Sunteți pe pagina 1din 28

KICHWAPA MUSHUK SHIMIKUNA

(Chakra)del cuerpo humano


Abajo
Ablandar
Abrazar
Abril
Absorber
Accidentes geogrficos
cido
Aclarar
Aclarar
Acontecer
Acontecimiento
Acostar
Acta
Actividad
Actividad Econmica
Acuerdos, Tratados
Aculturacin
Adaptacin
Adaptar
Adaptar
Adaptarse
Adivinar
Administracin
Adolescente (hombre),
Adolescente (mujer)
Adorar, venerar
Adquirir
Adverbio de modo
Adverbio de tiempo
Adverbio del lugar.
Aerbico
Agencia de desarrollo
Agente modificador
Agentes
Agilidad
Agosto.
Agricultura
Agropecuaria
Agrupacin
Agrupar
Agua potable
Agua termal

Ukkupa kuskaritimuna
Uray
utuachina
Ukllana
Ayriwa
Sunkana, tsunkana
Kaksaskuna
Pusku, hatki
Achikyachina (yuyaymanta)
Achikyana (punchamanta)
Imatukuna (W)
Imatukuy
Sirina
Tantarimanta killka
Ruray
Kullkirayku llankay
Arininakuy
Kawsayshuktakayariy
Amaariy
Amaana
Amaana, yacharina
Amaarina
Watuchina, imashi
Kamachikamay
Imilla
Pasa
Wilkana, muchana
Ushina, charina
Shina imallichik
Pacha imallichik
Kuska imallichik
Takiwayrariy
Yanapak wasi
Yankinachik
Yankichik
Kutsiy
Karwa
Chakrakamay, Allpa llankay
Chakrawiwakamay
Tantachiy
Tantachina
Chuyaklla yaku
Kunuk yaku

Aguja.
Aire
Ajedrz
Alcoholismo
Alegre
Alfabeto Kichwa
lgebra
Aliento, respiracin
Alimento
Almcigos
Almud (25 lib)
Alrededor
Alto
amar
Ambiente
Analizar
Anfibios
ngulo agudo
ngulo complementario
ngulo de giro
ngulo llano o plano
ngulo obtuso
ngulo recto
ngulo suplementario
Anhdrido Carbnico
Animal silvestre
Ao.
Antecedente
Antepasados
Antnimo
Aparato
Aparatos de Medicin
Aparear
Apellidos (Antroponimio)
Aplicacin del conocimiento
Aplicar
Aporcar
Arbol genealgico
Arder
Area Andina
Area.
Arma de fuego (escopeta)
Armona
Aro
Arqueologa
Arquitectura

Yawri
Samaytu
Kapakchunkana
Maymachariy
Kushi
Kichwa llika
Killkananchakamay
Samay
Mikuy, mikuna
Wiakukllachak (K)
Almut
Muyuntin
Wichisuni
Kuyana,
Kawsaypacha
Kuskina, Hamutayana
Yakwallpa
Kichkikuchu
Paktachik kuchu
Muyuykuchu
Sunikuchu
Paskakuchu
Paktakuchu
Suniyachik kuchu
Miyuwayra
Purun wiwa
Wata.
Rurashkayuyay

Anchachilasa, awpa kawsakkuna


Chimpanakuy
Ukkuskayku
Tukuy Hillaykuna

Yukuna, yumana
Ayllu shuti
Yachaywan rurana
Rurana
Yanantina, kutuna, hatun hallmana
Ayllumallki
Rawrana.
Kaksasuyu pampa
Yachaykancha
Illapa
Allikay
Isru
Wiay kawsay kallaripi rurayta kamay
Wasiruraykamay

Arroba
Arte
Artesana
Artesana
Artesana
Articulacin
Asamblea
Asamblea Constituyente
Ascender
Asear
Aseo
Asistir
Asociacin bancaria
Astro
Atentamente
Atletismo
Atmsfera
tomo
Aumentar, producir,
Aura
Auto evaluar
Autoconsumo
Autodeterminacin
Autoridades
Auxiliar
Ave
Aves
Azufre
Babosa
Bacteria
Balance de comprobacin
Balance situacional
Balancear
Balancear
Balanza
Baln Sostenido
Baar
Banco, mutua., copo., corporacin, financiera

Barba
Barco, lancha
Barra
Bsquet
Basura
Beneficio
Berro
Bicectriz

Pityuk, Chuskulli pukcha


Maypakchiruray
Makipakchiruray
Makiruray
Makiruraykamay
Muku
Tantarinakuy
Mamallakta kallaripa tantanakuy
Wichayana
Chuyayana
Chuyayay(GT)
Chaypikana
Kullkikamak wankuriy
Warunruk, chachu.
Kikinmanta
Kallpanakuy
Wayrakata, wayramaytu.
Iuku
Mirana
Samaytu
Kamaykurina(W)
Kikinmutsuri
Nishani
Apukkuna
awchina, yanapana
Pishku, Patpayuk
Pakpayu
Salliy
Atyak
Aaki
Tiyashkata rikuchik
Tiyak chanikunata paktachik
Walinyana
Walinyana
Llashachik
Charirashka rumpa
Armana
Kullkikamak wasi
Sunka,
Wampuk

Paltarikkuska
Ashankayrumpa
Kupa, uku
Allikay
Ukururu.
Kuchawpi

Bienes y races
Billetes
Biografa
Bixido de carbono
Biyectiva
Blusa.
Borde
Borraja
Botija (12,5 lib)
Braza (longitud)
Brazo
Brjula
Burro.
Bsqueda del factor comn
Cabuya, Penco.
Cada quien - cada uno
Cadena
Caf(color)
Caf(Planta)
Calculadora
Calendario
Caligrafa
Cambiar
Cambio
Canal de riego
Canasto
Cncer (signo)
Cncer(enfermedad)
Cantar
Cantn
Capa
Capital
Capital
Capital provincial
Capitalista
Caracterstica
Caractersticas
Caractersticas generales
Caramelo
Carbohidrato
Carbn de Piedra
Cartografa
cascada
Causa
Causas
Clula

