Sunteți pe pagina 1din 28

CADERNO SOBRE

Plantas Txicas
Principais Plantas Txicas Causadoras de
Morte Sbita em Bovinos
ORGAN!A"OR#S
Pro$% Gabriel "omin&os Carval'o
(Mdico Veterinrio Professor do IFNMG Ca!"s Sa#inas MG$
Pro$
a
% (iviane Modesto Arruda
(En%en&eira A%r'noa Professora (EMG () MG$
*+,,
CADERNO SOBRE
Plantas Txicas
Principais Plantas Txicas Causadoras de Morte Sbita em
Bovinos
ORGAN!A"OR#S
Pro$% Gabriel "omin&os Carval'o
(Mdico Veterinrio Professor do IFNMG Ca!"s Sa#inas MG$
Pro$
a
% (iviane Modesto Arruda
(En%en&eira A%r'noa Professora (EMG () MG$
Assessoria -cnica. Isa)e##a Cristina Goes /onorio
In 0ia Reis
Fi#i!e Pereira Giardini Bonfi
Ada#%isa de 1es"s Pereira
Danie#a Boanares de So"2a
Esta !")#ica34o !arte do Pro%raa de E5tens4o
6Di7"#%a34o das P#antas Medicinais8 da /oeo!atia e da
Prod"34o de A#ientos Or%9nicos:;
Pro<eto 6Parti#&a de Con&ecientos so)re P#antas Medicinais
e -era!="ticas -radicionais:;
(ni7ersidade Federa# de Vi3osa>De!artaento de Fitotecnia
Patroc)nio* CNP? (Conse#&o Naciona# de Desen7o#7iento
Cient@fico e -ecno#A%ico$
Pro<eto BBCDBC>*++EFC. 6Ensino e Parti#&a de
E5!eri=ncias e P#antas Medicinais8 /oeo!atia
e Prod"34o de A#ientos Or%9nicos:
,
a
edi34o -ira%e D;+++ e5e!#ares
*
S+M,RO
P-&%
,; Introd"34oGGGGGGGGGGGG;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; H
*; O ?"e s4o !#antas tA5icasI;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; B
D; Condi3Jes e ?"e ocorre as into5ica3Jes;;;;;;;;;;;;;;;;;;; K
H; Medidas de contro#e e de !re7en34o das into5ica3Jes;;; K
B; Dia%nose e !re7en34o;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; L
K; I!ort9ncia na saMde !M)#ica;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; C
L; Princi!ais !#antas tA5icas ca"sadoras de orte sM)ita
e )o7inos;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; E
L;,; Palicourea marcgraviiGGGGG;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; E
L;*; Mascagnia rigidaGGGGG;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,+
L;D; Tetrapterys acutifolia;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,*
L;H; Ricinus communis;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,D
L;B; Cestrum laevigatum;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,B
L;K; Pteridium aquilinum;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,K
L;L; Lantana camara;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ,E
L;C; Enterolobium contorsiliquum;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; *,
L;E; Crotalaria anagryroides;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; **
L;,+; Asclepias curassavica;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; *H
C; Conc#"s4o;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; *B
E; Refer=ncias;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; *K
,+; Contato co os or%ani2adores;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; *L
Todas as substncias so venenos! no e"iste nada que no
se#a veneno$ %omente a dose correta diferencia o veneno do
rem&dio$'
Parace#so (Mdico e A#?"iista do Sc"#o NV$
D
.% ntrodu/0o
No Brasi# "ito fre?"ente a ocorr=ncia de orte sM)ita
e )o7inos ca"sada !e#a in%est4o de !#antas tA5icas; Gera#enF
te essas ortes re!entinas se anifesta se sinais c#@nicos !rF
7ios e se e7id=ncias 7is@7eis si%nificati7as;
As into5ica3Jes !or !#antas e aniais de !rod"34o s4o
con&ecidas desde ?"e os !ioneiros !ort"%"eses e es!an&Ais inF
trod"2ira o %ado nas !asta%ens nat"rais )rasi#eiras; Se%"ndo
