Sunteți pe pagina 1din 14

bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

a&G;aumufyjJG rifui
G ;f twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/

tzJGYcsKyfacgif;aqmifawG&JY qHkpnf;a0;NyD; tckvdka&G;aumufyJG 2010 a&G;aumufyaGJ umfr&SiOf ya'? arSmufzdkYqkH;jzwfvdkufygw,f/}}


wnDwnGww f nf;qH;k jzwfcsuft& udk oydwaf rSmufzdYk q;kH jzwfvdu
k fwm enf;Oya'awG[m tJ'Dvrf;twdik ;f vdYk ADt
G akd tu qufo, G af r;jref;
Ed0k ifbm (7) &ufrmS usi;f yr,fh a&G; jzpfw,fvdkY A[dktvkyftrIaqmif pOf OD;tkef;BudKifuajymoGm;wm
qufomG ;r,fq&kd if jrefrmEdik if jH ynf
aumufyJGudk oydwfarSmufoGm;rSm tzJY0G if OD;tkef;BudKifuajymygw,f/ olvx l q jzpfygw,f/
k E´twdki;f arQmrf eS ;f xm;wJh
jzpfw,fvdkYod&ygw,f/ ]]2008 zJGYpnf;yHkOya'udk us ppfrSew f 'hJ rD duk a&pDeYJ vlYtcGihfta&; ygwD&JU'kOuúX OD;wifOD;
ygwD'kOuúXOD;wifOD;&JUae aemfwdkYvnf; tpuwnf;uvuf &&Sdapr,fhqDudk OD;rwnfEdkifwm uvnf; tJ'Dtpnf;a0;rSm qHk;
tdrrf mS Mo*kwv f (19) &ufu tzJYG rcHEdkifbl;/ jyKjyifay;ygvdkYajymxm; aMumifh 2010 a&G;aumufyJGudk t jzwfcsufESpfckcscJhwJhtaMumif;
csKyaf cgif;aqmifawG ta&;ay:awGY w,f / 2008 tajccHzJGYpnf;yHk eJY rsK;d om;'Dru kd a&pDtzJYG csKyu udk tckvdkajymygw,f/
f oydwf
]]2008 ckzGJYpnf;yHktajccH
Oya'eJY a&G;aumufyJGqdkif&mOy
a'rsm;onf 'Drkdua&pDEiS hf vlYt
cGifhta&;rsm;&&Sdaprnf[k r,Hk
Munfa omaMumifha &G;aumufyJG
udk tzJGYcsKyfu oydwfarSmuf
onf/ aemufwcsufu rJqE´
&Sif jynfolvlxktaejzifh a&G;
1 twGJ (1) trSwf (2)?aumuf
Mo*kw yJGqf 22? 2010/
kdif&mtcG ihfta&;t&
pmrsufESm (3) aumfvH (1) odkY ...
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

2010 a&G;aumufyGJ oydwfarSmufwJhqDokdY ta&GUrsm;


ppftpdk;&&JUawmif;qdkcsufawGudk vufcHjyD;awmh
qufNyD; toem;cHpmawGwifr,fvkYd a&G;cs,fMuw,f/
ud,
k v
f y k fcw
hJ o
hJ rdki;f ? ud,k jf zwfoef;cJw h hJ &yfwnfcsufawGukd
b,fve dk nf;eJr Y S ½kyo
f rd f;p&mrvdb k ;l /
toem;cHp&mawGvnf; rvdkbl;/ olwdkYrSm Oya'&Sd&if
Oya'eJY vkyfp&m&Sdwm vkyaf yawmhyJ/

ygwDEdkifiHa&;udk iJh&? ygwD avmufawmifrS rw&m; jzpfae rif;odef;vdk vli,fausmif;om; &m;tvkyfc&H wJh Edik if Ha&;ygwDawG
&yfwnfa&;wdkY ygwDtusKd;pD;yGm; NyDqdkwmudkjyoaejyD/ Oyrm t awG&UJ Edik if Ha&;vIy&f mS ;rIyo Hk P²mef udk,fwdkifuvnf; 2010 a&G;
wdYk udik hJ&eJY vIy&f mS ;aqmif&Guv f m csKdUygwDawGu ygwD0ifawGudk eJY omrefygwD Edik if aH &;orm; awG aumufyGJuaejyD; zdESdyfcsKyfcs,frI
&wJt h jzpfuakd &mufvmMu&if rif; a&G;aumufyGJ0ifcsif&if toem; &JUorm;½dk;us EdkifiHa&;vIyf&Sm;rI awGurkd cHbJ Ekwx f u G v
f mr,fh yg
wdYk wawG[m vli,fawG? ausmif; cHpmwif&r,f ponfjzifhvkyfvm uGJjym;jcm;em;rIudk jyvdkufwmyJ
wDawG &SdvmEdkifw,f/
om;awG&JU EdkifiHa&;vIyf&Sm;rI w w,f/ ygwDawGudk cGJjcm;jyD;zdESdyf vdkYjrifEdkifw,f/ jzdK;rif;odef;[m
tJeft,f'DygwDu 2008
cktjzpfuae orm;½dk;us Edk ifiH wmawGvyk v f maew,f/ tJonf tJonfvdk rsKd;tjzpfrcHbJ xGuf
a&;ygwDvdkyJ jzpfoGm;rSmyJ/ tajctaerSm jzdK;rif;odef;u 'g vdkufw,fvdYk jrifygw,f/ tajccHOya'udk vufrcHEdkifvdkY?
olwdkYu cGifhjyKxm;wmu rsKd;udk vufrcHEdkifbl;qdkNyD; Ekwf 2010 a&G;aumufy0JG ifr,fh 2010 a&G;aumufyGJOya'awGudk
aeNyD ; ydwfyif wmawG? wm;qD; xGufvdkufw,f/ ygwDawGajymcJhMuwmu vTwf r,kHMunfvdkY tpuwnf;u 20
wmawGvyk v f mr,f/ olwYkdrBudKuf tjcm;olawGuawmh ppf awmfxJrSm ppfwyfu 25 % udk 10 a&G;aumufyGu J dkr0ifbl;? rSwf
wmawGukdrvky&f ? rajym&? ra&; tpd k; &&JU awmif; qd kc sufa wG ud k vufcHjyD;awmh jyKjyifajymif; vJ yk H rwif bl; / tapmuwnf ;u
&qdkNyD; vGwfvyfwJhpme,fZif; vufcHjyD;awmh qufjyD; toem; a&;awG0ifvyk Mf uzdYk ygwDawGaxmif oydwfarSmufxm;cJjh yD;jzpfw,f/
awGtjzpfuaeNyD; olwdkYtvdkus cHpmawGwifr,fvdkY a&G;cs,fMu Muw,fqw dk ,f/ tck[mu vTwf ppftpdk;&cGifjh yKxm;vdkY ay:
orm;½dk;us r*¾Zif;? *sme,fw w,f/ ud, k v f yk cf w
hJ o
hJ rdik ;f ? ud,
k f awmfxJ0ifzkYd rajymeJYO;D ? a&G;aumuf xGef;vmwJh pme,fZif;awG? pm
apmifvdk? orm;½dk;us pma&;ol jzwfoef;cJw h hJ &yfwnfcsufawG udk yGJ0ifzdkYudkawmif ppftpkd;&u ol
apmifrsuEf SmpmawGrSmvnf;yJ ppf
wOD;tjzpfudk aqmif&GufvmwJh b,f vdkenf;eJYrS ½kyf odrf ;p&m wdkYaxmifxm;wJhygwDawG? olwYdk
tpkd;& csKyfcs,fwm;jrpfrIawG?
waeYus&if 'grsKd;udk tjzpfrcHbJ rvdkbl;? toem;cHp&mawGvnf; arG;xm;wJhvlawGzufu wzuf
eJY *sme,fudk udk,fhzmomudk, f rvdkbl;/ olwdkYrSm Oya'&Sd&if Oy owf&yfwnfjyD;awmh tjcm;yg zdESdyfrIawGudk cHpm;aeMu&jyD jzpf
ydwfvdkufEdkif&JwJhowådrsKd;&Sd&vdrfh a'eJYvkyfp&m&Sdwm vkyaf yawmh yJ/ wDawGudk zdEydS fvmae jyDjzpfw,f/ aew,f/ pmaypdppfa&;u pmrl
r,f/ 'gayr,fh tcsKdUuawmh ppf t pk;d tJonf t csufawGaMumifh awG? owif;awG trsm;tjym;udk
'g[m EdkifiHa&;t& olYt & zdESdyfwmudk emcHjyD;awmh rdkYvdkY wOD;wa,mufcsif;qDuae uefYowfw,f? ydwfy ifwmawG
aeeJY ckeuajymcJhwJh tajctae to e m; cH jy;D awmh 2010 a&G;aumufyu JG kd t,kH vkyaf ew,f/ wcsdecf sderf mS pme,f
udka&mufvmwmaMumifh owåd pmwifr,f tMunf r &S d b l ; qd k N yD ; Zif;awGuvnf; ppftpkd;& tvkd
&Sd&dSeYJ Model oabm? pHjzpfwhJ qkH; vdkY a&G;cs,f Ek wf x G u f v mMu us? vufudkifwkwf orm;½dk;us
jzwfcsufcsNyD; aqmif& Gufvdk uf Muw,f/ 'g wmawGtjyif rw pme,fZif;tjzpfeJY aerSmvm;? 'g
wmjzpfw,fvdkY usaemfhtaeeJY [m jzd K ;
udk vufrcHb;l qdjk yD; olwYkd &UJ qE´
jrifygw,f/ jrefrmjynfrSm vuf
trSe fudk xkwfj yMu&r,fh tcsd ef
&SdEdkifiHa&;tajctae tMuyft
wnf;awG? qdk;0g;rIawGudk t a&mufvmr,f/
aumif;qk;H jyovdu k w
f ?hJ xkwaf zmf jynfolawG? vlxkrJqE´&Sif
jyvdkuw f Jh jy,k'fwckjzpfw,fvkdY awG t aeeJ Y tqk H ; tjzwf a y;
ajymcsifw,f/ awmhr,fhumvvnf; a&mufvm
2010 a&G;aumufyGJ&JU t awmhrSmjzpfygw,f/ À
ajctaeeJY tvm;tvm[m b,f rdk;rcrS ul;,lazmfjyonf/
twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 2
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

rsufESmzkH;owif;rS tquf ...