Wasi allpa rantimanta


Pankakullki
Kawsay killka
Chimlasay
Ishkaymanpurachi
Talpa
Manya
Kachipurawa
Putika
Paskarikra
Rikra
Suyuta rikuchik anta

Ushu
Kutirik taripay
Chawar
Sapan

Watu
Shanu, uki.
Shau, kiwi.
Yupaynikichik
Watapacha
Sumak Killka
Yankina, Shukmanyachina.
Yankiy.
Yaku larka

Ashanka
Apankura.
Apankara.
Takina.
Kiti
Killpa
Kitikapak
Mamakullki
Kitikapak
Kullkiyuk
Imakak
Sapsikuna
Imakay sapsikuna
Unaka.
Kunukuy, Killuchakay.
Killimsa rumi.
Allpashuyukamay
Pakcha
Imarayku
Imarayku
Kawsaykuk

Clula
Cementera
Centro de Salud, Hospital
Cerca
Cercar
Cerco, excavacin
Certificado.
Chupar:
Ciclo
Ciencia
Ciencia, educacin
Cientfico
Cilindro slido
Cinta
Cinta mtrica
Circulacin de sangre
Circulatorio sanguneo
Ciudad
Civilizacin
Clase
Clases de conjuntos
Clasificacin
Clima
Cloracin del agua
Cocientes notables
Codo
Codominio
Colaboracin mutua
Clera
Comando provincia de polica
Combinacin
Combustible
Combustin
Combustin
Comercializacin
Comercializar
Comercio
Comercio Martimo
Comilla
Comisario Nacional

Kawsayuk
Chakra
Hampiwasi
Kuchulla
Harkana, Kinchana
Sanka
kakwillay
Tsunkana
Muyuypacha.
Amawtay
Yachay
Amawta
Sinchi wiru
Chumpiku
Tatki chumpiku
Yawar Muyuri

Yawarmuyuriy.
Llakta
Hawaykawsay
Sami
Tantachishkakunapa sami
Samiyachiy
Chirikunuy
Yakuhampik. Chuyayachik Yachuchik.
Mayrakikuna
Rikramuku
Chaskinancha
Makimaachi
Kichankuy.
Chapak kamaypaktachi puhask
Chapuriy
Chawra.
Ninayay, rupariy.
Rupariykuna
Mintalanayay
Mintalana.
Mintalay
Mamayakunta mintalay
Wichkak chupa(W)
Kiti kapachik apuk
Comparacin o relacionamiento
Chimpapuraychiy
Competencia
Mishanakuy
Complementacin de conjuntos
Tantachishkakunata paktachiy
Complemento Circunstancial Taririklla Paktachik
Complemento Directo
Yalli paktachik Y.P.
Complemento indirecto
Katik paktachik K.P.

Componente
Composicin
Compost
Comprender:
Comprensin
Computadora
Cncavo
Concejal
Concentrar
Concentrar (mental)
Concepto
Conceptualizar
Concordancia
Conclusin
Conejo
Conjugar
Conjunto
Conjunto complementario
Conjunto finito
Conjunto potencia
Conjunto unin
Conmutabilidad bancaria
Conocer

Nipayay
Chakruy.
Ismuwanu.
Hamutana
Hamutay
Antanikik
Ukuyashka
Kiti kamaklli
Yuyayrina.
Yuyayrina (W)
Imakay (W)
Imakaychina.
Tinkuchik
Tukuchiy
Wallinku.
Hunina
Tantachishka
Paktachik tantachishka
Tukurik tantachishka
Tantachishkata kutinkutinchiy
Yapa tantachiy
Kullkikamay shinayachi
Riksina
Conocimiento de cantidad o clculo Mashnayachi
Conocimiento desordenado
Tampulyachay
Conquista
Atipay
Consecuencias
Imaruran
Consecuencias, efecto.
Tukushka
Consejero provincial
Markakamachiklli
Conservar
Wakayachina.
Consonante
Uyantin
Constelacin
Chaskakancha
Constelacin
Chaskancha.
Constitucin
Mamakamachik
Construir
Masmana
Consumir
Tukuchina, Puchukana.
Contaminacin
Miyuy
Contaminacin
Miyuychi
Contaminar
Miyuchina, Mapayachina.
Contenido cientfico
Amawta yachay
Contenidos
Yachaykuna
Contenidos bsicos
Tiksi yachaykuna
Conteo
Yupachi
Continente
Allpapacha
Continente americano
Apyayala
Controlar
Rikurayana.

Convexo
Convivir
Convocar
Cooperacin, influencia
Copia
Copla
Cordillera
Corona, diadema
Correo Electrnico
Correspondencia
Correspondencia biunvoca
Correspondencia univoca
Correspondencia, relacin
Cortar
Corte superior de justicia
Corteza terrestre
Corteza, piel, cscara
Cosecante
Cosechar
Coseno
csmico
Cosmos
Cosmovisin
Costumbres
Cotangente
Creacin del conocimiento
Crear, inventar
Creatividad
Crecer
Creencia
Creer
Creer
Crema
Criar
Crisis
Cruzamiento
Cruzar
Cuadra
Cuadrado
Cuadriltero
Cuadro estadstico
Cuadro sinptico
Cuarta
Cuartel
Cuartilla
Cubo o exaedro

Kanchayashka
Aynina.
Kayachina
Wawchiy
Chaysinaya
Rimaytaki
Kahaskancha
Llawtu
Antanikik chaski.
Nipapurachi
Sapalla nipapurachi
Shukllamanta nipapurachi
Nipapurachi
Pitina, kuchuna
Kamachik wasi
Allpa kara
Kara.
Chimpamanyaypuramunchi
Pallana.
Katikmanyaypuranchi
Pamawyri
Pamaway
Pacharikuy(W)
Kikinruray
Manyakupuramunchi
Yachayta wallpay
Wallpana

Wallpay
Wiana
Iiy
Iina
Iina.
Wisya.
Wiachina
Waklli.
Chakariy, Mushukyay.
Chakana
Patsakrikrapampa
Tawa
Chuskumanyachi
Kanchachani milka
Milkachishka killka(W)
Paskama
Awkawasi
Miklla
Sukta pakta umia