RietFCorrea et al$ (,EED$ as !erdas econ'icas ocasionadas !eF
#as into5ica3Jes !or !#antas !ode ser diretas o" indiretas; As
!erdas diretas s4o ca"sadas !e#as ortes de aniais8 diin"i34o
dos @ndices re!rod"ti7os (a)ortos8 inferti#idade8 a#fora3Jes$8
red"34o da !rod"ti7idade nos aniais so)re7i7entes8 diin"i34o
da !rod"34o de carne e #eite8 doen3as transitArias e enferidades
s")c#@nicas !ro7ocadas !e#a de!ress4o i"no%=nica; As !erdas
indiretas s4o os c"stos do contro#e dessas !#antas tA5icas nas
!asta%ens8 as edidas de ane<o ?"e e7ite as into5ica3Jes
(coo a "ti#i2a34o de cercas e o !astoreio a#ternati7o$8 a red"34o
do 7a#or da forra%e de7ido ao atraso na s"a "ti#i2a34o8 a red"F
34o do 7a#or da terra8 a co!ra de )o7inos ?"e s")stit"a os
aniais ortos8 os %astos co o dia%nAstico das into5ica3Jes e
o trataento dos aniais afetados;
A#%"as ortes nos re)an&os )o7inos s4o atri)"@das a doF
en3as8 coo car)Mnc"#o &etico8 o" conf"ndidas co !icadas
de ser!entes 7enenosas8 ?"ando o 7erdadeiro oti7o a in%esF
t4o de !#antas tA5icas !e#os aniais; No Brasi#8 as ca"sas ais
fre?"entes de ortes sM)itas s4o as into5ica3Jes !or !#antas; /
dific"#dade na dia%nose das into5ica3Jes8 )e coo & fa#ta de
re%istros do nMero de A)itos; Ainda & crendices "ito !resenF
tes na c"#t"ra re%iona#; Neste caderno consta as !rinci!ais
!#antas ca"sadoras de orte sM)ita e )o7inos na re%i4o da
Oona da Mata de Minas Gerais e do Estado do Es!@rito Santo;
H
1i&ura .% I#"stra34o de " )o7ino acoetido !or orte sM)ita;
Fonte. /"anities De7e#o!ent 0i)rarP (QQQ;%reenstone;or%$
2% O 3ue s0o plantas txicas4
As !#antas tA5icas ?"ando in%eridas o" e contato co
aniais8 !rod"2e danos R saMde o" ca"sa a orte; A a34o
noci7a conse?"=ncia do 7e%eta# e se" estado nat"ra#;
O nMero de 7e%etais s"!eriores estiado e *B+ i#
es!cies; M"itas dessas es!cies !rod"2e s")st9ncias ca!a2es
de e5ercer a34o tA5ica so)re os or%anisos 7i7os; 0e7ando e
considera34o a %rande di7ersidade do Reino Ve%eta#8
!artic"#arente nas re%iJes tro!icais8 7#ido ressa#tar ?"e
"itas !#antas s4o co!#etaente descon&ecidas ?"anto ao
!otencia# de ca"sar into5ica3Jes8 sendo o nMero de !#antas
!otencia#ente tA5icas "ito e#e7ado; At"a#ente descon&eciF
do o !rinc@!io ati7o de !e#o enos8 D* das CC es!cies tA5icas
descritas no Brasi#;
O conceito de s")st9ncia tA5ica )astante re#ati7o8 !ois
de!ende da dosa%e e do ania#; / s")st9ncias "ito tA5icas
B
?"e e doses @nias s4o redios; A to5ide2 7e%eta# !ode ser
res"#tante da a34o de a#%" co!osto es!ec@fico o" da a34o de
co!ostos ?"@icos associados; As s")st9ncias tA5icas das
!#antas !ode estar #iitadas as esta3Jes do ano8 a es!ec@ficas
condi3Jes a)ientais8 o" ainda a 7ariedades da !#anta;
5% Condi/6es em 3ue ocorrem as intoxica/6es
-e sido o)ser7ado ?"e os aniais %era#ente in%ere
!#antas tA5icas ?"ando t= acesso a reas de ata nati7a8 o" a
reas !rA5ias de atas nati7as; A#%"as !#antas tA5icas
#an3a raos o" seentes8 dis!ersando nos !astos !rA5ios Rs
atas nati7as;
As into5ica3Jes !or !#antas ocorre e ?"a#?"er !oca
do ano sendo a%ra7adas na !oca da seca o" a!As ?"eiadas8
?"ando a fa#ta de !astos condiciona os aniais a in%erire
o"tras !#antas;
7% Medidas de controle e de preven/0o das
intoxica/6es
A aioria das !#antas tA5icas cons"ida e f"n34o da
escasse2 de !asto e do des#ocaento de aniais faintos !ara
!asta%ens co !#antas tA5icas; Portanto8 as !asta%ens de )oa
?"a#idade na !oca seca de7e s"!rir as necessidades dos
)o7inos; De7eFse ta) e7itar a s"!er#ota34o de odo ?"e os
