrisBaptismum,
    invenis :
    quccris symbolura,
    invenis. Forma est : nisi intus
    1
    nocetalio
    quodam
    infralocoverbaaSirmondo
    gaeter-
    missaresliluil codcxvalicanus. ?..
    -
    lu.iss,,serfunilasspirilus.
    -'
    1233
    SERMOCCLXIX.
    i234
    spirituvegeteris,
    frustraforisdeforma
    gloriaris
    l.
    3. Vnilascommendalaincreationererumet inChri-
    sit or/M.
    Charissimi,
    mullumDeuscommendatunila-
    lem. Hoc
    ipsum
    vos
    moveat,quod
    in
    principio
    crea-
    lurarum, qtiando
    Deuscuncta
    constituit,
    fecit sidera
    in
    coelo,
    interra autemlierbaset
    ligna,
    dixit,
    Pro-
    ducal
    terra,
    ct
    producta
    sunt
    ligna.,
    et cunctaviren-
    lia:
    dixit,
    Producanl
    aquw
    nalanlia et
    volatilia,
    et
    factumcst sic: Producal terraanimamvivamomnium
    pecorum
    ei
    besliartim,
    el factumesl sic.
    Numquid
    Deus
    deaveunafecitceeterasaves?
    numquid
    deuno
    pisce
    omnes
    pisces?
    de uno
    equo
    omnes
    equos?
    de una
    besiiaomnesbestias?
    Numquid
    nonnitiltasimul terra
    produxit,el multiplicibus
    felibus multa
    complevit?
    Veniumest ad hominem
    faciendum,
    et factus est
    unus,
    deuno
    genus
    humanum.Necduosfacerevoluit
    separatim,
    masculumetfeminam
    :sedunum,etdeuno
    unam
    (Gen.
    1c/
    n). Quare
    sic?
    Quare
    abuno
    genus
    hu-
    raanum
    inchoatur,
    nisi
    quiageneri
    huiiianouniiascom-
    mendalur? El DominusChristusex
    una,
    unilasvir-
    goest;
    lenet
    virginilalem,
    servat
    incorruptionem.
    4. EcclesiwcatholicwunilalemChristuscommendal
    Apostolis. Ipse
    DominusEcclesiacunitatemcommendat
    Apostolis
    :
    oslenditse, putant
    illi
    spiritum
    sevidere:
    cxpavescunt,confirmanlur,
    dicitur
    eis,

    Quid
    turbali
    estis,
    el
    cogilaliones
    ascendunt in cor vestrum? Vi-
    detemanusmeas :
    palpate
    et
    videte,quiaspiritus
    ossa
    et carnemnon
    habet,
    sicut mevidelishabere.Ecce
    adbucillisturbalis
    prcegaudio,accipil cibum,
    non
    ege-
    state,
    sed
    polestale; accipit
    coramillis: commendat
    con(raimpioscorporisverita_em,commendatEccIesiee
    unitatcm.
    Quidcnimait? Nomieheccsunlquocloculus
    sum
    vobis,
    cumadbucessem
    vobiscum, quiaoporte-
    bat
    impleri
    omnia
    quocscripta
    suntin
    legeMoysi,
    et
    Propheiis,
    et Psalmisdeme? Tunc
    aperuit
    illis scn-
    sum,Evangeliumloquiiur,ut intelligcrcntScriplu-
    ras. Et dixit
    eis, Quia
    sic
    scriplumest,
    et sic
    oporte-
    bat Clirislnm
    pali,
    et
    resurgere
    amortuislerliodie.
    Ecce
    caput nosirum;
    ecce
    caput,
    ubi sunt membra?
    Ecce
    sponsus,
    ubi esl
    sponsa?
    Malrimonialcstabulas
    lege
    :
    sponsum
    audi.
    Sponsamquceris?
    Ab
    ipso
    audi:
    nemo illi tollit
    suam,
    nemo
    supponit
    alienam: ab
    ipso
    audi. Ubi
    quecris
    Christum?Infabulis
    homiimm,
    anin
    verilalc
    Evangeliorum?Passus
    est.resurrexit lertiodie,
    oslendilse
    discipulis
    suis.J am
    ipsum
    babemus: illara
    ubi
    quaerimus?
    Ab
    ipsointerrogemus
    :
    Oportebal
    Chri-
    slum
    pati
    el
    resurgere
    anwrtuistetiio die. Ecce
    jam
    facluni
    est, jam
    videtur.
    Dic,
    o
    Domine;
    tu
    dic,
    Do-
    minc,
    ne nos erremus: Et
    prwdicari
    in nomine
    ejtts
    pwnilentiam
    el remissionem
    peccatorutnper
    omnes
    gen-
    tes, incipienlibus
    abJ erusalem
    (Luc. xxiv,
    56-47).
    Cce-
    pit
    ab
    J erusalem,
    et
    pervenit
    ad nos. Et ibi
    est,
    et
    hic. Nonenimut adnos
    veniret,
    inde discessit: ex-
    crevit,
    non
    migravit.
    Hoccommendavitcontinuo
    post
    resurreclionemsuam. Fccit cum illis
    quadraginta
    dies : ascensurusincoelum
    ipsam
    rursus Ecclesiam
    commendavit.
    Sponsus profeelurus sponsam
    siiam
    1
    sirm.,Formaes,quisquises:
    nisi
    intusspirituvegeteris,
    fruslra
    foris
    de
    formagloriaris.
    M.
    araicissuiscommendavit: nonutamet
    aliquemipso-
    rum
    ;
    scd
    ipsum lanquamsponsum,
    illos
    tanquam
    amicos
    sponsi,
    neminemeorum
    tanquam'sponsum.
    Hoczelantamici
    sponsi,
    el noneamadmiltuni lascivo
    amore
    corrumpi.
    Oderunt
    quando
    sic amaniur. At-
    tenditezelantcmaniicum
    sponsi
    : cum vidcret
    spon-
    sam
    per
    amicos
    sponsi quodam
    raodo
    fornicari, ait,
    Audioinvobisscbismata
    esso,
    et ex
    parte
    credo
    (I Cor, xi, 18).Nuntiatum
    esl mihi de
    vobis,fralres,
    ab his
    qui
    sunt
    Cliloes, quia
    contenliones sunt in
    vobis, etunusquisquevestrumdicit, Egoquidem
    sum
    Pauli; ego
    vero
    Apollo;ego
    autem
    Cephce;ego
    aulem
    Chrisli. Divisusest Christus?
    Numquid
    Paulus
    pro
    vobis crucifixus
    est,
    aul in nominePauli
    baplizali
    eslis
    (Id. i, 11-13)?
    0 amicum! Amorem
    sponsee
    alienoe
    repellit
    a se. Nonvult seamari
    pro sponsa',
    utpossitregnare
    cum
    sponso.
    Commendala
    estergoJ Ec-
    clesia: et
    quando
    ascenditin
    ccelum,
    sicillis
    dixit, qui
    queerehant
    de
    finesoeculi,
    Dic
    nobis,quando
    ista
    fienl,
    et
    quandolempus
    adventus
    lui(Matth.xxiv,3)?
    Et
    iIle,!Vot_
    estvestrumscire
    tempora,quw
    Pater
    posuil
    insua
    pote-
    state.
    Audiquidnoverisamagistro,discipule
    : Sedacci-
    pietisvirtulemSpirilus
    sttncti
    supervenienlem
    invos
    (Act.
    i, C, 8).
    Et faclumest:
    quadragcsimo
    dieascenditin
    coelum
    ,
    et eccchodierno dieadveniente
    Spiritu
    san-
    clo
    implenlur
    omnes
    qui aderant, loquuntur linguis
    omnium
    gentium.
    Item
    ipsa
    unitas
    per linguas
    omnium
    gentium
    commendatur. CommendaturaDominore-
    surgente, commeiidaluraChrisloascenden.e;
    confir-
    malur ab
    Spiritu
    sanclohodievcniente. i
    SERMOCCLXIX
    *
    (a).
    mdie
    Pentecosles,-m.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Adventus
    Spiritus
    sancti.
    cumdono
    linguarumprwnunliat
    unitalemEccksim
    per
    oiuiies
    gentes.
    ConlraDonatislas. Adventum
    Spiritus
    sancli anniversaria fesiivitate celebramus. Htiicso-
    lemnis
    congregatio,
    solemnislectio
    ,
    solcmnissermo
    debclur. Illa duo
    persolulasunt, quia
    et
    frequenlis-
    simi
    conveiiislis,
    et cum
    lcgerelur,
    audislis. Redda-
    musct tcrtium: nondcsit
    obsequiumlingucc
    noslroe
    ei
    qui
    ct
    linguas
    omncsindoctis
    donavit,
    et
    linguas
    docloruminomnibus
    genlibussubjugavit,
    el diversas
    linguasgentium
    adunilatcmfidei
    congregavii/
    Fa-
    cluscst
    enimsubilodeccelo
    sonus, quasi
    ferre-
    lur llalusvehemens: et viscesunt illis
    lingucediviscc,

    velut
    ignis, qui
    el insedit
    super unumquemque
    co-
    rum;
    el
    cceperuntlinguisloqui,quemadmodumSpiri-
    lusdabateis
    pronunliare

    (Acl.u,
    2-4).
    Flatusenim
    illeiioii
    inflavit,
    sed
    vcgetavit: ignis
    illenoncrema-
    vit,
    sed excitavit.
    Impletum
    est in eis
    quod
    fuerat
    tantoanle
    prophetatum,
    IVotisntit
    loquelm,nequeser-
    mones,qttorum
    nonaudiantur voceseorum: ut deinde
    ad
    prcedicandumEvangeliumdistributi, quod sequi-
    tur, facerent,
    In omnemterramexiil sonus
    eorutn,
    el
    in
    fines
    orbislerrmverbaeorum
    (
    Psal.
    xvm, 4,
    5
    ).
    Quid
    enimaliud
    Spiritus
    sanctus
    prccnuntiabatinlinguis
    1
    Forte,sponso.
    *
    Emendatus adcl. d. r. t. vat.v.etadsirm.
    (a)Alias,
    exSirmondianis 21.
    1235
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1236
    omnium
    gentiura, quas
    donabat
    eis, qui
    unamtantum
    suee
    genlis linguam
    didicerant
    (quod
    indicium
    pree-
    senlicesuaetuncesse
    voluit),
    nisi omnes
    gentes
    Evan-
    geliocrediluras;
    ut
    primounusquisquefidelium, po-
    sieavero
    ipsa
    unitasEcclesiee
    linguis
    omnibus
    loque-
    retur?
    Quid
    adhcee
    dicunt, qui
    cluislianee
    societati,
    "quce
    inomnibus
    genlibus
    fructificatet
    crcscit,
    nolunt
    incorporari atque conjungi? Numquidnampossunt
    negare,
    etiam nunc in Christianos venire
    Spiritum
    sanctum? Cnr
    ergonunc nequeapud
    nos, nequeapud
    illos
    quisquamloquitur linguis
    omnium
    gcntium(quod
    tunc erat adventus
    ejus indicium),
    nisi
    quia
    nuncim-
    pleltir quod
    lunc
    significabalur?
    Tunc enimet unus
    fidelis
    linguis
    omnibus
    loquebatur
    : et iiunc uniias
    fidelium
    linguis
    omnibus
    loquilur. Iiaque
    etiamnunc
    omnes
    linguoe
    nostroc
    sunt, quoniam
    membrasumus
    corporis
    in
    quo
    sunt.
    2.
    Schismalicos,
    elsi
    Baplismumhabeanl,
    nonlamen
    habere
    Spirilum
    sanclum.
    Spiritus
    sanctus
    per
    Sacra-
    mentael sineSacramenlisdalus. Nec immerilo recte
    intelligilur, quamvisipsosBaplismum
    Cbristi babere
    faleamur,
    heerelicos non
    acciperc
    vel schismaticos
    Spirilumsanclum,
    nisi dum
    compagini
    adhecsciint
    unitatisper
    consortiumcharilaiis. Tuncenim
    genlium
    linguee
    etiam
    ipsorum
    erunt :
    quia
    ubi sunl
    illee,
    ibi
    et
    ipsi erunt,
    ineodemscilicel Chrisii
    corporeubique
    crcscente,
    servantcsunilatemsnirilus invinculo
    pa-
    cis
    (Ephes.
    iv,
    3).
    Hoc vinculum
    quem
    non
    alligat,
    scrvus esl. Non enim
    accepimus,
    sicul
    Aposlolusail,
    spiritum
    servilulisilerumin
    lunore;
    sed
    accepimusSpi-
    rilum
    adoplionisfiliorum,inquo clnmamus,Abba,
    Pct-
    ler
    (
    Rom.
    vm, 15).
    Proindeveraciler
    sapimus,
    ideo
    linguis
    omnium
    genlium
    dcmonslrasseillo
    lempore
    preesenliam
    suam
    Spirilumsanctum,
    ul etiamhoc
    temporc, quo
    senonita
    demonslrai,
    uoneumintelli-
    galur
    habere
    , quamvis
    sacramenlo
    Baptismi
    imbua-
    tur,
    quisquis
    abunitateomnium
    genliumseparalur.
    Et ne
    putarelur consequens
    esseut
    quisquisBaplis-
    mumTrinitatis
    babuerit,
    habeal eliam
    Spiritum
    san-
    clum;
    proptcrea
    eliamin
    ipsa
    unitatefaclaest tanta
    dislinclio,
    ut inveniainus
    quosdambaptizalosSpiri-
    tumsanclum
    posteanieruisse,
    ctiinad illosinSama-
    riam venissent
    Apostoli, quibus
    absentibus fuerant
    baplizati (Act. vm, 14-17)
    : alios
    aulcm,
    quodsingu-
    lareoccurril
    exemplum,
    eumante
    Baptismumperce-
    pisse;
    sicut
    loquenlePetro,
    Cornelioel eis
    qni
    cum
    illo
    erant, supernapotestate
    concessum
    est,
    cui homo
    contradicerenihil
    potest (Id. x, 44-48). Super
    alios
    mox
    baplizatos
    advenit;
    sicut
    super
    illuin
    spadonem,
    cui
    Philippus
    ex
    propheta
    Isaia
    cvangelizaveratChri-
    slum
    (a) (Id.
    vm,
    26-59). Super
    alios
    per
    manuimi
    imposiiipnemAposlolorum,
    sicut maxime
    plurimos.
    Super alios,
    nullo manum
    imponente,
    sed cunctis
    oranlibus;
    sicuteo
    ipso die,
    quem
    solemnilerhodie
    celebramus,
    cumessenl inuno conclavi cenlumvi-
    ginti
    animoecum
    Apostolis.Superaliquos,
    nec
    aliquo
    manum
    imponente,
    ncc
    aliquo oranle,
    sed verbum
    () DeCornelio,
    et de EunuchoCandacee
    regince,
    vide'
    supra,
    sermonem
    266,
    n. 1-6.
    Dei cunctis
    audientibus;
    sicut
    superillos, quospaulo
    ante
    commcmoravi,
    Corneliumet domesticos
    ejus.
    Cur
    igitur
    modo
    sic,
    modoautem
    sic,
    nisi ne
    aliquid
    hinc humanoe
    superbiee,
    sedtolumdivinee
    gratieepo-
    teslalique
    Iribtialur? Heec
    ilaquc
    dislinctiointer ac-
    ceplioncmBaptismi,et acccplionemSpiritus sancli,
    saiis nos
    inslruit,
    nehabcre hos coiitinuo
    Spirilum
    saiictum
    putemus, quos
    babere
    Baplismum
    non
    ncga-
    mus.
    Quanto
    magisillos, quos
    nonsolumnullacha-
    ritas cliristianceunitatisarmavil 1! CharilasenimDei
    diffusa
    eslincordibus
    noslris;
    non
    utiqueper
    nos
    ipsos,
    sedsicut
    sequitur, per Spirilum
    sanclum
    qui
    dattisest
    nobis
    (Rom. v,
    5). Quamobrcm
    sicut luiicindicabant
    adesse
    Spiritum
    sanctum in uno homine
    linguee
    omniuni
    gentium;
    sic eumnunc cbaritas indicatuni-
    tatisomnium
    genlium.
    5. Schismalicosanimales
    esse,
    nec habere
    Spirilum
    sanclum.Donalistascarerecharitale.

    Animalisaulem
    liomo,Apostoli
    verba
    sunt,
    non
    percipilqum
    sunt
    Spi-
    ritusDei
    (I
    Cor.
    u,
    14).
    Et
    ulique
    animales
    increpat,
    quibus
    ait:
    Vtiusquisque
    veslrum
    dicii,Egoquidem
    sum
    Pauli, ego
    aulem
    Apollo,ego
    vcro
    Cephm, ego
    autem
    Christi.Divisusesl Clmslus?
    Numquid
    Paulus
    pro
    vo-
    bis
    crucifixus
    esl? aul in twminePauli
    baplizali
    eslis
    (Id. i,12,13)?
    Sicutenim
    spirituales
    unitate
    gaudent,
    sicanimalesdissensionibus student. Dehis ct J udas
    aposlolusaperlissime
    scribens : Hi
    sunt, inquit, qui
    segreganl semetipsos,animales, spiritum
    nonhabentes
    (J udmiQ). Quid
    evidentius?
    quidexpressius?
    Desi-
    nant
    iiaqueinsipientes
    sibi
    blandiri, nobisque
    dicere:
    Quidaccepturi sumus,
    ciroiadvos
    accesserimus,
    cum
    jam
    nos
    Baptismum
    Chrisli habere fateamiui? Re-
    spondemus
    cis : Ilabetis
    BaptismumChristi;
    venite
    ul babeaiiset
    Spiriium
    Chrisli. Timete
    quodscripium
    est :
    Quisquis
    aulem
    Spirilum
    Chrislinon
    Itabet,
    liicnon
    est
    ejiis(Rom.
    vm,
    9).
    InduistisChristumformasacra-
    cramenti;
    induileimitalione
    exempli. Quoniam
    Chri-
    slus
    pro
    nobis
    passus
    esl,
    relinquens
    nobis
    cxempliim,
    ul
    sequamurvesligiaejus (I
    Pelr.
    u, 21).
    Noliteesseha-
    bentes
    formampielaiis,
    virtutemaulem
    ejusabneganles
    (IIT..H.1U, 5).Qu_caulciiimajorestvirtuspietatis,quam
    chariias unilalis? Diciturin
    Psalmis,
    Omnisconsum-
    malionisvidi
    finem
    : lalutntnandalum
    luumvalde(Psal.
    cxvui, 96). Quodmandalum,
    nisi de
    quo
    dictum
    est,
    Mandatumnovumdo
    vobis,
    ut vosinvicem
    diligalis
    (J oan. xin, 34). Quarelatum,
    nisi
    quia
    charilasDei
    diffusa
    cst in cordibusnoslris
    (Rom. v, 5)
    ?
    Quare
    omnis consummalionisesl
    finis,
    nisi
    quia pleniludo
    lcgis
    esl
    cliarilas;
    et omnislexinhocsennone
    recapilu-
    lalur,
    ineo
    quodscriplumcst, Diligesproximum
    tuum
    tanquam
    le
    ipsum(Rom.xm, 10, 9,
    e/ Galat.
    v, 14)
    ?
    Ilaaulem
    proximoslanquam
    vos
    ipsosdiligitis,
    utcum
    mali
    aliquid, quod
    nec
    visum,
    nec
    probatum
    est in
    vobis,
    credi de vobis
    nolilis,
    id
    quod
    nec
    vidislis,
    nec
    probatumaccepistis,
    de toto terrarumorbecre-
    dalis.
    4. Eos
    (actis
    non
    possedicere,
    DominusJ esus. Yide-
    1
    nicdeessevidetur
    aliquid.
    1237 SERMOCCLXX.
    1238
    mini vobis
    dicere,
    DominusJ esus. Et forte non inlel-
    ligeiites
    altenditis ad id
    quodApostolus
    ail; J Ven.o
    dicil,
    Dominus
    J esus,
    nisi in
    Spiritu
    sancto
    (I
    Cor.
    xu,
    3).
    Sedhoc
    quod ait, dicit, signate positum est,
    et
    proprio qtiodam
    niodo. Nemoenimdicil,
    DominusJ e-
    sus,
    nisi in
    Spirilu
    sanclo: sedsi dicit
    factis,
    nohSolis
    vcrbis. Nam
    possunt dicere,
    Dominus
    J esus,
    eliamdo
    quibus
    ail, Qumdictint, facite; qum
    autem
    faciunl, fa-
    cerenolile
    (Maiih. xxm, 5).
    Omnes
    heereses,quasuuV
    que
    eliamvos
    improbatis, dicunl,
    DominusJ esus. Nec
    utiquesegregalurus
    est de
    regno
    coelorum
    eos,
    quos
    invenerit in
    Spiritu
    sanclo;
    et tamen ait: Non omnis
    qui
    dicit
    milii, Domine,Domine,
    inlrabii in
    regnum
    cw-
    lorutn. SedJ Yemo
    dicil,
    Dominus
    J esus,
    nisi in
    Spirilu
    sanclo: nemo
    plane,
    sed eo modo
    quo
    dictum
    est,
    id
    est factis. Undcsecutus
    adjunxit:
    "Sedis
    qui facit
    vo-
    luntatemPalris
    tnei,
    qui
    in cwlis
    est, ipse
    intrabil in
    regnum
    cwlorum
    (Id. vu, 21).
    Dicit enim et de
    qui-
    busdam idem
    aposlolus, Confitenlur
    se twsse
    Deitm,
    faclis
    autem
    negani (Til. i, 16). Quemadmodumncga-
    lur
    factis,
    sic dicilur factis. Hoc mododicendi nemo
    dicil,
    Dominus
    J esus,
    nisi in
    Spirilu
    sancto. Si
    ergo
    unitati non
    accesserilis, segregantesvosmelipsos,
    ani-
    males
    erilis, Spirilum
    non habentes. Si autem ficte
    accesserilis, Spiritus
    sanctus
    disciplinmeffugietficlum
    ( Sap.
    i,
    5
    ).
    Tunc
    ergo
    vossanclum
    Spiritum
    habere
    cognoscite, qUaiido
    menlem veslram
    per
    siuccram
    charilalem unilati consenserilis heerere. Hecceis re-
    spondeamusdicentibus, Quidaccepturi
    sumus!
    nosque
    ipsos,
    fratres,
    exemplum
    illis bonorum
    operumprce-
    beamus,
    nec
    quia
    slamus
    superbientes,
    nec de
    jacen-
    tibus
    desperanles.
    SERMOCCLXX
    *
    (n).
    fndie
    Pcntecostes,
    v
    (b).
    1.
    DeSpiritu
    sanctodicendumcur die
    quinquageshno
    post
    Pasclta missussit.
    Quoniam
    sanclamsolcmnita-
    temcelebramusdiei tam
    sanctee,
    ut hodievenerit
    ipse
    Spiritus sanctus,
    admonet nos lam fcslivaet
    grata
    solcmniias,
    de
    ipso
    dono
    Dei,gratia Dei,
    et abundan-
    lia misericordiee
    ejus
    in
    nos,
    idest de
    ipsoSpiritu
    sauclo
    aliquid loqui.
    In scbola Domini
    condiscipulis
    loquimur. Magistrum
    cnim habetnus
    uiuim,
    in
    quo
    Oiimessumusunum:
    qui nos,
    ne forte de
    magisterio
    superbireaudeamus, admonuit,
    el
    ait,
    Nolitevocariab
    hominibus
    Rabbi;
    unus estenim
    tnagisler
    veslerChrislus
    (Malih. xxiii, 8).
    Subhoc
    ergo magistro, cujus
    cathe-
    dra ccclum
    est, quia
    erudiendi sumus' Litteris
    ejus,
    advertiie
    paucaqneedicam,
    donanle
    ipsoqui jubet
    ut
    dicam.
    Qui nostis,
    recolile
    ; qui ignorabatis, accipite.
    Saepe
    movetanimum
    pie
    curiosum,
    si tamen admitla-
    tur humana
    fragilitas
    et infirmitas talia
    perscrulari.
    Imoadmitlitur. Nonenim
    quod
    in
    Scripturis
    sanctis
    1
    muno
    Ms.,cujus
    calhedrain cwlo
    est, quoniam,
    eru-
    dkmdisutnus.
    "
    Collatus
    pariter
    ad cl. d. r. t. vat. v. et adSirm.
    (a) Alias,
    5exSirmondianis 22.
    (b)
    Citat Florusad II Cor.
    m,
    hoc litulo in manu.
    seriplis
    : Ex sermonede
    quinquagesimaPascliaa;

    proquopejus
    in
    excusis,
    Exsermonede pascha.
    tti
    uno
    manuscriptoinseribitur,
    de
    quinquagesitnci
    Paschee.
    ubi
    Spirilus
    sanctusmissusest
    super Apostoios.
    legilur,
    ideoclausumest ut
    negetur,
    et non
    potius
    ut
    pulsanti aperialur,
    dicente
    ipsoDomino, Petite,
    et ac-
    cipietis; qumrite,
    el
    invenielis;pulsate,
    et
    aperielur
    vobis
    (Matih. vn, 7). S:cpe ergo
    movet sliidiosorum ani-
    mum
    ', quare quinquagesimo
    die
    post
    Dominicam
    passioncm
    et resurrectionem missus fuerit
    promissus
    Spiriius
    sancius.
    2. Ciir
    Spiritus
    sanclusnon
    posselvenire,
    nisi abeunle
    Christo.Humanitas
    Cliristi,
    in
    qua
    humano
    affectuhw-
    rebcinl,
    oculis
    disciputorumauferri
    deljuit.Pelra
    super
    quamwdificalaEcclesia, ipse
    estChrislus.Ubi
    primuni
    illudadmoiieoCharilatem
    vestram,
    ut
    aliquantum
    vos
    considerarenon
    pigeat, quare
    dictumsit ab
    ipso
    Do-
    nitiio,
    Non
    poleslillevenire,
    nisi
    ego
    abiero.
    Quasi
    ali-
    quid,
    ut scciindiini carnalemsensum
    loquamur, quasi
    aliquid
    in
    supernis
    Domitius Christus
    servaret,
    et
    indc desccndens hoc
    quod servabat,
    sancto
    SpirituE
    commendassci,
    ct ideoadnosvenirenon
    posset,
    nisi
    illercdiissct
    qui
    commcndatum
    reciperel;
    aut
    quasl
    nos
    utrumque
    ferrenon
    valeremus,
    nec
    ulriusquc pos-
    semus lolerare
    precsentiam.Quasi
    veroalter abaltero
    separctur;
    aut
    quando
    ad nos
    veniunt, ipsi augustias
    patianlur,
    acnon
    polius
    nosdilatcmur.
    Quid
    sibi
    erg*
    vult,
    Non
    potest
    ille
    venire,
    nisi
    ego
    abiero?
    Expedit
    enim,
    inquit,
    vobisut
    ego
    eant. Namsi non
    iero,
    Para-
    clelusnonvenietad vos
    (J oan. xvi,
    7).
    Hoc
    ergo quid
    sii, quantum
    vel
    capimus,
    vel
    ecslimamus,
    vel
    ipso
    donante
    percipimus,
    vel
    quce
    credimus
    loquimur 2,
    breviler
    accipiat
    Charitas vesira. Yidetur
    mihi, quod
    discipuli
    circa formamhumanamDomini Christi ftie-
    rant
    occupati,
    et
    lanquain
    hominesinhominehumano
    lenebanlur affeclu. Yolebataulemeosafteclum
    potius
    habere
    divinum,
    alque
    ita de carnalibus facere
    spiri-
    tuales:
    quod
    non fit homo nisi dono
    Spirilus
    sancti.
    Hoc
    ergo
    ait: Mittovobis
    donum, quo
    efficiamini
    spi-
    rituales;
    donum scilicet
    Spiritus
    sancli.
    Spirituales
    autemfieri non
    polerilis,
    nisi carnales essedestileri-
    tis. Carnales vero esse
    desisteiis,
    si forma carnis a
    vestris oculis
    auferatur,
    ut formaDei vestris cordibus
    inseratur 3. Ex bac cnim hiimana forma
    Dominus,
    hoc est forma
    servi, Semetipsum
    exinanivit
    formam
    servi
    accipiens(Pliilipp. n, 7)
    : ex hac
    igitur
    forraa
    servi Pclri eliam lenebaiur
    affectus, quando
    euni
    quem
    miiltum
    amabat,
    mori timebat. Amabat enim
    Domiiiuni J esuin
    Chrislum,
    sicut homo hominem
    ;
    sicut carnalis
    carnalem,
    nonsicut
    spiritualis majesla-
    lem. Unde hoc
    probamus? Quia
    cum
    interrogasset
    ipse
    Doininus
    discipulos suos, quis
    abhominibus di-
    ceretur,
    et aliorum
    opiniones
    recolendo
    dixissent,
    quod
    aliieumdicerent
    J oaniiem,
    alii
    Eliam,
    alii J ere-
    miani,
    aut unumex
    Prophetis;
    ait
    illis,
    Vosauiein
    quem
    meessedicitis?Et Petrus unus
    pro ceeteris,
    unus
    pro
    omnibus
    *,
    Tu
    es,
    inquit,
    ChristusFilius Dei vivi.
    Hoc
    oplime,
    veracissime: merilo lale
    resporisum
    ac-
    1
    lu imo
    Ms., Smpeergo tnovet,
    sludiosiansanclm
    scripturm
    animum.
    2
    IdemSis.
    habet,
    vel
    quia
    credimus
    toquitur.
    3
    Idem
    Ms.,
    ttt
    forma
    Deivestrismentibusinseratur.
    4
    idem
    s:s.,
    El reirus tinus
    pro cwleris,
    umlcts
    ,pro
    oinnibus
    1239 S. AUGUSTINIEPlSCOPI
    1240
    cipere
    meruit,
    Beatus
    es,
    Simon
    Bar-J ona, quia
    non
    tibi revelavitcaroet
    sanguis,
    sedPater meus
    qui
    incm-
    lis est. Et
    ego
    dico
    libi, quia
    lu dixisli
    mihi; dixisli,
    audi;
    dedisli
    confessionem,
    recipe
    benedictionem:
    ergo,
    Et
    ego
    dico
    libi,
    TuesPetrus:
    quiaegopetra,
    tu
    Petrus;
    neque
    enim a Petro
    petra,
    sed a
    petra
    Pe-
    trus, quia
    non a christiano
    Christus,
    sed a Christo
    cbrislianus. Et
    super
    hane
    petratnmdificabo
    Ecclesiam
    '
    meam: non
    supra
    Pelrum
    quod
    tues
    ;
    sed
    supra pe-
    "
    tram, quani
    confessus es.
    J Edifieabo
    autemEcclesiam
    '
    meam: eedificabo
    te,
    qui
    in bac
    responsionefiguram
    gestas
    Ecclesiee.Hocet
    ceeiera, propter quod
    dixerat
    Petrus,
    TuesChristusFilius Dei vivi: et
    audierat,
    ut
    nieministis,
    Nonlibi rcvelavil caro el
    sanguis,
    id
    esl,
    liumana
    mens,
    humana
    infirmitas,
    humana
    imperitia,
    sedPater tneus
    qui
    incwlisest. Deinde
    ccepit
    Dominus
    J esus suam
    prcedicerepassionem,
    etostendere
    quanla
    esset ab
    impiis perlaturus.
    HicPetrus
    expavit,
    ct ti-
    muit ne
    perirel
    morleChrislus FiliusDei vivi.
    Ulique
    Chrislus Filius Dei
    vivi,
    bonus de
    bono,
    Deusde
    Dco,
    vivusde
    vivo,
    fonsvileeet vera
    vita,
    perdere
    mortem
    venerat,
    non
    perire
    a morle. Tamen ut homoPetrus
    exterritus, cujus erat,
    ut
    dixi,
    circaChristi carnem
    liumanus affeclus:
    Propitius, inquit,
    tibi
    eslo,Domine;
    absit,
    non
    fial
    islud. Et Dominus lalia verba
    digna
    et
    congrua rcsponsione
    confutat.
    Quomodo
    illi' confes-
    sioni
    dignam
    laudem
    dedit,
    sic eliamhuic
    trepidationi
    dignamcorreplionem
    2
    :
    Redi, inquit, retro,
    satanas.
    Ubi est
    illud,
    Bealus
    es,
    SimonBar-J ona?
    Distingue
    verba
    laudanlis,
    et coercenlis :
    distingue
    causas con-
    fessionis,
    et
    trepidationis.
    Causa confessionis: Non
    libi revetavilcaroet
    sanguis,
    sedPater tneus
    qui
    incm-
    lis esl. Causa
    trepidationis
    : Non etiitti
    sapisqum
    Dei
    sunt,
    sed
    qum
    hominissunt
    (Mallh. xvi, 13-23).
    Nolle-
    mus
    ergo
    ut tallbus
    dicetur, Expedil
    enimvobisut
    ego
    vadam? Nisi
    ego abiero,
    Paraclelus non venielad
    vos.Nisi
    aspectibus
    carnalibus vestris humana forma
    sublrahatur,
    divinum
    aliquid capere, sentire, cogitare
    minime
    poteritis.
    Hoc sit satis.Inde
    oportebat
    ut
    post
    resurrectionem et ascensionemDomini J esu
    Christi,
    ejus
    de
    Spirilu
    sancto
    promissio coropleretur.
    Sic
    cnimct
    ipse
    J oannes
    evangelista
    ex
    persona
    suadixe-
    rat, quando
    J esus eumdem
    significansSpiritum
    san-
    ctum
    clamaverat,
    dicens : Si
    quis sitit,
    veniat ad
    me,
    el
    bibal;
    et flumina
    aquae
    viveefluenl deventre
    ejus.
    i Secutus enim
    Evangelista
    ait: Hocautem
    dicebat de
    Spiritu, quemaccepturi
    erant ii
    qui
    iueum
    credituri erant. Nondumenim erat
    Spiritus dalus,
    quia
    J esus nondum fuerat
    glorificatus

    (
    J oan.
    vn,
    37-39
    ).
    Glorificatus est
    ergo
    Dominusnoster J esus
    Christus resurrectione et
    ascensione,
    et
    misit
    Spiri-
    tumsanclum.
    3. Posl
    quadragesimum
    diemAscensioniscur decimo
    dievenerit
    Spiritus
    sanclus.
    Quadragenariinumeri
    sacra-
    menlum. Denarii
    mysterium.Spirilus
    sanctusdiedeci-
    movenit ut
    significeturlegemimpleri pergraliam.
    Lex
    sine
    graliaquomodo
    lilteraestoccidens,
    Spiritus
    sunctus
    1
    Abest,illi,
    aMs.
    *
    ineodem
    Ms.,
    coercitionem.
    missusut
    impleretur
    tex. Sicut autemdidicimusex Li-
    bris
    sanctis, quadraginla
    dies
    coraplevit
    cum
    discipu-
    lis suis
    post resurrectionem,
    manifeslans
    eis,
    ne ali-
    quid
    iictuin
    existimarenl,
    resuscitali
    corporis
    verila-
    lem,
    inlrans cumeis et
    exiens,
    manducans ct bibens.
    Quadragesimo
    autem
    die, quem
    anlehos dccemdies
    celebravimus,
    ineorum
    conspectu
    ascendit in
    ccelum,
    promissus
    ut
    ibat,
    ita venturus
    (Acl. i, 3-11);
    lioc
    est informa
    humana,
    quajudicatus est,
    inilla
    judi-
    caturus. Yoluit aliadie
    quam
    asccndit mittere
    Spiri-
    tum
    sanclum;
    non saltem
    post biduum,
    vel
    triduum,
    sed
    postdecem
    dies.
    Heecquecstioperscrutari
    et in-
    terrogare
    nos
    compulit
    nonnullas lalebras numero-
    rum.
    Quadraginta
    dies
    quater
    habent decem. Com-
    mendalur hoc
    numero, quanlum
    mihi
    videtur,
    sacra-
    raenlum. Hominesenimhominibus
    loquimur;
    etrecle
    Scripturarum
    tractatores
    dicimur,
    non noslrarum
    opinionum
    affirmalores. Numerus
    ergo
    iste
    quadrage-
    narius, quater
    habens
    decem, significal,
    ut roihi vi-
    detur,
    sccculum
    hoc, quod
    nunc
    agimus
    ct
    peragi-
    mus; agimur
    ct
    peragimur,
    cursu
    lcmporum,
    rerum
    instabiliiate,
    decessione el
    successione, rapacilale
    volatica,
    ct
    quodam
    fluvioreruin non consistenlium.
    Secculumhoc
    ergo significatur
    hoc
    numero, propler
    mundi
    quadriparlita lempora, queeimplent annum;
    quadripaiTiloseliamcardinesipsiusmundi,
    notosom-
    nibus,
    et
    seepe
    ab
    Scriptura
    sacracommemoratos: Ab
    Orienleel
    Occidenle,abAquilone
    el
    Meridiel(Luc. xm,
    29).
    Per beec
    ergo tempora quadripartita,
    et
    permun-
    dum
    quadripartitum, praedicatur
    lex
    Dei, lanquam
    de-
    narius numerus. Undect
    Decalogusprimiluscommen-
    datur. In decem enim
    preeceptis
    Iex constiluta est:
    proplereaquia
    videtur inislodenarionumero
    quoedam
    perfectio. Usque
    ademn
    quippe
    numeriim
    progressus
    est
    numerantis,
    et indereditab uno
    usque
    ad
    decem,
    rursus adunum2.
    Siccentena, sicmillena; sicsupra,
    denariis
    quibusdamcomplicanlibus,
    inlinitecrescilsil-
    va numerorura. Perfecta
    itaque
    lexin
    denario,
    el lex
    prcedica.apermundumquadripar_itum,quaterdeniqua
    draginta
    iiunl. Docemur
    autera,
    inhac conversalione
    saeculi
    hujus
    cum
    sumus,
    absiinerenosa
    cupiditalibus
    scecularibus :
    quod significat jejunium quadragena-
    riumnotumomnibus
    Quadragesimce
    nomine. Hoclibi
    preccepitLex,
    hoc
    Prophetia,
    hoc
    Evangelium.
    Ideo
    quia
    hoc
    Lex, jejunavil quadraginla
    diebus
    Moyses
    :
    quia
    hoc
    Prophetia, jejunavit
    diebus
    quadraginta
    Elias :
    quia
    hoc
    Evangelium, jejunavit quadraginla
    diebusDominus Christus.
    Impletis ergo postquadra-
    gintadiesaliis
    decem
    diebus,
    denario numero
    semel,
    denario numero
    simpliciter ,
    non
    quadrupliciter,
    venit
    Spirilus sanclus,
    ut lex
    impleatur per gratiara.
    Lex enimsine
    gratia
    littera est oecidens. Sienimdala
    esset
    lex, inquit, qumpossel vivificare,
    omninoex
    lege
    esset
    juslitia.
    Sed conclusit
    Scriptura
    omnia sub
    pec-
    cato,
    ul
    promissio
    ex
    fide
    J esuChrislidarelurcredenlibus
    (Gulal.ni, 21,22).
    Ideo,
    Liltera
    occidil,Spirilus
    aulem
    1
    Sirm.
    ferl, mari,
    ut
    legitur
    serm.
    266,
    n.
    C;
    al
    VulgaU.
    habet, auslro,
    et
    greecum,
    noicm. M
    2
    innostro
    MS.,
    etrursusadunum.
    5241
    SERMOCCLXX. 142
    vivijicat(II
    Cor.
    in, 6).
    Non ut aliud
    impleas, quam
    tibi
    per
    Litteram
    jubetur
    : sedsolalittera reum
    facit,
    gralia
    et a
    peccato
    liberat',
    et lilteramdonat
    impleri.
    Undefitper gratiam
    remissioomnium
    peccatorum,
    et
    fides
    quceper
    dilectionem
    operatur.
    Nolite
    ergoputare
    damnalamesse
    litteram, quia
    dictum
    est,
    Litieraoc-
    cidit. Hocest
    enim,
    littera reos facit. Datur
    praece-
    ptum,
    non
    adjuvarisgralia
    : continuo te invenis non
    solumnon
    operaloremlegis,
    sed etiamreum
    preeva-
    ricalionis. Vbi enimnonesl
    kx,
    nec
    prmvaricatio(Rom.
    lv, 15).
    Non
    ergo reprehensa
    esl
    lex,
    cumdictum
    est,
    Littera
    occidit,Spirilus
    autem
    vivificat,quasi
    illam
    condemnarel,
    et istumlaudaret : sed Litlera
    occidit,
    solalitterasine
    gralia. Exemplumaccipite.
    Haclocu-
    tione dictum
    esl,
    Scienlia
    inflat. Quid est,
    Scientia
    inflal
    ?Scientiadamnataest?Si
    inflat,
    melius
    imperiti
    remanebimus. Sed
    quoniam adjunxit,
    Charilas vero
    mdifical(I
    Cor.
    viu, 1); quoraodoubiadjunxit, Spiritus
    dutem
    vivificat,
    dedit
    inlelligi,
    Littera sine
    Spirilu
    oc-
    cidit,
    cum
    Spiritu
    vivificat,
    el
    impleri
    litterara
    facit;
    sic scienliasinechariiate
    inflat,
    cbarilas cumscientia
    eedilicat.
    Ergo
    missusest
    Spiritus
    sanctus,
    utIex im-
    plereiur,
    et fierct
    quod ipse
    Dominus
    dixerat,
    Non
    veni
    legem
    solvere,
    sed
    adimpkre(Mailh. v, 17).
    Hoc
    donat credenlibus,
    hoc donat
    lidelibus,
    hocdonat eis
    quibus
    dat
    Spirilum
    sanelum.
    Quanto
    fit eo
    quisque
    capacior,
    tanload
    operandamlegem
    fil facilior.
    4. Lexchdrilate
    impklur,
    nonlitnore
    pwnm.
    Timor
    -
    aitus
    caslus,
    alitts servilis. Chartiasex
    Spirilu
    sancto.
    DicoenimDilectioni
    vestrcc, quod
    et vos
    considerare,
    et facile videre
    polerilis
    : charitas
    implet legem
    2.
    Timor
    poenarum
    facit hominem
    operari,
    sed adhuc
    serviliter. Si enim
    proplerea
    facis
    bonum, quialimes
    pali
    malum,
    aul
    propterea
    nonfacis
    malum, quia
    limes
    pati
    malum;
    si
    aliquis
    tibi
    promitteret impunitatem,
    sialim
    comprchenderes iniquitalem.
    Diceretur
    tibi,
    Securus
    esto, nihilpatieris
    mali, fac;
    faceres. Timore
    enim
    pcenee
    revocabaris,
    non dilectione
    justitice
    3.
    Nondum enim dete charitas
    operabatur.
    Vide
    ergo
    quemadmodum
    charitas
    operetur.
    Sic amemus
    quem
    timemus,
    ut eumcastoamoretimeamus. Namet uxor
    casta limet virum. Sed discerhe istos timores. Uxor
    caslalimel ne aviroabsentedeseratur: uxor adulte-
    ra timet ne a viro
    superveniente compreliendatur.
    Charitas_ergo implet legem
    :
    quia perfecta
    charitas
    foras
    tnitlit limorem
    (I
    J oan.
    IV,18);
    limoremscilicet
    servilem,
    de
    peccato
    venientem.
    Namtinwr Dotnini
    caslus
    pertnanet
    in swculum
    swculi
    (Psal.
    xvin, 10).
    Si
    ergo
    charitas
    implet legem,
    unde estista cbarilas?
    Rccolite, advertite,
    et
    videte, quia
    donum
    Spiritus
    sancti est charitas. Charitas enitnDei
    diffusa
    esl in
    cordibusnoslris
    perSpirilum
    sanclum
    qui
    dalusesttw-
    iis
    (Rom.
    v, r_).Meriloitaque
    implelis
    decemdiebus,
    quo
    numero
    legis
    eliam
    perfeelio
    commendalur,
    Do-
    minusJ esus Cliristus misit
    Spirilum
    sanctum:
    quia
    1
    Noster.
    is., gralia
    el arealuliberat.
    -
    nicadditurineodemMs.,
    timornon
    impiel,
    charitasim-
    plet.
    3
    iri
    aliquot
    Mss.,
    deleclatione
    jttslitiw.
    Eadernleoliore-
    ncrituri_iiios.ro
    codicesttpracomiaemoralo.
    gratia
    donat nobis
    implereIegem, quam
    non venit
    solvere,
    sed
    adimplere.
    5.
    Spirilus
    sanctuseommendatusin
    septenario
    nume-
    ro.
    Sanclificatio
    etvacatio
    seplitnw
    diei.
    Spiritus
    aulem
    sanctus in
    Scripluris
    sanctis
    septeuario
    numero solct
    commendari,
    non dcnario : lex
    denario, Spiritus
    sanctus
    septenario. Qtiia
    lex
    denario,
    notum est:
    quia Spiritus
    sanctus
    septenario,
    coromemoramus.
    Primo in
    ipsolibro,
    in
    capile
    libri
    qui
    inscribitur Ge-
    nesis,
    cnumerantur
    opera
    Dei. Fit
    lux,
    fit
    ccelum,
    quod appellatum
    est firmamenlum inter
    aquam
    et
    aquam;
    nudatur
    arida, separatur
    marea
    terra,
    datur
    terrx oranium
    stirpium
    fecunda
    conceplio;
    fiunt lu-
    minaria
    majus
    et
    minus,
    sol
    etluna,
    et ccclera
    sidera;
    producunt aquee
    fetus
    suos,
    terra suos
    ;
    fit homoad
    imaginem
    Dei:
    complet
    Deus
    opera
    sua omniasexlo
    die;
    innullis
    operibus
    Dci tot enumeratis
    atque
    com-
    plelis
    soniiit sanctilicatio. Dixit
    Detts,
    Fiat
    lux;et
    facla
    estlux: elviditDenslucem
    quia
    bonaest: nondi-
    xit,
    sanciificavit Deus lucem: Fiat
    firmamentum
    : et
    faclum
    est : viditDeus
    quia
    bonumcst: necdictumest
    quia
    sanclificatumest firmamentum. Ita
    etceetera,
    ne
    in rebus manifestissimis
    immoremur, usque
    ad illa
    quoe
    scxtadiefacla
    sunt,
    cumhominecreato adima-
    ginem Dei,
    enumerantur
    omnia,
    nihil sanctificatum
    dicilur. Yenlumest ad
    septimumdiem,
    ubi nullum
    opus
    factum
    est,
    sedvacaiio Dei
    insinuatur,
    el sancti-
    ficavitDeusdiem
    sepliroum.
    In
    septenario
    dierumnu-
    inero
    prima
    sonuit
    sanctificatio, Scripturarum
    locis
    omnibus
    quoesita
    et bic
    primitus
    inventa. Ubi
    quies
    Dei
    commemoratur, quies
    eliam noslra insinuatur.
    Nonenimlaboravit
    Deus, utquietisindigerel; etquasi
    post
    laborcm die feriato
    gratularetur,
    sanctificavit
    eum
    diem, quo
    vacare
    permissum
    est. Carnalis es-t
    ista
    cogitatio,
    Insinuataestnobis
    quiespost
    bona om-
    nia
    operanostra,
    sicut
    insinuataeslDeiquies postom-
    niabona
    opera
    sua. Fecil enimDetts
    omnia,
    et ecce
    otnniabona valde. El
    requievil
    Deusindie
    seplima
    ab
    omnibus
    operibus
    stiis
    quw(ecit(Gen. I-H, 3). Requie-
    scere viset tu?Fae
    primo opera
    bona valde. Sic da-
    taestJ udaeisobservalio sabbali
    carnaliter,
    sicufcoe-
    tera, significantibus
    sacramentis. Yacalioenim
    quee-
    dam
    imperata
    est: vacalioilla
    quodsignifical,
    tu
    age.
    Yacatio enini
    spiritualis, tranquillitas
    est cordis :
    tranquillilas
    autemcordis
    provenit
    deserenitalebonoe
    conscientioe.
    Ergo
    ille vere observat
    sabbatum, qui
    non
    peccal.
    Ilaenim
    preecipiluriIlis,quibusobservan-
    duin sabbalum
    preecipitur
    : Oinne
    opus
    servilenon
    fa-
    cielis
    (Levit.
    XXIII,7).
    Omnis
    qui facitpeccalum,
    ser-
    vus est
    peccati
    (J oan. vni, 34). Septenarius ergo
    nu-
    merus dicatus cst
    Spiiitui sancto,
    sicutdenarius
    legi.
    Heccet Isaias
    propheta
    insinuat hoc in
    loco,
    ubi dicil:
    hnpkbit
    euni
    Spirilitssapienlim
    elintellectus
    (numera),
    consilii et
    fotiitudinis,
    scienliwet
    pielatis, Spiritus
    ti-
    morisDei
    (Isai. xi, 2).
    Veluti descendens adnos
    gra-
    lia
    spiritualis,
    a
    sapientiaincipit,
    lerminatad timorem.
    Nos autemascendentes,
    ab imo adsumroa
    tendenles,
    incipere
    debemus a
    timore,
    et terminare ad
    sapien-
    4245
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1244
    tiam. lnitiumenim
    sapientim
    limorDomini
    (Psal.
    cx,
    10). Longum est,
    et
    supergreditur
    vires nostras'
    etiamsi non vestram
    avidilatem,
    omnia leslimonia
    commemorare de
    sepienario
    numcro, quod
    attinet
    ad
    Spirilum
    saiictum. Isla
    ergo
    suffccerint.
    0. Lex
    per
    denariutnel
    Spiritus
    sanclus
    per seplena-
    riuinin
    qitinquagenario
    cominendatux.Illud nunc at-
    tendile, qtiemadmodum
    , quoniampcr graliamSpiri-
    tus sancli lex
    implctur,
    ct denarius numcrus comme-
    morandiisfuit et
    commendandus,
    sicut
    jam
    oslendi-
    raus,
    ct
    seplenarius propler ipsam gratiamSpiritus
    sancti. Commendabat Chrislus denario
    numero, post
    deceindies mittens
    Spirilum
    sanclum
    , ipsam lcgem,
    quamjubebat impleri.
    Ubi
    ergo
    inveniemushic com-
    mendiitioiiem iiumeri
    septenarii
    maxime
    propter
    ipsuin Spiritum
    sanctum? Ilabes in' Tobi;c libro
    ipsam
    festivilalem
    ,
    id esl Penlecosteii
    ,
    constare de
    septiinanis(Tob. n, 1,
    sec.
    LXX).Quomodo?Seple-
    nariuni
    multiplicaper ipsum,
    hoc csl
    septeni per
    se-
    plem, quod
    in scholisdiscitur :
    sepliesscptero
    fiunt
    quadraginla
    et novein. Ad hanc
    septenarii
    formam
    ,
    ralione
    septempcr seplem
    a
    :
    (quoniamipscSpiritus
    sancius
    colligitnos,
    el
    congregat
    nos : undeet
    ipsum
    adventus sui
    primumsignumdedit,
    ul illi
    qui
    cumac-
    ciperent,
    etiam
    singuli liuguis
    omnibus
    loquerenlur.
    Congregalur
    eiiimunilas
    corpoiis
    Cbrisli ex omni-
    bus
    linguis, per
    omnes scilicct
    gcnles
    loto terrarum
    orbe diffusas.El
    quod
    unus tuneomnibus
    linguis
    lo-
    qucbaiur, ipsam
    unilaiem in
    linguis
    omnibus futu-
    ramlesiabatur. Dicit autcm
    Aposlolus, Suffereulcs
    invicemindikciione
    , quod
    est cbaritas : salis
    agenles
    servareunitatein
    spirilus
    in vinculo
    pacis[Epltes. iv,
    2e/
    3]. Quiaergo Spiritus
    sanclus cx multisinunum
    colligit
    nos:
    capitur
    autem
    per bumilitatem, repellitur
    per superbiam. Aqua
    est enim cor huniile
    lanquam
    locumconcavuin
    quocrens,
    ubi consistat: elalioneau-
    tcm
    superbiae, lanquam
    tumorc
    coilis,
    repulsa
    labi-
    lur : uiide dicium
    est,
    Deus
    superbisresistil,
    humili-
    busaulemdal
    graliam[J acobi iv, 6]. Quidest,
    dat
    graiiam?
    Dat
    Spiritum
    sanclum.
    Implel humiles,
    quia
    eapaccs invenil). Ergoquia
    hcecila
    suiit,
    ad
    quadra-
    gintanovem, qui
    cfficiunlur de
    seplempcr septem,
    ut
    fial
    Pentecoste,
    unus
    udditur.et uuitas commeiidalur.
    7.Deduabus
    piscalionibus,
    el
    depiscibuscentumquin-
    quaginlatribus, caplis posl
    resurreclionem.
    Quia
    infir-
    mitateni noslrara
    adjuval apud
    DominumDeumno-
    strum sludium Charitatis
    vestree, aliquid accipite,
    quanlum
    mibi
    videtur,
    lanlo dulciuscum
    expositum
    fuerit, quanlo
    abslrusius si non
    exponalur.
    Antere-
    surrectionem, Dominus
    jussit discipulis suis,utiii
    mare mitlerent
    retia, quando
    eos
    elegit. Miserunt,
    ceperunl piscium
    miiltitudiiicm innumerabilem
    ,
    ita
    utrclia
    ruinperentur ,
    et onerata
    navigiamergeren-
    tur. Nori autem
    preecepit
    in
    quampartem
    mitterent
    retia,
    sed tanlum
    ait,
    Miliiterelia
    (Lttc. v, 1-7).
    Si
    1
    nic
    sequiliir
    in
    Ms.,
    seci
    quid facimus
    ?
    Deprecemur
    ipsum
    medtcum
    jejunantes,
    ac
    reliqua
    sermonis
    557,
    n.
    S,
    quae
    hiclibrariioscitantmmaleasstttasunt.
    a
    sirm.,
    Adhanc
    septenariifortnamrationis,sepleiuper
    seplcm.
    '
    cnim
    preecepisset
    ut in dexieram
    partem mitterenl,
    solos bonos
    significaret
    capi
    : si in
    sinislram,
    solos
    roalos.
    Quia
    vero
    passira
    missa
    sunt,
    nec indexte-
    ram,
    nec in
    sinislram
    ;
    et bonos et malos. Heecest
    Ecclcsice
    significatio preesenlis
    temporis,
    inhoc soe-
    culo. Namet
    illi servi missi ad
    invitatos exierunt:
    et
    quoscumque
    invenerunt bonos et malos adduxe-
    runt,
    et
    impletce
    sunt
    nupiice
    recumbentium
    (Matlli.
    xxii, 10). Congregantur
    ergo
    nunc el boni el "mali.
    Quare
    autemet schismala
    fiunt,
    si nonrelia disrum-
    punl? Quare
    plerumque
    turbarum
    carnaliummale
    tumultuantium
    scandalis
    urgelur Ecclesia,
    si nonet
    navigia premunt
    ?Hoc
    ergo
    Dominus ante resurre-
    clionem. Post resurreclionemauteminvenit
    piscantes
    similiter
    discipulos
    suos:
    jussit
    idemmitti
    relia,
    non
    utcumque
    et
    passim, quiajampost
    resurrectionem.
    Post
    resurrectionem enini
    jamcorpus ejus, quod
    est
    Ecclesia,
    malos non habebit.
    Mittile, inquit,
    reliain
    dexleratn
    patiein.
    Missa sunl relia
    ,
    eo
    jubente,
    in
    dexteram
    parlem,
    et
    capti
    sunt
    pisces
    cerli numeri.
    Namiili sine
    numcro,
    illi
    quibus signilicabatur
    Ec-
    clesia
    ,
    quee
    nuuc
    agitur , tanquam
    ex illa
    captura
    :
    Annunliaviel loculus
    sum,
    tnultiplicaii
    sunl
    super
    nu-
    merum
    (Psal.
    xxxix
    , 6). Inlelligunlur
    crgo quidam
    supernumerarii, quodam
    modo
    superflui:
    coHigunlur
    lameii. Ibi vero in dextera
    capiuntur pisces,
    et nu-
    merali,
    et
    magni.
    Qui
    enim
    fecerit, inquit,
    e/ sicdo-
    ctierit,
    tnagnus
    vocabiiurin
    regno
    cmlorum
    (
    Mailh. v
    ,
    19). Ergo capti
    sunt
    pisces magni
    numero centum
    quiiiquagiiita
    tres,
    Quemnon
    moveat,
    non frustra
    istumnumerum commemorari ? Non enimverenihil
    signilicaus Dominus,
    aut hoc
    ipsum diceret,
    Mittile
    relia;
    aut
    pertineret
    ad euni ut in
    parlem
    dexlerara
    milterenlur.
    Significat
    eliam iste numerus ceniura.
    quinquaginla
    tres : el
    periinuit
    ad
    Evangelistam
    di-
    cere, quasi respexisset primam
    illam
    capturam,
    ubi
    relia
    disrupla
    schismala
    significaverunl;
    quia
    inilla
    Ecclesia vitee eeterneenulla erunt
    sehismata, quia
    nulla
    dissensio;
    omnes
    magni, quia
    charitate
    pleni:
    quasi ergo
    illud
    quod primo
    faclumest ad
    signifl-.
    candaschismata
    respexisset, pertinuit
    adctimdicere
    inista secunda
    captura,
    Et cum
    lammagni essent,
    relianonsunt
    disrupta(J oan. xxi, 1-11). Quid
    itaque
    dextera
    pars significaverit,
    dictum
    est,
    quia
    omnes
    boni.
    Quid
    magnitudo,
    dictum
    est, quiaqui feceril
    el
    sic
    docuerit, tnagnus
    vocabilurin
    regno
    cmlorum.
    Quid
    eliamillud
    quod
    retianonsunt
    disrupla,
    dictum
    est;,
    quia
    tunc non sunt schismala.
    Quid ergo
    centum
    quinquaginta
    tres? Numerusiste non
    uliqueipse
    erit
    sanclorum numerus.
    Neque
    enim cenium
    quinqua-
    giiita
    tres erunt
    sancti;
    cum soli
    illi,
    qui
    se cum
    mulieribus non
    coinquinaverunt,
    duodeeiesduodena
    milliacommemorentur
    (Apoe.xiv, 1-4).
    Sedisle nu-
    merus, tanquamarbor,
    a
    quodam
    scminevidetur suc-
    crescere. Semen autem
    hujus magni
    numeri
    quidam
    minor numerus
    est, qui
    est
    decem
    et
    septem.
    Decem
    el
    seplem
    faciunl cenliim
    quinqnaginta
    tres. Si vero
    compules
    ab uno
    tisque
    addecemet
    seplem,
    et addas
    numeros omnes: namsi ab uno
    usque
    addecem
    e.
    1245
    SERMOCCLXXI.
    1246
    septem
    numerosnonaddas, quos
    commemoraslotos,
    iionerimt nisi decem
    et
    scptem
    : si autcmitaiiume-
    res :
    unum, duo, tria;
    sicut unum ct duo el triafa-
    ciunt
    scx,
    sex
    quatuor
    et
    quinquc
    faciunl
    quindecim
    :
    sic
    pervenisusque
    ad decem et
    seplcm, portans
    in
    digitis
    cenlum
    quinquaginta
    tres. J am
    ergo
    rccole
    ,
    qnod paulo
    anie commemoravi
    et commendavi,
    et
    vide
    quos,
    et
    quidsignificent
    dcccmct
    septcm.
    De-
    cem,
    lex
    ; septem, Spiritus
    sanclus. Unde
    quid
    intel-
    ligimus,
    nisf eosfuturos in Ecclesia
    resurreclionis
    _clernoc,
    ubi schismalanon eruut,
    ubi mors nonli-
    mebilur, quia post
    resurrectioncm
    fttlura est;
    eos
    ergo
    ibi futuros,
    ctcumDominoviciurosinccterinim,
    qui lcgem
    implevcriui
    per graiiamSpiritus
    sancli et
    Dei donum, cujtis
    fesiacelebramus?
    SERMOCCLXXl*().
    indie Pentccosles,
    v
    (b).
    Diesnobis
    , fratres, gratus
    illuxit, quo
    sancta Ec-
    clesiafidelium
    fulgel aspectibus,
    fervet
    in cordibus.
    Celebramus
    quippe
    islumdiem
    , quo
    DominusJ esus
    Chiislus
    posi
    resurrectionem
    ascensione glorificalus
    misit
    Spiritum
    sanclum.
    Sic cnim Scriplum
    est in
    Evangelio,
    cumdiceret:
    Si
    quis
    sitil
    ,
    veniat ad
    me,
    el
    bibal; qui
    credit inme
    , fluminufluenl
    deventre
    ejus
    aquw
    vivw:
    evangelista
    sccutus
    exponil,
    et ait : Hoc
    aulemdicebalde
    Spirilu
    , quetn
    accepluri
    erant hi
    qtii
    ineum
    fueranl
    crediiwi.
    Nontlumenhn erat
    Spiritus
    dalus
    , quia
    J esus nondum
    fitcral
    gtorificalus
    (J oan.
    vn
    , 37-59).
    Rcstabat
    crgo
    ut clarificato J esu,
    cum
    rcsurrcxil
    a niorluis
    c.tascendil
    ad
    ccelos, jam
    dare-
    ttir
    Spirilus
    sanclus,
    ab eoinissus,
    a
    quopromissus
    :
    sicut cl facluin est.
    Quadraginta
    enimDoiniuus
    post
    rcsurrcctioncm
    diebus cum
    discipulis
    suis conversa-
    lns,
    asccndit
    inccelum,
    et
    die
    qtiiiiqaagesimo
    , quem
    bodic celcbramus,
    misit
    Spiritum
    sanctum,
    sicut
    scriptum
    est :
    quia [acttts
    est
    stibilosonus de
    cwlo,
    quasi [errelur
    flalus
    vehemens;
    etviswsunl illis
    itnijuw
    diviswsicul
    ignis
    , qui
    insedil
    super
    unumquenique
    : et
    cwperunt
    litujuis
    omnibtts
    loqni,quomodo
    Spirilus
    dabal
    eis
    pronunliare
    (Act.
    u
    , 1-4).
    Flatus ille acarnali
    pa-
    leacorda mundabal; ignis
    ille fenumveterisconcu-
    piscentiee
    consumebal; linguee
    illae
    quibusloqueban-
    uir a
    Spiritu
    sancto
    impleli,
    per
    omnium
    gentium
    linguas
    fuluramEcclesiam
    precsignabaut.
    Sicul
    enim
    posl
    diluviumsuperba
    impietas
    liominumturrimcon-
    tra Dominum
    eedificavitexcelsam,quandoper linguas
    diversas
    dividi
    meruit
    genus
    liumanum
    ,
    ut
    unaqiicc-
    quegenslinguapropria
    loquerelur,
    ne abaliisiniel-
    ligerettir (Cen.
    xi, 1-9)
    : sic liumilis fidelium
    pielas
    earumTmguarum
    diversitatem
    Ecclesiec
    contulit uni-
    lali;
    ut
    quod
    discordia dissipaverat, colligeret
    cha
    -
    rilas,
    et huinani
    generis
    tanquam
    unius
    corporis
    membradispersa
    adunum
    caput
    Cliristum
    compagt-
    *
    In
    manuscriplis
    frustra
    queesitus
    est.
    (a)
    Alias,
    de
    Tempore
    187.
    '
    (b)
    FuithicsermodubiusLovaniensibus, quem
    videlicet
    observaruntmanuscriptos
    librosalios
    Augustino,
    aliosFul-
    genlio
    tribuere.
    sedinaetatem
    Augusliiii
    meiius
    quadrat
    istudinradeDonalislis
    : Licetenimetiam
    ipsi
    hodieso-

    lemniter
    congregenlur.

    Augustino
    conlraVerSumas-
    serit
    incritico
    Augusliniano
    Vindingus.
    "
    nata
    redigerentur,
    etin sancti
    corporis
    uuilatcm di-
    Icclionis
    igne
    confiarentur. Abhoc
    ilaquc
    dono
    Spiri-
    tussancti
    prorsus
    alient
    sunt, qui
    oderunt
    gratiam
    patis, qui
    societatem non relinent iinitatis. Licet
    cnimeliam
    ipsihodie solemniter
    congregenlur,
    Iicet
    isias audiant
    lecliones
    ,
    quibus Spiritus
    sanctus est
    promissus
    et
    missus : ad
    judicium audiunt,
    nonad
    pracmium.Quid
    enimeis
    prodcst percipere
    auribus
    ,
    quod
    cordibus
    respuunt;
    et
    ejus
    diem
    celebrare,
    cu-
    jus
    lumenoderunt ?Vos
    autem,
    fratres
    mei,
    membra
    corporis Christi, germina unilatis,
    filii
    pacis,
    hunc
    diem
    agile loeti,
    celebrate securi. Hoceniininvobis
    impletur, quod
    illis diebus
    quando
    venit
    Spiritus
    sanctus, preesignabatur.Quia
    sicut lunc
    qui Spiritum
    sanctum
    percipiebat,
    ciiam unus bomo
    linguis
    omni-
    bus
    Ioquebatttr
    : sic ct nuiic
    per
    omnes
    gcntes
    omni-
    bus
    linguis
    ipsa
    unilas
    loquitur,
    in
    qua
    constituti
    Spiriliim
    sanctum
    babetis;
    qui
    aChristi EcclesiaIo-
    queule
    omnibus
    linguis,
    nullo schismale dissi-
    dctis.
    SERMOCCLXXII
    *
    (a).
    IndiePentecostes
    poslremus(b).
    Aallnfanles,
    deSacramenlo.
    Hoc
    quod
    videtisinaltari
    Dei,
    etiam
    iransaclanocte
    vidistis: sed
    quid essct, quid
    sibi
    vcllet, qu_tm
    ma-
    gnco
    rei sacranicntiim
    conlineret,
    nondumaudislis.
    Quod ergo videtis,
    panis
    esl et
    calix; quod
    vobis
    eiiani oculi vestri
    rcnuntiant:
    quodautemfidesvestra
    postulat instrucnda, panis
    est
    corpus Chrisli,
    calix
    sangttis
    Cluisti. Brevitcr
    quidem
    hocdictum
    est, quod
    iidci foriesuflicial.-sedfidcs
    inslructioncmdesiderat.
    Dicitenim
    prophcia
    : Nisi
    credideriiis,
    non
    intelligelis
    (Isai. vu, 9,
    sec.
    LXX).
    Polestis enimmodo dicere
    niihi:
    Preccepisli
    ul
    crcdamus,
    cxpone
    ul
    intelliga-
    liius. Potest eniminanimo
    cujusquamcogilatio
    talis
    suboriri: Dominus nosier J esus
    Christus,
    novimus
    undc
    acceperit
    carnem: de
    virgine
    Maria. Infans!a-
    ctalus
    cst,
    nutriitis
    est,
    crevit,
    ad
    juvenilcm
    oetatem
    pcrdtictusest,
    a
    J udeeis
    persecutionempassusest,
    li-
    gnosuspcnsus
    cst
    ',
    in
    ligno
    interfeclus
    cst,
    de
    ligno
    depositusest, sepultusest,
    tertia die
    resurrexit, quo
    die
    voluil,
    in ccelum
    ascendit;
    illuc Ievavit
    corpus
    suum;
    indeest venturus ut
    judicet
    vivoset
    morluos;
    ibi esi modosedcns ad dexterara Patris:
    quomodo
    M
    1
    Hoc,
    aJ udwis
    perseculionempassusest,lignosuspensus
    p
    est,
    non
    ,cxAugusliniMss.,
    sed tanlumex'
    epislola
    Ful-

    geutii.
    '
    i'
    *
    ilecognitus
    incl.fl.t.
    vat.,
    in
    Vign.,
    etin
    epistola
    Ful-
    f
    gentii
    adFerraudum.
    !'
    ()Aiias,
    ex
    vigncrianis
    16.
    .
    (b)
    in omnibus
    manuscriplisprcenotalur
    habitusdie
    pentecostes.Itelertura
    Fulgeulio
    iniine
    epislola.nunc
    ordinc12,
    ad
    Fcrrandum,de
    Duabus
    qu_es.ioiiibus, post
    istlirecvcrba:
    Quiergo
    mcmbrum
    corporis
    Christi
    fit,quo-
    modonon
    aecipitquodipse
    fit?
    quatidoutique
    illiusfit
    (tverttm
    corpoiismembrum,cujuscorporis
    cst in
    saeriticio
    sacranientum.Hoe
    ergo
    fit ille
    regeneralionesanctiBa-

    ptismatis,quod
    cst desacrifieio
    sumpltirusallaris.
    Quod
    etiamsanctesPalresindubitantcrcrcdidisseac
    docuisse

    cognoscimus.
    Bealus
    quoqtieAugustinus
    dehacresermo-
    nemicciladmidum
    luculcutuin,
    et
    aptumoedilicatioiti at-

    que
    instruclionifidelium:
    quemsermonemtotum
    cpisto-
    lcem;ilui
    subjuitgere,quia
    nec est
    prolixus,
    et iu
    ipsa
    brcviiate
    magucc
    instruclioiiisac
    suavilatisest
    plenus,
    1247
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1248
    estpanis corpusejus?
    et
    calix,
    vel
    quod
    habet
    calix,
    quomodo
    est
    sanguisejus?Ista,
    fralres,
    ideodicuntur
    Sacramenla, quia
    ineis aliud
    videlur,
    aliud
    intelligi-
    lur.
    Quodvidetur, specient
    habcl
    corporalem, quod
    intelligilur,
    fruclumhabel
    spiritualem. Corpusergo
    Cbrisli si vis
    intelligere, Apostolum
    audi dicenlem
    fidclibus,
    Vosautemeslis
    corpus Chrisli,
    el tnembra
    (I
    Cor.
    XII, 27).
    Si
    ergo
    vos cstis
    corpus
    Christi et
    membra, myslerium
    vestruminmcnsaDominica
    po-
    siiumesl :
    myslerium
    veslrum
    accipilis,
    Ad id
    quod
    cstis,
    Amcn
    rcspondelis,
    et
    respondendo
    subscribilis.
    Audiscnim,
    Corpus
    Chrisli;
    et
    respondes,
    Amen.
    Esto membrum
    corporisChristi,
    ut verumsit Ainen.
    Quareergo
    in
    pane
    ? Nihil hic de noslro
    afferamus,
    ipsuraAposlolum
    identidem
    audiamus, qui
    cumde
    islo Sacraineiilo
    loqucretur, ait,
    Unus
    panis,
    unum
    corpus
    mulli sumus
    (Id.
    x,
    17): intelligite
    el
    gaudete;
    unitas, verilas, pietas,
    charilas. Vnus
    panis: quis
    est
    iste unus
    panis
    ? Vnutn
    corpus
    nutlii. Recolile
    quia
    panis
    non iit de uno
    grano,
    seddc multis.
    Quando
    exorcizabamini, quasi
    niolebamini.
    Quandobaptizati
    estis, quasi conspersi
    eslis.
    Quando Spiritus
    sancli
    ignemaccepistis,quasi
    coeli estis. Eslote
    quod
    videlis.
    et
    accipitequod
    estis. Hoc
    Apostolus
    de
    pane
    dixit.
    J amdecalice
    quidinlelligeremus,
    etiamnon
    dictum,
    satisostendil. Sicutenimut sit
    species
    visibilis
    panis,
    multa
    grana
    in unum
    conspergunlur, tanquam
    illud
    fiat, quod
    deiidelibus ait
    Scripturasancla,
    Eral illis
    anima
    una,
    el corunuminDeum
    (Act. IV,32):
    sicet
    devino.
    Fratres,
    recoliteundelil vinum. Granamulla
    pendent
    ad
    botrum,
    sed
    liquor granorum
    inunitale
    confunditur. Itaet DominusCliristusnos
    significavit,
    nosadse
    perlinerevoluil, mysteriumpacis
    el unitalis
    nostrceinsua mensaconsecravit.
    Qui accipitmysle-
    rium
    unilatis,
    et nonlenet vinculum
    pacis,
    non
    my-
    stcrium
    accipit pro sc,
    scd tcstimoniumcontra se.
    Conversi adDominumDeumPalrem
    omnipotenlera,
    puro
    corde
    ei, quantumpotestparvitasnostra,
    maxi-
    mas
    atque
    veras
    graliasagamus; precanles
    loioanimo
    singularem
    mansueludinem
    ejus,
    ut
    prcces
    nostras in
    beneplacito
    suoexaudire
    dignetur;
    inimicum
    quoque
    anostrisactibuset
    cogitalionibus
    suavirlute
    expellat,
    nobis
    multiplicet fidenr,
    mentem
    gubernet, spiri-
    tuales
    cogitationes concedat,
    et ad beatiludinera
    suam
    perducal: per
    J esum ChristumFilium
    ejus.
    Anien.
    S. AURELII
    AUGUSTINI
    HIPPONENSIS EPISCOPI
    SERMONES
    AD POPULUM.
    CLASSIS
    III DE SAJ YCTIS.
    SERMOCCLXXIII*(a).
    InNatali
    martyrum
    Frucluosi
    episcopi, Attgurii
    ct
    Eulogii
    diaconorum
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. Morsanimm
    timenda,
    non
    corporis.
    Deusanimwvila. DominusJ esus
    marlyres
    suos non soluminstrnxit
    precceplo,
    scdct firmavit
    exemplo.
    Ut enim
    qnod scquereniur
    habercnt
    pas-
    suri, prior
    ille
    passus
    cst
    pro
    eis : iter
    ostendil,
    et
    viam fecit. Morsaut aninire
    est,
    aut
    corporis.
    Sed
    anima non
    polest mori,
    ct
    polcst
    mori : mori non
    polest, quia
    sensus
    ejus nunquampcrit;
    mori aulcm
    potest,
    si Dcum
    perdit.
    Sicut cnim est
    ipsa
    anima
    '
    casllgatus
    adf.r. rm. v. et adLov.
    (a) Alias,
    de niversis101.
    (b)
    Tarraconein
    nispania,lemporeGaliem,
    _5Emiliano et
    BassoCoss.iiassisunt,
    die
    vigesimaprimajanuarii,
    feria
    quarta.
    tnhanc
    januarii
    diem
    vigesimamprimampreedictis
    consulibusiiicidit
    quartaferia,
    annoclnisli ducenlesimo
    quinquagesimo
    nono. Passioniseorum
    acta, inque ipsis
    Martyrumresponsaquee
    liicrefert
    Augustinus, reperiesapud
    suriiimet Bollandum. Sermonemhunccital F.orusad II
    Cor.n,
    sui
    corporis vita;
    sic Deus est
    ipsius
    animse
    vita.
    Quomodoergocorpus
    moritur
    , quando
    illud dirai-
    serit
    anima,
    id est vita
    ipsius;
    sic anima
    moritur,
    quando
    illaindimiserit Deus. Ut auiemanimam
    non
    dimittal
    Deus,
    sit
    semper
    in
    fide,
    ut nontimeat mor-
    tem
    proDee;
    ct non moritur dimissaaDeo. Reslat
    crgo
    ut mors
    queclimetur, corpori
    linieatur. Sed
    eiiamindeDominusCbiistussecuros
    martyres
    suos
    fecit.
    Quomodo
    enim iiiccrti essent de
    integritale
    merobrorum,
    qui
    securilatem
    acceperant
    de numero
    capillorum
    ?
    Capilli,inquit,
    vestri numeralisunt
    (Mullh.
    x, 50,
    etLtic.
    xxu, 7).
    Alioautemloco
    apertius
    dicit:
    Dicoenim
    vobis,qttiacapilluscapitis
    veslri non
    peribit
    (Luc. xxi, 18).
    Dicit
    Veritas, trepidat
    infirmiias?
    CAPUTII.

    2. Solemnilales
    marlyrum
    adexlwrla-
    tionem
    fidelium.
    S. Frucluosi
    responsum.
    Beali
    sancli,
    in
    quorum
    raeraoriiscelebrainusdiera
    passionis
    illo-
    ruin : illi
    acceperunt pro temporali
    saluteeclernam
    coronam,
    sinefine
    imniortalitatem;
    nobisdimiserunt
    inistissolenmilaiibus exhortationem.
    Quandoaudi-
    1241.
    SERMOCCLXXIII. 1250
    rous
    quomodo passi
    sunt
    martyres, gaudemus
    et
    glorificamus
    inillisDeum: nec dolemus
    quia
    mortui
    sunt. Etenimsi moiTui
    pro
    Christonon essent,
    num-
    quid usque
    hodieviverent?
    Quare
    non faceret con-
    fessio, quod
    factura fucrat
    tegriludo?
    Audistis
    per-
    sequcntium interrogationes,
    audistis confitenlium
    responsiones,
    cumsanclorum
    passiolegerelur.
    Inler
    cectera
    , quale
    erat illud beali Fructuosi
    episcopi
    ?
    Cumei diceret
    quidam,
    et
    peterel
    ut eumin mente
    baberet,
    et oraret
    pro
    illo, respondit
    : Meorarene-
    cesseest
    pro
    Eccksia
    calholica,
    ab orienle
    usque
    ad
    occidenlem
    diffusa. Quis
    enimorat
    pro singulis
    ? Sed
    neminem
    singulorumpreeterit, qui
    orat
    pro
    universis.
    Abeo nulluinmembrum
    proe.erniit.ilur, cujusoralio
    pro
    loto
    corpore
    funditur.
    Quid ergo
    vobis videlur
    admonuisse
    islum,
    a
    quo rogabalur
    ul orarct
    pro
    eo?
    quidputalis?
    Sinedubio
    intelligitis.
    Coramemoramini
    anobis.
    Rogabat
    ille ut oraret
    pro
    illo. Et
    ego,
    in-
    quit,
    oro
    pro
    Ecclesia
    calholica,
    aborienle
    nsqtie
    ad
    occideniem
    diffusa.
    Tu si vis ut
    pro
    le orem
    ,
    noli
    reccdereab
    illa, proqua
    oro.
    CAPUT III.

    3.
    Responsum Eulogii
    dtaconi.
    Uaiiyres
    hoiwrandi,
    Deuscokndtts. MortuisIwminibus
    cullusa
    Paganisimpensus.Quale
    est eliamilludsan-
    cti
    diaconi, qui
    cum
    episcopo
    suo
    passus
    ct coro-
    natus est? Ait
    illijtidex
    :
    Numquid
    et tu Frucluosum
    colis?Et ille :
    Ego
    noncolo
    Fructuosum,
    sed Deum
    colo,
    quem
    cotit et Frucluosus.
    Quo
    modonos admo-
    nuit,
    ul
    martyres
    bonoremus
    ,
    et cuin
    mariyribus
    Deum colamus.
    Neque
    enim lales esse
    debemus,
    quales Paganos
    dolemus. El
    quidem
    IIIimoriuos ho-
    niinescoluut. Illi
    quippe
    omnes, quoruin
    nominaau-
    dilis,
    quibustempla
    conslructa
    sunt,
    homines
    fuerunt;
    et in rebus humanis habueriint
    plerique
    eorumct
    pcuc
    oinncs
    regiara poiestalcm.
    AudiiisJ ovem
    ,
    au-
    dilis
    Herculcm,
    audilis
    Neplunum,
    audilis
    Plulonem,
    '
    Mcrcurium,
    Libcrum et ceeteros : bomines fuerunt.
    Non isla solum iu fabulis
    poelarum,
    sedetiamin
    historia
    geiitium
    declarantur.Qui legerunt,
    noveriint :
    qui
    non
    legerunt,
    credant eis
    qui legerunt.
    Illi
    ergo
    homines beneiiciis
    quibusdam temporalibus
    res bu-
    manas sibi conciliaveruut et ab bominibusvanisct
    vanaseciantibusilacoli
    cceperunt,
    ut dii
    vocarentur,
    dii haberenlur; tanquam
    diis
    templa eedificarenlur,
    tanquam
    diis
    supplicaretur, lanqtiam
    diis aroecon-
    slruerciitur, lanquam
    diis sacerdotes
    ordinarenlur,
    tanquam
    diisvictimeeimmolarcnlur.
    CAPUTIV.

    4.
    Templum
    el
    sucrificium
    uni vero
    Deodebilum.
    Templum
    autem solus Deus verus ha-
    bere
    debet,
    sacrificiumsoli Deo vero oflerri debet.
    Isla
    ergoquee
    debenlur rite el
    integre
    uni vero
    Deo,
    exbibebantmiseri
    decepli
    mullis falsisdiis. Hinehu-
    roanammiseriam
    perversus
    ereor obsedit : hinc
    omniura
    prostratis
    mentibus diabolus incubabat. At
    ubi
    gratia
    Salvatoris et misericordia Dei tandem
    respexit indignos; implelum
    est
    quod prophetice
    praedictum
    est inCanlicocanlicorum:
    Exsurge, aqui-
    lo;elveni, ausler;
    el
    perfla
    horlummeum.cl
    fluent
    aro-
    mala(Cant.i\,iQ). Tanqiiam
    diclura
    est,
    Exsurge,aqui-
    lo.
    Aquilonia
    enim
    pars
    mundi
    frigida
    est. Sub
    diabolo
    tanquam
    sub
    aquilone
    animee
    friguerunl,
    et
    cliaritatis calore
    perdito gelaverunt.
    Sed
    quid
    ei di-
    citur?
    Exsurge,aquilo.
    Sufiicit
    quodincubuisli,
    sufficit
    quod possedisti,
    sufficit
    quod super prostralos
    re-
    cubuisti :
    Exsurge.
    Veni,ausler,
    vcnlus de
    parle
    Iucis
    atque
    fervoris: el
    perfla
    horlum
    meum,
    et
    fluenl
    aro-
    tnata. Ista
    paulo
    antearomata
    legebantur.
    CAPUTV.

    S.
    Aromalu,
    sancli et
    inartyres. Quoe
    sunt ista aromata? De
    quibus
    dicil
    ipsa
    Dominica
    sponsa
    : Post odorein
    unguenlorum
    iuorumcurremus
    (Cant.i, 3). Cujus
    odorismemor
    aposlolus
    Pauiusdi-
    cit : Christi bonusodorsumusinomni
    loco,
    et in his
    qui
    salvi
    fiunt,
    el in
    hisqui pereunl.Magnum
    sacramen-
    tum: Chrisli bonusodor sumusin omni
    loco,
    el inhis
    qui
    salvi
    fiunt,
    etinhis
    qui pereunt. Quibusdamquidem
    odor vilwin
    vitam, quibusdam
    odor mortisad tnor-
    /('../.El ad hwc
    iiilelligendaguis
    idoneus
    (II
    Cor.
    u,
    14-10)?
    Quomodo
    bonus odor alios
    vegelat,
    alios
    necal ? Ronus
    odor,
    nonmalus. Nonenimait : Ro-
    nus odor bonos
    vegelat,
    et roalusodor malosnecat.
    Nonait : Aliis
    quidcm
    stimus odor bonus ad vitam
    ,
    aliisodor inaliisadmortem. Nonhocait:
    sed,
    CAWs.i
    bonttsodorsumusinomni loco. Yee
    miseris, quos
    bo-
    nus odor occidit. Si
    ergo
    bonus odor
    estis,
    o
    Paule,
    quare
    iste odor alios
    occidit,
    alios
    vegetal? Quod
    alios
    vcgctat, audio, intelligo
    :
    quod
    alios
    occidit,
    difficile
    assequor
    ; inaxime
    quia
    dixisli,
    El ad hwc
    quis
    idoneus? Non cst mirum
    quia
    nonsumusido-
    nei. Faciat nos
    idoneos, cujus
    odor erat de
    quo
    Ioquimur.
    Citoenim mihi
    respondet Apostolus
    : ln-
    lellige,
    Clirislibonusoclorsumusinomni
    loco,
    el inhis
    qui
    salvi
    fiunl,
    el inhis
    qui pereunt.
    Nos lamen bonus
    odor,
    aliis odor vilmad
    vilatn,
    aliis odor morlis ad
    nwrtem.Odoristc
    vegetatdiligenles,
    nccat invidentes.
    Si enimnon essct clariiudo
    sanctoriim,
    invidianon
    surgerel impiorum. Ccepitpersecutionempali
    odor
    saiiciorum: sed
    quomodo ampullocunguentorum,
    quantomagisfrangcbantur,
    ianto
    amplius
    odor dif-
    fundebatur.
    CAPUT Yl.

    G. Reata
    Agnes,
    Dii
    Paganorum
    non
    comparandimaiiyribiis.
    Beati
    quorumpassio
    recitata
    est. Rcata
    Agnes sancla, cujus passionis
    hodiernus
    est dies.
    Virgo quecquodvocabatur,
    erat.
    Agfies
    la-
    linc
    agnam significal; gieccc,
    castam.
    Eratquodvo-
    cabalur : meritocoronabattir.
    Quidergo,
    fralres
    mei,
    quid
    vobisdicamdc Iioiuiiiibtisillis
    quosPagani pro
    diis
    coluerunt, quibustempla, sacerdotia, altaria,
    sa-
    crificia cxhibuerunl?
    Quid
    vobis dicam? non illos
    csse
    comparandos martyribus
    nostris? Eliam hoc
    ipsuminjuriaest, qtiia
    vel dico.
    Quibuscumquc,qua-
    libuscumque
    infirmis
    fidelibus,
    licet adhuc carnalibus
    et lacte
    alcndis,
    non
    cibo,
    absit ut illi
    sacrilegi
    com-
    parenlur.
    Contraunamaniculamfidelemchrislianam
    quid
    valel J uno?Contraunuminfirmumet irementem
    omnibusmembris senemchrislianum
    quid
    valetHer-
    cules? Vicit
    Cacum1,
    vicit Hercules
    leonem,
    vicit
    1
    udiiioLov.iion
    lial.et,
    ricit cacitin.
    4251
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    J IOKO
    Hercules canemCerberum: vicit Fructuosus tolum
    mundum.
    Compara
    virumviro.
    Agnespuella
    trede-
    cim
    annorum',
    vicil diabolum. Eum
    puella
    ista
    vicit,
    qui
    de Herculemultos
    decepit.
    CAPUT VII.

    7.
    Templa
    et
    sacrificia
    non
    marlyri-
    bus,
    scdDcosoli exliibenlur.
    Marhjres
    locomeliorereci-
    lanlur ad allare. Et
    tamen, charissimi,
    nos
    martyres
    nostros, qnibus
    illi nullaex
    partc
    sunt
    conferendi,
    pro
    diis non
    habemus,
    non
    lanquam
    deos colimus.
    Noneis
    (empla,
    non eis
    allaria,
    non sacrilieiacxbi-
    bcmus. Noneis sacerdoles offerunt: absii. Deo
    prae-
    sianlur. ImoDeoista
    offcrunlur,
    a
    quo
    nobiscuncta
    prajsiaiuur.
    Eliam
    apud
    mcmoriassanctorum
    marly-
    rum eum
    offcrimus,
    nonne Deo offerimus?
    Habent
    bonorabilein locum
    marlyrcs
    sancli. Adverlite: iu
    recilationc adaltare Cbristi locomeliorerecitanlur
    ;
    non lamcn
    pro
    Christo adorantur.
    Quando
    audislis
    dici
    apud
    memoriamsancli
    Tlieogenis(),
    a
    me,
    vel
    ab
    aliquo
    fratre et
    collcga meo,
    vel
    aliquo prcsby-
    lcro
    2
    : Offero
    tibi,
    sancle
    Theogenis?
    aut offero
    libi,
    Pelre?
    aui,
    offero
    libi, J ^aule? Nunquam
    audislis.
    Nonlit : iionIicel. Et si dicatur
    tibi, numquid
    tuPe-
    trum eolis?
    respondequod
    de Frucluoso
    respondit
    Eulogius
    :
    Ego
    Petrum non
    colo,
    sed Deum
    colo,
    qucm
    colit ct Petrus. Tune teamat Pelrus. Namsi
    volueris
    pro
    Deobabere
    Pelrum,
    offendis
    pelram,
    et
    videne
    pcdcmfrangas,
    offendendoin
    pctram.
    CAPUT Vili. 8. Sancli cullumDeodebilumim-
    pendi
    sibi Iwrrcni.Ul noverilis verumesse
    quoddico;
    audiie,
    admoneo vos. In Aclibus
    Aposiolorum
    cum_
    magnum
    miraculumfecisset
    aposlolus
    Paulusin
    Ly-
    caonia,
    cives
    ejusdemregionis
    8
    sive
    provincioeputa-
    vcrunl dcos desccndisscad
    homines,
    el crediderunt
    essc Barnabani J ovem,
    Paulumautem
    Mercurium,
    quiaipsc
    erat insermone
    promptissimus.
    Hoc cre-
    denles altulerunt viltaset
    victimas,
    el voluerunt illis
    offerre sucrificium. llli continuo non
    irriserunl,
    scd
    cxpavi-runl;
    veslimenla sua conlinuo
    consciderunt,
    el dixerutil eis :
    Fratres, quidfacilis
    ?El nossicul vos
    liominessumus
    passibiles
    : sedannunliamusvobisDeum
    verwn. Converlimini abhisvanis
    (Act.
    xiv, 10-14).
    Vi-
    delis
    quomodo
    sancli borruerunt coli se
    pro
    diis.
    IlcmbeatusJ oannes
    evangelista, qui scripsit Apoca-
    lypsim,
    cumillamira
    qua;
    sibi ostendebantur
    slupe-
    rel, expavescensquodam
    lococcciditad
    pedesangeli,
    a
    quo
    sibi omnia monstrabanlur. Et ait illi
    angelus,
    cui nulliishomoest
    comparandus
    :
    Surge, quidfacis
    ?
    Deumadora. Nam
    ego
    conservusluus
    sum,
    et
    fratrum
    luorum
    (Apoc.
    xix, 10).
    Oderunt
    martyres lagenasve-
    stras,
    oderunt
    marlyres sartagines
    veslras,
    oderunt
    mailyrcs
    ebrielatesveslras. Sine
    injuria
    eorum
    dico,
    qui
    lalcs non sunl: 1111 adse
    refcrant,
    qui
    talia fa-
    1
    vetuslissimusFloriacensiscodexnon
    habet,
    tredecim
    annorum.
    2
    Quajdam
    liic exFloriaeensilibro restituuntur
    verba,
    quibuspalct
    sermonemhabilumesse
    Auguslinojamepi-
    scopo.
    3
    itaFloriacensisMS.At
    editi, ejusdem
    civilatis.
    (a)
    Theogenis(cujus
    nominis
    episcopusnipponensis
    ad-
    fuit
    carlhagUiensi
    concilio,
    de
    quo
    inlibrosexlode
    Baplismo
    contraiwnalislas)passio
    iu
    marlyrologiis
    celebralurdie
    ja-
    nuarii viaesitna
    sexia.
    ciunt : oderunt isla
    marlyres,
    non amant talia fa-
    cientes. Sed multo
    plusoderunt,
    si colantur.
    CAPUT IX.

    9. In diebus
    marlyrumcogilandum
    de
    ipsorum
    sequendisvestigiis. Marlyres laudandi et
    amandi,
    Deus
    marlyrum
    colendus.
    Ideo,
    charissimi,
    exsultateindiebus sanctorum
    martyrum
    :
    orate,
    ut
    sequamini vestigia mariyrum.
    Non enim
    homines
    estis,
    et illi homines non
    fuerunt: non enim
    nati
    estis,
    el iili aliundenali sunt: non enim
    alterius
    ge-
    neris carnem
    porlaverunt, quam
    vos
    portalis. Ex
    Adamomnes
    sumus,
    inChristoomncsesseconamur.
    Ipse
    Domintis
    noster, ipsumcaput EcclesiDe,
    unigeni-
    lus Filius
    Dei,
    VerbumPatris
    per quod
    facla sunt
    omnia,
    nonalterius
    generis
    carnemhabuit
    quam
    nos.
    Ideovoluil de
    virgine
    hominem
    suscipere,
    de unaex
    genere
    humanocarne
    1
    nasci. Namsi
    aliunde faceret
    sibi
    corpus, quis
    crederet
    quia
    carnem
    portabai,
    quamportamus
    el nos? Sed lamcnillecarneminsi-
    mililudinemcarnis
    peccali,
    nos
    2
    carnem
    peccati.
    Nonenimex virili
    semine,
    aut ex masculi et femince
    concupiscentia
    : sed
    quid?
    Nuntio Palris. Et tamen
    cumsit
    mirabiliter-natus,
    mortalisnasci
    dignatusesl,
    cl mori
    pro nobis,
    et
    sanguine
    suoredimerc
    nos,
    se-
    cundum
    quod
    liomo esl. Videle
    quod dico,
    fratres :
    et
    jpse
    Christus cum sit
    Deus,
    cum sit cumPalre
    unus
    Deus,
    cumsit Vcrbum
    Patris, unigenilus,
    a;qua-
    lisPatri et
    coaHernus;
    tamcnin
    quantum
    homoesse
    dignatusesi,
    maluit sacerdos
    dici, quam
    sibi
    exigere
    sacerdolcm
    ;
    maluit sacrifieium
    essc, quamposcere;
    in
    quantum
    homoesl. Namin
    quantum
    Deus
    est,
    to-
    lum
    quod
    Patri
    debetur,
    ct
    unigenito
    Filio debelur.
    Ideo
    , charissimi,
    veneramini
    marlyres, laudale,
    amate,
    prsedicalc,
    honorate:
    Deum
    martyrum
    colite.
    Conversi
    adDominum,
    elc.
    SERMOCCLXXIV
    *
    ().
    InNatali
    martyrisViucenlii,
    i
    (b).
    Yincenlius
    ubique
    vicil. Chrisli
    sanguine
    redem-
    plus
    non
    peril.
    Palienlia donumDei. Vicloria
    per-
    fecla
    de universis machinis inimicis.
    itfagnumspe-
    claculum
    spcciavimus
    oculis
    fidei,
    martyrem
    san-
    clum Vincentium
    ubique
    vinceniem. Vicil in
    verbis,
    vicit in
    poenis;
    vicil in
    confessione,
    vicit in iribu-
    Iatione;
    vicit exuslus
    ignibus,
    vicit submcrsus fiu-
    clibus :
    poslremo
    vicit
    lorlus,
    vicitmorluus.
    Quando
    caro
    ejus,
    iu
    qua
    erat
    iropamm
    Cliristi
    victoris,
    de
    navicula mittebatur in
    mare,
    tacitedicebat:
    Dcjici-
    tmir,
    sednon
    perimus(II
    Cor.
    iv, 9). Quis
    isiam
    pa-
    tienliam militi suo
    donavil,
    nisi
    qui pro
    illo
    prior
    sanguinem
    fudit? Cui dicitur inPsalmo :
    Quoniam
    lu
    es
    patienliamea, Domine; Domine, spo.s
    mcaa
    juven-
    tulemea
    (Psal.
    LXX,8). Magnum
    certamen
    magnam
    comparat gloriam;
    non
    humanam,
    nec
    tcmporalem,
    1
    vox,carne,
    abestaFloriacensi Ms.
    2
    InHss.
    loco,nos,habetur,
    non.
    *
    Casligalus
    aclcl.
    gr.
    rm. v. et adPar.
    Lov.
    (a)
    Alias,
    8inter editosa Parisiensibus.
    (b)
    possidiussermoncsdcfialalis.vincentii>rcceuset
    inlndiculo,capp.f,
    10.Eodicfcslohabilusesl ^erinosu-
    praordiueiiuarlus.
    253
    SERMO
    CCLXXV. 1254
    Seddivinamet
    sempiternam.
    Fides
    pugnat;
    et
    quando
    lides
    pugnat,
    carnem nullus
    expugnat. Quia
    etsi la-
    nialur,
    etsi
    Iaceratur; quando perit qui sanguine
    Chrisli
    redemptus
    est? Potenshomonon
    potestper-
    derc
    quod
    emit auro
    suo,
    et Chrislus
    perdit quod
    emit
    sanguine
    suo? Sedhoctotumnon ad
    hominis,
    sedadDei
    gloriam
    referalur. Ab
    ipso
    vereest
    patien-
    tia,
    vera
    patientia,
    sancla
    patientia, religiosapalien-
    lia,
    recla
    patieniia;
    cbristiana
    patientia
    donumDei
    cst. Namet multi latrones
    patientissime
    torquenlur;
    et noncedenleset lortorein
    vincentcs, poslea
    oelerno
    ignepuniuntur.
    Causa
    1
    discernil
    martyrem
    a
    patien-
    tia,
    imoaduritiaseeleratorum.Par esl
    poena,
    seddis-
    par
    est causa.
    Martyrum
    vocecantavimus
    (
    dixerat
    enimisla Vincentiusinoralionibus
    suis):
    J udica
    me,
    Deus,
    el discemecausammcama
    genle
    non sancla
    (Psal. xi,u, 1).
    Discrelaest causa
    ejus
    :
    quiapro
    ve-
    rilaie.
    projustiiia, pro Deo, pro
    Christo, pro
    fidc,
    pro
    Ecclesire
    unitate, pro
    iudividuacharitateccrtavil.
    Quis
    ei donavitistam
    palientiam
    ?
    Quis?
    Indicetnobis
    Psalmus. Ibi enim
    legilur,
    ibi cantaiur : NonneDeo
    subjccla
    eril animamea? Abillo enim
    palientia
    mea
    (Psal. LXI,2). Quisquis putal
    sanctum Vincenlium
    viribussuisisla
    poluisse,
    nimiserrat.
    Quisquis
    enim
    viribussuis hoc se
    posseprscsumpserit,
    elsi videlur
    vincere
    paticnlia,
    vincitur a
    superbia.
    Bene
    vincere,
    lioc
    est,
    universas machinasvincere. lllccebras dtim
    ministrat,
    vincilur
    per
    continentiam:
    poenas
    el tor-
    mcnta
    infiigit,
    vincitur
    per patientiam
    : errores
    sug-
    gcrit,
    vincitur
    per sapientiam.
    Ad
    extremum,
    cum
    onmiaha-cvicta
    fuerint, suggerit
    animre, Euge,euge,
    quanluni potuisti? quanlum
    cerlasti ?
    Quis
    libi com-
    paraUir?Quambeiievicisii?Res|)Ondeal
    illianimasan-
    cta:
    Confundanlur
    et
    revereanlur,quidicunlmihi, Euge,
    euge(Psal.
    LXIX,
    &). Quandoergo vincit,
    nisi cum
    dicit,
    In Dominolaudubituranima
    mea;
    audianl
    mites,
    el
    jucundentur (Psal.
    xxxm, 5).
    Mites eniut, sciunt
    quod
    dico; quia
    inillis habital
    verbum,
    inillishabi-
    tat
    exemplum.
    Nam
    qtti
    nonesl
    milis,
    ncscil
    quid
    sa-
    p.iat quod
    diclum
    est,
    In Dominolaudabilur anima
    mca. Omnisenimnon
    iniiis, superbus, asper, elaliis,
    in sc vull
    laudari,
    non inDoinino.
    Qui
    aulem
    dicit,
    In Dominolaudabiluranima
    mea;
    non
    dicil,
    Audiant
    gcnles,
    cl
    jucundentur;
    audiant
    iiomines,
    el
    jucun-
    dentur :
    sed,
    Audianl
    milcs,
    el
    jucundentur.
    Audianl
    quibus sapit.
    Miiisenimeral Christus: Sicul ovisad
    imnwlandumduclus
    est(Isai. LIII,7). Proptereamitis,
    qtiia
    sicut ovis ad immolandumductus cst. Audiant
    miles, eljucundenlur. Quiasapiunl quod
    dictum
    est,
    Guslale,
    ct videle
    quam
    suavisest Dominus: beatusvir
    qni speral
    in eum
    (Psal.
    xxxitl, 5,
    9). Longam
    le-
    clionein
    audivimus,
    brevis esi dies:
    longo
    sermone
    cliam nos lenere vestram
    palientiam
    non
    debeniiis.
    Novimus
    quiapatienlcr
    audislis, et diuslandoet au-
    diendo
    tauquam martyri compassi
    esiis.
    Qui
    audit
    vos,
    amet
    vos,
    el coronet vos.
    1
    Mss.,
    vwces.
    SERMOCCLXXV
    *
    (a).
    InKatali
    martyris
    Vincentii u.
    1. Vincenliiin
    pcenisforlitudo
    ex
    adjutorio
    Chri-
    sli.
    Martyres
    discernil
    causa,
    non
    pcena. Magnum
    ct mullummirandum
    speclaculum
    noster animusce-
    pit:
    nec inanissimamet
    perniciosissimam,
    sicut solet
    in thealris
    quarumque nugarum,
    sed
    plane
    ulilissi-
    mamet frucluosissimam
    voluplalem
    oculisintcriori-
    bus
    hausimus,
    cumbeali Yincenlii
    gloriosapassio
    le-
    gerelur.
    Erat videreinviclam
    Martyris
    animamcon-
    tra
    insidiasanliqui hoslis,
    contrasrcvitiam
    impiijudi-
    cis,
    contra doloresmortalis
    carnis,
    acerrimaconfli-
    ctalione
    ccrtanlem,
    et in
    adjutorio
    Domini cuncla
    superanlem.
    Ita
    plane, charissinii,
    ita
    prorsus
    fuil: in
    Dominolaudemusbanc
    animam,
    ut audiant
    mites,
    et
    jucundcnlur (Psal. xxxm, 5). Quas
    voccs
    audierit,
    quasrcddiderit, quae
    lormcnta
    devicerit,
    dccursaleclio
    declaravit,
    ctnobis
    tanquaminconspeciuquaegesla
    sunt
    posuit.
    Tanta
    poenaerat
    in
    membris,
    lantasecurilasin
    verbis, lanquam
    alius
    lorquerelur,
    alius
    loquerclur.
    Et
    vere alius:
    prsedixit
    enim hoc
    Dominus,
    et
    promisit
    martyribus
    suisdicens: ATovoseslis
    quiloquimini,
    sed
    Spirilus
    Palrisveslri
    qui loquitur
    in vobis
    (Malth. x,
    20).
    in Domino
    ergo
    laudetur hxc anima. Nam
    quid
    esl
    homo,
    nisi
    quod
    memoresl
    ejus (Psal. vm, 5)?
    Aut
    qure
    vires
    pulveris,
    nisi illo
    adjuvanlequi
    nos fecil ex
    pttlvere?
    Ul
    qui gloHalur,
    inDomino
    glorielur
    (I
    Cor.
    l, 31).
    Si enimdiabolicusetscductor
    spirilus plerum-
    queimplet
    vel fallaces
    vates,
    vel falsos
    martyressuos,
    ul tormenta
    corporis
    vel
    ipsi
    sibi
    ingeranl,
    vel
    ingesla
    conlemnant:
    quidmagnuin
    esl DominoDeonostroad
    confinnandam
    prxdicationem
    nominis
    sui, ipsorum
    pradicalorum
    carncm
    quidein
    in niaiius
    persequcn-
    tium
    iradere,
    inentemvero iuarcemlibcrtatis assu-
    mere;
    utetiam dumilla
    patilur iniquilalcm,
    h;cc as-
    seral vcrilalem? scilicetut victoresnon lolcraiUiafa-
    cial, sedjustilia: quoniammartyrcs
    discernit
    causa,
    nou
    poena.
    Mulli enimdolores loleravcruni
    pertina-
    cia,
    non
    coiislanlia; vitio,
    non
    virlutc; pravoerrore,
    nonrecta
    rationc;
    diabolo
    possidente,
    non
    perscquen-
    te. Innoslroauiem vincentc
    Vincenlio,
    i!le
    qi,idem
    vincebat, qui possidebat:
    sedille
    possidcbat, qui prin-
    cipemImjus
    mundi miserat foras
    (J oan. xn, 51),
    ut
    eliam
    piignansexirinsectissupcrarctur, quijam
    fucrat
    superatus,
    ne intusdominaretur. Illc
    quippequi
    niis-
    susesl
    foTas,
    noncessans
    lanqurnn
    lco
    nigiens
    circuit
    requirendoquem
    devoret
    (I
    Pelr.
    v, 8).
    Sed cumex-
    pugnat
    ille
    pro nobis, qui
    eoexcluso
    rc^nat
    iunobis.
    2. Diabolusin Vincenliilonnenlis
    magis
    tortus
    quam
    Vinccntius.
    Dcniquemagis
    diabolusnonvicloYincen-
    lio, quam
    Vincentius
    persequeute
    diabulo
    tori|ueba-
    tur.
    Quaiilo
    enimerant iilatruculentioracl
    cxquisi-
    tiora
    tormenta,
    lanto
    magis
    torlusde
    lorquentelrium-
    phabat;
    el exillacame
    lanquam
    exlerra suo
    sanguine
    irrigata,
    de
    quaplus
    dolebat
    inimicus, palma
    cresce-
    bat. Sed
    quia
    illelatenter
    ssevit,
    et latenter viclusaf-
    *
    Castigalus
    etiamadcl.
    gr.
    rm.v. et adpar.Lov.
    (a) Alias,
    9 iutcreditosaParisiensibus.
    42S5
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 1256
    OifeUir;
    manifeste
    apparebat inprresidehomine, qnid
    inoccullodiabolus
    paterelur,
    et illeinvisibilisadver-
    sarius
    per
    sui
    vasculi, quod impleverat, crepanlis
    ri-
    mulas
    prodebatur.
    Yocesenim
    hujus hominis, oculi,
    vullus,
    ct turbulentus lotius
    corporis motus,
    indica-
    bant
    quamgraviora
    (ormenta senliret
    interius, quam
    crant
    quai Marlyri inlligcbat
    cxtcrius. Si considere-
    mus
    pcrturbatioiiemtorquenlis
    ct
    tranquillitaiem
    tor-
    iiicnta
    paiienlis,
    videre facillimuni est
    quis
    erat sub
    poenis,quissuprapcenas.Quregaudia
    eruut invirlute
    l
    regnanlium
    ,
    quando
    tanla sunl
    pro
    verilate morien-
    lium?
    Quid
    erit cum
    corporis incorriiptione
    fons
    vitoe,
    quando
    ros
    ejus
    inter lormenla lamdulcisest? El
    quid
    faeiet
    iinpiis
    rcleriia
    flamma, quos
    ilavastat iraticor-
    dis
    insania?Quidpassuri
    sunt,
    cum
    judicabuntur, qui
    jam
    cum
    judicant
    cruciantur? J udiciafuturasanclorum
    quid
    habilura sunl
    potestatis,
    cuminhacvitaIribunal
    judiciscalasia
    lorseril
    Martyris?
    5.
    CorpusMarlyris
    exanimedivino
    prcesidio
    nonde-
    stitulum.
    Reliquiis
    sanclorumdivinilushonor concilia-
    lus.
    Magnum
    aulemDominustestimonium
    prrebcl
    te-
    slibussuis,
    ctimille
    qui
    rcxil
    2
    corda
    cerlanlium,
    ncc
    corpora
    deseril
    mortuorum,
    velutde
    Iiujusipsius
    bcati
    Yinceiilii
    corpore prajclarissimum
    miraculumcxlii-
    buil;
    ut id
    quod
    iuimicus omnino non
    apparero
    cu-
    pierat, sategerat, feceral,
    lani
    praesenli
    nulu divino
    proderetur,
    ct
    religiosius
    liumandum
    vciicranduinquc
    demonslraretur,
    ut victricis
    pielatis
    et deviclre
    iinpie-
    latis
    prreclara
    in eo mcmoria
    perdurarel.
    Verc
    pre-
    tiosain
    conspeclu
    Domini mors snnclorum
    ejus (Psal.
    cxv, 15): ([uando
    nec terra carnis viiadcserenlecon-
    lemnitur;
    et invisibili animade domovisibili disce-
    denlc,
    Iiabilaculumservi curaDomini
    cuslodiiur,
    cl in
    gloriam
    Domini a couservis fidelibushonoratiir.
    Quid
    cnim
    agit Deus,
    mira
    opera
    faciendocircasanctorum
    corporadefunctorum,
    nisi testimonium
    perhibet,
    sibi
    non
    pcrire quod moritur;
    et ut hinc
    intelligatur
    in
    quali
    honorcsecumbabeat animas
    occisoruin, quando
    caro exanimis lanto effectudivinitaiisornalttr 3?Sicut
    euimdc mcmbris Ecclesioe
    loquens Apostolus,
    simi-
    litudinemadiiibuit dc membris
    corporis nosiri, quo-
    iiiam
    qua:
    inhoneslasunl
    iwslra,
    hisabundanlioremlio-
    norem
    ciraimponimus(I
    Cor.
    xn, 25):
    ila
    providentia
    Creatoris cadaveribus
    martyrum
    lam
    prreclara
    mira-
    culoium (cslimonia
    praesiando,
    abundantioremIiono-
    rcm
    exsanguibus reliquiis
    hominum
    circumpoiiit,
    ct
    quod
    vila
    cmigrante tanquam
    deforme
    jam remanet,
    ibi evidenlius
    prresens
    vitrcdalor
    apparet.
    SERMOCCLXXVI
    *
    ().
    in festo
    niarlyrisvincentii,
    m.
    CAPUTPRIMUM.

    1.
    Martyrisforliludo
    a Chri-
    sloest.In
    passione,quamobis
    hodiereeitata
    est,
    fralres
    mei,
    cvidenter ostenditur
    judex
    ferox,
    tortor
    cruentus,
    Martyr
    invictus. In
    cujuscorpore pcenis
    variisexara-
    1
    AliquotMss.,
    iveritale.
    2
    in
    quibusdam
    MSS., erexit.
    3
    sicMss.At
    ediii, affeclu
    divinitaliscoronalur.
    '
    castigalus
    adduoscb. et tres
    gr.
    adm.
    n.pr.
    rm.et ad
    Mn.Kr.Par. l.ov.
    (H)Alias,
    dc Sanclis12,
    to, jam
    tormenta
    defeeerant,
    etadhuc membradura-
    bant. Tot convictamiraculis
    persistebat impietas,
    tot
    vexala
    suppliciis
    non cedebat infirmilas:
    agnoscatur
    crgooperala
    divinitas.
    Quando
    enim
    corruptibilispul-
    vis contra tam immania lormenta
    duraret,
    nisi ineo
    Doniiiiushabitai'el?Inhisenim omnibusille
    agnoseen-
    dus,
    ille
    glorificandus,
    ille Iaudandus
    est, qui
    et in
    prima
    vocalionededit
    fidem,
    et in
    supremapassione
    virtutem. Yullis nosse
    quiautrumque
    donalum esl?
    Audile
    apostolum
    Paulum:
    Vobis,inquit,
    donatumest
    pro
    Chrislo,
    nonsolumut credalisin
    eum,
    verumetiam
    ul
    paliamini pro
    eo
    (Philipp. i,
    29). Acceperat
    hrcc
    utraque
    levita
    Yincenttus, acceperat
    et habebal. Si
    enimnon
    accepisset, quid
    liaberet? Habebat in ser-
    mone
    fiduciam,
    habebat in
    passione
    lolerantiani. Ne-
    mo
    ergo
    de suocorde
    proesumat,quando profert
    ser-
    monem;
    nemodesuisviribus
    confldat, quando
    suffert
    tentationem:
    quia
    et tttbona
    prudenter loquamur,
    ab
    illoest nostra
    sapientia;
    et ut maia fortiter
    perfera-
    mus,
    ab illo cst nostra
    patientia.
    RecoliteDominum
    Cbristumsuosin
    Evangeliodiscipulos
    admoneniem:
    recolilc
    marlyrum Regem
    cohortes suas armis
    spiri-
    tualibus
    instruentem,
    bella
    monstrantem, adjutoria
    miiiisiraiitem, pramiiapollicentem: qui
    cumdixisset
    discipulissuis,
    In hocmundo
    pressuramhabebiiis;
    mox
    unde tcrriti
    consolarenlur,
    adjunxit dicens,
    Sedcon-
    fidile, ego
    vici mundum
    (J oan. xvi,
    53). Quidergo
    mi-
    ramur, cbarissirni,
    si in illo Yincentius
    vicit,
    a
    quo
    viclus est mundus? In
    Iwc, inquit,
    mundo
    pressuram
    habebilis: ut si
    premit,
    non
    opprimat;
    si
    oppugnat,
    non
    expugnet.
    CAPUT II.

    2.
    Duplex
    mundi aciesconlratnililes
    Chrisli,
    blandiliai etterrores.
    Duplicem
    mundus aciem
    producit
    contra milites Christi.
    Advenile,
    fratres.
    Duplicem, dixi,
    aciem
    producit
    mundus contra mili-
    tcs Chrisli. Blanditur cnim
    ,
    ut
    decipiat; lerret,
    ut
    frangat.
    Non nos teneat
    voluptas propria,
    non nos
    terreat crudelitas aliena
    ;
    et viclus est mundus. Ad
    ulrosque
    aditus occurrit
    Christus,
    et non- viucitiir
    christianus. Si consideretur in ista
    passione
    humana
    paiientia, incipit
    esse
    incredibilis;
    si
    agnoscalur
    di-
    vina
    potcntia,
    desinit essemirabilis. Tanta
    grassaba-
    lur crudelitas in
    Martyriscorpore,
    et tanta
    tranquil-
    lilas
    profercbalur
    in
    voce, tantaque poenarumasperi-
    las sseviebal in
    menibris,
    et tanta securitas sonabat
    in
    verbis;
    ul miro modo
    pularemus
    Yincentio
    pa-
    liente,
    alium non
    loquenlemtorqueri.
    Et
    vere,
    fra-
    tres,
    ita erat :
    prorsus
    ila
    erat;
    alius
    loquebatur.
    Promisit enimel hocteslibussuis Christus inEvan-
    gelio, quos
    adhuuismodi certamina
    prseparabat.
    Sic
    enim ait: Nolite
    praimedilari quomodo
    aul
    quid
    lo-
    quamini.
    Nonenimvosestis
    qui loquimini,
    sed
    Spirilus
    Palris veslri
    qui loquilur
    invobis
    (Matlh.
    x
    ,
    19el
    20).
    Caro
    crgo paliebatur,
    cl
    Spirilus loquebatur.
    Et lo-
    quenteSpirilu,
    non solumconvincebatur
    impietas,
    sedeliamconfortabatur infirmitas.
    CAPUT III.

    5. Vincentiustormenlis suis non
    tantum
    vaslatus,
    quanlum
    Dacianus. Clarioremnobis
    Mariytcin
    lol lorincnla faciebanl,
    Muiliplici
    enim
    1257 SERMOCCLXXVIt.
    42S1
    vulnerumvarielale
    confossus,
    nondeserebat
    ptignam,
    scdacrius ilerabal. Pulares
    quodeum
    duraret
    flamma,
    non
    ureret;
    et
    lanquam figuii
    fornax luliim molle
    suscipiens,
    duramredderet leslam. Poterat
    Marlyr
    nosier dicere Daciano: J amnon urit
    ignis
    tuus car-
    neni
    meam,
    quia
    exaruit velutleslavirlus niea
    (Psal.
    xxi,
    16).
    Et
    quoniam
    veraciler
    scriptumcst,
    Vasa
    ftguli probal fornax,
    el homines
    juslos
    lentalio Iribula-
    tiouis
    (Eccli. xxvu,
    G); probalus
    csl
    atque
    dccoclus
    illo
    ignc
    Vincentius ; arsit vcro cl
    crepuit
    Dacianus.
    Si cnimnon
    ardebat,
    undeclamabat ?
    Quid
    enimcrant
    vcrba
    irasccntis,
    nisi funitis ardentis ?
    Ergo Marlyri
    noslro
    rcfrigerium
    in corde
    liabenti,
    flaminasexlria-
    secusaduiovebat: sed
    ipse
    facibusJ urorisaccensus
    ,
    lanquam
    clibanus inlus
    ardebal,
    ct babitatoremsuuin
    diabolum concremabat. Per furiosas cnim Daciani
    voces,
    per
    truccs oculos et minacesvullus ct tolius
    corporis
    motus illehabitator
    ejus
    interior monstra-
    balur;
    et
    per
    brec
    signavisibilia, lanquam per
    sui
    vasculi
    , quodimplcvcrat, crcpantis
    rimulas vidcba-
    lur. Non lanlum
    Martyrcm
    cruciabant
    lormenta,
    quanlum
    illumvaslabal insania.
    CAPUT IV. i. Vinccnlii
    gloria posl passionem,
    eiiamin Iwc mundo. Sed
    jam, fratrcs,
    illa omnia
    transicrunl,
    el ira
    Daciani,
    et
    poona
    Yincentii. Nune
    auiem
    pcena
    Daciano
    ,
    corona vcro manct Yincenti.
    Deniquc
    liis
    pramiissis
    fultirrc videlicet rclribulionis
    ilnibus,
    eliaminlioc mundo
    martyrum gloriam
    de-
    monslremus.
    Qnrc
    hodie
    rcgio, qureveprovincia
    ulla,
    quo usque
    vel Romauum
    impcriiim,
    vcl chrisliaiiuM
    nomcn extcndilur
    ,
    nalalem non
    gaudet
    cclebrarc
    Yincentii ?
    Quis
    autemliodieDaciani vel nomen au-
    dissct,
    nisi Vinccnlii
    passionemIegisset?
    Quod
    vero
    lanla cura servavit Dominus
    Mariyris
    corntis
    , qtiid
    aliud
    demonstravit,
    nisi se
    gubernassc
    vivcntein
    ,
    qucm
    noii
    rcliquit
    exanimcm? Vicit
    ergo
    Daciaiiu>;i
    vivcns
    Yiucentkis,
    vicitel mortuus. VivenslormenU
    calcavit,
    mortuus maiia traiisiiatavil. Sed
    ipse
    inter
    undas
    gubernavit
    cadaver exslineliiin
    , (jtii
    inter uu-
    gulas
    animum donavit invictiim. Non flexit flamma
    tortoris cor
    ejus,
    non mersit
    aqua
    maris
    corpus ejus.
    Scd in his ct
    hujiismodi
    omnibus nihil est
    aliud,
    nisi
    preiiosa
    in
    conspeclu
    Domini mors sanclorum
    ejus
    (Psal. cxv, 15).
    SERMOCCLXXVII
    *
    (8).
    infesto
    martyrisvincentii,
    iv.
    In
    quo dispulalur
    de
    corpore spiriluali posl
    restirre-
    clionem,
    el utrum
    ejusmodicorporis
    oculisvideri Dcus
    possil.
    nabilusinbasiticaFiesliluta*.
    CAPUT PIUMUM.

    1. Vincentii cadaver itivi-


    clum.
    Reliquue
    sanctorumad
    fideliumconsolaliojiem.
    Corpora
    sanclorumdalaEcclesiisad memoriasoralio-
    num
    ,
    nonad
    glorias martyrum.
    Oculis fidei ccrtan-
    tem
    exspectavimusMartyrem,
    et amavimustotumin-
    1
    mveteri libro Colbertinoinscribilurhic
    sermo,
    De
    basilicainvallis
    qloriosimartyris
    lincenlii reslitula.
    '
    casligalus
    adcl. n. r. rm.t. etadLov.
    () Alias,
    deDivevsis102.
    visibilitcr
    pulclirum. Qualis
    enim decoris habebat
    spirilum, ctijus
    fuitel cadaver invictum? Dominuin
    confessuscst vivus: inimicum
    superavil
    et mortuus.
    Qnidpulamus,
    fratrcs
    , quod
    isltimbonorem
    provi-
    deiUiaet consilium
    omuipolcnlis
    Crcatoris cumetiam
    dcftiuclo
    corpori dcltilil, Martyri aliquid prrestitit?
    Quid
    cnim? si non
    sepclirctur , ignorabat
    ilieunde
    suscilarclur ? Illi el in victoriacorona
    ,
    et inresur-
    reclionescrvala esl viiarclerna. Seddc
    corporc ejus,
    Ecclcsirc
    prccslita
    esl consolalionismemoria. Sic
    ple-
    runique
    Deus dc scrvis suis
    prrcslat
    scrvis suis
    qua-
    dam
    dignalionc ,
    donans
    quod magis
    *
    prosit
    ei cui
    dalur
    , quam
    ei de
    quo
    daiur. Sic Eliam sanclum
    Deus
    per
    avem
    pasccb.it
    : non aulcm misericordia
    Dei ei
    omiiipolciuiadefeceral,
    ut
    sempcr
    sic
    pasce-
    ret. Millilur tamcn
    pascendiis
    ad viduam
    (III Reg.
    xvn, 9)
    : non
    quia
    non erat
    quomodoDei
    servus alc-
    retur,
    sed ut fidelisviduabenediclionem mererelur.
    Prreslitit
    ergo
    sanctorum
    corpora
    Ecclesiis suis ad
    memorias orationum
    ,
    non ad
    glorias martyrum.
    Illi
    enimliabcnt
    integramglorinm
    suam
    aptid
    Crealorem
    suum. Ncc
    ipsi corpori aliquid liment, quoniam
    non
    est
    quod
    limeant.
    Magis
    si
    parcant corpori,
    nocent et
    corpori.
    Si aulem
    per
    fidemnon
    parcant corpori,
    prxsianl
    et
    corpori.
    CAPUT II.

    2.
    Martyr corpori
    non
    parcendo, ipsi
    consulil.
    J udicium,
    pro poena
    rnlerna. Eccc liocatlen-
    dile
    ,
    et fidemvestram
    inlerrogale.
    Sanctus
    Yincen-
    (iussi formidine lorincntorum
    negaret Chrislum,
    vi-
    dereiur
    corpori pcpercisse
    :
    quadam
    autem condt-
    lione
    mortali, corpore
    solverclur.
    Quidageret
    in re-
    surrcclione
    ,
    cuminaUornum
    igncmprrccipitaretur
    ?
    Negans
    Chrisium
    ,
    negatur
    a
    Christo.
    Qui
    negaverit
    me,
    inquil,
    coram
    hominibtis,
    negabo
    eumcoramPatre
    meo
    qui
    esl incoelis
    (Luc. xn, 9).
    Eccc
    negaret, quie-
    scerent illi
    torlorcs,
    et vulnerato animo sanumes-
    set
    corpus ;
    imo occisoanimo
    ,
    vivcret
    corpus
    :
    quid
    prodcssct
    in rctcrnummorluo brevis
    corporis
    vita?
    Yenireldies, quam
    commemorat Doininus
    , qtiando
    omnes
    qui
    in monumenlis
    sunt,
    audienl vocem
    ejus,
    et
    procedent
    : sedcum
    magna
    differenlia. Omncs
    proce-
    dcnl,
    sed iioti omncs ad eanidem rcni
    procedent.
    Onines
    stirrecturi,
    sed non onines immutandi.
    Qui
    enim bene
    feceruut, inquit,
    in
    resurrectionem
    vila;;
    qtii
    atilcm
    male,
    in resurreclionem
    judicii (J oan. v, 28,
    29).
    Cum
    dicit,
    Omnes
    qui
    inmonumenlis
    stint,
    prncul
    dubiomanifcstat
    corporum
    resurrectioncm.
    J udicium
    aulcin cuinaudis
    ,
    ne tibi
    lanquain
    dc
    temporali ju-
    dicio
    blandiaris; ponitur judiciumpro poena
    oelerna.
    Secundumhocdictum
    est, Qui
    aulemnon
    credii, jam
    jtidicatus
    est
    (Id.
    m,
    18).
    Hrcc
    eigo
    differentia
    sepa-
    ratura cst
    justos
    ab
    injustis,
    fideles ab
    infrdelibus,
    confessoresa
    ncg;itoribus,
    amatores vilrc
    perilurrc
    ab
    amatoribus vitrc
    aUernse; separatura
    est illadiscre-
    tio. Ei
    ibuntjusli
    invilam
    aiternam,iinpii
    veroin
    ignem
    celernum
    (Matth. xxv, 46).
    Ibi cum
    corpore torque-
    1
    PleriqueMss.,quamdamdignationemdonans,quw
    ma-
    gis,
    etc.
    SAINCT. AUGUST.V.
    (Quarante.)
    1250 S. AUGUSTIN!EPISCOPI
    1260
    Luuiur, qui corpori pepercerunt.
    Timendocniin tor-
    meiUa
    corporis,
    corpori pcperccrnnt;
    ei
    parcendo
    corpori,
    Christum
    ncgaverunl;
    ct
    negandoChristuni,
    poeuas
    xternas etiam
    corpori
    dislttlerunt'. Si distu-
    lerunl,
    numquid
    abstulerunt?
    CAPUT III.

    5.
    Corpus
    non
    conlempserunl
    mar-
    lyres,
    sedei beneconsultierunt.
    Ergoprudeiiler marty-
    res Chrisli nonsua
    corporaconlcmpserunt.
    Pervcrsa
    est
    isla,
    et mundana
    pbilosopliia,
    corum
    qui
    non
    credunt
    corpnnim
    resurreclioncin. Videnlur ctiim
    sibi
    quasi magni corporis conleinptores, quia ipsa
    corporaquasi pro
    carceribus se habere arbitraniur
    ,
    quo
    detrusas
    putant animas, quod
    alibi aulc
    pccca-
    verunl. Deus autemnosler cl
    corpus
    fccil et
    spiri-
    lum;
    et
    utriusque
    creator
    esl,
    ct
    ulriusque
    recrca-
    lor;
    ulriusque
    institutor
    , ulriusquc
    etirunrcstilutor.
    Non
    ergo
    carnem
    lanquam
    ininiicam,
    vel
    coiuempsc-
    runt,
    vel
    perseculi
    sunt
    martyrcs.
    Ncmoenint
    unquam
    carnemsuamodiohubuil
    (Ephes. v, 29). Magis
    ei con-
    suluerunl,
    quandoeamncgligcrc
    vidcbanttir:
    quando
    in ea fideliter
    persislcnles, temporalia
    (ormcnla lo-
    lerabant,
    tctcrnam etiam
    ipsi
    carni
    gloriamconipa-
    rabant.
    CAPUT IV.

    i.
    Corporisgloriaposl
    resurreciio-
    ncm. Sauilas
    corporis,
    concordiaeoritm
    quibus
    constal.
    Qurc
    sit autemfulura in rcsurreclionc
    gloria
    carnis
    hujus, quis expiicci
    vcrbis?
    Ncmoadiiucnoslrumha-
    bendo
    expertus
    est. Nunccarncm oncrosam
    poiia-
    mus; quia indigam, quiaiufirmam, quiamoiialem,
    quia coiTuplibileiii. Corpus
    cniin
    quod corrumpilur,
    aggraval
    animam
    (Sap.
    ix
    ,
    15).
    Scd noli hocinresur-
    rcctionemetuere.
    Oporiel
    ut
    corruptibilc
    hociiidual iu
    corruplionem,
    el morlale lioc indual immortalilalem
    (1
    Cor.
    xv,
    55). Quod
    nunc csl
    oims,
    crit honor :
    quod
    nuncsarcina
    ,
    ttinc levanicn. Noucnini habebit
    pondus,
    ul
    corpus
    habere te scnlias. Vidcle
    ,
    clia-
    rissimi :
    quando
    sanum est
    corpus
    noslrum,
    etiam
    lioc
    fragilealquemotialc, quando
    suarum
    partium
    lemperamcnto
    moderalum
    esl, quando
    in eo niliil
    cjus
    adversus aliudrixalur
    ;
    noncalor
    superal
    ct ur-
    get algorcm,
    non
    copiafrigoris
    fcrvor
    cxslingiiitur,
    et dumluclatur
    affligit;
    non humorem siccitas sor-
    bel,
    non inundat humor ct
    premit;
    scdomnia
    qui-
    bus constat concordi inter se
    junctura
    librata
    sunt,
    quoe
    sanitas dicitur. Est
    autem,
    ul breviler
    dicam,
    sanitas
    corporis,
    eorum concordia
    quibus
    constat.
    Hsec
    ergo sanilas,
    id est membrorum
    humorumque
    concordia in re
    corruptibili,
    in re
    egena
    el infir-
    ma
    ,
    in re
    quoe
    adhucesurire et sitiie
    polcst,
    stan-
    do
    lassari,
    sedendo
    refici,
    rursns scdendo las-
    sari,
    esuriendo
    dcficere,
    vcsccndo
    refici;
    non
    succurrere defeclionibus
    prrcterilis
    nisi aliis in-
    choatis :
    quidquid
    enimaliudad refcctionem
    ceperis
    lassus,
    initium est alterius
    lassitudinis; quia
    in
    re,
    quamsumpsisti
    ut succurreres
    ,
    si
    perseveres,
    etinde
    faligaberis
    : in hoc
    crgo
    infirmoel
    corruptibili
    cor-
    pore, quid
    est
    ipsa
    sanilas
    qualiscumquc? Ncquc
    enim
    hocc, qure
    incarnemosiali et
    corrtiptibiii
    dici-
    1
    Aliquol itss.,poinis
    Klerniscliam
    corporadislulermt.
    tur
    sanitas,
    p.llomodo
    Angelorum
    sanitali
    compa-
    randa
    cst, quorum
    nobis
    cequalilas
    in
    resurreclione
    promittilur
    (Luc.
    xx
    , 56).
    CAPUT V.

    Hrcclamen
    sanilas,
    ut
    dixi,
    qua-
    liscumquequid
    babet deleclalionis
    , quamcxoplabile
    bonum est omnibus?
    Quanlam
    rem habel
    paupcr,
    cuni hanc solani
    habel;
    qtianlam
    non habel dives
    ,
    ctimhanc solamnonhabel ?
    Quid
    se
    jactal copiosum?
    Febris Iectum non formidat
    argenteum
    : non timet
    pompamdivilis,
    non limet
    jacula
    bellatoris.
    5. Sanitasesl nihil sentire
    ,
    sciikel moleslumel one-
    '
    rosum.
    Quid crgo
    sanilas hocc
    ipsa, quam
    recle mar-
    tyrcscontempscrunl, quia
    in
    ipsa
    carnc aliam
    spera-
    vcrunt? Tamen
    quia
    illamnondurn
    experli sumus,
    ex
    isla
    quam novimus, illam
    ulcumque conjiciamus.
    Quid
    cst sanitas? Si dicas
    mihi, Quid
    estvidere?
    quantum
    ad
    corpus altinel,
    respondebo
    libi
    forlasse,
    formas
    coloresque
    scnlire. Si dicas
    mihi, Quid
    cst
    audire?
    respondebo,
    sonos senlire. Si
    dicas, Quid
    cst ollacere?
    rcspondebo,
    odores senlire.
    Quid
    est
    langere
    ? Duravcl mollia
    ,
    calidavel
    frigida, aspera
    el lenia
    , gravia
    vel Ievia sentire.
    Quid
    csl sanilas?
    Nihil seniire*. Sed el hsec
    ipsa
    innobis modoalio-
    rum
    comparalione
    vilescunt. Acule vides : aculius
    ie forsilan
    aquila.
    Acuteattdis : sunl bestiolae
    qure
    audiunl acutius. Acule olfacis: canem
    sagacem
    non
    vincis. Acute
    sapores gustandodijudicas
    : sunt ani-
    malia
    quaeiuexpciias
    berbas
    discernunt,
    et
    quod
    est
    nsxium non
    altingunt.
    Namlu
    quamlibet
    acute di-
    scernas cibum
    , imprudens
    irruis in venenum. Aeule
    senlis
    langendo
    :
    quam
    mulloeaves oeslalemfuturam
    prxsculiunl,
    cl loca
    demutant;
    hicmcmimminere
    prseseniiunl,
    ad loca calidiora
    demigrant? quod
    tu
    cum venerit
    sentis, antequam
    veniat illai
    prrcsen
    tiunt'. Et hoc
    ipsumquod
    in sanitale
    Iaudavi,
    nihil
    sentit
    lapis,
    nihil
    arbor,
    nihil cadaver.
    CAPUT YI.

    6. Dacianus sxviens in
    corpus
    morfuuni. Viverein
    corpore
    ,
    et niliil ex
    cjus
    onere
    sentire
    ,
    est sanumesse. Onus
    corporis
    inhacvilasem-
    per
    munel. Nam
    prrescs
    ille Dacianusincordenihil
    senliebat, quando
    in nihil sentiens cadavcr sre-
    viebal?
    Quid
    enim
    jam
    facicbat nihil
    senlienti, qtii
    potuit
    ct a sentienle
    superari?
    Fecit tamen
    quidquid
    potuit,
    fecitiralus. Sed
    qui jam
    nihii in
    palampatie-
    batur
    3,
    inoccullo coronabalur. Tenebat enim sen-
    tenliamDomini sui:
    qui
    cumvellet nos securos fa-
    ceic de his
    qui corpus occidunt, Nolite, inquit,
    ti-
    merecos
    qui corpusoccidunl,
    el
    postea
    nonhabenl
    quid
    facianl (Mallh. x,28; ittc.su, 4). Quomodopo-
    steanonhabenl
    quid facianl, quando
    insanus illedc
    Yincenlii
    corpore
    tanla fecit? Sed Vincenlio
    quid
    fe-
    cil, qui
    eliamsentienti nihil fccil?
    Ergo
    non sicnon
    senlire,
    ut nonsentit
    lapis,
    ut nonscnlil
    arbor,
    ut
    nonsenlit
    cadavcr;
    sed vivcre in
    corpore,
    et nihil
    ex
    ejus
    onere seutire
    ,
    hoc est sanumesse. Et tamen
    quanlumlibet
    sil homoinhaevita
    sanus,
    senlit eliain
    1
    colbertinus
    Ms.,
    xihil adversumsenlire.
    -
    A|,udLov.,
    illa
    prmsentil.
    M.
    3
    liures
    Mss.,
    Fed
    qui jam
    nihila
    pulam
    saivienle
    patte-
    batur.
    1161
    SERMO
    CCLXXVIl.
    mz
    sani
    corporis pondus,
    Aggraval
    animamctiamsanum
    corpusquod
    corrumpitur,
    id est, corruptibilc. Ag-
    gravat
    animam
    ,
    id
    est,
    non
    obtcmpcrat
    anim;eadnu-
    tumomnisvoluntalis. Obtemperat
    in multis
    : movet
    manusad
    operandum
    , pedes
    ad ambulandum,
    lin-
    guam
    ad
    loquendum,
    oculosad videndum,
    ad sen-
    tiendas vocesintendit
    audilum: inbisomnibuscor-
    pusobsequitur.
    Mulandi loci
    cupidiias
    sentit
    oiuis,
    sentit
    pondus
    ;
    nonlanta facilitatemovetur
    corpus
    ad
    pcrvenicndum, quo
    desiderat. Dcsideral
    aliquis
    ami-
    cumvidere in
    corpore
    conslilulus
    ,
    in
    corpore
    con-
    slilutum;
    illum novit esse in
    loginquo,
    multreman-
    siones
    inlerjaeent
    ; animo
    jam prrecessit,
    corpore
    quandopervenit,
    luncsentit
    quale
    onus
    portel.
    Non
    potuit
    adceleriiatcm
    prajsurnptam
    obcdirevoluntali
    pondus
    carnis: non
    poluit
    eacelcrilate
    rapi, quavoluit,
    qua
    eam
    portai
    animiis. Tardumet oncrosum
    es(.
    CAPUT VII.

    7.
    Quarendumaliquid
    in hoccor-
    pore
    unde
    inlelligalur
    vclocilas
    corporisfuluri
    spirilua-
    lis.
    Putamusne,
    liabei
    aliquid ipsum corpus,
    unde
    probetur
    velocitas
    corporis?
    Pcdes dicenms?
    Quid
    tardius?
    Ipsi
    sunl
    qui pcrveuiuul,
    ct desidcria vix
    scquuntur,
    cl molimenla molicndo
    perveniunt.
    Sed
    fac
    qucmquam
    ilaveloccm
    ,
    ul sunt
    quredam
    aniina-
    lia, quibus
    nec
    comparanda
    est velccilas nostra;
    fac
    quemquam
    ita
    vclocem,
    ut sunt aves : non eo iclu
    pervenii, quo
    voluerit. Diuvolanl aves
    niigrando,
    ct
    aliquundo
    fessoeinsidunl arboribus navium.
    Ergo
    si
    cliaiu sicut avesvolarc
    possemus, proc
    desiderio
    per-
    vcniendi tardi essemus. Cumvcroftierit
    corpusspiri-
    tuale,
    de
    quo
    diclum
    cst,
    Seminalur
    corpus
    auitnale,
    surgel corpusspiriiuale(!
    Cor.
    xv,
    4-1); quania
    ibi faci-
    litas, quanta
    celcriias
    , qtianla
    obedicntia
    volenlis?
    In niillo
    pondus,
    innullo
    cgeslas,
    in uullo
    lassiludo,
    in nullo ex alia
    parte
    rcuiicnlia et reluctatio.
    CAPUTVIII.8. De
    corporespiriluali
    cxoccasione
    dicendum.
    Quale
    illud
    corpuserat,
    quod
    Doiiiinus
    pcr
    clauslra
    irajecil?
    Intbiidilc,
    obsccro
    ,
    si
    possiinadju-
    vanle Domino
    qualibuscumque
    vcrbis
    exspeclalioni
    veslrre aut
    satisfacerc,
    aut nonmtilttundeesse. Nala
    nobisoccasioest de
    corporespiriiuali aliquid dispu-
    landi ex
    passioneMarlyris,
    a
    quo
    sic vidimusel mi-
    rati
    sumuscorpus
    inler tormcuia contemni. Diximus
    enim
    quia
    non
    parcendo corpori ,
    eidcmeliamcor-
    pori
    consulcbat: neforlc
    fugiendo(cmporalespoenas,
    ct Cliiislum
    ncgando,
    idcin
    ipiuin corpus pcenis
    sem-
    pilernis
    et airocissimis
    suppliciis
    deslinaret. Hinc
    crgo
    horlaii vos
    cupieus
    ,
    et mc
    ipsum
    ad
    prrcsenlia
    coniemncnda,
    fiitura
    speranda
    : Eienimin hochabi-
    luculo
    ingemiscimusgravati,
    et tamcn mori
    nolumus,
    el exui
    pondereformidamus;
    nolmnusenim
    spoliari,
    sed
    supcrvesliri,
    ui absorbeaturmoriulea vila
    (II
    Cor.
    v, i)
    : bac
    ergo
    occasione de
    spirituali corporc
    sus-
    ccpi aliquid loqui vobis,
    et
    primitiis
    comnicndan-
    dam
    pulavi
    h.uic
    ipsambtijitsiragilis
    ct
    corruplibilis
    corporis sanitatcm,
    ut ex
    ipsamagiiuni aliquid
    inve-
    niamtis. Inveuinuisin
    ipsa
    sanilalc nihil scniirc. Et-
    cnimmultahabcmusinlusin visccribus
    nostris;
    quis
    canostruni scircl nisi incorporibuslanialis vidcrct?
    Yisceranostra
    ,
    interiora
    nostra, quse
    dicuntur. inie-,
    stina,
    unde novimus? Et lunc est
    b.onum, quando
    il!anonscntimus.
    Quandoenimillanonsentimus,
    tunc
    sani sumus. Dicis
    alicui,
    Observastomachum.
    Respon-
    det
    libi, Quid
    est slomachus? Fclix
    ignoranlia:
    nescit
    ubi
    habcat, quodsemper
    sanumhabet. Si sanumnon
    haberct,
    senliret: si
    senliret,
    non bono suo sciret.
    CAPUT IX.

    9.Celerkas
    corporum
    cwlestium.An-
    gelorumcorpora.
    Sed
    quamvis
    laudala
    corporis
    sani-
    late venimus ad celeritalem
    motus,
    et inveuimus
    nos
    plumbeosquodammodo.Quantaeslccleritas
    cce-
    lcstiuni
    corporum?
    Yis nossc
    quanta
    sit? Inlueris
    solem
    ,
    et tibi videtur
    quasi
    non
    movealur,
    et tamcn
    niovetur. Foiie dicis:
    Movetur,
    scd lardius.
    Vjsnosse
    quanta
    celeritate moveatur?
    Yis raljone
    eolligere,
    quod
    nonsenlis
    aspectu
    ? Si
    recta
    viaab
    orienle us-
    que
    inoccidenleminhac
    tcrra veredis
    qujsque
    cur-
    rerel, pcr quot
    dies
    pervenirel? Qualibet equorum
    velocitaie
    ferrelur, quol
    mansiones
    agerel? Spalium
    itineris abinitioorientis
    usque
    ad fjnem occidcnlis
    sol,
    qui
    libi
    videtur slare
    ,
    uno die
    conficit,
    ct una
    nocte ad ortum rcdit. Nolo
    dicere, quia
    obscurtim
    est,
    et ad
    persuadcndum
    diflicile
    ,
    vel fortassisincer-
    lum
    , quam
    sinl
    spalia
    coolesliamullo
    quain
    terrc-
    sfria latiora. Cum
    ergo
    videamuslanlam
    cclerilalem.
    coeleslium
    corporum, qure
    nobis videntur cumat-
    tcndtuilur non
    moveri;
    cui celeritati
    compararepos-
    sumus
    coipus angelicum?
    Adfuerunt
    eliam,
    el
    quando
    voluenmt sc
    conspiciendos langendosque prsebue-
    runt. Lavit
    Angelis pedes
    Abraham
    (Gen. xvin, 4).
    Non solumlavit illa
    corpora,
    verum etiam conire-
    ctavil.
    Apparuerunt,
    ut
    vohierunl,
    quando
    volue
    rtiut, quibiis
    voluerunl. Nihil
    difjicultalis, nihil om-
    iiiiinlardilatis sentiunt. Sednon eos
    videmuscurren-
    (es,
    noncos videinus de locoinlocum
    migrantes,
    ut
    nosseintis ab octilis hominum discedentes :
    quando
    vokicrunl,
    pervcncrunl.
    Non esl
    ergo
    undectiamde
    istis evidenlissimum cclerilatis
    hujus praebeamus
    cxemplum.
    Omittamus
    incognila,
    et de
    inexpertis
    ni-
    bil teincre
    prrcsumercaudeaintis.
    CAPUT X.

    10. Radii oculiceleritas.Inhoc


    ipso
    corpore, quodgestamus,
    invenio
    aliquid, cujus
    jncffa-
    bilemmircr cclerilalem.
    Qtiid
    esi hoc? Radius oc.uli
    noslri,
    qtio tangimusquidquid
    ccrnimus.
    Quod
    cniin
    vides,
    oculi tui radio
    contingis.
    Si
    yelis viderc lon-
    gius,
    el
    interponatur aliquodcorpus,
    irruil radiusin
    corpus objectum,
    et transirc non
    pcrmillitur
    adid
    quod
    vidcredesideras
    ;
    et dicis
    impedienti, Exi,
    ob-
    slas inilii. Columnamvis
    videre,
    homoin mcdio
    slat,
    impcdit
    acicm luam. Radius tuus emissus
    cst,
    sed
    pervenit usque
    ad hominem
    , usque
    ad columnam
    pervcnire
    nou sinitur : incurrit in aliud
    aliquid, non
    perinittilur.
    Ecce
    qui
    tibi
    obstabal,
    discessite
    nicdio,
    pervenil
    acies
    quo
    volebal. Modo
    discute,
    ct si
    potes,
    iuvcni
    atque responde,
    utrumacics ista
    ,
    radius iste
    oculi lui
    ciiius
    pcrvenitad proximum,
    tardiusad lon-
    ginquum.
    Vidisli honiincmin
    proximo
    constitutum
    ,
    lanta moraiilum
    vidisti,
    tanta moraadcumradium
    ociili tui
    telendisti,
    tanta moraad eumoeuli tui ra>
    mz
    S. AUGUSTlNI EPISCOPI
    1264
    dio
    pervenisli,
    quaula
    mora
    pcrvctiis
    cl adillam co-
    lnmnam
    quam
    volebas
    videre,
    el
    quia
    liomo
    interposilus
    erat,
    non
    poleras
    : nonad
    ipsumcitius,
    el adillamlar-
    dius;
    cl ecce
    ipse
    in
    proximo
    crat,
    cl illa
    longius.
    Si
    ambularevelles,
    cilius
    adhominem, quam
    adcolumnam
    pervenircs: quia
    videre
    voluisli,
    lamcitoad
    hominem,
    quam
    adcolumnaro
    pervenisti.
    Nihil csl hoc de colu-
    mnact de homine. J ace adhuc
    oculos,
    vidcs
    longe
    parielem
    : milte
    longius, pervcnis
    ad solem.
    Quan-
    lumest inter teet solem1
    Quis
    illa intervalla mctia-
    tur?
    Quis
    ullo acumine
    cogitalionis
    oestimel
    quanlum
    a lc
    longe
    sitsol? Et lamen mox ut oculum
    aperue-
    ris,
    ecce tu hic
    es,
    radius tuusibi est. Moxul videre
    voluisti,
    videndo
    pervenisli.
    Non
    quajsisti
    machinas
    quibus
    nilereris,
    nonscalas
    quibus
    asccnderes,
    non
    funes
    quibus
    levareris,
    non
    pennas quibus
    volarcs.
    Oculum
    aperuisse,
    liocest
    pervenisse.
    CAPUT XI 11. Celerilali rudii ex oculo.emissi
    resurreclio
    comparala.
    Quidergo
    istaceleritas?
    quanla
    esl?
    quid
    sibi vult?
    Corporis
    nostri
    csl,
    decarneno-
    stra emittilur. Radiosnos
    habemus,
    el nonmiramur.
    Videndo
    ulimur,
    considerando
    expavescimus,
    Non
    invcnis
    aliquid quod
    huic
    compares
    celeritaii, quan-
    tum atlinel ad
    corporis
    celeritalem. Meritohuic ce-
    lerilali
    aposlolus
    Paulus facililatem resurreclionis
    comparavit,
    dicens,
    In ictuoculi
    (I
    Cor.
    xv, 52).
    Ictus oculi
    cst,
    non in
    palpebris
    claudcmlisel
    ape-
    riendis : namhoc tardius
    agitur, quam
    videtur. Tar-
    dius
    palpebram
    levas, quam dirigis
    radium. Citius
    radius luus
    pervcnil
    ad
    coelum,quampalpebra
    levala
    ad
    supercilium.
    Yidelis
    quid
    sil ictus oculi : vidctis
    quam
    facilitatem
    Apostolus
    resurreclioni
    corporum
    dederit.
    Quam
    larde isla creala
    atque
    formala sunl?
    Recolamus moras
    conceplus,
    et in
    ipsis
    uicris ma-
    trum coalescenliumseniina
    parvulorum; pcr lempo-
    nun numerummembra
    formaia,
    dicbus
    certis,
    nieii-
    sibus
    multis, quo usque
    illud
    quod
    intus crcatum
    atque
    formalum esl
    proferalur
    in lueem. Dcindc
    quanla
    niora
    crescil, quanta
    mora succedit adole-
    scenlia
    puerilire, juventus adolesceiilioe,
    scnectus
    juvcnluli,
    mors omnibus. Accedit etiamalia mora :
    videlur
    inlegrum
    recens
    cadaver,
    in
    pulredinem
    sol-
    vitur;
    et
    adipsam
    rcsoluliouemnecessaria sunl tem-
    pora,
    donecin tabem
    defluat,
    siccelur incinere :et ab
    ipsisprimordiisuteri usque
    adcineremextremum
    sepul-
    cri
    quanta inlerjacctmora? quol
    dies?
    quoclemporum
    spatia
    ?Vcnitad
    rcsurgendum,
    iniclu oculi
    reparalur.
    ';' CAPUT XII.

    12. Ex resurrectiouis
    fulurcefaci-
    litate
    intelligenda facililas corporis spiritualis.
    Haic
    mirabiliorcelerilateradii oculi. Altendile
    ergo,
    fra-
    tres,
    et
    comparalc quoc comparanda
    sunt,
    rebus
    qiiibus comparanda
    sunt. Celeriusmovelur istacaro
    in
    ambulando, quam
    formata
    est, quam
    nutrita
    est, quam
    crevil, quani
    ad habilum
    juvenilemper-
    venit, iiitegramque
    aUaieni et slaluram
    percepit:
    celerius moveiur iu
    ambulando, quam
    liocinillafiat.
    Porro aulem resurreclio fiet in iclu oculi:
    quanla
    orit cclcrilas movcndi,
    si lanla
    potiiit
    csse rcsur-
    scndi.'
    Lanialasunl
    corpoia
    a srcvicnlibus: tololicet
    mundo
    dissipeulur
    membra
    moiiuorum,
    per
    tolam
    lerramcineres
    dispcrgantur;
    de tolo lam
    grandi
    sinu
    tolum
    quodsparsum
    est inictu oculi
    reparatur.
    Mi-
    ramur radiorum
    noslrorum, qui
    fundunlur cx
    oculis,
    1
    nimiam
    quamd.un,
    et nisi
    experiremur,
    incredibilem>
    celerilalem : mirabilior est in
    corpore, quod
    fuiuruni'
    cst, spirituali
    facililas. In ic(u
    quidem
    oculi
    resurgel:
    sedDominus
    nosler, quod
    radiusoculi noslri non
    po-
    lest, corpus
    etiani
    per
    claustra
    (rajecit.
    Post resur-
    rectionemin loco uno conslitulis
    discipulis
    suis
    ,
    su-
    bito
    apparuit
    ostiis clausis
    (J oan. xx, 19). Qua
    nos
    videre non
    possumus,
    ille
    potuit
    et inlrare. Nemodi-
    cat,
    Iloc
    quidempotuil,
    sed Domini
    corpus;
    num-
    quid
    conlinuocliammeum
    poterit
    ?Et hinc
    accipe
    ab
    Spiritu, qui
    dc
    Apostolo loquebalur, plenam
    secu-
    rilaiem. De
    ipsoquippe
    Dominodiclumesl:
    Qui
    trans-
    figurabil corpus
    humilitatis noslras
    conformecorpori
    gloriai
    suw
    (Phiiipp.
    m, 21).
    CAPUT XIII.

    15. AnDeus videbitur
    per corpus
    spiriluale.
    Deus non
    potesl
    videri in locoad moduni
    corporis.
    Deisto
    ergo
    tali
    corpore,
    de
    hujuscorporis
    tanla
    facilitate,
    tanta
    celerilale,
    lauia
    sanitate,
    nihil
    temcre ac
    prrcsumenter
    definireaudeat humana fra-
    gilitas. Quales
    erimus
    ,
    sciemuscumfuerimus. Anle-
    quam
    simus,
    tcmcrarii non
    simus,
    neillttdnonsimus.
    Quocritaliquando
    humana
    curiosilas,
    et dicit sibi:
    Putasne
    per
    illud
    spirilualecorpus
    videbimusDeuni?
    Cilo
    quidemresponderi polest
    : In locononvidetur
    Deus, per partes
    non videlur
    Deus, spaliis
    diffusus
    intcrvallisque separatus
    non videtur Deus.
    Quamvis
    impleat
    ccelumel
    lerram,
    non idco lamen dimidius
    est incoelo
    ,
    dimidius inlerra. Namaer islest
    impict
    ccelumet terram
    ; pars ejus quoe
    incoelo
    est,
    nonest
    in lerra. Et
    quidquid aqua implet, iinplet quidem
    spatiumquo capitur;
    seddimidiaest indimidio
    spa-
    lio,
    dimidiainalio
    dimidio,
    totainloto. Nonesl lalc
    aliquid
    Deus. Hocomninonoli
    dubilare, quoniam
    non
    cst
    corpus
    Dcus. Per
    spalia diffundi,
    locis
    capi,
    ha-
    berc
    paiies dimidias, lertias, quartas , totas, corpo-
    rum
    proprium
    esl. Nibil lale
    Deus; quiaubique
    lolus
    Deus : nonalibi
    dimidius,
    et alibi alio dimidiocon-
    slitutus;
    sed
    ubique
    totus.
    Implet
    coelumel terram:
    sedlotus esl in
    coelo,
    lotus intcrra. ln
    principio
    erat
    Verbum.Ut eliamde
    ipso
    Filiohocidem
    audias, quia
    el Filius cum Patre unus esl Deus : non
    rcqualis
    mole,
    seddivinilale. lu
    principio
    eral
    Verbum,
    el
    Verbumeral
    apud
    Deum
    ,
    el Deuseral Verbum: hoc
    j
    eral iu
    principioapud
    Deum. Omnia
    per ipsum facla
    sunl,
    cl sine~
    ipso faclum
    esl nihil. Et
    paulo posl,
    Et
    lux lucel intenebris
    (J oan. i, 1-5).
    Iste
    unigenilus
    to-
    tus niancns
    aptid
    Palrcm,
    tolus lucetin
    lenebris,
    lo-
    tus in
    coelo,
    lolus in
    terra,
    totus in
    Yirgine,
    totus
    in
    infante;
    nonalternis
    lemporibus lanquam
    de loco
    adlocum
    migrando.
    Namet lutolus es indomo
    lua,
    el totus inccclesia: sed
    quando
    in
    ecclesia,
    non iu
    domo
    tua; quando
    in domo
    tua,
    non inecclesia. Non.
    ergo
    ille sic tolus in
    ccelo,
    lolus in
    terra,
    lotusia
    Yirginc,
    tolus in iufante
    (ul
    aliud nihil commemo-
    icm), quasi migrando
    decceloin
    lerram,
    dctcrra iu
    4265 SERMOCCLXX.YH.
    1266
    Yirginem,
    de
    Virgine
    in
    infantem,
    scd
    ubique
    simul
    tolus. Nonenim
    quasi aqua
    refundilur,
    aut
    quasi
    terra
    niolimine
    separalur atquetransfertur.Quando
    totusin
    terra
    est,
    ccelumnondeseril: sedet cumcoelumim-
    plct,
    aterra nonrecedit.
    Aliingil
    enima
    fmeusque
    ad
    fiuemforliter,
    el
    disponit
    omniasuaviter
    (Sap.viu, 1).
    CAPUT XIV.