Cubrir
Cuerpo humano
Cuidar
Cultivar
Cultura Fsica
Cultura, vida
Cua
Cutneo
Danzar
De mi consideracin
Debate
debatir
Decantacin
Decimal
Definicin
Definicin
Delante (posicin, espacio)
Delante (tiempo):
Democracia
Demostrar
Denominador
Dentro
Deporte
Derecha (mano)
Derecho
Derivados
Desarrollar
Desarrollo
Desastre
Desayuno
Descansar
Descomposicin de la energa
Describir
Desequilibrar
Desequilibrio
Desinfeccin
Desorden
Despedida (Prxima ocasin)
Despedirse
Desterronar
Desvariar
Desyerbar
Deterioro
Determinacin o definicin
Dialecto
Dialogar

Katana, killpana.
Ukku
Kamana.
Chakrana.
Ukkukuyuykamay
Kawsay
Shipir.
Ukkukara. Kuruta
Tushuna
ukapa Yuyaymanta
Chimpapuranakuy
Chimpapuranakuna
Yakushushuy
Chunkalli
Paktayuyay
Kakchiy
awpak
awpa
Llaktushay
Rikuchina
Rakikyupay
Uku
Pukllay
Allawka
Hayi
Shuktayay
Wiarina
Wiari
Llakitukuy
Chinlli.
Samana
Michachikanyay
kakrikuchina (W)
Hankana
Hankay
Chuyayay.
Tampul
Minchakama
Minchayana (W)
Allpautuchina.
Musparina.
Hallmana.
Wakllichik

Yuyayrikuchik
Llaktarimay
Rimanakuna

Diccionario.
Diciembre.
Diferencia
Diferencia de conjuntos
Diferencia simtrica
Diferenciar
Diferente
Direccin
Direccin, orientacin, regin
Directo
Disco
Discurso
Disfraz
Disolvente
Disolver
Distancia
Distribucin
Domingo.
Dominio
Dominio del conocimiento
Dramatizacin
Droga
Droga
Duda.
Dureza
Eclipse
Eclipse lunar
Ecologa
Economa
Ecuacin de primer grado
Ecuacin o Igualdad de valores

Edad
Educacin Bsica
Efecto
Ejemplo
Ejercitar
El valor del intercambio
Elasticidad
Electricidad
Elemento
Elemento Csmico
Elementos
Emperador
enamorar
Enamorar
Enano.

Shimiyuk kamu
Kapak.
Puchu
Tantachishkamanta anchuchi
Paktapuchu
Chikanyana
Chikan
Pusakkamay
Suyu

Chayman.
Piruru
Rimaykachay
Tukuna
Yakuyachik.
Yakuyachina.
Chayniyak
Rakinakuy.
Inti
Kallarinancha
Yachayta taripay
Yachapayay (W)
Shiray
Shiray.
Ichanik
Sinchiyashka.
Llanturiy
Killanturiy
Kawsaypacha
Kullkikamay
Shuk patay paktachani
Paktachani
Watayuk.
Kallari yachay
Tukushka
Shina
Rurarayana (W)
Katuyrantin chain
Chutarik.
Sirma
Nipa
Pamaway nipa
Imaykuna
Apuktukushka
Maywana
Maywana, Munayana.
Kurpa, Putuk

Endcrino
Energa
Energa
Energa
Energa elica
Enero.
Enriquecer.
Entender
Entrevistar
Epidemia
Equidad de gnero
Equilibrio
Equinoccio
Equinoccio
Equipos
Eras Antiguas
Erosin
Erosin
Erupcionar
Escritura
Escritura de expresin libre.
Esfera slida
Espacio
Espacio-tiempo,
Espermatozoide
Espritu, alma
Espuma
Esqueleto
Esquema de Paskal
Esquema numrico
Estadstica
Estado
Estados fsicos
Estructura
Estructura
Estructura
Evaluacin.
Evaluar
Evaporacin
Evaporacin
Evolucin del hombre.
Explotacin
Exponer
Expresin algebraica
Extensin, prrafo,
Externo

Llawsayachik
Ritimuna
Ritiy

Ushay, Ritimuna.
Ritiwayra
Kulla.
Charikyana
Hamuktana
Tapuykutichina
Katikunkuy, purikunkuy
Paktalla kawsay

Nankay
Intillayayllipyay
Intishayakllipyay
Llankahillay
awpa kawsay pacha
Allpachinkariy
Allpachinkari
Tukyana
Allparantikillka
Munay killka
Sinchi rumpa
Hawapacha
Pacha
Williku
Nuna
Pusku, putuku.
Karkanka, sakru
Pascal kutinkutinchi
Yupaymillka
Kanchachanikamay
Mamallaktachiy
Kaytarikuchi
Llika, wallpa
Wallpa
Wallpay

Kamayku
Kamaykuna
Puyuy
Wanyari
Runayay pacha yuyay

Llakichiy
Rikuchina
Killkananchaychi
Milka
Kanllayay

Extrao
Extremidad
Extremos
Factor comn
Factorizacin
Factorizacin de binomios
Factorizacin de polinomios en general

Factorizacin de trinomios
Familia
Fanega
Fase
Fases de la luna
Fauna
Febrero.
Fecundar
Fenmeno natural
Feria
Fertilizante natural
Fertilizante Qumico
Fibra fina de hombres y animales

Fibra(cabuyo)
Fiebre
Fiesta
Fiesta de Sol
Figura geomtrica
Figura literaria.
Figuras planas
Filosofa
Filtrar
Fsico (Estructura)
Flora
Fomento

Mana riksishka
Ukkukuyuchik
Manyapikakkuna
Kutirik
Kutinchichiy
Ishkaykillkanancha kutinchiy
Tawka kilkanancha kutinchichiy
Kimsakilkanancha kutinchiy
Ayllu
Hanika
Nikirakiri
Killapa nikirakiri
Wiwakamay

Panchi
Chichuna
Pacha shuktayay
Katuyranti
Wanu
Miyuy wanu
Kaytu
Supa, pakpa, karachi.
Ukkurupay
Raymi
Intiraymi
Shuyutupumanya
Sumakyachik rimay
Pampa shuyukuna
Wallpaykamay

