BAZE PODATAKA 1

Univerzitet u Kragujevcu
Prirodno-matematiki fakultet
Institut za matematiku i informatiku

O kursu
Model 70+30
redovno pohadjanje nastave = 4 poena
3 kolokvijuma = 66 poena
zavrni deo ispita = 30 poena

Uslov za izlazak na zavrni ispit vie od polovine poena na

predispitnim obavezama
BONUS poene je mogude osvojiti!

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Literatura
Preporuena, ne i obavezna.
[1] G. Pavlovid-Laetid, Osnove relacionih baza podataka, drugo izdanje,
Matematiki fakultet, 1999.
[2] D. Stefanovid, SQL i programiranje u relacionim bazama podataka, PMF,
Kragujevac, 2009.

[3] B. Lazarevid, Z. Marjanovid, N. Aniid, S. Babrogid, Baze podataka, FON,

Beograd, 2003.
[4] H. Garcia-Molina, J.D.Ulman, J. Widom, Database Systems: The Complete
Book, Prentice Hall, 2002.
[5] Hoffer, Jeffrey A., Modern database management, Prentice Hall, 2011
[6] J. Ullman, J .Widom, A First Course in Database Systems, Prentice
Hall, 2008
[7] V. Blagojevid, Relacione baze podataka I, ICNT, Beograd, 2005.
Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Sadraj kursa
Dizajn baza podataka
Relacioni model

Programiranje
Relaciona algebra, SQL

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

UVOD

Tema
Ovaj kurs se bavi temama uvanja, odravanja i upotrebe
kolekcija podataka.
Kao uvodni kurs, pre svega, se bavi maistream-om, tj.
opteprihvadenim konceptom organizacije i odravanja
podataka relacionim bazama podataka.
Ciljevi kursa su da:
ovladate osnovnim pojmovima vezanim za:
baze podataka uopte
relacione modele
sisteme za upravljanje relacionim bazama podataka

nauite neke od komandi SQL*-a (koje, uskoro dete videti)

dobijete sliku o tome ta se SQL*-om moe, a ta ne moe uraditi
nauite da to uspenije koristite komande SQL-a i time osbosobite za
praktian rad

*SQL - jezik za manipulisanje podacima

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

ta je baza podataka?
Baza podataka je:
organizovana kolekcija logiki povezanih podatka [5];
kolekcija podataka za ije se odravanje koristi SUBP (Sistem za upravljanje
bazama podataka) ili DBMS (DataBase Management System) [4] ,[6] ovo je
pojednostavljena, ali i najdirektinija definicija;

Baza predstavlja model domena oblasti u kojoj se primenjuje,

pri emu se model sastoji iz:
Entiteta
Veza izmeu entiteta

npr. ako se baza odnosi na NFL ligu, entiteti bi bili igrai,

timovi, meevi, a veze bi se koristile za beleenje podataka o
tome koji igra igra u kom timu, u kom meu su uestvovali
koji timovi itd.

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Gde su?
Baza podataka se koristi za smetanje, manipulisanje i
upotrebu podacima u svim tipovima organizacija, ukljuujudi
poslovne, vladine, javne itd.
Skoro svakog sata direktno ili indirektno koristite neku vrstu
baze podataka, npr. kada

bilo kom pretraivau zadate kljune rei,

sa bankomata podiete novac sa rauna,
koristite bilo koju drutvenu mreu,
kupujete u bilo kojoj prodavnici koja koristi fiskalni raun...

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Gde su?

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Sauvali smo podatke i ta onda?

Jednostavno beleenje i odravanje ispravnosti podataka je
samo prva i osnovna namena bilo kog uvanja podataka.
Slededi korak je izvoenje zakljuaka i istraivaka pretraga
velike koliine podataka i njihova analiza Data Mining, Data
Warehouse.

http://www.dwreview.com/DW_Overview.html
Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

UVOD
Osnovni pojmovi

Podatak
Podatak

Baker, Kenneth D.
Doyle, Joan E.
Finkle, Clive R.
Lewis, John C.
McFerran, Debra R.

Informacija

324917628
476193248
548429344
551742186
409723145

Data
Stored representations of objects and
events that have meaning and
importance in the users environment.

Information
Data that have been processed in such
a way as to increase the knowledge of
the person who uses the data.