    14. Si
    percorpusspiriluale
    videri
    possit
    subslantia
    quce
    non videturin
    loco,
    adhuc in-
    compertum.
    Si
    ergo
    substanliam
    , quoe
    nonvidelur iu
    loco, poterunt
    vel (unc
    corporales
    oculi
    videre,
    cum
    fuerit
    corpusspirituale;
    si
    poterunt aliqua
    vi
    occulta,
    aliqua
    vi
    inexperta
    et
    prorsus incognila,
    nec ulla
    seslimalione
    percepla,
    si
    polerunt, possint.
    Oculis
    enim
    videmus,
    nonnostrisoculisinvidemus. Tantum
    nonconemur Deum
    perducere
    ad
    locum,
    noncone-
    mur Deumincluderein
    loco,
    nonconemur Deum
    per
    spatia
    locorum
    quasi aliqua
    mole
    diffundere;
    non
    audeamus
    hoc,
    non
    cogiiemus.
    Maneatsubstantiadivi-
    nitalisinsuaet
    propriadignitate.
    Nos
    certe, quam()
    possumus,
    inmelius
    mutemus,
    non Detimindete-
    rius commutemus. Maxime
    quia
    dcfiniliim
    aliquid
    inde in
    Scriptura
    non
    invenimus,
    aut nondum
    invenimus. Nam
    neque
    hoc audeo
    prrcsumere,
    non in ea esse
    quod
    valeat inveniri. Aut non
    cst,
    aut
    latet,
    aut me latet. Si
    quid
    in alterutram
    par-
    tem
    potuerit
    ab
    aliquo inveniri,
    libentcr
    accipio,
    et me inslruclum nisi
    graiias egero,
    non homini
    dicenli,
    sed ei
    qui per
    homincm
    docet, ingralus
    ero. Absit autem ut dator
    gralirc,
    nie esse
    per-
    mittat
    ingratum.
    Hoc tantum
    dico, quia
    oculi
    qui
    per
    inlervalla locorum vident
    quod
    vident,
    id
    est,
    ulspaliumsil
    inter
    videnlem,
    etillud
    quod
    videlur;
    aliter enimisli oculi nonvident namsi ab eis
    aliquid
    multumin
    longinquo removeris,
    ideo
    nonvident,
    quia
    radii ad
    longe posila
    non
    perveniunt;
    si aulem
    adeos
    aliquidpropinquius
    admoveris,
    nisi sit inter-
    vallum
    aliquod
    inter oculos videnlis et
    corpusquod
    videtur,
    videri omnino non
    polesl;
    namsi
    propius
    admovendooculos
    ipsos, quibusaliquidvidclur,
    con-
    lingas
    , perditospatio
    amitiitur visio : hoc
    crgodico,
    quoniam
    tales
    oculi, qui
    nonnisi
    per
    intervallaet
    spa-
    tialocorumvident
    quidquidvident,
    necnunc
    possunt
    videre
    Deum,
    nec lunc
    poteruul, quia
    ille nonest
    inloco. Aut
    ergo
    aliudeiit
    quod
    videre
    possint,
    ct
    quod
    inlocovideri non
    potesl:
    aut si manebil ineis
    non
    posse
    viderenisi in
    loco,
    nonvidebunteum
    qui
    nonesl in loco.
    CAPUTXV.15. De
    corporespirituali, deqiteinvi-
    sibiliDei
    naturaquidjam
    cerlum. Hocaulemdonecde
    spirituali eorpore diligentius requiralur, quod
    aut
    intelligatttr
    aut recle
    credatur,
    leneamus
    corpus
    re-
    surrecturum,
    leneamus formam
    corporis noslri,
    hanc
    ftituram, quam
    vel Christus
    exhibuil,
    vel in
    occuilo
    promisit.
    Teneamus
    corpus spiriluale
    futu-
    rum,
    non
    animale,
    sicul nunc est. Evidenter enim
    expressumest,
    et contradici non
    potest
    : Seminatur
    corpusanimale,resurgetcorpusspirituale(I
    Cor.
    xv, 44).
    Teneamus Palrcmet Filiumet-
    Spiritunrsanclum
    na-
    (a) Forie.cum.
    tura
    propria,
    substanlia
    propria, pariter
    et
    ocqualiter
    csse
    invisibilem,
    quia parilcr
    ct
    aequaliter
    credimus
    immorlalem, pariter
    et
    requaliler
    credimus incor-
    rupiibilcm.
    Unoaulcmloco simul hxc
    posuit Apo-
    stolus :
    Regi
    autem
    sceculorum,iminortati, invisibili,
    incorruplibili,
    soli
    Deo,
    honoret
    gloria
    insaiculasa-cu-
    lorum. Amen
    (ITim.
    i, 17).Deussolus,
    Paterel Filius
    et
    Spiritus sanctus,
    immortalis, invisibilis,
    incorru-
    plibilis
    : non modo
    invisibilis,
    ct
    posica
    visibilis
    ;
    quia
    non modo
    incorruplibilis,
    et
    poslea corrupii-
    bilis. Sicut immortalis
    semper,
    sicut
    incorruptibilis
    semper ;
    ita et invisibilis
    sempcr.
    Si'mulatur invisi-
    bilitas,
    metuendum esl ne mutelur immorlalitas.
    Pulo, propterea ipsc Aposlolus
    invisibilemin medio
    posuit,
    inter immoiialem cl
    incorruplibilem.
    De
    quo ambigi poterat,
    ne
    posset everti,
    ex
    ulroque
    laierecommunivit.
    CAPUT XVI.

    Teneamus istam indeclinabilem


    confessionem. Non cst simile offendere in
    crealu-
    ram,
    ct offendcre in Creatorem. Certe
    qualiiales
    crcalurarum disscrendo
    quoeramus,
    et si in
    aliquo
    fallimur,
    in
    quod pervenimus
    in eo
    ambulemus.
    Tunc cnim si
    quid
    aliter
    sapimus,
    et hoc nobis
    Deusrevclabil
    (Philipp. m,
    15
    16,).
    Unde hcsterno
    diediutius
    disputavimus(a).
    Beali
    mitndicordes,
    quo-
    niam
    ipsi
    Dcumvidebunt
    (
    Matlh.
    v,
    8
    ).
    Nosmundan-
    dis cordibus modis omnibus
    inslemus,
    omni conalu
    invigilcmus;
    omni
    prece, quanlumpossumus, impc-
    trcmus,
    ut cor mundemus. Et si de his
    quoe
    forin-
    secus suiit
    cogilamus
    :
    Mundate,
    ail, quai
    inlus
    sunt,
    et
    quai [oris
    sunt mundala erunt
    (Id. xxm,
    26).
    16. Visio Dei an carni
    promissa.
    Salutare
    Dei,
    Christus
    per
    carnemvidebilur.
    Christusin
    judicio
    videbi-
    lurabomnicarne.Forlassisalicui videatur lamclarum
    essetcsiimoniumde
    carnc, quam
    de corde :
    quia
    scri-
    ptumes\,Videbil
    omniscaro salulareDci
    (Luc. m, 6).
    Ilabemusdecorde evidentissimum
    lcslimonium. Beati
    mundicordes, qttoniamipsi
    Deumvidebunt. Ilabemus
    et de
    carne,
    Videbilomniscaro sulutareDei. J am
    quis
    dubitaret visionemDei carni
    essepromissam,
    nisi mo-
    verct, quid
    est salutareDei ? Imo
    quia
    non
    movel,
    non
    enimdubii sumus : salutare Dei Chrislus Dominus
    est. Dominus
    ilaque
    nosler J esus Christus si insola
    divinilate
    videretur,
    nemodubitaret carnemvisuram
    essesubslanliam
    Dei; quia,
    Videbitomniscarosatu-
    lareDei.
    Quia
    vero Dominusnosler J esus
    Christus,
    et
    oculis cordis
    mundis,
    perfectis,
    Deo
    plenis
    videri
    polest quantum
    allinet ad
    ejus
    divinilalem
    ;
    visus
    est autem et in
    corpore,
    secundum
    quod scriptum
    cst,
    Posl hcecin terris visus
    est,
    et cum hominibus
    conversalusesl
    (Baruch m,
    58
    )
    : undescio
    quomodo
    dictum
    sit,
    Videbit omnis caro salutare Dei ?
    Quia
    videbif.
    Christum,
    diclum
    esl,
    nemo dubilct.
    CAPUT XVII.

    Sedutrum in
    corpore
    Dominutn
    Chrislum,
    an sicut erat in
    principioVerbum,
    et Ver-
    bumerat
    apud Deum,
    el Deuseral
    Verbum,
    hinc aih-
    bigitur ,
    hoc
    quoerilur.
    Noli me
    urgere
    uno leslimo-
    (a)
    Hacdereserm,55indieunius
    Virginismart.,
    forta
    Aenclis.
    1267
    S. AUGUSTiNlEPISCOPI
    1268
    nio
    ;
    cilo confileor : VidebitomniscarosttlutareDei.
    Dicuntlioc
    esse,
    Videbitomnis caro Cbrislum Dei.
    Sedvisuscst Chrisluset in
    carne,
    non
    quidem
    carne
    morlali,
    si adhuc illa
    spiritualis
    mutatio carodi-
    cenda
    esl; quia
    el
    ipsepost
    resurrectionemsicdixit
    videntibuset
    langenlibus,
    <
    Palpate,
    et
    videtc, quia
    spiritus
    carnem et ossa non
    habet,
    sicul mc vide-
    lis liabere
    (
    inc.
    xxiv,
    59).
    >Vidcbitur et sic :
    non solumvisus
    est,
    sed et videbitur. El forte tunc
    perfectius implebitur quod
    diclum
    est,
    omniscaro.
    Modo cnim vidit eum
    caro,
    scd nonomnis caro :
    lunc vero in
    judicio
    vcuicnlcmcum
    Angelis
    suisad
    judicandos
    vivoset
    mortuos,
    cum audierint vocem
    cjus
    omnes
    qui
    sunt in
    monumentis,
    et
    processe-
    rinl alii ad resurreclionem
    vilrc,
    alii ad resurre-
    ctionem
    judicii (J oan. v, 28, 29), ipsam
    formam
    videbunt, quam pro
    nobis
    suscipcre dignatus esl,
    non
    solumjusti,
    sed eliam
    iniqui,
    alii ad
    dexteram,
    alii adsinistram
    ; quia
    cl
    qui occiderunl,
    videbunl
    in
    qacm pupugerunt (J oan.
    xix,
    57).
    Videbit
    ergo
    cmnis carosalulareDei.
    Corpusper corpus
    :
    quia
    in
    vero
    corpore
    veniel
    judicaturus
    '. Sed ad dextcram
    positis,
    cl in
    rcgnum
    cocloruin
    missis,
    sicse deinon-
    straturus
    esl, quomodojam
    iu
    corpore
    videbatur : et
    tamen
    dicebal, Qui diligit
    me
    diligeiur
    aPatre meo
    ;
    cl
    egodiligameum,
    el
    manifeslabo
    tne
    ipsum
    illi
    (Id.
    xiv, 21).
    Hoc J udrcus
    impius
    non videbit. Tolletur
    cnim
    impius,
    ne videatclarilatemDei
    (Isai xxvi, 10,
    scc.
    LXX).
    CAPUT XVIII.

    17. Simeou liic oculis vidit


    salulareDei. VisibilisChrislusin
    judiciofuiuro.
    Simeon
    juslus
    vidit etunet
    corde, quiacoguovit
    infantem
    ;
    et
    oculis
    vidit, quia poiiavit
    infantem.
    Ulroque
    modo
    videns
    cum, agnoscens DeiFilium,
    et
    ainpleclcns
    de
    Virginc procrcaium
    : i Nunc
    dimiltis, iuquit,-
    Do-
    jnine,
    servumluumin
    pace, quoniam
    videruntoculi
    mei salulare luum>
    (
    Luc.
    n,
    25
    30).
    Yidele
    quid
    dixerit. Tenebalur enim
    quousque
    et oculis
    videret,
    quem
    fidecernebal.
    Corpus parvulum accepi(,
    cor-
    pus amplexus
    esl
    ; corpusvidendo,
    id
    est,
    Dominum
    incarne cernendo
    ait,
    Videruntoculi mei salulare
    tuum. Unde
    scis,
    ne sic vidcal omnis carosaluiare
    Dei ?neautem
    desperemus
    eumineaformavcnturum
    ad
    judicium, quam pro
    nobis
    accepil,
    non in
    qua
    semper acqualis
    Palri
    permansit;
    audiamus et hinc
    vocem
    Angelorum.
    Anleoculos
    discipulorum
    suorum
    cum ferretur in
    ccelum,
    el ilii
    atlenderent,
    eumque
    cordc desideralum
    aspeclu deducerenl,
    audierunt ab
    Angelis
    : Yiri
    Galilrei,quid
    slalis
    aspicientes
    incoe-
    lum? IlicJ esus
    qui aceeplus
    est avobis
    , sicveniet
    quomodo
    vidisliseum eunlemin ccelum>
    (
    Aci.
    i,
    |
    11
    ).
    Sic
    ergo,
    sic
    veniet, quomodo
    abscessit in
    '
    coclum.Yisibilis veniet ad
    judicium; quia
    visibilis
    abscessil inccelum. Namsi visibilisabscessit et in-
    visibilis
    venietj quomodo
    sic veniel ?Si aulem sic
    veniet,
    visibilis
    ergo veniel;
    el videbitomniscarosa-
    lulare Dei.
    1
    ColbertinusMs.,!rt
    unoeodem
    corpore
    venit
    judiatndns,
    vaiiei
    judicaturus.
    CAPUT XIX. *18.Dc
    diflicultateproposila,deque
    Deoetde
    corporefulurospiriluali quid
    lenendum.Non
    hoc ideo dixi
    (memenlote quantum polesiis,
    ul ca
    discamus,
    usquequoinveiierimus, qurc
    nondumnovi-
    mus
    ; quod
    autem
    novimus,
    non
    opus
    esl ut disca-
    mus,
    scd Domiiio
    adjuvaiUe, doceamus):
    non
    ergo
    hoc ideo
    dixi,
    quia
    carnem visuram
    negavi;
    sed
    qtiiaquoerenda
    sunt leslimonia
    clariora,
    si forle
    po(e-
    run( inveniri. Nam hoc
    quod prolalum
    est,
    videtis
    quale
    sit. Pro nobis cnirn
    magis facil,
    ve!
    pro ipsa
    verilate,
    vel
    pro
    his
    qui quasi
    cerlo
    conteudunt,
    car-
    nem non visuram omnino ullo modo
    Deum,
    ncc
    in resurreciione moriuorttm. Nos hinc non con-
    lendimus
    ,
    scd
    repctendo
    aculos
    coinmemoramus,
    lardis inculcarnus.Licet multis ucdiosi
    simtis,
    dici-
    mus lamcn. Deus nonvidelur in
    loco, quia
    nonest
    corpus ; quiaubique
    to(us
    est, quia
    nonin
    parte
    mi-
    nor,
    et iu
    partemajor
    est. Hocfirniissimeleneamus.
    Si aulemcaro illa tantam
    acceperil mutationem,
    ut
    possii. pcr
    eamvideri
    quod
    nonvidetur inloco
    ;
    om-
    nino itasit. Sed
    qureiendumest,
    undedoceatur. Et
    si nondumdocetur
    ,
    nondum
    negelur ;
    sedceiie vel
    dubiletur. Ila lamen ut carnem rcsurrecturamnon
    dubiletur, spirituale corpus
    futurumex animali non
    dubiletur
    , corruptibile
    hoc et mortalelioc induere
    immorlalilalemet
    incorruplionem
    non dubifetur : ut
    in
    quodpervenimus,
    ineoumbulemus
    (Philipp. ni, 16).
    Ccrtesi nimis
    inquirendo
    in
    aliquo
    fortedcviaihus
    ;
    saltemin
    crcalura,
    noninCreatore deviemus. Cone-
    tur
    unusquisquequanlumpoiuerit, corpus
    converlere
    in
    spiriturn,
    dum tamen in
    corpus
    non convertat
    Dcum.
    SERMOCCLXXVIH
    '
    (a).
    De vocatione
    apostoli Pauli,
    el commendationedo-
    mitiicmorationis
    (b).
    ProsolemnilaleconversionisS.
    pauli,
    i.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Paulus ex
    persecutore
    prwdicalor
    Chrisli. Griilia;Dei
    exemphiin
    iti Pauloda-
    tnm,
    ne
    aliquispeccaiordesperel.
    Hodie lecliodeAc-
    libus
    Apostolorum
    hoec
    pronuntialaest,
    ubi
    apOsto-
    lusTaulusex
    perseculoreChrislianorum,
    annuiitia-
    tor Chrisli faclus esl. Hodieinillis
    regibnibus
    etiatn
    loca
    ipsa (eslaritur, quod
    tunc
    gesium
    est: et nunc
    legitur,
    et creditur. Ulililas aulera rei
    gesteehujus
    hoecest, quamApostolus ipso
    commemoratin
    Epi-
    slolissuis. Dicitenimad hoc sibiveniamdalamom-
    nium
    peccalorumsuorum,
    ct illius furoris
    atque
    in-
    sanire
    qua peiirahebal
    Cbristianos ad
    necern, qui
    minisler erat furoris J udreorum
    ,
    sive in
    lapidatione
    *
    castigatus
    adcl. cb. d.
    gr.
    m. et adUlim.Par. Lov
    (a) Alias,
    deDiversis54.
    (b)
    Cumhoctituloediclerunt
    post
    UlimmeriumLovanien-
    ses:
    quibns
    vcterriniumGormanense
    exemplar,
    imoet
    Possidiusin
    indiculo,cap.8, sufTragalur.
    FlorustanieninI
    Cor.
    m,
    ct l Thess.
    iv, et I Tim.
    i,
    sermonem
    decon-
    versione
    aposloli
    rauli
    appellat.
    Baroniusin
    mariyrolo
    gio,
    die 23
    jauuarii,putat
    in solemnitaleconvefsionis
    S.Paulihabitumab
    Augustino.Mujus
    vero solemnitalisiu
    antiquoCarfUaginensis
    Ecclesirc calendario
    recens
    vulgato,
    nullameiUio.F.tcerte
    infra, cap.14,
    his
    veritis,
    Si rion
    illas amaritudinesodiorum
    diuiiserunt,
    vel
    per
    islos
    dies
    videant,

    etc, designari,
    videlurPaschale
    tempus;
    quo,
    utnotum
    est, temporelegebalur
    olimet
    exporiebatur
    liberAcUiuinAi-ostolorum.
    1269 SERMOCCLXXYIJ I.
    1270
    sancii
    martyris Slephani,
    sivein cceteris exhibendis
    ct adduccndisad
    pceiiam;
    ut nemo dc se
    despercl,
    qui
    fuerit
    magnispcccatis
    involutus,
    et
    magnis
    sce-
    lcribus irretitus
    , quasi
    veniamnon sit
    acccpturus
    ,
    si conversus fuerit ad
    eum, qui pendens
    in cruce
    oravit
    pro persecutoribus
    dicens :
    Paler, ignosceillis,
    quiancsciunt quidfaciunl (Luc. XXIII,54).
    Factus cst
    ille ex
    persecutore proedicalor
    et doctor Genliuin.
    Fui
    priiiio,inquit, blasphemus
    el
    persecutor
    el in-
    jtiriosus
    : sedideolnisericordiani consccutus
    sum,
    ut
    in me
    primo
    OstenderetChristus J esus omnem lon-
    ganimitalem,
    adinfonnationem eorum
    qui
    crediluri
    sunl illi inviiamoeternam
    (I
    Tim.
    i,
    15 et
    16).Gralia
    enimDei salvi efficimura
    peccalis
    nostris
    ,
    iu
    quibus
    segrotamus. Hlius,
    illius medicina
    est, qtire
    sanat
    animam. Nam se
    ipsa
    vulnerare
    poluit,
    sanarc non
    pOluil.
    2.
    J Egrolare
    el convalescerenon
    mque
    habei homo
    in
    potestute.
    Ex liberahominisvoluntatesemenmortis.
    Medicus
    proprieqitis. Namqtie
    et iu
    ipso corpore
    in
    poiestale
    babet boino
    oegrotare,
    convalescere atitein
    iionilahabet iii
    polestate.
    Si enimexccdal
    moduin,
    el
    inlemperanter Vivat, facialqtie
    illa
    qnre
    sunt in-
    commoda
    valetudiiii,
    et
    expugnaiilia
    sanitatem,
    uno
    die,
    si
    vult,
    cadit in niofbos
    ;
    noii autemcnm ceci-
    derit,
    convalescit. Ut enim
    oegrotet,
    se
    ipsum
    adhi-
    bet ad
    iritempefantiahi:
    ui autem
    convalescat,
    me-
    dictimadhibet adsalulem. Nonenim
    polest,
    ut dixi-
    mus,
    in
    potcsiate
    habere
    recipiendam
    sanitatem,
    quomodo
    habelin
    poleslate
    amitlendain.
    CAPUT lf.

    Sic eliam secunduni
    animam,
    ut
    peccahdo
    inmorlemcaderet
    homo,
    ut ex immortali
    morlalis
    fieret,
    ut subdefetur diabolo
    seductori,
    ftiit
    iii
    ejus
    libefo
    arbitrio; quo
    adinferiora declinandosti-
    periora
    deseruit,
    etaurem
    preebendoserpenti,
    auretn
    CiausitadDeum, atqueconsiitulusititer praecepiorem
    etseduclorem, mdgis
    seductori
    quamprrcceptori
    obtem-
    pefare delegit.
    Undeeilimaudivit
    Deum,
    indeaudivit
    dlabolum.
    Quareergo
    non
    polius
    meliori credidit?
    IdeoquC
    invenit verumesSe
    quod procdixeral Deus,
    falsufh
    quod promiserat
    diabolus. Hrcc
    prima origo
    maforum
    nostrofum,
    hoecradixomnium
    miseriarum,
    Iiocsemeii mortis ex
    propria
    et libera volunlate
    pri-
    iiii hoihinis:
    qui
    sic est
    factus,
    ut si obediret
    Dco,
    semper
    bealus et immoiialis
    esset;
    si
    negligerct
    et
    coiucmnercf
    prrecepiumejus, qni
    volebat inillo sa-
    lulein
    perpetuamcustodire,
    in morbummorlalilalis
    irruercl. Tuuc
    ergo
    medicusa sano
    Conlemptusest,
    iiunc cnrat
    rcgrOifim.
    Aliasunt eiiim
    proccepta, qure
    dat medicina ad lcitendain
    sa'nitatem;
    sanis enini
    dautnr,
    ne
    ocgcotent
    : alia Stint
    autem, qure jam
    segroti aCcipiuiU,
    ut
    recuperent quod
    amiserunt.
    CAPUT III.Bonumcrat homini ut obediret me-
    dico,
    comSands
    esset,
    ne medicus illi
    opus
    essei.
    Non est enim
    bpus
    saitis
    medicus,
    sed
    mgrolantibus.
    Propfie quippC
    medicas
    dicitur, per quem
    saniias re-
    cuperalur.
    Nam
    sempef
    DeusmediCus
    opus
    esl etiam
    sanis,
    ut sanitas
    ipsa
    tenealur. Bonum
    ergo
    illi erat
    tcnere
    perpetuam sanitalem,
    in
    qua conditus erat.
    Contcmpsit,
    abusus
    est, intemperantia
    sua
    deciditin
    malam vaieludinem
    hujus
    moiialitatis : audiat vel
    modo
    prrEcipienlem
    mcdicam,
    ut
    possit
    indc
    surgere,
    qtioper peccatum, ipse
    decubuit.
    5.
    J Egrolusprceccplantedici
    observando
    nonnisi
    pau-
    Ip.tim
    fit
    sauus. Scd
    planc,
    fratres, quemadmodum
    in
    ipsa
    incdicinasanusfacicndo
    quoeimperat sapientia
    saltitis,
    manet in eo
    quod habet;
    si aulem
    cceperit
    Kgrotarc,
    incipit
    audire
    prreceptum,
    et
    incipil
    fa-
    cere,
    si vcre cnrat
    recipere
    bonam et
    inlegram
    valctudincin;
    cum aulcm.
    cceperit
    id
    facere,
    non
    conlinuo
    jam
    sanus
    csl;
    scd diu observando
    per-
    venit ad illam
    sanitalem, quam
    minus
    lemperan-
    do
    pcrdidcrat
    : hoc illi autem
    prodest quod jam
    incipit obscrvare,
    nc
    augeat regritudinem,
    et ut non
    soiumdeierior non
    fiat, sedetiam
    incipiat
    meliusha-
    bere, qui paulaiim
    fil sanus :
    spes
    cst enim
    perfecloe
    sanitalis,
    quando incipil
    homo
    minusminusqueoegro^
    lare. Sic ctiam
    juste
    vivere in hac
    vita, quid
    est
    aiitid,
    nisi audire
    prxccpia
    lcgis ,
    et facere?Num-
    quidcrgoquicumque
    faciunt
    proeceptaIegis.jam
    sani
    stint? Noiidum: scdut sani
    fiant,
    faciunt. Non de-
    ficiant faciendo :
    quiapaulalim
    recipilur quod
    semel
    amissumest. Si enimcito rediret
    I101J 90
    ad
    pristinam
    beatitudincm,
    ludus illi esset
    peccando cadere in
    morlem.
    CAPUT IV.

    4. Cum
    prwceplis
    tnedici
    ferendus
    eliam dolorseciionis. Cecidit
    quisque,
    verbi
    gralia,
    in morbum
    corporis per
    intemperanliam,
    natumest
    illi
    aliquid
    in
    corpore, quod opus
    est
    etiamsecari :
    sinedubio dolores
    passurus est;
    sed
    dolores illi
    non
    eruni infructuosi. Si dolores sectionis
    pati nonvult,
    vermes
    pnlredinis patietur.
    Incipit ergo
    dicere medi-
    cus: Obscrvaillud
    atque illtid,
    hoc noli
    tangere,
    noli
    isto cibo trli vel
    polti, inquietus
    esse ad illamrem
    noli.
    Incipit facere, jam
    observans est
    prreceplorum;
    sednonduni sanus.
    Quoergo
    valet
    quod
    observat ?
    Ne
    pestis qure
    illi accidit
    augeatur, atque
    ut etiam
    ininuaiiir.
    Quid ergo sequitur?
    Accedat
    oportet
    ad
    observationem
    itroecejitoruin
    eliam medici
    secanlis
    mantis,
    et dolores salubrcs
    infligenlis.
    Si
    ergo
    ille
    positus
    inulcerc
    pulrido dicai, Quid
    mihi
    prodest
    quia
    observo
    pr.ecepia,
    si dolores
    patior
    sectionis?
    rcspondctur,
    Scd
    iiiroquc curaberis,
    el observanlia
    proeceplorum,
    el tolcranlin dolorum. Tantum est
    enim
    quod
    fecisti
    tibi.,
    non observandocuta sanus
    esscs.
    Acquiesceitaqttemedico,
    donec
    saneris; meri-
    tumestenim
    tilceristui, quidquidpaterismolestiarum.
    CAPUT V.5. Chrislustitedicus
    quomodo
    nos
    pau-
    lalimsanat. Sic venitad affliciumet labofanteni me
    dicus
    Christns, qui
    ait : Noit est
    opus
    sanis
    inedicus^
    sedmalehabenlibus.Nonveni
    vOcarejuslOs,
    sed
    pecca*
    tores
    (Malth.
    ix,
    12et
    15).
    Vocat
    peccalores
    ad
    pacemk
    vocat
    rcgrotaiiles
    ad sanitatem.
    Imperatfidem,
    ini"
    perai continentiani, temperantiam, sobrietatem;
    re
    frenatconcupiscentiam
    avaritioe:dicit
    quidfaciamus,
    quid
    observemus.
    Qui
    observat
    hrec, jam potest
    dici
    jusie
    vivere secnndum
    proeceptum
    medicinre: sed
    nondumrecepit
    illamsanitatemet illam
    ijitegramVa-'..
    1271
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 1272
    letudinem, quara
    Deus
    promitlit
    per Apostolum,
    di-
    cens :
    Oportel corruplibilc
    hoc inducrc incorru-
    ptioncm
    ,
    cl morlale hoc inducre immoiialitatcm.
    Tunc fietsermo
    qui scriptus
    esl, Absorpta
    est mors
    in vicioiiam. Ubi
    esl,
    mors,
    conteniio lua? ubi
    est,
    mors,
    acttleustuus
    s
    (I
    Cor.
    xv, 55-55)
    ?Timc
    plcna
    sauitas crit,
    ct cum
    Angelis
    sanctis
    rcqualilas.
    Scd
    rnodo
    antcquam
    fial,
    fralres mei,
    cum
    coeperimus
    observare
    prrecepta
    , qurc
    niedicus
    proecipil, quando
    jintimur
    cliam
    aliquas
    lentalioncs et
    tribulaliones,
    non
    putcmus
    nos sine causa obscrvare, qttiamajor
    dolor videltir
    sequi proeccpta
    illa
    quoe
    observas.
    Quod
    enim
    pateris
    iribulationes ,
    manus esl secanlis mc-
    dici,
    nonsentcnlia
    judicis punicnlis.
    Fil lioc ul
    per-
    fecla sil sanilas :
    paliamur,
    feramus dolorcs. Dulce
    peccatiim
    est :
    per
    amariliidines
    crgo
    tribulalionis
    pcrniciosa
    dulccdo
    digeralur.
    Delectabal
    lc, quatido
    fccist.inialiun : sed incidisli ininfirmitatemfacicndo.
    A conlrario mcdicinaest,
    facit libi ad
    lemptis
    dolo-
    veiu
    ,
    ui
    recipiasperpetuam
    sanilatem. Utere illa
    ,
    et
    noli
    repcllerc.
    CAPUT VI. 6. Anlidotumconira omnia
    peccala.
    Duobns
    pcccatormngcneribus
    duo
    opponuntur prce-
    cepta.
    Sane auleomniailludanlidotumnon
    reccdat,
    quod
    conlra omncs
    putrcdines,
    conlra omnium
    pcc-
    cainrumveiicna
    plurimum
    valcl,
    ut
    dicas,
    ct vcruin
    dieas Domino Deo tuo : Dimitlcnobis dcbila
    noslra,
    sictil ci nos diinitlimtisdebiloribnsnoslris
    (Mallh. vi,
    12).
    Iioc cuiin
    paclum
    cum
    a'grofis
    mcdicus conscri-
    psit alquc
    firinavit.
    Quoniam
    duo sunl
    gencra pecca-
    toruni
    ;
    uiium
    quo
    in
    Dcum,
    altcrum
    quo
    inhominem
    peccatur.
    Undcctiain dttosnnt
    prrecepta
    illa,
    in
    qni-
    bus tolaLcx
    pcndcl
    ct
    Prophela:
    :
    Diliges
    Doininum
    Deumluumcxtoiocorde
    tuo,
    cl cxlotaanima
    tua,
    etex
    lolameulettta;
    cl
    diligesproximum
    tunm
    lanquatn
    ie
    ipsum(/(/.
    xxn, 57-40).
    Et in his conlinelur ciiam
    dccalogusprreceplorumLegis,
    ubi tria
    prrecepta
    pcr-
    tinenl ad dileclionem Dei, scplcm
    ad
    proximi:
    de
    quibus
    safis
    aliquaiido
    traclavimus.
    CAPUTVII-7. Peccal in
    Deum,qui
    inse
    corrumpii
    templumcjus.
    Quomodoergo
    diiosunt
    prmcepta,
    sic
    cl-duo
    gcnerapeccalorum.
    Aul cniminDeuin
    pecca-
    tur,
    aut inhominein. Peccatur auteminDetim, clian
    1
    corriimpendo tempkim ejus
    in le : clcnimDeusrc-
    dcmitte
    sanguine
    Filii sui.
    Quanquam
    et
    antequan;
    redimercris, cujiis
    servus
    cras,
    nisi
    cjtts qtii
    condi-
    dit omnia? Pcciiliariler
    quodam
    modo te habcre vo
    luil
    rcdemplumsanguine
    Filii sui. Et noneslis ves-
    tri, inquit Apostolus;
    cmpti
    enitti eslis
    prelio magno
    gloriftcale
    et
    portale
    Deumin
    corpore
    veslro(I Cor. vi
    19ci
    20). Ergo
    illea
    quoredemptus
    es,
    fecittedomun
    suam.
    Nuinquid
    lu vis evciii domutn tuam? Sic nc<
    Deus suam,
    hoc
    cst,
    lc
    ipsum.
    Si libi non
    parcis pro
    pter leipsum, parce
    tibi
    propler Dettm, qui
    te feci
    lemplum
    suum.
    Templum
    enimDei sanclum
    esl,
    in
    quit, qttod
    eslis
    vos; ct, Qui lemplum
    Dei
    corruperil
    corrumpct
    illum Deus
    (Id. m, 17). Qurepeccala
    ho
    mincs
    quando
    faciunt, pulant
    se non
    peccaro, qui
    nulli liomini noccnl.
    CAPUT VIII.

    8.
    Corruploressui,
    non
    innocenles.
    hmocens
    quis.
    Hoc
    ilaque
    volo inlimare Sanctitati
    veslrre, quantum
    breve
    tempus admiltit, quid
    mali
    faciaut, qui
    se
    ipsoscorrumpunt voracitate,
    ebrie-
    tale, fornicatione;
    et
    reprchendenlibus respondent,
    Fcci deniione mea
    ,
    de
    possessione
    mea: cui
    quid
    rapui?
    cui
    quidabstuli?
    conira
    quem
    fcci? Benemihi
    sit
    volo,
    ex eo
    quod
    Deusmihi dedit. Videturislein-
    nocens, quodquasi
    nulli noceat. Sed
    quomodo
    esl in-
    nocens, qui
    non
    parcit
    sibi ? llleeniminnocens
    esl,
    qui
    nulli nocet :
    quia
    dilectionis
    proximi regula
    ab
    ipso
    csl. Hocenimdixil
    Deus,
    Diligesproximum
    tuum
    lanquam
    te
    ipsum. Quomodoergo
    inle salvaest di-
    lcciio
    proximi, quando
    dilectio tui
    per inlemperan-
    liamvulneraiur? Deinde dicit tibi Deus : Cum
    per
    cbrietatem
    corrumpere
    le
    vis,
    non
    cujuslibet
    domum
    cvertis,
    sed domum meam. Ubi babilabo?In islis
    ruinis? in istis sordibus? Si
    hospilcm reciperes
    ali-
    quem
    servum
    mcum,
    reficercs el mundares domum
    ,
    quo
    intraret servus mens: non mundas
    cor,
    ubi ha-
    bilare
    ego
    volo?
    CAPUT IX. 9. Modusinrerumconcessarumusu
    difficile
    teneiur. Usus uxoris
    immoderalus,
    nisi libero-
    runt
    procreandorum
    causa
    fiat.
    Unam
    ergo
    remcom-
    mcmoravi, fratres,
    utvidealis
    quomodopeccenl, qui
    sc
    ipsoscorrumpunt,
    cum sibi innocentes videntur.
    Scd
    quoniam
    in
    ipsa fragilitate
    et mortalilate viire
    hujiis
    difficileest ut homo non excedat modumali-
    quantum
    inbis
    rebus,
    quibus
    ad necessitatem
    ulilur;
    adbibendumest illud
    remedium,
    Dimiitenobisdebila
    noslra,
    sicHf el nos dimillimusdebiloribusnostris: si
    dicalur,
    et vere dicalur. Adulteriumfacere
    prohibe-
    ris,
    ne noceas
    proximo. Quomodo
    enimnonvisac-
    cedi ad
    luam,
    sic non debes accedere ad alienam
    uxorcm. Si autem tua
    iniemperaniius
    usus
    fueris,
    numquid
    vidcrisnocere
    alicui,
    quia
    uteris tua? Sedco
    ipso
    concessoimmoderatius
    utendo, corrumpis
    in le
    lemplum
    Dei. Nemote accusat extraneus : sed
    quod
    responsum
    dabit conscientialuaDeodicenli
    per Apo-
    stolum
    ,
    Ul sciat
    unusquisque
    veslrumsuumvas
    possi-
    derein
    sanclificaiione
    et
    honore;
    non inmorbodeside-
    riortim,
    siculi Genles
    qumignorant
    Deum
    (I
    Thess.
    lv,
    4, 5)? Quis
    est autem habens
    uxorem, qui
    eo modO'
    ulatur
    uxore,
    ul non cxcedat
    legem
    Iiberos
    pro-
    creandi ?Adhocenimdataest : convincunt tetabuloo
    qure
    scribuntur in matrimonio. Pactus es
    quemadmo-
    dumduceres : sonat tibi
    scriptura paclionis,
    Libero-'
    rum
    procreundorum
    causa. Non
    ergo accedas,
    si
    po-
    tes,
    nisi liberorum
    procrcandorum
    causa. Si modum
    excesseris,
    contra illastabulas facies et conlra
    pa-
    ctum. Nonnemanifeslumesl? Eris
    mendax,
    et
    pacti
    violator : et
    qureril
    inteDeus
    integritatemlempli
    sui,
    et non
    invenit;
    non
    quia
    tua usus
    es,
    sed
    quia
    im-
    moderaleusus es. Namct vinumde
    apolheca
    tua bi'
    bis,
    el tamensi sic
    bibis,
    ut
    inebrieris,
    non
    quia
    re
    tua usus
    es,
    ideonon
    poccasii:
    donumenimDei con-
    vcrtisli ad
    corrupiionem
    luam.
    CAPUT X.

    10. Deus
    ipse offendilur
    usu rerum
    concessarwn
    immoderalo. Remediumconlra veccala
    1273
    SERMOCCLXXVHI.
    1274
    ejusmodi
    immoderalionis.
    Quid crgo,
    fratres? Certe
    manifestum
    est,
    et renunliat oinnium
    conscientia,
    quia
    difficileest sic uti rebus
    concessis,
    ut non ali-
    quanlulum
    excedatur modus.
    Quando
    autemcxcesse-
    ris modum,
    offendisDeum
    , cujus templum
    es. Tem-
    plum
    enimDei sanclum
    esl, quod
    estis vos. Nemose
    fallat :
    Quisquis templum
    Dei
    corruperit, corrumpet
    illumDeus. Diclasenlentia
    est,
    lcneris reus.
    Quid
    dieiuruses inorationibus
    tuis, quando rogabisDeum,
    quem
    offendisin
    lemplo suo, quempellis
    de
    lemplo
    suo?
    Quomodo
    mundabis rursus in tedomumDei?
    qtiomodo
    eumreducesad te?
    Quomodo,
    nisi dicendo
    ex verocorde
    luo,
    el verbiset
    factis,
    Dimitlenobisde-
    bila
    noslra,
    sicutet nosdimiltimusdebiloribusnostris?
    Quis
    enimleaccusabit immoderateutentemtuo
    cibo,
    tuo
    potu,
    lua
    conjuge?
    Nemoaccusabit hominum:
    sed tamen
    qtiia
    Deus
    arguil, exigens
    de te
    inlegrita-
    tem
    templi
    sui et
    ineorruplionem
    habilalionis
    sure,
    dedil tibi
    remedium, tanquam
    dicens : Si excedendo
    modumoffendis
    me,
    et
    ego
    tenebo te
    reum,
    ubi le
    nullus hominum
    accusal;
    dimitte homini
    quod
    in te
    pcccavit,
    ul dimitlamlibi
    quodpcccas
    inme.
    CAPUT XI.

    11.
    Conlemplo
    illo remediononre-
    manel
    spes
    ulla salulis. Tenele istud
    forliter,
    fralres.
    Qui
    enimci ad
    hujusmodi
    anlidotum
    renuntiaverit,
    nulla illi
    spes
    salutis omnino remanebit.
    Qui
    rnihi
    dixerit,
    Non remitto
    '
    peccata, qurc
    in meforteho-
    mines
    peccant:
    nonest unde illi
    promitlam
    salulcm.
    Nonenim
    possumegopromitlere, quod
    non
    promitiit
    Deus. Ero enim non
    dispensator
    verbi
    Dei,
    seddi-
    spensator serpentis. Serpens
    enim
    promisit
    bonum
    peccanti,
    Deusautemmortemminalusesl.
    Quid
    enim
    illi
    evenit,
    nisi
    qtiod
    minatus est Deus? Et
    longe
    ab
    eo faclum
    cst, quod
    ille
    pollicitus
    est. Vultis
    ergo,
    fratres,
    ut dicamvobis: Etsi
    peccaverilis,
    etsi non
    dimiseritis
    peccata
    hominibus, prorsus
    salvi
    erilis,
    cumvenerit Christus
    J esus,
    omnibus
    indulgenliam
    dabit? Non
    dico, quia
    non audio 2: non dico
    quod
    mihi nondicitur. Promiltit
    quidem
    Deus
    indulgentiam
    peccatori,
    sed
    prooterila
    omniadimittens
    conversis,
    credenlibiis, baptizaiis.
    Hoc
    lego,
    hoc audeo
    promil-
    tere,
    lioc
    promilto,
    et
    quodpromittopromittitur
    mihi.
    Et curn
    legilur,
    omnes audimus:
    condiscipuli
    enim
    sumns,
    unus
    magister
    est inistaschola.
    CAPUT XII. 12. Peccata
    gravia, qnmpmnitenlim
    laborem
    exigunt
    vehemenliorem.Levia
    peccata
    multilu-
    dine
    opprimunt,
    nisi a Deo
    dimillanlur. Omnia
    ergo
    proeterita
    conversisdimittuntur : cntierum
    hujus
    vilre
    sunl
    quop.damgravia
    el
    morlifera,
    qua:
    nisi
    per
    vehe-
    meniissimammolestiambumiliaiionis cordis et con-
    tritionis
    spiritus
    el tribulationis
    pcenitentioe
    non re-
    laxantur. Hrec dimiitunlur
    per
    claves
    Ecclesire. Si
    enimtute
    cieperisjudicare,
    si tibi
    cceperis
    displicere;
    Deus
    vcniet,
    ut misereatur. Si tute
    punirevolueris,
    parcet
    ille.
    Qui
    autem
    agit
    bene
    pcenitenliam,
    suus
    jpsepunitor
    est. Sit
    opoiiet ipse
    severus in
    se,
    ut in
    eumsit misericorsDeus:
    quomodo
    dicit
    David,
    Averte
    1
    Liim.ct
    Mss.,
    non
    relinquo.
    "
    sicGermaneai Atediti, audeo.
    faciem
    tuama
    peccalismeis,
    etomnes
    iniquitalesmeas
    dele.
    Sed
    quo
    merito? Ait in
    ipsopsalmo
    :
    Quoniam
    iniquilaiem
    meam
    egoagnosco,
    el
    peccatutn
    meumante
    meest
    semper (Psal. i,, 11,
    5).
    Si
    ergo
    tu
    agnoscis,
    ille
    ignoscit.
    Sunt autem
    peccata
    leviaet
    minula,
    qurc
    devitari omnino non
    possunt, qure quidem
    videniur
    minora
    ',
    sed
    multiludine
    premunt.
    Namel acervus
    frumenti
    minulissimis
    granis colligitur,
    cl lamenone-
    rantur indenaves: ct si
    ampliusonerenlur,
    demer-
    gunttir.
    Unumfulmen
    dejicit aliqucm,
    et occidit: sed
    etsi
    pltivia
    sit
    nimia, minutissimis
    gultis
    lamenmultos
    inlcrficit. Illud uno ictu
    perimit,
    illaex mullitudine
    exsfinguit.
    Magnrc
    bestiocuno morsu oceidunl homi-
    nem: minutreautemcumfuerint mullre
    congregatre,
    plerumqueiiUerimuiit,
    et lalem
    pernicieminferunt,
    ut
    pceni.shujusmodi
    gens superba
    Pharaonis
    judicari
    meruerit. Si
    ergo, quamvis
    minutasint ista
    peccata,
    lamen
    quia
    lam mulla
    sunt,
    ul
    congregala
    acervum
    faciant,
    quo
    te
    premanl; bonus cst
    Dcus, qui
    etiam
    ipsadimitlit,
    sine
    qnibus
    non
    polest
    ista
    vitaduci.
    Quomodo
    atiiem
    dimittil,
    si tu nondimittas
    qurc
    in le
    commilluntur?
    CAPUT XIII.

    13.
    Senlinare,
    debita
    debitoribus
    noslris
    dimittendo.Senlenlia isia sie cst incorde ho-
    ininis,
    quomodocadus,
    unde
    sentinatur navis in
    pe-
    lago.
    Non
    jiotest
    enimnisi
    aquam
    admilterc
    pcr
    rimas
    compagiuis
    surc. Paulatimtamen
    adhibendo tenuem
    liquorem,
    facit
    mullam
    collectionem,
    ilautsi nonex-
    haurialur, navem
    opprimat.
    Sic et inista vila
    habe-
    mus
    quasdammortalilatis
    fragililatisque
    nostroc-rimu-
    Ias, per quas
    inlrat
    peccatum
    de iluctibus
    hujus
    socculi.
    Arripiamus,
    lanquam silellam,
    islamsenten-
    liam
    3,
    ut
    sentinemus,
    ne
    demergamur,
    Dtni-ittamtis
    dcbiiadebitoribus
    noslris,
    ut
    dimittat nobis Dcusde-
    bitanostra. Per lianc sentenliam
    (si fiat,
    ut veredi-
    catur)
    exhauiis
    quidquid
    influxerat. Sedcautus esto:
    adliuc eniminmari es. Namcumhoc seme!
    feceris,
    non
    suflicit,
    nisi
    pcrveneris
    (rajecto
    isto mari adillam
    patrix
    soliditatem et
    firmitatem, ubi nullis
    fluclibus
    qualiaris,
    nec dimiltas
    quod
    intenon
    admitiitttr, nec
    tibi dimitli velis
    quod
    non
    admittis.
    CAPUT XIV.

    14. Odiumcilo
    deponendum, ne
    corrumpat
    cor. Salis me fioc
    commendasse
    arbilror
    Charitali
    vestrre,
    et
    commendo
    propter fluclus
    islos,
    in
    quibuspericlitamur,
    remediumsalutare
    teneamus.
    Et videte etiam
    quanlum peccet, qui nocerc siudet
    innocenti;
    cum ille
    jam
    non sit
    ferendus, qui
    non
    dimitlit
    quod
    ei
    quisque
    nocuerit. Alfendant
    ergo
    fra-
    tres
    noslri,
    et videant
    adversus
    quos
    habebant
    aliquas
    amaritudines odiorum. Si non illas
    dimiserunt,
    vcl
    per
    istosdies videant
    quid
    faciant ista de
    cordibus
    corum. Aut certe si setulos
    putant,
    mitlant
    acctum
    in
    vasa,
    in
    quibus
    bonum vinumservare consue-
    vcrunt. Non
    mittunt, et cauli
    sunl,
    ne
    lesla vilietur :
    el odiummittunt incor
    suum,
    nontimcntes ne
    qttid
    ibi
    corruptionis operetur?
    Servate
    ergo, fratres, ut
    1
    m
    cermancnsietColbertino
    Mss.,
    el
    miniitadeviinhit-
    tnana,
    quce
    non
    posstmi
    nisi
    commilti,videnlur
    niinora,
    sed,
    etc.
    .
    s
    Editi,sentinam.
    MeliusMsssenlentmm.
    ,273
    S. AUGUSTINl
    EPiSCOPl 1276
    nulli noceatis, quantum
    poleslis
    : et si
    qua
    vobisim-
    nioderatio
    de usu istoconcessarumrerum,
    vitoehu-
    maiireiiifirmitate subrepserit, quoniam
    pertinet
    ad
    coiiiiptioncm
    lempli
    Dei;
    lenete
    atque
    versate,
    ul ea
    qua:
    iuvoscomniiltunlur,
    cilo dimittalis hominibus,
    ul Paler vesler
    qui
    iu ccelis
    cst,
    dimittat vobis
    pec-
    cala vcslra.
    SERMO
    CCLXX1X*()-
    DePaulo
    aposlolo
    -.
    prosolcmnitateconversionis
    cjusdem,
    u.
    CAPUT PRIMUM.
    1. In Pauti mutaiione im-
    plelur prophetia
    J acobde
    Benjamin.
    Yerba
    Apostoli
    audivimiis,
    irno
    per Aposlolum
    vcrbaChrisli
    loquen-
    lis inillo
    , quem
    de
    persecutore
    prredicatorcm
    fccit,
    perctiticns
    cl
    sanans,
    occidcnsel vivificans;
    occisus
    agnus
    a
    lupis,
    et faciens
    agnos
    de
    lupis.
    Prredictum
    crat in
    iircoelaraproplictia,
    cumJ acobsanctus
    patriar-
    cha bcnediccret filios suos, prresentes langens ,
    ftt-
    Kira
    prospicicns, procdictum
    crat
    quod
    inPattlocon-
    ligit.
    Eralcnim Paultts,
    sicut
    ipse
    testalur
    ,
    de (ribu
    Benjamin (Philipp.
    m, 5).
    CumaulemJ acob bencdi-
    ccns fdiossuos vcnissel ad
    Benjaminbenediccndum,
    ait deillo :
    lienjaminlupusrapax. Quidergo
    ?Si
    ltipus
    rapax, scmpcr rapax?
    Absit. Sed
    quid?
    Mane
    rapiet,
    ad
    vespcrnm
    dividet escas
    (
    Gen. XLIX
    ,
    27).
    lloc in
    aposiolo
    Paulo
    complelumesl, quia
    et deillo
    prrcdic-
    ttiinerat.
    J ani,
    si
    placcl, inspiciamus
    illummane ra-
    piemeni,
    ad
    vesperum
    escas dividenlem. Mane et
    vespenimposita
    sunl
    pro
    eo ac si dicerelur
    ,
    Prins ct
    poslea.
    Sic
    ergo accipiamus,
    Prius
    rapict, poslea
    di-
    vidclcscas. Atlcndiie
    raplorcm
    :
    Sautus, iuqtiii,
    sicut
    Actus
    Apostoloruin
    lcslaniur
    , acceptis
    lillerisa
    priu-
    cipibus
    sacerdotum,
    ul
    ubicumque
    inveniretvimDei sec-
    tatorcs,
    allraheret et
    adducerct, utiqueptinicndos,
    ibat
    spirans
    el anhelans ccedes.Ilicest illemane
    rapiens.
    Namel
    quaudo lapidatus
    est
    Slcphanns primus
    mar-
    tyr pro
    nomine Chrisli. evidcniius aderat ct Saultis.
    El sicaderal
    lapidaiilibus
    ,
    ut nonci sufficeretsi lan-
    lumsuis manibus
    lapidaret.
    Utenimcsset inomnium
    lapidanlium
    mantbus, ipse
    oinniumvestimcnta ser-
    vabat, magis
    srcviensomnes
    adjuvando
    ,
    qtiani
    suis
    nianibus
    lapidando.
    Audiviuius, Munerapiel
    ; videa-
    mus,
    ad
    vesperum
    dividetescas. VoceChristi de ccelo
    proslralus
    esl,
    ct
    accipieiis
    interdictum
    saoviendi,
    ce-
    (idit in faciem
    suam; prius prostcrncndus,
    dcintle
    e;igcudus; prius pcrcutiendtis, postea
    sanandus. Nou
    c.ini inilloChrislus
    poslea
    viverel,
    nisi occidcrclur
    i:i co
    quod
    malo ante vixisset.
    Qtiidcrgo proslralcs
    aiidivit?
    Saule, Saule, quid
    me
    persequeris?
    Durum
    1
    Incodice
    Regio
    el victorinolitulus
    est,
    in conver-
    limeS. rauli. Sodlamon
    Sirmondo, cujusprimum
    curacx
    isiiscodicibus
    vulgatus
    cst hic
    sermo,
    BedamsiveFlorum
    sequi plaeuit,qui
    constaiuer
    citat,
    EXSermonede Paulo
    tiy.uHlolo,
    adHoiii.
    i,
    vni el
    x,
    et ad
    Pbilipp.
    n. Caelerumcx
    lii.::imoseniionemenibraliindissoctoconflatifuerant
    duo,
    siilioi
    (iui
    inantecdilisestsermo14de
    sanctis,
    ct ser-
    iiioiili(leniversis.
    '
    cnsiigaius
    add. r. t. v. vd.et ad Sirm.
    \
    i
    J as,
    inter Sirmondiaaos 24.
    esl tibi adversusslimulumcalcilrare. El
    illc, Quises,
    Domine?El vox
    desuper, Ego
    sumJ esus
    Nazarenus,
    quem
    lu
    persequeris.
    Membris adlme in lerra
    positis
    caput
    in ccelo
    clamabal,
    et non
    dicebai, Quidperse-
    qucris
    servos
    meos; sed, Quid
    me
    persequeris?
    El
    ille,
    Quid
    mevis
    facere?
    J am
    parat
    se ad obediendum
    ^
    qui prius
    sreviebal ad
    persequendum.
    J aminformatur
    ex
    perseculore proedicalor,
    ex
    lupoovis,
    ex hoste
    miles. Audivit
    quid
    faceredebeal. Coccussane factus
    est : ul interiore luce
    fulgerel
    cor
    ejus,
    exiefior ad
    tempus erepta est;
    sublraclaest
    persecutori,
    ut red-
    dcreturprrcdicatori.
    Et eo tamen
    lempore, quo
    coetera
    non
    videbat,
    J esumvidebat. Ita et in
    ipsa ejus
    cocci-
    tale
    myslerium
    informabatur credentium
    ; quoniam
    qui
    credit in
    Chrislum, ipsum
    intueri
    debet,
    coctera
    nec nata
    computare;
    ut crealura
    vilescal,
    et Crealor
    incordeduleescat.
    2. Paulus ad
    Ananiam, lupus
    adovein
    caplivus
    ad-
    ducitur. Videamus
    ergo.
    Adductus est ad
    Ananiam,
    et Ananias
    interpretatur
    Ovis. Eccc
    lupus rapax
    ad-
    ducitur ad ovcin
    scquendam,
    non
    rapiendam.
    Sedne
    repeuiinuni
    ovis
    expavescerot luptun, ipsepastorde
    coelo, qni
    hrec onuiia
    faciebal,
    nunliavit ovi
    lupum
    venluriini,
    scdnonsrevifurum.El tamentamimmanis
    fama
    Iupiiin
    illum
    prxcesserat,
    ul non
    possetovis
    au-
    dito
    ejus
    nominenouconturbari. NamcumDominus
    J esus eidemAuanirenuntiaret Panlum
    jam
    venisseut
    crederct,
    etad etimAuaniamire
    debere,
    ailAnanias :
    t Dominc
    ,
    audivi de isio
    homiiie, quia
    mulla mala
    operalus
    est in sanctos luos : et nunc lilieras ac-
    ccpit
    a
    principibus sacerdolum,
    ut
    ubicumque
    invcneril tui nominis seciaiores
    , perlrahat.
    >Do-
    minusatitemadilltun :
    Sine,
    et
    ego
    e'i oslendam
    quoe
    illuni
    oporteal pati pro
    nominemeo >
    (Act. IX, 13,
    16).
    Mirael
    inagna
    res
    gerilur. Lupo
    soeviiiainterdici-
    lur, lupiis
    adovem
    captivus
    adducilur. Tanta autera
    prrecesseratfama Itipiraptoris, utejus nomineaiidilo,
    timcret ovis ctiarn sub manu
    pasloris.
    Conforta-
    lur,
    ne
    jamputct
    srevienlem
    ,
    ne limeat tumentem.
    Ab
    agno pro
    ovibus niortuo fit ovis secura de
    lupo.
    5. Chrislusmiiisel
    Itumiiis, quomodo
    nec
    sileal,
    nec
    milescat. Deinde
    ille,
    cui
    proecedenle
    Doniinicocanta-
    viuius
    , Domine, quis
    similislibi? Ne sileas
    , neque
    mitcscas
    ,
    Deus
    (
    Psal. LXXXII
    ,
    2
    ); qtii
    lamendicit
    ,
    Venitead me
    ,
    et discilea me
    quoniam
    milis sum
    ,
    et
    humiliscorde
    (Mallk.xi,
    28el
    29)
    : videamus
    quemad-
    modnm
    ulruinquc exhibet,
    el in se ostendit sua elo-
    quia
    consonare. Mitiscst el buniilis
    corde,
    quia
    sicut
    ovisadoccisionemdiiclus
    esl,
    etsicul
    agnus
    coramlon-
    deuleshte
    voce,
    sicnon
    aperuil
    ossuum
    (Isiti. J LIII, 7).
    Lignosiispensus pertuiit
    odiorumflainmas
    injustas,
    suslinuil minisfras
    pessiini
    cordis
    linguas
    :
    quibus
    linguis
    illi
    percussernnl
    iminaculalum
    ,
    crucilixerunt
    jnstum.
    De
    quorumlinguis
    dictumcrat; Filii Iwmi-
    nmn
    ,
    denleseorumarma et
    sagillm,
    el
    lingtta
    eorum
    machceraacuia. Et
    quid
    fecit
    lingua? gladius
    acutus
    quid
    fccit? Occidit.
    Quid
    occidil?
    Occiditvilammors,
    ut avitaoccideretur mofs.
    Quidergo, quid
    fecitlih-
    1277
    SERMOCCLXXIX. 1278
    gua
    eorum
    gladius
    acutus?Audi
    quid
    fccit: vidc
    quid
    sequitur.
    Exaltare
    super
    ccelos,
    Deus
    ;
    cl
    super
    omnem
    lerram
    gloria
    lua(Psal.
    LVI, 5-6).
    Ecce
    quid
    fccit
    gladius
    acutus.
    Exallalum
    super
    coelosnovimus Do-
    minum,
    non videndo,
    sedcredeiido
    :
    super
    omucin
    terram
    gleriam
    ejus, legendo,
    crcdendo,
    videndo.
    Vide
    ergo
    mitemet humilemcordc,
    ut adistam
    glo-
    riara
    Iroprtummortificataecarnis
    adduceret.\7ide
    ilhun
    niitem. Pendcns
    dicebal:
    Pater, ignosce
    illis, quia
    ne-
    sciunl
    quidfaciunt(
    Luc. XXIII
    , 54); ct,
    Discitea me
    quia
    milis
    sum,
    el humiliscorde. Discamusa le
    , quia
    milises et humiliscorde. Ubi
    magis apparere
    vel
    po-
    luit,
    vel debuil
    dignius, quam
    in
    ipsa
    cruce? Cum
    in
    ligno
    membra
    penderent,
    cumclavis confixremanus
    et
    pedes
    essent,
    cumadhuc illi srevircnl
    linguis,
    cum
    se
    sanguine
    fusonon
    satiarenl,
    cum
    oegrotantes
    medi-
    ciim non
    agnoscorent:
    Paier
    , inquil, ignosce
    illis
    ,
    quia
    nesciunt
    quid faciunt. Tanquam
    diccret, Ego
    veni
    aegros
    curare :
    quod
    me non
    agnoscunt
    ,
    fc-
    bris immanitas facit. Mitis
    ergo
    et humilis corde
    dicit, Pater, ignosce
    illis, quia
    nesciunl
    qnid faciunt.
    i.
    Erga
    Pauiumexldbcl
    ulrumque;
    el non
    silet,
    et
    non milescit. Tribululiones
    lempornlesfulurmglorias
    speparvi pendendm.
    Quid crgo,
    Ne
    sileas, neque
    mi-
    lescas,
    Deus?
    Impleat
    cl hoc. Eccenon siluit: clama-
    vit de
    ccelo, Saule,
    Saule, quid
    me
    persequeris?
    Fecit,
    Nonsileas:
    exhibeat,
    El non mitescas, Primo
    quia
    non
    pepercit
    errori
    cjus, qttia
    non
    pepercit
    srcvilirc,
    quia
    anhelanlem
    crcdes
    voceprostravit,
    srevientilumcn
    eripuit, caplivum
    ad
    Ananiani, qticui persequcnsqurc-
    rebat,
    adduxit. Eccenon
    milis,
    ccce
    srcviens,
    non in
    hominem
    ,
    sed in errorem. Parumest boc : adhuc
    non
    sileat, neque
    mitescat.
    Anaiiirelirnenti et lie-
    menli
    audiloillius
    lupi
    lamosi
    noniine, Ego, inquit,
    oslendamilii.
    Egoilli
    ostendam.
    Videminanlein,
    vide
    adhucstevientem
    :
    Ego
    illi oslendum.Nesileas, neqtte
    miiescas,
    Deus. Ostendc
    perseculori,
    nonsoiumboni-
    tatem
    ,
    verumeliamsevcrilatem liiam.
    Oslende, pa-
    tialur
    quodfecit,
    discat et
    pali quod
    faciebat,
    sentiat
    el
    ipsequod
    aliisiuferebat.
    Ego, inquit,
    illi oslcndatn
    qttm
    itluni
    oporteal pali.
    Sed
    lanquam
    srevicns
    dicit,
    ct
    implel quod
    dicttun est,
    Ne
    siieas, nequetnitescas,
    Deus. Noninderecedat,
    Disciie a me
    quoniam
    niiits
    suiii,
    ethumilis corde.
    Ego
    illi oslendum
    qum
    illum
    opOrlealpali pro
    itonmtemeo. Oslcndisti lerrorem;
    sub-
    vcni,
    ne
    patiatur
    et
    pereat quem
    fecisti, quem
    iuve-
    nisli. Minax
    est,
    non
    silct,
    non
    initcscit,
    minalur.
    Ego
    illi oslendam
    qum
    illum
    oporleal pali pro
    nomine
    meoiUbi
    lerror,
    ibi salus.
    Qui
    faciebai conira
    nomen,
    patialUfpro
    nomine. 0 srcviliamiscricors ! Vides il-
    ium
    proeparare
    ferrum
    : secturus
    cst,
    non
    peremp-
    tufus
    ;
    cUralurus
    ,
    non occisurus. Chrislus
    dicebat,
    Ego
    illi oslendam
    quai
    illum
    oporleal pali pro
    nomine
    meo.
    Sedquofine? Ipsumqui paliebalur
    attdi. Non
    sunl
    condignmpassiones
    hujuslemporis. Ipse
    dicil
    qui
    patiebalur,
    et sciebat
    pro quo
    nomine
    paliebalur,
    et
    quo
    fruclu
    paliebalur.
    Non sunl
    condignmpassioncs
    liujusiemporis
    ad
    fuluramgloriam
    , quw
    revelabiturin
    nobis(Rom. VIII,18). Soeviatniundus,
    fremat tnun-
    dus, incrcpet linguis,
    coruscel
    armis, quidquidpolest
    faciat :
    quid
    facictad id
    quod accepiuri
    suinus?
    Ap-
    pendoquodpatior,
    contra id
    quodspero.
    tloc
    senlio,
    illud crcdo. Et tamcn
    plus valelquod
    credo
    , quam
    quod
    scnlio.
    Quidquid
    cst
    quod
    sa:vit
    '
    pro
    nomiue
    Chrisli,
    si
    potest
    vivi
    2,
    tolerabileest : si non
    potcst
    vivi,
    migrare
    hinc facit. Non
    cxslinguil,
    sedaccelcrat.
    Quid
    accelerat?
    Ipsumproeniiiiin,ipsam
    dulccdincm
    ;
    quoe
    cum
    veneril,
    sineGneerit.
    Opus
    euui
    fine,
    merces
    sinc fine.
    5. Saulus unae
    appeacttus.
    Pauliis,
    moiliciiset Im-
    milis. Isle
    ergo, fratrcs,
    islc vas
    ulccliouis, primo
    SattltisaSaitie. Rccordamini ciiim
    qui
    nostis Litteras
    Dci, quis
    crat Saiil.
    ;Rcx pessinius, persecutor
    san-
    cti servi Dei David: et
    ipsc,
    si
    uieminisiis,
    de tribu
    Benjaniiii.
    Indc isle
    Srtulus,
    ducto sectimiramiic
    soevicndi,
    sed insaevitianon
    petnuuisunis. Postea,
    si
    Saulus a
    Saiilc,
    Paulus utide? Saulus a
    rcgc srevo,
    cum
    superbus,
    cuin
    srcvicns,
    cuin ca'des aiihelaus :
    Paulus aulem unde?
    Paulus, qtiia
    uiodicus. Patilus
    huinililalisnomen cst.
    Paulus, poslcaqiiam
    adductus
    esl ad
    Magistrum, quiait,
    Disciiea me
    quoniam
    miiis
    sum,
    el humiliscorde. Inde Paultis. Usumlatinrc Io-
    cutionisadverlite :
    quia paultnn,
    modicum diciiur.
    Paulo
    post
    vidcbo
    te, paulmn
    bic
    exspccla; idcsl,
    Post modicum videbo
    (c,
    modicum hic
    exsjiecta.
    Audi
    crgo
    Paulum:
    Ego sant, inquit,
    tninimus
    Apo-
    slolorum
    (I
    Cor.
    xv,
    9).
    Prorsus
    cgo
    summiniinus
    Apo-
    slolorum: cl alio
    loco, Ego
    sumnovissitnus
    Aposlolo-
    rtiin
    (/(/. iv, 9).
    6. IlumilesDeuslexalial. Et
    minimus,
    et novissi-
    niiis, lanquam
    fimbriade vestimento Domini.
    Quid
    lamexigutiin, quid
    lam
    novissimum, quam
    funbria?
    Ilac tanien
    tacta,
    mulicr a (luxu
    sanguiuis
    sanala est
    (Malih. lx, 20-22).
    Iu tnodicoisto
    maguus cral,
    in
    mininio
    graudis liabitabat;
    cl fanto mintisa se ma-
    giuiin
    excludebal, qiianto ruagis
    minor erat.
    Quid
    mirauiur
    maguum
    habitare in
    angusto? Magis
    inmi-
    niniis habital. Audi illuni
    dicciitein, Super quem
    re-
    qtiiescelspititiis
    meus?
    Super Itumilem,
    el
    quielum,
    et
    Iremcnlemverbamea
    (Isai.
    LXVI,
    2).
    Ideo altus ha-
    bilat in
    liuinili,
    ut liumilemexaltcl. Excetsus enim
    cst
    Dominus,
    el humilia
    rcspicit;
    excelsa aulema
    longecognoscit(Psal. cxxxvn, 6).
    Ilumilia
    te,
    et
    pro-
    pinquabil
    libi : cxtolle
    le,
    et recedcl ate.
    7. DeCltrislo
    cruci/ixo
    ttoncrtibesceiidum.Minimus
    crgoislequid
    dicil?
    Quod
    audivimus liodie: Corde
    crcdilur ad
    juslilinnt,
    oreantem
    confessiofil
    ad sulti-
    lem
    (lloin.
    x,
    10).
    Mulli crcduul
    corde,
    ct erubc-
    scttiu confilcri ore.
    Sciatis, fratres,
    propejam
    nemi-
    nen: csse
    Paganorum, qui
    non
    apud
    se
    ipsum
    mire-
    tur,
    ct senliat
    implcri projdiclias
    dc Christoexallato
    sttpcr
    coclos
    ;
    quia
    vident
    super
    omnem terram
    glo-
    riain
    ejus.
    Scd eumseinvicem
    timcnt,
    sibimet invi-
    ceni
    crubescunt,
    faciunt a se
    longe
    salutem:
    quia
    ore
    confessiofu
    adsaltttem.
    Quidprodest
    corde credi-
    1
    sirm.et
    quidamMss.,
    setitil.
    -
    (juitlanicodiceshoc et
    proximo
    loco
    pro,ww',habentf
    vinci.
    1279
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1280
    dissead
    justitiam,
    si osdubilat
    proferre quod
    corde
    conceplum
    est? Inlus fidem Deus videt: sed
    parum
    est. Ne
    confitearishumilem,
    limes
    superbos;
    etei
    proe-
    ponissnperbos, quipro tedisplicuitsupcrbis.
    Humilem
    limesconfilcri FiliumDci.
    MagnumYerbumDei,
    vir-
    tulcm
    Dei,sapientiam
    Dei nonerubescisconfiteri; na-
    lum, crucifixum,
    niortuumerubescisconfileri.
    Allus,
    excelsuscl
    ocqualisPatri, per quem
    factasunt
    omnia,
    per qucm
    facluses ct
    lu,
    faclusest
    quodtu;
    factus
    est
    pro|ilcr
    le
    homo, propter
    le
    nalus, propter
    lemor-
    tuus.
    /Egrote, quomodo
    sanabcris,
    qui
    de medica-
    iiienloluo crubcscis?
    Elige lcinpus.
    Nunc est tem-
    pus
    :
    posleacontemplus
    illevenicl
    admirandus, ju-
    dicatus illc vcniet
    judicalurus,
    occisus ille veniet
    excitaturus,
    exhonorattis ille veniet
    honoralurus.
    Modo,
    ct
    posfea
    : modoinfideres
    esl, postea
    iunia-
    nifestaiioneeril.
    Elige
    hoc
    lempore quamparlem
    lc-
    neas infuluro. De Cliristi nomine crubescis? Ex co
    qiiod
    erubcscis modo
    hominibus,
    habcs
    crubescere,
    cumveneril in
    gloria
    sua redditurus
    quod[promisit
    bonis, quod
    minalus estmalis. Ubieris lu?
    Quid
    fa-
    cies,
    si le allendat ille
    excelsus,
    et dicat
    libi,
    Eru-
    buisti dehumilitate
    mca,
    noneris in clarilate mea?
    Disccdat
    crgo
    malaverecundia
    ;
    accedal salubris im-
    pudenlia,
    si
    impudenlia
    dicendaesl : sed
    tamen,
    fra-
    tres,
    cxtorsi mihi ul lioc
    diccrcm,
    nec
    prorsus
    li-
    niercm.
    8. DeChrisli tnorlecur noncrubescendum.Chrislus
    suscepil
    dttomala
    noslra,
    ul daretduo bonasua. Nolo
    cnimcrubescamitsde Cliristi nominc. Insullelur no-
    bis
    quod
    credimusin
    crucifixuin,
    in occisum. Plane
    inoccisum
    ;
    sedde
    quo
    nisi
    sanguis manarct,
    chi-
    rographum peccalorum
    nostrorumadliuc mancrcl.
    Prorsus inoccisumcredidi : sed hoc inillo occisum
    est
    quodsumpsit
    de
    me,
    non undefecit me. Prorsus
    inoccisum
    credo,
    sedin
    quem
    occisum?
    Qui
    venit
    aliquis,
    e(
    accepit aliquid. Quis
    venil?
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    essct,
    non
    rapinam
    arbttralus esl esse
    mqua-
    lisDeo.Eccc
    quis
    vcnil:
    quid accepil?
    Sed
    semeiip-
    sum
    cxinanivil,formam
    servi
    accipiens,
    insintililudinem
    Iwminum
    faclus(Philipp. n, 6, 7).
    Ille factor
    factus,
    illecrcalor creatus. Sedin
    quo
    facluset crealus? In
    forma
    servi, accipiendoformamservi,
    nonamitlendo
    formamDei.Inhac
    ergo
    forma
    servi,
    in co
    quod
    a
    nobis
    pro
    nobis
    accepit,
    et nalus
    est,
    et
    passus est,
    ct
    resuirexit,
    ct ascendit inccelum.
    Quatuorres
    dixi.
    Nalus
    cst,
    inortuus
    esl, resurrexit,
    et asccndit in
    ccelttm. Duo
    prima,
    duo novissima: duo
    ririma,
    nalus
    esi,
    mortuus
    esl;
    duonovissima
    , resurrexit,
    ascendit in ccelum. In duobus
    primis
    condi-
    lioncin tuam tibi ostendit: in duobus novissimis
    mercedis
    cxemjUumproebuit.
    Nasei et mori no-
    vcias :
    |dena
    esl liisduobus
    regio
    moiialium.
    Quid
    hic abundat in omni
    carne,
    nisi nasci el mori? Hoc
    homo cum
    pccore
    habet: hanc
    crgo
    vilamcum
    peco-
    ribus communemducimus. Nati
    sumus,
    moriluri su-
    nnis. Istudnondum
    noveras,
    rcsurgerc,
    et in ccclum
    asceudore. Duo
    noveras,
    duo non noveras:
    suscepit
    quod novcras,
    oslendil
    yuod
    non noveras:
    paterc
    quodsuscepit, spera quod
    oslendit.
    9. Morsnon limenda
    temporalis,
    sed mlerna.
    Quid
    enim,
    si nolis
    mori,
    non es moriturus?
    Quidlimes,
    quod
    vitare non
    potes
    ?
    Timcs,
    quod
    el si
    nolis, erit;
    et non
    times, quod
    elsi
    nolis,
    nonerit.
    Qtiid
    estquod
    dixi? Omnibushominibus natis conslituit Deus mor-
    tem,
    pcr quam
    de isto sreculo
    emigrent. Exceplus
    eris a
    morte,
    si
    cxceptus
    fueris a
    genere
    humano.
    Quid
    facis?
    Numquid
    tibi modo
    dicilur, Elige
    ulrum
    vclisesse homo?J am homo
    es,
    venisti.
    Quomodo
    hinc
    exeas,
    cogita
    : natus
    es,
    moriturus es.
    Fuge,
    cave, repelle,
    redime : mortem
    potes differre. non
    auferre.
    Y7eniet,
    elsi nolis : veniet
    quando
    riescis".
    Quidergolimes, quod
    etsi
    nolueris,
    erit? Time
    po-
    lius,
    quodsinolueris,
    nonerit.
    Quid
    est hoc? Im-
    piis, infidelibus,
    blasphemis, perjuris, iniquis,
    et
    omnibus malis
    gehennre ignes
    ardenlis et seternas
    flammasminatusest Deus.Primo
    compara
    hoec
    duo,
    mortemad
    momentum,
    ctpoenasin
    seternum. Times
    moiiem ad
    momenlum, veniet,
    etsi nolis: lime
    poenas
    in
    oeternum, quoe
    non
    venient,
    si nolueris.
    Multo
    majus
    est
    quod
    timere
    debes,
    et in
    potestate
    habes ne veniat
    libi;
    et
    majus est,
    et
    longe majus,
    incomparabililer majus quod
    timere
    debes,
    et in
    po-
    leslaieliabesne venial tibi. Etenimsi bene
    vixeris,
    si
    male
    vixeris,
    moriturus es: non
    effugies
    ut nonmo-
    riaris,
    seuvivendo
    bene,
    seu vivendomale. At vero
    si
    elegeris
    hic bene
    vivere,
    in oeteruas
    poenas
    non
    milteris.
    Quia
    vero
    eligere
    non
    potes hic,
    ne mo-
    riaris; elige
    cum
    vivis,
    ne in selernummoriaris. Haec
    cst
    fides,
    hoc Cliristus ostendit moriendo et resur-
    gendo.
    Moriendo
    ostendit, quod
    velis nolis
    passurus
    es:
    rcsiirgendo ostendit, quod
    si bene
    vixeris,
    ac-
    cepturus
    es. Ilic cordecredilur ad
    justitiam,
    orecon-
    fessiofil
    adsalulem. Sedtimes
    confileri,
    ne insultent
    tibi
    homines,
    non
    qui
    non
    crediderunt;
    namel
    ipsi
    intus credunt: sedne insullent libi
    quiconfileri
    eru-
    bescunt. Audi
    quod sequitur
    : Dicil enim
    Scriptura,
    Omnis
    qui
    credideritin
    eum,
    non
    confundelur (Rom.
    x, 10,11).
    Hoec
    meditare,
    in hisesto : hoecest esca
    non
    ventris,
    sed mentis. Ille
    qui
    mane
    rapiebat,
    ipsas
    escasad
    vesperum
    dividebat. Conversi ad Do-
    minum,
    elc.
    SERMOCCLXXX'
    ().
    mNatali
    niartyrumPerpetuoe
    et
    Felicitatis,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Perpelua
    et Felkilas
    *
    collaluscumr. rm. t. v. et cumLov.
    (a) Alias,
    deDiversis105.
    (b)
    Possidiusin
    indiculo,cap. 10,
    recenset deNatali
    Perpetiise
    et FelicitatisTraclatusIres.
    Quartumnomine
    Augustirtiprsenotafjm,
    e valicanoMs.eruit
    Holstenius,
    dubioshiter
    serniones
    collocandum. Dehis
    maiiyribusTer-
    lullianusinIibrode
    Anima,cap.55,
    et
    martyroiogia
    nonis
    matiii. Locumet
    tempusquopasstesunt,inquirit
    Henricus
    Valesius,praefalione
    adearumActaParisiis
    impressa.
    Eas
    porroCarthagine,
    ubi
    corporaiyisarumsepulta
    victorinlib.
    1dePersecutioncvandalica
    scripstt,
    contenciit
    martyrium
    consummasse:et
    quidem
    non
    apud
    iiiburbum
    Mauritanire,
    uli inmultis
    martyrologiisferebatur,passas
    fuisse
    probat;
    seddeTuburbo
    majore,qure
    erat Proconsularis
    provincioe
    civitas,
    dicere
    prsetermisil.
    Annumdeindeearumdem
    pas-
    sioui,
    nonseveri
    tertium,sedundecimum,qui
    hiit Christi
    melius203,assignari
    demonstrat.
    1231
    SERMOCCLXXX. 1282
    perpelumfelicitatisprmmiuminsigni marlyrioadeptw.
    Uodiernusdiesanniversaria
    replicationc
    nobisinme-
    moriam
    revocat,
    et
    quodam
    modo
    reprocsentat
    dicm,
    quo
    sancttcfamuloeDei
    Perpetua
    el Felicilas coronis
    maiiyrii dccoratee,perpelua
    felicitate
    iloruerunt,
    le-
    nenles nomenCbrisli in
    prrelio,
    el simul invcnicnlcs
    ctiainsuumnomenin
    proemio.
    Exhoiialiones earum
    indivinis
    revelalionibus, iriumphosquc passionum,
    ciiin
    legerentur,
    audivimus; eaque
    omniaverborum
    digesia
    et illuslrata
    luminibus,
    aure
    pcrcepimus,
    meiile
    speclavimus,religione
    honoravinius,
    charitate
    laudavimus.Debeturlamenetiamanobislamdevoloe
    cclcbritali scrmo
    solemnis, quem
    si meriiis earnm
    iinparemprofero, impigrum
    lamcn affcctum
    gaudio
    lantrcfestivilatis exhibeo.
    Quid
    enim
    gloriositis
    his
    feminis, quas
    viri miraiilur
    facilius, quam
    imitantur?
    Scdhocillius
    potissimum
    laus
    esl,
    in
    quem
    crcden-
    tes,
    et in
    cujus
    noinine fideli sludio
    concurreiitcs,
    sccunduminterioreni
    hoinineni,
    ncc
    masculus,
    nec
    femina
    inveniunliir;
    ut etiaminhis
    qurc
    siinl femiurc
    corpore,
    virtus meiuissextimcarnis
    abscondai,
    et in
    membris
    pigeat cogilare, (|uod
    in factis non
    potuil
    apparcre.
    Calcaluscst
    ergo
    draco
    pede
    caslocf vi-
    clore
    vcstigio,
    cumereclccdcmoiistrarenliir
    scalrc,per
    quas
    bcala
    Pcrpctua
    irct ad Dciim.lia
    capul serpen-
    tis
    anliqui, quod
    fuit
    pra:cipilium
    feminrc
    cadcnli,
    gradus
    factumcst ascendcnti.
    CAPUTII.

    2. Gtoria
    mariyrum. Quid
    hoc
    spc-
    claculosuavius?
    quid
    liocccrtaminc
    I'oiiiiis?quid
    hac
    victoria
    gloriosius?
    Tunc cumbcsliis sa;icla
    objice-
    renlur
    corpora,
    toto
    ampliitheatro
    frcnicbanl
    genlcs,
    et
    populi
    meditabanlui'inania. Scd
    qui
    babitat incce-
    lis,
    irridebal
    eos,
    et Doiiiinussubsannabal eos
    (
    Psal.
    n, 1, 4).
    Nuucautem
    postcri illortim, quoruin
    voces
    in carnem
    mrniyruinimpie
    sreviebant,
    mcrila
    marty-
    rutn
    piis
    vocibuslattdaiii.
    Neqne
    lunc lanlo conctirsu
    honiiiiuinad eos occidcndoscavea crudelilalis iiu-
    plcta
    esl, quanto
    nunc ad eos boiiorandus ecclcsia
    pictatisimplelur.
    Oinni anno
    spcctal
    cum
    religionc
    cliaritas, quod
    unodiecurn
    sacrilegio
    commisit im-
    pictas. Spcctaverunl
    et
    illi,
    sed
    longe
    volunlatedis-
    simili.Illi clamando
    facicbant, quod
    mordendobeslire
    non
    implebanl.
    Nosautem ct
    quod
    fecerunl
    impii,
    miserainur,
    et
    quod pii passi siint,
    vcncramur. Illi
    viderunt oculis
    carnis, quod
    cordisimmanilali rcfun-
    dereni: nos
    aspicimiis
    oculis
    cordis, quod
    illis crc-
    plumest,
    neviderent. Illi monual&iali stuil
    corpora
    niartyrum,
    nosmenles mortuasdolemusillorum. llli
    sineluminefidci
    marlyres putaverunt exstinctos,
    nos
    fidelissimoinluitucernimuscoronatos.
    Denique
    illo-
    ruminsultatiofactaesl nostracxsultalio. El hrcc
    qui-
    dem
    religiosa
    et
    scmpiterna:
    illa vero lunc
    impia,
    nunc
    planejam
    nulla.
    CAPUTIII.

    3.
    Marlyrum
    cur maxima
    prmmia.
    Xitw
    liujus
    luboriosmamor. Prrcmia
    martyrum,
    cha-
    rissimi,
    maxima
    credimus,
    et reciissime credimus.
    Sed si cerlamina
    diligenter intueamur,
    nequaquam
    il!a tam
    magna
    csse mirabimur. Namviloe
    hujus
    quamvis laboriosreac
    temporalis,
    taincu lanla dul-
    cedo
    est,
    ut cuni hominesnon
    possinl
    efficercnemo-
    rianlur,
    lamen mtillis et
    inagnis
    conatibus
    agant
    nc
    cilo moriaiUur.Pro inorte auferenda nihil fieri
    po-
    tesl,
    el
    pro
    ea differendalit
    quidquidpotest.
    Certc
    omni animrelaboraremolestumesl: el lamen eliam
    ab
    his,
    a
    quibus
    nihil seu
    boni,
    seu
    mali, posl
    hanc
    vifam
    speratur,
    omnibus laboribus
    agitur,
    ne labor
    omnismorle finiaiur.
    Qitidilli, .qui
    vel crrore
    post
    moiiein futuras falsasct carnales delicias
    suspican-
    tur,
    vel rectafide
    quielemquamdam
    ineffnbililcrtran-
    quillissimam
    el beatissimam
    speranl,
    nonne eliam
    ijisi satagunt,
    et
    niagnis
    curis
    agunt
    necitomorian-
    tur?
    Quid
    sibi cnimaliudvolunt
    pro
    victunecessari*
    tot
    Iabores,
    tanfa
    scrvitus,
    sive
    mcdicinre,
    sive alio-
    rum
    obsequiorum,quam
    vcl
    exiguntregrot.,
    vel exbi-
    beiur
    rcgrotis,
    nisi neadterminumniortis citovcnia-
    tur?
    Quanti itaque comparanda
    est in futura vita
    ntillamortis
    illaiio, cujus
    tam
    preliosa
    cst inhacvita
    soladilatio? Tanta
    quippe
    est etiam
    hujus
    ocrumnosre
    vilrenescio
    quresuavilas,
    tantusque
    innatura utcuin-
    que
    vivcntiumhorror
    morlis,
    ul necilli mori
    velint,
    qui per
    moiiemadvttam
    transeunl,
    in
    qua
    niori non
    possiul.
    CAPUTIV.

    4.
    Marlyres
    el morlemetdolores
    pro
    Chrislo
    contempserunt.
    Ilanc
    igilur
    vivendi lanlam
    ju-
    cuiiditalem
    metumque
    moriendi cliaritate
    sincera,
    spe certa,
    fidenon ficla
    martyres
    Christi
    proecipua
    viiititecoiitemnunt. Inhis
    promittentem
    minantem-
    que
    muudum
    post lcrgumrclimjucnlcs,
    in anteriora
    se exleiidimt. Hoecvaric sibilanlis calcaiiles
    caput
    serpeniis
    ascenduiit. Omnium
    quippe
    victor est
    cupi-
    dilalum, qui lanqunmlyrannum subjugat
    amorem
    vitre
    htijus, cnjus
    saielliies sunt omnes
    cupiditales.
    Ncc est oinnino
    quo
    in hac vila vinculo
    teneaiur,
    qtiisquis
    vilre
    ipsius
    amore non tcnetur. Timori au-
    lciumorlis cl
    corpornles
    dolores solent
    ulcumquc
    conferri. Nam
    aliquando ille,
    aliquando
    isle viucit
    inhomiiie.Menlilur
    lortus,
    ne
    morialur;
    mcniilur et
    moiiturus,
    nc
    torqueatur.
    Yerum
    dicil,
    nonfcrendo
    (ormenta,
    ne
    pro
    semenliendo
    torquealur.
    Scd sti-
    peret
    horum
    quilibet
    inmenlibus
    quibuslibel.
    Maiiyr
    res Christi
    pro
    nomineel
    justilia
    Christi
    utrtimque
    vicerunl : nec
    mori,
    nec doleretimuerunt. Vicit in
    cis
    qui
    vixil in
    eis;
    ut
    qui
    non
    sibi,
    sedilli
    vixeruut,
    nec morlui morerenlur.
    Ipse
    eis exhibebat
    spiriiua-
    les
    deficias,
    nescntircnt
    corporales moleslias; quan-
    lumnon
    defectioni,
    sedexercilationi sufficeret. Nam
    ubi erat illa
    femina, quando
    ad
    asperrimam
    vaccani
    se
    pugnare
    non
    sensit,
    ct
    quando
    futurumesset
    quod
    jam fuerat, inquisivit?
    Ubi erat?
    Quid vidcns,
    ista
    non viderat?
    Quo frucns,
    isla non senserat?
    Quo
    amorealienata
    , quospectaculoavocala, quo poculo
    inebriata?Et adhttc hocrebatnexibus
    carnis,
    adhue
    moribundamcmbra
    geslabai,
    adhuc
    corruptibili
    cor-
    poregravabatur. Quid,
    cumresolulrchisvinculisani-
    lnoe
    niartyrum post
    labores
    periculosi cerlaminis,
    triumphisangelicisexceptrcatque
    refectre
    sunt,
    nbi
    non cis
    dicitur, Imjdete quod jussi;
    sed
    ,
    Accipile
    quodproinisi?Qua
    iitine
    jucundilatespirilualilcr epu-
    12>S0 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1284
    laniur?
    Quam
    securi in
    Domino,
    et
    quam
    sublimi Iio-
    noiv
    glorianiuf, quis
    terreno docere
    possil exemjilo?
    CAPUTV.

    5. Felicilas
    martyrum
    alia
    anle,
    alia
    posl
    rcsurreciionem.Et hrec
    quidcm
    vita, quam
    nuuc
    beali
    maiiyres babenl, quamvisjam
    niiUis
    pnssit
    src-
    culi
    Imjiis
    fclicilalibusvel suavilafibiis
    comparari ,
    jana (larficulapromissionisagitur,
    imosolaliumdi-
    laiionis. Venieiaiileinrclribulionis
    dics,
    ubi
    corjio-
    ribtis
    reddifis, tofusjiomo recijiial quod
    iiicrelur. Ubi
    et iliiusdivitismembra
    qurcquondaintcinporali pur-
    pura
    dccornbanlur,
    aierno
    igne lorrennlur,
    ct caro
    paiqicris
    ulccrosi iniilalniuier
    Angclosfulgcal: quam-
    visctiainntiiic illc
    gultani
    cx
    digilo pnuperis npud
    iiifcros
    silinl,
    et illeinsinu
    juui
    deliriose
    requiescal
    (Luc. xvi, 19-2-1).
    Sicu! cniiu
    pliuiiiiiim
    dislat intcr
    lxiilias iniscriasvc sonmiaiiliiimel
    vigibiilitini ;
    i(a
    inulluin inlerest iuier toniionlavc!
    gaudia
    morluo-
    runi ci
    rcMirgeiilium:
    non
    (juodspirilus
    defuncloruni
    sicul dorniicnliuiii nccessesil
    fnlli;
    scd
    quod
    aliaest
    aiiiiiiaruiii sine ullis
    corporibus rcquics,
    alia cnm
    corporibus
    cccleslibusclariiascl fclicilas
    Angclorum,
    qiiibusrcqiiabiturrcsurgcntiiiin
    multitiido fideliuin:
    in
    quagloriosissiini maiiyrcs pr.ccip.ua
    sui lionoiis
    lucc
    fiilgcbuul,ijisaquccorpora
    in
    quibusiudigna
    U,r-
    mcnla
    (icrpessi smii,
    eis
    digna
    in ornamenta ver-
    t ntur.
    CAPUT VI.

    6, Solemnilales
    tnartyrum,quo
    ani-
    mocelebramhe.
    Martyrcs
    miseranlur
    nos,
    ac
    precanlur
    pro
    twbis.Undesolemiiitntcscornm
    ,
    sicut
    facimus,
    dcvolissimc
    relebrcinus,
    sobiia
    hilarifaie,
    caslacon-
    gregatione,
    (idcli
    cogiiationc,
    fideiili
    prrcdicalionc,.
    Non
    parvapars
    iniiialioni.sesf, lncliorum
    congaiidero
    viiiulihus. Illi
    magni,
    nos
    parvi
    : sed benedixit !);-
    niiiius
    pusillos
    cuni
    magnis(Psnt. cxm, 15).
    Prrcces-
    scrunl, prrcciiiiiuicruiil.
    Si eos
    sequi
    non valenius
    acfu
    , scquainur
    affcclu: si non
    gloria,
    cciic lrctilia:
    si noii
    mcriiis,
    volis : si uon
    passionc, compassio-
    ne: si non
    cxcellcnlia,
    connexione.Nonnoliis
    paruin
    videaiur
    quodejuscorporis
    membra
    sumus, cujus
    et
    illi,
    quibusicquiparari
    non
    possumus. Quia
    si unuin
    membrum
    palitur, compatiunlur
    omniamentbra: ila
    cuni
    glorificalur
    unum
    membrum, congatidenl
    omnin
    membra
    (I
    Cor.
    xn, 26).
    Gloria
    capili,
    undcconsuli-
    tur cl
    superioribusmanibus,
    et infimis
    pedibus.
    Sicut
    illc unttsanimamsuam
    pro
    nobis
    posuit
    : ilaet imi-
    lali sunt
    martyres,
    ct animas suas
    pro
    fratribus
    po-
    sucrunl, atque
    ul ista
    populorumtanquamgermi-
    niim
    copiosissima
    fcrtililas
    surgerel,
    terramsuosan-
    giiiiieirrigavcrunt.
    Fructuslaboris
    ergo
    illorumeliam
    nos siimiis. Miramur
    cos,
    miserantur nos. Gratula-
    mur
    eis, prccanlur pro
    nobis. Illi
    corpora
    sua lan-
    quam
    vcsiimenta
    slraverunl,
    cum
    pullus
    Dominum
    portnns
    in J erusalem duccrclur : nos saltem velut
    rarnos dearboribus
    candenles,
    dc
    Scripturis
    sanctis
    liymuos lattdesquedecerpimus, quas
    in commune
    gaudiiitnproferamus
    (Mallh. xxi, 7-9).
    Omr.eslamen
    cidcinDoinino
    parcmus,
    eumdem
    magistrumseqtiimur,
    cumdcm
    principemcomitamur,
    eidem
    capiti subjungi-
    mur, adeanidemJ erusalcm
    tcndimus,
    eamdemsecla-
    inur
    charitatem, eamdemqueamplcetimur
    unitaiem.
    SERMOCCLXXXI*
    (a).
    fnNataii
    maiiyrumPcrpelure
    el.
    Felicilalis,
    n.
    CAPUT PRIMUM.

    1. In
    Perpetua
    et Fc,
    licilaie Christtis invictus.
    Refulgct
    et
    praecmiiiet
    inter comitcs
    maiiyres
    ct merifumet.nomen
    Perpc-
    (iiroct
    Fclicitntis,
    sanctarumDei famularum. Nam
    ibi est corona
    gloriosior,
    ubi sexus infirm.'or.
    Quia
    proiecto
    virilisanimusin feminas
    majus aliquid
    fc-
    cit,
    qiiando
    subtanto
    ponderefragilitas
    femiuea non
    dcfccil. ISeneinliocserantuni
    viro,
    cui
    virgo
    casla
    tinicacxhibetur Ecclesia
    (11
    Cor.
    xi, 2). Benc,
    iij-
    quain,
    inhrcsciant illi
    viro,
    a
    quo
    virlutem
    traxerani,
    qua
    resistcrent diabolo : ut feminoe
    proslernercnl
    inimiciim, qui per
    feminam
    prostraverat
    virum. Ille
    ineis
    apparuil iuvictus, qui pro
    eis faclus est infir-
    miis. Ilic cas ul
    metcret,
    fortitudine
    implevil; qui
    cas
    seminarel,
    semetipsum
    exinanivit. Ille eas ad
    hos Ironores
    laudesqueperduxit, qui pro
    eis
    oppro-
    luia ct criminaaudivit. lllefccit feminas virififer el
    fidclifcr
    mori, qui pro
    eis
    dignalus
    eslde feminami-
    scricorditcr nasci.
    CAPUTII2.
    Perpetumvkloriadediabolo.DeXc-
    cfntautcm
    piam
    mentemlalc
    speclaculumconlueri,
    qualc
    sibi beata
    Perpetua
    dese
    ijisa
    revelatumesse
    narravil,
    virumsefactam cerlassecumdiabolo. lllo
    quippc
    cciiamineinvirum
    perfeclum
    etiam
    ipsa
    cur-
    rebal,
    in
    mcnstiramxtafis
    plenitudinisCliristi(Ephes.
    iv, 15).
    Mcriloillevelus ac veterator iuimicus
    ,
    ne
    ullas
    proclerirctinsidias,
    qui per
    feminain
    decepcrat
    virum, quia
    virililer secum
    agentem
    feminam
    sensil,
    per
    virumcam
    superare
    lentavit. Necmaritum
    snp-
    posuit,
    nc illa
    qurejamsupernacogiiationc
    habilabat
    in
    ccelis, suspicionem
    desiderii carnis erubesceinlo
    permancret foiiior;
    scd
    palrcrn
    verbis
    deceptionis
    inslruxit,
    ut
    religiosusanimus, qui
    non inollirclur
    volupiatis
    insiinctu
    , pietalisimpctufrangeretur.
    Ubi
    sancta
    Perpelua
    tanta
    patri
    modcratione
    rcspondil,
    ut nec
    procceplumviolarel, quo
    debetur honor
    paren-
    tibus,
    nec
    doliscederef, quibus
    aliior(fc)agebal
    inimi-
    cus.
    Qui
    undique superalus,
    eumdcm
    pairemejus
    virgapercuti fecit;
    ul
    cujus
    vcrba
    conlcmpseral,
    sal-
    lcmvcrberacondolercl. Ibi vcrodoluil illascnis
    pa-
    rcnlis
    injuriam;
    el cui non
    prscbuitasscnsum,
    serva-
    vit affeclum.Odcrat
    quippe
    inillo
    slultitiam,
    nonna-
    ttiram
    ;
    el
    cjusinfidelilatem,
    non
    origincm
    suain. Ma-
    joreigitur gloria
    tamdilectum
    patrcm
    malesuaden-
    lcmfortiter
    repulit, quem vapulanlcm
    vidcrc sii:<:
    mcerorenon
    poluil.
    Proindeel dolorillenibil retraxit
    robori
    foiiitudinis,
    ct
    aliquid
    addidit laudibus
    jias-
    sionis.
    Diligeniibus
    enimDev.momnia
    cooperantur
    in
    bonum
    (Rom.vm,
    28).
    CAPUT III.

    3. Felicilalis
    parlus
    ci
    marlyrium.
    Felicilas veroetiamincarcere
    prrcguans
    fuil.In
    pnr-
    luriendofemineamcondiiionemfemineavocclestaia
    cst. Nonaberat Eva:
    poena,
    sed aderal Marioc
    gra-
    *
    casligatus
    adomnesMss.etEdd.insermone
    priece

    dcnti modo
    designatos.
    ()Alias,
    dcDiversis104.
    (b) Foiie.astutior.
    19,85 SERMOCCLXXXII. 1286
    lia.
    Exigebatur quod
    inulier debebat :
    opitulabatur
    qimmYirgo pepererat. Denique
    edilus cst
    partus,
    immaturo mense malurus. Acttim est enim divi-
    nitus,
    ut non suo
    tempore
    onus uteri
    poneretur,
    nesuo
    tempore
    honor
    martyrii
    differretur. Actum
    est, inquam, divinitus,
    ut indebilodiefetus
    edcrclitr,
    dumtamenlanlo comitatui debita Fclicitas reddere-
    tur : ne si
    defuisset,
    nonsolumsocia
    martyribus,
    ve-
    rumeliam
    ipsortimmartyrumprrcmium
    defuissevi-
    deretur. Hocenimerat nomen
    ambarum, quod
    mu-
    nus est omnium. Namcur omnia
    martyrcs perfcrunt,
    nisi ut
    perpelua
    felicitate
    glorientur?
    Hoc
    ergo
    illoe
    vocabantur,
    ad
    quod
    cuncli vocanlur. Et ideo cum
    esset in illo certamine
    plurimus
    comitalus,
    harum
    duarum nominibusomnium est
    significalapcrenni-
    las,
    omnium
    signata
    solemnitas.
    SERMOCCLXXXir
    (6).
    in Natali
    marlyrumPerpetute
    et
    Felicitalis,
    nt.
    CAPUT PRIMUM.

    1. De nonrinibus
    marltjriim
    Perpelum
    etFelicilatis. Duarumsanctaruni
    maiiyrum
    feslumdiemhodie
    celebramus, quoe
    nonsolumemi-
    nuerunl excellentibusin
    passione
    virttttibus
    ,
    verum
    cliam
    pro
    tanlo labore
    pietalis
    mercedemsuamcreie-
    roruraque
    sociorum
    propriis
    vocabulis
    signaveruiit-
    Perpetua quippe
    et Felicilas nomina duarum
    ,
    sed
    nierces esl omnium.
    Neque
    enimomnes
    inarlyrcs
    in
    cerlamine
    passionisatque
    confessionisad
    lempus
    for-
    liter
    laborarent,
    nisi ut
    perpetua
    felicitaic
    gaudcrent.
    Divina
    ergoprovidentiagubernante
    istrc non solum
    martyres,
    verumeiiam
    conjunctissimre
    comites,
    sic-
    ul faclum
    est,
    esse
    debuerunl,
    ut unumsure
    glorioe
    diem
    signarent, communcmque
    solemnitaiemccle-
    brandam
    posteris propagarent.
    Sicul enim
    cxcmpU
    gloriosissimi
    cerlaminis ut imilemur
    lioiiantur;
    ita
    suis nominibus munus
    inseparabile
    nos
    accepturos
    esse testantur. Ambseinviccm
    teneant,
    inviccmnc-
    clant. Alteramsine allera non
    spcramus.
    Nam nec
    prodest perpetua,
    si fclicitas non
    sil;
    ct fclicitasde-
    '
    serit,
    si
    perpelua
    non sit. Hoecdc vocabulis
    Marly-
    rum, quibns
    consecraluscsl
    dies, pro leiuporepauca
    suffecerint.
    CAPUT H.

    2. Feminmde hoslevictrices.
    Quod
    autemattinet adislas
    quarum
    sunt isla
    vocabula,
    sic-
    ul
    audivimus,
    cum earum
    passio legerctur,
    sicul
    memorioetraditum
    novimus,
    istoelantarum virlutuui
    alquemeritorum,
    nonsolum
    feminoe,
    verumeliam
    mulieres fuerunt.
    Quarum
    alteraet
    matcr,
    ut ad in-
    firmitatemsexus
    impalientior
    adderetur
    affcclus,
    ut
    inomnibuseashostis
    altentans, lanquam
    nonvalen-
    les dura et crudelia
    perseculionis
    onera
    sustinerc,
    cessurassibi
    conlinuo,
    et suascrederet mox futuras.
    Sedillreirileriorishominis cautissimo el forlissimo
    robore onines
    ejus
    obtuderunt
    insidias,
    impetusquc
    fregerunt.
    CAPUT III.

    5. Cur
    marlyrum
    comitumnotnina
    '
    Castigatus
    adr. rm. I. v. etadLov.
    (b) Alias,
    deDiversts105.
    non
    pariler
    celebranlur.Inhoc
    insignisglorioe
    comiota
    eliani viri
    martyres fuerunt,
    eodem
    ipso
    die etiam
    viri fotiissimi
    passioncvicerunt;
    nectamcnetimdem
    diemsuisnominibuscommendavcrunt.
    Quod
    nonideo
    facttim
    est, quia
    feminrcviris morum
    digniiatepros-
    lalresint: sed
    quia
    et mulicbris infirmitas inimicum
    anliquum
    miraculo
    majore devicit,
    ct virilis virtus
    proptcr pcrpetuam
    felicitateinccrtavit.
    SEUMOCCLXXXIU
    *
    (a).
    luNatali
    niarlyruni
    Massilitauorum
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. GraliaDei
    prmdicandci
    in
    feslisniarltjrttm. Voluptas
    el
    dolor,
    duoincilamcnlaad
    peccandum.
    Forlitudinemsanclonun
    maiiyrum
    sicin
    eoruin
    passionemirenmr,
    ul
    graiiam
    Doniini
    pra:di-
    cemus.
    Ncque
    cniinel illi in se
    ijisis
    laudari volue-
    rurit,
    scdin illo cui
    dicilur,
    In Domino laudabilur
    animamca. Iloc
    qui inlelligunl,
    non
    supcrbiunl
    : cuin
    tremorc
    petnnt,
    cum
    gaudioaccipiunt
    :
    perseverant,
    jam
    nonamillunt.
    Quia
    enimnon
    superbiunt,
    miles
    sunt. Et ideo cum
    dixissct,
    In Dominolaudabilttr
    aiiima
    mca; addidit,
    Audianl
    mites,
    el
    jucuudentiir
    (Psal. xxxin,
    5)Quid
    cnro
    infirma, quid
    vermis ct
    putredo csscf,
    nisi
    qttod
    cantavimus verum
    esset,
    Deo
    subjicielur
    anima
    ntea, quonium
    ab
    ipso
    esl
    pa-
    lieniiumea
    (Psal. LXI,6)?
    Elenimut malaomnia
    pro
    fide
    maiiyres lolerarent,
    virlus eoruin
    palienlia
    no-
    minalur. Dttosunl enim
    qurc
    in
    peccata
    hoinines aut
    illiciunl,
    aut
    impellunl; voluptas,
    aut dolor : volu-
    plasillicit,
    dolor
    impeliit.
    Conlra
    voluptates,
    necessa-
    ria est
    contineiitia;
    conlra
    dolores, jiatientia.
    Hoc
    cnimmodo
    suggeritur
    humanoc
    meuti,
    ut
    peccet:
    ali-
    quando
    dicitur, Fac,
    el hoc habebis
    ; aliquando
    au-
    tem, Fac,
    ne
    hccpatiaris. Yoluptalemproeceditpro-
    missio,
    doloremcomminatio. Ut
    ergo
    habeanl homi-
    nes
    voluptaiem,
    vel non
    palianlur dolorem, peccant.
    IdeoDcusconlraisla
    duo, quorum
    cstunuminblanda
    promissionc,
    allcruin in terribili
    comminafione,
    ct
    promitferc dignatus est,
    ct
    terrere; promiitere
    re-
    gnum
    coslorum,
    terrerc dc
    suppliciis
    infcrorum.
    CAPUT II.

    Dulcis est
    voluptas,
    sed dulcior
    Deus.Malusest dolor
    lemporalis,
    sed
    pejor
    cst
    ignis
    reternus. Ilabes
    quod
    amcs
    pro
    mundi
    amoribus,
    imo
    ,
    pro
    immundis amoribus. Habes
    quod timeas, pro
    !
    mundi tcrroribtis.
    2. Paticnlia el
    conlinentia,
    donaDei sunl.
    Cogui-
    tio
    grulim
    Dei et
    graliludo.
    Sed
    parum
    est
    moncri,
    uisi
    impefres adjuvari.
    Prccscns
    crgo psalmusquem
    canlavimus,
    docuil
    nos,
    a Dco
    utique
    essc
    patienliani
    nostramconlra dolores. Undeinvenimusab
    ijiso
    csse
    el continenliani nosiram
    , qtioc
    neccssariacst conlra
    *
    castigafus
    adeb.r. t. v. el adLlim.Par.Lov.
    (a) Alias,
    deDiversis42.
    (b)
    sic iu
    prius
    editis
    prrenolalur,
    siciti
    ipsa
    Bedreel
    FloviCoUectioue ad I Cor.n. iainelsi hicsubfinemser-
    monisunus
    martyr
    laudatur,
    non
    |
    lurcs. Prodiil nimirum
    sermoisleex
    lecfionariis, quibus
    in
    manuscrijitis
    tracLalus
    videmustruncalos
    plerumque
    aefeslivilalibus diversiscum
    insigui
    umlalione
    aplatos.
    liuncin
    antiquo
    Germaaensitc-
    ctionariointcrsermonesdc S.vinceiilio
    descripseraul
    le-
    genduin
    in Kolectorio.Massilitanoruiu
    uiaiiyrum
    sole-
    mnitasiuciditinciicm
    uojjam
    aprilis.
    428?
    S. AUGUSTINI EPiSCOPl 1288
    voluplales?
    Habesevidentissimum
    tesiimonium:Elcum
    scircm,inquil, quia
    nemo
    polest
    esse
    conlinens,nisi
    Deus
    det;
    el Iwc
    ipsum
    eral
    sapieuliw,
    scire
    cujus
    essel hoc
    dor.um
    (Sap.
    vm, 21). Ergo
    si habes
    aliquid
    a
    Deo,
    et
    noscis
    a
    quo
    habeas,
    non eris
    muneralus, quia
    rcma-
    nes
    ingralus.
    Si nescisa
    quo
    habens,
    non
    agisgratias
    :
    non
    agcndogratias
    ,
    ct
    quod
    habes
    perdis. Qui
    enim
    liabei,
    dubiiurei.
    Quidest, jUene
    habere? Scireunde
    habeas.
    Qui
    auletnnon
    habel,
    id
    est,
    nescit undeha-
    beal,
    el
    quod
    habet
    auferelur
    ab eo
    (Mattlt.
    xm,
    12).
    Denique
    sicut idem
    ait,
    Hoc
    ipsum
    eral
    sapienliw,
    scire
    cujus
    essethocdonum.Sicet
    apostolusPaulus
    ait,
    cumconimendarel nobis
    gratiam
    Dei in
    Spirifu
    sancto.
    CAPUT III.

    5. Nos aulemnon
    spiritumhtijus
    mundi
    accepimus,
    sed
    Spirilumqui
    exDeoesl. El
    quasi
    diccrciur
    illi,
    Unde discernis? secultis
    adjunxit,
    Ut
    sciamusqumaDeo
    donatasunl nobis
    (I
    Cor.
    n, 12). Ergo
    Spiritus Dci, Spiritus
    est charilalis :
    spiritus hujus
    mundi, spiritus
    esl elationis.
    Qui
    habent
    spiritum
    hujtis niutidi, superbi
    sunt, ingrati
    snnt Deo. Mulli'
    dona
    ejus habent,
    sed.non coltint eutna
    quo
    habent:
    idco sunt infelices.
    Aliquando
    unus liabet dona ma-
    jora,
    altcr habel minora: verbi
    gralia, inlelligentiam,
    Ktcmoriain. DonaDei sunt. lnvenis
    aliquando
    bomi-
    nem
    aculissimum,
    mcmoremad iucredibilemadmi-
    ralionem;
    invcnis alium
    parvo
    inlellcctu,
    raemoria
    lion
    tcnaci,
    scd
    utroqueparvoprrcdilum
    : illumauletn
    superbum,
    islumliuniilem: islumdc
    parvis
    Dco
    gra-
    lins
    ageniem,
    illum
    majora
    sibi fribucnlem.
    CAPUT IV.

    Melior cst
    incoinparabiliier
    Dco
    gratias agens
    de
    parvo, quam
    secxtollens de
    magno.
    Illumciiini
    qui
    de
    parvo gralias agil,
    ad
    magnutn
    Detts admiltil:
    qui
    auiemde
    magnisgratias
    non
    agit,
    cl
    quod
    habcl amitlit.
    Qui
    enim
    habet,
    dabilur
    ei;
    cjiu
    aulemnon
    habet,
    el
    quod
    habet
    auferetur
    ab eo.
    Quoniodo
    non
    habet,
    si liabet? Non habens
    habet,
    qui
    nescit undc hnbcat. Tollitur enimaDcores sua
    ,
    et rcmanct illi
    iniquilas
    sua.
    Ergo
    nemoesl
    coniinens,
    ttist Deusdcl. llabes muniis conlra
    voliiplaies
    :
    Quo-
    niani hoc
    ipsum, inquit,
    erat
    sapienliw,
    scire
    cujus
    essct hoc donum: nenwest
    contiiiens,
    nisi Deusdet.
    llabes munusconlra dolores :
    Quoniam
    ab
    ipso est,
    inqtiit, palienliamea. Ergo sperale
    in
    eum,
    omnecon-
    cilium
    piebis.
    In cum
    sj)eraic,
    nolitevesiris viribus
    lidcre. Illi confilemini mala
    vcsira,
    ab illo
    sperate
    bona vestra. Sine illius
    adjulorio
    nihil erifis.
    quan-
    tunicumque supcrbi
    fuerilis.
    Ergo
    ul humiles esse
    valealis, cffundile
    coramiiiocordaveslra. Et neinvo-
    J iismalc
    remaneaiis,
    dicite
    quod sequilur,
    Deusad-
    julor
    nosler esl
    (Psal.
    LXI
    ,
    9).
    CAPUTV.

    4. Vera
    elfalsapalienlia.
    ConlraDona-
    tislas. Ilunc
    adjulorem,
    ut
    vinocrcl,
    beatus
    Martyr
    ha-
    J )iiil,quemmiramur,cujussolemniiatemhodiecelebra-
    jnus. Sine illo non vinceret. Et si dolorcs
    vinceret,
    diabolumnonvincerel.
    Aliquando
    enimvicli a
    dinbolo,
    vincuut
    dolores;
    non habentes
    patientiam,
    sed duri-
    liam. llle
    ergo adjutor adluil,
    ut donarcl ei vcrain
    fidcm
    ,
    faccrel ci bonnm
    causain,
    ct
    pro
    bonacausa
    '
    sie
    aliqttot
    libri. At
    Lov.,
    Mulla.
    donaret
    palientiam.
    Tunc enimesl
    palientia, quando
    prrcccdit
    bona causa. Non enim et
    ipsam
    fidemalius
    quam
    Dc.usdonat. Brcviler
    utrumque
    commcndavit
    Apostolus,
    el causam
    pro qua patiamur ,
    et
    palien-
    tiam
    qua
    mala
    perferamus,
    a Deonobisesse. Exbor-
    lans cnini
    martyres
    ait :
    Quia
    vobisdonalumesl
    pro
    Chrislo. Ecce causa
    bona, quia pro
    Cliristo : Bon
    pro
    sacrilegio
    conlra
    Chrisluin, pro
    lixresi et schis->
    mate conlra Cliristum. Christus enim ail :
    Qui
    mccumnon
    colligil, spargii (Luc. xi,
    25). Ergo, Vobis,
    inquit,
    donatumest
    proCltristo,
    nonsolumul credatis
    in
    eum,
    sedeliamut
    paliamini pro
    eo
    (Philipp.
    i, 29).
    Hoccest vera
    palienlia.
    Ilanc
    ergo palienliamdiliga-
    mus,
    hanc teneamus : et si nondum
    habcmus,
    peta-
    mus;
    et recte
    cantamus,
    Deo
    subjkielur
    anima
    mea,
    qiwniam
    ab
    ipso
    esl
    patientia
    mea.
    SERMOCCLXXXIV
    *
    (a).
    IuNatali
    martyrtun
    Marianiet J acobi
    (b).
    1.
    Martijrtun palieniia,
    donum Dei. Hodicrno
    dic reddendi nostri
    debili,
    propitio Dco, lempus
    illuxit. Cum
    ergo
    devoii siiil
    debilores, quare
    tumul-
    luantur exactores? Si omniummentes
    quietas
    liabea-
    mus,
    ad omnes
    potesl pervenire quod
    reddimus. De
    passioncclgloria
    sancloruin
    martyrum
    sermodebetur.
    Qunniamergo
    illi
    gloriosissimepassi stinf, patientiam
    nobisindicunt. Pciiulcrunt
    ergo
    illi lurbas
    soevientes,
    nos habeamus
    popttlosacquiescentcs, quia
    vidimus
    credentes. Laudandaest
    martyrum consfanlia,
    scdei
    laudandre
    qure
    sufficit
    eloquentia? Quando impleo
    loquendo, quod
    vestris cordibus factuni est
    jam
    crc-
    dendo? Undeautem tantumdonum
    patienlia:? Unde,
    nisi unde omne daluru
    optimum?
    Undedalum
    oplt-
    lnum,
    nisi unde donum
    perfeclum
    ? Sic enimet ibi
    scriptumest,
    Patieniia aulem
    opus perfectum
    ha-
    bct.
    Omne,

    inquit,

    datum
    oplimum
    et omnc
    donum
    perfcclum
    csl descendens a Palre
    luminum,
    apud quem
    nonest
    transmulatio,
    necmomeiUiobum-
    bralio
    (J ucobi i, 4,17).
    Adhumanasmeiifesmulabilcs
    defonleiinmutabiii descendit
    patietilia, qurc
    el
    ijisas
    facial immutabiles. Undehomini
    placereDeo,
    nisi a
    Dco
    ?
    Undehomini bona
    vita,
    nisi afonlevila:? Undc
    homini
    illuminatio,
    nisi abrcterrtoIumine?
    Quoniam
    apud
    lc
    cst, inquit, fons
    vilw.
    Apud
    le
    esl, inquit
    :
    po-
    teram
    diccre,
    A
    me;
    sed si
    dixero,
    A
    me,
    recedoa
    lc.
    Apudte ergofons
    vilw. In lumine
    luo;
    noninno-
    slro : In lumineluovidebimuslumen
    (Psal. xxxv, 10).
    Ergo,
    Accedilead
    eum,
    el illuminamini
    (Psal.
    xxxm
    ,
    6).
    Fons est
    vitoe; accede, bibe,
    et vive: lumen
    esl;
    accede, cape,
    et vide. Si non influat ille
    ,
    siccuscris,
    2.
    Marlyres
    blanditiiscarnalium
    parenlum
    teniati.
    Mariani maler Mariain
    fdii
    sui
    passione
    exsullat. Hinc
    crgomartyres noslri,
    hinc biberunt: hinc ebriali non
    agnoYcrunlsuos-Quam
    multosenim
    martyres
    sanctos
    *
    flicsermonostrisinMss.noninvenlus.
    (n) Alias,
    1inter editos ex
    majoris
    caiiliusisemanu-
    scriptis.
    (n)
    Yfarianns lectoret .lacohusdiaconusin
    martyrologiis
    ctit-inni.liirclie
    aj.rilisIrigesima;
    in
    anliquo
    autemEecle-
    sire
    cailliaginensiscaiendario,
    diesextamaii.
    Martyrium
    in
    vnl;:i'ianiet Galieui
    persecutioncapud
    LambesamNumidiae
    tivifnttitisinrttlconsiiminarunt.
    iW SERMOCCLXXXTV. I28fl
    ptttamus pfopinquanle passione,
    blandiliis suorum
    fuisse
    lenlatos,
    conantiumcos ad
    hujus
    vitre
    tempo-
    ralemet Vanamct
    fugitivam
    dulcedincmrevocarc?
    Sed illi
    qui
    de
    fonte, qui
    est
    apud
    Deum, sitienfes
    J iiberant,
    et inebriali
    eranl,
    Chrislumconfitendoru-
    ctuabant;
    snoscarnales et vino erroris
    ebrios,
    male
    amanles,
    et suadendoa vilarevocanles non atlende-
    bant,
    non
    agnoscebant.
    Nonex illiserat Mariani ma-
    lcr,
    non ex illis male suadentibus,
    carnaliter blan-
    dicntibus,
    amando
    decipienlibus
    : non erat ex illis
    sancti Mariani maier. Nomennoninane
    porlabat,
    non
    fruslra Mariavocabalur
    (a)
    : mulier
    quidemilla,
    non
    virgo,
    non inlacta de
    Spiritu sancfo,
    sedlamen
    pu-
    dicade
    marilo,
    tale
    pignus pepererat, quod
    ad
    glo-
    riosissimam
    passionem
    suis
    potius
    exhortationibus
    deducebat, quam
    indesuis malisblanditiis revocabat.
    0 sancta et luMaria
    , impar quidemmerito,
    sed
    par
    voto! felix ct lu!
    Peperit
    illa
    martyrum Principem,
    peperisli
    lu
    Principis martyrem
    :
    peperit
    illateslium
    J udicem, peperisfi
    lu J udicis leslem. Felix
    partus,
    felicior affectus.
    Quando peperisti gemuisti, quando
    amisisti exsultasli.
    Quid
    est
    hoc, Quando peperisti
    gemuisli,
    exsultasli
    quando
    amisisli?Non
    fruslra,
    nisi
    quia
    non amisisli. Ubi dolor non
    erat,
    fides cral.
    Carnalcmdoloremdecordefides
    spiritualis
    excluse-
    rat. Yidebaste filiumnon
    amittere,
    sed
    prremillere
    :
    totum
    quodgaudebas, sequi
    volebas.
    5. Fortitudo
    martyrum
    nonab
    ipsis,
    sedaDeo. Mi-
    ramur
    ista,
    laudamus
    ista,
    amamus isia. 0 beati
    martyres,
    undevobisisla?Sciovobiscorda humana:
    undc vobisisla divina?
    Ego dico,
    A Deo:
    quis
    est
    qui dicat,
    A vobis?
    Quis
    est
    qui
    vos malelaudando
    invideal vobis? Nescio
    quis
    dicit a vobishoecesse?
    Respondete illi,
    ln Domino laudabiiur anima mea.
    Nescio
    quis
    dicita vobishoecessc?
    Respondeteilli,
    si miles
    estis, respondete,
    ln Dominolaudabitur ani-
    ma mea.
    Respondete
    et hoc in
    populoDei,
    Audiant
    mitcs,
    el
    jucundentur (Psal. xxxin, 3).
    Nescio
    quis
    dicila vobishoecesse?
    RespondeleillijiYoii polestho-
    mo
    accipere quidquam,
    nisi dalum ei
    fuerit desuper
    (J oan. III, 27).
    Nobisenimet vobisait DominusJ e-
    sus,
    Sinemenihil
    poleslisfacere(Id. xv, S).
    Sine
    me,
    inquil,
    w7n7
    poteslisfacere
    ; et vobishoc dictum
    esl;
    agnoscite
    verba
    pastoris,
    cavete adulationemdece-
    ptoris
    :
    superbia ista, impia, iniqua, ingrata,
    scio
    quiadisplicet
    vobis.
    Martyressancti, passi
    esfis
    pro
    Christo;
    sed vobis
    profuit quod passi estis,
    non
    Christo.
    Quid
    vobis
    deesset,
    nisi vobis donatum es-
    sel? Hrec
    repellite
    abauribus vestris inimici venena
    serpentis. Lingua
    illa
    est, qusedixit,
    Eriiis sicutdii
    (Gen.ni, 5). Proecipitavit
    hominemarbitriumliberum
    iugralum,
    arbilrium liberalum dicat nunc
    Domino,
    Pulienlia
    Israel,
    Domine
    (J erem.xvn, 13). Quid,
    infide-
    lis, superbis?
    laudas
    martyrumpatienliam, quasi
    a se
    ipsispossent
    esse
    palientes
    ?
    Apostolum polius
    audi
    (a)
    Consentiunleorumdem
    mariyrum
    Acta
    apudSurium
    et
    Bollandianos,
    nection in Baronii Annalibusad an-
    num262. SedBaroniuseo
    loco,
    0tefelicemmeritoMa-
    riam!otebeatamet filiotuomalremel nomine!
    proMa-
    riam,
    male
    Iegit,

    Mariani;
    ac
    maiiyris
    matri nomen
    Beatre
    imponit.
    Genfium
    doetorem,
    fioii infidelium
    deceptorenu
    Ceiie
    in
    martyribus palicntiamj)ro
    Christo
    laudas,
    et cam
    ipsis assignas
    ?Audi
    potius Apostolum
    marlyres
    allo-
    quentem,
    el cordahumanasedantem.
    Audi, inquam,
    dicenlem, Quiavobisdonatum
    est
    proChristo.
    Audi
    pie-
    latcm
    exhortanlem,
    non adulationemfallentem: Vo-
    bis,inquil,donalum
    est. Donalum
    est,
    audi: Vobisdona-
    tumest
    proChrislo,
    nonsolumut credalisin
    eum,
    ve-
    rumetiatnut
    paliamini pro
    eo
    (Philipp. i, 29).
    Vobis
    donaiumest :
    quid
    adhanc sententiam addi
    potesl
    ?
    Vobis donalum est:
    agnosce donalum,
    ne
    perdas
    usurpatum. Vobis, inquit,
    donalumest
    pro
    Chrislo:
    quidpro Christo,
    nisi
    paii?
    Sed non
    suspiceris,
    au-
    di
    sequentia
    : non solumul credalis in
    eum;
    quia
    et
    hoc donalumest: sed non hoc solumdonatum
    est;
    vcrumeliamul
    paiiamini prl
    oo
    ,
    et hoc donalumcst.
    Converlat dorsum
    martyr
    ad infidelemet
    ingratum
    adulatorem: converfat faciemad
    benignissimum
    lar-
    gitorem,
    et
    ipsamjjassionem
    suam
    imputet Deo,
    non
    tanquam
    desuohoc obluleril
    Deo;
    sed
    poliusdicat,
    In Dotnino laudabilur anima
    mec.,
    audianl miles et
    jitcundentur.
    Et eumei
    dixeris, Quid
    est
    quod,
    In
    Dominolaudabituranimatnea? In le
    ergo
    laudalur?
    Illc conlra
    ,
    NonneDeosubdila eri>animamea? Ab
    ipso
    enitn
    palienlia
    mea
    (Psal.
    LXI,
    6). Quare ergo
    mea? Sinum
    aperui,
    el libenler
    accepi;
    ab
    ipso
    mea.
    Et ab
    ipso
    ,
    et
    mea;
    et
    quia
    ab
    ipso,
    ideolutius mea.
    Mea
    est,
    seda me mihi nonest. Ut habeam donum
    meum, agnosco
    datoremDeum. Nam si non
    agnosco
    dalsrem
    Deum,
    lollit Deus
    bonumsuum,
    ct rema-
    net malum
    meum, per
    arbitrium raeum.
    4. Ex tnultiludinecor ad unum
    gralia
    Dei converti-
    lur.
    Marlyres
    unius deleclationisDei amoreinmundi
    blanditiisel acerbitalibusvictores. Ait fidelis
    Scriptu-
    ra : Fecit Deus hominem
    reclum,
    et
    ipsi exquisierunt
    cogitaliones
    multas
    (Eccle. vn, 30). FecitDeus,
    in-
    quit,
    hominem
    reclum,
    et
    ipsi
    : unde
    ipsi,
    nisi
    per.
    liberum arbilrium? El
    ipsi exquisierunlcogitalioncs
    mullas. Rectumdixerat
    factum,
    et lamen non
    ait,
    Et
    ipsi exquisierunt cogilalionespravas, quia
    dixerat
    rectum;
    aul
    cogitationes iniquas;
    sed
    dixit,
    mullas.
    Abisla
    mullitudine, corpusquodcorrumpilur, aggra-
    val
    animam,
    el
    deprimil
    terrena inhabilalio sensuni
    multa
    cogitanlem(Sap.
    ix,
    15).
    Liberet nos Deusab
    ista multitudine
    cogitalionum humanarum,
    etlibe-
    ret nos ab uno
    *,
    ut simus inillounumex multitudi-"
    ne. Conflet nos
    ignecharitalis,
    ut unocorde
    sequa-
    mur
    unum,
    ne in multa decidamusex
    uno,
    et in
    multis
    dispergamur
    relicto uno. De lioc enim uno
    Apostolusloquebatur,
    cum
    diceret, Fratres, ego
    me
    ipsum
    non arbitror
    apprehendisse
    :
    quid?
    Unumau-
    tem:
    quid
    unum?Ea
    quw
    relro sunl
    oblitus,
    in ea
    qum
    anle sunl
    exlenlus, sequor (Philipp.
    m,
    13). s
    Unum
    sequor;
    unum
    inquit, sequor
    : sed non me
    arbitror
    apprehendisse; quia deprimit corpus.quod
    corrumpitur,
    sensum multa
    cogitantem.
    Ecce
    quo
    ibant
    marlyres; quando
    fervebant,
    multum
    slrcpitum
    non
    curabanl, quia
    unumamabant. Desideriumvi-
    1
    Forte,
    levelnosadunum.
    <
    SANCT. AUGUST.V.
    ....... (Quarante-une.J
    429l
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    '
    1292
    dete
    martyrum
    :
    Pnmii, inquit, petii
    a Domino.
    Unam
    peiii:
    vale, inquit,
    faciomuliiludini srcculari.
    Unam
    petii:
    unam
    ulique
    beatiludincm,
    uuam feliei-
    latem,
    unam vcram,
    non multas falsas. Unam,
    in-
    quit, petii
    a
    Domino,
    hanc
    requiram.
    Qurc
    esl isla
    una? Ul inhabilem
    in domoDomini omnesdies vilw
    tnem.
    Uiquid
    hoc? Ul
    conlempler
    deleclaliones
    Domini
    (Psal.
    xxvi, 4),
    Martyres
    sancli
    quando
    iliamdele-
    ctafionem
    cogitabanl,
    lunc illismalaomniael acerba
    alque aspera
    vilescebant.
    Erat delectalio
    conlra de-
    lectalionem
    : erat deleclatio conlra
    dolorem. Deiec-
    tatio illa contra utrumque pugnabat,
    ct contra
    soQvicnlemmundum,
    et contra blandienlem.
    Rcspon-
    debat mundo
    :
    Quid
    blandiris?
    Dtilciusest
    quodanio,
    quam
    id
    quodpolliceris.
    Audiodiccntemmihi Deutn,
    imo
    Scripluram
    sanctam :
    Quam magna
    mulliludo
    dulcedinis
    tuw
    , Domine, quam
    ubscondislitimenlibus
    te
    (Psal.
    xxx, 20)?Ecceiterum
    bona
    multiludo, quia
    non
    dissentiens,
    sedinuno.
    5. Orationibus
    marhjrum
    se conimendal
    Ecctesia.
    Martyrumplena
    vicloria. Tenlalio Domini
    triplex
    ad
    "illecebras
    pertinens.
    Aliudtenialionis
    geuus
    in lormen-
    lis. Non
    ergo
    mirum
    esl,
    fratrcs mei: scitis
    quo
    loco
    marfyrcs
    recitenlur? Non
    pro
    illisorat Ecclesia. Nam
    merifo
    pro
    aliisdefuneiisdormientibusorat Ecclesia:
    pro maiiyribtts
    non
    oral,
    sedcorum
    potius
    orationi-
    bus se commendat. Ceiiaverunt enim adversus
    pec-
    catum
    usque
    ad
    sanguinem. Implevcrunt quod
    scri-
    ptumest,
    Certa
    pro
    verilale
    usqtte
    admorlem
    (Eccli.
    iv, 53).
    Promissa mundi
    contempserunt:
    scd
    parum.
    est; parum
    cst enimlelhum
    contemnere, parum
    est
    aspera
    tolerare : ubi
    usque
    ad
    sanguinem
    ccrtamen
    ,
    ibi
    gioriosissima
    et
    plena
    victoria. Nam
    prima
    Domi-
    no noslro
    principi martyrum
    lcntamenia sunt blan-
    dimenfa
    proposita
    : Dic
    lapidibus
    isiisut
    panesfia.nl.
    Tibi dabo omnia
    regna
    ista. Videatnussi
    suscipiunl
    le
    Angeli; quiascriptum
    est,
    Ne
    forle
    offendas
    ad
    lapidem
    pedem
    luum. Isla loelammidi sunt : in
    panc,
    concu-
    piscentia
    carnis;
    in
    promissione rcguorum,
    ambiiio
    soeculi;
    in curiosilaie
    tenlalionis, concupiscenlia
    oculorum: hoecomniade soeculo
    sunl;
    sedblandiun-
    tur,
    nonsrcviunt. Attendite
    marlyrum
    Ducemexem-
    plorum
    certamina
    proponentem,
    el cetiantes miseri-
    corditer
    adjuvaniem. Quare
    se
    permisit lenlari,
    nisi
    ut doceret resisteretentatori ?Promiltit munduscar-
    nalem
    voluptalem
    :
    responde illi,
    Deleclabilior est
    Deus. Promiltit mundushonores el sublimiiates soe-
    culares :
    responde
    illi,
    Alliusest oinnibus
    regnum
    Dei. Promiltit niundus
    stiperfiuas
    vel damnabilescu-
    rrositafes :
    respondeilli,
    Solanon errat veritas Dei.
    Cumista
    triplici
    tentatione Dominusfuisset
    lenlatus,
    quia
    inomnibusillecebris mundi
    hujus
    tria
    sunt,
    aut
    voluplas,
    aul
    curiositas,
    aut
    superbia; quid
    ait Evan-
    gelista? Poskjtiani perfecil
    diabolus omnemtenlalio-
    nem:
    omnem,
    sedad illecebras
    pertinentem.
    Resta-
    bat aliatenlatio in
    asperis
    et
    duris,
    in
    soevis,
    in
    atrocibus
    alqueimmilibus;restabat
    aliatentatio. Hoc
    sciens
    Evangelisla, quidperactum esset, quid
    resla-
    ret. ait ; Postauamcomvlevitdiaboiusomnemtenla-
    lionem,
    recessil abeo ad
    tempus (Mallh. iv, 1-11,
    etLuc.
    iv,
    1.15).
    Discessit ab
    eo,
    id
    est,
    insidians
    serpens
    : venturus est
    rugiens leo;
    sedvincet
    eum,
    qui
    conculcabit leonem et draconem
    (Psal. xc,
    13).
    Revertetur : inlroibit in
    J udani,
    faciet
    magislri-tra-
    dilorem. Adducet J udoeos
    ,
    non
    jam adulanles,
    sed
    srevientes: vasa sua
    possidens
    claniabit
    linguis
    orn-
    nium,
    Cruciftge, crucifige(Luc. xxm, 21).
    Ibi Chri-
    slum victorem
    qnid
    miramur? Deus
    omnipolens
    erat.
    6. Palienliw
    exemplum
    inDominoel in
    marlyribus
    conservisnoslris
    prwslitum. Propter
    nos
    pati
    voluit
    Christus. Ait
    aposlolus
    Petrus : Pro vobis
    passusest,
    relinquens
    vobis
    exemplum,
    ut
    sequamini vesligiaejus
    (1
    Petr.
    n, 21).
    Pati te
    docuit,
    et
    patiendo
    tedocuit.
    Parumerat
    verbum,
    nisi adderetur
    exemplum.
    Et
    quomododocuil,
    fratres? Pendebat in
    cruee,
    J udaei
    sseviebant: in
    asperis
    clavis
    pendebat,
    sedlenitatem
    non amiliebal. Illi
    sreviebant,
    ifli
    circumlatrabant,
    illi
    pendenti insultabant; quasi
    uno summomedico
    in medio
    consiitulo, phrenelici, circumquaque
    sreviebaitt. Pendebat
    ille,
    et sanabal.
    Pater,
    in-
    quit, ignosceillis, quia
    nesciunt
    quid faciunt (Luc.
    xxiu, 34). Pelebat,
    et tamen
    pendebat:
    non de-
    scendebat, quiade sanguine
    suomedicamentum
    phre-
    nelicis faciebat.
    Deniquequia
    verba
    petentis Domini,
    ejusdemque
    misericordiam
    exaudientis, quia
    Patrem
    petiil,
    et cumPalre
    exaudivit; quia
    illa verba noti
    poluerunt
    inaniter fundi,
    post
    resurrectionem suara
    sanavit
    quos pendens
    insanissimos toleravit. Ascen-
    dit in
    coelum,
    misit
    Spiritum
    sanctum
    ;
    nec seillis
    oslcndit
    post resurrectionem,
    sed solis fidelibusdi-
    scipulis suis,
    ne
    quasi
    insullare se occidentibus vo-
    luisseviderelur. Plus enim
    erat,
    amicosdocere hu-
    militatem
    ,
    quam
    inimicis
    exprobrare
    veritatem.
    Resurrexit:
    plus
    fecit
    quam
    illi
    exigebant,
    noncre-
    dendo
    ,
    sedinsultandoet
    dicendo,
    Si
    filius
    Dei
    est,
    descendatdecruce
    (Mallh. xxvn, 40).
    El
    qui
    de
    ligno
    descendere
    noluit,
    de
    sepulcro
    surrexit. Ascendil in
    ccelum
    ,
    misit inde
    Spiritum
    sanclum :
    implevit
    di-
    scipulos,
    correxil
    limentes,
    fecitfidenles. Petri
    trepi-
    dalio infoiiitudinem
    proedicaloris repenle
    conversa
    est. Undehoc homini ?
    Qurcre
    Pelrum
    proesumentem,
    invenis Petrum
    negantem
    :
    quoere
    Deum
    adjuvantem,
    Pelrum invenis
    pra-dicaniem.
    Ad horam
    (repidavit
    infirmilas
    ,
    ut
    praesumpiiovinceretur,
    nonut
    pietas
    deleretur.
    Implet
    ille
    Spiritu suo,
    et facit
    prcedieato-
    remfortissimum
    ,
    cui
    proesumenli proedixerat,
    Ter
    me
    negabis.
    Prresumpserat
    enimillede viribus
    suis,
    non de Dei
    dono,
    sed de libero arbitrio. Dixerat
    enim,
    Tecumero
    nsque
    ad tnortem
    (Matth.
    xxvi,
    33-
    35).
    Dixeratin abundanlia
    sua,
    Nonmoveborinwler-
    num. Sed
    qui
    involuntale sua
    proestiterat
    decori
    ejus
    virttilem,
    avertil faciem
    suam,
    et factusest conlur-
    batus
    (Psal.
    xxix, 7, 8).
    Avertit,inquit,
    Dominus,
    fa-
    ciem suam: ostendil Petro
    Petrum;
    sed
    postea
    re-
    spexit,
    et Petrum
    firmavitin
    petra.
    Imitemur
    ergo,
    fratres
    mei, quantumpossumus,
    in Domino
    passio
    . nis cxcmplum. Implerc poterimus,
    si
    abilloippsea-
    1293
    SERMOCCLXXXV.
    1294
    nYiis
    adjumeiilum,
    hon
    jirseveniendo,
    sicnt Pclrus
    prcesumens;
    sed
    sequcndo
    et
    orando,
    sicut Peirus
    proficieus. Quando
    enitn Pctrus ter
    negavit, quid
    evangelisladicit,
    attendite: El
    respexit
    eum
    Dominus,
    el recordalus est Pelrus
    (Luc. xxn, 61). -Quidest,
    respex
    <
    eum
    ? Non enim Dominusin facic
    corporali
    eum
    taiquam
    comhiemorando
    rcspexit.
    Nonsic est:
    Evangeliumlegile.
    Dominus in interioribus domus
    judicabatuf,
    Pctrus intttrio tentabatur.
    Ergo respe-
    xit tum
    Donimus,
    non
    corpore,
    sed
    majestale;
    non
    ocnlorumcafnis
    ituuitu,
    sed miserieordia altissima.
    Hlequia
    averleral faciem
    sitam, fespexit euni,
    et
    factus esl iiberaltts.
    Ergo jrrcesumptorperiisset,
    nisi
    Redemptor respexisset.
    Etecce
    lacrymis
    stlis
    ablutus,
    correptus
    et
    ereptus procdicat
    Petrus. Prcedicat
    qui
    negaverat
    : credunl
    qui
    erraVerant. Yaletin
    phrene-
    ticis medicina illa
    sanguuiis
    Domini. Bibtmt creden-
    tes
    quod
    fuderunl scevienles.Scd multumest ad
    mc,
    iiiquit,
    imitari Dominum. Ex
    gralia
    Domihi imifare
    conservum, imifare
    Stephanuni,
    imilarc Marianum
    el J acobum. Homines
    erant,
    conservi
    erant;
    sicut tu
    nati,
    sed ab ilio
    qui
    nonsic natus
    est,
    eoronati.
    SERMO CCLXXXV
    *
    (a).
    in dieNatali
    martyrum
    casti et .Emili
    (b).
    1.
    Mariyrum
    sic celebranda
    solemnia,
    Ut eos de-
    leclel imitari. Sanclorum
    martyrum
    non
    magna
    so-
    lum
    ,
    sedcliam
    piavirtus (ipsa
    est enimulilis
    viiius,
    imo
    ipsa
    est vera et sola diccnda
    virtus, qurc
    non
    militat
    typho,
    scd
    Deo)
    admonel nos Charitati veslrre
    loqui, eamque aamonerc,
    ila solemnia
    martyrum
    celebrare
    ,
    ut
    vesligia marfyrum sequendo
    delectct
    imilari. Non enimet
    ipsi quod
    fortes exstiferutU
    ,
    de
    suo habueiimt. Non
    usqtic
    adillosfonsillcmanavit.
    Qui
    dedit
    ijisis, polens
    csl dare el nobis:
    quoniam
    unum
    pretium
    dalumest
    pro
    omnibus nobis.
    2.
    Martyrem
    non
    facit pmna,
    sedcausa. Lalronis in
    cruce
    ftdes
    causam
    patientis
    mulavit.Tres cruces.Crux
    Chrisli,
    tribinial
    judicis.
    Illud
    ergo proecipue
    commo-
    nendi
    cstis,quod
    assidue
    commoneri,
    et
    semper cogi-
    tare
    debelis, quodmartyrem
    Deinon facit
    pcena,
    sed
    causa. J ustitia
    enimnoslra,
    rion
    cruciatibus,
    deleetatur
    Deus: nec
    qurcritur
    in
    omnipolenlisveracisquejudicio,
    quidquisquepatiatur,
    sed
    quarepafiatur.Ut
    enimcruce
    dominicanos
    signemus,
    nonfecit hoc Domini
    pcena,
    sedcausa. Nam
    sipcena
    hoc
    fecisset,
    hocet latronum
    similispcenavaluisset.Unuslocuserattrium crucifixo-
    runijinmedio Dominus,qui
    inier
    iniquosdeputalus
    esl
    (Isai. LIII,12).
    Duos
    latroneshincafque
    inde
    posuerunt:
    sedcausamsimilemnOnhabuerunt. Lateribus
    penden-
    tis
    adjungebantur, sedlongeseparabantur. Illosfacino-
    ra
    sua,
    illumcrucifixerunt
    nostra.Yerumtamen etiam
    jn uno
    ipsorum
    satis
    apparuit, quanlumvaleret,
    non
    crucialuspendenlis,
    sed
    pielas
    confftentis.
    Acquisivit
    *
    Emendalusad r. t. v. et adLov.
    (a) Alias,
    4 inter edilosex
    majoris
    Carthusiae-manu-
    scnptis.
    (b)
    sermonolatnsest inPossidii
    mdiculo,cap.
    9. Mar-
    tyrum
    vero istorumnalalitiain
    martyrologiis
    et
    inCariha-
    ginensicalendaiio
    consignatasuntxi cal.junii.
    latroin dolore
    , qttod
    Petrus
    perdiderat
    ih
    timore :
    scelus
    admisit,
    crticcm
    ascendit;
    causam
    mutavit,
    pa-
    radisuni
    comparavit.
    Mcruitomnmo causammutare
    ,
    qui
    non
    confempsit
    in
    Christo similitudinem
    poence.
    J udcei
    contempserunl
    miracula facientem
    ,
    ille cre-
    didit in
    pendentem.
    Consorlem crucis Dominuin
    agnovit,
    et
    regno
    couorumcredendo vimfecit. Tunc
    in Christum lalro
    credidit,
    qtiando
    fides
    apostolica
    trcpidavit.
    Meriloaudire
    meruit,
    Hodie mecumeris
    in
    paradiso.
    Hoc
    quidcm
    sibi
    ipse
    non
    promiserat
    :
    magncequidem
    semisericordice
    commendabat,
    sed
    et sua merita
    cogitabat. Domine, inquit,
    memenlo
    mei,
    dumvenerisin
    regimm
    tuum.
    Quousque
    veniret
    Dominusin
    regnum
    suuiii
    ,
    in
    pocnis
    sefuturum
    spe-
    rabat,
    et sallem in
    ejus
    adventu niiserieordiamin
    sefieri
    flagitabat.
    Proindese
    latro,
    sua merita
    cogi-
    lans
    ,
    differebat : sed Dominus
    lalroni, quod despe-
    raverat, offcrebat; tanquam dicerel,
    Tu
    petis
    ut
    meminerim tui
    ,
    dum venero in
    regnum
    meum:
    Anien
    ,
    Amendico
    libi,
    hodie mecumeris in
    paradiso
    (Luc.
    xxm
    , 42,
    43). Agnosce
    cui le
    commendas;
    quem
    credis venturum
    , antequam
    veniam
    , ubique
    smn. Idco
    quamvis
    ininfcrna descensurus
    ,
    habeo te
    hodie in
    paradiso;
    non alteri
    commendatum,
    sed
    mecum, Ad iiominesenim
    mortales et ad
    ipsos
    mor-
    tuos dcscendit humilitas
    mea,
    de
    paradiso
    autem
    nunqu.ini
    discedit divinilas mea. Itafactcesunt tres
    cruccs,
    trcs causre.UnuslatronumChrislo
    insullabat,
    mala,
    confessus Christi se misericordice commen-
    altcrsuadabat. CruxChristi in medionon fuit
    suppli-
    cium
    ,
    sed Iribunal : de cruce
    quippe
    insultantem
    damnavit,
    credentem liberavit. Timele
    insultantes,
    gaudcte
    credenles : hoc faciet in
    claritate, quod
    fecitinhtimilifate.
    3. Munera
    gratim
    cx
    profundo
    Dei
    .judioio
    dantur.
    Pclrus
    prwsumpiorpaulisper cleserilnr,
    ul sibi demon-
    slretur.
    Prwstimpiores
    odil Deus. Mtineradivina de
    profundo
    Dei
    judicio
    veniunt: mirari ea
    possumus,
    invesligare
    non
    possumus. Quis
    enim
    cognovit
    sensum
    Domtni?
    et, Quam
    inscrulabilia sunt
    judicia
    ejust
    et
    invesligabiles
    viw
    ejus(Rom. xi, 54, 33)
    !
    Sequens
    per
    omnia
    vestigia
    Cliristi Petrus
    conturbalur,
    et ne-
    gat: respicitur ,
    et
    plorat;
    flelus
    tergit quod
    timor
    infecerat. Non fuit illaPetri
    desertio,
    sed eruditio.
    Amare
    qttipjie
    Dominum
    inlerrogatus
    '
    in
    corde suo
    prcesumpserat
    se
    pro
    eo etiam moriturum. Yiri-
    bus suis hoc tribuerat: nisi
    paulisper
    a
    regente
    dese-
    reretur,
    non sibi demonsfraretur. Ausus est dicere
    ,
    Animammeam
    pro
    le
    ponam.
    Animamsuam
    pro
    Clui-
    sto
    prcesumptor
    se
    jiositurum
    esse
    jactabat, pro quo
    nondum
    posuerat
    Liberalor.
    Denique
    cum timore
    ttirbatur,
    sicut Dominus
    prcedixerat,
    ter
    negat eum,
    pro quo
    se
    promiserat
    morilurum. Sicut
    scriplum
    est, Respexit
    illum Dominus. kt ille amare
    flevit
    (Luc.
    xxn, 33, 01,
    62).
    Amaraerat recordatio
    nega-
    lionis,
    ut dulcisesset
    gralia redemptionis.
    Nisi deser-
    lus,
    non
    negaret;
    nisi
    respectus,
    nonilerct. Odit
    Deus
    prccsumplores
    dc viribus
    suis,
    ct tumoremistum
    1
    Alicpiot Mss.,
    .imorem
    qttinpeDomiitointerroqanie,.
    MS S. AUGUSTINIEPISCOPI
    i2M
    ineis.quosdiligit.tanquammcdicussecal.Secandoqut-
    1
    dcminfertdolorem: sed firmat
    postea
    sanitatem,Ita-
    J
    queresurgcns
    Dominuscommendat Pctro oves
    suas,
    '
    illi
    negatori;
    sed
    negatori, quiaprocsumptori;postea
    s
    pastori, quia
    amalori. Nam
    quare
    ler
    inlerrogat
    <
    amantem
    ,
    nisi ut
    compungat
    tcr
    neganlem?
    Proinde
    '
    perfecit postea
    Petrus
    gratia Dei, quodprimo
    non
    '
    poluil
    fiduciasui. Nam
    posteaquam
    illi
    oves,
    non
    Petri,
    sed suas
    commendavit,
    ut non
    pasccret sibi,
    sed
    Domino,
    annunliavitei
    passionemfuturam.quam
    primo pcrdiderat; quoniamprocpropcre
    feslinabat.
    Cumsenior
    , inquit, factusfueris,
    aller te
    cingel,
    el
    ferel quo
    tu non vis. Iloc aulem
    dixil, signiftcansqua
    morie
    glorificaluruseralDominum(J oan. xxi, 18eJ l9).
    Faclum
    est, pcrvenit
    Petrus ad
    passionem,
    qui
    Ia-
    crymis
    dilueral
    negalionem. Quod
    ei
    promiserat
    Sal-
    vafor,
    non
    potuit
    auferrelentator.
    4. Caslus ct jEmilius in tormenlisundevicli
    pri-
    munt,
    uttde
    post
    victorcs. Tale
    aliquid
    faclum esse
    arbilror cliaminhis
    martyribus
    sanelisCasloet Mmi-
    lio, qttorum
    diemhodie celebramus
    ().
    Fortasse
    ct
    ipsi
    de suis viribnsanlea
    prccsumpseiiinl,
    et ideo
    defccerunt. Ostenditeis
    qui
    essent
    ipsi , qtti ipse.
    Reprcssit prcesumcntcs,
    cl vocavit credentes :
    adju-
    vit
    pugnanles,
    coronavit vinccntcs.
    Deniqucjam
    de
    illis
    gaudebat
    inimicusin
    primacongressione, quan-
    doccsscrunt
    doloribus,
    in suiseos
    partibuscompu-
    tabat; jamexsultabat, jam
    suoshabebat:
    sedquan-
    lumeiscoucessum
    esl,
    Doniino
    miseranle;
    alii inar-
    tyres
    diabolumvicerunt
    tentanlem,
    isli etiamtrium-
    phanlcm. Itaque,
    fralres
    mei,
    meminerimus
    quorum
    cclebriialcm liodiecclebramus : nec velimusimilari
    quod
    vicii
    sunt,
    sed
    potiusquod
    viccrunl. ldeoma-
    gnorum
    casus non
    latuerunt,
    ut timeant
    qui
    de se
    prcesumpserunt. Ubique
    nobis humilitas
    magistri
    boni
    diligenlissimc
    commendatur.
    Quandoquidcm
    ct
    salus nostra in
    Chrisfo,
    humilitasChristi est. Nulla
    cnimnostra salus
    essel,
    nisi Christus humilis
    pro
    nobis ficri
    dignatus
    cssel. Meminerimus de nobis
    ipsis
    non csse
    prxfidendum.
    Deo
    commendcmus
    quod
    habcmus: ab illo
    imploremusquod
    minus ha-
    bemtts.
    5.
    Marlyres
    advocali
    noslri,
    el lamenunusadvocatus
    noslerChrislus.
    Martyrumperfectajustitia esl, quo-
    niamin
    ipsapassioneperfecli
    sunt. Ideo
    pro
    illis in
    Ecclesianonoratur. Pro aliis
    fidelibus
    dcfunctisora-
    lur, pro martyribus
    non oratur : tamcnim
    perfecli
    cxierunt,
    ut non sint
    suscepli nostri,
    sed
    advocali.
    Ncque
    hocin
    se,
    scdin illo cui
    capili perfecia
    mem-
    bra cohceserunt.Ille esl enimvere
    advocatusunus
    (I
    J oan.
    ii,
    1), qui interpellat pro nobis,
    sedensad
    dexteramPalris
    (Rom.vm,
    34)
    : sedadvocatus
    unus,
    sicul et
    pastor
    unus. Nam
    oportet,mqu\i,
    meeteasoves
    adducere,quw
    nonsunl dehocovili
    (
    J oan.
    x,
    16).
    Ut
    Chrislus
    pastor,
    Petrus non
    paslor?
    Imo et Petrus
    (a) Cyprianus
    inlibrode
    Lapsis
    :
    sic,sicCastoel .Emi-
    Iio
    aliquaudo
    Dominus
    iguovit: sicin
    primacongrcssione

    deviclos,vicloresin
    sccundoprcelio rcdtlidit;
    ut
    forliores
    c
    lgnibusherent,qui ignibus
    ante
    cessisscnt,
    pasior,
    et coeteri lales sine ulla
    dubitalione
    paslores.
    Namsi non
    paslor, quomodo
    ei
    dicitur,
    Pasce oves
    meas
    (J oan. xxi,17)
    ? Sedtamenverus
    pastor,qui pa-
    scit oves suas. Petro enimdiclum
    est, non,
    Pasce
    oves
    luas; sed,
    meas. Petrus
    ergo
    nonin
    se,
    sedin
    corporepasloris
    est
    pastor.
    Namsi ovcssuas
    pasceret,
    conlinuofierent
    licedi,quospasceret.
    6. Exlra Ecclesiamnonoves
    Chrisli,
    sedhmdi
    pa-
    scunlura
    schismalicis.Donalislarumvox.Contra lioc
    j
    enim
    quod
    Pelro
    dicitur,
    Pasceovesmeas
    ;
    diciturin
    Canlicis
    canlicoruni,
    iVisJ
    cognoverislemelipsam,
    o
    pulchra
    intermulieres.Cui
    dicilur, ulique
    agnoscimus,
    et inillanosetiamaudimus. Ecclesia
    quippe
    hocaii-
    dit a
    Chrislo, sponsa
    audit a
    sponso
    : Nisi
    cognoveris
    leinelipsam,
    o
    pulchra
    inter
    mulieres,
    exi lit
    (Canl. i,
    7). Quam
    mala
    vox,
    Exi. A
    nobis, inquit, exierunl,
    sednonerant exmbis
    (I
    J oan.
    n, 19).
    Huictristi
    voci,
    quodest, Exi,
    contrariaest in bonoilla vox
    gratula-
    bilis,
    lnlra in
    gaudium
    Domini lui
    (Matlh. xxv,
    21).
    Ergo,
    Nisi
    cognoverislemelipsam,
    o
    putchra
    inler mu-
    liercs,
    o catholica
    pulchra
    inter hocreses: nisi
    cogno-
    veris
    lemelipsam,
    o
    pulchra
    inter
    mulieres,
    exi
    tu;
    non
    enim
    ego
    te
    ejicio,
    sedexi lu. A nobis
    enim
    exierunt,
    qui segregantsemetipsos,animales,spirilum
    nonhaben-
    tes
    (J udw
    19).
    Noncnimdictum
    est, Ejecti sunt; sed,
    Exierunt. Hoc et in
    primispeccanfibusjuslitia
    divina
    scrvavil.
    Tanquam
    cnim
    jampronospropriopondere,
    dimisiteosdc
    paradiso,
    non exclusit
    (
    Gen.
    m,
    23).
    Nisi
    ergocognoverislemelipsam,
    o
    putchra
    inler mulie-
    res,
    exitu : non
    ego
    te
    ejicio,
    exi lu.
    Ego
    lein
    corpo-
    re meovolo
    sanari,
    tu
    putredinem
    tuam
    appetis
    am-
    putari.
    Hoc illis dictuni
    est,
    qui proevidebantur
    ex-
    iluri,
    ulpossint
    se
    agnoscereet
    cavcremansuri.
    Qua-
    re cnimet illi
    exierunt,
    nisi
    quia
    senon
    agnoverunl?
    Si enim
    agnoscerent,
    ibi vidercnt non
    suum,
    sedDei
    cssc
    quod
    darenl.
    Ego
    do:
    meumesl
    quoddo;
    et ideo
    {
    sanctumcst, quiaego
    do. Non tc
    agnovisli,
    merito
    ,
    existi. Noluisfieiiimaudire
    dicenlem,
    Nisi
    cognoveris
    .
    temclipsam,
    o
    pulchra
    inler mulieres.Pulchraenimali-
    ;
    quando eras,
    quando sponsi
    tui membrisinhcerebas.
    Noluisli
    ergo
    audireel
    appenderequidsit,
    Nisi
    cogno-
    veris
    lemclipsam
    :
    quiautique
    foedamte
    invenit,
    quia
    s
    tlcfoeda
    pulchramfecit, quia
    de
    nigra
    dealbavit.
    Quid
    enimhabes
    quod
    non
    accepisli(I
    Cor.
    iv,
    7)
    ?Non
    ergo
    ,
    adverlis
    quemadmodum
    dictum
    sit,
    Nisi
    cognoveris
    ic-'
    metipsam,
    exi lu. Et
    putasti
    (c
    pasccrc
    debere oves
    i tuas,
    non
    quomodo
    dictumcst
    Petro,
    Pasceovesmeas.
    Scdvidc
    quid
    libi
    adjunxerit, quid
    tibi ista
    prcedixit:
    Exi tu in
    vesligiisgregum;
    non
    grcgis,
    sed
    gregum.
    s
    Namibi
    pascuntur
    oves
    Chrisli,
    ubi est unus
    grex
    ct
    [1
    unus
    pastor.
    Exi
    ergo
    luin
    vesligiisgregum,
    divisibi-
    ;(
    lis, divisa,conscissa;
    exi tuin
    vestigiisgregum
    :el
    pasce
    s
    hwdos
    luos;
    non sicttt
    Petrus,
    oves
    meas,
    sed hmdos
    ft
    luos: in tabernaculis
    paslorum,
    non in laberhaculo
    is
    pastoris.
    Petrus intrat
    charitate,
    tuexis animosilale:
    quia
    Petrus
    cognovitsemetipsum,
    ideoseflevit dese
    i-
    procsumenlem,
    et invenirc meruit
    adjuvantem
    : ideo
    ^
    cxi tu. Illeovcs
    tneas,
    tu hmdostuos. Illein taberna-
    culo
    pastoris,
    lu intabernaculis
    pastorum.Quidergp
    <oq7
    SERMOCCLXXXYI. 1298
    jactas poenam
    tuam
    malam, qute
    non habes causam
    bonam?
    7.
    Matiyres
    inEcclesimunilalehonorandi.
    Martyres
    itaque
    intus honoremus in tabernaculo
    pastoris,
    in
    membris
    pastoris,
    habentes
    graliam,
    non audaeiam;
    pietatem,
    non temeritatem; constantiam,
    non
    perti-
    naciam;
    colleclionem,
    non divisionem.
    Proinde si
    vultis
    martyres
    vcros imitari,
    causamvobis
    eligile,
    ut dicatis Domino : J udica
    me, Domine,
    et disceme
    causammeama
    gente
    nonsancta
    (Psui.
    XLII,1).
    Dis-
    cerne,
    non
    pcenam
    meam
    ;
    namhabet hanc et
    gens
    non
    sancla;
    sedcausam
    meam, quam
    non habet nisi
    genssancla.Causamergovobis
    eligile,
    causambonam
    et
    juslam
    tenete,
    et in
    adjulorio
    Domini nullam
    poe-
    namtimete. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMO
    CCLXXXVI*
    (a).
    inNalali
    martyrum
    Prolasii et Gervasii
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Martyres grwce,
    lati-
    ne Tesles. TeslisChristi
    usque
    ad morlemnon omnis
    qui
    ineumcredil. Credenliumtres
    gradus.
    Martyres,
    nomen est
    grsccum,
    sed
    jam
    islo nomineconsuetudo
    utitur
    pro
    lalino : latine autemTestes dicuntur. Sunt
    ergo
    martyres
    veri,
    sunt falsi :
    quia
    sunt lestes
    veri,
    sunt falsi. Sed ait
    Seriptura
    ,
    Tesfis
    falsus
    nonerii im-
    punilus(Prov.
    xix,5e(9).
    Si tesiis
    falsusnon erilsine
    pcena,
    nec teslis verus sinecorona. Et facile
    quidem
    fuit,
    DominoJ esu Christo et
    veritati, quia
    Deus
    est,
    testimonium
    perhibere;
    sed
    usque
    ad
    mortem,
    ma-
    gnum opus
    fuil. Fuerunt
    qtiidam, quos Evangelium
    notat, principes
    J udceorum,qui
    crediderant
    inDomi-
    numJ esum: sed
    propter
    J udceos, iuquit,
    non aude-
    bantpublice
    confiteri.
    Et continuo notaaddita cst ca-
    piti';
    secutus enimait
    Evangelista,
    Amaveruntenim
    hominuin
    gloriam
    magisquam
    Dei
    (J oan.
    xn, 43).
    Fue-
    runt
    ergo qui
    erubescerent
    corani hominibus confi-
    teri Chrislum: fuerunt vero alii
    jammeliores, qui
    non
    erubescerenl
    coram
    hominibusconfiteri
    Cliristum,
    scd
    non eum
    possent
    confiteri
    usque
    ad mortem. Dona
    enim
    Dei sunl liocc: et
    aliquandogradatim
    in anima
    nutriuntur.
    CAPUT
    II.Attendite
    prius,
    et isios tres lestes
    comparate
    inter se

    untim
    qui
    credit in
    Christum,
    et
    vix timide susurrat Christum;
    alium
    qui
    crcdit in
    Clirislum,
    ei
    publtce
    confitctur Christum;
    leiiium
    qui
    credit
    in
    Christum,
    et
    jiaratus
    est insuaconfes-
    sione
    mori
    pro
    Christo. Prior illetaminfirmusest,
    ut
    pudor
    eumvincat,
    non timor : secundus
    jam
    habet
    firmamfronlem
    ,
    sed nondum
    usque
    ad
    sanguinem
    :
    lcrtius tolum2,
    ul nihil sit
    ampliusquod
    restet. Im-
    plel
    enim
    quod scriptum
    est,
    Cerla
    pro
    veritate
    usque
    ad morlem
    (Eccli.
    IV,35).
    2. Pelrus anle mortemDomini
    infirmiormartyribus
    ac
    puellisquibusdam.
    Petrus vilam
    negando
    morilur.
    1
    vox, capili,
    noninomnibusinestMss.
    2
    Subaudi,habel, vel, implet.
    '
    Emendalus
    adcl. d.
    gr.
    r. l. vat. v. et ad Ulim.par.
    I.ov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis59.
    (b)
    Dehis Mediolanensibus maiiyribits
    ia
    Caiihagincnsi
    coleadarioetmmariyrologiis
    dic
    juaii dcdma,
    noiw.
    DePetro
    quid
    diciiuus'? Proedicavit
    Chrislum,
    missus
    est,
    evangelizavit
    adhuc ante Domini
    passionem.
    No-
    virnus enimmissos
    Apostolos,
    ut
    Evangeliumprcedi-
    carent: missus
    est,
    et
    prrcdicavit. Quantum
    vicerat
    illos
    J udceos, qui
    timebant
    publice
    confiteri? Sed ta-
    men adhucnon erat similisProtasioet Gervasio. J am
    apostolus erat, pritnus crat,
    Dominocohcerebat. Di-
    ctum
    il.licrat,
    TuesPelrus
    (Matth. xvi, 18):
    scdnon-
    dumerat Protasius aut
    Gervasius,
    nondumerat Ste-
    phantiSjUiondum
    erat Nemesianus
    '
    puer (a);
    nondum
    hoceral
    Petrus;
    nondumerat
    quod
    mulieres
    quccdam,
    quodpuellrc, quod Crispina, quod Agnes;
    nondum
    erat
    Petrus, quod
    istarum muliebris inftrmilas.
    CAPUT III.

