Sunteți pe pagina 1din 161

Meister Eckhart, Sermes Alemes

MEI S TER ECKHART


OS S ERMES ALEMES COMPLETOS
Tr a d u o d e Ma r c o s Be l t r o
www.marcosbeltrao.net
1
Meister Eckhart, Sermes Alemes
PRI MEI RO S ERMO
(quint 57)
DUM MEDIA SILETIUM TEERET OMIA ET O! I SUO CURSO
MEDIUM ITER HA"ERET# ETC.
(Sap 18:14)
Hoje !es!o "i"endo dentro do te!po
1
cele#ra!os o nasci!ento eterno no qual $eus %ai
nasce e incessante!ente repete este ato de nascer na eternidade por que este nasci!ento do
qual &ala!os ' reali(ado nesta nature(a )u!ana e inserido no te!po*
$i( Santo +,ostin)o:
-$o que adiantaria que este nasci!ento ocorresse se!pre se no &osse para ser
reali(ado dentro de !i!. /ue isto ocorra dentro de !i! ' o que !e interessa0*
$iscorra!os pois de tal nasci!ento de co!o ele pode ser reali(ado e! n1s e co!o
ocorre na pessoa "irtuosa se!pre que $eus %ai &ala a sua pala"ra eterna na al!a per&eita*
%ois tudo aquilo que &alarei aqui ' para ser entendido do )o!e! puri&icado e est2"el que
tril)a os ca!in)os de $eus3 no ' claro do )o!e! natural e se! pr2tica pois este est2
total!ente distanciado deste nasci!ento al'! de o i,norar*
4! ditado dos s2#ios di(:
-/uando todas as coisas esta"a! en"oltas e! sil5ncio ento sur,iu e! !i! u!a
pala"ra secreta que "eio direto do trono real desde o alto0*
6 que se se,ue deste ser!o ' todo so#re esta %ala"ra*
7o,o tr5s coisas &ica! nitida!ente e"idenciadas aqui*
%ri!eira!ente e! que localidade e8ata da al!a $eus o %ai d2 o Seu recado onde
acontece o nasci!ento e onde a al!a ' recepti"a a tal 9 pois isto so!ente pode ocorrer
naquela parte !ais pura ele"ada e sutil da al!a* + "erdade ' que se $eus %ai e! sua
onipot5ncia pudesse doar : al!a al,o !ais no#re e se a al!a por sua "e( pudesse rece#er
$ele al,o de !ais no#re ento o %ai teria de adiar o nasci!ento para a "inda desta
e8cel5ncia !aior ainda* %ortanto a al!a onde este nasci!ento ocorreria de"e se !anter
a#soluta!ente pura e "i"er e! no#re estilo por co!pleto dona de si !es!a e "oltada e!
sua totalidade para o interior: no saindo a todo instante pelos cinco sentidos para a
!ultiplicidade das criaturas !as "oltada para dentro recol)ida na parte !ais pura* +li ' seu
lu,ar ela despre(a tudo que &or !enos*
1
* Ser!o do dia de ;atal*
2
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+ se,unda parte deste ser!o a#orda a atitude do )o!e! e! relao a este
aconteci!ento ao recado de $eus a esta pala"ra dentro da al!a a este nasci!ento* Se &or
!ais con"eniente que o )o!e! coopere para que isto seja e&etuado atra"'s de seu pr1prio
es&oro e !'rito3 se o )o!e! de"e possuir u!a predisposio !ental arquitetar
pensa!entos re&letindo na ,rande sa#edoria de $eus Sua onipot5ncia eternidade ou o que
!ais se possa i!a,inar de $eus* Se isto ' o !ais &a"or2"el para que o %ai possa "ir a nascer
na al!a 9 ou se a pessoa de"e su#trair todos os pensa!entos pala"ras e a<es #e! co!o
todas as i!a,ens preconce#idas ,eradas pelo intelecto !antendo u!a atitude recepti"a total
para co! a c)e,ada de $eus co!o se a pessoa per!anecendo inerte a#risse ca!in)o e!
seu =nti!o para a ao de $eus* /ual a !el)or atitude co! respeito a este nasci!ento.
+tente! que tudo que eu a&ir!ar e! se,uida ser2 corro#orado por dados concretos
para que se possa o#ser"ar uni"ersal!ente que assi! ' pois e!#ora ten)a &' total nas
>scrituras ac)o !ais &2cil constatare!?se os &atos atra"'s de ar,u!entos palp2"eis*
9 >! pri!eiro lu,ar analise!os as pala"ras:
-/uando todas as coisas esta"a! en"oltas e! sil5ncio ento sur,iu e! !i! u!a
pala"ra secreta0*
-Mas caro &ulano de tal onde ' que est2 este sil5ncio e !ais ainda onde est2 a
pala"ra secreta.0
@o!o eu aca#ei de e8por ela est2 no lu,ar !ais puro que a al!a ' capa( de alcanar
na parte !ais no#re no c)o 9 de &ato na ess5ncia !es!a da al!a que ' sua parte !ais
secreta* +li ' que est2 o silencioso -!eio0 pois ali criatura al,u!a ja!ais c)e,ou3 e !enos
ainda i!a,e! al,u!a ja!ais penetrou neste lu,ar ne! te! a al!a deste lu,ar qualquer
co!preenso3 e por isto !es!o ' que ali ela no est2 consciente de nen)u!a i!a,e! quer
seja u!a i!a,e! ,erada por si !es!o ou i!a,e! al)eia de al,u!a outra criatura*
6 que a al!a &a( ela o &a( co! suas &oras* 6 que ela co!preende co!preende co!
o intelecto3 o que le!#ra ' co! a !e!1ria3 se quiser a!ar usa a "ontade: e assi! ela
tra#al)a co! suas &oras no co! sua ess5ncia*
Todo ato e8terno est2 li,ado a al,u! !eio* 6 poder da "iso &unciona co! os ol)os:
se assi! no &osse no poderia ne! usar a "iso ne! "er3 e assi! ocorre ta!#'! co! os
de!ais sentidos* Todo ato e8terno da al!a ' reali(ado atra"'s de al,u! !eio* Mas na
ess5ncia da al!a ali no ocorre ati"idade al,u!a pois as &oras ali e!pre,adas pro"5! do
c)o do ser*
3
Meister Eckhart, Sermes Alemes
@ontudo ' neste !es!o c)o que se encontra o silencioso -!eio0: ali nada e8iste
seno o repouso e a cele#rao deste nasci!ento deste ato no qual $eus %ai &ala Sua
pala"ra3 pois ' u! &ato constatado que este lu,ar a nada ' recepti"o e8ceto : di"ina ess5ncia
se! !ediao* +li $eus entra na al!a co! sua &ora total e no parcial!ente* $eus entra
pois neste c)o da al!a* ;in,u'! pode tocar este c)o da al!a seno $eus apenas*
;en)u!a criatura pode penetrar no c)o da al!a: de"e per!anecer de &ora nas -&oras0*
$esde dentro a al!a se aperce#e da i!a,e! atra"'s da qual a criatura &oi a#sor"ida e
classi&icada* %ois se!pre que as &oras da al!a perce#e! u!a criatura elas co!ea! a
&uncionar e tece! u!a reproduo da criatura e! i!a,e! e se!el)ana a qual ' e!
se,uida assi!ilada pelas &oras* A assi! que estas &oras c)e,a! a u! con)eci!ento da
criatura* ;o )2 criatura que se apro8i!e !ais da al!a do que isso e a al!a ta!#'! por sua
"e( no se apro8i!a ja!ais de u!a criatura se! antes ter tecido esta i!a,e! dela para si
!es!a* >B atra"'s da !ediao desta i!a,e! presente que a al!a se ac)e,a :s criaturas 9
assinalando?se que a i!a,e! ' al,o que a al!a constr1i co! suas pr1prias &oras a partir dos
o#jetos e8ternos* /uer se trate de u!a pedra u! ca"alo u! )o!e! ou o que seja que ela
deseje con)ecer ela produ( a i!a,e! daquilo que ela )a"ia j2 assi!ilado 9 e ' desta &or!a
que ela se une ao o#jeto*
Mas para o )o!e! rece#er de tal &or!a u!a i!a,e! de"e ela necessaria!ente "ir de
&ora atra"'s dos sentidos* %or conseqC5ncia nada )2 que seja to i,noto : al!a quanto ela
!es!a pois as i!a,ens entra! atra"'s dos sentidos: lo,o dela !es!a ela no pode ter
i!a,e! al,u!a* +ssi! de si !es!a ela ' descon)ecida* %or esta ra(o disse u! !estre que
de si !es!a a al!a no pode o#ter ne! criar i!a,ens* %ortanto ela no te! !eios de se
auto?con)ecer3 pois se as i!a,ens e!ana! atra"'s dos canais dos sentidos ento dela
!es!a ela no possui i!a,ens* Se,ue?se que por &alta de !ediao de si !es!a ela '
i,nota*
> de"e se sa#er que por dentro a al!a est2 li"re e es"a(iada de todo e qualquer
inter!edi2rio e i!a,e! 9 eis porque a ela $eus pode se unir li"re!ente se! &or!a e se!
se!el)ana* Se a pessoa di( que u! !estre espiritual qualquer possui &ora no se pode
atri#uir esta &ora que ele qui2 possua seno a $eus se! li!ites* /uanto !ais &orte e c)eio
de recursos )2#eis ' o !estre tanto !ais e8pedito ' o seu tra#al)o e tanto !ais se constata
a si!plicidade co! que reali(a seu tra#al)o* 6 )o!e! necessita de !uitos inter!edi2rios
para produ(ir o#ras e8ternas3 !uito preparo pr'"io dos !ateriais se &a( necess2rio antes que
ele e8ecute a o#ra co!o esta"a pensando* Mas o sol e! seu poder so#erano &a( o seu
tra#al)o de "erter lu( de &or!a i!ediata: no !es!o instante e! que seu #ril)o aparece
todos os lu,ares at' os con&ins da Terra se enc)e! de lu(* /uanto !ais ele"ado &or o anjo
tanto !enos ele necessita de coisas para seu tra#al)o de tanto !enos i!a,ens ele necessita:
isto se de"e ao &ato de que ele perce#e co!o unidade tudo aquilo que seus su#alternos
perce#e! co!o sendo !Dltiplo*
Mas $eus no necessita sequer de qualquer i!a,e! ta!pouco possui >le qualquer
i!a,e! que seja* Se! qualquer se!el)ana inter!edi2rio ou i!a,e!9$eus a,e
direta!ente na al!a: naquele c)o !es!o do qual &al2"a!os onde i!a,e! al,u!a ja!ais
penetrou apenas >le !es!o co! seu ser* Esto no )2 criatura que possa &a(er*
-@o!o $eus %ai &a( nascer Seu Fil)o na al!a9co!o criatura i!a,e! ou
se!el)ana.0
4
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;o de &or!a al,u!a !as assi! !es!o co!o >le o &a( nascer na eternidade 9 '
assi! se! tirar ne! por*
-Be! !as neste caso co!o >le 6 &a( nascer.0
Geja!: $eus %ai te! de Si !es!o u! con)eci!ento to penetrante e irretoc2"el to
pro&undo $ele de Si !es!o que no ' &eito atra"'s de i!a,ens* A assi! que $eus %ai d2 a
lu( seu Fil)o na unidade da nature(a di"ina* A desta &or!a e apenas desta &or!a note?se
#e! que $eus %ai d2 a lu( o Fil)o no c)o e ess5ncia da al!a9e assi! se une $eus : al!a*
%ois se )ou"esse inter!ediao de qualquer i!a,e! que &osse no )a"eria unio le,=ti!a9
e nesta unio reali(ada ' que reside toda a &elicidade da al!a*
+l,u'! poderia le"antar a questo de que nada )2 na al!a seno i!a,ens* ;o ' isto
que ocorre de &or!a al,u!aH Se assi! &osse a al!a no poderia ja!ais se tornar a#enoada
pois $eus no ,eraria ja!ais criatura al,u!a da qual se pudesse rece#er a &elicidade ine&2"el3
porquanto se tal ocorresse no seria $eus a #5no !ais ele"ada e o o#jeti"o &inal quando
o contr2rio ' o que ocorre: ' a nature(a de $eus ser esta #5no e ' sua a#soluta "ontade
ser o al&a e o I!e,a de todas as coisas* ;en)u!a criatura pode ser a &elicidade de u!a
pessoa ne! a per&eio desta pessoa aqui na terra3 pois o que ' nesta "ida a per&eio9ou
seja o so!at1rio total das #oas qualidades da pessoa ' se,uida pela per&eio na "ida depois
desta* %ortanto te!os que nos postar e per!anecer postados na ess5ncia e no c)o: e ' ali
que $eus nos tocar2 co! sua ess5ncia si!ples se! a inter"eno de qualquer i!a,e!*
;en)u!a i!a,e! representa e aponta para si !es!a* >la ' se!pre i!a,e! daquilo que ela
representa* > j2 que no te!os i!a,e! al,u!a e8ceto de coisas e8ternas a n1s (que so
a#sor"idas pelos sentidos e se!pre &ica! indicando aquilo de que ' i!a,e!)9' i!poss="el
atin,ir a &elicidade atra"'s de qualquer i!a,e! que seja* A por esta ra(o que de"e )a"er u!
sil5ncio e u!a quietao e ' atra"'s deste !eio que o %ai "ir2 a ser con)ecido e se
e8pressar2 dando : lu( seu Fil)o e reali(ando a o#ra que ' isenta de i!a,ens*
6 se,undo ponto i!portante a ser le"ado e! conta: /ual parte o )o!e! te! que
aplicar de si !es!o para c)e,ar a !erecer e ,an)ar a consu!ao deste nasci!ento dentro
de si.
Ser2 !el)or &a(er al,o ati"a!ente para isto co!o i!a,inar e son)ar co! $eus3 ou
ser2 !el)or &icar e! quietao e sil5ncio e dei8ar que e! "e( de i!a,inar que &ale $eus e
c)e,ue a a,ir atra"'s de si ou seja 9 u!a atitude recepti"a : espera de $eus.
6 que "ou di(er a,ora re&ere?se apenas :queles que j2 se esta#ili(ara! e! al,u! ,rau
de atitude correta3 que praticara! e assi!ilara! "irtudes e que estas j2 se tornara! coisa
natural neles se! que sequer eles esteja! cientes de tal* > que aci!a de tudo le"e! di,na
"ida per!anecendo nos ele"ados ensina!entos de ;osso Sen)or Jesus @risto* $e"e!
ento estar plena!ente cInscios de que o e8celso ensina!ento trans!itido nesta "ida ' o
sil5ncio9que a#re espao para $eus &a(er seu tra#al)o interno na al!a* +penas quando
todas as &oras &ore! retra=das de todos os seus tra#al)os e i!a,ens ' que a pala"ra poder2
ento ser &alada* Foi por isto que ele disse:
5
Meister Eckhart, Sermes Alemes
-/uando todas as coisas esta"a! en"oltas e! sil5ncio ento sur,iu e! !i! u!a
pala"ra secreta0*
> assi! quanto !ais a pessoa &or capa( de recol)er suas &oras para u!a unidade e
se ol"idar das coisas e das i!a,ens das coisas produ(idas3 e quanto !ais a pessoa puder se
a#strair das criaturas e suas i!a,ens9tanto !ais ac)e,ado estar2 a isso e tanto !ais
preparado para rece#5?lo* Se de repente "oc5 esti"esse inconsciente de todas as coisas ento
qui2 "oc5 poderia entrar no esqueci!ento de seu corpo co!o &e( So %aulo quando disse:
-Se estou no corpo no sei ta!pouco sei se estou &ora dele: S1 $eus sa#e0*(K
@or*1K:K)
6 que ocorreu aqui &oi que o esp=rito a#sor"eu to co!pleta!ente as &oras que se
esqueceu do corpo: a !e!1ria no !ais &unciona"a ne! a co!preenso ne! os sentidos
ne! as &oras que &uncionando da"a! "ida ao corpo3 e o calor "ital e corporal &ora!
suspensos de tal &or!a que o corpo no padeceu durante os tr5s dias e! que ele ne! se
ali!entou ne! #e#eu* 6 !es!o ocorreu co! Mois's ao jejuar na !ontan)a durante
quarenta dias se! que se des,astasse de &or!a al,u!a co! isto* %ois no Dlti!o dia ele se
encontra"a to saud2"el quanto no pri!eiro* A assi! que o )o!e! de"e a#andonar seus
sentidos "oltar e diri,ir suas &oras para o interior e esquecer de si !es!o e de todas as
coisas*
4!a "e( u! !estre
K
&alou assi! : sua al!a:
-Letira?te do sor"edouro das ati"idades e8ternas &uja e ,uarda?te da con&uso dos
pensa!entos pois estas coisas s1 tra(e! #al#Drdia e disc1rdia0*
7o,o para que $eus &ale sua pala"ra na al!a esta te! que estar e! descanso e e!
pa( e apenas ento >le &alar2 Sua pala"ra ou seja: >le !es!o na al!a no co!o u!a
i!a,e! !as >le e! pessoaH
$ion=sio
M
disse:
-$eus no possui i!a,e! ou se!el)ana de Si !es!o sendo co!o ' intrinseca!ente
todo #ondade "erdade e ser0*
$eus reali(a todos os Seus tra#al)os nu! 2ti!o quer seja e! Si !es!o ou &ora de Si
!es!o* ;o i!a,ine! ne! por u! s1 instante sequer que $eus ao &a(er o c'u a terra e
todas as coisas &e( u!a coisa nu! dia e outra no dia se,uinte* Mois's e8plicou assi! !as
ele sa#ia que de &ato tal no ocorria: ele &alou assi! para o #ene&=cio daqueles que de outra
&or!a no poderia! conce#er o &ato* 6 que $eus &e( &oi o se,uinte: >le quis ele &alou e as
coisas acontecera!H $eus &e( o Seu tra#al)o se! inter!edi2rios e se! i!a,ens* > quanto
!ais li#erto "oc5 esti"er de i!a,ens tanto !ais pronto "oc5 estar2 para o tra#al)o interno
de $eus3 e quanto !ais "oltado para dentro e esquecido de si !es!o "oc5 esti"er tanto
!ais apro8i!ado disto "oc5 estar2*
2
* +nsel!o de @anter#urN*
3
* $ion=sio o +reopa,ita*
6
Meister Eckhart, Sermes Alemes
$ion=sio
4
encoraja"a seu disc=pulo Ti!1teo neste sentido ao di(er:
-@aro +!i,o Ti!1teo "oe "oc5 co! u!a !ente se! preocupa<es aci!a de si
!es!o e de todas as suas &oras aci!a !uito aci!a de todo o racioc=nio e discri!inao
)u!ana aci!a de tra#al)os e de todas as &or!as de e8ist5ncia #e! pro&undo no se,redo e
escurido quieta para que "oc5 possa se inteirar do $eus descon)ecido e super di"ino0*
$e"e )a"er u!a retirada de todas as coisas* $eus desden)a a,ir atra"'s de !eras
i!a,ens*
+l,u'! poderia nesta altura per,untar:
-6 que $eus o#ra no c)o e na ess5ncia.0
Esto eu no posso sa#er porque as &oras da !in)a al!a so capa(es de rece#er apenas
i!a,ens3 estas &oras con)ece! e at'!?se a cada coisa co! sua i!a,e! adequada* >las no
so capa(es de recon)ecer u! ca"alo ao ser !ostrada a i!a,e! de u! )o!e!3 e j2 que as
coisas "5! de &ora aquele con)eci!ento est2 oculto de !in)a al!a9o que ' alta!ente
#en'&ico*
>ste no?sa#er torna?a i!a,inati"a e a condu( a u!a #usca auda( pois se ela perce#e
clara!ente o que ' ela no recon)ece co!o ne! o que seja* Se!pre que o )o!e! se inteira
da causa das coisas ele rapida!ente delas se cansa e procura al,o !ais "ariado* Se!pre
querendo con)ecer ' se!pre inconstante* A desta &or!a que este sa#er se! sa#er !ant'! a
al!a constante e a esti!ula e! sua #usca*
So#re isto u! "el)o s2#io a&ir!ou:
-;o !eio da noite quando tudo esta"a silente u!a pala"ra oculta !e &oi passada*
Geio a !i! co!o u! ladro :s escondidas0*(Sap*18:1415)
%orque ele !enciona u!a pala"ra se ela esta"a oculta. + &uno de u!a pala"ra '
re"elar o que est2 oculto* >la se re"elou a !i! e #ril)ou re"elando?!e al,o e tornando
$eus con)ecido de !i!: por esta ra(o ele !encionou u!a %ala"ra* Mas do que se tratou
isso se queda oculto de !i!* Foi desta &or!a que ela "eio sorrateira e! u!a cal!a
!ur!urante e se re"elou* 7o,o porque est2 oculta ' que se )2 de #usc2?la* >la #ril)ou e
contudo esta"a oculta: n1s de"e!os suspirar e anelar por ou"ir tal pala"ra* So %aulo nos
aconsel)a a perse,ui?la at' seu "islu!#re e que no nos deten)a!os at' que a ter!os
a,arrado* +p1s t5?la a,arrado no terceiro c'u onde $eus se &e( con)ecido e onde ele
presenciou todas aquelas coisas ao "oltar ele de nada )a"ia se esquecido3 !as esta"a to
pro&unda!ente no seu c)o que seu intelecto no podia a#arcar e co!preender isto: esta"a
oculto dele* 7o,o ele te"e que procurar e perse,uir dentro dele e no &ora dele !es!o* >st2
tudo dentro nada &ora !as est2 co!pleta!ente dentro* @onsciente disto ele a&ir!ou:
4
. De mystica theologia 1. Ger a o#ra do s'culo 14 Denis Hid Divinity, no A Nuvem do No saber e outros Tratados por
um Mstico ngl!s do s"culo 1#.
7
Meister Eckhart, Sermes Alemes
->stou se,uro de que ne! a !orte ne! qualquer so&ri!ento pode !e separar do que
encontrei dentro de !i!0*(Lo!*8:M8?MO)*
4! !estre pa,o disse?o #e! ao constatar de certa &eita:
->stou ciente de que al,o #ril)a e! !in)a co!preenso: posso nitida!ente discernir
de que se trata !as o que ' isto9no posso sa#er* > contudo se o pudesse possuir sa#eria
tudo que )2 para ser sa#ido0*
+o que o outro !estre retorquiu:
-S5 corajoso e! tua #usca* %ois se puderes se,urar isto ter2s o so!at1rio total do
que ' #o! e de que#ra ta!#'! a "ida eternaH0
Santo +,ostin)o disse al,o parecido:
-%erce#o que al,o #ril)a e &ul,ura diante de !in)a al!a: se esti"esse plena!ente
aper&eioado e esta#ili(ado por certo seria a "ida eternaH0
Esto ' al,o que se re"ela !as ao !es!o te!po se oculta3 "e! !as co!o u! ladro
para tudo surripiar e &a(er ta#ula rasa do que e8iste na al!a* >sta coisa que aparece te! a
clara inteno de c)a!ar a al!a de "olta para si !es!a e e! se,uida rou#ar e tirar a al!a
de si !es!a*
So#re isto co!enta o pro&eta:
-Sen)or tira deles o esp=rito e d2?l)es o teu esp=rito e! troca0*(%s*1PM:KO?MP)*
Esto ta!#'! &oi o que a al!a saturada de a!or quis di(er:
-Min)a al!a se dissol"eu e des!anc)ou quando o +!or &alou a sua pala"ra0*
(@ant*5:Q) /uando ele entrou eu ti"e que !e retirar*
@risto quis di(er isto quando &alou:
-/ue! tudo a#andonar por !in)a causa ser2 reco!pensado a ce! por u! e que!
quiser possuir isto de"e ne,ar a si !es!o e a todas as coisas3 e que! deseja !e ser"ir que
!e si,a e no #usque !ais suas coisas0*
Mas a,ora al,u'! poderia di(er:
-Mas !eu caro sen)or "oc5 quer in"erter a orde! natural das coisas e ir contra sua
nature(aH A a nature(a da al!a a#sor"er as coisas atra"'s dos sentidos e &or!ar i!a,ens*
%ara que contrariar esta orde! natural das coisas.0
8
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;oH Mas sa#e l2 "oc5 que no#re(a $eus con&eriu : nature(a )u!ana ainda
total!ente descon)ecida e no re"elada. %ois que! se atre"eu a tentar descre"er a no#re(a
da al!a no &oi !ais al'! do que os le"ara! suas inteli,5ncias naturais3 e eles no son)ara!
ja!ais entrar e! seu pr1prio c)o de tal !odo que de &ato eles nada con)ece!*
Foi o que o pro&eta disse:
->! sil5ncio eu !e sentarei e ou"irei o que $eus !e dir20*(%S*84*O)*
%or ser de tal &or!a secreta esta pala"ra "e! na noite e na escurido*
So Joo disse:
-+ lu( #ril)ou na escurido e to!ou seu lu,ar de direito e tantos quantos a
rece#era! se tornara! co! toda autoridade &il)os de $eus3 a estes l)es &oi dado o poder de
se tornare! &il)os de $eus0*(Joo 1:511?1K)*
To!e! #e! nota de co!o se usa esta pala"ra secreta e esta escurido* 6 &il)o do %ai
@eleste no nasce isolado nesta escurido que ' Sua caracter=stica: "oc5 ta!#'! pode nascer
co!o &il)o do !es!o %ai celestial e a "oc5 ta!#'! ele enc)er2 de &ora* Geja! co!o '
enor!e a utili(ao distoH + despeito de todo o con)eci!ento dos !estres o#tidos por seus
intelectos e co!preens<es ou o que eles c)e,aro a o#ter at' o dia do Ju=(o Final eles no
ti"era! qualquer id'ia que &osse deste con)eci!ento e deste c)o* +pesar de podere!
rotul2?lo de loucura9u! no?sa#er )2 contudo !ais sei"a aqui do que e! todo sa#er e
co!preenso &ora disto pois ' este no?sa#er que l)e atrai para &ora de todas as coisas
restritas assi! co!o de "oc5 !es!o inclusi"e*
Foi o que @risto disse:
-/ue! no ne,ar a si !es!o e no dei8ar pai e !e e deles no se desape,ar
co!pleta!ente de !i! no ' di,no0*(Matt*1P:M7)
@o!o se esti"esse di(endo: /ue! no se desli,ar de todas as criaturas e8ternas no
pode ne! ser conce#ido neste nasci!ento di"ino ne! nascer* Mas su#traindo?se de "oc5
!es!o e de tudo que &or e8terno este desape,o l)e proporcionar2 isto* > a #e! di(er e
disto estou se,uro que! esti"er esta#elecido nisto no pode ja!ais se desli,ar de $eus* >le
no pode de &or!a al,u!a co!eter u! pecado !ortal* + ele seria pre&er="el so&rer a !orte
!ais )orrenda co!o os santos &i(era! antes dele do que perpetrar o !enor dos pecados
!ortais* +l'! disto eu a&ir!o que tais pessoas no por "ontade pr1pria co!eter ne! que
seja apenas u! pecado "enial eles !es!os ou e! relao a outros se o pudere! e"itar* To
pro&unda!ente esto eles esta#elecidos e atra=dos a isto eles no pode! se "oltar a qualquer
outro ca!in)o que seja: para este ca!in)o esto "oltadas todas as suas &oras sentidos e
ener,ia*
%ossa $eus que nasceu de no"o co!o )o!e! assistir?nos neste nasci!ento
ajudando?nos eterna!ente a n1s &racos )o!ens a nascer!os de no"o ;ele co!o $eus*
+!'!*
9
Meister Eckhart, Sermes Alemes
S E$UDO S ERMO
(/uint 58)
U"I EST %UI ATUS EST RE! &UDAEORUM'
(Mat* K:K)
%reste! detida ateno ao local onde ocorre este nasci!ento: -6nde est2 aquele que
nasceu.0 Tantas "e(es eu j2 disse isto antes e a,ora o direi no"a!ente isto ': que este
nasci!ento ocorre na al!a justa!ente co!o ele ocorre na eternidade e8ata!ente da !es!a
&or!a pois este nasci!ento se d2 na ess5ncia e no c)o da al!a*
Sur,e! neste !o!ento certas dD"idas*
%ri!eiro j2 que $eus e! tudo se encontra co!o inteli,5ncia e !ais est2 >le nas
coisas do que as pr1prias coisas esto e! si !es!as e de u!a !aneira !ais natural3 e
ta!#'! sa#endo?se que onde $eus est2 >le est2 ali tra#al)ando con)ecendo?se a Si
!es!o e &alando a Sua pala"ra 9 por que ento estar2 a al!a !ais preparada para esta
di"ina operao do que qualquer outra criatura na qual $eus ta!#'! esteja. Gou e8plicar
isto a,ora*
$eus se encontra e! todas as coisas co!o ser co!o ao e co!o poder* Mas
&ecundo >le o ' apenas na al!a3 pois !es!o ad!itindo que toda a criatura seja u! "est=,io
de $eus a al!a ' a i!a,e! natural de $eus* >sta i!a,e! de"e se tornar !el)orada e
aper&eioada quando este nasci!ento ocorre* So!ente a al!a ' recepti"a a este nasci!ento
e nen)u!a outra criatura* Leal!ente u!a tal per&eio co!o esta que ' reali(ada na al!a
quer "en)a da lu( di"ina indi"isa ou da ,raa ou #e!?a"enturana de"e necessaria!ente
entrar na al!a por inter!'dio deste nasci!ento e de nen)u!a outra &or!a* +,uarde!os
este nasci!ento ocorrer dentro de n1s e tudo que &or #o! &or &elicidade con&orto e
"erdade 9 e8peri!entare!os* @aso contr2rio tere!os que passar se! tudo aquilo que '
#e! e #e!?a"enturana* >! reali(ando isto tudo que "ier a acontecer ento nos trar2
apenas puro ser e esta#ilidade3 !as tudo aquilo que #uscar!os ou a que nos ape,ar!os &ora
disto perecer2 9 seja l2 co!o &or tudo perecer2* +penas isto con&ere o ser 9 o resto todo
perece* Mas neste nasci!ento "oc5 partil)ar2 do in&lu8o di"ino e todas as suas d2di"as* Esto
no pode "ir das criaturas nas quais a i!a,e! de $eus no se encontra pois que a i!a,e!
da al!a est2 li,ada de &or!a especial a este nasci!ento eterno que ocorre na al!a
pro"eniente do %ai !es!o no c)o da al!a e e! seus !ais =nti!os recessos e onde ja!ais
qualquer i!a,e! penetrou ou &ora da al!a*
+ se,unda per,unta que sur,e a,ora ': Gisto que este nasci!ento que acontece no
c)o e ess5ncia da al!a ocorre tanto para u! pecador quanto para u! santo ento que
#ene&=cios isto poderia !e tra(er. Se o c)o da nature(a ' id5ntico e! a!#os 9 de &ato at'
!es!o aqueles que se encontra! no in&erno ret5! intactas a no#re(a de suas nature(as por
toda a eternidade*
10
Meister Eckhart, Sermes Alemes
>is a resposta*
>B caracter=stica deste nasci!ento que se!pre que ele "en)a tra,a lu( no"a e!
a#undRncia para a al!a* Se!pre que ele ocorre u!a ,rande lu( se &a( na al!a pois a
nature(a do #e! ' di&undir?se onde esti"er* ;este nasci!ento $eus jorra para dentro da
al!a u!a tal super&luidade de lu( que este aconteci!ento en"ol"e ta!#'! o )o!e! de
&ora suas &oras e o e8terior* Foi o que aconteceu co! %aulo quando na !etade de seu
trajeto $eus l)e tocou co! Sua lu( e l)e &alou* 4! re&le8o desta lu( cintilou e8terna!ente
e seus co!pan)eiros "ira! %aulo #an)ado e! lu( co!o u! dos a#enoados* 6 e8cesso de
lu( no c)o da al!a so#e pelo corpo que se "5 c)eio de seu &ul,or* ;o )2 pecador que
possa rece#er tal3 ne! ' ele di,no disto estando c)eio de pecados e !aldades o que '
con)ecido co!o -o#scuridade0* 7o,o di(?se:
-+ escurido ne! pode rece#er ne! co!preender a lu(0*(Joo 1:5)
Tal ocorre porque os ca!in)os pelos quais a lu( poderia ter &lu=do se encontra!
"edados e o#stru=dos pela o#scuridade e i,norRncia3 pois a lu( e a escurido no pode!
coe8istir pelo !es!o !oti"o que no o pode! $eus e as criaturas: se $eus quiser entrar
ento de"e! sair as criaturas* >B poss="el ao )o!e! estar ciente desta lu(* Goltando?se para
$eus lo,o u!a lu( se &a( sentir dentro dele que l)e per!ite co!preender quais a<es &a(er
e quais outras dei8ar de &a(er co! u!a certeira orientao so#re as coisas que ele antes
i,nora"a*
-6nde "oc5 &icou sa#endo disto e de que &or!a.0
Geja! #e!* @o! !uita &reqC5ncia nosso corao deseja al,o que "ai contra o !undo*
@o!o poderia isto ocorrer seno por in&lu5ncia desta lu(. >B to interessante que lo,o
cansa!os das de!ais coisas que no seja! de $eus ou esteja! e! $eus* >la nos arrasta
para o #e! apesar de sua ori,e! ser descon)ecida* >sta inclinao interior no se de"e
a#soluta!ente a criaturas ou aos desejos delas pois o que as criaturas &a(e! ou in&luencia!
"e! se!pre da parte de &ora* Mas atra"'s deste tra#al)o o que !uda ' apenas o c)o da
al!a3 e quanto !ais co!pleta!ente "oc5 se a#andonar 9 tanto !ais lu( "erdade e
discerni!ento "oc5 encontrar2* 7o,o se!pre que o )o!e! se perde ' porque se a&astou
disto e conseqCente!ente se ape,a de!ais a coisas e8ternas* >B Santo +,ostin)o que! di(
que !uitos #uscara! a lu( e a "erdade !as justa!ente do lado de &ora onde elas no
pode! ser encontradas* Final!ente eles aca#a! se a&astando tanto que j2 l)es ' i!poss="el
"oltar e ac)ar o @a!in)o e a casa* ;o pode! pois ac)ar a Gerdade porquanto esta s1
pode ser encontrada do lado de dentro e no do lado de &ora* +quele que "eria a lu( para se
tornar consciente da Gerdade e! pri!eiro lu,ar de"e o#ser"ar e to!ar consci5ncia deste
nasci!ento interno no c)o* >nto todas as suas &oras so ilu!inadas #e! co!o o
)o!e! e8terno* %ois lo,o que $eus se !o"e interna!ente junto co! a Gerdade
si!ultanea!ente Sua lu( se !ani&esta nas &oras e este )o!e! &ica con)ecendo !ais do
que qualquer !eio poderia "ir a l)e in&or!ar* @o!o di( o pro&eta:
->u o#ti"e u!a co!preenso !aior do que a de todos aqueles que !e ensinara!0*
11
Meister Eckhart, Sermes Alemes
7o,o co!o esta lu( no pode #ril)ar nos pecadores se,ue?se que este nasci!ento
no pode de &or!a al,u!a ocorrer neles* Tal nasci!ento no se coaduna co! a escurido
do pecado e!#ora o nasci!ento ocorra no nas &oras !as na ess5ncia no c)o da al!a*
;este !o!ento poder?se?ia inda,ar: J2 que $eus %ai reali(a o nasci!ento so!ente na
ess5ncia e no c)o da al!a e no nas &oras que i!porta :s &oras o que esteja
acontecendo. @o!o estas &oras poderia! au8iliar so!ente por sua inati"idade e descanso.
$e que adiantaria j2 que este nasci!ento no ocorre nas &oras. Boa per,unta* 6ua!
atenta!ente : e8plicao*
Toda a criatura &unciona para al,u! &i!* 6 &i! ' se!pre o pri!eiro na inteno !as
o Dlti!o na e8ecuo* $e &or!a se!el)ante $eus e! todas as suas o#ras te! u! !uito
ele"ado &i! e! "ista ou seja >le !es!o: o de tra(er a al!a junto co! todas as suas &oras
para justo este &i! 9 >le !es!o* %ara tal &i! todas as o#ras de $eus so e8ecutadas3 e por
este !oti"o ta!#'! o %ai &a( nascer Seu Fil)o na al!a para que todas as &oras da al!a
con&lua! e! direo a tal* >le se queda esperando por tudo aquilo que a al!a cont'! a
todos con"idando para a &esta e! Sua corte* Mas a al!a se encontra dispersa no e8terior
entre suas &oras e dissipada na ao de cada u!a delas: a &ora da "iso no ol)o a &ora da
audio no ou"ido a &ora ,ustati"a no paladar 9 de tal &or!a que sua &aculdade de operar
interna!ente &ica de#ilitada pois u!a &ora to &racionada assi! &ica en&raquecida* 7o,o
para que seu tra#al)o interno seja e&ica( ela de"e concentrar para dentro todas as suas
&oras e &ocali(2?las da di"ersidade das coisas para u!a s1 ati"idade interna*
Santo +,ostin)o &a( notar que a al!a est2 !uito !ais onde ela quer estar do que
onde ela con&ere "ida ao corpo* Ha"ia por e8e!plo u! certo !estre pa,o
5
que se
dedica"a a u!a arte a !ate!2tica na qual ele e!pen)a"a todas as suas &oras* 4! dia ele se
encontra"a sentado ao lado do &o,o calculando e praticando sua arte quando se ac)e,ou
u! )o!e! que dese!#ain)ando a espada disse?l)e se! sa#er que! era este Mestre:
-$i,a?!e seu no!e r2pido se no eu o !atoH0 6 Mestre esta"a por de!ais a#sorto para
sequer "er ou ou"ir seu interlocutor ou tentar entender o que ele )a"ia "oci&erado3 ele nada
disse ne! !es!o disse -!eu no!e ' &ulano de tal0* > assi! seu al,o( tendo #radado
repetidas "e(es a per,unta se! o#ter resposta decepou?l)e a ca#ea* > isto este Mestre &e(
para do!inar u!a !era ci5ncia natural* /uanto !ais n1s ento de"e!os nos retirar de
todas as coisas para nos concentrar!os e! aprender e con)ecer a "erdade in&inita eterna e
no?criadaH %ara tal &i! de"e!os reunir todas as nossas &oras todos os nossos sentidos
nossa !ente e !e!1ria: e diri,i?los todos para o c)o onde est2 oculto nosso tesouro* Mas
para que tal ocorra todos os outros nossos tra#al)os de"e! ser ta!#'! a#andonados 9
de"e!os c)e,ar at' o no?sa#er se quiser!os c)e,ar at' ao &undo da questo*
Sur,e a per,unta: ;o seria tal"e( !ais pro"eitoso dei8ar cada &ora li,ada a sua
operao ne! u!a delas inter&erindo na outra ao operar ne! $eus e! suas opera<es
indi"iduais. Ser2 que no )a"eria u!a &or!a de con)ecer a criatura que no apresentasse
o#st2culos assi! co!o $eus con)ece todas as coisas se! o#st2culos e assi! co!o os
reali(ados no c'u. >sta ' se! dD"ida u!a e8celente per,unta ta!#'!* Se,ue?se a
e8plicao*
5
* +rqui!edes que di(e! ter sido !orto por u! soldado ro!ano enquanto desen)a"a &i,uras ,eo!'tricas no
c)o de seu pr1prio jardi! e! Siracusa (K1K B*@*)
12
Meister Eckhart, Sermes Alemes
6s reali(ados "5e! a $eus e! u!a s1 i!a,e! e nesta i!a,e! eles perce#e! todas
as coisas* +ssi! ta!#'! $eus se "5 a si !es!o perce#endo todas as coisas e! si !es!o*
>le no precisa "oltar?se de u!a coisa para outra co!o n1s &a(e!os* Supon)a!os por u!
!o!ento para to!ar!os u! e8e!plo que pela "ida a&ora n1s ti"'sse!os ante n1s u!
espel)o co! a propriedade de nos !ostrar todas as coisas de u!a s1 "e( e no qual tudo
recon)ec5sse!os e! u!a i!a,e! Dnica3 ento neste caso ne! a ao ne! o
con)eci!ento nos causaria qualquer o#st2culo* Mas n1s te!os que &icar nos "oltando de
u!a coisa para outra e assi! so!ente pode!os nos concentrar e! u!a coisa de cada "e(*
%ois a al!a se encontra to &ir!e!ente ancorada :s &oras que ela necessita &luir junto co!
elas onde quer que elas "o3 por que e! qualquer situao que se apresente :s &oras a al!a
de"e estar presente e atenta ou estas &oras no poderia! &uncionar de &or!a al,u!a* Se a
al!a esti"er dispersa por sua ateno a coisas e8ternas isto a en&raquecer2 e! seu tra#al)o
interior* %or que para reali(ar este nasci!ento $eus necessita de u!a al!a despossu=da
li"re e desi!pedida que nada conten)a seno >le !es!o e que nada e nin,u'! "eja seno
>le !es!o*
/uanto a isto di( o @risto:
-/ue! a!ar outra coisa al'! de !i! 9 co!o pai !e ou outras coisas este no '
di,no de !i!* >u no "i! : terra para tra(er a pa( !as a espada que corta &ora todas as
coisas 9 para te separar de ir! ir!o !e &il)o e a!i,o que nada !ais so do que teus
ini!i,os0*(Matt*1P?4:MQ) (@&:Matt*1O:K8)
Tudo aquilo que te ' &a!iliar ' teu ini!i,o* Se o teu ol)o quisesse "er todas as coisas
teu ou"ido tudo ou"ir e teu corao tudo le!#rar ento real!ente tua al!a estaria dispersa
e! toda esta !ultiplicidade de coisas e8ternas*
%or isto u! !estre disse:
-%ara reali(ar u!a ao interior o )o!e! de"e se concentrar co! todas as suas &oras
e! u! canto da al!a onde ocultando?se de todas as i!a,ens e &or!as ele possa tra#al)ar0*
>ste ' o lu,ar onde se de"e c)e,ar a u! auto?esqueci!ento a u! no?sa#er* $e"e
)a"er u!a cal!a e u! sil5ncio para que esta %ala"ra possa ser ou"ida* >le no pode ser"ir a
esta %ala"ra !el)or que na cal!a e no sil5ncio: ali ' que a pode!os ou"ir e ali ta!#'! '
que a co!preendere!os adequada!ente no no?sa#er* Squele que nada sa#e ela aparece e
se re"ela*
Mais u!a considerao pode ser le"antada* %oderia! di(er: -@aro Sen)or "oc5
coloca toda a nossa sal"ao na i,norRncia* Esto !e parece u!a coisa errada* $eus &e( o
)o!e! para que este con)ecesse co!o di(ia o pro&eta: B Sen)or &aa?os con)ecerHB
(To#*1M?4)* 6nde e8iste a i,norRncia e8iste al,o a ser corri,ido al,o que no est2 correto e
o )o!e! &ica e!#rutecido u! !acaco u! tolo e assi! estar2 enquanto i,norante &or0*+)
si! !as ocorre que aqui n1s de"e!os c)e,ar a u! con)eci!ento trans&or!ado: este no?
sa#er no pro"'! da i,norRncia3 !uito pelo contr2rio ' do sa#er que de"e!os e8trair este
no?sa#er* Se assi! &i(er!os con)ecere!os co! o con)eci!ento di"ino e nosso no?sa#er
se eno#recer2 e &icar2 adornado co! o con)eci!ento so#renatural* >B atra"'s de nossa
13
Meister Eckhart, Sermes Alemes
passi"idade neste ponto que &icare!os !ais per&eitos do que &icar=a!os se ati"os
esti"esse!os* %or isto !es!o u! certo !estre declarou que a audio ' !ais no#re do que
a "iso pois n1s a#sor"e!os !ais sa#edoria ou"indo do que "endo e atra"'s disto "i"e!os
tanto !ais sa#ia!ente* Ha"ia u! !estre pa,o que esta"a :s portas da !orte* Seus
disc=pulos de#atia! diante dele so#re al,u!a arte requintada3 &alecendo co!o esta"a ele
er,ueu a ca#ea para ou"ir di(endo: -+) co!o ,ostaria de !e inteirar deste tipo de arte
a,ora para que nele pudesse se!pre !e re,o(ijarH0 6u"ir condu( para o lado de dentro !as
a "iso e8tro"erte* >B por sua pr1pria nature(a que a "iso pro"oca isto* 7o,o na "ida eterna
!uito !ais nos ale,rare!os pela &ora da audio do que por aquela da "iso* %ois o ato de
ou"ir a %ala"ra eterna est2 dentro de !i! !as o ato de "er sai de !i!: ou"indo eu !e
quedo passi"o enquanto que "endo eu estou ati"o*
Mas a nossa &elicidade no reside na ati"idade !as na nossa passi"idade a $eus* %ois
da !es!a &or!a que $eus ' !el)or do que as criaturas assi! ' o tra#al)o de $eus superior
ao !eu* Foi calcado e! Seu a!or inco!ensur2"el que $eus eri,iu nossa &elicidade no
so&ri!ento pois n1s aceita!os !ais do que a,i!os e !uito !ais rece#e!os do que da!os3
e a cada presente rece#ido este nos prepara para outros rece#er!os ainda !aiores3 e cada
presente di"ino alar,a !ais nossa recepti"idade e a "ontade de rece#er al,o !aior ainda e
!ais ele"ado* %or esta ra(o al,uns !estres assinala! que neste aspecto a al!a ' i,ual a
$eus* %ois assi! co!o $eus ' se! li!ites e! doar assi! ' a al!a se! li!ites e! rece#er*
> assi! co!o ' $eus onipotente para a ao assi! ' a al!a ta!#'! no !enos pro&unda
e! so&rer e desta &or!a ela ' trans&or!ada co! $eus e e! $eus* $eus de"e a,ir e a al!a
de"e so&rer* >le de"e se auto con)ecer nela ela de"e con)ecer atra"'s do Seu con)eci!ento
e a!ar atra"'s do Seu a!or e assi! ela estar2 !ais co! o que ' $ele do que co! o que '
dela e sua &elicidade depender2 !ais de Suas a<es do que das dela pr1pria*
6s disc=pulos de So $ion=sio l)e per,untara! porque Ti!1teo os supera"a a todos
e! per&eio* $ion=sio retrucou: -Ti!1teo ' u! )o!e! que so&re $eus* /ue! sa#e disto
supera todos os outros0*
>B desta &or!a que o teu no?sa#er no ' u! erro !as tua principal per&eio3 e o teu
so&ri!ento tua ati"idade !ais ele"ada* >B assi! que de"es colocar de lado todas as tuas
a<es e tra(er ao sil5ncio tuas &aculdades se real!ente desejares que este nasci!ento "en)a a
ocorrer e! ti* Se quiseres encontrar este Lei rec'!?nascido de"es dei8ar e a#andonar tudo
!ais co! que te deparares*
%ossa!os n1s dei8ar e a#andonar tudo que &or des&a"or2"el a este Lei rec'!?nascido
para que >le nos possa ajudar a nos tornar!os u!a criana )u!ana a &i! de que nos
torne!os &il)os de $eus*
+!'!*
14
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TERCEI RO S ERMO
(IDETE %UALEM CHARITATEM DEDIT O"IS PATER# UT )ILII DEI
OMIEMUR ET SIMUS
(1 Joo M:1)
$e"e!os sa#er que a rai( destas coisas ' s1 u!a: con)ecer $eus e ser con)ecido por
$eus "er $eus e ser "isto por $eus* Gendo e con)ecendo $eus "e!os e con)ece!os que
>le nos &a( "er e con)ecer* A co!o o ar lu!inoso que no ' di&erente da lu( pois se
encontra lu!inoso justa!ente por ali estar a lu(* $a !es!a &or!a con)ece!os sendo
con)ecidos e porque >le nos &a( con)ecer* 7o,o o @risto di(: -;o"a!ente Me
"ereis0(Joo 1Q:KQ)* /uer di(er "endo "oc5 Me con)ecer2 e e! se,uida -Teu corao se
reju#ilar20 isto ' na "iso e con)eci!ento de Mi! e -;in,u'! te rou#ar2 tua
ale,ria0(Joo 1Q:KK)*
So Joo di(: -Geja que ,rande a!or o %ai nos e"idencia que so!os c)a!ados e de
&ato so!os &il)os de $eus0(1 Joo M:1)* >u di,o ta!#'! que assi! co!o u! )o!e! no
pode ser s2#io se! que ten)a sa#edoria ta!#'! ele no pode ser &il)o se! a nature(a &ilial
daquele que ' Fil)o de $eus 9 co!o no )2 s2#io que no ten)a sa#edoria* 7o,o a pessoa
s1 ' Fil)o de $eus se possuir tudo aquilo que $eus e Seu Fil)o possue!* Mas isto no
!o!ento est2 -oculto de n1s0* >! se,uida n1s te!os: -Be! a!ado n1s so!os Fil)os de
$eus0* > e! que consiste nosso con)eci!ento. Foi acrescentado aqui -> n1s sere!os o
!es!o que >le0(1 Joo M:K) isto si,ni&icando: o !es!o ser tanto e8peri!entando quanto
co!preendendo 9 tudo que >le ' quando "e!os $eus* 7o,o $eus no poderia ter !e
&eito &il)o de $eus se e! !i! no )ou"esse a nature(a &ilial de $eus ne! poderia $eus ter
!e &eito s2#io se eu j2 no ti"esse sa#edoria* @o!o so!os &il)os de $eus. +inda no
sa#e!os0*+inda no nos &oi re"elado0: tudo que pode!os sa#er ' que co!o >le sere!os*
>8iste! certas coisas que "ela! este con)eci!ento de nossas al!as e as oculta! de n1s*
+ al!a te! al,o e! si u!a &a,ul)a do intelecto que ' i!perec="el: e nesta &a,ul)a
co!o oposto !ais e8celso do intelecto n1s coloca!os u!a -i!a,e!0da al!a* Mas ta!#'!
e8iste e! nossas al!as u! con)eci!ento diri,ido para coisas e8ternas a percepo sens="el
e racional que opera atra"'s de i!a,ens e co! pala"ras e que nos "eda o con)eci!ento
desta &a,ul)a do intelecto* @o!o ento so!os &il)os de $eus. %artil)ando Sua nature(a*
Mas para c)e,ar!os ao entendi!ento disto ' necess2rio distin,uir entre a co!preenso
interna e e8terna* + co!preenso interna nos "e! intelectual!ente atra"'s de u!
con)eci!ento da nature(a de nossa al!a* > contudo isto no ' a ess5ncia da al!a !as est2
enrai(ado ali co!o a "ida da al!a* +o di(er!os que a co!preenso ' a "ida da al!a
quere!os di(er sua "ida intelecti"a e ' nesta "ida que o )o!e! nasce co!o &il)o de $eus e
na "ida e8terna* >sta co!preenso se situa al'! do te!po se! u! lu,ar se! u! aqui e
a,ora* ;esta "ida tudo ' uno e co!u!: todas as coisas esto e! todas e todas se encontra!
e! u!a s1*
15
Meister Eckhart, Sermes Alemes
>u "ou ilustrar isto atra"'s de u! e8e!plo* ;o corpo todos seus !e!#ros esto
uni&icados de tal &or!a que o ol)o pertence ao p' e o p' pertence ao ol)o* Se pudesse o p'
&alar diria que o ol)o situado na ca#ea pertence !ais a si !es!o do que se esti"esse
situado no pr1prio p' e o ol)o diria o !es!o do p'* $a !es!a &or!a toda ,raa que Maria
te! pertence !ais a u! anjo e est2 locali(ada !ais nele pr1prio do que se &osse dele
!es!o ou dos santos3 a ,raa de Maria ' !ais deste anjo e ele pode dela &ruir !ais que se
esti"esse e! si pr1prio*
Mas sei que esta interpretao se encontra u! pouco ,rosseira e carnal pois ' &eita de
i!a,ens e8ternas* Gou !ostr2?la nu! sentido !ais sutil* >u a&ir!o que no reino celeste
tudo est2 e! tudo e tudo ali ' uno e ali tudo nos pertence* + ,raa de ;ossa Sen)ora
pertence a !i! (se eu esti"esse nesse reino) no co!o trans#ordando de Maria !as dentro
de !i! !es!o co!o se oriunda de !i! e no de &onte e8terna* ;este reino o que u!
possui o outro ta!#'! possui no co!o coisa al)eia !as pr1pria co!o a ,raa que e!
al,u'! se encontra ta!#'! no outro se encontra co!o se do outro &osse* +ssi! se
encontra o esp=rito no esp=rito* %or isto di,o que eu no posso ser &il)o de $eus a !enos
que ten)a nature(a id5ntica ao &il)o de $eus: possuindo esta nature(a id5ntica nos torna
aquilo que >le ' e n1s 6 "e!os co!o >le ': $eus0*Mas ainda no apareceu ante a n1s o
que so!os0* ;este sentido pois no ' u!a questo de se!el)ana ou de di&erena !as de
identidade e8ata e! ess5ncia e su#stRncia e nature(a co!o >le ' e! Si !es!o* Mas isto
-;o est2 ainda re"elado0: se re"elar2 e aparecer2 -/uando 6 "ir!os co!o >le ': $eus0*
$eus se torna con)ecido de n1s e! Seu ser e e! Seu con)eci!ento e este Seu se tornar
con)ecido ' id5ntico ao !eu con)ecer: desta &or!a Seu con)ecer ' !eu assi! co!o o que
o !estre ensina ' o !es!o que disc=pulo aprende* > j2 que Seu con)eci!ento ' !eu e que
Sua su#stRncia ' Seu con)eci!ento Sua nature(a e Sua ess5ncia se,ue?se que Sua ess5ncia
Sua su#stRncia e Sua nature(a so apropriadas por !i!* > se Sua su#stRncia Seu
con)eci!ento e Sua nature(a so !in)as ento eu sou o Fil)o de $eus0*Geja! ir!os
co! que a!or $eus nos a!ou que so!os c)a!ados e so!os de &ato os Fil)os de $eusH0
;ote! co!o so!os os Fil)os de $eus: tendo e8ata!ente a !es!a ess5ncia que o Fil)o
te!0*@o!o a pessoa pode ser Fil)o de $eus ou co!o se tornar consciente disto j2 que
$eus no ' parecido a nin,u'!.0
@o! e&eito isto ' a pura "erdade pois co!o Esa=as disse: -@o! que! &i(este que >le
se parecesse ou qual i!a,e! 7)e outor,aste.0 (Es* 4P?18)* J2 que ' a nature(a de $eus co!
nin,u'! se parecer te!os que nos tornar nada para entrar!os na !es!a nature(a que >le
'* 7o,o quando eu consi,o !e esta#elecer no nada e o nada e! !i! estirpando e jo,ando
&ora aquilo que e! !i! se encontra ento eu posso passar ao ser nu de $eus que ' ao
!es!o te!po o ser nu do esp=rito* Tudo aquilo que c)eira a se!el)ana de"e ser
eli!inado para que eu possa ser transplantado para $eus e co! >le !e uni&icar: u!a s1
su#stRncia u! s1 ser u!a nature(a e o &il)o de $eus* 4!a "e( tendo isto se passado nada
e8iste de oculto e! $eus que no seja !eu e que no se encontre re"elado* >nto eu "ou
ser s2#io e poderoso e tudo !ais que >le ' e u!a s1 coisa id5ntica co! >le* >nto Sion se
tornar2 de &ato o ato de "er e o "erdadeiro Esrael u! )o!e! que "5 a $eus e do qual nada
e8iste na nature(a de $eus que l)e esteja oculto* >nto o )o!e! &ica direcionado por
$eus* Mas para que nada esteja oculto e! $eus que no seja re"elado a !i! nada de"e
aparecer e! !i! se!el)ante!ente ou seja nen)u!a i!a,e! de"e aparecer pois nen)u!a
i!a,e! nos pode re"elar a ess5ncia de $eus ou Sua nature(a* Se qualquer i!a,e! ou
se!el)ana per!anecer e! n1s no sere!os ja!ais unos co! $eus* %ara nos uni&icar a
16
Meister Eckhart, Sermes Alemes
$eus nada de"e e8istir e! n1s de i!a,in2rio ou ,erador de i!a,ens para que e! n1s nada
&ique co#erto que no seja desco#erto ou jo,ado &ora*
6#ser"e! a nature(a do de&eito* >le ad"'! do nada* $esta &or!a aquilo que de nada
"eio de"e ser retirado da al!a: pois enquanto e8istir e! n1s tal de&eito ainda no
conse,uire!os ser Fil)os de $eus* + pessoa &ica se la!entando e triste so!ente por causa
da de&ici5ncia* 7o,o para que a pessoa se torne Fil)o de $eus tudo isto de"e ser e8pulso e
re!o"ido da al!a para que no !ais e8ista la!entao e triste(a* + pessoa no ' &eita de
pedra ou de !adeira e assi! tudo aquilo que &or de&ici5ncia de"e ser e"itado* ;o sere!os
co!o >le at' que este nada seja e8pulso para que nos torne!os tudo no tudo da !es!a
&or!a que $eus ' tudo no tudo*
+ pessoa e8peri!enta u! duplo nasci!ento: u! que ' para o !undo e outro que '
para &ora do !undo para $eus espiritual* Se quiser!os sa#er se nossa criana nasceu e se
se encontra nu se de &ato se tornou Fil)o de $eus ento se nos la!entar!os no corao
pelo que seja at' !es!o por causa do pecado ento nossa criana ainda no nasceu* Se
nosso corao ainda e8peri!enta dores ainda no nos torna!os !es: !as estare!os nas
dores do parto e nossa )ora se encontrar2 pr18i!a* >nto no &ique!os desalentados se
la!entar!os por n1s ou por nosso a!i,o 9 apesar de ainda no )a"er nascido nossa )ora
estar2 qui2s pr18i!a* Mas a criana nasceu co!pleta!ente quando o corao da pessoa por
nada se la!enta: ento a pessoa possui ess5ncia nature(a su#stRncia sa#edoria ale,ria e
tudo aquilo que $eus te!* >nto o ser !es!o do Fil)o de $eus ' nosso pr1prio e dentro
de n1s se encontra e n1s alcana!os aquilo que $eus ' e! ess5ncia*
@risto disse: -/ue! quiser !e se,uir que ne,ue a si !es!o to!e sua cru( e !e
si,a0(Mat* 1Q:K4 Mc* 8:M4)* Esto ' atirar &ora toda la!entao para que a ale,ria perp'tua
reine e! nosso corao* A desta &or!a que a criana nasce* > se ento a criana nasceu e!
!i! a "iso de !eus pais e de todos !eus a!i,os !ortos #e! e! &rente a !i! dei8aria!
!eu corao i!pass="el* %ois se eu &icasse tocado co! isto a criana ainda no teria nascido
e! !i! apesar do nasci!ento poder se encontrar pr18i!o* >u di,o que $eus e os anjos se
ale,ra! de tal &or!a e! toda ao da pessoa #oa que no )2 ale,ria que se parea co! esta*
+ssi! se a criana nasceu e! "oc5 ento "oc5 te! u!a tal ale,ria e! toda #oa ao que
seja &eita no !undo que esta ale,ria se tornar2 per!anente e nunca !ais !udar2* +ssi! >le
di(: -;in,u'! te tirar2 tua ale,ria0(Joo 1Q:KK)* Se eu esti"er de &ato esta#elecido na ess5ncia
di"ina ento $eus e tudo aquilo que ele te! se tornaro !eus* %ortanto >le di(: ->u sou o
Sen)or teu $eus0(>8* KP:K)* Esto ' quando eu possuo a "erdadeira ale,ria quando ne! a
dor ne! a triste(a pode! tirar isto de !i! pois ento eu !e encontro esta#elecido na
ess5ncia di"ina onde a triste(a no pode penetrar* %ois constata!os que e! $eus no e8iste
ne! triste(a ne! rai"a !as apenas a!or e ale,ria* +pesar $ele parecer :s "e(es estar
(an,ado co! os pecadores no se trata na "erdade de (an,a !as de a!or pois que se
ori,ina no ,rande a!or di"ino: aqueles que >le a!a >le no poupa pois >le ' a!or ou o
>sp=rito Santo* > assi! a (an,a de $eus se ori,ina no a!or pois Sua (an,a ' se! pai8o*
$esta &or!a quando "oc5 c)e,ou a este ponto onde nada te cause la!entao ou l)e seja
duro e onde a dor no ' !ais dor para "oc5 onde tudo l)e seja ale,ria per&eita ento sua
criana de &ato nasceu*
7ute pois para se asse,urar que sua criana no seja apenas u!a pro!essa !as que
nasa de &ato assi! co!o e! $eus o Fil)o est2 se!pre nascendo e sendo conce#ido* %ara
que tal ocorra conosco a tal nos ajude $eus*
+!'!*
17
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UARTO S ERMO
(/uint 44)
M6LT44S >ST >T L>GETET %>LE>L+T >T E;G>;T4S >ST
(7ucas 15:MK)
->le &aleceu e re"i"eu* >le se ac)a"a perdido e de no"o &oi encontrado0* ;u! ser!o
eu j2 )a"ia a#ordado este assunto e a,ora eu ,ostaria de de!onstrar co!o todos os #ons
tra#al)os da pessoa reali(ados e! estado de pecado !ortal recupera! a "ida no"a!ente da
!es!a &or!a que o te!po no qual &ora! reali(ados* > isto a,ora eu "ou de!onstrar co! a
!aior clare(a porque !uitos pedira! que o &i(esse* A isto que ora &arei e co! isto !e
colocarei e! oposio : !aioria dos !estres "i"entes*
Todos os !estres a&ir!a! que quando e! estado de ,raa todos os tra#al)os do
)o!e! so di,nos de sere! reco!pensados co! a eternidade e isto est2 correto pois $eus
' que! opera no estado de ,raa e eu concordo co! eles* Mas os !estres e! se,uida
a&ir!a! que se o )o!e! cair e! pecado !ortal todos os tra#al)os que ele reali(ar neste
estado perecero assi! co!o o autor deles ta!#'! e estas o#ras no traro reco!pensa
eterna por que ele no est2 e! estado de ,raa* > neste sentido isto ' o que ocorre e eu
concordo co! estes !estres* Mas eles di(e! e! se,uida: quando $eus restaurar a ,raa
daquele que se encontra e! estado de pecado !ortal e ele ti"er se arrependido de seus
pecados aquelas o#ras que ele tin)a reali(ado no estado de ,raa pr'"io : queda no pecado
!ortal se soer,uero no"a!ente e "i"ero co!o anterior!ente* > co! isto eu concordo*
Mas aqui eles acrescenta! que aqueles tra#al)os co!etidos e! pecado !ortal para se!pre
esto perdidos 9 te!po e tra#al)o para se!pre perdidos* > esta parte eu Meister >cU)art
ca#al!ente ne,o* $entre todas as o#ras &eitas por al,u'! quando e! pecado !ortal ne!
u!a s1 destas sequer estar2 perdida e ne! o te!po no qual &ora! reali(adas se ele
recuperar a ,raa* Esto que eu aca#ei de a&ir!ar "ai contra todos os !estres ora "i"entes*
%reste! ateno ao alcance de !in)as pala"ras* >nto elas &icaro claras para "oc5s*
>u di,o que todos os #ons tra#al)os que o )o!e! ten)a &eito #e! co!o o te!po no qual
os reali(ou todos estes se encontra! co!pleta!ente perdidos tra#al)os co!o tra#al)os e
te!po co!o te!po* >u di,o !ais nen)u! tra#al)o pode ser considerado #o! sa,rado ou
a#enoado* 6 !es!o "ale ta!#'! para o te!po que no pode ser considerado #o!
sa,rado ou a#enoado ne! ja!ais ser2* @o!o poderia! ento ser preser"ados j2 que no
so ne! #ons ne! sa,rados ne! a#enoados. $esta &or!a j2 que os #ons tra#al)os #e!
co! o te!po no qual eles ocorrera! se encontra! perdidos co!o pode! aqueles
tra#al)os estare! preser"ados que &ora! &eitos e! pecado !ortal e o te!po no qual
ocorrera!. +ssi! eu di,o: eles se perdera! co!pleta!ente tra#al)os e te!po #e! e !al
tra#al)os co!o tra#al)os e te!po co!o te!po tendo se perdido si!ultanea!ente e para
se!pre*
+,ora poderia sur,ir a per,unta: %orque u! tra#al)o ' c)a!ado de -sa,rado0ou
-a#enoado0 ou de u! -#o! tra#al)o0 e da !es!a &or!a o te!po no qual ele ocorreu.
@o!o eu j2 disse: o tra#al)o e o te!po no qual ele ocorreu no so ne! sa,rados ne!
a#enoados ne! #ons* + #ondade o &ato de ser sa,rado ou a#enoado isto ' u! no!e
rotulado ao tra#al)o e ao te!po e no u!a coisa intr=nseca a ele* %or que. 4! tra#al)o
18
Meister Eckhart, Sermes Alemes
co!o tra#al)o no causa a si !es!o ali no se encontra por si !es!o no to!a lu,ar por
sua pr1pria "ontade ou por sua pr1pria causa e de si !es!o nada con)ece* $esta &or!a
no ' ne! a#enoado ne! dei8a de ser: 6 que ocorre ' que o esp=rito que causou o
tra#al)o a ser &eito se li"ra da -i!a,e!0 e isto nunca "olta no"a!ente* %ois ento o
tra#al)o co!o tra#al)o desaparece co!pleta!ente da !es!a &or!a que o te!po no qual
ele ocorreu e isto no se encontra e! parte al,u!a pois o esp=rito se des&e( do tra#al)o* Se
no !ais est2 co! o tra#al)o ' porque e! outros tra#al)os estar2 nu! outro te!po*
+ssi! tra#al)os e te!po esto co!pleta!ente perdidos #e! e !al se es"ae! pois no
possue! lu,ar e! si !es!os e $eus ta!pouco deles necessita* 7o,o se perde! e perece!*
Se al,u'! per&a( u! #o! tra#al)o esta pessoa se li"ra co! isto deste tra#al)o e se
li"rando disto ele se encontra !ais pr18i!o e se!el)ante : sua ori,e! que antes deste
tra#al)o e nesta !edida esta pessoa se ac)a !el)or e !ais a#enoada que antes de ter
reali(ado este tra#al)o* %or esta ra(o ' este tra#al)o c)a!ado de a#enoado e sa,rado #e!
co!o o te!po no qual &oi &eito: !as real!ente no &oi isto que ocorreu porque o tra#al)o
no possu=a ser ne! o te!po j2 que tudo isto perece auto!atica!ente* 7o,o no ' u!a
questo que o tra#al)o seja #o! sa,rado ou a#enoado !as ao contr2rio ' a pessoa
a#enoada na qual o &ruto do tra#al)o per!anece no co!o te!po e tra#al)o !as co!o
#oa disposio e isto ' eterno co!o ' eterno o esp=rito que o reali(ou* $esta &or!a
nen)u!a #oa ao &oi ja!ais perdida ne! o te!po no qual ela ten)a ocorrido: no que
ti"esse sido preser"ada co!o tra#al)o e te!po !as ao contr2rio co!o estando li"re do
tra#al)o e do te!po co!o disposio do esp=rito no qual ela ' eterna assi! co!o o pr1prio
esp=rito ' eterno*
+"alie!os a,ora aquelas o#ras reali(adas e! pecado !ortal* @o!o j2 disse (para
aqueles que !e co!preendera!) as #oas o#ras perpetradas e! pecado !ortal se ac)a!
perdidas o#ras e te!po conjunta!ente* Mas eu ta!#'! disse que tra#al)os e te!po e! si
nada so* Mas se nada so que! os perde nada perde* A o que ocorre* Mas eu acrescentei:
6#ras e te!po no possue! lu,ar ou ser e! si: co!o tra#al)o j2 &oi a#andonado pelo
esp=rito no te!po* Se !ais reali(ar o esp=rito ser2 u! outro tra#al)o nu! te!po outro*
7o,o enquanto tra#al)o e te!po no conse,ue! penetrar no esp=rito* Muito !enos ainda
o pode! e! $eus pois e! $eus ja!ais entra! te!po ou tra#al)o que seja!* 7o,o por
&ora de"e! ter perecido e se perdidos esto*
> no o#stante eu a&ir!ei que #ons tra#al)os reali(ados e! pecado !ortal no se
perde! ne! te!po ne! tra#al)o* > isto ' assi! da &or!a que eu "ou e8plicar* > co!o
eu j2 disse isto entra e! c)oque co! todos os !estres de )oje e! dia*
+nalise!os #re"e!ente o sentido daquilo que esta!os discutindo* Se u! )o!e! &a(
#ons tra#al)os se encontrando e! estado de pecado !ortal ele no co!ete os #ons atos
desde o pecado !ortal pois os tra#al)os so #ons e os pecados so !aus* +o in"'s ele os
perpetra desde o &oro e c)o de seu esp=rito que e! si !es!o ' #o! por nature(a !es!o
que ele no se encontre no estado de ,raa e os tra#al)os no !erea! os c'us quando
ocorre!* @ontudo isto no dani&ica o esp=rito pois o &ruto do tra#al)o li"re do tra#al)o e
te!po &ica no esp=rito sendo espiritual e no perece co!o no perece a ess5ncia do
esp=rito* Mas o esp=rito li#erta seu ser co! estas o#ras que so #oas assi! co!o o &aria
caso esti"esse e! estado de ,raa (apesar de no o#ter os c'us co! estas o#ras co!o o &aria
caso esti"esse e! estado de ,raa) pois assi! ele cria a !es!a predisposio para a unio e
se!el)ana sendo tra#al)os e te!po Dteis porque torna! poss="el a reali(ao da pessoa* >
quanto !ais a pessoa se li#erta e aos tra#al)os tanto !ais de $eus se apro8i!a que ' li"re
e! Si !es!o: e na !edida que a pessoa se li"ra nesta !edida ne! te!po ne! tra#al)os
19
Meister Eckhart, Sermes Alemes
esto perdidos* > quando retorna a ,raa o que ten)a estado nele por nature(a ali se
encontra a,ora por ,raa*
> na !edida e! que ele se li#ertou atra"'s de #oas o#ras enquanto e! pecado !ortal
assi! ta!#'! ele pro,ride e! sua unio co! $eus o que ele no poderia reali(ar no
ti"esse se li"rado destes tra#al)os enquanto e! pecado !ortal* Se ele ti"esse que reali(ar
estas o#ras presente!ente teria que ,astar te!po para isto* Mas j2 que disto se li"rou
enquanto e! pecado !ortal o#te"e para si o te!po no qual a,ora se encontra li#erto* 7o,o
o te!po no qual a,ora ele se "5 li"re no se encontra perdido pois ele ,an)ou este te!po e
pode reali(ar outras coisas neste te!po que !ais ainda o apro8i!aro de $eus* 6s &rutos
dos tra#al)os que ele ten)a reali(ado no esp=rito no esp=rito per!anece! e espirituais so
junto co! o esp=rito* +pesar de o#ras e te!po j2 se ac)are! no passado o esp=rito que os
ori,inou "i"e ainda e os &rutos dos tra#al)os li#ertos de te!po e tra#al)o ta!#'! "i"e!
ainda c)eios de ,raa assi! co!o ta!#'! c)eio de ,raa ' o esp=rito*
+ssi! &oi de!onstrada a "erdade de !in)a a&ir!ao e que! contradisser isto eu o
contradi,o ta!#'! e para esta pessoa no li,o a !=ni!a pois o que eu disse ' "erdade e a
"erdade se declara a si !es!a* Hou"esse! eles co!preendido o que ' o esp=rito e o que so
tra#al)o e te!po certa!ente no teria! dito que toda e qualquer #oa disposio estaria
perdida* +pesar do tra#al)o passar adiante e co! o te!po perecer naquele parte e! que
corresponde ao esp=rito e! sua ess5ncia no perece ja!ais*
+qui est2 a correspond5ncia que o esp=rito est2 li#erto pela disposio (que se
concreti(a nas o#ras)* >ste ' o poder do tra#al)o o porqu5 da reali(ao do tra#al)o* Esto
per!anece no esp=rito e no !ais ' perdido e no !ais perece que o pr1prio esp=rito pois
e8ata!ente isto ' esp=rito* Lepare! se a pessoa ti"esse co!preendido isto co!o poderia ter
a&ir!ado que todo #o! tra#al)o perece quando o esp=rito esti"er esta#elecido no no"o
estado de ,raa.
