Sunteți pe pagina 1din 19

mhInwvwr islybs vMf

ivigAwn
SRyxI 6vIN qoN 10vIN
2009-10

fwierYktr jnrl skUl is`iKAw


cMfIgV pMjwb
wjhBktko f;b/p; tzv 2009^10
iwks-
iwks-S/thI
ftfrnkB
wjhBkLngq
wjhBkLngq?b
gkm 1H fgqEth
gkm 11H ;kvk tksktoD
(nfGnk; g[;se dk gkm BzH 1 ns/ 11 eotkfJnk ikDk j?)
gqkmeqw-gq:'rh L
1H ukoN iK wkvb dh ;jkfJsk Bkb ;{oih gfotko pko/ ikDekoh .
2H fwZNh dhnK tZy-2 gosK dk nfXn?B eoBk .
3H tksktoD ;zpzXh nyapkoK ns/ w?r}hBK ftZu'I ikDekoh fJeZso eoBk ns/ T[;
T[Zs/ Fq/Dh ftZu ftuko tNKdok eoBk .
4H phiK d/ g[zroB dhnK FosK pko/ nfXn?B eoBk ns/ Bkb-2 ph}K d/ g[zroB
fefonk do;kT[Dk .
wjhBkL
wjhBkLwJh
gkm-5 wkd/ dh gqfeosh
gkm-2 wkg
gkm-12 e[dosh ;kXB
(nfGnk; g[;se dk gkm 5, 2 ns/ 12 eotkfJnk ikt/)
gkmeqw g:q'rh L
1H f;ZX eoBk fe jtk dk th Gko j[zdk j? .
2H f;ZX eoBk fe gdkoE fJZe o{g s'I d{i/ o{g ftZu spdhb j' ;edk j?<
3H gkDh ftZu x[bDFhb$nx[bDFhb gdkoEK dk nfXn?B eoBk .
4H go;oB fefonk d[nkok tZy-tZy vZfpnK ftZu oZy/ gdkoEK dh gSkD eoBh .
5H nfB:fws ;sQk dk y/socab frnks eoBk .
6H vkeNoh EowkwhNo Bkb wB[Zyh ;oho dk skgwkB gsk eoBk .
7H nfXnkge tZb'I gkDh dh ;KG-;zGkb, gqd{FD ns/ popkdh o'eD bJh gq/fos eoBk
wjhBkL
wjhBkL i{B
pwT nM:- 1,2,5,11 Aqy 12 dI duhrweI[ Cu`tIAW dw kMm[ swieMs islybs ivcoN
ie`k mwfl iqAwr krnw[
wjhBkL
wjhBkL i[bkJh
pwT nM:-8 sjIvW dy l`Cx Aqy vrgIkrn
pwT nM:-9 sjIvW dI bxqr Aqy kwrz
AiBAws pusqk dy pwT nM: 8,9 krvwey jwx
pRXogI:-
1. AiDAYn kro ik swry sjIv sYlW dy bxy huMdy hn[
2. v`K-2 jVHw Aqy qixAW dIAW iksmW dw AiDAYn krnw[
3. Pu`l dy v`K-2 BwgW dw AiDAYn krnw[
4. mwfl rwhIN pwcn pRxwlI, swh pRxwlI Aqy lhU gyVH pRxwlI dw AiDAYn krnw[
5. iksy bgIcy iv`c bUtIAW, JwVIAW Aqy drKqW dI pCwx krnw[
6. rojwnw jIvn iv`c vrqoN Awaux vwlIAW v`K-2 vsqUAW dI sUcI iqAwr krnw
Aqy auhnW dy sRoqW bwry jwxkwrI hwsl krnw[
wjhBkL
wjhBkL nr;s
pwT nM:-3 bl Aqy gqI
pwT nM:-6 pdwrQW dw inKyVnw
pwT nM:-4 kwrj Aqy aurjw
AiBAws pusqk dy pwT nM: 3,4,6 krvwey jwx
pRXogI:-
1. rgV dy pRBwvW dw AiDAYn krnw[
2. lIvr dI v`K-2 iksmW dw AiDAYn krnw[
3. nmk,imtI Aqy lohy dy kxW dy imSrx nUM inKyVnw[
4. pwxI Aqy qyl dy imSrx nUM inKyVnw[
5. pOx c`kI dw mwfl iqAwr krnw[
6. kTor Aqy koml jl dI pCwx krnI[
7. istI Aqy AmonIAm klorweIf dy imSrx nMU inKyVnw[
wjhBkL
wjhBkL ;szpo
duhrweI Aqy pihlI trm dI pRIiKAw
wjhBkL
wjhBkL nes{po
pwT nM:7 swfy Awly-duAwly dy pirvrqn
pwT nM:10 ishq Aqy ishq ivigAwn
AiBAws pusqk dy pwT nM: 7,10 krvwey jwx[
pRXogI:-
1. AijhIAW qbdIilAW dw AiDAYn kro ijnHw iv`c qwp pYdw huMdw hY jW soiKAw
jWdw hY[ijvyN ik qwp soKI ikirAwvW qwp inkwsI ikirAWvW
2. pYfUlm jW July dI m`dd nwl AwvrqI pirvrqn drswauxw[
3. AiDAwpk v`lo ividAwriQAW nUM A`K, n`k Aqy kMnW dI shI sMBwl Aqy
sPweI vwry jwxkwrI dyxw[
wjhBkL
wjhBkL Btzpo
pwT -13 PwlqU pdwrQW dI auqpqI
pwT -14 PwlqU pdwrQW dw pRbMDx