    Laudo Petrum : sed


    prius
    erubesco
    pro
    Petro.
    Quamprompla
    anima! sednesciensseme-
    tiri. Nam
    ulique
    si
    prompla
    non
    esset,
    non diceret
    Salvatori,
    Moriar
    pro
    le.
    Elsiopoiiueritmemorilecum,
    nonte
    negabo(Id. xxvi, 33).
    Sed medicus
    qui
    nove-
    ral venamcordis
    inspicere, proenuntiavit
    accessionis
    periculum. Tu, inquit, pro
    meanimamluam
    ponis?
    Agnosce
    ordinem.
    Egoprior pono.
    Tu
    pro
    meanimani
    tuam
    ponis
    ? Amendico
    tibi,
    priusquamgalluscanlet,
    lerme
    negabis(J oan. xm, 57, 58).
    Prcenuntiavit me-
    dicus
    quod
    nesciebat
    oegrotus.
    Invenit se
    ergo cegro-
    tus falsum
    prccsumpsisse, quando interrogatus est,
    Tudeillis es
    (Mailh. xxvi, 69)? Quceinlerrogavit
    an-
    cilla
    ,
    febris fuit. Ecce febris
    accessit,
    ecce liceret:
    quid
    dicam? Ecce
    periclitatur,
    ecce morilur Petrus.
    Quid
    csl eiiiinaliud
    mori, quam
    vitam
    negare? Nega-
    vitChristum, negavitvilam,
    mortuus est. Sed
    illequi
    resuscilat
    mortuos,
    respexit
    eum
    Dominus,
    et
    flevit
    amare
    (Luc.
    xxn, 61,
    62). Negandoperiit,
    flendore-
    surrexit. Etmortuus est
    prior pro
    illo
    Dominus,
    sicut
    oporlebat:
    ct mortuus est
    posteapro
    Doniino
    Petrus,
    sicut ordo
    ijise postulabat:
    et secuti sunt
    martyres.
    Strata est via
    prius spinosa,
    et
    pedibus Apostolorum
    contrito,
    faclalcnior secuturis.
    CAPUTIV.

    5.
    Martijres
    Chrislum
    plus
    asserunt
    moiiui, quam
    vivi. Morseorum
    preiiosa. Quasi semine
    sanguinis impleta
    est
    martyribus terra,
    et deillose-
    mine
    seges
    surrexit Ecclesicc.Plus asseruerunt Chri-
    stum
    morttii, quam
    vivi. Hodie
    asserunt,
    hodie
    prce-
    dicant: tacet
    lingua,
    sonanl facfa.
    Tenebantur, liga-
    bantur, includebantur, producebantur, lorquebantur,
    urebantur, lapidabantur, percutiebantur,
    bestiis sub-
    rigebanlur.
    In omnibussuis mortibus
    quasi
    viles ir-
    ridebanlur
    : sed
    pretiosa
    in
    conspeclu
    Domini mors
    sanctorum
    ejus (Psal. cxv,
    15).
    Tunc in
    conspeclu
    Domini tantum
    pretiosa,
    modoet in
    conspectu
    no-
    stro. Tunc enim
    quando opprobrium
    erat esse chri-
    stianum,
    vilis crat mors sanctorumin
    consjiectu
    ho-
    minum :
    detestabanlur,
    exsecrationi habebantuf
    ;
    pro
    malediclo
    objiciebantur,
    Sic
    moriaris,
    sic cruci-
    1
    mrecenlioribus
    Mss.,
    Mcssanus.Atin
    antiquissimo
    Ms,
    Germanensi,
    ut ineditis
    libris,
    Nemesianus.
    (a) Martyrem
    Iiuncuonhabel Romanum
    martyrologium.
    mcalendariocarlhaginensi
    uotatur xcal.
    jan.
    sanctiNe-
    messiani celobritas,
    isliusfotic
    pueri
    memorice
    dedicala,
    qttem
    vidi:..\:l liiclaudal
    Augustinusquasimartyremvulgo
    noiissiiiuiiii.Aliusest Kcmesianusex*Africa
    cjiiscojius
    iu
    niartjTologiis
    ceiebratus
    iv idus
    scpiesnbfis.
    12ao
    S. AUGUSTTNlEPISCOPI
    J soft
    iigaris,
    sicincendaris. Modoistamalcdicla
    quis
    fide-
    J is non
    opiat?
    CAPUTV.

    4. Prolasii el Gervasiidelecliomira-
    culisiltuslrala. Ceiebramus
    ergo
    hodierno
    die,
    fra-
    tres,
    memoriam
    in hoc loco
    positam
    sanclorum
    Prolasii et
    Cervasii,
    Mediolanensium
    martyrum.
    Non
    cumdiem
    quo
    hic
    posiiaesl,
    sed cum diem hodie
    celcbranius, quando
    inventaest
    prctiosa
    in
    conspectu
    Doinini morssanctorum
    ejusper
    Ambrosium
    episco-
    pum,
    hominemDei :
    cujus
    tunc lanla:
    gioriocmarty-
    rumeliam
    ego
    testisfui. Ibi eram
    ,
    Mcdiolani cram
    ,
    facta miracula
    novi,
    alteslante Deo
    pretiosis
    moiii-
    bus sanctorumsuorum: ut
    per
    illamiracula
    jam
    non
    solumin
    conspcctu
    Doniini,
    sed cfiamin
    conspcctu
    J iominumessctmors
    illapretiosa.
    Ccecusnolissimus
    iiniverscecivilali illuminatus
    csl, cucurrii,
    adduci
    se
    fecit,
    sine duce reversus esl. Nondumatidivimus
    quod
    obierit : foiieadhttcvivit. In
    ipsa
    corum basi-
    lica
    ,
    ubi
    sunteorumcorpora,
    (otamvitamstiamser-
    vilurumseesse dc\'ovil. Nosillttm
    gavisi
    sumus vi-
    denlem
    , reliquimus
    scrvientem
    (a).
    5. Pcr
    martyresnon
    omnibus
    sanitas,sed
    eorumimi-
    latoribusimmortalilasclalur.
    J Ecjer
    nonexaudiluradvo-
    lunlalem,
    scdadsanilalem.Noncessat Deusaltcslari:
    et novit
    quoniodoipsa
    miraculasua dcbeat commen-
    tlare.Novitagere.utmagnificeiUtir
    :
    novitagerc,
    ncvi-
    lcscanl. Nonomnibusdonal
    per niatiyrcs
    sanilalem:
    sed
    omnibuspromiltit
    imilaloribus
    martyrum
    immor-
    talilrUeni.
    Quod
    nonomnibus
    dal,
    non
    qmeral
    ctii non
    dal;
    nccmunnurcladvcrsus euiii
    quia
    non
    dal,
    ul dcf
    quod
    infiue
    promisii.
    Namel
    qni
    moilo sananttir
    ,
    post paululumaliquando
    inoriunliir :
    qui
    infiuercsur-
    gunl,
    (iimChrislovhcnl.
    CAPUTVI.

    Prcccessil
    caput, cxspcclal
    membra
    sccu.tura
    :
    implcbitur
    tolum
    corpus,
    Clirisiusct Ec-
    clcsia. Ibi
    noscomputet scriplos
    : c(in liacvila
    qttod
    cxpedil
    dct. Novitenimille
    quidcxpcdiat
    filiis suis.
    Si
    ercjo
    vos, inquit,
    cumsilis
    mnii,
    noslis bona dala
    dare
    filiis
    veslris; quanlomagis
    Pater vcslcr
    qui
    incw-
    lis
    cst,
    dabil bona
    pelentibus
    se
    (Malih.
    vu
    , 11)
    ?
    Qucc
    bona?
    ntimquidlemporalia?
    Datet
    ipsa
    ;
    scdct infi-
    delibusdat. Dal
    elipsa;
    sed et
    impiisdat,
    sed et
    blasphematoribus
    suis dat. Bona
    quroramtis, quce
    nonnobissint cummaliscommunia.Novitille Pater
    dareistabonafiliissuis. Modo
    petit
    abillofiliussuus
    sanilaieni
    corporis
    : ct non
    dal,
    adhuc
    flagcllal.
    Sed
    numquidpater, quandoflagellat,
    non
    prreslat?
    Pro-
    fert
    flagellum,
    sed
    eogiia quale prrcparel patrimo-
    niurj.
    Flagellat, inquit,
    omnem
    filiumquemrecipil.
    Qu
    nenim
    diligil Dominus, corripil (llcbr. xn, 6).
    Ideoisia
    dico,
    fralres
    mei,
    neconiristciniiii
    quando
    petitis,
    el non
    accipitis,
    et arbifrcmini
    quod
    ante
    oculosvosnon habeat
    Deus,
    si ad
    tempiis
    noncxau-
    diat vohmtatemveslram. Non enim
    semper cegrum
    exaudit medicusad
    voluntatem, quamvis ejus
    sine
    dubio
    procttretatijueappetat
    sanitalem. Nondat
    quod
    pelit:
    sed
    quod
    non
    pelii,
    lioc
    procurat.
    Pelil
    frigi-
    (a)vide
    confess.lib.
    9, cap.
    7
    ;
    etDeCivitale
    Dei,
    Iib.
    22,
    cap.
    8.
    dam,
    noii dal,
    Crudelisfaclus
    est, qui yenitsanarei
    Aiiis
    cst,
    non
    crudelitaiis. Non dat adlibram
    quod.
    deleciat: ut satius
    possit omnia, nondumsano. ne-
    gantur aliqua.
    ;\
    CAPUTVII.

    6.
    Martyribus
    el
    Machabmis
    plus,
    prwslilum, quam
    tribus
    pueris
    ab
    ignc tiberalis,.Con-
    siderale
    promissioncs
    Dei. Istis
    ipsis
    martyribus
    quid, pulatisquia
    omne
    quodpostulavcnmt dedit?
    Non, Multi se
    optavcrunt
    dimitti,
    et
    cum
    aliquo
    miraculo
    d.imilti , quomotlo
    dimissi sunt tres
    juicri
    de camino.
    Qualis vox
    regis Nabuchodonosor
    ?
    Quoniam,
    inquit, speravenml
    in
    eum,
    el verbum
    regb
    immulaverunt.
    Quale
    tcslimoniuin
    perliibcl, qui
    conabatur occidere? Incendi illos
    voluit, qui jioslca
    per
    illoscrcdidif. Si illi in
    igne
    morcrenlur
    ,
    occulle
    coronarenlur,
    hutc non
    prodcsset.
    Ideo ad
    tcmpus
    servati suiit
    ',
    ut
    crcderetin(idelis,ullaudarelDeum,
    qui
    damnavcratillos.
    Ijisc
    fuitDcustrium
    puerorum,
    quifuil
    DcusMacliabccorum.Illosde
    igne
    liberavit
    (Dan. m, 95),
    illosin
    igne
    morifecit (II Machab.
    vn).
    Mutalusest? Plus illos
    quam
    ilios
    diligebat? Major
    coronadata estMachabrcis.Ceiieilli
    cvaserunt
    igncs,
    sedad
    pericula
    istius srcculi servati sunt: illi
    in.
    igni
    -
    J iusomnia
    pcricula
    fmierunl. Non ulterius restabat'
    ulialentatio
    ,
    sed solacoronatio.
    Ergoplus accepe-
    runt Machabrci.
    CAPCT
    VIII.Exculitefidem
    vestram,
    oculoscor-
    disjiroferte,
    nolitehumanos: habelisenim
    aliosintus,
    quos
    vobisDominus
    fecit, qui
    vobisoculos cordis
    aperuit, quando
    fidcmdedit.
    Ipsos
    oculos inlerro-
    gaie
    :
    qui plusacccperunl, Macliaboei,
    an trcs
    pueri
    ?
    Fidem
    intcrrogo.
    Ilominessoeculi
    liujus
    amalores si
    interrogem
    :
    Ego
    inter (res
    pueros
    volebam
    esse,
    dicil mihi animainfirma. Erubescemafri Machabcco-
    liim, qtice
    voluit filiossuosanlcse
    mori, quiasciebat
    nonhiori.
    7. Libelli de miraculis
    martyrum
    tecti in
    Ecclesia,
    Martyrium
    inleclo.
    Egoaliquando
    memorordelibellis
    miraculorum
    marlyrum3, qucc
    in
    conspectu
    veslro
    lcguntur (a).
    Antedies
    lectuscst
    quidamlibellus,
    ubi
    cuidam
    .Tgrotcequcc
    doloribusacerrimis
    lorquebatur,
    cum
    dixisset,
    Ferre non
    possum;
    ait illi
    ijise
    marlyr
    qui
    sanarevenerat :
    Quid,
    si
    maiiyrium
    duceres?
    Mulli
    ergo
    ducunt
    martyrium
    inleclo:
    prorsus
    mulli.
    Est
    quredampersecutio saiancc,
    occullior et astutior
    quam
    lunc fuit. J acct fidelisinlecto
    , torquefurdolo-
    ribus, orat,
    non exaudifur : imo
    exaudilur3,
    scd
    probalur,
    sed
    exercetur,
    sedut
    rccipiatur filius,
    fla-
    gellatur. Ergo
    cum
    torquetur doloribus,
    venit
    lingucc
    tenlatio,
    acceditadlecfumaut mulicrctila
    aliqua,
    1
    Sic
    aliquol
    Mss.At
    edili,
    coronalisunl:
    acjiaulopost,
    qui
    damnaverat Deum.
    2
    Itain
    jiiuribus
    Mss.Al in
    excusis,Egoquia
    mandome-
    tnoriwdelibetlismiracutorum
    uaiiyris.
    3
    Editijuxta
    Germanenseni
    Ms,,orat,exaudilur
    ;imonon
    cxauditur.Veriorvisaesl aliorum
    manuscriplorumleclio,
    bicrestituta.
    (a)
    Libellorum
    ejusmodi
    dandorumet in
    populo
    reeitan-
    dorumconsuetudinemseauctore
    introductamAuguslinus
    in
    lil).22deCivitate
    D-ai,cap. 8,
    demiraculissanilatum
    per
    marlyreni
    Sleplianumiaclisagenslcslalur;ibiquesigniiicat
    Iibellosuonantebienniumdari
    coepisse.
    Urecveroscribe';
    Latsub(inenianui420.
    ' ' '"
    .
    501
    SERMOCCLXXXVII.
    igna
    aut
    vir,
    si vir dicendus
    est;
    et dicit
    tegroto,
    Fac
    illam
    ligaluram,
    et sanuseris : adhibeatur illa
    prce-
    cantatio,
    et sanus eris. Uleel illeet ille
    , interroga ,
    sani indefacti sunt. Non
    cedit,
    non
    oblemperat,
    non
    cor
    inclinat;
    certattamen. Viresnon
    habet,
    et dia-
    bolumvincit. Fit
    martyr
    iii lecto
    ,
    coronanle illo
    qui
    pro
    illo
    pependit
    in
    ligno.
    SERMOCCLXXXVIl
    *
    ().
    mKataliS. J oannis
    Baplistoe, qui
    estvmcalendas
    julii (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Nalalh dies Chrisli
    lantumel J oannisabEcclesiacelebralus. Prolixa nar-
    ratio,
    sed
    compensatur
    labor auditorisdulcedineveri-
    lalis. Illuslremnativilatembealissimi J oannis
    prceco-
    nis et
    prcecursoris Christi,
    cumsanctum
    Evange-
    iium
    legerclur,
    audivimus. Hinc attendat Charitas
    vesfra, quammagni
    hominisnativitas facta sit. Na-
    lalisdiescarnis nulli
    Prophetarum,
    nulli Palriarcha-
    rum,
    nemini
    Apostolorum
    celebravit Ecclesia : solos
    duosNatales
    celebrat, hujus
    etChrisli.
    Temporaipsa
    quibus
    nati sunt
    ambo, magnummysteriumproefigti-
    rant. J oannes
    magnus
    erat homo
    ,
    sed homo. Tam
    magnus
    autemeral
    bomo,
    ut
    quidquidplus
    illo
    esset,
    Deuscsset.
    Qui post
    me
    venil, major
    tneest
    (Malllt. ir,
    11).
    Dixit hoc J oannes:
    Ipse major
    meesl. Si
    major
    te
    est, quid
    est
    quodipsum majorem
    lo
    ,
    audivimus
    dicentcm,
    In nalis mulierumnemo exsurrexit
    major
    J oanne
    Baplista(ld.
    xi,
    11)
    ? Si nemo Iiominuni est
    te
    major, quid
    est ille
    qui
    te
    major
    cst?
    Quissit,
    vis
    audire? In
    principio
    eral Verbum
    ,
    et Verbum erat
    apud
    Deum,
    etDeus erat Verbum.
    2. Chrislushic diem liabel natalemul
    homo,
    non
    ul Deus. Et
    quomodo
    Verbunt Dei
    Dcus, per quod
    faetasunt
    omnia, quod
    natumest sine initio
    lempo-
    ris, jier quod
    faclasunt
    temjiora,
    diemnalalemin-
    venit in
    tempore? Quomodo, inquam,
    Yerbum
    per
    quod
    facta sunt
    lempora,
    diem naialem invenit in
    lempore?
    Quserisquomodo?
    Audi
    ipsumEvangelium
    :
    Vcrbumcaro
    faclumesl,
    et habitavil innobis
    (J oan. i,
    1
    ,14).
    Natalis Chrisli natalisest eamis
    ,
    nonYerbi:
    sedideo natalis est
    Ycrbi, quia
    Verbumcaro
    factum
    esl. Nalumest Yerbum
    ,
    sedin carne naluni
    est,
    non
    inse. In seautemest
    quidem
    a
    Pafrc,
    scd diemna-
    lalemnonhabel in
    lempore.
    CAPUT II.

    5. Mirabilis
    ulraquenalivitas,
    Christi
    el
    J oannis,
    licellanla sil inter eosdislanlia. Natus est
    J oannes,
    natns est et Christus : annuntialus
    J oannes
    ab
    angelo,
    anmmliatus Christus ab
    angclo. Ulrumque
    magnum
    miraculum. Servum
    prrccursorcmparit
    ste-
    rilis desene
    viro,
    Dominum
    possessoremparil virgo
    sinc viro.
    Magnus
    homo J oanncs : sed
    plus qnain
    liomo
    Chrfslus; qtiia
    el homoetDeus.
    Magnus
    homo
    ;
    scd humiliandus crat
    liomo,
    ut exaltaretur Deus.
    Denique quia
    humiliandtis erat
    homo,
    audi
    ipsnm
    liominem
    : Non snm
    dignus corrigiam
    calceamenti
    *
    Emendatusad
    gr.
    el ad Clim.Par.Lov.
    '""
    (a) Alias,
    de Divcrsis40.
    (b)
    sermonesdeNataliJ oannis
    Baptistreplures
    notatPos
    sidiusin
    fndiculo,capp. 8,
    9et 10. .
    ejassolvere(J oan. i,
    27).
    Si sc
    dignumdiccrel,
    qaan-
    tumsehumiliaret? Nec: lioc se dixit
    dignum.
    Om-
    nino
    prostravit se,
    ct
    proslravit
    se sub
    pelra.
    Lu-
    cernaenimcral (Id.
    v,
    5r>),
    ct vento
    superbire
    limebat
    exslingui.
    CAPUTIII. 4. Chrisli et J oannis in dienalali et
    in
    passione differentiaqttidsignificavil.Denique quia
    humiliandus crat omnis homo
    Christo,
    ac
    perhoc
    et
    J oannes;
    ct
    quod
    exaltandus erat DeushomoChri-
    stus,
    demonstravit ei dies
    natalis,
    et
    genera passio-
    num. Naius cst J oannes hodie: abhodierno minuuii-
    tur dies.Natus estChrislus octavocalendas
    januarias:
    ab illodiecrescunl dies. J oannes in
    jiassionecapitc
    csl
    diminutus,
    Cliristusin
    ligno
    est exaltatus.
    Quam
    bene nuntialus csl
    virgini Marice, quamverc, q.uam
    sancle1:
    Quomodoftetislud,quoniamvirumnoncogno-
    sco?
    Credebat,
    sedmodum
    qurerebat.Etquidaudivil?
    Spirilus
    sanctus
    supcrveniel
    in
    le,
    el vhius
    Allissimi,
    ipsc Spiritus sanclus,
    id
    est,
    vhiusAltissimiobumbra-
    bit libi. El
    proplerea
    hoc
    quod
    nascelurexle
    sanclum,
    vocabilurFilius Dei
    (Luc. i,
    54
    e(3S).
    VirtusAhissimi
    obumbrabit tibi. Erit in tc
    conceptus,
    libido non
    eril
    concupiscenlice.
    Noncrit
    xstus,
    ubi umbramfacit
    Spirilus
    sanctus. Sed
    qttiacorpori
    nostro sunl
    ocstus,
    sulficianl hrcc cliarilali vestrce: bcne
    cogilataplura
    erunt.
    SERMOCCLXXXYIII
    *
    (a).
    InKataliJ oannis
    Bajrtislre,
    n
    (b).
    Devoceel verbo.
    1,CelebrilasnalivilalisS. J oannis.Dieibodierncefesti-
    viiasanniversarioreditumemoriamrenovat.natumcsse
    Dominiiircecursorem
    antemirabilcm
    mirabiliter; cujns
    nalivilatem considerarenos et laudare maximehodio
    eonvenil. Ad hocenimel dies anniversarius huie mi-
    raculo dedicatus
    est,
    ut beneficiaDei et excelsi ma-
    gnalia
    nondclcat obliviodecordibus noslris. J oannes
    ergo prccco
    Domini missusantc
    illum,
    sed faclus
    per
    illuni. Oninioenim
    per ipsumfaclasunt,
    et sine
    ipso
    faclum
    esl niltil. Missus homoanlc hominemDeum
    ,
    agnoscens
    Dominum suum
    ,
    anmmtians Crealorem
    suum
    ; jam
    in terra
    prcesentem
    inente discernens
    ,
    digito
    ostendens.
    J psius
    enimverba sunt ostendeinis
    Dominumet testimonium
    perhibentis,
    Ecce
    Agntts
    Dei,
    ecce
    qui
    lollit
    peccalum
    mundi
    (J oan. i, 5,
    29).
    Me-
    rito
    ergo
    sierilis
    pepcrit prrreonem, virgo judicem.
    In
    matre J oannis slerilitas
    accepit
    fecuiidilatem: in
    matre Christi fecundifas non
    corrupit inlegritalem.
    Si vestra
    patientia,
    ct
    quielumstudium,
    et altenlum
    silenlium
    prcebeat
    mihi
    copiam, adjuvanleDomino,
    dicere
    quod
    donat ut dicam
    ;
    eril
    procul
    dubiofructus
    attenfionis
    vestroe,
    et
    operx pretium
    studii
    nostri,
    ut
    aliqnidquod
    ad
    magnnm
    sacramenliim
    peiiineat,
    in-
    sinuemauribus et cordibusveslris.
    2. J oannes
    plusqiuimprophcla,
    se
    abjecto
    Chrislum
    commendat. Fuerunt
    Prophetcc
    ante J oannem
    ,
    et
    1
    Gormanensis
    Ms.,quam
    veresancta.
    *
    Emendatusadd. r. t. vd.Sinn.et adPetavianumMS.
    (a)
    Alias,
    23inter Sirmondianos.
    (i.)
    MeminitPossidiusin
    lndiculo,cap. 8;
    et
    Fiorui ad
    4*n3 S. AUGUSTIN!EPISCOPJ -tsru
    mulli,
    et
    magni,
    el
    sancti, digni Deo,
    Deo
    pleni,
    Sal-
    vatoris
    prcenuniialores;
    verilatis attestatores. Yerum-
    tamen denullo eorumdici
    potuit, quod
    dictuinest de
    J oanne : In nalis mulierumnemo exsurrexit
    major
    J oanne
    Baplisla (Mallh. xi, 11). Quidergo
    sibi vult
    ista
    magnitudo prccmissa
    ante
    magnum?
    Adtestimo-
    niummagnce
    humilitatis. Tamenim
    magnuserat,
    ut
    Christus
    possct putari.
    Posset J oannes abuti errore
    liominum,
    et non laborare
    persuadere
    se esse Chri-
    stum
    , quia
    hoc
    jamilli, qui
    eumaudiebant ct vide-
    bant,
    ilio non dicenle
    puiaveranl.
    Nonerat ei
    opus
    seminare
    crrorem,
    sed confirmare, At ille
    sponsi
    amicus
    humilis, sponso zelans,
    non se
    pro sponso
    adulterum
    supponens, perhibet
    testimonium amico
    suo,
    et eum
    qui
    vere
    sponsus eral, sponsce
    commen-
    dat: ut ametur in
    illo,
    odit seamari
    pro
    illo.
    Qui
    ha-
    bel,
    inquit, sponsam, sponsus
    esl. Et
    quasi diceres,
    Quid
    lu?Amkus
    aulem, inquit, sponsi slat,
    el audit
    eum,
    el
    gaudiogaudet propter
    vocem
    sponsi (J oan. m,
    29). Stat,
    etaudit:
    discipulus
    audit
    magislrum; quia
    auditjSlal; quiasi
    non
    audit,
    cadit. Hinc
    magnifudo
    J oannis maxitnc
    commendatur; quia
    eum
    posset pu-
    tari
    Christus,
    maluil Christo teslimonium
    perhibere,
    illum
    commendare;
    se
    humiliare, quampro ijiso
    ac-
    cipi,
    el a se
    decipi.
    Mcrito dictus est
    amplius quam
    prophela.
    Dc
    Prophelis
    enim
    , qui
    fuerunt anle ad>-
    ventum
    Domini,
    Dominus
    ipse
    ila
    Ioquilur
    : Multi
    Propltetw
    cl
    justi
    voluerunl videre
    quce
    vos
    videlis,
    el
    nonviderunl
    (Mallh.
    xm, 17).
    Eleniin illi
    qui imple-
    banlur
    Spiritu
    Dei,
    ut annuntiarent Christumventu-
    rum, concupiscebant,
    si fieri
    posscl,
    in terra videre
    prcesentem.
    Unde Simeon ille differebatur exirc de
    sceculo,
    ut viderel
    nalum, per quem
    conditumestsce-
    culum
    (Luc. II, 25, 26).
    Et ille
    quidein
    infanlem
    vidil Yerbum Dei in carne: scd nondum
    docebat,
    nondum
    niagistri personam professuseral, qui jam
    apud
    Palrem
    Angelis magister
    erat. Simeon
    ergo
    vidit,
    sed infanlcra : J oannes aulem
    jam prcedi-
    cantem, jamdiscipulos cligentem.
    Ubi? Ad flumen
    J ordanis. Inde enim
    cospit magisterium
    Chrisli. Ibi
    Baplismus
    Clirisli commendalus est futurus :
    quia
    susceptus
    cst
    baptismus prceveniens,
    et viam
    parans,
    ct
    dicens,
    Parale viam
    Domino,
    reclas
    facile
    semilas
    cjus (Malih.
    m, 5). Baptizari
    enimvoluit Dominusa
    scrvo,
    ut viderent
    quid accipiunl qui baplizanlur
    a
    Domino. Indc
    ergococpit,
    uude mcrito
    propheliaprcc-
    cesserat:
    Dominabituramari
    usque
    ad
    mare,
    elaflmninc
    usque
    adlerminosorbisterrw
    (Psal. LXXI, 8).
    Ad
    ipsum
    flumen,
    unde
    coepit
    dominari
    Christus,
    vidil J oannes
    Clirislum, cognovit,
    lestimonium
    perhibuit. Magno
    se
    humiliavit,
    ut a
    magno
    exaltaretur humilis. Et se
    amicum
    sponsi
    dixit: et
    qualem
    amicum? forlassis
    ccqualem
    ?Absil:
    longe
    infra.
    Quanlumlonge?
    Aron
    sum
    dignus, ait,
    corrigiam
    calceamenli
    ejus
    solvere
    (Marc. i, 7).
    Iiic
    propheta,
    imo
    ampliusquampro-
    phela, prrenunliari
    meruit
    per propltelam.
    De illo
    namque
    dixit
    Isaias, quod
    hodie nobis lectum
    est,
    i Yox clamantis in
    deserto,
    Parate viam
    Domini,
    rcclas facilesemilas
    ejus. Qainisvalljs
    implehiuir,,e$
    omnis monsetcollis
    humiliabilur;
    et erunl
    lortuosa
    in
    dircctum,
    et
    aspera
    invias
    planas;
    et videbitom-
    nis caro salulare Dei.
    Exclama :
    Quid exclamabo?
    Omniscaro
    fenum,
    et omnisclarilas
    ejus
    ut flosfeni':
    fenum
    aruit,
    flosdecidit: VerbumautemDomini ma-
    net in celernum
    (Isai. XL, 3-8).
    Altendal Chariias
    veslra.J oannes
    interrogatusquisesset,
    ulrumChristus
    esset,
    ulrum
    Elias,
    utrum
    projihela,
    Non
    sum, inquit,
    Chrislus,
    necElias,nec prophela.
    Et
    illi, Quisergo
    es?
    Ego
    sumvox clamantis in deserto. Yocem se dixit.
    Ilabes J oannem vocem.
    Quid
    habes
    Christum,
    nisi
    Yerbum? Yox
    prcemittiiur,
    ut Yerbum
    postea
    intel-
    ligatur.
    Et
    qualc
    Verbum? Audi illud tibi clareoslen-
    dentem,
    i
    In
    principio,
    J
    inquit,
    erat Yerbum
    ,
    et
    Yerbum
    erat
    apud Deum,
    et Deuserat Yerbum: hoc
    erat in
    principio apud
    Deum. Omnia
    per ijisum
    facla
    sunt,
    et sine
    ipso
    factumest nihifj
    (J oan. i, 20, 21,
    1, 2, 5).
    Si
    omnia,
    cl J oannes.
    Quidmiramur,
    si Ver-
    bumfecilsibi vocem?
    Vide,
    vide
    utrumque
    ad
    flumcn,
    et vocemet Yerbum. Vox
    J oannes,
    VerbumChri-
    slus.
    5. Voccminter etverbuin
    quid
    discriminis.
    Quoc-
    ramus
    quid
    intersit inler voceni el vcrbum: al-
    lenti
    quceramus;
    non
    parva
    res
    est,
    nec
    parvam
    in-
    lcnlionem desiderat. Dabit
    Dominus,
    ut nec
    ego
    in
    explicando faliger,
    nec vos in audiendo. Ecce duo
    queedam,
    vox et verbum.
    Quid
    cst vox?
    quid
    est
    verbum?
    Quid?
    Audile
    quod
    in vobis
    ipsis appro-
    betis,
    ct vobis
    ipsis
    a
    vobismetipsis interrogali
    re-
    spondeatis. Verbum,
    si non habeat ralioneni
    signili-
    cantem,
    verbumnon dicitur. Yox
    aulcm,
    etsi tanium-
    modo
    sonet,
    et irrationabiliter
    perslrepal, lanquam
    sonus
    clamanlis,
    non
    loquenlis,
    voxdici
    potest,
    ver-
    bum dici non
    potest.
    Nescio
    quis ingemuit,
    voxest :
    ejulavit,
    voxest. Informis
    quidam
    sonus
    est, geslans
    vel inferens
    strepitum
    auribus sine
    aliqua
    ralionc in-
    lellectus. Yerbum
    autem,
    nisi
    aliquidsignificet,
    nisi
    aliudad aures
    ferat,
    aliud mcnti
    inferat,
    verbmn non
    dicilur. Sicul
    crgo
    dicebam
    ,
    si
    clamcs,
    voxest: si
    dicas, Homo,
    verbum
    est;
    si
    dicas, Pecus; si, Deus;
    si, Mundus,
    vel
    aliquid
    aliud. Hasenim omnes voces
    significantesdixi,
    non
    inanes,
    non sonantes et nihil
    docenles. Si
    ergo jam
    distinxistis inler vocemet ver-
    bum,
    audite
    quod
    miremini inhis
    dUobus,
    J oanneel
    Chrislo. Ycrbum valel
    plurimum
    e( sine voce: vox
    inaiiis est sine verbo. Reddamus radonem
    ,
    et
    quod
    proposuimus,
    si
    possumus, explicemus.
    Ecce voluisii
    aliquid
    dicere: hoe
    ipsumquod
    vis
    dicere, jam
    corde
    conceptumest;
    lenetur
    memoria, paratur voluniaic,
    vivit intellectu. El hoc
    ipsum quod
    vis
    dicere,
    nou
    est
    alicnjus linguoe.
    Res
    ipsa, qttam
    vis
    dicere, qure
    corde
    concepla
    est,
    non est
    alicujus linguce,
    ncc
    grcc-
    crc,
    nec
    lalinre,
    nec
    punicoe,
    nec
    hebrcece,
    nec
    cujus-
    quamgentis.
    Res est lantumcorde
    concepta, parala
    procedere. Ergo,
    ut
    dixi,
    res est
    qucedam,
    senteniia
    quredam,
    ratio corde
    concepta, parala procedere,
    ut
    insinuetur audienti. Sic
    igitur quomodo
    nota est ei
    jn
    cujus
    corde
    est,
    verbum
    est, jam
    nolumdicluro
    ',
    i
    codcx\-i si
    ers wf(Meiw Wi mde esd
    verbum
    1305
    SERMO
    CCLXXXVIII.
    1306
    nondumaudituro. Ecce
    ergo
    verbuni
    j'am
    formalum,
    jaminlegrum,
    manet incorde:
    qucerit
    procedere,
    ul
    dicatur audienli. Attendit ille
    qui
    concepit
    verbum
    (juod
    dicaf,
    et notumhabet verbum sibi in corde
    suo,
    altenditcui dicturusest.
    Loquar
    innomine
    Cliri-
    sti auribus eruditis in
    Ecclesia,
    et audeo etiamali-
    quidjamquod
    sit
    subtilius,
    insinuare non rudibus.
    Inlendat
    ergo
    Charitas vestra. Videteverbumcorde
    conceplum, quoerit procedere,
    ut dicatur:
    attendit
    cui dicatur. Invenit
    Groccum?grrecam
    vocem
    qurerit,
    quaprocedat
    ad Groecum.Invenit Lalinum
    ?lalinam
    vocem
    quocrit,quafirocedal
    adLalinum. Inveuit
    Pu-
    nicum?
    punicam
    vocem
    qucerit, qua procedat
    ad
    Punicum. Removedivcrsitatcmauditorum,
    el verbum
    illud, quod
    corde
    conceplumest,
    nec
    grrccum
    esf,
    nec latinum
    ,
    nec
    punkum,
    nec
    cujusquain
    linguce.
    Talemvocem
    quceritprocedcndi, qualis
    assistil au-
    ditor.
    Modo, fratrcs,
    ut
    aliquidproposilum
    sit
    (juod
    intelligalis,conccpi
    cordc ut dicam
    ,
    Deus. Iloc
    quod
    concepi corde, magntimaliquid
    cst. Noncnirn ducc
    syllabce
    sunt
    Deus;
    non enim vox ista brevis csl
    Deus. Deumvolodiccrc,
    inlondocui dicam. Latinus
    cst? Deumdico. Grrccusesl? QS6-J dico. Lalino dico
    Deum,
    Grcccodico Qs6-i.Intcr Dcumet eeovdislat
    sonus: litlercealircsunt
    hic,
    alirc sunl ibi : incorde
    autemmeo,
    in
    eoquotl
    volo
    dicere,
    in eo
    quod
    co-
    gito,
    nulla cst diversilas lillcrarum
    ,
    ntillus sonus
    varius
    syllabarum
    : hoccsl
    quod
    csl. Ut enuntiarctur
    Latino,
    aliavox adhibila
    esl;
    ut
    Grrcco,
    alia. Si Pu-
    nicocnuntiarc vellem,
    aliamadhiberem
    ;
    si
    llebrcco,
    aliam;
    si
    /Egypiio,
    aliam
    ;
    si
    Indo,
    aliam.
    Quam
    nitil-
    las vocesfaceret
    personarum
    mulationeverbumcor-
    dis
    ',
    sine ulla sui mutationevel varietate?
    Pergit
    ad Latinum voce latina
    ,
    ad Grcecum
    grceca
    ,
    ad
    Hebrccumhebrcca. Adaudienlem
    pervenit,
    necalo-
    quenle
    discedit.
    Numquid
    enim
    quod
    dicendoinalio
    facio, ego
    amillo? Sonus illo adhibitus medius in
    tc
    aliquid propagavit,
    a mc non
    cmigravil.
    Deuni
    jam ego cogitabam
    : tu nondum audieras vocem
    meam;
    liac
    audita, cccpisli
    et lu habere
    quod
    co-
    gilabam
    : sed
    cgo
    non
    pcrdidi quod
    habebam.
    Ergo
    in
    me, tanquam
    incardinc cordis
    mci, lanquam
    in
    secretario nienlis mere
    , prrecessil
    vcrbuni voccm
    nieani. Nondumsonuil voxin ore
    mco,
    et
    inestjam
    verbumcordi meo. Ut autemexeat ad le
    quod
    corde
    concepi,
    minisferiumvocis
    inquirit.
    4. Vocisministerio
    opusesl
    ul verbutninsintielnrmenti
    audiloris.
    Sipossim, adjuvante
    intentionevestrael ora-
    lionibus,
    dicerc
    quod volo, puto quia gaudcbit qui
    inlelliget
    :
    qui
    autemnon
    intcllig.ct, ignoscat
    homini
    laboranli,
    Deo
    sujvplicel
    miseranti. Etenimet
    quod
    loquor
    inde est. Indeunde
    loquor,
    inest cordi
    quod
    dicam: sed vocumministeria laborant ad aures ve-
    stras.
    Quidergo,
    fratres?
    quidergo
    ?Cerle
    intendistis,
    certe
    jamintelligiiis, quia
    verbumeral incorde
    meo,
    antequam
    sibi adhiberet
    vocem,in quaprocederel
    ad
    aures veslras. Puto
    quiainlelligant
    omnes homines:
    jam
    notumesl dicluro. .
    '
    ttm., fuccretpersonorummutafwnes verbumCOrdiSt
    quiaquod
    mihi
    accidil,
    hoc omni
    loquenii.
    Ecce
    jam
    scio
    quod
    volo
    diccre,
    corde
    leneo,
    ministeriumvocis
    inquiro ; antcquani
    sonet voxiu ore
    meo, jam
    tcnc-
    lur verbumin corde meo. Proecessit
    ergo
    vcrbuin
    vocem
    nieam,
    ct iu me
    prius
    est
    verbum, posterior
    vox: ad
    teaulem, nliulclligas,priorvcnil
    voxauri
    tuas,
    ulverbuminsinuciurinenlilure. Nosseenimnon
    J IOSSCS
    quod
    inmefueral
    antevocem,
    nisi intefuerit
    post
    vo-
    cem
    VErgo
    sivox
    J oannes,
    verbumChristus: anleJ oan-
    iiemChristus,sedapudDeum; posiJ oaiinemChrislus,
    scdapudnos.Magiutmsacrameiitum,fralres.!ntendiie,
    accipitemagniludincm
    rci ctiam
    atquc
    etiam. Delcctat
    cnimme intelleclus vester,
    et audaciorcmfacit ad
    vos, adjuvante
    illo
    queni prccdico,
    irtnlillus
    tantnni,
    homo
    qualiscumquc
    Verbuni Deum.
    Ipso ergoadju-
    vante,
    audacior fioad
    vos,
    et
    prcemissa
    isia infoniia-
    tione distinctionis vocisct
    verbi, qureconscqiiaiiiur
    insinuo. Pcrsonam
    gerebal
    J oannes vocis in sacra-
    mcnto : nam non
    ipse
    solus voxeral. Omniscniin
    homo annuntialor
    Verbi,
    vox Verbi cst.
    Quod
    cniin
    cst sonusoris nostri ad vcrbum
    quod
    incorde
    gesia-
    -
    mus,
    hocomnisanima
    piapr.cdicalrix
    ad illudVer-
    btundc
    quo
    diclumest : In
    principio
    eral
    Verbum,
    el
    Verbutneral
    apud
    Deiim,
    etDettscral Verbum: hoc
    eral in
    principio
    apud
    Deum
    (J oan.
    l, 1, 2). Quaula
    verba,
    imo
    quanias
    vocesfacit vcrbumcordc conrc-
    ptum
    !
    Quantospraidicalorcs
    fccit \Terbum
    apnd
    I'a-
    tremmanens! Misit
    Patriarclias,
    misil
    Prophelas ,
    inisil lot et tanlos
    jirrcnuiitialores
    suos. Ycrbumma-
    nens voces
    misit,
    et
    post
    multas
    prrcmissasvoccs,
    iinum
    ipsum
    Verbumvcnil
    tanquam
    invehiculosuo,
    in
    vocesna, incarnesua.
    Colligeergolanquam
    iu uiiiini
    omnesvoces,
    quoeprcecesseruntVerbum,
    eteas omnes
    constituc in
    pcrsona
    J oannis. Harumomniimi sacra-
    mcnium
    illegcslabai,
    harumomnitun
    persoiia
    sacralrt
    et
    myslica
    illeunuserai. Ideo
    propric
    diclusest
    vox,
    tanquam
    omniutn vocuni
    signaculumatquc myslc-
    rinm.
    5. Vocisininislerium
    minuilur,
    crescenle
    profcctu
    menlisad Verbum.
    Ergo
    attendile
    jamquo pertineal,
    ///Hi
    oporlct
    crescere,
    meaulemtniiiui.
    Allcndite,
    si
    possimeloqui;
    si non
    dicam, insinuare,
    scd sallem
    cogilare
    sufficiam,
    quo
    tnotlo,
    quaraiione, qua
    inieii-
    tionc, qua causa,
    sccundumdistinciioncm
    quani
    lo-
    cittus sum vocis ct
    verbi,
    dixcrit
    ijisa vox, ijsse
    J oannes,
    ltlum
    oporlet
    crescere,
    meaulcmininui
    (Id.
    III, 50).
    0
    magnum
    el mirabilcsacramenlum! Alicu-
    dile
    personam
    vocis,
    in
    quapersona
    cranlsacramenia
    omniumvocum,
    diccnleni de
    persona
    Verbi,
    Illum
    oportel
    cresccre,
    me aulemmiitui.
    Quarc?
    Alleudilc.
    Apostolus
    dicit,
    Ex
    parlc
    scimtis,
    el ex
    patieproplte-
    tamus;
    cumauteinvencril
    quodperfeclum
    csl, quod
    ev
    parte
    cstevacuabiiur
    (I
    Cor.
    xm, 9,10). Quid
    csl
    per-
    fectum?
    In
    principio
    eral
    Verbum,
    el Verbumcrat
    apud
    Deum,
    el Dcuserat Verbum.IIocest
    pcrfeclum. Quid
    est
    perfeclum
    ? Dicat et
    apostolus
    Paulus, Qui
    cum
    in
    forma
    Dci
    csset,
    non
    rapinam
    arbilralusestesse
    wqua-
    Ajiquot. im-t nisiin
    icfimt poii
    vocem,
    1307
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 1308
    lis Deo
    (Philipp.
    n,
    G).
    Hunc
    acqualem
    DeoPatri,
    hoe
    VcrbuniDei
    apudDeum, pcr quod
    factasunt
    omnia,
    videbimussiculi
    est,
    sed in fine. Nam
    nunc, quod
    evangelista
    J oannesdicit,
    c Dilectissimi,
    filii Dei su-
    mus,
    ct nondum
    apparuit quid
    erimus. Dilectissimi,
    scimus, quia
    cum
    apparueril,
    similesei
    crimus, quo-
    niamvidebimuseumsicuti esl J
    (I
    J oan.
    m, 2).
    Ilccc
    visionobis
    promitlitur,
    adliancvisionem
    erudimur,
    adhanc visionemcordamundamus. Beali
    enini,
    in
    quit,
    mundo
    corde,quoniatnipsi
    Deumvidebunt
    (Mallh.
    v,
    8).
    Ostendil carnem
    suam,
    ostcndit
    servis,
    sed
    formam
    servi; lanquampropriam
    voccm
    suam,
    intcr
    mullas
    voces, quas prccmisit, ipsam
    ciiamcarnem
    suamoslendit. Pater
    qurercbatur, qnasi jamipse
    sic-
    uti est vidcrelur :
    qui cequalis
    Palri
    Filius,
    informa
    servi scrvis
    loqucbatur.
    Domine,
    ait illi
    Philippus,
    oslendenobis
    Palrem,
    el
    sufficil
    nobis.Oinnis inten-
    lionis sttre finem
    qucercbal,
    hoc
    cst, profeclus
    sui
    tcrminum, quo
    cuin
    pervcnisscf,
    nihil
    ampliusjam
    rcquirercl.
    Oslende,inquil, nobisPatreni.elsufficil
    no-
    bis. Bcne,
    Philipjic, bene, opiimeinlelligisquod
    libi
    sulficitPalcr.
    Quid
    csl
    sufficil
    ?Niliil tiltra
    quccrcs
    :
    implebii lc,
    satiabit
    le, perficietlc,
    Sedvideneforte
    sufficiallibi ef istc
    qucni
    audis. Solus
    sufficit,
    ancum
    Patrc? Scd
    quomodosolus, qtiandonunquam
    disce-
    dit aPalrc?
    ErgorcspondeatPhilippo
    volenti videre:
    Tanto
    tcmpore
    vobiscum
    sum,
    cl non
    cognovislis
    me?
    Phiiippe, qui
    vidh
    me,
    vidil el Palrcm
    (J oan. xiv, 8,
    9). Quidcsl, Phitippe, qui
    viclit
    me,
    viditet
    Patrem;
    nisi,
    Tu menon
    vidisti,
    idco
    quccris
    Pafrem? Plii-
    lippe, qtti
    me
    vidil,
    vidil el Pairein. Tu autemvides
    n:e,
    et nouvidesme. Nonvidcsenimme
    qui
    feci fe
    ;
    scd
    vidcsquod
    lactussum
    propter
    lc.
    Quime, inquit,
    vidil,
    viciiletPatretn.
    Undc,
    nisi
    quia
    in
    forma
    Deinon
    rapinam
    arbiiralus csl csse
    wqualis
    Dco?
    Quidergo
    Piiilippus
    videbal?
    Quodsenietipsuin
    exinankil
    forinam
    scrvi
    aciipiens,
    in simililudinemhominum
    fnclus,
    cl
    habiiuinvcnliisul homo
    (Philipp. n, G,
    7).
    Hocvidc-
    bat
    Philippiis,
    formam
    servi,
    libcr fulurusadforniam
    Dei.
    Ergo
    omnitimvocuni
    pcrsona J oanncs,
    Vcrbi
    persoua
    Chrislus. Omnesvoccsneccssccsl minuan-
    lur, qtiaudo
    ad Chrislum videiidum
    proficimus.
    Qnanio
    cnini
    proficis
    advidcndam
    sapicntiam,
    lanto
    niinnslibi vox cst ncccssaria. Voxin
    Projihelis,
    vox
    in
    Aposlolis,
    vox
    inPsalniis,
    voxin
    Evangclio.
    Ycniat
    illud,
    In
    principio
    erctl
    Verbum,
    el Verbumeral
    aptid
    Dottn,
    el Dettserat Verbum.Cumeuinviderimussic-
    tili
    esi, liumquid
    ibi recilabiliir
    Evangclium
    ? Ntnn-
    quidprophctias
    audituri sumus?
    NumquidEpisfolas
    Apostolorum
    lecluri simius?
    Qunrc?Quia
    dcficiunl
    voccs,
    crcsccnte verbo:
    quia
    Ilium
    oporlet crescere,
    meatilcmrninui. Et Ycrbuni
    quidcin pcr
    se
    ipsuin
    nec
    crescii,
    nccdeficitinsc. Innobi.satitcmcrcscere
    diciliir,
    ciun
    profkicndo
    in illumcrescimus: sicul
    crescit inoculis
    iux,
    cumacieconvalescentevidelur
    amplius, qticc
    acie
    langueulc
    minus
    ulique
    videbalur.
    El minor eral oculis
    a^gris,major
    est oculis sanis:
    cum
    ipsa per
    se
    ijisam
    nec anie imminuta
    sil,
    nec
    poslmodum
    crcveril. Mlnuitur
    ergo
    ininislcriuni vo-
    cis,
    cuin fit mentis
    profecluS
    ad Yerbum. Ita
    oporlet
    Christum
    crescere,
    J oannemautemiiiinui.
    Hoccorum
    indicant
    passiones.
    NamJ oannesminutus
    est,
    ccesus
    capile;
    Christusexaltatus
    est,
    crevil
    tanquam(a)
    in
    cruce. Hoceorumindicanl natales dies. NamaNa-
    tali J oarmis
    incipiunl
    dierum
    delrimenla;
    a Christi
    autem,
    renovanrur
    augmenta.
    SERMOCCLXXXIX
    *
    (b).
    InKalaliJ oannis
    Baptistce,
    m.
    1. J oannes non sinecausa tammirabiliter natus
    el lam
    magnus.
    Causa hodicrncecelebris
    congrega-
    tionis
    noslrcc,
    Natalc cst J oannis
    Baplislce, cujus
    mirabilem
    conceptum
    et
    parlum,
    cum
    Evangeliura
    legeretur ,
    audivimus.
    Magnummyslerium,
    fralres
    mci : mater J oannis et stcrilis cral et
    anus,
    pater
    senex; prorsus
    in
    ulroqttedcsperataposterilas.
    Sed
    quia
    Deo
    impossibile
    nihil
    csl, jiromissus
    est filius
    noncredenli. Yoxablataest
    palri,
    cui defttitfides:
    jam
    enimfuerat
    scriptum,' Credidi, proplerquod
    lo-
    cutussum
    (Psal. cxv, 10).
    Non
    credidil,
    cl nonlocu-
    (usest. Intereaeiiam
    virgoconcepil,
    et hocsublime
    miraculum
    Iongcqueprrestanlius. Coneipit
    slerilis
    prccconem, virgo judicem.
    J oannes de masculo et
    femina
    ,
    Christusdesola femina.
    Comparandus
    esl
    lorteJ oannesChristo?Absit. Nontamenfrustralan-
    tus tantum
    prceces,sit.
    Si
    cnim, polestatem
    conatui
    mco
    ipsodignantealquedonanle
    DominoDeo
    noslro,
    poluerocxplicarequod
    sentio,
    nec meavilitasdese-
    relur ,
    nec
    exspeclatio
    vestra fraudabitur. Si auletn
    niinus
    poluerocxplicarequodsenlio,supplebit
    incor-
    dibusvestris DominusDeus
    noster, quod
    mihi forte
    pro
    infirmitate mea subtraxeril. Hoc ideo
    prcelo-
    cutusstim, quoniamquid
    velim
    dicere,
    ego
    scio,
    vosncscitis; et
    qucc
    sit difficuffasin
    exponendoego
    jam
    scnlio. Commendandumaulemcral vobis
    ,
    ut in
    ipsa
    inicntionevcstra
    possitis
    orare
    pro
    nobis.
    2. J oannes homo
    tanlum,
    CbrislusDeusel homo.
    Ilominem
    concepit
    Elisabeth,
    hominemMaria: Eli-
    sabcthmatcr
    J oannis,
    Mariamatcr Christi : sedEli-
    sabeth soltim
    liomincm,
    MariaDeumct hominem.
    Mirares
    csl, quomodo poluerit coneipere
    crealura
    Crealorem.
    Quid
    esl
    ergoiiuelligendum,
    fratres
    mei,
    nisi
    quia ipsc
    silii fecit carnemdesola
    malre, qui
    fecil
    primum
    homincmsine
    palre
    et malre? Primus
    illenosler casus
    fuit, qttando
    femina
    per quam
    mor-
    tui
    sumus,
    in corde
    concepit
    venena
    serpeniis.
    Per-
    suasit enim
    scrpens pcccatum,
    et admissusest male
    suadens. Si
    primus
    noster casus
    fuit,
    cumfemina
    concepit
    corde venena
    serpentis;
    non mirandum
    quod
    salus noslra facta
    est,
    cum femina
    concepit
    in ulero carnem
    Omnipolcntis. Uterque
    cecideral
    sexus, uterque
    fuerat
    reparandus.
    Per niulieremirr
    interilummissi
    eramus, per
    liHiliereinnobisreddila
    esl salus.
    5. J oanneslamexcellens
    Iwmo,
    ut Chrislus
    putarc-
    lur. J oannisdese
    ipso
    acdeChristolesiinmriwtA.
    Quid
    *
    Correctusadd. cl. rm. l. et ad
    Vign.
    (a) Forte,
    exstinctus.
    (b)Alias,
    5inter Vignerianos.
    1509
    SERMOCCLXXXIX.
    1510
    sibi
    ergo
    vult J oannes? Unde
    interpositus
    ? unde
    prccmissus?
    Dicamsi
    poluero.
    Dominusnoster J esus
    Christus deJ oaiine dixit: In natis mulierumnento
    exsurrexit
    major
    J oaiine Baplista(Malth.
    xi, 11).
    Si
    comparclur
    hominibus
    J oannes,
    onmes
    superat
    ille
    hoino,
    noii eumvincit nisi Deushomo. J oannes
    prce-
    missusest anle Dominura. Tanla in illo excellentia
    crat,
    lanta
    gratia,
    ut
    ipseputatus
    sil Chrislus. Chri-
    stumenim
    exspcctabanl
    J udcei; quia
    et in
    ipsis
    Pro-
    jihetis, quos
    el
    ipsi legerunt, prcenuntiatus
    esl Chri-
    stus.
    Exsjieclabant
    absenlem,
    occiderunl
    iircesentem:
    cum
    pulanl
    nonesse
    ijisum,
    defecerunt
    ipsi,
    et man-
    sit
    ipse.
    Nontamen omnesdefecerunt,
    et deJ udccis
    inulli credidcrunt.
    Ergo quia
    Christus
    exspeclabalur;
    videie
    gloriam
    J oannis ; cumenimin illo advcrtere-
    lur tanla
    gralia ,
    cum
    baplizaret
    in
    pcenitenlia
    ,
    et
    pararcl
    viamDominovelut
    prremissus
    mclator,
    mi-
    serunt ad illum
    J udcci,
    el
    dixcrunt, Quis
    eslu? Num-
    quid
    lu
    Etias,
    aul
    prophela?
    aut lu esChrislus? Non
    sum
    , inquit,
    Chrktus,
    nec
    Etias,
    nec
    prophela.
    Et
    tu,
    iiiqiiitmt, quis
    es?
    Ego
    sum, inquit,
    voxclamantisin
    eremo
    (J oan. i, 21-23).
    J oannes
    respondil
    J udceis
    qurerentibusquiscsset,
    ct
    jampularo incipicnlibus
    quodipse
    esset Christus, Ecjo
    voxclamanlisincremo.
    Audislis,
    si inlenti
    fuislis,
    lcclionem
    propheiicam,
    quceprimo
    recifata est. Ibi
    seriptum
    est : Voxcla-
    mantis in
    eremo,
    Parate viam
    Domino,
    rectas facife
    semilas
    cjus.
    Omnisvallis
    implebitur,
    et omnismons
    cl collis humiiiabilur
    ,
    ct erunl tortuosa in
    dirccla,
    ef
    aspcra
    invias
    planas;
    ctvidebit omnis caro salu-
    larc Dei. i Dcindc dixit Dominus
    per Propbclam:
    Exclamci;
    et
    dixi, Quid
    exclamabo? El Dominusibi
    apudProjihelam
    : Omniscaro
    fcnum,
    et oinnisclari-
    las carnisut
    flos feni
    :
    fenumaruil,
    el
    flos decidil;
    Vesbumautem Domini manet in wlernum
    (Isai,
    xi.,
    5
    8).
    J oanncs
    dixit, Ego
    voxclamanlisin
    eretno,
    Pa-
    raleviamDomino: hoc esl
    dicere,
    Deme
    prrcdicUun
    csl a
    Prophela quod ego
    futurus cram clamans in
    eremo. Ad J oannem
    crgo pertinct dicere,
    OMIIIS
    caro
    fenum,
    et omnisclarilas carnisul
    flosfeni
    :
    fenum
    aruil,
    et
    flosdecidil;
    VerbumaulemDomini manelin
    Klernum.
    Yerbum
    concipilur
    in utero
    virginis;
    cla-
    nial in eremo vox Yerbum. Yox si verbumnon
    sit,
    strepitus
    cst aurium
    forle;
    nam nec hoc forte dici
    posset.
    Omneverbum
    vox-,
    non omnisvoxverbum.
    Si homoore
    patente
    clamet
    quantumpotcsi,
    vox
    esi,
    verbum non est.
    Qucc
    est aiilcm vox
    qttco
    dicilur
    verbum? Ubi
    intelligitur aliquid,
    vox
    significans
    ver-
    bumesl. Sedeccenecdtim
    sonat,
    dicere volo
    aliquid,
    jam
    verbumest incordc meo. Yerbumcst in
    corde,
    et nondum vox in ore. Potest
    ergo
    esse verbum
    sine
    voce,
    et
    potest
    essevoxsineverbo. Addcvocem
    vcrbo
    , procedit
    innotiliamverbum.
    Qtiitl
    ergo
    Chri-
    slus ad Mariam? Vcrbum occullum. Prremissa cst
    vox ut
    prceeedcret
    Yerbum.
    Quid
    est J oanues? Vox
    clamanlisineremo.
    Quid
    est Chrisltis? In
    principio
    erat Vcrbum
    (J oan.
    l, 1). Quid
    tuvox?
    quid
    tuhonio?
    Omniscaro
    fenum,
    el omnis clarilas Iwmiiiisul
    flos
    feni: fetmmaruit,
    el
    flos
    decidil:
    VerbumautemDo*
    mini manel inwternum. Tenc
    [le
    ad
    Yerbum; pro
    le
    enim
    susccpil
    fenumVerbum. Incarnatum Yerbutn
    Christus. Scd omniscaro
    fenum,
    et
    omnishonorcar-
    nis ut
    flos feni
    : contemnamus
    prccsenlia, speremus
    fulura. Omnisvallis
    implebitur,
    omnishumilitas exal-
    tabitur : et omnis
    mons,
    etcoilis
    humiliabilur,
    oinnis
    superbia dejicielur. Deponemonles, implevallcs,
    et
    faclaest
    campi cequalilas.
    Damilii divites et honora-
    tos dc (lore
    feni; ipsi audiant,
    Deus
    superbisresistit,
    humilibiisautemdat
    gratiam(J acobi iv, G).
    Damihi
    pauperes desperatos,
    consciosinfirmilatis
    suce;
    non
    desperent,
    credant in eum
    qui venitpropter
    omnes.
    Illi
    erigantur,
    illi
    premantur.
    Venlurus ille
    campum
    invenial,
    non
    lapidemubipedem
    offendat. Ideo enim
    dicebal
    ipse
    J oannes
    ,
    Parale viam
    Domino;
    non
    mihi,
    sed Domino
    ;
    a
    quo
    missus sum
    ,
    non
    quod
    ego
    sum.
    s 4. J oannes nominis Chrisli
    superbamusurpationem
    cavet. Sed dicunt
    J udcei, Numquid
    lu es Chrislus?
    Iste si non cssct va-llis
    implenda,
    sedmons humilian-
    clus
    ,
    invenerat occasioncm
    decipicndi.
    Illi enimau-
    dire ab co volcbant
    quod
    credcrcnl. Tantumenim
    mirabantur
    cjus gratiam,
    ut
    quoddicercl,
    sinedubio
    credcrent. Ecce iuvenerat occasioncm
    decipiendi ge-
    neris lnimani : si
    diccret, Ego
    sum
    Christus,
    crede-
    rent illi. Si
    jaclarel
    se
    per
    nomen
    alienum, perderet
    lncritum
    propritim.
    Si
    jactaret
    se
    quasi Chrislus,
    nonne
    ip.-:c
    sibi
    rcsponderel, Quid
    te cxtollis? Omnis
    caro
    feiiuin,
    cl clarilas
    ejus
    ul
    flosfeni
    :
    fenumaruit,
    fl.os
    dccidil.
    fnlciligc quid
    inanct in xterrium : Ver-
    bumauiem Domini incuielin mlernum.
    Agnovit
    se :
    mciilo Dominus luccrnam cum dixit. Dominusdc
    J oan;'.oliocait : Ille erai liicernaardens el
    liicens,
    el
    vosvoluislisc.rsullarec;dhoruni inluinine
    ejus (J oan.
    v, 35).
    J :iamiesaulem
    cvangclisia quid
    dc illodicit?
    Fuil hotnomissusa Deo
    ,
    cui notnenerat J oannes: hic
    vcnit in
    leslimonimn,
    ui lestimonium
    pcrhiberel
    clelu-
    mine;
    non eral itle lumen.
    Quis?
    J oannes
    Baplista.
    Quis
    hoc dicil? J oanucs
    Evangelisla
    : Non eral ille
    lutnen,
    sedul lesliiiwnium
    .perhiberel
    cle
    lumine. Tu
    dicis,
    Nott ercilillelumen: de
    quo
    dicit
    ipsumIumcn,
    lile crat lucernaarclcnset tucens. Scd
    novi, inquit,
    qualc
    lumcn
    dicam;
    novi in
    cujus
    ltiminis
    comjiara-
    lionc noii cst liiccnia kinicn. Audi
    quid scquitttr:
    Ercti Imnenventtn
    qtiocl
    illuininal oinnemhominem
    veuientemitt hunc mundum
    (J oan. i,
    G-9).
    J oannes
    noii omnem illuininal
    hoiuincni,
    Clirisfus onincm
    licmincm. Et
    J oamiesaguovilsc luccrnam,
    ne vento
    superbicccxslinguereiiir.
    Luccrna ct
    accendi,
    et cx-
    stingui polest.
    Verbum Dci
    exstingui
    non
    polest,
    lucerna
    sempcr potc.st.
    S. J oannes
    prmcursor
    maximus
    homo,
    ul Chrislus
    aijnoscalurplusquam
    hoino. Misstiscst
    ergosumnius,
    homo, qui pcrhibcret
    tcstimoniumei
    qui jdus
    esset
    quam
    hoino.
    Quando
    eniui
    illc, quo
    nemo
    major
    ex-
    surrexil innatis mulicnim
    , dicit,
    Arosum
    ecjo
    Chri-
    stus,
    ct humiliat se Chrislo
    ,
    aliijttidplus
    hominein-
    lelligcndus
    cst. Namsi
    qurcris
    summum
    Iiomuiera
    J oannem, plus
    liomineChrisluscsl: sic
    intelligeprat^
    1511 S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1513
    cursorem,
    ut
    quoerasjudicem;
    sic audi
    proeconem,
    ut tiraeas
    judicem.
    Missus
    esl, proedixit
    venlurum.
    Et
    quale
    lesiimoniumJ oannes
    perhibet
    Chrislo?
    Quale
    au-
    di :
    Cujus
    nonsum
    digituscorrigiam
    calceamenlisolvere
    (
    J oan
    1,
    27
    ). Intellexisti,
    homo, quidageres?
    Omnis
    qui
    se
    humilial,
    exallabilttr
    (Luc.
    xiv,
    11).
    Quidigi-
    lurdeClirisfo? Nosomnesde
    plenitudineejusacccpimus
    (J oan. t, 1G).Quid
    esl, Arosotnnes?
    ErgoPalriarchrc,
    et
    Prophclrc
    ct
    Apnstolisancfi,
    vel anteincarnationem
    prrcmissi,
    vel ab incarnato
    missi,
    omncsnosde
    pleni-
    ludine
    cjusacccpimus.
    Nosvasa
    sumtis,
    illefonscst.
    Ergo
    si iiitellcxiiiius
    niysterium,
    Iralres
    mei,
    J oannes
    homo
    est,
    Chrisliis Deus est: humilietur
    homo,
    et
    exaltctur Deus. Ut humilielur
    liomo,
    eodienatus cst
    J oaunes,
    quo
    dies
    iucipiuni
    decrcscere. Ut exaliemr
    Deus,
    codie natus est
    Chrisliis, quo
    dics
    iiicipiunl
    cresccre.
    Magnum
    sacratiientuni. Ideo celebramus
    Nalalcm
    J oannis,
    sieul
    Chrisli, quoniamipsa
    uaiivilas
    jilena
    esl
    mystcrio. Qnomysicrio?
    Altifudiiiisnosirrc.
    In
    homine
    niiiiuaimir,
    in Dco crcscamus. In nobis
    liumiliemur,
    ut inillocxalicinur.
    Imjilciimi
    est
    pas-
    sionibus amborum
    btijus
    lanlierei sacrainenlum. Ul
    niinuerefur
    homo, caiuii perdidit
    J oauncs : ul exalia-
    retur
    Deus,
    Chrislus
    lignosuspensus
    est. Adlioemis-
    sus esl
    J oanncs,
    ul cum
    iinilcmiir,
    et adYcrbumnos
    tcncamus.
    Qiiaiitiiiiiciiiuqiic
    se
    jactel
    huniana
    supcr-
    bia, de
    qtiavis
    cxccllculia
    sanclitalis, quis
    crit
    quod
    J oannes?
    Quisquis
    es
    qui
    tc
    inngiuunpntas
    uoneiis
    qtiod
    J oanncs. Nonduni natus
    eral,
    el.
    jam
    nascilurum
    Domiiinmcxsiillansiu utcro
    prrcnuntiabaf. Quid
    cx-
    cellenliusislasanclilaie? Imiiare : audi
    quid
    dical de
    Chrislo. Nosde
    pleniludinecjusaccepimus.
    Lticcrnain
    noctc forilcmtibi
    ostendit,
    inde cl
    ipse
    bibit : Aros
    enim, inquit,
    de
    plciiilndineejns
    oinnes
    accepiinus.
    Nos
    omues: illc
    fons,
    nos vasa: illc
    dies,
    uos luccrnoe.
    Magna
    infirmilas hominum:
    per
    luccrnam
    qtircrt-
    tur dics.
    G. Aro. J oannes
    solits,
    scdel
    Aposloli
    tuceriiw.Ctin-
    delabrum
    lucernm,
    crux Chrisii. Sedct
    Apostoli,
    fra-
    tres
    mei,
    lncerncesnnl dici. Nolite
    pnfarequia
    J oannes
    soluses( Iuccrna
    ,
    c( Aiostoli nonsuiit. Ait illis Do-
    niinus : Voscslislitxmttitdi. I-.tii"
    |
    uuirent
    quia
    lalis
    lux
    cranl, (jualis
    diclu; csl lux
    ,
    de
    quo
    dicluni
    esl,
    Eral lunten
    vcrum,
    qiwcl
    illumiiialomnetnhoininemvc-
    ttienleminlittnc
    miindum; coniinuo docuil illosveram
    ipsam
    lucem. Cum
    dixissel,
    I'oseslislux
    tnundi;
    ad-
    junxil,
    ti
    ait,
    Ncmoacccttdil
    tuccrnam
    ,
    cl
    ponit
    eam
    stibmoclio.
    Quod
    vosdixi
    lnceni, liicciiiamvos dixi :
    noliie cxsuliarc in
    superbia vcsira,
    ne fiammulaex-
    stinguaiiir.
    Nonvos
    jiono
    submodio: scd
    ullucealis,
    incandelabro crilis.
    Quod
    cst
    candelabrumIiic.crnre?
    Au.litc candelabriini : csloie
    luccrnrc,
    ct
    habebitis
    candelabrum. CruxChrisli csl
    magnuincandelabrum.
    Qui
    vull
    lucerc,
    noncrubcscai de
    ligncocandelabro.
    Audi, ut
    intelligasquia
    cmdelabrumcrux Chrisli est.
    Nemoaccendil
    luccnmm,
    el
    punit
    camsub
    moclio,
    sed
    supercaitdctitbruin,
    ul tuceal omuibus
    qui
    in
    domosuul.
    Sic luceal lumenvcstrttmcoratn
    Iwminibus,
    ul
    videanl
    bona
    factavestra,
    el
    glorificenl
    ;
    non gifcullu ouccris
    glorilicari, quceris exsiingui
    :
    gtorificenl
    Palremve-
    slrum
    qui
    est in crnlis
    (Mallh. v,
    14
    -16).
    Per bona
    opcra
    vcslra
    glorificcnt
    Palremveslrum. Ut lueernoc
    esse
    possiiis,
    accendcre vosnon
    potuislis, ponerevos
    supra
    candelabrumnon
    poluislis
    : ille
    glorificelur, qtti
    vobis hoc
    prccslitit.
    Attdi
    ergo
    Paulum
    Aposlolmn,
    audi lucernam in candelabro cxsultantem. Mihi au-
    tem
    ,
    ait
    (clamanl qui
    noverunl
    quidsequitur),
    Milti
    aulem:
    quid
    libi aulem? Absit
    gloriari
    nisi in cruce
    Domini nostri J esu Cltristi. In candelabro
    glorior
    : si
    secandclabriini
    sublrahal,
    catlo. Absil
    gloriari
    nisi in
    cruccDomininoslri J csu
    Chrisli, pcr qiiem
    mihi mundus
    crucifixttsesl,
    el
    ego
    mundo
    (Galal. vr, 14). Laudastls,
    el favislis.
    Crucifigalur
    vobis
    inundus,
    crucifigimini
    mundo.
    Quid
    esl lioc? Felieilalemnon
    quccralis
    de
    muiido : abstinefc vos a fclicitatemundi. Blanditur
    mundus,
    caveatur
    corruptor
    : minatur nuindus
    ,
    non
    linicalur
    oppugnator.
    Si bonaniundi nonte
    corrupc-
    rinf,
    si mala mundi nonte
    corrupcrinl,
    crucifixusest
    tibi
    niundus,
    crucifixus cs mtindo. Gloriare incan-
    dclabro:
    scrva, lueerna,
    incandelabro
    scmper
    htimi-
    litalem,
    ul leneas
    sjilendorcm
    :
    observa,
    ne
    superbia
    exslinguaris.
    Conserva
    qttod
    factus
    es,
    ul de factore
    glorieris. Quid
    enini
    eras,
    homo? Omnis
    homo,
    alten-
    de
    quid
    nalus cs : clsi nobilisiiatus
    es,
    nudusnattis
    es.
    Quid
    cst nobiliias? Nativilas
    paupevis
    el divitis
    a:qualis
    csl nuditas. An forte
    quia
    nobilis natus
    es,
    quantum
    visvivis?
    Quandonescisli,
    inlrasti :
    quando
    noii
    vis,
    exis. Postremo
    scpulcra inspiciaiUur,
    el ossa
    divitum
    agnoscantur.
    SERMOCCXC
    *
    ().
    inxalali J oaunis
    Baptistce,
    iv.
    CAPUT PRIMUM.

    i. TeslimoniumJ oamris de
    Christo,
    el ChristicleJ oanne. Sanctus J oannes
    ',
    non
    Evangelisla,
    sed
    BapiisSa,
    missus cs( anle faciem
    Chrisli
    prcrpararc
    vias
    ejus.
    TcstimoniumChrisli de
    J oannc
    esl,
    In nalismnlievumnonsurrexit
    major
    J oan-
    nc
    Dctpiisla(Matth. xi, II).
    Tcstimoniuni
    J oannis de
    Chrislo
    csl, Qui
    venil
    posl me, major
    mc
    csl, cujus
    non
    sum
    dignuscorrigiam
    catceainenlisolvere
    (J oan. i, 27).
    Utrumque
    testimonium
    considcremus,
    quodperhibuit
    Domintis
    servo,
    el
    quod perliibuit
    servus Domino.
    Quod
    est tesfinioniumDomini deservo? In nalismu-
    licrumnon surrexil
    ntajor
    J oanne
    Bapiisla. Quod
    est
    tcslimoiiium servi de Domino?
    Qui
    venit
    post tne,
    major
    mecst. Si
    ergo
    innatis mulierumnonsurrcxit
    major
    J oanne
    Baplisla; qui major
    illo
    cst, quid
    est?
    J oannes
    magnus homo,
    sed homo: ChristusJ oanne
    major, quia
    Deuset homo. Ambo inirabilifer
    nati,
    prceco
    et
    J udex,
    Iuccrnaet
    dies,
    vox et
    Verbum,
    ser-
    vusel Domimis.Dcstcrili
    servus,
    de
    virgine
    Dominus.
    Ipse
    Doininusfccitsibi servuminulero
    sterili,
    desene
    palre,
    et dc aniculamatre: el idem
    ipse
    Dominusfc-
    cit sibi carnemin utero
    virginis,
    sine liomine
    paire,
    1
    r.xordiumcredimusdecuiialum: et ceiie nonnullisin
    niaiiuscrijilis
    post
    tituiuin
    [rteiniltitur,
    cujus
    hodiecelebra-
    musnctlcdemdkm
    prmcursoris
    Domini.
    *
    castigalus
    adtrescl. ad
    gr.
    r. rm.t, etadAm,Ef.Par,
    l-ov.
    (fl)AJ ias,U hucr womilias0
    i
    ISIO
    SERMOCCXC. 1314
    qui
    fccit
    primum
    hominemsine
    patrc
    et matre. Ncmo
    surrexitinnatisniulicrum
    major
    J oanne
    Baptista.
    Tam
    magnus
    visuscsl
    J oannes,
    ut anonnullisctiamChri-
    stus
    putarctur.
    Necin
    superbia
    suaalienumest secu-
    luserrorem,
    nccatisusest
    diccre,
    Sum
    quodpuiaiis:
    sed, quod
    bonumcrat
    ei,
    sc
    agnovil,
    ul ad
    pcdes
    Do-
    mini,
    ci ad
    corrigiam
    calccamcnliscrvus
    humiliarcliir,
    nevcnto
    superbicc
    lucerna
    cxslinguerctur.
    CAPUTH.

    2. NalalisChristi etJ oannis curcclc


    brelur,
    non aliorum.
    Deniqueqtiia
    in
    magno
    saera-
    mento nalus esl J oannes,
    ipsitis
    solius
    justi'
    nalalcm
    diemceiebral Ecclesia. Et NalaiisDomini
    cclebratur,
    sed
    tanqiiam
    Doniini.Dalemilii aliumscrvum
    prrclcr
    J oanneminlcr Patriarchas.
    inlcr
    Prophctas,
    inter
    Aposiolos,cujus
    nalalemdiemcelebrel EeclesiaChri-
    sti. Passionumdicmservis
    plurimis
    cclebramtis: na-
    livilaiis diem nemini,
    nisi J oanni. Attdistis
    quando
    Evangcliumfegebaiur, qui
    ordofuerit amborurnna-
    scentium, prcecursoris
    ct
    Dominaloris,
    el
    quodpaulo
    ante
    dixi, procconis
    et
    J udicis,
    vociset Verbi.
    Angclus
    Cabrici nuntiat
    J oannem,
    idem
    ipseangelus
    Gabriel
    nuniiat DominumJ esumChrislum. Procccdit
    ille,
    sc-
    quilur
    ille : ille
    proecedit
    obsequendo, sequitur
    illc
    regcndo
    2.
    Sequitur
    enim
    nascendo,
    antecedit
    regcn-
    do :
    quia
    et
    ipsum
    J oannem crcavil
    Christus, posl
    quem
    crcaluscst
    Christus,
    etcrealor et
    crcatus;
    crea-
    lor anle
    mairem,
    crealor
    matris,
    creatus inmatre. Et
    quid
    dicam,
    creator ante malrem? AnleAbraham
    ego
    sum,ipsc
    dixit, Evangcliumloquitur(J omi.
    YIII,58):
    audilc,
    vel
    lcgile.
    Sed
    parumest,
    anleAbrahamcrca-
    tor : antc Adam
    creator,
    anteccelumet terramcrca-
    for,
    anlo oinnes
    Angelos univcrsamque
    crealuram
    spirluialcm,
    Thronos, Dominationes, Principatus
    et
    PotestatfiS,
    snl.e
    oniniacrcator.
    Quia
    in
    principio,
    non
    cst factumVcrbuin,
    sederai I
    crimm,
    ei Verbumersa
    apud
    Deum,
    ctDeuseral Verbum: Iwceral in
    principio
    Rpud
    Deum.Omnia
    peripsumfacla
    sunl
    (J oan. i, 1-5).
    Si
    omnia,
    visibiliael invisibilia
    ,
    cceltimcl
    lerra,
    ct
    virgo
    Maria:
    quia
    et
    virgo
    Mariade
    lerra,
    et Christus
    factor lerroefaclusest de
    lerra, quia
    verilasdeterra
    orlaest
    (Psal.
    LXXXIV, 12).
    CAPUTIII.

    3. J oanncsideolanlus
    homo,
    ui Chri-
    stose
    humilians,
    eum
    plusquam
    Iwminemesseoslen-
    dat. Brevilcr
    crgo
    commendoCharitati veslrre ma-
    gnum
    sacramenlurn.
    Quoniam
    mulli fuluri
    cranl, qui
    pufarent
    Christumnon esse nisi
    hominem,
    nihil csse
    amplius quam
    hominem: ideo
    magnus homo, quo
    major
    in hominibus non
    fuit, pcrhibuit
    ci lesiimo-
    nium J oannes, subditus, inclinatus,
    humiliatus. In
    quantum
    se humilem
    reddidisset,
    si solvcre corri-
    giam
    calceamenti
    ejus, dignum
    seesse dixisset?At-
    tendilein
    magno
    sacramento
    3
    corrigiam
    calceamenli.
    Quanlum
    humilis
    exsliJ ,isset,
    et si seJ oannes dixis-
    set
    dignum?Quidfecit,
    dicendosc
    indignum
    '*?Pro-
    1
    sieMSS. Editi
    vero,jusle.
    2
    Hoclocotres
    manuseripli, regnando;
    sedomnes
    infra,
    regendo
    3Siclres Mss.Aliiautomcum
    ediiis,
    in
    maqno
    chrislo.
    4
    SicmelioresMss. Alii
    vero,r/;(i
    sc
    fecildicendoiitdiqivtm.
    AtLov.iauoddicendofensselscindi<jiimn.
    pterca
    nolalus cst dics nativitaiis
    ejus,
    ct celcbratioiii
    Ecclesioecommendalus.
    CAPUT IV.4. ZachariwctMariweadem
    fere
    ver-
    ba,
    noneademincrcdulilas.Verum
    inlercstplurimum,
    nonsoliini in
    malribus, quod
    illa
    virgo,
    illamulicr
    fucrit
    sterilis;
    ill.i de
    Spirilu
    sanclo
    paricns
    Filium
    Dei Dominumiiostrum

    illadeviro suo sene


    pariens
    prrocursorcm
    Domini. El illudallendile. Noncredi-
    dit Zacharias.
    Quomodo
    non credidit?
    Quccsivit
    ab
    angcloper quid coguoscerct quodpromiltebat, quo-
    niam
    ipse
    crat
    scncx,
    ct ttxor
    cjus proccsscral
    indie-
    bns suis. Et dixil illi
    angclus
    : Eccecris
    lacens,
    elnon
    polerisloqtii usque
    iudiem
    quo
    hmc
    fiaitl, propterquod
    noncreclidisliverbismeis
    ,
    qitw. itnptebiintnr
    in
    lemporc
    stio. Idein
    ijiscangclus
    veuitad
    Mariam,
    nuntialChri-
    slumnascituiiime.xca in
    carnc,
    ct Marialalc
    aliquid
    dicit. Ille enimdixit : Pcr
    quiclcognoscam
    hoc?
    Ego
    cnimsttm
    sencx,
    el nxor mca
    processil
    in diebussuis.
    Et dicilur ei : Ecce cris lacens: el nou
    poleris loqui
    usque
    inclictn
    quo
    hmc
    implcbuntur, proplerquod
    non
    credidistivci-bismeis. Et
    accepitsupplicium
    lacilurni-
    falis,
    merito infidclilaiis.
    Quid
    dixeral
    prophela
    de
    J oanne? Voxclamanlisineremo
    (Isai.
    XL
    , 5).
    Tacet
    Zacharias
    gcneralurus
    voccm.
    Quia
    non
    crcdidit,
    ta-
    ctiit: mcritoobmutuit
    quousque
    vox nascerctur. Si
    enimrecle dictum
    est,
    inio
    quia
    valdc recte dictum
    cst insancto
    psalmo, Credidi, propler quod
    locutus
    stim
    (Psal. cxv, 10)
    :
    quia
    non
    crcdcbai,
    merilo non
    loqiiebatnr.
    Scd
    rogo,
    Dominc
    ,
    cumaudicnlibus rne
    pariier pulso, aperi nobis, expone
    nobis
    quid
    sibi vc-
    lil hccc
    qucestio.
    Causas
    quxril
    Zachariasab
    angclo,
    per quidcognosceret quod
    illi annunliatum
    esl, quo-
    niam sencx
    crat,
    ct uxor
    cjus progrcssa
    in diebus
    suis : dicilur ci
    , Qtioniam
    non
    crcdidisli,
    erislacens.
    Nu.nlifiUir
    Clirislus
    virgini Marirc,
    ct
    ipsa
    causani
    qucc-
    ni,
    ct dicit
    angelo, Q,;c::>odo fiet
    istud?
    quoniam
    virum
    non
    cognosco.
    El
    il!c,
    Pcr
    quid cog":o%eam
    hoc?
    Ego
    cnimsum
    senex,
    ciuxorntcn
    progressa
    inditbus!'is.El
    illa, Quomodofiet
    islticl?
    Qiioniain
    virumnou co-
    (jnosco.
    lili
    dicilur, Tacebis, quia
    non crcdis : illi au-
    lemcausa
    cxponittir ,
    silenliuni non
    imponitiir.
    Quo-
    modo
    ftcl
    istttd?
    Qnoniam
    vinunnon
    cognosco.
    Et au-
    gclus
    :
    Spirilus
    scmclus
    supervemet
    in
    le,
    etviiiusAl-
    lissimiobumbrabii tibi. Eccc
    qiiomodo
    ficf
    qtiotl qurc-
    ris,
    ccce
    quomodo
    virumnon
    cognoscis
    et
    parics,
    cccc
    quombdo
    :
    (juiaSpiriltts
    sunclus
    supervetiict
    in
    lc,
    ctviiiusAltissimi obitmbrabitlibi. Non liineasxsluni
    libidinis,
    sublantrcumbraculnsanclilaiis.
    Quarehoc?
    Si verba aitcndamus
    ,
    aul anibo
    crcdidcrnnt,
    aul
    ambo
    dubitaverunt,
    Zacharias ct Maria. Sed nos
    verba valemtts audirc : Dcus
    potest
    et corda inier-
    rogarc.
    CAPUT V. 5. Zacharias
    dcsperandointcrrogat,
    Maria
    inquireudo.
    GraliaDci
    quam
    maximain incar-
    nationeVerbi.
    Intelligimus, eliarissimi, quoniam
    Za-
    charias
    quando
    ait,
    Pcr
    quiclcocjnoscam
    hoc?
    ego
    enim
    sum
    scnex,
    el tixor tnca
    proijressa
    in dicbus
    suis,
    dc-
    speraiiclo
    dixil,
    non
    iuquirendo
    : Mariavcro
    quando
    0 contia
    ail, Qiionwdofui
    islud?
    quoniam
    virum
    jwn
    \7llK
    S. AUGUSTINIEPISCOn
    1316
    cognosco,inquircndo
    dixit,
    non
    dcsjieraiido.
    Dumin-
    lcrrogavil,
    nonde
    promissionc
    dtibitavit. 0 vcre
    gra-
    lia
    plena
    ! Sic esl cnini ab
    angclo salutala, Ave, gra-
    tia
    plcna.
    Quis
    bauc
    cxplicel gratiam? Quis
    huic
    gralircgralias agendosufficiat?
    Filhomo,
    et
    per
    libe-
    rumarbitrium
    pcrit
    homo
    ,
    et iuvenitur homo faclus
    qtti fecit,
    nc
    perirct quem
    fecit. In
    principio
    Yerbum
    Deus
    ajiud Deum, per quod
    omnia facta
    stinl,
    fit
    caro: Verbumcaro
    factumest,
    ethabilavilinnobis
    (J oan.
    i, 14).
    Cnrofit
    Ycrbum,
    sedcaro acceditad
    Yerbum,
    non
    pcril
    incarneYerbum. 0
    gratia
    ! Ut liochabere-
    liius, quiddigni
    eramus '?
    CAPUTVI.

    G.
    Diiites,
    idcsl
    superbi,
    exinaniencli
    sttnt;
    el
    esurienles,
    id est humiles
    , implendi.
    Phari-
    swus,dives;
    Publicanus
    , pauper.
    Sed videtc
    quid
    di-
    cat
    ipsa
    sanctaMaria
    , plcna(itlc, jilenagratia,
    maler
    fulura, virgopermaiisura. Quid
    dicit inlcr
    ccetcra,
    de
    quibus singulis loqui,
    valde mullum
    esl?Quid
    ait?
    Esurienlcs
    implevitbonis,
    etdiuilesdimisitinanes
    (Luc.
    i).
    Qui
    sunl esurientes?
    Iiumiles, indigentes. Qui
    sunt
    divilcs?
    Superbi
    et inflali. Non vos
    longe
    mitto :
    osicndovobismodoinuno
    templo
    divitemde illis
    qui
    dimittuniur inancs
    ,
    el
    pauperem
    de illis
    qui implen-
    ttir bonis. Ascenderuntduo in
    lemplum
    orare
    ;
    unus
    phariswus,
    etaiter
    publkanus.
    Phurismusdicebal.
    Quid
    diccbal? Aliende divitem
    indigesta
    ruclantem
    ,
    cra-
    pulamcxlialantem,
    sed
    superbioe,
    non
    justifite
    :
    Deus,
    inquit, graiias
    libi
    ago, qttia
    non sumsicut cwleri ho-
    tnines, raptores, injusti, adulteri,
    skut
    pitblicanus
    iste.
    J ejuno
    bis in
    sabbalo,
    decimasdo omnium
    quwpos-
    sidco.
    Rogaro vcneras,
    an te laudare? Totum (eha-
    berc dixisii : niliil
    lanquamegcns petisti. Quomodo
    crgo
    orarevenisli? Gratiastibi
    ago,
    Domine. Nondi-
    cil:
    Domine,
    da milii
    gratiam. Quia
    non sum sicut
    cmlcri
    homines,raplores, injusli,
    adulleri.
    Ergo
    tu so-
    lus
    juslus? Quia
    nonsumsicul
    publkanus
    islc. lnsul-
    tas,
    non cxsultas.
    J ejuno
    bisin
    sabbato,
    decimasdo
    omnium
    quwpossideo.
    0 divitemexiiianienduin! Ye-
    lil,
    vcni
    |)auj)er,
    esuricns
    publicane
    : iraoibi
    sta,
    ubi
    strts. Publicanusenimde
    longinquo
    slabal. Sed Domi-
    niis humili
    appropinquabat.
    Arecoculosin cwlumau-
    ciebatlevare.
    Quo
    oeulos non
    levabat,
    ibi cor fiabe-
    bat. Sed
    percutiebal pectus suum,
    dicens :
    Domine,
    propitius
    eslomihi
    peccatori.
    0 csurientem bonis im-
    plendum!
    7. Dominkum
    judkium
    dePharismoet Publkano.
    Pelagianos rcdarguit ipso
    Phariswo
    superbiores.
    Au-
    disti,
    Domine
    , conlroversiam; prome
    sentenliam.
    Auditescnlenliam inter
    partes prolalam.
    Non
    appel-
    Iat victus
    , quia
    nonest ad
    quem.
    Nonenim
    appellat
    aFilioadPalrem. DeusenimPaler non
    judical quem-
    quam;
    sedomne
    judicium
    deditFitio
    (J oan. v, 22).
    DI-
    cat
    crgo
    seiileiiliamintcr
    partes
    Yeritas.
    Amen,inquit,
    dicovobis
    , quia
    descendithic
    justificalus
    de
    lemplo,
    magisquamille pliarismus. Quarehoc, rogo
    te?
    qua
    justilia?
    Yisaudire?
    Qaoniam
    omnis
    qui
    se
    exallat,
    humiliabilur; elqui sehumiliat,
    exallabilur
    (Luc. xvui,
    10-14).
    A
    quo
    iste
    exaltabilur,
    et
    qui
    seexallat liumi-
    1
    sicAni,Er, el MSS< At
    LOY.J quodigninonerttmus.
    "
    ]
    Iiabitur.
    Quia
    esitrienles
    implevUbonis,
    et
    divilesdimi-
    sit inanes. Vadenunc
    ,
    et ventila divilias tnas :
    jacia
    te,
    et
    dic,
    Dives sum.
    Quam
    dives? Si volo
    , jusius
    sum;
    si
    nolo, justus
    non sum. In
    potestate Iiabeoju-
    stum
    esse,
    cl
    justum
    nonesse. Nonaudis in Psalmo
    ,
    Qui confidunt
    in virtulesua
    (Psal. XLVIH,7)? Ergo
    Deustibi
    carnem,
    Deus libi
    sensum,
    Deus libi ani-
    mam,
    Deustibi mentem
    ,
    Dcustibi
    inlelligenfiam
    de-
    dit: tu das tibi
    ipsi juslitiam? Quid
    est caro
    , quid
    sunt
    sensus, quid
    est anima
    ,
    quid
    est
    mcns,
    quid
    cst
    intelligenlia
    sine
    justitia?
    Nonneomnia
    isla,
    si
    jusli-
    tia
    careant,
    ad
    pcenam
    valebunt?
    Ergo
    tamdives
    es,
    ut cumDeus tibi dederit
    inferiora,
    des
    tibipotiora?
    Male
    dives,
    exinanicnde dives
    ;
    si tamenhabes
    quod
    lc habere dixisti :
    Quid
    hctbes
    quod
    non
    accepi-
    sti
    (lCor. iv, 7)?
    Nec saltem
    asuperbo
    el divife illo
    pharisoco,
    dehis
    quoe
    te habere
    dixisti, gralias
    Do-
    mino
    agere
    didicisli.
    SERiUO
    CCXCI
    *
    (a).
    lnNataliJ oannis
    Baptistce,
    v.
    1. J oannis naiiviias
    mirabilis
    propter
    Chnslum.
    Quem
    dicmcelebramus
    hodiernum
    vobisdici non
    opus
    est, quiaomnes,
    cttm
    Evangelium
    legerelur,
    audistis.
    Ilodic
    acccpimus
    sanctum
    J oannemDomini
    prcecur-
    sorem,
    sterilisfiliitm
    nuntiantem
    virginisfilium,
    sed
    lamcnservumnuiuianlein
    Dominum.
    QuiaenimVen-
    turus erat
    per virginem
    Deus
    homo, preccessiteumde
    stcrili mirabilishomo : ut cumse
    indignumdicit,
    cu-
    jus
    calceamcnti
    corrigiam
    solvat mirabilis
    homo,
    agnoscattir
    Detts homo.
    Mirare J oaiinem
    , quanlum
    potes:
    Chrislo
    proficit
    quod
    miraris.
    Proficit, inquam,
    Cliristo,
    non
    quia
    lu
    preeslasaliquid Christo,
    sedut
    -
    tu
    proficias
    in
    Christo. Mirare
    crgo J oannem, quan-
    tum
    potes.
    Audisti
    quod
    mireris. Annuiuiatur
    per
    angelumpatri
    sacerdoli :
    vocemaufert
    angelus patri
    non
    crcdenti; remanet
    mutus,
    infilii nativilale ex-
    sjiectans
    linguam. Concepitsterilis,
    concepit
    etanus :
    geminainfecunditas,
    sterilitas ettelas. Dicilur aban-
    geloqualis
    futurus sit:
    impletur
    ineo
    quod
    dieitur
    ;
    et
    quod
    maximemirandum
    est,
    impletur Spirilu
    san-
    cto adhuc ex utero matris suce. DeindevenienleMa-
    ria
    sancta,
    exsultat in
    utero;
    et
    quem
    non
    poterat
    vocibus,
    salutat molibus. Nascilur
    ,
    dat
    patri
    vocem
    ;
    pater loquens
    dat
    filionomen : niiranlur omnes tan-
    tam
    graliam (Luc. i). Quid
    enimaliud
    quam gratia?
    Ubi enim J oannes iste
    promeruit
    Deura? Ubi
    pro-
    mcruit
    Deum, antequam
    csset
    qui promereretur
    ?0
    gratiagralis
    data!
    2. Ex
    magniludine
    J oannis
    majestas
    Chrisli inlelli-
    genda.
    Mirantur
    omnes,
    obstupescunt,
    et motticordis
    sui
    dicunt,
    ul scriberetur nobis
    quodlegerelur
    :
    Quid,
    pwtes,
    eril
    puer
    isle? Nani tnanus Donrini cuni illo.
    Quid, putas,
    erit
    puer
    iste? Excedit metas humance
    naturce. Novimus
    pueros
    :
    se<l,quid, pulas, eritpuer
    isle?
    Quare dicis, Quid,
    pulas,
    Crit
    puer
    isie? Manus
    enimDomini cumillo?
    Quia
    manus Dornini cumillo
    *
    casligatus
    adcl. d. rm. t. etad
    vjgu,
    i
    () Aiias,inter
    vjgaeriaoos
    4.
    I5i7
    SERMOCCXCI.
    lUS
    est, jam
    scimus;
    sed
    quid
    erit,
    ncscimus.
    Utiquc
    valdc
    magnus
    crit, qui
    lam
    magnus ccepit. Quiderit, qui
    tantillus
    lantusesl?
    quid
    erit: Hcbescil huniana
    in-
    firmitas,
    omnium
    considcrantium
    corda conlremi-
    scunt: Quid, putas,
    erit
    puer
    isie?
    Magnus
    crit : sed
    quid
    erit
    qui
    major
    illocrit? Valdeiste
    m.tgmis
    erit:
    sed
    quid
    crit
    qui
    islo
    magnomaj'or
    cril? Si ille
    qui
    inodo
    cccpitesse,
    tam
    magnus
    crit, quid
    eril
    qui
    crat?
    Sed
    quid
    dixi, qui
    erat?
    AnleJ oanncmel Zacharias
    crat,
    mullo
    niagis
    antc J oannem
    et Abrahani et
    Isaac ct J acoberant. Antc J oannemcerte
    ccelumet
    terra erant.
    Quid
    crit
    qui
    in
    principio
    erat? In
    prin-
    cipio
    enim
    , quod
    est ante
    J oanncm,
    et antc omncm
    hominem, fecit
    Deuscwtumei terram
    (Gen.
    i, 1).
    Scd
    per quid
    fecit
    qurcris
    ? In
    principio
    non fecit Dcus
    Verbum,
    scderal Verbtim:
    Inprincipio
    erat Verbttm,
    cl Verbumeral,
    11011
    qualecumquc
    ,
    scdDeuserat Ver-
    bum. Omnia
    per ipsumfacla
    sunt. Et novissimo tem-
    porc
    factus cst
    qui
    erat,
    ne
    perircl quod
    feccrat.
    Quid, pulas
    ,
    cril
    puer
    iste? Manus cnimDomini cum
    illo esl. Si
    puer
    lam
    magnus
    crit, quia
    est cum illo
    manus Domini; quidipsa
    manus Domini
    ? Christus
    cnimnianus Domini,
    Filius Dei manus Dci,
    Verbum
    Dei manusDei.
    Quce
    est enim manus Dci,
    nisi
    per
    quam
    facla sunlomnia? Qnid, pulas,
    erit
    puer
    iste?
    ManusenimDomini citmillo. 0 humana
    infirmitas,
    quid
    facluraes in
    judice, qucc
    sic hccsilas in
    prcc-
    conc? Sedetiamhie
    quid
    dixi? Redco adconsidera-
    lionemconsueludinis
    humance.Et
    quid
    dixi? Prceco-
    nera dixi, judicem
    dixi cl
    prceco
    :
    homo,
    el
    judex
    homo.
    Quodapparebat
    dixi, quod
    lalebal
    qttis
    dixe-
    rit? Verbumcaro
    faclum
    csl
    (J oan,
    i, 1, 2, 14)
    : noii
    lamenVerbum in carncm
    vcrsumcsl. Verbum caro
    facium
    csi, accipicndoquod
    non
    cral;
    nonamitlendo
    quod
    erat. Ecceadmirati sumus
    prceconiscjus
    nalivi-
    lalcm
    , quam
    hodie celcbramus,
    scd
    proplcr queis
    faclaesl videamus.
    5.
    Angelus
    adZachariametddMariammissus.Ora-
    lioZacharim
    quomodo
    exaudila. Yenit
    angelus
    Gabriel
    adZachariam,
    nonad Elisabeth uxorcm
    ejus,
    malrem
    J oaiinis :
    venit, inquam, angelus
    Gabriel ad Zacha-
    riam,
    nonad Elisabelh.
    Quare? Quia
    J oannes
    per
    Zacbariam
    futurus erat in Elisabelh.
    Ergo angelus
    annuntians
    venlurum J oannem nascendo
    ,
    nonvenit
    ad
    exceptorium
    venlris,
    sedad fontemseminis. Nun-
    liavit amborumfuturum filium
    ,
    sed
    patri
    nuniiavit.
    Yenlurusenimcrat J oannes de connubio masculi et
    fcmiuce.Ecceileium
    ipse
    Gabriel venit ad Mariam
    ,
    non ad
    J oseph
    : undeerat caro illa
    coeptura,
    undc
    crat initiumhabilura
    ,
    ad
    ipsamangelus
    venit. Patri
    autem
    sacerdoti Zacharice
    quomodoangelus
    futurum
    filium
    prccnunliavit?
    Noli, inquit,
    timere. Zacharia
    ,
    exaudita
    esl oratiolua.
    Quidenim,
    fraires
    mei,
    sacer-
    dos illeideointraverat insanctasanclorum
    ,
    ut filios
    precaretur
    a Domino: Absit. Dicit
    aliquis
    : Undehoc
    probas?
    nonenimindlcavit Zacharias
    quidrogaverit.
    Unum
    eslquod
    breviler dico: Si
    petisset ftlium,
    cre-
    deret annumialum.
    Angelus
    dicit
    quod
    ci filiusnasce-
    retur, illc noncredit? certe lioc
    rogaveral?
    Ouisro-
    gat
    sine
    spe?
    aut
    quis
    non credit in
    spe?
    Si non
    spc-
    ras, quarc pelis?
    si
    speras, quarc
    non credis?
    Quid
    crgo?
    Exaudita
    esl, inquit,
    oratiotua : namecceconci-
    piel Elisabeth,
    et
    pariet
    libi
    filiuin.Quare
    ?
    Quia
    exau-
    dilaest oratiolua. Pudicerel
    Zacliarias, Quare
    ?
    hoc
    rogavi
    ?
    Uliquc angclus
    nec
    fallerelur,
    nec
    fallcret,
    quando
    diccbat ?Exaudilaesl oraiiolua: namccce
    pa-
    rituraest uxor lua. Sed
    quarc
    hoc diclum csl?
    Quia
    ille
    pro populo
    sacrificabal: sacerdos
    pro populo
    sa*
    crificabat, populus
    Christuni
    cxspcclabat;
    J oanncs
    Christumannunliabal.
    4. Mariainler muliercsbenedicla.
    Angclus
    vcro idcni
    ipse
    adMariam
    virgiiiem
    :
    Ave, inquit, graliaplena,
    Dominuslecum:
    jam
    lecum est
    qui
    crit in le. Bene-
    diclalu inler mulieres.
    Proprictaie
    hebraiccc
    linguce
    oinncs feminas muliercs diei solere
    Scriptura
    saucfa
    lcslatur : ne forlc niirentur aut
    scandalizcnttir, qui
    noii solcnt
    Scripluras
    audirc. Doniinus
    quodam
    Scri-
    pturaruni
    loco
    aperto dicit,
    Segregalemulieres, quw
    non
    cognoverunt
    virum
    (Num. xxxi,
    17
    ,
    sec.
    LXX).
    Ipsam dcniqtie
    rccolite
    originem
    noslrani :
    quando
    factaest Evadelatere
    viri, quid
    dicil
    Scriplura?
    De-
    traxit ei coslam
    ,
    cl
    wdificavil
    eamin ntulierem
    (Gen.
    H, 22).
    J ammulicr vocalur
    ,
    dcviro
    quidemsumpfa,
    sednondiiinviro
    conjuncla.
    J am
    ergo
    cumaudilisab
    angelo,
    Bmedictaluinter
    niu/ieres/sicaccipilc,
    ac si
    morc nostro
    dicerelur,
    Bencdicta tuintcr fcminas.
    5. Zacharimet Mariwsimilis
    inlerrogalio,
    animus
    dissimilis.
    Proposilumvirginilulis.
    Promillitur Zacha-
    ricc
    filius, promitlilur
    ct sanctcoMarice
    filius,
    et dicit
    etiam
    ipsa pcnc ipsa
    verba
    qticc
    dixcrat Zacharias.
    Quid
    enim dixerat Zacharias? Unclemilri lioc?
    Ego
    enimsumsenex
    ,
    el uxormca
    sterilis,
    et
    progressu
    in
    diebussuis.
    Quid
    et Mariasancta?
    Quomodo
    fiel
    islud?
    Similis
    vo.x,
    dissimilccor. Vocem
    similcmaurc audia-
    nius,
    cor aulemdissimile
    angelopronuntiaiitc
    nosca-
    mus. Pcccavit
    David,
    el a
    prophela correplus
    dixit,
    Peccavi : conlinuo ci diclum
    est,
    Dimissumesl tibi
    peccalum(II Recj.xu,
    15).
    Peccavit
    Saiil,
    ct a
    ProjMieta
    correplus dixit,
    Peccavi : nec ci diniissumcst
    pccca-
    ttim,
    sed mansit ira Dci
    sujicr
    euin
    (1Reg. xv, 50,
    55). Quid
    cst hoc
    ,
    nisi
    quod
    similis vox
    ,
    dissimile
    cor? Homo enimest vocis
    auditor,
    Deus cordis in-
    spector.
    In illis
    ergo
    verbis Zacharicenon fuissefi-
    dem,
    seddubitationemet
    dcsperationcni angelus
    vi-
    dit, angclus indicavit,
    voceni
    lollendo,
    infidelilalem
    damnando. Sanctavero Maria:
    Quonwdo
    fietistud,
    quiavirum
    non
    cognosco?Agnosciteproposituiii virgi-
    nis.
    Quandodiceret, concubitnracum
    viro, Quomodo
    fiet
    islud?&iemm
    fierct, quomodo
    dcomnibusinfan-
    libus fieri
    solet,
    non
    diceret, Quomodo
    fiel?Sedilla
    proposiii
    sui
    memor,
    el sancli voii conscia
    ,
    quia
    no-
    verat
    quid voverat; diccndo, Quomodo
    fiet istud,
    quoniam
    virumnon
    cognosco
    ?
    quoniam
    non noverat
    hoc
    fieri,
    ul filii nascerentur nisi
    conjugalis
    el con-
    eumbenlibuscuin viris
    suis,
    quod ipsa proposuerat
    ignorare, dicendo, Quomodo
    fietistud?
    modum
    quce-
    sivit,
    non de Dei
    omnipoientia dubitavif, Quomodo
    fiet
    islud
    ?
    Ouis modus est ouo fietislud?
    Aununlias
    sio
    S. AUGUSTlNl EPISCOPI
    IMfi
    milii
    filium,
    habesmeum
    paraium
    animum
    ,
    dic mihi <
    modum. Potuit cnim
    virgo
    sancla
    mctuere,
    aul certc
    ignorare
    consilium
    Dei, quomodo
    eamvellel habcre (
    filium
    , quasi improbassel virginis
    votum.
    Quid
    enim t
    si
    dicercl, Nube, conjungere
    viro? Non diceret Deus <
    accepil
    enimvotum
    virginis, quomodo
    Deus'. El hoc i
    ab ilia
    accepif, quod ipse
    donavii. Dic mihi
    ergo,
    I
    nimtie
    Dci,Quomodofict
    isiud?Vide
    angelumscicnlem, ]
    illam
    quocrenlcm,
    non diffidcnlcm.
    Quiaergo
    vidit f
    cam
    qurcrentcm,
    non
    diffidenlcm,
    nonse
    negavil
    in- I
    slrucntcm. Audi
    quomodo
    : crit
    virginilas
    tua
    ,
    lu <
    lanlum credc vcrilafein
    ,
    serva
    virginilatem,
    accipe
    <
    iiilcgritalcm. Quoniani iulegra
    esl fides
    ttia,
    intacla
    <
    crit cl
    integrilas
    tua.
    Deniquc
    audi
    quomodo
    (iet
    i
    islud:
    Spiriltts
    sctnclus
    supcrveniel
    in
    te,
    etvirtusAltis-
    '
    simi obumbrabtliibi. Tale umbraculiimnescit libidinis
    i
    rcsttim.
    Proplerea, quiaSpirilus
    sanclus
    superveniel
    in i
    te,
    et virltisAllissimiobumbrctbil
    libi; quia
    (idcconci-
    '
    jiis, quiacredendo,
    inutero
    ,
    nonconcumbendolia-
    bcbis :
    proptercaquod
    iuiscelurdeleSanctum
    ,
    vocabi-
    ttir Filius Dei. i
    G. Mariaex
    gratia
    maler Filii Dei.
    Qtlides, qttce
    '
    posleaparitura
    cs? Undc mciiiisti? undc hoc acec-
    i
    pisli
    ?undofict inte
    qui
    fccit te? Unde
    ,
    inquam,
    tibi
    hoc tantumbonuin?
    Virgoes,
    sancla cs
    ,
    volumvo-
    visli;
    scd multum
    quodmcruisli,
    imo vero multum
    quod acccpisti.
    Nam unde hoc mcruisti? Fit in te
    qui
    fccit
    le,
    fil in te
    per quem
    facfa es : imo vcro
    pcr qucm
    factumcsl ccelumct
    terra, per quem
    facta
    sunl
    omnia,
    fit in te VerbumDci caro
    ,
    accipicndo
    carneni,
    11011
    amiltendo divinitateni. Et Verbutn
    jun-
    gilur carni,
    cl Vcrbum
    copulalur carni;
    ct
    hujus
    lanli
    conjugii thalamus,
    uterus
    luus; etliujus, inqtiam,
    tanfi
    conjugii,
    idcst Ycrbi el carnis tlialamusuterus tiius:
    undc
    ipsesponsusprocedil
    dethalamosno
    (Psctl.
    xvm
    ,
    G).
    Invciiil lc
    virgincmconccpfus,
    dimiltit
    virginem
    natus. Dat
    fecundilalem,
    nonlollit
    intcgritatem.
    Unde
    tibihoc? Prolerve
    virgincm
    vidcor
    inlerrogarc,
    ct
    quasi impoiiunc
    aurcs verccundas islameavocc
    pul-
    sare. Sed video
    virgiiiem
    verecundaiitcm
    ,
    cf lanien
    rcspondcnlcm,
    mcque
    admonentem :
    Quccris
    a me
    undc inihi hoc?Verccundor libi
    respondcre
    bonum
    uiciim, angeli
    audi
    ipsius salutalionem,
    ct in me
    agnoscc
    tuamsaliiteni. Crcde cui credidi. Undc mihi
    hoc
    qu;eris
    ?
    Angclusrcspondeat.
    Dic
    mihi,
    angele,
    iindeMarirchoc? J am
    dixi,
    cumsalutavi : Ave
    , gra-
    tia
    plena(Luc. 1,
    28).
    SERMOCCXCll
    *
    (a).
    inKataliJ oannis
    Bapiislre,
    vi.
    In
    quodispulalur
    contraDonalislas
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. J oannis nalivitas cur ce-


    1
    bretur,
    nonaliorum. Diei hodiernccsolemnitas so-
    iemneni desiderat lanta
    exspeelaiione
    sermonern.
    Ergo, adjuvanteDomino,
    ministrabimus vobis
    quod
    dedcril,
    recolenles et animo tenentes noslrcc offi-
    1
    Forte,accepit
    enimvotum
    virginis,quod
    voviiDeo.
    *
    castigalus
    ad duoscb. adcl. d. r, l. v. ctad Am.Er.
    par. Lov.etad
    vign.
    (a)
    Alias,
    de Sanctis25.
    (6)
    citatFlorusati
    Philipp.
    u.
    cium
    servitutis,
    ut
    loquamur,
    non
    tanquatn
    ma-
    gistri,
    sed
    tanquam ministri;
    non
    discipulis,
    sed
    condiscipulis; quia
    nec
    servis,
    sed conscrvis. Ma-
    gister
    autem unus est
    nobis, cujus
    schola in terra
    est,
    et cathedra in ccelo:
    cujus prcecursor
    J oan-
    nes est
    iialus, cujus
    nativitatis dies hodiernus tradi-
    tur,
    liodiccelebratur. Iloc
    maj'orum
    fraditionesuscc-
    pimus,
    hoc ad
    posteros
    imilandadevotionc transniit-
    timus. J oannis
    ergo
    non
    Evangelistre,
    sed
    Baptistcc
    Natalemhodiecelebramus.
    Quaprima
    re
    posita,
    oc-
    currit
    qucestio
    non
    preclereunda, quareNalalem, qito
    cst orlus ex utcro
    J oannes,
    poiius celebremus, quam
    cujuslibet apostoli
    vel
    martyris
    vcl
    proplielre
    vel
    pa-
    triarchoe? Si
    interrogcmur, quid respondcbimus
    ?
    Qiiantum
    milii
    videlur, quantum
    mcarumviriummc-
    dioerilali
    occurrit,
    hccccausacst:
    Discipuli
    Domini
    nati,
    ct
    per
    cetalisaccessumadannos
    capaciorespcr-
    ducii,
    in
    discipulalumassumpti sunl;
    illorum
    postea
    (ides Domino
    adhcesit,
    sed nullius illorumnalivilas
    Domino mililavit. Recordemur cl
    Prophctas,
    recola-
    musPalriarchas : nati sunl
    homines,
    cclaiis accessu
    repleti Spiritu
    sancto
    prophetaverunt Chrislum;
    nati
    sunt,
    ul
    posteapropbetarcnt.
    J oannis autein
    ipsa
    na-
    tivitas DominumChristum
    prophelavil, qucm
    conce-
    ptuni
    cx ulcro salutavit.
    CAPUT II.

    2. Curlanlushomo
    J oannes, necintct
    discipttlosDomini,
    sed
    discipulos
    Itabenscum
    Donrino.
    Donalislarumvoces
    superbm.Isla,
    ut
    jiotuimus,
    soluta
    quccslionc,
    allcram
    aggrediamur, pro
    viribus
    quas
    dcderit Doiniuus.Occurril enimalia
    qitceslioaliquan-
    to,
    ul milii
    videlur, obstrusior,
    et ad
    perscrulandum
    laboriosior,
    inqua
    memultum
    adjuvabit
    vesirainten-
    tio,
    et
    pro
    nica
    cxiguilate
    ad Doniinum
    deprccatio.
    J oauncsisfe tanla
    cxccllensgralia,
    nt
    quemadmodum
    dicluni
    csi,
    Dominumeliamex ulero
    salularel,
    non-
    dum
    loqucndo,
    sed
    cxsultando;
    cujusgratia
    in Deum
    jam
    tunc eral
    apctia, ijuaudocjus
    caro incame erat
    incltisa: hic
    ergo
    J oanncs uon invenitur inler disci-
    jmlosDomini,
    scdinvenitur
    poliusdiscipulos
    habuisse
    cumDoniino.
    Quidesthoc?Quis
    estistchomo? Homo
    tanltis1,quishomo tantus?quanlus
    lantus homo?Ta-
    men non
    sequebatur
    intcr
    discipulos
    Dominum,clse-
    quebanlur
    cum
    discipttli:
    absit ul
    dicam,
    conlra Do-
    niiiium;
    sed lamcn
    quasi
    extra
    Dominum.
    Discipulos
    habcbalChristus, discipuloshabebat
    J oannes: docebat
    Christtis,
    docebalJ oannes.
    Quidjain
    dicain?Baptizabal
    J oanncs,baptizabatChristus.Plushicdebapiismodico,
    aJ oanne
    baptizaiusesiChristus.
    UbisiuUquidemini-
    slerio
    Baplismi arroganlia
    ttunidreanimosilatis inflan-
    tur? Ubisutil voccscarenles
    humilitate,
    elalcesuperbia,
    Egobaptizo, egobajitizo? Quiddixisses, siChrislum
    bapiizare
    meruisses?
    Magnajam, quanlum
    adverlit San-
    clilas
    vestra, apparerc
    ct eminerc causa
    ccepit, qua
    fueratel ChristnsaPalre
    mittendus,
    et
    J oannesaChri-
    sto
    prcemillendus.
    Prior missusest
    J oannes,
    sedsicut
    ab
    obsequenlibus
    anteceditur
    j'udex.
    Posterior bomo
    creatus est
    Clirislus,
    sedJ oanncm
    creavit DeusChri-
    stus. Erat
    igitur
    J oannes homo
    perfeclus
    quidem,
    et
    1
    ?icMss.At
    edili,
    tantiim.
    1321
    SERMOCCXCII.
    13ao
    cujus
    lanta
    gratia
    commendala
    est, utipse
    deilloDo-
    minus
    diceret,
    In natismulierum
    nemoexsurrexil ma-
    jor
    J oanne
    Baptista(Mallh.\i, 11). Isteergotam
    ma-
    gnus agnoscit
    Dominumin
    parvo magnum
    :
    agnoscit
    J iomoeuni
    qui
    veneral liomo Deus. Si enim in nalis
    mulierum,
    hoc
    est,
    in
    hominibus,
    nemo exsurrexit
    niajor
    J oanne
    Baptista; quisquis
    J oanne
    plus est,
    non
    tanlum
    homo,
    sed et Deus est. Debuit
    ergo
    lantus
    iste,
    ct
    discipulosproprios habere,
    et cum
    discipulis
    suis
    magistrum
    omniumChristum
    cognoscere. Quod
    enimest
    majus
    teslimonium
    veritatis, quam
    se hu-
    miliandoeum
    agnoscere,
    cui remulando
    polerat
    invi-
    dere? Putari Chrislus
    potuit,
    el noluit : existimari
    Christus
    poluit,
    et noluit.
    Dixerunthomines,
    cumfal-
    lerentur ineo: Numfortehic est Christus?
    Respon-
    dit ille
    quod
    non
    erat,
    ut manerel
    quod
    eral. Inde
    quippe
    Adam
    lapsus perdidit quod
    erat, quia
    id
    quod
    non erat
    usurpavit.
    Recolebat hochomoiste
    magnus,
    sedul
    parvo
    Christominimus: noveral
    hoc,
    recolebal
    lioc,
    et
    tenebat; quia recipere quod
    ille
    perdiderat
    cogitabat.
    Homo
    ergoiste,
    ut
    dixi, magnusJ oannes,
    cui Dominuslestimoniumtale
    perhibuit, quem
    sicve-
    ritas
    commendavit,
    ut
    diceret,
    In natis mulierumnon
    exsurrexit
    majorJ oanneBapiista; potuitcrediChristus,
    imo
    jam
    abeis
    qui ejus magniiudinisgratia
    fallebau-
    tur,
    credebalur Chrislus; elin illoerrore
    morerentur,
    nisi ab illoconfitente
    corrigercniur. Respondit ergo
    ila
    putanlibus,
    et ait: Nonsum
    ego
    Chrislus
    (J oan.
    1,
    20). Tanqnam
    dicerel: Certe in lionoremmeumita
    fallimini;
    el certe mihi hoc
    putando magnam
    addilis
    laudem: sed
    ego
    medebeo
    agnoscere;
    ut vobiserran-
    tibtis ille
    possit ignoscere.
    Si enim
    quod
    nonerat fal-
    laciter
    putaretur,
    abillo
    qui
    crai veraciter
    amputarelur.
    CAPUTIII.

    5. Chrislusut Itumililatisviamdoce-
    ret, bapiizatus
    etincarnaius.Proemissusest
    ergo
    J oan-
    nes,
    ut Dominumhumilem
    baptizaret. Baptizari
    cnim
    Dominus
    propler
    humilitatem
    voluit,
    non
    propter
    ini-
    quitatem.
    DominusChrisfus
    quareest baptizalus?Do-
    minus Christus Dei Filius
    unigenitus, quare
    esl
    bapti-
    Mlus? Inveni
    quare
    esl
    natus,
    et ibi invenies
    quaresit
    liapfizatus.
    Ibi
    quippe
    invenieshumiliiatis
    viam, quam
    pcde superbo
    non
    carpis: quam
    nisi humili
    pede
    cal-
    caveris,
    ad
    celsiludinem,quoperducil, pervenirenon
    poteris. Baptizatus
    est
    propter le, qui
    descendil
    pro-
    pler
    le. Vide
    quantus
    factus sit taniillus:
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    esset,
    non
    rapinam
    arbitralusestesse
    mqualis
    Deo. Nonenimerat
    rapina,
    sederat natura
    oequalitas
    Filii cumPatre. J oannes si seChristum
    putari vellet,
    illi
    rapina
    esset. Arou
    ergorapinam
    arbilralusest esse
    wqualis
    Deo. Erat
    enim,
    ct sine
    rapina erat,
    coceter-
    nus aboelernonatus erat. Tamen
    semelipsum
    exinani-
    vit
    forinam
    servi
    accipiens(Plrilipp.
    u, 6, 7);
    hoc
    est,
    formamhominis
    accipiens.
    Qui
    cumin
    forma
    Dei es-
    sel,
    non formaraDei
    accepisset
    :
    ergo
    cumin
    forma
    Dei
    essel,semetipsumexinanivit,formam
    servi
    accipiens.
    Sic
    accepitquod
    non
    erat,
    utnon
    perderet quod
    erat.
    I
    Manens
    Deus,
    homincm
    assumpsit.
    Formamservi ac-
    cepit,
    el faclusest Deus
    homo,
    a
    quo
    Deofaclusest
    liorno.
    CAPUT IV.

    Vide
    ergo, quceniajeslas, quaepo-
    teslas, qucesublimitas, quce
    cum Patre
    ccqualitas
    ve-

    nit
    propter
    nosadindumenlum formse
    servilis:etin-
    tellige
    illama
    magistro
    tanto humilitatis
    viara;
    quo-
    niam
    plus
    est
    quod
    voluithorao
    fieri, quaraquod
    voluit
    ab homine
    baplizari.
    4.
    Baptizari
    cur a J oannevoluit.
    Baptizatergo,
    in-
    quam,
    J oannes
    Cliristum,
    servus
    Dominum,
    vox Ver-
    bum. Mementote
    cnim, Ego
    sumvoxctamantisinere-
    tno: et memenlote
    quia
    Verbumcaro
    factutnest,
    el ha-
    bitavitinnobis
    (J oan. i,
    25,14).
    Baptizalergo, inquam, t
    J oannes
    Chrislum,
    servus
    Dominum,
    vox
    Verbum,
    creatura
    Creatorem, lucerna
    solem;
    sed
    solem, qui
    fecitliunc
    solem;
    solemde
    quo
    dicluni
    est,
    Ortusesi
    mihi sol
    juslitim,
    etsanilas in
    pennisejus (Malacli. iv,
    2).
    De
    quo impii
    sero
    pcenitentes
    infinein
    judicioDei
    dicturi sunt:
    Quid
    nobis
    profuil superbia
    ? aul
    quid
    di-
    vitiaruinjaclantiaconluliliwbis? Transieruntilla
    omnia,
    lanquam
    umbra: et cum
    umbris
    qui
    secuii sunl um-
    bras.
    Ergo, inquiunl,
    erravimusavia
    verilatis,
    el
    justi-
    iimlumennon luxil
    nobis,
    el soll twn esl orlusnobis
    (Sap.
    v,
    6-8).
    Illis non est orlus
    Christus,
    a
    quibus
    non est
    agnitus
    Chrislus. Sol ille
    justitice,
    sine
    nube,
    sine
    nocle; ipse
    non oritur
    malis,
    non orilur
    impiis,
    nonorilur infidelibus. Namsolemislumdeccelocor-
    poreum quotidie
    facit oriri
    super
    bonos et malos
    (Matth. v,45). Baplizavitergo,
    ut
    dixi,
    creaturaCrea-
    torem,
    lucerna solem: et non se cxtulit
    baplizator,
    sedsubdidit
    baplizando (a).
    Namvenienti adsedixit:
    Tuvenisadme
    baplizari
    ?
    Ego
    aledebeo
    baptizari.Magna
    confessio,
    et secura lucerncein humilitate
    professio.
    Illasi contra solem
    extolleretur,
    vento
    superbiee
    cilo
    exstingueretur.
    Hocest
    ergo quod
    Dominus
    prcevidit,
    quod baptismo
    suo Dominusdocuit.
    Baplizari
    voluit
    tanlus a
    tantillo;
    utbreve
    explicem,
    salvator a sal-
    vando. Nam meminerat J oannes
    alicujus fortassis,
    quamvis
    tantus
    esset, cegritudinis
    suce. Nam
    unde,
    Ego
    a tedebeo
    baptizari?
    CerteDomini
    Baptismus
    sa-
    lus:
    quia
    Domini estsalus
    (Psal. ni, 9).
    Namvanasa-
    lushominum
    (Psal. LIX,
    13).
    Unde
    ergo, Ego
    a tcde-
    beo
    baptizari,
    si non
    opus
    liabebatcurari? Miraaufem
    in
    ipsa
    Domini humililatemedicina: ilfe
    baptizabat,
    et
    illesanabal. Si enimClirislus salvaloromniumhomi-
    ninn,
    matcime
    ftdelium(1
    Tim.
    IV, 10): apostolica
    ct
    verasenlentia
    est, quia
    Chrislus salvator omniumho-
    niinura: nemo
    dicat,
    Non
    opus
    habeosalvatore.
    Qui
    hoc
    dicit,
    se mediconon
    humiliat,
    sedin morbosuo
    perit.
    Si salvator omniuin
    hominum, ergo
    etJ oannis:
    neque
    enimJ oannes non
    homo.
    Magnusquidem
    ho-
    mo,
    sed tamenliomo. Ille
    salvatoromniumhominum:
    agnoscit ilaque
    ille
    salvatorem suum.
    Neque
    enim
    J oannis non erat salvator
    Christus. Non hoc dicit
    ipse, qui
    humiiiter
    confitelur,
    dicens:
    Ego
    a ledebeo
    baplizari.
    Et
    Dominus: Sine
    modo, impleatur
    omnis
    1
    Editi,
    sol
    inlelligenliw. Vox,
    intelligentiw,
    abesl ama-
    nuseriptis.
    (a)
    Hieolimsermodesinebat
    Apud
    Am.Er.et Lov.Reli-
    quampartemvignerius
    in
    supplementodederat,
    sed
    pro-
    fecto
    graviter
    sauciammultisin
    locis,qurenuncdenmm
    sananturveterumlibrorumsuhsidio.
    SANCT.AUGUST.V.
    CQuarmtc-dmxJ
    1323
    S. AUGUSTINJEPISCOPI
    \m
    justitia (Matth.
    in, 14,15).
    Quid est,
    omnis
    jusliiia?
    Humilitale
    commendavit
    justiliam
    :
    justitiam
    nobis
    maxinie humiiitate
    magister
    coelesliset verus Donri-
    nus commendavit. Quod
    enim
    baplizabatur,
    adliumi-
    litatera
    perlinebat:
    et ideo
    quod
    adhumililatem
    per-
    tinebat faclurus,
    djxit:
    Impleatur
    omnis
    justitia.
    5. Donalislmlocum
    Evangelii
    dearboreel
    ejusfruclu
    ad ministrum
    Baptismi perperamtransferunt.
    Prcevidit
    mullos inflaluros se deminislerio
    Baplismi,
    et di-
    cturos, Egobaptizo;
    el, Qualis
    sum
    egoqui baplizo,
    talemfacio
    quembaplizo.
    Unde hoc
    probas
    ?
    Probo,
    inquit. Quibus
    testimoniis?
    Evangelicis, inquit.
    Au-
    diamus nescio
    quem
    novum
    evangelistam
    contra anti-
    quumBaptistam.
    Quibusergo
    testimoniis
    evangelicis
    probas, quodqualis
    es
    ,
    talemfaciseum
    quembapli-
    zas?
    Quoniamscriptumest, inquil,
    Arborbonabonos
    fruclus facil.
    Scriplum
    recito, Evangelium
    fero: Ar-
    borbonabonos
    fructusfacil,
    arbor malamalos
    fruclus
    facil (id.
    vn, 17). AgnoscoEvangelium
    : sedtu
    le,
    quanlum
    arbifror,
    non
    agnoscis.
    Et utte
    patienter
    ali-
    quanlum
    feram
    , expone quod loqueris,
    non mein-
    lellexisse inlerim
    deputa.
    Dic milii
    quo peiiineant
    lisee tcstimonia
    , quidadjuvent
    ad solvendam
    hujus-
    modi de
    Baplismatequsesiionem.
    Arbor, iriquit, bona,
    bonus
    baplizator
    est.
    Arbor, inquil, bona,
    sicut illi
    dicunt : arbor bona
    , inquit,
    bonus
    baptizalor est;
    fructus
    ejus lionus, qui
    abillo
    baptizalur
    : tunc enim
    crit fructus
    bonus,
    si illefuerit arbor bona.
    Quid
    dicis
    de Christo et J oaime?
    Evigila, expergiscere, jier-
    slringit
    oculos tuos
    sjilendor perspicure
    veritaiis;
    vide
    quid procmissum
    est anle
    nos; lege Evangelium
    :
    J oannes
    baptizavit
    Chrjslum.
    Diclurus es
    ,
    J oannes
    arbor,
    fructus Chrislus?Creaturamvocabis
    arborem,
    ct frueturaCrealorem
    ?Ideo voluit DominusChristus
    a J oanne
    bap.tjzari,
    non
    utper baptismuminiquuate
    careret,
    sedul
    iniquitali
    os clauderel. Ecce
    qui bapti-
    zat,
    inferior
    est; qui baplizator,
    diclurus sum
    ,
    me-
    lior ? Hocfortead memullum
    est
    intelligi.
    Adhomi-
    nes redi,
    ambosvide
    homines. Ananias
    Pauiumbapti-
    zavit. Anania
    Paulus
    melior
    fuil.
    Nunquam
    fruclus
    arbore melior fuit, Arbor .enirn
    proferl fruclum,
    non
    proferlur
    a
    fruciu,
    6. Donalistm
    se
    pro
    Christo
    jaclare
    convincuntur.
    Tu
    quid
    tibi
    assumas,
    non vides?
    J pse
    Dominusait :
    Multi venient
    innominemeo
    dicenles,
    Ego
    sumChri-
    stus
    (14.
    xxiv,
    5),
    Multi errautes et seducentesvene-
    runt in nomi.o.eCbfisli,
    nullumaudivimus
    dicentem,
    Ego
    suni Chris,tus. Innumerabiles
    haeretici venerunt
    omnes in
    nomineCJ ifisJ -i,
    id est
    in noniine Chrisli
    palliali venerunt, parietem
    iuteum
    splendido
    nomine
    dealbantes
    veiierunt,
    et
    neminemaudivimus diccn-
    lem, Ego
    sum
    Chrislus..
    Quidergo
    ?Dominusnescivit
    quidprcedixit
    ? An
    poljus
    iios ad
    intelligejidum
    se-
    creta
    ipsa
    ad
    apertionem
    secreli desomno
    excilavit,
    ut
    perscrulemu.r
    et
    pulsemus,
    ut nobis
    aperiatur quod
    lectum
    est,
    et
    aperto
    tectoadDominum
    submiilamur,
    ut sicul ille
    paralytieus
    ,
    a Dominosanari inereatnur
    (Marc. n, 3-12)
    VProrsus invenimusistos
    dicentes,
    Ego
    sumChristus; non his
    verbis,
    sed
    quod pejus
    est,
    factis. Nonaudaciaverborumislor.um.
    Quisenim
    eos audil
    ?
    Quis
    ad aures vel ad
    cor,
    tara
    insipientes
    deceplus
    admittil? Si dicat ei
    qui
    euni
    baptizalurus
    est, Ego
    sum
    Chrislus
    : avertil faciemsuani abillo
    ,
    relinquit
    liominis
    arroganiiam manifeslam, qucerit
    Dei
    graiiam.
    Non
    ergo
    ita
    ille, Ego
    sumChrislus. Sed
    quoniam
    alio
    rnodo, Ego
    sum
    Christus;
    videte
    qaem-
    admodum. Christus
    sanat,
    Chrjslus
    mundat, CJ jri-
    stus
    justificat:
    homonon
    juslificat. Qiiid
    est
    juslifi-
    care? J ustumfacere.
    Quomodomortificare,
    mortuum
    facere;
    vivificare
    ,
    vivumfacere : sic ct
    justificare,
    justum
    facere. Eccedetransverso
    baplizalor quidam,
    non
    per januamintrans,
    sed
    pcr
    maccriamdescen.-
    dens;
    non
    paslor
    et
    custos,
    sedfuret
    lalro;
    detrans-
    verso
    ait, Egobaptizo.
    Si sicut minister
    ,
    audeo
    '
    :
    noli
    addere; quidquid ampliuscsta
    maloest
    (Matih.
    v,
    57).
    Et lamen
    addit,
    non dtibitat.
    Quid
    addit ?
    Ego
    justifieo, egojuslum
    facio. Hocest enim
    , Ego
    sum
    arbor
    bona,
    ex me
    nascator
    qtii
    vult esse fructusbo-
    nus.
    Paululum,
    si
    sapienler admitlis, audi; pauea
    verba
    sunl, et
    nisi fallor
    ,
    lucidasunt. Tu
    ergojusli-
    ficas
    ,
    lu
    jusium
    facis?
    Ergo, inquit 2,
    credal inte
    quemjuslificas. Djc,
    ande
    dicere,
    Credein
    me; qui
    non dubilas
    dicerc, J uslificarisa me.
    Turbatur,
    flu-
    cluaf,
    cxcusal.
    Quid
    enim
    opus
    esl,
    inquil,
    ul dicam
    illi,
    Credein me? Credein
    Cbristum,
    dico. Iliesita-
    sii,
    dubitasti:
    aliquantnm
    adnos
    dignalus
    es descem
    dere. Confessuses
    aliquid,
    undesancris.
    Dixisti
    ali-
    quid rectum,
    unde
    prava
    lua creiera
    corrigantur.
    Audi
    jam
    non
    me,
    sed le. Certecnimnon audes di-
    cere,
    Credeinme.
    Absit, inquit.
    Et tamen
    audes
    di-
    cerc, J ustilico le.
    Audi,
    et
    disce, quia
    unde non au-
    des
    dicere,
    Credein m.e
    ;
    iude debes nonauderedi-
    cere,
    J uslificote.
    Apostolusloquitur ,
    cui cedes
    ,
    cui
    velis
    nolis,
    subderis. Non enim
    Apostoiolanquam
    homini,
    sed ei de
    quo
    dicit
    Apostolus,
    AnvuUisex-
    perimenlumaccipereejus, qui
    in me
    loquilur
    Chrislus
    (II
    Cor.
    xui, 3)
    ?Audi
    ergo
    non
    Apostolum,
    sedChri-
    stum
    per Apostolum. Quid
    dicit
    Apostolus
    ?Credenti
    ineum
    qui juslifical impium, dcputalurfidesejusadju-
    siitiam
    (Rom. iv, 5). Intendite, obsecro; videtequam
    planumest, quamapertum
    est : Credenli ineum
    qiti
    justificat impium, depulalur ftdesejus
    ad
    justjliam,
    Quisquis
    credideril ineum
    qui justifical impium, qui
    de
    impio
    facit
    pium
    :
    quisquisergo
    crediderit ineum
    qui juslifical impium, qui jusltim
    facit eum
    qui
    im-
    pius
    eral, depuiatur
    fides
    ej'us
    ad
    jusliiiam,.
    Modo.dic,
    si
    audes,
    J uslificotc. Vitle
    quomodo
    tibi
    respondi
    ex
    Apostolo
    : Si
    justificas me,
    credamin
    le; quia
    crer
    denliin eum
    quijustiftcatimpium, de.pulaiutfidesejtts
    ad
    jusiiiiam.
    J ustificasme?credamin te. Si eni.m
    tu
    me
    justificas, ego
    ero credens in eum
    qui justifioat
    me,
    id
    est, qui justificat impium
    :
    securus credo,
    quia dejiulatur
    fides niea ad
    justitiam.
    Si
    ergo
    non
    audes
    diccre,
    J ustifico
    te; irno
    si nonaudes
    dicere,
    Crede in me: cave
    jam
    ne
    dicas,
    J ustificole. Per-
    dite,
    inveni te;
    ne
    perdas
    et me et le.
    1
    AliquotMss.,
    audio.
    2
    Forte,inquam.
    1325
    SERMOCCXCil.
    1326
    7
    Locus
    Evangetii
    dearbore
    et
    fructu quomodo
    in-
    tetligendiis.
    Namillud
    quod proposuisti
    de arbofe et
    de
    fructu, propono
    tibi
    aliquid
    de
    exemplis,
    ut discas
    intelligere
    qttod
    dictum
    est,
    Arbor bonabonos
    fruclus
    facil,
    cl ctrbormalamalos
    fructusfacit. Ego
    enim sic
    intelligo, quomodo
    et
    ipse
    Dominus
    exponit.
    Quid
    est,
    Arborbonabonos
    fructus facit (Mallh.
    vn
    , 17)
    ?
    Bonushomodebonothesaurocordissui
    profert
    bona;
    et mulushomodemalotltesaurocordissui
    proferl
    mala
    (Id.
    xn, 35).
    Hominesarbores
    posuit,
    fhesauros
    aclus
    posuil. Qualis
    homo
    est,
    lalesactus habet. Si bonus
    homo
    est,
    bonosactus
    habet;
    si malus homo
    est,
    roalosaclus habet: non
    potest
    bonus homo malos
    aetus
    habere,
    nec malus honio bonos actus habere.
    Quid
    evidentius?
    quidliquidius
    ?
    quidapertius
    ?Modo
    aulera le arboremfacis bonam
    qui baptizas,
    et fru-
    ciumfaciseum
    quembaptizas;
    ut
    qualis
    es
    lu,
    talis
    sit ille. Absit ab
    illo,
    et vide
    quamperverse
    intelligis.
    Est
    apud
    vos
    aliquis,
    aut fuit
    aliquando
    adulter vel
    occulfus. Sed
    quod
    nescio, inquit,
    nonmecontami-
    nat. Non inde
    ago;
    alia
    qucestio
    est : de
    Baptismo
    volo
    aliquid
    dicere;
    boc enim
    suscepimus.
    Occullus
    aduller cst :
    ergo
    fictus
    est;
    non aduller
    fictus,
    sed
    adulter
    verus,
    fictuscasfus. Istum
    ergo
    adulterumbo-
    minemfictum
    , magisque
    fictum
    , quia lalel;
    namsi
    aperlus
    sit
    adulter,
    jam
    fictus non est : islum
    ergo
    adulterum
    fugiet profcclo Spirilus
    sanctus. Evidens
    quippe
    esl
    prolata
    scntcnlia : Sanclus enrin
    Spiritus
    disciplinwcffugiel ficium(Sap. i, 5).
    Cum
    ergo
    sit
    iste adulter
    occullus, utique baptizaf.
    Eccevidcoho-
    minem
    baplizaium
    ab adultcro occulto : natus cst
    J rttclus;
    ubi esjt
    arbor bona?
    Baptizatusest,
    innocens
    est,
    facia est inilloremissio
    peccatorum; ergojusti-
    ficalusest
    impius,
    natus est fructus bonus :
    quoero
    de
    qua
    arbore?
    Dic, responde
    mihi : aibor illaoccullus
    adulter
    est, mala
    arbor
    est;
    si
    bujus
    arboris istefru-
    ctus,
    malus fructus est. Sentenlia Domini
    est,
    Arbor
    mala
    malos
    fruclusfacit. Respondebis,
    ut istum fru-
    clumbonumesse
    commendes,
    noneumdeiilaarbore
    natum. Non
    enim
    quia
    nescis lu illamarboremma-
    lam,
    ideo non esl niala: tanto est
    pejor, quanto
    ma-
    gis ignoratur.
    Tanto
    enim
    magis ignoratur, quanlo
    perdila
    aslutiaocculfat faclumsuum. Namsi
    aperius
    adulter
    esset,
    vel confessionesanabilisesset. Pessima
    arbor,
    et lamen eceefruclus bonus. Undenalus ? an
    forte nonnatus ?Natus
    , inquis. Qucero
    unde :
    quid
    dicturus es? Undenalusest
    is.le
    ? Nonest
    quiddicat,
    nisi,
    DeDeo: nescioutruni aliuddicturus
    est, quaro,
    Ex Deo. Si hocdeomnibus
    diceret,
    et non
    se,
    cum
    sit arbor
    roala,fingendo
    ostenderet
    bonam, faceretque
    pejorem,
    deomnibusdiceret
    quod
    exDeo
    nascunlur;
    liabet
    Evangelii
    evidentemsententiam ; Dediteis
    po-
    testatem
    filios
    Dei
    fieri, qui
    non ex
    carne,
    nonexsan-
    guine,
    nonex
    volunjtateviri,
    neque
    exvoluntate
    carnis,
    sedex Deonati sunt
    (J oan. i, 12, 13). Ergo
    redi ad
    jstum : ex Deo natus est? Ex Deo.
    Quare
    iste ex
    Deo?
    Quia
    fructus bonus de arbore mala nasci non
    potuit.
    Castus
    baptizator
    arbor bona
    est,
    non est fi-
    tus;
    verecastus
    bapiizavit,
    fruciusbouusdearbore
    bona. Ecceet istefructus
    bonus,
    de
    qua
    arbore
    na-
    tus est? Dicdemala
    ,
    si audes. Non
    audeo,
    inquit.
    Ergo
    et
    ipse
    de bona? Debona. De
    qua
    bona? Ex
    Deo. Ille
    quid?
    Exhominecasto. Paululumintende :
    intelligamus quod
    dicimus. Iste abliomine
    casto ba-
    plizatus,
    ex arbore
    bona,
    id
    est,
    exhomine
    bpno,
    na
    tus est fructus bonus. Ille abadultero occulto
    bapti-
    zatus,
    ex arbore mala nalus est
    fructus, quid
    ? Bo-
    nus. Non
    potest
    fieri. Si boniis est fructus :
    ergo
    ar-
    boremmuta. Fructum istumbonum
    confileris, illum
    homineni
    malum, quia
    oecultus adulter est: arborem
    muta huic fructui.
    Mutavi, inqtiis
    : ideo
    dixi,
    Ex
    Deo. J am
    compara
    istos duosnatos : illum
    baplizavit
    castus
    manifesttts;
    bunc
    baplizavit
    adulter occultus:
    illeex
    homine,
    isteex Deonatusest. Felicius
    ergonatus
    est ex adultero
    occulto, qtiam
    illeexcastomanifesto.
    8. Ex J oannis et
    Apostoli
    verbisDonalistas redar-
    guit,
    Melius
    ergo
    J oannem
    audis,
    o
    hceretice;
    nie-
    lius audis
    prsecursorem
    recursor
    l;
    melius audis hu-
    milem,
    o
    superbe;
    melius audis lucernam arden-
    tem,
    o lucema exstincta. Audi
    J oannem,
    cumveni-
    retur ad eum:
    Ego quidembaptizo
    vos in
    aqua.
    Et
    tu,
    si te
    agnoscas,
    minister es
    aquee.