%ossa!os n1s nos tornar u! s1 esp=rito co! $eus e possa!os ser encontrados e!
estado de ,raa para tal nos ajude $eus*
+!'!*
20
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UI TO S ERMO
/TQ
I HOC APPARUIT CARITAS DEI I O"IS
(1 Joo 4:O)
-6 a!or de $eus nos &oi re"elado neste &ato que $eus nos ten)a en"iado Seu Fil)o
Dnico aqui para o !undo para que possa!os n1s "i"er co! o Fil)o no Fil)o e atra"'s do
Fil)o0 pois todos aqueles que no "i"e! pelo Fil)o esto de &ato equi"ocados*
Ga!os por e8e!plo supor que u! poderoso rei e8istisse que ti"esse u!a #ela &il)a se
ele a desse ao &il)o de u! )o!e! po#re todos aqueles que pertencesse! :quela &a!=lia
&icaria! eno#recidos* $i( u! !estre: -$eus se tornou )o!e! e co! isto toda raa )u!ana
&oi ele"ada e &eita no#re* ;os reju#ile!os todos n1s que @risto nosso ir!o ten)a se
ele"ado co! Sua pr1pria &ora aci!a de todos os coros dos anjos e que esteja sentado :
!o direita do %ai0* >ste !estre de &ato disse a "erdade !as estou pouco li,ando para tal*
$e que !e adiantaria que ti"esse u! ir!o que &osse rico se eu &osse po#re. /ue !e
adiantaria se ti"esse u! ir!o que &osse s2#io se eu &osse u! tolo total.
>u di,o al,o de di&erente e !ais direto: $eus no apenas se tornou )o!e! !as ele
ta!#'! re"estiu a nature(a )u!ana*
Todos os !estres concorda! quando di(e! que os )o!ens so i,ual!ente no#res
por nature(a* Mas eu di,o que na "erdade toda #ondade que todos os santos possu=ra!
ja!ais e Maria ta!#'! a !e de $eus e de @risto con&or!e sua )u!anidade tudo isto '
!eu nesta nature(a* +,ora "oc5s pode! !e inda,ar j2 que ten)o tudo nesta nature(a que o
@risto pode &a(er de acordo co! sua )u!anidade porque ento !a,ni&ica!os e
enco!ia!os o @risto co!o ;osso Sen)or e co!o nosso $eus. Esto porque ele era u!
!ensa,eiro de $eus en"iado a n1s e ele nos trou8e e! pessoa o estado a#enoado* 6
estado a#enoado que nos trou8e era j2 nosso pr1prio desde a nascena* 6nde o %ai d2 a
7u( ao Seu Fil)o no c)o !ais interno desde ali &lui esta nature(a* >sta nature(a ' una e
si!ples* +l,o pode ali &itar ou se l)e apoiar !as no ser2 este 4no*
>u di,o !ais e at' al,o de !ais incisi"o* /ue! quiser e8istir na nude( de sua
nature(a li"re de toda !ediao de"e ter dei8ado atr2s de si toda distino de pessoa de
&or!a que esteja to a#erto :quele que est2 lon,=nquo e a que! nunca ten)a "isto quanto :
pessoa co! a qual se encontra a,ora e de que! seja a!i,o pessoal* >nquanto &a"orecer!os
!ais nossa pessoa que aquela pessoa que nunca "i!os co! certe(a no tere!os ainda esta
ra(o da qual &al2"a!os ne! a tere!os &itado ja!ais* Tal"e( que ten)a!os "isto u!a
i!a,e! se!el)ante co!o u! quadro que representa u!a paisa,e! !as isto ainda no ' o
!el)or poss="el* > e! se,undo lu,ar a pessoa de"e ser pura de corao pois aquele
corao apenas ' puro no qual todo conceito de criatura &oi total!ente a#olido*
>! terceiro lu,ar de"e!os estar li"res do nada* +l,uns se per,unta! so#re o que
quei!a no in&erno* >! ,eral os !estres di(e! que ' a "ontade e,o=sta* Mas a,ora "ou di(er
a "erdade: o que quei!a ali ' o nada* >is u!a e8plicao* To!e!os de u!a #rasa ardente e
a coloque!os na pal!a da !o* Se eu disser que ' a #rasa que quei!a !in)a !o estaria
incorreto* %ara tudo di(er de"eria a&ir!ar que o que quei!a ' a ne,ao pois a #rasa
21
Meister Eckhart, Sermes Alemes
conte! al,o que !in)a !o no cont'!* > ' este no que !e quei!a* Mas se !in)a !o
conti"esse tudo aquilo que a #rasa conti"esse ento seria da !es!a nature(a do &o,o* ;este
caso ne! todo &o,o do !undo quei!aria !in)a !o* $a !es!a &or!a eu di,o que
so!ente porque $eus e tudo aquilo que "e! de $eus te! al,o que os que no se
encontra! neste estado a#enoado no te! ' este !es!o no que ator!enta as al!as no
in&erno !ais que qualquer "ontade e,o=sta ou !ais que qualquer &o,o* >nquanto este no
aderir a n1s nesta tanto so!os i!per&eitos* Se quiser!os pois ser per&eitos de"e!os nos
li"rar do no*
So#re isto "ersa o te8to que eu l)es dei: -$eus en"iou Seu &il)o Dnico ao
!undo0*Goc5s no de"e! ac)ar que isto queira di(er o !undo e8terno co!o quando ele
#e#eu e co!eu conosco !as si! isto de"e ser co!preendido no sentido do !undo interno*
To se,ura!ente quanto o %ai e! Sua nature(a si!ples conce#e Seu &il)o co! naturalidade
to se,ura!ente ta!#'! >le o te! conce#ido nos recessos !as =nti!os do esp=rito e este '
o !undo interno* +qui o c)o de $eus ' !eu c)o e !eu c)o ' o c)o de $eus* +qui eu
"i"o e! !i! da !es!a &or!a e! que $eus "i"e e! Si* %ois aquele que u!a s1 "e( ten)a
"islu!#rado este c)o para este tanto &a(e! !il #arras de ouro quanto u! centa"o de
co#re* ;este c)o interno todos os tra#al)os de"e! ser &eitos se! u! porqu5* >u di,o a
"erdade que enquanto nossos tra#al)os &ore! reali(ados por causa do c'u ou de $eus ou
da &elicidade eterna ainda estare!os e! erro* %ode passar por "istas ,rosseiras !as no ' o
!el)or poss="el* $e &ato se al,u'! ac)a que "ai conse,uir !ais de $eus atra"'s de
!edita<es ou de de"o<es ou 58tases ou por in&us<es especiais da ,raa do que se
quedando ao lado da lareira ou do est2#ulo isto nada !ais ' que pe,ar $eus 6 enrolar e!
u!a toal)a e 6 en&iar de#ai8o da cadeira* %ois que! procura $eus de al,u!a &or!a
especial o#t'! aquela &or!a !as perde $eus que nela est2 oculto* Mas que! procura
$eus se! qualquer ca!in)o especial 6 o#t'! co!o >le ' e! Si !es!o e aquele )o!e!
"i"e co! o Fil)o e ele ' a "ida !es!a* Se al,u'! inda,asse da "ida durante !il anos:
-%orque "i"es.0 e se ela pudesse responder diria por certo: -Gi"o porque "i"o0*Esto porque
a "ida "i"e desde seu pr1prio c)o e irro!pe e! &rente a partir de si !es!a* %ortanto "i"e
se! u! porqu5 porque "i"e por si !es!a* A assi! que se per,untasse a u! )o!e!
,enu=no que a,e desde seu pr1prio c)o -%or que a,es.0 e se ele se di,nasse a responder
co! certe(a diria -+jo porque ajo0*
6nde a criatura cessa ' ali que $eus co!ea* Tudo que $eus quer de n1s ' que
saia!os de n1s !es!os enquanto criaturas e que dei8e!os que >le se encontre dentro de
nosso interior* + !enor i!a,e! de criatura que surja e! n1s to!a tanto espao quanto
$eus* @o!o assi!. A que isto no pri"a do todo de $eus* 7o,o que esta i!a,e! entra
$eus ' o#ri,ado a sair co! toda Sua ess5ncia* Mas quando sai a i!a,e! ' que $eus entra*
$eus deseja que saia!os de n1s !es!os tanto co!o se toda Sua &elicidade disto
dependesse* Meus caros a!i,os que !al nos pode ad"ir de dei8ar que $eus e! n1s entre.
Saia!os pois i!ediata!ente de n1s !es!os por a!or a $eus e $eus pronta!ente de Si
!es!o sair2 por n1sH /uando estes dois partire! o que ter2 restado ' uno e si!ples* ;este
4no o %ai conce#e Seu Fil)o e! Sua !ais =nti!a &onte* $a= desa#roc)a o >sp=rito Santo e
ento sur,e e! $eus u!a "ontade que pertence : al!a* >nquanto esta "ontade per!anecer
intocada por todos os seres e tudo que ' criado esta "ontade ' li"re* 6 @risto disse -;o
)2 nin,u'! que nos c'us entre e8ceto aquele que dali sai0*(Joo M:1M) Tudo ' criado do
nada* %ortanto suas &ontes ori,inais so o nada e enquanto esta no#re "ontade se cur"ar
ante criaturas &ica dissipada entre criaturas e! seus nadas* Sur,e a per,unta se esta no#re
"ontade poder2 ser dissipada de &or!a que no "olte a si nunca !ais* 6s !estres e! ,eral
22
Meister Eckhart, Sermes Alemes
di(e! que no retorna nunca !ais na !edida e! que &ica dispersa no te!po* Mas eu di,o:
se!pre que esta "ontade se "olta no"a!ente a si e contra toda a criao ne! que seja
apenas por u! s1 !o!ento : sua &onte pri!eira ento a "ontade te! o direito de nascer
desde a li#erdade e ' li"re e neste !o!ento todo te!po perdido ' recuperado*
+s pessoas co! &reqC5ncia !e pede! -Le(e por !i!0*> eu &ico i!a,inando -%or
que ' que "oc5 "ai e!#ora. %or que no &ica dentro e utili(a seu pr1prio tesouro. %ois "oc5
te! toda a "erdade e! sua ess5ncia #e! dentro de "oc50*%ossa!os n1s de &ato
per!anecer dentro e possa!os possuir toda "erdade i!ediata!ente se! distino no
"erdadeiro estado a#enoado para tal nos ajude $eus*
+!'!*
23
Meister Eckhart, Sermes Alemes
S E!TO S ERMO
(/uint 1)
ITRA(IT &ESUS I TEMPLUM DEI ET E&ICIE"AT OMES (EDETES
ET EMETES
(Mat K1:1K)
7e!os na >scritura Sa,rada que ;osso Sen)or &oi ao te!plo e que dali e8pulsou
aqueles que esta"a! co!prando e "endendo e deu u! ulti!ato aos que "endia! po!#as e
coisas assi!: -Letire! daqui estas coisas le"e!?nas e!#oraH0
/ual a ra(o porque Jesus &e( retirar os "endil)<es e !andou os que "endia!
po!#as se retirare! do recinto. Sua inteno nada !ais era que li!par o Te!plo co!o
di(endo: >u sou o dono de direito deste Te!plo e o quero s1 para !i!* /ue quer di(er
isto. >ste te!plo no qual $eus seria sen)or Dnico ' a al!a )u!ana a qual >le criou
e8ata!ente da !es!a &or!a que >le !es!o ' co!o est2 escrito por ;osso Sen)or:
-Faa!os o )o!e! : nossa i!a,e! e se!el)ana0(Ven* KQ)* > &oi isto e8ata!ente que &oi
&eito* To se!el)ante a Si !es!o $eus eri,iu a al!a )u!ana que no )2 nada entre o @'u
e a Terra apesar de toda "ariedade de criaturas que $eus &e( co! tanta ale,ria que !ais se
parea a $eus que a al!a )u!ana* %or isto ' que $eus deseja este te!plo co!pleta!ente
li!po para que possa ocup2?lo apenas >le* Esto se de"e ao &ato que este te!plo l)e ' to
a,rad2"el por sua se!el)ana a Si !es!o e to : "ontade >le se encontra ao ali se "er
so(in)o*
;ote! cuidadosa!ente que! era! os "endil)<es do te!plo e que! so eles ainda
)oje* ;este ser!o eu !encionarei apenas os #ons* Mes!o assi! eu !ostrarei que! era!
os "endil)<es 9 e que! eles so ainda )oje 9 que co!prando e "endendo desta &or!a
&ora! #anidos por ;osso Sen)or* +inda )oje >le e8pulsa que! ne,ocia neste te!plo: a
nen)u! deles ' per!itido ali per!anecer*
So !ercadores todos aqueles que !es!o e"itando pecado !ortal e querendo ser
"irtuosos &a(e! suas #oas o#ras tais co!o jejuns "i,=lias preces e este tipo de coisas para
a ,l1ria de $eus !as o &a(e! querendo al,o e! troca de ;osso Sen)or ou para o#ri,are!
a $eus a l)es restituir de al,u!a &or!a 9 so estes os c)a!ados "endil)<es* Esto '
e"idente pois eles deseja! #ar,an)ar e assi! &a(er u! ne,1cio co! ;osso Sen)or* Mas
nesta #ar,an)a !uito se en,ana! pois se tudo entre,a! do que t5! e do que &a(e! para
$eus e se e8tin,ue! por $eus $eus no est2 o#ri,ado a l)es de"ol"er nada ne! nada
reali(ar por eles a !enos que o &aa li"re!ente e se! o#ri,a<es* %ois seu ser o rece#era!
de $eus e o que possue! ta!#'! "eio de $eus e no de seus pr1prios !'ritos* 7o,o
$eus no te! qualquer o#ri,ao de &a(er de"olu<es ne! de suas a<es ne! de suas
o&erendas a !enos que >le o queira por Sua ,raa e no pelo que eles dera! ou &i(era!3
pois eles no doara! de si !es!os ne! a,ira! por si !es!os co!o di( @risto: -Se!
!i! nada podereis &a(er0(Joo 15:5)* ;'scios so estes que ne,ociara! assi! co! ;osso
Sen)or: da "erdade con)ece! pouco ou nada* %or isto &ora! e8pulsos do te!plo por
;osso Sen)or* + lu( e as tre"as no pode! coe8istir* $eus que ' a "erdade ' a lu(* +o
24
Meister Eckhart, Sermes Alemes
entrar no te!plo $eus e8clui a i,norRncia que so as tre"as e se !ostra na lu( e na
"erdade* 6s "endil)<es de"e! se retirar ao se re"elar a "erdade por que na "erdade no )2
ne,1cios* Squeles que so Seus $eus no procura* >le te! li#erdade total e! suas a<es :s
quais >le reali(a por a!or "erdadeiro* $a !es!a &or!a a,e o )o!e! unido a $eus sendo
de u!a li#erdade total e! suas a<es: tudo ele &a( por a!or e se! ter porqu5 9 so!ente
pela ,l1ria de $eus e no #uscando le"ar "anta,e! e $eus a,e e! conjunto co! este
)o!e!*
>u "ou !ais al'!: quando a pessoa ao a,ir deseja al,o de $eus ele &ica assi! no
!es!o n="el dos !ercadores* Se "oc5 deseja &icar co!pleta!ente se! !2cula de
!ercadores para que $eus o dei8e entrar e! Seu te!plo ento tudo que "oc5 &i(er de"e ser
pela ,l1ria de $eus e "oc5 de"e estar co!pleta!ente li"re disto co!o o ;ada cuja
nature(a no est2 e! parte al,u!a* ;ada de"e requisitar e! troca* Se!pre que a,ir desta
&or!a seus tra#al)os esto no !undo do esp=rito e so sa,rados os "endil)<es &ora!
e8pulsos do te!plo e ali est2 $eus so!ente pois s1 $eus estar2 e! seus pensa!entos*
+ssi! se li!pa o te!plo dos !ercadoresH +quele que considera apenas a $eus e a ,l1ria de
$eus est2 a#soluta!ente li"re de toda sujeira de co!'rcio e! suas a<es e para si !es!o
nada #uscar2 co!o $eus ta!#'! ' total!ente li"re no que &a( e nada #usca para Si
!es!o*
J2 !encionei ta!#'! co!o ;osso Sen)or &alou co! aqueles que ne,ocia"a! co!
po!#as: -7e"e!?nas e!#ora tire! isto daquiH0 >le no ejetou essas pessoas ou as tratou
dura!ente !as &oi ao in"'s !uito carin)oso -7e"e!?nas daquiH0 co!o se esti"esse
di(endo no se tratar propria!ente de u! equ="oco !as era !ais u! tipo de o#st2culo :
"erdade pura e nua* Todas essas pessoas era! #oas todos o#ra"a! por $eus e no para si
!as esta"a! ape,ados aos &rutos da o#ra* Esto l)es causa o#st2culos para c)e,are! : !ais
alta reali(ao da "erdade para estare! por inteiro li"res e desi!pedidos co!o esta"a
;osso Sen)or Jesus @risto que se conce#ia a Si !es!o se!pre reno"ado incessante!ente
"i"endo no te!plo de Seu %ai @eleste e !es!o neste !o!ento presente renascendo
continua!ente co! lou"or e ao de ,raas per&eito na !es!a !ajestade do %ai e co!
,l1ria i,ual* 7o,o para ser recepti"o : !ais alta "erdade e para ali esta#elecer resid5ncia a
pessoa precisa ser se! u! antes e depois desi!pedido e! suas a<es e li"re de quaisquer
i!a,ens que ten)a! sido conce#idas por si li"re e "a(io "i"endo no presente eterno e o
conce#endo co! lou"or e ao de ,raas e! ;osso Sen)or Jesus @risto* So!ente ento
teria! partido -as po!#as0 leia?se aqui o ape,o e os o#st2culos criados pelas o#ras #oas
e! si !es!as nas quais a pessoa ainda #usca al,o para si !es!o* +ssi! disse ;osso
Sen)or #ondosa!ente: -7e"e! isto e!#ora tire!?no daquiH0 co!o se dissesse -Esto '
1ti!o !as estor"a o @a!in)o0*
/uando o te!plo esti"er assi! puri&icado e se! o#st2culos ento aquilo #ril)ar2
linda!ente &ul,urando aci!a de tudo que &oi criado por $eus e! toda Sua criao de tal
&or!a que seja ini,ual2"el por tudo e8ceto o $eus no?criado* ;ada pode se co!parar a
este te!plo e8ceto o no?criado* ;ada e8iste a#ai8o dos anjos que se co!pare a esse
te!plo* 6 !ais ele"ado anjo e! !uito se asse!el)a a esse te!plo da al!a no#re !as no
de todas as !aneiras* + sua parcial se!el)ana : al!a consiste no con)eci!ento e no a!or*
Mas isto te! u! li!ite e al'! disto eles no pode! prosse,uir* + al!a "ai al'! disto* Se a
al!a da pessoa e! sua e8ist5ncia te!poral &osse se!el)ante : do !ais ele"ado anjo 9
ainda assi! potencial!ente esta pessoa poderia se colocar in&inita!ente al'! deste anjo
se!pre se reno"ando neste a,ora ate!poral e isto se! a !enor restrio: aci!a da
!odalidade an,'lica e de toda inteli,5ncia criada* $eus apenas ' li"re e no?criado e assi!
25
Meister Eckhart, Sermes Alemes
so!ente >le est2 s1 co!o a al!a li#erta que apesar de criada ' id5ntica a >le no seu
aspecto no?criado* > quando ela sur,e na lu( pura ela est2 no ;ada lon,e do que &oi
criado e co! suas &oras ela no pode !ais retornar ao que &oi criado* $eus que ' no?
criado sustenta a "acuidade da al!a e a preser"a* + al!a que assi! ousou se tornar nada
por si !es!a no pode retornar pois se lanou to lon,e de si !es!a* Esto se passa
&orosa!ente assi! pois co!o eu )2 )a"ia dito Jesus &oi ao te!plo e dali "arreu os
"endil)<es e os que co!pra"a! e "endia! e disse -7e"e! isto daquiH0 * ;ote! que no
)a"ia nin,u'! e8ceto Jesus no !o!ento e! que >le &alou no te!plo* $isto esteja!
se,uros: se !ais al,u'! al'! de Jesus &osse &alar no te!plo (que ' a al!a) Jesus nada diria
co!o se no se sentisse : "ontade pois ali estaria! estran)os )1spedes que a distrairia!*
Mas se Jesus &or &alar na al!a ela de"e se encontrar co!pleta!ente s1 e aquietada para
poder ou"ir o que ser2 dito* > di,a!os se >le entrar e &alar o que di(. >le di( aquilo que
>le '* 6 que ' >le &inal!ente. >le ' u!a %ala"ra do %ai* ;esta !es!a %ala"ra o %ai se
e8pri!e a Si e toda a nature(a di"ina e tudo que $eus ' assi! co!o $eus est2 ciente
daquilo e de co!o aquilo '* Sendo pois per&eito no con)eci!ento e no a!or >le ta!#'! '
per&eito no discurso* +o di(er a %ala"ra >le a di( e a todas as coisas e! u!a outra pessoa a
que! >le deu a !es!a nature(a que a Sua* > a &or!a co!o >le &ala esta %ala"ra e! todos
os esp=ritos racionais ' co!o esta %ala"ra te! sua i!a,e! dentro $ele* > contudo quando
cada i!a,e! acontece tendo e8ist5ncia pr1pria no ' id5ntica e! tudo : %ala"ra* Mas todos
t5! o poder de ,an)ar esta se!el)ana pela ,raa desta %ala"ra e a %ala"ra tal qual ' ' dita
pelo %ai 9 a %ala"ra co! tudo aquilo que a inclui*
J2 que ' o %ai que o di( o que di( Jesus : al!a. @o!o eu j2 disse o %ai di( a %ala"ra
e ento Jesus &ala na al!a* Sua &or!a de se e8pri!ir ' re"elar o que o %ai disse a Si de
acordo co! a capacidade que cada esp=rito te! de rece#er isto* >le re"ela a autoridade do
%ai no esp=rito e! u! poder i,ual e se! li!ites* Lece#endo esse poder no Fil)o atra"'s do
esp=rito este rece#e &ora e! tudo que &a( e se torna equRni!e e poderoso e! todas as
"irtudes e na unidade per&eita de tal &or!a que ne! a triste(a ou a ale,ria ne! nada criado
por $eus no te!po possa destruir a pessoa !as para que ele &ique est2"el co!o se
possu=sse &oras di"inas e! "ista do que as de!ais coisas se torna! &Dteis e pequenas*
>! se,undo lu,ar Jesus se re"ela na al!a e! in&inita sa#edoria co!o >le ' e! Si
!es!o* ;esta sa#edoria o %ai Se con)ece a Si !es!o e! toda Sua autoridade paterna e
:quela pala"ra ta!#'! que ' a pr1pria sa#edoria e tudo aquilo que a ela di( respeito*
/uando esta sa#edoria se esta#elece na al!a a dD"ida o erro e a escurido queda!?se
resol"idos e ela se esta#elece nu!a lu( pura e #ril)ante que nada !ais ' que $eus !es!o
co!o di( o %ro&eta: -Sen)or ' e! Tua lu( que a Tua lu( con)ecere!os0(%s* MQ:O)* >nto
$eus ' recon)ecido por $eus na al!a3 atra"'s dessa sa#edoria ela se con)ece e a tudo !ais3
e esta sa#edoria se con)ece atra"'s de si pr1pria3 e co! esta !es!a sa#edoria con)ece o
poder do %ai no tra#al)o &rut=&ero e no Ser essencial na unidade si!ples do "a(io
indiscri!inado*
Jesus re"ela a Si !es!o de outra &or!a e! Sua doura in&inita e e! Sua rique(a que
trans#orda e jorra a partir do >sp=rito Santo rica e doce!ente e! todos os cora<es
recepti"os* /uando Jesus se re"ela atra"'s desta rique(a e doura e est2 unido : al!a a al!a
corre para si !es!a co! esta rique(a e doura al'! de todas as coisas pelo poder e ,raa
se! inter!edi2rios at' &a(er uso da &onte ori,inal* ;este !o!ento o )o!e! e8terno ser2
o#ediente ao interno at' a !orte e para se!pre estar2 e! pa( no ser"io de $eus*
%ara que Jesus possa e! n1s entrar e li!par e re!o"er todos os o#st2culos de corpo
e !ente e nos tornar unos assi! co!o uno >le ' co! o %ai e o >sp=rito Santo u! s1
26
Meister Eckhart, Sermes Alemes
$eus para que possa!os nos tornar e per!anecer unidos a >le por toda a eternidade a tal
nos ajude $eus*
+!'!*
27
Meister Eckhart, Sermes Alemes
S *TI MO S ERMO
(/4E;T K)
ITRA(IT &ESUS I %UODDAM CASTELLUM ET MULIER %UAEDAM
E!CEPIT ILLUM ETC
(7ucas 1P:M8)
>u to!ei pri!eira!ente esta citao dos >"an,el)os e! lati! que si,ni&ica o
se,uinte: -;osso Sen)or Jesus @risto &oi a u!a cidadela &orti&icada e ali &oi rece#ido por
u!a "ir,e!
Q
que era !ul)er0*
%reste! #e! ateno a isto* $e"e necessaria!ente ser "ir,e! a pessoa que rece#er
Jesus0*Gir,e!0si,ni&ica aquele que ' "a(io de i!a,ens &or!adas a partir do e8terior to
"a(io co!o aquela 'poca e! que esta pessoa ainda no era* %oderia ser inda,ado co!o a
pessoa que ' nascida e possui u!a co!preenso racional pode estar despida de todas
i!a,ens co!o se &osse no?nascida: pois ela sa#e !uitas coisas e todas estas coisas so
i!a,ens: ento co!o poderia estar "a(ia destas i!a,ens. +teno : e8plicao* Se eu ti"esse
co!preenso su&iciente para perce#er todas as i!a,ens ja!ais conce#idas no apenas por
todos os )o!ens !as ta!#'! por $eus !es!o 9 e se eu as ti"esse se! ape,o na ao ou
inao se! considerar o passado ou o &uturo !as ao in"'s !e !antendo a#erto neste a,ora
presente para rece#er a !uito adorada "ontade de $eus e a reali(ar continua!ente ento
eu seria de &ato u! "ir,e! deso#stru=do por quaisquer i!a,ens &osse! quais &osse! co!o
quando eu ainda no era*
Mes!o assi! eu di,o que o &ato de ser u! "ir,e! no tira do )o!e! o !'rito do
tra#al)o que ele j2 ten)a reali(ado: ele per!anece e! li#erdade "ir,inal no o&erecendo
o#st2culo al,u! : !ais ele"ada "erdade da !es!a &or!a que Jesus per!anece "a(io li"re e
"ir,inal* J2 que de acordo co! os !estres a unio c)e,a apenas pela juno de se!el)ante
co! se!el)ante o )o!e! que rece#eria o "ir,e! Jesus de"e ele !es!o ser "ir,e!
ta!#'!*
Mas note! #e! se a pessoa per!anecesse "ir,e! para se!pre nunca daria &rutos*
/ue! &or dar &rutos al,u! dia de"e ta!#'! se tornar !ul)er0*Mul)er0' o no!e !ais
no#re que se poderia dar : al!a 9 !uito !ais no#re que -"ir,e!0* %ois que u! )o!e!
rece#a $eus e! si ' #o! e ao &a(5?lo ele ' "ir,e!* Mas para que $eus se torne &rut=&ero e!
si isto ' !el)or ainda pois o Dnico a,radeci!ento poss="el por este presente so os &rutos
do !es!o e aqui o esp=rito se torna u!a !ul)er cuja ,ratido ' a &ecundidade causando
Jesus a nascer no"a!ente no corao paterno de $eus*
Muitos #ons presentes rece#idos na "ir,indade no renasce! e! $eus e no do
&rutos co!o u!a !ul)er co! a,radeci!ento e lou"or* Tais presentes apodrece! e de nada
"ale! por eles no c)e,a o )o!e! a ser ne! !el)or ne! !ais &eli(* ;este caso a
6
* >cU)art interpreta de sua !aneira o te8to da B=#lia e! 7ati! onde nada ' dito so#re u!a "ir,e!*
28
Meister Eckhart, Sermes Alemes
"ir,indade ' inDtil porque no l)e &oi adicionada a per&eita &ecundidade da !ul)er* Esto '
u! ,ra"e erro* Foi por isto que eu disse -Jesus se diri,iu a u!a cidadela &orti&icada e ali &oi
rece#ido por u!a "ir,e! que era !ul)er0*+s coisas de"e! se passar desta &or!a co!o
aca#o de de!onstrar*
/ue! ' casado d2 pouco !ais que u! s1 &ruto por ano* Mas so a outros casados
que eu estou !e re&erindo a,ora: todos aqueles ape,ados a jejuns "i,=lias preces e todo tipo
de disciplina e !orti&icao oriundas desde &ora* Todo ape,o a qualquer pr2tica que
i!plique a perda da li#erdade para a,radar $eus no aqui e a,ora e para se,ui?lo so(in)o
naquela lu( que te indica o que &a(er e dei8ar de &a(er li"re e reno"ada!ente co!o se "oc5
nada !ais ti"esse ou pudesse &a(er 9 qualquer ape,o ou pr2tica que l)e tol)a esta li#erdade
' o que eu c)a!o u! ano: pois sua al!a no dar2 &rutos at' que "oc5 &inali(e este tra#al)o
ao qual est2 to &ir!e!ente ape,ado e ta!#'! "oc5 no ter2 con&iana ne! e! $eus ne!
e! si at' que &inali(e esta pr2tica ou tra#al)o a que se propIs pois "oc5 no descansar2 at'
ter!in2?lo* Esto ' o que eu c)a!o de -u! ano0 e o &ruto deste tra#al)o ' de"eras
!esquin)o pois pro"eio do ape,o : o#ra e no da li#erdade* So estes que eu c)a!o de
-pessoas casadas0 pois o ape,o l)es ata* $o pouco &ruto e !es!o assi! !esquin)o
co!o j2 disse*
4!a "ir,e! que j2 ' !ul)er est2 li#erta e se! ape,o: est2 se!pre to pr18i!a a
$eus quanto de si !es!a* $2 !uitos e #elos &rutos que so ne! !ais ne! !enos que
$eus* >ste nasci!ento da "ir,e! que ' !ul)er d2 &rutos e retorno a ce! e !il por u!H
Enu!er2"eis so de &ato os partos reali(ados neste c)o no#re ou para di(5?lo !ais
o#jeti"a!ente naquele c)o !es!o onde o %ai &ala para se!pre Sua %ala"ra eterna* +li ela
se torna &rut=&era e participa no ato de criao* %ois Jesus que ' a lu( e o esplendor do
corao eterno (co!o di( So %aulo (He#* 1:M) que Jesus ' a ,l1ria e esplendor do corao
do %ai e ilu!ina co! este poder o corao do %ai) Jesus se une : al!a e a al!a : Jesus
#ril)ante co! ele nu!a s1 unidade co!o u!a s1 lu( pura e #ril)ante no corao paterno*
>u j2 disse al,ures que )2 na al!a u! poder que no est2 li,ado ne! : !at'ria ne!
ao te!po que &lui e se !ant'! no esp=rito co!pleta!ente espiritual* ;este poder $eus
est2 se !ostrando e! toda ale,ria e ,l1ria que >le ' e! si !es!o* +li )2 de &ato u!a to
co!pleta ale,ria to indi(i"el!ente pro&unda que no )2 que! a possa descre"er
adequada!ente pois nesta &ora o %ai eterno est2 para todo o se!pre conce#endo seu Fil)o
eterno incessante!ente de tal &or!a que esta &ora conce#e o Fil)o do %ai e ta!#'! ao
Fil)o !es!o no poder Dnico do %ai* Supon)a!os co!o e8e!plo que al,u'! reinasse
so#re todo o !undo sendo dono de tudo* >! se,uida supon)a!os que ele a tudo
a#andonasse por $eus e "irasse o !ais po#re dos po#res que ja!ais ti"esse pisado na terra
e que al'! disto $eus l)e desse !ais so&ri!ento que >le ti"esse ja!ais dado a qualquer
outro ser "i"ente e que ele ti"esse que suportar isto at' o dia !es!o e! que !orresse e que
ento $eus l)e per!itisse apenas "islu!#rar co!o >le ' e! seu poder 9 a ale,ria deste
)o!e! seria de tal orde! que tudo aquilo que ele )a"ia penado nada si,ni&icaria para si*
Si! e !es!o que $eus l)e ,arantisse que isto seria tudo que ele ja!ais "eria dos c'us ainda
assi! ele estaria rica!ente quitado de todo seu so&ri!ento pois $eus se encontra neste
poder co!o no presente eterno* Se o esp=rito da pessoa esti"esse se!pre unida a $eus neste
poder ela no en"el)eceria !ais* %ois o +,ora no qual $eus &e( o pri!eiro )o!e! que
e8istiu o +,ora no qual e8istir2 o Dlti!o )o!e! da criao e o +,ora no qual eu !e
encontro so os !es!os e! $eus e no e8iste seno u! s1 +,ora* Geja! esta pessoa que
"i"e unida co! $eus que no possui so&ri!ento co! a passa,e! do te!po e no qual todas
as coisas se encontra! e! sua ess5ncia nen)u!a no"idade l)e "e! de encontro ne!
29
Meister Eckhart, Sermes Alemes
qualquer acidente pois ele "i"e no +,ora se!pre no"o e re"itali(ado se! inter!iss<es* Tal
' a so#erania di"ina que caracteri(a este poder*
>8iste u! outro poder ta!#'! i!aterial oriundo e esta#elecido no esp=rito
co!pleta!ente espiritual* ;este poder $eus se encontra #ril)ante resplandecente e! Sua
rique(a !ulti&acetada e! toda doura e ale,ria* ;este poder est2 concentrada u!a ale,ria
to ine&2"el que no )2 o que o possa descre"er* @ontudo eu a&ir!o se u! )o!e!
)ou"esse que e! "iso intelectual e e! "erdade de le"e c)e,asse a "islu!#rar a &elicidade ali
acu!ulada ento tudo aquilo que ele ti"esse acaso so&rido e tudo que $eus l)e )ou"esse
colocado no ca!in)o de dor para ele nada seria seria u! (ero para ele* $e &ato eu di,o que
para ele isto seria so!ente ale,ria e con&orto*
Se "oc5 quer desco#rir se seu so&ri!ento pro"'! de "oc5 ou de $eus )2 u! teste
si!ples para isto: Se ' por "oc5 que so&re ento isto ' di&=cil de a,Centar e inco!oda* Mas se
"oc5 so&re por $eus apenas seu so&ri!ento no l)e ' u!a car,a e no pesa nada pois '
$eus que a,Centa tudo* 6 &ato ' que se )ou"esse al,u'! que se dispusesse a so&rer
e8clusi"a!ente por $eus ento se l)e cou#esse a,Centar todo o so&ri!ento coleti"o da raa
)u!ana tudo que todos j2 so&rera! isto sequer o aca#run)aria pois seria $eus que le"aria
a car,a toda* > se !e colocasse! u!a car,a de ce! quilos !as outro a ti"esse le"ando eu
sustentaria ce! quilos to &ol,ada!ente quanto u! s1 pois isto no !e pesaria ou causaria
incI!odo* Lesu!indo aquilo que a pessoa so&re por $eus e so!ente por $eus >le o torna
le"e e &2cil de le"ar* @o!o eu disse no co!eo deste ser!o: -Jesus &oi a u!a cidadela
&orti&icada e ali &oi rece#ido por u!a "ir,e! que era !ul)er0*%or que. Tin)a que ser assi!
"ir,e! e !ul)er* >u j2 disse que Jesus &oi rece#ido !as ainda no e8pliquei o que "e! a ser
a cidadela &orti&icada que ' o que o &arei a,ora*
>u disse j2 al,u!as "e(es que e8iste u! poder na al!a que apenas ele ' li"re* %or
"e(es o c)a!ei de ,uardio do esp=rito outras "e(es de lu( do esp=rito e disse ainda e!
outras ocasi<es que seria u!a &a,ul)a* Mas a,ora eu di,o que no ' isto ou aquilo: ' al,o
!ais ele"ado que isto tudo tanto quanto o c'u ' e8altado so#re a terra* Gou a,ora pois
no!e2?lo de u!a &or!a !ais no#re que o &i( at' ento !es!o que este poder no li,ue
para o no!e e &or!a por transcend5?los* >st2 li"re de todos os no!es e "a(io de todas as
&or!as co!pleta!ente li"re e desape,ado co!o $eus ' li"re e desape,ado e! Si* A
co!pleta!ente uno e si!ples co!o $eus ' de tal &or!a que )o!e! al,u! o possa &itar*
+quele poder que eu !encionei no qual $eus desa#roc)a para todo o se!pre e est2
#ril)ando e! Sua ess5ncia e o esp=rito e! $eus neste !es!o poder $eus d2 a lu( ao seu
Fil)o Wnico to co!pleta!ente quanto e! Si !es!o pois >le !ora neste poder e o esp=rito
&a( nascer ao %ai aquele !es!o Fil)o Dnico e a Si !es!o co!o Fil)o e >le !es!o ' o
Fil)o Dnico nesta lu(* Se "oc5 pudesse "er isto co! !eu corao "oc5 co!preenderia o que
eu di,o pois isto ' a "erdade e a "erdade declara a si pr1pria*
+,ora "eja!H To una e si!ples ' esta cidadela &orti&icada na al!a to ele"ada so#re
todos os !odos que este no#re poder que aca#ei de !encionar no ' sequer di,no de dar
u!a ol)adela que seja para dentro desta cidadela &orti&icada e ne! !es!o aquele outro
poder que eu )a"ia !encionado no qual $eus #ril)a e! toda sua rique(a resplandecente e
ale,ria seria capa( de ter a !ais le"e penetrao dentro desta cidadela: to "erdadeira!ente
una e si!ples ' a cidadela &orti&icada transcendendo a todos os !odos e poderes
solitaria!ente que ne! poder ne! !odo a poder2 alcanar ne! !es!o $eus !es!oH Esto
' &ato assi! co!o $eus "i"eH $eus !es!o a isto no pode &itar pois >le e8iste nos !odos
e propriedades de Suas pessoas* +penas este 4no no possui !odo ne! propriedade* 7o,o
para que $eus ali pudesse dar u!a ol)adela isto l)e custaria todos Seus no!es di"inos e
30
Meister Eckhart, Sermes Alemes
propriedades pessoais: a todos >le os de"eria dei8ar do lado de &ora se quisesse &itar ja!ais
isto* Mas apenas enquanto uno e indi"iso se! !odos ou propriedades: neste sentido $eus
no ' ne! o %ai ne! o Fil)o e ne! o >sp=rito Santo contudo al,o >le ' que no ' ne!
isto ne! aquilo*
Geja! na &or!a e! que >le ' uno e si!ples >le pode entrar naquilo que eu c)a!o
de cidadela da al!a !as de nen)u!a outra &or!a: apenas assi! >le ali entra e !ora* ;esta
parte da al!a ela ' id5ntica a $eus e e! !ais nen)u!a* 6 que eu aca#ei de di(er ' a
"erdade: c)a!o a "erdade co!o teste!un)a e o&ereo !in)a al!a co!o ,arantia*
%ossa!os n1s ser aquela cidadela a qual Jesus ascenda e seja ali rece#ido para !orar
eterna!ente e! n1s da &or!a que eu descre"i para tal nos ajude $eusH
+!'!*
31
Meister Eckhart, Sermes Alemes
OI TA(O S ERMO
(/uint K8)
ITRA(IT &ESUS I %UODDAM CASTELLUM ET MULIER %UAEDAM#
MARTHA OMIE# E!CEPIT ILLUM ETC

(7ucas 1P:M8)
7
So 7ucas nos di( e! seu >"an,el)o que ;osso Sen)or Jesus @risto se diri,iu a u!a
pequena cidade tendo sido ali rece#ido por u!a !ul)er por no!e Marta e sua ir! Maria
sentou?se aos p's de ;osso Sen)or e!#e#ida e! Suas pala"ras !as Marta se loco!o"ia de
ci!a para #ai8o ser"indo a ;osso Sen)or* Tr5s coisas causara! a Maria sentar?se aos p's de
;osso Sen)or* + pri!eira era que a #ondade de $eus in&iltra"a?se e! sua al!a* + se,unda
era o desejo inde&in="el: ela deseja"a no sa#ia #e! o que e queria no sa#ia #e! o que* +
terceira era a doce ale,ria e con&orto que usu&ru=a das pala"ras eternas que &lu=a! do @risto*
/uanto : Marta tr5s coisas ta!#'! &a(ia! co! que tra#al)asse e ser"isse seu
querido @risto* + pri!eira era sua idade !adura e seu treina!ento que l)e &a(ia! crer que
nin,u'! pudesse reali(ar o tra#al)o to #e! quanto ela* + se,unda a co!preenso s2#ia
que sa#ia e8ecutar as tare&as necess2rias to dili,ente!ente quanto o a!or !anda* > a
terceira coisa a ,rande di,nidade de seu a!ado )1spede*
Tudo aquilo que ' desejado pelo )o!e! tanto dos sentidos quando do intelecto a
tudo isto $eus atende nos per!itindo reali(ar nossos o#jeti"os assi! a&ir!a! os !estres*
/ue $eus reali(a plena!ente aquilo que deseja!os intelectual!ente e &isica!ente pode ser
constatado ao e8a!inar!os os a!i,os !ais c)e,ados de $eus* Satis&ao dos sentidos
si,ni&ica que $eus nos le"a : ale,ria con&orto e contenta!ento e a indul,5ncia de!asiada
nestas coisas no ocorre naqueles que so =nti!os de $eus nos seus sentidos internos* Mas a
satis&ao !ental ' de nature(a espiritual* Satis&ao !ental eu c)a!o aquilo que no
per!ite que o cu!e da al!a seja tra(ido to #ai8o por qualquer ale,ria a ponto de ser
nau&ra,ado pelo pra(er !as se ele"a resoluta!ente aci!a de tudo isto* %ode a pessoa ,o(ar
desta satis&ao !ental apenas quando a ale,ria e a dor das criaturas no conse,ue! !ais
&a(er cair a parte !ais ele"ada da al!a* S -criatura0eu c)a!o tudo aquilo que a pessoa
e8peri!entar a#ai8o de $eus*
Mas de repente Marta di(: -Sen)or di,a a ela que !e ajude0* >la no esta"a (an,ada
ao di(er isto !as &oi dito por a!or* >ra u!a esp'cie de a!or ou de teste* >le notou que
Marta esta"a a#sorta pelo desejo de satis&ao de sua al!a* Marta con)ecia Maria !el)or do
que Maria a Marta pois ela j2 era e8periente tin)a "i"ido #e! e !uito e a "ida d2 u!a
co!preenso !el)or que aquela co!preenso ,an)a atra"'s da lu( eterna* %ois a lu( eterna
7
* Baseado no !es!o te8to que o quinto ser!o a traduo do te8to de >U)art ' di&erente #e! co!o sua
interpretao*
32
Meister Eckhart, Sermes Alemes
torna a pessoa con)ecida a $eus !as a "ida &a( a pessoa se con)ecer a si separada de $eus*
/uando se c)e,a a se con)ecer a si !es!o ' !ais &2cil co!preender os &atos da "ida* So
%aulo ' u! #o! e8e!plo disto e !estres pa,os ta!#'! cita! co! &reqC5ncia e8e!plos
de tal* ;o seu 58tase So %aulo "iu $eus e a si !es!o de u!a &or!a espiritual e! $eus
!as !es!o assi! naquele !o!ento ele no perce#eu cada "irtude indi"idual!ente porque
no as )a"ia praticado e! sua "ida quotidiana*
%raticando "irtudes os !estres c)e,a! a u! discerni!ento to pro&undo que
analisa! a nature(a de cada "irtude !uito !ais pro&unda!ente que So %aulo ou qualquer
outro santo e! seus pri!eiros transportes at' $eus*
Foi isto que se passou co! Marta* +ssi! ela disse -Sen)or di,a?l)e que !e ajude0
co!o se dissesse -Min)a ir! est2 ac)ando que pode &a(er o que quiser sentada e
rece#endo instruo de Ti* 6#ri,ue?a a cair e! si e tra#al)ar0*+pesar dela ter sido
per&eita!ente &ranca ela o disse #ondosa!ente* Maria esta"a anelando por aquilo que ela
no con)ecia ainda e querendo al,o que para ela era ine&2"el* %ode!os incorrer na suspeita
que nossa cara Maria ali esti"esse !ais para si !es!a que para u! adianta!ento espiritual*
%or isto Marta l)e ad"ertiu -$i,a?l)e que tra#al)e Sen)or0 te!erosa de que se ela
per!anecesse neste enle"o seu pro,resso espiritual seria prejudicado* @risto l)e respondeu
assi! -Marta Marta "oc5 se ocupa de "2rias coisas !as u!a s1 coisa ' necess2ria* Maria
escol)eu a parte #oa aquela que no l)e ser2 tirada0*+ inteno de @risto aqui no era
c)a!ar a ateno de Marta !as l)e asse,urar plena!ente que Maria se tornaria co!o ela
deseja"a* %orque o @risto disse -Marta Marta0 repetindo seu no!e duas "e(es. Esidoro
8
a&ir!a que no )2 !ar,e! de dD"ida que antes do te!po e! que $eus ti"esse se tornado
)o!e! no )ou"e nin,u'! que >le ti"esse c)a!ado por no!e que ti"esse se perdido: !as
quanto :queles que no &ora! c)a!ados por no!e resta! dD"idas isto ' o con)eci!ento
eterno do @risto estando inscrito no li"ro "i"o do %ai Fil)o e >sp=rito Santo antes da
criao das criaturas* $aqueles ali inscritos e c)a!ados por Jesus nen)u! ja!ais se perdeu*
/ue isto ' assi! nos atesta! Mois's a que! $eus !es!o disse ->u te con)eo por
no!e0(>8* MM:1K) e ;ataniel a que! nosso a!ado @risto disse ->u te con)ecia quando
esta"as de#ai8o da &i,ueira0(Joo 1:5P)* 4!a &i,ueira denota u! esp=rito que no d2 as
costas a $eus e cujo no!e se encontra eterna!ente inscrito e! $eus* Fica de!onstrado
assi! que nen)u! )o!e! ja!ais se perdeu a que! @risto ti"esse c)a!ado por #oca
)u!ana desde a pala"ra eterna*
%orque ela repetiu o c)a!ado a Marta. /ueria >le le!#rar que toda coisa #oa seja
te!poral ou eterna que criatura )u!ana pudesse possuir se encontra"a e! Marta* +
pri!eira !eno de Marta se re&ere : sua per&eio e! qualquer tra#al)o te!poral* +o
repetir -Marta0 quis indicar que quanto : &elicidade eterna ta!#'! nada l)e &alta"a* >le
prosse,uiu -As cuidadosa0 querendo di(er ->st2s dentro da !ultiplicidade !as ela no se
ac)a e! ti0 pois aqueles que so cuidadosos so desi!pedidos por suas pr1prias ati"idades*
So desi!pedidos todos aqueles que or,ani(a! suas ati"idades ,uiados pela lu( da
eternidade* Tais pessoas esto co! as coisas !as as coisas no esto nelas* >las se ac)a!
#e! pr18i!as e contudo no possue! !enos que se l2 esti"esse! no c=rculo da eternidade*
>u disse -#e! pr18i!as0 pois todas as criaturas so -!eios0* >8iste! dois tipos de !eios*
4! deles e se! o qual eu no c)e,o a $eus ' o tra#al)o ou ati"idade no te!po que no
inter&ere na sal"ao eterna* + pessoa reali(a -tra#al)os0e8terna!ente !as quando se &ala
e! -ati"idade0' quando a pessoa os reali(a co! cuidado e co!preenso que so qualidades
8
* So Esidoro de Se"il)a (!*QMQ)
33
Meister Eckhart, Sermes Alemes
internas* 6 outro !eio ' se li"rar de tudo isto* %ois n1s nos encontra!os to
intrinseca!ente inseridos no te!po que nossa ati"idade sens="el no !undo pode nos tornar
!ais apro8i!ados e se!el)antes a $eus* Foi o que disse So %aulo -Ledi!e o te!po pois
os dias so !aus0*(>&'sios 5:1Q)0*Ledi!e o te!po0si,ni&ica ascenso intelectual cont=nua
at' $eus no na di"ersidade das i!a,ens !as pela "i"5ncia da "erdade intelectual* > -os
dias so !aus0de"e ser co!preendido da se,uinte &or!a: o dia pressup<e a noite pois se
no )ou"esse noite este ou no e8istiria ou seria c)a!ado dia tudo seria u!a s1 lu(* Esto &oi
o que %aulo quis di(er pois u!a s1 "ida de lu( ' pouco de!ais estando sujeita a per=odos
de o#scuridade que opri!e! u! no#re esp=rito e tolda! a &elicidade eterna* $a= "e!
ta!#'! a e8ortao de @risto: ->nquanto ti"erdes lu( prosse,ui0*(Joo 1K:M5)* %ois os que
opera! na lu( "o direto at' $eus li"res de todos os !eios: sua lu( ' sua ati"idade e sua
ati"idade ' sua lu(*
Esto &oi o que ocorreu co! Marta e >le l)e disse -4!a s1 coisa ' necess2ria0 no
duas* /uando eu e "oc5 so!os to!ados pela lu( eterna isto ' o uno* $ois e! u! si,ni&ica
u! esp=rito e8altado que se coloca aci!a de todas as coisas e contudo ainda so# $eus no
c=rculo da eternidade* Esto so dois pois "5 $eus !as no i!ediata!ente* 6 seu con)ecer e
seu ser ou seu con)ecer e aquilo que ' con)ecido no so ja!ais u!* ;o se "5 $eus
e8ceto espiritual!ente li"re de todas as i!a,ens* >nto o uno se torna dual e dois se
torna! u!: a lu( unida ao esp=rito na juno da lu( eterna*
;ote! o que si,ni&ica o c=rculo da eternidade* + al!a possui tr5s "ias para $eus* +
pri!eira ' procurar $eus e! todas as criaturas co! !Dltiplas tentati"as e u! ardente desejo*
Foi este o ca!in)o do Lei $a"i quando disse ->! todas as coisas eu ten)o procurado o
descanso0(>ccles* K4:7)* + se,unda "ia ' u! ca!in)o se! ca!in)o li"re e contudo ainda
li,ado ele"ado al'! de si !es!o e de tudo que e8iste se! "ontade ou i!a,ens apesar de
ainda no estar esta#elecido no ser essencial* Foi o que disse @risto -Foste a#enoado
%edro porque tua ilu!inao no pro"eio da carne e san,ue !as do esp=rito !ais ele"ado*
+o !e c)a!ares $eus &oi !eu %ai @eleste que se re"elou a ti0*(Mateus 1Q:17)* So %edro
no "iu $eus desnudo apesar de ter sido e!pol,ado pelo %ai @eleste at' o c=rculo da
eternidade al'! de toda co!preenso criada* >u di,o que ele &oi to!ado pelo %ai @eleste
e! u! a!ple8o a!oroso e por u! poder al'! de toda co!preenso transportado para
ci!a pelo poder do %ai @eleste* %edro &oi ele"ado a doces enle"os de criatura e ainda assi!
li"re de qualquer sensao pro"eniente dos sentidos na "erdade Dnica do $eus uno e
)o!e! representados pela pessoa do celeste Fil)o?%ai* >u ouso di(er que se So %edro
ti"esse c)e,ado a "islu!#rar $eus se! "'us e! Sua pr1pria nature(a co!o o &aria !ais
adiante e co!o o &e( So %aulo ao ser col)ido ao terceiro c'u se ele ti"esse ou"ido ento a
"o( do anjo !ais e8altado esta teria l)e parecido ,rosseira* >nto ele pronunciou !uito
doces pala"ras as quais Jesus no necessita"a pois ele "5 dentro do corao e do c)o da
al!a estando co!o se encontra se! !eios ante $eus na li#erdade da "erdadeira unidade*
Foi o que quis So %aulo di(er -4! )o!e! &oi col)ido e ou"iu ali pala"ras tais co!o
nen)u! )o!e! as poderia pronunciar0*(K @or* 1K:K)* $e"e!os co!preender que So
%edro este"e no c=rculo da eternidade !as no se encontra"a na unidade "endo $eus e!
seu pr1prio ser*
+ terceira "ia ' con)ecida co!o ca!in)o !as ' !ais ter c)e,ado e! casa isto ':
"endo $eus se! inter!edi2rios e! seu pr1prio ser* +ssi! &alou @risto: ->u sou o ca!in)o
a "erdade e a "ida0(Joo 14:1Q)* 4! @risto co!o %ai u! co!o %essoa e u! co!o
>sp=rito tr5s e! u!: tr5s co!o ca!in)o "erdade e "ida u! co!o o a!ado @risto e! que
>le tudo '* Fora disto e deste ca!in)o o !undo e todas as criaturas circula! no sendo
34
Meister Eckhart, Sermes Alemes
!ais que !eios* Mas ser condu(ido a $eus neste ca!in)o pela lu( de Sua pala"ra e por
a!#os a#raados no >sp=rito Santo 9 isto ' al,o que se encontra al'! do alcance das
pala"ras* +,ora oua! esta !ara"il)aH /ue !ara"il)oso estar dentro e &ora ta!#'! a#raar
e ser a#raado "er e ser "isto possuir e ser possu=do 9 esta ' a !eta onde o esp=rito se
encontra e! descanso eterno unido na ale,ria eternaH
Mas para no perder!os nossa lin)a de ar,u!ento Marta e de!ais a!i,os de $eus
-te! cuidados0 !as no -so cuidados0: aqui o tra#al)o te!poral ' equi"alente e!
nature(a : co!un)o co! $eus pois nos une a >le to solida!ente quanto o que de !ais
ele"ado )ou"er e8cetuando a "iso de $eus e! Sua nature(a una* > assi! ele co!entou
->st2s co! as coisas e co! cuidado0 querendo di(er que ela podia tra#al)ar se! ser
pertur#ada pela coisas: ela esta"a co! as coisas e no nas coisas***
Tr5s coisas nos so indispens2"eis e! nossos tra#al)os: ser ordenados
co!preensi"os e atentos0*6rdenado0eu c)a!o aquilo que e! todos os pontos corresponde
ao !ais ele"ado0*@o!preensi"o0 aquilo que no reino das coisas te!porais nada !el)or seja
con)ecido* > -atento0 eu c)a!o sentir a "erdade "i"a ale,re!ente presente e! #ons
tra#al)os* /uando estas tr5s coisas se torna! u!a s1 elas nos &a(e! &icar to pr18i!o e to
ricos quanto toda a ale,ria de Maria Madalena no deserto
O
*
6 @risto disse ->st2s preocupada co! !uitas coisas09 no s1 u!a coisa querendo
di(er quando a pessoa esti"er despreocupada e si!ples ela ser2 transportada ao -c=rculo da
eternidade0 !as ao ali c)e,ar &ica !uito preocupada se qualquer coisa ou
-!eios0inter"iere! para estra,ar a ale,ria de seu estado* >sta pessoa &ica ansiosa e
preocupada e! !anter o estado* Mas Marta j2 esta"a esta#elecida na "irtude despreocupada
e i!pertur#2"el por aconteci!entos e8ternos e assi! queria que sua ir! ta!#'! esti"esse
pois notou i!ediata!ente que ela no se encontra"a no c)o de seu pr1prio ser* Seu desejo
pro"eio de u!a considerao !adura querendo que sua ir! caula ti"esse tudo aquilo que
di( respeito : ale,ria eterna* %or isto @risto disse -4!a s1 coisa ' necess2ria0*6 que "e! a
ser isto. 6 uno que ' $eus* A disto que todas as criaturas necessita! pois que se $eus
tirasse das criaturas tudo que &osse dele toda a "ida pereceria* Se $eus retirasse o que &osse
seu da al!a de @risto onde seu esp=rito se encontra unido co! a %essoa eterna @risto seria
dei8ado co!o !era criatura* >is pois porque este 4no ' indispens2"el* Marta te!eu por sua
ir! que &icasse distra=da na doura e ale,ria e a c)a!ou a si* +ssi! o @risto l)e disse:
-;o te!as Marta ela escol)eu a !el)or parte: isto depois passa co! o a!adureci!ento*
6 que de !el)or poderia acontecer a u!a criatura ela "ai possuir: se tornar2 a#enoada
co!o tu0*
$ei8e!?!e a,ora discorrer u! pouco so#re a "irtude* Gi"er "irtuosa!ente depende
de tr5s co!ponentes da "ontade* + pessoa de"e renunciar : sua "ontade pela de $eus pois
ao con)ecer a "ontade de $eus de"e?se se,ui?la : risca ento quer seja to!ando ou dando*
>8iste! tr5s tipos de "ontade a sa#er:
%ri!eiro a "ontade sens="el se,undo a "ontade racional e e! terceiro lu,ar a
"ontade eterna* + "ontade sens="el #usca u! ,uia da !es!a &or!a que a pessoa necessita
de u! !estre condi(ente* + "ontade racional ' se,uir nas pe,adas de Jesus @risto e dos
santos de &or!a que a<es e !eio de "ida seja! direcionados para o !ais ele"ado &i!*
/uando tudo isto esti"er esta#elecido na pessoa a isto $eus acrescentar2 u!a coisa !ais no
c)o da al!a isto ' a "ontade eterna co! os a!orosos !anda!entos do >sp=rito Santo*
9
* @o!o narrado na $egenda Aurea de Jaco#us o Gora,ine (1KQM?7M)*
35
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;este !o!ento a al!a pede -Sen)or di(ei?!e o que "e! a ser a "ontade da eternidade0*Se
a al!a ti"er satis&eito as condi<es pr'"ias j2 !encionadas e se $eus conceder Sua ,raa o
%ai dir2 Sua pala"ra eterna e! si*
>! contrapartida a isto tudo constata!os que aqueles que "i"e! entre n1s e
possue! a reputao de pessoas #oas estes tenta! nos in&iltrar o pensa!ento que de"e!os
atin,ir u! tal est2,io de per&eio que no !ais seja!os atin,idos pela dor ne! !o"idos
pela ale,ria* /uo en,anados esto a este respeitoH >u di,o que ja!ais e8istiu nen)u!a
esp'cie de santo que no se !o"esse ao ter !oti"o para estar ale,re* +pesar disto eu di,o
que ' poss="el a u! santo !es!o nesta "ida a,ir de tal &or!a que nada o possa de!o"er de
seu ca!in)o ou des"i2?lo de $eus* +l,u'! pode ac)ar que se circunstRncias l)e indu(e! :
ale,ria ou : triste(a isto seria u!a !ostra de i!per&eio* ;o ' o que ocorre* Geja! o
@risto que c)orou e nos !ostrou que as coisas no se passa! assi!* >le disse -Min)a al!a
est2 to triste quanto a !orte0(Mat* KQ:M8)* %ala"ras &eria! to pro&unda!ente o @risto que
se toda dor coleti"a de todas as criaturas reca=sse nu!a s1 criatura isto no equi"aleria : dor
do @risto de"ido a Sua e8altada nature(a e : a#enoada unio das nature(as )u!ana e
di"ina* +ssi! eu posso a&ir!ar que nen)u! santo "i"eu ou "i"er2 ja!ais que e8peri!ente
este &also estado onde a dor no !ais o possa alcanar ne! o pra(er !o"er* Ss "e(es pode
acontecer atra"'s do a!or e da ,raa di"ina que apesar da &' da pessoa poder ser
contestada se ele esti"esse no estado de ,raa ele poderia se tornar indi&erente : dor ou ao
pra(er* Mas co! os santos pode ocorrer per&eita!ente que nada deste !undo os possa
de!o"er de $eus assi! que apesar do corao poder &icar so&rendo quando no se esti"er
no estado de ,raa !es!o assi! a "ontade per!anece ancorada e! $eus di(endo
-Sen)or sou teu e Tu 's !eu0*;ada poder2 ento deter a ale,ria eterna quando ela in"adir
o cu!e da al!a l2 e! ci!a onde est2 unida : doce "ontade de $eus*
6 @risto disse : Marta: ->st2s preocupada co! !uitas coisas0*Marta esta"a to
solida!ente esta#elecida e! sua ess5ncia que sua ati"idade no l)e tra(ia quaisquer
o#st2culos: seu tra#al)o e ati"idade todos re"ertia! ao lucro eterno* +qui ainda e8iste
inter!ediao !as a no#re(a da nature(a da pessoa seu es&oro e "irtude ajuda! !uito no
sentido aci!a entendido* Maria era u!a -Marta0antes de se tornar -Maria0 pois no
!o!ento e! que se encontra"a sentada aos p's de ;osso Sen)or ela no era !ais -Maria0:
ela era apenas u! no!e !as no e! seu ser pois esta"a saturada de &elicidade e ale,ria e
tin)a rec'! entrado na escola onde se aprende a "i"er* Mas Marta ali se encontra"a e!
ess5ncia e &oi por isto que disse -Sen)or &aa?a le"antar0 co!o se di(endo -Sen)or eu
no ac)o justo ela sentar a= apenas por seu ,o(o pessoal* /ue ela aprenda a "i"er e seja dona
de si !es!a* Faa?a le"antar para que possa ser per&eita0*>la no !ais se c)a!a"a Maria
quando senta"a aos p's do @risto* Maria eu c)a!o u! corpo de disciplina o#ediente a u!a
al!a c)eia de sa#edoria* @o! o#ediente eu quero di(er que aquilo que a co!preenso dita
a "ontade aceita*
@ontudo nossos )o!ens #ons e -aper&eioados0cr5e! que se atinja u! ponto onde
e"entos sens="eis no !ais altere! os Rni!os* Esto ' u!a contradio: /ue u! ru=do
irritante !e possa ser to a,rad2"el quanto os doces acordes de u! alaDde ' al,o que no
!e entra na ca#ea* Mas isto ' o que pode ser reali(ado: que quando u! &ato '
co!preendido a "ontade unida a $eus su#!eta?se a esta co!preenso e pea : "ontade da
pessoa que se junte a ela e a "ontade ento aceite di(endo -@o! pra(er0* ;este !o!ento
todo o con&lito se trans!uta para ale,ria* %ois o que o )o!e! c)e,ou a possuir atra"'s de
u! duro tra#al)o so#re si tra( ale,ria ao corao e ento "5! os &rutos e! se,uida*
36
Meister Eckhart, Sermes Alemes
Mas outros )2 ainda que espera! c)e,ar a u! ponto onde se "eja! li"res de ter que
tra#al)ar* >u di,o que isto no acontece ja!ais* Foi justa!ente depois que os disc=pulos
rece#era! o >sp=rito Santo que eles co!eara! a reali(ar #ons tra#al)os* +ssi! quando
Maria sentou aos p's de ;osso Sen)or ela j2 esta"a aprendendo tendo aca#ado de in,ressar
na escola onde se aprende a "i"er* Mas !ais tarde depois que @risto j2 )a"ia su#ido aos
c'us e ela j2 )a"ia se esta#elecido no >sp=rito Santo ela co!eou seu tra#al)o: "iajando a
outras terras e paradeiros co!eou a ensinar e tra#al)a"a co!o ser"ente e la"adeira para os
outros disc=pulos* So!ente quando santos atin,e! este estado de ,raa ' que eles inicia!
seus #ons tra#al)os pois ento eles esto co!eando a col)er o tesouro da "ida eterna*
+quilo que ' le"ado a ca#o antes apenas salda "el)as d="idas e e"ita punio* $isto
encontra!os s1lidas e"id5ncias no pr1prio @risto* 7o,o que $eus se tornou )o!e! e o
)o!e! se tornou $eus ele encetou Seu tra#al)o por nossa sal"ao e isto at' seu &i!
cruci&icado na cru(* ;e! u!a parte sequer de seu corpo )a"ia que no praticasse "irtudes
particulares* %ossa!os n1s se,ui?lo c)eios de &' na pr2tica da "erdadeira "irtude para tal nos
ajude $eus*
+!'!*
37
Meister Eckhart, Sermes Alemes
OO S ERMO
(/uint M8)
MO+SES ORA"AT DOMIUM SUUM
(>8* MK:11)
>u to!ei u! te8to e! lati! para o ser!o de )oje* /uer di(er: -Mois's i!plora"a ao
Sen)or $eus di(endo -Sen)or porque tua c1lera est2 desperta contra teu po"o.0 $eus
ento l)e respondeu di(endo -Mois's !e d5s u! descanso no ral)es per!itas dei8es
que eu &ique col'rico co! o po"o e consintas que dele eu !e "in,ue0*> $eus
condescendendo disse a Mois's ->u te e8altarei3 e te &arei rei de u!a ,rande nao
!ultiplicando tua se!ente e te lou"ando0*Mois's no arredou p' -Sen)or podes at' tirar
!eu no!e do li"ro dos "i"os se no c)e,ares a perdoar o po"oH0
6 que si,ni&ica -Mois's i!plora"a ao Sen)or seu $eus.0 Se $eus ' o Sen)or ento
"oc5 de"e ser Seu ser"o !as se apesar disto "oc5 #uscar seu pr1prio #e! ou pra(er ou sua
sal"ao ento no est2 ser"indo a $eus pois no ' a ,l1ria de $eus que "oc5 #usca !as
tua pr1pria "anta,e!* %or que ele di( -6 Sen)or teu $eus0. Se $eus quer que "oc5 &ique
doente e "oc5 quer estar #e!3 se $eus deter!ina que seu a!i,o de"a !orrer e "oc5 quer
que ele "i"a contra $eus ento este $eus no ' seu $eus* +,ora se "oc5 a!a $eus e
to!#a doente de"e di(er ->! no!e de $eus03 se seu a!i,o &alece: ->! no!e de $eus03
se ele &ica pri"ado de u!a "ista: ->! no!e de $eus0H Se a pessoa &or assi! est2 tudo #e!*
Mas se "oc5 &ica doente e re(a a $eus por sua saDde ento ' claro que sua saDde l)e ' !ais
cara que $eus e >le no ' seu $eus* >le pode ser o $eus do c'u e da terra !as no ' seu
$eus*
Mas "eja co!o $eus &ala -Mois's per!ita que eu &ique col'rico co! o po"o0*
Enda,aria "oc5 tal"e( porque $eus est2 to &uri#undo* S1 por causa de sua sal"ao pois
para Si !es!o >le nada #usca* $eus &ica de"eras inquieto por que n1s tra#al)a!os tanto
contra nossa sal"ao* ;o )a"eria !aior causa de desolao a $eus que o !art=rio e !orte
de ;osso Sen)or Jesus @risto que !orreu pela nossa sal"ao* Geja! ento co!o &ala
$eus -Mois's per!ita que eu &ique indi,nado0* Geja! o poder que u! )o!e! correto
c)e,a a ter co! $eusH 6 &ato ' que que! renunciar a#soluta!ente : sua "ontade pela de
$eus a,arra $eus e o a!arra de tal &or!a que $eus tentar2 de#alde &a(er as coisas contra a
"ontade daquele )o!e!* +quele que &a( aquela entre,a co!pleta de sua "ontade a $eus
aquele a que! e! troca $eus insere a Sua "ontade to co!pleta!ente que a "ontade de
$eus se torna a daquele )o!e! de tal &or!a que $eus jura nada &a(er e8ceto aquilo que ele
quiser pois $eus nunca ser2 de nin,u'! que pri!eiro no ten)a se tornado Seu* Santo
+,ostin)o disse: -Sen)or de nin,u'! ser2s at' que aquela pessoa se torne Tua0*
>nsurdece!os $eus dia e noite co! nossas la!enta<es e ,e!idos3 -Sen)or seja
&eita a Gossa "ontade0 !as quando ' reali(ada a "ontade de $eus &ica!os possessos o que
est2 errado* Se nossa "ontade "e! a ser a "ontade de $eus isto ' #o! !as se a "ontade de
$eus &or a nossa pr1pria isto ' !uito !el)or* Se sua "ontade &or a "ontade de $eus ento
38
Meister Eckhart, Sermes Alemes
at' quando &icar doente "oc5 no desejar2 contra a "ontade de $eus !el)orar 9 apesar de
poder desejar que &osse a "ontade de $eus que esti"esse !el)or* > quando as coisas do
errado para "oc5 quereria que &osse a "ontade de $eus que tudo !el)orasse: ->! no!e de
$eusH0 3 se "ier a &alecer seu a!i,o ->! no!e de $eusH0 A certo que apesar de poder
pro"ocar todas as dores do in&erno do pur,at1rio e do !undo a "ontade atrelada a $eus a
tudo isto suportaria por toda a eternidade para se!pre a&undada no tor!ento do in&erno e
no so!ente isto creria pia!ente que isto &osse a &elicidade eterna: e renunciando pela
"ontade de $eus : toda &elicidade de ;ossa Sen)ora e Sua per&eio e :quela de todos os
santos per!aneceria para todo o se!pre na dor eterna e a!ar,ura no se des"iando ne!
por u! s1 instante e se! sequer co,itar que as coisas pudesse! se passar di&erente!ente*
/uando a "ontade se encontra de tal &or!a unida que ela &or!a u! #loco Dnico ento o %ai
@eleste &a( co! que nasa Seu Fil)o Dnico e! Si !es!o 9 dentro de !i!* @o!o isto
;ele e! !i!. %orque eu estou unido a >le* >le no pode !e e"itar e nesta ao o >sp=rito
Santo rece#e Seu ser de !i! #e! co!o de $eus* %or que. %orque eu !e encontro e!
$eus* Se de !i! >le no 6 rece#er de $eus >le no o rece#er2: eu no posso ser e8clu=do
de &or!a al,u!a*
+ "ontade de Mois's tin)a de tal &or!a se uni&icado co! a de $eus que o &ato que
$eus )onrasse seu po"o l)e era !ais caro que sua pr1pria &elicidade* $eus se a#randando
&e( concesso a Mois's que Mois's pronta!ente recusou: ti"esse >le l)e pro!etido toda
Sua ess5ncia Mois's teria 7)e dado as costas* Mas Mois's i!plora"a a $eus pedindo
-Sen)or !e apa,ue do li"ro da "ida0*6s !estres le"anta! u!a inda,ao -Ser2 que
Mois's a!a"a o po"o !ais que a si !es!o.0 >les !es!os responde! -;oH %ois #e!
sa#ia Mois's que #uscando a )onra de $eus para o po"o ele se apro8i!a"a !ais de $eus
que sendo descuidado da )onra de $eus e #uscando sua pr1pria sal"ao0*+ssi! ' que a,e
u! )o!e! correto no procurando pelo que ' seu e! tudo aquilo que reali(a !as apenas a
,l1ria de $eus* >nquanto e! todas suas a<es "oc5 esti"er !ais pendente para seu pr1prio
lado ou para al,u!a pessoa !ais que outra ento sua "ontade ainda no ser2 a "ontade de
$eus*
;osso Sen)or co!enta e! Seu >"an,el)o -Meu ensina!ento no ' de !in)a
autoria !as $aquele que !e en"iou0(Joo 7:1Q)* > o !es!o de"e se passar co! todo
)o!e! #o!: -Meu tra#al)o no ' !eu pr1prio !in)a "ida no ' !in)a "ida0*> se de &ato
eu esti"er "i"endo assi! ento toda per&eio e &elicidade de So %edro e So %aulo quando
este Dlti!o sacri&icou sua "ida e ta!#'! toda &elicidade que eles o#ti"era! co! isto seria!