pwT 13,14 AiBAws pusqk qoN vI krvwey jwx[
pRXogI:-
1. pwlIQIn ilPwiPAW dw vwqwvrx qy BYVy pRBwvW dI jwxkwrI pRwpq krky
ivcwr-vtWdrw krnw[
2. GrylU kUVw-krkt iv`coN jYv-ivGitq Aqy jYv-AivGitq pdwrQW dI pCwx
krnI Aqy auhnW nUM v`K-2 krnw[
3. AiDAwpk duAwrw 4R dy isDWq dI vrqoN dI shI jwxkwrI dyxw[
4. rUVI Kwd dI vrqoN duAwrw pOidAW dy vwDy qy Asr idKwauxw]
wjhBkL
wjhBkL d;zpo
duhrweI pwT nM: 7,10,13,Aqy 14 Aqy GrylU pRIiKAw trm-2
pRXogI:-
1. rUpWqirq jVW, qxy, Aqy p`iqAW dy nmUny ie`kTy krky auhnW dw AiDAYn
krnw[
wjhBkL
wjhBkL iBtoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-1
wjhBkL
wjhBkL cotoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-2
wjhBkL
wjhBkL wkou
swlwnw pRIiKAw
wjhBktko f;b/p; tzv 2009^10
iwks-
iwks-;ZsthI
ftfrnkB
wjhBkLngq
wjhBkLngq?b
pwT 1 mwp
pwT 6 ipRQvI qy jIvn
pwT pusqk dw 1 qy 6 duhrwieAw jwvy[
pRXog:
1. mItr skyl dI vrqoN krky iksy idqI hoeI qwr dI motweI pqw krnw[
2. iek mItr skyl Aqy Awieqwkwr blwkw dI vrqON[
3 mwpk islMfr dw pRxog krky iksy Coty p`Qr dw GnPl pqw kro[
4 Awpxy skUl ivc eIko kl`b bxwauxw
wjhBkL
wjhBkLwJh
pwT nM 2 qwp Aqy qwpmwn
pwT nM 7 pwxI-iek AdBuq qrl
pwT nM 10 sjIvW ivc sMgTn
AiBAws pusqk dw 2,7,10 pwT krvwieAw jwvy[
pRXog:
1 irMg Aqy bwl aupkrn dI shwieqw nwl isD kro ik Tos grm krn qy PYldy hn[
2 v`K-2 QwvW/v`K-2 simAW qy qwpmwn bwry jwxkwrI pRwpq krnw[
3 swbx dI vrqoN rwhIN hlky Aqy Bwry pwxI dI pihcwx krnI[
4 ip`cr ivDI rwhIN gMDly pwxI nUM swP krnw[
5 is`D krnw ik Su~D pwxI ibjlI dw kucwlk huMdw hY Aqy ASuD pwxI ibjlI dw
sucwlk huMdw hY[
6 jIv sMiKAw dy sMklp nUM smJwaux leI iksy Kyqr ivc v`K-2 jMqUAW Aqy
poidAW dI igxqI dI sUcI iqAwr krnw[
7 pirsiQiqk pRbMD dy sMklp nUM smJwaux leI Awpxy nyVy dy iksy qlwbW jW
C`pV ividawrQIAW nUM lY ky jwxw[
wjhBkL
wjhBkL i{B
gkm Bzpo 1,2,6,7ns/ 10 dh d[jokJh S[ZNhnK dk ezw ns/ ;kfJz; f;b/p; ftZu'
fJZe wkvb pDkT[Dk
wjhBkL
wjhBkL i[bkJh
gkm-14 ;kvk G'iB ,
gkm-15 f;js ns/ fpwkohnK ,
gkm-8 wkd/ dh ;ozuBk
nfGnk; g[;se d/ 8,14,15 gkm eotkJ/ ikD.
gkm eqw- gq:'rhL-
hL-
1 fe;/ fdB ftfdnkoEhnk d[nkok ykD tkb/ gdkoEK dh ;{uh fsnko eoe/ ftuko
eoBk fe T[jBK dk G'iB ;zs[fbs j? iK Bjh.
2 Bf;ank d/ ;/tB Bkb f;js s/ g?D tkb/ wkV/ gqGktK pko/ ikDekoh d/Dk.
3 ukoN dh wZdd Bkb sZsK d/ ;ze/sk dh ikDekoh d/Dk.
wjhBkL
wjhBkL nr;s
gkm (4) X[Bh ,
gkm (9) s/iakp,yko ns/ b{D
gkm (11) ;ihtK ftu ;zg';aD
nfGnk; g[;se d/ 4,9,10 gkm eotkJ/ ikD
gkmeqw- gq:'rh L-
1, fJe ;XkoB g?v{bw dh rsh dk nfXn?B eo'.
2, f;ZX eo' fe fyv'Dk N?bhc'aB ftZu X[Bh Xkr/ ftZu' dh j' e/ iKdh j?.
3, fdZs/ rJ/ sobK dk torheoB s/iakpK, ykok ns/ T[dk;hB gdkoEK ftZu eoBk.
4, Cu,Zn ns/ Na dh s/ikapK Bkb fefonk dk nfXn?B eoBk.
5, wkZvb$ukoN d[nkok gkuB gqDkbh,;kj fefonk gqDkbh ns/ wb-fsnkr gqDkbh, d/
tZy tZu GkrK dk nfXn?B eoBk.
6, f;ZX eo' fe gqek;a ;z;b/;aD fefonk bJh o";aBh io{oh j?.