csuf? cGifhjyKcsufudkawmif;cH&OD;
rJray;yJ aecGi&hf So
ygw,f/
d nf/}} vdYk ajym rSmjzpfw,f}}vdkY rZÑdrudkajymyg
w,f/
t,f'w
D mhtmabmf
tzJ G Y csKyf & J U aemuf x yf tckvkd tzJGYcsKyftaeeJY
acgif;aqmifwOD;jzpfwJh OD;0if; qHk;jzwfvkyfaqmifwJ htay:rSm
*kP,
f yl gw,fteJ t
f ,fv'f D
wifuvnf; ]]jynfolvlxkudk ppftpd;k &taeeJY ta&;,lwkYjH yef Mo*kwfv (19) &ufaeYu tJeft,fvf'DA[dktvkyftrI
b,fvdkwkefYjyefrvJ? b,fvdk vmr,fqdk&if w&m;Oya'eJY t aqmif (7) OD;ESihf A[dOk D;pD;tzJ0GY if (8) OD;wdYk awGYqHak qG;aEG;tNyD;
xkwjf yefaMunmrvJ? rJukd b,f nD jyefvnfwYk jH yefrmS jzpfaMumif; a&G;aumufyJGudk oydwfarSmuf&ef qkH;jzwfcJhonf/
vdkray;yJaervJ? bmrSrajym eJY a&G;aumufyJGaumfr&SifOya' 1990 jynfh a&G;aumufyJGü rJqE´e,ftm;vkH;\ (82)
awmhbJeJY ray;bl;vdkYqHk;jzwfr jyXmef;csufrmS ygwJh rJray;yJ ae &mcdkifEIef;ausmftEdkif&cJhaomfvnf; tmPmudkvTJajymif;&,lEdkif
vm;qdkwJhyHko@efawGudkawmh csifuaevdkY&onfqdkwJh vGwf jcif;r&Sdcho J nfh teft,fv'f o D nf Ny;D cJhonfh rwfv (29) &ufaeY
n§Ed idI f;wke;f yJ? tao;pdwn f Ed§ iId ;f vyfcGihfudk toHk;cswm jzpfw,f
u EdkifiHa&;ygwt D jzpf rSwyf kHwifrnfr[kw[ f k qk;H jzwfvsuf
NyD;awmh a':pk&JUoabmwlnD vdkY OD;0if;wifu ajymygw,f/
etz ppftmPm&Sifpepfudk toufoGif;rnfh 2008 tajccHO
ya'udk ajAmifqefYusiftHwkvsuf&Sdonfukd 0rf;ajrmufzG,f&m
vmr,haf &G;aumufyu
GJ 'Dru
kd a&pD awGYjrif&onf/
ppftmPm&Sipf epfESifh jynfolvlxt k Mum; jzpfyGm;vsuf
jzpfrmS r[kwf &Sdaom jrefrmvlYtzJGt Y pnf;\ y#dyu©onf ydkrdkeuf½dIif;us,f
jyefYvmonfESifhtrQ odrfarGYnifompGm ajymif;vJvsuf&Sdonf/
jrefrmppftpd;k &usi;f yawmh a&mif;NyD;wJhaemuf tpm;xd;k pdu k f
Nird ;f csrf;acsmarGaY omenf;udk tok;H jyKvsuf aysmhajymif;nifom
r,fh Edk0ifbmva&G;aumufyGJu cJhNyD; tvSnfhustESpfoHk;q,f
pGm trsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk BudK;yrf;azmfaqmif
ppfreS w
f 'hJ rD u
kd a&pDukd azmfaqmif jynfhwJhtcgrSm wcgjyefa&mif;
ay;EdkifrSmr[kwfbl;vdkY pyfaq Edkifatmif pepfwus&SdcJhayr,fh cJah omfvnf; ppftmPm&Siw f \Ykd wzufowfvyk &f yfaMumifh t
[krfu oQrf;oHawmfqifu h kdajym tcktcgrSmawmh tJ'v D drk vkyw
f hJ &mrxifjzpf&onf/ om;\tusKd;pD;yGm;udk iJhuGufonfh twGuf
ygw,f/ twGuf opfawmawGjyKef;wD;ae bDvl;r\vufodkY om;udkxdk;tyfvdkuf&ouJhodkY tJeft,fvf'D
]](2008) em*pfzJGYpnf;yHk wJhtaMumif;awGuv dk nf; axmuf onf jynfolvlxktusKd;pD;yGm;udk a&S;½Ií tmCmwuif;pifNyD;
tajccHOya'[m csKYd,iG ;f tm;enf; jyajymqdkygw,f/ taxGaxGo[Zmwjzpfapaomenf;vrf;rsm;udkom tokH;jyK
csuf uefYowfcsuaf wGcsnf;bJ? 'kw, d urÇmppfrwdik cf ifu cJh&ojzifh 1990 jynfha&G;aumufyJ&G v'fukd taumiftxnf
vT w f a wmf r S m ppf w yf t wG u f jrefrmEdik fiH[m ta&SUawmiftm azmf&rnfhtcGifhta&;udk qkH;½IH;cJh&onf/
ae&may;xm;wJhzJGYpnf;yHkqdkwm &SrSm Edik fiHjcm;qefwifyYkd rI trsm; rnfokdYyifjzpfap tvHrvSJyJ tEÅ&m,ftoG,o f G,fudk
b,fvd kenf ;eJrS' Drd kua&pDu dk qH;k jzpfchJayr,fh rqveJY aemuf BuUBH uHUcH&ifqdkifrnf[al om oHrPdpdwf"mwfESifh wuf<upGmvIyf
azmfaqmifEdkifrSmr[kwfbl;}}vdkY ydik f;acwfawGrmS awmh ppftyk fp&k JY &Sm;aeMuonfh tJet f ,fvf'DtzGJ0Y ifr sm;\ yk&H yd rf sm;onf jynf
ajymygw,f/ pDrcH efYcJGrInHhzsif;wJhtwGuf qef olrsm;twGuf twk,ltm;uszG,f&mjzpfayonf/ Ncdrf;ajcmuf
qufNyD;awmh (1947) t wifykYdrI tvGet f rif;usqif;oGm;
rI? tEÅ&m,fjyKrIrsKd;pkHMum;rS tJeft,fvf'Dp wifz GJYpnf;pOfu
ajccHOya'udk (1962) ckESpfrSm w,fvdkYvnf; qdkygw,f/
wnf;uxm;&So d nfh &nfrSe;f csufrsm;atmifjrifvmapa&;t
Adkvfae0if;u azmufzsufvdkuf qufNyD;awmh jrefrmjynf
NyD; ppfwyfutmPmodrf;EdkifzdkY olawGukd wdu k w f Ge;f ajymqd&k mrSm wGuf ESpfaygif; (20) ausmfMum udk,fusK;d pGeYftepfemcHvsuf
tpysKd;cJhwmjzpfw,fvdkYvnf; vnf; ]]wdki;f &if;om;tm;vHk; pnf; wdu k fyG0J ifaeqJyifjzpfonf/
qdkygw,f/ vHk;nDnGwfrI&SdMuyg/ wpdwfw ,aeYumv ordki;f a&;&mvdt k yf csufjzpfaom ]2008
'ghtjyif jrefrmEdkifiHrSm 0rf;wnf; twlwuG&yfwnfMu tajccHOya'zsufodr;f a&;}bkHvyk fief;pOfBuD;\ a&SUOD;wdu k fyJGp
a':vmoef;aygif;rsm;pGm ydkif yg?/ b,fou l rS rdrv d kdtyfcsuf vkyfief;pOfeHygwf (1) taejzifh 2010 a&G;aumufyJo G ydwf
qdik w
f hJ ppfacgif;aqmifawGeYJ xrif; udk jznfhqnf;ay;EdkifrSmr[kwf/ arSmufa&;udk wEdkifiHvk;H twdkif;twmjzifh aqmif&Guft yf
&nfi SJYaomuf&wJhjynfolvlxk rdrdzmomvkyf,l &rSmjzpfw,f}} ayonf/ ,if;wdkufyJGtwGuf tJeft,fvf'Du pwifOD;aqmif
qdkjyD;awmh vlwef;pm;ESpfck&dSwJh vdkY rdkif;yGefapmfbGm;p0fpHxGef;&JU aeNyD jzpfonf/ tJet f ,fv'f \D ,ckv (19) &ufaeY u ,if;uJhodkY
taMumif;eJY t&ifapmfbGm;awG om;p0faq[kru f jrefrmjynfol qkH;jzwfvdkufjcif;onf ppftmPm&Sifpepfajrjr§KyfoN*FdKvfrnfh
acwfu BuKd ;0dki;f opfawmudk t awGud k yefMum;wJh taMumif ; acgif;wvm;tm; yxrqk;H xkESuv f dkufonfh oH½dkufoHtjzpf
uGuf (30) ydik ;f xm;NyD; ESpf (30) oQrf;oHawmfqifrh mS azmfjyxm;yg þ*sme,frS *kPfjyKvdkufygonf/
oufwrf;&SdwJh uRef;yifawGudk w,f/
3 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

bmaMumifh a&G;aumufyGJr0if&ovJ
OD;yDwmvif;yif ckES pfwkef;uvnf; a&G;aumufyGJvkyf OD;Z0e
w,f/ arv 27 &ufaeYrSmaygh/ tJwkef; wm0efcHq&mawmf (omoemhOaoQmiftzGJU)
jynfoUlvw
T af wmfu,
dk fpm;vS,f
u yxr a&G;aumufyGJjyD;vkdU&Sd&if ppfwyf xkid ;f Ekid if ?H rJaqmufNrdK/U
ukdjyefr,fvkdY uwday;jyD;awmh wu,fh
a&G;aumufyGJrSm olwdkY½HI;oGm;awmh rjyef
bl;/ rjyefbeJ JY a&G;aumufyG&J v'fudk ol
wkYd onfaeYtxd taumiftxnfrazmf
bl;/ NyD;vkdY&Sd&if jynfolYvTwfawmfac:
ay;r,fvkdY olwkdYajymw,f/ jynfolU
vTwfawmfukd,fpm;vS,fawGudk jynfolY
vTwfawmfrac:ay;bJeJY bmvkyfckdif;vJ
qdkvkdU&Sd&if zGJUpnf;ykHtajccHOya'a&;ckdif;
2010 rSmvkyfwJha&G;aumufyGu
J wyf w,f/ aemufqHk;usawmh zGUJ pnf;ykHtajc t"duuawmh ppfwyfu w&m;r0if
rawmfuae oufouftmPmvkcd sif cHOya'ukd jynfolYvGwfawmfukd,fpm; wJhtaetxm;ukd w&m;0ifatmif
vkdYvkyfwmjzpfw,f/ wyfrawmfu vS,fawG wpfOD;rSrygbl;/ olwkdY[meJY enf; aygif;pkH eJ Yvky fwmyJ / tmPm
1990 olwkdYvlawGeJY olwkdYqGJw,f/ tJ'Dawmh odrf;tpdk;&uae a&G;aumufyGJeJYwuf
tckxyfvkyfr,fh 2010 a&G;aumufyGJ[m vmwJh tpkd;&qdkNyD; ta&jcHKvm
vkH;0oydwfarSmufoifhw,f/ jynfol r,f/ 25 &mckdifEIef; &
awG[m rJxnfhzkdYroifhbl;/ jynfolawG N yD ;o m; uk dy J
u olwkdYvkdcsifwJh acgif;aqmifawGukd usefwJh 75
1990 jynfhESpfu a&G;NyD;NyDjzpfw,f/ tJ &mck d i f EIef;rSmyg
onfha&G;aumufyGJ&v'fukd onfaeYt olwkdY ppfw yf u xyf
xdtaumiftxnfrazmfbeJ YJ wyfrawmf y g c s i f w my J /
xm0& bmyJjzpfjzpf
Ek d i f i H w umrS m
a&G;aumufyGJ
eJYwufvm&if vl&m0if
ovdkrsKd;jzpfr,f
vdYk ppfwyfu
,lqw,f/
ppfwyfukd
od'd¨wifay;ovdk
tmPm jzpfwmaMumifh b,fol
&&Sda&;twGuf vdrf rS r0ifoifhbl;/ yg0ifwJhol
vnfjzm;a,mif;wJh2010 awGuvnf; ppfwyfukd tm;ay;
a&G ; aumuf y G J uk d v k y f a ewm tm;ajr§mufvkyfwmyJ/ a&G;aumufyGJukd
aMumifh vTwfawmfukd,fpm;vS,f qefYusif½kHwifr[kwfbl;? 2008 t
wpfa,muftaeeJY wkdufwGef;csif ajccHOya'ukdyg tNyD;wdkifysufjy,f
wmu vkH;0oydwfarSmufoifhw,f atmif vkyfEdkifrSjzpfr,f/
vkdY ajymcsifygw,f/ À
twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 4
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

