VI.

ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS_____________________________________ 1 _______

AMELYATHANELERDE HJYENK KLMA TESSATI



K.Oktay GVEN





ZET

Hastanelerde klinik tedavinin yannda hijyenik artlarn salanmas da nemlidir. Hastanelerde hijyenik
ortamn yaratlabilmesi iin hastane personelinin iyi eitimi, organizasyonu ve ynetimi ile beraber
hastanede standartlara uygun artlarn salanmas da gereklidir. Hastanelerde hijyeniklii salamak
iin gerekli olan klima tesisatnn projelendirilmesi, cihaz seimlerinin ve montajlarnn yaplmas ve
iletmesinin salanmas konusunda gerekli zenin gsterilmesi gereklidir.

Hastanelerde hijyenikliin salanmas iin gerekli olan klima tesisat odalarda konfor artlarnn
salanmasnn yan sra hastane ierisinde mikroorganizmalarn, tozlarn, narkoz gazlarnn ve pis
kokularn da en alt seviyelerde olmasn temin etmek iin kullanlrlar. Hastanelerdeki standart odalarn
dnda daha steril bir ortam gerektiren ameliyathane sitlerinde ise enfeksiyon risklerini en alt
seviyelerde tutabilmek ve mikroorganizma konsantrasyonunu standartlar ile belirtilen deerlerde
tutabilmek iin klima sistemlerine ihtiya duyulmaktadr. Ayrca, bu sistemler, odalar arasnda hava
akn salayarak odalardaki hijyenik ortamlarn bozulmasna da engel olurlar.

Bu bildiride hastanelerde hijyenik ortamn yaratlabilmesi iin kurulacak olan klima tesisatnn tasarm
kriterleri, havann temizlik dereceleri, hava kanallar ile ilgili bilgiler, klima tesisatnda kullanlan
ekipmanlarn zellikleri, ameliyathanelerde hava debilerinin hesaplanma yntemleri, zel durumlarda
klima tesisatnn iletilmesi, klima tesisatnn temizlii ve dezenfeksiyonu, klima tesisatnn kabul
aamasnda yaplmas nerilen kontroller ve bakm ve iletme ile ilgili bilgilerden bahsedilecektir.




GR

Hastanelerde konfor artlarnn salanmas ve mikroorganizmalar, toz, narkoz gazlar ve pis kokularn
mmkn olan en dk seviyelerde tutulmasn salamak iin Tablo 2de belirtilen ve aada
listelenen odalarda klima tesisatnn yaplmas zorunludur.

- Ameliyathaneler
- Ameliyathane blmnde yer alan tedarik hol, steril malzeme deposu, ykanma odalar, giri
ve k holleri, gerektiinde cihaz odalar
- Ameliyathane blmnde yer alan aylma odalar, dier odalar ve koridorlar
- Endoskopi mdahale odalar
- Fizik tedavi kvetli banyolar, hareket banyolar ve yzme havuzlar
- Ameliyathane dndaki aylma odalar
- Youn bakm blmlerinin enfeksiyon kapma ve tama riski olan hastalarn bulunduu youn
terapi odalar
- Youn bakm blmlerinin youn gzetim odalar ve acil durum odalar
- zel bakm blmlerinin yatakl odalar ve acil durum odalar
- Prematre bebek bakm blmlerinin yatakl odalar

Bu blmlerin dnda uygun olmayan i ve d ortamlardan dolay dier odalarda da klima tesisatna
ihtiya duyulabilir. Uygun olmayan bina d artlar olarak aadakiler saylabilir.



VI. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS_____________________________________ 2 _______

- ok kirli d hava
- ok yksek bina d grlt seviyeleri
- Dardan gelen yksek s yk
- Sk grlen iddetli rzgar
- Bina yksekliinin fazla olmas

Uygun olmayan i artlar iin de aada belirtilenler saylabilir.

- Medikal cihazlarn yaydklar s nedeni ile s yknn fazla olmas
- Oda havasnn narkoz gazlar, dezenfeksiyon gazlar ve dier pis kokular nedeni ile ar
kirlenmesi
- Tedavi ve dier blmlerde hava debisinin dengelenmesi
- Darya alan penceresi bulunmayan mahaller

Tablo 1 Hastane klimas iin gereken artlar



VI. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS_____________________________________ 3 _______



VI. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS_____________________________________ 4 _______

1. KLMA TESSATININ TASARIM KRTELER


Yukarda yer alan Tablo 2 hastanelerde klima tesisatnn tasarmnda dikkat edilmesi gerekli olan
tasarm kriterlerini vermektedir.

