Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Aloriako finkamendu
erromatarra
(Urdua /Arrastaria)
VI Campaa.
Aloriako finkamendu erromatarreko seigarren indusketa-kanpaina honen helburua lan-eremuaren iparraldean aurkituriko eraikin-multzoaren sekuentzia
estratigrafikoa mugatzea eta zehaztea izan da. Etxeespazioez eta haiei eratxikiriko biltegi eta tailerrez osaturiko multzoa da, herrigunea artikulatzen zuen bidearen alde batean zegoena eta bide horretarako sarrerak
ere bazituena. Eremu honetan, 80 metro karratuko
azalera ireki da guztira eta indusketa-lanak bideratu dira halaber aurrez 5x5 m-ko azaleran trazatu ziren beste sei koadrotan. m m m m mm mm mm mm mm mm
m
Azterturiko espazioen modulazioa sinplea da; bidearen paraleloan luzatzen den ardatz bati jarraiki eraiki zen multzoa, aztarnategiam aurkitu diren eraikin guztietan bideratu zen ordenazio ortogonal baten arabera
(IE -HM). Barrunbe desberdinak bereizterakoan zailtasun handiak izan ditugu kontserbazio-egoera txarrean
daudelako, okerragoan gainera haranean barnago
sartzen garen neurrian. Deskripzioa mendebaldetik
ekialderantz egiten badugu, oin angeluzuzeneko tailer
edo estalpe bat bereizi dugu; hegoalderantz irekitzen
zen (haren bi aldeei zegokien zokaloaren azken ilara
baizik ez da kontserbatu, ez osorik ostera) eta zeharka
zeuden bi espazio angeluzuzenek eratzen zuten egitura zabal bati itsasten zen. Bi barrunbe hauek (X eta Y
izenekoak) artisautza-multzo bereko gelak izango ziren, bat eta bera baita bertako zokaloen trazatua. Burdin mearen erredukzio-lanarekin loturiko aztarna aski
argiak azaldu dira barrunbe bi horietako txikienean;
izan ere, baterian binaka ezarri ziren lau laberen (lau
gutxienez) aztarnak aurkitu ditugu Y barrunbearen bi
aldetan, eta haietako baten hondoa azken erabili zeneko zepaz beterik dago oraindik. X barrunbea kontuan
hartzeko neurriak zituen eraikina zen (11x5 m), eta bere sarbidea zuen, kanpoaldeko bide zolatutik. Haren
barnean ez zen konpartimenturik eta egitura-elementuen artetik hiru zutoin-euskarri baizik ez da agertu;
euskarriak kararrizko hartxabalez eginak dira (eraikina
mugatzen duen zokaloan erabili zirenen moldekoak dira hartxabalak) eta luzeran zehaztu dira erdialdeko ardatzean estalkiari eusteko. Beste egitura-elementu
zehatzagorik agertu ez denez, barrunbe hura biltegi
edo erreduzitu ondoko metalaren bigarren elaborazio-
Los espacios reconocidos presentan una modulacin simple, dispuestos siguiendo un eje longitudinal
paralelo al camino y segn una trama genricamente
ortogonal (NE - SW) que afecta al conjunto de las
construcciones halladas en el yacimiento. La identificacin de los distintos recintos se ha visto muy condicionada por su estado de conservacin, ms deficiente a medida que avanzbamos hacia el fondo del valle.
Siguiendo un orden descriptivo de oeste a este se ha
podido reconocer la existencia de un pequeo taller o
cobertizo de planta cuadrangular, abierto hacia el sur
(slo se conserva parcialmente la ltima hilada del zcalo correspondiente a dos de sus lados), adosado a
una estructura ms amplia conformada por dos espacios rectangulares colocados transversalmente. Estos
dos ltimos ambientes (denominados X e Y)formaron
parte seguramente de un mismo complejo artesanal,
tal como se deduce del trazado unitario de sus zcalos y de la existencia de claros testimonios relacionados con la reduccin del mineral de hierro en el ms
pequeo de los recintos. As, hemos podido localizar
los restos de un nmero mnimo de cuatro hornos dispuestos en batera en dos de los lados del recinto Y,
uno de los cuales presentaba an su fondo repleto de
la escoria resultante de su ltima utilizacin. El ambiente X se presenta por su parte como una construccin de proporciones considerables (11x5 m.) con acceso independiente desde el camino pavimentado
exterior. Su interior, sin compartimentacin alguna, ha
proporcionado nicamente como elementos estructurales tres soportes de poste realizados con lajas de
cayuela del mismo tipo que las empleadas en el zca94
X eta Y barrunbeak aurreko eraikin bati (W izenekoa) eratxiki ziren. Agerian utzi dugu eraikin horren alde bat kanpaina honetan. Aurrekoak baino egitura
konplexuagoa da, oinarrian, besteek bezala, modulo
angeluzuzen trinko bat duen arren. Sei gela desberdin
bereizi ditugu haren barnean. Galeria edo sarrera-korredore bat abiatzen zen kanpoaldeko bidetik, eta haren ezkerraldean cubiculum txiki bat (W-2) zegoen; gela zabal bat zegoen hondoan (W-1), kareore zuriskaz
landuriko zoladurarekin (terrakotaz estaldua izateko
prestatuko zuten horrela); beste cubiculum bat (W-4),
zorua iparraldeko hormari ertxikiriko plataforma batez
goratua eta sarreran eskaloi bat zuena, eta beste bi
gela, erabat zehaztu gabe daudenak: korredore berri
baten abiagunea eta neurri zehaztaezineko barrunbe
bat. Egitura honen perimetroko hormen kontserbazioegoera aurrez aurkituriko egituretakoena baino askoz
Aloria. W barrunbea.