By adding a few additional data items and providing some structure, we

recognize a class roster for a particular course - Converting data to
information
Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Informacija
Another way to convert
data into information is to
summarize them or
otherwise process and
present them for human
interpretation.

Podatak
je kodirana predstava o nekoj injenici iz realnog sveta;
slui za tehniko uobliavanje informacije kako bi se ona mogla
sauvati i preneti.

Informacija
je protumaen podatak o pojavi koju podatak pokazuje.
Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Metapodaci
The primary mechanism for providing context for data is metadata.
Metadata are data that describe the properties or characteristics of end-user
data and the context of that data.
data about data

metadata describe the properties of data but are separate from that data. Thus,
the metadata shown in Table 1-1 do not include any sample data from the Class
Roster
Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Metapodaci
Managing metadata is at least as crucial as managing the associated data
because data without clear meaning can be confusing, misinterpreted, or
erroneous. Typically, much of the metadata are stored as part of the database
and may be retrieved using the same approaches that are used to retrieve
data or information.

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

UVOD
Beleenje i obrada podataka

Fajl sistemi
Da bi raunarski podrano uvanje i obrada podataka bili mogudi prvi korak
bio je razvoj fajl sistema.
Do razvoja baza podataka aplikacije za obradu i uvanje podataka su bili
izgraeni direktno nad fajl sistemom.
Podaci su bili uvani u datotekama.
Primer.pdf
Program
1

4
OS

3
Podaci

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Fajl sistem nedostaci [1]

Ponavljanje istih podataka uz razliite aplikacije.
Nekonzistentnost podataka.
Programi za obradu podataka zavise od naina struktuiranja podataka
(sekvencijalna, direktna, indeksirana datoteka itd).
Obrada podataka je skupa, s obzirom na nekonzistentnost i zavisnost
programa od organizacije podataka.
Koridenje istih podataka od strane vedeg broja korisnika je oteano.
Na primer, istovremeni pokuaj dva ili vie korisnika da promene sadraj jedne iste datoteke
zavride se, u mnogim sluajevima, pamdenjem promena samo onog korisnika koji je poslednji
zavrio rad sa datotekom.

Neadekvatna realizacija oporavka od pada sistema.

U sluaju pada sistema aktivni poslovi nemaju mogudnost ponitavanja svojih deliminih
izvrenja (ako su ona deo jedinstvene logike celine), a esto, po uspostavljanju sistema, ni
evidenciju o svom deliminom izvrenju.

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Baza podataka [1]

Pojam baza podataka pojavio se krajem 60-tih godina i oznaavao je:
skup meusobno povezanih podataka koji se uvaju zajedno, i
meu kojima ima samo onoliko ponavljanja koliko je neophodno za njihovo optimalno
koridenje pri viekorisnikom radu.

Podaci se:
pamte tako da budu nezavisni od programa koji ih koriste, i
struktuiraju se tako da je omoguden porast baze.

Za efikasan rad sa podacima i odravanje konzistentnog stanja baze koristi

se sistem za upravljanje bazama podataka (SUBP DBMS, Data Base
Management System).
Baze podataka + SUBP
=
SISTEM BAZA PODATAKA.

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Baza podataka
Kod ovakvog pristupa podacima, slog koji je
definisan u programu uop{te ne mora
odgovarati strukturi sloga u nekoj datoteci,
nego moe biti izveden iz stvarnog sloga
mehanizmom preslikavanja podataka.

Program
1

OS
2

5
SUBP

4
Podaci

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja

Zadaci baza podataka [7]

Integrisanost i kontrolisana redundansa
krajnji cilj integrisanosti je minimalna redundansa (viestruko ponavljanje) podataka;

Organizacija prema potrebama korisnika

podrazumeva mogudnost definisanja izvedenih slogova sa podacima;

Sigurnost
podrazumeva efikasnu kontrolu pristupa podacima, u smislu ko moe da pristupi bazi
podataka, kojim podacima i ta moe da radi sa tim podacima;

Konkurentnost
podrazumeva mogudnost sinhronizovanog rada vie korisnika istovremeno;

Integritet
podrazumeva automatski oporavak od nasilnih prekida u radu koji dovode do tzv.
nekonzistentnih stanja usled delimino izvrenih auriranja (unosa, izmene ili brisanja)
podataka;

Baze podataka 1 | 2012 | IMI | PMF | KG | predavanja