Shushuna
Kaktarikuchik
Llachakamay
Pachanyachiy
Fondo Monetario Internacional (FMI) Mamallaktapura kullkikulka
Fonologa
Uyarikancha yachay
Forestal
Yurakamak
Forestar
Sachana
Forma, formacin
Wallpa
Formas
Imashinakan
Formas de Explotacin
Llakichik wallpariykuna
Fsil
Rumiyashka
Fotosntesis
Intiwayllashka
Fraccin inpropia
Yalliyak pakiyupay
Fraccin propia
Pishiyak pakiyupay
Fracciones heterogneas
Chikanrakikyuk pakiyupaykuna
Fracciones homogneas
Paktarakikyuk pakiyupaykuna
Fractura
Tullupaki

Frgil
Frase verbal
Frecuencia absoluta
Frecuencia acumulada
Frecuencia relativa
Fruto
Fuego (energa)
Fuego del volcn
Fuego(llama, candela)
Fuente, vertiente
Funcin
Funcin
Funcin
Funcin rol
Fundido
Fundir
Fusionar
Ftbol
Galn
Ganadera
Gas
Gaseoso
Generalidades
Generalidades
Genero literario
Gentica
Geografa
Geografa poltica
Geometra
Geopoltica
Globalizacin.
Globo Terrqueo
Gobernador
Gobierno
Golfo
Grado angular
Grado sexagecimal
Grados de afinidad
Grados de consanguinidad
Grafa,letra
Grfico de barras
Grfico de pasteles
Grfico estadstico
Gramtica
Grande
Grandes bloques econmico

Pakiriklla
Imachik yuyayki
Kutinchiklla
Yapakutinchiklla
Lutsaykutinchik
Muru, aawi
Ratata
Ratata urku

Nina
Wiarikpukyu
Kinrayshuyu
Imaruray
Ruray
Llamkaypaktachi
Yaksishka
Yaksina
Shukyachina
Chakirumpay
Putu
Wiwakamay

Waksi
Waksisapa
Tukuraya

Tukuyllikuna
Sumak rimaysami (W)
Rikchayachiy
Allpamamakamay
Allpakamay saywachi
Shuyutupukamay
Anchallpakamay
Tukuyta shukllayachik

Anchallpa
Markapuk
Kapak apuk
Yakuyakkuri

Kuchupatay
Patay
Ayllunikiyashka
Yawar ayllunikiyashka

Killkanancha
Millkashuyu
Muyuyshuyu
Kanchachani shuyu
Shimi kamachik
Hatun
Kullkirayku hatun tantanakuy

Gringos, ingleses
Grosor o espesor
Guante
Guardar
Guerra medieval
Guerreros
Gua
Gua didctica.
Guin
Habilidad
Hacia fuera
Hechos histricos
Hectrea
Herencia
Herencia gentica
Hidrografa
Higiene
Himno Nacional
Histograma
Historia
Homosexualidad
Honestidad
Hongo
Hora.
Horario
Hueso
Humanidad
Husos Horarios
Idea central
Identidad
Identificar apropiar
Idiolecto
Imagen, dibujo, grfico
Imperativo.
Imperio
Importancia
Importante
Importantes
Imprenta
Indicador general
Indicadores.
Indice
Indispensable
Industria
Influencia
Influencia

Ranziyu

Rakuyay
Makillina
Wakaychina.
Chawpi kawsaypacha makanakuy
Makanakuy runakuna
ankamu
ankamu (W)
Aspi
Pakchi
Kanchaman
Wiaykawsay imakuna

Patsaktatkipampa
Saminay
Kawsay mallki
Yakukamay

Kamakay
Mamallaktapa haylli
Milkakinrayshuyu
Wiaykawsay

Karipurakuyay
Ama llulla
Kallanpa
Saylla
Sayllachik
Tullu
Runapachakay
Sayllachikancha

Shunku yuyay(W)
Kikinyari
Kikinyarina
Kikinrimay
Shuyu
Kachachik
Kapakllakta
Maymutsuriy, Maychaniy
Maymutsurik
May mutsuri
Kamuyachik
Hatun rikuchik
Rikuchikkuna
Rikuchiy

Mayalli
Atukamay
Wawchiy
Yutay

informe

Llamkaywillay

Inicio de la historia (prehistoria)

Wiaykaysay kallari

Insecticida
Insecto
Instituciones
Instrumentos
Intendencia de polica
Intercambiar
Interculturalidad
Inters
Interrelacin
Interseccin de conjuntos
Intervalo, recorrido, rango
Introduccin
Introduccin
Introduccin (fsica):
Introduccin (pensamiento)
Introducir
Invadir
Invasin
Invento, creacin
Invertebrado
Investigar.
Invitar.
Inyectiva
Jabalina
Jefe Poltico
Jeme
Joven
jven, amante
Juego de azar
Jueves.
Jugar
Julio.
Junio, fiesta
Justificacin
Kilogramo
La Colonia
Lago
Laguna
Lanzamiento
Largo
Lava
Leer.
Lejos
Lesbianismo

Palamamiyu
Palama, itha, Aallu
Yanapak wasikuna

Hillaykuna
Chapak kamaypaktachi
Rantimpana
Kawsaypura
Wawakullki
Ukunpuray
Kutinchishka nipakuna
Patayayku
Kallari yuyal
Kallariy yuyay
Yaykuchiy, satiy
Kallariyuyay
Yaykuchina
Yankakichuna
Yankakichuy
Wallpari

Tullillak
Taripana.
Kayana
Sapapurachi
Suniwachi
Kiti apuk
Paktama
Ataw
Wayna,
Chunkana
Kullka
Pukllana
Sitwa
Raymi
Imamantachiy
Warankaku
Llakichipacha
Kucha
Kuchaku
Warakay
Suni
Ratata
awirina, killkakatina (Taller B)
Karu
Warmipurakuyay

