P.

VERGILI MARONIS ECLOGA

I
Meliboeus
Tityre, tu patulae recubans sub te!ine "ai
sil#estre! tenui Musa! !e$itaris a#ena%
nos patriae &nes et $ulcia lin'ui!us ar#a.
nos patria! "ui!us% tu, Tityre, lentus in u!bra
"or!osa! resonare $oces A!arylli$a sil#as. (
Tityrus
O Meliboee, $eus nobis )aec otia "ecit.
na!'ue erit ille !i)i se!per $eus, illius ara!
saepe tener nostris ab o#ilibus i!buet anus.
ille !eas errare bo#es, ut cernis, et ipsu!
lu$ere 'uae #elle! cala!o per!isit aresti. *+
Meliboeus
Non e'ui$e! in#i$eo, !iror !ais% un$i'ue totis
us'ue a$eo turbatur aris. en ipse capellas
protenus aeer ao% )anc etia! #i,, Tityre, $uco.
)ic inter $ensas corylos !o$o na!'ue e!ellos,
spe! reis, a, silice in nu$a coni,a reli'uit. *(
saepe !alu! )oc nobis, si !ens non lae#a "uisset,
$e caelo tactas !e!ini prae$icere 'uercus.
se$ ta!en iste $eus 'ui sit $a, Tityre,nobis.
Tityrus
-rbe! 'ua! $icunt Ro!a!, Meliboee, puta#i
stultus eo )uic nostrae si!ile!, cui saepe sole!us .+
pastores o#iu! teneros $epellere "etus.
sic canibus catulos si!iles, sic !atribus )ae$os
nora!, sic par#is co!ponere !ana soleba!.
#eru! )aec tantu! alias inter caput e,tulit urbes
'uantu! lenta solent inter #iburna cupressi. .(
Meliboeus
Et 'uae tanta "uit Ro!a! tibi causa #i$en$i/
Tityrus
Libertas, 'uae sera ta!en respe,it inerte!,
can$i$ior post'ua! ton$enti barba ca$ebat,
respe,it ta!en et lono post te!pore #enit,
post'ua! nos A!aryllis )abet, Galatea reli'uit. 0+
na!'ue 1 "atebor eni! 1 $u! !e Galatea tenebat,
nec spes libertatis erat nec cura peculi.
'ua!#is !ulta !eis e,iret #icti!a saeptis
pinuis et inratae pre!eretur caseus urbi,
non u!'ua! ra#is aere $o!u! !i)i $e,tra re$ibat. 0(
Meliboeus
Mirabar 'ui$ !aesta $eos, A!arylli, #ocares,
cui pen$ere sua patereris in arbore po!a.
Tityrus )inc aberat. ipsae te, Tityre, pinus,
ipsi te "ontes, ipsa )aec arbusta #ocabant.
Tityrus
2ui$ "acere!/ ne'ue ser#itio !e e,ire licebat 3+
nec ta! praesentis alibi conoscere $i#os.
)ic illu! #i$i iu#ene!, Meliboee, 'uot annis
bis senos cui nostra $ies altaria "u!ant,
)ic !i)i responsu! pri!us $e$it ille petenti4
5pascite ut ante bo#es, pueri, sub!ittite tauros.5 3(
Meliboeus
6ortunate sene,, ero tua rura !anebunt
et tibi !ana satis, 'ua!#is lapis o!nia nu$us
li!oso'ue palus ob$ucat pascua iunco.
non insueta ra#is te!ptabunt pabula "etas
nec !ala #icini pecoris contaia lae$ent. (+
"ortunate sene,, )ic inter 7u!ina nota
et "ontis sacros "rius captabis opacu!%
)inc tibi, 'uae se!per, #icino ab li!ite saepes
8yblaeis apibus 7ore! $epasta salicti
saepe le#i so!nu! sua$ebit inire susurro% ((
)inc alta sub rupe canet "ron$ator a$ auras,
nec ta!en interea raucae, tua cura, palu!bes
nec e!ere aeria cessabit turtur ab ul!o.
Tityrus
Ante le#es ero pascentur in aet)ere cer#i
et "reta $estituent nu$os in litore pisces, 9+
ante pererratis a!boru! &nibus e,sul
aut Arari! Part)us bibet aut Ger!ania Tiri!,
'ua! nostro illius labatur pectore #ultus.
Meliboeus
At nos )inc alii sitientis ibi!us A"ros,
pars Scyt)ia! et rapi$u! cretae #enie!us Oa,en 9(
et penitus toto $i#isos orbe :ritannos.
en u!'ua! patrios lono post te!pore &nis
pauperis et tuuri conestu! caespite cul!en,
post ali'uot, !ea rena, #i$ens !irabor aristas/
i!pius )aec ta! culta no#alia !iles )abebit, ;+
barbarus )as seetes. en 'uo $iscor$ia ci#is
pro$u,it !iseros% )is nos conse#i!us aros<
insere nunc, Meliboee, piros, pone or$ine #ites.
ite !eae, "eli, 'uon$a! pecus, ite capellae.
non eo #os post)ac #iri$i proiectus in antro ;(
$u!osa pen$ere procul $e rupe #i$ebo%
car!ina nulla cana!% non !e pascente, capellae,
7orente! cytisu! et salices carpetis a!aras.
Tityrus
8ic ta!en )anc !ecu! poteras re'uiescere nocte!
"ron$e super #iri$i. sunt nobis !itia po!a, =+
castaneae !olles et pressi copia lactis,
et ia! su!!a procul #illaru! cul!ina "u!ant
!aiores'ue ca$unt altis $e !ontibus u!brae.
>
II
6or!osu! pastor Cory$on ar$ebat Ale,in,
$elicias $o!ini, nec 'ui$ speraret )abebat.
tantu! inter $ensas, u!brosa cacu!ina, "aos
a$si$ue #eniebat. ibi )aec incon$ita solus
!ontibus et sil#is stu$io iactabat inani% (
5O cru$elis Ale,i, ni)il !ea car!ina curas/
nil nostri !iserere/ !ori !e $eni'ue cois/
nunc etia! pecu$es u!bras et "riora captant,
nunc #iri$es etia! occultant spineta lacertos,
T)estylis et rapi$o "essis !essoribus aestu *+
alia serpyllu!'ue )erbas contun$it olentis.
at !ecu! raucis, tua $u! #estiia lustro,
sole sub ar$enti resonant arbusta cica$is.
nonne "uit satius tristis A!arylli$os iras
at'ue superba pati "asti$ia/ nonne Menalcan, *(
'ua!#is ille nier, 'ua!#is tu can$i$us esses/
o "or!ose puer, ni!iu! ne cre$e colori%
alba liustra ca$unt, #accinia nira leuntur.
?espectus tibi su! nec 'ui si! 'uaeris, Ale,i,
'ua! $i#es pecoris, ni#ei 'ua! lactis abun$ans. .+
!ille !eae Siculis errant in !ontibus anae%
lac !i)i non aestate no#u!, non "riore $e&t.
canto 'uae solitus, si 'uan$o ar!enta #ocabat,
A!p)ion ?ircaeus in Actaeo Aracynt)o.
nec su! a$eo in"or!is% nuper !e in litore #i$i, .(
cu! placi$u! #entis staret !are. non eo ?ap)nin
iu$ice te !etua!, si nu!'ua! "allit i!ao.