bmaMumifh a&G;aumufyGJr0if&ovJ
OD;csde0f rf; xkid ;f Ekid fiaH &muf
A[kt
d vkyrf aI qmiftzG0UJ if (0d"&l ocifcsifarmifygwD) ausmif;olwpfOD;
trsKd;om;jyefvnfwnfaqmufa&; 'Dru dk a&pDwyfaygif;pk
jrefrmppftpkd;&u 2010 a&G;aumufyGJ
Seven Eleven tvdkr&Sd/ udk tckvmr,fh edk0ifbm 7 &ufaeYwGif
62 uvnf; vkyfcsifwm vkyfcJhw,f/ usif;yr,fjzpfaMumif;od&ygw,f/ Ek0d if
74 usawmh ydkqdk;ao;/ bm 7 &uf[m a':atmifqef;pkMunf
88 rSmvnf; 'Dtwdkif;ygbJ/ aetdrt f us,fcsKyfu jyefvw G fvmzdkY w
tck 2010 usawmh ausmufyef;awmif;*dwfukef ywftvdkjzpfygw,f/ etzppftpdk;&
aygh/ olwdkYajymcJhwJh (48) ESpfausmfudk ,kHw,fqdk&if vkyfwm[m uav;upm;aeovdkygyJ/
twkH;awGBudKufvdYk ,kHwmyJaygh/ 'dkYuawmh r,kHa&; 'Dvdkupm;enf;[m uav;awGawmif
csr,kH/ À awG;EkdifawmEkdifaom vkyfenf;jzpfyg
w,f/olwdkY 'Dvdk bmvdkYvkyf&wmvJqdk
wm rajymyJeYJ awmif vlwkdif;odygw,f/
'g[m a':atmifqef;pkMunffa&G;aumuf
a':cifNidrf;opf (pma&;q&mr) yGJ0ifrSmudk olwdkY (etz) tMuD;tus,f
2008 tajccHOya'udk vufrcHEkdiyf gbl;? jynfol aMumufvefYaew,fqdkwm jywmygyJ/
awG udk bmrStusdK;rjyKwJhtjyif ppfwyfu tEkdif aemufNyD;awmh 'Da&G;aumufyGJowfrSwf
usifhxm;wJh zGJUpnf;yHkrdkUvdkUyg/ 'gaMumifh 'DzGJUpnf; xm;wJh&uftay: edkifiH a&;ygwDrsm;u
vufrcHedkifbl;qdkwJ htaMumif; od&yg
yH kudk twnfjyKay;rJh rnf
w,f/ b,fvkdvufceH dik rf vJ/
onf ha&G ;aumuf
'D a &G ; aumuf y G J [ m
yGu
J rkd qdk vufr vG wf vyfr I
cHygbl;/ ydkNyD;qd;k r&Sd?
&Gm;wmu jynf w&m;rQwrIr
olawG wcJeufqE´jyKcJhwJh 1990 a&G;aumuf &dSwJh a&G;aumufyGJudk
yGJ&v'fudkawmifrS taumiftxnfrazmfay; tcsd e f w d k t wG i f ; rS m
bJeJU xyfrHjyKvkyfwJh a&G; vnf; usif;yao;
aumufyGJrSm ppf w,f/ NyD;awmh ol
wd kYvdk csifw Jht mPmt
tmPm
wG u f twif ; t"r® v k y f , l
r,fh a&G; aumufy GJ qd kw m tukef
vHk;u odaeMuwm
ygyJ/ wpfcyk dq k kd;wm
u ol w d k U u a&G ;
&Siv
f ckd siw
f hJ aumufyu JG kd a':atmif
tajzrsKd;r&rcsif; t qef;pkMunf rvG wfcif wpf
wif;vkyfr,fqdkwmu xif&Sm; ywftvdkrSm usif;yr,fqdkawmh ol
aewJt h wGuf jynfoal wG ud, k v hf nf wdkY&JUatmufwef;uswJh bDvl;twåawG
yif; udk,fBudK;uGif;pGyfovdkrjzpfap udk &Sif;&Sif;vif;vif;MuD;udk rD;armif;xd;k
zdUk twGuf 2010 a&G;aumufyJu G dk qefU jyvdkufwmyg/
usifoifhw,fvdkU,lqygw,f/ À À

5 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/


bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

ppftpdk;&usif;yrnfh 2010 a&G;aumufyGJonf vGwfvyfNyD; w


&m;rQwjcif; &Sdrnfr[kw[ f ak Munmum OD;NzdK;rif;ode;f onf jynf
axmifpk'Drkdua&pDygwD (UDP) Ouú|wm0efrS ,refaeYwGif Ekwf
xGuv f du
k fonf/ rSwyf Hw k ifciG &hf xm;NyD;aom Ekdiif Ha&;ygwD (40)
teuf OD;NzdK;rif;odef;onf 2010 a&G;aumufyGJrSm w&m;rQw
rI&Sdrnfr[kw[ f ak 0zefNy;D ygwD\Ouú|&mxl;rS yxrqHk;Ekwf
xGufoljzpfonf/ touf (41) ESpft&G,f&dS OD;NzdK;rif;odef;
onf 1988 vlxk tkH<urIwGifyg0ifcJhonfhtwGuf 1990
ckESpfwiG f ppftpk;d &\ zrf;qD;axmifcsjcif;ukdcH&NyD; 2005 ckEpS f
wGif jyefvnfvw G af jrmufvmcJo h nfh EkdifiHa&;tusOf;om;
a[mif;wOD;jzpfonf/ 2010 a&G;aumufyGJ EdkifiHa&;tcif;
tusif;rS EkwfxGufvdkufaom OD;NzdK;rif;ode;f ukd {&m0wD
owif;axmufudkaxG;u qufoG,af r;jref;xm;ygonf/

ar; / / 2010 a&G;aumufy GJrSm yg0ifcJh&wJhtaMumif;eJY


ywfoufNyD;awmh ajymjyyg/ NyD;awmh a&G;aumufyGJt cif;t
usif;uae xGufcGm&wJhtaMumif;udkvnf; ajymjyay;yg/
ajz / / usaemfu 2008 zGJYpnf;ykHukd twnfjyK
jy|mef;Ekid rf ,fqdk&if ppftkycf sKyfa&;uk&d yfqidk ;f Ny;D t&yfom;
eJY ppfom;yg0ifr,fh tpk;d &ykpH o H pfw&yfukd ajymif;vJEidk rf ,f
vkdYxifw,f/ 2008 zGYJ pnf;yk&H UJ [kb d ufrSm Ekid if aH &;ygwD tzGYJ
tpnf;awG vlxk vlwef;pm;tvTmtoD;oD;&JU zGJYpnf;r,fh
ykoH P²mefawGukv d nf; ay:aygufvmr,fvkYd arQmv f ifhw,faygh
Asm/ tJ't D ajctaeopfawG[m 'Dru dk a&pDyef;wkid Bf uD;qD a&muf
zkYd twGuf qufvufcsDwuf&mrSm taxmuftuljzpfEdkiw f ,f/ w
jznf;jznf; 'Drkdua&pDEkdifiHawmfqDodkY usaemfwkdYcsDwufoGm;vkdY &
vdrfrh ,fvdkYarQmrf eS ;f NyD; Ekid if aH &;tcif;tusif;udk usaemfyg0ifchJ
wmyg/
2010 a&G;aumufyrJG Sm (25)
&mcdkifEIef;udk ppfwyfu
aeNyD;awmh wwyf
wtm; wuf
a&muf

twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 6


bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
rSmayghaemf/ trwf (440) rSm (330) udk xm;opfwckukd usaemfBudK;pm;zkYd yg/ ajym& ar; / / MuHYckdifzGHYNzdK;a&;ygwD&JU aqmif&Guf
jynfolvx l ku wku d ½f u kd fa&G;cs,fr,fvkYd us r,fqk&d if usaemfwdkYtusOf;axmifxrJ mS ae aewJrh Jq, G fpnf;½k;H vIy&f mS ;rIawGu a&G;aumuf
aemfwkdYu arQmfvifhcJhygw,f/ tJ'Dtajct pOfwkef;uAsm? tusOf;axmifvufpGJ Oya' yGJOya't& qkdvkdY&Sd&if b,fvkdjrifovJ/
aeay:uae usaemfwdkY 'Da&G;aumufyJGudk yg u usaemfwkdYudk tumtuG,fay;rI wtm; ajz / / a&G;aumufyGJOya'pnf;rsOf;
0ifcJw h myg/ 'gayr,fh (75) &mcdkiEf eI f;jzpfwhJ tm;enf;ygw,f/ 'gayr,fh axmiftmPm pnf;urf;awG[m ygwDawG&UJ aqmif&u G fEkdif
jynfolvlxk a&G;cs,fr,fqkdwhJtajctaerSm ykdifawGu usaemfwkdYudk xkwf½kdufawmhr,f rIawGudk xde;f csKyxf m;ygw,f/ 'gayr,fh a&G;
BuHch idk zf YHGNzdK;a&;ygwDvnf; ta&G;cs,fcHr,f? qdkwJhtcsdefrSmawmh usaemfwkdYu tusOf; aumufyGJ&JU pnf;rsOf;pnf;urf;Oya'abmif
wpnvnf; ta&G;cs,fcHr,f? 'Drkdua&pD axmifvufpGJOya'eJYtnD aqmif&GufzdkY ol awG&JUtay:udk a&mufaeygw,f/ Oya'&JU
tiftm;pkygwDvnf; ta&G;cs,fcHr,fqk&d if? wkdYudk [efYwm;&ygvdrhfr,f/ 'DyHkoP²mefrsKd; tay:rSm b,forl rS &Sad pcsifygbl;/ 'gayr,fh
'Da&G;aumufyGJ[m vGwfvyfw&m;rQwwJh ygyJ/ 2008 zGYJpnf;ykq
H wdk m usaemfwYdktwGuf tckaqmif&GufaewJhtajctaeuawmh a&G;
a&G;aumufyGJjzpfr,fqkd&if usaemfwkdY 'Drdku tumtuG,af y;rIawG tm;enf;wm usaemf aumufyGaJ umfr&SifOya'[m tcsuftvuf
a&pDtiftm;pkawGu tEkid &f rSmyg/ 'gayr,fh vufcyH gw,f/ 'Dru dk a&pD pHcsd ef pHneT ;f awGeYJ awGukdausmfveG Nf yD; aqmif&u G af ewmawG t
'DtajctaeawG ay:aygufvmrSmudk pkd;&drf rukdufnDbl;qkdwmvnf; usaemfvufcyH g rsm;BuD;&Sad eygw,f/ Oyrm-Ekid fiaH wmfyidk faiG
rIeJY AkdvfcsKyfBuD;odef;pdefuae OD;odef;pdef w,f/ 'gayr,fh yg;pyfuxGufwJh trdeYf awG aMu;awGukd tarGqufcw H ,fqNdk y;D &,lvudk f
tjzpfajymif;vJxm;wJh MuHhckdifzGHYNzdK;a&;ygwD tm;vkH;[m Oya'awGyJqdkNyD; aqmif&GufrI wmwdYk ? pnf;½k;H a&;tykid ;f rSmvnf; a&G;aumuf
tmPm&zkdYtwGuf BudK;yrf;rIawG[m 'Drkdu awGukd wm;qD;EkdifzkYd twGuf usaemf zGJYpnf; yGaJ umfr&SiOf ya'yg pnf;rsOf;pnf;urf;awGeYJ
a&pDtiftm;pkawG&UJ aqmif&u G Ef idk fciG ahf wGukd ykHtajccHOya'w&yfay:vmwmudk usaemf rukdufnw D mawGudk a&G;aumufyGJaumfr&Sif
vma&mufxdyg;aewJhoabmrsKd;awG jzpfae vufcHcJw h mjzpfygw,f/ u 'Dwkdif;yJvspfvsL½INyD; aeaewmyg/
ygw,f/
Oyrm - uGeu f &pfvrf;awGukd cif;ay; ar; / / a&G;aumufyGJaumfr&Sif&JU aqmif ar; / / a&G;aumuf yGJOya'eJYywfouf
r,f/ 'Dvrf;awGudkcif;NyD;&if ygwD0iftjzpf &GufrIukd vGwfvyfNyD; w&m;rQwwJh a&G;aumuf NyD;awmh bmajymcsifygao;ovJ/
0if&r,f/ 'DygwD0iftjzpf 0if&r,fqkdwm yGJjzpfapa&; pwJhtcsuftvufrsm; ay:xGef; ajz / / a&G;aumufyGJOya'awGu
vmajymwJholawG u &yfuGufat;csrf;om vma&; wpkHw&mr&SdEkdifbl;qdkNyD; Ekwfxu G fwmeJY vGwfvyfw&m;rQwwJh a&G;aumufyGw J ckukd
,ma&;eJY zGHYNzdK;a&;aumifpD0ifawGuaeNyD; ywfoufvdkY xkwfjyefwJhaMunmcsufrSm a&; aqmif½GuEf dkizf dkY wzufapmif;eif;rjzpfzdkY vkd
awmh vku d Nf yD;ajymckid f;aew,fqkw d hJ tajct xm;w,f/ tJ'geYyJ wfoufNyD;awmh bmajymcsif ygw,f/ tck[mu 2^2010 rlawGukd xkwf
aeawG&Sdvmygw,f/ 'Dvdktaetxm;rsK;d udk yg ovJ/ jyefaMunmNyD; ygwDtopfawGeYJ aiGtiftm;
a&G;aumufyGaJ umfr&Siu f wpkHw&m[efYwm; ajz / / a&G;aumufyGJaumfr&Sifu tm;enf;NyD;awmh ½k;H cef;rwnfaqmufEdkiw f hJ
wmrsKd; r&Syd gbl;/ 'Drkdua&pDtiftm;pkbuf aqmif&Gufay;r,fhtajctaeawGu wpkHw ygwDawGtwGuf pnf;½k;H vIy&f mS ;Ekid rf aI wGudk
u aqmif&GufwJhtajctaeay:rSmawmh t &m r&SdEkdifbl;ayghaemf/ 'Dtajctaeuawmh ykrd adk bmifusO;f atmifaqmif&u G w
f hJ tcsuft
rdefYOya'trsKd;rsKd;xkwfwm;qD;aeNyD; MuHhckdif 'Drkdua&pDtiftm;pkawG tay:rSmusawmh vufawG trsm;BuD;&Sdaeygw,f/ 'gaMumifh
zHGYNzdK;a&;ygwD&JUtmPmukd ykHpHwrsKd;eJY usifh pnf;urf;trsKd;rsKd;? abmiftrsKd;rsKd;? trdefY rkdY a&G;aumufyGJaumfr&Sif&JUOya'uvnf;
ok;H NyD; twif;t"r® ygwD0ifcdki;f aewJh tajc Oya'trsK;d rsKd;xkwNf yD; wif;usyyf gw,f/ Oy vGwfvyfNyD; w&m;rQwwJhOya'awGjzpfzdkYvdk
taersK;d ay:rSmawmh wpkw H &m[efYwm;rI r&Sd rm - tvSLcHwmrsKd;upNyD; pnf;½kH;a&;qif; ovkd xkwjf yefwJhtrdefYOya'awG[mvnf;
ygbl;/ vGwfvyfw&m;rQwwJh a&G;aumufyJG wmrsKd;awGrSmaygh/ 'gayr,fh wzufrSm MuHh vGwv f yfw&m;rQwwJh a&G;aumufyGjJ zpfaprI
jzpfvmvdrfhr,fvdkY usaemf rarQmfvifhygbl;/ ckdifzHGYNzdK;a&;ygwD&JU aqmif&u G faerItay:rSm udk taxmuftuljzpfapEkdifwJhtcsuft
'gaMumifh rjzpfvmEkid af wmhr,fh 'Da&G;aumuf wpkHw&m wm;qD;wmrsKd;? [efYwm;wmrsKd; vufyJ jzpfoifhygw,f/ 'gayr,fh tcktajc
yGJtcif;tusif;rSm qufvufwnf&Sdaewm bmrS r&Sdygbl;/ taeuawmh 'Drkdua&pDtiftm;pkawGudk
rvkdtyfbl;qkdNyD; usaemf 'Da&G;aumufyGJt Oyrm - ynma&;'k0efBuD; OD;atmif wif;usyfapwJhtajctaersKd;awGjzpf aeNyD;
cif;tusif;uae xGufcGmcJhwmyg/ rsKd;rif; EdkifiHjcm;bmomwuúodkvfrSm oGm; wzuf uawmh 'Dtrd efYOya'awGtay:rSm
ajymwJt h ajctaersK;d rSmqk&d if ausmif;om;awG vkdufemrIr&Sdbl; jzpfaeygw,f/
ar; / / a&G;aumufyGJrSm yg0ifwJhae&mrSm a&m q&mq&mrawGa&m MuHhckdifzGHYNzdK;a&;yg
2008 zGJpY nf;ykt
H ajccHOya't& rQwrIr&Sdwm wDrS rEkid &f if jyeftmPmodr;f rSmyJqw dk m a&G;
awGudk vspfvsL½INyD; yg0ifcJhwmaygh/ aumufy*JG P k of ud m© awGukd xdyg;apygw,f/ ar; / / jynfaxmif pk'Drkdua&pDygwD&JU
ajz / / 2008 zGJYpnf;ykHukd usaemf 'DtajctaersKd;awGtay:rSm [efYwm;rI bm a&G;aumufyJGtBudKumv vkv d m;csurf sm;jzpf
oabmwlvufcHwJhtajctaeay:rSm ajym rSr&Scd yhJ gbl;/ a&G;aumufyaJG umfr&Si&f UJ aqmif wJh jynfolw&yfvkH; EkdifiHa&;wGif yg0if&&Sda&;?
p&m&Sdygw,f/ 2008 zGJYpnf;ykHukd usaemfr &GufvmrIykHo@mefuvnf; w&m;rQwvm EkdifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfajrmufa&;eJY jref
BudKufygbl;/ 'gayr,fh 'DxJuae tajc t vdrfhr,fqkdwJh usaemfwkdY&JUarQmfvifhcsufukd rmEkdifiHa&;wGif yg0ifcGifh&&Sda&; pwJhtcsufawG
aewckukd&,lNyD; ydkrkdaumif;rGefwJhtaet ysufjym;vmapcJhw,f/ u ay:xGef;vmrIr&Sdbl;vkdYvnf; EkwfxGuf&wJh
7 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
taMumif;t&if;eJYywfoufNyD;awmh aMunm rSm&Sw
d hJ Ekdiif Ha&;tiftm;pkawG wkid ;f &if;om;
csufrSm a&;om;xm;wmeJY ywfoufNyD;awmh acgif;aqmif? wyfrawmfacgif;aqmifrsm;
tao;pdwf&Sif;jyygOD;/ tm;vk;H yg0ifwJh trsKd;om;jyefvnfoifhjrwf
ajz / / usaemfwkdY jynfaxmifpk'Drkdu a&;aqG;aEG;yGJBuD;om aqmif&GufEkdifr,fqkd

]
a&pDygwD[m a&G;aumufyGt J BudKumvawG &if jrefrmEkdifiH[m 'Drkdua&pDvrf;aMumif;
rSm vGwfvyfw&m;rQwwJh a&G;aumufyGJjzpf ay:rSm wu,fukad umif;rGew f hJ Ekdiif aH wmft
zkdY? Ekid fiHwumuae todtrSwfjyKvmEkid fzkYd ? udk,feJYrwl opfBuD;tjzpf ay:xGef;vmrSmyg/
jynfov l x l &k UJ ,kMH unfu;dk pm;rI&apzkYd twGuf
EkdifiaH &;tusOf;om;awGtm;vkH;vTwaf y;zkdY &efolqkdwm ar; / / EkdifiHa&;tift m;pkrsm;udk vGwf
awmif;qkx d m;ygw,f/ Ekid if aH &;tusOf;om;
awG jrefrmhEidk if aH &;rSmyg0ifciG &hf zkYd vdyk gw,f/ tmPm&SifawG vyfpGmpnf;½kH;vIyf&Sm;cGifhrjyKwmeJYywfoufNyD;
awmh bmajymcsifvJ/
jynfov l x l wk &yfv;Hk uvnf; Ekid if aH &;rSm yg
0ifcGi&hf zdS Ydk vkyd gw,f/ rD', D mvGwv f yfciG ?hf w vkyw f Jyh o Hk P²mefyg/ ajz / / ygwD&JUpnf;½kH;vIyf&mS ;rIrSm yg
wD0ifawG&UJ ygwDxrJ mS 0ifa&muf&yfwnfzYdkt
&m;rQwwJh a&G;aumufyGJjzpfapzkdY tajctae
awGudk usaemfhbufuaeNyD;awmh tpOfw
'Dyo
Hk P²mefawGuawmh wGuf e,fNrdKUawGrmS taMumufw&m;awG&Sd
aeygw,f/ taMumufw&m;awG[m tESpf
pku
d Bf udK;yrf;cJhygw,f/ 'gayr,fh Ekid if Ha&;t
usOf;om;awGvnf; tcktajctaexd wpkH
a&Sq U ufNyD; (20) vkH;vkH; usaemfwdkYwdkif;jynfrSm jynfol
vlxk Ekid if aH &;rSm yg0ifciG rhf &atmif? Ekid if aH &;
w&mtwkd if ;twmwck vGw fajrmufvm
w,fvYdk usaemfwdYk rawGYjrif&ygbl;/ rD', D m
jrefrmEkdiif rH mS udk0ifvkyrf dw,fqkd&if xde;f odrf;cH&r,fqdk
wJh todrsKd;awGay:atmif? vli,fawG jrefrmh
vGwfvyfcGifhvnf; Ekdiif Ha&;ygwDawG azmfjy
EkdifwJhtajctaeeJYukd ykdNyD;enf;vmwJho
&Sad eOD;rSmyg/ Ekid fiaH &;rSm ryg0ifEkid fatmif aqmif&u
rItajctaeawG[m ygwDawG&UJ pnf;½kH;vIyf
G xf m;