Letra minscula
Levantamiento
Ley de Educacin
Ley de inquisicin
Leyes
Liberalismo
Libra
Libre
Libro banco
Libro contable
Libro diario
Libro mayor
Lider
Lder-Autoridad
Ligero
Lmite
Limpieza, aseo
Lindero, lmite
Lnea
Lnea ecuatorial
Lnea imaginaria
Lquido
Liso
Literario
Literato
Literatura
Litro
Llama
Llamarada
Llanura
Llanura abandonada
Llevarse - relacionarse
Llovizna
Locura
Lombricultura
Longitud
Longitud de la circunferencia
Los Ovnis
Lugar de fortaleza (guerra)
Lugar turstico
Lugares sitios
Lugares con poderes
Lugares rituales (religin)
Lugares sagrados
Lugares sagrados centros ceremoniales

Lugares tursticos

Uchilla killka
Hatariy
Yachaykamachik
Wauykamachiy

Kamachikkuna
Kishpiripacha
Kuku, pukchi
Kacharishka
Kullkiminkay kamu
Kullkikamay kamu
Punchankamu
Paktakamu
Pushak

Apuk
Kutsi
Saywa

Pichay, chuyay, mayllay


Saywa
Suniyak
Allpachawpipacha muyuy
Yuyay kaspi

Yakuyashka
Llampu
Sumak rimariy
Sumak rimayachak
Sumak rimayachay
Pukpu
Chantasu
Wilyay, lumyay
Pampallpa

Purun
Apanakuy
Karwa
Warichariy
Kuykakamay
Suni
Muyuytupu
Mana rikshka antakuna
Pukara

Chani kuska
Kuska
Usaysapa kuskakuna
Waka
Waka kuskakuna
Pukara
Sumak kuskakuna

Lunes.
Macizo (montaa grande)
Macro
Madurez
Magnetismo
Manifestacin
Manifestaciones
Manipular
Manualidad
Mapa
Mapa poltico
Maqueta
Mquina
Mar
Martes.
Marzo.
Masa (amasado)
Masa y peso
Matemtica
Matemtico
Materia
Materia
Material decimal
Material didctico
Materiales didcticos de la matemtica

Mximo comn divisor


Mayo.
Mayor que
Mayscula
Media aritmtica
Media fanega 120 lb
Media geomtrica
Mediana
Medida
Medida
Medida de longitud
Medida de masa
Medida de tiempo
Medida de volumen
Medida del crculo
Medidas de tendencia central
Medio ambiente
Medio de comunicacin
Medio quintal
Medio-mitad
Medios

Awaki
Hatun kahas
Mayhatun
Pukuyay
Llutariy
Rikuchi
Hatarikuna
Milchina
Makirurashka
Allpashuyu
Kapak shuyu
Pirwayay
Kuyurihillanta
Hatunkucha
Awkarik
Pawkar
Kurpa
Llashak
Yupaykamay
Yupaykamayuk
Wisnu
Imayay
Chunkachik hillay
Yachaypa hillay
Yupaykamay hillaykuna
Paktarakikyupay
Aymuray
Yallishka
Hatunkillka
Chawpiyak
Chawpihanika
Chawpikutirik
Chawpiyamuk
Tupu
Tupuy

Sunitupu
Llashak tupu
Pachatupu
Putitupu
Muyuntintupu
Chawpiyak chanikuna
Kawsaypacha
Willak hillay
Chawpi pukcha
Chawpi
Chawpikakuna

Medios de comunicacin
Medios de transporte
Medir
Menor que
Meridiano
Meridiano
Mes.
Mesa redonda.
Mestizaje
Metal
Metal
Metalrgico
Mtodo
Metodologa
Metro cuadrado
Metro cbico
Micro
Mircoles.
Migracin
Milenio
Militar, soldado.
Minera, minera
Mineral
Minerales
Mnimo comn mltiplo
Minuto.
Minutos angulares
Mirar
Mitas
Mito, cuento
Moda
Modelo
Modificar
Molcula
Monarqua
Monedas
Monto
Morfema
Morfologa
Morfosintaxis
Movimiento de nutacin
Movimiento de rotacin.
Movimiento de traslacin
Muestra Estadstica
Multiplicacin
Mltiplo del gramo

Willaykancha

Apariykancha
Tupuna
Pishiyashka
Kapak saylla
Kapasaylla
Killa
Muyuy Rimay
Yawarchakruri

Anta
Anta
Antayay
Yachayan
Yachayan
Tawatatki
Umiatatki
Mayuchilla
Chillay
Llaktamanta llukshiri
Warankawataychi
Awka
Chukikamay
Chuki
Titichaska

Paktarakirikyupay
Chiniku
Patayku
Rikuna
Chukillankay
awparimay
Yallichawpiyak
Katinalla
Yankina
Iuwa
Ayllullanikipushak
Antakullki
Yapakullki
Shimiku
Shimikukancha yachay
Shimiku yuyay awariy
Allpakutik
Allpapiruruy
Allpamuyuy
Akllashka chani
Kutinchiy
Akukutinchik

Mltiplo del metro


Mundo
Mueco.
Murcilago
Murmuracin, crtica
Msica
Nacionalidad
Nacionalidad
Nacionalista
Nadar
Narrar
Natacin
Necesidad
Neoltico
Neologismo
Nervio
Niez
Nio
Nivel superior
No haber, ausentar
Nombre comn.
Nombre propio
Nomenclatura
Norte
Notacin
Notacin porcentual
Novela
Noviembre
Ncleo, corazn
Nudos (de cordillera)
Numerador
Nmero entero
Nmero impar
Nmero irracional
Nmero natural
Nmero racional
Nmeros divisores
Nmeros mltiplos
Nmeros ordinales
Nmeros reales
Nutricin
Objetivo
Objetivo
Objetivo general.
Obra literaria.
Obraje

Tatkikutinchi
Pachamama

Siti.
Mashu, chimpilaku
Washarimay
Taki
Kawsaymarka
Kawsaymarka
Mamallaktapa kapak
Wampuna
Katiknina
Wampuy
Mutsuriy
Mushukpacha
Wiachishka shimi
Kaytu
Wawakay
Wawa
Hatun yachay
Illana, mana tiyana
Tukuy shuti
Kikin shuti
Shutikuna
Chinchaysuyu
Unanchay
Patsakri shutichi
Kawsayrikcha W)
Sasi
Shunku
Kahasmuku
Rakirikyupay
Tukuyyashka yupay
Chullayashka yupay
Manapakiyak yupay
Tiyak yupay
Pakiyupay
Rakikyupaykuna
Kutinchishka yupaykuna
Nikiyupay
Tukuy yupaychi
Allimikuy
Paktay
Paktay
Hatun paktay
Killkayrimay
Awayllamkay