aniais n4o !asse foe e red"2a a )"sca !or o"tras fontes
de a#ienta34o;
K
A erradica34o das !#antas tA5icas8 !rinci!a#ente a?"e#as
ais !a#at7eis o" atrati7as de7e ser feita !eriodicaente; Sreas
de dif@ci# contro#e o" erradica34o de7e ser cercadas antendo
os aniais se acesso a essas !asta%ens;
A e#iina34o das es!cies tA5icas !ode ser feita !e#a
"ti#i2a34o de todos ec9nicos de contro#e8 coo a ro3ada
an"a# o" a ca!ina34o; Esse todo n4o ,++T eficiente8 !or
e#iinar a!enas a !arte area das !#antas e anter o sistea
radic"#ar; Nora#ente ocorre o re)rote e o conse?"ente retorno
do !ro)#ea; A !arte area cortada de7e ser retirada da
!asta%e8 7isando e7itar a in%est4o !e#o %ado;
8% "ia&nose e preven/0o
N4o est4o dis!on@7eis trataentos tera!="ticos es!ec@ficos
e co!ro7adaente efica2es na aioria dos casos de into5icaF
3Jes !or !#antas;
O Mnico eio at"a#ente dis!on@7e# de e7itar ortes dos
aniais !or !#antas a dia%nose ais !recisa dos casos de
into5ica34o e a !re7en34o; A dia%nose de7e ser co!#eentada
co a identifica34o correta da !#anta; Fa2er o &istArico de cada
caso de into5ica34o; -a) "ito i!ortante 7erificar os
sinais de into5ica34o ania#; O)ser7ar arcas de !e%adas ao
redor da !#anta8 fo#&as coidas8 !#antas !isoteadas8 e at eso
ossada de aniais ortos nas !ro5iidades das !#antas tA5icas;
Se!re ?"e !oss@7e# so#icitar ao Mdico Veterinrio ?"e
rea#i2e o e5ae necroscA!ico dos aniais ortos8 e ?"e o)ser7e
o conteMdo %astrintestina# at constatar #oca#ente a !resen3a da
!#anta tA5ica;
L


1i&ura 2% Ind@cios de into5ica34o. sinais a!resentados !e#o
cad7erU !resen3a da !#anta tA5ica e ossadas !rA5ias R !#anta;
Fonte. Car7a#&o8 *++B;
9% mport:ncia na sade pblica
Os seres &"anos !ode se into5icar indiretaente !or
eio da in%est4o de carne e do #eite de aniais into5icados; E
ta) !or eio do e# ori"ndo de !#antas tA5icas; N4o
recoendada a in%est4o de carne de aniais ?"e fora
into5icados !or !#antas; Os aniais e #acta34o into5icados n4o
de7e ser orden&ados at ?"e 7o#te ao nora#;
C
;% Principais plantas txicas causadoras de
morte sbita em bovinos
;%.. Palicourea marcgravii
Fa@#ia. R")iaceae
Noes 7"#%ares. 6er7aFdeFrato:8 6cafe2in&o:8 67icV:8 6ro5a:8
6ro5in&a: e 6ro5onaW;
Caracter@sticas Gerais.
X a !#anta tA5ica ais i!ortante no Brasi#; Poss"i
a!#a distri)"i34o %eo%rfica (sA n4o ocorre no e5treo
s"# do !a@s e no sert4o nordestino$; X dif@ci# a erradicaF
34o; X ar)"sti7a8 co fo#&as o!ostas e !ecio#adas; S"as
fo#&as t= c&eiro de sa#ici#ato de eti#a (6vic(:$; X "iF
to !a#at7e#;
Princ@!io -A5ico.
Scido onof#"oroactico; Monof#"oroacetato de sAdio;
Sinais C#@nicos.
Arritia card@aca8 andar ca)a#eante8 !ara!#e%ia8 conF
7"#sJes8 dis!neia8 !rostra34o8 !"#so 7enoso !ositi7o; A
orte sM)ita !ode ocorrer L a ,H &oras a!As a in%est4o;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
E
;%2% Mascagnia rigida
Fa@#ia. Ma#!i%&iaceae
Noes 7"#%ares. 6tin%Yi:8 6ti)A:8 6!e#aF)"c&o: e 6?"e)raF
)"c&o: (BA$U 6sa#sa rosa: e 6raaFaare#a:
(MG$U 6s"aF)ranca: e 6s"aFro5a: (ES$;
Caracter@sticas Gerais.
X encontrada e todo o Nordeste do Brasi# e e Minas
Gerais e Es!@rito Santo; X !#anta do a%reste e do sert4o8
!or ocorre e #ocais ais frescos coo ca!os8 caF
!oeiras e atas; A !#anta ti!o ci!A ar)"sti7o; A!resenta
)oa !a#ata)i#idade; Poss"i fo#&as atrati7as f#ores aareF
#as (inf#oresc=ncia$ e fr"tos a#ados de co#ora34o castaF
n&a;
,+
1i&ura 5% Palicourea marcgravii
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
Princ@!io tA5ico.