    Ego,
    J in-
    quit,
    i
    baptizo
    vos in
    aqua; qui
    veniet
    autem,
    ma-
    jor
    meest. J
    Quantummajor
    teest?
    Ctijus
    nonsum
    dignuscorrigiam
    calceamenli solvere. >
    Quanlum
    se
    humiliaret,
    si se
    dignum
    diceret?Ne hoc
    quidemdixit
    digntim
    se
    esse, corrigiam
    calceamenii solvere.
    Ipse
    est
    qui baplizat
    in
    Spirilu sanclo(Luc. m, 16,
    et J oan.
    i, 27, 53). Quid
    te
    pro
    Chrislo
    supponis? Ipsebapti-
    zat in
    Spiritu
    sancto.
    Ergo ipsejustificat.
    Tu
    quid
    di-
    cis?
    Egobaptizo
    in
    Spiritu
    sancto,
    egojustifico.
    Certe
    non
    dicis, Ego
    sumChrislus? Certe nones de
    illis,
    de
    quibus
    dietum
    est,
    Multi venienlinnominetneodi-
    centcs,Ego
    sumChrislus
    (Malth. xxiv, 5)
    ?
    Caplus
    es:
    atque
    utinam vel
    captus inveniaris, qui
    non
    caplus
    perieras.
    Bonumest ad escam
    magni regis capi
    reti-
    bus veritatis. Noli
    ergojamdicere, Egojustifico, ego
    sanclifico : ne convincaris
    dicere, Ego
    sumChristus.
    Dic
    polius quod
    amicus
    sponsi,
    non
    qui
    tevelis
    ja-
    clare
    pro sponso
    :
    Nequequi planlat
    est
    aliquid, nequo
    qui rigat;
    sed
    qui
    incremenlumdat Deus
    (I
    Cor.
    m,
    7).
    Audi etiamet
    ipsum,
    de
    quoagimus,
    amicum
    sponsi.
    CeiiecumChristo
    quasi discipuloshabebal,
    el Christl
    discipulus
    nonerat: atidi illumconfitentcmseChrisli
    discipulum.
    Vide illuminler Chrisli
    discipulos,
    et
    lanto
    certiorem, quanlo humiliorem;
    tanlo huroilio-
    rem, quanto majorem.
    Yide illuni facienlem
    quod
    scriptumest, Quanlo tnagnuses,
    tanto huntilialein.
    omnibus,
    etcoramDeoinvenies
    graliam(Eccli. m, 20).
    J am
    dixit,
    A^ousunt
    dignuscorrigiam
    calceamentisol-
    vere: sed noninhocse
    discipulum
    demonstravit.
    Qui
    de
    ccelo,inquit, venit,super
    omnesesl
    (J oan. ni, 51)
    :
    nosautemomnesde
    ptenitudineejus accepimus(Id. i,
    16). Ergo
    et
    ipse
    inter
    discipuloserat, qui
    cumChristo
    discipulos colligebat.
    Audi
    apertius
    fatentem se di-
    seipulum
    :
    Qui
    habel
    sponsam, sponsus esl;
    amicus
    aulem
    sponsi
    stal,
    et audit eum
    (Id. m, 29).
    Et idea
    1
    vigi.,;
    rwcursor.At
    pleriqueMss.,
    recrsor.
    4*27 S. AUGUSTINI EPISCOPl
    1328
    Stal, quia
    alidil eum. Slat et audit;
    quia
    si non au-
    diat,
    cadit. Merilo
    ille,
    Audilui meo
    dabis, inquit,
    exsuttalionemel tmliliam.
    Quidest,
    audilui mco?Au-
    dire
    illum,
    non audiri vclle
    pro
    illo. El ut noveri-
    nius
    quia
    in eo
    quod
    audit cum
    ,
    Iiumililatemcom-
    mendat : cum
    dixisset,
    Auditui meodabisexsullatio-
    nemel
    twlitiam;
    continuo
    subjunxit,
    el exsultabunlossa
    humiliata
    (Psal.
    L, 10).
    Slat
    ergo
    et audit eum. Ex-
    suttabunt ossa
    humitiata, quia franguiUur
    elata. Nul-
    lus
    ergo
    sibi servus
    poteslatem
    Domini assumat. Gau-
    deat se esse in
    familia,
    et si est
    prcepositus, proferat
    in
    tempore
    conservis cibaria
    (Matth. xxiv, 45);
    sed
    unde et
    ipse vivat,
    non ul de
    ipso
    illi vivant. Nam
    quid
    esl
    proferrc
    in
    lcmpore cibaria,
    nisi
    proferre
    Chrislum,
    Iaudare
    Chrislum,
    commendare
    Christum,
    prccdieare
    Cliristum?hoc
    cst, proferre
    in
    tempore
    ci-
    baria. Namut essel
    ipse
    Christus cibaria
    juraentorum
    suorum,
    natus in
    prcesepipositus
    est.
    SERMOCCXCiH
    '
    (a).
    mNatalijoannis
    Baptistae(b),
    vu.
    1. J oamris et Christi in nalivitale
    comparatio.
    San-
    cti
    J oannis, cujus
    nativitalem
    ,
    cum
    Evangelium
    le-
    geretur,
    miranles
    audivimus,
    solemnitatem liodic
    celebramus.
    Quanta
    est
    gloriajudicis,
    si tanta
    estprce-
    conis?
    Qualis
    est venlurus via
    ,
    si lalis est
    qtii prce-
    parat
    viam? NativitatemJ oannis
    quodam
    modocon-
    secratam observal Ecclesia : nec invenilur ullus in
    Patribus,
    cuj'us
    nativitatem solemniter celebremus:
    celebramus
    J oannis,
    celebramus et Christi : hocva-
    care non
    potesl,
    cl si foiic a nobis
    pro
    tanloerei di-
    gnitale
    minus
    explicatur,
    fructuosius lamen et altius
    cogilalur.
    Nascitur J oannes de anicula
    slerili,
    nasci-
    tur Christtisde
    juvencula virgine.
    J oannem
    paril
    sle-
    rililas.Christum
    inlegritas,
    Innativitatc J oannisoctas
    congrua
    nonerat
    parenlalis,
    innativitaleChristicom-
    plexus
    non exslilit maritalis. Ille
    angelo prccdicantc
    nuntiatur, isteangelo
    nuntiante
    concipitur.
    Noncre-
    dilur J oannes
    nascilurus,
    et fit
    paler
    mutus : credi-
    lur
    Chrislus,
    et fide
    concipitur.
    Fit
    prius
    adventus fi-
    dei incor
    virgiuis,
    et
    sequitur
    fecunditasin uteroma-
    tris. El lamen
    prope
    eademverba sunt Zacharicedi-
    centis,
    cum
    angelus
    J oannem
    nuntiarel,
    Per
    quid
    co-
    gnoscam
    hoc?
    Ego
    enimsum
    senex,
    el uxor mea
    jam
    processil
    indiebussuis : et Maricesanctce
    angelo
    nun-
    liante
    partumejtis
    futurura
    ,

    Quomodofiet istud
    ,
    quoniam
    virura non
    cognosco?
    i
    pene
    eaderaverba.
    IUi dicitur :
    Ecce eris
    tacens,
    nec
    polens loqui,
    quousque
    fiant
    hcec,
    propter quod
    non
    credidisti ver-
    bis
    meis,
    quceadimplebuntur
    lempore
    suo. t Illi au-
    lem :
    Spirilus sanclus
    superveniet
    in
    le,
    et
    viiius
    Altissimi
    obumbrabil
    libi;
    propterea quod
    nascelur
    ex te
    Sanetum, vocabitur Filius Dei.
    Ille
    corripilur,
    ilia insiruitur. Illi
    dicitur, Quianon credidisti : illi
    dicitur,
    Accipe quod
    qucesisti.
    Propemodum eadem
    *
    Castigatus
    adcl. r. rm. t. vat. ct ad
    Vign.
    (a) Alias, inler
    vignerianos
    5.
    .
    (b)
    citaturin
    Bedaevera
    Collectionenondum
    impressa
    adi
    Tim.
    ii,
    etui
    exordiosermonis
    subsequentis
    Carthagine
    verba
    sunt,
    Per
    quid cognoscam
    hoc?
    et, Quomodo
    fiel
    islud?Sed cum
    qui
    verba audiebat et cor
    videbat,
    nonlalebat. In
    ulriusque
    verbis
    cogitatiolatebal;
    setl
    homines,
    non
    angelum
    lalebat: imonon latebat eum
    qui loquebatur per angelum.
    Postremo nascilur J oan-
    nes,
    dum
    jam
    Iux
    minuilur,
    et nox
    incipil
    creseere :
    nascilur
    Chrislus,
    dum nox
    aceipit detrimentum,
    et
    dies
    augmenlum.
    Et
    lanquam
    hoc
    signum
    nativitalis
    amborumJ oannes
    ipserespiciens,
    dicit : lllum
    opor-
    tet
    crescere,
    tne autemtninui
    (J oan. m, 50). Propo-
    suiinus
    inquirenda,
    et disculienda
    prrediximus
    : sed
    hoc
    proelocutus
    sum
    ,
    et si omnibus tanli
    mysterii
    si-
    nibus
    perscrutandis
    non
    sufficimus,
    vel
    faeullale,
    vcl
    lempore;
    meliusvosdocebit
    qui loquitur
    in
    vobis,
    etiam
    absentibus
    nobis, quempiecogitalis,quem
    cordesus-
    cepistis, cujus templa
    facsi eslis.
    2. J oannes
    quidam
    limesvelerisetnovi Teslamenti.
    ldeo et desenibusnascitur
    ,
    el inuleroexsultat.Zacha-
    riw os
    prius clausum,
    et
    post aperlum.
    Yidelur
    ergo
    J oannes
    interjectus quidam
    limesTestamentorutn duo-
    rum,
    veteris et novi. Nameum
    esse,
    ut
    dixi, quo-
    datnmodolimitemDominus
    ipse
    tesfatur dicens: Lex
    el
    Prophelmusque
    adJ oannem
    Baplislam(Luc.xvi, 16).
    Sustinet
    ergopersonamvetustatis,
    et
    proeconium
    no-
    vitalis.
    Propter personamvelustatis,
    de senibus na-
    scitur:
    propter personamnovitalis,
    in
    visceribusma-
    tris
    prophcta
    declaratur. Nondumenimnalus adsan-
    cteeMarice
    adventum,
    exsultavit in utero matris. J am
    ibi
    designaiuserat, designatus antequarn
    naius: cu-
    jus proecursor
    esset
    ostenditur,
    antequam
    abeo vi-
    deretur. Divinasunl
    brcc,
    et mensuramhumancefra-
    gilitatis
    excedunt.
    Postremo
    nascitur, accipit nomeii,
    lingtia
    solvitur
    palris (Luc. i).
    Refer
    quod
    factumest
    ad
    significantemimaginem
    rerum : tantum
    quod
    fa-
    clumest ne nonfactum
    putes, quoniamquid signifi-
    caret forsitan dices. Hoc
    quod
    faclum
    est,
    refer ad
    significationemrerum,
    et vide
    magnummystcrium.
    Zacharias
    tacel,
    et amiltit
    vocem,
    donec J oannesna-
    scerelur
    prcecursorDomini,
    et
    aperiret
    vocem.
    Quid
    est silentium
    Zacharice,
    nisi
    jirophetialalens,
    et anle
    prcedicalionem
    Christi
    quodam
    modooccultaetclausa?
    Aperitur
    illius
    adventu,
    clara fit
    venturo eo
    qui pro-
    plietabatur.
    Iloc est
    aperlio
    vocisZachariceinnativi-
    tale
    J oannis, quod
    est diseissio veli incruceChrfsti.
    i
    J oannes si se
    ipsumnunliaret,
    Zachariccos non
    ape-
    rirct. Solvitur
    lingua, quia
    nascitur vox : namJ oanni
    '
    jamproentmtianli
    Dominumdiclum
    est,
    Tu
    quis
    es?Et
    respondit, Ego
    sumvoxclamantisineremo
    (J oan. i,
    '
    22, 25).
    3. Vox
    J oannes,
    VerbumChristus. Vox
    Verbum
    pulala.
    Yox
    J oannes,
    Dominusautemin
    principio
    crat
    Verbum
    (Ibid., 1).
    J oannes vox
    adtempus,
    Christus
    Yerbum in
    principio
    celernum. Tolle
    verbum, quid
    '
    est vox? Ubi nultus est
    intelleelus,
    inanisest
    strepi-
    1
    tus. Voxsine verbo aurem
    pulsat,
    cor non cedificat.
    Verumtamen in
    ipso
    cordenoslro cedificandoadver-
    tamusordinemrerum. Si
    cogitoquiddicam, jam
    ver-
    bumest incorde meo : sed
    loqui
    adle
    volens, qucero
    ^
    quemadmodum
    sit etiam incorde
    tuo, quod jam
    est
    inmeo. Hoc
    qucerensquomodo
    adte
    perveniau et in
    1329
    SERMOCCXCIII.
    1S5A
    cordetuoinsideal verbum
    quodjam
    est incorde
    meo,
    assumo
    vocem,
    et
    assumpla
    voce
    loquor
    tibi: sonus
    vocis ducit ad te intellectumverbi: et cumadte
    duxit sonus vocisinlelleclum
    verbi,
    sonus
    quidem
    ipscperlransit;
    verbumautem
    quod
    adtesonus
    per-
    duxil, jam
    est incorde
    tuo,
    necrecessit ameo. So-
    nus
    ergo,
    transaclo verbo ad
    le,
    nonnetibi videtur
    dieeresonus
    ipse,
    Illum
    oportel
    crescere,
    me autem
    minui?Sonusvocis
    strepuit
    inministerium
    ,
    et
    abiit,
    quasidicens,
    Hoc
    gaudium
    meum
    complelum
    esl
    (J oan.
    iu,
    30
    , 29).
    Yerbum
    leneamus,
    vcrbum medullilus
    conceptiim
    non amittamus. Yis viderevocemtran-
    seuntem,
    etYerbi divinitalemmanentem?
    Baptismus
    J oannis modoubi esl?
    Minislravit,
    et abiit. Christi
    nunc
    Baptismusfrequenlalur.
    OmnesinCbrislumcre-
    dimus,
    sahiteminChrislo
    speramus
    : hocsonuitvox.
    Nam
    quia
    discerneredifficileest a vocc
    verbum,
    et
    ipse
    J oannes
    putatus
    est Christus. Voxverbum
    ptitala
    est: sed
    agnovit
    se
    vox,
    neoffenderetverbum. Ar<m
    sum, inquit, Christus,
    nec
    Elias,
    nec
    prophela.Respon-
    sum
    est,
    Tu
    ergoquis
    es?
    Ego sum, inquil,
    voxcla-
    manlisineremo
    ,
    Parale viamDomino
    (Id. l, 20-23).
    Voxclamantisin
    eremo,
    vox
    rumpentis
    silentium. Pa-
    raleviamDomino
    , tanquam
    diceret, Ego
    ideosono
    ,
    ul illumincor inlroducam: sed
    quo
    introducamnon
    dignatur venire,
    nisi viam
    prrcparetis. Quid est,
    Viam
    parate; nisi, congrue sujiplicato? Quid est,
    Viam
    parale; nisi,
    humililer
    cogitate
    ? Ab
    ipso
    acci-
    pite
    humilitatis
    exemplum.
    Putatur
    Christus,
    dicitse
    nonesse
    quodputatur,
    nee ad suumfastum
    '
    erro-
    remassumitalienum. Si
    diceret, Ego
    sumChrislus
    ;
    quam
    facillime
    crederetur, qui anlequamdicerel,
    cre-
    debatur? Non dixit:
    agnovit se,
    distinxit
    sc,
    huini-
    liavit se. Vidit ubi haberet salutem: Iuccrnamse
    inlellcxit,
    et ne
    exstingueretur
    venlo
    superbicc
    li-
    muit.
    4. Cur lanlm
    gratim
    Iwmo
    missus, qui perhiberet
    teslimonittmChrislo.Hcecenim
    disposilioplacuitDeo,
    ut tanlce
    gratice
    homo testimonium
    perhiberel
    Chri-
    sto
    , qui posset putari
    Chrisliis.
    Denique
    innatismu-
    lierum,
    sicutdixit
    ijise
    Chrislus
    ,
    nemoexsurrexilma-
    jor
    J oanne
    Bapiisla(Malth, xi, 11).
    Si hoc homine
    nullus crat
    major
    homo
    , qui major
    est illo
    , plus
    est
    qiiam
    homo.
    Magnum
    lestimoniumChristi dese
    ipso,
    sed
    Iijipicnlibus
    ct infirmisoculis
    parum
    desetesti-
    ficaturdics 2. Iufirmi ocnli diem
    expavescunt,
    lucer-
    naiii ferunt. Ideo
    prcemisit
    lucernamdies veuturus.
    SedincordafidcliuniIucernam
    prcemisit,
    adconftin-
    dcnda corda infidelium.
    Paravi, inquit,
    lucernam
    Clirisloiiico: Deus Pater in
    prophetia loquens,
    Pa-
    ravi litcernamChrislomeo: J oannemSalvatori
    proeco-
    nem,judici prrccursoremventuro,
    futuro amicum
    sponso.
    Puravi, inquit,
    lucernamChrislomeo.
    Quare
    parasli
    ?Inimicos
    ejus
    inditam
    confusione
    :
    superipsum
    aulein
    florebilsanctificaiio
    mea
    (Psal. cxxxi, 17,
    18).
    Quomodoper
    hanclucernaminimici
    ojus
    induli sunt
    confusione?
    Evangeliumperscrutemur.
    Calunmiantes
    1
    Vign.,facluni.
    vcrius
    Mss.,faslitm
    s
    Mssi,justificatur
    dics.
    J udcci Domino
    dixerunt,
    Inqua potestale
    ista
    facis?
    Si lues
    Christus,
    dicnobis
    palam.
    Causam
    quccrebant,
    non
    fidem;
    unde
    insidiarentur,
    non unde libera-
    renlur.
    Denique qui
    corda eorum
    vidit,
    altendite
    quid respondit
    confusurus eos de lucerna. Inter-
    rogo, inqnit,
    eliamvosunum
    sermonem:
    Dkiletnilii,
    Baptisma
    J oannis undeest?de
    cwlo,
    an ex homini-
    bus? Illi conlinuo
    repercussi,
    et
    quamvis
    tenuiter
    radiante
    die,
    ad
    palpandum compulsi, quoniarn
    clarilatem illam
    speculari
    non
    poteranl,
    adsui cor-
    distenebras
    confugerunt,
    el ibi sccumturbari cce-
    perunt,
    offendenles et ruentes. Si
    dixerimus,
    in-
    quiunt:
    hoc
    apud
    se
    ipsos,
    ubi
    cogilabant,
    sed
    quo
    ille cernebat : Si
    dixerimus, inquiunt,
    Decmlo
    est;
    dkel
    nobis, Quare
    ergo
    noncredidislisei ?
    Ipse
    enim
    testinionium
    perhibuerat
    Chrislo Domino.Si aulem
    dixerimus,
    Ab
    hominibus;
    lapidanl
    nos
    populi: quia
    prophela magnus
    J oannes habebatur. Et
    dixerunt,
    Nescimus. Ncscitis: in tcnebris
    cstis,
    lumen amil-
    tiiis.
    Quanto
    cnira
    melius,
    si forte tenebrce in
    corde humano
    vcrsantur,
    lumen
    admittere,
    non
    amitlcre. Ubi
    dixerunt,
    Nescimus: ait
    Dominus,
    Nec
    ego
    dicovobisin
    quapolestale
    isla
    facio(Matlh.
    xxi, 23-27).
    Scio enim
    quo
    corde
    dixerilis,
    Ne-
    scimus,
    non volentes
    doceri,
    sed timentes confi-
    leri.
    5. ChristusDettslalensincarne.Hcccdivina
    dispen-
    salio; quantum
    homo
    perscrulari potest,
    melior me-
    lius,
    inferior
    inferius;
    hoecdivina
    dispensationiagnum
    nobis insinuat sacramenfum. Vcnlurus enini erat
    Christusin
    carne,
    non
    quicumque,
    non
    angelus,
    non
    lcgalus;
    sed
    ipse
    venienssalvos
    faciel
    eos
    (lsai. xxxv, 4).
    Non erat
    quicumque
    venlurus: et lamen
    quomodo
    crat vcnturus? In carnc morlali
    nasciturus,
    infans
    parvulusfulurus,
    in
    prcesepiponendus,
    cunisinvol-
    vendus,
    lac.lc
    nutriendus, per
    rctates
    augendus, po-
    slremoeliammorte
    perimcndus.
    lloec
    ergo
    omniahu-
    mililalis indiciaet nimiaeliumililatisesl forma.
    Cujus
    hoechumililas?Excelsi.
    Quam
    excelsi?Noli
    quccreri!
    in
    lerra,
    Iranscendeet sidera. Cumad ccelestesexcr-
    cilus
    Angelorumveneris,
    audies ab
    eis,
    Transi et
    nos. Cumveneris ad
    Sedes, Dominationes,
    Princi-
    paius, Polestafes, audics,
    Transi et
    nos;
    et nos
    facli sumus: Omnia
    per ipsitmfacta
    sunl. Universam
    transcendecreaiuram
    ; quidquid
    eonditum
    est, quid-
    quid
    instiltilum, quidquidmuiabile,
    sive
    corporeum,
    sive
    incorporeum
    ,
    cuncta transccnde. Vidcndonon
    dum
    jiotes,
    credendotranscendc:
    pcrveni
    adCrealo-
    rem,
    ct inlcrim fideanlecedcnte
    te, quccperduc.it
    te
    , pcrveni
    adCreatorem. Ibi
    vide,
    In
    principio
    erat
    Verbum.Nonenim
    aliquando
    factumesl: sedin
    priu-
    cipio
    erat. Non
    quomodo creatura,
    de
    quadicitur,
    In
    principiofecil
    Deus cmlumet terram
    (Gen.i, 1).
    Hoc
    quod
    in
    principioerat,
    nonest
    quando
    noherat.
    Hoc
    ergoquod
    in
    principio
    erat,
    el Verbumeral
    apud
    Deum,
    el
    ipsum
    VcrbumDeuseral: el omnia
    per ipsum
    facla
    sunl,
    cl sine
    ipsofactum
    est niliil: et in
    quo
    est
    vila
    quodfaclumesl,(J oan.
    i, 1-4),
    venil adnos. Ad
    quos?
    ad
    dignos?
    AbsU: sed ad
    indigtios.
    Eteaim
    1331
    S. AUGUSTINI EPISCOPl
    1332'
    Christus
    pro impiis
    morluusest
    (Rom.
    v, 6),
    et indi-
    gnis,
    sed
    dignus.
    Nosenim
    indigni qtiorum
    miserere-
    iur;
    sed
    dignus
    ille
    qui
    misererelur,
    cui
    diceretur,
    Propter
    tniserkordiamluam, Domine,
    liberanos. Non
    propler prcecedentia
    nostra merita
    ,
    sed
    propter
    mise-
    ricordiam
    luam,
    Domine
    ,
    tiberanos
    ;
    et
    propitius
    esto
    peccalis
    nostris
    propter
    nomenluum
    (Psal.
    LXXVIII, 9),
    jion
    propter
    meritumnostrum. Namnon
    propter
    me-
    ritum
    peccatorum,
    sed
    propler
    nomenluum. Namme-
    rilum
    peccatorum
    ,
    non
    utique prcemium
    ,
    sed
    suppli
    cium.
    Ergo propter
    nomentuum. Eccead
    quosvcnit,
    ecce
    quantus
    venit. Adnos ille
    quomodo
    venit? Ver-
    bum
    plane
    caro
    faclumest,
    ut inhabitaret in nobis
    (J oan. i, 14).
    Si enimin sua divinilate lantummodo
    veniret,
    quis
    eum ferret?
    qttis
    eum
    caperet? quis
    susciperet
    ?Sed
    susccpit quod
    nos
    eramus,
    nercma-
    neremus
    quod
    eramus : scd
    quod
    noseramus
    nalura,
    non
    culpa. Quia
    enim ad homines
    homo,
    non tamen
    quia
    ad
    peccatores peccator.
    Deduobus
    istis,
    natura
    humana
    etculpa
    humana
    ,
    unum
    suscepit,
    aliud sa-
    navit. Nam si
    ipse suscipcret
    noslram
    iniquilatem,
    et
    ipse qucererct
    salvatorem.
    Suscepit
    tamenfcren-
    dam et
    sanandam,
    non autem habendam: et homo
    apparuil
    inler
    Iiomines,
    lalens Deus.
    G. Deoincarnelatenti neccssarium
    fuil
    teslimonium
    hominis,
    quo
    nonesset alius
    major.
    J oannes
    discipulos
    sicul Chrislushabens
    , fit
    Cltristi tesliscredibilior.
    Quis
    ergo
    lestimonium huic
    perhibeal
    diei latenti in
    qua-
    dam nube camis? Da
    lucernam,
    lestetur diem: sed
    hanc lucernam
    auge,
    ut
    quisquisplus
    illa
    fuerit,
    dies
    sit : In nulis mulierumnon exsurrexil
    major
    J oanne
    Baplisla (Matth.
    xi, 11).
    0 ineffabilis
    dispensatio!
    Ego, fralres,
    cumheec
    cogito,
    multura miror
    quod
    dicit J oannes de Christo
    ,
    teste
    Evangelio
    : Nonsum
    dignus,inquit, corrigiam
    calceamenli
    ejus
    solvere
    (J oan.
    l, 27). Quid
    humilius dici
    potesl? Quid
    excelsius
    Chrislo?
    quid
    humilius crucifixo?
    Qui
    liabet
    spon-
    sam, sponsus
    est;
    amicus autem
    sponsi
    slat,
    et audit
    eum,
    et
    gaudiogaudet propler
    vocem
    sponsi

    (J oan.
    IH,29),
    non
    proptersuam.

    Nos,

    inquit,

    deple-
    niludineejus
    omnes
    accepimus
    >
    (Id.
    i, 16).
    Quanla
    dicit
    de Cbrislo, quam prceclara! quam
    cxcelsa!
    quam
    digna!
    si tamen deillo
    aliquid
    ab
    aliquo digne
    dicilur.
    Et lamen nonambulat inter
    discipulos
    Do-
    mini,
    non eumsecutus
    est,
    u't
    Petrus,
    ut
    Andreas,
    ut J oannes,
    ul cceteri. Sed
    discipulos
    sibi
    ipse
    etiam
    congregavit,
    et conslituto
    bic licetDominocumdisci-
    pulis
    suis,
    habebat
    discipulos
    et J oannes. Dicebanlur
    discipuli
    J oannis.
    Dicebatur
    ipsi Domino, Quare
    J oannisdiscipuli jejunant,
    discipuli
    aulcmlui
    nonje-
    junant (Mare.
    n, 18)?
    Hoceral
    procul
    dubionecessa-
    rium
    prcecursori
    fideli
    ',
    ab eo Christum
    prcedicari
    qui possel
    ccmuluscredi. Habebat
    discipulos
    J oaunes,
    habebat
    et Christus :
    quasi
    extra
    docebat,
    sedtestis
    inbcerebat.
    Ideoin nalismulierumnemoexsurrexitma-
    jorJ oanne
    Baplista.
    Fuerunt
    Propheloe,
    habuerunt
    discipulos,
    sednon
    prccscnle
    Christo. Fuerunt
    posiea
    magni Aposloli,
    sed
    quia
    disciptili Clirisii,
    non
    quia
    1
    Mss.,ftdei.
    discipulos poluerunt
    habere cumChfisto. Habet ille
    discipulos, congregat, baptizat: quid putamus
    ?fo-
    ris,
    an intus? Imo vero
    reipsa intus,
    ut
    ianqiiatn
    homo a Deo
    liberaretur; speciequasi
    foris
    j
    ut teslis
    crederetur. Inlende hoc
    ipsum
    :
    perhibebant
    Domino
    testimonium,
    verbi
    gralia , Pelrus, Andreas,
    J oah-
    nes ct
    ceeteri;
    cum dicerelur
    eis,
    Laudatis
    quem
    sequimini, prcedicalis
    cui adhccretis. Veniat Iucema
    confundens
    inimicos, colligal discipulos.
    Habet Chri-
    stus
    ,
    habet et J oanncs.
    Baplizal ChristuSj baplizat
    et
    J oannes;
    ct venilur ad
    J oannenii
    et
    diciturei,
    llle
    cui testimonium
    perhibuisti,
    ecce
    bapiizat,
    et omnesve-
    triunl ad eum: ut
    quasi
    cemulusinvidicede Christoali-
    quid
    mali
    loquerelur.
    Sed ibi lucefna ardet
    tutius,
    ibi
    splendet clarius,
    ibi
    vegelalur, quanto distinctius,
    tanto securius.
    J am, inquit,
    dixi
    vobis, qiiiaego
    non
    sumChristus.
    Qui
    habel
    sponsam, sponsus
    esl:
    qtti
    de
    cwlo
    venit, super
    omnesest
    (J oan. m, 26-31).
    Tunc
    illi credcntes Christum
    admirabantur,
    tuncveroini-
    mici
    confundebanfur, quandoquodam
    ntodo
    compel-
    lebalur
    procdicare, qui
    credi
    poterat
    invidere.
    Cogi-
    tur enimDominumscrvus
    agnoscere, cogiturcrealura
    Crcaiori teslimonium
    perhibere
    : nec
    cogitur,
    sedli-
    benter facit. Amicusesl
    enim,
    noninvidus: nec
    sibi^
    sed
    sponso
    zelal.
    7. In Christi
    nupliis paranymphus
    J oannes. Me-
    diator Chrislusin
    quanlum
    homo. Faciunt hoc amici
    sponsi;
    et est
    quredam
    in
    nuptiis jhumanis
    sole-
    '
    mniias,
    ut
    exceplis
    aliis
    amicis,
    eiiam
    paranymphus
    adhibeatur,
    amicus
    inlcrior,
    conscius secre(i cubicu-
    laris. Sed bic
    inlerest,
    et
    jUane
    multum interest.
    Quod
    in
    nuptiis
    humanis homo homini
    paranymphus
    est,
    hoc est J oannes
    Christo,
    et idem DeusChristus
    sponsus,
    mediator Dei et
    horninuni;
    sed in
    quanturrt ,
    homo. Nam in
    quantum
    Deus non mediator,
    sed
    ccqualisPalri,
    hoc idem
    qnod
    Pater,
    cumPatre unus
    Deus.
    Quando
    esset ista sublimitas
    mediatrix,
    a
    qua
    multum
    longedisjuncti jacebamus?
    Ut medius
    sit,
    aliquid
    assumat
    quod
    non eral: sedut
    perveniamus,
    maneat
    quod
    erat. Eccoenim Deus
    super nos,
    ecce
    nos infra
    illum,
    et mulla
    interjacent spalia,
    maxime
    peccali
    intervallum
    longe
    nos
    distinguit atqueabjicit.
    In haelanladistanliacumveniendumessel ad
    Deum,
    qua
    venturi eramus?
    Ipse
    Deus,
    Deus manet: acce-
    dit liomo
    Deo,
    et fit una
    persona,
    ut sit non semi-
    deus, quasi parte
    Dei
    Deus,
    et
    parte
    bominis
    homo;
    sed lolus Deuset totus liomo : Deus
    liberator,
    liomo
    mediator;
    ut,
    per
    illuraad
    illum,
    non
    per alium,
    nec
    non ad
    illum;
    sed
    perid quod
    inillo nos
    sumus,
    ad
    illum
    per quem
    facli sumus. Ideo
    Aposlolusquamvis
    Chrislumnoverit Deum: nam
    ipse
    deillo
    dixit,
    cum
    de J udccorum
    prcccedenlibus
    meritis
    loqueretur,
    Quo-
    rum
    palres,
    etex
    quibus
    Chrislussecundumcarnem,qui
    est
    super
    omniaDeusbenedictusinswcula
    (Rom.
    ix, 5):
    cum
    ergo
    sciret illum Deum,
    et
    super
    omnia
    Deum;
    ac
    per
    hoc
    utique super
    omnia, quia per
    illuhi facla
    suntomnia;
    venium est ut commendaret medialo-
    rem,
    ct non dixil
    Deum;
    nonenim
    per
    hoc inedia-
    lor
    est, quod
    Dcus
    est; sed.per
    hoc
    mediator, qiiia
    SF.RMOCCXCIII. i-txt
    factusest homo.
    Ipsa
    estliberatio nostra. Unus
    emm
    Deus.
    Quiautique
    Catholici
    audilis,
    instrucli
    audilis,
    ,
    vigilanler
    auditis,
    UnusDeus:
    numquid
    solus Pater?
    numquid
    solus Filius?
    numquid
    solus
    Spiritus
    san-
    ctus? Sed
    utiquePater
    el Filius et
    Spiritus
    sanctus
    unusDeus.
    Ergo,
    Unus
    Deus,
    unusel mediatorDei et
    hominumhonwChristusJ esus
    (I
    Tim.
    n, 5).
    Si
    diceret,
    Unus
    Deus,
    unuset medialor Dei et hominumCliri-
    stus
    J esus1; tanquam
    miiior Deus
    inlelligeretur.
    Etenimab illa Trinitatis deitate
    quasi separaretur,
    si unus
    Deus,
    unusel mediatorDei et hominumJ esus
    Christus, quasi
    non illeDeus
    qui
    unusdiceretur. Sed
    quia
    in unitate
    Dei,
    ibi Paler et Filius et
    Spirilus
    sanctus: unitatemleneal
    divinitas,
    medietatemsusci-
    piat
    humanitas.
    8. Medialoris
    graliaomnibus,
    ut Deo
    reconcilientur,
    necessaria.HacmedietatereconciliaturDeo
    omnisgenc-
    rishumani massaabillo
    per
    Adamalienaia. Per Adam
    enim
    peccatum
    intravilin
    mundum,
    et
    perpeccalumnwrs;
    etitainomneshomines
    pertransiit,
    in
    quo
    omnes
    pecca-
    verunt
    (Rom.
    v, 12). Quis
    hinc crueretur?
    quis
    ab
    hacmassairccad misericordiam
    dislingueretur?
    Quis
    enimle discernit?
    Quid
    aulemhabes
    quod
    nonacce-
    pisli
    (1
    Cor.
    iv, 7)?
    Non
    ergo
    nos discernunt
    merita,
    sed
    gratia.
    Namsi
    merila,
    debitum est: si debitum
    cst, gratis
    nonest: si
    gratis
    non
    est, gratia
    nonest.
    Hoc
    ipseApostolus
    dixit: Si autem
    gralia, jam
    non
    ex
    operibus; alioquingraliajam
    nonest
    gralia(Rom.
    xt, 6).
    Per unum
    salvamur, majores, miiiores, senes,
    juvenes, parvuli,
    infantes; perunura
    salvamur. Unus
    enim
    Deus,
    unus el mediator Dci et hominumIwmo
    ChrislusJ esus. Perunum hominem
    mors,
    el
    perunum
    resurrectiotnortuorum.Sicul inAdamomnes
    moriuntur,
    sicetinChrisloomnes
    viviftcabunlur(1
    Cor.
    xv, 21, 22).
    9. OmnesinAdamel omnesin Christo. Hic
    aliquis
    occurrit,
    et dicit mihi :
    Quomodo
    omnes?
    Qui ergo
    in
    geliennam
    mittendi
    sunt,
    qui
    cumdiabolo damna-
    buntur, qui
    ceternis
    ignibus torquebunlur? Quomodo
    omnes et omnes?
    Quia
    nemo ad mortem nisi
    per
    Adam,
    nemo ad vitamnisi
    per
    Christum. Si esset
    alius
    per quem
    veniremus ad
    mortem,
    non omnesin
    Adammorerentnr. Si essetalius
    per quem
    veniremus
    ad
    vitam,
    nonomnesinChrislovivificarentur.
    10.
    lnfanles
    etiam
    ipsi egenl
    liberalore.
    Quidergo,
    ait
    aliquis,
    etinfans
    indiget
    liberatore? Plane
    indiget:
    tesiis est mater fideliiercurrens cum
    parvulo bapti-
    zandoad ecclesiam. Teslis est
    ipsa
    maier Ecclesia
    suscipiens parvulum
    abluendum,
    el aut liberalum
    dimittendum,
    aut
    pietate
    nutiiendum.
    Quis audeat
    dicere
    testimoniumcontra tantammairem? Postremo
    et in
    ipso parvulo
    miserice
    ipsius
    leslis est fletus.
    Quantumpotcst,
    teslatur natura
    infirma, parum
    in-
    telligens;
    non
    incipit
    a
    risu, incipit
    a fletu.
    Agnosce
    miserum,
    porrige
    auxilium. Omnes
    misericordice

    vignerius
    ex
    Regio
    codice,
    homochristus J esus. Hoc
    lqco
    mehores
    nianuscripli
    non
    habent,homo;quamvocem
    hicreticuil
    Augustinus,
    utsensum
    Aposloli
    eadetractanon
    constare
    ostenderet:
    qui
    nimirunisensus
    esl, mediatoris
    cflicmm
    adhommem
    dirislum,qui
    ucuscumpatrectspi-
    niusanctoDeus
    est, pertiuere.
    visceribusinduantur.
    Quanlo
    minus
    pro
    se
    ipsi pos-
    sunt,
    tanto
    misericordius
    pro parvulis
    nos
    loquaniur.
    Auxiliumrerum stiarum luendarum
    Ecclesia sofet
    procbere
    pupillis:
    omnes
    loquamur pro parvulis,
    ab
    omnibuseis
    proeboatur
    atixilium,
    ne
    perdanl cceleste
    palrimonium
    ().
    Et
    propier
    illos Dominus
    illorum
    -
    parvulus
    factus esl.
    Quomodo
    ad
    ejus liberationem
    non
    pertinueruut, qui pro
    illo
    primi
    oecidi
    merue-
    runt ?
    11. Chrisluseliam
    parvulis
    est
    J esus,
    idest
    salvalor.
    Postremo de
    ipso
    Doniino
    Salvatore,
    cum
    ejus
    nati-
    vitas
    proxima prccnuntiareiur,
    dictum
    est,
    Vocabunt
    nomen
    ejus
    J esum:
    ipse
    enim
    salvum
    facietpopulum
    suuma
    peccalis
    eorum
    (Matth.i, 21).
    J esum
    lenemus,
    inlerprelationem
    nominis
    hujus
    habemus.
    QuareJ e-
    sus, quod
    lalinc Salvator
    dicitur, quare
    J estis?
    Ipse
    enimsalvuin
    facietpopttlum
    suum. Sed salvum
    fecit
    populum
    suumin manti
    potenti
    Moyses,
    et in
    adju-
    torioExceloi a
    persecutioneet dominalione
    jEgyptio-
    rum: fecit salvum
    populum
    suumet J esus Navea
    persecutoribus
    bellisque geufium
    : fecerunt salvum
    populuinJ udices,
    eumab
    Allopliylis liberantes;
    fe-
    cerunt
    elRegcs,
    adominalu
    circumquaque
    oblairan-
    lium
    gentium
    liberantcs. Non sic salvat J esus : sed
    a
    peccatis
    eorum. Vocabunlnomen
    ejus
    J esum.
    Quare?
    Ipseenim
    salvum
    facietpopulum
    suum. Unde? A
    pec-
    caliseorum. Nuncdc
    parvulo interrogo,
    affertur ad
    ccclesiam faciendus
    chiistianus, baptizandus, pulo
    quia
    ideo ut sit in
    populo
    J esu.
    Cujus
    J esu?
    Qui
    salvumfacit
    populum
    suuma
    peccalis
    eorum. Si non
    habel
    quod
    in illo
    salvelur,
    auferatur hinc.
    Quare
    nondicimus
    matribus,
    Auferte hinc istos
    parvulos?
    J esus
    namque
    salvator est : si
    non habent isti
    quod
    in illis
    salvetur,
    aufertc hinc
    eos(O).
    Nonest
    opus
    sanis
    medicus,
    sed male habenlibus
    (
    Id.
    IX,
    12
    ).
    Audcbitmilii
    quisquam
    in
    hoc
    parvuli discriminedi-
    cere : Mihi est
    J csus, liuic noncst
    J esus.
    Ergo
    tibi
    cst
    J esus,
    huic noncst J esus? Non venit adJ esum?
    non
    pro
    illo
    respondetur
    ut credat in
    J esum? Alte-
    rum
    baptismum
    inslituimus
    parvulis,
    in
    quo
    non fit
    rcmissio
    peccatorum?
    Plane si iste
    parvulus pro
    so
    loqui posset,
    vocemconlradicentis
    refelleret,
    ct cla-
    maret : Da mihi vitam
    Chrisii;
    in Adam
    mortuus
    sum
    ;
    damiliivitam
    Cliristi,
    in
    cujusconspectumundus
    non
    est,
    nec
    infanscujus
    esl uniusdiei vila
    super
    ter-
    ram
    (J ob xiv, 4,
    sec.
    LXX).
    lstis
    graliam
    non
    nega-
    rel,
    nec
    qui
    de suo darel. Fiat
    misericordia cum
    miseris.
    Utquid
    eoruminnocentiaultra
    modumlau-
    t
    datur? Inveniant
    salvatorem,
    nondum sentiant adu-
    latorem. Nos
    plane
    in lanlo infantium
    periculo
    nec
    disputare debemus,
    ne eorum salutem vel
    dispu-
    tandodifferrevideamur.
    Afleratur, abluatur,
    libere-
    lur,
    vivificetur. Sicul in Adamomnes
    moriunlur,
    sic
    el in
    Christo omnes
    vivificabunlur.
    Non invenit
    qua
    veniret in
    hujus
    sceculi
    vilam,
    nisi
    per
    Adam: non
    invcniet
    qua
    evadat futuri sccculi
    pcenam,
    nisi
    per
    Christum.
    Quid
    claudis unicam
    januam?
    Unus
    enim
    (n)
    videserm.
    176,
    n. 2.
    (b)
    videserrn.
    171,
    n. 7-9.
    13XK S. AUGUSTINI EPISCOPI
    Deus,
    unuset mediatorDei el hominumhomoCliristus
    J esus.
    Audi,
    clamat libi: A^onest enim
    opus
    sanis
    '
    tnedkus,
    sedmalehabenlibus.
    Quare
    istumsanumdi-
    cis,
    nisi
    quia
    medicoconlradieis?
    12. J oannes cum
    peccalo
    natus salvalore
    indiguit.
    Itane, inquit,
    et
    J oannes,
    de
    quo loquebaris,
    cuni
    peccato
    nalus esl? Invenisti
    plano proctcr pcccatum
    natum, quem
    invenis
    prceter
    Adamnatum. Nonavel-
    lishanc sentenliamde manibus fidelium:Per unum
    hominem
    mors,
    et
    per
    unumresurrectio morluorum.
    Sicut in Adam omnes
    moriuntur,
    sic ct inChristo
    omnes vivificabuntur. Per unum homincm
    peccalum
    intravit in
    mundum,
    et
    per peccalummors,
    et ilain
    omnes homines
    perlransiit.
    Si verbameahsec
    essent,
    posset
    amehoecsententiadici
    expressius?possel
    eviden-
    tius?
    posset plenius?
    ltainomnes homines
    perlransiit,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunt.
    J amlu
    excipe
    J oannem: si
    separaveris
    ab
    hominibus,
    si
    separaveris
    abillotramitc
    humanoc
    propaginis,
    si
    separaveris
    a
    complexu
    masculi
    elfeminoe,
    etiamabista
    sentenliaseparabis.
    Namifle
    qui
    voluitabeacsse
    separatus, per virginem
    estvenire
    dignatus. Utquid
    me
    cogis
    discutere merila J oannis?
    In ulero Dominumsalulavit: sed
    putoquia
    eumsalu-
    tavit,
    a
    quo
    salulcm desideravit. Non
    quoerit
    tuam
    perniciosissimam
    defensionem. Yenienti Dominoad
    baplismumsuum,
    consciuscommunisinfirmitatisait:
    Ego
    a tc debeo
    baplizari (Matlh.
    111,
    14).
    Veniebat
    euim Dominus ad commendandameliam in
    bapfi-
    smo
    hurniliialem,
    ad
    ipsius
    sacramenli consecralio
    irem.
    Quia
    sic
    suscepit baplismumjuvenis, quemad-
    niodum infiuis circumcisionem.
    Suscepit
    commen-
    danda
    mcdicanienia,
    non vulnera. Ille autem
    quare
    liceret, Ego
    atedebeo
    baplizari,
    mundusabomni
    pe-
    nilus
    noxa,
    si 11011 in eo eral
    quodsanaretur,
    si non
    ineo erat
    quod
    mundaretur? Ille sc dicit
    debitorem,
    cl lucum
    purgas,
    ne debita relaxentur.
    Ego
    a
    te,
    in-
    quit,
    debeo
    baptizari: opus
    est
    mihi,
    necessarium est
    mihi. Et hoc illi ibi
    prccstiium
    est.
    Quando
    enimDo-
    minus in
    aquam,
    nonille
    prceter aquam. Quidpluri-
    bus? Ccsset
    dcinceps,
    si fieri
    potest,
    contrarius di-
    sputalor; quia
    et
    prccconem
    suumliberavil
    ipse
    Sal-
    vator.
    SERMO
    CCXClV(a).
    Habitusinbasilica
    Majorum,
    in Katali
    martyiisGuddentis,
    v
    calendasjulii(b).
    De
    Baplismo parvulorum,
    contra
    Pelagianos.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Occasiosermonis.In Na-
    '
    Recognilus
    in duobusbn. in a. cst. cl. cb.f. fs.
    g.
    Ir.
    m.
    pr.
    rm. vd.Am.Er.Par. Lov.
    (a) Alias,
    deverbis
    Apostoli
    14.
    (6)
    Hunclitulum
    prrefixum
    habetinvetere libroPP.ci-
    sterciensiumS.CrucisinJ erusalemdeCrbe.Sermonistem-
    J J US,
    occasionemet locum
    jam
    ante
    noveramus,parlim
    ex
    ipsiusexordio, quosignificatur
    habitusin festo
    Martyris,
    paulopostsuperiorem
    deNataliJ oannis
    Baplistae tractatum;
    parlim
    exillis
    Auguslini
    adAurelium
    Carlhaginensemepi-
    scopum
    verbis inlibrode Geslis'
    Pelagii,cap.11,
    n. 25:
    Undecoactisumussollicitudine
    charitatis,quamerga
    Ec-
    clesiamchrisli
    per gratiam
    christi noshabere
    convenit,
    eliamad beatr*memorise
    Marcellinum, qui
    eos
    quotidie

    disputalores
    moleslissimos
    patiebalur,
    et me
    per
    lilteras

    consuiebat,
    de
    quibusdam
    islarum
    quceslionibus
    scribere,
    n.
    etmaxunede
    Baptismoparvulorum
    : de
    quoeliam
    post
    lali sancti
    J oannis inter ccutera
    quce
    dicenda
    videban
    tur,
    ad
    Bapiismum parvulorum noster sermo
    dedu-
    clus est : et
    quiajamprolixus erat,
    et de illo termi-
    nando
    cogilabatur,
    nontanta dicta sunt detanla
    quce-
    stione, quanta
    intanto
    periculo
    a
    sollicitisdici debue-
    runt.
    Sollicilos aulem nos
    facit,
    non
    ipsa
    sentcntia
    jam
    olim in Ecclesia calholica summa
    aucioritate
    fundata,
    sed
    dispulaliones quorumdam, quoe
    modo
    crebrescere,
    etmullorumanimos evertere moliuntur.
    Hodie
    ergo, adjuvante Domino,
    placuitnobis
    hinclo-
    qui.
    Diem
    quidem
    solemnem
    Martyris
    celebramus :
    sed
    major
    causa est omnium
    fidelium, quam
    tanlum-
    raodo
    martyrum.
    Nonenimomnes fidelesetiammar-
    tyres,
    sed illi ideo
    marlyres, quia
    fideles. Videamus
    ergoquid
    ab eis
    proponatur, quid
    eos movet;
    quo-
    niam et de
    ipsis
    non tamrefellendis
    quam
    sanandis
    cogitarc
    dcbemus.
    2.
    Baplizandosparvulos
    Pelagiani concedunl,
    non
    propler
    vilam
    mternam,
    sed
    propler regnum
    cwlorum.
    Concedunt
    parvulosbaptizari oporlere.
    Non
    ergoquoc-
    slio est inler nos et
    ipsos,
    utrum
    parvuli baptizandi
    sint;
    sedde causa
    quceritur, quare baptizandi
    sint.
    Iloc
    ergo quod concedunt, sine ullacum
    ipsis
    dubi-
    lationc teneamus.
    Bapiizandos
    esse
    parvulos, nemo
    dubitat.
    Nemo
    dubitet, quando
    nec illi hinc
    dubitanl,
    qui
    ex
    partealiqua conlradicunt.
    CAPUT II.

    Sed nos dicimus eos aliter salutem


    et vitamselernamnon
    habiluros,
    nisi
    baptizentur
    in
    Christo : illi aulemdicunt non
    propier saluiem,
    non
    propter
    vitam
    celernam,
    sed
    propler regnum
    ccelorum.
    Quid
    sit
    hoc,
    dum
    cxponimus
    ul
    possumus,
    parumper
    allendite.
    Parvulus,
    inquiunt,
    eisi non
    baptizetur,
    merito
    innocenlire,
    eo
    quod
    milluin habeal
    omnirio,
    nec
    proprium,
    nee
    originalepeccalum,
    neccx
    sc,
    nec
    deAdam
    tractum, necesse
    esi, aiunt,
    ut habcat salu-
    tem et vifam
    oeternam,
    eliamsi non
    baptizclur;
    scd
    proplcrea baptizandus est,
    ul inlrel etiamin
    icgnum
    Dei,
    hoc
    esl,
    in
    regnum
    ccelorum.Si
    discuiieiiduniest
    hoc,
    disculiendumest
    uiiquepropter iilos,
    non
    pro-
    pter
    nos. Fratres enimnostri
    sunl, permoti
    sunt
    pro-
    fundilaie
    quscstionis;
    sed
    regi
    debuerunt
    gubernaculo
    auctoritatis. Cumenim dicunt non esse
    bapiizarjdos

    ca,
    te
    jubente,
    in basilica
    Majorum,
    gestansquoque
    ia
    manibus
    epistolamgloriosissimi martyrisCyprinani,
    etde
    hacreverba
    ejus
    recitans
    atqueperlractans,
    uterror isie
    nefariusde
    quorumdam
    cordibus
    auferrelur, quibusper-
    suasa
    fuerant, quae
    inhisGestisvidemus
    darnuata,adju-
    tusorationibus
    tuis, quantumpotui,
    laboravi.misto
    loco, pro
    inbasilica
    Majorum,quod
    ibi ferebatidemli-
    ,
    ber
    ywimaedilione;
    alii
    Majorinilegunl,
    alii
    Majore.
    |
    Exslat
    supra,
    sermo238diciusaI basilicam
    Majorem;
    j
    etcontra,
    Sermo54ad
    Majores,
    etsermo 165iubasi-
    ]
    lica
    Majorum.
    Viclor
    tandem,
    Iib.1dePerseculionevan-
    |
    dalica,
    ubi
    legimus
    inexfiusisbasilieam
    Majorem,in
    ve-
    :
    lereColbertinocodicehabet
    basilicam
    Majorum.
    Sermo-
    nemautemhunecitati lociauclorilatereferunt ad Christi

    anuum415.
    Quia
    ibi testatur
    Auguslinus
    habitumesse
    jiost
    I
    scriptos
    adMarcellimimconlra
    Pelagianam
    hseresim
    Iibros,
    dePeccatorummeritiset
    remissione, qui j>ertinent
    adan-
    num412.Hocauteraanno
    412,
    die
    junii
    decima
    quarla,
    Cir-
    tensi concilio
    aderatAugustinus,neque
    hos
    apudCarthagi-
    nemsermonesinsatali sive
    post
    NatalemS.J oannis
    habere
    potuit
    citiusanno413:
    quo
    annorevera
    longiorem
    hacin
    urbe moram
    fecit, usque
    ad Marcellini csedem.Porroin
    martyrologiis aliquot
    Gaudealiimart. exA!ficamentiofit
    . vi-cal.
    jufii,
    sedGuddenlis
    nusquam.
    ,- SERMO
    CCCXIV.
    1338
    salulis
    et vte celernce
    percipiendce
    causa,
    sedtan-
    tummodo
    regni
    ccelorum
    el
    regni
    Dei; baptizandos
    quidem
    fatenlur,
    sednon
    propter
    vilaraseternam,
    sed
    prcpter regnum
    ccelorum.
    Quid
    devilaselerna?
    Ha-
    bebunt, inquiunt. Quare
    habebunl?
    Quia
    nullum
    pec-
    catum
    habent,
    et addamnationem
    perlinere
    non
    pos-
    sunt.
    Ergo
    esl vilacelernaexlra
    regnum
    ccelorum? ]
    CAPUTIII.

    3. Vilainwlernamnonesse
    prmler
    regnum
    cmlorum.lnter dexlramad
    regnum
    Dei
    perti-
    nentium
    ,
    ct sinistramdamnalorum
    nullus medius lo-
    cus. Priraus hic error aversandus abauribus,
    cxstir-
    pandus
    a mentibus. Hoc novumin
    Ecelesia, prius
    inauditum
    est,
    esse vilam ceternam
    prceier regnum
    ccelorum
    ,
    essesalutemceternam
    prceter regnum
    Dei.
    Primo
    vide, fraler,
    ne fortehincconsenlireiiobisde-
    beas, quisquis
    ad
    regnum
    Dei non
    perlinet,
    eumad
    damnalionemsine dubio
    pertinere.
    Venturus
    Domi-
    nus
    ,
    et
    judicalurus
    devivis etmortuis,
    sicut Evan-
    gelitimioquitur,
    duas
    partes
    facturus est,
    dexiram
    etsinislram. Sinistris dicturus,
    ltein
    ignem
    mlernum,
    qui paratus
    esl diaboloet
    angetisejus
    : dextrisdictu-
    rus, Venile,
    benedicli Palris
    mei, percipite regnum
    quod
    vobis
    paralum
    estab
    origine
    mundi. Hac
    regnum
    tiomraat,
    hac cumdiabolodamnalionem. Nullusrcli-
    clus est medius
    locus,
    ubi
    ponerequeas
    infantes. Dc
    vivisel mortuis
    judicabilur
    : alii erunt ad
    dextram,
    alii adsinistram: non novi aliud.
    Qui
    inducis me-
    dium, recededemedio: nonleoffendat
    qui
    dexlram
    qucerit.
    Et fe
    ipsum
    admoneo: recededeniedio
    ,
    scd
    noli in sinisiram. Si
    ergo
    dexlra erit et
    sinislra,
    et
    nullummediumlocumin
    Evangelio
    novimus : ecce
    indcxlra
    regnum
    ccelorum
    est, Percipite, inquit,
    re-
    gnutn.Qui
    ibi non
    est,
    insinislraest.
    Quid
    erit insi-
    nislra?Ilein
    ignem
    mternum.In dextra ad
    regnum,
    utique
    cclernum
    ;
    insinistra in
    igneni
    ceternum.
    Qui
    nonin
    dextra, procul
    dubioinsinistra :
    ergoquinon
    in
    regno, procul
    dubioin
    igne
    celerno.Cerlehabere
    potest'
    vitamoelernam
    , qui
    non
    baptizatur?
    Noneril
    in
    dexlra,
    id
    est,
    nonerit in
    regno.
    Vitani celernam
    computasignemscmpiternum?
    Et de
    ipsa
    vitaceterna
    audi
    expressius, quia
    nihil aliud est
    regnumquam
    viiaceterna. Prius
    regnumnominavil,
    sed in dex-
    tris; ignem
    ccternuminsinislris. Exlremaautemsen-
    leniia,
    ut doceret
    quid
    sit
    regnum,
    et
    quid
    sit
    ignis
    aelernus, Tunc, inquit,
    abibunl isli in ambuslionem
    wternam; jusli
    autemin vilammternam
    (Mallh. xxv,
    53,34,41,46).
    CAPUTIV.

    Ecce
    exposuit
    tibi
    quidsitregnum,
    et
    quid
    sit
    igniscelernus;
    ut
    quando
    confiteris
    parvu-
    lumnonfuturumin
    regno,
    fatearis futurum in
    igne
    reterno.
    Regnum
    enimccelorumest vitaseterna.
    4. Exclusionia
    regnoDei,
    conjunctam
    esse
    pwnam
    icjnis
    mlerni.Necaliud eliam
    aposlolus Paulus,
    cum
    terreret
    homincs,
    non
    parvulos,
    non
    baplizalos,
    sed
    sceIes(os
    ,
    facinorosos
    , con(aminatos, perditos;
    non
    eoslerruit
    quod
    erunl in
    ignesempilerno, quo
    sine
    iubio
    ibunt,
    si non
    corrigantur
    : sed(antum
    terruit,
    quia
    in
    regno
    non
    eruiil;
    ut cum
    viderint se
    perderc
    1
    liditi,
    non
    potest.Abest,non,
    aMss(
    spemregni,
    nonviderent esse
    consequentem
    nisi
    poe-
    nam
    ignis
    celerni.
    Nolile,

    inquil,
    errare : ne-
    que fornicatores, nequc
    idolis
    servientes, neque
    adulleri, nequemolles,
    ncque
    masculorumconcu-
    bitores, nequefures, neque avari, neque ebriosi,
    nequcmaledici, nequerapaces regnum
    Dei
    posside-
    bunt.Non
    dixit,
    Illi et
    illi,
    taleset tales
    igni
    ceterno
    lorquebuntur; sed, regnum
    Dei non
    possidebunt.
    Sub-
    tracta
    dextra,
    nonremansit nisi sinistra. Undc au-
    temevadunt ab
    ignesempilerno
    ?Nonobaliud
    ,
    nisi
    quia
    erunt in
    regno. Sequitur
    : Et lisec
    quidem
    fuistis. >Et unde
    j'am
    nonsunt? Sed abluti
    eslis,
    sedsanciificaii
    eslis,
    sed
    justificati
    estis in nomine
    Domini noslri J esu
    Chrisli,
    et in
    Spirilu
    Dei noslri.
    InnomineDomininostri J esuChrisli t
    (l
    Cor.
    vi,
    9-
    11).
    Nonenimest aliud nomen sub cceloin
    quo
    oporlet
    salvosfieri nos
    (Act.
    iv.
    12),
    nos omnes
    ,
    pusillos
    cum
    magnis.
    Si autem salvosfieri
    oporlet
    nosinhoc
    nomine,
    sine hoc nomine
    procul
    dubio
    necsalus
    eril, quoe
    sineChristo
    promitlilur parvulis.
    Pace eorum
    dioam, qui cuiquam
    salutem
    promittit
    sine
    Christo,
    nescioutrum
    ipse
    saluiemliabere
    pos-
    sit inChrislo.
    CAPUTV. 5.
    Pelagianavilm
    mternxel
    regniDei
    dislinclio
    plane
    arbitraria. Deinde
    quocrimus
    abeis :
    Quid,
    si
    aliquis dicat, parvulos
    merilo innocenlicc
    suce,
    sicut
    dicitis, atquc
    immunilalis abomni deli-
    cto,
    nonsolumhabiturossalutemetvifam
    ccternam",
    sedet
    regnum
    Dei? unde
    apud
    vosdefinituiucertum-
    que est,
    sine
    Raptismo
    regnum
    Dei non habituros
    parvulos;
    ul divideretis eis
    pro
    arbitrio
    veslro,
    non
    adjuloresparvulorum,
    scd
    oppressorcsmiserprum;
    ut dividerilis eis
    pro
    arbilrio
    vestro,
    et dareiis cis
    salutemet vilamoclernam
    prceler regnum
    ccelorum?
    Aliusbenevolcntior vobiset
    miscricordior,
    et ul
    pu-
    tatis
    juslior,
    lotumeis
    dabit,
    et vilam celernamct
    regnum
    ccelorum.Istum
    quomodosuperabitis
    ?
    Quo-
    niamvos
    aliquando
    contra evidentissiinainauctorita-
    lem ratiocinatio Iuunana deleclat
    ', profeiie ipsam
    regulam
    rationis
    veslrcc,
    et
    asserite, quantis
    viribus
    valuerilis,
    undevincatur
    iste, qui parvulis propter
    merita
    innocentice, propter nullam,
    sicut
    dicitis,
    culpam,
    hoc
    cst,
    originale peccalum,
    dare voluerit
    ctiamnon
    baptizalis,
    nonsolumvilam
    ccternam,
    vc-
    rumetiara
    regnum
    ccelorura: istumvincite.
    Ego
    sine
    prsejudiciopartes hujus paruniper suscipio,
    et dicam
    quodipse
    nonsentio: sedadmoneo
    vos,
    ut acriorem
    adversariumvideatis.
    6.
    Negalo
    semel
    originali peccalo, Pelagianos
    non
    posse
    eum
    vincere, <jfiti
    nolit
    parvulos
    excludi a
    regno
    Dei. Ecceexislit nescio
    quis,
    et dicit: Parvulusnon
    habens ullumomnino
    peccalum,
    nec
    quod
    sua vila
    conlraxit,
    nec
    quod
    devita
    primi parentistraxit,
    ha-
    bebit et vitamceternamet
    regnum
    ccelorum.
    CAPUT VI.

    Respondete,
    vinciteiiominemre-
    sistenlem
    vobis, qui
    aliter dividitis. Vos enim dici-
    tis: Vitam
    quidem
    habebilislenon
    baptizalusscternam,
    1
    EditionesEr.
    Lugd.
    et ven.
    habent,
    ratiohmnamdi'
    lcctat,
    M<
    4q
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    mfl
    seduon
    habebit
    regnum
    coelorum.Illecorttra: Imoet
    vitamet
    rcgnum
    coelorum.
    Quare
    enim
    palrimonium
    regni
    ccelorumabripis
    innocenti?
    A
    quo rcgnum
    cce-
    lorum
    non
    acquirilur, profecto magno
    bono frauda-
    tur.
    Quce
    est isla
    justitia?
    Dic, quare? Quid
    offendit
    parvulus
    non
    baplizalus,
    nullamhabens
    culpam,
    nec
    suam,
    nec de
    parente
    traclam?
    Quid offendit,
    dic
    mihi,
    ut hon inlrel in
    regnura
    ccelorum,
    ut
    separe-
    tur a sorte sanclorum,
    ut sit exsul asocielate
    Ange-
    lorum?
    Videris enimlibi
    misericors, quia
    non ei au-
    fersvitam: damnas
    lamen, quem separas
    a
    regno
    coelorum.
    Damnas : non
    eum
    percutis,
    sedinexsi-
    lium mitlis. Namet
    qui
    exsulant, vivunt,
    si sani
    sunt : indoloribus
    corporis
    non
    sunt,
    non
    torquen-
    tur,
    noii carceris tenebris
    affliguiitur
    : htecillis sola
    pcena
    est,
    non essein
    patria.
    Si amatur
    palria,
    ma-
    gna pcena
    : si autcm non amatur
    patria, pejor
    est
    cordis
    pcena.
    Parvummalumest in liominis
    corde,
    qui
    societateranon
    qucerit
    sanclorum, qui
    non desi-
    dcralregnum
    ccelorum?Si non
    desiderat, poena
    est
    de
    perversilale
    : si aulemdesiderat, pcena
    est defrau-
    datacharilate. Sed
    si, quod vis, parva
    sil
    pcena;
    et
    ipsaparvamagnaesl,
    si nulla
    culpa
    cst.Ilic
    dcfendeju-
    sliliamDei.
    Quare
    vel
    parvapcenainfligilurinnocenti,
    in
    quo
    nulluminvenitur omnino
    peccalum
    ? Diccon-
    tra istum
    adversarium, qui parvulis
    non
    bapiizalis',
    misericordia
    et
    juslilia majorequani
    lu
    ,
    dare
    vult,
    nonsolumvitam
    celernam,
    verumetiam
    regnum
    coe-
    lorum
    :
    responde
    si
    potes,
    sed rationem
    affer;
    hac
    enimle
    gloriari
    delectat.
    CAPUT VII.

    7. In
    qumslione
    de
    parvulis
    non
    baplizalisconfugiendum
    ud aucloritalemdivinam.
    Ego
    istam
    qucestionem
    profundamsentio,
    et ad
    ejus
    fun-
    dumrimanduiii vires meas idoneasnon
    agnosco.
    Li-
    bcl me el hic exclamare
    quod
    Paulus,
    0 alliludodi-
    vitiarum! Parvulus non
    baptizalus pergit
    indamna-
    lionem:
    Aposloli
    enim verba
    stml,
    Ex uno in con-
    demnationem
    (Rom. v, 16)
    : nonsalis invenio
    dignam
    causam, quia
    non
    invenio,
    non
    quia
    non esi. Ubi
    ergo
    noninvenio in
    profundo profundum,
    altendere
    debeo humanaminfirmitateiu
    ,
    non damnare divinam
    auctorilatem.
    Egoprorsus
    exclamo
    ,
    nec me
    pudet:
    0 altitudo diviliarum
    sapienlice
    et scientire Dei!
    quam
    inscrulabilia sunt
    judicia ejus,
    et
    investigabiles
    vice
    ejus! Quis
    enim
    cognovit
    sensum Domini? aut
    quis
    consiiiarius
    ejus
    fuil? aut
    quis prior
    dedit
    illi,
    et
    retribuelur
    ei ?
    Quoniam
    ex
    ipso,
    el
    per ipsum,
    et in
    ipso
    sunt omnia:
    ipsi gloria
    in sceculascccuiorumi
    (Id. xi, 33-36). Ego
    infirmilalem meam his verbis
    munio,
    et hac cautela
    circnmseptus,
    adversus sa-
    gittas
    ratioeinalionum tuarum mttratus assisto. Sed
    lu, bellator,
    hoc
    est,
    fortis
    ratiocinator,
    huic re-
    sponde, qui
    tibi dicit: Prorsus innocens
    parvulus,
    et
    immunis ab omni
    peccalo,
    et
    proprio
    el
    originali,
    nonsolumvitamseternam
    habebit,
    sedetiam
    regnum
    cadorum. Hocest
    jusvom.Qui
    nihil mali
    habet, quare
    aliquid
    boni non habet? sed
    scio, inquis.
    Undescis?
    Quia
    Dominusdixil. Tandem venisli. Non
    ergo quia
    tu
    raiiocinaris,
    sed
    quia
    Doiuinusdixit, Laudo
    plane
    hoc,
    sanumest: sicut homononinvenisii rationem
    ,
    fugis
    ad auctorilatem.
    Approbo, prorsus
    appfobo.
    Bene
    facis;
    non invenis
    quidrespondeas ,
    ad aucto-
    rilatem
    fuge
    : nonibi le
    persequor,
    noninde
    expello;
    imo
    fugientemrecipio
    et
    amplector.
    8. Senlentiadominica
    excludensnon
    baplizalos
    are-
    gnoDei, fatenlibus
    Pelagianis.
    Profer
    ergo
    auctorita-
    tem,
    stemusineasimul confracommuneminimicum.
    Quia
    enim
    parvulus
    non
    baptizatus
    non intrat in re-
    gnumcoelorum,
    et tu diciset
    ego.
    llli
    igitur
    communi
    adversario, qui
    dicit non
    baplizalumparvulum
    intra-
    turutnin
    regnumccelorum,
    resistamus
    ambo,
    et ad-
    versus
    ejus
    insidiosissima
    jacula
    scutumfidei
    profera-
    mtis.
    CAPUTVIII.Cedant
    paulispercoiijecturoe
    rationis
    humanoe
    ,
    assumantur arma divina.
    Assumite,
    inquit
    Apostolus,
    arinaluram Dei
    (Ephes. vi, 15).
    Eccesi-
    mul dicamushuic homini : Chrislianus es? Christia-
    nus, inquit.
    Audi
    Evangelium, qui
    visnon
    baptizatos
    parvulos
    mittere in
    regnum
    ccelorum
    ;
    audi
    Evange-
    lium: AVsi
    quis
    renatus
    fueril
    ex
    aqua
    et
    Spiritu
    san-
    cto,
    nonintrabitin
    regnum
    Dei. Domini senlentia esl:
    huicnoii
    resislit,
    nisi non christianus.
    Repulsus
    est
    ille,
    remanet mihi tecumcerlamen : et forlc undevi-
    eisli bono
    illius,
    inde bono vinceris luo. Nam
    quem
    vicisli,
    si durus non
    est, docuisti. Noli
    ergo
    essedu-
    rus et ttt: simul teneamus interimsenlenliam istam
    ,
    A'isi
    quisrenalus fuerit
    ex
    aqua
    et
    Spiritu,
    non inlra-
    bit in
    regnum
    Dei. Ideo
    , inquis, parvulo
    nou
    bapti-
    zalo
    polliceri regnum
    Dei non
    possum
    contra
    aperiam
    Dominiseiitentiam.Ecce
    quarc
    dico:
    Regnura
    Deinon
    habebunt. Ecce
    quare
    dico : Ideo
    baptizandi sunt,
    ut
    habeant
    regnum
    Dei.
    Ideodicis?Ideo, inquit.Yide
    la-
    men, propter
    illa
    quoesupra diximus,
    ne forte non
    inveniasvitam cetcrnam
    prcelerregnum
    Dei. Multum
    enim
    aperta
    sunl dictade duabusillis
    parlibus,
    dex-
    traet sinistra
    ,
    ubi nulluminmedio dedit Iocumvitce
    sine
    regno.
    Parumte hoc
    corrigit? parum
    admonet?
    Ipsam
    mecumleclionem
    ,
    unde hancsenlenliam
    pro-
    tulisti, jiaululum
    adverle.
    9. Ex eadem
    Evangelii
    lectionevincmdi
    Pelagiani.
    Una in duabusnaturis
    persona Christi, qui
    simul in
    lerraseessedicil el incwlo. Dixisli enim
    ,
    te ideore-
    gnum
    ccelorumnon
    bapliaatis parvulis
    nolle
    promit-
    tere, quia
    sentenlia Domini
    aperla est,
    Nisi
    quis
    re-
    natus
    fuerit
    ex
    aqua
    et
    Spirilu,
    non inlrabitin
    regnum
    coclorum.Nonibi
    adveiiisli,
    cum
    qucereret
    Nicode-
    mus, quomodo
    isla
    fierenl,
    id
    est, quomodo
    renasce-
    relur
    homo, quomodo
    denuo
    nascerelur; quoniam
    non
    potest ulique
    iteruminlroire in uterum
    malris,
    et denuo
    |nasci; quid
    audierit a
    Domino, quid
    au-
    dierit a
    magistrobono, quid
    audierit error averitate?
    CAPCT IX.

    Inter cceleraenim
    osteiidensjquem-
    admodum
    fiat,
    eliani simililudinem
    posuil.
    Sed
    prius
    ait: ATemoascendit in
    cwlum,
    nisi
    qui
    de cwlo
    descendit,
    Filius hominis
    qui
    estinccelo
    (J oan.
    III
    , 5,
    15).
    Inlerra
    erat,
    et inccelose esse
    dicebat;
    et
    quod
    estmajus,
    in cceloFilium hominis : ut unam de-
    monslrarel iu
    uiraque
    naiura
    jiersonam,
    el in eo
    4Si( SERMOCCXCIV. 1342
    qiiod
    Dei Filius erat
    sequalisPatri,
    Yerbum Dei in
    pfincipid
    Deus
    apud Deum,
    et ineo
    quod
    filiushomi-
    nis
    erat,
    assumens animamhumanamet carnemhu-
    manam,
    el indutus hominem,
    exiens ad homines :
    quia
    inhoe
    ulroque
    non duochristi
    sunt,
    nec duo fi-
    lii Dei seduna
    persona,
    unus Chrislus Dei
    Filius,
    idemque
    unus
    Christus,
    nou
    alius,
    hominis filius
    ;
    sed
    Dei,
    Filiussecundumdivinitatem
    ,
    hominis filius
    secundumcarnem.
    Quis
    autem
    nostrurti, qui parum
    advertimus,
    aut
    parumsapimus,
    non
    potius
    itavellet
    dislinguere,
    Filius Dei in
    ccelo,
    et Filius hominisin
    terra ? Sednesic
    divideremus,
    et itadividendo duas
    personas
    induceremus,
    Non ascendit in
    cwlum,
    in-
    quit,
    nist
    qui
    de cwlodescendilFilius hominis. Filius
    ergo
    hominisdescendit de coelo.Nonne filius homi-
    nis interra factusest? nonne filiushominis
    per
    Ma-
    riamfactusest?
    Sed,
    o
    homo, noli, inquii, separare,
    quem
    volo
    copulare.
    Parum est
    quia
    Filius hominis
    descendit
    (Christus
    enim
    descendit, idemque
    filius
    hominis
    qui
    Filius
    Deiest);
    sedet in
    ccelo, qui
    am-
    bulal interra. In coclo
    erat, quiaubiqueestChrislus,
    idemque
    Chrislus est et Filius Dei et filius hominis.
    Propter
    unitatem
    personce
    intcrra Filius
    Dei, propler
    eaiiideinuniiatem
    personcc
    esse
    probavimus
    in ccelo
    filium
    hominis,
    ex hisverbis
    Domini,
    Filius
    hominis,
    inquit, qui
    est in cwlo.
    Propter
    unitatem
    personce,
    nonne in terra constiluto
    atqueconspicuo
    Pctrus di-
    cit,
    TuesChristusFilius Dei vivi
    (Matth. xvi,
    17)
    ?
    10. In cwlumsolusChristus ascendil. Chrisli mem-
    bracum
    capile
    unus Chrislus.
    Ergo
    discal Nicodemus
    quomodo
    fiat
    illud, quod
    ei minus
    intelligenli,
    incre-
    dibileet
    quasi impossibile
    videbafur : Nemo ascendit
    in
    cwlum,
    nisi
    qui
    decwlodescendit.
    CAPUT X.

    Omnesautem
    qui renascunlur,
    uli-
    que
    ascendunt in coelum: cceterorumnenio
    prorsus.
    Et onines
    qui
    reiiascunlur, per gratiam
    Dei ascendunt
    in ccelum: et nemoascenditin
    cwlum,
    nisi
    qui
    de
    cwlo
    descendit,
    Filius hominis
    quiesl
    in cwlo. Unde
    lioc?
    Quia
    omnes
    qtti renascunlur,
    mernbia
    ipsius
    fiunl;
    et solus Chrislus de Maria natus unus est
    Christus,
    et cum
    corpore
    suo
    caput
    unusest Cliristus.
    Hoc
    ergo
    dicere
    voluit,
    Aremo
    ascendit,
    nisi
    qui
    descen-
    dil. Non
    ergoascendit,
    nisi Chrislus. Si vis ascen-
    dere,
    esto in
    corpore
    Christi: si vis
    ascendere,
    esio
    membrumChristi. Sicul enimin uno
    corpore
    nmlla
    tnembra
    habemus,
    omniaautemmeinbra
    corporis,
    cunl
    sinl
    tnulta,
    unumesl
    corpus;
    sicel Chrisius
    (l
    Cor.
    xn,
    12)
    :
    quiacaput
    et
    corpus
    Chrislus. Et
    quomodo
    fit
    hoc,
    adhuc
    qureramus.
    Latet
    quoestio,
    exaltalur illa
    profundilas.
    11.
    Qttomodo
    Chrisli membra
    efficitnur.
    Fides in
    Christumnecessariaad salutem. Chrislus
    peccatum
    non
    habet,
    nec
    originaletraxit,
    nec suumaddidit:
    exlra
    voluptatem
    canlalislibidinis
    venit,
    non ibi fuit
    complexus
    maritalis : de
    Virginis corpore
    non as-
    sumpsit vulnus,
    sed
    medicamentura;
    non assum-
    psit quodsanaret,
    sed unde sanaret :
    quantum
    ad
    peccatumpertinet,
    dico. Solus
    ergo
    illesine
    peccato:
    quomodo
    erunt membra
    ejus, quorum
    nullus est sine
    peccato? Quomodo?Audi similitudinem
    qusesequi-
    lur : Et sicul
    Moyses
    exallavit
    serpentem
    in
    cremo,
    sic
    oportet
    exallari Filiumhominis
    ,
    ut omnis
    qui
    ereditin
    eum,
    non
    pereat,
    sedhabeal vilamwternam
    (J oan. m,
    14, 13).
    Undelibi nonvidebatur
    peccatores
    homines
    posse
    Deri membra
    Christi,
    id
    est,
    illius
    qui
    nullum
    omnino haberet
    peccatum? Serpentis
    morsu move-
    baris : ideo
    crucifigilur Christus,
    ideofundit
    sangui-
    nemChristus in remissionem
    peccatorum; quia pro-
    pter peccatum,
    id
    est, serpentis venenum,
    Sicut exal-
    tavit
    Moysesserpenlem
    in
    eremo,
    unde sanarentur
    qui
    inillo deserto a
    serpentibus mordebantur,
    et illum
    exaliatumaltendere
    jubebanlur,
    et
    quisquis
    attende-
    rel,
    sanabatur;
    sic
    oportel
    exatlari Filium
    hominis,
    ut
    oinnis
    qui
    credilin
    emn,
    id
    est, qui
    atlendit
    exaltalum,
    qui
    nonerubescit
    crucifixum, qui
    ip
    cruce Christi
    glo-
    riatur,
    non
    pereat,
    sedhabeat vitammternam.Non
    per-
    eat,
    unde? Credendoin eum. Undenon
    pereal?
    At-
    tendendoexaltatum:
    alioquinperisset.
    Hoc est
    enim,
    Omnis
    qui
    credit in
    eum,
    non
    pereat,
    scdhabeatvilam
    mternam.
    CAPUT XI.

    12. Parvulis alieno


    facto
    vulneratis
    alkna
    fide
    subvenitur. Profers
    parvulummihi,
    et
    ju-
    besutattendat
    exaliatum, quem negas
    habere ser-
    penlis
    veiicnum. Imo si faves
    ei,
    si movet te inno-
    ccntia invila
    propria,
    noli
    negare
    tractum
    aliquetn
    reatumdevila
    prima,
    non
    sua,
    sed
    parentis
    sui
    primi.
    Noli
    negare;
    confitere
    venenum,
    ut
    poscas
    medica-
    mcntum : aliler nonsanalur. Aut
    utquid
    ei dicis ut
    crcdal ?lloc enim
    respondetur
    a
    porlanle parvulum.
    Adverba aliena
    sanatur, quia
    adfactumalienumvul-
    neraftir. Credit inJ esumChristum? fit
    interrogatio
    :
    rcspondetur,
    Credit. Pro non
    loquehtc, pro silente,
    proflente,
    et flendo
    quodam
    modo ut subveniatur
    orante, rcspondctur,
    et valet. Anetiani hoc
    serpens
    ille
    persuadcrc conatur, quia
    nonvalet? Absitacordi-
    bus
    qualiumcumque
    Chrislianorum.
    Ergo responde-
    lur,
    etvalct.
    Conspirationequadam
    communicatspiri-
    tus;
    credil in
    altero, quiapeccavit
    in altero. Anvero
    invenit vilam
    ))recsentissrectili, quemparturivit
    in-
    lirmilas;
    et non invenit vitam futuri
    sreculi, quem
    parturivit
    charitas?
    13.
    Serpens
    mreus exaltalus
    figura
    Chrisli
    crucifixi
    insimiiiiudinecarnis
    peccaii. Ergo
    sicut
    Moyscs
    exal-
    lavit
    serpenlem
    in
    eremo,
    ut omnisa
    serpenle per-
    cussitsintueretur exaltatum
    ,
    et sanarelur : sic
    opor-
    tuit exallari Filium
    hominis,
    ut omnis a
    serpente
    venertalusintuealur
    exaltatum,
    et sanetur. Adam
    pri-
    mus
    accepil
    morsum
    serpentis
    cumveneno.
    Ergo
    na-
    tusin carne
    peccali,
    fitsalvusinChristo
    persimilitu-
    dinemcarnis
    peocali.
    CAPUT XII.

    Misit enimDeus Filium


    suum,
    non
    incarne
    peccati; sed,
    sicut
    sequitur qui seripsit,
    in
    simililudinecarnis
    peccali; quia
    nonde
    complexu
    ma-
    ritali,
    sed de utero
    virginali.
    Misitinsimilitudinecar-
    nis
    peccali: utquid
    hoc? Utde
    peccato
    damnaret
    pecca-
    tumin carne
    (Rom. vm,
    3):
    de
    peccatopeccatum,
    de
    serpente serpentem. Qiiis
    enim dubitet nomine serr
    penlis appeliari peccatum
    ?
    Ergo
    de
    peccato pecca-
    1343
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    4344
    tum,
    de
    serpenle serpentem
    : sed de
    similitudine,
    quia
    inChrislonullum
    peccatum,
    sedsolasimililudo
    carnis
    peccati.
    Ideoexaltatus
    serpens,
    sed
    ccreus;
    exallata esl simililttdo carnis
    peccati,
    ut sanarelur
    origopeccali. Quia
    misitDeus Filiumsuuminsimili-
    tudinecarnis
    peccali.
    Noninsimilitudine
    carnis;
    nam
    vcracaro
    est,
    sedinsimililudinecarnis
    peccali; quia
    mortaliscaro sineullo omnino
    peccalo.
    Ut de
    pec-
    calo, propler
    simililudiuem
    ,
    damnarel
    peccalum
    in
    carne, propler
    veram
    iniquitalem.
    Yera
    iniquilas
    in
    Christononfuit: sedmorlalitasin illofuit. Peccatum
    non
    suscepil,
    sed
    pcenampeccati suscepit.Suscipiendo
    sine
    culpa pcenani,
    ct
    pcenam
    sanavit et
    culpam.
    Ecce
    quomodo
    fiuntista.
    Quod
    admiralus Nicodemus
    dixerat, Quomodopossunt
    ista
    fieri?
    Sic enim sana-
    mur,
    non
    quia
    meremur. Ecce
    quomodo
    fiunl ista.
    Modoubi mihi
    parvulos ponis
    ? J am
    dicis,
    Nullo ve-
    nenosauciali sunl. Aufer eos a
    conspectu
    exaltali
    serpenlis.
    Si autem non
    aufers,
    sanandos
    dicis,
    vc-
    nenalos confiteris.
    CAPUT XIII.

    14.
    Qukumque
    in Christumnon
    credil dumnalur. J udicium
    pro
    damnalione.
    lnfantes
    dicli
    fideles.
    Peccalum
    originis.
    Deinde
    ipse
    Dominus'
    incodemsermonead Nicodemumnon audistis
    quid
    dixcrit,
    cumeademlectiohodie
    legerctur
    ?
    Qui
    credit
    in
    eum,
    non
    judicalur; qui
    autemnon
    crediderii, jam
    judkalus
    esl
    (J oan.
    111, 9, 18).
    El hic
    qurcris
    mediuni
    homode
    medio,
    ct
    disputas,
    et
    atlenderis,
    necatlen-
    dis :
    Qui
    creditin
    eum,
    non
    judicalur; qui
    aulem non
    crcdideril,jamjudicatus
    est.
    Quid
    est
    autem, J antju-
    dicalusesl ? Daninaluscst. Nam
    judiciumpro
    damna-
    lionc
    plerumqueponi
    noslis :
    Scripturcc
    tesles
    sunt;
    nwximeillo uno testimonio
    aperlissimo,
    cui nemo
    est
    qui
    conlradical. Deresurrectione cum
    agerel
    Do-.
    miiius
    , Qui
    benc
    fecerunt, inquil,
    in resurrectionem
    viim;
    qui
    mcde
    egerunl,
    in rcsurreclionem
    judicii (Id.
    v, 29)
    :
    uliquejudiciumpro
    damnatione
    posuil.
    El tu
    aliteraudcsdisserere aut credcre?
    Qui
    non
    credit,
    jamjudicatus
    est. Alioloco
    :
    Quicredil
    in
    Filium,
    ha-
    bcl vilainmlernam:
    quam
    tu
    parvulis promitlebasnon
    baptizalis. Qui
    credil in
    Filium,
    hcibetvitamwlernam.
    Sedhabet, inquit,
    et
    qui
    11011 credit
    parvulus, quam-
    vis11011 habeat
    regnum
    Dei. Scdvidc
    quod sequitur:
    Qui
    aulemincredulusesl
    Filio,
    nonhabel
    vilam;
    scd
    iraDei manel
    super cum(J oan. 111,
    56).
    Ubi
    ponis
    parvulosbaptizalos?
    Profectoinnumerocredentium.
    Namideoet consueludine Ecclcsico
    antiqua,
    cano-
    nica, fundalissima, parvuli baplizatifideles
    vocantur.
    El sicde his
    qucerimus
    : Iste infanschrisiianus cst?
    Respondelur
    : Christianus.
    Calechumenus,
    anfidelis?
    Fidelis; utiqueafide,
    fides a credendo. Inter cre-
    denles
    igitur baplizalosparvulos
    numerabis : nec
    ju-
    dicareullo modoaliler
    audebis,
    si nonvisesse
    aper-
    tushcereticus.
    Ergo
    ideohabent vitamselernam:
    quia
    qui
    credilin
    Filium,
    habelvitamwlernam.
    CAPUT XIV.

    Nolieissine isla
    fide, et sineisto
    sacramento
    hujus
    fidei,
    promillere
    vilam ceternam.
    Qui
    FUlemincredutus est
    Filio,
    el
    qui
    11011 crcdit in
    Filiunij
    nonItabel
    vitam,
    sediraDei mxnei
    super
    cum.
    Non
    dixit,
    Veniet
    super eum; sed,
    manel
    super
    eum.
    Respexit originem,
    cum
    ait,
    lra Dei manet
    supcr
    eum.
    Quam respiciens
    et
    Aposlolusdixit,
    Fuhmiscl
    nos
    aliquando
    natura
    filii
    irm
    (Ephes.11,3).
    Nonac-
    cusamus naturam. Nalurcc auclor Dcuscst. A Deo
    bonaest institulanatura : sed
    per
    malamvolunlalcm
    a
    serpente
    vitiata est. Ideo
    quod
    fuif inAdam
    culpoc,
    11011
    naturoe,
    nobis
    propagatis
    factum
    esljam
    nalurcc.
    Abhoc vilio
    naturcc,
    cum
    quo
    nascilur
    liomo,
    11011
    liberat nisi
    qui
    nalusest sinevitio. Abhac carne
    pec-
    cati nonliberat nisi ille
    qui
    natus est sine
    peccaloper
    simili tudinemcarnis
    peccali.
    Abhocvencno
    scrpcn-
    lis non liberat nisi exaltatio
    serpentis. Quid
    ad hrcc
    dicis? SatisneIiocest?
    1S.
    Pelagianorumeffngiuni,
    dutn
    urgenlur
    verbis
    Aposloli
    de
    originali peccalo.
    Non
    primumpeccandi
    exemplum,
    sed
    originis peccalum
    ibi
    significalum.
    Unum
    aliquid acutissiinum, quod
    ab cis
    profertur,
    paululum
    attendite. Cum
    coeperinturgeri
    verbis
    Apo-
    stoli
    diccntis,
    Per unumhominem
    peccalum
    intravil in
    mundum,
    el
    pcr peccalum
    mors
    ;
    el itainomneshonri-
    nespertransiit,
    in
    quo
    omnes
    peccaverunt(Rom.v, 12).
    quoe
    verbanescio
    quis
    11011
    intelligal;
    in
    quibus
    vcr-
    bis neseio utrum
    quisquam expositorem requiral:
    conantur
    respondere,
    et
    dicere,
    ideodiclumhocab
    Aposlolo,quiaprimuspeccavit Adani,
    et
    qui postea
    peccaverunl,
    illumiinitando
    peccaverunt.
    Hoc
    quid
    esl aliud
    , quam
    conari tenebras
    aperlo
    lumini offun-
    dere? Peccalum
    per
    unum hominem
    intravit,
    el
    per
    peccatum
    mors;
    el ilainomneshomines
    pertransiit,
    in
    quo
    omnes
    peceaverunt. Propter
    imitalionem
    dicis,
    quiaprimus peccavil
    Adam.
    CAPUT XV.

    Respondeo prorsus
    : Non
    primus
    pcccavil
    Adam.Si
    primumpcccatoremrequiris,
    dia-
    boiumvidc. Scdliumani
    generis
    massam
    volens
    ostendere
    Apostolus
    de
    originevcnenatam,
    ideoeum
    posuit
    undc nati sumus
    ,
    noneura
    quem
    imitali su-
    mus. Dicilur
    quidem
    cl
    paler tuus, quem
    fuei-isimi-
    talus : Filii
    mei, inquit, quos
    itcrum
    parlurio(Galat.
    iv, 19). Qui
    itidemdicit: Imitatorestnci eslote
    (I
    Cor.
    IV, 16).
    El
    jiroptcr ipsam
    imitationemdicitur
    impiis
    :
    Vosa
    patre
    diaboloestis
    (J oan. vni, 44).
    Nani consiat
    incatholica
    fide,quod
    diabolus
    necgeneravit
    nosiram
    nalurani,
    nec condidit : sola in illo seductio est
    prscccdenlis,
    imitatio
    consequenlis. Denique' quo-
    mododiclumest doAdam. In
    quoomnespeccaverunl;
    lcgatur
    mihi
    alicubi,
    Omnesin diabolo
    peccaverunt.
    Aliudesl illo
    jtrcecedente
    et seducenle
    peccare,
    aliud
    inillo
    peccare. Quia
    secundum
    propaginem
    carnis iu
    illoeramus
    omnes, antequam
    nati
    essemus, lanquani
    in
    parente, tanquam
    in radiceibi eranius : sicvene-
    natacsl ista
    arbor,
    ubi eramus. Nam
    quia
    ad diabo-
    lum,
    hoc
    est, principem peccali,
    et vere
    primum
    peccalorem,
    11011
    pertinet origo,
    sed
    iniilatio;
    cumde
    illo
    Scripturaloqueretur,
    lnvidia, inquit, diaboli,
    mors
    intravitin orbemterrarum: imitanlur autein
    eum,qui
    sunl ex
    patie ipsius(Sap.
    11,
    24,23).
    Imitando cum
    fiuntex
    paiie ipsius. Numquid
    dicium
    est,
    Inillo
    pec-
    caverunl? Cumvcro
    deAdam
    dicerelur, propterori-
    1345
    SERMOCCXCJ V.
    1546
    ginem, propler posteritatem,
    propter propaginem
    viscerum,
    In
    quo
    omnes, inquit, peccaverunt.
    Namsi
    proptereaprimus
    conslitutus est
    Adam, quia primus
    peccavit, tanquara
    in
    exemplo sit,
    nonin
    origine;
    uiquid
    tamin
    longinquo, post
    tam
    prolixalempora
    conira Adam
    qucerilurChrislus?
    Si omnes
    peccatores
    adAdam
    proptereaperlinent, quiaprimus peccator;
    omnes
    jusli
    debuerunt ad Abel
    pertinere, quia pri-
    mus
    juslus.Quare
    Christus
    quceritur
    ?
    Expergiscere
    ,
    frater.
    Quare
    Cliristus
    quceritur,
    nisi
    quia
    in Adam
    damnata est
    generatio,
    inChristo
    quceritur regene-
    raiio?
    CAPUTXVI.

    16.
    Pelagianorumobjeclio
    conlra
    peccatumoriginale,
    Cur de
    baplizalo
    non
    juslus
    nasci-
    lur. Proinde nemonosfallat :
    Scriptura
    evidens
    est,
    auclorilasfundalissima
    est,
    fidescalholicissimacsl'.
    Omnis
    generatus,
    damnatus: nemo liberalus
    ,
    nisi
    rcgeneratus.
    Undeet alteri versuliceillorum
    jam
    vos
    instructi
    respondele,
    charissimi :
    quando dicunt,
    et
    parvulos turbant,
    Si de
    peccatore peccalores
    nati
    sunt, quare
    nonde
    baptizatoj'amfideli,
    cui remissa
    sunt universa
    peccata, justi
    nascuntur? Cilo
    respon-
    dete: Ideode
    baplizato
    non
    juslus
    nascitur,
    quia
    non
    cum
    gcnerat
    unde
    regeneratus est,
    sedunde
    genera-
    lus esl. DeChiisto dictum
    est, Morlificaluscarne,
    vi-
    vificalusspirilu(I
    Petr.
    m, 18):
    sicde homine dici
    potcst,
    Tabefactus
    carne2,justificatus spiritu. Quod
    nascilurde
    carne,
    caroest.
    Quceris
    ut de
    justo juslus
    nascalur,
    cum videas
    justum
    essenisi
    regeneralum
    omninonon
    posse.
    Necaltendis Domini
    sententiam,
    quam
    tu
    ipse
    inorehabes : Si
    quis
    non renalus
    fuerit
    ex
    aquaet Spirilu (J oan.
    III, 6, 5).
    Pulo
    quia
    nonhoc
    factumest in concubitu. Miraris
    quare peccator
    nas-
    calur de semine
    justi:
    non l.edelectat mirari
    quare
    olcaster nascatur de semineolivcc?
    Accijie
    aliamsi-
    militudinem. J uslum
    baptizatum, ponegranumpur-
    galum
    : non
    attendis, quia
    de
    granopurgalo
    frumen-
    lumcum
    paleanascitur,
    sine
    qua
    seminaiur. Deinde
    cumsit in
    propagine
    natorum
    generalio earnalis,
    in
    propagine
    renatorum
    generatio spiritualis,
    visut de
    baptizatobaplizalus
    nascatur,
    cumvidcasdecircum-
    ciso nonnasci circumcisum? Carnalis est cerie isia
    generatio,et
    carnalis est
    circumcisio,
    et tamen de
    circumcisononnascitur circumcisus: sic
    ergo
    deba-
    ptizato
    noii
    potest
    nasci
    baplizaius; quia
    nemo rena-
    lus, anfequam
    natus.
    CAPUTXVII. 17. Aliaeorumdem'caviltalioex-
    plodilur.
    Chrislusnihil
    prodest
    noncredenlibus.
    Infan-
    libus
    baptizatisprodest
    Chrislus.
    Iufantes baptizali
    vere
    crcdcnlesaliorum
    fide. Infanles
    credunl
    fideparenlum.
    Aliudeorum
    quasi
    aculissimum: sed
    quid
    aculumnon
    obtunditur scutoveritatis?Aliud
    dicunt,
    videte
    quale.
    Si Adam
    , inquiunl,
    nocel his
    qui
    non
    peccaverunt;
    ergo
    et Christus
    prodesse
    debet etiamhis
    qui
    non
    crediderunt. Videtis certe
    quam
    hoc acutumsil con-
    tra veriiatcm: audite
    quantum adjuvet
    veritatem.
    1
    Aliquol Mss.,scripturw
    evidensest
    auctoritas,fundalis
    simacst
    ftdcs,
    catholicissima esl.
    8
    Loco, tabefactus,
    habeturin
    Mss.,tabiftcatus.
    Qui
    enimhoc
    dicit,
    nihil aliud
    ,
    nisi Chrislumnihil
    prodesse
    non cfedentibus. Hoc cst verum.
    Quis
    non
    acceplet. Quis
    non
    consenfiat, quia
    Chrislus noncre-
    dentibusnon
    prodest,
    crcdenlibus
    prodesl?Sed
    die
    mihi,
    obsecro
    te,
    Parvulis
    baplizalis
    Christus
    aliquid,
    an nihil
    prodest?
    Necesseest ut dical
    jirodesse
    :
    pre-
    milur mole matris Ecclesire. Forte
    quidem
    vellent
    hoc
    dicere;
    namraliocinalioneseorumad hocviden-
    lur
    compellere
    : sed auclorilale
    rejirimunlur
    Eccle-
    siae
    ,
    ne non dicam
    sputis
    liominum
    obruantur,
    sed
    ipsorum
    infantium
    lacrymis lanquam
    fluvio
    pertra-
    hanlur. Si enim
    dixerint,
    nihil
    prodessc
    Chrisium
    baptizatisinfanlibus;
    nihil aliuddicunt
    qtiam, Super-
    fluo
    baptizantur
    infanles. Ut aulcm non
    supcrfluo
    bapfizentur, quia
    hoc dicere non
    audent, prodesse
    Clirislum
    baptizatis
    infantibusconfitentur.
    CAPUT XVIII.

    Si
    prodesl baplizalis, qurcro
    quibusprosit,
    credcntibus,
    annon crcdcntibus? Eli-
    gant quod
    volunt. Si
    dixerinl,
    Noncrcdenlibus : ubi
    est
    ergoquod
    calunuiialiaris
    , quia
    Cliristusnoncre-
    dentibus
    prodesse
    non
    polesl?
    Ecce tu confiteiis
    prodesse infanlibus,
    non tamen crcdentibus. Ad
    quodlibet prodest
    : non
    putas
    ad vitam
    oelernam,
    non
    putas
    ad salutem cclernam: ad
    ipstun regnum
    ccelorum
    percipiendumutiqueprodestChristus parvu-
    lis
    baptizatis.
    Prodest
    ergo
    non crcdeutibus? Sed
    absit,
    ut
    ego
    dicamnoncrcdenles infaiu.cs. J amsu-
    periusdispulavi,
    credit in
    altero, qui peccavil
    inal-
    tero : dicitur
    , Credit;
    el
    valet,
    et inter fideles
    bapti-
    zatos
    computafur.
    Hoc habet autorilas malris Eccle-
    sicc,
    hocfundatiisveritalisobtinet canon: confrahoc
    robur
    ,
    contra hunc
    inexpugnabilem
    murum
    quisquis
    arietat, ipseconfringitur. Ergo prodest
    Chrislusali-
    quid
    infantibus
    baplizalis;
    e( sicut
    egodico,
    ct sicut
    mecumlola Eeclesia
    dicit,
    crcdcnlibus
    prodest,
    fidc-
    libus
    prodest:
    tu
    quod
    vis
    elige.
    Volo
    quidem
    ul
    quod
    verius
    esl, eligas;
    ut nobiscumdicas
    quia
    credenlibus
    prodest.
    Sed si
    dixeris,
    Non credenlibus
    prodesl;
    coniratedixisli. Si
    dixeris, Credentibusprodest;
    mc-
    cumdixisti.
    Elige,
    utrumcontra tedicas
    quod
    falsum
    csf,
    an mccumdicas
    quod
    vertimesl. Tu enim
    paulo
    antc diccbas
    ,
    Christumnon credentibus nihil
    prod-
    esse,
    volens efficere
    quia
    sic et Adamnon
    peccanli-
    bus nihil
    nocuit, quomodo
    Chrislus non
    credenfibus
    nihil
    prodest.
    Ecce
    jam
    fatcris
    infantibus noncre-
    dentibus
    baptizatis aliquidprodesseCIiristum.
    Sedsi
    credentibusdicis
    ,
    bene
    dicis,
    mccuni
    dicis,
    credunt
    et infantes.
    CAPUT XIX.

    Unde credunl?
    Quomodo
    cre-
    dunt? Fide
    parentum.
    Si fide
    parentum purgantur,
    peccatoparentumpolluti
    sunt.
    Corpus
    mortisin
    pri-
    mis
    parenlibusgeneravit
    eos
    pcccalores
    :
    spiritus
    vi-
    lccin
    poslerioribusparenlibus
    regeneravit
    eosfideles.
    Tudas fidemnon
    respondcnti,
    cl
    egopeccatum
    nihil
    agenli.
    18. Conlra
    peccalumoriginaleperperam
    cilatus
    Apo-
    slolus.
    Sanclificationis
    tnodi mulli.
    Sancti,
    inquit,
    de
    ganctis nasci debuerunt:
    quia
    dixit
    Aposlolus,
    Alior-
    mi
    AJ IGUSTINIEPISCOPI
    <
    1.5*8
    gtiinfilii
    veslri immundi essent;
    nunc
    qutetn
    sancti sunt
    (I
    Cor.
    vu, 14).
    Et
    quomodo
    hoc
    accipis? Quomodo
    iiitelligis,
    de fidelibus
    natum ila
    sanctum,
    ut
    bapti-
    zari non debeat? Quomodo
    libel, accipjas
    istani
    sanctiiatem. Multi enirn modi sunt sanciilalis,
    et
    multi modi suul sanclificationis.
    Non enim omne
    quod
    sanclificalur,
    ad
    regnum
    ccelorummittilur. De
    esca noslra dixil
    Apostolus, Sanclificatur per
    verbum
    Dei et oralionem
    (l
    Tim,
    iv, S). Numquid quia
    esca
    nostra
    sanctificatur,
    nonscimus
    quo
    mittatur ? Disce
    ergo
    essc
    aliquem
    modum,
    et
    quasi
    umbraculum
    quoddam
    sanclificationis, quod
    non sufficiat ad
    per-
    ceptionem
    salutis.
    Distat,
    et
    qnid
    dislet,
    Deonotum
    cst. Tamcncumliliofideiium
    curralur ad
    Baptismum;
    non sic errenl
    parentes,
    ut
    puteiu
    eum
    jam
    fidelem
    naium. Nalum enirn
    possuut
    dicere,
    non renatuni.
    Namut noveris
    quomodointelligas
    sanctificalosfilios
    fidelium
    ,
    ut modo non
    quccram
    , quia
    Iongumest,
    modumsanctificationis
    hujus
    ;
    ubi cl marilum liabes
    infidelem,
    ibi habes et uxorumfidclem.
    Sanciificalur,
    inquit,
    vir
    infidelis
    in
    uxore,
    cl
    sanciificalur
    mulier
    infidelis
    in
    fratre (I
    Cor.
    vn,
    14
    ). Numquidquia
    est
    ibi forte modus
    aliquis
    sanciificationis,
    ut vir iiifidc-
    lis sanclificelur inuxore
    lideli,
    ideo
    jam
    securifatem
    debet
    accipere, quod
    in
    regnum
    coalorum
    intralurus
    est,
    et non
    baptizandus,
    non
    rcgenerandus,
    non
    Christi
    sanguine
    redimcndus ?
    Quomodoergo
    sancti-
    fiealur vir infidclisin
    uxore,
    et lamen
    perit,
    nisi
    baptizelur
    : sic filii
    fideliuin,
    etsi ad
    quemdam
    mo-
    dum
    sanctificati, pereunt
    tamen
    ,
    si non fucrint
    brplizali.
    CAPUT XX.

    19.
    Cypriani
    auclorilas
    prooriginali
    peccalo.
    Rogovos,
    ut
    paululumacquiescatis.
    Lego
    tan-
    tum.SanctusCyprianusesl,quem
    inmanussumpsi,an-
    liquus episcopus
    Sedis
    htijus
    :
    quid
    senserit dc
    Bapti-
    smo
    parvulorum,
    imo
    quidsemper
    Ecclesiamsensisse
    monstraveril paululum
    accipite.
    Parumest enim
    quia
    isli disscrunt,
    et
    disputanl
    nescio
    quas impias
    novi-
    tales;
    et nos conantur
    argucre, quod
    aliquid
    novum
    dicamus.
    Ad hoc
    ergo lego
    sanctum
    Cyprianum
    ,
    ut
    videalis
    quomodo
    sil inielleclus canonicus,
    el catho-
    licus sensus
    in his verbis
    qucepaulo
    anfe tractavi.
    InletTOgatus
    esi utrum infans
    baplizari
    debeal ante
    octavum
    diem, quia
    vetere
    Lege
    non licebat cireum-
    cidi infantem
    ,
    nisi octavo die.
    Quccstio
    inde erat
    nata,
    dedie
    baplizandi:
    namde
    originepeccati
    nulla
    erat
    qucestio;
    et ideoex ea
    re,
    unde nullaerat
    quuc-
    slio,
    soluta est exorla
    qurcstio.
    Sancfus
    Cyprianus
    dixil inter
    ccelera, qucesuperius
    dixi
    :
    Propter qttod
    neminem
    putamus
    a
    grafia
    consequendaimpedicn-
    dtun cssea
    lege
    l
    qucejam
    slaiuta
    est,
    nec
    spiri-
    tualem circumcisionem impediri
    caruali circum-
    t cisione
    debere,
    sed omncin omnino admiltendum
    essead
    gratiam
    Chrisli:
    quando
    et Petrus inActi-
    bus
    Aposlolorumloqualur
    et dical,
    Deusmihi dixil
    <nemiiieni Iwminemcomnianemdicendumel immun-
    <dmn
    (Acl. x, 15).
    Cceierumsi homines
    impedire
    <
    aliquid
    ad conseculionem
    graticc possit, magis
    1
    In
    Cyprianieditis,
    ea
    lege*
    f
    adultoset
    prpveetps ej,majprpsn.atupossinf jmpp-
    dire
    peccata graviora,
    Porro
    auiem,
    si etiam
    gra-
    t vissimis
    delictoribus
    et in
    Dominummultumante
    i
    peccanlibus,
    cum
    posleacrediderjnt,
    reniissa
    pecca-
    i torum
    dalur,
    et a
    Bpplismoalquegratia
    nemo
    pro-
    hibetur :
    quanto magis jirphiberi
    non debet
    infans,

    qui
    recens natus
    nifiil
    peccayit,
    nisi
    quod
    seeundum

    Adaqi
    carnaliier natus
    conlagium
    mortis
    anfiqure

    prima
    naliyifate
    conlraxit; qui
    ad
    remissam
    pec-
    catorum
    accipiendam
    hoc
    ipso
    facilius
    accedit,

    quod
    illi dimillunfur
    ,
    non
    propria,
    sedaliena
    pec-
    cata
    (Episl. 59,
    ad
    Fidum)'!
    Yidele
    quemadmo-
    dumde hac rc nihil
    dubitans,
    solvit illam
    undc du-
    bitabatttr.
    Hocde fundamento
    Ecclcsicc
    sumpsit,
    ad
    confirmanduin
    lapidem
    nutantem.
    CAPUT XXI.

    20. Verilalishostes
    quatenuspa-
    lienter
    ferendi. J mpetremusergo,
    si
    possumus,
    afra-
    tribus
    nostris,
    ne nos
    insuper appellent hccreticos,
    quod
    eos talia
    dispulantes
    nos
    appellare possimus
    forsitan,
    si
    velinius,
    nec tamen
    appellamus.
    Suslineat
    eos maler
    piis
    visceribus
    sanandos,
    portet dacendos,
    ne
    plangat
    mortuos. Nimiumest
    quoprogrediuntur;
    multum
    esf,
    vix ferendum
    est,
    magncepatieiilirc
    ad-
    huc ferri. Nonabulanlur hac
    patienlia Ecclesice,
    cor-
    rigantur,
    bonumcst. Ut ainici
    cxhortamur,
    non ut
    inimici
    litigamus.
    Delrahunl
    nobis,
    ferimus : canoni
    non
    detraliant,
    veritali nou
    detrahant;
    Ecclesice
    sanclce
    pro
    remissione
    peccati originalisparvulorum
    quotidie
    laboranli non contradicant. Fundata istares
    est. Ferendus est
    disputalor
    errans in aliis
    qucestio-
    nibus non
    diligenler digeslis,
    nondum
    plena
    Ecclesice
    auctorilate firmalis
    ;
    ibi ferendusest error : nontan-
    lum
    progredi debet,
    ut eliam fundamentum
    ipsnm
    Ecclesioe
    quatere
    moliatur. Non
    expedit,
    adhucforte
    nostra non est
    reprehendenda
    patientia
    : seddebe-
    mus limere ne
    culpetur
    eliam
    negligentia.
    Sufficiat
    Chariiali
    vestrrc,
    habete ad illos
    qui
    nosiis
    iifos,
    habete cum illis
    amice, fraterne, placide, amanter,
    dolenter :
    qtiidquidpolest
    facial
    pietas ; quiaposlea
    diligenda
    J
    non erit
    impielas.
    Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    SERMOCCXCV
    *
    (a).
    inKalali
    aposlolorum
    petri et
    Pauli,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Petra
    super quammdifi
    cataest Ecclesia
    ipse
    est Christtts. Islumnobisdieni
    beaiissimorum
    apostolorum
    Pelri et Pauli
    passio
    con-
    secravit. Nonde obscuris
    aliquibusmartyribus loqui-
    mur. In omnemlerramexiitsonus
    eorum,
    el in
    fines
    orbislerrwverbaeorum
    (Psat.
    xvm, 5).
    Isti
    marlyres
    viderunl
    quod prcedicaverunl,
    seculi
    cequilaiem,
    confitendo veritatem,
    moriendo
    pro
    veriiate. Bealus
    Pefrus, primusApostolorum,
    vehemensChristi ama-
    lor, qui
    meruil
    audire,
    Et
    ego
    dico
    tibi, Quia
    lu es
    1
    Aiiquot
    Mss.,posleaditigentia.
    Et
    quidam,posteam
    dili-
    geniiam.
    *
    collalusadd. r. rm. t. v. et adLov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis108.
    (bj
    sanctorum
    Apostolorum
    solemnitasmcalendariocar-
    thaginensisEcclesjre
    notatur.semionesde
    ipsofum
    Katali-
    ter memoratpossiditisin
    ludicido,capp.
    9et10.
    1349
    SERMOCCXCV.
    i,3gO
    Petrus. Dixeral cnim
    ipse
    : Tu esChrislusFilius Dei
    vivi.Cliristusilli : Et
    ego
    dico
    libi,
    Qtiia
    tues
    Petrus,
    el
    super
    hanc
    petrainmdificabo
    Ecclesiamrneam
    (Mallh.
    xvi, 16,18). Super
    hanc
    petram
    ccdificabo
    fidem,
    quam
    confiteris.
    Super
    lioc
    quoddixisti,
    TuesChri-
    stus Filius Dei
    vivi,
    cedificaboEcclesiammeam. Tu
    enimPetrus. A
    petra Petrus,
    riona Petro
    pelra.
    Sic
    a
    petra Petrus, quomodo
    a Christo Chrislianiis. Vis
    nosse de
    qua pelra
    Petrus dicatur? Paulum audi:
    Nolotenim vos
    ignorare, fratres; nAposiolus
    Chri-
    sti
    dicit;
    Nolovos
    ignorare, fralres, quia palres
    no-
    stri omnessub nube
    fuerunt, etomnespermaretrans-
    ierunt,
    et omnes in
    Moysebaptizati
    sunt innube et
    in
    mari,
    et omnes eumdemcibum
    spiritualem
    man-
    dueaverunt,
    et omnes eumdem
    potum spiritualem
    biberunt. Bibebant enim de
    sjiirituali sequentc
    eos
    petra
    :
    petra
    autem erat ChristusJ
    (ICor. x, 1-4).
    Ecce undePelrus.
    CAPUT H.

    2. Petro Ecclesim
    personamgerenli
    datwclaves
    regni
    cwlorum.Uni datm
    sunt, quia
    Eccle-
    simunitali. Chrislus
    priusresuscilal,
    lumEcclesiasolvil.
    DominusJ esus
    discipulos
    suos ante
    passionemsuam,
    sicut
    nostis, elegit, quos Apostolosappellavit.
    Inter
    hos
    peneubique
    solus
    Pelrus,
    totiusEcclesicemeruit
    gestare personam. Propter ipsam personam, quam
    toiius Ecclesicesolus
    gestabat,
    audire
    meruit,
    Tibi
    daboclaves
    regni
    cmlorum
    (Malth. xvi, 19).
    Hasenim
    clavesnon homo unus
    ,
    sed unilas
    accepit
    Ecclesice.
    Hinc
    ergo
    Peiri excellenlia
    praidieanir, quia ipsius
    universiiatiset unitatis Ecclesice
    figuramgessit, quan-
    do ei dictum
    est,
    Tibi
    trado,
    quod
    omnibus tradilum
    est.' Namut noveritfs Ecclesiam
    accepisse
    claves
    regni ccelorum,
    audile in alio Ioco
    quid
    Dominus
    dicat omnibus
    Apostolis
    suis.
    AccipileSpirilum
    san-
    ctum. Et conlinuo : Si cui dimiserilis
    peccata,
    dimit-
    tenlur
    ei;
    si
    cujus tenuerilis,
    tenebuntur
    (J oan. xx,
    22, 23).
    Hocad claves
    pertinet,
    de
    quibus
    dictum
    est, Qum
    solveritisin
    terra,
    solutaerunt et in
    cwlo
    ;
    et
    quw liyaverilis
    in
    terra,
    ligata
    erunl el in cwlo.
    Sed hocPetro dixit. Ut scias
    quia
    Petrus universce
    Ecclesice
    personam
    tunc
    gerebat,
    audi
    quid ipsi
    diea-
    tur, quid
    omnibus fidelibussanctis : Si
    peccaverit
    jn le fraler
    tuus, corripe
    illum inter te et
    ipsum
    solum. Si non te
    audierit,
    adhibelecumunumaut
    duos :
    scriptum
    est
    enim,
    In oreduorumaut trium
    teslium,
    slabit omneverbum. Si nec
    ipsos audierit,
    refer ad Ecclesiam : si nec
    ipsam audierit,
    sit libi
    tanquam
    ethnicus et
    publicanus.
    Amen dico
    vobis,
    quia quse ligaveritis
    in
    terra, ligata
    erunt et in
    coelo
    ;
    et
    qucccumque
    solveritis in terra
    ,
    soluta
    erunt etincoelo
    (Mattli.xvm, 15-18).
    Columba
    ligat,
    columba
    solvit;
    sedificium
    suprapetramligat
    et solvit.
    CAPUT III.

    Timeanl
    ligati,
    timeant soluli.
    Qui
    soluti
    sunt,
    timeant ne
    ligentur
    :
    qui ligatisunt,
    orent ut solvantur. Criniculis
    peccatorum
    suorum
    tmusquisqueconstringitur (Prov. v, 22)
    : et
    prceter
    hanc Ecclesiam nihil solvilur.
    Quatriduano
    mortuo
    dicitur, Lazare, prodi foras.
    Et
    prodiil
    deinonumeiito
    inslitis
    ligatus
    manibusct
    pedibas.
    Excitat
    Dominus,
    ut morluus demonumento
    prodeat;
    si cor
    tangit,
    ut
    peccati confessioforas exeat.
    Sed
    parum
    adbue
    liga-
    tus est. Dominus
    ergo, poslquam
    exiit Lazarus de
    monumento,
    ad
    discipulossuos, quibnsdixerat, Quw-
    cuntque
    solveritisin
    terra,
    solula erunl et in
    cmlo:
    Solvile, inquil, eum,
    el sinileabire
    (J oan. xj, 43, 44).
    Per se
    exciiavit, per discipulos
    solyit.
    5. Ecclesim
    fortiludo
    et
    infirmitas
    inPclro
    figurata.
    ProindeEcclesiccforlitudoin
    Pctromaximecommen-
    data
    cst; qtiia
    eunlemad
    passioncin
    secutus est Domi-
    num: et infirmilas
    qucedamnotata;
    quoniaminterroga-
    tusab
    ancilla,negavit
    Dominum.Ecceilleamator subi-
    to
    negator.
    Invenit
    se, qui prasumpserat
    dese. Dixerat
    enini,
    sicul nostis :
    Domine,
    tectimero
    usque
    ad mor-
    lem: el si
    opusfuerit
    ul
    moriar,
    animammeam
    pro
    te
    ponam.
    Et
    Dominusad
    prccsumplorem
    : Animamluam
    pro
    me
    pones
    ? Amendico
    tibi,
    anlcquamgalluscanlet,
    ler me
    negabis(Malth. xxvi, 55-5S,
    et J oan,
    xm, 57,
    38).
    Factumest
    quod prcedixerat
    medicus : fieri non
    potuit quod prcesumpsit cegrotus.
    Sed
    quid?Conti-
    nuo
    respexit
    eumDominus. Sic
    scriptiimest,
    siclo-
    quilur Evangelium
    :
    Respexil
    eum
    Dotninus,
    et exiit
    foras,
    el
    flevit
    amare
    (Luc. xxu,
    61,62).
    Exiil
    foras:
    hoe
    est, confileri, Flevil
    amare, qui
    noverat amare.
    Dulcedo secula esl in
    amore, cujus
    amaritudo
    prsc-
    cesserat in
    dolore.
    CAPIIT IV.

    4. Petro Ecclesimunilalem
    signifi-
    canli ovesaChrislocommendatw.Cur lcr
    inlerrogalus
    Pelms de suo amore. Merilo etiam
    post
    resurrectio-
    nem Dominus
    ipsi
    Petro ovessuas
    commendavit
    pa-
    scendas. Non enim inter
    discipulos
    solusmeruit
    pa-
    sceredominicasoves: sed
    quando
    Christus ad unum
    loquitur,
    uniias
    commendalur;
    et Pelro
    primitus,
    quia
    in
    Apostolis
    Petrus est
    primus.
    Simon
    J oannis,
    inquit Domimis,
    amas tne?
    Respondit ille,
    Amo.Et
    iierum
    interrogatus,
    iterum
    respondit, E.t lerlio in-
    terrogaius,
    et
    lanquam
    illi non
    credatur,
    contrisla-
    lur. Scd
    quomodo
    ei non
    credebat,
    qui
    cor
    ejus
    vide-
    bal?
    Denique post
    illam irislitiam sic
    respondil
    :
    Dominelu scis
    omnia,
    lu scis
    quia
    amote. Nonenim
    qui
    omnia
    scis,
    hoc solum nescis. Noli
    tristis
    esse,
    Apostole; respondesemel,
    responde iteruni,
    respon-
    de tertio. Ter vincat in amore
    confessio, quia
    ter
    vicla est in limore
    prcesumptio. Solvendumest
    ler,
    quodIigaveras
    ler. Solve
    peramorem, quodiigaveras
    per
    timorem. Et tamen Dorainus
    semel,
    et
    iterum,
    et
    tertio,
    oves
    suascommendavitPetro.
    CAPUTV.

    S. In
    Donalistasdominici
    gregis
    divi-
    sores.
    Altendite,
    fratres mei :
    Pasce, jnquil,
    oviculas
    tneas, pasceagnos
    meos
    (J oan. xxi,
    1S-17).
    Pasceoves
    meas:
    numquid dixit,
    Tuas?Pasce,
    bone
    serve,
    oyes
    dominicas,
    habentes
    dominieumcliaracterem. Nuin-
    quid
    enimPaulus
    pro-vobiscrucifixus
    est? aul inno-
    tnine
    Petri et Pauli
    baplizali
    eslis
    (l
    Cor.
    i,
    15)? Ergo
    pasce
    oves
    ejus,
    ablufas
    Baptismo ejus, signalas
    nomine
    ejus, redemptas sanguine ejus, Pasce,
    in-
    quit,
    ovesmeas.Namhcerelici servi mali et
    fugiiivi,
    quod
    non eroerunt dividentes
    sibi,
    et de furtis
    pecu-
    lia
    tanquampropriafacientes,
    suasovessibi videntur
    4*M S. AUGUSTINIEPISCOPI 352
    pascerc.
    Nam
    quid
    est aliud, rogo
    vos,
    Nisi te
    ego
    i
    baptizavero,
    immundus eris;
    Nisi
    Baptismum
    nieuni i
    habueris,
    ablulus non eris? llanenonaudistis,
    Male- i
    diclusomnis
    qui spem
    suam
    ponit
    in homine
    (J erem.
    ?
    xvu, 5)?
    Proinde,
    eharissimi, quosbaptizavit
    Petrus,
    <
    oves Cliristi sunt;
    et
    quos baplizavit
    J udas,
    oves (
    Clnisti sunt. Namvidete
    quid
    dicat
    sponsus
    dilectce i
    sucein Cantico canlicorum, quando
    ei dixit
    sponsa,
    Annuntia
    mihi, quem
    dilexitanhna
    mea,
    ubi
    pascis,
    ubi .
    cubasin
    tneridie;
    ne
    fortefiam
    sicut
    operla, supergre-
    ges
    sodaiiumluorum.
    Annuntia,inquil,
    milri,
    ubi
    pascis,
    nbi cubasin
    tneridie,
    in
    splendore
    verilalis,
    in fervore
    charitatis.
    Qtiarc
    times,
    o dilecla?
    quid
    limes? Ne
    foriefiatn, inquit,
    sicul
    operta,
    id
    est,
    sicut obscura,
    sicut nonEcclesia
    ; quia
    Ecclesia non esl
    operla
    :
    Aroiienim
    polesl
    civilasabscondi
    super
    monlemconsli-
    tuia
    (Maiih. v, 14).
    El errando incurram,
    non in
    gre-
    gem
    tuum,
    scd in
    greges
    sodaliumluorum. Elenini
    bcerelicisodalesdicunlur.
    Anobis
    exierunl(\
    J oan.
    n,
    19):
    adunamnobiscummensam, antequam
    cxirent,
    accesscrtinl.
    Ergo quid
    ei
    respondelur?
    Nisi
    cogno-
    veris
    lemetipsam
    :
    sponsus
    dicit, interroganti respon-
    dcl,
    A'isi
    cognoveris
    lemetipsam,
    o
    pulchra
    interntulie-
    res. 0 veraxinler
    hccreses,
    nisi
    cognoveristcmelipsam:
    quia
    de te
    prccdicla
    sunt
    lanla,
    In seminctuobcne-
    dicenlur
    omnes
    genles (Gen.
    xxn, 18)
    : Deusdeorum
    Dominuslocutus
    esl,
    et vocavitterram,
    a solis ortu
    usquc
    ad occasum
    (Psaf.
    XLIX,1):
    Postulaa
    me,
    et
    dabolibi
    genles
    hceredilalemtuam,
    et
    possessionem
    luam
    terminoslerrcc
    (Psal.
    n, 8):
    Inomnemlerram
    cxiil sonus
    eorum,
    ct infinesorbis terrceverba eo-
    rura
    9
    (Psal.
    xviu, 8)
    : delc teslimonia
    ista
    jircedi-
    clasunt. Nisi
    ergocogtwvcris
    temelipsam,
    exi lu.
    Ego
    enimtenon
    ejicio,
    ut dicant de te
    qui
    remanserint,
    Ex nobis exierunl.
    Exi lu in
    vestigiisgregum
    : non
    grcgis,
    de
    quo
    dictumesl,
    Eril unus
    grex
    el unusPa-
    stor
    (J oan.
    x, 16).
    Exi luin
    vesligiisgregum,
    el
    pasce
    hwdos (uos
    (Cant.
    l, 6, 7)
    : nonsicut
    Petrus,
    oves
    meas.Pro his commendalis
    sibi ovibusPetrus meruil
    marlyrio
    coronari, quod
    hodierna solemnilate
    per
    orbemmeruit celebrari.
    CAPUT VI.

    6. Paulusex
    perseculorcprwdkalor
    Cltrisli.Veniat
    et de Saulo
    Paulus,
    de
    liijio agnus;
    prius
    inimicus, poslea
    aposlolus; prius persecutor,
    postea
    prcedicator.
    Veniat, accipial
    litteras a
    princi-
    pibus
    sacerdotum,
    ut
    ukicumque
    inveneril Chrislia-
    nos,
    vinctos adducat ad
    pcenas. Accipiat, accipiat,
    proficiscatur, pergal,
    anhelel ccedem,
    siliat
    sangui-
    nem :
    qui
    habitat in ccelis,
    irridebil eum
    (Psal. n,
    4).
    lbal
    enim,
    sicut
    scriptum est, spirans
    cmdem,
    et
    propinquabat
    Damascum.Tunc Dominusde ccelo:
    Saule, Saulc, quid
    me
    persequeris?Ego
    sum
    hic, ego
    sumibi : hic
    capul,
    ibi
    corpus.
    Non
    ergomiremur,
    fralres,
    ad
    corpus
    Christi
    peiiinemus. Saule, Saule,
    quid
    tne
    persequeris
    ?Durumesttibi adversusslimulum
    caUilrare. Telcedis: namEcclesiamea
    perseculioni-
    buscrescit. Alille
    pavens
    eltremens :
    Domine,quk
    es
    lu? Et ille:
    Ego
    sumJ esusNazarenus
    quem
    tu
    perse-
    queris.
    Continuorautatus
    exspectat imperium
    :
    ponit
    invidenliam, prseparat
    obedientiam. Dicitur ei
    quid
    faciat. Et
    anlequam
    Paulus
    baptizetur, loquilur
    Domi-
    nusAnanise: Vadeadillutn
    vicum,
    adillumhominem
    nomine
    Saulum, baptizaillum; quia
    vaseteclionismihi
    esl. Vas
    aliquid porlare debet,
    vas inane esse non
    debet. Vas
    implendum
    est :
    unde,
    nisi
    gralia?
    Ana-
    nias autem
    respondit
    Dominonostro J esu Christo:
    <
    Domine,
    audivi
    quia
    homo iste mulfa mala fecit
    sanclis tuis. Et nunc litteras
    portat
    a
    principibus
    sacerdotum,
    ut
    ubicumque
    inveneril vice
    Iiujusviros,
    vinctos adducat. El Dominusad illum:
    Ego
    illi
    ostendam
    qttce
    illum
    'oporteat pati pro
    nominemeo
    (Act. ix). Trepidabal Ananias,
    auditonomineSauli :
    trepidabat
    lamam
    lupi
    infirma
    ovis,
    etiamsubmanu
    pasloris'.
    CAPUTVII 7. PaulusetPelrus
    pro
    Chrislo
    passi.
    Ecce oslendit illi Dominus
    quce
    illum
    oporteretpati
    pro
    noniine
    ej'us.
    Post exercuil illuminlabore.
    Ipse
    in
    vinculis, ipse
    in
    plagis, ipse
    in
    carceribus, ipse
    in
    naufragiis. Ipse
    illi
    procuravit passionem
    :
    ipse per-
    duxit ad istumdiem. Unus dics
    passionis
    duobus
    Aposlolis.
    Sed et illi duo unumerant :
    quanquam
    diversis diebus
    paterentur,
    unum erant. Prcecessit
    Pelrus,
    seculus est Paulus. Primo
    Saulus, postea
    Paulus:
    quiaprimosuperbus, postea
    liumilis. Saulus
    a Saiilesancti David
    persecutore. Dejeclus
    est
    perse-
    cutor,
    erectusest
    prcedicator.
    Mulavitnomen
    superbi
    ad lumiilitatem. Paulus enim modicus est. Yerba
    videte Charitalis veslrce: nonne
    quolidie dicimus,
    Post
    paululura
    videbo
    te, paulo post
    faeiamliocaut
    illud?
    Ergpquid
    est Paulus?
    Ipsum interroga. Ego
    sum, inquit,
    Hiintmus
    Aposlolorv.m(I
    Cor.
    xv, 9).
    CAPUT VIII.

    8. Dies
    marlyrum
    ideo
    celebranlur,
    ul eosimilari deleclet.Celebramusdiem
    fesluro,Apo-
    stolorumnobis
    sanguine
    consecratum.Amemus
    fldem,
    vitam, labores, passiones, confessiones, prcedicalio-
    nes. Proficimusenim
    amando;
    nonista
    propter
    car-
    nalcmIceiiiiamcelebrando.
    Mariyrcs
    enima nobis
    quidqucerunt
    ? Mintis
    habent,
    si adhuclaudeshomi-
    num
    qucerunt.
    Si adhuc laudes hominum
    qucerunt,
    nondumvicerunl 2. Si autem
    vicerunt,
    a nobis
    pro-
    pter
    se nihil
    quccrunt;
    sed
    propler
    nos
    ipsosqucc-
    rtint.
    Dirigatur ergo
    vianoslra in
    consjiectuDomini.
    Arcta
    eral, spinosaerat,
    dura erat: lalibus
    tamque
    muliis transeunlibus lcnis facta est. Transiit
    ipse
    prior Dominus,
    transierunt
    Apostoli intrepidi, poslea
    martyres, pueri, mulieres, puelloe.
    Sed
    quis
    in cis?
    Ille
    qui dixit,
    Sine me nilril
    poteslisfacere(J oan.
    xv, 5).
    SERMOCCXCVI
    *
    (a).
    inNatali
    apostolorum
    petri et
    Pauli,
    n
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Pelrus
    infirmus plus
    promittitquampotesl.
    Recens sancli
    Evangelii
    lcclio
    i
    Quidamlibri,
    subvoce
    pasloris.
    a
    pluresMss.habenl,
    nonmundumvicerunt.
    '
    Collatus
    adcl. d. r. rm. t. v. etadLov.
    (a) Alias,
    de Diversis106.
    (b)
    InFloricollectione
    citaluradRom.vin. Habitusest
    versusfinemforteanni
    410,postcaptam
    urbema Gotlus.
    vide
    supra,
    serm.81,
    n.
    7, sq.
    ac serm.
    lOo,
    nn.U et43
    ,'*
    "'
    SERMOCCXCVf. V
    1554
    liodiernce
    solemnitati conveniens, quoe
    modo sonuit
    inauribusnostris,
    si ab auribus etiamin cor no-
    strumdescendit,
    etineolocum
    quietis
    invenit
    (tunc
    eniminnobis
    requiescit
    verbum
    Dei, quando
    nosac-
    quiescimus
    verbo
    Dei);
    admonuit
    nos
    omnes, qui
    vo-
    bis verbumet sacramentum Domini minislramus,
    pascere
    ovessuas. Bealus Pelrus
    Apostolorum
    pri-
    mus,
    Domini nostri J esu Christi
    major
    amator, quam
    negator,
    sicul indicat
    Evangelium,
    secutusest Domi-
    num
    passurum
    : sedtnnc non
    potuit sequi jiassurus.
    Secutusest
    pedibus,
    nondumidoneus
    sequi
    moribus.
    Promisit semoriturum
    pro
    illo,
    et non
    poluit
    nec
    cumillo.Plus cnimaususerat, quamejus capacitas
    sustinebat. Plus
    promiserat, quampoterat
    :
    quia
    et
    indignum
    erat ut faceret
    quod promiserat.
    Animain
    meam,inquit, pro
    le
    ponatn(J oan.
    XIII,37).
    Hoc
    pro
    servoDominuseratfaclurus,
    nonservus
    pro
    Domino.
    Qui ergoplus
    est
    ausus,
    ibi
    prrcpostere
    amavit;
    ideo
    limuitet
    negavit.
    Postea vero Dominus
    postquam
    surrexit,
    docel Pclrum amare. Inordinate
    amans,
    defecitsub
    pondrepassionis
    : ordinateautemamanti
    proraisitpassionera.
    2.
    Infirmitas
    Petri limentistnori Dominum.Memini-
    musinfirmilalemPelri dolentis
    quod
    Dominusesset
    moriturus : hanc commemoro
    ,
    ecce commemoro.
    Qui meminerunl,
    in corde suo mecum dicant:
    qui
    obliti
    fucrant,
    commonente merecolant. Dominus
    J esusChristus
    passionem
    suamimrainentera
    ipse
    di-
    scipulisprrcnunliavit.
    Tunc Petrus amans
    eum,
    sed
    adhuccarnaliter,
    moritimens mortisinterfeclorem:
    Absita
    le, inquit, Dontine;
    absita te
    , propilius
    esto
    tibi. Non
    dixisset, propitius
    tibi esto
    ,
    nisi
    agnosceret
    verumDeum.
    Ergo, Petre,
    si Deusa te
    cognoscitur,
    quid
    timesneDeusmoria(ur?Tu homoes
    ,
    illeDeus
    est. Et
    pro
    honiineDeusfactus est
    homo,
    assumens
    quod
    non
    erat,
    non
    perdens quod
    erat. In eo
    ergo
    Dominusmoriturus
    erat, inquoet
    resurrecturus.Ex-
    pavitergo
    Petrus humanam
    mortem,
    et noluit eam
    conliugcre
    Dominum.
    Nesciens,
    saccimi volebatclau-
    dere,
    undenostrum
    pretium
    erat manalurum. Audi-
    vit aDominotunc
    ,
    Redi
    relro,
    salanas
    ;
    neque
    enim
    sapisqum
    Dei
    sunl,
    sed
    quw
    suttl hominum.Cui
    paulo
    ante
    dixerat, dieenti,
    TuesChristusFilius Dei vivi:
    Bealus
    es,
    Simon
    Bar-J ona, quia
    libi non revelavilca-
    roet
    sanguis,
    sedPaler meus
    qui
    est in cmlis
    (Malth.
    xvi, 22, 25,16, 17).
    Pauloantebeatus
    ,
    postea
    sata-
    nas. Sedundebeatus?Nonde suo: Arontibirevelavit
    caroet
    sanguis,
    sedPaler meus
    qui
    estin cwlis.Unde
    autemsalanas?Ex
    homine,
    etinhomine: Ar<wenitn
    sapisquw
    Dei
    sunt,
    sed
    quw
    sunt hominum. Talis Pe-
    trus amans
    Dominum,
    limensmori
    Dominum,
    etvo-
    lens mori
    pro
    Dnmino
    ,
    secutusest: et iiiventumest
    quomodoproedixeratmedicus,
    non
    quomodoprresum-
    pserat cegrotus.Interrogatus
    ab
    ancilla,
    negat semel,
    bis,
    ettenio.
    Aspicitur
    a
    Domino,
    fletamare
    (Luc.xxn,
    56-62)
    :
    lergit lacrymispietatis
    cordis
    negationes.
    CAPUTII.5.
    Petrojam
    amanliChristusovescom-
    tncndat.
    ResurgitDominus,
    apparct discipulis.
    Videt
    jam
    Petrus
    vivenlem,cui morienti timueral. Videtnon
    Dominum
    occisura,
    sed morleminDominooccisam.
    J am
    ergoconfirmatuscxemplo
    '
    carnis
    ipsiusDomini,
    mortemnon esse
    usque
    adco
    metuendam,
    docetur
    amare. Modo
    opus
    cst ut
    amet, jam
    visoDomino
    vivo
    post
    mortem: modo
    amel,
    modo securus
    amet;
    se-
    curus, quia
    secuturus. Dominus
    ergo
    : Pelre
    ,
    amas
    me?Et ille:
    Amo,
    Domine. Et Dominus: Non
    quia
    amas
    me,
    volout moriaris
    prome;
    hoccnim
    egojam
    feci
    pro
    te. Sed
    quid
    ?Amasme?
    Quid
    milii redditu-
    rus
    es, quia
    amasme?Amas me? Amo. Pasceoves
    meas. Et ilerum
    hoc,
    et tertio hoc : ut ler confitere-
    tur
    amor, quod
    ler
    negaverat
    timor. Yidete
    , perci-
    pite,
    discite. Non aliud
    quam, Amas, interrogatur:
    nonaliud
    quam, Amo, respondetur. Respondenti
    di-
    citur,
    Pasceovesmeas. Et commendaiisPetro ovibus
    suis,
    et commendatosibi Petro cumovibus
    suis, jam
    prsenuntiatpassionem,
    et dicit: Cumesses
    junior,
    cin-
    gebaste,
    el ibas
    quo velles;
    cumaulcmsenior
    faclus
    fueris,
    aller te
    cingel,
    el
    feret quo
    tu nonvis. Hocau-
    tem
    dicebat,
    ait
    Evangelista,significansqua
    mortecla-
    rificalurus
    esset Deutn
    (J oan.
    xviu
    , 13-19).
    Yidetis
    lioc
    pertinere
    ad
    pascendas
    oves
    Domini,
    ut non re-
    cusetur mors
    pro
    ovibusDomini.
    CAPUTIII. 4. J PasIoridoneus
    illeest, qui
    vitam
    rependere
    valet
    pro
    ovibus. Pasceoves meas. Com-
    mendal oves
    idoneo,
    anminusidoneo?
    Primo, quas
    ovescommendat?
    Preliosas, emplas,
    nonauro
    ,
    non
    argento,
    sed
    sanguine.
    Si dominus homo comraen-
    daret servosuooves
    suas, procul
    dubio
    cogilaret,
    utrum
    peculium
    servi illius idoneumesset
    pretium
    ovium
    suarum,
    cldiceret :
    Siperdiderit,
    si
    dissipa-
    verit,
    si
    consumpserit,
    habetunde reddat. Commen-
    daret
    ergo
    scrvoidoncooves
    suas,
    etservi facuJ tates
    in
    pecuniaquocreret, pro
    ovibus
    quaspecunia compa-
    ravit. NuncveroDominusJ esus
    Cbrislus,
    quia
    servo
    commendat
    oves, quas sanguinecomparavil;
    idonei-
    talemservi in
    passione sanguinis quoerit. Tanquam
    diceret : Pasceovesmeas, commendolibi ovesmeas.
    Quas
    oves?
    Quasemisanguine
    meo. Mortuussum
    pro
    eis. Amasme? Morere
    pro
    eis. Et
    quidem
    servus
    illehominishonio
    pecuniam
    redderet
    pro
    consum-
    plis
    ovibus: Pelrus
    sanguinem
    reddidit
    pro
    ovibus
    conservalis.
    CAPUTIV.

    5. Cwleris Ecclesim
    pastoribus
    id
    mandalum,
    quod
    Petro. Animus
    marlyrii marlyremfa-
    cil.
    Eia,
    fralres
    , aliquid pro lempore
    volo dicere.
    Quod
    Pelro commendaluni
    est, quod
    Petro manda-
    tumest, nonPelrus
    solus,
    sedetiamalii
    Apostoli
    au-
    dierunt, lcnuerunl, servaverunt,
    maximequeipsecon-
    sors
    sanguinis
    et diei
    2
    apostolns
    Paulus. Audierunt
    isla,
    ct adnos audiendatransmiserunt. Pascimus
    vos,
    pascimur
    vobiscura. Det nobisDeusvires sic amandi
    vos,
    ut
    possimus
    cliammori
    pro
    vobis
    ,
    aut effectu
    ,
    aut affeclu. Nonenim
    quia
    J oanni
    apostolopassio
    de-
    fuit,
    ideo
    passioni
    animus
    prccparatus
    deesse
    potuit.
    Nonest
    passus,
    sed
    poluit pati. Proeparationemejus
    Deusnoverat.
    Quemadmodum
    tres
    pueri
    arsuri misei
    1
    RegiusMs.,J amergoinformatusdeexemplo.
    2
    Ecliti,
    ctDei.Helitis
    pleriquemanuscripti,
    ct diei. \
    bANCT.ACGUST.V.
    (Qunrante-lrois.)
    ISSS S. AUGUSTINI EPISCOPI 1356
    sunt in
    caminum,
    non victuri.
    Negabimus
    eos mar-
    lyres, quia
    flanimaeos urere non
    potuit? Inlerroga
    ignes, jiassi
    non sunt:
    interroga
    voluntatem
    ,
    coro-
    nati sunt. PotensestenimDominus
    , dixerunt,
    erucre
    nosdemanibusluis: sedel si non: ibi sunt cerla
    pe-
    clora ct slabilis
    fidcs,
    ibi viiius
    inconcussa,
    ibi cciia
    vicioria: sedet si non
    ,
    nolumtibi
    sil, rex, quoniam
    statttam
    quatnslaluisti,
    nonadoramus. AliudDeo
    pfa-
    cuit : non
    arserunt,
    sed
    ignem
    idololalrirc in animo
    regis
    exsliiixerunl
    (
    Dan.
    iu).
    CAPUTV. 6. Tribi laliones
    lemporatesprofulu-
    ra
    gloriaferendw.
    Romwvastalio
    temporibus
    christia-
    nis. Videtis
    ergo, cliarissimi, qtice
    sunt
    proposita
    in
    linc
    lcmporc
    servis Dei
    , propier
    futuram
    gloriam
    qtire
    rcvclabitur in
    nob.is:
    conlra
    quam gloriam
    noti
    appcndiltir quajlibel quanlalibet
    tribulalio
    lempora-
    lis.
    Indignw
    cnimsunl
    passiouesItujttstemporis,
    ait
    Aposiolus,
    acl
    fuiuramgloriam, qaw
    revclabilurinno-
    bis
    (Rom.
    vni, 18).
    Si hcecila
    sunt,
    inodo ncmo co-
    gitct carnalilcr,
    nonesl
    lempus.
    Conculilur
    mundus,
    exculilui-vclus homo :
    premiiur caro, liquescal spi-
    ritus. J acct Petri
    corpusRomcc,
    dicuut honiines
    ; ja-
    cct Pauli
    corpusRomcc,
    Laureniii
    corpus Romre,
    aliortimsanctoriini
    marlyruni corpoi* jaccnt
    Romcc
    ;
    ct mi.scracst
    Roma,
    ct vastaftir Roma
    , affligitur,
    contcrilur,
    incenditur. Tot
    stragcs
    morlis
    fiuiii, per
    famein, pcr postem, per gladium;
    ubi suul Memorioe
    Aposlolorum? Quiddicis?
    Eccchoc
    dixi,
    Tanta uiala
    Roma
    paliluv,
    ubi smit Memorirc
    Apostolorum
    ? Ibi
    sunt,
    scdinle non sunt. Utinam in te
    csscnl, quis-
    quis
    ista
    loqucris, quisquis
    ila
    desipis, quisquis
    vo-
    catus in
    spiritu
    carnaliler
    sapis.
    Prorsus adhuc
    pa-
    lientiam
    doceo,
    nondiim
    snpienliam.
    Paiiens
    cslo,
    Dominus vull.
    Quccrisquare
    velit? Differ secretum
    cognitionis,
    strenuitalem obedieiuirc
    prsepara.
    Ferre
    te vull : ferlo
    quodvult,
    el
    dabitquod
    vis. Et
    tamen,
    fratres
    mei,
    ccceattdeodicerc : libenter audiluries-
    tis,
    si
    jamprimaspartcs
    obedienticcrctiuelis. sicslin
    vobislcnis cl miiis
    palicntia
    fercndi dominicam vo-
    lunlatem.Lenia
    quippe
    non
    fcrimus,
    sed aniamus:
    aspcra
    toleramus,
    ad lenia
    gaudemus.
    Dominum
    Deum luum
    vide,
    capui
    luum
    vide,
    cxemplum
    vitce
    tucevide:
    redcnipiorem
    tuum
    , pastorem
    tuum at-
    lende:
    Palcr,
    si
    fieri
    potesl,
    transeat a mecalix isle.
    Quomodo
    oslendit humanam
    voluntalem,
    et conli-
    nuoconveiiilrcnisuni ad obedientiam? Verumlamen
    non
    quodcgo
    volo,
    sed
    quod
    lu
    vis,
    Paler
    (Mallh.
    xxvi,
    59
    ).
    EccePelro hocdixit: Cttm
    senueris,
    alter
    te
    cingct,
    el
    ferel quo
    luttonvis.Oslcnditin illohtima-
    iiam
    voluiilaiem,
    circa
    trcpidalionem
    morlis. Num-
    qttidquia
    nolens mortuus
    est,
    nolcns coronatus est?
    Sieet fu nolcbas forleamiitere
    peculiumluum, quod
    Iiic relicturus cras : allende necum
    relinquendo
    re-
    maneas. Nolebasanlelemori filium
    luum,
    nolebasanle
    teiiiori uxorcmluam.
    Quid
    enim? Etsi Romanon ca-
    pcreiur,
    non
    aliquis
    veslrum
    priormoriluruserat?
    No-
    lebasanle(emori uxorem
    luam,
    nolebatuxor (uaanle
    semori viriimsuum: ambobus
    obtemperalurus
    crat
    Doniinus? Ordo
    pcnesijisumsil,
    qui
    novit ordiiiare
    quod
    creavit.
    Obtempera ergo
    tanlcevolunlati Dei.
    CAPUT VI.

    7.
    Pagano
    deRomachrislianistem-
    poribns
    inccnsainsultanli
    quidrespondendum.
    Chrislia*
    nusvocatusnonad
    lerrena,
    sedadcmtestia.J amvideo
    quid
    dicas incorde tuo : Ecce
    lemporibus
    chrisiianis
    Roma afflicla
    esl,
    et incensa est.
    Quare lemporibus
    chiistianis/Qiiis
    hoc dieil? Chrisfianus?
    Ergo
    tutibi
    responde,
    si cbrislianus cs :
    Quando
    voltiitDeus. Sed
    quid
    dico
    pagano
    ?insultat mihi.
    Quid
    tibi dicit? unde
    tibi insultal? Ecce
    quando
    faciebamussacrificiadiis
    nosfris,
    sfabal
    Roma,
    florebat
    Roma;
    modo
    qitia
    su-
    pcravilct
    abundavii sacrificiumDei
    vestri,
    el inliibila
    siini et
    prohihita
    sacrificia deorum
    nostrorum,
    ecce
    quidpalitur
    Roma. Breviter
    respondeinlerim,
    ul illo
    careamus;
    cceterumlibi aliameditatioest. Non enim
    vocaluscs ad
    amplectendamterram,
    sed ad
    compa-
    randumccelum
    ;
    nonvocatuses ad felicitatemlerre-
    nam,
    sedad
    ccelestem;
    nonad
    temporales
    successus
    et
    prosperifalem
    volaticamet transitoriam
    ,
    sed ad
    oclernamcum
    Angelis
    vitam. Tamcn httic amatori
    carnalisfelicilatis,
    et rnurmuraloii advcrsusDeumvi-
    vumet
    verum,
    volenti servire drcmoniiset
    Iignis
    et
    lapidibus,
    cilo
    responde.
    Sicul babel hisloria
    corum,
    inccndiumhocRomanreurbisleriium esl. Sicuthabet
    historia
    eorum,
    sicul habent liilerrc
    ipsorum,
    incen-
    diumRomance
    urbis, quodmodocontigit,
    lertiumesi.
    Quce
    modosemel
    arsit,
    iiitersacrificiaChiisfianorum,
    jam
    bis arscral inter sacrificia
    Paganorum.
    Semcl a
    Gallissic incensa
    est,
    ut solus collis
    Capitolinus
    re-
    manerct. Poslea a
    Nerone,
    nescio utrumdicamsce-
    vicnteaii
    fluentc,
    secundo
    igne
    Roma
    flagravit.
    J ussit
    Nero
    imperator ipsiusRomrc,
    servus
    idolorum,
    inler-
    fector
    Apostolorum,jussit,
    et inccnsaeslRoma.
    Quare
    ptuatis
    ?
    qua
    causa?
    flpmoelattis, superbus
    et
    fluidus,
    delectalus esl Romanoinccndio.
    Videre,
    inquil, volo,
    quomodoTroja
    arseril. Arsil
    ergo
    sic
    scmel, bis.lcr-
    tio. Modote
    quid
    delcclal conlra Deum
    stridcre, pro
    ea
    qurc
    consuevil ardcre
    (a)
    ?
    CAPUT VII. 8. Chrisiianorumesi
    pali
    malatem-
    poralia,
    el
    sperare
    bona
    sempiterna.
    Tributaiiones
    prw-
    dictwa Chrislo.Sedin
    ea, inquiunt, passi
    sunl lanta
    malalammulti Chrisliani. Excidit tibi
    quia
    Chrislia-
    norumest
    pali
    mala
    temporalia,
    el bona
    sperare
    sem-
    pilerna?
    Tu
    quisquisjiaganuses, habesquodplangas;
    quia lemporaliapcrdidisii,
    et oclernanonduminve-
    nisti. Habet christianus
    quodcogitet:
    Omne
    gaudium
    exislimale,fralresmei,
    cumintenlalionibusvariisinci-
    derilis
    (J acobi
    i,
    2).
    Dicis
    itaque,
    o
    pagnne
    : Dii
    prcesides
    Romammodo non
    servaverunt, quia
    non
    sunl;
    tunc
    servaverunt, quando
    erant. NosDeumno-
    strumoslendimusveracem. Prccdixit ista
    omnia,
    Ie-
    gistis,
    audistis : sednescio utrum
    meministis,
    qui
    lalibus verbis turbamini. Non audistis
    Prophetas,
    nonaudistis
    ipsum
    DominuraJ esumChrisfum
    prccdi-
    centemmala futura?
    Quanlum
    accedil ceias
    mundo,
    tanlum
    propinqualur
    fini.
    Audistis, fratres,
    simul
    audivimus: Erunl
    bella,
    erunl
    lumullus,
    erunt
    prcs-
    surw,
    crunl
    fames(Luc.
    xxi,
    9-11). Quare
    nobis
    ipsis
    (a)
    videdeCivitate
    Dei,
    lib.
    2, cap.
    22.
    1557 SERMOCCXCVI.
    !3S8
    jonlrarii
    siimus, utquando legunlur
    credamus, quan-
    lo
    implentur
    murmurcmus?
    CAPCT VIII.

    9. Tribulaliones
    lemporibus
    chri-
    slianis,
    an
    majoressint,
    et
    quare.
    Thesaurizareincwlo
    jubemur,
    nonin lerra. Sed
    plus inquiunt, plus
    vasta-
    lur modo
    genus
    humanum. Interini considerala
    prce-
    lerila
    hisloria,
    salva
    quoestionc,
    nescioulrum
    plus.
    Scd ecce sit
    plus
    : credo
    quia plus.
    Dominus
    ipse
    solvit
    quasiionem
    :
    plus
    modovaslaiur
    mundus,
    plus
    vaslatur. Audi
    quare
    modo
    plusvastaiur,
    ctimEvan-
    geliumubique prredicalur.
    Allendis
    quanta
    celebri-
    laie
    Evangeliumprccdicatur,
    et non atlendis
    quanla
    impielale
    coniemnatur? J am
    ,
    fralres
    ,
    dimitlamus
    paululumPaganos foris,
    oculumad nos.
    Evangelium
    .
    prcedicatur
    lotomundo : verumest.
    Antequam
    Evan-
    geliumprcedicaretur,
    latebat voluntas Dei : in
    prce-
    dicatione
    Evangelii patuit
    voluntas Dei. Dictumest
    nobisin
    prccdicationeEvangelii quid
    amare debea-
    mus,
    quidcontcmnere, quidagcre, quidvitare, quid
    sperare.
    Omnia audivimus : non lalet volunlasDei
    per
    lotummundum. Poneservum mundum : et at-
    tende
    Evangelium.
    Audi Domini vocem. Servusisle
    mundusest. Servusnesciensvolunlalemdomini
    sui,
    et
    faciensdignaptagis, vapulabilpauca.
    Servus iiiundus.
    Quomodo
    servus mundus?
    Quia
    mundus
    per
    eum
    fa-
    clus
    est,
    et munduseumnon
    cognovit(J oan. i, 10).
    Servusnesciensvoluntalemdoininisui. Ecce
    quid
    erat
    antemundus. Nunc vero
    quid?
    Servus autemsciens
    volunlalemdomini
    sui,
    et
    faciensdignaplctgis,vaputabit
    multa
    (Luc. xn, 47).
    Et utinammulla
    vapulet,
    non
    semel damnelur.
    Quid
    recusas
    vapularemulla,
    oscrve
    sciensvoluntatemdomini
    tui,
    et faciens
    dignaplagis?
    Diciturtibi
    (ecce
    unavolunlasDomini
    lui):
    Thesauri-
    zutevobisthesaurosin
    cmlo,
    ubi
    nequemrugo,nequc
    com-
    eslura
    exlenninat,
    ubi
    fures
    non
    effodiunt,
    nec
    furanlur
    (Mallh. vi, 20).
    Tu interra Ihesaurizas : illeinccelo
    j'tibel,
    dicens
    tibi,
    Mihi
    da,
    ibi habeto
    thesaurum,
    ubi
    cgo
    sumcustos. Mitteante le :
    quid
    servas in terra?
    Quod
    custodil
    Chrisltis,
    uon tollit Gotlius.Tu
    conlra,
    prudentior
    scilicet et
    sapientior
    Domino
    luo,
    condis
    in terra. Sed
    cognovisti
    voluntafemDomini lui: sur-
    sumconderevoluit. El tu:
    Ego
    in lerra condo. Pa-
    rafus
    ergo
    esto
    vapulare
    mulfa. Eccescisvoluntatera
    Domini tui volcntis te servare in
    coelo,
    ct luservas
    interra : facis
    dignaplagis.
    Et
    quando vapulas,
    bla-
    ephemas.
    Blasphemas, murmuras;
    dicis
    quod
    libi
    facit Dominus
    tuus,
    fieri non debuit.
    Quod
    facislu
    servus
    malus,
    hocfieri debuit?
    CAPUT IX. 10. Contra Deum in adversisnon
    tnurmurandum.
    Impiontmfelicitasmagna
    ira Dei.Sal-
    temillumlocum
    tene,
    noli
    murmurare,
    noli
    blasphe-
    mare. Lauda
    magis
    Dominum
    ttium, quiaconipit
    te:
    lauda
    quia
    emendat
    le,
    ut consoletur le.
    Quem
    enim
    diligil Deus, corripil; ftagellat
    aulemontncin
    filium,
    quemrecipit (Ilebr. xu, 6).
    Tudelicatus filitisdomi-
    nicus,
    et
    recipi
    vis,
    et
    flagellari
    non vis: ut lu
    fluas,
    ille mcntiatur. Debuit
    ergo Apostoloruni Memoria
    per quam
    tibi
    prccparaturcceluin,
    scrvarc libi interra
    theatra insanorum? Plane verumcst : idco mortuus
    est
    Petrus, et Romce
    positus,
    ut
    lapides
    dethealro
    non
    caderent? Excutit
    Deusdelicias
    puerorumdemanibus
    indisciplinatorum. Fralres, peccataminuamiiset mur-
    mura. Hostessimus
    iniquiiatibusnoslris, murmurino-
    slro : nobis
    irascamur,
    non Deo.
    Irascimini, prorsus
    irascimini: sedad
    quos
    usus?Et nolite
    peccare
    (Psal.
    iv, 5).
    Adhoc
    irascimini,
    ne
    peccetis.
    Etenim
    omnis
    homo, quempoenilet,
    sibi irascitur :
    pcenifenticeiram
    exercel inse. Vis
    ergo
    ul libi
    pareat
    Deus?Tulibi noli
    parcere. Quia
    si tu tibi
    parcis,
    ille tibi non
    parcet:
    quia
    si et ille tibi
    parcaf, peris.
    Nescis
    quodoptas,
    miscr; peris.
    Sicut enim
    scriptnmesf, Flagellat
    omnem
    filium, quem
    recipit
    : sic eliamillud
    lime,
    Irrila-
    vit Dominum
    peccator.
    Unde seis?
    quasi
    dicerelur
    illi, Undescis
    quia
    irritavit Domiuuni
    peccator?
    Yidit
    felicom
    peccalorem, quotidie
    mala
    facienlem,
    et nihil
    mali
    patienlem,
    et in
    Spiritu
    sancto' horruit. et do-
    luil,
    et
    dixit,
    lrrilavit Dominum
    peccalor.
    Peccalor
    isie
    qui
    facit tanta
    mala,
    etnihil mali
    patitur,
    irrita-
    vii
    Dominum. Provocat Dominum:
    pro magniludine
    irmsumnon
    exquirel(Psal. IX,
    4).
    Ideonon
    exquirct,
    quia
    multumirascifur.
    Qui
    tollit
    eorrepiionem,
    parat
    daniiiaiionem. A^orc
    exquiret
    ; nain si
    exquireret,
    fla-
    gellaret;
    et forlasse emendarel. Modoautem
    niullum
    irascilur : fclicibus
    iniquis
    multum
    irascitur,
    cum
    noii
    fhigellaniur.
    Noli(ezelare
    illos, noli(evelleesse
    sicut illi infeliciler fclices. Mcliusest ad
    tenipus
    fla-
    gellari, quam
    inreternumdamnari.
    CAPUT X.