7, f;ZX eo' fe ;kj fefonk d"okB ekopB vkJhnke;kJhv g?dk j[zdh j?.
8, ;kpD dh fsnkoh eoBh.
wjhBkL
wjhBkL ;szpo
gkm (16) m'; e{Vk - eoeN ns/ fJ;dk gqpzX d[jokJh gkm Bzpo 4,8,9,11,15 ns/ 16
gfjb/ Now dh gqhfynk
nfGnk; g[;se dk gkm - 16 eotkfJnk ikt/.
gkmeqw-gq:'rhL-
1 e{V/ eoeN d/ gqpzX ns/ ;jh fBgNko/ tko/ ikro[esk g?dk eoBh.
2 nkgD/ B/V/ ;fEs pkfJU r?; gbKN dk d'ok.
wjhBkL
wjhBkL nes{po
gkm (3) gqek;
gkm (17) nB[e{bD
gkm (18) t;' d/ tkX/ dk tksktoB T[gZo gqGkt
nfGnk; g[;se d/ gkm 3,17,18 eotkJ/ ikD,
gkmeqw - gq:'rh L-
1, ekov p'ov d/ N[eV/ ns/ w'wpZsh dk gq':'r eoe/ f;ZX eo' fe gqek;a ;ob o/yk
ftZu ubdk j?.
2, fJZe ;wsb dogD dk N[eVk ns/ fgzB b? e/ gqek;a d/ goktosB d/ fB:wk dk
nfXn?B eoBk.
wjhBkL
wjhBkL Btzpo
gkm (5) ;fEo fpibJh ukoi ,
gkm (12) ;ihtK ftZu fB:zsoD ns/ skbw/b ,
gkm (13) ;ihtK ftZu gqiDB
nfGnk; g[;se d/ pwT 5,12,s' 13 eotkJ/ ikD.
gkmeqw - gq:'rh L-
1 f;ZX eo' fe ;wkB ukoi fJZe d{i/ B{z go/Q Xed/ jB[ ns/ n;wkB ukoi fJZe
d{i/ B{z nkgD/ tZb fyZud/ jB.
2 orV d[nkok ;fEo fpibh g?dk eoe/ ftykT[Dk.
3 ukoN iK wkvb d[nkok BkVh gqDkbh ns/ gqiDB gqDkbh d/ tZy tZy GkrK dk
nfXn?B eoBk.
4 ekfJnk gqtosB B{z ;wMT[Dk bJh e[M g"fdnk (nkb{), gZEo uZN, g[dhBK nkfd)
dk nfXn?B eoBk.
5 T[s/iBk pko/ do;kT[D bJh e[M g'fdnk fit/A A bkitzsh dhnk T[dkjoDK d/ e/
;wMkT[DK.
6 r[o{sk - neko;B B{z fdykT[D bJh fJZe gq:'r ;?NZ eoBk.
wjhBkL
wjhBkL d;zpo
gkm (19) wB[Zyh fefonktK dk tksktoB s/ gqGkt d[jokJh gkm Bzpo 3,5,12,13,17,18 ns/
19 ns/ d{ih Now dh gqhfynk
nfGnk; g[;se dk gkm Bz 19 eotkfJnk ikt/
gkmeqw - gq:'rh L-
1 nfXnkge dh fBrokBh j/m rwfbnK ftZu brkJ/ tZy tZy g"fdnk T[gZo s/iakph
toyk dk n;o fdykT[Dk.
2 ftfdnkoEhnK B{z B/Vb/ ;EkB fdykT[Dk fe oZ[y fet/ G" A B{z y[oB s' pukT[dA/
jB.
wjhBkL
wjhBkL iBtoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-1
wjhBkL
wjhBkL cotoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-2
wjhBkL
wjhBkL wkou
swlwnw pRIiKAw
wjhBktko f;b/p; tzv 2009^10
iwks-
iwks-nZmthI
ftfrnkB
wjhBkLngq
wjhBkLngq?b
gkm-1 gqekF
gkm-5 jtk
gkm-9 EVS-tksktoBh w;b/-y/soh ns/ okFNoh
(nfGnk; g[;se dk gkm 1,5, 14 eotkfJnk ikt/)
gkmeqw gq:'rh L
1H rbk; ;b?p ftZu'I gqekF feoB dk gZE T[bhe', f;ZX eo' nkgfss feoB,
fBorkwh feoB d/ ;wkB nzso j[zdh j? .
2H fJZe fgq}w ftZu'I gqekF feoB dk gZE T[bhe' ftubD e'D nzfes eo' .
3H wkvb dh ;jkfJsk Bkb wB[Zyh nZy d/ tZy-tZy GkrK dk nfXn?B eo' .
4H fe;/ T[Zsb b?B} dh brGr c'e; d{oh gsk eo' .
5H gq:'rFkbk ftZu nke;hiB r?; ~ KClO3 s'I fsnko eoe/ G"fse r[DK dk
nfXn?B eoBk .
fefonktK L
1H f;ZX eo' fe gkDh ftZu E'Vh v[Zph g?If;b w[Vh gqshs j[zdh j? .
2H f;ZX eo' gkDh d/ Go/ pheo ftZu oZfynk fJZe f;Zek nkgDh n;bh ;fEsh s'I
E'Vk T[Zgo T[fmnk j'fJnk B}o nkT[Idk j? .
3H fe;/ T[Zsb b?Bi dh nfG;koh fefonk f;ZX eo' .
4H jtk ftZu X{bh eDK dh j'Id ~ f;ZX eoBk
5H f;ZX eo' fe jtk r?;K dk fwFoD j? .