Sa!onina; G#icos@deo Di%it#ico;
Sinais c#@nicos.
Anore5ia8 de!ress4o8 andar ca)a#eante e ?"edas re!enF
tinas; Ania# deitado co o7ientos desordenados8
treores "sc"#ares8 6o7ientos de !eda#a%e:; P"#F
so 7enoso !ositi7o; M"%ido forte8 res!ira34o es!a3ada o"
for3ada; A orte sM)ita ocorre entre *H e HC &oras a!As a
in%est4o da !#anta; E a#%"ns casos8 !ode ocorrer de , a
,C in"tos a!As o in@cio dos sintoas;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;

,,
1i&ura 7% Mascagnia r)gida
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
;%5% Tetrapterys acutifolia
Fa@#ia. Ma#!i%&iaceae
Noes 7"#%ares. 6ci!AFr"4o: e 6ci!AF!reto: (MG$;
Caracter@sticas Gerais.
A !#anta restrita R re%i4o S"deste do Brasi#; Cresce na
fora de ci!A o" de ar)"sto (!se"doFar)"sto o"
enro#adeira$; P#anta atrati7a co fo#&a de co#ora34o 7erF
de )e e7idente e inf#oresc=ncia ti!o !an@c"#a8 co f#oF
res aare#as; O fr"to te co#ora34o arroFa7ere#&aF
da; As into5ica3Jes s4o co"ns na !oca da seca (a%osto
a o"t")ro$; O adoeciento 7aria de K a *CT8 co #eta#iF
dade !rA5ia a ,++T;
Princ@!io tA5ico.
Descon&ecido;
Sinais c#@nicos.
Os sinais de into5ica34o est4o re#acionados R ins"fici=nF
cia card@aca. 7eia <"%"#ar in%"r%itada8 !"#so 7enoso !osiF
ti7o8 edea da re%i4o da )ar)e#a8 arritia card@aca8
edea esterna# (!eito inc&ado$8 dific"#dade de #ocooF
34o8 fra?"e2a e anore5ia8 treores "sc"#ares8 fe2es resF
se?"idas; Pode ainda ocorrer a)orto o" nasciento de
)e2erro "ito fraco ?"e #o%o orre; A e7o#"34o de s"F
)a%"da a cr'nica; Pode ocorrer a orte sM)ita ?"ando
ania# for3ado a se o7ientar;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
,*
;%7% Ricinus communis
Fa@#ia. E"!&or)iaceae
Noes 7"#%ares. 6aona:8 6carra!ateira:8 6r@cino:8
6aoeira: e 6!a#aFdeFcristo:;
Caracter@sticas Gerais.
Distri)"@da !or todo o !a@s; A !#anta !erene8 ar)"sti7a8
de ca"#e raificado8 co fo#&as %randes e co ar%ens
serreadas8 fr"tos co c!s"#a es!in&osa e seentes #isas
e )ri#&antes;
Princ@!io tA5ico.
Ricina. !resente nas seentes; Ca"sa distMr)ios
di%estArios;
,D
1i&ura 8% Tetrapterys acutifolia$
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
Ricinina (a#ca#oide$. !resente nas fo#&as e no
!ericar!o; Ca"sa distMr)ios ner7osos;
Sinais c#@nicos.
,; ["adro Di%estArio . anore5ia8 cA#ica8 7'itos8 diarreia
catarra# a &eorr%ica8 fa#=ncia card@aca8 &i!otens4o e
c&o?"e &i!o7o#=ico;
["adro Ner7oso . dese?"i#@)rio8 dific"#dade ao deitar8
treores "sc"#ares8 sia#orreia (&i!ersa#i7a34o$ e
o7ientos de asti%a34o e5cessi7os;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico8 soente !a#iati7o 7isando
contro#ar os sinais c#@nicos anifestados;
Profi#a5ia.
E7itar o !aste<o e reas infestadas; A torta de aona
"sada na a#ienta34o de7e estar deto5icada;
,H
1i&ura 9% Ricinus communis$
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
;%8% Cestrum laevigatum
Fa@#ia. So#anaceae
Noes 7"#%ares. 6coerana:8 6)aMna: e 6daa da noite:;
Caracter@sticas Gerais.
Dis!ersa nas re%iJes S"deste8 CentroFOeste e Nordeste;
A !#anta ar)"sti7a e !ode ter at D etros de a#t"ra; As
fo#&as s4o !ecio#adas e a#ternadas8 o fr"to o7oide8 ?"aF
se !reto ?"ando ad"ro; N4o !oss"i )oa !a#ata)i#idade8
as de!ois de "rc&a se torna ais !a#at7e#;
Princ@!io tA5ico.