abmrsKd;awG? ydk NyD;wif;usyfvmwJhoabm


rsKd;awGudk awGY&ygw,f/ EkdifiHa&;tusOf;
bmaMumifhvJqkdawmh &Sm;rIawGukd awmfawmfcufcaJ pygw,f/ 'Dt
ajctaeawG[m ygwDawG&JU vGwfvyfpGm
om;awG jrefrmhEidk if Ha&;rSm yg0ifcGif&h zkYd qw dk hJ MuHch idk zf GNYH zdK;a&;ygwD pnf;½kH;Ekid fciG hfukd xdyg;apygw,f/ 'Dtaet
tajctaerSm EkdifiHa&;tusOf;om;a[mif; xm;ay:rSm e,fNrdKUawGrSm &Sw d w hJ csdew
f ek f;u
jzpfcJhwJholawGawmifrS jrefrmhEkdifiHa&;rSmyg atmifEkdifa&;twGuf BuHhckdifzGHYNzdK;a&; toif;0ifawG? pGrf;tm;&Sif
0ifru I kd uefYowfvmrIawGawGYjrif&ygw,f/ tzGJY0ifawGtjzpfvkycf Jw h Jv h al wGeJY enf;vrf;
'gaMumifrh Ydk 'Dtajctaewpkw H &may:xGe;f zkYd BudK;yrf;vmwkdif; trsK;d rsK;d eJY zdtm;ay;rIawGuv kd nf; jynfov l l
r&Sad o;ygbl;/ 'DtwGuf jynfaxmifp'k rD u dk xku &ifqkid fae&ygw,f/ 'Dtajcaeay:rSm
a&pDygwD&UJ a&G;aumufyt JG BudKawmif;qkx d m; 'DtajctaeawGukd usaemfwkdY Ekd ifiHa &;ygwDawGtaeeJYvnf;
rIawG r&&Sw d Jt
h wGuf jrefrmhEdkifiHa&;rSm a&G; vGwv f yfpmG pnf½;Hk Ekid cf iG hf r&&Sjd zpfaeygw,f/
aumufyGJqkdwJh tcif;tusif;&JUjyifyudk us jynfolvlxkawG
aemfxGufvmcJhwmyg/ ar; / / owif;rD'D,mawG vGwfvyfcGifh&
&ifqdkiaf eMuOD;rSmyg/ a&;[m vGwfvyfNyD; w&m;rQwwJh a&G;aumuf
ar; / / EkdifiHa&;tusOf;om;awG vTwf yGJjzpfzkdY b,favmuftxd ta&;ygw,f xifyg
ay;zkdYu jrefrmhEkdifi Ha&;tajymif;tvJrSm b,f aeawGuae 'Dval wGudk jrefrmhEidk if aH &;&JUjyif ovJ/
avmuftxdta&;ygw,fvdkY xif ovJ/ yrSma&mufoGm;apatmif BudK;yrf;rIrsK;d awG ajz / / 'Dtcsufu ta&;BuD;qkH;t
ajz / / jrefrmhEidk if aH &;rSm t"duuswJh [m rjzpfoifhb;l vkdY usaemfxifygw,f/ csufwckxJrSm ygygw,f/ bmaMumifhvJqkd
Ekdiif Ha&;acgif;aqmifawG awmfawmfrsm;rsm; awmh owif;rD', D mawG&UJ vGwv
f yfciG &hf rSom
[m txde;f odr;f cHae&ygw,f/ tJ'rD mS wkdi;f ar; / / olwkd YawG jrefrmhEkd ifiHa &;rSm yg vQif twku d t f cHygwDawGu 'Da&G;aumufyGJ
&if;om;acgif;aqmifxu J qk&d if OD;cGefxeG f; 0ifcGifh&r,fqkd&if jrefrmhEkdifiHa&;ajymif;vJrI[m [m rw&m;bl;vkdYajymr,f/ tpkd;&uvnf;
OD;? 'Drkdua&pDacgif;aqmif a':atmifqef; wpkHw&mazmfaqmifEkdifr,fhoabmvm;/ 'Da&G;aumufyGJ[m w&m;rQww,fvkdY ajym
pkMunf? ausmif;om;acgif;aqmifawGjzpfwJh ajz / / 'DvlawGtm;vkH;om yg0ifcGifh csifajymr,f/ 'gayr,fh 'Dtajctaetay:
udrk if;ukEd idk ?f ukud Bdk uD;? ukad X;<u,f tp&Sw d hJ &r,fqkd&if usaemfwkdYwkdif;jynfrSm Ekdiif Ha&; rSm t"du rD;armif;xk;d jyEkid w f muawmh Edik if H
ausmif;om;acgif;aqmifawG[m ESpf&n S ft tiftm;pk&JU acgif;aqmifawGvnf;&Sad er,f/ &JUpwkwr¦ @dKifjzpfwJh rD'D,mygyJ/ rD'D,m
usOf;uscHae&w,f/ tcktcsdeftxd jrefrmh wyfrawmf&UJ acgif;aqmifyidk ;f awGeYJ a':atmif awGu rSerf eS u f efueftajctaeawGukd jynf
Ekid if aH &;rSm yg0ifciG rhf &Sbd ;l / 'DvlawG ryg0if qef;pkMunf awGYqkHaqG;aEG; tajz&Smjcif; olvlxkukd rD;armif;xkd;jyr,fqk&d if jzpfay:
bJeJY a&G;aumufyGJukdusif;yr,f/ 'Dtajct vrf;aMumif;ay:uae usaemfwkdYwkdif;jynf aewJhtajzrSefawGudk jynfolvlxkuvnf;
twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 8
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
odr,f? EkdifiHwumuvnf;od xde;f uGyfwt
hJ rdeYf Oya'awG xyf
r,fqkd&if a&G;aumufyGJa y:rSm
twkduftcHuvnf; ajymcsif&m
xGufvmw,f/ a&G;aumufy0GJ ifzYkd jyifqifol
ajymvkYd r&ovdk tmPmykdiftzGJY
tpnf; uvnf; ajymqkdcsif&m
ar; / /MuHYcdkizf GYHNzdK;a&;ygwD
taeeJY atmifEkdifa&; BudK;yrf;vm aemufwOD;xyfrEH w I x
f u
G f
ajymqkdvdkYr&ygbl;/ 'gqk&d if Ekid f wJhtcsdeftcgrSm BuHhzGYH&JU ]zGJYpnf;ykH
jynfaxmifp'k rD u k d a&pDygwD aqmifcsufawGtjyif jynfaxmif
iHa&;tokdi;f t0kdi;f ? tmPmykdif tajccH pnf;rsOf;} qkdNyD;awmh pm
u em,utzJYG 0ifwOD;jzpfwhJ OD; pk'Drdu k a&pDygwD&JUa&G;aumufyJG
tzGJYtpnf;? a&G;aumufyGJaumf tkyw f tkyf tjyifukx d u G v f mwm
ndKxGef; ygwDuEIwfxGufoGm; tBudKumvrSm owfrw S fxm;wJh
r&Siaf wGu rSerf eS u f efuefxw k f &Sdw,f/ tJ'DxJrSm olwkdYu wjcm;
NyDjzpfw,fvdkY ygwD&JUjyefMum; Edik if aH &;tusO;f om;awGvw T af y;Ny;D
azmfajymEkdifr,fhtajctaersKd; ygwDawGudk &efolvdkoabmxm;
a&;wm0efcHu ajymygw,f/ jrefrmhEikd if Ha&;rSm yg0ifciG h&f zdkY? a&G;
awGudk olwkdYvkyaf qmif vmMu wJhtcsuftvufawG ygvmw,f/
&yfu GufxJr Sm&SdwJh vlq kd;vlr dkuf ½kyf&Sief JY ADG'D,kd 'g½dkufwm aumufyJrG Sm jynfolvlxk vGwf
rSmyg/ bmaMumifv h qJ adk wmh rD'D
awGudk olwdkYu pnf;½kH;xm;zdkY? tJ'D wOD;vnf;jzpfwhJ OD;ndKxeG ;f (ndK vyfpGmyg0ifciG &hf Edik zf dYk ? ygwDawG
,mawG[m 'Dtajctaeukx d ed ;f
vlr dkufawGudk rpnf;½k H;xm;bl;/ xGef;odef;) u rdom;pk pm;0wf vGwv f yfpmG pnf;½Hk;vIyf&Sm;cGihf&
n§ad y;Ekid yf gw,f/ 'gaMumifrh Ydk vYkd
wjcm;ygwDawGu pnf;½kH; oGm;r,f aea&;twGuf ½ky&f Si½f u kd fu;l a&; &SdzdkYeJY owif;rD'D,mvGwfv yf
rD'D,mvGwfvyfrI[m txl;vkd
qkdvkdY&Sd&ifvnf; olwdkYtaeeJY &ef vkyfief;awGudk OD;pm;ay;vkyf cGihf&dSzkdYqdw k Jt h ajctaeawG wpHk
tyfygw,f/ 'Dru dk a&pDEidk if wH idk ;f
ol tjzpfrcHEkdifbl;qkdwJh oabm aqmif&rSmjzpfwJhtwGuf a&G; w&m&&Sdjcif;r&SdwmawGudk oHk;
rSm owif;rD', D mvGwfvyfciG ehf YJ
rsKd;awGa&;xm;wmawGUae&w,f/ aumufyu GJ pkd eG YfcmG NyD; ygwDu EIwf oyfNyD;awmh (2010) a&G;aumuf
'gudkxdef;n§x d m;wmyg/
tJ'gawGeJyY wfoufvkdYa&m b,f xGufwmjzpfw,fvdkY acwfNydKif yJu G jkd zwfoef;aejcif;[mt"dygÜ ,f
vkdrSwfcsufay;csifygovJ/ owif;*sme,frSm azmfjyxm;yg rJhwJhvkyf&yfjzpfwmaMumifh ygwD
ar; / / ygwDpmapmifx kwf
ajz / / MuHhckdifzGHYNzKd;a&;yg w,f/ txl;tpnf;ta0;ac:,lNyD; qH;k
wkef;uvnf; rD'D,mvGwf vyfcGifh
wD[m jynfaxmifpkBuHhckdifzGYHNzdK; jynfaxmifp'k rD u k d a&pDygwD jzwfcJw h mjzpfw,fvdYk OD;NzdK;rif;
eJYywfoufNyD;awmh b,fvkdtcuf
a&;toif;ukd tarGqufcHcJhwm &JUOuúXjzpfwJh OD;NzdK;rif;odef;u odef;u 'DADb G DeYJ awGYqkHar;jref;
cJrsKd;awG BuHKcJh&ygovJ/
ayghaemf/ 'Dtoif;eJYtzGYJ tpnf; vnf; w&m;rQwwJha&G;aumuf cef;rSmajymygw,f/
ajz / / usaemfwdYk pmapmif
rSm pGrf;tm;&Sifvkd tzGJYtpnf; yJGrjzpfEdik fbl;vdkYajymNyD; Mo*kwf a&G;aumufyaGJ umfr&Sit f ae
xkwfa0wJhtcsdefawGrSm pmaypd
rsKd;awGukd wcsdefwkef;u vuf v (5) &ufuyJ ygwDuae EIwf eJY BuYHcikd zf UHG NzdK;a&;ygwD vkyaf qmif
ppfa&;½kH;uaeNyD;awmh pmapmif
ukid fww k v f o
dk Hk;cJw
h mrsK;d awG &Syd g xGufoGm;NyD;jzpfygw,f/ aeorQawGukd b,fvkt d aMumif;
[m *sme,fykHpHrsKd;jzpfaew,f/
w,f/ 'geJYywfoufNyD; jrefrm a&G;aumufyJaG umfr&Sif&JU aMumifhjzpfygap uefYowfcsKyf
'DtajcaeeJYywfoufNyD; ygwD&JU
EkdifiHrSmqdk&if 'Dy, J if;vkdudpö&yf vkyaf qmifyakH wG? BuYzH yYGH gwD atmif cs,fjcif;r&Sdbl;vdkYvnf; OD;NzdK;
aqmif½GufrIawGukd azmfjywJht
rsKd;ay:aygufcJhwmrsKd;awG&Sdyg Edik fa&;twGuf wzufowfvkyf rif;odef;u ajymoGm;ygw,f/
ajcaersKd;avmufyJ jzpfapcsif
w,faygh/ 'gayr,fh 'Dtajct w,f/ 'gaMumifhrkYd 'DtajcaersK;d aemufausmzkH;rS tquf ...
aeawGu kd xkwf a0wJ htaet awGudak wmh ckeuajymwJhtcsuf
w0ifh &Sif;jyoGm;onf/ usefwhJ ygwDawGtwGuu f awmh
tvufrsKd;awG? &efolozG,ft
xm; ay:rSm pmaypdppfa&;eJY n§d a&G;aumufyJGw&m;rQwrI vkH;0w&m;rQwrSm r[kwfbl;/
aetxm;rsKd;awG? 'Drkdua&pDrSm
EIid ;f vkyzf kYd qkNd yD;awmh olwYkd u t tay:ok;H oyf&mü ]]onfrSm yef; usaemfuawmh olwYdk vuf
uk, d feYJ rwl&efolvkYd owfrw S v
f dYk
oday;vmygw,f/ tckq&dk if pm yefvsuf&adS ewJt h zGUJ uawmh MuHU &Sw d nfjrJaewJh tmPmukd xyfjyD;
r&Ekdifygbl;/ uGJjym;rIawGqkdwm
aypd p pf a &;½k H ; uaeNyD ;awmh zGwfaygh/ aumv[vr[kwf xdef;xm;csifwmeJU onfyk*d¾Kvf
'Dvkyd J &SifoefciG hf&dSaerSmyg/ 'Dt
aemufxyftrdefY nTefMum;csuf bl;/ vufawGUMum;wJh taet awGeJU NydKifzkdYvkyx f m;wmvkUd ,l
aexm;rsKd;r[kwfbJeJY udk,feJYr
awGay;ykdYvmygw,f/ tJ'Day;ykdY xm;aygh/ jrKdUe,fawGxJrSm ol qw,f/
wl &efolqkdwm tmPm&SifawG
wJhpmawG u ygwD½kH;awGudk r wkUd tzGUJ awG0ifae/ jyD;awmh olwYdk OD;0if;xdeo
f nf Adv k fcsKyBf uD;
vkyfwhJyko H P²mefyg/ 'Dyko H P²mef
a&mufa o;ygbl;/ 'gayr,f h vrf;awGazmufay;r,f? vrf;awG a[mif;OD;wifOD;\ udk,af &; t
awGuawmh a&SUqufNyD; jrefrm
w,fvzD ek ;f eJY pmaypdppfa&;½k;H u azmufjyD;&if tJonfhvrf;rSm &Sd &m&St d jzpfwm0ef,cl zhJ ;l ol wyfr