Obrajes
Occidente
Ocano
Octubre.
Odiar
Ofrenda
Onza
Operacin numrica o Aritmtica

Opinar
Oracin bimembre
Oracin compuesta
Oracin coordinada
Oracin dubitativa.
Oracin enunciativa
Oracin imperativa.
Oracin interrogativa
Oracin subordinada
Oracin unimembre
Orden del da
Orden.
Ordenador grfico
Ordenar, Organizar
Organizacin
Organizacin
Organizacin econmica
Organizacin poltica
Organizacin Socio cultural
Organizaciones nacionales
rgano
Origen
Origen
Ortografa
Oso
Otros
Oveja
Oveja
Ovillar
Oxido
Oxgeno
Ozono
Pas
Pas Anglosajona
Paisaje
Padre
Palacio de Gobierno
Paleoltico

Wayllamkay

Kuntisuyu
Mamakucha
Wayru
Chiknina
Kamari, Challay
Pukchiku
Yupayrurayri
Yuyaynina
Ishkaynipa yuyay
Sasa yuyay (GT)
Tinkirik yuyay
Ichanik yuyay
Willak yuyay
Kachachik yuyay
Tapuk yuyay
Kimirishka yuyay
Shuknipa yuyay
Tantariypa niki
Niki
Shuyu nikichik
Nikichina
Tantanakuy
Wankuri

Kullkimantawankuri
Kapakchi tantanakuy
Waki kawsaymantawankuri

Hatun wankurikuna
Ukkuyawri
Chawchuy
Kallariy
Allikillkay (W)
Ukumari
Shuktakkuna
Wiwika
Wiwika, Llama
Kururuna
Muksi
Wayay
Achikshumaytu
Mamallakta
Ranziyukunapak mamallakta

Rikuypacha
Yaya
Mamallaktapa apukwasi
awpapacha

Palpar
Paludismo
Pantaln de lana
Pantaln de tela
Par ordenado
Paralelogramo
Parsito,
Parecido a
Parntesis
Prrafo, cuadro
Parroquia
Parroquia
Parte, sitio, lugar, direccin
Partes

Milchina, llanwana
Chukchu unkuy
Wara
Waltaku
Ishkaynikichishka iu
Chakllamanyachi
Atam
Shinalla, rikchalla
Wichkachik
Milka
Kitilli
Sulka,kitilli (W)
Kuska.
Rakirikuska
Particin de conjuntos de conjuntos Tantachishkakunata rakiy
Participar
Aynina
Participativa
Ayninakuy
Participio
Kunan yallishka
partido, resquebrajado
Chikta, shara
Partir
Chiktana
Peligro
Maklluy
Peligro
Maklluy (GT)
Pensamiento
Yuyay
Pensamiento lgico matemtico
Yupaykamaychi yuyay
Pensamieto
Yuyay
Peridico mural
Willak pirka(W)
Perodo de Integracin
Apukkuna tantatripacha
Perodo Formativo
Turuwan makiruray pacha
Perodo Precermico
Manarak Turuwan makiruray pacha
Perjuicios
Llakichik
Pertenencia
Paypachik
Pesca, pesquera, ictiologa
Challwakamay
Petrleo
Allpawira, Wisisi
Pictograma o icono
Rikuchishuyu
Piratas, corsario
Wampuypi shuwakkuna
Planeta tierra
Allpamama chaska
Planicie
Pampa
Planificacin
Llamkayan
Planificacin
Llankayan
Plano bidimensional (Cartesiano)
Chuskuchishka pampa
Plato de madera
Mika, mati
Planta ornamental.
Sumakyachik yura
Plomo
Antaki
Plomo
Titi
Pluricultural
Tawka kawsay
Poblacin
Llaktayku

Poblacin Estadstica
Pobre
Poder
Poder
Poder
Poder Judicial
Poder Legislativo
Poderes
Poema, poesa, recitacin
Polica
Poliedro hexagonal
Poltica
Poltico
Politiquero
Pliza
Plvora
Poncho, alargado y entero
Poncho.
Porcentaje
Poseer familia
Posicin
Potabilizacin
Potabilizar
Potenciacin
Potencias dominantes
Prctica
Precaucin
Predicado
Prefecto
Prehistoria
Prenda de gala de Mujer.
Presentacin
Presentacin
Presentacin, inicio
Presente
Preservar
Presin

Sapansami chain
Wakcha

Atiy
Usay
Ushay, atiy

Kamay paktachi atiy


Kamachik atiy
Ushaykamakunapash

Arawi.
Chapak
Suktachishka tiksi umia
Kapakkamay
Kapak
Yankakapak
Kullkikikinchik
Ratata allpa

Kapisayu (Kitukara)
Ruwana
Patsakri
Ayllu chariy
Tiyay
Chuyakllachiy
Chuyakllachina
Kutinkutinchiy
Shukta charik tantanakuykuna
Yachayruray

Kamanayay
Imanik
Marka kamachik
Wiaykawsay kallariy

Tukapu.
Kallariyuyay
Riksichik Yuyay
Kallariy
Kunan
Wakichina
Llapiriy
Prestacin de mano para el trabajo Makimaachiy
Presupuesto
Kullkimashnayachik
Prevencin
Musyay
Prever
Musyana, kipakrikuna
Primer Nivel
Shukniki kallari yachay
Primer Nivel de Educacin Bsica Kallari yachay
Primer Tramo
Shukniki Patayay
Primeros pobladores
Kallarillaktayku
Principales
awpak

Principe.
Prisma
Prisma cuadrangular
Prisma rectangular
Prisma triangular
Probar, saborear
Proceso metodolgico
Produccin
Produccin industrial
Producto
Producto cartesiano
Productos notables
Productos notables
Programa (agenda)
Promover
Pronombre
Pronombre interrogativo
Propiedades

Awki
Kullka
Tawayashka kullka
Suytuyashka kullka
Kimsachishka kullka
Mallina
Yachay an
Pukuy