!in)a ta!#'! e isto seria !eu de direito eterna!ente co!o se eu !es!o ti"esse &eito
todas estas e8altadas a<es* Mais ainda: de todas as o#ras que todos os santos e todos os
anjos e Maria a !e de $eus ta!#'! &i(era! ja!ais disto !es!o eu o#teria &elicidade
eterna co!o se ti"esse sido eu !es!o que ti"esse tudo o#rado *
>u di,o que o )o!e! e a )u!anidade so duas coisas di&erentes* + )u!anidade e!
si !es!a ' to no#re que o pico !ais ele"ado da )u!anidade ' i,ual aos anjos e se
asse!el)a a $eus* + unio !ais =nti!a que @risto c)e,ou a o#ter co! o %ai isto est2 ao
!eu alcance ta!#'! se apenas eu pudesse !e li"rar das coisas in&eriores e! !i! e reali(ar
!in)a )u!anidade* Tudo aquilo co! que $eus re,alou ja!ais a Seu Fil)o Dnico esta
!es!a coisa >le re,alou a !i! se! u! cent=!etro que seja a !enos* > a !i! >le deu
!ais ainda: >le deu !ais de !in)a )u!anidade a @risto que a >le pois a >le nada deu: >le
o tin)a eterna!ente no %ai* > se eu der u! tapa pri!eiro eu acerto e! %edro e e! Jos' e
so!ente e! se,uida nu! )o!e!* Mas no &oi isto que $eus &e(* %ri!eiro >le to!ou da
)u!anidade* 6 que ' u! )o!e!. A aquele que deri"a seu no!e de Jesus @risto* +ssi!
39
Meister Eckhart, Sermes Alemes
disse ;osso Sen)or no >"an,el)o -/ue! tocar u! s1 destes toca na !in)a parte !ais
preciosa0*(Xac)* K:8 c&* Mat* K5:4P)*
>u repito: -Mois's i!plorou ao Sen)or seu $eus0*Muitos so os que pede! a $eus
para &a(er tudo que puder para eles !es!os !as no deseja! dar a $eus tudo que pode!*
$eseja! partil)ar co! $eus dei8ando a $eus a pior parte quando !uito* Mas a pri!eira
coisa que $eus d2 ' a Si !es!o* > quando "oc5 possui $eus "oc5 possui todas as coisas
co! $eus* >u j2 disse al,u!as "e(es que que! possui $eus e todas as coisas junto co!
$eus no possui !ais que aquele que possui apenas $eus* Ta!#'! eu a&ir!o que !il anjos
na eternidade no canta! !ais que u! ou dois pois na eternidade no e8iste! nD!eros*
-Mois's i!plorou ao Sen)or seu $eus0*Mois's si,ni&ica aquele que &oi retirado da
2,ua* Mas retorne!os : "ontade* $ar ce! #arras de ouro para $eus parece de &ato u!
presento* Mas eu di,o se apenas eu ti"esse s1 a "ontade de dar as ce! #arras de ouro se
acaso as possu=sse 9 se a "ontade &osse per&eita ento de &ato eu teria dado as ce! #arras
de ouro a $eus e >le teria que !e prestar contas disto co!o se de &ato eu 7)e )ou"esse
&eito este presente* > al'! disto eu di,o: Se ti"esse "ontade de dar todo o !undo para $eus
ento eu teria dado o !undo todo para $eus e >le de"eria !e passar reci#o disto co!o se
de &ato eu o )ou"esse &eito* >u di,o que se o papa ti"esse sido !orto co! !in)a !o e se
!in)a "ontade no esti"esse nesta ao eu iria para o altar e diria !issa co!o de costu!e* +
)u!anidade ' to per&eita e to co!pleta no !ais po#re e !iser2"el quanto no papa ou no
i!perador pois eu dou !ais "alor : )u!anidade e! si do que ao )o!e! que co!i,o
carre,o*
%ossa!os n1s estar de tal &or!a unidos a $eus possa a "erdade da qual eu !encionei
nos ajudar*
+!'!*
40
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO S ERMO
(/uint 4O)
MULIER# (EIT HORA ET UC EST# %UADO (ERI ADORATORES
ADORA"UT PATREM I SPIRITU ET (ERITATE
(Joo 4:KM)
Esto pode ser encontrado no >"an,el)o se,undo Joo* >u pe,uei u! trec)o curto de
u!a )ist1ria co!prida* ;osso Sen)or disse -Mul)er a )ora "ir2 e de &ato j2 c)e,ou
quando os "erdadeiros "eneradores adoraro o %ai e! esp=rito e "erdade e so tais que o %ai
#usca0*
%reste! #e! ateno naquilo que &oi colocado e! pri!eiro lu,ar: -+ )ora "ir2 e de
&ato j2 c)e,ou0* /ue! "eneraria o %ai de"e se condu(ir e a seus desejos e esperanas na
eternidade* 6 ponto !ais ele"ado da al!a se encontra al'! do te!po e no to!a
consci5ncia seja do te!po seja do corpo* Tudo que ocorreu )2 !il anos no passado no dia
de !il anos atr2s no est2 !ais distante da eternidade que este !o!ento presente: ou o dia
que "ir2 daqui a !il anos para &rente ou e! quantos anos "oc5 puder enu!erar no se
encontra ta!#'! to distante quanto este !o!ento presente*
>le di( -/ue os "erdadeiros "eneradores adoraro o %ai e! esp=rito e e! "erdade0*6
que ' a "erdade. + "erdade ' u!a coisa que possui u!a tal nature(a que se $eus se
tornasse a "erdade eu &icaria co! a "erdade e dei8aria $eus de lado 9 pois $eus ' a
"erdade e tudo que est2 no te!po e &oi criado por $eus no ' a "erdade*
>le di( -Go adorar o %ai0* +i de !i! quantas pessoas neste !undo )2 que adora!
u! sapato ou u!a "aca e ,asta! suas "idas nestas coisas 9 so i!#ecisH 7o,o que "oc5
co!ear a re(ar a $eus pelas criaturas "oc5 estar2 re(ando para seu pr1prio dano pois a
criatura enquanto criatura esconde e! seu #ojo a a!ar,ura e o en,ano o !al e o desespero*
Se,ue?se que o#t'! o que !erece! aqueles que col)e! o desespero e a a!ar,ura* %or que.
>les re(ara! e pedira! por isto*
>u j2 disse antes que que! procura $eus e procura seja l2 o que &or co! $eus no
encontra $eus* Mas que! procura $eus apenas na "erdade encontra $eus !as no apenas
$eus 9 tudo aquilo que $eus pode dar ele encontra junto co! $eus* Se "oc5 #usca $eus
para seu lucro e usu&ruto "oc5 no est2 : cata "erdadeira!ente de $eus* +ssi! &oi dito que
os "erdadeiros "eneradores "enera! o %ai e est2 !uito #e! dito isto* %er,unte a u!
)o!e! #o! -%or que #usca $eus.0 > ele responder2 -%orque ' $eus0*9 -%or que #usca
a "erdade.0 9 -%orque ' a "erdade0*9 -%or que quer a justia.0 9 -%orque ' a
justia0*@o! estas pessoas est2 tudo #e! se!pre* Tudo que se encontra no te!po te! u!
porqu5* Enda,ue a al,u'! por que ele se ali!enta: -%ara &icar &orte0*9 -%or que dor!e.0
9 -%ela !es!a ra(o0 e assi! por diante co! tudo aquilo que se encontra no te!po* Mas
se "oc5 questionar a u! )o!e! #o! -%or que "oc5 a!a a $eus.0 9 -;o sei por causa
de $eus0*-%or que "oc5 a!a a "erdade.0 9 -%or causa da "erdade09 -%or que "oc5 a!a a
41
Meister Eckhart, Sermes Alemes
justia.0 9 -%or causa da justia0*9 -%orque "oc5 "i"e.0 9 -@o! a #reca eu no sei eu
,osto de "i"erH0
4! !estre disse -/ue! &oi u!a "e( tocado pela "erdade #ondade e justia !es!o
que "iere! todas as penas do in&erno elas no l)e des"iaro do ca!in)o ne! por u! s1
instante0*>le co!pletou: -/ue! &oi tocado por estes tr5s 9 "erdade justia e #ondade 9
deles no pode !ais se "er li"re assi! co!o $eus no pode se despir de Sua ess5ncia*
4! !estre disse que a #ondade possui tr5s su#di"is<es* + pri!eira ' a utilidade a
se,unda o ,o(o e a terceira a adequao* > >le di( ->les "enera! o %ai0* %or que >le
!enciona o %ai. +o #uscar o %ai "oc5 #usca $eus apenas co! tudo aquilo que >le te!
para o&erecer* Esto ' u! &ato u!a "erdade declarada 9 e se no &osse declarada ainda assi!
seria "erdade 9 que Se $eus ti"esse al,o !ais para dar al'! disto >le no o poderia ocultar
de "oc5 >le teria que l)e re"elar e l)e entre,ar co!o eu di,o :s "e(es >le d2 e d2 co!o
direito de nasci!ento*
6s !estres
1P
di(e! que a al!a te! duas &aces: a &ace superior &ita $eus o te!po
todo e a &ace in&erior &ita u! pouco para #ai8o e ,uia os sentidos co! isto* + &ace superior
' o ponto !ais ele"ado da al!a e se encontra na eternidade nada tendo a "er co! o te!po
no to!ando con)eci!ento ne! do te!po ne! do corpo* >u j2 !encionei al,ures que
aqui est2 oculta a &onte de tudo que ' #o! co!o u!a lu( #ril)ante para se!pre
resplandecente u! tio e! #rasa se!pre se consu!indo e! seu pr1prio &o,o e este tio
e! #rasa nada !ais ' do que o >sp=rito SantoH
6s !estres a&ir!a! que deste cu!e da al!a &lue! dois poderes* 4! sendo a
"ontade e o outro o intelecto sendo que a per&eio reside no poder !ais ele"ado que ' o
intelecto* >sse nunca descansa* >le no quer $eus ne! co!o o >sp=rito Santo ne! co!o
o Fil)o: ele &o,e do Fil)o* ;e! deseja ele $eus enquanto $eus* %or que. %orque aqui ele j2
&oi rotulado co! u! no!e e !es!o que >le &osse $eus !il "e(es o intelecto continuaria
ne,ando isto pois ele deseja u!a coisa !ais no#re e !el)or que u! $eus que ten)a u!
r1tulo u! no!e* 6 que deseja ele ento. >le no sa#e: tal"e( 6 quisesse enquanto %ai* So
Felipe di(: -Sen)or !ostre?nos o %ai e &icare!os satis&eitos0(Joo 14:8)* >le o deseja co!o
a !edula de onde pro"e! toda #ondade co!o o nDcleo de onde irradia a #ondade co!o a
rai( a "eia de onde se ori,ina a #ondade: so!ente ali ' que est2 o %ai*
;osso Sen)or di( -;in,u'! con)ece o %ai e8ceto o Fil)o ne! o Fil)o seno o
%ai0(Mat* 11:K7)* ;a "erdade para que con)ea!os o %ai de"e!os ser o Fil)o* 4!a "e( eu
disse tr5s pala"ras: so tr5s a!ar,as no(es?!oscada to!e!?nas de u! s1 ,ole* %ri!eiro se
' que "a!os ser o &il)o de"e!os ter u! pai pois nin,u'! pode ser u! &il)o a !enos que
ten)a u! pai e por outro lado ta!#'! ' u!a i!possi#ilidade que )aja u! pai a !enos que
e8ista u! &il)o* Se o pai !orrer ele &ala ->le &oi !eu pai0* Se o &il)o esti"er !orto ele &ala
->le &oi !eu &il)o0* %ois a "ida do pai depende do &il)o e a do &il)o do pai pois nin,u'!
pode a&ir!ar -Sou &il)o0a !enos que ten)a tido u! pai e aquela pessoa ' u! "erdadeiro
&il)o onde todo tra#al)o ' &eito por a!or* + se,unda coisa que torna u! )o!e! &il)o ' a
equani!idade* Se cair doente para ele tanto &a( estar doente quanto estar #e! e "ice?"ersa*
Se seu a!i,o "ier a &alecer: ->! no!e de $eusH0 Se perder u!a "ista: ->! no!e de $eusH0
9 > a terceira caracter=stica do &il)o ' que para nin,u'! ele inclina a ca#ea seno para o
pai* +) que no#re ' aquele poder que transcende o te!po e o espaoH %ois estando aci!a
do te!po ele tanto cont'! todo te!po co!o ' todo te!po e !es!o que a pessoa possa
10
* Santo +,ostin)o e +"icena*
42
Meister Eckhart, Sermes Alemes
possuir s1 u! pouquin)o deste poder que transcende o te!po s1 co! isto ele j2 seria rico
pois aquilo que est2 al'! do !ar !ais distante est2 to presente a este poder quanto o aqui e
o a,ora* %or isto >le di( -So tais que o %ai procura0*
Geja! $eus nos a!a de tal &or!a nos i!portuna de tal &or!a que no pode sequer
esperar at' que a al!a se "olte e se li"re de todas as criaturas* A u!a coisa certa e necess2ria
que $eus de"e procurar por n1s co!o se Sua ess5ncia esti"esse e! jo,o quanto a istoH >
tanto quanto $eus no pode &icar se! n1s n1s no pode!os &icar se! $eus pois !es!o
que &osse!os capa(es de dar as costas a $eus !es!o assi! $eus no se "oltaria de n1s* >u
declaro que no re(arei a $eus para que >le !e d5 ne! 6 elo,iarei pelo que te! !e dado
!as re(arei a $eus para que nos torne di,nos de rece#er e o lou"arei porque ' de Sua
nature(a constante!ente dar* Se quisesse! arrancar isto de $eus seria co!o 7)e arrancar
Seu pr1prio ser e "ida*
%ossa!os n1s nos tornar o Fil)o que aquela "erdade nos possa ajudar a qual
!encionei*
+!'!*
43
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO PRI MEI RO S ERMO
(/uint 5P)
HOC EST PRAECEPTUM MEUM# UT DILI$ATIS I(ICEM SICUT DILE!I
(OS
(Joo 15:1K)
>u citei tr5s pala"ras e! lati! do >"an,el)o* + pri!eira pala"ra dita por ;osso
Sen)or: ->ste ' !eu !anda!ento que "oc5s se a!e! uns aos outros co!o eu a!ei a
"oc5s0*+ se,unda di(: ->u l)es c)a!ei de a!i,os pois tudo que ou"i do %ai eu &alei a
"oc5s0*> a terceira pala"ra ': ->u escol)i "oc5s para con)ecere! e dare! &rutos e que seus
&rutos per!anea!0*
;ote! a pri!eira pala"ra que &oi dita onde >le a&ir!a: ->ste ' !eu !anda!ento0*
$irei a se,uir al,o so#re isto que de"e ser #e! co!preendido0*>ste ' !eu !anda!ento
que "oc5s a!e!0*/ue ter2 >le querido di(er co! -que "oc5s a!e!0. >le quis di(er al,o
que de"eria ser #e! assi!ilado: o a!or ' al,o co!pleta!ente puro nu e desape,ado* 6s
!aiores !estres
11
a&ir!a! que o a!or co! o qual nos a!a!os ' o >sp=rito Santo* +l,u!as
pessoas
1K
tal"e( discorde! disto* Mas ' u!a ,rande "erdade: e! qualquer !o"i!ento que
&a(e!os para o a!or nada nos !o"e seno o >sp=rito Santo* 6 a!or quando ' puro e
co!pleta!ente desape,ado nada !ais ' que $eus* 6s !estres a&ir!a! que o o#jeti"o do
a!or para o qual ele direciona todas as suas &oras ' a #ondade e a #ondade ' $eus* $a
!es!a &or!a que !in)a "ista no pode &alar e !in)a l=n,ua no pode en8er,ar cores assi!
o a!or a nada pode tender seno : #ondade e a $eus*
+,ora preste! ateno* 6 que ter2 >le querido di(er ao nos di(er to sincera!ente
que nos a!2sse!os. 6 que >le quis di(er ' que este a!or co! o qual nos de"er=a!os a!ar
de"e ser to puro nu e desape,ado que no tende ne! para !i! ne! para !eu a!i,o ne!
e! qualquer direo e8ceto a si !es!o* 6s !estres di(e! que no pode!os quali&icar
qualquer tra#al)o de #o! ou qualquer "irtude co!o aut5ntica a !enos que ali esteja
presente o a!or* + "irtude ' to no#re desape,ada pura e nua e! si !es!a que nada
!el)or con)ece al'! de si e $eus*
>le di(: ->ste ' !eu !anda!ento0*Se al,u'! !e ordena a &a(er aquilo que !e &or
a,rad2"el ou #o! ou que disto dependa !in)a &elicidade eu o &ao !uito pra(eirosa!ente*
/uando ten)o sede a #e#ida !e i!pele* /uando ten)o &o!e ' a co!ida que !e
i!pulsiona* 6 !es!o ocorre co! $eus* >le !e ordena a u!a tal doura que nada no
!undo se l)e pode co!parar* > ten)a o )o!e! pro"ado seja u!a s1 "e( esta doura ento
ele no !ais pode se des"iar co! seu a!or da #ondade de $eus tanto quanto no poderia
11
* %eter 7o!#ard entre outros*
12
* So To!2s de +quino di(ia que o >sp=roto Santo ' a causa de nosso a!or*
44
Meister Eckhart, Sermes Alemes
$eus se des"iar de Sua ess5ncia* Seria !ais &2cil que se separasse de sua &elicidade e de si
para que pudesse !anter o a!or pr18i!o : #ondade e : $eus*
>le prosse,ue: -/ue "oc5s possa! se a!ar uns aos outros0* +) i!a,ine! que no#re
e a#enoada "ida esta seria se todo !undo se dedicasse ao #e! de seu "i(in)o assi! co!o
ao seu pr1prio e que o a!or &osse to nu puro e desape,ado que seu o#jeti"o nen)u!
outro &osse seno a #ondade e $eus. %er,untando a u! )o!e! #o! -%or que a!as a
#ondade.0 9 -%ela #ondade0-*%or que a!as $eus.0 9 -%or $eus0* > se seu a!or &or
real!ente to puro desape,ado e nu que nada !ais a!e seno a #ondade e $eus ento
se,ura!ente todas as a<es "irtuosas &eitas por todos os )o!ens se tornaria! to suas co!o
se as ti"esse &eito "oc5 !es!o e at' !es!o as !ais puras e ele"adas* %ois o %apa s1 por ser
%apa j2 te! co! isto con&uso #astante co! que lidar* Mas "oc5 j2 possui suas "irtudes co!
!ais pure(a desape,o e pa( e elas so !ais suas que dele se seu a!or &or to puro e nu
que nada !ais deseje ou a!e seno a #ondade e $eus*
>le continua -@o!o >u a!ei "oc5s0*@o!o &oi que $eus nos a!ou. >le nos a!ou
quando n1s no 'ra!os e nos a!ou at' !es!o quando 'ra!os Seus ini!i,os* $eus te! tal
necessidade de nosso a!or que >le !al pode a,uardar que 7)e ore!os: >le c)e,a perto de
n1s e nos pede que seja!os a!i,os pois >le deseja que n1s queira!os Seu perdo* %or isto
nos di( ;osso Sen)or: -A !in)a "ontade que "oc5s queira! #e! aqueles que l)es queira!
!al -( 7ucas Q:K7)* To i!portante assi! ' que perdoe!os :queles que nos &a(e! !al* %or
que. %ara poder!os reali(ar a "ontade de $eus e no esperar!os at' ser!os pedidos:
de"e!os di(er -+!i,o !e perdoe que eu te causei triste(a0* A assi! s'rios que de"e!os
praticar a "irtude: quanto !aior nossa dor tanto !ais sincera!ente de"er=a!os pelejar pela
"irtude* Tanto ' assi! que seu a!or de"e ser 4no pois o a!or s1 deseja estar onde possa
e8istir se!el)ana e unidade*
6nde e8iste patro e e!pre,ado no pode )a"er pa( pois no e8iste se!el)ana* +
!ul)er e o )o!e! so di&erentes !as so se!el)antes no a!or* +s escrituras descre"e!
co!o $eus tirou a !ul)er da costela de u! )o!e! no de sua ca#ea ou seu p': pois onde
e8iste dualidade e8iste car5ncia* %orque u! no ' o outro quando )2 di&erena )2
a!ar,ura no pode )a"er pa(* Se eu to!o u!a !a na !o isto encanta !in)a "ista !as
!in)a #oca &ica pri"ada de sua doura* Mas se eu a le"ar : #oca e co!er isto pri"aria !eu
ol)os de seu pra(er* 6s dois no pode! coe8istir pois u! deles "ai perder seu ser*
%or isto >le disse: -+!e!?se uns aos outros0* Esto si,ni&ica uns aos outros* +
escritura e8pressa isto !uito #e!* So Joo disse -$eus ' a!or e que! "i"e no a!or est2
e! $eus e $eus nele0(1 Joo 4:1Q)* >le di( a "erdade* %ois se $eus esti"esse e! !i! e eu
;ele ou se eu esti"esse e! $eus e $eus no se encontrasse e! !i! )a"eria! dois e no
u!* Mas se $eus esti"er e! !i! e eu ;ele ento eu no sou !enor ne! $eus se encontra
aci!a de !i!* Goc5 poderia a,ora !e contestar: -@aro sen)or "oc5 !e pede que eu a!e
!as eu no posso a!arH0 ;osso Sen)or e8plica isto !uito #e! ao di(er a So %edro
-%edro !e a!as.0 9 -Sen)or !uito #e! sa#es que te a!o0(Joo K1:15)* Se "oc5 !e
reco!pensar Sen)or eu te a!o:9 se "oc5 no !e reco!pensar eu no te a!o*
%reste! #e! ateno a,ora ao se,undo te8to: ->u c)a!ei "oc5s de a!i,os pois tudo
que ou"i do %ai eu contei a "oc5s0* Geja! co!o >le di( ->u c)a!ei "oc5s de a!i,os0* $a
!es!a &onte onde se ori,ina o Fil)o onde o %ai &ala Sua pala"ra eterna e do !es!o
corao ali ta!#'! se ori,ina o >sp=rito Santo e dali >le se irradia* > se o >sp=rito Santo
no ti"esse se irradiado do Fil)o (e do %ai) entre o >sp=rito Santo e o Fil)o no teria )a"ido
distino al,u!a* /uando eu pre,uei so#re a Trindade eu citei u! te8to e! lati! que di(ia
45
Meister Eckhart, Sermes Alemes
que o %ai deu ao Seu Fil)o Dnico tudo que >le te! a o&erecer toda Sua ess5ncia toda Sua
&elicidade nada escondendo* Sur,iu ento u!a dD"ida ser2 que $eus 7)e outor,ou Sua
"erdadeira nature(a. >u disse -Si!0 pois a nature(a de $eus que ' ilu!inar no '
di&erente de $eus eu j2 a&ir!ei que >le nada esconde* >u repito: >le pronuncia a rai( da
ess5ncia de $eus co!pleta!ente no Fil)o* > So Felipe di( -Sen)or !ostre?nos o %ai e
isto nos #astar20(Joo 14:8)* 4!a 2r"ore &rut=&era d2 &rutos se,undo sua esp'cie* /ue! !e
d2 o &ruto no !e d2 a 2r"ore* Mas que! !e deu a 2r"ore a rai( e o &ruto !e deu !ais*
>le di( e! se,uida ->u c)a!ei a "oc5s de a!i,os0* ;aquele nasci!ento no qual o
%ai &a( nascer Seu Fil)o Dnico e 7)e con&ere Sua rai( e toda Sua ess5ncia e &elicidade nada
retendo para si neste !es!o nasci!ento >le nos c)a!a Seus a!i,os* Mes!o que "oc5 no
consi,a ou"ir ne! co!preender nada do que >le di( e8iste !es!o assi! u!a &ora na
al!a (a qual eu j2 discuti aqui )2 al,u! te!po atr2s) que ' to desape,ada e pura que se
parece co! a nature(a di"ina e nesta &ora as coisas so co!preendidas* +ssi! >le di(
9 -Tudo que ou"i do %ai eu !ostrei a "oc5s0* >le disse -/ue ou"i0* + &ala do %ai ' Seu
conce#er o ou"ir do Fil)o ' Seu nascer* >le disse -Tudo que ou"i de !eu %ai0*
Gerdadeira!ente tudo aquilo que >le ou"iu eterna!ente de Seu %ai ele !ostrou e no
escondeu* +ssi! ta!#'! nada de"e!os ocultar de $eus de"endo re"elar?7)e tudo que
so!os capa(es de reali(ar* %ois se "oc5 &osse se poupar ou econo!i(ar de al,o co! isto
"oc5 perderia sua &elicidade eterna pois $eus de Sua parte nada rete"e ou ocultou* Esto pode
soar duro aos ou"idos de al,uns* Mas que nin,u'! se desespere s1 por causa disto* /uanto
!ais "oc5 se entre,ar a $eus !ais $eus se entre,a a "oc5 e quanto !ais "oc5 se li"rar de
seu e,o li!itado tanto !aior ser2 sua col)eita na eternidade* Justo a,ora !e ocorreu
enquanto di(ia o %adre ;osso (que $eus !es!o nos trans!itiu) que ao di(er!os -Gen)a a
n1s o "osso reino seja &eita "ossa "ontade0 n1s esta!os neste !o!ento ro,ando a $eus
que nos li"re de n1s !es!os*
/uanto ao terceiro te8to eu no "ou discorrer so#re ele quando >le di( ->u escol)i
"oc5s para "oc5s se adiantare! e dare! &rutos e que seus &rutos per!anea!0* > estes
&rutos s1 u!a pessoa os pode con)ecer de &ato que ' $eus !es!o* %ossa!os n1s c)e,ar a
tal &ruto para tal nos ajude a "erdade eterna da qual eu &alei*
+!'!*
46
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO S E$UDO S ERMO
(/uint M1)
E$O ELE$I (OS DE MUDO
(Joo 15:1Q)
>stas pala"ras do >"an,el)o le!os )oje e so dedicadas : &esta de u! santo
c)a!ado Barra#2s que ' citado nas >scrituras co!o u! ap1stolo* ;osso Sen)or disse ->u
escol)i "oc5s do !undo e de tudo que &oi criado para que desse! &ruto a#undante e para
que seus &rutos &osse! per!anentes0(Joo 15:1Q) pois ' de"eras a,rad2"el dar &rutos e que
estes &rutos per!anea! e que per!anea o &ruto naquele que !ora no a!or* Mais adiante
no &i! deste >"an,el)o ;osso Sen)or di( -+!e!?se uns aos outros co!o eu a!ei "oc5s:
e assi! co!o !eu %ai !e a!ou eterna!ente da !es!a &or!a eu a!ei "oc5s* Vuarde!
!eus !anda!entos e per!anea! no !eu a!or0(Joo 15:1K e O:1P)*
Todos os !anda!entos de $eus pro"5! do a!or e da #ondade de Sua nature(a
pois se no ti"esse! "indo do a!or no seria! os !anda!entos de $eus* %ois os
!anda!entos de $eus so a #ondade de Sua nature(a e Sua nature(a ' a #ondade de Seu
!anda!ento* /ue! quer que )a#ite na #ondade de Sua nature(a )a#ita no a!or de $eus:
!as o a!or no te! porqu5* Se eu ti"esse u! a!i,o e o a!asse por aquilo dele que !e
apro"eitasse eu no a!aria !eu a!i,o !as a !i! !es!o* 6 que de"o a!ar e! !eu
a!i,o ' sua #ondade "irtude e aquilo que ele ' essencial!ente* So!ente ento estaria eu
"erdadeira!ente a!ando !eu a!i,o da &or!a que eu narrei* 6 !es!o ocorre co! que!
se !ant'! no a!or de $eus no #uscando lucrar co! $eus ou consi,o !es!o ou
qualquer outra coisa !as so!ente a!ando $eus por Sua #ondade e pela #ondade de Sua
nature(a e por tudo aquilo que ' $eus e! Si !es!o* >ste ' o "erdadeiro a!or*
/uando se a!a a "irtude isto ' co!o u!a &lor u! orna!ento o a!or pela "irtude '
a rai( de toda "irtude toda per&eio todo estado a#enoado pois isto ' $eus* $eus ' o
&ruto das "irtudes e este ' o &ruto que co! o )o!e! per!anece* /ue! procura o &ruto
!uito !ais ale,re ainda &icaria se co! ele per!anecesse o &ruto* Se u! )o!e! possu=sse
u! "in)edo ou u! s=tio e entre,asse a seu e!pre,ado para que cuidasse re"ertendo o lucro
para o !es!o e &ornecendo?l)e al'! do !ais tudo que &osse necess2rio a seu sustento o
e!pre,ado se reju#ilaria de possuir os &rutos do tra#al)o se! ter de incorrer e! qualquer
despesa e8tra* +ssi! ta!#'! se reju#ilaria aquele que te! do!ic=lio &i8o no &ruto da
"irtude pois ele no te! "e8a<es j2 que se li"rou de si !es!o e de todas as coisas*
$i( ;osso Sen)or -/ue! ti"er tudo a#andonado por !i! eu retri#uirei a esta
pessoa ce! "e(es !ais e de que#ra l)e darei ainda a "ida eterna0(Mat* 1O:K)* Mas se "oc5
ti"er a#andonado tudo "isando aqueles ce! !ais da "ida eterna ento de nada "oc5 teria
desistido e !es!o tendo a#andonado tudo para ser !il "e(es reco!pensado de nada teria
desistido* Goc5 de"e desistir de "oc5 !es!o co!pleta e de&initi"a!ente e ento ter2 de
&ato tudo a#andonado*
47
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;o &a( !uito te!po que al,u'! con"ersando co!i,o !e con&idenciou ter
a#andonado #ens e propriedades pela sal"ao de sua al!a* 6 que !e le"ou a considerar
que poucas e !esquin)as era! as coisas que co! tanto alarde ele )a"ia a#andonado*
>nquanto )ou"er o !enor ape,o que seja ' tudo ce,ueira e tolice* Mas caso "oc5 ten)a
a#andonado a "oc5 !es!o ento real!ente "oc5 desistiu de tudo*
+quele que de si !es!o desistiu &ica de tal &or!a puri&icado que o !undo no !ais
quer sa#er dele* >u j2 a&ir!ei aqui certa "e( 9 no &a( !uito te!po 9 que que! se dedica
: justia se torna u! entusias!ado pela justia co! a justia se torna u! justo e se une :
justia* J2 escre"i certa ocasio e! !eu li"ro
1M
: o )o!e! justo no ser"e ne! a $eus ne! :s
criaturas pois ele ' li"re e quanto !ais perto ele se encontrar da justia tanto !ais perto
estar2 da li#erdade e tanto !ais se tornar2 a li#erdade* +quilo que ' criado no se encontra
li"re* >nquanto al,o )ou"er aci!a de !i! isto no ser2 decerto $eus e !e opri!e por
que no ' li"re* +quele que no ' justo ' u! e!pre,ado da "erdade quer queira quer no
ele ser"e ao !undo e :s criaturas e ' u! escra"o do pecado*
$e certa &eita eu pensei )2 no !uito te!po atr2s: /ue eu seja u! )o!e! ' al,o que
ten)o e! co!u! co! outros )o!ens: que eu "eja e !e ali!ente isto partil)o co! o
re#an)o co! os #ois: !as que eu seja isto a nen)u! )o!e! pertence e8ceto a !i!
!es!o ne! a u! )o!e! ne! a u! anjo ne! a $eus !es!o e8ceto naquilo e! que co!
>le sou uno* A u!a s1 nature(a e u!a s1 unidade* Todas as o#ras de $eus >le as "erte
naquele que co!o >le '* $eus d2 i,ual!ente todas as coisas apesar de Seus tra#al)os sere!
di&erentes contudo eles t5! a tend5ncia de se reprodu(ire!* + nature(a insculpiu e! !eu
pai a o#ra da nature(a* + inteno da nature(a era de que eu ta!#'! &osse u! pai co!o ele
)a"ia sido* Todo este tra#al)o ele o reali(a por sua pr1pria se!el)ana e i!a,e! para que
sua o#ra &osse >le !es!o* + inteno ' se!pre o )o!e!* Mas quando se estor"a a
nature(a e ela no !ais opera co! &ora total o resultado ' a !ul)er: e quando sua
operao cessa $eus co!ea a criar pois se! !ul)eres no )a"eria! )o!ens* /uando a
criana ' conce#ida no "entre !aterno no possui ainda &or!a i!a,e! ou ser !aterial:
>ste ' u! tra#al)o reser"ado da nature(a* Esto dura quarenta dias e noites e no
quadra,'si!o dia $eus cria a al!a nu! 2ti!o nu! espao de te!po !enor que u!
instante para que a al!a seja a &or!a e "ida do corpo* +qui cessa o tra#al)o da nature(a e
tudo aquilo que a nature(a pode criar e! !at'ria de &or!a i!a,e! ou ser !aterial* +o
cessar o tra#al)o da nature(a se inicia o tra#al)o da al!a racional* +,ora te!os u!a criao
conjunta da nature(a e de $eus*
;as coisas criadas co!o j2 disse aci!a no )2 "erdade* Mas al,o )2 que transcende
o ser criado da al!a que no te! contato co! o que ' criado pois as coisas criadas nada
so: ne! !es!o u! anjo possui isto apesar de possuir u! ser lDcido puro e e8tensi"o: !as
ele no pode sequer se apro8i!ar disto* Esto se parece e! nature(a co! a di"indade ' una
consi,o !es!a e nada te! e! co!u! co! qualquer outra coisa* Se trata de al,o que ' u!
"erdadeiro e!pecil)o para padres !uito con"encionalistas ou e8clusi"a!ente eruditos* A
u! lu,ar er!o e deserto e sequer possui no!e !uito pelo contr2rio ' se! no!e sendo
ta!#'! !ais descon)ecido que con)ecido* Se "oc5 pudesse se anular &osse por u! s1
instante ou !enos que u! instante "oc5 possuiria tudo aquilo que ' e! si* Mas enquanto
per!anecere! preocupa<es consi,o !es!o ou co! qualquer outra coisa $eus de "oc5 '
to inc1,nito quanto !in)a #oca o ' de cores ou !in)a "ista do ,osto: to pouco
con)eci!ento assi! "oc5 possui de $eus*
13
* /ue li"ro ' este nin,u'! sa#e*
48
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%lato aquele ,rande !on,e considera assuntos de !uito peso e i!portRncia* >le
descre"e al,o puro que no est2 contido no !undo no estando ne! dentro ne! &ora do
!undo ne! no te!po ne! na eternidade no se encontrando ne! no interior ne! no
e8terior* $este $eus o %ai eterno rece#e a plenitude e pro&undidade de toda Sua di"indade*
+ isto ele &a( nascer e! Seu Fil)o Dnico de &or!a que n1s seja!os o Fil)o !es!o e Seu
nasci!ento ' Seu per!anecer dentro e Seu per!anecer dentro ' Seu nasci!ento*
%er!anece se!pre 4no e continua!ente se represa e! si !es!o0*>,o0 a pala"ra ->u0a
nin,u'! pode ser diri,ida seno a $eus e! Sua unidade0*G1s0 a pala"ra que quer di(er
-Goc50 que ' "oc5 na unidade de &or!a que -e,o0e -"1s0 eu e "oc5 si,ni&ique! u!a s1
unidade*
%ossa!os n1s ser esta unidade e per!anecer nesta unidade para tal nos ajude $eus*
+!'!*
49
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO TERCEI RO S ERMO
(/uint M7)
SURRE!IT AUTEM SAULUS DE TERRA APERTIS%UE OCULIS IHIL
(IDE"AT.
(+tos O:8)
>ste te8to citado do 7ati! &oi escrito por So 7ucas e se encontra inclu=do nos +tos
de So %aulo* /uer di(er: -%aulo se le"antou do c)o e tendo seus ol)os plena!ente
a#ertos nada "iu0*
$a !aneira que eu co!preendo e8iste! quatro sentidos poss="eis aqui*
%ri!eira!ente quando se le"antou do c)o co! os ol)os plena!ente a#ertos ele "iu o
nada e o nada era $eus: pois ao "er $eus ele c)a!ou aquilo de nada* 6 se,undo si,ni&icado
' o se,uinte: ao se soer,uer ele nada !ais "iu al'! de $eus* 6 terceiro e! todas as coisas
ele nada !ais "iu al'! de $eus* > e! quarto lu,ar ao "er $eus ele en8er,ou todas as
coisas co!o nada*
>! ocasio anterior ele )a"ia a&ir!ado que aquela lu( pro"in)a dos c'us e
su#ita!ente o )a"ia derru#ado ao c)o* ;ote! co!o ele disse que esta lu( "eio dos c'us
(+tos O:M)* ;ossos !el)ores !estres
14
a&ir!a! que os c'us possue! lu( pr1pria e que
contudo esta lu( no #ril)a* 6 sol ta!#'! possui lu( e! si !as esta #ril)a* +s estrelas
ta!#'! possue! lu( !as esta ' le"ada at' elas
15
* ;ossos !estres di(e! que o &o,o e! sua
pure(a si!ples e natural no ilu!ina e! seu lu,ar !ais ele"ado* Sua nature(a ' ali to pura
que no )2 ol)o que o possa "er* A to sutil e to di&erente que se ali &osse colocado ante a
"ista no o poder=a!os en8er,ar* Mas nu! o#jeto e8terno n1s o pode!os "er co!
&acilidade nu! pedao de !adeira ou tal"e( nu! car"o incandescente*
@o! lu( do c'u quere!os di(er aquela lu( que pro"e! de $eus e que ol)o de
)o!e! al,u! pode alcanar* Foi por isto que So %aulo disse que -$eus )a#ita e! u!a lu(
que "ista de nin,u'! pode alcanar0*(1 Ti!* Q:1Q) >le di( que $eus ' u!a lu( para a qual
no e8iste apro8i!ao poss="el* ;o e8iste u! ca!in)o que e! $eus dese!#oque* ;o )2
que! estando ainda nu!a "ia ascendente para $eus ainda au!entando e! ,raa e e! lu(
ten)a ja!ais "isto $eus* $eus no ' u!a lu( que au!enta e contudo so!ente desta &or!a
crescendo e su#indo a pessoa pode c)e,ar at' >le* $urante esta &ase de cresci!ento a
pessoa no c)e,a a "er $eus* $eus s1 pode ser en8er,ado na lu( que ' e! Si !es!o* 4!
!estre disse de certa &eita que ->! $eus no pode ser encontrado !ais ou !enos ne! isto
ou aquilo0*>nquanto esti"er!os nos rodeios querendo entrar ainda no podere!os "er
$eus*
14
* Albertus Magnus.
15
. Albertus Magnus novamente.
50
Meister Eckhart, Sermes Alemes
>le disse ento: -4!a lu( pro"eniente dos c'us #ril)ou aci!a dele0*Esto si,ni&ica que
tudo que pertencia a sua al!a &oi e!pol,ado* 4! !estre disse que nesta lu( todos as &oras
da al!a &ica! suspensas e e8altadas: os sentidos e8ternos co! os quais pode!os ou"ir e "er
e os sentidos internos que c)a!a!os pensa!ento* + pro&undidade e o alcance destas &oras
so a"assaladoras* To &acil!ente eu consi,o conce#er e! pensa!ento al,o que do outro
lado dos oceanos se encontra quanto al,o que "i(in)o a !i! se ac)e* > aci!a destes
pensa!entos se encontra o intelecto que ainda &ica #uscando* >ste intelecto te! a &uno de
procurar de questionar aqui e ali e de pe,ar e a#andonar* Mas aci!a deste intelecto que
incessante!ente #usca est2 aquele intelecto que no !ais #usca !as que per!anecendo e!
seu ser puro e si!ples &ica unido :quela lu(* > a&ir!o eu que ' nesta lu( que todos as &oras
da al!a se torna! e8altadas* 6s sentidos se ele"a! at' os pensa!entos* /uo ele"ados e
insond2"eis estes so nin,u'! )2 que o possa sa#er e8ceto $eus e a al!a*
;ossos !estres di(e! 9 e eis aqui u!a questo co!plicada 9 que at' !es!o os
anjos nada pode! sa#er destes pensa!entos a !enos que eles se ele"e! at' o intelecto que
#usca e este intelecto que #usca desa,Ce naquele que no #usca que ' a pura lu( e! si
!es!a* ;esta lu( esto reunidas todas as &oras da al!a* %ortanto ele disse: -+ lu( do c'u
aci!a dele #ril)ou0*
4! !estre disse que tudo aquilo que e!ana desde si das coisas que a#ai8o de si se
encontra! nada pode! rece#er* $eus &lui para todas as criaturas e contudo por elas se
encontra intocado* $elas >le no te! necessidade* $eus con&ere : nature(a o poder de
tra#al)ar e seu pri!eiro tra#al)o ' o corao* $i(endo assi! al,uns !estres a&ir!a! que a
al!a est2 por co!pleto contida no corao e que &luindo desde ali con&ere a "ida aos
outros !e!#ros* ;o ' e! a#soluto o que ocorre* + al!a se encontra co!pleta!ente
contida e! cada !e!#ro indi"idual!ente considerados e! si* 6 que pode ser "erdade '
que seu pri!eiro tra#al)o se encontre no corao* 6 corao &ica no !eio e necessita de
proteo de todos os lados da !es!a &or!a que os c'us no suporta! u!a in&lu5ncia
e8terna e no rece#e! nada de lu,ar al,u! pois possue! e! si todas as coisas* + tudo
tocando eles per!anece! intocados* +t' !es!o o &o,o e8altado co!o ele ' e! sua parte
!as ele"ada aos c'us no pode tocar*
;a lu( que a tudo a#ran,e ele to!#ou e! terra e seus ol)os se a#rira! de &or!a que
de ol)os a#ertos ele "iu co!o se nada "isse* > quando "iu todas coisas co!o se nada "isse
"iu $eus* 7e!#re!?se da pala"ra &alada pela al!a no 7i"ro do +!or: -;a !in)a ca!a de
noite eu procurei por aquele a que! !in)a al!a a!a !as no o encontrei0(@ant* M:1)* >la
o procurou e! sua ca!a quer di(er que! a al,o a#ai8o de $eus se ape,a tornar2 sua ca!a
estreita de!ais* Tudo aquilo criado por $eus ' estreito de!ais* >la di( ->u o procurei a
noite toda0no )2 noite que seja despro"ida de lu( apenas que a lu( se encontra "elada* 6
sol #ril)a na noite !as se encontra oculta : "ista* $urante o dia ele #ril)a e eclipsa as de!ais
lu(es* Tudo que tentar!os #uscar e! criaturas ' isto que se c)a!a noite* 6 que quero di(er
' seja l2 o que procure!os e! qualquer criatura que seja isto tudo ' so!ente so!#ra e
noite* Mes!o a lu( do anjo !ais ele"ado e !ais e8altado no pode ilu!inar a al!a* Tudo
que no &or esta pri!eira lu( ' escurido e noite* +ssi! a al!a no pode ac)ar $eus0*>u
despertei e por toda parte procurei correndo pelos ca!in)os a#ertos e pelos &ec)ados*
>nto os "i,ias 9 era! estes os anjos 9 se deparara! co!i,o e eu l)es per,untei onde
esta"a aquele a que! !in)a al!a a!a"a* Mas eles nada dissera!0*/ue! sa#e eles no
pudera! encontrar u! no!e para >le0*Endo u! pouquin)o !ais al'! encontrei a&inal
+quele por que! !in)a al!a ansia"a0*>ste pouquin)o pelo qual a al!a no o )a"ia
encontrado ' u!a coisa que eu j2 !encionei* /ue! ac)ar que todas as coisas transientes no
51
Meister Eckhart, Sermes Alemes
seja! tri"iais e no seja! co!o nada no topar2 co! $eus* Foi por isto que ela disse:
-Tendo ido u! pouquin)o !ais al'! eu !e deparei co! +quele por que! !in)a al!a
ansia"a0*
FreqCente!ente di(e!os -+quele por que! !in)a al!a ansia"a0* %or que &oi que ela
disse -+quele por que! !in)a al!a ansia"a.0 %ois >le se encontra !uito aci!a da al!a e
a al!a no c)a!ou por no!e a que! ela a!a"a* Hou"e quatro ra(<es para tal: + pri!eira '
que $eus no te! no!e* Se ela 7)e )ou"esse dado u! no!e isto teria que pro"ir da
i!a,inao* $eus est2 !ais al'! de todos os no!es nin,u'! 6 pode no!ear* + se,unda
ra(o porque ela no 7)e deu u! no!e &oi porque quando a al!a des!aia e! $eus no
a!or de nada se torna ciente al'! do a!or* >la jul,a que todos 6 con)ece! justo co!o
ela o &a(* >la &ica estupe&ata que ne! todos esteja! "endo $eus assi! co!o ela o &a(* +
terceira ra(o ' que ela no te"e te!po ainda de no!e2?7o* ;o conse,ue ela "oltar a
ca#ea do a!or durante #astante te!po para di(er nada al'! de -a!or0* + quarta ra(o
sendo tal"e( por ac)ar que >le no ten)a outro no!e seno -a!or0* @o! -a!or0ela c)e,a
a &alar todos os no!es* +ssi! ela disse: ->u !e soer,ui e !e diri,i por ca!in)os a#ertos e
&ec)ados* > quando &ui u! pouquin)o !ais al'! encontrei +quele por que! !in)a al!a
ansia"a0*
-%aulo se le"antou do c)o e de ol)os plena!ente a#ertos nada "iu0*+quilo que ' uno
' aquilo que eu no posso en8er,ar* >le nada "iu isto ': "iu $eus* $eus ' nada e >le ' al,o*
+quilo que al,o ' ta!#'! ' nada* +quilo que $eus ' >le ' co!pleta!ente* /uanto a isto
disse o ilu!inado $ion=sio ao &alar de $eus: ->le se encontra aci!a do ser da "ida e da
lu(0*>le no atri#ui a $eus ne! isto ne! aquilo !as atri#ui al,o que no sei o que ' que
est2 !uito aci!a de todos estes atri#utos* +quilo que "oc5 "iu ou o que pro"eio de seu
con)eci!ento certa!ente no ' $eus por esta ra(o justa!ente $eus no ' ne! isto ne!
aquilo* /ue! disser que $eus est2 aqui ou ali a esta pessoa no se de"e dar cr'dito* + lu(
que $eus ' #ril)a no escuro* $eus ' a "erdadeira lu(: %ara en8er,ar isto a pessoa de"e ser
ce,a e de"e arrojar &ora de $eus tudo que &or -al,o0* +&ir!ou u! !estre que que! quer
&alar de $eus co! qualquer se!el)ana $ele &ala i!pura!ente* Mas &alar de $eus co!
nada ' $ele &alar correta!ente* /uando a al!a se encontra uni&icada e se esquece de si
!es!a encontra ela ento co!o u! nada* 4!a "e( u! )o!e! te"e u!a "iso 9 &oi u!
son)o acordado 9 na qual &icou ele ,r2"ido co! nada co!o u!a !ul)er co! &il)o e
daquele nada nasceu $eus >le sendo &ruto do nada* $eus nasceu do nada* +ssi! ele disse:
-Tendo ele se soer,uido do c)o de ol)os a#ertos nada "iu0*>le "iu a $eus onde todas as
criaturas so u! nada* >le a todas as criaturas "iu co!o nada pois ele possu=a a ess5ncia de
todas as criaturas dentro de si* $eus ' u!a ess5ncia que a#arca todas ess5ncias*
>8iste u!a se,unda coisa que ele quis di(er ao a&ir!ar ->le nada "iu0* ;ossos !estres
di(e! que ao perce#er as coisas e8ternas al,o destas coisas te! de penetrar no espectador
ao !enos u!a i!presso destas coisas* Se eu quiser ter u!a i!a,e! de al,o co!o de u!a
pedra eu conce#o a i!a,e! da parte !ais ,rosseira dela e! !i! tirando dela o seu &ato
e8terno* Mas co!o ela se ac)a no c)o de !in)a al!a ela est2 ali naquele lu,ar !ais
ele"ado e no#re onde ela nada se torna seno u!a i!a,e!* +o perce#er al,o desde &ora
entra na !in)a al!a u! ele!ento e8terno* Mas ao perce#er as criaturas e! $eus no entra
nada !ais na al!a e8ceto $eus apenas pois nada )2 e! $eus e8ceto $eus apenas* +o
conte!plar todas as criaturas e! $eus eu nada estou conte!plando ou "endo* >le "iu
$eus e! /ue! todas as criaturas nada so*
>is o terceiro !oti"o pelo qual ele no "iu nada: o nada era $eus* $isse u! !estre
que todas as criaturas e! $eus se encontra! co!o u! nada pois possui >le e! Si a
52
Meister Eckhart, Sermes Alemes
ess5ncia de todas as criaturas* >le ' a ess5ncia que conte! todas as ess5ncias* 4! !estre
a&ir!ou que nada e8iste so# $eus conquanto apro8i!ado isto possa estar $ele que al,o de
e8terno e estran,eiro no conten)a* >ste !estre disse que u! anjo con)ece?se a si !es!o e
a $eus se! inter!edi2rios* Mas e! tudo !ais que "en)a ele a con)ecer se introdu( u!
ele!ento que pro"eio de &onte e8terna u!a i!presso e8terna por !enor que seja esta* Se
&or!os con)ecer $eus isto de"e ser reali(ado se! a utili(ao de inter!edi2rios lo,o nada
de &ora a#soluta!ente ali se pode introdu(ir* Se c)e,ar!os a "er $eus nesta lu( de"e ser
interna!ente e por n1s !es!os se! a intro!isso do que quer que seja criado* >nto
c)e,are!os a possuir u! con)eci!ento i!ediato da "ida eterna*
-;ada "endo "iu a $eus0* + lu( que $eus ' se so#ressai e o#scurece a todas outras
lu(es* + lu( "ista por %aulo l)e !ostrou o que $eus "in)a a ser e nada !ais* %ortanto J1
disse: -Fa( >le co! que o sol perca seu #ril)o e ao #ril)o das estrelas sela a#ai8o de Si
co!o u! ta!po0(J1 O:7)* >stando e!pol,ado por esta lu( a nada !ais podia ele "er pois
todas as &oras de sua al!a estando co!o esta"a! to!adas por $eus a nada !ais podia!
a#sor"er* >sta ' u!a #oa lio para todos n1s pois nos preocupando co! $eus co! as
coisas de &ora esta!os !uito pouco preocupados*
>! quarto lu,ar por ter ele nada "isto a lu( que $eus ' ' se! !isturas pura* Esto
&ora u! sinal ser esta lu( "erdadeira nada* @o! lu( queria ele si!ples!ente di(er que co!
seus ol)os a#ertos ele nada "ia* +o conte!plar este nada ele perce#eu o nada di"ino* $isse
Santo +,ostin)o: -/uando ele nada "ia "ia $eus0*+quele que nada !ais "5 e se torna ce,o
"5 $eus* /uanto a isto Santo +,ostin)o tin)a al,o a di(er: -J2 que $eus ' u!a lu(
"erdadeira e u! sustento para a al!a e !ais apro8i!ado da al!a que ela de si !es!a
quando acontecer que a al!a se "irar para lon,e das coisas $eus de"e por &ora #ril)ar
dentro dela0*
+ al!a sa#e porque e8peri!enta o a!or e o !edo* Se a al!a no &lui para o e8terno
ela se encontra e! casa e !ora e! sua lu( pura e si!ples* +li ela descon)ece o a!or e
ta!pouco sa#e ali o que seja !edo ou ansiedade* + co!preenso ' u!a #ase e u!a
sustentao para todos os seres* 6 a!or no possui Rncora e8ceto na co!preenso*
/uando a al!a se encontra ce,a e nada !ais pode "er "5 ento a $eus e isto de"e se passar
desta &or!a* $isse u! !estre -/uando o ol)o perce#e !ais clara!ente ' quando ele no
possui cores ento ele pode re&letir todas as cores0*;o apenas de"e ele estar es"a(iado de
cores !as onde ele se encontra no corpo ta!#'! de"e estar isento de cores se ' que "a!os
perce#er cores* ;aquilo que de cores esti"er "a(io atra"'s disto pode!os "er todas as cores
!es!o aquelas que de#ai8o de nossos p's se encontre!* $eus ' u!a ess5ncia que inclui
todas as ess5ncias* %ara que $eus seja perce#ido pela al!a esta de"e se encontrar ce,a*
%ortanto ele disse ->le nada "iu0 de cuja lu( "e! todas as de!ais lu(es de cuja ess5ncia as
de!ais ess5ncias todas "5!* > assi! di( a noi"a no 7i"ro do +!or: -+o ir u! pouco !ais
adiante encontrei +quele por que! !in)a al!a ansia"a0*>ste pouquin)o al'! que ela &oi
nada !ais ' que todas as criaturas* /ue! atr2s de si no colocar a todas coisas criadas no
ac)ar2 $eus* >la quis di(er ta!#'! que no i!porta quo puro ou sutil seja al,o atra"'s do
qual eu "en)a a con)ecer $eus contudo !es!o este pouco ta!#'! te! que irH +t' !es!o
a lu( que ' $eus se eu a considerar onde ela toca !in)a al!a isto no estar2 corretoH >u a
de"o considerar !ais al'! onde ela se ac)a contida* + lu( que #ril)a na parede eu no a
poderia real!ente "er a !enos que "ol"esse !in)a "iso para onde ela se ori,ina* > at'
ento se eu a &ocali(ar desde a ori,e! de"o estar li"re desta ori,e!: de"o perce#5?la onde
ela se ori,ina e! si* Mes!o assi! eu di,o que at' isto est2 errado* >u no a de"o considerar
ne! onde ela toca ne! onde ela se ori,ina ne! onde ela descansa pois todos estes so
53
Meister Eckhart, Sermes Alemes
!odalidades* + $eus de"e!os apreender co!o u!a !odalidade se! !odalidade co!o
u!a ess5ncia se! ess5ncia pois >le ' se! !odalidades* +ssi! So Bernardo disse -/ue!
con)eceria $eus de"e !edir se! usar u!a !edida0*
6re!os a ;osso Sen)or para que possa!os c)e,ar a esta co!preenso que ' por
co!pleto se! !odalidade e !edida* %ara tal nos ajude $eus*
+!'!*
54
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO %UARTO S ERMO
/T4K
REO(AMII SPIRITU METIS (ESTRAE
(>p)* 4:KM)
-Goc5s se reno"aro e! "ossos esp=ritos que ' c)a!ado mens0*(Esto quer di(er
!ente)* Foi isto que nos disse So %aulo* Santo +,ostin)o disse que a parte !ais ele"ada da
al!a ' c)a!ada mens ou !ente &oi criada por $eus junto co! a ess5ncia da al!a nu!
poderio o qual os !estres co!para! co! u! "aso ou u! te!plo de &or!as !entais ou de
i!a,ens &or!adas* >ste poder esta &a,ul)a na al!a &a( $eus co!o a al!a e! seu cu!e
que &lui desde onde >le "erte todo o tesouro de Sua ess5ncia di"ina no Fil)o e no >sp=rito
Santo (na distino das pessoas) assi! co!o a !e!1ria da al!a "erte o seu tesouro de
i!a,ens nos poderes da al!a* > co! este poder a al!a perce#e qualquer coisa co!o
i!a,e! quer ela "eja a i!a,e! de u! anjo ou sua pr1pria i!a,e! isto se constitui e! u!a
i!per&eio nela* Se ela perce#e a $eus assi! co!o >le ' $eus ou co!o >le ' u!a
i!a,e! ou co!o >le ' Trindade isto se constitui nu!a i!per&eio nela* Mas quando
todas as i!a,ens &ica! desape,adas na al!a e ela nada !ais "5 al'! do uno sY!ente ento
a ess5ncia nua da al!a encontra a ess5ncia se! &or!a e nua da unidade di"ina que ' o ser
superessencial passi"o e que repousa e! si* Z !ara"il)a das !ara"il)as que no#re
so&ri!ento isto ' que a ess5ncia da al!a nada possa so&rer al'! da unidade nua de $eusH
So %aulo nos di(: -Ser2s reno"ado e! esp=rito0*+ reno"ao recai nas criaturas que
so# $eus se encontra! !as $eus !es!o no se reno"a a#soluta!ente tendo apenas a
caracter=stica da eternidade* 6 que ' a eternidade. + caracter=stica da eternidade ' que o ser e
a ju"entude nela so o !es!o pois a eternidade no seria eterna se pudesse se reno"ar ou se
no &osse se!pre assi!* + reno"ao pode recair so#re u! anjo principal!ente quanto ao
con)eci!ento pr'"io pois u! anjo no con)ece as coisas que esto por "ir a !enos que
$eus as ten)a re"elado a ele* + reno"ao recai ta!#'! so#re u!a al!a enquanto ela '
c)a!ada de al!a pois ' assi! c)a!ada porque d2 "ida ao corpo e ' a &or!a do corpo
1Q
* +
reno"ao ta!#'! incide nela enquanto ' c)a!ada de esp=rito* >la ' c)a!ada de
-esp=rito0porque se encontra desape,ada do aqui e do a,ora e das coisas naturais* Mas onde
ela ' u!a i!a,e! de $eus e se! no!e co!o $eus no e8iste reno"ao que so#re ela
incida !as apenas eternidade da !es!a &or!a que $eus*
+,ora note! #e!: $eus ' se! no!e porque nin,u'! e8iste que possa co!preender
ou di(er qualquer coisa so#re >le* /uanto a isto u! !estre pa,o disse que co!preende!os
ou declara!os so#re a pri!eira causa ' !ais aquilo que n1s so!os que o que ' a pri!eira
causa porque ela est2 aci!a de todo discurso ou co!preenso
17
* Se eu di,o que $eus '
#o! isto no ' "erdade: o que isto quer di(er ' que eu sou #o! $eus no ' #o!* >u di,o
!ais di,o at' que sou !el)or que $eus: pois o que ' #o! pode ser !el)or e o que '
16
@&* o co!ent2rio de >cU)art do e"an,el)o de So Joo ($% EEE 45O para Joo 1K:K5) no qual ele e8plica
que anima ' assi! c)a!ada porque ela ani!a d2 "ida ao corpo*
17
@&* $iber de causis prop* Q*
55
Meister Eckhart, Sermes Alemes
!el)or pode se tornar o !el)or de todos* Mas $eus no ' #o! e portanto >le no pode se
tornar !el)or* > j2 que >le no pode se tornar !el)or no pode conseqCente!ente se
tornar o !el)or: pois estes tr5s #o! !el)or e o !el)or esto !uito re!o"idos de $eus
j2 que >le destes todos se encontra aci!a* $a !es!a &or!a se eu di,o que $eus ' s2#io
isto no seria "erdade: eu sou !ais s2#io que >le* $a !es!a &or!a se eu di,o que $eus '
u! ser isto no seria "erdade* >le ' u! ser transcendente e u! nada supraessencial* So
$ion=sio di( que a !el)or coisa que a pessoa pode di(er so#re $eus ' &icar quieto co! a
sa#edoria da rique(a interna* >nto quede!?se silentes e no ta,arele! so#re $eus porque
pela ta,arelice esta!os !entindo e assi! co!etendo u! pecado* >nto se quiser!os estar
se! pecado e per&eitos no ta,arele!os so#re $eus* ;e! de"e!os procurar co!preender
o que quer que seja so#re $eus pois $eus est2 aci!a de toda co!preenso* 4! !estre
disse: -Se eu ti"esse u! $eus que pudesse co!preender eu no !ais o consideraria co!o
$eus0*
18
+ssi! se al,u'! co!preender al,o so#re $eus co! certe(a que isto no ' $eus e
co! esta co!preenso a pessoa to!#a nu!a &alta de co!preenso e desta &alta de
co!preenso se incorre e! #rutalidade pois tudo que nas criaturas ' u!a no?
co!preenso isto !es!o ' #rutal* >nto se a pessoa quiser no se tornar u! ani!al te!
que tratar de nada co!preender so#re $eus porque $eus ' i!pronunci2"el e inac)2"el*
->nto o que de"o &a(er.0
$e"e se distanciar de "oc5 !es!o e do seu e,ocentris!o e se i!er,ir e! seu
essencial e seu -eu0e o -!eu0$ele de"e! se tornar to co!pleta!ente u! -Meu0que co!
>le "oc5 co!preenda o seu ser que nunca "eio a ser e o seu ;ada ino!in2"el*
So %aulo di(: -Se reno"e! e! esp=rito0*Se quiser!os nos reno"ar e! esp=rito ento
os seis poderes da al!a tanto o !ais ele"ado quanto o !enos ele"ado de"e! cada u! deles
ter u! anel dourado &ol)eado co! o ouro do a!or di"ino* +,ora anote!os os tr5s poderes
in&eriores tr5s: o pri!eiro se c)a!a discri!inao ou rationale* ;este de"e!os colocar u!
anel dourado isto ' a lu( de &or!a que nossa discri!inao de"e ser se!pre ilu!inada al'!
do te!po pela lu( di"ina* 6 se,undo ' o poder col'rico irascibilis* ;este ta!#'! de"e!os
pIr u! anel nossa pa(* %or que. %orque enquanto esti"er!os e! pa( nesta !edida
estare!os e! $eus e enquanto no esti"er!os e! pa( neste tanto ta!#'! nos ac)are!os
&ora de $eus* 6 terceiro poder ' c)a!ado de desejo concupiscibilis* ;este de"e!os colocar
u! anel que ' o contenta!ento de &or!a que esteja!os ale,res quanto a todas as criaturas
que esto so# $eus: !as co! $eus no de"e!os &icar contentes pois no pode!os ja!ais
ter o su&iciente de $eusH /uanto !ais ti"er!os de $eus tanto !ais 6 querere!os pois se
pud'sse!os ter o #astante de $eus e &ic2sse!os saciados de $eus ento $eus no seria
!ais $eus*
>! cada u! dos poderes !ais ele"ados ta!#'! de"e!os colocar u! anel dourado*
$estes poderes ta!#'! pode!os di(er que so e! nD!ero de tr5s:
6 pri!eiro se c)a!a poder retenti"o ou seja a !e!1ria* >ste poder se co!para co!
o %ai na Trindade* ;este de"e!os colocar u! anel dourado que seja retenti"o para que
possa!os ,uardar tudo conosco* 6 se,undo ' c)a!ado de co!preenso ou intelectus* >ste
poder ' co!parado ao Fil)o* ;este ta!#'! coloque!os u! anel dourado que ' o
con)eci!ento de &or!a que e! todos os !o!entos con)ea!os a $eus* Mas co!o. 6
de"e!os con)ecer se! qualquer i!a,e! se! inter!edi2rios e se! se!el)ana* Mas se eu
con)ecerei $eus se! inter!edi2rios ento real!ente eu de"o !e trans&or!ar ;ele e >le
18
+,ostin)o Ser!o 117*
56
Meister Eckhart, Sermes Alemes
e! !i!* >u di,o !ais: $eus de"e de &ato se tornar !eu e eu de"o real!ente !e tornar
$eus to plena!ente unos que este -ele0e -eu0nos torne!os u! e o !es!o -'0 e neste
!es!o -ser0&uncione!os nu! s1 tra#al)o eterna!ente pois que este -ele0e este -eu0 isto
' $eus e a al!a juntos so !uito &rut=&eros* Mas se te!po e espao inter"iere! a al!a no
pode !ais &uncionar junta*
6 terceiro poder ' c)a!ado de "ontade voluntas* >ste poder ' co!parado ao >sp=rito
Santo* ;este de"e!os colocar o anel dourado do a!or de"e!os a!ar a $eus* $e"e!os
a!ar a $eus at' !es!o e8terior!ente se ele &or di,no de a!or ou no* Esto ' no ' por
que >le ' di,no de a!or que o a!are!os pois $eus no ' di,no de a!or >le est2 aci!a de
todo a!or e todo ser di,no de a!or*
->nto co!o de"e!os a!ar $eus.0
$e"e!os a!2?lo de u!a &or!a no?espiritual isto ' a al!a de"e estar
desespirituali(ada isto ' se! roupa,e! espiritual* %ois enquanto a al!a esti"er e! u!a
"este espiritual te! i!a,ens: enquanto ti"er i!a,ens no te! ainda unidade ou
si!plicidade e enquanto no ti"er si!plicidade nunca de &ato a!ou $eus pois o "erdadeiro
a!or reside na si!plicidade* %ortanto nossa al!a de"e se encontrar desespirituali(ada de"e
ser se! esp=rito pois no de"e!os a!ar a $eus enquanto $eus ne! enquanto esp=rito
ne! enquanto pessoa ne! ta!pouco enquanto i!a,e!: tudo isto de"e partir*
-Be! co!o ento de"o a!2?lo.0
$e"e!os a!2?lo assi! co!o >le ': co!o u! no?$eus no?esp=rito no?pessoa
no?i!a,e!: da &or!a que >le ' u! puro e l=!pido 4no desape,ado de toda dualidade*
> que naquele 4no possa!os eterna!ente nos i!er,ir de u! nada a outro nada* +
tal nos ajude $eus*
+!en*
57
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO %UI TO S ERMO
(/uint 4)
OME DATUM OPTIMUM ET OME DOUM PER)ECTUM DESURSUM
EST
(Jai!e 1:17)
So Jai!e narra e! sua ep=stola: -Todo #o! presente e toda per&eio "5! desde
aci!a do %ai das lu(es0* $e"e ser con)ecido que para aquelas pessoas que a $eus se
entre,a! e constante!ente procura! apenas reali(ar a "ontade de $eus tudo que l)es
"en)a de $eus ser2 o !el)or* +ssi! co!o $eus "i"e esteja se,uro que o que acontecer
de"e a#soluta!ente ser o !el)or e que no e8iste u! outro ca!in)o que seja !el)or que
este* +pesar de al,u! outro ca!in)o aparentar ser !ais con"eniente ele no seria contudo
to e8celente para "oc5* +ssi! o quer $eus e assi! desta &or!a ser2 !el)or para "oc5* +
doena ou a po#re(a a &o!e ou a sede o que &or que $eus l)e en"iar ou dei8ar de en"iar o
que >le der ou no der isto ' o !el)or para "oc5* Mes!o que l)e esteja &altando &' ou o
poder de interiori(ao o que "oc5 ti"er ou no trate de )onrar $eus e! todas as coisas e
neste caso o que >le l)e en"iar ser2 o !el)or para "oc5*
;esta altura "oc5 poderia qui2s inda,ar -@o!o "ou sa#er se ' a "ontade de $eus ou
no.0 Ten)a certe(a de que se no ti"esse sido a "ontade de $eus isto no teria ocorrido* +
pessoa no to!#a doente ou al,o !ais que "en)a a l)e acontecer a !enos que $eus queira*
7o,o sa#endo se tratar da "ontade de $eus nisto "oc5 de"e se ale,rar de tal !odo e
aceitar isto de tal &or!a que a dor no !ais seja dor para "oc5: !es!o e! casos e8tre!os
de dor sentir dor ou &icar a&lito por isto estaria errado pois o que pro"e! de $eus de"e ser
aceito co!o o !el)or que poderia acontecer o !el)or de tudo* >is que o pr1prio ser de
$eus depende deste &ato que >le queira se!pre o !el)or* /ue eu ta!#'! ento queira
isto e nada !e ser2 !ais a,rad2"el* Se e8istisse al,u'! que eu esti"esse querendo a,radar e
eu ti"esse certe(a que esta pessoa !e pre&erisse co! u! casaco cin(a que co! u! outro
qualquer no i!porta de que qualidade &osse ento certa!ente aquele casaco !e a,radaria
e eu pre&eriria us2?lo !ais que qualquer outro no i!porta se &osse de qualidade superior* Se
eu quisesse a,radar al,u'! tudo que eu sou#esse que l)e a,radasse nas pala"ras e a<es eu
o &aria e apenas aquilo* Tire! ento "oc5s u!a #ase por seus a!oresH Se de $eus "oc5s
,ostasse! ento nada l)es ale,raria !ais que aquilo que 6 a,radasse e que Sua "ontade
&osse reali(ada e! n1s* %or !aior que seja a dor ou o desespero a !enos que "oc5 se ale,re
equani!e!ente nisto isto estar2 errado*
+l,o que eu costu!o a&ir!ar que ' u! &ato n1s re(a!os todo dia o %ai nosso
-Sen)or seja &eita "ossa "ontadeH0 e quando Sua "ontade ' &eita n1s &ica!os (an,ados e
descontentes co! ela* Mas o que >le ten)a &eito de"e nos a,radar !ais* +queles que cr5e!
58
Meister Eckhart, Sermes Alemes
que Sua "ontade seja a !el)or poss="el esto se!pre nu!a pa( per&eita* Mas :s "e(es "oc5
considera e pensa -+) !el)or teria sido que as coisas ti"esse! sido u! pouco di&erentes
do que &ora!0 ou -Se desta &or!a no ti"esse ocorrido as coisas teria! sido u! pouquin)o
!el)ores0* >nquanto "oc5 ti"er este tipo de pensa!ento ja!ais "ai encontrar a pa(* Tudo
"oc5 de"e aceitar o co!o !el)or* >ste ' o pri!eiro si,ni&icado de nosso te8to*
>8iste u! outro si,ni&icado anote!H >le di(: -Todo presente0* %resente e! seu
sentido "erdadeiro s1 e8iste de u! tipo: aqueles que so os !el)ores e !ais ele"ados* 6 que
$eus d2 !ais ale,re!ente so presentes* 4!a "e( eu disse aqui que $eus pre&ere perdoar os
,randes pecados que os pequenos* /uanto !aiores &ore! tanto !ais ale,re!ente e
rapida!ente >le os perdoa* 6 !es!o "ale para ,raas presentes e "irtudes: quanto !aiores
&ore! co! tanto !ais ale,ria >le os d2 pois Sua nature(a depende de dar enor!es
presentes* +ssi! quanto !el)ores as coisas tanto !aior a quantidade delas* +s criaturas
!ais no#res so os anjos cuja nature(a ' pura!ente espiritual e nada possue! de corp1reo3
so e! !aior nD!ero e )2 !ais deles que coisas corp1reas* +s ,randes coisas so c)a!adas
de presentes e pertence! !ais a >le de &ato*
>u disse u!a "e( que o que pode ser e8presso co! pala"ras de"e pro"ir de dentro
!o"ido por sua necessidade interna: no de"e pro"ir de &ora !as so!ente de dentro*
Te!os de "i"er na parte !ais interna da al!a* +li todas as coisas se torna! presentes a "oc5
"indas desde dentro e per!anecendo e! seu !el)or e !ais ele"ado aspecto* %orque no se
d2 conta disto. %orque "oc5 no est2 ali esta#elecido. /uanto !ais no#re u!a coisa ' tanto
!ais a#ran,ente ela '* 6 senti!ento eu o ten)o e! co!u! co! os ani!ais e a "ida a ten)o
co! as 2r"ores* 6 ser !e ' !ais inato ainda e isto eu partil)o co! todas as criaturas* 6 c'u
' !aior que tudo que a#ai8o dele se encontra assi! ' !ais no#re* /uanto !ais no#re u!a
coisa &or tanto !aior e !ais uni"ersal* 6 a!or ' no#re porque uni"ersal* %arece di&=cil
cu!prir a "ontade de ;osso Sen)or e a!ar!os nossos a!i,os cristos co!o a n1s
!es!os* +s pessoas co!uns di(e! que de"e!os a!2?los pelo #e! que quere!os a n1s
!es!os* ;o ' contudo o que de"e!os &a(er: de"e!os a!2?los e8ata!ente da !es!a
&or!a que o &a(e!os a n1s !es!os e nisto no e8iste a !enor di&iculdade* Be!
considerado o a!or ' !ais u!a reco!pensa que u! preceito* 6 !anda!ento parece di&=cil
de se cu!prir !as a reco!pensa ' desej2"el* /ue! a!a $eus co!o de"e (isto ' que! 6
a!a quer queira quer no) e co!o todas as criaturas 6 a!a! neste caso ento ele de"e
a!ar a seus se!el)antes co!o a si !es!o isto ' se ale,rando co! suas ale,rias co!o se
&osse! suas pr1prias e desejando tanto sua )onra quanto as deles pr1prias e a!ando u!
estran)o tanto quanto al,u'! que l)e &or =nti!o* $esta &or!a a pessoa est2 se!pre ale,re
)onrado e !ais e! "anta,e! e8ata!ente co!o se ele esti"esse nos c'us e assi! ele se
ale,ra !ais que se ale,rasse apenas co! seu pr1prio #e!* > "oc5 de"e estar consciente que
se "oc5 se ale,ra !ais co! tua pr1pria )onra que co! a de outro isto no est2 certo*
7e!#re?se que se "oc5 #uscar o que ' teu no "ai ja!ais ac)ar $eus pois "oc5 no
estar2 procurando apenas $eus* Goc5 estar2 procurando por al,o junto co! $eus tratando
$eus co!o se &osse u! &arol co! o qual "oc5 #usca al,o3 e ao se deparar co! aquilo que
"oc5 #usca jo,a o &arol &ora* A isto que "oc5 est2 &a(endo: aquilo que "oc5 #uscar co!