O tantu! libeat !ecu! tibi sor$i$a rura
at'ue )u!ilis )abitare casas et &ere cer#os
)ae$oru!'ue ree! #iri$i co!pellere )ibisco< 0+
!ecu! una in sil#is i!itabere Pana canen$o.
Pan pri!u! cala!os cera coniunere pluris
instituit, Pan curat o#is o#iu!'ue !aistros%
nec te paeniteat cala!o tri#isse labellu!.
)aec ea$e! ut sciret, 'ui$ non "aciebat A!yntas/ 0(
est !i)i $isparibus septe! co!pacta cicutis
&stula, ?a!oetas $ono !i)i 'ua! $e$it oli!
et $i,it !oriens4 5te nunc )abet ista secun$u!5%
$i,it ?a!oetas, in#i$it stultus A!yntas.
praeterea $uo@nec tuta !i)i #alle reperti@ 3+
capreoli sparsis etia! nunc pellibus albo,
bina $ie siccant o#is ubera% 'uos tibi ser#o.
ia! pri$e! a !e illos ab$ucere T)estylis orat%
et "aciet, 'uonia! sor$ent tibi !unera nostra.
8uc a$es, o "or!ose puer, tibi lilia plenis 3(
ecce "erunt Ny!p)ae calat)is% tibi can$i$a Nais,
pallentis #iolas et su!!a papa#era carpens,
narcissu! et 7ore! iunit bene olentis anet)i%
tu! casia at'ue aliis inte,ens sua#ibus )erbis
!ollia luteola pinit #accinia calt)a. (+
ipse eo cana lea! tenera lanuine !ala
castaneas'ue nuces, !ea 'uas A!aryllis a!abat%
a$$a! cerea pruna@)onos erit )uic 'uo'ue po!o@
et #os, o lauri, carpa! et te, pro,i!e !yrte,
sic positae 'uonia! sua#is !iscetis o$ores. ((
Rusticus es, Cory$on% nec !unera curat Ale,is
nec, si !uneribus certes, conce$at Iollas.
)eu )eu, 'ui$ #olui !isero !i)i/ 7oribus Austru!
per$itus et li'ui$is in!issi "ontibus apros.
2ue! "uis, a, $e!ens/ )abitarunt $i 'uo'ue sil#as 9+
?ar$anius'ue Paris. Pallas 'uas con$i$it arces
ipsa colat% nobis placeant ante o!nia sil#ae.
tor#a leaena lupu! se'uitur, lupus ipse capella!,
7orente! cytisu! se'uitur lasci#a capella,
te Cory$on, o Ale,i% tra)it sua 'ue!'ue #oluptas. 9(
Aspice, aratra iuo re"erunt suspensa iu#enci
et sol crescentis $ece$ens $uplicat u!bras.
!e ta!en urit a!or% 'uis eni! !o$us a$sit a!ori/
a, Cory$on, Cory$on, 'uae te $e!entia cepit<
se!iputata tibi "ron$osa #itis in ul!o. ;+
'uin tu ali'ui$ salte! potius, 'uoru! in$iet usus,
#i!inibus !olli'ue paras $ete,ere iunco/
in#enies aliu!, si te )ic "asti$it, Ale,in.5
>
III
Menalcas
?ic !i)i, ?a!oeta, cuiu! pecus/ An Meliboei/
?a!oetas
Non, #eru! Aeonos% nuper !i)i tra$i$it Aeon.
Menalcas
In"eli, o se!per, o#es, pecus< ipse Neaera!
$u! "o#et ac ne !e sibi prae"erat illa #eretur,
)ic alienus o#is custos bis !ulet in )ora, (
et sucus pecori et lac sub$ucitur anis.
?a!oetas
Parcius ista #iris ta!en obicien$a !e!ento.
no#i!us et 'ui te trans#ersa tuentibus )ircis
et 'uo@se$ "aciles Ny!p)ae risere@sacello.
Menalcas
Tu!, cre$o, cu! !e arbustu! #i$ere Miconos *+
at'ue !ala #itis inci$ere "alce no#ellas.
?a!oetas
Aut )ic a$ #eteres "aos cu! ?ap)ni$os arcu!
"reisti et cala!os, 'uae tu, per#erse Menalca,
et, cu! #i$isti puero $onata, $olebas
et, si non ali'ua nocuisses, !ortuus esses. *(
Menalcas
2ui$ $o!ini "aciant, au$ent cu! talia "ures/
non eo te #i$i ?a!onos, pessi!e, capru!
e,cipere insi$iis !ultu! latrante Lycisca/
et cu! cla!are! 5'uo nunc se proripit ille/
Tityre, coe pecus5, tu post carecta latebas. .+
?a!oetas
An !i)i cantan$o #ictus non re$$eret ille,
'ue! !ea car!inibus !eruisset &stula capru!/
si nescis, !eus ille caper "uit% et !i)i ?a!on
ipse "atebatur se$ re$$ere posse neabat.
Menalcas
Cantan$o tu illu!/ aut u!'ua! tibi &stula cera .(
iuncta "uit/ non tu in tri#iis, in$octe, solebas
stri$enti !iseru! stipula $isper$ere car!en/
?a!oetas
Vis ero inter nos 'ui$ possit uter'ue #icissi!
e,peria!ur/ eo )anc #itula!@ne "orte recuses,
bis #enit a$ !ulctra!, binos alit ubere "etus@ 0+
$epono% tu $ic !ecu! 'uo pinore certes.
Menalcas
?e ree non ausi! 'uic'ua! $eponere tecu!.
est !i)i na!'ue $o!i pater, est iniusta no#erca,
bis'ue $ie nu!erant a!bo pecus, alter et )ae$os.
#eru!, i$ 'uo$ !ulto tute ipse "atebere !aius, 0(
insanire libet 'uonia! tibi, pocula pona!
"aina, caelatu! $i#ini opus Alci!e$ontos,
lenta 'uibus torno "acili supera$$ita #itis
$iAusos )e$era #estit pallente cory!bos.
in !e$io $uo sina, Conon et@'uis "uit alter, 3+
$escripsit ra$io totu! 'ui entibus orbe!,
te!pora 'uae !essor, 'uae cur#us arator )aberet/
nec$u! illis labra a$!o#i, se$ con$ita ser#o.
?a!oetas
Et nobis i$e! Alci!e$on $uo pocula "ecit
et !olli circu! est ansas a!ple,us acant)o 3(
Orp)ea'ue in !e$io posuit sil#as'ue se'uentis%
nec$u! illis labra a$!o#i, se$ con$ita ser#o.
si a$ #itula! spectas, ni)il est 'uo$ pocula lau$es.