Atukayashka pukuy
Kapuk, pukushka
Cartesiano kutinchiy
Maykutinchikuna
Mutsuri killkanancha kutinchi
Ruraykatichiy
awpanchina (W)
Shutiranti
Tapuk shutiranti
Paktachikuna
Propiedades de la interseccin
Tantachishkakunapa kutinchipaktachi
Propiedades de la unin o adicin Tantachishkapa yapaypaktachikuna
Propiedades o relaciones
Paktachikkuna
Proporcin armnica o inversa
Lutsaykumuk
Proporcin geomtrica o directa
Yallilutsayak
Proporcin, proporcionalidad Lutsay
Proporcionalidad directa
Lutsaysapayak
Proporcionalidad directa
Yapalutsay
Proporcionalidad inversa
Lutsaykuyak
Prosa
Katichay
Proyecto
Kipapakchiruray
Proyecto de aula
Kipapakchiruray yachay
Pber
Wamra
Pueblo
Llakta
Pueblos
Llaktakay
Puerto martimo
Wampuk rikutirikancha
Pulmn
Paruk
Punto aparte
Chikanchik iu(W)
Punto seguido
Katik iu(W)
Puntos cardinales
Suyu rikuchik iu
Puntos colaterales
Iu uchilla suyukuna
Puntos Colaterales
Katisuyu rikuchik iu
Quemadura
Ruparishka
Qumica
Chakllisinchi
Quintal
Pukcha
Racismo
Sapan kawsaykuna
Racismo en Amrica
Apyayalapi chawchuri rikurimanta
Radianes
Lliwitupu

Radicacin
Radio
Radio emisor
Radio receptor
Raiz
Razn
Razonado
Recibo.
Reciprocidad
Reconocer
Recta numrica
Recurso natural
Recurso didctico
Recursos Forestales
Recursos hidrogrfico
Recursos Ictiolgicos
Recursos Mineros
Recursos naturales
Red - Sistema
Redactar
Redes Educativas

Kutinkutinmuchiy
Antayari
Ankichik
Ankiyachik
Sapi
Yupaypurachi
Sinchiyuyarishka
Chaskichik
Rantinpak, ayni
Kutinriksina
Yupaykuska
Pachamamapi tiyak
Yachaypak hillay
Allpapachapi tiyak yurakuna
Allpapachapi tiyak yakukuna
Allpapachapi tiyak chalwakuna
Allpapachapi tiyak chukikuna
Allpapachapi tiyakuna
Llika
Kilkawana
Llika yachay wasikuna
Reduccin de trminos semejantes Killkananchapurachina
Reflexionar
Yuyarina
Reforestacin
Tikratarpuy
Refrn
Kunakyuyayku
Regar
Parkuna
Regin
Suyu
Regin Amaznica
Antisuyu
Regin central
Chawpisuyu
Regin Insular Galpagos
Yawatisuyu
Regin Sierra
Punasuyu
Regin Sur
Kullasuyu
Registro Civil
Kawsay killkamachiy
Registro de la propiedad.
Charishkata killkakamachiy
Regla de tres
Kimsakamachik
Regla de tres compuesta
Kimsakamachimuk
Regla de tres inversa
Kimsakamachimuk
Regla de tres simple
Kimsakamachiyak
Regla ortogrfica
Killka kamachik
Reino
Kapak llakta
Reino
Tantallalawsay
Relacin
Shimiyari
Relacin
Puray
Relacin mutuo
Mashipurari
Relaciones trigonomtricas
Kimsamanyapurachi
Relatar, hablar
Rimana

Relieve
Religin
Reloj
Reloj mecnico
Renacimiento
Rendija
Renovable
Reparto proporcional
Repetir
Representacin polinmica del

Reproducir
Rescatar
Resistencia
Respetar
Respeto
Respeto, respetuoso
Responsabilidad
Responsabilizar
Responsable
Resumen
Rey
Rico
Ro
Ritmo
Rito
Ritos
Rodear
Rol (funcin)
Rombo
Romboide
Rompecabezas
Rosa de los vientos
Sbado.
Sabidura
Sagrado
Saltar
Saltar
Salud
Salud
Salud
Sarampin
Secante
Segmento
Segundo Nivel

Waykuhaskancha

Apunchikamay
Pachachik
Antapachachik
Pachakutik pacha

Saran
Mushukyachinalla
Lutsaychishpa raki
Kutinchina(W)
Chunkachishka yupaychikakunata
Mirachina (W)
Kuticharina
Sinchikay
Sumaychana - muchana
Sumaychay
Sumakyachina

Paktachiy
Paktachichina
Paktachik
Uchillayachishka yuyay (W)
Kapak
Charik
Mayu
Paktakuyuy, waskariklla
Challay, Wilkay, hawkay
Wilka
Muyuna
Ruray paktachi

Kawi
Kawikuk
Yuyaychipukllay
Shuyuchik chakata

Wacha
Yachaykuna

Waka
Kushpana
Kushpana, Pawana
Allikay
Allikay
Allikay
Muru unkuy
Katikmanyaypuramunchi
Pitikuska
Ishkayniki kallari yachay
Segundo Nivel de Educacin Media Chawpi yachay
Segundo.
Chinilla

Segundos angulares
Selva
Semana
Semana.
Semejanza
Semejanza, congruencia
Semen
Sementera
Seminario
Semiplano
Semirrecta
Seno
Seoros
Sensopercepcin
Sentido

Pataykulla
Sacha
Hunkay
Hunkay.
Rikcha
Rikchak
Yuma
Chakra
Rimayachakuy
Chawpipampa
Chawpikuska
Chimpamanyaypuranchi
Hatun apuktukushka
Umayarina
Yari
Septiembre, Frondoso, abundancia Kuski
Ser humano
Runakak
Seres
Kawsakkuna
Series numricas
Katinti yupaykuna
Servicios bsicos
Tiksiyay mutsuykuna
Sexualidad
Kariwarmikanakamay
Shampoo natural. (Planta).
Iwila
Siglo
Patsakwata
Signo de agrupacin
Tantachiy unancha
Signo de exclamacin
Sinchiyachik unancha
Signo de puntuacin
Killkapa unancha (W)
Slaba
Shimiki
Slaba inversa
Tikrak shimiki
Silvestre
Sachayu
Smbolo, signo, significado
Unancha
Sinnimo
Chayllatak
Sintaxis
Yuyay awariy
Sistema
Llika
Sistema contable
Kullkikamaychik
Sistema de medida
Tupukamaychi
sistema de numeracin decimal
Unanchashkata pakta rikuchik
Sistema decimal
Chunkayllichik
Sistema geomtrico
Shuyutupukamachi
Sistema numrico
Yupaykamaychi
Sistema Solar
Inti llika
Sistema solar
Intillika
Sobreyectiva
Ishkantinpurachi
Socializacin del conocimiento Yachayta willana
Sociedad
Waki
Sociologa
Wakikamay
Software
Yuyaynikik