Tablo 2de 7. ve 8. stunlarda klima sistemlerinin kurulmasnn zorunlu olduu mahallerde olmas
gereken minimum ve maksimum hava scaklklar verilmitir. Bu tabloya gre ameliyathane grubunda
en az 22 C, en ok 26 C hava scaklna msaade edilmektedir. Youn bakm ve zel bakm
odalarnda ise scaklklar 24-26 C arasnda olmaldr. Ameliyathane odalarnda personelin istei ile
belirtilen scaklklar arasnda seim yapabilmesini temin etmek iin zel nlem alnmal ve seilen
cihazlar ortamda istenilen scakl temin etmeyi salayacak zellikte olmaldr. Sistemin tasarm
aamasnda 22-26 C arasnda scakln istenildii zaman istenildii gibi deitirilebilecei gz nne
alnmaldr.

Tablo 2 stun 9da ise hangi odalarda nem kontrol yaplmas gerektii belirtilmitir. Buna gre
ameliyathane grubunda, ameliyathane dndaki aylma odalarnda, youn bakm ve zel bakm
odalarnda ve prematre bebek bakm odalarnda nem kontrol yaplmaldr. Bu odalarn dnda tbbi
cihazlarn bulunduu odalarda cihazn istenilen ekilde almasn temin etmek iin gerekiyorsa nem
kontrol yaplmaldr.

Mahallerde kabul edilebilir en yksek ses basn seviyeleri ayn tablonun 10. stununda verilmektedir.
Mahallerde bu ses seviyelerine ulaabilmek iin kanallar zerinde gerekli nlemler alnmal cihaz
seimlerinde bu konuya zen gsterilmelidir. ayet seilen cihazlar ile bu ses seviyelerine inmek
mmkn olamyorsa mahal ierisindeki hijyeniklii bozmayacak ekilde zel susturucu nlemleri
almak gerekmektedir.

Hastanelerin deiik blmlerinde hijyenik nedenlerden dolay farkl hava artlar gerekmektedir. Bu
nedenle yksek artlar gerektiren odalarda daha dk artlar gerektiren odalara klima tesisat
aracl ile hava akmnn olmas salanmaldr. Farkl artlardaki odalar arasndaki kaplar, servis
pencereleri vs. mmkn olan en kk boyutlarda seilmeli, ayrma yzeyleri ve duvarlar tamamen
szdrmaz yaplmaldr.

Da bakan, gne nlar ve rzgar etkisi altndaki odalarda szdrmazlk tam olarak
salanamamaktadr, bu nedenle yksek veya ok yksek artlar gerektiren enfeksiyon riski yksek
ameliyathane ve evresindeki oda gruplarnn binann i ksmlarna yaplmas tavsiye edilmektedir.

Yksek artlar gerektiren odalar daha dk artlar gerektiren odalardan hava kilitleri (air lock) ile
ayrlmas gerekmektedir.




2. HAVANIN TEMZLK DERECELER

Hastane ierisinde yer alan deiik mahaller hijyenik ve mikrobiyolojik gereksinimler dolays ile farkl
fleme ve oda havas deerlerine ihtiya duyarlar. Hastane ierisinde yer alan mahalleri hijyeniklik
asndan iki farkl oda snfna ayrmak mmkndr.
- 1. snf odalar (Class 1): Mikroorganizma azlnn nemli veya ok nemli olduu odalar
- 2. snf odalar (Class 2): Mikroorganizma azlnn normal deerler gerektirdii blgeler
Tablo 2 stun 3e gre hastane ierisinde yer alan odalardan ameliyathane grubuna dahil olan odalar,
endoskopi mdahale odalar, youn bakm youn terapi odalar, zel bakm yatakl odalar ve acil
bakm odalar ve eczane steril odalar Class 1 odalar olarak tasarlanmaldr. Dier odalar ise Class 2
zelliinde odalardr.