Menalcas
Nu!'ua! )o$ie eAuies% #enia! 'uocu!'ue #ocaris.
au$iat )aec tantu! #el 'ui #enit, ecce Palae!on. (+
eBcia! post)ac ne 'ue!'ua! #oce lacessas.
?a!oetas
2uin ae, si 'ui$ )abes% in !e !ora non erit ulla
nec 'ue!'ua! "uio. tantu!, #icine Palae!on,
sensibus )aec i!is@res est non par#a@reponas.
Palae!on
?icite, 'uan$o'ui$e! in !olli conse$i!us )erba. ((
et nunc o!nis aer, nunc o!nis parturit arbos,
nunc "ron$ent sil#ae, nunc "or!osissi!us annus.
incipe, ?a!oeta% tu $ein$e se'uere, Menalca.
alternis $icetis% a!ant alterna Ca!enae.
?a!oetas
Ab Io#e principiu! Musae, Io#is o!nia plena% 9+
ille colit terras, illi !ea car!ina curae.
Menalcas
Et !e P)oebus a!at% P)oebo sua se!per apu$ !e
!unera sunt, lauri et sua#e rubens )yacint)us.
?a!oetas
Malo !e Galatea petit, lasci#a puella,
et "uit a$ salices et se cupit ante #i$eri. 9(
Menalcas
At !i)i sese oAert ultro !eus inis, A!yntas,
notior ut ia! sit canibus non ?elia nostris.
?a!oetas
Parta !eae Veneri sunt !unera% na!'ue nota#i
ipse locu! aeriae 'uo conessere palu!bes.
Menalcas
2uo$ potui, puero sil#estri e, arbore lecta ;+
aurea !ala $ece! !isi% cras altera !itta!.
?a!oetas
O 'uotiens et 'uae nobis Galatea locuta est<
parte! ali'ua!, #enti, $i#o! re"eratis a$ auris.
Menalcas
2ui$ pro$est 'uo$ !e ipse ani!o non spernis, A!ynta,
si, $u! tu sectaris apros, eo retia ser#o/ ;(
?a!oetas
P)ylli$a !itte !i)i% !eus est natalis, Iolla,
cu! "acia! #itula pro "ruibus, ipse #enito.
Menalcas
P)ylli$a a!o ante alias% na! !e $isce$ere 7e#it
et lonu! 5"or!ose, #ale, #ale,5 in'uit, Iolla.
?a!oetas
Triste lupus stabulis, !aturis "ruibus i!bres, =+
arboribus #enti, nobis A!arylli$os irae.
Menalcas
?ulce satis u!or, $epulsis arbutus )ae$is,
lenta sali, "eto pecori, !i)i solus A!yntas.
?a!oetas
Pollio a!at nostra!, 'ua!#is est rustica, Musa!%
Pieri$es, #itula! lectori pascite #estro. =(
Menalcas
Pollio et ipse "acit no#a car!ina% pascite tauru!,
ia! cornu petat et pe$ibus 'ui sparat )arena!.
?a!oetas
2ui te, Pollio, a!at #eniat 'uo te 'uo'ue au$et%
!ella 7uant illi, "erat et rubus asper a!o!u!.
Menalcas
2ui :a#iu! non o$it, a!et tua car!ina, Me#i, C+
at'ue i$e! iunat #ulpes et !uleat )ircos.
?a!oetas
2ui leitis 7ores et )u!i nascentia "raa,
"rii$us@o pueri, "uite )inc@latet anuis in )erba.
Menalcas
Parcite, o#es, ni!iu! proce$ere% non bene ripae
cre$itur% ipse aries etia! nunc #ellera siccat. C(
?a!oetas
Tityre, pascentis a 7u!ine reice capellas%
ipse, ubi te!pus erit, o!nis in "onte la#abo.
Menalcas
Coite o#es, pueri% si lac praeceperit aestus,
ut nuper, "rustra pressabi!us ubera pal!is.
?a!oetas
8eu )eu, 'ua! pinui !acer est !i)i taurus in er#o< *++
i$e! a!or e,itiu! pecori pecoris'ue !aistro.
Menalcas
8is certe@ne'ue a!or causa est@#i, ossibus )aerent%
nescio 'uis teneros oculus !i)i "ascinat anos.
?a!oetas
?ic 'uibus in terris@et eris !i)i !anus Apollo@
tris pateat caeli spatiu! non a!plius ulnas. *+(
Menalcas
?ic 'uibus in terris inscripti no!ina reu!
nascantur 7ores, et P)ylli$a solus )abeto.
Palae!on
Non nostru! inter #os tantas co!ponere lites4
et #itula tu $inus et )ic et 'uis'uis a!ores
aut !etuet $ulcis aut e,perietur a!aros. **+
clau$ite ia! ri#os, pueri% sat prata biberunt.
>
IV
Siceli$es Musae, paulo !aiora cana!us.
non o!nis arbusta iu#ant )u!iles'ue !yricae%
si cani!us sil#as, sil#ae sint consule $inae.
-lti!a Cu!aei #enit ia! car!inis aetas%
!anus ab intero saecloru! nascitur or$o. (
ia! re$it et Viro, re$eunt Saturnia rena,
ia! no#a proenies caelo $e!ittitur alto.
tu !o$o nascenti puero, 'uo "errea pri!u!
$esinet ac toto suret ens aurea !un$o,
casta "a#e Lucina% tuus ia! renat Apollo. *+
Te'ue a$eo $ecus )oc ae#i, te consule, inibit,
Pollio, et incipient !ani proce$ere !enses%
te $uce, si 'ua !anent sceleris #estiia nostri,
inrita perpetua sol#ent "or!i$ine terras.
ille $eu! #ita! accipiet $i#is'ue #i$ebit *(
per!i,tos )eroas et ipse #i$ebitur illis
pacatu!'ue reet patriis #irtutibus orbe!.
At tibi pri!a, puer, nullo !unuscula cultu
errantis )e$eras passi! cu! baccare tellus
!i,ta'ue ri$enti colocasia "un$et acant)o. .+
ipsae lacte $o!u! re"erent $istenta capellae
ubera nec !anos !etuent ar!enta leones%
ipsa tibi blan$os "un$ent cunabula 7ores.
occi$et et serpens et "alla, )erba #eneni
occi$et% Assyriu! #ulo nascetur a!o!u!. .(
At si!ul )erou! lau$es et "acta parentis
ia! leere et 'uae sit poteris conoscere #irtus,
!olli paulati! 7a#escet ca!pus arista
incultis'ue rubens pen$ebit sentibus u#a
et $urae 'uercus su$abunt rosci$a !ella. 0+
Pauca ta!en suberunt priscae #estiia "rau$is,
'uae te!ptare T)etin ratibus, 'uae cinere !uris
oppi$a, 'uae iubeant telluri in&n$ere sulcos.
alter erit tu! Tip)ys et altera 'uae #e)at Aro
$electos )eroas% erunt etia! altera bella 0(
at'ue iteru! a$ Troia! !anus !ittetur Ac)illes.