$eus nada ' seja o que &or status ou reco!pensa !undana ou concentrao espiritual ou
o que &or: "oc5 no est2 procurando por nada e assi! nada encontra* Goc5 nada encontrou
pela si!ples ra(o que "oc5 nada procurou* Todas as criaturas so u! puro nada* @o! isto
eu no estou di(endo que elas seja! insi,ni&icantes ou que elas seja! al,o3 elas so u! puro
nada* 6 que no possui ser no e8iste* Todas as criaturas no possue! ser pois seus seres
consiste! na presena de $eus* Se $eus se "oltasse por u! s1 instante de todas as criaturas
59
Meister Eckhart, Sermes Alemes
elas pereceria!* >u j2 a&ir!ei al,u!as "e(es e se trata da "erdade que aquele que possu=sse
todo !undo co! $eus no teria !ais que aquele que ti"esse $eus so(in)o* Todas as
criaturas nada !ais possuiria! se! $eus que u! !osquito se! $eus3 e8ata!ente o
!es!o ne! !ais ne! !enos*
6ua! a,ora u!a coisa "erdadeira: Se al,u'! desse ce! !il !oedas de ouro para
eri,ir i,rejas e !osteiros seria u!a ,rande coisa* @ontudo esta pessoa teria dado !uito !ais
se ti"esse considerado estas ce! !il !oedas co!o sendo a#soluta!ente nada3 teria "alido
!uito !ais que a pri!eira doao* +o criar todas as criaturas estas era! to po#res e
!esquin)as que >le no encontra"a espao para se !e8er nelas* Mas a al!a >le criou
e8ata!ente co!o Si !es!o e e! Sua pr1pria i!a,e! co! o prop1sito de a ela >le poder
se entre,ar* %ois qualquer coisa que >le desse al'! disto para tal ela no li,aria a !ais
!=ni!a i!portRncia* $eus de"e se re"elar a !i! assi! !es!o co!o >le ' ou eu nada
ten)o e disto no ,osto* /ue! &or 6 rece#er assi! de"e ter renunciado e dei8ado a si
!es!o total!ente: desta &or!a ele rece#e direto de $eus tudo aquilo que >le te! co!o se
&osse seu !es!o na !es!a !edida que $eus e que ;ossa Sen)ora e que todos aqueles
que se encontra! nos c'us* Esto pertence i,ual!ente a todos eles* +queles que a si !es!o
a#andonara! e renunciara! e! !edida i,ual rece#ero e no !enos*
>! terceiro lu,ar as pala"ras: -$o %ai das lu(es0*+ pala"ra -%ai0i!plica u!a relao
&ilial* + pala"ra -%ai0denota u! ,erar si!ples e indi,ita a "ida de todas as coisas* 6 %ai ,era
o Fil)o no intelecto eterno e assi! o %ai ,era seu Fil)o na al!a co!o >le o &e( e! Sua
pr1pria nature(a e 7)e ,era na al!a o Fil)o co!o se &osse nela pr1pria sendo que Seu ser
depende de poder ,erar o Fil)o na al!a quer >le queira ou no* 4!a "e( !e per,untara!
o que &a(ia $eus nos c'us* >u disse >le est2 ,erando Seu Fil)o u! ato no qual >le se
deleita tanto e 7)e ' to a,rad2"el que >le nada !ais &a( al'! de ,erar Seu Fil)o e destes
dois #rota o >sp=rito Santo* /uando o %ai ,era Seu Fil)o e! !i! eu sou o !es!o Fil)o e
no u! outro: claro so!os di&erentes e! )u!anidade !as aqui eu sou o !es!o Fil)o e
no u! outro qualquer0*Sendo &il)os so!os )erdeiros0(Lo!* 8:17)* +quele que
co!preende esta "erdade #e! sa#e que a pala"ra -%ai0denota pura ,erao e ter &il)os*
%ortanto nisto so!os &il)os e so!os o !es!o &il)o*
+,ora considere! as pala"ras: ->les "iera! desde ci!a0* @o!o eu j2 disse
anterior!ente: /ue! &or candidato a rece#er desde aci!a de"e ter a#ai8o a "erdadeira
)u!ildade* Sai#a desta "erdade: aquele que no esti"er co!pleta!ente e!#ai8o nada o#t'!
ou rece#e por !enor que seja* Se "oc5 te! u!a considerao por si !es!o ou por
qualquer outra coisa ou pessoa "oc5 no est2 e!#ai8o e nada o#ter2 !as se "oc5 esti"er
#e! e!#ai8o "ai rece#er tudo* + nature(a de $eus ' dar tudo e Seu ser depende de nos
dar tudo quando esti"er!os e!#ai8o* Se ali no esti"er!os nada rece#ere!os e l)e
&are!os "iol5ncia e 6 !atare!os* Se isto no puder!os &a(er por >le no o &are!os para
n1s enquanto isto e! n1s reside* Se deseja!os real!ente 7)e entre,ar tudo ' necess2rio
que nos coloque!os e! "erdadeira )u!ildade so# $eus le"antando $eus e! nosso
corao e co!preenso0*;osso Sen)or !andou Seu &il)o ao !undo0(Val* 4:4) >u j2 disse
de certa &eita aqui que $eus !andou Seu &il)o ao !undo na plenitude to te!po na al!a
quando ela tin)a &eito cessar o te!po* /uando a al!a est2 li"re do te!po e do lu,ar ento o
%ai !anda Seu Fil)o : al!a* A este o si,ni&icado das pala"ras: -6 !el)or presente e
per&eio "5! de aci!a do %ai das lu(es0*
%ossa!os n1s &icar prontos para rece#er seu !el)or presente a tal nos ajude $eus o
%ai das lu(es*
60
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+!'!*
61
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO S E!TO S ERMO
(/uint 5M)

MODICUM ET O (IDE"ITIS ME# ETC.
(Joo 1Q:1Q)
;osso Sen)or disse a seus disc=pulos: -$aqui a pouco "oc5s no !ais !e "ero3 e u!
pouco !ais tarde !e "ero de no"o0*6s disc=pulos co!entara! entre si -;o sa#e!os do
que >le est2 &alandoH0 Esto nos &oi trans!itido por So Joo que este"e presente na ocasio*
/uando ;osso Sen)or "iu o que eles esta"a! pensando disse -4! pouco !ais tarde !e
"ero de no"o e &icaro ale,res e j2 nin,u'! !ais ser2 capa( de l)es tirar estas suas
ale,rias0*;osso Sen)or disse: -$aqui a pouco "oc5s no !ais !e "ero0*6s !el)ores
!estres di(e! que a ess5ncia da sal"ao est2 na co!preenso* 4! con)ecido te1lo,o
1O
recente!ente c)e,ou e! %aris e &uriosa!ente se opIs a estas a&ir!a<es* 4! outro !estre
presente
KP
ironi(ou as iracundas acusa<es do te1lo,o di(endo: -6 sen)or ,rita e &ica
indi,nado !uito con"incente!ente* ;o &ora a pala"ra de $eus no Santo >"an,el)o e "oc5
tal"e( aca#asse con"encendo !uita ,ente0*6 con)eci!ento intelectual so!ente se ape,a
aquilo que ele !al co!preende de &ato* ;osso Sen)or disse: ->sta ' a "ida eterna que n1s
con)ecere!os Goc5 apenas co!o "erdadeiro $eus0(Joo 17:M)* + per&eio da #e!?
a"enturana consiste tanto no con)eci!ento quanto no a!or*
>le a&ir!a: -4! pouco !ais e "oc5s no !ais !e "ero0* Esto pode ter quatro
si,ni&icados #astante parecidos !as que na realidade so #e! distintos0*4! pouco !ais e
"oc5s no !ais !e "ero0* Todas as coisas de"e! "aler pouco para "oc5 quase nada* +ntes
eu j2 )a"ia !encionado que Santo +,ostin)o di(ia -/uando So %aulo "iu o nada "iu
$eus0* +,ora "ou "irar esta &rase ao contr2rio di(endo -/uando ele nada "iu "iu $eus0*
>ste ' o pri!eiro si,ni&icado*
6 se,undo si,ni&icado ': + !enos que todo !undo e todo te!po "al)a! pouco para
"oc5 no poder2 "er $eus* So Joo disse no +pocalipse: -6 anjo jurou pela "ida eterna
que o te!po no !ais e8istiria para ele0* So Joo di( clara!ente: -6 !undo por >le &oi
&eito !as o !undo no o con)eceu0(Joo 1:1P)* 4! !estre pa,o ta!#'! a&ir!ou que o
!undo e o te!po era! coisas de pequena "alia* + !enos que !undo e te!po &osse!
transcendidos $eus no poderia ser "isto0*4! pouco !ais e "oc5s no !e "ero !ais0*
6 terceiro si,ni&icado ': >nquanto qualquer coisa aderir : al!a por !enor que seja
de pecado ou de parecido co! o pecado a pessoa no "er2 $eus* 6s !estres
K1
declara! que
os c'us no rece#e! i!press<es de &ora* >8iste! !uitos c'us: cada u! possui seu esp=rito
19
%ro":"el!ente o Franciscano Vonsal"us co! que! >U)art de#ateu e! %ais e! 1MPK ou 1MPM*
20
6 $o!inicano Jean /uidort*
21
+l#ertus Ma,nus ensina"a assi! a doutrina +ristot'lica*
62
Meister Eckhart, Sermes Alemes
pr1prio e o anjo que l)e ca#e* Se ele &osse parar e! u! outro c'u para o qual ele no
)ou"esse sido desi,nado ele nada poderia &a(er* 4! padre !e disse de certa &eita -Vostaria
que eu possu=sse u!a al!a parecida co! a tua0* +o que repliquei: -;a "erdade isto seria de
u!a inutilidade total pois !in)a al!a nada poderia &a(er no teu corpo #e! co!o a tua no
!eu0*;en)u!a al!a nada pode a no ser no corpo para o qual ela &oi desi,nada* + "ista
no tolera nada que l)e seja estran)o* 4! !estre disse -Se !eios no )ou"esse! nada
poder=a!os en8er,ar0* %ara que eu en8er,ue a cor da parede esta de"e re&letir a lu( e sua
i!a,e! de"e con"er,ir para !in)a "ista* So Bernardo disse que a "ista ' co!o o c'u
rece#e o c'u nele !es!o* + audio no reali(a esta &aan)a: ela no conse,ue ou"ir o c'u
ne! o paladar pode pro"ar o c'u* >! se,undo lu,ar a "ista possui &or!a o"al #e! co!o o
c'u e e! terceiro lu,ar se encontra alto co!o o c'u ta!#'!* 7o,o a "ista rece#e a
i!presso da lu( porque co! o c'u se parece
KK
* 6 c'u no rece#e i!press<es de &ora* 6
corpo rece#e i!press<es "indas desde &ora #e! co!o a al!a enquanto esta Dlti!a
&uncionar dentro do corpo* /uando a al!a &or con)ecer al,o de &ora por !ais puro que
seja co!o u! anjo ela de"e utili(ar a !irada se! qualquer i!a,e! de &or!a sutil* 6
!es!o "ale para u! anjo quando ele &or con)ecer qualquer outra coisa so# $eus co!o u!
outro anjo de"e !irar sutil!ente se! i!a,ens co!o as i!a,ens que possu=!os aqui* Mas a
si !es!o ele con)ece se! esta !irada sutil se! i!a,ens se! se!el)ana* +ssi! ta!#'! a
al!a se con)ece a si se! !iradas se! i!a,ens e se! se!el)ana i!ediata!ente* /uando
eu &or con)ecer a $eus isto de"e se passar de &or!a i!ediata e se! a inter!ediao de
quaisquer i!a,ens* 6s !el)ores !estres a&ir!a! que $eus ' con)ecido se! !eios* A desta
&or!a que os anjos con)ece! $eus co!o >le se con)ece a Si !es!o se! i!a,ens e se!
aquele -pouco0* /uando eu &or con)ecer $eus se! -!eios0e se! i!a,ens ou se!el)ana
ento $eus de"e pratica!ente se tornar -eu0 e eu pratica!ente $eus de tal &or!a
uni&icados que quando eu opero co! >le no ' co!o se eu tra#al)asse co! >le !e
incitando !as eu operando co! o que ' !eu co!pleta!ente* >u opero tanto co! >le
quanto !in)a al!a &unciona junto co! !eu corpo* Esto para n1s ' u! enor!e con&orto e
se nada !ais )ou"esse seria j2 incenti"o #astante para que a!2sse!os $eus*
6 quarto sentido est2 e! co!pleta oposio a estes tr5s pri!eiros* ;1s de"e!os ser
!uito ,randes se "a!os "er $eus* + lu( do sol nada ' co!parada : lu( do intelecto e o
intelecto se co!parado : lu( da ,raa nada '* + ,raa ' u!a lu( que transcende e que se
ele"a aci!a de tudo que $eus criou ja!ais ou ja!ais poderia criar* > contudo a lu( da
,raa por !aior que seja ' =n&i!a se co!parada : lu( di"ina* ;osso Sen)or repreendeu seus
disc=pulos e l)es disse: ->! "oc5s a lu( ' ainda !uito di!inuta0(Joo 1K:M5)* >les no se
encontra"a! se! lu( !as esta era ainda !uito redu(ida* ;1s de"e!os ascender e crescer
e! ,raa* >nquanto esti"er!os crescendo e! ,raa esta ainda se encontra pequena e nela
s1 en8er,a!os $eus de lon,e* Mas quando esta se encontrar aper&eioada e! seu !ais
ele"ado ,rau no ser2 !ais a ,raa: j2 ser2 a lu( di"ina na qual a pessoa en8er,a $eus* So
%aulo a&ir!a: -$eus "i"e e !ora nu!a lu( para a qual no e8iste acesso poss="el0(1 Ti!*
Q:15)* %ara ela no e8iste acesso so!ente reali(ao* Mois's disse 9 -;o e8iste )o!e!
al,u! que ten)a "isto $eus0(c&* [8odo MM:KP)* >nquanto )o!ens e enquanto qualquer
coisa de )u!ano nos estor"a e enquanto esti"er!os nos preR!#ulos no pode!os ainda
"er $eus* $e"e!os nos soer,uer e esta#elecer no descanso puro e desta &or!a "er $eus*
So Joo di(: -;1s de"e!os con)ecer $eus assi! co!o $eus se con)ece a Si !es!o0(1
Joo M:K)* + nature(a de $eus consiste e! que >le se con)ea se! u! -pouco0e se! isto
ou aquilo* $esta &or!a os anjos con)ece! $eus co!o >le se con)ece a Si !es!o* So
22
So Bernardo de @lair"au8 En @ant* ser!o M1 no* K*
63
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%aulo nos di(: -;1s con)ece!os $eus da !es!a &or!a que n1s so!os con)ecidos0(1 @or*
1M:1K)* > eu a&ir!o que n1s 6 con)ece!os co!o >le se con)ece a Si !es!o naquele
re&le8o que ' a i!a,e! de $eus e a ess5ncia de $eus na !edida e! que ele ' o %ai* +ssi!
co!o n1s so!os co!o esta i!a,e! da qual &lue! todas as de!ais i!a,ens e co!o n1s
nos encontra!os re&letidos nesta i!a,e! e dentro da i!a,e! do %ai enquanto >le
con)ece isto e! n1s n1s ta!#'! 6 con)ece!os co!o >le se con)ece*
>le di(: -4! pouco e no !ais "oc5s !e "ero: e u! pouquin)o !ais ainda e j2 !e
"ero0* ;osso Sen)or disse: ->sta ' a "ida eterna que con)ea!os a Ti apenas co!o o
"erdadeiro $eus0*
%ossa!os n1s c)e,ar a esta con)eci!ento a tanto nos ajude $eus*
+!'!*
64
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO S *TI MO S ERMO
(/uint 45)
I OMI"US RE%UIEM %UAESI(I
(>cl* K4:11)
>stas pala"ras &or!a tiradas do 7i"ro da Sa#edoria* ;1s as interpretare!os de u!a
&or!a di&erente da co!u!* + Sa#edoria >terna di( o se,uinte : al!a: ->! todas as coisas
eu procurei o descanso0 e a al!a replicou: -+quele que !e criou descansou na !in)a
tenda0* > e! terceiro lu,ar a Sa#edoria >terna di(: -6 !eu descanso ' na cidade sa,rada0*
Se !e per,untasse! por que o @riador &e( todas as criaturas eu diria: o descanso* Se !e
per,untasse! e! se,uida o que a Sa,rada Trindade #uscou e! todos Seus tra#al)os eu
diria: o descanso* > se e! terceiro lu,ar !e inda,asse! o que a al!a procurou co! toda
esta sua a,itao eu responderia: o descanso* > se e! quarto lu,ar o que todas as criaturas
procura! e! seus desejos naturais e !o"i!entos eu diria: descanso*
>! pri!eiro lu,ar "eri&ique!os co!o a nature(a di"ina &a( co! que todos desejos da
al!a se apai8one! por >la e co!o os atrai at' Si* %ois de tal &or!a a ;ature(a $i"ina '
a,rad2"el a $eus 9 isto ' o descanso 9 que >le a projetou &ora de Si para a Si atrair os
desejos naturais de todas as criaturas* ;o apenas o @riador #usca Seu pr1prio descanso
projetando a todas as criaturas !as ta!#'! ele procura atrair a todos de "olta para seu
pri!eiro co!eo que ' o descanso* $eus a!a a Si e! todas as criaturas* $esta &or!a >le
procura Seu pr1prio a!or e! todas as criaturas isto ' ele procura Seu pr1prio descanso*
>! se,undo lu,ar a Sant=ssi!a Trindade procura o descanso* 6 %ai #usca o descanso
e! Seu Fil)o e! que! >le !oldou todas as criaturas e a!#os #usca! o descanso no
>sp=rito Santo que pro"eio de a!#os co!o a!or eterno e inco!ensur2"el*
>! terceiro lu,ar a al!a procura seu descanso e! todos seus poderes e !o"i!entos
quer a pessoa esteja consciente disto ou no* ;in,u'! a#re ou &ec)a u! s1 ol)o se! que
co! isto esteja procurando o descanso: ou procura al,o de &a"or2"el ou rejeita al,o que
estor"a ou #usca al,o no qual ele possa descansar* So estes os dois !oti"os de todas as
a<es )u!anas* >u j2 a&ir!ei ta!#'! que a pessoa no de"e ja!ais sentir a!or ou desejo
por qualquer criatura a !enos que a se!el)ana de $eus ali se encontre* >u coloco !eu
a!or ali onde eu !ais nitida!ente possa constatar a se!el)ana de $eus !as nada e8iste
e! todas as criaturas que tanto se parea co! $eus quanto o descanso* >! terceiro lu,ar
de"e!os nos conscienti(ar de co!o a al!a de"e ser para que $eus possa nela descansar* >la
de"e se encontrar pura* @o!o a al!a se torna pura. Se a&errando :s coisas espirituais nas
quais ela ' e8altada: quanto !ais ela &or e8altada tanto !ais pura sua de"oo: e quanto !ais
pura sua de"oo tanto !ais poderosos seus tra#al)os* 4! !estre di( das estrelas que
quanto !ais pr18i!as parece! se encontrar da terra tanto !enor o e&eito de suas lu(es
pois elas no se encontra! ento e! seus c=rculos apropriados* Mas e! seus c=rculos
pr1prios elas esto e! seus pontos !ais ele"ados: ento no pode! sequer ser "istas da
65
Meister Eckhart, Sermes Alemes
terra !as e! co!pensao suas in&lu5ncias so#re a terra so !ais sentidas neste !o!ento
KM
*
Santo +nsel!o se diri,e assi! : al!a: -Letira?te u! pouco do tu!ulto dos tra#al)os
e8ternos0* > ele acrescenta ainda e! se,uida: -Fuja e se esconda da te!pestade dos
pensa!entos internos que ta!#'! a,ita! a al!a0*> &inali(a: -6 )o!e! nada pode
o&erecer de to precioso a $eus quanto o descanso0* $eus no precisa ne! nos pede que
jejue!os re(e!os ou &aa!os qualquer tipo de auto?!orti&icao nos pede apenas que
descanse!os* $eus nada quer do )o!e! seno u! corao e! pa(: desta &or!a >le pode
reali(ar na al!a Seus tra#al)os secretos e di"inos que nen)u!a criatura pode en8er,ar ou
o#ter: at' !es!o a al!a de ;osso Sen)or Jesus @risto dentro disto no pode o#ter o
!enor "islu!#re* + sa#edoria eterna ' de tal &or!a delicada e to ,loriosa que no tolera
quaisquer intro!iss<es de criaturas enquanto $eus esti"er tra#al)ando dentro da al!a*
+ssi! a Sa#edoria >terna no per!ite ol)adelas de es,uel)a de qualquer criatura que seja*
;osso Sen)or di(: -Gou condu(ir !in)a noi"a ao deserto! e l)e &alarei e! seu
corao0(Hosea K:14) e isto si,ni&ica u!a solido co!pleta!ente distanciada de qualquer
criatura* >! quarto lu,ar ele
K4
di(: -+ al!a de"e descansar e! $eus0* $eus no pode
reali(ar tra#al)os di"inos na al!a pois tudo que entra na al!a ' re,rado e !edido* Medido
quer di(er por incluso e e8cluso* Mas isto no ' o que ocorre co! os tra#al)os di"inos:
eles so se! li!ites esto inclusos !as no ocultos da re"elao di"ina* 7o,o $a"i di(:
-$eus se encontra aci!a do /ueru#i! !ais ele"ado0(%s* 8P:K): ele no a&ir!a que >le se
encontra aci!a do Sera&i!* /ueru#i! quer di(er sa#edoria isto ' a co!preenso que tra(
$eus at' a al!a e a ,uia a $eus* Mas isto no a pode tra(er a $eus* 7o,o $eus no reali(a
Seus tra#al)os no racioc=nio pois isto est2 li!itado pela !edida !as >le as &a( di"ina!ente
co!o $eus* >nto o poder !ais ele"ado sur,e 9 que ' o a!or 9 e irro!pe e! $eus
condu(indo a a al!a co! o racioc=nio e todos seus poderes a $eus e a une a $eus* +qui
$eus a,e aci!a do poder da al!a no co!o na al!a !as di"ina!ente e! $eus* +qui a
al!a ' !er,ul)ada e! $eus e #ati(ada na nature(a di"ina rece#endo "ida di"ina naquele
instante e to!ando para si !es!a a orde! di"ina de &or!a que ela &ica ordenada co!o
$eus* To!e!os u! e8e!plo que os !estres tira! da nature(a: quando u!a criana '
conce#ida no "entre !aterno ela te! !e!#ros e cor* Mas quando a al!a se in&unde no
corpo ela perde a &or!a e apar5ncia que tin)a e! pri!eiro lu,ar e se torna u!a coisa
si!ples 9 isto ' pelo poder da al!a 9 e rece#e u!a &or!a de al!a e outra apar5ncia de
acordo co! sua "ida* Esto ' o que ocorre co! a al!a: ao se unir co!pleta!ente a $eus e ser
#ati(ada na nature(a di"ina ela se li"ra daquilo que l)e causa"a o#st2culos de sua de#ilidade
e insta#ilidade e se torna co!pleta!ente reno"ada co! a "ida di"ina e todos seus ca!in)os
e "irtudes se ordena! de acordo co! os ca!in)os e &oras di"inas assi! co!o n1s
pode!os o#ser"ar co! u!a "ela* /uanto !ais pr18i!a a c)a!a se encontra do pa"io tanto
!ais escura e densa &ica !as quanto !ais distante ela &ica do pa"io !ais #ril)ante &ica*
/uanto !ais ele"ada ' a al!a aci!a de si !es!a tanto !ais pura e li!pa ser2 e tanto !ais
per&eita!ente $eus pode o#rar nela Suas di"inas 6#ras e! Sua pr1pria se!el)ana* Se u!a
!ontan)a se destacasse a "inte quilI!etros aci!a do solo e se l2 e! ci!a a pessoa
escre"esse pala"ras no c)o estas pala"ras &icaria! intactas intocadas pelo "ento ou pela
c)u"a* +ssi! ta!#'! u! )o!e! "erdadeira!ente espiritual de"e se ele"ar e! pa(
"erdadeira e ser i!ut2"el e! sua ati"idade di"ina* /ue! &or espiritual de"e &icar
23
Jo)n HolN\ood (Jo)annes de Sacro#osco) Tractatus de sphaera (ca* 1KMP) e o co!ent2rio por Lo#ert t)e
>n,lis)!an*
24
+nsel!o*
66
Meister Eckhart, Sermes Alemes
en"er,on)ado de ser rapida!ente le"ado : triste(a ou : c1lera ou a#orreci!ento: tal pessoa
nunca c)e,ou a ser "erdadeira!ente espiritual*
>! quarto lu,ar todas as criaturas procura! o descanso por u!a tend5ncia natural:
quer esteja! conscientes disto ou no elas o atesta! por aquilo que &a(e!* 4!a pedra
nunca est2 li"re de !o"i!ento enquanto no esti"er assentada no c)o3 ela procura se!pre
o c)o* 6 !es!o "ale para o &o,o: >le "ira se!pre para ci!a e toda criatura procura seu
lu,ar natural* +ssi! por suas a<es con&ir!a! a "erdade do descanso di"ino que $eus
incutiu e! todos eles*
%ossa!os n1s desta &or!a de!onstrada procurar a i,ualdade do descanso di"ino e
encontr2?lo e! $eus a tanto nos ajude $eus*
+!'!*
67
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO OI TA(O S ERMO
(/4E;T 5O)
ET CUM )ACTUS ESSET &ESUS AORUM DUODECIM ETC
(7ucas K:4K)
%ode!os constatar no >"an,el)o que quando tin)a Jesus seus 1K anos de idade se
diri,ia junto co! Jos' e Maria ao te!plo e! Jerusal'! e tendo seus pais ido e!#ora ele
quedou para tr2s no te!plo se! que estes Dlti!os se desse! conta: ao c)e,ar e! casa e
dare! pela &alta de Jesus o #uscara! entre con)ecidos parentes e !ultido !as co! ele
no deparara!* 6 !enino tin)a se des,arrado na !ultido* +penas re,ressando ao lu,ar de
ori,e! isto ' ao te!plo eles "islu!#rara! no"a!ente Jesus*
7o,o que! quiser e8peri!entar este nasci!ento no#re de"e dei8a a !ultido e
re,ressar : ori,e! ao c)o de onde a pessoa pro"eio* Todas as &oras e tra#al)os da al!a
9 estes ' que &or!a! a !ultido* + !e!1ria a co!preenso e a "ontade t5! a &uno de
te dispersar entre a !ultiplicidade conseqCente!ente de"es a#andon2?los a todos:
percep<es dos sentidos i!a,inao etc* ou seja qualquer coisa na qual procura?se u!a
identi&icao* $epois de ter procedido desta &or!a ' poss="el encontrar a locali(ao deste
nasci!ento !as no antes 9 acredite!?!eH >ste nasci!ento ja!ais &oi encontrado entre
a!i,os parentes ou con)ecidos: !uito pelo contr2rio ' e! contato co! essas pessoas que
se perde co!pleta!ente a locali(ao deste nasci!ento* ;este !o!ento sur,e a per,unta
onde pode a pessoa encontrar este nasci!ento e! al,o que apesar de di"ino ten)a sido
conce#ido atra"'s dos sentidos tais co!o id'ias pressupostas so#re $eus co!o por
e8e!plo $eus ' #o! ou s2#io ou co!passi"o ou qualquer outra concepo intelectual do
di"ino 9 se a pessoa de &ato pode encontrar este nasci!ento se utili(ando destas
concep<es !entais* + resposta ' que isto no pode ocorrer desta &or!a* %ois !uito
e!#ora tudo isto seja #o! e di"ino &oi tudo &or!ado a partir de &ora pelos sentidos* Mas
se este nasci!ento &or clara e "erdadeira!ente reali(ado ele j2 se encontra no interior "indo
de $eus e para que tal acontea toda a ati"idade de"e cessar e todas as &oras de"e! ser"ir
aos &ins de $eus e no aos nossos !es!os* Se este tra#al)o te! que ser reali(ado que! o
de"e &a(er ' $eus apenas e nossa &uno ' apenas dei8ar que seja le"ado a ca#o* +li onde
sai!os de nossa "ontade e do nosso con)eci!ento ali $eus co! todo o Seu con)eci!ento
e co! toda a Sua "ontade entra e #ril)a clara!ente* 6nde $eus se con)eceria a Si !es!o
neste lu,ar nosso con)eci!ento no pode su#sistir e de nada ser"e* ;o ac)e ne! por u!
!inuto que nosso racioc=nio pode ir nu! crescendo acu!ulando con)eci!entos at' c)e,ar
a con)ecer $eus* Se $eus &or #ril)ar di"ina!ente e! n1s de nada adianta nossa pr1pria lu(
natural* Muito pelo contr2rio nossa pr1pria lu( natural de"e se tornar u! puro nada e se
auto?e8tin,uir co!pleta!ente e apenas neste !o!ento $eus pode ali #ril)ar co! Sua lu( e
>le trar2 consi,o tudo aquilo que )a"=a!os a#andonado e !il "e(es !ais ainda e isto tudo
68
Meister Eckhart, Sermes Alemes
contido nu!a no"a &or!a* So#re isto te!os u!a par2#ola no >"an,el)o* +o ou"ir ;osso
Sen)or con"ersar to a!i,a"el!ente consi,o no poo a !ul)er ,entia dei8ou o cRntaro de
lado e correu para a cidade anunciando a todos que o Messias )a"ia de &ato c)e,ado* 6
po"o no creu e! suas pala"ras !as &oi co! ela para poder "er co! seus pr1prios ol)os*
>nto eles l)e dissera!: -+,ora n1s cre!os no de"ido :s tuas pala"ras cre!os porque
"i!os co! nossos pr1prios ol)os0(Joo 4:4K)* 7o,o no e8iste )a#ilidade ou do! que
"en)a da criatura ne! do nosso con)eci!ento ne! de nossa erudio que nos per!ita
con)ecer $eus di"ina!ente* %ara con)ecer!os $eus co!o $eus ' nosso con)eci!ento
de"e tornar?se u! puro no sa#er u! esquecer de n1s !es!os e de todas as criaturas*
+,ora se poderia per,untar: -Be! !eu caro ento de que "ale !in)a inteli,5ncia se
suposta!ente de"e estar "a(ia e se! &unciona!ento. Ser2 isto o !el)or a se &a(er 9 tra(er
a !ente a u! con)eci!ento se! con)eci!ento que na realidade no pode c)e,ar a ocorrer
ja!ais. %ois se eu con)ecesse o !ais !ini!a!ente poss="el isto no seria !ais i,norRncia e
eu no !ais estaria "a(io e despojado* $e"o !es!o c)e,ar a esta escurido co!pleta.0
+ resposta ' claro que si!* ;ada pode &a(er de !el)or que colocar?se nesta
escurido e no?sa#er*
-Mas caro sen)or de"o perder ento tudo que ten)o e no ter u! ca!in)o de
retorno.0
$e &ato no )2 retorno poss="el*
-Mas o que ' esta escurido. %oderias de&ini?la. /ual ' a sua deno!inao.0
%oder=a!os c)a!2?la apenas de -recepti"idade potencial0e certa!ente ela no ' "a(ia
de ser ne! te! qualquer tipo de de&ici5ncia !as ' o potencial de recepti"idade atra"'s do
qual de"e!os nos aper&eioar* %or esta ra(o no )2 retorno poss="el* Mas se )ou"er "olta
isto no se de"eria a al,u!a "erdade !as a outra causa 9 os sentidos o !undo ou o
de!Inio* > se ceder!os ao i!pulso de "oltar no"a!ente to!#are!os no pecado e
retro,redire!os tanto que podere!os cair por toda a eternidade* 7o,o retorno poss="el no
)2 !as so!ente se,uir reto e! &rente para reali(ar co!pleta!ente esta possi#ilidade* ;o
descanse ja!ais at' reali(ar a plenitude do ser* +ssi! co!o a !at'ria nunca descansa at'
to!ar todas as &or!as que l)e &ore! ca#="eis assi! ta!#'! no pode o intelecto se
aco!odar at' c)e,ar : sua reali(ao*
So#re isto u! !estre pa,o co!entou: -+ nature(a nada con)ece de to "elo(
quanto os c'us estes supera! a tudo e! "elocidade0* @ontudo a !ente )u!ana ' !ais
r2pida aindaH Se esta Dlti!a conse,uisse apenas reter intacta a sua potencialidade
per!anecendo li!pa e no conta!inada co! o que ' #ai8o e ,rosseiro iria !uito al'! do
c'u !ais ele"ado no se detendo ja!ais at' se esta#elecer no !ais ele"ado cu!e para ser ali
nutrida e a!ada pelo Be! !ais ele"ado*
Mas o que nos apro"eitaria reali(ar esta possi#ilidade !antendo?nos "a(ios e
despojados so!ente se,uindo e procurando por esta escurido e este no?con)ecer se!
nunca "oltar atr2s. 9 esta ' a nossa oportunidade de o#ter +quele que tudo '* > quanto
!ais "a(ios &or!os e desli,ados das coisas e8ternas tanto !ais apro8i!ados estare!os
$ele* $esse deserto disse Jere!ias: ->u le"arei !in)a a!ada ao deserto e l)e &alarei no
corao0* + pala"ra da eternidade ' pronunciada apenas na solido onde a pessoa est2 co!o
nu! deserto lon,e de si !es!o e da !ultiplicidade* %or esta solido desolada e distanciada
de tudo aspira"a o pro&eta: -/ue! !e dar2 asas de po!#a para que eu alce "Io para lon,e
para o !eu descanso.0 (%s* 55:Q)* 6nde a pessoa encontra o descanso e a pa(. +penas ali
69
Meister Eckhart, Sermes Alemes
onde e8iste a desolao rejeio e distancia!ento de todas as criaturas* Foi o que $a"i quis
di(er: -Mil "e(es eu pre&eriria ser rejeitado e despre(ado na casa do !eu $eus que "i"er
entre )onrarias e rique(as na ta"erna dos pecadores0(%s* 84:1P)*
%oderia a,ora ser per,untado o se,uinte: -6) !eu caro a!i,o ser2 real!ente
indispens2"el estar "a(io e distanciado de tudo interna e e8terna!ente. $e"e! as &oras
internas junto co! suas o#ras desaparecer por co!pleto. Seria terr="el que $eus dei8asse o
)o!e! to desa!parado co!o di(ia o pro&eta ]+i de !i! que !in)a e8ist5ncia esteja
assi! se prolon,ando^ (%s* 1KP:5) co!o i!plicaria este ensina!ento que o sen)or est2
e8pondo co! $eus prolon,ando o !eu e8=lio aqui se! !e ilu!inar ou encorajar ou se!
sequer a,ir dentro de !i!* Se o )o!e! cai nu! tal estado "a(io no l)e apro"eitaria
!el)or distrair u! pouco a solido e a desolao co!o orar ou ou"ir pre,a<es reli,iosas
ou reali(ar #oas a<es para que se ani!asse u! pouco.0
;o esteja! #e! certos disto* + quietao a#soluta pelo !aior espao de te!po
poss="el ' o que de !el)or )2 a ser &eito* ;o ' poss="el trocar este estado por u! outro
qualquer se! causar o !ais terr="el dano* >steja! se,uros a este respeito* Tal"e(
,ostar=a!os que nos prepar2sse!os de nosso lado e $eus do lado $ele !as isto no pode
se passar desta &or!a* ;in,u'! pode pensar e se preparar to rapida!ente quanto $eus
entra e! n1s e nos prepara* Mes!o que tal ocorresse isto ' que &i('sse!os a parte
preparat1ria e $eus entrasse e! se,uida co! o Seu tra#al)o 9 o que ' i!poss="el 9
de"e!os estar cientes que $eus a,e e! n1s quando esta!os prontos para tal* ;o ac)e que
$eus ' co!o u! carpinteiro que pode tra#al)ar ou no : "ontade ou que pode co!pletar
ou dei8ar inaca#ada sua o#ra ao seu #el?pra(er* @o! $eus isto se passa de u!a &or!a
di&erente3 assi! que $eus nos encontrar prontos >le ' &orado a a,ir e! n1s assi! co!o
quando o ar est2 l=!pido o sol te! que #ril)ar ali e disto no pode se re&rear* Seria u!
,ra"e de&eito e! $eus se se!pre que ele nos encontrasse assi! "a(ios e despojados >le
no reali(asse ,randes o#ras atra"'s de n1s e no !ostrasse Sua ,rande #ondade*
%ara este !es!o e&eito os !estres nos di(e! que quando a su#stRncia !aterial da
criana est2 preparada no Dtero !aterno $eus i!ediata!ente insu&la no corpo Seu esp=rito
"i"o a al!a a &or!a do corpo* Esto tudo ocorre nu! s1 !o!ento o seu estar pronto e a
reali(ao de $eus* /uando a nature(a atin,e o seu ponto !ais ele"ado $eus con&ere a
,raa: naquele !es!o instante e! que o esp=rito est2 preparado $eus ali entra se!
)esitao ou de!ora* ;o li"ros dos Se,redos di(?se que ;osso Sen)or &e( a se,uinte
declarao : )u!anidade: ->u &ico na porta #atendo e a,uardando: que! !e dei8ar entrar
co! este "ou cear0(Bre"* M:KP)* ;o ' preciso procur2?7o daqui para ali >le no est2 !ais
lon,e que a porta de nosso corao: ali >le se queda paciente!ente para que! esti"er
pronto para a#rir e dei82?7o entrar* ;o )2 necessidade de 7)e c)a!ar desde paradeiros
lon,=nquos: >le !al pode esperar que 7)e a#ra!os* >le nos deseja !il "e(es !ais que n1s
6 deseja!os: a#rir e entrar so u! s1 ato*
Mas "oc5s poderia! per,untar -;este caso porque eu no 6 posso sentir.0 %reste!
#e! ateno* >star consciente do ato no depende de n1s !as $ele* >le se !ostra quando
7)e &or con"eniente e >le ta!#'! pode se esconder quando quiser* Foi isto que @risto
disse ao &alar co! ;icode!os: -6 esp=rito sopra onde quer: a pessoa ou"e a sua "o( !as
no sa#e de onde "e! ne! para onde "ai0(Joo M:8)* Esto parece contradit1rio -Goc5 ou"e
!as no sa#e0* 6u"indo ' que n1s c)e,a!os a con)ecer* @risto quis di(er que ao ou"ir isto
' a#sor"ido ou assi!ilado co!o se dissesse: a pessoa o rece#e !as se! estar consciente*
$e"e!os sa#er que $eus no dei8a nada "a(io ou !eio c)eio $eus e a nature(a no
per!ite! o "2cuo ou "a(io* 7o,o !es!o que creia!os que nada pode!os perce#er e $ele
70
Meister Eckhart, Sermes Alemes
esteja!os co!pleta!ente "a(ios no ' o que est2 ocorrendo* %ois se al,o "a(io )ou"esse
so# os c'us ,rande ou pequeno os c'us o ele"aria! at' si ou ento se cur"ando teria!
que preenc)5?lo e! pessoa* %ortanto &ique!os &ir!es e no a#andone!os nosso "a(io pois
neste !o!ento pode!os a#andon2?lo e perd5?lo para se!pre*
Goc5 poder2 di(er: -@aro sen)or j2 que est2s con&iante que al,u! dia este
nasci!ento ocorrer2 e! !i! que o Fil)o nascer2 e! !i! co!o sa#erei que isto ten)a
ocorrido.0
>8iste! sinais que nos per!ite! recon)ecer este nasci!ento* >8iste! pelo !enos
tr5s sinais certos que isto ten)a ocorrido !as eu "ou !encionar apenas u! deles* @o!
&reqC5ncia per,unta!?!e se a pessoa pode alcanar o estado onde no ' !ais estor"ado
pelo te!po !ultiplicidade ou pela !at'ria* @laro que si!H 4!a "e( que este nasci!ento
ten)a real!ente ocorrido as criaturas no !ais nos cria! o#st2culos* Muito pelo contr2rio
elas passa! a nos enca!in)ar a $eus e a este nasci!ento* To!e!os o raio co!o analo,ia*
/uando al,u'! est2 de costas para o raio ele se "olta lo,o para "er o raio* ;u!a 2r"ore
co! !il &ol)as todas as !il "iraria! o lado de dentro para ci!a e! direo ao c)oque* A o
que acontece co! todos aqueles que so&re! este nasci!ento tudo o que possue! se "olta
de pronto para este nasci!ento* $e &ato ocorrido o nasci!ento tudo aquilo que outrora era
o#st2culo a,ora ' u! au8=lio !aior que qualquer outra coisa* ;osso rosto &ica to
co!pleta!ente "oltado para este nasci!ento que no i!porta o que "eja!os ou oua!os
nada pode!os o#ter e8ceto este nasci!ento de tudo que ocorre* Todas as coisas
si!ples!ente se torna! $eus para n1s pois e! todas as coisas nota!os apenas $eus
co!o que! &ita o sol !uito te!po depois "5 o sol e! tudo* Se este aspecto esti"er &altando
este "er a $eus e! tudo e na !ultiplicidade ento este nasci!ento ainda no ocorreu*
Sur,e a questo -Ser2 que a pessoa e! que! este nasci!ento ocorreu est2 ainda
sujeita a penit5ncias. >star2 e! &alta se dei8ar de &a(er penit5ncias.0
%reste! ateno: +s penit5ncias &ora! institu=das co! u! o#jeti"o e! "ista: quer seja
jejuar orar se ajoel)ar auto?disciplina a ra(o de ser destas coisas ' que o corpo se!pre se
contrap<e ao esp=rito* 6 corpo co! &reqC5ncia luta contra o esp=rito nu!a "erdadeira
disputa u! con&lito incessante* +qui neste !o!ento o corpo do!ina pois est2 e! casa o
!undo todo o ajuda a terra ' sua p2tria e ele te! "2rios au8iliares: co!ida #e#ida a
dissipao 9 tudo isto est2 e! contraposio ao esp=rito*
6 esp=rito ' aqui u! estran,eiro !as no c'u encontra!?se seus parentes e aqueles a
cuja raa ele pertence* +li o esp=rito possui #ons a!i,os ele luta por o#ter este lu,ar e &a(er
dali a sua !orada* +ssi! para socorrer o esp=rito nesta terra e para li!itar u! pouco o
corpo nesta luta desi,ual ' que e8iste! estes &reios das penit5ncias para c)e,ar a u!
do!=nio do corpo para que o esp=rito possa &a(er &rente a ela* Tudo isto ' &eito co! o &i!
de controlar o corpo: !as o &ato ' que e8iste u!a !aneira !il "e(es !el)or de autodo!=nio
que ' colocar no corpo o ca#resto do a!orH @o! o a!or n1s o do!ina!os se,ura!ente
co! o a!or n1s o so#recarre,a!os pesada!ente* %or isto $eus est2 : nossa espera co!
nada !ais seno o a!or* %ois o a!or parece o an(ol de u! pescador* 6 pescador no &is,a
o pei8e at' que este pe,ue o an(ol* 4!a "e( que ele ten)a !ordido ele &oi pe,o por !ais
que se retora e tente escapulir* 6 !es!o di,o do a!or: que! &oi pe,o pelo a!or &oi pe,o
pelo !ais &orte dos laos contudo ' u! &ardo a,rad2"el* +quele que to!ar deste doce &ardo
"ai !ais lon,e e co! !ais &acilidade que aqueles entre,ues a duras pr2ticas asc'ticas* +l'!
disto di,a?se que ele pode a,Centar e resistir a tudo que l)e so#re"ier o que $eus l)e en"iar
e! seu ca!in)o e ele ta!#'! te! a capacidade de ale,re!ente perdoar o&ensas al)eias*
71
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;ada e8iste que !ais pr18i!os de $eus nos tra,a ou que &aa $eus to nosso quanto o
doce lao do a!or* +quele que encontrou este ca!in)o no precisa #uscar !ais nada*
+quele que neste an(ol caiu est2 preso to &ir!e!ente que seu p' !o #oca "ista corao
e tudo !ais pertence! apenas a $eus*
7o,o no )2 !el)or &or!a de do!inar estes o#st2culos e i!pedi?los de &a(er !al
que pelo a!or*
+ssi! est2 escrito: -6 a!or ' to &orte quanto a !orte e to &ir!e quanto o
in&erno0(@ant* 8:Q)* + !orte c)e,a a separar a al!a do corpo !as o a!or separa a tudo da
al!a 9 ele no ad!itir2 nada al'! de $eus ou o que &or de $eus* /ue! ten)a sido
capturado nesta rede que! tril)a este ca!in)o tudo que esta pessoa &a( ' uno: quer ele aja
ou no no i!porta* Mes!o assi! a !enor ao desta pessoa &a( !ais #e! e ' !ais
&rut=&era para si e para os outros e ' !ais a,rad2"el a $eus que todas as o#ras dos outros
que !es!o li"res do pecado !ortal l)e &ore! in&eriores no a!or* Mes!o o descanso de
u!a tal pessoa ' !ais Dtil do que o tra#al)o dos outros* 7o,o preste! ateno a este an(ol
para que possa! ser a#enoada!ente apan)ados nele: pois quanto !ais &ore! &is,ados
tanto !ais li"res estaro*
%ossa!os n1s ser!os assi! apan)ados e li#erados possa >le nos ajudar que ' o
pr1prio a!or*
+!'!*
72
Meister Eckhart, Sermes Alemes
D*CI MO OO S ERMO
(/uint M5)
(IDETE %UALEM CHARITATEM DEDIT O"IS PATER# UT )ILII DEI O
MIEMUR ET SIMUS
(1 Joo M:1)
$e"e!os sa#er que a rai( destas coisas ' u!a s1: con)ecer $eus e ser con)ecido por
$eus "er $eus e ser "isto por $eus* Gendo e con)ecendo $eus "e!os e con)ece!os que
>le nos &a( "er e con)ecer* A co!o o ar lu!inoso que no ' di&erente da lu( pois se
encontra lu!inoso justa!ente por ali estar a lu(* $a !es!a &or!a con)ece!os sendo
con)ecidos e porque >le nos &a( con)ecer* 7o,o o @risto di(: -;o"a!ente Me
"ereis0(Joo 1Q:KQ)* /uer di(er "endo "oc5 Me con)ecer2 e e! se,uida -Teu corao se
reju#ilar20 isto ' na "iso e con)eci!ento de Mi! e -;in,u'! te rou#ar2 tua
ale,ria0(Joo 1Q:KK)*
So Joo di(: -Geja que ,rande a!or o %ai nos de!onstra que so!os c)a!ados e de
&ato so!os &il)os de $eus0(1 Joo M:1)* >u di,o ta!#'! que assi! co!o u! )o!e! no
pode ser s2#io se! que ten)a sa#edoria ta!#'! ele no pode ser &il)o se! a nature(a &ilial
daquele que ' Fil)o de $eus 9 co!o no )2 s2#io se! que ten)a sa#edoria* 7o,o a pessoa
s1 ' Fil)o de $eus se possuir tudo aquilo que $eus e Seu Fil)o possue!* Mas isto no
!o!ento est2 -oculto de n1s0* >! se,uida n1s te!os: -Be! a!ado n1s so!os Fil)os de
$eus0* > e! que consiste nosso con)eci!ento. Foi acrescentado aqui -e n1s sere!os o
!es!o que >le0(1 Joo M:K) isto si,ni&icando: o !es!o ser e8peri!entando e
co!preendendo 9 tudo que >le ' quando "e!os $eus* 7o,o $eus no poderia ter !e
&eito &il)o de $eus se e! !i! no )ou"esse a nature(a &ilial de $eus ne! poderia $eus ter
!e &eito s2#io se eu j2 no ti"esse sa#edoria* @o!o so!os &il)os de $eus. +inda no
sa#e!os0*+inda no apareceu ante n1s0: tudo que pode!os sa#er ' que co!o >le sere!os*
>8iste! certas coisas que "ela! este con)eci!ento de nossas al!as e as oculta! de n1s*
+ al!a te! al,o e! si u!a &a,ul)a do intelecto que ' i!perec="el: e nesta &a,ul)a
co!o oposto !ais e8celso do intelecto n1s coloca!os u!a -i!a,e!0da al!a* Mas ta!#'!
e8iste e! nossas al!as u! con)eci!ento diri,ido para coisas e8ternas a percepo sens="el
e racional que opera atra"'s de i!a,ens e co! pala"ras e que nos "eda o con)eci!ento
desta &a,ul)a do intelecto* @o!o ento so!os &il)os de $eus. %artil)ando Sua nature(a*
Mas para c)e,ar!os ao entendi!ento disto se &a( necess2rio distin,uir entre a co!preenso
interna e e8terna* + co!preenso interna nos "e! intelectual!ente atra"'s de u!
con)eci!ento da nature(a de nossa al!a* > contudo isto no ' a ess5ncia da al!a !as est2
enrai(ado ali co!o a "ida da al!a* +o di(er!os que a co!preenso ' a "ida da al!a
quere!os di(er sua "ida intelecti"a e ' nesta "ida que o )o!e! nasce co!o &il)o de $eus e
na "ida e8terna* >sta co!preenso se situa al'! do te!po se! u! lu,ar se! u! aqui e
a,ora* ;esta "ida tudo ' uno e co!u!: todas as coisas esto e! todas e todas se encontra!
e! u!a s1*
73
Meister Eckhart, Sermes Alemes
>u "ou ilustrar isto atra"'s de u! e8e!plo* ;o corpo todos seus !e!#ros esto
uni&icados de tal &or!a que o ol)o pertence ao p' e o p' pertence ao ol)o* Se pudesse o p'
&alar diria que o ol)o situado na ca#ea pertence !ais a si !es!o do que se esti"esse
situado no pr1prio p' e o ol)o diria o !es!o do p'* $a !es!a &or!a toda ,raa que Maria
te! pertence !ais a u! anjo e est2 locali(ada !ais nele pr1prio do que se &osse dele !es!o
ou dos santos3 a ,raa de Maria ' !ais deste anjo e ele pode dela &ruir !ais que se esti"esse
e! si pr1prio*
Mas eis que esta interpretao se encontra u! pouco ,rosseira e carnal pois ' &eita de
i!a,ens e8ternas* Gou !ostr2?la nu! sentido !ais sutil* >u a&ir!o que no reino celeste
tudo est2 e! tudo e tudo ali ' uno e ali tudo nos pertence* + ,raa de ;ossa Sen)ora
pertence a !i! (se eu esti"esse nesse reino) no co!o trans#ordando de Maria !as
apropriada a !i! !es!o co!o se oriunda de !i! e no de &onte e8terna* ;este reino o
que u! possui o outro ta!#'! possui no co!o coisa al)eia !as pr1pria co!o a ,raa
que e! al,u'! se encontra est2 ta!#'! no outro co!o se do outro &osse* +ssi! se
encontra o esp=rito no esp=rito* %or isto di,o que eu no posso ser &il)o de $eus a !enos
que ten)a nature(a id5ntica ao &il)o de $eus: possuindo esta nature(a id5ntica nos torna
aquilo que >le ' e n1s 6 "e!os co!o >le ': $eus0*Mas ainda no apareceu o que n1s
so!os0* ;este sentido pois no ' u!a questo de se!el)ana ou de di&erena !as de
identidade e8ata e! ess5ncia e su#stRncia e nature(a co!o >le ' e! Si !es!o* Mas isto
-no est2 ainda aparecendo0: se re"elar2 e aparecer2 -quando o "ir!os co!o >le ': $eus0*
$eus se torna con)ecido de n1s e! Seu ser e e! Seu con)eci!ento e este Seu se tornar
con)ecido ' id5ntico ao !eu con)ecer: desta &or!a Seu con)ecer ' !eu assi! co!o o que
o !estre ensina ' o !es!o que o disc=pulo aprende* > j2 que Seu con)eci!ento ' !eu e
que Sua su#stRncia ' Seu con)eci!ento Sua nature(a e Sua ess5ncia se,ue?se que Sua
ess5ncia Sua su#stRncia e Sua nature(a so apropriadas a !i!* > se Sua su#stRncia Seu
con)eci!ento e Sua nature(a so !in)as ento eu sou o Fil)o de $eus0*Geja! ir!os
co! que a!or $eus nos a!ou que so!os c)a!ados e so!os de &ato os Fil)os de $eusH0
;ote! co!o so!os os Fil)os de $eus 9 tendo e8ata!ente a !es!a ess5ncia que o
Fil)o te!*
-@o!o a pessoa pode ser Fil)o de $eus ou co!o se tornar consciente disto j2 que
$eus no ' parecido a nin,u'!.0
@o! e&eito isto ' a pura "erdade pois co!o Esa=as disse: -@o! que! &i(este que >le
se parecesse ou qual i!a,e! 7)e outor,aste.0 (Es* 4P?18)* J2 que ' a nature(a de $eus co!
nin,u'! se parecer te!os que nos tornar nada para entrar!os na !es!a nature(a que >le
'* 7o,o quando eu consi,o !e esta#elecer no ;ada e o ;ada e! !i! arrancando e
jo,ando &ora aquilo que e! !i! se encontra ento eu posso passar ao ser nu de $eus que '
ao !es!o te!po o ser nu do esp=rito* Tudo aquilo que c)eira a se!el)ana de"e ser
eli!inado para que eu possa ser transplantado para $eus e !e uni&icar co! ele: u!a s1
su#stRncia u! s1 ser u!a nature(a e o &il)o de $eus* 4!a "e( tendo isto se passado nada
e8iste de oculto e! $eus que no seja !eu e que no se encontre re"elado* >nto eu "ou
ser s2#io e poderoso e tudo !ais que >le ' e u!a s1 coisa id5ntica co! >le* >nto Sion se
tornar2 de &ato o ato de "er e o "erdadeiro Esrael u! )o!e! que "5 a $eus e do qual nada
e8iste na nature(a de $eus que l)e esteja oculto* >nto o )o!e! &ica direcionado por $eus*
Mas para que nada esteja oculto e! $eus que no seja re"elado a !i! nada de"e aparecer
e! !i! se!el)ante!ente ou seja nen)u!a i!a,e! de"e aparecer pois nen)u!a i!a,e!
nos pode re"elar a ess5ncia de $eus ou Sua nature(a* Se qualquer i!a,e! ou se!el)ana
per!anecer e! "oc5 "oc5 no ser2 ja!ais uno co! $eus* %ara se uni&icar co! $eus nada
74
Meister Eckhart, Sermes Alemes
de"e e8istir e! "oc5 de i!a,in2rio ou produtor de i!a,ens para que e! "oc5 nada &ique
co#erto que no seja desco#erto ou jo,ado &ora*
6#ser"e! a nature(a do de&eito* >le ad"'! do nada* $esta &or!a aquilo que de nada
"eio de"e ser retirado da al!a: pois enquanto e8istir e! "oc5 tal de&eito ainda no pode ser
Fil)o de $eus* + pessoa &ica se la!entando e triste so!ente por causa da de&ici5ncia* 7o,o
para que a pessoa se torne Fil)o de $eus tudo isto de"e ser e8pulso e re!o"ido da al!a
para que no !ais e8ista la!entao e triste(a* + pessoa no ' &eita de pedra ou de !adeira
e assi! tudo aquilo que &or de&ici5ncia de"e ser e"itado* ;o sere!os co!o >le at' que este
nada seja e8pulso para que nos torne!os tudo no tudo da !es!a &or!a que $eus ' tudo
no tudo*
+ pessoa e8peri!enta u! duplo nasci!ento: u! que ' para o !undo e outro que '
para &ora do !undo para $eus espiritual* Se quiser sa#er se sua criana nasceu e se ele se
encontra nu se de &ato se tornou Fil)o de $eus ento se "oc5 se la!entar no corao pelo
que seja at' !es!o por causa do pecado ento sua criana ainda no nasceu* Se seu
corao ainda e8peri!enta dores "oc5 ainda no se tornou u!a !e 9 !as estar2 nas
dores do parto e sua )ora se encontrar2 pr18i!a* >nto no &ique desalentado se "oc5 se
la!entar por "oc5 !es!o ou por seu a!i,o 9 apesar de ainda no )a"er nascido sua )ora
estar2 qui2s pr18i!a* Mas a criana nasceu co!pleta!ente quando o corao da pessoa por
nada se la!entar: ento a pessoa possui ess5ncia nature(a su#stRncia sa#edoria ale,ria e
tudo aquilo que $eus te!* >nto o ser !es!o do Fil)o de $eus ' nosso !es!o e dentro
de n1s se encontra e n1s alcana!os aquilo que $eus ' e! ess5ncia*
@risto disse: -/ue! quiser !e se,uir te! que ne,ar a si !es!o to!ar de sua cru( e
!e se,uir0(Mat* 1Q:K4 Mc* 8:M4)* Esto ' atirar &ora toda la!entao para que a ale,ria
perp'tua reine e! seu corao* A desta &or!a que a criana nasce* > se ento a criana
nasceu e! !i! a "iso de !eus pais e de todos !eus a!i,os !ortos #e! e! &rente a !i!
dei8aria! !eu corao i!p2"ido* %ois se eu &icasse tocado co! isto a criana ainda no
teria nascido e! !i! apesar do nasci!ento poder se encontrar pr18i!o* >u di,o que $eus
e os anjos se ale,ra! de tal &or!a e! toda ao da pessoa #oa que no )2 ale,ria que se
parea co! esta* +ssi! se a criana nasceu e! "oc5 ento "oc5 te! u!a tal ale,ria e! toda
#oa ao que seja &eita no !undo que esta ale,ria se torna per!anente e nunca !ais !uda*
+ssi! >le di(: -;in,u'! "ai te tirar tua ale,ria0(Joo 1Q:KK)* Se eu esti"er de &ato
esta#elecido na ess5ncia di"ina ento $eus e tudo aquilo que ele te! se torna !eu*
%ortanto >le di(: ->u sou o Sen)or teu $eus0(>8* KP:K)* Esto ' quando eu possuo a
"erdadeira ale,ria quando ne! a dor ne! a triste(a pode! tirar isto de !i! pois ento eu
!e encontro esta#elecido na ess5ncia di"ina onde a triste(a no pode penetrar* %ois
constata!os que e! $eus no e8iste ne! triste(a ne! rai"a !as apenas a!or e ale,ria*
+pesar $ele parecer :s "e(es estar (an,ado co! os pecadores no se trata na "erdade de
(an,a !as de a!or pois que se ori,ina no ,rande a!or di"ino: aqueles a que! a!a >le
no poupa pois >le ' a!or ou o >sp=rito Santo* > assi! a (an,a de $eus se ori,ina no
a!or pois Sua (an,a ' se! pai8o* $esta &or!a quando "oc5 c)e,ou a este ponto onde
nada te cause la!entao ou l)e seja duro e onde para "oc5 a dor no ' !ais dor onde
tudo l)e seja ale,ria per&eita ento sua criana de &ato nasceu*
7ute pois para se asse,urar que sua criana no seja apenas u!a pro!essa !as que
nasa de &ato assi! co!o e! $eus o Fil)o est2 se!pre nascendo e sendo conce#ido* %ara
que tal ocorra conosco a tal nos ajude $eus*
+!'!*
75
Meister Eckhart, Sermes Alemes
76
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO S ERMO
/T4Q
%UI SE%UITUR IUSTITIAM DILI$ETUR A DOMIO
(%ro"* 15:O)
"EATI %UI ESURIUT ET SITIUT IUSTITIAM %UOIAM
SATURA"UTUR
(Mat* 5:Q)
>scol)i u! te8to para a ep=stola de )oje de dois santos
K5
e u! se,undo te8to que tirei
do >"an,el)o* 6 Lei Salo!o di( na ep=stola de )oje: -+queles que t5! sede de justia so
a!ados por $eus0*> !eu Sen)or So Mateus di( isto de u!a outra &or!a: -Be!
a"enturados os po#res e os que t5! sede e &o!e de justia0*
;ote! o que &oi dito: -So a!ados por $eus0* Esto ' u!a enor!e reco!pensa para
!i! se de"e!os desejar que $eus nos a!e* Mas o que ' aquele que $eus a!a. $eus nada
!ais a!a que a Si !es!o e a aquele que co!o >le '3 >le se encontra e! !i! e eu ;ele*
;o 7i"ro da Sa#edoria est2 escrito: -$eus a!a to so!ente aquele que &e( sua !orada na
sa#edoria0(sap* 7:K8)* >8iste u! outro te8to que narra isto de u!a &or!a ainda !ais
e8pl=cita: -$eus a!a aqueles que anela! pela justia na sa#edoria0* >! ,eral os !estre
concorda! que a sa#edoria de $eus ' Seu &il)o Wnico* >ste te8to di(: -***que anela! pela
justia e! sa#edoria03 portanto >le a!a aqueles que 6 se,ue! pois >le s1 nos a!a na
!edida e! que >le encontra tudo aquilo e! n1s* >8iste u!a ,rande di&erena entre o a!or
de $eus e o nosso a!or* ;1s a!a!os apenas quando encontra!os $eus naquilo que
a!a!os* Mes!o que eu dissesse !il "e(es o contr2rio eu nada !ais poderia a!ar seno a
#ondade* Mas o &ato ' que $eus a!a enquanto >le ' #o! (no co!o se >le pudesse
encontrar al,o no )o!e! que pudesse ser a!ado e8ceto Sua pr1pria #ondade) e enquanto
n1s esta!os ;ele e no Seu a!or* >ste ' o Seu presente o presente do Seu a!or: que
esteja!os ;ele e que -!ore!os na sa#edoria0*
So %aulo di(: -So!os trans&or!ados pelo a!or0*Lepare! nas pala"ras: -$eus
a!a0*4! !ila,reH > o que ' o a!or de $eus. + sua nature(a e o Seu ser isto ' o Seu a!or*
Se $eus &osse pri"ado de nos a!ar isto 6 pri"aria do Seu Ser e de Sua >ss5ncia $i"ina
pois o Seu ser depende do &ato que >le !e a!a* +ssi! ' que "e!os o >sp=rito Santo*
/uando $eus nos a#enoa no ' u! !ila,reH Se $eus !e a!a co! toda Sua nature(a que
inclusi"e depende disto ento >le !e a!a correta!ente co!o se o Seu ser disto
dependesse* $eus no te! seno u! s1 a!or: co! o !es!o a!or co! que o %ai a!a Seu
&il)o Dnico >le !e a!a*
+,ora e8a!ine!os outro si,ni&icado poss="el* %reste! ateno: as >scrituras esto
a#soluta!ente corretas quando di(e! -***que! anela pela justia e! sa#edoria0*6 )o!e!
25
So @os!e e $a!io dia K7 de Sete!#ro*
77
Meister Eckhart, Sermes Alemes
justo te! u!a tal necessidade de justia que ele nada pode a!ar e8ceto a justia* + sa#edoria
e a justia so u!a s1 coisa e! $eus e aquele que a!a a sa#edoria a!a ta!#'! a justia*
Se o de!Inio &osse justo >le o a!aria enquanto justo e ne! u! s1 &io de ca#elo a !enos*
6 )o!e! justo no a!a -isto ou aquilo0e! $eus* Se $eus &osse dar a u! justo toda Sua
sa#edoria e tudo aquilo que pode &a(er &ora de si !es!o esta pessoa no o quereria porque
ele nada quer e ne! ta!pouco nada procura: no te! u! porqu5 para o indu(ir : ao* $a
!es!a &or!a $eus a,e se! ter u! porqu5
KQ
* $a !es!a &or!a que $eus a,e assi!
ta!#'! o )o!e! justo a,e se! u! porqu5 e assi! se,ue a "ida "i"e por si !es!o se!
ter necessidade de per,untar por que est2 "i"endo* 6 )o!e! justo no te! u! porqu5 para
a,ir*
6 te8to di(:0+queles que t5! &o!e e sede de justia0*;osso Sen)or di(: -+queles que
!e co!e! nunca !ais tero &o!e e aqueles que !e #e#e! nunca !ais &icaro
sedentos0(>cles* K4:K )* @o!o de"e!os co!preender isto. ;o ' o que acontece co! as
coisas &=sicas: quanto !ais "oc5 co!e tanto !ais satis&eito &ica* Mas co! as coisas
espirituais no e8iste tal sorte de satis&ao: quanto !ais "oc5 te! tanto !ais "oc5 quer* >
no entanto o te8to di(: -Ficaro !ais sedentos os que !e #e#ere! e !ais &a!intos os que
!e co!ere!0*>stas pessoas &ica! to &a!intas pela "ontade de $eus e isto se l)es cai to
#e! que o que &or que $eus l)es en"ie l)es satis&ar2 tanto que elas no poderia! ne!
pediria! qualquer outra a !ais que &osse* /uando al,u'! est2 es&o!eado a co!ida l)e
apetece e quanto !aior a &o!e tanto !aior a satis&ao de co!er* A isto o que acontece
co! aqueles que t5! &o!e da "ontade da $eus* + sua "ontade te! u! sa#or to #o! e o
que $eus l)es en"ia e deseja l)es a,rada tanto que !es!o que $eus os quisesse li#ertar
desta -&o!e0 eles no quereria! ne! u! pouco sere! li#erados to ,ratos &ica! co!
aquilo que $eus deseja* Se eu quisesse a,radar al,u'! tudo que &osse a,rad2"el :quela
pessoa estaria #e! para !i! e isto eu desejaria !ais do que tudo* > se eu &osse !ais
a,rad2"el a esta pessoa nu!a po#re roupa do que no "eludo #ril)ante por certo que sairia
co! a roupa po#re* A o que ocorre co! aqueles que se a,rada! co! a "ontade de $eus*
+quilo que l)es "ier de $eus seja a doena ou a po#re(a ou o que seja pre&ere! a qualquer
outra coisa* %orque ' a "ontade de $eus que te! u! ,osto !el)or que qualquer coisa*
Mas al,u'! poderia a,ora per,untar: -@o!o posso ter certe(a que isto ' a "ontade de
$eus.0 >is a resposta: -Se no &osse a "ontade de $eus por u! s1 instante que seja no
seria Sua "ontade para se!pre0*Mas se de &ato "oc5 apreciasse a "ontade de $eus eis que
seria to justo co!o se esti"esse nos c'us no i!porta o que acontecesse ou dei8asse de
acontecer* > isto ' !uito #e! &eito para aqueles que quere! outras coisas al'! da "ontade
de $eus pois que estes esto se!pre na triste(a e nos desespero* @o! &reqC5ncia so&re! de
"iol5ncia e opresso e se!pre se encontra! e! di&iculdades e oposio* > tal ' co!o
de"eria ser pois a,e! se!pre co!o se esti"esse! "endendo $eus co!o Judas o &e(* >les
-a!a!0a $eus por al,o que >le no '* > se rece#ere! al,o que a!a! no !ais se
inco!oda! co! $eus quer seja conte!plao ou 58tase ou que seja que no &or da
"ontade $ele* +s escrituras di(e!: -6 !undo &oi &eito por >le e o que &oi &eito por >le no
6 con)eceu0*(c&* Joo 1:1P)* Se al,u'! &osse pensar que ,an)aria al,o !ais al'! de j2
possuir a $eus este al,u'! no con)eceria nada $ele ne! teria a !enor id'ia que seja
so#re >le* >is que a pessoa no de"e ter nen)u!a outra preocupao al'! de $eus* /ue!
procura por al,o junto a $eus co!o j2 disse antes no sa#e o que est2 procurando*
26
+n,elus Silesius: ]$ie Los ist o)n \aru!: sie BlC)et \eil sie #lC)et^ (]+ rosa ' se! u! porque: desa#roc)a
porque desa#roc)a^)*
78
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+ssi! o Fil)o nasce e! n1s quando esta!os se! u! porqu5 e a= nasce!os
no"a!ente no Fil)o* 6r=,enes
K7
escre"eu al,o !ara"il)oso e se &osse eu que o ti"esse dito
"oc5s no acreditaria!: -;1s no so!os apenas nascidos dentro do Fil)o n1s nasce!os
&ora ta!#'!* >u a&ir!o isso e ' u!a "erdade "eri&ic2"el que e! todo #o! pensa!ento
#oa inteno ou #o! tra#al)o n1s nasce!os se!pre no"a!ente e! $eus0* %ortanto co!o
eu j2 )a"ia dito )2 pouco o %ai te! apenas u! Fil)o e quanto !enos li,ar!os para
qualquer outra coisa que no $eus e se no &icar!os procurando por nada &ora nos
trans&or!are!os no Fil)o* > que o Fil)o nasa e! n1s e n1s no Fil)o* 6 Sen)or Jesus
@risto ' o Fil)o Wnico do %ai e apenas >le ' )o!e! e $eus* Mas e8iste so!ente u! Fil)o
na ess5ncia Dnica e esta ' a ess5ncia di"ina* +ssi! n1s so!os unos ;ele quando no te!os
nen)u! outro pensa!ento al'! $ele* $eus se!pre deseja estar so(in)o: esta ' u!a
"erdade necess2ria e no pode ser de outra &or!a* $e"e!os ter apenas $eus e! !ente
se!pre*
+ "erdade ' que $eus quando criou o !undo "erteu todo tipo de ale,ria para o
!es!o e para as criaturas !as a rai( de toda &elicidade e ess5ncia de toda ale,ria $eus
reser"ou para Si !es!o* +qui "ai u!a analo,ia: o &o,o en"ia suas ra=(es para a 2,ua na
&or!a de calor3 quando o &o,o ' a&astado o calor ainda per!anece na 2,ua* /uando al,o '
aquecido o calor per!anece durante al,u! te!po* Mas o sol ilu!ina o ar e #ril)a atra"'s
dele !as no coloca suas ra=(es no !es!o: quando o sol no !ais est2 presente no e8iste
!ais lu(* > isto ' o que $eus reali(a co! as criaturas: >le "erte a lu( da ale,ria nas pessoas
!as a rai( de toda &elicidade >le reser"a para Si !es!o pois >le nos quer apenas para Si e
para !ais nin,u'!* $eus se adorna e o&erece : al!a e usa de todos os recursos de Sua
$i"ina >ss5ncia para se tornar a,rad2"el* $eus no ,osta que 6 pon)a! de lado e no quer
que deseje!os ou que a!#icione!os nada !ais al'! de Si !es!o*
H2 al,u!as pessoas que se considera! !uito ele"adas e &a(e! ,rande alarde disto
usando pala"ras di&=ceis3 a!#iciona! tantas coisas e quere! tantos poderes e #ens que s1
presta! ateno a si pr1prios* >las nos di(e! que so conte!plati"as e no entanto no
,osta! que as contradi,a!* Ten)a! a#soluta certe(a que elas esto !uito !as !uito lon,e
de $eus !es!o e nada sa#e! daquela unio* 6 pro&eta di(: ->u "erti !in)^al!a para
dentro de !i! !es!o0(%s* 4K:4)* Santo +,ostin)o di( u!a coisa ce! "e(es !el)or: ->u
"erti !in)^al!a por so#re !i! !es!o0* > de"e ser assi! a al!a te! que su#ir !ais al'!
de si !es!a se ' que ela "2 se tornar u!a s1 coisa co! o Fil)o* /uanto !ais ela sai de si
!es!a tanto !ais se tornar2 una co! o Fil)o* So %aulo di(: -Sere!os trans&or!ados na
!es!a i!a,e! que >le '0*
Foi dito que u!a "irtude no ' "irtude a !enos que proceda de $eus ou "en)a
atra"'s de $eus ou e! $eus* A so# estas circunstRncias que de"e se!pre acontecer
K8
* $e
outra &or!a no seria u!a "irtude* 7o,o o que a pessoa #usca se! $eus ' por de!ais
pequeno* + "irtude "e! de $eus ou pela !ediao $ele* +,ora eu "ou l)es contar o que '
o !el)or de tudo* Goc5s co! certe(a j2 esto co! esta per,unta na ponta da l=n,ua: -$i,a?
nos sen)or o que quer isto di(er. @o!o pode!os estar se! a !ediao de $eus e ao
!es!o te!po procurando por nada !ais que a !ediao de $eus ou por $eus !es!o.
