Sunteți pe pagina 1din 256

[PTS Vol A - 3] [\z A /] [\f III /]

[PTS Page 001] [\q 1/]


[BJT Vol A - 3] [\z A /] [\w III /]
[BJT Page 002] [\x 2/]
Sutantapiake
Aguttaranikyo
Tatiyo bhgo
Pacakanipto
1. Pahamo pasako
1. Sekhabalavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa.
5. 1. 1. 1
(Sekhabalasakhittasutta)
1. Eva me suta: eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. T
hagav bhikkhu mantesi:
Bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Pacimni bhikkhave sekhabalni. Katamni paca: saddhbala hiribala1 ottappabala viriyabal
pabala. Imni kho bhikkhave pacasekhabalni.
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: "saddhbalena samanngat bhavissma sekhabalena, hirib
alena samanngat bhavissma sekhabalena, ottappabalena samanngat bhavissma sekhabalena,
viriyabalena samanngat bhavissma sekhabalena, pabalena samanngat bhavissma sekhabalen
Evahi vo bhikkhave sikkhitabbanti. *
5. 1. 1. 2
(Sekhabalavitthatasutta)
(Svatthinidna:)
2. [PTS Page 002] [\q 2/] pacimni bhikkhave sekhabalni. Katamni paca: saddhbala
hiribala ottappabala viriyabala pabala
1. Hirbala machasa, sy 2. Viriyabala machasa
* Idamavoca bhagav attaman te bhikkhu bhagavato bhsita abhinanduntimachasa
[BJT Page 004] [\x 4/]
Katamaca bhikkhave saddhbala: idha bhikkhave ariyasvako saddho hoti. Saddahati tathga
tassa bodhi:'itipi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anutt
aro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav'ti. Ida vuccati bhikkhave saddhb
a.
Katamaca bhikkhave hiribala: idha bhikkhave ariyasvako hirim hoti. 1 Hiryati
Kyaduccaritena vacduccaritena, manoduccaritena hiryati ppakna akusalna dhammna samp
a vuccati bhikkhave hiribala.
Katamaca bhikkhave ottappabala: idha bhikkhave ariyasvako ottapp hoti. Ottappati kyad
uccaritena, vacduccaritena, manoduccaritena. Ottappati ppakna akusalna dhammna sampat
Ida vuccati bhikkhave ottappabala.
Katamaca bhikkhave viriyabala:2 idha bhikkhave ariyasvako raddhaviriyo viharati akus
alna dhammna pahnya, kusalna dhammna upasampadya, thmav daha parakkamo anikkhitt
u dhammesu. Ida vuccati bhikkhave viriyabala. Katamaca bhikkhave pabala idha bhikkhave
ariyasvako paav hoti, udayatthagminiy3 paya samanngato ariyya nibbedhikya sammduk
iy. Ida vuccati bhikkhave pabala.
Imni kho bhikkhave pacasekhabalni.
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: sadudhbalena samanngat bhavissma sekhabalena. Hirib
alena samanngat bhavissma sekhabalena. Ottappabalena [PTS Page 003] [\q 3/]
samanngat bhavissma sekhabalena. Viriyabalena samanngat bhavissma sekhabalena. Pabale
amanngat bhavissma sekhabalenti. Eva hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
5. 1. 1. 3
( Dukkhasutta)
3. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu diheva dhamme dukkha viharati savighta
savupysa4 sapariha, kyassa ca bhed5 parammara duggati
Pikakh. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottapp 6 hoti, kusto hoti, d
uppao hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngano bhikkhu diheva dhamme dukkha viharati
savighta savupysa sapariha, kyassa ca bhed parammara duggati pikakh.
1 Hirm machasa 2 vriyabala machasa 3. Udayabbayagminiy smu
4. Sa upysa sy, machasa 5. Kyassabhed sy 6 anottp smu.
[BJT Page 006] [\x 6/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu diheva dhamme sukha viharati avighta anup
apariha. Kyassa ca bhed parammara sugati pikak. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, hirim hoti, ottapp hoti
raddhaviriyo hoti, paav hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu diheva dhamme sukha viharati a
vighta anupysa apariha, kyassa ca bhed parammara sugati pikakhti.
5. 1. 1. 4
(Yathbhatasutta)
4 Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye. Katame
hi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottapp hoti, kusto hoti, dup
pao hoti. Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi
Samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
[PTS Page 004] [\q 4/] pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu yathbhat
a nikkhitto eva sagge. Katamehi pacahi.
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, hirm hoti, ottapp hoti, raddhaviriyo hoti, paav hot
i, imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sag
geti.
5. 1. 1. 5
(Sikkhpaccakkhnasutta)
5. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhu v sikkha paccakkhya hnyvattati, tassa dih
hamme1 paca sahadhammik vdnupt grayh hn2 gacchanti. Katame paca:
Saddhpi nma te nhosi kusalesu dhammesu. Hirpi nma te nhosi kusalesu dhammesu. Ottappam
pi nma te nhosi kusalesu dhammesu. Viriyampi nma te nhosi kusalesu dhammesu. Papi nma
nhosi kusalesu dhammesu. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhu v sikkha paccakkhya h
ttati, tassa dihe ceva dhamme ime paca sahadhammik vdnupt grayh hn2 gacchanti.
Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhu v sahpi dukkhena sahpi domanassena assumukho ru
damno paripua parisuddha brahmacariya carati, tassa dihe ceva dhamme paca sahadhammik
cchanti. Katame paca:
1. Dihevadhamme machasa 2. Grayha hna gacchanti smu
3. Psasa hna smu.
[BJT Page 008] [\x 8/]
Saddhpi nma te ahosi kusalesu dhammesu. Hirpi nma te ahosi kusalesu dhammesu. Ottapp
ampi nma te ahosi kusalesu dhammesu. Viriyampi nma te ahosi kusalesu dhammesu. Papi nm
a te ahosi kusalesu dhammesu. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhu v sahpi dukkhena
sahpi domanassena assumukho rudamno paripua parisuddha brahmacariya carati tassa [PTS
Page 005] [\q 5/] dihe ceva dhamme ime paca sahadhammik. Psas hn gacichantt
5. 1. 1. 6
(Akusalasampattisutta)
6. Na tva bhikkhave akusalassa sampatti hoti. Yva saddh paccupahit hoti kusalesu dhamme
su. Yato ca kho bhikkhave saddh antarahit hoti, assaddhiya pariyuhya tihati, atha akus
assa sampatti hoti.
Na tva bhikkhave akusalassa sampatti hoti, yva hiri paccupahit hoti kusalesu dhammesu.
Yato ca kho bhikkhave hiri antarahit hoti, ahirika pariyuhya tihati, atha akusalassa s
ampatti hoti.
Na tva bhikkhave akusalassa sampatti hoti yva ottappa paccupahita hoti kusalesu dhammes
u. Yato ca kho bhikkhave ottappa antarahita hoti. Anottappa pariyuhya tihati, atha aku
lassa sampatti hoti.
Na tva bhikkhave akusalassa sampatti hoti yva viriya paccupahita hoti kusalesu dhammesu
. Yato ca kho bhikkhave viriya antarahita hoti, kosajja pariyuhya tihati, atha akusala
a sampatti hoti.
Na tva bhikkhave akusalassa sampatti hoti yva pa paccupahit hoti kusalesu dhammesu. Y
ca kho bhikkhave pa antarahit hoti, duppa pariyuhya tihati, atha akusalassa sampa
5. 1. 1. 7
(Kmesu palitasutta)
7. Yebhyyena bhikkhave satt kmesu palit. 1 Asitavybhagi 2 bhikkhave kulaputto ohya a
agriya pabbajito hoti, saddhpabbajito 4 kulaputto'ti ala vacanya. Ta kissa hetu:
Labbh 4 bhikkhave yobbanena km. Te ca kho ydis v tdis v ye ca bhikkhave hn km, ye
Ye ca pat km sabbe km "km"tveva sakha gacchanti.
1. Laitmachasa, lasitsy 2. Asitabybhagimachasa
3. Saddhosy 4. Labh hi sy:
[BJT Page 010] [\x 10/]
[PTS Page 006] [\q 6/] seyyathpi bhikkhave daharo kumro mando uttnaseyyako d
htiy pamdamanvya kaha v kahala v mukhe hareyya, tamena dhti sghasgha1manasi k
karitv sighasgha hareyya, no ce sakkueyya sighasgha haritu vmena hatthena ssa pari
khiena hatthena vakaguli 2karitv salohitampi hareyya ta kissa hetu: atthes bhikkhave k
assa vihes, nes natthti vadmi. Karayaca3 kho eta bhikkhave dhtiy atthakmya hitesin
kya anukampa updya.
Yato ca kho so bhikkhave kumro vuddho hoti alapao anapekkh pana4 bhikkhave dhti tasmi k
umre hoti 'attaguttodni kumro nla pamdy'ti.
Evameva kho bhikkhave yvakvaca bhikkhuno saddhya akata hoti kusalesu dhammesu, hiriy a
kata hoti kusalesu dhammesu, ottappena akata hoti kusalesu dhammesu, viriyena akat
a hoti kusalesu dhammesu, paya akata hoti kusalesu dhammesu, anurakkhitabbo tva me so
bhikkhave bhikkhu hoti.
Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno5 saddhya kata hoti kusalesu dhammesu, hiriy kata hot
i kusalesu dhammesu, ottappena kata hoti kusalesu dhammesu, viriyena kata hoti kus
alesu dhammesu, paya kata hoti kusalesu dhammesu, anapekho dnha bhikkhave tasmi bhikkh
mi homi
'Attaguttodni bhikkhu6 nla pamdy'ti.
5. 1. 1. 8
(Cavanasutta)
8. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu cavati, nappatihti saddhamme. Katameh
i pacahi:
Assaddho bhikkhave bhikkhu cavati, nappatihti [PTS Page 007] [\q 7/] saddham
me. Ahiriko bhikkhave bhikkhu cavati, nappatihti saddhamme. Anottapp bhikkhave bhikk
hu cavati, nappatihti saddhamme. Kusto bhikkhave bhikkhu cavati, nappatihti saddhamme.
Duppao bhikkhave bhikkhu cavati, nappatihti saddhamme
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu cavati, nappatihti saddhamme.
1. Sgha sghamachasa 2. Vakagulasy 3. Sarayacakatthaci
4. Dnimachasa 5. Bhikkhusy 4. Bhikkhave bhikkhusy.
[BJT Page 012. [\x 12/] ]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu na cavati, patihti saddhamme. Katamehi p
acahi:
Saddho bhikkhave bhikkhu na cavati, patihti saddhamme hirim bhikkhave bhikkh na cavat
i, patihti saddhamema ottapp bhikkhave bhikkh na cavati patihti saddhamme
raddhaviriyo bhikkhave bhikkhu na cavati, patihti saddhamme.
Paav bhikkhave bhikkh na cavati, patihti saddhamme.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkh na cavati patihti saddhammeti.
5. 1. 1. 9
(Pahama agrava sutta)
9. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu agravo appatisso cavati, nappatihti sa
ddhamme. Katamehi pacahi:
Assaddho bhikkhave bhikkhu agravo appatisso cavati, nappatihti saddhamme. Ahiriko bh
ikkhave bhikkhu agravo appatisso cavati, nappatihti saddhamme. Anottapp bhikkhave bhi
kkhu agravo appatisso cavati, nappatihti saddhamme. Kusto bhikkhave bhikkhu agravo app
atisso cavati, nappatihti saddhamme. Duppao bhikkhave bhikkhu agravo appatisso cavati,
nappatihti saddhamme.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu agravo appatisso cavati, nap
patihti saddhamme.
[PTS Page 008] [\q 8/] pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu sagravo
sappatisso na cavati, patihti saddhamme. Katamehi pacahi:
Saddho bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso na cavati patihti saddhamme. Hirim bhikkh
ave bhikkhu sagravo sappatisso na cavati patihti saddhamme. Ottapp bhikkhave bhikkhu
sagravo sappatisso na cavati patiihti saddhamme. raddhaviriyo bhikkhave bhikkhu sagrav
o sappatisso na cavati patihti saddhamme. Sappao bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso
na cavati, patihti saddhamme.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu sagravo sappatisso na cavati
, patihti saddhammeti.
[BJT Page 014. [\x 14/] ]
5. 1. 1. 10
(Dutiya agrava sutta)
10. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu agravo appatisso abhabbo imasmi dha
mmavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu katamehi pacahi:
Assaddho bhikkhave bhikkhu agravo appatisso abhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi v
epulla pajjitu. Ahiriko bhikkhave bhikkhu agravo appatisso abhabbo imasmi dhammavinay
e vuddhi virhi vepulla pajjitu. Anottappi bhikkhave bhikkhu agravo appatisso abhabbo i
smi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu. Kusto bhikkhave agravo appatisso abha
asmi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu. Duppao bhikkhave bhikkhu agravo app
bhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu agravo appatisso abhabbo ima
smi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo imasmi dhamma
vinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu katamehi pacahi.
Saddho bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi ve
pulla pajjitu. Hirim bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo imasmi dhammavinaye v
uddhi virahi vepulla pajjitu. Ottapp [PTS Page 009] [\q 9/] bhikkhave bhikkhu sa
gravo sappatisso bhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitu. raddhaviri
kkhave bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajj
u. Paav bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo imasmi dhammavinaye vuddhi virhi
la pajjitu.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu sagravo sappatisso bhabbo im
asmi dhammavinaye vuddhi virhi vepulla pajjitunti.
Sekhabalavaggo pahamo
Tassuddna:
Sakhitta vitthata dukkha1 bhata sikkhya pacama,
Sampatti ca kmesu cavan dve agravti.
1. Dukkhmachasa
[BJT Page 016] [\x 16/]
2. Balavaggo
5. 1. 2. 1
(Tathgatabalasutta)
(Svatthinidna:)
11. Pubbha bhikkhave ananussutesu dhammesu abhivosna pramippatto paijnmi.
Pacimni bhikkhave tathgatassa tathgatabalni yehi balehi samanngato tathgato sabha h
parissu shanda nadati, brahmacakka pavatteti.
[PTS Page 010] [\q 10/] katamni paca: saddhbala, hiribala ottappabala, viriyabal
a, pabala.
Imni kho bhikkhave paca tathgatassa tathgatabalni yehi balehi samanngato tathgato sabh
paijnti, parissu sihanda nadati, brahmacakka pavatentiti.
5. 1. 2. 2
(Sekhabalaaggasutta)
12. Pacimni bhikkhave sekhabalni. Katamni paca:saddhbala, hiribala, ottappabala, viri
la, pabala. Imni kho bhikkhave paca sekhabalni.
Imesa kho bhikkhave pacanna sekhabalna eta agga, eta saghika, eta saghtaniya ya
Seyyathpi bhikkhave kugrassa eta agga, eta saghika, eta saghtaniya yadida kua
ave imesa pacanna sekhabalna eta agga, eta saghika, eta saghtaniya yadida pa
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabiba:saddhbalena samanngat bhavissma sekhabalena, hiriba
lena samanngat bhavissma sekhabalena, ottappabalena samanngat bhavissma sekhabalena, v
iriyabalena samanngat bhavissma sekhabalena, pabalena samanngat bhavissma sekhabalen
a hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
* Ananussuta-uddna * ka-uddna
[BJT Page 018] [\x 18/]
5. 1. 2. 3
(Balasakhittasutta)
13. Pacimni bhikkhave balni. Katamni paca:
Saddhbala, viriyabala, satibala, samdhibala, pabala. Imni kho bhikkhave pacabaln
5. 1. 2. 4
(Balavitthatasutta)
14. Pacimni bhikkhave balni. Katamni paca: saddhbala, viriyabala, satibala, samdhiba

Katamaca bhikkhave saddhbala: idha bhikkhave ariyasvako saddho hoti. Saddahati tathga
tassa bodhi: itipi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anutt
aro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagavti. [PTS Page 011] [\q 11/]
ida vuccati bhikkhave saddhbala.
Katamaca bhikkhave viriyabala: idha bhikkhave ariyasvako raddha viriyo viharati akus
alna dhammna pahnya, kusalna dhammna upasampadya, thmav dahaparakkamo anikkhitta
dhammesu. Ida vuccati bhikkhave viriyabala.
Katamaca bhikkhave satibala: idha bhikkhave ariyasvato satim hoti: paramena satinepa
kkena samanngato cirakatampi cirabhsitampi sarit anussarit. Ida vuccati bhikkhave sat
ibala.
Katamaca bhikkhave samdhibala: idha bhikkhave ariyasvako vivicceva kmehi vivicca akus
alehi dhammehi, savitakka savicra vivekaja ptisukha pahamajjhna upasampajja viharati.
akka vicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija
jhna upasampajja viharati. Ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukha c
kyena paisavedeti, yanta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti ta tatiyajjhna
ja viharati. Sukhassa ca pah dukkhassa ca pah pubbeva somanassadomanassna atthagam ad
a asukha upekkhsati prisuddhi catutthajjhna upasampajja viharati. Ida vuccati bhikkhav
samdhibala.
Katamaca bhikkhave pabala: idha bhikkhave ariyasvako paav hoti udayatthagminiy pa
ariyya nibbedhikya samm dukkhakkhayagminiy. Ida vuccati bhikkhave pabala. Imni kho
e paca balnti.
5. 1. 2. 5
(Baladahabbasutta)
15. Pacimni bhikkhave balni. Katamni paca: saddhbala, viriyabala, satibala, samdhiba

Kattha ca bhikkhave saddhbala dahabba: catusu sotpattiyagesu ettha saddhbala dahabb
Kattha ca bhikkhave viriyabala dahabba: catusu sammappadhnesu. Ettha viriyabala dahabb
[BJT Page 020] [\x 20/]
Kattha ca bhikkhave satibala dahabba: catusu satipahnesu. Ettha satibala dahabba.
Kattha ca bhikkhave samdhibala dahabba: catusu jhnesu. Ettha samdhibala dahabba.
Kattha ca bhikkhave pabala dahabba: catusu ariyasaccesu. Ettha pabala dahabba.
Imni kho bhikkhave pacabalnti.
5. 1. 2. 6
(Bala agga sutta)
16. Pacimni bhikkhave balni. Katamni paca:
Saddhbala, viriyabala, satibala, samdhibala. Pabala imni kho bhikkhave pacabalni.
Imesa kho bhikkhave pacanna balna eta agga, eta saghika, eta saghtaniya yadida
Seyyathpi bhikkhave kgrassa eta agga, eta saghika, eta saghtaniya yadida ka
Evameva kho bhikkhave imesa pacanna balna eta agga, eta saghika, eta saghtaniya
5. 1. 2. 7
(Attahitasutta)
17. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu attahitya paipanno hoti, no parahity
a. Katamehi pacahi?
Idha bhikkhave bhikkhu attan slasampanno hoti, no para sla sampadya samdapeti. Attan sa
mdhisamipanno hoti, no para samdhisampadya samdapeti. Attan pasampanno hoti, no para
dya samdapeti. Attan vimuttisampanno hoti, no para vimuttisampadya samdapeti. Attan vim
uttiadassanasampanto hoti, no para vimuttitiadassanasampadya samdapeti.
[PTS Page 013] [\q 13/] imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngako bhikk
hu attahitya paipanno hoti, no parahityti.
Putakua-uddna
[BJT Page 022. [\x 22/] ]
5. 1. 2. 8
(Parahitasutta)
18. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu parahitya paipanto hoti, no attahity
a. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu attan na slasampanno hoti, para sla sampadya samdapeti. Attan na
samdhisampanno hoti, para samdhisampadya samdapeti. Attan na pasampanno hoti, para
samdapeti. Attan na vimuttisampanno hoti, para vimuttisampadya samdapeti. Attan na vi
muttiadassanasampannano hoti, para vimuttia dassana sampadya samdapeti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu parahitya paipanno hoti, no a
ttahityti.
5. 1. 2. 9
(Neva attahitano parahitasutta)
19. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu neva attahitya paipanno hoti, no pa
rahitya. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu attan na slasampanno hoti, no para slasampadya samdapeti. Attan
na samdhisampanno hoti, no para samdhisampadya samdapeti. Attan na pa sampanno hoti,
ara pa sampadya samdapeti. Attan na vimutti sampanno hoti, no para vimuttisampadya sa
ti. Attan na vimuttiadassana sampanno hoti, no para vimuttiadassanasampadya samdapet
[PTS Page 014] [\q 14/] imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikk
hu neva attahitya paipanno hoti, no parahityti.
[BJT Page 024. [\x 24/] ]
5. 1. 2. 10
(Attahitaparahitasutta)
20. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu attahitya ca paipanno hoti
Parahitya ca. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu attan ca slasampanno hoti, paraca slasampadya samdapeti. Attan c
a samdhisampanno hoti, paraca samdhisampadya samdapeti. Attan ca pasampanno hoti, par
asampadya samdapeti. Attan ca vimuttisampanno hoti, paraca vimuttisampadya samdapeti.
an ca vimuttiaadassanasampanno hoti, paraca vimuttiadassanasampadya samdapeti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu attahitya ca paipanno hoti pa
rahitya cti.
Balavaggo dutiyo.
Tassuddna:
Ananussutakaca sakhitta vitthatena ca,
Dahabbaca puna ka cattropi hitena cti.
[BJT Page 026] [\x 26/]
3. Pacagikavaggo
5. 1. 3. 1
(Pahama agrava sutta)
(Svatthinidna)
21. So vata bhikkhave bhikkhu agravo appatisso asabhgavuttiko sabrahmacrsu bhisamcrika
hamma paripuressati'ti neta hna vijjati. [PTS Page 015] [\q 15/] bhisamcrika dh
aparipretv sekha 1 dhamma paripressat'ti neta hna vijjati. Sekha dhamma aparipret
at'ti neta hna vijjati. Slni aparipretv sammdihi paripressati'ti neta hna vi
ammsamdhi paripuressat' ti neta hna vijjati.
So vata bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso sabhgavuttiko sabrahmacrsu bhisamcrika dh
ma paripressat'ti hnameta vijjati, bhisamcrika dhamma paripretv sekha dhamma pa
a vijjati. Sekha dhamma paripretv slni paripressat'ti hnameta vijjati. Slni pari
pressat'ki hnameta vijjati. Sammdihi paripretv sammsamdhi paripressat'ti hna
5. 1. 3. 2
(Dutiya agrava sutta)
22. So vata bhikkhave bhikkhu agravo appatisso asabhgavuttiko sabrahmacrsu bhisamcrika
hamma paripressat'ti neta hna vijjati. bhisamcrika dhamma aparipretv sekha dham
eta hna vijjati. Sekha dhamma aparipretv slakkhandha paripressat'ti neta hna v
aparipretv samdhikkhandha paripressat, ti neta hna vijjati. Samdhikkhandha
Aparipretv pakkhandha paripressat'ti neta hna vijjati.
So vana bhikkhave bhikkhu sagravo sappatisso sabhgavuttiko
Sabrahmacrsu bhisamcrika dhamma paripressat'ti hnameta vijjati. bhisamcrika dh
hamma paripressat'ti hnameta vijjati. Sekha dhamma paripretv slakkhandha paripres
ijjati. Slakkhandha paripretv samdhikkhandha paripressati'ti hnameta [PTS Page 016]
6/] vijjati. Samdhikkhandha paripretv pakkhandha paripressat'ti hnameta vijj
1. Sekkha sy
[BJT Page 028] [\x 28/]
5. 1. 3. 3
(Upakkilesasutta)
23. Pacime bhikkhave jtarpassa upakkiles, yehi upakkilesehi upakkiliha jtarpa na cev
hoti, na ca kammaniya, na ca pabhassara, pabhagu ca, 1 na ca samm upeti kammya.
Katame paca? Ayo loha tipu ssa sajjhu. 2
Ime kho bhikkhave paca jtarpassa upakkiles, yehi upakkilesehi upakkiliha jtarpa na c
du hoti, na ca kammaniya na ca pabhassara, pabhagu ca, na ca samm upeti kammya.
Yato ca kho bhikkhave jtarpa imehi pacahi upakkilesehi vippamutta 3 hoti, ta hoti jtar
mudu ca kammaniyaca pabhassara ca, na ca pabhagu, samm upeti kammya yass yass4 ca pilan
dhanavikatiy kakhati:yadi muddikya yadi kualya yadi gveyyakya5 yadi suvaamlakya.
anuhoti. Suvaaamlakaya. Tacassa attha anubhoti.
Evameva kho bhikkhave pacime cittassa upakkiles yehi upakkilesehi upakkiliha citta nac
eva mudu hoti, na ca kammaniya. Na ca pabhassara, pabhagu ca, na ca sammsamdhyati savn
hayya.
Katame paca? Kmacchando vypdo thnamiddha 6 uddhaccakukkucca vicikicch.
Ime kho bhikkhave paca cittassa upakkiles yehi upakkilesehi upakkiliha citta na ceva m
udu hoti, na ca kammaniya, na ca pabhassara. Pabhagu ca, na ca sammsamdhyati savna kh

Yato ca kho bhikkhave citta imehi pacahi upakkilesehi vippamutta hoti, ta hoti citta
mudu ca [PTS Page 017] [\q 17/] kammaniyaca pahassaraca, na ca pahagu, sammsamd
hyati savna khayya. Yassa yassa ca abhisacchikarayassa dhammassa citta abhininnmet
kiriyya, tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati: "anekavihita iddhividha paccanubhaveyya, ekopi hutv bahudh assa bahud
hutv eko hoti, vbhva tirobhva tirokua tiropkra tiropabbata asajjamno gacchati
iy'pi ummujjanimujja karoti seyyathpi udake, udake'pi abhijjamne gacchati seyyathpi p
ahaviya, kse'pi pallakena kamati seyyath'pi pakkh sakuo. Ime'pi candimasuriye evamah
pin parmasati parimajjati. Yva brahmalokpi kyena vasa vatteyyanti" tatra tatreva sakkh
habbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati: "dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusikya ubho sadde sueyya dib
mnuse ca ye dre ye santike c" ti. Tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
1. Pabhagusmu 2. Sajjhu machasa, sajjhsy.
3. Vimuttamachasa 4. Yassakassaci pilandhanavikatiysy
5. Gveyyakenakatthaci 6. Thnamiddhamachasa
[BJT Page 030] [\x 30/]
So sace kakhati "parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajneyya sarga v citta
ti pajneyya, [PTS Page 018] [\q 18/] vtarga v citta vtarga cittanti pajneyya
itta sadosa cittanti pajneyya, vtadosa v citta vtadosa cittanti pajneyya, samoha
cittanti pajneyya. Vtamoha v citta vtamoha cittanti pajneyya, sakhitta v citta s
pajneyya, vikkhitta v citta vikkhitta cittanti pajneyya, mahaggata v citta mahagga
ti pajneyya, amahaggata v citta amahaggata cittanti pajneyya, sauttara v citta saut
anti pajneyya, anuttara v citta anuttara cittanti pajneyya, samhita v citta samhi
ajneyya, asamhita v citta asamhita cittanti pajneyya, pajneyya, avimutta v citta
ti pajneyya"nti. Tatra tatreva sakkhibhahabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati "anekavihita pubbenivsa anussareyya seyyathda: ekampi jti dvepi jti
'pi jtiyo catasso'pi jtiyo paca'pi jtiyo dasa'pi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cat
i jtiyo pasampi jtiyo jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi aneke'pi savaakapp
pi vivaakappe aneke'pi savaavivaakappe amutrsi evanmo evagotto evavao evamhro
evamyupariyanto. So tato cuto amutra upapdi tatrpsi evanmo evagotto evavao evamh
hapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto idhpapanno'ti iti skra sa uddesa anekavihita
enivsa anussareyya"nti, tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
[PTS Page 019] [\q 19/] so sace kakhati "dibbena cakkhun visuddhena atikkanta
mnusakena satte passati cavamne uppajjamne hne pate suvae dubbaea sugate duggate yat
age satte pajnti ime vata bhonto satt kyaduccaritena samanngat, vac duccaritena samann
t manoduccaritena samanngat ariyna upavdak micchdiihik
Micchdihikammasamdn. Te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upap
bhonto satt kyasucaritena samanngat vac sucaritena samanngat manosucaritena samanngat
yna anupavdak sammdihik sammdihikammasamdn. Te kyassa bhed parammara sugati
bbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passati cavamne uppajjamne hne pate s
uvaea dubbaea sugate duggate yathkammupage satte pajneyya" nti tatra tatreva sakkhibha
bbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati "savna khay (ansava cetovimutti pavimutti) diheva dhamme saya
pajja vihareyya' nti, tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yataneti.
5. 1. 3. 4
(Dusslasutta)
24. Dusslassa bhikkhave slavipannassa hatpaniso hoti sammsamdhi. Sammsamdhimahi asati s
ammsamdhivipannassa hatpanisa hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane asati yat
sa hatpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibbidvirga vipannassa hatpanisa hot
muttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave rukkho skhpalsavipanno, tassa papaik'pi na pripri gacchati. Taco'
PTS Page 020] [\q 20/] na pripri gacchati. Pheggu' pi na pripuri gacchati. Sropi
na pripuri gacchati.
Evameva kho bhikkhave dusslassa slavipannassa hatpaniso hoti sammsamdhi samimsamdhimhi
asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti yathbhta adassana. Yathbhtaadassane a
avipannassa hatpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibibidvirgavipannassa hatpa
sa hoti vimuttiadassana.
Slavato bhikkhave slasampannassa upanissayasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi sat
i sammsamdhisampannassa upanissaya sampanna1 hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadas
htaadassanasampannassa upanissayasampanno hoti nibbid virgo. Nibbidvirge sati nibbidv
ampannassa upanissayasampanna2 hoti vimuttiadassana.
Seyyath'pi bhikkhave rukkho sakhpalsasampanno, tassa papaik'pi3 pripri gacchati. Tacop
pripri gacchati. Pheggupi pripri gacchati. Sro'pi pripri gacchati. 4
Evameva kho bhikkhave slavato slasampannassa upanissayasampanno hoti sammsamdhi samms
amdhimhi sati sammsamdhisampannassa upanisasyasampanna1 hoti yathbhtaadassana. Yath
sati yathbhtaadassanasampannassa upanissayasampanno hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge sa
ibbidvirgasampannassa upanissayasampanna hoti vimuttiadassananti.
1. Upanissayasampannos 2. Upanisasampannamachasa 3. Papapaiksy
4. Tacopi pheggupi sropi pripri gacchatis.
Ye
[BJT Page 032] [\x 32/]
5. 1. 3. 5
(Anuggahtasutta)
25. Pacahi bhikkhave agehi anuggahit sammdihi ceto vimuttiphal ca hoti, cetovimuttiphal
isas ca, pavimuttiphal ca hoti pavimuttiphalnisas ca. Katamehi pacahi:
[PTS Page 021] [\q 21/] idha bhikkhave sammdihi slnuggahit ca hoti. Sutnuggahit
1 hoti. Skacchnuggahit ca hoti. Samathnuggahit ca hoti. Vipassannuggahit ca hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi anuggahit sammdihi cetovimuttiphal ca hoti. Cetovimutt
iphalnisas ca, , pavimuttiphal ca hoti, pavimuttiphalnisas cti.
5. 1. 3. 6
(Vimuttyatana sutta)
26. Pacimni bhikkhave vimuttyatanni, yattha bhikkhuno appamattassa tpino pahitattassa
viharato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v 2 sav parikkhaya gacchanti, ananuppa
nuttara yogakkhema anupputi. Katamni paca?
(1) Idha bhikkhave bhikkhuno satth dhamma deseti aataro v garuhniyo 4 sabrahmacr. Ya
bhikkhave tassa bhikkhuno satth dhamma deseti, aataro v garuhniyo sabrahmacr tath t
smi dhamme atthapaisaved ca hoti, dhamimapaisaved ca. Tassa atthapaisavedino dhammapa
ino pmojja 5 jyati. Pamuditassa pti jyati. Ptimanassa kyo passambhati passaddhakyo suk
vedeti. Sukhino citta samdhiyati. Ida bhikkhave pahama vimuttyatana, yattha bhikkhuno a
ppamattassa tpino pahitattassa viharato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v sav
ya gacchanti, ananuppatta v anuttara yogakkhema anupputi.
(2) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno na heva kho satth dhamma deseti, aataro v garuhn
sabrahmacr. Api ca kho yathsuta yath pariyatta dhamma vitthrena paresa deseti, yath
ikkhave bhikkhu [PTS Page 022] [\q 22/] yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena
paresa deseti, tath tath so tasmi dhamme atthapaisaved ca hoti. Dhammapaisaved ca. T
tthapaisavedino dhammapaisavedino pmojja jyati pamuditassa pti jyati. Ptimanassa ky
bhati. Passaddhakyo sukha vedeti. Sukhino citta samdhiyati.
1Suttnuggahitcasy 2. Aparikkh sy 3. Ananupatta vsmu
4. Garuhtiko smu 5. Pmujja smu, sy
[BJT Page 034] [\x 34/]
Ida bhikkhave dutiya vimuttyatana yattha bhikkhuno appamattassa tpino pahitattassa vih
arato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v sav parikkhaya gacchanti, ananuppatta
a yogakkhema anupputi.
(3) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno na heva kho satth dhamma deseti, aataro v garuhn
sabrahmacr. Npi yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti. Api ca kho ya
athpariyatta dhamma vitthrena sajjhya karoti yath yath bhikkhave bhikkhu yathsuta ya
atta dhamma vitthrena sajjhya karoti. Tath tath so tasmi dhamme atthapaisaved ca ho
mapaisavid ca. Tassa atthapaisavedino dhammapaisavedino pmojja jyati. Pamuditassa p
Ptimanassa kyo passambhati. Passaddhakyo sukha vedeti. 1 Sukhino citta samdhiyati. Id
a bhikkhave tatiya vimuttyatana yattha bhikkhuno appamattassa tpino pahitattassa vihar
ato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v sav parikkhaya gacchanti, ananuppatta v
ogakkhema anupputi.
(4) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno naheva kho satth dhamma deseti, aataro v garuhni
abrahmacri. Npi yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti, npi yathsuta
atta dhamma vitthrena sajjhya karoti, api ca kho yathsuta yathpariyatta dhamma cetas
akketi [PTS Page 023] [\q 23/] anuvicreti manasnupekkhati. Yath yath bhikkhave
bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakketi anuvicreti manasnupekkhati,
th tath so tasmi dhamme atthapaisaved ca hoti dhammapaisavedi ca. Tassa atthapaisave
hammapaisavedino pmojja jyati. Pamuditassa pti jyati. Ptimanassa kyo passambhati. Pas
hakyo sukha vedeti. Sukhino citta samdhiyati. Ida bhikkhave catuttha vimuttyatana yatt
bhikkhuno appamattassa tpino pahitattassa viharato avimutta v citta vimuccati, apari
kkhi v sav parikkhaya gacchanti, ananuppatta v anuttara yogakkhema anupputi.
(5) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno naheva kho satth dhamma deseti, aataro v garuhni
abrahmacr. Npi yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti, npi yathsuta
ta dhamma vitthrena sajjhya karoti, npi yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvit
vicreti manasnupekkhati. Api ca khvassa aatara samdhinimitta suggahta hoti, sumanasik
adhrita
Suppaividdha paya.
1. Suggahta sugh vediyatismu.
[BJT Page 036] [\x 36/]
Yath yath bhikkhave bhikkhuno aatara samdhinimitta suggahta hoti sumanasikata spadh
viddha paya, tath tath so tasmi dhamme atthapaisaved ca hoti dhammapaisaved ca. T
savedino dhammapaisavedino pmojja jyati. Pamuditassa pti jyati. Ptimanassa kyo passa
. Passaddhakyo sukha vedeti. Sukhino citta samdhiyati. Ida bhikkhave pacama vimuttyata
yattha bhikkhuno appamattassa tpino pahitattassa [PTS Page 024] [\q 24/] vih
arato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v sav parikkhaya gacchanti, ananuppatta
a yogakkhema anupputi.
Imni kho bhikkhave paca vimuttyatanni. Yattha bhikkhuno appamattassa tpino pahitattass
a viharato avimutta v citta vimuccati, aparikkh v sav parikkhaya gacchanti, ananuppa
uttara yogakkhema anupput'ti.
5. 1. 3. 7
(Samdhisutta)
27. Samdhi bhikkhave bhvetha appama nipak patissat. Samdhi bhikkhave bhvayata appa
ssatna paca ni paccatta yeva uppajjanti. Katamni paca: aya samdhi paccuppannasukho
a sukhavipkoti paccatta yeva a uppajjati. Aya samdhi ariyo nirmisoti paccatta yeva
. Aya samdhi akpurisasevito'ti paccatta yeva a uppajjati. Aya samdhi santo pato pa
laddho1 ekodibhvdhigato na ca sasakhraniggayhavrita vato'ti2 paccatta yeva a uppajja
kho panha ima samdhi sato va sampajjmi sato va uhahm'ti 3 paccatta yeva a upp
Samdhi bhikkhave bhvetha appama nipak patissat. Samdhi bhikkhave bhvayata appama
a imni paca ni paccatta yeva uppajjant'ti,
5. 1. 3. 8
(Pacagikasamdhisutta)
28. [PTS Page 025] [\q 25/] ariyassa bhikkhave pacagikassa samm samdhissa bhvan
a desissmi4 ta sutha, sdhuka manasi karotha, bhsissmi'ti. Eva bhanteti'ti kho te bhi
hagavato paccassosu. Bhagav etadavoca.
1. Paippassaddhiladdho, sy
2. Na ca sasakhraniggayha vtapattoti sy na sasakhra niggasha
Criydhihatotimachasa (?) Na ca sasakhraniggayha critapapatitotismu
3. Sato kho panha ima sampajjm, sato uhahmitimachasa satoca sampajjm sato uhh
sa
[BJT Page 038] [\x 38/]
Katam ca bhikkhave ariyassa pacagikassa sammsamdhissa bhvan?
(1) Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka sa
vicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. So imameva kya vivekajena
na abhisandeti parisandeti paripreti parippharati. Nssa kici sabbvato kyassa vivekaje
na ptisukhena apphua hoti. Seyyathpi bhikkhave dakkho nahpako1 v nahpakantevs2 v ka
hniyacuni3 kiritv udakena paripphosaka paripphosaka sanneyya, sya4 nahniyapii sne
aret6 santarabhir phu snehena na ca paggharati. 7 Evameva kho bhikkhave bhikkhu imame
va kya vivekajena ptisukhena abhisandeti parisandeti paripreti parippharati. Nssa kici
sabbvato kyassa vivekajena ptisukhena apphua hoti ariyassa bhikkhave pacagikassa samm
amdhissa aya paham bhvan.
(2) Puna ca para bhikkhave bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ek
hva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. So imameva
na ptisukhena abhisandeti parisandeti paripreti parippharati. Nssa kici sabbvato kyass
a samdhijena ptisukhena apphua hoti. Seyyathpi bhikkhave udakarahado ubbhidodako8, ta
ssa nevassa puratthimya disya udakassa yamukha, na pacchimya disya udakassa yamukha, n
uttarya [PTS Page 026] [\q 26/] disya udakassa yamukha, na dakkhiya disya udakass
a yamukha, devo ca klena kla samm dhra nnuppaveccheyya, atha kho tambh ca udakarahad
bbhijjtv tameva udakarahada stena vrin abhisandeyya parisandeyya paripureyya paripphar
eyya, nssa kici sabbvato udakarahadassa stena vrin apphua assa. Evameva kho bhikkhave
ikkhu imeva kya samdhijena ptisukhena abhisandeti parisandeti paripureti parippharat
i. Nssa kici sabbvato kyassa samdhijena ptisukhena apphua hoti. Ariyassa bhikkhave pa
assa sammsamdhissa aya dutiy bhvan.
(3) Puna ca para bhikkhave bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno
sukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti, tatiy
ampajja viharati. So imameva kya nipptikena sukhena abhisandeti parisandeti paripret
i parippharati. Nssa kici sabbvato kyassa nipptikena apphua hoti.
1. Nhpako cmachasa 2. Tahpakantevs vmachasa
3. Nhniya cunimachasa, sy. 4. Yassmu 5. Sinehnugatsy
6. Snehaparetsy 7. Paggharin machasa ubbhitodakosy:gambhro machasa
[BJT Page 040] [\x 40/]
Seyyathpi bhikkhave uppaliniya v paduminiya v puarkiniya v appekaccni uppalni v p
udake jtni udake savaddhni udaknuggatni anto nimuggaposni, 1 tni yvagg 2 yva ml3
sannni parisannni pariprni paripphuni. Nssa kici sabbvata uppalna v padumna v
ssa. Evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kya nipptikena sukhena abhisandeti paris
andeti paripreti parippharati. Nssa kici sabbvato 4 kyassa nipptikena sukhena apphua h
i. Ariyassa bhikkhave pacagikassa sammsamdhissa aya tatiy bhvan.
(4) Puna ca para bhikkhave bhikkhu sukhassa ca ph [PTS Page 027] [\q 27/] dukkh
assa ca pah pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi
jhna upasampajja viharati. So imameva kya parisuddhena cetas pariyodtena pharitv nisinn
o hoti. Nssa kici sabbvato kyassa parisuddhena cetas
Pariyodtena apphua hoti. Seyyathpi bhikkhave puriso odtena vatthena sassa prupitv nis
assa, nssa kici sabbvato kyassa odtena vatthena apphua assa. Evameva kho bhikkhave bhi
kkhu imameva kya parisuddhena cetas pariyodtena pharitv nisinno hoti. Nssa kici sabbva
kyassa parisuddhena cetas
Pariyodtena apphua hoti. Ariyassa bhikkhave pacagikassa sammsamdhissa aya catutth bh
(5) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno paccavekkhanimitta suggahta hoti sumanasikata spa
ita, suppaividdha paya. Seyyathpi bhikkhave ao v aa5 paccavekkheyya, hito v nis
ya, nisinno v nipanna paccavekkheyya evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhanimi
tta suggahta hoti sumanasikata spadhrita, suppaividdha pay'ti. Ariyassa bhikkhave
ammsamdhissa aya pacam bhvan
Eva bhvite kho bhikkhave bhikkhu ariye pacagike samm samdhimhi eva bahulkate yassa yas
abhi sacchikarayassa dhammassa citta abhininnmeti abhi sacchikiriyya, tatra tatrev
bhabbata pputi sati sati yatane.
Seyyathpi bhikkhave udakamaiko dhre hapito pro udakassa samatittiko kkapeyyo, tamena b
av puriso yato yato vajjeyya, gaccheyya udakanti? 'Eva [PTS Page 028] [\q 28/]
bhante'.
1. Nimuggaposini smu. 2. Tni yvacaggsy machasa
3. Y va ca mlsy machasa. Tti yva ca nimamlsmu. 4. Sabbvatasmu.
5. Ae v aa v smu.
[BJT Page 042] [\x 42/]
Evameva kho bhikkhave bhikkhu eva bhvite ariye pacagike samm samdhimhi eva bahulkate y
sa yassa abhi sacchikarayassa dhammassa citta abhininnmeni abhi sacchikiriyya, tatr
a sakkhibhabbata ppuni sati sati yatane.
Seyyathpi bhikkhave same bhumibhge pokkhara caturass1 libaddh pr udakassa samatittik
y, tamena balav puriso yato yato li muceyya, gaccheyya udakanti?. 'Eva bhante'. Evamev
kho bhikkhave bhikkhu eva bhvite ariye pacagike sammsamdhimahi eva bahulkate yassa yas
abhi sacchikarayassa dhammassa citta abhininnmeti abhi sacchikiriyya, tatra tatrev
bhabbata pputi sati sati yatane.
Seyyathpi bhikkhave subhmiya ctummahpathe2 jaaratho yutto assa hito odhastapatodo, ta
dakkho yoggcariyo assadammasrathi abhirhitv vmena hatthena rasmiyo gahetv dakkhiena hat
thena patoda gahetv yenicchaka yadicchaka sreyyapi paccsreyyapi. Evameva kho bhikkhave
bhikkhu eva bhvite ariye pacagike samm samdhimhi eva bahulkate yassa yassa abhi sac
sa dhammassa citta abhininnmeti abhi sacchikiriyya, tatra tatreva sakkhibhabbata ppu
i sati yatane.
So sace kakhati: "anekavihita iddhividha [PTS Page 029] [\q 29/] paccanubhavey
ya: ekopi hutv bahudh assa bahudhpi hutv eko assa, vbhva tirobhva tirokua tiro
amno gaccheyya seyyathpi kse, pahaviypi ummujjanimujja kareyya seyyathpi udake, udak
hijjamne gaccheyya seyyathpi pahaviya, ksepi pallakena kameyya seyyathpi pakkh saku
candimasuriye eva mahiddhike eva mahnubhve pin parmaseyya parimajjeyya, yva brahmal
vasa vatteyya'nti, tatra tatreva sakkhibhabbata
Pputi sati sati yatane.
So sace kakhati:"dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusikya ubho sadde sueyya dibb
usake ca ye dre santike c'ti, tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati. "Parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajneyya sarga v citt
nati pajneyya vtarga v citta vtarga cittanti pajneyya, sadosa v citta sadosa c
dosa v citta vtadosa cittanti pajneyya, samoha v citta samoha cittanti pajneyya,
vtamoha cittanti pajneyya, sakhitta v citta sakhitta cittanti pajneyya, vikkhitta
itta cittanti pajneyya, mahaggata v citta mahaggata cittanti pajneyya, amahaggata v
ahaggata cittanti pajneyya, sauttara v citta sauttara cittanti pajneyya, anuttara v
uttara cittanti pajneyya, samhita v citta samhita cittanti pajneyya, vimutta v ci
ttanti pajneyya avimutta v citta avimutta cittanti pajneyyanti tatra tatreva sakkhibhab
bata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati:"anekavihita pubbenivsa anussareyya seyyathda ekampi jti dvepi jtiy
i jtiyo catassopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrs
o pasampi jtiyo jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekep
appe anekepi savaavivaakappe. Amutrsi evannmo, evagotto evavao evamhro evasukha
upariyanto. So tato cuto amutra upapdi, tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhro ev
apaisavedi evamyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti skra sauddesa anekavihita
bbenivsa anussareyya" nti tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati: " dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passeyya cavamn
e uppajjamne hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pajneyya: ime
to satt kyaduccaritena samanngat vacduccaritena samanngat manoduccaritena samanngat a
upavdak micchdihik micchdihikammasamdn, te kyassa bhed parammara apya duggat
Ime v bhonto satt kyasucaritena samanngat vacsucaritena samanngat manosucaritena sama
at ariyna anupavdak sammdihik sammdihikammasamdn te kyassa bhed parammara s
i. Iti dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passeyya cavamne uppajjamn
e hne pate suvaea dubbae sugate duggate yath kammpage satte pajneyya "nti tatra tatr
kkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati: "savna khay ansava ceto vimutti pavimutti diheva dhamme saya
pajja vihareyya 2'nti tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yataneti.
1. Caturas machasa 2. Catumahpathe machasa
[BJT Page 044] [\x 44/]
5. 1. 3. 9
(Cakamnisasasutta)
29. Pacime bhikkhave cakame nisas. Katame paca?
[PTS Page 030] [\q 30/] addhnakkhamo hoti. Padhnakkhamo hoti. Appbdho hoti. As
itaptakhyitasyita1 samm parinma gacchati. Cakamdhigato samdhi cirahitiko hoti.
Ime kho bhikkhave paca cakame nisasti.
5. 1. 3. 10
(Ngitasutta)
30. Eva me suta: eka samaya bhagav kosalesu crika caramno mahat bhikkhusaghena saddh
icchnagala nma kosalna brhmaagmo tadavasari. Tatra suda bhagav icchnagale viharat
anasae.
Assosu kho icchnagalak2 brhmaagahapatik"samao khalu bho gotamo sakyaputto sakyakul pa
ito icchnagala anuppatto icchnagale viharati icchnagalavanasae.
"Ta kho pana bhagavanta gotama eva kalyo kittisaddo abbhuggato: "itipi so bhagav araha
ammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth dvemanuss
a buddho bhagavti. So ima loka sadevaka samraka sabrahmaka sassamaabrhmai paja sa
aya abhi sacchikatv pavedeti".
'So dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha savyajana kevalapar
acariya pakseti. Sdhu kho pana tathrpna arahata dassana hot'ti.
Atha kho icchnagalak brhmaagahapatik tass rattiy accayena pahta khdanya bhojanya
avanasao tenupasakamisu. Upasakamitv bahidvrakohake ahasu uccsadd mahsadd.
1. Asita pta khyita syita machasa, sy' 2. Icchnagalik smu
3. Symapotthake na dissate.
[BJT Page 046] [\x 46/]
[PTS Page 031] [\q 31/] tena kho pana samayena yasm ngito bhagavato upahko hoti.
Atha kho bhagav yasmanta ngita mantesi: ke panete1 ngita uccsadd mahsadd keva m
i?2 "Ete bhante icchnagalak brhmaagahapatik pahuta khdanya bhojanya dya babhidv
nta yeva uddissa bhikkhusaghac"ti.
Mha ngita yasena samgamo, 3 m ca may yaso. Yo kho ngita nayimassa nekkhammasukhassa pav
ivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh, yas
sha nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh akic
chalbh akasiralbh, so ta mhasukha4 middhasukha lbhasakkrasilokasukha sdiyeyyti.
"Adhivste'dni bhante bhagav, adhivsetu sugato. Adhivsana klo'dni bhante bhagavato. Yena
yeneva'dni bhante bhagav gamissati, tanninnva bhavissanti brhmaa gahapatik negam ceva
jnapad ca.
Seyyathpi bhante thullaphusitake deve vassante yathninna udakni pavattanti, evameva
kho bhante yena yeneva'dni bhagav gamissati, tanninnva bhavissanti brhmaagahapatik neg
am ceva jnapad ca ta kissa hetu? Tathhi bhante bhagavato slapaa"nati.
Mha ngita yasena samgamo3, m ca may yaso. Yo kho ngita nayimassa nekkhammasukhassa pavi
vekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh, yass
a nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh akicc
halbh akasiralbh, so ta4 mlhasukha middhasukha lbhasakkrasilokasukha sdiyeyya. [PT
] [\q 32/] asitaptakhyitasyitassa kho ngita uccrapassvo. Eso tassa nissando.
1. Ke pana te sy, ke pana kho machasa.
2. Vilopennti sy, smu.
3. Samgama, smu. Machasa.
4. Yo ta mhasukha machasa, sy.
[BJT Page 048] [\x 48/]
Piyna kho ngita viparinmaathbhv uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupys. Eso tas
o.
Asubhanimittnuyoga anuyuttassa kho ngita subhanimitte1 pikklyat2 sahti. Eso tassa ni
.
Chassu3 kho ngita phassyatanesu aniccnupassno viharato phasse pikklyat sahti. Eso t
sando.
Pacasu kho ngita updnakkhandhesu udayabbaynupassino viharato updne pikklyat saht
issandoti.
Pacagikavaggo tatiyo.
Tassuddna:
Dvegravupakkileso dusslnuggahena ca
Vimuttisamdhipacagik cakamo ngitena cti
1. Subhanimittena smu.
2. Pikulyat machasa paikkulyat smu.
3. Chasu machasa
[BJT Page 050] [\x 50/]
4. Sumanvaggo
5. 1. 4. 1.
(Sumansutta)
31. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. * Atha kho suma
pacahi rathasatehi pacahi1 rjakumrisatehi parivut yena bhagav tenupasakami. Upasakamit
hagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinn kho suman rjakumr bhagavanta e
Idhassu bhante bhagavato dve svak samasaddh samasl samapa, eko dyako eko adyako, te
[PTS Page 033] [\q 33/] bhed parammara sugati sagga loka uppajjeyyu, devabhtnam
nesa bhante siy viseso siy nnkaraanti? Siy sumane'ti bhagav avoca.
Yo so sumane dyako, so amu adyaka devabhto samno pacahi hnehi adhigahti. Dibbena y
vaena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena dhipateyyena. 2 Yo so sumane dyako,
so amu adyaka devabhuto samno imehi pacahi hnehi adhigahti 3
Sace pana te bhante tato cut itthatta gacchanti, manussabhtna pana tesa bhante siy vis
o, siy nnkaraanti? Siy sumaneti bhagav avoca.
Yo so sumane dyako. So amu adyaka manussabhuto samno pacahi hnehi adhigahti: mnusak
mnusakena vaena, mnusakena sukhena mnusakena yasena, mnusakena dhipateyyena. Yo so suma
ne dyako, so amu adyaka manussabhuto samno imehi pacahi hnehi adhigahti.
Sace pana te bhante ubho agrasm anagriya pabbajanti, pabbajitna pana nesa5 bhante siy
seso siy nnkaraanti? Siy sumaneti bhagav avoca.
Yo so sumane dyako, so amu adyaka pabbajito samno pacahi hnehi adhigahti: ycito'va
ra paribhujati appa aycito. Ycitova bahula piapta paribhujati, appa aycito. Ycit
ana paribhujati, appa aycito. Ycito'va bahula gilna paccaya bhesajjaparikkhra paribhu
appa aycito:
* Syma potthake aya pho natthi, eka samaya samaya bhagav svatthiya viharatijetavane
assa rme machasa
1. Pacahi ca sy 2. Adhipateyyena sy 3. Adhigahtti sy.
4. Mnussakena smu 5. Tesa smu.
[BJT Page 052] [\x 52/]
Yehi kho pana sabrahmacrhi saddhi viharati, tyssa1 manpeneva bahula kyakammena samudca
nti, appa amanpena, manpeneva bahula vackammena samudcaranti, appa amanpena, manpenev
ahula manokammena samudcaranti, appa
Amanpena. Manpa yeva3 upahra upaharanti, appa [PTS Page 034] [\q 34/] amanpa yo
sumane dyako, so amu adyaka pabbajito samno imehi pacahi hnehi adhigahti. 4
Sace pana te bhante ubho arahatta ppuanti, arahattappattna pana nesa bhante siy viseso
siy nnkaraanti?.
Ettha kho panesha sumane na kici nnkaraa vadmi yadida vimuttiy vimuttinti. 5
Acchariya bhante, abbhuta bhante. Yvacida bhante alameva dnni dtu, ala puni ktu
vabhtassapi upakrni puni, manussabhtassapi upakrni puni, pabbajitassapi upakrni
Idamavova bhagav ida vatv6 sugato athpara etadavoca satth:
1. Yathpi cando vimalo gaccha ksadhtuy
Sabbe tr gae loke bhya atirocati,
2. Tatheva slasampanno saddho purisapuggalo
Sabbe maccharino loke cgena atirocati.
3. Yathpi megho thanaya vijjuml satakkaku
Thala ninna ca preti abhivassa vasundhara,
4. Eva dassana sampanno samm sambuddhasvako
Macchari adhigahti pacahnehi paito:
5. yun yasas veca vaena ca sukhena ca
Sace bhoga paribbho7 pecca sagge pamodatti8
1. Tassa sy, machasa 2. Manpena sy, 3. Manpae ca sy,
4. Adhigahtti machasa, sy 5. Vimuttanti sy
6. Vatvna machasa, sy 7. Paribyuho machasa 8. Sagge ca modati smu.
[BJT Page 054] [\x 54/]
5. 1. 4. 2
(Cundsutta)
32. [PTS Page 035] [\q 35/] eka samaya bhagav rjagahe viharati kalandakanivpe.
Atha kho cund rjakumr pacahi rathasatehi pacahi ca kumri satehi parivut yena bhagav t
asakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinn kho cund
gavanta etadavoca:
Amhka bhante bht cundo nma rjakumro. So evamha:"yadeva so hoti itth v puriso v budd
to, dhamma saraa gato, sagha saraa gato, ptipt paivirato, adinndn paivirato,
musvd paivirato, surmerayamajjapamdahn paivirato, so kyassa bhed parammara suga
ti, no duggatinni. "
Sha bhante bhagavanta pucchmi: katha rpe nu kho2 bhante satthari pasanno kyassa bhed p
ammara sugati yeva upapajjati, no duggatinti? Sha bhante bhagavanta pucchmi: katha rp
kho2 bhante dhamme pasanno kyassabhed parammara sugati yeva upapajjati, no duggatint
i?
Katha rpe nu kho bhante saghe pasanno kyassa bhed parammara sugati yeva upapajjati, no
uggatinti? Katha rpesu slesu pariprakri kyassa bhed parammara sugati yeva1 sagga lo
ati, no duggatinti?
Yvat cundi satt apad v dipad v catuppad v bahuppad v rpino v arpino v saino v
ato tesa aggamakkhyati araha samm sambuddho. Ye kho cundi buddhe pasann, agge te pasa
nn. Agge kho pana pasannna aggo vipko hoti.
Yvat cundi dhamm sakhat v asakhat v virgo tesa aggamakkhyati yadida madanimmadano
layasamugghto vapacchedo tahakkhayo virgo nirodho nibbna. Ye kho [PTS Page 036] [\q
] cundi virge dhamme pasann. Agge te pasann agge kho pana pasannna aggo vipko hot
i.
Yvat cundi sagh v ga v tathgatasvakasagho tesa aggamakkhyati yadida cattri puri
ggal. Esa bhagavato svakasagho huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara pu
kassa. Ye kho cundi saghe pasann, agge te pasann. Agge kho pana pasannna aggo vipko ho
ti.
1. Sugatieva sy 2. Katha rpe kho machasa 3. Pipsvinayo smu.
[BJT Page 056] [\x 56/]
Yvat cund slni, ariyakantni1 tesa aggamakkhyati yadida akhani acchiddni asabaln
ssni viuppasatthni aparmahni samdhi savattanikni. Ye kho cundi ariyakantesu slesu
, agge te pariprakrino. Agge kho pana pariprakrna aggo vipko hotti.
6. Aggato ve pasannna agga dhamma vijnata
Agge buddhe pasannna dakkhieyye anuttare,
7. Agge dhamme pasannna virgpasame sukhe
Agge saghe pasannna puakkhette anuttare,
8. Aggasmi dna dadata agga pua pavahati
Agga yca2 vao ca yaso kitti sukha bala
9. Aggassa dt medhv aggadhammasamhito
Devabhto manusso v aggappatto pamodatti.
5. 1. 4. 3.
(Uggahasutta)
33. Eka samaya bhagav bhaddiye3 viharati jtiy vane. Atha kho uggaho meaka natt yena bh
av tenupakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho
o meakanatt bhagavanta etadavoca:
Adhivsetu me bhante bhagav svtanya attacatuttho [PTS Page 037] [\q 37/] bhatta
nti. Adhivsesi bhagav tuhbhvena. Atha kho uggaho meakanatt bhagavato adhivsana vidit
gavanta abhivdetv padakkhia katv pakkmi.
Atha kho bhagav tass rattiy accayena pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena uggah
meakanattuno nivesana tenupasakami. Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho uggaho
t bhagavanta patena khdanyena bhojanyena sahatth santappesi sampavresi.
Atha kho uggaho meakanatt bhagavanta bhuttvi ontapattapi ekamanta nisdi. Ekamanta
uggaho meakanatt bhagavanta etadavoca:
1. Ariyakattni slnimachasa 2. yucasmu.
3. Bhaddikeahakath.
[BJT Page 058] [\x 58/]
Im me bhante kumriyo patikulni gamissanti. Ovadatu tsa bhante bhagav, anussatu tsa bh
bhagav, ya tsa assa dgharatta hitya sukhyti.
Atha kho bhagav t kumriyo etadavoca: tasmtiha kumriyo eva sikkhitabba: yassa vo' mt p
o bhattuno dassanti atthakm hitesino anukampak anukampa updya, tassa bhavissma pubbuh
o pacchniptiniyo kikrapaiss viniyo manpacriniyo piyavdiniyoti. Eva hi vo kumriyo si
a.
Tasmtiha kumriyo eva sikkhitabba ye te bhattu garuno bhavissanti mtti v pitti v sama
v, te sakkarissma garukarissma, 2 mnissma, pjessma, abbhgateva sanodakena patipjess
i vo kumriyo sikkhitabba.
Tasmtiha kumriyo eva sikkhitabba ye te bhattu abbhantar kammant uti v kappsti v,
bhavissma analas tatrpyya vimasya samanngat ala ktu ala savidhtunti eva hi vo

Tasmtha kumriyo eva sikkhitabba: yo so bhattu abbhantaro antojano, dstiv pessti [PTS
038] [\q 38/] v kammakarti v, kammakarti v, tesa kataca katato jnissma, akata
tato jnissma, gilnaknaca balbala jnissma, khdanya bhojanya cassa paccayena vibha
vo kumriyo sikkhitabba.
Tasmtiha kumriyo eva sikkhitabba: ya bhatt harissati dhana v dhaa v rajata v j
uttiy sampdessma. Tassa bhavissma adhutt athen aso avinsikyoti. Eva hi vo kumriyo

Imehi kho kumriyo pacahi dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyik
avyata uppajjatti.
10. Yo na bharati sabbad nicca tpi ussuko
Sabbakmahara6 posa bhattra nti maeti.
11. Na cpi sotthi bhattra icchcrena rosaye7
Bhattu ca garuno sabbe paipujeti pait.
12. Uhhik8 analas sagahtaparijjan
Bhattu manp9 carati sambhata anurakkhati.
13. Y eva vattat nri bhattucchandavasnug
Manp nma te dev yattha s upapajjat ti.
1. Yassa kho smu 2. Garu karissma machasa
3. Paipjessmti sy, machasa 4. Paccayasena vibhajissmti sy, s
5. rakkhya smu 6. Sabbakmakara, smu.
7. Isscrena rosaye sy, machasa issvdena [pts]
8. Uhyik sy, 9. Bhattumanpa machasa
[BJT Page 060] [\x 60/]
5. 1. 4. 4
(Shasenpatisutta)
34. Eka samaya bhagav veslisa viharati mahvane kgra slya. Atha kho sho senpati
39] [\q 39/] bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nis
Ekamanta nisinno kho sho senpati bhagavanta etadavoca:
Sakk nu kho bhante sandihika dnaphala papetunti?
Sakk shti bhagav avoca. Dyako sha dnapati bahuno janassa piyo hoti manpo. Yampi sha d
dnapati bahuno janassa piyo hoti manpo, idampi sandihika dnaphala.
Puna ca para sha dyaka dnapati santo sappuris bhajanti. Yampi sha dyaka dnapati sa
is bhajanti, idampi sandihika dnaphala.
Puna ca para sha dyakassa dnapatino kalyo kittisaddo abbhuggacchati. Yampi sha dyakass
dnapatino kalyo kittisaddo abbhuggacchati, idampi sandihika dnaphala.
Puna ca para sha dyako dnapati yaadeva parisa upasakamati. Yadi khattiyaparisa, yadi
parisa, yadi gahapatiparisa, yadi samaaparisa, visradova1 upasakamati amakubhto. Yampi
a dyako dnapati yaadevaparisa upasakamati: yadi khattiyaparisa, yadi brhmaaparisa, y
hapati parisa, yadi samaaparisa, visradova upasakamati amakubhto: idampi sandihika d

Puna ca para sha dyako dnapati kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
dyako dnapati kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati. Ida2 samparyika
i.
Eva vutte sho senpati bhagavanta etadavoca "ynimni bhante bhagavat cattri sandihikn
i akkhtni, nha ettha bhagavato saddhya gacchmi. Ahampetni jnmi. Aha bhante dyako d
uno janassa piyo manpo. Aha bhante dyako dnapati. , Ma santo sappuris bhajanti. Aha bha
nte dyako dnapati, mayha kalyo kittisaddo ababhuggato: sho senpati dyako krako saghu
Aha [PTS Page 040] [\q 40/] bhante dyako dnapati, yaadeva parisa upasakammi: yad
khattiyaparisa, yadi brhmaaparisa, yadi gahapati parisa, yadi samaaparisa, visradova u
sakammi amakubhto. Ynimni bhante bhagavat cattri sandihikni dnaphalni akkhtni,
o saddhya gacchmi. Ahampetni jnmi. Yaca kho ma bhante bhagav evamha: 'dyako sha dn
a bhed parammara sugati sagga loka upapajjat'ti etha na jnmi. Ettha ca panha bhag
gacchm"ti.
1. Visrado machasa 2. Idampi sy
[BJT Page 062] [\x 62/]
Evameta sha, eva meta sha, dyako1 dnapati kyassa bhed parammara sugati sagga loka