8inc, ubi ia! &r!ata #iru! te "ecerit aetas,
ce$et et ipse !ari #ector nec nautica pinus
!utabit !erces% o!nis "eret o!nia tellus.
non rastros patietur )u!us, non #inea "alce!, 3+
robustus 'uo'ue ia! tauris iua sol#et arator%
nec #arios $iscet !entiri lana colores,
ipse se$ in pratis aries ia! sua#e rubenti
!urice, ia! croceo !utabit #ellera luto,
sponte sua san$y, pascentis #estiet anos. 3(
5Talia saecla5 suis $i,erunt 5currite5 "usis
concor$es stabili "atoru! nu!ine Parcae.
A$re$ere o !anos@a$erit ia! te!pus@)onores,
cara $eu! suboles, !anu! Io#is incre!entu!.
aspice con#e,o nutante! pon$ere !un$u!, (+
terras'ue tractus'ue !aris caelu!'ue pro"un$u!%
aspice, #enturo laetantur ut o!nia saeclo.
O !i)i tu! lonae !aneat pars ulti!a #itae,
spiritus et 'uantu! sat erit tua $icere "acta4
non !e car!inibus #incat nec T)racius Orp)eus ((
nec Linus, )uic !ater 'ua!#is at'ue )uic pater a$sit,
Orp)ei Calliopea, Lino "or!osus Apollo.
Pan etia!, Arca$ia !ecu! si iu$ice certet,
Pan etia! Arca$ia $icat se iu$ice #ictu!.
Incipe, par#e puer, risu conoscere !atre!% 9+
!atri lona $ece! tulerunt "asti$ia !enses.
incipe, par#e puer. 'ui non risere parenti,
nec $eus )unc !ensa $ea nec $inata cubili est.
>
V
Menalcas
Cur non, Mopse, boni 'uonia! conueni!us a!bo
tu cala!os in7are leuis, eo $icere uersus,
)ic corylis !i,tas inter conse$i!us ul!os/
Mopsus
Tu !aior% tibi !e est ae'uo! parere, Menalca,
siue sub incertas Dep)yris !otantibus u!bras, (
siue antro potius succe$i!us. Aspice ut antru!
siluestris raris sparsit labrusca race!is.
Menalcas
Montibus in nostris solus tibi certat A!yntas.
Mopsus
2ui$, si i$e! certet P)oebu! superare canen$o/
Menalcas
Incipe, Mopse, prior, si 'uos aut P)ylli$is inis *+
aut Alconis )abes lau$es aut iuria Co$ri%
incipe% pascentis seruabit Tityrus )ae$os.
Mopsus
I!!o )aec in uiri$i nuper 'uae cortice "ai
car!ina $escripsi et !o$ulans alterna notaui,
e,periar4 tu $ein$e iubeto certet A!yntas. *(
Menalcas
Lenta sali, 'uantu! pallenti ce$it oliuae,
puniceis )u!ilis 'uantu! saliunca rosetis,
iu$icio nostro tantu! tibi ce$it A!yntas.
Se$ tu $esine plura, puer% successi!us antro.
Mopsus
E,stinctu! Ny!p)ae cru$eli "unere ?ap)ni! .+
7ebant Euos coryli testes et 7u!ina Ny!p)isF,
cu! co!ple,a sui corpus !iserabile nati
at'ue $eos at'ue astra uocat cru$elia !ater.
Non ulli pastos illis eere $iebus
"rii$a, ?ap)ni, boues a$ 7u!ina4 nulla ne'ue a!ne! .(
libauit 'ua$rupes, nec ra!inis attiit )erba!.
?ap)ni, tuo! Poenos etia! ine!uisse leones
interitu! !ontes'ue "eri silua'ue lo'uontur.
?ap)nis et Ar!enias curru subiunere tiris
instituit% ?ap)nis t)iasos in$ucere :acc)i, 0+
et "oliis lentas inte,ere !ollibus )astas.
Vitis ut arboribus $ecori est, ut uitibus uuae,
ut reibus tauri, seetes ut pinuibus aruis,
tu $ecus o!ne tuis. Post'ua! te "ata tulerunt,
ipsa Pales aros at'ue ipse reli'uit Apollo. 0(
Gran$ia saepe 'uibus !an$aui!us )or$ea sulcis,
in"eli, loliu! et steriles nascuntur auenae%
pro !olli uiola, pro purpureo narcisso
car$uos et spinis surit paliurus acutis.
Sparite )u!u! "oliis, in$ucite "ontibus u!bras, 3+
pastores E!an$at &eri sibi talia ?ap)nisF,
et tu!ulu! "acite, et tu!ulo supera$$ite car!en4
?ap)nis eo in siluis )inc us'ue a$ si$era notus
"or!osi pecoris custos "or!osior ipse.
Menalcas
Tale tuo! car!en nobis, $iuine poeta, 3(
'uale sopor "essis in ra!ine, 'uale per aestu!
$ulcis a'uae saliente siti! restinuere riuo.
Nec cala!is solu! ae'uiperas, se$ uoce !aistru!%
"ortunate puer, tu nunc eris alter ab illo.
Nos ta!en )aec 'uocu!'ue !o$o tibi nostra uicissi! (+
$ice!us, ?ap)ni!'ue tuo! tolle!us a$ astra%
?ap)ni! a$ astra "ere!us4 a!auit nos 'uo'ue ?ap)nis.
Mopsus
An 'uic'ua! nobis tali sit !unere !aius/
Et puer ipse "uit cantari $inus, et ista
ia! pri$e! Sti!ic)on lau$auit car!ina nobis. ((
Menalcas
Can$i$us insuetu! !iratur li!en Oly!pi
sub pe$ibus ui$et nubes et si$era ?ap)nis.
Ero alacris siluas et cetera rura uoluptas
Pana'ue pastores'ue tenet ?rya$as'ue puellas.
Nec lupus insi$ias pecori, nec retia ceruis 9+
ulla $olu! !e$itantur4 a!at bonus otia ?ap)nis.
Ipsi laetitia uoces a$ si$era iactant
intonsi !ontes% ipsae ia! car!ina rupes,
ipsa sonant arbusta4 G?eus, $eus ille, Menalca<G
Sis bonus o "eli,'ue tuis< En 'uattuor aras4 9(
ecce $uas tibi, ?ap)ni, $uas altaria P)oebo.
Pocula bina nouo spu!antia lacte 'uotannis,
crateras'ue $uo statua! tibi pinuis oliui,
et !ulto in pri!is )ilarans conuiuia :acc)o,
ante "ocu!, si "rius erit, si !essis, in u!bra, ;+
uina nouo! "un$a! calat)is Ariusia nectar.
Cantabunt !i)i ?a!oetas et Lyctius Aeon%
saltantis Satyros i!itabitur Alp)esiboeus.
8aec tibi se!per erunt, et cu! solle!nia uota
re$$e!us Ny!p)is, et cu! lustrabi!us aros. ;(
?u! iua !ontis aper, 7uuios $u! piscis a!abit,
$u!'ue t)y!o pascentur apes, $u! rore cica$ae,
se!per )onos no!en'ue tuo! lau$es'ue !anebunt.