@o!o pode!os ser to po#res para lar,ar tudo desta &or!a. A u!a coisa !uito dura que
no a!#icione!os reco!pensa al,u!aH0 >steja! certos toda"ia que $eus no dei8ar2 de
nos dar tudo* Mes!o que >le o ti"esse querido ainda assi! no poderia dei8ar de nos
27
@o!o citado por Jero!e ($% K KO5 n* K)*
28
Macro#ius citado pro Satno To!2s de +quino*
79
Meister Eckhart, Sermes Alemes
entre,ar tudo* %ara >le ' !uito !ais necess2rio dar do que para n1s o ' rece#er* Mas no
de"e!os procurar por isto* %ortanto quanto !enos procurar!os ou desejar!os tanto !ais
$eus nos dar2* $esta &or!a $eus quer apenas que seja!os !ais ricos e rece#a!os !ais* Ss
"e(es quando "ou re(ar di,o al,o co!o: -Sen)or ' to pouco o que 7)e pedi!os*** Se
al,u'! !e pedisse assi! eu o &aria e para Ti ' ce! "e(es !ais &2cil e eis que o &a(es co! a
!aior #oa "ontade* > se te &osse!os pedir por al,o que &osse !aior ainda co! certe(a
darias co! !ais #oa "ontade ainda e quanto !aior &osse tanto !ais ale,re!ente
darias0*%ois $eus est2 pronto a dar ,randes coisas se apenas puder!os per!anecer co!
tudo so# o !anto da justia*
%ossa!os n1s desta &or!a -anelar pela justia0 -e! sa#edoria0e -ter!os &o!e e
sede dela0 e que al'! disto possa!os n1s -ser saciados0* + tal nos ajude $eus*
+!'!*
80
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO S E$UDO S ERMO
/T47
ECCE E$O MITTO A$ELUM MEUM ETC
(Malac)i M:1)
->is que ante a !i! en"io !eu anjo para preparar o ca!in)o* > lo,o ele ser2
o&erecido e! seu te!plo*
KO
/ue! sa#er2 o dia de sua "inda. %ois ele ' co!o u! &o,o que '
a"i"ado0*> di(: -E!ediata!ente ele a que! n1s espera!os ser2 o&erecido no te!plo0*+
al!a de"e se o&erecer junta!ente co! tudo aquilo que ela te! e que ela ' quer seja!
"irtudes ou pecados* >la s1 de"e le"ar a todos conjunta!ente o ato do sacri&icar?se co!o o
Fil)o ao %ai @eleste* %or !aior que seja o a!or do %ai !aior ainda ' a adora#ilidade do
Fil)o* 6 %ai nada !ais a!a seno Seu Fil)o e quer que a al!a se encontre no Fil)o*
%ortanto a al!a de"e se er,uer co! todo seu poder e se o&erecer ao %ai no Fil)o e ento
ela ser2 a!ada pelo %ai co!o >le a!a o Fil)o*
+,ora ele di(: ->is que >u en"iei !eu anjo0*+ pala"rin)a -eis que0cont'! e! seu
#ojo tr5s si,ni&icados: al,o que ' ,rande que ' !ara"il)oso ou que ' raro*
->is que eu en"iei !eu anjo para preparar0e re&inar a al!a para que ela possa rece#er
a lu( di"ina* + lu( di"ina est2 se!pre inerente na lu( an,'lica e a lu( an,'lica seria irritante e
ins=pida : al!a se a lu( de $eus no a en"ol"esse* $eus en"ol"e e se situa na lu( an,'lica e
est2 apenas esperando por u!a oportunidade para se entre,ar : al!a* >u j2 disse de certa
&eita e de no"o a&ir!o se per,untado que o que $eus reali(a nos @'us ' co!o se
continua!ente esti"esse tendo Seu Fil)o conce#endo?o co!o se nunca o )ou"esse &eito e
co! tal ale,ria que nada !ais &a( al'! disto* 7o,o >le di(: ->is que eu**0*/ue! di(
-eu0de"e reali(ar o !el)or tra#al)o poss="el* ;in,u'! pode di(er esta pala"ra e8ceto o %ai*
;este tra#al)o $eus reali(a todas Suas o#ras e o >sp=rito Santo ;ele se encontra co! todas
as criaturas* %ois quando $eus reali(a esta o#ra na al!a este ' o Seu nasci!ento* Seu
nasci!ento ' a o#ra enquanto que o nasci!ento ' o Fil)o* $eus reali(a tal o#ra na parte
!ais interna da al!a e to secreta!ente que ne! os anjos ne! os santos disto t5! qualquer
con)eci!ento e a al!a ela !es!a nada pode &a(er !as ansiar para que isto se passe
e8ata!ente assi!* >ste ' u! do!=nio e8clusi"o de $eus* %ortanto di( o %ai: ->u en"iei
!eu anjo0* Mas a,ora eu declaro: -;1s no o deseja!os ne! pode!os &icar satis&eitos co!
isto0*6r=,enes disse: -Maria Madalena procurou nosso Sen)or: ela encontrou u! )o!e!
!orto e "iu dois anjos "i"os0e no &icou satis&eita* >la est2 co! toda ra(o pois ela esta"a :
cata de $eus*
6 que ' u! anjo.
MP
$ion=sio nos narra al,o so#re a propriedade sa,rada dos anjos
onde se encontra! na orde! na ati"idade e na sa#edoria di"inas e que relao isto te!
co! a se!el)ana ou co! a "erdade di"ina e quanto "ale tudo isto* 6 que "e! a ser a
orde! di"ina. $o poder di"ino pro"'! a sa#edoria e de a!#os nasce o a!or que ' co!o
29
>cU)art aqui deli#erada!ente alterou o te8to* 4sando u! te8to que ele cria ter sido ]corri,ido^ da B=#lia
30
Toda esta questo &oi tratada por (%seudo) $ionNsius o +reopa,ita e! seu De caelesti hierarchia*
81
Meister Eckhart, Sermes Alemes
u!a toc)a de &o,o* %ois a sa#edoria a "erdade o poder e o a!or e a toc)a todos se
encontra! no reino da ess5ncia que ' o ser transcendental li"re de nature(a* A sua nature(a
ser se! nature(a* %ensar na #ondade ou na sa#edoria ou nas &oras di!inui a ess5ncia e a
o#litera do pensa!ento* Mera!ente pensar ' al,o que j2 dilui a ess5ncia* Esto ' que ' a
orde! di"ina e onde $eus encontra a se!el)ana desta orde! na al!a ali o %ai conce#e
Seu Fil)o* >nto a al!a de"e crescer para a lu( co! todo seu poder* +l'! deste poder e
para al'! desta lu( ' que "e! a c)a!a do a!or* A desta &or!a descrita que a al!a de"e
se,uir al'! co! todo seu poder at' a orde! di"ina*
Fale!os a,ora !ais u! pouco da orde! da al!a* 4! !estre pa,o
M1
di( que a lu(
so#renatural da al!a ' de tal &or!a #ril)ante l=!pida e ele"ada que ela alcana a nature(a
an,'lica* A to &iel e contudo to se! &' e )ostil aos poderes in&eriores que no ir2 at' eles
ou no se ilu!inar2 a !enos que estes poderes in&eriores &ique! adequados aos poderes
superiores e os poderes superiores :s "erdades supre!as justa!ente da !aneira e! que u!
e8'rcito est2 ordenado: o soldado co!u! so# o ca"al)eiro e o ca"al)eiro so# o conde e o
conde so# o duque* > todos eles quere! a pa( e para tal &i! todos tra#al)a! e se ajuda!
!utua!ente* $e &or!a si!ilar cada u! de"e &icar su#ordinado ao resto ajudando a
asse,urar a pa( pura e o descanso da al!a* ;ossos !estres di(e! que o descanso !el)or ' a
li#erao total de todo !o"i!ento* +qui a al!a de"e se ele"ar aci!a de si !es!a at' a
orde! di"ina* > neste local neste descanso per&eito o %ai conce#e Seu Fil)o Wnico na al!a*
>ste ' o pri!eiro ite! a ser notado so#re a orde! di"ina*
$ei8e!os por ora os de!ais de lado: s1 u! pouquin)o so#re o Dlti!o deles* @o!o
eu di(ia so#re os anjos eles t5! a se!el)ana de $eus dentro de si e u!a esp'cie de
ilu!inao interna* ;esta ilu!inao eles paira! aci!a de si !es!os na se!el)ana di"ina*
Todos se encontra! direta!ente co! $eus e! Sua lu( celeste to se!el)antes que so
capa(es de reali(ar tra#al)os di"inos* 6s anjos que esto de tal &or!a ilu!inados e de tal
&or!a parecidos co! $eus atrae! $eus at' si e 6 a#sor"e!* @o!o j2 disse e! al,u! lu,ar
antes se eu &osse possu=do deste ardente a!or interno esta se!el)ana a#sor"eria $eus e!
sua totalidade* + lu( se e8pandiria e8terna!ente e tudo onde ela incidisse ela ilu!inaria*
/uando di(e!os por "e(es que al,u'! ' ilu!inado isto quer di(er pouco* Mas quando a
ilu!inao irro!pe para &ora ' !uit=ssi!o !el)or* Erro!pe na al!a e a torna co!o $eus
di"ina tanto quanto tal possa acontecer ilu!inando?a por dentro* ;esta ilu!inao ela "ai
!uito al'! dela !es!a na lu( di"ina* +,ora ela est2 e! casa e est2 uni&icada co! >le e
$ele ' co!pan)eira de tra#al)o* ;o )2 criatura que &aa qualquer coisa so(in)a e8ceto o
%ai* + al!a no de"e cessar ja!ais at' que seus tra#al)os seja! to poderosos quanto os de
$eus* >nto ela reali(a todos os tra#al)os co! o %ai &uncionado co!o u!a s1 coisa co!
>le na sa#edoria e no a!or*
/ue possa!os n1s &uncionar!os co! $eus a tal nos ajude >le*
+!'!*
31
Moses Mai!onides Du& neutrorum (]6 Vuia para os %erple8os^) EEE c* 5M*
82
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO TERCEI RO S ERMO
/TMP
COSIDERA(IT SEMITAS DOMUS SUAE ET PAEM OTIOSA O
COMEDIT
(%ro"* M1:K7)
MK
-4!a #oa dona de casa or,ani(a os ne,1cios caseiros e no co!e seu po : toa0*>sta
casa da )ist1ria quer di(er nossa al!a e os ne,1cios de sua casa quere! si,ni&icar as &oras
da al!a* 4! "el)o !estre di(ia que a al!a ' criada no !eio entre o uno e o !Dltiplo* 6
uno ' a eternidade que se !ant'! para se!pre i!ut2"el e so#ranceira!ente solit2ria* 6
!Dltiplo ' o te!po que ' !ut2"el e "ari2"el* >le quis di(er que a al!a co! seus poderes
!ais ele"ados toca a eternidade que ' $eus enquanto que co! seus poderes !ais
in&eriores &ica e! contacto co! o te!po e a torna! sujeita a !udanas e l)e do u!a
pre&er5ncia por coisas corporais que a de,rada!* Se a al!a &osse capa( de con)ecer a $eus
da !es!a &or!a co! que o &a(e! os anjos ela no teria ja!ais entrado no corpo* Se ela
pudesse co!preender a $eus se! o !undo o !undo no teria sido criado por sua causa* 6
!undo &oi criado por causa dela para treinar e a&inar a "ista da al!a para que esta pudesse
ser capa( de suportar a lu( di"ina* +ssi! co!o a lu( solar no toca a Terra se! que pri!eiro
passe pela at!os&era terrestre e co! isto se torne "is="el assi! a lu( de $eus ' &orte de!ais
e por de!ais #ril)ante para que a al!a possa !ir2?la se! que pri!eiro ten)a sido &orti&icada
e ele"ada pela !at'ria que a condu( e assi! podendo se adaptar : supre!a lu(*
@o! suas &oras !ais ele"adas a al!a toca $eus e desta !aneira ela te! a &or!a
di"ina* $eus ' &or!ado co!o >le !es!o ': de Si !es!o >le o#te"e a Sua i!a,e! e de
!ais nin,u'!* Sua i!a,e! ' o per&eito auto?con)eci!ento e nada !ais al'! de lu(*
/uando a al!a entra e! contato co! >le na co!preenso "erdadeira ela se torna da
!es!=ssi!a &or!a que esta i!a,e! '* Se &or i!presso u! selo na cor "erde ou "er!el)a
&icar2 o selo co! a i!a,e! na qual ten)a sido i!presso* A desta !es!a &or!a que a al!a
&ica co!pleta!ente unida a $eus e! i!a,e! e se!el)ana quando a !es!a entra e!
contacto co! >le na co!preenso "erdadeira* Santo +,ostin)o di( que a al!a ' to no#re
e criada de &or!a to superior a todas as criaturas que nada de transiente e destinado a
perecer u! dia pode &alar : !es!a ou a&et2?la de qualquer !aneira e8ceto por !eio de
!ensa,eiros* So estes a "iso a audio e os sentidos que con)ece!os e so estes os
ca!in)os da al!a para o !undo e atra"'s destes ca!in)os o !undo -penetra0na al!a* 4!
!estre
MM
di( que -6s poderes da al!a "olta! : sua ori,e! na !es!a carre,ando ,rande
quantidade de &rutos0: eis que eles nunca sae! se! que tra,a! al,o de "olta* %ortanto o
)o!e! de"e prestar ateno ao que sua "ista "eja e que possa prejudicar sua al!a* >u
ten)o a#soluta certe(a disto: tudo aquilo que o )o!e! "5 ' para seu #ene&=cio e! Dlti!a
instRncia* Se ele c)e,ar a "er qualquer coisa de !al que seja de"eria a,radecer a $eus por t5?
32
$a ep=stola para 1O de ;o"e!#ro a &esta de Santa >li(a#ete da Hun,ria (!* 1KM1) a "iD"a de 7and,ra"e
7ud\i, da Tur=n,ia* + >lisa#et)Uirc)e e! Mar#ur, ' a i,reja V1tica !ais "el)a na +le!an)a*
33
+"icena, De Anima E cap* 5: c&* $% E M8K*
83
Meister Eckhart, Sermes Alemes
lo disto preser"ado e pedir que o proteja onde esti"er o !al* Se "ir al,o que #o! de"er2
desejar que tal se reali(e e! si !es!o*
Esto de"e se passar de duas !aneiras: e! pri!eiro lu,ar de"e!os nos li"rar daquilo
que ' ne,ati"o e re!ediar aquilo que nos &alta* >u j2 disse de certa &eita: aqueles que !uito
jejua! e &a(e! "i,=lias e! seus tra#al)os se no tratare! de corri,ir seus erros e de
consertar aquilo que esto &a(e! de errado interna!ente 9 e di,a?se que ' disto que o
"erdadeiro pro,resso depende 9 esto se en,anando a si pr1prios e so !oti"o de piada
para o de!Inio* $i(e! que u! )o!e! que tin)a u! ja"ali &icou rico co! o ani!al* >le
"i"ia perto do !ar* Se!pre que o ja"ali sentia e! que direo o "ento iria soprar eria"a
seus p5los e da"a as costas : direo do "ento* >nto o )o!e! ia procurar os pescadores e
l)es di(ia: -/uanto "oc5s pode! !e pa,ar se eu l)es disser para onde o "ento "ai soprar.0
>le l)es "endia a in&or!ao e aca#ou rico* $a !es!a &or!a o )o!e! pode &icar rico de
"erdade se conse,uir este !ila,re de poder ac)ar seus pontos &racos e os corri,ir
dili,ente!ente lutando para os superar*
Foi isto que Santa >li(a#ete &e( co! !uito cuidado* >la -@uida"a #e! dos ne,1cios
de sua casa0* > era desta &or!a que ->la no te!ia o in"erno pois sua casa esta"a
dupla!ente prote,ida0(%ro"* M1:K1)* >la esta"a atenta a tudo que a pudesse prejudicar* 6
que "ia estar &altando luta"a para conse,uir* > era assi! que ela -;o co!ia seu po : toa0*
> desta &or!a ta!#'! diri,ia suas &oras superioras a $eus* 6s poderes !ais ele"ados da
al!a so e! nu!ero de tr5s: o pri!eiro ' o con)eci!ento o se,undo ' o irascibilis que ' u!
poder que tenta encontrar aquilo que ' !ais ele"ado e o terceiro ' a "ontade*
/uando a al!a tra"a con)eci!ento co! a "erdade no poder Dnico de $eus a al!a '
co!o u!a lu(* > $eus ta!#'! ' lu( e quando a lu( di"ina est2 inundando a al!a a al!a
se une a $eus co!o a lu( se &unde : lu(* A a c)a!ada lu( da &' outra "irtude di"ina* > onde
a al!a ' incapa( de ir co! seus sentidos e &oras a &' a condu(*
6 se,undo ' o poder que #usca su#ir e conquistar e cuja &uno ' essencial!ente
essa* +ssi! !es!o co!o a "iso ' utili(ada para en8er,ar e te! a &uno de perce#er a
&or!a e a cor e a audio ' &eita para ou"ir sons e "o(es assi! ta!#'! a al!a te! u!a
&uno especial que ' a de lutar se! cessar para ir para ao alto por !eio deste poder* ;este
caso se &raquejar pode cair no or,ul)o que ' u! pecado* %arece que ela nada pode tolerar
aci!a de si: eu creio at' que ela no pode tolerar que $eus !es!o esteja aci!a* Mes!o que
>le esteja na al!a ela luta por adquirir a !es!a qualidade di"ina e no pode ja!ais
descansar at' que c)e,ue a este n="el* @o! tal poder $eus ' apreendido pela al!a e assi!
>le ' c)a!ado de esperana que ' ta!#'! u!a "irtude di"ina* ;isto a al!a te! u!a
con&iana to ,rande e! $eus que ela jul,a que $eus nada te! e! todo seu Ser que l)e seja
inacess="el* Salo!o di( que -+s 2,uas rou#adas so !ais doces que as outras0* (%ro"* O:17)*
Santo +,ostin)o di(
M4
: -+s p5ras que rou#ei era! !ais doces que aquelas que !in)a !e
!e tra(ia porque elas era! rou#adas e esta"a! &ora do !eu alcance0* +ssi! da !es!a
&or!a a ,raa ' !uito !ais doce para a al!a que a ,an)ou co! sa#edoria especial ap1s
u!a luta se! tr',uas e se! i,ual que ' co!u! a todas as pessoas*
6 terceiro poder ' a "ontade interior que est2 para se!pre "oltada para dar &ace a
$eus na "ontade di"ina e atrai o a!or de $eus para si !es!a* +li $eus ' atra=do para al!a
e a al!a ' atra=da para $eus* A o a!or di"ino que ' u!a "irtude supre!a* + &elicidade de
$eus di(e! reside e! tr5s coisas a sa#er: no con)eci!ento onde >le se con)ece
34
@&* 'on(* EE c* 4 n* O*
84
Meister Eckhart, Sermes Alemes
co!pleta!ente a Si !es!o na li#erdade onde >le no ' apreendido e no ' o#ri,ado a
&a(er nada por todas Suas criaturas e na co!pleta satis&ao onde >le se contenta a Si
!es!o e a todas as criaturas* +qui ta!#'! reside a per&eio da al!a: no con)eci!ento e
na sa#edoria no que ela pode ou"ir de $eus e na unio do a!or per&eito*
+,ora quere! sa#er o que de &ato ' o pecado. A dar as costas : &elicidade e : "irtude*
Toda al!a a#enoada de"e procurar por estes ca!in)os* %ortanto ->la no te! te!or
al,u! do in"erno pois eis que sua casa est2 dupla!ente ,arantida0 assi! co! nos narra a
escritura* >la
M5
esta"a pro"ida de &ora para suportar toda a i!per&eio e esta"a ta!#'!
adornada co! a "erdade* %or &ora aos ol)os do !undo esta !ul)er !ora"a na rique(a e na
,l1ria !as por dentro ela "enera"a a "erdadeira po#re(a* > quando os con&ortos e8ternos
l)e &alta"a! ela &u,ia para +quele e! que! todas as criaturas #usca! seu re&D,io +quele
que transcende ao !undo e ao e,o ta!#'!* $esta &or!a ela superou a si !es!a e
(o!#a"a da (o!#aria dos )o!ens pois estas coisas no a toca"a! e !ante"e sua per&eio*
Seu desejo era cuidar e tratar de pessoas doentes e necessitadas co! o corao !ais puro*
%ossa!os n1s ta!#'! estar!os ilu!inados para a )ar!onia de nossa casa e no
co!er!os nosso po : toa a tal nos ajude $eus*
+!'!*
35
Santa >li(a#ete* $epois da !orte de seu !arido ela te"e que a,uentar perse,ui<es* >la cuida"a dos po#res
e dos doentes*
85
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO %UARTO S ERMO
/TKM
A(E $RATIA PLEA# DOMIUS TECUM,
(7ucas 1:K8)
>ste te8to que citei do lati! pode ser encontrado no >"an,el)o Sa,rado e quer di(er
e! portu,u5s: -Sal"e a Ti 1 c)eia de ,raa o Sen)or est2 conti,oH0 6 >sp=rito Santo
descer2 de ci!a do !ais ele"ado trono e "ir2 at' ti pro"eniente da lu( do %ai >terno* +qui
n1s pode!os co!preender tr5s coisas* + pri!eira delas ' a )u!ildade da nature(a an,'lica
a se,unda ' que ele se sa#ia indi,no de no!ear a !e de $eus e o terceiro que ele no se
diria to so!ente a ela !as a toda u!a ,rande !ultido a sa#er toda #oa al!a que deseja a
$eus*
+,ora eu di,o que se Maria no ti"esse e! pri!eiro lu,ar dado : lu( a $eus
espiritual!ente no o teria o &eito &isica!ente ta!#'!*
4!a certa !ul)er disse para ;osso Sen)or: -Be! a"enturado o "entre que te
conce#eu0(7ucas 11:K7)* +o que ;osso Sen)or replicou: -Be! a"enturado no so!ente o
"entre que Me conce#eu: #e! a"enturados aqueles que ou"e! a pala"ra de $eus e a
se,ue!0*A !ais ele"ado que $eus nasa espiritual!ente na "ir,e! indi"idual (leia?se aqui
e! toda #oa al!a) que &isica!ente e! Maria*
@o! isto de"e!os co!preender que so!os o &il)o Dnico a que! o %ai est2
eterna!ente criando* /uando o %ai criou todas as criaturas >le criou a !i! e eu &ui criado
junto co! todas as criaturas enquanto que per!anecendo dentro do %ai* A o que estou a
di(er a,ora: pri!eiro nasce dentro de !i! ento eu a!adureo aquele estado e e! se,uida
eu o &alo e todos "oc5s o ou"e!* > contudo isto est2 e! !i! o te!po todo* $e &or!a
se!el)ante eu per!aneo no %ai* ;o %ai ' que esto as i!a,ens pri!ordiais de todas as
criaturas* >ste pedacin)o de !adeira que aqui est2 te! e! si u!a i!a,e! racional e!
$eus* ;o apenas isto ' racional isto ta!#'! ' ra(o pura*
6 !aior #e! que $eus ja!ais &e( ao )o!e! &oi >le !es!o se tornar )o!e!* >u
"ou contar u!a )ist1ria que te! tudo a "er co! isto de que esta!os &alando* >ra u!a "e(
u!a )o!e! rico e sua esposa* + esposa te"e u! acidente e perdeu u! ol)o e por este &ato
ela se la!enta"a a !ais no poder* >nto seu !arido c)e,ou e l)e disse: -Mul)er porque '
que "oc5 est2 a se lasti!ar desta &or!a. ;o de"es se entristecer tanto co! a perda de u!a
"ista0*>la disse: -;o ' pelo ol)o que eu !e la!ento ' por te!er que possas "ir a !e a!ar
!enos0*>nto ele disse: -Mas eu te a!oH0 $ito isto ele &urou seu ol)o ta!#'! para &icar
i,ual : sua esposa di(endo?l)e e! se,uida: -Mul)er para que "oc5 possa sa#er que eu
"erdadeira!ente te a!o a,ora n1s esta!os quites: eu ta!#'! ten)o u!a s1 "ista0*
MQ
>sta
situao ' justa!ente co!o o )o!e! que no pode crer que $eus o a!e at' que >le ce,ue
a Si !es!o assu!indo a nature(a )u!ana* 6 te8to di( que $eus se -&aria carne0*;ossa
36
>cU)art ta!#'! conta esta )ist1ria no seu co!ent2rio de So Joo* >8iste u!a "erso +le! !edie"al $iu
Vetriu\e Uone (]+ >spIsa Fiel^) por Herrand "on _ildonje (cerca de 1K5P) na qual o !arido &eio perde u!a
"ista nas ,uerras e sua linda esposa e8tin,ue ta!#'! u! dos seus*
86
Meister Eckhart, Sermes Alemes
Sen)ora per,untou: -@o!o pode isto ser.0 6 anjo replicou: -6 >sp=rito Santo descer2 at'
tu desde o alto0 isto ' desde o trono !ais ele"ado do %ai que est2 situado na 7u( >terna*
-Tere!os u! &il)o u! &il)o se nos nascer20*(Es* O:Q) Foi u!a criao pela &ra,ilidade
da nature(a )u!ana u! &il)o pela ess5ncia de $eus eterno* 6s !estres di(e! que todas as
criaturas luta! por conce#er o %ai e para se 7)e parecer de todas as &or!as* 4! outro
!estre di( que toda causa ati"a &unciona apenas de"ido ao seu &i! para que encontre o
descanso e ento o seu citado &i!* 4! !estre di( que todas as criaturas &unciona! para
suas nature(as pri!ordiais e para suas per&ei<es !ais ele"adas* +&ir!a?se que &o,o co!o
&o,o no quei!a3 ele ' to puro e to sutil que no se acende* Mas ' a nature(a do &o,o que
se in&la!e e co! isto penetra a !adeira seca co! seu calor e claridade de acordo co! o
que ele '* Esto !es!o &oi o que $eus &e(: criou a al!a de acordo co! Sua pr1pria nature(a
per&eit=ssi!a "ertendo nela toda Sua lu( e! sua pr=stina pure(a no se conta!inando co! o
&ato*
>u disse recente!ente al,ures que quando $eus criou todas as criaturas >le antes
criou al,o que era no?criado e que e! seu #ojo tra(ia as i!a,ens de todas as criaturas (isto
' a &a,ul)a co!o eu disse e! So Maca#eus se ' que al,u'! !e esta"a ou"indo naquela
ocasio)* >sta &a,ul)a ' de tal &or!a se!el)ante a $eus que ela ' Dnica e no?di"is="el nela
estando contidas as i!a,ens de todas as criaturas i!a,ens se! i!a,ens e i!a,ens aci!a de
i!a,ens*
6nte! )ou"e u! de#ate nas escolas entre ,randes te1lo,os*
M7
>u &alei que !e ac)a"a
total!ente estupe&acto co! o &ato de que a >scrituras !es!o estando to plenas de
si,ni&icado possa! ser co!preendidas por to poucos* > assi! se "oc5s !e per,untare!
(j2 que eu sou o Dnico &il)o a que! o %ai celeste te"e e! toda a eternidade) se &ui
eterna!ente aquele &il)o e! $eus eu responderia a esta questo da se,uinte &or!a: si! e
no* Si! u! &il)o enquanto o %ai !e criou eterna!ente e no u! &il)o no sentido e! que
sou no?criado e portanto no posso s5?lo*
+qui pode!os co!preender que so!os o &il)o Dnico a que! o %ai conce#e
eterna!ente desde sua oculta escurido e! seu eterno esconderijo !orando no pri!eiro
co!eo da pure(a pri!ordial que ' a plenitude de toda pure(a* +li eu ten)o estado
eterna!ente e! descanso na co!preenso escondida do %ai eterno* $esde esta pure(a para
se!pre >le !e conce#e co!o Fil)o Dnico na i!a,e! !es!a de Sua paternidade eterna
para que eu possa ser u! pai e conce#er +quele do qual eu "i!* $a !es!a !aneira que se
al,u'! &or at' u!a !ontan)a #e! alta e cla!ar ento: -Goc5 est2 a=.0 + !ontan)a
!andaria o eco e responderia: -Goc5 est2 a=.0 > se ele dissesse: -@aia &oraH0 o eco diria:
-@aia &oraH0 $e &ato so# este ponto de "ista qualquer pedao de !adeira que seja se
tornaria u! anjo e ' racional tornando?se pura inteli,5ncia naquela pure(a pri!ordial que '
a plenitude de toda pure(a* > ' isto o que $eus &e(: >le conce#e Seu Fil)o Dnico na re,io
!ais ele"ada da al!a* ;o !o!ento !es!o e! que te! Seu Fil)o Dnico e! !i! eu 6
ten)o de "olta no %ai* Esto no ' de &or!a al,u!a di"erso de $eus conce#er o anjo e nascer
no"a!ente pela Gir,e!* +nti,a!ente eu costu!a"a esperar que al,u! dia !e
per,untasse! porque u! talo de ,ra!a ' to di&erente do outro co!o u! dia de &ato !e
per,untara!* >u respondi ento que !ais !ara"il)oso que isto ainda ' que todos eles seja!
to parecidos* 4! !estre disse que todos os talos de ,ra!a so to di&erentes por causa da
a#undRncia da #ondade di"ina que se "erte tanto e! todas as criaturas para ainda !ais
re"elar Sua !ajestade* >nto eu repliquei a isto: co!o ' !uito !ais !ara"il)oso que seja!
37
%resu!i"el!ente o )tudium *enerale $o!inicano e! @olon)a*
87
Meister Eckhart, Sermes Alemes
todos eles to parecidos e8plicando que justa!ente co!o todos os anjos so unos e! suas
nature(as ori,inais assi! todos os talos de ,ra!a ta!#'! so e! suas nature(as ori,inais
puras onde tudo ' uno*
S ca!in)o daqui co,ita"a que de "e( e! quando o )o!e! pode c)e,ar at' a
co!pelir a $eus* Se eu esti"esse nu!a posio ele"ada e dissesse a al,u'!: -Gen)a c20 isto
l)e seria di&=cil !as se eu l)e dissesse: -Senta?te aqui0* seria !ais &2cil* A isto que $eus &a(
se!pre que o )o!e! se )u!il)a* $eus ' incapa( de sustar Sua pr1pria #ondade* >le a "erte
para o )o!e! )u!ilde e para o !ais #ai8o de todos* >le se d2 a Si !es!o intensa!ente
pois que Seu ser ' Sua #ondade e Sua #ondade ' Seu a!or* Toda ale,ria e toda triste(a
pro"5! do a!or* >sta"a eu i!a,inando a pouco que no queria "ir at' aqui por que por
certo seria co#erto de a!or !as no "a!os a,ora entrar no !'rito desta questo* Tanto a
ale,ria quanto a triste(a pro"5! so#retudo do a!or* 6 )o!e! no de"e te!er a $eus pois
que! 6 te!e $ele se a&asta* >ste !edo ' a coisa !ais prejudicial : pessoa* +quilo que
de"e!os te!er de &ato ' perder a $eus* 6 )o!e! no de"e te!5?7o e si! a!2?7o pois
$eus nos a!a na !ais ele"ada per&eio* 6s !estres di(e! que todas as coisas luta! por
conce#er e se tornare! co!o o %ai* > eles di(e! que a terra &o,e dos c'us* Mas no
e8istiria u! lu,ar to #ai8o para onde a terra &u,isse pois os c'us c)e,aria! at' ela e l)e
i!pri!iria! seu poder e a tornaria! &rut=&era quer ela quisesse ou no* 6 !es!o acontece
co! o )o!e!* >le ac)a que pode escapar de $eus !as no pode escapar de &ato pois
onde quer que "2 ali estar2 $eus* 6 )o!e! pode ac)ar que est2 &u,indo $ele !as na
"erdade est2 correndo direta!ente para Seus #raos* $eus conce#e Seu Fil)o Dnico e! n1s
quer queira!os ou no quer esteja!os dor!indo ou acordados assi! $eus reali(a as
coisas* H2 pouco !e per,unta"a eu de que! era a culpa pelo &ato de o )o!e! no
e8peri!entar esta sensao to &reqCente!ente porque no perce#e!os este ali!ento.
%orque no aprecia!os esta co!ida. + ra(o disto ' que l)e &atal sal* 6 sal ' o a!or di"ino*
Se c)e,ar!os a ter o a!or di"ino c)e,are!os a sa#orear a $eus e a todos os tra#al)os que
>le reali(a ento rece#ere!os todas as o#ras di"inas e &are!os todos os tra#al)os assi!
co! >le os &a(* A justa!ente nesta se!el)ana e identidade que nos torna!os todos Seu
Fil)o Dnico*
/uando $eus criou a al!a >le a criou de acordo co! Sua per&eit=ssi!a nature(a de
&or!a tal que ela pudesse ser a noi"a de Seu Fil)o Dnico que sa#endo !uito #e! disto
decidiu sair dos aposentos particulares de Sua paternidade eterna onde >le est2 perene!ente
dor!indo quieto dentro de n1s* ;o pri!eiro co!eo da pure(a pri!ordial o Fil)o se
colocou na tenda da di"ina ,l1ria eterna e se adiantou a partir do !ais su#li!e de &or!a
que pudesse ele"ar Seu a!ado o %ai co! que! se casou para todo o se!pre e tra(5?7o de
"olta ao lu,ar de onde se tin)a ori,inado* > e! u! outro lu,ar >le di(: ->is que teu rei est2
"indo at' tiH0 (Xac)* O:O)* %or isto ele se adiantou e "eio e8ultante co!o u! jo"e! na &ora
da idade e so&reu as dores do a!or* >le no !ais sairia e8ceto se !o"ido pelo desejo de
retornar : sua cR!ara nupcial junto de sua noi"a* >sta cR!ara ' a escurido silenciosa da
paternidade oculta* /uando >le se adiantou desde o !ais ele"ado queria !ostrar o !ist'rio
oculto de sua ess5ncia di"ina secreta onde >le se encontra e! descanso consi,o !es!o e
co! todas as criaturas*
-n principio0: isto quer di(er tradu(indo a e8presso -o co!eo de todo ser0 co!o
eu j2 disse nas escolas* Mas disse !ais do que isto: ' ta!#'! o &i! de todo ser pois que o
pri!eiro co!eo "e! para que o &i! Dlti!o possa c)e,ar* $e &ato $eus !es!o ali no
descansa ali onde est2 desde -o pri!eiro co!eo0* >le ' u! &i! e u! repouso para todos
os seres no &i! Dlti!o de sua per&eio total* 6 que ' o &i! Dlti!o. A a escurido oculta da
88
Meister Eckhart, Sermes Alemes
>ss5ncia di"ina e eterna que ' descon)ecida e para se!pre o ser2* $eus ali !ora no?
con)ecido e! Si !es!o : lu( do %ai eterno*
M8
/ue a n1s possa c)e,ar esta Gerdade e que possa ela nos ajudar*
+!'!*
38
@&* Joo 1:5*
89
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO %UI TO S ERMO
/T48
$eus criou os po#res para os ricos e os ricos para os po#res* >!preste! a $eus e
se! dD"ida >le tudo restituir2* >8iste! pessoas que di(e! crer e! $eus !as que no
acredita! e! $eus* A !ais i!portante acreditar e! $eus do que crer e! $eus* Se "oc5
e!prestar a al,u'! cinco !oedas de ouro "oc5 estar2 acreditando que este al,u'! ir2
e"entual!ente l)e de"ol"er e contudo no estar2 crendo de &ato nesta pessoa* >nto se a
pessoa acredita e! $eus porque ra(o no cr5 que $eus ir2 l)e de"ol"er o que ela e!presta
aos po#res. +quele que tudo a#andona conse,ue recuperar ce! "e(es !ais*
MO
Mas ;osso
Sen)or pro!ete ce! "e(es !ais :queles que dei8a! as coisas do !undo* Er2 o#ter se!
dD"ida ce! "e(es !ais do que a#andonou e de que#ra a "ida eterna* %ode ser que al,u'!
no curso de quitar suas d="idas para co! $eus e co! o !undo o#ten)a de "olta aquilo
!es!o que anterior!ente dei8ou para tr2s !as se o &i(er procurando al,o e! troca ento
co! certe(a nada ter2 e! retorno* +quele que procurar al,o e! $eus seja con)eci!ento
co!preenso de"oo ou o que seja apesar de tal"e( poder c)e,ar a estas coisas no ter2
co! isto ac)ado a $eus: apesar de poder encontrar real!ente o con)eci!ento a
co!preenso ou a interiori(ao estas coisas no per!anecero por !uito te!po* Mas se
nada #uscar ento encontrar2 a $eus e estas coisas todas se &icaro*
;o se de"e #uscar nada ne! sequer a piedade ou o repouso !as apenas a "ontade
de $eus* + al!a ento se torna co!o ela se!pre de"eria ter sido* ;o se de"e querer
sequer que $eus de"ol"a Sua ess5ncia di"ina: isto no l)e traria !ais consolo do que se >le
l)e desse u! "int'!* A na "ontade de $eus que todas as coisas t5! suas e8ist5ncias e se
torna! de &ato al,o a= si! elas so de"eras a,rad2"eis a $eus e per&eitas* Fora de Sua
"ontade nada ' a,rad2"el e per&eito* + pessoa no de"e ja!ais pedir por nada que seja
transit1rio: se pedir al,o de"e pedir apenas pela "ontade de $eus e por nada !ais a &i! de
a o#ter* >! $eus nada !ais e8iste al'! do 4no e o 4no ' indi"is="el* /uerer o#ter al,o
al'! do 4no ' querer o#ter so!ente u!a parte no o 4no0*$eus ' 4no0(Val*M:KP)* Se
al,u'! &or procurar ou esperar al,o a !ais do que isto isto no ser2 $eus !as apenas u!a
&rao quer seja o repouso ou o con)eci!ento ou outra coisa e por si s1 nada ser2* Mas se a
pessoa #uscar apenas a "ontade de $eus o que "ier poder2 ser considerado co!o u!
presente di"ino seja o#tido pela ,raa por !ereci!ento nada disso i!porta* Tudo estar2
#e! e poder2 le"ar u!a "ida nor!al se! preocupa<es ou coisas assi!* $e"e?se aceitar
tudo o que "en)a de $eus de !aneira natural e espontRnea* >! tudo o que &i(er estar2
ciente que ' a!ado por $eus e "i"er2 nor!al!ente a "ida co! essa "aliosa certe(a dentro
de si*
@ertas pessoas e8iste! que quando c)e,a suas "e(es de so&rer ou de al,o reali(ar
di(e! se la!entando: -Se apenas eu pudesse ter a certe(a que esta era a "ontade de $eus
co! ale,ria suportaria este peso ou reali(aria !ais aindaH0 Meu caroH A estran)o que u!
)o!e! doente c)e,ue a se inda,ar se ' a "ontade de $eus que esteja doente* + pessoa de"e
perce#er clara!ente que se est2 en&er!a isto co! certe(a de"e ser a "ontade de $eus* 6
!es!o de"e se passar co! as de!ais coisas da "ida* Tudo pois que c)e,ue a si o )o!e!
de"e pronta e o#ediente!ente aceitar co!o "indo de $eus* +l,uns )2 que quando tudo
39
@&* Mat* 1O:KO*
90
Meister Eckhart, Sermes Alemes
est2 #e! e a contento lou"a! !uito ao Todo %oderoso* Gia de re,ra eis seus discursos:
-;este ano eu col)i de( toneladas de tri,o e outras tantas de #o! "in)o: eu pon)o !in)a
total con&iana e! $eus apenas0*-$e &ato0 di,o eu -colocas tua con&iana no !il)o e no
"in)o0*+ al!a ' criada para u! #e! e u! &i! to ,randioso e to ele"ado que no pode
c)e,ar de &or!a al,u!a a seu descanso3 todo te!po ela est2 passando ao lado ou na direo
daquele #e! eterno que ' $eus e para o qual ela &oi criada* > nin,u'! pode ,an)ar tal
coisa por o#stinao ou por &a(er ou dei8ar de &a(er o que seja !as pela )u!ildade e
sinceridade pela auto?a#ne,ao* ;esta questo e e! tudo !ais que acontecer nada
ocorrer2 porque al,u'! disse: -Goc5 "ai reali(ar isto custe o que custarH0 * Esto seria u!
equ="oco total pois ' u!a !era assero do e,o* Se al,o l)e "ier que l)e cause triste(a ou
di&iculdade ou inquietude no"a!ente seria equi"ocado pois estaria a,indo e concluindo a
partir de seu e,o* Se e8istisse al,o que l)e &osse particular!ente ad"erso de"eria procurar o
consel)o interno de $eus e aceitar )u!ilde!ente aquilo que >le l)e aconsel)ar aceitar co!
u!a &' cal!a e tranqCila o que &or que >le l)e en"ie* >ste ' o cerne da questo de todos os
consel)os e de todo ensina!ento: o )o!e! de"e dei8ar de ter cuidados e ou"ir apenas a
"o( di"ina apesar de no poder l)e e8plicar e! #elas e "ariadas pala"ras* Esto pro!o"e u!a
consci5ncia cal!a e #e! or,ani(ada e no d2 !uita ateno a e"entuais &atos que nos
acontea! at' para que o )o!e! quando co!pleta!ente so(in)o consi,o !es!o possa
entre,ar de todo corao sua "ontade a $eus e a partir disto aceitar todas as coisas
i,ual!ente co!o "indas do +lto: a ,raa ou o que seja interna ou e8terna!ente*
/ue! "ir al,o e! $eus no "5 a $eus* 6 )o!e! correto no te! necessidade de
possuir a $eus pois j2 6 te!* 6 que eu ten)o co!o !in)a possesso disto e8ata!ente '
que no ten)o necessidade al,u!a* ;o li,o no !e ser"e para nada: o )o!e! justo te!
$eus e eis porque no precisa nada* %or isto !es!o ' que $eus ' !ais ele"ado que o
)o!e!: >le est2 !uito !ais pronto a dar do que o )o!e! a rece#er* ;o ser2 real!ente
pelo jeju! ou por tra#al)os e8ternos que podere!os !edir nosso pro,resso na "ida* Mas
u! sinal certo de cresci!ento ' u! cresci!ento interno e u! decr'sci!o de interesse pelas
coisas te!porais* Se u! )o!e! ti"esse ce! !il !oedas de ouro e as desse a todos para o
lou"or de $eus ou para &undar u! !osteiro isto pareceria de &ato u!a ao !uito ele"ada*
> contudo !el)or ainda eu dira seria despre(ar e anular a si !es!o &rente a $eus* >!
tudo que &i(er de"e?se de"otar a "ontade e! direo a $eus e !antendo?6 apenas na
!ente indo direto e! &rente se! inda,ar se al,o ' correto ou se est2 a incorrer e! erro* Se
u! pintor ti"esse que planejar cada toque do pincel a partir do pri!eiro nada pintaria* > se
nos diri,indo a al,u! lu,ar ti"'sse!os que pensar qual p' colocar=a!os pri!eiro no c)o
no c)e,ar=a!os a parte al,u!a* >nto de"e!os dar o pri!eiro passo e ir e! &rente*
@)e,are!os de certo ao lu,ar correto e tudo estar2 #e!*
91
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO S E!TO S ERMO
/TKQ
OLITE TIMERE EOS %UI CORPUS OCCIDUT# AIMA AUTEM OC-
CIDERE O POSSUT
(Mat* 1P:K8)
->is que no se torna necess2rio te!er aqueles que nos liquidaria! o corpo pois o
&ato per!anece que eles no nos pode! le"ar o esp=rito0 pois o esp=rito no !ata o esp=rito:
' o esp=rito que d2 "ida ao esp=rito* +queles que nos !ataria! nada !ais so que carne e
san,ue e aquilo que ' carne e san,ue isto tudo perece* 6 que ' !ais no#re no )o!e! ' o
san,ue quando este te! u!a #oa disposio* Mas a pior parte do )o!e! ta!#'! ' o
san,ue quando este &ica tur"o e #ai8o* /uando ' o san,ue que !anda na carne ento a
pessoa ' )u!ilde paciente e re,rado e! sua "ida e possui e! si todas as "irtudes: Mas
quando ' a carne que !anda no san,ue ento o )o!e! &ica arro,ante rai"oso e
descontrolado e te! todos os "=cios poss="eis* +qui esta!os pois a &alar #e! de So Joo
4P
!as por !el)or que &ale!os dele o &ato ' que $eus no dei8aria de &alar !uito !el)or
ainda*
+,ora eu "ou di(er al,o que nunca )a"ia dito antes: /uando $eus criou os c'us terra
e todas as de!ais criaturas $eus no reali(ou nen)u! tra#al)o: >le no tin)a tra#al)o
al,u! para &a(er no )a"ia ;ele a !enor ati"idade de tra#al)o que &osse* 6 que $eus &e(
&oi di(er: -@rie!os u!a se!el)ana0(Ven: 1:7) @riar al,o ' de"eras &2cil: &a(e!os isto
quando e co!o quere!os* Mas aquilo que &ao eu &ao criando a partir de !i!
i!pri!indo !in)a i!a,e! e8pressa!ente ali0*Faa!os u!a se!el)ana0* ;o "oc5 o %ai
ou "oc5 o Fil)o ou "oc5 o >sp=rito Santo !as n1s a Santa Trindade juntas &are!os u!a
se!el)ana*
/uando $eus &e( o )o!e! na al!a >le insculpiu Seu tra#al)o se!el)ante Seu
tra#al)o ati"o e seu tra#al)o para se!pre* >ste tra#al)o &oi to ,rande que nada !ais &oi que
a al!a e a al!a nada !ais ' que o tra#al)o de $eus* + nature(a de $eus Seu ser e Sua
ess5ncia depende! $ele tra#al)ar na al!a* $eus seja lou"ado por isto $eus seja lou"adoH
/uando $eus tra#al)a na al!a >le a!a Seu tra#al)o* 6nde a al!a est2 na qual $eus
reali(ou este Seu tra#al)o isto ' de u!a tal !a,nitude que nada !ais ' que o a!or e o
a!or nada !ais ' que $eus* $eus a!a a Si !es!o e : Sua nature(a Seu ser e Sua ess5ncia
de $eus* ;aquele a!or co! que $eus a!a a Si !es!o neste a!or >le a!a a todos os
seres no co!o seres !as co!o seres enquanto $eus* ;o a!or no qual $eus se a!a >le
a!a a tudo o !ais*
+,ora eu "ou di(er o que eu nunca antes )a"ia dito* $eus sa#oreia $eus enquanto
$eus* ;este Seu sa#orear >le sa#oreia ta!#'! todas as criaturas no enquanto criaturas
!as criaturas enquanto $eus* ;o sa#orear co! que >le se sa#oreia ali !es!o >le sa#oreia
tudo !ais* > to!e! nota disto* Todos os seres tende! para suas !ais altas per&ei<es*
+,ora eu peo o !28i!o de ateno pela "erdade eterna e pela "erdade que dura para
se!pre e pela !in)a al!aH ;o"a!ente eu direi aquilo que nunca antes eu )a"ia dito3 $eus e
40
6 te8to aqui ' aquele para So Joo Batista (KO de +,osto)*
92
Meister Eckhart, Sermes Alemes
a >ss5ncia de $eus so to di&erentes quanto so di&erentes c'us e terra* >u di,o !ais: o
)o!e! interno e o )o!e! e8terno so to di&erentes quanto o c'u e a terra* Mas $eus '
!uito !ais ele"ado ainda* $eus se torna e no se torna* Mas retornando ao que di(ia
anterior!ente: $eus se sa#oreia e! todas as coisas* 6 sol "erte sua lu( por so#re todas as
criaturas e e! tudo aquilo e! que to!#a isto tudo a#sor"e as "irtudes do sol e ne! por isto
o sol perde nada de seu #ril)o* Todas as criaturas sacri&ica! suas "idas por seus seres* Todas
as criaturas entra! e! !in)a co!preenso para que e! !i! se torne! racionais* Sou eu
apenas que preparo todos os os seres para seus retornos a $eus* %or isto te!os que to!ar
cuidado co! aquilo que &a(e!osH > a,ora no"a!ente "olte!os para nosso )o!e! interno e
e8terno* >u posso "er os l=rios do ca!po seus #ril)os suas cores e suas &ol)as* Mas o que
no posso "er so suas &ra,rRncias* > porque isto. %orque suas &ra,rRncias esto e! !i!*
Mas o que eu estou a di(er est2 e! !i! e eu estou &alando a partir de !i!* Todos os seres
so sa#oreados pelo !eu )o!e! interno enquanto seres co!o o "in)o e o po e a carne*
Mas o !eu )o!e! interno sa#oreia as coisas no enquanto criaturas !as enquanto
presentes de $eus* Mas !eu )o!e! !ais interior no os sa#oreia co!o presentes de $eus
!as co!o eternidade*
>u to!o de u!a ti,ela de 2,ua e nela pon)o u! espel)o e coloco isto de#ai8o do
disco redondo do sol* > o sol en"ia seus raios de lu( de seu disco e de suas pro&unde(as e
contudo apesar disto no so&re qualquer di!inuio* 6 re&le8o do espel)o no sol ' u! sol e
contudo continua sendo aquilo que '* 6 !es!o ocorre co! $eus* $eus se encontra na
al!a co! Sua nature(a Seu ser e Sua ess5ncia de $eus e contudo >le no ' a al!a* 6
re&le8o da al!a e! $eus ' $eus e contudo a al!a continua sendo aquilo que '* $eus '
aquilo que se e"idencia quando todas as criaturas di(e! $eus e ' neste !o!ento que $eus
sur,e*
/uando eu esta"a no c)o no &undo no rio e na &onte da ess5ncia de $eus no )a"ia
ali nin,u'! que !e per,untasse ento para onde ia eu ou o que esta"a &a(endo:
si!ples!ente no e8istia nin,u'! que !e inda,asse estas coisas* Foi quando eu &lui para o
e8terno que todas as criaturas dissera! -$eus0* Se al,u'! !e per,untasse -Er!o >cU)art
quando &oi que "oc5 saiu de sua casa.0 >u esta"a ali naquele !o!ento* A desta &or!a que
todos os seres &ala! de $eus* > porque todos os seres no di(e! nada a respeito da ess5ncia
de $eus. Tudo aquilo que e8iste na ess5ncia de $eus ' u!a coisa s1 e disto nada pode ser
dito* $eus &unciona a ess5ncia de $eus no reali(a qualquer tra#al)o que seja: nada e8iste
que ela possa &a(er ali no e8iste ati"idade al,u!a* + ess5ncia de $eus nunca considerou
qualquer tra#al)o* $eus e a ess5ncia de $eus so di&erentes no que di( respeito :quilo que
tra#al)a e :quilo que no opera* /uando retorno a $eus e eu ali no !e quedo !eu
a#andonar corpo e !ente ' !uito !ais no#re que !eu !ero &luir al'!* %orque sou eu
apenas que tra,o todos os seres &ora de suas ra(<es para dentro de !in)a ra(o de &or!a
que eles todos seja! u!a s1 coisa e! !i!* /uando eu entro no c)o no &undo no rio e na
&onte da ess5ncia de $eus no e8iste nin,u'! que !e inda,ue de onde eu "i! e por onde
eu anda"a* ;in,u'! sentia !ais !in)a &alta pois eis que ali $eus no est2 no "ir a ser ali
>le no se torna*
/ue! co!preendeu este ser!o que seja !uito &eli(* Se nin,u'! esti"esse aqui neste
!o!ento e o teria pre,ado :quela lata de li8o na esquina !es!a* >8iste u! tipo de pessoa
in&eli( que "olta para casa e di( -Gou &icar #e! esta#elecido no !ercado e co!er o !eu
po ,an)o no !eu suor e ser"ir a $eus0* %ela "erdade eterna eu di,o que estas pessoas
estaro se!pre no erro e que no sero ja!ais capa(es de lutar por e alcanar aquilo que os
outros ,an)ara! que se,uira! $eus na po#re(a e no e8=lio*
93
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+!'!*
94
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO S *TI MO S ERMO
/T1M
%UI AUDIT ME O CO)UDETUR
(>ccl* K4:MP)
6 te8to que eu citei e! lati! ' &alado pela Sa#edoria >terna e ali pode!os ler:
-/ue! !e ou"ir no &icar2 en"er,on)ado0*Se al,o )ou"er que en"er,on)e al,u'! ' &icar?
se en"er,on)ado0*+quele que e! !i! opera no peca* +quele que !e re"ela o #ril)o ter2
a "ida eterna0* $estes tr5s ditos que aca#ei de citar cada u! por si s1 seria u! ser!o* >!
pri!eiro lu,ar analisarei as pala"ras da Sa#edoria >terna: -/ue! !e ou"ir no &icar2
en"er,on)ado0*/ue! desejar &icar a par da Sa#edoria >terna do %ai de"e se inteirar disto
entrar e! Sua casa e se tornar uno: ento poder2 ou"i?la*
>8iste! tr5s coisas que nos i!pede! de ou"ir a %ala"ra >terna* + pri!eira ' a
corporalidade a se,unda ' a !ultiplicidade e a terceira ' a te!poralidade* Se a pessoa
conse,uir transcender estes tr5s estaria !orando na eternidade e no !undo do esp=rito
!oraria na unidade e no deserto e ali ou"iria a %ala"ra >terna* ;osso Sen)or di(: -;o )2
que! oua Min)a %ala"ra e Meu >nsina!ento a !enos que ten)a a#andonado a si
!es!o0*
41
%ois que para ou"ir a %ala"ra de $eus ' necess2rio estar?se li"re da noo do e,o*
+quilo que ou"e ' o !es!o que se &a( ou"ir na %ala"ra >terna* Tudo que o %ai >terno nos
ensina ' o Seu Ser e Sua ;ature(a e toda Sua >ss5ncia $i"ina a qual >le nos narra e nos
entre,a por co!pleto e! seu Fil)o e nos ensina ta!#'! que n1s !es!os ' que so!os
aquele Fil)o +quele que a Si !es!o a#andonou de tal &or!a que se tornou o Fil)o Dnico*
/ue! assi! ou"ir estar2 de posse de tudo o que o Fil)o te!* Tudo que $eus reali(a e
ensina ' Seu Fil)o Wnico* $eus reali(a todos Seus tra#al)os para que possa!os nos tornar o
Fil)o Dnico* /uando $eus perce#e que so!os tal Fil)o &ica ale,re de c)e,ar at' n1s e se
apressa co!o se Seu Ser $i"ino disto dependesse para nos re"elar os a#is!os de Sua $i"ina
>ss5ncia e a plenitude de Seu Ser e de Sua nature(a* $eus ento &a( e! n1s aquilo que j2 '
Seu !es!o se reju#ilando co! o &ato* >is que tal pessoa se encontra na co!preenso e no
a!or de $eus e se torna nada !ais que $eus !es!o*
Se nos a!a!os a n1s !es!os ento a!a!os a todos os seres co!o a n1s !es!os*
>nquanto a!ar!os a u!a pessoa !enos que n1s !es!os real!ente no a!are!os a n1s
!es!os* +!e!os a todos os seres co!o a n1s !es!os todos os seres e! u! s1 ser ento
sere!os $euses e )o!ens* @ontudo e8iste! al,uns que di(e!: -Se eu a!o o !eu a!i,o
que !e &a( o #e! isto ' !el)or do que a!ar outro qualquer0* ;o est2 certo isto ainda '
inco!pleto !as de"e ser tolerado da !es!a &or!a que al,u!as pessoas "eleja! !ar a&ora
co! u!a s1 "ela e ainda assi! c)e,a! ao seus destinos* A o que acontece co! aqueles que
a!a! s1 pessoas a!i,as* A natural* Se de &ato eu a!o !eu a!i,o co!o eu a!o a !i!
!es!o o que acontecer co! ele seja al,o #o! ou rui! seja para a "ida ou para a !orte
considerarei co!o se acontecesse co!i,o !es!o* Tal seria de &ato a "erdadeira a!i(ade*
41
@&* 7ucas 14:KQ*
95
Meister Eckhart, Sermes Alemes
Foi por isto que So %aulo disse: ->stou plena!ente disposto a !e separar de $eus
por !eu a!i,o e por $eus0*
4K
>star separado de $eus por u! s1 instante que seja ' estar
separado de $eus por toda a eternidade ' a dor do in&erno* Mas o que quis di(er So %aulo
quando disse que &icaria separado de $eus. +l,uns !estres se inda,a! se ele esta"a no
!o!ento e! que disse isto a ca!in)o ainda da per&eio ou se j2 esta"a co!pleta!ente
reali(ado* >u di,o que isto ' a reali(ao co!pleta de outra &or!a no poderia ter sido dito*
Trocarei e! !iDdos o que So %aulo quis di(er quando a&ir!ou que estaria separado
de $eus* + !ais ele"ada e !ais di&=cil despedida de al,u'! ' quando se "ai e!#ora de $eus
por $eus* So %aulo dei8ou $eus por causa de $eus: ele dei8ou tudo que poderia o#ter de
$eus* >le dei8ou tudo que $eus l)e poderia ter dado* +o dei8ar tudo ele dei8ou $eus por
$eus* Mas $eus est2 essencial!ente nele no co!o u!a recepti"idade ou u!a coisa ,an)a
!as essencial!ente >le est2 ali* $e $eus ele nunca rece#eu nada ne! ta!pouco deu?7)e
nada: isto c)a!a?se u!a unidade ou u!a unio* +qui o )o!e! ' de &ato )o!e! e o
so&ri!ento no !ais o a&li,e pois no atin,e a >ss5ncia $i"ina* @o!o j2 disse antes e8iste
al,o dentro da al!a que ' se!el)ante a $eus e!#ora no sendo uno* A u!a coisa s1 e
nada te! e! co!u! co! nada que e8ista e nada que seja criado* A #e! al)eio a tudo que '
criado* Se a pessoa &osse co!pleta!ente assi! seria por co!pleto no?criada* Se tudo que '
corp1reo e inco!pleto esti"esse co!preendido nesta unidade no seria di&erente daquilo
que esta unidade '* Se eu !e encontrasse por u! instante nesta >ss5ncia no li,aria para
!i! !es!o co!o u! ani!al que esti"esse e! seu )2#itat &a"orito se! !aiores
preocupa<es*
$eus tudo d2 i,ual!ente e da &or!a e! que as coisas &lue! de $eus elas so todas
i,uais: anjos )o!ens e todos os seres procede! de &or!a se!el)ante de $eus e! suas
pri!eiras e!ana<es* To!ar todos e! suas pri!eiras e!ana<es seria to!2?los todos de
&or!a se!el)ante* Se por acaso todos &ore! parecidos no te!po e! $eus na eternidade
seria! !uito !ais se!el)antes ainda* Se a pessoa pudesse perce#er u!a =n&i!a criatura
qualquer que esti"esse e! $eus este pequenino ser seria de &ato !uito !ais no#re que o
!ais ele"ado anjo* >! $eus todas as coisas so i,uais e so o pr1prio $eus* $eus ' to!ado
de u!a tal ale,ria nesta se!el)ana que >le "erte toda Sua nature(a e Ser nesta i,ualdade*
%oder?se?ia co!parar a ale,ria de $eus neste caso co!o u! #elo ca"alo solto nu!a
plan=cie "erde que colocasse toda sua li#erdade a ,alopar c'lere plan=cie a&ora* $a !es!a
&or!a ' que $eus se reju#ila ali onde encontra sua Se!el)ana: >le se ale,ra "ertendo toda
Sua nature(a e Seu Ser nesta Sua Se!el)ana pois >le !es!o ' esta se!el)ana*
Sur,e neste !o!ento u!a inda,ao so#re os anjos: ser2 que eles que aqui t5! suas
!oradias conosco para nos ser"ir e nos prote,er so&re! u!a di!inuio e! suas #e!?
a"enturanas co!parando?se co! aqueles que na eternidade !ora!. Ser2 que isto os
di!inui. >u di,o que -no0 a#soluta!ente* Suas #e!?a"enturanas no so !enores e
ta!#'! no so !enores suas i,ualdades* %ois o tra#al)o an,elical ' a "ontade de $eus e a
"ontade de $eus ' o tra#al)o an,elical* 6 que quer que $eus ordene ao anjo isto ser2 sua
&elicidade pois ' a "ontade di"ina que est2 sendo cu!prida*
/ue! desta &or!a se encontrar esta#elecido na "ontade de $eus nada !ais deseja do
que esta "ontade* Se esta pessoa to!#asse en&er!a ela no se &icaria in&eli( co! isso* %ara
ela toda a dor e so&ri!ento seria! u! pra(er e toda !ultiplicidade seria a si!plicidade
Dnica* Mes!o que &osse! todas as dores do in&erno ainda assi! si,ni&icaria ale,ria e
&elicidade* >ste al,u'! se tornou li#erto e dei8ou si !es!o para tr2s e de"e estar li"re
42
@&* Lo!* O:M*
96
Meister Eckhart, Sermes Alemes
daquilo que est2 por "ir* Se ' que !in)a "ista ir2 captar u!a cor de"er2 estar li"re de toda
cor* Se eu en8er,o o a(ul ou o #ranco o que perce#o ' a e8ata cor que c)e,a : !in)a "ista*
+ "ista co! a qual eu "ejo $eus ' a !es!a "ista co! a qual $eus !e "5: !in)a "ista ' a
"ista de $eus ' u!a s1 coisa u!a s1 "iso u! s1 con)eci!ento e a!or*
4M

/ue! est2 desta &or!a esta#elecido no a!or a $eus &orosa!ente de"e estar !orto
para si !es!o e para tudo que &or criado prestando to pouca ateno a si pr1prio quanto
que! esti"er a u!a inco!ensur2"el distRncia* >sta pessoa se encontra na unidade e na plena
i,ualdade e nen)u!a se!el)ana pode ser constatada nela* >la de"e ter a#andonado a si
!es!a e a tudo neste !undo caso se entre,ue inteira!ente da !es!a &or!a co! que
rece#eu por $eus apenas3 ;osso Sen)or l)e de"ol"er2 todo o !undo e de que#ra ta!#'!
a "ida eterna* > se e8istisse al,u! outro al,u'! que nada !ais ti"esse al'! da #oa "ontade
e que &icasse i!a,inando assi!: -Sen)or "ou a#andonar tudo e a !i! !es!o de &or!a
co!pleta do jeito co!o rece#i de Ti0 $eus de"ol"eria tudo que ele ti"esse de &ato
a#andonado co! Suas pr1prias !os* +l,u'! !ais que nada ti"esse de !aterial ou de
espiritual para lar,ar ' a que! >le daria !ais que a todos* /ue! renunciou a si !es!o
!es!o que por u! s1 instante teria tudo de "olta* Mas se al,u'! ti"esse lar,ado tudo
durante "inte anos e se to!asse qualquer coisa de "olta por u! s1 !o!ento que &osse no
teria de &ato lar,ado nada de &or!a al,u!a* /ue! tin)a tudo e a tudo renunciou e que
al'! disto ja!ais ol)ou para tr2s e per!aneceu &ir!e ina#al2"el e! si !es!o e se!
!udanas &oi que! de &ato a#andonou a si !es!o*
%ossa!os n1s per!anecer desta &or!a &ir!es e i!ut2"eis da !es!a &or!a que o %ai
eterno per!anece a tal nos ajude $eus e a Sa#edoria >terna*
+!'!*
43
6s censuradores de @olon)a se opusera! a isto ao que l)es retorquiu >cU)art citando Santo +,ostin)o De
Trinitate i8 K*
97
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO OI TA(O S ERMO
/t K7
EU$E SER(E "OE ET )IDELIS ETC.
(Mat* K5:KM)
7e!os no >"an,el)o o que disse ;osso Sen)or: -Muito #e! &eito ser"o #o! e &iel
entrai na ale,ria do teu Sen)or: porque &oste &iel nas pequenas coisas to!ar2s conta de todas
!in)as possess<es0*
>8a!ine!os ento cuidadosa!ente as pala"ras de ;osso Sen)or: -Ser"o #o! e &iel
entrai na ale,ria do teu Sen)or: porque &oste &iel nas pequenas coisas to!ar2s conta de todas
!in)as possess<es0*;u! outro lu,ar no >"an,el)o ;osso Sen)or disse a al,u'! que se
7)e diri,iu c)a!ando?o de -#o!0: -%orque !e c)a!as de #o!. ;in,u'! ' #o! e8ceto
$eus apenas -*(Marcos 1P:17) >sta ' real!ente a "erdade* +quilo que ' criatura enquanto
criatura no ' #o!* ;ada a#soluta!ente ' #o! e8ceto $eus apenas* Ser2 que $eus ento
se contradisse. $e &or!a al,u!aH %reste! detida ateno para aquilo que a,ora "ou di(er*
+ pessoa que se ne,ar a si !es!a e co! $eus esti"er e! )ar!onia ser2 !ais $eus
que criatura* /ue! se tornou co!pleta!ente li"re de si !es!o por causa de $eus no ' de
nin,u'! e8ceto de $eus !es!o e no "i"e para nin,u'! e8ceto para $eus apenas e ' e!
"erdade e na ,raa o !es!o que $eus ' por nature(a* $eus por sua "e( no "5 nen)u!a
di&erena entre Si e esta pessoa* Mas eu di,o -por ,raa0 pois o que $eus ' esta pessoa
ta!#'! o ser2 e assi! co!o $eus ' #o! por nature(a da !es!a &or!a ta!#'! esta
pessoa ser2 #oa pela ,raa pois a "ida de $eus e o seu Ser esto por co!pleto nesta pessoa*
%or isto >le c)a!ou esta pessoa de -#oa0 pois as pala"ras que ;osso Sen)or usou &ora!
-ser"ente #o!0 pois tal ser"ente ' #o! : "ista de $eus e8ata!ente co! a !es!a #ondade
di"ina* >u j2 disse al,u!as "e(es que a "ida !es!a de $eus e o seu Ser esto nu!a pedra
ou nu! pedao de !adeira ou e! qualquer u!a criatura !es!o no?a#enoada* $eus
contudo est2 neste ser"ente de u!a &or!a di&erente que o torna a#enoado e #o!* Foi por
isto que ;osso Sen)or disse: -Ser"ente #o! e &iel entrai na ale,rai do Teu Sen)or: porque
&oste &iel e! pequenas coisas to!ar2s conta de todas !in)as possess<es0*Tendo co!entado
so#re a #ondade deste #o! ser"ente a,ora "ou di(er al,o so#re a &idelidade dele ra(o pela
qual ;osso Sen)or co!entou: -Ser"ente #o! e &iel &oste &iel e! pequenas coisas0*
@onsidere!os quais era! aquelas coisas nas quais o ser"ente &oi &iel* Tudo que $eus
criou so# os c'us e a terra que no &osse >le !es!o "ale !uito pouco aos Seus ol)os* Mas
e! tudo isto o #o! ser"ente &oi &iel* %orque aconteceu "ou e8plicar e! se,uida* $eus
colocou este ser"ente entre o te!po e a eternidade* >le no &icou ape,ado a nen)u! destes
dois estados li#erto de e8tre!os e! sua ra(o e e! sua "ontade ta!#'!* %or isto !es!o
dei8ou todas as coisas que $eus criou* @o! sua "ontade dei8ou tudo inclusi"e a si !es!o
e tudo que $eus criou e que no &osse $eus !es!o: co! sua ra(o ele to!ou tudo dando
,raas a $eus e 6 ,lori&icou por todas essas coisas de"ol"endo?as ao %ai e : Sua ;ature(a
insond2"el* >! se,uida dei8ou a si !es!o e a tudo !ais para nunca !ais to!ar
no"a!ente &osse si !es!o ou qualquer coisa co! sua "ontade criada* + "erdade ' que se
98
Meister Eckhart, Sermes Alemes
al,u'! &osse &iel da &or!a aci!a descrita $eus &icaria to &eli( que su#trair $ele tal
&elicidade seria rou#ar ao !es!o te!po de u! s1 ,olpe Sua "ida Seu ser e Sua ess5ncia*
Mas eu diria u!a coisa ainda (no ten)a! !edo pois esta ale,ria est2 pr18i!a de n1s e ela
se constitui e! n1s !es!os): no )2 u! s1 entre "oc5s que no seja capa( de encontrar esta
ale,ria dentro de "erdade antes !es!o que dei8e! esta i,reja )oje e !es!o antes que eu
ten)a aca#ado de pre,ar: "oc5s pode! encontr2?la dentro de "oc5s !es!os "i"5?la e
possu=?la enquanto $eus e )o!e!* Ten)a! a !ais a#soluta certe(a disto pois ' a "erdade
e a "erdade se declara a si !es!a* Gou a,ora de!onstrar o que &oi dito co! u!a par2#ola
do >"an,el)o*
44

4!a "e( ;osso Sen)or se encontra"a sentado descansando e! u! poo* Geio a >le
u!a !ul)er sa!aritana tra(endo u! #alde e u!a corda para tirar 2,ua* > ;osso Sen)or l)e
disse ento: -Mul)er dai?!e de #e#er0* > ela l)e respondeu di(endo: -%orque !e pedes de
#e#er. Tua raa ' judia e eu sou sa!aritana* 6s de sua reli,io e os da nossa no t5!
intercR!#io0*;osso Sen)or respondeu: -Se sou#esses que! ' +quele que te pede de #e#er
e se con)ecesses a ,raa de $eus tal"e( "oc5 !e pedisse por 2,ua e >u ento te daria a
2,ua "i"a* $esta 2,ua que !e darias que! a #e#e "olta a ter sede !as que! #e#e da 2,ua
que >u dou nunca !ais e! sua "ida ter2 e $ele #rotar2 u!a &onte de 2,ua "i"a0*+ !ul)er
&icou estupe&acta co! o que aca#ara de ou"ir j2 que no ia &reqCente!ente ao poo* >nto
ela 7)e disse: -Sen)or d5?!e desta 2,ua para #e#er para que eu nunca !ais ten)a
sede0*;osso Sen)or: -Tra,a teu !arido aqui0 ao que ela retrucou: -Sen)or eu no sou
casada0*;osso Sen)or replicou: -Tens ra(o: ti"este cinco !aridos !as aquele que a,ora
tens no ' teu0*+o ou"ir isto ela dei8ou cair o #alde e a corda e disse: -/ue! 's Sen)or.
>st2 escrito que quando o Messias "ier todo !undo 6 c)a!ar2 de @risto e >le nos ensinar2
tudo e tornar2 a Gerdade con)ecida0*>nto ;osso Sen)or disse: -Mul)er sou este que
conti,o est2 &alando0 e co! estas pala"ras seu corao se enc)eu0*Sen)or0 ela disse
-nossos pais costu!a"a! "enerar so# as 2r"ores da !ontan)a e teus pais os Judeus
"enera"a! no Te!plo* Sen)or qual destes "enera"a! a $eus !ais correta!ente e e! que
lu,ar. Lesponda?!e0*>nto ;osso Sen)or &alou: -Mul)er o te!po "ir2 e de &ato j2 c)e,ou
e! que os "erdadeiros "eneradores "eneraro no apenas nas !ontan)as ou no Te!plo
!as e! esp=rito e e! "erdade: pois $eus ' u! esp=rito e que! quer que 6 "enere de"e
reali(2?lo e! esp=rito e e! "erdade pois ' a eles que o %ai #usca0*@o! isto a !ul)er se
pleni&icou de $eus at' trans#ordar e saiu pre,ando e ,ritando e! "o( alta querendo tra(er
$eus a todos co! que! se encontra"a para torn2?los a todos c)eios de $eus assi! co!o
ela !es!a esta"a* Geja! que isto tudo ocorreu quando ela j2 esta"a co! seu !arido no"o*
$eus no entre,a tudo co!pleta!ente : al!a a !enos que ela a al!a tra,a seu !arido
isto ' a "ontade li"re*
Foi por isto que ;osso Sen)or disse: -Mul)er disseste a "erdade: tin)as cinco
!aridos que a,ora esto !ortos e aquele que "oc5 te! a,ora no ' teu0*/ue! so estes
cinco !aridos. So os cinco sentidos: ela tin)a pecado co! eles e por isso a,ora esta"a!