    11. Amor in
    Deumtum
    apparet,
    si
    amanlur lucra Dei.
    Ergo
    commendavitnobis
    Dominus
    oves
    suas, quia
    Pefro commendavit: si tamen exali
    quaparte
    vel extrema
    digni
    sumus
    pulverem
    vestigio-
    rumPelri
    calcare;
    commendavil nobisoves
    Dominus.
    Ovcs
    ipsius
    eslis
    ,
    vobiscumovessumus
    , quia
    chri-
    sliani sumits. J am
    diximus, pascimus
    et
    pasciinur.
    Amalc
    Deum,
    ut amel vosDeus.Et non
    polestis
    osten-
    dere
    quantuni
    amelis
    Deum,
    nisi
    quaiitum
    apparueri-
    lis amare IucraDci.
    Quid
    habes
    prcoslarc
    Deo,
    homo
    cordatc?
    quid prceslas
    Deo?
    Quid prsesiabatPefrus?
    Totumhoc : Pasceoves tneas
    (J oan. xxi, 17). Quid
    prcesiasDeo,
    ut sit
    major,
    ut sit
    melior,
    ut sit
    ditior,
    utsil lionoralior?
    Qualiscumque
    lu
    eris,
    illehoc crit
    quod
    erat.
    Ergo
    atlende
    juxta le,
    ne forte
    proximo
    prccstaredebeas, quodperveniat
    ad
    Deum.
    Quando
    uni ex tninimismcis
    fecislis,
    mihi
    fecistis(Matlh.
    xxv,
    40).
    Si
    ergo
    esurienii
    juberisjianemfrangere,
    lu
    pul-
    santi debesecclesiamclaudere?
    CAPUT XI.

    12. Ex hmresi etiam
    posl
    relapsunf
    redeunles,
    benigncrecipiendi. Quare
    hoc dixi?Contri-
    stavit nos
    quod audivimus,
    quamvis prccsentes
    non
    fuerimus, quodquidam
    ex Donatistis
    veniens adEc-
    clesiam
    , peccatum
    rebaplizationis confitens, cum
    ad
    pcenitentiam
    ab
    episcojio
    exhoriaretur,
    reclama-
    tumest a
    quibiisdamfratribus,
    etrepulsus
    esi. Dico
    Charilaii
    vcstrcc,
    torta
    sunt,
    torla suntex
    hocviscera
    noslra. Falemur
    vobis,
    nonnobis
    placct
    lalis
    diligen-
    lia. Scio
    quia
    zeloDei fccerunt et Ecclesice. Putalis
    quia
    nihil facltim
    esl,
    quia
    hoc adomnessonuit?Ro-
    !
    Foiic,
    ctin
    spiritu
    suo.
    '::
    ,
    fi. ATIGUSTLNI EPISCOPI *zr,n
    go
    vos,
    ideo sonuerit hodievox
    ista,
    ut illud
    quod
    male
    sonuil,
    obruat ea res
    qucc
    bene sonuit. Uanc
    peram
    dalc,
    hoc
    sonct,
    hoc
    jjrcedicemus,
    hoc
    prcedi-
    camus.
    Veniant,
    admittantur more
    solito, qui
    nun-
    qiiam
    adhuccalholici fuerunl. Si autem
    jam
    catholici
    luerunt,
    et invenli sunt
    lubrici,
    inventi sunt incon-
    stantes et
    infirmi,
    invenli sunt
    perfidi; numquidpror-
    sus
    parco perfidis?
    Forte erunl
    fidelcs, qui
    fuerunt
    perfidi:
    veniant el
    ipsi
    admiuendi ad
    pcenitentiam.
    Necsibi
    blandiantur, quod
    redeuntes ad
    parleni
    Do-
    nati
    egerint pcenitenliam.
    Illa
    poenitentia
    fuit de re
    feona: sit veraderemala.
    Quandoegerunt pcenilen-
    tiaro in
    parte Donati, pceniiuit
    illos
    quod
    bene fece-
    rant: modo
    agant,
    ut
    pceniteat
    illos
    quod
    malefece-
    runl.
    Timelis, quod perfidi
    inventi
    sunt,
    nesanclum
    conculcent? Ecce el iiuic timoii veslro
    consulitur,
    in
    pcenitenliam
    admittuntur. Erunt in
    jicenilentia,
    quando
    voluerint
    reconciliari, jam
    nemine
    cogcnte,
    nemiiie lerrente :
    quoniam poenitens
    caiholicus
    jam
    legnm
    comminationesnon
    palilur; coepit
    vcllerecon-
    ciliari dumnemo
    lerreret,
    vel lunc credalur volun-
    tati. Puta
    quia
    coaclus est esse
    catholicus,
    erit
    poe-
    nilens.
    Quisillum
    cogitpetere
    reconciliationis
    locum,
    nisi voluntas
    propria?Modo ergo
    admillamus infir-
    mitalera,
    ut
    posteaprobemus
    volunlalem.
    SERMOCCXCVII
    *
    (a).
    InKalali
    aposlolorum
    PeUi et
    Pauli,
    rn.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Prwsumplio
    Pelri. Timor
    ex
    infirmitalehuntana,
    amor ex
    gratia
    divina. Hodier-
    numnobis diem festum fecit
    sanguis Apostolorum.
    Hoc reddiderunt
    servi, quod pro
    eis
    impensum
    est
    sanguine
    Domini. Beatus
    Pelrus,
    sicul modoaudivi-
    nius, sequijubetur
    : et lamen
    prcecederemedilabatur,
    quandodixitDomino,
    Aniinam
    meampro
    te
    ponam(J
    octn.
    xm
    , 57). Prcesuraptionemfercbat,
    limoremsuum
    ncsciebat. Prceire
    volebat, quemsequi
    debebat. Bo-
    num
    cupiebat,
    sed ordinemnonlenebat.
    Quam
    esset
    amara
    mors,
    amaro limore
    sensil,
    et
    peccatum
    amari
    tiinoris amaris
    lacrymis
    lavit. Timor
    inlerrogalus
    cst
    ab ancilla
    ,
    amor a Domino. Et
    quidrcspondit limor,
    nisi humanam
    trepidationem? Quidrespondit amor,
    nisi divinam
    professioncm?
    Amare enim
    Deum,
    do-
    numDei cst.
    Quando
    de amoreDominusPetriimin-
    tcrrogabal, quod
    dederat
    exigebat.
    2. Peirus
    prwdkilur passurusquod
    nonvolet.
    Quid
    tamen DoininusPetro
    preenuuiiavit,
    unde cst fesius
    liic dies? J Cumesses
    junior, inquit, jiroecingebasle,
    cl ibas
    quo
    velles: cumautem
    scnueris,
    aller tecin-
    gel,
    el feret
    quo
    lu nonvis J
    (Id.
    xxi,
    18).
    Ubi
    est,
    Tecumcro
    usque
    adnioiicm

    (Luc.
    xxu,
    33)?
    ubi
    esl,
    t Animammeam
    pro
    le
    ponam
    ? Ecceformi-
    dabis,
    ecce
    negabis,
    ecce
    plorabis;
    ef
    pro quo
    mori
    timuisti, resurget,
    et firmaberis.
    Quid
    enimmirum
    ,
    quia
    limuit Petrus,
    anlequam resurgeret
    Christus?
    Ecce
    jam
    resurrexit
    Christus, jam apparet
    veritas
    animceet
    carnis, jamquod
    esl in
    promisso,
    firmatur
    *
    Castigatus
    adcl. d. r. rm. t. v. ct adLov.
    (a) Alias,
    de Diversis107.
    excmjilo.
    Videtur Dominusvivus
    postcrucem, post
    mortern, post sepulcrum.
    Parum est
    quod
    videlur:
    tangitur, conlreclatur, probatur.
    Fecit cum
    diseipulis
    quadraginia dies,
    intrans ct
    exiens,
    manducans et
    bibens,
    non
    egestale,
    sed
    poteslate;
    non
    necessitale,
    sedcharitate : manducanset
    bibens,
    non
    esuriendo,
    nec
    sitiendo,
    sed docendoet monstrando. Probatus
    verus et
    vcrax,
    ascendit in
    ccelum,
    mittit
    Spiritum
    sanclutn, implet
    credentes et
    orantes,
    mitlit
    prsedi-
    cantes. Et lamen
    post
    hccc
    omnia,
    Pelrumalius
    prcc-
    cingit,
    et fert
    quoipsc
    nonvult.
    Quod
    volebas
    quando
    Domiiius
    prcedicebat,
    lunc velles
    quando sequi
    de-
    bebas.
    CAPUT II.

    3. Morlisamariludololeralaa mar-
    tyribus.Martijrum
    indecoronaitlustrior. Petreis
    pedi-
    bus tritw
    spinw.
    Alter le
    cingit,
    et fert
    quo
    lunon
    vis. Consolatur Dominusde
    hoc, transfigurans
    in se
    infirraitatem
    noslram,
    et dicens : Trislis est anima
    tnea
    usque
    admortem
    (J l/aK/i.xxvi,38).
    Inde
    marlyrcs
    niagiii, quia
    dulcedinem
    hujus
    mundi calcavcrunt:
    inde
    martyres niagni, quia
    amarcemortis
    asperilaiem
    durissimara
    peiiulerunt.
    Nam si facilecst morlem
    ferre, quidmagnummartyres pro
    Domini morte
    per-
    lulerunt? Unde
    magni,
    unde
    excelsi,
    unde cctieris
    hominibus muito florenlius coronali?
    Unde, quod
    norunt
    fideles,
    distincti adefunclislocosuo
    martyrcs
    recilantur;
    nec
    pro
    eis
    orafur,
    sedeorum orationi-
    busEcclesiacommendatur?Unde
    hoc,
    nisi
    quiamors,
    quampro
    dominicaconfessione
    elegerunt susciperc ,
    quam
    Cluistum
    negare, ulique
    amara esl?
    Utique
    natura
    refugtt
    mortem. Inluere omne animalium
    genus,
    nulluminvenies
    quod
    nolit
    vivere, quod
    non
    timeal interire. Habetislumsensum
    genus
    humanum.
    Duraestmors :
    sednon, inquam, quia
    mors est
    dura,
    ideo
    neganda
    est vita. Pelrus eliam senex nolebat
    mori. Mori
    quidemnolebat,
    sedChristum
    sequi
    ma-
    lebat. MalebatChristum
    sequi, quam
    nonmori. Si via
    lala
    esset, qua
    sinc morte Christum
    sequcrelur, quis
    dubilet
    quod
    hanc
    arriperet,
    lianc
    eligeref?
    Sednon
    erat
    qua scqui
    Clnisliim
    quo
    ire
    volcbat,
    nisi
    per
    viam
    quam pati
    nolchat.
    Deniqueper
    illammoiiis
    asperilatem
    arietibus transeuntibussecutrusunt oves.
    Arietes oviumsaneti
    Apostoli. Aspera
    via
    moriis,
    spinisplena:
    sedistre
    spince
    PetraetPelro
    Iranseunte,
    petreis pedibus
    triloesiint.
    CAPUT III.

    4. Vilmamor
    cujusnam
    taudaltir.
    Non
    reprehendimus,
    non
    acciisamus, etianisi vitaista
    ameltir. Sic tainenvilaista
    ametur,
    neiu
    ejus
    amore
    peccetur.
    Ametur
    vila,
    sed
    eligalur
    vita.
    Intcrrogo
    amatores
    vita;,
    et dico:
    Quis
    esl homo
    qui
    vull viiam?
    Etiam taciti omnes
    respondetis
    :
    Quis
    est homo
    qui
    non vult vilam? Addo
    quod
    Psalmus addidit :
    Quh
    est homo
    qui
    vult
    vitam,
    et
    diligil
    viclerediesbonos?
    Respondelur
    :
    Quis
    enim homoest
    qui
    non vuft vi-
    lam,
    et
    qui
    non
    diligal
    videre dies bonos? Si
    ergo
    visadvitam vcnire, et dies bonos
    videre, quia
    isla
    merces
    est, opus hujus
    mercedisattende :
    Conline
    linguam
    luama tnalo. HocinPsalmo
    sequitur. Quis
    esl
    Iwmo, qui
    vull
    vitam,
    et amal viderediesbonos?
    1361
    '"'
    SERMOCCXCYli,
    4502
    Adjungit:
    Conline
    tinyuam
    iuama
    malo,
    et labia tua
    ne
    loquanlur
    dolum: declinaa
    malo,
    et
    fac
    bonum
    (Psal. xxxui, 13-15).
    Modo
    dic,
    Volo.
    lnterrogabam,
    Vis vitam?
    Respondebas,
    Yolo.
    Interrogabam,
    Yis
    videre dies bonos?
    Respondebas,
    Volo. Colribelin-
    guam
    tuama malo. Modo
    dic,
    Volo. Declinaa
    malo,
    el
    fac
    bonum.
    Dic,
    Volo. Si aulem hoc
    vis; quoere
    opus,
    et admercedemcurris.
    CAPUT IV.

    5. CoronaPaulo reddilur
    debita,
    quiaprmcessitgratia
    indebita.Attende
    apostolum
    Pau-
    lum, quoniam
    et
    ipsius
    hodiedies festusest. Concor-
    demvitamambo
    duxerunt,
    socium
    sanguinem
    ambo
    fuderunt,
    cceleslemcoronamambo
    sumpserunt,
    diem
    hodiernumamboconsecraverunt, Attende
    ergoapo-
    stolumPattlum
    ,
    recoleverba
    quocpaulo ante,
    cum
    ejus Epistola legeretur,
    audivimus.
    Ego, inquit,
    jam immolor,
    et
    tempus
    merc resolutionis instat,
    Bontimcerlamen
    certavi,
    cursum
    consummmavi,
    iidem servavi. De
    coelero, iuquit, superest
    mihi
    corona
    juslitice, quam
    reddet mihi Dominusinilla
    die
    j'ustusjudex

    (II
    Tim.
    iv, 6-8).
    Nonenim ne-
    gabit debitum, qui
    donavit indebitum. J ustus
    judex
    reddet coronam
    ,
    reddet : habet enim cui reddat.
    Bonumcerlamen
    certavi,
    cursum
    consummavi, fidem
    servavi : coronam his meritis
    reddet;
    nec
    ncgabit
    dcbitum,
    sicut
    dixi, qui
    donavit indebitum.
    Qiiid
    est
    quod
    donavit indebitum?
    Qui
    prius fui blasphe-
    msis,
    et
    persecutor,
    et
    injuriosus. Quid ergo
    donavit
    indebitum?
    Ipsum
    audiamus
    confifeiUem,
    etdonaio-
    rem
    gratise
    de vita
    l
    sua confessione laudantcm.
    Prius, inquit, fui blasphemus,
    et
    perseculor,
    et
    inju-
    riosus. Debebatur libi
    ergo
    ut esses
    apostolus
    ?
    Quid
    debebatur
    blasphemo
    et
    perseculori
    et
    injurioso
    ?
    Quid,
    nisi ccternadamnatio? Et
    pro
    selernadamna-
    lione
    quid accepit
    ? Miserkordiamconseculussum
    ,
    quiaignoransfeciin
    incredulilate
    (I
    Tim.
    I, 15).
    IIccc
    esl
    misericordia, quam
    Dcus donavit indebitaiii.
    Audi aliud eodem
    ipso
    dicenle alio loco: Non
    sum,
    inqutt, dignus
    vocari
    aposlolus, quiaperseculus
    sum
    EcclesiamDei. Video
    ergo, Apostole, quod
    noncras
    dignus.
    Undehoc
    libi,
    ut
    dignus
    esses?
    Quareergo
    es
    quoddignus
    non es? Audi : Sed
    gratia
    Dei conse-
    culus sum
    quod
    sum. Pccnamca fui
    quod
    lui :
    gratia
    Dei sum
    quod
    sum.
    Gratia, inquit,
    Dei sumid
    quod
    sum: et
    gralia ejus
    in me vacuanon
    fuil;
    sed
    plus
    omnibusillis laboravi.
    Rependisti ergo gratioe
    Dci ?
    Accepisti,
    etreddidisti?
    Altendequid
    dixisli.
    Altendo,
    inquit.
    Non
    ecjoautem,
    sed
    gralia
    Dei mecum
    (I
    Cor.
    xv, 9, 10). Ergo
    huiclaborioso
    Apostolo
    bonum
    ago-
    nem
    ceiianti,
    curstim
    consummanii,
    fidem
    servanti,
    negabitjusttrs
    Deus coronam
    debitam,
    cui
    gratiam
    donavit indebitam?
    '
    6. Dei dona sunt meriianoslra. Vincimus
    per
    eum
    (
    qui
    ailexit nos. Cui autemreddet coronam
    debitam,
    o Paule
    parve, magne,
    cui rcddet?
    Uiiquc
    meriiis
    '
    tuis. Bonumcertamen certasti
    ,
    cursum consum-
    '
    masti,
    Ddemservasli : reddct
    coronamdcbifamhis
    ]
    i
    1
    Forte,
    et donalorem
    gratiw
    debita. (
    meritis tuis. Sed ut
    reddatur tibi
    corona tua
    ,
    Dei
    donasunt meritatua. Eccebonum
    agonemcertasli,
    cursura consummasti. Vidisfi enim aliam
    legem
    in
    membris
    luis, repugnantemlegi
    menlis
    luce,
    et
    capti-
    vumteducentemin
    legepeccati, quce
    est in
    mcmbris
    tuis : unde tibi
    vincere,
    nisi ex hoc
    quod sequitur
    ?
    Miser
    egohomo, quis
    meliberabit de
    corpore
    mortis
    hujus?
    Gratia
    Dei, per
    J esumChrislumDominumno-
    strum
    (Rom. vu, 23-2S).
    Ecceunde
    pugnasli,
    ecce
    unde
    laborasti,
    ecce unde non
    defecisti,
    ecce
    unde
    vicisti. Videte
    ptignantem
    :
    Quis
    nos
    separabit
    a
    charitale Chrisii? Tribulatio? an
    angustia?
    an fa-
    mes? an
    jiersecutio?
    an nuditas? an
    gladitts?
    Sicut
    scripiumest, Quoniam
    propter
    te
    mortificamur tota
    die
    , deputafi
    suniiisul ovesoecisionis.
    Ecce infir-
    mitas, labor,
    miseria
    , pericula,
    tentationes. Unda
    victoria certantium? Audi
    quod scquilur
    : Sed in
    hisomnibus
    supervincimusper
    eum
    qui
    dilexil nos
    (ld.
    viii,
    55-57).
    Cursum consummasti :
    quo ducente,
    quo regente, quojuvante? Quid
    hic dicis? Cursum
    ,
    inquit, consummavi;
    sed
    nec/uevolenlis, neque
    curren-
    tis,
    sed miserenlisesl Dei
    (Id. IX, 16).
    Fidemser-
    vasti,
    verumest. Primo
    quam
    fidem?
    quam
    libi
    ipse
    dedisti? Falsumest
    quoddixisli,
    Skul
    unicuique
    Deus
    parlilus
    esl mensuram
    fidei (Id, xn, 5)? Nonne lu
    alloqueris quosdam concertatores
    luos,
    et in
    hujus
    vitcestadio lccumlaborantes
    atque
    currentes, quibus
    dicis,
    Vobisenimdonalumesl
    pro
    Chrislo?
    Quiddo-
    liatumesl ?Nonsolumutcredatk in
    eum,
    sedcliamut
    paiiamini pro
    eo
    (Philipp. i, 29).
    Ecce
    utrumque
    do-
    natum
    est,
    cf
    credere,
    et
    pati pro
    Christo,
    CAPUT V.

    7. Dei estcustodiredonasuain
    nobis.'
    Sedait forle
    aliquis
    :
    Accepi quidemfidem,
    sed
    ego
    cuslodivi. Tufortehoc
    dicis,
    quisquis
    lioecaudisinsi-
    piens, Accepi fidem,
    sed
    cgo
    custodivi : Paulus
    noster
    non
    hocdicit, Ego
    custodivi.
    Resjiicitenim,
    Nisi Dt-
    tninuscuslodieril
    civiialem,
    in vanumlaboravit
    qui
    cu~
    sloditeam
    (Psal. cxxvr,
    1). Labora,
    custodi : sedbo-
    numest ut custodiaris. Namcustodirelenonsufficis.
    Si desertus
    fueris, dormitabisetdormies. Arorc
    autem
    dormilat, nequedornril, qui
    custodit Israel
    (
    Psal.
    cxx,
    4
    ).
    8. Vila
    amelur,.sed
    bona. Otnniavolunthomines
    bo-',
    na
    prmter
    animamsuam. Vilam
    crgoamamus,
    etama-
    renos vitamnullomododubitamus :
    neque
    omnino
    negarepoterimus,
    amare nos vitam.
    Ergo eligamus
    vitam,
    siamamus vitam.
    Quideligimus?
    Yilam. Pri-
    moliicboiiam
    ; post lianc,
    oelernam.Primo hicbo-
    nam,
    sed nondum beatam. Bonamodo
    agatur,
    cul
    postea
    beata servatur. Bona
    vila, opus
    est:
    beala,
    mercesest.
    Age bonam,
    ct
    accijiiesbeatam.Quidju-
    slius, quid
    ordinatius? Ubi esamalor vilce?Bonam
    eligc.
    Siuxorem
    velles,
    nonnisi bonamvelles
    : amas
    vilam,
    et
    eligis
    nialam? Dicmihi
    quid
    malumvelis.
    Quidquidvolueris, quidquid amaveris,
    bonuni vis.
    ^
    Prorsusnon
    visjumcntum
    malum,
    non servum ma-
    Ium,
    nonvestem
    malam,
    nonvillam
    malam,
    non do-
    mum
    malam,
    non uxorem
    malam,
    nonfiliosmalos.
    Omniabona
    quceris
    : estobouus
    qui qureris.Quid
    t<j
    1503
    S.
    AUGUSTINIEPISCOPI
    1364
    olfendisti,
    ut inler omnia
    qu.-e
    vis
    bona,
    solusvelises-
    se maltis?Caraest
    tibi
    villa,
    uxor
    tua,
    vestistua, et,
    ut adexlremum veniamus, cabga
    tua
    ;
    ct vilttitlibi
    animalua?Cerlc vilaislalaboribus
    plena
    est,
    ccru-
    mnis, tcntationibus, miscriis, doloribus,
    limoribus
    plena
    est isla vita : cerle manifcstumest
    quia
    his
    omnibusmalis
    plena
    est. El tamcnsic
    quomodo
    omni-
    bus malis
    plena est,
    si
    quis
    illamnobisdaret seier-
    namsic,
    lalem
    qualis
    est, quantas graiias ageremus,
    ut
    sempcr
    miseri essemus?Nontalem
    protnittit,
    non
    quicumque
    homo,
    sedDeusvertis. Veraveritas
    pro-
    niitlit
    vitam,
    non soluiticeiernam,
    sedctiam beatam
    ;
    ubi nulla
    raolestia,
    nullus
    labor,
    nullus
    tiraor,
    nullus
    dolor. Ibi
    plena
    el tolaceiia secmilas. Yilasub
    Deo,
    vilacum
    Dco,
    vitade
    Deo,
    vita
    ipse
    Deus,
    Talis no-
    bis relerna
    promittitur
    : et huie
    tcmporalis,
    et
    isla,
    hoc
    est,
    miseia et ocruninosa
    piccponilur? Prceponi-
    tur,
    inqtiam,
    annon?
    Prreponilur, quando
    vishoini-
    cidium
    facere,
    nemoriaris. Timesenimne leoccidat
    servus,
    et tu occidis servura. Times ne te occidat
    uxor,
    de
    qtw
    foiie falsum
    susjiicaris;
    et lu diniissa
    uxore,
    adulteriuas
    nuplias
    cum altera
    concupiscis.
    Ecceamando
    vitam, perdidisti
    vitam: celernoevitce
    lemporalein,
    bealcemiseram
    prcctulisli.
    El
    quid
    inve-
    nisti ? Forlecumservas
    vitam,
    nolens
    exspiras. Quan-
    do hinc
    cas, ignoras.
    Qua
    fronic exisad Chiislum?
    Qtia
    fronterecusas
    supplicium?
    Non
    dico, Qua
    fronte
    postulas prcemium
    ? Eris incelernamorle
    damnalus,
    qui eligis lemporalem
    vilam,
    cujus
    cleclioneconle-
    mnis
    sempilernam.'
    CAPUT VI.

    9. Vila beata hic non
    qumrenda.
    Diesmalosnos
    facimus.
    Homini malumnonnisi abIw-
    tnine. Homoatnalose
    ipso
    liberalus Imdiab
    aliquo
    non
    polest.
    Sed non audis consilium.Yitam
    quceris,
    dies
    bonos
    quceris.
    Bonumest
    quodquceris,
    sed non est
    hic. llabet isle
    lapis preliosusregionemsuam,
    non
    hic nascitur.
    Quantumlibel
    labores
    fodiendo,
    non hic
    invenies
    quod
    liic nonesl. Sedfac
    quod jubetur,
    et
    quodamasreddetur.
    Eccc eiiirti
    quamlibcl longa
    sit
    vita
    ista, numquid
    dies bonos invenicshic ? Yidele
    quid adjunxerit:
    Vitamel diesbonos; nesit
    vita,
    et
    misera sit
    propler
    dics malos. Abundanthic diesma-
    li : seddies malos non illesol
    facit, qui
    currit ab
    orientc inoccidentem
    veniens,
    ef ailerodie
    jirocedens
    :
    scddies
    malos, fratres,
    nosfacimus. Si benc viverc-
    musomnes
    dies,
    el iiic habercmus bonos dies. El-
    enimliomini unde
    malum,
    nisi abhominc?Enumera-
    te
    quanta
    extiinsecns homines
    patiantur. Quce
    non
    videanlurab hominihus
    fieri, perpauca
    sunt. Abundant
    mala homini ab homine. Fuiia ab
    homine, adulte-
    rium
    passus
    est inuxorc ab
    liomine,
    seduetusest ci
    servus ab
    homine,
    celatus esl ab
    homine,
    proscripius
    estab
    homiiie, expugnatus
    est ab
    Iiomine, capiivus
    duclus est abbomine. Libera
    me, Domine,
    ubhominc
    tnalo
    (
    Psal.
    cxxxix,2 ).
    J amtu
    quisquisaudis,non
    cogitasnisi
    de
    inimico,
    quempateris
    vicinum
    malum,
    polentem, consortcm,
    civcm. Forsitan delalroneisla
    cogilas, quando audis,
    Libera
    me,Donrine,
    abhomine
    malo
    ;
    el sic
    oras, quando oras,
    ut liberet teDeusab
    homine
    malo,
    illovel illo inimico tuo. Tu noli tibi
    esse malus. Audi rae: liberel te Deusa le.
    Quando
    enimDeus
    gratia
    suaet misericordiademalofac.itte
    bonum
    ;
    unde te facil
    bonum,
    unde te
    liberat,
    nisi
    a le
    ipso
    liomine malo?
    Omnino,
    fratres
    mei,
    hoc
    vcrtim
    est,
    hoc cerlum
    est,
    hoc fixumest : si Deus
    teliberaverit ate
    ipso
    homine
    malo,
    nihil libi noce-
    bit
    quisquis
    fuerit aliushomo malus.
    CAPUT VII. 10. Paulusamalose
    ipso
    liberatus.
    Exemjilumproponam
    unde
    agitur,
    de
    ipso apostolo
    Paulo, cujus
    celebramus
    passionis
    diem.Fuit
    persecu-
    tor, blasphemus, injuriosus.
    Homoerat malus
    ; pce-
    na sua
    ipse
    sibi crai. Porro aulemctimanhelat cce-
    des,
    el sitit
    sanguinemChrislianorum,
    fusurus
    pro-
    prium,
    habens lilteras a
    principibus
    saccrdolum,
    ut
    apud
    Damascum
    quoscumque
    inveniret christiance
    vise
    sectalores,
    vinclosadduceret
    puniendos,
    carpens
    viam
    crudelilatis,
    nesciens
    pietalis,
    audivit vocem
    desuper ipsius
    Domini nostri J esuClnisli deccelodi-
    centis :
    Saule, Saule, quid
    tne
    persequeris
    ? Durum
    esl libi adversusstimulumcalcilrare
    (
    Act.
    ix, 4,
    5
    ).
    lsta voce
    percussus, proslratus
    esl
    persecutor,
    et
    crectus esl
    proedicator:
    excxcaius est in
    came,
    ut
    viderel incorde
    ;
    illuminatus est in
    carne,
    ut
    prccdi-
    caret exeordc.
    Quidvidctur,
    fraires ? Liberalusest
    Saultisabhominc malo: a
    quo,
    nisi ase
    ipso
    Saulo?
    Proplcrca quoniam
    liberatus est abhomino rnalo sc
    ipso, qttid
    ei fecil alius homo malus?
    Aposloli
    Petri
    verba sunt : Et
    qttis
    vobis
    nocebit,
    si boni amatores
    fueriiis(I
    Pelr.
    HI,
    15)
    ? Persecutus est liomoma-
    lus, lapidavit
    homo
    malus, virgis
    ceeidil homoma-
    lus : ad exlremum
    tenuit, vinxit, traxit,
    oeciditho-
    mo malus.
    Quanta
    ille addidit
    mala,
    tanta Deus
    praparavit
    bona.
    Quiquidpassusest,
    nonfuittormen-
    tum
    pcense,sedoccasiojcoronte.
    Vidcte
    quid
    sitlibe-
    rari abhoniine
    malo,
    liocest a se
    ipso. Quis,inquit,
    vobis
    nocebil,
    si boni amalores
    fuerilis
    ?
    CAPUT VIII.

    li. Mali nonnocentIwminiliberalo'


    a se
    ipso
    malo. Fesla sanciorum
    quomodo
    celebranda.
    Scd cccenocent homines mali. Tanlalibi
    fecerunt,
    o Paule.
    Respondet
    libi Paulus :
    Opus
    essetut libe-
    rafus cssem ab homine
    malo,
    hoc
    esl,
    ame
    ipso.
    Ccclerum
    quid
    isti hominesmalimihi faciunt? Non
    i sunt
    condigncc passioneshujus lemporis
    ad futu-
    rani
    gloriara, qucerevelabiturin
    nobis
    (Rom. vm,
    18
    ).
    Etenim
    quod
    est leve tribulationis
    nostrae,

    supra
    incredibilem
    modum,
    auernum
    gloricepon-
    dus
    operalur
    nobis
    l,
    non
    respicienlibus quce
    vi-
    i denlur.
    Quce
    enim
    videnlur, temporaliasunt; quce
    autemnon
    videnlur,
    ccterna>
    (II
    Cor.
    iv, 17,18).
    Vereliberatus esabhomine
    malo,
    hoc est a te
    ipso
    ulccclcri libi mali homines non
    obessent,
    sed
    magis;
    prodessent. Ergo,
    cbarissimi,
    feslumsanclorum
    diem,
    qui
    adversus
    peccalumusqtie
    ad
    sanguinem
    cerlave-
    runt,
    et Dominosuodonante
    atquejuvanle vicerunt,
    sic
    cclebremus,
    ut
    amemus;
    sic
    amemus,
    ut imite-
    1
    fMiii,
    in nobis.
    Abest, m,
    a
    manuscriptiselagraco
    textu
    Apostoli.
    1365
    SERMOCCXCYIII.
    1566
    mur: ut
    imilati,
    adeorUm
    prsemiapervenire
    mereamur,
    SERMOCCXCVIII
    *
    (a).
    InNatali
    apostolorum
    Petri et Pauli
    (b),
    iv. .
    CAPUT PRIMUM.

    1. Petri et Pauli nala-
    litia
    frequenliamajore
    celebranda. Debuiraus
    quidem
    taninrum
    martyrum
    diem,
    hoc
    est,
    sanclorum
    aposto-
    loruin Petri et Pauli
    majore frequentia
    celebrare. Si
    enim celebranitis
    frequenlissime
    nafalilia
    agnorum,
    quaiilo magis
    debeinusarietum? De fidelibus
    enim,
    quos
    lucraii surit
    Apostoli prcedicatione
    sua, scriplum
    ct, Afferle
    Dotnino
    filios
    arielum
    (Psal.
    xxvm, 1).
    Pei
    angusiias passionum, per
    viam
    spinis plenam, pei
    ti-ibulaliones
    persecuiionum,
    ut transeant
    posfea
    fideles, Apostolos
    duces habuerunt. Beatus Petrus
    jsiinuisApostolorum,
    beatus Paulusnovissimus
    Apo-
    stolorum:
    qui
    rite coluerunt eum
    qui
    dixit, Ego
    sum
    primtis,
    et
    ego
    sumnovissimus
    (Apoc.
    i, 17);
    ad unum
    dieni
    passionis
    sibi occurrerunt
    primus
    et novissi-
    mus. Pefrus ordinalor sancti
    Stephani
    fuit
    (Acl.
    vi,
    6
    ). Quando
    ordinatus est diaconus
    marlyr Slepha-
    nus,
    inler alios
    Apostolos
    eum ordinavit
    apostolus
    Peirus. Pelrus iilius
    ordinalor,
    Paulus illius
    persecu-
    tor. Sed
    piima
    Pauli non
    quccramus,
    de novissimis
    novissimi
    gaudeamus.
    Narasi
    priora qucerimus,
    nec
    ipsius
    Petri salis
    placebunt.
    Paulum diximus Sle-
    phani
    fuisse
    persecutorem,
    Petrum
    respiciamus
    Do-
    mini
    negaiorem.
    Pelrus
    negationem
    Domini
    lacrymis
    lavit: Paulus
    persecutionem
    Stephani
    coecilate
    expia-
    vit. Flevit Petrus ante
    flagellum,
    Paulus
    passus
    est et
    flagellum.
    Boni
    ambo, sancli,
    devoiissimi:
    Lillerce
    ipsiorumquolidiepopulis
    recilantur.
    Et
    quibuspopu-
    lis? et
    quanlis populis?
    Psalmum allendite : In om-
    nemlerramexivil sonus
    eorum,
    et in
    fines
    orbis terrm
    verbaeorum
    (Psal.
    xvm,
    5
    ).
    Et nos
    probamus,
    el ad
    nos istaverba
    venerunl,
    et ad sanitatem
    fidei abinfi-
    delitatis insaniaconverterunt.
    CAPUT II.

    2. Amandi in
    primis
    Pelrus et Pau-
    lus.Vulnus
    amoris. Ilsec
    loquor,
    charissimi,
    lrelusqui-
    demhodierno
    die
    propter
    tantam festivitalem
    ,
    sed
    aliquanlulum
    tristis, quia
    nonvideo laoium
    populum
    congregatum, quantus congiegari
    debuit in Natali
    passionisApostolorum.
    Silateret nos,non nobisimpu-
    larelur
    : si autemneminemlatet, qure
    esl isia tanta
    pigrilia?
    Nonamatis Pelrum et Paulum?
    Ego
    invobis
    illis
    loquor qui
    hic nonsunt. Namvobis
    ago gratias,
    quia
    vel vosvenistis. Et
    potest
    animtis
    cujusque
    clni-
    sliani non amare Pelrumet Paulum? Si adhuc
    frigi-
    _
    dus
    est, Iegat
    et amet: si adliuc noii
    amat, sagillam
    verbi incor
    accipiat.
    De
    ipsis-cnim
    Apostolis
    dictum
    esl, Sagillw
    tuw
    aculw, poientissimm
    '.
    Qtiibussagitlis
    factumest
    quodsequitur,
    Popidi
    subtecadent
    (Psal.
    XLIV,6).
    Bonasunt laliavulnera. Yulnusamorissa-
    lubreest.
    Sponsa
    Christi cantal in Cantico canfieo-
    1
    Lov.,polentissime.
    Alii
    editi,potenlissimw.
    Sicetiamle-
    gitur
    Enarr.in
    psalmos,44,
    n. 16. M.
    *
    Recogmius
    incl. d.
    gr.
    r. t. et in rjfim.Par.
    I.ov.,
    et
    quideminposterioribus
    aliquotMss.
    brevior inveulus est
    quam
    in
    editionibus;
    sed editiones
    a vetusiissimisMss.
    habentaucforitatem.
    (a) Alias,
    de Diversis41.
    (b)
    InBedaeveraet nondum
    vulgata
    CoUeclionecita-
    tur ad
    Uxim. iv.
    rum,
    Vuhierala charilale
    ecjo
    sum
    (Cant. v,
    8
    ).
    Vul-
    nus hoc
    quando
    sanatur?
    Quando
    satiabitur inbonis
    desideriumnostrum, Vulnus
    dicitur,
    quamdiu
    deside-
    ramus,
    et nondumlenemus. Sic eniiii est
    amor,
    ut
    sit illic dolor. Cum
    pervenerimus,
    tiinc transit
    dolor,
    non deficit amor.
    3. Pauli
    gaudiumpassione
    suaimminente. Per an-
    gustias
    transitur ad locumlatitudinis. Audistis verba
    in
    Epistola
    Pauli, quamscripsit
    ad
    discipulum
    suum
    bealumTimolheuin :
    Ego
    enim
    jam
    immolor.Yidcbat
    ininiinentem
    passionom
    :
    videbat,
    sed non limebat.
    Quare
    non timcbat?
    Quiajam
    dixeral, Concupiscen-
    tiam habensdissolvi et essecumChrislo
    (Philipp.
    i,
    23
    ). Egoenim, inquit, jam
    immolor.Nemocumlanla
    exsultationedicit se esse
    pransurum,
    et
    magnas epU-
    las
    habifuruin,
    cum
    qtianta
    exsultatione dicit seesse
    passurum. Ego
    enhn
    jamimmotor. Quidest,
    immotor?
    Sacriflciumero. Sacrificium
    ctijus?
    Dei:
    quiapretiosa
    in
    conspeclu
    Dominimorssanclorum
    ejtts(Psal.
    cx
    v, 15).
    Ego, inquii,
    immolor.Securussum: habeosursumsa-
    cerdofem, qui
    raeofferatDeo.
    Ipsum
    habeo
    sacerdotem,
    qui pro
    me
    priorvictima
    iait.
    J amimmolor,
    et
    lempus
    tnemresolutionisinstat. Resolutionemdicit a
    corpore.
    CAPUT III.

    Est enim
    quoddam
    dulcevinculum
    corporis,
    et
    ligatus
    cst
    homo,
    et solvi nonvull, Ille
    lamen
    qui
    dicebat, Concupiscenliatn
    habens
    dissolvi,
    et essecum
    Cltristo,grafulabalur quod
    istavinculaes-
    sent
    aliquando
    solvenda. Solvendavinculacarnalium
    membrorum, accipienda
    indumenta et ornamenla
    cclernarumvirlutum. Securus
    ponebat
    carnem,
    coro-
    nam
    accepturus.
    Felix
    mutatio,
    sancta
    migratio. Quam
    beata mansio,
    fideseam
    videt,
    nondumoculus :
    quia
    nec oculus
    vidit,
    uecmiris
    audivit,
    necincor hominis
    ascendil,quwprwparavit
    Deus
    diligeniibus
    se
    (I
    Cor.
    n,
    9).
    Ubi siint sancti
    isti, puiamus?
    Ibi ubi bene est.
    Quidqucerisamplius?
    Non nosti
    locum,
    sed
    cogita
    meritum.
    Ubicuniquesunt,
    cttmDeo sunt. J uslorum
    animminmanuDei
    sunt,
    el uon
    tangel
    illostormenlum
    (Sap. III, 1).
    Sedad locum sine tormenlo
    per
    tor-
    menla transierunt: adlocumIatitudinis
    per angustias
    pervenerunt.
    Non
    ergo
    timeat laboriosam
    viam, qui
    talemdcsiderat
    patriam. Tentpus, inquit,
    resoluiionis
    tnewinslat. Bonutn cerlamencertavi,
    cursutn consum-
    tnavi, fidem
    servavi: decwlero
    superest
    mihi
    coronaju-
    stiiiw. Meritofestinas,
    merito te immolandum esse
    lcetaris :
    superest
    enim libi corona
    justitice.
    Adhuc
    imminet
    amariludo
    passionis,
    sed transit eam
    pas-
    suri
    cogilatio,
    et
    quid
    ultra sit
    cogitat;
    non
    quaitur,
    sed
    quo
    itur. Et
    quia
    cum
    magno
    amore
    cogilatur quo
    itur,
    cum
    magna
    fortitudinecalcatur
    qua
    itur.
    CAPUT IV.
    4. Coronanonredderelur
    debita,
    nisi
    gralia prius
    data
    fuisset
    indebila. Cumautem
    dixisset,
    Superest
    tnihi corona
    jusiitim;
    intulit, quam
    reddet
    milii Dominusinilla die
    justusjudex (II
    Tim.
    IV,
    6-
    8).
    Reddel
    justus,
    anlenonreddidit. Nam
    si,
    o
    Paule,
    primo
    Saule, quando
    persequcbaris
    sanctos
    Christi,
    quando
    servabas vestimenla
    IapidatprumStepliani,
    exerceret circa te Domintis
    justumjudicium,
    ubi es-
    ses? Tanto sceleri tuo
    quis
    locus in
    fundo
    gehennse.
    1567
    S. AUGUSTIM EPISCOPI
    1368
    reperiretur?
    Sed tunc libi non reddidit,
    ut modo
    reddal. Verba cnim luade
    prioribus
    factis tuis
    legi-
    mus in
    Epistola tua,
    et
    per
    te novimus. Tu
    dixisti,
    Ego
    eirimsumnovissimus
    Apostolorum,qui
    nonsumdi-
    gnus
    vocari
    aposlotus.
    Qttare?Quiapersecuius
    sumEc-
    clesiamDei.Si
    perseculus
    esEcclesiam
    Dei,
    unde
    ergo
    aposlolus?
    Scd
    graiia
    Dei sum
    quod
    sum. Antc
    gra-
    lia,
    mododebitum. Ante
    grafiadonabalur,
    modo de-
    bituni redditur. Gratia Dei
    sum, inquit, quod
    sum.
    Ego
    nihil sum.
    Quidquid
    sum, gralia
    Dei snni.
    Quid-
    quidsuin;
    scdmodo
    apostolus;
    nam
    quoderam, ego
    eram: GratiaDei sum
    quod
    sum: et
    gralia ejus
    inme
    vacuanon
    fuil;
    sed
    plus
    omnibusillis laboravi.
    Quid
    csi, apostole
    Paulc?
    Quasi
    extulisti
    le, quasi
    de ali-
    qua
    cerviculavidetur
    dictum,
    Plus omnibusittis labo-
    ravi.
    Agnosccergo. Agnosco, inquit:
    Non
    ecjo
    aulem,
    sed
    gralia
    Dei mecutn
    (I
    Cor.
    xv, 9, 10).
    Nonerat ob-
    littts,
    scd ttnde
    gaudeamus
    "in
    novissimo1,
    servabat
    novissimus. Non
    ecjo
    aulem,
    sed
    gralia
    Deimecum.
    CAPUT Y.

    5. Vicloriacertanli dalur
    per
    Chri-
    slum. Merilaliominis dona sunl Dei. Tunc non red-
    dilum
    cst,
    modo
    quid?
    Cursum
    consummavi, fidem
    servavi: decmtero
    superest
    mihi corona
    jusliliw, quani
    recldetmilri Dominusinilla clie
    jttslusjudex.
    Bonum
    agoncin
    ccrlasti. Sed
    quis
    fecit ut vinccrcs?
    Lego
    tilii
    le,
    ct tu
    dicis,
    Gralias
    ago Deo, qui
    dedit nobis
    vkloriam
    pcr
    DonrinumnoslrumJ esutnChrislum
    (Ibid.
    57).Quid proderit ceiiasse,
    si non
    prosil
    vicisse?
    Ergo
    habes
    quia
    cerlasli
    quidem,
    scd Christus dedit
    vicloriam.
    Sequere
    aliud: Cursumconsummavi.Et
    Iioc
    quis
    in le? Nonnc tu
    dixisli,
    Aror<
    volenlis,
    neque
    citrrcnlis,
    scdmiseretilisest Dei
    (Rom. ix, 16).
    Dic
    quod sequitur
    : Fidemservavi.Et hoeundelibi? Audi
    vcrba tua:
    Miscricordiam, inquit,
    conseculus
    stitn,
    nt
    fidelis
    essem
    (I
    Cor.
    vn,
    25
    ). Ergo
    fidemservasli ex
    misericordia
    Dei,
    non ex fortitudine tua. Deceefcro
    ergo supcrest
    tibi corona
    jusiitirc, qttam
    rcddct tibi
    Dominusin illadie
    justus judex.
    Meritisenim
    reddcl,
    ideo
    jiislusjudex.
    Sedctiamhic nonexlollaturcervix
    tua, quia
    dona
    ipsius
    sunl merilatua.
    Quod
    illi
    dixi,
    ab
    illo
    didici,
    etvos niecuni inislaschola
    utique
    didicisiis.
    Superiorc
    loco
    propter prreconiumprresidemus,
    sedin
    una scholacommiinem
    inagistrum
    inccefisIiabcmus.
    SERMOCCXCIX
    *
    (a).
    DeKatali
    apostolorum
    Petri et
    Pauli,
    v.
    In
    quo dispulatur
    conlra
    Pelagianorum
    hwresim.
    1. Pelrus
    <
    Aposlolorumprimus,
    Paulus novissimus.
    Praedicandis
    prcedicatoribus,
    el taniis
    prcedicatoribus,
    de
    quibus
    audivimus et
    cautavimus, quod
    inomneni
    terramexivitsonus
    eorum,
    el in
    fines
    orbisterrmverba
    eorum
    (Psal. xvm, 5), proculdubio
    nullanostra verba
    sufficiunt. Devotionem
    debemus,
    veslram
    exspecla-
    tionemnon
    implemus.
    Exspectafis
    eniinanobishodie
    1
    Editi,
    innovissimis. At
    manuscripti,innotiissimo.
    (a)
    Ex vetcrelibro
    corbeinsinmic
    jirimum
    prodit.
    Ex-
    cerpla
    exhoc
    scrmone
    trja
    deditBedanonduni
    vulgalus
    in
    Pauli
    Ejjislolas
    : unum
    prolixius
    cuni
    FloroaduCor.
    v; et
    alia
    brevioraduoadu
    Tim,
    iv, qua;prceteriitrlorus.
    prcedicari apostolos
    Pelrum et
    Paulum, quorum
    so-
    lemnis hic tlies est.
    Agnosco quid exspecletis;
    et
    ubi
    agnosco,
    succumbo. Videoenim
    exspectari quid,
    a
    quo.
    Sed
    quia
    Deus eorum Iaudari
    dignatur
    ab
    omnibusnobis,
    non
    dedignentur
    servi
    ejus utcumque
    prcedicari
    abeis
    qui
    serviunt vobis.
    2. Ideintraclalur
    argumenlum.
    Sicut
    noslis,
    omnes
    qui Scripturas
    sancfas
    nostis, apostolus
    Petrus
    inter
    discipulos, quos
    Dominus
    prxsens
    incarneele-
    git, primus
    electusest : Paulusaulem non
    interillos,
    noncum
    illis;
    sed
    longepostea,
    non
    dispar
    illis. Pe-
    trus
    ergo primus Aposlolorum,
    Paulus novissimus:
    Deus
    autem, cujus
    hi
    scrvi, cujus
    hi
    prxcones, cujus
    hi
    jyrcedicatorcs, primus
    ct novissimus. Petrus in
    Apostolis primus,
    Paulus in
    Apostolis
    novissimus;
    Deuset
    primus
    et
    novissimus,
    anie
    quem
    nihil
    etpost
    qucm
    nihil.
    Deusergoqui
    se
    primum
    et novissimum
    octernitate
    commcndavit, ipse Ajiostolosprimum
    et
    novissimum
    passioncconjunxit.
    Ufriusquejiassiocon-
    cordat
    solemnilate,
    ulriusque
    vilaconsonat chari-
    tate. In otnneinlerram exiil sonus
    eorum,
    el in
    fines
    orbisterrmverbaeorumsonuerunt. Ubi elecli
    sunt,
    ubi
    prcedicaverunt,
    ubi etiam
    passi sunt,
    omnes no-
    vimus. illos aulem
    ipsos
    unde nos
    novimus,
    nisi
    quia
    in omnemterramexiil sonuseorum?
    3.
    Aposloli
    verbade
    passione
    suaimminenle. Ex Dei
    gralia
    et
    debitores
    efficimur,
    et reddilores.
    Martyrum
    virlusa Deo.
    RevelalionePaulus
    confirmatus
    de sua
    fulura passione
    etvktoria. De
    jiassione
    sua
    jam
    im-
    minente et
    propinquante prccnuntiantcm audivimus
    Paulum,
    eum
    ejus Epistola legerelur:
    s
    Ego
    enim
    jam iramolor,
    et
    tempus
    resolutionis mecc insiat.
    Bonumcertamen
    certavi,
    cursum
    consummavi,
    fidem
    servavi: de ccelero
    reposita
    est mihi corona
    justitice,
    quamrcddet
    mihi Dominus inil/adie
    justus judex
    :
    non solum
    aulem,
    inquit,
    mihi,
    sed omnibus
    qiti
    di-
    ligunt
    manifestalionem
    ejus. (II
    Tim.
    IV,
    6
    8).
    Hinc
    dicamus
    aliquid
    :
    adjuvant
    enim
    nos, qure
    infines
    orbis lerrre
    exierunt,
    verba eorum. Primo
    sanctam
    devotionemvidete. Immolari se
    dixit,
    non mori :
    non
    quia
    non
    moritur, qui immolatur;
    scdnonomnis
    quimoritur,
    immolalur.
    Ergo
    immolari est Deomori.
    Ductum est enimVerbum a saciificio. Omne
    quod
    sacrificatur,
    Deoocciditur. Intellexit enim
    Apostolus
    cui
    cjus sanguis
    in
    passione /J eberelur
    : faclus est
    enimdebitor
    sanguinis sui, pro quo
    fusus est san-
    guis
    Domini sui. Unus ille
    sanguinemfudit,
    et omnes
    oppigneravit. Quotquot
    illamfidcn;
    reeipimus,
    debe-
    mus
    quod accipimus
    : et hoc
    qtiia dignalus
    est fa-
    cereet debitores et redditores.
    Quis
    enim noslrumin
    tanta
    inopia
    et
    pauperlale
    infimitatisidoneus escred-
    dere lanto creditori?Sed
    quomodoscriplumest,
    Do-
    minus dabit verbum
    evangelizanlibus
    vhiuie multa
    (Psal. Lxvit, 12)
    :
    verbum,
    quo diffamenlur;
    virtu-
    tem,
    quapatiantur. lpseergo
    sibi victimas
    fecit, ipse
    sibi sacrificia
    dicavit, ipse implevit Spiritu martyres,
    ipse
    virlule instruxit confessores. Eis
    quippe dixit,
    Aroenimvoseslis
    qui ioquimini(Matlh. x, 20). Quam-
    vis
    ergopassurus, quamvispro
    fideChrislt
    sanguj
    j*ort
    RITRMOcrxnx.
    wwi
    nem
    fusurus;
    recte lamen
    dicit, Quid
    retribuamDo-
    mino
    pro
    omnibus
    qum
    retribuit tnihi ?Et
    quid
    occur-
    rit ?Calicemsatutaris
    accipiam,
    el nomemDominiinvo-
    cabo
    (Psal. cxv, 12eH5).
    Derelribulione
    cogitabas,
    quid
    retribueres
    inquirebas;
    etoccurrit libi
    quasi
    re-
    tributuro,
    Calicemsalularis
    accipiam,
    et nomen Do-
    miniinvocabo. Certe reddilurus eras? Ecce
    accipis.
    Quod
    accipisergo, quiaaccepisli quod deberes,
    ac-
    cipis
    unde
    reddas;
    debitor cum
    acceperis,
    debilor
    cumreddideris.
    Quid
    cnim
    relribuam, inquit?
    Cali-
    cemsalularis
    uccipiam. Ergo
    et hoc
    accipis,
    calicem
    passionis,
    calicemdc
    quo
    Dominus ail : Poleslis bi-
    bere
    calkem,
    quemego
    bibilurus sum
    (Malth. xx, 22)?
    Sedecce
    jam
    calix inmanutua
    est,
    jam
    iraminet
    pas-
    sio :
    quid
    facisne
    trepides? quid
    facis ne titubcs?
    quid
    facisne
    quod jam portas,
    bibere non
    possis?
    Quid faciam, inquit?Et
    ibi
    accipiam
    :
    debilorero;
    quia
    nomen Domini invocabo.
    Ego, inquit, jam
    im-
    tnolor. Conlirmatum illi erat revclalione
    (a)
    : noii
    enimhoc sibi huinana infirmitas
    promiltere
    auderct.
    Fiducia
    ejtts
    non a
    se,
    sedabeo
    qui
    totuni
    dedif,
    quem
    iniellexit cumdicerel
    superius
    :
    Quid
    enimha-
    bes
    quodnonaccepisti (I
    Cor.
    iv, 7)?Egoergo, inqtiil,
    jamimmolor,
    et
    tempus
    resolulionismewinslat, Bonum
    certamencerlavi.
    Interroga
    conscienliam: non cun-
    ctalur, quia
    inDomino
    gloriatur. Bonum, inquit,
    cer-
    tamen
    cetiavi,
    cursum
    consummavi,fidem
    servavi. Mc-
    rito cursum
    consummasti, quia
    fidemservasli. De
    cmlero, inquit, superesl
    tnilri corona
    juslitim, quam
    reddel niilri Dominusinillodie
    juslusjudex.
    4. Corona
    juslitim
    non
    martijribustanlum,
    sedomni-
    bus
    fidem
    servantibus
    promissa.
    Desideriumadcen-
    tus Chrisli
    judicisfuluri.
    Et ne
    ipse quasi
    unus
    supra
    modum
    gloriari viderctur,
    et sibi
    proprie
    Dominuiii
    vindicare,
    Nonsolum
    aulem, inquit, titilti,
    sed omni-
    bus
    qui diliguntmanifestalionemejus.
    Non
    poluit
    me-
    liuset
    breviusinsinuarcquiddebeant
    homines
    faccrc,
    ut mcreanlur illam
    justilioc
    coronam. Non enim
    omnes
    infundendumsanguinemexspeclaredebemus
    :
    pauci martyres,
    sedmultifideles.
    ImmolarisicutPau-
    lus non
    potes?Fidem servarepotes
    : fideni servando
    diligis
    manifestationeni
    ejus.
    Si enim timesneveniat
    Dominus
    (b),
    non
    diligis
    manifestationera
    ejus.
    Dorni-
    nusChristus modo in occulfo
    est; manifestabilur
    temjiorc suo, judex
    futurus
    juste, qui
    fuit reus sub
    judice injusle.
    Venturus est : et
    quomodo
    venfurus?
    J udicaturus.
    Neque
    enimiterum
    judicandus,
    sed uti-
    (a)
    Pauloallatamdivinarevelatione
    secuiitatemdevi-
    ctoriainullimocerlaminenonhic tanlumdicit. lu
    liliro
    secundode
    peccatorumMeritis,cap. 16,
    n.
    24,pelagianos,
    qui
    exeodemistoloco
    Apostoli,
    nune
    humanaevoluntalis
    vires,
    nuncsanclorumviroruminhacvita
    perfeetioiiemex-
    loliebant,
    sicrefellit :
    Quod
    si ideo
    talibusvcrbiscertus

    securusquegaudebat,quia
    devictoriafuluri tanti cerla-

    miniscertumeum
    securumquejam
    fecerat, qui
    eamdem

    passionem
    jam
    illi
    revelaverat
    imminere;
    nonre
    plenis-

    sima,
    sed
    spe
    iirmissimahrcc
    dixit,etc.
    (b)
    Timoremkune
    vehementer
    imjirohat
    Augustinus,
    Enarr. inPsal.
    147,
    n. 1: si
    enim,
    inquit, amamus

    Christum, utique
    adventum
    ejus
    desiderare
    deberaus.Per-
    versumenim
    est,
    et ncscioutrum
    verum, quemdiligis

    timerene
    veniat;
    orare,
    Adveniat
    regnum
    tuum.ei ti-
    *mereneexaudjaris.
    quejamjudicaluriis,
    sicut
    novimus,
    sicut
    credimus,
    de vivis et mortuis.
    Interrogo [quemlibet
    hominem
    intentum in
    me,
    ut audiat
    me; interrogo;
    re-
    spondeat
    non
    mihi,
    sed sibi: Vis ut veniat
    judex
    iste?
    Volo, inquit.
    Yide
    quid
    dicis : si verum
    dicis,
    si
    visut
    veniat,
    vide
    quomodo
    te inveniat. J udex enim
    venturus est:
    jam
    libi
    prcerogata
    est
    humilitas,
    ven-
    tura
    estpolestas.
    Nonenimsieventurus
    est,
    ut cor-
    pore indualur,
    de matre
    nascatur, sugat ubera,
    cu-
    nis
    involvatur,
    in
    prcpsepeponatur; posfremo jam
    juvenis
    ab homine
    illudatur, lenealur, flagelletur,
    suspendatur,
    laceat cum
    judicatur.
    Neforte ideoven-
    luruni
    exspectes, quia
    humilemventurum adhuc
    pu-
    tas. Tacuit
    judicandus;
    non tacebit
    judicaturus.
    Oc-
    cullus hic
    fuit,
    ut non
    agnoscerelur:
    Si enim
    cogno-
    vissent,t-unquam
    Dominum
    gloricecrucifixissent(I
    Cor.
    n, 8).
    Cum
    ergo
    hic
    j'am
    fuerit occultusin
    polestate
    sua,
    tacitus sub
    aliena;
    contraiium erit occullalioni
    et huic taciturniiati
    quod
    venturum
    exspectamus.
    Deusenim
    manifestus
    veniet.
    Qai priusvenit oecullus,
    veniet manifestus. Ecce habes
    conlrarium,
    illioccul-
    lationi : videcontrarium illi tacilurnilati. Deusnosler
    veniet,
    el nonsilebil. Siluit occulius
    ; quia
    sicut ovisad
    imnwlandumduclus
    est,
    Siluit
    occullus;
    quia
    sicut
    agnus
    coramtondentesesine
    voce,
    sic non
    aperuil
    os
    suum. Siluit
    occultus; quiain
    humilitale
    judiciumejus
    sublevalum
    (a)esl (Isai. LIII,7,8).
    Siluit
    occultus; quia
    homotantum
    putatus
    est: sedDeus
    manifeslusveniel,
    Deus noster et twnsilebil.
    Quid
    ergo
    tu
    qui dicebas,
    Voloveniat :
    Yolo, inquif, veniat,
    veniat: nondtim
    times?
    Ignis
    ante
    ipsumprmibil (Psal. XLIX, 5).
    Si
    non times
    judicem,
    non
    ignem?
    5. Corottadebita servanlibus
    fidem.
    Sed si servas
    fidem, diligis
    vere
    ej'usmanilesiationem,
    securus co-
    ronamdebes
    exspecfarejustiiice
    : non enim
    donatur
    lalibus,
    scd debetur. Nam et
    ipse aposlolus
    Paulus
    tanquam
    debitum
    flagilat
    :
    Quam
    reddel, inquit,
    tnihi
    Dominusinillodie
    juslus judex. Reddet,
    quia justus
    est : fecit se mihi
    promissione
    debitorem.
    Prseccpit,
    audivi :
    prccdicavit,
    credidi. Bonumcertamen
    certavi,
    cursumconsummavi
    Ilis donis suis debet
    pro
    moralis, quod
    bonum .
    servas,
    ab illo habes.
    Qu
    accepisii?
    Sed
    his,
    inquam
    sua.
    Aniequam
    laliadon
    ,
    beret?
    6. Salvalor ChrislusJ esus. Paulus
    primus peccalor,
    qtiia
    cmleris
    persecutoribus
    crudelitale
    superior.
    Pro
    supplicio
    debilo salus
    ipsi
    reddita. MedicusChrislus
    arlis suw vimin Pauli curationecommendavit.Vide
    ipstimApostol .
    et omni
    acceplionedign.
    /rctnundum
    peccalorcs
    (b)
    (a)
    Forte,
    sublalum.
    (b)
    Hreclacuna
    eontigit(utssepe
    aliasin
    elegantionbus
    manuscriplis)
    facinorenebulonis
    cujusdam
    male
    feriati,
    qui
    litteraminitialem
    lmjus
    sermonisauro
    minioquedepictam
    cultro
    jroecidit.
    Quod
    sanenonadmodum
    gravate
    lulisse-
    mus,
    nisi
    scriplura
    defracttelitterae
    spatio
    maversa
    parte
    respondens
    eodemvulnere
    periisset.

    Addituradcalcem
    1371
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 1572
    quorumprimus ego
    sum.
    Christus, inquit,
    J CSKS
    ,
    id
    iestChristus Salvator. Hoeest enimlaiineJ esus. Nec
    quserantgrammalici quam
    sil lalinum
    ,
    sedClirisliani
    quam
    verum. Salus enim latinuin nomen est. Sal-
    vareet salvatornon fuerunt hceclatina
    anlequamve-
    nirel Salvator :
    quando
    ad latinos
    venit,
    et hcccla-
    tina fecit.
    Ergo
    Chrislus
    J esus,
    Christus
    Salvator,
    venitin mundum.Et
    quasi quccreremus, Quare? Ait,
    Peccalores salvos
    facere.
    Ideo J esus venil. Namsic
    ipsum
    nomen etiam
    interprelatum
    et
    expositumquo-
    dam modo in
    Evangelio legimus
    : Vocabuntnomen
    ejusJ esum; ipse
    enimsalvum
    faciel populum
    suuma
    peccatis
    eorum
    (Malth. i, 21).
    Sermo
    igitur
    omniac-
    ceplionedignus,
    credulilate
    dignus
    :id
    est, quia
    Chri-
    stusJ esus venil in mundum
    peccalorcs
    sakos
    facere
    ,
    quorumprimusego
    stim. Non
    quiaprior peccavit,
    sed
    quia
    cceteris
    plus peccavit. Quomodo
    dicimusin ar-
    tibus medicum
    primuni,
    multis cctate
    inferiorem,
    sed
    arte
    superiorein;
    fabrum
    primum,
    architeclum
    pri-
    mum : solemus ita
    loqui.
    Sic se
    Apostolusappclla-
    vit
    peccatorem primum.
    Nemocnimest
    gravius
    Ec-
    clesiam
    persecutus. Ergo peccaloribus,
    ad
    quos
    venit
    J esus
    ,
    si
    quoerasquid
    debebatur
    ,
    non iuvenis
    quid
    peccaloribus
    dcberetur,
    nisi
    supplicium.
    Si
    quid
    de-
    berel.ur
    quairis, supplicium
    est: si
    quid
    reddilumsit
    quceris,
    salttsest:
    prosupplicio
    salus. Debebalur
    suji-
    plicium
    ,
    reddita est salus: debebalur
    pcena,
    reddita
    est corona. Nihil debebalur Paulo
    prius Saulo, pri-
    mo
    peccatori,
    crudelitatc cceteros
    superanti,
    nihil ei
    debebatur,
    nisi
    supplieium, magnumque supplicium;
    el vocatur de ccelo
    ,
    Saule
    ,
    Saule
    , quid
    me
    per-
    sequeris(Act.
    IX,4)
    ?
    Coercetur,
    ul
    parcat,
    ut ei
    parci
    possit.
    Mulalur
    lupus
    in ovcm :
    parum est,
    in
    ovem
    ;
    iraoiii
    paslorem. Supcrna
    voceocciditurctvi-
    vificatur, perculilur
    elsanatur. Prosternilur
    persecu-
    tor, erigitur proedicalor.Qure
    ista
    gralia,
    nisi
    gratia?
    Quid
    enimboni merili
    prcecessit
    ? Grafia
    vocatur,
    quiagratisdalur.
    Venil, inquit,
    J esus in
    mundumpec-
    caloressalvos
    facere, quorumprimusego
    sum. Sedideo
    miscricordiainconseculussum.
    Numquidposset
    lunc
    dicere,
    Rcddei milri Donrinusin ilta die
    juslusjudex
    ?
    Si
    primopeccatori
    reddel Dominusin illa die
    jusius
    jmlex
    , quid
    rcddct,
    nisi
    quod piimo peccatori
    tomi
    quinli
    PP.Benodictinorum: Lacunaibi relictasicvi-
    delur
    supplcnda
    : liomimcetiamen
    cerlavi, cursumcon-

    summavi,fidem
    servavi.Decrctcrohisdonissuisdebet

    promissa
    sua.
    Quod
    enim
    immolaris,quod
    bonumcerta-
    mcn
    cerias, quod
    lidcm
    servas,
    abiilohabcs.
    Quidenim
    habes
    qtiocl
    non
    accepisti
    ?sed
    Uis,inquam,
    donissuisdebet

    promissasuaAntequam
    laliadoitarct,quideratquodfaulo
    deberet?vidc
    ipsumApostoluin
    dicentcin: Humanus
    (seu)
    Fidelissermo
    (utrutnque
    enini
    IegitAuguslinus,jirimum

    quidemserni.174;secundumauteiiiserm.l7E> etserm.176),
    etomni
    acceptionedigtms
    :
    quia
    venilJ esusinmundum

    peccatores
    salvos
    facere,qnormnprimusecjo
    sttm.Bossuet
    eumdemlocumsicreslituil : jionumcertamencerlavi.
    cursum
    consummavi, fidem
    servavi.Hcecdonavit.Hissuts
    donisdebet
    promissam
    coronam:
    quodlmmolaris,quod
    bonumcertamen
    certas,
    quod
    Qilem
    servas,
    abillohabes.

    Quid
    eninihabes
    qttod
    non
    accepisli
    ?sed
    l>is,
    inquam,
    do-
    nissuisdebetaliadonasua.
    Anlequamlaliadonaret, quam
    coronamdeberet?vide
    ipsumAposlolum
    : iiutnmusser-

    mo,
    etomni
    acceptionedignus
    :
    quod
    christusJ esusin
    nmundum
    peccatores
    venitsalvos
    facere,quorutnprimus

    ego
    sum. u.
    debetur
    , magnum supplicium, pcena
    aeterua? Hoc
    prius debebatur,
    nec reddilumesl.
    Ideo, inquit,
    tni-
    sericordiamconseculussum. Nondebitum
    accepi:
    sed
    misericordiani
    consecutussum
    primus peccalor ,
    ut in
    tneostenderelChristusJ esus oninem
    longanirnitalem,
    acl
    informalionem
    eorum
    qui
    credituri sunt illi in vitam
    mlernam
    (I
    Tim.
    i, 15, 16). Quidest,
    ad
    informalio-
    nem? Ut
    quilibet scelerattis, quilibet
    facinoribus in-
    volutus,
    non
    desperet
    veniam
    , quamaccepit
    Saulus.
    Medicus
    magnus,
    hoc est
    J esus,
    medicus
    magnus,ad
    regionem
    veniens
    J anguidorum,
    unde medicina
    ejus
    diffamarelur,
    talemsibi curandum
    clegit,
    de
    quo
    mul-
    tum
    desperabatur.
    Talis
    ergo
    modo
    , qui prius
    talis
    ,
    dicit: J ain
    intmolor,
    et
    tempus
    resolutionistnewinslat.
    Bonumcerlamen
    certavi,
    cursum
    consummavi, fidem
    servavi. Tu eras ille
    qui
    currebas
    per prceceps, qui
    Clnistianos trahebas
    admortem, qui
    cum
    lapidaretur
    Stephanus,
    ut inomniummanibus
    lapidares,
    oninium
    vcstimenta servabas ? tu eras ille?
    Ego, inquit,
    eram,
    sed non
    sum.Quare eras,
    et non es?
    Quia
    mi-
    sericordiamconsecutus sum.
    Aceepisti ergo, Paule,
    qttod
    non tibi debebatiir. Dic
    jam
    securus
    quid
    libi
    debeafur
    ,
    dic
    jam.
    Decmtero
    superesl
    tnihi corona
    juslilim,cjuum
    reddetmihi Dominusinilladie
    jusltisju-
    dex.
    Quam
    fideuter
    exigit debitum,
    cui donatumest
    nondebere
    supplicium.
    Dic
    jam
    Domino
    luo,
    dic se-
    curus,
    dic
    cetius,
    dic fiducia
    plenissimus
    :
    Ego
    eram
    antea in malitia mea
    ,
    usus sumindebitamisericor-
    dia
    tua;
    corona exdebito niuneralua. Satis hocsit.
    Veniamusad Pelrum
    ;
    et ifli nonfacultalem
    dignam,
    sedsoleranemdevotionemreddamus : a novissimo
    ad
    primum; quia
    et nos a novissimis conamur ad
    prima.
    7. Pelro
    jam
    sanc
    prwdicitur
    sua
    passio,
    cui
    infir-
    tno
    fueral prmdiclanegatio.
    Petro sancto
    piimo apo-
    slolo Dominus
    ipse
    J esus in
    Evangelio, quod
    modo
    cum
    legerelur , audivimus, passionem
    sttam
    prcc-
    nuntiavit dicens : Cumesses
    junior, cingebaste,
    el ibas
    quo
    velles
    ;
    cum autemsenex
    fueris faclus,
    exlendes
    tnanusluas
    ,
    el alier te
    cinget,
    el
    ferel quo-
    tu nonvis.
    Et
    ipseEvangelistaconsequenler exposuit
    nobis
    quid
    diclumfuerit : Hoc
    aulem, inquit,
    dicebal
    Dominus,
    signifwansquamorleclarificaturus
    eratDeum
    (J oan. xxi,
    18,19).
    Passionem
    ejus,
    crucem
    cjusprcenunliavit
    ei
    ipseDominusChiistus,
    sed
    jamamanti,
    non
    neganti.
    Utrumque
    enim
    tempus
    servavit ineo medicus:
    ne-
    gavit
    infirmus
    ,
    amavit sanus. Ostendit ei Dominus
    ,
    eidemPetro ostendit
    Pelrum, quando
    lemeraria
    qua-
    damfiducia
    promiserat pro
    Christo se essemorilu-
    rum
    ,
    cum venisset Christus
    pro
    Petro moriturus.
    Animam
    , inquil,
    tuam
    pro
    me
    ponis
    ? Amendico
    libi;
    anlequamgallus
    cantet,
    ter me
    negabis(Id.xm, 58).
    Sanabote : sed
    prius
    est ut
    ccger agnoscas
    le.
    Ergo
    in illa
    negatione prccdicfa
    osfcndil DominusPetro
    Petrum : inilloautemamoreostendit DominusPelro
    Chrislum. Amas
    me,
    inquit
    ? Amo. Pasceovesmeas
    (Id. xxi, 15-17). Hocsemel,
    hociterum
    ,
    hoc ler-
    tio. Ter amor confessus
    est,
    ter limor damnatus est,
    Et
    quia
    amabat,
    indicalur ci
    passio ejus.
    Hocenim.
    4373
    SERMOCCXCIX.
    1574
    erat amarc, usque
    ad
    passionemper
    Cbristi amorem
    pervenire.
    8. Petrus
    quomodo
    nolens
    passurus.
    Mors
    pwnapec-
    oati. Sed
    quid
    est
    illud,
    fratres
    , quem
    non moveal?
    Alter
    , inquil,
    le
    cingel,
    el
    feret quo
    tu non vis. Non
    srgo
    volensPelrus adtantam
    gratiampassionis
    adve-
    nit? EccePaulus
    , Ego
    enim
    jam
    immolor,
    et
    lempus
    resolutionisinew
    instat;
    videlur in his verbisexsul-
    landc
    quasi
    festinare ad
    passionem
    : huic
    autem,
    Alterte
    cinget,
    et
    feret quo
    iunonvis. Yolens Paulus
    et nolens Petrus
    ?Imosi
    inlelligamus ,
    volens Paulus
    et volcns Petrus,
    et nolens Paulus et nolens Petrus.
    Hocduin
    explicem
    ut
    possum,
    inlenlione vestra mihi
    opus
    est. Amari mors non
    potest,
    tolerari
    polest.
    Nam si
    amatttr,
    nihil
    magnum
    feccrunt
    qui
    eam
    pro
    fide
    susceperunt. Numquid
    si eoslatuari videremus in
    conviviis
    ,
    diceremus
    magnos viros,
    diceremus forfes
    viros? Si
    voluptatibus
    -.ircumfluere
    cerneremus,
    for-
    titudincm in eis aut
    patientiam
    laudaremus ?
    Quare
    ?
    Num
    quia
    remfacerent contrariam doloribus
    ,
    con-
    trariam
    molestiis,
    essenl in
    gaudiis,
    in
    voluplatibus,
    in
    deliciis;
    num
    quia
    lales,
    ul
    magni ,
    ut
    fortes,
    ut
    patieniissimi
    laudarentur ?
    Martyres
    autem non sic
    laudamus.
    Magni
    viri,
    fortes
    viri, patientes
    viri.
    Yisnosse
    quia
    lolerandum
    est,
    non amandum
    ?No-
    men
    interroga
    :
    passio
    vocatur. Natura
    ergo ,
    non
    tantum homincs,
    sed et omnes omnitio animantcs
    recusanl morlemcl formidant. Ideo
    magni martyres,
    quia quod
    valdediirumest, pro regno
    coelorumfor-
    titer
    susceperunt,
    et
    cogiiantes promissa
    tolerarunt
    molestias. Yidete Dominum
    dicentem, Majorem
    hac
    churilalemnemo
    habet,
    ut animamsuam
    ponal quis
    pro
    amicissuis
    (J oan.
    xv, 15).
    Si hoc durumnon
    est,
    quid magnum
    cliaritas
    facit, quiapro
    me amat de-
    licias? Non. Sed
    quia
    tolerat mortem.
    Propter
    verba
    labiorumtuorum
    ; niartyrum
    vox
    est;
    Propler
    verba
    labiorumluorum,
    hoc
    est, propter
    monitaet
    promissa
    \m,ego
    cuslodivivias
    duras
    (Psal.
    xvi, 4). Ergoquanlum
    adnalurocmodumet vimconsuetudinis
    recusatur mors:
    seddumamatur
    quoderitpost
    moiiem, suscipilurquod
    nolumus, utperveniaturquovolumus.
    Ecceundevenit,
    Ferel
    quo
    tu non vis. Nafuram
    expressit,
    nondevo-
    tionem. Hancnostroeinfirniilalisnalurani
    in
    seipse
    Do-
    minus
    iransfiguravit,
    cum
    passurus
    aitPalri:
    Pater,
    si
    fleri potest,
    transeat amecctlixiste
    (Malih.
    xxvi, 59).
    Ego
    enim
    jam
    imnwlor, palientis
    verba
    sunt,
    non de-
    licianlis, Mors
    ergo
    nosira de
    pcenaest, propinata
    nobis. A radice hanc
    accepimus,
    diffusio
    '
    ramorum
    generis
    humani. Adam
    primus
    hanc
    peccando
    rae-
    ruit. A muliereinitium
    factum
    esl
    peccati,
    sicut Scri-
    plura loquitur,
    et
    per
    illamomnesmorimur
    (Eccli.
    xxv,
    53).
    Et,
    Per unumhominem
    peccalum
    inlravil inmun-
    dum,
    et
    per peccatum
    mors
    ;
    etila in omnes homines
    pertransiil,
    in
    quo
    omnes
    peccuventnl(Rom. v,
    12).
    Ergo
    in nostra natura et
    culpa
    et
    pcena.
    Deusnatti-
    ramsine
    culpafecit,
    el si sine
    culpapersisleret,
    nec
    poenautique sequebatur
    2. Inde
    venimus,
    indeutrum-
    1
    Forte,diffusione.
    J
    Forte,sequeretur.
    que iraximus,
    ctliinc mulla contraximus. In
    noslra
    igitur
    nalura et
    culpa
    et
    pcena
    : in J esu carneet
    poena
    sine
    culpa,
    ut ct
    culpasanareluret poena.
    Aller
    te,inqnh, c'wget,etferelquolu
    nonvis. Poenaest hoec:
    scd
    per pcenam
    tcndiiur ad coronam.
    Contemnebat
    pcenam
    Paulus :
    ergo
    allendens
    coronam,
    conte-
    ninebal
    pcenam,
    et diccbat
    ,
    J am
    immolor, dcbetur
    mihi corona
    juslilirc.
    Durumest
    qua iransilur,
    sed
    magiiuin
    est
    quo
    transiiur. Et Pctrus noverat
    quo
    lcndebat: ideoel
    ipsejjassionemplcna
    devoiionesus-
    cepit;
    sed
    toleravit,
    non amavit
    passionem.
    Tole-
    ravit
    passionem, quod sequebatur amavit,
    et
    quoniam
    quo
    ibat
    amavit, qua
    ibal toleravit.
    9. Paulum
    quoquemori
    noluisseostendilur.Diximus
    ambos noluisse ct ambos
    voluisse; anibos,
    si fier:
    posset,
    noluisse
    pcenam,
    ambos lamon
    paritcr
    coro-
    nam adamasse. Sed ostendamus et Paulum
    pceriam
    noluisse. Pefro eniin leslis factusest
    ipse
    Dominus:
    quia
    el le
    transfiguravit
    in
    se, quando dixit, Paler,
    si
    fieri potest,
    transeatamecalixisle. Petro
    ergo
    atlesta-
    ttiscst Dominus: Paitlusauiem
    ipsesibi.
    Ail enim
    quo-
    damloco de niortali isto
    corpore, lngemiscimusgra-
    vati: secundum illud
    Scripturoe
    alio
    Ioco,
    Corpus
    quod corrumpitur, aggravat animam,
    el
    deprimit
    ler-
    renainhabilaliosensummulta
    cogilantem(Sap.
    ix,
    15).
    Ergo
    ait,
    ingemiscimusgravati
    : sub sarcina scilicet
    corruplibilis corporis. Incjenriscimus
    gravati.
    Si
    inge-
    niiscis,
    libenter
    pone
    sarcinant isiam. Cerle
    ingemi-
    sccresedixit sub hoc
    onerc, gravari
    subsarcina hac
    coriiiptibilis corporis
    : vide iitruni velit lioc onere
    spoliari,
    sub
    quogravatur,
    sub
    quo ingemiscit.
    Non
    hoc
    sequilur
    : sed
    quid
    ait? In
    quo
    nolumus
    exspo-
    liari. 0 vocem
    nalurre,
    confessionem
    poenrc!
    Grave
    corptts
    est,
    onerosmn
    corpus est, corruplibile corpus
    cst :
    gemiltir
    sub
    illo,
    et non libenter
    deserilur,
    et
    non libenter
    deponitur.
    Nolumus
    , inquit, spoliari.
    Sic remaiisurus es
    gcmens?
    Et si
    ingemiscisgravatus,
    quare spoliari
    non vis?
    Non, inquit. ,Videquid
    se-
    qniiur
    : Nolumus
    spoliari,
    sed
    supervestiri.
    Sub ler-
    rena tunica
    gemo,
    ad ccelcstemfestino : illamvolo
    accipere,
    islamnolo
    ponere.
    In
    quo
    nolumus
    spoliari,
    sed
    stipervestiri.Ergo, Paule, inlclligamle,
    quid
    di-
    cis?
    Fietinjuria
    lanio illi ccelesli
    veslimcnlo,
    ut ve-
    niat libi
    super
    hos
    pannos
    mortalitalis cl.
    corruplio-
    nis,
    ut hoe sit
    inferius,
    illud
    superius;
    hoc
    inierius,
    illudextcrius
    ?
    Absil, inquit:
    non sic dico. Nolo
    spo-
    liari,
    sed
    supervesliri.
    Non laraen ut sub incorru-
    ptione
    lateal
    corruplio,
    scd ut absorbealur moiiale a
    vita. Bene
    exclamasli, qui Scripturas
    nosli, Sed ne
    aliquis ignarus Scripturarum
    verba mea
    pulel
    subse-
    cuta,
    Pauli sunt
    verba,
    omnia ista
    apostolica
    vcrba
    sunt :
    Ingemiscimusgravali, inquo
    nolumus
    spoliari,
    sed
    supervesiiri,
    ut absorbeatur morlalea vita
    (II
    Cor.
    v, 4).
    Bene
    lenes, quod
    alibi dicis de resurrcctione
    corporis loquens
    :
    Oportelcorruptibile
    hoc induerein-
    corruplionem,
    et moiiale hoc induereiinmortalilalem.
    Cumautem
    corruplibile
    hoc indueril
    incorruptionem,
    lunc
    fiel
    sermo
    qui scriptus
    esl, Absorpla
    est morsin
    victoriam,
    Quod
    illoloco
    ait,
    ut absorbeaturmortate I
    1375
    S. ALGUSTINI EPISCOPI
    1376
    vita;
    hoc isto
    loco, Absorpta
    esl mors invkloriam.
    Nusquam
    mors : non
    infra,
    non
    supra;
    non
    inira,
    non exlra.
    Absorpta
    est cnim ioi-sinvkloriam. Ubi
    esl, tnors,
    contentiotua? dicetur morti in futuracor-
    poris
    resurrectione,
    et tali coramutatione,
    ut absor-
    beatur mors in victoria. Cum
    corruplibile
    hocinduerit
    incorruptionem,
    dicetur morli,
    Ubi
    esl, mors,
    conten-
    tiolua?
    Ipsa
    contentio facit ut feraris
    quo
    non vis.
    Ubi
    esl, mors,
    conlenliolua? Ubi
    est, mors,
    aculeus
    tuus? Aculeus aulem mortis
    peccatum(I
    Cor.
    xv,
    53-56).
    10. Morlema
    peccato
    esseconlra
    Petagianos pro-
    balur. Cerle non est mors a
    peccalo?
    De
    qua
    enim
    morte alia
    loquebatur,
    cumderesurreclione
    corporis
    loqucrelur.
    Induetur
    incorruptibilitale
    hoc
    corrupti-
    bile: absorbebilur mors in victoria. Hoec
    corporis
    resurrcctio. Ibi
    dicetur,
    Ubi
    est, mors,
    conlenliotua?
    Cui,
    nisi
    corjioris
    morti?
    Quia
    sermo est de
    corporis
    resurrectionc. Ubi
    est, mors,
    contenliolua? Ubi
    est,
    tnors,
    aculeusluus? Acuteus autemtnortis
    peccatum.
    Peccatumaculeus
    mortis, quo
    aculeofactaest
    mors,
    non
    quem
    aculeumfecit mors :
    quomodo
    venenum
    poculum moiiis, quia
    facit
    mortem,
    non
    quia
    fit a
    morle. Dominus
    ergo
    in resurrectione finit hanc
    pcenam
    : mortemautem etiamet fidelibuset sanclis
    relinquit
    ad luctani. Ad
    agonera
    tibi mors dimissa
    est. Nam
    poterat
    Deus
    justificato
    tibi auferre raor-
    lem,
    seddimisit ad
    cerlamen,
    ut
    cssetquod pro
    fide
    conlcmneres. Nam de
    quibus voluit,
    fecil. Enoch
    translalus
    est,
    ct Elias translalus
    est,
    et vivunt. J u-
    stitia
    ipsorum
    meruit hoc? an Dei
    gralia
    et Dei bene-
    ficiumet
    specialc
    concessum? Ut Creator ostendalin
    omnibus
    poicslalem,
    commendavitnobis
    quidpossit.
    11.
    Pelagianorum errori,
    morlemnaltirm
    esse,
    non
    peccali,
    Enoch el Elim
    exemplum
    nihil
    suffragatur.
    Frustra
    ergo isti, qui
    dicunt non de
    peccato
    nos
    mori,quantum pertinet ad^corporis
    raortem,
    sedna-
    lurceesse
    quod
    morimur,
    et moriturumfuisseAdam
    etiamsi
    non
    peccasset,
    frustra nobis istos
    opponunt,
    Enoch ct Eliam
    (a).
    Valde inconsiderate
    loquuntur;
    et si
    attendant,
    conlra se
    loquuntur.
    Quid
    enimdi-
    cunl? Si
    peccati
    est
    mors, quare
    non morlui sunt
    Enochet Elias?Non
    vides, qui
    hoc
    loqueris, quia
    na-
    turoedicis csse
    mortem, qui negas
    esse
    peccati.
    Tu
    dicis, naluroe; ego dico, peccali:
    esl nattiroe
    qui-
    dem,
    sed
    jara viliosoe, jam
    isto
    supjilicio
    condc-
    (a) idipsumaliquando
    MariusMercator
    Augustinoper
    lit-
    lerras
    significavit, objici
    a
    Pelagianis
    Enochet
    Eliam,quod
    mortui noniueruit,
    sedcumsuis
    corporibus
    translati.Cui
    argumento
    in
    Episl.195,
    eidemMercatori anno418
    scripia
    respondet
    hocfere
    quod
    inistosermone:
    Quideos,
    in-
    quit,-n.i>,
    adhocunde
    agituradjuvet,
    non
    intelligo.
    ut
    enimomitlam
    quodipsi quoque
    morituri
    posteaperhi-

    benlur,
    sicut
    pleriqueexponunt
    Apocalypsim
    J oannisde
    duobusillis
    Pror-hetis,elc, quid
    istos
    adjuvat,quaeso
    te?

    Neque
    enimhincostenduntnon
    jiropterpeccalum
    homi-
    nessecunditm
    corpus
    mori.Namsi
    Deus,qui
    tammultis
    fidelibussuisdonat
    ipsapeccata,
    voluit
    quibusdam
    etiam
    istam
    poenaui
    donare
    peccati;qui
    nossumus
    qui respon-
    deamus
    Deo,
    curalius
    sic,
    aliusautemsic? Et
    postea,
    n. 7: si morseliam
    corporispcenapeccatiest,
    isla
    po-
    lius
    aliquaquffislioest,
    curlnorialurinanscunifueritba-

    ptizatus,quam
    curmortuusnonsitEliascumfuerif
    jusiifl-
    t catus.D
    mnaise.Proinde lunalurce
    dicis, egopcccalidico
    esse
    mortem
    corporis.
    Et
    inlerrogas
    me: Si
    peccali
    cst,
    quare
    EnochelEIiasnon sunt morlui?
    E(ego rcspon-
    deo : Imosi naturcc
    est, quare
    Enoch el Elias noii
    sunt mortui? Yivunt Enoch et
    Elias;
    translati
    sunl,
    ubicumqttesint,
    vivunt. Et si non fallilur
    quccdam
    ex
    Scriptura
    Dei
    conjeclura fidei,
    morituri sunt.
    Commemoratenim
    Apocalypsisquosdam
    duosmira-
    biles
    prophetas, eosdemque moriiuros,
    et in con-
    spectu
    hominum
    resurrecturos,
    et ascensurosad Do-
    minum
    (Apoc.xi, 3-12)
    : et
    intelliguntur ipsi
    Enoch
    ct
    Elias; quamvis
    illic nomina eorumlaceanlur. Et
    si forte
    tu, qui
    isla
    sapis,
    hanc
    Scripturam
    nonacce-
    pisli;
    aut si
    accipis,
    contemniset
    dicis,
    Nonsunt no-
    minaiim
    exjiressi
    :
    vivant,
    ul
    jiulas, nunquam
    mori-
    turi. Adliucdic mihi : Si
    peccati
    est
    mors, quare
    non
    suut mortui ?
    Repono
    libi: Si naturceest
    mors, quare
    non sunt mortui?
    Ego dico,
    ut
    vivant,
    finitamesse
    eulpam
    : tu
    dic,
    si
    potes,
    finitam
    essenaturam.
    12. Crebrescenles
    Pelagianos
    caveri
    jubet.
    Aliud
    quidem
    ex alio ct
    per
    occasionera diximus : sed
    quod
    tamen sic
    pertinet
    ad fidei nostrce stabili-
    talero,
    contra
    quosdamdisputalores
    male crebre-
    sccnles. Sed non vincant
    palienliam
    nostram: nec
    lamen evertant fidem noslram. Cauti et circuni-
    specli
    simus adversus novitates
    dispulationum,
    hu-
    manarum
    utique,
    non divinarum.
    Apostolorum
    so-
    lemnitatemhodie
    celcbramus, Aposiolum
    monentem
    audiamus :
    Profanas
    vocumnovitatcs
    evila;
    multum
    eniin
    proficiunt
    ad
    impielatem(I
    Tini.
    vi, 20,
    el II Tim.
    n, 16).
    Volumusautem vos
    sapienicsquidem
    essein
    bono,inlecjros
    aulcma malo
    (Rom. xvi,
    19).
    Mortuus
    est
    Adam,
    sed
    serpens
    iile nondum est morluus.
    Susurrat,
    et insibilare non cessat. Extremumilli
    supplicium
    reservalur : sedcomites suoedamnatio-
    nis
    inquiiit.
    Audiamus amicum
    sponsi,
    zelantem
    sponso
    nonsibi : Zelocnimvoszeto
    Dei;
    aptavi
    vos
    uni viro
    virginem
    caslamexhibereChristo. Et
    limeo,
    inquit,
    nesicul
    serpens
    Evctmseduxitastulia
    sua,
    sic
    el vestrwmentes
    corrumpantur
    a
    caslitate, quw
    estin
    Chrislo.
    (II
    Cor,
    xi, 2, 5).Verba aposlolica
    omnesau-
    divimus,
    omnes
    observemus,
    omnes
    serpenlis
    venena
    caveamus. Non enim
    possumusdicere,
    Non audivi-
    mus,
    non
    novimus, quando
    modo
    cantavimus,
    In
    omnemlerram exivit sonus
    eorum,
    et in
    fines
    orbis
    terrwverbaeorum
    (Psal. xviu, 5).
    Currentiaverbain
    finesterrcevenerunt ad nos:
    exccpimus, couscripsi-
    mus,
    lectores inslituimus. Non lacet
    lector, parlurit
    dispulalor
    :
    quare
    noncessat insidialor?
    SERMOCCC
    *
    (a).
    Insolemnitate
    martyrumMachabaeorum, (b)
    u
    CAPUT PRIMUM.

    1. Christiani ante Chri-


    slumnonnulli cxslilere. Istumdiem nobis solemnem
    *
    Collatusadd.r. t. v. et adLov.
    () Alias,
    deDiversis109.
    (b)
    EamdemsolemnitatemIiabetcalendariumveluscar-
    tliaginense
    caiendis
    augusli.
    Totochristianoorbe
    jam
    olim
    receplain
    fuisselestanlur
    antiquorum
    Patrumhomilicede
    illa
    durtmi lures,
    cuni
    Grcecorum, mmLatinorum,
    1577
    '
    '.'
    ':
    SERMOCCC.
    /
    :
    ^7S'
    gloria
    MacIiabODorum feeit:
    quorum
    mirabiles
    pas-
    sioncs
    ,
    cura
    legerentur,
    non solum
    audivimus,
    sed
    etiamvidimuset
    speclavimus.
    Olimisla
    gesta suiit,
    ante
    incarnalionem,
    ante
    passionera
    Domini et Sal-
    vatoris nostri J esu Christi. In
    primo populo
    illo
    exsiiterunt,
    in
    quo Prophetoeexsliterunt, qui
    hoec
    prsesenliaprredixerunl.
    Nec
    quisquam arbitretur,
    anlequam
    esset
    populus
    Christianus
    ,
    nnllnm fuisse
    populum
    Deo.Imovero,
    ut
    sicloquar, quemadmodum
    severitashabet,
    nonnominum
    consuetudo,
    chrislia-
    niis etiam ille lunc
    populus
    fuit.
    Neque
    enim
    post
    passionem
    suara
    coepit
    habere
    populum
    Cfiristus: sed
    illius
    populus
    erat exAbraham
    genitus,
    cui
    perliibcns
    testimonium
    ipse
    Dominus
    ait,
    Abraham
    concupivil
    vi-
    derediem
    meum;
    et
    vidit,
    el
    gavisus
    est
    (J oan. vm,
    56
    ). Ergo
    ex Abrabamnatus cst ille
    populus,
    qui
    servivit in
    ^Egypto,
    et
    qui
    manu
    polenti per
    Moysen
    famulum Dei de domo servitulis libera-
    tus, per
    mare Rubrumfluctibusdescendenlibusdu-
    ctus,
    in eremo
    exercilatus, legi
    subditus,
    in
    regno
    collocalur. Unde,
    sicut
    dixi,
    exstiterunt
    Prophclre,
    inde isti
    martyres
    floruerunt. Nondum
    quidem
    erat
    mortuusCliristus: sed
    martyres
    eos fecit moriturus
    Clnistus.
    CAPUTII.2. Machabmi
    martyres,
    non
    appella-
    tione,
    sed
    reipsa
    chrisliani. Hoc
    ergo
    in
    primis
    com-
    mendandumest charitali
    vestrce, ne,
    cumiilosmar-
    tyres admiramini, putetis
    non fuisse christianos.
    Christiani fuerunt: sednomenChristianorum
    poslea
    divulgatum
    faclisantecesserunt. Sed videlicet
    quasi
    iioneis erat confessioChristi,
    a
    rcge impio
    et
    perse-
    cutorenon
    cogebantur negareChristum, quodposlea
    martyres,
    cum
    cogerenlur,
    ne
    facerent,
    similem
    glo-
    riamconsecuti suiit. Poslcriores enim
    perseculores
    populi
    christiani,
    ad
    negandum
    nomenChristi com-
    pellebanl
    eos
    quospersequebanlur
    : illi inClirisli no-
    iliine
    perseveranlissime
    consislentes, patiebanlur
    talia, qualia
    illos
    perpessos
    esse,
    cum
    legerentur,
    audivimus. Istis
    ergo maiiyribus
    recenlioribus,
    quorum
    millibusterra
    purpurata est, imperabatur
    et
    dicebalur
    a
    persecuioribus, Negale
    Chrislum.
    Quod
    non
    facientes, patiebanlur
    lalia,
    qualia
    ct isti
    per-
    pessi
    sunt. Istis vero
    dicebatur, NegatelegemMoysi.
    Nonfaciebant :
    paliebanlur pro legeMoysi.
    Isti
    pro
    iiomineChristi,
    illi
    pro legeMoysi.
    CAPUTHI.3.
    Machabmorumpassiomerilo
    celebralur
    inEcctesia.Christi
    myslerium
    invelereTeslamentovela-
    tum.ClavisTestamenliveleris,
    crux. Exislit
    aliquis
    J u-
    dceus,
    ct dicil nobis:
    Quomodo
    istos
    noslros,
    vestros
    martyrescompulatis? Quaimprudentia
    eorummemo-
    riamcelebratis?
    Legite
    confessioneseorum: attendite
    si confessisunt Christum.Cui
    respondemus:
    Vere
    quia
    unusesexeis
    qui
    inChristumnon
    crediderunt,
    etfracti
    de
    oliva,
    oleastro
    succedente,
    forisaridi remanserunt
    (Rom.
    xi, 17);quiddicturus
    es unus ex
    perfidis?
    Non
    confitebanlur
    illi
    aperle
    Chrislum,quiaadhuc
    velabatur
    Christi
    myslerium.
    Testamenluni enimveiusvelalio
    est novi
    Testamenti,
    etTestamentumnovumrevelaiio
    est veterisTestamenti, Vide ergo
    de infidelibusJ u-
    dreis
    palribus
    fuis, sed in malo fratribus
    fuis; vide
    quid
    de lalibus dicat
    aposlolus
    Paulus.
    Usque
    num
    quamdiulegilurMoyses,
    velamen
    super
    cordaeorum
    posi-
    tumest.
    IdipsumautemvetameninleclionevelerisTesta-
    menti
    manet, quod
    non
    rcvelatur, quoniam
    inChrislo
    evacuatur.Cum
    transieris, inquit,
    ad Christum
    , aufe-
    retur vetamen
    (II
    Cor.
    ni, 14,
    elc).
    Velamen
    ,
    in-
    quit,
    in lcclionevelerisTeslamenli
    manet, quod
    non
    revelatur,
    quoniam
    inChrisloevacualur; nonlectiove-
    teris
    Testamenti,
    sedvelamen
    quod
    ibi
    positum
    est.
    Leclio
    denique
    veferisTestamenti non
    evacualur,
    sed
    implelur
    abillo
    qui dixit,
    Nonveni solvere
    legem,
    sed
    adiniplere(Malth. v,
    17)
    Velamen
    ergo evacualur,
    ut
    quod
    obscurumerat
    intelligatur.
    Hoc
    utique
    clausum
    erat, quia
    nondumcla'viscrucisaccesserat.
    CAPUT IV.

    4. PassioneChrisli
    impletmprophe-
    tiwel omniacrucisin
    mysteriorevelata.Inluere
    denique
    Domini
    passionem, pone
    tibi anteoculosin
    lignopen-
    dentem,
    et
    tanquamleonem,
    cum
    voluit, recumben-
    tem, atque
    ut occideret
    mortem,
    non
    necessilate,
    sed
    polestate
    morientem.
    Idipsum
    attende : vide
    quem-
    adrnodumincruce
    dixit,
    Silio. Et cumJ udceinescien-
    tes
    quidper
    eos
    ageretur, quid
    de
    nescienlium
    manibus
    iroj)leretur,spongiam
    curaaceto
    ligarent
    cum
    arundine,
    et ei sorbendam
    darent;
    illehausto aceto
    respondit,
    Perfeclum
    est.
    Eiinclinatocapitelradiditspiritum(J oan.
    xix, 28-50). Quis
    ita
    proficiscitur,
    ut ille defunclus
    est?
    Quanla
    verilate, quantapotestale, quam
    ille
    qui
    dixerat,
    Polestatemhabeo
    ponendi
    animam
    meam,
    et
    potestatem
    iterumsiimendieam. Nemoeamtollita
    me;
    sed
    ipse
    eatn
    pono
    a
    tne,
    et ilerumsumo eam
    (Id. x,
    17,18). Agnoscitregnumviventis, qui dignecogita-
    verit
    polestatem
    morientis. Hoc aulem
    dixerat
    per
    prophelam ipsis J udccis,
    Ego
    dormivi
    (Psal. m, 6).
    Tanquam
    diceret:
    Quid
    vos de mea morle
    jaclatis
    ?
    quid, quasi
    meviccritis
    ,
    inaniter
    gloriamini?
    Ego
    dormivi.
    Egodormivi, quiavolui;
    non
    quia
    scevistis.
    Egoimplevi quod
    volui : vos in scelere
    rcmansistis.
    Acceptoergo
    aceto et
    hausto, dixit,
    Perfectum
    est.
    Quid perfectum
    est?
    Quod
    deme
    scriptum
    est.
    Quid
    de illo
    scriptum
    est?Dederuntinescamtneam
    fel,
    el
    insili tnea
    polaverunl
    meaceto
    (Psal. LXVIU, 22).
    Cir-
    cumspiciensergo
    cuncla
    qucegesta
    fuerant in
    pas-
    sione
    ejus; jam
    illi anle crucem
    caput agilaverant,
    jam
    fel
    dederani, jam
    ossa
    pendenlis
    et extenli nu-
    meraveranl, jam
    veslimenladivisa
    erant, jamstiper
    tunicamindivisibilem
    sortemmiserant:circumspectis
    et
    quodam
    modo
    coniputalis
    omnibus
    quce
    de
    ipsius
    passione
    Prophelceprcedixerant,
    reslabat nescio
    quid,
    quod
    minus erat: Et insiti mea
    potaverunt
    tneaceto.
    Uthocquod
    modicumremanserat
    adderelur,
    dixit,
    Sitio.
    Acceptoquod
    mirius
    erat, respondil,
    Perfectujn
    est.
    Quo dicto,
    inclinato
    capile
    tradidit
    spiritum. Tunc
    terrrefundamentaconcussa
    sunt,
    tunc
    disruptis pe-,
    tris inferorum secreta
    paluerunt,
    tunc
    sepulcra
    mor-
    luos
    reddiderunt;
    et ut dicam
    propler quod
    lolum'
    diximus, quia jam lempus
    erat ut in
    mysterio
    crucis
    omnia
    quce
    inveteri Testamento
    velabantur,
    revela-
    rentur,
    velura
    lempli
    conscissumest.
    1379
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1580
    CAPTJ TV.

    5. Chrktumalii
    martyres
    in
    Evange-
    lio revelalum,
    Machabmiin
    Lege
    velalum
    confessi
    sunt.
    Coepit
    ergo
    ex illoChristus
    post
    resurrectionem
    aper-
    tissime
    prcedicari.
    Cceperunt
    ineo
    quceprrcdicia
    erant
    projihelica
    manifestissime
    impleri; cceperunt
    eum
    martyres
    conslanlissime confiteri.
    Ipsummartyres
    in
    manifesto confessi sunl, quem
    lunc Machabreiinoc-
    culto confessi sunt: morlui sunt isii
    pro
    Christoin
    Evangelio
    revelato;
    mortui sunt illi
    pro
    Christi no-
    niiiic in
    lege
    velato. Christus babet
    ulrosquc,
    Chri-
    stns
    pugnanles
    adjuvit utrosque,
    Chrisliiscoronavit
    ulrosquc.
    Christus habel inminislerio sno
    ittrosque,
    lanqiiamquidampoleniissimus
    incedens cum
    agmine
    obsequentium,
    aliis
    prcecedentibus,
    aliis
    sequenlibus.
    Ipsum ergo potius
    inluerc in carnis vehiculo
    prcesi-
    dentem : et
    qui prcccedunt,
    illi
    obsequunlur;
    et
    qui sequunlur,
    illi devoli sunt. Namut
    noveris, aper-
    teque
    noveris
    quia pro lege Moysi
    morienles, pro
    Christo siint
    mortui;
    audi
    ipsura
    Chiislum,
    o
    J udace,
    audi;
    et
    aperialur
    tandem cor
    ttium,
    velum lolla-
    tur ab oculis tuis. Si crederelis
    Moysi,
    crederelisel
    tnihi. Hoc
    audi,
    hoc
    accipe,
    si
    polcs.
    Si ame velamen
    ablatum
    est,
    vide. Si
    crederelis,inquii, Moysi,
    credere-
    tis el mihi: deme enimille
    scripsil (J oan.
    v,
    46).
    Si
    de Chrislo
    Moysesscripsit; qui pro legc Moysi
    vera-
    citer mortuus
    est, pro
    Chrislo animam
    posuit. Detne,
    inquit,
    ille
    scripsit.
    Cui servierunl
    linguce
    confilen-
    lium,
    ei servivit calamus vcra scribentium. Voscala-
    mum
    Moysi quomodo intelligere polcritis, qui
    in
    calamo acelum
    Iigaslis?
    Utinam
    aliquando
    vinum
    ejus bibalis,
    cui adhuc
    blasjibeniando
    acctura
    propi-
    nalis.
    CAPUTVI.

    6. Machabmismeriloinstiluta so-
    lemnilas.Basilicain eorummemoriamerectaAntioclriw.
    Filios
    diligere
    malres discanta Machabworummatre.
    Machabcci
    ergomartyres
    Chrisli sunt. Ideononincon-
    grue,
    neque imporlune
    ,
    imo convenienlissimedies
    corumet solemnilas eorumaChristianis
    polius
    cele-
    bralur.
    Quid
    lale J udcci cclebrare noverunl? S:mcto-
    rum Machabrcornmbasilica esse in Anliochia
    prcedi-
    catur : in illa scilicet civitate
    , quce rcgis ipsius
    persccuioris
    nomine vocatur. Antiochum
    quippe
    re-
    gempersccutoremimpiumpertulerunl,
    et memoria
    martyrii
    eoruminAnliochia celebralur;
    utsimulsonct
    et nomen
    persccutoris,cl
    memoriacoronatoris. Hcec
    basilicaaCbrisiianis lenetur,
    a Chrislianis cedilicata
    est. Eorum
    ergo
    memoriamcelebrandam nos habe-
    mus,
    nos tenemus:
    ajrad
    nos
    passiones
    eorum millia
    per
    orbemterraruinsanctorum
    matiyrum
    imitatasunt.-<
    Ncmo
    ergo
    dubilel,
    fralres
    mei,
    imitari
    Machabccos;
    ne cum iniitatur Macliaba:os
    , putet
    se non imitari
    christianos. Prorsus imilalionis affeclus ferveat in
    cordibus
    nostris. Discant viri mori
    pro
    verilate. Di-
    scant fcmincc,
    de matris illius tanla
    patientia,
    ineffa-
    bili virtute; qucc
    noverat servare filiossuos. Habere
    noveral, quceperdere
    non timebat. Isti in se
    singuli
    sentiendo,
    illavidendo in omnibus
    passa
    est. Facta
    mater
    septemMarlyrum, septiesmaiiyr
    : afiliis non
    separala
    speclando,
    et filiis addita moriendo. Yide-
    bat
    omnes,
    amabat omnes. Ferebat in
    oculis, quod
    in
    carne
    omncs;
    nec solum non
    terrebatur,
    sedetiam
    exhortabatur.
    CAPUT VII.

    7. Filium
    qui reliquuserat,
    cohor-
    talur ad
    maiiyrium.
    Hanc Anliochus
    persecutor
    ve-
    lutmatremdec.x-lerismatribtis
    computavit. Persuade,
    inquil,
    filio
    tuo,
    ne
    pereat.
    Et illa: Plane filiomeo
    vitam
    persuadebo,
    admortem cohortando : tumor-
    femvis
    persuadere, parcendo. Qualis
    autemallocu-
    tio, quampia, quammaterna, quam
    inler
    spirituales
    cl carnales in
    ambiguo suspensa
    !
    Fili,
    miserere
    mci.
    Fili,

    inquil,

    miserere
    mci, quoe
    lenovem
    mensibus inutero
    portavi,
    cui lac liiennio
    dedi,
    at-
    que
    ad hanccclatem
    jierduxi
    :
    miserere mei t
    (II
    Ma-
    chab.
    vn, 27).
    Omnes
    exspeclabanl
    verba
    conseque-
    ntia :
    ConsentiAniioclio,
    noli desererematremluam.
    Hlaccontra : Consenli
    Deo,
    noli deserere fratrestuos.
    Si me
    quasi deseris,
    tunc menon deseris. Ibi feha-
    bebo,
    ubi ne
    perdam
    ullerius non limebo. Ibi temihi
    servabit
    Christus,
    unde non lollet Antiochus. Deum
    limuit,
    matrem
    audivit, regi respondit,
    fratribus
    adhcesit,
    matremtraxit.
    SERMOCCCI*
    (a),
    Insolemnilatess.
    Machabreorum,
    n.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Mater Machabmorumin
    filiorumpassionequamforlis. Magnumspectaculum
    posilum
    est anteoculosfidei nostrce.Aure
    audivimus,
    corde vidimus
    optantem
    nialremante se finireistam
    vilamfilios suos :
    longe
    contrariis votis
    consuetudini
    humance.Omnesenimhominesfiliossuos ex hacvila
    migrando prcecederc volunt,
    non
    sequi
    : illa autem
    optavit poslerior
    mori. Nonenim
    amitlebatfilios,
    sed
    prccmiltebat
    : nec inluebalur
    quam
    vilam
    finirent,
    sed
    quam
    inchoarent. Desinebanl enim
    vivere,
    ubi
    quandoque
    fuerant
    morituri;
    et
    incipiebant vivere
    ,
    sinefinevicturi. Parumest fuisse
    speclatricem,
    mirati
    sumus
    polius
    hoiiatriceni. Fecundior
    virlutibus, quam
    felibus: videns
    certantes,
    in
    quibus
    omnibus
    ipsa
    ccrtabat;
    et in omnibus vincentibus
    ipsa
    vincebat,
    Una
    mulier,
    una
    mafer, quoraodo
    nobis ante oculos
    posuit
    unammatrem sanctam
    Ecclesiam, ubique
    ex-
    hortanlcni filios suos
    pro
    illius nomine
    mori,
    de
    quo
    eos
    concepit
    et
    peperil
    ?Sic
    sanguinemarlyrum
    im-
    plelus
    orbis
    prcejactatis
    seminibus
    seges
    Ecclesire
    pul-
    lulavit. Undehoc
    homini,
    nisi
    quia
    salus
    juslorum
    a
    Domino
    ,
    ct
    proteclor
    eorumesl in
    lemporetribulalionii
    (Psal.
    xxxvi, 59)
    ?
    2. Deusnon lantumtribus
    pueris,
    sedeliamMacha
    bwis
    adfuit.
    Cur tres
    pueri
    ab
    ignibus liberanlur,
    Mm
    chabmiconsumunlur.
    Vidimus,
    novimus
    protectore;.
    fuisseDominumin
    tempore
    tribulationis trium viro
    rum
    illorum, qui
    ambulabant inter
    ignes innoxios,
    et
    Dorainumsineullalxsione laudabant. Ubi homosce-
    viebat,
    flamma
    parcebat.
    CAPUT II.

    Vidimus,
    novimus
    quemadroodum
    saluseorum
    juslorum
    aDomino
    fuit,
    ut in
    ignem
    mit-
    *
    collatusadel. d. r. t. v.el adLoy,
    (a) AHas,
    deDiversis110.
    J SSl
    SERMOCCCI.
    1382
    terenlur,
    et illnm
    asperumregem, quemloqucndo
    irrilavcranl,
    vivendoconverlcrcnt. Crcdidil
    quippe
    in
    eortim
    Deuin,
    et
    prnposnil
    edictnm
    ,
    ut
    quicumque
    blasphemaret
    Deum
    Sidrach,
    Misachct
    Abdenago,
    in
    interifum
    iret,
    et domus
    ejns
    in
    direptionem(Dan.
    lii,
    90
    ). Quam
    dissimiiis
    jussioprimoejussioni! Qua-
    Iis
    primajussio
    ?Pereat
    qui
    staltiamaureamnon ad-
    oravcrit.
    Qualis
    secunda?Pereat
    qui
    Deumverum
    blasphemavcrit.
    Fideles hominesnon
    mutali,
    infide-
    leinhomincmmutaverunt. Illumin
    perfidia
    slarenon
    periiiiserunt, quiaipsi
    in fidestcterunt. Salus
    ergo
    illorummanifesiea Dominofuit.
    Quando
    illi nonar-=
    debant et
    laudabant,
    aderat Dominus.
    Quando
    isli
    ardebant, confiiebaniur,
    lamen
    moricbantur,
    ubi erat
    Dominus?An forte illi
    justi erant,
    isti
    jieccatores?
    Audivimusenimistos
    pauloantc,
    cum
    passio
    eorum
    Iegeretur,
    confiteri
    pcccata sua,
    ct diccre
    quoniam
    oinniaillairasccnie Domino
    sibi,
    sedet
    patcrno
    me-
    rito
    palcrcnliir (II
    Machab.
    vn). Quid
    ifli?
    Legite,
    ct
    videbilisciiam
    ipsospeccntapropriaconfiieri,
    ct di-
    cerese mcrito
    perpeii. /Equalilcr jtisti,
    confessorcs
    cequalilerpeccatorum;
    el ideo
    justi, quia
    confcssorcs
    requaliler peccalorum.
    Ideo
    irreprebensibiles, quia
    nnnmendaccs. Si eitim
    dixerhnus,
    ait
    J oanncs, qnia
    peccalum
    non
    habemus;
    nos
    ipsosdeciphnus,
    et verilas
    innobisnonesl. Si auiem
    peccala
    noslra
    confessifueri-
    mus; fidelis
    esl et
    justus, qui
    dimittal nobis
    peccata,
    el
    emundelnosab omni
    iniquitate(l
    J oan.
    i.,
    8el 9
    ).
    Ad
    juslosergopertiiict
    confessio
    peecaioru.m
    : ad
    super-
    bos
    peninet
    dclensio mcrit
    ;runi. p.rriter
    ergojnsti
    peccaiaconfileiUcs, pariier
    Deo
    gloriamdantcs, pa-
    ritcrpro cjus legibus
    mori
    parati.
    CAPUT III.

    Quare
    illi ab
    ignibuslibcrantur,
    isti
    ab
    ignibus
    consiimuntur?
    Ergo
    iliis Dcus
    aderat,
    bos
    deseruerat? Absil:
    iinoulrisqucadfiiif;
    illis
    inajierlo,
    islisin occullo. Illosvisiiiilitcrliberahat : islosinvisi-
    bililer coronabal. llli
    quidcm
    demorteliberati
    sunt;
    sedin
    luijus
    vilrcleiUationemanserunl: ab
    ignelibe-
    rali,
    ad
    periculareservati;
    uno
    lyranno viclo,
    adinic
    cerialuri cumdiabolo. Frafres
    tnei,
    sicut chrisliani
    inlclligiie.
    Machabai meliusct tutiusliberati simt. Ab
    illistribus
    viris,
    coctcris
    remaiientibus,
    illa una ten-
    talio
    superata
    est : abistis isla vila
    finila, qure
    lola
    teniatioesi. Deindedivino
    judicio,
    occullo
    procul
    du-
    bio,
    sedtamen
    jnslo,
    Nabucliodonosormernit
    converti,
    Anliocliusmeruitobdurari. Illeinvenit
    misericordiam,
    isleauxil
    superbiam.
    CAPUTIV.

    5. In eos
    qui fclicilutem
    in hac vita
    csse
    censent,
    acdealieraviiadubitant. Sed
    qiianlum
    ct
    quo tisqiie
    auxit
    superbiam
    ? Vidi
    impium
    exaltari su-
    per
    cedrosLibani.
    Quo
    usqiie?quamdiu? Transivi,
    el
    eccenonerat : et
    quceshieiun,
    etnonesl inventuslocus
    ejus (Psal. xxxvr, 55,
    56).
    Beue:
    qucesisti,
    et non
    invcnisti;
    quia
    iransisti. Yisvidere
    inipittm
    nonesse?
    vis
    qurerere
    eum,
    ct locum
    ejus
    noninvenire?Transi.
    Quid
    dico
    ,
    Transi ? Noli
    cxjiavcsccre
    : non
    dixi,
    Morere.Putasti eniinme
    dixisse,
    Transi dehacvita:
    et ideo
    expavisli, quia
    non fransisti.
    Quidest,
    non
    transisti? Non transisti ereclione
    cordis,
    (emporalis
    felicitalis
    illecebras;
    non (ransisfi blandimenla
    car-
    nis,
    nontransisti
    suggcsliones
    sreculicor lifillanleset
    iminillcnies tiinoremmiseriarum
    humanarum. Ideo
    inhoc mundo
    pulas
    esse
    felicilatem,
    in hoc mtmdo
    non'
    putas
    essecalamitatem. Felicitas
    regni
    coelo-
    rumnon
    tetigit
    cor fuuin
    ,
    non inde
    aspersa
    est oesli-
    bus tuis atira
    2
    refrigerii. Quando
    tibi
    dicitur,
    Falsa
    est felicilas
    mundi;
    cfsi nonaudeasiladiccre
    3,
    vidco
    tamenincorde
    tuo,
    forleos
    torques, subsaiinas,
    irri-
    dcs,
    el dicislibi: 0 si liicmilii benesit!
    jwsteaquid
    fulurumsil ncscio. Et non cst
    parumquia
    vel nescio
    dicis: nefortcctiani hoc
    dicas, Exiguumel
    cumtwdio
    esl
    lempus
    vitm
    ttoslrw,
    el noncstreverdoin
    fine
    homi-
    tris,
    el nonest
    qui agniltts
    sil rcversusab
    infcris
    (Sap.
    ii, 1).
    Yel neseiodic. Confessio
    ignoranlice, gradus
    est sciculia:. Sic
    ergo
    tc
    alloquar, tanquam
    niilii di-
    cas,
    Nescio
    quid posl
    mortemfuluriimsit :
    prorsus
    ignoro
    anbeali fuluri sinl
    jusli,
    et miseri
    peccatores;
    an
    ufriquepariter
    nonsinl futiiri. Illudlamen
    quam-
    vis
    nescias,
    nonaudcbis dicere
    post
    moiiembealos
    fuluros
    peccatorcs,
    miscros
    juslos.
    Non
    pntcsdiccre,
    illosetsi
    suspicarisparitcr
    non
    fnluros,
    inmeliori la-
    menstalufuluros
    impios,
    el
    justos
    inmalis
    post
    mor-
    temfuluros. Ncc
    iguoranlia
    tualibi
    potesl suggcrere
    boc.
    Ergopotcs
    dicere : Utruinbene sil
    post
    morlem
    juslis,
    ctmale
    posl
    tnorlcm
    impiis,
    an
    ttlriquejiariter
    sinescnsu fiituri
    sint,
    nescin. 0 si bic niihi bene
    sit,
    cum
    vivo,
    cumscntio! Vides
    qnia
    iiondtiratransisti.
    Istas, inquain,
    isfas
    cogitaiiones lerrenas,
    pulvereas,
    fis:"e:ts,vaporcas,
    earnales, moiialcs nondiimtrans-
    isti. Ideolibi vidcfttr
    impius
    cxaltan
    supcr
    cedrosLi-
    bani : ideo
    qurcris
    locum
    cjus,
    ct
    invenis, quia
    non
    transisli.
    CAPUT V.

    4. Mali hicsuolocoinususbonos
    po-
    siti. Locum
    ejus qureris,
    et
    invenis;
    sedhic. Habet
    loctiinsmiminhoc sroculo.Non cnimfrustraa Dco
    prrescioci-earclur,
    aut frustra
    nutriretur,
    aul
    frustra
    super
    emii sol
    orirelnr,
    cl
    pluviafundcrclur,
    frustra
    ci
    maligno
    ct nialcviventi lantaDei
    paticntiaparccre-
    fur. Non cst hoc frustra :
    habci Iiic locumsuum. Et
    si nonomiiia
    po^siiinus
    nos invenire : sed Deonoia
    siint
    omnin,
    qiti
    novit cuncta
    disponcre.
    Ecce
    ,
    ut de
    aliis
    laccninus, qiialem
    locuin hic habuit iste miser
    Antioclius? Pcr eum
    populus
    Dei
    flagcllaius
    est et
    probaius
    :
    pcr
    eumisti sancti
    juvencs
    coronali.
    Ergo
    habuit hicIocumsuum. Malus
    erat;
    sedbeneillousus
    csl, qui
    mahisessenon
    potest.
    Sicutenimmali homi-
    nes maleuUiiilurcreaturis bonis: sic Crealor bonus
    beneulitur hominibus malis. Novit
    quid
    inde
    agal,
    qui
    loiumcreavit humanum
    gcnus.
    Aurifex
    poiiat,
    aurifex
    appendil,
    aurifex librat. Pictor novit ubi
    po-
    natnigrumcolorem,utsildecorapiclura ;et
    Deus ne-
    scil ubi
    ponat peccatorem,
    ut sit ordinatacreatura?
    CAPUTVI.

    Nisi Deusanterioribussccculisserva-
    ret sua
    paiienliapeccatores,
    undenaseerentur hodie
    1
    rarticula
    negans
    hic
    apud
    Lov.
    omissa,
    reslituiturex
    manuscriptis.
    2
    sicTheodericensis codex.AliiMss. cum
    Lov.,
    aurora.
    3
    Foiie,
    contradicere.
    1383
    :*'
    "'' --
    --.- S. AUGUSTLNLEPISCOPI
    -i-^>- \... J I
    lot fideles? Alii mali
    servantur,
    ut boni indenascan-
    tur. Boni
    gralia
    Dei : nam loladamnaia est massa
    peccali.
    Quid
    diabolo
    nequius?
    et de illius
    nequitia
    quanla
    bona fecit Deus? Non funderetur
    pro
    salute
    noslra
    sanguis Redemptoris,
    nisi
    pcr nequiliam
    de-
    sertoris.
    LcgeEvangelium,
    et vide
    quid
    ibi
    scriplum
    est: Immisil diabolusincor
    J udw,
    uttraderel Chrislum
    (J oan.
    xiu,
    2
    ).
    Malusdiabolus,
    malusJ udas :
    qualis
    organarius,
    tale
    organum.
    Usus esl
    ergo
    malediabo-
    J ussuovase : usus csl ambobusDominusbene. Co-
    nali sunt
    ergo
    adnoslram
    perniciem
    : Deushocver-
    terc
    dignalus
    est ad nostramsalutem.
    S. Tradiiio Clirisliel a J uda el a Deo, Tradidil J u-
    das
    Christuni,
    ct damnalus est. J udas
    Uadidit,
    et da-
    mnatur : tradidit Filium
    Pater,
    et
    glorificatur.
    Tra-
    didit, inquam,
    J udas
    niagislrum,
    et damnalur : tra-
    didit se
    ipse
    Filius,
    et laudalur.
    Quomodo J udas
    tradidil Chrislum,
    omnes novimus:
    exspectatis
    for-
    tassis audire
    quomodo
    Pater tradidit Filium. Et
    hoc noslis: scd
    commemorabo,
    ut recordemini.
    Audi
    Aposlolumdicenleni
    deDeo Patre :
    Qui proprio
    Filio twn
    pepercit,
    sed
    pro
    nobisomnibustradidil illum
    (Rom.
    vui, 52).
    Audi et de Filio:
    Qui me, inquit,
    dilexit,
    et tradidil
    semelipsumpro
    me
    (Galal. u, 20).
    Duos
    jam
    vide traditores : Patrem Filii
    tradilorem,
    Filium
    suiipsius tradilorem, sedulrumquesalvatorcm,
    quia
    ulrumquc
    crealorem.
    J udasergo quidfecit?Quid
    enim boni fccit? Bonum de illofaclum
    est,
    non
    ipse
    bonumfecit.
    Nequeenimait
    J udas: Tradam
    Chrislum,
    ut liberetur
    genus
    humanum. In J uda tradidit ava-
    ritia;
    in
    Deo,
    misericordia. Nonredditumesl J udce
    nisi
    quodfecil,
    non
    quod
    de illoDeusfecit.
    CAPUT VII.

    6.
    Impio
    locushic
    interjuslos,
    non
    inalleravila.
    Quare
    isla diximus?
    Quia
    est in lioc
    sccculo
    impio
    locus : et
    prorsus
    novit Dominus
    qui
    sunt
    ejus (II
    Tim.
    n, 19);
    et
    novitquid pro ipsis
    fa-
    ciat,
    de illis
    qui
    non sunt
    ejus.
    Sed lu si
    iransieris,
    si terrena ealcaveris,
    si non fruslra sursum cor le
    haberc
    respondcris;
    transeundo
    quoeres
    locum
    impii,
    et non invenies. In illa enim vita futura
    quis
    locus
    impii? Numquidadhucopus
    habemusexerceri malis?
    Numquid
    necessehabet aurumadhuc
    purgari per pa-
    leam? Totus enimmundus fornax aurificis. lbi
    justi
    tanquam
    aurum
    : ibi
    impii tanquamjialea.
    Ibi tribu-
    lalio sicut
    ignis
    : ibi Deus sicut aurifex. Pius Deum
    laudat,
    aurum rulilat:
    impius
    Deum
    blasphemat,
    palea
    fumat. Ad unam tribulalionem,
    tanquam
    ad
    unum
    ignem,
    ille
    purgatur,
    ille vaslatur: sed Deus
    aurifex in
    ulroque
    laudatur.
    CAPUT VIII.

    7. Desmculari
    felkitateimpiorum
    >te
    perturbenlurpii.
    Dicam,
    charissimi,
    exhortansvos
    ct me
    ipsum. Cogilationes
    carnales in
    adjutorio
    Do-
    mini transeamus,
    sursura cor
    habeamus,
    devila fu-
    tura
    cogilemus
    : ubi cumfuerit cor
    tuum,
    transisti.
    Ubi est
    impius?
    Non ibi erit. Hicnecessariuserat: ibi
    qutcres
    euni,
    cl non invenies locum
    ejus. Quando
    ergo
    videlis
    , fratrcs, qui
    ex fidc
    vivitis, quorum
    cor
    rectum cst,
    qui
    futuram
    eamdemque
    veramet sem-
    pitcrnam
    fclicilaiem
    speratis; quando
    vidclis
    gauden-
    tes etlceianies
    liominesin
    istafalsaet
    deceptoria
    fe-
    licitale
    ,
    si
    pii estis, dolele;
    si sani
    estis,
    flete. Sic
    enimet illecui
    comraoti sunt
    pedes, reprehcndit
    se,
    quia
    Deum
    cceperat
    accusare,
    et ibi
    jam erat; sed
    penefuit, paulo
    minus fuit. Non
    negavit
    Deo scien-
    tiam: sed
    tanquam
    motis
    pedibus
    nutavit.
    Quid
    est
    nutare? Dubitare.
    Quando
    aulemsereprehendit,quod
    correctum non
    babuit,quid
    dixit?
    Quare
    mihi lurbati
    sunt
    pedes
    ?
    Quia
    selavi,inquil,
    in
    peccatoribus,
    pacem
    peccalorum
    videns
    (Psal. LXXII,
    3-17). Quia
    vidi divites
    iniquos, zelavi;
    et dixi
    quia perdidijustitiam,etsine
    causa
    juslificavi
    cor
    meum,
    et lavi inler innocentestna-
    iiusmeas.
    Et cum
    dubilo,
    sic
    coepicognoscere.
    Sie
    cwpi, inquit, cognoscere
    : Iwclabor est anletne. Ma-
    gnus Iabor,
    islam solvere
    qucestionem.
    Yere labor
    est. Beneest
    illi,
    el malus
    est;
    maleest
    illi,
    et bo-
    nus cst : ct
    super
    ambos Deus
    judex
    est. J ustus
    ergo
    judex
    dat bona
    malis,
    ct malabonis. Labor est ante
    tne. Sed
    quousque
    labor est? Donec introeamin san-
    ctuarium
    Dei,
    cl
    inlelligam
    innovisshna.
    Ergo
    si inlel-
    lexerisin
    novissima,
    erit
    requies invenlionis,
    per-
    ibitlabor
    quceslionis.
    CAPUT IX.8-Cmleslis
    felicitaspiisqtialisparata.
    Mundi
    felicitaspiis,
    non
    Iwnos,
    sed onus.
    Intellige
    in
    novissima,
    ubi ncmo erit felix
    malus,'
    nemo infelix
    bonus.
    Quid
    enimail?
    Quid
    enimtnihi esl in cwlo?
    Postea
    cognovi quid
    mihi est in
    ccelo,
    cuminlrarem
    in sanctuarium
    Dei,
    et
    infelligercm
    in novissima.
    Quid
    enimmihi esl in cwlo?
    Incorruptio, cclernilas,
    immortalitas,
    nullus
    dolor,
    niillus
    timor,
    nullus bea-
    tiludinis finis.
    Quid
    ergo
    tnihi estincozlo?
    quid
    mihi
    servatur in ccelo? El a te
    quid
    volui
    super
    terram
    (Psal.
    LXXII)
    ?
    Quid
    enimmilii esl incwlo?
    Quid
    ?di-
    cam
    quid
    ?
    Quandocxplicabo quid
    ?Ideo hoc admi-
    rans
    dixit,non
    cxplicans, Quidenimmihi esl?
    inquit.
    Quare
    nondicis
    quid
    ?
    Quomodo
    dico
    quod
    oculusnon
    vidit,
    ncc auris
    audivit,
    ncc in cor hominis ascendit
    (I
    Cor.
    n,
    9)?
    Calcate deorsum
    quid; quianihil
    est :
    sperate
    stirsum
    quid; quia explicari
    noii
    polest.
    Et
    hanc fidem
    habentes,
    noliie zelare in
    pcccatoribus,
    quando
    videtis eos
    quasi felices,
    falso
    feliees,
    revera
    infelices. Et vos Iwlanriniin
    Domino
    (Psal. xxxi,
    11).
    Etsi habetis forle secundum
    tempus divitias,
    ho-
    nores, polestates,
    nolite indevos
    putare
    felices.
    CAPUT X.

    Scienti
    lociariin
    Domino,
    et inielli-
    genli
    in
    novissima,
    felicilasmundi nonest
    honor,
    sed
    onus. Felix homosecundum srcculum
    periclitatur,
    ne
    ipsa
    felicitale
    ,
    nonin
    corpore,
    sed in animacor-
    rumpatur.
    Namista felicitasfalsaest. Talcs
    ,
    otsi vi-
    denttir
    aliquid
    esse in hoc
    srcculo,
    non
    lceianiur,
    in
    preeceplisDomini
    delectantur.
    Tunc
    quodjuliet
    Deus,
    proeponitur
    mundo,
    et blandienti et
    minanii: cal-
    catur omne
    visibilo, transitur;
    cogilando,
    non
    ambulando,
    transilur. Non
    dixi,
    omne
    visibile;
    facilc est enim transire
    quod
    calcas: sed
    transitur,
    dixi,
    omnemutabile.
    Quoniamquidquidvisibile,
    mu-
    labile : nonaulem
    quidquidmutabile, visibile; quia
    et animusmuiabilis
    est,
    et tamen invisibilis.
    Transi
    omnc
    quodvidelnr;
    transi et
    quod
    non
    videtur,
    et
    1385
    SERMOCCCH.
    1388
    tamenmufatur
    : ut venias ad
    eum, qui
    necvidetur,
    necmulalur. Cumveneris ad
    eum,
    veniesadDeum.
    CAPUTXI.

    9. Breve
    tempus
    vitm. Sed modo
    ambulaex
    fide,
    mores
    compone. Longe
    in alto est
    ille : nutri
    pennas.
    Crede
    quod
    nondum
    potes
    videre,
    ut merearis videre
    quod
    credis.
    Tanquamperegrini
    vivamus,
    transire nos
    cogitemus;
    et minus
    peccabi-
    mus.
    Agamuspolius
    DominoDeonostro
    gratias, quia
    hujtis
    vitce ultimumdierh et brevera essevoluit et
    incertum. A
    prima
    infanlia
    usque
    ad
    decrepitam
    se-
    neclulem
    breve
    spalium
    est.
    Qui
    tamdiu
    vixerat, quid
    ei
    profuisset
    si Adamhodiemortuus esset?
    Quiddiu
    est,
    ubi finisest? Hestemum diem nemo revocat:
    hodiernus
    a crastino
    urgetur,
    ut transeat.
    Ipsoparvo
    spalio
    bene
    vivamus,
    et illo
    eamus,
    unde non trans-
    eamiis. Et modo cum
    loquimur ulique
    transimus.
    Verba
    currunt,
    ex ore volant : sic aclus
    noslri,
    sic
    lionores
    nostri,
    sic miseria
    noslra,
    sic ista felicitas
    nostra. Totumtransit: sed non
    expavescamus;
    Ver-
    bumDominitnanetin wternum
    (Isai.
    XL,8).
    SERMO
    CCCII*(a).
    lnsolemnilale
    martyrisLaurenlii,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Temporaliabeneficiaper
    marlyrum
    oraliones cur Deus
    imperlit. Apta
    sinrili-
    tudo. Beati
    martyris
    Laurentii dies solemnishodier-
    nus est. Huic solemnitali sanctce lecliones
    congruce
    soiiuerunt. Audivimus,
    et
    cantavimus,
    et
    evangeli-
    cam leclionem inteniissime
    accepimus. Marlyrum
    ergo vestigia
    imitando
    seclemur,
    ne solemnitates
    eoruminaniter celebremus.
    Cujus
    autem merili sit
    nieinoralus
    Marlyr, quis ignoral? Quis
    ibi
    oravit,
    et
    non
    impetravit?
    Quam
    multis infirmismeritum
    ejus
    etiam
    lemporalia
    benelicia
    prccstitit,
    quce
    illecon-
    tempsit.
    Concessasuntenim,
    nonut
    precantiumper-
    maneret infirinitas;
    sed ut deterioribus
    concessis,
    amor fierct ad
    appetenda
    meliora '.
    Qucedam
    enim
    plerumque
    parva
    et ludicra concedit
    pater parvulis
    filiis, quccmaxime,
    nisi
    acceperint, plorant. Benigna
    ct
    palerna indulgcnlia
    hccc
    impertit,
    hcec
    donat, quce
    non vult
    permanere
    in filiis suis
    jamgrandiusculis,
    jamprolicienlibus.
    Donat
    ergo pueris nuces, quibus
    scrvat hcereditatem. Ludentibus et de
    quibusdam
    ludicris seobleclantibuscedit
    paterna pielas,
    ne de-
    fieiat setatisinlirmitas. Blandientis
    eslhoc,
    noncedifi-
    canlis.
    Quod
    scdificaverunt
    marlyres, quod capere
    poluerunt, quodgrandi
    corde
    ceperunt, propter quod
    sanguinemfuderunt,
    audistis in
    Evangelio
    : Merces
    veslra
    copiosa
    est incoelis
    (Mallh. v,
    12).
    CAPUTII.2. Duwvilw.Prwsens vita
    quam
    mru-
    tnnosa,
    el tamenvehementeramala. Mierna vilasicdili-
    galur quomodo
    isla
    temporalis. Verumtamen,
    charis-
    simi,
    cumdusevitce
    sint,
    unaante
    mortem,
    alia
    post
    1
    Editi,
    ad
    impelranda
    melwra.At
    manuscripti,
    ad
    appe-
    tendameliora.
    '
    collatusestadbd. cl.d. 11. r. l. etadLov,
    (a) Alias,
    deDiversis111.
    (b)
    Desermonibus
    per
    KatalemS. Laurentiinonta-
    euit Possidiusin
    indiculo,
    cap.
    9. Huncsermonemcitant
    Bedaet 1'lorusadRom.xu el xiu.
    j
    SANCT.AUGUST.V.
    niorlem;
    ambceistcc habuerunt el habent amatores
    suos.
    Qualis
    sit brevishoec
    vita, quid
    describere
    opus
    est?
    Experimur quamserumnosa, quain querelosa
    :
    circumdata
    tentationibus, plena limoribus; ardens
    cnpiditatibus,
    subdita
    casibus;
    inadversis
    doiens,
    in
    prosperis lumens;
    lucris
    exsultans,
    damnis excru-
    cians. Et in
    ipsis
    lueris exsullalione
    trepidat,
    ne
    quod
    acquisivit, amiltat;
    ne
    propter
    hoc
    quceratur,
    qui
    an-
    tequara
    haberet non
    qucerebalur.
    Vera
    infelicitas,
    mendosafelicitas. Humilis
    cupit ascendere,
    sublima-
    tus timet descendere.
    Qui
    non
    habet,
    invidet
    habenti;
    qui habet,
    contcmnil non habeiitem. Et
    quisexplicet
    verbis, hujus
    vitcelantamel lam
    conspicuam
    fcedita-
    lem?Et tamenistafceditashabet amatoressuos
    lales,
    ut
    oplemus
    invenirc
    paucissimos, qui
    sic
    diligant
    ceternam
    vilam, quam
    finirenon
    possunt, quomodo
    isla
    diligilur, quse
    et cito
    finitur,
    et si
    ^rotendatur,
    quotidietimetur,
    ne
    per
    horas
    singulas
    finiatur.
    Quid
    faciamus?
    quid agamus? quid
    dicamus?
    Quos
    com-
    minationis
    aculeos, quos
    exhortalionis
    ignes
    admo-
    veamus cordibus
    pigris
    et
    dii.is,
    et lerreni
    stuporis
    glaciecongelalis,
    ut
    lorporem
    niundi
    aliquando
    de-
    cutiant,
    et in seterna inardescani?
    Quid,
    inquam,
    faciamus?
    quid
    dicamus?
    Adjacet mihi,
    et interim
    occurrit, quia
    res
    ipscequotidiance
    admonent
    nos,
    et
    suggerunt quid
    dicamus.
    CAPUT III.

    Ab amore
    hnjus lemporalisvitse,
    accede,
    si fieri
    potest,
    ad
    amandamceiernam
    vitam,
    quammarlyres amaverunl, qui
    hsec
    lemporalia
    con-
    tempserunt. Rogo, obsecro, exhortor,
    nonsolum
    vos,
    sedvobiscumet
    nos, diligamus
    oelernamvitam. Nolo
    amplius,
    cum sit
    amplior;
    sic eam
    diligamus, quo-
    modo
    diligitur lemporalis
    ab amatoribus suis : non
    quomodotemporalis
    vita
    dilecta est a sanciis
    marty-
    ribus. Istam enim aut
    nihil,
    aut minimumdilexe-
    runt,
    et ei facile
    sempiternam prccposuerunt. Non
    ergomartyres atlendi, quando dixi, Diligamus
    ceter-
    nam, quomodo diligitur temporalis
    : sed
    qnomodo
    diligitur temporalis
    abamatoribus
    suis,
    sic
    diligamus
    seternam, cujus
    amorem
    christianus
    profitetur.
    5. Chrisliani
    sumus,
    non
    propler
    lemporalem,
    sed
    propler
    mlcrnanivitatn. CruxChristiin
    frontequid
    nos
    admoneal. IdeocnimChristiani facti
    sumus,
    non
    pro-
    pler
    banc
    temporalem
    vitam.
    Quamniulti enim
    Chri-
    sliani iramaturi
    rapiuntur,
    et
    sacrilegi
    homines
    usque
    ad
    decrepilam
    cetateminhacvila
    perduranf
    ?
    Sedrur-
    susel
    apud
    eosmulti
    moriunlurimmaluri. Multadamna
    Christianorum,
    et lucra
    impiorum
    : ct rursus
    multa
    damna
    impiorum,
    et lucraChristianorum.
    El mufli ho-
    nores
    lmpiorum
    et
    abjecfionesChristianorum: el rursus
    niullihonoresChrisiianorum.etabjeeiionesimpioruni.
    CAPUT IV.

    Cum sint
    ergo
    ista bona el
    mala
    utrisquecommunia,
    numquid, fratres, quando
    Chri-
    stiani facti
    sumus,.propter
    malaisla
    devitanda, vel
    bona
    adipiscenda,
    nomen Christo
    dedimus,
    el fron-
    tem
    tanlosigno subjecimus?Chrislianuses,
    in
    fronte
    porlas
    crucemChristi. Character tuusdocet
    quidpro-
    fitearis.
    Quando
    illeincruce
    pendebat, quam
    cruceni
    portas
    in fronle
    (nou signum ligni
    te
    delectat, sed
    (Qwrante-quatre.J
    1537
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    J 388
    signum pendenlis): quando ergo
    ille
    pendebat
    in
    cruce;
    scevientes
    circumspiciebai,
    insullantes fere-
    bai, pro
    inimicisorabat. Medicusetiamcumoccide-
    retur,
    suo
    sanguine segrotos
    sanabat. Dixil enim:
    1'ater,
    ignosce
    iltis, quia
    nesciunl
    quid faciunt (Luc.
    xx
    ni, 54).
    Necislavoxvacua vel inanis fuit. El ex
    ipsis postea
    milliacrediderunt in eum
    quem
    occide-
    rant,
    ul diseerent
    jiali pro ipso, qui pro ipsis
    et ab
    ipsisjiassus
    est.
    CAPUT V.

    Hinc
    ergo intelligitur, fratres,
    ab
    islo
    signo,
    abislo
    charaelere, quemaccipit
    Christia-
    nus
    ,
    cliani cum fit catechumenus
    ;
    hinc
    inlelligitur
    quare
    sumus
    Chrisliani, quia
    non
    propler temporalia
    et
    iranseuniia,
    vel
    bona,
    vel
    maln,
    sed
    propler
    vi-
    tauda inala
    quoc
    non
    transibunt,
    et
    propter adipi-
    sccndabona
    quce
    terminiimnon habebunl.
    CAPUTVI.

    4. Vila
    temporalts
    mullum
    diligitur;
    non sic vila mierna.
    Verumlamen,
    ut dicere
    ccepc-
    ram, fratres, quod admonueram, quod proposue-
    ram,
    obsecro
    vos, allendamus, quomodo diligatur
    vitaisia
    temporalis
    abamatoribus
    suis;
    in
    quammagno
    liinoresunt homines
    ,
    nemorianlur morituri. Videas
    hominem
    tremere, fugere,
    lalebras
    quocrere,
    defen-
    siones
    aucupari, rogare, provolvi;
    si fieri
    potest,
    quidquid
    habet, dare,
    ul vita
    donetur,
    ul uno die
    plus
    vivalur,
    ut oetasincciia
    seniper aliquanto
    diulius
    pro-
    tendalur. Tantafaciuntboniines:
    quis
    tale
    aliquidpro
    vitacclerna?
    Alloquamur
    amiUorem
    procseiilis
    vitre:
    Quidagis
    ?
    quid
    feslinas?
    quid trepidas
    ?
    quidfugis?
    quid
    latebras
    quscris?
    Ul
    vivam, inquit.
    Certeut vi-
    vas?Ulvivas
    semper
    victurus? Non.
    Nonergomor-
    tem
    salagis
    auferre,
    sed differre.
    Qui
    lanta
    agis,
    ut
    paulo
    serius
    moriaris, agealiquid,
    ut
    iiunquam
    mo-
    riaris.
    5. iVecessana
    dat
    lwtno,ul
    hic dhilins;vel nriscre
    vivat;
    nondat
    superflua,
    ut inmlernumcumChristo
    regnel. Quam
    multos invenimus
    qui dicant,
    Toilat
    fiscus res
    meas,
    ut serius moriar :
    quam
    raro inve-
    nimus
    quiMicat,
    Tollat Christus
    res
    meas.ut
    nun-
    quam
    moriar. El
    tamen,
    o amalor
    temporalis vitoe,
    si lollal
    fiscus,
    te
    spolial
    in lioc
    sceculo;
    si tolfat
    Christus,
    tibi servat in ccelo.
    Propler
    hanc viiam
    volunt haberehominesunde
    vivant,
    et
    propter
    lianc
    volunt dareundevivant.
    Quod
    tibi servas undevi-
    vas,
    hoc das ut
    vivas,
    forte famedefeclurus. Et ta-
    men dicis:
    Tollat, quid
    adme? Mendicarevolo- Das
    unde
    vivis,
    inendicare
    paralus
    ut vivas. Paralus
    es,
    dalis eliam
    necessariis,
    mendicarein
    hocmundo;
    et
    non es
    paralus, erogalis superfluis, regnare
    cum
    Clnislo?
    CAPUT VII.

    Rogo,appende.
    Si
    aliqtta
    slaiera
    cequiiatis
    invenitur in arcacordis
    lui, profer illam,
    ct hoecduo
    iinpone
    in
    illa,
    et
    appende
    :
    Mendicarein
    hocmundo,
    et
    regnare
    cuni Clirislo. Non est
    quod
    appendere.
    Noneniminilliusrei
    comparaiione
    habet
    lioc
    aliquodpondus.Si
    dicerem
    regnare
    inliocmun-
    do,
    et
    regnare
    cum
    CJ irjslo;
    non esset
    quodappen-
    dere. Pcenitet me
    dixisse, Appende: prorsus
    nonest
    quodappendere. Quidprodest homini,
    si lotumtnun-
    dum
    lucretur,
    anitnmautemsua;detrimentum
    patiatur
    (Mattli. xvi,
    26)? Quiautem
    non
    passus
    fueril detri-
    menlumanimoesure
    , ipseregnabit pro
    Cbrisio.
    QUis
    auleminhoc mundo
    rcgnat
    securus? Fac
    quiaregnat
    securus; numquidregnat
    celernus?
    6. Immerilovilamislamsk amari. Illud
    advertile,
    quodproponebam, quales
    amatores habeal
    prccsens
    vita, lemporalisvita,
    brevis
    vita,
    fceda
    vita, qualcs
    habeat amalores. Fit
    plerumque
    homo
    propler
    hanc
    vilam
    nudus,
    mendicus.
    Quceris
    abeo
    quare?
    Sic re-
    spondet
    : Ut viverem.
    Quid amasti,
    el
    quid
    amans
    quopervenisli
    ?
    quid
    diclurus
    es,
    male amaloe
    per-
    verse amalor ?
    quid
    dicttirus es liuic amatoeviice
    ture?
    Dic,
    alloquere, blandire,
    si
    potcs. Quid
    diclu-
    rus es ? Ad islam nuditatem me
    perduxit ptilchii-
    tudofua. Clamal
    tibi,
    Foeda
    sum,
    et luanias ? Cla-
    mat,
    Dura
    sum,
    et lu
    ampleclcris
    ?
    Clamal,
    Volalica
    sum,
    et lu
    sequi
    conaris ?Ecce
    respondel
    tibi amala
    lua,
    Nonlecum stabo : eisi teeum
    aliquantumero,
    non lecum
    permanebo.
    Nudare le
    polui,
    beare non
    potui.
    CAPUTVIII.

    7. VitawlernaDeus
    est;
    vita
    prw-
    sens, vapor. Ergo quoniam
    Clnisiiani
    sumus,
    implo-
    ralo
    adjuiorio
    Domini Dei nosiri adversus
    blandilias
    roale
    auialce,
    amemus illitis
    pulchritudinem vitre,
    quam
    nec octtlus
    vidil,
    necauris
    audivit,
    nec incor
    hominisascendil. Hancenim
    proeparavitDeus
    diligen-
    libusse
    (I
    Cor.
    u, 9);
    et
    ipsa
    vita
    ipse
    Deusesl. Ac-
    clamastis, suspirasfis.
    Amemushanc foniter. Donet
    Dominusutamenius. Illi
    lacrymas pro
    hacnonsolum
    adipiscenda,
    sedetiara
    diligenda
    fundamus.
    Quid
    mo-.
    nitnri
    sumus,quid
    demonsiraiuri?
    Numquid libros
    recilamus,
    ul ostciidamus
    quam
    sit isla
    incerta, quam.
    fransiioria, quarnpenenulla, quam
    verttm sit
    quod
    scrijuumest, Quw
    enimesl vita vestra?
    Vapor
    estad
    modicum
    apparens
    ;
    deinceps
    exlerminabitur
    (J acobi
    iv, 15).
    Vivebal
    heri,
    non est hodie:
    jiaulo
    ante vi-
    debalur,
    modo nonest
    qui
    videbalur. Deducilur ho-
    mo ad
    sepulcrum
    : redeunt
    tristes,
    cito
    obliviscentes.
    Dicitur
    quam
    nihil est homo : et hocdicit
    ipsehomo;
    et non
    corrigil
    se
    homo,
    ut non
    niliil,
    sed
    aliquid
    sit
    bomo.
    Hujusergo
    amatores
    marlyres fuerunt,
    et hu-
    jus
    vitre
    acquisilores
    sunt. Habent
    quod amaverunt,
    uberius habebtint in resurrectione
    mortuorum. Hoc
    crgo
    iler
    nobismagnis
    suis
    passioiiibusconslraveruiit,
    CAPUTIX.

    8. Laurenlius
    opes
    Ecctesim
    qumrenli
    eas
    persecutoriqualesprofeii.
    Sanctus Laiirenlius ar-
    chidiaconus
    fuil.
    Op.es
    Ecclesiceabillo a
    persecutore.
    quDsrebanlur,
    sicut
    traditur;
    unde lammulla
    passus
    esl, quce
    horrenl audiri.
    J mposituscraliculce,
    omnibus
    mcmbris
    adustusest, pcenis
    airocissimisflammarum
    excruciatus est: vincens lamen omnes
    corporis
    mo-
    leslias
    magno
    robore
    charitatis, adjuvanle
    illo
    qui
    laleinfeceral.
    Ipsius
    enimsumus
    figmenlum,
    creali in
    Chrisfo
    J esuin
    operibusbonis,
    qumprmparavilDeus,
    tit in illis ambulemus
    (Ephes.
    u,
    10).
    Ul autemac-
    cenderet in iram
    persecutorem
    hoc
    fccit,
    non illum
    volens
    irasci,
    sedsuamfidem
    eupiens posteris
    com-
    meudare,
    et
    quam
    securusmorerelur ostenderetPer-
    1389
    SERMOCCCII.
    1390
    gant,
    >
    inquit,
    t mecumvehicula,
    in
    quibusapporlem

    opes
    Ecclesicc.
    Missa sunt
    vehicula,
    oneravit ea
    pauperibus,
    et redire
    jussit,
    dicens:Hcesunt
    opes
    Ec-
    clesioe.
    >Et verum
    est,
    fratres :
    magnceopes
    sunt
    Chrislianorum,
    necessitales
    egentium;
    si
    intelliga-
    mus ubi debeamus servare
    quod
    habemus. Ante nos
    sunt
    egentes
    : ibi si
    servaverimus,
    non
    perdemus.
    Nontimemus ne
    aliquis
    lollat: ille enim
    qui
    declit
    servat. Necmeliorem
    possumus
    invenire custodem
    ,
    nec fideliorem
    promissorem.
    CAPUT X. 9.
    Mariyres
    imilandi. Hoc
    ergo cogi-
    tantes
    impigremartyres
    imitemur,
    si volumus nobis
    prodesse
    solemnitates, quas
    celebramus.
    Semper
    hcec admonuimus
    ,
    fratres
    , nunquam cessavimus,
    nunquam
    tacuimus. Yita ceterna
    diligenda est,
    prcesens
    contemnenda
    est,
    bene vivendum
    est,
    bo-
    num
    sperandum
    est. Mutandus est, qui
    malus
    eral;
    mulalusiiislrucndus
    est;
    instruclus
    perseverare
    de-
    bel.
    Qui
    eirim
    perseveraveritusque
    in
    finem,
    hic salvus
    erit
    (Matth. x, 22;
    et
    xxiv, 13).
    CAPUT XI. 10. Swvirein malos nonlicet. Scd
    dicunt mtifli mali mtiltamala. Et
    quid
    velles tu? An
    amalisbona?
    Noliqucerereuvam
    inspinis
    :
    prohibilus
    es,
    Ex abundantiacordisos
    loquilur (Luc.
    vi,
    45).
    Si
    aliquid potes,
    si tu
    jam
    non es
    malus, opta
    malo ut
    sit bonus.
    Quid
    scevisinmalos?
    Quia
    mali
    sunt,
    in-
    quis.
    Addiste
    illis,
    sa:viendoinillos. Consiliumdo:
    displicet
    tibi
    malus,
    non sinl duo.
    Reprehendis,
    et
    adjungeris? atigesejus
    numerum, quem
    condeuinas?
    Demalovis vincere malum? de malitia vincere ma-
    litiam?
    Erunt diue
    malitise,
    ambce vincendce. Non
    audis consilium Domini tui
    per Aposlolum
    : Aro/i
    vinci
    amalo,
    sedvinceinbonomalum
    (Rom. xn, 21)
    ?
    Foiie ille
    pejor
    est: cumet tu sis
    malus,
    duo lamen
    mali'.
    Ego
    vellcm ut vel unus esset bonus. Po-
    stremo scevit
    usque
    ad mortem.
    Quid
    et
    post
    mor-
    tem,
    ubi ad illummalum
    jam
    non
    pervenit poena,
    et
    alterius mali totaexercetur malilia?Hocinsanire
    est,
    non vindicare
    (a).
    CAPUT XII.11. Prohiberesuos
    quisque
    subditos
    debel,
    nemalisnoceanl.
    Quid
    vobis
    dicam,
    fratres mei ?
    quid
    vobis
    dicam,Non
    vobis
    placeant
    tales?Itaneverode
    vobissensurus
    sum,quiaplacentvobis
    tales?Absitano-
    bisut sentiamusista devobis. Sed
    parum
    est ut tales
    displieeantvobis, parum
    est: est
    aliquidquod
    devobis
    exigendum
    est. Ne
    quisdicat,
    Deus
    novitquia
    nolui
    fieri. Ecceduasres dixisti : et non
    feci,
    etnolui fieri.
    Adhuc
    parum
    est. Parum est
    prorsus
    si
    noluisti,
    si
    non eliam
    prohibuisii.
    Habent mali
    judices suos,
    habent
    potestates
    suas: de
    quibus Apostolus ait,
    Non enimsinecausa
    gladiumporlal.
    Vindexesl enimin
    iram,
    sedei
    qui
    male
    agit.
    Iniramvindex ei
    qui
    miale
    agit.
    Quodsi tnalmn, inquit, feceris,
    time. Non enim
    sinecausa
    gladiumporlat.
    Visautemnontimere
    potesta-
    tem? Bonttm
    fuc,
    ethabebislaudemexilla
    (Rom. xm).
    CAPUTXIII.