Vt :acc)o Cereri'ue, tibi sic uota 'uotannis
aricolae "acient4 $a!nabis tu 'uo'ue uotis. =+
Mopsus
2uae tibi, 'uae tali re$$a! pro car!ine $ona/
Na! ne'ue !e tantu! uenientis sibilus Austri
nec percussa iuuant 7uctu ta! litora, nec 'uae
sa,osas inter $ecurrunt 7u!ina ualles.
Menalcas
8ac te nos "raili $onabi!us ante cicuta4 =(
)aec nos G6or!osu! Cory$on ar$ebat Ale,i!G,
)aec ea$e! $ocuit GCuiu! pecus/ an Meliboei/G
Mopsus
At tu su!e pe$u!, 'uo$, !e cu! saepe roaret,
non tulit Antienes Eet erat tu! $inus a!ariF,
"or!osu! paribus no$is at'ue aere, Menalca. C+
>
VI
Pri!a Syracosio $inata est lu$ere uersu
nostra, ne'ue erubuit siluas )abitare, T)alia.
Cu! canere! rees et proelia, Cynt)ius aure!
uellit, et a$!onuit4 GPastore!, Tityre, pinuis
pascere oportet ouis, $e$uctu! $icere car!en.G (
Nunc eo Ena!'ue super tibi erunt, 'ui $icere lau$es,
Vare, tuas cupiant, et tristia con$ere bellaF
areste! tenui !e$itabor )arun$ine !usa!.
Non iniussa cano. Si 'uis ta!en )aec 'uo'ue, si 'uis
captus a!ore leet, te nostrae, Vare, !yricae, *+
te ne!us o!ne canet% nec P)oebo ratior ulla est
'ua! sibi 'uae Vari praescripsit paina no!en.
Perite, Pieri$es. C)ro!is et Mnasylus in antro
Silenu! pueri so!no ui$ere iacente!,
in7atu! )esterno uenas, ut se!per, Iacc)o% *(
serta procul tantu! capiti $elapsa iacebant,
et rauis attrita pen$ebat cant)arus ansa.
A$ressi Ena! saepe sene, spe car!inis a!bo
luseratF iniciunt ipsis e, uincula sertis.
A$$it se socia! ti!i$is'ue superuenit Aele. .+
Aele, Naia$u! pulc)erri!a, ia!'ue ui$enti
sanuineis "ronte! !oris et te!pora pinit.
Ille $olu! ri$ens4 G2uo uincula nectitis/G in'uit.
GSoluite !e, pueri% satis est potuisse ui$eri.
Car!ina 'uae uoltis conoscite% car!ina uobis, .(
)uic aliu$ !erce$is erit.G Si!ul incipit ipse.
Tu! uero in nu!eru! 6aunos'ue "eras'ue ui$eres
lu$ere, tu! rii$as !otare cacu!ina 'uercus.
Nec tantu! P)oebo au$et Parnasia rupes,
nec tantu! R)o$ope !iratur et Is!arus Orp)ea. 0+
Na!'ue canebat uti !anu! per inane coacta
se!ina terraru!'ue ani!ae'ue !aris'ue "uissent
et li'ui$i si!ul inis% ut )is e,or$ia pri!is
o!nia, et ipse tener !un$i concreuerit orbis%
tu! $urare solu! et $isclu$ere Nerea ponto 0(
coeperit, et reru! paulati! su!ere "or!as%
ia!'ue nouo! terrae stupeant lucescere sole!,
altius at'ue ca$ant sub!otis nubibus i!bres,
incipiant siluae cu! pri!u! surere, cu!'ue
rara per inaros errent ani!alia !ontis. 3+
8inc lapi$es Pyrr)ae iactos, Saturnia rena,
Caucasias'ue re"ert uolucris, "urtu!'ue Pro!et)ei.
8is a$iunit 8ylan nautae 'uo "onte relictu!
cla!assent, ut litus 8yla, 8yla, o!ne sonaret%
et "ortunata!, si nu!'ua! ar!enta "uissent, 3(
Pasip)aen niuei solatur a!ore iuuenci.
A< uiro in"eli,, 'uae te $e!entia cepit<
Proeti$es i!plerunt "alsis !uitibus aros%
at non ta! turpis pecu$u! ta!en ulla secuta
concubitus, 'ua!uis collo ti!uisset aratru!, (+
et saepe in leui 'uaesisset cornua "ronte.
A< uiro in"eli,, tu nunc in !ontibus erras4
ille, latus niueu! !olli "ultus )yacint)o,
ilice sub nira pallentis ru!inat )erbas,
aut ali'ua! in !ano se'uitur ree. GClau$ite Ny!p)ae, ((
?ictaeae Ny!p)ae, ne!oru! ia! clau$ite saltus,
si 'ua "orte "erant oculis sese obuia nostris
errabun$a bouis uestiia4 "orsitan illu!
aut )erba captu! uiri$i aut ar!enta secutu!
per$ucant ali'uae stabula a$ Cortynia uaccae.G 9+
Tu! canit 8esperi$u! !irata! !ala puella!%
tu! P)aet)ontia$as !usco circun$at a!arae
corticis, at'ue solo proceras eriit alnos.
Tu! canit, errante! Per!essi a$ 7u!ina Gallu!
Aonas in !ontis ut $u,erit una sororu!, 9(
ut'ue uiro P)oebi c)orus a$surre,erit o!nis%
ut Linus )aec illi $iuino car!ine pastor,
7oribus at'ue apio crinis ornatus a!aro,
$i,erit4 G8os tibi $ant cala!os, en accipe, Musae,
Ascraeo 'uos ante seni% 'uibus ille solebat ;+
cantan$o rii$as $e$ucere !ontibus ornos.
8is tibi Grynei ne!oris $icatur orio,
ne 'uis sit lucus 'uo se plus iactet Apollo.G
2ui$ lo'uar aut Scylla! Nisi, 'ua! "a!a secuta est
can$i$a succincta! latrantibus inuina !onstris ;(
?ulic)ias ue,asse rates, et urite in alto,
a, ti!i$os nautas canibus lacerasse !arinis,
aut ut !utatos Terei narrauerit artus,
'uas illi P)ilo!ela $apes, 'uae $ona pararit,
'uo cursu $eserta petiuerit, et 'uibus ante =+
in"eli, sua tecta super uolitauerit alis/
O!nia, 'uae P)oebo 'uon$a! !e$itante beatus
au$iit Eurotas iussit'ue e$iscere laurus,
ille canit Epulsae re"erunt a$ si$era uallesF,
coere $onec ouis stabulis nu!eru!'ue re"erre =(
iussit et inuito processit Vesper Oly!po.