wjhBkL
wjhBkLwJh
gkm-2 uz[pesk ns/ fpibh

gkm-7 gowkD{ dh pDso gkm-10 fwZNh gkm gkm-11 EVS


(nfGnk; g[;se dk gkm 2, 7, 10, 11 eotkfJnk ikt/)
gkmeqw gq:'rh L
1H fe;/ u[zpe d/ ;wiksh ns/ n;wiksh Xo[tK d/ toskT[ dk nfXn?B .
2H fpibJh eozN d/ u[zpeh gqGkt(Tno;N?Iv gq:'r) dk nfXn?B eo' .
3H fwZNh dhnK tZy-tZy gosK dk nfXn?B eoBk .
4H f;ZX eoBk fe nke;hiB r?; pbD fefonk tk;s/ io{oh j? .
fefonktK L
1H fJZe t'bNk ;?b fsnko eoBk .
2H fJZe y[Fe ;?b d/ tZy-tZy GkrK dk nfXn?B eoBk .
3H f;ZX eo' ;[zsso bNe fojk fJZe SV u[zpe jw/FK T[Zso dZyD fdFk ftZu nk e/
o[Zedk j? .
4H do;kT[Dk fe fwZNh ftZu gkDh j[zdk j? .
5H do;kT[Dk fe fwZNh ftZu jtk j[zdh j? .

wjhBkL
wjhBkL i{B
ngq?b ns/ wJh ftZu eotkJ/ rJ/ f;b/p; dh d[jokJh eotkJh ikt/rh.