Sa!onina. Cestr"ida (s")st9ncia aar%a$;
N4o & !erda de to5icidade !e#a seca%e;
Sinais c#@nicos.
A!atia8 anore5ia8 !arada r"ina#8 6dorso ar?"e<ado:8 feF
2es resse?"idas8 !odendo ter estrias de san%"e; Dese?"iF
#@)rio8 treores "sc"#ares8 andar ca)a#eante8 ran%er
de dentes8 sia#orreia (&i!ersa#i7a34o$8 retra34o do %#o)o
oc"#ar8 &i!oteria; O ?"adro c#@nico te e7o#"34o a%"da8
H a *H &oras8 e c"#ina co a orte do ania#;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
,B
;%9% Pteridium aquilinum
Fa@#ia. Po#P!odiaceae
Noes 7"#%ares. 6saa)aia: e 6saa)aia do ca!o:;
Caracter@sticas Gerais.
A !#anta coso!o#ita8 sendo encontrada !rinci!a#ente
nas re%iJes S"deste8 CentroFOeste e S"#; /a)ita re%iJes
frias e c&"7osas8 co so#os de !/ cido e )e drenados
(!referencia#ente e encostas de orro$; A !#anta
rasteira8 ri2oatosa8 fora to"ceiras densas; As fo#&as
s4o %randes8 e !ode atin%ir ,8C+ etros o" !o"co ais;
No contro#e8 de7eFse arrancar as !#antas8 arar o so#o e
fa2er a ca#a%e;
,K
1i&ura ;% Cestrum laevigatum
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
Princ@!io tA5ico.
,; G#icos@deo !ta?"i#os@deo. tA5ico aos r"inantes
(!rinci!a#ente )o7inos$; Poss"i efeito cancer@%eno
ac""#ati7o; \ transitido !e#o #eite e n4o inati7aF
do !e#o !rocesso de !aste"ri2a34o;
*; -iainase. tA5ica aos ono%stricos (!rinci!a#F
ente e?"inos$; Ca"sa defici=ncia de -iaina (VitaF
ina B,$;
Sinais C#@nicos.
O ?"adro c#@nicoF!ato#A%ico e )o7inos !ode ser
di7idido e tr=s. s@ndroe &eorr%ica a%"da (ditese
&eorr%ica &eorra%ia de !e#e$8 &eatMria en2oAtica
(san%"e na "rina$ e carcinoas das 7ias di%estArias
s"!eriores ()ase da #@n%"a8 farin%e8 es'fa%o e rMen$;
<emorra&ia de pele
Ocorre e )o7inos <o7ens e ad"#tos ?"e in%ere ais de
,+ %raas da !#anta !or ?"i#o de !eso 7i7o do ania#
(,+ %raas da !#anta>V% ania#$; -e a#ta #eta#idade; A
&eorra%ia de !e#e aco!an&ada de &i!erteria
acent"ada; D"rante a necro!sia !ode ser o)ser7adas
&eorra%ias e todos os Ar%4os e tecidos8 M#ceras nas
"cosas e san%"e coa%"#ado no intestino;
,L
San&ue na +rina
Este ?"adro te e7o#"34o cr'nica ?"ando os aniais
in%ere enos de ,+ %raas da !#anta !or ?"i#o de !eso
7i7o do ania# !or ano (,+ % da !#anta>V% ania#>ano$; A
&eatMria (san%"e na "rina$ interitente8 aco!an&ada
de aneia8 ea%reciento e incontin=ncia "rinria;
Ba)esiose (Piro!#asose8 6Fe)re do Carra!ato:8 -riste2a
Parasitria Bo7ina$; D"rante a necro!sia o)ser7aFse a
!resen3a de nAd"#os na )e5i%a8 co o as!ecto de co"7eF
f#or8 de co#ora34o aare#ada o" a7ere#&ada;
Carcinomas das vias di&estrias superiores
Este ?"adro te e7o#"34o cr'nica8 se &o"7er a in%est4o
de doses enores e !or te!o ais !ro#on%ado; Esse
?"adro con&ecido !e#os noes 7"#%ares de 6Caragua*
t+:8 6,igueira*da*-oela: e 6,avo:; O carcinoa %era#F
ente est associado ao V@r"s do Pa!i#oa Bo7ino
(BPVF*$ e a #eta#idade ,++T; Os sinais c#@nicos s4o.