Aloria. Recinto W.
CYAN MAGENTA
AMARILLO NEGRO
CYAN MAGENTA
AMARILLO NEGRO
95
Badirudi eraikin hau etxebizitza gisa erabili zela hasieran baina, betikoz utzi baino lehentxeago, Y barrunbean aurkiturikoen antzeko labe handi bat egokitu zuten gela batean (W-1) (burdinazko zepa batzuk aurkitu
dira haren alde batean). Artisautza-fase honetakoak dira gela berean eta W-3 sarrera-galerian erabiliko ziren
bi sutegi txikiak. Nahikoa modu ezegonkorrean egokitu zituzten biak, zoladuran pilatua zen lur-maila fin baten gainean. Oso ongi komunikatzen zen kanpoaldearekin deskribaturiko eremu guztia, kareorez elkarturiko
hartxabalezko zoladura zuen korredore batez; horrez
gainera, egokia zen halaber ur-hornidura, harkoskozko
bidearen paraleloan luzatzen zen estolda batetik iristen
baitzen. Hustubide bat dokumentatu dugu kanpaina
honetan, X barrunbearen aldean; metalgintza-tailerraren zerbitzurako egin zuten seguruenik. m m m m m m
m
Handia da multzo honen guztiaren kronologia-batasuna; elementu guztiak ez ziren beharbada garai
berberean eraiki (I. mendeko azkeneko hogeita hamar
urteetan. O, X eta Y barrunbeak W barrunbearen ondoan eraiki ziren, baina ez zen eraikuntza-data haien
artean halako denbora-tarterik igaroko), baina garai
berean utzi ziren guztiak. 92. (X), 74., 106. (Y), 82.,
168., 83., 95. eta 176. (W) unitateetan aurkitu dugun
zeramikak (Goi Inperioko TSH, zirkuluen garaikoa) eta
leku horietan agertu diren txanpon irakurgarriek argi
asko adierazten digute multzo hura II. mendearen bukaerako urteetan utzi zela (brontze hurbilenak Marco
Aurelioren agintaldikoak dira eta nahikoa higaturik daude).
Ondoren, aurrialde bihurtuko zen eremu hau; eraikuntzarako materiala aterako zuten handik, erromatarren azken garaietatik aurrera. Laborantzako edo finka
berdintzeko lan modernoek goialdeko estratuak aldatu
ez dituzten eremuetan, erromatarren azken garaietako
materiala duen maila bat badagoela egiaztatu dugu, W
barrunbearen barnealdeko aurrien gainean hain zuzen
ere (165. eta 170. unitateak). Izan ere, IV. mendearen
azken laurdenaren eta V. mende erdiaren artean kokatu behar da aurkitu den zeramika (TSH beranta, eta
sigillata gris estanpatua) eta data horiek bat datoz au96
rreko kanpainetan, C barrunbearen indusketa-lanetan, ugari jaso genituen materialenekin. Ez da, ordea,
une honetan koka genezakeen inolako egiturarik atzeman eta, horrenbestez, piezak zabortegi edo behinbehineko bizileku batekoak direla uste dugu. Iritzi hau
ez da batere baztertzekoa, kontuan harturik aztarnategiaren barneko beste eremu hurbil batzuetan zentzu
honetan jaso ditugun testigantzak.
con los que proporcionan los materiales ms abundantes recuperados en anteriores campaas durante
la excavacin del recinto C. No se ha reconocido en
cambio ningn elemento estructural que se pueda
asignar a este momento, por lo que cabe pensar que
las piezas procedan bien de un vertedero o bien de un
hbitat muy precario, posibilidad sta que no es descartable dados los testimonios que en tal sentido ofrecen otras zonas cercanas dentro del yacimiento.
97
Garazabal Cave. 2 (Trucos-Turtzioz). Directed by Javier Gorrochategui. During the campaign work
has continued on a series of structures localised in previous campaigns, which has enabled a study
of several hearths show a high frequency site. The materials recovered in its stratigraphical context
are - according to Javier Gorrochategui - characteristic of Ancient Epipaleolithic, i.e. non-geometric,
consisting of bone features of a not very abundant or varied type and stonework where the most
representative tool is the back in multiple sizes and varieties, together with raspers, awls, saws and
all kinds of subproducts of flint stonework related to the extraction of flakes and small flakes.
Kanpaina honetan segitu dugu aurreko kanpainetan aurkituriko egitura batzuk lantzen, eta bereziki aztertu ditugu sutondo batzuk, leku hura maizetan erabili zela salatzen digutenak. Javier Gorrochateguik
idatziriko interbentzio-txostenean adierazten den bezala, kontestu estratigrafikoan azaldu diren materialak
Lehen Epipaleolitos Arokoak dira inondik ere, hau da,
ez dago geometrikorik, hezurrezko tresna-motak gutxi
eta anitzak dira, eta dortsoak, era eta neurri guztietakoak, dira nagusi harrizko tresnen artean; ageri dira,
halaber, arraskailuak, zizelak, zerrak eta sukarrizko xafla eta xaflatxotan landuriko pieza-mota txikiak, era
guztietakoak hauek ere.
98