hBkL i[bkJh
wjhBk
wjhBkL
pwT nM 3 bRihmMf
pwT nM 6 pdwrQW ivc pirvrqn
pwT nM 12 eI.vI.AYs.
AiBAws pusqk dw pwT nM 3,6,12 krvwieAw jwvy[
pwTkRm pRXogI:
1. isD krnw ik SuD pwxI ibjlI dw kucwlk hY Aqy ASuD pwxI ibjlI dw
sucwlk hY[
2. soFIAm klorweIf Aqy islvr nweItRyt qo islvr klorweIf dy AvKyp bxn
dI ikirAw dw AiDAwn[
3. ijMk Aqy kwpr slPyt dI ikirAw nwl ivsQwpn ikirAw dw AiDAYn krnw[
4. qwp soKI Aqy qwp inkwsI ikirAw dw Al`g-2 AiDAYn krnw[
ikirAWvW:
1 vwXUmMflI qwp qy hrw igRh pRBwv dI Awps ivc qulnw krky iehnw dw
AiDAYn kro[
2 sDwrn ikirAw rwhI qusI ASuD pwxI nUM iks qrW S`UD kr skdy ho[
3 kudrq ivc kwrbn c`kr dw AiDAYn krnw
4 kudrq ivc nweItrojn c`kr dw AiDAYn krnw[
5 sDwrn ikirAw rwhIN is`D kro iks qrW pRXogI pRduSx GtwieAw jw skdw
hY[ audwhrx vjoN:- sofIAm nweItryt Aqy qrl hweIfroilk AYisf dw
NO2 bxnW[
wjhBkL
wjhBkL nr;s
pwT nM 4 aUrjw dy somy
pwT nM 11 sUKmdrSI rwhIN jIvW dw AiDAYn
pwT nM 14 eI.vI.AYs kudrqI invws- sQwnW Aqy sMjIvW au`pr vwqwvrn\I guxv`qw nSt
hox dy pRBwv
AiBAws pusqk dw pwT nM 4,11,14 krvwieAw jwvy[
pwTkRm pRXogI:
1 iek imSrq sUKmdrSI dy mu`K BwgW dw AiDAYn krnw[
2 iqAwr slweIf rwhIN suKmjIvW (jIvwxU,aUlI Aqy kweI) dIAW v`K-2 iksmW
dw AiDAYn krnw[
3 v`K-2 sRoqW qo pwxI lY ky sUKmjIvW dIAW v`K-2 iksmW dw AiDAYn krnw[
4 iksy C`pV dw pwxI lY ky sUKmjIvW dIAW v`K-2 iksmW (spweIrogwierw,
XUloQirks) dI slweIf iqAwr krnw Aqy iehnW dI rcnW dw AiDAYn
krnw[
ikirAWvW:
1 is`D kro ik v`fdrSI SISw iksy vsqu dw v`fw pRiqibMb bxwauNdw hY[
2 iek solr kukr dI rcnw Aqy kwrj ivDI dw AiDAYn krnw[
3 kuJ purqIXog Aqy purqIAXog aurjw dy sroqW dI iek sUcI iqAwr kro[
4 v`K-2 soimAw qy pwxI lY ky auhnw ivcly sUKm jIvW dI pihcwx krnI qy
AiDAYn krnw[
5 is~lI Aqy glI hoeI fblrotI dy tukVy aupr augy sUKmjIvW dI pihcwx krnI
Aqy AiDAYn krnw[
wjhBkL
wjhBkL ;szpo
mhIny dI Grylu pRIiKAw leI duhrweI Aqy Grylu pRIiKAw[
wjhBkL
wjhBkL nes{po
pwT nM 8 DwqW qy ADwqW
pwT nM 9 kwrbn
pwT nM 1,2,3,4 Aqy 15(eI.vI.AYs)
AiBAws pusqk dw pwT nM 8,9,15 krvwieAw jwvy[
pwTkRm pRXogI:
1 v`K-2 pdwrQ lvo ijvy ik cwk dw tukVw, rbV pwxI nmk dw Gol lvo Aqy
iek ibjleI srkt (idqw hoieAw pdwrQ qwrW,Cotw blb Aqy sYl dI vrqoN
krky) dI shwieqw nwl ieh isD kro ik iehnW ivcoN ikhVw ibjlI dw cwlk
hY Aqy ikhVw kucwlk (roDk) hY[
2 is`D krnW ik hvw Aqy pwxI lohy nUM jMgwl leI jrUrI huMdy hn[
3 pRXogSwlw ivc kwrbn fwieAksweIf gYs dI iqAwrI krky iesdy Boiqk Aqy
irswiexk guxW dw AiDAYn krnw[
4 is~D krnw ik DwqW dI qrl hweIfro-kloirk (HCl) Aml nwl ikirAw nwl
hweIfrojn gYs pYdw huMdI hY[
5 Aiern,kwpr Aqy iMjMk (Fe,Cu,Zn) DwqW dI shwieqw nwl ikirAwSIl lVI
dw AiDAYn krnw[
ikirAWvW Aqy pRojYkt:
1 iek auql lYnj Aqy Avql lYnj ivckwr AMqr krnw[
2 is`D kro ik poidAw dy v`Dx leI hvw jrUrI hY[
3 is`D kro ik hvw pRsrx ikirAw ivc shwieqw krdI hY[
4 is`D kro ik cMgI ishq leI Su`D hvw jrUrI hY Aqy pRduiSq hvw nwl keI
ibmwrIAW pYdw ho skdIAW hn[
wjhBkL
wjhBkL Btzpo
pwT nM 12 sUKmjIv Aqy ibmwrIAW
pwT nM 13 Bojn auqpwdn Aqy pRbMDx muFlIAW p`DqIAW
pwT nM 5,6,7,8,Aqy 16(eI.vI.AYs)
AiBAws pusqk dw pwT nM 12,13,16 krvwey jwx[
pwTkRm pRXogI:
1 rySm dy kIVy dy jIvn c`kr dw AiDAYn krnw Aqy ies dw lybl ic`qr
bxwauxw[
2 Sihd dI m`KI dy jIvn c`kr dw AiDAYn krnw Aqy iesdw AMikq ic`qr
bxwauxw
ikirAWvW:
1 jIvn r`iKAk (ORS) Gol bxwaux leI ivDI bwry jwxkwrI pRwpq krnw[
2 Awpxy nyVly KyqrW ivc jw ky Awm hox vwlIAW ibmwrIAW dw pqw lgwauxw[
auhnw dy PYlx dy kwrn Aqy rokQwm dy aupwA bwry ilKxw[
3 iksy Kyq ivc jw ky KyqIbwVI sbMDI p`DqIAW dw AiDAYn krnw Aqy ies bwry
ikswn nwl ivcwr btwNdrw krnw[
4 iksy v`fy godwm jW TMfy-BMfwr qy jwxw Aqy auhnw bwry AiDAYn krnw[
wjhBkL
wjhBkL d;zpo
pwT nM 10 Tos kuVw-krkt Aqy pRbDx
pwT nM 13 Awpdw
pwT nM 10,pwT nM 13 (EVS) dI duhrweI Aqy GrylU pRIiKAw leI duhrweI Aqy
GrylU pRIiKAw [
wjhBkL
wjhBkL iBtoh
slwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-1
wjhBkL
wjhBkL cotoh
slwnw pRIiKAw
wjhBktko f;b/p; tzv 2009^10
iwks-
iwks- B"thI
thI
ftfrnkB
wjhBkLngq
wjhBkLngq?b
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 1 gqI
1. Buimkw
2. dUrI aqy ivsQwpn
3. iek smwn Aqy Asmwn gqI

jIv ivigAwn
AiDAwie 16 Bojn poSx Aqy ishq
wjhBkL
wjhBkLwJh
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 2 gqI
1. vyg
2. pRvyg
3. gRwP Aqy iehnW dI vrqoN
4. ieksmwn c`krwkwr gqI
5.
AiDAwie 3 bl
6. inautn dw pihlw gqI inXm
7. jVHqw Aqy puMj
8. inautn dw dUjw gqI inXm
9. NsMvyg
10. inautn dw qIjw gqI inXm
11. sMvyg dw suriKAx

rswiex ivigAwn
AiDAwie 7 pdwrQ/mwdy dI pRikrqI

jIv ivigAwn
AiDAwie 13 sYl Aqy sYl dI bxqr
pRXog:
1. sDwrn pYNfulm dw Awvrq kwl dI iesdI lMbweI nwl ikvyN bdldw hY[
iesnU drswaux leI L-T2 dw gRwP iKco
2. iksy idqI pRqISqqw dw sDwrn nmk/cInI dw Gol iqAwr krnw[
3. ipAwj dI iJlI qo slweIf iqAwr krnw, iesdy ihisAW dI pihcwx krnw
Aqy nwmwikMq icqr iqAwr krnw[
wjhBkL
wjhBkL i{B
ngq?b ns/ wJh ftZu eotkJ/ f;b/p; dh d[jokJh eotkJh ikt/rh.
wjhBkL
wjhBkL i[bkJh
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 2 bl
1. rgV
2. rgV nUM Gt krnw
3. rgV dIAW iksmW
4. rgV dy lwB Aqy hwnIAW
rswiex ivigAwn
AiDAwie 8 prmwxu dI srMcnw