VII
Meliboeus
6orte sub aruta conse$erat ilice ?ap)nis,
co!pulerant'ue rees Cory$on et T)yrsis in unu!,
T)yrsis ouis, Cory$on $istentas lacte capellas,
a!bo 7orentes aetatibus, Arca$es a!bo,
et cantare pares et repon$ere parati. (
8uc !i)i, $u! teneras $e"en$o a "riore !yrtos,
uir reis ipse caper $eerrauerat% at'ue eo ?ap)ni!
a$spicio. Ille ubi !e contra ui$et4 GOciusG in'uit
G)uc a$es, o Meliboee% caper tibi saluos et )ae$i,
et, si 'ui$ cessare potes, re'uiesce sub u!bra. *+
8uc ipsi potu! uenient per prata iuuenci%
)ic uiri$is tenera praete,it )arun$ine ripas
Mincius, e'ue sacra resonant e,a!ina 'uercu.G
2ui$ "acere!/ Ne'ue eo Alcippen, nec P)ylli$a )abeba!,
$epulsos a lacte $o!i 'uae clau$eret anos, *(
et certa!en erat, Cory$on cu! T)yrsi$e, !anu!.
Post)abui ta!en illoru! !ea seria lu$o.
Alternis iitur conten$ere uersibus a!bo
coepere% alternos Musae !e!inisse uolebant.
8os Cory$on, illos re"erebat in or$ine T)yrsis. .+
Cory$on
Ny!p)ae, noster a!or, Libet)ri$es, aut !i)i car!en,
'uale !eo Co$ro, conce$ite Epro,i!a P)oebi
uersibus ille "acitF, aut, si non possu!us o!nes,
)ic aruta sacra pen$ebit &stula pinu.
T)yrsis
Pastores, )e$era nascente! ornate poeta!, .(
Arca$es, inui$ia ru!pantur ut ilia Co$ro%
aut, si ultra placitu! lau$arit, baccare "ronte!
cinite, ne uati noceat !ala linua "uturo.
Cory$on
Saetosi caput )oc apri tibi, ?elia, paruos
et ra!osa Micon uiuacis cornua cerui. 0+
Si propriu! )oc "uerit, leui $e !ar!ore tota
puniceo stabis suras euincta coturno.
T)yrsis
Sinu! lactis et )aec te liba, Priape, 'uotannis
e,spectare sat est4 custos es pauperis )orti.
Nunc te !ar!oreu! pro te!pore "eci!us% at tu, 0(
si "etura ree! suppleuerit, aureus esto.
Cory$on
Nerine Galatea, t)y!o !i)i $ulcior 8yblae,
can$i$ior cycnis, )e$era "or!osior alba,
cu! pri!u! pasti repetent praesepia tauri,
si 'ua tui Cory$onis )abet te cura, uenito. 3+
T)yrsis
I!!o eo Sar$oniis ui$ear tibi a!arior )erbis
)orri$ior rusco, proiecta uilior ala,
si !i)i non )aec lu, toto ia! lonior anno est.
Ite $o!u! pasti, si 'uis pu$or, ite, iuuenci.
Cory$on
Muscosi "ontes, et so!no !ollior )erba, 3(
et 'uae uos rara uiri$is teit arbutus u!bra,
solstitiu! pecori $e"en$ite4 ia! uenit aestas
torri$a, ia! lento turent in pal!ite e!!ae.
T)yrsis
8ic "ocus et tae$ae pinues, )ic pluri!us inis
se!per, et a$si$ua postes "uliine niri% (+
)ic tantu! :oreae cura!us "riora, 'uantu!
aut nu!eru! lupus aut torrentia 7u!ina ripas.
Cory$on
Stant et iuniperi et castaneae )irsutae%
strata iacent passi! sua 'uae'ue sub arbore po!a%
o!nia nunc ri$ent4 at, si "or!osus Ale,is ((
!ontibus )is abeat, ui$eas et 7u!ina sicca.
T)yrsis
Aret aer% uitio !oriens sitit aeris )erba%
Liber pa!pineas inui$it collibus u!bras4
P)ylli$is a$uentu nostrae ne!us o!ne uirebit,
Iuppiter et laeto $escen$et pluri!us i!bri. 9+
Cory$on
Populus Alci$ae ratissi!a, uitis Iacc)o,
"or!osae !yrtus Veneri, sua laurea P)oebo,
P)yllis a!at corylos% illas $u! P)yllis a!abit,
nec !yrtus uincet corylos, nec laurea P)oebi.
T)yrsis
6ra,inus in siluis pulc)erri!a, pinus in )ortis, 9(
populus in 7uuiis, abies in !ontibus altis4
saepius at si !e, Lyci$a "or!ose, reuisas,
"ra,inus in siluis ce$at tibi, pinus in )ortis.
Meliboeus
8aec !e!ini, et uictu! "rustra conten$ere T)yrsi!.
E, illo Cory$on Cory$on est te!pore nobis. ;+
>
VIII
Pastoru! !usa! ?a!onis et Alp)esiboei,
i!!e!or )erbaru! 'uos est !irata iuuenca
certantis, 'uoru! stupe"actae car!ine lynces,
et !utata suos re'uierunt 7u!ina cursus,
?a!onis !usa! $ice!us et Alp)esiboei. (
Tu !i)i seu !ani superas ia! sa,a Ti!aui,
siue ora! Illyrici leis ae'uoris, en erit u!'ua!
ille $ies, !i)i cu! liceat tua $icere "acta/
En erit, ut liceat totu! !i)i "erre per orbe!
sola Sop)ocleo tua car!ina $ina coturno/ *+
A te principiu!% tibi $esinet4 accipe iussis
car!ina coepta tuis, at'ue )anc sine te!pora circu!
inter uictricis )e$era! tibi serpere laurus.
6rii$a ui, caelo noctis $ecesserat u!bra,
cu! ros in tenera pecori ratissi!us )erba, *(
incu!bens tereti ?a!on sic coepit oliuae4
GNascere, prae'ue $ie! ueniens ae, Luci"er, al!u!,
coniuis in$ino Nysae $eceptus a!ore
$u! 'ueror, et $iuos, 'ua!'ua! nil testibus illis
pro"eci, e,tre!a !oriens ta!en a$lo'uor )ora. .+
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
Maenalus arutu!'ue ne!us pinos'ue lo'uentis
se!per )abet% se!per pastoru! ille au$it a!ores
Pana'ue, 'ui pri!us cala!os non passus inertis.
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus. .(
Mopso Nysa $atur4 'ui$ non spere!us a!antes/
Iunentur ia! rypes e'uis, aeuo'ue se'uenti
cu! canibus ti!i$i ueniet a$ pocula $a!!ae.