14. Dada piyo hoti bhajanti na bah kittica pappoti yasobhivaati.
Amakubhto parisa vighati visrado hoti naro amacchar.
15. Tasm hi dnni dadanti pait vineyya maccheramala sukhesino,
Te dgharatta tidive patihit devna sahavyata gat ramanti. 3
16. Katvs katakusal tato cut4 sayapabh anuvicaranti nandana, 5
Te tattha nandanti ramanti modare samappit kmaguehi pacahi
Katvna vkya asitassa tdino ramanti sagge sugatassa svak'ti. 6
5. 1. 4. 5
(Dnnisasasutta)
35. [PTS Page 041] [\q 41/] pacime bhikkhave dne nisas. Katame paca?
Bahuto janassa piyo hoti manpo. Santo sappuris bhajanti. Kalyo kittisaddo abbhuggacc
hati. Gihdhamm anapeto hoti. Kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati. Ime
bhikkhave paca dne nisasti.
17. Dadamno piyo hoti sata dhamma anukkama,
Santo na bhajanti sappuris7 saat brahmacrino.
18. Te tassa dhamma desenti sabbadukkhpandana,
Ya so dhamma idhaya parinibbti ansavoti. 8
5. 1. 4. 6
(Kladnasutta)
36. Pacimni bhikkhave kladnni. Katamni paca?
gantukassa dna deti. Gamikassa dna deti. Gilnassa dna deti. Dubbhikkhe dna deti. Yn
ssni navaphalni, tni pahama slavantesu patihpeti. Imni kho bhikkhave paca kladnn
1. Dyako sha s 2. Yasassa vahati sy yaso ca vahati machasa
3. Devna sahavyagat ramanti te sy machasa
4. Katvaks katakusal ito cut machasa, sy
5. Nandane sy 6. Ramanti sabbe sugatassa svak sy
7. Santo na sad bhajanti sy machasa 8. Parinibbtansavoti sy
[BJT Page 064. [\x 64/] ]
19. Kle dadanti sappa vada vtamacchar
Klena dinna ariyesu ujubhutesu tdisu,
Vippasanna man tassa vipul hoti dakkhi,
20 Ye tattha anumodanti veyyvacca karonni v
Na tesa1 dakkhi n tepi puassa bhgino.
21. Tasm dade va2 appaivnacitto yattha dinna mahapphala
Puni paralokasmi patih honti pinanti.
5. 1. 4. 7
(Bhojanasutta)
37. [PTS Page 042] [\q 42/] bhojana bhikkhave dadamno dyako paigghakna paca hn
.
Katamni paca?
yu deti, vaa deti, sukha deti, bala deti. Paibha deti. yu kho pana datv yussa b
mnusassav, vaaa datv vaassa bhg hoti dibbassa v mnussa v, sukha datv sukhassa b
V mnusassa v, paibha datv paibhnassa bhg hoti dibbassa v mnusassa v. Bhojana b
ko paigghakna imni paca hnni deti.
22. yudo balado dhro vaaado paibhado
Sukhassa dt medhv sukha so adhigacchati.
23. yu datv bala vaa sukhaca paibhaka
Dighyu yasav hoti yattha yatthupapajjatti.
5. 1. 4. 8
(Saddhasutta)
38. Pacime bhikkhave saddhe kulaputte nisas. Katame paca?
Ye te bhikkhave loke santo sappuris, te saddha yeva8 pahama anukampanti, no tath assa
ddha. Saddhayeva pahama upasakamant upasakamanti, no tath assaddha saddhasseva paham
ahant patigahanti, no tath assaddha saddhasseva pahama dhamma desent desenti, no tath
ddha. Saddho kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati. 4
Ime kho bhikkhave paca saddhe kulaputte nisas.
Seyyathpi bhikkhave subhumiya ctummahpathe5 mahnigrodho samann pakkhna paisaraa hot
va [PTS Page 043] [\q 43/] kho bhikkhave saddho kulaputto bahuno janassa p
aisaraa hoti: bhikkhna bhikkhunna upasakna upsiknanti.
1. Tesadakkhin machasa [pts 2.] Dade sy machasa
3. Saddhaeva machasa sy 4. Uppajjati, smu
5. Catummahpathe sy catumahpathe machasa.
[BJT Page 066] [\x 66/]
24. Skhpattaphalpeto khandhim ca mahdumo,
Mlav phalasampanno patih hoti pakkhina.
25. Manorame yatane sevanti na vihagam,
Chya chyatthik1 yanti phalatth phalabhojino.
26. Tatheva slampanna saddha purisapuggala,
Nivtavutti atthaddha sorata sakhila mudu
27. Vtarg vtados vtamoh ansav,
Puakkhettni lokasmi sevanti tdisa nara.
28. Te tassa dhamma desenti sabbadukkh pandana,
Ya so dhamma idhaya parinibbti ansavoti2
5. 1. 4. 9
(Puttasutta)
39. Pacimni bhikkhave hnni sampassant mtpitaro putta icchanti kule jyamna. Katamn
Bhato v no bharissati. Kicca v no karissati. Kulavaso cira hassati. Dyajja paipajjati
ha v pana petta klakatna dakkhia anuppadassatti. Imni kho bhikkhave paca hnni sa
putta icchanti kule jyamnanti.
29. Paca hnni3 sampassa putta icchanti pait,
Bhato v no bharissati kicca v no karissati
30. Kulavaso cira hassati4 dyajja paijjati,
Athav pana petna dakkhia anupadassati.
31. hnnetni sampassa putta icchanti pait,
Tasm santo sappuris kata katavedino,
32. Bharanti mtpitaro pubbe katamanussara,
[PTS Page 044] [\q 44/] karonti nesa kiccni yath ta pubbakrina
33. Ovdakr bhatapos kulavasa ahpaya,
Saddho slena sampanno putto hoti pasasiyoti
1. Chyanthino smu. 2. Parinibbtansavoti sy
3. Pacahnni sy 4. Tihe machasa, sy
[BJT Page 068] [\x 68/]
5. 1. 4. 10
(Mahslasutta)
40. Himavanta bhikkhave pabbatarja nissya mahsl pacahi vahihi vahanti. Katamhi pa
Skhpattapalsena vahanti. Tacena vahanti. Papaikya vahanti. Pheggun vahanti. Sre
nta bhikkhave pabbatarja nissya mahsl imhi pacahi vahhi vahanti.
Evameva kho bhikkhave saddha kulapati1 nissya antojano pacahi vahhi vahati. Katamhi
Saddhya vahati slena vahati. Sutena vahati cgena vahati. Paya vahati. Saddha
ssya antojano imhi pacahi vahhi vahatti.
34. Yath ca2 pabbato selo araasmi brahvane,
Ta rukkh upanissya vahante te vanappat.
35. Tatheva sla sampanna saddha kulapati3 idha4,
Upanissya vahanti puttadr ca bandhav,
Amacc tisagh ca ye cassa anujvino.
36. Tassa slavato sla cga sucaritni ca,
Passamnnukubbanti ye bhavanti civakkha.
37. Idha dhamma caritvna magga sugatigmina,
Nandino devalokasmi modanti kmakminoti.
Sumanvaggo catuttho.
Tassuddna:
Suman cund uggaho shadnnisasayo
Kla bhojana saddhya puttaslehi te dasti.
1. Kulaputta machasa 2. Yathhi symachasa.
3. Kulaputta machasa, sy 4. Ima machasa
[BJT Page 070] [\x 70/]
5. Muarjavaggo
5. 1. 5. 1
(Pacabhogadiyasutta)
41. [PTS Page 045] [\q 45/] eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthap
iikassa rme. Atha kho anthapiiko gahapati yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bha
bhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca
Pacime gahapati bhogna diy. Katame paca?
Idha gahapati ariyasvako uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkhittehi dh
mikehi dhammaladdhehi attna sukheti, peti, samm sukha pariharati. Mtpitaro sukheti, p
samm sukha pariharati. Puttadradsakammakaraporise sukheti, peti, samm sukha pariharati
Aya pahamo bhogna diyo.
Puna ca para gahapati ariyasvako uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkh
hi dhammikehi dhammaladdhehi mittmacce sukheti, peti, samm sukha pariharati. Aya dutiy
o bhogna diyo.
Puna ca para gahapati ariyasvako uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkh
hi dhammikehi dhammaladdhehi y t honti pad aggito v udakato v rjato v coratov appiyat
ato, tathrpsu padsu bhogehi pariyodhya vattati, sotthi attna karoti. Aya tatiyo bhog
Puna ca para gahapati ariyasvako uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkh
hi dhammikehi dhammaladdhehi paca balkatt hoti: tibali, athitibali pubbapetabali, rja
devatbali. Aya catuttho bhogna diyo.
Puna ca para gahapati ariyasvako uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedcakkh
hi dhammikehi [PTS Page 046] [\q 46/] dhammaladdhehi ye te samaabrhma madappamd
paivirat khantisoracce nivih ekamantna damenti, ekamantna samenti, ekamantna parini
tathrpesu samaabrhmaesu uddhaggika dakkhia patihpeti sovaggika sukhavipka saggas
acamo bhogna diyo:
Ime kho gahapati paca bhogna diy.
[BJT Page 072] [\x 72/]
Tassa ce gahapati ariyasvakassa ime paca bhogna diye diyato bhog parikkhaya gacchanti,
assa eva hoti: ye vata bhogna diy, te cha diymi. Bhog ca me parikkhaya gacchant"ti
oti avippaisro. Tassa ce gahapati ariyasvakassa ime paca bhogna diye diyato bhog abhi
i, tassa eva hoti: ye vata bhogna diy, te cha diymi bhog ca me abhivahant"ti itis
yeneva avippaisroti. 1
38. Bhutt bhog bhat bhacc viti padsu me,
Uddhato dakkhi dinn atho paca bal kat.
Upahit slavanto saat brahmacrayo.
39. Yadattha bhoga iccheyya paito gharamvasa,
So me attho anuppatto kata ananutappiya.
40. Eta anussara macco ariyadhamme hito naro
Idheva na pasasanti pecca sagge pamodatti. 2
5. 1. 5. 2
(Sappurisasutta)
(Svatthinidna)
42. Sappuriso bhikkhave kule jyamno bahuno janassa atthya hitya sukhya hoti. Mtpitunna
atthya hitya sukhya hoti puttadrassa atthya hitya sukhya hoti. Dsakammakaraporisassa a
hya hitya sukhya hoti. Mittmaccna atthya hitya sukhya hoti. Samaabrhmana atthya
.
Seyyathpi bhikkhave mahmegho sabbasassni sampdento bahunojanassa atthya hitya sukhya ho
ti:evameva [PTS Page 047] [\q 47/] kho bhikkhave sappuriso kule jyamno bahun
o janassa atthya hitya sukhya hoti: mtpitunna atthya hitya sukhya hoti. Puttadrassa
hitya sukhya hoti. Dsakammakaraporisassa atthya hitya sukhya hoti. Mittmaccna atthya
sukhya hoti. Samaabrhmana atthya hitya sukhya hotti.
41. Hito bahunna paipajja bhoge ta devat rakkhati devagutta,
Bahussuta slavatupapanna dhamme hita na vijahti4 kitti.
42. Dhammaha slasampanna saccavdi hirmana,
Nekkha jambonadasseva ko ta ninditumarahati,
Devpi na pasasanti brahmunpi pasasitoti.
1. Itissa hoti avippaisro sy 2. Sagge ca modatti smu.
3. Mtpitna machasa 4. Vijahati machasa.
[BJT Page 074] [\x 74/]
5. 1. 5. 3
(Pacaihadhammasutta)
(Svatthi nidna)
43. Atha kho anthapiiko gahapati yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhi
tv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca:
Pacime gahapati dhamm ih kant manp dullabh lokasmi. Katame paca?
yu kho gahapati iho kanto manpo dullabho lokasmi. Vao iho kanto manpo dullabho lokas
ha iha kanta manpa dullabha lokasmi. Yaso iho kanto manpo dullabho lokasmi. Sagg
h lokasmi.
Ime kho gahapati paca dhamm ih kant manp dullabh lokasmi.
Imesa kho gahapati pacanna dhammna ihna kantna manpna dullabhna lokasmi. Na
lbha vadmi. Imesa kho gahapati pacanna ihna kantna manpna dullabhna lokasmi
\q 48/] v patthanhetu v pailbho abhavissa, ko idha kena hyetha?
Na kho gahapati arahati ariyasvako yu kmo yu ycitu v abhinanditu v yussa v pihet
ti ariyasvakena yusavattanik paipad paipajjitabb. yusavattanik hissa paipad paip
tati. So lbh hoti yussa dibbassa v mnusassa v.
Na kho gahapati arahati ariyasvako vaakmo vaa ycitu v abhinanditu v vaassa v p
ti ariyasvakena vaasavattanik paipad paipajjitabb. Vaasavattanik hissa paipad p
tati. So lbh hoti vaassa dibbassa v mnusassa v.
Na kho gahapati arahati ariyasvako sukhakmo sukha ycitu v abhinanditu v sukhassa v p
Sukhakmena gahapati ariyasvakena sukhasavattanik paipad paipajjitabb. Sukhasavattanik
a paipad paipann sukhapailbhya savattati. So lbh hoti sukhassa dibbassa v mnusassa
[BJT Page 076] [\x 76/]
Na kho gahapati arahati ariyasvako yasakmo yasa ycitu v abhinanditu v yasassa v pihe
akmena gahapati ariyasvakena yasasavattanik paipad paipajjitabb. Yasasavattanik hiss
d paipann yasapailbhya savattati. So lbh hoti yasassa dibbassa v mnusassa v.
Na kho gahapati arahati ariyasvako saggakmo sagga ycitu v abhinanditu v saggna v1
gakmena gahapati ariyasvakena saggasavattanik paipad paipajjitabb. Saggasavattanik h
aipad paipann saggapailbhya savattati. So lbh hoti saggnanti.
43. yu vaa yasa kitti sagga ucckulnata,
Ratiyo patthaynena ur aparpara, 2
44. Appamda pasasanti puakiriysu pait,
[PTS Page 049] [\q 49/] appamatto ubho atthe adhigahti paito.
45. Diheva dhamme yo attho yo cattho samparyiko.
Atthbhisamay dhro paitoti pavuccatti.
5. 1. 5. 4
(Manpadysutta)
44. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Atha kho bhagav pubbanh
attacvaramdya yena uggassa gahapatino veslikassa nivesana nenupasakami. Upasakamitv pa
sane nisdi. Atha kho uggo gahapati vesliko yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhaga
vanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho uggo gahapati vesliko bhagavanta
adavoca:
"Sammukh meta3 bhante bhagavato suta sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti.
hante slapupphaka khdanya. Ta me bhagav patigahtu anukampa updy'ti. Paiggahesi b
pdya.
"Sammukh meta bhante bhagavato suta sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti ma
nte sampannakolaka, sampannaskaramasa. 4 Ta me bhagav patigahtu anukampa updy'ti.
bhagav anukampa updya.
1. Sagga v smu. 2. Aparpar machasa
3. Sammukh eta smu 4. Skaramasa machasa, sampannavaraskaramasa sy.
[BJT Page 078] [\x 78/]
[PTS Page 050] [\q 50/]
"Samimukh meta bhante bhagavato suta, sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti.
bhante nibaddhatelaka1 niyaska. Ta me bhagav patigahtu anukampa updy"ti. Paiggah
ampa updya.
"Sammukh meta bhante bhagavato suta, sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti.
bhante slna odano vicitakako anekaspo anekabyajano. Ta me bhagav patigahtu anukampa
ggahesi bhagav anukampa updya.
"Sammukh meta bhante bhagavato suta, sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti.
bhante ksikni vatthni. Tni me bhagav patigahtu anukampa updy"ti. Paiggahesi bhagav
a.
"Sammukh meta bhante bhagavato suta, sammukh paiggahta 'manpady labhate manpa'nti.
bhante pallako goakatthato paikatthato paalikatthato kdalimigapavarapaccattharao2 saut
taracchado ubhato lohitakpadhno. Api ca bhante mayampeta jnma'neta bhagavato kappat"ti.
Ida me bhante candanaphalaka agghati adhika sahassa. Ta me bhagav patigahtu anukampa
i paiggahesi bhagav anukampa updya.
Atha kho bhagav ugga gahapati veslika imin anumodanyena anumodi:
46. Manpady labhate manpa yo ujjubhtesu dadti chandas,
Acchdana sayanamathannapna3 nnappakrni ca paccayni.
47. Cattaca muttaca anaggahta4 khettpame arahante viditv,
So duccaja sappuriso cajitv manpady labhate manpanti.
Atha kho bhagav ugga gahapati veslika imin anumodanyena anumoditv uhysan pakkmi.
gahapati vesliko aparena samayena klamaksi. Klakato ca uggo gahapati vesliko aatara m
omaya kya upapajj.
1. Nibbaatelaka sy, nibbattatelaka smu.
2. Kadalimigapavarapaccattharao machasa. Sy.
3. Sayana mantapna machasa. 4. Anuggahta sy [PTS]
[BJT Page 080] [\x 80/]
Tena kho pana samayena bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme atha kho u
o devaputto abhikkantya rattiy abhikkantavao [PTS Page 051] [\q 51/] kevalakap
pa jetavana obhsetv yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
kamanta hita kho ugga devaputta bhagav etadavoca:
'Kacci te ugga yathdhippyo'ti 'taggha me bhante yathdhippyo'ti. Atha kho bhagav ugga d
evaputta gthhi ajjhabhsi:
48. Manpady labhate manpa
Aggassa dt labhate punagga,
Varassa dt varalbhi hoti
Sehandado sehamupeti hna.
49. Yo aggady varady sehady ca yo naro,
Dghyu yasav hoti yattha yatthpapajjat"ti.
5. 1. 5. 5
(Pubhisandasutta)
(Svatthinidna:)
45. Pacime bhikkhave pubhisand kusalbhisand sukhasshr sovaggik sukhavipk saggasa
a manpya hitya sukhya savattanti. Katame paca?
Yassa bhikkhave bhikkhu cvara paribhujamno appama cetosamdhi upasampajja viharati, ap
assa pubhisando sukhasshro sovaggiko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
Yassa bhikkhave bhikkhu piapta paribhujamno appama cetosamdhi upasampajja viharati,
ssa puhisando sukhasshro sovaggiko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
Yassa bhikkhave bhikkhu vihra paribhujamno appama cetosamdhi upasampajja viharati, ap
assa pubhisando sukhasshro sovaggiko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
Yassa bhikkhave bhikkhu macapha paribhujamno appama cetosamdhi upasampajja viharati
assa pubhisando sukhasshro sovaggiko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
Yassa bhikkhave bhikkhu gilnapacchayabhesajjaparikkhra paribhujamno appama cetosamdhi
Page 052] [\q 52/] upasampajja viharati, appamo tassa puhisando kusalbhisando s
ukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya sa
Ime kho bhikkhave paca pubhisand kusalbhisand sukhasshr sovaggik sukhavipk saggas
ntya manpya hitya sukhya savattanti.
Imehi ca pana bhikkhave pacahi puhisandehi kusalbhisandehi samanngatassa ariyasvakassa
na sukara puassa pama gahetu: "ettako puhisando kusalbhisando sukhasshro sovaggik
saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya savattat"ti. Atha kho asakheyyo a
ahpuakkhandhotveva sakha gacchati.
[BJT Page 082] [\x 82/]
Seyyathpi bhikkhave mahasamudde na sukara udakassa pama gahetu 'ettakni udakhaknti
udakhakasatnti v ettakni udakhaka satasahassn'ti v. Atha kho asakheyyo appameyyo m
ndho tveva sakha gacchati. Evameva kho bhikkhave imehi pacahi pubhisandehi kusalbhisand
ehi samanngatassa ariyasvakassa na sukara puassa pama gahetu 'ettako pubhisando ku
sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya
Atha kho asakheyyo appameyyo mahpuakkhandho tveva sakha gacchatti.
50. Mahodadhi aparimita mahsara
Bahubherava ratanaganamlaya,
Najjo yath naragaa saghasevit1
Puth savant upayanti sgara.
51. [PTS Page 053] [\q 53/] eva nara annadapnavatthada
Seyy nisajjattharaassa dyaka,
Puassa dhr upayanti paita
Najjo yath vrivahva sgaranti.
5. 1. 5. 6
(Pacasampadsutta)
(Svatthinidna)
46. Pacim bhikkhave sampad. Katam paca? Saddhsampad, slasampad, sutasampad, cgasamp
Im kho bhikkhave paca sampadti.
5. 1. 5. 7
(Pacadhanasutta)
(Svatthinidna)
47. Pacimni bhikkhave dhanni. Katamni paca? Saddhdhana, sladhana, sutadhana, cgadha
Katamaca bhikkhave saddhdhana? Idha bhikkhave ariyasvako saddho hoti, saddahati tathg
atassa bodhi: "itipi so bhagav araha samm sambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavidu
anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav"ti. Ida vuccati bhikkhave sa
ddhdhana.
Katamaca bhikkhave sladhana? Idha bhikkhave ariyasvako ptipt paivirato hoti adinnd
hoti kmesu micchcr paivirato hoti musvd paivirato hoti surmerayamajjapamdahn pa
uccati bhikkhave sladhana.
Katamaca bhikkhave sutadhana? Idha bhikkhave ariyasvako bahussuto hoti. Sutadharo s
utasannicayo (ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly sttha savyajana keva
a paksenti. Tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manasnupekkhit dih
da vuccati bhikkhave sutadhana.
1. Macchagaasaghasevit sy
Peyylamukhehi sakhitta catukkanipte uruvelavagge dutiyasutte gatanayena veditabba (pih
46)
[BJT Page 084] [\x 84/]
Katamaca bhikkhave cgadhana? Idha bhikkhave ariyasvako vigatamala maccherena cetas agr
a ajjhvasati muttacgo payatap vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato. Ida vuccati bhi
adhana.
Katamaca bhikkhave padhana? Idha bhikkhave ariyasvako paav hoti udayatthagminiy pa
ariyya nibbedhikya samm dukkhakkhayagminiy. Ida vuccati bhikkhave padhana.
Imni kho bhikkhave paca dhannti.
52. [PTS Page 054] [\q 54/] yassa saddh tathgate acal suppatihit,
Slaca yassa kalya ariyakanta pasasita.
53. Saghe pasdo yassatthi ujubhtaca dassana,
Adaliddoti ta hu amogha tassa jvita.
54. Tasm saddhaca slaca pasda dhammadassana,
Anuyujetha medhv sara buddhnassana.
5. 1. 5. 8
(Alabbhanyahnasutta)
(Svatthinidna)
48. Pacimni bhikkhave alabbhanyni hnni samaena v brhmaena v devena v mrena v br
kasmi. Katamni paca?
'Jardhamma m jrti' alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v brah
ydhidhamma m vydhy'ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v
'Maraadhamma m my, ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v b
Khayadhamma m khy'ti alabbhaniya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v br
smi. Nassanadhamma m nass'ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mren
v lokasmi.
Assutavato bhikkhave puthujjanassa jardhamma jrati. So jardhamme jie na iti paisacikkh
i: na kho mayhamevekassa1 jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cuti, upap
ti' sabbesa sattna jardhamma jrati. Ahaceva kho pana jardhamme jie soceyya, kilamey
eveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya
Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass' ti. So jardhamme ji
cati, kilamati, paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave, as
sutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpeti.
1. Mayhevekassa sy, machasa.
[BJT Page 086] [\x 86/]
Puna ca para bhikkhave assutavato puthujjanassa [PTS Page 055] [\q 55/] bydh
idhamma bydhyati so bydhidhamme bydhite na iti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa by
hidhamma bydhyati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cuti, uppatti, sabbesa sattna b
a bydhyati. Ahaceva kho pana bydhidhamme bydhite soceyya, kilameyya, parideveyya, ura
deyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantp
avatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass"ti. So bydhidhamme bydhite socati,
lamati, paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati
Bhikkhave assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpeti.
Puna ca para bhikkhave assutavato puthujjanassa maraadhamma myati so maraadhamme mate
na iti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Atha kho yvat sattna
, gati, cuti, upapatti, sabbesa sattna maraadhamma myati. Ahaceva kho pana maraadhamme
ate soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me
eyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi
man ass"ti. So maraadhamme mate socati, kilamati, paridevati, uratti kandati, sammoha
jjati. Aya vuccati bhikkhave assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna ye
va paritpeti.
Puna ca para bhikkhave assutavato puthujjanassa khayadhamma khyati so khayadhamme k
he na iti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Atha kho yvat satt
ti, gati, cuti, upapatti, sabbesa sattna khayadhamma khyati. Ahaceva kho pana khayadha
mme khe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhatta
chdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mit
umman ass "ti. So khayadhamme khe socati, kilamati, paridevati uratti kandati. Sammoha
jjati. Aya vuccati bhikkhave assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna ye
va paritpeti.
Puna ca para bhikkhave assutavato puthujjanassa nassanadhamma nassati. So nassanad
hamme nahe na iti paisacikkhati: " na kho mayhamevakassa nassanadhamma nassati. Atha
kho yvat sattna gati, gati, cuti, upapatti, sabbesa sattna nassanadhamma nassati. Aha
kho pana nassanadhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha
yya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amitt
attaman assu. Mittpi dumman ass"ti. So nassanadhamme nahe socati, kilamati, paridevati
, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave assutav puthujjano viddho savi
sena sokasallena attna yeva paritpeti.
Sutavato ca kho bhikkhave ariyasvakassa jardhamma jrati. So jardhamme jie iti paisaci
ti: "na kho mayhamevekassa jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cuti, upp
ti, sabbesa sattna jardhamma jrati. Ahaceva kho pana jardhamme jie soceyya. Kilamey
eveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya
kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass"ti. So jardhamme ji
socati, na kilamati, na paridevati, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati
bhikkhave ariyasvako abbah1 savisa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva
paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para bhikkhave sutavato ariyasvakassa vydhidhamma vydhyati so vydhidhamme vydh
e itipaisacikkhati:"na kho mayhamevekassa vydhidhamma vydhyati. Atha kho yvat sattna
gati, cuti, upapatti, sabbesa sattna vydhidhamma vydhyati. Ahaceva kho pana vydhidham
ydhite soceyya, kilameyya, parideveyya uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi
hdeyya. Kye pi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mit
umman ass"ti. So vydhidhamme vydhite na socati, na kilamati na paridevati, na uratti ka
ndati, na sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave sutav ariyasvako abbah1 savisa sokasal
la yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna
eva parinibbpeti.
Puna ca para bhikkhave sutavato ariyasvakassa maraadhamma myati so maraadhamme mate it
ipaisacikkhati:"na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Atha kho yvat sattna gati,
cuti, upapatti, sabbesa maraadhamma myati. Ahaceva kho pana maraadhamme mate soceyya, k
ilameyya, parideveyya uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. K
bbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass"t
maraadhamme mate na socati, na kilamati na paridevati, na uratti kandati, na sammoha p
ajjati. Aya vuccati bhikkhave sutav ariyasvako abbah1 savisa sokasalla yena viddho ass
utav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti
Puna ca para bhikkhave sutavato ariyasvakassa khayadhamma khyati so khayadhamme khe it
ipaisacikkhati:"na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Atha kho yvat sattna gati,
, cuti, upapatti, sabbesa khayadhamma [PTS Page 056] [\q 56/] khyati. Ahaceva
kho pana khayadhamme khe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha
bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyya. Amittpi a
aman assu. Mittpi dumman ass "ti. So khayadhamme khe na socati. Na kilamati na paridev
ati, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave ariyasvako abbah sav
a sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasva
ko attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para bhikkhave sutavato ariyasvakassa nassanadhamma nassati. So nassanadham
me nahe iti paisacikkhati: " na kho mayhamevekassa nassanadhamma nassati. Atha kho yva
t sattna gati, gati, cuti, upapatti, sabbesa nassanadhamma nassati. Ahaceva kho pana na
ssanadhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya
pi me nacchdeyya. Kye pi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman
u. Mittpi dumman ass"ti. So nassanadhamme nahe khe na socati, na kilamati na paridevati
, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave sutav ariyasvako abbah
visa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariy
asvako attna yeva parinibbpetti.
1. Abbuhi sy, machasa
[BJT Page 088] [\x 88/]
Imni kho bhikkhave paca alabbhanyni hnni samaena v brhmaena devena v mrena v bra
kasminti.
55. Na socanya na paridevanya attho alabbho1 api appakopi,
Socantamena dukhita viditv2 paccatthik attaman bhavanti.
56. Yato ca kho paito padsu na vedhati attavinicchaya,
Paccatthikssa dukhit bhavanti disv mukha avikra pura.
57. Jappena mantena subhsitena anuppadnena paveiy ca,
Yath yath yattha labhetha attha tath tath tattha parakkameyya.
58. Sace pajneyya alabbhaneyyo may ca 3 aena v esa attho
Asocamno adhivsayeyya kamma daha kinti karomi'dnti. [PTS Page 057] [\q 57/]
5. 1. 5. 9.
(Kosala sutta)
49. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho rj p
salo yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi.
() Atha kho aataro puriso yena rj pasenadi kosalo tenupasakami. Upasakamitv rao pasen
sa kosalassa upakaake rocesi. "Mallikdev deva5 klakat"ti.
Eva vutte rj pasenadi kosalo dukkh dummano pattakkhandhoadhomukho pajjhyanto appaibhno
nisdi.
Atha kho bhagav rajna pasenadi kosala dukkhi dummana pattakkhandha adhomukha pajjhya
aibhna viditv rjna pasenadi kosala etadavoca:
Pacimni bhikkhave alabbhanyni hnni samaena v brhmaena v devena v mrena v brahmu
i. Katamni paca?
'Jardhamma m jrti' alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v brah
ydhidhamma m vydhy'ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v
'Maraadhamma m my, ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v b
Khayadhamma m khy'ti alabbhaniya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v br
smi. Nassanadhamma m nass'ti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mren
v lokasmi.
Assutavato mahrja puthujjanassa jardhamma jrati. So jardhamme jie na iti paisacikkha
kho mayhamevekassa jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cuti, upapatti'
bbesa sattna jardhamma jrati. Ahaceva kho pana jardhamme jie soceyya, kilameyya, p
uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkame
ntpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass' ti. So jardhamme jie so
kilamati, paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja, assutav pu
jano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpeti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa bydhidhamma bydhyati so bydhidhamme bydh
na iti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa bydhidhamma bydhyati. Atha kho yvat satt
i, gati, cuti, uppatti, sabbesa sattna bydhidhamma bydhyati. Ahaceva kho pana bydhidh
bydhite soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhatta
acchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. M
dumman ass"ti. So bydhidhamme bydhite socati, kilamati, paridevati, uratti kandati, sa
mmoha pajjati. Aya vuccati
Mahrja, assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpeti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa maraadhamma myati so maraadhamme mate na i
ti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Atha kho yvat sattna gat
i, cuti, upapatti, sabbesa sattna maraadhamma myati. Ahaceva kho pana maraadhamme mate
oceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacc
Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumm
s"ti. So maraadhamme mate socati, kilamati, paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati
. Aya vuccati mahrja, assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpe
ti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa khayadhamma khyati so khayadhamme khe na i
ti paisacikkhati: "na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Atha kho yvat sattna gat
ati, cuti, upapatti, sabbesa sattna khayadhamma khyati. Ahaceva kho pana khayadhamme k
he soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi m
a. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi du
ass "ti. So khayadhamme khe socati, kilamati, paridevati uratti kandati. Sammoha pajja
. Aya vuccati mahrja, assutav puthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpe
ti.
Puna ca para mahrja, assutavato puthujjanassa nassanadhamma nassati. So nassanadhamm
e nahe na iti paisacikkhati: " na kho mayhamevakassa nassanadhamma nassati. Atha kho
yvat sattna gati, gati, cuti, upapatti, sabbesa sattna nassanadhamma nassati. Ahacem
pana nassanadhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha p
bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi at
man assu. Mittpi dumman ass"ti. So nassanadhamme nahe socati, kilamati, paridevati, ur
atti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja, assutav puthujjano viddho savisena
asallena attna yeva paritpeti.
Sutavato ca kho mahrja, ariyasvakassa jardhamma jrati. So jardhamme jie iti paisaci
"na kho mayhamevekassa jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cuti, uppatti
sabbesa sattna jardhamma jrati. Ahaceva kho pana jardhamme jie soceyya. Kilameyya,
ya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya ok
mantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass"ti. So jardhamme jie n
ti, na kilamati, na paridevati, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati mahr
a, ariyasvako abbah1 savisa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritp
i. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa vydhidhamma vydhyati so vydhidhamme vydhi
paisacikkhati:"na kho mayhamevekassa vydhidhamma vydhyati. Atha kho yvat sattna gat
cuti, upapatti, sabbesa sattna vydhidhamma vydhyati. Ahaceva kho pana vydhidhamme vy
soceyya, kilameyya, parideveyya uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nac
. Kye pi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi du
ass"ti. So vydhidhamme vydhite na socati, na kilamati na paridevati, na uratti kandati
, na sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja, sutav ariyasvako abbah savisa sokasalla ye
dho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parini
bbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa maraadhamma myati so maraadhamme mate itipa
ikkhati: "na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cu
, upapatti, sabbesa maraadhamma myati. Ahaceva kho pana maraadhamme mate soceyya, kilam
eyya, parideveyya uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kye p
okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass"ti. So mara
dhamme mate na socati, na kilamati na paridevati, na uratti kandati, na sammoha pajja
ti. Aya vuccati mahrja, sutav ariyasvako abbah savisa sokasalla yena viddho assutav p
jjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa khayadhamma khyati so khayadhamme khe itipa
ikkhati:"na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Atha kho yvat sattna gati, gati, cut
i, upapatti, sabbesa khayadhamma khyati. Ahaceva kho pana khayadhamme khe soceyya, kila
meyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kye
a okkameyya. Kammantpi nappavatteyya. Amittpi attaman assu. Mittpi dumman ass "ti. So
ayadhamme khe na socati. Na kilamati na paridevati, na uratti kandati, na sammoha pajja
ti. Aya vuccati mahrja, ariyasvako abbah savisa sokasalla yena viddho assutav puthujja
attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa nassanadhamma nassati. So nassanadhamme nahe
iti paisacikkhati: " na kho mayhamevekassa nassanadhamma nassati. Atha kho yvat sattn
a gati, gati, cuti, upapatti, sabbesa nassanadhamma nassati. Ahaceva kho pana nassana
dhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bh
nacchdeyya. Kye pi dubbaiya okkameyya. Kammantpi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu
ttpi dumman ass"ti. So nassanadhamme nahe khe na socati, na kilamati na paridevati, na
uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja, sutav ariyasvako abbah1 sav
alla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attn
a yeva parinibbpetti.
Imni kho mahrja, paca alabbhanyni hnni samaena v brhmaena devena v mrena v bra
inti.
Na socanya na paridevanya attho alabbho api appakopi,
Socantamena dukhita viditv2 paccatthik attaman bhavanti.
Yato ca kho paito padsu na vedhati attavinicchaya,
Paccatthikssa dukhit bhavanti disv mukha avikra pura.
Jappena mantena subhsitena anuppadnena paveiy ca,
Yath yath yattha labhetha attha tath tath tattha parakkameyya.
Sace pajneyya alabbhaneyyo may ca 3 aena v esa attho
Asocamno adhivsayeyya kamma daha kinti karomi'dnti.
1. Attho idha labbhati sy attho idha labbh [PTS] atthodhalabbh machasa. 2. Dukkhi
ta viditv sy 3. May v sy 4. Karomi idni machasa.
() Tena kho pana samayena mallikdvi klakat hoti sy, machasa.
5. Deva dev sy
* Idha peyylamukhena sakhitta sabba alabbhanyahnasutte vuttanayena veditabba.
[BJT Page 090] [\x 90/]
5. 1. 5. 10
(Sokasallaharaasutta)
50. Eka samaya yasm nrado palputte viharati kukkurme. Tena kho pana samayena muas
v klakat hoti piy manp so bhaddya deviy klakatya piyya manpya neva nahyati, 1 na
bhatta bhujati, na kammanta payojeti. Rattindiva bhaddya deviy sarre ajjhomucchito. At
ha kho muo rj piyaka kosrakkha2 mantesi: tena hi samma piyaka [PTS Page 058] [\q 58/]
bhaddya deviy sarra yasya teladoiy pakkhipitv aiss yasya doiy paikujjeth
viy sarra ciratara passeyymti. Eva devti kho piyako kosrakkho muassa rao paissut
arira yasya teladoiy pakkhipitv aiss yasya doiy paikujji.
Atha kho piyakassa kosrakkhassa etadahosi: "imassa kho muassa rao bhadd dev klakat pi
So bhaddya deviy klakatya piyya manpya neva nahyti, na vilimpati, na bhatta bhujat
mmanta payojeti. Rattindiva bhaddya deviy sarre ajjhomucchito. Ka nu kho muo rj sama
payirupseyya yassa dhamma sutv sokasalla pajaheyy"ti.
Atha kho piyakassa kosrakkhassa etadahosi: "aya kho yasm nrado palputte viharati kukku
Ta kho pana yasmanta nrada eva kalyo kittisaddo abbhuggato: paito vyatto medhv bah
takath kalyapaibhno vuddho ceva arah ca. Ya nna muo rj yasmanta nrada payirup
smato nradassa dhamma sutv sokasalla pajaheyy"ti. Atha kho piyako kosrakkho yena muo r
nupasakami. Upasakamitv mua rjna etadavoca:
"Aya kho deva yasm nrado palputte viharati kukkurme. Ta kho panyasmanta nrada e
abbhuggato: paito vyatto medhv kalyapaibhno vuddho ceva arah ca. Yadi pana devo yas
ada payirupseyya, appevanma devo yasmato nradassa dhamma sutv sokasalla pajaheyy"ti.
Tena hi samma piyaka [PTS Page 059] [\q 59/] yasmanta nrada paivedehi. Katha hi
nma mdiso samaa v brhmaa v vijite vasanta pubbe appaisavidito upasakamitabba ma
1. Nahyati machasa 2. Sokrakkha sy 3. Paikujjatha sy, machasa
*Nradasutta-uddna;machasa.
[BJT Page 092. [\x 92/] ]
Eva dev'ti kho piyako kosrakkho muassa rao paissutv yenyasm nrado tenupasakami. U
anta nrada abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho piyako kosrakkho yasmanta
davoca: imassa bhante muassa rao bhadd dev klakat piy manp. So bhaddya deviy kla
neva nahyati, na vilimpati, na bhatta bhujati, na kammanta payojeti. Rattindiva bhad
dya deviy sarire ajjhomucchito. Sdhu bhante yasm nrado muassa rao tath dhamma dese
rj yasmato nradassa dhamma sutv sokasalla pajaheyy'ti
'Yassadni piyaka muo rj kla maat'ti,
Atha kho piyako kosrakkho uhysan yasmanta nrada abhivadetv padakkhia katv yena m
Upasakamitv mua rjna etadavoca: katvakso kho deva yasmat nradena, yassadni devo
'Tena hi samma piyaka bhadrni bhadrni ynni yojpeh'ti
Eva dev'ti kho piyako kosrakkho muassa rao paissutv bhadrni bhadrni ynni yojpetv
yuttni kho te deva bhadrni bhadrni ynni. Yassa'dni devo kla maat'ti.
Atha kho muo rj bhadra yna1 abhirhitv bhadrehi ynehi2
Yena kukkurmo tena pysi mahacc rjnubhvena yasmanna nrada dassanya yvatik ynas
gantv yn paccorohitv pattikova rma pvisi.
Atha kho muo rj yenyasm nrado tenupasakami. Upasakamitv yasmana nrada abhivdetv
amanta [PTS Page 060] [\q 60/] nisinna kho mua rjna yasm nrado etadavoca:
Pacimni mahrja alabbhanyni hnni samaena v brhmaenav devena v mrena v brahmun
mni paca?
Jardhamma m jrti alabbhanya hna samaena v brhmaenav devena v mrena v brahmun
Vydhidhamma m vydhyti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v
Maraadhamma m myt, alabbhaniya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v bra
Khaya dhamma m khyti alabbhanya hna samaena v brhmanena v devena v mrena v bra
mi.
Nassanadhamma m nassti alabbhanya hna samaena v brhmaena v devena v mrena v bu
minti.
1. Bhadra bhadra yna machasa bhadrni bhadrni ynni sy
2. Bhadrehi bhadrehi ynehi sy machasa.
[BJT Page 094] [\x 94/]
Assutavato kho mahrja puthujjanassa jardhamma jrati. So jardhamme jie na iti paisaci
: na kho mayhamevekassa1 jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati gati cuti upapatti
sabbesa sattna jardhamma jrati. Aha ceva kho pana jardhamme jie soceyya, kilameyya
yya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya o
mmantpi nappavatteyyu. 2 Amitt'pi attaman assu. Mitt'pi dumman ass'ti. So jardhamme ji
cati, kilamati, paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja assuta
uthujjano viddho savisena sokasallena attna yeva paritpeti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa vydhidhamma vydhyati so vydhidhamme vydh
na iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa vydhdhamma vydhyati. Atha kho yvat sattn
ati cuti upapatti, sabbesa sattna vydhidhamma vydhyati. Ahaceva kho pana vydhidhamme
te soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya. Bhattampi me
yya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amittpi attaman assu. Mitt'p
mman [PTS Page 061] [\q 61/] ass'ti. So vydhidhamme vydhite socati, kilamati,
paridevati, uratti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja assutav puthujjano vi
saviseta sokasallena attna yeva paritpetti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa maraadhamma myati
So maraadhamme mate na iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Ath
a kho yvat sattna gati gati cuti upapatti, sabbesa sattna maraadhamma myati. Ahace
a maraadhamme mate soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyy
tampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amittpi attam
assu. Mitt'pi dumman ass'ti. So maraadhamme mate socati, kilamati, paridevati, uratti k
andati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja assutav puthujjano viddho saviseta sokasal
lena attna yeva paritpetti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa khayadhamma khyati
So khayadhamme khe na iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Ath
a kho yvat sattna gati gati cuti upapatti, sabbesa sattna khayadhamma khyati. Ahace
ana khayadhamme khe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajje
tampi me nacchdeyya. Kyepi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amittpi attam
assu. Mitt' pi dumman ass 'ki. So khayadhamme khe socati, kilamati, paridevati, uratti
andati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja assutav puthujjano viddho savisena sokasal
lena attna yeva paritpet ti.
Puna ca para mahrja assutavato puthujjanassa nassanadhamma nassati. So nassanadhamme
nahe na iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa nassanadhamma nassati. Atha kho yvat
sattna gati gati cuti upapatti, sabbesa sattna nassanadhamma nassati. Ahaceva kho pana
assanadhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyy
pi me nacchdeyya, kyepi dubbaiya okkameyya. Kammant' pi nappavatteyyu. Amitt' pi attam
assu. Mitt 'pi dumman ass' ti. So nassanadhamme nahe socati, kilamati, paridevati, ur
atti kandati, sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja assutav puthujjano viddho saviseta
sallena attna yeva paritpetti.
Sutavato ca kho mahrja ariyasvakassa jardhamma jrati. So jardhamme jie iti paisacik
a kho mayhamevekassa jardhamma jrati. Atha kho yvat sattna gati gati cuti upapatti, sa
esa sattna jardhamma jrati. Ahaceva kho pana jardhamme jie soceyya, kilameyya, par
ratti kandeyya, sammoha. pajjeyya, bhattampi me nacchdeyya. Kye'pi dubbaiya okkame
nt'pi nappavatteyyu. Amitt'pi attaman assu. Mitt'pi dumman ass'ti so jardhamme jie n
ti, na kilamati, na paridevati, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati mahr
a sutav ariyasvako abbahi1 savisa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva p
aritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
1. Mayhevekassa machasa 2. Nappavatteyya machasa 3. Abbhi machasa
[BJT Page 096] [\x 96/]
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa vydhidhamma vydhyati. So vydhidhamme vydh
i paisacikkhati: na kho mayhamevekassa vydhidhamma vydhyati. Atha kho yvat sattna g
cuti uppatti, sabbesa sattna vydhidhamma vydhyati. Ahacevaca kho pana vydhidhamme vy
soceyya, kilameyya, parisoceyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bhattampi me na
a. Kye'pi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amitt'pi attaman assu. Mitt'p
mman ass'ti. So
Vydhidhamme vydhite na socati, na kilamati na paridevati, na uratti kandati, na sammo
ha pajjati. Aya vuccati. Mahrja sutav ariyasvako abbahi savisa sokasalla yena viddho
tav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasvako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa maraadhamma myati
So maraadhamme mate iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa maraadhamma myati. Atha k
ho yvat sattna gati gati cuti uppatti, sabbesa sattna maraadhamma myati. Ahacevaca
maraadhamme mate soceyya, kilameyya, parisoceyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya
mpi me nacchdeyya. Kye'pi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amitt'pi attam
assu. Mitt'pi dumman ass'ti. So maraadhamme mate na socati, na kilamati na paridevat
i, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati. Mahrja sutav ariyasvako abbah
sa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasv
ako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa khayadhamma khyati
So khayadhamme khe iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa khayadhamma khyati. Atha k
ho yvat sattna gati gati cuti uppatti, sabbesa sattna khayadhamma khyati. Ahacevaca
a khayadhamme khe soceyya, kilameyya, parisoceyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyy
mpi me nacchdeyya. Kye'pi dubbaiya okkameyya. Kammant'pi nappavatteyyu. Amitt'pi attam
assu. Mitt 'pi dumman ass 'ti. So khayadhamme khe na socati, na kilamati, na parideva
ti, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati mahrja sutav ariyasvako abbah
sa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasv
ako attna yeva parinibbpeti.
Puna ca para mahrja sutavato ariyasvakassa nassanadhamma nassati. So nassanadhamme nahe
iti paisacikkhati: na kho mayhamevekassa nassanadhamma nassati. Atha kho yvat sattna
ti gati cuti upapatti, sabbesa sattna nassanadhamma nassati. Ahaceva kho pana nassana
dhamme nahe soceyya, kilameyya, parideveyya, uratti kandeyya, sammoha pajjeyya, bh
nacchdeyya. Kye 'pi dubbaiya okkameyya. Kammant 'pi nappavatteyyu. Amitt' pi attaman
u. Mitt' pi dumman ass 'ti. So nassanadhamme nahe na socati, na kilamati na paridevat
i, na uratti kandati, na sammoha pajjati. Aya vuccati. Mahrja sutav ariyasvako abbah
sa sokasalla yena viddho assutav puthujjano attna yeva paritpeti. Asoko visallo ariyasv
ako attna yeva parinibbpeti.
[PTS Page 062] [\q 62/] imni kho mahrja paca alabbhanyni hnni samaena v brhm
a v mrena v brahmun v kenaci v lokasminti,
59. Na socanya paridevanya attho alabbho1 api appakopi
Socantamena dukhita viditv paccatthik attaman bhavanti.
60. Yato ca kho paito padsu na vedhati atthavinicchaya,
Paccatthikssa dukhit bhavanti disv mukha avikra pura.
61. Jappena mantena subhsitena anuppadnena paveiy v,
Yath yath yattha labhetha attha tath tath tattha parakkameyya.
62. Sace pajneyya alabbhaneyyo may ca aena v esaattho
Asocamno adhivsayeyya kamma daha kinti karomi'dnti.
Eva vutte muo rj yasmanta nrada etadavoca: ko nmo2 aya bhante dhammapariyyo'ti?
Sokasallaharao nma aya mahrja dhammapariyyoti.
Taggha bhante sokasallaharao, taggha bhante sokasallaharao. Ima hi me bhante dhamma
pariyya sutv sokasalla pahanti.
1. Attho'dhalabbhmachasa. 2. Ko nukho smu.
[BJT Page 098] [\x 98/]
Atha kho muo rj piyaka kosrakkha mantesi: "tenahi samma piyaka, bhaddya deviy sarra
Thpa cass karotha. Ajjatagge" dni
Maya nahyissma ceva vilimpissma. Bhatta ca bhujissma. Kammante ca payojessm"ti.
[PTS Page 063] [\q 63/] muarjavaggo pacamo.
Tassuddna
diyo sappuriso ca ih manpadybhisanda,
Sampadca dhana hna kosalo nradena c'ti
Pahamo pasako
[BJT Page 100] [\x 100/]
2. Dutiya pasaka
1. Nvaraavaggo
5. 2. 1. 1.
(Nvaraasutta)
1. Eva me suta eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Ta
agav bhikkhu mantesi bhikkhavo'ti. Bhadante'ti te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bha
gav etadavoca:
Pacime bhikkhave vara nvara cetaso ajjhruh paya dubbalkara. Katame paca?
Kmacchando bhikkhave varao nvarao cetaso ajjhruho paya dubbalkarao. Vypdo bhikkha
cetaso ajjhruho paya dubbalkarao. Thnamiddha bhikkhave varaa nvaraa cetaso ajjh
Uddhaccakukkucca bhikkhave varaa nvaraa cetaso ajjhruha paya dubbalkaraa. Vicik
a nvara cetaso ajjhruh paya dubbalkara.
Ime kho bhikkhave paca vara nvara cetaso ajjhruh paya dubbalkara.
So vata bhikkhave bhikkhu, ime paca varae nvarae cetaso ajjhruhe paya dubbalkarae a
alya paya dubbalya attattha v assati, [PTS Page 064] [\q 64/] parattha v assa
yattha v assati, uttari v1 manussadhamm alamariyaadassanavisesa sacchikarissat'ti n
ati.
Seyyathpi bhikkhave nad pabbateyy dragam sghasot hrahri, tass puriso ubhato naga
yya, eva hi so bhikkhave majjhe nadiy soto vikkhitto visao bydinno na ceva2 dragamo as
sa, na sghasoto, na hrahr. Evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime paca varae nivara
cetaso ajjhruhe paya dubbalkarae appahya abalya paya dubbalya attattha v assati
, ubhayattha v assati, uttari v manussadhamm alamariyaadassanavisesa sacchikarissat
a vijjati.
1. Uttari v machasa 2. Neva machasa
[BJT Page 102] [\x 102/]
So vata bhikkhave bhikkhu ime paca varae nvarae cetaso ajjhruhe paya dubbalkarae pa
atiy paya attattha v assati, parattha v assati, ubhayattha v assati, uttari v m
riyaadassanavisesa sacchikarissat'ti hnameta vijjati.
Seyyathpi bhikkhave nad pabbateyy dragam sghasot hrahri, tass puriso ubhato naga
yya, eva hi so bhikkhave majjhe nadiy soto avikkhitto avisao abydinno dragamo ceva ass
a sghasoto ca hrahr ca. Evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime paca varae nvarae c
o ajjhruhe paya dubbalkarae pahya balavatiy paya attattha v assati, parattha v
v assati, uttari v manussadhamm alamariyaadassanavisesa sacchikarissat'ti hnameta
[PTS Page 065] [\q 65/]
5. 2. 1. 2.
(Akusalarsisutta)
) Svatthinidna:)
2. Akusalarsti bhikkhave vadamno ime* pacanvarae samm
Vadamno
Vadeyya. Kevalohaya1 bhikkhave akusalars yadida pacanvara. Katame paca?
Kmacchandanvaraa, bypdanvaraa thnamiddhanvaraa, uddhaccakukkuccanvaraa,
Vicikicchnvaraa.
Akusalarsti bhikkhave vadamno ime pacanvarae samm vadamno vadeyya. Kevalohaya bhikkha
kusalars yadida ime pacanvara'ti. 2
*'Imo' iti machasa potthake na dissati.
1. Kevalohya machasa, kevalocya sy
2. Ime pacanvaran'ti smu
[BJT Page 104] [\x 104/]
5. 2. 1. 3
(Padhniyagasutta)
(Svatthi nidna:)
3. Pacimni bhikkhave padhniyagni. Katamni paca?
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati tathgatassa bodhi: itipi so bhagav ara
ha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth deva
nussna buddho bhagavti. Appbdho hoti apptako samavepkiniy gahaiy samanngato ntis
mya padhnakkhamya.
Asaho hoti amyv yathbhta attna vkatt satthari v visu v sabrahmacrsu.
raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahya kusalna dhammna upasampadya thmav
kkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya samm dukkhakkhayagmi
Imni kho bhikkhave paca padhniyagn'ti.
5. 2. 1. 4.
(Asamaya samayasutta)
(Svatthinidna)
4. Pacime bhikkhave asamay padhnya. Katame paca?
[PTS Page 066] [\q 66/]
Idha bhikkhave bhikkhu jio hoti jarya abhibhto. Aya bhikkhave pahamo asamayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu vydhito hoti vydhin abhibhto. Aya bhikkhave dutiyo asam
ayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave dubbhikkha hoti dussassa dullabhapia na sukara uchena paggahena
etu. Aya bhikkhave tatiyo asamayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave bhaya hoti aavsakopo1 cakkasamrh jnapad pariyyanti. Aya bh
ttho asamayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave sagho bhinno hoti. Saghe kho pana bhikkhave bhinne aamaa akkos
honti, aamaa paribhs ca honti, aamaa parikkhep ca honti, aamaa pariccajan2
t ceva nappasdanti. Pasannnaca ekaccna aathatta hoti. Aya bhikkhave pacamo asamayo
Ime kho bhikkhave paca asamay padhny'ti.
1. Aavisakopo sabbattha2. 2. Pariccaj machasa sy.
[BJT Page 106] [\x 106/]
Pacime bhikkhave samay padhnya. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu daharo hoti. Yuv susu klakeso bhadrena yobbanena samanngato
pahamena vayas. Aya bhikkhave pahamo samayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu appbdho hoti apptako samavepkiniy gahaiy samanngato n
uhya majjhimya padhnakkhamya. Aya bhikkhave dutiyo samayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave subhikkha hoti susassa [PTS Page 067] [\q 67/] sulabha
pia, sukara ujena paggahena ypetu. Aya bhikkhave tatiyo samayo padhnya
Puna ca para bhikkhave manuss samagg sammodamn avivadamn khrodakbht aamaa piya
t viharanti. Aya bhikkhave catuttho samayo padhnya.
Puna ca para bhikkhave sagho samaggo sammodamno avivadamno ekuddeso phsu viharati. Sag
he kho pana bhikkhave samagge na ceva aamaa akkos honti. Na ca aamaa paribhs hont
rikkhep honti. Na ca aamaa pariccajan honti. Tattha appasann ceva pasdanti. Pasannna
yobhvo1 hoti. Aya bhikkhave pacamo samayo padhnya.
Ime kho bhikkhave paca samay padhny'ti.
5. 2. 1. 5
(Mtputtasutta)
5. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tena kho pana sa
svatthiya ubho mtputt vassvsa upagamisu bhikkh ca bhikkhu ca.
Te aamaassa abhiha dassanakm ahesu. Mtpi puttassa abhiha dassanakm ahos. Putto
nakmo ahosi. Tesa abhiha dassan sasaggo ahosi. Sasagge sati vissso ahosi. Vissse sati
ahosi. Te otiacitt sikkha apaccakkhya dubbalya anvkatv methuta dhamma patisevisu.
Atha kho sambahul bhikkhu yena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv
amanta nisdisu. Ekamanta nisinn kho te bhikkh bhagavanta etadavocu: 'idha bhante svat
a ubho mt putt vassvsa upagamisu bhikkhu ca bhikkhu ca. Te aamaassa [PTS Page 06
abhiha dassanakm ahesu. Mtpi puttassa abhiha dassanakm ahosi. Puttopi mtara a
o ahosi. Tesa abhiha dassan sasaggo ahosi. Sasagge sati vissso ahosi. Vissse sati otr
os. Te otiacitt sikkh apaccakkhya dubbalya anvkatv methuna dhamma patisevisu'ti.
1. Bhyobhvo smu.
[BJT Page 108. [\x 108/] ]
Kinnu so bhikkhave moghapuriso maati na mt putte srajjati putto v pana mtar'ti.
Nha bhikkhave aa ekarpampi samanu passmi ya1 eva rajanya eva kamanya eva madan
cchanya eva antaryakara anuttarassa yogakkhemassa adhigamya, yathayida bhikkhave itthir
a. Itthirpe bhikkhave satt ratt gathit giddh mucchit ajjhopann. Te dgharatta socanti
rpavasnug.
Nha bhikkhave aa ekasaddampi samanupassmi ya eva rajanya eva kamanya eva madany
ucchanya eva antaryakara anuttarassa yogakkhemassa adhigamya, yathayida bhikkhave itthi
saddo. Itthisadde bhikkhave satt ratt gathit giddh mucchit ajjhopann. Te dgharatta soc
ti itthisaddavasnug.
Nha bhikkhave aa ekagandhampi samanupassmi ya eva rajanya eva kamanya eva madan
mucchanya eva antaryakara anuttarassa yogakkhemassa adhigamya, yathayida bhikkhave itth
igandho. Itthigandhe bhikkhave satt ratt gathit giddh mucchit ajjhopann. Te dgharatta
canti itthigandhavasnug.
Nha bhikkhave aa ekarasampi samanupassmi ya eva rajanya eva kamanya eva madanya
cchanya eva antaryakara anuttarassa yogakkhemassa adhigamya, yathayida bhikkhave itthir
aso. Itthirase bhikkhave satt ratt gathit giddh mucchit ajjhopann. Te dgharatta socant
itthirasavasnug.
Nha bhikkhave aa ekaphohabbampi samanupassmi ya eva rajanya eva kamanya eva ma
eva mucchanya eva antaryakara anuttarassa yogakkhemassa adhigamya, yathayida bhikkhave
tthipohabbo. Itthipohabbe bhikkhave satt ratt giddh gathit mucchit ajjhopann. Te dg
ocanti itthipohabbavasnug.
Itthi bhikkhave gacchant'pi purisassa citta pariydya tihati. hit'pi nisinn'pi2sayn'
ti'pi bhaant'pi gyant'pi rodant'pi ugghnit'pi 3 mat'pi purisassa citta pariydya ti
ta bhikkhave samm vadamno vadeyya samannapso mrass'ti.
[PTS Page 069] [\q 69/]
1. Salalape asihatthena piscenapi sallape,
svisampi side yena daho na jvati
2. Natveva eko ekya mtugmena sallape,
Muhassati t bandhanti pekkhitena sitena ca,
3. Athopi dunnivatthena majun bhaitena ca,
Neso jano suvsdo4 api ugghnito5 mato.
4. Pacakmagu ete itthirpasmi dissare,
Rp sadd ras gandh phohabb ca manoram.
5. Tesa kmoghavuhna kme aparijnata,
Kla gati6 bhavbhava sasrasmi purakkhat.
6. Ye ca kme pariya caranti akutobhay,
Te ve pragat loke ye patt savakkhaya'nti.
1. (Ya) machasa natthi 2. Nipannpi sy 3. Ugghtitpi sy, machasa 4. Svssado macha
ded sy, 5. Ugghtito sy machasa 6. Gati machasa
Piu aka:110
5. 2. 1. 6
(Upajjhyasutta)
(Svatthinidna:)
6. Atha kho aataro bhikkhu yena sako upajjhyo tenupasakami.
Upasakamitv saka upajjhya etadavoca: 'etarahi me bhante madhurakajto ceva kyo. Dis ca
na pakkhyanti. Dhamm ca ma nappaibhanti. Thnamiddha ca me citta pariydya tihati. A
o ca brahmacariya carmi. Atthi ca me dhammesu vicikicch'ti.
Atha kho so bhikkhu ta saddhivihrika bhikkhu dya yena bhagav tenupasakami. Upasakamit
gavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca:
Aya bhante bhikkhu evamha: 'etarahi me bhante madhurakajto veca kyo. Dis ca me napakk
hyanti. Dhamm ca ma nappaibhanti. Thnamiddha ca me citta pariydya tihati. Anabhirat
hamacariya carmi. Atthi ca me dhammesu vicikicch'ti.
[PTS Page 070] [\q 70/]
Eva heta bhikkhu hoti indriyesu aguttadvrassa, bhojane amattauno, jgariya ananuyuttassa
, avipassakassa kusalna dhammna, pubbarattpararatta bodhipakkhiyna dhammna bhvannu
uttassa viharato ya madhurakajto ceva kyo hoti, dis cassa na pakkhyanti, dhamm ca ta na
ppaibhanti. , Thnamiddha cassa citta pariydya tihati, anabhirato ca brahmacariya cara
hoti cassa dhammesu vicikicch.
Tasmtiha te bhikkhu eva sikkhitabba: 'indriyesu guttadvro bhavissmi, bhojane mattau, j
riya anuyutto, vipassako kusalna dhammna, pubbarattpararatta bodhipakkhiyna dhammna
ga anuyutto viharissmi'ti, " eva hi te bhikkhu sikkhitabbanti,
Atha kho so bhikkhu bhagavat imin ovdena ovadito uhysan bhagavanta abhivdetv padakk
kkmi.
Atha kho so bhikkhu eko vupakaho appamatto tp pahitatto viharanto na cirasseca yassat
thya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahmacariyapariyosna
a dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihsi kha jti, vusita brahmacariya, kata
itthatty'ti abbhasi aataro ca pana so bhikkhu arahata ahosi.
Piu aka:112
Atha kho so bhikkhu arahattappatto yena sako upajjhyo tenupasakami. Upasakamitv saka
upajjhya etadavoca: 'etarahi me bhante natveva 1 madhurakajto kyo. Dis ca me pakkhyant
i. Dhamm ca ma paibhanti. Thnamiddha ca me citta na pariydya tihati abhirato ca brah
ya carmi natthi ca me dhammesu vicikicch'ti.
Atha kho so bhikkhu ta saddhivihrika bhikkhu dya yena bhagav tenupasakami. Upasakamit
S Page 071] [\q 71/] bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho s
o bhikkhu bhagavanta etadavoca:
Aya bhante bhikkhu evamha'etarahi me bhante natveva1 madhurakajto kyo. Dis ca me pakk
hyanti. Dhamm ca ma paibhanti. Thnamiddha ca me citta pariydya na tihati. Abhirato
acariya carmi. Natthi ca me dhammesu vicikicch'ti.
Eva hi ta bhikkhu hoti indriyesu guttadvrassa, bhojane mattauno, jgariya anuyuttassa, v
ipassakassa kusalna dhammna, pubbarattpararatta bodhipakkhiyna dhammna bhvannuyoga
a viharato, ya na ceva madhurakajto kyo hoti, dis cassa pakkhyanti, dhamm ca ta paibha
i, thnamiddha cassa citta na pariydya tihati, abhirato ca brahmacariya carati, na cass
hoti dhammesu vicikicch.
Tasmtiha vo bhikkhave eva sikkhitabba: 'indriyesu guttadvr bhavissma, bhojane mattauno
jgariya anuyutt, vipassak kusalna dhammna, pubbarattpararatta bodhipakkhiyna dhamm
anuyutt viharissm'ti eva hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
5. 2. 1. 7
(hnasutta)
(Svatthinidna)
7. Pacimni bhikkhave hnni abhiha paccavekkhitabbni itthiy v purisena v gahahena v
v. Katamni paca?
Jardhammomhi jara anatto'ti abhiha paccavekkhitabba itthiy v purisena v gahahena v
na v.
Vydhidhammomhi vydhi anatto'ti abhiha paccavekkhitabba itthiy v purisena v gahahen
tena v.
Maraadhammomhi maraa anatto'ti abhiha paccavekkhitabba itthiy v purisena v gahahen
tena v.
1. Na ceva sy, machasa
[BJT Page 114] [\x 114/]
'Sabbehi me piyehi manpehi nnbhvo vinbhvo'ti abhiha paccavekkhitabba [PTS Page 072] [
72/] itthiy v purisena v gahahena v pabbajitena v.
'Kammassakomhi kammadydo kammayoni kammabandh kammapaisarao ya kamma karissmi kalya
assa dydo bhavissm'ti abhiha paccacekkhitabba itthiy v purisena v gahahena v pabb
Kica bhikkhave atthavasa paicca 'jardhammomhi jara anatto'ti abhiha paccavekkhitabba
iy v purisena v gahahena v pabbajitena v. ? Atth bhikkhave sattna yobbane yobbanamad
madena matt kyena duccarita caranti vcya duccarita caranti manas duccarita caranti. T
sa ta hna abhiha paccavekkhato yo yobbane yobbanamado so sabbaso v pahyati, tanu v pa
oti. Ida kho bhikkhave atthavasa paicca 'jardhammomhi jara anatto'ti abhiha paccavekkh
abba itthiy v purisena v gahahena v pabbajitena v.
Kica bhikkhave atthavasa paicca'vydhidhammomhi vydhi anatto'ti abhiha paccavekkhitabb
hiy v v purisena v gahahena v pabbajitena v? Atthi bhikkhave sattna rogye rogyamad
ena matt kyena duccarita caranti vcya duccarita caranti manas duccarita caranti. Tassa
a hna abhiha paccavekkhato yo rogye rogyamado so sabbaso v pahyati, tanu v pana hot
o bhikkhave atthavasa paicca 'vydhidhammomhi vydhi anatto'ti abhiha paccavekkhitabba
iy v purisena v gahahena v pabbajitena v.
Kica bhikkhave atthavasa paicca 'maraadhammomhi maraa anatto'ti abhiha paccavekkhitab
thiy v purisena v gahahena v pabbajitena v? Atthi bhikkhave sattna jvite jvitamado
ena matt kyena duccarita caranti vcya [PTS Page 073] [\q 73/] duccarita caranti
manas duccarita caranti. Tassa ta hna abhiha paccavekkhato yo jvite jvitamado so sab
pahyati, tanu v pana hoti. Ida kho bhikkhave atthavasa paicca 'maraadhammomhi maraa an
o'ti abhiha paccavekkhitabba itthy v purisena v gahahena v pabbajitena v.
[BJT Page 116] [\x 116/]
Kica bhikkhave atthavasa paicca 'sabbehi me piyehi manpehi nnbhvo vinbhvo'ti abhiha
kkhitabba itthiy v purisena v gahahena v pabbajitena v? Atthi bhikkhave sattna piyes
argo yena rgena ratt kyena duccarita caranti cvya duccarita caranti manas duccarita
i. Tassa ta hna abhiha paccavekkhato yo piyesu chandargo so sabbaso v pahyati, tanu v
hoti. Ida kho bhikkhave atthavasa paicca 'sabbehi me piyehi manpehi nnbhvo vinbhvo't
hiha paccavekkhitabba itthiy v purisena v gahahena v pabbajitena v.
Kica bhikkhave atthavasa paicca 'kammassakomhi kammadydo kammayon kammabandh kammapais
ao ya kamma karissmi kalya v ppaka v tassa dydo bhavissmi'ti abhiha paccavekkh
ena v gahahena v pabbajitena v?. Atthi bhikkhave sattna kyaduccarita vacduccarita m
rita. Tassa ta hna abhiha paccavekkhato sabbaso v ta pahyati, tanu v pana hoti ida
have atthavasa paicca 'kammassakomhi kammadydo kammayon kammabandh kammapaisarao ya k
karissmi kalya v ppaka v tassa dydo bhavissmi'ti abhiha paccavekkhitabba itthiy
na v pabbajitena v.
Sa kho so bhikkhave ariyasvako iti paisacikkhati: [PTS Page 074] [\q 74/] na
kho ahaeveko jardhammo jara anatto atha kho yvat sattna gati gati cuti uppatti, sabb
jardhamm jara anatt'ti tassa ta hna abhiha paccavekkhato maggo sajyati. So ta ma
i, bahulkaroti. Tassa ta magga sevato bhvayato bahulkaroto sayojan pahyanti, 1 anusay
thonti.
Na kho ahaeveko vydhidhammo vydhi anatto, atha kho yvat sattna gati gati cuti upapa
be satt vydhi anatt'ti tassa ta hna abhiha paccavekkhato maggo sajyati, so ta ma
i, bahulikaroti. Tassa ta magga sevato bhvayato bahulkaroto sayojan pahyanti. 1Anusay
nti honti.
1. Sayojanni pahyanti sy sayojanni sabbaso pahyanti. Machasa.
[BJT Page 118] [\x 118/]
'Na kho ahaeveko maraadhammo maraa anatto, atha kho yvat sattna gati gati cuti upap
bbe satt maraadhamm maraa anatt'ti tassa ta hna abhiha paccavekkhato maggo sajy
ati bhveti bahulkaroti. Tassa ta magga sevato bhvayato bahulkaroto sayojan pahyanti.
y vyanti honti.
'Na kho mayhamevekassa sabbeheva piyehi manpehi nnbhvo vinbhvo, atha kho yvat sattna
ati cuti upapatti, sabbesa sattna manpehi nnbhvo vinbhvo'ti tassa ta hna abhiha
aggo sajyati. So ta magga sevati bhveti bahulkaroti. Tassa ta magga sevato bhvayato
oto sayojan pahyanti. Anusay vyanthonti.
'Na kho ahaeveko kammassakomhi kammadydo kammayon kammabandh kammapaisarao ya kamma
i kalya v ppaka v tassa dydo bhavissmi, atha kho yvat sattna gati gati cuti upa
t kammassak kammadyd kammayon kammabandh kammapaisara, ya kamma karissanti kalya
[PTS Page 075] [\q 75/] bhavissant'ti tassa ta hna abhiha paccavekkhato maggo sa
ti. So ta magga sevati, bhveti, bahulkaroti tassa ta magga sevato bhvayato bahulkaro
jan pahyanti. Anusay vyanthont'ti.
7. Vydhidhamm jardhamm atho maraadhammino,
Yath dhamm tath sant1 jigucchanti puthujjan.
8. Ahaceta jiguccheyya eva dhammesu pisu,
Na meta patirpassa mama eva vihrino.
9. Soha eva viharanto atv dhamma nirpadhi,
rogye yobbanasmica jvitasmica ye mad,
10. Sabbe made abhibhosmi nekkhamma dahu khemato
Tassa me ahu ussho nibbna abhipassato.
11. Nha bhabbo etarahi kmni patisevitu,
Anivatt bhavissmi brahmacariyaparyaoti.
Satt machasa
[BJT Page 120] [\x 120/]
5. 2. 1. 8. ( Licchavikumrasutta) 8. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kug
a kho bhagav pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya vesliya piya pvisi. Vesliya
ta piaptapaikkanto mahvana ajjhogahetv1 aatarasmi rukkhamle divvihra nisdi.
Tena kho pana samayena sambahul licchavikumrak sajjni dhanni dya kukkurasaghaparivut
ne anucakamamn anuvicaramn addasasu bhagavanta aatarasmi rukkhamle nisinna divvih
jjni dhanni nikkhipitv kukkurasagha ekamanta uyyojetv yena bhagav tenupasakamisu. Up
tv bhagavanta [PTS Page 076] [\q 76/] abhivdetv tuhbht tuhbht pajalik bhag
nti.
Tena kho pana samayena mahnmo licchavi mahvane jaghvihra anucakamamno anuvicaramno a
te licchavikumrake tuhbhte tuhbhte pajalike bhagavanta payurupsante. Disv yena bhag
ami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho mahnmo li
udna udnesi: bhavissanti vajj, bhavissanti vajj'ti.
Ki pana tva mahnma eva vadesi 'bhavissanti vajj bhavissanti vajj'ti.
"Ime bhante licchavikumrak ca pharus apajah3ti. Yni'pi tti kulesu pahenakni4 pahyan
v badarti v pvti v modakti v sagulikti5 v, tni vilumpitv vilumpitv khdanti. Ku
mrnampi pacchliya6 khipanti. Te' dnime tuhbht tuhbht pajalik bhagavanta payiru
Yassa kassaci mahnma kulaputtassa pacadhamm savijjanti, yadi v rao khattiyassa muddhb
ttassa7, yadi v rahikassa8 pettanikassa, yadi v senya senpatikassa, yadi v gmagmikass
yadi v pgagmaikassa, ye v pana kulesu paccekdhipacca krenti, vuddhiyeva pikakh, no
atame paca?
Idha mahnma kulaputto uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbala paricitehi sedvakkhittehi dha
ehi dhammaladdhehi mtpitaro sakkaroti garu10karoti mneti [PTS Page 077] [\q 77/]
pjeti. Tamena mtpitaro sakkat garukat mnit pjit kalyena manas anukampanti: 'c
pleh'ti. Mtpitnukampitassa mahnma kulaputtassa vuddhiyeva pikakh, no parihni.
1. Ajjhoghetv machasa 2. 'Divvihra machasa natthi
3. Apnubh machasa apubh sy 4. Pahakni sy, pahnakni smu.
5. Sakulikti machasa sakhalikti v smu. 6. Pacchaliya katthaci.
7. Muddhvasittassa, katthaci 8. Rahakassa smu.
9. Gmagmaikassa machasa 10. Garu machasa.
[BJT Page 122] [\x 122/]
Puna ca para mahnma kulaputto uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkhit
hammikehi dhammaladdhehi puttadradsakammakaraporise sakkaroti, garukaroti, mneti, pj
eti. Tamena puttadradsakammakaraporis sakkat garukat mnit, pjit kalyena manas anu
ira jva, dighamyu pleh'ti. Puttadradsakammakaraporisnukampitassa mahnma kulaputtass
yeva pikakh, no parihni.
Puna ca para mahnma kulaputto uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkhit
hammikehi dhammaladdhehi khettakammantasmantasavohre1 sakkaroti, garukaroti, mneni,
pjeti. Tamena khettakammantasmantasavohr sakkat garukat mnit pujit kalyena manas
'cira jva, dighamyu pleh'ti. Khettakammantasmantasavohrnukampitassa mahnma kulaput
hiyeva pikakh, no parihni.
Puna ca para mahnma, kulaputto uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkhi
dhammikehi dhammaladdhehi yvat balipaigghik devat sakkaroti, garukaroti, mneti, pjeti.
ameta balipaigghik devat sakkat garukat mnit pjit kalyena manas anukampanti:cira
. Devatnukampitassa mahnma kulaputtassa vuddhiyeva pikakh, no parihni.
Puna ca para mahnma kulaputto uhnaviriydhigatehi bhogehi bhbalaparicitehi sedvakkhit
hammikehi dhammaladdhehi samaabrhmae sakkaroti garukaroti, mneti, pjeti. Tamena samaabr
ma sakkat garukat mnit pujit kalyena manas anukampanti:'cira jva, dghamyu pleh
assa [PTS Page 078] [\q 78/] mahnma kulaputtassa vuddhiyeva
Pikakh, no parihni.
Yassa kassaci mahnma kulaputtassa ime paca dhamm savijjanti, yadi v rao khattiyassa mu
hbhisittassa yadi v rahikassa pettanikassa yadi v senya senpatikassa yadi v gmagmika
di v pugagmaikassa, ye v pana kulesu paccekdhipacca krenti, vuddhiyeva pikakh, no p
1. Smattasabyehre machasa
[BJT Page 124] [\x 124/]
12. Mtpitukiccakaro puttadrahito sad,
Anto janassa atthya ye cassa upajivino,
13. Ubhinna yeva1 atthya vada hoti slav,
tna pubbapetna dihadhamme ca jvina, 2
14. Samana brhmana devatna ca paito,
Vittisajanano hoti dhammena gharamvasa.
15. So karitvna kalya pujjo hoti pasasiyo.
Idha ceva na3 pasasanti pecca sagge ca modat'ti4
5. 2. 1. 9
(Pahamabuhapabbajitasutta)
(Svatthinidna:)
9. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato dullabho buhapabbajito. Katamehi pacahi?
Dullabho bhikkhave buhapabbajito nipuo, dullabho kappasampanno, dullabho bahussuto,
dullabho dhammakathiko, dullabho vinayadharo.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato dullabho buhapabbajito'ti.
5. 2. 1. 10
Dutiyabuhapabbajita sutta
(Svatthinidna:)
10. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato dullabho buhapabbajito. Katamehi pacahi?
Dullabho bhikkhave buhapabbajito suvaco, dullabho [PTS Page 079] [\q 79/] su
ggahtaggh, dullabho padakkhiaggh, dullabho dhammakathiko, dullabho vinayadharo.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato dullabho buhapabbajito'ti.
Nvaraavaggo pahamo.
Tassuddna
varaa rsi agni samaya mtuputtik,
Upajjh hna kumr licchav apare duve'ti.
1. Ceva machasa 2. Dihe dhamme ca jvata machasa jvita sy.
3. Idhevana machasa 4. Sagge pamodati machasa
[BJT Page 126] [\x 126/]
2. Savaggo
5. 2. 2. 1
(Pahamasasutta)
(Svatthinidna:)
11. Pacim bhikkhave sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh amatapa
?
Asubhasa, maraasa dnavasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa. 1
Im kho bhikkhave paca sa bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatap
5. 2. 2. 2
(Dutiyasasutta)
(Svatthinidna)
12. Pacim bhikkhave sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh amatapa
?
Aniccasa, anattasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa. 1
[PTS Page 080] [\q 80/] im kho bhikkhave paca sa bhvit bahulkat mahapphal hont
sas amatogadh amatapariyosn'ti.
5. 2. 2. 3.
(Pahamavahsutta)
(Svatthinidna)
13. Pacahi bhikkhave vahhi vahamno ariyasvako ariyya vahiy vahati, srdy ca h
i pacahi?
Saddhya vahati, slena vahati, sutena vahati, cgena vahati, paya vahati.
Imhi kho bhikkhave pacahi vahhi vahamno ariyasvako ariyya vahiy vahati, srdy
16. Saddhya slena ca yodha vahati2 paya cgena sutena cbhaya,
So tdiso sappuriso vicakkhao dyati sramidheva attano'ti.
1. Anabhirati sa machasa 2. Yo pavahati machasa.
[BJT Page 128] [\x 128/]
5. 2. 2. 4
(Dutiyavahsutta)
(Svatthinidna)
14. Pacahi bhikkhave vahhi vahamn ariyasvik ariyya vahiy vahati. Srdyin ca
i pacahi?
Saddhya vahati, slena vahati, sutena vahati, cgena vahati, paya vahati.
Imhi kho bhikkhave pacahi vahhi vahamn ariyasvik ariyya vahiy vahati. Srdy
17. Saddhya slena ca y'dha vahati1 paya cgena sutena cbhaya,
S tdis slavat upsik dyat sramidheva attano't.
[PTS Page 081] [\q 81/]
5. 2. 2. 5.
(Alaskacchasutta)
(Svatthinidna)
15. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu alaskaccho sabrahmacrna.
Katamehi pacahi?
Idha bhikkhave bhikkhu attan ca slasampanno hoti, slasampadya2 kathya ca gata paha vy
oti. Attan ca samdhisampanno hoti, samdhisampadya3 kathya ca gata paha vykatt hoti.
pasampanno hoti, pasampadya4 kathya ca gata paha vykatt hoti. Attan ca vimutti
imuttisampadya5 kathya ca gata paha vykatt hoti, attan ca vimuttiadassanasampanno
ttiadassanasampadya6 kathya ca gata paha vykatt hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu alaskaccho sabrahmacrnanti.
5. 2. 2. 6
(Alasjvasutta)
(Svatthinidna:)
16. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu alasjvo sabrahmacrna. Katamehi pacah
Idha bhikkhave bhikkhu attan ca slasampanno hoti, slasampadya kathya ca kata paha vyk
oti. Attan ca samdhisampanno hoti, samdhisampadya kathya ca kata paha vykatt hoti. A
pasampanno hoti, pasampadya kathya ca kata paha vykatt hoti. Attan ca vimuttisa
imuttisampadya kathya ca kata paha vykatt hoti. Attan ca vimuttiadassana sampanno h
uttiadassanasampadya kathya ca kata paha vykatt hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu alasjvo sabrahmacrnanti.
1. Y pavahati machasa. 2. Slasampad smu. 3. Samdhisampad smu. 4. Pasampad sm
5. Vimuttisampad smu. 6. Vimuttiadassanasampad smu.
[BJT Page 130] [\x 130/]
5. 2. 2. 7.
(Pahama-iddhipdasutta)
(Svatthinidna:)
17. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhun v paca dhamme bhveti, paca dhamme bahulkaro
ti, tassa dvinna phalna aatara [PTS Page 082] [\q 82/] phala pikakha dihe v
v updisese angmit. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu chandasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Viriyasam
dhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti cittasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda
hnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Ussohi yeva pacam. 2
Yo hi koci bhikkhave bhikkhu bhikkhun v ime paca dhamme bahulikaroti, tassa dvinna p
halna aatara phala pikakha dihe v dhamme a, sati v updisese angmit'ti.
5. 2. 2. 8.
(Dutiya-iddhipdasutta)
(Svatthinidna)
18. Pubbev'ha bhikkhave sambodh anabhisambuddho bodhisatto'va samno paca dhamme bhvesi
paca dhamme bahulksi3. Katame paca?
Chandasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhvesi. Viriyasamdhipadhnasakhrasama
esi cittasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhvesi. Vmassamdhipadhnasakhr
Ussohi yeva pacami. 2
So kho aha bhikkhave imesa ussohipacamna dhammna bhvtatt bahulkatatt yassa yassa4
ssa dhammassa citta abhininnmesi abhisacchikiriyya, tatra tatreva sakkhibhabbata ppu
sati yatane.
So sace kakhi anekavihita iddhividha paccanubhaveyya pe yva brahmalokpi kyena vasa v
anti, tatra tatreva sakkhibhabbata ppui sati sati yatane. Pe*
So sace kakhi pe [PTS Page 083] [\q 83/] savna khay pe* saya abhi sacchikatv
Upasampajja vihareyyanti, tatra tatreva sakkhibhabbata ppui sati sati yatane'ti.
1. Diheva dhamme machasa. 2. Ussohieva pacami machasa
3. Bahulimaksi machasa 4. Yassa smu.
Peyylamukhehi sakhitta pacagikavagge pacagikasamdhi sutte
gatanayena
Veditabba.
[BJT Page 132] [\x 132/]
5. 2. 2. 9.
(Nibbidsutta)
(Svatthinidna:)
19. Pacime bhikkhave dhamm bhvit bahulkat ekantanibbidya virgya nirodhya upasamya a
dhya nibbnya savattanti. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu asubhnupass kye viharati, hre paikklasa, 1 sabbaloke anabhira
bbasakhresu aniccnupass. Maraasa kho panassa ajjhatta spahit hoti.
Ime kho bhikkhave paca dhamm bhvit bahulkat ekantanibbidya virgya nirodhya upasamya
bodhya nibbnya savattant'ti.
5. 2. 2. 10
(savakkhayasutta)
(Svatthinidna:)
20. Pacime bhikkhave dhamm bhvit bahulkat savna khayya savattanti. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu asubhnupass kye viharati, hre paikklasa1, sabbaloke anabhirat
bbasakhresu aniccnupass. Maraasa kho panassa ajjhatta supahit hoti.
Ime kho bhikkhave paca dhamm bhvit bahulkat savna khayya savattant'ti.
Savaggo dutiyo
Tassuddna
Dve ca sa dve vah ca skacch ca sajvat3
Iddhipd ca dve vutt nibbid csavakkhay.
1. Paikulasa machasa 2. Anabhirati sai machasa
3. Skacchena ca sjva machasa
[BJT Page 134] [\x 134/]
[PTS Page 084] [\q 84/]
3. Angatabhayavaggo *
5. 2. 3. 1
(Pahamacetovimuttiphalasutta)
(Svatthinidna:)
21. Pacime bhikkhave dhamm bhvit bahulkat cetovimuttiphal ca honti cetovimuttiphalnisa
. Pavimuttiphal ca honti pavimuttiphalnisas ca. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu asubhnupass kye viharati, hre paikklasa, sabbaloke anabhirata
sakhresu aniccnupass, maraasa kho panassa ajjhatta spahit hoti.
Ime kho bhikkhave paca dhamm bhvit bahulkat cetovimuttiphal ca honti, cetovimuttiphaln
a. Pavimuttiphal ca honti pavimuttiphalnisas ca.
Yato kho bhikkhave cetovimutto ca hoti pavimutto ca, 1 aya vuccati bhikkhave bhikkh u
kkhittapaligho itipi sakiaparikho itipi abbhesiko itipi niraggao itipi ariyo pannaddha
jo pannabhro visayutto itipi.
Kathaca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno avijj pahn
hoti ucchinnaml tlvatthukat anabhvakat2 yati anuppdadhamm. Eva kho bhikkhave bhikk
apaligho hoti.
Kataca bhikkhave bhikkhu sakiaparikho hoti?. Idha bhikkhave bhikkhuno ponobhaviko3 jt
isasro pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato2 yati anuppdadhammo. Eva kho
ve bhikkhu sakiaparikho hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu abbhesiko hoti? [PTS Page 085] [\q 85/] idha bhikkh
ave bhikkhuno tah pahn hoti ucchinnaml tlvatthukat anabhvakat4 yati anuppdadhamm
ave bhikkhu abbhesiko hoti.
1. Ca hoti machasa. 2. Anabhvakat machasa.
3. Ponobbhaviko machasa. 4. Anabhvakat machasa.
* Yodhjvavagga smu. Machasa.
[BJT Page 136] [\x 136/]
Kathaca bhikkhave bhikkhu niraggao hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno pacorambhgiyni sayoj
anni pahnni honti ucchinnamlni tlvatthukatni
Anabhvakatni, 1 yati anuppdadhammni. Eva kho bhikkhave bhikkhu niraggao hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhro visayutto hoti? Idha bhikkhav
e bhikkhuno asmimno pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato yati anuppdadhamm
va kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhro visayutto hot'ti.
5. 2. 3. 2.
(Dutiyacetovimuttiphalasutta)
(Svatthinidna:)
22. Pacime bhikkhave dhamm bhvit bahulkat cetovimuttiphal ca honti cetovimuttiphalnisa
. Pavimuttiphal ca honti pavimuttiphalnisas ca. Katame paca?
Aniccasa, anicce dukkhasa, dukkhe anattasa, pahnasa, virgasa, nirodhasa,
Ime kho bhikkhave paca dhamm bhvit bahulkat cetovimuttiphal ca honti cetovimuttiphalni
ca. Pavimuttiphal ca honti pavimuttiphalnisas ca.
Yatoca kho bhikkhave bhikkhu cetovimutto ca hoti pavimutto ca, aya vuccati bhikkhave
bhikkhu ukkhittapaligho itipi sakiaparikho itipi abbhesiko itipi niraggao itipi ariyo
pannaddhajo pannabhro visayutto itipi.
Kathaca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno avijj pahn
hoti ucchinnaml tlvatthukat anabhvakat yati anuppdadhamm. Eva kho bhikkhave bhikkh
paligho hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu sakiaaparikho [PTS Page 086] [\q 86/] hoti? Idha bhi
kkhave bhikkhuno ponobhaviko jtisasro pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato
i anuppdadhammo. Eva kho bhikkhave bhikkhu sakiaparikho hoti.
Kataca bhikkhave bhikkhu abbhesiko hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno tah pahn hoti, ucchin
naml tlvatthukat anabhvakat yati anuppdadhamm. Eva kho bhikkhave bhikkhu abbhesi
1. Anabhvakatni machasa
[BJT Page 138] [\x 138/]
Kathaca bhikkhave bhikkhu niraggao hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno pacorambhgiyni sayoj
anni pahnni honti ucchinnamlni tlvatthukatni anabhvakatni yati anuppdadhammni. E
e bhikkhu niraggao hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhro visayutto hoti? Idha bhikkhav
e bhikkhuno asmimno pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato1 yati anuppdadham
Eva kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhro visayutto hot'ti.
5. 2. 3. 3.
(Pahamadhammavihr sutta)
(Svatthinidna:)
23. Atha kho aataro bhikkhu yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv
amanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca:
'Dhammavihr dhammavihr'ti bhante vuccati. Kittvat nu kho bhante bhikkhu dhammavihri hot
ti. ?
Idha bhikkhu, bhikkhu dhamma pariyputi. Sutta geyya veyykaraa gtha udna itivuttak
dhamma vedalla. So tya dhammapariyattiy divasa atinmeti. Ricati paisallna. Nnuyuja
a cetosamatha. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu pariyattibahulo no dhammavihr.
[PTS Page 087] [\q 87/]
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta pathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti. S
tya dhammasaattiy2 divasa atinmeti. Ricati paisallna. Nnuyujati
Ajjhatta cetosamatha. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu saattibahulo3 no dhammavihri.
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena sajjhya karoti.
tena sajjhyena divasa atinmeti. Ricati paisallna. Nnuyujati ajjhatta cetosamatha. A
i bhikkhu, bhikkhu sajjhyabahulo no dhammavihr.
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakketi anuvicr
i manasnupekkhati. So tehi dhammavitakkehi divasa atinmeti. Ricati paisallna. Nnuyuja
jjhatta cetosamatha. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu vitakkabahulo no dhammavihri.
Idha bhikkhu, bhikkhu dhamma pariyputi sutta geyya veyykaraa gtha udna itivuttaka
hamma vedalla. So tya dhammapariyattiy na divasa atinmeti. Npi ricati paisallna. An
jjhatta cetosamatha. Eva kho bhikkhu, bhikkhu dhammavihr hoti.
1. Anabhva kato machasa. 2. Dhammapaattiy machasa.
3. Paattibahulo machasa.
[BJT Page 140] [\x 140/]
Iti kho bhikkhu, desito may pariyattibahulo, desito saattibahulo, 1
Desito sajjhyabahulo, desito vitakkabahulo, desito dhammavihri.
Ya kho bhikkhu, satthr karaya svakna hitesin anukampakena anukampa updya, kata v
ikkhu rukkhamlni. Etni sugrni. Jhyatha bhikkhu, m pamdattha. M pacch vippaisrin
amhka anussan'ti.
[PTS Page 088] [\q 88/]
5. 2. 3. 4.
(Duniyadhammavihrsutta)
(Svatthinidna:)
24. Atha kho aataro bhikkhu yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv
amanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca:
'Dhammavihr' dhammavihri'ti bhante vuccati. Kittvat nu kho bhante bhikkhu dhammavihr ho
t'ti?
Idha bhikkhu, bhikkhu dhamma pariyputi: sutta geyya veyykaraa gtha udna itivuttak
dhamma vedalla, uttaricassa2 paya attha nappajnti. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu pari
ahulo no dhammavihr.
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti. U
aricassa paya attha nappajnti. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu saattibahulo no dhammavi
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena sajjhya karoti.
aricassa2 paya attha nappajnti. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu sajjhyabahulo no dhammav
Puna ca para bhikkhu, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakketi anuvicr
i manasnupekkhati. Uttaricassa2 paya attha nappajnti. Aya vuccati bhikkhu, bhikkhu vi
abahulo no dhammavihr.
Idha bhikkhu, bhikkhu dhamma pariyputi sutta geyya veyykaraa gtha udna itivuttaka
hamma vedalla. Uttaricassa2 paya attha pajnti. Eva kho bhikkhu, bhikkhu dhammavihr
1. Paatti bahulo machasa. 2. Uttarimassa machasa
[BJT Page 142] [\x 142/]
Iti kho bhikkhu desito may pariyattibahulo, [PTS Page 089] [\q 89/] desito
saatti bahulo, 1 desito sajjhyabahulo, desito vitakkabahulo, desito dhammavihr.
Ya kho bhikkhu, satthr karaya svakna hitesin anukampakena anukampa updya, kata v
ikkhu, rukkhamlni, etni sugrni. Jhyatha bhikkhu, m pamdattha. M pacch vippaisri
a vo amhka anussanti.
5. 2. 3. 5
(Pahamayodhjvpama sutta)
(Svatthinidna:)
25. Pacime bhikkhave yodhjv santo savijjamn lokasmi. Katame paca? Idha bhikkhave, eka
yodhjvo rajaggaeva2 disv sasdati, visdati, na santhamhati, na sakkoti sagma otaritu
bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave pahamo yodhjvo santo savijjamno lokasm
Puna ca para bhikkhave, idhekacco yodhjvo sahati rajagga. Api ca kho dhajaggaeva disv s
asdati, visdati, na santhambhati, na sakkoti sagma otaritu. Evarpo'pi kho bhikkhave, i
ekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave dutiyo yodhjvo santo savijjamno lokasmi.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, api ca kho
ussdana yeva5 sutv sasdati, visdati, na santhambhati, na sakkoti sagma otaritu. Eva
kho bhikkhave, idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave tatiyo yodhjvo santo savijjamno lo
kasmi.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussd
ana. 6 Api ca kho sampahre haati, 7 vypajjati. Evarpo'pi kho bhikkhave idhekacco yodhj
hoti. Aya bhikkhave catuttho yodhjvo santo savijjamno lokasmi.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussd
ana, [PTS Page 090] [\q 90/] sahati sampahra. So ta sagma abhivijinitv vijitasa
ameva sagmassa ajjhvasati. Evarvapo'pi kho bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhik
e pacamo yodhajvo. Santo savijjamno lokasmi.
1. Paatti bahulo machasa 2. Rajaggayeva smu
3. Evarpo'pi machasa 4. Evarpo'pi bhikkhave machasa
5. Ussraaeva machasa 6. Ussraa machasa 7. Haati machasa
[BJT Page 144] [\x 144/]
Ime kho bhikkhave paca yodhjv santo savijjamn lokasmi.
Evameva kho bhikkhave, paca1 yodhjvpam puggal santo savijjamn
Bhikkhusu. Katame paca?
Yo idha bhikkhave, bhikkhu rajaggaeva disv sasdati, visdati, na santhambhati, na sakko
ti brahmacariya santnetu. 2 Sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattati. Kim
smi?
Idha bhikkhave, bhikkhu suti: 'asukasmi 3 nma gme v nigame v itth v kumr v abhirp
amya vaapokkharatya samanngat'ti. So ta sutv sasdati, visdati, na sakkoti brahmacar
tu. Sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattati. Idamassa rajaggasmi
Seyyathpi so bhikkhave, yodhjvo rajagga disv sasdati, visdati, na santhambhati, na sak
ti sagma otaritu, tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. Evarpo4 bhikkhave, idheka
alo hoti. Aya bhikkhave pahamo yodhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sahati rajagga api ca kho dhajaggaeva5 disv sasdati, vi
sdati. Na santhambhati, na sakkoti brahmacariya santnetu. Sikkhdubbalya vkatv sikkha
kkhya hnyvattati. Kimassa dhajaggasmi?
Idha bhikkhave bhikkhu na heva kho suti: 'asukasami nma gme v nigame v itth v kumr
ssany psdik paramya vaapokkharatya samanngat'ti. Api ca kho sma pasasati itthi v
saniya psdika paramya vaapokkharatya samanngata. So ta disv sasdati, visdati. N
na [PTS Page 091] [\q 91/] sakkoti brahmacariya santnetu. Sikkhdubbalya vkatv si
ha paccakkhya hnyvattati. Idamassa dhajaggasmi.
Seyyathpi so bhikkhave, yodhjivo sahati rajagga, api ca kho dhajaggaeva disv sasdati,
sdati, na santhambhati, na sakkoti sagma otaritu. Tathpamha bhikkhave, ima puggala v
varpo'pi bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave, dutiyo yodhjvpamo puggalo
santo savijjamno bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sahati rajagga, sahati dhajagga api ca kho ussdana ye
va sutv sasdati, visdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariya santnetu. Sikkhdubb
ya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattati. Kimassa ussdanya?6
1. Pacime machasa. 2. Sandhretu machasa. 3. Amukasmi machasa 4. Evarpopi machasa 5
ajaggayeva smu 6. Ussraya machasa.
[BJT Page 146] [\x 146/]
Idha bhikkhave, bhikkhu araagata v rukkhamlagata v sugragata v mtugmo upasaka
, ujjhagghati, 2 uppaeti. So mtugmena hasiyamno3 ullapiyamno ujjhagghiyamno4 uppaiya
ti, visdati, na santhambhati, na sakkoti brahmacariya santnetu. 5 Sikkhdubbalya vkatv
kha paccakkhya hnyvattati. Idamassa ussdanya. 6
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, api ca kho ussdana yeva
7 sutv sasdati, visdati, na santhambhati, na sakkoti sagma otaritu. Tathpamha bhikk
a puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave, tatiyo yo
dhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussdana. 8 Api ca kho
sampahre haati9 vypajjati. Kimassa sampahrasmi?
Idha bhikkhave, bhikkhu araagata v rukkhamlagata [PTS Page 092] [\q 92/] v su
ugmo upasakamitv abhinisdati, abhinipajjati, ajjhottarati. So mtugmena abhinisdiyamno
hinipajjiyamno ajjhottariyamno sikkha apaccakkhya dubbalya anvkatv methuna dhamma pa
ti. Idamassa sampahrasmi.
Seyyathpi so bhikkhave, yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussdana, 8 api
ca kho sampahre haati, 9 vypajjati, tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. Evarpo
ve, idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave, catuttho yodhjvpamo puggalo santo savijjamn
o bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussdana8, sah
ati sampahra. So ta sagma abhivijinitv vijitasagmo, tameva sagmassa ajjhvasati.
ayasmi?
1. Uhasati machasa. Ohasati katthaci 2. Ujjhaggeti smu. 3. Uhasiyamno machasa 4.
Ujjhaggiyamno smu. 5. Sandhretu machasa 6. Ussraya machasa 7. Ussraaeva, machas
chasa. 9. Haati, machasa.
[BJT Page 148] [\x 148/]
Idha bhikkhave bhikkhu araagata v rukkhamlagata v sugragata v mtugamo upasakam
inipajjati, ajjhottarati. So mtugmena abhinisdiyamno abhinipajjiyamno ajjhottariyamno
vinivehetv vinimocetv yena kma pakkamati.
So vivitta sensana bhajati: araa rukkhamla pabbata kandara giriguha susna vanapat
llapuja. So araagato v rukkhamlagato v sugragato v nisdati pallaka bhujitv u
i upahapetv. So abhijjha loke pahya vigatbhijjhena cetas viharati, abhijjhya citta p
heti. Vypdapadosa pahya abypannacitto viharati sabbapabhtahitnukamp. Vypdapados c
eti. Thnamiddha pahya vigatathnamiddho viharati lokasa sato sampajno. Thnamiddhya c
sodheti. Uddhaccakukkucca pahya anuddhato viharati ajjhatta vpasantacitto. Uddhaccak
ukkucc citta parisodheti. Vicikiccha pahya tiavicikiccho viharati [PTS Page 093] [\q
93/] akathakath kusalesu dhammesu. Vicikicchya citta parisodheti.
So ime pacanvarae pahya cetaso upakkilese paya dubbalkarae vivicceva kmehi vivicca a
hi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Vi
icrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija pti
ampajja viharati. Ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena pa
savedeti, ya ta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti, tatiya jhna upasampajja
i. Sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha as
upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati.
So eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatpakkilese mudubhte kammaniye hit
ejappatte savna khayaya citta abhininnmeti. So ida dukkhanti yathbhta pajnti.
i yathbhta pajnti. Aya dukkhanirodhoti yathbhta pajnti. Aya dukkhanirodhagmin pa
i. Ime sav'ti yathbhta pajnti. Aya savasamudayoti yathbhta pajnti. Aya savanir
Aya savanirodhagmin paipadti yathbhta pajnti. Tassa eva jnato eva passato kms
. Bhavsavpi citta vimuccati. Avijjsavpi citta vimuccati. Vimuttasmi vimuttamiti a h
, vusita brahmacariya, kata karaya, npara itthatty'ti pajnti. Idamassa sagmavija
Seyyathpi so bhikkhave, yodhjvo sahati rajagga, sahati dhajagga, sahati ussdana, 2 saha
ti sampahra, so ta sagma abhivijinitv vijitasagmo tameva sagmassa ajjhvasati. Ta
, ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave, idhekacco puggalo hoti. Aya, bhikkhave, pacam
o yodhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
Ime kho bhikkhave, paca yodhjvpam puggal santo savijjamn bhikkhs'ti.
1. nejjappatte smu. 2. Ussraa machasa
[BJT Page 150] [\x 150/]
5. 2. 3. 6
(Dutiyayodhjvpama sutta)
(Svatthinidna:)
26. Pacime bhikkhave yodhjv santo savijjamn lokasmi. Katame paca?
Idha bhikkhave ekacco yodhjvo asicamma gahetv [PTS Page 094] [\q 94/] dhanukalp
a sannayhitv viyha sagma otarati. So tasmi sagme ussahati, vyamati. Tamena ussah
e hananti, pariypdenti1 evarpo2 bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave pahamo
yodhjvo sanno savijjamno lokasmi.
Puna ca para bhikkhave idhekacco yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitav viyh
arati. So tasmi sagme ussahati, vyamati. Tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti.
mena apanenti. Apanetv takna nenti. So takehi nyamno appatvva take antar magge k
pi bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave dutiyo yodhjvo santo savijjamno loka
smi.
Puna ca para bhikkhave idhekacco yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha
rati. So tasmi sagme ussahati, vyamati. Tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti, t
ena apanenti. Apanetv takna nenti. Tamena tak upahahanti, paricaranti. So takehi
icariyamno tenevbdhena kla karoti. Evarpopi bhikkhave idhekacco
Yodhjvo hoti. Aya bhikkhave tatiyo yodhjvo santo savijjamno lokasmi.
Puna ca para bhikkhave idhekacco yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha
rati. So tasmi sagme ussahati, vyamati. Tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti. T
ena apanenti. Apanetv takna nenti. Tamena tak upahahanti, paricaranti. So takehi
icariyamno vuhti tamh bdh. Evarpopi bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhav
yodhjvo santo savijjamno lokasmi.
Puna ca para bhikkhave idhekacco yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha
rati. So ta sagma abhivijinitv [PTS Page 095] [\q 95/] vijitasagmo tameva sagma
jhvasati. Evarpopi bhikkhave idhekacco yodhjvo hoti. Aya bhikkhave pacamo yodhjvo sant
savijjamno lokasmi.
Ime kho bhikkhave paca yodhjvo santo savijjamn lokasmi.
1. Pariydiyanti smu 2. Evarpopi machasa
[BJT Page 152] [\x 152/]
Evameva kho bhikkhave paca1 yodhjvpam puggal santo savijjamn bhikkhsu. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu aatara gma v nigama v upanissya viharati. So pubbanhasamaya n
attacvaramdya tameva gma v nigama v piya pavisati arakkhiteneva kyena arakkhitya
na cittena anupahitya satiy asavutehi indriyehi. So tattha pasasti mtugma dunnivattha
ppruta v. Tassa ta mtugma disv dunnivattha v duppruta v rgo citta anuddhaseti.
ittena sikkha apaccakkhya dubbalya anvkatv methuna dhamma patisevati3.
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha sagma
asmi sagme ussahati, vyamati, tamena ussahanta vyamanta pare hananti. Pariypdenti. T
bhikkhave ima puggala vadmi. Evarpo4 bhikkhave idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave
pahamo yodhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara gma v nigama v upanissya viharati. So pubbanha
nivsetv pattacvaramdya tameva gma v nigama v piya pavisati arakkhiteneva kyena a
akkhitena cittena anupahitya satiy asavutehi indriyehi. So tattha passati mtugma dunni
ttha v duppruta v. Tassa ta mtugma disv dunnivattha v duppruta v rgo citta an
tena2 cittena pariayhateva kyena. Pariayhati cetas. Tassa eva hoti: yannnha rma [PT
96] [\q 96/] gantv bhikkhna roceyya rgyitomhi5 vuso rgapareto. Na sakkomhi brah
riya santnetu. 6 Sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattissmi'ti. So rma
a antarmagge sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattati.
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha sagma
asmi sagme ussahati, vyamati, tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti, tamena apa
i, apanetv takna nenti, so takehi nyamno appatv va take antarmagge kla karoti,
ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave dutiyo y
odhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
1. Pacime machasa. 2. Rgnuddhastena smu.
3. Paisevati machasa. 4. Evarpopi machasa.
5. Rgapariyuhitomhi machasa. 6. Sandhretu machasa.
[BJT Page 154] [\x 154/]
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara gma v nigama v upanissya viharati. So pubbanha
nivsetv pattacvaramdya tameva gma v nigama v piya pavisati arakkhiteneva kyena a
akkhitena cittena anupahitya satiy asavutehi indriyehi. So tattha passati mtugma dunni
ttha v duppruta v. Tassa ta mtugma disv dunnivattha v duppruta v rgo citta an
tena1 cittena pariayhateva kyena, pariayhati cetas. Tassa eva hoti: yannnha rma gan
a roceyya: "rgyitomhi vuso rgapareto. Na sakkomi brahmacariya santnetu. 2 Sikkhdubb
ikkha paccakkhya hnyvattissm"ti. So rma gantv bhikkhna roceti: rgyitomhi vuso
i brahmacariya santnetu. 2 Sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattissm"ti
Tamena sabrahmacr ovadanti anussanti: [PTS Page 097] [\q 97/] "appassd vuso kmv
hagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhyyo. Ahikakhalpam km vutt bhagavat b
bhiyyo. Masapespam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Tiukk
ahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Agrakspam km vutt bhagavat bahudukkh bah
upinakpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Ycitakpam km
h bahpys, dinavo ettha bhiyyo. Rukkhaphalpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys
Asisnpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Sattislpam k
bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Sappasirpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, d
ramatyasm brahmacariya. 3 M yasm sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvatt
1. Rganuddhastena smu 2. Sajhretu machasa
3. Brahmacariye machasa 4. Hnyvattatti smu
[BJT Page 156] [\x 156/]
So sabrahmacrhi eva ovadiyamno eva anussiyamno evamha: 'kicpi vuso 'appassd km
dukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo', atha kho nevha sakkomi brahmacariya santnetu si
atv sikkha paccakkhya hnyvattissm"ti. So sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha sagma
asmi sagme ussahati vyamati, tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti, tamena apan
, [PTS Page 098] [\q 98/] apanetv takna 2 nenti, tamena tak upahahanti, paric
so takehi upahahiyamno paricariyamno tenevbdhena kla karoti, tathpamha bhikkhave
dmi. Evarpopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave tatiyo yodhjvpamo puggal
o santo savijjamno bhikkhsu.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara gma v nigama v upanissya viharati. So pubbanha
nivsetv pattacvaramdya tameva gma v nigama v piya pavisati arakkhiteneva kyena a
akkhitena cittena anupahitya satiy asavutehi indriyehi. So tattha passati mtugma dunni
ttha v duppruta v tassa ta mtugma disv dunnivattha v duppruta v rgo citta anu
ena3 cittena pariayhateva kyena, pariayhati cetas. Tassa eva hoti.
1. Sandhretu machasa 2. tna smu 3. Rgnuddhastena smu.
[BJT Page 158] [\x 158/]
"Yannnha rma gantv roceyya: rgyitomhi1 vuso rgapareto, na sakkomi brahmacariya s
ubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattissm'ti so rma gantv bhikkhna roceti:
o, na sakkomi brahmacariya santnetu. 2 Sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyv
Tamena sabrahmacr ovadanti anussanti: "appassd vuso km vutt bhagavat bahudukkh bah
bhiyyo. Ahikakhalpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. M
t bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Tiukkpam km vutt bhagavat bahudukkh ba
. Agrakspam km vutt bhagavat bahudukkh bahupys dinavo ettha hiyyo. Masapespam
Bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Supinakpam km vutt bhagavat bahud
ha bhiyyo. Ycitakpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Rukk
hagavat bahudukkh bahpys dnavo ettha bhiyyo. Asisnpam [PTS Page 099] [\q 99/]
agavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Sattislpam km vutt bhagavat bahudu
bhiyyo. Sappasirpam km vutt bhagavat bahudukkh bahpys, dnavo ettha bhiyyo. Abhir
hamacariya. 3 M yasm sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvatt"ti. 4 So sab
yamno eva anussiyamno evamha:'ussahissmi vuso, dhrayissmi5 vuso, abhiramissmi vuso
sikkhdubbalya vkatv sikkha paccakkhya hnyvattissm"ti.
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha sagma
asmi sagme ussahati, vyamati, tamena ussahanta vyamanta pare upalikkhanti, tamena apa
i, apanetv takna nenti, tamena tak upahahanti, paricaranti, so takehi upahahiya
vuhati tamh bdh, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave idheka
hoti. Aya bhikkhave catuttho yodhjvpamo puggalo santo savijjamno bhikkhsu.
1. Rgapariyuhitomhi machasa 2. Sandhretu machasa
3. Brahmacariye machasa 4. Hnyvattati smu. 5. Vyamissmi machasa.
[BJT Page 160] [\x 160/]
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara gma v nigama v upanissya viharati. So pubbanha
nivsetv pattacvaramdya tameva gma v nigama v piya pavisati rakkhitena1 kyena rak
itena cittena upahitya satiy savutehi indriyehi. So cakkhun rpa disv na nimittaggh
yajanaggh. Yatvdhikaraa mena cakkhundriya asavuta viharanta abhijjh domanass ppak
nvssaveyyu, tassa savarya paipajjati. Rakkhati cakkhundriya. Cakkhundriye savara pajj
Sotena sadda sutv na nimittaggh hoti nnubyajanaggh. Yatvdhikaraa mena sotindriya
ranta abhijjh domanass ppak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajjati, ra
indriya, sotindriye savara pajjati. Ghena gandha ghyitv, na nimittaggh hoti nnubya
hikaraa mena ghindriya asavuta viharanta abhijjh domanass ppak akusal dhamm anv
avarya paipajjati. Rakkhati ghindriya, ghindriye savara pajjati. Jivhya rasa syi
hoti nnubyajanaggh. Yatvdhikaraamena jivhindriya asavuta viharanta abhijjh domanas
dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajjati. Rakkhati jivhindriya, jivhindriye savara
ati. [PTS Page 100] [\q 100/] kyena phohabba phusitv na nimittaggh hoti nnubyaja
Yatvdhikaraamena kyindriya asavuta viharanta abhijjh domanass ppak akusal dhamm
ssa savarya paipajjati. Rakkhati kyindriya, kyindriye savara pajjati. Manas dhamma
ittaggh hoti nnubyajanaggh. Yatvdhikaraamena manindriya asavuta viharanta abhijjh
kusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajjati. Rakkhati manindriya. Manindriye sa
ajjati.
So pacchbhatta piaptapaikkanto vivitta sensana bhajati: araa rukkhamla pabbata
usna vanapattha abbhoksa pallapuja. So araagato v rukkhamlagato v sugragato v
ju kya paidhya parimukha sati upahapetv. So abhijjha loke pahya vigatbhijjhena ce
abhijjhya citta parisodheti. Vypdapadosa pahya abypannacitto viharati sabbapabhtahi
Vypdapados citta parisodheti. Thnamiddha pahya vigatathnamiddho viharati lokasa s
o. Thnamiddhya citta parisodheti. Uddhaccakukkucca pahya anuddhato viharati ajjhatta vp
asantacitto. Uddhaccakukkucc citta parisodheti. Vicikiccha pahya tiavicikiccho viharat
i akathakath kusalesu dhammesu. Vicikicchya citta parisodheti.
So ime paca nvarae pahya cetaso upakkilese paya dubbalkarae vivicceva kmehi vivicca
ehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. V
vicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija pt
sampajja viharati, ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato sampajno sukha ca kyena pai
edeti, yanta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihr ti ta tatiya jhna upasampajja
ti. Sukhassa ca pah dukkhassa ca pah pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha a
kkhsati prisuddhi catuttha jhna2 upasampajja viharati.
So eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatupakkilese mudubhute kammaniye h
ite nejappatte3 savna khayaya citta abhininnmeti. So ida dukkhanti yathbhta paj
dayoti yathbhta pajnti. Aya dukkhanirodhoti yathbhta pajnti. Aya dukkhanirodhagmi
hta pajnti. Ime savti yathbhta pajnti. Aya savasamudayo ti yathbhta pajnti.
a pajnti. Aya savanirodhagmin paipad ti yathbhta pajnti. Tassa eva jnato eva
muccati. Bhavsavpi citta vimuccati. Avijjsavpi citta vimuccati. Vimuttasmi vimuttamiti
ti. ' Kh jti vusita brahmacariya, kata karaya npara itthatty' ti pajnti.
Seyyathpi so bhikkhave yodhjvo asicamma gahetv dhanukalpa sannayhitv viyha sagma
a sagma abhivijinitv vijitasagmo tameva sagmassa ajjhvasati, tathpamha bhikkhav
. Evarpopi bhikkhave idhekacco puggalo hoti. Aya bhikkhave pacamo yodhjvpamo puggalo s
anto savijjamno bhikkhsu.
Ime kho bhikkhave paca yodhjvpam puggal santo savijjamn bhikkhsti.
1. Rakkhiteneva machasa.
2. Catutthajjhna smu. Anejjappatte smu.
[BJT Page 162] [\x 162/]
5. 2. 3. 7
(Pahamaangatabhaya sutta)
(Svatthinidna:)
27. Pacimni bhikkhave angatabhayni sampassamnena alameva raakena bhikkhun appamattena
PTS Page 101] [\q 101/] pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa
adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Katamni paca?
Idha bhikkhave raako bhikkhu iti paisacikkhati: "aha kho etarahi ekakova1 arae viharm
kaka kho pana ma3 arae viharanta ahi v aseyya, vicchiko v ma aseyya, satapad v m
assa klakiriy3 so mamassa antaryo. Handha viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigata
adhigamya asacchikatassa sacchikiriyy"ti. Ida bhikkhave pahama angatabhaya sampassamn
alameva raakena bhikkhun appamattena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anad
tassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya.
Puna ca para bhikkhave raako bhikkhu iti paisacikkhati: " aha kho etarahi ekako arae
rmi. Ekako panha arae viharanto upakkhalitv papateyya, bhatta v me bhutta4 vypajjey
a v me kuppeyya, semha v me kuppeyya, satthak v me vt kuppeyyu, tena me assa klakiri
amassa antaryo. Handha viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchi
tassa sacchikiriyy" ti. Ida bhikkhave dutiya angatabhaya
Sampassamnena alameva raakena bhikkhun appamattena tpin pahitattena viharitu appattas
attiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya.
Puna ca para bhikkhave raako bhikkhu iti paisacikkhati: " aha kho etarahi ekako arae
rmi. Ekako kho panha arae viharanto vlehi v samgaccheyya, shena v vyagghena v dpi
aracchena v, te ma jvit voropeyyu, tena me assa [PTS Page 102] [\q 102/] klakiriy3
so mamassa antaryo. Hand'ha viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya a
cchikatassa sacchikiriyy"ti. Ida bhikkhave tatiya angatabhaya sampassamnena alameva ra
a bhikkhun appamattena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhig
amya asacchikatassa sacchikiriyya.
1. Ekako machasa 2. Ekaka kho pana ma sy
3. Kla kiriy machasa 4. Bhatta v bhutta me machasa
[BJT Page 164] [\x 164/]
Puna ca para bhikkhave raako bhikkhu iti paisacikkhati: " aha kho etarahi
Ekako arae viharmi. Ekako kho panha arae viharanto mavehi1 samgaccheyya katakammehi
ammehi v. Te ma jvit voropeyyu. Tena me assa klakiriy2 so mamassa antaryo. Handha vi
hmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyyti. " Ida bhi
kkhave catuttha angatabhaya sampassamnena alameva raakena bhikkhun appamattena tpin
tena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya
.
Puna ca para bhikkhave raako bhikkhu iti paisacikkhati: "aha kho etarahi ekako arae v
i. Santi kho pana arae3 vl amanuss. Te ma jvit voropeyyu. Tena me assa klakiriy. 2
sa antaryo. Handha viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikata
a sacchikiriyy"ti. Ida bhikkhave pacama angatabhaya sampassamnena alameva raakena b
ppamattena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchi
katassa sacchikiriyya.
Imni kho bhikkhave paca angatabhayni sampassamnena alameva raakena bhikkhun appamatte
n pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacc
hikiriyyti.
[PTS Page 103] [\q 103/]
5. 2. 3. 8
(Dutiyaangatabhayasutta)
(Svatthinidna)
28. Pacimni bhikkhave angatabhayni sampassamnena alameva bhikkhun
Appamattena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacch
ikatassa sacchikiriyya. Katamni paca?
Idha bhikkhave bhikkhu iti paisacikkhati: " aha kho etarahi daharo yuv susu kakeso bha
drena yobbanena samanngato pahamena vayas hoti kho pana so samayo ya ima kya jar phusa
. Jiena kho pana jarya abhibhtena na sukara buddhna ssana manasiktu.
1. Mnavena katthaci 2. Klakiriy machasa 3. Panrae machasa
[BJT Page 166] [\x 166/]
Na sukarni arae1 vanapatthni pantni sensanni paisevitu pur ma so dhammo gacchati a
amanpo. Handha paigacce va2 viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya a
hikatassa sacchikiriyya yenha dhammena samanngato jiako'pi phsu viharissm"ti. Ida b
pahama angatabhaya sampassamnena alameva bhikkhun appamattena tpin pahitattena vihar
ppattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu iti paisacikkhati: 'aha kho etarahi appbdho apptako sam
epkiniy gahaiy samanngato ntistya nccuhya majjhimya padhnakkhamya. Hoti kho pana
ma kya vydhi phusati. Bydhitena kho pana bydhbhibhtena 3 na sukara buddhna ssana
sukarni arae1 vanapatthni pantni sensanni paisevitu pur ma so dhammo gacchati ani
npo, handha paigacce va2 viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asac
atassa sacchikiriyya [PTS Page 104] [\q 104/] yenha dhammena samanngato bydhitop
i phsu4 viharissm'ti. Ida bhikkhave dutiya angatabhaya sampassamnena alameva bhikkhun
mattena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikat
assa sacchikiriyya.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu iti paisacikkhati:'etarahi kho subhikkha susassa sulab
hapia, sukara uchena paggahena ypetu. Hoti kho pana so samayo ya dubbhikkha hoti duss
dullabhapia, na sukara uchena paggahena ypetu. Dubbhikkhena kho pana manuss yena subhi
ha tena sakamanti tattha sagaikavihro hoti kiavihro. Sagaikavihre kho pana sati k
ra buddhna ssana manasiktu. Na sukarni arae1 vanapatthni pantni sensanni paisev
mo gacchati aniho akanto amanpo handha paigacceva 2 viriya rabhmi appattassa pattiy
atassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyyayenha dhammena samanngato dubbhikkhe'pi
phsu viharissm'ti ida bhikkhave tatiya angatabhaya sampassamnena alameva bhikkhun ap
ena tpin pahitattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa
sacchikiriyya.
1. Ara machasa 2. Paikacceva machasa 3. Bydhin abhibhtena machasa 4. Phsu macha
[BJT Page 168] [\x 168/]
Puna ca para bhikkhave bhikkhu iti paisacikkhati: etarahi kho manuss samagg sammodamn a
vivadamn khrodakbht aamaa piyacakkhhi sampassant viharanti. Hoti kho pana so sama
ti aavisakopo. Cakkasamrh jnapad pariyyanti. Bhaye kho pana sati manuss yena khema
manti. Tattha sagaikavihro hoti kiavihro [PTS Page 105] [\q 105/] sagaikavihre
na sati kia vihre na sukara buddhna ssana manasiktu. Na sukarni arae1 vanapatth
paisevitu. Pur ma so dhammo gacchati aniho akanto amanpo, hand'ha paigacceva 2 viri
appattassa pattiy, anadhigatassa dhigamya, asacchikatassa*) sacchikiriyya yenha dhamm
ena samanngato bhaye'pi phsu viharissm'ti. Ida bhikkhave catuttha angatabhaya sampass
a alameva bhikkhun appamattena tpin pahitattena viharitu (appattassa pattiy 'anadhigat
assa adhigamya asacchikatassa*) sacchikiriyya.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu iti paisacikkhati: "etarahi kho sagho samaggo sammoda
mno avivadamno ekuddeso phsu3 viharati. Hoti kho pana so samayo ya sagho bhijjati. Sagh
e kho pana bhinne na sukara buddhna ssana manasiktu. Na sukarni arae vanapatthni pa
nni paisevitu. Pur ma so dhammo gacchati aniho akanto amanpo, hand'ha paigacceva2
appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya, yenha dhamme
na samanngato bhinne'pi saghe phsu3 viharissm"ti ida bhikkhave pacama angatabhaya s
ena alameva bhikkhun appamattena tpin pahitattena viharitu appatassa pattiy anadhigata
ssa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya.
Imni kho bhikkhave paca angatabhayni sampassamnena alameva bhikkhun appamattena tpin
tattena viharitu appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikir
iyy'ti.
1. Araa machasa 2. Paikacceva machasa
3. Phsu machasa potthekesu peyylamukhena sakhitta.
[BJT Page 170] [\x 170/]
5. 2. 3. 9
(Svatthinidna)
(Tatiyaangatabhayasutta)
29. Pacimni bhikkhave angatabhayni etarahi asamuppannni yati samuppajjissanti. Tni vo
bujjhitabbni. [PTS Page 106] [\q 106/] paibujjhitv ca tesa pahnya vyamitabba. Kat
i paca?Vyamitabba. Katamni paca?
Bhavissanti bhikkhave bhikkh angatamaddhna abhvitaky abhvitasl abhvitacitt abhvit
samn abhvitasl abhvitacitt abhvitapa ae upasampdessanti. Te1 na sakkhissanti vin
citte adhipaya. Tepi bhavissanti abhvitaky abhvitasl abhvitacitt abhvitapa. Te
sl abhvitacitt abhvitapa ae upasampdessanti. Tepi na sakkhissanti vinetu adhisle
hipaya. Tepi bhavissanti abhvitaky abhvitasl abhvitacitt abhvitapa. Iti kho bhi
dos cinayasandoso, vinayasandos dhammasandoso. Ida bhikkhave pahama angatabhaya etarahi
asamuppanna yati samuppajjissati. Ta vo paibujjhitabba paibujjhitv ca tassa pahnya
bba.
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna abhvitaky abhvitasl abhvit
apa. Te abhvitaky samn abhvitasl abhvitacitt abhvitapa aesa nissaya dassa
tu adhisle adhicitte adhipaya. Tepi bhavissanti abhvitaky abhvitasl abhvitacitt a
itaky samn abhvitasl abhvitacitt abhvitapa aesa nissaya dassanti. Tepi na sak
sle adhicitte adhipaya. Tepi bhavissanti abhvitasl abhvitacitt abhvitapa. Iti kho
hammasandos vinayasandoso, vinayasandos dhammasandoso. Ida bhikkhave dutiya angatabha
ya etarahi asamuppanna yati samuppajjissati. Ta vo paibujjhitabba. Paibujjhitv ca tas
ahnya vyamitabba.
[PTS Page 107] [\q 107/]
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna abhvitaky abhvitasl abhvit
apa. Te abhvitaky samn abhvitasl abhvitacitt abhvitapa abhidhammakatha vedal
mma1 okkamamn na paibujjhissanti. 3 Iti kho bhikkhave dhammasandos vinayasandoso, vin
ayasandos dhammasandoso. Ida bhikkhave tatiya angatabhaya etarahi asamuppanna yati sam
pajjissati. Ta vo paibujjhitabba. Paibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
1. Tepi machasa 2. Kahadhamma machasa 3. Nabujjhissanti machasa
[BJT Page 172] [\x 172/]
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna abhvitaky abhvita sl abhvi
tapa. Te abhvitaky samn abhvitasl abhvitacitt abhvitapa ye te suttant tathg
uttar suatpaisayutt, tesu bhaamnesu na susssanti, 1 na sota odahissanti, na aci
Na ca te dhamme uggahetabba pariypuitabba maissanti. Ye pana te suttant kavikat2 kvey
takkhar cittabyajan bhirak svakabhsit, tesu bhaamnesu susssanti3 sota odahissanti
anti. Te ca dhamme uggahetabba pariypuitabba maissanti. Iti kho bhikkhave dhammasandos
vnayasandoso, vinayasandos dhammasandoso. Ida bhikkhave catuttha angatabhaya etarahi a
samuppanna yati samuppajjissati. Ta vo paibujjhitabba, paibujjhitv ca tassa pahnya v
ba.
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna abhvitaky abhvitasl abhvit
apa. Te abhvitaky samn abhvitasl abhvitacitt [PTS Page 108] [\q 108/] abhvi
lik bhavissanti sthalik okkamane pubbagam paviveke nikkhittadhur. Na viriya rabhissant
appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Tesa pacchim
janat dihnugati pajjissati. Spi bhavissati bhulik sthalik okkamane pubbagam paviv
adhur na viriya rabhissati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa s
acchikiriyya. Iti kho bhikkhave dhammasandos vinayasandoso, vinayasandos dhammasand
oso. Ida bhikkhave pacama angatabhaya etarahi asamuppanna yati samuppajjissati. Ta vo
ujjhitabba paibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
Imni kho bhikkhave paca angatabhayni etarahi asamuppannni yati samuppajjissanti. Tni v
paibujjhitabbni. Paibujjhitv ca tesa pahnya vyamitabbanti.
5. 2. 3. 10
(Catutthaangatabhaya sutta)
(Svatthinidna)
30. Pacimni bhikkhave angatabhayni etarahi asamuppannni yati samuppassajjinti. Tni vo
bujjhitabbni. Paibujjhitv ca tesa pahnya vyamitabba. Katamni paca?
Bhavissanti bhikkhave bhikkh angatamaddhna cvare kalyakm. Te cvare kalyakm samn
ikatta. Ricissanti arae3 vanapatthni pantni sensanni. Gmanigamarjadhnsu osaritv v
. Cvarahetu ca anekavihita anesana appatirpa pajjissanti. Ida bhikkhave pahama angat
Etarahi asamuppanna yati samuppajjissati. Ta vo paibujjhitabba. Paibujjhitv tassa pah
vyamitabba.
1. Susssissanti machasa 2. Kavit machasa 3. Araa machasa
[BJT Page 174] [\x 174/]
[PTS Page 109] [\q 109/]
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna piapte kalyakm. Te piap
nti piaptikatta, ricissanti arae1vanapatthni pantni sensanni. Gmanigamarjadhnisu
essanti jivhaggena rasaggni pariyesamn, piaptahetucca anekavihita anesana appatirpa
anti. Ida bhikkhave dutiya angatabhaya etarahi asamuppanna yati samuppajjissati ta vo
bujjhitabba. Paibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna sensane kalyakm. Te sensane
ricissanti rukkhamlikatta. Ricissanti arae1vanapatthni pantni sensanni. Gmanigamar
aritv vsa kappessanti. Sensanahetucca2 anekavihita anesana appatirpa pajjissanti. Ida
khave tatiya angatabhaya etarahi asamuppanna yati samuppajjissati ta vo paibujjhitabba
aibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna bhikkhunsikkhamnsamauddesehi
harissanti bhikkhunsikkhamn samauddesehi sasagge kho pana bhikkhave sati eta pikakha
hirat v brahmacariya carissanti, aatara v sakiliha patt pajjissanti, sikkha v
ti" ida bhikkhave catuttha angatabhaya etarahi asamuppanna yati samuppajjissati. Ta vo
aibujjhitabba paibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
Puna ca para bhikkhave bhavissanti bhikkh angatamaddhna rmikasamauddesehi sasah vi
. rmikasamauddesehi sasagge kho pana bhikkhave sati eta pikakha: "anekavihita sannid
ribhoga [PTS Page 110] [\q 110/] anuyutt viharanti. 3 Orikampi nimitta karissant
i pahaviypi haritaggepi ida bhikkhave pacama angatabhaya etarahi asamuppanna yati sa
jissati. Ta vo paibujjhitabba. Paibujjhitv ca tassa pahnya vyamitabba.
Imni kho bhikkhave paca angatabhayni etarahi asamuppannni yati samuppajjissanti, tni v
paibujjhitabbni, paibujhitv ca tesa pahnya vyamitabbanti.
Angatabhayavaggo tatiyo
Tassuddna:
Duve ca cetovimutti4 dve ca dhammavihrino
Yodhjiv ca dve vutt cattro ca angat'ti
1. Araa machasa 2. Sensana hetu ca machasa
3. Viharissanti machasa
4. Devaceto vimutti phal ca machasa *yodhjiva vaggo smu machasa
[BJT Page 176] [\x 176/]
4. Theravaggo
5. 2. 4. 1
(Rajanya sutta)
(Svatthinidna:)
31. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti am
anpo ca agaru ca abhvanyo ca katamehi pacahi?
Rajanye rajjani, dussanye1 dussati, mohanye2 muyhati, kuppanye3 kuppati, madanye majj
ati. Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrina appi
yo ca hoti amanpo ca agaru ca abhvanyo c'ti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrina piyo ca hoti manpo c
a garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi?
[PTS Page 111] [\q 111/]
Rajanye na rajjati, dussanye1 na dussati, mohanye2 na muyhati, kuppanye3 na kuppati,
madanye na majjati. Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu s
abrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu ca bhvanyo c'ti.
5. 2. 4. 2
(Vtarga sutta)
(Svatthinidna)
32. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti am
anpo ca agaru ca abhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Avtargo hoti, avtadoso hoti, avtamoho hoti, makkh ca, pas ca. Imehi kho bhikkhave pac
dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca agaru ca abhva
nyo ca.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca
garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Vtargo hoti, vitadoso hoti. Vtamoho hoti, amakkh ca, apas ca. Imehi kho bhikkhave paca
dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu ca bhvanyo c
i.
1. Dusanye smu 2. Muhanyo, smu 3. Kupanye, smu.
[BJT Page 178] [\x 178/]
5. 2. 4. 3
(Kuhaka sutta)
(Svatthinidna:)
33. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrina appiyo ca hoti
amanpo ca agaru ca abhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Kuhako ca hoti, lapako ca, nemittiko ca, 1 nippesiko ca, lbhena lbha nijigisit2 ca. I
mehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrina appiyo ca
hoti amanpoca agaru ca abhvanyo c'ti.
[PTS Page 112] [\q 112/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca,
garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Na ca kuhako hoti, na ca lapako, na ca nemittiko, 1 na ca nippesiko, na ca lbhena
lbha nijigisit. 2 Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrah
macrna piyo ca hoti manpo ca garu ca bhvanyo cti.
5. 2. 4. 4
(Assaddhasutta)
(Svatthi nidna:)
34. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti am
anpo ca agaru ca abhvanyo ca katamehi pacahi?
Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottapp hoti, kusito hoti, duppao hoti. Imehi kho bhi
kkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca,
agaru ca abhvanyo c'ti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca
garu ca bhvanyo ca katamehi pacahi?
Saddho hoti, hirim hoti, ottapp hoti, raddhaviriyo hoti, paav hoti, imehi kho bhikkhav
e pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrina piyo ca hoti manpo ca garu c
a bhvanyo c'ti.
1. Nimittiko ca sy 2. Nijigsit machasa
[BJT Page 180] [\x 180/]
5. 2. 4. 5
(Akkhamasutta)
(Svatthinidna:)
35. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna appiyoca hoti ama
npo ca agaru ca abhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo rasna, akkhamo phohabb
ge 113] [\q 113/] imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkh
u sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca agaru ca abhvanyo c'ti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samannangato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo c
a garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna, khamo rasna, khamo phohabbna. Imehi
ve pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu ca
bhvanyo c'ti.
5. 2. 4. 6
(Paisambhidsutta)
(Svatthinidna:)
36. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo
ca garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi?
Atthapaisambhidpatto1 hoti, dhammapaisamhidpatto hoti. Niruttipaisamhidpatto hoti.
Paibhnapaisamhidpatto hoti. Yni tni sabrahmacrna uccvacni kikaraiyni, tattha dak
so tatrpyya vimasya samanngato ala ktu ala savidhtu
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hot
i manpo ca garu ca bhvanyo c'ti.
1. Atthapaisamhidppatto machasa
[BJT Page 182] [\x 182/]
5. 2. 4. 7
(Slasutta)
(Svatthinidna:)
37. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo
ca garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi:
Slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayadass
mdya sikkhati sikkhpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhamm dikaly
jjhekaly [PTS Page 114] [\q 114/] pariyosnakaly stth savyajan kevalaparipua
hmacriya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat1 vacas paricit manasnupek
uppaividdh. Kalyavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagal
tunta jhanna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh. Akas
cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hot
i manpo ca garu ca bhvanyo c'ti.
5. 2. 4. 8
(Therasutta)
(Svatthinidna:)
38. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu bahujanhitya2paipanno hoti, ba
hujansukhya3 bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna. Katamehi pacahi:
Thero hoti rattau cirapabbajito. to hoti yasass gahahapabbajitna4bahujanaparivro. L
arapiaptasensanagilnapaccayabhesajjaparikkhrna. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan kevalaparipua par
adanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat1 vacas paricit manasnupekkhit dihiy s
Micchdihiko hoti vipartadassano. So bahujana saddhamm vuhpetv asaddhamme patihpet
kkhu rattau cirapabbajitotipissa [PTS Page 115 [\q 115/] 6]dihnugati pajjanti. t
ero bhikkhu yasass gahahapabbajitna. 2Bahujanaparivrotipissa6 dihnugati pajjanti. L
hikkhu cvarapiaptasensanagilnapaccayabhesajjaparikkhrnantipissa 6dihnugati pajjan
o thero bhikkhu sutadharo sutasannicayotipissa6 dihnugati pajjanti.
1. Dht machasa 2. Bahujana ahitya machasa 3. Bahujana asukhya machasa 4. Sagahahap
jitna machasa
5. Appaividdh machasa 6. Itipissa machasa
[BJT Page 184] [\x 184/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu bahujanhitya paipanno ho
ti bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussnanti. 1
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato thero bhikkhu bahujanahitya paipanno hoti bahuj
anasukhya bahuno janassa atthya hitya sukhya devamanussna. Katamehi pacahi: thero hoti
rattau cirapabbajito. to hoti yasass gahahapabbajitna2bahujanaparivro. Lbh hoti c
agilnapaccayabhesajjaparikkhrna. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhamm d
ikaly majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan3kevalaparipua parisuddha brahma
hrpssa dhamm bahussut honti, dhat4 vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividd
avipartadassano.
So bahujana asaddhamm vuhpetv saddhamme patihpeti. Thero bhikkhu rattau cirapabbaji
a5 dihnugati pajjanti. to thero bhikkhu yasass gahahapabbajitna bahujanaparivroti
i pajjanti. Lbh thero bhikkhu bahujanahitya paipanno hoti bahujanasukhya bahuno janassa
atthya hitya sukhya devamanussna bahussuto thero bhikkhu sutadharo sutasannicayotipi
ssa5 dihnugati pajjanti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu bahujanahitya paipanno
hoti bahujanasukhya [PTS Page 116] [\q 116/] bahuno janassa atthya hitya sukhya
devamanussnanti.
5. 2. 4. 9
(Pahamasekhasutta)
(Svatthinidna:)
39. Pacime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame paca:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat, sagaikrmat, yathvimutta citta na paccavekkhati
paca dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Pacime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame paca: na kammrm
na bhassrmat, na niddrmat, na sagaikrmat, yathvimutta citta paccavekkhati. Ime
paca dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti.
1. Devamanussna machasa 2. Sagahahapabbajitna machasa
3. Sttha savyajana machasa 4. Dht machasa 5. Iti pissa machasa
[BJT Page 186] [\x 186/]
5. 2. 4. 10
(Dutiyasekhasutta)
(Svatthinidna:)
40. Pacime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame paca:
Idha bhikkhave sekho bhikkhu bahukicco hoti bahukarayo vyatto kikarayesu. Ricati paisal
lna. Nnuyujati ajjhatta cetosamatha. Aya bhikkhave pahamo dhammo sekhassa bhikkhuno pa
hnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu appamattakena kammena divasa atinmeti. Ricati p
aisallna. Nnuyujati ajjhatta [PTS Page 117] [\q 117/] cetosamatha aya bhikkhave d
iyo dhammo sekhassa bhikkhuno parihnya savattati
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu sasaho viharati gahahapabbajitehi ananulomikena g
ihisasaggena. Ricati paisallna. Nnuyujati ajjhatta cetosamatha aya bhikkhave tatiyo
sekhassa bhikkhuno parihnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu atiklena1 gma pavisati, atidiv paikkamati. Ricati
paisallna. Nnuyujati ajjhatta cetosamatha aya bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikk
no parihnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu yya kath bhisallekhik2 cetovivaraasappy seyyath
icchakath santuhikath pavivekakath asasaggakath viriyramhakath slakath samdhikath
ath vimuttiadassanakath, evarpya3 kathya na nikmalbh hoti kicchalbh 4kasiralbh.
Nnuyujati ajjhatta ceto samatha. Aya bhikkhave pacamo dhammo sekhassa bhikkhuno parihn
a savattati. Ime kho bhikkhave paca dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Pacime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame paca: idha bhik
khave sekho bhikkhu na bahukicco hoti na bahukarayo viyatto ki karayesu. Na ricati pais
allna. Anuyujati ajjhatta cetosamatha. Aya bhikkhave pahamo dhammo sekhassa bhikkhuno a
parihnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu na appamattakena kammena divasa atinmeti, na r
icati paisallna. Anuyujati ajjhatta cetosamatha. Aya bhikkhave dutiyo dhammo sekhassa
ikkhuno aparihnya savattati.
1. Aklena machasa 2. Abhisallekhik sy, smu
3. Evarpiy machasa, smu 4. Na akicchalbh machasa 5. Na akasiralbh machasa
[BJT Page 188] [\x 188/]
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu asasaho viharati gahahapabbajitehi ananulomikena
gihsasaggena. Na ricati paisallna. Anuyujati ajjhatta [PTS Page 118] [\q 118/] ce
samatha. Aya bhikkhave tatiyo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho ntiklena2 gma pavisati, ntidiv paikkamati. Na ricati pa
Anuyujati ajjhatta cetosamatha. Aya bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikkhuno ap
arihnya savattati.
Puna ca para bhikkhave sekho bhikkhu yya kath bhisallekhik2cetovivaraasappy seyyath
icchakath santuhikath paviveka kath asasaggakath viriyramhakath silakath samdhikath
tikath vimuttiassakath, evarpya3 kathya nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh na
uyujati ajjhatta cetosamatha. Aya bhikkhave pacamo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihnya
savattati.
Ime kho bhikkhave pacadhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattati.
Theravaggo catuttho
Tassuddna:
Rajanya vtarg kuhako'saddha akkham4
Paisamhid ca slena thero sekh pare duveti.
1. Na atiklena machasa 2. Abhisallekhik sy, smu
3. Evarpiy machasa,smu. 4. Rajanyo ctargo kuhakssaddha akkham machasa
[BJT Page 190] [\x 190/]
5. Kakudhavaggo
5. 2. 5. 1
(Pahamasampadsutta)
(Svatthinidna)
41. Pacim bhikkhave sampad. Katam paca?
Saddhsampad slasampad sutasampad cgasampad pasampad. Im kho bhikkhave paca sampad
[PTS Page 119] [\q 119/]
5. 2. 5. 2. (Dutiyasampadsutta)
(Svatthi nidna:)
42. Pacim bhikkhave sampad. Katam paca?
Slasampad samdhisampad pasampad vimuttisampad. Vimuttiadassanasampad. Im kho bhi
padti.
5. 2. 5. 3
(Aabykaraasutta)
(Svatthinidna)
43. Pacimni bhikkhave aabykarani. 1 Katamni paca?
Mandatt momuhatt aa bykaroti, ppiccho icchpakato aa bykaroti, ummd cittavikkhep
na aa bykaroti, sammadeva aa bykaroti. Imni kho bhikkhave paca aabykaranti. 2
5. 2. 5. 4
(Phsuvihrasutta)
(Svatthinidna:)
44. Pacime bhikkhave phsuvihr. Katame paca?
Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra
vicekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Vitakkavicrna vupasam ajjhatta
cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharat
irg upekkhako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti, yanta ariy ci
i upakkhako satim sukhavihrti, tatiya jhna upasampajja viharati. savna khay ansava
ti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Ime kho bhik
phsuvihrti.
1. Abykarani machasa smu. 2. Abykaranti machasa. Smu
[BJT Page 192] [\x 192/]
5. 2. 5. 5
(Akuppasutta)
(Svatthinidna:)
45. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva akuppa paivijjhati. Ka
tamehi pacahi:
[PTS Page 120] [\q 120/]
Idha bhikkhave bhikkhu atthapaisamhidpatto1 hoti, dhammapaisamhidpatto hoti, nirutti
paisamhidpatto hoti, paibhnapaisamhidpatto hoti, yath vimutta citta paccavekkhati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva akuppa paivijjha
titi.
5. 2. 5. 6
(Dutiya akuppasutta)
(Svatthinidna:)
46. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu npnasati sevanto na cirasseva akuppa
vijjhati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu appaho hoti appakicco subharo susantoso jvitaparikkhresu. Apphr
o hoti anodarikatta anuyutto. Appamiddho hoti jgariya anuyutto. Bahussuto hoti suta
dharo sutasannicayo, ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan
ddha brahmacariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat2 vavas paricit ma
kkhit dihiy suppaividdh. Yathvimutta citta paccavekkhati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu npnasati sevanto na cirasseva ak
uppa paivijjhatiti.
5. 2. 5. 7
(Tatiya akuppasutta)
(Svatthinidna:)
47. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu npnasati bhvento na cirasseva akuppa
vijjhati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu appaho hoti appakicco subharo susantoso jvitaparikkhresu. Apphr
o hoti anodarikatta anuyutto. Appamiddho hoti jgariya anuyutto. [PTS Page 121] [\q
121/] yya kath bhisallekhik3cetovivaraasappy seyyathda. ? Appicchakath santu
ath asasaggakath viriyramhakath slakath samdhikath pakath vimuttikath vimutti
a nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. Yathvimutta citta paccavekkhati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu npnasati bhvento na cirasseva ak
uppa paivijjhat'ti.
1. Paisambhidppatto machasa (sabbattha) 2. Dht machasa
3. Abhisallekhik sy smu 4. Evarpiy machas smu.
[BJT Page 194] [\x 194/]
5. 2. 5. 8
(Catuttha akuppasutta)
(Svatthinidna)
48. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu npnasati bahulkaronto na cirasseva ak
uppa paivijjhati. Katamehi pacahi?
Idha bhikkhave, bhikkhu appaho hoti appakicco subharo hoti susantoso jvitaparikkhres
u. Apphro hoti nodarikatta anuyutto. Appamiddho hoti jgariya anuyutto. raako hoti. Pa
ensano. Yathvimuttacitta paccavekkhati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu npnasati bahulkaronto na cirasse
va akuppa paivijjhatti.
5. 2. 5. 9
(Shasutta)
(Svatthinidna:)
49. Sho bhikkhave migarj syanhasamaya say nikkhamati. say nikkhamitv vijamhati. Vija
amann catuddisa anuviloketi. Samant catuddisa anuviloketv tikkhattu shanda nadati. Ti
ttu shananda naditv gocarya pakkamati.
So hatthissa cepi pahra deti, sakkaccaeva pahra deti no asakkacca mahisassa1 cepi pahr
eti, sakkaccaeva pahra deti no asakkacca. Gavassa cepi pahra deti, sakkaccaeva pahra
o asakkacca. Dpissa cepi pahra deti, sakkaccaeva pahra deti no asakkacca. Khuddakna
ge 122] [\q 122/] cepi pna pahra deti antamaso sasabirnampi, sakkaccaeva pahr
sakkacca. Ta kissa hetu? M me yoggapatho nassti.
Sihoti kho bhikkhave, tathgatasseta adhivacana arahato samm sambuddhassa. Ya kho bhik
khave tathgato parisya dhamma deseti, idamassa hoti shandasmi.
Bhikkhna cepi bhikkhave tathgato dhamma deseti, sakkaccaeva tathgato dhamma deseti no
akkacca. Bhikkhunna cepi bhikkhave tathgato dhamma deseti. Sakkaccaeva tathgato dhamma
seti no asakkacca upsakna cepi bhikkhave tathgato dhamma deseti, sakkaccaeva tathgato
mma deseti no asakkacca. Upsiknacepi bhikkhave tathgato dhamma deseti, sakkaccaeva ta
o dhamma deseti no asakkacca. Puthujjannacepi bhikkhave tathgato dhamma deseti antamas
o annahranesdnampi, sakkaccaeva tathgato dhamma deseti no asakkacca ta kissa hetu? Dh
garu bhikkhave tathgato dhammagravoti.
1. Mahisassa machasa
[BJT Page 196] [\x 196/]
5. 2. 5. 10
(Kakudhasutta)
50. Eva me suta: eka samaya bhagav kosambiya viharati ghositrme. Tena kho pana samayen
kakudho nma koliyaputto yasmato mahmoggallnassa upahko adhun klakato aatara manoma
no. Tassa evarpo attabhvapailbho hoti: seyyathpi nma dve v tiv mgadhakni gmakkhet
attabhvapailbhena nevattna no para vybdheti.
Atha kho kakudho devaputto yenyasm mahmoggallno tenupasakami. Upasakamitv yasmanta ma
allna abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta [PTS Page 123] [\q 123/] hito kho kakud
aputto yasmanta mahmoggallna etadavoca: devadattassa bhante evarpa icchgata uppajji "
hikkhusagha pariharissmi " ti. Sahacittuppd ca bhante devadatto tass iddhiy parihno'ti
Idamavoca kakudho devaputto ida vatv yasmanta mahmoggallna abhivdetv padakkhia katv
ntaradhyi.
Atha kho yasm mahmoggallno yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdet
nta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm mahmoggallno bhagavanta etadavoca:
"Kakudho nma bhante, koliyaputto mama upahko adhun klakato aatara manomaya kya up
a evarpo attabhva pailbho hoti: seyyathpi nma dve v ti v mgadhakni gmakkhettni.
apailbhena nevattna no para vybdheti. Atha kho bhante kakudho devaputto yenha tenupas
. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hito kho bhante kakudho devaputt
avoca: devadattassa bhante, evarpa icchgata uppajji 'aha bhikkhusagha pariharissmi'ti
hacittuppd ca bhante devadatto tass iddhiy parihno'ti. Idamavoca bhante, kakudho deva
putto. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhyi"ti.
Ki pana te moggallna, kakudho devaputto cetas ceto paricca vidito. Ya kici kakudho de
vaputto bhsati, sabba ta tatheva hoti no aathti?
" Cetas ceto paricca vidito me bhante kakudho devaputto. Ya kici kakudho devaputto
bhsati, sabba ta tatheva hoti no aath'ti. Rakkhasseta moggallna vca. 1 Idni so mogh
attanva attna ptukarissatiti.
1. Rakkhasseta moggallna vca rakkhasseta
Moggallna vca machasa vinayapiakepi
[BJT Page 198] [\x 198/]
Pacime moggallna satthro santo savijjamn lokasmi. Katame paca: [PTS Page 124] [\q 124/
idha moggallna, ekacco satt aparisuddhaslo samno parisuddhaslombhiti paijnti, par
uddha me sla pariyodta asakilihanti. Tamena svak eva jnanti " aya kho bhava sat
samno parisuddhaslomhti paijnti, parisuddha me sla pariyodta asakilihanti. Maya
ihna roceyyma, nssassa manpa. Ya kho panassa amanpa, kathannu1 maya tena samudcare
nnati kho pana civarapiaptasensanagilnappaccayabhesajjaparikkhrena. Ya tumo karissati t
umova tena payissat"ti. Evarpa kho pana moggallna, satthra svak slato rakkhananti.
pana satth svakehi slato rakkha paccsisati. (1)
Puna ca para moggallna, idhekacco satth aparisuddhjvo samno parisuddhjivomhiti paijn
risuddho me jvo pariyodto asakilihoti. Tamena svak eva jnanti " aya kho bhava sat
o samno parisuddhjvomhiti paijnti, parisuddho me jvo pariyodto asakilihoti. Maya
a gihna roceyyma, nssassa manpa. Amanpa, ya kho panassa amanpa kathannu maya tena
. Sammannati kho pana civarapiaptasensana gilnappaccayabhesajjaparikkhrena. Ya tumo kar
issati tumova tena payissati"ti. Evarpa kho moggallna satthra svak jvato rakkhanti
pana satth svakehi jvato rakkha paccsisati. (2)
Puna ca para moggallna, idhekacco satth aparisuddhadhammadesano samno parisuddhadham
madesanomhti paijnti, parisuddho me dhammadesan pariyodt asakilihti. Tamena svak
kho bhava satth aparisuddhadhammadesano samno [PTS Page 125] [\q 125/] parisud
dhadhammadesanomhti paijnti, parisuddh me dhammadesan pariyodt asakilihti. Maya c
gihna roceyyma, nssassa manpa. Ya kho panassa amanpa, kathannu ta maya tena samud
mmannati kho pana cvarapiaptasensanagilnappaccayabhesajjaparikkhrena. Ya tumo karissat
tumova tena payissati"ti. Evarpa kho moggallna satthra svak dhammadesanato rakkhant
rpo ca pana satth svakehi dhammadesanato rakkha paccsisati (3)
Puna ca para moggallna, idhekacco satth aparisuddhaveyykarao samno parisuddhaveyykarao
i paijnti, parisuddha me veyykaraa paridota asakilihanti. Tamena svak eva jnan
tth aparisuddhaveyykarao samno parisuddhaveyykaraomhti paijnti, parisuddha me veyy
dta asakilihanti. Maya ceva kho pana gihna roceyyma,
1. Katha na machasa
[BJT Page 200] [\x 200/]
Nssassa manpa. Ya kho panassa amanpa kathannu ta maya tena samudcareyyma. Sammannati
ana cvarapiaptasensanagilnappaccayabhesajjaparikkhrena. Ya tumo karissati, tumova tena
ayissati "ti. Evarpa kho moggallna satthra svak veyykaraato rakkhanti. Evarpo ca
kehi veyykaraato rakkha paccsisati. (4)
Puna ca para moggallna, idhekacco satth aparisuddhaadassano samno parisuddhaadassano
jnti, parisuddha me adassana pariyodta asakilihanti. Tamena svak eva jnanti "
risuddhaadassano samno parisuddhaaadassanomhti paijnti, parisuddha me adassana
i. Maya ceva kho pana gihna roceyyma, nssassa manpa. Ya kho panassa amanpa, kathann
tena samudcareyyma. [PTS Page 126] [\q 126/] sammannati kho pana civarapiaptasens
anagilnappaccayabhesajjaparikkhrena. Ya tumo karissati, tumova tena payissati"ti. Evarp
a kho moggallna, satthra svak adassanato rakkhanti. Evarpo ca pana satth svakehi
kha paccsisati (5)
Ime kho moggallna, paca satthro santo savijjamn lokasmi.
Aha kho pana moggallna, parisuddhaslo samno parisuddhaslomhti paijnmi, parisuddha me
iyodta asakilihanti. Na ca ma svak slato rakkhanti. Na cha svakehi slato rakkha
Parisuddhjvo samno parisuddhjivomhti paijnmi, parisuddho me jvo pariyodto asakili
a svak jvato rakkhanti. Na cha svakehi jvato rakkha paccsismi.
Parisuddhadhammadesano samno parisuddhadhammadenomhti paijnmi, parisuddh me dhammadesa
n pariyodt asakilihti. Na ca ma svak dhammadesanato rakkhanti. Na cha svakehi dha
rakkha paccsismi.
Parisuddhaveyykarao samno parisuddhaveyykaraomhti paijnmi, parisuddha me veyykaraa
akilihanti. Na ca ma svak veyykaraato rakkhanti. Na cha svakehi veyykaraato rakkh
Parisuddhaadassano samno parisuddhaadassanomhti paijnmi, parisuddha me adassana
i. Na ca ma svak adassanato rakkhanti. Na cha svakehi adassanato rakkha paccsis
Kakudhavaggo pacamo
Tassuddna:
[PTS Page 127] [\q 127/]
Dve sampad viykaraa phsukuppena pacama 1
Suta kat araena siho ca kakudho2 dasti.
Dutiya pasaka nihta.
1. Phsu akuppa pacama machasa 2. Shabuddhena dasti smu
[BJT Page 202] [\x 202/]
3. Tatiya pasaka
1. Phsuvihra vaggo
5. 3. 1. 1
(Sekhavesrajjasutta)
(Svatthinidna:)
1. Pacime bhikkhave sekhavesrajjakara dhamm. Katame paca:
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, slav hoti, bahussuto hoti, raddhaviriyo hoti, p
aav hoti.
Ya kho bhikkhave1 assaddhassa srajja hoti, saddhassa ta srajja na hoti. Tasmya dhammo
khavesrajjakarao.
Ya bhikkhave dusslassa srajja hoti, slavato ta srajja na hoti. Tasmya dhammo sekhave
arao.
Ya bhikkhave appassutassa srajja hoti, bahussutassa ta srajja na hoti. Tasmya dhammo s
havesrajjakarao.
Ya bhikkhave kustassa srajja hoti, raddhaviriyassa ta srajja na hoti. Tasmya dhammo
esrajjakarao.
Ya bhikkhave duppaassa srajja hoti, paavato ta srajja na hoti. Tasmya dhammo sekha
ao.
Ime kho bhikkhave paca sekhavesrajjakara dhammti.
[PTS Page 128] [\q 128/]
5. 3. 1. 2
(Sakitasutta)
(Svatthinidna:)
2. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu ussakitaparisakito hoti, ppabhikkhti a
pi akuppadhammo. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu vesiyagocaro2 v hoti, vidhavagocarov hoti, thullakumrigocaro
3v hoti, paakagocaro v hoti. Bhikkhun gocaro v hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ussakita parisakito hoti ppabh
ikkhti api akuppadhammoti. 4
1. Ya bhikkhave machasa 2. Vesiygocaro machasa
3. Thullakumrik machasa
4. Akuppadhammopi machasa
[BJT Page 204] [\x 204/]
5. 3. 1. 3
(Mahcorasutta)
(Svatthinidna:)
3. Pacahi bhikkhave, agehi samanngato mahcoro sandhimpi chindati. Nillopampi harati.
Ekgrikampi karoti. Paripanthepi tihati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave mahcoro visamanissito ca hoti gahananissito ca balavanissito ca bh
ogacg ca ekacri ca.
Kathaca bhikkhave, mahcoro visamanissito hoti: idha bhikkhave mahcoro nadividugga v n
issito hoti pabbatavisama v. Eva kho bhikkhave mahcoro visamanissito hoti.
Kathaca bhikkhave, mahcoro gahananissito hoti: idha bhikkhave mahcoro tiagahana v niss
ito hoti rukkhagahana v gedha1 v pana vanasaa. Eva kho bhikkhave mahcoro gahananissit
ti.
Kathaca bhikkhave, mahcoro balavanissito hoti: idha bhikkhave mahcoro rjna v rjamahma
nissito hoti. Tassa eva hoti: sace ma koci [PTS Page 129] [\q 129/] kici vakkh
ati, ime me rjno v rjamahmatt v pariyodhya attha bhaissantti. Sace na koci kici
amahmatt v pariyodhya attha bhaanti. Eva kho bhikkhave mahcoro balavanissito hoti.
Kathaca bhikkhave, mahcoro bhogacg hoti: idha bhikkhave mahcoro aho hoti mahaddhano mah
hogo. Tassa eva hoti: sace ma koci kici vakkhati, ito bhogena paisantharissmiti. Sace
na koci kici ha, tato bhogena paisantharati. Eva kho bhikkhave mahcoro bhogacg hoti.
Kathaca bhikkhave, mahcoro ekacri hoti: idha bhikkhave mahcoro ekako niggahani katt hot
i. Ta kissa hetu: m me guyhamant bahiddh sambheda agamasti. Eva kho bhikkhave mahcoro
cri hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi agehi samanngato mahcoro sandhimpi chindati, nillopampi
harati, ekgrikampi karoti, paripanthepi tihati.
1. Rodha machasa
[BJT Page 206] [\x 206/]
Evameva kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato ppabhikkhu khata upahata attna pariha
rati. Svajjo ca hoti snuvajjo vina. Bahuca1 apua pasavati. Katamehi pacahi.
Idha bhikkhave, ppabhikkhu visamanissito ca hoti gahananissito ca balavanissito c
a bhogach ca ekacr ca.
Kathaca bhikkhave, ppabhikkhu visamanissito hoti: idha bhikkhave ppabhikkhu visamen
a kyakammena samanngato hoti, visamena vackammena samanngato hoti, visamena manokamm
ena samanngato hoti. Eva kho bhikkhave ppabhikkhu visamanissito hoti.
Kathaca bhikkhave, ppabhikkhu gahananissito hoti, [PTS Page 130] [\q 130/] id
ha bhikkhave ppabhikkhu micchdihiko hoti antagghikya dihiy samanngato eva kho bhikk
hikkhu gahananissito hoti.
Kathaca bhikkhave, ppabhikkhu balavanissito hoti: idha bhikkhave ppabhikkhu rjna v rja
hmatta v nissito hoti. Tassa eva hoti: sace ma koci kici vakkhati, ime me rjno v rja
v pariyodhya attha bhaissantti. Sace na koci kici ha, tyssa rjnov rjamahmatt v
aanti. Eva kho bhikkhave ppabhikkhu balavanissito hoti.
Kathaca bhikkhave, ppabhikkhu bhogacg hoti: idha bhikkhave ppabhikkhu lbh hoti cvarapi
ensanagilnappaccayabhesajjaparikkhrna. Tassa eva hoti: sace ma koci kici vakkhati, ito
hena paisantharissmiti. Sace na koci kici ha, tato lbhena paisantharati. Eva kho bhikk
ve ppabhikkhu bhogacg hoti.
Kathaca bhikkhave, ppabhikkhu ekacri hoti: idha bhikkhave ppabhikkhu ekako3 paccanti
mesu janapadesu nivsa kappeti. So tattha kulni upasakamanto lbha labhati. Eva kho bhikk
have ppabhikkhu ekacr hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato ppabhikkhu khata upahata attna parihara
ti. Svajjo ca hoti snuvajjo vina. Bahuca apua pasavatiti.
1. Bahu ca smu. 2. Samanngato hoti smu. 3. Ekako va machasa.
[BJT Page 208] [\x 208/]
5. 3. 1. 4
(Samaasukhumlasutta)
(Svatthinidna:)
4. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu samaesu samaasukhumlo hoti. Katamehi
pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu ycitova bahula cvara paribhujati, appa aycito. Ycitova bahula
paribhujati, appa aycito. Ycitova bahula sensana paribhujati, appa aycito. Ycitova
lnapaccayabhesajjaparikkhra paribhujati,
Appa aycito.
Yehi [PTS Page 131] [\q 131/] kho pana sabrahmacrihi saddhi1 viharati, tyssa m
anpeneva bahula kyakammena samudcaranti, appa amanpena. Manpeneva bahula vackammena s
aranti, appa amanpena. Manpeneva bahula manokammena samudcaranti, appa amanpena, manpa
va bahula upahra2 upaharanti, appa amanpa.
Yni kho pana tni vedayitni cittasamuhnni v semhasamuhnni v vtasamuhnni v sa
samaparihrajni v opakkamikni v kammavipkajni v, tnissa na bahudeva uppajjanti. Appb
.
Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh aka
savna khay ansava cetovimutti pavimutti dihevadhamme saya abhi sacchikatv up
Ime kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu samaesu samaasukhumlo hoti.
Ya hi ta bhikkhave, samm vadamno vadeyya, 'samaesu samaasukhumlo'ti mameva ta bhikkhav
samm vadamno vadeyya, 'samaesu samaasukhumlo'ti.
Aha hi bhikkhave ycitova bahula cvara paribhujmi, appa aycito. Ycitova bahula pia
appa aycito. Ycitova bahula sensana paribhujmi appa aycito. Ycitova bahula gilnap
japarikkhra paribhujmi. Appa aycito.
1. Sabrahmacrhi smu
2. Manpa yeva upahra machasa, sy
[BJT Page 210] [\x 210/]
Yehi kho pana bhikkhhi saddhi viharmi, te ma manpeneva bahula kyakammena samudcaranti,
ppa amanpena. Manpeneva bahula vacikammena samudcaranti, appa amanpena. Manpeneva bahu
manokammena samudcaranti, appa amanpena. Manpa yeva bahula upahra upaharanti, appa am
Yni kho pana tni vedayitni cittasamuhnni v semhasamuhnni v vtasamuhnni v sa
samaparihrajni v opakkamikni v kammavipkajni [PTS Page 132] [\q 132/] v, tni me
ahudeva uppajjanti. Appbdhohamasmi.
Catunna kho panamhi1 jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh akicchal
savna khay ansava cetovimutti pavimutti dihevadhamme saya abhi sacchikatv up
Ya hi ta bhikkhave, samm vadamno vadeyya, 'samaesu samaasukhumlo'ti mame va ta bhikkha
samm vadamno vadeyya, 'samaesu samaasukhumlo'ti.
5. 3. 1. 5
(Phsuvihra sutta)
(Svatthinidna)
5. Pacime bhikkhave, phsuvihr. Katame paca
Idha bhikkhave bhikkhuno metta kyakamma paccupahita hoti sabrahmacrsu v ceva raho ca
a vackamma paccupahita hoti sabrahmacrsu vi ceva raho ca metta manokamma paccupah
ahmacrsu ci ceva raho ca. Yni tni slni akhani acchiddni asabalni akammsni bhujis
aparmahni samdhisavattanikni, tathrpehi slehi slasmaagato viharati sabrahmacrh
Yya dihi ariy niyynik niyyti takkarassa samm dukkhakkhayya, tathrpya dihiy di
ahmacrhi v ceva raho ca.
Ime kho bhikkhave paca phsuvihrti.
1. Catunna kho pana smu.
[BJT Page 212] [\x 212/]
5. 3. 1. 6
nandasutta
6. Eka samaya bhagav kosambiya viharati ghositrme. Atha kho yasm nando yena bhagav t
akami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm
avanta etadavoca:
Kittvat nu kho bhante, bhikkhu saghe1 viharanto phsu vihareyyti.
Yato kho nanda, [PTS Page 133] [\q 133/] bhikkhu attan2slasampanno hoti no ca
para adhisle sampavatt. Ettvatpi kho nanda bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyyti.
Siy pana bhante, aopi pariyyo yath bhikkhu saghe phsu vihareyyti.
Siy nanda, yato kho nanda bhikkhu attan silasampanno hoti no ca para adhisle sampavatt
hoti. Attnupekkh ca hoti no parnupekkh. Ettvat pi kho nanda bhikkhu saghe viharanto ph
ihareyyti.
Siy pana bhante, aopi pariyyo yath bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyyti.
Siy nanda, yato kho nanda bhikkhu attan slasampanno hoti no ca para adhisle sampavatt.
ttnupekkh ca no parnupekkh hoti. Appato3 ca hoti, tena ca appatakena no paritassati.
i kho4 nanda bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyyti.
Siy pana bhante, aopi pariyyo yath bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyyti.
Siy nanda, yato kho nanda bhikkhu attan slasampanno hoti, no para adhisle sampavatt. A
tnupekkh ca hoti no parnupekkh. Appato ca hoti. Tena ca appatakena no paritassati. C
a jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralb
ikkhu saghe viharanto phsu vihareyyati.
1. Bhikkhu sagho sy. 2. Attanva smu.
3. Apato machasa,
4. Ettvatpi machasa.
[BJT Page 214] [\x 214/]
Siy pana bhante, aopi pariyyo yath bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyyti.
Siy nanda yato kho nanda bhikkhu attan slasampanno hoti, no ca para adhisle sampavatt.
ttnupekkh ca hoti no parnupekkh. [PTS Page 134] [\q 134/] appato ca hoti tena appa
ena no paritassati. Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh h
siralbh. savna khay ansava cetovimutti pavimutti dihevadhamme saya abhi sac
ati. Ettvat kho nanda bhikkhu saghe viharanto phsu vihareyya.
Imamh cha nanda phsuvihr ao phsuvihrouttaritaro v patataro v natthiti vadmi'ti
5. 3. 1. 7
(Slasampannasutta)
(Svatthinidna)
7. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikara
anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi pacahi?
Idha bhikkhave, bhikkhu slasampanno hoti, samdhisampanno hoti, pasampanno hoti, vimut
tisampanno hoti, vimuttiadassanasampanno hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo phuneyyo dakkhieyyo aj
alikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
5. 3. 1. 8
(Asekhasutta)
(Svatthinidna)
8. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo1 phuneyyo dakkhieyyo ajalikar
ayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu asekhena slakkhandhena samanngato hoti, asekhena samdhikkha
ndhena samanngato hoti, asekhena pakkhandhena samanngato hoti, asekhena vimuttikkhand
hena samanngato hoti, asekhena vimuttiadassanakkhandhena samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhie
yyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
1. hueyyo phueyyo smu, machasa
[BJT Page 216] [\x 216/]
[PTS Page 135] [\q 135/]
5. 3. 1. 9
(Ctuddisasutta)
(Svatthinidna)
9. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ctuddiso hoti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasampanno, a
attesu vajjesu bhayadassv, samdya sikkhati sikkhpadesu.
Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly
an1 kevalaparipuaa parisuddha brahmacariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut ho
vacas parivit manasnupekkhit dihiy suppaividdh.
Santuho hoti itartaracvarapiaptasensanagilnapaccayabhesajjaparikkhrena.
Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh aka
savana khay ansava cetovimutti pavimutti dihevadhamme saya abhi sacchikatv up
.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ctuddiso hotti.
5. 3. 1. 10
(Araasutta)
(Svatthinidna)
10. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala arae vanapatthni pantni sensann
sevitu. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasampanno, au
ttesu vajjesu bhayadassv, samdya sikkhati sikkhpadesu.
1. Sttha sabyajana machasa. 2. Dht machasa.
[BJT Page 218] [\x 218/]
Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly
an kevalaparipua parisuddha brahmacariya abhivadanti tathrpssa dhamm bahussut honti
as paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh.
raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahnya, kusalna dhammna upasampadya, thmav
anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti. Akicchalbh ak
savna khay ansava cetovimutti [PTS Page 136] [\q 136/] pavimutti dihevadhamm
hikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ala arae vanapatthni pantni sen
anni paisevitunti.
Phsuvihravaggo pahamo
Tassuddna:
Srajja sakito coro sukhumla phsu pacama1
nanda sl sekh ca2 ctuddiso araena cti
1. Sukhumlaphsu pacama sy. 2. nanda sla sekhiy smu, sy.
.
[BJT Page 220] [\x 220/]
(Kulpagasutta)
(Svatthinidna)
11. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato kulpago bhikkhu kulesu appiyo ca hoti ama
npo ca agaru ca abhvanyo ca. Katamehi pacahi:
Asanthutavisss1 ca hoti, anissaravikapp ca, viyatthupasev2ca, upakaakajapp ca, atiycan
o ca.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato kulpago bhikkhu kulesu appiyo ca hot
i amanpo ca agaru ca abhvanyo ca.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato kulpago bhikkhu kulesu piyo ca hoti manpo ca g
aru ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi:
Na asanthutavisss1 ca hoti, na anissaravikapp ca, na viyatthupasev2 ca, na upakaakajap
pi ca, na atiycanako ca.
[PTS Page 137] [\q 137/]
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato kulpago bhikkhu kulesu piyo ca hoti
manpo ca garu ca bhvanyo cti.
5. 3. 2. 2
(Pacchsamaasutta)
(Svatthinidna)
12. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato pacchsamao na dtabbo. Katamehi pacahi:
Atidre v gacchati accsanne v, na pattapariypanna gahti, pattismant bhaamna na ni
antarantar katha opteti, duppao hoti jao eamgo.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato pacchsamao na dtabbo.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato pacchsamao dtabbo. Katamehi pacahi:
Ntidre gacchati na accsanne, pattapariypanna gahti, pattismant bhaamna nivreti,
tarantar katha opteti, paav hoti ajao aneamugo.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato pacchsamao dtabboti.
.
1. Asanthavavisss machasa.
. 2. Vissaahupasev machasa
[BJT Page 222] [\x 222/]
5. 3. 2. 3
(Sammsamdhisutta)
(Svatthinidna)
13. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo sammsamdhi upasampajja viha
ritu. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo ras
a, akkhamo, phohabbna.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngatato bhikkhu abhabbo sammsamdhi upasampaj
ja viharitu.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu bhabbo sammsamdhi upasampajja viharitu.
Katamehi pacahi:
[PTS Page 138] [\q 138/]
Idha bhikkhave, bhikkhu khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna, khamo rasna, kh
phohabbna.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu bhabbo sammsamdhi upasampajja
viharitunti.
5. 3. 2. 4
(Andhakavindasutta)
14. Eka samaya bhagav magadhesu viharati andhakavinde. Atha kho yasm nando yena bhagav
tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho
a nanda bhagav etadavoca:
Ye te nanda bhikkh nav acirapabbajit adhungat ima dhammavinaya, te vo nanda bhikkh p
hammesu samdapetabb, nivesetabb, patihpetabb. Katamesu pacasu:
"Etha tumhe vuso, slav hotha ptimokkhasavarasavut viharatha cragocarasampann, aumat
jesu bhayadassvino samdya sikkhatha sikkhpadesuti" iti ptimokkhasavare samdapetabb, ni
setabb, patihpetabb.
"Etha tumhe vuso, indriyesu guttadvr viharatha rakkhasatino nipakkasatino srakkhitamna
s satrakkhena cetas samanngatti. " Iti indriyasavare samdapetabb, nivesetabb, patih
[BJT Page 224] [\x 224/]
"Etha tumhe vuso, appabhass hotha bhasse pariyantakrinoti" iti bhassapariyante samda
petabb, nivesetabb, patihpetabb.
"Etha tumhe vuso, raak hotha arae vanapatthni1pantni sensanni paisevath"ti iti k
etabb, nivesetabb, patihpetabb.
"Etha tumhe vuso, sammdihik hotha sammdassanena samanngatti" iti sammdassane samdape
ivesetabb, patihpetabb.
[PTS Page 139] [\q 139/]
Ye te nanda, bhikkh nav acirapabbajit adhungat ima dhammavinaya, te vo nanda bhikkh
pacasu dhammesu samdapetabb, nivesetabb, patihpetabbti.
5. 3. 2. 5
(Maccharsutta)
(Svatthinidna)
15. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye: katam
i pacahi:
vsamaccharin hoti, kulamaccharin hoti, lbhamaccharin hoti, vaamaccharin hoti, dhammam
arin hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat bhikkhun yathabhata nikkhitt eva sagge. Katamehi p
acahi:
Na vsamaccharin hoti, na kulamaccharin hoti, na lbhamaccharin hoti, na vaamaccharini h
i, na dhammamaccharin hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva saggeti
5. 3. 2. 6
(Vaasutta)
(Svatthinidna)
16. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye. Katam
i pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati. Ananuvicca apariyoghetv varahassa
uvicca apariyoghetv appasdanye hne pasda upadaseti. Ananuvicca apariyoghetv pasdan
upadaseti. Saddhdeyya vinipteti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
1. Araavanapatthni machasa.
[BJT Page 226] [\x 226/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge. Katamehi pa
i:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
140] [\q 140/] anuvicca pariyoghetv appasdanye hne appasda upadaseti, anuvicca p
oghetv pasdanye hne pasda upadaseti, saddhdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhu yathbhata nikkhitt eva saggeti.
5. 3. 2. 7
(Issuksutta)
(Svatthinidna)
17. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhu yathbhata nikkhitt eva niraye. Katame
acahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
kin ca hoti, maccharin ca, saddhdeyya vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge. Katamehi pa
i:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
hoti, amaccharin ca, saddhdeyya na vinipteni.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhu yathbhata nikkhitt eva saggeti.
5. 3. 2. 8
(Micchdihikasutta)
(Svatthinidna)
18. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye. Katame
pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
hdihik ca hoti, micchsakapp ca, saddhdeyya vinipteti.
[BJT Page 228] [\x 228/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
[PTS Page 141] [\q 141/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge. Katamehi pa
i:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
oti, sammsakapp ca, saddhdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammahi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva saggeti.
5. 3. 2. 9
(Micchvc sutta)
(Svatthinidna)
19. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye. Katame
pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
hvc ca hoti, micchkammant ca, saddhdeyya vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge. Katamehi pa
i:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
i, samm kammant ca, saddhdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva saggeti.
5. 3. 2. 10
(Micchvyma sutta)
(Svatthinidna)
20. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye. Katame
pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
hvym ca hoti, micchsatin ca, saddhdeyya vinipteti.
[PTS Page 142] [\q 142/]
[BJT Page 230] [\x 230/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge katamehi pa
:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
i, sammsatin ca, saddhdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva saggeti.
Andhakavindavaggo dutiyo.
Tasasuddna:
Kulpago, pacchsamao samdhi andhakavinda
Macchari vaan iss dihivcya vymti. 1
1. Vymo smu.
[BJT Page 232] [\x 232/]
3. Gilnavaggo
5. 3. 3. 1
(Gilnasutta)
21. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Atha kho bhagav syanha
to yena gilnasl tenupasakami. Addas kho bhagav aatara bhikkhu dubbala gilnaka. Di
isdi. Nisajja kho bhagav bhikkhu mantesi:
Ya kaci1 bhikkhave dubbala2 gilnaka paca dhamm na vijahanti, tasseta pikakha: na c
vna khay ansava cetovimutti pavimutti saya abhi sacchikatv upasampajja vihariss
:
Idha bhikkhave bhikkhu asubhnupass kye viharati, hre paikklasa, sabbaloke anabhirata
Page 143] [\q 143/] sabbasakhresu aniccnupass, maraasa kho panassa ajjhatta spa