!ortos0*> o !arido que a,ora tens no ' teu de "erdade0 que si,ni&ica"a a "ontade li"re
dela que no l)e pertencia pois esta"a en"olta e! pecado !ortal e no esta"a so# seu
controle* %ortanto no pertencia a ela pois aquilo que a pessoa no pode controlar no l)e
pertence* Mas eu a&ir!o que quando se est2 e! estado de ,raa e do!ina?se a "ontade
li"re!ente se &or capa( de unir tal estado co! a "ontade de $eus e juntar?se as duas coisas
nu!a s1 no se necessita !ais nada al'! de di(er co!o esta !ul)er: -Sen)or ensine?!e
co!o re(ar e o que &a(er de &ato que 7)e seja !ais a,rad2"el0*> Jesus responder2 isto ' se
44
+ !ul)er Sa!aritana Joo 4:Q &&*
99
Meister Eckhart, Sermes Alemes
re"elar2 na "erdade e e! sua totalidade co!o >le ' enc)endo a pessoa at' o
trans#orda!ento de tal &or!a que esta pessoa enc)a?se e trans#orde co! a plenitude
di"ina da &or!a co!o aconteceu co! aquela !ul)er do poo que antes se encontra"a
lon,e de qualquer coisa parecida* > assi! eu di,o no"a!ente no e8iste aqui nin,u'! que
seja to incapa( que pela ,raa de $eus no possa sintoni(ar a "ontade pura e total!ente
co! a "ontade de $eus* %recisar2 to so!ente di(er co! sinceridade: -Sen)or !ostra Tua
"ontade !ais cara e !e &ortalea para que eu possa reali(2?laH0 e $eus o &ar2 to certo
co!o >le "i"e e l)e dar2 u!a plenitude to c)eia e to per&eita quanto a que deu :quela
!ul)er* Geja! ento que !es!o a pessoa !ais iludida e !ais insi,ni&icante pode dei8ar esta
i,reja )oje e antes que eu aca#e de pre,ar pode o#ter esta ,raa to se,ura!ente quanto
$eus ' $eus e quanto eu sou )o!e!* > assi! di,o eu no te!a! esta ale,ria no est2
lon,e de "oc5s se apenas a #uscare! co! sa#edoria* +,ora "olto :s pala"ras de ;osso
Sen)or: -Ser"ente #o! e &iel entrai na ale,ria de Teu Sen)or3 porque &oste &iel e! pequenas
coisas to!ar2s conta de todas !in)as possess<es0*+note! estas pala"ras i!portantes:
-***to!ar2s conta de todos !eus #ens0*/uais so os #ens do Sen)or. So a #ondade que
est2 por todo lado e! coisas ,randes e pequenas e e! todas as criaturas que so #oas co!
Sua #ondade e os c'us e a terra* >stes so os #ens do Sen)or pois que nin,u'! ' #o!
ne! te! #ens ou #ondade seno apenas >le* %ortanto tudo ' Sua propriedade e isso '
tudo o que pode!os di(er de $eus ou que pode!os apreender co! nossa !ente* Tudo '
propriedade do Sen)or e so#re tudo >le coloca Seu ser"ente para to!ar conta aquele
ser"ente #o! e &iel* > portanto disse: -Ser"ente #o! e &iel entrai na ale,ria do teu Sen)or:
porque &oste &iel so#re as pequenas coisas to!ar2s conta de todas !in)as possess<es0*
>u j2 co!entei o si,ni&icado de -#ens do Sen)or0 e porque >le disse: ->ntrai na
ale,ria do Teu Sen)or: to!ar2s conta de todos !in)as possess<es0 co!o se dissesse:
-+ca#e! co! todos os #ens criados todos os #ens separados todos os #ens e! pedaos e
con&ie! naquele #e! que no est2 des!e!#rado que sou >u !es!o0* Ta!#'! disse:
->ntrai na ale,ria do teu Sen)or0 co!o se dissesse: -+#andone! toda ale,ria que seja
parcial que no pro"en)a de si !es!o ou seja aquela que no pro"en)a da ale,ria do
Sen)or0*
Mais u!a pala"rin)a: o que ' a ale,ria do Sen)or. Esto de &ato ' u! !ist'rio: co!o
pode al,u'! e8plicar aquilo que no se pode co!preender ou con)ecer. Mes!o assi!
tentarei &alar u! pouco so#re este assunto* + ale,ria do Sen)or ' o Sen)or !es!o e
nen)u! outro e o Sen)or ' u! intelecto "i"o e a >ss5ncia e a Gerdade que co!preende a
Si !es!o e est2 "i"endo a partir de Si !es!o e e! Si !es!o* @o! isto no estou
atri#uindo !odo al,u! a >le: eu 6 retirei de todo !odo -Gi"endo e se ale,rando naquilo
que >le '0* >sta ' a ale,ria do Sen)or e o Sen)or !es!o e &oi nisto que >le disse que o
Seu ser"ente entraria co!o >le !es!o &alou: -Ser"ente #o! e &iel entrai na ale,ria do Teu
Sen)or: porque &oste &iel e! pequenas coisas "ou te colocar para to!ar conta de todas
!in)as possess<es0*
%ossa!os n1s ta!#'! ser!os #ons e &i'is para que ;osso Sen)or nos con"ide a
entrar e !orar co! >le eterna!ente e >le conosco para tal nos ajude*
+!'!*
100
Meister Eckhart, Sermes Alemes
101
Meister Eckhart, Sermes Alemes
(I $*S I MO OO S ERMO
/TK5
&USTUS I PERPETUUM (I(ET ET APUD DOMIUM EST MERCES EIUS
(Sap* 5:1Q)
7e!os o te8to da ep=stola de )oje onde o s2#io di(: -6 )o!e! justo "i"e na
eternidade0*>u j2 disse al,u!as "e(es o que "e! a ser o )o!e! justo !as a,ora "ou &alar
nu! outro sentido* A justo aquele que est2 a par de e trans&or!ado pela justia* 6 )o!e!
justo "i"e e! $eus e $eus nele pois $eus nasce no justo e o justo e! $eus: e! toda ao
"irtuosa do justo nasce $eus e >le se ale,ra co! a "irtude do !es!o no apenas co! a
"irtude !as co! qualquer tra#al)o que ele &aa por pequeno que seja* +ssi! $eus &ica
e8tre!a!ente &eli( e8clusi"a!ente &eli( pois e! $eus nada e8iste que no se ale,re
total!ente* Esto ' para ser con)ecido pelo "ul,o e sa#ido pelos que pudere! co!preender*
6 )o!e! justo nada #usca e! seus tra#al)os pois aquele que al,o #usca por
qualquer ra(o ' escra"o ou pior ainda !ercen2rio* %ortanto se al,u'! quiser con)ecer a
justia e nela ser trans&or!ado no de"e ter qualquer !oti"o ulterior e! seu tra#al)o e no
de"e per!itir que nen)u! -porqu50se interpon)a no te!po ou na eternidade na
reco!pensa ou na #e!?a"enturana nisto ou naquilo* Tra#al)os deste tipo na "erdade
esto se!pre !ortos* Mes!o que a pessoa criasse u!a i!a,e! de $eus e! sua !ente os
tra#al)os que co! isto reali(asse estaria! !ortos #e! co!o as #oas a<es* ;o apenas
estaria! prejudicados nossos #ons tra#al)os !as ta!#'! co!eter=a!os pecado pois
a,ir=a!os co!o u! jardineiro que plantou u! jardi! e que te! que transplantar tudo co!
rai( !as no o &a( !es!o assi! querendo rece#er pelo ser"io* >ssa ' pois a !aneira
co!o c)e,a!os a estra,ar nossas #oas a<es* Se quiser!os "i"er e que nossos tra#al)os
"i"a! de"e!os estar !ortos para tudo e redu(idos a nada* Todos quere! al,o a partir do
nada: portanto se $eus &or reali(ar al,o e! "oc5 ou co! "oc5 ;ele e! pri!eiro lu,ar
de"e "oc5 estar redu(ido a nada* %ortanto de"e!os entrar e! nosso pr1prio c)o e
tra#al)ar ali: os tra#al)os que ento reali(are!os estaro todos "i"os* %or isso ele di(: -6
)o!e! justo "i"e0 pois que ele tra#al)a porque ' justo e seus tra#al)os esto "i"os* >le di(
ta!#'!: -Sua reco!pensa est2 co! o Sen)or0* Mais u! pouquin)o so#re isto: quando ele
di( -co!0 isto quer di(er que a reco!pensa do justo est2 onde $eus est2 pois a ale,ria do
justo e a ale,ria de $eus so u!a s1 j2 que o justo est2 ale,re onde $eus est2 ale,re* So
Joo di(: -+ pala"ra esta"a co! $eus0(Joo 1:1) >le di( -co!0 e o )o!e! justo ' co!o
$eus porque $eus ' a justia* %ortanto que! est2 co! a justia est2 e! $eus e ' $eus*
Fale!os u! pouco !ais so#re a pala"ra justo* >le no di( -)o!e! justo0ou -anjo
justo0 ele di( si!ples!ente -justo0* 6 %ai te! Seu Fil)o o justo e o justo Seu Fil)o pois
toda "irtude e todo ato &eito pela "irtude do justo nada !ais ' que o Fil)o tido pelo %ai* >
assi! o %ai no descana ja!ais* >le est2 se!pre tra#al)ando e procurando ter Seu Fil)o
e! !i! co!o di(e! as escrituras: ->u no "ou descansar por causa de Sion ou por
Jerusal'! eu no descansarei at' que o justo seja re"elado e se ilu!ine co!o o raio0(Es*
QK:1) Sion quer di(er a parte !ais ele"ada da "ida e Jerusal'! ' a pa(* ;e! pela "ida !ais
e8altada ou pela pa( !ais pro&unda $eus desistir2 de tra#al)ar continua!ente at' que o
justo seja re"elado* ;o justo nada de"e &uncionar e8ceto $eus apenas* %ois quando
102
Meister Eckhart, Sermes Alemes
acontece qualquer coisa que te &aa tra#al)ar ento todos teus tra#al)os j2 esto !ortos e
se acontecer que $eus te propon)a que tra#al)e de &ato todos teus tra#al)os esto !ortos*
%ara que seus tra#al)os "i"a! $eus de"e sur,ir na parte !ais interna da al!a para que eles
esteja! "i"os pois ' ali que sua "ida se encontra e apenas ali ' que te!os "ida* >u di,o
!ais: se parecer que u!a "irtude ' !aior que a outra se acreditares isto ento no a a!as
co!o ela ' e $eus no estar2 operando e! ti* >nquanto a pessoa a!a ou cr5 e! u!a
"irtude !ais que e! outra no a!a a "irtude ou a aceita co!o ela ' na justia e portanto
ainda no ' justo* %ois o justo aceita e pratica todas as "irtudes na justia pois elas so a
justia !es!a*
4!a escritura tra( a se,uinte passa,e!: -+ntes do !undo ser criado eu sou0(>ccl*
K4:14) >le di(: -+ntes eu sou0* Esto quer di(er que quando o )o!e! est2 na eternidade e
e8altado al'! do te!po ele tra#al)a ento co!o u! s1 e! $eus* +l,u!as pessoas se
inda,a! co!o a pessoa pode &a(er o tra#al)o que $eus esta"a &a(endo )2 !il anos atr2s e
"ai estar &a(endo !il anos no &uturo* >les no pode! co!preender isto* ;a eternidade no
e8iste ne! antes ne! depois* %ortanto o que $eus &e( )2 !il anos atr2s e o que >le "ai
&a(er !il anos daqui para &rente e o que >le reali(a a,ora nada !ais ' que u!a s1 ao*
Se,ue?se que aquele que est2 na eternidade e8altado al'! do te!po &a( e! $eus
e8ata!ente aquilo que $eus reali(ou nos Dlti!os !il anos ou nos !il anos "indouros* Esto '
para ser crido pelo "ul,o e para ser sa#ido por aqueles que pode! co!preender* So %aulo
disse: -So!os eterna!ente escol)idos no Fil)o0*%ortanto no de"e!os ja!ais repousar at'
que nos torne!os aquilo que 'ra!os ;ele eterna!ente* 6 %ai est2 para se!pre tra#al)ando
para que n1s possa!os nascer no Fil)o e nos torne!os o Fil)o !es!o* 6 %ai est2
conce#endo Seu Fil)o e 6 tendo e o %ai te! possui u!a tal pa( e ale,ria que Sua nature(a
inteira ali se irradia pois tudo aquilo que est2 e! $eus l)e condu( a ter o Fil)o: todo seu
c)o Sua >ss5ncia e Seu ser !o"e! e! direo : concepo de Seu Fil)o*
6casi<es )2 e! que u!a certa lu( aparece ante a al!a e a pessoa &ica i!a,inando que
isto ' o Fil)o !as nada !ais ' que u!a lu( !es!o : qual no se de"e prestar ateno* %ois
quando o 6 Fil)o se re"ela na al!a o a!or do >sp=rito Santo ' re"elado ao !es!o te!po*
+ssi! eu di,o ' a nature(a do %ai conce#er o Fil)o e ' a nature(a do Fil)o ser conce#ido
;ele de acordo co! Sua nature(a* A a nature(a do >sp=rito Santo que eu de"a
-desaparecer0 at' que !e torne nada al'! do a!or* +quele que est2 a!ando desta &or!a e
se tornou total!ente a!or ac)ar2 co! certe(a que $eus a!a apenas a si !es!o e no
con)ece nin,u'! que o ten)a a!ado e8ceto $eus*
+l,uns !estres sustenta! que o esp=rito encontra sua #eatitude apenas no a!or*
6utros o pode! ac)ar ao conte!plar $eus* Mas eu di,o que a pessoa no a encontra no
a!or na ,nose ou na "iso* Mas a per,unta sur,e ser2 que o esp=rito na "ida eterna no te!
a "iso de $eus. Si! e no* Tendo nascido ele ne! "5 ne! presta qualquer ateno a $eus:
!as no !o!ento do nasci!ento ele te! u!a "iso de $eus* 6 esp=rito &ica e8altado por
que >le nasceu e no por que "ai nascer pois ento ele "i"e co!o o %ai "i"e isto ' na
ess5ncia si!ples e nua*
%ortanto de"e!os nos li"rar de tudo e reali(ar!os a n1s !es!os e! nossa ess5ncia
nua pois o que se encontra &ora da ess5ncia ' acidente e o acidental ' que torna as ra(<es
para o tra#al)o poss="eis*
%ossa!os n1s "i"er no eterno*
103
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+!'!*
104
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO S ERMO
/T M4
4! !estre disse: -Todas as coisas que se asse!el)a! se a!a! e se junta! u!as :s
outras e tudo que ' desse!el)ante se e"ita e se separa0*4! outro !estre
45
disse que no
e8iste! duas !ais coisas !ais desse!el)antes quanto o c'u e a terra* + terra aca#ou
perce#endo que por sua nature(a ela era estran)a e desse!el)ante ao c'u* > desta &or!a
ela escapou para o lu,ar !ais #ai8o e a&astado do c'u e por isto a terra &icou se!
!o"i!entos
4Q
para que no se apro8i!asse dos c'us* > o que era celeste perce#eu que a
terra tin)a escapado e ocupado aquele lu,ar que era !ais #ai8o na )ierarquia* > assi! se
passou que os c'us se es"a(ia &ruti&era!ente por so#re a terra e os !estres a&ir!a! que e!
sua "astido o c'u no ,uarda para si sequer u!a ponta de a,ul)a que seja !as que se "erte
total!ente por so#re a terra se &ruti&icando nela* >is porque di(e! que a terra ' o que )2 de
!ais &rut=&ero entre as coisas te!porais*
> eu di,o o !es!o so#re que! se anulou a si e! $eus e e! todos os seres: esta
pessoa to!ou o lu,ar !ais #ai8o e $eus por Sua nature(a te! que se "erter total!ente
nele que de outra &or!a no seria $eus* Esto eu di,o pela "erdade eterna que dura para
se!pre que para qualquer pessoa que seja que a si ten)a a#andonado co!pleta!ente at'
seu c)o !es!o $eus te! que "erter nesta pessoa sua nature(a inte,ral co! toda Sua
&ora to co!pleta!ente que ne! Sua "ida ne! Seu ser ne! Sua nature(a ne! Sua
ess5ncia de $eus &ique! para tr2s de &or!a al,u!a !as de"e "ertido co!o &ruti&icao
naquele pessoa que tendo se a#andonado a $eus se postou no lu,ar !ais #ai8o*
/uando esta"a a ca!in)o daqui )oje &iquei considerando e! que ia &alar a "oc5s para
que todos !e co!preendesse! o !ais clara!ente poss="el e &inal!ente encontrei u!a
analo,ia* Se "oc5s pudere! co!preend5?la sero capa(es de co!preender o que quero di(er
e c)e,ar at' o &undo de tudo aquilo que eu se!pre quis !ostrar* + analo,ia di( respeito :
!adeira e a !in)a "ista* /uando !in)a "ista est2 a#erta ' apenas u!a "ista: quando est2
&ec)ada ' ainda a !es!=ssi!a "ista: e a !adeira no !uda pelo &ato de eu a "er ou no*
+,ora note! #e!: supon)a!os que !in)a "ista sendo una e! si !es!a to!#e na
!adeira ento apesar de tudo &icar co! se!pre &oi contudo no ato de "er esto a "ista e a
!adeira uni&icadas de tal &or!a que pode!os di(er que isto ' a -"ista?!adeira0 e que a
!adeira ' !in)a "ista* Mas se a !adeira esti"esse total!ente li"re de !at'ria e &osse
i!aterial assi! co!o !in)a "iso ' ento dir=a!os que de &ato no ato da "iso a !adeira e
!in)a "ista se constituiria! e! u!a s1 ess5ncia* > se isto ' "erdade quanto :s coisas
!ateriais tanto !as ainda isto se passa co! as coisas espirituais* Todos de"e!
co!preender que !in)a "ista est2 !ais unida co! a "ista de al,u! carneiro que se encontra
do outro lado do oceano e! outro continente que eu nunca ten)a antes "isto e! !in)a
"ida que est2 co! !eu ou"ido que te! a unidade do ser co! !in)a pr1pria "ista* + "iso
da o"el)a te! a !es!a &uno que !in)a "iso: e por isto eu atri#uo a ela !ais unidade de
ao que : !in)a "ista e audio pois que estas possue! u!a &uno di&erente*
45
%ro"a"el!ente Moses Mai!onides $u8 neutroru! EE cap* K7*
46
Sao To!2s )umma Theol* EEE Suppl* / O1* +*K*
105
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+l,u!as "e(es eu j2 disse que e8iste u!a lu( na al!a que ' no?criada e no?cri2"el*
>u di,o isto &reqCente!ente e! !eus ser!<es: ' a lu( que conte!pla $eus se! "'us e
co!o >le ' co!o >le ' e! si !es!o isto ' o apreende naquele ato !es!o de conce#er o
Fil)o* >nto posso eu de &ato a&ir!ar que esta lu( ' !uita !ais uni&icada co! $eus que
qualquer dos poderes co! os quais ela possua a unidade do ser* %ois "oc5s de"e! sa#er esta
lu( no ' !ais no#re na ess5ncia de !in)a al!a que no poder !ais )u!ilde ou no !ais
ele"ado co!o a audio ou a "iso ou qualquer outro poder que seja sujeito : &o!e ou :
sede ao &rio ou ao calor e isto porque o ser ' indi"iso* +ssi! se considerar!os as &oras da
al!a e! si !es!as so todas unas e i,ual!ente no#res: !as se as to!ar!os e! suas
&un<es u!a ' pode ser !ais ele"ada e !ais no#re que a outra*
%ortanto di,o eu que se a pessoa de &ato se "oltou para lon,e de si e de todas as coisas
criadas ento esta pessoa alcana esta unidade e #e! a"enturana e a &a,ul)a de sua al!a
que o te!po e o lu,ar ja!ais tocara!* >sta &a,ul)a ' u!a coisa oposta a todas as criaturas:
ela nada !ais deseja que $eus nu justo co!o >le '* ;o se queda satis&eita co! o %ai ou
co! o Fil)o ou co! o >sp=rito Santo ou todas as tr5s pessoas enquanto elas preser"are!
suas "ariadas propriedades* >u di,o de &ato que esta lu( no &ica satis&eita co! a unidade de
toda a rique(a da nature(a di"ina* > !ais que isto ainda o que parecer2 se! dD"ida !ais
estran)o ainda: eu declaro pela "erdade que dura para se!pre e que ' eterna que esta lu(
no se satis&a( co! a si!ples i!uta#ilidade do ser di"ino que ne! d2 ne! rece#e: ao in"'s
ela procura se inteirar de onde "e! este ser ela quer ir ao c)o !ais si!ples ao deserto
silencioso no qual nen)u!a distino ja!ais &oi "ista ne! sequer )a"ia distino no que di(
respeito ao %ai Fil)o ou >sp=rito Santo* ;a parte !ais interna onde no e8iste nin,u'! que
esteja dentro da casa ali esta lu( ac)a sua satis&ao e ali ela est2 !ais una do que ela ' e! si
!es!a pois este c)o ' a quietude que no pode ser !ais partida se! qualquer !o"i!ento
nela !es!a e co! esta i!o#ilidade ' que todas as coisas so !o"idas
47
e todos rece#e! a
"ida que "i"e! por si !es!os a,raciados co! a ra(o*
%ossa!os n1s "i"er de tal &or!a racional!ente possa a "erdade eterna da qual &alei
nos ajudar*
+!'!*
47
6 ]!o"ente i!1"el^ de +rist1teles*
106
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO PRI MEI RO S ERMO
/T54
%UIS# PUTAS# PUER ISTE ERIT' ETEIM MAUS DOMII CUM IPSO EST
(7ucas 1:QQ)
48
-/ue !ara"il)as "iro desta criana. + !o de $eus se encontra nela0*
;este te8to e8iste! tr5s coisas que de"e! ser perce#idas* >! pri!eiro lu,ar est2 a
no#re(a do !estre carpinteiro quando di(: -+ !o de $eus se encontra nela0* + !o de
$eus si,ni&ica o >sp=rito Santo e por duas ra(<es: pri!eira!ente por que o tra#al)o '
reali(ado co! a !o3 e! se,undo lu,ar por que est2 uni&icada co! corpo e co! o #rao
pois todos os tra#al)os que o )o!e! reali(a co! a !o co!ea! co! o o corao e
passando pelos !e!#ros so reali(ados pela !o* ;estas pala"ras pode!os constatar u!a
re&er5ncia : Sa,rada Trindade* 6 %ai ' denotado pelo corao e pelo corpo* +ssi! co!o a
ess5ncia da al!a se encontra principal!ente no corao (pois !es!o que ela esteja
i,ual!ente e! todos os !e!#ros e to per&eita no !enor co!o no !aior ainda assi! sua
ess5ncia e a &onte principal de toda sua ati"idade est2 no corao) assi! o %ai ' de &ato a
&onte principal de toda ati"idade di"ina* 6 Fil)o ' representado pelo #rao co!o est2 dito
no Ma,ni&icat: ->le trou8e &ora co! Seu #rao0(7ucas 1:51)* > assi! o poder di"ino
procede do corpo e do #rao para a !o que ' si!#oli(ada pelo >sp=rito Santo* %ois co!o
a al!a est2 li,ada ao corpo e :s coisas !ateriais da !es!a &or!a as coisas espirituais que
aparece! ante a ela de"e! estar en"ol"idas co! coisas !ateriais antes que os possa
recon)ecer* %ortanto o >sp=rito Santo te! que transitar pela !o que reali(a o tra#al)o
nesta criana*
+ pri!eira coisa a ser notada ' o estado daquela pessoa na qual $eus ir2 reali(ar Sua
o#ra* /uando >le &ala e! -u!a criana0 isto quer di(er a ale,ria pura e se! !2culas* A
desta &or!a que a al!a de"e se encontrar pura e li!pa se ' que o >sp=rito Santo ir2
&uncionar nela* 4! !estre s2#io a&ir!a: -+ sa#edoria eterna !ora e! Sion e seu descanso
se d2 naquela cidade pura0*-Sion0quer di(er u!a torre de o#ser"ao que &ica !ais alta que
os arredores* A desta &or!a que a al!a de"e estar ele"ada so#re tudo que &or transit1rio*
$e"e estar retirada de coisas !ortais e i!per!anentes* > e! terceiro lu,ar ela de"e estar :
espreita de o#st2culos que possa! c)e,ar*
6 se,undo ponto: de"e!os o#ser"ar o &unciona!ento do >sp=rito Santo na al!a*
;in,u'! pode tra#al)ar ale,re!ente a !enos que encontre u!a se!el)ana consi,o
!es!o naquilo a que est2 se dedicando* Se ' que "ou condu(ir al,u'! a !enos que este
al,u'! encontre al,u!a se!el)ana !in)a nele !es!o no ir2 !e ou"ir por sua pr1pria
"ontade: no e8iste !o"i!ento ou tra#al)o al,u! que seja reali(ado co! ale,ria a !enos
que e8ista esta se!el)ana* 6 !es!o se d2 co! aqueles que a $eus se,ue! pois eis que
todo !undo de"e se,u=?lo* Se 6 se,uire! de #o! ,rado isto se l)es ser2 ale,re3 !as se 6
se,uire! contra a "ontade tal l)es ser2 doloroso e nada trar2 e8ceto an,Dstia* > assi!
de"ido ao a!or que te! pela al!a $eus l)e deu u!a lu( di"ina desde o !o!ento !es!o
de sua criao para que >le possa &uncionar &eli( e! Sua pr1pria i!a,e!*
48
+ ;ati"idade de So Joo o Batista (K4 de Jun)o)*
107
Meister Eckhart, Sermes Alemes
;en)u! criatura pode reali(ar nada al'! de suas possi#ilidades* %ortanto a al!a no
pode superar a si !es!a co! a lu( que $eus l)e deu pois ' ela !es!a u! presente de
$eus u! presente de noi"ado co! todos Seus poderes !ais ele"ados* +pesar desta lu(
estar na se!el)ana de $eus ela ' contudo criada por $eus pois que o @riador ' uno e a
lu( no ' ela ' criatura ta!#'!* +ntes que $eus criasse qualquer ser >le ali se encontra"a
!as no )a"ia ainda ne! lu( ne! escurido* %ortanto ' co! a!or que $eus "e! : al!a
para que a al!a possa se soer,uer e se superar* 6 a!or contudo no pode estar se! que
encontre seu se!el)ante ou se! que! o crie* >nquanto $eus encontra Sua se!el)ana na
al!a $eus &unciona no a!or que transcende : al!a* J2 que $eus ' in&inito da !es!a
&or!a de"e o a!or ser in&inito* Se a pessoa "i"esse !il anos poderia crescer e! a!or da
!es!a &or!a que ocorre co! o &o,o: enquanto )ou"er !adeira o &o,o arder2* 6 ta!an)o
das la#aredas depende! da &ora do "ento e da quantidade e qualidade da !adeira*
%ode!os assi! considerar o a!or co!o o &o,o e o >sp=rito Santo co!o o "ento querendo
si,ni&icar a ao do >sp=rito Santo na al!a* /uanto !aior o a!or na al!a tanto !aior a
&ora do >sp=rito Santo que ali sopra e tanto !ais per&eita ser2 a c)a!a !as isto no
acontece de u!a s1 "e( e si! ,radati"a!ente co! o cresci!ento da al!a* Se a pessoa
&osse arder repentina!ente isto seria desastroso* %ortanto o >sp=rito Santo sopra aos
poucos a c)a!a de &or!a que a pessoa !es!o que &osse "i"er !ais de !il anos ainda
assi! cresceria no a!or*
6 terceiro ponto a ser notado ' o tra#al)o !ara"il)oso que $eus reali(a na al!a
quando di(: -/ue !ara"il)as "iro desta criana.0 A necess2rio que o arteso ten)a
&erra!entas adequadas ao tra#al)o que pretende reali(ar para que o ser"io saia a contento:
pois o )o!e! ' o instru!ento de $eus* > a &erra!enta &unciona de acordo co! a no#re(a
do !estre carpinteiro* %ortanto no ' su&iciente que a al!a esteja co! o >sp=rito Santo a
operar dentro de si por que >le no ' de sua nature(a* @o!o eu j2 disse antes
&reqCente!ente >la a deu : lu( di"ina!ente : Sua se!el)ana co!o se isto &osse
pro"eniente de Sua pr1pria nature(a e entre,ou tudo : al!a para que pudesse &uncionar
ale,re!ente dentro dela* +ssi! da !es!a &or!a que a lu( que se !ani&esta de acordo co!
a qualidade do !aterial no qual incide a !adeira &a( sua o#ra criando o &o,o e o calor* ;as
2r"ores e! presena da u!idade produ( cresci!ento no pelo calor ,erado de suas
pr1prias &un<es "e,etais e ela se torna "erde e produ( &rutos* ;as coisas e nas criaturas
"i"as produ( a "ida desde a !at'ria inerte da !es!a &or!a que quando os carneirin)os
co!e! a rel"a* Mas no caso do )o!e! isto produ( a #e!?a"enturana* 6 &ato pro"'! da
,raa de $eus que ele"a a al!a at' Si e a une @onsi,o e &a( co! que ela se torne
se!el)ante a $eus* Se ' que a al!a se tornar2 di"ina ela de"e ser ele"ada* Se al,u'! &or
c)e,ar ao topo da torre teria que ser to alto quanto o cu!e da !es!a* $a !es!a &or!a a
,raa te! que ele"ar a al!a at' $eus* 6 tra#al)o da ,raa ' o condu(ir a si e que! no a
se,uir &icar2 c)eio de pesar e se la!entar2* Mas a al!a no &ica satis&eita co! este ser"io
por que at' !es!o a ,raa ' u!a criatura: ela de"e c)e,ar at' :quele ponto onde $eus
&unciona co! Sua pr1pria nature(a onde o arteso tra#al)a de acordo co! a no#re(a do
instru!ento* Esto quer di(er toda Sua nature(a onde o tra#al)o ' to no#re quanto o
arteso e onde +quele que ' "ertido e aquele que rece#e so unos* So $ion=sio
4O
di( que
as coisas !ais ele"adas &lue! at' as !enos ele"adas e que as !ais in&eriores &lue! por sua
"e( at' as !ais ele"adas onde se &unde! todas* $a !es!a &or!a a al!a &ica unida e
un,ida co! $eus e ali ' que a ,raa se retira3 a al!a no &unciona !ais pela ,raa ento
!as di"ina!ente e! $eus !es!o* 6 que acontece ' que a al!a se torna !ara"il)osa!ente
49
@&* $inoNsius +reopa,ita De caelesti hierarchia cap* 7M*
108
Meister Eckhart, Sermes Alemes
encantada e se "5 !ais a si !es!a da !es!a &or!a que aconteceria se "ert5sse!os u!a
,ota de 2,ua nu! jarro de "in)o: no se sa#er=a!os !ais o que ' a al!a e o que seria $eus*
>u "ou l)es contar u!a )ist1ria so#re isto* 4! cardeal per,untou a So Bernardo: -%or que
' que de"o a!ar a $eus e de que &or!a.0 +o que So Bernardo respondeu: ->u l)e direi*
$eus ' a ra(o porque 6 de"e!os a!ar* 6 !odo ' se! !odo e este ' o !odo pelo qual 6
de"e!os a!ar0*
5P
%ois que $eus ' nada: no no sentido de no possuir nen)u! tipo de ser*
>le no ' isto ne! aquilo que possa ser descrito co! pala"ras: >le ' o Ser que est2 al'! de
todos os seres* >le ' o ser que ' se! ser* %ortanto o !odo de 6 a!ar de"e &orosa!ente
ser se! !odo* >le se encontra al'! de todo discurso* %ossa!os n1s c)e,ar at' este a!or
per&eito $eus nos ajude a isto*
+!'!*
50
So Bernard de @lair"au8 De diligendo Deo cap* E n*1*
109
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO S E$UDO S ERMO
/T7
&USTI AUTEM I PERPETUUM (I(ET ET APUD DOMIUM EST
MERCES EORUM
(Sap* 5:1Q)
-6s justos "i"e! eterna!ente e suas reco!pensas se encontra! e!
$eus0*>8a!ine!os esta &rase* %ode parecer coisa si!ples e j2 "ista !as seu "erdadeiro
"alor no ' i!ediata!ente aparente*
-6s justos "i"ero0* /ue! so os justos. 4!a su!idade no assunto a&ir!ou o
se,uinte: -A justo aquele que conse,ue dar a todo !undo aquilo que l)e ca#e0*Esto ' aquele
que d2 a $eus o que ' de $eus e que d2 aos santos o que ' dos santos e aos anjos o que '
dos anjos e ao seu pr18i!o o que a ele ca#e*
+quilo que ' de"ido a $eus ' a ,l1ria* /ue! so aqueles que a $eus ,lori&ica!.
+queles que tendo a si !es!os a#andonado e! nada !ais &ica! procurando seus
interesses ne! e! coisas ,randes ne! e! pequenas ne! #usca! nada que l)es esteja
aci!a ne! a#ai8o ne! &ora ne! dentro ta!pouco se ape,ando ao que t5! seja!
)onrarias con&ortos pra(eres "anta,ens estados interiores su#li!es ne! ao que se
c)a!aria de sa,rado ne! a u!a reco!pensa ne! ao c'u* So tais os que ,lori&ica! a $eus
dando?7)e o que 7)e ' de"ido*
$e"e!os con&erir aos santos e aos anjos a ale,ria* Mara"il)a das !ara"il)asH /ue
al,u'! que ainda esteja nesta "ida possa con&erir u!a ale,ria :queles que j2 se encontra!
na "ida eterna*** Mas o &ato ' que isto ' poss="elH Todo santo te! u!a ale,ria to ,rande e
u!a &elicidade inenarr2"el e! cada #oa ao que ' e8ecutada: suas ale,rias so to ,randes
e! todo #o! desejo ou inteno que nin,u'! pode descre"5?las ne! e8iste nada que
possa a"ali2?las* > por que. %orque seus a!ores a $eus so to i!ensur2"eis que para eles '
u! tesouro pois a ,l1ria de $eus l)es ' !ais preciosa que suas pr1prias #e!?a"enturanas*
;o apenas os santos ou os anjos !as $eus !es!o &ica to &eli( co!o se &osse Sua pr1pria
&elicidade e co!o o se Seu Ser disto dependesse e ta!#'! Sua satis&ao e Seu deleite*
7e!#re!?se ento: se ser"i!os a $eus por nen)u!a outra ra(o al'! da ale,ria &ora do
co!u! con&erida :queles que se encontra! j2 na "ida eterna e ao pr1prio $eus !es!o
de"e!os le"ar a ca#o ale,re!ente a tare&a e co! toda a dili,5ncia* Ta!#'! de"e!os
estender nossa ajuda :queles que se encontra! no pur,at1rio e !ais ainda estender nosso
socorro e #o! consel)o :queles que ainda esto a "i"er neste !undo*
+ justia do justo ' assi! !as e! outro sentido os justos so aqueles que interpreta!
tudo de &or!a se!el)ante a $eus no i!portando o que possa ser ,rande ou pequeno
#o! ou rui! tudo est2 na !es!a i,ualdade ne! aci!a ne! a#ai8o u!a coisa unida :
outra* Se "oc5 der !ais peso a u!a coisa que : outra este certa!ente no ser2 o ca!in)o
correto*
Lecente!ente eu considerei o se,uinte: se $eus por acaso no quiser aquilo que eu
quero ento &orosa!ente eu de"o desejar aquilo que >le quer* +l,u!as pessoas quere!
a#rir seus pr1prios ca!in)os e! tudo que &a(e!: eis que isto ' ne,ati"o aqui e8iste inerente
110
Meister Eckhart, Sermes Alemes
u! erro* Mas e8iste u! tipo di&erente do que estes que deseja! aquilo que $eus deseja: os
que deseja! reali(ar coisas contra Sua "ontade !as que quando cae! doentes quere! que
$eus "ele para que se resta#elea!* >stes pois pre&eriria! que $eus reali(asse tudo de
acordo co! suas pr1prias "ontades e! "e( de reali(are! a "ontade de $eus* Esto pode
passar co!o correto !as no '* 6 justo por sua "e( no te! a#soluta!ente "ontade
nen)u!a: tudo o que $eus quiser ser2 u!a s1 coisa para eles por !aior que seja a
di&iculdade*
6s justos esto por co!pleto esta#elecidos na justia e se $eus no &osse justo eles
no se preocuparia! pois esto to &ir!e!ente re"estidos de justia e to per&eita!ente
auto?a#andonados que no se i!porta! sequer para as dores do in&erno ou a ale,ria dos
c'us* $e &ato se todas as dores do in&erno dos )o!ens e dos de!Inios e toda dor que j2
&oi passada ou que ser2 passada no &uturo se tudo &osse atri#u=do : justia eles ta!#'! no
se i!portaria! to &ir!es esto eles ao lado de $eus e dessa !es!a justia* %ara o justo
nada e8iste que pro"oque !aior dor ou desespero que indo de encontro : justia co!ece a
perder sua equani!idade e! tudo que &a(* 6 que quero di(er co! isto. Se u!a coisa pode
l)e tra(er ale,ria e outra a triste(a "oc5 no ' ainda u! justo: se "oc5 est2 !ais &eli( e!
deter!inada ocasio que e! outro !o!ento qualquer "oc5 no ' ainda u! justo* 6
"erdadeiro a!ante da justia est2 to con"encido daquilo que a!a que isto "e! a ser seu
pr1prio ser nada o pode de!o"er e ele no li,a seno para o &ato* Santo +,ostin)o
51
a&ir!a: -6nde a al!a a!a ela est2 !ais aliada da Gerdade do que onde ela d2 a "ida0*
Esto parece ser u! lu,ar co!u! !as poucos o co!preende! apesar de ser a pura
"erdade* /ue! co!preender o que estou di(endo do )o!e! justo e da justia entende o
aci!a ta!#'!*
-6 justo "i"er20* ;ada e8iste e! todo !undo que seja to caro e to desej2"el quanto
a "ida* ;o e8iste "ida que seja to !iser2"el ou dura que no se queira* 4! escritor a&ir!a:
-/uanto !ais perto al,u'! se encontra da !orte tanto !ais dolorosa ela "e! a ser0* >
contudo por !ais !iser2"el que a "ida possa parecer eis que se deseja continuar a "i"er*
%or que co!e!os. %ara que possa!os continuar "i"os* > por que deseja!os #ens ou &a!a.
$isto sa#e!os !uit=ssi!o #e!* Mas e se eu per,untasse por que "i"e!os. %or causa da
"ida !as !es!o assi! no sa#e!os porque "i"e!os* + "ida ' to desej2"el e! si !es!a
que n1s a quere!os de"ido a ela !es!a* +queles que se ac)a! no in&erno e na dor eterna
no desejaria! ta!pouco perder suas "idas porque suas "idas so no#res pois que &lue!
direta!ente de $eus para a al!a* > porque "5! direta!ente de $eus eles deseja! "i"er* 6
que ' a "ida. >is a resposta: o ser de $eus ' !in)a "ida* Se !in)a "ida ' o ser de $eus
ento a >ss5ncia di"ina de"e ser !in)a ess5ncia e a e8ist5ncia de $eus !in)a e8ist5ncia*
>les "i"e! eterna!ente -co! $eus0 no !es!o n="el $ele* Leali(a! todos suas tare&as
co! $eus pois $eus est2 neles ta!#'!* So Joo di(: -+ pala"ra esta"a e! $eus0 isto '
era por co!pleto i,ual a !es!a e u!a s1 coisa*
/uando $eus &e( o )o!e! &e( a !ul)er da sua costela de &or!a que ela pudesse ser
e8ata!ente co!o ele* > assi! a al!a justa ser2 i,ual a $eus e lado a lado co! >le
justa!ente i,ual ne! aci!a e ne! a#ai8o*
/ue! so aqueles que desta &or!a so i,uais. +queles que nada so so co!o $eus*
6 Ser di"ino ' co!o nada: no te! ne! i!a,e! ne! &or!a* %ara aquelas al!as que so
se!el)antes a $eus >le se d2 i,ual!ente e delas nada esconde* 6 que te! o %ai >le
51
;a "erdade trata?se de So Bernardo e! De +raecepto et dispenstione cap* KP*
111
Meister Eckhart, Sermes Alemes
con&ere a esta al!a isto ' se ela no ' !ais parecida a si !es!a que a outra e se ela no
est2 !ais propensa para si !es!a que para outra* + pr1pria )onra ou o que a ela pertena
ela no deseja !ais para si do que para qualquer estran)o* Tudo que &or propriedade de
al,u'! no de"e ser distante ou estran)o* Todo a!or deste !undo est2 #aseado no a!or a
si !es!o* Se "oc5 o a#andonou "oc5 a#andonou o !undo*
6 %ai d2 a lu( a Seu Fil)o na eternidade co!o a Si !es!o0*+ %ala"ra esta"a e!
$eus e $eus era a a %ala"ra0(Joo 1:1)* >ra o !es!o i,ual e da !es!a nature(a* > eu
di,o !ais: >le o &e( nascer e! !in)a al!a* >la est2 ;ele e >le i,ual!ente nela* 6 %ai
conce#e Seu Fil)o na al!a da !es!a e8ata &or!a que o &a( na eternidade se! nen)u!a
di&erena* >le te! que reali(ar isto quer queira quer no* 6 %ai te! Seu Fil)o
incessante!ente e al'! disto eu di,o que >le !e te! co!o Seu Fil)o e co!o o !es!o
Fil)o a que! conce#eu* > "ou !ais al'!: no apenas >le 6 conce#e e! !i! co!o Seu
Fil)o !as conce#e a !i! co!o >le e >le co!o eu e eu co!o o Seu Ser e Sua ;ature(a*
;a &onte !ais interna eu !e enc)o do >sp=rito Santo onde no e8iste seno u!a s1 "ida
u! ser e u!a o#ra* Tudo que $eus reali(a ' uno portanto >le te! a !i! co!o Seu Fil)o*
Meu pai corporal no ' !eu pai "erdadeiro e8ceto por u! =n&i!o pedao de sua nature(a e
eu sou de &ato di&erente dele: ele pode estar !orto e eu "i"o* %ortanto o %ai celeste '
"erdadeira!ente !eu %ai pois eu sou Seu Fil)o e ten)o tudo que >le te! e sou aquele
Fil)o !es!o e !ais nen)u!* J2 que o tra#al)o que o %ai reali(a ' uno da !es!a &or!a
>le !e &a( Seu Fil)o Dnico se! qualquer distino*
-Fica!os co!pleta!ente trans&or!ados e! $eus e !udados para >le (K @ro* M:18)0*
>is u!a ilustrao* A o !es!o que ocorre quando do sacra!ento do po que '
trans&or!ado no corpo de ;osso Sen)or no i!porta quantos pedaos de po esteja! l2
tudo ' trans&or!ado e! u! s1 corpo* $a !es!a &or!a se todo po se trans&or!asse e!
!eu dedo !es!o assi! )a"eria u! s1 dedo* Mas se !eu dedo se trans&or!asse e! po
)a"eria! tantos de u! co!o de outro porque tudo que se trans&or!a e! outra coisa se
uni&ica :quilo e! que &oi trans&or!ado* >u !e trans&or!o ;ele de tal &or!a que >le !e &a(
&icar uni&icado co! Seu ser no parecido* %elo !es!o $eus que est2 "i"o ' "erdade que
no e8iste a !enor distino que seja*
6 %ai conce#e Seu Fil)o incessante!ente* /uando o Fil)o nasce no to!a nada do
%ai pois >le j2 te! tudo* Mas no ato da concepo >le o rece#e do %ai* Esto i!plica que
nada de"e!os pedir de $eus co!o se >le &osse al,o de estran)o a n1s* ;osso Sen)or disse
a seus disc=pulos: ->u no "os c)a!ei de criados !as de a!i,os0(Joo 15:14)* %edir a
al,u'! al,u!a coisa ' ser u! criado e pa,ar aquilo ' ser u! sen)or de ser"entes*
Lecente!ente pensei se de"eria aceitar ou querer o que &osse de $eus* $e"o pesar
cuidadosa!ente pois aceitar qualquer coisa que seja seria considerar $eus co!o u!
ser"ente e >le ao dar seria u! sen)or* Mas no ' positi"a!ente o que de"e ocorrer na "ida
eterna*
>u j2 disse u!a "e( aqui e ' "erdade: tudo aquilo que a pessoa rece#er de &ora '
errado* + pessoa no de"e rece#er $eus ne! consider2?7o co! sendo e8terior a si !es!o*
;e! de"e nin,u'! tra#al)ar por qualquer ra(o que seja pela )onra de $eus ou por sua
pr1pria )onra ne! por qualquer outra coisa que seja e8terna !as apenas por aquilo que l)e
seja pr1prio e pr1prio : nossa "ida* 6s si!pl1rios ac)a! que c)e,aro a "er $eus co!o se
>le se re"elasse de &ora* ;o ' o que ocorre eu e $eus so!os u!a s1 pessoa* +tra"'s do
con)eci!ento eu tra,o $eus at' o que sou e atra"'s do a!or eu !e insiro e! $eus*
+l,uns costu!a! a&ir!ar que o estado a#enoado no reside no con)eci!ento !as apenas
na "ontade* Encorre! e! erro pois que se isto residisse na "ontade no poderia ser u!a s1
112
Meister Eckhart, Sermes Alemes
coisa* + o#ra e a conte!plao so u!a s1 coisa* Se o carpinteiro no o#rar a casa no "ai
e8istir* /uando o !ac)ado descansa o processo p2ra* $eus e eu so!os uni&icados nesta
operao: >le tra#al)a e eu entro e! e8ist5ncia* 6 &o,o uni&ica e trans&or!a e! sua
nature(a tudo que se l)e cai e! ci!a* ;o ' a !adeira que se trans!uta e! &o,o !as o
&o,o que trans!uta a !adeira para si !es!o* > assi! so!os n1s trans&or!ados e! $eus
para que 6 possa!os con)ecer da &or!a que >le '* So %aulo a&ir!a: ->nto con)ecere!os
a >le e >le a n1s0* ;e! !ais ne! !enos !as i,ual!ente0*6 justo "i"e eterna!ente e!
$eus e sua reco!pensa est2 e! $eus0*
5K
%ossa $eus nos au8iliar a a!ar a justia pela justia e a $eus se! u! -porqu50*
+!'!*
52
@&* 1 @or* 1M:1K*
113
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO TERCEI RO S ERMO
/T 11
I DIE"US SUIS PLACUIT DEO ET I(ETUS EST &USTUS
./
+s pala"ras que aqui citei e! 7ati! pode! ser encontradas na ep=stola e poderia!
qui2s ser aplicadas a al,u! con&essor santo* >! ale!o si,ni&ica! o se,uinte: ->! seus
dias ele &oi "isto co!o sendo justo: ele !uito #e! a,radou $eus e! sua "ida0*+ partir de
dentro ele encontrou esta justia* Meu corpo se encontra !ais e! !in)a al!a que !in)a
al!a est2 e! !eu corpo* Meu corpo e al!a !ais se encontra! e! $eus que neles !es!os
e isto ' a justia: a causa de todas as coisas ' a "erdade* @o!o di(ia Santo +,ostin)o: -$eus
est2 !ais pr18i!o a al!a que ela est2 de si !es!a0*
54
+ pro8i!idade de $eus e da al!a no
so distintas na "erdade* 6 sa#er co! o qual $eus se con)ece a Si !es!o ' o !es!o sa#er
de todo aquele que est2 desape,ado e nada !ais* + al!a to!a o seu ser de $eus
i!ediata!ente* %ortanto $eus est2 !ais c)e,ado : al!a que esta est2 de si !es!a pois
$eus est2 no c)o da al!a co! toda Sua >ss5ncia de $eus*
4! !estre per,untou se a lu( di"ina &lui para os poderes da al!a to pura!ente
quanto ela e8iste e! sua ess5ncia j2 que a al!a te! o seu ser i!ediata!ente de $eus e os
poderes deri"a! se! !ediao a partir da ess5ncia da al!a* + lu( di"ina ' no#re de!ais
para ter qualquer co!un)o co! os poderes* %ois aquilo que !o"e e que ' !o"ido est2
distanciado de $eus e $ele ' descon)ecido* J2 que os poderes se !o"e! e pro"oca! o
!o"i!ento eles co! isto perde! suas "ir,indades* $entro deles a lu( di"ina no pode lu(ir
!as co! pr2tica e renDncia eles pode! se tornar recepti"os* /uanto a isto u! outro !estre
di( que u!a lu( ' dada a estes poderes que se asse!el)a : lu( interna: ' co!o u!a lu(
interna !as no a !es!a* $esta lu( eles rece#e! u!a i!presso que os torna recepti"os :
lu( interna*
55
4! outro !estre di( que todos os poderes da al!a que &unciona! no corpo
!orre! co! o corpo e8ceto o con)eci!ento e a "ontade: estes so os Dnicos que
per!anece! na al!a* Mas se os poderes que &unciona! no corpo !orrere! eles
per!anece! contudo na rai(*
5Q

So Felipe a&ir!ou: -Sen)or !ostrai?nos o %ai e co! isto nos dare!os por
satis&eitos0*(Joo 14:8) Mas nin,u'! e8iste que c)e,ue ao %ai a no ser que seja atra"'s do
Fil)o* +quele que "5 o %ai "5 o Fil)o e o >sp=rito Santo so seus a!ores !Dtuos* + al!a '
to si!ples nela !es!a que apenas pode rece#er u!a i!a,e! de cada "e(* /uando ela
perce#e a i!a,e! de u!a pedra no pode perce#er a i!a,e! de u! anjo e quando ela
perce#e a i!a,e! de u! anjo no perce#e qualquer outra coisa que seja* > a i!a,e! que
ela perce#er de"e a!ar naquele !o!ento* Se ti"esse perce#ido !il anjos isto daria no
53
$o "el)o !issal $o!inicano para o dia de So Ver!ano (M1 de Jul)o)*
54
,narratio in +salmum $--.*
55
6 pri!eiro destes !estres ' descon)ecido* /uanto ao se,undo /uint cr5 que se re&ere a _itelo autor de
+erspectiva (cerca de 1K7P)*
56
Esto presu!i"el!ente se re&ere a So To!2s* /int cita a Su!!a Te)ol* E / 77 + 8*3 E EE / Q7 + 1 e M*
114
Meister Eckhart, Sermes Alemes
!es!o que dois anjos e ela perce#eria apenas u! ainda assi!* +,ora a pessoa de"e estar
uni&icada dentro de si* So %aulo nos di(: -;este !o!ento tendo se li"rado dos "ossos
pecados "os tornastes ser"entes de $eus0*(Lo!*Q:KK) 6 Fil)o Dnico nos li"rou de nossos
pecados* Mas "eja! #e! que a,ora ;osso Sen)or nos di( al,o que ' !uit=ssi!o !ais
precioso e !uito !ais ao ponto que So %aulo pois nos di(: ->u no "os c)a!ei de
ser"entes !as de a!i,os0*(Joo 15:15) -6 ser"ente no con)ece a "ontade de seu !estre0
!as o a!i,o sa#e tudo aquilo que seu a!i,o sa#e0*Tudo aquilo que ou"i de !eu %ai tudo
isto eu tornei con)ecido de "oc5s0*> tudo que !eu %ai sa#e eu ta!#'! sei e tudo aquilo
que eu sei "oc5 sa#e pois que eu e !eu %ai so!os u! s1 esp=rito* +quele que tudo con)ece
que $eus con)ece ' u!a pessoa que con)ece $eus* >sta pessoa con)ece $eus co!o $eus
' e! Sua pr1pria unidade e e! sua pr1pria presena e e! Sua pr1pria "erdade: co! esta
pessoa est2 tudo se!pre #e!* Mas aquela pessoa que no te! inti!idade co! as coisas
internas no te! a !enor id'ia do que $eus possa "ir a ser este tipo de pessoa ' co!o
aquela que no te! "in)o nen)u! e! sua ade,a3 se ele no pro"ou daquilo ou daquilo
nunca e8peri!entou no pode sa#er se ' #o! ou no* 6 !es!o se d2 co! aqueles que na
i,norRncia "i"e! e no sa#e! o que $eus possa "ir a ser e !es!o assi! &ica! ac)ando
que esto "i"os* >ste sa#er no se d2 a partir de $eus: a pessoa de"e ter u! con)eci!ento
puro e n=tido da "erdade di"ina* Se a pessoa ti"er a inteno correta e! todos seus tra#al)os
o co!eo daquela inteno ' $eus e o tra#al)o daquela inteno ' $eus !es!o e ' a
nature(a di"ina pura e seu resultado ' a nature(a di"ina e! $eus*
4! !estre
57
a&ir!a que no e8iste nin,u'! que seja to tolo que no deseje a
sa#edoria* @o!o se e8plica ento que no nos torne!os s2#ios. So necess2rias !uitas
condi<es para que tal acontea* 6 principal ' que a pessoa de"e atra"essar as coisas e as
transcender a todas e ta!#'! as causas de todas as coisas e todos se cansa! antes de
alcanar isto e ' assi! que se e8plica por que o )o!e! per!anece se!pre e! sua
pequene(a* Se sou rico isto no necessaria!ente !e torna s2#io !as se &or ciente de toda a
ess5ncia da sa#edoria e de sua nature(a ento co! isto sou u! )o!e! s2#io*
4!a "e( j2 disse nu! !osteiro: aquilo ' a "erdadeira i!a,e! da al!a onde nada '
i!a,inado que "en)a de dentro ou de &ora e8ceto o que $eus ' e! Si !es!o* + al!a te!
duas "istas u!a que "isa para dentro e outra para &ora*
58
6 ol)o interno da al!a ' aquele
que "5 dentro do ser e que deri"a seu ser se! qualquer !ediao desde $eus* + "ista
e8terna da al!a ' aquela que est2 "oltada para todas as criaturas as o#ser"ando co!o
i!a,ens e atra"'s de ]poderes^* /ue! esti"er "oltado para si de &or!a que con)ea $eus
por si !es!o isto ' de,usta $eus e e! Seu pr1prio c)o no c)o de $eus esta pessoa
est2 li#erto de tudo aquilo que &oi criado e se tranca&iou no castelo da "erdade !es!a*
@o!o j2 disse certa ocasio que ;osso Sen)or "eio a seus disc=pulos na %2scoa por tr2s de
portas &ec)adas* 6 !es!o ocorre co! aquele que de tudo se encontra li#erto e que est2
li#erto de tudo aquilo que ' criado: no ' que $eus entre dentro desta pessoa ' !ais que ele
j2 este"e ali desde o co!eo !es!o dentro deste tipo de pessoa*
->le &oi a,rad2"el a $eus e! seus dias0*/uando di(e!os -dias0 quere!os di(er que
e8iste !ais de u! dia: o dia da al!a e o dia de $eus* 6s dias que esto no passado seis ou
sete dias atr2s e os dias que j2 se &ora! )2 seis !il anos passados esto to apro8i!ados de
)oje quanto o dia que aconteceu onte!* %or que isto. 6 te!po e8iste e! u! a,ora
presente* + pri!eira "irada dos c'us e! suas re"olu<es causa! o dia* +li e! u! s1
57
+rit1teles Meta(sica 11*
58
+,ostin)o n /ohannem tr* 1M n* K*
115
Meister Eckhart, Sermes Alemes
!o!ento de te!po o dia da al!a sur,e: e e! suas lu(es naturais e! que todas as coisas
esto isto ' u! dia co!pleto: ali dia e noite so u!a s1 coisa* > ali se encontra o dia de
$eus no qual a al!a se queda no dia da eternidade e! u! s1 a,ora essencial: ali o %ai d2 a
lu( ao Seu Fil)o Dnico e! u! a,ora presente e a al!a nasce de no"o de "olta e! $eus*
@o! tanta &reqC5ncia quanto ocorre este nasci!ento co! esta !es!a &reqC5ncia ela d2 a
lu( ao Fil)o Dnico* %ortanto e8iste! !uitos !ais &il)os que aqueles que de "ir,ens nasce!
que nasce! de !ul)eres (casadas) pois eles conce#e! na eternidade !uito al'! do te!po
na eternidade* Mas no i!porta quantos &il)os a al!a possa &a(er nascer na eternidade no
e8iste !es!o assi! !ais que u! s1 &il)o pois isto acontece al'! do te!po no dia da
eternidade*
Tudo est2 per&eita!ente #e! co! aquela pessoa que na "irtude &e( a sua !oradia
pois co!o eu j2 disse )2 al,u!as se!anas atr2s as "irtudes so aquilo que no corao de
$eus se encontra!* >st2 tudo #e! co! aquele que "i"e na "irtude e nas a<es "irtuosas*
+quele que no procura se apro"eitar para si !es!o de nen)u!a circunstRncia ne! quanto
a $eus ne! quanto :s criaturas* >ste "i"e e! $eus e $eus !ora nele* >sta pessoa &ica
ale,re de a#andonar todas as coisas e as arroja &ora co! desd'! e ele se delicia e! tra(er
todas as coisas :s suas per&ei<es !ais ele"adas* $i( So Joo: -Deus caritas est0que quer di(er
que $eus ' a!or e o a!or ' $eus -> que! !orar no a!or !ora e! $eus e $eus nele0*
5O
/ue! !ora e! $eus est2 #e! a#ri,ado e ' u! )erdeiro de $eus e aquele que e! $eus se
a#ri,a te! co!pan)eiros preciosos e! casa !orando consi,o* $i( u! !estre que a al!a
rece#e u! presente de $eus pelo qual a al!a ' !o"ida para as coisas internas* > u! !estre
di( que a al!a ' !o"ida direta!ente pelo >sp=rito Santo pois co! aquele a!or co! o qual
$eus a!a a Si !es!o co! este !es!o a!or >le !e a!a e a al!a a!a $eus no !es!o
a!or co! o qual >le a!a a Si !es!o: Se no )ou"esse este a!or onde $eus a!a a al!a o
>sp=rito Santo no "iria a ser* A a radiRncia do >sp=rito Santo onde a al!a a!a $eus*
QP

4! e"an,elista di(: ->ste ' !eu Fil)o !uito a!ado no qual eu !e ale,ro0*
Q1
> o
se,undo e"an,elista discorre: ->ste ' o !eu Fil)o !uito a!ado e! que! todas as coisas
!e a,rada!0*
QK
> o terceiro e"an,elista di( l2: ->ste ' o !eu Fil)o a!ado no qual eu !e
deleito a !i! !es!o0*
QM
6 que a,rada a $eus 7)e a,rada e! Seu Fil)o Dnico: aquilo que
$eus a!a >le o &a( e! Seu Fil)o Dnico* >nto ' !uito adequado que a pessoa "i"a de tal
&or!a que "en)a a ser o Fil)o Dnico* >ntre o Fil)o Dnico e al!a no e8iste qualquer
!ar,e! de di&erena* >ntre o ser"o e seu !estre no pode nunca e8istir u! a!or i,ual*
>nquanto eu &or u! ser"o estou !uito distanciado do Fil)o Dnico e $ele sou
co!pleta!ente di&erente* Se eu c)e,asse a "er $eus co! !in)a pr1pria "ista co! a "ista
atra"'s da qual "ejo cores isto estaria errado sendo co!o ' te!poral* %ois tudo aquilo que
' te!poral est2 distanciado de $eus e 7)e ' estran)o* /uando to!a!os te!po !es!o que
&or o !enor inter"alo poss="el isto ' te!po que di( respeito a n1s !es!os* >nquanto a
pessoa ti"er te!po e lu,ar nD!ero e quantidade e a,lo!erao est2 no @a!in)o errado e
desta pessoa $eus est2 !uito distanciado* %ortanto di( ;osso Sen)or: -/ue! quiser ser
!eu disc=pulo a#andone seu pr1prio e,oH0 ;in,u'! pode ou"ir !in)as pala"ras ou !eu
59
1 Joo 4:1Q*
60
%eter 7o!#ard )ententiae E d* 17*
61
Marcos 1:11*
62
7ucas M:KK*
63
Mat* M:17*
116
Meister Eckhart, Sermes Alemes
ensina!ento a !enos que ten)a a#andonado o e,o* Todas as coisas nada so e! si !es!as:
' por tal ra(o que eu di,o que de"e!os -+#andonar nadaH0 e "ir!os a ser o ser per&eito no
qual a "ontade ' justa* +quele que a#andonou toda sua "ontade sa#oreia !eu ensina!ento e
ou"e !in)as pala"ras* 4! !estre disse que todas as criaturas o#t'! seu ser direta!ente de
$eus: est2 per&eita!ente justo pois que a!e! $eus !ais que si !es!as* Se o esp=rito
esti"esse consciente de seu puro desape,o seria incapa( de se cur"ar diante do que &osse
!as ele de"e per!anecer no seu puro desape,o* %ortanto ele di(: ->le a,radou #e! a $eus
e! seus dias0*
6 dia da al!a e o dia de $eus so co!pleta!ente di&erentes* /uando a al!a est2 no
seu dia natural con)ece todas as coisas que se encontra! aci!a do te!po e do lu,ar: %ara
ela nada e8iste que esteja ne! lon,e de!ais ne! c)e,ada de!ais* A por isto que eu a&ir!ei
que neste dia todas as coisas so i,uais e! no#re(a* >u disse de certa &eita que $eus est2
criando o !undo a,ora e neste dia todas as coisas so i,uais e! no#re(a* Se n1s ti"'sse!os
dito que $eus criou o !undo onte! ou a!an) estar=a!os di(endo u!a #o#a,e!* $eus
cria o !undo e tudo !ais no presente neste !o!ento e o te!po que se escoou )2 !il anos
atr2s est2 a,ora to presente e to c)e,ado de $eus quanto este instante !es!o* Se a al!a
&icar neste !o!ento presente o %ai conce#e Seu Fil)o Dnico na al!a e neste !es!o
nasci!ento a al!a nasce de "olta e! $eus* Esto ' o que ' u! nasci!ento: to
&reqCente!ente quanto ela nasa e! $eus o %ai conce#e Seu Fil)o Dnico nela*
J2 disse que e8iste u! poder na al!a e! sua pri!eira ultrapassa,e! e! que ela no
apreende $eus enquanto #ondade e si! enquanto "erdade: indo !ais &undo e procurando
se!pre ela 6 se,ura e! Sua unidade e na Sua solido ela 6 apan)a no Seu deserto e no
Seu c)o que nada !ais ' que o pr1prio $eus* %ortanto ela no &ica contente !as procura
sa#er o que ' $eus e! Sua ess5ncia de $eus e na propriedade de Sua nature(a* $i(e! que
no e8iste unio !aior que do que a das Tr5s %essoas que constitue! u! s1 $eus* >!
se,uida a isto di(e! ta!#'! que no e8iste unio !aior que aquela entre $eus e a al!a*
/uando a al!a rece#e u! #eijo da >ss5ncia de $eus ento ela se queda e! per&eio
a#soluta e contenta!ento: ento ' ela a#raada pela unidade* ;o pri!eiro toque co! que
$eus toca a al!a e continua a toc2?la co!o o no?criado e o no?cri2"el ali atra"'s do
toque de $eus a al!a ' to no#re quanto $eus !es!o '* $eus toca a al!a co!o >le
!es!o* >u pre,uei certa "e( e! 7ati! (&oi no dia da Sant=ssi!a Trindade) e disse que a
distino da Trindade pro"in)a da unidade* + unidade ' a distino e a distino ' a unidade*
/uanto !aior a distino tanto !aior a unidade pois aquela distino ' se! distino* Se
)ou"esse! !il %essoas no )a"eria contudo !ais que u!a s1 unidade* /uando $eus
conte!pla u!a criatura >le a con&ere o seu ser: /uando u!a criatura conte!pla $eus ela
deri"a seu ser $ele* + al!a te! u! ser racional e portanto onde quer que $eus esteja a al!a
ta!#'! est2 ali e onde quer que a al!a esteja ta!#'! $eus est2*
+,ora ele di(: ->le pode ser ac)ado dentro0*>ste ' o -dentro0que "i"e no c)o da
al!a na parte !ais interna da al!a no intelecto e no "ai para &ora e no !ira qualquer
outra coisa* +li todos os poderes da al!a so i,ual!ente no#res3 Foi aqui que ele -&oi
ac)ado justo0*Ser justo quer di(er ser o !es!o na ale,ria ou na triste(a na a!ar,ura ou na
doura de tal &or!a que nada possa &a(er co! que a pessoa dei8e de ser una co! a justia*
6 )o!e! justo ' uni&icado co! $eus* + se!el)ana ' a!ada* 6 a!or a!a se!pre seu
se!el)ante: portanto $eus a!a o )o!e! justo co!o o se!el)ante a si !es!o*
%ossa!os n1s nos encontrar!os no dia e na )ora da co!preenso no dia da
sa#edoria no dia da justia e no dia da #e!?a"enturana: a tal nos ajude %ai Fil)o e >sp=rito
Santo*
117
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+!'!*
118
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO %UARTO S ERMO
/T 1P
%UASI STELLA MATUTIA I MEDIO E"ULAE ET %UASI LUA PLEA
I DIE"US SUIS LUCET ET %UASI SOL# RE)UL$ES# SIC ISTE RE)ULSIT
I TEMPLO DEI
(>ccl* 5P:Q?7)
-@o!o a estrela !atutina e! !eio : ne#lina co!o a lua c)eia o seu apo,eu e co!o o
sol #ril)ante assi! #ril)ou ele no Te!plo de $eus0*+,ora eu to!arei as duas Dlti!as
pala"ras -6 te!plo de $eus0*6 que "e! a ser $eus e o te!plo de $eus.
Ginte e quatro !estres se reunira!
Q4
para decidir o que "in)a a ser $eus* Todos
c)e,ara! nu!a )ora predeter!inada e cada qual deles apresentou sua resposta: +qui
escol)ere!os duas ou tr5s* 4!a delas re(a"a: -$eus ' al,o co!parado ao qual tudo que '
transit1rio e te!poral nada ' e tudo aquilo que te! ser ' nada ante a >le0*6 se,undo disse:
-$eus ' al,o que se encontra necessaria!ente al'! de todo ser que e! Si !es!o de nada
te! necessidade e do qual tudo o !ais necessita0*> o terceiro respondeu assi!: -$eus ' u!
intelecto que "i"e apenas pela co!preenso que te! de si !es!o0*
%ulando o pri!eiro e o terceiro ,ostaria de a#ordar o se,undo que di( que $eus
necessaria!ente transcende o ser* +quilo que te! ser te!po ou espao no pode c)e,ar a
$eus* >le est2 aci!a disto* $eus est2 e! todos os seres enquanto possue! ser e contudo
>le se encontra aci!a deles* >stando e! todos os seres >le est2 ao !es!o te!po aci!a
deles: aquilo que ' uno e! !uitas coisas de"e necessaria!ente estar aci!a daquelas coisas
!es!as* +l,uns !estres di(e! que a al!a est2 to so!ente no corao* ;o ' o que ocorre
a#soluta!ente e al,uns ,randes !estres se equi"ocara! quanto a isto* + al!a ' u! todo
no di"idido e se encontra ao !es!o te!po no p' na "ista e e! cada !e!#ro* Se eu
to!ar u! !o!ento no te!po este !o!ento no est2 incluso ne! no )oje ne! no onte!*
Mas se eu to!ar o a,ora isto inclui todo o te!po* 6 a,ora no qual $eus criou o !undo
est2 to pr18i!o a este te!po quanto o a,ora no qual eu estou &alando e o Dlti!o dia to
prop=nquo est2 a este a,ora quanto o dia que &oi onte!*
4! !estre disse: -$eus ' al,o que &unciona na eternidade no?di"iso de nada
necessitando para ajuda ne! do inter!'dio de nin,u'! e per!anecendo e! Si !es!o que
de nada precisa !as do qual todas as coisas necessita! e ao qual tudo luta por c)e,ar co!o
se &osse seus o#jeti"os Dlti!os0*>ste o#jeti"o no te! !odo ele cresce de todos os !odos
e se espal)a a!pla e lon,inqua!ente* So Bernardo a&ir!a: -+!ar a $eus ' u! !odo que '
se! !odo0*
Q5
4! !'dico que queira curar aquele que est2 doente no te! u! ]!odo^ de
saDde de justa!ente o quo saud2"el ele deseja tornar aquele )o!e! que se encontra
doente* >le te! u! !odo de o li"rar da doena !as quanto : quantidade de cura que ele
deseja aplicar isto de &ato ' al,o ]se! !odo^ to saud2"el quanto ele o possa &a(erH > no
64
@&* $iber --. +hilosophorum atri#uido a Her!es Tris!e,istus*
65
De diligendo Deo 11*
119
Meister Eckhart, Sermes Alemes
e8iste ta!pouco u! ]!odo^ pelo qual de"a!os a!ar a deus: tanto quanto possa!os isto '
]se! !odo*^ Tudo &unciona e! seu ser e nada pode &uncionar e8ceto no seu ser* 6 &o,o
no pode acontecer a no ser naquilo que te! !at'ria co!#ust="el co!o a !adeira* $eus
&unciona al'! do ser na a!plitude onde >le possa se !o"i!entar e >le &unciona no no?
ser: +ntes que )ou"esse u! ser j2 ento $eus &unciona"a: &oi >le que &e( o ser onde no
e8istia u! ser* Mestres de pouco alcance di(e! que $eus ' o puro ser* /ue >le se encontra
to ele"ado al'! do ser quanto o anjo !ais ele"ado est2 de u! !osquito* >staria to errado
c)a!ar $eus de u! ser quanto estaria de di(er que o sol ' p2lido ou preto* $eus no ' isto
ne! aquilo* > u! !estre di(: -/ue! pensar que con)eceu $eus se ' que con)eceu al,o
no &oi $eus co! certe(a0*Mas quando eu disse que $eus no ' u! ser e que se encontra
al'! do ser co! isto eu no ne,uei Seu ser* +o in"'s eu o e8altei ;ele* Se eu tirar o co#re
do ouro ele ali se encontra e! u!a &or!a !ais no#re que e! si !es!o* Santo +,ostin)o
di(: -$eus ' s2#io se! sa#edoria #o! se! #ondade poderoso se! qualquer poder0*
QQ
Mestres ensina! nas escolas que todos os seres pode! ser di"ididos e! de(
cate,orias
Q7
e todas estas ne,a! $eus* ;en)u!a destas cate,orias a&eta $eus !as >le no
&alta e! nen)u!a delas* + pri!eira e a que !ais ser de todas te! da qual tudo deri"a seu
ser ' a su#stRncia e a que possui !enos ser de todos se c)a!a relao e e! $eus isto '
i,ual ao !ais ele"ado e que !ais ser possui: eles te! u!a i!a,e! se!el)ante e! $eus* >!
$eus as i!a,ens de todas as coisas so parecidas !as elas so i!a,ens de coisas que no
so parecidas* 6 anjo !ais ele"ado a al!a e o !osquito te! u!a i!a,e! se!el)ante e!