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus. .=a
Mopse, nouas inci$e "aces4 tibi $ucitur u,or%
spare, !arite, nuces4 tibi $eserit 8esperus Oeta!. 0+
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
O $ino coniuncta uiro, $u! $espicis o!nis,
$u!'ue tibi est o$io !ea &stula $u!'ue capellae
)irsutu!'ue superciliu! pro!issa'ue barba,
nec curare $eu! cre$is !ortalia 'ue!'ua!< 0(
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
Saepibus in nostris parua! te rosci$a !ala
E$u, eo uester era!F ui$i cu! !atre leente!%
alter ab un$eci!o tu! !e ia! acceperat annus%
ia! "railis potera! a terra continere ra!os4 3+
ut ui$i, ut perii, ut !e !alus abstulit error<
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
Nunc scio 'ui$ sit A!or4 $uris in cautibus illu!
aut T!aros aut R)o$ope aut e,tre!i Gara!antes
nec eneris nostri pueru! nec sanuinis e$unt. 3(
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
Saeuos A!or $ocuit natoru! sanuine !atre!
co!!aculare !anus% cru$elis tu 'uo'ue, !ater4
cru$elis !ater !ais, an puer i!probus ille/
I!probus ille puer% cru$elis tu 'uo'ue, !ater. (+
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
Nunc et ouis ultro "uiat lupus% aurea $urae
!ala "erant 'uercus, narcisso 7oreat alnus,
pinuia corticibus su$ent electra !yricae,
certent et cycnis ululae, sit Tityrus Orp)eus, ((
Orp)eus in siluis, inter $elp)inas Arion.
Incipe Maenalios !ecu!, !ea tibia, uersus.
O!nia uel !e$iu! &at !are. Viuite, siluae4
praeceps aerii specula $e !ontis in un$as
$e"erar% e,tre!u! )oc !unus !orientis )abeto. 9+
?esine Maenalios, ia! $esine, tibia, uersus.G
8aec ?a!on. Vos, 'uae respon$erit Alp)esiboeus,
$ucite, Pieri$es4 non o!nia possu!us o!nes.
GEAer a'ua!, et !olli cine )aec altaria uitta,
uerbenas'ue a$ole pinuis et !ascula tura, 9(
coniuis ut !aicis sanos auertere sacris
e,periar sensus4 ni)il )ic nisi car!ina $esunt.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Car!ina uel caelo possunt $e$ucere luna!%
ca!inibus Circe socios !utauit Vli,i% ;+
"rii$us in pratis cantan$o ru!pitur anuis.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Terna tibi )aec pri!u! triplici $iuersa colore
licia circu!$o, ter'ue )aec altaria circu!
eBie! $uco4 nu!ero $eus i!pare au$et. ;(
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Necte tribus no$is ternos, A!arylli, colores%
necte, A!arylli, !o$o et GVenerisG $ic Guincula nectoG.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Li!us ut )ic $urescit, et )aec ut cera li'uescit =+
uno eo$e!'ue ini, sic nostro ?ap)nis a!ore.
Spare !ola! et "railis incen$e bitu!ine laurus.
?ap)nis !e !alus urit% eo )anc in ?ap)ni$e lauru!.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Talis a!or ?ap)ni!, 'ualis cu! "essa iuuencu! =(
per ne!ora at'ue altos 'uaeren$o bucula lucos,
propter a'uae riuo!, uiri$i procu!bit in ulua
per$ita, nec serae !e!init $ece$ere nocti,
talis a!or teneat, nec sit !i)i cura !e$eri.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!. C+
8as oli! e,uuias !i)i per&$us ille reli'uit,
pinora cara sui% 'uae nunc eo li!ine in ipso,
terra, tibi !an$o4 $ebent )aec pinora ?ap)ni!.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
8as )erbas at'ue )aec Ponto !i)i lecta uenena C(
ipse $e$it Moeris Enascuntur pluru!a PontoF%
)is eo saepe lupu! &eri et se con$ere siluis
Moeri!, saepe ani!as i!is e,cire sepulcris,
at'ue satas alio ui$i tra$ucere !essis.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!. *++
6er cineres, A!arylli, "oras, riuo'ue 7uenti
trans'ue caput iace, nec respe,eris. 8is eo ?ap)ni!
a$re$iar% ni)il ille $eos, nil car!ina curat.
?ucite ab urbe $o!u!, !ea car!ina, $ucite ?ap)ni!.
Aspice4 corripuit tre!ulis altaria 7a!!is *+(
sponte sua, $u! "erre !oror, cinis ipse. :onu! sit<
Nescio 'ui$ certe est, et 8yla, in li!ine latrat.
Cre$i!us/ an 'ui a!ant ipsi sibi so!nia &nunt/
Parcite, ab urbe uenit, ia! parcite, car!ina, ?ap)nis.G
>
IH
Lyci$as
2uo te, Moeri, pe$es/ An, 'uo uia $ucit, in urbe!/
Moeris
O Lyci$a, uiui perueni!us, a$uena nostri
E'uo$ nun'ua! ueriti su!usF ut possessor aelli
$iceret4 G8aec !ea sunt% ueteres !irate coloni.G
Nunc uicti, tristes, 'uonia! "ors o!nia uersat, (
)os illi E'uo$ nec uertat bene<F !itti!us )ae$os.
Lyci$as
Certe e'ui$e! au$iera!, 'ua se sub$ucere colles
incipiunt !olli'ue iuu! $e!ittere cliuo,
us'ue a$ a'ua! et ueteres, ia! "racta cacu!ina, "aos,
o!nia car!inibus uestru! seruasse Menalcan. *+
Moeris
Au$ieras, et "a!a "uit% se$ car!ina tantu!
nostra ualent, Lyci$a, tela inter Martia, 'uantu!
C)aonias $icunt a'uila ueniente colu!bas.
2uo$ nisi !e 'uacu!'ue nouas inci$ere litis
ante sinistra caua !onuisset ab ilice corni,, *(
nec tuos )ic Moeris nec uiueret ipse Menalcas.
Lyci$as
8eu< Ca$it in 'ue!'ua! tantu! scelus/ 8eu< Tua nobis
paene si!ul tecu! solacia rapta, Menalca/
2uis caneret Ny!p)as/ 2uis )u!u! 7orentibus )erbis
spareret, aut uiri$i "ontis in$uceret u!bra/ .+
uel 'uae sublei tacitus tibi car!ina nuper,
cu! te a$ $elicias "erres A!arylli$a nostras/
GTityre, $u! re$eo Ebreuis est uiaF pasce capellas%
et potu! pastas ae, Tityre, et inter aen$u!
occursare capro Ecornu "erit illeF caueto.G .(
Moeris
I!!o )aec 'uae Varo, nec$u! per"ecta, canebat4
GVare, tuo! no!en, superet !o$o Mantua nobis,
Mantua uae !iserae ni!iu! uicina Cre!onae,
cantantes subli!e "erent a$ si$era cycni.G
Lyci$as
Sic tua Cyrneas "uiant e,a!ina ta,os, 0+
sic cytiso pastae $isten$ant ubera uaccae,
incipe, si 'ui$ )abes. Et !e "ecere poeta!
Pieri$es% sunt et !i)i car!ina% !e 'uo'ue $icunt
uate! pastores4 se$ non eo cre$ulus illis%
na! ne'ue a$)uc Vario ui$eor nec $icere Cinna 0(
$ina, se$ arutos inter strepere anser olores.
Moeris
I$ 'ui$e! ao et tacitus, Lyci$a, !ecu! ipse uoluto,
si ualea! !e!inisse% ne'ue est inobile car!en4
G8uc a$es, o Galarea4 'uis est na! lu$us in un$is/
8ic uer purpureu!, uarios )ic 7u!ina circu! 3+
"un$it )u!us 7ores% )ic can$i$a populus antro
i!!inet et lentae te,unt u!bracula uites.