Ya kaci1 bhikkhave dubbala2 gilnaka ime paca dhamm na vijahanti, tasseta pikakha:
va savna khay ansava cetovimutti pavimutti saya abhi sacchikatv upasampajja vi
5. 3. 3. 2
(Satispahitasutta)
(Svatthinidna)
22. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhun v paca dhamme bhveti, paca dhamme bahulkaro
ti, tassa dvinna phalna aatara phala pikakha: diheva dhamme a, sati v upadise
Idha bhikkhave bhikkhuno ajjhatta yeva sati spahit hoti, dhammna udayatthagminiy pa
pass kye viharati, hre paikklasai, sabbaloke anabhiratasa, sabbasakhresu aniccnu
Yo hi koci bhikkhave bhikkhu v bhikkhun v ime paca dhamme bhveti, ime paca dhamme bahu
lkaroti, tassa dvinna phalna aatara phala pikakha: diheva dhamme a, sati v u
1. Yakici sy 2. Bhikkhu dubbala machasa.
[BJT Page 234] [\x 234/]
5. 3. 3. 3
(Dpahkagilnasutta)
(Svatthinidna)
23. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato gilno dpahko1 hoti. Katamehi pacahi:
Asappyakr hoti sappye matta na jnti. Bhesajja na paisevit hoti. Atthakmassa gilnp
hta bdha vkatt hoti. Abhikkamanta v abhikkamatti, paikkamanta v paikkamatti h
irikna vedanna dukkhna tippna kharna kaukna astna amanpna paharna anadh
[PTS Page 144] [\q 144/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato gilno dpahko hoti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato gilno spahko hoti. Katamehi pacahi:
Sappyakr hoti. Sappye matta jnti. Bhesajja paisevit hoti. Atthakmassa gilnpahk
ti: abhikkamanta v abhikkamatti, paikkamanta v paikkamatti, hita v hitoti. Uppann
a dukkhna tippna kharna kaukna astna amanpna paharna adhivsakajtiko hoti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato gilno spahko hotti.
5. 3. 3. 4
(Gilnpahkasutta)
(Svatthinidna)
24. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato gilnpahko nla gilna upahtu. Katamehi p
Na paibalo hoti bhesajja savidhtu. Sappaysappya na jnti, asappya upanmeti, sappy
taro gilna upahahati no mettacitto. Jegucchi hoti uccra v passva v vanta v khela
balo2 hoti gilna klena kla dhammiy kathya sandassetu samdapetu samuttejetu sampaha
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato gilnpahko nla gilna upahtu.
1. Dupahko [PTS,] sy 2. Nappaibalo machasa
[BJT Page 236] [\x 236/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato gilnpahko ala gilna upahtu. Katamehi pacah
Paibalo hoti bhesajja savidhtu. Sappysappya jnti, asappya apanmeti, sappya upa
ilna upahahati no misantaro. Ajegucch hoti uccra v passva v vanta v khela v n
a klena kla dhammiy kathya sandassetu. Samdapetu samuttejetu sampahasetu.
[PTS Page 145] [\q 145/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato gilnpahko ala gilna upahtunti.
5. 3. 3. 5
(Pahama yussasutta)
(Svatthi nidna)
25. Pacime bhikkhave dhamm anyuss. Katame paca:
Asappyakri hoti, sappye matta na jnti, aparinatabhoj ca hoti, aklacri ca hoti, abrahm
. Ime kho bhikkhave paca dhamm anyuss.
Pacime bhikkhave dhamm yuss. Katame paca:
Sappyakr hoti, sappye matta jnti, parinatabhoj ca hoti, klacri ca hoti, brahmacri c
ho bhikkhave paca dhamm yuss ti.
5. 3. 3. 6
(Dutiya yussasutta)
(Svatthinidna)
26. Pacime bhikkhave dhamm anyuss. Katame paca:
Asappyakr hoti, sappye matta na jnti, aparinatabhoj ca hoti, dusslo ca, ppamitto ca.
ho bhikkhave paca dhamm anyuss.
Pacime bhikkhave dhamm yuss, katame paca:
Sappyakr hoti, sappye matta jnti, parinatabhoj ca hoti, slav ca, kalyamitto ca. Im
khave paca dhamm yuss ti.
1. Apariatabhogca smu.
.
[BJT Page 238] [\x 238/]
5. 3. 3. 7.
(Vapaksasutta)
(Svatthinidna)
27. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu nla saghamh vapaksitu. Katamehi paca
Idha bhikkhave bhikkhu asantuho hoti itartarena cvarena, asantuho hoti itartarena pia
a, asantuho hoti itaritarena sensanena, asantuho hoti itartarena gilnapaccayabhesajjapa
rikkhrena, kmasakappabahulo ca viharati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu nla saghamh vapaksitu.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu ala saghamh vapaksitu. Katamehi pacahi:
[PTS Page 146] [\q 146/]
Idha bhikkhave bhikkhu santuho hoti itartarena cvarena, santuho hoti itartarena piap
santuho hoti itartarena sensanena, santuho hoti itartarena gilnapaccayabhesajjaparikkh
a, nekkhammasakappabahulo ca viharati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ala saghamh vapaksitunti.
5. 3. 3. 8
(Samaadukkha sukha sutta)
(Svatthinidna)
28. Pacimni bhikkhave samaadukkhni. Katamni paca:
Idha bhikkhave bhikkhu asantuho hoti itartarena cvarena, asantuho hoti itartarena pia
, asantuho hoti itartarena sensanena, asantuho hoti itartarena gilnapaccayabhesajjapar
khrena, anabhirato ca brahmacariya carati. Imni kho bhikkhave paca samaadukkhni.
Pacimni bhikkhave samaasukhni. Katamni paca:
Idha bhikkhave bhikkhu santuho hoti itartarena cvarena, santuho hoti itartarena piap
santuho hoti itartarena sensanena, santuho hoti itartarena gilnapaccayabhesajjaparikkh
a, abhirato ca brahmacariya carati. Imni kho bhikkhave paca samaasukhn ti.
[BJT Page 240] [\x 240/]
5. 3. 3. 9
(Parikuppasutta)
(Svatthinidna)
29. Pacime bhikkhave pyik nerayik parikupp atekicch. Katame paca:
Mt jvit voropit hoti, pit jvit voropito hoti, araha1 jvit voropito hoti, tathgatas
ttena lohita uppadita hoti, sagho bhinno hoti.
Ime kho bhikkhave paca pyik nerayik parikupp atekicch ti.
[PTS Page 147] [\q 147/]
5. 3. 3. 10
(Sampadsutta)
(Svatthinidna)
30. Pacimni bhikkhave byasanni. Katamni paca:
tibyasana, bhogabyasana, rogabyasana, slabyasana, dihibyasana. Na bhikkhave satt
u v bhogabyasanahetu v rogabyasanahetu v kyassa bhed parammara apya duggati vinipta
apajjanti. 2
Slabyasanahetu v bhikkhave satt dihibyasanahetu v kyassa bhed parammara apya dugga
raya upapajjanti.2
Imni kho bhikkhave paca byasanni.
Pacim bhikkhave sampad. Katam paca:
tisampad, bhogasampad, rogyasampad, slasampad, dihisampad.
Na bhikkhave satt tisampadhetu v bhogasampadhetu v rogyasampadhetu v kyassa bhed p
ati sagga loka upapajjanti.
Slasampadhetu v bhikkhave satt dihisampad hetu v kyassa bhed parammara sugati sag
janti.
Im kho bhikkhave paca sampadti.
Gilnavaggo tatiyo.
Tassuddna:
1. Gilno satipahna dve upahk dvyus
Vapaksasamaasukhni parikuppo ca sampadti.
1. Arah sy 2. Upapajjanti smu.
.
[BJT Page 242] [\x 242/]
4. Rjavaggo
5. 3. 4. 1
(Pahamacakknuvattanasutta)
(Svatthinidna)
31. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rj cakkavatti dhammeneva cakka pavatteti. 1 Ta ho
ti cakka [PTS Page 148] [\q 148/] appativattiya2 kenaci manussabhtena paccatth
ikena pin. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rj cakkavatt attha ca hoti, dhamma ca, matta ca, kla ca, parisa
Imehi kho pacahi agehi samanngato rj cakkavatt dhammeneva cakka vatteti. Ta hoti cakka
pativattiya2 kenaci manussabhutena paccatthikena pin
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato tathgato araha sammsambuddho dhammen
eva anuttara dhammacakka pavatteti. Ta hoti cakka appativattiya2 samaena v brhmaena v
na v mrena v brahmun v kenaci v lokasmi. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave tathgato araha sammsambuddho attha, dhamma, matta, kla, parisa
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato tathgato araha sammsambuddho dhammenev
a anuttara dhammavakka pavatteti. Ta hoti cakka appativattiya2 samaena v brhmaena v
v mrena v brahmun v kenaci v lokasminti.
5. 3. 4. 2
(Dutiyacakknuvattanasutta)
(Svatthinidna)
32. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao cakkavattissa jeho putto pitar pavattita ca
hammeneva anuppavatteti. Ta hoti cakka appativattiya2kenaci manussabhutena paccatth
ikena pin. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao cakkavattissa jeho putto attha ca hoti, dhamma ca, matta ca, k
1. Vatteti smu. 2. Appaivattiya machasa
[BJT Page 244] [\x 244/]
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao cakkavattissa jeho putto pitar pavatti
cakka dhammeneva anuppavatteti. Ta hoti cakka appativattiya1 kenaci manussabhutena p
accatthikena pin.
[PTS Page 149] [\q 149/]
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sriputto tathgatena pavattita anutta
ra dhammacakka sammadeva anuppavatteti. Ta hoti, cakka appativattiya samaena v brhmae
devena v mrena v brahmun v kenaci v lokasmi. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave sriputto attha, dhamma, matta, kla, parisa.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sriputto tathgatena anuttara dhammacak
ka pavattita sammadeva anuppavatteti. Ta hoti cakka appativattiya1samaena v brhmaena
ena v mrena v brahmun v kenaci v lokasminti.
5. 3. 4. 3
(Dhammarjasutta)
(Svatthinidna)
33. Yo pi kho bhikkhave rj cakkavatti dhammiko dhammarj so pi na arjaka cakka vattetiti
. Eva vutte aataro bhikkh bhagavanta etadavoca: ko pana bhante rao cakkavattissa dhammi
kassa dhammarao rj?Ti. 'Dhammo bhikkh'ti bhagav avoca.
Idha bhikkhu rj cakkavatti dhammiko dhammarj dhammaeva nissya dhamma sakkaronto dhamma
ru2karonto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhipateyyo dhamimika rakkhvar
aagutti savidahati antojanasmi.
Puna ca para bhikkhu rj cakkavatti dhammiko dhammarj dhammaeva nissya dhamma sakkaron
hamma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhipateyyo dhammika ra
kkhvaraagutti savidahati khattiyesu anuyuttesu3, balakyasmi, brhmaagahapatikesu, negam
apadesu, samaabrhmaesu, migapakkhsu.
[PTS Page 150] [\q 150/]
Sa kho so bhikkhu rj cakkavatti dhammiko dhammarj dhamma yeva nissya dhamma sakkaront
amma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhipateyyo dhammika rak
khvaraagutti savidahitv antojanasmi, dhammika rakkhcaraagutti savidahitv khattiyes
su3, balakyasmi, brhmaagahapatikesu negamajnapadesu, samaabrhmaesu, migapakkisu, dhamm
eva cakka pavatteti. Ta hoti cakka appativattiya1 kenaci manussabhutena paccatthiken
a
Pin.
1. Appaivattiya machasa 2. Garu machasa 3. Anuyantesu machasa.
.
[BJT Page 246] [\x 246/]
Evameva kho bhikkhu tathgato araha sammsambuddho dhammiko dhammarj dhamma yeva nissya d
hamma sakkaronto dhamma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhip
ateyyo dhammika rakkhvaraagutti savidahati bhikkhsu. "Evarpa kyakamma sevitabba, ev
ma na sevitabba, evarpa vackamma sevitabba, evarpa vackamma na sevitabba, evarpa
tabba, evarpa manokamma na sevitabba, evarpo jvo sevitabbo, evarpo jvo na sevitabbo
gmanigamo sevitabbo, evarpo gmanigamo na sevitabbo"ti.
Puna ca para bhikkhu tathgato araha sammsambuddho dhamimiko dhammarj dhamma yeva nissy
dhamma sakkaronto dhamma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhi
pateyyo dhammika rakkhvaraagutti savidahati bhikkhunsu evarpa kyakamma sevitabba, e
mma na sevitabba evarpa vacikamma sevitabba evarpa vacikamma na sevibba evarpa man
tabba, evarpa manokamma na sevitabba, evarpo jvo sevitabbo, evarpo jvo na sevitabbo
gmanigamo sevitabbo, evarpo gmanigamo na sevitabboti.
Punacapara bhikkhu tathgato araha sammsambuddho dhammiko dhammarj dhamma yeva nissya d
mma sakkaronto dhamma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhipat
eyyo dhammika rakkhvaraagutti savidahati upsakesu: " evarpa kyakamma sevitabba, eva
a na sevitabba evarpa vackamma sevitabba evarpa vackamma na sevitabba, evarpa ma
ba, evarpa manokamma na sevitabba, evarpo jvo sevitabbo, evarpo jvo na sevitabbo, e
igamo sevitabbo, evarpo gmanigamo na sevitabbo ti.
Punacapara bhikkhu tathgato araha sammsambuddho dhammiko dhammarj dhamma yeva nissya d
mma sakkaronto dhamma garukaronto dhamma apacyamno dhammaddhajo dhammaketu dhammdhipat
eyyo dhammika rakkhvaraagutti savidahati upsiksu: evarpa kyakamma sevitabba evarp
evitatabba, evarpa vackamma sevitabba, evarpa vackamma na sevitabba, evarpa manok
a, evarpa manokamma na sevitabba, evarpo jvo sevitabbo, evarpo jvo na sevitabbo, ev
gamo sevitabbo, evarpo gmanigamo na sevitabbo" ti.
Sa kho bhikkhu tathgato araha sammsambuddho [PTS Page 151] [\q 151/] dhammiko
dhammarj dhamma yeva nissya dhamma sakkaronto dhamma garukaronto dhamma apacyamno dha
dhajo dhammaketu dhammdhipateyyo dhammika rakkhvaraagutti savidahitv bhikkhusu, dhammik
a rakkhvaraagutti savidahitv bhikkhunsu, dhammika rakkhvaraagutti savidahitv ups
a rakkhvaraagutti savidahitv upsiksu, dhammeneva anuttara dhammacakka pavatteti. Ta
kka appativattiya samaena v brhmaena v devena v mrena v brahmun v kenaci v lokasm
5. 3. 4. 4
(Khattiyarjasutta)
(Svatthinidna)
34. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rj khattiyo muddhvasitto yassa yassa disya vih
sakasmi yeva vijite viharati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rj khattiyo muddhvasitto ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddha
gahaiko, yva sattam pitmahayug akkhitto anupakkuho jtivdena. Aho mahaddhano mahbho
sakohgro. Balav kho pana hoti caturaginiy senya samanngato assavya ovdapatikarya.
kho
1. Ovdapaikarya machasa
[BJT Page 248] [\x 248/]
Panassa hoti paito viyatto medhvi paibalo atitngata paccuppanne atthe cintetu. Tassime
cattro dhamm yasa paripcenti. So imin yasapacamena1dhammena samanngato yassa yassa di
harati, sakasmi yeva vijite viharati. Ta kissa hetu: eva heta bhikkhave hoti vijitvin
a.
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu yassa yassa disya viharati vi
muttacitto 2 viharati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno anum
attesu vajjesu bhayadassv, samdya sikkhati sikkhpadesu. Rj'ca [PTS Page 152] [\q 152/]
khattiyo muddhvasitto jtisampanno.
Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly
n kevalaparipua parisuddha brahmacariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti
cas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh. Rj'ca khattiyo muddhvasitto aho ma
go paripuakosakohgro.
raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahnya kusalna dhammna upasampadya thmav
nikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Rj'ca khattiyo muddhvasitto balasampanno.
Paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya samm dukkhakkhayagmi
tiyo muddhvasitto parinyakasampanno.
Tassime cattro dhamm vimutti paripcenti. So imin vimuttipacamena dhammena samanngato ya
ssa yassa disya viharati vimuttacitto2 viharati. Ta kissa hetu: eva heta bhikkhave hoti
vimuttacittnanti.
5. 3. 4. 5
Pahama patthansutta
(Svatthi nidna)
35. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto rajja
ttheti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto ubhato sujto hoti mtito ca pi
tito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pitmahayug, akkhitto anupakkuho jtivdena. Abhir
dassanyo psdiko paramya vaapokkharatya samanngato mtpitunna4 piyo hoti manpo. Nega
a piyo hoti manpo. Yni tni raa khattiyna muddhvasittna sippahnni5 hatthismi v
anusmi v tharusmi v tattha sikkhito hoti anavayo.
1. Imin pacamena smu 2. Vimuttacitto va machasa
3. Dht machasa
4. Mat pituna machasa 5. Sippuhnni sy
[BJT Page 250] [\x 250/]
[PTS Page 153] [\q 153/]
Tassa eva hoti: aha khomhi ubhato sujto mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko, yva sattam
pitmahayug akkhitto anupakkuho jtivdena. Kasmha rajja na pattheyya? Aha khomhi abhi
nyo psdiko paramya vaapokkharatya samanngato. Kasmha rajja na pattheyya? Aha khom
yo manpo. Kasmha rajja na pattheyya? Aha khomhi negamajnapadassa piyo manpo. Kasmha
a pattheyya? Aha khomhi yni tni raa khattiyna muddhvasittna sippahnni hatthism
v dhanusm v tharusmi v, tatthamhi sikkhito1 anavayo. Kasmha rajja na pattheyyanti?
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto
ajja pattheti.
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu savna khaya pattheti. Kamehi
pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati tathgatassa bodhi: " itipi so bhagav a
raha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrathi satth de
vamanussna buddho bhagavti. " Appbdho hoti apptako samavepkiniy gahaiy samanngato
a majjhimya padhnakkhamya. Asaho hoti amyv yathbhta attna2 vkatt 3 satthari v
haviriyo viharati akusalna dhammna pahnya, kusalna dhammna upasampadya, thmav da
ikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya ni
kya sammdukkhakkhayagminiy.
Tassa eva hoti: 'aha khomhi saddho, saddahmi tathgatassa bodhi: 'itipi so bhagav araha
sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrathi satth devama
nussna buddho bhagavti' kasmha [PTS Page 154] [\q 154/] savna khaya na pattheyya
khomhi appbdho apptako samavepkiniy gahaiy samanngato ntistya nccuhya majjhimy
mha savna khaya na pattheyya? Aha khomhi asaho amyv yathbhta attna vkatt3s
Kasmha savna khaya na pattheyya? Aha khomhi raddhaviriyo viharmi akusalna dhammna
hammna upasampadya, thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Kasmha sav
ya na pattheyya? Aha khomhi paav udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhik
kkhayagminiy. Kasmha asavna khaya na pattheyyanti?'
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu savna khaya patthetti.
1. Tattha sikkhito machasa 3. vikatt machasa, sy, smu
2. Yathbhtna atthna smu
[BJT Page 252] [\x 252/]
5. 3. 4. 6
(Dutiya patthansutta)
(Svatthinidna)
36. Pacahi bhikkhave, agehi samanngato rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto opar
ja pattheti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto ubhato sujto hoti mtito ca pi
tito ca, sasuddha gahaiko, yva sattam pitmahayug. Akkhitto anupakkuho jtivdena. Abhi
i dassaniyo psdiko paramya vaapokkharatya samanngato mtpitunna piyo hoti manpo. Bal
iyo hoti manpo. Paito hoti viyatto medhvi paibalo atitngatapaccuppanno atthe cintetu.
Tassa eva hoti: 'aha khomhi ubhato sujto mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko, yva satta
m pitmahayug akkhitto anupakkuho jtivdena. Kasmha oparajja na pattheyya? Aha khomh
assaniyo psdiko paramya vaaapokkharatya samanngato. Kasmha oparajja2na pattheyya? A
mtpitunna piyo manpo. Kasmha oparajja na pattheyya? [PTS Page 155] [\q 155/] aha
omhi balakyassa piyo manpo. Kasmha oparajja na pattheyya? Aha khomhi paito viyatto me
paibalo attngatapaccuppanne atthe cintetu. Kasmha oparajja na pattheyyanti?
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao khattiyassa muddhvasittassa jeho putto
parajja pattheti.
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu savna khaya pattheti katamehi
pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasampanno, aum
tesu vajjesu bhayadassvi samdya sikkhati sikkhpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutas
annicayo. Ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly stth sabyajan kevalapari
ariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manusnupekkhit
aividdh, catusu sati pahnesu spahitacitto3 hoti. raddhaviriyo viharati akusalna dha
kusalna dhammna upasampadya, thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. P
oti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya samm dukkhakkhayagminiy.
1. Mtpituna machasa 2. Uparajja sy, [PTS]
3. Suppatitacitto machasa 4. Supahitacitto sy
[BJT Page 254] [\x 254/]
Tassa eva hoti: aha khomhi slav ptimokkhasavara savuto viharmi, cragocarasampanno a
vajjesu bhayadassvi samdya sikkhmi sikkhpadesu. Kasmha savna khaya na pattheyya?
bahussuto sutadharo sutasannicayo 'ye te dhamm dikaly, majjhekaly pariyosnakaly s
Kevalaparipuaa parisuddha brahmacariya abhivadanti, tathrp me dhamm bahussut honti.
t 3 ca vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh. Kasmha savna khaya na p
catusu satipahnesu supahitacitto. Kasmha savna khaya na pattheyya? Aha khomhi r
harmi akusalna dhammna pahnya, kusalna dhammna upasampadya, thmav dahaparakkamo
kusalesu dhammesu. Kasmha savna khaya na pattheyya? Aha khomhi paav udayatthagmin
ato ariyya nibbedhikya [PTS Page 156] [\q 156/] samm dukkhakkhayagminiy. Kasmha s
a khaya na pattheyyanti?
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu savna khaya patthetti.
5. 3. 4. 7
(Appasupatisutta)
(Svatthinidna)
37. Pacime bhikkhave appa rattiy supanti, bahu jagganti. Katame paca:
Itthi bhikkhave purisdhippy appa rattiy supati, bahu jaggati. Puriso bhikkhave itthidh
ippyo appa rattiy supati, bahu jaggati. Coro bhikkhave dndhippyo appa rattiy supati,
aggati. Rj bhikkhave rjakaraiyesu yutto appa rattiy supati, bahu jaggati. Bhikkhu bhikk
have visayogdhippyo appa rattay supati, bahu jaggati.
Imehi kho bhikkhave paca appa rattiy supanti, bahu jaggantti.
5. 3. 4. 8
(Bhattdakasutta)
(Svatthinidna)
38. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao ngo bhattdako ca hoti oksapharao ca laas
agh5 ca rao ngotveva sakha gacchati. Katamehi pacahi:
1. Sttha savyajana machasa 2. Bahussut smu 3. Dht machasa
4. Laasrao machasa 5. Salkaggh machasa
[BJT Page 256] [\x 256/]
Idha bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo r
khamo phohabbna.
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao ngo bhattdako ca hoti oksapharao ca l
a salkagh ca rao ngotveva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu bhattdako ca hoti oksapharao
ca pihamaddano1 ca salakagh ca bhikkhutveva sakha gacchati. Katamehi pacahi:
[PTS Page 157] [\q 157/]
Idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo ras
akkhamo phohabbna.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu bhattdako ca hoti oksapharao
ca phamaddano ca salakagh ca bhikkhutveva sakha gacchatti.
5. 3. 4. 9
(Akkhamasutta)
(Svatthinidna)
39. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao ngo na rjraho hoti na rjabhoggo. Na rao a
sakha gacchati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo r
khamo phohabbna.
Kathaca bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rpna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato hatt
ssakya v disv rathakya v disv pattikya v disv sasdati visdati na santhamhati na
itu eva kho bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rpna.
Kathaca bhikkhave rao ngo akkhamo hoti saddna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato hat
v sutv, assasadda v sutv rathasadda v sutv pattisadda v sutv bheripaava sakhatia
utv sasdati visdati na santhamhati na sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao
mo hoti saddna.
Kathaca bhikkhave rao ngo akkhamo hoti gandhna? [PTS Page 158] [\q 158/] idha bhi
kkhave rao ngo sagmagato ye te rao ng abhijt sagmvacar, tesa muttakarsassa ga
i, na santhamhati na sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo akkhamo hoti gan
a.
1. Macaphamaddano machasa
[BJT Page 258] [\x 258/]
Kathaca bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rasna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato ekis
dattiy vimnito, 1 dvhi v thi v catugi v pacahi v tiodakadatt hi vimnito1 sasdati
anthamhati, na sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo akkhamo hoti rasna.
Kathaca bhikkhave rao ngo akkhamo hoti phohabbna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagat
avedhena2 viddho, dvhi v thi v cathi v pacahi v saravedhehi 2 viddho sasdati, visda
anthambhati, na sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo akkhamo hoti phohab
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao ngo na rjraho hoti na rjabhoggo. Na r
tveva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave pacahi agehi samanngato bhikkhu na huneyyo hoti, na phuneyyo, n
a dakkhieyyo, na ajalikarayo, na anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rpna, akkhamo saddna, akkhamo gandhna, akkhamo ras
akkhamo phohabbna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rpna? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhun rpa disv r
anye rpe srajjati. Na sakkoti citta samdahitu eva kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti r

Kathaca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti saddna? Idha bhikkhave bhikkhu sotena sadda s
utv rajanye sadde na srajjati. Na sakkoti citta samdahitu eva kho bhikkhave
Bhikkhu akkhamo hoti saddna.
[PTS Page 159] [\q 159/]
Kathaca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti gandhna? Idha bhikkhave bhikkhu ghnena gandha
ghyitv rajanye gandhe srajjati. Na sakkoti citta samdahitu eva kho bhikkhave
Bhikkhu akkhamo hoti gandhna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rasna? Idha bhikkhave bhikkhu jivhya rasa syitv
rajanye rase srajjati. Na sakkoti citta samdahitu eva kho bhikkhave
Bhikkhu akkhamo hoti rasna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti phohabbna? Idha bhikkhave bhikkhu kyena phohabb
husitv rajanye phohabbe srajjati. Na sakkoti citta samdahitu eva kho bhikkhave bhikkh
khamo hoti phohabbna.
1. Vihanto sy 2. Saravegena machasa
[BJT Page 260] [\x 260/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu na huneyyo hoti, na phuneyyo,
na dakkhieyyo, na ajalikarayo, na anuttara puakkhetta lokassa.
Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao ngo rjraho hoti rjabhoggo. Rao agantveva va
ti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao ngo khamo hoti rpna. Khamo hoti saddna. Khamo hoti gandhna. Khamo
rasna. Khamo hoti phohabbna.
Kathaca bhikkhave rao ngo khamo hoti rpna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato hatthi
akya v disv rathakya v disv pattikya v disv na sasdati, na visdati, santhambhat
aritu. Eva kho bhikkhave rao ngo khamo hoti rpna.
Kathaca bhikkhave rao ngo khamo hoti saddna? [PTS Page 160] [\q 160/] idha bhikkh
ave rao ngo sagmagato hatthisadda v sutv assasadda v sutv rathasadda v sutv patt
ripaavasakhatiavaninndasadda v sutv na sasdati, na visdati, santhambhati, sakkoti sa
tu. Eva kho bhikkhave rao ngo khamo hoti saddna.
Kathaca bhikkhave rao ngo khamo hoti gandhna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato ye t
ijt sagmvacar, tesa muttakarsassa gandha ghyitv na sasdati, na visdati, santhamh
agma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo khamo hoti gandhna.
Kathaca bhikkhave rao ngo khamo hoti rasna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato ekiss
ttiy vimnito, dvhi v thi v cathi v pacahi v tiodakadatthi vimnito na sasdati, n
mhati, sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo khamo hoti rasna.
Kathaca bhikkhave rao ngo khamo hoti phohabbna? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato
edhena viddho, dvhi v thi v cathi v pacahi v saravedhehi viddho na sasdati, na visd
thamhati, sakkoti sagma otaritu. Eva kho bhikkhave rao ngo khamo hoti phohabbna.
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao ngo rjraho hoti rjabhoggo rao agan
gacchati.
[BJT Page 262] [\x 262/]
Evame kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti rpna. Khamo saddna, khamo gandhna, khamo rasna, kha
PTS Page 161] [\q 161/] phohabbna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu khamo hoti rpna? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhun rpa disv raj
e rpe na srajjati. Sakkoti citta samdahitu. Eva kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti rpna
Kathaca bhikkhave bhikkhu khamo hoti saddna? Idha bhikkhave bhikkhu sotena sadda sut
v rajanye sadde na srajjati. Sakkoti citta samdahitu. Eva kho bhikkhave bhikkhu khamo h
oti saddna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu khamo hoti gandhna? Idha bhikkhave bhikkhu ghnena gandha ghy
itv rajanye gandhe na srajjati. Sakkoti citta samdahitu. Eva kho bhikkhave bhikkhu kham
o hoti gandhna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu khamo hoti rasna? Idha bhikkhave bhikkhu jivhya rasa syitv ra
janye rase na srajjati. Sakkoti citta samdahitu. Eva kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti
rasna.
Kathaca bhikkhave bhikkhu khamo hoti phohabbna? Idha bhikkhave bhikkhu kyena phohabba
sitv rajanye phohabbe na srajjati. Sakkoti citta samdahitu. Eva kho bhikkhave bhikkhu
mo hoti phohabbna.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
5. 3. 4. 10
(Sotrasutta)
(Svatthinidna)
40. Pacahi bhikkhave agehi samanngato rao ngo rjraho hoti rjabhoggo. Rao agantveva
ati. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave rao ngo sot ca hoti, hant ca, rakkhit ca, khant ca, gant ca.
[BJT Page 264] [\x 264/]
Kathaca bhikkhave rao ngo sot hoti? Idha bhikkhave rao ngo yamena hatthidammasrath
adi v katapubba yadi v [PTS Page 162] [\q 162/] akatapubba, ta ahikatv 1 manasika
sabbacetaso 2 samannharitv ohitasoto suti. Eva kho bhikkhave rao ngo sot hoti.
Kathaca bhikkhave rao ngo hant hoti? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato hatthimpi hant
atthruhampi hanti. Assampi hanti, assruhampi hanti. Rathampi hanti rathiyampi4 han
ti. Pattikampi hanti. Eva kho bhikkhave rao ngo hant hoti.
Kathaca bhikkhave rao ngo rakkhit hoti? Idha bhikkhave rao ngo sagmagato rakkhati pu
rakkhati pacchima kya. Rakkhati purime pde, rakkhati pacchime pde. Rakkhati sisa rakk
hati ke, rakkhati dante, rakkhati soa, rakkhati vladhi, rakkhati hatthruha. Eva kho
ave rao ngo rakkhit hoti.
Kathaca bhikkhave rao ngo khant hoti? Idha bhikkhave rao ngo khamo hoti sattippahrna
ahrna, usuppahrna, pharasuppahrna, bheripaavasakhatiavaninndasaddna. Eva kho b
t hoti.
Kathaca bhikkhave rao ngo gant hoti? Idha bhikkhave rao ngo yamena hatthidammasrath
eti yadiv gatapubba yadiv agatapubba, ta khippa eva5 gant hoti. Eva kho bhikkhave ra
ant hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngato rao ngo rjraho hoti rjabhoggo. Rao aga
a gacchati.
Evameva kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkh
ieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu sot ca hoti, hant ca, [PTS Page 163] [\q 163/] rakkhit
ca, khant ca, gant ca.
Kathaca bhikkhave bhikkhu sot hoti? Idha bhikkhave bhikkhu tathgatappavedite dhamma
vinaye desiyamne ahkatv6 manasikatv sabbacetaso samannharitv ohitasoto dhamma suti.
bhikkhave bhikkhu sot hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu hant hoti? Idha bhikkhave bhikkhu uppanna kmavikka ndhivseti
pajahati vinodeti byantkaroti anabhva gameti. Uppanna vypdavitakka ndhivseti pajahati
odeti byantikaroti anabhva gmeti. Uppanna vihisvitakka ndhivseti pajahati vinodeti by
roti anabhva gameti. Uppannuppanne ppake akusale dhamme ndhivseti pajahati vinodeti b
yantikaroti anabhva gameti. Eva kho bhikkhave bhikkhu hant hoti.
1. Aah katv machasa 2. Sabba cetas smu, sabbacetas machasa
3. Hanti machasa sy 4. Rathikampi machasa sy. 5. Khippameva machasa 6. Ahi katv m
sa
[BJT Page 266] [\x 266/]
Kathaca bhikkhave bhikkhu rakkhit hoti? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhun rpa disv na nim
ittaggh nnubyajanaggh. Yatvdhikaraameta cakkhundriya asavuta viharanta abhijjhdo
l dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajjati. Rakkhati cakkhundriya, cakkhundriye sa
ajjati. Sotena sadda sutv na nimittaggh hoti nnubyajanaggh. Yatvdhikaraameta sotind
a viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajja
sotindriya, sotindriye savara pajjati. Ghnena gandha ghyitv na nimittaggh hoti nnu
Yatvdhikaraameta ghnindriya asavuta viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm
ssa savarya paipajjati. Rakkhati ghnindriya, ghnindriye savara pajjati. Jivhya rasa
nimittaggh hoti nnubyajanaggh. Yatvdhikaraameta jivhindriya asavuta viharanta abh
ak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya paipajjati. Rakkhati jivhindriya jivhindri
avara pajjati. Kyena phohabba phusitv na nimittaggh hoti nnubyajanaggh. Yatvdhi
asavuta viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm anvssaveyyu, tassa savarya pa
khati kyindriya, kyindriye savara pajjati. Manas dhamma viya na nimittaggh hoti n
tvdhikaraameta manindriya asavuta viharanta abhijjhdomanass ppak akusal dhamm anv
a savaraya paipajjati. Rakkhati manindriya, manindriye savara pajjati. Eva kho bhikkhav
e bhikkhu rakkhit hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu khant hoti? Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti stassa uhass
a jighacchya pipsya asamakasavttapasirisapasamphassna, duruttna durgatna vacana
ikna vedanna dukkhna tippna kharna kaukna astna amanpna paharna adhivs
kkhu khant hoti.
Kathaca bhikkhave bhikkhu gant hoti? [PTS Page 164] [\q 164/] idha bhikkhave
bhikkhu y s dis agatapubb imin dghena addhun yadida sabbasakhrasamatho sabbupadhipa
o tahakkhayo virgo nirodho nibbna, ta khippaeva gant hoti. Eva kho bhikkhave bhikkhu
hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
Rjavaggo catuttho.
Tassuddna:
Cakknuvattan rj yassa disa ceva patthan
Appa supati bhattd akkhamo sotro cti.
[BJT Page 268] [\x 268/]
5. Tikaakvaggo
5. 3. 5. 1
(Avajnti sutta)
(Svatthinidna)
41. Pacime bhikkhave puggal santo savijjamn lokasmi. Katame paca:
Datv avajnni, savsena avajnti, diyyamukho1 hoti, lolo hoti. Mando hoti momuho. 2
Kathaca bhikkhave puggalo datv avajnti? Idha bhikkhave puggalo puggalassa deti cvarap
iaptasensanagilnapaccayabhesajjaparikkhra. Tassa eva hoti: 'aha demi, aya patigaht
mena datv avajnti. Eva kho bhikkhave puggalo datv avajnti.
Kathaca bhikkhave puggalo savsena avajnti? [PTS Page 165] [\q 165/] idha bhikkha
ve puggalo puggalena saddhi savasati dve v tii v vassni. Tamena savsena avajnti. Ev
kkhave puggalo savsena avajnti.
Kathaca bhikkhave puggalo diyyamukho* hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo parassa
vaea v avaea v bhsiyamne ta khippaeva adhimuccit 4 hoti. Eva kho bhikkhave puggal
hoti.
Kathaca bhikkhave puggalo lolo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo ittarasaddho h
oti. Ittarabhatti ittarapemo ittarappasdo. Eva kho bhikkhave puggalo lolo hoti.
Kathaca bhikkhave puggalo mando hoti? Momho idha bhikkhave ekacco puggalo kusalkusa
le dhamme na jnti, svajjnavajje dhamme na jnti, hnappaite dhamme na jnti, kahasukka
dhamme na jnti. Eva kho bhikkhave
Puggalo mando hoti momho.
Ime kho bhikkhave paca puggal santo savijjamn lokasminti.
5. 3. 5. 2
(rambhatisutta)
(Svatthinidna)
42. Pacime bhikkhave puggal santo savijjamn lokasmi katame paca:
Idha bhikkhave ekacco puggalo ramhati1 ca vippaisri ca hoti. Ta ca cetovimutti pavimut
yathbhta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti.
1. dheyyamukho machasa, deyyamukho sy, adiyamukho 'dhiyyamukho'ti pora pho. Ahak
iy attho niddiho
2. Mando momubho hoti machasa, sy
3. Paiggaht'ti machasa
4. Adhimuccito sy
[BJT Page 270] [\x 270/]
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo rambhati, na vippaisri hoti. Ta ca cetovimutti pavi
tti yathbhta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti.
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo nrambhati, [PTS Page 166] [\q 166/] vippai
sri hoti. Ta ca cetovimutti pavimutti yathbhta nappajnti yatthassu te uppann ppa
arises nirujjhanti.
Idha pana bhikkhaveva ekacco puggalo nrambhati, na vippaisri hoti. Ta ca cetovimutti
pavimutti yathbhta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nir
Idha pana bhikkhave ekacco puggalo nrambhati, na vippaisr hoti. Ta ca cetovimutti pav
ti yathbhta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti.
Tatra bhikkhave yvya puggalo rambhati ca, vippaisri ca hoti, ta ca cetovimutti pavim
thbhta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti, so eva
canyo: 'yasmato kho rambhaj sav savijjanti. Vippaisraj sav pavahanti. Sdhu vat
hya vippaisraje save paivinodetv citta paa ca bhvetu. Evamyasm amun pacamena pu
bhavissat'ti.
Tatra bhikkhave yvya puggalo rambhati, na vippaisri hoti, ta ca cetovimutti pavimutt
a nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti, so evamassa v
o: 'yasmato kho rambhaj sav savijjanti. Vippaisraj sav nappavahanti. Sdhu vatya
hya citta paa ca ca bhvetu. Evamyasm amun pacamena puggalena samasamo bhavissat'ti.
Tatra bhikkhave yvya puggalo nrambhati, vippaisri hoti, ta ca cetovimutti pavimutti
appajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti, so evamassa vacan
[PTS Page 167 [\q 167/] ']yasmato kho rambhaj sav na savijjanti. Vippaisraj sa
ti. Sdhu vatyasm vippaisraje save paivinodetv citta paa ca bhvetu. Evamyasm amu
Puggalena samasamo bhavissat'ti.
1. rabhati smu, machasa
[BJT Page 272] [\x 272/]
Tatra bhikkhave yvya puggalo nrambhati, na vippaisri hoti, ta ca cetovimutti pavimut
hta nappajnti yatthassu te uppann ppak akusal dhamm aparises nirujjhanti, so evamass
nyo: 'yasmato kho rambhaj sav na savijjanti. Vippaisraj sav nappavahanti. Sdhu
hvetu. Evamyasm amun pacamena
Puggalena samasamo bhavissat'ti.
Iti kho bhikkhave ime cattro puggal amun pacamena puggalena eva ovadiyamn eva anussiy
upubbena savna khaya ppuant'ti.
5. 3. 5. 3
(Srandada sutta)
43. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Atha kho bhagav pubbanh
attacvaramdya vesli piya pvisi.
Tena kho pana samayena pacamattna licchavsatna srandadecetiye sannisinnna sannipatit
antar kath udapdi: 'pacanna ratanna ptubhvo dullabho lokasmi. Katamesa pacanna: h
sa ptubhvo dullabho lokasmi. Assaratanassa ptubhvo: dullabho lokasmi. Mairatanassa ptu
o dullabho lokasmi, itthiratanassa ptubhvo dullabho lokasmi gahapatiratanassa ptubhvo
dullabho lokasmi imesa pacanna ratanna ptubhvo dullabho lokasminti. '
[PTS Page 168] [\q 168/]
Atha kho te licchav magge purisa hapesu, 'yad tva1ambho purisa passeyysi bhagavanta g
anta, atha ambhka roceyys'ti. Addas kho so puriso bhagavanta dratova gacchanta. Dis
te licchav tenupasakami. Upasakamitv te licchav etadavoca: 'aya so bhonto2bhagav gacch
i 3araha sammsambuddho, yassadni kla maath'ti.
Atha kho te licchavi yena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
ta ahasu. Ekamanta hit kho te licchav
Bhagavanta etadavocu: 'sdhu bhante bhagav yena srandada4cetiya tenupasakamatu anukampa
ti. Adhivsesi bhagav tuhbhvena. Atha kho bhagav yena srandada cetiya tenupasakami. U
itv paatte sane nisdi. Nisajja kho bhagav te licchav etadavoca:
1. Yath tva smu, [PTS 3.] Gacchati machasa
2. Bhante smu 4. Sdhu bhante yena srandada machasa
[BJT Page 274] [\x 274/]
"Kyanuttha licchavi, etarahi kathya sannisinn? K ca pana vo antar kath vippakat"ti?
Idha bhante amhka sannisinnna sannipatinna ayamantar kath udapdi: pacanna ratanna
bho lokasmi. Katamesa pacanna: hatthiratanassa ptubhvo dullabho lokasmi. Assaratanassa
ptubhvo dullabho lokasmi. Mairatanassa ptubhvo dullabho lokasmi. Itthiratanassa ptubh
ullabho lokasmi gahapatiratanassa ptubhvo dullabho lokasmi. Imesa pacanna ratanna pt
ullabho lokasminti.
Kmdhimuttna vata vo1 licchavna kmaeva arabbha antar kath udapdi.
Pacanna licchav, ratanna ptubhvo dullabho lokasmi. Katamesa pacanna:
Tathgatassa arahato sammsambuddhassa ptubhvo dullabho lokasmi. Tathgatappaveditassa dh
ammavinayassa [PTS Page 169] [\q 169/] deset puggalo dullabho lokasmi. Tathgat
appaveditassa dhammavinayassa desitassa vit puggalo dullabho lokasmi. Tathgatappavedit
assa dhammavinayassa desitassa vitassa dhammnudhammapaipanno puggalo dullabho lokasmi.
Kata katavedi puggalo dullabho lokasmi.
Imesa kho licchav, pacanna ratanna ptubhvo dullabho lokasminti.
5. 3. 5. 4
(Tikaaksutta)
41. Eka samaya bhagav skete viharati tikaakvane. 2 Tatra kho bhagav bhikkhu mantesi b
havoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Sdhu bhikkhave bhikkhu klena kla appaikkle paikklasa3 vihareyya.
Sdhu bhikkhave bhikkhu klena kla paikkle appaikklasa vihareyya.
Sdhu bhikkhave bhikkhu klena kla appaikkle ca paikkle ca paikklasa vihareyya.
Sdhu bhikkhave bhikkhu klena kla paikkle ca appaikkle ca appaikklasa vihareyya.
1. Vata bho machasa 2tikandakvane smu
3. Appaikle paiklasa machasa
[BJT Page 276] [\x 276/]
Sdhu bhikkhave bhikkhu klena kla appaikkla ca paikkla ca tadubhaya abhinivajjetv u
ihareyya sato sampajno.
Kica bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca appaikkle paikklasa vihareyya? "M me rajan
esu rgo udapd"ti. Ida kho bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca appaikkle paikklasa
Kica bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca paikkle appaikklasa vihareyya? "M me dosan
esu doso udapd"ti. Ida kho bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca paikkle appaikklasa

Kica bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca appaikkle ca paikkle ca paikklasa vihareyy
janyesu dhammesu rgo udapd"ti, "m me dosanyesu dhammesu doso udapd"ti. Ida kho bhikkh
bhikkhu [PTS Page 170] [\q 170/] atthavasa paicca appaikkle ca
Paikkle ca paikklasa vihareyya.
Kica bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca paikkle ca appaikkle ca appaikklasa vihare
dosanyesu dhammesu doso udapd, m me rajaniyesu dhammesu rgo udapd"ti. Ida kho bhikkhav
bhikkhu atthavasa paicca paikkle ca appaikkle ca appaikklasa vihareyya.
Kica bhikkhave bhikkhu atthavasa paicca appaikkla ca paikkla ca tadubhaya abhinivajj
kkhako vihareyya sato sampajno? "M me kvacini 1 katthaci kicana 2 rajanyesu dhammesu
rgo udapdi, m me kvacini 1 katthaci kicana 2 dosanyesu dhammesu doso udapdi, m me kvac
ini1 katthaci kicana2 mohanyesu dhammesu moho udapd"ti. Ida kho bhikkhave bhikkhu att
havasa paicca appaikkla ca paikkla ca tadubhaya abhinivajjetv upakkhako vihareyya sa
pajnoti.
5. 3. 5. 5
(Nirayasutta)
(Svatthinidna)
45. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye. Katamehi paca
hi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
1. Kvacani machasa 2. Kicana machasa
[BJT Page 278] [\x 278/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye. [PTS P
age 171] [\q 171/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge. Katamehi pacahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge.
5. 3. 5. 6
(Bhikkhumitta sutta)
(Svatthinidna)
46. Pacahi bhikkhave dhammamehi samanngato bhikkhumitto na sevitabbo. Katamehi paca
hi:
Kammanta kreti, adhikaraa adhikaraa diyati, pmokkhesu bhikkhsu paiviruddho hoti, dg
avatthitacrika 1 anuyutto viharati, na paibalo hoti klena kla dhammiy kathya sandasset
amdapetu samuttejetu sampahasetu.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhumitto na sevitabbo.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhumitto, sevitabbo. Katamehi pacahi:
Na kammanta kreti, na adhikaraa diyati, na pmokkhesu bhikkhusu paiviruddho hoti, na dg
crika anavatthitacrika anuyutto viharati, paibalo hoti klena kla dhammiy kathya sand
samdapetu samuttejetu sampahasetu.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhumitto sevitabboti.
5. 3. 5. 7
(Asappurisadnasutta)
(Svatthinidna)
47. Pacimni bhikkhave asappurisadnni. Katamni paca:
Asakkacca deti, acittkatv deti, asahatth deti, apaviddha deti, angamanadihiko deti.
Imni kho bhikkhave paca asappurisadnni.
1. Anavatthacrika machasa, sy.
[BJT Page 280] [\x 280/]
[PTS Page 172] [\q 172/]
Pacimni bhikkhave sappurisadnni. Katamni paca:
Sakkacca deti, cittkatv deti, sahatth deti, anapaviddha deti, gamanadihiko deti.
Imni kho bhikkhave paca sappurisadnnti.
5. 3. 5. 8
(Sappurisadna sutta)
(Svatthinidna)
48. Pacimni bhikkhave sappurisadnni. Katamni paca:
Saddhya dna deti, sakkacca dna deti, klena dna deti, anaggahitacitto 1dna deti, att
ca anupabhacca dna deti.
Saddhya kho pana bhikkhave dna datv yattha yattha tassa dnassa vipko nibbattati, aho c
hoti mahaddhano mahbhogo. Abhirpo ca hoti dassanyo psdiko paramya vaapokkharatya sama
o.
Sakkacca kho pana bhikkhave dna datv yattha yattha tassa dnassa vipko nibbattati, aho
hoti mahaddhano mahbhogo. Yepissa te honti puttti v drti v dsti v pessti v kammaka
i susssanti, sota odahanti, a citta upahapenti.
Klena kho pana bhikkhave dna datv yattha yattha tassa dnassa vipko nibbattati, aho ca
ti mahaddhano mahbhogo. Klgat cassa atth pacur honti.
Anaggahitacitto kho1 pana bhikkhave dna datv yattha yattha tassa dnassa vipko nibbatt
ati, aho ca hoti mahaddhano mahbhogo. Uresu ca pacasu kmaguesu bhogya citta namati.
[PTS Page 173] [\q 173/]
Attnaca paraca anupahacca kho pana bhikkhave dna datv yattha yattha tassa dnassa vipko
ibbattati, aho ca hoti mahaddhano mahbhogo. Na cassa kutoci bhogna upaghto gacchati agg
ito v udakato v rjato v corato v appiyadydato v. 2
Imni kho bhikkhave paca sappurisadnnti.
5. 3. 5. 9
(Pahama samayavimutta sutta)
(Svatthinidna)
49. Pacime bhikkhave dhamm samayavimuttassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame paca
:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat, sagaikrmat, yathvimutta citta na paccavekkhati
1. Anaggatacitto machasa, sy
2. Appiyato v dydato machasa, appiyato v dydato v sy,
[BJT Page 282] [\x 282/]
Ime kho bhikkhave paca dhamm samayavimuttassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Pacime bhikkhave dhamm samayavimuttassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame paca:
Na kammrmat, na bhassrmat, na niddrmat, na sagaikrmat, yathvimutta citta pacc
Ime kho bhikkhave paca dhamm samayavimuttassa bhikkhuno aparihnya savattantti.
5. 3. 5. 10
(Dutiyasamayavimutta sutta)
(Svatthinidna)
59. Pacime bhikkhave dhamm samayavimuttassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame paca
:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat, indriyesu aguttadvrat, bhojane amattaut.
Ime kho bhikkhave paca dhamm samayavimuttassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Pacime bhikkhave dhamm samayavimuttassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame paca:
Na kammrmat, na bhassrmat, na niddrmat, indriyesu guttadvrat, bhojane mattaut.
[PTS Page 174] [\q 174/]
Ime kho bhikkhave paca dhamm samayavimuttassa bhikkhuno aparihnya savattantti.
Tikaaakvaggo pacamo
Tassuddna:
Datv avajnti rambhati ca srandada tikaak nirayena ca.
Mitto asappurisasappurisena samayavimutta apare dveti.
Tatiyo pasako samatto
[BJT Page 284] [\x 284/]
1. Saddhammavaggo
5. 4. 1. 1
(Pahama sammattaniymasutta)
(Svatthinidna)
1. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusa
lesu dhammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Katha paribhoti. Kathika paribhoti. Attna paribhoti. Vikkhittacitto dhamma suti anekagg
acitto. Ayoniso ca manasikaroti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato suanto [PTS Page 175] [\q 175/] saddhamma
bhabbo niyma okkamitu kusalesu dhammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Na katha paribhoti. Na kathika paribhoti. Na attna paribhoti. Avikkhittacitto dhamma
suti ekaggacitto. Yoniso ca manasikaroti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato suanto saddhamma bhabbo niyama okkami
tu kusalesu dhammesu sammattanti.
5. 4. 1. 2
(Dutiya sammattaniymasutta)
(Svatthinidna)
2. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato suannopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusa
lesu dhammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Katha paribhoti. Kathika paribhoti. Attna paribhoti. Duppao hoti jao eamugo. Anate
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato suanno saddhamma bhabbo niyma
Okkamitu kusalesu dhammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Na katha paribhoti. Na kathika paribhoti. Na attna paribhoti. Paav hoti ajao aneamgo
ate atamni hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato suanto saddhamma bhabbo niyma okkamitu
kusalesu dhammesu sammattanti.
[BJT Page 286] [\x 286/]
5. 4. 1. 3.
(Tatiya sammattaniyma sutta)
(Svatthinidna)
3. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusa
lesu dhammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Makkh dhamma suti makkhapariyuhito. Uprambhacitto dhamma suti randhagaves. [PTS Pag
\q 176/] dhammadesake hatacitto hoti khilajto. Duppao hoti jao raamugo. Anate a

Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato suanto saddhamma bhabbo niyma okkamitu kusalesu d
hammesu sammatta. Katamehi pacahi:
Amakkh dhamma suti na makkhapariyuhito. Anuprambhacitto dhamma suti na randhagaves.
esake anhatacitto hoti akhilajto. Paav hoti ajao aneamgo. Na anate atamn hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato suanto saddhamma bhabbo niyma okkamitu
kusalesu dhammesu sammattanti.
5. 4. 1. 4
(Pahama saddhammasammosasutta)
(Svatthinidna)
4. Pacime bhikkhave, dhamm saddhammassa sammosya antaradhnya savattanti. Katame paca:
Idha bhikkhave bhikkhu na sakkacca dhamma suanti. Na sakkacca dhamma pariypuanti. Na sa
kkacca dhamma dhrenti. Na sakkacca dhatna dhammna attha upparikkhanti. Na sakkacca a
dhammamaya dhammnudhamma paipajjanti.
Ime kho bhikkhave, paca dhamm saddhammassa sammosya antaradhnya savattanti.
[BJT Page 288] [\x 288/]
Pacime bhikkhave, dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattanti. Katame
a:
Idha bhikkhave bhikkhu sakkacca dhamma suanti. Sakkacca dhamma pariypuanti. Sakkacca d
mma dhrenti. Sakkacca dhatna1dhammna attha upaparikkhanti. Sakkacca atthamaya dham
dhamma paipajjanti.
[PTS Page 177] [\q 177/]
Ime kho bhikkhave paca dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattantti.
5. 4. 1. 5
(Dutiya saddhammasammosa sutta)
(Svatthinidna)
5. Pacime bhikkhave dhamm saddhammassa sammosya antaradhnya savattanti. Katame paca:
Idha bhikkhave bhikkhu dhamma na pariypuanti sutta geyya veyykaraa gtha udna itivu
bbhutadhamma vedalla. Aya bhikkhave, pahamo dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya sa
attati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma na vitthrena paresa2dese
i. Aya bhikkhave, dutiyo dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma na vitthrena paresa vce
Aya bhikkhave, tatiyo dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma na vitthrena sajjhya ka
i. Aya bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma na cetas anuvitakkenti, a
nuvicrenti, manasnupekkhanti. Aya bhikkhave, pacamo dhammo saddhammassa sammosya anta
radhnya savattati.
Ime kho bhikkhave, paca dhamm saddhammassa sammosya antaradhnya savattanti.
Pacime bhikkhave, dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattanti. Katame
a:
Idha bhikkhave bhikkhu dhamma pariypuanti sutta geyya veyykaraa gtha udna itivutta
utadhamma vedalla. Aya bhikkhave, [PTS Page 178] [\q 178/] pahamo dhammo saddha
mmassa hitiy asammosya anantaradhnya savattati.
1. Dhtna machasa, 2. Para machasa
[BJT Page 290] [\x 290/]
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa
Desenti, aya bhikkhave, dutiyo dhammo saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savatt
ati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa
Vcenti, aya bhikkhave, tatiyo dhammo saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savatt
i.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena sajjhya karon
Aya bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassa hitiy asammosya
Anantaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakkenti
Anuvicrenti manasnupekkhanti. Aya bhikkhave, pacamo dhammo saddhammassa hitiy asammosya
anantaradhnya savattati.
Ime kho bhikkhave, paca dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattantti.
5. 4. 1. 6
(Tatiyasaddhammasammosasutta)
(Svatthinidna)
6. Pacime bhikkhave, dhamm saddhammassa antaradhnya savattanti. Katame paca:
Idha bhikkhave bhikkhu duggahita suttanta pariypuanti duntikkhittehi padabyajanehi. D
unnikkhittassa bhikkhave padabyajanassa atthopi dunnayo hoti. Aya bhikkhave, pahamo
dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu dubbac honti dovacassakaraehi dhammehi samanngat, akk
ham appadakkhiagghino anussani. Aya bhikkhave, dutiyo dhammo saddhammassa sammosya
Antaradhnya savattati.
[PTS Page 179] [\q 179/]
Puna ca para bhikkhave, ye te bhikkh bahussut gatgam dhammadhar vinayadhar mtikdhar
sakkacca suttanta para vcenti. Tesa accayena chinnamlako suttanto hoti appaisarao. Aya
ikkhave, tatiyo dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
[BJT Page 292] [\x 292/]
Puna ca para bhikkhave, ther bhikkhu bhulik honti sthalik okkamane pubbagam paviveke n
khittadhur. Na viriya rabhanti appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatas
sa sacchikiriyya. Tesa pacchim janat dihnugati pajjati. Spi hoti bhulik sthalik
am paviveke nikkhittadhur. Na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya
asacchikatassa sacchikiriyya. Aya bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassa sammosya
antaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, sagho bhinno hoti. Saghe kho pana bhikkhave. Bhinne aamaa akko
a honti, aamaa paribhs ca honti, aamaa parikkhep ca honti, aamaa pariccajan
assa ceva nappasdanti, passannna ca ekaccna aathatta
Hoti. Aya bhikkhave pacamo dhammo saddhammassa sammosya antaradhnya savattati.
Ime kho bhikkhave, paca dhamm saddhammassa sammosya antaradhnya savattanti.
Pacime bhikkhave dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattanti. Katame p
:
Idha bhikkhave bhikkhu suggahita suttanta pariypuanti sunikkhittehi padabyajanehi. Su
nikkhittassa bhikkhave padabyajanassa atthopi sunayo hoti. Aya bhikkhave pahamo dha
mmo saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattati.
[PTS Page 180] [\q 180/]
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu subbac honti sovacassakaraehi dhammehi samanngat. Kha
m padakkhiagghino anussani.
Aya bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, ye te bhikkhu bahussut gatgam dhammadhar vinayadhar mtikdhar
akkacca para vcenti. Tesa accayena na chinnamlako suttanto hoti sappaisarao. Aya bhikk
ve, tatiyo dhammo saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattati.
[BJT Page 294] [\x 294/]
Puna ca para bhikkhave, ther bhikkhu na bhulik honti na sthalik okkamane nikkhittadhur
paviveke pubbagam. Viriya rabhanti appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchika
tassa sacchikiriyya. Tesa pacchim janat dihnugati pajjati. Spi hoti na bhulik na s
ane nikkhittadhur paviveke pubbagam. Viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa ad
higamya asacchikatassa sacchikiriyya. Aya bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassahit
iy asammosya anantaradhnya savattati.
Puna ca para bhikkhave, sagho samaggo sammodamno avivadamno ekuddeso phsu viharati. 1
Saghe kho pana bhikkhave, samagge na ceva aamaa
Akkos honti. Na ca aamaa paribhs honti. Na ca aamaa parikkhep honti. Na ca aam
attha appasann ceva pasdanti. Passannna ca bhiyyobhvo hoti. Aya bhikkhave, pacamo dhamm
o saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya savattati.
Ime kho bhikkhave, paca dhamm saddhammassa hitiy asammosya anantaradhnya
Savattantti.
[PTS Page 181] [\q 181/]
5. 4. 1. 7
(Dukkathsutta)
(Svatthinidna)
7. Pacanna bhikkhave, puggalna kath dukkath puggala puggala 2 upanidhya. Katamesa pa
Assaddhassa bhikkhave, saddhkath dukkath, dusslassa slakath dukkath, appassutassa bhus
cakath dukkath, macchariyassa cgakath dukkath, duppaassa pakath dukkath.
Kasm ca bhikkhave, assaddhassa saddhkath dukkath? Assaddho bhikkhave, saddhkathya kacc
hamnya abhisajjati, kuppati, vypajjati, patitthyati, kopaca dosaca appaccaya ca ptukar
i. Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave saddhsampada attani na sampassati. Na ca labhat
i tato nidna ptipmujja. Tasm assaddhassa saddhkath dukkath.
Kasm ca bhikkhave, dusslassa slakath dukkath? Dusslo bhikkhave, slakathya kacchamnya
ajjati, kuppati, vypajjati, patitthyati, kopaca dosaca appaccaya ca ptukaroti. Ta kissa
hetu? Ta hi so bhikkhave, silasampada attani na sampassati, 3 na ca labhati tato
nidna ptipmujja. Tasm dusslassa silakath dukkath.
1. Phsu viharati smu 2. Puggale puggala machasa, 3. Na samanupassati machasa
[BJT Page 296] [\x 296/]
Kasm ca bhikkhave, appassutassa bhusaccakath dukkath? Appassuto bhikkhave, bhusaccaka
thya kacchamnya abhisajjati kuppati, vypajjati patitthyati, kopaca dosaca appaccaya ca
ukaroti. Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave, sutasampada attani na sampassati. Na ca
labhati tato nidna ptipmujja. Tasm appassutassa bhusaccakath dukkath.
Kasm ca bhikkhave, macchariyassa cgakath dukkath? Macchar bhikkhave cgakathya kacchamn
abhisajjati kuppati, vypajjati patitthyati, kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti
. Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave, cgasampada attani na sampassati. 1 Na ca [PTS P
age 182] [\q 182/] labhati tato nidna ptipmujja. Tasm macchariyassa cgakath dukka

Kasm ca bhikkhave, duppaassa pakath dukkath? Duppao bhikkhave pakathya kacchamn
ppati, vypajjati patitthyati, kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti. Ta kissa hetu
? Ta hi so bhikkhave, pasampada attani na sampassati. 1 Na ca labhati tato nidna ptip
a. Tasm duppaassa pakath dukkath.
Imesa kho bhikkhave pacanna puggalna kath dukkath puggala puggala 2 upanidhya. Paca
have puggalna kath sukath puggala puggala 2upanidhya. Katamesa pacanna?
Saddhassa bhikkhave saddhkath sukath, silavato silakath sukath, bahussutassa bhusaccak
ath sukath, cgavato cgakath sukath, paavato pakath sukath.
Kasm ca bhikkhave, saddhassa saddhkath sukath? Saddho bhikkhave, saddhkathya kacchamny
nbhisajjati na kuppati na vypajjati na patitthyati, na kopaca ca dosaca ca
Appaccaya ca ptukaroti. Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave, saddhsampada attani sampass
ati. Labhati ca tato nidna ptipmujja. Tasm saddhassa saddhkath sukath.
Kasm ca bhikkhave, slavato slakath sukath? Slav bhikkhave, slakathya kacchamnya nb
na kuppati na vypajjati na patitthyati, na kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti.
Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave,
Slasampada attani sampassati. 1 Labhati ca tato nidna ptipmujja. Tasm silavato slakat
ath.
1. Na samanupassati machasa
2. Puggale puggala machasa
[BJT Page 298] [\x 298/]
Kasm ca bhikkhave, bahussutassa bhusaccakath sukath? Bahussuto bhikkhave, bhusaccakat
hya kacchamnya
Nbhisajjati na kuppati na vypajjati na [PTS Page 183] [\q 183/] patitthyati, n
a kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti. Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave, sutas
ampada attani sampassati. Labhati ca tato nidna ptipmujja. Tasm bahussutassa bhusaccak
h sukath.
Kasm ca bhikkhave, cgavato cgakath sukath? Cgav bhikkhave, cgakathya kacchamnya nb
na kuppati na vypajjati na patitthyati, na kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti.
Ta kissa hetu? Ta hi so bhikkhave, vgasampada attani sampassati. Labhati ca tato ni
dna ptipmujja. Tasm cgavato cgakathsukath.
Kasm ca bhikkhave, paavato pakath sukath? Paav bhikkhave, pakathya kacchamnya
ti na vypajjati na patitthyati, na kopaca ca dosaca ca appaccaya ca ptukaroti. Ta kissa
hetu? Ta hi so bhikkhave, pasampada attani sampassati. Labhati ca tato nidna ptipmuj
asm
Pavato pakath sukath.
Imesa kho bhikkhave pacanna puggalna kath sukath puggala puggala upanidhyti.
5. 4. 1. 8
(Srajja sutta)
(Svatthinidna)
8. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu srajja okkanto hoti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, dusslo hoti, appassuto hoti, kusto hoti, dup
pao hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu srajja okkanto hoti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu visrado hoti. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, slav hoti, bahussuto hoti, raddhaviriyo hoti, p
aav hotti.
[PTS Page 184] [\q 184/]
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu visrado hotti.
[BJT Page 300] [\x 300/]
5. 4. 1. 9
(Udysutta)
9. Eva me suta: eka samaya bhagav kosambiya viharati ghositrme. Tena kho pana samayena
sm udy mahatiy gihparisya parivuto dhamma desento nisinno hoti. Addas kho yasm nand
a udyi mahatiy gihparisya parivuta dhamma desenta nisinna. Disvna 1 yena bhagav te
Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm nando b
a etadavoca: yasm bhante udy mahatiy gihparisya parivuto dhamma desetti.
Na kho nanda sukara paresa dhamma desetu. Paresa nanda dhamma desentena paca dhamme a
tta upahapetv paresa dhammo desetabbo. Katame paca:
nupubbkatha 2 kathessmti paresa dhammo desetabbo. Pariyyadassv katha kathessmti pa
desetabb. Anuddayata paicca katha kathessmti paresa dhammo desetabbo. Na misantaro ka
a kathessmti paresa dhammo desetabbo. Attna ca para ca anupahacca katha kathessmti p
hammo desetabbo.
Na kho nanda sukara paresa dhamma desetu. Paresa nanda dhamma desentena ime paca dham
jjhatta upahapetv paresa dhammo desetabboti.
5. 4. 1. 10
(Duppaivinodayasutta)
(Svatthinidna)
10. Pacime bhikkhave uppann duppaivinoday. Katame paca:
[PTS Page 185] [\q 185/]
Uppanno rgo duppaivinodayo. Uppanno doso duppaivinodayo. Uppanno moho duppaivinodayo
. Uppanna paibha duppaivinodaya. Uppanna gamikacitta duppaivinodaya.
Ime kho bhikkhave paca uppann duppaivinodayti.
Saddhammavaggo pahamo
Tassuddna:
Tayo saddhamma niym tayo saddhamma sammos
Dukkath srajja ceva 3 udy dubbinodaye.
1. Disv machasa 2. nupubbi katha machasa 3. Dukkath ceva srajja machasa
[BJT Page 302] [\x 302/]
2. ghtavaggo
5. 4. 2. 1
(Pahama ghtapaivinayasutta)
(Svatthinidna)
11. Pacime bhikkhave. ghtapaivinay yattha bhikkhuno uppanno ghto sabbaso paivinetabbo.
atame paca:
Yasmi bhikkhave, puggale ghto jyetha, mett tasmi puggale bhvetabb. Eva tasmi puggale
vinetabbo.
Yasmi bhikkhave, puggale ghto jyetha, karu tasmi puggale bhvetabb. Eva tasmi puggal
inetabbo.
Yasmi bhikkhave, puggale ghto jyetha, upekkh tasmi puggale bhvetabb. Eva tasmi pugga
paivinetabbo.
[PTS Page 186] [\q 186/]
Yasmi bhikkhave, puggale ghto jyetha, asati amanisikro tasmi puggale pajjitabb. Eva t
puggale ghto paivinetabbo.
Yasmi bhikkhave, puggale ghto jyetha, kammassakat tasmi puggale adhihtabb: "kammassa
myasm1 kammadydo kammayon kammabandh kammapaisarao. Ya kamma karissati kalya v p
bhavissat"ti. Eva tasmi puggale ghto paivinetabbo.
Ime kho bhikkhave, paca ghtapaivinay yattha bhikkhuno uppanno ghto sabbaso paivinetabb
i.
5.4.2.2.
(Dutiya ghtapaivinayasutta)
(Svatthinidna)
12. Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantehi vuso bhikkhavoti. 2 vusoti kho te bhikkh y
to sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
1. Aya yasm smu 2. Bhikkhaveti machasa
[BJT Page 304] [\x 304/]
Pacime vuso, ghtapaivinay yattha bhikkhuno uppanno ghto sabbaso paivinetabbo. Katame
Idhvuso, ekacco puggalo aparisuddhakyasamcro hoti parisuddhavacsamcro. Evarpepi vuso,
gale ghto paivinetabbo.
Idha pana vuso, ekacco puggalo aparisuddhavacsamcro hoti parisuddhakyasamcro. Evarpepi
so, puggale ghto paivinetabbo.
Idha pana vuso, ekacco puggalo aparisuddhakyasamcro hoti aparisuddhavacsamcro, labhati
ca klena kla cetaso vivara, cetaso pasda. Evarpepi vuso, puggale ghto paivinetabbo.
Idha pana vuso, ekacco puggalo aparisuddhakyasamcro hoti aparisuddhavacsamcro, na ca la
bhati [PTS Page 187] [\q 187/] klena kla cetaso vivara, cetaso pasda. Evarpepi vu
puggale ghto paivinetabbo.
Idha pana vuso, ekacco puggalo parisuddhakyasamcro hoti parisuddhavacsamcro, labhati ca
klena kla cetaso vivara, cetaso pasda. Evarpepi vuso, puggale ghto paivinetabbo.
Tatrvuso, yvya puggalo aparisuddhakyasamcro parisuddhavacsamcro, katha tasmi puggal
inetabbo?
Seyyathpi vuso, bhikkhu pasukliko rathiyya nantaka disv vmena pdena niggahetv 1 dakk
ena vitthretv 2 yo tattha sro ta paripetv 3 dya pakkameyya; evameva kho vuso, 4 yvy
aparisuddhakyasamcro parisuddhavacsamcro, yssa aparisuddhakyasamcrat, na sssa tas
anasiktabb. Y ca khvssa parisuddhavacsamcrat, sssa tasmi samaye manasiktabb. Eva
ghto paivinetabbo.
Tatrvuso, yvya puggalo aparisuddhavacsamcro parisuddhakyasamcro, katha tasmi puggal
inetabbo?
Seyyathpi vuso, pokkhara sevlapaakapariyonaddh, atha puriso gaccheyya ghammbhitatto g
apareto kilanto tasito pipsito. So ta pokkharai oghetv ubhohi hatthehi iticitica sevlap
aaka apabyhitv 5 ajalin pivitv pakkameyya, evameva kho [PTS Page 188] [\q 188/] v
o yvya puggalo aparisuddhavacsamcro parisuddhakyasamcro, yssa aparisuddhavacsamcra
asmi samaye manasiktabb. Y ca khvssa parisuddhakyasamcrat, sssa
Tasmi samaye manasiktabb. Eva tasmi puggale ghto paivinetabbo.
1. Niggahitv machasa 2. Pattharitv machasa, sy. 3. Pariptetv machasa, sy. 4. Khv
chasa
5. Apaviyhitv machasa, sy. Apabbuhitvtipi pho. [BJT Page 306] [\x 306/]
Tatrvuso, yvya puggalo aparisuddhakyasamcro aparisuddhavacsamcro, labhati ca klena k
o vivara cetaso pasda, katha tasmi puggale ghto paivinetabbo?
Seyyathpi vuso paritta gopadake 1 udaka, atha puriso gaccheyya ghammbhitatto ghammapar
eto kilanto tasito pipsito. Tassa evamassa: "ida kho paritta gopadake udaka, svha ajali
n v pivissmi bhjanena v, khobhessmpi ta, loessmpi ta, apeyyampi ta karissmi. Yan
patitv goptaka pivitv pakkameyyanti. So catuguiko nipatitv goptaka pivitv pakkameyya
eva kho vuso, yvya puggalo aparisuddhakyasamcro, aparisuddhavacsamcro, labhati ca kl
cetaso vivara cetaso pasda, yssa aparisuddhakyasamcrat, na sssa tasmi samaye manasik
ssa aparisuddhavacsamcrat, na spissa tasmi samaye manasiktabb. Ya ca kho so labhati k
kla cetaso [PTS Page 189] [\q 189/] vivara cetaso pasda, tadevassa 3 tasmi samaye
manasiktabba. Eva tasmi puggale ghto paivinetabbo.
Tatrvuso, yvya puggalo aparisuddhakyasamcro aparisuddhavacsamcro, labhati ca klena k
o vivara cetaso pasda, katha tasmi puggale ghto paivinetabbo?
Seyyathpi vuso, puriso bdhiko dukkhito bhagilno addhnamaggapaipanno, tassa purato pis
e gmo, pacchato pissa dre gmo, so na labheyya sappyni bhojanni, na labheyya sappyni bh
ajjni, na labheyya patirpa upahka, na labheyya gmantanyaka. Tamena aataro puriso
hnamaggapaipanno. So tasmi purise krua yeva upahpeyya, anuddaya yeva upahpeyya,
ahpeyya: " ahovatya puriso labheyya sappyni bhojanni, labheyya sappyni bhesajjni, l
patirpa upahka, labheyya gmantanyaka. Ta kissa hetu? Mya puriso idheva anayavyasan
evameva kho vuso yvya puggalo aparisuddhakyasamcro aparisuddhavacsamcro, na ca labhat
na kla cetaso vivara cetaso pasda, evarpepi vuso, puggale krua eva upahpetabba,
abb, anukampyeva upahpetabb. " Ahovatya yasm 5kyaduccarita pahya kyasucarita bh
ita pahya vacisucarita bhveyya, manoduccarita pahya manosuvarita bhveyya, ta kissa he
Mya yasm kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajj "ti. Eva ta
netabbo.
1. Gopade machasa 2. Catukkuiko machasa catukuiko sy
Catukuaka [PTS 3.] Tamevassa machasa 4. pajjatti simu
5. Ahovata ayamyasm machasa 6. Upapajjatti smu
[BJT Page 308] [\x 308/]
[PTS Page 190] [\q 190/]
Tatrvuso, yvya puggalo parisuddhakyasamcro parisuddhavavsamcro, labhati ca klena kl
vivara cetaso pasda, katha tasmi pugale ghto paivinetabbo?
Seyyathpi vuso, pokkhara acchodik stodik stodik setak supatitth ramay nnrukkhe
iso gaccheyya ghammbhitatto ghammapareto kilanto tasito pipsito so ta pokkharai oghetv
ahtv ca pivitv ca paccuttaritv tattheva rukkhacchyya nisdeyya v nipajjeyya v, evameva
vuso, yvya puggalo parisuddhakyasamcro parisuddhavacsamcro, labhati ca klena kla
ara cetaso pasda, ypissa parisuddhakyasamcrat, spissa tasmi samaye manasiktabb. Y
ddhavacsamcrat spissa tasmi samaye manasiktabb. Yampi so labhati klena kla cetaso v
aso pasda, tampissa tasmi samaye manasiktabba. Eva tasmi puggale ghto paivinetabbo.
apsdika vuso puggala gamma citta pasdati.
Ime kho vuso paca ghtapaivinay yattha bhikkhuno uppanno ghto sabbaso paivinetabboti.
5. 4. 2. 3
(Skacchsutta)
(Svatthinidna)
13. Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti. 'vuso'ti. Kho te bhikkh
asamato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
[PTS Page 191] [\q 191/]
Pacahvuso dhammehi samanngato bhikkhu alaskaccho sabrahmacrna. Katamehi pacahi:
Idhvuso, bhikkhu attan ca silasampanno hoti, slasampadkathya ca gata paha vykatt ho
n ca samdhisampanno hoti, samdhisampadkathya ca gata paha vykatt hoti. Attan ca pa
, pasampadkathya ca gata paha vykatt hoti. Attan ca vimuttisampanno hoti. Vimuttis
ca gata paha vykatt hoti. Attan ca vimuttiadassanasampanno hoti, vimuttiadassanas
gata paha vykatt hoti.
Imehi kho vuso pacahi dhammehi samanngato bhikkhu alaskaccho sabrahmacrnanti.
[BJT Page 310] [\x 310/]
5. 4. 2. 4
(Sjvasutta)
(Svatthinidna)
14. Tatra kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti. 'vuso'ti. Kho te bhik
kh yasmato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
Pacahi vuso dhammehi samanngato bhikkhu alasjvo sabrahmacrna. Katamehi pacahi:
Idhvuso, bhikkhu attan ca slasampanno hoti, slasampadkathya ca kata paha1vykatt hot
ca samdhisampanno hoti, samdhisampadkathya ca kata paha vykatt hoti. Attan ca pas
, pasampadkathya ca kata paha vykatt hoti. Attan ca vimuttisampanno hoti. Vimuttisa
ca kata paha1vykatt hoti. Attan ca
Vimuttiadassanasampanno hoti, vimuttiadassanasampadkathya ca kata paha
Vykatt hoti.
Imehi kho vuso pacahi dhammehi samanngato bhikkhu alaskaccho sabrahmacrnanti.
5. 4. 2. 5.
(Pahapucchsutta)
(Svatthinidna)
15. Tatra kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti. 'vuso'ti. Kho te bhik
kh yasmato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
Yo hi koci vuso, para paha pucchati. Sabbo so pacahi hnehi, etesa v aatarena. Katam
i:
Mandatt momuhatt para paha pucchati. Ppiccho icchpakato para paha pucchati. Paribhav
Page 192] [\q 192/] para paha pucchati. Atukmo 2 para paha pucchati. Athav pan
3 para paha pucchati: " sace me paha puho sammadeva vykarissati, icceta kusala, no c
paha puho sammadeva vykarissati, ahamassa sammadeva vykarissm" ti.
Yo hi koci vuso, para paha pucchati. Sabbo so imehi pacahi hnehi, etesa v aatarena.
Aha kho panvuso, eva citto para paha pucchmi: " sace me paha puho sammadeva vykari
eta kusala. No ce me paha puho sammadeva vykarissati, ahamassa sammadeva vykarissm"
1. gata paha machasa 2. tukmo sy 3. Athav pakuppanto smu [PTS 4.] No ca sy
[BJT Page 312] [\x 312/]
5. 4. 2. 6
(Nirodhasutta)
(Svatthinidna)
14. Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti. 'vuso'ti. Kho te bhikkh
asamato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
Idhvuso, bhikkhu slasampanno samdhisampanno pasampanno savedayitanirodha sampajjeyy
uhaheyya' pi attheta hna. No ce diheva dhamme aa rdheyya, atikkammeva kabalikr
vyata aatara manomaya kya upapanno savedayitanirodha sampajjeyya'pi vuhaheyya'pi
Eva vutte yasm udy yasmanta sriputta etadavoca: " ahna kho eta vuso, sriputta,
khu atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upapann
sampajjeyyapi vuhaheyyapi 2 nattheta hnanti. "
Dutiyampi kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: " idhvuso, bhikkhu slasampanno samdhisampa
nno pasampanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi attheta hna. No ce di
a, atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upapanno
ampajjeyyapi vuhaheyyapi attheta hnanti. ".
Tatiyampi kho [PTS Page 193] [\q 193/] yasm sriputto bhikkh mantesi: "idhvuso, bh
ikkh slasampanno samdhisampanno pasampanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhahe
a hna. No ce diheva dhamme aa rdheyya, atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna
a upapanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi attheta hnanti".
(Dutiyampi kho yasm udy yasmanta sriputta etadavoca:"ahna kho eta vuso, sriputt
bhikkhu atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upa
odha sampajjeyyapi vuhaheyyapi nattheta hnanti". Tatiyampi kho yasm udy yasmanta
voca: "ahna kho eta vuso, sriputta, anavakso ya so bhikkhu atikkammeva
Kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upapanno savedayitan
eyyapi nattheta hnanti. ".
Atha kho yasmato sriputtassa etadahosi: yva tatiyampi kho me yasm udy paikkosati, na c
me koci bhikkhu anumodati. Yannnha yena bhagav tenupasakameyyanti. Atha kho yasm sripu
o yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisd . Ekamant
no kho yasm sriputto bhikkh mantesi:
1. Kabalkrhrabhakkhna machasa
2. Sampajjeyypi vuhaheyypi machasa
[BJT Page 314] [\x 314/]
"Idhvuso, bhikkhu slasampanno samdhisampanno pasampanno savedayitanirodha sampajjey
eyyapi1 attheta hna. No ce diheva dhamme aa rdheyya, atikkammeva kabalikrhrabha
ta aatara manomaya kya upapanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhabheyyapi1 at
Eva vutte yasm udy yasmanta sriputta etadavoca: " ahna kho eta vuso, sriputta,
khu atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upapann
sampajjeyyapi vuhaheyyapi nattheta hnanti. "
Dutiyampi kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: " idhvuso, bhikkhu slasampanno samdhisampa
nno pasampanno savedayitanirodha sampajjeyyapi
Vuhaheyyapi attheta hna. No ce diheva dhamme aa rdheyya, atikkammeva kabalikrh
ata aatara manomaya kya upapanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi att
Tatiyampi kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: "idhvuso, bhikkhu slasampanno samdhisampan
no pasampanno [PTS Page 194] [\q 194/] savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyy
theta hna. No ce diheva dhamme aa rdheyya, atikkammeva kabalikrhrabhakkhna de
aya kya upapanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi attheta hnanti. "
Dutiyampi kho yasm udy yasmanta sriputta etadavoca:"ahna kho eta vuso, sriputta
hikkhu atikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upap
dha sampajjeyyapi vuhaheyyapi nattheta hnanti".
Tatiyampi kho yasm udy yasmanta sriputta etadavoca: "ahna kho eta vuso, sriputt
bhikkhu atikkammeva
Kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya uppanno
Savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi nattheta hnanti. "
Atha kho ayasmato sriputtassa etadahosi: bhagavatopi kho me sammukh yasm udy yvatatiyak
a paikkosati, na ca me koci bhikkhu anumodati. Yannnha tuhi assanni. Atha kho
yasm sriputto tuh ahosi:
Atha kho bhagav ayasmanta udyi mantesi: ka pana tva udy, manomaya kya pacces?Ti.
dev arpino samayti. Kinnu kho kuyha udy blassa avyattassa bhaitena? Tva pi nma b

Atha kho bhagav yasmanta nanda mantesi: atthi nma nanda, thera bhikkhu vihesiyamna
hissatha. Na hi nma nanda, kruampi bhavissati theramhi3 bhikkhumhi vihesiyamnamh? Ti.
1. Sampajjeyypi vuhaheyypi machasa 2. Kabalkrhrabhakkhna machasa
3. Byattamhi sy
[BJT Page 316] [\x 316/]
Atha kho bhagav bhikkhu mantesi: idha bhikkhave, bhikkhu slasampanno samdhisampanno
pasampanno savedayitanirodha sampajjeyyapi vuhaheyyapi attheta hna. No ce dihe
tikkammeva kabalikrhrabhakkhna devna sahavyata aatara manomaya kya upapanno sa
jeyyapi vuhaheyyapi attheta hnanti. Idamavoca bhagav, ida vatv sugato uhysan vih
[PTS Page 195] [\q 195/]
Atha kho yasm nando avirapakkantassa bhagavato yenyasm upavno tenupasakami. Upasakamit
smanta upavna etadavoca: " idhvuso upavna, ae there bhikkhu vihesenti. Maya te na pucc
. * Anacchariya kho paneta vuso upavna ya bhagav syanhasamaya patisalln vuhito eta
udhareyya. Yath yasmanta yevettha upavna paibhseyya. Idneva amhka srajja okkanta
Atha kho bhagav syanhasamaya patisallan vuhito yena upahnasl tenupasakami. Upasak
e nisdi. Nisajja kho bhagav yasmanta upavna etadavoca:
Kathi nu kho upavna, dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo
ca garu ca bhvanyoc?Ti.
Pacahi bhante, dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca ga
ru ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi:
Idha bhante, thero bhikkhu slav hoti ptimokkha savara savuto viharati cragocarasampanno
aumattesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu. Bahussuto hoti sutadharo su
tasannicayo ye te dhamm dikaly majjhe kaly pariyosnakaly stth savyajan kevalap
acariya abhivadanti. Tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manasnupekkhi
ppaividdho. Kalyavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya aneagal
unna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasir
vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhante pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti m
anpo ca garu ca bhvanyo cti.
[PTS Page 196] [\q 196/]
Sdhu! Sdhu! Upavna, imehi kho upavna, pacahi dhammehi samanngato thero bhikkhu sabrahm
acrna piyo ca hoti manpo ca garu ca bhvanyo ca. Ime ce upavna, paca dhamm therassa bh
uno na savijjeyyu, kena na sabrahmacr sakkareyyu garu kareyyu mneyyu pjeyyu 2 kha
na valittacatya? 3 Yasm ca kho upavna, ime paca dhamm therassa bhikkhuno savijjanti, t
asm na sabrahmacr sakkaronti garukaronti4 mnenti pujentti.
*Tena na pucchma machasa
1. Anelagaya sy. , Anelagalya smu machasa.
2. Ta sabrahmacr na sakkareyyu na garukareyu na mneyyu na pujeyyu machasa 3. Valitt
sy.
4. Garukaronti machasa,
[BJT Page 318] [\x 318/]
5. 4. 2. 7
(Codansutta)
(Svatthinidna)
17. Tatra kho yasm sriputto bhikkhu mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti. 'vuso'ti kho te bhikk
h yasmato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca:
Codakena vuso, bhikkhun para codetukmena paca dhamme ajjhatta upahapetv paro codetabb
atame paca:
Klena vakkhmi no aklena, bhtena vakkhmi no abhtena, sahena vakkhmi no pharusena, attha
itena vakkhmi no anatthasahitena, mettacittena vakkhmi no dosantarena. 1
Codakena vuso, bhikkhun para codetukmena paca dhamme ajjhatta upahapetv paro codetabb
Idhha vuso, ekacca puggala passmi aklena codiyamna no klena kupita, abhtena codiya
kupita, pharusena codiyamna no sahena kupita, anatthasahitena codiyamna no atthasahi
kupita, dosantarena codiyamna no mettacittena kupita.
Adhammacuditassa vuso, bhikkhuno pacahkrehi avippaisro upadahitabbo. 2
Aklenyasm cudito no [PTS Page 197] [\q 197/] klena, ala te avippaisrya. Abhuteny
udito no bhtena, ala te avippaisrya. Pharusenyasm cudito no sahena, ala te avippais
thasahitenyasm cudito no atthasahitena, ala te avippaisrya. Dosantarenyasm cudito no
cittena, ala te avippaisryti.
Adhammacuditassa vuso, bhikkhuno imehi pacahkrehi avippaisro upadahitabbo2
Adhammacodakassa vuso, bhikkhuno pacahkrehi vippaisro upadahitabbo:
Aklena te vuso cudito no klena, ala te vippaisrya. Abhtena te vuso cudito no bhtena,
vippaisrya. Pharusena te vuso cudito no sahena, ala te vippaisrya. Anatthasahitena
, cudito no atthasahitena, ala te vippaisrya. Dosantarena te vuso, cudito no
Mettacittena, ala te vippaisryti.
Adhammacodakassa vuso, bhikkhuno imehi pacahkrehi vippaisro upadahitabbo. Ta kissa hetu
? Yath na aopi bhikkhu abhtena codetabba maeyyti.
1. Mettacitto vakkhmi no dosantaro machasa
2. Upadahtabbo machasa.
[BJT Page 320] [\x 320/]
Idha panha vuso, ekacca puggala passmi klena codiyamna no aklena kupita, bhtena co
bhtena kupita, sahena codiyamna no pharusena kupita, atthasahitena codiyamna no anatt
itena kupita, mettacittena codiyamna no dosantarena kupita.
Dhammacuditassa vuso, bhikkhuno pacahkrehi vippaisro upadahitabbo:
Klenyasm cudiko no aklena, ala te vippaisrya. Bhutenyasam cudito no abhtena, ala t
Sahenyasm cudito no pharusena, ala te vippaisrya. Atthasahitenyasm cudito, no anatt
ena, ala te vippaisrya. Mettacittenyasm cudito no dosantarena, ala te vippaisryti.
[PTS Page 198] [\q 198/]
Dhammacuditassa vuso, bhikkhuno imehi pacahkrehi vippaisro upadahitabbo:
Dhammacodakassa vuso, bhikkhuno pacahkrehi avippaisro upadahitabbo:
Klena te vuso, cudito1 no aklena, ala te avippaisrya. Bhtena te vuso, cudito no abht
la te avippaisrya. Sahena te vuso, cudito no
Pharusena, ala te avippaisrya. Atthasahitena te vuso, cudito, no
Anatthasahitena ala te avippaisrya. Mettacittena te vuso, cudito no dosantarena, ala te
avippaisryti.
Dhammacodakassa vuso, bhikkhuno imehi pacahkrehi avippaisro upadahitabbo. Ta kissa hetu
? Yath aopi bhikkhu bhtena codetabba maeyyti.
Cuditena vuso, puggalena dvsu dhammesu patihtabba sacce ca akuppe ca. Ma cepi vuso, pa
codeyyu klena v aklena v, bhtena v abhuttena v, sahena v pharusena v, atthasahite
asahitena v, mettacittena v dosantarena v, ahampi dvsu yeva dhammesu patihaheyya sacce
a akuppe ca.
Sace jneyya attheso mayi dhammoti, atthti na vadeyya savijjateso mayi dhammoti. Sace jn
eyya nattheso mayi dhammoti, natthiti na vadeyya neso dhammo mayi savijjatti.
Evampi kho te sriputta, vuccamn atha ca pana idhekacce moghapuris na padakkhia gahantt

1. Codito machasa
[BJT Page 322] [\x 322/]
Ye te bhante, puggal assaddh jvikatth na [PTS Page 199] [\q 199/] saddh agrasm ana
griya pabbajit, sah myvino keubhino 1 uddhat unna capal mukhar vikiavc indriy
amattauno jgariya ananuyutt smae anapekkhavanto sikkhya na tibbagrav, bhulik sth
ubbagam paviveke nikkhittadhur kust hnaviriy muhassatino asampajn asamhit vibhant
e may eva vuccamn na padakkhia gahanti.
Ye pana te bhante, kulaputt saddh agrasm anagriya pabbajit, asah amyvino akeubhino
t anunnal acapal amukhar avikiavc indriyesu guttadvr bhojane mattauno jgariya an
vanto sikkhya tibbagrav, na bhulik na sthalik okkamane nikkhittadhur paviveke pubbaga
haviriy pahitatt upahitasatino sampajn samhit ekaggacitt paavanto aneamg, te may
khia gahantti.
Ye te sriputta, puggal assaddh jvikatth na saddh agrasm anagriya pabbajit, sah m
ddhat unna capal mukhar vikiavc indriyesu aguttadvr bhojane amattauno jgariya a
khavanto sikkhya na tibbagrav, bhulik sthalik okkamane pubbagam paviveke nikkhittadhu
hnaviriy muhassatino asampajn asamhit vibbhantacitt duppa eamg, tihantu te.
Ye pana te sriputta, kulaputt saddh agrasm anagriya pabbajit, asah amyvino akeubh
anunnal acapal amukhar avikiavc indriyesu guttadvr bhojane mattauno jgariya anuyu
anto sikkhya tibbagrav, na bhulik na sthalik okkamane nikkhittadhur paviveke pubbagam
aviriy pahitatt upahitasatino sampajn samhit ekaggacitt paavanto aneamg, te tva
i. [PTS Page 200] [\q 200/] ovada sriputta, sabrahmacr, anussa sriputta, sabrahm
acr, "asaddhamm vuhpetv saddhamme patihpessmi sabrahmacri"ti. Evahi te sriputta,
i.
1. Ketabino machasa 2. Aketabino machasa
[BJT Page 324] [\x 324/]
5. 4. 2. 8
(Slasutta)
(Svatthinidna)
18. Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi: 'vuso bhikkhavo'ti 'vuso' ti kho te bhikkhu
yasmato sriputtassa paccassosu. Ayasm sriputto etadavoca: dusslassa vuso, slavipannas
hatpaniso hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti y
aadassana. Yathbhtaadassane asati yathbhtaadassanavipannassa hatpaniso hoti nib
e asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi vuso, rukkho skhpalsavipanno, tassa papaikpi na pripri gacchati, tacopi ph
sropi na pripri gacchati. Evameva kho vuso, dusslassa slavipannassa hatpaniso hoti sa
amdhi. Sammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti yathbhtaadassana.
asati yathbhtaadassana vipannassa hatpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibb
ipannassa hatpanisa hoti vimuttiadassana.
Slavato vuso slasampannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi sati sammsa
isampannassa upanisasampanna hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane sati yathbh
assa upanisasampanno hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge sati nibbidvirgasampannassa upanisa
sampanna hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi vuso, rukkho skhpalsasampanno, tassa papaikpi pripri gacchati, tacopi pheg
opi [PTS Page 201] [\q 201/] pripri gacchati. Evameva kho vuso, slavato silasamp
annassa upanisasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi sati sammsamdhisampannassa upan
isasampanna hoti
Yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane sati yathbhtaadassanasampannassa upanisasam
rgo. Nibbidvirge sati nibbidvirgasampannassa upanisasampanna hoti vimuttiadassananti.
5. 4. 2. 9
(Khippanisantisutta)
(Svatthinidna)
19. Atha kho yasm nando yenyasm sriputto tenupasakami. Upasakamitv yasmat sriputte
ammodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yas
utta etadavoca:
[BJT Page 326] [\x 326/]
Kittvat nu kho vuso sriputta, bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu, suggahi
tagh ca, bahu ca gahti, gahita cassa nappamussat?Ti.
yasm kho nando bahussuto, paibhtu yasmantaeva nandanti. Tenahvuso sriputta, suhi,
karohi, bhsissmti.
Evamvusoti kho yasm sriputto yasmato nandassa paccassosi. yasm nando etadavoca:
Idhvuso, sriputta, bhikkhu atthakusalo ca hoti dhammakusalo ca niruttikusalo ca vy
ajanakusalo ca pubbparakusalo ca.
Ettvat kho vuso, sriputta, bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu, suggahitagh
ca, bahu ca gahti, gahita cassa nappamussatti.
Acchariya vuso, abbhuta vuso, yva subhsita cida yasmat nandena. Imehi ca maya pac
samanngata yasmanta nanda dhrema: yasm nando atthakusalo dhammakusalo niruttikusalo
akusalo pubbparakusalo'ti.
[PTS Page 202] [\q 202/]
5. 4. 2. 10
(Bhaddajisutta)
20. Eka samaya yasm nando kosambiya viharati ghositrme. Atha kho yasm bhaddaji yeny
tenupasakami. Upasakamitv yasmat nandena saddhi sammodi. Sammodanya katha sriya
nisdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta bhaddaji yasm nando etadavoca:
Kinnu kho vuso bhaddaji, dassanna agga? Ki savana agga? Ki sukhna agga? Ki sa
i?
Atthvuso, brahm abhibh anabhibhto aadatthu daso vasavatt, yo ta brahmna passati, ida
a agga.
Atthvuso bhassar nma dev sukhena abhisann parisann. Te kadci karahaci udna udnenti:
ukha, aho sukhanti. " Yo ta sadda suti, ida savana agga.
[BJT Page 328] [\x 328/]
Atthvuso subhakihak nma dev. Te santaeva sukhit sukha paisavedenti. Ida sukhna a
Atthvuso, kicayatanpag dev. Ida sana agga.
Atthvuso nevasansayatanpag dev. Ida bhavna agganti.
Sameti kho ida yasmato bhaddajissa yadida bahujanenti. 1
yasm kho nando bahussuto. Paibhtu yasmantaeva nandanti.
Tena hi vuso, bhaddaji, suhi sdhuka manasi karohi, bhsissmiti. Evamvusoti kho yasm b
i yasmato nandassa paccassosi.yasm nando etadavoca:
Yath passato kho vuso, anantar savna khayo hoti, ida dassanna agga. Yath suato ana
yo hoti, ida savana agga. Yath sukhitassa anantar savna khayo hoti. Ida sukhna ag
anantar savna khayo hoti, ida sana agga. Yathbhtassa anantar savna khayo hoti,
[PTS Page 203] [\q 203/]
ghtavaggo dutiyo
Tassuddna:
Dve ghtavinay skacch sjivato paha
Pucch nirodho codan sla nisanti bhaddajti.
1. Bahun janenti machasa
[BJT Page 330] [\x 330/]
3. Upsakavaggo
5. 4. 3. 1
(Srajjasutta)
21. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tatra kho bhaga
h mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako srajja okkanto hoti. Katamehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato upsako srajja okkanto hoti.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako visrado hoti. Katamehi pacahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato upsako visrado hoti.
5. 4. 3. 2
(Visradasutta)
(Svatthinidna)
22. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako avisrado agra ajjhvasati. Katamehi pa
hi:
[PTS Page 204] [\q 204/]
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako avisrado agra ajjhvasati.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako visrado agra ajjhvasati. Katamehi pacahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako visrado agra ajjhvasatti.
[BJT Page 332] [\x 332/]
5. 4. 3. 3
(Nirayasutta)
(Svatthinidna)
23. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva niraye. Katam
ehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva niraye.

Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva sagge. Katamehi p
acahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva saggeti
.
5. 4. 3. 4
(Verasutta)
(Svatthinidna)
24. Atha kho anthapiiko gahapati yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhi
tv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca:
Paca gahapati, bhayni verni appahya dusslo iti vuccati. Niraya ca upapajjati. Katamni p
aca:
Ptipta, adinndna, kmesu micchcra, musvda, surmerayamajjapamdahna.
[PTS Page 205] [\q 205/]
Imni kho gahapati, paca bhayni verni appahya dusslo iti vuccati. Niraya ca upapajjati.
Paca gahapati, bhayni verni pahya slav iti vuccati, sugati ca upapajjati. Katamni pac
Patipta, adinndna, kmesu micchcra, musvda, surmerayamajjapamdahna.
Imni kho gahapati, paca bhayni verni pahya slav iti vuccati. Sugati ca upapajjatti.
[BJT Page 334] [\x 334/]
Ya gahapati, ptipt ptiptapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyik
vati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Ptipt paivirato neva dihadhammika
savati, na samparyika bhaya vera pasavati, na cetasika dukkha domanassa paisavedeti.
iratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
Ya gahapati, adinndy adinndnapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyik
vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Adinndn paivirato neva dih
a bhaya vera pasavati, na samparyika bhaya vera pasavati, na cetasika dukkha domanass
avedeti. Adinndn paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
Ya gahapati, kmesu micchcr kmesu micchcrapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasava
ampi bhaya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Kmesu micchcr pa
neva dihadhammika bhaya vera pasavati, na samparyika bhaya vera pasavati, na cetasik
kha domanassa paisavedeti. Kme sumicchcr paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta
Ya gahapati, musvd musvdapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyikampi
pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Musvd paivirato neva dihadhammik
vera pasavati, na samparyika bhaya vera pasavati, na cetasika dukkha domanassa paisa
. Musvd paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti. Ya gahapati, surmerayamajjap
majjapamdahnapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyikampi bhaya vera
cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Surmeraya majjapamdahn paivirato neva di
haya vera pasavati, na samparyika bhaya vera pasavati, na cetasika dukkhadomanassa pa
eti. Surmerayamajjapamdahn paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hotti.
80. Yo pamatipteti 1 musvdaca bhsati,
Loke adinna diyati paradraca gacchati,
Surmerayapna ca yo naro anuyujati;
81. Appahya paca verni dusslo iti vuccati,
Kyassa bhed duppao niraya sopapajjati
[PTS Page 206] [\q 206/]
82. Yo pa ntipteti musvda na bhsati,
Loke adinna ndiyati paradra na gacchati,
Surmeraya pna ca yo naro nnuyujati;
83. Pahya paca verni slav iti vuccati,
Kyassa bhed sappao sugati sopapajjati.
5. 4. 3. 5
(Upsakacalasutta)
(Svatthi nidna:)
25. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako upsakacalo ca hoti upsakamalaca ups
ikiho ca. Katamehi pacahi?
Assaddho hoti, dusslo hoti, kotuhalamagaliko hoti, magala pacceti no kamma. Ito ca ba
hiddh dakkhieyya gavesati. Tattha ca pubbakra karoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako upsakacalo ca hoti upsakamalac
akapatikiho ca. 2
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato upsako upsakaratanaca hoti upsakapadumaca upsaka
aca: katamehi pacahi:
1. Pa atipteti smu 2. Patikuho ca machasa
[BJT Page 336] [\x 336/]
Saddho hoti, slav hoti, akotuhalamagaliko hoti, kamma pacceti no magala, na ito bahidd
h dakkhieyya gavesati, idha ca pubbakra karoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato upsako upsakaratanaca hoti upsakapadum
aca upsakapuarkacti. 1
5. 4. 3. 6
(Ptisutta)
(Svatthinidna)
26. Atha kho anthapiiko gahapati pacamattehi upsakasatehi parivuto yena bhagav tenupas
akami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthap
ti bhagav etadavoca:
Tumhepi kho gahapati, bhikkhusagha paccupahit cvarapiaptasensanagilnapaccayabhesajj
ena. Na kho gahapati, tvatakeneva tuhi karay: 'maya bhikkhusagha paccupahit cvara
apaccayabhesajjaparikkhren'ti.
Tasmtiha gahapati, eva sikkhitabba: [PTS Page 207 [\q 207/] "] kinti maya klena
kla paviveka pti upasampajja vihareyym"ti. Eva hi vo gahapati sikkhitabbanti.
Eva vutte yasm sriputto bhagavanta etadavoca: acchariya bhante! Abbhuta bhante!! Yva s
hsitacida bhante, bhagavat:
"Tumhepi kho gahapati, bhikkhusagha paccupahit cvarapiaptasensanagilnapaccayabhesaj
hrena, na kho gahapati, tvatakeneva tuhi karay: 'maya bhikkhusagha paccupahit cv
gilnapaccayabhesajjaparikkhren'ti. Tasmtiha gahapati, eva sikkhitabba: "kinti maya kle
kla paviveka pti upasampajja vihareyym'ti. Eva hi vo gahapati, sikkhitabbanti. "
Yasmi bhante, samaye ariyasvako paviveka pti upasampajja viharati. Pacassa hnni tasmi
ye na honti:
Yampissa kmpasahita dukkha domanassa, tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa kmpasa
kha somanassa, tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa akusalpasahita dukkha domanassa
tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa akusalpasahita sukha somanassa, tampissa tasmi
samaye na hoti. Yampissa kusalpasahita dukkha domanassa, tampissa tasmi samaye na hoti
.
Yasmi bhante, samaye ariyasvako paviveka pti upasampajja viharati. Imnissa 2paca hnn
i samaye na hontti.
1. Upsakapuaariko ca [PTS 2.] Imni pacassa hnni sy
[BJT Page 338] [\x 338/]
Sdhu! Sdhu!! Sriputta. Yasmi samaye [PTS Page 208] [\q 208/] sriputta, ariyasvako
paviveka pti upasampajja viharati, pacassa hnni tasmi samaye na honti:
Yampissa kmpasahita dukkha domanassa, tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa kmpasa
kha somanassa, tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa akusalpasahita dukkha domanassa
tampissa tasmi samaye na hoti. Yampissa akusalpasahita sukha somanassa, tampissa tasmi
samaye na hoti. Yampissa kusalpasahita dukkha domanassa, tampissa tasmi samaye na hoti
.
Yasmi samaye sriputta, ariyasvako paviveka pti upasampajja viharati, imnissa paca hn
smi samaye na hontti.
5. 4. 3. 7
(Vaijjsutta)
(Svatthi nidna:)
27. Pacim bhikkhave, vaijj upsakena akaray. Katam paca:
Satthavaijj, sattavaijj, masavaijj, majjavaijj, visavaijj.
Im kho bhikkhave, paca vaijj upsakena akarayti.
5. 4. 3. 8
(Rjasutta)
(Svatthinidna)
28. Ta ki maatha bhikkhave? Api nu tumhehi, diha v suta v: "aya puriso ptipta
i, 2 tamena rjno gahetv ptipt veramahetu hananti v bandhanti v pabbjenti v yath
no heta bhante. Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave, neva diha na suta: 'aya puri
a pahya ptipt paivirato hot'ti. 2 Tamena rjno gahetv ptipt veramahetu
Hananti v bandhanti v pabbjenti v yathpaccaya v karont"ti.
Api ca khvssa tatheva3 [PTS Page 209] [\q 209/] ppaka kamma pavedayanti:4 "aya p
uriso itthi v purisa v jvit voropes"ti.5 Tamena rjno gahetv ptiptahetu hananti
enti v yathpaccaya v karonti. Api nu tumhehi evarpa diha v suta vti? Diha ca no
ssati cti. 6
1. Imnettha paca hnni simu. Imni pacassa hnni sy 2. Paiviratoti machasa. Paiv
[PTS 3.] Tameva machasa, tadeva sy
4. Ppakamma pavedenti machasa, ppakamma pavedeti sy
5. Voropetti sy 6. Syissati cti machasa
[BJT Page 340] [\x 340/]
Ta ki maatha bhikkhave? Api nu tumhehi, diha v suta v: "aya puriso adinndna pah
1hot'ti, tamena rjno gahetv adinndn veramaihetu hananti v bandhanti v pabbjenti v
karont? Ti no heta bhante. Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave, neva diha na suta
ya puriso adinndna pahya adinndn paivirato hot'ti. Tamena rjno gahetv adinndn
v bandhanti v pabbjenti v yathpaccaya v karont"ti.
Api ca khvssa tatheva2 ppaka kamma pavedayanti:3 "aya puriso gm v ara v adinna th
i tamena rjno gahetv adinndnahetu hananti v khandhanti v pabbjenti v yathpaccaya v
pi nu tumhehi evarpa diha v suta v?Ti. Diha ca no bhante, suta ca syissati cti.
Ta ki maatha bhikkhave, api nu tumhehi, diha v suta v: "aya puriso kmesu micchcr
chcr paivirato hot'ti tamena rjno gahetv kmesu micchcr veramaihetu hananti v ba
i v yathpaccaya v karont?Ti no heta bhante. Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave,
diha na suta: aya puriso kamesu micchra pahya kmesu micchcr paivirato hot'ti. T
kmesu micchcr veramai hetu [PTS Page 210] [\q 210/] hananti v bandhanti v pabbjen
v yathpaccaya v karont"ti.
Api ca khvssa tatheva ppaka kamma pavedayanti:3 "aya puriso paritthsu parakumrsu crit
jat'ti. 4 Tamena rjno gahetv kmesu micchcrahetu hananti v khandhanti v pabbjenti v
a v karonti.
Api nu tumhehi evarpa diha v suta v?Ti. Diha ca no bhante, suta ca syissati cti.
Ta ki maatha bhikkhave, api nu tumhehi, diha v suta v: "aya puriso
Musvda pahya musvd paivirato hot'ti tamena rjno gahetv musvd veramai hetu han
bjenti v yathpaccaya v karont?Ti no heta bhante. Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikk
neva diha na suta: aya puriso musvda pahya musvd paivirato hot'ti. Tamena rjn
u hananti v bandhanti v pabbjenti v yathpaccaya v karont"ti.
1. Paiviratomachasa, paivirato hotisy, [pts]
2. Tamevamachasa, tadevasy. 3. Pavedentimachasa.
4. pajjatisy, pajjattismu.
[BJT Page 342] [\x 342/]
Api ca khvssa tatheva1 ppaka kamma pavedayanti:2 "aya puriso gahapatissa v gahapatiput
tassa v musvdena attha bhaj"ti. 3 Tamena rjno gahetv musvdahetu hananti v bandhan
v yathpaccaya v karonti. Api nu tumhehi evarpa diha v suta v?Ti. Diha ca no bh
sati cti.
Ta ki maatha bhikkhave, api nu tumhehi, diha v suta v:"aya puriso surmerayamajjapa
erayamajjapamdahn paivirato hot'ti tamena rjno gahetv surmerayamajjapamdahn v
andhanti v pabbjenti v yathpaccaya v karont? Ti no heta bhante. Sdhu bhikkhave, mayp
eta bhikkhave, neva diha na suta: "aya puriso surmerayamajjapamdahna pahya surme
TS Page 211] [\q 211/] paivirato hot'ti. Tamena rjno gahetv
Surmerayamajjapamdahn veramaihetu hananti v bandhanti v pabbjenti v yathpaccaya v
Api ca khvssa tatheva1 ppaka kamma pavedayanti:2 "aya puriso surmerayamajjapamdahna
o itthi v purisa v jvit voropesi. Aya puriso surmerayamajjapamdahna anuyutto gm
sakhta diy. 4 Aya puriso surmerayamajjapamdahna anuyutto paritthsu parakumrsu c
uriso surmerayamajjapamdahna anuyutto gahapatissa v gahapatiputtassa v musvdena atth
. 3 Tamena rjno gahetv surmerayamajjapamdahnahetu hananti v bandhanti v pabbjenti
a v karonti. Api nu tumhehi evarpa diha v suta v?Ti. Diha ca no bhante, suta ca
5. 4. 3. 9
(Gihsutta)
(Svatthinidna)
29. Atha kho anthapiiko gahapati pacamattehi upsakasatehi parivuto yena bhagav tenupas
akami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Atha kho bhagav yasmanta s
esi:
1. Tameva machasa, tadeva sy 2. Pavedenti machasa, 3. Bhajatti smu, pabhajti mach
a, [PTS 4.] diyi machasa, 5. ppajjati smu.
[BJT Page 344] [\x 344/]
Ya kici 1 sriputta, jneyytha gihi odtavasana pacasu sikkhpadesu savutakammanta, ca
cetasikna dihadhamma sukhavihrna nikmalbhi akicchalbhi akasiralbhi, so kakamn
a: "khanirayomhi khatiracchnayoniyo 3 khapettivisayo khpyaduggativinipto sotpanno
iptadhammo niyato sambodhiparyano" ti.
Katamesu pacasu sikkhpadesu savutakammanto hoti?
[PTS Page 212] [\q 212/]
Idha sriputta, ariyasvako ptipt paivirato hoti. Adinndn paivirato hoti. Kmesu mic
oti. Musvd paivirato hoti. Surmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imesu pacasu sikkhpadesu savutakammanto hoti.
Katamesa catunna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh ak
Idha sriputta, ariyasvako buddhe aveccappasdena samanngato hoti: "itipi so bhagav ara
ha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth deva
numassna buddho bhagavti"ti. Ayamassa pahamo bhicetasiko dihadhammasukhavihro adhigato
oti avisuddhassa cittassa visuddhiy apariyodtassa cittassa pariyodapanya.
Puna ca para sriputta, ariyasvako dhamme aveccappasdena samanngato hoti: " svkkhto bhag
avat dhammo sandihiko akliko ehipassiko opanayiko paccatta veditabbo vih"ti. Ayamassa
iyo bhicetasiko dihadhammasukhavihro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visuddhiy ap
ariyodtassa cittassa pariyodapanya.
Puna ca para sriputta, ariyasvako saghe aveccappasdena samanngato hoti: " supaipanno bh
agavato svakasagho, ujupaipanno bhagavato svakasagho, yapaipanno bhagavato svakasagh
aipanno bhagavato svakasagho, yadida cattri purisayugni aha purisapuggal, esa bhagava
akasagho huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokass" ti. A
tiyo bhicetasiko dihadhammasukhavihro adhigato [PTS Page 213] [\q 213/] hoti av
isuddhassa cittassa visuddhiy apariyodtassa cittassa pariyodapanya.
Ya kaci machasa, sy 2. Catunna machasa 3. Khatiracchnayoni machasa
[BJT Page 346] [\x 346/]
Puna ca para sriputta, ariyasvako ariyakantehi slehi samanngato hoti akhaehi acchiddehi
asabalehi akammsehi bhujissehi viuppasatthehi aparmahehi samdhisavattanikehi. Ayamass
catuttho bhicetasiko dihadhammasukhavihro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visudd
hiy apariyodtassa cittassa pariyodapanya.
Imesa catunna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh akicchalbh akasiralb
Ya kici 1 sriputta, jneyytha gihi odtavasana pacasu sikkhpadesu savutakammanta, im
na bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikamalbhi akicchalbhi akasiralbhi, so k
ykareyya: khanirayomhi khatiracchnayoniyo 2 khapettivisayo khpyaduggativinipto so
aviniptadhammo niyato sambodhiparyano" ti.
84. Nirayesu bhaya disv ppni parivajjaye,
Ariyadhamma samdya paito parivajjaye.
85. Na hise pabhtni vijjamne parakkame,
Mus ca na bhae jna adinna na parmase.
86. Sehi drehi santuho paradra ca nrame3
Meraya vrui jantu na pive cittamohani.
87. Anussareyya sambuddha dhamma cnuvitakkaye,
Avypajjha hita citta devalokya bhvaye.
88. Upahite deyyadhamme puatthassa jigisato, 4
Santesu pahama dinn vipul hoti dakkhi.
[PTS Page 214] [\q 214/]
89. Santo bhave pavakkhmi, sriputta, suhi me,
Iti kahyu setsu rohisu harsu v.
90. Kammssu sarpsu gosu prevatsu v.
Ysu ksu ca etsu danto jyati pugavo.
91. Dhorayho balasampanno kalyajavanikkamo,
Tameva bhre yujanti nssavaa parikkhare.
1. Ya kaci machasa 2. Khatiracchnayoni machasa 3. rame machasa,
4. Jigsato machasa.
.
[BJT Page 348] [\x 348/]
92. Evameva manussesu yasmi kasmici1 jtiye,
Khattiye brhmae vesse sudde calapukkuse.
93. Ysu ksu ca2 etsu danto jyati subbato,
Dhammaho slasampanno saccavdi hirmano.
94. Pahnajtimarao brahmacariyassa keval,
Pannabhro visayutto katakicco ansavo.
95. Pragu sabbadhammna anupdya nibbuto,
Tasmi ca viraje khette vipul hoti dakkhi.
96. Blva3 avijnant dummedh assutvino,
Bahiddh denti4 dnni na hi sante upsare.
97. Ye ca sante upsenti5 sappae dhrasammate,
Saddh ca nesa sugate mlajt patihit.
98. Devaloka ca te yanti kule v idha jyare,
Anupubbena nibbna adhigacchanti paitti.
5. 4. 3. 10
(Gavessutta)
30. Eka samaya bhagav kosalesu crika carati mahat bhikkhusaghena saddhi. Addas kho bh
addhnamaggapaipanno aatarasmi padese mahanta slavana. Disv magg okkamma yena ta sl
asakami. Upasakamitv ta slavana ajjhogahetv aatarasmi padese sita ptvksi.
Atha kho yasmato nandassa etadahosi: "ko nu kho hetu ko paccayo bhagavato sitassa
ptukammya? Na akraena tathgat sita ptukaront"ti.
Atha kho yasm nando [PTS Page 215] [\q 215/] bhagavanta etadavoca: "ko nu kho b
hante hetu ko paccayo bhagavato sitassa ptukammya? Na akraena tathgat sita ptukaront"
Bhtapubba nanda imasmi padese nagara ahosi iddhaceva phtaca bahujana kiamanussa.
nda, nagara kassapo bhagav araha sammsambuddho upanissya vihsi.
Kassapassa kho pana nanda, bhagavato arahato sammsambudadhassa gaves nma upsako ahosi
slesu apariprakr. Gavesin kho nanda, upsakena pacamattni upsakasatni paidesitni
su slesu apariprakrino.
1. Kismici machasa 2. Ysu ksuci machasa 3. Bl ca machasa
4. Dadanti machasa upsanti machasa.
.
[BJT Page 350] [\x 350/]
Atha kho nanda gavesissa upsakassa etadahosi: " aha kho imesa pacanna upsakasatna bah
1pubbagamo samdapet. Ahacamhi slesu apariprakr. Imni ca paca upsakasatni slesu ap
cceta samasama, natthi kici atireka. Handha atireky "ti.
Atha kho nanda, gaves upsako yena tni paca upsakasatni tenupasakami. Upasakamitv tn
asakasatni etadavoca: " ajjatagge ma yasmanto slesu pariprakri dhreth"ti. (1)
Atha kho nanda, tesa pacanna upsakasatna etadahosi: " ayyo kho gaves amhka bahukro
samdapet, ayyo hi nma gaves slesu pariprakr bhavissati. Kimaga2 pana na maya"ti.
Atha kho nanda, tni paca upsakasatni yena gaves upsako tenupasakamisu. Upasakamitv
aka etadavocu: " ajjatagge ayyo gaves,
Imni3 paca upsakasatni slesu pariprakrino dhretu"ti.
Atha kho nanda, gavesissa upsakassa etadahosi: " aha kho imesa pacanna upsakasatna ba
pubbagamo samdapet. Ahacamhi slesu pariprakri. Imni ca 3paca-upsakasatni slesu [P
6] [\q 216/] pariprakrino. Icceta samasama, natthi kici atireka. Handha atireky

Atha kho nanda gaves upsako yena tni paca upsakasatni tenupasakami. Upasakamitv tni
kasatni etadavoca: " ajjatagge ma yasmanto brahmacri dhretha rcri 4 virata methun
(2)
Atha kho nanda, tesa pacanna upsakasatna etadahosi: " ayyo kho gaves amhka bahukro
samdapet. Ayyo hi nma gaves brahmacri bhavissati. rcri virato methun gmadhamm. Kim
na mayanti";
Atha kho nanda, tni paca upsakasatni yena gaves
Upsako tenupasakamisu. Upasakamitv gavesi upsaka etadavocu: ajjatagge. Ayyo gaves
Imni paca upsakasatni brahmacrino dhretu rcrino virat methun gmadhamm"ti.
Atha kho nanda, gavesissa upsakassa etadahosi: " aha kho imesa pacanna upsakasatna ba
pubbagamo samdapet. Ahacamhi slesu pariprakri. Imni ca paca upsakasatni slesu par
hacamhi brahmacr rcr virato methun gma dhamm. Imni ca paca upsakasatni brahmacr
hun gmadhamm. Icceta samasama, natthi kici atireka. Handha atireky'ti.
1. Bahupakro machasa, 2. Kimaga machasa 3. Imnipi machasa
4. Ancri [PTS]
[BJT Page 352] [\x 352/]
Atha kho nanda, gaves upsako yena tni paca upsakasatni tenupasakami. Upasakamitv tn
akasatni etadavoca: " ajjatagge ma yasmanto ekabhattika dhretha rattuparata virata vik
bhojan'ti. (3)
Atha kho nanda, tesa pacanna upsakasatna etadahosi: " ayyo kho gaves amhka bahukro
samdapet. Ayyo hi nma gaves ekabhattiko bhavissati rattuparato virato viklabhojan. Ki
maga2 pana na maya"ti.
Atha kho nanda, tni paca upsakasatni yena gaves
Upsako tenupasakamisu. Upasakamitv gavesi upsaka [PTS Page 217] [\q 217/] etadavo
ajjatagge ayyo gaves imni paca upsakasatni ekabhattike dhretu rattuparate virate vikla
bhojan"ti.
Atha kho nanda, gavesissa upsakassa etadahosi: " aha kho imesa pacanna
Upsakasatna bahukro1pubbagamo samdapet. Ahacamhi slesu pariprakr. Imni ca paca u
pariprakrino. Ahacamhi brahmacr rcr virato methun gmadhamm. Imni ca paca upsaka
ino virat methun gmadhamm
Ahacamhi ekabhattiko rattuparato virato viklabhojan imni ca paca upsakasatni ekabhattik
rattuparat virat viklabhojan. (3) Icceta samasama, natthi kici atireka. Handha atire
Atha kho nanda, gaves upsako yena kassapo bhagav araha sammsambuddho tenupasakami.
Upasakamitv kassapa bhagavanta arahanta sammsambuddha etadavoca: "labheyyha bhante, b
vato, santike pabbajja. Labheyya upasampada "ti.
Alattha kho nanda, gaves upsako kassapassa bhagavato arahato sammsambuddhassa santik
e pabbajja (4) alattha upasampada. (5)
Acirpasampanno kho pana nanda, gaves bhikkh eko vpakaho appamatto tp pahitatto vihar
a cirasseva yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti. Tadanuttara brahm
acariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihsi. " Khjti,
riya, kata karaya, npara itthatty" ti. Abbhasi. Aataro ca pana nanda, gaves bh
.
Bahpakro machasa 2. Kimaga machasa.
.
[BJT Page 354] [\x 354/]
Atha kho nanda, tesa pacanna upsakasatna etadahosi: " ayyo kho gaves amhka bahukro
samdapet. Ayyo hi nma gaves kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv agrasm ana
. Kimaga pana 1 na maya" ti.
Atha kho nanda, tni paca upsakasatni yena kassapo bhagav araha sammsambuddho [PTS Page
18] [\q 218/] tenupasakamisu. Upasakamitv kassapa bhagavanta arahanta
Sammsambuddha etadavocu"labheyyma maya bhante, bhagavato santike pabbajja, labheyyma up
asampada" ti. Alabhisu kho nanda, tni paca upsakasatni kassapassa bhagavato arahato sam
msambuddhassa santike pabbajja, alabhisu upasampada.
Atha kho nanda gavesissa bhikkhuno etadahosi: " aha kho imassa anuttarassa vimutti
sukhassa nikmalbh 2 akicchalbh akasiralbh. Aho vatimnipi paca bhikkhusatni imassa an
ssa vimuttisukhassa nikmalbhino assu akicchalbhino akasiralbhino'ti.
Atha kho nanda, tni paca bhikkhusatni vpakah appamatt tpino pahitatt viharant nac
ssatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahmacariya pariyo
sna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharisu. " Khi jti, vusita b
ta karaya, npara itthatty"ti abhaisu.
Iti kho nanda, tni paca bhikkhusatni gavespamukhni uttaruttari 3 patapata vyamam
tisukhasacchkasu.
Tasmtiha nanda, eva sikkhitabba: 'uttaruttari patapata vyamamn anuttara vimuttis
rissm'ti. Eva hi vo nanda, sikkhitabbanti.
Upsakavaggo tatiyo
[PTS Page 219] [\q 219/]
Tassuddna:
Srajja visrado niraya vera caalapacama,
Ptivaijj rjno gih ceva gavesinti.
1. Kimaga machasa 2. Nikmalbh homi machasa
3. Uttaruttari machasa 4. Vimutti machasa
[BJT Page 356] [\x 356/]
4. raakavaggo
5. 4. 4. 1
(raaka sutta)
31. Pacime bhikkhave raak. Katame paca:
Mandatt momuhatt raako hoti. Ppiccho icchpakato raako1 hoti. Ummd cittakkhep ra
hehi buddhasvakehiti araako hoti. Appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya, sallek
va nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva2 nissya raako hoti. Ime kho bhikkhav
aak.
Imesa kho bhikkhave pacanna raakna yvya raako appicchata yeva nissya, santuhi
yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, raako hoti, aya imesa pa
o ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navanitamh sappi, sapp
pimao tattha aggamakkhyati; evameva kho bhikkhave imesa pacanna raakna yvya ra
nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita
a raako hoti, aya imesa pacanna raakna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavar
5. 4. 4. 2
(Pasuklika sutta)
(Svatthinidna)
32. Pacime bhikkhave pasukulik katame paca:
Mandatt momuhatt pasukliko hoti. Ppiccho icchpakato pasukliko hoti. Ummd cittakkhep
hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti pasukliko hoti. Appicchata yeva nissya, santuh
nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva2 nissya pasuklik
Ime kho bhikkhave paca pasuklik.
Imesa kho bhikkhave pacanna pasuklikna yvya pasukliko appicchata yeva nissya, san
, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, pasukliko hoti,
esa pacanna, pasuklikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna pasuklikna yvya pas
hata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, id
eva nissya pasukliko hoti, aya imesa pacanna pasuklikna aggo ca seho ca mokkho ca
avaro cti.
[PTS Page 220] [\q 220/]
5. 4. 4. 3
(Piaptika sutta)
(Svatthinidna)
33. Pacime bhikkhave piaptik katame paca:
Mandatt momuhatt piaptiko hoti. Ppiccho icchpakato piaptiko hoti. Ummd cittakkhep
Vaita buddhehi buddhasvakehiti piaptiko hoti. Appicchata yeva nissya, santuhi yev
allekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva2 nissya piaptiko hoti. Im
ikkhave paca piaptik.
Imesa kho bhikkhave pacanna piaptikna yvya piaptiko appicchata yeva nissya, san
llekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, piaptiko hoti, aya
nna, piaptikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna piaptikna yvya pi
yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamah
nissya piaptiko hoti, aya imesa pacanna piaptikna aggo ca seho ca mokkho ca utt
.
5. 4. 4. 4
(Rukkhamlika sutta)
(Svatthinidna)
34. Pacime bhikkhave rukkhamlik katame paca:
Mandatt momuhatt rukkhamliko hoti. Ppiccho icchpakato rukkhamliko hoti. Ummd cittakkhe
ukkhamliko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti rukkhamliko hoti. Appicchata yeva niss
, santuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva2
kkhamliko hoti. Ime kho bhikkhave paca rukkhamlik.
Imesa kho bhikkhave pacanna rukkhamlikna yvya rukkhamliko appicchata yeva nissya, s
nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, rukkhaml
ti, aya imesa pacanna, rukkhamlikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna rukkhamlikna yvya ruk
appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva niss
amahita yeva nissya rukkhamliko hoti, aya imesa pacanna rukkhamlikna aggo ca seh
uttamo ca pavaro cti.
1. raik machasa 2. Idamatthitaeva machasa
[BJT Page 358] [\x 358/]
5. 4. 4. 5
(Sosnika sutta)
(Svatthinidna)
35. Pacime bhikkhave sosnik katame paca:
Mandatt momuhatt sosniko hoti. Ppiccho icchpakato sosniko hoti. Ummd cittakkhep sosn
ti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti sosniko hoti. Appicchata yeva nissya, santuhi yev
a, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya sosniko hoti. Im
o bhikkhave paca sosnik.
Imesa kho bhikkhave pacanna sosnikna yvya sosniko appicchata yeva nissya, santuhi
sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, sosniko hoti, aya
pacanna, sosnikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna sosnikna yvya sosnik
ta yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idam
a nissya sosniko hoti, aya imesa pacanna sosnikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo
o cti.
5. 4. 4. 6
(Abbhoksika sutta)
(Svatthinidna)
36. Pacime bhikkhave abbhoksik katame paca:
Mandatt momuhatt abbhoksiko hoti. Ppiccho icchpakato abbhoksiko hoti. Ummd cittakkhep
hoksiko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti abbhoksiko hoti. Appicchata yeva nissya,
ntuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva niss
ko hoti. Ime kho bhikkhave paca abbhoksik.
Imesa kho bhikkhave pacanna abbhoksikna yvya abbhoksiko appicchata yeva nissya, san
issya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, abbhoksiko
aya imesa pacanna, abbhoksikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna abbhoksikna yvya abbh
picchata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya
ahita yeva nissya abbhoksiko hoti, aya imesa pacanna abbhoksikna aggo ca seho ca
Uttamo ca pavaro cti.
5. 4. 4. 7
(Nesajjika sutta)
(Svatthinidna)
37. Pacime bhikkhave nesajjik katame paca:
Mandatt momuhatt nesajjiko hoti. Ppiccho icchpakato nesajjiko hoti. Ummd cittakkhep nes
ajjiko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti nesajjiko hoti. Appicchata yeva nissya, sa
ntuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva niss
ko hoti. Ime kho bhikkhave paca nesajjik.
Imesa kho bhikkhave pacanna nesajjikna yvya nesajjiko appicchata yeva nissya, santu
issya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, nesajjiko h
aya imesa pacanna, nesajjikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navanitamh sappi, sapp
pimao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna nesajjikna yvya nesa
appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva niss
amahita yeva nissya nesajjiko hoti, aya imesa pacanna nesajjikna aggo ca seho ca m
ttamo ca pavaro cti.
5. 4. 4. 8
(Yathsanthatika sutta)
(Svatthinidna)
38. Pacime bhikkhave yathsanthatik katame paca:
Mandatt momuhatt yathsanthatiko hoti. Ppiccho icchpakato yathsanthatiko hoti. Ummd cit
kkhep yathsanthatiko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti yathsanthatiko hoti. Appiccha
ta yeva nissya, santuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, ida
va nissya yathsanthatiko hoti. Ime kho bhikkhave paca yathsanthatik.
Imesa kho bhikkhave pacanna yathsanthatikna yvya yathsanthatiko appicchata yeva niss
tuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissy
hatiko hoti, aya imesa pacanna, yathsanthatikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca p
o ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna yathsanthatikna yvya
atiko appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva
sya, idamahita yeva nissya yathsanthatiko hoti, aya imesa pacanna yathsanthatikna
ca mokkho ca uttamo ca pavaro cti.
5. 4. 4. 9
(Eksanika sutta)
(Svatthinidna)
39. Pacime bhikkhave eksanik katame paca:
Mandatt momuhatt eksaniko hoti. Ppiccho icchpakato eksaniko hoti. Ummd cittakkhep ek
hoti. Vaita buddhehi
Buddhasvakehiti eksaniko hoti. Appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya, sallekha
nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya eksaniko hoti. Ime kho bhikkhave
a eksanik.
Imesa kho bhikkhave pacanna eksanikna yvya eksaniko appicchata yeva nissya, santu
, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, eksaniko hoti, a
esa pacanna, eksanikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna eksanikna yvya eksan
hata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, id
eva nissya eksaniko hoti, aya imesa pacanna eksanikna aggo ca seho ca mokkho ca utt
avaro cti.
5. 4. 4. 10
(Khalupacchbhattika sutta)
(Svatthinidna)
40. Pacime bhikkhave khalupacchbhattik katame paca:
Mandatt momuhatt khalupacchbhattiko hoti. Ppiccho icchpakato khalupacchbhattiko hoti.
Ummd cittakkhep khalupacchbhattiko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti khalupacchbha
o hoti. Appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka y
nissya, idamahita yeva nissya khalupacchbhattiko hoti. Ime kho bhikkhave paca khalupacc
hbhattik.
Imesa kho bhikkhave pacanna khalupacchbhattikna yvya khalupacchbhattiko appicchata y
ssya, santuhi yeva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita y
khalupacchbhattiko hoti, aya
Imesa pacanna, khalupacchbhattikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyyathpi bhikkhave, gav khra, khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sapp
mao tattha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna khalupacchbhattikna yv
upacchbhattiko appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissya sallekha yeva nissya, pavi
yeva nissya, idamahita yeva nissya khalupacchbhattiko hoti, aya imesa pacanna khalup
ttikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cti.
[BJT Page 360] [\x 360/]
5. 4. 4. 11
(Pattapiika sutta)
(Svatthinidna)
41. Pacime bhikkhave pattapiik. Katame paca:
Mandatt momuhatt pattapiiko hoti. Ppiccho icchpakato pattapiiko hoti. Ummd cittakkhe
piiko hoti. Vaita buddhehi buddhasvakehiti pattapiiko hoti. Appicchata yeva nissya,
eva nissya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva1 nissya, patta
hoti. Ime kho bhikkhave paca pattapiik.
Imesa kho bhikkhave pacanna pattapiikna yvya pattapiiko appicchata yeva nissya, s
sya, sallekha yeva nissya, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya, pattapiiko
a imesa pacanna pattapiikna aggo ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca.
Seyythpi bhikkhave gav khra khramh dadhi, dadhimh navanta, navantamh sappi, sappim
ttha aggamakkhyati, evameva kho bhikkhave imesa pacanna pattapiikna yvya pattapiik
e 221] [\q 221/] appicchata yeva nissya, santuhi yeva nissyaya, sallekha yeva niss
a, paviveka yeva nissya, idamahita yeva nissya pattapiiko hoti, aya imesa pacanna
go ca seho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cti.
raakavaggo catuttho
Tassuddna:
raa pasupia ca rukkhasusnena abbhoksika
Nesajja santhata eksanika khalupacchpiikena cti. 2
1. Idamatthita yeva machasa.
2. Araa civara rukkha susna abbhoksika
Nesajja satthata eksanika khalupacchpiikena cti machasa.
[BJT Page 362] [\x 362/]
5. Soavaggo
5. 4. 5. 1
(Soa sutta)
(Svatthinidna)
42. Pacime bhikkhave por brhmaadhamm etarahi sunakhesu sandissanti no brhmaesu. Katam
a:
Pubbe suda bhikkhave brhma brhmai yeva gacchanti, 1no abrhmai. Etarahi bhikkhave br
i gacchanti. Abrhmaimpi gacchanti. Etarahi bhikkhave sunakh sunakhi yeva gacchanti,
no asunakhi. Aya bhikkhave pahamo poro brhmaadhammo etarahi sunakhesu sandissati, no br
maesu.
Pubbe suda bhikkhave brhma brhmai utuni yeva gacchanti, no anutuni. Etarahi bhikkhave
S Page 222] [\q 222/] brhma brhmai utunimpi gacchanti, anutunimpi gacchanti, etar
ahi bhikkhave sunakh sunakhi utuni yeva gacchanti, no anutuni. Aya bhikkhave dutiyo p
oro brahmaa dhammo etarahi sunakhesu sandissati, no brhmaesu.
Pubbe suda bhikkhave brhma brahmai neva kianti, 2 no vikkianti. 3Sampiyeneva savsa
hya4sampavattenti. Etarahi bhikkhave brhma brhmai kiantipi, vikkiantipi. Sampiyenapi
asaggatthya
Sampavattenti. Asampiyenapi savsa sasaggatthya sampavattenti. Etarahi bhikkhave sunak
h sunakhi neva kianti, no vikkianti. Sampiyeneva savsa sasaggatthya sampavattenti. Ay
kkhave tatiyo poro brhmaadhammo etarahi sunakhesu sandissati, no brhmaesu.
Pubbe suda bhikkhave brhma sannidhi na karonti dhanassapi dhaassapi rajatassapi jtarp
pi. Etarahi bhikkhave brhma sannidhi karonti dhanassapi dhaassapi rajatassapi jtarpass
i. Etarahi bhikkhave sunakh sannidhi na karonti dhanassapi dhaassapi rajatassapi jtarp
assapi. Aya bhikkhave catuttho poro brhmaadhammo etarahi sunakhesu sandissati, no brhm
aesu.
Pubbe suda bhikkhave brhma sya syamsya, pto ptarsya bhikkha pariyesanti. Etarahi
a yvadattha udarvadehaka 5 bhujitv avasesa dya pakkamanti. Etarahi bhikkhave sunakh
pto ptarsya bhikkha pariyesanti. Aya bhikkhave pacamo poro brhmaadhammo etarahi sun
andissanti, no brhmaesu.
Ime kho bhikkhave paca por brhmaadhamm etarahi sunakhesu sandissanti, no brhmaesti.
1. Brhmai gacchanti sy 2. Kanti sy 3. Vikkanti sy
4. Sabandhya machasa, sy 5. Udarvadeha machasa
[BJT Page 364] [\x 364/]
[PTS Page 223] [\q 223/]
5. 4. 5. 2
(Doa sutta)
(Svatthinidna)
43. Atha kho doo brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sammodi
mmodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho doo brhmao
Suta meta bho gotama: " na samao gotamo brhmae jie vuddhe mahallake addhagate vayo anup
patte abhivdeti v paccuheti v sanena v nimanteti"ti. Tayida bho gotama tatheva, na hi
ava gotamo brhmae jie vuddhe mahallake addhagate vayo anuppatte abhivdeti v paccuheti
ena v nimantetti. Tayida bho gotama na sampannamevti.
(Bhagav:)
"Tvampi no doa, brhmao1 paijns?"Ti.
Ya hi ta bho gotama samm vadamno vadeyya: "brhmao ubhato sujto mtito ca pitito ca, sa
hagahaiko yva sattam pitmahayug, akkhitto anupakkuho jtivdena, ajjhyako mantadharo,
agu sanighaukeubhna skkharappabhedna itihsapacamna, padako veyykarao, lokyatama
navayo"ti mameva ta bho gotama samm vadamno vadeyya.
Aha hi bho gotama brhmao ubhato sujto mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam
hayug, akkhitto anupakkuho jtivdena. Ajjhyako mantadharo, tia vedna pragu sanigha
pabhedna itihsapacamna, padako veyykarao, lokyata mahpurisalakkhaesu anavayoti.
1. Brhmao'ti smu
[BJT Page 366] [\x 366/]
Ye kho te doa, brhmana pubbak [PTS Page 224] [\q 224/] isayo mantna kattro mant
attro, yesacida etarahi brhma pora mantapada gta pavutta samhita tadanugyanti,
tamanubhsanti, sajjhyitamanusajjhyanti, * vcitamanuvcenti, seyyathda: aako vmako vm
ssmitto yamataggi agraso bhradvjo vseho kassapo bhagu. Tyssume paca brhmae pape
devasama, mariyda, sambhinnamariyda, brhmaacala yeva pacama. Tesa tva doa kata
Na kho maya bho gotama, ime paca brhmae jnma. Atha kho maya brhmatveva jnma. Sdhu
amo tath dhamma desetu yath aha ime paca brhmae jneyyanti.
Tena hi brhmaa suohi, sdhuka manasikarohi, bhsissmti. Eva bhoti kho doo brhmao bha
cassosi. Bhagav etadavoca:
Kathaca doa, brhmao brahmasamo hoti?
Idha doa brhmao ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pit
g, akkhitto anupakkuho jtivdena. So ahacattsa vassni komrabrahmacariya carati man
attsa vassni komrabrahmacariya caritv mante adhyitv cariyassa cariyadhana pariyesa
eva, no adhammena. Tattha ca doa ko dhammo? [PTS Page 225] [\q 225/] neva ka
siy, na vaijjya, na gorakkhena, na issatthena na rjaporisena na sippaatarena, kevala bh
ikkhcariyya kapla anatimaamno. So cariyassa cariya dhana niyydetv kesamassu ohre
chdetv agrasm anagriya pabbajati. So eva pabbajito samno mettsahagatena cetas eka d
tv viharati. Tath dutiya tath tatiya tath catutthi iti uddhamadho tiriya sabbadh s
ttatya 1 sabbvanta loka mettsahagatena cetas vipulena mahaggatena appamena averena avy
jhena pharitv viharati. Karu sahagatena cetas eka disa pharitv viharati. Tath dutiya
h tatiya tath catutthi iti uddhamadho tiriya sabbadhi sabbattatya sabbvanta loka ka
gatena cetas vipulena mahaggatena appamena averena avypajjhena pharitv viharati. Mudi
t sahagatena cetas eka disa pharitv viharati. Tath dutiya tath tatiya tath catutth
uddhamadho tiriya sabbadhi sabbattatya sabbvanta loka muditsahagatena cetas vipulena ma
haggatena appamaena averena avypajjhena pharitv viharati. Upekkhsahagatena cetas eka d
isa pharitv viharati. Tath dutiya tath tatiya tath catutthi iti uddhamadho tiriya
adh sabbattatya 1sabbvanta loka upakkhsahagatena cetas vipulena mahaggatena appamena
ena avypajjhena pharitv viharati. So ime cattro brahmavihre bhvetv kyassa bhed paramma
ugati brahmaloka uppajjati.
Eva kho doa brhmao brahmasamo hoti.
1. Sabbatthatya smu
* 'Sajjhyitamanusajjhyanti" aya pho dghanikye na dissate.
[BJT Page 368] [\x 368/]
Kataca doa brhmao devasamo hoti?
Idha doa brhmao ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pit
g, akkhitto anupakkuho jtivdena. So ahacattsa vassni komra brahmacariya carati m
cattsa vassni komrabrahmacariya caritv mante adhyitv cariyassa cariyadhana pariyes
neva no adhammena. Tattha ca doa ko dhammo? Neva kasiy, na vaijjya, na gorakkhena, n
a issatthena, na rjaporisena, na sippaatarena, kevala bhikkhcariyya [PTS Page 226] [\q
226/] kapla anatimaamno. So cariyassa cariyadhana nydetv dra pariyesati dha
dhammena. Tattha ca doa ko dhammo? Neva kayena, na vikkayena, brhmai yeva udakpassaha.
o brhmai yeva gacchati. Na khattiyi. Na vessi, na suddi, na cali, na nesdi, na ve
kri, na pukkusi gacchati. Na gabbhini gacchati, na pyamna gacchati, na anutuni gacchat
Kasm ca doa brhmao na gabbhini gacchati: sace doa brhmao gabhini gacchati, atimhaj
hoti mavako v mavik v. Tasm doa brhmao na gabbhini gacchati. Kasm ca doa brhma
sace doa brhmao pyamna gacchati, asuci paipto nma so hoti mavako v mavik v. T
gacchati. Kasm ca doa brhmao na anutuni gacchati: sace doa brhmao anutuni gacchati ta
s hoti brhma neva kmatth na davatth na ratatth, pajatthva brhmaassa brhma hoti.
pdetv kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv agrasm anagriya pabbajati. So eva
ivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama
pasampajja viharati. So ime cattro jhne bhvetv kyassa [PTS Page 227] [\q 227/] b
hed parammara sugati sagga loka uppajjati.
Eva kho doa brhmao devasamo hoti.
1. Methuna machasa
[BJT Page 370] [\x 370/]
Kathaca doa, brhmao mariydo hoti?
Idha doa brhmao ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pit
g, akkhitto anupakkuho jtivdena. So ahacattsavassni komra brahmacariya carati ma
attsa vassni komra brahmacariya caritv mante adhyitv cariyassa cariyadhana pariye
eva no adhammena. Tattha ca doa ko dhammo? Neva kasiy, na vaijjya, na gorakkhena, na
issatthena, na rjaporisena, na sippaatarena, kevala bhikkhcariyya kapla anatimaamn
iyassa cariyadhana nydetv dra pariyesati dhammeneva no adhammena tattha ca doa ko dham
? Neva kayena, na vikkayena, brhmai yeva udakupassaha. So brhmai yeva gacchati, na kh
yi, na vessi, na suddi na cali, na nesdi, na vei, na rathakri, na pukkus gaccha
acchati. Na pyamna gacchati na anutuni gacchati. Kasm ca doa brhmao na gabbhini gacch
Sace doa brhmao gabbhini gacchati tassa s hoti brhma neva kmatth na davatth na rat
atthva brhmaassa brhmai hoti. So mithuna uppdetv tameva puttassda nikmayamno kuum
na agrasm anagriya pabbajati yva porna brhmana mariyd, tattha tihati, ta na
ariydo tattha brhmao hito ta na vtikkamat' ti kho doa tasm "brhmao mariydo" ti vuc
Eva kho doa brhmao mariydo hoti.
Kathaca doa, brhmao sambhinnamariydo hoti?
[PTS Page 228] [\q 228/]
Idha doa brhmao ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pit
g, akkhitto anupakkuho jtivdena. So ahacattsa vassni komra brahmacariya carati m
cattsa vassni komra brahmacariya caritv mante adhyitv cariyassa cariyadhana pariy
eneva no adhammena. Tattha ca doa ko dhammo? Neva kasiy, na vaijjya, na gorakkhena,
na issatthena, na rjaporisena, na sippaatarena, kevala bhikkhcariyya kapla anatimaam
ariyassa cariyadhana nydetv dra pariyesati dhammena' pi adhammena' pi kayena ' pi vikka
yena' pi brhmaimpi udakpassaha. So brhmaimpi gacchati, khattiyimpi gacchati, vessimpi
cchati, suddimpi gacchati, calimpi gacchati, nesdimpi gacchati, veimpi gacchati, rath
akrimpi gacchati, pukkusimpi gacchati, gabhinimpi gacchati, pyamnampi gacchati, utu
nimpi gacchati, anutunimpi gacchati, tassa s hoti brhmai kmatthpi davatthpi ratatthpi.
Na pajatthva1 brhmaassa brhma hoti. Yva porna brahmana 2 mariyd, 3 tattha na t
'Yva porna brhmana mariyd3 tattha brhmao na hito ta vtikkamat'ti kho doa tas
" ti. Vuccati.
.
Eva kho doa brhmao sambhinnamariydo hoti.
1. Pajatthpi smu, machasa sy 2. Ettha brhamaimapi'ti pada machasa smu, potthakesu a
a, 3. Mariydo machasa, sy
[BJT Page 372] [\x 372/]
Kathaca doa, brhmao brhmaa calo hoti?
Idha doa brhmao ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca, sasuddhagahaiko yva sattam pit
g, akkhitto anupakkuho jtivdena. So ahacattsa vassni [PTS Page 229] [\q 229/]
macariya carati mante adhyamno. Ahacattsa vassni komra brahmacariya caritv mante
sa cariyadhana pariyesati dhammena'pi adhammena'pi kasiy'pi vaijjya'pi gorakkhena' pi
issatthena' pi rjaporisena' pi
Sippaatarena'pi kevalampi bhikkhcariyya kapla anatimaamno. So cariyassa cariyadhana
riyesati dhammena'pi adhammena'pi kayena'pi vikkayena'pi 1 udakupassaha. So brhmaimpi
gacchati, khattiyimpi gacchati, vessimpi gacchati, suddimpi gacchati, calimpi gacc
hati, nesdimpi gacchati, veimpi gacchati rathakrimpi gacchati, pukkusimpi gacchati,