jIv ivigAwn
AiDAwie 14 pOidAW qy jMquAW dy itSu
AiDAwie 15 sjIv jgq ivc iviBMnqw
pRXog:
4. slPr dw kolwiefI GOL iqAwr krnw pwrdrSqw dy ADwr qy ies Goldw
vwsqivk Gol Aqy inlMbn nwlo AMqr drswauxw[
5. iksy Xoigk Aqy imSrx ivc AMqr spSt krnw[
6. glH dy AYpIQIlIAl sYlW dI AsQweI slweIf iqAwr krnw Aqy nwmWkx
icqr bxwauxw[

wjhBkL
wjhBkL nr;s
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 2 bl
1 bl Aqy dbwau
2 AwrikmIfIj dw isDWq
3 swKyp Gxqw
jIv ivigAwn
AiDAwie 18 swfy kudrqI swDn

pRXog:
1. iek kmwnIdwr qulw Aqy mwpk islMfr dI shwieqw nwl iksy qrl(pwxI nUM
C`f ky) dI swpyK Gxqw igAwq krnw[
2. iek kmwnIdwr qulw Aqy mwpk islMfr dI shwieqw nwl iek Tos vsqU
(ijsdI Gxqw pwxI qoN v`D hovy) dI Gxqw igAwq krnw[
3. spweIrogwierw dI AsQweI slweIf iqAwr krnw[iesdy BwgW dI pihcwx
krnw Aqy nwmwikq i`cqr iqAwr krnw[
wjhBkL
wjhBkL ;szpo
pihly smYstr dI duhrweI Aqy pRIiKAw