&eatMria interitente8 aneia8 ea%reciento !ro%resF
si7o8 incontin=ncia "rinria8 dific"#dade de de%#"tir8 reF
%"r%ita34o do a#iento e dific"#dade de res!irar; De7eFse
fa2er dia%nAstico diferencia# co Ba)esiose (Piro!#asF
ose8 6Fe)re do Carra!ato:8 -riste2a Parasitria
Bo7ina$8 Actino)aci#ose (6#@n%"aFdeF!a":$ e -")erc"#oF
se; D"rante a necro!sia o)ser7aFse di7ersos nAd"#os neoF
!#sicos8 de co#ora34o aare#oFacin2entada8 infi#tradas e
"#ceradas8 !rinci!a#ente nas re%iJes das 7ias di%esti7as
s"!eriores ()ase da #@n%"a8 farin%e8 es'fa%o e rMen$;

-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
,C
;%;% Lantana camara
Fa@#ia. Ver)enaceae;
Noes 7"#%ares. 6caar:8 6c&")in&o:8 6)eFeF?"er: e
6a#FeF?"er:;
Caracter@sticas Gerais.
A !#anta ar)"sti7a8 de distri)"i34o coso!o#ita8
encontrada do Aa2onas ao Rio Grande do S"#; O ca"#e
e os raos t= !e?"enos es!in&os; S"as fo#&as s4o
o!ostas e o7ais8 de as!ecto s!eroFr"%oso; As f#ores na
esa inf#oresc=ncia s4o aare#as8 a#aran<adas8
7ere#&as e rosas; Os fr"tos s4o redondos8 #isos e
)ri#&antes; As infr"tesc=ncias s4o densas8 de co#ora34o
ro5a esc"ra o" !reta (o ?"e a confere o noe 7"#%ar de
6c&")in&o:$;
,E
1i&ura =% Pteridium aquilinum
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
Princ@!io tA5ico.
-riter!enos. 0antadeno A e B
Sinais c#@nicos.
Anore5ia8 diin"i34o dos o7ientos r"inais8
fotossensi)i#i2a34o das !artes des!i%entadas da !e#e8
coceira intensa8 in?"ieta34o8 icter@cia (aare#aento das
"cosas$8 "rina de co#ora34o aare#o esc"ro a arro e
fe2es end"recidas e e !e?"enas ?"antidades;
-rataento.
(sar !"r%antes e car74o ati7ado; Os aniais de7e ser
antidos R so)ra e co %"a R 7ontade;
*+
1i&ura >% Lantana camara
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
;%=% Enterolobium contorsiliquum
Fa@#ia. Miosoideae
Noes 7"#%ares. 6ti)aM)a:8 6ta)ori#FdaFata: e 6ore#&aFdeF
acaco:;
Caracter@sticas Gerais.
Poss"i distri)"i34o desde o Par at o Rio Grande do
S"#; /a)ita !rinci!a#ente as terras frteis de Minas
Gerais; A !#anta ar)Area8 de tronco c"rto e %rosso e
co casca; A co!a es%a#&ada e co fo#&as a#ternadas;
Os fr"tos t= fora de 7a%e rec"r7ada co )orda
ond"#ada e !reta8 see#&ante a 6ore#&aFdeFacaco:;
Princ@!io tA5ico.
Sa!onina esteroida# (!resente nas 7a%ens$
Sinais c#@nicos.
A"s=ncia de a!etite8 fadi%a8 diarreia esc"ra e ftida8
desidrata34o (retra34o do %#o)o oc"#ar$8 c"#inando co
a orte dos aniais;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico; Soente !a#iati7o;
*,
;%>% Crotalaria anagryroides
Fa@#ia. Pa!i#ionoideae
Noes 7"#%ares. 65i?"eF5i?"e:8 6%"i2oFdeFcasca7#: e
6c&oca#&oFdeFcasca7#:;
Caracter@sticas Gerais.
A !#anta te a!#a dis!ers4o8 sendo encontrada
!rinci!a#ente nas re%iJes S"deste8 S"# e Nordeste; X
&er)cea e te a!ro5iadaente B+ cent@etros de
a#t"ra; Poss"i inf#oresc=ncia terina# co f#ores
aare#as e fr"tos e fora de 7a%e8 ?"e ?"ando secos
fica co a!ar=ncia de c&oca#&o;
**
1i&ura .?% Enterolobium contorsiliquum
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
Princ@!io tA5ico.
A#ca#oides !irro#i2idinicos;
Sinais c#@nicos.
Os aniais a!resenta anore5ia8 ea%reciento e
sintoas ner7osos de e5cita34o e de!ress4o;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
*D
1i&ura ..% Crotalaria anagryroides
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
;%.?% Asclepias curassavica
Fa@#ia. Asc#e!iadaceae
Noes 7"#%ares. 6oficia#FdeFsa#a:8 6ca!it4oFdeFsa#a:8 6#eiteira:8
6!ainaFdeFsa!o:
Caracter@sticas Gerais.