    12.
    Qui
    bonum
    facit, quomodo
    ex
    *
    Florus,pejor
    esl
    quam
    lu
    sis,
    dnotatnentnali.
    (a)
    Homuris
    alicujus
    malede
    populo
    meriti ccedemcon-
    queritur,nonlegilimapolestate,
    sed
    populi
    furore
    factam,
    cuminsauafurentiumincsesicadavercrudelilate.
    potestate
    laudemmeretur.
    Quidergo,
    ait
    aliquis,
    san-
    ctusLaurentius malum
    fecerat,
    ut a
    potestate
    occi-
    deretur?
    Quomodo
    in illo
    implelumest,
    Bonum
    fac,
    el habebislaudem ex
    illa, quando propter
    bonum
    *
    lantos cruciatus meruit ex illa? Si non
    haberet lau-
    dem ex
    illa,
    liodienon
    honoraretur,
    non a nobis
    prcedicaretur,
    non tanto
    procconio
    Iaudaretur. Habet
    ergo
    laudem ex
    illa,
    eliamnolenle illa. Non eniin
    ait
    Apostolus,
    Bonum
    fac,
    et laudabit te
    potestas
    ipsa.
    Bonumenimfecerunt
    Apostoli
    omnes et
    marly-
    res;
    et non eos
    laudaverunt,
    sed
    interfecerunt
    po-
    lius
    potestates. Ergo
    si
    diceret,
    Bonum
    fac,
    el lau-
    dabit le
    potestas, deeiperet
    te.
    Modoautem
    lemperavit
    verba
    , circumspeKit,
    appendit,
    moderalus
    est,
    eh'-
    cumcidil. Disciie
    quod
    audistis : Bonum
    fac,
    el habe-
    bistaudemex
    illa;
    etiam
    ipsalaudante,
    si bona est.
    Si autem
    iniquaest,
    mortaus
    pro fide, pro justilia ,
    pro veritale,
    habebis laudem ex
    illa;
    etiam soe-
    viente illa. Ex illaenim
    habebis,
    non
    ipsa
    laudante,
    sed
    ijisa
    libi laudisoccasionem
    prsebente. Ergo
    bonum
    fac,
    et
    habebis,
    et securus eris.
    CAPUT XIV.

    15. Malos
    inlerficere
    non
    cuilibet
    licel. Sed malus ille tanta
    fecit,
    lanlos
    oppressit,
    tantos ad mendiciiatem
    egeslatemque perduxit. Ha-
    bet
    judices suos,
    haiiel
    potestates suas. Ordinata
    est
    respublica. Qum
    enim
    sunt,
    a Deo
    ordinatwsunt
    (Rom.
    xni,
    1-4).
    Tu
    quaresoevis? Quam
    potestatem
    accepi-
    sti,
    nisi
    quia
    non sunt isla
    publica
    supplicia, sed
    aperta
    lalrocinia?
    Quid
    enim?
    Considerate in
    ipsis
    ordinibus
    potestalum,
    destinatum
    supplicio
    el
    damna-
    tum,
    cui
    gladius imminet,
    non licere
    feriri,
    nisi ab
    illo
    qui
    ad hocmilitat. Militat
    quoeslionarius
    : ab illo
    pereutitur
    damnalus. Si
    damnatum, jam
    supplicio
    destinatum, percutiat
    exceptor,
    nonne et
    damnatum
    occidit,
    et
    lanquam
    homicida
    damnatur?
    Ceiiequem
    occidit, jam
    damnaius
    eral, jamsupplicio destina-
    tus: sed inordinaie
    ferire,
    homicidium
    est. Si
    ho-
    micidium
    est,
    inordinate ferire
    damnatum;
    quid
    est, rogo vos,
    velle ferire
    inaudilum,
    velle
    fe-
    rire non
    judicatum,
    velle
    ferire nulla
    accepta
    potestate
    hoininem malum? Non cnim
    malos de-
    fendimus,
    aut dicimus malos non esse malos. Red-
    dent inde rationem
    qui judicant. Quare
    de
    morte
    aliena lu vis reddere
    difficultalem
    rationis, qui
    non
    poiias
    sarcinam
    potesiaiis
    ?
    Liberavit te
    Deus,
    ut nonsis
    judex
    :
    quid
    tibi
    usurpas
    alienum?
    Dele
    redde ralionem.
    CAPUT XV.

    14. SententiaDomini in
    homines
    immisericordes.0
    Domine,
    quonwdo
    pupugisti
    corda
    soevieiitium, quando dixisti, Qui
    sine
    peccaloest,
    prior
    in illam
    lapidem
    mitlal. Verbo
    gravi
    et
    acuto
    compunclis
    cordibus conscientias
    suas
    agnoverunt,
    et
    juslitice prcesenli erubuerunt;
    et unus
    post
    unum
    abscedentes,
    solam mulieremmiseram
    reliqueriint.
    Sed non fuit sola rea :
    quia
    cumilla
    erat
    judex ,
    nondum
    j'udicans,
    sed misericordiam
    prserogans.
    Di-
    missresimt
    enim, discedentibus
    scevientibns,
    misera
    et misericordia. Et ait illi Dominus:
    Nemo tc con*
    1
    Ajmd
    bd. cl
    fl., quandofackndobonum.
    1331
    S. AUGUSTINIEPJ SCOPI
    J 3S2
    demnavit?
    Respondit: Nemo,
    Domine. Nec
    ego,
    in-
    quil,
    ledamnabo:
    vade,
    et
    deincepsjam
    noli
    peccare
    (J oan. viu, 5-11).
    CAPUT XVI.

    15. Mititesnon
    militia,
    sed tnali-
    tia bonosessenon sinit.
    Telopeariis quidprmceptum,
    quid
    universis. Sed lanta milii fecit milesiste. Vel-
    lem
    nosse,
    si
    mililares,
    utrum similianonfaceres.
    Nec volumus talia fieri a
    mililibus, quibuspauperes
    oppiimunlur
    : volumus et
    ipsos
    audire
    Evangelium.
    Non cnimbenefacere
    prohibet mililia,
    sedmalitia'.
    Venientes
    autemmilites
    adbaptismum J oannis,
    dixe-
    j'unl: El
    quid
    nos
    faciemus?
    Ait illis J oannes : Ne-
    minem concusserilis
    ,
    ttuili calumniam
    feceritis; suffi-
    ciat vobis
    slipendium
    veslrum. Et
    vere, iralres,
    si
    tales essent
    milites,
    felix esset
    ipsa respublica.
    CAPUT XVII.

    Sednon solummiles lalis


    esset,
    sedet lelonearius talis
    esset, qualis
    ibi describitur.
    Namdixerunt ei
    publicani,
    id
    est,
    telonearii: Et nos
    quidfaciemus
    ?
    Responsum
    est : Nilril
    ampiiusexiga-
    lis, quam
    constitulumestvobis.
    Correptus
    est
    miles,
    correptus
    est telonearius :
    corrigatur
    et
    provincia-
    lis
    (a).
    Habes universalem direclam correclionem.
    Quidfaciemus
    omnes?
    Qui
    habel duas
    tunicas,
    cotn-
    municetcutnnon
    lutbenle;
    el
    qui
    habel
    escas,
    simililer
    facial (Luc. m, 11-14).
    Volumus ut audiant milites
    quod prcecepit
    Christus : audiamus el nos. Non enim
    Christus illis
    est,
    et nobisnon est. Omnes
    audiamus,
    et concorditer in
    pace
    vivamus.
    CAPUT XVHI.

    16.
    Negotialorfraudi
    et
    pcrjurio
    obnoxius. ln malos non swviunt nisi tnali.
    Oppressit
    me,
    cumessera
    negolialor.
    Tu
    ipsumnegotium
    bene
    egisti?
    In
    ipsonegotio
    fraudemnon fecisti? In
    ipso
    negoiio
    falsumnon
    jurasti?
    Non
    dixisti,
    Per illum
    qui
    me
    trajecit, per ipsum mare, quia
    tanti
    emi,
    quod
    non tanti emisti ? Fratres
    ,
    dicovobis
    expresse,
    el
    quantiwn
    Dominus
    donat,
    libere : Nonsoeviuiilin
    malos,
    nisi mali. Aliaest
    potestatis
    necessitas. Nam
    judex plerumque cogilur eximeregladium,
    el ferire
    nolens.
    Quanfum
    enim ad
    ipsum perlinet,
    volebat
    servare
    sententiam incruentam : sed
    perire
    noluit
    forte
    publicamdisciplinam.
    Periiniiit ad
    ejus profes-
    sionem,
    ad
    ejus polestaiem,
    ad
    ejus
    necessitatem.
    Ad te
    quid periinet,
    nisi
    rogare Deum,
    Libera nos
    a tnalo
    (Mallh.
    vi, 13)?
    0
    qui dixisti,
    Liberanos
    u tnalo: liberet
    le Deus a le
    ipso.
    CAPUT XIX.17.
    Episcopuspius
    remhabereco-
    gitur,
    cumsmcularibus
    poleslalibus.
    Ad
    summam,
    fra-
    tres, quid
    vitemus? Omnes christiani suraus : nos
    etiam
    majoris periculi
    sarcinam suslinemus. SOG-
    pe
    de nobis
    dicitur,
    Ivit ad illara
    potestatem
    :
    ct
    quid quscrit episcopus
    cumilla
    poleslale
    ?Et tamen
    onines nostis
    quia
    vestrsenecessitates nos
    cogunt
    ve-
    nire
    quo
    nolumus:
    observare,
    ante ostium
    stare,
    in-
    tranlibus
    dignis
    et
    indignisexspectare, nunliari,
    vix
    aliquando
    admitli: ferre
    Iiumilitates, rogare,
    ali-
    1
    Lov.,prohibet
    a
    mililia,
    sedamalitia.LocumadTheo-
    derieenseniMS.
    casligavinius.
    (o)
    Provincialisdicitur
    quisque
    de
    plebe
    militi
    proebens
    anuonam,
    ut videreestEnarr.inPsal.
    90,
    serm.
    1,
    n.
    10,
    ct Enarr.inPsai,
    103,
    serm,
    3,
    n. 9.
    qtiando impetrare, aliquando
    tristes
    abscedere.
    Quia
    vellel hcec
    pati
    nisi
    cogeremur
    ?
    Dimittamur,
    non
    illa
    patiamur,
    nemo nos
    cogat:
    ecce concedatur
    nobis,
    datenobis ferias
    hujus
    rei.
    Rogamus vos,
    obsecramus
    vos,
    nemonos
    cogat:
    nolumushabere rationemcum
    poteslatibus;
    novitille
    quiacogimur.
    Et
    ipsaspoteslales
    sichabemus
    ,
    quomodo
    Christianos habere
    debemus,
    si Christianosineadem
    polestale invenimus;
    el
    Paga-
    nos, quomodo Paganos
    habere
    debemus;
    omnibus
    bona volentes. Sed
    moneam, inquit, poteslales,
    ut
    bona faciant. Vobis
    prccsentibus
    moniluri sumus?
    Scitis,
    si monuimus? Nescitis
    ,
    sive
    fecerimus,
    sive
    non feceriraus. Hoc
    novi, quia nescilis,
    el temere
    judicaiis. Tanien, fratresmei,
    obsecro
    vos,
    de
    pote-
    stalibus
    polest
    mihi dici: Moneret
    iilum,
    et bona face-
    ret. Et
    respondeo ego
    :
    Monui,
    sed non me audivit.
    Et ibi
    monui,
    ubi lunon audisli.
    Populum quis
    mo-
    net in
    parte
    ? Vel
    potuimus
    unum hominemin
    parle
    admonere,
    et dicere : Sic
    age,
    vel sic
    age,
    ubi alius
    nullus esset.
    Quis
    ducat
    populum
    in
    partem,
    et nullo
    scientemoneat
    populura?
    18.
    Malusmortuus,
    bisdolendus. Ista necessitas
    (a)
    nos
    coegil
    talia vobis
    loqui,
    ne malamrationemred-
    damus Deode vobis
    ;
    ne dicatur
    nobis,
    Tu
    moneres,
    tu
    dares, ego exigerem(Luc. xix, 23).
    CAPUT XX.

    Avertile
    ergo vos, ergo
    omnino
    averlite vosab islis cruenlis factis. Nonad vos
    perti-
    ncat,
    cumtalia videlis el
    auditis,
    nisi misereri. Sed
    nialusniortuus est. Bisdolendus
    est;quia
    et
    morluus,
    el malus. Bisdolendus
    ; quia
    bis
    morluus,
    et
    lempo-
    raliter,
    et in celernum.Nam si bonus mortuus
    esset,
    affectu humano
    doleremus; quia
    deseruit
    nos, quia
    volebamus eum nobiscum vivere. Mali
    plus
    dolendi
    sunt; quiaposl
    hanc vitama
    pcenis
    oeternis
    excipiun-
    tur. Dolere
    ergo
    ad vos
    pertineat,
    fratres
    niei;
    dolere
    ad vos
    perlineat,
    non soevire.
    CAPUT XXI.19. Civileslumullus
    prohiberequis~
    quepro
    viribusdebel.Sed
    parumest,
    ul
    dixi,
    parum
    cst ut non
    faciatis, parum
    esl ut
    doleatis,
    nisi eliamea
    quoeadpopulipertinent potestatempro
    viribusveslris
    prohibeatis.
    Non
    dico, fratres, quiapolest aliquis
    ve-
    strumexire et
    populumprohibere
    : hocnec nos
    pos-
    sumus : sed
    unusquisque
    in domosua filium
    suum,
    servum
    suum,
    amicumsuum
    ,
    vicinum
    suum,
    clien-
    lem
    suum,
    minorem suum.
    Agite
    cum
    illis,
    ut isla
    nonfaciant.
    Quibuspoteslis, suadele;
    etin
    quospo-
    testatem
    habeiis, seveiitatem adhibete. Uiium
    scio,
    quod
    omnes mecum
    sciunt,
    inhac
    civitatemultas in-
    veniri doraos
    ,
    in
    quibus
    non sit vel unus
    paganus;
    nullamdomum
    inveniri,
    ubi nonsint Chrisliani. Et si
    discutiatur
    diligenler,
    nulla domus
    invenitur,
    ubi non
    plures
    Christiani sint
    quampagani.
    Verum
    Cst,
    con-
    senlitis. Videtis
    ergo quia
    mala non
    fierent,
    si Chri-
    stiani nollent. Non est
    quid respondeatur.
    Occulta
    mala
    possentfieri, publica
    non
    possent, prohibenlibus
    Chiislianis; quiaunusquisque
    teneret servum
    suum,
    unusquisque
    teneret filiumsuum:
    adolescentem.do-
    (a)
    csedis
    nempe
    in malum
    quempiam
    civili seditione
    perpetratse.
    1393
    SERMOCCCIH.
    139i
    marel severitas
    patris,
    severilas
    pafrui,
    severilasma-
    gislri,
    severitas boni
    vicini,
    severitas correctionis
    majorisipsius.
    Hsecsi sic
    agerenlur,
    nonniultumnos
    malaconlrislarenl.
    CAPUTXXII.

    20. Ira Dei ex
    populi peccatis.
    Fratres
    mei,
    iramDei timeo. Deus nonlimel turbas.
    Quam
    cilo
    dicilur, Quod populus fecit,
    fecerit:
    quis
    est
    qui
    vindicet
    populum?Itane, quis
    est? nec Deus?
    Timuit enimDeusuniversum
    mundtim, quando
    fecit
    diluvium?Timuittot civitatesSodomceet
    Gomorrhce,
    quando
    ccelestidelevit
    igne
    ?Nolo
    j'am
    dicerede
    prce-
    sentibus
    malis, quanta
    et ubi facla
    sunt,
    et
    quoc
    se-
    cula
    sunt;
    nolo
    commemorare,
    nevidear insullare.
    Numquid
    inira sua
    sejunxit
    Deus eos
    qui faciebant,
    abeis
    qui
    non faciebant? Sed
    junxit
    eos
    qui
    facie-
    bant,
    cumeis
    qui
    non
    prohibebant.
    CAPUT XXIII.21.
    Populus
    ne sibi sumat
    quod
    ad
    potestalespertinet,
    tteveinordinateswvial in tnalos.
    Explicemusergo aliquando sermonera,
    fratres mei.
    Hortamur
    vos,
    obsecramus vos
    per
    Dominumet
    ej'us
    mansueludinera,
    ut mansuete
    vivatis, pacilice
    viva-
    tis; poteslates
    facere
    quod
    adillas
    peiiinet,
    undeDeo
    et
    majoribus
    suis reddiluroesunt
    rationem, pacifice
    permitlalis
    :
    quoliescumquepetendumest,
    honoiifice
    et
    pacificepelalis.
    Cumhis
    qui
    mala
    faciunt,
    et infe-
    liciter
    atque
    inordinale
    steviunt,
    non vosmisceatis
    ;
    non talibus faclis vel
    speciandis
    interesse
    cupiaiis.
    Sed
    quanlumpotestis, quisque
    in domosuaet invi-
    cinia
    sua,
    cumeo cum
    quo
    habet
    alicujus
    necessitu-
    dinis et charitatis vinculum, moneatis, suadealis,
    docealis, corripialis;
    comminationibusetiam
    quibus-
    libet atantismaliscoerceatis
    : ut
    aliquando
    Deusmi-
    serealur,
    et finemdet humanis
    malis,
    et non sccun-
    dum
    peccata
    nostra faciat
    nobis, neque
    secundura
    iniquitates
    noslras relribuat
    nobis,
    sed
    quantura
    di-
    slal ortusab
    occidente,"longe
    faciat a nobis
    peccata
    nostra
    (Psal.
    cn,
    10et
    12);
    et
    propter
    honoremnomi-
    nissui liberet
    nos,
    et
    propitius
    sit
    peccatisnostris,
    ne
    fortedicantgentes,Ubi
    estDeuseorura
    (Psal. LXXMII,
    9eM0)?
    SERMO
    CCCIH*(a).
    inNatali
    martyrisLaurentii.
    n-
    1. Laurentiusarchidiaconus
    opes
    Ecclesim
    proferre
    jussus.
    Beali Laurenlii illustre
    maiiyrium est,
    sed
    Romce,
    nonhic : tantam enimvideovestram
    pauci-
    lalem.
    Quam
    non
    potest
    abscondi
    Roma,
    tamnon
    po-
    test abscondi Laurentii corona. Sed
    quare
    adhuc
    istamcivitatem
    lateret,
    scirenon
    possum. Ergopauci
    audile
    pauca
    :
    quia
    et nos inhac lassitudine
    corporis
    et scstibusnon
    possumus
    mulla. Diaconus
    erat,
    secu-
    lus
    Aposlolos: temporepost Apostolos
    fuit. Cum
    ergo
    perseculio, quam
    modoex
    Evangelio
    audislis
    prredi-
    ctamfuisse
    Christianis, Romce,
    sicut incceleris
    locis,
    vehementerarderet,
    et
    lanquam
    abarebidiacono
    po-
    *
    Sermonem303in
    manuscriptis
    non
    reperimus.
    Notan-
    dumest
    poslremampartemhujussermonis,
    a verbisn.
    %
    otferreDeo,
    exfinetractatusS.
    Cypriani
    de Exhortalione
    mariyrii,
    ad
    Fortunatum,
    adverbum
    descriptam
    esse.
    (a) Alias,
    deDiversis123.
    slulatceessent res
    Ecclesice;
    ille
    respondissefeiiur,
    Mitlanturmecum
    vehicula,
    in
    quibusapporlemopes
    Ec-
    clesiw.
    Aperuil
    faucesavaritia: sed sciebal
    quid
    fa-
    ceret
    sapientia.
    Continuo
    jnssuni
    est:
    quol
    vehicufa
    poposcit,
    lol ierunt.
    Poposcit
    aulemmulla: et
    quanto
    plura
    erant
    vehicula,
    lanto eral
    major spes prccdce
    corde
    conceplce.Implevit
    vehicula
    paupeiibus,
    et re-
    versus est cumeis : et dictumest
    ei, Quid
    est hoc?
    Respondit,
    Hmsunl divitimEcclesiw.Illusus
    persecutor
    flammas
    poposcit;
    sednonerat ille
    frigidus,
    ut flam-
    mastimeret: ardebat
    pene
    '
    furore,
    sed
    plus
    anima
    charitate.
    Quid pluribus?
    Cralicula adrnola
    est,
    efc
    tostus est. Et ctiraexunolalcre
    arsisset,
    dicitur tanla
    tranquillitale
    illatormenta
    lolcrassc,
    ut
    implcrelur
    ia
    eo
    quod
    modo in
    Evangelio audivimus,
    In
    palknlia
    veslra
    possidebitis
    animasveslras
    (Luc. xxi, 19j.
    Deni-
    que
    flamma
    ustus,
    sed
    patientia tranquillus
    :
    J amr
    inquit,
    coclum
    est;
    quodsuperest,
    vcrsale
    nte,
    et tnan-
    ducale. Tale duxit
    martyrium
    : ista
    gloria
    eoronatus
    est. Beneficia
    ejus
    Romcelamcfara
    sunt,
    ut numerari
    omninonon
    possint.
    lsle est de
    quo
    dixit Cliristus :
    Qui
    perdiderit
    aniinamsuam
    propter me,
    salvabiteami
    (Id. ix, 24).
    Salvavil cam
    per fidem,
    salvavit
    per
    contemplummundi,
    salvavit
    per marlyrium. Quanta:
    est
    gloria ejus apud
    Deum
    ,
    dumlanta est laus
    ejus;
    apttd
    homines?
    2.
    Martyrum
    mercesChristum
    sequenlibusparala.
    Sequamur vesligiaejus fide, sequamur
    et
    coniemptu
    iniindi. Non solum
    marlyribus procmiapromilliinlur
    ccelestia
    ,
    scdeiiam
    integra
    fideet
    perfecla
    cliaritale:
    Christum
    sequemibus.
    Naminter
    martyres
    honora-
    lus
    esl, ipsaveritate pollicente,
    acdicenle : Nemoest
    quirelinqual domum,
    aut
    agrunt,
    aut
    parentes,
    aul
    fra-
    tres,
    aut
    uxorem,
    aul
    filios,
    el non
    recipiatseplies
    tan
    tuminislo
    lempore,
    inswcutoaulem
    futuro
    vitammter-
    nam
    habebil(
    Matth.
    xix,
    29).
    Quid
    est
    gloriosius
    lio-
    mini, quam
    sua
    vendere,
    el Chrisiumemere
    (a),
    of-
    ferre Deo
    accepiissiinnraniunus,
    incorruptam
    virlu-
    tem
    meiilis,
    incolumemlaudem
    devolionis
    ; Chr.islum
    comilari,
    cum venire
    cceperit
    vindiclaindeinimieis
    recepturus;
    lateri
    ejus assisfere,
    cumsederil
    judica-
    turus;
    coliocredemClnisii
    fieri, Angelis
    adccquari^
    cum
    Patriarchis,
    cum
    Apostolis,
    cum
    Prophetis,
    cm-
    leslis
    regni possessione
    lcelari?Has
    cogitationesquceo
    persecutio potest vincere, qucepossunt
    lormentasu-.
    perare? Dura,
    fortis
    a,
    el slabilis
    religiosis
    medilalio-
    nibusfundata
    mens,
    et adversus omncs
    zabu]i terro>-
    res et minas rnundi animtis imrnobilis
    pcrslat,.quem
    'Foiie, prnnw.
    2
    Apud
    Cypriannm,
    Durat
    fortis.Deiti,.claudunturocult
    in
    perseculionibusterrm;
    editioOxoniensis
    simpliciter::
    claudunturin
    perseculionibus
    terrm. fti.
    (a) Utmodoobservavimus, postremaparssermonis.exfine>
    tractaluss.
    Cvpriani
    deExhortatione
    marlyrii,
    ad
    Forttmatum,.
    adverbum
    descripta
    est. cumautem
    Augustinoinusilalum
    sit
    aliquid
    exaliis
    scriptoribus,
    iisnon
    nominatis,
    mutuari.;
    hinc
    magna
    oboritur
    susjiicioneque
    huneilliusesse
    sen-
    monem,
    sed
    alicujusopus; qui lamen,
    sicut
    jiostremam.
    partem
    ex
    cypriauo,
    itaex
    aliquaAuguslinilucubralione
    primam
    mutuatussit.
    Quce
    scribendi ratio
    Bedce, AiSuino,
    uabano,
    Ivonisolemnis1'uit.
    M,
    4395
    S. AUGUSTINIEPISCOPl
    1596
    futurorumfidescerla et solidacorroborat. Claudun-
    tur oculi
    in
    perseculionibus
    ;
    sed
    palel
    ccelum.Mina-
    lur Antichiistus
    ;
    sedluctnr Cliristus. Morsinferlur
    ;
    sed immortalitas
    sequitur.
    Occisomundus
    eripitur;
    sedreslilulo
    paradisus
    exhibeiur. Vila
    temporalis
    ex-
    slinguitur;
    sedcnterna
    reparalur. Quantaestdignitas
    et
    quanta
    secnritas exire hinc
    Iretum,
    exire inter
    prcssuras
    et
    angustias gloriosum;
    claudere in mo-
    meiito
    oculos, quibtis
    hoiniuesvidcbantur et
    mundus;
    aperire
    eos
    stalim,
    ut Deus
    videatur,
    eiiam feliciler
    migrando
    !
    Quanla
    velocitas! Terris
    repente
    relrahe-
    ris,
    ul
    regnis
    ccelestibus
    reponaris
    l. Ilcec
    oportet
    mente el
    cogilatione complecti,
    hcecdie ae nocte
    medilari. Si laiem
    perseculio
    invenerit Dei
    mililem,
    vinci non
    poterit
    viiius ad
    prceliumprompta.
    Yel si
    acccrsitioante
    pervencril; Ddei, quce
    erat ad
    marty-
    rium
    prceparata,
    sinedamno
    temporis2,
    mercesDeo
    judice
    redditur. In
    persecutionemililia,
    in
    pace
    con-
    stantiacoronalur.
    SERMOCCCIV
    *
    (a)
    InsolemnilateLaurentii
    martyris,
    m
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Diaconi
    officinm,
    mini-
    iilrare
    sanguinem
    Chrisli. CmnmDominicw
    myslerium,
    ul
    cujussanguinemsumimus,proipso
    airimam
    pona-
    mus. Beali Laurenlii
    tiiumphalem
    diem
    , quo
    calca-
    vit mundnm
    fremenlem, sprevit blandientem,
    et in
    ulroque
    vicit diabolum
    persequentem,
    hodiernum
    nobis EcclesiaRomanacommendat.
    Quamgloriosa
    enim,
    ct
    quanla
    virtulummultitudine
    , quasi
    florum
    varielate,
    distincla Laurentii
    marlyris
    sit
    corona,
    universa testisesl Roma. In
    ipsa
    enim
    Ecclesia,
    sic-
    ut solefis
    audire,
    diaconi
    gerebat
    officium. Ibi sa-
    crumChristi
    sanguinem
    miuislravit: ibi
    pro
    Cluisti
    nominesuum
    sanguinem
    fudit. Ad raensain
    potentis
    prudenler
    accesserat. Adillara
    mensam,
    de
    qua
    no-
    bismodo Salomonis
    proverbialoquebaniur,
    ubi scri-
    ptum
    est: Si sedcriscwnarcadtnensam
    polenlis,
    co-
    gnoscensintclligequmapponunturlibi;
    et sicexlende
    tnanum
    luam,
    sciens
    quoniam
    similiate
    oporletprw-
    parare (Prov. xxm, 1,2). Hujus
    coenre
    mysterium
    beatus
    apostolus
    J oannesevidenter
    exposuit,
    dicens:
    Sicul Chrislus
    pro
    nobisanimamsuant
    posuit,
    sicel nos
    debemusanimasprofralribusponere(lJ oaii.
    m, 16).
    In-
    tellexithoc, fralres, sanctusLaureniius;intelIexit,
    ac
    fecit : et
    prorsus qualiasumpsit
    inilla
    mensa,
    talia
    prseparavit.
    AmavitChrisluminvita
    sua,
    imilatusest
    euminmorlesua.
    CAPUTII.2. Chrislum
    sequi
    omnes debemus.
    El nos
    ergo, fratres,
    si veraciter
    amamus,
    imitemur.
    Non enim melioremreddere
    poterimus
    dilectionis
    *
    ApudCypriamim,
    el
    aperire
    eos
    statim,
    ul Deusvi-
    deatur el cnristus.Tam
    fetkiler migrandi quanla
    velo-
    cilas? Terrk
    repente
    traherisut in
    regni
    cwleslibus re-
    ponaris.
    '
    Apud
    eumdem,vel accersitioanle
    prmvenerit,
    sine
    prwmio
    nonerit
    fidesqum
    erat ad
    marlijriumprmparata.
    sinedamno
    lemporis.
    *
    Kecognitus
    incl.d.r. t. etinUlirn.Par.Lov.
    (o) Alias,
    deDiversis57.
    (6)
    CilalFlorusad
    Philipp.
    n.
    fructum, quam
    imilationis
    exemplnm;
    Christusenim
    pro
    nobis
    passusesl, reiinquens
    nobis
    exemplum,ut
    se-
    quanturvestigiaejus(I
    Pelr.
    n,
    21
    ).
    Inhacsentenlia
    vidissevidetur
    apostolus Petrus, quodpro
    his lan-
    tum
    passusest Chrislus, qui sequunlur vestigiaejus,
    neqtie prosit quidquam
    Christi
    passio,
    nisi illis
    qui
    sequunlur vestigia ejus.
    Secuti sunt eum
    marlyres
    saneti,
    usque
    ad effusionem
    cruoris,
    usque
    adsimi-
    litudinern
    passionis
    : secuti sttnt
    maiiyres ,
    sed non
    soli. Non enim
    postquam
    illi
    transierunt, ponsinci-
    sus
    est;
    aul
    postquamipsi
    biberunt,
    fons
    ipse
    sicca-
    lusest.
    Qure
    esl enim
    spes
    lidelium
    bonorum, qui
    vel sub fcedere
    conjugalijtigum
    matrimonii casteet
    concorditer
    ducunt,
    vel sub continenliaviduali do-
    mant carnis
    iilecebras,
    vel etiam sanctiiatis
    apicem
    celsius
    erigentes
    et innova
    virginitate
    flofenlesse-
    quunlur agnumquocumque
    ieril ?
    Quoeistis, inquam,
    quce
    nobisomnibus
    spes esi,
    si non
    sequuntur
    Chri-
    slum,
    nisi
    qui pro ipso saiiguinem
    fundunt ?Perdi-
    tura
    estergo
    filios
    stios, quos
    lanto
    fecundius,quanto
    securius
    tempore pacis
    enixa est maler Ecclesia?
    Quosne perdat,
    orandaesl
    persecutio,
    oranda ten-
    tatio?
    Absit,
    fratres.
    Qnomodo
    enim
    potest
    orare
    persecutionem, quiquolidic clamat,
    Nenos
    inferas
    in
    tettlalionem
    (
    Mallh.
    vi, 15)
    ?
    CAPUT
    5ILHabet, habet, fralres,
    habel hortus
    ille
    dominicus,
    non solumrosas
    marlyrum,
    sed et
    lilia
    virginum,
    et
    eonjngatorumhederas, violasque
    viduarum.
    Prorsus, dilectissimi,
    nullum
    genus
    ho-
    minumdesua voealione
    desperel: pro
    omnibus
    pas-
    sus est Chrislus. Veraciter deillo
    scripUimest, Qui
    vull omneshominessalvos
    fieri,
    etin
    agnitionem
    veri-
    latis
    venire(
    I Tim.
    n,
    4).
    5. In
    quibus
    licelChristum
    sequi,prmtermaiigrium.
    Hutnilitas
    ipsius
    seclanda. Vindicta
    exemplo
    Chrisli,
    non
    expelenda.
    Prmsentiaconlemnenda.
    Intelligamus
    ergo prceter
    elTusionem
    cruoris, prceler periculum
    passionis, quomodo
    Christumdebeat
    sequi
    Clnistia-
    ntis.
    Apostolus dicil, loquens
    de DominoChrisio:
    Qui
    cumin
    forma
    Dei
    cssel,
    non
    rapinam
    arbitratus
    est esse
    mqnalis
    Deo.
    Quanta majesfas
    ! Sed semet-
    ipsumexinanivil,formam
    servi
    accipiens,
    insimililudi-
    nem hominum
    factus,
    el habilu inventusut homo.
    Quanla
    liumililas! Humiliavil se Christus :
    habes,
    chrisiiane, quod
    teneas. Chrislus
    factiis
    esl obediens:
    quidsuperbis
    ?
    Quousque
    factus esl obediens Chri-
    stus?
    Usque
    ad incarnalionemYerbi, usque
    ad
    par-
    licipalionem
    mortalilatis humancc
    , usque
    ad trinam
    diaboli
    lenlalionem, usque
    ad irrisionem
    populi
    J u-
    drcorum, usque
    ad
    sputa
    et vincula
    , nsque
    ad
    alapas
    ct
    flagella;
    si
    parum
    est, usque
    ad morlem
    ;
    et si
    adhuc
    aliquid
    etiam de
    genere
    morlis
    addendum,
    mortemaulemcrucis
    (Philipp.
    n,
    6-8
    ).
    Habemuslale
    hnmilitalis
    exemplum,superbice
    medicamenlum.
    CAPCT IV.

    Quid ergo
    intumescis,
    o homo?
    0
    pellis morlicina, quid
    tenderis? 0 sanies
    fetida,
    iijuid
    inflaris?
    Anlielas, doles, ccsluas, quia
    nescio
    quis
    tibi fecit
    injuriam.
    Unde lu
    flagilas
    ullionem,
    sitisarenti faucevindictam
    ;
    nec
    prius
    ab iutentione
    4397 SERMOCCCV.
    1598
    desislis,
    donec de illo
    qui
    le
    Iseserit,
    vindiceris?Si
    Clirislianuses
    , exspectaregem
    tuum:
    prius
    se vin-
    dicel Clirislus. Nondumenimvindicatus
    est, qui pro
    tefanta
    perpessus
    est. Et
    ufique
    illa
    majestas posset
    vel nihil
    perpeti,
    vel coniinuovindicari. Sedcumes-
    set iniilotanta
    polentia,
    ideofuitetiam lanta
    patien-
    tia:
    quiapro
    nobisest
    passus,relinquensnobisexemplum,
    ni
    sequamurvesiigiaejus.
    Videtis
    certe, dilectissimi,
    quia prrcler
    elTusionem
    cruoris, prceter
    vinculaet
    carceres, praier flagella
    et
    ungulas,
    sunt multa in
    quibus sequi possumus
    Chrisfum. Deindehachumili-
    tate
    decursa,
    ct niorte
    prostrata,
    ascenditClnislus
    inccelum:
    sequamur
    cum. Audiamus
    Aposlolum
    di-
    cenlem,
    Si consnrrexistiscum
    Chrislo, quw
    sursum
    sunl,
    snpile
    ,
    ubi Chrislus est hi dexteraDci sedens
    ;
    qucc
    sursumsnnl
    quwrile,
    non
    quw super
    terram
    (Co-
    loss.
    III,
    1
    ei2). Quidquid
    delectabilede
    temjioralibus
    rcbus mmidus
    ingesseiit, respuattir
    :
    quidquid
    infre:
    inueril
    aspermn alque terribile,
    contemnalur. Et
    qui
    sic
    agit,
    non dubitet Christi se cohcerere vcsli-
    giis,
    ul merito dicere audeat ctim
    apostolo Paulo,
    .Conversationoslraincwlisest
    (Philipp. m,
    20).
    CAPUT V.

    4. Vera et invicta vhiits cliaritas.


    Sedtunc
    polesl
    inistisesse vhius
    invicta,
    si flonsit
    charifas licta. Illc
    ergo
    dat nobis veram
    virtutem,
    qui
    diffimditinnoslris cordibuscharilatem
    (Rom.
    v,
    5). Quando
    aulembeatns Laurentius
    apposilos
    ex-
    trinsecus
    ignes
    non
    timeret,
    nisi intus flammacha-
    rilatis arderet ?
    ldeo,
    fralres
    mei, glotiostis Martyr
    atroccs inccndioruraflammas non
    pertimescebat
    in
    corpore, quia
    ardenlissimo ccelestium
    gaudiorum
    desiderio
    flagrabat
    in menle. In
    comparatione
    fer-
    voris,quo pectus ejus ardebat,
    exterior
    persecutorum
    flamma
    frigebat. Quando
    enimferret lantorumacu-
    leos
    dolorum,
    nisi ceternorum
    diligeret gaudiaprrc-
    miorum? Postremo
    quando
    eontemnerel istamvi-
    tam,
    nisi amando melioremvitam?El
    quis
    nocere
    vobis
    polest,
    ait
    apostolus
    Petrus
    ; quis, inquit,
    twcerevobis
    polest,
    si boni amalores
    fuerilis(I
    Pelr.
    ni, 13)
    ? Faciat inte licet
    persecutor
    maluni : tune
    defieiasaniandobonum. Si enimvere
    quod
    bonum
    esl,
    toto corde
    dilexeris,
    omne malum
    palieiiter
    et
    requanimilcr
    susiinebis.
    Quid
    enimbeato Laurentio
    illa, quoe
    a
    persecutoribus
    illata
    sunt,
    lormentano-
    ctierunt;
    nisi
    quod
    eum clariorcm
    ipsis suppliciis
    reddidcrunt,
    et hunc nobis feslivissimumdiemde
    pretiosaejus
    morte fecerunt ?
    SERMOCCCV
    *
    (a).
    Insolemnitate
    martyrisLaurentii,
    iv. HabitusadMensam
    S.
    Cypriani.
    1. Granummorte
    mullipikalttm. Agnoscit
    fidesvcs-
    tragranum, quod
    interram
    cecidit,
    et morfuummul-
    tiplicalum
    est.
    Agnoscit,inquam,
    hoc
    grantim
    fides
    vestra, quia ipsum
    babitat in mente veslra. Hoc
    enim
    quod
    de se
    ipso
    dixerit
    Chrislus,
    nullus ambi-
    gil
    Chrislianus. Sed
    plane
    illomortuo
    grano
    et mul-
    *
    Sermonemhunc
    redintegravimus juvantibus
    cl.d. r. t.
    val. etSirm.
    (a) Alias,
    interSixmondianos 26.
    liplicalo,
    muita
    grana
    sunt
    sparsa
    in terram: es
    quibus
    est el bealus
    Laurentius,
    cujus
    seminalio-
    nemhodiecelcbramus. Deillis autem
    granis sparsis
    lolo orbe terrarum
    ,
    quanla pullulaverit
    seges
    vide-
    mus, gaudemus,
    sunius: si tamenel nos
    per illiusgra-
    tiamadhorreum
    perlinemus.
    Nequeenim
    ad horreuin
    perlinel quidquid
    in
    segete
    est. Eadem
    qnippepluvia
    utilis el nutritoria
    ,
    et trilicum
    pascit
    et
    paleam.
    Absit
    ut simul
    utrumque
    in horreo recondatur
    ;
    quamvis
    simtil
    utrumque
    in
    agro
    nulriattir
    ,
    et simul utrum-
    que
    inarea trituretur. Nuiic.
    lempuseligendi
    est. An-
    tequam
    veniai
    ventilalio,
    fiatmorum
    separatio
    : sic-
    ut in
    area, granuni
    adhuc mundatione
    discemitur,
    nbndumventilabroultimo
    separatur.
    2. Animahic non amanda. Chrislus
    propinquanle
    morte
    lurbatur, qtiia
    nosinse
    Iransfigurat.
    Audite
    me,
    granasancta,
    quce
    hic esse non
    dubito;
    narasi du-
    biio,
    nec
    ipsc granum
    ero :
    audite, inquam,
    me
    l;
    imo audite
    primumgranumper
    me. Non ametis in
    Iioc sa:culo animas vesfros: nolite
    amare,
    si ama-
    lis;
    ut nonamandoservelis :
    quia
    non amando
    plus
    aniatis.
    Qtti
    amal in hoc swculoanimam
    suam, per-
    del eam
    (J oan.
    xn, 24, 23).
    Granum
    loquitnr, gra-
    num
    quod
    interraui
    cecidit,
    et mortificatumest ut
    muliiplicarelur, loquitur
    :
    audialur, quia
    non men-
    tilur.
    Quod admonuit, ipse
    fecil : instruxit
    prce-
    ccpto, prccccssitexemplo.
    NonamavitChiislusinhoc
    sccculoanimam
    suam;
    idco
    vcnit,
    ut bic
    perderet
    eam
    , pro
    noliis
    poneret eam,
    et cumvellet resume-
    ret eam. Sed
    quiaipse
    sicerat
    homo,
    ut et Deuses-
    set: Chrislusenimest
    Verbum,anima,
    et
    caro,
    Deus
    verus el verus homo
    ;
    sed honiosinc
    peccato, qui
    auferret mundi
    peccatum
    :
    majoris
    erat
    utique po-
    lestalis,
    ut
    possel
    veraciter
    dicere,
    Potesiaiemhabeo
    ponendi
    animam
    meam,
    et
    poteslalem
    habcoitentmsu-
    mendieam: nenwlollil eama
    tne;
    sed
    ipsepono
    eama
    me,
    et iterumsumo
    eam(Id. x, 17,
    18).
    Cumesset
    ergo
    tantce
    potestatis, quaredixit,
    Nuncanimamea
    lurbataest
    (Id. xu, 27)?
    HomoDeuslantce
    pofestatis
    quare lurbatur,
    nisi
    quia
    inillo
    imago
    est nostrcein-
    firmilatis? Potestatemhabeo
    ponendi
    animatn
    meani,
    cl
    poleslatem
    liabeoilerutnsumendi eam.
    Quando
    hoc
    audis
    aCliristo, ipse
    est in
    se; quandohoc, inquam,
    audis a
    Christo, ipse
    est in.se :
    quando
    anima
    ejus
    morie
    propinquanle, lurbalur, ipsc
    est inle. Elenim
    corpus ejus
    Ecclesianon
    esset,
    nisi et in nobis
    ipse
    esset.
    5. Christus
    polesiale
    motiuus
    esl,
    potestale
    resurrexit.
    Altende
    ergo
    Christum: Polestatem habeo
    ponendi
    animam
    meatn,
    et
    poleslatem
    habeoilerumsumendi
    eam: nemolollil eama me.
    Ego
    dormivi:hoc enim
    dicitin
    Psalmo, Ego
    dortnivi.
    Tanquain
    diceret:
    Quid
    fiemunt?
    quid
    exsaltani?
    quid
    veniilanlur lcctitiaJ u-
    da:i, quasi ipsi aliqnid
    fecerint?
    Ego
    donnivi.
    Ego,
    .
    inquit, ego qui potestatem
    habeo
    ponendi
    animain
    mcam, ponendo
    eam
    dormivi,
    et sotnnuin
    cepi.
    Et
    quoniampoieslatem
    habebal ilerum
    sumendi
    cam,
    1
    Isthcec
    verba,qum
    hicessenon
    dtibito;
    namsi dubiio.
    ttec
    ipsegranum
    ero: audite,
    inquam,tne, aj/.ud
    Sirni
    omissa,
    resliluuniurblcexMss.cl..
    1599 S. AUGtJ STiNIEPISCOPI
    MOO
    adjunxit,
    Elexsiirrexi.&ei
    dansgloriam
    Patri :
    Qno-
    niam
    Dominus,inquit, suscepit
    me
    (Psal.
    m, 6).
    Hcec
    verbaubi
    ait, Quoniam
    Dominus
    suscepitme,
    nonsic
    occurrant mentibus
    vestris, quasi corpus
    suumnon
    susciiaverit
    ipse
    Chrisius. Suseilaviteum
    Paler,
    sus-
    citavit et
    ipsc
    se
    ipsum.
    Undedocebimus
    quia
    susci-
    tavit et se
    ipsum?
    Recole
    quid
    dixil J udoeis: Solvite
    templum
    hoc,
    elin iridtiosuscitaboillud
    (J oan.
    n,
    19).
    Sic
    ergoChrislum intelligepotestate
    natumex
    virgi-
    ne,
    non
    conditione,
    sed
    potestate
    :
    polestate
    nior-
    luum
    , potestale
    sic mortuum. Adbonumsuumule-
    balur nescienlibus
    malis,
    el frementem
    populum
    in-
    sanuminusumsuoevirtuiisadnostrambeatitudinem
    transferebat,
    et in his a
    quibus
    moriebatur, suos
    victuros secumvidebal: etvidens eosin insano
    po-
    pulo
    adhuc
    insanos, Paler, inquil, ignosceillis, quia
    ttesciutil
    quid faciunl (Luc.
    xxm
    , 54). Ego, inquil,
    ego
    medicus
    (ango
    venam
    ,
    de
    lignooegrotosinspicio;
    pendeo,
    et
    fango; morior,
    et
    vivifico; sanguinem
    fundo,
    et inde inimicis meis medicameiitumsalutis
    conficio.Sroviunlel fundunf: credent ei bibent.
    4. Morle immineitte
    lurbalur,
    ne nos
    desperemus.
    Ipseergo
    ChristusDominuset salvator
    noster, caput
    Ecclesise,
    natus exPalre sine
    malre; ipse, inquam,
    Dominusel salvatornosler J csus Christus
    , quanlum
    ad
    ipsumpertinct, polcslatc posuil
    animam stiam
    ,
    poleslate rcsumpsit
    cam. Ad hanc
    poleslatem
    non
    pertinct propric,
    Animamea lurbala esl. Nos in se
    transfiguravit;
    nos
    vidit,
    nos
    inspexit,
    nos
    fatigatos
    suscepit
    cl
    fovit;
    nefoiie
    quando
    veniretalicui mem-
    bro
    cjus
    ullimus
    dies, quo
    ista csset vila
    finienda,
    turbaretur
    per
    infirmilatcm
    ,
    el
    dcsperaret salutem,
    ct dicerct sc ad Christuin non
    pcrlinerc, quoniam
    non sic
    prseparalus
    essct adnioiiem
    ,
    ut nullain illo
    perturbalio exorirctur,
    nulla trislilia mcnlemdcvo-
    tissiniam nubilarct.
    Quoniam
    crgo pericliiarcnfur
    raembra
    ej'us desperationc, qttando propinquante
    inorlc
    aliquislurbaretur,
    nolcns finirc miseram vi-
    tam
    , piger
    inchoare
    nunqiiani
    finiendani : nc
    crgo
    desperatione rrangcrcnliir, ipsos
    infirmos suos
    in-,
    tendit, ipsa
    mcrabra suaullinianonvaldefotiia col-
    lcgit
    insiiuini
    suuni, ipsa
    noti valdcfortia
    tanquam
    gallina
    tcxit
    pullos suos;
    ct
    tanquani alloquitur eos,
    J V?/ncanimamcaturbatacst.
    Agnoscite
    vosin
    mc,
    ul
    quando
    foriclurbati
    fucrilis,
    non
    desperctis,
    scdad
    caput
    vesiium rcvocciis
    aspccluni,
    et dicatisvobis
    ,
    QuandoDoininusdiccbai,
    Antmaiiicaiurbaia
    esl,
    nos
    in illo
    erauiiis,
    nos
    sigiiificabainur. Turbainur,
    scd
    noii
    perimus. Qitare
    Iristises
    ,
    aithna mea?et
    quare
    conltirbasme?Non visfinir."niiseramvitain?
    Taiuo
    cstmiserior,
    quanio
    ct iniscra amaia
    est,
    cf nonvis
    . finiri:minus esset
    miscra.si
    non
    amarcfur.
    Qtialis
    y
    cst beala
    vita,
    qiiando
    sic amalur niisera
    vita,
    ian-
    ! tum
    quia
    vocalur vita?
    Quare
    cigo
    trisiis
    es,
    anima
    tnea?el
    quare conturbasyie? llabes
    quiii agas.
    Defc-
    cisti inte?
    Spcra
    inDomino
    (Psal.
    XLII
    , 5).
    Tiirbaris
    inle?
    Spera
    inDomi.to
    ,
    qui
    te
    clcgit
    anlc iiiundicon-
    stilutionem,
    qui
    ic
    prcedcstinavit,
    qui
    lc
    vocavil, qui
    te
    inipiumjuslifica\il, qui
    tibi
    gloiificafioncmsempi-
    ternam
    promisit, qui pro
    te mortem non debitam
    suslulit, qni jiro
    le
    sanguinemfudil, qui
    te in se
    transfiguravil, quandodixit,
    Animatnealurbutaest.
    Adillum
    pertines,
    et limes? El
    aliquid
    libi nociturus
    est
    mundus,
    pro quo
    mortuus
    est, per quem
    faclus
    est mundus?Adillum
    pertines,
    et times? Si Deus
    pro
    nobis, quis
    contranos?
    Qui
    proprio
    Filio non
    pepercil,
    sed
    pro
    twbis
    omnibus
    tradidit
    illum; quomodo
    non et
    cumilloomniatwbisdonavil
    (Rom.viu,
    31et
    52)
    ? Re-
    siste
    perturbalionibus,
    ne consenlias amori soeeuli.
    Tilillat, blanditur,
    insidiatur : nonei
    credatur,
    Chri-
    slus leneatur.
    SERMOCCCVI.
    tnNatali
    martyrum
    Massse Candidre
    (b).
    CAPUTPfUMUM.

    1.
    Martyrmngloriainsipien-
    tibus abscondita. Malilia
    pro pwna.
    Sicut audivi-
    mus,
    et cantando
    rcspondimtts
    : Preliosa est mors
    sanclorum
    Domini,
    sed in
    conspecluejus(Psal. cxv,
    15),
    non
    inconspectu insipientium.
    Visi sunt enim
    oculis
    insipientiumtnori,
    et mslimataestmaliliaexilus
    illorum. Malitiainlatino sermonc noneam
    significa-
    tionemhabere
    solet, quam
    habet in ea
    linguaqua
    Scriptura
    loculacst. Malitiaeniminlalina
    lingua
    dici
    solet, qua
    mali sunt homines: illaaulem
    lingua
    ma-
    litia dicilur eliam
    malum, quod patiuntur
    homines.
    Malitia
    ergo
    isto loco
    pcenaintelligitur.
    Hoc
    ilaque
    dixit: Visi sunt oculis
    insipienliummori,
    et ccstimata
    esl
    pwna
    exitusillorutn: ilti autemsunl in
    pace.
    Et si
    coramhominibuslormenla
    passi sunt,
    hsecestmalitia:
    speseorum, inquit,
    immorlalilale
    plenacst;
    elin
    pau-
    cis
    vcxali,
    in tnullis bene
    disponeniur(Sap. m,2-5).
    Nonenim
    condignw
    sunl
    passioneshujustemporis
    ad
    fuluramgloriam, qum
    revelabilurin nobis
    (Rom.vni,
    18).
    Seddoncc revelelur abscondiiaesl. Et
    quoniam
    abscondila
    est,
    ideovisisunt oculis
    insipienlium
    tnori.
    Sed
    numquidquia
    abseondila
    est,
    eliamDcoabscon-
    dila
    est, apttdquempretiosa
    esl? Ideo
    pretiosa
    estin
    conspectu
    Domini tnors sanclorum
    ejus.
    Huic
    igilur
    absconditosacramenlooculosfidei
    debemus, ulquod
    '
    non
    videmus, credamus,
    et mala
    injustc pcrpessi
    forliler loleremus.
    CAPUTII.

    2. Pmnanon
    nocet,
    si bonaestcausa.
    MassaCandida.Sil nobis clecla causa
    ,
    nenobisno-
    ccat
    pccna.
    Nani mala causanulltmi habet
    prcemium,
    sed
    justuin
    lormenlum. Nonest
    igitur
    inhominis
    po-
    lestate
    quo
    exiluhanc vitamfinial: scdesl inhomi-
    nis
    polcstalequomodovivat,
    ul vitani sccurus finiat.
    Ncquc
    nocin
    potestate essct,
    nisi dedissetDominus
    poteslatemfilios
    Dei
    fieri.
    Sed
    quibus
    ?Credentibusin
    nomine
    ejus (J oan. i, 12).
    Hccccsl
    primaMarlyrum
    *
    Correctusadr. t. etadi.ov.
    (a) Ah&s,
    deDiveisis112.
    (b)
    ReccnsctPossidiusin
    lndiculo,cap.
    9.Masscc candidce
    solemnitasin
    Carlliiginciisi
    calendarionolalur.
    Marlyruni
    corunidcni
    jiassionem
    cclebrant
    marlyi-ologia
    dio 24au-
    gusii,eamqitc
    nonnullacxiis coiisuniniatam
    Ciriliagine
    si^nificanl:quibus
    favetPrudentiusin
    Pcristcph.hymne
    15. At
    ipsosAiigustiiiusinfra,
    serm.
    511,
    n.
    10,appellat
    liiccnsemMassamCandidam.i:t enarr. in Psal.
    144,
    scrmoneniLiicrcin basilicaMasscc Candidce habuit: unde
    n. 17
    diccbai,Adnioneat teMassaredditidebitlmei,
    IM
    SERMOCCCVI. 1402
    causa,hcec
    est'Candida
    Martyrum
    Massa. Si catisa
    candida,
    elMassa candida. Massaenim dicla
    est,
    de
    Inumeri multitudine
    (a);
    Candida
    ,
    decausce
    fulgore.
    (Tam
    mulli comites non limuerunt latrones. Sed
    \etiamsi
    singuli ambularent,
    muniti essent adversus
    ilatrocinium
    ; quia ipsa
    viafuerat munimentum. J uxla
    semitam,inquit,
    scandala
    posuerunt
    mihi
    (Psal.
    cxxxix,
    6).
    Ideo
    qui
    non declinat a
    via,
    noncadit in scanda-
    lum. Habemusaulemet summamet fidelem
    pollicita-
    tionemDomini nostri J esu Chrisli
    dicentis, Ego
    sum
    via,
    et
    verilas,
    el vita
    (J oan. xiv, 6).
    3. Bealamvitam
    omnes,
    in diversolicet vitm
    genere,
    fariter
    volunt. Omnisaulem
    homo, qualiscumquesit,
    beatus vult esse. Hoc nemo est
    qui
    non
    velit,
    atque
    ita
    velit,
    ut
    prce
    cseleris
    velit;
    imo
    quicumque
    vult
    coetera,
    propter
    hoe unumvelit.
    CAPUT III.

    Diversis
    cupiditatibus
    homines ra-
    piuntur,
    et alius
    cupit Iioc,
    aliusillud: diversa
    genera
    sunt
    vivendi,
    in
    genere hurnano;
    et in multitudinc
    generum
    vivendi aJ iusaliud
    elegit
    et
    capessit
    : nemo
    est tamen
    quocumque genere
    vitre
    electo, qui
    non
    beaiam vitam
    cupiat.
    Beata
    ergo vita,
    omniumest
    communis
    possessio
    : sed
    qua
    veniatur ad
    eam, qua
    tendatur, quo
    itineretento
    perveniatur,
    inde contro-
    Versiaesl. Ac
    per
    hoc si
    quceramus
    beaiam vitamin
    lerris,
    nescio utrum invenire
    possimus
    : non
    quia
    malumest
    quodqucerimus,
    sed
    quia
    non inlocosuo
    qucerimus.
    Aliusdicit: Beati
    qui
    militant.
    Negatalius,
    et dicil:
    Beali,
    sed
    qui agrura
    colunt. Et hoc
    negat
    alius,
    el dicit : Beati
    qui
    in foro
    populari
    claritale
    versanlur, causasque defendunt,
    viiam
    morlemque
    Iiominum
    lingua
    moderantur. Et hoc alius
    negat,
    ct
    dicit:
    Beati,
    sed
    qui judicant, qui pofesfafem
    habent
    audiendi et discernendi.
    Negat
    hoc
    alius,
    et dicit:
    Beati
    qui navigant,
    mulfas
    regiones discunt,
    multa
    colligunt
    lucra.
    Videtis, charissimi,
    inomni istamul-
    tiludine
    generum
    vivendi non
    placere
    unumomnibus:
    et tamenbeala vila
    placet
    omnibus.
    Quid
    cst
    hoc,
    ttt
    cumomnibus non
    placeat qucecumquevita,
    omnibus
    placeat
    bealavita?
    CAPUT IV.

    4. Bealavila
    quid
    sit. Omnesvivere
    volunt,
    et sani esse.
    Ergo definiamus,
    si
    possttmus,
    bealam
    vilam,
    de
    qua
    omnes
    respondeant,
    Hoc volo.
    Quiaergo
    nemo
    est, qui interrogatus
    ulrum bcatain
    vilam
    velit, dicat, Nolo,
    quserimus
    aulem
    qucc
    sit
    ipsa
    vitabeata
    ;
    tale
    aliquid
    definiredebemus
    ,
    cui sensus
    omnis
    consenliat,
    et
    quod
    nullus
    dicat,
    Nolo.
    Quid
    crgo,
    fralres mei,
    quid
    est beata
    vita, qtiam
    voltint
    omncs,
    et non habent omnes?
    Quceramusergo.
    Si cui
    dicatur,
    Vis vivere?
    numquid
    sic
    audit,
    quomodo
    si
    dicerelur,
    Yismilifare? In illa enim
    inlerrogationc,
    quod cst,
    Yis militare?
    aliqui
    mihi
    dicerent,
    Yolo:
    ct forle
    plures ,
    Nolo. Si autem dicam
    ,
    Vis vivere?
    pulo
    nemo est
    qui dicat,
    Nolo. Omnes enim natura
    habent
    insifum,
    vivere
    velle,
    mori nolle. Itemsi di-
    (a)
    Hincenarr. inPsal.
    49,
    n. 9: Attendite
    Martyrum
    numerositatem: solain
    jwoximoquae
    diciturMassaCan-

    dida, jilus
    habet
    quam
    centum
    quinquagiiila
    tres inar-

    tyrcs.
    TrecenlosmemorantPonliusmActisS.
    Cypriani,
    Prudentiusin
    hymno
    citatoet
    maiiyrologia. ,,,
    cam. Vissanus esse?
    puto
    neraoest
    qui dicat,
    Nolo:
    nemo enimvult dolere. Sanifas etiara in divite
    pre-
    tiosa,
    certe in
    paupere
    cst soia. Sed
    quid prodest
    opulentiadiviti,
    si sanitas non sit
    ibi, qucepairimo-
    niumest
    pauperi
    ? Valdevellet dives Iectum
    argen-
    teumcum
    pauperis
    mutare
    cilicio,
    si
    posset cegritudo
    migrare
    cumlecto. Ecce ad duo ista consensit mihi
    omnium
    sensus,
    vitaraet sanitatem.
    Numquid
    omnium
    seusus consensit ad militiam?
    numquid
    omniumad
    agriculturam
    ?
    numquid
    omnium ad
    navigalionem
    ?
    Omniumad vilamet sanilatem.
    CAPUT Y.

    Cum
    ergo
    est homovivuset
    sanus,
    nihilne
    plus quccrii?
    Si
    sapiaf,
    forte nihil
    plus
    debet
    qucercre.
    Ubi enimest
    perfecta
    vitaet
    perfecfa
    sani-
    las,
    si
    quceritur amplius, quid
    erit nisi vitiosa
    cupi-
    ditas?
    5. Vilain doloribustwn
    proprie
    vita. Vilanon cen-
    senda,
    nisi
    qum
    beala. Habebunl vitamin cruciationi-
    bus
    impii.
    Venielenim
    hora,
    sicut
    EvangeliumIoqui-
    tur, quando
    omnes
    qui
    sunt in
    monumentis,
    audient
    vocem
    ejus
    : et
    procedentqui
    bene
    egerunt,
    inresurre-
    ctionem
    vilm; qui
    veromale
    egerunt,
    in resurreclionem
    judicii (J oan. v,
    28
    e29). Ergo
    illiad
    prcemium,
    illi ad
    tormentum
    ;
    et
    utriquevivunt,
    nec
    aliquis
    eorummori
    potest.
    Illi
    qui
    vivunt in
    pronmio, amplectuntur
    dul-
    cissimamvilam:
    qui
    autemvivunt in
    torraento,
    cu-
    piiint,
    si fieri
    possit,
    finire lalemvitam
    ;
    et nemoeis
    dat
    interitum,
    ut nemo auferat cruciatum. Sed vide
    Scripfuram loquenlem
    et discernentem : non est di-
    gnata
    talemvitam vocare vitam. In
    crucialibus,
    in
    tormentis,
    in
    ignibus sempiternis
    noluit
    appellare
    vi-
    lam: ut
    ijisum
    nomenvilcelaudis
    sil,
    non
    mceroris;
    u!
    ubicumque
    audis
    vitam,
    lormenlanon
    cogiles.
    Narn
    intormentis esse
    semper,
    ccternamors
    est,
    non ali-
    qua
    vila.
    Ipsam
    vocanl
    Scripturce
    mortem secundam
    (Apoc.
    n, 11,
    et
    xx, 6,
    14), post
    hanc
    primam, qiiam
    omneshumanceconditioni debemus. Et mors
    sccunda,
    et mors
    vocatur,
    et nemo ibi nioritur. Salius et me-
    lius
    dixerim,
    nemo ibi vivit. Indoloribusenim
    vivere,
    non est vivere. El unde
    probamus
    sic loculamScri-
    pttiram?
    Ecce
    unde;
    ex hoc
    lestimonio, quod
    modo
    commemoravi : Audient enimvocem
    ejus, inquit,
    et
    procedenlqni
    bene
    egerunt,
    inresurrectionemvilm.Non
    dixit,
    Beatce
    vilse; sed,
    inresurrcciionemvilw.
    CAPUT VI.

    Solumvitsenomen trahit bealitudi-


    nem. Nisi enim
    consequentem
    haberet bealiiudinem
    nomen
    vitce,
    nondiceretur
    Deo, Quoniamapud
    teest
    fons
    vitw
    (Psal. xxxv, 10).
    Nonenim et ibi diclum
    est, Quoniamapud
    te est fons beatcevitce.Nonad-
    didit, beatce;
    tantummodo
    dixit, vitw,
    ut tu
    intelligas
    beatse.
    Quare? Quia
    si
    miserse, jam
    nec vitoe,
    6. Idemostendilurexalio
    Scriplurw
    loco. Vilabeala
    tton
    est,
    nisi mlernasit. Eccealiud teslimonium. J am
    duo diximus. Dictumest
    enim, Qui
    bene
    egerunt,
    in
    resurreclionemvitm: itemdictum
    est, Apud
    teest
    fons
    vilm.
    Nusquam
    additum
    est,
    beatce: sed sola intelli-
    gitur
    viia
    qucc
    beala
    ; quce
    autemnon
    beala,
    necvita.
    Accipe
    aliudrursus ex
    Evangelio.
    Dives ille
    qui
    no-
    lebat dimiltere
    quodbabebat,
    et de rerum suarua,
    1403
    S. AUGUSTINTEPISCOPI
    1404
    amissioneindiguabatur, quas
    rno-.icndodimillere co-
    gebaiur
    : crcdo inillarerum
    magnarum,
    sed lamen
    terrenarum
    profluentissimacopia
    ctim
    gauderet,
    in-
    terpellabalur
    limore
    mortis,
    et
    quasi
    diccbat ei cor
    suum,
    Ecce
    gaudes
    iu
    bonis,
    et nescis
    quando
    veniat
    unafebiis.
    Colligis,acquiris, comparas,
    el
    servas,
    el
    gaudes
    : aniina tua
    repetitur
    a le
    ;
    hcec
    quoeparasti,
    cujus
    erunl
    (Luc,
    xn,
    20)
    ? Hac
    cogitalione, quanlum
    intelligilur,
    cum velut
    quibusdam
    timoris slinmlis
    soepecompi<ngeretur,
    accessit ad
    Dominum,
    et ait
    iili :
    Magislcr
    bone,
    quidfaciam,
    ut vilammlernamcon-
    sequar(Mallh. xix,16)?
    Timebat
    mori,
    el
    cogebalur
    mori. Non erat
    qua irel,
    ne
    periret. Conslipalus
    nc-
    cessiiatemoriendi,
    et
    cupiditatc
    vivendi,
    accessit ad
    Dominumct ait:
    Magislerbone,quidfaciam,
    ut vitam
    wlernam
    consequar
    ?
    CAPUTVII.

    Audivit inter
    ccelera,
    ut
    potius
    di-
    camus
    quod
    adrem
    prccsentemperlinel:
    Si visvenire
    ad
    vilam,
    verva manclala
    (Mallh.
    xix, 17).
    Hoc est
    quod
    medixerara
    probaturum.
    Nec ille
    qui
    inlerro-
    gavit,
    dixif, Quidfaciam,
    ul vilam
    consequarbealam;
    sed laiuiunmodovilatndixil mternam.Nolendo
    mori,
    qurr.sivit
    vitatn
    qutc
    non habet finem. Et
    numquid
    non,
    sicut
    dixi,
    eliamintormentis
    impiorum
    vitanon
    habct finetn? Sed hanc illenon vocabatvilam.
    Quce
    csset indoloribuset crueiatibus,
    vitamnoii essescie-
    bat: mortcni
    poiiusappeliandam
    csse noveral. Ideo
    viiam scternam
    qttcerebat
    : ul ubi vita
    audilur,
    de
    beaUiudinenondubitetur. El Dominusad illumnon
    dixit,
    Si visveniread vitam
    bealam,
    servamandata:
    sed eliam
    ipsc
    solamviiam
    nominavil,
    el
    ail,
    Si vis
    veniread
    vitam,
    servamandata.
    Ergo
    illavilaintor-
    mentis nonesl vila;
    et illaviia sola
    esl, quce
    beala:
    nec bealacsse
    polesl,
    nisi fuerit ceterna.
    Proptcrea
    divesille scicns se
    inferppllaii quolidie
    timoremor-
    tis,
    vitamaiernam
    qurerebal.
    Namvitam
    beaiam,
    sicui ci
    videbalur, jam
    habebaf. Eral enini dives et
    sanus,
    etcredo
    quia
    dicebat sibi : Kiliil volo
    amplius,
    si
    possit
    csse
    perpelunm.
    Habebat cnini
    quasi
    ama-
    bilcs
    voluplates, quia
    satiabal slullas
    cupidilales.
    Proindc Dominustinoeumnomine
    vilrc,
    si illeinlcl-
    lcxil,
    corrcxil. Non
    ail,
    Si vis veniread vilamsctcr-
    nam, qiiiim
    ille
    qiirerobal, quasi jam
    habciisbeafam:
    necait,
    Si vis venire ad vitam
    beaiam;
    sciens
    quia
    si misera
    esl,
    necvita dicenda esl : sed ait, Si vis
    veniread
    vilam;
    ibi csl
    aUerna,
    ibi
    beala;
    Si vis ve-
    nireadviiam,
    servantandata.
    Ergo vila, quoe
    rclerna
    et beata :
    quia
    si non
    osierna,
    nec
    beata;
    si aulcm
    ccternain
    jxenis,
    nec vila.
    CAPUT VIII.

    7. Vilavera
    esl, qum
    mtemact
    beala. Adbealam
    vitam,
    necessariacerlihidowlernilalis.
    Quidest,
    fralres? Cuni
    qucercrem
    utrum velleiis vi-
    vere,
    omncs
    respondebatis
    velle
    vos;
    ntrum velletis
    saui
    csse,
    omnes
    rcspondebalis
    vcllevos. Sedsanilas
    et vilasi limelur ne
    fiuiafur, jam
    nonest vita. Non
    esl eiiim
    scmper vivere,
    sed
    sempcr
    limcre. Si sem-
    per
    limere,
    semper
    cruciari. Si crucialus
    sempilernus,
    ubi viiaaierna ?Tenemuscertenonesse
    beatam,
    nisi
    vilatn
    ccteruam;
    imo nonesse
    bealam,
    nisi vitam:
    quia
    si non
    cclerna,
    et si noncumsatietate
    perpelua,
    procul
    dubio
    necbeala,
    nec vila.
    Invenimus,
    omnes
    conseiiliunt. lnvenimus
    plane
    in
    cogilaiione,
    nondum
    in
    possessione.
    Hsecest
    posscssio
    quam
    omnes
    quco-
    runt : nemoest
    qui
    non
    quserat.
    Malus
    sit,
    J ionus
    sit,
    ipsamqurerit:
    sedbonus
    fidenter,
    malus
    inipudenler.
    Quidqucerisbonum,
    male? Nonnolibi
    respondet ipsa
    postulatiotua, quam
    sis
    improbus,
    cum
    quceris
    bonum
    malus? Nonnerem
    quceris
    alienam? Si
    crgo
    summum
    bonum
    quocris,
    hoc
    est,
    vitam
    ; bonus
    esto,
    ut ad bo-
    num
    pervehias.
    Si visveniread
    vitant,
    servainandala.
    Cum autem
    pervenerimus
    ad
    vitam, qttid
    addam
    cetcrnam?
    quid
    addam beatam? semel
    vitam, quia
    ipsa
    est
    vila,
    qu;e
    et ecternaet beata: cutn
    pcrvene-
    riinus ad
    vitam,
    ceiiurn nobiserit in ea nos
    semper
    fuluros. Namsi erinius
    ibi,
    et ulrumibi
    semper
    fu-
    luri
    siinus,
    incerti
    crimus;
    etiamibi eril limor. El si
    erit
    limor,
    crucialus
    eril,
    non
    caruis, sed, quodpejus
    est,
    cordis. Ubi autem
    cruciatus,
    qucc
    beatitudo? Erit
    ergo
    nobis cerlum
    qiiia
    iniliavita
    semper erimus,
    et
    eamfinire non
    jiotcrimus
    :
    quia
    in illius
    regno
    eri-
    mus,
    de
    quo
    dicium
    est,
    Et
    regni ejus
    noneril
    finis
    (Luc.
    r,
    55).
    CAPUT IX. El
    gloriam
    sanctorum
    Dei,
    quorum
    niors esl
    pretiosa
    in
    conspcctu ejtts,
    cittn
    Sapienlia
    demonstrarel, ait,
    sieut in finelectionis
    audistis,
    El
    regnabil
    eorutnDominusin
    perpetuum(Sap. m, 8).
    Eriinus
    ergo
    in
    regno magno
    el
    sempitemo ;
    et ideo
    magno
    et
    sempiterno, quiajuslo.
    8. A
    felkilale regni
    Dei
    procttl suspicionesfalsw,
    quce
    hic sunl
    origo
    matorum. Nemo fallit
    ibi,
    nemo
    fallitur : nonesl illic ut male
    suspiceris
    defratreluo.
    Pleraqueenim
    mala
    generis
    luimani nonaliundeoriun-
    tur,
    nisi de
    suspicionibus
    falsis. Crcdis de homine
    qttod
    oderit te
    , qui
    forleamat
    (e;
    el
    per pravam
    su-
    spicionem
    fis inimicissimusamicissimo.
    Quidfaciat,
    cui non
    credis,
    et cor suum libi demonslrare non
    valet?
    Loquitur
    libi dicens
    ,
    Amote. Sed
    quiaposset
    libi hocdicere et mentiens
    (ea
    sunt enimverbamen-
    lienlis, quoe
    vera
    dicentis),
    noncredendo adhucodi-
    sti. Ideoseciirumlefacerevoluil abeo
    peccato, qui
    libi
    dixit, Diligite
    inimkos veslros
    (Matth.
    v
    ,
    44).
    Christianc
    ,
    dilige
    ct inimlcosluos
    ,
    ne
    incautus ode-
    ris et amicos. Corda
    ergo
    nostra in hac vila videre
    non
    possumus,
    donec venial
    Dominus,
    et illuininet
    abscondila tenebrarum
    ,
    el
    manifeslabil cogilaiiones
    cordis
    ;
    ct lunc laus erit
    unicttique
    aDeo
    (I
    Cor.
    iv,
    5).
    CAPUTX. 9.
    Vilm,
    ut sit
    beala,
    adessedebel ve-
    rilas cl amicorum
    cognitio
    sinemclu
    deceplionis. Ergo
    si
    quis
    nobismodo
    diceret,
    ctti
    procul
    dubio crede-
    remus,si Prophela diceret,si
    Deus
    quomodo
    vcl-
    let,
    el
    per quem
    vellet,
    diceret : Yivite
    securi,
    om-
    niavobis
    abundabunt,
    nemovesirutn
    morieiur,
    ncmo
    ccgrotabil,
    nemo
    dolebit;
    abstuli mortem de
    generc
    humaiio,
    nolo
    quisquam
    morialur,
    si
    diceret;
    quasl
    securi facfi exsullaremus,
    et nihil
    amplius require-
    remus. Sic nobisvidetur omnino. Si hocaudiremus
    ,
    coniiiiuovellcnms et liocnobis
    addi,
    ul corda invi-
    ccm
    vidcremus,
    nec
    invideremus;
    ut non humana
    1405
    SERMOUCCVII. 140(3
    suspicione,
    sed divina veritate videreraus : ne es-
    semsollicitusde amico
    meo,
    devicinomeo
    ,
    ne me
    odisset,
    nemilii malum
    vellet,
    ct
    ipsa
    solliciludine
    prius
    malum
    facerem, quam paterer. Quccreremus
    hocsine
    dubio, qucereremus
    ceiiamvitam
    ,
    el invi-
    cem
    cognitionem
    cordiumnostrorum. J am enimin-
    tclligilisquam
    dicam
    vitam;
    ne
    sccpius
    commendando
    obiiuidam
    potiusquam
    instruam.
    Ergo
    vitcevellemus
    addi
    verilatem,
    ut cordanosfrainvicem
    nosceremus,
    ne nostris
    suspicionibus
    falleremur : ut de
    ipsa
    vila
    pcrpeltia, quod
    ab ea noncaderemus certi essemus.
    Addevitce
    veritatem,
    et invcnisvitambeafam. Nemo
    enimvnlt
    falli, quomodo
    nonvult mori. Damihi ho-
    minem
    qni
    falli velit.
    Qui
    fallere
    velint, quam
    multi
    inveniuntur :
    qui
    falli
    velit,
    nemo.
    Compone
    tecum.
    Nonvis
    falli,
    noli fallere :
    quodpali
    non
    vis,
    noli fa-
    cere. Visvenireadvilamubi non fallaris
    , age
    modo
    vitamubi non fallas. Visvenire ad
    vitam,
    ubi i.on
    fallaris?
    quis
    nolit? Deleclat
    merces;
    non
    dedigneris
    opus,cujus
    mercesest.
    Age
    modo
    vitam,
    ubi nonfal-
    las;
    et veniesad
    vitam,
    ubi non fallaris. Veraci mer-
    ccs
    reddeturverilas,
    et
    lemporaliler
    beneviventi mer-
    ccsreddetur ceternitas.
    10. Viaadvitamel veritalemCltrislus. Viamduram
    post
    Chrislumtenuerunl
    marlyres,
    ci nobislinierunt.
    Ergo
    omneshoc
    volumus,fratres,
    vilamet veritatem.
    Sed
    quavenimus, qua
    imus?Nam
    quo veniamus,
    etsi
    nondum
    possessionetenemus, jam
    lamen
    cogifatione
    et ralionecredimusel videmus:advitarntendimuset
    veritalern.
    Ipse
    Chrisiusest.
    Qua
    ire
    quceris?Ego
    sutn,
    inquit,
    io.
    Quo
    ire
    quccris
    ?Et veritasel vita
    (J oan.
    xiv, 6).
    CAPUT XI.

    Ecce
    quodmarlyres amaverunt,
    idco
    praesenlia
    et iransiloria
    contempserunt.
    Nolite
    mirari
    fortitudinem,
    amor vicit dolorem. Massce
    ergo
    Candidsesolemnitalemcandida conscienlia celcbre-
    mus;
    et
    vesligiamartyrum
    sectanles
    caputque
    mar-
    tyrum
    et noslrum
    intuenles,
    si ad lam
    magnum
    bo-
    numvenire
    concupiscimus,
    iler durum non limea-
    nius.
    Qui promisit
    verax
    est, qui promisit
    fidelis
    est,
    qui promisit
    fallerenon
    potesf.
    Dicamus
    ergo
    ei can-
    didaconscientia
    ,
    Propter
    verbalabiorumluorum
    ego
    custodivi viasduras
    (Psal. xvi, 4). Quid
    limesvias
    duras
    passionum
    et tribulationum? Transiit
    ipse.
    Re-
    spondes
    forte : Sed
    ipse.
    Transierunl
    Apostoli.
    Ad-
    huc
    respondes
    : Sed
    Apostoli. Accipio. Responde:
    transierunt
    poslea
    et multi viri.
    Erubesce :
    transie-
    runt et feminoe.Senex venisti ad
    passionem
    ? noli li-
    mere
    morlem,
    vel
    quia
    vicinuses morl.i.J uvenises?
    transierunl et
    juvenes, qui
    adhuc vilamsibi
    spera-
    bant: transierunt et
    pueri,
    iransierunl et
    puellcc.Quo-
    modoadhucvia
    asperaest, quam
    mulli
    ambulandoli-
    nierunt? Hcec
    ergo
    est solcmniset assiduacommoni-
    tio noslraad
    vos, fratres,
    ul
    solemniiates
    martyrum,
    nonvanasolemnitate
    celebremus;
    sed
    quos
    insuisso-
    lemnifatibns
    amamus,
    etiamfidesimili imitari nonfor-
    lnidenms.
    SERMOCCCYII
    *
    (a).
    tnbecollationebeati J oannis
    Baptistte,
    i
    (b).
    CAPUTPRIMUM.

    1. J oannis
    Baplistw
    cmdes
    qua
    occasione
    facla.
    Cumsanctuni
    Evangeliumlegeretur ,
    crudele
    specfacukmi
    ante oculos nostros conslitutum
    est, caput
    sancti J oannis in
    disco,
    fcralis missuscru-
    dclitatis,
    propfer
    odium veritaiis. Puella
    saltat,
    et
    scevilmater : et inlcr deliciasel lascivias convivan-
    lium temere
    juratur,
    el
    impiequod juralur, imple-
    lur. Faclumest J oanni
    quodipseprscdixerat.
    DeDo-
    mino enira J esu Christo
    dixerat,
    Illutn
    oportet
    cre-
    scere,
    meautemininui
    (J oan.
    iu,
    50).
    lste minutusest
    in
    capite,
    illecrcvit in cruce. Odium
    peperit
    verilas.
    Non
    potuit ocquo
    animo
    lolerari, quod
    homo Dei san-
    ctttsmonebat :
    qui ulique
    salulemeorum
    quoerebat,
    quos
    sic monebat.
    Responderunt
    illi mala
    pro
    bonis.
    Quid
    enimille
    diceret,
    nisi
    quo plenus
    erat?
    Etquid
    illi
    responderent,
    nisi
    quo pleni
    eranl? Ule iriticum
    seminavit,
    sed
    spinas
    invenit. Dicebat
    regi,
    iVojili-
    cel libi habere uxorem
    fralris
    lui
    (Marc.
    vi,
    17-28).
    Yinccbat enim
    regem
    libido : lenebat
    apud
    se
    prohi-
    bitamuxoremfratris sui. Sedeumtamen sic
    libebat,
    itl nonsoeviret.Honorabat cuma
    quo
    verumaudiebat.
    Sed mulier deteslabilis oditim
    concipiebat, quod
    ali-
    quando
    dato
    tempore parerel. Quando parturiebat,
    peperit filiam,
    filiamsaltanlem. Et rex ille
    qui
    san-
    cl.umvirumhabebat J oannem
    , qui
    eum
    propler
    Do-
    minum
    limebat,
    elsi ei non
    obedicbat,
    posleaquam
    ab illo
    pelitum
    est
    caput
    J oannis in
    disco,
    contri-
    status est. Sed
    propter juralionem
    et
    propter
    con-
    recumbentes,
    misit
    spiculatorem,
    et
    implevit quod
    juravit.
    CAPUTII.

    2. J uralio omnis
    prohibilaproplerpe-
    riculum
    falswjuraiionis.
    Admonetnos locus
    isle,
    cha-
    rissimi.ut propter
    vilain et mores vestros
    aliquid
    vo-
    bisde
    juramento
    traclemus. Falsa
    juralio
    nonest leve
    peccalum
    : imo lam
    magnum peccatum est,
    falsum
    jurare,
    ut
    jiropler
    reatum falsco
    juralionis
    Dominus
    prohibuerit
    oranem
    jurationem.
    Aitenim: Dictum
    est,
    Non
    perjurabis,
    reddes autemDonrino
    jusjurandum
    luutn :
    ego
    aulemdico
    vobis,
    non
    jurare omnino,
    ne-
    que per cwlum, quia
    lltronus Dei
    est; nequeper
    ter-
    ratn
    , quia
    scabellutn
    pedumejus esl; neque
    aliud
    quodcumquejuramenlum; neque per capttt
    tuum
    ju-
    raveris;
    quia
    non
    poles facere capillum
    albumaut
    nigrum.
    Sil autemin ore vestro
    , Esl, esl; Non,
    non. Si
    quid amplius est,
    a malo est
    (
    Matlh.
    v,
    55-37
    ).
    5. J uralio aDeoadhibita. InvenimusauteminScri-
    *
    Correctusadduoscb.ad cr.
    gr.
    r. t. et adPar.Lov.
    (a) Alias,
    inter additosaParisiensibus10.
    (b)
    Cumhoc titulohicetalter sermofuitolima Pari-
    siensibuseditusex
    anliquis
    lectionariis.Sednonindecon-
    slalab
    Auguslino
    haliitosineafeslivilate: lametsihcec
    ipsa
    feslivilasiu
    Caiihaginensi
    calendario
    celebrelur,
    non
    qui-
    dem23
    augusti,
    ut in
    plerisquemartyrologiis,
    sed 27de-
    cembris,
    liis
    verbis,
    vi cal.
    jan.
    sancti J oannis
    Baptistce,
    et J acobi
    apostoli,quem
    Herodesoccidit.J oannemBa-
    ptistam
    imminenlepasehaoccisumobservatBedainMarc.
    vi.Caedisvero
    hujus, quemadmodum
    et
    aposloliJ acobi,
    celebritasinaliud
    tempustranslataest.
    M07
    S. AUGUSTINlEPISCOPI
    UW
    pturis
    sanctisDominum
    jurasse,
    quando
    ei
    usque
    ad
    immolationem
    dilecti filii obedivitAbraham. Locutus
    esl ei
    angelus
    deccelodicens: Per
    tnemelipsumjuro,
    dicil
    Dominus, quia
    obaudisti
    vocemmeam,
    el non
    pe-
    percisli filio
    tuodileclo
    propler
    tne,
    benedicens
    benedi-
    cam
    le,
    et
    implebo
    semen
    luum,
    siculslellascwli,
    el sic-
    ut arcnam
    maris;
    el benedkenlurinseminetuoomnes
    gentes(Gen.
    xxu, 16-18). Quod
    videtistotumorbem
    terrarumChristianos
    implere,
    exhibet verax
    juralio
    Dei.
    Ilemque
    inPsalmisdeDominoJ esu Christo
    pro-
    phetatum
    est,
    J uravil
    Dominus,
    et non
    pwnilebit
    eum;
    TuessacerdosinmlernumsecundumordinemMelclrise-
    dech
    (Psal.
    cix,
    4). Qui
    noverunl
    Scripturas,
    sciunt
    quidprotulerit
    Melchisedech sacerdos Dei excelsi,
    quando
    benedixit Abrahara
    (Gen.
    xiv, 18-20).
    Non
    oporlet
    ut hoc
    memoremus, propler
    calechumenos.
    Fideles lamen
    agnoscunt, quemadmodum
    ante
    pro-
    phetatum sit, quod
    modovidemus
    impleri.
    Et unde
    Iioc?
    Quia juravit
    Dominus. Et
    juravit
    Dominus,el
    non
    pwnitebit
    eutn: non
    quomodo
    Herodem
    pcenituit
    quiajnraverat.
    CAPUT III.

    4. Nobis tamentnerito
    prohibila.
    Cum
    ergo
    Dominus
    juraverit, quareDominus
    Christus
    suos
    jurareprohibuit
    ?Dico
    quare.
    Nonest
    peccatum,
    verum
    jurare.
    Sed
    quiagrande peccalum
    est falsum
    jurare, longe
    est a
    peccato
    falsum
    jurandi qui
    omnino
    non
    jurat
    :
    propinquat
    falsce
    jiiralioni, qui
    vel verum
    jurat.
    Dominus
    ergo, qui prohibuil jurare, supra
    ri-
    pam
    lenoluit
    ambulare,
    ne
    pes
    tuus in
    anguslo
    laba-
    tur,
    et cadas. SedDominus
    juravii, inqtiit.
    Securus
    jurat qui
    mentiri nescil. Nonlemoveal
    qttia
    Dominus
    juravit; quia
    forte non debet
    jurare
    nisi Deus. Tu
    enim
    quandojuras, quid
    facis? TeslemDeumadhi-
    bes. Tu illum
    , ipse
    se
    ipsum.
    Sedlu
    liomo, quia
    in
    muliis falleris, jilerumque
    adhibes teslem veritalem
    adtuamfalsitalem.
    Aliquando
    et nolenshorao
    perju-
    rat,
    cumverum
    pulal
    esse
    quodjurat.
    Nonest
    qui-
    demlanlum
    peccalum, quantumejus qui
    scit falsum
    esse,
    ct lamen
    jurai. Quanlomelior,
    el a
    peccato
    isto
    gravi
    omnino
    longefil, qui
    audit Dominum
    Christum,
    etnonjurat?
    CAPUT IV.

    5. Consueludo
    jurandi
    ab
    Anguslino
    victa. Scio
    grave
    esse consuetudini veslroe: sedet
    gravefuilconsuetudini
    nostroe.TimendoDeumabstu-
    limus
    juralionem
    deorenostro. Eccevobiscumvivi-
    mus :
    quis
    nos
    aliquando
    audivit
    juranles
    ?
    Numquid
    nonconsueveram
    quotidiejurare?
    At ubi
    Iegi,
    et li-
    mtii,
    luctalus sumcontra consueludinem
    meam,
    in
    ipsa
    liiclationeinvocaviDorainum
    adjulorem.
    Prccsli-
    til mihi Dominns
    adjulorium
    non
    jurandi.
    Nihil mihi
    facilius
    est, quam
    non
    jurare.
    Hocideoadmonui Cha-
    rilalem
    vestram,
    ne
    dicatis, Quispotest?
    0 si Dcus
    timcatur! osi
    perjuri expavescanl! lingua frenalur,
    veriias
    tenelur, juratio
    lollitur
    (a).
    (a)
    Videserm.180.
    SERMOCCCVIIl*
    (a).
    ineadem
    solemnilate,
    u.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Herodesin
    angustih
    auX
    perjurii
    aut cruenti
    facinoris
    admiitendi.
    Propter
    hunc
    locum, quem
    hodie
    audivimus,
    cum
    Evangelium
    recilarelur,
    dico Charitaii vestree: videtis miserum
    istum
    Herodem,
    J oannemsanclumvirumet Dei ho-
    minemdilexisse: sed
    quoniam
    temere
    juravit
    ebrius
    loctitiaet delectatione
    saltaniis,
    dalurumse
    promisit
    quidquid
    illa
    puella, quoe
    saltando
    placuerat, popo-
    scisset. At ubi
    poposcit
    rem crudelemet
    nefariam,
    contristatus esl
    quidem;
    videbal enim lanlumseelus
    fieri: sed
    posilusinlerjurationem
    suamet
    puellsepe^
    lilionem,
    ubi videbat cruenlum
    facinus,
    ibi rursus li-
    mebatrealum
    perjurii;
    neDeumoffenderet
    perjuran-
    do,
    Deumoffenditsseviendo
    (ilfarc.vi, 17-28).
    Dicit
    mihi
    aliquis
    :
    Quid ergo
    debuit facere Hcrodes? Si
    dixero,
    Nondebuit
    jurare
    :
    quis
    nonvideal hoc eum
    non facere debuisse? Sed non consulor de
    hominc,
    utrum
    jurare debeal;
    sed
    quid
    faceredebeat
    qui jura-
    vit.
    Ipsa
    cst
    magna
    deliberatio. Temerc
    juravit: quis
    nesciat? Tamen
    lapsus
    esl, juravil
    1. Eccc
    puellape-
    tivit
    caput
    sancli J oannis :
    quid
    facere debuil Hero-
    des? Demus illi consilium.Si
    dixerimus,
    ParceJ oan-
    ni,
    nefacias
    scelus; perjurium
    snademus. Si dixeri-
    mus,
    Noli
    perjurare;
    ad scelus
    iniplendumprovoca-
    miis. Malaconditio.
    CAPUTII.

    Antequara
    vcnialis
    ergo
    adislurabi-
    cipifemlaqueum,
    tollitcde orevestrolemerarias
    ju-
    rationes :
    antequam
    veniatisad islamconsuctudinem
    malam,
    moneofratres
    nieos,
    moneofiliosmeos :
    quid
    opus
    est,
    ut veniatisad
    huncariiculuiii,
    ubi non
    pos-
    sumusinvenireconsilium?
    2. Temeraria
    juralio
    non
    implenda
    admissohov.ii-
    cidio.
    Perjurium
    Davidis
    tnagnumpcccatum,
    licel tni-
    nus
    quam
    homicidium.Tamen
    Scripluris diligcnlius
    perscrulatis,
    occurrit mihi unum
    cxemiilum,
    ubi vi-
    deo
    pium
    hominemet sanctuminlcinerariam
    juralio-
    nem
    cecidissc,
    ct maluissenonfacere
    quodjuraverat,
    quamjurationcm
    suamfuso liominis
    sanguineimple-
    re. Commemoro
    ergo
    Charilateni vcstrani.
    Quando
    Saiil sanclumDavid
    pcrscqucbatur ingralus,
    illecum
    suisibat
    quocumque poteral,
    nc invcnirctur a
    Saiilc,
    et occideretur. Et
    quodam
    dieabhoniine
    divile, qui
    vocabatur
    Nabal,
    ct londcbatoves
    suas, petivilsusicn-
    taculum
    victus,
    sibi cl eis
    qui
    cumillocrani. Immisc-
    ricors darc
    noluil,
    et
    quod
    cst
    gravius,
    conlumcliose
    respondil.
    J uravit sanclusDavid
    ,
    eumoccisurumsc
    esse. Erat enimarmalus. Et
    quod
    facile
    fuerat,
    et
    ju-
    sle facere ira
    persnadcnte
    videbalur,
    incaulus ftidit
    jurationem
    ;
    et
    ccepitire,
    ut faceret
    quod juraveral.
    OccurritAbigail
    uxorNabal,
    etlulit ei necessaria
    qucc
    poposcerat. Suppliciter
    eum
    rogavit,
    flexit,
    et amarili
    *
    Correclus
    pariter
    adduoscb. adcr,
    gr.
    r. t. et adpar.
    Lov.
    1
    Codexaltercb.:
    Temerejuravit,quia
    Mscivit.Tamen
    lapsusesl, quia
    juravil.
    Ineodemcodicecb.initium
    hujus
    sermonisitaDnialteriuscohceret,
    utsermoexduobusuxiis
    efBcialur.
    :
    (a) Alias,
    inler additosa
    Parisiensibus,
    11,
    Am
    SERMOCCCIX. 1410
    sanguine
    revocavit
    (I
    Reg. xxv).
    J uravit lemere,
    sed
    non
    implevitjurationemmajorepietate.
    CAPUT
    111.

    Proinde, charissimi,
    iterumredeo
    ad monendos
    vos. Eccesanctus David,
    non
    quidem
    iralus
    sanguinem
    hominisfudit;
    sed eumfalsum
    ju-
    rasse
    negare quis poteril?
    Deduobus
    peccatis
    elegit
    minus : sedminusfuitilludin
    comparalione
    majoris.
    Nam
    per
    se
    ipsumappensum,
    magnum
    malum est
    falsa
    juratio.
    Priusergo
    laboraredebelis, etconfligere
    adversus consuetudinem
    vestram malam,
    malam
    ,
    malam,
    et valde
    malam;
    ettollere
    juralionem
    deori-
    bus vestris.
    3. J urans abalio
    provocalus
    nonsic
    peccat,quomodo
    islealius. Si
    quis
    aulem
    provocaveril
    tead
    juralionem,
    ut fortesicsibi existimet satisfieri
    posse,
    si
    juraveris
    deillarequampuiat
    tecommisisseautfecisse,
    etfor-
    sitan non
    fecisli;
    ne remaneat
    inillo mala
    suspicio,
    si
    j'uraveristu,
    nonsic
    peccasquomodo
    ille
    qui
    te
    pro-
    vocavit:
    quia
    dixit Dominus
    J esus,
    Sil
    in ore
    veslro,
    Est, esl; Non,
    non. Si
    quid amplius
    est,
    a tnaloest
    (
    Matlh.
    v, 37). Loquebatur
    autemde
    juratione,
    ubi
    nos
    inlelligere
    voluit
    ipsamjurationem
    a malo esse.
    Si abalio
    provocalus
    fueris,
    ab
    ipsius
    maloerit
    quod
    juras,
    nona tuo. Et hoc est
    prope
    amalo communi
    generis
    humani, quoniam
    corda nostra videre non
    possumus.
    Namsi cordanostra videremus,
    cui
    jura-
    remtis?
    Qtiando
    a nobis
    exigerelur juratio, quando
    videretur oculis
    proximi ipsacogitatio?
    CAPUT IV.

    4. J urare
    coinpellens
    eum
    quemfal-
    sum
    juraturumcredit, pejor
    est homicida.Scribilein
    cordibusveslris
    quod
    dico : Illeautem
    qui
    liominem
    provocavit
    ad
    jurationem,
    et sciteumfalsumesse
    ju-
    raturum,
    vincit homicidam.
    Quia
    homicida
    corpus
    occisurus
    est,
    ille
    animam;
    imo duas
    animas,
    el
    ej'us
    quemjurare provocavit,
    et suam. Scis verum esse
    quod
    dicis,
    et falsumesse
    quod
    ille
    dicit,
    et
    jurare
    compellis?
    Ecce
    jurat,
    ecce
    pejerat,
    ecce
    perit:
    tu
    quid
    invenisti ? Imoet tu
    peristi, qui
    de illius morle
    lesatiarevofuisti.
    CAPUT V.

    5.
    Tuluslymeni
    obhoc
    peccatum
    di-
    vina
    correptioneflagellalus. Aliquid
    dicam, quod
    nun-
    quam
    dixi Charitati
    vestrse,
    in hoc
    populo, quodcon-
    tigit
    inhacecclesia. Fuit hic homo
    quidamsimplex,
    innocens,
    bene
    fidelis,
    a multis
    veslris,
    id
    est, Hip-
    ponensibus,
    imo ab omnibus
    cognitus, Tutuslymeni
    vocatus.
    Tulumlymeni quis
    vestrumnon
    novit, qui
    cives
    eslis? Abilloaudivi
    quod
    dico. Nescio
    quis
    ne-
    gavitei,
    vel
    quodcommendaverat,
    vel
    quod
    ei debe-
    balur;
    et hominisfidei secommisit. Commotus
    pro-
    vocavitcumad
    jusjuranduni.
    J uravit
    ille,
    iste
    perdi-
    dil: sed islo
    perdente,
    ille
    penitus periit.
    Dicebat
    ergo
    iste
    Tutuslymeni
    homo
    gravis
    et
    fidelis, ipsa
    no.
    cle exhibifumse fuisse ad
    judicem,
    et cum
    magno
    impetu atque
    terrore se
    pervenisse
    ad
    prsesidentera
    excelsum
    quemdam
    el admirabilem
    virum,
    cui
    pare-
    ba.tofficiumsimiliter
    excelsorum, jussum
    fuisse
    per-
    turbatum retro
    revocari,
    et
    interrogalum
    fuisseliis
    verbis :
    Quare provocasti
    hominemad
    juralionem,
    quem
    sciebasfalsumesse
    juraturum
    ?
    Respondit
    ille:
    Negavit
    mihi rem meam.
    Responsum
    est illi : Et
    nonnemelius
    eral,
    ut remluam
    quamexigebasper-
    deres, quam
    animam hominis istius falsa
    juratione
    perimeres?
    Prostratus
    jussus
    est caedi.Csesusest tam
    graviter,
    ut indorso
    evigiianlisvestigiaplagaruraap-
    parerent.
    Sed dictumest
    illi, posiquam
    emendatus
    est: Parcitur innocentioe
    tuoe,
    de cseterocave ne fa-
    cias. Fecit
    quidem
    ille
    gravepeccalum,
    et emendalus
    est: sedmulto
    graviuspeccatumfaciet, qui post
    istum
    meum sermonem et islam meam admonitionem
    et
    exhortationemtale
    aliquid
    fecerit. Caveleafalsa
    jura-
    lione,
    cavele a temeraria
    juratione.
    Abhis duobus
    malissecurissime
    cavebitis,
    si consueiudinem
    jurandi
    a vobisabstuleritis.
    j
    SERMOCCCIX.
    InKatali
    Cypriani martyris,
    i
    (b).
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Cypriani passio
    recoli-
    lur. Sermonem a nobis debilum auribus et cordi-
    bus vestris
    exigit
    tam
    grala
    et
    religiosasofemnitas,
    qua passionem
    beati
    Marlyris
    celebramus.
    Tristis
    procul
    dubio tunc Ecclesia
    fuit,
    non damno ca-
    denlis,
    sed desiderio
    recedenlis;
    semper cupiens
    videre
    prsesenlem
    tam bonum rectorem
    atque
    do-
    ctorem. Sed
    quos
    afflixerat sollicitudo
    certaminis,
    consolala est corona victoris. Et
    nunc,
    non solum
    sineulla
    tristilia,
    verum etiam cum
    ingenti
    lselitia
    cuncta
    quse
    tunc
    gesta
    sunt
    legendo
    et
    diligendo
    re-
    eolimus; dieque
    isto
    gauderejam
    concessum
    est,
    non
    timere.
    Neque
    enimeumformidamus
    lerribiliter ve-
    nientem,
    sed
    expectamus
    hilariter redeuntem. Placct
    itaqne
    universam illam fidelissimi et forlissimi et
    gloriosissimi Marlyris passionem
    cum exsultatione
    recordari
    praeteritam, quam
    tunc fratres cumsollici-
    tudinesustinuerefuluram.
    2. Exsilium
    ipsius.
    Redilus ab exsilio. Primo
    igilur quod pro
    fideconfessionis
    Chrisli in exilium
    Curubin missus
    est,
    non sancto
    Cypriano aliquid
    nocitum,
    sedmullum illi
    proestitum
    est civitati.
    Quo
    enim
    ipse mitteretur,
    ubi ille non
    esset, propter
    cujus
    testimoniummittebatur? Christus
    ergoqui ait,
    Ecce
    ego
    vobiscumsutnomnibus diebus
    usque
    ad con-
    summationem
    smculi(Matlh.
    xxvm, 20),
    in omni loco
    membrum suum
    excipiebat, quocumquefuror
    inimici
    pellebat.
    0 stulta infidelitas
    persequentis!
    Si
    quceris
    exsilium
    quo
    Christianus
    jubealur ire;
    prius,
    si
    potes,
    inveni undeChrislus
    cogatur
    exire. De
    palria
    stia in
    alienam te arbitraris excludere hominem
    Dei,
    in
    Christo
    nusquamexsulem,in carneubiqueperegrinura.
    Sed
    jam
    considerare et commemorare deiecfat
    post
    illud, quod Cyprianus
    non
    senserat,
    sed itiiuiicus
    pulabal
    exsilium, quid
    ex ordine
    passionis ipsius
    conseculum
    sit.
    CumenimCyprianus
    sanctus
    martyr
    electusaDeodecivitale
    Curubitana,
    in
    quam
    exsilio
    *
    Emendatusad
    gr.
    r. t. v. et adPar.Lov.
    (a) Alias,
    interaddilosaParisiensibus12
    (b)
    Possidiusin
    Indiculo, cap. 10,
    recenset de Natali
    s.
    cypriani
    traclalus
    quatuor.
    fiunccifat Florusad
    Ephes.
    U.
    aii S. AUGUSTINI EPISCOPI
    U12
    proecepto
    Aspasii
    Palerni
    proconsulis
    missus
    fuerat,
    rcgrcssus
    esset;
    in hortis suis manebal : et inde
    quotidiesperabat
    veniri ad
    se,
    sicut ostensum illi
    crat.
    CAPUTII.3.
    Comprehensio
    aduobus
    appariloribus.
    Qtiidjamfremeretperseculoiis
    impelus
    '
    adversus cor
    semper paralum,
    accedenteeliamDomini revelatione
    firmatum?
    Quando
    enim desererel
    patientem, quem
    non est
    passus prccoccupari
    ncscientem? J am
    ergo
    quodademn passioni
    exhibendumduo
    missisunl, qui
    oniiieiiainsecumincurriculumlevaverunt in
    medioque
    posiierunt;
    el hoc divinceadmonitionis
    fuit,
    ul
    gau-
    dens recoleret ad
    ejus corpus
    se
    perlinere, qui
    inter
    iniquos dejiuialus
    est. Chrislus
    namque
    inter duos la-
    trones
    lignosusjiensus,
    ad
    exemplum
    jiatienliceprcc-
    bebatur
    (Marc.
    xv, 17,28). Cyprianusautem
    inter duos
    apparitores ,
    ad
    jiassionem
    curru
    portatus
    Chrisli
    vestigiasequebatur.
    4.
    Cypriuni
    sollkiludo
    pasloralis. Quid
    illud
    qttod
    cuminalium
    diem
    dilatusapud
    custodes
    esset,
    atque
    illue se mullilttdo fiatrum ac sororum
    congregans,
    pro
    foribus
    pernoclarel,
    custodiri
    puellas prcecepil,
    quanla
    intentione
    considerandum?quanta
    Iaude
    prce-
    d.icandum?
    quanlo prceconio
    commendandum est?
    Yicina
    corporis morle,
    nonmoriebatur in animo
    pa-
    sloris
    vigilantia pasloralis;
    et cura luendi dominici
    gregis
    usque
    adexlremum vitce
    hujus
    diem mente
    sobriatenebalur : nec excutiebat
    abanimodiligentiara
    fidelissimi
    dispensaloris,
    manus
    jam proxima
    cruenti
    carnificis.
    Itase
    marlyremcogitabal futurum,
    ut esse
    non obliviscerclur
    episcopum
    :
    magis
    curans
    quam
    ralionem
    paslorumprincipi
    decommississibi ovibus
    redderet, quamquid
    infideli
    proconsuli
    defide
    pro-
    pria responderet,
    Amabal
    quippe eum, qui
    Petro
    dixerat,
    Amasme?Pasceovesmeas
    (J oan. xxn,
    17).
    Et
    pascebat
    oves
    ejus, pro quibus sanguinem
    fundereil-
    lumimitans
    prceparabat.
    Cuslodiri
    puellas prsecepil,
    sciens nonsolumsehabere
    simplicemDominum,
    sed
    etiam
    versipellem
    adversarium.
    Itaque
    adversus leo-
    ncm
    aperle
    frementem
    in
    confessionevirile
    pectus
    armabat,
    adversus
    lupum
    insidianlem
    gregi
    sexumfe-
    niineummuniebal.
    CAPUT III.

    5.
    Quomodo
    sibi consulendum. Dies
    omnis
    pro
    extremo
    compulandus.
    Proconsulis verbaad
    Cyprianum,
    et
    hnjusresponsum.
    Ilavere sibi
    consulit,
    qui
    Deum
    judicemcogitat, apudquem
    causam
    gesloe
    httjus
    vilce
    atque
    ab illosibi muneris
    injuncli quisque
    dicturus est: ubi omnis homo
    recipit,
    sicut teslafur
    Aposlolus, quwper corpusgessit,
    sive
    bonutn,
    sivetna-
    lum
    (II
    Cor.
    v,
    10).
    Ilasibi
    consulit, qui
    exfide
    vivens,
    clsatagens
    neabexlremo
    prseoccupeturdie,
    extremum
    computat
    omnem
    diem,
    et sic Deo
    placitos
    mores
    perducit usque
    ad
    exlremum diem. Ita sibi
    beatus
    Cyprianus
    et
    episcopus.misericordissimus,
    et
    martyr
    fidelissimus, consulebat,
    non sicnt eum
    lingua
    sub-
    doladiaboli
    per
    os,
    possessi
    a se
    imjiii judicis
    monere
    videbatur
    dicens,
    Consulelibi. Cumenim
    ejus
    inimo-
    bilem mentem
    videret, quando
    ei
    dixit,
    J usserunt le
    1
    Fossatensis
    Ms.,impktas.
    principescwrimoniaril; responditqueille, Nonfacio:
    adjecit etait,
    Consuletibi.
    Ipsaestlingua
    subdoladia-
    boli : etsi non
    hujus qui
    nesciebat
    quid
    Ioqueretur,
    illius tamen
    qui per
    eum
    loquebatur. Loquebatur
    enim
    proconsul,
    non tamsecundum
    jnincipes
    homi-
    nes, quorum j'ussa
    sibimet
    injuncta jaetabat, quahi
    secundum
    principempotestaiis
    aeris de
    quo Aposto-
    lus
    dicit, Quioperalurin filiisdiffidenlim(Ephes. n,
    2)
    :
    j
    quemper hujus quoque linguamoperari Cyprianus
    '
    novcrat, quod ipse
    non noverat.
    Noverat, inquam,
    Cyprianus,
    cum a
    proconsule audiret,
    Consulelibi
    quod
    caro et
    sanguis
    diceret
    stolide,
    hoediabolum
    dicere subdole:
    atque
    inluebatur in uno
    opere duos;
    istum
    oculis,
    illumfide. Nolebat eumiste
    mori,
    no-
    lebat ille coronari :
    proinde
    circa islum
    placidus,
    circa illum
    catttus;
    huic
    aperle respondebat,
    illum
    oceultevincebat.
    CAPUT IV.

    6.
    Cypriani
    verba. Senlentiain
    Cy-
    priamim. Fac, inquif, quod
    libi
    prmcepluin
    est:in re
    tam
    jusia
    nulla est consultatio. Dixerat
    quippeille,
    Consulelibi, Adhoc
    responsumest,
    In retam
    justa
    nullaesl consultatio. Consulitenim
    qui
    consiliumvel
    impertil,
    vel
    qucerit.
    Sed
    proconsul
    nona
    Cypriano
    consiliutn
    accipere volebat,
    sed eum
    poiius
    ut a se
    acciperei,
    admonebal.
    Atille,
    ln
    re, inquit, tamjusta
    nullaesl consiUiaiio.Nonadhuc
    consulo, quia
    nonad-
    huc dubito : abstulit enimmihi
    dubitalionem
    ipsaj'u-
    slitia. J uslus
    autero,
    ut securus moriatur in
    carne,
    certus vivit in fide.
    Pra:cesserant
    Cyprianum
    multi
    niartyres, quosflagranlissimis
    exhortalionibus suisad
    vincendum diabolum
    aecenderat;
    et erat
    utique ju-
    sium ut
    quos
    veridicus
    loquendo prcemiserat, pa-
    tiendo
    intrepidus sequeretur
    :
    ergo
    in re tam
    jusla
    nulla est consuUatio.
    Quid
    ad
    hsec dicamus?
    quid
    ad
    hceeexsultemus?Tanta
    conceptione gaudiorum,
    in
    quiderumpal
    cornoslrumet os
    nostrum, nisi in
    ipsam
    venerabilis
    Maiiyris
    ultimamvocem? Cumenim
    Ga-
    lerius Maximusdecretumex libellorecitasset : Ta-
    scium
    2
    Cyprianumgladio
    anitnadvetii
    placel. Respon-
    dit
    ille, Deo
    gralias.
    Habenles
    igitur
    de re tanta
    memoriam
    prcesenlisloci, festivitatem solemnissimi
    diei, proposilionem
    saluberrimi
    exempli,
    omnibus
    medullis nosiris dicamus
    etnos,
    Deo
    gralias.
    SERMO
    CCCX*().
    inKatali
    Cypriani martyris,
    n,
    '
    CAPUT PRIMUM.

    1. Natale
    Cyjjriani martyris
    Africa
    tota
    percelebre.Spiritus
    sanctus doceat nOsin
    hac hora
    quseoporleat
    dicere: dicturi enimsumus ali-
    quid
    delaude
    Cypriani gloriosissimi martyris, cujus
    Nalalem
    hodie,
    sicut
    noslis,
    celebramus.
    Quodnomen
    sic
    frequentat
    Ecclesia
    ,
    id
    est, Natales,
    ut Natales
    1
    ActaS.
    Cypriani
    in
    quibusdamexemplaribus, sacrificare.
    5
    Lov.,
    in
    cijprianum;
    omisso
    pronomine,
    Tascium: cu
    jus
    locoParisiensiumeditio
    male,
    tacilum.Emendaturex
    FossatensiMs.
    necnqn
    exAotis
    passionis
    s.
    Cypriani,
    et ex
    tilulo
    epistolreejusdem69,
    ad Florenlium.
    KonnulliMss.
    ferunt,
    Thutium.
    *
    Emendalusadd. r. t. vat. v. et adLov.
    ()
    Alias.deDiversis115.
    im SEUMOCCCXI.
    ua
    vocet
    pretiosasmanyrum
    mortes. Sic, inquam,
    hoc
    nomen
    frequenlal Ecelesia,
    uleliam
    qui
    non.sunt in
    illa,
    hocdicanl cumilla.
    Quis
    enim
    hodie,
    nondicara
    inhacnostra
    civilatc,
    sed
    planeper
    Africam totam
    transmarinasqueregiones,
    nonChristianus solum,
    sed
    Paganus,
    aut
    J udoeus,
    autetiam hrerelicus
    poleril
    in-
    veniri, qui
    non nobiscum dicat Nalalem
    martyris
    Cypriani? Quid
    est
    hoc,
    fralres?
    Quando
    natus
    sit,
    ignoramus;
    el
    quia
    hodie
    passus
    est,
    Natalem
    ejus
    hodiecelebramus. Sedillumdiemnon
    cclebraremus,
    etsi nossemus.llloenimdieiraxit
    originalepeccatum:
    islo autemdievicit omne
    peccalum.
    IIlo die exfa-
    stidiosomatrisutero islam
    processil
    in lucom
    , qucc
    oculosearnisillecebrat: isto autemdiecx oecultis-
    simonaturoesinu
    illamdiscessitadlucem, qucc
    visum
    menlisfeliciteretbeafe illustrat.
    CAPUTII.

    2.
    Carthaginensis
    Ecclesia
    Cypriani
    episcopalu
    et
    tnarlyrio
    nobililala.Mensa
    Cyprianiapud
    Carthaginem.Cartliaginensem
    Ecclesiamvivens
    gu-
    bernavU,
    moricnsbonoravit. Ibi
    episcopalumgessit,
    ibi
    mnrlyrium
    consuminaviLIn eo
    quippe loco,
    ubi
    posuit
    carnisexuvias,
    sccvatuncmullitudoconvcne-
    rat, qucepropler
    odiumChristi
    sanguinem
    funderet
    Cypriani:
    ibi hodic venerans multiludo
    concurrit,
    qusepropler
    Nalalem
    Cypriani
    bibit
    sanguinem
    Chri-
    sti. El lanlo dulciusinilloloco
    propler
    Natalem
    Cy-
    priani sangnis
    bibilnr Chrisli,
    quanto
    devolius ibi
    propier
    nomen Chrisli
    sanguis
    fusus esl
    Cypriani.
    Denique,
    sicutnostis,
    quicumqueCarlhaginemnostis,
    incodemlocomensa Deoconslrucfa
    cst;
    et lameu
    mensadicilur
    Cypriani,
    non
    quia
    ibi est
    unquamCy-
    prianusepulatus,
    sed
    quia
    ibi est
    immolatus,
    el
    quia
    ipsa
    immolalionesua
    paravit
    hanc
    mensam,
    non in
    quapascat
    sive
    pascalur,
    sedin
    qua
    sacrificium
    Deo,
    cui et
    ipse
    oblatus
    esl,
    offeratur. Sedul mensailla
    ,
    quce
    Dei
    est,
    eliam
    Cypriani vocetur,
    hseccausa
    est;
    quia
    ut illamodo
    cingatur
    ab
    obsequentibus,
    ibi
    Cy-
    prianus cingebatur
    a
    persequenlibus
    : ubi nunc illa
    abamicis oranlibushonoratur, ibi
    Cyprianus
    abini-
    micisfremenlibuscalcabi' ar :
    postremo
    ubi illaere-
    cta
    est,
    ibi
    prostratus
    cst. Canlate
    Deo, psalmum
    di-
    cile twmini
    ejus
    :
    qui
    ascendit
    super
    occasum
    (Psal.
    LXVU
    , 5), ipse
    fecitista
    super
    oecisum.
    CAPUT III.

    5.
    Cypriani
    mors
    pretiosa.
    Sedcum
    Carthago
    habuerit calhedram
    ejus, Carthago
    habeat
    memoriam
    ejus;
    unde nos celebraremus Natalitia
    ejus,
    nisi esset
    pretiosa
    in
    conspeclu
    Dominitnorssan-
    clorum
    ejus(Psal. cxv, 15)?
    Inomnemlerramexiit
    sonus
    ejus,
    et infinesorbis terrseverba
    ejus (Psal.
    xvm,
    5).
    Doeuil fideliter
    quod
    facturus
    erat,
    fecit
    forliter
    quod
    doCuerat.Ad
    preliosam
    morlem
    j'uste
    vivendo,
    ad
    gloriosam
    verovitam
    injuste
    moriendo
    pervenit; alqueadeptus
    est
    triumplialemarlyris
    no-
    men
    , quiaperduxit usque
    ad
    sanguinempro
    verilate
    certamen.
    CAPUTIV.

    4.
    Cyprianus
    et
    passione
    et
    scriplis
    suis
    per
    orbemclarus. Verum
    quia
    non solumdixit
    quceaudirentur,
    sed
    scripsit
    etiam
    quoelegerentur,
    et
    ad alia'oca
    per
    alienas
    linguas,
    adaliaveroner suas
    lilieras
    venit,
    et innotuit
    regionibus
    multis
    , partim
    per
    famamfortissimoe
    passionis, parlimper
    dulccdi-
    nemsuavissimoelectionis: alacres celebremus hunc
    diem,
    et itaomnesunanimiter
    supplicemus,
    ut inEc-
    clesia
    majore
    communem
    palrem
    audire et videre
    mereamur;
    habiluri et desermone
    ejusgaudium,
    et
    de
    passionisejusgloriaprofeclum, per
    Dominumno-
    slrumJ esumChrislum. Amen.
    SERMOCCCXI
    *
    (a).
    InNatali
    Cypriani martyris,
    m.
    CAPUTPRIMUM.

    1. Solemnilates
    tnartyrum
    ce-
    lebrandwinritationevhiulum. Mundiblandienliserrores
    etswvienlislerrores
    sapientia
    et
    patienliasuperati.
    Islum
    nobisfestumdiem
    passio
    beatissimi
    Cypriani marty-
    ris fecit:
    ctijus
    nosvictorioecelebrilasinistumlocum
    devotissimos
    congregavit.
    Sedcelebraliosolemnitalis
    marlyrum,
    imitatio debet esse virtulum. Facile est
    honorem
    marlyris
    celebrari:
    magnum
    est fidem
    alque
    palieiiliammartyris
    imitari. Hocsic
    agamus,
    ut illud
    optemus
    : hoc sic
    celebremus,
    ut illud
    poliusdiliga-
    mus.
    Quid
    laudanmsin fidc
    maiiyris'/ Quiausque
    ad
    morlem
    pro
    veritafe
    certavit,
    et ideovicit. Blandien-
    tem mundum
    contemjisit,
    srevienli noncessit: ideo
    viclor ad Deumacccssit. Abundanl in isto sseculo
    errores et terrores :
    beatissimus
    Martyr,
    errores sa-
    pienlia,
    terrores
    patientiasuperavit.Magnum
    est
    quod
    fecit: seculus
    agniim,
    Ieonemvicil.
    Quando
    persecu-
    lor
    seeviebat,
    leo fremebat: sed
    quiaagrius
    sursum
    attendebatur,
    leo deorsumcalcabatur :
    qui
    morte
    mortem
    destrtixit,
    lignopependit, sanguinera fudit,
    mundumredemit.
    CAPUT II.

    2.
    Apostoli
    deDomino
    quwipsi
    vi-
    deranl
    confitendo
    motiui.
    Prinii beati
    Aposioli
    arietes
    gregissancti, ipsum
    DominumJ esnmviderunl
    pen-
    denleni,
    doluerunl
    morieiUem
    , expaverunt
    resur-
    gentem,
    amaverunt
    potenfem,
    et
    ipsi sanguinem
    fu-
    derunt
    pro
    eo
    quod
    viderunt.
    Cogilate, fratres, quale
    fuit mitti homines
    per
    orbemterrarum
    ,
    prsedicare
    hominem morluum
    resurrexisse,
    in ccelumascen-
    disse;
    et
    pro
    isla
    pra>dicatione
    perpeli
    omnia
    quse
    insaniensmundus
    inferret,
    damna
    , exsilia,
    vincula
    ,
    tormenta, flammas,
    bestias, cruces,
    mortes. Hoc
    pro
    nescio
    quo? Numquidenim, fratres
    raei,
    Pelrus
    pro
    sua
    gloria moriebatur,
    aut se
    ipsum prcedicabat?
    Alius
    moriebatur,
    ut alius
    honoraretur;
    aliusoccide-
    batur,
    ut alius coleretur.
    Numquid
    hoc
    faceret,
    nisi
    flagrantia charitatis,
    de conscientia veritatis?
    Viderant
    quod
    dicebant: nam
    quando pro
    ea re
    morerentur, quam
    noti viderant?
    Quod
    viderant,
    negare
    debebant. Non
    negaverunl: jrraedicaverunt
    mortuum
    , quem
    sciebaut vivum. Sciebant
    pro
    qtia
    vita conlemnerent vitam: sciebant
    pro qua
    fe-
    licilale ferrent
    Iransitoriam
    infelicilatem,
    pro (juibus
    proemiis
    isladamnacontemnereni. Fideseorumcum
    toto mundonon
    appenderelur.
    Audierant, Quid
    prod-
    esl
    homini,
    si toium
    tnundumlucrelur
    ,
    anintwautem
    suwdetrimentum
    paiiatur
    (Malth. xvi,
    26)
    ? Nonre-
    *
    Emendatusadeosdem
    libros,excepto
    v.
    (b)Aiias,
    deDiversis11S.
    1415 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    141
    tardavit illecebrasceculi
    feslinantes,
    transitura mi-
    grantes, quanlumlibet
    et
    quomodo
    libet
    fulgens
    fcli-
    citas hic
    dimitlenda,
    ad aliamvitam nontransfe-
    rcnda, aliquando
    hicel aviventibus
    relinquenda.
    CAPUT III.

    5.
    Conlemplum
    mundi
    marlyres
    cxempto
    docent. Contemnite
    ergo
    sceculum
    ,
    Chri-
    siiani;
    conlemnite
    sreculum,
    conlemnite. Coniem-
    pscrunt martyrcs, contcmpserunt Aposloli,
    conlcm-
    psit
    beattis
    Cyprianus, cujiis
    hodiememoriamcele-
    bramus. Divitesesse
    vultis,
    honorati esse
    vultis,
    sani
    essevultis: lotumillc
    contempsit,
    ad
    cujus
    memo-
    riani convenistis.
    Quid, obsecro,
    tantum
    amatis, quod
    conlempsit quem
    sic honoratis?
    quem,
    si islanon
    conlempsissel,
    non
    ulique
    sichonorarefis.
    Quare
    tc
    invenioearumrerum
    amalorem, quarum
    veneraris
    contemplorem
    ?Certe
    illum,
    si hrec
    amaret,
    nonve-
    nerareris. Et tu noli amare : non enim
    intravit,
    et
    oslium contra te clausit. Contemne et
    tu;
    ct intra
    post
    illum. Palet
    qua
    intres : Clnistus csl
    janua.
    Et
    tibi esl oslium
    aperlum, quando
    esllatus
    ejus
    lancea
    perforalum. Quid
    indc inanavit
    recole;
    et
    eligequa
    possis
    inlrare. DelatereDomini
    pendcntis
    et morien-
    tis in
    ligno, posteaquam
    esl lancea
    perforalum, aqua
    sanguisqueprofluxit(J oan.
    xix,
    54).
    Inunoestmun-
    dalio
    tua,
    inallero
    redcmplio
    tua.
    CAPUT IV.

    4. Rerumterrenarumamor viscus
    imimas.Amate
    ,
    et nolileamare : ad
    aliquidamate,
    et ad
    aliquid
    amarenoliie. Esl enim
    quod
    ad
    profe-
    ctumamelur,
    et cst
    quod
    ad
    impedimentura
    ametur.
    Noli ainare
    impedimenlum,
    si nonvis invenirelor-
    menlura.
    Quod
    amas interra
    , impedimentum
    est :
    viscumesl
    pennarumspirilualiusi,
    hocesl
    virtutum,
    quibus
    volatur ad Deum.
    Capi
    non
    vis,
    el viscum
    amas?
    Numquid
    ideo non
    caperis, quia
    dulciterca-
    peris
    ?
    Quantomagis
    delectat,
    lanto fortius
    strangu-
    lal. Hoccdico: el laudatis
    ,
    et clamatis
    ,
    el amatis.
    Respondet
    libi,
    non
    ego,
    sed
    sapienlia
    : Moresvolo
    ,
    non voces.
    Sapientiam
    lauda
    vivendo;
    non
    sonando,
    sedconsonando.
    CAPUT V.

    5. Canlica
    profana
    el saltaliones
    pulsw
    deecclesia
    ,
    ubi
    sepullusCyprianus.
    Dominus
    dicit in
    Evangelio,
    Canlavimus
    vobis,
    el nonsallaslis
    (Malth.
    xi, 17). Quando
    hoc
    egodicerem,
    si rionle-
    gerem
    ? Irridel me
    vanitas,
    sed
    juvat
    auctorilas. Si
    non
    prseraisissemquis
    hoc
    dixeril, quis
    mevestrum
    posset
    fcrre
    dicentem,
    Canlavimus
    vobis,
    el nonsalla-
    slis?
    Niimquidnam
    inhoc
    loco,
    clsi Psalmuscantan-
    dus
    est,
    ab
    aliquo
    sallandumest?
    Aliquando
    antean-
    nos non valdemultosetiamislum J ocuminvaserat
    peliilantia
    saltatorum. Isfumlamsanclum
    Iocum,
    ubi
    jacel
    tamsancti
    Martyriscorpus,
    sicut
    meminerunt
    mulli
    qui
    habenl
    ceiatem; locum, inquam,
    lamsan-
    ctum invaserat
    pestilenlia
    et
    petulantia
    sallalorum.
    Per totamnoclemcanlabantur hic
    nefaria,
    el can-
    tantibussaltabalur.
    Quando
    voluitDominus
    per
    san-
    ctumfratrem nostrum
    episcopuni
    vestrum
    ,
    ex
    quo
    hic
    cceperunt
    sanctce
    vigilicecelebrari,
    illa
    peslis
    ali-
    quanluluni reluctala, poslea
    cessit
    diligenticc,
    erubuit
    rap.enlice.
    CAPUT YI.

    6. Canticumnoslrumcui moribus
    ,
    tanquam
    sallalione,oportel
    consonare.Cum
    ergo
    modo
    hic islaDeo
    propilio
    non
    fiaut, quia
    noncelebramus
    dcemoniis
    ludos,
    ubi solent islaDeri ineorumdele-
    clationem
    qui coluntur,
    et immunditiasuasolentsuos
    depravare
    cultores,
    sed celebratur hic sanctitas et
    soleninitas
    martyrum;
    nonhic
    sallalur,
    et ubi non
    safiatur,
    lamende
    Evangeliolegitur,
    Canlavimusvo-
    bis,
    el nonsallastis.
    Reprehendunlur,
    increpantur,
    ac-
    cusanlur, qui
    nonsaltaverunt. Absit ut redeat adhuc
    illa
    petulantia
    : audite
    potius quid
    velit
    intelligi
    sa-
    pientia.
    Cantat, qui prcecipit:
    saltal
    qui
    facit.
    Quid
    est
    saltare,
    nisi motumembrorumcanlicoconsonare?
    Quod
    cst
    canticumnosfrum? Non
    proferamego,
    non
    sit meum. Meliusminisier
    sum, quam
    actor '. Dico
    canticumnostrum: Nolite
    diligeretnundum,
    neque
    ea
    qum
    inmundosunt.
    Quisquis
    dilexeritmundum
    ,
    non
    est charilasPatris inillo :
    quia
    omnia
    quw
    inmundo
    sunl,
    concupiscenlia
    carnis
    est,
    el
    concupiscenlia
    oculo-
    rum,
    el ambitio
    smculi, quw
    nonesl ex
    Patre,
    sedex
    muncloesl. Et mundus
    transit,
    et
    concupiscentiaejus
    :
    qui
    aulem
    feceril
    voluntatem
    Dei,
    tnanel in
    mlernum,
    sicul etDeustnanetinmternum
    (J oan. n,
    15-17).
    CAPUT VII.

    7. Sallalores
    spiriluali
    canlicotnu-
    talionevilmconsonantes.
    Quale
    canlicum,
    fratresmei?
    Audistis
    cantanlem,
    audiamus saltanles:
    facite vos
    congrueiuia morura, quod
    faciunt
    saltatores molu
    inerabrorum. Intus hoc
    agile
    : moresconsonent. Cu-
    pidilas
    exslirpetur,
    charitas
    plantelur.
    Deistaarbore
    quidquidexit, bonumest.
    Cupiditas
    nihil boni
    polest
    generare
    : charitasniliil mali. Et
    dicitur, etlaudattir;
    et nemo mutatur2.
    Absit,
    nonest verum
    quod
    dixi.
    Mutati sunt
    piscatores,
    mulati sunt
    postea
    eliam
    plu-
    rimi senatores :
    mutatusest
    Cyprianus, cujus
    hodie
    memoriam
    frequenlamus. Ipsescribit, ipse
    testalur
    ,
    cujus
    vilcefuerit
    aliquando, quamnefarioe,quam
    im-
    pise, quam improbandse,
    ac
    deleslandse
    (Epist. 2,
    ad
    Donalum).
    Audivit canlantem:
    exhibuit
    se,
    non
    corpore,
    sed mente saltantem.
    Aptavit
    se cantico
    bono,
    aptavit
    secanticonovo:
    aplavit,
    amavit,perse-
    veravit, ccrlavil, superavil.
    CAPUT VIII.

    8.
    Tempora
    malanon
    faciunt
    nisi
    hotninesmali. Et dicitis: Molesta
    lempora, gravia
    lempora,
    misera
    lcmpora
    sunt. Vivite
    bene,
    etmu-
    tatis
    tempora
    vivendobene:
    temporamutatis,
    et non
    habetis unde murmuretis.
    Quid
    sunt enim
    tempora,
    fratres mei?
    Spatia
    et volumina
    sceculorum.Orlus
    esl
    sol, peractis
    horis duodecimex aliamundi
    parfe
    oecidif;
    aliadiemane ortus iterum
    occidit;
    numera
    quoties
    :
    ipsa
    sunt
    lempora. Quem
    laesitsolisortus?
    quem
    lcesitoccasus solis?
    Ergo
    neminemlsesittem-
    pus. Qui Iceduntur,
    homines
    sunt;
    a
    quibus
    lcedun-
    tur,
    hominessunt. 0
    magnus
    dolor! homineslcedun-
    1
    tur,
    homines
    spqliantur,
    homines
    opprimuntur.
    A
    ;.
    quibus
    ? non a
    leonibus,
    nona
    colubris,
    nonascor-
    pionibus;
    sedab
    hominibus. Dolent
    qui
    lceduntur.Si
    1
    MSS.,
    auclor.
    -
    sieMss.At
    editi,
    imilatur: ct
    dein,
    imilatisunt
    pisca-
    tores,
    imitatisunt
    poslea
    etiam
    plurimi
    senalores: imitalus
    esi
    cyprianus, cnjns
    hodkmemoriam
    frequentamus.
    1417 SERMOCCCXt.
    J .J O
    possint,
    non faciunl
    ipsi quod reprehendtint'
    ? Tunc
    invenimushominem
    qui murmurabat, quando polue-
    rit facere unde raurmurabal.
    Laudo, laudo,
    si non
    fecerit
    quod
    accusabat.
    CAPUT IX.

    9. Ex auro bonitsmulla bona


    prw-
    stat,
    malus mulla mala. Illi
    aulem, charissimi, qui
    potentes
    videntur in
    sceculo, quomodo
    Iaudaniur
    quando
    minus faciunt
    quampossunt
    ?
    Ipsum
    laudavit
    Scriptura,
    Qui
    potuit transgredi,
    el nonest
    transgres-
    sus
    ; qui post
    aurumnonabiil
    (
    Eccli.
    xxxi, 8).
    Post te
    debet ire
    aurum,
    non(u
    post
    aurum. Nambonumest
    aurum. Nonenim
    aliquid
    mali crcavil Deus.Tunoliesse
    malus;
    et bonumest aurum. Ecce aurum
    pono
    inler
    bonum hominem el malum. Tollat
    malus; inopes
    opprimunlur; judices corrumpuntur, leges perver-
    tuntur,
    res humance
    perlurbantur. Qttare
    hoc?
    Quia
    aurum tulit roalus. Tollat
    bonus; pauperes pa-
    scuntur,
    nudi
    vesliuntur, oppressi Iiberanlur,
    ca-
    ptivi
    redimuntur.
    Quania
    bona de auro
    quod
    habet
    bonus?
    quanta
    malade auro
    quod
    habet malus? Ut-
    quidergo
    dicitis
    aliquando
    stomacliati: 0 si nonesset
    ipsum
    aurum? Tu noli amare aurum. Si malus
    es,
    is
    jiost
    aurum: si bonus
    es,
    it
    post
    te.
    Quidest,
    it
    posl
    le?
    Tu
    ducis,
    nonduceris :
    qttiapossidcs,
    non
    possideris.
    CAPUT X.

    10. Boni inler malosin Ecclesianon
    desunl. MassaCandida.
    Cyprianus
    eleclum
    granum.
    Ergo
    redeamus advcrba sacrce
    Scriplurrc. Qui post
    aurumnonabiil.
    Qui potuittransgredi,
    etnonesttrans-
    gressus.
    Quis
    est
    hic,
    etlaudabimuseum
    (Eccti. xxxi,
    10?)
    Quis
    est
    hic,
    aut
    quis
    est hic?
    Quarn
    mnlti au-
    diunt : et
    quis
    est hic? Et tamen absit ut
    desperem
    essehic
    aliquem,
    imonon
    aliquem,
    sed
    aliquos.
    Absit
    ut dearea lanti
    palrisfamilias desperem. Qui longe
    aream
    videt,
    solam
    paleainputat
    : invenit
    grana, qui
    novit
    inspicere.
    Ubi te offendit
    jialea,
    ibi latet
    gra-
    norum massa. Ubi te offendit
    quod
    Iriturando
    con.tundilur,
    ibi
    est, quod
    tritura
    purgalur
    : ibi
    est,
    certus
    esto;
    ibi est. Poslremo ille certus est
    qui seminavit, qui messuit, qui
    ad aream
    congre-
    gavit:
    novit ibi esseunde horreum
    replealur, quando
    fuerit ventilalum. Modica
    qualiscumque
    ventilatio fuit
    temporepersecutionis: quce
    inde
    grana processerunt?
    lnde floruit Uticencis MassaCandida: inde tamma-
    gnum
    el eleclum
    granum
    hic beatissimus
    Cyprianus.
    Quam
    mulfi divites tunc
    contempserunt quod
    habue-
    runl?
    Quam
    multi
    pauperes
    tunc in tentatione deie-
    cerunt? Ecce intentafione
    illa, lanquam
    in ventila-
    tione,
    divilibusnonobfuit habereaurum
    ; pauperibus
    quidprofuit
    non habere aurum? illi
    vicerunt,
    illi de-
    fecerunt.
    CAPUT XI.

    11. Res
    quarum
    est bonus et tnalus
    usus. Bonaalia bonorum
    propria,
    alia boniset tnalis
    communia. Non faciunt bonos
    mores,
    nisi boni amo-
    res. Tollalur aurum de rebus humanis : irao adsit
    aurum,
    ut
    probet
    res humanas. Prsecidatur
    lingua
    liumana
    propter
    Dei
    blasphematores
    : et unde erunt
    Dei laudatores?
    Quid
    libi feeit
    lingua
    ? Sit
    qui
    bene
    1
    EditioLov.:Sitwn
    possuntetnonfaciunt,quidreprehen-
    duntur
    ?mcet aliisinfralocis
    castigatur
    adveteresIibros.
    SANCT.AUGTJ ST. Y.
    canlet,
    et boimmest
    orgatnim.
    Da
    mentem
    bonamad
    linguam
    : bona
    dicunlur, discordes
    concordantur,
    lugentes consolantur,
    luxuriosi
    corripiuntur, iracundi
    refrenantur
    ; Deus
    laudalur, Christus
    commendatur,
    mens adamorem
    inflammalur;
    scd
    divinum,
    nonhu-
    maiuim;
    spiritualcm,
    non
    carnalem. Hcecbona facit
    lingua. Quare?
    Quia
    bonaest mens
    quce
    utilur
    J ingua.
    Damalumhomincm ad
    linguam
    :
    erunt
    blasphema-
    lores, liiigafores,
    calumniatores, delatores.
    Omnia
    malade
    lingua, quta
    malus est
    qui
    ulitur
    lingua.
    CAPUTXII.Nonlollantur resde
    rebushumanis: sint
    res,
    et adsit usus rerum
    bonarum. Alia
    enim sunt
    bona, quee
    non suntnisi in
    bonis,
    et alia sunt bona
    qure
    sunt
    communia bonis et
    malis. Rona
    quce
    non suntnisi in
    bonis, pietas, fides,justiiia,
    castitas,
    prudentia, modeslia,
    charitas,
    et ccefera
    hujusmodi.
    Rona
    quce
    sunt communia bonis et
    malis, pecunia,
    honor,
    hujus
    sccculi
    poteslas, adminisfratio,
    salus
    ipsa
    corporis.
    Et hcccbona
    sunt,
    sed bonos
    quccrunt.
    CAPUT XIII. 12. Curetmatisdantur aDeobona
    temporalia.
    J am Iiic
    murmurator
    ille, qui qucerit
    semper quodreprehendat;
    et hoc in
    Deo; qui
    utinam
    ad se
    rediret,
    se
    videret,
    se
    reprehenderef,
    secorri-
    geret
    : ille
    ergo rcprehensor
    et
    argumentafor mox
    mihi
    objecturus
    est in
    Deo,
    Et
    quare Deus, qui
    om-
    nia
    gubcrnaf,
    bona isla dat malis? Nonilladaret nisi
    bonis.
    Exspecias
    ame audire consilium
    Dci'?
    Quis,
    a
    quo,
    et
    quid?
    Tamen secundum
    meum, quantumca-
    pio, quantum
    donare
    dignalur,
    indico
    tibi, quod
    for-
    tassenon sufficiat
    tibi,
    sed est liic
    aliquis
    cui sufficiat.
    Ergo
    cantem: nonenim vere in islalanta
    mullilu-
    dine
    poterit
    mihi dcesse
    qui
    saltet. Ecce
    audi,
    sapiens,
    sed a contrario : audi.
    Quod
    ista bona dat Deus et
    mafis,
    si velis
    intelligere,
    eruditio tua
    est,
    non
    per-
    versitas Dei. Adhuc sciotenon
    inlellexissequod
    dixi;
    audi
    ergo quoddiccbam,
    illecui
    dicebam, qui repre-
    hcndis Deumetaccusas
    Deum,
    quia
    bona ista
    terrena
    et
    lemporalia
    dat etiam
    hominibus
    malis, quce
    secun-
    dum sensumluum
    putas
    non dare debuisse nisi solis
    bonis. Hincenimest unde
    quibusdam
    subrepsil
    Ietalis
    impietas,
    ut omninocredant Deumnon
    aspicere
    res
    humanas. Dicunt enim et
    dispulant
    :
    Numquid,
    si
    Deusres humanas
    aitenderet,
    haberet
    ille divitias
    ,
    baberet ille
    honores,
    haberet ille
    potestalem
    ?Non
    curat Deus res humanas : nam si
    curaret,
    ista
    solis
    bonis daret.
    CAPUT XIV.

    15. Ideoetmalis
    dantur,
    ut a bo-
    nis
    contemnantur,
    el meliora
    qumranlur.
    Divitiw
    quale
    bonum. Redi ad
    cor,
    et indead Deum. De
    proximo
    enimredis ad
    Deum,
    si redieris ad cor tuum.
    Nam
    quando
    teisla
    offendunt,
    exisfi et ate : exsul factus
    es
    pectoris
    tui. Moverisrebus
    quce
    sunt foris a
    te,
    et
    perdis
    le. Tu intus
    es,
    ista foris
    adjacent;
    foris bona
    sunt,
    sedforis sunt.
    Aurum, argentum,
    omnis
    pecu-
    nia, vestis, clientela, familioe,pecora, honores, foris
    sunl. Si ista bona
    infima,
    bona
    terrena,
    bona
    tempo-
    \
    ralia,
    bona
    transitoria,
    non donarentur ef. malis
    ,
    magna
    credereiilur a bonis.
    Ergo
    Deus
    qui
    dat malis
    ista
    bona,
    tedocel
    concupisccre
    meliora. Ecce
    dicor
    (Quarante-cinq.J
    4i,q
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 1426
    ista
    moderalione
    rerum
    humanarum
    quodam
    modo
    te
    alloquilur
    Deus
    pater
    tuus : et
    quasi puerum
    desi-
    pienlem
    docet his verbis, quse,
    sicut
    possum, profero
    ad
    te,
    tanlo fidentius, quanto
    magis
    ille
    dignalur
    ma-
    nere
    inme. Conslitue libi dicere
    Deum, qtti
    le reno-
    vavil et
    adoptavit
    : 0
    ftli, quid
    esl
    quodquoltdie
    sur-
    gis,
    cl oras,
    et
    genu figis,
    et fronte tcrram
    percutis ,
    et
    aliquando
    eliam
    lacrymaris,
    et dicis mihi : Pater
    meus,
    Dettsmeus,
    damihi divitias? Si dem
    libi,
    ali-
    quid
    boni tc
    jiulas,
    clmagni adcplum.
    CAPUT XV.

    Quia pelisti, accepisli
    : ccce fac
    inde benc.
    Anlequam
    habcres,
    liumiliseras : liabere
    divilias
    cccpisfi,
    et
    paujieres conlerapsisli. Quale
    bo-
    num
    est,
    unde
    pejor
    fcicfuscs?
    Pejor
    faeius
    es, quia
    malus cras : et
    quid
    tc
    pcjoremposset
    faccre nescie-
    bas;
    ideo hrcca me
    pefebas.
    Dedi,
    et
    probavi:
    in-
    venisti,
    ct inventus
    es. Latebas
    quanuo
    nonhabebas.
    Corrigere
    : cvome
    ctipiditatem,
    bibecliaiitatem.
    Quid
    est
    magnumquod
    a me
    petis,
    dicit tibi Deus tuus?
    Nonvides
    quibus
    ea dedciim? non vides
    qualibus
    ea
    dedetim
    ? Si
    magnum
    bonumcssct
    quod
    a me
    pelis,
    haberethoelalro?
    habercthoc
    perlidus?
    haberethoc
    blasphemalor
    meus?liaberci hocinfamismimus? ha-
    beret meretrix
    impudica?
    ili omncs habcrcul
    aurum,
    si
    magnum
    bonumcsscl
    aurum?
    CAPUT XVI.

    Seddicis mihi : Non
    estergo
    bo-
    numauruni
    ?lmo bonumesf atirum. Scd malafaciunt
    debono auro mali : bonafaciunt dc bono auroboni.
    Quia ergo
    vides
    quibus
    ca dcderim
    ;
    meliora
    pete
    a
    nie, niajorapele
    a
    rae; spiritualia
    pcie
    a
    mc, ipsum
    nie
    pete
    ame.
    CAPUTXVII.14.
    Mundus amarus
    factus
    amari
    non desinil; quid
    si dulcis esset. Sed mala
    , inquis,
    fiuntin
    mundo, aspora,
    imtnunda,
    odiosa. Fcedus
    est,
    non amelur. Eccc talis
    est,
    et sic amatur. Ruinosa
    est domus,
    el
    pigct migrarc.
    Matres sive
    nutrices,
    ne
    pueri
    multtim
    sugant,
    ubi eos
    grandcscere
    vidcrint,
    et noti
    jam
    decere
    ut lacle
    nufiianlur,
    illostamen
    moleste
    mammis
    inhiarc,
    circumlinunl
    jiajullas
    suas
    aliqua
    ainaritudinc,
    qua
    offcnsus
    parvulus,
    fac ulte-
    rius non
    requirat.
    Quidcrgo
    adliuclamdeiectabiliter
    sugilur,
    si amaiits libi factus est mundus?
    Implcvit
    Dettsamaritudinibiis
    mundum
    ;
    et inhias
    tu,
    incumbis
    lu, sugis
    lu;
    noii nisi indeel inde
    voluptateracapis.
    Quamdiu?
    Quid,
    si dulciscsset?
    quomodo
    amaretur?
    Offenduntteista?
    clige
    aliamvilam. Ama
    Dcum,
    con-
    temne isla.
    Despice
    res
    hunianas, quandocumque
    hinc iturus : non eiiimhic fulurtis
    semper.
    Et tamen
    sic, quomodo
    malusest, quoinodoamaruscstmundus,
    quomodoplcnus
    cst calamitatibus mundus,
    si dictum
    libi cssel a Deo
    quodscmpcr
    hic
    csses,
    Icctilialenon
    cajieres,
    exsultarcs, graiias ageres.
    Undc?
    Quia
    mi-
    seriamnon (inires.
    Ijisa
    cst
    major
    infelicilas, quce
    se
    amari
    cogit.
    Minor
    essct,
    si nonamarctur: lanto
    pe-
    jor est, quanloplus
    amalur.
    CAPUT XVIII.

    15. Thesaurizanttv.min cwlo.


    Sursumcor. Esl alia
    vita,
    fratres mei: cst
    post
    hanc
    vitam alia
    vita,
    credite. Ad eam vos
    pracparale:
    prsesentia
    cuncta contemnite. Si habctis,
    bene indc
    facile : si non
    | habelis,
    nolite
    cupiditate
    inarde-
    scere.
    Migrate,
    transferte ante vos:
    quod
    hic
    habetis,
    illuc eat
    quo
    scculuri eritis. AuditeconsiliumDomini
    veslri : Ne lliesaitrizeiisvobisin lerra
    ,
    ubi tinea et
    mrugoexterminant,
    el ubi
    ftires
    effodiunl
    et
    furanlur ;
    sedthesaurizalevobisIhesaurumin
    cwlo, quofur
    non
    accedit, quo
    thteanon
    corrumpit.
    Ubi est enimlliesau-
    rus
    luus,
    ibi estel cor luttin
    (Matlh. vi, 19-21).
    Audis
    quolidie,
    homo
    fidelis,
    Sursumcor : et
    quasicontra-
    ritim
    audias,
    tu
    mcrgis
    in terramcor tuum.
    Migrate.
    Ilabetis unde? facitebonc. Nonhabetis unde? adver-
    susDeumnolitcmuriuurare. Audite
    me,
    o
    pauperes
    :
    Quid
    non
    habciis,
    si Deumhttbetis? Audite
    me,
    o
    divifes:
    Quidhabetis,
    si Deumnon habelis?
    SERMO
    CCCXII
    *
    (a).
    luNatali
    Cyprianimartyris,
    iv.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Marlyr
    nonin
    ipso,
    sedin
    Dominolaudandus.Diei tam
    grati lcctiquesolemnilas,
    et coroncetanti
    Marlyris
    tamfelix et
    jucunda
    feslivi-
    las,
    sermonera a me debitum
    fiagital.
    Sed tantam
    sarcinamorationcs illius mecura
    portant;
    ul si
    quid
    minus
    quamdebetur, exsolvero,
    non rae
    despiciat
    lo-
    quentem vobis,
    sed omnes reficiat
    precando pro
    vobis. Faciara sane
    quod
    ci certummilii est esse
    gralissimum,
    ut euni in Domino
    laudem,
    cumdeillo
    Dominum laudo. Mitis enim
    erat,
    etiam cum vitce
    hujus
    lurbidceac
    procclloscepericula
    in variis lenla-
    tionibtis
    sustinebat,
    et Deocantare vir illebenenove-
    ral corde
    vcraci,
    Audianl
    mansueli,
    et Iwlenlur
    (Psat.
    xxxin, 5).
    Et ntinc relicta lerra
    morienlium,
    bealus
    possidet
    terratn vivenfium. Hicenimdc illis
    eral,
    de
    qtiibtis
    dictum
    est,
    Beati
    mites, quoniamipsi posside-
    bunt lerram
    (Malth. v, 4).
    Sed
    quamterram,
    nisi do
    qua
    dieitur
    Deo, Spes
    meaes
    lu, portio
    mea in lerra
    viventium
    (Psal. CXLI, 6)
    ? Aut si terra viventiumnon
    est,
    nisi
    corpus resurgentium,
    ex terra
    sumptum
    et
    in coelestem
    gloriamcommutatum;
    non ille adhuc
    gemens
    ininfirmitate morlalifatis
    hujus,
    cui manerc
    in carne non fuit
    optimum,
    sed necessarium
    propler
    nos;
    scd solutus
    afque
    liberatus a nexu et debiti et
    vinculi cumCbristo
    quietus exspectat redemptionem
    corporis
    sui.
    Qui
    enim vivcesucecarnis tenlatione
    non victus
    csl,
    de
    sepultsereparatione
    securus est.
    CAPUT II,

    2.
    Cyprianusqualis
    anleconversioneni
    ad
    fidem.
    InDomino
    crgo
    laudelur anima
    ejus,
    ul mi-
    tes audiant ct lcctentur. In Dominolaudetur anima
    bona
    , quo possidente
    fitbona
    , quoinspirante vigct,
    quo
    illuminantc
    ftilget, quo
    formante
    pulchra, quo
    im-
    plenle
    fccundaest. Hocenim
    deserente, quondam
    mor-
    tua, tenebrosa, deformis,
    sterilis
    fluctuabat, anlequam
    credidisscl inChristum.
    Quid
    enimei
    pagano prode-
    ral
    eloqueiuia, qua tanqttampoculopretioso
    et bibe-
    bat
    moiiiferos,
    et
    propinabat
    errores? Cuni autcra
    benignitas
    et humanitas illuxit Salvatoris nostri Dci
    (Tit. m, 4),
    mundavit eumcredentemsibi asceculari-
    *
    Emendalusad cl. d. r. t. vat. v. et adLov. !
    (a) Alias,
    deDivcrsis110.
    mi
    SERMOCCCXII.
    1422
    bus
    cupidifalibus,
    et fecit vas inhonoremulile do-
    mui
    suoe,
    adomne
    opus
    bonum
    paratUm(II
    'jTim,
    n,
    21).
    Necille
    tanquamingratus
    hscctaCuit.Absitenim
    ut
    cognoscens
    DeumnonsicutDeum
    glorificaret:
    sed
    gratiasegit, pristina
    sua non
    impie
    resorbens
    quse
    vtmiuerat,
    sed
    pie
    recolens
    quce
    niutaverat. Scribens
    eiiimadamicun.
    siium,
    ut et
    ipse
    ex tenebris, quod
    erat in
    se,
    fierel lux inDomino:
    Ego, inquit,
    cumin
    tenebris
    alque
    innoctecwca
    jacerem,
    cumque
    in salo
    jactanlis
    smculinulubundusacdubius
    vestigiis
    oberran-
    tibus
    flucluarem
    ,
    vilwmew
    nescius,
    verilalisaclucis
    alierius.t El
    paulopost
    : Namut
    ipse,inquit, plurhnis
    vitwmem
    prioris
    eiTOiifms
    implkulus
    lenebar, quibus
    extii me
    posse
    non
    crederem;
    sic vitiis adliwrentibus
    obsecunclans
    eratn,
    et
    desperaiione
    meliorum,
    inulis
    meisvelutjampropriis
    acvemaculis
    adfavebam(Epist.
    2,
    ad
    Donalum).
    CAPUTIII.