Gabhinimpi gacchati, pyamnampi gacchati, utunimpi gacchati, anutunimpi gacchati ta
ssa s hoti brhma kmatthpi davatthpi ratatthpi, na pajatthva2 brhmaassa brhma hot
mehi jvika kappeti, kamena brhma evamhasu: "kasm bhava brhmao paijnamno sabbaka
i? Ti. So evamha: "seyyathpi bho aggi sucimpi dahati, asucimpi dahati na ca tena a
ggi upalippati, evameva kho bho sabbakammehi cepi brhmao jvika kappeti, na ca tena b
rhmao upalippati" sabbakammehi jvika kappetti kho doa tasm brhmao "brhmaa calo"
Eva kho doa brhmao brhmaacalo hoti.
Ye kho doa brhmana pubbak isayo mantna kattro mantna pavattro, yesyacida etarah
da gta pavutta samihita tadanugyanti, tadanubhsanti, bhsitamanubhsanti, sajjhyitaman
anti, vcitamanuvcenti, seyyathda: aako vmako vmadevo vessmitto yamataggi agraso bh
Page 230] [\q 230/] vseho kassapo bhagu. Tyssume paca brhmae papenti: brahmasa
asama, mariyda, samhinnamariyda, brhmaacalayeva pacama. Tesa tva doa katamo?Ti
gotama brhmaacalampi na purema.
Abhikkanta bho gotama abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkujj
eyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya, andhakre v tela pajjota dh
kkhumanto rpni dakkhint' ti. Evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha
avanta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhusaghaca: upsaka ma bhava gotamo dhret
pupeta saraa gatanti.
1. Ettha "brhmaimap" ti pada machasa adhika 2. Pajatthpi smu, machasa, sy
[BJT Page 374] [\x 374/]
5. 4. 5. 3
(Sagravasutta)
(Svatthinidna)
44. Atha kho sagravo brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sa
Sammodanya katha sriya vitisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho sagravo b
etadavoca:
Ko nu kho bho gotama hetu? Ko paccayo? Yenekad1 dgharatta sajjhyakat'pi mant nappaibhan
ti, pageva asajjhyakat. Ko pana bho gotama hetu? Ko paccayo? Yenekad dgharatta asajjhy
akat' pi mant paibhanti, pageva sajjhyakat' ti.
Yasmi brhmaa, samaye kmargapariyuhitena cetas viharati kmargaparetena, uppannassa ca
sa nissaraa yathbhta nappajnti, attatthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na p
tthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbh
appajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakat' pi mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat
athpi brhmaa. Udapatto sasaho lkhya v haiddiy v nliy v majihya v, tattha c
] [\q 231/] saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta nappajneyya na passeyya, eva
meva kho brhmaa, yasmi samaye kmargapariyuhitena cetas viharati kmargaparetena, uppa
ca kmargassa nissaraa yathbhta nappajnti. Attatthampi tasmi samaye yathbhta napp
ati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayatthampi tasmi samay
e yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakat' pi mant nappaibhanti, pagev
akat.
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye vypdapariyuhitena cetas viharati vypdaparetena, u
a ca vypdassa nissaraa yathbhta nappajnti. Attatthampi tasmi samaye yathbhta napp
ati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayatthampi tasmi samay
e yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakat' pi mant nappaibhanti, pagev
akat. Seyyathpi brhmaa, udapatto aggin santatto ukkahito2ussadakajto, 3tattha cakkhum
iso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta nappajneyya, na passeyya, evameva kho br
aa, yasmi samaye vypdapariyuhitena cetas viharati vypdaparetena, uppannassa ca vypd
saraa yathbhta nappajnti, attatthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati
i tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta n
, na passati. Dgharatta sajjhyakat' pi mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat.
1. Yena kadci machasa 2. Ukkaito smu, ukkuito machasa, ukkuhito sy
3. Usuakajto machasa.
[BJT Page 376] [\x 376/]
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye thnamiddhapariyuhitena cetas viharati thnamiddhapar
a, uppannassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta nappajnti. Attatthampi tasmi samaye
hta nappajnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati.
tthampi tasmi samaye yathbhta [PTS Page 232] [\q 232/] nappajnti, na passati. Dgha
ratta sajjhyakat' pi mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat. Seyyathpi brhmaa, udapat
apaakapariyonaddho, tattha cakkhum puriso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta na
ajneyya,
Napasseyya, evameva kho brhmaa, yasmi samaye thnamiddhapariyuhitena cetas viharati thn
iddhaparetena, uppannassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta nappajnti, attatthampi ta
i samaye yathbhta nappajnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajn
sati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakat
mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat.
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye uddhaccakukkuccapariyuhitena cetas viharati uddhaccak
ukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraa yathbhta nappajnti. Attatth
ampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta
i, na passati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sa
hyakat' pi mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat.
Seyyathpi brhmaa, udapatto vterito calito bhanto mijto, tattha cakkhum puriso saka muk
nimitta paccavekkhamno yathbhta nappajneyya, na passeyya, evameva kho brhmaa, yasmi s
e uddhaccakukkuccapariyuhitena cetas viharati uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa
ca uddhaccakukkuccassa nissaraa yathbhta nappajnti, attatthampi tasmi samaye yathbht
jnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayattham
tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta [PTS Page 233] [\q 233/]
jjhyakatpi mant nappaibhanti, pageva asajjhyakat.
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye vicikicchpariyuhitena cetas viharati vicikicchparet
uppannassa ca vicikicchya nissaraa yathbhta nappajnti. Attatthampi tasmi samaye yath
ppajnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhayatt
mpi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakat' pi mant napp
pageva asajjhyakat. Seyyathpi brhmaa, udapatto vilo luito kalalbhuto andhakre nikkhi
tattha cakkhum puriso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta nappajneyya, napassey
, evameva kho brhmaa, yasmi samaye vicikicchpariyuhitena cetas viharati vicikicchparet
a, uppannassa ca vicikicchya nissaraa yathbhta nappajnti, attatthampi tasmi samaye ya
nappajnti, na passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Ubhaya
hampi tasmi samaye yathbhta nappajnti, na passati. Dgharatta sajjhyakatpi mant napp
pageva asajjhyakat.
[BJT Page 378] [\x 378/]
Yasmica kho brhmaa, samaye na kmargapariyuhitena cetas viharati na kmargaparetena, u
ssa ca kmargassa nissaraa yathbhta pajnti, attatthampi tasmi samaye yathbhta paj
aratthampi tasmi samaye yathbhta pajnti. Passati ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta
Passati. Dgharatta asajjhyakatpi mant paibhanti, pageva sajjhyakat. Seyyathpi brhma
tto asasaho lkhya v haiddiy v nliy v [PTS Page 234] [\q 234/] majihya v,
o saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta pajneyya passeyya, evameva kho brhmaa yas
maye na kmargapariyuhitena cetas viharati na kmargaparetena, uppannassa ca kmargassa
araa yathbhta pajnti, attatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati parattham
ye yathbhta pajnti, passati ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. D
ajjhyakatpi mant paibhanti, pageva sajjhyakat.
Puna ca para brhmaa, samaye na vypdapariyuhitena cetas viharati na vypdaparetena, up
sa ca vypdassa nissaraa yathbhta pajnti, attatthampi tasmi samaye yathbhta pajn
atthampi tasmi samaye yathbhta pajnti. Passati ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta p
assati. Dgharatta asajjhyakatpi mant paibhanti, pageva sajjhyakat. Seyyathpi brhmaa
to aggin asantatto anukkahito1 anussadakajto, 2 tattha cakkhum puriso saka mukhanimitt
a paccavekkhamno yathbhta pajneyya passeyya, evameva kho brhmaa, yasmi samaye na vyp
uhitena cetas viharati na vypdaparetena, uppannassa ca vypdassa nissaraa yathbhta
tthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, paratthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, pa
yatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta asajjhyakatpi mant paib
eva sajjhyakat.
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye na thnamiddhapariyuhitena cetas viharati thnamiddha
tena, uppannassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta pajnti. Attatthampi tasmi samaye
hta pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Ubhayatthamp
i samaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta asajjhyakatpi pi mant paibhanti, [PTS
[\q 235/] pageva sajjhyakat. Seyyathpi brhmaa, udapatto na sevlapaakapariyonaddho
, tattha cakkhum puriso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta pajneyya, passeyya,
ameva kho brhmaa, yasmi samaye na thnamiddhapariyuhitena cetas viharati thnamiddhapare
na, uppannassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta pajnti, attatthampi tasmi samaye ya
pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Ubhayatthampi tasm
amaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta asajjhyakatpi mant paibhanti, pageva sajj
1. Anukkucito machasa, anukkahito smu 2. Anusumakajto machasa.
.
[BJT Page 380] [\x 380/]
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye na uddhaccakukkuccapariyuhitena, cetas viharati uddha
ccakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraa yathbhta pajnti. Attatt
hampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta pajn
ti. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta asajjhyakatpi man
nti, pageva sajjhyakat. Seyyathpi brhmaa, udapatto na vterito na calito na bhanto na mi
jto, tattha cakkhum puriso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta pajneyya, passey
evameva kho brhmaa, yasmi samaye na uddhaccakukkuccapariyuhitena cetas viharati na udd
haccakukkucca paretena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraa yathbhta pajnti, att
atthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta pa
ssati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta
Asajjhyakatpi mant paibhanti, pageva sajjhyakat.
Puna ca para brhmaa, yasmi samaye na vicikicchpariyuhitena cetas viharati na vicikicch
etena, uppannya ca vicikicchya nissaraa yathbhta [PTS Page 236] [\q 236/] pajnti
tatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta p
assati. Ubhayatthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati dgharatta asajjhyakatpi
bhanti, pageva sajjhyakat. Seyyathpi brhmaa, udapatto accho vippasanno anvilo loke nikk
hitto, tattha cakkhum puriso saka mukhanimitta paccavekkhamno yathbhta pajneyya, passe
a, evameva kho brhmaa, yasmi samaye na vicikicchpariyuhitena cetas viharati na vicikicc
h paretena, uppannya ca vicikicchya nissaraa yathbhta pajnti, attatthampi tasmi sam
hta pajnti, passati. Paratthampi tasmi samaye yathbhta pajnti, passati. Ubhayatthamp
i samaye yathbhta pajnti, passati. Dgharatta asajjhyakatpi mant paibhanti, pageva
Aya kho brhmaa hetu, aya paccayo, yenekad dgharatta sajjhyakatpi mant nappaibhanti,
asajjhyakat. Aya pana brhmaa hetu aya paccayo, yenekad1 dgharatta asajjhyakatpi man
, pageva sajjhyakatti.
Abhikkanta bho gotama, abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama, nikkujjita v ukku
jjeyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya' andhakre v telapajjota dh
akkhumanto rpni dakkhint"ti, evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha
avanta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhusaghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhret
pupeta saraa gatanti.
1. Yena kadci machasa
[BJT Page 382] [\x 382/]
5. 4. 5. 4
(Kraapli sutta)
45. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Tena kho pana samayena k
avna kammanta kreti.
Addas kho kraapl brhmao pigiyni brhmaa dratova [PTS Page 237] [\q 237/] ga
igiyni brhmaa etadavoca:
Handa kuto nu bhava pigiyn gacchati divdivassti.
Itoha bho gacchmi, samaassa gotamassa santikti.
Ta ki maati bhava pigiyn samaassa gotamassa paveyyattiya, paito maeti?
Ko c ha bho, ko ca samaassa gotamassa paveyyattiya jnissmi. Sopi nnassa tdisova yo
gotamassa paveyyattiya jneyyti.
Urya khalu bhava pigiyn samaa gotama pasasya pasasatti.
Ko cha bho, ko ca samaa gotama pasasissmi, pasattha pasatthova2 so bhava gotamo seho
anussnanti.
Ki pana bhava pigiyn atthavasa sampassamno samae gotame eva abhippasanno?Ti.
Seyyathpi bho puriso aggarasaparititto na aesa hnna rasna piheti, evameva kho bho, ya
ato tassa bhoto gotamassa dhamma suti: yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyykaraaso yad
i abbhtadhammaso, tato tato na aesa puthusamaa brhmaappavdna piheti. (1)
Seyyathpi bho puriso jighacchdubbalyapareto madhupiika adhigaccheyya, so yato yato sye
tha, labhateva sdhurasa asecanaka, evameva kho bho, yato yato tassa bhoto gotamassa
dhamma suti. Yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyykaraaso yadi abbhtadhammaso, tato tat
o labhateva attamanata, labhati cetaso pasda. (2)
Seyyathpi bho puriso candanaghaika adhigaccheyya haricandanassa v lohitacandanassa v,
so yato yato ghyetha, yadi mlato yadi majjhato yadi aggato, adhigacchateva surabh
igandha asecanaka, evameva kho bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhamma suti. Yadi
suttaso yadi geyyaso yadi veyykaraaso yadi abbhtadhammaso, tato tato adhigacchati
pmojja, adhigacchati somanassa. (3)
Seyyathpi bho puriso bdhiko dukkhito bhagilno, tassa kusalo bhisakko hnaso bdha nh
ameva kho bho, yato yato tassa bhoto gotamassa dhamma suti: yadi suttaso yadi geyya
so yadi veyykaraaso yadi abbhtadhammaso, tato tato sokaparidevadukkhadomanassupys abbh
attha gacchanti. (4)
1. Disv machasa 2. Pasatthapapasatthova machasa
[BJT Page 384] [\x 384/]
Seyyathpi bho pokkharai acchodak stodak stodak setak supatitth ramay, atha puriso
hammbhitatto ghammapareto kilanto tasito pipsito, so ta pokkharaa oghetv nahtv ca1 p
abbadarathakilamathapariha paippassambheyya. Evameva kho bho, yato yato tassa bhoto
gotamassa dhamma suti yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyykaraaso yadi abbhtadhammaso,
tato tato sabbadarathakilamathaparih paippassambhant'ti. (5)
Eva vutte kraapl brhmao uhysan ekasa uttarsaga karitv dakkhiajumaala p
v tikkhattu udna udnesi: "namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa, namo tassa bh
agavato arahato sammsambuddhassa, namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhass"ti.
Abhikkanta bho pigiyn, abhikkanta bho pigiyn. Seyyathpi bho pigiyn, nikkujjita v
aicchanna v vivareyya, mlhassa v magga cikkheyya, [PTS Page 239] [\q 239/] andhak
v telapajjota dhreyya 'cakkhumanto rpni dakkhint' ti, evameva bhot pigiynin anekap
dhammo paksito, esha bho pigiyn ta bhavanta gotama saraa gacchmi, dhamma ca bhikk
ka ma bhava pigiyn dhretu ajjatagge pupeta saraa gatanti.
5. 4. 5. 5
(Pigiyn sutta)
46. Eka samaya bhagav vesliya viharati, mahvane kgraslya. Tena kho pana samayena
chavsatni bhagavanta payirupsanti. Appekacce licchav nl honti nlava nlavatth nl
chav pt honti ptava ptavatth ptlakr. Appekacce licchav lohitak honti lohitakav
klakr. Appekacce licchav odt honti odtava odtavatth odtlakr. Tyssuda bhaga
ca.
Atha kho pigiyn brhmao uhysan ekasa uttarsaga karitv yena bhagav tenajali p
paibhti ma bhagav, paibhti ma sugatti.
1. Nhtv ca machasa 2. Pivitv ca machasa
[BJT Page 386] [\x 386/]
Atha kho pigiyn brhmao bhagavato sammukh sruppya gthya abhitthavi:
99. Paduma 1 yath kokanada 2 sugandha
Pto siy phullamavtagandha,
Agrasa passa virocamna
Tapantamdiccamivantalikkheti.
Atha kho te licchav pacahi uttarsagasatehi pigiyni brhmaa acchdesu. Atha kho pigi
acahi uttarsagasatehi bhagavanta acchdesi.
[PTS Page 240] [\q 240/]
Atha kho bhagav te licchav etadavoca:
Pacanna licchav, ratanna ptubhvo dullabho lokasmi. Katamesa pacanna:
Tathgatassa arahato samm sambuddhassa ptubhvo dullabho lokasmi. Tathgatappaveditassa d
hammavinayassa deset puggalo dullabho lokasmi. Tathgatappaveditassa dhammavinayassa
desitassa vit puggalo dullabho lokasmi. Tathgatappaveditassa dhammavinayassa desitass
a viat dhammnudhammapaipanno puggalo dullabho lokasmi. Kata kataved puggalo dullabho
mi.
Imesa kho licchav pacanna ratanna ptubhvo dullabho lokasminti.
5. 4. 5. 6
(Mahsupina sutta)
(Svatthinidna)
46. Tathgatassa bhikkhave, arahato samm sambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambuddh
assa bodhisattasseva sato paca mahsupin pturahesu. Katame paca.
Tathgatassa bhikkhave, arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambuddhassa
bodhisattasseva sato aya mahpahavi mahsayana ahosi. Himav pabbatarj bimbohana 3ahosi.
atthime samudde vmo hattho ohito ahosi. Pacchime samudde dakkhio hattho ohito ahos
i. Dakkhie samudde ubho pd ohit ahesu. Tathgatassa bhikkhave arahato sammsambuddhassa p
ubbeva sambodh anabhisambuddhassa bodhsattasseva sato aya pahamo mahsupino pturahosi.
Puna ca para bhikkhave tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisa
mbuddhassa bodhisattasseva sato tiriy nma tiajti nbhiy uggantv nabha hacca hit ahos
tassa [PTS Page 241] [\q 241/] bhikkhave, arahato sammsambuddhassa pubbeva s
ambodh anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato aya dutiyo mahsupino pturahosi.
Puna ca para bhikkhave tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisa
mbuddhassa bodhisattasseva sato set kim kahass pdehi ussakkitv yva jumaala paicc
a bhikkhave, arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambuddhassa bodhisatt
asseva sato aya tatiyo mahsupino pturahosi.
1. Padama sy 2. Kokanuda sy 3. Bibbohana machasa.
[BJT Page 388] [\x 388/]
Puna ca para bhikkhave tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisa
mbuddhassa bodhisattasseva sato cattro saku nnva cathi dishi gantv pdamle nipati
ajjisu. Tathgatassa bhikkhave, arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambud
dhassa bodhisattasseva sato aya catuttho mahsupino pturahosi.
Puna ca para bhikkhave tathgatassa araha sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambu
ddho bodhisattova samno mahato mhapabbatassa uparparicakamati alippamno 1 mhena. Tath
ssa bhikkhave, arahato sammsambuddhassa
Pubbeva sambodh anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato aya pacamo mahsupino pturahos
i.
Yampi bhikkhave, tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambudd
hassa bodhisattasseva sato aya mahpahav mahsayana ahosi, himav pabbatarj bimbohana a
puratthime samudde vmo hattho ohito ahosi, pacchime samudde dakkhie hattho ohito a
hosi, dakkhie samudde ubho pd ohit ahesu, tathgatena bhikkhave, arahat sammsambuddhena
nuttar sammsambodhi abhisambuddh, tass abhisambodhya aya pahamo mahsupino pturahosi.
[PTS Page 242] [\q 242/]
Yampi bhikkhave, tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambudd
hassa bodhisattasseva sato tiriy nma tia jti nbhiy uggantv nabha hacca hit ahosi, t
bhikkhave, arahat sammsambuddhena ariyo ahagiko maggo abhisambujjhitv yva devamanusseh
i suppaksito, tassa abhisambodhya aya
Dutiyo mahsupino pturahosi.
Yampi bhikkhave, tathgatassa arahato samm sambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambud
dhassa bodhisattasseva sato set kim kahass pdehi ussakkitv yva jumaal paicchdes
gih odtavasan tathgata pupeta saraa gat, tassa abhisambodhya aya tatiyo mahsupin
Yampi bhikkhave, tathgatassa arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambudd
hassa bodhisattasseva sato cattro saku nnva cathi dishi gantv pdamle nipatitv s
, cattro me bhikkhave, va: khattiy brhma vess sudd, te tathgatappavedite dhammavina
anagriya pabbajitv anuttara vimutti sacchikaronti, tassa abhisambodhya aya catuttho mah
upino pturahosi.
1. Alimpamno sabbattha.
[BJT Page 390] [\x 390/]
Yampi bhikkhave, tathgatassa araha sammsambuddho pubbeva sambodh anabhisambuddho bod
hisattova samno mahato mhapabbatassa uparpari cakamati alippamno mhena, lbhi bhikkhav
athgatassa
Civarapiaptasensanagilnappaccayabhesajjaparikkhrna, tattha ca tathgato agathito1amucc
anajjhopanno dnavadassv nissaraapao paribhujati, tassa
Abhisambodhya aya pacamo mah supino pturahosi.
Tathgatassa bhikkhave arahato sammsambuddhassa pubbeva sambodh anabhisambuddhassa b
odhisattasseva sato ime paca mah supin pturahesunti.
[PTS Page 243] [\q 243/]
5. 4. 5. 7
(Vassantaryasutta)
(Svatthinidna)
47. Pacime bhikkhave, vassassa antary, ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na
ati. 2 Katame paca:
Upari bhikkhave, kse tejodhtu pakuppati, tena uppann megh paivigacchanti. Aya bhikkhave
, pahamo vassassa antaryo ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na kamati.
Puna ca para bhikkhave, upari kse vyodhtu pakuppati tena uppann megh paivigacchanti. A
bhikkhave, dutiyo vassassa antaryo, ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na kama
ti.
Puna ca para bhikkhave, rhu asurindo pin udaka sampaicchitv 3mahsamudde chaeti. Aya
e, tatiyo vassassa antaryo, ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na kamati.
Puna ca para bhikkhave, vassavalhak dev pamatt honti. Aya bhikkhave, catuttho vassassa
antaryo, ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na kamati.
Puna ca para bhikkhave, manuss adhammik honti. Aya bhikkhave, pacamo vassassa antaryo,
ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu na kamati.
Ime kho bhikkhave, paca vassassa antary, ya nemitt na jnanti, yattha nemittna cakkhu
amatti.
1. Agadhito sy, [PTS 2.] Cakkhu nakkhamati smu, cakkhu na kamati machasa,
Cakkhu nakkamati sy, 3. Paicchitv smu.
.
[BJT Page 392] [\x 392/]
5. 4. 5. 8
(Subhsitavc sutta)
(Svatthinidna)
48. Pacahi bhikkhave, agehi samanngat vc subhsit hoti, no dubbhsit, anavajj ca anan
vina. Katamehi pacahi:
[PTS Page 244] [\q 244/]
Klena ca bhsit hoti. Sacc ca bhsit hoti, sah ca bhsit hoti, atthasahit ca bhsit
tena ca bhsit hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi agehi samanngat vc subhsit hoti no dubbhsit, anavajj ca
j ca vinanti.
5. 4. 5. 9
(Kulasutta)
(Svatthinidna)
49. Yasmi bhikkhave, samaye slavanto pabbajit kula 1upasakamanti, tattha manuss pacahi
ehi bahu pua pasavanti. Katamehi pacahi:
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamante manuss disv cittni pasden
, 2 saggasavattanika bhikkhave, ta kula tasmi samaye paipada paipanna hoti.
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamante manuss paccuhenti, abhivd
ti, sana denti, ucckulnasavattanika bhikkhave, ta kula tasmi samaye paipada paipan
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamante manuss maccheramala paivin
odenti, 3 mahesakkhasavattanika bhikkhave, ta kula tasmi samaye paipada paipanna hoti
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamante manuss yathsatti yathbala
avibhajanti, mahbhogasavattanika bhikkhave, ta kula tasmi samaye paipada paipanna h
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamante manuss paripucchanti, pa
ripahanti, dhamma suanti, mah paasavattanika bhikkhave, ta kula tasmi samaye paipa
oti.
[PTS Page 245] [\q 245/]
Yasmi bhikkhave, samaye slavante pabbajite kula upasakamanti, tattha manuss imehi paca
hi hnehi bahu pua pasavantti.
1. Slavante kula machasa 2. Pasdanti sy
3. Paivinenti machasa
[BJT Page 394] [\x 394/]
5. 4. 5. 10
(Nissraya sutta)
(Svatthinidna)
50. Pacim bhikkhave, nissray1 dhtuyo. Katam paca:
Idha bhikkhave bhikkhuno kme manasikaroto kmesu citta na pakkhandati. Nappasdati, na
satihati, na vimuccati. Nekkhamma kho panassa manasikaroto nekkhamme citta pakkhanda
ti, pasdati, santihati. Vimuccati. Tassa ta citta sugata2 subhvita suvuhita suvimut
utta kmehi. Ye ca kmapaccay uppajjanti sav vightaparih, mutto so tehi. Na so ta ved
ati. Idamakkhta kmna nissaraa.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhuno vypda manasikaroto vypde citta na pakkhandati, nappas
ati, na santihati, na vimuccati. Avypda kho panassa manasikaroto avypde citta pakkhand
i, pasdati, santihati, vimuccati. Tassa ta citta sugata2 subhvita suvuhita suvimutt
tta vypdena. Ye ca vypdapaccay uppajjanti sav vightaparih, mutto so tehi. Na so ta
yati. Idamakkhta vypdassa nissaraa.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhuno vihesa manasikaroto vihesya citta na pakkhandati,
nappasdati, na santihati, na vimuccati. Avihesa kho panassa manasikaroto avihesya cit
ta pakkhandati, pasdati, santihati, vimuccati. Tassa ta citta sugata subhvita suvuh
utta suvisayutta vihesya. Ye ca vihespaccay uppajjanti sav vightaparih, mutto so t
ta vedana vediyati. Idamakkhta vihesya nissaraa.
[PTS Page 246] [\q 246/]
Puna ca para bhikkhave, bhikkhuno rpa manasikaroto rpe citta na
Pakkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati. Arpa kho panassa manasikaroto arp
e citta pakkhandati, pasdati, santihati, vimuccati. Tassa ta citta sugata subhvita su
suvimutta suvisayutta rpehi. Ye ca
Rpapaccay uppajjanti sav vightaparih, mutto so tehi. Na so ta vedana vediyati. Idama
nissaraa.
1. Nissaraiy [PTS 2.] Sukata [PTS]
[BJT Page 396] [\x 396/]
Puna ca para bhikkhave, bhikkhuno sakkya manasikaroto sakkye citta na pakkhandati, na
ppasdati, na santihati, na vimuccati. Sakkyanirodha kho panassa manasikaroto sakkyanir
odhe citta pakkhandati, pasdati, santihati, vimuccati. Tassa ta citta sugata subhvita
uhita suvimutta suvisayutta sakkyena. Ye ca sakkyapaccay uppajjanti sav vightapari
ehi. Na so ta vedana vediyati. Idamakkhta sakkyassa nissaraa.
Tassa kmanandipi nnuseti, vypdanandipi nnuseti, vihesnandipi nnuseti, rpanandipi nnus
sakkyanandipi nnuseti. So kmanandiypi ananusay, vypdanandiypi ananusay vihes nandiy
usay, rpanandiypi ananusay, sakkyanandiypi ananusay. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu ni
nusayo acchecchi taha, vvattayi 1 sayojana, samm mnbhisamay antamaksi dukkhassa.
Im kho bhikkhave, paca nissray dhtuyoti.
Soavaggo pacamo
[PTS Page 247] [\q 247/]
Tassuddna:
Soo doo sagravo kraapl ca pigiyn.
Supin ca vass vc kula nissrayena cti.
Catuttho pasako samatto.
1. Vivattayi machasa, vivaayi sy,
[BJT Page 398] [\x 398/]
Pacamapasaka
1. Kimbilavaggo
5. 5. 1. 1
(Kimbilasutta)
(Svatthinidna)
1. Eka samaya bhagav kimbilya 1 viharati, niceluvane. 2Atha kho yasm kimbilo3 yena bhag
av tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno k
kimbilo3 bhagavanta etadavoca:
'Ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo na cirahitik
o hotti'.
Idha kimbila, 4 tathgate parinibbute bhikkhu bhikkhuniyo upsak upsikyo satthari agrav v
iharanti appatiss. Dhamme agrav viharanti appatiss, saghe agrav viharanti
Appatiss, sikkhya agrav viharanti appatiss, aamaa agrav viharanti appatiss. Aya
etu aya paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo na cirahitiko hotti.
Ko pana bhante, hetu ko paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo cirahitiko hott
i.
Idha kimbila, tathgate parinibbute bhikkhu bhikkhuniyo upsak upsikyo satthari sagrav vi
haranti sappatiss. Dhamme sagrav viharanti sappatiss, saghe sagrav viharanti sappatiss
sikkhya sagrav viharanti sappatiss,
Aamaa sagrav viharanti sappatiss. Aya kho kimbila, hetu aya paccayo, yena tathgate
ute saddhammo cirahitiko hot'ti.
[PTS Page 248] [\q 248/]
5. 5. 1. 2
(Dhammasavaa sutta)
(Svatthinidna)
2. Pacime bhikkhave, nisas dhammasavae. Katame paca:
Assuta suti, suta pariyodapeti, kakha vitarati, dihi uju karoti, cittamassa pasdati
o bhikkhave, paca nisas dhammasavaeti.
1. Kimilya machasa, sy, 2. Veluvane machasa sy 3. Kimilo machasa
4. Kimila machasa
[BJT Page 400] [\x 400/]
5. 5. 1. 3
(jnyasutta)
(Svatthinidna)
3. Pacahi bhikkhave, agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti, rjabhoggo, ra
sakha gacchati. Katamehi pacahi:
Ajjavena, javena, maddavena, khantiy, soraccena. Imehi kho bhikkhave, pacahi agehi
samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti, rjabhoggo, rao agantveva sakha gaccha
Evameva kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo phuneyyo dakkhieyyo
ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Kamehi pacahi:
Ajjavena, javena, maddavena, khantiy, soraccena. Imehi kho bhikkhave, pacahi dhamm
ehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhe
assti.
5. 5. 1. 4
(Balasutta)
(Svatthinidna)
4. Pacimni bhikkhave, balni. Katamni paca:
Saddhbala, hiribala, ottappabala, viriyabala, pabala. Imni kho bhikkhave, paca bal
5. 5. 1. 5
(Cetokhilasutta)
(Svatthinidna)
5. Pacime bhikkhave, cetokhil. Katame paca:
Idha bhikkhave, bhikkhu satthari kakhati vicikicchati [PTS Page 249] [\q 249/]
ndhimuccati na sampasdati. Yo so bhikkhave, bhikkhu satthari kakhati vicikicchat
i ndhimuccati na sampasdati, tassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya.
citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya pahamo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu dhamme kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdat
i. Yo so bhikkhave, bhikkhu dhamme kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati,
tassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya
staccya padhnya, aya dutiyo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu saghe kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati.
Yo so bhikkhave, bha bhikkhu saghe kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati,
tassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya
staccya padhnya, aya tatiyo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu sikkhya kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati
, yo so bhikkhave bhikkhu sikkhya kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati, ta
ssa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya a
accaya padhnya, aya catuttho cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu sabrahmacrsu kupito hoti anattamano hatacitto khilajto
, yo so bhikkhave, bhikkhu sabrahmacrsu kupito hoti anattamano hatacitto khilajto, t
assa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya
staccya padhnya, aya pacamo cetokhilo.
Ime kho bhikkhave, paca cetokhilti.
[BJT Page 402] [\x 402/]
5. 5. 1. 6
(Vinibandhasutta)
(Svatthinidna)
6. Pacime bhikkhave, cetaso vinibandh katame paca:
Idha bhikkhave, bhikkhu kmesu1 avigatargo2 hoti, avigatachando avigatapemo avigata
pipso avigatapariho avigatataho. Yo so bhikkhave, bhikkhu kmesu avigatargo hoti, aviga
tachando avigatapemo avigatapipso avigatapariho avigatataho, tassa citta na namati tap
pya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhn
cetaso vinibandho.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu kye avigatargo hoti, avigatachando avigatapemo avig
atapipso avigatapariho avigatataho. Yo so bhikkhave, bhikkhu kye avigatargo hoti, avig
atachando avigatapemo avigatapipso avigatapariho avigatataho, tassa citta na namati ta
ppya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padh
o cetaso vinibandho.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu rpe avigatargo hoti, avigatachando avigatapemo avig
atapipso avigatapariho avigatataho. Yo so bhikkhave, bhikkhu rpe avigatargo hoti, avig
atachando avigatapemo avigatapipso avigatapariho avigatataho, tassa citta na namati ta
ppya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padh
o cetaso vinibandho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu yvadattha udarvadehaka bhujitv seyyasukha passasukha m
asukha anuyutto viharati yo so bhikkhave, bhikkhu yvadattha udarvadehaka bhujitv seyyas
ukha passasukha middhasukha anuyutto viharati, tassa citta na namati tappya anuyogya s
ccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya catuttho
ibandho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara devanikya paidhya brahmacariya carati: ' iminh
v vatena v tapena v brahmacariyena v devo v bhavissmi devaataro v'ti yo so bhikkhave,
kkhu aatara devanikya [PTS Page 250] [\q 250/] paidhya brahmacariya carati. ' Imi
slena v vatena v tapenav brahmacariyena v devo v bhavissmi devaataro v 'ti tassa cit
amati tappya anuyogya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya stacc
ya pacamo cetaso vinibandho.
Ime kho bhikkhave, paca cetaso vinibandhti.
5. 5. 1. 7
(Ygusutta)
(Svatthinidna)
7. Pacime bhikkhave, nisas yguy. Katame paca:
Khuda paihanti, 5 pipsa paivineti. Vta anulometi, vatthi sodheti, mvasesa pceti.
Ime kho bhikkhave, paca nisas yguyti.
5. 5. 1. 8
(Dantakahasutta)
(Svatthinidna)
8. Pacime bhikkhave, dnav dantakahassa akhdane. Katame paca:
Acakkhussa, mukha duggandha hoti, rasaharaiyo na visujjhant,
Pitta semha bhatta pariyonandhati, bhattamassa nacchdeti.
Ime kho bhikkhave, paca dinav dantakahassa akhdano.
1. Kme sy 2. Avtargo machasa, sy, kme avtargo sy
3. Udarvadeha smu 4. Phassasukha smu 5. Khudda paibhanti machasa, sy
[BJT Page 404] [\x 404/]
Pacime bhikkhave nisas dantakahassa khdane. Katame paca:
Cakkhussa, mukha na duggandha hoti, rasaharaiyo visujjhanti, pitta semha bhatta na pari
yonandhati, bhattamassa chdeti.
Ime kho bhikkhave paca nisas dantakahassa khdaneti.
[PTS Page 251] [\q 251/]
5. 5. 1. 9
(Gtassarasutta)
(Svatthinidna)
9. Pacime bhikkhave dinav yatakena gtassarena dhamma bhaantassa. Katame paca:
Attanpi tasmi sare srajjati, parepi tasmi sare srajjanti, gahapatikpi ujjhyanti: 'yathe
va maya gyma, evameva ime sama sakkiyaputtiy gyant' ti, sarakuttimpi nikmayamnassa s
a bhago hoti, pacchim janat dihnugati pajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav yatakena gtassarena dhamma bhaantassti.
5. 5. 1. 10
(Muhassati sutta)
(Svatthinidna)
10. Pacime bhikkhave dnav muhassatissa asampajnassa nidda okkamato. Katame paca:
Dukkha supati, dukkha paibujjhati, ppaka supina passati, devat na rakkhanti, asuci mucc
ati.
Ime kho bhikkhave paca dnav muhassatissa asampajnassa nidda okkamato.
Pacime bhikkhave nisas upahitasatissa1sampajnassa nidda okkamato. Katame paca:
Sukha supati, sukha paibujjhati, na ppaka supina passati, devat rakkhanti, asuci na muc
cati.
Ime kho bhikkhave paca nisas upahitasatissa 1sampajnassa nidda okkamatoti.
Kimbilavaggo pahamo
Tassuddna:
Kimbilo2 dhammasavaa3 jnyo4 bala khila
Vinibandha ygu kaha gta muhassatin cti.
1. Upahitassatissa machasa 2. Kimilo,
3. Dhammassavaa machasa 4. jnca machasa, smu
[BJT Page 406] [\x 406/]
[PTS Page 252] [\q 252/]
Akkosakavaggo
5. 5. 2. 1
(Akkosakasutta)
(Svatthinidna)
11. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhsako ariypavdi sabrahmacrna, tassa paca dna
Katame paca:
Prjiko v hoti chinnaparipantho, aatara v sakiliha patti pajjati, bha v rogt
, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhsako ariypavd sabrahmacrna, tassa ime paca dna

5. 5. 2. 2
(Bhaanakraka sutta)
(Svatthinidna)
12. Yo so bhikkhave bhikkhu bhaanakrako kalahakrako vivdakrako bhassakrako saghe adhik
aakrako, tassa paca dnav pikakh. Katame paca:
Anadhigata ndhigacchati, adhigata1 parihyati, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho k
a karoti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Yo so bhikkhave bhikkhu bhanakrako kalahakrako vivdakrako bhassakrako saghe adhikara
tassa ime paca dnav pikakhti.
5. 5. 2. 3
(Sla sutta)
(Svatthinidna)
13. Pacime bhikkhave dnav dusslassa slavipattiy. Katame paca:
Idha bhikkhave dusslo slavipanno pamddhikaraa mahati bhogajni nigacchati, aya bhikkh
amo dnavo dusslassa slavipattiy.
Puna ca para bhikkhave dusslassa slavipannassa ppako kittisaddo abbhuggacchati. Aya b
hikkhave dutiyo dnavo dusslassa slavipattiy
1. Adhigat machasa
[BJT Page 408] [\x 408/]
[PTS Page 253] [\q 253/]
Puna ca para bhikkhave dusslo slavipanno yaadeva parisa upasakamati: yadi khattiyaparis
a yadi brhmaaparisa yadi gahapatiparisa yadi samaaparisa, avisrado upasakamati. Maku
Aya bhikkhave tatiyo dnavo dusslassa slavipattiy.
Puna ca para bhikkhave dusslo slavipanno sammho kla karoti.
Aya bhikkhave catuttho dnavo dusslassa sla vipattiy.
Puna ca para bhikkhave dusslo slavipanno kyassa bhed parammara apya duggati vinipta
apajjati aya bhikkhave pacamo dnavo dusslassa slavipattiy.
Ime kho bhikkhave paca dnav dusslassa slavippattiy.
Pacime bhikkhave nisas slavato slasampadya. Katame paca:
Idha bhikkhave slav slasampanno appamddhikaraa mahanta bhogakkhandha adhigacchati. Ay
kkhave pahamo nisaso slavato slasampadya.
Puna ca para bhikkhave slavato slasampannassa kalyo kittisaddo abbhuggacchati. Aya bhi
kkhave dutiyo nisaso slavato slasampadya.
Puna ca para bhikkhave slav slasampanno yaadeva parisa upasakamati yadi khattiyaparisa
di brhmaaparisa yadi gahapatiparisa yadi samaaparisa, visrado upasakamati, amakubhto
ikkhave tatiyo nisaso slavato slasampadya.
Puna ca para bhikkhave slav slasampanno asammho kla karoti.
Aya bhikkhave catuttho nisaso slavato slasampadya.
Puna ca para bhikkhave slav slasampanno kyassa bhed parammara sugati sagga loka upa
Aya bhikkhave pacamo nisaso slavato slasampadya.
Ime kho bhikkhave paca nisas slavato silasampadyti.
[PTS Page 254] [\q 254/]
5. 5. 2. 4
(Bahubhi sutta)
(Svatthinidna)
14. Pacime bhikkhave dnav bahubhiyasmi puggale. Katame paca.
Mus bhaati. Pisuna bhaati, pharusa bhaati, samphappalpa bhaati, kyassa bhed paramma
ati vinipta niraya uppajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav bahubhismi puggale.
.
Pacime bhikkhave nisas mantabhismi puggale. Katame paca:
[BJT Page 410] [\x 410/]
Na mus bhaati, na pisuna bhaati, na pharusa bhaati, na samphappalpa bhaati. Kyassa b
ammara sugati sagga loka upapajjati. Ime kho bhikkhave paca nisas mantabhism pugg
5. 5. 2. 5
(Pahama akkhantisutta)
(Svatthinidna)
15. Pacime bhikkhave dnav akkhantiy. Katame paca:
Bahuno janassa appiyo hoti amanpo. Verabahulo ca hoti, vajjabahulo ca, sammho kla kar
oti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav akkhantiy.
Pacime bhikkhave nisas khantiy. Katame paca:
Bahuno janassa piyo hoti manpo, na verabahulo hoti, na vajjabahulo, asammho kla karot
i, kyassa bhed parammara sugati sagga loka uppajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas khantiyti.
[PTS Page 255] [\q 255/]
5. 5. 2. 6
(Dutiya akkhantisutta)
(Svatthinidna)
16. Pacime bhikkhave dinav akkhantiy. Katame paca:
Bahuno janassa appiyo hoti amanpo, luddo ca hoti, vippaisr ca, sammho kla karoti, kya
bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav akkhantiy.
Pacime bhikkhave nisas khantiy. Katame paca.
Bahuno janassa piyo hoti manpo, aluddo ca hoti, avippaisri ca, asammho kla karoti, kya
a bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas khantiyti.
[BJT Page 412. [\x 412/] ]
5. 5. 2. 7
(Pahamaapsdika sutta)
(Svatthinidna)
17. Pacime bhikkhave dinav apsdike. Katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho
aroti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav apsdike
Pacime bhikkhave paca dnav psdike katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
a karoti, kyassa bhed parammara sugati sagga
Loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas psdiketi.
5. 5. 2. 8
(Dutiyaapsdikasutta)
(Svatthinidna)
18. Pacime bhikkhave dnav apsdike. Katame paca:
[PTS Page 256] [\q 256/]
Appasann nappasdanti, pasannnaca ekaccna aathatta hoti, satthussana akata hoti, pa
dihnugati pajjati, cittamassa nappasdati.
Ime kho bhikkhave paca dnav apsdike.
Pacime bhikkhave nisas psdike. Katame paca:
Appasann pasdanti, pasannnaca bhyyo bhvo hoti, satthu ssana kata hoti, pacchim janat
ajjati, cittamassa pasdati.
Ime kho bhikkhave paca nisas psdiketi.
[BJT Page 414. [\x 414/] ]
5. 5. 2. 9
(Aggisutta)
(Svatthinidna)
19. Pacime bhikkhave dnav aggismi. Katame paca:
Acakkhusso, dubbaakarao, dubbalakarao, sagaikpavaddhano, tiracchnakathpavattaniko. 1
Ime bhikkhave paca: dnav aggisminti.
5. 5. 2. 10
(Madhursutta)
(Svatthinidna)
20. Pacime bhikkhave dnav madhurya. Katame paca:
Visam, bahuraj, caasunakh, vayakkh, dullabhapi.
Ime kho bhikkhave paca dnav madhuryanti.
Akkosakavaggo dutiyo
[PTS Page 257] [\q 257/]
Tassuddna:
Akkosabhaanasla bahubh dve akkhantiyo
Apsdik dve vutt aggismi madhurya2 c'ti.
1. Tiracchnakath pattatiko hoti machasa
2. Maurena smu.
.
[BJT Page 416] [\x 416/]
3. Dghacrika vaggo
5. 5. 3. 1
(Pahamadghacrika sutta)
(Svatthinidna)
21. Pacime bhikkhave dnav dghacrika anavattha crika1anuyuttassa viharato. Katame pac
Assuta na suti, suta na pariyodapeti, sutenekaccena avisrado hoti, bha rogtaka phus
ca mittav hoti.
Ime kho bhikkhave paca dnav dghacrika anavattha crika1anuyuttassa viharato.
Pacime bhikkhave nisas samavatthacre. Katame paca:
Assuta suti, suta pariyodapeti, sutenekaccena visrado hoti, na bha2 rogtaka phusati
ca hoti.
Ime kho bhikkhave paca nisas samavatthacreti.
5. 5. 3. 2
(Dutiyadghacrika sutta)
(Svatthinidna)
22. Pacime bhikkhave dnav dghacrika anavattha crika1anuyuttassa viharato. Katame pac
Anadhigata ndhigacchati adhigata parihyati, adhigatenekaccena avisrado hoti bha2 rogt
usati, na ca mittav hoti.
Ime kho bhikkhave paca dnav dghacrika anavattha crika1anuyuttassa viharato.
Pacime bhikkhave nisas samavatthacre. Katame paca:
Anadhigata adhigacchati, adhigata na parihyati, adhigatenekaccena visrado hoti, na bha
2 rogtaka phusati, mittav ca hoti.
Ime kho bhikkhave paca nisas samavatthacreti.
1. Anavatthita crika smu, machasa, anavahita crika sy
2. Gha smu, machasa [PTS]
[BJT Page 418] [\x 418/]
[PTS Page 258] [\q 258/]
5. 5. 3. 3
(Pahamaatinivsa sutta)
(Svatthinidna)
23. Pacime bhikkhave dnav atinivse 1 katame paca:
Bahubhao hoti bahubhaasannicayo, bahubhesajjo hoti bahubhesajjasannicayo, bahukicco
hoti bahukaraiyo vyatto kikarayesu, sasaho viharati gahahapabbajitehi ananulomikena g
ggena, tamh ca vs pakkamanto spekkho pakkamati.
Ime kho bhikkhave, paca dnav atinivse.
Pacime bhikkhave, nisas samavatthavse. Katame paca:
Na bahubhao hoti na bahubhaasannicayo, na bahubhesajjo hoti na bahubhesajjasannicayo
, na bahukicco hoti na bahukaraiyo na vyatto kikarayesu, asasaho viharati gahahapabba
hi ananulomikena gihsasaggena, tamh ca vs pakkamanto anapekkho pakkamati.
Ime kho bhikkhave, paca nisas samavatthavseti.
5. 5. 3. 4
(Dutiya atinivsa sutta)
(Svatthinidna)
24. Pacime bhikkhave dnav atinivse1 katame paca:
vsamacchar hoti, kulamacchar hoti, lbhamacchar hoti, vaamacchar hoti, dhammamacchar
Ime kho bhikkhave, paca dinav atinivse.
Pacime bhikkhave, nisas samavatthavse. Katame paca:
Na vsamacchar hoti, na dhammamacchar hoti, na lbhamacchar hoti. Na vaamacchar hoti, n
ammamacchar hoti.
Ime kho bhikkhave, paca nisas samavatthavseti.
1. Abhinivse sy
[BJT Page 420] [\x 420/]
5. 5. 3. 5
(Pahamakulpaga sutta)
(Svatthinidna)
25. Pacime bhikkhave dnav kulpage. Katame paca:
[PTS Page 259] [\q 259/]
Anmantacre pajjati, raho nisajjya pajjati, paicchanne sane pajjati, mtugmassa uttari
a vchi dhamma desento pajjati, kmasakappabahulo viharati.
Ime kho bhikkhave paca dnav kulpage'ti.
5. 5. 3. 6
(Dutiyakulpaga sutta)
(Svatthinidna)
26. Pacime bhikkhave dnav kulpagassa bhikkhuno ativela kulesu sasahassa viharato. Kat
paca:
Mtugmassa abhihadassana, dassane sati sasaggo, sasagge sati vissso, vissse sati otro,
ittasseta pikakha: anabhirato v brahmacariya carissati, aatara v sakiliha patt
v paccakkhya hnayvattissati.
Ime kho bhikkhave paca dnav kulpagassa bhikkhuno ativela kulesu sasahassa viharatoti.
5. 5. 3. 7
(Bhogasutta)
(Svatthinidna)
27. Pacime bhikkhave dnav bhogesu katame paca:
Aggisdhra bhog, udakasdhra bhog, rjasdhra bhog, corasdhra bhog, appiyehi
Ime kho bhikkhave paca dnav bhogesu.
Pacime bhikkhave nisas bhogesu. Katame paca:
Bhoge nissya attna sukheti peti samm sukha pariharati, mtpitaro sukheti poti samm
arati, puttadradsakammakaraporise sukheti peti samm sukha pariharati, mittmacce sukheti
peti samm sukha pariharati, samaabrhmaesu uddhaggika dakkhia patihpeti sovaggika
gasavattanika.
Ime kho bhikkhave paca nisas bhoges'ti.
[BJT Page 422] [\x 422/]
[PTS Page 260] [\q 260/]
5. 5. 3. 8
(Ussrabhattasutta)
(Svatthinidna)
28. Pacime bhikkhave dnav ussrabhatte kule katame paca:
Ye te atithi phun te na klena paipjenti, y t balipaigghik 1 devat t na klena pai
amaabrhma ekabhattik rattuparat virat viklabhojan te na klena paipjenti, dsakamma
ukh kamma karonti, tvataka yeva asamayena bhutta anojavanta hoti.
Ime kho bhikkhave paca dinav ussrabhatte kule.
Pacime bhikkhave nisas samayabhatte kule. Katame paca:
Ye te atithi phun te klena paipjenti, y t balipaigghik 1 devat t klena paipjent
a ekabhattik rattuparat virat viklabhojan te klena paipjenti, dsakammakaraporis av
karonti, tvataka ye va samayena bhutta ojavanta hoti.
Ime kho bhikkhave paca nisas samayabhatte kuleti.
5. 5. 3. 9
(Pahamakahasappasutta)
(Svatthinidna)
29. Pacime bhikkhave dnav kahasappe. Katame paca:
Asuc, duggandho, sabhru, sappaibhayo, mittadubh2 ime kho bhikkhave paca dnav kahasapp
Evameva kho bhikkhave pacime dnav mtugme. Katame paca:
Asuc dugagandho, sabhru, sappaibhayo, mittadubhi. 3 Ime kho bhikkhave paca dnav mtugm

1. Balipaigghak smu.
2. Mittadubbh machasa.
[BJT Page 424] [\x 424/]
5. 5. 3. 10
(Dutiyakahasappasutta)
(Svatthinidna)
30. Pacime bhikkhave dnav kahasappe. Katame paca:
Kodhano, upanh, ghoraviso, dujvho, mittadubh1 [PTS Page 261] [\q 261/]
Ime kho bhikkhave paca dinav kahasappe.
Evameva kho bhikkhave paca dnav mtugme. Katame paca:
Kodhano, upanh, ghoraviso, dujvho, mittadubh.
Tatirada2 bhikkhave mtugmassa ghoravisat:3 yebhuyyena bhikkhave mtugmo tibbargo. Tatira
da bhikkhave mtugmassa dujvhat: yebhuyyena bhikkhave mtugmo pisunvco. Tatirada bhikk
ugmassa mittadubhit: yebhuyyena bhikkhave mtugmo aticrin.
Ime kho bhikkhave paca dnav mtugmeti.
Dghacrikavaggo tatiyo.
Tassuddna:
Dghacrika dve vutt atinivsamacchare,
Dve ca kulpag bhog bhatta sapppare duveti.
1. Mttadubh machasa.
2. Tatrada machasa.
3. Ghoravisa smu.
[BJT Page 426] [\x 426/]
4. vsikavaggo
5. 5. 4. 1
(Abhvanya sutta)
31. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu abhvanyo hoti. Katamehi pacahi:
Na kappasampanno hoti na vattasampanno, na bahussuto hoti na sutadharo, na paisall
ekhit hoti na paisallrmo,* na kalyavco hoti na kalyavkkarao, duppao hoti jao e
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu abhvanyo hoti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu bhvanyo hoti. Katamehi pacahi:
[PTS Page 262] [\q 262/]
kappa sampanno hoti vattasampanno, bahussuto hoti sutadharo, paisallekhit hoti paisa
llrmo, kalyavco hoti kalyavkkarao, paav hoti ajao aneamgo.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu bhvanyo hotti.
5. 5. 4. 2
(Piyasutta)
(Svatthinidna)
32. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo
a garu ca bhvanyo ca. Katamehi pacahi:
Slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayada
samdya sikkhati sikkhpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamm dikal
y majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan1 kevalaparipua parisuddha brahmacar
dhamm bahussut honti, dhat 2vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh. Kaly
karao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthassa vipaniy. Catunna jhnn
asukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh. savna khay ansava cetovimutti pavimut
cchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti
manpo ca garu ca bhvanyo cti.
*Na kalyarmo, symapotthake adhika,
1. Sttha savyajana machasa sy, 2. Dht machasa
[BJT Page 428] [\x 428/]
5. 5. 4. 3
(Sobhanasutta)
(Svatthinidna)
33. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu vsa sobheti. Katamehi pacahi:
[PTS Page 263] [\q 263/]
Slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayada
samdya sikkhati sikkhpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamm dikal
y majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan kevalaparipua parisuddha brahmacari
dhamm bahussut honti, dhat vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh kalyav
ao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthassa vipaniy. Paibalo hoti upas
y kathya sandassetu samdapetu samuttejetu sampahasetu. Catunna jhnna bhicetasikn
vihrna nikamalbh hoti akicchalbh akasiralbh.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu vsa sobhetti.
5. 5. 4. 4
(Bahpakrasutta)
(Svatthinidna)
34. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu vsassa bahpakro hoti. Katamehi
ahi:
Slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayada
samdya sikkhati sikkhpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamm dikal
y majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan kevalaparipua parisuddha brahmacari
dhamm bahussut honti, dhat vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh
Khaaphulla paisakharoti. Mah kho pana bhikkhusagho abhikkanto, nnverajjak bhikkh gi
mitv roceti: " mah kho vuso, bhikkhusagho abhikkanto, nnverajjak bhikkhu, karotha pu
ayo puni ktunti" catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikamalbh
h.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu vsassa bahpakro hot'ti.
5. 5. 4. 5
(Anukampakasutta)
(Svatthinidna)
35. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu gihna anukampati. Katamehi paca
hi:
Adhisle samdapeti, dhammadassane niveseti, gilnake upasakamitv sati uppdeti: 'arahaggat
a [PTS Page 264] [\q 264/] yasmanto sati upahpeth'ti mah kho pana bhikkhusagho a
kanto nnverajjak bhikkh, gihna upasakamitv roceti: "mah kho vuso, bhikkhusagho abh
erajjak bhikkh, tarotha puni, samayo puni ktunti. " Ya kho panassa bhojana denti l
ttan paribhujati, saddhdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu gihna anukampatti.
[BJT Page 430] [\x 430/]
5. 5. 4. 6
(Pahamaavarahasutta)
(Svatthinidna)
36. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv varahassa avaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv avarahass
uvicca apariyoghetv appasdanye hne pasda upadaseti, ananuvicca apariyoghetv pasdan
upadaseti, saddhdeyya vinipteti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva n
iraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katam
ehi pacahi:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
ariyoghetv appasdanye hne appasda upadaseti, anuvicca pariyoghetv psdanye hne
hdeyya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sa
ggeti.
[PTS Page 265] [\q 265/]
5. 5. 4. 7
(Dutiyaavarahasutta)
(Svatthinidna)
37. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
char hoti vsapaligedh, kulamacchar hoti kulapaligedh, saddhdeyya vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva ni
raye
[BJT Page 432. [\x 432/] ]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katam
ehi pacahi:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
har hoti na vsapaligedh, na kulamacchar hoti na kulapaligedh, saddhdeyya na vinipteti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sa
ggeti.
5. 5. 4. 8
(Tatiyaavarahasutta)
(Svatthinidna)
38. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
Ananuvicca apariyoghetv avarahassa vaa bhsati, ananuvicca apariyoghetv varahassa
char hoti kulamacchar hoti lbhamacchari hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva ni
raye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katam
ehi pacahi:
Anuvicca pariyoghetv avarahassa avaa bhsati, anuvicca pariyoghetv varahassa va
q 266/] bhasati, na vsamacchar hoti na kulamacchar hoti na lbhamacchar hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sa
ggeti.
5. 5. 4. 9
(Pahamacchariyasutta)
(Svatthinidna)
39. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
vsamacchar hoti, kulamacchari hoti lbhamacchar hoti vaamacchar hoti, saddhdeyya vini
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva ni
raye.
[BJT Page 434] [\x 434/]
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katam
ehi pacahi:
Na vsamacchar hoti, na kulamacchar hoti, na lbhamacchar hoti, na vaamacchar hoti, sad
ya na vinipteti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sa
ggeti.
5. 5. 4. 10
(Dutiya macchariyasutta)
(Svatthinidna)
40. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
vsamacchar hoti, kulamacchar hoti, lbhamacchar hoti vaamacchar hoti, dhammamacchar h
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva ni
raye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katam
ehi pacahi:
Na vsamacchar hoti, na kulamacchar hoti, na [PTS Page 267] [\q 267/] lbhamacchar
hoti, na vaamacchar hoti, na dhammamacchar hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato vsiko bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sa
ggeti.
vsikavaggo catuttho
Tassuddna:
Abhvanyo piyasobhan ca1 bahpakro anukampako ca
Yathbhata cdi tayo avarah duve macchariy ca vutt2
1. vsiko appiya sobhanca smu.
2. Yathbhata cpi avaagedh, catukkamacchera pacamena cpi smu
vsiko piyo ca sobhamn machasa
[BJT Page 436] [\x 436/]
5. Duccarita vaggo
5. 5. 5. 1
(Duccaritasutta)
(Svatthinidna)
41. Pacime bhikkhave dnav duccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho
aroti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav duccarite.
Pacime bhikkhave nisas sucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
a karoti, kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas sucarite'ti.
5. 5. 5. 2
(Kyaduccaritasutta)
(Svatthinidna)
42. Pacime bhikkhave dnav kyaduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho
aroti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav kyaduccarite.
Pacime bhikkhave nisas kyasucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
a karoti, kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas kyasucarite'ti.
5. 5. 5. 3
(Vacduccaritasutta)
(Svatthinidna)
43. Pacime bhikkhave dnav vacduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho
aroti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav vacduccarite.
Pacime bhikkhave nisas vacsucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
a karoti, kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas vacsucarite'ti.
5. 5. 5. 4
(Manoduccaritasutta)
(Svatthinidna)
44. Pacime bhikkhave dnav manoduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, sammho
aroti, kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca dnav manoduccarite.
Pacime bhikkhave nisas manosucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
a karoti, kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjati.
Ime kho bhikkhave paca nisas manosucarite'ti.
[BJT Page 438] [\x 438/]
5. 5. 5. 5
(Aparaduccaritasutta)
(Svatthinidna)
45. Pacime bhikkhave dnav duccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, saddhamm
vuhti, asaddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca dnav duccarite.
Pacime bhikkhave nisas sucarite. Katame paca:
[PTS Page 268] [\q 268/]
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
mm vuhti, saddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca nisas sucarite'ti.
5. 5. 5. 6
(Aparakyaduccaritasutta)
(Svatthinidna)
46. Pacime bhikkhave dnav kyaduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, saddhamm
vuhti, asaddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca dnav kyaduccarite.
Pacime bhikkhave nisas kyasucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
mm vuhti, saddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca nisas kyasucarite'ti.
5. 5. 5. 7
(Aparavacduccaritasutta)
(Svatthinidna)
47. Pacime bhikkhave dnav vacduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, saddhamm
vuhti, asaddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca dnav vacduccarite.
Pacime bhikkhave nisas vacsucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
mm vuhti, saddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca nisas vacsucarite'ti.
5. 5. 5. 8
(Aparamanoduccaritasutta)
(Svatthinidna)
48. Pacime bhikkhave dnav manoduccarite katame paca:
Attpi attna upavadati, anuvicca vi garahanti, ppako kittisaddo abbhuggacchati, saddhamm
vuhti, asaddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca dnav manoduccarite.
Pacime bhikkhave nisas manosucarite. Katame paca:
Attpi attna na upavadati, anuvicca vi pasasanti, kalyo kittisaddo abbhuggacchati, asa
mm vuhti, saddhamme patihti.
Ime kho bhikkhave paca nisas mano sucarite'ti.
[BJT Page 440] [\x 440/]
5. 5. 5. 9
(Svathiksutta)
(Svatthinidna)
49. Pacime bhikkhave dnav svathikya. Katame paca:
Asuci, duggandh, sappaibhay, vna amanussna vso, bahuno janassa rodan.
Ime kho bhikkhave paca dnav svathikya.
Evameva kho bhikkhave pacime dnav svathikpame puggale. Katame paca:
[PTS Page 269] [\q 269/]
Idha bhikkhave ekacco puggalo asucin kyakammena samanngato hoti, asucin vackammena sa
manngato hoti, asucin manokammena samanngato, hoti, idamassa asucitya vadmi. Seyyathpi
s bhikkhave, svathik asuci, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi.
Tassa asucin kyakammena samanngatassa asucin vackammena samanngatassa asucin manokammen
a samanngatassa ppako kittisaddo abbhuggacchati, idamassa duggandhatya vadmi. Seyyat
hpi s bhikkhave svathik duggandh, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi.
Tamena asucin kyakammena samanngata asucin vackammena samanngata asucin manokammena
ata pesal sabrahmacri rak parivajjenti. 1 Idamassa sappaibhayasmi vadmi. Seyyathpi s
have svathik sappaibhay, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi.
So asucin kyakammena samanngato asucin vackammena samanngato asucin manokammena samann
to sabhgehi puggalehi saddhi savasati. Idamassa vvsasmi vadmi. Seyyathpi s bhikkhav
vna amanussna
vso, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi.
Tamena asucin kyakammena samanngata asucin vackammena samanngata asucin manokammena
ata pesal sabrahmacri disv khyanadhamma pajjanti. 'Aho vata no dukkha ye maya evarpe
galehi saddhi savasm'ti, idamassa rodanya vadmi. Seyyathpi s bhikkhave svathik bahu
sa rodan, tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi.
Ime kho bhikkhave paca dnav svathikpame puggale'ti.
1. Parivajjanti ma. Cha. Sa. 2. Khyadhamma machasa
[BJT Page 442] [\x 442/]
[PTS Page 270] [\q 270/]
5. 5. 5. 10
(Puggalappasdasutta)
(Svatthinidna)
50. Pacime bhikkhave dnav puggalappasde. Katame paca:
Yasmi bhikkhave puggale puggalo abhippasanno hoti, so tathrpa patti panno hoti, yathr
ttiy sagho ukkhipati. Tassa eva hoti: "yo kho myya puggalo piyo manpo, so saghena ukkhi
tto"ti bhikkhsu appasdabahulo hoti. Bhikkhsu appasdabahulo samno ae bhikkh na bhajati,
bhikkh na bhajanto saddhamma na suti, saddhamma asuanto saddhamm parihyati. Aya bhikk
pahamo dnavo puggalappasde.
Puna ca para bhikkhave yasmi puggale puggalo abhippasanno hoti, so tathrpa patti panno
oti, yathrpya pattiy sagho ante nisdpeti. Tassa eva hoti: "yo kho myya puggalo piyo
o saghena ante nisdpito"ti bhikkhsu appasda bahulo hoti. Bhikkhsu appasdabahulo samno
hikkh na bhajati, ae bhikkh na bhajanto1 saddhamma na suti, saddhamma asuanto saddham
rihyati. Aya bhikkhave dutiyo dnavo
Puggalappasde.
Puna ca para bhikkhave yasmi puggale puggalo abhippasanno hoti, so dis pakkanto hot
i, tassa eva hoti: "yo kho myya puggalo piyo manpo, so dis pakkanto'ti bhikkhsu appasda
bahulo hoti. Bhikkhsu appasdabahulo samno ae bhikkh na bhajati, ae bhikkh na bhajant
ddhamma na suti, saddhamma asuanto saddhamma parihyati. Aya bhikkhave tatiyo dnavo p
ppasde.
Puna ca para bhikkhave yasmi puggale puggalo so vibbhanno hoti, tassa eva hoti: "yo
kho myya puggalo piyo manpo, so vibbhanto'ti bhikkhsu appasda bahulo hoti. Bhikkhsu a
ppasdabahulo samno ae bhikkh na bhajati, ae bhikkh na bhajanto saddhamma na suti, s
asuanto saddhamma parihyati. Aya bhikkhave catuttho dnavo puggalappasde.
Puna ca para bhikkhave yasmi puggale puggalo so klakato hoti, tassa eva hoti. "Yo kho
myya puggalo piyo manpo, so klakato'ti, bhikkhsu appasda bahulo hoti. Bhikkhsu appasd
ahulo samno ae bhikkh na bhajati, ae bhikkh na bhajanto saddhamma na suti, saddhamma
saddhamma parihyati. Aya bhikkhave pacamo dnavo puggalappasde.
Ime kho bhikkhave paca dnav puggalappasde'ti.
Duccaritavaggo pacamo
[PTS Page 271] [\q 271/]
Tassuddna:
Duccarita kyaduccarita vacduccarita manoduccarita
Cathi pare dve svathik puggalappasdena cti
Pacama pasaka.
1. Abhajanto machasa
[BJT Page 444] [\x 444/]
Chahapasaka
1. Upasampadvaggo
5. 6. 1. 1
(Upasampdetabbasutta)
(Svatthinidna)
1. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngatena bhikkhun upasampdetabba. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu asekhena slakkhandhena samanngato hoti, asekhena samdhikkhan
dhena samanngato hoti, asekhena pakkhandhena samanngato hoti, asekhena vimuttikkhandh
ena samanngato hoti, asekhena vimuttiadassanakkhandhena samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngatena bhikkhun upasampdetabbanti.
5. 6. 1. 2
(Nissayasutta)
(Svatthinidna)
2. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngatena bhikkhun nissayo dtabbo. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu asekhena slakkhandhena samanngato hoti, asekhena samdhikkhan
dhena samanngato hoti, asekhena pakkhandhena samanngato hoti, asekhena vimuttikkhandh
ena samanngato hoti, asekhena vimuttiadassanakkhandhena samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngatena bhikkhun nissayo dtabboti.
5. 6. 1. 3
(Smaerasutta)
(Svatthinidna)
3. Pacahi bhikkhave agehi samanngatena bhikkhun smaero upahpetabbo. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave bhikkhu asekhena slakkhandhena samanngato hoti, asekhena samdhikkhan
dhena samanngato hoti, asekhena pakkhandhena samanngato hoti, asekhena vimuttikkhandh
ena samanngato hoti, asekhena vimuttiadassanakkhandhena samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngatena bhikkhun smaero upahpetabboti.
[BJT Page 446] [\x 446/]
[PTS Page 272] [\q 272/]
5. 6. 1. 4
(Macchariyasutta)
(Svatthinidna)
4. Pacimni bhikkhave macchariyni. Katamni paca:
vsamacchariya kulamacchariya lbhamacchariya vaamacchariya dhammamacchariya.
Imni kho bhikkhave, paca macchariyni.
Imesa kho bhikkhave pacanna macchariyna eta patikiha 1yadida dhammamacchariyanti.
5. 6. 1. 5
(Macchariyapahnasutta)
(Svatthinidna)
5. Pacanna bhikkhave macchariyna pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Katamesa pa
vsamacchariyassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Kulamacchariyassa pahnya sam
chedya brahmacariya vussati lbhamacchariyassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati v
aamacchariyassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Dhammamacchariyassa pahnya sa
cchedya brahmacariya vussati.
Imesa kho bhikkhave, pacanna macchariyna pahnya samucchedya brahmacariya vussatti.
5. 6. 1. 6
(Pahamajjhnasutta)
(Svatthinidna)
6. Pacime bhikkhave dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame pa
:
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave paca dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame paca:
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave, paca dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitunti.
1. Paikuha machasa, patikkiha sy
[BJT Page 448] [\x 448/]
5. 6. 1. 7.
(Dutiyajjhnasutta)
(Svatthinidna)
7. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu. Katame p
aca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya,
Ime kho bhikkhave paca dhamme appahya abhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo dutiya jhna upampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 8
(Tatiyajjhnasutta)
(Svatthinidna)
8. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu. Katame p
aca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya,
Ime kho bhikkhave paca dhamme appahya abhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo tatiya jhna upampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 9
(Catutthajjhinasutta)
(Svatthinidna)
9. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu. Katame
paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya,
Ime kho bhikkhave paca dhamme appahya abhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo catuttha jhna upampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 10
(Aparapahamajjhnasutta)
(Svatthinidna)
10. Pacime1 bhikkhave, dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame
paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, katauta katavedita
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitunti.
1. Paca sy
* Ettha dutiya jhnanti padato pahya yva angmi phalanti padni 'machasa' potthake dun
ttni pubbapeyyleneva sagahtatt.
[BJT Page 450] [\x 450/]
5. 6. 1. 11
(Aparadutiyajjhnasutta)
(Svatthinidna)
11. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu. Katame
paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo dutiya jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 12
(Aparatatiyajjhnasutta)
(Svatthinidna)
12. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu. Katame
paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo tatiya jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 13
(Aparacatutthajjhnasutta)
(Svatthinidna)
13. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu. Katam
e paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo catuttha jhna upasampajja viharitu.
5. 6. 1. 14
(Sotpattiphalasacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
14. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo sotpattiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo sotpattiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo sotpattiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo sotpattiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 15
(Sakadgmiphalasacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
15. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo sakadgmiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo sakadgmiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo sakadgmiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo sakadgmiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 16
(Angmiphalasacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
16. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 17
(Arahattaphalasacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
17. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo arahattaphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo arahattaphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo arahattaphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo arahattaphala sacchiktunti.
* Potthakesu pana imni sotpattiphaldini suttni jhna suttehi saddhi peyylamukhena ghait
duntikkhittni dissanti.
[BJT Page 452] [\x 452/]
5. 6. 1. 18
(Aparasotpattiphala sacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
18. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo sotpattiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo sotpattiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo sotpattiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo sotpattiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 19
(Aparasakadgmiphala sacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
19. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo sakadgmiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo sakadgmiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo sakadgmiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo sakadgmiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 20
(Aparaangmiphala sacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
20. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktunti.
5. 6. 1. 21
(Aparaarahattaphala sacchikiriy sutta)
(Svatthinidna)
21. Pacime bhikkhave, dhamme appahya abhabbo arahattaphala sacchiktu
Katame paca.
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, akatauta akatavedita
Ime kho bhikkhave, paca dhamme appahya abhabbo arahattaphala sacchiktu.
Pacime bhikkhave, dhamme pahya bhabbo arahattaphala sacchiktu. Katame paca.
vsamacchariya kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya.
Ime kho bhikkhave. Paca dhamme pahya bhabbo arahattaphala sacchiktunti.
Upasampadvaggo pahamo
[BJT Page 454] [\x 454/]
[PTS Page 274] [\q 274/]
Vaggtireka suttni
(Bhattuddesaka sutta)
(Svatthinidna)
1. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako na sammannitabbo. Katamehi
pacahi:
Jandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, uddihnudd
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
ddihnuddiha jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako sammannitabbo'ti.
(Dutiyabhattuddesakasutta)
(Svatthinidna)
2. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako na sammannitabbo. Sammatopi
1 na pesetabbo. Katamehi pacahi: jandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati
, bhaygati gacchati, uddihnuddiha na jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako sammannitabbo. Sammatopi peset
abbo. Katamehi pacahi: na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati,
na bhaygati gacchati, uddihnuddiha jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako sammannitabbo'ti.
3. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako bloveditabbo. Katamehi pacahi
:chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, uddihnu
. Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako blo veditabbo.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako paito veditabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
ddihnuddiha jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako paito veditabbo.
4. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako khata upahata attna pariharati.
Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, uddnuddi
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako khata upahata attna parih
arati.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako akkhata anupahata attna pariharati
. Katamehi pacahi: na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na
bhaygati gacchati, uddihnuddiha jnti. Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samannga
desako akkhata anupahata attna pariharati.
1. Bhattuddesako sammato machasa
[BJT Page 456] [\x 456/]
5. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako yathbhata nikkhitto eva niraye
katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, uddihnud
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhattuddesako yathbhata nikkhitto eva sagge. Ka
tamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
ddihnuddiha jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhattuddesako yathbhata nikkhitto eva
sagge'ti.
(Sensana papakdi suttni)
(Svatthinidnni)
6. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato sensanapapako na sammannitabbo. Katamehi pacahi
:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, paattpa
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sensanapapako na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato sensanapapako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
aattpaatta jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sensanapapako sammannitabbo'ti.
7. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato sensanaghpako na sammannitabbo. Katamehi paca
hi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, gahitgahit
jnti
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato sensanaghpako na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato sensanaghpako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
hitgahita jnti.
Ime kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sensanaghpako sammannitabboti.
8. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhagriko na sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, guttgutta

Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhagriko na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato bhagriko sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
uttgutta jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhagriko sammannitabbo.
9. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato cvarapaigghako na sammannitabbo. Katamehi pac
ahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, gahitgahit
jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato cvarapaigghako na sammannitabbo'ti.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato cvarapaiggahako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
hitgahita jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato cvarapaigghako sammannitabbo'ti.
1. Paattpaatta smu, sy
[BJT Page 458] [\x 458/]
10. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato cvarabhjako na sammannitabbo. Katamehi paca
hi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, bhjitbhj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato cvarabhjako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato cvarabhjako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
hjitbhjita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato cvarabhjako sammannitabbo'
11. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato ygubhjako na sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati bhaygati gacchati, bhjitbhjita na j
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato ygubhjako na sammannitabbo.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato ygubhjako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati,na bhaygati gacchati,
itbhjita jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato ygubhjako sammannitabbo.
12. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato phalabhjako na sammannitabbo. Katamehi pac
ahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, bhjitbhj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato phalabhjako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato phalabhjako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
hjitbhjita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato phalabhjako sammannitabbo'
13. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato khajjakabhjako na sammannitabbo. Katamehi
pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, bhjitbhj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato khajjakabhjako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato khajjakabhjako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
hjitbhjita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato khajjakabhjako sammannitabbo'ti.
14. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato appamattakavissajjako na sammannitabbo.
Katamehi
Pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, vissajjitv
jjita na jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato appamattakavissajjako na sammannita
bbo'ti.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato appamattakavissajjajako sammannitabbo. Katam
ehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
issajjitvissajjita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato appamattakavissajjako sammannitabbo
'
15. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato sikaghpako na sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, gahitgahit
jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sikaghpako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato sikaghpako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
ahitgahita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato sikaghpako sammannitabbo'
16. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato pattaghpako na sammannitabbo.
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, gahitgahit
jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato pattaghpako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato pattaghpako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
ahitgahita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato pattaghpako sammannitabbo'
17. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato rmikapesako na sammannitabbo. Katamehi paca
hi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, pesitpesit
jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato rmikapesako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato rmikapesako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
esitpesita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato rmikapesako sammannitabbo'
18. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo.
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, pesitpesit
jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo'
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati, na bhaygati gacchati,
esitpesita jnti
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo'
[BJT Page 460] [\x 460/]
19. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo. Sammato'pi
na pesetabbo. Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, paattpa
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo
Pacahi bhikkhave. Dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo, sammato pesetabbo.
Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati na bhaygati gacchati,
tpaatta jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo'ti.
20. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaera pesako blo veditabbo. Sammato'pi na
pesetabbo
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, pesitpesit
jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo
Pacahi bhikkhave. Dhammehi samanngato smaerapesako paito veditabbo. Katamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati na bhaygati gacchati,
sitpesita jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo'ti.
21. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaerapesako khata upahata attna pariharati
tamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, pesitpesit
jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaera pesako akkhata anupahata attna pariharati
atamehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati na bhaygati gacchati,
sitpesita jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato smaerapesako sammannitabbo'ti.
22. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaera pesako yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
Chandgati gacchati, dosgati gacchati, mohgati gacchati, bhaygati gacchati, pesitpesit
jnti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaerapesako na sammannitabbo
Pacahi bhikkhave. Dhammehi samanngato smaera pesako yathbhata nikkhitto eva sagge. Kata
mehi pacahi:
Na chandgati gacchati, na dosgati gacchati, na mohgati gacchati na bhaygati gacchati,
sitpesita jnti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato smaerapesako yathbhata nikkhitto eva sa
gge'ti.
(Bhikkhusutta)
(Svatthinidna)
1. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye. Kata
mehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva niraye
.
() Aya peyylo potthattakesu na dissate.
[BJT Page 462] [\x 462/]
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge. Katamehi
pacahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, abrahmacariy paivirato hoti, musvd
surmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato bhikkhu yathbhata nikkhitto eva sagge'
ti.
(Bhikkhun sutta)
(Svatthinidna)
2. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye katameh
pacahi:
Ptiptin hoti, adinndyin hoti, kmesu micchcrii hoti, musvdn hoti, surmerayamaj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitto eva sagge katamehi pa
hi:
Ptipt paivirat hoti, adinndn paivirat hoti, kmesu micchcr paivirat hoti, mus
ajjapamdahn paivirat hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngat bhikkhun yathbhata nikkhitt eva sagge't

(Sikkhamnsutta)
(Svatthinidna)
3. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat sikkhamn yathbhata nikkhitt eva niraye. Katam
pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahyi
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat sikkhamn yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat sikkhamn yathbhata nikkhitt eva sagge. Katamehi
i:
Ptipt paivirat hoti, adinndn paivirat hoti, kmesu micchcr paivirat hoti, mus
ajjapamdahn paivirat hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat sikkhamn yathbhata nikkhitt eva sagge't
(Smaera sutta)
(Svatthinidna)
4. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato smaero yathbhata nikkhitto eva niraye katamehi
pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcri hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaero yathbhata nikkhitto eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato smaero yathbhata eva sagge katamehi pacahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesumicchcr paivirato hoti, mus
rmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato smaero yathbhata nikkhitto eva sagge'ti
.
(Smaer sutta)
(Svatthinidna)
5. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat smaer yathbhata nikkhitt eva niraye katamehi
:
Ptiptin hoti, adinndyin hoti, kmesu micchcrii hoti, musvdn hoti, surmerayamaj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato smaer yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat smaeri yathbhata nikkhitt eva sagge katamehi pac
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat smaer yathbhata nikkhitt eva sagge'ti.
(Upsaka sutta)
(Svatthinidna)
6. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva niraye katamehi
pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, kmesu micchcri hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamda
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva sagge katamehi paca
hi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
urmerayamajjapamdahn paivirato hoti.
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato upsako yathbhata nikkhitto eva sagge'ti
.
(Upsik sutta)
(Svatthinidna)
7. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngat upsik yathbhata nikkhitt eva niraye katamehi
i:
Ptiptin hoti, adinndyin hoti, kmesu micchcri hoti, musvdn hoti, surmerayamaj
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngat upsik yathbhata nikkhitt eva niraye.
Pacahi bhikkhave dhammehi samanngat upsik yathbhata nikkhitt eva sagge katamehi paca
Ptipt paivirat hoti, adinndn paivirat hoti, kmesu micchcr paivirat hoti, mus
ajjapamdahn paivirat hoti.
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngat upsik yathbhata nikkhitt eva sagge'ti.
(jvaka sutta)
(Svatthinidna)
8. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato jivako1yathbhata nikkhitto eva niraye. Katame
hi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato jivako1yathbhata nikkhitto eva niraye'
ti.
1. jivko smu.
[BJT Page 464] [\x 464/]
(Nigahasutta)
(Svatthinidna)
9. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato nigaho yathbhata nikkhitto eva niraye. Katamehi
pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato nigaho yathbhata nikkhitto eva niraye'ti
.
(Muasvakasutta)
(Svatthinidna)
10. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato muasvako1 yathbhata nikkhitto eva niraye. Kat
ehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato muasvako yathbhata nikkhitto eva niraye
i.
(Jailakasutta)
(Svatthinidna)
11. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato jailako yathbhata nikkhitto eva niraye. Katam
ehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato jailako yathbhata nikkhitto eva niraye'
ti.
(Paribbjakasutta)
(Svatthinidna)
12. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato paribbjako yathbhata nikkhitto eva niraye. Ka
tamehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato paribbjako yathbhata nikkhitto eva nira
ye'ti.
(Mgandikasutta)
(Svatthinidna)
13. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato mgandiko yathbhata nikkhitto eva niraye. Kata
mehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato mgandiko yathbhata nikkhitto eva niraye
'ti.
(Tedaikasutta)
(Svatthinidna)
14. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato tedaiko yathbhata nikkhitto eva niraye. Katame
hi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato tedaiko yathbhata nikkhitto eva niraye't
i.
(ruddhakasutta)
(Svatthinidna)
15. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato ruddhako yathbhata nikkhitto eva niraye. Kata
mehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato ruddhako yathbhata nikkhitto eva niraye
'ti.
(Gotamakasutta)
(Svatthinidna)
16. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato gotamako yathbhata nikkhitto eva niraye. Kat
amehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato gotamako yathbhata nikkhitto eva niray
e'ti.
(Devadhammika sutta)
(Svatthinidna)
17. Pacahi bhikkhave dhammehi samanngato devadhammiko yathbhata nikkhitto eva niraye.
Katamehi pacahi:
Ptipt hoti, adinndy hoti, abrahmacr hoti, musvd hoti, surmerayamajjapamdahy
Imehi kho bhikkhave pacahi dhammehi samanngato devadhammiko yathbhata nikkhitto eva n
iraye'ti.
1. Buhasvako machasa, smu 2. Mgaiko machasa, sy
[BJT Page 466] [\x 466/]
Rgdipeyyla
(Rgapeyylasuttni)
(Svatthinidna)
1. Rgassa bhikkhave abhiya paca dhamm bhvetabb. Katame paca:
Asubhasa, maraasa, dnavasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa.
Rgassa bhikkhave abhiya ime paca dhamm bhvetabb'ti.
2. Rgassa bhikkhave abhiya paca dhamm bhvetabb. Katame paca:
Aniccasa, anattasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa.
Rgassa bhikkhave abhiya ime paca dhamm bhvetabb'ti.
3. Rgassa bhikkhave abhiya paca dhamm bhvetabb. Katame paca:
Aniccasa, anicce dukkhasa, dukkhe anattasa, pahnasa, virgasa
Rgassa bhikkhave abhiya ime paca dhamm bhvetabb'ti.
4. Rgassa bhikkhave abhiya paca dhamm bhvetabb. Katame paca:
Saddhindriya, viriyindriya, satindriya, samdhindriya, paindriya.
Rgassa bhikkhave abhiya ime paca dhamm bhvetabb'ti.
5. Rgassa bhikkhave abhiya paca dhamm bhvetabb. Katame paca:
Saddhbala, viriyabala, satibala, samdhibala, pabala.
Rgassa bhikkhave abhiya ime paca dhamm bhvetabb'ti.
[BJT Page 468] [\x 468/]
(Rgdipeyyla)
(Svatthinidnni)
6 850. Rgassa bhikkhave pariya pe parikkhayya pe pahnya pe khayya pe vayya
virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya pacadhamm bhvetabb katame paca:
Asubhasa pe ime paca dhamm bhvetabb ' ti.
Dosassa pe mohassa pe kodhassa pe upanhassa pe makkhasasa pe pasassa pe
issya pe macchariyassa pe myya pe sheyyassa pe thambhassa pe srambhassa pe
mnassa pe atimnassa pe madassa pe ( abhiya pe )
Pamdassa bhikkhave abhiya pe pariya pe parikkhayya pe pahnya pe khayya pe
e virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya pacadhamm bhvetabb katame paca
Asubhasa pe ime paca dhamm bhvetabb. Katame paca :
Saddhbala, viriyabala, satibala, samdhibala, pabala.
Pamdassa bhikkhave painissaggya ime paca dhamm bhvetabb ' ti.
Rgdipeyyla nihita
Tassuddna:
Abhiya pariya parikkhayya
Pahnya khayya vasena ca
Virganirodh cgaca
Painissaggo ime das ' ti.*
Tatrida vagguddna:
Sekhabala balaceva pacagikaca sumana
Muanvaraasa ca yodhjvaca ahama
Thera kakudhaphsukaca andhakavindena dvdasa gilnarjatikaa saddhammaghtupsaka
Araa brhmaaceva kimbilakkosaka tath
Dghacrvsikaca duccaritpasampadanti.
Pacakanipto samatto.
* Idha rgdipeyyle rgapadato pahya pamdapadapariyantesu sattarasa peyylesu ekameka ab
tthapadehi yojetv " pacadhamm bhvetabb" ti niddiha pacadhammapacakena ghaitni sutt
atni bhavanti.
[BJT Vol A - 4] [\z A /] [\w IV /]
[BJT Page 002] [\x 2/]
Suttantapiake
Aguttaranikyo
Catuttho bhgo
Chakkanipto
1. Pahamo pasako
1. huneyyavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa.
6. 1. 1. 1.
Pahamhuneyyasutta
1. [PTS Page 279] [\q 279/] eva me suta; eka samaya bhagav svatthiya viharati jeta
vane anthapiikassa rme. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhi
h bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajalikar
ayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkhu cakkhun rpa disv neva sumano hoti na dummano. Upekkhako vihar
ati sato sampajno.
Sotena sadda sutv neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajno. Ghn
ena gandha ghyitv neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajno. Jiv
hya rasa syitv neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajno. Kyena ph
ohabba phusitv neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajno. Manas dh
amma viya neva sumano hoti na dummano. Upekkhako viharati sato sampajno.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
Idamavoca bhagav. Attaman te bhikkh bhagavato bhsita abhinandunti.
[PTS Page 280] [\q 280/]
[BJT Page 004] [\x 4/]
6. 1. 1. 2
Dutiyhuneyyasutta
( Svatthinidna)
2. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajali
karayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chahi:
(1) Idha bhikkhave bhikkhu anekavihita iddhividha paccanubhoti: eko, pi hutv bahudh
hoti, bahudh'pi hutv eko hoti, vbhva tirobhva tirokua tiropkra tiropabbata asaj
yyathpi kse. Pahaviypi ummujjanimujja karoti seyyathpi udake. Udakepi abhejjamne1 gacc
ti seyyathpi pahaviya2. ksepi pallakena kamati seyyathpi pakkhsakuo. Imepi candimasur
eva mahiddhike eva mahnubhve pin parmasati3 parimajjati. Yva brahmalok, pi kyena va
i.
(2) Dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusakya ubho sadde suti dibbe ca mnuse ca ye
dure santike ca
(3) Parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajnti: "sarga v citta sarga citta
rga v citta vtarga cittanti pajnti. Sadosa v citta sadosa cittanti pajnti. Vta
ttanti pajnti. Samoha v citta samoha cittanti pajnti, vtamoha v citta vtamoha ci
akhitta v citta sakhitta cittanti pajnti, vikkhitta v citta vikkhitta cittanti paj
ta v citta mahaggata cittanti pajnti, amahaggata v citta amahaggata cittanti pajnt
a v citta sauttara cittanti pajnti. Anuttara v citta anuttara cittanti pajnti, sam
amhita cittanti pajnti, asamhita v citta asamhita cittanti pajnti, vimutta v cit
nti pajnti, avimutta v citta avimutta cittanti pajnti.
(4) Anekavihita pubbenivsa anussarati. Seyyathda: ekampi jti dve, pi jtiyo tisso, pi j
o catasso, pi jtiyo paca, pi jtiyo dasa, pi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattlsa
yo pasampi [PTS Page 281] [\q 281/] jtiyo, jti satampi jti sahassampi jtisatasahas
sampi, anekepi savaakappe, anekepi vivaakappe, anekepi savaavivaakappe: amutrsi ev
tto evavao evamhro eva subadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto amutra upap
evanmo evagotto evavao evamhro eva sukhadukkhapaisaved evamyu pariyanto. So tato
ann, ti iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati.
1 Abhijjamno machasa 2. Pahaviy machasa 3. Parmasati smu,
[BJT Page 006] [\x 6/]
(5) Dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passati cavamne upapajjamne
hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammupage satte pajnti:"ime vata bhonto sat
caritena samanngat vavduccaritena samanngat manoduccaritena samanngat ariyna upavdak
k micchdihikammasamdn, te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya u
onto satt kya sucaritena samanngat vavsucaritena samanngat manosucaritena samanngat a
anupavdak sammdihik sammdihikammasamdn, te kyassa bhed parammara sugati sagga
bbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passati cavamne upapajjamne hne pate
suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pajnti.
(6) savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikat
i.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti, phuneyyo dakkhie
yyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
6. 1. 1. 3
(Indriyasutta)
(Svatthinidna)
3. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo hoti dakkhieyyo
ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katame chahi:
[PTS Page 282] [\q 282/] saddhindriyena viriyindriyena satindriyena samdhind
riyena paindriyena, savna khay
Ansava ceto vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv
Upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave chabhi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyy dakkhieyy
o ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
6. 1. 1. 4
(Balasutta)
(Svatthinidna)
4. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajali
karayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chabhi: saddhbalena viriyabalena satibalen
a samdhibalena pabalena, savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamm
asampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
[BJT Page 008] [\x 8/]
6. 1. 1. 5
(Pahamjnyasutta)
(Svatthinidna)
5. Chahi bhikkhave agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo, rao
akha gacchati. Katamehi chahi.
Idha bhikkhave rao bhadro assjnyo khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna, kh
hamo phohabbna, vaasampanno ca hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjahoggo,
veva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkh
ieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chahi:
[PTS Page 283] [\q 283/] idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti rpna, khamo saddna, k
hamo gandhna, khamo rasna, khamo phohabbna, khamo dhammna.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyy dakkhieyyo
ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
6. 1. 1. 6
(Dutiyjnyasutta)
(Svatthinidna)
6. Chahi bhikkhave agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo, rao
akha gacchati. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave rao bhadro assjnyo khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna kha
amo phohabbna, balasampanno ca hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo,
tveva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkh
ieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chahi.
Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna. Khamo rasna, kha
ohabbna, khamo dhammna.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
[BJT Page 010] [\x 10/]
6. 1. 1. 7
(Tatiyjnyasutta)
(Svatthinidna. )
7. Chahi bhikkhave agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo, rao
akha gacchati. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave rao bhadro assjnyo khamo hoti rpna, khamo saddna, khamo gandhna, kh
hamo phohabbna, javasampanno ca hoti.
[PTS Page 284] [\q 284/]
Imehi kho bhikkhave chahi agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo,
tveva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkh
ieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chahi. Idha bhikkhave bhikkhu
amo hoti rpna khamo saddna, khamo gandhna khamo rasna, khamo phohabbna khamo dham
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
6. 1. 1. 8
(Anuttariyasutta)
(Svatthinidna)
8. Chayimni bhikkhave anuttariyni. Katamni cha:
Dassannuttariya, savanuttariya, lbhnuttariya, sikkhnuttariya, pricariynuttariya,
iya.
Imni kho bhikkhave cha anuttariynti.
6. 1. 1. 9
(Anussatihnasutta) (svatthinidna)
9. Chayimni bhikkhave anussatihnni. Katamni cha:
Buddhnussati, dhammnussati, saghnussati, slnussati, cgnussati, devatnussati.
Imni kho bhikkhave cha anussatihnni, ti.
[BJT Page 012] [\x 12/]
6. 1. 1. 10
(Mahnmasutta)
10. Eka samaya bhagav sakkesu viharati kapilavatthusmi nigrodhrme. Atha kho mahnmo sak
yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta
no kho mahnmo sakko bhagavanta etadavoca:
"Yo so bhante ariyasvako gataphalo vitassano, so katamena vihrena bahula viharat"ti.
Yo so mahnma ariyasvako gataphalo vitassano, so imin vihrena bahula viharati:
(1) Idha mahnma ariyasvako tathgata anussarati: "itipi so bhagav araha sammsambuddho v
jcaraasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasrathi satth devamanussna buddho bh
agav"ti. Yasmi mahnma samaye ariyasvako tathgata anussarati, nevassa tasmi samaye rga
yuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na mohapariyuhita citta hoti, uju
a tasmi samaye citta hoti tathgata rabbha. Ujugatacitto kho pana mahnma ariyasvako lab
ti atthaveda, labhati dhammaveda, labhati dhammpasahita pmujja. Pamuditassa pti jyati
manassa kyo passambhati, passaddhakyo sukha vediyati, sukhino citta samdhiyati. Aya vu
ccati mahnma ariyasvako visamagatya pajya samappatto viharati. Sabypajjhya pajya abyp
o viharati. Dhammasota sampanno buddhnussati bhveti. Dhammasota sampanno buddhnussati
ti.
(2) Puna ca para mahnma ariyasvako dhamma anussarati: " svkkhto bhagavat dhammo sandi
akliko ehipassiko opanayiko1 paccatta veditabbo viuh"t. Yasmi mahnma samaye ariyasva
mma anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita cit
, na mohapariyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti dhamma rabbha.
ugatacitto kho pana mahnma ariyasvako labhati. Atthaveda, labhati dhammaveda, labhati
dhammpasahita pmujja. 2 Pamuditassa pti jyati, ptimanassa kyo passambhati, passaddha
ukha vediyati, sukhino citta samdhiyati. Aya vuccati mahnma ariyasvako visamagatya paj
samappatto viharati. Sabypajjhya pajya abypajjho [PTS Page 286] [\q 286/] vihar
ati. Dhammasota sampanno dhammnussati bhveti.
1. Opaeyyako: machasa 2. Pmojja machasa
[BJT Page 014] [\x 14/]
(3) Puna ca para mahnma ariyasvako sagha anussarati: " supaipanno1 bhagavato svakasag
jupaipanno bhagavato svakasagho, yapaipanno bhagavato svakasagho, smcipaipanno bhag
kasagho, yadida cattri purisayugni ahapurisapuggal, esa bhagavato svakasagho huneyyo
yyo, dakkhieyyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokass"ti. Yasmi mahnma samaye a
agha anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita c
, na mohapariyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti sagha rabbha.
atacitto kho pana mahnma ariyasvako labhati atthaveda, labhati dhammaveda, labhati dh
ammpasahita pmujja. Pamuditassa pti jyati, ptimanassa kyo
Passamhati, passaddhakyo sukha vediyati, sukhino citta samdhiyati. Aya vuccati mahnma a
riyasvako visamagatya pajya samappatto viharati, sabypajjhya pajya abypajjho viharati,
dhammasota sampanno saghnussati bhveti.
(4) Puna ca para mahnma ariyasvako attano silni anussarati: akhani acchiddni asabaln
msni bhjissni viuppasatthni aparmahni samdhisavattanikni. Yasmi mahnma samaye
ati, nevassa tasmi, samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na
apariyuhita citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti sla rabbha. Ujugatacit
ho pana mahnma ariyasvako labhati atthaveda, labhati dhammaveda, labhati dhammpasahita
ujja. Pamuditassa pti jyati, ptimanassa kyo passamhati, passaddhakyo sukha vediyati, su
khino citta samdhiyati. [PTS Page 287] [\q 287/] aya vuccati mahnma ariyasvako vi
samagatya pajya samappatto viharati, sabypajjhya pajya abypajjho viharati, dhammasota s
ampanno slnussati bhveti.
(5) Puna ca para mahnma ariyasvako attano cga anussarati: "lbh vata me, suladdha vata
yoha maccheramalapariyuhitya pajya vigatamalamaccherena cetas agra ajjhvasmi muttac
tap vossaggarato ycayogo dnasavibhgaratoti. Yasmi mahnma samaye ariyasvako cga an
vassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na mohapa
citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti cga rabbha. Ujugatacitto kho pana m
ahnma ariyasvako labhati atthaveda, labhati dhammaveda, labhati dhammupasahita pmujja
muditassa pti jyati, ptimanassa kyo passamhati, passaddhakyo sukha vediyati, sukhino c
itta samdhiyati. Aya vuccati mahnma ariyasvako visamagatya pajya samappatto viharati,
bypajjhya pajya abypajjho viharati, dhammasota sampanno cgnussati bhveti.
1. Suppaipanno machasa
[BJT Page 016] [\x 16/]
(6) Puna ca para mahnma ariyasvako devatnussati bhveti: "santi dev ctummahrjik, sa
is, santi dev ym, santi dev tusit, santi dev nimmnaratino, santi dev paranimmitavasa
o, santi dev brahmakyik, santi dev taduttari. Yathrpya saddhya samanngat t devat
a uppann, 1 mayhampi tathrp saddh savijjati, yathrpena slena samanngat t devat it
uppann, 2 mayhampi tathrpa sla savijjati. Yathrpena sutena samanngat t devat ito
pann, mayhampi tathrpa suta savijjati. Yathrpena cgena samanngat t devat ito cut
mayhampi tathrpo cgo savijjati. Yathrpya paya samanngat t devat ito cut tattha
tathrp pa savijjat"ti. Yasmi [PTS Page 288] [\q 288/] mahnma, samaye ariyasv
ca tsaca devatna saddhaca sla ca suta ca cgaca paa ca anussarati, nevassa tasmi
yuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na mohapariyuhita citta hoti, uju
a tasmi samaye citta hoti t devat rabbha ujugatacitto kho pana mahnma ariyasvako labha
atthaveda, labhati dhammaveda, labhati dhammpasahita pmujja pamuditassa pti jyati, p
assa kyo passambhati, passaddhakyo sukha vediyati, sukhino citta samdhiyati. Aya vucca
ti mahnma ariyasvako visamagatya pajya samappatto viharati, sabypajjhya pajya abypajj
iharati. Dhammasota sampanno devatnussati bhveti. Yo so mahnma ariyasvako gataphalo v
,
So imin vihrena bahula viharat, ti.
huneyyavaggo pahamo.
Tassuddna:
Dve huneyy indriyabal tayo jny3
Anuttariya anussat4 mahnmena te dasti.
1. Yattha uppannmachasa 2. Tattha upapann machasa
3. Dve hueyy indriyabalni tayo jniy machasa
4. Anuttariya anussati machasa
[BJT Page 018] [\x 18/]
2 Sryavaggo
6, 1. 2. 1
(Pahama sryasutta)
(Svatthinidna)
11. Chayime bhikkhave dhamm sry. 1 Katame cha:
(1) Idha bhikkhave bhikkhuno metta kyakamma paccupahita hoti sabrahmacrsu v ceva rah
Ayampi dhammo sryo. 2
(2) Puna ca para bhikkhave bhikkhno metta vackamma paccupahita hoti sabrahmacrsu v
ca. Ayampi dhammo sryo.
(3) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno metta manokamma paccupahita hoti sabrahmacrsu v
raho ca. Ayampi dhammo sryo.
[PTS Page 289] [\q 289/] (4) puna ca para bhikkhave bhikkhu ye te lbh dhammik d
hammaladdh antamaso pattapariypannamattampi, tathrpehi lbhehi appaivibhattabhog hoti, s
avantehi sabrahmacrhi sdhraabhog. Ayampi dhammo sryo.
(5) Puna ca para bhikkhave bhikkhu yni tn slni akhani acchiddni asabalni akammsni
satthni aparmahni samdhisavattanikni, tathrpehi slehi slasmaagato viharati sabr
ca. Ayampi dhammo sryo
(6) Puna ca para bhikkhave bhikkhu yya dihi ariy nyyik nyti takkarassa sammdukkha
a dihiy dihismaagato viharati sabrahmacrsu
v ceva raho ca. Ayampi dhammo sryo.
Ime kho bhikkhave cha dhamm sryti.
6. 1. 2. 2.
( Dutiya sryasutta)
(Svatthinidna)
12. Chayime bhikkhave dhamm sry piyakara garukara sagahya avivdya smaggiy eki
ame cha:
(1) Idha bhikkhave bhikkhuno metta kyakamma paccupahita hoti sabrahmacrisu v ceva rah
. Ayampi dhammo sryo piyakarao garukarao sagahya avivdya smaggiy ekbhvya savat
1. Sray machasa 2. Srayo machasa 3. Sabrahmacrhi machasa
[BJT Page 020] [\x 20/]
(2) Puna ca para bhikkhave bhikkhuno metta vackamma paccupahita hoti sabrahmacrsu v
ho ca. Ayampi dhammo sryo2.
(3) ( Puna ca para bhikkhave bhikkhuno) metta manokamma paccupahita hoti sabrahmacrisu
ceva raho ca. Ayampi dhammo sriyo piyakarao garukarao sagahya avivdya smaggiy ekbh
.
(4) Puna ca para bhikkhave bhikkhu ye te lbh dhammik dhammaladdh antamaso pattapariypa
nnamattampi tathrpehi lbhehi appaivibhattabhog hoti [PTS Page 290] [\q 290/] slav
antehi sabrahmacrih sdhraabhog. Ayampi dhammo sriyo piyakarao garu karao sagahya
ekbhvya savattati.
(5) Puna ca para bhikkhave bhikkhu yni tni slni akhani acchiddni asabalni akammsni
pasatthni aparmahni samdhisavattanikni, tathrpehi slehi slasmaagato viharati sa
ho ca. Ayampi dhammo sryo piyakarao garukarao sagahya avivdya smaggiy ekbhvya s
(6) Puna ca para bhikkhave bhikkhu yya dihi ariy niyyik nyti takkarassa sammdukkha
a dihiy dihismaagato viharati sabrahmacrsu v ceva raho ca, ayampi dhammo sryo
sagahya avivdya smaggiy ekbhvya savattati.
Ime kho bhikkhave cha dhamm sriy piyakara garukara sagahya avivdya smaggiy ekb
6. 1. 2. 3.
(Nissrayasutta)
(Svatthinidna)
13. Chayim bhikkhave nissray dhtuyo. Katam cha:
(1) Idha bhikkhave bhikkhu eva vadeyya "mett hi kho me ceto vimutti bhvit bahulkat ynk
vatthukat anuhit paricit susamraddh, atha ca pana me bypdo citta pariydya tihat
ssa vacanyo: "myasm eva avaca, m bhagavanta abbhcikkhi. Na hi sdhu bhagavato abbhakkh
a hi bhagav eva vadeyya. Ahnameta vuso anavakso ya mettya cetovimuttiy bhvitya ba
vatthukatya anuhitya paricitya susamraddhya, atha ca [PTS Page 291] [\q 291/] pana
ssa bypdo citta pariydya hassatti neta hna vijjati, nissaraa heta vuso vypdas
tti"ti.
[BJT Page 022] [\x 22/]
(2) Idha pana bhikkhave bhikkh eva vadeyya: " karu hi kho me cetovimutti bhvit bahulkat
ynkat vatthukat anuhit paricit susamraddh, atha va pana me vihes citta pariydya
tissa vacanyo: " m yasm eva avaca. M bhagavanta abbhcikkhi, na hi sdhu bhagavato abbh
a, na hi bhagav eva vadeyya. Ahnameta vuso anavakso ya karuya cetovimuttiy bhvit
a vatthukatya anuhitya paricitya susamraddhya, atha ca panassa vihes citta pariydya
ti neta hna vijjati, nissaraa heta vuso vihes, yadida karu cetovimutti"ti.
(3) Idha pana bhikkhave bhikkhu eva vadeyya:" mudit hi kho me cetovimutti bhvit bahu
lkat ynkat vatthukat anuhit paricit susamraddh, atha ca pana me arati citta pariy
evantissa vacanyo, " m yasm eva avaca, m bhagavanta abbhcikkhi, na hi sdhu bhagavato
akkhna, na hi bhagav eva vadeyya. Ahnameta vuso anavakso ya muditya cetovimuttiy
tya ynkatya vatthukatya anuhitya paricitya susamraddhya, atha ca panassa arati citt
assati, ti neta hna vijjati. Nissaraa heta vuso aratiy yadida mudit cetovimutt"ti.
(4) Idha pana bhikkhu eva vadeyya: "upekkh hi kho me cetovimutti bhvit bahulkat ynkat
thukat anuhit paricit susamraddh, atha ca pana me rgo citta pariydya tihat"t. S
canyo: " m yasm eva avaca, m bhagavanta abbhcikkhi, na hi sdhu bhagavato abbhakkhna
bhagav eva vadeyya. Ahnameta vuso anavakso ya upekkhya cetovimuttiy bhvitya bahul
thukatya anuhitya paricitya [PTS Page 292] [\q 292/] susamraddhya, atha ca panassa
rgo citta pariydya hassat, t neta hna vijjati. Nissaraa heta vuso rgassa yadi
[BJT Page 024] [\x 24/]
(5) Idha pana bhikkhave bhikkh eva vadeyya. " Animitt hi kho me cetovimutti bhvit bah
ulkat ynkat vatthukat anuhit paricit susamraddh, atha ca pana me nimittnusr vi
a vacanyo: "m yasm eva avaca m bhagavanta abbhcikkhi. Na hi sdhu bhagavato abbhakkhn
i bhagav eva vadeyya. Ahnameta vuso anavakso ya animittya cetovimuttiy bhvitya ba
vatthukatya anuhitya paricitya susamraddhya, atha ca panassa nimittnusr via bha
jati. Nissaraa heta vuso sabbanimittna yadida animitt cetovimutt"ti.
(6) Idha pana bhikkhave bhikkh eva vadeyya: " asmti kho me vigata, ayamahamasmti ca n
a samanupassmi, atha ca pana me vicikicchkatha kathsalla citta pariydya tihat"ti. S
tissa vacanyo: "m yasm eva avaca, m bhagavanta abbhcikkhi, na hi sdhu bhagavato abbha
na hi bhagav eva vadeyya. Ahna meta vuso anavakso ya asmti vigate ayamahamasmti ca
nupassato, atha ca panassa vicikicchkathakathsalla citta pariydya hassat, ti neta h
. Nissaraa heta vuso vicikicchkatha kathsallassa yadida asmtimnasamugghto"ti.
Ime kho bhikkhave cha nissray dhtuyo'ti.
6. 1. 2. 4.
(Bhaddaka sutta)
(Svatthnidna)
14. Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi, "vuso bhikkhavo"ti. "vuso"ti, kho te bhikkh
u yasmato [PTS Page 293] [\q 293/] sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoc
a:
Tath tath vuso bhikkhu vihra kappeti, yath yathssa vihra kappayato na bhaddaka mara
bhaddik klakiriy 1. Kathacvuso bhikkhu tath tath vihra kappeti. Yath yathssa vihr
na
Bhaddaka maraa hoti na bhaddik klakiriy1.
Idhvuso bhikkhu kammrmo hoti kammarato kammrmata anuyutto, bhassrmo hoti bhassarato bh
srmata anuyutto, niddrmo hoti niddrato niddrmata anuyutto, sagaikrmo hoti sagai
utto, sasaggrmo hoti sasaggarato sasaggrmata anuyutto, papacrmo hoti papacarato pa
tto.
1 Klakiriy machasa
[BJT Page 026] [\x 26/]
Eva kho vuso bhikkhu tath tath vihra kappeti, yath yath'ssa vihra kappayato na bhadd
aa hoti na bhaddik klakiriy. Aya vuccatvuso bhikkh sakkybhirato na pahsi1 sakkya
a antakiriyya.
Tath tathvuso bhikkhu vihra kappeti yath yathssa vihra kappayato bhaddaka maraa hot
ik klakiriy. Kathacvuso bhikkhu tath tath vihra kappeti, yath yathssa vihra kappa
a maraa hoti bhaddik klakiriy.
Idhvuso bhikkhu na kammrmo hoti na kammarato na kammrmata anuyutto, na bhassramo hoti n
a bhassarato na bhassramata anuyutto, na niddrmo hoti, na niddrato na niddrmata anuyut
, na sagaikrmo hoti na sagaikrato na sagaikrmata anuyutto, na sasaggrmo hoti na
asaggrmata anuyutto, na papacrmo hoti na papacarato na papacrmata anuyutto.
Eva kho vuso bhikkhu [PTS Page 294] [\q 294/] tath tathssa vihra kappeti yath yath
sa vihra kappayato bhaddaka maraa hoti bhaddik klakiriy. Aya vuccatvuso bhikkhu nibb
pahsi2 sakkya sammdukkhassa antakiriyyti.
1. Yo papacamanuyutto papacbhirato mago
Virdhay so nibbna yogakkhema anuttara.
2. Yo ca papaca hitvna nippapacapade rato
rdhay so nibbna yogakkhema anuttara
6. 1. 2. 5.
(Anutappasutta)
(Svatthinidna)
15. Tatra kho yasm sriputto bhikkhu mantesi. " vuso bhikkhavo"ti. "vuso"ti, kho te bhi
kkhu yasmato sriputtassa paccassosu. yasm sriputto etadavoca: tath tath vuso bhikkhu
kappeti yath yathssa vihra kappayato klakiriy anutapp hoti.
Kathacvuso bhikkhu tath tath vihra kappeti, yath yathssa vihra kappayato klakiriy
i.
Idhvuso bhikkhu kammrmo hoti kammarato kammrmata anuyutto,
Idhvuso bhikkhu bhassrmo hoti. Bhassarato bhassrmata anuyutto,
Idhvuso bhikkhu niddrmo hoti. Niddrato niddrmata anuyutto.
Idhvuso bhikkhu sagaikrmo hoti sagaikrato sagaikrmata anuyutto.
Idhvuso bhikkhu sasaggrmo hoti sasaggarato sasaggrmata anuyutto,
Idhvuso bhikkhu papacrmo hoti papacarato papacrmata anuyutto.
1. Nappajahti machasa
2. Pajahni machasa
[BJT Page 028] [\x 28/]
Eva kho vuso bhikkhu tath tath vihra kappeti, yath yathssa vihra kappayato klakiriy
oti. Aya vuccatvuso bhikkhu sakkybhirato na pahsi sakkya sammdukkhassa antakiriyya.
Tath tath vuso bhikkhu vihra kappeti yath yathssa vihra kappayato klakiriy ananutap
Kathacvuso bhikkhu tath tath vihra kappeti yath yathssa vihra kappayato klakiriy a
ti:
Idhvuso bhikkhu na kammrmo hoti na kammarato na kammrmata anuyutto,
Na bhassrmo hoti bhassarato na bhassrmata anuyutto,
[PTS Page 295] [\q 295/] na niddrmo hoti na niddrato na niddrmata anuyutto, na sag
aikrmo hoti na sagaikrato na sagaikrmata anuyutto, na sasaggarmo hoti sasaggarat
nuyutto, na papacrmo hoti na papacarato na papacrmata anuyutto.
Eva kho vuso bhikkhu tath tath vihra kappeti yath yathssa vihra kappayato klakiriy
hoti. Aya vuccatvuso bhikkh nibbnbhirato pahsi sakkya sammdukkhassa antakiriyyti.
3. Yo papacamanuyutto papachirato mago
Virdhayi so nibbna yogakkhema anuttara
4. Yo ca papaca hitvna nippapacapade rato
rdhay so nibbna yogakkhema anuttaranti.
6. 1. 2. 6.
(Nakulapitusutta)
16. Eka samaya bhagav bhaggesu viharati susumragire bhesakalvane migadye. Tena kho pana
samayena nakulapit gahapati bdhiko hoti dukkhito bhagilno. Atha kho nakulamt gahapat
ulapitara gahapati etadavoca:
M kho tva gahapati spekkho klamaksi. Dukkh gahapati spekkhassa klakiriy. 1 Garahit c
avat spekkhassa klakiriy. Siy kho pana te gahapati evamassa. "Na nakulamt gahapatni ma
ccayena sakkhissati drake posetu gharvsa sattharitunti"2 na kho panena gahapati eva da
ba. Kusalha gahapati kappsa kantitu, ce olikhitu. Sakkomaha gahapati tavaccayena d
u gharvsa sattharitu. 3 Tasmtiha tva gahapati m spekkho klamaksi. Dukkh gahapati s
akiriy. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriy. 1 1 Klakiriy machasa 2 samaharitun
chaya 3 samaharitumachasa
[BJT Page 030] [\x 30/]
(2) Siy kho pana te gahapati evamassa:" nakulamt gahapatn mamaccayena aa vara1 gamiss
. Na kho paneta gahapani eva dahabba. Tva ceva kho gahapati jnsi aha ca, yad no2 so
i gahahaka brahmacariya samdinna. Tasmtiha tva gahapati m spekkho klamaksi. Dukkh
kkhassa klakiriy. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriy.
(3) Siy kho pana te gahapati evamassa: " nakulamt gahapatn mamaccayena na dassanakm bha
vissati bhagavato, na dassanakm bhikkhusaghass"ti. Na kho paneta gahapati eva dahabba
a hi gahapati tavaccayena dassanakmatar ceva bhavissmi bhagavato, dassanakmatar ca bhi
kkhusaghassa. Tasmtiha tava gahapati m spekkho klamaksi. Dukkh gahapati spekkhassa k
y. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriy.
(4) Siy kho pana te gahapati evamassa: " na nakulamt gahapatn mamaccayena slesu paripra
kri"ti. Na kho paneta gahapati eva dahabba. Yvat kho gahapati tassa bhagavato svik
an slesu pariprakriiyo, aha tsa aatar. Yassa kho panassa kakh v vimati v, aya
ambuddho bhaggesu viharati susumragire bhesakalvane migadye, ta bhagavanta upasakamitv
ucchatu. Tasmtiha tva gahapati m spekkho [PTS Page 297] [\q 297/] klamaksi. Dukkh g
ahapati spekkhassa klakiriy. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriy.
(5) Siy kho pana te gahapati evamassa: " na nakulamt gahapatn lbhin ajjhatta cetosamat
ss "ti. Na kho paneta gahapati eva daahababa. Yvat kho gahapati tassa bhagavato svik
avasan lbhiniyo ajjhatta cetosamathassa, aha tsa aatar. Yassa kho panassa kakh v v
a so bhagav araha samm sambuddho bhaggesu viharati susumragire bhesakalvane migadye. T
hagavanta upasakamitv pucchatu. Tasmtha tva gahapati m spekkho klamaksi. Dukkh gaha
khassa klakiriy. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriy.
1 Ghara machasa, vra smu, ahath. 2 Yanomachasa, yadte smu,
[BJT Page 032] [\x 32/]
(6) Siy kho pana te gahapati evamassa: " na nakulamt gahapatn imasmi dhammavinaye ogdha
ppatt patigdhappatt asssappatt tiavicikicch vigatakathakath vesrajjappatt aparappa
ssane viharat"ti. Na kho paneta gahapati eva dahabba. Yvat kho gahapati tassa bhagava
ik gih odtavasan imasmi dhammavinaye ogdhappatt patigdhappatt asssappatt tiavicik
thakat vesrajjappatt aparappaccay satthussane viharanti, aha tsa aatar. Yassa kho
h v vimati v, aya so bhagav araha samm sambuddho bhaggesu viharati susumragire bhesak
e migadye. Ta bhagavanta upasakamitv pucchatu. Tasmtiha tva gahapati m spekkho klama
kkh gahapati spekkhassa klakiriy. Garahit ca bhagavat spekkhassa klakiriyti.
Atha kho nakulapituno gahapatissa nakulamtya [PTS Page 298] [\q 298/] gahapatn
iy imin ovdena ovadiyamnassa so bdho hnaso paippassamh. Vuhhi ca nakulapit gahap
pahno ca pana nakulapituno gahapatissa so bdho ahosi.
Atha kho nakulapit gahapati giln vuhito aciravuhito gela, daamolubbha yena bhagav
. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta
Nisdi. Ekamanta nisinna kho nakulapitara gahapati bhagav etadavoca:
Lbh te gahapati, suladdha te gahapati, yassa te nakulamt gahapatn anukampik atthakm
ussik.
Yvat kho gahapati mama svik gih odtavasan slesu pariprakriiyo, nakulamt gahapatn
ahapati mama svik gih odtavasan lbhiniyo ajjhatta cetosamathassa, nakulamt gahapatni
Yvat kho gahapati mama svik gih odtavasan imasmi dhammavinaye ogdhappatt patigdhap
ppatt. Tiavicikicch vigatakathakath vesrajjappatt aparappaccay satthussane viharanti
kulamt gahapatn tsa aatar.
Lbh te gahapati, suladdha te gahapati, yassa te nakulamt gahapatni anukampik atthakm
anussikti.
[BJT Page 034] [\x 34/]
6. 1. 2. 7.
(Kusalasutta)
17. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho bhagav
amaya patisalln vuhito yenupahnasl tenupasakami. Upasakamitv paatte sane nisd
yasmpi kho sriputto syanhasamaya patisalln vuhito yenupahnasl tenupasakami. Upa
a abhivdetv ekamanta nisdi. yasmpi kho mahmoggallno syanhasamaya patisalln vuhi
sakami. Upasakamitv bhagavanta [PTS Page 299] [\q 299/] abhivdetv ekamanta nisd.
i kho mahkaccyano sayanhasamaya patisalln vuhito yenupahnasl tenupasakami. Upasa
ta abhivdetv ekamanta nisd. yasmpi kho mahkohito syanhasamaya patisalln vuhit
. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. yasmpi kho mahcundo syanhasamaya
vuhito yenupahnasl tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisd
ino syanhasamaya patisalln vuhito yenupahnasl tenupasakami upasakamitv bhagavant
nta nisdi. yasmpi kho anuruddho syanhasamaya patisalln vuhito yenupahnasl tenup
tv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisd. yasmpi kho revato syanhasamaya patisalln v
enupasakam. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. yasmpi kho nando sya
isalln vuhito yenupahnasl tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekaman
Atha kho bhagav bahudeva ratti nisajjya vtinmetv uhysan vihra pvisi. Tepi kho y
kantassa bhagavato uhysan yathvihra agamasu.
Ye pana tattha bhikkh nav acirapabbajit dhungat ima dhammavinaya, te yva suriyuggaman
hamn supisu. Addas kho bhagav dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena te bhikkh
suriyuggaman kkacchamne supante. Disv yenupahnasl tenupasakam. Upasakamitv paa
sajja kho bhagav te bhikkh mantesi:
Kaha nu kho bhikkhave sriputto, kaha mahmoggallno, kaha mahkassapo, kaha mah kaccyan
a mahkohito, kaha mahcundo, kaha mahkappino, kaha anuruddho, kaha revato, kaha nan
kho te bhikkhave ther svak gatti?
Tepi kho bhante yasmanto acirapakkantassa bhagavato uhysan yathvihra agamasti.
Kena no tumhe hikkhave ther bhikkh gat, ti nav1 yva suriyassuggaman2 kkacchamn supath
Ta ki maatha bhikkhave api nu tumhehi diha v suta v " rj khattiyo muddhvasitto y
age 300] [\q 300/] seyyasukha phassasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva r
ajja krento janapadassa v piyo manpo"ti.
Noheta bhante.
1Ngatti machasa 2 yvasuriyuggaman machasa
[BJT Page 036] [\x 36/]
Sdhu bhikkhave, may pi kho eta bhikkhave neva diha na suta " rj khattiyo muddhvasitt
Yvadattha seyyasukha phassasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajiva rajja krento
padassa v piyo manpo"ti.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v"rahiko yvadattha seyyasukha
asukha anuyutto viharanto yvajiva raha krento rahassa piyo manpo?"Ti.
No heta bhante,
Sdhu bhikkhave, may pi kho eta bhikkhave, neva diha na suta rahiko yvadattha seyyas
sasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva rahassa v piyomanpo'ti
Ta ki maatha bhikkhave, apinu tumhehi diha v suta v"pettaniko yvadattha seyyasukha
a middhasukha anuyutto viharanto yvajva pettanika krento piyo manpo?"Ti.
No heta bhante,
Sdhu bhikkhave, may pi kho eta bhikkhave neva diha na suta pettaniko yvadattha seyyas
phassasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva pituno v piyo manpo'ti.
Ta ki maa, bhikkhave, apinu tumhehi diha v suta v"senpatiko yvadattha seyyasukha
ddhasukha anuyutto viharanto yvajiva senpatikatta krento senpatikassa piyo manpo?"Ti.
No heta bhante,
Sdhu bhikkhave may pi kho eta bhikkhave, neva diha na suta senpatiko yvadattha seyya
hassasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva senya v piyo manpo'ti.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v"gmagmaiko yvadattha seyyasuk
dhasukha anuyutto viharanto yvajiva gmagmaikatta krento
Gmassa v piyo manpo"?Ti.
No heta bhante,
Sdhu bhikkhave may pi kho eta bhikkhave, neva diha na suta gmagmaiko yvadattha sey
ssasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva gmassa v piyo manpo'ti.
Ta ki maatha bhikkhave, apinu tumhehi diha v suta v"pgagmaiko yvadattha seyyasu
ddhasukha anuyutto viharanto yvajiva pgagmaikatta krento
Pgassa v piyo manpo"?Ti.
No heta bhante
% Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave neva diha na suta "pugagmaiko yvadattha s
a phassasukha middhasukha anuyutto viharanto yvajva pugagmaikatta krento pgassa v
ti.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v "samao v brhmao v yvadattha
kha middhasukha anuyutto indriyesu aguttadvro bhojane amatta jgariya ananuyutto avipas
ko kusalna dhammna pubbarattpararatta bodhapakkhiyna1 dhammna bhvannuyoga ananuyu
nsava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihar
No heta bhante.
Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave neva diha na [PTS Page 301] [\q 301/] sut
a " samao v brhmao v yvadattha seyyasukha phassasukha middhasukha anuyutto indriyes
dvro bhojane amatta jgariya ananuyutto avipassako kusalna dhammna pubbarattpararatt
kkhiyna1 dhammna bhvannuyoga ananuyutto savna khay ansava cetovimutti pavimut
hi sacchikatv upasampajja viharanto"ti.
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: " indriyesu guttadvr bhavissma bhojane mattauno j
ya anuyutt vipassak kusalna dhammna pubbarattpararatta bodhapakkhiyna1 dhammna bh
tt viharissm"ti.
Eva hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
1. Bodhipakkhiyna machasa sy
[BJT Page 038] [\x 38/]
6. 1. 2. 8.
(Macchika sutta)
18. Eka samaya bhagav kosalesu crika carati mahat bhikkhu saghena saddhi. Addas kho b
v addhna maggapaipanno aatarasmi padese macchika macchabandha macche vadhitv vadhitv
mna. Disv magg okkamma aatarasmi rukkhamle paatte sane nisdi. Nisajja kho bhagav
:
"Passatha, no tumhe bhikkhave amu macchika macchabandha macche vadhitv vadhitv vikkiamn
anti"
Eva bhante.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v sunav " macchiko macchabandho macche vad
TS Page 303] [\q 303/] vadhitv vikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assay
athayyv ynayy v bhoga bhog v mahanta v hogakkhandha ajjhvasanto?T.
No heta bhante.
Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave neva diha, na suta "macchiko macchabandho macch
e vadhitv vadhitv vikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy
mahanta v bhogakkhandha ajjhvasanto"ti.
Ta kissa hetu:
Te hi so bhikkhave macche vajjhe vadhyopante1 ppakena manasnupekkhati. Tasm so neva h
atthiyy hoti, na assayy, na rathayy, na ynayy, na bhogabhog, na mahanta bhogakkhand
ati.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v "goghtako gvo vadhitv vadhitv
kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v ynayyi v bhogabhog v mahanta
Ajjhvasanto?"Ti
No heta bhante
Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave neva diha, na suta: "goghtako gvo vadhitv va
ikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v ynayy v bhogab
ndha ajjhvasanto"ti.
Ta kissa hetu:
1Vadhyupanite smu. Vadhyntesy, vadhyante vadhyanunte katthaci
[BJT Page 040] [\x 40/]
Te hi so bhikkhave gvo vajjhe vadhyopante1 ppakena manasnupekkhati. Tasm so neva hatth
iyy hoti na assayy na rathayy na ynayy na bhogabhog na mahanta bhogakkhandha ajjh
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha [PTS Page 303] [\q 303/] v suta v " o
ko orambhe vadhitv vadhitv vikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v r
bhogabhog v mahanta v hogakkhandha ajjhvasanto?"Ti.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v " skariko skare vadhitv vadhit
a kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v ynayy v bhogabhog v mahant
anto?"Ti
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v "skuntiko skunte
Vadhitv vadhitv vikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v
ahanta v bhogakkhandha ajjhvasanto?"Ti.
Ta ki maatha bhikkhave apinu tumhehi diha v suta v "mgaviko mage3
Vadhitv vadhitv vikkiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v
ahanta v bhogakkhandha ajjhvasanto?"Ti.
No heta bhante.
Sdhu bhikkhave, maypi kho eta bhikkhave neva diha, na suta: " mgaviko mage vadhtv va
kiamno tena kammena tena jvena hatthiyy v assayy v rathayy v ynayy v bhogabho
dha ajjhvasanto"ti.
Ta kissa hetu:
Te hi so bhikkhave mage vajjhe vadhyopante1 ppakena manasnupekkhati. Tasm so neva hat
thiyy hoti, na assayyi, na rathayy, na ynayy, na bhogabhog, na mahanta bhogakkhandha
ati.
Te hi so bhikkhave tiracchnagate pe vajjhe vadhyopante1 ppakena manasnupekkhamno neva
tthiyy bhavissati, na assayy, na rathayy, na ynayy, na bhogabhog, na mahanta bhogak
jjhvasissati. Ko pana vdo ya manussabhta vajjha vadhyopanta4ppakena manasnupekkhat
sa bhikkhave hoti dgharatta ahitya dukkhya. Kyassa bhed parammara apya duggati vini
upapajjatti. 5
6. 1. 2. 9.
(Pahama maraasati sutta)
19. Eka samaya bhagav ndike6 viharati gijakvasathe. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi b
havoti. [PTS Page 304] [\q 304/] bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. B
hagav etadavoca:
Maraasati7 bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyosn
no tumhe bhikkhave maraasatinti?8
1 Vadhynte sy vadhyante katthaci vadhyupante smu
2 Sokarikosy 3 migesy 4 vadhyupantasmu
5 Uppajjat smu 6 ntike machasa 7 maraassati machasa
8 Maraassati machasa.
[BJT Page 042] [\x 42/]
(1) Eva vutte aataro bhikkh bhagavanta etadavoca: " aha kho bhante bhvemi maraasatinti
"
Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti: " aho vatha rattindiva jveyya, bhagavato ssana manasi kar
bahu vata me kata ass"ti. Eva kho aha bhante bhvemi maraasatinti.
(2) Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti: " aho vatha divasa jveyya bhagavato ssana manasi kareyya
vata me kata ass"ti. Eva kho aha bhante bhvemi maraasatinti.
(3) Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca. Ahampi kho bhante bhvemi maraasatinti.