EkdifiHrSm&Sad eOD;rSmyg/ bmaMumifh
aeNyD; ygwD½kH;awGukd vSrf;NyD;t wJhtm;vkH;u MuHUzGHU0if&r,fqkd awmft&m&Sda[mif;wOD;jzpfNyD;
vJqkdawmh MuHhckdifzGHYNzdK;a&;ygwD
oda y;xm;ygw,f / ol w dk Y &J U wJh 0,f,lpka0;jyD;awmh tMuD; vlxak cgif;aqmifa':atmifqef;
atmifEkdifa&;twGuf BudK;yrf;
aemufxGufr,fhtrdefYaMunm tus,fvkyfaeMuwm/ tJawmh pkMunf\ teD;uyfvufaxmuf
vmwkdif ; 'DtajctaeawG udk
csufawGukd pmwku d fuae ay;ykdY tJvkdvkyw f ,fqdkawmh olwkdYrSm wOD;jzpfonf/ axmifxw J iG f pkpk
jynfolvlxkawG &ifqkdifaeMu
r,fqkdwJhtaMumif;ayghaemf/ r OD;rSmyg/ ydu
k qf v
H nf;&Sw d ,f/ tcsdev f nf; aygif; (19) ESpfMum (2) Budru f s
MumcifrSm aemufxyf 'DygwDpm *{&m0wDtifwmeufpmrsuEf mS rS &Sdw,f/ t&ifu vlraI &;tzGUJ qkd cHchJ&aomfvnf; tvHrvSJ wdu k f
apmifxw k af 0rIawGeYJ ywfoufNy;D ul;,lazmfjyonf/* jyD;awmh tckygwDjzpfvmw,f/ yJG0ifaeqJjzpfonf/
9 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
'Drdkua&pDoufwefYa&mifpOf Democracy xufyif ta&;BuD;yHkay:onf/
Spectrum qk d a omtjrif w rsKd ; &S d o nf / 'Drudk a&pDpepf\vu©Pmrsm;wGif
'Drkdua&pDwGif ta&mifrsKd;pHk (tqifhrsKd; (1) vTwaf wmfwkdY\ tm;aumif;
pHk) &Sdonfudk nTef;vdkyHk&onf/ a&G; rI/
aumufyGJonf 'Drkdua&pDjzpfpOft (2) w&m;olBuD;wdkY\ vGwf
wGuf r&Sdrjzpfqkdonfukdvnf; b,f vyfrI/
olrrS jiif;ay/ xkad Mumifh ]]a&G;aumuf (3) t*wdvu dk fpm;rIrS uif;
yGJrSeforQ taumif;}} qdkaomt,l aomtpdk;&/
tqay:vmyHk&onf/ a&G;aumufyGJ (4) vGwfvyfaomrD'D,m/
qdkvQif wjym;om;jzpfjzpf? ESpfjym;om; (5) &JtzGJY\ ajzmifhrwfrI/
jzpfjzpf aumif;w,f[k rsufpdrSdwfajym (6) yk*v ¾ duu@tm;
vmMuonf/ odkYaomf urÇmay: aumif;jcif;/
wGif ,if;t,ltqudk tmcHae (7) vlenf;pktcGihfta&;
aomtjzpftysufrsm; renf;ay/ udk av;pm;jcif;/
*sKd;Zufpwmvif\ (Joseph Stalin) (8) vlxktajcjyKtzGJYt
urÇmausmfpum;wcGef;&So d nf/ pnf;rsm; wnf&SdrI/
]]a&G;aumufyGrJ Sm rJay;wJhvlawGxuf rJa& xdkYaMumifh aumif;rGefaomtpdk;& Good
wGuw f Jv h al wGu tqH;k Governance ay:aygufa&;onf a&G;aumufyJG\
tjzwftc&m}} qkd &nfrSef;csufjzpfjyD;
aompum;jzpf ,if;tpdk;&onf
onf/ 'D rk du a&pD xG ef ;
xdkYaMumifh a&G; um;a&;twGuf
aumufyGJ&Sd½HkESifhrjyD;/ a&G; wm0ef,l &onf/
aumufyGJ onf vGwfvyfjyD; tjyeftvSeftae
w&m;rQwzdkYvdkonf [k ajymvm jzihf a&G;aumufyGrJ S
Muonf/ vGwfvyfjyD; w&m;rQwzdkYrSm tpdk;&aumif;w&yf
tajccHtcsufwcsKdU&Sdonf/ udk ray:aygufvQif 'D
(1) t&G,fa&mufow l kdif; rJay;ykdif rkdua&pDjzpfpOftwGuf
cGihf/ a&G;aumufyGJ\ tESpfom
(2) a&G;aumufyw JG iG f 0ifa&muf,OS f &vnf; ysufavonf/ t
jydKifEkdifcGifh/ xl;ojzifh rsufarSmufacwf
(3) vGwfvyfaomrD'D,mrsm;rS o wGif tmPm&Sifrsm;u uru
wif;tcsuftvufrsm;&&SdcGifh/ xvkyfay;aom a&G;aumufyGJrsm;onf þ
(4) vGwv f yfpGmqE´xkwfazmfcGifh? pk trsKd;tpm;jzpfonf/ atmufygtwkdif; ESpfrsKd;
½H;k cGifh/ awGY&onf/
(5) vQKdU0SufrJay;pepfwGif rdrdoabmqE´ (1) e*dkoufqdk;&Snf tmPm&SifpepfuyJ EdkifiH
twkid f; vGwfvyfpmG rJxnfEh kdifjcif;/ wumtjrifwGif w&m;0ifrI&&ef a&G;aumufyGJvkyfay;
(6) zdtm;ay;? jcdrf;ajcmuf? tusyfudkif? vSnfh jcif;/ (Legitimizing Autocratic Rigimes)
zsm;cH&? ravsmfMoZmoHk;jcif; tvsOf;r&Sd&/ þenf;wGif a&G;aumufyGJ yHkrSef&Sdaomfvnf;
(7) rJxnfhpOf? rJa&wGufpOf a&G;aumufyGt J mPm ydik rf sm;\ e*dktajctaeu rajymif;ay/ Legitimizing Status Quo [k oH;k onf/
ormorwfusrI/ Oyrm- ZifbmabG (tmz&duwkdu)f wGif ygwDpkHpepftESpf
(8) rJvdrf? rJckd;? rJ0,f? rJxyfjcif;wdkYrjzpfatmif Oya'jy (20) MumusifhoHk;cJhaomfvnf; rl*gbD\ ZANU ygwDom tjrJEkid f
Xmef;xm;rI/ onf/
(9) bufrvku d af om a&G;aumufyGaJ umfr&SifEiS hf a&G;aumuf tDauGwdk&D,m*DeDwGifvnf; (1996? 2002? 2009) a&G;
yGaJ pmihfMunfah &;tzGJYrsm;xm;&Sdjcif;/ aumufyJw G dkYwGif (1979) ckESpfuwnf;u tmPm&orw wDtdk
(21) &mpk 'Drku
d a&pDjzpfpOfwGif a&G;aumufyG&J S½d H?k vGwfvyf 'dk½dktdkAsef;onf rJ (97) &mckdifEIef;0ef;usifjzifh tjrJEdkifonf/
w&m;rQw½HkESifh rjyD;ao;ay/ a&G;aumufyGJtjyD;wGif 'Drdkua&pD twdkut f cHu a&G;aumufyGu J dk oydwfarSmufjcif;? tmPm
vu©Pmrsm;ay:ayguf&efu ta&;BuD;vmonf/ a&G;aumufyGJ &Sifbufu twkdut f cHudkzdEdSyfjcif;? a&G;aumufyGJwGif rJuvdef
twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 10
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
usjcif;? wkdif;jynft&if;tjrpf? EdkifiHykdif rD'D
,mudk pdwfBudKufjc,fvS,fjcif;rsm;udk jyK
vkyfonf/
rJray;yJvaJ evd&Y k owday;ydpk wmrsm;
(2) tmPmodr;f wufvmaom tpdk;&
u a&G;aumufyGJvkyjf yjyD; olwkdYtkyfcsKyrf Iudk
ae&mwdik ;f wGiu
f yf
a&G;aumufyGJOya't& rJray;vdku r
w&m;0ifatmifvkyjf cif;/ (Legitimizing Illegal
ay;yJvnf;aeEdkifwJhtaMumif; jynfolvx l k
Transitions of Power)
ydkrkdod&SdapzdkYtwGuf Generation Wave tzJGYu
Oyrm-(2008) ckESpf wESpfwnf;rSm
&efukew f dik ;f twGif; ae&mtawmfrsm;rsm;rSm
yif ppfwyftmPmodrf;rIrsm;jzpfcJhaom tm
ydkpwmawGuyfNyD; owday;aeygw,f/
z&duwkdurf S rm½lwDeD;,m;? *De?D rm'guuf
&efuek w f idk f;u ajrmuf'*H?k tif;pde?f vIdif
pum? Edu k *f sm;Edik firH sm;jzpfonf/ ajrmufykdi;f
om,m? r*Fvm'H?k r&rf;uke;f eJY r*Fvmawmif
tmz&du&Sd rma&aw;eD;,m;wGif tmPm
nGefYpwJh vlpnfum;&mae&mawG? ta&mif;
odrf;jyD; wESpfrjynfhcif a&G;aumufyGJvkyfjyD;
ukew f du
k af wG? vrf;ab;tkwcf kH? bwfpu f m; tvG,fulqHk;enf;vdkY,lqwJhtwGuf vkyf
tmPmodr;f acgif;aqmifu a&G;aumufyrJG mS
rSwfwdkif? trsm;oHk;a&tdrfawGeJY "gwfwdkif jzpfwmyg}}vdkYajymygw,f/
tEdkif&cJhonf/
awGrSm vdkuNf yD;uyfwmjzpfw,fvdkY owif; rsKd;qufopfvil ,frsm;tpnf;t½H;k &JU
tmz&du taemuftv,fyikd ;f u *uf
awGt& od&ygw,f/ ajymcGi fh&olaemufwOD;jzpfw Jh udkbdkbdku
bGe;f qdak om Edik if w H Gif (42) ESpMf um tmPm
a&G;aumufyJGaumfr&Sifu Mo*kwfv awmh jynfoltrsm;pku a&G;aumufyJGtay:
&,lcJhaom tmPm&Sif orw tdkrmbGef*dk;
(12) &ufrSm rJqE´e,fajrpm&if;awG aMu rSm a00g;wJhtod&Sad ewJhtaMumif;? (2008)
aoqHk;jyD;aemuf ol\om;u OD;aqmifjyD;
nmNyD;wJhaemuf em&Dykdi;f twGif;rSmyJ tckvdk zJGYpnf;yHktajccHOya'uvnf; wzufowf
rJvdrfrIawG? tMurf;zufrIrsm;pGmjzihf a&G;
owday;ydpk wmawG uyfwmjzpfw,fvYkd od& jzpfaeNyD; jynfolvlxktwGuf bmtmrcH
aumufyGv J yk fco
hJ nf/ ,if;odYk tajctaersKd;
ygw,f/ csufrSr&Sdwmudk odapcsifwJh&nf&G,fcsufeJY
wGif a&G;aumufyGJ&Sdaomfvnf; ra0;aom
rsdK;qufopfvli,frsm;tpnf;t&Hk; tckvdk ydkpwmuyfwJv h Iyf&Sm;rI vkyf&wmyg
tem*wfwGif 'Drkdua&pDa&mifjcnfudk jrif&
GW &JY ajymcGifh&wJhudjk ynfhpHk0if;u rZÑdr o vdkYqkdygw,f/
rnf[k rarQmfvifhEkdifacs?
wif;Xmeudkajymwmuawmh- ]]jynfov l lxt k aeeJY Oya't& rJay;
a&G;aumufyEJG Sifh ywfoufí Taking the
]]&nf&G,fcsufu rw&m;wJh zJGYpnf;yHk Edik w
f t
hJ cGithf a&;&So
d vdk rJray;yJvJ aeEdik w
f hJ
Ballot over the Bullet usnfqHawGae&mrSm rJ
Oya'udktoufoGif;r,fh a&G;aumufyJGrSm tcGifh&Sdw,f}} qdkwJhydkpwmrSmygwJh pmom;
jym;awGukd tpm;xkd;onf[k uAsmqefqef
Oya't&jynfolawGtaeeJY rJay;EdkifwJh t [m aetdrftus,fcsKyfuscHae&wJh vlxk
wifpm;onf/ a&G;aumufyo JG nf jidrf;csrf;pGm
cGifhta&;&Sdovdk rJray;yJaeEdkifwJh tcGifht acgif;aqmifa':atmifqef;pkMunfu a&SU
toGiful;ajymif;a&;oauFw tjzpfwifpm;
a&;vnf;&Sw d ,fqw kd hJ owif;pum;udk jynf aeBuD; OD;ÓPf0if;vma&mufa wGYqHkcJhpOf
vdjk cif;jzpfonf/ odYk aomf Edkiif HwumtzGYJ t
olawGqDukd ta&mufykdYay;wmyg/ 'Denf;u jynfolvlxkudk yefMum;vdkufwJh owif;
pnf;rsm;vnf; tmPm&SifwdkYu urux
jynfov l lxak wG vdkufygvkyaf qmifEdik fr,fh pum;vnf;jzpfygw,f/
vkyaf oma&G;aumufyu JG kd 'Dru dk a&pDoufwefY
a&mifpOf Democracy Specturm qkdaomtjrif?
'Drkdua&pDtqifhqifhjzpfay:jcif; Democrati-
zation tjrif w dk Yj zif h tjyKoabmcsOf ;uyf
jcif;? a&G;aumufyGJtwGuf aiGaMu;ESifh w
jcm;t&if;tjrpfrsm;udk axmufyHhjcif; rvkyf
ay/ tu,fítmPmodrf;rIjzpfonfh EdkifiH
onf a'owGi;f Edkiif rH sm;tzGJYwiG f tzGJY0ifjzpf
vQif tzGJY0iftjzpfuae qkdi;f iHhxm;jcif;? Ekdif
iHwumrS pD;yGm;a&; ydwq f Ydk onfhenf;wdkYjzifh
ta&;,lMuonf/ tajymif;tvJxuf vl
rkduftm;ay;jzpfrmS aocsmojzifh vufa&Smif
Mujcif;jzpfonf/
aeoGif
Mo*kwf-11/ 2010
Ref: Democracy and Election in Africa by
Almami I. Cylla (24 March 2010)