    5. Dei
    gralia
    conversus
    faclus
    estve-
    rus
    Cyprianns.
    Ecce
    quolemCyprianum
    Cliristttsin-
    venit : eccead
    qualem
    aiiimam
    perculiendam
    et sa-
    nandamille eradicalor et
    plantalor
    accessit.
    Neque
    enimfrustra
    dicit, Ego
    occidam,
    et
    ego
    vtvere
    faciam;
    ego percutiatn,
    el
    ego
    sanabo
    (
    Deut.
    xxxn, 39)
    : aut
    frustra in fulurorum
    figura
    adJ eremiamdictum
    est,
    Ecceconsliluiiehodie
    supergenles
    el
    regna,
    eradicare,
    et
    effodere,
    et
    perdere,
    el
    remdiftcare,
    el
    planlare
    (J erem.
    l, 10).
    Accessit
    ergo
    ad illamanimaineradi-
    calor
    alqueplantator;
    etevertit velerem
    Cyprianum,
    positoque
    ibi fundamento
    ipsose,
    novum
    Cypiianum
    cedificavitin
    se,
    et verum
    l
    Cyprianum
    fecit ex se.
    Christoenim dicit Ecclesia,
    Bolrus
    cypri frairuelis
    tneus
    (Cant. i, 13).
    Quandoergo
    illefactusest aChri-
    slo christianus,
    tunc vere factus est etiam
    a
    cypro
    Cypriartus.
    Chrisli enimbonusodor factusesl inomni
    loco,
    sicut ait
    apostolus
    Paulus :
    qui
    etiara
    ipse
    de-
    slructus est
    persecutor,
    et oedificatusest
    proedicator.
    Chrisli, inquit,
    bonusodor sumusDeoinomni
    toco,
    et
    iniis
    qui
    salvi
    fiunl,
    el iniis
    qui pereunt
    : aliis
    quidem
    odor vitmin
    vilam,
    aliisautemodormortisintnortem.
    Et adliwc
    quis
    idoneus
    (II
    Cor.
    u,
    15et
    16)
    ?Alii enim
    Cyprianum
    imitando
    vixerunl: alii
    Cypriano
    inviden-
    do
    perierunt.
    CAPUT IV.

    4. Ex
    forensi
    oralore
    factusprwdi-
    cator Christi.Illi
    laus,
    illi
    gloria, qui
    animam servi
    siii
    per
    fidem
    justificando
    cruit ab
    impiis,
    et fecit
    frameamsuam,
    hocest
    gladium
    bis
    acutum;
    ut
    per
    illam
    linguam
    slultiliaGeniiumnudata
    feriretur; per
    quamprius
    tecta
    atque
    velata
    pulchra prudenlibus
    videbatur; atque
    Ut
    eloquii
    tam nobilis instrumen-
    tum, quo
    ruinosisdoctfinisdoemoniorum
    indigna
    orna-
    menlafiebant,
    inoedificationemconverterelur Eccle-
    sioe,qua
    crescente illa
    laberentur;
    et ut tantaevocis
    tuba, quse
    forensiura mendaciorumcertamina sofe-
    bat acuere
    ,
    ad
    proslernendum pretiosis
    sanctorum
    mortibus diabolumChrislo mililanles et in
    ipsoglo-
    riantes devOtos
    martyres
    excilaret. Inter
    quos
    et
    ipse
    Cypriaitus, cujus pio
    et
    sancto,
    non
    jam
    fabulosos
    fumos
    eniovenle,
    seddominica luceradianle accen-
    Editi,e,iterum,Melius
    aliquotMSS.,
    etverum,
    debantur
    eloquio,
    moriendo
    vixit, judicatus judicem
    superavit,
    adversarium
    percussusvicit,
    mortemque
    occisusoccidit.
    Qui
    eniminludo
    perversitalis
    huma-
    nseet suamel aliorum
    linguas
    docuerat
    loqui
    menda-
    cium,
    ut
    qttod
    abadversario
    objiceretur,
    asttttafalla-
    cia
    negaretur, jam
    inaliascholadidicerat confitendo
    devitare adversarium. Ubi enimChristi nomenini-
    micus convertit in
    crimen,
    ibi
    supplicium
    Christus
    converlit inlatidem.
    CAPUTV.

    5. Vicloria
    martyrum
    de dwmoniis
    quam
    nunc evidens. Et si adhuc
    quisquam qucerit
    forte
    quis vicerit,
    ut omitlam
    regnuni
    ccelestesancto-
    rum, quod
    infidelescredere
    nolunt, quia
    viderenon
    possunt;
    nuncinisla
    terra,
    in isla
    vita,
    in
    domibus,
    in
    agris,
    incivitatibusinorbe
    terrarum, ecce sunt
    fervenles Iaudationes
    martyrum
    : ubi sunt furenles
    accusationes
    impiorum?
    Ecce
    quemadmodum
    hono-
    rantur memorice
    peremplorum,
    nunc illi
    ostendant
    idoladxmoniorum.
    Quid
    eis
    judicando
    faeturi
    sunt,qui
    eorum
    lempla
    moriendoeverterunt?
    Quomodoeorum
    superbas
    fallacias
    resurgentium
    mililumsuorum
    splen-
    dorc
    damnabit, qui
    eorum
    fumantes aras morientium
    sanguine
    exstinxit?
    CAPUTVI.

    6.
    Cyprianus
    doctrinaet
    exemplo
    in-
    ter
    marlyresprmcellens.
    Locus
    sepulcri ipsius.
    Gratias-
    beneftcia
    in
    Cyprianum.
    UnitatemEcclesiw
    quantum
    dilexit
    Cyprianus.
    Inter has Christi
    legiones
    beatissi-
    musCyprianus gloriosorumprceliorum
    doctoretglo-
    riosus
    ipse prcelialor,
    ita
    quod
    facturuserat
    docuit,
    ct
    quod
    docuerat
    fecit;
    ut et inverbis docentis
    prce-
    nosceretur animus
    martyris,
    el in animo
    patientis
    recognosccrentur
    verba doctoris. Non enim erat si-
    milis
    corum,
    de
    quibus
    Dominusait :
    Qumdicunt,
    facite; qum
    autem
    faciunt,
    nolile
    facere
    : dicunl enim
    el
    nonfaciunt (Mallh. xxni, 5). Istequia credidit,
    lo-
    cufus
    est; quia
    loculus
    est, passus
    est. Hoc
    ergo
    do-
    cuit in
    vita, quodfecit;
    et hocfeCil in
    morte, quod
    docuit. 1111
    Iaus,
    illi
    gloria,
    DominoDeo
    nostro, regi
    sreculorum
    ,
    creatori et recrealori
    hominum, qui
    suo
    lali antisiile
    hujuscivitalis
    Ecclesiam
    ditavit,
    et tam.
    sancto
    corpore hujus
    loci
    ampliludinem
    consecravit..
    1111
    Iaus,
    illi
    gloria, qui dignaius
    est illumvirum
    prse-
    destinare inler sanctos suos aiite
    terapora,
    creare
    inter homines
    opportuno tempore,
    vocareerranlem
    ,
    mundare
    sordentem1,
    formarc
    credentem,
    docere
    obedientem, regere doceniem, adjuvarepugnantem,
    coronare vincentcm. Illi
    laus,
    illi
    gloria, qui
    hunc
    lalem
    fecit,
    in
    quo
    maximeostenderet Ecclesisesucc
    quantis
    malis
    opponenda
    el
    quanlis
    essetbOnischari-
    las
    prseponenda,
    et
    quam
    nullaesset chariias Chri-
    sliani,
    a
    quo
    non cuslodiretur unitas Chrisli.
    Quam
    sic ille
    dilcxitj
    ulet malis
    pro
    charitate non
    jiarce-
    ret,
    et malos
    pro pacetolcraret;
    ei liber in dicendo
    quodipsesenliret,
    et
    pacificus
    inaudiendo
    quod
    fra-
    trcs sentire
    cognoscerct.
    MeritoinEcclesiacatholica.
    lanti honoris celsitudinem
    meruit, cujus
    concordis-
    simum vinculumlaiita humililateservavit.
    Quapro*
    '
    Qusedam
    hic et
    paulo
    intra restituuntur ex manu-
    scriptis.
    4123
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    / Uti
    ptcr,
    cliarissiini,
    lam
    gratsc
    festivilati debitosermone
    pro
    viribus
    persoluto,
    exhoiior dilectionemdevolio-
    nemque veslram,
    ut istttmdiemhoneste ac sobrie
    pcragamus,
    el hoc exhibeamus
    diei, quo Cyprianus
    beatissimus
    jiassusest, quod
    amavitut
    paleretur.
    SERMOCCCXIH.
    InKatali
    Cypriam" martyris,
    v.
    CAPUT PRIMUM.1.
    Cypriani
    laudibusnullalin-
    giiapar
    est. Sanctissimuset solemnissimus dies,
    at-
    que
    huic Ecclesiceornamenlo familiarioret
    prcecla-
    rior,
    lretificandis
    nobishodierntis illuxit, quem
    suce
    nobis
    gloriapassionisCyprianus
    bealissimusillustra-
    vit.
    Cujus
    reverendi
    episcopi
    et venerandi
    martyris
    laudibusnulla
    lingua
    suflicerel,
    ncc si se
    ipse
    lauda-
    ret. In hoc
    itaque
    sermone
    noslro, quem
    de illo
    debilura vcsltis auiibtts reddimus, magis appro-
    bale voluntalis affcctum, quam exigile
    facultalis
    elfectuiri.Sic cnimet laudibusDei, quibus
    nonsolum
    oratio,
    sedne
    cogitalioquidem
    ullasalis
    est,
    cumse
    sancluslaudator minusidoneumcernerel,
    ait: Volun-
    taria oris tnei
    beneplacitafac
    ,
    Domine
    (Psul.
    cxvni,
    108).
    Hocet
    cgo
    dixerim
    : sit eliamislamea
    devolio,
    ul si
    par
    non sumad
    exjilicandumquodvolo,
    acce-
    plo
    feratur, quia
    volo.
    CAPUT II.

    2.
    Martyrum
    laudesin Deumreci-
    dere.
    Quid
    enimnisi Dei sunt laudes lanli
    Martyris
    laudes? Aul
    cujus
    honor est
    Cyprianus
    ad Deumtolo
    corde
    convcrsus,
    nisi
    ejus
    cui diclum
    esl,
    Deusvhiu-
    tum
    ,
    cmtveticttos
    (Psctl.
    LXXIX
    , 8)
    ?
    Cujus opus
    cst
    Cyprianus
    docfor,
    nisi
    ejus
    cui dictuin
    esl,
    Doccme
    jusliftcaiioncs
    luas
    (Psal.
    cxviu, 155)?Cujus opus
    est
    Cyprianuspastor,
    nisi
    ejus qui
    dixit,
    Dabovobis
    pa-
    stores secundum
    cor
    meum,
    el
    pasccnl
    voscuni disci-
    plina(J ercm.
    m, 15)
    ?
    Cujtisopus
    esl
    Cyprianus
    con-
    fessor,
    nisi
    ejusqui
    dixil,
    Dabovobisosel
    sapienliam,
    cui non
    polerunl
    resislereinhniciveslri
    (Luc. xxi, 15)
    ?
    Cujus opus
    esl
    Cyprianus
    lanlceillius
    persecutionis
    pro
    veritate
    pcrpessor
    ,
    nisi
    ejuscuidiclum esl,
    Pa-
    lienlia
    Israel,
    Domine
    (J erem.
    xvn, 15);
    el de
    quo
    dictutn cst, Quoniam
    ab
    ipso
    est
    palkniia
    mea
    (Psal.
    LXI,6)?
    Poslrerao
    ctijus opus
    esl
    Cyprianus
    inom-
    nibusvictor,
    nisi
    cjus
    de
    quo
    dicluni
    esl,
    In omnibiis
    supervinchnusper
    eum
    qui
    dilexitnos
    (Rom.vili, 57)?
    Non
    ergo
    recedimusa laudibus
    Dei,qttando
    laudamus
    opera
    Dei,
    et
    prcelia
    Dei inmiliteDei.
    CArUT
    III.

    5.
    Martyres
    el armanlur aDeo
    ,
    et
    ab eodemarmalo
    adjuvanlur.
    Sic enim exhortalur
    Apostolus
    : Slalesuccintiluinbosvestrosin
    veritate,
    et
    induii lorica
    jiislilim,
    et calceati
    pedes
    in
    prwdicalione
    Evangeiii
    pacis
    : inomnibussumeniesscutum
    fidei,
    in
    qttopossilis
    omnialela
    nequisshniigneaexslhtguere;
    et
    galeam
    salulis
    accipile,
    el
    gladiumspiritus, quod
    esl
    verbumDei
    (Ephes. vi,
    14-17).
    Quid
    est
    justitice
    lo-
    rica
    indui,
    ct
    accipere
    scutum
    fidei,
    et
    galeam
    salu-
    tis,
    el
    gladiumspiritus, quod
    est verbum
    Dei,
    nisi a
    '
    Etnendalusadcl. d. r. t. vat. v. etadLov.
    vOAlias,
    dcDiversis114.
    Dominodonis
    ejus
    armari ?Nec armari tantumsuf-
    ficerethuic
    militi,
    nisi
    impetrasset
    abarmato
    ipso,
    a
    quo
    armalus
    fuerat, adjuvari. Neque
    enim
    piissimus
    Martyr
    in illa conflictione
    passionis
    non oravit et
    dixit: J udica
    ,
    Domhte
    ,
    nocenles
    me,
    expugna impu-
    gnantes
    nte.
    Apprehende
    armael
    scutum,
    et
    exsurge
    in
    adjutorium
    mihi.
    Effunde
    frameam,
    et concludeadver-
    suseos
    qui
    me
    persequuntur
    : dic animm
    tnew,
    Salus
    luaego
    sum
    (Psal. xxxiv, 1-5). Quomodovincerelur,
    quem
    sic Dominus
    producebat
    armatum
    ,
    sic
    adjuva-
    bat armatus?
    CAPUT IV.

    4. ArmalusDeus
    quomodo
    inlelli-
    gendus.
    Framea
    Dei,
    Ecclesia. Framea
    Dei,
    anima
    ju-
    sti. Absitautemul armatumDeum
    quibusdamcorpo-
    ralibus
    instrumeniis
    puerili
    corde credamus.
    Cujus-
    modi
    quippe
    arma sint
    illa, quibus
    ab armalo Deo
    solent
    ejus
    milites
    adjuvari, ipsi
    confilentur
    adjuli,
    ubi exclamanteset
    gratias agentes
    dicunt :
    Domine,
    utscuto boncevoluntaliscoronasti nos
    (Psal. v,
    13).
    Framea vero
    Dei,
    hocest
    gladiusDei,quam
    frameam
    corpus
    Christi
    quod
    est
    Ecclesia,
    adversuseos
    qui
    se
    persequuntur, preeatur
    effundi
    atqueconcludi; potest
    quideminteliigi,
    ubi
    ipse
    Salvalor suo
    corpori dicit,
    Nonveni
    pacem
    milterein
    terram,
    sed
    gladium(Malth.
    x, 54). Quogladiospirituali
    a
    raartyribus
    suiscoele-
    stia
    concupiscentibusgaudia,
    lerrenos male
    blandos
    separavit affectus, quibus
    de cceload terramrevoca-
    rentur
    astricii,
    nisi
    gladius
    intercideret Christi. Sed
    cst etiamaliaevidenlissimaDeiframeaanima
    justiin
    manu
    Dei;
    de
    qua
    illi in Psalmo dicitur: Erue atri-
    mammeamab
    impiis,frameam
    luamexinimicismanus
    luw
    (Psal. xvi,
    13el
    14). Quoddixit,
    animain
    tneam;
    hoc
    repetivit, frameam
    luam:
    quoddixit,
    ab
    impiis;
    hoc
    rcpclivit,
    exhrimkis manuslum.
    CAPUT V. -5. Framea
    magna
    Dei
    Cypriani
    ani-
    mct. Altare ereclum
    super corpus Cypriani.
    Hancef-
    fudit framcam
    spargendousquequaque
    martyres
    suos:
    et conclusit adversus eos
    qui persequebanturEccle-
    siam
    ; utquia prccdicantiumvocibusnon
    fleclebantur,
    morientiumvirlutibus
    frangerentur.
    Forlia
    quippe
    sibi
    adversus inimicosfabricat arma
    Deus,
    eos
    ipsosquos
    facit amicos.
    Magnailaque
    framea Dei animabeatis-
    simi
    Cypriani, splendida charitate,
    acuta
    verilate,
    pugnantis
    Dei actaet vibrata
    virtute, quce
    bellacon-
    fecit?
    quas
    contradicentium catervas
    redarguendo
    superavit? quot percussit
    infensos?
    quot proslravit
    adversos? In
    quam
    multoruminimicorumcordibus
    ipsas inimicitias, quibus oppugnabatur, occidil,
    eos-
    que
    amicos
    quibus
    adversusalios Deus
    copiosiuspu-
    gnaret,
    effecil?Ubi autemvenil
    tempus, uttanquam
    prcevalesccntibus
    hostibus
    prenderetur,
    turavero ne
    oppressus
    et victusab
    impiis
    eorummanibus
    cederet,
    adfuitille
    per quemproestaretur(a) invictus:suscepit
    victoriam, postquam
    nullumcertamenulteriusrema-
    nerel, quara
    dehocscilicet mundoet demundi
    hujus
    principe reportaret.
    Adfuit omnino fidelissimo suo
    tesliusque
    admortem
    pro
    veritate
    cerlanti,
    fecit
    quod
    exoratus fuerat,
    eruit animam
    ejus
    ab
    impiis,
    fra-
    meamsuamab inimicis mamissure.
    Cujus
    viclrieis
    (a) Forle,
    prceslmt. .
    ,
    1425
    SLRMOCCCXV.
    142G
    animcesanclam
    carnera, lanquam
    fiaine;eillius
    vagi-
    nam,
    hoc loco sublimiiaie divini altaris
    ornamus;
    cidem
    ipsianimccliiumphali
    resurreciionereddendam
    et nulla
    deinceps
    morle
    ponendam,
    SERMOCCCXIV
    *
    (a).
    InKatali
    Steyphani martyi'is,
    l.
    1. Imilandus
    Slephanus, prmserlhn
    iadileclioneini-
    micorum.NalalemDominihesternadie
    celebravimus;
    servi hodie Nalalemcelebramus : sed NalalemDo-
    mini celebravimus
    , quo
    nasci
    dignatusest;
    Natalem
    servi
    celebramus, quo
    coronatus est. Celebravimus
    Nalalem
    Domini, quo
    indumenlum nostrse carnis
    accepit
    : Natalemservi
    cclebramus, quo
    susccarnis
    indumenlura
    abjecit.
    NatafemDomini
    celebravimus,
    quo
    factus est similis nobis : celebramus Natalem
    servi, quo
    factus esl
    proximus
    Christo. Sicut enim
    Christusnascendo
    Stephano,
    iia
    Slephanus
    moriendo
    conjunctus
    est Christo. Sed Domini nostii J esu Chri-
    sli ideonativilatis et
    passionis
    diem
    geminoc
    devotio-
    nis
    obsequiofrequentat Ecclesia, quoniamulrumque
    mcdicina est. Nara et natus
    esi,
    ut renascereniur :
    mortuus
    esl,
    ut in
    perpetuum
    viveremus.
    Maiiyres
    autemadmalacertamina nascendo
    venerunt,
    traben-
    lcs
    originale peccatum
    : moriendo autem ad bona
    certissima
    transierunt',
    finientes onuie
    peccatum.
    Namsi in
    persecutione
    eonslitutos fuluroebeatitudi-
    nis
    prxmia
    non
    consolarentur, quandoilla
    dediversis
    passionibus supplicia
    sustinerent ?Si beatus
    Stepha-
    nus sub inibre
    lapidum
    constitutus futura
    prcemia
    non
    cogitasset, quomodo
    illam
    grandinempeiiulissct?
    Scd illius
    prceceptumgestabat
    inanimo
    , cujus prse-
    senliam cernebat in
    ccelo;
    et ad eum
    flagranlissimo
    amore
    suspcnsus,
    carnem
    quanlociusrelinqucrc ,
    et
    ad
    ipsumcupicbat
    advolare : nec mortem
    jam
    time-
    bal, quia
    Cbristum
    , quempro
    se oecisuni
    sciebat,
    vivenlem
    videbat;
    ac
    per
    hoc festinabat eiiam
    ipse
    moripro illo,
    ut viveret cumillo.
    Quid
    cnimvideret
    beatissimus
    Marlyr
    inillo
    agone
    constitufus
    ,
    recolilis
    sinedubioverba
    ejus, qucc
    de Actuum
    Apostolorum
    libro solefisaudirc.
    Ecce, inquit,
    vidcocmlos
    apertos,
    el Chrislumslanlema dexlrisDei
    (Act. vn, 55).
    J esmn
    stantem videbat : ideo
    slabat,
    et non
    cadebat; quia
    stans sursumet deorsumcerlanlem
    desuper spectans,
    invictas militi suo
    vires,
    ne
    caderet, suggerebat. Ecce,
    inquit,
    videocmlos
    apertos.
    Beatushomocui cccli
    pa-
    tebant. Sed
    quis
    coeltim
    aperuit?
    Ille de
    quo
    in
    Apo-
    calypsi dicitur, Qui aperil,
    etnento
    claudit;
    claudit,
    cl nenw
    aperit (Apoc.m, 7). Quando
    Adamde
    para-
    diso
    ejectus est,
    post
    illud
    primum
    nefandumque
    peccatum,
    conlra humanuni
    genus
    clausum est coe-
    lum:
    posl passionera
    Chrisli lalro
    primus intravil,
    postea Slcphanus aperlum
    vidit.
    Quid
    miramur?
    Quod
    fideliler
    vidit,
    fideliter
    indicavit,
    et violenter
    invasit?
    '
    '
    m
    piiuseditis,
    ad bonacerlaminatransierunt:
    quod
    veritaticontrarium
    judicansverlinus,
    volebatSermonem
    esse
    supposititium.
    Locumhuncetalios
    quosdam
    Corbeiensis
    libri subsidio
    castigamus.
    *
    Koninventusnisi in cb. etinLov,
    (a) Alias,
    deDiversis93,
    %Idemtractatur
    argumenlum.Eia, fratres, sequamur
    euro;
    si enim
    sequimurStephanum,
    coronabimur. Ma-
    ximeautem
    sequendus
    et imilandusestnobis indilec-
    lioneinimicorum.Nosfisenim
    quiafrequcnlium
    inimi-
    corum
    congregalionecircumdalus,
    cumcrebrishinc ct
    illinc saxorumiclibus
    tunderetur, placidus
    et
    intrepi-
    dus,
    mitisetlenisinter
    lapidcs
    a
    quibusoccidebatur,
    in-
    tuens illum
    pro quooccidebatur,
    non
    ait,
    Domine
    ju-
    dicaobitum
    meum; sed, accipespirilum
    meum. Non
    ait,
    Domine
    J esu,
    vindica servum
    luum, quem
    vides
    isto
    supplicio
    morlis addictum
    ; sed,
    nestatuas illis
    hoc
    peccatum(Act. vu, 58, 59).
    Persistens
    ergo
    bea-
    tissimus
    Martyr
    in lestimonio
    verilatis,
    et charilatis
    ardens
    spiritu,
    sicttt
    nostis, pervenit
    ad
    gioriosissi-
    nium
    finem;
    et
    qui
    vocalus
    usque
    ad finem
    perseve-
    ravit,
    infme
    quod
    vocabalur
    adeptus csf,
    sui nominis
    gloriaStephanusperductus
    estadcoronam.
    Quando
    er
    -
    go
    beatus
    Stephanus pro
    Christo
    primtissanguinem
    fu-
    dit, quasi
    corona
    processit
    dc
    ccelo;
    ut eamsume-"
    rent
    sequentes
    in
    prcemio, qui preecedentis
    viiiutem
    imilarentur in
    proelio. Impleverunt postmodum
    ter-
    ramcreiira
    martyria. Quicumquepostea sanguinem
    pro
    Chrisli confessiono
    fuderunt, imposuerunt
    coro-
    namillam
    capiti suo,
    et eamsecuturis
    inlegram
    ser-
    vaverunl. Et
    modo, fratres,
    de ccelo
    pendet: quisquis
    eam
    concujiierit,
    adeamveloeiter volabit. Et ut Sanc-
    titatem veslrambreviter
    atque
    evidenier
    hortemur,
    multis non
    opus
    est verbis :
    sequatur Stephanura,
    quicumque
    desiderat coronam. Conversi ad Domi-
    num,
    etc.
    SERMOCCCXV
    *
    (a).
    msolemnitate
    Stephanimartyris,
    u.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Slephani gesta
    cano-
    nico Libro conlenta. Actuum
    Aposlolorum
    liber
    legi
    solitusa Dominko Paschm. Bealissimus
    Stephanus
    quomodo
    fuerit diaconus ordinatus cum aliis sex
    eliam
    ipseseplimus,
    et
    quomodo pervenerit
    ad su-
    jicrnamcoronam,
    cuni
    ijisa
    lectio
    Iegeretur,
    audislis.
    Hoc
    priniumprimi Martyris
    merilum
    commendaluiu
    est Chariiati vestroo:
    quia
    'cnm aliorum
    maiiyrum
    vix Gesla
    inveniamus, quoe
    in solemnitatibuseoruni
    reciiare
    possimus, liujus passio
    incanonicolibroest.
    Actus
    Aposlolorum
    libcr est de Canone
    Scriplura-
    riim.
    Ipse
    liber
    incipii lcgi
    aDominico
    Paschoe,
    sictit
    seconsuetudohabct Ecclesirc. In hoc
    crgo libro,
    cui
    litultis
    est,
    Actus
    Aposlolorum,
    attdistis
    quomodo
    sint
    clccti,
    ct ab
    Aposlolis
    ordinati
    seplemdiaconi,
    in
    qui-
    bus sanctus
    Slephanus
    erat. Priores
    Apostoli,
    se-
    quentes
    diaconi. Et
    prior marlyr
    de
    diaconis, quam
    de
    Ajioslolis,: prior
    victimade
    agnis, quam
    dearie-
    tibus.
    >
    2.
    Slephani passio
    similis
    passioni
    Chrisli.Falsi tesles
    contra
    ulrumqtie.
    Vcrilalis
    magna
    vis.
    Quanlam
    autem
    cumDominosuoetSalvatoresuohabtiitsimilitudinem
    *
    passionis!
    Falsi teslesadversus
    istum, quomodo
    adver-
    susillum: ctde
    ipsa
    re. Nosiisenimet
    recolitis,
    falsi te-
    '
    Koninve.ilusnisi inr. et inLor.
    (a)Alia-;;
    deDiversis93. ...
    Al9.t
    S. AUGUSTINI EPISCOPI ana
    stes coutraDominumChiislum
    quid
    dixerunt: Nosau-
    divhnuseum
    dkere,
    Solvo
    templumIwc,
    el
    post
    triduum
    tediftco
    allerumnovum
    (Marc.
    xiv, 58).
    Non aulem
    '
    Loc Dominusdixerat: sedvicina voluil esse falsitas
    veritati.
    Quomodo
    sunt falsi testes? Audierunt dixisr
    se: Solvite
    lemplum
    hoc,
    et
    posl
    Iriduumresuscitaboil-
    urf.Evangelisla
    autemdicit: Hocautemdicebaldelem-
    plocorporissui(J oan.M,
    19-21).
    Falsi
    testes,proeoquod
    dicturaesl
    Solvite,
    dixerunl Solvo. Modicumin
    syl-
    labis mulaverunl: sedtanto falsi tesles
    pejores
    fue-
    runl, quantopropinquare
    veritali
    per
    calumniamvo-
    luertmt. Et huic
    quidobjectum?
    Nosaudivhnuseum
    dixisse
    qnia
    J esus Nazarenusdeslruel
    lemplumhoc,
    et
    mutabil consueludinem
    Legis (
    Acl.
    vi, 14).
    Falsum
    testimonium
    dicebanl,
    et vera
    prophctabaiil. Quo-
    niodoCaiphas
    ille,
    magistcr
    illorum, princeps
    sacer-
    dotum
    ,
    dansconsilium
    J udceis,
    ut occideretur
    Chri-
    stus,
    hocdixit:
    Expcdii
    unttm
    mori, quam
    ul lola
    cjens
    pereat.
    Aitatilem
    cvangelisla
    : lloc non a
    semelipso
    dixil,
    sedcumesset
    pontifex
    anni
    illius, propttelavit
    quiaoportebat
    Christummori
    progenle(
    J oan.
    xi, 50,
    51). Quid
    hoc
    est,
    fralres?
    Magna
    viscst verifatis.
    Oderunt veritalem
    homincs,
    ct veritalcm
    prophelant
    nescienlcs. Non
    agunt,
    scd
    agitttr
    dc illis. Processe-
    runt
    ergo
    isli falsi testcs similes falsis
    leslibus,
    sed
    pro quibus
    occisusest Christus.
    CAPUT II.

    3.
    Stephanus
    in concitiumadduclus
    curiwn
    exemplo
    Chrisli tacet.
    Supev
    leclum
    prmdicare.
    Illi adduxerunl ctiinin
    cohciliuni,
    ut habcrenl
    majus
    judicium.
    Amicusaulcm
    Cluisti,
    cumdixisset cattsam
    suam, prcodicavit
    vcritalem Domini sui. Morilurus
    crat :
    qttaieimpiispiaIingua
    laceret?
    Qttare
    non
    pro
    verilatc morerclur? floc uno
    impar
    Domino
    suo,
    certi
    causa
    myslerii, quantum pertinct
    ad similitudincm
    passionis.
    Namille Deus esl excellenlia
    majestatis.
    Dominus
    quando
    ad
    passionem
    duclus
    esl, interroga-
    tus laccremaluit: istenon lacuil.
    Quarc
    ille laccre
    nialuil?
    Quiaprccdicluni
    de illoerat : Sicut ovisad
    immoltindumductiis
    csl,
    et sieul
    agitus
    coratnlondenle
    sesine
    voce,
    sicnon
    aperuit
    osstitim
    (Isai.
    nu,
    71).
    Iste
    aulem
    quarc
    tacere noltiil?
    Quia
    ab
    ipso
    Dominodi-
    ctumerat:
    Quw
    dicovobisin
    tenebris,
    dicilein
    lumine;
    el
    qum
    inaure
    audilis, prwdicalesuper
    lecla
    (Matlh.
    x, 27). Quoniodo
    sanctus
    Stephanus sujier
    tectum
    prrcdicavit?Quia
    domumlulcatncarneni calcavit.
    Qui
    eniinniortcmnon
    timcf,
    carnem calcat. Hic
    prius
    exposuit
    illis abinitio
    legemDei,
    abAbraliam
    ttsque
    ad
    Moysen,usque
    addatam
    legem, usque
    ad introi-
    lum iu terram
    promissionis;
    ut commendaret
    quia
    non erat verum
    testimonium,
    unde illi calumniam
    commovebant. Deinde de
    Moyse
    dedit eis
    magnam
    similitudinemad Christum.
    Reprobatus
    abeis
    Moy-
    ses,
    el
    ipse
    coslibcravit:
    reprobatus
    liberavit. Non
    reddidit malum
    pro
    malo: imo rcddidit bonum
    pro
    nialo. Sic ct DoininusChrislus
    reprobattts
    a
    J udoeis,
    ipse
    illosest
    poslea
    liberaltirus.
    CA.PUTIII.

    4. J udwortim
    gensper
    Chrislumin
    quibusdam
    liberala. Sed modo
    qui morittir,
    mortuus
    est. J udcei
    quos vides,
    habebunt
    lempus
    liberationis
    suoe,per ipsumquem
    reprobaverunt;
    sed
    nesciunt.
    Modo
    qui blasrmemant,pereunt:
    lunc alii
    erunt,non
    isli.
    Quando
    ista
    dicimus,
    non
    aliis,
    sedsibi
    promit-
    timus salutem. Gens
    liberabitur,
    non isti.
    Intendile
    ct
    accipite
    similitudinem.
    Numquid
    nonmodo
    Geme}
    liberat Deus?Credunt omnes
    gentes
    in
    Christum,
    e(
    fiuntde filiisdiaboli filii Dei.Tamen illi
    parentes
    no-
    stri,
    de
    quibits
    nati
    sumus, qui
    idola
    coluerunl,
    cum
    idolis
    perierunt.
    5.
    Stephanus
    in J udwos
    tinguaferox,
    corde
    lenis.
    Audistis,
    et
    speclacula
    cordisvidistis. Sonus erat in
    auribus,
    visio in mentibus.
    Speclaslis
    magntimago.
    nemsancti
    Stcpbani,qui
    in
    agonelapidabalur. Quis?
    Qui jamdudum
    legemdpcebat.
    Quamlegem
    docebat?
    Quam
    illi inlabulis
    lapideisacceperunt.
    Merito
    lapi-
    dei
    facti,
    amicumChristi
    lapidavernnt.
    Dura
    cervice
    (posteaquamdocuit, objurgareccepit),
    et non
    circum-
    cisicordeet auribus.
    Qiiem
    prophelarum
    non
    occiderunl
    patres
    vestri?Soevirevidelur :
    linguafero.v,cor Iene.
    Clamabat,
    et amabat.
    Soeviebat,
    et salvosfien vole-
    bat.
    Quis
    non crederet
    iratum, quis
    noncrederct
    odiorumfacibus
    inflammatuiii, quando dicebat, Dura
    cervice,
    etnoncircumcisicordeet auribus? Interca de
    coeloDominus
    aspexit,
    et vidit.
    Aperturn
    est ccelum:
    vidit J esttm
    tanquam
    exhorlantem athletam suum.
    Neclaeuit
    quod
    vidit : Eccc
    video,
    inqtiil,
    cwlum
    apertum,
    et Filiumhominisstantetnaddextcramma-
    jeslalis.
    Illi hoc
    audito, quasi blasphemiacsset, quod
    ille
    dixissct,
    aurcs
    obturavcrunt,
    ad
    lapidcs
    cucurre-
    runt. InPsalmoerat
    dictum,
    Sicul
    aspidissurclw,
    ct
    obliiraitlisaures
    (Psat. LVII,5).
    Prorsus exliibueruiil
    quod
    de illis
    prccdiclutn
    crat.
    Cccpit Iapidari.
    Modo
    altendileillum
    scevicnlcm,
    recolilc vcrbadura: Dura
    cervice,
    ctnoncircutncisicordeel auribus
    (Act. vn,51).
    Quasi
    inimicuscrat:
    lanquam,
    si ficri
    possei,
    onincs
    occiderecupiebal. l!ocdicai,quicor
    nonvidel.Latcbat
    cor
    cjus:
    scdauditasunt novissimaverba
    ejus,
    et
    pa-
    luerunt occulta
    ejtts,
    cum
    lapidaretur.
    Donrine
    J esu,
    inquit, accipespirilum
    meuin.Tibi dixi : libi morior.
    Dotnine
    J esu, accipespirilum
    meum.
    Qtiia
    adjuvisti,
    vicil
    quemsuscijiis. Accipc spiritum mcum,
    dema-
    nu eorum
    qui
    oderunl tuum. Hoc dixit sanctus Slc-
    phanus
    slans.
    CAPUTIV.

    Et
    post
    hoc fixit
    genu,
    el ait: Do-
    mine,
    nestaluasillishoc
    peccalum.
    Ubi
    esl,
    Duracer-
    vice?Hoccst tolum
    quod
    clamabas? hoc esi lotura
    quod
    sceviebas?Foris
    cfamabas,
    el inlusorabas.
    G.
    Slephanusprose
    oranssial, quiaexigil
    debitum.
    Homoexse
    malus,
    Dei autemdonobonus.

    Domine
    J esu
    , accipespirilum
    meum: hoc stans.
    Exigebat
    enimdebitum, qtiando
    dicebat,
    Domine
    J esu,
    accipe
    spiritum
    metim.
    Exigebat debitum, quodmartyribus
    promissum
    erat:
    debilum,
    de
    quo
    dicit
    Apostolus,
    Egoenimjam
    immolor,
    et
    lcmpus
    resotulionismewin-
    slal. Bonumcertamen
    certavi,
    cttrsum
    consummavi,
    fidem
    servavi: decwtero
    reposila
    cstmihi corona
    justi-
    tiw, quam
    recldelmihi Dominusinilladie
    juslusjudex
    (II
    Tim.
    iv, 68).
    Reddct,
    reddet
    quod
    debet.
    Quierat
    antedebitor
    suppliciorum, posteaccepit
    Deumlene-
    1429
    SERMOCCCXV.
    1430
    relargitoremjircemiofum.Unde
    fuit
    apostolus
    Paulus
    debitor
    suppliciorum
    ?
    Qttia
    inimicus
    Ecclesice,quia
    persecutor. Ipsum
    audi : Non sum
    dignus
    dici
    apo-
    stotus, quiaperseculus
    sumEcclesiamDei. Non sum
    dignus, dignus
    dicit.
    Quare
    nones
    dignus?
    Poenas
    pa-
    ti,
    in
    geliennas intrare, pro
    meis meritis
    cruciari,
    hoceram
    dignus
    :
    aposlolus
    esse,
    non eram
    dignus.
    Unde
    ergo
    hoc
    tibi, quo
    non cras
    dignus?
    Secutus
    cst : Sed
    gratia
    Dci sum
    quod
    sum
    (I
    Cor.
    xv, 9, 10).
    Malomeo fui
    quod
    fui: dono Dei sum
    quod
    sum. Ut
    ergo postea exigeret debitum, prius accepit
    indebi-
    lum.
    Quod
    debitum
    postea? Supercsl
    mihi corona
    juslitiw, quam
    reddet mihi Dominusinilto die
    justus
    judcx.
    Reddet
    mihi,
    debetur milii : indebitum
    prius.
    Quid
    ? Aronsttm
    dignus
    vocari
    aposlolus
    : sed
    gralia
    Dei sum
    quod
    sum. Sicet sanctus
    Stephanus,
    Domine
    J esu,
    stans secum ad
    fidticiain, quia
    bene mililave-
    rat,bene
    certaverat,
    hosti noncesserat,
    timorem
    calcaverat,
    carnem
    spreverat,
    mtuidum et diabolum
    vicerat: indeslabat cum
    diceret,
    Domine
    J esu, accipe
    spiritum
    meum.
    7. Saulusin
    Stepliani
    cwdeswvior
    pcrscculor.
    Sau-
    lusa Saiiledictus
    Paulus,modicuss parvus. Slephanus
    pro
    inimkis
    fixocjenuoral, quiapelil
    indebilum-
    Quau-
    doiste
    exigebat
    debiium,
    Paulus
    apostolus
    cumulabat
    sibi debiium. J He
    petebai
    debilumbonum: illcadde-
    bat addebifummalum.
    Quid
    cnim
    pulalis,
    fratres?
    Quando lapidabatur
    Slcphanus,
    audistis,
    sedforfe
    non advcrtistis, posucrunt
    falsi lestes
    Iapidaturi
    Ste-
    phanum, posuerunt
    vcstimenta
    suaad
    pedes cujus-
    dam
    adolescenlis,
    nomincSauli.
    CAPUTV.IsteSaulus, etposleaPaulus: persecu-
    tor
    Saulus, prccdicatorPaulus.Saulusenim
    nomeucst
    aSaiile.Saul
    persecutor
    erat
    rcgis
    David. Talisfuerat
    Safll in David
    , qualis
    Saulus in
    Stcphanuni.
    Poslca
    verocumvocatusesset deccelo
    ; vocatus, prostralus,
    mulatus,
    ubi
    ccepitaposlolusprccdicare
    verbum
    Dci;
    mutavit
    sibi
    nomcn,
    et dixit sePaulum. Et Iioc
    quare
    elegit
    ?
    Quia
    Paulus modicus
    est,
    Patilus
    parvus
    est.
    Nossolemussic
    loqtii
    : Videbolo
    post paulum,
    idest
    post
    modicum. Unde
    ergo
    Paulus?
    Ego
    snmminimiis
    Aposlolorum(lCor.
    xv, 9). Magna,
    divina
    speclacula!
    Qui
    erat in
    crcdeStephani persecutor,
    factusest
    regni
    coelorum
    posfeaprccdicator.
    Quanlum
    sccviebatinilia
    ccedc,
    vultis audire? Veslimcnta
    Iapidanfium
    serva-
    bat,
    ul omnium manibus
    lajiidaret. Ergo posleaquam
    Slephanus
    sanctus stans
    cxigcrct
    debilum
    dicens,
    DomineJ esu,
    accipespiriium
    ineuin;
    alteiidcns inimi-
    cos
    suos, qui
    sibi
    lapidando
    maluni debitum facie-
    bant,
    et addebanl ad ibesaurum
    illum,
    de
    quodicit
    apostolus
    Paulus,
    Tu aulemsecundumduriliamtitam
    el cor
    impwnilens,
    lltcsaurizastibi iraminciicirwel re-
    velationis
    justi judicii
    Dei
    (Rum. n, 5)
    : altendit
    cos,
    et misertus cst
    eis,
    ct fixit
    pro
    eis
    genu.
    Pro sesla-
    bal,
    pro
    eis
    gcnuafigebat.
    Discrevit
    jusltim
    a
    pecca-
    loribus :
    pro justo
    stans
    peiebat, quia
    mereedcm
    exigebat; pro peccatoribusgcnua iixit,
    quia
    sciebat
    quam
    difficile
    pro
    tam sceleraiis
    posset
    exaudiri.
    Quamvisjuslus, quamvis
    sub
    ipsa
    corona
    constitulus,
    non
    procsumpsil,
    sed
    genu
    fixit: non attendens
    quid
    ijisedignus
    esset
    petendo accipere,
    sed
    qtiid ipsi
    digni essent,
    a
    quibus
    volebat horrenda
    supplicia
    re-
    moverc.
    Domine,inqtiil,
    nestatuas illis hoc
    peccatum.
    8. Chrislus in cruciscalhedra docens
    regulampie-
    talis.
    Disciputum
    imitatoremhabet
    Slephanum. Quod
    Stephanus humilis,
    Clnistus sublimis :
    quod
    ille ad
    lerram
    inclinatus,
    boc Cliristus in
    ligno suspensus.
    Namrecolilc
    quia
    el
    ipse
    ait:
    Pater,
    ignosceillis, quia
    nesciunt
    quidfaciunt (Luc. xxm, 54).
    Sedebat inca-
    tbedra
    crucis,
    et docebat
    Stephanum
    regulampieta-
    tis.OMagislerbone,
    bene
    pronuniiasfi,
    benc
    docuisli.
    'Ecce
    discipultts
    ttius orat
    pro
    inimicis
    suis,
    orat
    pro
    lapidaloribus
    suis. Ostendit
    quomodo
    tedebuerit iini-
    tari sublimcm
    humilis,
    crcatorem
    creatura,
    mediato-
    rem
    viclima,
    Deurnet bominemhomo :
    Dcum,
    sed
    lamen in cruce
    hominem;
    Deum
    Christuin,
    sed in
    cruce
    hominem, quando
    dicebat clara
    voce, Pater,
    ignosceiltis, quia
    nesciunt
    quidfaciunt.
    CAPUT VI.Dicit sibi illc:
    lileoravitproinimicis
    suis, quiaCiiristus, quia Deus, quiaUnicus; cgo qui
    sum, qni
    liocfaciam? Si mullnmest ad le Dominus
    lutis,
    ncscis
    qtiiaSlcphanus
    cst conscrvus tuus? Do-
    cuit Deus
    pcr Stopliarmm
    nouexirmnituEi.Siisla iu
    Evangclioprccccssissevidetis,
    fralres
    mci,
    nemo di-
    cat in corde
    suo, Quis
    illudfacil ? Ecce
    Stephanus
    fecit : de se?desuo fecit? Si autem dedono Dei
    fecit;
    numquidinlravit,
    et contrateclausit?
    Numquid
    pontcmiransivit,
    el
    prrccidit?
    Multttm est ad le?
    Pcfe et lu. Fons
    manat,
    nonsiccavii.
    9. Mansuciudo
    erga
    inimkos. Ira
    scorpio
    est. Iraini-
    mica, praicr quam
    cwteri inimiciminimenocent.Et ve-
    re dico Charilali
    vesinc,
    fratres mei : exercete
    vos,
    quantum polestis,
    ad cxliibendam
    mansueludinem,
    eliam
    crga
    inimicos vesiros. Frenate
    iram, quoe
    vos
    stimulat advindiclam. Iraenim
    scorpio
    est. Si lesuis
    ititernis flammis
    cxcilaverit,
    magnumaliquid putas,
    si te dc inimico tuo vindicaveris. Si vindicaretevis
    dc iniuiico
    tuo,
    ad
    ipsam
    iramluam lo converte :
    quiaipsa
    est iniinica
    tua,
    qu:c
    occidit animamtuam.
    0 homobone : nolo cnimdiccrehomo male
    ;
    melius
    hoedico
    (juod
    tc esse
    volo, qiiamquod
    es: homo
    bone, quid
    libi facturusesl inimicustuus?
    quid
    est
    facturus,
    ut mullum
    possit;ut
    Deus illumad totum
    pcrmilfat, quodcupit?Sanguinem
    tuum
    cupit
    fundere.
    Difficilc esl
    qtiidem,
    et
    ipsi
    rari inimici
    sunt, qui
    usque
    admortemsceviant.Solent,el
    ipsiinimici, quando
    viderint eos
    quos persequunlur affligi,
    convertere
    iramin misericordiam. Difficileinvenis inimicum
    qui
    sxviat
    usqtte
    admortem. Sed
    fac, usque
    ad mortem.
    Talem
    pone
    tibi inimicuni
    qtti
    sccviat
    usque
    admor-
    tem.
    Quid
    facturusest ?
    Quod
    J udcei
    Stephano
    : sibi
    jiccnam,
    illi coronam. Occisurusest teinimicus tuus
    ,
    quasi
    noirnioriturum, quast semper
    viclurum? Hoe
    libi facturus est
    inimieus, quod quandoque
    factura
    crat febris: si te
    occiderit,
    febri turesimiliserit. Tibi
    ergo
    occidcndo
    te,
    crit nociturus ? Non: imo
    tibi,
    si
    bene niorluus fueris
    , euraqiiedilcxcris,
    ad cceleste
    prccmium
    aliquid
    additurus. Nescis
    quantumprresti^
    1431 S. AUGUSTINIEPISCOPI
    lerint isli
    lapidatores
    sanclo
    Stcjihano? Numquid
    sciebanl,
    illi
    pro
    bonilale reddendamesse
    coronam,
    illis
    pro
    maliliarcddendamesse
    pcenam?
    Diabolus
    quantaprccsfitit?
    Onuies
    maiiyresipse
    nobisfecit.Sed
    numquid
    hinc iturus est
    ()?
    Se<ldebeneficiis
    suis,
    quodnolebat,
    illi
    imputabilur quod ipse cupiebai,
    non
    quod
    deillo Deusfacicbat.
    Ergo
    iniinicus luus
    quicumque
    fuerit
    usquc
    ad
    mortem,
    nihil tibi no-
    cebit.
    CAPUTVII.10.Irainhnica
    nosira,quaiiluinnoceat.
    Ira non
    polestinterhni,
    sed
    reprimi polcsl.
    Ira vide
    quid
    noceat.
    Aguosce
    inimicamttiam:
    agnosce
    cum
    quapugnas
    inllieairo
    pectoris
    tui.
    Angusluin
    lliea-
    Irum;
    scd Deus
    spcctal:
    ibi doma inimicamluam.
    Visvidere
    quam
    sit istaveraluainimica?Modooslen-
    do. Oraiurus es Deuin : venlura esl hora ut
    dicas,
    Pater
    nosier,
    qui
    esin cwtis. Vcnturus es ad illuin
    versum,
    Diiniiienobis debitanoslra.
    Quid sequilur?
    Skut et nosdhniltimusdebiloribtisnosiris
    (Malllt. vi,
    9, 12).
    Ibi illa inimicastat contra te.
    Sepitviam
    ora-
    tionis tuce: murum
    erigit,
    et non est
    qua
    transeas.
    Benetotum dixisti : Paler noster. Cucurrit: Dhnille
    nobisdebiianoslra. El
    quidpostea
    ? Sicul el nosdimit-
    timusdebiloribusnoslris. En
    ipsa
    adversariaconlradi-
    cit;
    nec antc
    velum,
    sed intus: in
    ipso
    secretario
    cordis
    lui,
    ibi libi
    claraat,
    contradicit.
    Qualisinimica,
    fralres, quce
    conlradicit ? Sicut et nosdimitliinus.
    Non
    permitiilur
    ut srevinsconlraininiicumlutim: inisiam
    scevias.Meliorest
    qui
    vincil
    iram, quamqui capit
    civi-
    tatem, Scriplura
    dicit
    (Prov. xvt,
    52). Qttod
    dixi
    modo, scriptum
    cst : Melioresl
    qut
    vincit
    iram, quam
    qui capil
    civitatein.
    Numquid
    non bellalor
    imperator
    quando
    vcnil ad
    aliquos hostes,
    et invenit civitatem
    niunitam,
    armatis
    inslructani, oplimam,
    adversantem
    sibi,
    si illam
    ceperil,
    si illam
    vicerit,
    si illameverte-
    ril, Iriumphos quccrit?
    Sicutatilcm narrat
    Scriptura,
    Melior cst
    qui
    vhtcil
    iram, quamqui capil
    civilalem.In
    manu tua est. Nou
    potes
    illam
    interimere, potes
    illam
    repiimerc.
    Si fortis
    es,
    iramvince: et civitaii
    parce.
    Videovos
    attenfos, scioquam
    bene
    accepisiis.
    Deus adsit eciiaminibus
    vesiris,
    ul
    prosit
    vobis
    qttod
    tanti
    Marlyrisagonemspectastis;
    ut
    quoraodo
    vin-
    centemvidislisetvinccnti
    favisfis,
    sic el vosin
    corde
    vcstro vincaiis.
    SERMOCCCXVI
    *
    (b).
    Insolemnilale
    Stejihani marlyris,
    m.
    CAPUT PRIMUM.1.
    Stephanus
    inter diaconos
    primus. Prodigia
    a
    Slephano facla,
    sed
    per
    nomen
    Ghristi. Reatissimusct inClirislo
    gloriosissimus
    mar-
    lyr Steplianusjam
    sermone suo
    saginavit
    nos: sed'
    post
    illam
    saginamappono
    vobis de sermone mini-
    slerii mci
    quasi
    secundammensarn. Et
    quid
    dulcius
    invenio
    quod
    inea
    ponam, quam
    Chrislum
    etMarty-
    rem
    ipsum
    ?Illeenim
    Dominus,
    iste scrvus: sedSle-
    phanus
    deservoamicus. Nosautemsinedubioservi:
    *
    Emendatasin
    gr. pr.
    r. et in
    Lov.
    (*)
    Locusvitiatus.
    (b)Alias,deniversis94,
    _
    ille
    prsestet
    ut sirauset amici. Tamen
    qualesservi?
    Tales
    qui possimus
    salvaconscientisefronte
    canlare,
    Mihi aulem valde
    honorificali
    sunl amici
    lui,
    Deus
    (Psal, cxxxvin,
    17). Anlequam
    occiderelur sanclus
    Stejihanus
    in
    j|)erto,
    et inoccullo
    coronaretur,
    au-
    distis
    qualis
    fuerit electusab
    Apostolis.
    Inter diaco-
    nos iliosnominalur
    primus,
    sicut inter
    Apostolos
    Pe-
    trus.
    Ergo
    cumesset ab
    Apostolisordinatus,
    inbrevi
    ad
    passionernpreecessit
    ordinatores suos: ab eis est
    ordinatus,
    sed
    prior
    est coronatus.
    Quidergo
    audi-
    slis,
    cum
    ejus passio Iegeretur? Slephanus
    aulem
    plenusgralia
    el
    Spirilusanclo, faciebatprodigia
    el si-
    gna macjna
    in
    plebe, per
    nomenDomini J esu Chrisli
    (Act. vi, 8). Inlelligite quis, per cujus
    nomen.
    Qui
    nosiisamare
    Slephanum,
    inChrisloamate. Ilocenini
    vult,
    hoc illi
    gratum
    est: inde
    gaudet,
    hoc
    acceptum
    habet. Nonenimnomen suumvoluit
    jaclareapud
    la-
    pidatores
    suos. Aitendite
    quemconfitebatur, quando
    lapidabatttr; quem
    confitebatur in
    terra, quein
    vide-
    bat in
    coelo; pro quo
    tradebat carnern
    suam,
    cui
    coinmcndabal animamsuam.
    Numquid
    cnim
    lcgimus,
    aut indoctrina sanaalicubi
    legere possumus, quia
    fa-
    cicbat aut facit
    signa
    J esus
    per
    nomen
    Stephani?
    Fccil
    Stepbanus,
    scd
    per
    noraenChristi. Hoc facitet
    modo:
    quidquid
    videtis
    quia
    fit
    per
    memoriamSte-
    phani,
    innomincCurisii
    fit;
    ut Chrisluscommende-
    tttr,
    Christns
    adoretur,
    Cltiistus
    exspectetur judexvi-
    vorumet
    mortuorum,
    et abeis
    qui
    illum
    diligunt
    ad
    dexlerara stettir.
    Quando
    cnim
    venerit,
    stabunl ad
    dexleram,
    stabuntad sinistram:
    beati, qui
    ad dexlc-
    ram
    ; miseii, quiad
    sinislrain.
    CAPUT II.

    2. Dttri J udwi in
    Slephanum.
    Imile-
    lur latncn Dominnmsuumbealissimus
    Stephanus.
    Miromodointcr
    lapidespaliebatur duros, miltentes,
    quid,
    nisi
    quod
    crant? Ut scialis
    qtiia
    duros
    patieba-
    lur;
    hoc illis dixit: Dura
    cervice,
    et non circumcisi
    cordeel auribus
    ,
    vos
    semperSpiriiui
    sanclo
    restilistis.
    Mori
    vis,
    festinas
    lapidari,
    ardes coronari. Vosseiu-
    per Spirilui
    sanctoreslkislis. Taliacum
    diceret,
    fre-
    mebant
    illi,
    et stridebant dentibus suis.
    Adde, Sle-
    pliane,
    adde
    quod
    non
    ferant,
    adde
    quod
    sustinere
    lion
    possint:
    adde undete
    possint lapidare,
    ut invc-
    niamus
    quod
    celebrare.
    Aperli
    sunt cceli: vidit
    Martyr
    marlyrumcapul;
    vidit J esura slantem ad dexteram
    Patris :
    vidit,
    ut nonlaceret *. Nonilli
    videbanl,
    sed
    invidebant;
    et ideo non
    videbant, quia
    invideliant.
    Nonlacuit ille
    quodvidit,
    ut
    pervenirct
    ad etim
    queni
    vidit.
    Ecce, inquit,
    videocwlos
    aperlos,
    et Filiutn ho-
    minisstanlemad dexleram
    majestalis.
    llli conlinuerunt
    aurcs
    suas, quasi
    conlra
    blasphemiam. Agnoschis
    illosinPsalmo: Sicul
    aspidis
    , inquit,
    surdwel obtu-
    rantisauressuas,neaudial
    vocem
    incanlantis,el
    inedica-
    menlummedkatuma
    sapiente(
    Psal.
    LVII,5, 6).
    Sicut
    enini dicuntur
    aspides, quando incanlantur,
    ul non
    prorumpant
    et exeant de cavernis
    suis, premere
    unamauremad
    terram,
    el decaudasibi alteramob-
    turare,
    et tamenincantaior
    producit
    illas: sic et isli
    adhuc incavernissuis
    slridebaut, quando
    insuiscor*
    '
    Mss,
    gr(
    et
    nr.j vidit, (acmWt)\
    polttU,
    U33
    SERMO CCCXV.
    1434
    dibus sesluabant. Nondura
    prorumpebant:
    obturave-
    runt aures suas. J am
    prorumpant, appareant qui
    sint: ad
    lapides
    currant.
    Cucurrerunt, lapidaverunt.
    CAPUT III.

    5. Dominum
    Stephanus
    moriens
    imitatttr,
    commendando
    spirilum
    suumet orando
    pro
    interfecloribus
    suis.
    QuidStepbanus? quid?
    Atlendite
    prius illum, quem
    bonusamicusimitabalur. Dominus
    J esus
    Christus,
    cum
    penderet
    in
    cruce,
    dixit:
    Paler,
    inmanusluascommendo
    spirilum
    meum.Hocsicut
    homo,
    sicut
    crucifixus,
    sicut natus cx femina
    ,
    sicut carne
    indutus;
    sicut
    pro
    nobis
    rnoiilnrus,
    sicutin
    sepulcro
    fulurus,
    sicut tertio die
    resurrecturus,
    sicut in coelos
    ascensurus. Omniaenimisla inhoraine.' Homo
    ergo
    :
    Paler,
    in manus tuas commendo
    spirilum
    tneum. Ille
    dixif,
    Paler :
    Slephanus,
    DomineJ esu.
    Quid
    et
    ipsc?
    Accipespirilum
    meuin.Tu dixisti
    Palri, ego
    tibi. Me-
    diatorem
    agnosco.
    Venisli
    jacentem
    levare : nonce-
    cidisii mecum.
    Accipe, inquit, spiritum
    tneum. Hoc
    pro
    seorabat: venit illi inmenlem
    aliud,
    undeimita-
    reiurDominumsuum. Recolite
    pendenfis
    verba inli-
    gno,
    et inlendiieverba
    *
    ejus qui lapidabalur
    confi-
    tentis.
    Quid
    ille?
    Paler, ignosce
    illis, quia
    nesciunt
    qtdd faciunt (Luc. xxm, 46,
    54).
    Forte in
    ipsis
    erat
    lunc
    Stephanus, qui
    nesciebant
    quid
    faciebant. Multi
    cnitn
    postea
    crediderunt. Et incertumest nobisunde
    fuerit beatissimiis
    Stephanus,
    utrumex illts
    qui pritis
    in Chrisluin
    crediderant,
    sicut Nicodemus
    qui
    adeum
    venit nocte
    (J oan.
    m, 2), qui
    ibi
    sepeliri
    meruit ubi
    ct
    isle, quia per
    illumet iste invenius est2.- uirum
    ergo
    inhis
    fuerit,
    an forle inillis
    qui post
    ascensum
    Domini veniente
    Spirilu sanclo, quando impleti
    sunt
    diseipuli,
    el
    loquebantur linguis
    omnium
    gentiiim,
    compuncli Apostolisdixerunl,
    Vhi
    fratres, qtridfa-
    ciemus? indicatenobis.
    Desperabant
    enimde
    salule,
    eo
    quou
    Saivatoremocciderant. Et ait illis Petrus :
    Acjitepwniienliain,
    et
    bapiizelur
    unusquisque
    vestrumin
    nonrineDomini noslri J esu
    Chrisli;
    et
    accipielisSpiri-
    lum
    sanctum,
    et remittenlur vobis
    peccata
    veslra
    (Act.
    11,57, 58).
    Putas omnia?
    Quid peccatorum
    remane-
    bat, quando
    et illud
    pcccatum
    remittebatur, quo
    re-
    missor occisusest
    peccatorum? Quid
    pejus, quam
    oc-
    cidereChristum?Hocdeletumcst.
    Quidigitur?
    Forle
    inter illos fuit
    Sfephanus.
    Si inler illos
    fuit;
    et
    pro
    illo valuit illa
    oratio,
    Pater, ignosceillis,
    quia
    nesciunt
    quidfaciunt.
    Tamen et Saulusinter illosfuit. Cumla-
    pidarelur Sfephanusagnus,
    adhueilleerat
    lupus,
    ad-
    huc
    sangtiinem sitiebat;
    adlmc manus suas
    quibus
    lapidaret parum putabat, lapidantium vesliraenla
    scrvabat.
    Ergo
    recolens
    quidpro
    se dictum
    sit,
    si et
    ipse
    inter illos
    erat,de quibus
    dixit
    Dominus,
    quando
    ait, Pater, ignosceillis, quia
    nesciunt
    quid faciunt;
    imitans
    ergo
    etiamin hoc
    ipso
    Doininum
    suum,
    ut
    ejus
    amicus
    esset,
    dixitet
    ipse, Domine,
    ne
    statuasillis
    hoc
    peccalum(Id.
    vn,
    59).
    Sed
    quomodo
    dixil ?Posito
    genu
    interra. Seslans
    commendavit:
    quando
    oravit
    1
    corbeiensis
    Ms.,
    et invenktis
    confilenlis
    sub
    lapidibus
    verba.
    .mcorbeiensi
    libro,quiillumsepeliremeruit. unde
    per
    Ipsumet
    ipse
    pwentusest,
    pro inimicis, genu
    fixit.
    Quare
    sestans commenda-
    vit?
    Quiajuslum
    commendabat.
    Quare pro
    illis
    genua
    fixit?
    Quiapro
    sceleralis orabat.
    Domine,
    nestatuas
    illis hoc
    peccatum.
    CAPUTIV.

    4. Saulus
    lupus, propler Stephani
    orationemmulalus in ovem.Putas verba ista audivit
    Saulus?
    Audivit,
    sed irrisit: et tamenad oralionem
    Slephani pertinebat.
    Adliuc
    grassabatur,
    et
    j'ampro
    illo
    Stephanus
    exaudiebalur. Nostis enim
    jam,
    utali-
    quid
    dicamde
    Saulo,
    ct
    postea Paulo; utique
    nostis :
    ineodemlibro
    scriptum
    est
    quemadmodum
    crediderit
    Paulus. Occiso
    Stephano persecutionein gravissimam
    Ecclesia
    J erosolymis passa
    est.
    Fugati
    sunt fratres
    qui
    ibi erant: soli
    Apostoli
    remanserunt'; cceteri fu-
    gabantur.
    Sed
    tanquam
    ardentes
    faces, quocumque
    veniebant,
    accendebant. Stulti
    J udcei, quando
    illos
    de
    J erosolymis fugabant,
    carbones
    ignis
    in silvam
    miflebant. Adhuc
    Saulus,
    cui non suffecit occisus
    Stephanus, quod
    libenter
    recolimus, quiajam
    coli-
    mus, quid
    fecit?
    Accepit epistolas
    a sacerdolibus et
    Scribis,
    ut
    ubicumque
    inveniret viros vicc
    hujus,
    id
    est, Christianos, alligalos
    adduccret ad
    supplicia
    su-
    menda, qualia sumpserat Slephanus.
    Et iratus ibat
    Saulus
    ,
    ibat
    lupus
    ad
    caulas,
    ad
    gregcs
    Domini: ut
    rabidus
    lupus sanguinemsitiebat,
    credes
    anhelabat,
    ibat
    per
    viam. Et ille desursum:
    Saule, Saule, quid
    me
    persequeris
    ?
    Ltipe, lupe, quidagnumpersequeris
    ?
    Egoquando
    sum
    occisus,
    leonemoccidi.
    Quicl
    me
    per-
    sequeris?
    Exue te
    lupo
    : esto de
    lupo
    ovisdeove
    pa-
    slor
    (Acl.
    \met
    ix).
    CAPUTV.S.PicluraStephanilapidationemetSauli
    coHvirsionemexAifotts.
    Dulcissimapictura
    esl
    bree2.,
    ubi
    videtis sanclum
    Stephanumlapitlari,
    videtis Saulum
    Iapidantium
    vestimentaservantem. IsteestPaulus
    Apo-
    stolusChristi
    J esu,
    isteest Paulus servusChrisli J esu.
    Beneaudistis
    vocem, Quid
    me
    persequeris?
    Stratus
    es,
    erectus es :
    prostratus persecutor,
    erectus
    prccdica-
    lor.
    Dic,
    audiamus : Paulus servusChristi
    J esu, per
    voluntatemDei
    (Rom. 1,1,
    etl Cor.
    1, 1). Numquid
    per
    volunlatem
    luam,
    0 Saule?Per voluntatem luara
    scimus,
    vidimusfructus luos : occisus est
    SlcpIiaiTus
    per
    volunlatem tuam. Pcr volunlatem
    Dei,\idemus
    fructus luos:
    ubiquc legeris, ubiquerecitaris, ubique
    ad Christumadversantiacorda
    convcrlis, ubiquepa-
    stor bonus
    magnosgregescolligis.
    Cumeo
    quem
    la-
    pidasti,
    cum Cliristo
    regnas.
    Ambo ibi vos
    videtis;
    ambomodosermoncmnoslrum
    auditis;
    ambo
    pro
    110-
    bis orale. Ambos vos
    cxaudiet, qui
    vos
    coronavii,
    unum
    prius,
    alterum
    postea
    : unum
    qui persecufio-
    nem
    passus est,
    alterum
    qui persecutus
    est. Illetunc
    agnuserat,
    illeaulem
    lupus
    erat: modoatiiemambo
    agni
    sunt.
    Agni agnoscant nos,
    et in
    grege
    Christi
    videant nos : orationibus suis commendent
    nos,
    ut
    quietam
    et
    iranquillani
    vitam
    impetrenl
    EcclesiceDo-
    mini sui.
    1
    codex
    gr.,
    soli
    J postoli
    remmseruntad
    paucos.
    2
    p.egius
    el corbeiensisHss.: Dulcissima
    pkluraest
    Itic.
    i%1
    S. AUGUSTINIEPISCOPI
    1436
    SERMOCCCXVII
    '
    (a).
    i)e
    Stephanomartyrc,
    iv.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Reliquiw Stephani
    in
    Africam
    translalm,
    ac
    ubique
    obDei
    beneftciadiffa-
    matw.
    Prwceplumdiligendi
    inimkoshabel
    grandeprm-
    tnium.
    Exemplum
    dePalre cwlesti dalum.
    Martyr
    Ste-
    phantis,
    bealus ct
    piimus post AposloIos
    ab
    Ajiostolis
    diaconus
    ordinatus,
    ante
    Apostolos
    coronatus;
    illas
    lerras
    passus illustravit,
    istas mortuus visitavit
    (b).
    Sed morluus non
    visitaret,
    nisi ct mortuus viverct.
    Exiguus pulvis
    lantum
    populumcongregavil
    : cinis
    lalet,
    benclicia
    palent. Cogilate,
    charissimi,
    quoe
    110-
    bis Deusservcl in
    rcgionc
    vivorum, qui
    tanta
    prceslat
    dc
    pulvere
    mortuorum. Carosancii
    Slcpliani per
    loca
    singula
    diffamatur : sedfidei
    cjus
    nicritumcommen-
    datur,
    Siccxspectemus consequi lemporalia
    beneficia,
    ul eum imilando
    accipere
    mereamur ccterna.
    Quod
    nobis bealus
    Maiiyr
    imiiandumin sua
    passione pro-
    posuil,
    hoc
    aUendere,
    hoc
    credere,
    hoc
    implere,
    vere cst solemnia
    Marlyris
    cclcbrare. Dominusnostcr
    inter
    prccccplamagna
    et
    salubria,
    divinael alfissima
    qure
    dedit
    discipulis
    suis,
    bocvidclur hominibus
    gra-
    vc, quodjussit
    ut
    diligant
    inimicossuos. Gravc
    prrc-
    ceptura,
    sed
    grande procmium.Dcnique
    cumhocmo-
    neret,
    videte
    quid
    dixerit :
    Diligile
    inhnkos vestros
    ,
    bencfacite
    his
    qui
    vos
    oderunl,
    el orate
    propersequenli-
    bttsvos.Audisti
    opus, exspccta
    mercedem
    ;
    et vide
    quid
    addat : Ul
    silis, inquit, filii
    Palris veslri
    qui
    in
    ccclis
    cst, qui
    soleinsuum
    facil
    oriri
    super
    bonosel nta-
    los,
    el
    ptuitsuperjuslos
    el
    injuslos(Mallh. v,
    44
    ,
    45).
    lloc
    vidcmus,
    hoc
    negare
    non
    possumus. Numquid
    dictum esl nubibus : Pluite
    stipcr agros
    cnUorum
    meorum,
    ct rccedilc ab
    agris blasjihematoruni
    meo-
    rum?
    Numquid
    dictum cst soli : Videant le
    qui
    mc
    colunl,nori
    lc vidcant
    qui
    milii nialedicunt? Rcneftcia
    de
    coelo,
    bcncficiade lerra : scalcnl
    fontes,
    agri pin-
    guescuiU,
    arborcs fruclibus oncranlur. Habcnt isla
    boni,
    habciUcl
    mali;
    babent
    grati,
    liabeut
    ingraii.
    Qtti proostat
    tanla bonis
    ct malis
    , putamus
    nihil scr-
    vat bonis? lloc dat bonis ct
    malis, quod
    dcdif et la-
    pidatoribus Slephani
    : hoc vero scrvat
    bonis, qtiod
    dcdit
    Slepliauo.
    CAPUTII. 2.
    Exemplum
    ctliudinChristo.Maxi-
    me
    ergo, fralres, exenifilo litijusMartyris
    ,
    inimicos
    nostrosainarediscamus.
    Exemjilumproposilum
    cside
    Deo
    Palrc, qui
    solemsuumoriri facit
    supcr
    bonosct
    iualns. Dixil lioccliamFilius
    Dci, post acccptionein
    cai-nis
    sure,
    per
    oscarnis stirc,
    quamsuscepit
    amando
    inimicossuos.
    Qui
    cnimamalor inimicorumsuorum
    *
    Rccognilus
    induobusn. incl.r. ctinl.ov.
    (a)Alias,
    deDivcrsis92.
    (b)
    llinc
    susiiicauiur
    liabitumsermonetuinadveniureli-
    quiarttm
    s.
    stechani: qurcjiosiea
    cuniinbasilica
    ipsis
    ere-
    cfa
    collocareutui-, prsebuui-iiiil
    occasione.mscnnoui sulsse-
    qucnfi.
    De
    Imjusliiartyriscorpore
    in PaLoslinasui)aiini
    4loJ iiicin
    rcvelalo, dcque
    aliaUsiu .v.vieaiu
    ipsius
    i-eli-
    qttiis,ac
    dc mcinonisiu carmo
    graliam
    tzali abEvoiiio
    c|)iscoi)0,
    Calamrea
    Possidio, Hippoiie
    ah
    Augustino
    exeila-
    tis
    dic.itipseAuguslinus
    tnlib. 22decivit.Dci,
    cap.
    8. scri-
    litaAviti,
    f.ucianiet Evodiieodeni
    portinenlia
    habebisin
    Apjicudice
    toini7.
    inmundum
    venit,
    oinnes
    pvorsus
    inimicos
    suosinve-
    nit,
    neminem amicuminvenit. Pro inimicis
    sangui-
    nemfudit: sed
    sanguine
    suoinimicos
    conveiiit. Ini-
    micorumsuorum
    peccala
    suo
    sanguine
    delevit : de-
    lendo
    peccata,
    exinimicisatnicosfccit. Dehis amicis
    erat eliam
    Slephanus
    : imo cst et erit. Oslendit la-
    m.en
    primus ipse
    Dominus in cruro
    , quod
    monui'..
    Undique
    enimJ udoeis
    fremeniibus,
    irascenlibus,
    irri-
    dcntibus
    , insultanlibus,
    crucifigentibus,
    ait:
    Pater,
    ignosceillis,
    quia
    nesciunl
    quidfaciunt
    (Luc. xxui,
    54).
    Csocifasenimme
    r.rucifigit.
    Ccccitas
    crucifigebat:
    ct crucifixuseisde
    sangttine
    suo
    collyrium
    faciebat.
    5.
    Exemplum
    el in
    Slephano. Evancjelium
    etinstru-
    mentumcstcttestamenlum.Sedliomincs
    pigri
    ad
    prse-
    ceptum,
    avidi ad
    prrcmittm,qui
    nott
    diligunt
    inimicos
    suos,
    scdde illis sevindicare
    affectant,
    necaiteudunt
    Dominum, qui
    si vellet se
    vindicarede inimicis
    suis,
    nonrcmanerct
    qui
    laudaret
    eum;
    quando
    audiunt lo-
    ctimisitim
    Evangelii, quo
    Dominusin cruce
    dixit,
    Paler,
    icjnosceillis, quia
    nesciunt
    quidfaciunl;
    dicunt
    sibi, Ipsc
    boc
    poltiit, tanquam
    Fifius
    Dei, lanquam
    unictisPairis. Caroenim
    pcndcbat,
    sed Deus inlus
    latebat. Nos autcm
    quid sumus, qui
    ista faciamus?
    Fefellil
    qtii jussit?
    Absit : nonfefeihl. Si multumad
    le
    pufas
    iniilari Doininumluiim
    ,
    attende
    Stephanuni
    conscrvumluuni. Dominus
    Christiis,
    unictis Dei Fi-
    litts:
    uumquid
    lioc
    Sfepliantis?
    Dominus
    Cliristus,
    de
    incorrupta virgine
    nattis :
    nuniquid
    hoc
    Stc|:hauus?
    DominusChrislus
    vcnit,
    nonjn carne
    peccati,
    sedin
    simililudinc earnis
    pcccali (Rom. vm,
    5)
    :
    numquid
    hoc
    Slepbanus?
    Sic natus esl ut tu
    ;
    indenalus
    est,
    undeel lu
    ;
    ab co rcnaitis
    cst,
    a
    qtto
    el lu
    ;
    eo
    prelio
    redcinplus, quo
    cl
    tu;
    tanti
    valcf, quanii
    vales. Unum
    iiisliiimenlum nobis factumest.
    Evangelium
    instru-
    nieiUum
    est,
    ubi omnes
    empli
    suirius
    1
    : tibi
    tu,
    ibi
    ille.
    Quia
    servi sumus
    , instrumcnlumest :
    quia
    filii
    sttmus
    ,
    lcslamcutumcst.
    Ipsumaitcndc,
    conservum
    attendc.
    CAPUT III.

    4. Lucerna
    infirmis
    oculisaccensa
    inscmcionim
    cxeinptis.
    liiiiniconimdilectiodonumDei.
    Multiimesl,ad
    (e, quia
    iiilirmosoctilos
    liabcs,
    inlueri
    solem? luccrnamvidc. S-.iisenim
    disci[iulis
    dixit Do-
    niiiius : Ncmoaccendil
    liicernam,
    et
    ponit
    camsubmo-
    dio
    ,
    sed
    supcr
    candelabrum
    ,
    ut luceal omnibus
    qui
    in
    domosunt
    (Matth.
    v
    ,
    15).
    Domus
    ,
    mtindusesi: can-
    delabrum
    ,
    Clnisti crux cst : Iuccrna in.candelaliro
    luccns, Christns in crucc
    pcndens.
    In
    ipso
    candela-
    bro lucebat ctiain ille
    ,
    oui
    prius lapidaulium
    vesti-
    menia
    scrvabal,
    de Saulo
    Pauliis,
    dc
    lujioagnus,
    el
    parvus
    ct
    maginis; raplor aguorum
    ,
    ct
    pastor agno-
    rum: iu
    ipso
    candclabro
    luccbisl, quando diccbal,
    Milriaulemabsil
    gloriari ,
    nisi in cruceVomini noslii
    J esuCliristi, pcrquem
    milii namdus
    crucifixnscsl,
    ei
    egomando (Gulat.
    vi, 14).
    Sic
    luceal, inquil,
    lumeu
    veslrumcoramhominibus
    (Mattli. v, 16).
    EcceIucct
    liinicti
    Stejihani,
    luccl lticeruaista : ailcndamus illam.
    Ncmo
    dical,
    Miilluincsl a.d mc : liomo
    erat,
    liomo
    1
    Edili, scpli
    sumits.Melius
    aliquotmanuscripti, empti
    sumus.
    ijwj SERMOCCCXYIIL
    1458
    es. Sednon
    accepita
    se.
    Numquidaccepit,
    et
    clausit
    tibi? Fons communis est: bibe unde bibit. Beneficio
    Pei
    accepit
    : abundat
    qui
    dedit;
    et ttt
    petc,
    et ac-
    cijie.
    CAPUT IV.

    5.
    Objurgctlio
    amanlis
    nonnunquam
    acerba.
    Stephani
    amor
    erga
    suos
    interfectores.
    Dominns
    amareet acerbe
    arguit J ttdreos,
    sedamando : Vmvo-
    bis,
    Scribwet Phariswi
    hypocritw(Matth. xxm, 15).
    Quando
    diccbat
    isla, quis
    non diceret
    quia
    oderal.il-
    los? Yenit ad
    crucem,
    el ait :
    Patcr, ignosceillis, quia
    nesciunt
    quid faciunt.
    Sic et
    Stephanus
    in sermone
    suo
    priusarguit:
    Duracenice
    ,
    etnoncircumcisicordc
    ct auribus. Verba sunt sancti
    Stejihani, quando
    J u-
    dccos
    alloquebalur
    : Dttra
    cervice,
    cl noncircumcisi
    corde
    et
    auribus;
    vos
    semperSpiritui
    sancto
    resliiistis,
    sicutet
    patres
    veslri.
    Quemprophetarum
    nonocciderunt
    palres
    veslri? Ista
    dicendo, quasi odit, quasi
    scevit.
    Lingua
    clamat,
    cor amat. Audivimus
    liiigtiam
    cla-
    manlem, probemus
    animum
    diligcntem.
    Namcumad
    lapides
    cucurrissent,
    duri ad
    duros, jactabant
    in il-
    lum
    parcs
    suos. Petris
    lapidabalur, qui pro
    Petra mo-
    riebatur;
    dicente
    Apostolo,
    Petra aulemeral Christus
    (I
    Cor.x, 4).
    Etcum tanta essetin docendoconstan-
    tia,
    videle
    qualis
    exstiterit
    in morte
    patienlia.
    Hi
    enimieiibus
    lapidumcorpus ipsius qnaliebanl,
    et ille
    pro
    inimicisorabat: conlundebatur liomo
    exlerior,
    et
    supplicabat
    intcrior. SedDominus
    qui cinxcral.qui
    probaverat,
    qui
    ei
    characterem,
    noniu
    manu,
    std in
    froiilc
    posuerat, sjieclabal dcsuper
    militcm
    stiinn,
    ju-
    vaturus cciiantein
    ,
    coronaturus vinccntcm.
    Dcniquc
    ostcnditseilli. Ecce
    enim, inquit,
    videocwlos
    apertos,
    etFilium hoininkstantemad dexleramDei. Solusvi-
    debat, quia
    illi soli
    apparebaf.
    Et
    qtiid
    ail
    pro
    se? Do-
    minejesu, accipcspirilum
    mcuin.Pro se
    rngans
    ste-
    tit, pro
    illis
    genu
    flcctit:
    pro
    se
    crecius, pro
    illiscur-
    vus; pro
    secclsus
    , pro
    illis htimilis :
    gentt flexit,
    cl
    ait, Domine,
    ne slaluas iliis hoc
    peccaium.
    Et iioc
    dicto,
    obdormivit
    (Act. vii).
    0 sommis
    pacis! Qui
    in-
    ter
    lapides
    inimicorum
    dormivil, quomodo
    in suis
    cineribus
    vigilabit?
    Dormivit
    sccurus, quielus
    in
    pa-
    ce; quiaspirilum
    sutimDominocommcndavil.
    SERMOCCCXVIII
    *
    (a).
    De
    martyreStephano(b),
    v.
    1.
    ReliquiceSlephani marlyris
    intoco sacro collo-
    eatw. Deteclio
    corporum
    Gcrvasii ct Protasii. Aliare
    Deoerectiim
    sttperreliquias Slephani. Exspcctal
    San-
    ctilas veslra scirc
    quid
    hodicinislo loco
    posilura
    sit.
    Reliquice
    sunt
    primi
    et beatissimi
    marlyris Slephani.
    Audislis,
    cum
    passionisejus
    leclio
    legeretur
    de libro
    *
    Kecogiiilus
    incl. d. r. t. v. et inSirm.
    (a) Alias,
    inter Sirmoadianos 25.
    (b)
    In
    antiquis
    lectionariislocumistcsermocumsubse-
    quenteoccupatj)roximc
    antesermoncsde S.
    Laurentio;
    ibiqueinscrihilur,
    InInventioneS.
    Stcphani
    :
    quia
    vicle-
    J icetinea
    solemnitate,
    de
    qua
    in
    Carlhagincnsi
    calendario
    nihil
    habetur, legi
    solcret. Habilusfuit
    ipso
    die
    quo
    Stc-
    j)hani reliquice
    collocataesunt in basilicaeamobcausam
    erecta,
    forle
    apudHip|)onem,
    ubi
    ejusdemmartyris
    me-
    moria
    coepit
    esse
    versusinitiumanni
    425,
    ex lihro22
    deCivilateDei.
    cap.
    8.
    canonico Actuum
    Apostolorum, quemadmodum
    lajii-
    dalus sit a
    J udseis, quemadmodum
    Dominocommen-
    daverit
    spiritum suum, quemadmodum
    eliamin ex-
    tremo
    genibus
    fixis
    oraverit
    pro lapidaloribus
    suis
    (Act.vu). Ilujuscorpus
    ex illo
    usque
    ad ista
    tempora
    latuit;
    nuper
    autem
    apparuit,
    sicut solent
    apparere
    sanctorumcorporamartyrum,reveIatione Dei, quando
    placuit
    Creatori. Sic ante
    aliquot annos,
    nobis
    juve-
    nibus'
    apud
    Mediolanum
    constitulis,
    ajiparucrunt
    corpora
    sanclorum
    marlyrum
    Gervasii et Prolasii.
    Scilis
    quod
    Gervasius et Protasius
    longe posterius
    passi sunt, quam
    beatissimus
    Stephanus. Quare
    ergo
    illorum
    pritts,
    et
    Inijus poslea?
    Nemo
    disputet:
    vo-
    luntas Dei fidcm
    qticcrit,
    non
    qucestionem.
    Verumau-
    temrevelatumfuil
    ei, qui
    res
    ipsas
    inventas monstra-
    vit. Prcccedentibus enim
    signis
    locus dcmonstratus
    est;
    el
    quomodo
    fuerat
    revelalum,
    sic et inventum
    est. Multi inde
    reliquias acceperunl, quia
    Deusvo-
    ltiit,
    ct Iiticvenerunt. Commendalur
    ergo
    Charilati
    veslrrc ct loctis et dies :
    titrumque
    celebrandum in
    honorcm
    Dei, quem
    confessus est
    Stephanus.
    Nos
    eniministoloconon aram fecimus
    Stephano,
    sed de
    rcliquiis Steplianr
    aram Deo. Grata sunt Deo
    hujus-
    modi allaria.
    Qiireris quarc? Quia preliosa
    in con-
    speclu
    Doinini mors sanclorum
    ejtts(Psal. cxv,
    15).
    Redempli
    siuU
    sanguine, qui sanguincni pro
    Redem-
    ptore
    fuderunl. Ille
    fudit,
    ul eorum s:ilus redimere-
    lur: illi
    fudcrnnl,
    ul
    Evangcliumcjus
    diffamaretur.
    Reddidertint
    viccm,
    scd non de suo : ut enini hoc
    jiosseni,
    illc
    donavit;
    ct ut lieret
    quod
    ab
    ipsis
    fieri
    poluit,
    illc do.-iavii.Exhibcndo
    dignationcm,
    deditoc-
    casionem. FccUim
    esl, passi sunt,
    calcavcrant mun-
    dum.
    2.
    Marlyres
    non tanlmn smculi
    delkiai, sed, quod
    difficiliuscs!,
    lormeiila viccrunt. Certanun
    usque
    ad
    sangtiinem.
    Parum eis fuit conlemncre dclicias sce-
    culi
    ;
    pccnas, minas,
    lormcnta viccrunt. Pro confcs-
    sioneenimDci contcnnicrc
    quoddeleclat,
    valde ma-
    gnum
    : scd niintis est contemiicre
    quod delectat,
    quam
    vinccre
    quod
    moleslal. Constituealicui dictum
    cssc, NcgaChristum,
    ct do tibi
    quod
    non habes : con-
    lempsil quoddclectat,
    ct non
    ncgavit.
    At ille
    perse-
    culor
    adjecil
    : Non vis
    accipere quod
    non habes?
    lollo
    quod
    habes. Nonsic
    sapitlucrum, quomodo
    do-
    let damnuin:
    quia
    faciliusest non
    manducare, quam
    vomcre. Non
    acquisivit,
    non manducavit:
    quod
    ac-
    quisicral perdidii, quod
    manducaverat vomuit. In
    iionmandiicando
    gulafraudatur,
    invomendostoma-
    chus eveiiitur. Forlior cst
    ergo
    in confessione Chri-
    sti, qui
    damnanon
    timuil, quamqui
    lucra contem-
    psit.
    Scddamna
    qualia?
    Amissionem
    pecunice,
    amis-
    sionem
    palrimonii,
    amissionemrerttm
    omnium, quas
    habebaf. Scdinimicusnondum
    proxime
    aecessit, Res
    pcricrunt, qu:i:
    forinsecus
    adjaccbanl.
    Si non sunt
    amaloc cuin
    habcrentur,
    non conlrislaverunt curn
    amilicruntur. Et
    ul.brevitsr dicam, quando
    amit-
    luntur,
    tanluai mceroris
    diiiiitfunt,
    quanlum
    ciimha-
    1
    sirmoudus,
    videnlibtis.
    FluresMss., juvenlbus.
    videCon
    fessiones,
    lib.
    0, caji.
    7,
    U*A
    S. AUGUSTINILPISCOPI
    1440
    berenlur,
    amari
    potuerunt.
    Sed
    perseculori
    illorum
    lemporum, quando
    occidebantur sancti, parum
    fuit
    dicere : Aufero
    quod
    habes.
    Torqueo, inquit, ligo,
    occido. Hoc
    qui
    non
    timuit,
    raundumvicit. Cerlamen
    pro
    verilate adsumnium
    perduxerunt, qui usque
    ad
    ista certaverunt. Hoc est
    quod
    dicit in
    Epistola
    ad
    llcbrccos : Nondumenhn
    usque
    ad
    sanguinem
    adversus
    peccaluin
    cerlaslis
    (Hebr. xu, 4). Ipsi
    sunt
    perfecti,
    qui
    adversus
    peccaiumusijue
    ad
    sanguinem
    ceiiave-
    runt.
    Quid
    cstadversus
    peccalum
    ?Adverstts
    magnum
    pcccatum
    : adversus
    negalionem
    Chrisli. Nostis
    quo-
    modo
    ceiiavcril advcrsus
    peceatum
    Susanna
    usque
    ad
    sangiiinem(Dan. xm).
    Sed ne solccfemincehinc
    habcaul
    consolalionem,
    et viri de numero suo
    aliquid
    quccranl tale, (juale
    inSusannaexlitil : nostis
    quem-
    admodum
    J oseph
    contra
    pcccatumusquc
    ad
    sangui-
    nemcertavii
    (Gen. xxxix).
    Similis est causa. Et illa
    habuit falsos(estes eos
    ipsos, quibus
    consentirc.no-
    luit,
    ne
    peccaret;
    cl ille eam
    ipsam,
    cui noluit con-
    senlire.
    Utrique quibus
    nonest ad
    peccatum
    consen-
    sum,
    falsuni dixerunt tcstimonium
    ;
    et
    qui
    audierunt
    credidcrunt: scd Deumnonvicerunl. Liberatur
    illa,
    libcraltir ct ille.
    Quid,
    si et
    morcrentur,
    nonne ain-
    plius liberarcntur, quando
    securi coronarentur?
    Quaredixi,
    securi coronarentur?
    Quia
    nulla tenlatio
    remancret. Nam etsi libcrala esl
    Susanna,
    adliuc
    lentanda;
    ct
    ipsc J oscph
    adhuc tcnlandusliberatus
    csl. Undetenlandus?
    quia
    tenlatioesl vilaliumanasu-
    per
    lerram
    (J ob vn, 1). Usque
    ad mortemtolafcnla-
    lio :
    post
    mortem sola
    bcatiludo;
    scd
    Sanctorum,
    quorum
    mors
    jirctiosa
    cst in
    conspectu
    Dei. Et illa
    crgo
    contra
    iieccalum,
    id est coutra
    adulterium,
    ct
    illccontra tale
    peccatum, usquc
    ad
    sanguinem
    ceiia-
    verunl.
    Majus pcccatum
    est Cliristum
    negare, quam
    adultciium
    [icrpelrare.
    Adulteriumcarnis
    cst,
    illicite
    couciinibcrc: adulterium cordis
    csl,
    vcritatem ne-
    gare.
    fn
    fide,
    in
    mentc,
    ibi debet cssecasliias. Prima
    ibi cst
    parens
    Eva
    corrupta.
    Visnossein illacorru-
    ptione lnagniludineminiquilatis?
    Altendein
    nobis,
    qui
    indcnali
    sumus, magniludinem
    calamiiatis. Vcrbi
    liujus
    mci sanciani
    Scripluram
    testemciiabo-,A mu-
    liere, inqtiit,
    iniiiitm
    fctclum
    csl
    peccali,
    el
    propler
    il-
    lammotimiiroinnes
    (Eccli. xxv, 55). Qnod
    illaacce-
    jiit
    in
    pcenn,
    hoccoiitcmiiunt
    marlyrcs pro
    vicloria.
    Morlcmillis comminatus cst
    Deus,
    ne
    peccarent:
    nioiicin
    niartyribus
    iniuiicuscomininaltis
    esl,
    ut
    pec-
    carent. Illi tit
    morcrcnlur, pcccavcrunt
    :
    martyrcs
    inorlui suiil,
    nc
    pccearcnt.
    Uudeillis
    pcenainflicla,
    iiulc isiis
    gloria
    suscilaln.
    5.
    ilartyrii qumdain
    lucta inlenlaiioiiibus
    quotidia-
    nis. Certavcruul
    ergo,
    cl vicerunl. Piiorcs vicerunt :
    setl noii
    ponicm quo
    Iransicrc
    prceciderunt,
    ei no-
    slruin acccsstim
    (lroliibucrunl.
    Patcl cui
    placct:
    ncc
    qualcm
    illi
    passi suiit, optanda
    esl
    persectuio;
    sed
    qiiolidiaiiacslhumaurc
    vitrclenlatio.
    Aliquando
    .Tgro-
    lal
    fidelis,
    ct ibi cst lentator. Promiitiiur illi
    pro
    sa-
    lulc illicilum
    sacrificium,
    noxiaet
    sacrilcgaligalura
    nefanda
    incanlatio, niagica
    consecratio
    promiltilur,
    eique
    dicilur; Ule el ille
    pejus
    le
    perielitati
    su.n,
    u
    sicevaseiiini; fac,
    si vis
    vivere; morieris,
    si nonfe-
    ceris. Videsi non
    est, Morieris,
    si Christumnonne-
    gavcris. Quod
    dicebal
    aperte martyri persecutor,
    hoc
    tibi ex
    obliquo
    dicit occultus tentator. Fac libi hoc
    remedium,
    ct vives: nonne hoc
    est, Sacrifica,
    et vi-
    ves?
    Si non
    feceris,
    morieris : nonnehoc
    est,
    Si non
    sacrificaveris,
    morieris? Invcnisli
    parem pugiiam,
    qucere parempalniam.
    In lecto
    es,
    el in stadio
    cs;
    jaces,
    et Iitelaris. Permane in
    fide;
    cl dum
    fatigattis
    es,
    vincis. Ilabetis
    ergo, charissimi,
    non
    parvuni
    so-
    Iatium,
    oralionura locum.
    Martyr Slephanus
    hic ho-
    noretur : sed in
    ejus
    honore coronator
    Stephani
    adorelur.
    SERMO CCCXIX
    *
    (a).
    De
    Stejihauomarlyre,
    vi.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Slephani
    ad J ttdwosoratio
    quamprudens. Slephanus lanquctm
    servusmiracula
    fa-
    cit inChrisli notnine. Donet mihi Dominus
    jiauca
    di-
    cere
    salubriter, qui
    donavitsancto
    Stephano
    tantadi-
    ccrefortiter. Sic
    cospit
    ad suos
    perseculores loqui,
    quasi
    timeret eos: Viri
    fratres
    et
    patres,
    audite.
    Quid
    lenius?
    quid
    clcmenlius? Conciliabat
    audilorem,
    ut
    commendarel Salvatorem. Blande
    coepit,
    ul diuaudi-
    retur. Et
    quia
    hinc fuerat
    accusalus, qttod
    verbadi-
    xerat contra Deumct
    legem, ipsamlegemillisexpo-
    suit,
    ut
    ejuslegis
    cssel
    prccdicator,cuj'us
    accusabalur
    essevaslalor. Hocct
    audivimusel audistis: nonsunt
    nostra mulia
    necessaria, quia
    multa audistis. Hoc
    lanlumexhortor adCharitatemvestram
    sedificandam,
    ut sciatis sanctum
    Slephanum
    honoremChristi
    quce-
    sisse,
    ut sciatis
    sanctum
    Martyrem
    lestem Chrisli
    fuisse,
    ut sciatis eumlanla lunc miraculainnomine
    Christi fccisse. Hocenini salubiiler
    scitis, Stcphanum
    sanclumfecisse miracula in nomine
    Clnisli,
    nullum
    aulemmiraculumfccisseDominumChristum in no
    -
    Kiine
    Stejihani:
    ut
    discernatis servuma
    Domino,
    cul-
    torcma
    Deo,
    adoratoremabadorando.
    Quandoenim
    disccrnitis,
    lunc vos amat.
    Nonenim
    pro
    sc illesan-
    giiincmfudil,
    sed
    pro Chrislo fudit.
    CAPUTII.

    2.
    Spirilum
    suumChrislo
    coinmendat.
    Videlccui animam
    suam
    commendaverit.
    Ecce,
    in-
    quit,
    videocmlos
    aperlos,
    et Filiumhominisstanlemad
    dexteramDei.
    ViditChristum
    coiifitcnsChristu!ii,mo-
    riturus
    pro Ciu-isto,
    perreclurus
    ad
    Cliristum;
    et in
    extremis cumictus
    crebrescercnt
    lapidum,
    et dura
    vulneraaduris
    cordibus
    jaclaremur,
    viditse
    vicinum,
    non
    exilio,
    sed
    cxitui;
    vidil
    animamsuam
    jam
    exi-
    turam,
    et
    commendaviteam. Cui?
    Uliquemvidit,
    illi
    qucmcoluit,
    illi cui
    servivil,
    illi
    cujus
    nomen
    prccdi-
    cavil,
    illi
    procitjusEvangelio
    animara
    posuii,
    illi com-
    mendavitipsam
    animam.
    Domine,inquit, J csu, accipc
    spirilum
    meutn.Fecisti me
    victoreni,
    recipe
    intriuiii-
    '
    phum
    1.
    Accipespirilum
    tncum. Illi
    persequunliir,
    tu
    suscipe:
    illi
    ejiciunt,
    tu intromitte. Dic
    spiritui meo8
    Inlrain
    gaudiumDoininilui(Malth. xxv,21).
    Ifocest
    enim, Accipespirilum
    meum.
    i
    1
    Mss.,recipetriumphum;omisso,in.
    ' *
    necognilus
    ind. n. r. t. el in rjlim.Par.Lov.
    t
    (a) Alias,
    d.eDiversis51,
    !441
    SERMOCCCXX.
    \ih&
    5.
    Quonamrecepiusejusspiritus
    a Christo. Sed
    spi-
    ritumillius
    quoaccepit
    J esus? in
    quam
    mansionem?
    in
    quod
    ccelumcceli?
    Quiscomprehendil? quis
    ex-
    plicat.
    CAPUT III.Vis
    audire
    compendium ()?
    Audi
    ipsum
    Christum: Pater,
    volout ttbi
    ego
    sum,
    et illi
    shtt mecum
    (J ocm.
    xvn, 24).
    Esse ubi est
    Christus,
    qucepolest
    comprehendere
    cogitalio? cujus
    ad hoc
    explicandum
    sufficit sermo?Fidei comniendetur,
    a
    lingua
    non
    cxspectetur.
    Audistis,
    cum
    Evangelium
    legeretur,
    Ubi
    ego
    sum,
    illicetminislermeus
    (Id. xn,
    56).
    GrccctimcodicemIegite,'et
    diaconuminvenietis.
    Quod
    enim
    inlerpretatus
    est
    lalinus, Minisler; grcccus
    habel,
    Diaconus; quia
    vere diaconus
    grccce,
    minister
    est latine:
    quomodomarlyr groece,
    testislatine; apo-
    slolus
    grxce,
    missus Iatine. Sed
    jam
    consuevhnus
    nominibus
    grcccis
    uli
    pro
    laiinis. Nammulti codices
    Evangeliorum
    sic
    habent,
    Ubi sum
    ego,
    illic el diaco-
    nusmeus. Hoc
    pulate dictum, quia
    J ioc est
    dictum,
    Ubi sum
    cgo,
    ilticetdiaconusmeus.
    Ergo
    bene diaco-
    nus
    ipsius,
    Domhte
    J esu, accipespirilum
    meum. Tu
    promisisli Evangeliumlegi, Evangeliumprcedieavi,
    Ubi suin
    cgo,
    ilticetdiaconusmeus. Exsliti libi diaco-
    nus
    luus,
    ministravi tibi
    sanguinem
    meum, posui pro
    teanimam
    meam;
    reddemilii
    promissionem
    tuam.
    CAPUT IV.

    4. Pro
    lapidatoribus
    suis cur
    genu
    fixo
    oral. Et
    pro
    J ttdseis,pro lapidatoribtts suis, pro
    cruenlis
    cordibus, pro
    crudelibus animis
    quoraodo
    oravit? Genufixil. Tanta
    humilitasStepbani, magnus
    reatus est illius
    populi.
    Pro sestans
    rogavit, pro
    illis
    genu
    fixit. Illos sibi
    prseposuit?
    Absit: nonest cre-
    dendum.
    Diligebal
    inimicos: sed de
    proximo
    dictum
    est, Diligesproxhnum
    luutnsicutle
    ipsum(Matth.xxn,
    59). Quare crgogenu
    fixil?
    Quia
    scicbat se
    pro
    sce-
    leralis
    orare;
    et
    quanto
    erant IIII
    raaligniores,
    tanto
    se difficiliusexauditi.
    Dominusincruce
    pendens,
    Pa-
    ler, inquit, ignosce
    illis:
    Stephanus
    sub
    lapidibusgenu
    fixo, Domine,
    nestaluasillishocdelklum
    (Act.vn).
    Se-
    cutus esl
    vesligia pastoris sui, lanquam
    bonaovis:
    bonus
    agnns
    sccutus est
    Agnttm, cujus sanguis
    tulit
    peccaium
    mtindi.
    Implevit quod
    ait
    apostolus
    Petrus:
    Chrislus
    pro
    nobis
    passus
    est, relinquens
    nobisexem-
    plum,
    ut
    sequamurvesligiaejus(I
    Pelr.
    n, 21).
    CAPUTV.

    5.
    Slephanus
    insua
    passione
    imilalor
    Christi
    patientis.
    Videhominem
    sequenlem vesiigia
    Domini sui. Christus in
    cruce, Pater,
    inmanustuas
    commendo
    spirilum
    meum:
    Slephaiuts
    sub
    lapidibus,
    Domine
    J esu, suscipespirilum
    meum.Chrislusin
    cruce,
    Patcr, ignosce
    illis,
    quia
    nesciunt
    quid faciunt (Luc.
    xxm, 54,
    46):
    Stephanus
    sub
    lapidibus, DomineJ esu,
    nesialuasillishocdelktum.
    Quomodoposset
    isle non
    ibi esseubi erat
    quem
    seculus
    est,
    ubi erat
    quem
    imU
    tatusest?
    CAPUT VI.

    6. Detectio
    corporisejus.
    Oraliones
    ipsius
    mttlta
    impetrant,
    nonoinnia.
    Triumphavit,
    coro-
    natus est. Latuit tanto
    tempore corpus ejus, proces-
    sit
    quando
    Deus
    voluit,
    illuminavit
    lerras,
    tanfa raira-
    cula
    fciit,
    morluusvivosfacit
    mortuos, quia
    necmor-
    (o) Fo.fle,compendio.
    luus.
    Ergo
    hoccommendoCharitati
    vestrse,
    ul sciatis
    quod
    orationes
    ejus
    multa
    impetrant,
    non tamenora-
    nia. Nam
    invenimtisetiamiiilibellis
    qui dantur,
    fuisse
    illi difficultates
    impetrandi,
    et
    acccpisse
    lamen
    postea
    beneficium,
    non
    deficienle
    supplicis
    fide. Noncessa-
    fum
    est,
    oratum
    est,
    ct dedit
    postea
    Deus
    per
    Ste-
    phanum.
    Sunt verhaoramis
    Slepliani,
    et
    responsum
    est illi: Pro
    qua
    oras nonest
    digua,
    hocet hoc fecit-
    El tamen
    instilii,
    rogavit, accepit.
    CAPUT VII.

    Deditnobis
    intelligere, quia
    incu-
    jus
    nomine faciebat
    antequam
    carncm
    deponeret,
    in
    ejus
    nominefaciuntorationes
    ejus
    ut beneficia
    impe-
    trenlur, quibus
    novit eadari debere.
    7.
    Slephanttsconservus
    noster,
    non
    pro
    Deo
    colendus.
    Illeautem
    tanquam
    servus orat.
    Apocabatur angelus
    quidam
    cumJ oanne.
    Angeli
    tales sunt
    apud Deum,
    ut si boni
    fuerimus,
    et
    perfecte
    eum
    promeruerimus,
    Angelissequemur: Erunt, dixit, mquales
    Angelis
    Dei
    (Matih. xxn,
    50). Angelusostendebatmulla miracula
    sancto J oanni
    evangelisloe;
    turbatus miraculisadora-
    vit cum. Adoravit
    homo
    angelum;
    etangeius
    homini:
    Surge, quid facis?
    Illum adora: conservusenimluus
    sutnel
    fratrum
    iuoruin
    (Apoc.xix, 10).
    CAPUT VIII.

    Si tanta humilitas
    apparuit
    inan-
    gelo, quanlamputatis
    essc deberein
    marlyrc,
    sictit
    est? Non
    etgo
    credamus
    superbum
    esse
    Stephanum,
    cum
    putamus quia
    virtute sua facit
    quod
    facit. Pcr
    conservum beneficia
    sumamus,
    honoremct
    gloriam
    Dominodemus.
    Quid
    vobis
    plus
    dicamet multuni Io-
    quar? Legitc quatuor
    versus
    quos
    in
    ccllascripsimus,
    legite, tcnele,
    in
    corde habete.
    Proplerea
    eiiimeos
    ibi scribere
    voluimus,
    ut
    qui
    vult
    legal, quando
    vult
    legat.
    Ut omnes
    leneant,
    ideo
    jiauci
    sunl: ut omnes
    Iegant,
    ideo
    publicescripti
    sunt. Non
    opus
    cst
    utqtirc-
    ralur codex: camcra illacodex vester sit.
    Aliquanto
    quidemtemperius
    solilo
    processimus
    : scd
    quialonga
    lccliorecitata
    est,
    et
    graves
    cestus
    stint, libellumbc-
    neficiorumDei
    per ijisum, quem
    lccturi hodic
    fuiinus,
    indiemdominicumdifferamus.
    SERMOCCCXX*(a).
    Dehominesanalo
    per
    orationesS.
    Stepltani.
    Ubi
    Augu-
    stinus
    episcopus
    se
    excusal,quod
    scrnionem
    faccre
    non
    polueril.
    Habitus
    ipso
    diePaschse.
    DemiraculisDei
    per
    orationes bealissimi
    martyris
    Stephani
    libcllossolemusaudire. Libellus
    hujus, aspe-
    ctus
    esl; pro scriptura notiiia, pro
    charla
    faciesde-
    monstratur.
    Qui
    nostis
    qnid
    inillodolentesviderc so-
    leatis,
    in
    prsesenti gaudentes legitequod
    videtis: ut
    DominusDeusnoster abundantius
    honoretur,
    et
    quod
    inlibello
    conscriptumest,
    investram
    memoriamcon-
    scribalur. Date
    veniam, quia
    diuturnura non reddo
    sermonem: nostisetenim
    fatigationem
    mcam.
    Ulheri
    jejunus
    lanla
    agerepossem
    et non
    deficere,
    ut et ho-
    dievobiscum
    loquar,
    oraliones sancti
    Stephani proe-
    stilerunt. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    *
    Sermonemhunc et
    quatuor
    proxime
    sequentesa
    ulimmerio
    primiunvulgatos,
    nonvidimusin
    manuscvipus,
    (a)Alias,
    deDiversis29.
    *,-k~
    *
    S. AUGllSTM EPISCOPI
    iUi
    SERMOCCCXXI
    ().
    Ubi libellumsanati hominis
    promisil, feria
    secunda
    Paschm.
    Diximus
    quidera
    hesterno
    die,
    sicul meminit Cha-
    ritas veslra:
    Hujus
    libellus,
    aspectus
    cst. Tamen
    quia
    iionnullanobis
    indicavit,
    qure
    nosse
    debetis,
    adma-
    jorem
    admirationem et Domini nosiri
    gloriam,
    de
    suorum sanctorum
    memoriis,
    dc
    quibus
    dictum
    est,
    Preliosa in
    conspeclu
    Domini nwrs scmctorum
    cjtts.
    (Psal. cxv, 15);
    etiamlibellumdarc
    decet, qui
    habet
    omuia
    quce
    ex
    ej'us
    ore
    cognovimus.
    Sed si Dominus
    voluerit,
    hodie
    parabilur,
    et vobis die crastiuo reci-
    labitur.
    SERMOCCCXXil
    (b).
    Ubi libctlum
    promissum
    sanali hominis
    prwsenlavit,
    feria
    tertia Paschm.
    Ilesterno dielibellum
    promisimus
    Cliarilali veslrrc,
    ubi de illo sanato attdire eliam
    possitis, quce
    videre
    non
    potuistis.
    Si
    ergo placet
    Cliaiilall
    vestrre,
    imo
    quiaplaccre
    debet
    quod
    el niibi
    placet,
    ambo fratres
    slcnt in
    conspectu
    veslro : ul
    qui
    illumnon
    videranl,
    in isto videant
    quid
    ille
    paliebatur.
    Stent
    ergoambo,
    untis cui donala esl
    gratia,
    el alter cui
    petenda
    est
    luiscricordia.
    Exemplar
    libelli a Paulo dali
    Auguslinoepiscopo.
    Rogo,
    dominc beatissime
    papa Augustine,
    ul hunc
    libellum
    meum, quem
    ex
    proecepto
    tuo
    obtuli,
    san-
    etcc
    plebi jubeas
    recitari.
    Ctimadliuc in
    palria
    nostra Cccsarea
    Cappadocire
    liioraremur,
    fraler nosfer natu
    major gravibus alque
    intolerandis coinmunem matreni affecit
    injuriis,
    in
    lantuni ul ci etiam mantis non dubitaret inferre.
    Quod
    nosonuiesfilii
    pariter congregati patienler
    luli-
    nnis,
    ut nc vcrbum
    quidera
    fratri nosiro
    pro
    matre
    nostra,
    cur hoc
    facerel,
    dixcrimus. Illaaulemfeminei
    doloris siimulis
    incitala, injuriosum
    filiumrnaledi-
    cendo
    punire
    consliluil.
    Cumque
    adsacri
    Baplismatis
    fonlem
    post gallorum
    caiilus memorato filiosuo iram
    Dci
    imprccalura properaret,
    tunc ei nescio
    quis
    in
    palrui
    noslii
    similitudinc,
    ut
    intelligilur,
    dcemonoc-
    curril,
    el ab ea
    prior quo pergeret requisivil.
    Cui
    illa,
    ad nialedicendumfiliosuoob iniolerabileincon-
    tumeliamsc irc
    respondil,
    Tunc atitemillc
    inimicus,
    quoniam
    in mulicris corde insaniente locum facile
    invcnirc
    poliiil,
    ut omnibus malcdiceret
    persuasit.
    Illa autem
    vipcreis
    iufiammala
    consiliis,
    sacrurafon-
    lera
    provoluta corripuit,
    ct
    sparsis
    crinibus nudalis-
    qtte
    uberibus hoc a Deo
    poiissimum poslulavil,
    ut
    cxlorrcs
    palria
    et circuineuntcs alicnas
    terras,
    oninc
    hominum
    gcnus
    nostro terrercmus
    exemplo.
    Mox
    matcrnas
    prcces
    efficaxvindicla
    proscquilur,
    cum-
    demque
    continuo fralrem noslrum rctale
    culpaquc
    raajorem
    trcmor membrorumtanlus
    invasit, quantum
    inme
    usque
    anfehoc friduumvestra Sanclitas vidil.
    Servalo autem
    ordine, quo
    nali
    eramtis,
    intra unum
    atuiumeademnos
    pcenaomnes
    corripuit.
    Vidensau-
    (a) Alias,
    deDiversis50.
    (b)
    ibid.51.
    lem mater maledictiones suas ad tantam
    efficaciam
    pcrvenisse, impietatis
    suoeconscienliam et
    oppro-
    brium hominumdiutius ferrenon
    potuit:
    sed
    laqueo
    guftur aslringens,
    lucluosariivitaraterniino
    funestiore
    conclusit.
    Egressi ergo
    nos
    omnes, opprobrium
    no-
    slruni non
    ferentes,
    etcommunem
    patriam
    relinquen-
    les
    passim
    sumus
    per
    divcrsa
    dispersi.
    Ex nobis au-
    lemomnibus decem
    fralribus, qui nascendi
    qtioque
    ordine
    primurasequilur
    ad
    gloriosi
    maiiyris
    Lauren-
    lii
    memoriam
    , quoeapucl
    Ravennam
    nuper
    collbcala
    cst,
    sicut
    audivimus,
    merttit
    sanilalem.
    Ego
    auiem
    qui
    nascendi ordine siiinsexlus
    illorum,
    cumhacso-
    roro
    mea,
    quoc
    me cetale
    subsequitur,
    ubicumqiie
    gentitai, ubicumque
    terrarum locaesse
    sacra,
    in
    qui-
    bus
    operaretur
    Deus
    miracula,
    compeiissem, magno
    dosideralcesanilalis amore
    carpebam
    iter. Scdul de
    cccteris celeberrimis*sanclorum locis
    laceam,
    etiam
    ad
    Anconam,
    Ilalice
    civitatein,
    ubi
    per gloriosissimum
    martyrem Sieplianiim
    intilia
    niiracula
    Dominusope-
    ratur,
    eademcircuitione
    perveni.
    Sed ideo alibi cu-
    rari non
    potui, quia
    IniicIocodivina
    prsedesiiiiafioiie
    scrvabar. Nec Uzalim civilalem
    Africcc
    prxlermisl,
    ubi bealus
    marlyr Stephanus magnaprcedicatur fre-
    qucnlcr operari.
    Veruinlamcn anfe hos
    ires
    mehses,
    id
    esl,
    caleiularum
    januariarum
    '
    die,
    tam
    ego quam
    soror
    mea, qure
    hic mcctiin
    est,
    eademadliuc
    pas-
    sione
    detenta,
    evidenli sumus
    visionecomnionili. Ait
    enimmihi
    quidam aspeclu clarus,
    et candido crine
    venerabilis, quod
    intra tertium
    mensera desiderala
    csset mihi sanifas adfulura. Sorori autemmecein vi-
    sioneSanctilas tua inea
    efligie,
    in
    qua
    te
    prcesenics
    vidcmus, apparuil: per quod
    nobis
    signilicalum
    esl,
    ad istuni Iocumnosveniredebuisse. Namef
    ego
    Bea-
    litudinemtuam
    sccpiuspostea
    videbam
    per
    aliascivi-
    tatesin
    itinere,
    quo veniebamus,
    lalem
    prorsus, qtia-
    lemmodo
    conspicio.
    Adinoniti
    ergo
    evidenli
    auctori-
    fate
    divina,
    ad
    banc venimus civiiatem
    ante dies
    fcrme
    quindecim.
    Passionis mecevel oculi
    veslri te-
    stcs
    sunt,
    vel miserabilissoror
    mea,
    quce
    ad
    erudilio-
    ncin
    omnium,
    communis mali
    prcebet
    exemplum
    : ut
    qui
    in illa
    qualis ego
    fueiim
    vident,
    inme
    qtianlura
    pcr Spirilum
    sanctumsuum
    Dominus sit
    operatus,
    agnoscant.
    Orabam
    cgo quotidie cum
    magnis lacry-
    mis in loco ubi csl mcmoria
    gloriosissimi
    martyris
    ,
    Stcphani.
    Dieauiemdominico
    Paschce,
    sicul alii
    qui
    prcesentes erant, vidcrunt,
    dum orans cum
    magno
    fletu cancellos
    teneo,
    subito cecidi. Alienalus
    atttem
    a
    sensu,
    ttbi fuerirancscio. Post
    jiaululum
    assurrcxi,
    t
    et illumtremorem in
    corpore
    meo non invcni. Huic
    itaque
    tanto Deibeneficionon
    iiigratus,
    hunc libellum
    obtuli;
    in
    quo
    eliam
    quce
    de nostris
    calamitatibus
    1
    in
    prius editis, juniarum. Erratum
    sane, pro, janua-
    , riarumaut
    februariarum.
    id
    siquidem
    agebatur
    feriatertia
    Paschcc,
    annoforsitan
    42S,quo
    paschain
    aprilis
    diem19
    i
    incidit. Hoc
    ipsum
    miraculum
    Augustinus
    irr libro22de
    Civitale
    Dei,cap. 8,
    subfinemanni426
    conscfiptoliarravit,
    jiostquam
    ibidem
    jiaulo
    anlede libellisdari
    solilis,
    acde
    )
    niemoria
    Slephani Hij)pone-regio
    exstructa
    dixisset,
    Kec
    tamenomniamiracula
    sauilatum
    colligi
    potuerunt,
    sed
    tantumde
    quibus
    libellidati sun
    t, quirecilarenlurin
    po-

    pulis.
    id
    namquefierivoluimusetc.
    Koiidumestautem
    bienmum,
    ex
    quoapud
    Hipponem-Regiun. epi. esseJ sta
    mcmoria
    etc.
    U4S
    SERMOCCCXXIV. 1446
    ignorabatis,
    et
    quod
    demeaincolumitate et saluteeo-
    gnovistis,
    exbibui: ut et
    pro
    mea sorore orare
    digne-
    mini,
    et
    pro
    nie
    agere
    Deo
    gralias (a).
    SERMOCCCXXIH
    (4).
    nabilus
    post
    Iibellumdcsanclo
    stephaiio.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Parenlum
    impreeationes
    in
    ftlios, quamrcfonnidanctw.
    Misericordia
    quidem
    Dei,
    fratrcs,
    sicut credendum
    cst,
    omnes isti
    fratres, quos
    unaDei ira malcrna
    plagapercussil,
    ad
    lmjus
    de
    quo
    gaUdemus,quandoquepervenluri
    sunt sanilatem. Ve-
    rinnlamen discant filii
    obsequi,
    limeant
    parcnlcs
    ira-
    sci.
    Scriptumesf,
    Benediclio
    patrisfirmat
    cloinum
    filio-
    rum: mcdedicliomatriseradicul
    fundamenta(Eccli.
    m,
    11).
    Modoisti
    per
    terras in fundamenlis
    palrise
    suee
    non stint:
    prxbcnl ubiqtte speclaculum, proponunt
    stium
    stippliciura; procbent
    oculis niisciiani suam,
    lerrent
    stiperbiam
    alienam.
    Discile, filii, quod
    dicit
    Scriptura,
    reddcrc Iionorcm
    parentihus
    debitum. Sed
    et
    vos, parcnlcs, quando offendimini, parentcs
    vos
    esserecordamiui. Oravit malerconfra
    filios,
    cxaudila
    esl; quia
    Detis vcre
    jiistus est, cjuia
    vere
    injuriam
    passa
    fucrat. Uuus
    ijisorum
    et verba contumeliosaet
    manus
    injcccral;
    et cccteri malris
    injuriampaticnter
    lulerunl,
    ncc umim
    pro
    ea verbumcontra fralrem
    respondcrunt.
    J uslus Dcus
    qui
    audivit
    precantcm,
    audivil dolcnlem. Scd
    quid
    illa misera? Nonneunde
    cilius exaudita
    ,
    indc
    pluspunila?
    Discitehoc
    petcre
    a
    Deo,
    ubi nontimcatis exaudiri.
    CAPUT II.

    2. Sanilas duobus
    fratribus
    nonim-
    pciraiaAnconm,
    ul iis
    Hippone
    concederetur.Menwria
    Slephani qtta
    occasione
    apucl
    Anconamanle
    corporis
    ejtts
    delcciionetncxslrucla.Nos
    autem, fralrcs, satnga-
    nius DonlinoDconosfro
    graiias
    referre
    pro
    illo
    qtti
    sanalus
    cst;
    ct
    pro
    illa
    qurc
    adhuc
    (cnetur, preces
    fiindamiis.Benedicamus
    Dcuin, quia dignos
    nos iia-
    bnit,
    ut hocvidercmus.
    Quid
    enim
    sttnius, quiaego
    apparui
    islis ncscicns?1111 cnimme
    videbanl,
    ct
    cgo
    nesciebam: ct admoncbantur ul ad isfamcivitalem
    venirent.
    Quis
    suni
    ego?
    Ilomo sum unus dc
    inullis,
    non de
    niagnis.
    Et
    vere,
    ul audial Charilas
    vestra,
    inultuin
    liiiror,
    ct
    gaudco
    nobis esse concessum:
    quoniam
    iste homo nccAnconrecurari
    potuit;
    imo
    poluit,
    scd
    proplcr
    uos facltimnon
    est, quia
    facillime
    ficri
    poluil.
    Sciunt enini nmlti
    quanta
    miracula
    per
    beatis.simum
    martyrfeinStephanum
    in ista civilate
    fiant. Et audite
    quod
    niiremini : memoria
    ejus
    anti-
    qua
    ibi
    crat,
    et
    ipsa
    est ibi. Sedfoiiassedicis : Cor-
    pusejus
    nondum
    apparuerat,
    memoriaibi undeerat?
    Latet
    quidem
    causa: scd
    quid
    ad nos faraa
    pertulcrit,
    non taceboCharitaii veslrce.
    QuandoIapidabalur
    san-
    ctus
    Slephanus, aliqui
    etiam
    iniiocenles,
    et maxime
    de iis
    qui jam
    in Cluistum
    crediderant,
    circumsta-
    bant : dicitur
    lapis
    venisse in
    cubitum,
    et excussus
    indevenisseante
    quemdamreligiosum.
    Tulit
    illum,
    et servavit.Homoeral de
    navigantibus,
    sors
    naviga-
    J ionisattulit illumad Iitltis
    Anconce,
    et revelatumest
    illi ibi debere
    reponi lapidem
    illtim. Illeobedivitre-
    (a)
    vid. lib.22decivitate
    Dei,cap.
    8.
    (b)Alias,
    deDiversis32.
    velationi,
    ct fecit
    quodjussum
    est: ex illo
    coepit
    esse
    ibi'memoria sancti
    Stcphani,
    et rumor erat
    quia
    bra-
    cliiumsaucti
    Stephani
    ibi
    est,
    nescienlibushominibus
    quid conligisset.
    Yerumautem
    inlelligitur propterea
    ibi fuisse
    revelalum,
    ut ibi
    poneret lapidemqtti
    de
    cubito
    Martyris
    excussus
    est, quia grcece
    cubitum
    ay/.wv
    dicitur. Sed
    qui
    sciunt
    quce
    ibi miracula
    fiant,
    ijisi
    nosdoccant. Nonibi
    cceperunt
    fieri ista
    miracula,
    nisi
    posteaquam corpus
    sancfi
    Slephani apparuit.
    Ecce ibi nonesl cttralus isfc
    juvenis,
    ut nosfris ocu-
    lis servarctur.
    3. I)e miracutis
    apud
    Uzalim
    faclis. Apud
    Uzalira
    ubi cst
    cpiscoptis
    fratcr metis
    Evodius,
    quanta
    mira-
    culaibi fiant
    quocrilc,
    et invenietis. Prrctermissisau-
    lcm
    aliis,
    indicovobisumim
    quod
    ibi factum
    est,
    ut
    videatis
    qiianla
    sit ibi
    prccsciitiamajestatis.
    CAPUT III.

    Mulier
    qticedam
    stibilo
    ccgrofum
    filitim,
    ctti succurrcre feslinando non
    poluit,
    in
    gre-
    mio suo calccliumcnumamisit:
    quceclamans,
    Mor-
    luus
    cst, inquit,
    (ilitismeus catechuraeniis.
    4.
    Populi
    ctantorexsubiiacttralione
    puellw
    exortus.
    Et cuiii ba:cdiceret
    Augiisiinus, populus
    dememoria
    sancii
    Sicphani
    clamare
    cccpit,
    Deo
    gratias
    ! Christo
    laudcs! In
    qtto
    coiifinuo
    clamore,
    puella qure
    curata
    cst ad absidam
    pcrdiicta
    cst.
    Quavisa, populus
    cum
    gaudio
    ct
    ilctti,
    iuillis
    intei-posilissermonibus,
    sed
    solo
    slrcpitu inlcrposilo, aliquandiu
    clamorcm
    pro-
    traxit: ct sileniio faclo
    ,
    Atiguslinusepiscopusdixit,
    Scriptum
    est in
    Psalmo, Dixi, Proloquar
    adversum
    medeliclummeumDominoDeomeo
    ,
    el ludimisisliim-
    pietctletn
    corclismei
    (Psal. xxxi,
    S).
    Dixi,
    Proloquar:
    nonduni
    prolocutus
    sura:
    Dixi,
    Proloquar,
    el ludimi-
    sisli. Conimcndavi islammiseram
    ,
    imo exmisera
    ,
    conimcndavi cam vcslris orationibus.
    Disposuiraus
    orare,
    el exauditi sumus. Sit
    gaudium
    nostrumaclio
    graliarum.
    Ciliusexaudilaest mater
    Ecclesia, quam
    in
    perniciem
    nialcdictamater illa. Conversi adDomi-
    num,
    etc.
    SERMOCCCXXIV(a).
    QuoAuguslinuscompletparlem
    sermonismox
    prmce-
    denlismiraculo
    inlerrupti.
    Miraculum
    apud
    Uzalim
    factum.
    Parvulo anleba-
    plistnum
    extinctovita
    reddila,
    ut sacramenta
    percipe-
    ret. Debet anobis hesternus sermo
    compIeri,qui
    ma-
    jori inlerruplus
    est
    gaudio.
    Stalueramcnimet
    ccepe-
    ram
    loqui
    Charitati
    veslrcc, quare
    milii videntur isti
    fralres divinaauctorilate ad hanc civitatemessedi-
    rccti,
    ut hic in cis diu
    optata
    et
    exspeclala
    sanilas
    implcreiur.
    El hocvolens
    dicere, prius
    commendare
    cceperam
    Charilali vestrceloca
    sancla,
    in
    quibus
    non
    sunt
    sanali,
    et ad nos inde sunt diiecli. Et dixi de
    AnconacivitateItalicc:
    cooperam
    de Uzali civilatedi-
    cere, qticce.sl
    in Africa
    (cpiscopum
    habet fralrem
    meum, qucmnoslis, Evodium); quia
    et adillamci-
    vilatemcos
    venirc,
    fama
    ejusdemmarlyris
    et
    operum
    cjttscompulisset.
    Non est illicdatum
    quod
    dari
    po-
    luit,
    ut hic daretur ubi dari debuit. Cumautem
    opera
    divina
    pcr
    sanctum
    Martyrera
    commemorarebreviter
    ()Alias,
    deDiversis53'
    144?
    S. AUGUSTINI EPISCOPI iu*
    vellem,
    omissis
    cseleris,
    unum inslitueram dicere :
    quod
    cum
    dico,
    restituta illi
    puellce
    sanitate,
    subito
    loetitiretiimiillusexortus
    esl,
    et nos aliter
    compulit
    finirescrmonem.
    Ergo
    lale ibi miraculumscimusfa-
    ctiiminler niulta
    alia, quce
    commemorari
    ulique
    cun-
    cta non
    possunt.
    Mulier
    qucedam
    amisit in
    gremio
    scgrotaiUcm
    iilium calechumenum infanlem lacten-
    teni.
    Qure
    cumvidissetamissumet
    irreparabiliter per-
    diluni, ccepiteummagis
    liere
    fideliter, quam
    maler
    (a).
    Non eniin filii sui desidcrabal
    vilam,
    nisi infuluro
    sreculo,
    et hanc sibi ablatam et
    perisse plangebat.
    Impleta
    alTcclufiducitetulit illum
    mortuum,
    et cu-
    currit ad mcmoriambeati
    martyrisStephani,
    et
    coepit
    ab illo
    exigcre filium,el
    diccre : Sancte
    martyr,
    vides
    nullum mihircmansisse solalium. Nonenim
    possum
    dicere lilium
    prcccessissc, qucm
    nosti
    perisse
    : lu
    cnim vides
    quare plangam.
    Reddefilium
    meum,
    ut
    liabcameuraanle
    conspeclum
    coronatoris tui. Ilcecet
    taliacuin
    precarelur, lacrymis quodam
    modonon
    pe-
    lenlibus,
    sed ut
    dixi, exigentibus,
    revixit filius
    ejus.
    Et
    quiadixerat,
    Nosti
    quare
    illum
    quseram
    : osten-
    dere voluit eliamDeus verum animum
    ipsius.
    Con-
    tinuo tulit illumad
    presbyleros, baptizatus est,
    san-
    clificalus
    est,
    unclus
    est,imposita
    est ei
    manus,
    complelis
    omnibus
    sacramenlis, assumptus
    cst. Illa
    autem lali eum cum vultu
    deduxil, tanquam
    non
    deducerel ad
    requiemsepulcri,
    sedad sinum
    martyris
    Stephaiii.
    Probalum est cor fidelemulieris. Ubi
    ergo
    lalc miraculumfecil Deus
    per Martyremsuurii,
    non
    potuit
    ibi istos curare?Et tamen huc nobis direcli
    sunt. Conversi ad
    Dominum,
    etc.
    SERMOCCCXXV
    *
    (b).
    inKatali
    vigintiMartyrum(c).
    1. Solemiiilates
    mariyruin
    cur institutw. Die
    solcmni sanclorum
    Martyrum
    debilus sermo redden-
    dus esl. De
    gloria martyrum
    locuturos,
    breviter
    ju-
    slamcausam
    martyrum locuturos, adjuvent
    nosora-
    tiones
    martyrum.
    Hoc enim
    per
    isias solemtiilates
    conimcinorari debet Sanclitas
    vestra, primum
    ne
    arbilremur
    aliquid
    nos conferre
    maiiyribus, quia
    eo-
    rumdies solemnissimoscelebramus. Illi nostris festi-
    vilatibusnon
    egent, quia
    in cceliscum
    Angelisgau-
    denl:
    congaudcnt
    aufem
    nobis,
    non si
    honoremus
    eos,
    scd si imilemur eos.
    Quanquam
    et
    quod
    hono-
    ramus,
    nobis
    prodest,
    non illis. Sed
    honorare,
    et
    iion
    imilari,
    niliil est aliud
    quam
    mendaciteradulari.
    Ad hoc
    ergo
    istoefcslivilates in Ecclesia
    constittUse
    sunt
    Chrisfi,
    ut
    per
    eas
    congregatio
    membrorum
    Cluisti admoneatur imilari
    roartyres
    Chrisli. Hcecest
    omnino
    hujus
    feslivitatis
    utilitas,
    alia non cst. Si
    *
    Collatusadm. r. rm. t. v. et adSirni.
    (a)
    Forle,
    materne.
    (b)Alias,
    inter Sirmondianos 50.
    (c)
    HosBaroniuseosdemcenset cum
    Martyrihusviginti,
    qui apud
    Tarsumcilicice
    passi
    subDiocletiano
    leguntur
    die
    (i
    junii.
    Diversos
    esse,
    certius videri sibi monetSirmon-
    dus,cujus
    nos
    ojrinioni
    faciliusaccedimus.Horum
    marty-
    rummemoriam
    nijipone
    celeberrimamfuissedocet Au-
    gustinus,
    illustre
    quod
    inea
    contigerat
    miraculumcomme-
    nioransinlibro22de Civilate
    Dei,cap.
    8. Adistambasili-
    camdiclusfuitSermo148.Deiisdem
    vigiutiMartyribus
    forte
    csl scrmo
    subsequens,
    enim nobis
    proponalur
    imilandus
    Deus, respondet
    bumana
    fragilitas,
    multum essead seimitari
    eum,
    cui non
    potest comparari.
    Si deinde
    ipsius
    Domini
    noslri J esu Cbrisli ad imitalionemnobis
    proponatur
    exeniplum, qui' propterea
    cum Deus
    esset,
    mortali
    carne veslitus
    est,
    ut
    hominibus morlalera carnem
    gcrentibus insinuaret
    jirceceptum,
    et demonsfraret
    cxcmplum;
    de
    quo
    eiiam
    scriptumest,
    Christus
    pro
    nobis
    passusest,
    relinquens
    nobis
    exemplum,
    ut
    sequa-
    mur
    vesligiaejus(I
    Petr.
    n,
    21)
    : tamenet hieadhuc
    respondet
    humana
    fragilitas, Quidsimile
    ego
    et Chri-
    slus? Ille ctsi
    carOjtamen Yerbum caro. Verbum
    cntni caro
    facluin,
    ut habitarel in nobis
    (J oan. i,
    14):
    carnem
    assumpsit,
    nou Verbum
    perdidit; quod
    non
    crat
    accepit,
    non
    quod
    erat amisit. Deusenimerat in
    Ghrislomunduinreconcilianssibi
    (II
    Cor.
    v,
    19). Quid
    ergo
    simile
    ego
    et
    Christus? Ad tollendas
    igitur
    om-
    nes excusalionesinfidelis
    infirmitalis, martyres
    nobis
    slrafam construxerunt.
    Lapideis
    enim tabulis con-
    struenda
    erat, qua
    securi ambularemus.
    Ipsi
    fecerunt
    sanguine suo,
    confessionibus suis.
    Denique
    con-
    tcmptis corporibussuis,
    venienti ad
    gentes
    Iucrandas
    Cluislo, lanquam
    in
    jumento
    illo
    sedenli,
    corpora
    sua sicut vcslimenta
    straverunt
    (Malth. xxi, 7,
    8).
    Quis est, quem pudeat dicere, Impar
    sum Deo?
    Plane
    impar. Impar
    sumChristo?
    Etiammortali Chri-
    sto
    impar.
    Petrus hoc erat
    quod tu,
    Paulushoc erat
    quodtu, Apostoli
    et
    Prophetce
    hoc erant
    quod
    tu. Si
    piget
    imilari
    Dominum,
    imilare
    conservum. Prcecessit
    agmen servorum, sublata est excusatio
    pigrorum.
    Poslremo adliuc dicit:
    Impar
    sum
    Petro,
    impar
    suui
    Paulo.
    Impar
    esveritali'? Coronatur rusticitas
    ,
    non
    excusalur vanitas. Postremo
    impar
    es
    pueris? Impar
    es
    puellis?impar
    es sanctceValerianse?Si adhuc se-
    qui pigct,
    non vis adhserereYiclorice?Sicenimnobis
    sanctorum
    viginti Martyrum
    seriesrecilala est.
    Ccepit
    ab
    ejiiscopo Fidenlio,
    clausit ad fidelemfeminam
    sanclamYictoriam. Initiuma
    fide,
    finisad victoriam.
    2. In
    marlyribus
    non
    pmna attenditur,
    sed causa.
    Donatistarum
    falsosmartyrescarpit.
    Videte
    ergo,
    fra-
    tres : sic celebrate
    passiones
    martyrum,
    ut
    cogitetis
    imitari
    martyres.
    Hli ut fructuosam
    haberentjioenam,
    elegerunt
    causam. Attenderutit enim Dominumdi-
    centem,
    nonUeafi
    qui perseculionempatiuntur; sed,
    Beuti
    qui perseculionempaliunlur propler justitiam
    (Malth. v,
    10). Eligecausam,
    et non cures
    poenam.
    Si autemnon
    eligiscausam,
    el hic et in futuro inve-
    nies
    poeiiam.
    Nontecommoveant
    supplicia
    et
    poenae
    malefacientiura, sacrilegorum,
    hostium
    pacis,
    et ini-
    niicorumveritatis. Non eiiim illi
    pro
    veritate mo-
    riuntur : sedideo
    moriuntur,
    ne verilas
    annuntietur,
    ne veritas
    prccdicetur,
    neveritas
    teneatur,
    ne unitas
    amctur,
    necharitas
    diligatur,
    ne seternitas teneatur.
    0 causa
    pessiraa!
    ideo
    pcena
    infructuosa. Non
    atfen-
    dis, qui
    tede
    pcenajactas,
    tres cruces
    fuisse, quando
    Dominus
    passus
    est? Inter duos lalrones
    passus
    est
    Dominus:
    poena
    non
    discernebat,
    sed causa discer-
    1
    victorinusMs.:
    tmpar
    es
    poslea
    veritali.Forte
    Iegen
    dum,
    Zfjwaresrusticitati?
    1449
    SERMOCCCXXVII. 1450
    nebat. Ideo
    marlyrum
    voxest in illo
    Psalmo,
    J udica
    tne,
    Deus.Nonlimet
    jud:cium
    : non cnimbabet
    quod
    inillo
    ignis
    absumat;
    ubi totumatirum
    est,
    flamma
    quid
    formidatur? J udica
    me, Deus,
    el discernecausam
    meamde
    genie
    non sancta
    (Psal. XLII,
    1). Numquid
    dixit,
    Discerne
    poenani
    mcam? Diceretur
    ei,
    Poenam
    passus
    est latro.
    Numquid ail,
    Diseerne crucem
    meam
    (a)?
    Ibi ctaduller inchisusest.
    Numquiddixit,
    Discerne catenammeam? Ibi fures etiam
    colligati
    sunt.
    Numquiddixit,
    Discernovulnus meum? Fcrro
    etiamscelerali necati sunt. Cum
    ergo
    viderel omnia
    bonis
    malisque
    communia in
    passionibus,
    exclama-
    vit, etait,
    J udica
    me, Donrine,
    cl discernecausam
    meamdc
    gente
    nonsancla. Si discernis causam
    meam,
    coronas
    paiientiam
    meam. HcccCharitali veslrcc
    pro
    exhortalioneinhoc sancto loco
    sufliciant; quoniam
    dies
    parvisunf,
    et adhuc nobis in
    majore
    basiiica
    restantquceaganuis
    cumCharitatevestra.
    SERMOCCCXXVI
    *
    (b).
    InKatali
    Martyruin(c).
    1.
    Marlyres
    ad
    felkUalemexpediti
    cucurrerunt.
    Solemnitasbealissimorum
    Martyrum
    lselioremnobis
    reddidit diem.
    Lcelamur, qtiia
    delerra laborisad re-
    gionemquietis Martyres
    transierunt: sed boc non
    saltando,
    sedorando
    ;
    non
    potando,
    sed
    jejunando
    ;
    non
    rixando,
    sedtolerando uieruerunt. Contristaban-
    tur, credo, parentes
    eorura,
    quando
    ad
    passionem
    abierunt: sed illi lcetabantur et
    dicebant,
    Lwlalus
    suminhis
    quw
    diclasunt
    mihi,
    indomumDomini ibi-
    mus
    (Psal.
    cxxi, 1). Nolite, parentes,
    nolite
    plangere
    gaudia
    nostra. Sieos
    quos nutrislis,
    nonvultisin
    ge-
    hennam
    ire;
    imiiari
    debetis,
    non
    impedire.
    Illi nove-
    rant
    quopergebant,
    et
    parentes
    increduli sine causa
    plangebant.
    SedtuncamantcsDlioscarnales
    lugebant:
    postea
    credentes in Denm
    dicebant,
    Converlisli
    plan-
    clumtneutn in
    gaudium mihi,
    conscidisti saccum
    tneum,
    et
    prmcinxisli
    me Iwtilia
    (Psal. xxix, 12).
    Uti-
    nam, iratres, ruinpatur
    innobissaccus
    pcenilentice,
    et
    effundalur
    pretiumindulgenlice.Marlyres
    omnessarci-
    nas lucrorumsceculi
    hujus
    hic
    posuerunt,
    hicdimise-
    runt,
    et viam
    qucc
    ducil ad
    vitam, expediti
    sicut boni
    milites
    cucurrerunl;
    sicut
    scriptumest,
    Tanquamni-
    hil
    habenles,
    et omnia
    possidentes(II
    Cor.
    vi,
    10).
    Et
    vere interra nihil
    habebant,
    sedin coelofelicilalem
    perpetuampossidebant.
    Ad ccelumdevofe 1'estina-
    bant,
    et viamvilccsecuri
    currebant;
    et adhuc
    longe
    posili
    nianus ad
    palmam
    extendebant.
    Currite,
    sancti;
    sic
    currite,
    ut
    comprehendatis. Regnum
    cw-
    *
    Emendatus adr. rm. t. v. et ad
    vign.
    (a) Aliqua
    hicdesiderantur.
    (b)
    Alias,
    inter
    Vignerianos
    30.
    (c)
    Eorumdemforte
    viginliMartyrum,
    de
    quibus
    estser-
    mo
    superior, qui
    huncsermonem526inViclorinococlice
    proxime
    antecedit. Et sanein Theodericensi
    manuscripto
    postsuperiorem
    illumsermonemsul
    sequitur
    cento
    quidam
    diversisconstans
    Augustiniexcerpfis,
    cui
    litulus,
    Ilem
    Sermobeali
    Augustini episcopi,
    inKatalisanctaevictorire

    martyris,
    uniusscilicetex
    vigintiMartyribus.
    Tumisti
    i centoni
    subjieilur
    noster hicSermo526cumhoc
    titulo,
    ilemSermo
    cujussupra,
    deeodemunde
    supra,
    Consen-
    tit vcluscodex
    Remigiensis.
    lorumvim
    patilur,
    et
    qui
    vhn
    faciunt, diripiunt
    illud
    (Matth.
    xi,
    12).
    Nonest
    angustum
    :
    quisquis
    beatus
    vult
    esse,
    ad
    regnum
    ccelorumfestinet. Nulli clausum
    est,
    nisi ei
    qui
    se excluserit. Paratus estChristus sus-
    cipere
    confessores suos.
    Ipse desuper
    dicit:
    Specto
    vos,
    cerlantes
    adjuvabo,
    vincentes coronabo.
    2. Persecutoris
    interrogaliones
    et
    martyrumresponsa.
    Hanc
    pollicilalionem Martyres tenentes,
    terrores
    et minas
    perseculorispro
    nihilohabuerunt. Namcum
    persecutor
    diceret: Sacrifieate
    idolis;

    respon-
    derunt: t Non
    facimus, quia
    oeternumDeumincoelis

    habemus,
    cui
    semper sacrificamus;
    namdcemoniis
    nonimmolamus. Et
    judex
    :
    Quareergo
    contra

    prceceptum
    sacrumfacitis?
    Responderunt: Quia

    magister
    cceleslisin
    Evangelio
    nobis
    dicit, Qui
    re-

    liquerit palrem
    et
    malrem,
    et
    uxorem,
    et
    filios,
    et
    omnia
    quwpossidet, propler
    nomen
    meunt,
    centu-

    plutn accipiel,
    et vilamwternam
    possidebil(Id.
    xix, 29).
    Et
    jtidex
    :
    Ergo
    non
    obtemperabitis

    prccceptisImperalorum
    ?
    Etresponderunl:
    Non.s
    Et ille:
    Quam
    ergo
    auctoritatem
    potesiis habere,

    cumvos videatis
    supplicio subjacere?
    Et Mar-
    tyres
    dixerunt : Aucloritatem
    Regis
    seterni
    porta-

    mus, ideoauctoritatem mortalis hominis non cu-


    ramus. Tunc incarceribus
    missi,
    calenis onerati
    sunt.
    Quantum
    dictum est ab
    impiis,
    Ubi est Deus
    eorum
    (Psal. cxm, 2)?
    Veniat Deus
    eorum,
    in
    quera.
    crediderunt,
    et libereteos de
    carceribus, eripiat
    eos
    a
    gladio, eripiat
    eos a besliis. Omnia isla
    dicebant,
    sedin
    pefra positos
    non
    dejiciebant.
    Ifli
    sreviebant,
    sedilli non timebanl. Sciebant ubi eos
    dimittebant,
    etquo
    festinabanl. Coronantur
    Marlyresconfessores,
    ct remanserunt
    judices
    desertores. Sic Deus vult
    unumquemque
    chrisiianum
    probare,
    uf
    probalum
    velitcum
    Martyribus
    coronarc.
    SERMOCCCXXVir(a).
    inKalali
    Martyrum.
    i.Marlyresa scelcraiisdiscernit,
    nonpwna,sedcausa.
    CantavimusDeo
    marlyrumvoce,
    J udica
    me,
    Deus,
    et discemecausctmtneamde
    genle
    non sancta
    (
    Psal.
    XLII,
    1). Mariyrum
    vox esl.
    Qttis
    audeat
    diceie,
    J u-
    dica
    nte, Deus,
    nisi
    qui
    habet
    optimam
    causain?Pro-
    missiset niinLstenlatur
    anima,
    rnulcetur
    illecebris,
    torquetur
    doloribus : omnia
    pro
    Chrislovictasunt ab
    inviclis
    martyribtis.
    Vicfusest
    promittens mundus,
    victusest sseviensmundiis. Nontenuit
    voluptas,
    non
    terruit crucialus. Auruminfornace
    purgalum ignera
    gehennse
    nontimet. ldeo
    lanquampurgatus igne
    tri-
    bulationis bealissimus
    mariyr
    securus
    dicit,
    J udica
    tne,
    Deus.
    Quidquid
    iumeinveneris
    bonum, judica.
    Donasti mihi
    qttod
    libi
    placeat;
    iuveui in
    me,
    et
    ju-
    dicame. Nonmelenuit dulcedo
    sa-culi,
    non mc ale
    delorqtiet
    tribulatiosocciili.J udica
    me,
    etdiscernecau-
    samineamde
    gente
    nonsancla. Multi
    paliuntur
    uihu-
    lationes; jiarem
    habenl
    pceuam,
    sed
    parein
    nonha-
    *
    Castigatus
    adcl. r. t. v. el adSirm.
    (n^*lias.o\ sinnonrtimiis -11.
    SA\CT. AUGUST.V.
    "
    '
    (Quarante-six.J
    3451
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 3452
    bent causam. Multamala
    patiuntur
    adulleri,
    mulla
    niala
    paliuntur
    malefici,
    mulla mala
    paliuntur
    latro-
    nes et liomicidae,
    multa mala
    paliuntur
    scelerati
    omnes,
    mullamala,
    inquil,
    et
    egomarlyrtuuspatior:
    'sed discernecausam
    meamde
    gente
    non
    sancta,
    latro-
    num,
    homicidarum,
    scelestorum
    oinniura.
    Palitalia,
    qualia
    ego, jiossunt
    : habere talem causam non
    pos
    sunt.
    Ego
    in fornace
    purgor;
    illi cinerescunt.
    Et
    licerelici
    paliunlur,
    et
    plura
    a se
    ipsis;
    el volunt
    niaiiyres
    dici. Sed contra illos cantavimus,
    Disceme
    causamtneam de
    genle
    non sancla. Non facit mar-
    tyrem jioena,
    sedcausa.
    2.
    Crucifixorum
    cumDominouna
    pwnafuit,
    seddis-
    par
    causa. In
    passione
    Domini tres cruces
    erant;
    una
    pcena,
    sed
    dispar
    causa. Ad dcxleramunus
    lalro,
    ad
    sinislram
    alter lairo : in medio
    judex,
    inler ambos
    pendens
    in
    crucc, quasi pronuiUians
    de
    uibunali,
    au-
    divilunum
    dicenlem, Liberale,
    si
    juslus
    cs;
    audivit
    alterum
    parem
    suum
    corripientem
    et
    dicenlcm,
    Tu
    nontimesDeum? Nos
    pro
    malisnoslris isla
    patimur;
    namiste
    juslus
    esl. Malamhabebat causam,
    etdiscer-
    nebat
    marfyrum
    causam.
    Quid
    est enim
    aliud,
    ATos
    pro
    malisnostrisista
    pctiimur;
    namisle
    juslus
    est?
    Quis
    causam
    discerneret
    martyrum
    a cansa
    impiorum
    pcenaiii
    palieu(ium?lslc,
    inquit, juslus agnoscitur;
    nos
    pro
    nobis
    palimur, pro
    malis nostris
    palimur.
    Domine
    : vide
    quid
    dtcat socio
    jioense
    succ.
    Christus
    pariler
    pcndebat;
    scd uon
    pariter
    vilesccbat.
    Agno-
    scebatur
    Doniinusa
    pendente.
    Unumeral
    crucis con-
    sorliinii;
    non crat uiium
    prcemium.
    Quid
    dico? Das
    Clnisto
    jirccmium,qui
    dalor esl
    prcemiorum
    ?
    Domine,
    inquit,
    mementomei,
    cum veneris in
    regnutn
    luum.
    PendeiUeni videbat,
    ciucilixum videbat;
    et
    regiialu-
    rum
    spcrabal.
    Memenlo,inquit,
    niei,
    non
    niodo,
    sed
    cumvenerisin
    regnum
    luum.
    Mulla, inquit,
    niala
    feci,
    requient
    celercni
    non mihi
    spero
    : sufficianttorraenta
    mea
    usque
    adadventumluum. Modo
    torquear;
    cum
    veneris,
    tunc niilii
    parce.
    Illese'differebat,
    sed Chri-
    stus
    paradisum
    non
    petenti
    oflerebat. Memeiilomei:
    sed
    qitando?
    CMIUvenerisin
    recjnum
    luutn. Et Domi-
    nus : Amen dico tibi,
    hodie meciimerisin
    paradiso
    (Luc.
    xxiu,59, 45).
    Discipuli
    mei diiuiseruntme,
    di-
    scipuli
    raei
    desperavcrunt
    de
    me;
    et tuin cruce co-
    gnovisli
    rae,
    non
    contempsisli
    morilurum, sperasli
    regnalurum
    : llodie mecumerisin
    paradiso.
    Nona te
    recedo.
    Discrela esl
    causa; numquid pcena
    ? Bona
    ergo
    vox,
    J udica
    me, Deus,
    et discernecausam meam
    de
    gente
    non sancta. Omnes
    qui
    vivimus in hoc
    sreculo,
    laboremus ut bonamcausam habeamus: ut
    si
    quid
    nobis acciderit in hoc
    sccculo,
    cumbona
    causahinc exeamus.
    SERMO CCCXXVIII
    '
    (a).
    \
    in Natali
    Marlyrum.
    |
    CAPUT PRIMUM.

    1. Christus
    prior passuspa-
    '<
    liendi vhiutem
    matiyribus
    dedit. In Psalmo dixi-
    I mus Doraino Dco
    noslro,
    Preliosa esl in
    conspe-
    *
    Hon
    reperimus
    nisi
    apud
    Lov.
    (o)
    Aiias,
    dcDiversisll7.
    clu Domini tnors sanctorum
    ejus.
    Preliosa est mors
    sanctorum
    martyrum
    ; quia pretium
    eorum est
    sanguis
    Domini
    ipsorum.
    Passus est enim
    passione,
    sua, quia
    erant
    passuri post ijisum.
    Prsecessit
    ipse,
    et i,
    seculi sunl multi. Yalde enim erat
    aspera
    via
    ;
    sed
    fecit
    ipsamlenem, quando ipse
    ante omnes fransivii.
    Idco cceteri non timuerunt
    transire, quiaipseprior
    transivit. Morluus est eniin
    ,
    el terruil
    discipulos
    suos.
    Resurrexil,
    et abstulit illis
    limorera,
    et dedit
    amorem.
    Quando
    enimmoiiuus esl
    Christus, trepi-
    daveruntdiscipuli,
    el
    putaverunt quodperiit. Quando
    seculi
    sunt,
    ibi videle
    gratiam
    Dei. Tunc latrocredi-
    dit, quando discipuli trepidaverunt.
    Erat enimunus
    latro in cruce cum
    illo,
    sicque
    in illum
    credidit,
    ut
    diceret, Domine,
    in menle me
    habe,
    dumvenerisin
    regnum
    luum
    (Luc.
    xxiu, 42). Quis
    illum
    docebat,
    nisi
    qui juxta
    illum
    pendebal?'Eral
    enimilli fixusa
    latere : scdhabitabat incordc.
    2.
    Marlyres quomodo
    veraces,
    si omnisIwntomen-
    dax.
    Martyr grwce,
    Teslislatine. In isto autem
    psal-
    mo
    ,
    ubi
    dixinius,
    Preliosain
    conspectu
    Domini mors
    sanctorum
    ejus
    : ibi
    scriplum
    esl et
    quodaudistis,
    Ego
    dixi in ecslasi
    mea,
    Omnis,honwmendax
    (Psat.
    cxv, 15,
    11).
    CAPUT II.

    Quiddicimus,
    fratres ? Omnishomo
    mendax.
    Ergo
    et
    niartyres
    mendaces fuerunt ?Si au-
    tem
    marlyres
    veraces
    fuerunt; quomodo
    verum
    est,
    Omnishomo mendax?
    Scriptura dicit,
    Omnishomo
    mendax.Si
    dixerimus,
    Veraceseranl
    marlyres
    ;
    Scri-
    pttiram
    facimus mendacem. Si autem verum dixit
    Scriplura, quia
    omnishomo
    mendax; ergo martyres
    mendaccsfuerunt.
    Quomodoergo
    habemusostendere
    et
    Sciipiuratn
    veracemel,
    martyres
    veraces?Anforte
    martyres
    non fuerunt homines?Si autemerant ho-
    mincs, quomodo
    verum
    est,
    Omnishomotnendax?
    Quid ergo
    faciemus?
    Laborabimus,
    ut ostendamus
    vobis
    qiiia
    et
    Scriptura
    vcra
    est,
    et oimiis homo
    mendux
    ;
    et
    marlyres
    veraces
    fuerunt,
    quiapro
    veri-
    taie mortui sunt? Ideoenirasttnt
    martyres, quia pro
    veritate
    passi
    sunt.
    Marlyr
    cnini est verbum
    grcecum,
    et latinc Testis dicitur. Si
    ergo
    veri testes
    fuerunt,
    vera dixerunt;
    et vera dicendocoronas
    acccperunt.
    Si auteni lestes falsi fuerunt, quod absit,
    non adco-
    ronas,
    sed ad
    pcenas
    ierunl:
    quia scriptumest,
    Te-
    stis
    falstts
    non erit
    hnpunilus (Prov.
    xix,
    8). Ergo
    osiendamus
    illos veraces. J am
    ipsi
    se
    ostenderunt,
    quando pro
    verilatc etiamniori voluerunt.
    Quomodo
    ergo
    verax est
    Scriplura, qure
    dicit,
    Omnis homo
    mendax?
    Rogemus
    Dominumnoslrum J esum Chri-
    sium;
    et
    ipse
    nobis solvet istam
    qucestionem.
    Unde
    habet illam nobis solvere?
    De
    Evangelio,
    de
    quo
    modo
    Ioquebamur,
    quando
    vobis
    Iegebalur.
    CAPUT III.

    5. Veraces
    tnmiyres, quia
    ineis
    Spi-
    ritusDei
    loquebatur.
    Audistis
    enini, quandolegebalur
    Evangelitim, quia martyribus
    dicebat DominusJ e-
    sus : CMHI tradent
    vos,
    nolite
    cogitarequidloquamini,
    aul
    quid
    dicatis,
    dabilur enimvobisinillahora
    quid
    lo-
    quamini.
    Non enimvosestis
    qui loquhnini,
    sed
    Spiri-
    lusPalris
    vcslri, (/i loquilur
    invobis
    (Mailh. x,
    19et
    U53
    SERMOCCCXXIX.
    1454
    20). Quia
    si vos
    loquimini,
    mendaciuni dicilis :
    quia
    ontnishomomendax. Vidit
    ergo ipse
    Dominus
    , quia
    omnis homo
    mendax,
    et dedtt
    maiiyribus Spirilum
    suum
    ;
    u( non
    ipsi loquerentur,
    sed
    Spiritus cjus
    : ut
    non
    essent mendaces,
    sed ut essent veraces. Ecce
    quare
    vcraces
    fuerunt; quia
    non
    ipsi loquebantur ,
    sed
    Spirilus ejus.
    Et modo
    quod
    vobis
    loqnimur,
    si
    de nostro
    Ioquimur,
    inendaciumdicimus. Si autem
    sunt
    Spirilus Dei, quce
    vobis
    diciraus,
    ideo verasuiit.
    Et vos
    proficite
    : nolile de vestro velle
    loqui,
    si vul-
    lis vera
    loqui;
    ut nonremaneatis liomines menda-
    ces,
    sedsitis filiiDei veraces.
    CAPUT IV.