VI. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES VE SERGS_____________________________________ 5 _______

2.1 FLTRELER

Class 1 ve 2 zelliinde odalar tasarlayabilmek iin ncelikli olarak havann filtrasyonunda kullanlan
filtreleri ve bu filtrelerin klima tesisatnn hangi blmlerinde kullanlmalar gerektiini belirlemek
gerekmektedir.

Class 1 zelliindeki odalarda mikroorganizmalar dahil partikl eklindeki her trl hava kirliliini
standartlar ile belirtilen deerlerde tutabilmek iin 3 kademe filtrasyon, Class 2 zelliindeki odalarda
ise 2 kademe filtrasyon yaplmaldr.

Filtre kademelerinde kullanlacak filtrelerin zellikleri en az aada belirtilenler olmaldr.
- 1. kademe filtre: en az F5, DIN EN 779a gre
- 2. kademe filtre: en az F7, DIN EN 779a gre
- 3. kademe filtre: en az H13, DIN EN 1822-1e gre

Yukarda belirtilen filtre snflar olmas gereken en dk deerleri vermektedir. lk yatrm
maliyetlerinin yan sra iletme maliyetlerinin de dnlmesi durumunda zellikle 1. ve 2. kademe
filtrelerin daha yksek snflarda tercih edilmesi filtrelerden sonraki blmlerin daha az kirlenmesini ve
daha sonraki filtrelerin daha ge kirlenmesini salayacaktr. Bu durum iletme maliyetleri asndan
olumludur. Ancak, daha yksek filtrasyon zelliine sahip filtrelerin kullanlmas durumunda sistemdeki
basn kaybnn artaca ve elektrik maliyetlerinin ykselebilecei de hesaba katlmaldr.

Yukarda zellikleri belirtilen filtrelerin klima sisteminin hangi noktalarna yerletirilmesi gerektii
aada anlatlmaktadr.
- 1. filtre kademesi d hava giriinin yaknna konulmal ve havalandrma santral ve birimlerinin
temiz tutulmas temin edilmelidir.
- 2. filtre kademesi havalandrma santral kna yani fleme havas kanalnn balangcna
yerletirilmeli ve kanal sisteminin temiz tutulmas salanmaldr.
- 3. filtre kademesi fleme havasnn oda veya ayn zellikte oda gruplarna giriinden nce
yerletirilmeli, ameliyathane odalar iin ise en son konuma konulmas tercih edilmelidir.


2.2 DI HAVA VE FLEME HAVASI DEBLER

Tablo 2de hastanelerde yer alan odalarda klima sistemleri tarafndan salanlmas gerekli olan en az
taze hava debileri belirtilmitir. Havadaki mikroorganizma seviyelerinin daha da drlmesi gerekli
olan durumlarda ve/veya oda ierisindeki yksek s deerlerinden dolay fleme hava debisi
arttrlabilir. Ameliyathane blmlerinde olmas gerekli olan d hava debi miktarlarnn hesap yntemi
ileride anlatlacaktr.


2.3 SRKLASYON HAVASI KULLANIMI

Hastanelerde sirklasyon havas sadece ayn odann veya oda grubunun egzost havasnn kullanm
ile yaplabilir. Sirklasyon havas kullanlan blmlerde bu hava da mutlaka ngrlen filtre snfndan
geirilerek mahalle verilmelidir.

fleme havas kanal olmayan i hava sirklasyonlu oda tipi cihazlarn kullanlmas durumunda 2. ve
3. filtre kademeleri arasnda normalde kullanlan ve temizlenmesini 2. filtre kademesinin salad bir
havalandrma kanal olmayaca iin 2. filtre kademesine gerek kalmamaktadr. Ancak, bu tip bir
durum sz konusu olduunda 1. filtre kademesinin gerekli hijyeniklii salayabilmek amac ile en az
F7 zelliinde olmas gerekmektedir. Bu tr cihazlarda soutma yaplmas durumunda youan suyun
drenaj ok zor olaca iin nem alma dnlmemelidir.

Ameliyathanelerde sirklasyon havas kullanlmas durumunda egzost havasnn narkoz gaz gibi
zararl gazlar da barndrabilecei gz nne alnmaldr.

almalarnzda kolaylklar dileriz. klimaci.com