$eus* $eus no ' o ser ou a #ondade* + #ondade adere ao ser e no "ai al'! dele: pois que
se no )ou"esse ser no )a"eria ta!pouco #ondade e o ser ' at' !ais puro que a #ondade*
$eus no ' ]#o!^ ou ]!el)or^ ou ]o !el)or^* /ue! &icar a&ir!ando que $eus ' #o! 7)e
&aria tanta injustia quanto aquele que c)a!asse o sol de preto*
> contudo $eus di(: -;o e8iste aquele que seja #o! e8ceto $eus apenas0*(Mat*
1O:17) 6 que ' aquilo ' #o!. A o que de si !es!o partil)a que no quer tudo para si*
@)a!a!os aquela pessoa de #oa quando ela partil)a de si !es!a e aos outros ajuda* %or
isto u! !estre pa,o a&ir!a que u! )ere!ita no pode ser ne! #o! ne! !au neste
sentido pois ele ne! partil)a ne! ajuda nin,u'! que seja* $eus ' +quele que partil)a de si
!es!o !ais que qualquer outro* ;ada partil)a de si !es!o pois eis que todas as criaturas
nada so por si !es!as* Tudo que partil)a! o#t'! de outros* ;e! do elas daquilo que
possue!: o sol d2 a sua radiRncia !as per!anece onde est2 o &o,o con&ere seu calor !as
per!anece sendo &o,o: !as $eus partil)a daquilo que ' Seu !es!o pois de Si !es!o >le
' e e! tudo aquilo que >le d2 e! todos Seus presentes >le e! pri!eiro lu,ar d2 de Si
!es!o $eus assi! justa!ente co!o >le ' e! tudo aquilo que >le d2 na proporo e!
que a pessoa ' capa( de rece#er $ele* So Jai!e di(: -Todos os #ons presentes "5! desde
aci!a do %ai das lu(es0*(Jai!e 1:17)
/uando n1s rece#e!os $eus e! ser n1s 6 rece#e!os e! Seu jardi! de &rente pois
o ser ' o jardi! de &rente de Sua casa* 6nde ' que >le se encontra e! Seu te!plo onde '
que >le #ril)a na sacralidade. 6 intelecto ' o te!plo de $eus* $eus no !ora e! parte
al,u!a !ais "erdadeira!ente que e! Seu te!plo no intelecto assi! co!o nos di( u!
!estre que -$eus ' u! intelecto que "i"e apenas da co!preenso de Si !es!o0
per!anecendo so(in)o e! si !es!o onde nada ja!ais o tocou pois ali >le est2 so(in)o e!
Sua quietude* $eus e! Seu pr1prio con)ecer con)ece a Si !es!o e! Si !es!o*
66
@&* De Trinitate G 1 n* K*
67
+s de( cate,orias de +rist1teles que era! ensinadas pelos baccalaurei*
120
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+,ora to!e!os e! considerao a al!a que te! u!a pequena ,ota do intelecto u!a
pequena &a,ul)a u! ,al)in)o* >la te! poderes que &unciona! no corpo* 4! ' o poder de
di,esto que &unciona !ais de noite que de dia por inter!'dio do qual o )o!e! cresce e
se torna adulto* + al!a ta!#'! te! u! poder na "ista e a isto se de"e o &ato que a "ista '
to delicada e to sens="el que no pode a#sor"er as coisas e! suas crue(as co!o elas so
e! si !es!as3 elas e! pri!eiro lu,ar precisa! ser &iltradas e a#sor"idas no ar e na lu( e este
' u! poder que a al!a te! dentro de si* >8iste ainda u! outro poder na al!a co! o qual
ela se recorda das coisas* >ste poder ' capa( de retratar e! si coisas que ne! presentes se
ac)a! de tal &or!a que eu posso recon)ecer as coisas to #e! quanto se eu as ti"esse "isto
co! !in)a pr1pria "ista e at' !es!o !el)or eu posso &acil!ente i!a,inar u!a rosa
durante o in"erno e co! este poder a al!a &unciona no no?ser e se,ue a $eus que
&unciona no no?ser*
4! !estre pa,o a&ir!a que a al!a a!ante de $eus 6 se,ura so# o !anto da
#ondade e tudo isto que eu citei at' aqui so o que !estres pa,os di(ia! que con)ecia!
to so!ente a partir da lu( da nature(a: eu ainda no c)e,uei :s pala"ras dos santos !estres
que con)ecia! atra"'s de u!a lu( !uito !ais ele"ada e este aqui a&ir!a que a al!a que
a!a $eus o se,ura de#ai8o do !anto da #ondade* 6 intelecto tira esta roupa de #ondade de
$eus e o to!a nu onde >le no te! ne! #ondade ne! ser ne! nen)u! no!e que seja*
>u j2 disse antes que o intelecto era !ais ele"ado que a "ontade !as que a!#os
pertencia! a esta lu(* >nto u! !estre de u!a outra escola disse que a "ontade era !ais
no#re que o intelecto pois a "ontade to!a"a as coisas co!o so e! si !es!as enquanto
que o intelecto apreende as coisas assi! co!o elas se encontra! nele* Esto ' "erdade* + "ista
' !ais no#re e! si !es!a que u!a "ista que esteja pintada na parede* Mas eu di,o que o
intelecto ' !ais no#re que a "ontade* + "ontade to!a $eus so# u! !anto de #ondade* 6
intelecto apreende a $eus nu quando ele est2 ainda desnudo de #ondade e de ser* +
#ondade ' u! casaco so# o qual $eus se encontra oculto e a "ontade tira $eus de dentro
deste casaco de #ondade* Se no e8istisse #ondade e! $eus !in)a "ontade no 6 quereria*
Se al,u'! quisesse coroar u! rei no dia de sua coroao e se o colocasse "estido de cin(a
no estaria #e! "estido* >u no !e torno a#enoado porque $eus ' #o!* >u no pediria
ja!ais a $eus que !e &i(esse a#enoado co! Sua #ondade pois isto ' al,o que >le no
pode &a(er* >u sou a#enoado apenas porque $eus ' intelectual e eu sei disto* 4! !estre
di( que o intelecto de $eus ' aquilo do qual depende principal!ente a ess5ncia de u! anjo*
+ per,unta a,ora ' onde a ess5ncia de u!a i!a,e! de"e !ais ser encontrada no espel)o
ou no o#jeto que pro"ocou a i!a,e! e! pri!eiro lu,ar* + i!a,e! est2 e! !i! ' !in)a*
>nquanto que o espel)o se encontra no n="el de !in)a &ace e ali se encontra !in)a i!a,e!
&iel!ente espel)ada* Se to!#asse o espel)o a i!a,e! estaria destru=da* 6 ser de u! anjo
depende do intelecto de $eus estar presente nele no qual ele se con)ece a si !es!o*
-@o!o a estrela !atutina e! !eio : ne#lina0*+qui eu !e re&iro : pequena pala"ra
-0uasi0 que quer di(er -co!o0e ' o que as crianas na escola c)a!a! de pala"ra
au8iliadora* Esto ' o que quero di(er e! todos !eus ser!<es* + coisa !ais "erdadeira que a
pessoa pode di(er de $eus ' que >le ' u!a -%ala"ra0e a -"erdade0* $eus se c)a!ou a Si
!es!o de u!a -%ala"ra0* So Joo disse3 -;o co!eo era a pala"ra0*(Joo 1:1) querendo
di(er que ao lado da pala"ra o )o!e! era u!a pala"ra au8iliadora* A co!o a -estrela li"re0
G5nus que te! !uitos no!es* /uando ela precede o sol e se ele"a antes do sol ela '
c)a!ada de u!a estrela !atutina e quando ela se p<e depois do sol se c)a!a ento de
estrela "espertina* Ss "e(es ela se encontra aci!a do sol e por "e(es a#ai8o do !es!o* Mais
que todas as de!ais estrelas ela est2 se!pre i,ual!ente apro8i!ada do sol nunca se
121
Meister Eckhart, Sermes Alemes
a&astando ou se apro8i!ando dele* /uer isto di(er que a pessoa quer se!pre estar c)e,ada a
$eus e presente a >le de tal &or!a que nada o possa alienar de $eus quer seja a &ortuna ou
o in&ortDnio ou qualquer criatura*
>le di( ta!#'!: -@o!o u!a lua c)eia nos seus dias0*+ lua ' a re,ente da nature(a
D!ida* + lua no se encontra ja!ais to pr18i!a ao sol que quanto ela est2 c)eia e quando
ela pri!eiro o#t'! sua lu( do sol* > por que ela est2 !ais pr18i!a da terra que qualquer
outra estrela ela te! ta!#'! suas des"anta,ens: ou seja ela ' p2lida e des#otada e ela perde
sua lu(* >la no ' nunca !ais poderosa que quando se encontra distanciada da terra* A
ento que ela pu8a o !ar !ais para lon,e* /uanto !ais ela !in,ua tanto !ais ela no
conse,ue pu8ar as !ar's* /uanto !ais a al!a ' ele"ada aci!a das coisas terrestres tanto
!ais &orte ela '* +quele que nada con)ecesse e8ceto as criaturas no necessitaria ja!ais
ou"ir quaisquer ser!<es pois toda criatura est2 c)eia de $eus e ' u! li"ro* Mas aquele que
"eria aquilo de que estou tratando e ' por isto que eu &alo de"e ser co!o a estrela !atutina:
para se!pre presente e! $eus e por >le e! u!a distRncia i,ual e ele"ado aci!a de todas
as coisas terrenas u!a -pala"ra au8iliadora0ao lado do -Ger#o0*
>8iste u!a pala"ra que no ' dita: isto ' o anjo o )o!e! e todos os seres* >8iste u!a
outra pala"ra pensada !as no dita atra"'s da qual eu i!a,ino al,o* 4!a outra pala"ra
ainda e8iste no dita e no pensada que nunca aparece !as est2 eterna!ente naquele que a
di(: ela est2 para todo o se!pre e! concepo no %ai que a di( per!anecendo dentro* 6
intelecto se!pre &unciona para dentro* /uanto !ais sutil e quanto !ais espiritual ' a coisa
tanto !ais &orte ela &unciona por dentro e quanto !ais &orte e !ais &ino &or o intelecto
tanto !ais est2 este intelecto unido co! aquilo que ele con)ece e tanto !ais ele se torna uno
co! tal* ;o ' o que ocorre co! as coisas &=sicas: tanto !ais &ortes so tanto !ais opera!
por &ora* + #e! a"enturana de $eus reside no !o"i!ento de tra#al)o interno do intelecto
no qual a %ala"ra est2 i!anente* +li a al!a de"e ser u!a -pala"ra au8iliadora0e &a(er ser
tra#al)o co! $eus e ,an)ar sua &elicidade neste con)eci!ento auto?contido ali onde $eus
' a#enoado*
%ossa!os n1s ser!os se!pre u!a -pala"ra au8iliadora0para este -Ger#o0 possa o
%ai e este !es!o Ger#o e o >sp=rito Santo nos au8iliar a tal*
+!'!*
122
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO %UI TO S ERMO
/T 1K
IMPLETUM EST TEMPUS ELI0A"ETH
(7ucas 1:57)
-+ )ora de >li(a#ete c)e,ou e ela conce#eu u! &il)o* Seu no!e era Joo* >nto o
po"o disse ]/ue !ara"il)as "iro desta criana pois a !o de $eus se estende so#re
ele.^04!a escritura a&ir!a: -6 !aior dos presentes ' que seja!os &il)os de $eus0
Q8
e que
ele conce#a Seu &il)o e! n1s* + al!a no de"e conce#er nada dentro de si !es!a se
desejar se tornar Fil)a de $eus aquela e! que! $eus nascer2 nela nada !ais de"e nascer*
6 &i! Dlti!o de $eus ' de conce#er* > >le no &ica ja!ais contente at' que ten)a tido Seu
Fil)o e! n1s* + al!a ta!#'! no &ica satis&eita de &or!a al,u!a at' que o Fil)o de $eus
ten)a nascido nela* > ' disto que nasce a ,raa* @o! isto a ,raa ' "ertida* + ,raa no
tra#al)a: seu tra#al)o ' o de ter acontecido* >la &lui desde a ess5ncia de $eus para a ess5ncia
da al!a e no para seus poderes*
/uando c)e,ar a )ora a ,raa se "erte
QO
* /uando ' a plenitude do te!po. /uando
no !ais e8iste o te!po* Se al,u'! dentro do te!po pIs seu corao na eternidade de tal
&or!a que nele todas as coisas te!porais esteja! !ortas a isto se con)ece co!o -plenitude
do te!po0*>u j2 disse de certa &eita ->le &icar2 ale,re que se li!itar a se ale,rar con&inado
ao te!po0*So %aulo a&ir!a: -+le,re!?se se!pre e! $eus0*(Fil* 4:4) +quele que se ale,ra
todo o te!po se ale,ra aci!a do te!po e &ora do te!po* 4! escritor di( que e8iste! tr5s
coisas que atrapal)a! a pessoa de &or!a que no possa c)e,ar a con)ecer $eus: e!
pri!eiro lu,ar "e! o te!po e! se,undo lu,ar a corporalidade e e! terceiro lu,ar a
!ultiplicidade* >nquanto estas tr5s coisas esti"ere! e! !i! $eus no estar2 presente e!
!i! ne! estar2 >le &uncionando e! !i!* Santo +,ostin)o di( que isto se ori,ina na
co#ia da al!a porque ela quer ter e se,urar tanto que ela se ape,a ao te!po e :
corporalidade e : !ultiplicidade perdendo co! isto aquilo que desde o co!eo era seu
7P
*
%ois enquanto quiser!os !ais e !ais $eus no pode ne! )a#itar ne! &uncionar e! n1s*
>stas coisas t5! que ir e!#ora se ' que $eus &uncionaria dentro e entraria e! n1s a !enos
que as ten)a!os nu! plano !ais ele"ado e !el)or de &or!a que a !ultiplicidade ten)a se
tornado u!a s1 coisa e! n1s* >nto quanto !ais !ultiplicidade )ou"er e! n1s tanto !ais
unidade ta!#'! )a"er2 pois u!a ' con"ertida na outra*
4!a "e( eu j2 disse -+ unidade se une a toda !ultiplicidade !as nen)u!a
!ultiplicidade se une : unidade0*/uando so!os ele"ados aci!a de tudo e tudo e! n1s '
ele"ado nada pode !ais nos opri!ir* +quilo que a#ai8o de !i! se encontra no !ais pode
pesar e! !i!* Se !in)a ateno esti"esse &i8a apenas e! $eus de !aneira que no
)ou"esse nada aci!a de !i! e8ceto $eus ento nada !e pertu#aria e eu no &icaria to
&acil!ente a&lito se! ra(o* Santo +,ostin)o di(: -Sen)or quando !e "iro para G1s tudo
68
@&* 1 Joo M:1*
69
/oo ` ],raa^*
70
@&* 'on (. T 41 n* QQ*
123
Meister Eckhart, Sermes Alemes
aquilo que ' pesado a la!entao a triste(a e a a&lio so arrojados &ora de !i!0*/uando
nos coloca!os al'! do te!po e das coisas te!porais ento esta!os li"res e se!pre
contentes e ento e8iste aquela -plenitude do te!po0 e ento o Fil)o de $eus pode nascer
dentro de n1s* J2 o disse anterior!ente -;a plenitude do te!po $eus en"iou Seu Fil)o0*Se
qualquer coisa nascer e! n1s e8ceto o Fil)o ento no tere!os o >sp=rito Santo e a ,raa
no estar2 &uncionando e! n1s* + ori,e! do >sp=rito Santo ' o Fil)o* Se no &osse o Fil)o
no se poderia ne! &alar e! >sp=rito Santo* 6 >sp=rito Santo no pode &luir ou desa#roc)ar
e! parte al,u!a e8ceto no Fil)o* ;aquele local onde o %ai te! o Fil)o >le l)e con&ere
tudo que possui e! ess5ncia e e! nature(a* ;este dar o >sp=rito Santo jorra adiante* +ssi!
"e!os que a inteno de $eus ' a de se entre,ar co!pleta!ente a n1s* A co!o o &o,o que
procura atrair a !adeira a si e penetrar a !adeira ac)ando que a !adeira ' distinta dele* %or
isto !es!o o processo le"a te!po* >! pri!eiro lu,ar o &o,o aquece ento &ica !uito
quente e no sai &u!aa e estala por causa de sua desse!el)ana: e quanto !ais quente a
!adeira &ica tanto !ais cal!a e quieta ela se torna e tanto !ais se!el)ante ao &o,o at' que
&inal!ente se torne o pr1prio &o,o* 6 &o,o para tornar a !adeira se!el)ante a si te! que
e8pulsar e! pri!eiro lu,ar toda desse!el)ana*
;a "erdade que ' $eus se diri,ir!os o ol)ar para o que seja que no &or $eus se
#uscar!os qualquer coisa que no seja $eus ento nosso tra#al)o no ser2 nosso e co!
certe(a que ta!pouco ser2 de $eus* +quilo que "ai ao R!a,o do tra#al)o ' o tra#al)o*
+quilo que e! !i! tra#al)a ' !eu %ai e eu estou sujeito a >le* ;a nature(a ' i!poss="el
que e8ista! dois pais: de"e apenas e8istir u! s1 pai* /uando as outras coisas esto
ter!inadas e conclu=das ento to!a lu,ar este nasci!ento* +l,o que a tudo preenc)e est2
e! todo lu,ar e! contato co! seus li!ites e e! parte al,u!a dei8a de estar: te! lar,ura e
altura e co!pri!ento e pro&undidade* Se ti"esse altura !as nen)u!a lar,ura co!pri!ento
ou pro&undidade isto no poderia ser preenc)ido* So %aulo di(: -%ossa! todos "oc5s
sere! capa(es de co!preender co! todos os santos aquilo que "e! a ser a lar,ura a altura
o co!pri!ento e a pro&undidade0*(>p)* M:18)
>stas tr5s coisas se re&ere! aos tr5s tipos de con)eci!ento* 6 pri!eiro ' sens="el* +
"ista en8er,a desde lon,e aquilo que &ora dela se encontra* 6 se,undo ' racional e este '
!uito !ais ele"ado* 6 terceiro denota u! no#re poder na al!a que ' to ele"ado e to
no#re que to!a $eus e! Seu pr1prio ser* >ste poder nada te! a "er co! nada: Tudo ele
&a( desde o nada* $o que j2 se passou ele no te! con)eci!ento ne! do dia antes de
onte! ne! de onte! ou de a!an) ou do dia depois de a!an) pois na eternidade no
e8iste ne! onte! ne! a!an) e8iste u! a,ora presente: aquilo que j2 &oi )2 !il anos atr2s
e aquilo que acontecer2 daqui )2 !il anos se encontra ali presente #e! co!o aquilo que
al'! do oceano se encontra* >ste poder to!a a $eus e! seu "esti2rio* 4!a escritura a&ir!a:
-;ele por >le e atra"'s $ele0*
71
-;ele0quer di(er no %ai -por >le0quer di(er o Fil)o e
-atra"'s $ele0quer di(er o >sp=rito Santo* Santo +,ostin)o di( al,o que parece !uito
di&erente disto !as que na "erdade ' parecido: -;o )2 "erdade !as isto cont5! e! si toda
a "erdade0*>ste poder apreende todas as coisas na "erdade* ;ada e8iste que esteja oculto
deste poder* $e acordo co! a escritura as ca#eas dos )o!ens de"e! estar desco#ertas e a
das !ul)eres co#ertas* +s !ul)eres so os poderes in&eriores que de"e! ser co#ertos* 6
)o!e! ' este poder que de"e estar se! "'us e desco#erto*
-/ue !ara"il)as "iro desta criana.0 Falando recente!ente a u! ,rupo que
pro"a"el!ente aqui se encontra ta!#'! eu disse que nada e8iste que esteja to oculto que
71
@&* Lo!* 11:MQ*
124
Meister Eckhart, Sermes Alemes
por sua "e( no "en)a a ser re"elado ta!#'!* Tudo que ' nada de"e ser posto de lado e
co#erto de tal &or!a que no seja considerado no"a!ente* ;o de"e!os ter con)eci!ento
al,u! de nada e n1s no de"e!os ter nada e! co!u! co! nada* Todas as criaturas so u!
puro nada* +quilo que no te! aqui ne! ali ' u! esqueci!ento de todas as criaturas e
a#arca a plenitude do ser* >u disse ento que nada dentro de n1s de"e per!anecer oculto*
;1s de"e!os re"elar tudo a $eus e 7)e entre,ar tudo* ;o i!porta co!o esteja!os
naquele !o!ento quer esteja!os &racos ou &ortes ale,res ou tristes a tudo que nos
ape,ue!os tudo isto de"e!os a#andonar* ;a "erdade se tudo re"elar!os a >le >le por sua
"e( nos re"elar2 tudo que >le te! e nada nos esconder2 daquilo que pode reali(ar: ne! a
sa#edoria ne! a "erdade ne! o !ist'rio ne! a di"indade ne! qualquer outra coisa* Esto '
"erdade co!o $eus "i"e u!a "e( que nos re"ele!os n1s !es!os* Mas caso no nos
re"ele!os ento no ' de ad!irar que >le de Sua parte nada re"ele a n1s pois isto se passa
e! ter!os de i,ualdade: n1s para >le e >le para n1s* A de"eras la!ent2"el constatar aquelas
pessoas que se cr5e! !uito ele"adas e unidas a $eus e contudo no a#andonara! ainda
seus e,os e &icara! se ape,ando a tais pequeninas coisas na ale,ria e na triste(a* >sto
de"eras distanciados daquele lu,ar onde i!a,inaria! estar* Toda"ia possue! ,randes
no<es e desejos que necessita! satis&a(er* $e certa &eita j2 disse -Se a pessoa nada #usca a
que! pode ele recla!ar se nada encontrar.0 %orque j2 encontrou aquilo que esta"a :
procura* /ue! procurar ou al!ejar al,o est2 procurando ou al!ejando nada e aquele que
por nada re(a nada encontrar2 !as aquele que nada #usca ou nada al!eja e8ceto $eus
apenas a este $eus se re"elar2 e entre,ar2 tudo que te! oculto e! seu di"ino corao de tal
&or!a que isto se torne desta pessoa !es!a da !es!a &or!a que ' de $eus ne! !ais ne!
!enos u!a "e( que $eus seja se,ura!ente seu o#jeti"o Dnico se! qualquer inter!edi2rio
que seja* Se aquele que est2 doente no ,osta de "in)o ou de co!ida ser2 que isto '
surpreendente. %orque ele no pode neste estado sa#orear o "erdadeiro sa#or da co!ida ou
do "in)o* Sua l=n,ua no pode sa#orear a caracter=stica da co!ida de"ido : doena* +
co!ida pois nunca atin,e o lu,ar que poderia ter e! sa#or e e! ,osto tudo parece a!ar,o
:quele que se encontra doente e ele est2 certo porque de"e ser a!ar,o de"ido ao seu
estado doentio* + !enos que este o#st2culo seja re!o"ido e ele curado no pode de,ustar
o "erdadeiro sa#or da co!ida* >nquanto que aquilo que inter"'! no &or re!o"ido de n1s
no o#tere!os ja!ais o sa#or adequado de $eus e nossa "ida ser2 co! &reqC5ncia dura e
a!ar,a*
>u j2 disse de certa &eita: -6s "ir,ens de"e! se,uir a o"el)a onde quer que ela "2 no
se dei8ando enlan,uescer para tr2s0*+l,uns destes so "ir,ens e outros no apesar de
&icare! ac)ando que so* +queles que "erdadeira!ente so se,ue! a o"el)a onde quer que
ela "2 na ale,ria e na triste(a* +l,uns se,ue! a o"el)a quando esta est2 na doura e na
tranqCilidade: !as to lo,o isto se trans!ute para a triste(a e o descon&orto e so&ri!ento
eles do as costas : o"el)a e no !ais a se,ue!* @o! certe(a eles no so "ir,ens no
i!porta o que di,a! ou o que parea! ser* +l,uns di(e! -Be! a,ora Sen)or eu #e! que
poderia a co!ear a ,an)ar certas reco!pensas co!o )onras rique(as e con&orto0*Muito
#e! se a o"el)a "i"eu desta &or!a e o condu(iu a este ca!in)o que si,a suas pe,adas* Mas
o "ir,e! se,ue a o"el)a por lu,ares apertados estreitos e a!plos onde quer que ela "2*
-/uando o te!po esta"a a!adurecido a ,raa nasceu0*/ue tudo possa ser reali(ado
e! n1s de &or!a que a ,raa de $eus possa e! n1s nascer a tal nos ajude $eus*
+!'!*
125
Meister Eckhart, Sermes Alemes
126
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO S E!TO S ERMO
/TMQ
SCITOTE# %UIA PROPE EST TATA DEI
(7ucas K1:M1)
;osso Sen)or disse: -Sai#a! que o reino dos c'us se encontra pr18i!o a
"oc5s0*Leal!ente o reino dos c'us est2 dentro de n1s
7K
e co!o di( So %aulo nossa
sal"ao est2 !ais c)e,ada a n1s que poder=a!os crer poss="el
7M
* %ri!eira!ente de"e!os
"er de que &or!a o reino dos c'us est2 c)e,ado a n1s e e! se,undo lu,ar quanto o reino
dos c'us se encontra c)e,ado a n1s* Ta!#'! de"e!os estar cientes do sentido de tudo isto*
Se eu &osse u! rei e disto no ti"esse consci5ncia no seria pois u! rei* Mas se eu esti"esse
possu=do da &ir!e con"ico de ser rei e se al'! disto os de!ais ta!#'! o cresse! e que
eu ti"esse consci5ncia que &osse a crena ,eral ento eu de &ato seria rei e todo tesouro do
rei seria !eu e a !i! no estaria "edado nada deste tesouro todo* So estas as condi<es
para ser rei* >! &altando quaisquer das tr5s eu no poderia ser rei* $isse u! !estre e junto
co! ele nossos !el)ores !estres que ser a#enoado depende de nossa co!preenso e
sa#er e n1s te!os u!a necessidade ur,ente de sa#er a "erdade* >u ten)o u! poder e!
!in)a al!a que est2 se!pre recepti"o a $eus* > disto ten)o tanta certe(a quanto de ser
)o!e! que nada de !i! esteja to pr18i!o quanto $eus* $eus est2 !ais c)e,ado a !i!
que estou de !i! !es!o: !eu ser depende do ser de $eus estar c)e,ado e presente a !i!*
$a !es!a &or!a >le ta!#'! se encontra dentro de u!a pedra ou de u!a tora de !adeira
s1 que eles no sa#e! disto* Se a !adeira sou#esse que era $eus e notasse co!o se
encontra $eus apro8i!ado a ela co!o est2 ta!#'! o !ais ele"ado anjo ento ela ta!#'!
seria a#enoada co!o o !ais ele"ado anjo* > assi! o )o!e! est2 !ais a#enoado que u!a
pedra ou u! pedao de !adeira porque ele se tornou consciente de $eus e nota quo
apro8i!ado se encontra $eus de si* > quanto !ais eu sei disto tanto !ais a#enoado sou
eu e por outro lado quanto !enos o sou#er ta!#'! !enos a#enoado serei* >u no !e
torno a#enoado por que $eus esteja e! !i! e esteja al'! disto pr18i!o a !i! por que
eu o possuo !as por que estou consciente de Sua pro8i!idade e ento con)eo $eus* $i(
o pro&eta no Sal!o: -;o seja se! co!preenso co!o u!a !ula ou u! ca"aloH0 (%s* M1:O)
Ta!#'! di( o %atriarca Jac1: -$eus aqui se encontra"a e disto eu no tin)a a !enor
consci5ncia0*(Ven* K8:1Q) $e"e!os con)ecer $eus e estar!os conscientes que o reino de
$eus est2 !uito c)e,ado a n1s* +o considerar o reino de $eus por "e(es &ico
co!pleta!ente perple8o ante a ,rande(a deste &ato: pois eis que o reino de $eus ' $eus
!es!o e! toda Sua rique(a* ;o ' coisa pequena este reino de $eus* Se a pessoa
considerasse todos os poss="eis !undos que $eus pudesse criar isto seria o reino de $eus*
>u j2 disse que na al!a onde despontar o reino de $eus que! quer que ten)a consci5ncia
que o reino de $eus esteja ac)e,ado esta al!a no !ais precisa ne! de ser!<es ne! de
ensina!entos: ela &ica instru=da por isto e te! certe(a da "ida eterna: pois ela con)ece e est2
consciente da pro8i!idade do reino de $eus e ela pode di(er co! Jac1: -$eus aqui se
encontra e disto eu no tin)a a !enor consci5ncia !as a,ora eu sei0*
72
@&* 7ucas 17:KK*
73
Lo!* 1M:11*
127
Meister Eckhart, Sermes Alemes
$eus est2 i,ual!ente c)e,ado a todos os seres: o s2#io di( no >clesi2stico: $eus
"erteu suas redes e lin)as por so#re todos os seres de &or!a que 6 possa!os encontrar e!
qualquer u!a delas: se esta rede &osse "ertida so#re al,u'! n1s ali encontrar=a!os $eus e
6 recon)ecer=a!os* 4! !estre di( que aquele que real!ente con)ece $eus ao !es!o
te!po to!a consci5ncia $ele e! todas as coisas* >u j2 o disse de certa &eita: ser"ir $eus
te!erosa!ente est2 !uito #e!: !as ser"i?lo a!orosa!ente ' !el)or: !as o !el)or de tudo
' ser capa( de juntar o a!or ao !edo* /ue al,u'! ten)a u!a "ida pac=&ica ' #o! !as que
esta pessoa le"e u!a "ida de dor paciente!ente ' !el)or e o !el)or de tudo ' que ele
ten)a pa( e! u!a "ida de dor* 6 )o!e! pode sair a ca!po e di"ul,ar suas preces e
con)ecer $eus ou ele pode ir a u!a i,reja e con)ecer $eus: !as se ele esti"er !ais ciente
de $eus porque se encontra nu! lu,ar quieto co!o ' costu!eiro isto pro"'! de sua
i!per&eio e no de $eus: pois $eus se encontra i,ual!ente e! tudo e est2 i,ual!ente
prono a se dar se ele puder e aquele que #e! con)ece $eus con)ece $eus i,ual!ente e!
tudo*
So Bernardo disse: -%or que !in)a "ista perce#e !ais o c'u e no !eu p'. Esto se
de"e ao &ato que !in)a "ista ' !ais se!el)ante ao c'u que !eu p'0*%ara que !in)a al!a
"eja $eus de"e ser de nature(a celeste* 6 que ' aquilo que torna a al!a ciente de $eus de
&or!a que ela sai#a quo apro8i!ada ela $ele se encontra. 6s !estres a&ir!a! que os c'us
no per!ite! intruso e8terna: no e8iste assalto &ero( que seja que o possa penetrar e que
ali causar pertur#ao* +ssi! ta!#'! a al!a que con)eceria $eus de"e se encontrar
&orti&icada e est2"el de tal &or!a que nada a possa penetrar ne! a esperana ne! o !edo
ne! a ale,ria ne! a triste(a ne! o so&ri!ento ne! nada que seja da terra* $a !es!a
&or!a a al!a de"e estar i,ual!ente distanciada de todas as coisas terrenas no !ais c)e,ada
a u!a que de outra* 6nde esti"er a al!a no#re de"e !anter u! distancia!ento i,ual de
tudo que &or terreno da esperana da ale,ria e da triste(a* ;o i!porta o que seja de"e
estar decidida!ente aci!a de tudo isto* 6 c'u ta!#'! ' puro e cristalino li"re de todas
i!pure(as e8ceto da lua* 6s !estres c)a!a! : lua de u!a parteira dos c'us sendo a coisa
!ais #ai8a aci!a da terra* 6 c'u ' intocado pelo te!po #e! co!o pelo espao* +s coisas
corp1reas no te! u! lu,ar ali e que! &or capa( de sondar as escrituras co! certe(a
constatar2 que os c'us no possue! lu,ar &i8o* ;e! se encontra ele ta!pouco no te!po:
sua re"oluo ' inacredita"el!ente "elo(* 6s !estres di(e! que sua re"oluo ' se! te!po
!as de sua re"oluo sur,e o te!po* ;o e8iste nada que di&iculte tanto a al!a e! sua
percepo de $eus quanto o te!po e o espao* 6 te!po e o espao so &ra<es enquanto
que $eus ' uno* %ortanto se al!a con)eceria $eus de"e 6 con)ecer al'! do te!po e
espao3 pois $eus no ' isto ou aquilo co!o so as coisas !Dltiplas por sua nature(a: $eus
' s1 u!a coisa* Se a al!a con)eceria $eus no de"e ter considerao por qualquer coisa
que e8ista no te!po pois enquanto a al!a esti"er o#ser"ando o te!po e o espao ou
qualquer id'ia deste tipo no pode c)e,ar ja!ais ao con)eci!ento de $eus* +ntes que a
"ista possa discernir a cor de"e ela !es!a se encontrar li"re de toda cor* 4! !estre di( que
se a al!a con)eceria $eus no de"e ter nada e! co!u! co! nada que seja* +quele que
con)ece $eus sa#e que todas as criaturas nada so* Se co!parar!os u!a criatura co!
outra isto pode ser u!a e8peri5ncia "2lida e ter al,u!a "alidade3 contudo se a co!parar!os
co! $eus nada '*
Ss "e(es eu di,o que se a al!a con)eceria $eus de"e se ol"idar por co!pleto de si
!es!a e se perder: pois se ela esti"esse consciente de si no poderia estar consciente de
$eus: !as ela se encontra no"a!ente e! $eus* %elo ato de con)ecer $eus se con)ece a si
e ;ele tudo do qual )a"ia pre"ia!ente se separado e a#andonado* >nquanto as a#andonou
128
Meister Eckhart, Sermes Alemes
se con)ece a si !es!a por co!pleto* Se ' que "ou de &ato con)ecer a #ondade a de"o
reali(ar onde est2 a #ondade !es!a no onde a #ondade se encontra di"idida* Se
con)ecerei real!ente o ser ten)o que o &a(er onde e8iste por si !es!o se! di"is<es isto '
e! $eus* +li ela con)ece o ser total* @o!o j2 disse antes ne! toda a )u!anidade e8iste e!
u! s1 )o!e! pois u!a s1 pessoa no ' todas* Mas ali a al!a con)ece toda a )u!anidade e
todas as coisas nos seus aspectos !ais ele"ados pois ela os con)ece de acordo co! o ser* Se
al,u'! !orasse e! u!a casa rica!ente adornada u!a outra pessoa qualquer poderia !uito
#e! &alar dela: !as aquele que nela ti"esse estado real!ente sa#eria co!o ela '* > disto
ten)o certe(a tanto quanto $eus "i"e que para que u!a al!a con)ea $eus 6 de"e
con)ecer al'! do te!po e do espao* > a al!a que to lon,e se arroja e te! estas cinco
coisas esta al!a con)ece $eus e sa#e ta!#'! quo pr18i!o Seu reino se encontra isto '
$eus co! toda Sua rique(a que ' do que se constitui o reino de $eus*
6s !estres discute! entre si e! suas di"ersas escolas co!o a al!a pode con)ecer
$eus* ;o se de"e : justia de $eus ou : Sua se"eridade que >le e! tanto se asse!el)e ao
)o!e! !as isto se de"e : Sua ,rande ,enerosidade e ,rande(a pois >le quer que a al!a
ten)a ,rande capacidade para que ali cai#a tudo aquilo que >le pode dar*
;o se de"e &icar crendo que seja e8tre!a!ente di&=cil se c)e,ar a isto apesar de se!
dD"ida parecer !uito di&=cil e :s "e(es i!poss="el* ;o co!eo e8iste esta di&iculdade de se
tornar desape,ado* Mas quando a pessoa c)e,ou a isto no e8iste "ida que seja !ais &2cil ou
!ais ale,re ou que ten)a !ais encanto: > $eus est2 se!pre super?ansioso para estar se!pre
junto ao )o!e! e condu(i?lo a dentro se a pessoa ta!#'! por sua "e( esti"er pronto para
tal* ;o )ou"e ja!ais qualquer desejo )u!ano que ten)a sido !aior que ' o desejo de $eus
de tra(er o )o!e! ao con)eci!ento daquilo que >le !es!o '* $eus se!pre se encontra
pronto !as n1s ' que no nos encontra!os prontos* $eus est2 c)e,ado a n1s !as n1s
esta!os distanciados $ele* $eus est2 dentro de n1s n1s ' que esta!os do lado de &ora*
$eus est2 e! casa dentro de n1s !as nos "e!os lon,es* 6 pro&eta a&ir!a: -$eus condu(
aos justos atra"'s de estreitos ca!in)os at' a estrada para que ele possa sair a c'u a#erto0*
%ossa!os n1s todos se,uir Sua conduo e dei8ar que >le nos tra,a a :quilo que n1s
so!os onde "erdadeira!ente 6 con)ecere!os a tal nos au8ilie $eus*
+!'!*
129
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO S *TI MO S ERMO
/T 8
POPULI EIUS %UI I TE EST# MISERE"ERIS
(Hosea 14:4)
74
$i( o pro&eta: -Sen)or tende !iseric1rdia do po"o que e! Ti se encontra0*;osso
Sen)or respondeu a isto da se,uinte !aneira: -Todos aqueles que esto doentes eu curarei
e ale,re!ente os a!arei*
75
-
>studare!os o se,uinte te8to a,ora: -6s Fariseus queria! que ;osso Sen)or
co!esse co! eles0*(7ucas 7:MQ) e ;osso Sen)or disse : !ul)er: -Gade in pace0*9 G2 e!
pa(* A !uito &a"or2"el que a pessoa "2 de pa( para pa(: isto ' not2"el !as i!per&eito* +
pessoa de"e perse,uir a pa( !as no co!ear pela pa(* $eus si,ni&ica que nos encontra!os
esta#elecidos na pa( e diri,idos para a pa( e de"e!os ter!inar e! pa(* ;osso Sen)or disse:
-+penas e! !i! "oc5s encontraro pa(*
7Q
-;aquela !edida e! que entra!os e! $eus
nesta !edida entra!os na pa(* Se u!a poro da pessoa se encontra e! $eus esta !es!a
poro ta!#'! estar2 na pa(* So Joo di(: -+quilo que de $eus pro"ier superar2 o
!undo0*(1 Joo 5:4) +quilo que nasce de $eus anela pela pa( e nela se insere* %ortanto ele
disse: -Ede e! pa( adentrai a pa(0*+quele que corre continua!ente para a pa( ' u! )o!e!
celeste* 6s c'us re"ol"e! ao seu redor constante!ente e ao redor de sua corrida para a pa(*
+,ora o#ser"e!: -6 &ariseu quis que ;osso Sen)or co! ele co!esse0*+ co!ida que
consu!o se trans&or!a e! !eu corpo assi! co!o !eu corpo ' conju,ado : al!a* Meu
corpo e !in)a al!a se une! : !in)a "ista e! u! s1 ato que ' o ato de "er* $a !es!a
&or!a que a co!ida que co!o ' u! s1 ser co! !in)a nature(a e no uni&icada e! u! ato
isto e8e!pli&ica a ,rande unio que nos ' destinada co! $eus u! s1 ser no apenas u! s1
ato* Foi por isto que o Fariseu quis que nosso Sen)or jantasse co! >le0*Fariseu0quer di(er
aquele que est2 desape,ado e aquele que no con)ece u! &i!* Tudo aquilo que : al!a
pertence de"e ser re!o"ido* +l,uns poderes so to ele"ados e to "ol2teis que sae! por
co!pleto* 4! !estre te! u! #o! ditado
77
: -+quilo que u!a "e( ten)a tocado e! coisa
corp1reas ali nunca entrar20*6 se,undo si,ni&icado ' que a pessoa de"e estar desape,ada
retirada e "oltada para dentro* $a= dedu(i!os que !es!o al,u'! anal&a#eto atra"'s do
a!or e do desejo pode aca#ar tendo a )a#ilidade de trans!itir isto* 6 terceiro si,ni&icado '
que no de"e ter &i! no de"e ser atado e! parte al,u!a e no de"e a nada &icar ape,ado
estando de tal &or!a esta#elecido na pa( que nada sai#a da inquietude de tal &or!a que a
74
+ Gul,ata te! pupilli ]1r&os^e! "e( de populi u!a leitura S'ptua,inta* /uint se re&ere a +l#ertus Ma,nus n
- +rophetas Minores.
75
Hosea 14:Q5* + Gul,ata di( )anabo contritiones eorum, diligam eos spontanee. 'ontritiones parece dar u! si,ni&icado
de ]ap1stase^: o !anuscrito lido aqui di( anvellic querendo di(er ]in&eccionado doente^ e pode ser u! erro de
abevellic ]ap1stase^*
76
@&* Joo 1Q:MM*
77
Santo +,ostin)o De Trinitate TEG @ap* 8 n* 11 (c&* Ser!o 7atino T7GEE n* 48K ($% EG MO7))*
130
Meister Eckhart, Sermes Alemes
pessoa esteja esta#elecida e! $eus atra"'s destes poderes estando co!pleta!ente
desape,ado* %ortanto o pro&eta disse: -Sen)or tende !iseric1rdia daqueles que e! "1s se
encontra!0*
4! !estre di( que o tra#al)o !ais ele"ado que $eus ja!ais reali(ou e! todas as
criaturas ' a !iseric1rdia* 6 tra#al)o !ais secreto e oculto que >le reali(ou !es!o no que
di( respeito aos anjos ' reali(ado na co!pai8o: ' o tra#al)o da co!pai8o co!o ela se
encontra e! si e e! $eus* Tudo que $eus &i(er seu pri!eiro ro!per al'! se encontra na
!iseric1rdia no no sentido de perdoar os pecados da pessoa ou no sentido de de!onstrar
pena u! para o outro !as o que ele quis di(er ' que o tra#al)o !ais ele"ado que $eus
reali(ou ' a !iseric1rdia* 4! !estre di( que o tra#al)o da !iseric1rdia ' to se!el)ante a
$eus que apesar da "erdade rique(as e #ondade sere! no!es para $eus e8iste u! destes
que !el)or o no!eia que ' a !iseric1rdia* 6 tra#al)o !ais ele"ado de $eus ' a
!iseric1rdia e isto quer di(er que $eus coloca a al!a no lu,ar !ais ele"ado e !ais puro que
ela pode atin,ir no espao no !ar no oceano !ais pro&undo e ali $eus opera na
!iseric1rdia* %ortanto di( o pro&eta: -Sen)or tende !iseric1rdia do po"o que "1s se
encontra0*
/ual ' o po"o que e! $eus se encontra. So Joo di( -$eus ' a!or e aquele que
!ora no a!or !ora e! $eus e $eus !ora nele0*(Joo 4:1Q) +pesar de So Joo a&ir!ar
que o a!or une contudo o a!or no nos coloca e! $eus !es!o a,indo co!o u!a &ora
que une* 6 a!or no une de &or!a al,u!a: !as aquilo que se encontra unido ele ata e
causa co! que per!anea junto
78
* 6 a!or une nas o#ras no na ess5ncia* 6s !el)ores
!estres declara! que o intelecto "ai !ais al'! e to!a $eus nu co!o >le ' e! Si co!o ser
puro* 6 con)eci!ento irro!pe atra"'s al'! da "erdade e da #ondade e indo at' o ser puro
to!a $eus nu co!o >le ' e! Si se! no!e al,u!* >u di,o que ne! o con)eci!ento ne!
o a!or une!* 6 a!or to!a $eus !es!o enquanto >le ' #o! e se $eus perdesse o no!e
de #ondade o a!or ento no prosse,uiria al'!* 6 a!or apreende $eus de#ai8o de u!
"'u de#ai8o de u!a roupa,e!* ;o ' isto que a co!preenso &a(* + co!preenso to!a
$eus co!o >le ' con)ecido dela3 ela no pode 6 aprender no oceano de Sua
insonda#ilidade* >u di,o que aci!a !es!o destes dois da co!preenso e do a!or e8iste a
!iseric1rdia* +li $eus &a( &uncionar a !iseric1rdia nos atos !ais puros e !ais ele"ados de
que ' capa(*
4! !estre di( u!a #oa coisa que e8iste al,o de !uito secreto e oculto na al!a e
contudo que isto se encontra !uito aci!a dela de onde irro!pe! os poderes do intelecto e
da "ontade* Santo +,ostin)o di( que assi! co!o isto ' ine&2"el co!o o Fil)o sai do %ai
e! Seu pri!eiro que#rar al'! assi! e8iste al,o de !uito secreto aci!a daquele pri!eiro
que#rar al'! de onde procede! a!#os o intelecto e a "ontade* 6 !estre que !el)or &alou
so#re a al!a disse que no e8iste &or!a al,u!a do con)eci!ento )u!ano con)ecer o que
seja a al!a e! seu c)o
7O
* Sa#er o que "e! a ser a al!a requer u! con)eci!ento
so#renatural* /uando os poderes sae! da al!a para as o#ras nada con)ece!os al'! disto
ou pelo !enos sa#e!os !uito pouco disto u!a pequena !ar,e! de con)eci!ento* 6 que
a al!a ' e! seu c)o no )2 que! o sai#a* 6 que pode!os sa#er disto te! que "ir do
so#renatural* Esto "e! da ,raa* 72 ' que $eus &a( operar usa !iseric1rdia*
+!'!*
78
@&* So To!2s )umma Theol* E /* K1 +* 4* @&* ta!#'! $% EG*
79
+,ostin)o De *enesi ad $itteram GE cap* KO n* 4P*
131
Meister Eckhart, Sermes Alemes
132
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO OI TA(O S ERMO
/4E;T MM
DILECTUS DEO ET HOMII"US# CUIUS MEMORIA E "EEDICTIOE
EST# SIMILEM ILLUM )ECIT I $LORIA SACTORUM
(>ccl* 45:1)
>stas pala"ras so tiradas do 7i"ro da Sa#edoria
8P
e o )o!e! s2#io di(: -+quele que
por $eus e pelos )o!ens ' a!ado e cuja !e!1ria se ac)a a#enoada* $eus l)e &e( co!o os
anjos na ,l1ria0*>sta descrio pode per&eita!ente ser aplicada ao santo cujo &esti"al
cele#ra!os )oje pois seu no!e ' Benedito
81
o a#enoado e as pala"ras aqui usadas so
!uito apropriadas para o descre"er: -'uius memoria en benedictione est0 isto ' -@uja !e!1ria '
di,na de ser #endita0 e ta!#'! porque le!os que a ,l1ria l)e &oi re"elada na qual ele "iu o
!undo todo junto diante de si co!o se &osse u!a #ola
8K
e este te8to di(: -$eus l)e &e(
co!o os santos na ,l1ria0*
/uanto a esta ,l1ria So Vre,1rio a&ir!a que para a al!a que nesta ,l1ria se
encontra tudo parece ser pequeno e estreito* + lu( natural do intelecto que $eus "erteu na
al!a ' to espl5ndida e &orte que tudo que $eus criou al'! de coisas corp1reas parece ser
estreito e pequeno quando co!parado co! isto* >sta lu( ta!#'! ' !ais no#re que qualquer
coisa corp1rea que $eus j2 ten)a &eito* %ois a !enor e !ais =n&i!a coisa corp1rea que
e8iste &ica se ilu!inada por esta lu( que ' o intelecto !ais "aliosa que qualquer coisa outra
corp1rea* Se tornaria inclusi"e !ais l=!pida e !ais #ril)ante que o sol por que esta lu( retira
as coisas tanto do te!po quanto da !at'ria* >sta lu( ' to a!pla que ela transcende a
lar,ura e ' !ais lar,a que o lar,o* Transcende a sa#edoria e a #ondade assi! co!o $eus
transcende a sa#edoria e a #ondade3 pois $eus no ' ne! a sa#edoria ne! a #ondade !as
desde $eus ' que procede! sa#edoria e #ondade* 6 intelecto no procede da "erdade* > a
lu( que aco!pan)a o intelecto a co!preenso ' co!o u! &lu8o u! "erter al'! ou u!a
torrente co!par2"el aquela que o intelecto ' e! si !es!o* > esta torrente est2 to
re!o"ida dele co!o o c'u se encontra da terra* >u di,o co! &reqC5ncia e penso nisto co!
!ais &reqC5ncia ainda quo !ara"il)oso o intelecto que $eus colocou na al!a*
>8iste contudo u!a outra lu( esta ' a lu( da ,raa: co!parada co! esta a lu( natural
' to pequena quanto a ponta de u!a a,ul)a co!parada a toda a terra* + presena de $eus
na al!a pela ,raa tra( !ais lu( que qualquer intelecto poderia tra(er: e toda lu( que o
intelecto pudesse con&erir seria apenas u!a ,ota no oceano co!parada a esta lu( real!ente
!il "e(es !enor* Esto ' o que acontece co! a al!a que se encontra na ,raa de $eus: para
ela todas as coisas e o que o intelecto possa captar parece tudo !uito pequeno e
!esquin)o*
80
;o da Sa#edoria de Salo!o !as do >clesi2stico*
81
K1 de Maro* So Benedito de ;ursia (cerca de 48P?54M) que &oi o ]pai do !onasticis!o ocidental^*
82
Vre,1rio o Vrande Dialogo TTG (que conte! a "ida de So Benedito)* Vre,1rio escre"e de ]u! s1 raio de
sol^ (sub uno solis radio)*
133
Meister Eckhart, Sermes Alemes
Me per,untara! de certa &eita porque as pessoas #oas se sentia! to &eli(es co! $eus
e queria! tanto 6 ser"ir* >u repliquei di(endo que era porque eles tin)a! pro"ado $eus e
seria real!ente de se estran)ar que a al!a que ti"esse u!a "e( pro"ado $eus pudesse ter
,osto para qualquer outra coisa* 4! santo di( que a al!a que pro"ou $eus ac)a que todas
as coisas que no pro"e! de $eus so repu,nantes e !al c)eirosas*
To!e!os a,ora o te8to nu! outro sentido: quando o s2#io di(: -+!ado por $eus e
)o!ens0 ele o!ite a pala"rin)a -'0e no di(:0>le ' a!ado por $eus e )o!ens0 pois ele
no est2 considerando sua nature(a te!poral que ' !ut2"el e inst2"el transcendida de u!a
tal &or!a pela ess5ncia co!o este te8to quer indicar* + ess5ncia a#arca todas as coisas
dentro de si e contudo est2 ainda to !ais aci!a de todas elas que no &oi ja!ais sequer
tocada por qualquer coisa que &osse de criado* /ue! i!a,inar que sa#e al,o so#re isto de
&ato no sa#e nada a#soluta!ente nada* So $ion=sio
8M
di( que o que con)ece!os que
pode!os dissecar e discri!inar e! pares isto no seria $eus pois e! $eus no e8iste ne!
isto ne! aquilo que possa!os a#strair ou ao qual possa!os atri#uir qualquer !odo* ;ele
e8iste apenas u!a s1 coisa e esta coisa ' >le !es!o* /uanto a isto e8iste !uita discusso
entre os !estres de co!o isto pode ser to se! !o"i!ento esta ess5ncia intan,="el e
a#strata que pode se co!unicar para a al!a entrando dentro do ca!po "isual da al!a e eles
procura! co!preender co!o a al!a pode se tornar recepti"a a tal* >u di,o que Sua
di"indade depende de ser capa( de se co!unicar ao que 7)e seja recepti"o e que se >le no
se co!unicasse no seria $eus*
+ al!a que $eus a!a e a que! >le se co!unica de"e estar de tal &or!a &ora do
te!po e de qualquer sa#or de criatura que $eus nela pro"a apenas do Seu pr1prio sa#or*
$i(e! na escritura: -;o !eio da noite quando todas as coisas esta"a! silenciosas ento
Sen)or Tua pala"ra desceu desde os tronos reais0*(Sap* 1:14&) Esto quer di(er: na noite
quando no e8iste criatura que #ril)e ou que ol)e dentro da al!a e na quietude quando
nada &ala"a : al!a ento a pala"ra ' dita ao intelecto* >sta pala"ra pertence ao intelecto e
quer di(er -.erbum0co!o ela ' e co!o ela &ica ali*
@o! &reqC5ncia ten)o !edo quando co!eo a &alar de $eus de quanto e quo
co!pleta!ente a al!a de"e estar despe,ada para ser capa( de alcanar aquela unio co!
>le* Mas que nin,u'! ac)e que isto seja coisa i!poss="el de ser &eita: nada ' i!poss="el para
a al!a que possui a ,raa de $eus* ;ada ' !ais &2cil para a al!a que te! a ,raa de $eus
do que dei8ar tudo: nen)u!a criatura l)e pode &a(er !al* So %aulo di(: ->stou con"encido
que nada e8iste que !e possa separar de $eus: ne! a rique(a ne! a ad"ersidade ne! a
"ida e ne! !es!o a !orte0*
Geja! #e!: no e8iste lu,ar onde $eus seja real!ente !ais >le !es!o que na al!a*
>! todas as criaturas al,o e8iste de $eus !as na al!a $eus ' $eus !es!o pois ela ' Seu
lu,ar de descanso* %or isto u! !estre disse que $eus nada a!a e8ceto Si !es!o: todo Seu
a!or ' colocado e! Si* +quele ' u! tolo se podendo ser dono de &ortuna incalcul2"el se
contentar apenas co! poucos trocados* 6 seu a!or e! n1s ' o desa#roc)ar do >sp=rito
Santo* Mais u!a pala"ra so#re isto: $eus nada a!a !ais e! n1s quanto o #e! que >le
!es!o reali(a e! n1s* 4! santo a&ir!a que nada ' coroado tanto por $eus quanto Seu
pr1prio tra#al)o e! n1s
84
* /ue nin,u'! te!a isto que eu disse que $eus nada a!a e8ceto a
Si: isto resulta e! e8tre!a "anta,e! para n1s pois que co! isto >le "isa nossa !ais
83
De 'aelesti hierarchia cap* K 5*
84
Santo +,ostin)o ,pistolae 1O4 cap* 5 n* 1O ou De gratia et libero arbitrio cap* Q n* 15*
134
Meister Eckhart, Sermes Alemes
co!pleta &elicidade* @o! isto >le deseja nos atrair a Si e nos puri&icar de tal &or!a que nos
le"e at' a Si de !aneira que possa a!ar a Si e! n1s e a n1s ;ele* > ele deseja nossa
&elicidade to tre!enda!ente que a isto >le nos atia co! todos os !eios que 7)e esto ao
alcance seja! estes a,rad2"eis ou desa,rad2"eis* $eus !es!o pro=#e que $eus reali(e
qualquer coisa que seja que no seja para nos condu(ir a >le* >u de !in)a parte ja!ais
a,radecerei a $eus por !e a!ar pois isto ' al,o que >le no pode !es!o e"itar quer >le
queira ou no: ' a Sua nature(a que o co!pele a &a(5?loH >u 7)e darei ,raas apenas por que
co! Sua #ondade >le no pode parar de nos a!ar* Ser!os tirados de n1s !es!os e
inseridos e! $eus no ' di&=cil j2 que ' $eus !es!o que o &a(: pois ' o tra#al)o de $eus
quando a pessoa 7)e se,ue e nada !ais e no 7)e o&erece a !enor resist5ncia* + pessoa
de"e ser passi"a e per!itir que $eus reali(e Seu tra#al)o*
%ossa!os n1s se,uir a $eus desta &or!a para que >le nos possa condu(ir a Si de tal
&or!a que possa!os nos uni&icar a >le para que possa >le nos a!ar atra"'s de Si !es!o
possa $eus de tal &or!a nos a!ar*
+!'!*
135
Meister Eckhart, Sermes Alemes
TRI $*S I MO OO S ERMO
/T 5K
ADOLESCES TI"I DICO1 SUR$E
(7ucas 7:14)
Hoje le!os no >"an,el)o so#re certa "iD"a que tendo u! &il)o Dnico este &aleceu*
;osso Sen)or &oi at' o local onde isto ocorreu e se diri,indo ao &alecido disse: -Moo eu
te di,o le"anteH0 > o !oo se le"antou*
@o! a "iD"a de"e!os co!preender a al!a* %or que seu !arido esta"a !orto por isto
se &il)o ta!#'! esta"a !orto* %or &il)o de"e!os co!preender o intelecto que ' o )o!e!
na al!a* %or que ela no "i"ia no intelecto o )o!e! esta"a !orto e portanto era ela
"iD"a0*;osso Sen)or disse : !ul)er no poo: ]Ede para casa e !e tra(ei "osso
!arido*^0(Joo 4:1Q) /ueria ele di(er que j2 que ela no "i"ia no intelecto que ' o )o!e!
na al!a ela no possu=a a -2,ua "i"a0que ' o >sp=rito Santo: isto ' dado so!ente :queles
que no intelecto )a#ita!* 6 intelecto ' a parte !ais ele"ada da al!a onde ela "i"e e!
co!pan)ia dos anjos na nature(a an,'lica* + nature(a an,'lica no est2 e! contato co! o
te!po ne! ta!pouco est2 o intelecto que ' o )o!e! na al!a: se encontra! li"res do
te!po* Se o )o!e! no se encontra ali )a#itando ento o &il)o !orre* >is pois porque ela
era "iD"a* %or que "iD"a. ;o e8iste criatura "i"a que no ten)a al,o de #o! e al,o que
esteja &altando ta!#'! e que &inal!ente isto a cause a a#andonar $eus* + &ecundidade da
"iD"a esta"a perdida e por isto o &ruto pereceu*
-GiD"a0e! u! outro sentido denota aquele que &oi a#andonado e que ta!#'!
a#andonou* +ssi! ' que de"e!os deli#erada!ente dei8ar e a#andonar todas as criaturas* 6
pro&eta disse: -+ !ul)er que ' in&'rtil procria !ais ainda que aquela que ' &'rtil0*6 !es!o
se d2 co! a al!a que conce#e espiritual!ente: seu nasci!ento ' !aior e ela conce#e a cada
!o!ento que se passa* + al!a que possui $eus ' &rut=&era o te!po todo* $eus
&orosa!ente te! que ali reali(ar suas o#ras* $eus &unciona se!pre no a,ora eterno e o seu
tra#al)o ' o de conce#er Seu Fil)o: >le o conce#e continua!ente* ;este nasci!ento
sur,e! todas as coisas e to ,rande ' o pra(er de $eus neste nasci!ento que nisto >le
despende toda Sua ener,ia* /uanto !ais a pessoa con)ece as coisas tanto !ais per&eito
aquele con)eci!ento se torna e contudo parece ser nada* $eus d2 a Si !es!o para &ora de
Si !es!o dentro de Si !es!o e Se tra( de "olta a Si* /uanto !ais per&eito o nasci!ento
tanto !ais >le dar2* >u di,o que $eus ' co!pleta!ente uno: >le con)ece apenas a Si* $eus
!es!o conce#e a Si i!ediata!ente e! Seu Fil)o: $eus &ala todas as coisas e! Seu Fil)o*
Foi por isto que ele disse: -Moo le"antaH0
$eus despende toda sua ener,ia neste nasci!ento e isto ' necess2rio para que a al!a
possa retornar a $eus* $e u!a certa &or!a isto ' assustador j2 que a al!a to
&reqCente!ente to!#a desta locali(ao onde $eus est2 a e8ercer todo Seu poder: e isto '
indispens2"el para que a al!a ten)a "ida no"a!ente* $eus cria todos os seres co! Sua
pala"ra: !as para "i"i&icar a al!a $eus &ala co! toda Sua &ora neste nasci!ento* $e u!a
outra &or!a isto ' consolador j2 que a al!a ' tra(ida de "olta a si neste nasci!ento* ;este
nasci!ento ela "olta : "ida ;este nasci!ento ela retorna : "ida e $eus conce#e Seu Fil)o
136
Meister Eckhart, Sermes Alemes
na al!a para re"itali(2?la* $eus Se &ala e! Seu Fil)o* ;esta pala"ra !es!a onde >le Se &ala
e! Seu &il)o ' que >le &ala na al!a* Todos os seres t5! esta capacidade para nascere!*
/ue! no pode nascer no pode e8istir* $e acordo co! a "erso de u! !estre isto ' u!
sinal do nasci!ento di"ino que todos os seres esto en"ol"idos nisto*
%orque ele disse: -]Moo.0 + al!a nada te! que $eus possa &alar a !enos que seja no
intelecto* +l,uns poderes so #ai8os de!ais para que $eus neles &ale* $e &ato >le &ala !as
eles no 6 ou"e!* + "ontade enquanto "ontade no ' recepti"a no i!porta quanto tente*
6 ])o!e!^ no quer di(er nen)u! outro poder al'! do intelecto* + "ontade di( respeito
so!ente : e8ecuo*
-Moo0: Todos os poderes que pertence! : al!a no en"el)ece!* 6s poderes que
pertence! ao corpo se e8aure! e &enece!* /uanto !ais a pessoa con)ece quer di(er
tanto !el)or esta pessoa con)ece* %ortanto: -Moo0* 6s !estres c)a!a! de ]!oo^ aquilo
que est2 pr18i!o de seu co!eo* ;o intelecto a pessoa est2 para se!pre jo"e!: tanto !ais
a pessoa usa este poder tanto !ais apro8i!ada ela est2 de seu nasci!ento e tudo aquilo que
se encontra apro8i!ado ao seu nasci!ento ' jo"e!* 6 pri!o,5nito da al!a ' o intelecto e
e! se,uida "e! a "ontade e ap1s isto ' que se se,ue! os de!ais poderes*
+,ora ele di(: -Moo le"antaH0 6 que quer di(er -le"anta0.0 7e"anta0da la#uta e
dei8e que a al!a -le"ante0por si !es!aH 4! s1 tra#al)o que $eus reali(a ao dar a lu( :
al!a ' !ais per&eito que o !undo todo e !ais a,rad2"el a $eus que tudo o !ais que >le
ja!ais ten)a criado* 6s tolos to!a! o !al pelo #e! e o #e! pelo !al* Mas para aquele
que correta!ente co!preende o tra#al)o Dnico de $eus na al!a isto ' !el)or !ais no#re e
!ais ele"ado que o !undo inteiro*
+ci!a desta lu( ' que "e! a ,raa* + ,raa no entra ne! no intelecto ne! na
"ontade* %ara que a ,raa entre no intelecto o intelecto e a "ontade de"e! transcender a si
!es!os* Mas isto no pode ocorrer pois a "ontade ' to no#re e! si que co! nada pode
ser saciada a no ser co! o a!or de $eus* 6 a!or de $eus reali(a poderosos tra#al)os* >
e8iste al,o de !ais ele"ado ainda (que a "ontade) que ' o intelecto: isto ' to no#re que
pode ser aper&eioado so!ente co! a "erdade di"ina* %or isto u! !estre disse que e8iste
al,o que ' !uito secreti"o so#re estes poderes que so o cu!e da al!a* A neste local que a
"erdadeira unio se reali(a entre $eus de u! lado e a al!a* + ,raa nunca reali(ou qualquer
tra#al)o "irtuoso: ela nunca &uncionou apesar de &luir na relao de #oas o#ras* + ,raa no
se uni&ica co! o#ras* + ,raa !ora junta e )a#ita junta co! a al!a e! $eus* /ualquer tipo
de tra#al)o quer seja interno ou e8terno se encontra a#ai8o dela* Tudo que e8iste est2
per!anente!ente #uscando aquilo que se asse!el)a a $eus* 6 que ' !ais #ai8o e e8terno
co!o o ar e a 2,ua se dispersa!* Mas os c'us que so !ais no#res #usca! o que ' di"ino
!ais &iel!ente* 6s c'us re"ol"e! constante!ente e e! suas re"olu<es &a(e! nascer todos
os seres* ;isto se parece! a $eus: !as sua inteno no ' esta !as al,o que aci!a disto se
encontra* >! se,undo lu,ar e! suas re"olu<es os c'us #usca! o descanso* 6s c'us
nunca condescendente!ente ser"e! aos prop1sitos de qualquer criatura que a#ai8o de si se
encontre!* > desta !aneira est2 !ais apro8i!ada ainda de $eus* 6 local onde $eus
conce#e Seu Fil)o Dnico no pode conce#er outros seres* @ontudo os c'us luta! para
reali(ar o tra#al)o que $eus reali(a e! Si* Se os c'us &a(e! isto e outros seres de !enos
"alia 9 a al!a ' !ais no#re que os c'us*
4! !estre di( que a al!a conce#e a si e! si e conce#e a si &ora de si e no"a!ente
de "olta e! si* >la pode reali(ar !ara"il)as co! sua lu( natural: ela ' to &orte que conse,ue
separar aquilo que ' uno* 6 &o,o e o calor so unos: este uno ' di"idido pelo intelecto* +
137
Meister Eckhart, Sermes Alemes
sa#edoria e a #ondade so unos e! $eus: se a sa#edoria esti"er presente ao intelecto nunca
pensa no outro* + al!a conce#e e! si $eus &ora de $eus e para dentro de $eus: ela o
conce#e "erdadeira!ente &ora de si: ela o &a( conce#endo $eus ali onde ela ' co!o $eus:
ali ela ' u!a i!a,e! de $eus* >u j2 disse antes que u!a i!a,e! co!o i!a,e! no pode
ser separada daquilo que ela representa* >nquanto a al!a "i"er ali onde ela ' a i!a,e! de
$eus ela d2 &rutos: naquele lu,ar e8iste a "erdadeira unio que nen)u!a outra criatura pode
separar* ;e! $eus !es!o ne! anjos ne! al!as ne! quaisquer criaturas pode! separar
este local onde a al!a ' a i!a,e! de $eus* >sta ' a "erdadeira unio e ' aqui que reside a
#e!?a"enturana* +l,uns !estres #usca! a #e!?a"enturana no intelecto* >u di,o que a
#e!?a"enturana no reside ne! no intelecto ne! na "ontade: a #e!?a"enturana reside
al'! destes onde a #e!?a"enturana reside co!o #e!?a"enturana no co!o intelecto e
$eus est2 ali est2 co!o $eus e a al!a co!o a i!a,e! de $eus* + #e!?a"enturana ali est2
onde a al!a to!a $eus co!o $eus* +li a al!a ' a al!a e a ,raa ' a ,raa a #e!?
a"enturana ' a #e!?a"enturana e $eus ' $eus* Lo,ue!os a ;osso Sen)or que nos
per!ita esta unio consi,o*
+ tal nos ajude $eus*
+!'!*
138
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO S ERMO
/T MO
ADOLESCES# TI"I DICO1 SUR$E
(7ucas 7:1K)
%ode!os constatar no >"an,el)o co!o o sen)or So 7ucas contou de u! !oo que
)a"ia !orrido* >nto ;osso Sen)or se l)e apro8i!ou e l)e tocando disse: -Moo eu te
di,o le"antaH0
Todos de"e!os sa#er que e! todas as #oas pessoas $eus se encontra presente
i!ediata!ente e e8iste al,o na al!a onde $eus "i"e e al,o na al!a onde a al!a "i"e e!
$eus* > se a al!a se "oltar para &ora para coisas e8ternas ela perece co! isto e $eus !orre
ta!#'! para a al!a !as >le no !orre de"ido a isto: >le continua "i"o ;ele !es!o* $a
!es!a &or!a quando a al!a dei8a o corpo o corpo !orre e a al!a prosse,ue "i"endo por
si !es!a assi! $eus est2 !orto para a al!a !as >le "i"e e! Si !es!o*
> de"e!os estar conscientes disto e8iste u! poder na al!a que ' !ais a!plo que os
c'us sendo estes co!o so inacredita"el!ente a!plos e! si !es!os to a!plos que a
pessoa no pode c)e,ar sequer a u!a de&inio disto* Mas este outro poder ' !ais a!plo
ainda que isto*
Geja! ento: ;este poder e8altado $eus pronuncia Seu Fil)o Dnico: -Moo te
le"antaH0 $eus te! u!a unio to c)e,ada : al!a que isto est2 !uito al'! do que seria
cr="el: $eus ' to ele"ado e! Si !es!o que ne! a co!preenso ne! o desejo 6 pode!
atin,ir* Mas o desejo c)e,a !ais lon,e que qualquer coisa que possa ser apreendida pela
co!preenso* A !ais a!plo que os c'us e !ais &ranco que todos os anjos e contudo tudo
que a terra cont'! "i"e de u!a pequena &a,ul)a an,'lica* 6 desejo te! !uito alcance e "ai
al'! de toda !edida* Tudo que a co!preenso pode captar tudo que o desejo pode al!ejar
isto no ' $eus* 6nde aca#a! tanto desejo quanto co!preenso e8iste aquela escurido
onde #ril)a $eus*
+,ora di( nosso Sen)or: -Moo eu te di,o le"antaH0 %reste! ateno se ' que
ou"irei $eus !e di(endo al,o de"o estar por co!pleto a&astado de tudo que ' !eu to
distanciado co!o !e ac)o do oceano e especial!ente do te!po* + al!a ' to jo"e! e! si
que quando &oi criada e ela ' a&etada pela idade so!ente de"ido ao corpo quando ela utili(a
os sentidos* 4! !estre
85
di(: -@aso u!a pessoa !ais idosa ten)a "iso de jo"e! neste caso
' ele to jo"e! quanto o pri!eiroH0 6nte! aqui eu a&ir!ei al,o que parece ser por co!pleto
inacredit2"el: disse que Jerusal'! est2 to c)e,ada a !in)a al!a quanto o c)o no qual
estou a,ora* Si! pela "erdade sa,radaH 6 que esti"er a !il quilI!etros de distRncia al'! de
Jerusal'! est2 to apro8i!ado de !in)a al!a quanto !eu corpo se encontra* Ten)o
certe(a disto tanto quanto sou )o!e! e aqueles !on,es !ais preparados ten)o certe(a
pode! co!preender isto per&eita!ente* $e"e!os ento sa#er que !in)a al!a est2 to
jo"e! que quando &oi conce#ida e real!ente !uito !ais jo"e! ainda que istoH > di,o !ais
&icaria en"er,on)ado se a!an) ela no esti"esse !ais jo"e! que )ojeH
85
+rist1teles De anima 1 t*Q5*
139
Meister Eckhart, Sermes Alemes
+ al!a te! dois poderes que nada te! a "er co! o corpo ou seja o intelecto e a
"ontade que &unciona! a!#os aci!a e al'! do te!po* Se apenas a "iso da al!a esti"esse
a#erta para que pudesse clara!ente perce#er a "erdadeH ;este caso de"e!os co!preender
que seria to &2cil para a pessoa a#andonar tudo co!o u! &eijo ou u!a lentil)a ou u!
nada e de &ato por !in)a al!a para esta pessoa tudo seria u! ,rande nadaH +l,u!as
pessoas di(e! que desistira! das coisas por a!or apesar de dare! u!a cotao to alta
:quilo que dei8ara!* Mas aquele ' u!a pessoa co! con)eci!ento que !es!o que se
a#andone e a tudo o !ais al'! disto continua sendo co!o se tudo &osse nada* >sta pessoa
est2 "i"endo de &or!a que possua todas as coisas e! si*
>8iste u! poder na al!a para o qual todas as coisas so i,ual!ente doces: o pior e o
!el)or do no !es!o para este poder que a tudo aceita aci!a do ]aqui^ e do ]a,ora^: ]a,ora^
querendo di(er o te!po e ]aqui^ o lu,ar que a,ora estou ocupando* Se ti"esse sa=do &ora de
!i! !es!o e esti"esse co!pleta!ente "a(io ento de &ato o %ai ,eraria Seu Fil)o Dnico
e! !eu esp=rito de u!a &or!a to pura que o esp=rito o ,eraria de "olta no"a!ente* +
"erdade ' que se !in)a al!a esti"esse to pronta quanto a al!a de nosso Sen)or Jesus
@risto ento o %ai &uncionaria e! !i! to pura!ente quanto no Seu Fil)o Dnico e no de
&or!a in&erior pois >le !e a!a co! o !es!o a!or co! o qual a!a a Si* So Joo disse:
-;o co!eo era a %ala"ra e a pala"ra esta"a e! $eus e $eus era a %ala"ra0*(Joo 1:1) %ara
que possa escutar esta pala"ra do %ai (onde tudo se encontra en"olto e! quietude) a pessoa
de"e estar aquietada e co!pleta!nte li"re de i!a,ens de &ato de todas as &or!as* + pessoa
necessitaria ser to &iel a $eus que nada a#soluta!ente o pudesse ale,rar ou entristecer* >la
de"eria aceitar a tudo e! $eus da &or!a que elas se encontra! e! si*
>le di(: -Moo eu te di,o le"antaH0 Sua inteno era reali(ar o tra#al)o ele !es!o*
Se al,u'! !e dissesse que carre,asse u!a s1 pedra poderia !e di(er para le"ar ta!#'!