8uc a$es% insani "eriant sine litora 7uctus.G
Lyci$as
2ui$, 'uae te pura solu! sub nocte canente!
au$iera!/ Nu!eros !e!ini, si uerba tenere!4 3(
G?ap)ni, 'ui$ anti'uos sinoru! suspicis ortus/
Ecce ?ionaei processit Caesaris astru!,
astru! 'uo seetes au$erent "ruibus et 'uo
$uceret apricis in collibus uua colore!.
Insere, ?ap)ni, piros4 carpent tua po!a nepotes.G (+
Moeris
O!nia "ert aetas, ani!u! 'uo'ue% saepe eo lonos
cantan$o pueru! !e!ini !e con$ere soles4
nunc oblita !i)i tot car!ina, uo, 'uo'ue Moeri!
ia! "uit ipsa4 lupi Moeri! ui$ere priores.
Se$ ta!en ista satis re"eret tibi saepe Menalcas. ((
Lyci$as
Causan$o nostros in lonu! $ucis a!ores.
Et nunc o!ne tibi stratu! silet ae'uor, et o!nes,
aspice, uentosi ceci$erunt !ur!uris aurae.
8inc a$eo !e$ia est nobis uia% na!'ue sepulcru!
incipit apparere :ianoris. 8ic, ubi $ensas 9+
aricolae strinunt "ron$is, )ic, Moeri, cana!us4
)ic )ae$os $epone, ta!en uenie!us in urbe!.
Aut, si no, pluuia! ne colliat ante uere!ur,
cantantes licet us'ue E!inus uia lae$itF ea!us4
cantantes ut ea!us, eo )oc te "asce leuabo. 9(
Moeris
?esine plura, puer, et 'uo$ nunc instat aa!us.
Car!ina tu! !elius, cu! uenerit ipse, cane!us.
>
H
E,tre!u! )unc, Aret)usa, !i)i conce$e labore!4
pauca !eo Gallo, se$ 'uae leat ipsa Lycoris,
car!ina sunt $icen$a4 neet 'uis car!ina Gallo/
Sic tibi, cu! 7uctus subterlabere Sicanos,
?oris a!ara sua! non inter!isceat un$a!% (
incipe% sollicitos Galli $ica!us a!ores,
$u! tenera atton$ent si!ae uirulta capellae.
Non cani!us sur$is4 respon$ent o!nia siluae.
2uae ne!ora aut 'ui uos saltus )abuere, puellae
Nai$es, in$ino cu! Gallus a!ore peribat/ *+
Na! ne'ue Parnasi uobis iua, na! ne'ue Pin$i
ulla !ora! "ecere, ne'ue Aonie Aanippe.
Illu! etia! lauri, etia! 7euere !yricae%
pini"er illu! etia! sola sub rupe iacente!
Maenalus et eli$i 7euerunt sa,a Lycaei. *(
Stant et oues circu! Enostri nec paenitet illas,
nec te paeniteat pecoris, $iuine poeta4
et "or!osus ouis a$ 7u!ina pauit A$onisF%
uenit et upilio% tar$i uenere subulci%
uui$us )iberna uenit $e lan$e Menalcas. .+
O!nes GVn$e a!or isteG roant Gtibi/G Venit Apollo4
GGalle, 'ui$ insanis/G in'uit% Gtua cura Lycoris
per'ue niues aliu! per'ue )orri$a castra secuta est.G
Venit et aresti capitis Siluanus )onore,
7orentis "erulas et ran$ia lilia 'uassans. .(
Pan $eus Arca$iae uenit, 'ue! ui$i!us ipsi
sanuineis ebuli bacis !inio'ue rubente!4
GEc'uis erit !o$us/G in'uit GA!or non talia curat,
nec lacri!is cru$elis A!or nec ra!ina riuis
nec cytiso saturantur apes nec "ron$e capellae.G 0+
Tristis at ille4 GTa!en cantabitis, Arca$es, in'uit,
!ontibus )aec uestris, soli cantare periti
Arca$es. O !i)i tu! 'ua! !olliter ossa 'uiescant,
uestra !eos oli! si &stula $icat a!ores<
At'ue utina! e, uobis unus uestris'ue "uisse! 0(
aut custos reis aut !aturae uinitor uuae<
Certe siue !i)i P)yllis siue esset A!yntas,
seu 'uicu!'ue "uror E'ui$ tu!, si "uscus A!yntas/
et nirae uiolae sunt et uaccinia niraF,
!ecu! inter salices lenta sub uite iaceret4 3+
serta !i)i P)yllis leeret, cantaret A!yntas.
G8ic eli$i "ontes, )ic !ollia prata, Lycori%
)ic ne!us% )ic ipso tecu! consu!erer aeuo.
Nunc insanus a!or $uri !e Martis in ar!is
tela inter !e$ia at'ue a$uersos $etinet )ostis. 3(
Tu procul a patria Enec sit !i)i cre$ere tantu!F
Alpinas, a, $ura, niues et "riora R)eni
!e sine sola ui$es. A, te ne "riora lae$ant<
a, tibi ne teneras lacies secet aspera plantas<
Ibo et C)alci$ico 'uae sunt !i)i con$ita uersu (+
car!ina pastoris Siculi !o$ulabor auena.
Certu! est in siluis inter spelaea "eraru!
!alle pati teneris'ue !eos inci$ere A!ores
arboribus4 crescent illae, crescetis, A!ores.
Interea !i,tis lustrabo Maenala Ny!p)is, ((
aut acris uenabor apros% non !e ulla uetabunt
"riora Part)enios canibus circu!$are saltus.
Ia! !i)i per rupes ui$eor lucos'ue sonantis
ire% libet Part)o tor'uere Cy$onia cornu
spicula% ta!'ua! )aec sit nostri !e$icina "uroris, 9+
aut $eus ille !alis )o!inu! !itescere $iscat<
Ia! ne'ue 8a!a$rya$es rursus nec car!ina nobis
ipsa placent% ipsae rursus conce$ite, siluae.
Non illu! nostri possunt !utare labores,
nec si "rioribus !e$iis 8ebru!'ue biba!us, 9(
Sit)onias'ue niues )ie!is subea!us a'uosae,
nec si, cu! !oriens alta liber aret in ul!o,
Aet)iopu! uerse!us ouis sub si$ere Cancri.
O!nia uincit A!or4 et nos ce$a!us A!ori.G
8aec sat erit, $iuae, uestru! cecinisse poeta!, ;+
$u! se$et et racili &scella! te,it )ibisco,
Pieri$es4 uos )aec "acietis !a,i!a Gallo,
Gallo, cuius a!or tantu! !i)i crescit in )oras,
'uantu! uere nouo uiri$is se subicit alnus.
Sura!us4 solet esse rauis cantantibus u!bra, ;(
iuniperi rauis u!bra% nocent et "ruibus u!brae.
Ite $o!u! saturae, uenit 8esperus, ite, capellae.