11 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/


bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
e*dkurS rus,fwJh]]pnf; Oya'rsm;eJY pdwfBudKufa&G;cs,f
0dkif;}} tckawmh w&pfNyD;w&pf owfrSwfxm;wJh a&G;aumufyJG
wif;MuyfvdkYvmaeygNyD/ rSm BuHUzHYGygwDyJ tEdik &f r,fqw dk m
a&G;aumufyGJukd vmr,fh apmifMh unfah ep&mrvdak tmif &Si;f
Edk0ifbm 7 &ufaeYrSmusif;y vif;jrifomaeygNyD/
r,fvkdY aMunmvdkuNf yD; Mo*kwf 'Dae&mrSm usaemfwdkY t
(30) &ufaeYudk vTwaf wmfukd,f aeeJY rSwyf w Hk ifygwDrsm;udk owd
pm;vS, fa vmif; trnf pm&if; ay;csifwmwck&ydS gw,f/ od&dS o
wifoGif;&r,fhaemufqkH;aeY&uf abmaygufaeNyD;om;vnf; jzpf
tjzpf a&G;aumufyGJaumfr&Siu f csifjzpfaerSmyg/ a&G;aumufyJG
owfrSwfay;vdkufygw,f/ aumfr&Siu f aMunmcsuftrSwf
rSwyf w
Hk ifygwDtrsm;pkqD (90^2010) xkwjf yefvkduw f meJY
u Mum;&wJhtoHuawmh tcsdef ywfoufNyD; ykvu J Gef'dkrDeD,rH Sm
enf;vGef;w,f/ tcsdefwkd;ay;zdkY XmecsKyv f yk x f m;wJyh gwDu OuúX
a&G;aumufyJGaumfr&SifxHwifjy qdkolajymqdak ewmawGudk owd
r,fqdkwmygyJ/ &SdzkdYvdkygw,f/
a&G;aumufyaGJ umfr&Siu f rD',D mawGeYJ awGYqHk ajym
tmPmydki fr[kw fygbl;/ ]]t Mum;wJh olYtajymawGu taMumif;
xuf}} u nTefMum;csuftwdkif; rod&if ]]vufckyfwD;}} csifp&m
wd u spG m vd k u f e mtaumif t yg/'gayr,fhtqdkyg yk*¾dKvfeJY
xnfazmfay;&wJh ]]½kyaf o; aumf tcsKdU&JUpeufaMumifh 0g&ifhEdkifiH
r&Sif}} wckrQomjzpfygw,f/ a&;orm;BuD;OD;a&Ttk;H ? typf&yf
]]txuf}} u nTefMum;