!il se sua inteno &osse carre,2?las ele !es!o e! "e( de !i!* 6u se al,u'! !e dissesse:
-@arre,ue u! peso de ce! quilos0 ele poderia ta!#'! le"ar !il se quisesse &a(5?lo ele
!es!o* 6 caso ' que $eus quer reali(ar este tra#al)o >le !es!o: o )o!e! necessita to
so!ente o#edecer e no resistir* Se apenas a al!a per!anecesse dentro teria todas as coisas
presentes a ela ali* >8iste u! poder na al!a que no ' apenas poder !as ta!#'! ser e ele
no ' apenas ser !as ta!#'! li#erto do ser: ' to puro to ele"ado e to no#re e! si que
nen)u!a criatura e8iste que o possa penetrar apenas $eus so(in)o !ora ali* ;a "erdade
ne! $eus !es!o ali entra enquanto "en)a e! Seus !odos: ne! co!o s2#io ne! co!o
#o! ne! co!o rico* >! qualquer !odo que seja $eus ali no pode penetrar: >le pode
apenas entrar ali na pure(a de Sua nature(a di"ina*
+note! a,ora as pala"ras: -Moo eu te di,o0*6 que ' aquilo que $eus nos di(. /ue
este ' o tra#al)o de $eus e que este tra#al)o ' to no#re to su#li!e que apenas $eus o
reali(a* @o!preenda!os: toda nossa per&eio e toda nossa ale,ria depende de que
atra"esse!os e transcenda!os tudo aquilo que ' criatura tudo que ' ser e que c)e,ue!os
at' aquele c)o que ' se! c)o*
Le(e!os a nosso caro Sen)or $eus para que possa!os ser unos e que !ore!os
dentro e que $eus nos au8ilie a ac)ar este c)o*
+!'!*
140
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO PRI MEI RO S ERMO
/T O
I OCCISIOE $LADII MORTUI SUT
(He#*11:7)
7e!os nos M2rtires que ->les !orrera! pela espada0*;osso Sen)or disse a seus
disc=pulos: -+#enoados sois "1s quando so&rerdes o que seja e! !eu no!e0*(Mat* 5:11)
>le disse: ->les !orrera!0*6 pri!eiro si,ni&icado de !orrer ' que tudo aquilo que a
pessoa so&re neste !undo e neste corpo aca#a u! dia* Santo +,ostin)o a&ir!ou que todo a
dor e tra#al)o &indaro !as que a reco!pensa dada por $eus a tudo isto ' eterna* +
se,unda coisa a que de"e!os prestar ateno ' que esta "ida ' de &ato i!per!anente e por
esta ra(o no de"e!os te!er a dor e quaisquer di&iculdades que nos ad"en)a! pois tudo
isto &indar2 ta!#'! u! dia* + terceira coisa ' que de"e!os a,ir co!o se esti"'sse!os
!ortos no sendo in&luenciados ne! pela ale,ria ne! pela triste(a* 4! !estre di( que nada
e8iste que possa a#alar os c'us
8Q
querendo di(er co! isto que u! )o!e! celeste no '
a&etado pelo que seja as coisas no !ais o toca!* 4! !estre disse j2 que todas as coisas
deste !undo so de tal &or!a "is co!o seria poss="el que distra=sse! dadas suas nature(as
u! )o!e! de $eus. %ois a al!a &inal!ente ' e! seu !ais #ai8o n="el ainda assi! !uito
!el)or que os c'us e que todas as de!ais criaturas* >le di( que isto pro"'! de li,ar !uito
pouco para $eus* Se a pessoa real!ente esti"esse consciente de $eus co!o de"eria seria
real!ente i!poss="el a sua queda* >is pois que ' u! #o! preceito que a pessoa aja neste
!undo co!o se esti"esse !orto* So Vre,1rio di( que nin,u'! pode o#ter !uito de $eus
a no ser aquele que co!pleta!ente !orto se encontrar para este !undo*
+ quarta lio ' a !el)or de todas* >le di(: ->sto !ortos0*%ois ' a pr1pria !orte que
nos d2 o ser* 4! !estre di( que a nature(a nunca ter!ina nada se! que d5 al,o de !el)or
ainda por outro lado* /uando o ar se torna &o,o isto ' #o! !as quando o ar se torna 2,ua
isto ' u!a destruio e u! decair
87
* Se o ca!in)o da nature(a ' se!pre ascendente desta
&or!a quanto !ais ainda no ser2 este o @a!in)o de $eus* >le nunca destr1i nada se! que
d5 e! retorno al,o de !uito !el)or ainda* 6s !2rtires !orrera! perdera! suas "idas !as
encontrara! co! o ser* 4! !estre di( que a coisa !ais no#re ' o ser a "ida e o
con)eci!ento
88
* 6 con)eci!ento ' !ais ele"ado que a "ida ou o ser* > por outro lado a
"ida ' !ais no#re que o ser e o con)eci!ento no sentido e! que u!a 2r"ore "i"e !as u!a
pedra te! ser* Mas se por outro lado to!ar!os o ser nu e puro co!o ele ' e! si ento o
ser ' !ais ele"ado que o con)eci!ento ou a "ida pois enquanto ser possui e! si tanto o
con)eci!ento quanto a "ida* >les perdera! suas "idas e topara! co! o ser*
4! !estre di( que nada e8iste que seja to se!el)ante a $eus quanto o ser: enquanto
ser ele ' co!o $eus* 4! !estre di( que o ser ' to puro e ele"ado que tudo aquilo que
$eus ' ' enquanto ser* $eus nada con)ece e8ceto o ser de nada est2 consciente e8ceto do
86
+rtist1teles De *eneratione + cap* Q*
87
7i"re!ente so#re +l#ertus Ma,nus De *eneratione et 'orruptione E tr* 1 cap* K5*
88
So To!2s )umma Theol. E / 4 + K ad M*
141
Meister Eckhart, Sermes Alemes
ser: o ser ' a circun&er5ncia de $eus* $eus nada a!a e8ceto Seu ser nada pensa a no ser
Seu ser* >u di,o que todas as criaturas so u! s1 ser* 4! !estre di( que al,u!as criaturas
esto to c)e,adas a $eus e a#sor"era! e! si tanto da lu( di"ina que do "ida aos de!ais
seres* Esto no ' "erdade de &or!a al,u!a pois o ser ' to ele"ado to puro e to parecido a
$eus que pessoa no pode dar o ser e8ceto $eus apenas e! si* + caracter=stica de $eus '
ser* 4! !estre di( que u!a criatura pode !uito #e! dar a "ida a outra criatura* %ortanto
apenas no ser reside tudo que e8iste de qualquer &or!a que seja* Ser ' o no!e pri!eiro* 6
que ' de&iciente nada !ais ' que u! to!#ar do ser* ;ossa "ida toda de"e ser o ser*
>nquanto nossa "ida seja ser nesta proporo ela se encontra e! $eus* >nquanto nossa
"ida se ac)ar inclusa no ser nesta !edida se parecer2 a $eus* ;o e8iste "ida que seja to
d'#il !as sendo to!ada co!o ser esta "ida ' !ais no#re que qualquer coisa que ja!ais
ten)a "i"ido* Ten)o certe(a de que se a al!a ti"esse con)eci!ento da !enor coisa que
possu=sse ser no dei8aria ne! por u! instante aquela coisa* + !enor coisa sendo
con)ecida e! $eus por e8e!plo se pud'sse!os con)ecer u!a &lor co!o ela te! seu ser
e! $eus isto seria !ais no#re que o !undo todo* @on)ecer a !enor coisa que seja e!
$eus co!o esta coisa ' ser ' !el)or que con)ecer u! anjo*
Se u! anjo se "oltasse para o con)eci!ento das criaturas se tornaria noite* Santo
+,ostin)o di( que quando os anjos con)ece! as criaturas se! $eus isto ' u!a lu( da noite
!as quando eles con)ece! as criaturas e! $eus isto ' a lu( da !an)* /uando con)ece!
$eus e! Si co!o >le "e! a ser e! Seu ser isto ' u! !eio dia #ril)ante
8O
* >u di,o que a
pessoa de"e estar consciente de co!o ' no#re o ser* ;o e8iste criatura to =n&i!a que no
deseje o ser* /uando la,artas to!#a! de u!a 2r"ore se arrasta! at' u!a parede para
podere! preser"ar seus seres to no#re ' o ser* $e"e!os !orar e! $eus de tal &or!a que
>le possa pIr e! n1s u! ser que seja !el)or que a "ida: u! ser no qual nossa "ida "i"a no
qual nossa "ida se torne o ser* 6 )o!e! de"e estar disposto a a#raar a !orte e !orrer para
que co! isto possa o#ter u! ser !el)or*
Ss "e(es eu di,o que u! pedao de !adeira ' !ais precioso que outro e isto ' u!a
coisa surpreendente de se di(er* 4!a pedra ' !ais no#re tendo ser que $eus e que a
ess5ncia de $eus se! o ser se &osse poss="el de 6 pri"ar do ser* >sta de"e ser real!ente
u!a "ida poderosa na qual as coisas !ortas re"i"e! na qual at' !es!o a !orte se
trans!uta e! "ida* %ara $eus no e8iste aquilo que !orre: todas as coisas esto "i"as
;ele0*>les esto !ortos0 di( a escritura dos !2rtires e eles se ac)a! esta#elecidos na "ida
eterna na "ida onde ]"ida^ ' ]ser^* $e"e!os n1s estar por co!pleto !ortos de &or!a que
ne! a ale,ria ne! o so&ri!ento nos toque!*
Tudo que quiser!os con)ecer de"e!os con)ecer a causa daquilo* + pessoa no pode
real!ente con)ecer al,o se! con)ecer sua causa* 6 con)eci!ento no pode ja!ais ser o
con)eci!ento a !enos que seja o con)eci!ento de seu ne8o causal* A desta &or!a que a
"ida no pode ser aper&eioada at' que ela retorne at' sua &onte produti"a onde a "ida ' u!
ser que a!a a "ida quando ela !orre #e! no -c)o0 de tal &or!a que n1s possa!os "i"er
aquela "ida onde a "ida ta!#'! seja u! ser* 6 que nos i!pede de ter!os constRncia nisto
' co!o di( u! !estre nosso contato co! o te!po* Tudo aquilo que toca o te!po est2
!orto* 4! !estre di( que o curso do c'u ' eterno: ' "erdade o te!po deri"a disto por
inter!'dio de u!a queda* Mas o curso do c'u ' eterno nada sa#endo do te!po o que
equi"ale a di(er que a al!a de"e estar esta#elecida no puro ser* 6 se,undo o#st2culo ' que a
89
@&* +,ostin)o De *enesi ad $itteram EG cap* KM na 4P e So To!2s )umma Theol. E / 58 + Q ad K*
142
Meister Eckhart, Sermes Alemes
"ida cont'! oposi<es dentro de si* 6 que so opostos. + ale,ria e a triste(a o #ranco e
preto so opostos e eles no pode! su#sistir no ser*
4! !estre di( que a al!a ' colocada no corpo para que possa ser puri&icada
OP
*
/uando a al!a ' separada do corpo no te! ra(o ne! "ontade* >la ' una e incapa( de
e8ercitar o poder de retornar a $eus* >la possui estes poderes e! seu c)o co!o se &osse!
suas ra=(es !as no esto !ais &uncionando* + al!a ' puri&icada no corpo para que ela
consi,a le!#rar e juntar aquilo que se encontra espal)ado e disperso* /uando aquilo que os
cinco sentidos dispersara! retornar para dentro da al!a ela te! u! poder no qual tudo se
uni&ica* >! se,undo lu,ar a al!a &ica to puri&icada no e8erc=cio das "irtudes que por a= ela
se ia para a "ida da unidade* + puri&icao da al!a consiste nela ser capa( de ser li!pa de
u!a "ida que se ac)a di"idida e entrar e! u!a "ida de unidade* Tudo aquilo que se
encontra"a espal)ado entre as coisas !ais in&eriores queda unido quando a al!a so#e a u!a
"ida onde no !ais e8iste! opostos* 6 que cair para &ora desta lu( cai para a !ortalidade e
co! isto perece* 6 terceiro ponto so#re a pure(a da al!a ' que ela no de"e se "oltar para
nen)u! outro o#jeto que seja* 6 que se "oltar para outra coisa qualquer que seja !orre e
no !ais su#siste*
Le(e!os a nosso caro Sen)or para que nos au8ilie a ir de u!a "ida que se encontra
di"idida a u!a que se encontra unida* + tal nos ajude $eus*
+!'!*
90
+"icena De Anima E*
143
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO S E$UDO S ERMO
/TK4
HAEC DICIT DOMIUS1 HOORA PATREM TUUM ETC
(Matt* 15:4 >8* KP:1K)
O1
>ste te8to citado aqui e! 7ati! &oi pro&erido por ;osso Sen)or no e"an,el)o e quer
di(er e! +le!o: -Honre seu pai e sua !e0 e u! outro !anda!ento nos ' ordenado pelo
Sen)or ;osso $eus: -;o se de"e co#iar o #e! de nosso "i(in)o ne! sua casa ne! sua
&a(enda ne! o que seja de outre!0*(>8 KP:17) 4! terceiro te8to nos conta que o po"o &oi
ter co! Mois's e disse: -@onte?nos tudo "oc5 !es!o pois no pode!os ou"ir $eus0*(>8
KP:1O) 6 quarto te8to nos di( que quando nosso Sen)or $eus disse: -Mois's &ar2s para
!i! u! altar de terra e tudo que &or ali o&erecido quei!ar2s para !i!0*(>8* KP:K4) 6
quinto te8to l5: -Mois's adentrou u!a nu"e! e su#indo a !ontan)a ali ele encontrou
$eus e na escurido ac)ou a "erdadeira lu(0*(>8* KP:K1)
Meu sen)or So Vre,1rio
OK
a&ir!ou: -6nde o cordeiro toca o &undo o #D&alo nada e
onde nada o #D&alo o ele&ante anda adiante e a 2,ua corre por ci!a de sua ca#ea0*>is a=
u!a #ela par2#ola da qual pode!os in&erir !uitas coisas* Santo +,ostin)o nos di( que as
escrituras so co!o u! !ar pro&undo* 6 cordeiro denota u!a pessoa si!ples e )u!ilde
que ' capa( de sondar a escritura* 6 #D&alo denota aqueles que so !ais ,rosseiros: cada u!
destes to!a aquilo que a si est2 adequado* Mas co! u! ele&ante que anda adiante de"e!os
co!preender pessoas capa(es que estuda! as escrituras e que !er,ul)a! e! seus
si,ni&icados* Fico atInito que as escrituras sa,radas esteja! to c)eias de si,ni&icados que os
!estres a&ir!a! que no de"e! ser to crua!ente interpretadas: eles di(e! que se al,o
)ou"er que seja rude!ente !aterial nelas isto de"e ser e8plicado !as para tal so
necess2rias par2#olas* 6 pri!eiro entrou at' os torno(elos o se,undo at' os joel)os e o
terceiro at' a a #arri,a e o quarto a&undou por co!pleto tendo a 2,ua passado por ci!a de
sua ca#ea*
6 que quer di(er tudo isto. Santo +,ostin)o di( que no co!eo as escrituras ol)a!
sorridente!ente as criancin)as e as atrae! !as quando se ' capa( de as sondar plena!ente
ela &a( co! que os s2#ios parea! tolos: e no e8iste aquele que to parca!ente seja dotado
que no encontre aquilo que a ele se adapte ali e nin,u'! e8iste que to s2#io seja que
quando tente sondar isto no ac)e al,o de !ais pro&undo ainda* 6 que possa!os
co!preender e o que al,u'! possa interpretar para n1s e8iste ainda u! outro e oculto
sentido* %ois o que co!preende!os aqui ' to di&erente do que a coisa real!ente ' e da
&or!a que $eus ' co!o se tudo isto no e8istisse real!ente*
Letorne!os a,ora ao te8to: -Honre pai e !e0 e de u!a &or!a ,eral isto quer di(er
nosso pai e !e que os de"e!os )onrar: todos aqueles ta!#'! que possue! poder
espiritual de"e! ser )onrados e tratados co! respeito !aior ainda #e! co!o aqueles que
91
>ste te8to !ostra que isto &oi pre,ado na /uarta &eira depois do terceiro $o!in,o da %2scoa* A crido que
este ser!o ten)a sido pre,ado e! @olon)a entre 1MKK e 1MKQ*
92
Vre,1rio o Vrande Moralia. ,p* cap* 4*
144
Meister Eckhart, Sermes Alemes
nos pro"5! co! #ens te!porais* ;isto tudo n1s pode!os -costear0e at' -tocar o &undo0
!as !uito pouco pode!os lucrar de todas estas considera<es* > u!a !ul)er disse -Se
te!os que )onrar aqueles que nos pro"era! de #ens e8ternos tanto !ais ainda de"e!os
)onrar aquele de que! tudo isto pro"eioH0 Tudo aquilo que te!os na !ultiplicidade
naquele outro local se encontra interno e uni&icado* +,ora pode!os !uito #e!
co!preender que esta se!el)ana se aplica ao %ai* >u esta"a pensando na noite passada que
toda esta se!el)ana ali se encontra presente apenas co! o prop1sito de tornar parecido ao
%ai*
>! se,undo lu,ar -Honre pai e !e0 isto quer di(er nosso %ai celeste de que!
tira!os nosso ser* /ue! )onra ao %ai. ;in,u'! e8ceto o Fil)o: ele apenas ' que 6 pode
)onrar* > nin,u'! )2 que )onre o Fil)o e8ceto o %ai* Toda a ale,ria do %ai tudo que >le
te! de a&eio e carin)o est2 so!ente reser"ado para seu Fil)o* 6 %ai nada !ais con)ece
e8ceto o Fil)o* >le encontra u!a tal ale,ria no Fil)o que de nada !ais necessita que de &icar
,erando o Fil)o pois este ' u!a se!el)ana e i!a,e! per&eitas de seu %ai* ;ossos !estres
di(e! que aquilo que ' conce#ido ou con)ecido ' u!a i!a,e!* $i(e! assi!: Se o %ai ter2
seu Fil)o ele 6 de"e conce#er : Sua pr1pria i!a,e! que e! Si reside no c)o da al!a* +
i!a,e! da !es!a &or!a que ela este"e eterna!ente presente ;ele (1ormae illius) que ' Sua
&or!a i!anente* + nature(a nos ensina e isto !e parece inteira!ente correto que de"e!os
procurar e8plicar $eus por &or!a e se!el)ana atra"'s deste !eio e daquele* > contudo
>le no ' ne! isto ne! aquilo e o %ai no queda satis&eito at' que ten)a o#tido a &onte
pri!eira no aspecto !ais interior no c)o e na ess5ncia da %aternidade onde >le se reju#ila
e! Si co!o o %ai a Si !es!o na unidade Dnica* +qui todos os capins troncos de 2r"ores e
pedras e tudo o !ais ' uno* Esto ' o que de !el)or )2 lo,o tudo aquilo que a nature(a pode
produ(ir nisto se concentra !er,ul)ando na nature(a do %ai de tal &or!a que possa se
uni&icar e se tornar u! s1 Fil)o para que possa superar tudo !ais e se uni&icar na nature(a
do %ai e se no pudere! ser unos pelo !enos ento sere! u!a se!el)ana do uno* +
nature(a que ' de $eus &ora de Si !es!a nada #usca: real!ente a nature(a co!o ela ' e!
si nada te! a "er co! as apar5ncias e8ternas* %ois a nature(a que ' de $eus nada procura
e8ceto a se!el)ana de $eus* 6nte! : noite esta"a pensando que toda se!el)ana ' co!o
u! preR!#ulo* >u nada posso constatar a !enos que isto ten)a al,u!a se!el)ana co!i,o*
$eus possui e! Si todas as coisas ocultas: no isto ou aquilo separada!ente !as e!
unidade* + "ista no possui e! si a cor !as a "ista rece#e a cor no a audio: a audio
rece#e os sons e o paladar o sa#or* @ada u! possui aquilo co! o qual ele se torna uno* +
i!a,e! da al!a e a i!a,e! de $eus se uni&ica! pois quando nos torna!os Fil)os* Mes!o
que no ti"esse ne! "ista ne! audio !es!o assi! teria ainda ser* Se al,o !e pri"asse
por"entura de !in)a "ista isto contudo no !e pri"aria !es!o assi! do ser ou de "ida pois
a "ida reside no corao* Se al,u'! &osse !e ,olpear a "ista eu interporia !in)a !o para
des"iar?l)e o soco* Mas se al,u'! !e quisesse acertar o corao !e es&oraria co! todo
!eu corpo para poder preser"ar !in)a "ida* Se quisesse! tirar !in)a ca#ea eu inter&eriria
co! !eu #rao para co! isto sal"ar !eu ser e "ida*
J2 disse isto antes que a casca de"e ser partida e o que dentro se encontra sair para
&ora pois se quiser!os c)e,ar : ess5ncia de"e!os co!ear por partir a casca* $esta &or!a
se quiser!os nos deparar co! a nature(a se! "'us toda a se!el)ana de"e ser re!o"ida e
quanto !ais penetrar!os tanto !ais c)e,ado estare!os : ess5ncia* /uando a al!a encontra
o 4no onde tudo ' uno ela per!anecer2 naquele 4no* /ue! ' aquele que "erdadeira!ente
re(a a $eus. +quele que procura a )onra de $eus e! tudo o que e8iste*
145
Meister Eckhart, Sermes Alemes
H2 !uitos anos atr2s eu no e8istia* >! se,uida !eu pai e !e se ali!entara! de
carne le,u!es e po que crescia! e! seus jardins e co! isto !e tornei )o!e!* ;isto tudo
!eu pai e !e &ora! incapa(es de !e au8iliar !as $eus criou !eu corpo se! ajuda e criou
!in)a al!a se,uindo o !ais ele"ado !odelo* +ssi! &oi que ,an)ei !in)a "ida* >ste ,ro
pode co! sua nature(a se tornar tri,o eis que a nature(a da pessoa ' de se tornar aquele
tri,o e ele nunca descansar2 at' que se que ten)a reali(ado esta possi#ilidade* >ste ,ro de
tri,o pode por sua nature(a se tornar tudo o !ais e por isto ele pa,a o preo e !orre para
que se torne todas as coisas* >ste !in'rio ' co#re !as te! e! sua nature(a se tornar prata
e a prata pode por sua nature(a "irar ouro e por isto !es!o nunca descansa at' que ten)a
reali(ado esta possi#ilidade* $e &ato este pedao de !adeira pode se tornar u!a pedra* >u
di,o !ais: pode se tornar todas as coisas: pode ser posta no &o,o e quei!ar de !aneira que
se torne &o,o ta!#'! e desta &or!a se tornar una co! o &o,o e ter eterna!ente u! s1 ser
co! o &o,o* Leal!ente a !adeira e a pedra e ossos e os capins e! seus pri!eiros co!eos
&ora! u!a s1 coisa* > se !es!o esta nature(a ' assi! !ais ainda o ser2 aquela outra
nature(a que ' una e! si e que no #usca ne! por isto ne! por aquilo !as re!o"endo
tudo !ais corre para sua nature(a pristina*
6nte! : noite eu pensa"a que e8iste! tantos c'us* >8iste! al,u!as pessoas que no
cr5e! que este po no altar possa ser trans&or!ado e que no possa "irar o corpo de nosso
Sen)or ne! que $eus possa operar esta trans&or!ao* (Endi,nas so estas pessoas que no
conse,ue! crer que $eus seja capa( de operar istoH) Mas se $eus entre,ou a nature(a a
&ora de tudo se tornar tanto !ais ainda ' poss="el a $eus trans&or!ar o po do altar e!
seu pr1prio corpoH Se a &r2,il nature(a pode reali(ar a &aan)a de u!a &ol)a produ(ir u! ser
ento tanto !ais &2cil ' para $eus tirar de u! po Seu corpo* /ue! ' aquele que )onra
$eus. +quele que e! todas as coisas #usca a )onra de $eus* >sta ' a ra(o !ais 1#"ia
apesar da pri!eira ser !el)or*
6 quarto si,ni&icado: ->les de lon,e pedira! a Mois's: ]Mois's conte?nos o que
escutaste pois no pode!os ou"ir a "o( de $eus^0*-$e lon,e0 isto era a conc)a que os
i!pedia de "er $eus*
-Mois's entrou nu!a nu"e! e escalou a !ontan)a0 e ali ele en8er,ou a lu( di"ina* +
"erdade ' que so!ente na escurido se pode encontrar esta lu( eis pois por que quando nos
encontra!os na triste(a e no desespero esta lu( se encontra !ais pr18i!a ainda* Mes!o que
$eus &aa Seu !el)or ou pior tra#al)o o &ato ' que >le te! que se entre,ar a n1s apesar de
estar!os na a&lio e na dor* Ha"ia u!a santa que tin)a !uitos &il)os e estes a procurara!
!atar
OM
* >nto ela riu e disse: -Goc5s no de"ia! &icar tristes !as ale,res e pensar e! "osso
%ai celeste pois de !i! nada o#ti"estes0 co!o se ela dissesse -Goc5s te! seus seres
direta!ente de $eus0*Esto se aplica a n1s !es!os* ;osso Sen)or disse: -+ "ossa escurido
este ' o "osso so&ri!ento e isto ser2 trans&or!ado e! lu( l=!pida0*(c&* Esa=as 58:1P) >
contudo no #usca!os isto ne! luta!os por ali nos esta#elecer* >u j2 disse al,ures que a
escurido oculta da lu( eterna da ess5ncia de $eus eterna ' descon)ecida e no ser2 ja!ais
con)ecida* > a lu( do %ai eterno #ril)ou nesta escurido e a escurido no co!preendeu esta
lu(0*(Joo 1:5)
/ue $eus nos ajude a c)e,ar a esta lu( eterna*
+!'!*
93
K Maca#eus 7:KP&&* Ta!#'! citado no $ivro do 'on(orto Divino.
146
Meister Eckhart, Sermes Alemes
147
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO TERCEI RO S ERMO
/t 41
LAUDATE CAELI ET E!ULTET TERRA
(Es* 4O:1M)
E$O SUM LU! MUDI
(Joo 8:1K)

To!ei )oje de dois te8tos e! 7ati!* ;u! deles esto as pala"ras do pro&eta Esa=as:
-+le,re!?se c'us e terras pois eis que $eus con&ortou Seu po"o e ter2 co!pai8o de seus
po#re(in)os0*;o outro te8to est2 o >"an,el)o onde nosso Sen)or di(: -Sou a lu( do
!undo e aquele que !e se,ue no andar2 na escurido: encontrar2 e possuir2 a lu( da "ida0*
;ote! no pri!eiro te8to onde o pro&eta di(: -+le,re!?se c'us e terra0*A isto
!es!o ' isto !es!o por $eus por $eus esteja! to certos disto quanto $eus "i"e: co!
o !enor #e! ou a !enor #oa ao todos os santos no c'u e na terra e todos os anjos se
ale,ra! to enor!e!ente co!o se todos os jD#ilos deste !undo no o pudesse! i,ualar* >
quanto !ais ele"ado ' cada santo tanto !aior sua ale,ria e quanto !ais ele"ado cada anjo
tanto !aior sua ale,ria e contudo todas suas ale,rias co!#inadas to pequenas so co!o
u!a lentil)a co!parada co! a ale,ria que $eus deri"a deste ato* %ois que $eus se reju#ila
co! as #oas a<es enquanto que todas as de!ais o#ras que no seja! le"adas a ca#o para a
,l1ria de $eus so co!o cin(as na "iso de $eus* %ortanto ele a&ir!a: -+le,re!?se c'us e
terra pois $eus con&ortou Seu po"o0*Geja! co!o di( -$eus con&ortou Seu po"o e ter2
co!pai8o de Seus po#re(in)os0*>le di(: -Seus po#re(in)os0*6s po#res so ,eral!ente
a#andonados e rele,ados a $eus apenas pois eis que nin,u'! quer se ocupar deles* Se
al,u'! ti"er u! a!i,o que seja po#re no o recon)ecer2 co!o a!i,o !as se este ti"er
posses e se &or esperto ento este )o!e! di( -Goc5 est2 li,ado co!i,o ' !eu parente
con)ecido0 quer &icar li,ado co! ele rapida!ente o recon)ece !as para o po#re ele di(
-/ue $eus te ,uardeH0 6s po#res so rele,ados a $eus pois e! todo lu,ar que "o
encontra! $eus e possue! $eus e! todos os lu,ares e $eus "ela so#re eles pois &ora!
dei8ados apenas a si* A por isto que ele di( no >"an,el)o: -Be! a"enturados os po#res0*
(Mat* 5:M)
;ote! #e! suas pala"ras: -Sou a lu( do !undo*0 di(endo ->u sou0 ele se apro8i!a
da ess5ncia* 6s !estres di(e! que todos os seres pode! di(er ->u0 pois esta pala"ra ' u!a
propriedade co!u! !as a pala"ra -sum0 isto ' -sou0 apenas $eus pode pronunciar
adequada!ente
O4
* )um denota aquilo que e! si cont'! toda a #ondade: !as ela ' ne,ada a
todos os seres de &or!a que qualquer u!a delas e! si possua al,o que possa satis&a(er
co!pleta!ente : pessoa* Se eu ti"esse tudo que pudesse desejar !as !eu dedo !e doesse
ento no teria tudo pois teria aquele dedo que doeria e enquanto !eu dedo !e doesse no
estaria por co!pleto con&ortado* 6 po ' u! ,rande con&orto para o )o!e! quando este
94
>! seu co!ent2rio so#re o >8odo ($% EE K1) >cU)art e8plica que sum denota a identidade da ess5ncia e do
ser que ocorre apenas e! $eus*
148
Meister Eckhart, Sermes Alemes
te! &o!e: !as se ti"er sede o po no !ais l)e trar2 con&orto no !ais que u!a pedra o
&aria* 6 !es!o ocorre co! roupas quando te! &rio: !as quando ti"er calor no encontra
con&orto e! roupas* 6 !es!o ocorre co! todos os seres e isto ' to "2lido que todos os
seres e! seus R!a,os tra(e! a a!ar,ura* A "erdade que todos os seres e! si t5! al,u!a
consolao assi! co!o o &a"o produ( !el* Mas o &a"o de !el querendo di(er qualquer
#ondade que )aja coleti"a!ente e! todos os seres isto se encontra co!pleta!ente e!
$eus* %ortanto est2 escrito no 7i"ro da Sa#edoria: -@onti,o toda a #ondade &lui para !in)a
al!a0*(Sap* 7:11) e este con&orto pro"e! total!ente de $eus* Mas o consolo pro"eniente
dos seres no ' co!pleto porque no ' se! !isturas* Mas o con&orto de $eus ' puro e se!
!istura ' per&eito e co!pleto e >le est2 to ansioso por entre,ar isto a n1s que no pode
sequer esperar para nos dar isto tudo pessoal!ente* $eus ' de tal &or!a suplicante e! Seu
a!or por n1s ' justa!ente co!o se ti"esse esquecido os c'us e a terra e toda Sua #e!
a"enturana e toda Sua ess5ncia de $eus e nada ti"esse a "er co! nada e8ceto co!i,o
apenas para !e entre,ar tudo para !eu con&orto* > isto >le !e entre,a co!pleta!ente e
per&eita!ente e pura!ente e durante todo te!po e isto >le d2 ta!#'! a todos os seres*
+,ora ele di(: -+quele que !e se,ue no andar2 na escurido0*Geja! co!o ele di(:
-/ue! !e se,ue0*$e acordo co! os !estres a al!a te! tr5s poderes* 6 pri!eiro poder
se!pre #usca aquilo que ' !ais doce* 6 se,undo procura se!pre pelo que ' !ais ele"ado*
>nquanto que o terceiro procura se!pre pelo !el)or poss="el* %ois a al!a ' to no#re e
no#re de!ais at' para que descanse e! qualquer outra parte que seja e8ceto e! sua &onte
de onde pro"'! toda a #ondade que possa e8istir
O5
* $e tal &or!a doce ' o consolo de $eus
que todos os seres "o : cata $ele por toda parte* >u di,o !ais ainda: toda "ida dos seres e
o ser deles depende! deles procurare! e passare! por $eus*
Mas "oc5s poderia! neste !o!ento per,untar: -6nde est2 este $eus que todos os
seres #usca! e de onde eles o#t'! todos seus seres e "idas.0 >u ale,re!ente discorro da
ess5ncia de $eus pois que nossa #e! a"enturana &lui desde este ponto* 6 %ai di(: -Meu
&il)o eu te ,ero )oje no re&le8o dos santos0*(c&* %s* 11P:M) 6nde est2 este $eus.0 ;a
plenitude dos santos eu estou contido0*(c& >cl* K4:1Q) 6nde est2 este $eus. ;o %ai* 6nde
est2 este $eus. ;a eternidade* ;o )2 que! possa ter encontrado $eus pois co!o disse o
pro&eta: -Sen)or 's u! $eus oculto0*(.Es* 45:15) 6nde est2 este $eus. A co!o se al,u'!
&osse se esconder ento re"ela seu esconderijo tossindo alto: &oi o que &e( $eus* ;in,u'!
ja!ais encontrou $eus !as >le re"elou Sua presena* 4! dos santos disse: -%or "e(es
e8peri!ento tal doura que !e esqueo de !i! !es!o e de todos os de!ais seres e quero
!e dissol"er e! Ti*
OQ
-Mas quando quero a,arrar isto Sen)or o tiras de dentro de !in)as
!os* Sen)or que queres di(er co! isto. Se queres !e pro"ocar porque !e tiras isto. Se
!e a!as porque &o,es de !i!. +) Sen)or &a(es isto para que co! isto possa eu rece#er
!uito de ti* $i( o pro&eta: -Meu $eus0*-/ue! &alou que sou teu $eus.0 -Sen)or no
posso descansar e! parte al,u!a e8ceto e! Ti e no ten)o nen)u! #e! estar e8ceto e!
Ti*
%ossa o %ai o Fil)o e o >sp=rito Santo nos au8iliar a #uscar desta &or!a $eus e
ta!#'! possa!os n1s o encontrar*
+!'!*
95
>sta &onte ' a ]per&eio ,eral^ da #ondade di"ina que ' o actus purus, u!a s1 coisa co! o c)o di"ino do ser*
96
4!a li"re citao de +,ostin)o 'on(* T 4P n* Q5* 6 resto ' de >cU)art !es!o !as #aseado nas 'on(* E 1*
149
Meister Eckhart, Sermes Alemes
150
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO %UARTO S ERMO
/T MK
"EATI PAUPERES SPIRITU %UIA IPSORUM EST RE$UM CAELORUM
(Mat* 5:M)
+ &elicidade a#riu sua #oca de sa#edoria e a&ir!ou: -Be! a"enturado os po#res de
esp=rito pois deles ' o reino dos c'us0*Todos os anjos todos os santos
O7
e tudo que &oi
nascido de"e &icar silente quando a sa#edoria do %ai a#re Sua #oca: pois toda sa#edoria dos
anjos e das criaturas ' pura loucura diante da sa#edoria insond2"el de $eus* > &oi esta
sa#edoria que declarou que so a#enoados os po#res*
>8iste! dois tipos de po#re(a* + pri!eira ' u!a po#re(a e8terna e isto ' Dtil e de"e
ser !uito elo,iada naquele que a pratica "oluntaria!ente por a!or a ;osso Sen)or Jesus
@risto pois >le !es!o tin)a isto nesta terra* So#re esta po#re(a eu nada !ais direi neste
!o!ento* Mas e8iste u!a outra po#re(a u!a po#re(a que ' de nature(a interna e ' a esta
que se aplica! as pala"ras de ;osso Sen)or quando ele disse: -Be! a"enturados os po#res
de esp=rito0*
+,ora eu ro,o ao !el de suas al!as que seja! desta &or!a para que possa!
co!preender este ser!o: pois que pela "erdade eterna eu di,o que a !enos que seja!
co!o esta "erdade a qual a#ordare!os neste !o!ento no ser2 poss="el que !e
co!preenda!*
+l,u!as pessoas inda,ara! de !i! o que "e! a ser a po#re(a e o que ' u! )o!e!
po#re* Lesponderei a tal da se,uinte &or!a:
6 Bispo +l#erto di( que u! )o!e! po#re ' aquele que se satis&a( co! todas as
coisas que $eus criou e isto est2 #e! dito
O8
* Mas "a!os &alar !el)or to!ando a po#re(a
e! u! sentido !ais ele"ado: A u! po#re aquele que nada quer que nada sa#e e que nada
te!* Fale!os neste !o!ento so#re estes tr5s pontos e eu ro,o a "oc5s que co!preenda!
esta sa#edoria se pudere!: !as se no pudere! co!preender no precisa! &icar
preocupados porque "ou di(er u!a tal "erdade que !uito poucas pessoas pode!
co!preender*
>! pri!eiro lu,ar ' u! po#re aquele que nada quer* >8iste! pessoas que
a#soluta!ente no co!preende! o que isto quer di(er: so aqueles que &ica! !uito
ape,ados a asceticis!os e pr2ticas e8ternas ac)ando que !uito &a(e! ao se su#!eter a tais
pr2ticas* %ossa $eus l)es ter e! co!pai8o pois to pouco co!preende! da "erdade
di"inaH @ostu!a! c)a!ar estas pessoas de santas ou de sa,radas por que aparenta! s5?lo
e8terna!ente !as eu di,o que por dentro nada !ais so que #ons idiotas pois i,nora!
co!pleta!ente o que "e! a ser a "erdade di"ina* >stas pessoas di(e! que o po#re ' aquele
que nada deseja e e8plica! isto da se,uinte &or!a: + pessoa de"e le"ar sua "ida de tal &or!a
que ja!ais &aa o que quer e! nada que seja !as de"e se es&orar por reali(ar a !ara"il)osa
97
$o e"an,el)o para o $ia de Todos os Santos (1a de ;o"e!#ro)*
98
+#ertus Ma,nus ,narrationes in Matt. 5:M*
151
Meister Eckhart, Sermes Alemes
"ontade de $eus* >st2 tudo #e! co! estas pessoas por que suas inten<es so #oas e
pode!os at' c)e,ar a l)es elo,iar estas suas "ontades* %ossa $eus e! Sua !iseric1rdia l)es
a#rir os reinos dos c'usH Mas pela sa#edoria de $eus eu a&ir!o que tais pessoas no so de
&or!a al,u!a po#res ne! se parece! !es!o que seja le"e!ente aos po#res* So !uito
ad!irados por aqueles que nada sa#e! !as eu di,o que no te! o !enor "alor so
co!pletos idiotas se! qualquer co!preenso que seja da "erdade di"ina* Tal"e( at' que
,an)e! os c'us por suas #oas inten<es !as da po#re(a da qual &alare!os a,ora no te! a
!enor id'ia que seja*
Se ento !e per,untasse! o que "e! a ser o po#re que nada quer eu diria o se,uinte:
>nquanto que o )o!e! quiser &a(er a "ontade de $eus atra"'s de sua "ontade pr1pria esta
pessoa ainda no te! a po#re(a a qual !enciona!os: pois esta pessoa te! u!a "ontade
para ser"ir a "ontade de $eus e eis que esta no ' a "erdadeira po#re(aH %ois para que a
pessoa ten)a esta "erdadeira po#re(a de"e estar to li#erta de sua "ontade criada co!o
quando ainda no era isto ' co!o quando ainda no e8istia* %ois eu declaro pela "erdade
eterna que enquanto ti"er!os "ontade de reali(ar a "ontade de $eus e enquanto quiser!os
possuir a eternidade e $eus ainda no so!os po#res: pois o po#re ' aquele que nada quer e
que nada deseja*
>nquanto eu esta"a ainda e! !in)a pri!eira causa eu ainda no tin)a nen)u! $eus
e era !in)a pr1pria causa: ento eu nada queria e nada deseja"a pois eu era o ser puro e u!
con)ecedor de !i! !es!o no ,o(o da "erdade* >nto eu queria a !i! e nada queria de
!ais: o que eu queria eu era e o que eu era eu queria e assi! esta"a eu li"re de $eus e de
todas as coisas* Mas quando dei8ei !eu li"re ar#=trio para tr2s e rece#i !eu ser criado ento
eu possu=a u! $eus* %ois antes que )ou"esse! criaturas $eus no era -$eus0: >le era
+quilo que >le era* Mas quando as criaturas entrara! para a e8ist5ncia e rece#era! seus
seres criados ento $eus no era -$eus0e! Si !es!o era >le -$eus0nas criaturas
OO
*
/uando di(e!os que $eus enquanto -$eus0no ' o o#jeti"o supre!o das criaturas
isto quer di(er que o !es!o status ele"ado ' possu=do !es!o pela !enor das criaturas de
$eus* > se to!2sse!os co!o e8e!plo u!a !osca que ti"esse a ra(o e que pudesse
sondar intelectual!ente as pro&unde(as eternas de $eus do ser de $eus do qual ela !es!o
pro"eio ter=a!os que di(er que $eus co! tudo aquelo que 6 torna -$eus0seria incapa( de
satis&a(er e de reali(ar aquela !oscaH %ortanto re(e!os a $eus para que possa!os estar
li"res de $eus para que possa!os co! isto ,an)ar a "erdade e ,o(2?la eterna!ente ali onde
o anjo !ais ele"ado a !osca e a al!a so per&eita!ente i,uais ali onde eu !e quedei e
queria aquilo que eu era e era aquilo que queria* >nto pode!os concluir: se a pessoa '
real!ente po#re de "ontade de"e querer e desejar to pouco quanto queria e deseja"a
enquanto no era ainda* > ' desta &or!a que a pessoa c)e,a a ser po#re pelo no querer*
>! se,undo lu,ar ele ' po#re que nada sa#e* J2 disse!os al,u!as "e(es que a pessoa
de"e "i"er co!o se no "i"esse ne! para si !es!o ne! pela "erdade e ne! por $eus
sequer* Mas a,ora &are!os di&erente!ente e ire!os !ais al'! di(endo: %ara que a pessoa
possua esta po#re(a de"e "i"er de tal &or!a que no esteja consciente que no "i"e para si
!es!o ou para a "erdade ou para $eus* $e"e estar possu=do de u!a tal &alta de todo
con)eci!ento que ne! sai#a ne! recon)ea ne! sinta que $eus )a#ite nele: !ais ainda
99
6 que >cU)art a&ir!a di( respeito a e8ist5nca do )o!e! antes de sua criao u!a id'ia no actus purus do
c)o di"ino do ser onde a id'ia de u! )o!e! indi"idual est2 e! unidade essencial co! a >ss5ncia de $eus
na qual portanto ]>u^ ne! sa#ia ne! tin)a nen)u! ]$eus^ (D% EE 5PO)*
152
Meister Eckhart, Sermes Alemes
de"e estar li"re de toda co!preenso que nele possa e8istir* %ois que quando esta pessoa
esta"a no ser eterno de $eus nada !ais )a#ita"a nele: o que ali )a#ita"a era ele !es!o* >is
pois por que declara!os que a pessoa de"e estar to li"re de seu pr1prio con)eci!ento
quanto naquela 'poca e! que ele ainda no era* >sta pessoa de"e dei8ar que $eus &uncione
co!o desejar e ele !es!o nada &a(er estando inati"o*
%ois que tudo que tudo que "e! de $eus ' pura ati"idade: o tra#al)o "erdadeiro da
pessoa ' a!ar e con)ecer* +,ora a per,unta &ica colocada: 6nde reside a #e! a"enturana
pela sua !aior parte. +l,uns !estres di(e! que est2 no con)ecer
1PP
enquanto que outros
di(e! que est2 no a!or
1P1
: outros di(e! que est2 e! con)ecer e e! a!ar e estes so o que
!el)or di(e!* Mas n1s di(e!os que no ' ne! e! con)ecer ne! e! a!ar: %ois que e8iste
al,o na al!a de onde "5! tanto o con)eci!ento quanto o a!or: Mas isto !es!o ne!
con)ece ne! a!a da &or!a que o &a(e! os poderes da al!a* /ue! con)ece isto con)ece a
ori,e! da &elicidade* Esto no te! u! antes ou u! depois ne! espera que al,o "en)a a si
pois isto no pode ne! ,an)ar ne! perder* > assi! isto est2 pri"ado do con)eci!ento que
$eus esteja nele &uncionando: ao in"'s isto ' apenas si !es!o ,o(ando a si !es!o na
&or!a de $eus* A assi! que eu di,o que a pessoa de"e estar quitada e li#erta que ne!
con)ea e ne! perce#a que $eus esteja nele &uncionando: desta &or!a a pessoa ' po#re*
6s !estres di(e! que $eus ' u! ser u! ser intelectual que con)ece tudo* Mas n1s
di(e!os que $eus no ' u! ser e que no ' intelectual e que sequer con)ece isto ou aquilo*
+ssi! ' que $eus est2 li"re de todas as coisas e assi! !es!o >le ' todas as coisas* %ara ser
po#re de esp=rito a pessoa de"e estar po#re de todo seu con)eci!ento: no con)ecendo
coisa al,u!a nen)u! $eus nen)u!a criatura ne! a si !es!o* Esto ' necess2rio que a
pessoa no deseje con)ecer ou co!preender qualquer coisa que seja dos tra#al)os de $eus*
+ssi! a pessoa pode c)e,ar a ser po#re de seu pr1prio con)eci!ento*
>! terceiro lu,ar ele ' u! po#re que nada te!* Muitos e8iste! que di(e! que a
per&eio ' reali(ada quando no !ais se te! coisa al,u!a !aterial!ente na terra e isto '
"erdade e! u! sentido quando ' "olunt2rio* Mas no &oi este o sentido e! que o quis
!encionar* >u j2 disse antes aquele que ' po#re no ' aquele que quer &a(er a "ontade de
$eus !as aquele que de tal &or!a "i"e que est2 li"re de sua pr1pria "ontade e da "ontade de
$eus assi! co!o esta"a quando ainda no era* $esta po#re(a declara!os que ' a !ais
ele"ada* >! se,undo lu,ar disse!os que ' o po#re aquele que nada sa#e do &unciona!ento
de $eus dentro de si* +quele que est2 to li"re do con)eci!ento e da co!preenso de $eus
co!o $eus !es!o est2 de todas as coisas esta pessoa ento te! a po#re(a !ais pura* Mas
esta terceira po#re(a ' a !ais correta que ' quando a pessoa nada te! e da qual "a!os
discorrer neste !o!ento*
%reste! ateno no se,uinteH >u disse co! &reqC5ncia no passado e e!inentes
autoridades ta!#'! o &i(era! que a pessoa de"e estar de tal &or!a li#erta de todas as coisas
e de todos os tra#al)os tanto de dentro co!o de &ora que possa ser u!a casa di,na de
$eus onde $eus possa tra#al)ar* +,ora di,a!os al,o de !ais al'!* Se o )o!e! esti"er
li"re de todas as criaturas de $eus e de Si !es!o e se !es!o assi! $eus ac)ar u! lu,ar
nele onde possa &uncionar ento declara!os que enquanto isto esti"er naquele )o!e! ele
ainda no ' po#re na po#re(a !ais pura* %ois que no ' a inteno de $eus e! Seus
tra#al)os que a pessoa de"a ac)ar u! lu,ar dentro de si onde $eus possa &uncionar: pois a
100
6s $o!inicanos*
101
6s Franciscanos*
153
Meister Eckhart, Sermes Alemes
po#re(a do esp=rito quer di(er estar to li"re de $eus e de todos Seus tra#al)os que $eus se
desejar tra#al)ar na al!a ' >le !es!o o lu,ar onde possa &uncionar o que ali2s >le &a(
co! a !aior satis&ao* %ois que se $eus ac)ar u!a pessoa to po#re ento $eus reali(a
Seus tra#al)os e a pessoa se queda passi"a a $eus ento $eus ' o pr1prio lu,ar onde
&unciona sendo $eus co!o ' u! tra#al)ador* A justa!ente aqui nesta po#re(a que a
pessoa d2 entrada naquela ess5ncia eterna que ele &oi u!a "e( que ' a,ora e que ser2 por
todo se!pre*
>sta ' a pala"ra de So %aulo* $i( ele: -Tudo que sou o sou pela ,raa de $eus0(1
@or* 15:1P)* >ste ser!o parece se ele"ar aci!a da ,raa e do ser e da co!preenso e da
"ontade e de todo desejo ento co!o pode! ser "erdadeiras as pala"ras de So %aulo. 6
&ato ' que so "erdadeiras as pala"ras de So %aulo: era &oroso que a ,raa de $eus nele se
encontrasse pois a ,raa de $eus causou co! que aquilo que e! si era acidental se
aper&eioasse co!o ess5ncia* /uando a ,raa ter!inou seu tra#al)o %aulo per!aneceu
aquilo que ele era*
+ssi! di(e!os que a pessoa de"e ser to po#re que ne! possua ne! ten)a qualquer
lu,ar onde $eus possa operar* %reser"ar u! lu,ar ' preser"ar a distino* >is pois que re(o
a $eus que !e li"re de $eus pois !eu ser essencial est2 aci!a de $eus to!ando $eus
co!o a ori,e! das criaturas* %ois naquela ess5ncia de $eus na qual $eus se encontra aci!a
de ser e de distino ali eu era eu !es!o e !e con)ecia a !i! !es!o de tal &or!a que !e
constitu=sse neste )o!e! que aqui est2* %ortanto eu sou !in)a pr1pria causa de acordo
co! !in)a ess5ncia que ' eterna e no de acordo co! !eu "ir a ser que ' te!poral*
%ortanto sou no?nascido e de acordo co! !eu !odo no?nascido no poderei ja!ais
!orrer* $e acordo co! !eu !odo no?nascido &ui eterna!ente sou a,ora e serei para todo
se!pre* +quilo que sou por "irtude do nasci!ento de"e por &ora "ir a perecer j2 que '
!ortal* ;o !eu nasci!ento todas as coisas ta!#'! nascera! e eu era a causa de !i!
!es!o e de todas as coisas: se eu o quisesse no teria sido e todas as coisas no teria! sido*
Se no ti"esse sido $eus ta!#'! no teria sido* Sou eu a causa de $eus ser $eus: se no
ti"esse sido $eus ento no teria ta!#'! sido $eus* Mas "oc5s no precisa! sa#er disto*
4! ,rande !estre disse que seu a#andonar corpo e !ente ' !ais no#re que sua
e!anao e isto ' u! &ato* /uando &lu= desde $eus todas as criaturas dissera!: ->is que
$eus e8isteH0 !as isto no pode !e &a(er a#enoado pois que atra"'s disto eu !e perce#o
co!o criatura* Mas no !eu a#andonar corpo e !ente onde !e quedo li"re de !in)a
"ontade da "ontade de $eus e de todos seus tra#al)os e do pr1prio $eus !es!o ento !e
encontro aci!a de todas as criaturas e no sou !ais ne! $eus ne! criatura !as si! aquilo
que era que de"erei para se!pre per!anecer sendo* +li ' que rece#erei u! selo que !e
ele"ar2 aci!a de todos os anjos* @o! este selo ,an)arei u!a tal rique(a que no &icarei
contente co! $eus enquanto $eus ou co! todos Seus tra#al)os di"inos: pois que este
a#andonar corpo e !ente !e ,arante e !e con&ir!a que eu e $eus nada !ais so!os que
u!a s1 coisa* >nto ' que sou o que era ento no sou ne! cresci!ento ne! decad5ncia
pois que ento sou a causa que no se !o"e e que co! isto !o"e todas as de!ais coisas*
+qui $eus no encontra nen)u! lu,ar no )o!e! pois que o )o!e! atra"'s de sua
po#re(a ,an)a para si !es!o o que ele &oi eterna!ente e que de"er2 para se!pre
per!anecer sendo* +qui $eus ' u!a s1 coisa co! o esp=rito e esta ' a po#re(a !ais estrita
que a pessoa pode reali(ar*
Se al,u'! )ou"er que no possa co!preender isto que &oi dito no precisa se
preocupar co! nada* %ois enquanto a pessoa no &or i,ual a esta "erdade no pode
154
Meister Eckhart, Sermes Alemes
co!preender !in)as pala"ras pois esta ' a "erdade nua e crua que pro"eio direta!ente do
corao de $eus*
Gi"a!os n1s para e8peri!entar isto eterna!ente a tal nos ajude $eus*
+!'!*
155
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO %UI TO S ERMO
/T55
HOMO %UIDEM ERAT DI(ES ETC
(7ucas 1Q:1O)
-Ha"ia u! )o!e! rico que se "estia se!pre co! as !el)ores sedas e #rocados de
ouro e co!ia do #o! e do !el)or todo dia e no tin)a no!e al,u!0*
%ode!os co!preender isto de duas &or!as: desde as pro&unde(as insond2"eis da
ess5ncia de $eus e de toda al!a delicada*
-Ha"ia u! )o!e! rico0*-Ho!e!0denota u! ser racional: ' o que nos di( u! !estre
pa,o
1PK
* /uando nas escrituras le!os -)o!e!0 isto quer di(er $eus* So Vre,1rio di( que
se )ou"esse al,o que $eus nos dissesse ser !ais no#re que tudo !ais por certo >le teria
dito Sua co!preenso: pois ' na co!preenso que $eus se !ani&esta e na co!preenso
$eus &lui para Si na co!preenso $eus &lui para todas as coisas na co!preenso $eus cria
tudo que e8iste* Se no )ou"esse co!preenso e! $eus no poderia )a"er u!a Trindade e
neste caso no )a"eria criatura al,u!a que pudesse ter a#andonado corpo e !ente*
->le no tin)a no!e al,u!0*+ pro&undidade insond2"el de $eus no te! no!e
al,u!: pois todos os no!es que a al!a l)e con&ere so ,an)os a partir de sua co!preenso*
@o!o di( o !estre pa,o e! seu li"ro c)a!ado -7u( das lu(es
1PM
-$eus ' supraessencial e
supraracional e al'! da co!preenso quando se entende por co!preenso a co!preenso
natural* +qui no estou &alando da co!preenso atra"'s da ,raa porque pela ,raa o
)o!e! pode ser transportado de &or!a que co!preenda o que co!preendeu So %aulo:
pois ele &oi apan)ado no terceiro c'u e "iu coisas tais co!o nen)u! )o!e! poderia
descre"er
1P4
* >le no pode e8pri!ir e! pala"ras o que )a"ia "isto: pois para co!preenda!os
al,o de"e!os &a(5?lo por sua pr1pria causa e! !odo e ati"idade* >is por que $eus
per!anece descon)ecido pois nin,u'! 7)e causou a ser sendo >le se!pre o pri!eiro* >le
ta!#'! ' se! !odo isto ' Sua nature(a no pode ser con)ecida* > >le ' ta!#'! se!
qualquer ati"idade (isto ' e! sua quietude oculta)* %ortanto >le no te! no!e* > o que
ocorre ento co! todos os no!es que 7)e &ora! atri#u=dos. Mois's 7)e per,untou qual
Seu no!e ao que $eus l)e disse: -+quele que ' &oi que! te en"iou0*>sta &oi a Dnica &or!a
e! que ele 6 pode e8pri!ir: pois que $eus no pode se dar a con)ecer a qualquer criatura
da &or!a que >le ' e! Si* ;o que >le no o pudesse &a(er !as porque as criaturas no so
capa(es de o co!preender* %ortanto o !estre di( no li"ro c)a!ado -+ lu( das lu(es0 que
$eus ' supraessencial e que est2 al'! de ser enco!iado supraracional e al'! da
co!preenso*
>ste )o!e! de que! &al2"a!os ta!#'! era -rico0*$a !es!a &or!a $eus ' rico e!
Si e e! tudo o !ais* Geja! #e!: as rique(as de $eus so de cinco tipos* >! pri!eiro lu,ar
>le ' a causa pri!eira e assi! se "erte e! todas as coisas* >! se,undo >le ' uno e!
102
+rist1teles De anima ii 1*
103
4! no!e alternati"o para o $iber de 'ausis dito ter sido escrito por %roclus*
104
@&* K @or* 1K:K?4*
156
Meister Eckhart, Sermes Alemes
ess5ncia e portanto ' a interiori(ao de tudo que e8iste e o que )2 de !ais =nti!o* >!
terceiro lu,ar >le ' a &onte e portanto se entre,a a tudo* >! quarto lu,ar >le ' i!ut2"el e
portanto aquilo e! que !ais se pode depender* >! quinto >le ' per&eito e portanto o !ais
desej2"el*
>le ' a causa pri!eira portanto >le se "erte para tudo que e8iste* So#re isto u!
!estre pa,o disse que a pri!eira causa se entre,a !ais e! todas as de!ais causas que as
outras causas se entre,a! a si !es!as e! seus e&eitos
1P5
* >le ta!#'! ' si!ples e! Sua
ess5ncia: o que quer di(er si!ples. 6 Bispo +l#rec)t disse que o que ' si!ples '
intrinsica!ente uno e se! u! se,undo: isto ' $eus e todas as coisas si!ples so !antidas
pelo &ato de que >le '* +li as criaturas so unas no uno e so $eus e! $eus: nelas !es!a
nada so*
>! terceiro lu,ar sendo a &onte >le est2 trans#ordando para todas as coisas* 6 Bispo
+l#rec)t di( que >le &lui de tr5s &or!as nas coisas e! ,eral: co! o ser co! a "ida e co! a
lu( especial!ente na al!a racional co!o u!a co!preenso de todos os seres e u!a "olta
das criaturas at' suas ori,ens
1PQ
: isto ' a lu( das lu(es pois que: -Todos os presentes e todas
as per&ei<es &lue! desde o %ai das lu(es0 co!o di( So Jai!e (Jai!e 1:17)*
>! quarto lu,ar sendo i!ut2"el >le ' !uito di,no de se 7)e depender* +,ora "eja!
co!o $eus se une a tudo que e8iste* >le se une co! as coisas enquanto ;ele !es!o
per!anece co!o uno todas as coisas sendo unas ;ele* %ortanto o @risto di(: -Goc5s sero
trans&or!ados e! !i! !as eu no !e trans&or!arei e! "oc5s*
1P7
-Esto se de"e a
i!uta#ilidade de $eus e : Sua i!ensidade e : pequene( das coisas* /uanto a isto o pro&eta
di( que tudo para $eus ' co!o u!a ,ota do oceano
1P8
* Se &osse!os jo,ar u!a ,ota no
oceano a ,ota se &undiria ao oceano e no o oceano : ,ota* 6 !es!o ocorre co! a al!a:
quando ela a#sor"e $eus "ira $eus de tal &or!a que a al!a se torna di"ina !as $eus de
Sua parte no "ira a al!a* >nto a al!a perde seu no!e e seu poder !as no sua "ontade e
sua e8ist5ncia* So#re isto o Bispo +l#rec)t di( que a "ontade co! a qual a pessoa &alece
co! esta "ontade ele per!anece na eternidade
1PO
* >! quarto lu,ar sendo per&eito >le '
!uito desej2"el* $eus ' a per&eio de Si !es!o e de tudo que e8iste* 6 que ' a per&eio
e! $eus. /ue >le "en)a a ser Seu pr1prio #e! e ta!#'! o #e! de todas as coisas
11P
*
%ortanto todas as coisas 6 deseja! pois >le ' o #e! de todas as coisas*
/ue esta #ondade possa "ir a ser nossa que ' $eus !es!o que possa!os ,o(ar disto
eterna!ente a tal nos ajude $eus*
+!'!*
105
$iber de 'ausis 1 1*
106
@itao no encontrada*
107
>sta no ' u!a citao das escrituras !as u!a par2&rase de +,ostin)o 'on(. GEE cap* 1P n*1Q*
108
@&* Sap* 11:KM*
109
@o!ent2rio so#re Mat* K:7*
110
+,ostin)o De Trinitate GEEE cap* M n*4* @&* $% EEE 4MK*
157
Meister Eckhart, Sermes Alemes
%UADRA$*S I MO S E!TO S ERMO
/T 5Q
(IDES &ESUS TUR"AS# ASCEDIT I MOTEM# ETC.
(Mat* 5:1)
111
7e!os no >"an,el)o que ;osso Sen)or e"itou a tur#a e -Su#iu a !ontan)a* +#rindo
ento Sua #oca ensinou so#re o reino de $eus0*
->le ensinou0*Santo +,ostin)o di(: -/ue! ensina coloca sua cadeira nos c'us0*
11K
+quele que a#sor"eria a instruo de $eus de"e se colocar aci!a e transcender toda a
!ultiplicidade: a esta ele de"e e"itar* %ara que possa a#sor"er a instruo de $eus de"e ele
se recol)er e estar a#sorto e! si se "oltando de todos os cuidados e en"ol"i!entos e
ta!#'! no tra&icando co! coisas in&eriores* 6s poderes da al!a que tantos so e que t5!
todos u! to lon,o alcance ele os de"e transcender a todos at' !es!o aqueles que
procede! do pensa!ento apesar do pensa!ento poder reali(ar !ara"il)as e! si !es!o*
Mas este pensa!ento ta!#'! de"e ser transcendido para que $eus &ale aos poderes no?
di"isos*
11M

>! se,undo lu,ar ->le su#iu as !ontan)as0*Esto quer di(er que $eus !ostra a
su#li!idade e a doura de Sua nature(a da qual de"e ser re!o"ido tudo aquilo que '
criatura* +li ele no est2 ciente de nada !ais al'! de $eus e de si !es!o enquanto i!a,e!
de $eus*
>! terceiro lu,ar ->le su#iu as !ontan)as0*Esto indica Sua e8altao (aquilo que est2
ele"ado se encontra pr18i!o a $eus) e denota aqueles poderes que de $eus se encontra!
pr18i!os* >! u!a ocasio ;osso Sen)or &oi co! tr5s de seus disc=pulos e os condu(indo a
u!a !ontan)a l)es re"elou a ilu!inao de Seu corpo que tere!os na lu( eterna
114
* ;osso
Sen)or disse: -7e!#re!?se do que eu l)es disse: o que "ira! aqui no &oi ne! i!a,e! ne!
se!el)ana0*/uando al,u'! e"ita a !ultido $eus d2 a Si !es!o : al!a se! i!a,e! ou
se!el)ana* Mas todas as coisas so con)ecidas por i!a,e! e se!el)ana*
Santo +,ostin)o nos instrui so#re os tr5s tipos de con)eci!ento
115
* 6 pri!eiro '
corporal perce#endo as i!a,ens co!o a "ista as "5 e co!o perce#e as i!a,ens* 6 se,undo
' !ental !as ainda assi! ad!ite as i!a,ens das coisas corp1reas* 6 terceiro ' u!a !ente
interna que no con)ece ne! i!a,e! ne! se!el)ana e este con)eci!ento se parece co!
aquele dos anjos* 6s n="eis !ais ele"ados dos anjos so de tr5s tipos* 4! !estre di( que a
111
>"an,el)o do $ia de Todos os Santos (%ri!eiro de ;o"e!#ro)*
112
De disciplina 'hristiana cap* 14 n*15*
113
6 pri!eiro ,rupo de ]poderes^ so os poderes in&eriores da al!a incluindo aqui o pensa!ento discursi"o
que se ac)a! ]espal)ados^ entre as coisas e8ternas: os ]poderes no?di"isos^ so o intelecto e a "ontade*
114
@&* Mat* 17:1?K*
115
De genesi ad litt. TEE cap* M4*
158
Meister Eckhart, Sermes Alemes
al!a no con)ece a si e8ceto na se!el)ana !as os anjos se con)ece! a si e a $eus se!
se!el)ana*
->le su#iu a !ontan)a e &oi trans&i,urado ante a eles0*+ al!a se trans&i,ura e se
trans&or!a e ' &orjada no"a!ente naquela i!a,e! que ' o Fil)o de $eus* + al!a ' criada
na i!a,e! de $eus
11Q
!as os !estres di(e! que o Fil)o ' a i!a,e! de $eus e a al!a '
criada na i!a,e! da i!a,e!
117
* Mas eu di,o !ais: o Fil)o ' u!a i!a,e! de $eus aci!a de
todas as i!a,ens ele ' u!a i!a,e! da Sua ess5ncia de $eus oculta* $esde ali onde o Fil)o
' u!a i!a,e! de $eus do selo da i!a,e! do Fil)o a al!a rece#e sua i!a,e!* + al!a a
tira de onde o Fil)o ta!#'! a tira* Mas al!a no &ica presa ne! ali onde o Fil)o sai do %ai:
ela est2 aci!a de todas as i!a,ens* 6 &o,o e o calor so u!a s1 coisa e contudo esto lon,e
de sere! u! s1: o ,osto e a cor de u!a !a so u!a s1 coisa e contudo esto lon,e de
sere! u! s1* + #oca perce#e o ,osto e a "ista nada pode &a(er co! isto3 a "ista perce#e a
cor so#re a qual o paladar nada sa#e* + "ista #usca lu( !as o paladar opera no escuro* +
al!a con)ece apenas o uno: ela est2 aci!a da &or!a*
$isse o pro&eta: -$eus condu(ir2 Sua o"el)as a u! pasto "erde*
118
-+s o"el)as so
si!ples e assi! se si!pli&ica! para u!a s1* 4! !estre a&ir!a que o percurso do c'u no
pode ser to o#"ia!ente o#ser"ado quanto e! si!ples ani!ais: eles se! qualquer
pensa!ento pr'?conce#ido pronta!ente aceita! as in&lu5ncias dos c'us assi! co!o o
&a(e! as crianas que ainda no possue! u!a !entalidade pr1pria
11O
* Mas aqueles que so
espertos e c)eios de id'ias so le"ados a u!a !ultiplicidade de id'ias e de a"alia<es
di&erentes* Foi desta &or!a que nosso Sen)or pro!eteu que ali!entaria suas o"el)as na
!ontan)a de "erdes rel"as* Todos os seres so "erdes e! $eus* Todos os seres "5!
pri!eira!ente de $eus e e! se,undo lu,ar dos anjos* +quilo que te! nature(a de criatura
te! e! si aquilo que ' caracter=stico a todos as de!ais criaturas* 6 anjo te! e! si aquilo
que est2 i!presso e! todas as criaturas* Tudo que a nature(a do anjo pode c)e,ar a rece#er
j2 possui dentro de si* Tudo que $eus ' capa( de criar os anjos j2 te! dentro de si e desta
&or!a no &ica! pri"ados da per&eio que as de!ais criaturas possue!* %or que te! o anjo
tudo isto. %orque se encontra to c)e,ado a $eus*
Santo +,ostin)o disse: -+quilo que $eus cria te! u! canal atra"'s dos anjos*
1KP
-;as
alturas todas as coisas so "erdes: ;o -@u!e da !ontan)a0 todas as coisas se "5e! no"as e
"erdes* /uando desce! ao te!po e!palidece! e des"anece!* ;o no"o -"erdeja!ento0 de
todos os seres nosso Sen)or ir2 -ali!entar suas o"el)as0*Todos os seres que se encontra!
neste "erde e nesta altura assi! co!o e8iste! nos anjos so !ais a,rad2"eis : al!a que
qualquer outra coisa no !undo* +ssi! co!o o sol ' di&erente da noite to di&erente
ta!#'! ' o !enor dos seres co!o e8iste ali nos anjos do que o resto de todo o !undo*
%ortanto que! quiser rece#er o ensina!ento de $eus de"e su#ir nesta !ontan)a: ali
$eus dar2 o ensina!ento per&eito no dia da eternidade onde tudo ' lu(* +quilo que con)eo
de $eus isto ' lu(: aquilo que toca os seres ' a noite* +quilo ' a "erdadeira lu( que no te!
contato co! os seres* 6 que a pessoa con)ece de"e ser lu(* $i( So Joo: -$eus ' u!a
116
Ven* 1:KQ
117
@&* )umma Theol. E /88 + M ad M*
118
@&* >(ec)* M4:11&&*
119
@&* St* T)o!as )ent. EE $ KP /K + K ad5*
120
@&* De *enesi ad litt* EG @ap* K4*
159
Meister Eckhart, Sermes Alemes
"erdadeira lu( que #ril)a na escurido*
1K1
-6 que ' esta escurido
1KK
. >! pri!eiro lu,ar que
o )o!e! de"a se ape,ar a nada e se,urar este nada de ser ce,o e de nada &icar sa#endo das
criaturas* >u j2 disse antes: -+quele que "eria $eus de"e se tornar ce,o0*>! se,undo lu,ar:
-$eus ' u!a lu( que #ril)a na escurido0*>le ' u!a lu( que nos ce,a* Esto quer di(er que '
u!a lu( de tal nature(a que no pode ser co!preendida* A se! &i!* >! outras pala"ras no
te! &i! e no con)ece &i! al,u!* + al!a &icar ce,a quer di(er que ela nada sa#e e de nada
est2 ciente* + terceira -escurido0 ' a !el)or de todas e quer di(er que no e8iste lu(
al,u!a* 4! !estre di( que os c'us no te! lu( que so por de!ais ele"ados para tal: ela
no #ril)a e no ' ne! quente ne! &ria* +ssi! nesta escurido a al!a perdeu toda lu( tendo
superado tudo que c)a!a!os de calor e de cor*
4! !estre di( que a lu( ' a coisa !ais ele"ada quando $eus nos d2 aquilo que )a"ia
pro!etido* 4! !estre di( que o ,osto de tudo aquilo que ' desej2"el de"e ser ele"ado at' a
al!a nesta lu(* 4! !estre disse que no e8istiu nada ja!ais por !ais sutil que &osse que
ti"esse c)e,ado ao c)o da al!a e8ceto $eus apenas* /uis ele di(er co! isto que $eus
#ril)a nu!a escurido onde a al!a supera tudo aquilo que ' lu(: pode ser que e! seus
poderes ela rece#a a lu( e a doura e a ,raa !as e! seu c)o nada rece#e seno $eus e!
sua nude(* /uando o Fil)o e o >sp=rito Santo &lue! desde $eus a al!a os rece#e e! $eus:
!as o que !ais do que isto &luir $ele e! lu( e e! doura a al!a rece#e e! seus poderes*
$e acordo co! as !el)ores autoridades os poderes da al!a e a al!a !es!a so u!a
coisa s1
1KM
* 6 &o,o e seu #ril)o so u!a s1 coisa !as quando o &o,o desce at' a ra(o ele se
trans&or!a e! u!a outra nature(a* >! terceiro lu,ar isto ' u!a lu( que est2 aci!a de todas
as de!ais lu(es: ali a al!a supera toda lu( -no cu!e da !ontan)a0 onde lu( al,u!a e8iste*
6nde $eus irro!pe no Fil)o ali a al!a no &ica presa* Se to!ar!os al,o de $eus quando
est2 >le &luindo para &ora a al!a no se det5! ali: este lu,ar onde a al!a supera todas as
lu(es se encontra !ais ele"ado onde ela supera toda lu( e todo con)eci!ento* %ortanto ele
di(: ->u os li#ertei e reuni condu(indo?os :s suas terras e a u! pasto "erde0*-;u!a
!ontan)a ele a#riu sua #oca0*4! !estre di( que nosso Sen)or a#re de &ato sua #oca aqui
e! #ai8o nos ensinando atra"'s das escrituras e dos seres* Mas So %aulo di(: -+,ora $eus
nos &alou atra"'s de Seu Fil)o Dnico0*(He#* 1:K) -;ele con)ecerei tudo desde o !ais
ele"ado ao !enos ele"ado e tudo de u!a s1 "e( e! $eus0*(He#* 8:11)
%ossa $eus nos ajudar a superar tudo que no seja $eus*
+!'!*
121
@&* Joo 1:Ob5*
122
@&* %seudo?$ionNsius Teologia Mstica.
123
@&* )umma Theol* EEE /OP +M*
160
Meister Eckhart, Sermes Alemes
161

S-ar putea să vă placă și