Poss"i distri)"i34o !or todo o !a@s; Se" &a)itat s4o as
terras frteis; A !#anta an"a#8 &er)cea e #act@fera; As
fo#&as s4o o!ostasFcr"2adas8 #anceo#adas8 co a )ase e o
!ice 6afi#ados:; S"a inf#oresc=ncia a!ica#8 a5i#iar8 co
f#ores a#aran<adas e 7ere#&as; Se"s fr"tos s4o f"siforF
es e #isos8 e as seentes s4o ac&atadas8 de co#ora34o
castan&a8 co !e#os #on%os e sedosos; N4o "ito !a#aF
t7e#8 n4o cons"ida nat"ra#ente !e#o %ado8 %era#F
ente in%erida acidenta#ente <"nto co a forra%eira;
S4o ais cons"idas !e#os )e2erros !or crescer nos #"F
%ares ais )ai5os e ais frteis8 nora#ente !rA5io
aos c"rrais e )e2erreiros;
Princ@!io tA5ico.
G#icos@deo;
Sinais c#@nicos.
Anore5ia8 diarreia #@?"ida o" !astosa8 Rs 7e2es co
"co; -i!aniso8 edea s")andi)"#ar8 arritia
card@aca; O ?"adro !ode ter e7o#"34o a%"da o"
s")a%"da;
-rataento.
N4o & trataento es!ec@fico;
*H

=% Conclus0o
As !#antas tA5icas ca"sa %randes !re<"@2os; Pode afetar
a saMde dos &"anos e co!roeter a !rod"ti7idade dos re)aF
n&os8 !ro7ocando ortes e diin"i34o de cresciento;
X de %rande i!ort9ncia identificar as !#antas tA5icas inF
7asoras das !asta%ens; O)ser7ar a )io#o%ia da !#anta e identifiF
car os todos eco#A%icos de red"2ir s"a !resen3a nas !astaF
%ens; Dessa fora8 adotar !rocedientos e ane<os de !re7enF
34o das into5ica3Jes;
Na aioria dos casos de into5ica34o !or !#antas os trataF
entos s4o eer%enciais e !a#iati7os; A res!osta aos trataentos
de!ende da 7ita#idade do ania#8 da intensidade da into5ica34o e
da !#anta;
Na Medicina Veterinria /oeo!tica & a recoenda34o
%era# de desinto5icar co .u" vomica HC/8 doses de ,+ a *+
%otas8 re!etidas a cada K+F,*+ in"tos8 t4o #o%o &a<a sinais de
into5ica34o; Pin%ar diretaente na #@n%"a;
*B
1i&ura .2% Asclepias curassavica
Ada!tado de -oVarnia8 DZ)ereiner e Pei5oto8 *+++;
>% Re$er@ncias
A0B([(ER[(E8 1;M; Plantas txicas* no Aardim e no
campo8 Be#. FCAP8 ,EC+;
BER-INA-O8 A;E; P#antas tA5icas no !#ana#to ineiro; O
Ruralista8 Be#o /ori2onte8 7; ,L8 !; *CHF*CE8 o"t; ,ELE;
CARVA0/O8 G; D; Principais plantas txicas
causadoras de morte sbita em bovinos na re&i0o sul do
estado do #sp)rito Santo; KHf; Mono%rafia (Grad"a34o$;
(ni7ersidade Federa# do Es!@rito Santo8 A#e%reFES8 *++B;
CARVA0/O8 G; D; P#antas -A5icas Ca"sadoras de Morte
SM)ita e Bo7inos no Es!@rito Santo; Bornal do Consel'o
Re&ional de Medicina (eterin-ria do #sp)rito Santo C
CRM(D#S8 VitAriaFES8 7; *8 !; +L8 de2; *++K;
/OE/NE8 F; C; Plantas e subst:ncias ve&etais txicas e
medicinais8 S4o Pa"#o. Gra!&icars8 ,EDE;
]ISSMANN8 ]; G;U GRO-/8 D; Plantas in$estantes e
nocivas; -oo III *^ ed; S4o Pa"#o. BASF8 *+++;
ME0O8 C;A; P#antas tA5icas. %ra7e !ro)#ea !ara o
criador; Bornal da Coplacam8 Ponte No7a8 7; *8 n; ,H8 !; ,+8
,EC,;
RIOOINI8 C; -;U MORS8 _; B; Bot:nica econEmica
brasileira% *^ ed; Rio de 1aneiro. `)ito C"#t"ra#8 ,EEB;
RIE-FCORREA8 F;U MENDEO8 M; C;U SC/I0D8 A; 0;
ntoxica/6es por plantas e micotoxicoses em animais
domFsticos. Editoria# /eisfrio S"#8 Monte7ideo8 ,EED; DH+ !;
RIE-FCORREA8 F;U MEDEIROS8 R; M; -; Into5ica3Jes
!or !#antas e r"inantes no Brasi# e no (r"%"ai. i!ort9ncia
econ'ica8 contro#e e riscos !ara a saMde !M)#ica; Pes3uisa
(eterin-ria Brasileira8 Sero!dica8 7; *,8 !; DCFH*8 *+++;
*K
RIE-FCORREA8 F;U SC/I0D8 A; 0;U MENDEO8 M; C;U
0EMOS8 R; A; A; "oen/as de ruminantes e e3Ginos% Vo#; *;
S4o Pa"#o. Vare#a8 *++,;
SAN-OS8 /; 0;U FERRI8 M; B;U DaASS(MPbcO8 _; R;
Hevantamento de plantas txicas para bovinos e suspeitas de
serem txicas no estado de Minas Gerais; Be#o /ori2onte.