] (2008) tajccHOya' touf0ifwnf&SdaeorQ ppftkyfpku


zdESdyfacsrIef; zsufodrf;wmudk cHaeMu&rSmyg/
ppftkyfpku zsufodrf;wmudkcHMurvm;^ ppftkyfpk&JU 2008
tajccHOya'udk zsufodrf;Murvm;/
vmwJhtwGuf a&G;aumufyJGaeY awmif;qdkarQmfvifhaewJh ]]vGwf wm vufawGYusygw,f/ (SSA) em,uBuD;OD ;aqxifeJY
&ufudk aMunmcsufxkwfjyef vyfwhJ?rQwwJh? tm;vk;H yg0ifEkdif 'gayr,fh 'DvdkvufawGY rsKd;qufopf&Srf;jynfu t,fjzL
ay;vdu k fw,f/ NyD; vdkufavsmnDaxG&SdwJh a&G; ususokH;oyfNyD;umrS ]]uk, d pf m; (c) udkjrifhoef;wdkY BuKHcJh&zl;wJh
txufunTefMum;rvm aumufyJG}} jzpfvmEdkifyghrvm;/ vS, ft rnfp m&if;wifo Gif; & tawGYtBuKt H & usaemfwYkd owd
ao;wJt h wGuf a'gufwmwl;*sm yGivhf if; pGmajym&&if tJ'v D kd arQmf r,fah eY&uf a&TUqdki;f ay;&efeYJ owf ay;&wmjzpfygw,f/
wdYk ucsifygwDawGwifjyxm;wJh vifhwmawG jzpfrvmEdkifygbl;/ rSwfaiGyrmP jyifqifay;&ef ]]a&G; (etz) ppftkypf bk ufu
]]wnfaxmifciG }hf } eJY (NDF) acgif; ]]vGwfvyfNyD; w&m;rQw aumufyGJaumfr&SifxH arwÅm&yf qufvyk v f mEdik w
f muawmh ]]jypf
aqmifrsm;wifjyxm;wJh ]]to wJh a&G;aumufyJGjzpfEdkifajc tm; cHwifjyxm;w,f}} qdw k hJ aqmif rIqkdi&f mOya' (&mZowfBuD;) eJY
em;cHpm}} uawmh tckxd aumfr enf;w,f? ]]vGwv f yfw,f}} qdk &Gucf suu f awmh pdwu f ;l ,Ofqef (5^96)}} wdYk vdk wnfqJzEd Syd af &;
&Sifu taMumif;jyefMum;ray; wJhtok;H tEIef;udk cPz,fxm; ovdkjzpfaeygw,f/ Oya'rsm;ESifh tMurf;zufrI rsm;
Edkif ao;ygbl;/ NyD;awmh 'DaeY olwdYk aMunmcsuf (etz) ppftkyfpku pdwf om jzpfEdkifygw,f/
a&G;aumufyaGJ umfr&Siu f tay:rSm usaemfwdkY b,fvdkrsKd; BudKufa&;qJGtwnfjyKxm;wJh 'gaMumifh rMumcifum
'D&ufpJGav; (Mo*kwf 30 &uf) okH;oyfvdkY&Edkio f vJqkdawmh ]]rQ (2008) tajccHOya'? pdwBf udKuf vtwGi;f rSm ay:xGufvmEdkiw f Jh
udka&TUqdkif;NyD; tcsdefwpkHw&m wwJ h a&G ; aumuf y J Gr jzpf Ed k i f cefY tyf xm;wJ h a&G ;aumufy JG tvm;tvmawGxJrSm jzpfE dkif
wdk;ay;½kHeJY rSwfykHwifygwDawG bl;}}vdYk qwkd Jh (,l'yD )D u okH;oyf aumfr&SifeJY a&G;aumufyq GJ dkif&m ajctrsm;qk;H uawmh rSwfyHkwif
twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/ 12
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;
ygwDawG zsufodrf;wmeJY zsuf omjzpfw,fvdkY xifjrif,lqrd
odr;f cH&wm? EdkifiHa&;vIy&f mS ;ol ygw,f/ BuHzY yYGH gwDtEdik &f a&; Adv
k cf sKyfrLS ;BuD;nTeMf um;
rsm;udk zrf;qD;wJhowif;awGyJ (2008) tajccHOya' t BuHYzHGYygwD a&G;aumufyJGatmifEdkifzdkYtwGuf awGYqHkn§dEIdif;a&;wckudk
jzpfygvdrfhr,f/ ouf0ifwnf&SdaeorQ ppftyk fpk Mo*kwfv (13) &ufu aejynfawmfrSmjyKvkyfcJh&m AdkvfcsKyfrSL;BuD; udk,f
vGwv f yfNyD;w&m;rQwwJh u zdESdyfacsrIef;zsuford f;wmudk wdkif wufa&mufcJw h ,fvdkY od&ygw,f/
a&G;aumufyJG ]]jzpfEdkifajc tm; cHaeMu&rSmyg/ tJ'Dtpnf;a0;rSm oufqdkif&mvTw fawmf udk,fpm;vS,fa vmif;
enf;w,f}} vdk Y okH;oyfNyD;&if ppftyk pf u
k zsuof rd ;f wm (0efBuD;) awG 0ifa&muf,SOfNydKifr,fhrJqE´e,fajrawGtvdkuf pDrHcsufrsm;
a&;qJGNyD; ygwDatmifEkdifa&;twGuf pnf;½Hk;a&;refae*smrsm; cefYxm;zdkYudk
vufawGYusNyD; vkyfaqmifoifh udck MH urvm;^ ppftyk pf k&UJ 2008
vnf; Adv k fcsKyfoef;a&Tu nTeMf um;vdu k wf ,fvYkd ppfbuf t&m&SdBuD;wOD;
wJvh kyif ef;uawmh tJ'aD &G;aumuf tajccHOya'udk zsufodrf;Mur
uajymwmudk udk;um;NyD; {&m0wD tifwmeufpmrsufESmrSm azmfjyxm;yg
yJGudk ysufoGm;atmif tm;vk;H u vm;/ w,f/
wnDwnGww f nf;eJY zsuof rd ;f a&; À nTefMum;csuft& trsKd;om;vTwfawmfudk 0efBuD;? 'k0efBuD;eJY Adkvf
vlYabmifopf'rD dku&ufwpfygwD okawoeESifh avhvma&;Xme\ a0zefokH;oyfcsuf csKyfa[mif;awG? jynfolYvTwfawmfudk tNidrf;pm;nTefMum;a&;rSL;csKyf? taxG
trSwpf Of (11^2010) udk ul;,lazmfjyygonf/ axGtkyfcsKyfa&;rSL;awGeJY t&m&Sda[mif;awG? wdkif;a'oBuD;(odkYr[kwf) jynf
e,fvTwfawmfudkawmh pD;yGm;a&;vkyfief;&SifawGu 0ifa&mufta&G;cHMurSm
Edik if aH wmfpm;&dwef Y J pnf;½k;H w,fvaYkd wmh jzpfw,fvkdY BuHYzGHYygwD&JUwm0ef&dSolwOD;ajymwmudkvnf; azmfjyxm;yg
w,f/
rjzpfoifh 'ghtjyif BuHYzHGYygwDtaeeJY udk,fpm;vS,favmif;wOD;csif;pDtwGuf
usyfodef; (100) pD owfrSwfoHk;pJGoGm;rSmjzpfw,fvdkY tJ'Dwm0ef&Sdolu
usaemfomqdk&if usaemfEkdifiHjcm;a&;0efBuD;vkyfae&if 0efBuD; ajymqdkaecsdefrSmyJ 'Drdku&ufwpfygwDu a&G;aumufyJG0ifNydKifr,fhol (200)
uxGufNyD;awmhrS ta&G;cHzdkY pdwful;rSmyJ/ vuf&Sdwm0efawG,lNyD; owfrSwfcJhayr,fh aumfr&Sifudk wOD;usyf (5) odef; tcsdefwdktwGif; ay;
awmh Edkiif &H JUtcGift
h a&;awG? Edik fi&H UJ oGm;vmvIy&f mS ;cGiahf wG? Edik fi&H UJ oGif;&r,hftcuftcJaMumifh OD;a&avQmhcsr,fvdkY ygwDOuúXjzpfwJh OD;oka0
,EÅ&m;awG? EdkifiH[,fvDaumhywm? EdkifihHav,mOfysH? EdkifiHhc&D;pm; u rZÑdrudk ajymygw,f/
tJ'DvdkyJ &cdkifjynfe,f? aygufawmNrdKYe,fu0ifNydKifr,fh &cdkif wdkif;
&dwfawG,Nl yD;awmh vkyaf e&ifawmh ud, k ft
h wGuu
f kd,pf nf;½k;H wm[m
&if;om;rsm;wdk;wufa&;ygwDu A[dktvkyftrIaqmiftzJGY0if OD;omvS
EdkifiHawmfpm;&dwfeJY pnf;½kH;w,fvdkYawmh rjzpfoifhbl;ayghAsm/ 'g
atmifuvnf; rJqG,fpnf;½Hk;&r,fhpm;&dwu f (10) ode;f avmufuek frSm
usaemfh&JU tjrifyg/ jzpfwJhtwGuf ygwDtaeeJYxkwfay;EkdifrSm r[kwfwmaMumifh rdom;pk0if
OD;cspfvIdif awGeJY aqGrsKd;todkif;t0dkif;&JYtulnu D dk ,l&rSmjzpfw,fvdYk ajymygw,f/
rwluJGjym;jcif;eJYNidrf;csrf;a&;ygwDOuúX OD;ndKrif;vGifuvnf; a&G;
(EdkifiHjcm;a&;0efBuD;a[mif;)
aumufyJG0ifzdkYtwGuf usyf (15) odef;? odef;(20) vdkvdrfhr,fvdkY cefYrSef;
wdkif;&if;om;pnf;vkH;nDnw G fa&;ygwD
xm;ayr,fh aumfr&Siu f dkay;oGif;zdkY usyf (5) odef;awmif r&Sdao;bl;vdkY
tJeft,fvf'D\ rJray;a&;AsL[m ajymygw,f/ 'gayr,fvdkY rSwfyHkwifOya't& tenf;qHk; rJqE´e,f (3)
ck0ifNydKifEdkifjcif;r&Sd&if ygwDtzsufcH&rSmjzpfwmaMumifh ygwDOuúX a':
]]b,fou l awmhjzifh b,f pE´mOD;? twGif;a&;rSL; OD;aersKd;a0? wJGbuftwGif;a&;rSL; OD;atmifrsKd;OD;wdkYu
rJqE´e,frSm? rJjym;u b,fvdk bdkuav;? r*Fvm'Hk? Munfhjrifwdkief ,fajrtoD;oD;rSm rjzpfrae 0ifNydKif&
ykHpH? b,fvdk rJay;&rSm? tjcm; rSmjzpfw,fvdkYqdkygw,f/
pnf;urf;csufawGu b,fvkd p 88 rsKd;qufausmif;om;vli,frsm; (jynfaxmifpk jrefrmEdkifiH) ygwD
ojzifh tJ'gawG ay:vmwJt h cg 'kOuúX OD;oef;OD;uvnf; aiGaMu;tcuftcJaMumifh pkrdxm;wJh trwf
rSm usaemfwYkd ckeu ajymwJh bm avmif; (100) avmufxJu 0ifNydKif&r,fhOD;a&udk pdppf&rSm jzpfw,fvdkY
vkyf&rvJqdkwJh[mawG xGuf ajymygw,f/
vmygvdrrhf ,f/ usaemfwYkd tajc a&G;aumufyJGaumfr&Sif&JY Mo*kwfv (13) &ufu aMunmcsuft&
trwfavmif;pm&if;awGudk Mo*kwv f (16) &ufu (30) &uf? (15)twGi;f
OD;tkef;BudKif taeay:MunfhNyD; aqG;aEG;qHk;
wifoGif;&rSmjzpfygw,f/
trsKd;om;'Drdkua&pDtzJGYcsKyf jzwfMur,fvdkY usaemfwdkY o
tckvdk&ufwdktwGif;rSm ygwDawGtaeeJY udk,fpm;vS,favmif;awG
owif;ESifh jyefMum;a&;wm0efcH abmxm;&Sdygw,f}} twGuf aiGaMu;tcuftcJjzpfaeayr,fh ,kZeukrÜPDydkif&Sif OD;aX;jrifh
uawmh weomF&Dwdkif;?NrdwfNrdKYrSm 0ifa&mufta&G;cHrSmjzpfNyD; a&G;aumuf
2008 tajccHOya'zsuford ;f a&;onf yJGtwGuf usyfodef; (1000) toHk;jyKrSmjzpfw,fvdkY pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif
wOD;uajymygw,f/
Ekid if o
H m;tm;vk;H twGuf vwfwavm a&G;aumufyJGaumfr&Sif&JY rSwfyHkwifOya't& udk,fpm;vS,favmif;
wOD;udk a&G;aumufyJGtoHk;p&dwf usyf odef; (100) om oHk;pJGEdkifaMumif;eJY
trsKd;om;a&;wm0efjzpfonf/ 'DxufydkNyD;toHk;jyK&if Oya'udkcsKd;azmufwmjzpfw,fvdkY jyXmef;xm;yg
w,f/
13 twGJ (1) trSwf (2)? Mo*kwf 22? 2010/
bGKdif;aumuf - 2010 a&G;aumufyGJjrifuGif;

Mo*kwfv (15) &uf? 2010 ckESpf tm&ftufzfatESifhawGYqkH


ar;jref;cef;wckwGif tm&ftufzfatowif;axmufrS a&G;aumuf
yJGNyD;u EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; vGwfvmr,fxifygovm;vdkY
ar;jref;&m OD;0if;xdefu ]]usm;oem;rS EGm;csrf;omr,fhoabm
ygyJAsm}}vdkY ajymoGm;ygw,f/
tJeft,fvf'D\rl0g'rsm;udka&mifjyef[yfay:vGifapvsuf
¤if;\oabmxm;udk tm&ftufzrf w S qifhajymMum;&m OD;0if;xdef
u ]]EkdifiHa&;tusOf;om;awG vGwfajrmufa&;u t"dubJ/ bm
jzpfvdkYvJqkdvkdY&dS&if olwkdY w&m;Oya'u ESpfaygif;rsm;pGm ESpfaygif;
70? ESpfaygif; 100? 200 pojzifh w&m;vGefvGef;w,f/ b,fvkdrSvJ
ajymvkYd r&awmhb;l / txl;ojzifh rif;ukEd idk fwYdk tyk pf ak wG axmifuswJt h cgrSm
zrf;wJhOya'u uref;uwef;axmifcsw,f/ olwkdY 65 ESpfpD axmifcsw,f
wajy;nDbJ/ tJonfh 65 ESpf axmifcsc&H wJh rif;ukdEdkifwkYd tkypf ak wG[m olwkYd rSm
trIrppf&ao;wJh pD&ifcsufrcs&ao;wJh trIvufusefawG trsm;BuD;&Sd
ao;w,f/ wcsKdUqkd 12 ESpf usefw,f/ wcsKdUqkd 13 ESpfusef
w,f/ tJawmh olwkdYpDpOfwmu a&G;aumufyGJNyD;vkdY t
ajctaeraumif;&if tJonfu h sefwt hJ rIawG qufNyD;
awmh vkyfvrd fOh D;r,fvkYd ,q l aeMuw,f/ oHo,
&Sad eMuw,f/ tJawmh olwYdk u onfwpfa,muf
ukdMunfhaewJhumvywfvkH; onfa&G;aumuf
yG Ju b,f vk dvk yfw &m;rQwygawmhrvJ/
g w Du
fvf'Dy aemufwpfck usaemfwkYd tJet f ,fv'f yD gwDu
ft , , f/ Guf acgif;aqmifawG&JUqE´u jynfolvlxkukd
Je & r w
kdY t G&JUqE´u auR;jyK jzpfwJht ;bl;/ tvkyftauR;jyK&r,f/ jynfow l kYd udk tvkyf

]
e m fw Sm y
usa aqmifaw tvkyft R; jyK&r fykHwifra D;awmh
tauR;jyK&rS m jzpfw J h t wG u f onf a &G ;
aumufyGJtwGuf ygwDrSwfykw H ifray;bl;/
f; kd
acgi lvlxku vkyftau f ygwDrSw /f aemuNf y jynfolvx l ak wG&UJ qE´eYJ uku
d n f wD ,f/ aemuf
fo
jyn lwkdYukd t fyGJtwGu u D , mu
jyD;awmh onfa&G;aumufyGJyg0ifrqifETJ wJh
f
n w
YJ udk ifETJwJh[
[mu rw&m;wJhudpBö uD;rSm rygwJhtwGuf
fo
jyn &G;aumu &G q UJ E ´
e
q kd
jynfov l xl &k UJ qE´awG jynfov l x l &k UJ tusK;d
n fa k
a w 0i fr Guf sKd
; u ukd usaemfwkdY aus;Zl;jyKw,fvkdY,lqw,f/
o
o
f l x
v l
u fy GJ yg gwJhtw k&JUtu usaemft"duajymcsifwmu EkdifiHa&;
jyn &G;aum D;rSm ry folvlx ,f/ tusOf;om;awGu rw&m;axmif'Pfus
n fa dp öBu jy n w
o m;wJhu E´aw fvkdY ,lq G cH&wmqkdawmh onfvlawGvGwfzkYd u ta&;
MuD;w,f/ aemufa&G;aumufyGJudpöuawmh
rw& lvlxk&JUq Zl;jyKw, usaemfwYdk teJ t
f ,fv'f u D pdwrf rS 0ifpm;bJ/ tJ
fo s;
jyn mfwkdY au
awmh a&G;aumufyGJjzpfonfjzpfap rjzpfonf
jzpfap vkyo f nfjzpfap rvkyo f nfjzpfap vTwf
twGJ (1) trSwf u
ae
(2)?s Mo*kwf 22? 2010/ ay;&rSmjzpfw,f/}} [k jynfolvlxkodkY tus,f 14
pmrsufESm (9) aumfvH (3) odkY ...

S-ar putea să vă placă și