Yath kathampana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti: " aho vatha tadantara jveyya yadantara ekapiapta bhuj
ssana manasi kareyya, bahu vata me kata ass"ti. Eva kho aha bhante bhvemi maraasati
(4) Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti: " aho vatha tadantara jveyya, yadantara cattro paca lop
ajjhoharmi, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me kata ass"ti. Eva kho aha bha
bhvemi maraasatinti.
(5) Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti: " aho vatha tadantara jveyya, yadantara eka lopa sakh
i, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu [PTS Page 305] [\q 305/] vata me kata as
s"ti eva kho aha bhante bhvemi maraasatinti.
[BJT Page 044] [\x 44/]
(6) Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahapi kho bhante bhvemi maraasatinti.
Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante eva hoti " aho vatha tadantara jveyya, yadantara assasitv v passas
sasitv v assasmi. Bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me kata ass"ti. Eva kho
nte bhvemi maraasatinti.
Eva vutte bhagav te bhikkh etadavoca:
(1) Yo cya bhikkhave bhikkh eva maraasati bhveti: aho vatha rattindiva jveyya, bha
a manasi kareyya, bahu vata me kata ass, ti
(2) "Yo cya bhikkhave bhikkhu eva maraasati bhveti: aho vatha divasa jveyya, bhagav
manasi kareyya, bahu vata me kata ass, ti.
(3) "Yo cya bhikkhave bhikkh eva maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yad
iapta1 bhujmi, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me kata ass, ti
(4) "Yo cya bhikkhave bhikkh eva maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yad
o paca lope sakhditv ajjhoharmi, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me kata
(1, 2, 3, 4) [PTS Page 306] [\q 306/] "ime vuccanti bhikkhave bhikkh pamatt v
iharanti, dandha maraasati bhventi savna khayya.
(5) "Yo cya bhikkhave bhikkh eva maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yad
pa ajjhoharmi, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me kata ass, ti
(6) "Yo cya bhikkhave bhikkh eva maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yad
sitv v passasmi. Passasitv v assasmi, bhagavato ssana manasi kareyya, bahu vata me k
ti
(5, 6) Ime vuccanti bhikkhave bhikkh appamatt viharanti tikkha maraasati bhventi savna
ayya.
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: appamatt viharissma, tikkha maraasati bhvessma
i. Eva hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
[BJT Page 046] [\x 46/]
6. 1. 2. 10.
(Dutiya maraasati sutta)
20. Eka samaya bhagav ndike viharati gijakvasathe. Tatra kho bhagav bhikkhu mantesi: m
aasati bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyosnti.
Katha bhvit ca bhikkhave maraasati katha bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh
iyosn?
(1) Idha bhikkhave bhikkhu divase nikkhante rattiy patihitya1 iti paisacikkhati: "ba
huk kho me paccay maraassa: ahi v ma aseyya, vicchiko v ma aseyya, satapad v ma a
me assa klakiriy2 so mamassa antaryo. Upakkhalitvvha papateyya, bhatta vpi me3 bhutta
jeyya, pitta v me [PTS Page 307] [\q 307/] kuppeyya, semha v me kuppeyya, satth
ak v me vt kuppeyyu, tena me assa klakiriy. So mamassa antaryo"ti.
(2) Tena bhikkhave bhikkhun iti paisacikkhitabba: " atthi nu kho me ppak akusal dhamm
pahn ye me assu ratti kla karontassa antaryy"ti. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamn
a jnti: " atthi me ppak akusal dhamm appahn ye me assu ratti klakarontassa antary
kkhave bhikkhun tesayeva ppakna akusalna dhammna pahnya adhimatto chando ca vymo
ssohi ca appaivni ca sati ca sampajaaca karaiyyva. Seyyathpi bhikkhave dittacelo v
tasseva celassa v ssassa v nibbpanya adhimatta chandaca vymaca usshaca ussohca
mpajaaca kareyya, evameva kho bhikkhave tena bhikkhun tesa yeva ppakna akusalna dham
adhimatto chando ca vymo ca ussho ca ussoh ca appaivni ca sati ca sampajaaca kara
(3) Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: " natthi me ppak akusal dhamm
ppahn ye me assu ratti kla karontassa antaryy"ti, tena bhikkhave bhikkhun teneva pti
a vihtabba ahorattnusikkhin kusalesu dhammesu.
(4) Idha pana bhikkhave bhikkhu rattiy nikkhantya divase patihite4 iti paisacikkhati
: " bahuk me paccay maraassa: ahi v ma aseyya, vicchiko v ma aseyya, satapad v ma
a me assa klakiriy, so mamassa antaryo. Upakkhilitv vha papateyya bhatta v me bhutta
eyya, pitta v me kuppeyya, semha v me kuppeyya, satthak me vt kuppeyyu, tena me assa k
iriy, so mamassa antaryo"
1 Patigatva machasa 2 klakiriy machasa 3 bhatta v me machasa 4 patigate machasa
[BJT Page 048] [\x 48/]
(5) Tena bhikkhave bhikkhun iti paisacikkhitabba: " [PTS Page 308] [\q 308/] at
thi nu kho me ppak akusal dhamm appahn, ye me assu div kla karontassa antaryy"ti,
Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: "atthi me ppak akusal dhamm appahn,
assu div kla karontassa antaryy"ti, tena bhikkhave bhikkhun tesaeva ppakna akusal
adhimatto chando ca vymo ca ussho ca ussohi ca appaivni ca sati ca sampajaaca kara
thpi bhikkhave dittacelo v dittasso v tasseva celassa v ssassa v nibbpanya adhimatt
vymaca usshaca ussohica appaivnica satica sampajaaca kareyya, evameva kho bhikk
khun tesayeva ppakna akusalna dhammna pahnya adhimatto chando ca vymo ca ussho c
aivni ca sati ca sampajaaca karay.
(6) Save pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: "natthi me ppak akusal dhamm
pahn ye me assu div kla karontassa antaryy"ti, tena bhikkhave bhikkhun teneva ptipm
ihtabba ahorattnusikkhin kusalesu dhammesu.
Eva bhvit kho bhikkhave maraasati eva bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh a
snti.
Srya vaggo dutiyo
Tassuddna
Dve srya nissraya 1 bhaddaka anutappiya
Nakulakusal maccha dve ca honti maraasatin dasti. 2
1Deva sryo mettasmu. 2 Nakula soppamacch ca dve honti maraassatt machasa.
[BJT Page 050] [\x 50/]
3. Anuttariya vaggo
6. 1. 3. 1.
(Smagmaka sutta)
21. [PTS Page 309] [\q 309/] eka samaya bhagav sakkesu viharati smagmake pokkhar
ayya.
Atha kho aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa
Pokkharaya obhsetv yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
manta hit kho s devat bhagavanta etadavoca:
Tayome bhante dhamm bhikkhuno parihnya savattanti. Katame tayo:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat ime kho bhante tayo dhamm bhikkhuno parihnya savatt
Idamavoca s devat. Samanuo satth ahosi. Atha kho s devat samanuo me satthti bhagavan
vdetv padakkhia katv tatthevantaradhy.
Atha kho bhagav tass ratatiy accayena bhikkh mantesi. Ima bhikkhave ratti aatar deva
kantya rattiy abhikkantava kevalakappa pokkharaya obhsetv yenha tenupasakami. Up
vdetv ekamanta ahsi, ekamanta hit kho bhikkhave s devat ma etadavoca.
"Tayome bhante dhamm bhikkhuno parihnya savattanti. Katame tayo: kammrmat, bhassrmat
at. Ime kho bhante tayo dhamm bhikkhuno parihnya savattant"ti.
Idamavoca bhikkhave s devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhyi
Tesa vo bhikkhave albh tesa vo dulladdh1 ye vo devatpi jnanti kusalehi dhammehi parihn
savattamne.
Aparepi bhikkhave tayo parihniye dhamme desissmi ta sutha sdhuka manasikarotha bhsiss
eva bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
[PTS Page 310] [\q 310/] katame ca bhikkhave tayo parihniy dhamm: sagaikrmat, dov
assat, ppamittat.
Ime kho bhikkhave tayo parihniy dhamm.
Ye hi keci bhikkhave attamaddhna parihyisu kusalehi dhammehi, sabbe te imeheva chahi
dhammehi parihyisu kusalehi dhammehi. Yehi keci bhikkhave angatamaddhna parihyissanni
kusalehi dhammahi. Sabbe te imeheva chahi dhammehi parihyissanti kusalehi dhammeh
i.
Yehi keci bhikkhave etarahi parihyanti kusalehi dhammehi, sabbe te imeheva chahi
dhammehi parihyanti kusalehi dhammehiti. 1 Tesa dulladdha machasa 2 parihyamne macha
sa.
[BJT Page 052] [\x 52/]
6. 1. 3. 2.
(Aparihnyadhamma sutta)
(Svatthinidna)
22. Chayime bhikkhave aparihniye dhamme desissmi, ta sutha sdhuka manasikarotha bhsiss
i, eva bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca: katame ca te
bhikkhave cha aparihniy dhamm
Na kammrmat, na bhassrmat, na niddrmat, na sagaikrmat, sovacassat, kalyamitta
cha aparihniy dhamm.
Ye hi keci bhikkhave attamaddhna na parihyisu kusalehi dhammehi, sabbe te imeheva cha
hi dhammehi na parihyisu kusalehi dhammehi. Ye hi keci bhikkhave angatamaddhna na par
ihyissanti kusalehi dhammehi, sabbe te imeheva chahi dhammehi na parihyissanti. Ku
salehi dhammehi, ye hi keci bhikkhave etarahi na parihyanti kusalehi dhammehi, sa
bbe te imeheva chahi dhammehi na parihyanti kusalehi dhammeh, ti.
6. 1. 3. 3.
(Bhaya sutta)
(Svatthinidna)
23. Bhayanti bhikkhave kmnameta adhivacana, dukkhanti bhikkhave kmnameta adhivacana. R
oti bhikkhave kmnameta adhivacana. Gaoti [PTS Page 311] [\q 311/] bhikkhave kmnam
a adhivacana. Sagoti bhikkhave kmnameta adhivacana. Pakoti bhikkhave kmnameta adhiv
Kasm ca bhikkhave bhayanti kmnameta adhivacana? Kmargarattya bhikkhave chandargavini
dihadhammikpi bhay na parimuccati, samparyikpi bhay na parimuccati. Tasm bhayanti km
a adhivacana. Kasm ca bhikkhave dukkhanti kmnameta adhivacana. Rogoti bhikkhave kmnam
dhivacana. Gaoti bhikkhave kmnameta adhivacana, sagoti bhikkhave kmnameta adhivacan
kmnameta adhivacana. ?Kmargarattya bhikkhave chandargavinibaddho dihadhammikpi pa
ati, samparyikpi pak na parimuccati. Tasm pakoti kmnameta adhivacananti.
5. Bhaya dukkha ca rogo ca gao sago pako ca ubhaya
Ete km pavuccanti yattha satto puthujjano.
6. Updne bhaya disv jtimaraasambhave
Anupd vimuccanti jtimaraa sakhaye.
7. Te khemappatt sukhino dihadhammbhinibbut
Sabbaverabhaytt1 sabbadukkha upaccagunti.
1Sabbe vera bhaytt sy.
[BJT Page 054] [\x 54/]
6. 1. 3. 4
(Himavanta sutta)
(Svatthinidna)
24. Chahi bhikkhave dhammehi samantgato bhikkhu himavanta pabbata rja padleyya, ko pa
na vdo chavya avijjya.
Katamehi chahi.
Idha bhikkhave bhikkh samdhissa sampattikusalo hoti. Samdhissa hitikusalo hoti. Samdhi
ssa vuhnakusalo hoti. Samdhissa kallat kusalo1 hoti. Samdhissa gocarakusalo hoti. Samdh
issa abhinhrakusalo hoti.
[PTS Page 312] [\q 312/] imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikk
hu himavanta pabbatarja padleyya. Ko pana vdo chavya avijjyti.
6. 1. 3. 5.
(Anussatihna sutta)
(Svatthinidna)
25. Chayimni bhikkhave anussati hnni.
Katamni cha.
(1). Idha bhikkhave ariyasvako tathgata anussarati:"itipi so bhagav araha samm sambudd
ho vijjcaraasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddh
o bhagavti.
Yasmi bhikkhave samaye ariyasvako tathgata anussarati, nevassa tasmi samaye
Rgapariyuhita citta hoti. Na dosapariyuhita citta hoti. Na mohapariyuhita citta h
mevassa tasmi samaye citta hoti. Nikkhanta mutta vuhita gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave
acanneta kmaguna adhivacana. Idampi kho bhikkhave rammaa karitv evamidhekacce satt
ti.
(2) Puna ca para bhikkhave ariyasvako dhamma anussarati: "svkkhto bhagavat dhammo sand
ihiko akliko ehi passiko opanayiko paccatta veditabbo viuhti. "
Yasmi bhikkhave samaye ariyasvako dhamma anussarati. Nevassa tasmi samaye rgapariyuhita
citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na mohapariyuhita citta hoti, ujugatamevass
smi samaye citta hoti, nikkhanta mutta vuhita gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave pacannet
una adhivacana. Idampi kho bhikkhave ramamaa karitv evamidhekacce satt visujjhanti.
1Kalalita kusalo hoti smu.
[BJT Page 056] [\x 56/]
Puna ca para bhikkhave ariyasvako sagha anussarati: "supaipanno bhagavato svakasagho uj
upaipanno bhagavato svaka sagho yapaipanno bhagavato svaka sagho smcipaipanno bhaga
a sagho yadidacattr purisa yugni aha purisapuggal esa bhagavato svaka sagho huneyyo
dakkhieyyo ajali karayo anuttara puakkhetta lokassti". Yasmi bhikkhave samaye ariya
agha anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti. Na dosapariyuhita c
, na mohapariyuhita citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citata hoti, nikkhanta mutt
a vuhita gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave pacanneta kmaguna adhivacana. Idampi kho b
mmaa karitv evamidhekacce satt visujjhanti.
Puna ca para bhikkhave ariyasvako attano slni anussarati: akhani acchiddni asabalni a
i bhujissni viuppasatthni aparmahni samdhisavattanikni. Yasmi bhikkhave samaye ari
nussarati. Nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta ho
a mohapariyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citata hoti, nikkhanta mutta
ta gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave pacanneta kmaguna adhivacana.
Idampi kho bhikkhave rammaa karitv evamidhekacce satt visujjhanti.
Puna ca para bhikkhave ariyasvako attano cga anussarati: " lbh vata me suladdha vata me
yoha macceramala pariyuhitya pajya vigatamalamaccherena cetas viharmi muttacgo payatap
ssaggarato ycayogo dnasavibhgarato"ti. Yasmi bhikkhave samaye ariyasvako cga anussarat
Nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na moh
uhita citta hoti. Ujugatamevassa
Tasmi samaye citta hoti, nikkhanta mutta vuhita gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave pacann
aguna adhivacana. Idampi kho bhikkhave rammaa karitv evamidhekacce satt visujjhanti.
Puna ca para bhikkhave ariyasvako devat anussarati: santi dev ctummahrjik, santi dev
santi dev ym, santi dev tusit, santi dev nimmaratino, santi dev paranimmitavasavatti
santi dev [PTS Page 314] [\q 314/] brahmakyik, santi dev tatuttari yathrpya saddh
samanngat t devat ito cut tattha uppann, mayhampi tathrp saddh savijjati, yathrpe
ena sutena yathrpena cgena yathrpya paya samanngat t devat ito cut tattha uppann
rp pa savijjati"ti. Yasmi bhikkhave samaye ariyasvako attano ca tsa ca devatna sad
cgaca paaca anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapari
a hoti, na mohapariyuhita citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti, nikkhanta
mutta vuhita gedhamh. Gedhoti kho bhikkhave pacanteta kmaguna adhivacana. Idampi k
ve rammaa karitv evamidhekacce satt visujjhanti. Imni kho bhikkhave cha anussati hnn
[BJT Page 058] [\x 58/]
6. 1. 3. 6
(Mahkaccna sutta)
(Svatthinidna)
26. Tatra kho yasm mah kaccno bhikkhu mantesi, vuso bhikkhavoti. vusoti kho te bhikkhu
asmato mah kaccnassa paccassosu. yasm mah kaccno etadavoca:
Acchariya vuso abbhta vuso yva subhsita cida1 tena bhagavat jnat passat arahat s
sambdhe oksdhigamo anubuddho sattna visuddhiy sokapariddavna samatikkamya dukkhadoman
atthagamya yassa adhigamya. Nibbnassa sacchikiriyya yadida cha anussatihnni katam
(1) Idhvuso ariyasvako tathgata anussarati " itipi so bhagav araha samm sambuddho vijj
raasampanno sugato lokavidu anuttaro purisa damma srath satth dve manussna buddho bhag
av"ti, yasmi vuso samaye ariyasvako tathgata anussarati nevassa tasmi samaye rgapariyu
citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti, na [PTS Page 315] [\q 315/] mohapariyuhi
ta citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti, nikkhanta mutta vuhita gedhamh
dho, ti kho vuso pacanneta kmaguna adhivacana. Sa kho so vuso ariyasvako sabbaso k
etas viharati, vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena2. Idampi kho vuso ram
maa karitv evamidhekacce satt visuddhidhamm bhavanti.
(2) Puna ca para vuso ariyasvako dhamma anussarati: " svkkhto bhagavat dhammo sandihi
kliko ehi passikho opanayikho paccatta veditabbo viuh"t. Yasmi vuso samaye ariyasvako
mma anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita cit
, na mohapariyuhita citta hoti, ujugatamevassa tasmi samaye citata hoti, nikkhanta mutt
a vuhita gedhamh. "Gedho, ti kho vuso pacanneta kmaguna adhivacana. Sa kho so vu
abbaso ksasamena cetas viharati vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena. Ida
mpi kho vuso rammaa karitv evamidhekacce satt visuddhidhamm bhavanti.
1 Yvacida machasa 2 avypajjena katthaci,
[BJT Page 060] [\x 60/]
(3) Puna ca para vuso ariyasvako sagha anussarati. " Supaipanno bhagavato svakasagho,
upaipanno bhagavato svakasagho, yapaipanno bhagavato svakasagho, smcipaipanno bhaga
asagho yadida cattri purisayugni ahapurisapuggal, esa bhagavato svakasagho huneyyo,
o, dakkhieyyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokass"ti. Yasmi vuso samaye ariyas
anussarati nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyahita citta ho
mohapariyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti, nikkhanta mutta vu
gedhamh. "Gedho, ti kho vuso pacanneta kmaguna adhivacana. Sa kho so vuso ariyasvak
o ksasamena cetas viharati vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena. Idampi k
ho vuso [PTS Page 316] [\q 316/] rammaa karitv evamidhekacce satt visuddhidhamm bh
avanti.
Puna ca para vuso ariyasvako attano slni anussarati akhani acchiddni asabalni akamm
savattanikni. Yasmi vuso samaye ariyasvako attano sla anussarati. Nevassa tasmi samaye
apariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citata hoti, na mohapariyuhita citta hot
mevessa tasmi samaye citata hoti nikkhanta mutta vuhita gedhamh. "Gedho, ti kho vuso
neta kmaguna adhivacana. Sa kho so vuso ariyasvako sabbaso aksasamena cetas viharati
ena mahaggatena appamena averena abypajjhena. Idampi kho vuso rammaa karitv evamidheka
e satt visuddhidhamm bhavanti.
(5) Puna ca para vuso ariyasvako attano cga anussarati: " lbh vata me, suladdha vata m
yoha maccheramalapariyuhitya pajya vigata malamaccherena cetas viharmi muttacgo payata
p vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato"ti. Yasmi vuso samaye ariyasvako attano cga
i, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta hoti. Na m
iyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti. Nikkhanta mutta vuhita
"Gedhoti" kho vuso pacanneta kmaguna adhivacana. Sa kho so vuso ariyasvako sabbaso
cetas viharati vipulena mahaggatena appamnena averena abypajjhena. Idampi kho vuso r
ammaa karitv evamidhekacce satt visuddhidhamm bhavanti.
(6) Puna ca para vuso ariyasvako devat anussarati: " santi dev ctummahrjik, santi dev
santi dev ym, santi dev tusit, santi dev nimmaratino, santi dev paranimmitavasavatti
santi dev brahmakyik, santi dev tatuttari, yath rpya saddhya samanngat t devat it
uppann, mayhampi tathrp saddh savijjati. Yathrpena slena [PTS Page 317] [\q 317/]
thrpena sutena yathrpena cgena yathrpya paya samanngat t devat ito cut tattha
thrp pa savijjatti. Yasmi vuso samaye riyasvako attano ca tsaca devatna saddha
anussarati, nevassa tasmi samaye rgapariyuhita citta hoti, na dosapariyuhita citta
na mohapariyuhita citta hoti. Ujugatamevassa tasmi samaye citta hoti. Nikkhanta mutta
ta gedhamh. "Gedho, ti kho vuso pacanneta kmaguna adhivacana. Sa kho so vuso ariyas
aso ksasamena cetas viharati vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena. Idampi
kho vuso rammaa karitv evamidhekacce satt visuddhidhamm bhavanti
[BJT Page 062] [\x 62/]
Acchariya vuso abbhta vuso yvacida tena bhagavat jnat passat arahat sammsambuddh
igamo anubuddho sattna visuddhiy sokapariddavna samatikkamya dukkhadomanassna atthagam
ssa adhigamya nibbnassa sacchikiriyya yadida imni cha anussati hnnti.
6. 1. 3. 7.
(Pahamasamaya sutta)
(Svatthinidna)
27. Atha kho aataro bhikkhu yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv
amanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca: kati nu kho bhan
te samay manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu.
Chayime bhikkhu samay manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu. Katame cha:
(1) Idha bhikkhu yasmi samaye bhikkhu kmargapariyuhitena cetas viharati, kmargapareten
uppannassa ca [PTS Page 318] [\q 318/] kmargassa nissaraa yathbhta nappajnti, t
samaye manobhvanyo bhikkh upasakamitv evamassa vacanyo: " aha pakh vuso kmargapariy
tas viharmi kmargaparetena. Uppannassa ca kmargassa nissaraa yathbhta nappajnmi.
asm kmargassa pahnya dhamma deset"ti. Tassa manobhvanyo bhikkhu kmargassa pahnya
. Aya bhikkhu pahamo samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu.
(2) Puna ca para bhikkh, yasmi samaye bhikkhu vypdapariyuhitena cetas viharati vypda
na, uppannassa ca vypdassa nissaraa yathbhta nappajnti, tasmi samaye manobhvanyo b
sakamitv evamassa vacanyo: " aha kho vuso vypdapariyuhitena cetas viharmi vypdapa
nnassa ca vypdassa nissaraa yathbhta nappajnmi. Sdhu vata me yasm vypdassa pahn
assa manobhvanyo bhikkh vypdassa pahnya dhamma deseti. Aya bhikkhu dutiyo samayo mano
assa bhikkhuno dassanya upasakamitu.
[BJT Page 064] [\x 64/]
(3) Puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu thinamiddhapariyuhitena cetas viharati
thinamiddhaparetena, uppannassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta nappajnti, tasmi
ye manobhvanyo bhikkhu upasakamitv evamassa vacanyo: " aha kho vuso thnamiddhapariyu
cetas viharmi thnamiddhaparetena. Uppanassa ca thnamiddhassa nissaraa yathbhta nappa
Sdhu vata me yasm thnamiddhassa pahnya dhamma desetu"ti. Tassa manobhvanyo bhikkhu th
dhassa pahnya dhamma deseti. Aya bhikkh tatiyo samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassany
upasakamitu.
(4) Puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu uddhaccakukkucca pariyuhitena cetas vi
harati uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkucassa nissaraa yathbhta n
appajnti, tasmi
Samaye manobhvanyo bhikkhu upasakamitv evamassa vacanyo: " aha kho vuso uddhaccakukkucc
apariyuhitena cetas viharmi uddhaccakukkucca paretena. Uppanassa ca [PTS Page 319] [
\q 319/] uddhaccakukkuccassa nissaraa yathbhta nappajnmi. Sdhu vata me yasm udd
ukkuccassa pahnya dhamma desetu"ti. Tassa manobhvanyo bhikkhu uddhaccakukkuccassa pahny
a dhamma deseti. Aya bhikkh catuttho samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakami
tu.
(5) Puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu vicikicchpariyuhitena cetas viharati, v
icikicchparetena, uppannya, vicikicchya nissaraa yathbhta nappajnti, tasmi samaye m
bhikkhu upasakamitv evamassa vacanyo:"aha kho vuso vicikicchpariyuhitena cetas vihar
icikicchparetena. Uppannya ca vicikicchya nissaraa yathbhta nappajnmi. Sdhu vata me
kicchya pahnya dhamma deset "ti. Tassa manobhvanyo bhikkh vicikicchya pahnya dhamma
Aya bhikkhu pacamo samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu.
(6) Puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu yannimitta gamma ya nimitta manasikarot
o anantar1 savna khayo hoti, ta nimitta na jnti, na passati, tasmi samaye manobhvan
hu upasakamitv evamassa vacanyo: "aha kho vuso ya nimitta gamma ya nimitta manasikar
antar savna khayo hoti, ta nimitta na jnmi, na passmi. Sdhu vata me yasm savna
tu"ti. Tassa manobhvanyo bhikkhu savna khayya dhamma deseti. Aya bhikkhu chaho samay
bhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu. Ime kho bhikkhu cha samay manobhvanyassa bh
khuno dassanya upasakamitunti.
1Antar smu
[BJT Page 066] [\x 66/]
6. 1. 3. 8.
(Dutiyasamaya sutta)
28. [PTS Page 320] [\q 320/] eka samaya sambul ther bhikkhu brasiya viharanti isi
tane migadye. Atha kho tesa therna bhikkhna pacchbhatta piaptapaikkantna maala
isinnna ayamantar kath udapdi: " ko nu kho vuso samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassan
upasakamitunti"
Eva vutte aataro bhikkhu te bhikkhu etadavoca: yasmi vuso samaye manobhvanyo bhikkh pa
hbhatta piaptapaikkanto pde pakkhletv nisinno hoti. Pallaka bhujitv uju kya pa
pahapetv, so samayo manobhvanyassa bhikkhno dassanya upasakamitunti.
Eva vutte aataro bhikkh ta bhikkhu etadavoca: na kho vuso so samayo manobhvanyassa bh
uno dassanya upasakamitu. Yasmi vuso samaye manobhvanyo bhikkhu pacchbhatta piapta
e pakkhletv nisinno hoti pallaka bhjitv uju kya padhya parimukha sati upahape
sa tasmi samaye appaippassaddho hoti, bhattakilamathopissa tasmi samaye appaippassad
dho hoti. Tasm na kho so asamayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu. Yasmi
so samaye [PTS Page 321] [\q 321/] manobhvanyo bhikkh syanhasamaya patisalln vuh
vihrapacchyya nisinno hoti pallaka bhjitv uju kya paidhya parimukha sati upa
hvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitunti.
Eva vutte aataro bhikkhu ta bhikkhu etadavoca: na kho vuso so samayo manobhvanyassa bh
khuno dassanya upasakamitu. Yasmi vuso samaye manobhvanyo bhikkhu syanahasamaya patis
uhito vihrapacchyya nisinno hoti pallaka bhjitv uju kya paidhya parimukha sat
iv samdhi nimitta manasikata hoti, tadevassa tasmi samaye samudcarati. Tasm na kho so s
amayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu. Yasmi vuso samaye manobhvanyo bh
u rattiy paccusasamaya paccuhya nisinno hoti pallaka bhujitv uju kya paidhya par
etv, so samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitunti.
Eva vutte aataro bhikkhu ta bhikkhu etadavoca: na kho vuso so samayo manobhvanyassa bh
khuno dassanya upasakamitu. Yasmi vuso samaye manobhvanyo bhikkhu rattiy paccusasamaya
ccuhya nisinno hoti pallaka bhujitv uju kya paidhya parimukha sati upahapetv,
kye hoti. Phsussa hoti buddhna ssana manasiktu. Tasm so samayo manobhvanyassa bhik
anya upasakamitunti.
[BJT Page 068] [\x 68/]
Eva vutte yasm mahkaccno there bhikkh etadavoca: "sammukh meta vuso bhagavato suta,
h paiggahta"
"Chayime bhikkh, samay manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu. Katame cha:
(1) Idha bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu smargapariyuhitena cetas viharati kmargapareten
uppannassa ca kmargassa nissaraa yathbhta nappajnti. Tasmi samaye manobhvanyo bhi
amitv evamassa vacaniyo: aha kho vuso kmargapariyuhitena cetas viharmi kmargaparete
nnassa ca kmargassa nissaraa yathbhta nappajnmi. Sdhu [PTS Page 322] [\q 322/]
e yasm kmargassa pahnya dhamma desetti. Tassa manobhvanyo bhikkhu kmargassa pahn
i. Aya bhikkh, pahamo samayo manobhvanyassa bhikkhuno dassanya upasakamitu.
(2) Puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu vypdapariyuhitena cetas viharati vypda
tena, puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu thnamiddhapariyuhitena cetas viharati
thnamiddhaparetena, puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu uddhaccakukkucca pa
riyuhitena cetas viharati puna ca para bhikkhu, yasmi samaye bhikkhu vicikicchpariyuhi
na cetas viharati vicikicch paretena, ya nimitta gamma ya nimitta manasikaroto anantar
vna khayo hoti, ta nimitta na jnti, na passati. Tasmi samaye manobhvanyo bhikkhu upas
tv evamassa vacanyo: aha ko vuso ya nimitta gamma ya nimitta manasikaroto anantar s
hoti, ta nimitta na jnmi, na passmi. Sdhu vata me yasm savna khayya dhamma deset
obhvanyo bhikkhu savna khayya dhamma deseti. Aya bhikkhu chaho samayo manobhvanyas
no dassanya upasakamitu.
Sammukh meta vuso bhagavato suta, sammukh paiggahta: ime kho bhikkhu, cha samay manob
ssa bhikkhuno dassanya upasakamitunti.
6. 1. 3. 9
(Udyi sutta)
(Svatthinidna)
29. Atha kho bhagav yasmanta udyi mantesi:
" Kati nu kho udyi, anussatihnn?" Ti eva vutte yasm udyi tuh ahosi. Dutiyampi kho
nta udyi mantesi. " Kati nu kho udyi, anussatihnn?"Ti. Dutiyampi kho yasm udyi tu
ampi kho bhagav yasmanta udyi mantesi. " Kati nu kho udyi, anussatihnn?"Ti. Tatiya
m udyi tuh ahosi.
[BJT Page 070] [\x 70/]
Atha kho yasm nando yasmanta udyi etadavoca: "satth ta vuso udyi, mantet"ti. Suo
bhagavato.
[PTS Page 323] [\q 323/] "idha bhante bhikkhu anekavihita pubbenivsa anussarat
i, seyyathda: ekampi jti, dve'pi jtiyo tisso'pi jtiyo vatasso'pi jtiyo paca'pi jtiyo
'pi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattlsampi jtiyo pasampi jtiyo, jtisatampi j
jtisatasahassampi, anekepi savaakappe, anekepi vivaakappe, anekepi savaavivaakappe:
evannmo, evagotto evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato c
upapdi. Tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamy
vuto idhpapanno'ti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati. Ida bhante a
atihnanti. "
Atha kho bhagav yasmanta nanda mantesi: "asi kho aha nanda, nevya udyi moghapur
uyutto viharat"ti.
Kati nu kho nanda, anussatihnn'ti.
Paca bhante anussatihnni'ti. Katamni paca:
(1) Idha bhante, bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savi
cra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Citakka vicrna vupasam aj
ana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja vi
a virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy
nti upekkhako satim sukhavihri'ti, tatiya jhna upasampajja viharati.
Ida bhante anussatihna eva bhvita eva bahlkata diha dhammasukhavihrya savatta
(2) Puna ca para bhante, bhikkhu lokasaa manasikaroti, divsaa adhihti. Yath div
ratti tath div, iti vivaena cetas apariyonaddhena sappabhsa citata bhveti.
Ida bhante anussatihna eva bhvita eva bahulkata adassanapailbhya savattati.
(3) Puna ca para bhante, bhikkhu imameva kya uddha pdatal adhokesamatthak tacapariyanta
pra nnappakrassa asucino paccavekkhati: atthi imasmi kye kes lom nakh dant taco mas
ija2 vakka hadaya yakana kilomaka pihaka papphsa anta antagua udariya karsa pit
ita sedo medo assu vas kheo sighnik lasik muttanti.
Ida bhante anussatihna eva bhvita eva bahlikata kmargassa pahnya savattati.
(4) Puna ca para bhante bhikkhu seyyathpi passeyya sarra svathikya chaita ekhamata
v [PTS Page 324] [\q 324/] thamata v uddhumtaka vinlaka vipubbakajta. So imamev
a upasaharati: " ayampi kho kyo eva dhammo evambhvi eta anatto"t. 3
1 Sumahasmu. 2 Ahimij machasa, sy 3 eva anatto machasa
[BJT Page 072] [\x 72/]
Seyyathpi v pana passeyya sarra sivathikya chaita kkehi v khajjamna kulalehi v kh
hi v khajjamna suvnehi1 v khajjamna siglehi v khajjamna2 vividhehi v pakajtehi
eva kya eva upasaharati: " ayampi kho kyo eva dhammo eva bhv eta anatto"t.
Seyyathpi v pana passeyya sarra svathikya chaita ahisakhalika samasalohita nah
i v pana passeyya sarra svathikya chaita ahikasakhalika nimmasalohita makkhitta
a seyyathpi v pana passeyya sarra svathikya chaita ahikasakhalika apagatamasalo
a. Seyyathpi v pana passeyya sarra svathikya chaita ahikni apagatasambandhni dis
i:4 aena hatthahika aena pdahika aena jaghahika aena rahika aena kaa
aharati: " ayampi kho kyo eva dhammo eva bhv eta anatto"ti.
Seyyathpi v pana passeyya sarra svathikya chaita, ahikni setni sakhavaupanihn
sseyya sarra svathikya chahita ahikni pujakitni. Seyyathpi v pana passeyya sarr
erovassikni9 seyyathpi v pana passeyya sarra svathikya chaita, ahikni ptni10 cu
kya eva upasaharati: [PTS Page 325] [\q 325/] "ayampi kho kyo evadhammo evambhvi e
ta anatto"ti.
Idambhante anussatihna eva bhvita eva bahulkata asmimnasamugghtya savattati.
(5) Puna ca para bhante bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassad
omanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja vi
Ida bhante anussatihna eva bhvita eva bahulkata. Anekadhtu paivedhya savattat.
Imni kho bhante paca anussatihnnti.
Sdhu sdhu nanda, tena hi tva nanda idampi chaha anussatihna dhrehi:
(6) Idhnanda bhikkhu satova abhikkamati, satova paikkamati, satova tihati, satova ni
sdati, satova seyya kappeti, satova kamma adhihti. Ida nanda anussatihna evabhvi
atisampajaya savattatti.
6. 1. 3. 10
(Anuttariya sutta)
(Svatthinidna)
30. Cha imni bhikkhave anuttariyni. Katamni cha:
Dassannuttariya savanuttarya lbhnuttariya
Sikya sikkhnuttariya pricariynuttariya anussatnuttariya
1. Supnesmu. 2. Gijjhehi v khajjamna kakehi v khajjamna sunakhehi v khajjamna byag
jjamna dphi v khajjamna siglehi v khajjamna machasa 3. Nimmasalohitamakkhita mac
Disvidis vikkhittni machasa. 5. Kaihikamachasa. 6. Piahihikamachasa 7. Aena
aghahika aena ruhika aena kaihika aena phsukahika aena khandhahika
chasa. 8. Sakhavaa paibhgni machasa 9. Therevassikni [pts] ahikni pujanikni ter
10. Putikni [pts.]
[BJT Page 074] [\x 74/]
(1) Katamaca bhikkhave dassannuttarya: idha bhikkhave ekacco hatthiratanampi dassanya
gacchati, assaratanampi dassanya gacchati. Mairatanampi dassanya gacchati. Uccvaca v
pana dassanya gacchati. Samaa v brhmaa v micchdihika micchpaipanna dassanya ga
kkhave dassana, neta nattht vadmi. Taca kho eta bhikkhave dassana hna gamma pothujj
riya anatthasahita, na nibbidya na virgya na nirodhya na upasamya na abhiya na samb
[PTS Page 326] [\q 326/] nibbnya savattat. Yo ca kho bhikkhave tathgata v tathgat
aka v dassanya gacchati nivihasaddho nivihapemo ekantagato abhippasanno. Etadnuttariya
ikkhave dassanna sattna visuddhiy soka pariddavna samatikkamya dukkhadomanassna att
yassa adhigamya nibbnassa sacchikiriyya, yadida tathgata v tathgatasvaka v dassa
niviasaddho nivihapemo ekantagato abhippasanno. Ida vuccati bhikkhave dassannuttariya.
Iti dassannuttariya.
(2) Savanutatariyaca katha hoti: idha bhikkhave ekacco bheri saddampi savaya gacchati,
vddampi vaya gacchati, gtaddampi vaya gacchati, uccvaca v pana savaya gacchati.
aassa v micchdihikassa micchpaipannassa dhammasavaya gacchati. Attheta bhikkhave sav
natthiti vadmi. Taca kho eta bhikkhave savaa hna gamma pothujjanika anariya anatthas
a nibbidya na cirgya na nirodhya na upasamya na abhiya na sambodhya na nibbnya sav
ca kho bhikkhave tathgatassa v tathgatasvakassa v dhammavaya savaya gacchati nivih
nivihapemo ekantagato abhippasanno. Etadnuttariya bhikkhave savana sattna visuddhiy
riddavna samatikkamya dukkhadomanassna atthagamya1 yassa adhigamya nibbnassa sacchik
yadida tathgatassa v tathgatasvakassa v dhammasavaya gacchati nivihasaddho niviha
agato abhippasanno. Ida vuccati bhikkhave savanuttariya.
Iti dassannuttariya, iti savanuttariya2
1 Atthagamya machasa 2 savanuttariya machasa.
[BJT Page 076] [\x 76/]
(3) Lbhnuttariyaca katha hoti: idha bhikkhave ekacco puttalbhampi labhati, dralbhampagi
labhati, dhanalbhampi labhati. Uccvaca v [PTS Page 327] [\q 327/] pana lbha labh
ati. Samae v pana brhmae v micchadihike micchpaipanne saddha pailabhati. Attheso bh
lbho. Na so1 natthti vadmi. So ca kho bhikkhave2 lbho hno gammo pothujjaniko anariyo
anatthasahito, na nibbidya na virgya na nirodhya na upasamya na abhiya na sambodhya
bnya savattati. Yo ca kho bhikkhave tathgate v tathgatasvake v saddha pailabhati niv
nivihapemo ekantagato abhippasanno. Etadnuttariya bhikkhave lbhna sattna visuddhiy
riddavna samatikkamya dukkhadomanassna atthagamya yassa adhigamya nibbnassa sacchiki
yadida tathgate v tathgatasvake v saddha pailabhati nivihasaddho nivihapemo ekanta
pasanno. Ida vuccati bhikkhave lbhnuttariya.
Iti dassannuttariya, savanuttariya, lbhnuttariya
(4) Sikkhnuttariya ca katha hoti: idha bhikkhave ekacco hatthismimpi sikkhati, assa
smimpi sikkhati, rathasmimpi sikkhati, dhanusmimpi sikkhati, tharusmimpi sikkhat
i, uccvaca v pana sikkhati. Samaassa v pana brhmaassa v micchdihikassa micchpaipa
ati. Atthes bhikkhave sikkh, nes natthti vadmi. S ca kho es bhikkhave sikkh hn gamm
anik anariy anatthasahit, na nibbidya na virgya na nirodhya na upasamya na abhiya
a na nibbnya savattati. Yo ca kho bhikkhave tathgatappavedite dhammavinaye adhislampi
sikkhati, adhicittampi sikkhati, adhipaampi sikkhati, nivihasaddho nivihapemo ekantag
ato abhippasanno. Etadnuttariya bhikkhave sikkhna sattnavisuddhiy sokapariddavna sam
kamya dukkhadomanassna atthagamya yassa adhigamya nibbnassa [PTS Page 328] [\q 328/]
sacchikiriyya, yadida tathgatappavedite dhammavinaye adhislampi sikkhati. Adhicitt
ampi sikkhati, adhipaampi sikkhati, nivihasaddho nivihapemo ekantagato abhippasanno. I
da vuccati bhikkhave sikkhnuttariya.
Iti dannuttariya, savanuttariya, lbhnuttariya, sikkhnuttariya
1 Neso machasa 2 esobhikkhave machasa.
[BJT Page 078] [\x 78/]
(5) Pricariynuttariya ca katha hoti? Idha bhikkhave ekacco khattiyampi paricarati, b
rhmaampi paricarati, gahapatimpi parivarati, uccvaca v pana paricarati. Samaa v brhma
chdihika micchpaipanna paricarati. Atthes bhikkhave pricariy. Nes natthti vadmi.
ikkhave pricariy hn gamm pothujjanik anariy anatthasahit, na nibbidya na virgya na
a upasamya na abhiya na sambodhya na nibbnya savattati. Yo ca kho bhikkhave tathgata
atasvaka v paricarati nivihasaddho nivihapemo ekantagato abhippasanno. Etadnuttariya
khave privariyna sattna visuddhiy sokapariddavna samatikkamya dukkhadomanassna att
saadhigamya nibbnassa sacchikiriyya, yadida tathgata v tathgatasvaka v paricarati n
o nivihapemo ekantagato abhippasanno. Ida vuccati bhikkhave pricariynuttariya.
Iti dassannuttariya, savanuttariya, lbhnuttariya, sikkhnuttariya, pricariynuttariy
(6) Anussatnuttariya ca katha hoti? Idha bhikkhave ekacco puttalbhampi anussarati, dr
albhampi anussarati, dhanalbhampi anussarati, uccvaca v lbha pana1 anussarati. Sama v
v micchdihika v micchpaipanna anussarati. Atthes bhikkhave anussati. Nes natthiti v
kho es bhikkhave anussati hn gamm pothujjanik anariy anatthasahit, na nibbidya na vi
a nirodhya na upasamya na abhiya na sambodhya na nibbnya savattati. Yo ca kho bhikkha
athgata v [PTS Page 329] [\q 329/] tathgatasvaka v anussarati nivihasaddho nivi
ekantagato abhippasanno. Etadnuttariya bhikkhave anussatna satatna visuddhiy sokaparid
davna samatikkamya dukkhadomanassna atthagamya yassa adhigamya nibbnassa sacchikiriy
ida tathgata v. Tathgatasvaka v anussarati nivihasaddho nivihapemo ekantagato abhi
Ida vuccati bhikkhave anussatnuttariya. ( Iti anussatnuttariya)
Imni kho bhikkhave cha anuttariyn, t.
1Pana lbha machasa
[BJT Page 080] [\x 80/]
9. Ye dassanavara laddh1 savaaca anuttara
Lbhnuttariya laddh sikkhnuttariye rat,
10. Upahit pricariye2 bhvayanti anussati
Vivekapaisayutta khema amatagmini,
11. Appamde pamodit3 nipak slasavut
Te me klena paccenti yattha dukkha nirujjhatti.
Anuttariyavaggo dutiyo.
Tassuddna:
Svako aparihniyo bhaya himavnussati
Kaccno dve ca samay udyi anuttariyent.
1Ye dassannuttariya laddh machasa 2 pricariy machasa 3 pamudit smu
[BJT Page 082] [\x 82/]
4. Devat vaggo.
6. 5. 4. 1
(Sekha sutta)
(Svatthinidna)
31. Chayime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti:
Katame cha: [PTS Page 330] [\q 330/] kammrmat, bhassrmat, niddrmat, sagaikrm
aguttadvrat, bhojane amattaut. Ime kho bhikkhave cha dhamm sekhassa bhikkhuno parihny
savattanti.
Chayime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti.
Katame cha: na kammrmat, na bhassrmat na niddrmat, na sagaikrmat, indriyesu gutt
mattaut. Ime kho bhikkhave cha dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattantiti.
6. 1. 4. 2
(Pahama aparihna sutta )
(Svatthinidna)
32. Atha kho aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa jetavana obhs
agav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit
avanta etadavoca:
" Chayime bhante dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti.
Katame cha: satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, appamdagravat,
t. Ime kho bhante cha dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. "
Idamavoca s devat. Samanuo satth ahosi. Atha kho s devat, samanuo me satth, ti bhaga
bhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhy.
Atha kho bhagav tass rattiy accayena bhikkh mantesi: ima bhikkhave ratti aatar devat
antya rattiy abhikkanta va kevalakappa jetavana obhsetv yenha tenupasakami. Upasa
vdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit kho bhikkhave s devat ma etadavoca:
[BJT Page 084] [\x 84/]
"Chayime bhante dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame cha: satthugravat, dhamma
gravat, saghagravat, sikkhgravat, appamdagravat, paisanthragravat. [PTS Page 33
ime kho bhante cha dhamm bhikkhuno aparihnya savattantiti. "
Idamavoca bhikkhave s devat, ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhy
12. Satthu garu dhammagaru saghe ca tibbagravo,
Appamda garu bhikkhu paisanthragravo,
Abhabbo parihnya nibbnasseva santiketi.
6. 1. 4. 3.
(Dutiya aparihna sutta)
(Svatthinidna)
33. Ima bhikkhave ratti aatar devat abhikkantya ratatiy abhikkantava kevalakappa j
etv yenha tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit k
t ma etadavoca:
"Chayime bhante dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti.
Katame cha: satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, hirigravat, otta
me kho bhante cha dhamm bhikkhuno aparihnya savattantti. "
Idamavoca bhikkhave s devat ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatvevantaradhyti
13. Satthugaru dhammagaru saghe ca nibabagravo
Hiriottappasampanno sappatisso sagravo
Abhabbo parihnya nibbnasseva santiketi.
6. 1. 4. 4.
(Moggallna sutta)
34. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho yasma
gallnassa rahogatassa patisallinassa eva cetaso parivitakko udapdi: katamesna devna eva
ti " sotpannamh1 aviniptadhamm niyat sambodhiparya"ti.
[PTS Page 332] [\q 332/] tena kho pana samayena tisso nma bhikkhu adhun klakat
o aatara brahmaloka upapanno hoti. Tatrapi na eva jnanti: " tisso brahm mahiddhiko mah
hvo" ti.
1Sotpann nma. Machasa.
[BJT Page 086] [\x 86/]
Atha kho yasm mahmoggallno seyyathpi nma balav puriso sammijita v bha pasreyya, p
ijeyya, eva meva jetavane antarahito tasmi brahmaloke pturahosi. Addas kho tisso bra
hm yasmanta mahmoggallna dratova gacchanta disvna yasmanta mahmoggallna etadavo
"Ehi kho mrisa moggallna, sgata mrisa moggallna, cirassa kho mrisa moggallna, ima pa
ksi yadida idhgamanya. Nisda mrisa, moggallna, idamsana paattanti. " Nisdi kho ya
o paatte sane.
Tissopi kho brahm yasmanta mah moggallna abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna
a brahmna yasm mahmoggallno etadavoca:
" Katamesna kho tissa, devna eva a hoti: sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhi
Ctummahrchikna kho mrisa moggallna, devna eva a hoti: " sotpannamh aviniptadh
. "
Sabbesaeva nu kho tissa ctummahrjikna devna eva a hoti: " sotpannamh avinipta
rya?Ti.
Na kho mrisa moggallna, sabbesa ctummahrjikna devna eva a hoti: "sotpannamh a
odhiparya"ti. Ye kho te mrisa moggallna, ctummahrjik dev buddhe aveccappasdena asam
mme aveccappasdena asamanngat saghe aveccappasdena asamanngat ariyakantehi slehi asama
at, na tesa devna eva a hoti: "sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhiparya"t
moggallna, ctummahrjik dev buddhe aveccappasdena samanngat dhamme aveccappasdena sam
aghe aveccappasdena samanngat ariyakantehi silehi samanngat, tesa eva [PTS Page 333] [
333/] a hoti: " sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhiparya"ti.
[BJT Page 088] [\x 88/]
Ctummahrjiknaeva nu kho tissa, devna eva a hoti: " sotpannamh aviniptadhamm n
u tvatisnampi devna eva a hoti: "sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhiparya
ti: "sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhiparya"ti udhu tusitnampi devna eva
aviniptadhamm niyat sambodhiparya"ti udhu nimmaratnampi devna eva a hoti: "so
iyat sambodhiparya"ti paranimmitavasavattinampi devna eva a hoti: "sotpannamh avi
at sambodhiparya?"Ti.
Ctummahrjiknaeva nu kho mrisa, devna eva a hoti: " sotpannambh aviniptadhamm
u tvatisnampi mrisa, moggallna, devna eva a hoti: " sotpannambh aviniptadhamm
. Ymnampi kho mrisa, moggallna, devna eva a hoti: " sotpannambh aviniptadhamm n
i. Tusitnampi kho mrisa, moggallna, devna eva a hoti: " sotpannamh aviniptadhamm
parya"ti nimmaratnampi mrisa, moggallna, devna eva hoti: " sotpannamh avin
arya?"Ti. Paranimmitavasavattinampi kho mrisa, moggallna, devna eva a hoti: "sotp
adhamm niyat sambodhiparya"ti
Sabbesaeva nu kho tissa, paranimmitavasavattna devna eva a hoti: "sotpannamh avin
t sambodhiparya?"Ti.
Na kho mrisa, moggallna, sabbesaeva1 paranimmitavasavattna devna eva a hoti: " so
ptadhamm niyat sambodhiparya"ti. Ye kho te mrisa, moggallna, paranimmitavasavatti dev
dhe aveccappasdena asamanngat dhamme aveccappasdena asamanngat saghe aveccappasdena as
anngat ariyakantehi slehi asamanngat, na tesa devna eva a hoti:"sotpannamh avin
bodhiparya"ti. Ye ca kho te mrisa moggallna, paranimmitavasavatti dev buddhe aveccappa
sdena samanngat dhamme aveccappasdena samanngat saghe aveccappasdena samanngat ariya
i slehi samanngat, tesa eva a hoti: " sotpannamh aviniptadhamm niyat sambodhipar
Atha kho yasm mah moggallno tissassa brahmuno bhsita abhinanditv anumoditv seyyathpi
PTS Page 334] [\q 334/] balav puriso sammijita v bha pasreyya, pasrita v bha
evameva brahmaloke antarahito jetavane pturahosti.
6. 1. 4. 5.
(Vijjbhgiya sutta)
(Svatthinidna)
35. Chayime bhikkhave dhamm vijjbhgiy. Katame cha:
Aniccasa, anicce dukkhasa, dukkhe anattasa, pahnasa, virgasa, nirodhasa.
Ime kho bhikkhave cha dhamm vijjbhgiyti. 1Sabbesamachasa.
[BJT Page 090] [\x 90/]
6. 1. 4. 6
(Vivdamla sutta)
(Svatthinidna)
36. Chayimni bhikkhave vivdamulni. Katamni cha:
(1) Idha bhikkhave bhikkhu kodhano hoti upanh. Yo so bhikkhave bhikkhu kodhano hot
i upanh, so satthari agravo viharati appatisso, dhammepi agravo viharati appatisso,
saghepi agravo viharati appatisso, sikkhyapi na pariprakr, hoti. Yo so bhikkhave bhikk
hu satthari agravo viharati appatisso, dhamme agravo viharati appatisso, saghe agrav
o viharati appatisso, sikkhya na pariprakri, so saghe vivda janeti, yo hoti vivdo bahuj
anhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna. Evarpa c
bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhave tassev
ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatt
na samanupasseyyatha, tatra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa yati anavass
avya [PTS Page 335] [\q 335/] paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa pahna
hoti. Evametassa ppakassa vivdamlassa yati anavassavo hoti. (2) Puna ca para bhikkhave
bhikkh makkh hoti pals yo so bhikkhave bhikkhu makkh hoti pals, so satthari agravo vi
rati appatisso, dhammepi agravo viharati appatisso, saghepi agravo viharati appatis
so, sikkhyapi na pariprakri hoti. Yo so bhikkhave bhikkhu satthari agravo viharati a
ppatisso, dhamme agravo
Viharati appatisso, saghe agravo viharati appatisso, sikkhya na pariprakr, so saghe viv
a janeti, yo hoti vivdo bahujanhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukk
devamanussna. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupassey
ra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bh
ave vivdamla ajjhatta v bahiddh v na samanupasseyyatha, tatra tumhe bhikkhave tasseva p
akassa vivdamlassa yati anavassavya paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa p
i. Evametassa ppakassa vivdamlassa yati anavassavo voti.
(3) Puna capara bhikkhave bhikkh issuk hoti macchar. Yo so bhikkhave bhikkhu issuk ho
ti macchar, so satthari agravo viharati appatisso, dhammepi agravo viharati
Appatisso, saghepi agravo viharati appatisso, sikkhyapi na pariprakr hoti. Yo so bhikk
have bhikkhu satthari agravo viharati appatisso, dhamme agravo viharati appatisso,
saghe agravo viharati appatisso, sikkhya na pariprakr, so saghe vivda janeti, yo hot
vdo bahujanhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna.
e tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhav
tasseva ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamula
a v bahiddh v na samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa
i anavassavya paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa pahna hoti. Evametassa p
sa vivdamlassa yati anavassavo hoti.
(4) Puna ca para bhikkhave bhikkh saho hoti myv. Yo so bhikkhave bhikkhu saho hoti my
satthari agravo viharati appatisso, dhammepi agravo viharati
Appatisso, saghepi agravo viharati appatisso, sikkhyapi na pariprakr hoti. Yo so bhikk
have bhikkhu satthari agravo viharati appatisso, dhamme agravo viharati appatisso,
saghe agravo viharati appatisso, sikkhya na pariprakr, so saghe vivda janeti, yo hot
vdo bahujanhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna.
e tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhav
tasseva ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamula
a v bahiddh v na samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa
i anavassavya paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa pahna hoti. Evametassa p
sa vivdamlassa yati anavassavo hoti.
(5) Puna ca para bhikkhave bhikkh ppiccho hoti micchdih. Yo so bhikkhave bhikkhu ppicc
hoti micchdih, so satthari agravo viharati appatisso, dhammepi agravo viharati
Appatisso, saghepi agravo viharati appatisso, sikkhyapi na pariprakr hoti. Yo so bhikk
have bhikkhu satthari agravo viharati appatisso, dhamme agravo viharati appatisso,
saghe agravo viharati appatisso, sikkhya na pariprakr, so saghe vivda janeti, yo hot
vdo bahujanhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna.
e tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhav
tasseva ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamula
a v bahiddh v na samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa
i anavassavya paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa pahna hoti. Evametassa p
sa vivdamlassa yati anavassavo hoti.
(6) Puna ca para bhikkhave bhikkh sandihparms hoti dhnagh duppainissagg. Yo so b
hu sandihparms hoti dhnagh duppainissagg, so satthari agravo viharati appatisso,
vo viharati
Appatisso, saghepi agravo viharati appatisso, sikkhyapi na pariprakr hoti. Yo so bhikk
have bhikkhu satthari agravo viharati appatisso, dhamme agravo viharati appatisso,
saghe agravo viharati appatisso, sikkhya na pariprakr, so saghe vivda janeti, yo hot
vdo bahujanhitya bahujansukhya bahuno janassa anatthya ahitya dukkhya devamanussna.
e tumhe bhikkhave vivdamla ajjhatta v bahiddh v samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhav
tasseva ppakassa vivdamlassa pahnya vyameyytha. Evarpa ce tumhe bhikkhave vivdamula
a v bahiddh v na samanupasseyytha, tatra tumhe bhikkhave tasseva ppakassa vivdamlassa
i anavassavya paipajjeyytha. Evametassa ppakassa vivdamlassa pahna hoti. Evametassa p
sa vivdamlassa yati anavassavo hoti.
Imni kho bhikkhave cha vivdamln'ti.
[BJT Page 092] [\x 92/]
(Jaagadna sutta)
37. [PTS Page 336] [\q 336/] eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthap
iikassa rme. Tena kho pana samayena veukaak nandamt upsik sriputtamoggallna pamu
e chaagasamanngata dakkhia patihapeti.
Addas kho bhagav dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena veukaaki nandamtara u
puttamoggallna pamukhe bhikkhusaghe chaagasamanngata dakkhia patihpenti. Disv bhi
"Es bhikkhave veukaak nandamt upsik sriputtamoggallnapamukhe bhikkhusaghe jaagas
patihpeti. "
Kathaca bhikkhave chaagasamanngat dakkhi hoti:
Idha bhikkhave dyakassa tagni honti. Paigghakna tagni.
Katamni dyakassa tagni?
Idha bhikkhave dyako pubbeva dn sumano hoti, dada citta pasdeti, datv attamano hoti. Im
i dyakassa tagni.
Katamni paigghakna tagni?
Idha bhikkhave paigghak vtarg v honti rgavinayya v paipann. Vtados v honti dosa
amoh v honti mohavinayya v paipann. Imni paigghakna tagni.
Iti dyakassa tagni, paiggkna tagni. Eva kho bhikkhave chaagasamanngat dakkhi
Eva chaagasamanngatya bhikkhave dakkhiya na sukara puassa pama gahetu " ettako p
sando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya suk
at"ti. Atha kho asakheyyo appameyyo mah puakkhandhotveva sakha gacchati.
Seyyathpi bhikkhave mahsamudde na sukara udakassa pama [PTS Page 337] [\q 337/] g
ahetu. "Ettakni udakhakn, ti v, ettakni udakhakasatn, ti v, ettakni udakhakasa
akhakasatasahassn"ti v. Atha kho asakheyyo appameyyo mahudakakkhandhotveva sakha gacc
.
[BJT Page 094] [\x 94/]
Evameva kho bhikkhave eva chaagasamanngatya dakkhiya na sukara puassa pama gahetu
ando kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manp
sukhya savattat"ti. Atha kho asakheyyo appameyyo mahpuakkhandhotveva sakha gacchatt
14. Pubbeva dn sumano dada citta pasdaye,
Datv attamano hoti es yaassa sampad
15. Vtarg vtados vtamoh ansav,
Khetta yaassa sampanna saat brahmacrino. 1
16. Saya camayitvna datv sakehi phi,
Attato parato ceso yao hoti mahapphalo.
17. Eva yajitv medhv saddho muttena cetas,
Abypajjha sukha loka paito upapajjat' ti. .
6. 1. 4. 8
(Attakra sutta)
(Svatthinidna)
38. Atha kho aataro brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sam
Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so brhmao
a:
" Aha hi bho gotama evavdi evadihi: " natthi attakro, natthi parakroti" mha brhmaa
addasa v assosi v. Katha hi [PTS Page 338] [\q 338/] nma saya abhikkamanto saya p
kamanto eva vakkhati: " natthi attakro, natti parakro"ti.
Ta ki maasi brhmaa, atthi rambhadhtti?
Evambho
rambhadhtuy sati rambhavanto satt payant?Ti.
Eva bho.
Ya kho brhmaa rambhadhtuy sati rambhavanto satt payant, ti aya sattna attakro,
Brahmacrayo machasa.
[BJT Page 096] [\x 96/]
Ta ki maasi brhmaa atthi nikkhamadht? Ti.
Eva bho,
Nikkhamadhtuy sati nikkhamavanto satt payant? Ti.
Eva bho,
Ya kho brhmaa nikkhamadhtuy sati nikkhamavanto satt payant'ti aya sattna attakro
.
Ta ki maasi brhmaa atthi parakkamadht?Ti.
Eva bho,
Parakkamadhtuy sati parakkamavanto satt payant?Ti.
Eva bho,
Ya kho brhmaa, parakkamadhtuy sati parakkamavanto satt payant'ti aya sattna attak
'ti.
Ta ki maasi brhmaa atthi thamadht?Ti.
Eva bho,
Thmadhtuy sati thamavanto satt payant?Ti.
Eva bho,
Ya kho brhmaa, thmadhtuy sati thmavanto satt payant'ti aya sattna attakro, aya
Ta ki maasi brhmaa atthi hitidht?Ti.
Eva bho,
hitidhtuy sati tihanto satti payant?Ti.
Eva bho
Ya kho brhmaa, hitidhtuy sati tihanto satt payant'ti aya sattna attakro, aya
Ta ki maasi brhmaa atthi upakkamadht?Ti.
Eva bho
Upakkamadhtuy sati upakkamavanto satt payant?Ti.
Eva bho,
Ya kho brhmaa, upakkamadhtuy sati upakkamavanto satt payant'ti aya sattna attakr
i.
Mha brhmaa, evavdi evadihi addasa v assosi v. Katha hi nma saya abhikkamanto
i "natthi attakro, natthi parakro"ti.
Abhikkanta bho gotama, abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama, nikkujjita v ukku
jjeyya paicchanta v vivareyya mhassa v magga cikkheyya andhakre v telapajjota dhre
nto rpni dakkhintti. Evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha bhagav
gotama saraa gacchmi, dhammaca bhikkhusaghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhretu ajjat
araa gatanti.
6. 1. 4. 9
(Kammanidnasutta)
(Svatthinidna)
39. Timni bhikkhave nidnni kammna samudayya.
Katamni ti:
Lobho nidna kammna samudayya. Doso nidna kammna samudayya. Moho nidna kammna sam
Na bhikkhave lobh alobho samudeti. Atha kho bhikkhave lobh lobhova samudeti. Na bh
ikkhave dos adoso samudeti. Atha kho bhikkhave dos dosova samudeti. Na bhikkhave m
oh amoho samudeti. Atha kho bhikkhave moh mohova samudeti.
Na bhikkhave lobhajena [PTS Page 339] [\q 339/] kammena dosajena kammena mo
hajena kammena dev payanti, na manuss paayanti, y v panapi kci sugatiyo.
Atha kho bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena nirayo payat
i, tiracchnayoni payati, pettivisayo payati, y v panapi kci duggatiyo.
Imni kho bhikkhave t nidnni kammna samudayyti.
[BJT Page 098] [\x 98/]
Timni bhikkhave nidnni kammna samudayya. Katamni ti:
Alobho nidna kammna samudayya. Adoso nidna kammna samudayya. Amoho nidna kammna
Na bhikkhave alobh lobho samudeti, atha kho bhikkhave alobh alobhova samudeti. Na
bhikkhave ados doso samudeti, atha kho bhikkhave ados adosova samudeti. Na bhikkha
ve amoh moho samudeti, atha kho bhikkhave amoh amohova samudeti.
Na bhikkhave alobhajena kammena adosajena kammena amoha jena kammena nirayopayati.
Tiracchnayoni payati. Pettivisayo payati y v panapi kci duggatiyo. Atha kho bhikk
ena kammena adosajena kammena amohajena kammena dev payanti, manuss payanti, y v pan
gatiyo.
Imni kho bhikkhave ti nidnni kammna samudayyti.
6. 1. 4. 10
(Kimbila sutta)
40. Evammesuta eka samaya bhagav kimbilya viharati niculavate1 atha kho yasm kimbilo y
a bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nis
ho yasm kimbilo bhagavanta etadavoca:
" [PTS Page 340] [\q 340/] ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, yena tathgate
parinibbute saddhammo na cirahitiko hot"ti?
Idha kimbila, tathgate parinibbute bhikkhu bhikkhuiyo upsak upsikyo satthari agrav vih
anti appatiss. Dhamme agrav viharanti appatiss. Saghe agrav viharanti appatiss. Sikkh
v viharanti appatiss. Appamde agrav viharanti appatiss. Paisnthre agrav viharanti a
Aya kho kimbila hetu, aya paccayo yena tathgate parinibbute saddhammo na cirahitiko h
oti.
Ko pana bhante hetu, ko paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo cirahitiko hott
i?.
1Veuvane machasa
[BJT Page 100] [\x 100/]
Idha kimbila tathgate parinibbute bhikkh bhikkhuiyo upsak upsikyo satthari sagrav vih
ti sappatiss, dhamme sagrav viharanti sappatiss, saghe sagrav viharanti sappatiss, sik
a sagrav viharanti sappatiss, appamde sagrav viharanti sappatiss, paisanthre sagrav
ti sappatiss.
Aya kho kimbila, hetu aya paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo cirahitiko hott
i.
6. 1. 4. 11
(Drukkhandha sutta)
41. Evammesuta eka samaya yasm sriputto rjagahe viharati gijjhake pabbate.
Atha kho yasm sriputto pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya sambahulehi bhikkhhi sa
jjhak pabbat orohanto addasa aatarasmi padese mahanta drukkhandha. Disv bhikkh ma
satha no tumhe vuso amu mahanta drukkhandhanti"
Eva mvusoti.
kakhamno vuso bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha pahavtveva adhimucceyya.
S Page 341] [\q 341/] kissa hetu: atthi vuso amumhi drukkhandhe pahavdhtu, ya nis
sya bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha pahavtveva adhimucceyya.
kakhamno vuso bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha potveva
Adhimucceyya kakhamno vuso bhikkhu iddhimcetovasippatto amu drukkhandha tejotveva adhi
cceyya kakhamno vuso bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha vyotveva adhimucce
akhamno vuso bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha subhantveva adhimucceyya ka
mno vuso bhikkhu iddhim cetovasippatto amu drukkhandha asubhantveva adhimucceyya. Ta ki
ssa hetu. Atthi vuso amumhi drukkhandhe asubhadhtu, ya nissya bhikkhu iddhim cetovasip
patto amu drukkhandha asubhantveva adhimucceyyti.
9. 1. 4. 12
(Ngita sutta)
42. Eva me suta eka samaya bhagav kosalesu crika caramno mahat bhikkhusaghena saddhi
cchnagala nma kosalna brhmaagmo, tadavasari. Tatra suda bhagav icchnagale viharat
nasae.
[BJT Page 102] [\x 102/]
Assosu kho icchnagalik brhmaagahapatik " samao khalu bho gotamo sakyaputto sakyakul p
jito icchnagala anuppatto icchnagale viharati icchnagalavanasae. Ta kho pana bhavant
a eva kalyo kittisaddo abbhuggato" itipi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampa
sugato lokavidu anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav"ti. So ima l
oka sadevaka samraka sabrahmaka sassamaabrhma paja sadevamanussa saya abhi sac
o dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha savyajana kevalaparip
ariya pakseti. ( Sdhu kho pana tathrpna) arahata dassana hot"ti.
Atha kho icchnagalik brhmaagahapatik tass rattiy accayena pahta khdanya bhojanya
avanasaa tenupasakamisu. Upasakamitv bahidvrakohake ahasu uccsadd mahsadd.
Tena kho pana samayena yasm ngito bhagavato upahko hoti. Atha kho bhagav yasmanta ng
S Page 342] [\q 342/] mantesi: ke pana te ngita uccsadd mahsadd keva mae macch
i.
Ete bhante icchnagalik brhmaagahapatik pahuta khdanya hojanya dya bahidvrakoh
uddissa bhikkhusagha cti.
Mha ngita, yasena samgama. M ca may yaso. Yo kho ngita, nayimassa nekkhammasukhassa
Pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh,
yassha nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh
Akicchalbh akasiralbh, so ta mhasukha middhasukha lbhasakkrasilokasukha sdiyeyyt
Adhivsetudni bhante bhagav, adhivsetu sugato. Adhivsana klodni bhante bhagavato. Yena y
enevadni bhante bhagav gamissati, tanninnva bhavissanti brhmaagahapatik, ne gam ce va j
apad ca. Seyyathpi bhante thullaphusitake deve vassante yathninna udakni pavattanti,
eva meva kho bhante yena yenevadni bhagav gamissati, tanninnva bhavissanti brhmaagaha
patik negam ceva jnapad ca. Ta kissa hetu: tath hi bhante bhagavato silapaaanti.
Mha ngita, yasena samgama. M ca may saso. Yo kho ngita, nayimassa nekkhammasukhassa pa
vekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh, yass
a nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh akicc
halbh akasiralbh, so ta mhasukha middhasukha lbhasakkra silokasukha sdiyeyya.
[BJT Page 104] [\x 104/]
(1) Idha ngita, bhikkhu passmi gmantavihri [PTS Page 343] [\q 343/] samhita nis
assa mayha ngita, eva hoti: " idnima yasmanta rmiko v samauddeso v sahadhammiko v
cvessat"ti. Tenha ngita, tassa bhikkhuno na attamano homi gmantavihrena.
(2) Idha panha ngita, bhikkhu passmi raaka arae pacalyamna nisinna. Tassa mayha
idni ayamyasm ima niddkilamatha paivinodetv araasaa yeva manasi karissati ekattan
, tassa bhikkhuno attamano homi araavihrena.
(3) Idha panha ngita, bhikkhu passmi araaka arae asamhita nisinna. Tassa mayha n
"idni ayamyasm asamhita v citta samdahissati samhita v citta anurakkhissati"ti. Te
ssa bhikkhuno attamano homi araavihrena
(4) Idha panha ngita, bhikkhu passmi raaka arae samhita nisinna. Tassa mayha n
ayamyasm avimutta v citta vimocessati, vimutta v citta anurakkhissat"ti. Tenha ng
bhikkhuno attamano homi araavihrena
(5) Idha panha ngita, bhikkhu passmi gmantavihri lbhi cvarapiaptasensanagilnap
kkhrna. So ta lbhasakkrasiloka nikmayamno ricati paisallna, ricati arae vanapa
ge 344] [\q 344/] sensanni, gminigamarjadhni osaritv vsa kappeti. Tenha ngita
ikkhuno na attamano homi gmantavihrena.
(6) Idha panha ngita, bhikkhu passmi raaka lbhi cvarapiaptasensanagilnapaccay
ta lbhasakkrasiloka paipametv na ricati paisallna, na ricati araevanapatthni
ngita, tassa bhikkhuno attamano homi araavihrena.
Yasmha ngita, samaye addhnamaggapaipanno na kaci passmi purato v pacchato v, phsu me
tasmi samaye hoti antamaso uccrapassvakammyti.
Devat vaggo catuttho.
Tassuddna:
Sekkh dve aparihni moggallna vijjbhgiy vivda dnattakri nidna kimbiladrukkhandhena
[BJT Page 106] [\x 106/]
5. Dhammika vaggo
6. 1. 5. 1.
(Nga sutta)
43. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho bhagav
hasamaya nivsetv patta cvaramdya svatthiya piya pvisi. Svatthiya piya caritv
yasmanta nanda mantesi: " ymnanda, yena pubbrmo migramtupsdo [PTS Page 345] [\q
nupasakamissma divvihry"ti. "Eva bhante"ti kho yasm nando bhagavato paccassosi.
Atha kho bhagav yasmat nandena saddhi yena pubbrmo migramtupsdo tenupasakami.
Atha kho bhagav syanhasamaya patisalln vuhito yasmanta nanda mantesi:
"ymnanda, yena pubbakohako tenupasakamissma gattni parisicitu"ti.
"Eva bhante", ti kho yasm nando bhagavato paccassosi".
Atha kho bhagav yasmat nandena saddhi yena pubbakohako tenupasakami gattni parisicit
akohake gattni parisicitv paccuttaritv ekacvaro ahsi gattatni pubbpayamno.
Tena kho pana samayena rao pasenadissa kosalassa "seto" nma ngo mahturiyatlitavditena p
ubbakohak paccuttarati. Apissu ta jano disv evamha:
" Abhirpo vata bho1 rao ngo, dassanyo vata bho rao ngo, psdiko vata bho rao ngo,
bho rao ngo"ti.
Eva vutte yasm udyi bhagavanta etadavoca: "hatthimeva nu kho bhante mahanta brhanta k
nna jano disv evamha: ngo vata bho ngoti: udhu aampi kaci mahanta brhanta kypapa
amha: ngo vata bho ngoti?"
1 Abhirpo vatya smu.
[BJT Page 108] [\x 108/]
Hatthimpi kho udyi, mahanta brhanta kypapanna jano disv evamha:" ngo vata bho ngo"t
pi kho udyi, mahanta brhanta kyupapanna jano disv evamha: "ngo vata bho ngo"ti. Goa
udyi, mahanta brhanta kyupapanna jano disv evamha: "ngo vata bho ngo"ti. Uragampi kh
mahanta brhanta kyupapanna jano disv evamha: " ngo vata ho ngo"ti. Rukkhampi [PTS Pa
46] [\q 346/] kho udyi, mahanta brhanta kyupapanna jano disv evamha: "ngo vata b
o"ti. Manussampi kho udyi, mahanta brhanta1 kyupapanna jano disv evamha:"ngo vata bho
ti. Api ca udyi, yo sadevake loke samrake sabrahmake, sassamaabrhmaiy pajya sadeva manu
ssya" gu na karoti kyena vcya manas, tamaha ngo"ti brmiti.
Acchariya bhante, abbhta bhante, yva subhsitamida bhante, bhagavat2 "api ca udyi, yo s
evake loke samrake sabrahmake, sassamaabrhmaiy pajya sadevamanussya, gu na karoti ky
manas, tamaha ngoti brmi"ti.
Idaca panha bhante, bhagavato subhsita imhi gthhi anumodmi:
18. Manussabhta sambuddha attadanta samhita
Iryamna brahmapathe cittassupasame rata.
19. Ya manuss namassanti sabbadhammna pragu,
Devpi na3 namassanti iti me arahato suta.
20. Sabbasaojantta van nibbnamgata
Kmehi nekkhammarata mutta selva kacana.
21. Sabbe accaruc ngo himav vae4 siluccaye
Sabbesa nganmna saccanmo anuttaro.
22. Nga vo kittayissmi nah gu karoti so
Soracca avihis ca pd ngassa te duve.
23. Tapo ca brahmacariya cara ngassa typare
Saddhhattho mahngo upekkhsetadantav.
24. Sati gv siro pa vmas dhammacittan
Dhammakcchisamvpo5 viveko tassa vladhi.
25. So jhy asssarato ajjhatta susamhito
Gaccha samhito ngo hito ngo samhito.
1. Brahanta machasa 2. Bhagavatt smu 3. Ta machasa
4. Himave machasa. 5. Tapo machasa
[BJT Page 110] [\x 110/]
26. Seyya samhito ngo nisinnopi samhito
[PTS Page 347] [\q 347/]
Sabbattha savuto ngo es ngassa sampad
27. Bhjati anavajjni svajjni na bhjati
Ghsa acchdana1 laddh sannidhi parivajjaye2.
28. Saojana au thla sabba chetvna bandhana
Yena yeneva gacchati anapekkho'va gacchati.
29. Yathpi udake jta puarka pavahati
Npalippati3 toyena sucigandha manorama.
30. Tatheva loke sujto buddho loke virajjati4
Npalippati3 lokena toyena paduma yath.
31. Mahaggin pajjalito5anhrpasammati
Sakhrespasantesu nibbutoti pavuccati.
32. Atthassya vipan upam viuhi desit
Viassanti mahng nga ngena desita.
33. Vtargo vtadoso vitamoho ansavo
Sarra vijaha ngo parinibbissati ansavoti.
6. 1. 5. 2.
(Migaslsutta)
(Svatthinidna)
44. Atha kho yasm nando pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena migaslya upsik
enupasakami. Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho migasl upsik yenyasm nando,
Upasakamitv yasmanta nanda abhivdetv ekamanta nisd. Ekamanta nisinn kho migasl
tadavoca:
Katha katha nmya bhante nanda, bhagavat dhammo desito aeyyo, yatra hi nma brahmacr
hmacr ca ubho samasamagatik bhavissanti abhisamparya?
[PTS Page 348] [\q 348/]
Pit me bhante puro brahmacr ahosi rcr virato methun gmadhamm. So klakato. 7 Bhaga
Sakadgmi satto8 tusita kya upapannoti. " Petteyyopi 9 me bhante isidatto abrahmacr ahos
i sadrasantuho. Sopi klakato. 7 Bhagavat vykato: " sakadgmi satto 8 tusita kya upap