EPAMIG8 ,ELB; KE !;
SC/VAR-SMAN8 S; Plantas (enenosas e Animais
Pe/on'entos; S4o Pa"#o. SARVIER8 ,EE*;
SIMdES8 C; M; O;U SC/EN]E08 E; P;U GOSMANN8 G;U
ME00O8 1; C; P;U MEN-O8 0; A;U PE-ROVIC]8 P; R;
1armaco&nosia* da planta ao medicamento; B^ ed; Porto
A#e%re>F#orianA!o#is. Editora da (FSC8 *++D;
Se0VIA8 O; A;U RODRIG(ES8 1; M; Contribui/0o ao
estudo de plantas txicas no #stado de S0o Paulo; Sistea de
Infora34o; S4o Pa"#o8 ,EKC; EH !;
-O]ARNIA8 C; /;U DfBEREINER8 1;U PEINO-O8 P; V;
Plantas txicas do Brasil$ Rio de 1aneiro. /e#iant&"s8 *+++;
.?% Contato com os Or&aniIadores
Pro$% Gabriel "omin&os Carval'o
IFNMG Ca!"s Sa#inas MG -e#efone. (DC$ D*+,D+B+
eFai#. %a)rie#;car7a#&ogifn%;ed";)r
Pro$
a
% (iviane Modesto Arruda
(EMG (nidade () MG -e#efone. (D*$ DBD**HBE
eFai#. 7i7iarr"dagPa&oo;co;)r
*L
CADERNO SOBRE
Plantas Txicas
Principais Plantas Txicas Causadoras de Morte Sbita em
Bovinos
h -e5to inforati7o distri)"@do %rat"itaente entre !artici!anF
tes dos e7entos so)re. ["a#idade de Vida8 P#antas Medicinais8
/oeo!atia8 A%ric"#t"ra Or%9nica8 A%roeco#o%ia8 -ra)a#&os CoF
"nitrios8 Fa@#ia A%r@co#a8 Ed"ca34o R"ra#8 -era!="ticas -raF
dicionais e -era!ias Nat"rais8 !roo7idos !e#a (ni7ersidade FeF
dera# de Vi3osa;
h -e5to distri)"@do a Esco#as R"rais8 Esco#as Fa@#ia A%r@co#a
e Vo#"ntrias das Pastorais ?"e acessa as !essoas deandantes
de ?"a#idade de 7ida;
h Pro%raa de E5tens4o da (ni7ersidade Federa# de Vi3osa>
DF- 6Di7"#%a34o das P#antas Medicinais8 da /oeo!atia e da
Prod"34o de A#ientos Or%9nicos:; Pro<eto 6Parti#&a de CoF
n&ecientos so)re P#antas Medicinais e -era!="ticas -radicioF
nais:;
Pedidos Jdistribui/0o &ratuitaK*
Vicente _; D; Casa#i
(ni7ersidade Federa# de Vi3osa>Fitotecnia
Vi3osaFMG CEP. DKBL+F+++
-e#. (D,$ DCEEF*K,D Fa5. (D,$ DCEEF*K,H
eFai#. 7Qcasa#ig"f7;)r
Ao pedirL in$ormar* nome e endere/o completosL
cidadeL C#PL per$il Jvolunt-ria da pastoralL terapeutaL
estudanteL pro$essorJaKL a&ricultorJaKL empres-rioJaK ou
outra atividadeK%
*C

S-ar putea să vă placă și