    4. Prb veriiale
    pati, martyrumest;
    pro falsilale,
    etiam
    impiorum.
    Cuusa
    pulientiw
    bona
    eligatur.
    Omneshccretici etiam
    pro
    falsifale
    patittntur,
    non
    pro
    veritale :
    quia
    menliuntur contra
    ipsum
    Christum. Omnes
    Pagani, impii qucecumquepaiiun-
    fur,
    pro
    falsilale
    paliunlur.
    Nemo
    ergo
    seextollat et
    glorielur
    de
    passione,
    sed
    prius
    ostendat
    linguaj
    suce
    veriiatem. Tu ostendis
    pcenam, egoqurero
    causam.
    Tu
    dicis,
    Sum
    passus
    :
    ego
    dico
    quare
    sis
    passus.
    Namsi attcndamus solas
    passiones,
    coronautur ct la-
    trones.
    Numquid
    audet dicere ille : Tanta et tanta
    passus
    sum?
    Quare? Quia
    dicitur illi :
    Propter
    facta
    tua mala
    ;
    ideo nialam habuisti
    pcenam, quia prius
    malam habuisti causam. Si de
    passione gloiiandum
    est; poiest
    et
    ipse
    diabolus
    gioriari.
    Yidete
    quanta
    patitur, cujusubiquelemplaevertuntur, cujusubique
    idola
    frangunlur, cujus ubique
    sacerdoies et
    arreptitii
    ccedunfur.
    Numquid jiolest
    diccre : Et
    egomartyr
    sum, quia
    larita
    patior! Ergo
    liomo Dei
    prius
    sibi
    eligat
    causam
    ,
    et securus accedat ad
    pcenam. Quia
    si
    in bona causaaccedil ad
    poenam, post pcenam
    acci-
    piet
    e( coronam.
    CAPUT V.

    5. J udicii
    fuluri
    cerlitudo. Iiesurre-
    clio
    cujusque
    cum causa sua. Damnalorumacriores
    poenwpost
    resurreclionem.
    Ergo
    in memoriamterna
    erit
    juslus,
    et abaudilumalonontimebit
    (Psal. cxi,
    7).
    Venil cnim
    judcx
    omniumvivorumet
    moriuorum,
    sicut in
    Evangelio legimus.
    Et verum
    est,quoniam
    ista
    qure
    modovidemus
    ,
    nonerant
    quando
    fultiradi-
    cebantttr.
    Quod
    videtis modo
    prrcdicari
    nomenChri-
    sti
    per
    omncs
    gentes,
    converli Iioinines ad unum
    -Deura
    ,
    dimillt
    idola,
    dimitti dscmonia
    ,
    everli tein-
    pla, fraugi
    simulacra: omnia ista nonduni
    erant,
    tanien
    dicebantur,
    et raodo videnlur. In
    quibiisergo
    Litteris
    scripla
    sunt ista
    , qurejam
    videmus
    (ttmc
    au-
    tem
    scripla sunt, quando
    non
    videbantur,
    sedfutura
    promittebanlur),
    in
    ipsis
    Litteris
    Iegimusquod
    non-
    durn venit. Nondumenimvenit dies
    judicii,
    nondum
    venit resurrectio mortuorum
    ,
    nondumvenit
    judica-
    lurus, qui prius
    vencrat
    judicandus.
    J udicalus
    inju-
    ste
    , judicaturus juste.
    Differens
    potentiam,
    cumvult
    iostendere
    patientiam.
    Venturus est
    ergo,
    et
    quo-
    anodo se
    promisit
    esse venturumcum
    Angelis suis,
    sic veniel et
    apparebit
    inclaritate omnibus etiamre-
    surgeniibus.
    CAPUT
    VI.Unusquisqite
    enimrcsurrecturus est
    eumcausasua.
    Qtialis
    eniinmodocuin
    moritur,
    rcci-
    pilur
    in
    carcerem,
    lalis
    procedit
    ad
    judicem. Modo
    opus
    est ut
    componat
    causam
    suam,
    inclususnon
    po-1
    test.
    Qui ergo
    bonas
    habent
    causas,
    recipiunlur
    inl
    requiem
    :
    qui
    autemmalas habent
    causas,
    recipiuntur
    in
    poenas.
    Sed
    majorespcenaspassuri sunt,
    cumre-
    surrexerint : in
    quarum
    comparatione
    lales sunl islce
    quas patiuntur qui
    morlui sunt homines
    mali, qualia
    sunt somnia hominum
    qui torquentur
    in
    somnis.
    Animce
    namque
    eorum
    patiuntur,
    caro non
    patilur.
    Major
    autera cruciatus
    est,
    si
    vigilans
    torqueatur.
    CAPUT VII.

    Ergo
    ctimresurrexerint
    omnes,
    et
    apparuerint
    ante
    judicemjustuni,
    sicut
    ipseprcedixit,
    separabit
    eos sicut
    pastor separat
    oves ab hcedis :
    hcedos
    ponel
    ad
    sinistram,
    oves autemad
    dexteram.
    Et dicet his
    qui
    ad dexteram sunt :
    Venile,
    benedkti
    Palris
    mei, percipiteregnum, quod
    vobis
    paratum
    est
    ab
    origine
    mundi. -Adislamvocem
    gaudenl
    dexteri,
    gaudent justi.
    Illis autem
    qui
    sunt a sinistra
    dicturus
    est : Itein
    ignem
    mlcrnumcumdiaboloet
    angelisejus
    (Matlh. xxv, 52, 53, 54, 41).
    Ab hocauditu malo
    justus
    non timebit.
    6.
    Marlyrum
    beatiludo et
    gloriapost
    resurrectionem
    major
    Nondum
    crgo receptis
    fruclibus
    l
    suis,
    beati
    sunt modo saneti
    martyres, quoniam
    cum
    Chrislo
    sunt aniraceeorum.
    Quid
    autem
    jiareiur
    illis inrcsur-
    rectione, quis potest
    verbis
    explicare? Quod
    oculus
    non
    vidil,
    necauris
    audivit,
    nec in cor
    hominisascen-
    dit, qumprwparavit
    Deus
    diligenlibus
    se
    (1
    Cor.
    n,
    9).
    Si lanta bona
    quoeaccepturi
    sunt fideles
    boni,
    nerao
    explicat verbis;
    nonsinecausa talia illis
    proemiaprce-
    parantur, qui usquc
    ad
    sanguinem-pro
    veritate certa-
    verunt. Noneos mundus
    illexit,
    non eos lerror fre-
    git,
    non tormenta
    vicerunt,
    non blandilice
    decepe-
    runl.
    Corpora ipsa
    sua habebunt
    magna ornamenla,
    in
    quibuspassi
    sunt
    magna
    tormenla.
    SERMOCCCXXIX
    *
    (a).
    inKatali
    Martyrum.
    1. Pretiosatnors
    Martijrumemplaprelio
    tnortisChri-
    sti. Per lam
    gloriosa
    sanctorum
    martyrum gesta, qui-
    bus
    ubique
    floret
    Ecclesia, ipsis
    oculisnostris
    proba-
    mus
    quam
    verumsit
    quod cautavirnus,
    quia pretiosa
    in
    conspectu
    Domiiti morssanclorum
    ejus
    ;
    quando et
    in
    conspectu
    nostro
    pretiosa cst,
    et in
    conspectu
    ejus,
    pro cujus
    uoininefactaest. Scd
    pretium
    morliumis-
    tarum mors est uuius.
    Quaiilas mortes emit unus
    moriens, qui
    si non
    moreretur, grantim
    frumenti non
    multiplicarelur?
    Audistis vcrba
    ejus
    cum
    appropin-
    quaret passioni,
    id
    est,
    cum noslrce
    appropinquaret
    redcmplioni:
    Nisi
    granum
    tritici cadensinterrammor-
    luum
    fueril,ipsum
    solummanet: siautemmorluum
    fue-
    rit,
    mntlum
    fructumaffeii(J oan.xu,
    24et
    23). Egitenim
    in cruce
    grande commercium;
    ibi solutus est saccu-
    lus
    prctii
    noslri:
    quando
    latus
    ej'usapertum
    estlancea
    percussoris,
    emanavit inde
    pretium
    lotius orbis.
    Empti
    sunt fideleset
    martyres:
    sed
    martyrum
    fideS
    1
    Forte,
    corporibus.
    *
    EiiiendaUisadcl. r. t. v. el ad
    Vign.
    (a)Alias,
    inter
    vignerianos
    55.
    1455
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 14S6
    probala cst;
    testis est
    sanguis. Quod
    illis
    impcnsum
    cst, reddiderunt,
    et
    implcverunt quod
    ait sanctus
    J oannes : Sicut Chrislus
    pro
    nobisanimamsuam
    po-
    suit,
    sic et nos debemus
    pro fratribus
    animas
    ponere
    (
    I J oan. III
    ,
    10
    ).
    Et alibi dicilur : Admensamma-
    gnam
    sedisti, diligenler
    considera
    qumapponunlur
    libi,
    quonkm
    laliale
    oportel prmparare(
    Prov.
    xxui, 1, 2).
    Mensa
    magnaest,
    ubi
    epulce
    sunt
    ipse
    dominusraen-
    sse. Nemo
    pascil
    convivasde se
    ipso
    : hoc facit Do-
    minus
    Christus; ipse invitalor, ipse
    cibus et
    potus.
    Agnoverunt ergo marlyres quid
    comederent et bibe-
    renl,
    tit taliaredderent.
    2.
    Martyres
    nonex
    se,
    seclexDei
    gratta
    viclores.Scd
    unde talia redderent,
    nisi illedaret unde
    redderent,
    qui prior impendit?
    Unde et
    Psalmus,
    ubi
    scriptum
    canlavimus,
    Preliosa in
    conspeclu
    Domini morssan-
    ctorum
    ejus, quid
    nobis commendat? Consideravit il-
    lic homo
    quanta
    aecepil
    a
    Deo; circumspexit quanta
    munera
    gratire Omnipolenlis qui
    eum
    creavil, qui
    perditumquresivit, qui
    invenlo veniam
    dedit, qui pu-
    gnanfem
    infirmisviribus
    juvit, qui
    se
    periclitanti
    non
    subtraxit, qui
    vincenteni coronavit, qui proemium
    se
    ipsum
    dedit: consideravit hsec
    orania,
    et
    exclamavit,
    cl
    dixit, Quid
    relribuamDomino
    pro
    omnibus
    qum
    re-
    tribuilmilti? Nolebatesse
    ingralus, rependere volebat,
    el
    quidrependeret
    non habcbal. Non
    dixit, Quid
    relri-
    buainDomino
    pro
    omnibtis
    qure
    tribuit
    mihi; sed,
    pro
    otunibus
    qum
    relribuil mihi? Non
    Iribuit,
    sed relri-
    buit. Si
    retribuit, aliquid
    nos
    impenderamus.
    Plane
    impenderamus
    mala
    nosira,
    reiribuit bona sua : re-
    tribuil enimbona
    pro
    malis,
    cum nos retribuerimus
    niala
    pro
    nobis.
    Quceiil ergo quid
    reiribual; angu-
    slias
    patilur,
    undc debiturasolvat noninvenit:
    Quid
    retribuamDomino
    pro
    omnibus
    qum
    retribuil mihi? Et
    quasi
    invenerit
    quod
    retribuerel, Caticem,
    inquit,
    sa-
    lutaris
    accipiam,
    etnomenDomini invocabo
    (Psal. cxv,
    13, 12, 15). Quid
    esi hoc? Cerle reddere
    cogilabat.
    Adhuc
    quairit
    accipere
    :
    Calicemsalularis
    accipium.
    Quis
    esl calix isle? Calix
    passionis
    aroarus et sa-
    lubris : calix
    quem
    nisi
    prius
    biberel
    mcdieus,
    lan-
    gere
    limerel
    ocgrnlus. Ipse
    esl calix iste:
    agnosci-
    mus iuore Clirisli caliccm istum
    dicciuis, Patcr,
    si
    fieri polest,
    transeal amccalixisle
    (Mallh. xxvi, 59).
    Nain el Filii Zcbedcei
    per
    mairemsuam
    quresierunt
    exeelsa
    loca,
    ut unus eorumsederct a
    dexlris,
    alius
    asinislris:
    quibus
    ille
    ait,
    Poleslisbibere
    ealicem,quem
    ego
    bibiiurus sutn
    (Id.
    xx,
    22)?
    Alliiudinem
    quceri-
    tis? Per vallcmvenitur admontem. Sedem
    quccrilis
    claritatis?
    Prius biliite ealicemhumilitalis. De
    ipso
    calice dixerunl
    martyres,
    Ctdiccmsalutaris
    accipiam,
    el nomenDotiriniinvocabo. Non
    ergo
    titnesneibi de-
    ficias?
    Non, inquit. Quare? Quia
    nomenDotnhti invo-
    cabo.
    Quomodo
    vincerenl
    niaiiyrcs,
    nisi illeinmar-
    tyribus
    vincerel.
    qni dixil, Gaudete,quoniamego
    vici
    swatltim
    (J oa,. xvi, 55)? Imperatni-
    coclorum
    rege-
    bat nienlcni el
    lingiiamcorttni,
    cl
    pcr
    eos dinbnlum
    in lerra
    superabaf,
    el incoalo
    tnariyrcs
    coronabat. 0
    beali
    qui
    sic biberunt caliccmistum! finierunl dolo-
    res,
    et
    accejierunt
    honorcs. Altendile
    ergo,
    charis-
    simi:
    quod
    oculisnon
    polestis,
    menteet animo
    cogi-
    lale,
    el videte
    qnia pretiosa
    in
    conspeclu
    Dominimert
    sanctoruin
    ejtis.
    SERMOCCCXXX
    *
    (o).
    tnKatali
    Marlyrum(b).
    1. Sermonisexordium. Beatorum solemnitasmar-
    lyrum,
    et
    exspectatio
    Sanctitatis vestrsede nobis
    sermonem
    flagitat. Intelligimus
    enimnos
    quod
    huic
    diei
    congruit dispntare
    debere. Hoc
    vullis,
    hoc volu-
    mus: hocfaciat in
    cujus
    manusunt et noset sermones
    nostri;
    donel
    facultatem,qui
    tribuit voluntatem
    (c).
    In
    hoc enim
    martyres flagraverunt:
    invisibiliumenim
    amore succensi visibilia
    contempserunl.
    Quid
    amavit
    in
    se, qui conlempsit
    el
    se,
    ne
    perderet
    se?
    Templa
    enimDei
    erant,
    et Deumveruminse habilare sen-
    liebant;
    ideofalsosdeosnoncolebant.
    Audierant,
    si-
    tienter
    hauserant,
    medullisque
    inlimis cordis tradi-
    deranl, sibique quodam
    modo
    [invisceraverant quod
    Dominus
    dixit, Siquis
    vultvenire
    posl
    me?
    neget
    semet-
    ipsum.Neget,inquit, semelipsum,
    el toltal crucem
    suam,
    cl
    sequalur
    me
    (
    Matlh.
    xvi,
    24
    ).
    Hine
    aliquid
    volo
    dicere,
    et terret mevestra
    intentio, jubet
    oralio.
    2.
    Negare
    se
    quomodo
    debeat Clirisli
    discipulus.
    Quidest, rogo vos,
    Si
    quis
    vult
    posl
    tne
    venire,
    ne-
    get semelipsum,
    et lollal crucem
    suam,
    et
    sequatur
    me?
    Intelligimusquidest,
    Tollal crucem
    suam;
    suslineat
    tribulationem suam: lollat enimest
    ferat,
    sufferal.
    Palienter, inquit, accipiat
    omnia
    qusepatitur propler
    me. Et
    sequatur
    me.
    Quo? Quo
    eum novimus isse
    post
    rcsurrectionem. Ascendit enimin
    ccelum,
    et se-
    del addexteramPatris. Ibi nos etiamcollocavit. In-
    terim
    jircecedatspes,
    ul
    sequatur
    res.
    Quomodo
    de-
    beat
    proecederespes,
    noverunt
    qui audiunt,
    Sursum
    cor. Restal autem
    qucerere, quantum adjuvat
    Domi-
    nus,
    el
    discuiere,
    et iilo
    aperienie iulrare,
    et illo
    donanle
    invenire,
    et vobis
    quod
    invenire
    potuerimus
    depromere, quid
    sit
    qund ait, Negel
    se.
    Quomodo
    negal
    se
    qui
    aniat se? Iiavero rationis
    esl, sed bu-
    manoc: homo mihi
    dicit, Quomodo negat
    se
    qui
    ainal se? Seddicit Deus
    liomini, Negetse,
    si amat
    se. Amandoenim se,
    perdit
    se :
    negando
    se
    ,
    inve-
    nil se.
    Qtd amal, inquit,
    animamsuam
    ,
    perdet
    eam
    (J oan.
    xn,
    25).
    J ussit
    qui
    novil
    quidjubeai, quia
    scit
    consulere
    qui
    novit
    inslruere,
    et novit
    reparare qui"
    dignalus
    est creare.
    Qui amat, perdat.
    Lucluosa res
    est
    perdere quod
    amas. Sed interdum et
    agricola
    perdit quod
    seminat.
    Profort, spargit, abjicit,
    obruit.
    Quid
    miraris? Iste
    coutemptor
    el
    perdilor
    avarus est
    messor.
    Quid
    factum
    sil,
    hiems et cestas
    probavit;
    ostendit libi
    gaudium
    metenlis consiliumseniiiiantis.
    *
    Emendatusadd. r. t. v. et adSirni.
    (a) Alias,
    ialerSirmoudianos 29.
    (b)
    UuncBedanondum
    vulgatus
    adGalal.u
    appellatser-
    monemde
    Qtd
    amal anhnam
    suam,perdet
    eam.
    liorus
    ibidemsermonem
    deverbisDomini. cceterumhuncet
    alios
    quosdam
    anlecedentesac
    subsequentes
    deKataiiMar-
    lyrum,qui
    exleclionariis
    editifuerunlsermones,haudqua-
    quamintegros
    esseostendit
    sccpe
    scissaetnon saliscon-
    slansoralionisseries.
    (c)
    Forfealiqua
    hic
    prsetermissa.
    1457
    SERMOCCCXXX. 14S8
    Ergo <jm
    aniaf:animam
    suam, perdet
    eam.
    Qui
    fru-
    ctuminea
    qucerit,semineteam. Hocestergo negetse,
    ne
    perverse
    eamaraando
    perdat
    se.
    3. Amor sui
    perversus,
    verius est sui
    contemptus.
    Pecunimamor
    usque
    ad animw
    contemptum.
    Nemo
    enim est
    qui
    non se
    amet;
    sed reclus amor est
    qurcrendus, perversus
    cavendus.
    Quisquis
    enim di-
    misso Deoamaverit
    se,
    Deumque
    dimiseril aman-
    do
    se,
    non remanet nec in
    se,
    sed exit et a se.
    Exit exsul
    pectoris
    sui,
    coniemnendo interiora
    ,
    amando exleriora.
    Quid
    dixi? Omnes
    qui
    mala
    faciunt,
    nonne conscientiamsuam contemnunt? Po-
    nit autemmodum
    iniquitati suse, quisquis
    erubuerit
    conscienlise suse.
    Ergo quia contempsit
    Deura ut
    amaret
    se,
    amando foris
    qnod
    non est
    ipse,
    contem-
    psit
    et se.
    Videle,
    audite
    Apostolum
    huic sensui te-
    siimonium
    perhibentem
    : In novissimis,
    inquit,
    lem-
    poribus
    instabunt
    temporaperkulosa. Quse
    sunt tem-
    porapericulosa
    ?Erunl hominesse
    ipsos
    amanles. Hoc
    est
    caput
    mali. Videamus
    ergo
    si remanent vel in
    se,
    amando
    se;
    videamus
    ,
    audiamus
    quod sequitur:
    Erunt, inquit,
    hominesse
    ipsos
    amantes,
    amalores
    pe-
    cunim
    (II
    Tim.
    ni, 1, 2).
    Ubi es
    qui
    le amabas?
    Nempe
    foris es.
    Rogo
    te, pecunia numquid
    tu es?
    Nempe qui neglecto
    Deo amasii
    le,
    amando
    pecu-
    niamdeseruisti et te. Prius
    deseruisti, posleaperdi-
    disti. Fecit enimamor
    pecunise
    ut
    perderes
    te. Men-
    tiris
    propter pecuniam
    : Os
    quodmentilur,
    occidilani-
    mam
    ( Sap. i, 11).
    Ecce cum
    quoeris pecuniam,
    pcrdidisli
    animam tuam. Profer trutinam
    verifaiis,
    non
    cupiditatis
    :
    profer stateram,
    sed veritatis
    ,
    non
    cupidifatis; profer,
    obsecro
    te,
    et
    pone
    in
    una
    parle pecuniam,
    in altera animam. J am tu
    appendis,
    et ex
    cupiditate
    fraudulenlos
    digitos
    adhibes;
    vis ut
    mergat pars quse
    habet
    pecuniam.
    Pone,
    noli
    appendere
    : fraudem vis facere con-
    tra
    te;
    video
    quidagas. Prceponere
    vis
    pecuniam
    ani-
    mce
    luse;
    nientiri
    propler illam, perdere
    istam. Po-
    ne,
    Deus
    appcudat; qui
    nescit
    falli,
    nec
    fallere, ipse
    appendat.
    Ecce
    ipse appendit;
    vide
    appcndenlem,
    audi renuntiantem:
    Quid prodest, liomhii,
    si lolum
    mundumlucrelur? Voxdivina
    est,
    vox esl
    appenden-
    tis,
    nec
    fallenlis; renuntiantis,
    admonentis. Tu inuna
    parte pecuniamponebas,
    et inaltera
    animam;
    vide
    ubi
    posuisli pecuniam. Quidrespondet qui appendit?
    Tu
    pecuniam posuisli: Quid prodest hoinini,
    si to-
    tuminundum
    lucrelur,
    animw aulemsumdetrimen-
    lum
    palialur (Matlh.
    xvi,
    26)?Animarn
    autem
    appen-
    dere volebas cumlucro :
    appende
    cum mundo. Vo-
    lebas eam
    perdere,
    ut abs te
    acquireretur
    terra :
    plus
    habet ista
    ponderis, quam
    coelumet lerra. Sed
    facis
    hoc, quia
    dimittendo
    Deum,
    et amando
    te,
    cxisti et a
    le;
    et alia
    jam, quce
    sunl
    forinsecus, plu-
    ris cesfimas
    quam
    te. Redi adte : sed iterumsursum
    versus cumredieris ad
    te,
    noli remanere inte. Prius
    abhis
    quce
    forissunt redi ad
    te,
    el deinderedde leei
    qui
    fecil
    te,
    et
    perditumqiicesivitte,
    et
    fugilivum
    in-
    vertit
    te,
    et aversumconvertit leadse. Redi
    ergo
    ad
    te,
    et vadeadilTum
    qui
    fecit le.
    Imitare filium
    illum.
    juniorem; quia
    forte tues.
    Populo
    dico,
    non uni ho-
    mini;
    eisi omnes me
    '
    audire
    possint,
    non dico
    tini,
    sed humano
    generi.
    Redi
    ergo,
    esto filius ille
    junior,
    qui
    suasubstantia vivens
    prodigedispersa
    et
    perdifa
    eguit, porcos pavit,
    fame
    fatigatus respiravit,
    reco-
    luit memoria
    patrem
    suum. Et
    quid
    deillo
    Evange-
    liumdicil? El reversusad
    semetipsum.Qui
    dimiserat
    et
    semetipsum,
    reversus ad
    semetipsum,
    videarcuissi
    remanseiit in
    semeiipso.
    Reversusin
    semetipsum
    discit,
    Surgam. Eigo
    cecideral.
    Surgam, inquit,
    et iboad
    patrem
    meutn. Ecce
    jam negat
    se,
    qni
    invenit se.
    Quomodonegat?
    Audite: El dicam
    illi, Peccavi,
    in-
    quit,
    in
    cwlutn,
    el coramle.
    Negat
    se. J amnonsumdi-
    .
    gnus
    vocari
    filius
    tuus.
    (Luc. xv, 11-19).
    Ecce
    quod
    san-
    cti
    martyres
    fecerunt.
    Coniempserunt
    ea
    quce
    foris
    erant;
    omnes illecebras
    hnjns sseculi,
    omnes errores
    atque
    lerrores,
    quidquidlibebat, quiquidterrebat,
    to-
    tum
    contempserunt,
    lotum calcaverunt. Venerunt et
    ad
    se,
    etaltenderunt
    se;
    invenerunt sein
    se, displicue-
    runl sibi: ad
    eumcucurrerunt, aqno formarentur,
    in
    quo rcviviscerenl,
    in
    quo remanerent,
    in
    quo periret
    quodipsi per
    semet
    ipsos
    esse
    cceperant,
    ethocmane-
    ret
    quod
    ineis
    ipse
    condiderat. Hocest
    negare
    se
    ipsum.
    4. Pelritimor audila
    futurapassione
    Chrisli.
    Negare
    se
    quid.
    Hoc Petrus
    apostolus
    nondum
    polerat cape-
    re, quando
    Dominonoslro J esu Christosuam
    prsenun-
    tianti
    passionen
    ait: Absita
    te, Domine,noiifiel
    istud.Ti-
    mebat nevitamorerelur.
    Modo,
    cumsanctum
    Evange-
    lium
    legeretur,
    audistis
    quid
    beatus Petrus
    respon-
    derit Salvatori
    passionem
    suam
    pro
    nobis
    proenun-
    tianfi,
    el
    quodam
    modo
    promittenti. Captivus
    contra-
    dicebal
    Redemptori. Quidagis, Apostole
    ?
    quomodo
    contradicis?
    quomodo
    dicis
    ,
    Non
    fiet
    islud ?
    Ergo
    Dominusnon esl
    passurus?
    Scandalum tibi verbum
    crueis :
    pereunlibus
    stullilia est. Redimendus es
    ,
    et
    mercaloricontradicis?Dimittepaliatur:novitquidagat,
    novil
    quarevenerit,
    novit
    quomodo
    te
    quccrat,
    novit
    quomodo
    te inveniat. Nolidocere
    magislrum
    luum
    ;
    qucere
    delalere
    ipsius prelium
    luum. Audi lu
    polius
    corrigentem
    : tunoli velle
    corrigere; perversumest,
    prseposlerum
    est. Audi
    quid
    dicat: Vade
    post
    me. Et
    quia
    ille
    dixit, dico;
    verbumDomini non
    tacebo,
    nec
    Apostolo
    contumeliamfacio. Dominus Chrisfus ait
    ,
    Vade
    postme,
    salanas
    (Matth.
    xvi, 22, 25).Quare
    sa-
    lanas?
    Qtiia
    visire ante me. Nonvis esse satanas ?
    Yade
    posl
    me. Si enimvadis
    posl me, sequeris
    me :
    si
    sequeris me,
    lollescrucem tuam
    ,
    nec mihi eris
    consiliarius,
    sed
    discipuliis.
    Nam unde
    expavisti,
    Domino mortem suam
    prcenuntiante?
    unde
    expa-
    visli,
    nisi
    quia
    et lu mori timuisti? Mori
    timendo,
    nonte
    negasti,
    te male
    amando,
    ipsumnegasti.
    Sed
    postea
    beatus Petrus
    aposlolus, postquam
    ter
    nega-
    vit Dominum
    , culpam
    illam flendo delevit : resur-
    genle
    Domino
    confirmatus, rcdificatus,
    pro
    illo mor-
    tuus
    est, quem
    mori metuendo
    negaverat;
    confitendo
    mortem
    invenit,
    sedmorteni inveniendo vitam
    ap-
    prehendit.
    Et ecce
    jam
    Petrus nonmoritur
    ; prseler-
    1
    sirmondus,
    etsi omnesnon
    me,
    elc.
    Abest, non,
    a
    MSS.
    1489
    S. AUGUSTINI EPISCOPI 1460
    iit omnis
    timor,
    nuliceilli ulterius
    lacrymce,
    omnia
    rccesserunt,
    raanet beatus cum Christo. Calcavit
    enira omtiesforis
    illecebras,
    minas
    atque
    terrores :
    negavitse,
    ttilii crucem
    suam,
    et seculus est Domi-
    num. Audi et
    apostolum
    Paulum
    ncganlcm
    se :
    Mihi, inquit,
    absil
    gloriari,
    nisiin cruceDomininoslri
    J esu Christi
    per quem
    mundusmilti
    crucifixus esl,
    et
    ego
    mundo
    (Galat.
    vi, 14).
    Adhuc audi
    negantem
    se:
    Vivo, inquil,
    non
    ego. Aperla
    sui
    negalio
    : sed
    jam
    sequitur gloriosa
    Chrisli
    confessio,
    vivitvero in me
    Chrislus
    (ld.\i,W).
    Quid
    cst
    ergo, Nega
    te? Noli
    tu
    ipse
    vivereinte.
    Quidest,
    Noli tu
    ipsc
    viverein
    te? Noli facere voluniateni
    luam,
    sediilius
    qui
    lia-
    bitat in le.
    SERMOCCCXXXI
    *
    (a).
    inKalali
    Marlyrum(b).
    CAPUT PRIMUM.

    1. Amare el
    perdere
    ani-
    mam
    suam,
    duobus modis
    inielligitur.
    Illa
    evange-
    lica
    luba,
    quando
    ait Dominus
    , Qui
    amat animam
    suam, perdet
    illam;
    et
    qui percliderit
    illam
    proptermc,
    invenkt eam
    (Malth.
    x, 59,
    et J oan.
    xn, 23),
    ad
    prcelium
    aecensi sunt
    marlyrcs
    ;
    et vicorunt,
    quia
    non de
    se,
    scddeDomino
    prscsumpserunt,
    Qui
    amcti
    animain
    suam, pcrdel
    iilam. Duobus modis
    inlelligi
    polesl, quod
    dicttim
    esl, Qui
    amal anhnainsuam
    ,
    perdet
    illam. Si araas illam,
    perdis
    cam. Et alio nio-
    do : Noli
    ainare,
    ne
    pcrdas.
    Prior modus istum
    habel sensnm: Si
    amas, perde
    illam. Si amas
    ergo
    illam,
    si
    amas, perde
    illam. Hicseminaillam
    ,
    et in
    ccelometes illam.
    Agricola
    triticumsi non
    perdit
    in
    semine,
    nonamat inmesse. Alius modussic habet :
    Noli amare
    illam,
    ne
    perdas
    illam. Yidentur sibi
    araare animas
    suas, qui
    timent mori. Animas suas
    marlyres
    si sic
    amasscnf,
    sine dubio
    perdidissent.
    Quid
    euim
    jirodesset
    lenere animam in hac
    vita,
    et
    perdere
    in futura?
    quid prodesset
    tenere animam in
    lerra,
    et
    perdere
    in ccelo?Et
    quid
    est
    ipsam
    tenere ?
    quamdiu
    tenere?
    Quod lenes, perit
    a tc : si
    perdis ,
    invenisin te. Eccetenucruiit animas sttas
    maiiyres.
    Et
    quomodo
    cssent
    marlyres,
    si
    semper
    tenuissent ?
    Sed eccesi
    lenuissent, liumquidusque
    inhodiernum
    vixissent? Si
    negando
    Christumsuasin hac vitaani-
    raas
    tenuissenl,
    noiineolimex hac vita
    fransissent,
    cl animas
    uliqueperdidissenl
    ?
    CAPUT II.

    Sed
    quin
    Chiistumnon
    negaverunt;
    transierunt de hoc mundo ad Patrem.
    Quresierunt
    Christum, confitendo; tenuerunt,
    moriendo.
    Magno
    itaque
    lucro
    perdiderunt
    animas
    suas;
    fenum
    per-
    dentes: coronam
    promerentes :coronrim,inquam,pro-
    merentes,
    et vitamsinefinetenentes.
    2.
    Martyrein
    non
    facit pmna,
    sed causa. Morientes
    propler Christum,
    non
    Christo,
    sedsibi cousuluerunt.
    Fit
    denique,
    imo factum est in
    eis, quod
    Dominus
    *
    Emendatusadr. et adLov.
    (a)
    Alias,
    deDiversis100.
    (b)
    SicinFlori Collectione
    appellatur,
    adRom.
    vm,
    et
    1Cor.II.InLovaniensiumaulemedilioneetin
    negio
    codice
    addiLur,
    fabiaai et Sebasliani:
    putaquod
    in eorum
    marlyruni
    solcmnitale
    legi soleret; quamvis
    non
    ijisa
    die
    januarii20,
    sed restivo
    tempore,
    uti excdnclusione
    patet,
    dictusfuerit.
    subsequenter adjunxit,
    El
    qui perdideril
    animamsuatn
    propterme,
    inveniel
    eam.Qui perdideril, inquit, prop-
    terme. Tola causa ibi est.
    Qui perdideril,
    non
    quo-
    modocumque,
    non
    qualibet
    causa
    ,
    sed
    propter
    me.
    Illi enimin
    prophefiajam
    dixerant
    marlyres, Propter
    le
    mortificamur
    tota die
    (Psal. XLIII,22). Propterea
    martyrem
    non facit
    poena,
    scdcausa.
    CAPUT III.

    Quando
    Dominus
    passus est,
    tres
    cruces causadiscrevit. Inter duos latrones crueifixus
    eral: hinc el inde facinorosi
    confixi,
    inraedio
    ipse.
    Et
    lanquam
    illttd
    lignum
    tributial
    esset,
    insultantem
    damnavit,
    conlitcntemcoronavit.
    Quid
    faciet
    judica-
    lurus,
    si hoc
    potuit judicatus?
    J am
    ergo
    diseernebat
    cruces.
    Nam,
    si
    jioenainterrogarelur,
    similis erat
    Christus Ialronibus. Sedsi
    inlerrogel quis crueem,
    qtiare
    crucifixusest
    Clnistus; respondetnobis, Propter
    vos. Dicant
    crgo
    illi et
    maiiyres
    : Et nosmortui su-
    mus
    propier
    te.
    Ipsepropter nos,
    nos autem
    propter
    illutn. Sed
    ipsepropter nos,
    ut conferret nobisbene-
    ficiiim: nosaulem
    propter
    illuni,
    non ad
    iinperlien-
    dumilli bencficium. Proindenobisin
    utroque
    consul-
    luni est: el
    qtiod
    manat ex illo
    ,
    vcnit ad nos
    ;
    et
    quod
    ftf
    propter illum,
    redil adnos.
    Ipse
    cst enimde
    quo
    dicil
    anima, qucelcetatur
    inDomiiio: Dixi Do'
    tnino,
    Deusmeuses
    tu; quoniam
    bonorumtneorumnon
    ecjes(Psal.
    xv,
    2). Quid
    enim
    est,
    bonorum
    meorum,
    nisi a tedalorum? Et
    quoinodoeget aliquo bono,
    a
    quo
    datur omnebonum?
    CAPUT IV.

    5. DonaDei bonisetmaliscommu-
    nia.
    Proprium
    servalur bonis. Dedit nobis
    naturam,
    ut essemus : dedit
    animani,
    ut viveremus : dedit
    mentem,
    ut
    intelligeremus:
    dedit
    alimenta,
    ut morta-
    lemvitamsustentaremus : dedil lucemde
    ccelo,
    fon-
    tcs de terra. Sed hcecomniacommunia donasunt
    bonorumet malorum. Si hcccdedit et malis
    ,
    nihil
    ergo proprium
    servat bonis? Servat
    plane.
    Et
    quid
    est illud
    quod
    servatbonis?
    Quod
    oculus non
    vidit,
    necauris
    audivit,
    nec in cor hominisascendit.
    Quod
    enim in cor hominis
    ascendit,
    infra cor hominis
    erat : ideoin cor
    ascendit, quia supra
    illudest
    cor
    quo
    ascendil.
    Quod
    servat
    bonis,
    cor illuc ascendit.
    Non
    quod
    ascendit in cor
    tuum,
    sed
    quo
    ascenditcor
    luura,
    boc libi servat Deus. Noli surdus
    audire,
    Sur-
    sumcor.
    Quodergo
    oculusnon
    vidit,
    nec attris au-
    divit,
    nec incor hominis
    ascendit;
    oculus non
    vidit,
    quia
    non est color
    ;
    auris non
    audivit, quia
    non est
    sonus;
    nec incor
    ascendit, quia
    nonest lerrenaco-
    gitatio.
    Sic
    intelligite, Quod
    oculusnon
    vidit,
    necauris
    audivit,
    necincor homhris
    ascendit, quwprwparavit
    Deus
    diligenlibus
    se
    (I
    Cor.
    n, 9).
    CAPUT V.

    4. Deus
    ipse
    bonorum
    prwmium
    erit.
    Adhuc
    quid
    hocsit forsitan
    qucerelis
    a me. Illumin-
    lerrogate, qui ccepit
    invobis habitare. Dicolamenet
    ego quod
    indesentio. Hoc enim vos
    quceritis quid
    Deus
    proprium
    servatbonis,
    si tanta
    largilur
    et ma-
    lis et bonis. Et cum
    dicerem, Quod
    oculusnon
    vidit,
    ttecauris
    audivil,
    neciti cor hominis
    ascendit,
    non de-
    sunt
    qui
    dicant,
    Putas
    quid
    est? Ecce
    quid
    est
    quod
    servat Deussolis
    bonis, quos
    lamen
    ipse
    fecerit bo.
    1461
    SERMOCCCXXXII. 1462
    nos: ecce
    quid
    est. Breviter
    prsemium
    noslrum defi-
    nitum est
    per prophetam
    : Ero illorum
    Deus,
    et
    ipsi
    erunl ttrilrivlebs
    (Levil.xxvi, 12;
    II Cor.
    vi, i<3).
    Ero
    itlorumDeus:
    prccmium
    nobis se
    ipsum promisit.
    Qucerealiud,
    si inveneris melius. Si dicerem
    ,
    Pro-
    misit
    aurum; gauderes:
    se
    promisit,
    et trislis es? Si
    dives Deumnon
    habet, quid
    habet? Nolilc
    aliquid
    a
    Deo
    qucerere;
    nisi Dcum.
    Gratisamate,
    se solumab
    illo desideraie '. Nolite timere
    inopiam
    : dat se
    ip-
    sum
    nobis,
    et sufficit nobis. Det se
    ipsumnobis,
    et
    sufliciatnobis.
    Philippumapostolura
    audite inEvan-
    gelio
    :
    Donrine,
    oslende nobis
    Palrem,
    el
    sufficit
    nobis
    (J oan.
    xiv, 8).
    CAPUT VI.

    3. Avari
    mariyres
    auri.
    Quid ergo
    miramini.fratres,
    siamatores Dei
    martyres
    lanta
    per-
    tulerunl,
    ut
    acquirerent
    Deum?Amaloresauri videte
    quanta pafiantnr.
    Hiemalibus
    asperiiatibus
    senavi-
    gando
    commiltunt: sicfervent avaritia
    ,
    ut nuilafor-
    niident
    frigora; jactanlur ventis, susjienduiilurel
    de-
    priniunlur fluctibus;
    ineffabilibus
    pcriculis usque
    ad
    mortcm
    agilanlur.
    Dicant et
    ipsi
    auro
    ,
    Propter
    te
    morlificamur
    loladie. Dicant
    marlyrcs Christo,
    Pro-
    pler
    te
    moiiificamur
    toladie. Yox
    quidem
    esi similis:
    sedcausaesl valdedissimilis. Ecce
    ulrique dixerunt,
    isti
    Ciuisto,
    illi
    auro, Propler temortiftcainur
    loladie.
    Respondeal
    Cbristtis suis
    martyribus,
    Si moriemini
    pro me,
    el vos invcnietis et me.
    Respondeat
    atitcm
    auruni
    avaris,
    Si
    naufragaveiitis pro
    me,
    et vos
    per-
    detis et ine^Amantcs
    ergo
    et
    imitantes;
    noninaniter
    amanies,
    scd amanles et imitanles
    ,
    dies
    maiiyrum
    celebremus,
    et restusislosnoslros
    , gaudiorum
    refri-
    gerio mitigemus.
    Cumillisenimsine(ine
    regnabitnus,
    si eosfideliter et non inaniter
    diligamus.
    SERMOCCCXXXfl
    *
    (a).
    inKalali
    Martyrum(b).
    1.
    Martyres
    unde amici Christi.
    Diligere
    invi-
    cem
    jubemur propter regnum
    Dei.
    Quando
    honorem
    marlyribus
    exhtbemus,
    Chrisii amicos honoraraus.
    Qurerilisqure
    causaeos amicosChrisli fecerit?
    Ipse
    Christus osiendit :
    aitenim,
    Hocest
    prwceplummeuni,
    ut
    diligatis
    invicem.
    Diligunt
    invicem
    qtii
    bislriones
    simul
    spectanl, diligunt
    invicem
    qui
    siinul se in
    po-
    pinis
    inebriant, diligunt
    invicemmalasibi conscien-
    liasociati. Cum
    ergo
    dixisset
    Christus,
    Hoc est
    prw-
    cepluin
    meum,
    ul
    diligalis
    invicem,
    debuit
    dislinguere
    dilectionem. Fecit
    ulique
    : audite. Cum enimdixis-
    set,
    Hoc est
    prmceplum
    meum,
    ut
    diligatis invicem;
    mox addiditsicut
    ego
    dilexi vos. Sic
    diligileinvicem,
    propter regnumDei, propter
    vitamceternam. Amate
    simul,
    sedrae. Amaretis
    invicem,
    si simul
    diligere-
    tis hislrionem:
    raagisdiligiteinvicem,
    simul amando
    eura
    qui displicere
    2
    non
    potest,
    Salvatorem.
    2.
    Quantumdiligere
    invkem
    praciphnur.
    Accessit
    1
    Florus,Gratisamabitis,
    si solumDeumabillodeside-
    rabitis.
    5
    SicmelioresMss.At
    Sirmondus,dispicere.
    *
    Emendatusadd. r. t. v. et adSirm.
    (a)
    Alias,
    inter Sirmondianos 28.
    (b)
    CitaturaBedaadI cor. vn.
    adhuc
    Dominus,
    et docuit adhuc:
    tanquam
    dicere-
    mus
    ei,
    Et
    quomodo
    nos
    dilexisii,
    ut sciamus et nos
    quemadmodum
    nos
    diligere
    debeamus? Audite: ilfa-
    jorem
    hac charilatemnemo
    habet, quam
    ut animani
    suamponat pro
    amkis suis
    (J oan. xv, 12,
    13).
    Sic di-
    ligite invicem,
    ut
    unusquisque
    animam suara
    ponat
    pro
    cceteris. Hoc enim
    martyres fecerunt, quod
    et
    ipse
    J oanncs
    evangelista
    in
    Epistola
    sua dicit : Skut
    Chrislusanhnainsuam
    pro
    nobis
    posuit,
    sicet nos de-
    bemusanimasnostras
    pro fratribusponere(I
    J oan.
    m,
    16).
    Aecedilis ad niensam
    polentis
    : nostis fideles
    ad
    quam
    mensani acceditis : recolite
    Scripturam
    di-
    ceniem
    ,
    Cum accedis ad mensani
    potcntis,
    sciio
    quo-
    niam
    oportet
    tetalia
    prmparare(Prov. xxiu, 1,
    2).
    Ad
    quam
    mensam
    polentis
    accedis?
    Qtii
    libi exhibet se
    ipsum,
    non mensam
    coquorum
    artc conditam: exhi-
    bet libi Cliristns suam
    mcnsam,
    scilicet
    semetipsuni.
    Accede ad hanc
    mensain,
    ei satitrare. Eslo
    pauper,
    el saturaberis. Edenl
    pauperes,
    el salurabunlur
    (Psat.
    xxi,
    27).
    Scito
    quoniam
    lalia le
    oportetprwparare.
    Ut
    intelligas,
    J oannem
    expositorem
    atfende. Forleenim
    nesciebas
    quidsit,
    Cumaccedisad mensam
    polenlis,
    scifo
    quoniam
    lalia te
    oporlel prwparare.
    Audi
    exposi-
    torem: Sicut Chrislusanimamsuam
    pro
    nobis
    posuit,
    sicet nos debemustalia
    prreparare. Quid est,
    lalia
    prccpararc
    ? Animas
    pro fratribusponere.
    3. Charilas Dei donum. Ut
    saturareris,
    jiaujier
    accessisfi : undetalia
    proeparabis
    ? Ab
    ipsoqui
    te in-
    viiavit
    pele,
    ut habeas unde illum
    pascas.
    Nisi
    ipse
    libi
    dederit,
    nihil habebis. Sed habes
    jam aliquid
    charilatis? Nec hoc tibi
    imputcs
    :
    Quid
    enim habes
    quod
    non
    accepisli (I
    Cor.
    iv,
    7)
    ?Habes
    jam aliquid
    charilatis? Pete ut
    augeat, pete
    ut
    perficiat, quo-
    usque pervenias
    ad illammensam
    , quamajor
    in hac
    vilanon est.
    Majorem
    hac charilatemnemo
    habet,
    quam
    ul animamsuam
    ponat pro
    amicissuis. Accessi-
    sti
    pauper,
    recedis dives : irao non
    recedis,
    sedma-
    ncndo dives eris. Ab illo
    marlyres acceperunt quod
    pro
    illo
    passi
    sunt:
    credite;
    abillo
    acceperunt.
    Pa-
    terfamilias dedit illis unde illum
    paseerent. Ipsum
    habemus,
    ab
    ipso petamus.
    Et si
    accipere
    minus di-
    gni
    siimus, per
    amicos
    ipsius, qui
    eum de
    ipsius
    dono
    paverunt, petamus.
    Orent
    ipsi pro nobis,
    ut
    donet et nobis. Et ut
    plus haboamus,
    de ccelo acci-
    pitnus.
    J oannemaudi
    prrecursoremipsius,
    Non
    potest
    homo
    acciperequidquam,
    nisi
    fuerit
    ei datumdecwlo
    (J oan.
    in, 27). Ergo
    et
    quod habemus,
    de coalo
    accepimus;
    et ut
    plus habeamus,
    de ccelo
    accipi-
    mus.
    4. Fomicatoresnonesseintraturositi cwlestemcivi-
    x
    tatein.
    Ipsa
    est civitas
    l, qure
    de coelodescendit: la-
    J
    lessiraus,
    ut intremus in eam. Audislisenim
    quales
    intrent, quales
    non intrent. Noliteesse tales, quales
    ;
    non intraluros
    audistis;
    niaxime fornicatores. Nam
    J
    1
    Sirmondus:
    ipsaest
    charitas.AtMss.:
    ipsa
    estcivitas:
    aptiusjjrofeclo
    ad
    subsequentia
    verba, quserespieere
    vi-
    denturlectionem
    Apocalypsis, cap.
    21. sed revera miuus
    cohcerelcumverbis
    superioribus;quodargumento
    estser-
    monemin
    I.ectionariis,
    e
    qttibus
    erulus
    esf,
    nonlotum,
    exniberi. A
    4465
    S. AUGUSTINI EPISCOPI
    1464
    cum
    Scriplura
    commemorasseteos
    quinon inlrabunt,
    ibi etiamnorainavit homicidas: non
    expavistis.
    No-
    minavitfornicatores
    (Ga/a(.
    vi,
    19-21):
    audivi
    quiapec-
    toratuludislis.
    Egoaudivi,egoaudivi, ego
    vidi: et
    quod
    non vidi incubilibus
    vestris,
    vidi in
    sonitu,
    vidi in
    pectoribus
    vestris, quando
    tutudislis
    pectora
    veslra.
    Ejicile
    inde
    peccatum
    : nam
    pectora
    tundere,
    et hrec
    eadera facere,
    nihil est aliud
    quampeccatapavimen-
    tare
    ().
    Fralres
    mei,
    (ilii
    mei,
    eslole
    casti,
    amate
    castitatem
    , amplectimini
    castitalem
    , diligite
    mundi-
    tiam:
    quia
    Deus auctor mundilise in
    templo suo,
    quod
    estis
    vos,
    eam
    quoeiit; procula temploexpellit
    iiiimtiiidos. Sufficiani vobis uxores
    vestroe, quiasuf-
    ficcrc vos vultisuxoribus vestris. Nonvisabillafiat
    aliquidprceler
    te : nofi facere
    aliquid prseter ipsam.
    Tu (loniinus
    es,
    illaancilla : Deus fecit
    utrumque.
    Sara, inquil Scriptura , obsequebalurAbrahm,
    doini-
    nitm
    eumvocans(i.
    Petr.
    m, 6).
    Yerum
    est;
    istis la-
    bulis
    subscripsitepiscopus
    : ancillsevesfrsesuntuxo-
    res
    veslrrc,
    domini estis uxorum veslrarum. Sed
    qtiando
    venitur adillud
    negotium, quo
    sexusdiscer-
    nitiir,
    et sexussibi
    uterque
    miscetur; Uxor non habet
    poteslatemcorporis
    sui,
    sed vir.
    Gaudebas,
    erigcbas
    te, jactabas
    te. Benedixit
    Apostolus, optime
    dixitVas
    electionis
    : Uxornonhabet
    poleslalemcorporissui,
    sed
    vir.
    Quiacgo
    sumdominus. Laudasti: audi
    quod
    se-
    qtiitur,
    audi
    quod nonvis, rogo
    ut velis.
    Qnid
    est
    lioc? Audi : Similiter et
    vir;
    dominus
    ille;
    similitcr
    et vir non habet
    poleslalem corporis sui,
    sedmulier
    (I
    Cor.
    vn,
    4).
    Hoc Iibenler audi. Yiliumtibi
    tollitur,
    nondominium
    : adulleria tua
    prohibentur,
    nonfemi-
    nrc
    subriguntur'.
    Tu vir
    es,
    ostende : vir enim a
    viiiute
    ,
    vel virtus a viro. Habes
    ergo
    virtulem? Yin-
    ce libidineni.
    Mulieris, inquit, caput
    vir
    (Id.
    xi,
    3).
    Sicapules, duc,
    et
    sequatur
    : sedvide
    quo
    ducas.
    Caput es,
    duc
    quo sequalur
    : sed noli ire
    quo
    non
    vis ut
    sequatur.
    Ne in
    prtecipilium ruas,
    vide ut
    recto
    traniite
    gradiaris.
    Sic vos
    parate
    intrare ad il-
    lamnovam
    nuplam,
    ad illam
    pulchram,
    ornalam
    viro
    suo,
    non
    monilibus,
    sed virtutibus. Si enim
    casii,
    et
    sancti,
    e( boni
    intraveritis,
    raembra
    ipsius
    novoe
    nuptre,
    beatseet
    gloriosse
    ccelestis
    J erusalem,
    et voserilis.
    SERMOCCCXXXIII
    *
    (b).
    mKatali
    Martyrum.
    CAPUT PRIMUM.

    1.
    Marlyribus
    data securitas.
    Palienlia aDeodata
    quomodo
    noslraest. Panis
    twster,
    Chrislus. Dominusnoster J esus Christus
    testibus,
    id
    est
    marlyribus
    suis
    pro
    humana
    fragilitate sollicilis,
    ne forte eum confitendo
    atque
    moriendo
    perirent,
    niagnam
    securitatem
    dedit, dicens,
    Capillus
    de
    capile
    vestro non
    peribil (Luc. xxi, 18).
    Times
    ergo
    ne
    1
    AliquotMss.,
    subrogantur.
    a
    siein
    manuscrijrtis
    Lectionariis.AtinJ ibrisHomiliariroi
    50
    inscribitur,
    De
    marhjribus
    et de
    gratia
    Dei.
    *
    Emendalusadtrescl. ad
    gr.
    r. rm. t. v. et adAni.Er.
    Par. Lov.
    (a)
    vide
    supra
    serm.
    82,
    n. 14.
    (b) Aiias,U interHooiiliasSO.
    pereas, cujus capillus
    non
    peribit
    ?Si sic custodiun-
    lur
    superflua tua,
    in
    quanta
    tutela est anima lua?
    Non
    perit capillus, qui
    cum
    tondetur,
    non
    sentis;
    et
    perit anima, per qiiam
    sentis? Sanemulla dura eos
    passuros
    esse
    prsedixit,
    ut
    proedicendo
    faceret
    para-
    tiores, dicerentque illi,
    Paratum cor tneum
    (Psal.
    LVI,8). Quidest, paralum
    cor
    meutn,nisi,
    Parata vo-
    lunlas mea?
    Paratam
    ergo
    habenl
    marfyres
    volunla-
    tem in
    marlyrio
    : sed
    prwparalur
    volunlasa Do-
    mino
    (Prov. viu, 35,
    sec.
    LXX).
    Illis autemmalis
    duris
    alque asperis
    futuris commemoralis
    adjecil,
    In
    veslra
    patienliapossidebilis
    animas vestras
    (Luc. xxi,
    18, 19).
    In
    vestra, inquit, palienlia.
    Nonenimesset
    palicnfia tua,
    si non ibi esset et voluntas lua. ln ve-
    stra
    patientia
    : sed undenostra? Nostrumest
    quod
    a
    nobis
    habetur,
    nostrum est et
    quod
    nobis donalur.
    Namsi non sit
    noslrum,
    nondonatur.
    Quomodo
    enint
    aliquiddonas,
    nisi ut
    ejus
    silcuidonas?
    Aperla
    esl illa
    confessio: NonneDeo
    subjicielur
    animamea?Ab
    ipso
    eslenim
    palicntia
    tnea
    (Psal. LXI,
    6).
    Dicil nobis
    ipse,
    ln vestra
    palienlia.
    Dicamus illi et
    nos,
    Ab
    ipso
    est
    palienlia
    mea. Tuuni fecil
    donando,
    noli esse
    ingra-
    lus libi
    assignando.
    Nonneinoralionedominicadici-
    mus et nostrumesse
    quod
    a Deoest?
    Quolidie
    dici-
    mus,
    Panem nostrum
    quolidianum.
    J am
    dixisli,
    no-
    slrum;
    et
    dicis,
    da nobis
    (Matih. vi, 11).
    Ecce
    twslrum,
    ecceda nobis. Illodantefit nostrum. Si illo
    danle fit
    nostrum,
    nobis
    superbientibus
    fit
    alienum.
    Dicis, twslrum;
    et
    dicis,
    da
    nobis.
    Quidergo
    libias-
    signas, quod
    nontibi
    ipse
    dedisti ?
    Quid
    enim
    habcs
    quod
    non
    accepisti (l
    Cor.
    iv,
    7).
    Dicis, noslrum; et,
    da twbis.
    Agnosce largitorem,
    confuerele
    accipere,
    nt libenter ille
    dignetur
    dare.
    Quid
    si non
    egeres, qui
    mendicas et
    superbus
    es? Anuon
    mendicas, qui pa-
    nem
    pelis?
    Panis noster
    seternus, Christus inPatris
    ssqualitate; panis
    noster
    quolidianus,
    Cbristus in
    carne : selernussine
    tempore, quotidianus
    in lem-
    pore.
    Tamen
    ipse
    est
    panis qui
    de coelodescendit
    (J oan. vi,
    41).
    Fortes sunt
    martyres,
    firmi sunt
    marlyres
    : sed
    panis confirmat
    cor hominis
    (Psat.
    ciu,
    15).
    CAPUT II.

    2. Paulomercesdebila. Eidem
    prius
    pro suppliciodebilo,
    data
    graiia.
    J am
    ergo
    audiamus
    Paulum
    apostolum dicenlem,
    cum
    passioni appro-
    pinquaret,
    decorona sibi
    parata prsesumenlem.
    Bo-
    num, inquit,
    certamen
    certavi,
    cursutn
    consummavi,
    fidem
    servavi: decmlero
    superesl
    mihi corona
    jusliliw,
    quam
    reddet mihi Dominusin ilta die
    juslus judex;
    twnsolutnautem
    tnilri,
    sedetomnibus
    qui diligunl
    ma-
    nifestalionemejus (II
    Tim.
    iv,
    7 et
    8). Reddet, inquil,
    mihiDominuscoronam
    juslus judex.
    Debet
    ergoquod
    reddet. Reddet
    ergo justus judex.
    Non enim
    opere
    inspeclo potest negare
    mercedem.
    Quodopus inspi-
    cit? Bonumcertamen
    certavi, opus
    est: cursumcon-
    summavi,opus
    est :
    fidemservavi,opus
    est.
    Superesl
    mihi corona
    justiliw,
    merces est. Sed in mercede lu
    nihil
    agis;
    in
    opere
    non solus
    agis.
    Corona tibi ab
    ipsoest; opus
    aulem abs te
    est,
    sednon nisi
    ipso
    adjuvante.
    Cum auiem Paulus
    aposlolus, prius
    Sau-r
    1465
    SERMOCCCXXXllI.
    U66
    lus,
    crudelissimusesset et immanissimus
    perseculor,
    nihil oroninoboni merebatur,
    imo merebatur
    pluri-
    niummali : merebalur enimdamnari,
    non
    eligi.
    Et
    ecce
    subiio,
    cummala faceret,
    et mala mereretur,
    unaccelesti voce
    proslernitur
    :
    perseeutor
    dejicitur,
    prsedicalor erigitur.
    Audi eum hoc
    ipsum
    confiten-
    tem:
    Qui prius fui blasphemus,
    el
    persecutor,
    el
    inju-
    riosus;
    sed misericordiamconsecutussum
    (I Tim, i,
    15). Numquid
    ibi
    dixit,
    Reddet mihi
    justus judex?
    Misericordiam,inquit,
    conseculus
    sttm: mala
    merebar,
    bona
    accepi.
    Non secundum
    peccata
    noslra
    fecit
    nobis.
    Misericordiamconsecutussutn. Debilamihi non sunt
    reddita. Si enimdebila
    redderentur, supplicium
    red-
    derelur.
    Non, inquit, accepi quod
    debebatur : sed
    misericordiamconseculus
    sum. Non secundum
    peccata
    noslra
    fecit
    nobis.
    CAPUT III.

    3. Pauli tnutalio.
    Prophetia
    J acob
    in Paulo
    implela.Quantum
    dislatoriensab
    occidente,
    longefecit
    a nobis
    iniquitates
    nostras
    (Psal.
    cn, 10,
    12). Quanlum
    dislat oriensab occidente; avertere ab
    occidente,
    convertere ad orientem. Ecceunus
    homo,
    Saulus ct Paulus : Saulus in occidente,
    Paulus in
    oriente; perseculor
    in occidenle, prredicaior
    in
    oriente.
    Occidunt ibi
    peccata,
    orilur inde
    jusiilia.
    ki
    occidentevelus,
    inoriente novus : inoccidente Sau-
    lus,
    in oriente Paulus. Unde hoc
    Saulo,
    unde hoc
    crudeli,
    unde hoc
    persecutori,
    unde hoc non
    pa-
    stori?
    Ipse
    enimeral
    lupnsrapax,
    detribu
    Benjamin.
    lpse
    dicit
    (Rom.
    xi,
    1).
    Dictura autemerat in Pro-
    phclia, Benjaminlupus rapax,
    mane
    rapiel prwdam,
    etadvesperam
    dividel
    escas(Gen.
    XLIX,27).
    Prius
    consumpsit, posterius pavif. Rapiebat, prorsus
    ra-
    piebat. Legite, rapiebat
    :
    legite
    librum Acluum
    Apo-
    slolorum
    (Acl. ix).
    Litteras a
    pontilicibusaecepcrat,
    ut
    quoscumque
    invenirct sectantes viam
    Clirisli,
    vin-
    ctosadduceret
    puniendos.
    Ibat, sceviebat,
    ccedeset
    sanguinem
    anhelabat. Ecce
    rapii
    : sed adhuc mane
    est,
    vanitas sub soleest. Fit ei
    vespera, quando
    cce-
    citafe
    percutitur.
    Oculi
    ejus
    ad
    hujus
    mundi vanila-
    tem clauduntur,
    alii interiores illuminantur. Vas
    paulo
    anle
    perditionis,
    fit vas electionis
    : et ecceira-
    pletur,
    Dividelescas: divisionesescarum
    ejusubique
    recilanlur'. Vide
    quemadmodum
    dividat escas. Novit
    quid
    cui
    congruat.
    Dividit;
    non
    passim,
    non confuse
    erogat. Dividii,
    hoc
    est, distribuit,
    distinguit;
    non
    passim,
    non confuse
    dispensat. Loquitur sapieiitiam
    inter
    perfectos (I
    Cor.
    n, 6)
    :
    quibusdam
    vero non
    valenlibus
    capcre
    solidum
    cibum,
    dividens
    dicit,
    Lac
    vobis
    poium
    dedi
    (ld.
    m, 2).
    CAPUT IV.

    4. Paulus
    post
    Dei
    gratiam
    retribuit
    bona
    opera.
    Eccehoc
    facil, qui paulo
    ante faciebat:
    quid
    ?Nolorecordari : imo recorder hominis
    nequi-
    liam,
    ut
    approbem
    Dei misericordiam. A
    quopatie-
    batur Christus, patitur pro
    Cliristo : fit Paulus ex
    Saulo;
    fuverus lestis ex falso.
    Qui spargebat,
    colli-
    git
    :
    qui oppugnabat,
    defendit. Undehoc
    Saulo,
    quod
    dicimus?
    Ipsum
    audiamus.
    Quccritis, inquil,
    unde
    hoc mihi? Non
    est, inquit,
    hoc a me: Miserkordiam
    *
    sic
    aliquotMSJ S,
    Aliicum
    odiiis,'qtwtidk
    recitantur.
    consecutussum. Non
    esi,
    inquit,
    mihi hoc a rne: Mi-
    sericordiamconsecutussum.
    Quid retribuam
    Domino
    pro
    omnibus
    qum
    relribuit mihi? Retribuit
    enim,
    sed
    non mala
    pro
    malis : retribuit
    plane,
    sed non mala
    pro malis;
    retribuit bona
    pro
    malis.
    Quid
    ergo
    re-
    tribuam? Caticemsatutaris
    accipiam(Psal. cxv, 12,
    15).
    Cerleretribuebas?
    Accipis
    : adhuc
    accipis.
    Sed
    modo
    plane propinquante passione,
    retribuam bona
    pro bonis,
    non bona
    pro
    malis. Prius
    ergo
    Domimis
    debebat mala
    pro
    malis : noluit autera retribuere
    mala
    pro malis,
    sed retribuit bona
    pro
    malis. Retri-
    buendo bona
    pro malis,
    invenit
    quomodo
    retribueret
    bona
    pro
    bonis.
    CAPUT V.

    5. Bona
    opera
    donaDei. Pauli
    pro-
    pria
    nonnisi mala. Ecceenimin
    Paulo,
    prins
    Saulo
    ,
    nihil boni invenit.Cuminillonihilboni
    invenissel,
    ma-
    la
    dimisit,
    bona relribuit. Cum
    ergo
    ei
    |)rius
    bona
    retribuit, prcevenit
    : seddonandobona

    quibus
    relri-
    bueret
    bona,
    ecceretribuit mercedemhis bonis
    ojie-
    ribus. Bonum cerlamen
    cerlanti,
    cursum consum-
    manti,
    fidem
    servanti,
    retribuil
    bona;
    sed
    quibus
    bonis?
    Quseipse
    dedit. Annon
    ipsededit,
    ut bonum
    certamen cerlares? Si non
    ipse dedil, quid
    est
    quod
    alio loco
    dicis,
    Plus illis omnibus
    laboravi;
    nonaulem
    ego,
    sed
    gratia
    Dei mecum
    (I
    Cor.
    xv,
    10)?
    Ecce ite-
    rum
    dicis,
    Cursumconsummavi.Nonet
    ipsededit,
    ut
    cursum consummares? Si non
    ipsededit, quid
    est
    quod
    alio loco
    dicis,
    Non
    volenlis, neque
    currenlis
    ,
    sedmiserenlisesl Dei
    (Rom. ix, 16)?
    Fidemservavi.
    Servasti :
    agnosco, approbo; fateor,
    servasti.
    Sed,
    Nisi Dominuscustodkrit
    civitatem,
    in vanum
    vigilat
    qui
    custoditeam
    (Psal. cxxvi, 1).
    IIlo
    ergo ipso
    ad-
    juvante, ipsoquc donante,
    et bonum
    agonem
    certa-
    sti,
    et cursum
    consummasti,
    et fidemservasti. Dave-
    niam, Apostole, propria
    tua non
    novi,
    nisi mala.
    Da
    veniam, Apostole; dicimus, quia
    tu docuisli :
    audio
    confitentem,
    non invenio
    ingratum.
    Prorsus
    luaa te tibi
    parata
    non
    novimus,
    nisi mala. Cumer-
    go
    Deuscoronat merita
    tua,
    nibil coronat nisi dona
    sua.
    CAPUT VI.

    6. Conlra
    prwsumenles
    deliberoar-
    bilrio,
    probalur
    non inessenobis
    quidquamboni,
    nisi
    a Deo.
    Spiritus hujus
    tnundi
    facit superbos.
    flanc fi-
    dem
    veramque pietatem,
    ne
    quis
    extollatur de libero
    arbilrio,
    in bonis
    operibus (qusequisquis accipit,
    sic
    accipiat,ut
    noveril
    dantem,
    ut
    quisquis
    dalori
    non sit
    ingratus ,
    medico non
    superbiat,
    vel adliuc
    insanus,
    vel non a se
    sanus)
    :
    hanc, inquam,
    lidem
    veramque pietalem
    nuilee
    arguraentaliones
    evellant
    decordibus veslris. Servaie
    quod accepisiis. Quid
    enimhabetis
    quod
    non
    accepistis
    ?Hocest Deoconfi-
    teri,
    dicere
    quod
    ait
    apostolus Paului,
    Nos autem
    non
    sp''rilumhujus
    mundi
    accepimus. Spiritus hujus
    munili facit
    superbos, spiritus hujus
    mtindi facit in-
    flatos, spirilus hujus
    niuiidi facit ut
    putet
    se
    quisque
    aliquidesse,
    cum nihil sit. Sed contra
    spirilum
    hu-
    jus mundi, quid
    ait
    Apostolus?
    Conlra
    s|)irilum
    hu-
    jus
    mundi
    inflatum, superbum, tumidum,
    elatum,
    *
    QuidamMSS., prwveml,
    reddendobona.
    jic* S. AUGUSTINIEPISCOPl
    1468
    nonsoiidum,
    quid
    ait? Nosnou
    spirifumItujus
    mundi
    accephnus,
    sed
    spirilumqui
    exDeoest. Unde
    probas
    ?
    Ul sciamus
    qttm
    a Deodonalasunttwbis
    (I
    Corn
    ,
    12).
    [Audiamus(a)ergo
    Dominumdicentem,
    Sinemeni-
    hilpolestisfacere(J oan.
    xv, 5).
    Et illud,
    Nemohabel
    quidqttam,
    nisi ei dalum
    fuerit
    desuper (Id.
    III
    , 27).
    Et,
    Nemovenilad
    me,
    nisi Pater
    qui
    misitmetraxerit
    eum
    (Id.
    vi,
    44).
    Et
    illud, Ego
    sum
    vilis,
    vos
    pahni-
    les. Sicut
    palmes
    tton
    polesl facere fruclnm
    a semet-
    ipso,
    nisi manserilin
    vile;
    sicet
    vos,
    nisi inmemanse-
    ritis
    (Id. xv,
    5et
    4).
    Et illud
    quod
    J acobus
    apostolus
    protestalur,
    dicens : Omnedalum
    bonum,
    et omne
    donum
    perfeclum
    desursum
    esl,
    descendensaPalre lu-
    tninum
    (J acobi
    i, 17).
    Et
    quod aposlolus
    Paulusad
    reprimendam
    proesumptionem
    illorutn
    , qui
    de Iibero
    arbilrio
    gloriantur,
    clamatet
    dicil, Quid
    habes
    quod
    non
    accepisli
    ? Si autem
    accepisti, quidgloriaris quasi
    twn
    acceperis(I
    Cor.
    iv, 7)?
    El
    illud,
    Graliasalvi
    facli
    sumus
    per fidem,
    ethocnonexnobis.Dei enhndonum
    est,
    ul ne
    qtiis
    exloltalur
    (Ephes. u, 8, 9). Etillud,
    Vobis donalumest
    pro Christo,
    non sotumut ineum
    credatis,
    sed etiamul
    pro ipso patiamini.
    Et illud
    ,
    Dcus
    qui cmpit
    invobis
    opus
    bonum, perficiet(Philipp.
    I, 29, 6).
    Hoec
    ergo
    et bissimilia
    diligenter
    ac fide-
    liter
    cogitanles,
    non
    acquiescamus
    eis
    qui
    liberum
    arbitriumiu
    superbiamexlollentes, prcccipilare
    ma-
    gisquam
    elevare conanlur. Sed humiliter considere-
    mus illud
    quodAposlolusdicit,
    Dcusesl
    qui operalur
    in vobiset velleel
    perficere(Id. n, 15).
    7. Gralias
    agendutn
    Deo. Gralias
    agamus
    Dominoac
    Salvatori
    noslro, qui
    nos nullis
    prcecedentibus
    meri-
    lis vulneralos
    ctiravil,
    et inimicos
    reconciliavit,
    et
    de
    capliviiale redemit,
    de tenebris ad Iucemredu-
    xit,
    de morle ad vitamrcvocavit: et humililer con-
    fitentes
    fragilitateni nostram,
    illiusmisericordiamde-
    precemur,
    ut
    quia nos,
    secundum
    Psalmisiam,
    mi-
    sericordiasua
    prcevcnil (Psal. LVIII,11), dignetur
    in
    nobisnonsoltini
    custodire,
    sedctiam
    augere
    munera
    vcl beneficia
    sua,
    quoeipse dignatus
    est
    dare; qui
    cum Paire cl
    Spirilu
    sanctovivit et
    regnal
    Deus in
    sccculasceculorum.
    Amen.]
    SEUMO
    CCCXXXIV
    *
    (b).
    InKatali
    Martyrum(c).
    1.
    Marlyrum
    securiiassub
    prmsidio
    Dei. Oninium
    quidem
    bonorura fidelium
    Chrisiianorum, maxi-
    nic lamen
    gloriosorum
    marlyrum
    est vox isla : Si
    Deus
    pronobis,
    quis
    conlra nos?
    Fremebat niundus
    adversus
    eos,
    populi
    medilabanuir
    inania, principes
    convenicbantin uiium
    (Psal. u, 1,
    2): excogiiaban-
    ttir novi
    crucialus,
    el
    pcenas incredibiles invcniebat
    ingeniosaciaidelilas.Obruebanturopjirobriis,
    falsisar-
    gucbanlur
    criniinibus,
    custodiis
    intolerabilibusinclu-
    dcbantur,
    ungulisexarabanlur,
    ferro
    perimebantur,
    besliissubrigebantiir, ignibus
    cremabantur,
    et dice-
    *
    Emendatusad tres cb. adf. t. v. et adAm.Er. Par.
    I.ov.
    (a) tteliqua
    uncis
    iuclusavidentur
    adjecta
    ab
    alio,
    forte
    a
    Cccsario,
    ul inaiiis
    quibusdamex50
    Homiliis.
    (b)Aiias,
    de
    sanctis48.
    (c)
    citautBedaetrlorusadRom.
    vm.
    bant
    martyres
    Christi: Si Deus
    pronobis, quis
    conlra
    nos? Totus munduscontra
    vos,
    etdicilis :
    Quis
    con-
    tranos?
    Respondent
    tibi : Et
    quis
    est tolus
    mundus,
    quando pro
    eo nos
    morimur, per quem
    factus est
    mundus?
    Dicant, dicant, audiamus,
    simul dicamus :
    Si Deus
    pro nobis, quis
    conlratws? Scevire
    possunt,
    maledicere
    possunt,
    calumniari
    possunt,
    falsis
    op-
    probriis agitare possunt, postremo possunt corpus
    non solum
    perimere,
    sed etiam
    laniare;
    et
    quidfa-
    cient? EcceenimDeus
    auxiliator mihi
    est,
    etDominus
    susceptor
    est animmmew
    (Psal. LHI, 6). Dicmihi 1,
    beate
    martyr
    :
    corpus
    tuum
    laniatur,
    et tu
    dicis,
    Ni-
    hil ad
    mepertinet?
    Etiamdixi.
    Quare?
    dicnobis
    qua<
    re.
    Quia
    Dominus
    susceptor
    esl animmmew.
    Corpus
    meura
    per
    animammeamreslauralur.
    Capillus
    meus
    non
    perit,
    et
    caput perit?
    Pilus meus non
    perit.
    Sed
    acaiiibus
    corpus
    luumIaceralur. Et
    quid
    adme?Elsi
    a canibus
    corpus
    meum
    laceralur,
    sedaDominosus-
    citalur. Mundusinterfector est
    corporis mei,
    sedDo-
    tninus
    susceplor
    est anhnmmew. Et
    quid
    mihi
    obest,
    cumsit Dominus
    susceptoranimcemece, quod
    mun-
    dus interfector est
    corporis
    mei?
    Quid
    perdidi?quid
    amisi?
    Quando
    Dominus
    susceplor
    est animoemece
    ,
    eril et reslitutor
    corporis
    mei.
    Quid mihideerit,
    si
    ntembra mea dilaceret
    inimicus, quando capillos
    meos dinumerat Deus? Exhortans
    martyres
    suos
    Chrislus,
    ne ab inimicis
    persccutoribus aliquid
    for-
    midarent, Capilli, inquil,
    veslri omnesnumerati sunt
    (Luc.xu, 7).
    Timebo
    ergo
    dedamno
    niembrorum, quan-
    dosecuritatem
    accepi
    de numero
    capillorum
    ?
    Ergo
    di-
    camus,
    dicamusex
    fide,
    dieamusin
    spe,
    dicamusfla-
    grantissimacharitate:
    Si Deus
    pro
    nobis,
    quisconlranos?
    2. Unde
    seciifi
    etcerli sumusdeDei
    prwsidio.
    Christi
    tnors,
    pignus
    vilw
    ejus
    nobisdonalm.Ecce conira le
    rex,
    et tu
    dicis, quis
    contra nos? Eccecontra (e
    omnis
    populus,
    et (u
    dicis, Quis
    conlra nos? Unde
    jirobas,
    o
    gloriosemartyr;
    undemihi
    probas quod
    dicis,
    Si Deus
    pronobis, quis
    conlranos?
    Manifeslum
    est enim
    quia
    si Deus
    provobis, qtiis
    conlravos?
    Sed
    probaquia
    Deus
    pro
    vobis. Non
    ergoprobo?
    Ecce
    doceo:
    Qui
    Filio
    proprio
    non
    pepercit,
    sed
    pro
    nobis
    omnibustradidit eum. Hoc
    quodsequilur,
    cum
    Apo-
    stolus
    Iegeretur,
    audislis. Cum enim
    dixisset,
    Si
    Deus
    pro nobis,
    quis
    contra nos?
    fanquam
    ei dicere-
    lur,
    Proba
    quia
    Deus
    pro
    vobis :
    continuo ntlulit
    grande documentum,
    coiitinuo inlroduxit
    Marlyrera
    inartyrum,
    Teslem
    tcstiuin;
    illumscilicet cui
    proprio
    Filio Paler non
    jiepercit,
    sed
    pro
    nobisomnibustra-
    didit illum: hinc
    probavit Apostolus
    verese
    dixisse,
    Si Deus
    pro nobis, quis
    conlranos?
    Qui
    eliamFilio
    proprio
    non
    pepercit,
    sed
    pro
    nobis omnibustradidit
    illum.
    Quonwdo
    non et cutnilloomnia
    nobis donavit
    (Rom.vm, 31, 32)? Quando
    cumillo omniadonavit
    nobis,
    et
    ipsum
    donavit nobis.
    Numquid
    tcrret me
    frKmilus
    mtindi,
    cui donatus eslartifex mundi? Chri-
    stumnobisdonatumesse
    gaudeamus,
    et nullosChri\.
    stiinimicosinhocsseculotimeamus.
    Quis
    enim
    nobis
    donatussit videte: In
    principio
    erat
    Verbum,
    et Ver-
    1
    LOCUS iste
    atque
    alii
    passimredintegraatur
    ad
    manu^
    scriptos.
    1469 SERMOCCCXXXV. t,.m\
    bumerat
    apudDeutn,
    el Deus erat Verbum.
    Ipse
    est
    Christus, ipse
    est
    unigenilus
    Dei
    Filius, ipseestgignenli
    coaiernus. Omnia
    per ipsumfacla
    sunl.
    Quomodo
    non
    nobisdonata
    sunt, qusepcripsum
    facla
    sunt, quando
    nobisdonatus est
    ipse, per quemomnia
    factasunl? Et
    ut sciatis
    quiaipse
    est: Verbumcaro
    faclumcst,
    el ha-
    bitavil innobis
    (J oan.
    1, 1, 3, 14).
    Desideraet
    expete
    donatam tibi vitam
    Christi;
    et donec
    pervenias,
    tene
    pignus
    mortemChristi. Non
    enim, promiltens
    nobisvi-
    clurumseesscnobiscum, potuitmajuspignus
    dareno-
    bis, quam
    mori
    pro
    nobis.
    Mala,inquit,
    vestra
    pertu-
    li,
    bona mea non reddam '?
    Promisit,
    cautioncm
    J ecit, pignus
    dedil;
    et tu dubilas credcre? Prorni-
    sit,
    ciim hic inter homincs
    arabularet;
    cautionem
    fecit,
    ctim
    Evangelium
    scribercl. Ad
    pignus ip-
    siusquotidie
    dicis,
    Amen.
    Piguus accepisli, quoti-
    die
    erogalur
    libi. Noli
    despcrare, qui
    vivisex
    pignore.
    3. Chrislus
    ipsefulurus possessio
    noslra. An forte
    jnjuria
    fit
    unigenito Filio,
    cumdicitur
    quod
    donalus
    est
    nobis, tanquamipse
    fulurus sit nostra
    possessio
    ?
    Plane
    ipse
    futurus est.
    Quid
    cnim si
    quispiani
    hodie
    tibi donet viilamamcenamel
    fciiilem,
    ubi to dclcctet
    semper
    habitare
    proptcr
    amoeniiatem,
    unde te
    possis
    facile sustentare
    propter
    fertililatem;
    nonne
    ample-
    cleris
    donum,
    et danti
    gratias agis?
    InChristo man-
    suri sunius.
    Quomodo
    noneril noslra
    possessio,
    ubi
    manebimus,
    et undevivemus? Dicat et hoc
    Scriplura,
    nenostris
    conjeelurisaliquid
    conira
    discijilinam
    verbi
    Dci
    usurpasse
    videamur. Audi
    quid
    ei dicat
    qtiidam,
    qui
    nuverat,
    quia
    si Deus
    pro nobis, quis
    contranos?
    Dominus,
    inquit, pars
    hwredilaiismew
    (Psal.
    xv,
    5).
    Non
    dixit,
    0
    Doriiine, quid
    das mihi
    aliquarn
    hceredi-
    tatein?
    Quidquid
    mihi
    dederis,
    vileest. Tu esto hce-
    reditasmea,
    amo
    te,
    totusamo
    le,
    lotocorde,
    totaani-
    ma,
    totamente amole.
    Quid
    erit
    mihi, quidquid
    de-
    deris mihi
    pracler
    le? Hocest Deum
    graiis amare,
    de
    DeoDeum
    sperare,
    de Deo
    properare impleri,
    de
    ipso
    satiari.
    lpse
    enim sufficit
    tibi; prceier
    illum nihil
    sufficit tibi. Noverat hoc
    Pliilippus, quando
    dice-
    bat:
    Domine,
    oslendenobis
    Pairem,
    et
    sufficit
    nobis
    (J oan. xiv, 8).
    Quando ergo
    eril
    quod Apostolus
    dicit in
    fine,
    Ul sil Deus omnia in omnibus
    (I
    Cor.
    xv, 28),
    ut
    ijise
    sit nobis
    quidquid
    hic sineillo de-
    sideramus,
    et
    cujus
    desiderio
    plerumqtic
    in illtim
    peccamus? pro
    oninibus
    ipse
    erit
    nobis, quando
    erit
    Deusomniain omnibus. Peccas in Detimut mandu-
    ces, peccas
    in Deumut
    vestiaris, peccas
    inDeumut
    vivas, peccas
    inDeum uthonoreris.
    Etquando
    omnia
    nunierabo? Noli in Deum
    jiropter
    ista
    peccare.
    Pro-
    pter
    cibum
    pcccas
    in Deum? cibus tibi ecterniis crit
    Deus.
    Propter
    vcstem
    peccas
    in Deum? immortalifate
    te vesliturus cst Deus.
    Propter
    honorera
    peccas
    in
    Deuni? lionor tuus erit Deus.
    Propler
    amorem vitce
    temporalis peccas
    in Deum? selerna vita tibi erit
    Deus. Noli
    propler aliquid
    in eum-
    peccare. Ipsum
    enimdebes
    gratis amare, qui ipse
    te
    poterit pro
    rebus
    omnibussaliare.
    1
    MSS. :uala nostraabstulita
    nobis,
    bonasuanon edds
    \wbis?
    aw
    SERMO
    CCCXXXV*
    ().
    inKatafi
    Martyrum.
    CAPUT PRIMUM.1.
    Sanclorummartyrumvoces.
    Deleclalionesetdoloresvkerunt
    martyres. Quoniam
    dies
    sanctorum
    martyrum est,
    unde
    polius aliquid
    dele-
    ctet nos
    dicere,
    nisi de
    gloria ipsorum
    ?
    Adjuvet
    nos
    Doniinus
    martyrum, quiaipse
    est coronaeorum. Yoce
    martyrum
    audivinius
    paulo
    anle beatum
    apostolum
    Paulum
    prrcdicanlem, Quis
    nos
    separabit q cliaritatc
    Christi?Isfa vox est
    martyrum
    :
    Tribulalio? an
    angit-
    slial an
    perseculio?
    an
    fames?
    annuditas? an
    perkitr-
    lum? an
    gladius
    ? Sicul
    scriplumest, Propter
    lemorte
    afficimur
    tola
    die, deptilali
    sumusut oves
    occisionis.Sed
    inhisomnibus
    sitperamiisper
    eum
    qui
    dilexitnos
    (Rom,
    vui,
    55-57).
    IIcccest vox
    martyrum,
    omnia
    tolerare,
    et desenihil
    prccsumere,
    illum
    diligerequi glorifica-
    lur insuis : ut
    qui glorialur,
    in Domino
    glorielur (I
    Cor.
    i, 31).
    Noverant etillud
    qtiod
    nos cantavimus
    paulo
    ante,
    Lceiaininihi
    Domino,
    el
    exsullale, jusli (
    Psal,
    xxxi, 11).
    Si
    justi
    in Domino
    lcctantur, injusti
    non
    novcrunt Irciari nisi in sceculo. Sed
    ipsa
    est
    prima
    acicsdebellanda :
    primo
    vincendresunt
    deleclationes,
    el
    postea
    dolores.
    Quomodopolest superare
    mundum
    soovionlem
    ,
    qui
    non
    jiolest superare
    blaiidientem?
    Blandilur liic
    mtindus,
    poilicendo honores,
    divitias,
    voluplaics:
    miiiatur bic
    mundus, intentandodolores
    cgesfalcs,
    humililates.
    Qui
    nonconteninit
    quodpolli-
    ccttir,
    quomodosuperarc potest quod
    minatur?Ha-
    bcnt
    dclecfationem suamdivilire:
    qttis
    nesciat? Sed
    plus
    liiibel deleclationis
    justiiia.
    Delectare divitiis
    cum
    juslilia
    : ubi autcm talis arliculus lentationis in-
    ciderit,
    ut duo hcccveniant in
    tentaiionem,
    divilise
    el
    jusiilia,
    et non
    possis
    habere
    utrumque,
    sedsi mU
    seris inanuni ad
    divifias,
    necesse est ut amittas
    justi-
    tiam;
    si miseris manumad
    jusfitiam, pereant
    divitise:
    modo
    eligc,
    modo
    pugna;
    modovideamussi nonsine
    causa
    canlasti,
    Lwlaminiin
    Donrino,
    el
    exsullate,justi:
    modo videamus si non sinecausa
    audisti, Quis
    nos
    separabil
    a charitale Christi ? Et
    quidem preetcrmisit
    omnia, quibus
    blanditur
    mundtis;
    et te voluit com-
    memorare,
    cui blandifur mundus.
    Quare?Quia
    certa-
    niina
    martyrum praenunliabai,
    illa
    utique
    cerlamina,
    ubi vicerunt
    persecutionem, famem, siiim, egeslatem,
    igiiomiiiiam,
    adextremumtimoremmorlis et hoslera
    srevissimum.
    CAPUT II.

    2.
    Marlyres
    non
    pwna,
    sed charitas
    discernit. Avarus
    quasi marlyr
    auri. Sed
    videte,
    fra-
    tres,
    quia
    toturnars
    1
    Cliristi facit. Admonetnos
    Apo-
    stolus,
    ut
    prreferamus
    chaiitatem Christi niundo.
    Quantas angustias patiunlur, qui
    volunt
    rapere
    res
    alienas? An
    persecutio,
    ait? Et
    ipsa
    non
    frangit.
    Ava-
    riiia
    teiTctur,
    avarus
    rapit
    ae limet
    pcenam,
    sestuat
    in
    rapinam.
    Multi etiamfamem
    patiuntur,
    dum
    acqui-
    runt et faciunt
    lucra, quibusprcecipimusjej'unare,
    et
    excusant sestomacho. Yacatillis toto diesolidosnu-
    'Forte,
    charitas.
    *
    Emendatusadcb. r. t. v, et ad Am.Er.Par, LOV.
    (a) Alias,
    desanclisSO.
    m
    S. AUGUSTINIEPISCOPI 1472
    merare,
    et
    jejuni
    dormiunt. An
    nuditas,
    ail?
    quid
    di-
    camde nudilate?
    Quotidienegotiatores
    de
    naufragio
    nudi
    evadunl,
    et ilerum
    navigant
    ad
    periculum.
    Unde
    quotidiepericlitantur
    homines,
    nisi
    propter
    divitias
    acquirendas
    ? Nec
    gladius prohibet. Capitale
    crimen
    est
    falsilas,
    etlamen comminuilur
    1
    hsereditas. Sier-
    go
    hocmcretur
    temporalis cupiditas, quare
    nonme-
    reaiur Chrisli hocredilas? Avarus dicil in
    cordesuo,
    qui
    forienonaudet in
    lingua
    sua:
    Quis
    nos
    separabit
    a
    cupiditate
    auri? Tribulalio? an
    anguslia
    ? an
    perse-
    cutio? Possuni et avari dicereauro :
    Propter
    te occi-
    dimur lotadie.
    Optimecrgo
    dicunt sancti
    martyres
    inPsalmo: J udica
    me, Deus,
    el discemecausammeam
    de
    gente
    nonsancta
    (
    Psal.
    XLII,1).
    Discerne, inquit,
    tribulalionemmeam: tribulanlur cl avari. Discernean-
    gustias
    meas:
    paliunlurangusiias
    etavari.Discerne
    per-
    seculiones meas:
    patiunlur
    et avari. Discernefamem
    meam :
    pro
    auro
    acquircndo
    esuriunl el avari. Dis-
    cernenudiiatemmeam:
    pro
    auro
    dcspolianlur
    etavari.
    Discememortemmeam:
    pro
    auromoriunlur etavari.
    Quidest,
    Discemecausammeam?
    Propter
    te
    morteaf-
    cimurloladie. Illi
    propler aurum,
    nos
    projiler
    te. Si-
    milis
    pcena,
    seddiscretacausa. Ubi discretaest
    causa,
    ibi certa est victoria. Si
    ergo
    causam
    intuemur,
    solc-
    mnilales
    martyrum
    amamtis. Amemusin
    eis,
    non
    pas-
    siones,
    sed causas
    passionum.
    Namsi amaverimus
    passiones
    tantum,
    multosinventuri sumus
    qui pejora
    paliuntur
    incausis malis. Sed causam
    attendamus,
    crucemChristi altendile : ibi erat
    Christus,
    ibi erant
    et latrones. Similis
    poena,
    seddissimiliscausa. Unus
    lalrocredidit,
    alius
    blasphemavit.
    Dominus
    lanquam
    detribunali inter ambos
    judicavil:
    illum
    qui blasphe-
    mavit,
    intartarum
    damnavit;
    alterumsecuraduxitin
    paradisum(Luc. xxm, 59-43). Quare
    hoc?
    Quia
    etsi
    cequalispcena,
    sed
    impar
    erat causa.
    Eligite ergo
    marlyrum causas,
    si vultis
    pervenire
    ad
    marlyrum
    palmas.
    SERMOCCCXXXVI*(a).
    InDedicalione
    Ecclesice,
    i
    (b).
    CAPUTPRIMUM.1.
    jEdificalio
    etdedkaliodoinus
    Dei innobis.Mandalumnovumcanlicumnovum.Cele
    brilas
    liujuscongregationis,
    dedicalioest domusora-
    lionis. Domus
    ergo
    noslrarum oralionumista
    est,
    doraus Dei nos
    ipsi.
    Si domus Dei nos
    ipsi,
    nos in
    hoc sceculo
    cedificamur,
    ut in finesccculidcdicemur.
    ^Edilicium,
    imo ccdificatioliabet
    laborem,
    dedicalio
    exsultationem.
    Quod
    hic
    fiebal, quando
    ista
    surge-
    bant,
    hoc fit modo cum
    congrcgantur
    credenles in
    Cliristum. Credendo enim
    quasi
    de silvisel monti-
    bus
    ligna
    et
    lapides prceciduntur
    : cum vero cate-
    chizanlur, baptizanlur, formantur, tanquam
    inter
    1
    SicMss. At
    edili, comilalur.
    '
    Emendalus
    adcb.f. r. t. v. etadAm.Er.Par. Lov.
    (a) Alias,de
    Tempore
    256.
    (b)
    Possidiusin
    mdiculo,cap. 10,
    notat deDedicalione
    Ecclesicctraclatusduos:
    ipsa, putamus,
    habilosdie
    qua
    primum
    dedicalio
    Debat, pojiuli
    convenlu
    prresenle
    cele-
    berrimo,
    nonvero
    qua
    post
    annum
    deinceps
    recolebatur
    faelajam
    antededicalio.
    Hujusmodi quippe
    anniversarise
    solemnitatisin
    vetere
    Carlhaginensis
    Ecclesisecalendario
    nullum
    vestigiura.
    manusfabrorumet
    opificumdolanltir, collineantur,
    complanantur.
    Verumtamen domumDomini nonfa-
    ciunt,
    nisi
    quando
    charilate
    compaginantur. Ligna
    istaet
    lapides
    si nonsibi certo ordine
    cohsererent,
    si
    non se
    pacifice inneclerent,
    si non se invicemco-
    hserendo
    sibi, quodam
    modo
    araareni;
    nerao huc
    intraret.
    Deniquequando
    videsin
    aliqua
    fabrica la-
    pides
    et
    ligna
    bene sibi
    cohccrere,
    securus
    intras,
    ruinamnon times. Volens
    ergo
    DominusChrislusin-
    trare,
    et innobis babitare
    , lanquam
    sedificandodi-
    cebat : Mandatumnovumdo
    vobis,
    ut vos invicem
    diligalis(J oan. xm, 34). Mandalum,
    inquit,
    dovobis.
    Veteres enim
    eratis,
    dnmummihi nondum
    faciebaiis,
    in veslra ruina
    jacebatis. Ergo
    ut eruamini de ve-
    slrceruince
    velustate,
    vos invicemamate. Consideret
    ergo
    Charitasveslra
    ,
    cedificari adhuc istamdomum
    tolo
    ,
    sicut
    prrediclum
    est et
    promissum,
    orbe tcrra-
    rum. Cumenimcedilicarctur domus
    post caplivita-
    tcm
    ,
    sicut habet alius
    psalmus,
    dicebalur : Canlate
    Dominocanlkum
    novum;
    canlale
    Donrino,
    omnisterra
    (Psal. xcv,
    1).
    Qttod
    ibi
    dixit,
    canlkum
    novum;
    hoc
    Dominus
    dixit,
    mandulutn novuin.
    Quidenimhabet
    canticum
    uovum,
    nisi amorem novum?
    Cantare
    amanlis est. Yox
    hujus cantoris,
    fervor est sancti
    amoris.
    CAPUT II.

    2. AmandnsDeus
    propleripsum,
    et
    proxitnuspropler
    Deum. Amemus
    , grafisamemus:
    Deumenim
    amamus, quo
    nihil meliiis
    inveninms.
    Ijisum
    amemus
    propter ipsum,
    el nos in
    ipso,
    lamen
    propter ipsum.
    Hlcenimveraciter amat
    amicum, qui
    Deumamat in
    amico,
    aut
    quia
    est inillo
    ,
    aut ul sit
    in illo. Hsecest vera dilectio :
    projiter
    aliudsi nos
    diligimus,
    odimus
    potiusquamdiligimus. Qui enim
    atnat
    iniquitatem
    :
    quid
    odit? forte
    vicinum
    suum,
    fortevicinamsuam?
    Expavescat,
    oditanimamsuam
    (Psal. x,6).
    Oditim
    animre,
    amor
    nequilire. Ergo
    contra odium
    ntfquilire,
    amor animce.
    Qui
    diligitis
    Dominum,
    odiohabetemalum
    (Psal. xcvi,
    10).
    Bonus
    est
    Deus,
    malumest
    quodamas,
    et te
    ijisum
    malum
    amas :
    quomodo
    amas
    Dcum,
    cumadluicamas
    quod
    odit Deus?Audisli enim
    quia
    Deusdilexit
    nos(l
    J oan.
    IV,
    10)
    : et verum
    est,
    dilexit nos
    ;
    et
    qualesdilexerit,
    si
    atlendamus, erubescimus. Sedideononerubesci-
    mus, quiadiligendolalcs,
    fecit esseuonlales. Eru-
    bescimus recordatione
    prseleriiorum, gaudemus spe
    fulurorum.
    Quare
    enim
    jam
    erubescamus
    quod
    fui-
    mus,
    et non
    poiius
    confidamus
    quia spe
    salvi facti
    sumus?
    Deniqueaudivimus,
    Acceditead
    eum,
    etillu-
    minamini,
    etvullusvestri twnerubescent
    (Psal. xxxm,
    6).
    Si recedat lumen
    ,
    redisadconfusionem'. Acce-
    dilead eum
    ,
    et illuininamini.
    Ergo
    ille lumen
    ,
    nos
    sineillo lenebrac. Si recesserisa
    lumine,
    in tuis lene-
    bris remanebis : si
    ergoaccesseris,
    non de tuo luce-
    bis,
    Fuislis enim
    aliquando lenebrm,
    ail
    Aposlolus
    fidelibus ex infidelibus: Fuistis
    aliquando lenebrm,
    nttncauteinlux inDomino
    (Epltes.v, 8).
    Si
    ergo
    lux
    in
    Doinino,
    lenebroe sincDomino. Porro si lux in
    1
    )iiss,.,xecedisaconfessione.
    U75
    SERMO
    CCCXXXVl.
    g.
    Domino,
    et tenebrsesine
    Domino;
    accedilead
    eutn,
    et itluminamini.
    CAPUT III.

    3. Christi
    passioprwdklain
    Psalmo
    dedicationis.Altenditein Psalmo
    dedicationis, quem
    modo
    cantavimus,
    ex ruinasedificium'. Conscidisli
    saccummeum: hoc
    pertinet
    adruinam.
    Quidergo
    ad
    sedificium
    ?Et accinxislitneImtilia. Vox
    dedicationis,
    Ut canlettibi
    gloria
    mea
    ,
    el non
    cotnpungar. Quis
    est
    '
    qui loquitur?
    In verbis
    ejus agnoscite.
    Si
    expono
    obscurum est.
    Ergo
    verba
    ejos dicam,
    continuo
    agnoscetis loquentem,
    ut ametis
    alloquentem. Quis
    est
    qui
    dicere
    potuit,
    Domine,
    eruisli ab
    inferis
    animammeam
    (Psal.
    xxix
    , 12, 15, 4)? Cujus
    anima
    jam
    abinferiseruta
    est,
    nisi de
    qua
    dicfumest alio
    loco,
    IVoii
    deretinques
    animamtneamin
    inferno(Psal.
    xv, 10)
    ?
    Proponitur
    dedicalio,
    et cantalur liberatio:
    jubilaiur
    canlicum dedicationis domus
    ,
    el
    dicitur,
    Exaltabo le
    ,
    Domine
    , quoniamsuscepisli tne,
    etnon
    jucundasti
    inimkos tneos
    super
    tne
    (Psal.
    xxix, 2).
    AltenditeJ udoeos
    inimicos, qui
    se
    putabant
    occidisse
    Chrislum
    ,
    vicisse
    quasi
    inimicum
    , perdidisse quasi
    liominemcccleris similem
    alque
    morlalem. Resur-
    rexit tertia
    die,
    et hcecest vox
    ejus,
    Exaltabo
    le,
    Do-
    mine, quoniamsuscepisti
    me. Atlendite
    Aposlolum
    dicentem
    , Propter quod
    eumDeus
    exallavit,
    et dedit
    illi nomen
    quod
    est
    super
    omnenomeii
    (Philipp. n, 9).
    El twn
    jucundasli
    inhnkosmeos
    super
    tne.
    Ipsi quidem
    in Christi morte
    jucundabantur,
    sedin
    ejus
    resur-
    reclione, ascensione, prcedicationealiqui compunge-
    banlur. In
    ejusergoprcedicatione
    et
    per Apostolorum
    conslantiam
    dilfainalione
    aliqui compungebanlur
    et
    convertebantur, aliqui
    obdurabantur el confundeban-
    tur;
    nulli tamen
    jucundabanlur.
    Modo
    quaudo
    im-
    plenlur
    ecdesise
    , putamus jucundari
    J udseos? Ec-
    clesirercdificaniur, dedicantur, implenlur, quomodo
    illi
    juciindantur?
    Non solumnon
    jucundanlur,
    sed
    etiarn confunduntur;
    et
    implelnr
    vox
    exsultantis,
    Exailabole
    , Domine, quoniamsuscepislime,
    et ncm
    jucnndasli
    hthnicosmeos
    super
    me. Non
    jucundasti
    super
    me : si mihi
    credant, jucundabis
    in me.
    CAPUT IV.

    4. Preiiumnostrum
    sanguis
    Christi.
    Nemulta
    dicamus,
    ad illa
    quse
    canlavimus
    aliquando
    veniamus.
    Quomodo
    dicit
    Chrislns,
    Conscidislisaccum
    metim,
    el accinxistime Iwlilia? Saccus
    ejus
    erat si-
    inilitudocarnis
    peccali.
    Nontibi
    vilescat, quodait,
    saccummeum: ibi erat inclusum
    prelium
    luum. Con-
    scidisli sctccummeum. Evasinms ad saccum isfum.
    Conscidisiisaccuinmeum. In
    passione
    conscissusest
    saccus.
    Quoniodoergo
    DeoPatri
    dicitur,
    Conscidisli
    saccuni mcum?
    Quomodo
    Patri
    dicatur,
    visaudire?
    Conscidislisaccumtneum.
    Quia proprio
    Filio non
    pe-
    percil,
    sed
    pro
    nobisomuibustradidil itlum
    (Rom.vili,
    52).
    Fecil enini
    per
    J udoeos
    nescicnies,
    underedi-
    mercntur
    scieules,
    et confunderentur
    negantes.
    Ne-
    sciimt enim
    quid
    boni nobis
    operaii
    sunt malosuo.
    Suspenstis
    esl
    saceus,
    et
    quasi
    lcelatusesl
    impius.
    Conscidit
    saccumlancea
    persecutor,
    etfudit
    pretium
    noslrum
    Redemplor.
    Cantet Cluislus
    redemptor, ge-
    1
    SicMss.At
    editi,
    ex ruina
    wdificiorum.
    mat J udas
    vendilor,
    erubescat J udseus
    emptor.
    Ecce
    J udas
    vendidit, J udseus
    emil,
    malnm
    negotiumege-
    runt,
    ambo
    damnificati
    sunl,
    se
    ipsos ^perdiderunt
    venditor et
    emplor.
    Empiores
    essevoluistis:
    quanto
    melius
    redempti
    esselis?Ille
    vendidil,
    iste emit: in-
    felix
    commercium
    ;
    nec islehabet
    pretium,
    nec isie
    habet Christum. Huicdico :
    Ubi est
    quodaccepisii?
    Hli dico: Ubi est
    quod
    emisfi ? Huicdico: Ubi ven-
    didisti,
    te
    decepisti. Exsulta,
    christiane,
    incommer-
    cio
    inimicorumluoruinlu vicisii.
    Quodistevendidit
    et ille
    emit,
    tu
    acquisisli.
    CAPUT V.

    5.
    Prophelia
    de
    Christo
    capite,
    nobis
    ejus
    membris
    aptala.
    Dical
    ergo caput
    noslrum
    ,
    dicat
    caput pro corporeoccisum, pro corpore
    dedicalum;
    dicat, audiamus :
    Conscidistisaccum
    mcum,
    et
    accinxi-
    sli me
    Imtilia,
    id
    esl,
    conscidisti mortalilalem
    meam,
    et accinxisti mc
    inimortalilate et
    incorruptione.
    Ul
    cantel libi
    gloria mea,
    el non
    compungar. Quidest,
    non
    coinpungar?
    J am conlra me non ferat lanceam
    persecutor,
    ul
    compungar
    : Chrislusenim
    resurgens
    a
    tiwrtuisjam
    non
    moritur,
    morsilli ullra nondomina-
    bilur :
    quod
    enhnmorluus
    est,
    peccalo
    nwrluusesl se-
    tnel; quod
    autetn
    vivit,
    vivitDeo. Ita el
    nos, inquit,
    exisiimemusnos mortuos esse
    peccalo,
    vivereautenx
    Deo,
    in CltristoJ esu Dominonoslro
    (Rom. vi,
    9-11).
    Ergo
    in illo
    canlamus,
    in illodedicaii sumus.
    Quo
    enira
    caputproccessit,
    et membrasecutura
    speramus.
    Spe
    enimsalvi
    facti
    sumus:
    spes
    autem
    quwvidelur,
    nonest
    spes; quod
    enimvidet
    quisquid
    speral
    ? Si au-
    tein
    quod
    non videmus
    speramus, per patientiam
    ex-
    spectamus(Id.
    VIII
    ,
    24<2o),per paiienliam
    cedifica-
    mur. Forle autem cst illic et vox
    nostra,
    si bcne
    attendamus,
    si
    diligenler intueamur,
    si oculuni acu-
    lum
    geramus;
    non
    quemadmodumsolent
    corporura
    cseci amatores : si
    ergospiritualem
    oculum
    inienda-
    mus,
    in
    ipsis
    vocibus Domini nostri J esu Chrisli et
    nos
    ipsos
    invenimus. Non cnimfrustra dixit
    Apo-
    stolus,
    Scientes
    quia
    velushomonosler simul cruci-
    fixtts
    estcum
    illo,
    til evacuelur
    corpuspeccali,
    ut ullra
    nonserviamus
    peccalo(Id. vi, 6). Agnosce
    ibi
    vocem
    tuam : Ul cantet tibi
    gloriamea,
    ct non
    compungar.
    Modoenim cumislas
    corporis
    mortalis sarcinas ba-
    julamus,
    non deest unde
    compungamur.
    Namsi cor
    non
    compungilur , quare peclus
    lunditur? Cura
    ergo
    venerit etiamnostri
    corporis dedicatio, quseprseces-
    sit inDoinini
    exemplo,
    tuncnon
    compungemur.
    Com-
    punctionemenim, quam
    habemus de
    peccalo, signifi-
    cavit lancea
    percussoris. Deniquequoniamscriplum
    est,
    Atnuliere initium
    faclum
    esl
    peccali,
    et
    per
    illam
    omnes moriuntur
    (Eccli. xxv,
    53)
    : recolile de
    quo
    membro facta
    est,
    et videte ubi Dominus lancea
    conipunctus
    est.
    Recolite, inquam,
    recolile
    primam
    condilionem noslram: non enim frustra
    , utdixi,
    Velushomonosler simul
    crucifixusest,
    ut evacueitir
    corpuspeccali,
    ul ultra nonserviamus
    peccato.Nempe
    Eva,
    a
    qua
    factaest initium
    peccati, sumpiaest,
    ut
    formaretur,
    de lalere viri. Dormiens
    jacebat ille,
    cumfactumest : rnortuus
    pendebat iste,
    cumfactuffi
    esl.
    Cognata
    duosunt somnuset
    mors,
    laluset Iatus,
    U7S S. AUGUSTINIEPISCOPI W7R
    compuncfus
    est Dominus in loco
    peccatorum.
    Sed
    deillo lalorefaeta est
    Eva, qure
    nos
    peccando
    mor-
    tificaret;
    de islo aulem Iafere facta est
    Ecclesia,
    qua;
    nos
    |iaiiendo
    vivificaret.
    [CAPUT
    VI
    (a).
    6. Ecctesiwnovmdedkatio.
    Ergo
    dum novam consiruclionein sanclre
    hujus
    ecclesicc
    libeiuei-attendinius, qtiani
    divinoitomini hodiededi-
    caraus,
    invenimusa nobisdcberiet Deonostro maxi-
    mam
    lattdem,
    cl Sanctiiati veslrre
    congruum
    dedivi-
    ncedomus cedificationesermonem. Tunc autemser-
    monosler
    congruus erit,
    si inse
    aliquid
    cedificationis
    habeat,
    quod
    ulilitati aniinarum veslrarumDeovos
    iiileriuscedifieanteproficicii.Quod
    hic factum
    corpo-
    raliter videmiisin
    paricttbus, spiiitualiterfiat
    inmen-
    tibus
    ;
    ct
    quod
    liic
    pcrfectum
    ccruinius in
    lapidibus
    etlignis,
    huc rcdilicanlc
    gi-atia
    Dci
    perficiatur
    in cor-
    poribus
    !
    veslris.
    Prineipalilcr crgo gialias againus
    DominoDeo
    noslro,
    a
    quo
    esl
    omucdaluinoptimum,
    ct omne donum
    peiiecium;
    et
    cjus
    bonitatemtola
    cordis aiacritate
    laudemus, quoniam
    ad construen-
    damisiamdomuni oralionis lideliurasuorutnvisila^
    vit
    aiiiinum, excitavilalfectum, surrogavit auxilium;
    iuspiravit
    necdumvoloitlibus
    utvellent, adjuvil
    bonce
    volunlalU conatus ut
    facerenl;
    ac
    per
    hoc
    Detis,
    qui operalur
    insuis el velleel
    perficerepro
    bonavolun-
    taie
    ( Philipp.
    n,
    15
    ),
    hrecomnia
    ipsc ccepit, ijise
    pcrfecit.
    Et
    quiaopera
    bona in
    conspectu
    suo nuii-
    quam
    csse
    pcnnittit inania,
    fidelibus
    suis, quibus
    operanlibtis prsebuit
    virlutis buce
    favorem,
    tribuct
    condignam pro
    lanla
    operatione
    mercedem. Adhuc
    aropliusagendse
    sunt
    gratise
    Dco nostro. Hancenim
    Ecclesiam, qucun
    fecil nomini suo
    consirui,
    fecit
    etiam sanctorum
    maiiyrum reliquiis amplius
    hono-
    rari.]
    SERMOCCCXXXVII
    *
    (b).
    InDedicalione
    Ecclesice,
    n
    (c).
    CAPUT PRIMUM

    1. Ecclesimconslrucliobonum
    opus
    ex
    fidc
    et charitale
    operantis
    wslimandum.Fabri-
    caEcclesiwcmleslis.Rona
    opera
    fideliumde suatem-
    porali terrenaquc substanlia,
    cum inthesauris cce-
    lestibus
    recondunlur,
    lides hoc
    videt, qucepietatis
    oculumhabet in corde. Undeet ista
    cedificia,
    qtice
    congregandis religiosis
    ccetibus cxstruuntur
    ,
    ciim
    oculo carnis
    inspexerit,
    laudat interius
    quod
    cernit
    exlerius,
    et visibili
    accipit
    Iumiiiead
    quodgaudcat
    invisibili veritale.
    Neque
    onini
    oceupata
    est fides in-
    spicere, qtiampulchra
    sint membra
    bujus
    habitatio-
    1
    1'orle,
    cordibus.
    *
    Einendalusad cl).f. r. t. v. et adpar. Lov.
    (a)Caput
    isludsextum
    supcriori cajiiti quinto
    in
    jirius
    excusistnutiloadmodumel
    inlerj
    olalomale
    colirerel,
    sed
    abesl
    prorsus
    anoslris
    maiiuscriplis.
    Verlinussaneacvin-
    diugussusjiicabanlur
    noneodcmstilo
    coiiscriplum, neque
    liujus
    sermonis
    epilogimiesse,
    scdaltcritts
    eujusdamjiro-
    logum,quopollicclurcoticionalor,
    faclurumseutsuusser-
    nio
    cougruussit,
    efutilitaliaiiiinarum
    proficiat.

    (6) Alias,
    inler additosaParisiensilrs16.
    (c)
    UuncLovatiienscsdubium
    habuerunt,
    non
    alia,
    cre-
    dimus,permotirafione,prsclerquani
    slili
    dispuriiate
    :
    quce
    tatnennlinimaautnullaesl a
    priniis
    illis
    sermoninus,quos
    subiniliumordinalionissucecoiuoosuit
    Augusfiims.
    Conier
    Isermones
    216et535.
    nis;
    scd de
    quanla
    interioris hominis
    pulchritudine
    procedant
    bcec
    opera
    dileclionis. Retribuet
    ergo
    Do-
    hiinus fidelibussuis tam
    pie,
    tam
    hilariter,
    tamdevo-
    leisla
    operaniibus,
    ut eos
    quoqueipsos
    insusefabri-
    cceconstructione
    componat, quo
    currunt
    lapides
    vi-
    vi,
    fide
    formali, spe solidali,
    charitale
    comjiacti.
    Ubi
    sapiens
    ille architectus
    Apostolus
    fundamenium
    po-
    Suit Christum J esura
    (I
    Cor.
    m, 10,
    11
    ),
    summum
    ipsumtapidemangularem,
    sicul.et Pelrus de
    prophe-
    '
    tica
    Scripturacommemorat,
    ctbhominibus
    quidem
    re-
    probatum,
    aDeoaulemeleclum
    ethonorificalum(
    I Petr.
    ii,
    4
    ).
    Huic
    adhcerendo, pacamur;
    huic
    incumbendo,
    firmamur. Simul enimest ct
    fundamentalis, quiaipse
    nos
    rcgil;
    el
    angularis, quiaipseconjungil. Ipsa
    est
    pctra, superquam virsapienscedifieansdomumsuam,
    conlra oinnes
    luijus
    sccculi lenlationes tulissimus
    jjerscvcrat:
    nec
    pluvia
    irruente
    labilur,
    nec flunline
    inundantc
    subveiiitur,
    nec ventis ilantibus commo-
    velur
    (Mallh.
    vu, 24,
    25). Ipseesl
    et
    paxnostra, qui
    fcciluiraque
    unum
    (Ephes. n, 14)
    : in
    ipso
    enimne-
    que
    circumckio
    qttidquamvatel,nequeprmputium,
    sed
    novacreatura
    (
    Gaial.
    vr,
    15
    ).
    Hi enimduo
    tanquam
    parietes
    exdiverso
    venientes, longc
    ab invicemfue-
    ranl,
    donecad
    illum,
    tanquamadanguluraducli,
    cliam
    in illo sibimet
    copulali
    sunt.
    CAPUT II.

    2.
    Mdificatio
    in
    labore,
    dedkalio in
    tmlitia.
    haque
    sicut hoc sedificiumvisibilefactumest
    nobis
    corporaliter congregandis;
    itaillud
    cedificium,
    qttod
    nos
    ipsi sumus,
    Deo
    spiritualiter
    habiiaturo
    construilur.
    Templum
    enhnDet sanclum
    esl, inquit
    Aposlolus, qttod
    eslisvos. Sicuthoe terrenis molibus
    conslruimiis,
    sic illudbene
    composilis
    moribus eri-
    gamus.
    Hocenim nunc visiiantibus
    nobis,
    illud in
    finesrcculi Dominovenienle
    dedicabitur, quando
    cor
    ruptibilc
    hoc nosirum induet
    incoiTuplionem,
    et
    niorlalc hoc noslrum induet immorlalilatem
    (I
    Cor.
    xv,
    55
    )
    :
    quiacorpus
    humilitatis nostrceconformabit
    corpori glorioe
    suoe
    ( Phitipp. m,
    21).
    Videteenim
    quid
    dical inPsalmo dedicationis : Convertisliluclum
    meumin
    gaudium
    milri;
    conscidisli saccumtneumet
    accinxisli metcctilia: ut canlel libi
    gloria
    mea,
    el non
    compuncjar(
    Psal.
    xxix, 12,15).
    Cumenimoedifica-
    mur, geniitei
    luimiliias
    nostra;
    cumautemdedica-
    biinur,
    canlabitei
    gloria
    noslra:
    quia
    inccdificalione
    labor
    cst,
    in dedic-itione lcelilia. Dumccedunlurde
    inonlibus
    lapidcs, elligna
    dc
    silvis,
    diim
    formantur,
    dolanlttr, coaplantur
    ;
    Iabor ei cura est: ciimaulem
    pcrfecti
    ccdificiidcdicalio
    celebralur, gaudium
    et secu-
    ritaslaboribuscurisque
    succedunt. Sic etiamsedifica-
    lio
    spiritualis, cujus
    habitalor
    Deus,
    nonad
    tempus,
    scd incelciiium
    erit;
    dum ex infideli vita homines
    segreganlur
    ad
    fidem,
    dum
    quidquid
    ineisnonbonura
    alque perversum
    cst, amputatur
    et
    cffiditur,
    dum
    fiunt
    aptce, jiacificcepicequejuncturce; quanlce
    tenla-
    tioncs tiinentur, quanlor;
    tribulationes sustinenlur ?
    Cuinvcroadvcncril dies dedicalionisdomus
    selernoe,
    cuindicelur
    nobis, Venile,
    benedicti Patris
    mei,
    per-
    cipilere.jnumqtwd
    vobis
    paraium
    esl ab inilio mundi
    (
    Mititlt.
    xxv,
    54
    ); qure
    illa
    exsullatio, quse
    securi-
    1*7
    SERMOCCCXXXVIH. 1478
    tas erit? Cantabit claritas,
    nee
    compungetur
    infirmi-
    tas. Cum ostendet
    se
    ipsum
    nobis
    qui
    nos dilexil,
    et
    tradiditse
    ipsumpro
    nobis;
    et
    qui apparuit
    homi-
    nibus
    quod
    est factus in
    matre, apparebit
    eis Deus
    faclor
    quoderat
    inPatre : cum
    ingredielur pcrfeclam
    et
    ornatam,
    unitate stabilitam,
    immortalitate vesti-
    '
    tam celernus
    ipse
    habitalor domumsuam
    ; implebit
    !
    omnia, fulgebit
    in
    oranibus,
    ut sil Deus omnia in
    omnibus
    (I
    Cor.
    xv,
    28
    ).
    CAPUT III.

    3. Desideriumhabilandi in domo
    Dei. DoinusDeisunt
    ipsi ejus
    habitalores.Hancunam
    visionem
    petivit
    a Domino
    quidam;
    et
    ipsequidam,
    si
    volumus,
    nos sumus.
    Hujus.desiderio
    laboravit in
    gemitu
    suo,
    hinc lavil
    per singnlas
    noetes leclum
    suum.ct inlacrymis
    stratum siium
    rigavit(
    Psal.
    vi,
    7
    ). Propter
    hanc enim fuerunt ei
    lacrymcc
    suce
    pa-
    nisdie ac
    nocte,
    dumdiceretur ei
    pcr singulos dies,
    Ubi est Deus tuus
    (
    Psat.
    XLI,
    4
    )
    ?
    Ipsequippe
    ait :
    Unam
    pelii
    a
    Domino,
    hanc
    requiram,
    utinhabilemin
    domoDomini
    per
    omnesdiesvilm
    mew,
    ut
    conlempler
    deleclalionem
    Domini,
    el
    prolegar leinplumejus(
    Psal.
    xxvi,
    4
    ).
    Suis
    ijiseliabilalor, ipsihabitalio. Qui
    enim
    liubitant in domo
    Dei, ipsi
    sunt eliam domus Dei :
    tjucccontemiilatur
    delectationem
    ejus,
    et
    protegitur
    tcmplum ejus,
    el absconditur in abscondito vultus
    cjus.
    Hanc
    spemtenemus,
    rem nondumvidemus. Si
    mttem
    quod
    nonvidenms
    speramus, per palientiam
    ex-
    speclamus(Rom. vm,
    25
    ),
    et
    per palientiam
    ccdi-
    licamur.
    CAPUT IV.

    4. Fundamentumnostrum
    sursum,
    mn deorsum.Eia
    ergo, fratres,
    si resurrexhlis cum
    Chvislo,qum
    sursumsunl
    quwrite,
    ubi Chrislusestin
    dexteraDei sedens:
    qum
    sursumsunt
    sapite,
    non
    quw
    super
    lerram
    (
    Coloss.
    m,
    1el
    2).
    Ideo enimet Chri-
    stus fundamentum nostrum ibi
    posifus est,
    ut sur-
    sum versus cedificemur. Sicut enimterrenis molibus
    conslruendis, quarumgravia corpora
    non
    ulique
    nisi
    acl ima
    devergunl,
    inimo
    ponitur
    fundamenlum: sic
    aobis econtrario sursumesl
    positus lapis
    illefunda-
    mentalis,
    ut sursumnos
    rapiat
    etiam
    pondere
    chari-
    tatis. Alacriter
    ergo
    cumlimoreel tremore veslram
    ipsorum
    salutem
    operamini.
    Deusenimesl
    qui operatur
    in vobisvelleet
    operari pro
    bonavolunlatel.
    Omnia
    facilesine
    murmuratione
    ( Plrilipp.
    n,
    12-14
    ).
    Etlan-
    quamlapides
    vhi
    cowdificamhri
    in
    templum
    Dei
    (I
    Pelr.
    II, 5.):
    et
    lanquamlignaimpulribilia
    de vobis
    ipsis
    fa-
    citedoraumDei.
    Conquadramini, dolamini,
    in labo-
    ribus,
    in
    necessilatibus,
    in
    vigiliis,
    in
    negofiis,
    ad
    omne
    opus
    bonum
    paramini:
    ut inceternavilavelut
    compage
    societatis
    Angelorum requiescere
    raerea-
    mini.
    CAPUTV.5. Habitaculumwternum
    peropera
    bo-
    na
    prmparandum.
    Isteenimlocus
    lemporaliter
    cedifi-
    catus
    est,
    necinseternumdurabit: sicut et
    ipsa
    no-
    slra
    corpora
    ,
    propter quorum
    neeessitalem
    per
    opera
    misericordioefactus
    est,
    nonsunt
    utique
    sem-
    piterna,
    sed
    temporalia atque
    mortalia. Habitatio-
    '
    Editi,
    fnvobisvolentibus
    operariper
    bonam
    vohmlalem.
    casligantur
    hicet aliislocisad
    ojiiimre
    nota;
    nianuscriptos.
    nemaulemkabemusex
    Deo,
    domumnon
    manufactain,
    wlernamin cmlis
    (II
    Cor.
    v,
    1)
    : ubi et
    ipsa
    nostra
    corpora
    conversione resurreelionis coelestiaet sem-
    pilerna
    futura sunl. Et nunc
    quamvis
    nondum
    per
    speciem,
    sicut erit faciead faciein
    (1
    Cor.
    xiu, 12),
    tamen
    per
    fiderahabilat in nobis Deus : et ei sic
    habitanti habilaculum
    per
    bona
    opera cfficiinur; quce
    opera
    aeternanon
    sunt,
    sed ad rcternam vitam
    per-
    ducunt. Ex
    quibus
    est el hoc
    opus, quo
    islabasilicafa-
    bricataest: nonenimtalesfabricasibi
    operabimur.
    Nul-
    lusibi locus ruiturus
    cedificatur, quo
    nullus habitaior
    moriturus
    ingreditur.
    Nunc tainen sit bonumlem-
    poraleopus
    vestrum
    ,
    ut ceternasit merces vestra.
    Nunc, inquam,
    fidei et
    spei
    domum
    spirituali
    dile-
    clione consiruite inomni
    operebono, quod
    tunc non
    eril;
    quia indigentia
    nulla erit. Fundamenta
    ergo
    in
    cordibus vestris
    apostolica
    et
    projibetica
    monila
    ja-
    cite,
    liumililatem vestram sicut
    pavimenlura
    sine
    offensione
    prosternite;
    saluiaremin vestro cordedo-
    ctiinam orationibus et sermonibus
    tanquamfirmispa-
    rietibus communite
    ,
    diviniseos testimoniis
    lanquam
    luminaribus
    iilustrate,
    infirmossicut columnccsuffer-
    le, inopes
    sicut tecta
    protegite:
    ut Dominus Deus
    nosler
    pro temporalibus
    bonisccterna
    restiluat,
    elvos
    in celernum
    perfeclos dedicatosque possideat.
    SERMOCCCXXXVIII*(a).
    InDedicatione
    Ecclesise,
    m.
    CAPUT PRIMUM.

    1. Bona
    opera
    in
    tnanifeslo
    facladuplicem
    habenl utililatem.
    Quando
    bona
    opera,
    etiam
    quoepropter
    Deum
    fiunt,
    hoininibus osiendun-
    tur,
    cumea faciunt boni et
    religiosi,
    nonlaudes hu-
    mance
    expetuntur,
    sed
    imitandaproponuntur. Duplex
    est enim
    misericordia, quce
    fit in bono
    opere,
    cor-
    poralis
    et
    spirilualis.
    Esurientibus, sitientibus, nudis,
    peregrinis corporali
    misericordia subvenitur : ea-
    demtamen
    ipsa
    cum
    ostenduntur,
    et ad
    imitaiionen,
    cseteros
    provocant,
    eliam
    spiritusmentesquepascun-
    tur. Alius
    pascitur operebono,
    alius
    exemplo
    bono :
    amboenimesuriunt. Ille vult
    accipere
    unde
    alatur,
    illevult videre
    quod
    imitelur. Monetnos dehac ve-
    ritateetiam sancii
    Evangelii lectio, quce
    modo reci-
    tata est. Christianis enimdicitur in Deumcredenii-
    bus,
    bene
    operantihus, spem
    vitce rcternce
    pro
    bonis
    operibus exspectanlibus,
    Fos esiistumenmundi. Et
    universac
    ubique
    diffusrc Ecclesire
    dicilur,
    Non
    po-
    lesl civitasabscondi
    supra
    monlcmconsliiula
    (
    Malth.
    V, 14).
    Eril, inqttil,
    innovissimis
    lemporibus tnanife-
    stttsmonsdomus
    Domnti,
    paratus
    in cacuminenion-
    tium
    (Isai. n, 2). Ipse
    est
    mons, qui
    ex
    parvo lapide
    crevit,
    et totumorbem crcsccndo
    implevit (Dan. n,
    34', 55).
    Iu illo oedificalur
    Ecclesia, quoc
    abscondi
    non
    potest.
    CAPUTII.2. Lucernain
    candelabro.Neque
    ac-
    cendunt
    lucerncnn,
    et
    ponunl
    eamsubnwdio
    ,
    sedsu-
    per
    candeiabrum,
    ut luceatomnibus
    qui
    in domosunt
    (Matlh.
    v, 15).
    Beneoccurril
    lectio, quando
    candela-
    bra
    dedicaiuur,
    ut sit
    qui operatur
    lucerna
    posita
    in
    *
    Etuendatus
    pariter
    adcb. f. r. t. v. el adPar. Lov.
    (a) Alias,
    inter additosararisiensibus17.
    im S. AUGUSTINI EPiSCOPI
    im
    candelabro, Lucernaest enimbomo
    qui
    bene
    opera-
    tur,
    Quod
    eslautem candelabrum? Mihi aulemabsil
    gloriari,
    nisi incruceDoinhri noslri J esu Chrisli
    (
    Ga-
    lat.
    vi, 14).QuiergosecundumChristum facil,
    et
    jiro-
    pter
    Chrislum
    facit,
    ut non
    glorietur
    nisi in
    Christo,
    candelabrumest. Luceat omnibus, videant
    quod
    imi-
    lenlur : 11011 sint
    pigri,
    non aridil :
    prosit quod
    vi-
    dent;
    non sint oculis
    videnles, etcordibus coeci.
    CAPUTIII.

    5. Domini
    prwcepta
    duo in
    speciem
    conirariaconcilianlur. Sedne forte occurrat alicui
    ,
    quod
    Dominusbona
    opera
    velnt
    jubet abscondi,
    ubi
    dicil,
    Cavele
    facercjusliiiam
    veslramcoram
    iwminibus,
    ul videamhriabeis
    ;
    alioquin
    mercedemnon habebilis
    upudPalrem
    veslrum
    qui
    incwlisesl
    (
    Matth.
    vi,
    1)
    :
    debel
    quccstio
    isla
    dissolvi,
    ul
    noverinuts
    queiuad-
    modumDomino
    obleinperenius,
    nec
    obtemperare
    illi
    non
    possimns,
    cumeuui contra
    jubere
    audiinus Hac
    dicil,
    Luceanl
    opera
    veslra coram
    homhribus,
    ut vi-
    deant bona
    facta
    veslra:
    hacdicil,
    Cavete
    facereju-
    stitiamvestramcoram
    hominibus,
    ut videamini ab eis.
    Yultis nosse
    quam
    sil isla
    quoestio
    dissolvenda
    ,
    et
    nisi
    dissolvatur,
    moleste
    erif,
    si remaneal insoluta?
    Qnidam
    homines faciunl
    bene,
    et iiment videri
    ;
    et
    omni
    studio, quanlumpossunt,
    cooperiunt
    bona
    ope-
    ra sua.
    Caplant quando
    neminera videant: lunc ali-
    quidporrigunt,
    timentes ne offendant in illud
    prce-
    ceptum
    ubi dictum
    est,
    Cavete
    facerejustiiiam
    ve-
    slramcorain
    hominibus,
    ut videamini ab eis. Nonau-
    temDominus
    jtissit
    bona
    operaabscondi,
    sedin bo-
    nis
    operibus
    laiidemhumanam non
    cogifare.
    Deni-
    que
    cum
    dixit,
    Cavele
    faccrejustiliam
    vestramcoram
    hominibus: ubi fmivil? Utvideamini ab eis. Ut ideo
    facianl,
    ut videantur ab
    hominibus;
    hunc fructum
    boni
    operisquoerant,
    hunc ferant: nihil aliud ex-
    spcclent,
    nihil
    superioris
    et ccelestis commodi con-
    cupiscant.
    Sed si ideo solum
    facial,
    ut laudelur :
    lioc
    prohibuit
    Dominus. Cavcte
    facere. Quomodo
    ? Ut
    videaminiabeis. Cavetehunc habere
    fructum,
    visio-
    nemhominum.
    CAPUTIV.

    4. In bono
    opere
    laudemnostram
    quwrereprohibemur.
    J ubet autem videri
    opera
    no-
    slra,
    et
    dicit,
    Nemoaccendil
    lucemam,
    et
    ponit
    eam
    sub
    modio,
    sed
    super candciabrum,
    ul luceat onvribus
    qui
    indomostinl.
    Et,
    Sk luceant
    opera
    vestra coram
    Iwminibus,
    ul
    videanl,
    inquil,
    bona
    facta
    vestra. Et
    nonibi remansil :
    sed, gori/fcent,subjunxit,
    Palrem
    vestrum, quiincwtis
    est
    (ld. v,
    16).
    Aliudest in bo-
    no
    operequxrere
    laudem
    tuam,
    aliud est in bono
    opere quccrerc
    laudem Dei.
    Quando
    quccris
    lau-
    dem
    luam,
    invisione hominnin
    remansisti:
    quando
    quceris
    laudem
    Dei,
    onternam
    gloriam
    acqiiisisti.
    Sic
    ergo faciamus,
    ut nonvideamur abliominibus
    ,
    lioc
    est,
    sic
    faciamus,
    ut visionemhominum
    pro
    mercede
    non
    qiioeramus
    : sed sic
    faciamus,
    ul a
    videntibus et
    iniitanlibus
    glm-iam
    Dei
    qiiccramus
    el
    cognoscainus
    quod
    si nostales nou
    facerel,
    nihil
    essemus.
    1
    Sic
    aliquot
    Mss.At
    editi,
    nonavari.
    SERMO
    CCCXXXIX
    *
    (a).
    Indie
    ordinationis
    suae,
    i
    (b).
    CAPUT
    PRIMUM.

    1. Sarcinw
    episcopalk pon-
    dus. Ad
    hominumlaudes
    quomodoaffeclus
    Augusti-
    ms. Hodiernus dies
    isle, fratres, admonet meallen-
    lius
    cogitare
    sarcinammeam.
    Decujuspondereetiam-
    si mihi dies
    noetesque
    cogitandumsit,
    nescio
    quo
    lamen modo anniversarius
    iste dies
    impingit
    eam
    sensibus
    meis,
    ut abea
    cogitanda
    omnino dissimu-
    larenon
    possim.
    Et
    quanto
    anni
    accedunt, imo
    dece-
    dunt,
    nosque propiuquiores
    faciunt diei ultimo
    ,
    uli-
    quequandoque
    sine dubiiatione
    venluro;
    tanto mihi
    est acrior
    cogitatio,
    et slimulus
    l
    plenior, qualem
    DominoDeonostro rationem
    possim
    reddere
    pro
    vo-
    bis. Hoceniminterest inter
    unumquemque
    vestrnm
    et
    nos,
    quod
    vos
    pene
    devobissolis reddituri estisra-
    tioiiem,
    nosautemet denobis etde omnibus vobis.
    Ideo
    major
    est sarcina : sed bene
    portata majorem
    comparal gloriam;
    infideliier autem
    gesta
    ad imma-
    nissimam
    prcecipilatpoenam. Quid
    ergo
    mihi hodic
    raaxime
    faciendum,
    nisi ut commendem vobis
    peri-
    ciilummeum,
    ut sitis
    gaudium
    meum?
    Periculumau-
    lemmeum
    est,
    si attendam
    quomodolandalis,
    et dis-
    simulem
    quomodo
    vivatis. Ille
    ;autem
    novit,
    sub cu-
    jus
    oculis
    loquor,
    imosub
    cuj'us
    oculis
    cogito,
    non me
    lam deleciari Iaudibus
    popularibus, quam
    stimulari
    et
    angi quomodo
    vivant
    qui
    melaudant. Laudari au-
    temamale viventibus
    nolo, abhorreo,
    deleslor : do-
    lori milii
    est,
    non
    voluplati.
    Laudari aulema bene
    viventibus,
    si
    dicamnolo,
    menlior : si
    dicam
    volo,
    li-
    meo ne siminanitatis
    appetentior quara
    soliditatis.
    Ergo quid
    dieam? Nec
    plene volo,
    nec
    plene
    nolo.
    Nonplenevolo,
    ne in laude humana
    pericliter
    : non
    plene nolo,
    ne
    ingrati
    sint
    quibus prsedico.
    CAPUT J I.

    2. Cura de alioruin salule


    quanta
    imposilaepiscopo.
    Sarcinaaulemmea
    est, quam
    modo
    audistis,
    cumEzechiel
    prophelalegerelur.
    Parumest
    enim
    quia
    dies
    ipse
    adnionel nos eamdemsarcinam
    cogitare
    :
    insuper
    etiamtalis lecliorecitata
    est,
    quce
    nobis inculiat
    magnum
    tiraorem
    ,
    ut
    quid portemus
    cogitemus; quia
    nisi nobiscum
    qui imposuit portet,
    delicimus. Ecce audislis : Terra
    , inquit, sttperquam
    induxero
    gladium,
    el
    posueril
    sibi
    exploralorem, qui
    videat
    gladiumsuperveitienlem,
    el dicat el denuntiet:
    si venienleaulem
    gladio
    laceatille
    explorator,
    et
    super-
    veniens
    gladius super peccatorem, occidat; peccator
    quidempro
    sua
    iniquitalemorklur, sanguinem
    autem
    ejus
    demanu
    exploratoris inquiram.
    Si autem
    viderit
    gladiumsupervtmieniem
    ,
    el luba
    cecinerit,
    el annunria
    verit,
    et itlecui annunlial non
    observaveril;
    illequidcm
    ^
    Forte slimulis.
    *
    Emenclaius adduoscl. ad
    gr.
    r. rm. t. etadAm.Er.
    par. i.ov.
    (a)
    Alias,
    2oexSOHomiliis.
    (b)
    Habilusscilicetinaimiversano
    suscepti episcopalus,
    quem
    diemisalalem
    episcopi appellabant.
    fcatalilia
    opiati
    TuauiugadensisIrequenlUsimo
    Donalistarum
    conventu,
    nuamdiu
    illevixit,
    celebrarisolitacommemorat
    Auguslintis
    in
    epist.
    108,
    n.
    b,
    et inlinro2conlraLitteras
    Petiliani,
    cap. 25,
    n. )5.Diemeliamanniversarium
    ordinationij
    Aurelii
    carlhaginensis
    celcbranduni
    poslridie
    esse
    signtr
    ficatsupra
    infincserm, 111.
    1481
    SERMOCCCXL.
    U&
    nsua
    iniquitate
    morietur, exptorator
    autemanhnam
    suam liberavit. Et
    lu, fili
    homhris, exploralorem
    posui
    le
    filiis
    Israel.
    Exposuit quid
    dixerit
    gladium,
    exposuit quid
    dixerit
    exploratorem, exposuit quam
    dixerit mortem.
    Non nos
    permisil
    in obscurilate
    lecfionis excusare
    negligentiam
    nostram. Posui le
    ergo, inquit, exploralorem.
    Si dixero
    peccalori,
    Morlemorieris,
    et lu
    lacueris,
    el ille in
    peccalo
    suo
    morluus
    fuerit;
    ille
    quidem
    in
    peccalo
    suomorieturdi-
    gne
    el
    jusle, sanguinem
    aulem
    ejus
    detnanulua
    requi-
    ram. Si aulemtu dixeris
    peccatori,
    Morie
    morieris,
    et
    illesenon
    observaverit;
    illein
    iniquitale
    sua
    morielur,
    tuveroanimamtuamliberasti
    (Ezech.
    xxxiu, 2-9).
    CAPUT III.

    3, Suos hortatur iU
    ipsum
    bene
    viventesrelevent. Relevale
    ergo, fratres,
    relevate
    sarcinam
    meam,
    et
    poriate
    mecum. Benevivile. Na-
    talis Domini
    imminet, pascendos
    habemus
    compau-
    peres noslros,
    et cumeis communicandaest humani-
    tas. Vobisautemferculameaverbaislasunt:
    pascere
    omnes
    pane
    tractabili et visibili non sufficio. J nde
    pasco,
    unde
    pascor,
    Minister
    sum, palerfamilias
    non
    suni. Indevobis
    appono,
    unde et
    ego
    vivo. De the-
    sauro
    dominico,
    de
    epulis
    illius
    patrisfamilias, qui
    propter
    nos
    pauper
    faclus
    est,
    cumdives
    esset,
    ut
    ejus paupertale
    nos ditaremur
    (II
    Cor.
    vm,
    9
    ).
    Si
    panem
    vobis
    ponerem,)
    fracto
    pane singula
    frusta
    ablaluri eralis: elsi
    ego
    niultum
    ponerem, perparum
    ad
    singulos perveniret.
    Modo autera
    quod dico,
    et
    omnes tolum
    habent,
    et
    singuli quique
    totumliabenl.
    Numquid
    enimverbi mei inler vos
    syllabas'divisistis?
    Numquidipsiusproducti
    sermonis
    singula
    verbaabs-
    lulistis?
    Unusquisque
    vestrum totum audivit : sed
    videat
    quomodoaudivit; quiaerogalor sura,
    non ex-
    actor.
    4.
    Evangeliolerrelur,
    ne
    episcopali
    onere
    posilo
    secu-
    rioremvitam
    deligal.
    Servi est
    erogare,;
    Domini,
    rationem
    exigere.
    Si uon
    erogem,
    et
    pecuniamservem,
    terret rae
    Evangelium.
    Possemenimdicere:
    Quid
    mihi est lce-
    dio esse
    hominibus,
    dicere
    iniquis, Iniqueagere
    noli-
    le, sicagile, sicagere
    desislile?
    Quid
    mihi est oneri
    esse hominibus?
    Accepi quomodo
    vivam
    , quomodo
    j'ussussum, quomodoprseceptus
    sum, assignemquo-
    modo
    accepi:
    dealiismereddere ralionem
    quo
    mihi?
    Evangelium
    me lerret. Namad islam securilatem
    otiosissimamnemome vinceret. Nihil esl
    melius,
    ni-
    hil
    dulcius, quam
    divinum
    scrutari,
    nullo
    slrepenle,
    thesaurum: dulce
    est,
    bonum esl.
    Prcedicare,
    ar-
    guere, corripere,
    cedificare, pro unoquoquesatagere
    magnum
    onus, magnumpondus, magnus
    labor.
    Quis
    non
    refugiat
    istumlaborem?
    CAPUT IV.

    Sed terret
    Evangelium.
    Proces-
    sit
    quidam servus,
    et ait domino suo : Sciebamte
    hominem
    molesluin,
    tnelereubi non
    seminasli;
    servavi
    pecunium
    luam,
    nolui eam
    erogare,
    lolte
    quod
    luumest.
    Si
    aliquid
    minus
    est,
    indica
    l;
    si
    integrumest,
    noli
    mihi molestusesse. Ait autemille: Serve
    nequam,
    ex
    oretuo
    lecondemnabo.Quare
    hoc?
    Quiaavarum
    dixisti
    me;
    lucramea
    quarc neglexisli
    ?
    Sedtimui dare ne
    1
    Mss., judka.
    perderem
    : hoc dicis.
    Plerumque
    cnimdicitur:
    Quid
    corripis?
    Perit ad illum
    qtioddicis,
    non te audit. Et
    ego, inquit ille,
    nolui dare
    ,
    ne
    perderem pecuniam
    tuam.
    i?<jro
    venienscumusuris
    exigerem(Luc. xix,
    21-
    23). Erogatorem, inquit, posueramle,
    non
    exaclorem.
    Tu exerceres
    erogationem,
    mihi
    relinqueres
    exactio-
    nem. Hoc
    ergo
    timens
    unusquisque,
    videat
    quomodo
    accipiat.
    Si
    egoerogans
    timeo
    , qui accipit
    securus
    essedebet?
    CAPUTV.

    5. Hortalur ul vitamtnulenlinmelius.
    Vilainsolamnon curant homineshaberebonam.
    Qul
    malus fuit
    heri,
    bonussil hodie. Hcecest
    ergoerogatio
    mea.Qtiimalusfuitheri,
    bonus
    sithodie.Malusfuithe-
    ri,etnonestmortuus.
    Si morluus
    esset,
    et
    malusesset,
    isset unde nonredissetl. Malusfuit
    heri,
    vivithodie:
    prosit
    illi
    quod vivit,
    non male vivat.
    Quare ergo
    diei heslerno hodiernum vult addere malum? Lon-
    gam
    vitamvis
    habere;
    bonamnon vis?
    Quislongum
    feratmalumvel
    prandium?Usque
    adeoccecitas mentis
    occalluit 2, usque
    adeo surdus est J iomo
    interior,
    ut
    omniabonaveiithabere
    prceter seipsum
    ? Vishabere
    villam?
    Nego
    te haberevelle malamviliam. Uxorem
    vis habere? Nonvisnisi bonam: domumnonnisi bo-
    nam.
    Quid
    curram
    per singula? Caligam
    non visha-
    bere
    malam,
    et vis habere vilammalam?
    Quasi
    plus
    libi noceat mala
    caliga, quam
    vilamala. Cumlibi ca-
    liga
    mala et constricta
    nocuerit, sedes,
    discalceas
    te,
    abjicis,
    aut
    corrigis,
    aul,
    niulas,
    ne
    digitum
    lcedas
    ;
    ct calceas te. Malavita
    est, qua
    animam
    perdis.
    Sed
    plane
    hoc video undc fallaris.
    Caliga
    nocens doloremt
    facit,
    vilanocens
    voluptalem
    : illud
    nocet,
    illudlibet.
    Sed
    quod
    ad
    tempus libet,
    posleapejus
    dolet.
    Quorl
    autemad
    lempus
    salubriter
    dolet, poslea
    infinila vo-
    luplate
    et abundanti
    gaudiolcelificat;
    secnndumillud
    quodscriptum
    esf, Qui
    seminanl in
    lacrymis,
    in
    gaudio
    melenl
    (Psal.
    cxxv,
    5);
    et
    illud,
    Beati
    qui lugenl, quo-
    niam
    ipsi
    consolabunlur
    (Mattli. v, 5).
    6. Conclusio.Hcec
    ergo diligenlius
    attendentes,
    co*
    gitemus
    illud
    quod
    deluxuria
    acvoluptatescriptumest:
    Ad
    tempus, inquit,
    indulcal
    fauces,posleafelle
    amarior
    invenilur
    (Prov.
    v,
    3 et
    4).
    Et
    quia
    vitanoslra inJ ioc
    sscculo
    quasi
    viaesse
    cognoscitur, oportet
    nobis
    3
    de
    laborc ad
    requiem pervenire, quam
    de
    requie
    ad la-
    borem: et meliusest nobisin viabrevi
    tempore
    la-
    borare,
    ut
    postea
    in
    palriapossimus
    adcelernum
    gau-
    dium feliciter
    pervenire; prcestante
    Domino noslro
    J esu Christo,
    qui
    cum
    Patre,
    etc.
    SERMOCCCXL
    *
    (a).
    Indie
    ordinalionissuce,
    n.
    1.
    Episcopalis
    sarcina. Chrisli
    adjutorio eget,
    ul
    portelur.
    Gralnilus
    Dei amor
    spem
    mercedisnontollit.
    1
    SicMss.Editi
    vero,
    et malus
    esset,
    indenonredis-
    SBt-
    2
    Editi,
    occuluit.Pro
    quoMss.,
    occalluit.
    3
    Editi, oportet
    nos. Atomnes
    Mss.,oportel
    nobis.Modus
    loquendiejus
    auctorisest, qui
    sermoni clausulam
    appo-
    suit,
    ab istis verbis
    : nmc
    ergo diligentius
    allenden-
    tes,
    etc.
    *
    Emendatus
    adr. t. v. et adSirm.
    (a) Alias,
    intersirmondianos
    59.
    SANCT. AUGUST.V.
    *"
    (Quarante-scpt)
    AJ KW S. AUGUSTINIEPISCOPI SERMOCCCXL.
    fU
    Semper quidemme,
    ex
    quo
    humcrismeis
    isfa, dc
    qua
    diflicilisratio
    redditur,
    sarcina
    imposilaest,
    honoris
    mei curasollicitat: verumtaraen raulto
    amplius
    J iu-
    jusmodi
    consideralione
    permoveor ,
    quando
    anniver-
    sarius
    ejus
    dies memoriam
    prislinam
    renovans
    ejus,
    ita earamihi
    ponil
    ante
    oculos,
    ut
    quodjam
    anlea
    suscepi, sicteneam, quasi
    hodie
    susceplurus
    accedam.
    Quid
    autemistoreformidalur in
    munere,
    nisi ne
    plus
    nosdelectet
    quodpericulosum
    esl innoslro
    honore,
    quamquod
    frucluosumesl invesira salule?
    Adjuver
    igitur
    oralionibus
    veslris,
    ul suamsarcinaminecuni
    , ferre
    dignelur.
    Cuni
    oratis,
    etiara
    pro
    vobis oralis.
    Hsecenim measarcina
    ,
    de
    qua
    nunc
    loquor, quid
    aliud
    quain
    voseslis? Orate milii
    vere,
    sicul
    oro,
    ut
    nonsitis
    graves.
    NamDominusJ esus sarcinamIevem
    nondiceret,
    nisi cum
    portante porlaret.
    Sed et vos
    suslinete
    ine,
    ut secundum
    proecepuimaposlolicum,
    invicemonera nostra
    portemus
    et sie
    adtmpleamus
    legem
    Christi
    (
    Galat.
    vi,
    2
    ). Qui
    nobiscumsi non
    portat, succumbimus;
    si nos non
    porlat,
    occum-
    bimus. Ubi me
    lerret, qtiod
    vobis sum
    ;
    ibi me
    consolalur, quod
    vobiscumsum. Vobis enim sum
    episcopus,
    vobiscttmsumChrislianus. Illud est no-
    nien
    suscepli officii,
    hoc
    gralise;
    illud
    periculi est,
    hoc salutis.
    Denique lanquam
    in mari
    magno
    if-
    lius actionis
    tempeslale jactamur
    : sed recolentes
    cujus sanguineredempti fuerimus,
    velut
    portum
    se-
    curitalis
    tranquillilale liujus cogilationis intramus;
    et inhoc
    proprie
    laborantes
    officio,
    incommuni re-
    quicscimus
    beneficio. Si
    ergo plus
    me
    delectat, quod
    vobiscura
    emplus
    sum
    ,
    quamquod
    vobis
    prrcposilus
    sum; lunc,
    ul Dominus
    prsecipit,
    ero
    abundantius
    vester
    servus,
    ne
    ingratus
    siin
    prelio, quo
    vesler me-
    rui esseconservus. Amare
    quippe
    debeo
    Redempto-
    rem: et scio
    quid
    Pelro
    dixit, Petre,
    amasme?
    Pasce
    ovesmeas
    (J oan. xxi,
    17).
    Hoc
    semel,
    hoc
    ilerum,
    hoc
    tertio.
    Inlerrogabalur amor,
    el
    imponebatur
    labor
    *
    :
    quia
    ubi
    major
    est
    amor,
    miiior csl Iribor.
    Quidretri-
    buamDonrino
    pro
    omnibus
    qum
    rctribuit tnihi
    (Psal.
    cxv, 12)
    ?Si dicamhoc me
    retribuere, quod pasco
    oves
    ejus;
    eliamhoc facio
    ,
    non
    ego,
    sed
    gralia
    Dei
    mecum
    (I
    Cor.
    xv, 10).
    Ubi
    ergo
    retributor
    inveniar,
    cum
    ubiqueprseveniar?
    Et tamen
    quiagralisamamus,
    quia
    oves
    jiascimus,
    mercedem
    qucerimus.Quomodo
    iiet islud?
    Quoinodoconvenit,
    Gratisamout
    pascam;
    et,
    Mercedem
    posco quia pasco
    ? Nullomodofieret
    , hoc,
    nullo modomerces
    qucererclur
    ab eo
    qui gralis
    1
    MSS., imperabalur
    lai<or.
    amalur,
    nisi merces esset
    ipse qui
    aiiiatur.
    Namsi
    hocretribuimus
    pro
    eo
    quod
    nos
    redemit, quia ejus
    pascimusoves; pro
    eb
    ipso quidretribuemus,
    quod
    nos fecit esse
    pastores
    ? Mali
    namquepastores, quod
    a nobis
    absit,
    nostramalitiasuraus: boni
    vero, quod
    ab illonobis
    adsit,
    nisi
    ej'usgratia
    esse non
    possu-
    mus. Undeet
    vos,
    fratres
    mei, prmcipientes
    rogamus,
    neinvacuum
    gratiam
    Dei
    recipialis(II
    Cor.
    vi,
    1).
    Fa-
    citenostrumministerium frucluosum. Dei
    agricultu-
    raestis
    (l
    Cor.
    m,
    9).
    Exlrinsecus
    aceipileplantalo-
    rem
    atque rigatorem;
    intrinsecus vero incremenli
    datorem.
    Corripiendi
    sunt
    inquieti, pusillanimes
    con-
    solandi,
    infirmi
    suscipiendi,
    conlradicenles
    redarguen-
    di,
    insidianles
    cavendi, imperiti doeendi, desidiosi
    excilandi,
    conlenliosi
    cohibendi, superbientes
    repri-
    mendi, litigantespacandi,
    inopesadjuvandi, oppressi
    liberandi,
    boni
    approbandi,
    mali
    tolerandi, omnes
    amaiidi.Inhac
    tanta,
    et lam
    multiplici
    acvariarerum
    diversarum
    actione,
    adjuvate
    noset orandoetobtem-
    perando;
    ut nos vobis non tam
    prceesse, quani pro-
    dessedelectet.
    2.
    Episcopuspro fidelibus,
    et
    fidelespro
    episcopo
    oraredebent.Sicut enimvobisboc
    expedit,
    ut
    pro
    sa-
    lute veslra Dei misericordiamstudeamus
    orare; ila
    et vos
    oportet pro
    nobis adDominum
    preces
    fundere.
    Nehoc
    incongruumjudicemUs, quod Apostolum
    fe-
    cisse
    cognoscimus.
    Nam in tantum se
    apud
    Deum
    coramendari oralionibus
    cupiebat,
    ut
    ipse
    omni
    po-
    pulosupplicaret
    dicens : Oranlessimul et
    pro
    nobis
    (Coloss.iv,
    5),
    etc. Et ideohocdebemus
    loqui,
    ijuod
    et
    nosmetipsos
    cohortari' elvos
    possitinslruere. Sic-
    ut enim nobis cum
    grandi
    limore ac
    solliciludine
    cogitandumest, qualiter ponlificalusofficiumsinere-
    prehensionepossimusimplere
    : ita et a vobisobser-
    vandum
    est,
    ut adomnia
    quse
    vobisfuerint
    imperata,
    humilemstudeatis habereobedientiam.
    Oremus
    ergo
    pariter, dilectissimi,
    ut
    episcopatus
    meusmihi
    pro-
    sit,
    et vobis. Mihi enim
    proderit,
    si facienda
    dicam;
    vobis,
    si facialisaudita. Si enimet nos
    pro vobis,
    et
    vos
    pro
    nobiscum
    perfeclo
    charitalis amoreindesi-
    nenter
    oraverimus,
    ad selernam
    bealitudinem,
    auxi-
    liante
    Domino,
    felicilerveniemus
    (a).
    1
    sicTheodericensis Ms.At
    Sirmondus,
    coarclare.
    (a)
    Conclusioabinition.
    2, Auguslimim, judicioquidem
    noslro,
    minus
    sapitquam
    Ccesarium.
    Hujus
    oerte
    perpeluce
    suntistce
    loquendi
    raliones:Sicutenimvobishoc
    expedit,
    ut
    jiro
    saluteveslra....siudeamus
    orare;
    ilaet
    vos,
    etc.
    Kamin
    tantuni,
    etc.Etideohocdebemus
    loqui,
    etc.Sicut
    enimnobiscum
    grandi
    limoreac somcitudhie
    cogitan-
    cdum
    est,quafiterpontWcatusofficium,
    etc.
    EXPLICIT TOMI
    QUINTI
    PARS PMOR

    S-ar putea să vă placă și