not: smYstr-1 nwl sbMDq ikirAwvW Aqy pRojYkt AiDAwpk Awpxy smyN Aqy suivDw
Anuswr kr skdy hn[
wjhBkL
wjhBkL nes{po
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 3 grUqwkrSx
AiDAwie 4 kwrj,aUrjw qy SkqI
rswiex ivigAwn
AiDAwie 9 q`qW dw vrgIkrx
pRXog:
1. puMj Aqy sMprk sqHw dI pRikrqI qy SImwq rgV dy pirvrqn dw AiDAYn
krnw[
2. AwriikmIfIj dy isDWq nUM is`D krnw[
wjhBkL
wjhBkL Btzpo
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 5 qwp
irswiexk ivigAwn:
AiDAwie 10 rswiexk bMDn
jIv ivigAwn:
AiDAwie 17 mnu`K dIAW ibmwrIAW
pRXog:
1 pwxI dw aubwl drjw Aqy Tos(brP,XUrIAw) dw ipGlx drjw igAwq
krnw[
2 imSrx ivDI dw aupXog krky DwqvIN Tos dw iviSSt qwp igAwq krnw[
3 grm pwxI dw qwpmwn nwpxw ijvyN-2 auh TMfw huNdw hY auvyN-2 ausdy qwpmwn
Aqy smyN ivckwr gRwF iKcxw[
4 iqAwr slweIf dUAwrw pOdw itSuAW ijvyN koml-koxvIN Aqy idRV itSuAW dI
pihcwn krnw Aqy nwmWikq ic`qr bxwauxw[
5 iqAwr slweiF dUAwrw jMqU itSUAW ijvyN pySI, nwVI Aqy Kun itSuAW dI
pihcwx krnW Aqy nwmWikq ic`qr bxwauxw
wjhBkL
wjhBkL d;zpo
rswiex ivigAwn:
AiDAwie 11 rswiexk ikirAwvW[
jIv ivigAwn:
AiDAwie 19 Bojn dy swDn- Psl auqpwdn pRxwlI[
AiDAwie 20 Bojn dy swDn- itkwau KyqIbwVI[
pRXog:
1 hyT ilKIAW irsiexk ikirAWvW nuM dyKxw Aqy auhnw dw inrIKx krnw[
a) lohy dI myK Aqy kwpr slPyt dw Gol
A) mYgnISIAm irbn dw hvw ivc jlxW[
e) ijMk Aqy pqly gMDk qyjwb dI ikirAw[
s) AmonIAm klorweIf nUM grm krnw[
h) sofIAm slPyt Aqy byrIAm klorweIf dy GolW ivc irswiexk
ikirAw
2 sMiqRpq Aqy AsiMqRpq kwrbink XoigkW ivc AMqr spSt krnw
3 imtI dy v`K-2 nmuniAw( 4 jW 5 nmuny) dy qyjwbIpn Aqy Kwrypn dI jWc
krnw[
4 idqy hoey Bojn dy nmuny ivc kwrbohweIfRyts Aqy stwrc dI mojudgI drswaux
leI inrIKx krnw
wjhBkL
wjhBkL iBtoh
Boiqk ivigAwn:
AiDAwie 6 qrMg gqI Aqy DuMnI[
jIv ivigAwn:
AiDAwie 21 Bojn dy swDn – pRwxI[
AiDAwie 22 swfw vwqwvrx[
rswiexk ivigAwn:
AiDAwie 12 kolw Aqy pYtrolIAm
pRXog:
1 sDwrn pYNfulm nwl gurUqvI pRvyg dw mwn igAwq kro[
2 kwrbn fweIAksweIf gYs bxwauxw Aqy iesdy guxw dw AiDAYn krnw[
3 id`qy hoey hldI pwaufr Aqy DnIAw pwaufr ivc imlwvt dI jWc krnw[
wjhBkL
wjhBkL cotoh
jIv ivigAwn:
AiDAwie 23 Tos kuVw-krkt Aqy ies dw pRbMD-1
AiDAwie 24 Tos kuVw-krkt Aqy ies dw pRbMD-11
pXog:
1 mwrUQlI, jlI, Aqy QlI poidAW dy AnukUilq l`Cxw dw AiDAYn krnw[
4 iksy PlIdwr pOdy dI jVH qo iek AsQweI slweIf iqAwr krnw Aqy aus ivc
mOjUd jIvwxu dw AiDAYn krnw[
5 jlI, QlI, jl-QlI, rIMgx vwly Aqy Ku`fW bxwaux vwly jMqUAW dy l`Cxw dw
Anukulqw p`KoN AiDAYn krnw[
wjhBkL
wjhBkL wkou
duhrweI Aqy dUjy smYstr dI pRIiKAw[
not: smYstr-[[ nwl sbMDq ikirAwvW Aqy pRojYkt, AiDAwpk Awpxy smyN Aqy suivDw
Anuswr krvw skdy hn[
wjhBktko f;b/p; tzv 2009^10
iwks-
iwks- dZ;thI
ftfrnkB
wjhBkLngq
wjhBkLngq?b
gkm-1 gqekF dk goktosB
gkm-2 gqekF dk ngtosB
gkm-13 g'FD
gq:'r L
1H ;wsb dogD dh tos'I eoe/ gqekF d/ goktosB d/ fB:w f;ZX eo' .
2H nkfJskeko ;b?p ftZu'I bzx okjh gqekF feoD dk gZE fyu' ns/ nkgsB e"D
ns/ fBorwD e"D frnks eo' .
3H fJZe eZu d/ fgq}w ftZu'I bzx ojh gqekF feoB dk gZE T[bhe' ftubD e"D ~
wkg' .
4H gq:'r okjhI f;ZX eo' fe gqekF ;zFb/FD fefonk bJh ;{oi dh o'FBh io{oh j? .
5H gq:'r okjhI f;ZX eo' fe gqekF FzFb/FD fefonk d"okB nke;hiB pkjo fBebdh
j? .
fefonktK
1H tksktoD ftZu m'; e{Vk-eoeN pko/ nypkoK dhnK esoBK fJZemhnK eoe/
ckJhb fsnko eoBk ns/ fJzBK w[ZfdnK ;pzXh nkgDh iwks ftZu ftuko-tNKdok
eoBk .
2H tksktoD Bkb ;zpzfXs e[M yk; fdB wBkT[Id/ fit/I 5 i{B- ftFt tksktoD
fdt;
wjhBkL
wjhBkLwJh
gkm-3 gqekFh Gzvko
gkm-8 pqfjwzv
gkm-9 o;kfJfDe fefonktK dh do ns/ o;kfJfDe ;zs[bB
gkm-14 ;kj fefonk
gq:'r
1H d{o ;fEs fe;/ t;s{ dk gqshfpzp b? e/ ntsb dogB dh c'e; d{oh frnks
eo' .
2H d{o ;fEs fe;/ t;s{ ~ c'e; eoe/ T[Zsb b?B} dh c'eo d{oh frnks eo' .
3H e'Jh th uko o;kfJfDe fefonktK d"okB skg spdhbh dk nfXn?B eoBk ns/