1. Ghsamacchdana machasa 2. Parivajjaya machasa 3. Navupalippati smu.
4. Viharati machasa 5 mahginvajalito machasa mahaggini pajjalito sy
6. Brahmacr smu 7. Klakato machasa 8. Sakadgmi patto machasa. 9. Pettyeyopiyo sim,
Pitupiyo sy, ka
[BJT Page 112] [\x 112/]
Katha katha nmya bhante nanda, bhagavat dhammo desito aeyyo, yatra hi nma brahmacr
acri ca ubho samasamagatik bhavissanti abhisamparyanti?
Eva kho paneta bhagini bhagavat vykatanti.
Atha kho yasm nando migaslya upsikya nivesane piapta gahetv uhysan pakkmi. A
atta piaptapaikkanto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ek
. Ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta etadavoca:
Idhha bhante pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena migaslya upsikya nivesana
i. Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho bhante migasl upsik yenha tenupasaka
abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinn kho bhante migasl upsik ma etadavoca:
Katha katha nmya bhante nanda, bhagavat dhammo desito aeyyo, yatra hi nma brahmacr
macr ca ubho samasamagatik bhavissanti abhisamparya. Pit me bhante puro brahmacr aho
ato methun gmadhamm. So klakato1. Bhagavat vykato: sakadgmi [PTS Page 349] [\q 349/]
satto2 tusita kya upapannoti. Petteyyopi3 me bhante isidatto abrahmacri ahosi sadra
santuho. Sopi klakato. Bhagavat vykato: sakadgmi satto2 tusita kya upapannoti. Katha
a bhante nanda, bhagavat dhammo desito aeyyo, yatra hi nma brahmacrca abrahmacr ca u
masamagatik bhavissanti abhisamparyanti?
Eva vutte aha bhante migasla upsika etadavoca: eva kho paneta bhagini bhagavat byka
K cnanda migasl upsik bl abyatt ambak ambakapa?4 Ke ca purisapuggalaparoparya
Chayime nanda puggal santo savijjamn lokasmi katame cha?
Idhnanda ekacco puggalo sorato hoti sukhasavso. Abhinandanti sabrahmacr ekattavsena. T
assa savaenapi akata hoti, bhusaccenapi akata hoti, dihiypi appaividdha hoti, smayik
vimutti na labhati. So kyassa bhed para mara hnya pareti no visesya, hnagmyeva6 ho
sagmi. (1)
1. Klakato machasa 2. Patto machasa 3. Pettyeyopiyo smu. 4. Ammak, ammakasa machasa
ak ambakasa, sy,
5Smyikamapi machasa, ahakath. 6. Hnagmireva ahakath.
[BJT Page 114] [\x 114/]
Idhnanda ekacco puggalo sorato hoti sukhasavso. Abhinandanti sabrahmacr ekattavsena. T
assa savaenapi kata hoti. Bhusaccenapi kata hoti. Dihiyp suppaividdha1. Hoti smayik
utti labhati. So kyassa bhed para mara visesya pareti no hnya. Visesagmyeva2 hoti n
(2)
Tatrnanda pamak3 pamianti: imassapi teva dhamm, aparassapi teva dhamm. Kasm tesa eko
eko patoti. Ta hi tesa nanda hoti dgharatta ahitya dukkhya.
Tatrnanda yvya puggalo sorato4. Hoti sukhasavso. Abhinandanti sabrahmacri ekattavsena.
Tassa savaenapi kata hoti. Bhusaccenapi kata hoti. Dihiypi suppaividdha1 hoti. Smayi
vimutti labhati. Ayampi [PTS Page 350] [\q 350/] nanda puggalo amun purimena p
uggalena abhikkantataro ca patataro ca. Ta kissa hetu? Ima hnanda puggala dhammasoto n
ibbahati. Tadantara ko jneyya aatra tathgatena?
Tasmtiha nanda m puggalesu pamak3 ahuvattha. M puggalesu pama gahittha. Khaati h
u pama gahanto.
Aha v nanda puggalesu pama gaheyya yo v panassa mdiso.
Idha pannanda ekaccassa puggalassa kodhamno adhigato hoti samayena samayacassa lobh
adhamm uppajjanti. Tassa savaenapi akata hoti. Bhusaccenapi akata hoti. Dihiypi appai
ha hoti. Smayikampi vimutti na labhati. So kyassa bhed parammara hnya pareti, no vise
hnagmiyeva hoti, no visesagm. (3)
Idha pannanda ekaccassa puggalassa kodhamno adhigato hoti samayena. Samayacassa lob
hadhamm uppajjanti. Tassa savaenapi kata hoti. Bhusaccenapi kata hoti. Dihiypi appaiv
a hoti. Smayikampi vimutti na labhati. So kyassa bhed parammara hnya pareti, no vises
agmyeva hoti, no hnagmi. (4)
Tatrnanda pamak pamianti yvya puggalo sorato4. Hoti sukhasavso. Abhinandanti sabrahma
ttavsena. Tassa savaenapi kata hoti. Bhusaccenapi kata hoti. Dihiypi suppaividdha1 h
ayikampi vimutt labhati. Ayampi nanda puggalo amun purimena puggalena abhikkantataro
ca patataro ca. Ta kissa hetu? Ima hnanda puggala dhammasoto nibbahati. Tadantara ko j
eyya aatra tathgatena?
Tasmtiha nanda m puggalesu pamak3 ahuvattha. M puggalesu pama gaahittha. Khaati h
su pama gahanto.
Aha v nanda puggalesu pama gaaheyya yo v panassa mdiso.
Idha pannanda ekaccassa puggalassa kodhamno adhigato hoti. Samayena samayacassa vacs
asr5 uppajjanti. Tassa savaenapi akata hoti. Bhusaccenapi akata hoti. Dihiypi appai
ti. Smayikampi vimutti na labhati. So kyassabhed parammara hnya pareti no visesya, h
hoti no visesagmi. (5)
1. Paividdha machasa 2 visesagmireva smu. 3. Pamik machasa smu 4. Surato smu. 5
hr machasa
[BJT Page 116] [\x 116/]
Idha pannanda ekaccassa puggalassa kodhamno adhigato hoti. Samayena samayacassa vavs
asr1 uppajjanti. Tassa savaenapi kata hoti bhusaccenapi kata hoti. Dihiypi paividdh
ayikampi vimutti labhati. So kyassa bhed parammara visesya [PTS Page 351] [\q 351/]
pareti no hnya. Visesagmyeva hoti, no hnagmi. (6)
Tatrnanda pamnak pamiananti: imassapi teva dhamm, aparassapi teva dhamm. Kasm tesa eko
o, eko patoti? Ta hi tesa nanda hoti dgharatta ahitya dukkhya.
Tatrnanda yassa puggalassa kodhamno adhigato hoti. Samayena samayacassa vavsasr uppajja
nt. Tassa savaenapi kata hoti bhusaccenapi kata hoti. Dihiypi suppaividdha hoti. Sm
vimutti labhati. Aya nanda puggalo amun purimena puggalena abhikkantataro ca patataro
ca. Ta kissa hetu: ima hnanda puggala dhammasoto nibbahati. Tadantara ko jneyya aatra
athgatena?
Tasmtiha nanda m puggalesu pamak ahuvattha, m puggalesu pama gaahittha. Khaati h
u pama gahanto.
Aha v nanda puggalesu pama gaheyya, yo v panassa mdiso.
K cnanda migasl upsik bl avyatt ambak ambakapa? Ke ca purisapuggalaparopariyae
Yathrpena nanda slena puro samanngato ahosi, tathrpena slena isidatto samanngato ab
nayidha puro isidattassa gatimpi aassa. Yathrpya ca nanda paaya isidatto samanngat
Tathrpya paya puro samanngato abhavissa, nayidha isidatto purassa gatimpi aassa.
a ime puggal ubho ekagahnti.
1Vacsakhr machasa
[BJT Page 118] [\x 118/]
6. 1. 5. 3.
(Ia sutta)
(Svatthinidna)
(1) 45. Diddiya bhikkhave dukkha lokasmi kmabhoginoti? Eva bhante.
(2) Yampi bhikkhave daiddo [PTS Page 352] [\q 352/] assako anhiyo1 ia diyati. Itd
mpi bhikkhave dukkha lokasmi kmabhoginoti?
Eva bhante.
(3) Yampi bhikkhave daiddo assako anhiyo ia diyitv vahi paisuti. 2 Vahipi bhikk
i smabhoginoti?
Eva bhante.
(4) Yampi bhikkhave daiddo assako anhiyo vahi paisuitv klbhata vahi na deti. Co
bhikkhave dukkh lokasmi kmabhoginoti? Eva bhante.
(5) Yampi bhikkhave daiddo assako anhiyo codiyamno na deti. Anucarantipi na. Anucariyp
i bhikkhave dukkh lokasmi kmabhoginoti?
Eva bhante.
(6) Yampi bhikkhave daiddo assako anhiyo anucariyamno na deti. Bandhantipi na. Bandha
nampi bhikkhave dukkha lokasmi kmabhoginoti?
Eva bhante.
Iti kho bhikkhave diddiyampi dukkha lokasmi kmabhogino. Idnampi dukkha lokasmi kmab
Vahpi dukkh lokasmi kmabhogino, codanpi dukkh lokasmi kmabhogino. Anucariypi dukkh
bhogino. Bandhanampi dukkha lokasmi kmabhogino.
Evameva kho bhikkhave yassa kassaci saddh natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi k
usalesu dhammesu, ottappa natthi kusalesu dhammesu, viriya natthi kusalesu dhammes
u, pa natthi kusalesu dhammesu, 1 aya vuccati bhikkhave ariyassa vinaye daiddo assako
anhiyo. Sa kho so bhikkhave dasiddo assako anhiyo, saddhya asati kusalesu dhammesu,
hiriy asati kusalesu dhammesu, ottappe asati kusalesu dhammesu, viriye asati kusa
lesu dhammesu, paya asati kusalesu dhammesu, kyena duccarita carati. Vcya duccarita ca
ti. Manas duccarita carati. Idamassa idnasmi vadmi.
1. Anhiko machasa, anaddhiko sy aniko smu passuti machasa
[BJT Page 120] [\x 120/]
So tassa kyaduccaritassa paicchdanahetu ppika iccha paidahati: m ma jati icchati,
Page 353] [\q 353/] sakappeti, m ma jati vca bhsati, m ma jati kyena parak
vacduccaritassa paicchdanahetu ppika iccha paidahati: m ma chati icchati, m ma
a jati vca bhsati, m ma jati kyena parakkamati. So tassa manoduccaritassa paicch
cha paidahati: m ma jati icchati, m ma jati sakappeti, m ma jati vca bhsa
damassa vahiy vadmi.
Tamena pesal sabrahmavr evamhasu: " ayaca so yasm evakr eva samcro"ti. Idamassa
Tamena araagata v rukkhamlagata v sgragata v vippaisrasahagat ppak akusala
a anucariyya vadmi.
Sa kho so bhikkhave daiddo assako anhiyo kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv
s duccarita caritv kyassa bhed parammara nirayabandhane v bajjhati, tiracchnayoniband
v. *
Nha bhikkhave aa ekadhammampi samanupassmi evadrua ema kauka eva antaryakara a
emassa adhigamya yathayida bhikkhave nirayabandhana v tiracchnayonibandhana v, ti.
34. Diddiya dukkha loke idna ca vuccati,
Daiddo iamdya bhujamno vihaati.
35. Tato anucarant na bandhanampi nigacchati.
Eta hi bandhana dukkha kmalbhbhijappina.
36. Tatheva ariyavinaye saddh yassa na vijjati, [PTS Page 354] [\q 354/]
Ahiriko anottappi ppakammvinicchayo1
37. Kyaduccarita katv vacduccaritni ca,
Manoduccata katv m ma jati2 icchati.
38. So sasappati kyena vcya udacetas,
Ppakamm pavahento tattha tattha punappuna
39. So ppakammo dummedho jna dukkaamattano,
Daiddo iamdya bhujamno vihaati,
40. Tato anucarant na sakapp mnas dukh,
Gme v yadi v rae yassa vippaisraj.
1. Ppakammavinibbayo machasa, ppakammavinicchayo smu, ppakamma vinibbayo sy. 2. Cha
achasa
*Ettha"idamassa bandhanasami vadmi" iti bhavitabbanti khyati tathpi ta potthakesu nad
issate.
[BJT Page 122] [\x 122/]
41. So ppakammo dummedho jna dukkaamattano,
Yonimaatara gantv niraye cpi bajjhati.
Eta hi bandhana dukkha yamh dhro pamuccati.
42. Dhammaladdhehi bhogehi dada citta pasdaya
Ubhayattha kaaggho saddhassa gharamesino.
43. Dihadhammahitatthya samparya sukhya ca
Evameta gahahna cgo pua pavahati.
44. Tatheva ariyavinaye saddh yassa patihit
Hirimano ca ottapp paav slasavuto.
45. Eso kho ariyavinaye sukhajvti1 vuccati
Nirmisa sukha laddh upekha adhitihati.
46. Pacanvarae hitv nicca raddhavriyo
Jhnni upasampajja ekodinipako sato.
47. Eva atv yathbhta sabbasaojanakkhaye
Sabbaso anupdya sammcitta vimuccati.
48. Tassa samm vimuttassa a ca hoti tdino
Akupp me vimuttti bhavasaojanakkhaye.
49. Eta kho parama a eta sukhamanuttara
Asoka viraja khema etamnayamuttamanti. [PTS Page 355] [\q 355/]
6. 1. 5. 4.
(Mahcunda sutta)
46. Eva me suta eka samaya yasm mahcundo cetsu viharati sahajtiya. 2 Tatra kho yasm
bhikkh mantesi: "vuso bhikkhavo"ti. 3 "vuso"ti kho te bhikkh yasmato mah cundassa pacca
ssosu. yasm mahcundo etadavoca:
(1) Idhvuso dhammayog bhikkh jhybhikkh apasdenti: ime pana"jhyinomh jhyinombh, ti j
ajjhyanti, 4 ki hime jhyanti, 5 kintime jhyanti, katha hime6 jhyant"ti. Tattha dhammayo
g ca bhikkh nappasdanti, jhy ca bhikkh nappasdanti, na ca bahujanahitya paipann hont
janasukhya, bahuno janassa atthya hitya sukhya devamanussna.
1. Sukhajviti machasa 2. Sayajtiya machasa, sajtiya sy 3. Bhikkhaveti machasa 4
nti avajjhyanti machasa 5. Kimimejhyanti machasa. 6. Katha ime machasa.
[BJT Page 124] [\x 124/]
(2) Idha panvuso jhy bhikkhu dhammayoge bhikkhu apasdenti: ime pana " dhammayogamh dh
ammayogamh"ti uddhat unnal capal mukhar vikiavc muhassat asampajn asamhit vibb
Ki hime dhammayog, kintime dhammeyog, katha hime1 dhammayogti? Tattha jhy ca bhikkh n
pasdanti, dhammayog ca bhikkh nappasdanti, na ca bahujanahitya paipann honti bahujanasu
khya, bahuno janassa atthya hitya sukhya devamanussna.
(3) Idha panvuso dhammayog bhikkh dhammayognayeva bhikkhna vaa bhsanti, no jhyna
i. Tattha dhammayog ca [PTS Page 356] [\q 356/] bhikkh nappasdanti, jhyi ca bhi
kkh nappasdanti, na ca bahujanahitya paipann honti bahujanasukhya, bahuno janassa atthy
a hitya sukhya devamanussna.
(4) Idha panvuso jhy bhikkh jhyna yeva bhikkhna vaa bhsanti no dhammayogna bhik
ha jhy ca bhikkh nappasdanti, dhammayog ca bhikkh nappasdanti, na ca bahujanahitya pa
ann honti bahujanasukhya, sukhya, bahuno janassa atthya hitya sukhya devamanussna.
(5) Tasmtihvuso eva sikkhitabba: dhammayog samn jhyna bhikkhna vaa bhsissmti
abba. Ta kissa hetu. Acchariy hete vuso puggal dullabh lokasmi, ye amata dhtu kyena
iharanti.
(6) Tasmtihvuso eva sikkhitabba: jhy samn dhammayogna bhikkhna vaa bhsissmti
abba. Ta kissa hetu: acchariy hete vuso puggal dullabh lokasmi, ye gambhra atthapada
vijjha passantti.
6. 1. 5. 5
(Pahamasandihika sutta)
(Svatthinidna)
47. Atha kho moliyasvako paribbjako yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat sadd
hi sammodi. Sammodanya katha srya vitsretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho
bbjako bhagavanta etadavoca:
"Sandihiko dhammo, sandihiko dhammo, ti bhante vuccati. Kittvat nu kho bhante sandihik
dhammo hoti, akliko ehipassiko opanayiko paccatta veditabbo viuhit?. [PTS Page 357]
[\q 357/]
1. Kathaime machasa
2. Passitv katthami.
[BJT Page. 126 [\x 126/] ]
Tena hi sivaka taevettha paipucchissmi. 1 Yath te khameyya tath na vykareyysi. Ta ki
ka santa v ajjhatta lobha " atthi me ajjhatta lobhoti" pajnsi, asanta v ajjhatta lob
tthi me ajjhatta lobhoti" pajnsti.
Eva bhante.
Ya kho tva svaka santa v ajjhatta lobha " atthi me ajjhatta lobhoti" pajnsi.
Asanta v ajjhatta lobha "natthi me ajjhatta lobhoti"pajnsi. Eva kho2 svaka sandihik
hoti akliko ehipassiko opanayiko paccatta veditabbo vihti.
Ta ki maasi svaka santa v ajjhatta dosa ajjhatta mohadhamma "atthi me ajjhatta dos
asanta v ajjhatta mohadhamma, "natthi me ajjhatta mohadosoti" pajnsiti. Ta ki maas
anta v ajjhatta moha satta v ajjhatta mohadhamma "atthi me ajjhatta mohadhammoti" paj
santa v ajjhatta mohadhamma, "natthi me ajjhatta mohadhammoti" pajnsiti. Taki maasi
nta v ajjhatta lobhadamma santa v ajjhatta mohadhamma "atthi me ajjhatta mohadhammoti
jnsi, asanta v ajjhatta mohadhamma, " natthi me ajjhatta mohadhammoti" pajnsiti. Ta
svaka santa v ajjhatta lobhadhame satta v ajjhatta lobhadhamma "atthi me ajjhatta mo
moti" pajnsi, asanta v ajjhatta mohadhamma, " natthi me ajjhatta lobhadhammoti " pajn
.
Ta ki maasi svaka santa v ajjhatta dosadhamma satta v ajjhatta dosadhamma santa
hamma "atthi me ajjhatta dosadhammoti" pajnsi, asanta v ajjhatta mohadhamma, " natthi
ajjhatta mohadhammo'ti dhammoti" pajnsiti.
Eva bhante.
Ya kho tva sivaka santa v ajjhatta mohadhamma " atthi me ajjhatta mohadhammoti pajnsi
anta v ajjhatta mohadhamma "natthi me ajjhatta mohadhammoti" pajnsi.
Eva kho sivaka sandihiko dhammo hoti akliko ehipassiko opanayiko paccatta veditabbo v
iuhti.
Abhikkanta hogotama abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkajjey
ya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya, andhakre v telapajjota dhrey
humanto rpni dakkhinti, 2ti, evamevahot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha bh
avanta gotamasaraa gacchmi dhammaca bhikkhu saghaca. Upsaka ma bhante bhagav dhre
Pupeta saraa gatanti.
6. 1. 5. 6.
(Dutiyasandiika sutta)
(Svatthinidna)
48. Atha kho aataro brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sam
Sammodanya katha sriya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so brhmao
oca:
'Sandihiko dhammo sandihiko dhammo'ti bho gotama vuccati. Kittvat nu kho bho gotama [P
TS Page 358] [\q 358/] sandihiko dhammo hoti, akliko ehipassiko opanayiko pacc
atta vetitabbo viuhti?
Tena hi brhmaa taevettha paipucchissmi. Yath te khameyya tath na vykarosi3. Ta ki
santa v ajjhatta rga "atthi me ajjhatta rgoti" pajnsi, asanta v ajjhatta rga "na
ta rgoti" pajnsiti.
Eva bho.
1Paipucchmi machasa, 2evampi kho machasa 3. Bykareyysi machasa
[BJT Page 128] [\x 128/]
Ya kho tva brhmaa santa v ajjhatta rga "atthi me ajjhatta rgoti" pajnsi, asanta
tthi me ajjhatta rgoti" pajnsi.
Eva pi kho brhmaa sandihiko dhammo hoti kliko ehi passiko opanayiko paccatta veditabbo
iuhti.
Ta ki maasi brhmaa santa v ajjhatta dosa "atthi me ajjhatta dosoti" pajnsi, asant
sa "natthi me ajjhatta dosoti pajnsi. Ta ki maasi brhmaa santa v ajjhatta moha "
tta mohoti pajnsi, asanta v ajjhatta moha " natthi me ajjhatta mohoti" pajnsi.
Ta ki maasi brhmaa santa v ajjhatta kyasandosa "atthi me ajjhatta kyasandosoti" p
ajjhatta kyasandosa " natthi me ajjhatta kyasandosoti" pajnsiti.
Ta ki maasi brhmaa santa v ajjhatta vacsandosa "atthi me ajjhatta vacsandosoti" p
ajjhatta vacsandosa "natthi me ajjhatta vacsandosoti" pajnsti.
Ta ki maasi brhmaa santa v ajjhatta manosandosa "atthi me ajjhatta manosandosoti" p
nta v ajjhatta manosandosa " natthi me ajjhatta manosandosoti" pajnsiti.
Eva bho.
Ya kho tva brhmaa santa v ajjhatta manosadosa " atthi me ajjhatta manosandosoti" paj
nta v ajjhatta manosandosa " natthi me ajjhatta manosandosoti" pajnsi.
Eva kho brhmaa sandihiko dhammo hoti akliko ehipassiko opanayiko paccatta veditabbo vi
.
Abhikkanta bho gotama, abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkuj
jeyya, paicchanta v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya" andhakre v telapajjota dh
akkhumanto rpnidakkhint"ti, evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha
anta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhusaghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhretu
ta saraa gatanti.
(6. 1. 5. 7)
Khema sutta
49. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tena kho pana s
a yasm ca khemo yasm ca sumano svattiya viharanti [PTS Page 359] [\q 359/] andhav
anasmi. Atha kho yasm ca khemo yasm ca sumano yena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv
avanta abhivdetv ekamanta nisdisu. Ekamanta nisinno kho yasm khemo bhagavanta etadav
Yo so bhante bhikkhu araha khsavo vusitav katakarayo ohitabhro anuppattasadattho parik
havasaojano sammada vimutto, tassa na eva hoti " atthi me seyyoti v atthi me sadisoti v
atthi me hnoti v"ti.
Idamavocyasm1 khemo samanuo satth ahosi. Atha kho yasm khemo samanuo me satthti uh
ta abhivdetv padakkhia katv pakkmi.
1Idhamavoca yasam smu.
[BJT Page 130] [\x 130/]
Atha kho yasm sumano acirapakkante yasmante kheme bhagavanta etadavoca:
"Yo so bhante bhikkhu araha khsavo vusitav katakarayo ohitabhro anuppattasadattho pari
habhavasaojano sammada vimutto, tassa na eva hoti "natthi me seyyoti v, natthi me sad
i v, natthi me hnoti v"ti.
Idamavocyasm sumano samanuo satth ahosi. Atha kho yasm sumano samanuo me satthti u
nta abhivdetv padakkhia katv pakkmi.
Atha kho bhagav acirapakkante yasmante ca kheme yasmante ca sumane bhikkh mentasi: ev
a kho bhikkhave kulaputt aa vykaronti, attho ca vutto, att ca anupanto. Atha ca pana i
ekacce moghapuris hasamnak mae aa vykaronti. Te pacch vighta pajjantti.
49. Na ussesu na omesu samatte nopanyare
Kh sajti vusita brahmacariya caranti saojanavippamuttti. [PTS Page 360] [\q 360/]
6. 1. 5. 8.
(Indriyasavarasutta)
(Svatthi nidna)
50. Indriyasavare bhikkhave asati indriyasavaravipannassa hatpanisa hoti sla. Sle asati
slavipannassa hatpaniso hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hat
isa hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane asati yathbhtaadassanavipannassa
irgo. Nibbidvirge asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave rukkho skhpalsavipanno, tassa papaikpi na pripri gacchati, tacopi
pripri gacchati, pheggup na pripri gacchati, sropi na pripri gacchati, evameva kho
e indriyasavare asati indriyasavaravipannassa hatpanisa hoti sla, sle asati slavipanna
a hatpaniso hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti
htaadassana. Yathbhtaadassane asati yathbhtaadassanavipannassa hatpaniso hoti
rge asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa hoti vimuttiadassana.
[BJT Page 132] [\x 132/]
Indriyasavare bhikkhave sati indriyasavarasampannassa upanisasampanna hoti sla. Sle sa
ti slasampannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi sati sammsamdhisampann
assa upanisasampanna hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane sati yathbhtaada
nisasampanno hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge sati nibbidvirgasampannassa upanisasampanna
hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave rukkho skhpalsasampanno, tassa papaikpi pripuri gacchati, tacopi p
i gacchati, pheggupi pripri gacchati, sropi pripri gacchati, evameva kho bhikkhave ind
yasavare sati indriyasavarasampannassa upanisasampanna hoti sla
Sle sati slasampannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi sati sammsamdhi
mpannassa upanisasampanna hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane sati yathbhta
a upanisasampanno hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge sati nibbidvirgasampannassa upanisasam
panna hoti vimuttiadassananti. [PTS Page 361] [\q 361/]
6. 1. 5. 9. (nanda sutta)
(Svatthi nidna)
51. Atha kho yasm nando yenyasm sriputto tenupasakami. Upasakamitv yasmat sriputte
ammodi. Sammodanya katha srya vitisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yas
iputta etadavoca.
Kittvatnu kho vuso sriputta bhikkhu assutaceva dhamma suti, sut cassa dhamm na sammo
hanti, ye cassa dhamm pubbe cetas samphuhapubb, te ca samudcaranti, avitaca vijnt
yasm kho nando bahssuto, paibhtu yasmantaeva nandanti.
Idhvuso sriputta bhikkhu dhamma pariyputi: sutta geyya veyykaraa gtha udna itiv
adhamma vedalla. Yathsuta1 yathpariyatta dhamma vitthrena paresa deseti. Yathsuta y
tta dhamma vitthrena paresa vceti. Yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena sajjhya
thsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakkoti, anuvicreti, manasnupekkhati. Yasmi v
bhikkhu viharanti bahussut gatgam dhammadhar vinayadhar mtikdhar, tasmi vse vassa
ena kla upasakamitv paripcchati paripahati: ida bhante katha? Imassa kvattho, ti? Tass
te yasmanto avivaaceva vivaranti, anuttnkataca uttnkarenti. Anekavihitesu ca kakhh
mesu kakha paivinodenti.
Ettvat nu kho [PTS Page 362] [\q 362/] vuso sriputta bhikkhu assutaceva dhamma su
. Sut cassa dhamm na sammosa gacchanti. Ye cassa dhamm pubbe cetas samphuhapubb te ca
mudcaranti, avitaca vijntti.
1. So yath suta machasa: 2. Kakhahnyesu katthaci
[BJT Page 134] [\x 134/]
Acchariya vuso, abbhuta vuso, yva subhsitamida yasmat nandena. Imehi ca maya chahi
samanngata yasmanta nanda dhrema. (1) yasm hi nando dhamma pariyputi: sutta ge
itivuttaka jtaka abbhutadhamma vedalla. (2) yasm nando yathsuta yathpariyatta dham
paresa deseti. (3) yasm nando yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena paresa vcet
ando yathsuta yathpariyatta dhamma vitthrena sajjhya karoti. (5) yasm nando yathsu
atta dhamma cetas anuvitakketi, anuvicreti, manasnupekkhati. (6) yasm nando yasmi v
hikkh viharanti bahssut gatgam dhammadhar vinayadhar mtikdhar, tasmi vse vassa
o, klena kla upasakamitv paripcchati. Paripahati " ida bhante katha, imassa kvattho"t
e yasmato nandassa avivaaceva vivaranti, anuttnkataca uttnkaronti, anekavihitesu ca k
dhammesu kakha paivinodent'ti.
6. 1. 5. 10
(Khattiyasutta)
(Svatthinidna)
52. Atha kho jusso brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sa
modanya katha sriya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho jusso brhm
[PTS Page 363] [\q 363/] (1) khattiy bho gotama kimadippy, 1 ki upavicr, ki adhi
abhinives, ki pariyosnti?
Khattiy kho brhmaa bhogdhippy, papavicr, baldhihn, pahavibhinives, issariyap
(2) Brhma pana bho gotama kimadhippy, 1 ki upavicr, ki adhihn, ki abhinives, ki
Brhma kho brhmaa bhogdhippy, papavicr, mantdhihn, yabhinives, brahmaloka
(3) Gahapatik pana bho gotama kimadhippy1 ki upavicr, ki adhihn, ki abhinives, ki
1 Ki adhippy machasa
[BJT Page 136] [\x 136/]
Gahapatik kho brhmana bhogdhippy, papavicr, sippdhihn, kammantbhinives, nih
(4) Itthi pana bho gotama kimadhippy1 ki upavicr, ki adhihn ki abhinives, ki pari
Itthi kho brhmaa purisdhippy, alakrpavicr, puttdhihn, asapattbhinives, 2 issa
(5) Cor pana bho gotama kimadhippy1 ki upavicr, ki adhihn ki abhinives ki pariyo
Cor kho brhmaa dndhippy, gahanpavicr, sahdhihn3 andhakrbhinives, 4 adassan
(6) Sama pana ho gotama kimadhippy, ki upavicr, ki adhihn, ki abhinives ki pari
Sama kho brhmaa khantisoraccdhippy, papavicr, sldhihn, kicabhinives, 5
Acchariya bho gotama, abbhta bho gotama. Khattiynampi bhava gotamo jnti adhippyaca, u
craca, adhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Acchariya bho gotama, abbhta ho gotama brhmanampi bhava gotamo jnni adhippyaca, upa
dhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Acchariya bho gotama, abbhta ho gotama. Gahapatiknampi bhava gotamo jnti adhippyaca,
icraca, adhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Acchariya bho gotama, abbhta bho gotama. Itthnampi bhava gotamo jnti adhippyaca, upav
, adhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Acchariya bho gotama, abbhta bho gotama. Cornampi bhava gotamo [PTS Page 364] [\q 364
/] jnti adhippyaca, upavicraca, adhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Acchariya bho gotama, abbhta bho gotama. Samanampi bhava gotamo jnti adhippyaca, upa
adhihnaca, abhinivesaca, pariyosnaca.
Abhikkanta bho gotama abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkujj
eyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya, andhakre v telapajjota dhr
khumanto rpnidakkhinti"ti, evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha bh
avanta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhu saghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhre
pupeta saraa gatanti.
6. 1. 5. 11
(Appamda sutta)
(Svatthinidna)
53. Atha kho aataro brahmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sam
. Sammodanya katha sriya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so brhma
avoca:
1. Ki adhippy machasa 2. Asapatatvinives ahakath, patabhinives sy. 3. Satthdhi
kravinives ahakath. 5. kicaavinives ahakath, akicanbhinives sy.
[BJT Page 138] [\x 138/]
Atthi nu kho bho gotama eko dhammo bhvito bahulikato yo ubho atthe samadhigayha1
tihati dihadhammikaceva attha, yo ca attho samparyikoti.
Atthi kho brhmaa, eko dhammo bhvito bahulkato yo ubho atthe samadhigayha tihati dihadh
makaceva attha. Yo ca attho samparyikoti.
Katamo pana bho gotama eko dhammo bhvito bahlkato yo ubho atthe samadhigayha tihati d
ihadhammikaceva attha, yo ca attho samparyikoti.
Appamdo kho brhmaa, eko dhammo bhvito bahulkato ubho atthe samadhigayha dihati dihadh
kaceva attha, yo ca attho samparyiko.
(1) Seyyathpi brhmaa, yni knici jagamna2 pna padajtni, sabbni tni hatthipade s
atthipada tesa aggamakkhyati yadida mahattena. 3 Evameva kho brhmaa appamdo eko dhammo
bhvito bahulkato ubho atthe samadhigayha tihati dihadhammikaceva attha, yo ca attho sa
aryiko.
(2) Seyyathpi brhmaa, kgrassa y kci gopnasiyo sabb t kagam kaninn kasamos
ho [PTS Page 365] [\q 365/] brhmaa, appamdo eko dhammo bhvito bahulkato ubho att
he samadhigayha tihati dihadhammikaceva attha, yo ca attho samparyiko.
(3) Seyyathpi brhmaa, babbajalyako4babbaja lyitv agge gahetv odhunti, nidadhunti, 5n
i. Evameva kho brhmaa appamdo eko dhammo bhvito bahulkato ubho atthe samadhigayha tihat
i dihadhammakaceva attha, yo ca attho samparyiko.
(4) Seyyathpi brhmaa, ambapiiy vaacchinnya yni knici ambni vapanibandhanni, sa
havanti. Evameva kho brhmaa appamdo eko dhammo bhvito bahulkato ubho atthe samadhigay
ha tihati dihadhammikaceva attha, yo ca attho samparyiko.
(5) Seyyathpi brhmaa, ye keci kuarjno6 sabbe te rao cakkavattissa anuyutt7 bhavanti,
cakkavatti aggamakkhyati. Evameva kho brhmaa appamdo eko dhammo bhvito bahulkato ubho
atthe samadhigayha tihati dihadhammikaceva attha, yo ca attho samparyiko.
(6) Seyyathpi brhmaa, y kci trakarpna pabh, sabb t candappabhya kala ngghanti s
aggamakkhyati. Evameva kho brhmaa, appamdo eko dhammo bhvito bahulkato ubho atthe sama
dhigayha dihadhammikaceva attha, yo cattho samparyiko.
Aya kho brhamaa, eko dhammo bhvito bahulkato ubho atthe samadhigayha tihati dihadhamm
va attha, yo cattho samparyikoti
Abhikkanta bho gotama, abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkajjita v ukkuj
jeyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya, andhakre v telapajjota dh
kkhmanto rpnidakkhnti"ti evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha bh
ta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhusaghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhretu aj
saraa gatanti. [PTS Page 366] [\q 366/]
1 Samadhiggayaha machasa 2. Jagalna katthaci 3. Yadida mahantattena machasa 4. Pabba
jalyako machasa: 5. Nidhuntimachasa: 6. Kuddarjnomachasa
7. Anuyant machasa
[BJT Page 140] [\x 140/]
6. 1. 5. 12
(Dhammika sutta)
54. Eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate. Tena kho pana samayena yasm d
mmiko jtibhmiya vsiko hoti sabbaso jtibhmiya sattasu vsesu.
Tatra suda yasm dhammiko gantuke bhikkh akkosati, paribhsati, vihisati, vitudati, roset
i vcya. Te ca gantuk bhikkhu yasmat dhammikena akkosiyamn paribhsiyamn vihesiyamn
siyamn vcya, pakkamanti, na sahahanti1 ricanti vsa.
Atha kho jtibhumakna2 upsakna etadahosi: maya kho bhikkhu sagha paccupahit cvarap
paccayabhesajjaparikkhrena. Atha ca pana gantuk bhikkhu pakkamanti na sahahanti, rican
ti vsa. Konu kho hetu, ko paccayo yena gantuk bhikkh pakkamanti, na sahahanti, ricant
ti?
Atha kho jtibhmakna upsakna etadahosi: "aya kho yasm dhammiko gantuke bhikkhu akkos
ibhsati, vihisati, vitudati, roseti vcya. Te ca gantuk bhikkh yasmat dhammikena akkos
paribhsiyamn vihesiyamn vitudiyamn rosiyamn vcya, pakkamanti, na sahahanti, rica
ya yasmanta dhammika pabbjeyym"ti.
Atha kho jtibhmak upsak yenyasm dhammiko tenupasakamisu. Upasakamitv yasmanta dha
cu: "pakkamatu bhante yasm dhammiko imamh vs, ala te idha vsen"ti.
Atha kho yasm dhammiko tamh vsa aa avsa agamsi. Tatrapi suda yasm dhammiko gan
ati, paribhsati, vihisati, vitudati, roseti vcya. Te ca gantuk bhikkh yasmat dhammike
kkosiyamn parihsiyamn vihesiyamn vitudiyamn rosiyamn vcya, pakkamanti, na sahah
Atha kho jtibhmakna upsakna etadahosi. "Maya kho bhikkhsagha paccupahit cvarapi
yabhesajjaparikkhrena, atha ca pana gantuk bhikkh pakkamanti, na sahahanti, ricanti v
o nu kho hetu, ko paccayo yena ganatuk bhikkh pakkamanti na sahahanti, [PTS Page 367]
[\q 367/] ricanti vsanti. "
1. Ghahanti machasa 2. Chatabhmikana sy
[BJT Page 142] [\x 142/]
Atha kho jtibhmakna upsakna etadahosi: aya kho yasm dhammiko gantuke bhikkhu akkosa
bhsati, vihisati, vitudati, roseti vcya. Te va gantuk bhikkh yasmat dhammikena akkosi
paribhsiyamn, vihesiyamn, vitudiyamn, rosiyamn vcya, pakkamanti, na sahahanti, ri
maya yasmanta dhammika pabbjeyymti.
Atha kho jtibhmak upsak yenyasm dhammiko tenupasakamisu. Upasakamitv yasmanta dha
cu: "pakkamatu bhante yasm dhammiko imamhpi vs, alante idha vsenti. "
Atha kho yasm dhammiko tamhpi vs aa vsa agamsi. Tatrapi suda yasm dhammiko ga
paribhsati, vihisati, vitudati, roseti vcya. Te ca gantuk bhikkh yasmat dhammikena a
iyamn paribhsiyamn vihesiyamn vitudiyamn rosiyamn vcya, pakkamanti, na sahahant
Atha kho jtibhmakna upsakna etadavosi: maya kho bhikkhu sagha paccupahit cvarapi
ccayabhesajjaparikkhrena. Atha kho pana gantuk bhikkhu pakkamanti na sahahanti ricanti
vsa. Ko nu kho hetu, ko paccayo yena gantuk bhikkh pakkamanti na sahahanti ricanti
Atha kho jtibhmakna upsakna etadahosi: aya kho yasm dhammiko gantuke bhikkhu akkosa
bhsati, vihasati, vitudati, roseti vcya. Roseti vcya. Te ca gantuk bhikkh yasmat dh
akkosiyamn paribhsiyamn vihesiyamn vitudiyamn rosiyamn vcya, pakkamanti na sah
368] [\q 368/] ricanti vsa. Yannna maya yasmanta dhammika pabbjeyyma sabbaso
attahi vseh"ti.
Atha kho jtibhmak upsak yenyasm dhammiko tenupasakamisu. Upasakamitv yasmanta dha
cu: "pakkamatu bhante yasm dhammiko sabbaso jtibhmiya sattahi vseh"ti.
Atha kho yasmato dhammikassa etadahosi: "pabbjito khomhi. Jtibhmakehi upsakehi sabbas
o jtibhmiya sattahi vsehi, kahannkhodni gacchmt. " Atha kho yasmato dhammikassa eta
yannnha yena bhagav tenupasakameyyanti.
[BJT Page. 144 [\x 144/] ]
Atha kho yasm dhammiko pattacvaramdya yena rjagaha tena pakkmi. Anupubbena yena rjaga
na gijjhako pabbato yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekaman
sdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta dhammika bhagav etadavoca:" handa kuto nu tva brhm
ammika, gacchasti. Pabbjito aha hante jtibhmakehi upsakehi sabbaso jtibhmiya sattahi
" Ala brhmaa dhammika, ki te imin, ya tva tato tato pabbjenti, so tva tato tato pabb
ameva santika1 gacchasi.
Bhtapubba, brhmaa dhammika, smuddik vij tradassi sakua gahetv nvya samudda aj
hiiy nvya tradassi sakua mucanti. So gacchateva puratthima disa, gacchati pacchima
hati uttara disa, gacchati dakkhia disa, gacchati uddha gacchati anudisa. Sace so saman
t tra passati, tath gatakova hoti. Sace pana so samant tra na passati, tameva nva pac
hati. Evameva kho brhmaa dhammika, ya tva tato tato pabbjenti, so tva tato tato pabbjit
o mameva santika1 gacchasi. [PTS Page 369] [\q 369/]
Bhtapubba, brhmaa dhammika, rao korabyassa suppatiho nma ngrodharj ahosi pacaskh
amo. Suppatiho kho pana brhmaa dhammika, nigrodharjassa dvdasayojanni abhiniveso ahosi,
pacayojanni mulakasantnakna. Suppatihassa kho pana brhmaa dhammika, nigodharjassa t
ntni phalni ahesu seyyathpi nma hakathlik, evamassa sduni phalni ahesu seyyathpi
hu anelaka. 2 Suppatihassa kho pana brhmaa dhammika, nigrodharjassa eka khandha rj
ti saddhi itthgrena. Eka khandha balakyo paribhujati. Eka khandha negamajnapad pari
Eka khandha samaabrhma paribhujanti. Eka khandha migapakkino3 paribhujanti. Suppati
o pana brhmaa dhammika nigrodharjassa na koci phalni rakkhati. Na ca suda aamaassa ph
hisanti.
Atha kho brhmaa dhammika, aataro priso suppatihassa nigrodharjassa yvadattha phalni
tv skha bhajitv pakkmi. Atha kho brhmaa dhammika, suppatihe nigrodharje adhivatthy
tadahosi: " acchariya vata bho, abbhta vata bho, yva ppo manusso yatra hi nma suppatih
sa nigrodharjassa yvadattha phalni bhakkhitv skha bhajitv pakkamissati, yannna suppa
rodharj yati phala na dadeyy"ti. Atha kho brhmaa dhammika, suppatiho ngrodharj y
1. Santike machasa 2. Slaka smu, 3. Mig pakkhio machasa,
[BJT Page 146] [\x 146/]
Atha kho brhmana dhammika, [PTS Page 370] [\q 370/] rj korabyo yena sakko dvon
amindo tenupasakami. Upasakamitv sakka devnaminda etadavoca: "yagghe mrisa, jneyysi, s
patiho nigrodharj phala na det"ti.
Atha kho brhmaa dhammika, sakko devnamindo tathrpa iddhbhisakhra abhisakhsi yathb
suppatiha nigrodharja pavattesi1 ummlamaksi.
Atha kho brhmaa dhammika, suppatihe nigrodharje adhivatth devat dukkh dumman assumukh
mn ekamanta ahsi.
Atha kho brhmaa dhammika, sakko devnamindo yena suppatihe nigrodharje adhivatth devat
nupasakami. Upasakamitv suppatihe nigrodharje adhivattha devata etadavoca: "kinnu tva
ate dukkh dumman assumukh rudamn ekamanta hit"ti.
Tath hi pana me mrisa, bhs vtavuhi gantv bhavana pavattesi1 ummulamaksti.
Api nu tva devate, rukkhadhamme hitya bhs vtavuhi gantv bhavana pavattesi1 ummlama
ana mrisa rukkho rukkhadhamme hito hotti.
Idha devate, rukkhassa mla mlatthik haranti, taca tacatthik haranti, patta pattatthik
ranti, puppha pupphatthik haranti, phala phalatthik haranti. Na ca tena devatya anatt
amanat v anabhiraddhi v2 karay. Eva kho devate rukkho rukkhadhamme hito hotti.
Ahityeva kho me mrisa rukkhadhamme bhs vtavuhi gantv bhavana pavattesi3 ummulamak
ho tva devate rukkhadhamme tiheyysi, siy te bhavana yathpureti. hassmaha [PTS Page 3
q 371/] mrisa rukkhadhamme, hotu me bhavana yathpreti.
Atha kho brhmaa dhammika, sakko devnamando tathrpa iddhbhisakhra abhisakhsi, yath
suppatiha nigrodharja usspesi. Sacchavni mlni ahesu.
Evameva kho brhmaa dhammika, api n ta samaadhamme hita jtabhmak upsak pabbjesu s
sattahi vsehti. Katha pana bhante samao samaadhamme hito hotit. Idha brhmaa dhammika
akkosanta na paccakkosati. Rosenta4 na pairoseti. Bhaanta na paibhaati. Eva kho br
mika, samao samaadhamme hito hotti.
Ahitaaeva kho ma bhante samaadhamme jtibhmak upsak pabbjesu sabbaso jtibhmiya
1Ptesi simu. 2. Anabhinandi machasa 3. Ptesi smu. 4. Rosattamachasa
[BJT Page. 148 [\x 148/] ]
(1) Bhtapubba brhmaa dhammika, sunetto nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. Sunet
a kho pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakasatni ahesu. Sunetto satth svakna b
okasahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhmaa dhammika, sunettassa satthuno brahma
lokasahavyatya dhamma desentassa cittni na pasdesu, te kyassa bhed parammara apya d
nipta niraya upapajjisu. Yo kho pana brhmaa dhammika, sunettassa satthuno brahmalokasa
havyatya dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga lo
jisu.
(2) Bhtapubba brhmaa dhammika, mgapakkho nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. M
ssa kho pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakasatni ahesu. Mgapakkho satth svak
malokasahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhmaa dhammika, mgapakkhassa satthuno br
ahmalokasahavyatya dhamma desentassa cittni na pasdesu, te kyassa bhed parammara apy
ti vinipta niraya upapajjisu. Ye kho pana brhmaa dhammika, mgapakkhassa satthuno brahm
okasahavyatya dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagg
papajjisu.
(3) Bhtapubba brhmaa dhammika, araemi nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. Arae
pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakasatni ahesu. Araemi satth svakna brahma
vyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhmaa dhammika, araemissa satthuno brahmalokasahav
yatya dhamm dentessa cittni na pasdesu, te kyassa bhed parammara apya duggati vini
apajjisu. Ye kho pana brhmaa dhammika, araemissa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma
desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
(4) Bhtapubba brhmaa dhammika, kuddlako nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. Kud
a kho pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakasatni ahesu. Kuddlako satth svakna
okasahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhmaa dhammika, kuddlakassa satthuno brahma
lokasahavyatya dhamma dentessa cittni na pasdesu, te kyassa bhed parammara apya dug
pta niraya upapajjisu. Ye kho pana brhmaa dhammika, kuddlakassa satthuno brahmalokasaha
vyat dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka

(5) Bhtapubba brhmaa dhammika, hatthiplo nma satth ahosi [PTS Page 372] [\q 372/]
titthakaro kmesu vtargo. Hatthiplassa kho pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakas
i ahesu. Hatthiplo satth svakna brahmalokasahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhma
mmika, hatthiplassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma dentessa cittni na pasdesu, t
e kyassa hed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjisu. Ye kho pana brhmaa
atthiplassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa b
hed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
(6) Bhtapubba brhmaa dhammika, jotiplo nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. Joti
kho pana brhmaa dhammika, satthuno anekni svakasatni ahesu. Jotiplo satth svakna br
sahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana brhmaa dhammika, jotiplassa satthuno brahmaloka
sahavyatya dhamma dentessa cittni na pasdesu, te kyassa bhed parammara apya duggati
raya upapajjisu. Ye kho pana brhmaa dhammika, jotiplassa satthuno brahmalokasahavyatya
dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapa
Ta ki maasi brhmaa dhammika, yo ime pi satthre titthakare kmes vtarge anekasatapari
asaghe paduhacitto akkseyya, paribhseyya, bahu so apua pasaveyyti. Eva bhante, yo k
dhammika, ime cha satthre titthakare kmesu vtarge anekasataparivre sasvakasaghe duhac
akkoseyya, paribhseyya, bahu so apua pasaveyya, yo eka1 dihisampanna puggala paduh
kkosati paribhsati, aya tato bahutara apua pasavati. Ta kissa hetu?
Nha brhmaa dhammika, ito bahiddh evarpi khanti vadmi yath ma sabrahmacrsu. Tasmt
ika, eva sikkhitabba " na no masabrahmacrisu2 cittni paduhni bhavissantti. Eva hi te
dhammika, sikkhitabbanti. [PTS Page 373] [\q 373/]
50. Sunetto mgapakkho ca araemi ca brhmao
Kuddlako ahu satth hatthiplo ca mavo.
51. Jotiplo ca govindo ahu satta purohito
Ahisete3 attase cha satthro yasassino,
52. Nirmagandh karue vimutt kmasaojantig
Kmarga virjetv brahmalokpag ahu. 4
1 Eka simu. 2. Samasabrahamacrsu machasa. Nato sabrahmacrsu smu, [pts]
3. Ahisak machasa, smu, ahisek sy 4. Ahu machasa
[BJT Page. 150 [\x 150/] ]
53. Ahesu svak tesa anekni satnipi
Nirmagandh karue vimutt kmasaojantig
Kmarga virjetv brahmalokupag ahu. 1
54. Ye te is bhirake vtarge samhite
Paduhamanasakappo yo naro paribhsati,
55. Bahuca so pasavati apua tdiso naro
Yo ceka dihisampanna bhikkhu buddhassa svaka,
56. Paduhamanasakappo yo naro paribhsati.
Aya tato bahutara apua pasave naro.
57. Na sdhurpa sde dihihnappahyina
Sattamo puggalo eso ariyasaghassa vuccati.
58. Avtargo kmesu yassa pacindriy mudu
Saddh sat ca viriya samatho ca vipassan.
59. Tdisa bhikkhumsajja2 pubbeca upahaati.
Attna upahantvna pacch aa vihisati.
60. Yo ca rakkhati attna rakkhito tassa bhiro
Tasm rakkheyya attna akkhato paito sadti. [PTS Page 374] [\q 374/]
Dhammikavaggo pacamo.
Tassuddna:
Nga migasl ia cunda dveva sandihika3
Khema indriy nanda khattiy appamdena dhammikoti.
Pahamo pasako.
1. Ahu machasa 4. Bhikkhu sajja smu 3. Cundadve sandihiahik duve machasa.
[BJT Page. 152 [\x 152/] ]
2. Dtiyo pasako.
Mahvaggo.
6. 2. 1. 1.
(Soa sutta)
1. Evamme suta eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate. Tena kho pana samay
ena yasm soo rjagahe viharati stavanasmi.
Atha kho yasmato soassa rahogatassa patisallnassa eva cetaso parivitakko udapdi: " ye
kho keci bhagavato svak raddhaviriy viharanti, aha tesa aataro. Atha ca pana me na an
a savehi citta vimuccati. Savijjanti kho pana me kule bhog. Sakk bhoge ca bhujitu pu
ktu. Yannnha sikkha paccakkhya hnyvattitv bhoge ca bhujeyya, puni ca kareyyant
Atha kho bhagav yasmato soassa cetas ceto paricitakkamaya seyyathpi nma balav puriso
ita v bha pasreyya pasrita v bha sammijeyya, eva meva1 gijjhake pabbate antarahi
to soassa pamukhe pturahosi. Nisdi bhagav paatte sane. yasmpi kho soo bhagavanta ab
amanta nisdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta soa bhagav etadavoca:
[PTS Page 375] [\q 375/]
Nan te soa, rahogatassa patisallnassa eva cetaso parivitakko udapdi: "ye kho keci bha
gavato svak raddhaviriy viharanti, aha tesa aataro, atha ca pana me na anupdya save
vimuccati. Savijjanti kho pana me kule bhog. Sakk bhoge ca bhujitu puni ca ktu. Yann
a paccakkhya hnyvattitv bhoge ca bhujeyya, puni ca kareyyanti. "
Eva bhante.
Ta ki maasi, soa kusalo tva pubbe agrikabhto vya tantissareti.
Eva bhante.
Ta ki maesi soa yad te vya tantiyo accyat honti, api nu te v tasmi samaye sarav
No heta bhante.
Ta ki maasi soa yad te vya tantiyo atisithil honti, api nu te v tasmi samaye sar
mmavti no heta bhante,
1. Evameva kho machasa,
[BJT Page. 154 [\x 154/] ]
Yad pana te soa vya tantiyo na accyat honti na atisithil, same gue patihit, api nu
maye saravat v hoti kamma vti.
Evambhante.
Evameva kho soa accraddha viriya uddhaccya savattati. Atilna viriya1 kosajjya savat
smtiha tva soa, viriyasamata adhihaha, indriyna ca samata paivijjha, tattha ca nimit

"Evambhantet kho yasm soo bhagavato paccassosi.
Atha kho bhagav yasmanta soa imin ovdena ovaditv soyyathpi nma balav puriso sammij
yya. Pasrita v bha sammijeyya, evameva kho stavane antarahito gijjhake pabbate ptura
[PTS Page 376] [\q 376/]
Atha kho yasm soo aparena samayena viriyasamata adhihsi indriynaca samata paivijjhi
ca nimitta aggahesi. Atha kho yasm soo eko vpakaho appamatto tpi pahitatto viharanto
cirasseva yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahmac
ariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihsi " kh jti, vu
ya, kata karaya, npara itthatty"ti abbhasi. Aataro ca panyasm soo arahata ah
Atha kho yasmato soassa arahattappattassa etadahosi: "yannnha yena bhagav tenupasakamey
ya, upasakamitv bhagavato santike aa vykareyyanti". Atha kho yasm soo yena bhagav t
mi. Upasagamitv bhagavanta abhivdev ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm soo b
a etadavoca:
Yo so bhante bhikkh araha khsavo vusitav katakarayo ohitabhro anuppattasadattho parik
vasayojano sammadavimutto, so cha hnni adhimutto hoti: nekkhammdhimutto hoti. Pavivek
utto hoti. Abypajjhdhimutto hoti. Tahakkhaydhimutto hoti. Updnakkhaydhimutto hoti. Asam
mohdhimutto hoti.
(1) Siy kho pana bhante, idhekaccassa yasmato evamassa: "kevala saddhmattaka nna ayamya
sm nissya nekkhammdhimutto"ti. Na kho paneta bhante eva dahabba. Khsavo bhante bhik
v. Katakarayo, karaya attano asamanupassanto katassav pativaya, khay rgassa vitarga
mmdhimutto hoti. Khay dosassa vtadosatt nekkhammdhimutto hoti, khay mohassa vtamohatt
kkhammdhimutto hoti. [PTS Page 377] [\q 377/]
1. Atisithila viriya, machasa,
[BJT Page 156] [\x 156/]
(2) Siy kho pana bhante, idhekaccassa yasmato evamassa: "lbhasakkrasiloka nna ayamyasm
ikmayamno pavivekdhi mutto"ti. Na kho paneta bhante. Eva dahabba. Khsavo bhante, bh
sitav katakarayo, karaya attano asamanupassanto katassa v paticaya, khay rgassa vta
vekdhimutto hoti, khay dosassa vtadosatt pavivekdhimutto hoti, khay mohassa vtamohatt
vivekdhimutto hoti.
(3) Siy kho pana bhante, idhekaccassa yasmato evamassa: slabbataparmsa nna ayamyasm s
paccgacchanto abypajjhdhimutto hoti. Na kho paneta bhante, eva dahabba. Khsavo bhan
kh vusitav katakarayo, karaya attano asamanupassanto katassa v paticaya, khay rgass
abypajjhdhimutto hoti, khay dosassa vtadosatt, abypajjhdhimutto hoti, khay mohassa vt
att abypajjhdhimutto hoti.
(4) Na kho paneta bhante, eva dahabba. Bhsavo bhante, bhikkh vusitav katakarayo, k
asamanupassanto katassa v paticaya, khay rgassa vitargatt tahakkhaydhimutto hoti, khay
sassa vtadosatt tahakkhaydhimutto hoti, khay mohassa vtamohatt tahakkhaydhimutto hoti
(5) Na kho paneta bhante, eva dahabba. Khsavo bhante, bhikkh vusitav katakarayo, k
asamanupassanto katassa v paticaya, khay rgassa vitargatt updnakkhaydhimutto hoti, kh
sassa vtadosatt updnakkhaydhimutto hoti, khay mohassa vtamohatt updnakkhaydhimutto
(6) Na kho paneta bhante, eva dahabba. Khsavo bhante, bhikkhu vusitav katakarayo, k
o asamanupassanto katassa v paticaya, khay rgassa vtargatt asammohdhimutto hoti, khay
assa vtadosatt asammohdhimutto hoti, khay mohassa vtamohatt asammohdhimutto hoti.
Eva sammvimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhs cepi cakkhuvieyy rp cakkhussa ptham
nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevassa citta hoti, hita nejappatta. Vayacass
i. [PTS Page 378] [\q 378/] bhs cepi sotavieyy sadd sotassa pthamgacchanti, neva
citta pariydiyanti, amisskatamevassa citta hoti, hita nejappatta, vayacassnupassati
Eva sammvimuttacittassa, bhante, bhikkhano bhs cepi chakkhvieyy rp cakkhussa ptham
, nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevassa citata hoti, hita nejappatta. Vayaca
ti. Ghnavieyy gandh ghnassa pthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti, amisskatam
ta hoti, hita nejappatta, vayacassnupassati.
Eva sammvimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhs cepi cakkhuvieyy rp cakkhussa ptham
nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevassa citta hoti, hita nejappatta. Vayacass
i. Jivhvieyy ras jvhya pthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevas
, hita nejappatta, vayacassnupassati.
Eva sammvimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhs cepi cakkhuvieyy rp cakkhussa ptham
nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevassa citta hoti, hita nejappatta. Vayacass
i. Kyavieyy phohabb kyassa pthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti, amisskata
oti, hita nejappatta, vayacassnupassati.
Eva sammvimuttacittassa, bhante, bhikkhuno bhs cepi cakkhuvieyya rp cakkhussa ptham
i, nevassa citta pariydiyanti, amisskatamevassa citta hoti, hita nejappatta. Vayacas
ati. Manovieyy dhamm manassa pthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti, amisskatame
citta hoti, hita nejappatta, vayacassnupassati.
Seyyathpi bhante selo pabbato acchiddo asusiro ekaghano. Atha puratthimya cepi disy
a gaccheyya bhs vtavuhi neva ta sakampeyya, na sampakampeyya, na sampavedheyya, atha p
chimya cepi disya gaccheyya bhs vtavuhi neva ta sakampeyya, na sampakampeyya, na sam
eyya. Atha uttarya cepi disya gaccheyya bhs vtavuha neva ta sakampeyya na sampakampe
a sampavedheyya, atha dakkhiya cepi disya gacchayya bhs vtavuhi neva ta sakampeyya,
akampeyya, na sampavedheyya.
[BJT Page. 158 [\x 158/] ]
Evameva kho bhante, eva sammvimuttacittassa bhikkhuno bhs cepi cakkhuvieyy rp cakkhus
amgacchanti, nevassa citta pariydiyanti. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta
vayacassnupassati. Bhs cepi sotavieyy sadd sotassa apthamgacchanti, nevassa citata
nti. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati.
Bhus cepi ghna vieyy gandh ghnassa apthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti. Ami
assa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati.
Bhs cepi jivhvieyy ras jivhassa apthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti. Amiss
a citta hoti hita anejappatta, vayacassnupassati.
Bhs cepi kyavieyy pohabb kyassa apthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti. Ami
itta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati.
Bhs cepi manovieyy dhamm manassa pthamgacchanti, nevassa citta pariydiyanti, amiss
a citta hoti hita neajappatta, vaya cassnupassat, ti.
61. Nekkhamma adhimuttassa pavivekaca cetaso
Abypajjhdhimuttassa updnakkhayassa ca.
62. Tahakkhaydhimuttassa asammohaca cetaso
Disv yatanuppda sammcitta vimuccati.
63. Tassa sammvimuttassa santacittassa bhikkhuno
Katassa paticayo natthi karaya na vijjati. [PTS Page 379] [\q 379/]
64. Selo yath ekaghano vtena na samrati
Eva rp ras sadd gandh phass ca keval.
65. Ih dhamm anih ca nappavedhenti tdino.
hita citta vippamutta vayacassnupassat, ti.
6. 2. 1. 2.
(Phagaguasutta)
(Svatthinidna)
2. Tena kho pana samayena yasm egagao bdhiko hoti dukkhito bhagilno. Atha kho yasm
na bhagav tenupasakami, upasakamitv bhavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisi
o yasm
nando bhagavanta etadavoca:
"yasm bhante phagguo bdhiko dukkhito bhagilno, sdh bhante bhagav yenyasm phagguo
anukampa updy"ti. Adhivsesi bhagav tuhbhvena.
Atha kho bhagav syanhasamaya patisalln vuhito yenyasm phagguo tenupasakami. Addas
gguo bhaganta dratova gacchanta. Disvna macake samacosi1 atha kho bhagav yasmana ph
avoca: ala phaggua, m tva macake samacosi. Santimni sanni pure 2 paattni, tatthha
isdi bhagav paatte sane. Nisajja kho bhagav yasmanta phaggua etadavoca:
"Kacci te phaggua khamanya, kacci ypanya kacci dukkh3 vedan paikkamanti no abhikkaman
paikkamosna payati no abhikkamoti.
1. Samadhosi machasa: samacopi. Smu sy 2. Parehi machasa. 3. Kacci te dukkh machasa.
[BJT Page. 160 [\x 160/] ]
Na me bhante khamanya, na ypanya, bh me dukkh vedan abhikkamanti no paikkamant, ab
ayati no paikkamoti.
Seyyathpi bhante, balav puriso tihena sikharena muddhna1 abhimantheyya2 evameva kho m
e bhante adhimatt vt [PTS Page 380] [\q 380/] muddhna hananti. Na me bhante kham
anya, na ypanya, bh me dukkh vedan abhikkamanti, no paikkamanti, abhikkamosna pa
i.
Seyyathpi bhante balav puriso dahena varattabandhena3 sse ssavehana dadeyya, evameva kh
o me bhante, adhimatt sse ssa vedan, na me bhante khamaya, na ypanya, bh me dukkh
manti, no paikkamanti, abhikkamosna payati no paikkamoti.
Seyyathpi bhante, dakkho goghtako v goghtakantevsi v tihena govikantanena kucchi parik
teyya, evameva kho me bhante, adhimatt vt kucchi parikantanti. Na me bhante khamanya,
na ypanya, bh me dukkh vedan abhikkamanti, no paikkamanti, abhikkamosna payati,
Seyyathpi bhante, balavanto puris dubbalatara purisa nn bhsu gahetv agraksuy sant
u. 4 Evameva kho me bhante adhimatto kyasmi ho. Na me bhante, khamanya, na ypanya, b
h vedan abhikkamanti, no paikkamanti, abhikkamosna payati, no paikkamoti.
Atha kho bhagav yasmanta phaggua dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sa
uhysan pakkmi.
Atha kho yasm phagguo acirapakkantassa bhagavato klamaksi. Tamhi cassa samaye maraakle
indriyni vippasdisu.
Atha kho yasm nando yena [PTS Page 381] [\q 381/] bhagav tenupasakami. Upasakamit
v bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta e
: " yasm bhante phagguo acirapakkantassa bhagavato klamaksi. Tamhi cassa samaye maraakl
e indriyni vippasidisti.
Ki hnanda phagguassa bhikkhuno indriyni nappasdissanti, phagguassa nanda bhikkhuno pac
i oramhgiyehi saojanehi citta avimutta ahosi. Tassa ta dhammadesana sutv pacahi oramh
i saojanehi citta vimutta.
1. Muddhan machasa: 2. Abhimatteyya machasa, smu. 3. Varantakkhaaena machasa 4. Sapar
eyyu machasa.
[BJT Page. 162 [\x 162/] ]
Chayime nanda nisas klena dhammasavae, klena atthpaparikkhya. Katame cha: (1) idhnan
kkhuno pacahi oramhgiyehi saojanehi citta avimutta hoti. So tamhi samaye maraakle labh
i tathgata dassanya. Tassa tathgato dhamma deseti: dikalya majjhekalya pariyosnak
na kevalaparipua parisuddha, brahmacariya pakseti. Tassa ta dhammadesana sutv pacah
yehi sajanehi citta vimuccati. Aya nanda pahamo nisaso klena dhammasavae.
(2) Puna ca para nanda bhikkhuno pacahi oramhgiyehi saojanehi citta avimutta hoti. So
mhi saye maraaklena heva kho labhati tathgata dassanya, api ca kho tathgatasvaka labha
dassanya. Tassa tathgatasvako dhamma deseti: dikalya majjhekalyapariyosnakalya
alaparipua parisuddha, brahmacariya pakseti. Tassa ta dhammadena sutv pacahi oramhg
ojanehi citta vimuccati. Aya nanda dutiyo nisaso klena dhammasavae. (3) Puna ca para
a bhikkhuno pacahi [PTS Page 382] [\q 382/] oramhgiyehi sayojanehi citta avimut
ta hoti. So tamhi samaye maraakle na heva kho labhati tathgata dassanya, napi tathgatas
aka labhati dassanya. Api ca kho yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakketi, anu
creti, manasnupekkhati. Tassa yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakkayato anuvi
yato manasnupekkhato pacahi oramhgiyehi sayojanehi citta vimuccati. Aya nanda tatiyo n
aso klena dhammasavae klena atthpaparikkhya.
(4) Idhnanda bhikkhuno pacahi oramhgiyehi sayojanehi citta vimutta hoti, anuttare ca k
ho upadhisakaye citta avimutta hoti. So tamhi samaye maraakle labhati tathgata dassany
tassa tathgato dhamma1 deseti: dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha savyaj
risuddha, brahmacariya pakseti. Tassa ta dhammadesana sutv anuttare kho upadhisakaye ci
tta vimuccati. Aya nanda catuttho nisaso klena dhammasavae.
(5) Puna ca para nanda bhikkhuno pacahi oramhgiyehi sayojanehi citta vimutta hoti. Anut
tare ca kho upadhisakaye citta avimutta hoti so tamhi samayehi maraakle na heva kho l
abhati tathgata dassanya, api ca kho tathgatasvaka labhati dassanya. Tassa tathgata s
dhamma deseti: dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha savyajana kevalaparip
riya pakseti tassa ta dhammadesana sutv anuttare upadhisakaye citta vimuccati. Aya na
pacamo nisaso klena dhammasavae.
[BJT Page 164] [\x 164/]
(6) Puna ca para nanda bhikkhuno pacahi oramhgiyehi sayojanehi [PTS Page 383] [\q 38
3/] citta vimutta hoti. Anuttare ca kho upadhisakaye citta avimutta hoti. So tam
hi samaye maraakle na heva kho labhati tathgata dassanya, napi tathgatasvaka labhati d
sanya. Api ca kho yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakketi anuvicreti manasnu
hati. Tassa yathsuta yathpariyatta dhamma cetas anuvitakkayato anuvicrayato manasnupek
ato anuttare upadhisakhaye citta vimuccat. Aya nanda chao nisaso klena dhammasavae
hpaparikkhya.
Ime kho nanda cha nisas klena dhammasavae klena atthpaparikkhyti.
6. 2. 1. 3.
(Chabhijti sutta)
3. Eka samaya bhagav rajagahe viharati gijjhake pabbate. Atha kho yasm nando yena bhag
tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho
do bhagavanta etadavoca:
Praena bhante kassapena chabhijtiyo1 paatt:kahbhijti paatt, nlbhijti paatt
paatat, sukkbhijti paatt, paramasukkbhijti paatt.
(1) Tatirada bhante puraena kassapena kahbhijti paatt:orabhik skarik skuik mgav
cor coraghtak bandhangrik, ye v panaepi keci kurrakammant.
(2) Tatirada bhante praena kassapena nlbhijti paatt: bhikkh kaakavuttik, ye v pa
vd kiriyavd.
(3) Tatirada bhante praena kassapena lohitbhijti paatt: nigah 384 ekasak. (4) Ta
aena kassapena haiddbhijti paatt: gih odtavasan acelakasvak.
(5) Tatirada bhante praena kassapena skkbhijti paatt: jivak jivikiniyo. 2
(6) Tatirada bhante praena kassapena paramasukkbhijti paatt: nando vaccho kiso sakicc
kkhaligoslo.
Praena bhante kassapena im chabhijtiyo paattt.
Kimpana nanda praassa kassapassa sabbo loko etadabhanujnti im chabhijtiyo papetunt
No heta bhante.
1. Chalabhijtiyo machasa, 2. jivakiniyo machasa,
[BJT Page. 166 [\x 166/] ]
Seyyathpi nanda puriso daiddo assako anhiyo, 1 tassa akmakassa bila olaggeyyu " ida t
bho purisa masa ca khditabba mulaca anuppadtabbanti".
Evameva kho nanda praena kassapena appaiya etesa samaabrhmana im chabhijtiyo
ena akhettaun akusalena.
Aha kho pannanda chabhijtiyo papemi. Ta suhi sdhuka manasikarohi, bhsissmiti.
"Eva bhante, ti kho yasm nando bhagavato paccassosi. " Bhagav etadavoca: katam cnanda c
habhijtiyo:
Idhnanda ekacco kahbhijtiyo sno kaha dhamm abhijyati. Idha pannanda ekacco kahbhij
ukka dhamma abhijyati. Idha pannanda ekacco kahbhijtiyo samno akaha asukka nibbna
dha pannanda ekacco [PTS Page 385] [\q 385/] sukkbhijtiyo smno kaha dhamma abhij
. Idha pannanda ekacco sukkbhijtiyo samno sukka dhamma abhijyati. Idha pannanda ekacco
ukkbhijtiyo samno akaha asukka nibbna abhijyati.
(1) Kadha cnanda kahbhijtiyo samno kaha dhamma abhijyati: idha pannanda ekacco nce
o hoti cala kule v nesdakule v veakule v rathakrakale v pukkusa kule v, daidde app
ane kasiravuttike yattha kasirena ghsacchdo labbhati. So ca hoti dubbao duddasiko ok
oimako, bavhbdho ko v ku v khajo v pakkhahato v, na lbh annassa pnassa vatthass
lepanassa seyyvasathapadipeyyassa. So kyena duccarita carati. Vcya duccarita carati. M
anas duccarita carati. So kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv kyassa bhed
a apya duggati vinipta niraya upapajjati. Eva kho nanda kahbhijtiyo samno kaha
(2) Katha cnanda kahbhijtiyo samno sukka dhamma abhijyati. Idhnanda ekacco nce kule
oti. Cala kule v nesdakule v veakule v rathakrakule v pukkusa kule v daidde appann
kasiravuttike yattha kasirena ghsacchdo labbhati, so ca hoti dubbao dubbao duddasiko
okoimako, bavhbdho ko v ku v khajo v pakkhahato v, na lbh annassa pnassa vattha
vilepanassa seyyvasathapadpeyyassa. So kyena sucarita carati vcya sucarita carati. Mana
s sucarita carati. So kyena sucarita caritv vcya sucarita caritv manas sucarita car
bhed parammara sugati sagga loka upapajjati. Eva kho nanda kahbhijtiyo samno sukk
ijyati.
1. Anhiko smu,
[BJT Page. 168 [\x 168/] ]
(3) Katha cnanda kahbhijtiyo samno akaha asukka nibbna abhijyati. Idhnanda ekacco
cjto hoti calakule v nesdakule v veakule v rathakrakule v pukkusa kule v, daiddo
ane kasiravuttike yattha kasirena ghsacchdo labbhati. So ca hoti dubbao duddasiko [P
TS Page 386] [\q 386/] okoimako bavhbdho ko v ku v khajo v pakkhabhato v. Na
pnassa vatthassa ynassa mlgandhavilepanassa seyyvasathapadipeyyassa. So kesamassa ohret
v ksyni vatthni acchdetv agrasm anagriya pabbajati. So eva pabbajito samno pacan
o upakkilese paya dubbalkarae, catusu satipahnesu suppatihitacitto sattabojjhage ya
v akaha asukka nibbna abhijyati. Eva kho nanda kahbhijtiyo samno akaha asukka
(4) Kathacnanda sukkbhijtiyo samno kaha dhamma abhijyati: idhnanda ekacco ucce kule
hoti: khattiyamah srakule v brhmaamahsrakule v gahapatimahsrakule v ahe mahaddhan
htajtarparajate pahtavittpakarae pahtadhanadhae. So ca hoti abhirpo dassanyo psdi
okkharatya samanngato, lbh annassa pnassa vatthassa ynassa mlgandhavilepanassa seyyva
apadpeyyassa. So kyena duccarita carati, vcya duccarita carati, manas duccarita carati
So kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv manas duccarita caritv kyassa bhed
pya duggati vinpta niraya upapajjati. Eva kho nanda sukkbhijtiyo samno kaha dham
(5) Kathacnanda sukkbhijtiyo samno sukka dhamma abhijyati: idhnanda ekacco puggalo uc
ule paccjto hoti. Khattiyamahsrakule v brhmaamahsrakule v gahapatimahsrakule v a
ahhoge pahutajtarparajate pahutavittupakarae pahutadhanadhae. So ca hoti abhirpo dassan
o psdiko paramya vaapokkharatya samanngato, lbh annassa pnassavatthassa ynassa ml
nassa yyovasathapadpeyyassa. So kyena sucarita carati, vcya sucarita carati, manas suca
rita carati. So kyena sucarita caritv vacya sucarita caritv manas sucarita caritv k
ed parammara sugati sagga loka upapajjati. Eva kho nanda skkbhijtiyo samno sukka
ti.
(6) Katha cnanda sukkbhijtiyo samno akaha asukka nibbna abhijyati: [PTS Page 387] [
idhnanda ekacco puggalo ucce kule paccjto hoti: khattya mahsrakule v brhmaamah
e v gahapatimahsrakule v ahe mahaddhane mahbhoge pahtajtarparajate pahtavittupakara
nadhae. So ca hoti abhirpo dassanyo psdiko paramya vaapokkharatya samanngato, lbh
sa vatthassa ynassa mlgandhavilepanassa seyyvasathapadpeyyassa. So kesamassu ohretv k
atthni acchdetv grasm anagriya pabbajati. So eva pabbajito samno pacanivarane pahy
pakkilese paya dubbalkarae, catusu satipanesu supatihitacitto sattabojjhage yathbh
asukka nibbna abhijyati. Eva kho nanda sukkbhijtiyo samno akaha asukka nibbna ab
Im kho nanda chalbhijtiyoti.
[BJT Page 170] [\x 170/]
6. 2. 1. 4
(savasutta)
(Svatthinidna)
4. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajali
karayo anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi chah?
Idha bhikkhave bhikkhno ye sav savar pahtabb, te sav savarena pahn honti. Ye sav
te sav paisevanya pahn honti. Ye sav adhivsan pahtabb, te sav adhivsanya pah
jan pahtabb, te sav parivajjanya pahn honti. Ye sav vinodan pahtabb, te sav vin
Ye sav bhvan pahtabb, te sav bhvanya pahn honti.
(1) Katame ca bhikkhave sav savar pahtabb ye savarena pahn honti: idha bhikkhave bhik
sakh yoniso cakkhndriyasavarasavuto viharati. Ya hissa bhikkhave cakkhndriyasavara as
ssa viharato uppajjeyyu [PTS Page 388] [\q 388/] sav vightaparibh, cakkhndriyasa
savutassa1 viharato evasa te sav vightaparih na honti. Paisakh yoniso sotindriya sa
o viharati. Ya hissa bhikkhave sotindriya savara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vig
htaparih sotindriya savara1 savutassa viharato evasa te sav vightaparih na honti.
sotindriya savara savuto viharati. Ya hissa bhikkhave sotindriya asavutassa viharat
o uppajjeyyu sav vightaparih, sotindriya savara1 savutassa viharato evasa te sav v
honti. Paisak yonisoghnindriya savara savuto viharati, ya hissa bhikkhave ghnindriya s
ra asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih, ghnindriyasavara1 savutassa vih
te sav vightaparih na honti. Paisak yoniso jivahindriya savara savuto viharati. Ya
ikkhave jivahindriya savara asavutassa viharato evasa te sav vightaparih na honti. P
niso kyindriyasavara savuto viharati. Ya bhissa bhikkhave kyindriyasavara asavutassa vi
harato uppajjeyyu sav vightaparih, kyindriyasavara savutassa viharato evasa te sav
honti. Paisakh yoniyomaninadriyasavara savuto viharati. Ya bhissa bhikkhave manindriy
asavaraasavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih, manindriyasavara savutassa v
evasa te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave savara asavutassa viharato up
av vightaparih, savara savutassa viharato evasa te sav vightaparih na honti.
Ime vuccanti bhikkhave sav savar pahtabb yesavarena pahn honti.
Katame ca bhikkhave sav savar pahtabb ye savarena pahn honti: idha
Bhikkhave bhikkh paisakh yoniso cakkhndriyasavarasavuto viharati. Ya hissa bhikkhave c
khndriyasavara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparibh, cakkhndriyasavara
arato evasa te sav vightaparih na honti. Paisakh yoniso ghnindriya savara savuto
hissa bhikkhave ghnindri savara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih ghn
avara1 savutassa viharato evasa te sav vightaparih na honti.
(2) Katame ca bhikkhave sav savar pahtabb ye savarena pahn honti: idha bhikkhave bhik
sakh yoniso cakkhndriyasavarasavuto viharati. Ya hissa bhikkhave cakkhndriyasavara as
ssa viharato uppajjeyyu sav vightaparibh, cakkhndriyasavarasavutassa viharato evasa
ghtaparih na honti. Paisakh yoniso jivhindriya savara savuto viharati. Ya hissa bhik
jivhindriya savara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih jivhindriya savar
ssa viharato evasa te sav vightaparih na honti.
Katame ca bhikkhave sav savar pahtabb ye savarena pahn honti: idha bhikkhave bhikkh
oniso cakkhndriyasavarasavuto viharati. Ya hissa bhikkhave cakkhndriyasavara asavutass
viharato uppajjeyyu sav vightaparibh, cakkhndriyasavarasavutassa viharato evasa te
arih na honti. Paisakh yoniso kyindriyasavara savuto viharati. Ya hissa bhikkhave k
savara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih kyindriyasavara1 savutassa
a te sav vightaparih na honti.
Katame ca bhikkhave sav savar pahtabb ye savarena pahn honti: idha bhikkhave bhikkh
oniso cakkhndriyasavarasavuto viharati. Ya hissa bhikkhave cakkhndriyasavara asavutass
viharato uppajjeyyu sav vightaparibh, cakkhndriyasavarasavutassa viharato evasa te
arih na honti. Paisakh yoniso manindriya savara savuto viharati. Ya hissa bhikkhave m
iya
Savara asavutassa viharato uppajjeyyu sav vightaparih manindriya savara savutassa
vasa te sav vightaparih na honti. Ya bhikkhave savara asavutassa viharato uppajjeyy
parih, tavara savutassa viharato evasa te sav vightaparih na honti. Ime vuccanti
savar pahtabb ye savarena pahin honti.
(2) Katame ca bhikkhave sav paisevan pahtabb ye paisevanya pahn honti: idha bhikkhav
kh paisakh yoniso cvara paisevati: yvadeva stassa paightya, uhassa paightya,
amphassna2 paightya, yvadeva hirikopina paicchdanattha
1Cakkhundriya savara machasa 2. Sarisapasamphassna machasa.
[BJT Page 172] [\x 172/]
Paisakh yoniso piapta paisevati: neva davya, na madya, na maanya, na vibhsanya,
assa hitiy ypanya vihisparatiy, brahmacariynuggahya. Iti praca vedana paihakh
ppdessmi. Ytrva me bhavissati anavajjat ca phsuvihro cti.
Paisak yoniso sensana paisevati: yvadeva stassa paightya, uhassa paightya, as
mphassna paightya, yvadeva utuparissaya vinodana paisallnrmattha
Paisakh yoniso gilnapaccayabhesajjaparikkhra paisevati: yvadeva uppannna veyybdhik
htya, abypajjhaparamatyti. [PTS Page 389] [\q 389/]
Ya hissa bhikkhave appaisevato1 uppajjeyyu sav vighta parih, paisevato2evasa te sa
a honti.
Ime vuccanti bhikkhave sav paisevan pahtabb ye paisevanya pahn honti,
(3) Katameca bhikkhave sav adhivsan pahtabb ye adhivsan pavin honti: idha bhikkhave b
hu paisakh yoniso khamo hoti stassa uhassa jighacchya pipsya asamakasavttapasiris
duruttna durgatna vacanapathna, uppannna srrikna vedan na dukkhna tippna3k
ivsakajtiko hoti. Ya hissa bhikkhave anadhivsayato. Uppajjeyyu sav vightaparih, adh
evasa te sav vightaparih na honti. Ime vuccanti bhikkhave sav adhivsan pahtabb y
ahn vont.
(4) Katame ca bhikkhave sav parivajjan pahtabb ye parivajjanya pahn honti: idha bhikkh
e bhikkh paisakh yoniso caa hatthi parivajjeti. Caa assa parivajjeti. Caa goa
ra parivajjeti ahi khu kaakdhna6 sobbha papta candanika oligalla. Yathrpe an
care caranta, yathrpe ppake mitte bhajanta, vi sabrahmacr ppakesu hnesu okappeyyu
nsana ta ca7 agocara te ca ppake mitte paisakh yoniso parivajjeti. Ya hissa bhikkhave
rivajjayato uppajjayato uppajjeyyu sav vightaparih, parivajjayato evasa te sav vigh
honti. [PTS Page 390] [\q 390/] ime vuccanti bhikkhave sav parivajjan pahtabba,
ye parivajjanya pahn honti.
1. Appaisevayato smu 2. Paisevayato smu. 3. Tibbnamachasa
4. Adhivsato machasa 5. Adhivsan sabbantha. 6. Naakahna majasa sy kaakahna
hasa
[BJT Page. 174 [\x 174/] ]
(5) Katame ca bhikkhave sav vinodan pahtabb ye vinodanya pah honti. Idha bhikkhave bh
paisakh yoniso uppanna kmavitakka, ndhivseti, pajahati vinodeti byantikaroti anabhva
i. Paisakh yoniso uppanna bypdavitakka idha bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso uppanna
ka, ndhivseti, pajahati vinodeti byntikaroti anabhva gameti paisakh yoniso uppanna b
kka idha bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso uppannuppanne ppake akusale dhamme ndhivseti
pajahati vinodeti, byantikaroti, anabhva gameti. Ya hissa bhikkhave avinodayato upp
ajjeyyu sav vightaparih vinodayato evasa te sav vightaparih na honti. Ime vuccan
v vinodan pahtabb ye vinodanya pahn vonti.
(6) Katame ca bhikkhave sav bhvanya pahtabrab ye bvanya pah honti: idha bhikkhave b
akh yoniso satisambojjhagha bhveti vivekanissita virganissita nirodhanissita vossagga
nmi. Idha bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso sammavicayasambojjhaga bhveti vivekanissita
rganissita nirodhanissita vossaggaparinmi. Idha bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso vriya
mbojjhga bhveti vivekanissita virganissita nirodhanissita vossaggaparinmi. Idha bhikk
bhikkhu paisakh yoniso ptisambojjhaga hveti vivekanissita virganissita nirodhanissi
aggaparinmi. Idha bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso passaddhisambojjhaga bhveti vivekani
ssita virganissita nirodhanissita vossaggaparinmi. Idha bhikkhave bhikkhu paisakh yon
samdhisambojjhaga bhveti vivekanissita virganissita1 nirodhanissita vossaggaparinmi. I
a bhikkhave bhikkhu paisakh yoniso upekkhsambojjhaga bhveti vivekanissita virganissit
odhanissita vossaggaparinmi. Ya hissa bhikkhave abhvayato uppajjeyyu sav vightapari
evasa te sav vightaparish na honti. Ime vuccanti bhikkhave sav bhvan pahtabb ye b
nti.
Imehi pakh bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhiey
yo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti. [PTS Page 391] [\q 391/]
6. 2. 1. 5
(Drukammika sutta)
5. Eva me suta eka samaya bhagav ndike viharati gijakvasathe. Atha kho drukammiko gav
i yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta
nna kho drukammika gahapati bhagav etadavoca: api nu te gahapati kule dna dyatti. Dya
e bhante kule dna. Ta ca kho ye te bhikkh raak piaptik pasukulik arahanto v ara
nn. Tathrpesu me bhante bhikkhsu dna dyatti
[BJT Page. 176 [\x 176/] ]
Dujjna ko eta gahapati tay gihin kmabhogin puttasambodhasayan ajjhvasantena ksikacan
ccanubhontena mlgandhavilepana dhrayantena jtarparajata sdiyantena " ime v arahanto,
v arahantamagga sampann"ti.
(1) raako cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo vikiavco muhassati
ampajno asamhito vibbhantacitto pkatinadriyo, eva so tenagena grayho. raako1 cepi gah
i bhikkhu hoti anuddhato anunnalo acapalo amukharo avikiavco upahitasati sampajno, samh
ito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena psaso.
2) Gmantavihr cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo vikiavco muhass
i asampajno asamhito vibhantacitto pkatindriyo, eva so tenagena grayho. Gmantavihriko1
epi gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnalo acapalo amukharo avikiavco upahitasati s
ampajno, samhito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena psaso.
(3) Piaptiko cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo vikiavco muhassa
asampajno asamhito vibhantacitto pkatindriyo, eva so tenagena grayho. Piaptiko1 cepi
apati bhikkhu hoti anuddhato [PTS P 392] anunnalo acapalo amukharo avikiavco upahitas
ati sampajno, samhito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena psaso.
(4) Nemantaniko cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo vikiavco m
uhassati asampajno asamhito vibhantacitto pkatindriyo, eva so tenagena grayho. Nemanta
ko1 cepi gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnalo acapalo amukharo avikiavco upahitas
ati sampajno, samhito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena psaso.
(5) Paskliko cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo vikiavco muhassa
asampajno asamhito vibhantacitto pkatindriyo, eva so tenagena grayho. Pasukuliko1 cepi
gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnalo acapalo amukharo avikiavco upahitasati samp
ajno, samhito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena psaso.
(6) Gahapati cvaradharo cepi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnalo capalo mukharo
vikiavco muhassati asampajno asamhito vibhantacitto pkatindriyo, eva so tenagena gr
hapati cvaradharo1 cepi gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnalo acapalo amukharo
avikiavco upahitasati2 sampajno, samhito ekaggacitto savutindriyo, eva so tenagena
Igha tva gahapati saghe dna dehi. Saghe te dna dadato citta pasdissati. So tva pasa
kyassa hed parammarasugati. Sagga loka upapajjissasti.
Esha bhante ajjatagge saghe dna dassmiti.
1. raiko machasa 2. Upahitassati machasa
[BJT Page. 178 [\x 178/] ]
6. 2. 1. 6
(Hatthisriputta sutta)
6. Eva me suta eka samaya bhagav brasiya viharati isipatane migadye. Tena kho pana s
a sambahul ther bhikkhu pacchbhatta piaptapaikkant maalamle sannisinn sannipatit
ha kathenti.
Tatrasuda yasm citto hatthisriputto therna bhikkhna abhidhammakatha kathentna antar
ha opteti. Atha khe yasm mahkohito yasmanta citta hatthisriputta etadavoca: "m y
isriputto therna bhikkhna abhidhammakatha kathentna antarantar [PTS Page 393] [\q 393
katha optesi. Kathpariyosna1 yasm citto gametti.
Eva vutte yasmato cittassa hatthisriputtassa sahyak bhikkh yasmanta mahkohita etad
sm mahkohito yasmanta citta hatthisriputta apasdesi. Paito yasm citto hatthisri
sm citto hatthisriputto therna bhikkhna abhidhammakatha kathetu"ti.
Dujjna kho eta vuso parassa cetopariyya ajnantehi.
(1) Idhvuso ekacco puggalo tvadeva soratasorato2 hoti, nivtanivto, hoti, upantupasan
to hoti yva satthra upanissya viharati aatara v garuhnya sabrahmacri. Yato ca k
eva satthr, vapakassati garuhnyehi sabrahmacrihi. So sasaho viharati bhikkhh bhikk
upsikh rjuhi3 rpamahmattehi titthiyehi tittiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa
hassamanuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnudasena cittena sikkha paccakkh
a hnyvattat.
Seyyathpi vuso goo kihdo dmena v baddho vajev oruddho, yo nu kho vuso eva vadeyya:
goo kihdo punadeva kiha otarissat"ti samm nu kho so vuso vadamno vadeyyt? No hida
o vijjati ya so goo kihdo dma v chetv vaja v bhinditv punadeva kiha otareyyti.
dhekacco [PTS Page 394] [\q 394/] puggalo tvadeva soratasorato honi tivtanivto
hoti upasantupasanto hoti yva satthra upanissya viharati aatara v garuhniya sabra
ca kho so capakassateva satthr, capakassati garuhanyehi sabrahmacrh. So sasaho vih
ikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsikh rjhi rjamahmattehi titthiyehi tittiyasvakehi. Tas
a vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhas
cittena sikkha paccakkhya hnyvattati.
1. Yva kathpariyosna machasa 2. Suratasrato katthaci. 3. Rao machasa
[BJT Page. 180 [\x 180/] ]
(2) Idha panvuso ekacc puggalo vivicceva kmehi vivicceva akusalehi dhammehi savitak
ka savicra ptisukha paham jhna upasampajja viharati. Solbhimhi pahamassti sasah
hhi bhikkhunhi upsakehi upsikh rjuh rjamahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi. Tassa
vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhasen
ttena sikkha paccakkhya hnyvattati
Seyyathpi vuso ctummahpathe1 phullapsitako devo vassanto raja antaradhpeyya, cikkhalla
ukareyya, yo nu kho vuso eva vadeyya: "nadnmusmi ctummahpathe punadeva rajo ptu bhavis
t"ti. Samm nu kho so vuso vadamno vadeyyti. No hida vuso. hna heta vuso vijjati ya
ahpathe manuss v atikkameyyu, gopasu v atikkameyyu, vttapo v snehagata pariydiyeyya
unadeva rajo ptubhaveyyti. Evameva kho vuso idhekacco puggalo vivicceva kmehi vivicc
a akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahamajjhna upasampajja viha
. So dhammehi savitakka savicra ptisukha pahama jhna upasamapajja viharati. So lbhm
ssa jhnassti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsikhi rjhi rjamahmat
i titthiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo
itta anuddhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyvattati. Puggalo tva
atasorato hoti nivtanivto hoti upasantupasanto hoti yva satthra upanissya viharati aat
a v garuhnya sabrahmacri. Yato ca kho so vapakassateva satthr, vapakassati garuha
acrhi. So sasaho viharati bhikkhhibhikkhunhi upsakehi upsikhi rjuh rjamahmattehi
tthiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo cit
anuddhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyvattati. [PTS Page 395] [\q
/]
(3) Idha panvuso ekacco puggalo vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodi
vitakka avicra vivekaja ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. So lbhmhi dutiya
sti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsikhi rjhi rjamahmattehi titth
akehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta anudd
eti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyvattati.
Seyyathpi vuso gmassa v nigamassa v avidre mahanta taka, tattha phullaphusitako devo
nto sippisambukampi sakkharakahalampi antaradhpeyya, yo nu kho vuso eva vadeyya: nadnm
usmi take punadeva sippisambuk v sakkharakahal v ptubhavissantti. Samm nu kho so v
vadeyyti. No hida vuso. hna heta vuso vijjati ya amusmi take manuss v piveyyu,
vttapo v snehagata pariydiyeyya, atha punadeva sippisambukpi sakkharakahalpi ptubhav
nti. Evameva kho vuso idekacco puggalo vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetas
odibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. So lb
ssa jhnassti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsikh rjhi rjamahmat
titthiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttasasa viharato rgo
tta anuddhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyvattati.
(4) Idha panvuso ekacco puggalo ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno, s
ukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti tatiya
ajja viharati, so lbhmhi tatiyassa jhnassti sasaho viharati bhikkhh bhikkhunhi ups
ikh rjhi rjamahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pka
manuyuttasasa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhy
hnyvattati.
Seyyathpi vuso purisa patabhojana bhuttvi [PTS Page 396] [\q 396/] bhidosiya3 b
nacchdeyya, yo nu ko vuso eva vadeyya "nadnmu purisa punadeva bhojana chdessati"ti. S
u kho so vuso vadamno vadeyyti. No hida vuso, "hna heta vuso vijjati amu hvuso pur
na bhuttvi yvassa s oj kye hassati tva na aa bhojana chdessati. Yato ca khvassa
ati. Atha punadeva ta bhojana chdeyyti. Evameva kho vuso idhekacco puggalo ptiy ca vir
pekkhako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy cikkhant
ekkhako satim sukhavihrti, tatiya jhna upasampajja viharati. So " lbhmhi tatiyassa jh
ti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsikhi rjhi rjamahmattehi titthiy
yasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta
dhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyvattati.
[BJT Page 182] [\x 182/]
(5) Idha panvuso ekacco puggalo sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassad
omanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja vi
" lbhmhi catutthassa jhnass"ti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi upsik
ahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi. Tassa sasahassa vissahassa pkatassa bhassamanuyu
assa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhasena cittena sikkha paccakkhya hnyv
Seyyatpi vuso pabbatasakhepe udakarahado nivto vigatamako, yo nu kho vuso eva vadeyya,
nadnamusmi udakarahade punadeva m ptubhavissatti. Samm nu kho so vuso vadamno vadeyy
hida vuso. hna heta vuso vijjati y puratthimya disya gaccheyya bhus vtavuhi s
i janeyya, y pacchimya disya gaccheyya bhus vtavuhi s tasmi udakarahade mi janeyy
sya gaccheyya bhus vtavuhi s tasmi udakarahade mi janeyya, y dakkhiya disya gac
s tasmi udakarahade mi janeyyti. Evameva kho vuso idhekacco puggalo sukhassa ca pahn d
khassa ca pahn so pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatipri
catuttha jhna upasampajja viharati. So " lbhmhi catutthassa jhnass"ti sasaho viharat
khhi bhikkhunhi upsakehi upsikhi rjhi3 rjamahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi. Tas
ssa vissahassa pkatassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddha
a cittena sikkha paccakkhya hnyvattati.