Solicitud
Solidadaridad
Solidarizar
Solidificacin
Solidificacin (agua)
Solido
Slido (agua)
Solsticios
Sombra.
Sonido
Suave, blando
Subconjunto
Subida, cuesta
Submltiplo del metro
Subterrneo
Subterrneo
Suelo
Sujeto
Sumandos
Superficial
Superficie de la tierra
Superficie de la tierra
Surgir, emerger, germinar
Sustantivo colectivo
Sustantivo individual
Tabaquismo
Tabla de frecuencias
Taller
Tangente
Tarjeta de crdito
Tcnica
Tecnologa
Tecnologa
Tejido
Telfono
Telegrama
Telescopio
Tema
Temblor
Teido
Teniente Poltico
Teora
Teora creacionista
Tercer Nivel
Tercer Nivel de Educacin Superior

Trmino algebraico

Maay
Yanapayaymanta
Yanapayana

Sinchiyay
Rasuyay
Sinchi rumi
Rasu
Intikinrayllipyay
Llantu
Uyarik
utu, amuk
Tantariku
Wichay
Tatkirakinchi
Kuskallpayku
Allpawku
Hawallallpa
Imak
Yaparikkuna
Allpanpa
Allpampay
Allpapachapampa
Chimiyana
Kancha shuti
Sapalla shuti
Shayriyay
Kutinchik millka
Pakchirurayachay
Manyakupurachi
Rantinpankaku
Pakchi
Pakchiruray

Pakchiruray
Kawsaykuktantalli
Karuyari
Karuwillay
Chaska rikuchik
Yachaywa (W)
Allpachukchuy
Tullpushka
Kitilli apuk
Yachayyuyay
Wallpachi yuyay

Kimsaniki kallariyachay
Hatun yachay
Killkanancha

Territorio
Tiempo y espacio
Ttulo
Tizn
Tolerancia
Torcer
Trabalengua
Tramo
Tramo
Trapecio
Trapezoide
Treinta libras
Tringulo
Tringulo acutngulo
Tringulo equiltero
Tringulo escaleno
Tringulo issceles
Tringulo obtusngulo
Tringulo rectngulo
Tribunal Electoral
Trigonometra
Triste
Tronco
Tumor
Turismo
Ubicacin Geogrfica
Ulcera
Unidad
Unidad de criterio
Unidad de medida (fundamental)

Unidad Didctica
Unidad fundamental de la fanega

Unificado (grafa)
Unin de conjuntos
Unin de conjuntos
Universo
Unos
Usar
Uso
Usura
til
Utilidad
Utilizar
Valencia
Valor
Valor absoluto o numrico

Llaktari allpa
Pacha
Yachayshuti
Lancha
Harkarina
Kawpuna
Kalluwatariy
Patayak:

Patayay
Putuk
Putukuk
Miklla
Kimsamanyachi
Kichkikuchu kimsamanyaychi
Kimsapaktamanyachi
Chullashka kimsamanyachi
Ishkaypakta kimsamanyaychi
Paskakuchu kimsamanyaychi
Paktakuchu kimsamanyachi
Pukshay akllay kamachik

Kimsamanyachikamay
Llakilla
Tuku, putu,
Chupu
Sumak kuskakamay

Allpamamapi rikuchi
Chukriyku
Shukllayashka
Yuyay paktay
Tiksitupu
Tantachiyachay
Putiha
Shukyachishka
Tantachishka tantariy
Tantachiy rurayri
Chaskancha
Shukkuna
Mawkana
Mutsuy
Yapakullkina
Mutsurik
Mutsuypa
Mutsuna
Chaniyay
Chani
Yupay chani

Valor relativo
Valorar
Variedad, clase
Vector o rayo
Vegetal
Vejez
Vencer
Verbo
Verificacin
Verso
Vertebrado
Vertical
Vertical
Vertiente
Vertiente
Vestigios Arqueolgicos
Va terrestre
Vida cotidiana
Vida Republicana
Viernes
Vino
Virus
Viscosidad
Vivero
Vocal
Volar
Volatilidad
Voleibol
Zona, lugar turstica
Zorro.

Kuskayupay chani
Chanichina
Sami
Wachi
Llachak
Yuyakyashka
Atina
Imachik
Kamaykuchiy
Wachuchiy
Karkay
Shayak
Shayak
Pukyu
Pukyu

awpakawsay imarikuchi kunakamay


Allpaan
Punchanta kawsay
Mamallakta kawsay kallari
Chaska,
Wasra
Aaw
Llawsayari
Tulukancha
Uyaywa
Pawana
Wayrayay
Makirumpay
Sumak kuska
Aas

Estos trminos fueron desarrollados y consensuados por el Equipo Tcnico del Proyecto
de Mejoramiento de la Calidad de la Educacin Bsica Intercultural Bilinge de la
Nacionalidad Kichwa de la Regin Andina en el que participan las DIPEIBs de
Imbabura, Pichincha, Cotopaxi, Tungurahua, Bolvar, Chimborazo, Caar, Azuay y Loja.
Al momento se encuentran en proceso de validacin en el uso social y en la prctica
pedaggica con los nios/as de los Centros Educativos Interculturales Bilinges de las 9
provincias que han sido seleccionados como Demostrativos.

Msc. Bolvar Yantalema


COORDINADOR DEL PROYECTO POR LA DINEIB
Lic. Carlos Pilamunga
COORDINADOR REGIONAL.

S-ar putea să vă placă și