dZ;Dk fe fefonk skg-fBek;h j? iK skg ;"yh .
4H gq:'r okjhI f;ZX eo' fe ;kj fefonk d"okB ekopBvkJhnke;kJhv r?; g?dk j[zdh
j? .
5H gq:'r okjhI f;ZX eo' fe g"fdnK ftZu tkFgheoD j[zdk j? .
fefonktK L
1H fe;/ B/V/ dh c?eNoh dk fBohyD eoBk ns/ T[;s'I fBeb/ tkX{ gdkoEK d/
fBek; dk gqpzX pko/ ikDekoh b?Dk ns/ fJzBK d/ G?V-/ gqGkt ;pzXh ikDekoh
gqkgs eoBk .
2H ;e{b ftZu jo/ rqfj xo dh ;EkgBk eoBk .
wjhBkL
wjhBkL i{B
ngq?b ns/ wJh ftZu eotkJ/ f;b/p; dh d[jokJh eotkJh ikt/rh.
wjhBkL
wjhBkL i[bkJh
pwT 4:- ibjlI, iesdy qwpn Aqy rswieixk pRBwv
pwT 10:- kuJ mh`qvpUrn rswieixk Xoigk
pwT 17 :- kwbU Aqy qwlmyl
pwT 18:- pRjxn
pRXog:-
1. iksy cwlk ivcoN lMG rhy krMt Aqy ausdy putYNSl AMqr ivckwr sMbMD dw
AiDAYn kro Aqy ies dw pRiqroD pqw kro[
2. do pRiqroDkW nUM lVIvwr smwnWqr joV ky aunHW dw pirxwmI pRiqroD pqw kro[
3. id`qy hoey sYplW ivcoN swdwrx nmk, gulUkos, vwiSMg sofw, Aqy byikMg sofw dI
pihcwn kro[
4. sQweI slweIf dI shwieqw nwl AilMgI jxn-ikirAw ijvy do-KMfn Aqy
bifMg dw AiDAYn krnw[
5. cwrt Aqy mwfl dI shwieqw nwl mnu`K dy idl Aqy idmwg dw AiDAYn kro[
ikirAwvW:-
1. ivSv qwpmwn dy vwDy dy sMklp nUM smJwaux leI tRy iv`c glob r`K ky ausdy
dovyN pwsy brP r`K ky grmI dy Asr nwl pwxI dw ql v`Ddw Aqy DrqI dw
ql Gtdw idKwxw[
2. iksy vI nyVly pwxI dy sRoqW dy pRdUSkW bwry jwxkwrI pRwpq krnw Aqy aunHw
kwrx hox vwly BYVy pRBwv Aqy aunHW dI rokQwm bwry ivcwr-vtwdrw krnw[
wjhBkL
wjhBkL nr;s
pwT nM:5- ibjlI krMt dy cMubkI pRBwv
pwT nM:11- DwqW Aqy ADwqW
pwT nM:15- pdwrQW dw sQwnWqrx
pRXog:-
1. ibjleI ApGtn dI ivDI duAwrw iksy Dwq dI vsqU dw ibjleI mulMmw
kro[
2. is`D kro ik iksy cwlk ivco vih rhy krMt kwrx cuMbkI Kyqr auqpMn huMdw
hY[
3. pRXogSwlw iv`c iek swDwrn voltw sYl iqAwr kro Aqy ies dw kwrj krky
idKwau[
4. ie`k p`qy dy stomYtw idKwaux leI AsQweI slweIf bxwau[
5. pRXog rwhIN is`D kro ik pRkwS-sMSlySx ikirAw leI kloroiPl jrUrI hY[
ikirAwvW:-
1. BO-Kor idKwauxw Aqy ies dI suriKAw sMbMDI jwxkwrI dyxw[
2. v`K-2 FMgW rwhIN ividAwrQIAW nUM polyQIn dy BYVy pRBwvW bwry jwxU krvwauxw
wjhBkL
wjhBkL ;szpo
ApRYl mhIny qo Agsq mhIny qk dI duhrweI Aqy GrylU pRIiKAw
wjhBkL
wjhBkL nes{po
pwT nM:6- aUrjw dy somy
pwT nM:12- kwrbn dy Xoigk
pwT nM:16- ml-inkws
pRXog:-
1. idqy hoey sYplW (r`s/jUsW) dI Ph pypr dI vrqoN krky Ph l`BxI[
2. idqy hoey AYisf (HCl) dI (1) iltms Gol ( nIlw Aqy lwl) (2) soifAm-
kwrbonyt (3) ijMk Dwq (4) sofIAm-hweIfRoAwksweIf nwl ikirAw[
3. idqy hoey Kwr (NaOH) dI (1) iltms Gol ( nIlw Aqy lwl) (2)HCl
(3)AYlUmIinAm Dwq (4) sofIAm Dwq nwl ikirAw krvwauxI[
4. idqy cwrt Aqy mwfl dI shwieqw nwl mnu`K dI Awhwr pRxwlI, swh
pRxwlI,ml iqAwg pRxwlI,dw AiDAYn kro[
5. lybl kIqy ic`qr dI shwieqw nwl ie`k Pu`l dy iviBMn BwgW dw AiDAYn kro[
ikirAwvW:-
1. Awpxy ielwky ivcly nw-nivAwauxXog sroqW dI sUcI iqAwr kro Aqy auhnW
dI vrqoN vwry jwxkwrI ie`kqr kro Aqy auhnW dy bdl bwry ivcwr vtWdrw
krnw[
wjhBkL
wjhBkL Btzpo
pwT nM:7- inaUklI ivKMfn Aqy sMXojn
pwT nM:19- AxUvMiSkqw Aqy jIv-ivkws
pwT nM:20- vwqwvrx
pRXog:-
1. hweIfrojn Aqy slPr-fweIAwksweIf gYs dI iqAwrI krnI Aqy iesdy
koeI do Boiqk Aqy rswieixk guxW dw AiDAYn krnw[
2. AmoinAw gYs dI iqAwrI krni Aqy iesdy koeI do Boiqk Aqy rswieixk gUxW
dw AiDAYn krnw[
3. AYisitk AYisf dy koeI do Boiqk Aqy rswieixk gUxW dw AiDAYn krnw[
4. swbx dI iqAwrI Aqy iesdy guxW dw kTor Aqy koml pwxI c AiDAYn
krnw[
ikirAwvW:-
1. pOx aUrjw Aqy jl aUrjw nUM giqj aUrjw iv`c rUpWqirq krn dy sMklp nUM
smJwaux leI mwfl iqAwr krnw[
2. ividAwriQAW nUM smog dy bxn Aqy ies dy BYVy pRBwvW bwry jwxkwrI dyxw[
wjhBkL
wjhBkL d;zpo
GrylU pRIiKAw leI duhrweI Aqy GrylU pRIiKAw[
wjhBkL
wjhBkL iBtoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-1
wjhBkL
wjhBkL cotoh
swlwnw pRIiKAw leI duhrweI Aqy pRI-borf pRIiKAw-2
wjhBkL
wjhBkL wkou
swlwnw pRIiKAw

S-ar putea să vă placă și