(6) Idha panvuso ekacco puggalo sabbanimittna amanasikr animitta ceto samdhi upasampaj
viharati, so " lbhmhi animittassa cetosamdhiss"ti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunh
akehi upsikh rjuhi1 rjamahmattehi titthiyehi titthiya svakehi, tassa sasahassa vissa
tassa bhassamanuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhasitena2 cittena si
kkha paccakkhya hnyvattati.
Seyyathpi vuso rj v rjamahmatto v caturaginiy senya addhnamaggapaipanno aataras
vsa upagaccheyya, tattha3 hatthisaddena assasaddena rathasaddena pattisaddena bher
ipaavasakhatiavaninndasaddena ciriliyasaddo antaradhyeyya, yo nu kho vuso eva vadeyya:
" nadnamusmi vanasae punadeva ciriliyasaddo4 ptubhavissatti. Samm nu kho [PTS Page 398]
[\q 398/] so vuso vadamno vadeyyti. No hida vuso. hna heta vuso vijjati ya so
ahmatto v tamh vanasa pakkameyya, atha punadeva criliyasaddo4 ptubhaveyyti. Evameva k
so idhekacco puggalo sabbanamittna amanasikr animitta cetosamdhi upasampajja viharati.
So " lbhmhi animittassa cetosamdhiss"ti sasaho viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi
rjhi rjamahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi, tassa sasahassa vissahassa pkatassa
anuyuttassa viharato rgo citta anuddhaseti. So rgnuddhasitena cittena sikkha paccakkhy
hnyvattati, ti.
1. Rao machasa. 2 Rgnuddhasena smu. 3. Tatra machasa. 4. Carika saddo machasa, ciri
ddo smu.
[BJT Page. 184 [\x 184/] ]
Atha kho yasm citto hatthisriputto aparena samayena sikkha paccakkhya hnyvatti1. Atha
o cittassa hatthisriputtassa sahyak bhikkh yenyasm kohito tenupasakamisu. Upasakami
a mahkohita etadavocu: kinnu kho yasmat mah kohitena citto hatthisriputto cetas c
vidito imsa ca imsa ca vihrasampattna citto hatthisriputto lbh, atha ca pana sikkha
a hnyvattissatti. Udhu devat etamattha rocesu citto bhante hatthisriputto imsaca i
msampattna lbh, atha ca pana sikkh paccakkhya hnyvattissat, ti.
Cetas ceto paricca vidito me vuso citto hatthisri putto imsaca imsaca vihrasampattna
a ca pana sikkha paccakkhya hnyvattissat, ti. Devatpi me etamattha rocesu " citto bh
atthisriputto imsaca imsaca vihrasampattnalh, atha ca pana sikkhapaccakkhya hny
Atha ko cittassa hatthisriputtassa sahyaka bhikkh yena bhagav tenupasakamisu. Upasakami
tv bhagavanta abhivdetv [PTS Page 399] [\q 399/] ekamanta nisdisu. Etamanta nisin
ho te bhikkhu bhagavanta etadavocu: citto bhante hatthisriputto imsaca imsaca vihrasam
tna lbh, atha ca pana sikkha paccakkhya hnyvatto, ti.
Na bhikkhave citto cira sarissati nekkhammass, ti.
Atha ko citto hatthisriputto na viharasseva kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv
nagriya pabbaji. Atha ko yasm citto hatthisriputto eko vupakaho appamatto tpi pahitat
iharanto na cirasseva yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanu
ttara brahmacariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihsi. K
a brahmacariya, kata karaya, npara itthatty, ti abbhasi. Aataro ca panyasm ci
ahata ahos, ti.
[BJT Page 186. [\x 186/] ]
6. 2. 1. 7.
(Majjhesutta)
7. Eva me suta eka samaya bhagav brasiya viharati isipatane migadye. Tena kho pana s
a sambahulna therna bhikkhna pacchhatta piaptapaikkantna maaalamle sannisinnn
r kath udapdi: "vuttamada vuso bhagavat pryane metteyyapahe:
"So1 ubhante viditvna2 majjhe mant na lippati3
Ta brmi mavpurisoti so, dha sibbanimaccag"
Katamo nu kho vuso eko anto katamo dutiyo anto, ki majjhe, k sibbanti.
(1) Eva vutte aataro bikku there bhikkh etadavoca: " phasso kho vuso eko anto, phassa
samudayo dutiyo [PTS Page 400] [\q 400/] anto, phassanirodho majjhe, tah sibb
an. Tah hi na sibbati tassa tasseva bhavassa abhinibbattiy. Ettvat kho vuso bhikkhu ab
ya abhijnti, parieyya parijnti. Abhieyya abhijnanto parieyya parijnanto dihe
akaro hot, ti.
(2) Eva vutte aataro bhikkhu there bhikkh etadavoca: " atta kho vuso eko anto, angata
iyo anto, paccuppanna majjhe, tah sibban. Tah hi na sibbati tassa tasseva bhavassa abhi
nibbattiy. Ettvat kho vuso bikkhu abhieyya abhijnti parieyya parijnti, abhieyy
arijnanto diheva dhamme dukkhassantakaro vot"ti.
(3) Eva vutte aataro bhikkh there bikkh etadavoca: " sukh kho vuso vedan eko anto, duk
vedan dutiyo anto, adukkhamasukh vedan majjhe, tah sibban. Tah hi na sibbati tassa ta
a bavassa abhinibbattiy. Ettvat ko vuso bhikkhu abhieyya abhijnti parieyya parijn
me dukkhassa antakaro hot"ti.
(4) Eva vutte aataro bhikkhu there bhikkh etadavoca: " nma kho vuso eko anto, rpa dut
anto, via majjhe, tah sibban. Tassa tasseva bhavassa abhinibbattiy. Ettvat kho vus
abhieyya abhijnti parieyya parijnti, abhieyya abhijnanto parieyya parijnanto
antakaro hoti"ti.
1. Yo simu. Machasa 2 ubhantamabhiya suttaniptapi, yo ubho ante viditvna machasa [
3.] Limpati machasa, sy
[BJT Page. 188 [\x 188/] ]
(5) Eva vutte aataro bhikkha) there bikku etavoca: " cha kho vuso ajjhattikni yatanni e
ko anto, bhirni yatanni dutiyo anto, via majjhe, tah sibban. Tah hi na sibbati
avassa abhinibbattiy. Ettvat kho vuso bhikkh [PTS Page 401] [\q 401/] abhieyya ab
jnti parieya parijnti, abhieyya abhijnanto parieyya parijnanto diheva dhamme
oti"ti.
(6) Eva vutte aataro bhikkhu there bhikkh etadavoca:"sakkyo kho vuso eko anto, sakkyasa
mudayo dutiyo anto, sakkyanirodho majjhe, tah sibban. Tah hi na sibbati tassa tasseva b
havassa abhinibbattiy. Ettvat kho vuso bhikkhu abhieyya abhijnti, parieyya parijn
ijnanto parieyya parijnanto diheva damme dukkhassa antakaro hot"ti.
Eva vutte aataro bhikkhu there bhikkh etadavoca: " bykata kho vuso amhehi sabbeheva yat
hsaka paihna. ymvuso, yena bhagav tenupasakamissma, upasakamitv bhagavato etamatt
th no bhagav vykarissati, tath na dhressm"ti. Evamvuso, ti kho ther bhikkh tassa bh
paccassosu.
Atha kho ther bhikkh yena bhagav tenupasakamisu, upasakamitv bhagavanta abhivdetv ek
nisdisu, ekamanta nisinn kho ther bhikkh yvatako ahosi sabbeheva saddhi kathsallpo,
a bhagavato rocesu: kassa nu kho bhante suhsita, nti.
Sabbesa vo bhikkhave subhsita pariyyena, api ca ya may sandhya bhsita pryane mettay
"So1 ubhante viditvna2 majjhe mant na lippati, 3 ta brmi mah purisoti so, dha sibbani
maccag"ti ta sutha sdhuka manasikarotha, bhsissmiti.
Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu, bhagav etada voca:
Phasso kho bhikkhave eko [PTS Page 402] [\q 402/] anto, phassasamudayo duti
yo anto. Phassanirodho majjhe. Tah sibban. Tah hi na sibbati tassa tasseva bhavassa ab
hinibbattiy. Ettvat kho bhikkhave bhikkhu abhieyya abhijnti, parieyya parijnti. A
to parieyya parijnanto diheva dhamme dukkhassa antakaro hot, ti.
1. Yo simu machasa sy 2. Ubhanta mahiya suttaniptapi. Yo ubho ante viditv machasa,
3.] Limpati machasa sy
[BJT Page 190. [\x 190/] ]
6. 2. 1. 8.
(Purisindriyana sutta)
8. Eva me suta eka samaya bhagav kosalesu crika varamno mavat bikkhsaghena saddhi
aka nma kosalna nigamo tadavasari. Atha kho bhagav magg okkamma aatarasmi rukkhamle
ne nisdi. Te ca bhikkh daakappaka pavisisu vasatha pariyesitu
Atha kho yasm nando sambahulehi bhikkhhi saddhi yena aciravat. Nad tenupasakami gattn
risicitu. Aciravatiy nadiy gattni parisicitv paccuttaritv ekacvaro ahsi gattni pu
Atha kho aataro bhikk yanyasm nando tenupasakami. Upakamitv yasmanta nanda etadav
"Ki nu ko vuso nanda sabba cetaso samannharitv nu kho devadatto bhagavat bykato "pyi
adatto nerayiko kappaho atekiccho"ti, udhu kenacideva pariyyen"ti.
"Eva kho paneta vuso bhagavat bykata, nti.
Atha ko yasm nando yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekaman
. Ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta etadavoca:
Idhha bhante sambahulehi bhikkhh saddhi yena aciravat nad tenupasakami gattni parisi
iravatiy nadiy gattni parisicitv paccuttaritv ekacivaro ahsi gattni [PTS Page 403]
] pubbpayamno. Atha kho bhante aataro bhikkh yenha tenupasakami. Upasakamitv ma
oca:
" Ki nu kho vuso nanda sabba cetaso samannharitv nu kho devadatto bhagavat bykato "ap
devadatto nerayiko kappaho atekiccho, ti, udhu kenacideva pariyyen"ti. Eva vutte aha b
hante ta bhikkhu etadavoca: "eva ko paneta vuso bhagavat bykata"nti.
[BJT Page. 192 [\x 192/] ]
So v kho nanda bhikkhu navo bhavissati acirapabbajito, thero v pana blo abyatto. Kat
ha hi nma ya may ekasena bykata, tattha dvejjha pajjissati? Nha nanda aa ekapug
ssmi, yo eva may sabba cetaso samannharitv bykato yathayida devadatto. Yvakvacha
tassa vlaggakoinittuddanamattampi sukka dhamma addasa, neva tvha devadatta byksi "
atto nerayiko kappaho atekiccho, ti. Yato ca ko aha nanda devadattassa vlaggakoinittud
danamattampi sukka damma na addasa, athha devadatta vyksi "pyiko devadatto nerayiko
tekiccho, ti. Yato ca kho aha nanda devadattassa vlaggakoi nittuddanamattampi sukka d
hamma na addasa, athha devadatta vyksi "pyiko devadatto nerayiko kappaho atekiccho
Seyyathpi nanda guthakpo sdhikaporiso pro guthassa samatittiko, tattha puriso sassako
nimuggo assa, tassa kovideva puriso uppajjeyya atthakmo hitakmo yogakkhemakmo tamh g
uthakp uddharitukmo. So ta gthakpa samant anuparigaccha nto na passeyya tassa purisass
vlaggakoi nittuddanamattampi guthena amakkhita [PTS Page 404] [\q 404/] yatthe
ta gahetv uddhareyya. Evameva kho aha nanda yato devadattassa vlaggakoinittuddanamatta
mpi sukka dhamma na addasa, athha devadatta byksi " pyiko devadatto nerayiko kappa
o"ti.
Sace tumhe nanda sueyytha tathgatassa purisinadriyani vibhajantassti. Etassa bhagav
assa sugata klo, ya bhagav purisindriyani vibhajeyya. Bhagavato sutv bhikkh dhressan
enahnanda, suhi sdhuka manasikarohi, bhsissmiti. Eva bhanteti kho yasm nando bhagav
assosi. Bhagav etadavoca:
Bha (1) idhha nanda ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi" isse kho puggalassa
jamn kusalpi dhamm akusalpi dhammti. " Tamena aparena samayena eva cetas ceto paricca
i: "imassa kho puggalassa kusal dhamm antarahit, akusal dhamm sammukhbht. Atthi ca kha
a kusalamla asamucchinna,
Tamh tassa kusalamla1 kusala ptubhavissati. Evamaya puggalo yati. Aparihnadhammo bhavi
at"ti.
Seyyatpi nanda, bjni akhani aptni avttapahatni sradni sukhasayitni sukhette sup
y nikkhittni, jneyysi tva nanda imni bjni vuddhi virhi vepulla pajjissanti, ti.
1 Kusal sm machasa
[BJT Page. 194 [\x 194/] ]
Evameva kho aha nanda, idhekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: " imassa kho p
galassa vijjamn kusalpi [PTS Page 405] [\q 405/] dhamm akusalpi dhamm"ti. Tamena a
parena samane eva cetas ceto paricca pajnmi. "Imassa kho puggalassa kusal dhamm antara
hit, akusal dhamm sammukhbht. Atthi ca khvassa kusalamla asamucchinna, tambh tassa k
kusala ptubhavissati, evamaya puggalo yati aparihnadhammo bhavissat"ti. Evampi kho nan
tathgatassa purisapuggalo cetas ceto paricca vidito hoti.
Evampi kho nanda tathgatassa purisindriyaa cetas ceto paricca vidita hoti. Evamipi kho
nda tathgatassa yati dhamma samuppdo cetas ceto paricca vidito hoti.
(2) Idha panha nanda, ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi. " Imassa vijjamn
dhamm akusalpi dhammti"ti. Tamena aparena samayena eva cetas ceto pericca pajnmi. " I
ssa kho puggalassa akusal dhamm antarahit, kusal dhamm sammukhbht, atthi ca khvassa ak
alamla asamucchinna. Tamh tassa akusalaml akusala ptubhavissati. Evamaya puggalo yat
a dhammo bhavissat"ti.
Seyyathpi nanda khjni akhani aptni avttapahatni sradn sukhasayitni puthuslya
nda nayimni khjni vuddhi viruhi vepulla pajjassantti. Eva bhante.
Evameva kho aha nanda idhekacca puggala eva cetas veto paricca pajnmi: "imassa kho pugg
alassa vijjamn kusalpi dhamm akusalpi dhamm"ti. Tamena aparena samayena eva cetas cet
ricca pajnmi: "imassa kho puggalassa akusal dhamm antarahit, kusal dhamm sammukht. At
ca khvssa akusalamla asamucchinna. Tamh tassa akusalaml akusala ptubhavissati. Evamay
galo [PTS Page 406] [\q 406/] yati parihnadhammo bhavissati, ti evampi ko nanda
tathgatassa purisapuggalo cetas ceto paricca vidito hoti.
Evampi kho nanda tathgatassa purisindriyaa cetas veto paricca vidito hoti. Evampi kho
nda tathgatassa yati dhammasamppdo cetas ceto paricca vidito hoti.
(3) Idha panha nanda ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: " imassa kho pugga
a vijjamn kusalpi dhamm akusalpi dhamm" ti. Tamena aparena samayena eva cetas ceto pa
a pajnmi: " natthi imassa puggalassa vlaggakoinittuddanamattopi sukko dhammo. Samanng
atoya puggalo ekantakakeh akusalehi dhammehi, kyassa bhed parammara apya duggati vi
ya upapajjissat"ti.
Seyyatpi nanda bjni khaani ptni vttapahatni sukhette suparikammakatya bhmiy nik
a nanda, nayimni bjni vuddhi virhi vepulla pajjisant'ti. Evamhabhante.
[BJT Page 196] [\x 196/]
Evameva kho aha nanda idhekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: " imassa kho pu
alassa vijjamn kusalpi dhamm akusalpi dhamm"ti. Tamena aparena samayena eva cetas cet
ricca pajnmi: " natthi imassa puggalassa vlaggakoinittuddanamattopi sukko dhammo, sa
manngatoya puggalo ekantakakehi akusalehi dhammehi, kyassa hed parammara apya duggat
a niraya upapajjissati"ti. Evampi kho nanda tathgatassa purisapuggalo cetas ceto pari
cca vidito hoti.
Evampi kho nanda tathgatassa purisinadriyaa cetasa ceto paricca vidita hoti. Evamipi kh
o nanda tathgatassa yati dhamma samppdo cetas ceto paricca vidito hot, ti.
Eva vutte yasm nando bagavanta etadace: [PTS Page 407] [\q 407/] sakknu kho bhant
e imesa tia puggalna aparepi tayo puggal sappaibhg papetunti. Sakk nandti bhag
(4) Idhha nanda ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: " imassa kho puggalassa
jamn kusalpi dhamm akusalpi dhammti. Tamena aparena samayena eva cetas ceto paricca p
" imassa kho puggalassa kusal dhamm antarahit akusal dhamm sammukhbht, atthi ca khvs
usalamla asamucchinna, tampi sabbena sabba samugghta gacchati. Evamaya1 puggalo yati p
ihnadhammo bhavissat, ti.
Seyythpi nanda agrni dittni sampajjalitni sajotibhtni puthusilya nikkhittni, jne
ayimni agrni vuddhi virhi vepulla pajjissantti. Evambhante.
Seyyathpiv pannanda syanhasamaya sriye ogacchante jneyysi tva nanda loko antaradhy
hakro ptubhavissati, ti. Evambhante.
Seyyathpi v pannanda abhido aharatta1 bhattaklasamaye, jneyysi tva nanda loko anta
hakro ptubhtoti. Evambhante.
Evameva kho aha nanda idhekacca puggala eva cetas ceto paricca jnmi. : " Imassa ko pugg
alassa vijjamn kusalpi dhamm akusal, pi dhammti" tamena aparena samayena eva cetas ce
aricca pajnmi: " imassa kho puggalassa kusal dhamm antarahit, akusal dhamm sammukhbht
hi ca khavssa kusalamla asamucchinna, tampi sabbena sabba samugghta gacchati. Evamaya
ggalo yati parihnadhammo bhavissati"ti. Evampi kho nanda tathgatassa purisapuggalo ce
tas ceto paricca vidito hoti.
Evampi kho nanda [PTS Page 408] [\q 408/] tathgatassa purisindriyaa cetas ceto par
icca vidita hoti. Evamipi kho nanda tathgatassa yati dhammasamuppd cetas ceto paricca
dito hoti.
1. Abhidoseharatta smu.
[BJT Page. 198 [\x 198/] ]
(5) Idha panha nanda ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: " imassa kho pugga
a vijjamn kusalpi dhamm kusalpi dhamm"ti. Damena aparena samayena eva vetas ceto pari
pajnmi: "imassa kho puggalassa akusal dhamm antarahit kusal dhamm sammukhbht. Atthi
sa akusalamla asamucchinna. Tampi sabbena sabba samugghta gacchati. Evamaya puggalo ya
aparihna dhammo bhavissat"ti.
Seyyathpi nanda agrni dittni sampajjalitni sajotibhtni sukkhe tiapuje v nikkhitt
nda imni agrni vuddhi virhi vepulla pajjissantiti. Evambhante.
Seyyathpi v pannanda rattiy paccsasamaya sriye uggacchante jneyysi tva nanda andhak
dhyissati loko ptubhavissat"ti. Evambhante.
Seyyathpi v pannandaabhido majjhantike bhattaklasamaye, jneyysi tva nanda andhakro an
hito loko ptubhtoti. Evambhante.
Evameva kho aha nanda idhekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi imassa kho pugga
ssa vijjmn kusalpi dhamm akusalpi dhamm"ti, tamena aparena samayena eva cetas ceto p
pajnmi: "imassa kho puggalassa akusal dhamm antarahit kusal dhamm sammukhbht, atthi
vssa akusalamla asamucchinna. Tampi sabbena sabba samugghta gacchati. Evamaya puggalo
i aparihna dhammo bhavissatti. Evampi kho nanda tathgatassa purisapuggalo cetas ceto p
aricca vidito hoti.
Evampi kho nanda tathgatassa purisindriyaa cetas ceto [PTS Page 409] [\q 409/] par
icca vidita hoti. Evampi kho nanda tathgatassa yati dhammasamuppdo cetas ceto paricca v
idito hoti.
(6) Idha panha nanda ekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: "imassa kho puggal
vijjamn kusalpi dhamm akusalpi dhamm"ti tamena aparena samayena eva cetas ceto paric
ajnmi: " natti imassa puggalassa vlaggakoinittuddana mattpi akusalo dhammo. Samanngato
ya puggalo ekantasukkehi anavajjehi dhammehi diheva dhamme parinibbyissat"ti.
Seyyathpi nanda agrni sitni nibbutni sukkhe tiapujev kahapuje v nikkhittni, jn
i agrni vuddhi viruhi vepulla pajjissantti. Evambhante.
Evameva kho aha nanda idhekacca puggala eva cetas ceto paricca pajnmi: imassa kho pugg
assa vijjamn kusalpi dhamm akusalpi dhamm"ti. Tamena aparena samayena eva cetas ceto
cca pajnmi: " natti imassa puggalassa vlaggakoinittuddanamattopi akusalo dhammo. Sam
anngatoya puggalo ekantasukkehi anavajjehi dhammehi diheva dhamme parinibbyissati"ti.
Empi kho nanda tathgatassa purisapuggalo cetas ceto paricca vidito hoti.
[BJT Page 200] [\x 200/]
Evampi kho nanda tathgatassa purindriyaa cetas ceto paricca vidita hoti. Evampi kho n
tathgatassa yati dhammasamuppdo cetas ceto paricca vidito hoti.
Tatra nanda ye te purim tayo puggal, tesa tia puggalna eko aparihnadhammo, eko parih
o, eko apyiko nerayiko. Tatra nanda ye me pacchim tayo puggal, imesa tia puggalna ek
hnadhammo, eko aparihnadhammo, eko parinibbnadhammoti. [PTS Page 410] [\q 410/]

6. 2. 1. 9
(Nibbedhika sutta)
(Svatthi nidna)
9. Nibbedhikapariyya vo bhikkhave dhammariyya desissmi. Ta sutha, sdhuka manasi karo
hsissmiti. Evambhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu bhagav etadavoca:
Katamo ca so bhikkhave nibbedhikapariyyo dhammapariyyo
Km bhikkhave veditabb, kmna nidnasambhavo veditabbo, kmna vemattat veditabb, kmn
o, kmanirodho veditabbo, kmanirodhagminpaipad veditabb.
Vedan bhikkhave veditabb, vedanna nidnasambhavo veditabbo, vedanna vemattat veditabb,
anna vipko veditabbo, vedannirodho veditabbo, vedannirodhagminpaipad veditabb.
Sa bhikkhave veditabb, sana nidnasambhavo veditabbo, sana vemattat veditabb, sa
anirodho veditabbo, sanirodhagminpaipad veditabb.
sav bhikkhave veditabb, savna nidnasambhavo veditabbo, savna vemattat veditabb, s
tabbo, savanirodho veditabbo, savanirodhagminpaipad veditabb.
Kamma bhikkhave veditabb, kammna nidnasambhavo veditabbo, kammna vemattat veditabb, k
vipko veditabbo, kammanirodho veditabbo, kammanirodhagminpaipad veditabb.
[BJT Page. 202 [\x 202/] ]
Dukkha bhikkhave veditabb, dukkhassa nidnasambhavo veditabbo, dukkhassa
Vemattat veditabb, dukkhassa vipko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodh
agminpaipad veditabb.
(1) "Km bhikkhave veditabb, kmna nidnasambhavo veditabbo, kmna [PTS Page 411] [\q 41
vemattat veditabb, kmna vipko veditabbo, kmanirodho veditabbo, kmanirodhagmi pa
bbti iti kho paneta vutta. Kiceta paicca vuttanti.
Pacime bhikkhave kmagu: cakkhuvieyy rp ih kantmanp piyarp kmpasahit rajan
kmupasahit rajany. Ghnavieyy gandh ih kantmanp piya kandh kmpasahit rajan
pasahit rajaniy. Kyavieyy phohabb ih kantmanp piyarp kmupasahit rajaniy.
gu nmete ariyassa vinaye vuccanti.
66. Sakappargo purisassa kmo
Nete km yni citrni loke,
Sakappargo purisassa kmo
Tihanti citrni tatheva loke,
Athettha dhr vinayanti chandanti.
Katamo ca bhikkhave kmna nidnasambhavo: phasso bhikkhave kmna nidna sambhavo.
Katam ca bhikkhave kmna vemattat: ao bhikkhave kmo rpesu, ao kmo saddesu, ao km
rasesu, ao kmo phohabbesu. Aya vuccati bhikkhave kmna vemattat.
Katamo ca bhikkhave kmna vipko: ya kho bhikkhave kmayamno tajja tajja attabhva abhi
ti puabhgiya v apuabhgiya v, aya vuccati bhikkhave kmna vipko.
Katamo ca bhikkhave kmanirodho: phassanirodho bhikkhave kmanirodho.
Ayameva ariyo hagiko: maggo kmanirodhagmin paipad. Seyyathda: sammdihi sammsak
412] [\q /] sammkammanto samm jvo sammymo sammsati sammsamdhi.
Yato ca kho bhikkhave ariyasvako eva kme pajnti, eva kmna nidna sambhava pajnti,
ta pajnti, eva kmna vipka pajnti, eva kmna nirodha1 pjnti, eva kmna niro
bedhika brahmacariya pajnti kmanirodha.
"Kam bhikkhave vedittabb, kmna nidnasambhavo veditabbo, kmna vemattat veditabb, km
tabbo, kma nirodho veditabbo, kmanirodhagmin paipad veditabbti iti yatta vutta idamet
ca vutta.
1. Nma nirodha machasa 2. Kma nirodha gmin machasa, kmna nirodhagmii smu.
[BJT Page 204] [\x 204/]
(2) " Vedan bhikkhave veditabb, vedanna nidnasambhavo veditabbo, vedanna vemattat vedi
bb, vedanna vipko viditebbo, vedannirodho veditabbo, vedannirodhagmin paipad veditab
iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta.
Tisso im bhikkhave vedan, sukh vedan dukkh vedan adukkhamasukh vedan,
Katamo ca bhikkhave vedanna nidnasambhavo: phasso bhikkhave vedanna nidnasambhavo.
Katam ca bhikkhave vedanna vemattat: atthi bhikkhave smis sukh vedan, atthi nirmis s
an, atthi smis dukkh vedan atthi nirmis dukkh vedan, atthi smis adukkhamasukh veda
rmis adukkhamasukh vedan, aya vuccati bhikkhave vedanna vemattat.
Katamo ca bhikkhave vedanna vipko: ya bhikkhave vediyamno tajja tajja attabhva abhini
teti puabhgiya v apuabhgiya v, aya vuccati bhikkhave vedanna vipko.
Katamo ca bhikkhave vedannirodho. Phassanirodho bhikkhave vedannirodho.
Ayameva ariyo ahagiko maggo vedan nirodhagmin paipad. Seyyathda: sammdihi sammsa
mmanto samm jvo sammvymo sammsati sammsamdhi
Yato ca kho bhikkhave ariyasvako eva vedana pajnti, eva vedan nidnasambhava pajnti,
Page 413] [\q 413/] vedanna vemattata pajnti, eva vedanna vipka pajnti, eva
a1 pjnti, eva vedannirodhagmini paipada pajnti, so ima nibbedhika brahmacariya

"Vedan bhikkhave veditabb vedanna nidnasambhavo veditabbo, vedanna vemattat veditabb,
anna vipko veditabbo vedannirodho veditabbo, vedannirodhagmi paipad veditabbti iti
ta, idameta paicci vutta.
(3) "Sa bhikkhave veditabbsana nidnasambhavo veditabbo, sana vemattat veditabb,
, sanirodho veditabbo, sanirodhagmin paipad veditabb"ti iti kho paneta vutta, ki
a:
Chayim bhikkhave sa: rpasa saddasa gandhasa rasasa phohabbasa dhammsa
Katamo ca bhikkhave sana nidnasambhavo, phasso bhikkhave sana nidnasambhavo.
Katam ca bhikkhave sana vemattat: a bhikkhave sa rpesu, a sa saddesu, a
esu. Aya vuccati bhikkhave sana vemattat.
1 Vedannirodha machasa
[BJT Page. 206 [\x 206/] ]
Katamo ca bhikkhave sana vipko: vohra cepakkha bhikkhave saa vadmi. Yath yath na
oharati eva sai ahosinti. Aya vuccati bhikkhave sana vipko.
Katamo ca bhikkhave sanirodho: phassanirodho bhikkhave sanirodho.
Ayameva riyo ahagiko maggo sanirodhagmin paipad seyyathda: samm dihi sammdih
manto samm jvo sammvymo sammsati sammsamdhi.
Yato ca ko bhikkhave ariyasvako eva saa pajkti, eva sana nidnasambhava pajnti,
] [\q 414/] vemattata pajnti, eva saaona vipka pajnti, eva sanrodha paj
a pajnti, so ima nibbodhika brahmacariya pajnti sanirodha.
"Sa bhikkhave veditabb, sana nidnasambhavo veditabbo, sana vemattat veditabb, s
sanirodho veditabbo, sanirodhagmin paipad veditabb"ti. Iti yanta vutta, idameta
(4) " sav bhikkhave veditabb savna nidnasambhavo veditabbo, savna vemattat veditabb
veditabbo, savanirodho veditabbo, savanirodhagmin paipad veditabb"ti iti kho paneta v
ta, kiceta paicca vutta:
Tayo me bhikkhave sav: kmsavo bhavsavo avijjsavo.
Katamo ca bhikkhave savna nidnasambhavo: avijj bhikkhave savna nidnasambhavo.
Katam ca bhikkhave savna vemattat: atthi bhikkhave sav nirayagminiy, atthi bhikkhave
racchnayonigminiy, atthi bhikkhave1 sav pettivisayagminiy, atthi bhikkhave1 sav manus
kagminiy, atthi bhikkhave1 sav devalokagminiy, aya vuccati bhikkhave savna vemattat
Katamo ca bhikkhave savna vipko: ya kho bhikkhave avijjgato tajja tajja attabhva abh
tteti puabhgiya v apuabhgiya v, aya vuccati bhikkhave savna vipko.
Katamo ca bhikkhave savanirodho. Avijjnirodho bhikkhave savanirodho.
Ayameva ariyo ahagiko maggo savanirodhagmini paipad. Seyyathda: sammdihi sammsak
mmanto samm jvo sammvymo sammsati sammsamdhi
Yato ca kho bhikkhave ariyasvako eva save pajnti, eva savanidnasambhava2 pajnti, ev
ttata pajnti, (eva eva savna vemattata pajnti,) eva savna vipka pajnti, ev
irodhagmini3 paipada pajnti, so ima nibbedhika brahmacariya pajnti savanirodha. [
] [\q 415/]
"sav bhikkhave veditabb savna nidnasambhavo veditabbo, savna vemattat veditabb, s
tabbo savanirodho veditabbo, savanirodhagmin paipad veditabbti iti yanta vutta, idame
cca vutta.
1. Bhikkhave marammapotthake natthi 2. savna nidnasambhava machasa
3. savna nirodhagmini machasa.
[BJT Page. 208 [\x 208/] ]
(5) " Kamma bhikkhave veditabba kammna nidnasambhavo veditabbo, kammna vemattat vedibb
ammna vipko veditabbo, kammanirodho veditabbo, kammanirodhagmin paipad veditabb"ti iti
ho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Cetanha bhikkhave kamma vadmi, cetayitv kamma karoti kyena vcya manas,
Katamo ca bhikkhave kammna nidnasambhavo: phasso bhikkhave kammna nidnambhavo.
Katam ca bhikkhave kammna vemattat: atthi bhikkhave kamma nirayavedanya, atthi kamma t
acchnayonivedany, atthi kamma pettivisayavedanya, atthi kamma manussalokavedanya, att
amma devalokavedanya. Aya vuccati bhikkhave kammna vemattat.
Katamo ca bhikkhave kammna vipko: tividhha bhikkhave kammna vipka vadmi: dihev dh
v, apare v pariyye. Aya vuccati bhikkhave kammna vipko.
Katamo ca bhikkhave kammanirodho: phassanirodho bhikkhave kammanirodho.
Ayameva ariyo ahagiko maggo kammanirodhagmini paipad. Seyyath*da: sammdihi sammdi
sammvc sammkammanto samm j sammvymo sammsati sammsamdhi.
Yato ca kho bhikkhave ariyasvako eva kamma pajnti, eva kammna nidnasambhava pajnti,
a vemattata pajnti, eva kammna vipka pajnti, eva kammanirodha pajnti, eva kamm
a pajnti. So ima nibbodhika brahmacariya pajnti kammanirodha.
"Kamma bhikkhave veditabba [PTS Page416] [\q 416/] kammna nidnasambhavo veditabb
o, kammna vemattat vedibbvvv, kamvvvramna vipko veditabbo, kammanirodho veditabbo, kamm
anirodhagmin paipad veditabb"ti iti yanta vutta, idameta paicca vutta.
(6) " Dukkha bhikkhave veditabba, dukvvvssa nidnasambhavo veditabbo, dukkhassa vema
ttat veditabb, dukkhassa vipko veditabbo, dukkhassa nirodho1 veditabbo, dukkhassa n
irodhagmin2 paipad veditabb"ti iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta
Jtipi dukkh jarpi dukkh vydhipi dukkho maraampi dukkha soka paridevadukkhadomanassupay
dukkh yampiccha na labhati tampi dukkha, sakhittena pacupdnakkhandh dukkh.
Katamo ca bhikkhave dukkhassa nidnasambhamo: tah bhikkhave dukkhassa nidnasambhavo:
Katam va bhikkhave dukkhassa vemattat: atthi bhikkhave dukkha adhimatta, atthi parit
ta, atthi dandhavirh3 atthi khippavirg. Aya vuccati bhikkhave dukkhassa vemattat.
1. Dukkhanirodho machasa 2. Dukkhanirodhagmini machasa 3. Dandhavirga katthaci. 4. K
hippaviraga katthaci.
[BJT Page. 210 [\x 210/] ]
Katamo ca bhikkhave dukkhassa vipko: idha bhikkhave ekacco yena dukkhena ahibhto p
ariydinnacitto socati, kilamati, paridecati, uratti kandati, sammohapajjati. Yena v pan
a dukkhena abhibhto pariydinna citto bahiddh pariyehi jjati " ko ekapada dipada pajn
sa dukkhassa nirodhy"ti. Sammohavepakka vha bhikve dukkha vadmi pariyehivepakka v.
Katamo ca bhikkhave dukkhanirodho: tahnirodho bhikkhave dukkhanirodho.
Ayameva ariyo ahagiko maggo dukkhanirodhagmin paipad. Seyyathda: sammdihi sammsa
ammanto samm jvo sammvymo sammsati sammsamdhi.
Yato ca kho bhikkhave ariyasvako eva dukkha pajnti, [PTS Page 417] [\q 417/] eva
dukkhassa nidna
Sambhava pajnti, eva dukkhassa vemattata pajnti, eva dukkhassa vipka pajnti, eva
a pajnti, eva dukkhanirodhagmini paipada pajnti, so ima nibbedhika brahmacariya p
rodha.
"Dukkha bhikkhave veditabba, dukkhassa nidnasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattat v
editabb, dukkhassa vipko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, dukkhanirodhagmin paipad
veditabbti" iti yanta vutta, idameta paicca vutta.
Aya so kho bhikkhave nibbedhikapariyyo dhammapariyyoti.
6. 2. 1. 10.
(Shanda sutta)
(Svatti nidna)
10. Chayimni bhikkhave tathgatassa tathgatabalni yehi balehi samanngato tathgato sabha
paipnti, parissu sihanda nadati, brahmacakka pavanteti. Katamni cha:
(1) Idha bhikkhave tathgato hnaca hnato ahnaca ahnato yathbhta pajnti. Yampi
ato ahnaca ahnato yathbhta pajnti, idampi bhikkhave tathgatassa tathgatabala he
athgato sabha hna paijnti, pariysu shanda nadati, brahmacakka pavatteti.
(2) Puna ca para bhikkhave tathgato attngatapaccuppannna kammasamdnna1 hnaso hetus
hta pajnti. Yampi bhikkhave tathgato attngatapaccuppannna kammasamdnna hnaso h
jnti, idimpi bhikkhave tathgatassa tathgatabala hoti, ya bala gamma tathgato sabha
parissu shanda nadati, brahmacakvvvta pavatteti.
[BJT Page 212] [\x 212/]
(3) Puna ca para bhikkhave tathgato [PTS Page 418] [\q 418/] jhnavimokkhasamdhi
sampattina sakilesa vodna vuhna yathbhta pajnti. Yampi bhikkhave tathgato jhn
ina sakilesa vodna vuhna yathbhta pajnti, idampi bhikkhave tathgatassa tathgata
mma tathgato sabha hna paijnti, parissu shanda nadati, brahmacakka pavatteti.
(4) Puna ca para bhikkhave tathgato anekavihita pubbenivsa anussarati. Seyyathda: ekamp
i jti, dvepi jtiyo tissopi jtiyo vatassopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo, vsampi j
isampi jtiyo cattrsami jtiyo pasamipi jtiyo jtisatampi jtisahassampi jtisatasahass
pi savaakappe anekepi vivaakappe anekepi savaavivaakappe. Amutrsi evannmo, evago
evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato vuto amutra upapdi, 1 tatrpsi evann
to evavaao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato vuto idhpapannot
a sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati. Yampi bhikkhave tathgato anekavihita pubb
enivsa anussarati, seyyathda: ekampi jti, dvepi jtiyo tissopi jtiyo vatassopi jtiyo
Pacapi jtiyo dasapi jtiyo, vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsami jtiyo pasamipi j
jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe anekepi savaa
pe. Amutrsi
Evannmo, evagotto evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato v
upapdi, 1 tatrpsi evannmo evagotto evavaao evamhro evasukhadukkhapaisaved eva
to vuto idhpapannoti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati. Yampi bhikk
ve tathgato anekavihita pubbenivsa anussarati, yyethida: ekampi jti dvepi jtiyo iti s
uddesa anekavihita pubbe nivsa anussarati, idampi bhikkhave tathgatassa tathgatabala ho
ti ya bala gamma tathgato saha hna paijnti, parissu shanda nadati, brahmacakka
(5) Puna ca para bhikkhave tathgato dibbena cakkhn visuddhena atikkantamnusakena sata
te passati cavamne, uppajjamne hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammupage sa
jnti. Yampi bhikkhave tathgato dibbena cakkhn visuddhena atikkantamnusakena satate pas
sati cavamne, uppajjamne hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pa
pi bhikkhave tathgatassa tathgatabala hoti ya bala gamma tathgato sabha hna paij
a nadati, brahmacakka pavatteti.
(6) Pua ca para bhikkhave tathgato savna khay ansava vetovimutti pavimutti dih
chikatv upasampajja viharati yampi bhikkhave tathgato savna khay ansava vetovimutti p
i diheva dhamme ya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Idampi bhikkhave tathgatassa
hgatabala hoti ya bala gamma tathgato sabha hna paijnti, parissu sihanda nada
teti. [PTS Page 419] [\q 419/]
Imni kho bhikkhave cha tathgatassa tathgatabalni, yehi balehi samanngato tathgato sabha
a paijnti, parissu shanda nadati, brahmacakka pavatteti.
Tatra ce bhikkhave pare tathgata hnaca hnato ahnaca ahnato yathbhta ena up
yath bhikkhave tathgatassa hnaca hnato ahnaca ahnato yathbhta a vidita,
ahnato yathbhta ena paha puho bykaroti.
[BJT Page 214] [\x 214/]
Tatra ce bhikkhave pare tathgata attngatapaccuppannna kammasamdnna hnaso hetuso v
asakamitv paha pucchanti, yath yath bhikkhave tathgatassa attngatapaccuppannna kam
hetuso vipka yathbhta a vidita, tath tath tesa tathgato attngatapaccuppannna
pka yathbhta ena paha puho bykaroti.
Tatra ce bhikkhave pare tathgata jhnavimokkhasamdhisampattina sakiles vodna vuhna
amitv paha pucchanti, yath yath bhikkhave tathgatassa jhnavimokkhasamdhisampattna s
dna vuhna yathbhta a vidita, tath tath tesa tathgato jhnavimokkhasamdhisam
a puho bykaroti.
Tatra ce bhikkhave pare tathgata pubbenivsnussati yathbhta ena upasakamitv paha
yath bhikkhave tathgatassa pubbenivsnussati yathbhta ena vidita, tath tath [PTS
420/] tesa tathgato pubbenivsnussati yathbhta ena paha puho vykaroti.
Tatra ce bhikkhave pare tathgata sattna cutupapta yathbhta ena upasakamitv paha
ath bhikkhave tathgatassa sattna ctupapapta yathbhta a vidita, tath tath tesa
a yathbhta ena paha puho bykaroti.
Tatra ce bhikkhave pare tathgata savna khay yathbhta ena upasakamitv paha pucc
kkhave tathgatassa savna khay yathbhta a vidita, tath tath tesa tathgato sav
oti.
Tatra bhikkhave yamida hnaca hnato ahnaca ahnato yathbhta a, tampi samhit
[BJT Page. 216 [\x 216/] ]
Yampida atitngatapaccuppannna kammasamdnna hnaso hetuso vipka yathbhta a,
samhitassa.
Yampida jhnavimokkhasamdhisampattna sakilesa vodna vuhna yathbhta a, tamp
ssa,
Yampida pubbenivsnussati yathbhta a, tampi samhitassa vadmi. No asamhitassa, tas
Yampida sattna cutupapta yathbhta a, tampi samhitassa vadmi. No asamhitassa, ta
. 3
Yampida savna khay yathbhta a, tampi samhitassa vadmi. No asamhi tassa.
Iti kho bhikkhave samdhi maggo, asamdhi kummaggoti.
Mahvaggo pahamo.[PTS Page 421 [\q 421/] *]
Tassuddna:
Soo majjua chabhijtiyo sav drukammahatthimajjha
Passa cittaparyana udaka nibbedhikashandena vaggoti smu.
Soo phagguobhijti sav druhatthi ca
Majajhe a nibbedhika shandoti te dasti machasa
* Mahvaggo chaho piyaca, ahakathyaca, machasa potthake ca dissate.
[BJT Page 218] [\x 218/]
2. Angmi vaggo
6. 2. 2. 1
(Angmiphala sutta)
(Svatthinidna)
11. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu. Katame cha:
Assaddhiya, ahirika, anottappa, kosajja, muhasacca, 1dappaata.
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo angmiphala sacchiktu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktu. Katame cha:
Assaddhiya, ahirika, anottappa, kosajja, muhasacca, duppaata.
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo angmiphala sacchiktunti.
6. 2. 2. 2.
(Arahattaphala sutta)
(Svatthinadna)
12. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo arahatta sacchiktu, katame cha:
Thina, 2 middha, uddhacca, kukkucca, assaddhiya, pamda.
Ime kho cha dhamme appahya abhabbo arahatta sacchiktu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo arahatta sacchiktu. Katame cha:
Thina2 middha, uddhacca, kukkucca, assaddhiya, pamda.
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo arahatta sacchiktunti. [PTS Page 422] [\q
422/]
6. 2. 2. 3
(Mitta sutta)
(Svatthinidna)
13. So vata bhikkhave bhikkh ppamitto ppasahyo ppasampavako, ppamitte sevamno bhajamn
yirupsamno, tesaca dihnugati pajjamno, bhisamcrika dhamma paripressatti neta
amma aparipretv sekha dhamm paripressatti neta hna vijjati. Sekha dhamma aparipr
atti neta hna vijjati. Slni aparipretv kmarga v rparga v arparga v pajahi
1. Muhassaccha machasa, 2 thina machasa
[BJT Page 220] [\x 220/]
So vata bhikkhave bhikkh kalyamitto kalyasahyo kalyasampavako, kalyamitte sevamano
payirupsamno, tesaca dihnugati pajjamno, bhisamcrika dhamma paripressatti hn
dhamma paripretv sekha dhamma paripressatti hnameta vijjati. Sekha dhamma paripre
satti hnameta vijjati. Slni paripretv kmarga v rparga v arparga v pajahiss
6. 2. 2. 4.
(Sagaikrma sutta)
(Svatthinidna)
14. So vata bhikkhave bhikkh sagaikrmo sagaikrato1 sagaikrmata anuyutto, garmo
to eko paviveke abhiramissatti neta hna vijjati. Eko paviveke anabhiramanto [PTS Page
423] [\q 423/] cittassa nimitta gaahissatti2 neta hna vijjati. Cittassa nimitta
ahanto sammdihi paripressatiti neta hna vijjati. Sammdii aparipretv sammsamd
jati. Sammsamdhi aparipretv saojanni3 pajahissatti neta hna vijjati. Saojanni
karissatiti neta hna vijjati.
So vata bhikkhave bhikkh na sagaikrmo na sagaikrato na sagaikrmata anuyutto, na g
na garmata anuyutto, eko paviveke ahiramissatti. hnameta vijjati. Eko paviveke abhiram
to cittassa nimitta gaahissatti2 hnameta vijjati. Cittassa nimitta gahanto sammdihi
atti hnameta vijjati. Sammdihi paripretv sammsamdhi paripressatti hnameta vi
v saojanni3 pajahissatti hnameta vijjati. Saojanni pahya nibbna sacchikarissatt
.
6. 2. 2. 5
(Devat sutta)
(Svatthinidna)
15. Atha kho aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa jetavana obhs
agav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit
avanta etadavoca:
*Imasmi sutte "hnameta navijjati" "hnameta vijjati" vasena cattri cattri krani dis
1. Sagaikarato machasa, 2. Gahessatiti machasa, 3. Sayojannimachasa
[BJT Page. 222 [\x 222/] ]
Chayime bhante dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame cha.
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, sovacassat, kalyamittat.
Ime kho bhante cha dhamm bhikkhuno aparihnya savattantiti. Idamavoca s devat. Samanuo
tth ahosi.
Atha kho s devat samanuo me satth, ti bhagavanta abhivdetv padakkhia katv tatthevan
[PTS Page 424] [\q 424/]
Atha bhagav tass rattiy accayena bhikkh mantesi: ima bhikkhave ratti aatar devat ab
rattiy abhikkantava kevalakappa jetavana obhsetv yenha tenupasakami. Upasakamitv
kamanta ahsi. Ekamanta hit kho bhikkhave s devat ma etadavoca:
Chayime bhante dhamm bhikkhuno aparihnya savattant. Katame cha:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, sovacassat, kalyamittat.
Ime kho bhante cha dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti, ti.
Idamavoca bhikkhave s devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhy
Eva vutte yasm sriputto bhagavanta etadavoca:
"Imassa kho aha bhante bhagavat sakhittena bhsitassa eva vitthrena attha jnmi: idha
bhikkh attan ca satthugravo hoti satthugravatya ca vaavdi, ye cae bhikkh na satthu
satthugravatya samdapeti, ye cae bhikkh satthugrav tesaca vaa bhsati1 bhta tac
dhammagravo hoti dhammagravatya ca vaavd, ye cae bhikkh na dhammagrav te ca dhamm
mdapeti, ye cae bhikkh dhammagrav tesaca vaa bhsati bhta taccha klena. Attan c
hagravatya ca vaavd, ye cae bhikkh na saghagrav te ca saghagravatya samdapeti,
v tesaca vaa bhsati bhta taccha klena. Attan ca sikkhgravo hoti sikkhgravatya c
na sikkhgrav te ca sikkhgravatya samdapeti, ye cae bhikkh sikkhgrav tesaca vaa
a. Attan ca suvaco hoti sovacasstya ca vaavd, ye cae bhikkh na suvac te ca sovacass
peti, ye cae bhikkh suvac tesaca vaa bhsati bhta taccha klena. Attan ca kalyami
atya ca vaavdi, ye cae bhikkh na kalyamitt te ca kalyamittatya samdapeti, ye ca
saca vaa bhsati1 bhta taccha klena.
Imassa kho aha bhante bhagavat sakhitte bhsitassa eva vitthrena attha jnmi"ti.
1 Bhati machasa
[BJT Page. 224 [\x 224/] ]
Sdhu sdhu sriputta, sdhu kho tva sriputta imassa may sakhittena bhsitassa eva vitth
ha jnsi.
Idha sriputta bhikkhu attan ca satthugravo [PTS Page 425] [\q 425/] hoti, satt
hugravatya ca vaavdi, ye cae bhikkh na satthugrav, te ca satthugravatya samdapeti
h satthugrav, tesaca vaa bhsati bhta taccha klena. Attan ca dhammagravo hoti dha
aavd, ye cae bhikkh na dhammagrav te ca dhammagravatya samdapeti, ye cae bhikkh
vaa bhsati bhta taccha klena. Attan ca saghagravo hoti saghagravatya ca vaavd
grav te ca saghagravatya samdapeti, ye cae bhikkh saghagrav tesaca vaa bhsati
an ca sikkhgravo hoti sikkhgravatya ca vaavd, ye cae bhikkh na sikkhgrav te ca
ti, ye cae bhikkh sikkhgrav tesaca vaa bhsati bhta taccha klena. Attan ca suva
a ca vaavd, ye cae bhikkh na suvac te ca sovacassatya samdapeti, ye cae bhikkh su
ati bhta taccha klena. Attan ca kalyamitto hoti kalyamittatya ca vaavd, ye cae
te ca kalyamittatya samdapeti, ye cae bhikkh kalyamitt tesaca vaa bhsati bhta
Imassa kho sriputta may sakhittena bhsitassa eva vitthrena attho dahabboti.
6. 2. 2. 6.
(Samdhisutta)
(Svatthinidna)
16. So vata bhikkhave bhikkhu na santena samdhin na patena na paippassaddhiladdhena n
a ekodbhvdhigatena
Anekavihita iddhividha paccanubhavissati: ekopi hutv bahudh bhavissati, bahudhpi hutv
eko bhavissati vibhva, tirobhva tirokua tiropkra tiropabbata asajjamnova gacchiss
kse, pahaviypi ummujjanimmujja karissati seyyathpi udake, udakepi abhijjamne gacchissa
ti seyyathpi pahaviya, ksepi pallakena kamissati seyyathpi pakkh sakuo, imepi candima
ye eva mahiddhike eva mahnubhve pin parimasissati parimajjissati yva brahmalokpi kye
a vattessatti neta hna vijjati.
Dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusakya ubho sadde suissati, dibbe ca mnuse ca ye
e santike cti, neta hna vijjati.
Parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajnissati: sarga v citta sarga cittant
i vtarga v citta vtarga cittanti pajnissati, sadosa v citta sadosa cittanti pajn
v citta vtadosa cittanti pajnissati. Samoha v citta samoha cittanti pajnissati. Vta
ta vtamoha cittanti pajnissati. Sakhitta v citta sakhitta cittanti pajnissati.
Vikkhitta v citta vikkhitta cittanti pajnissati. Mahaggata v citta mahaggata cittanti
issati. Amahaggata v citta amahaggata cittanti pajnissati sauttara v citta sauttara c
nti pajnissati anuttara v citta anuttara cittanti pajnissati samhita v citta samhit
i pajnissati asamhita v citta asamhita cittanti pajnissati. Vimutta v citta vimutta
pajnissati. Avimutta3 v citta avimutta cittanti pajnissatti neta hna vijjati.
Anekavihita pubbenivsa anussarissati4 seyyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo
assopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo, vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo
yo jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe an
epi savaavivaakappe. Amutrsi evannmo, evagotto evavao evamhro eva sukhadukkhapa
to. So tato cuto amutra upapdi1 tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhro eva sukha
evamyupariyanto. So tato cuto idhpapannoti. Iti skra sauddesa [PTS Page 426] [\q 426/]
anekavihita pubbenivsa anussarissatti. Neta hna vijjati.
Dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passissati cavamne uppajjamne hne
pate suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pajnissatti neta hna vijjat
savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv u
neta hna vijjatti.
1. Vattissatiti simu. 2 Vimuttav cittamachasa 3. Vimutta machasa 4. Anussarati smu.
[BJT Page 226] [\x 226/]
So vata bhikkhave bhikkhu santena samdhin patena paippassaddhiladdhena ekodibhvdhigaten
a
Anekavihita iddhividha paccanubhavissati, ekopi hutv bahudh bhavissati, bahudhpi hutv
eko bhavissati, vibhva tirobhva, tirokua tiropkra tiropabbata asajjamno gacchissa
kse, pahaviypi ummujjanimmujja karissati seyyathpi udake, udakepi abhijjamne gacchissa
ti seyyathpi pahaviya, ksepi pallakena kamissati seyyathpi pakkhsakuo , imepi candima
ye eva mahiddhike eva mahnubhve pin parimasissati parimajjissati, yva brahmalokpi ky
sa vattessatti1 hna meta vijjati
Dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusakya ubho sadde suissati dibbe ca mnuse ca ye
santike cti hnameta vijjati.
Parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajnissati sarga v citta sarga cittanti
ti, vtarga v citta vtarga cittanti pajnissati. Sadosa v citta sadosa cittanti paj
sa v citta cittanti pajnissati. Samoha v citta samoha cittanti pajnissati. Vtamoha
moha cittanti pajnissati. Sakhitta vcitta sakhitta cittanti pajnissati. Vikkhitta v
kkhitta cittanti pajnissati. Mahaggata v citta mahaggata cittanti pajnissati. Amahaggat
a v citta amahaggata cittanti pajnissati. Sauttara v citta sauttara cittanti pajniss
nuttara v citta anuttara cittanti pajnissati. Samhita v citta samhita cittanti paj
samhita v citta asamhita cittanti pajnissati. Vimutta v citta vimutta cittanti paj
vimutta v citta avimutta cittanti pajnissatti hnameta vijjati.
Anekavihita pubbenivsa anussarissati seyyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo
ssopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo p
jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe anek
i savaavivaakappe. Amutrsi evannmo, evagotto evavao evamhro eva sukhadukkhapai
. So tato cuto amutra upapdi, 1 tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhro eva sukha
evamyupariyanto. So tato vuto idhpapannoti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa
sarissatti hnameta vijjati.
Dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passissati cavamne uppajjamne hne
pate suvae dubbae sugate duggate. Yathkammpage satte pajnistti hnameta vijjati
savna khay ansava ceto vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv
i hnameta vijjatti.
6. 2. 2. 7
(Sakkhibhabba sutta)
(Svatthinidna)
17. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo, tatra tatreva sakkhibhab
bata pputu sati sati yatane. Katamehi chahi:
[PTS Page 427] [\q 427/]
Idha bhikkhave bhikkhu " ime hnabhgiy dhammti yathbhta nappajnti, ime hitibhgiy dh
a nappajnti, ime visesabhgiy dhammti yathbhta nappajnti, ime nibbedhabhgiy dhamm
jnti" asakkaccakr ca hoti asappyakr ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo tatra tatreva sakkhb
habbata pputu sati sati yatane.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu bhabbo tatra tatreva sakkhibhabbata pputu
sati sati yatane. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkhu ime hnabhgiy dhammti yathbhta pajnti, ime hitibhgiy dhammt
, ime visesabhgiy dhammti yathbhta pajnti, ime nibbedhabhgiy dhammti yathbhta pa
ca hoti sappyakr ca.
Imehi kho bhikkhave chabhi dhammehi samanngato bhikkh bhabbo tatra tatreva sakkhib
habbata pputu sati sati yataneti.
1. Vattissatti smu. 2. Vimutta machasa
[BJT Page 228] [\x 228/]
6. 2. 2. 8.
(Bala sutta)
(Svatthinidna)
18. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh abhabbo samdhismi balata pptu. Katame
hi:
Idha bhikkhave bhikkh na samdhissa sampattikusalo hoti, na samdhissa hitikusalo hoti,
na samdhissa vuhnakusalo hoti, asakkaccakr ca hoti, astaccakr ca. Asappyakr ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo samdhismi. Balata pputu.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu bhabbo samdhismi balata pputu, katamehi ch
i:
[PTS Page 428] [\q 428/]
Idha bhikkhave bhikkh samdhissa sampattikusalo hoti, samdhissa hitikusalo hoti, samdhi
ssa vuhnakusalo hoti, sakkaccakr ca hoti, staccakr ca, sappyakr ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh bhabbo samdhismi balata pputunti.
6. 2. 2. 9.
(Pahamajjhna sutta)
(Svatthinidna)
19. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu, katame cha:
Kmacchanda, vypda, thnamiddha, uddhaccakukkucca, vicikiccha, kmesu kho panassa dnav
hbhta sammappaya sudiho hoti, ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo pahama j
pajja viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame cha:
Kmacchanda, vypda, thnamiddha, uddhaccakukkucca, vicikiccha, kmesu kho panassa dina
a sammappaya sudiho hoti.
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitunti.
[BJT Page 230] [\x 230/]
6. 2. 7. 10.
(Dutiya pahamajjhna sutta)
(Svatthinidna)
20. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu. Katame cha:
Kmavitakka, vypdavitakka, vihisvitakka, kmasaa vypdasaa, vihissaa.
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo pahama jhna upasampajja viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitu katame cha:
Kmavitakka, vypdavitakka, vihisvitakka, kmasaa vypdasaa, vihissaa. [PTS
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo pahama jhna upasampajja viharitunti.
Angm vaggo dutiyo. *
Tassuddna:
Angmi araha mitt sagaikrmadevat
Samdhisakkhibhabba bala tajjhn apare duveti. 1
*Devatggo sattamo machasa, smu, ahakath 1. Angm araha ca mitta devat so vata sakkh
jhna ca apare duvepi cti smu.
[BJT Page 232] [\x 232/]
3. Arahatta vaggo.
6. 2. 3. 1.
(Dukkha sutta)
(Svatthi nidna)
21. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh diheva dhamme dukkha viharati savighta s
aupysa sapariha. Kyassa bhed parammara duggati pikakh. Katamehi chahi:
Kmavitakkena, vypdavitakkena, vihisvitakkena, kmasaya, vypdasaya, vihissaya
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh diheva dhamme dukkha viharati sa
vighta saupysa sapariha. Kyassa bhed parammara duggati pikkh.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh diheva dhamme sukha viharati avighta anupy
ariha. Kyassa bhed parammara sugati pikakh, katamehi chahi:
Nekkhammavitakkena, avypdavitakkena, avihisvitakkena, nekkhammasaya, avypdasaya, a
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh diheva dhamme sukha viharati avi
ghta anupysa apariha, kyassa bhed parammara sugati pikakhti. [PTS Page 430] [\
6. 2. 3. 2.
(Arahatta sutta)
(Svatthinidna)
22. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo arahatta sacchiktu katame cha:
Mna, omna, atimna, adhimna, thamha, atinipta.
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo arahatta sacchiktu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo arahatta sacchiktu, katame cha.
Mna, omna, atimna, adhimna, thamha, atinipta.
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo arahatta sacchiktunti.
[BJT Page 234] [\x 234/]
6. 2. 3. 3.
(Uttarmanussadhamma sutta)
(Svatthinidna)
23. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo uttarmanussadhamm1. Alamariyaadassanavisesa sa
cchiktu. Katame cha:
Mahasacca, 2, asampajaa, indriyesu aguttadvrata, bhojane amattauta, kuhana, lapan
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo uttarmanussadhamm1 alamariyaadassanavises
a sacchiktu
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo uttarmanussadhamm1 alamariya dassanavisesa sacchikt
tame cha:
Mhasacca, 2 asampajaa, indriyesu aguttadvrata, bhojane amattauta, kuhana, lapana
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo uttarmanussadhamm1 alamariyaadassanavisesa sa
cchaktunti. [PTS Page 431] [\q 431/]
6, 2, 3, 4.
(Sukhasomanassa sutta)
(Svatthinidna)
24 Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu diheva dhamme sukhasomanassabahulo v
iharati, yoni cassa raddh hoti savna khayya. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkh dhammrmo hoti, bhvanrmo hoti, pahnrmo hoti, pavivekrmo hoti,
hoti, nippapacrmo hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh diheva dhammo sukhasomanassabah
ulo viharati, yoni cassa raddh hoti savna khayy, ti.
6. 2. 3. 5
(Adhigama sutta)
(Svatthinidna)
25. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh abhabbo anadhigata v kusala dhamma adhi
gantu, adhigata v kusala dhamma phtikattu. Katamehi chahi:
1. Uttar manussa dhammamachasa. 2. Muhassacca machasa
[BJT Page 236] [\x 236/]
Idha bhikkhave bhikkhu na yakusalo hoti, na apyakusalo hoti, na upyakusalo hoti, an
adhigatna kusalna dhammna adhigamya na chanda janeti, adhigate kusale dhamme na srakk
, 1 staccakiriyya na sampdeti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh abhabbo anadhigata v kusala dham
ma adhigantu adhigata v kusala dhamma phtikattu.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh bhabbo anadhigata v kusala dhamma adhigantu,
adhigata v kusala dhamma phtikattu. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkh yakusalo ca hoti, apyakusalo ca hoti, upyakusalo ca hoti, anad
higatna kusalna [PTS Page 432] [\q 432/] dhammna adhigamya chanda janeti, adhigat
kusale dhamme srakkhati2, staccakiriyya sampdeti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh bhabbo anadhigata v kusala dhamm
a adhigantu, adhigata v kusala dhamma phtikattunti.
6. 2. 3. 6
(Mahantatta sutta)
(Svatthinidna)
26. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh na cirasseva mahantatta vepullatta pputi
dhammesu. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkh lokabahulo ca hoti, yogabahulo ca hoti, vedabahulo ca hoti,
asantuhibahulo ca hoti, anikkhittadhuro ca kusalesu dhammesu, uttarica3 patreti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva mahantatta vepu
llatta pputi dhammes, ti.
6. 2. 3. 7
(Pahamaniraya sutta)
(Svatthinidna)
27. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye. Katamehi cha
hi:
Ptipti hoti, adinndy hoti, kmesu micchcr hoti, musvdi hoti, ppiccho ca, micchdi
1. Na rakkhati machasa 2 rakkhati machasa 3. Uttarca machasa
[BJT Page 238] [\x 238/]
Imehi kho bhikkhave chahi dhammahi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge. Katamehi chahi:
Ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micchcr paivirato hoti, mus
ppiccho ca sammdih ca
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge. [PTS Pa
ge 433] [\q 433/]
6. 2. 3. 8
(Dutiyaniraya sutta)
(Svatthi nidna)
28. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye. Katamehi cha
hi:
Musvdi hoti, pisuvco hoti, pharusvco hoti, samphappalp hoti luddho ca pagabbho ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva niraye, ti.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge, katamehi chahi:
Musvd paivirato hoti pisuvc paivirato hoti, pharusvc paivirato hoti, samphappalp
aluddho ca appagabbho ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato yathbhata nikkhitto eva sagge, ti.
6. 2. 3. 9
(Aggadhamma sutta)
(Svatthi nidna)
29. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo agga dhamma arahatta sacchikt
u. Katamehi chahi
Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottp1 hoti, kusto hoti, duppao
hoti, kye ca jvite ca spekho hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu abhabbo agga dhamma arahatta s
acchiktu.
1 Anottappi machasa
[BJT Page 240] [\x 240/]
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh bhabbo agga dhamma arahatta sacchiktu. Kameh
i chahi:
[PTS Page 434] [\q 434/]
Idha bhikkhave bhikkh saddho hoti, hirim hoti, ottp1 hoti, raddhaviriyo hoti, paav hot
kye ca jvite ca anapekho2 hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh bhabbo agga dhamma arahatta1 sac
chiktunti.
6. 2. 3. 10
(Ratatidivasa sutta)
(Svatthinidna)
30. Chahi bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno y ratti v divaso v gacchati, hniy
eva pikakh kusalesu dhammesu novuddhi. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkhu mahiccho hoti vightav asantuho itartaracvarapiaptasensanagil
abhesajjaparikkhrena, assaddho hoti, dusslo hoti, kusto hoti, mhassati hoti, duppao ho
.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngatassa bhikkhuno y rattv divaso v gacchati,
hniyeva pikakh, kusalesu dhammesu no vuddhi.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno y ratti v divaso v gacchati, vuddhiy
eva pikakh kusalesu dhammesu no parihni. Katamehi chahi:
Idha bhikkhave bhikkhu na mahiccho hoti na vighta v santuho itartaracvarapiaptasensa
paccayabhesajjaparikkhrena, saddho, hoti, slav hoti, raddhaviriyo hoti, satim hoti, p
aav hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngatassa bhikkhuno y ratt v divaso v gacchati,
vuddhiyeva pikakh kusalesu dhammesu no parihn, ti.
Arahattavaggo tatiyo*
Tassuddna:
[PTS Page 435] [\q 435/]
Dukkha arahatta uttarica sukha adhigamena ca
Mahantatta dvayanraye aggadhammaca rattiyo, ti1.
1. Ontappmachasa 2. Anapekkho machasa
*Arahattavaggo ahamo pi, ahakath, machasa
1Dukkha arahatta uttar ca sukha adhigamena ca
Mahantatta dvaya niraye aggadhammaca rattiyo, ti machasa
[BJT Page 242] [\x 242/]
4. Sti vaggo
6. 2. 4. 1
(Stibhva sutta)
(Svatthinidna)
31. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh abhabbo anuttara stibhva sacchiktu. Kat
e chahi:
Idha bhikkhave bhikkh yasmi samaye citta niggahetabba, tasmi samaye citta na niggahti.
asmi samaye citta paggahetabba, tasmi samaye citta na paggahti, yasmi samaye citta sa
asitabba, tasmi samaye citta na sampahasati, yasmi samaye citta ajjhupekkhitabba, tasm
amaye citta na ajjhupekkhati. Hndhimuttiko ca hoti sakkydhirato ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkh abhabbo anuttara stibhva sacchiktu

Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh bhabbo anuttara stibhva sacchiktu. Katamehi
hahi:
Idha bhikkhave bhikkh yasmi samaye citta niggahetabba, tasmi samaye citta na niggahti.
asmi samaye citta paggahetabba, tasmi samaye citta na paggahti, yasmi samaye citta sa
asitabba, tasmi samaye citta na sampahasati, yasmi samaye citta ajjhupekkhitabba, tasm
amaye citta na ajjhupekkhati. Patdhimuttiko ca hoti nibbndhirato ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhikkhu bhabbo anuttara stibhva sacchikt
unti.
6. 2. 4. 2
(varaa sutta)
(Svatthinidna)
32 Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusal
esu dhammesu sammatta. Katamehi chahi
[PTS Page 436] [\q 436/]
Kammvaraatya samanngat hoti, kilesvaraatya samanngato hoti, vipkvaraatya samanng
ddho ca hoti acchandiko ca duppao ca.
[BJT Page 244] [\x 244/]
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamitu kusalesu
dhammesu sammatta. Katamehi chahi:
Na kammvaraatya samanngato hoti, na kilesvaraatya samanngato hoti, na vipkvaraatya
hoti, saddho ca hoti, chandiko ca paav ca.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamit
u kusalesu dhammesu sammatta.
6. 2. 4. 3.
(Voropita sutta)
(Svatthinidna)
33. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusa
lesu dhammesu sammatta. Katamehi chahi.
Mt jvit voropit hoti, pit jvit voropito hoti araha jvit voropito hoti, tathgatassa
ena lohita uppdita hoti, sagho bhinno hoti, duppao hoti jao elamgo.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamitu kusalesu
dhammesu sammatta. Katamehi chahi:
[PTS Page 437] [\q 437/]
Na mt jvit voropit hoti, na pit jvit voropito hoti na araha jvit voropito hoti, na
sa duhena cittena lohita uppdita hoti, na sagho bhinno hoti, paav hoti ajao anelamg
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamit
u kusalesu dhammesu sammattanti.
[BJT Page 246] [\x 246/]
6. 2. 4. 4. (Susssati sutta)
(Svatthinidna)
34. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkamitu kusa
lesu dhammesu sammatta. Katamehi chahi
Tathgatappavedite dhammavinaye desiyamne na ssssati, na sota odahati, na a citta upa
1 anattha gahti, attha ricati, ananulomikya khantiy samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma abhabbo niyma okkami
tu kusalesu dhammesu sammatta.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamitu kusalesu
dhammesu sammatta. Katamehi chahi:
Tathgatappavedite dhammavinaye desiyamne ssssati, sota odahati, a citta upahapeti,
ahti, anattha ricati, anulomikya khantiy samanngato hoti.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato suantopi saddhamma bhabbo niyma okkamit
u kusalesu dhammesu sammattanti. [PTS Page 438] [\q 438/]
6. 2. 4. 5
(Appahya sutta)
(Svatthinidna)
35. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo dihisampada sacchiktu. Katame cha:
Sakkya dihi, vicikiccha, slabbataparmsa, apyagamanya rga, apyagamanya dosa,
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo dihisampada sacchiktu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo dihisampada sacchiktu. Katame cha:
Sakkyadihi, vicikiccha, slabbataparmsa, apyagmaniya rga, apyagamanya dosa, a
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo dihisampada sacchiktunti.
1. Upahpeti machasa
[BJT Page 248] [\x 248/]
6. 2. 4. 6.
(Paha sutta)
(Svatthinidna)
36. Chayime bhikkhave dhamm dihisampannassa puggalassa pah katame cha:
Sakkyadihi, vicikicch, slabbataparmso, apyagamanyo rgo, apyagamanyo doso, apyagam
Ime kho bhikkhave cha dhamm dihisampannassa puggalassa pahti.
6. 2. 4. 7.
(Abhabba sutta)
(Svatthinidna)
37. Cha bhikkhave dhamme abhabbo dihisampanno puggalo uppdetu. Katame cha:
Sakkyadihi, vicikiccha, slabbataparmsa, apyagamanya rga, apyagamanya dosa, a
Ime kho bhikkhave cha dhamme abhabbo dihisampanno puggalo uppdetunti.
6. 2. 4. 8
(Abhabbahna sutta)
(Svatthi nidna)
38. Chayimn bhikkhave abhabbahnni, katamni cha: [PTS Page 439] [\q 439/]
Abhabbo dihisampanno puggalo satthari agravo viharitu appatisso, abhabbo dihisampanno
puggalo dhamme agravo viharitu appatisso, abhabbo dihisampanno puggalo saghe agravo vi
haritu appatisso, abhabbo dihisampanno puggalo sikkhya agravo viharitu appatisso, abha
bbo dihisampanno puggalo angamanya vatthu paccgantu, abhabbo dihisampanno puggalo a
nibbattetu.
Imn kho bhikkhave cha abhabbahnnti.
6. 2. 4. 9.
(Dutiya abhabbahna sutta)
Svatthinidna)
39. Chayimn bhikkhave abhabbahnn. Katamni cha:
Abhabbo dihisampanno puggalo kaci sakhra niccato upagantu, abhabbo dihisampanno pugga
aci sakhra sukhato upagantu, abhabbo dihisampanno puggalo kaci dhamma attato upagantu
abbo dihisampanno puggalo nantariyakamma ktu, abhabbo dihisampanno puggalo kothalama
suddhi paccgantu, abhabbo dihisampanno puggalo ito bahiddh dakkhieyya gavesitu.
Imni kho bhikkhave cha abhabbahnnti.
[BJT Page 250] [\x 250/]
6. 2. 4. 10
(Tatiya abhabbahna sutta)
(Svatthinidna)
40. Chayimni bhikkhave abhabbahnni. Katamn cha:
Abhabbo dihisampanno puggalo mtara jvit voropetu, abhabbo dihisampanno puggalo ptara
opetu, abhabbo dihisampanno puggalo arahanta jvit voropetu, abhabbo dihisampanno pugg
tathgatassa duhena cittena lohita uppdetu, abhabbo dihisampanno puggalo sagha bhindi
abbo dihisampanno puggalo aa satthra uddisitu,
Imni kho bhikkhave cha abhabbahnnti. [PTS Page 440] [\q 440/]
6. 2. 4. 11
(Catuttha abhabbahna sutta*)
(Svatthi nidna)
41. Chayimni bhikkhave abhabbahnni. Katamni cha:
Abhabbo dihisampanno puggalo sayakata sukhadukkha paccgantu. Abhabbo dihisampanno pug
parakata sukhadukkha paccgantu. Abhabbo dihisampanno puggalo sayakataca parakataca
kkha paccgantu. Abhabbo dihisampanno puggalo asayakra adhiccasamuppanna sukhadukkha p
ntu. Abhabbo dihisampanno puggalo aparakra adhiccasamuppanna sukhadukkha paccgantu. A
bo dihisampanno puggalo asayakraca aparakraca adhiccasamuppanna sukhadukkha paccgan
sa hetu:
Tath hissa bhikkhave dihisampannassa puggalassa hetu ca sudiho. Hetusamuppann ca dhamm.

Imni kho bhikkhave cha abhabbahnnti. Abhabbahna sutta*)
(Svatthinidna)
41. Chayimni bhikkhave abhabbahnni. Katamn cha:
Abhabbo dihisampanno puggalo sayakata sukhadukkha paccgantu. Abhabbo dihisampanno pug
parakata sukhadukkha paccgatantu. Abhabbo dihisampanno puggalo sayakataca parakata
dukkha paccgantu. Abhabbo dihisampanno puggalo asayakra adhicca samuppanna sukhadukkha
ccgantu. Abhabbo dihisampanno puggalo aparakra adhiccasamuppanna sukhadukkha paccgan
habbo dihisampanno puggalo asayakraca aparakraca adhiccasamuppanna sukhadukkha pacc
kissa hetu:
Tath bhissa bhikkhave dihisampannassa puggalassa hetu ca sudiho. Hetusamuppann ca dham
m.
Imni kho bhikkhave cha abhabbahnn'ti.
Stivaggo catuttho. 1
Tassuddna:
Stibhva varaa voropit sssati
Appahya paha, bhabbo tihn caturopicti.
* Ahakathya pana ida dasamasuttavasena dissate
1 Sitivaggo navamo pi, ahakath, machasa.
1. Stibhabbo varaat susss pavuccati
Pahtabba pah me uppdetabba satthari
Kacisakhra mtari sayakatena vaggoti. [PTS Page 441] [\q 441/] s mu.
[BJT Page 252] [\x 252/]
5. nisasa vaggo
6. 2. 5. 1.
(Ptubhva sutta)
(Svatthi nidna)
42. Channa bhikkhave ptubhvo dullabho lokasmi. Katamesa channa:
Tathgatassa arahato samm sambuddhassa ptubhvo dullabho lokasmi, tathgatappaveditassa d
hammavinayassa deset puggalo dullabho lokasmi, ariyyatane paccjti dullabh1 lokasmi, ind
riyna avekallat dullabh lokasmi, ajaat anelamgat dullabh lokasmi, kusaladhammacchan
abho lokasmi.
Imesa kho bhikkhave channa ptubhvo dullabho lokasminti.
6. 2. 5. 2
(nisasa sutta)
(Svatthi nidna)
43. Chayime bhikkhave nisas sotpattiphalasacchikiriyya. Katame cha:
Saddhammaniyato hoti, aparihnadhammo hoti, pariyantakatassa dukkha na hoti, 3 asdhrae
na ena samanngato hoti, hetucassa sudiho, hetusamuppann ca dhamm.
Ime kho bhikkhave cha nisas sotpattiphalasacchikiriyy, ti.
6. 2. 5. 3.
(Anicca sutta)
(Svatthinidna)
44. So vata bhikkhave bhikkhu kaci sakhra niccato samanupassanto anulomikya khantiy sa
manngato bhavissat, ti neta hna vijjati. Anulomikya khantiy asamanngato, sammattaniy
missat, ti neta hna vijjati. Sammattaniyma anokkamamno sotpattiphala v sakadgmiph
v arahatta v sacchikarissatti neta hna vijjati. [PTS Page 442] [\q 442/]
So vata bhikkhave bhikkh sabbasakhra1 aniccato samanupassanto anulomikya khantiy saman
ngato bhavissat, ti hnameta vijjati. Anulomikya khantiy samanngato sammattaniyma okk
tti hnameta vijjati. Sammattaniyma okkamamno sotpatti phala v sakadgmiphala v an
a v sacchikarissatti hnameta vijjatti.
1. Paccjto dullabho sy 2. Kusale dhamme chando machasa
3. Pariyattakatassa dukkha hoti machasa. 4. Sabbasakkhre machasa
[BJT Page 254] [\x 254/]
6. 2. 5. 4
(Dukkha sutta)
(Svatthinidna)
45. So vata bhikkhave bhikkhu kacisakhra sukhato samanupassanto anulomikya khantiy sam
anngato bhavissat, ti neta hna vijjati. Anulomikya khantiy asamanngato sammattaniyma
ssat, ti neta hna vijjati. Sammattaniyma anokkamamno sotpattiphala v sakadgmiphal
rahatta v sacchikarissatti neta hna vijjati.
So vata bhikkhave bhikkhu sabbasakhra dukkhato samanupassanto anulomikya khantiy sama
nngato bhavissat, ti hnameta vijjati. Anulomikya khantiy samanngato sammattaniyma ok
atti hnameta vijjati. Sammattaniyma okkamamno sotpattiphala v sakadgmiphala v an
a v sacchikarissatti hnameta vijjatti.
6. 2. 5. 5.
(Anatta sutta)
(Svatthinidna)
46. So vata bhikkhave bhikkhu kacidhamma attato samanupassanto anulomikya khantiy sa
manngato bhavissat, ti neta hna vijjati. Anulomikya khantiy asamanngato sammattaniym
issat, ti neta hna vijjati. Sammattaniyma anokkamamno sotpattiphala v sakadgmipha
arahatta v sacchikarissatti neta hna vijjati.
So vata bhikkhave bhikkhu sabbadhamma1 anattato samanupassanto anulomikya khantiy s
amanngato bhavissat, ti hnameta vijjati. Anulomikya khantiy samanngato sammattaniyma
issatti hnameta vijjati. Sammattaniyma okkamamno sotpattiphala v sakadgmiphala v
atta v sacchikarissatti hnameta vijjatti.
6. 2. 10. 6.
(Nibbna sutta)
(Svatthinidna)
47. So vata bhikkhave bhikkh nibbna dukkhato samanupassanto anulomikya khantiy samanng
ato bhavissat, ti neta hna vijjati. Anulomikya khantiy asamanngato sammattaniyma okk
tti neta hna vijjati. Sammattaniyma anokkamamno sotpattiphala v sakadgmiphala v
ta v sacchikarissatti neta hna vijjati.
So vata bhikkhave bhikkh nibbna sukhato samanupassanto anulomikya khantiy samanngato b
havissat, [PTS Page 443] [\q 443/] ti neta hna vijjati. Anulomikya khantiy asamann
ato sammattaniyma okkamissatti neta hna vijjati. Sammattaniyma anokkamamno sotpatti
kadgmiphala v angmiphala v arahatta v sacchikarissatti neta hna vijjati.
6. 2. 5. 7)
(Anavatthita sutta)
(Svatthinidna)
48. Cha bhikkhave nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu anodhi karitv an
casaa upahpetu. Katame cha:
Sabbasakhr ca me anavahitato2 khyissanti, sabbaloke ca me mano nbhiramissati, sabbalok
a me mano vuhahissati. Nibbnapoa ca me mnasa bhavissati, sayojan ca me paha gaccha
mena ca smaena samanngato bhavissatti. 4
Ime kho bhikkhave cha nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu anodhi karitv
aniccasaa upahpetunti.
1. Sabbadhamme machasa. 2. Anavatthit machasa 3. Gacchissanti machasa
4. Bhavissmiti machasa.
[BJT Page 256] [\x 256/]
(Ukkhittsika sutta)
(Svatthinidna)
49. Cha bhikkhave nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu anodhi karitv du
hasaa upahpetu. Katame cha.
Sabbasakhresu ca me nibbidasa1 paccupahit bhavissati seyyathpi ukkhittsike vadhake.
ok ca me mano vuhahissati. Nibbne ca santadassv bhavissmi. Anusay ca me samugghta1 g
ti. 5Kiccakr ca bhavissmi. Satth ca me paricio bhavissati mettvatyt. [PTS Page 444]
4/]
Ime kho bhikkhave cha nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu anodhi karitv
dukkhasaa upahpetunti.
6. 2. 5. 9
(Atammaya sutta)
(Svatthinidna)
50. Cha bhikkhave nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu2 anodhi karitv a
ttasaa upahpetu katame cha:
Sabbaloke ca atammayo bhavissmi. Ahakr3 ca me uparujjhissanti. Mamakr4ca me uparujjhiss
anti. Asdhraena ca ena samanngato bhavissmi. Hetuca me sudiho bhavissati, hetusamupp
dhamm.
Ime kho bhikkhave cha nisase sampassamnena alameva bhikkhun sabbasakhresu anodhi karitv
anattasaa upahpetunti.
6. 2. 5. 10.
(Bhava sutta)
(Svatthi nidna)
51. Tayo me bhikkhave bhav pahtabb. Tsu sikkhsu sikkhitabba. Katame tayo bhav pahtabb
Kmabhavo, rpabhavo, arpabhavo, ime tayo bhav pahtabb. Katamsu tsu sikkhsu sikkhitabba
Adhislasikkhya, adhicittasikkhya, adhipasikkhya, imsu tisu sikkhsu sikkhitabba.
1. Nibbnasa smu 2. Sabbadhammes machasa 3. Abhikrkatthaci
4. Mamikr katthaci.
[BJT Page: 258 [\x 258/] ]
Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno ime tayo bhav pahn honti, imsu ca tsu sikkhsu sikkhita
sikkho hoti, aya vuccati bhikkhave bhikkh acchecchi taha, vvattay1 sayojana, samm mn
y antamaksi dukkhassti. [PTS Page 445] [\q 445/]
6. 2. 5. 11
(Tah sutta)
(Svatthinidna)
52. Tisso im bhikkhave tah pahtabb, tayo ca mn.
Katam tisso tanh pahtabb:
Kmatah, bhavatah, vibhavatah, im tisso tah pahtabb.
Katame tayo mn pahtabb:
Mno, omno, atimno. Ime tayo mn pahtabb,
Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno im tisso tah pahn honti, ime ca tayo mn, aya vuccati b
kkhave bhikkh acchecchi taha, vvattay sayojana, samm mnbhisamay antamaksi dukkhass
nisasa vaggo pacamo. *
Tassuddna:
Ptubhvo nisaso anicca dukkha anattato
Nibbna anavatthi ukkhittsi atammayo
Bhav tahyek dasti. (Machasa. )
Dutiyo pasako samatto
1. Vivattaymachasa, smu,
* nisasavaggo dasamo pi, ahakath, machasa,
Paasaksagahito vaggo smu,
Ptubhvo nisaso anicca dukkha anattato
Nibbna tayo anodhisavutt bhavatahya te dasni smu.
[BJT Page 260] [\x 260/]
Pasaktireka vagg
1. Tika vaggo
6. 1. 1.
(Rga sutta)
(Svatthinidna)
1. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Rgo, doso, moho. Ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
[PTS Page 446] [\q 446/]
Rgassa pahnya asubh bhvetabb. Dosassa pahnya mett bhvetabb. Mohassa pahnya pa
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 2.
(Duccarita sutta)
(Svatthinidna)
2. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Kyaduccarita, vacduccarita, manoduccarita. Ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Kyaduccaritassa pahnya kyasucarita bhvetabba. Vacduccaritassa pahnya vacsucarita b
noduccaritassa pahnya mano sucarita bhvetabba.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 3.
(Vitakka sutta)
(Svatthinidna)
3. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Kmavitakko, vypdavitakko, vihisvitakko. Ime kho bhikkhave tayo dhamm.
[BJT Page 262] [\x 262/]
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Kmavitakkassa pahnya nekkhammavitakko bhvetabbo. Vypdavitakkassa pahnya avypdavitakk
abbo vihisvitakkassa pahnya avihisvitakko bhvetabbo.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 4
(Sa sutta)
(Svatthi nidna)
4. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Kmasa, vypdasa, vihissa [PTS Page 447] [\q 447/] ime kho bhikkhave tayo dha
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Kmasaya pahnya nekkhammasa bhvetabb vypdasaya pahnya avypdasa bhvetabb
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 5
(Dhtu sutta)
(Svatthinidna)
5. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Kmadhtu, vypdadhtu, vihis dhtu. Ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Kmadhtuy pahnya nekkhammadhtu bhvetabb. Vypdadhtuy pahnya avypdadhtu bhvetab
bhvetabb
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
[BJT Page 264] [\x 264/]
(Assda sutta)
(Svatthinidna)
6. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Assdadihi, attnudihi, micchdihi, ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Assdadihiy pahnya aniccasa bhvetabb. Attnudihiy pahnya anattasa bhvetabb
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 7
(Arati sutta)
(Svatthinidna)
7. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Arati, vihis, adhammacariy, ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Aratiy pahnya mudit bhvetabb, vihisya1 pahnya avihis bhvetabb. Adhammacariyya p
hvetabb.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 8.
(Asantuhi sutta)2
(Svatthinidna)
8. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Asantuhit, asampajaa, mabhicchat, ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Asantuhitya pahnya santuhit bhvetabb. Asampajaassa pahnya sampajaa bhvetabba
cchat bhvetabb.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
1Vihesya machasa 2. Santuhisutta machasa
[BJT Page: 266 [\x 266/] ]
6. 1. 9.
(Dovacassat sutta)
(Svatthinidna)
9. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Dovacassat, ppamittat, cetaso vikkhepo, ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
[PTS Page 449] [\q 449/]
Dovacassatya pahnya sovacassat bhvetabb ppamittatya pahnya kalyamittat bhvetabb
assa pahnya npnasati bhvetabb.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
6. 1. 10
(Uddhacca sutta)
(Svatthinidna)
10. Tayo me bhikkhave dhamm. Katame tayo:
Uddhacca, asavaro, pamdo, ime kho bhikkhave tayo dhamm.
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya tayo dhamm bhvetabb. Katame tayo:
Uddhaccassa pahnya samatho bhvetabbo. Asavarassa pahnya savaro bhvetabbo. Pamdassa pa
ppamdo bhvetabbo
Imesa kho bhikkhave tia dhammna pahnya ime tayo dhamm bhvetabbti.
Tika vaggo.
Tassuddna:
Rgaduccarita vitakkasa dhtti vuccati,
Assda aratituhi dova ca uddhaccena vaggo, ti1
1. Draveca uddhacchena vaggoti machasa
[BJT Page 268] [\x 268/]
2 Smaavaggo.
6. 2. 1.
(Kynupass sutta)
(Svatthi nidna)
1. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo kye kynupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo kye kynupass viharitu. [PTS Page 450] [\q
450/]
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo kye kynupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo kye kynupass viharitunti.
6. 2. 2.
(Ajjhattakynupass di pacadasa suttn)
(Svattinidna)
6. 2. 2
Cha bhikkhave dhamme appahya ajjhatta kye kynupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhatta kye kynupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhatta kye kynupassi viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo kye kynupass viharitunti.
6. 2. 3
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo bahiddh kye kynupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo bahiddh kye kynupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo bahiddh kye kynupassi viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo bahiddh kye kynupass viharitunti.
6. 2. 4. Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh kye kynupass viharitu. Ka
tame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh kye kynupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh kye kynupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh kye kynupass viharitunti.
6. 2. 5.
Cha bhikkhave dhamme appahya vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo vedansu vedannupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo vedansu vedannupass viharitunti.
6. 2. 6.
Cha bhikkhave dhamme appahya ajjhatta vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhatta vedansu vedannupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhatta vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhatta vedansu vedannupass kynupass vihari
nti.
6. 2. 7.
Cha bhikkhave dhamme appahya bahiddh vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo bahiddh vedansu vedannupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo bahiddh vedansu vedannupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo bahiddh vedansu vedannupass viharitunti.
6. 2. 8. Cha bhikkhave dhamme appahya ajjhattabahiddh vedansu vedannupass viharitu. Ka
tame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh vedansu vedannupass viha
ritu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh vedansu vedannupass viharitu. Katame
cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh vedansu vedannupass kynupass
iharitunti.
6. 2. 9.
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo citte cittnupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, hojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo citte cittnupass viharitunt.
6. 2. 10.
Cha bhikkhave dhamme appahya ajjhatta citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhatta citte cittnupass viharitu. Cha
bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhatta citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhatta citte cittnupass viharitunti.
6. 2. 11.
Cha bhikkhave dhamme appahya bahiddh citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo bahiddh citte cittnupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo bahiddh citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo bahiddh citte cittnupass kynupass viharitunti
.
6. 2. 12.
Cha bhikkhave dhamme appahya ajjhattabahiddh citte cittnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh citte cittnupass vihari
tu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh citte cittnupass viharitu. Katame c
ha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh citte cittnupass viharitun
ti.
6. 2. 13.
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo dhammesu dhammnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo dhammesu dhammnupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo dhammesu dhammnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo dhammesu dhammnupass viharitunti.
6. 2. 14.
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo ajjhatta dhammesu dhammnupass kye kynupass vihari
Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhatta dhammesu dhammnupass viharitu.
Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhatta dhammesu dhammnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhatta dhammesu dhammnupass kynupass vihari
tunti.
6. 2. 15.
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo bahiddh dhammesu dhammnupass viharitu. Katame ch
a:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo bahiddh dhammesu dhammnupass viharitu. C
ha bhikkhave dhamme pahya bhabbo bahiddh dhammesu dhammnupass viharitu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo bahiddh dhammesu dhammnupass kynupass viharit
unti.
6. 2. 16.
Cha bhikkhave dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh dhammesu dhammnupass viharitu. K
atame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme appahya abhabbo ajjhattabahiddh dhammesu dhammnupass vi
haritu. Cha bhikkhave dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh dhammesu dhammnupass vihari
tu. Katame cha:
Kammrmata, bhassrmata, niddrmata, sagaikrmata, indriyesu aguttadvrata, bhojane
Ime kho bhikkhave cha dhamme pahya bhabbo ajjhattabahiddh dhammesu dhammnupass vihar
itunti.
[BJT Page 270] [\x 270/]
6. 2. 17
(Tapussa sutta)
(Svatthinidna)
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato tapusso. 1 Gahapati tathgate nihagato amataddaso
amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
[PTS Page 451] [\q 451/]
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, sagheaveccappasdena, ariyena slena, ari
yena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato tapusso gahapati tathgate niha gato ama
taddaso amata sacchikatv iryatti.
(Bhallikdi visati suttni)
(Svatthinidna)
6. 2. 18.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato bhalliko gahapati tathgate nihagato amataddaso am
ata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato bhalliko gahapati tathgate niha gato am
ataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 19
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato sudatto gahapatianthapiiko tathgate nihagato amata
aso amata
Sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato sudatto gahapati anthapiiko tathgate niha
gato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 20
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato citto gahapati macchiksaiko tathgate nihagato amat
daso amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato citto gahapati macchiksaiko gahapati t
athgate nihagato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 21.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato hatthako avako gahapati tathgate nihagato amataddas
o amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato hatthako avako
Gahapati tathgate nihagato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 22
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato mahnmo sakko gahapati tathgate
Nihagato amataddaso amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato mahnmo sakko
Gahapati tathgate nihagato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 23
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato uggo gahapati vesliko tathgate nihagato amataddaso
amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato uggo gahapati vesliko tathgate nihagato
amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 24
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato uggato gahapati tathgate nihagato amataddaso amat
a sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato uggato gahapati
Tathgate nihagato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 25
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato sro ambaho gahapati tathgate
Nihagato amataddaso amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato sro ambaho gahapati tathgate nihagato am
addaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 26
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato jvako komrabhacco gahapati tathgate nihagato amatad
daso amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato jvako komrabhacco gahapati tathgate nihag
ato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 27
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato nakulapit gahapati tathgate nihagato amataddaso am
ata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato nakulapit
Gahapati tathgate nihagato amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 28
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato tavakaiko gahapati tathgate nihagato amataddaso ama
ta sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato tavakaiko gahapati tathgate nihagato amat
addaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 29
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato prao gahapati tathgate nihagato amataddaso amata s
chikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato prao gahapati tathgate nihagato amataddas
o amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 30
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato isidatto gahapati tathgate nihagato amataddaso am
ata sacchikatv iryati. Katamehi chahi:
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena, ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato isidatto gahapati tathgate nihagato ama
taddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 31.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato sandhno gahapati tathgate nihagato amataddaso amat
a sacchikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato sandhno gahapati tathgate niha gato amat
addaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 32. Chahi bhikkhave dhammehi samanngato vijayo gahapati tathgate nihagato amata
ddaso amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato vijayo gahapati tathgate niha gato amat
addaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 33.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato vajjiyamahito gahapati tathgate nihagato amatadda
so amata sacchikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato vajjiyamahito gahapati tathgate niha ga
to amataddaso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 34.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato meako gahapati tathgate nihagato amataddaso amata
cchikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato meako gahapati tathgate niha gato amatadd
aso amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 35.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato vseho upsako tathgate nihagato amataddaso amata
katv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato vseho upsako tathgate niha gato amatadd
amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 36.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato ariho upsako tathgate nihagato amataddaso amata s
ikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato ariho upsako tathgate niha gato amatadda
amata sacchikatv iryatti.
6. 2. 37.
Chahi bhikkhave dhammehi samanngato sraggo upsako tathgate nihagato amataddaso amata s
chikatv iryati. Katamehi chahi
Buddhe aveccappasdena, dhamme aveccappasdena, saghe aveccappasdena, ariyena slena, ar
iyena ena. Ariyya vimuttiy.
Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samanngato sraggo4 upsako tathgate niha gato amatadd
aso amata sacchikatv iryat.
Smaa vaggo.
1Tapasso [pts. 2.] Vicayo gahapati machasa. 3. Vijayamhiko machasa
4. Sdatto sy.
[BJT Page: 272 [\x 272/] ]
Chakkanipte rgdipeyyla sttni.
(Svatthinidna)
1. Rgassa bhikkhave abhiya cha dhamm bhvetabb. Katame cha: [PTS Page 452] [\q 452/]

Dassannuttariya, savannuttariya, lbhnuttariya, sikkhnuttariya, pricariynuttariya,
ariya.
Rgassa bhikkhave abhiya ime cha dhamm bhvetabbti.
(Svatthinidna)
2. Rgassa bhikkhave abhiya cha dhamm bhvetabb. Katame cha:
Buddhnussati, dhammnussati, saghnussati, slnussati, cgnussati. Devatnussati.
Rgassa bhikkhave abhiya ime cha dhamm bhvetabbti.
(Svattinidna)
3. Rgassa bhikkhave abhiya cha dhamm bhvetabb. Katame cha:
Aniccasa, anicce dukkhasa, dukkhe anattasa, pahnasa, virgasa, nirodhasa.
Rgassa bhikkhave abhiya ime cha dhamm bhvetabbti.
(Svatthinidna)
4 30
Rgassa bhikkhave pariya (cha dhamm bhvetabb pe rgassa bhikkhave ) parikkhayya pe
pe khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya ime ch
amm bhvetabb ' ti.
31 69
Dosassa ( bhikkhave abhiya cha dhamm bhvetabb pe dosassa bhikkhave )pariya pe par
ayya pe pahnya pe khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe pa
a ime cha dhamm bhvetabb ' ti.
61 90. Mohassa bhikkhave pe
91 120. Kodhassa bhikkhave pe
121 150. Upanhassa bhikkhave pe
151 180. Makkhassa bhikkhave pe
181 210. Palsassa bhikkhave pe
211 240. Issya bhikkhave pe
241 270. Macchariyassa bhikkhave pe
271 300. Myya bhikkhave pe
301 360. Thambhassa bhikkhave pe
361 390. Srambhassa bhikkhave pe
391 420. Mnassa bhikkhave pe
421 450. Atimnassa bhikkhave pe
451 480. Madassa bhikkhave pe
481 510. Pamdassa bhikkhave abhiya pe pariya pe parikkhayya pe pahnya pe kha
vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya pe cha dhamm bhvetab
e cha: dassannuttariya pe anussatnusasariya pe katame cha: buddhnussati pe kata
me cha : aniccasa pe pamdassa bhikkhave abhiya pe pariya pe parikkhayya pe
khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya ime cha dha
etabb ' ti.
Idamavoca bhagav. Attaman te bhikkh bhagavato bhsita abhinandunti.
Rgdipeyylo nihito
Chakkanipto samatto.
* Rgapadato pahya pamdapariyanetasu sattarasasu peyylesu ekameka abhiydi dasahi pad
tv " cha dhamm bhvetabb " ti niddiha anuttariya anussati sahi pacceka ghaitni sa
asdhika pacasatni honti.

S-ar putea să vă placă și